Pfi

411
1

D4 Copy

.
OETARUM

LATIIsORUxl.

DISSERTATIO INAUGURALIS
QUAM

AMPLISSIMI PHILOSOPHOKUM OEDINIS

AUCTORITATE ATQUE CONSENSU

AD SUMMOS

IN PHILOSOPHIA HONOEES
IN

CAPESSENDOS

ACADEMIA GEORGIA AUGUSTA

SCEIPSIT

% f'

AllGlSTlISjDEPPE
BLOMBKKGEXSIi:

GOTTINGAE,
EX OFFICINA ACADEMIC>v

S11AB@
ET

Mm

II.HII.Ii

PATRI ET PATRUO.

Ires snnt Yeteriim linguae, quae praecipue discuntur

iii

scliolis

Latina Graeca Hebraica

et

jdque jure

iiam op-

tima scripta prosae

versae

orationis illae geiites nobis

scholis

reliquenmt
psalmis,
et

itaque

qnuni

Henr.

Ewaldi

de

scliolis

Ern. Ludov. de, Leutscliii de re metrica

scliolis

arte

poetanim Graeconim,
iii

Herni. Saiippii de
milii yenit,

Aescliyli Persis interessem,

mentem

Lati-

nonim poetarnm rem metricam

dissertationis,

facere argiimentum linjus

difficiiltates liabebit,

quae eo miiiores

quod

Romani artem didicerunt a Graecis

268. 269.)
et

(Korat. de Art, poet.

vix aliquid novi addidernnt.

Capiit Primiim.

1.

Omne poema

pes syUcibis.

^
et

versibus constat, Yersiis pedibuSy

i

,.
figurat,

Horat. Epist.
,,0s

II,

1,

126139.

tenerum pueri balbumque poeta

Torquet ab obscoeuis jam iiunc sermonibus aurem;

Mox

etiam pectus xjraeceptis format amicis,

Asperitatis et invidiae con-ector et irae,

Recte facta refert; orientia tempora notis

Instruit exemplis;
Castis

inopem solatur

et

aegTum.

cum

pueris ig-nara puella mariti

Disceret unde preces, vatem ni

Poscit

Mnsa

dedisset?
sentit,

opem chorus

et praesentia

numina
pellit,

Coelestes implorat aquas docta prece blandus,

Avertit morbos, metuenda pericula

Impetrat et pacem

locupletem frugibus annum.

Carmine di

siiperi placantur,

carmine Manes."

A.

siiiit

De

Syllabis.

2.

Niimeriis syllabariim et quaiititas fiindamenta

;

est necessariiim

(,
si

rei metricae
,

itaque princi-pio de syllabis

qnantiim
longae
natiira,

clicam.
h}'eves

Simt

aut

(.
aiit

).

aiiteni

syllabae

aiit
iit

Loiiga
si

vocalis est producta,

positioiie,

vocalem diiae
et liqiiida

consonantes sive tres seqiumtiir.

Litera

muta

-)^ quae SyUaba

eiFiciimt

syllabam

ancipitem

{o.

arbitrio

^
ma.

poetae tum est longa tiim brevis.

longa am-

duojrum

^2}

Jicibet:

liaec est

metricis lex pri-

E. Westplial, Allgem. Griecli. Metr. p. 286'liaiic

(scilic.

rem

explicat sic:
L

voc.

loiig.

brevis

^-^

coii-

sonaiis

;l!

syll.

longa

s.

anceps

s.

brevis

3.

Carminiim recitatione (?.)

syllabarum,
qiiisqiie

vel

cantii
et

iuc-

Ac}i.)^qnaeqne

pediim

versimm
hrevis

certiim tem23oris spatinm implet;

mora
xenus

appellatltr,

tempics

8^(
cfvotLQ

'

^.^^
^^
,

Aristo-

28, 13. Eiid. Westplial, Fragm. d. gr. Ehytlim.

ditas tenet 7noras.

SyUdba longa

Signum
et

"

brevis

longae
(

- = ^ w

).

( ), ),
4.
in

Musici plures divisiones temporum habebant

metrici; accipiebant enim syllabam

longam

tempus sescuplex
iii

[.

triplex

{.

tempus quadruplex

), {.

in

complectebantur autem syllabam brevem tempore simplici vel

mora

{)

atque

demum
(I,

dimidio temporis

Itaque Mar. A^ictorinus bas longas et breves,

8, 3

Gaisford) non

) {
in

quam

tempus duplex

tempus
;

).

solum

sylla-

sed etiam longig longiores et breviores

brevibus commemorat, quibus Bacchius (p. 66, 27 West.) brevi

longiorem
illae

{))

adjicit.

Attamen linguae natura metricis

,

duae syllabarum divisiones sufficiebant

quamvis apud

musicos per
poscerentur.

et

hae temporiim partitiones sex

Apud

Metricos
|>

Apud
\
1 1

/
XQ.
\

Rhytlimicos

Apud Musicos
nostros
||

^
J.
XQ. /q.

%
3/,

Note
. .
.

Syll. loDg-a
1

2
/

11

duae mor.
j
^

S,

longa
longa brevior
'

J
J.

V4

|l

S.

'

%
V.

Syll. brevis

u
j
(

S. brevis
S.

TOora

brevi brevior

5.

Aristoxeni

Aristoxeniis

de
6

rhythmo
West.

.
f

agit

dicens

&,"
appellat

31,

Aristides

&
\

/
ok

Vb

^^^^

Philosophi

-ratione

indiligentius

qui per

Aristides p. 65, 2 West.

Sed hoc non vult Aristoxenus, pergit enim:

^
S

^ ^ , ^
tum
brevior

(.

49,

West.)

nam

est
,

,
,

um

longior esse potest

,

ut ipse habet
arbitrio per

Spatium temporis autem

quod

extendere licet

satis loiige

extensum etiam possiimus dividere.

Trj

'

.''
si

.^
,,
0

iv

Si citissime

ingTedimur
,

gradus
citius

singuli citiores esse

non possunt;

quam

cito

loquimur

verba

non proferemus
jore hi soni

si

molus corporis

& , , ."
sit

-. ."
fieri

chorda pollice icta jam citissime sonos reddit, maceleritate.

non possmit

Addit Aristoxenus:
,

,,^

'
vel
^,'Ev

Itaque
,

nemo

dubitavit, quin

minima temporis pars

effici possit.

qua vel sonus

syllaba vel

Eadem

Aristoxenus:

, per
piOficisci

Hanc rem

aliquot exemplis explicabo.

a)

Physici nostri dicunt hominem,

quum

aceiTime

ingrediatul*",

sexagesimam horae pariem facere gradus

magnificentius incedat, gradus circ. XC.

circiter

CXX; qaum autem

celeritate

Ex

itineribus in Xenophontis

Anabasi

I,

intelligimus

Graecos

eadem

8
Bolitos esse,

quam

nostri milites in itineribus.

iv
i.

Nihil igitur obstat, quo-

minus

e.

tempus celerrimi gradus

sexag.

Graecorum ponamus (exempli causa)

part. hor.
b)
Illi

circit.

'/120

'/2

niiuimae

gradus

leiitiores

quorum

circiter

XC

sexagesimam horae
du-

partem complent. nos ad cognitionem

cere X30ssunt.
gr. Metr.

Nam

tragici et comici Graeci (ut evidenter A. Rossbacli,

1219

exposuit), qiumi magnifice per theatrum iiigrederen-

tur

gradibus anapaestica metra declamatione vel cantu adaequabant,

sublationibus
(Baccliius
jj

eo modo, ut

pedum,
67, 10 Aest.
:

sive

depositioni-

; " )." , ;"

bus
responderent.

p.

,,'
i.

Passus ingressionis igitur

quae
est
;

convenit
(Baccli,

cmn metro

sive

,
^

^.
e.
Vti

'
.
:==::

gradus duplex

66, 8""West. Atil. Fortunat. II, 4, 6)

et quia ana]3aesticum

metrum vehementissimum
gr. Metr. p. 89),
tur, ut

est

iii

tragoediis

et

comoediis (A. Rossbach,

autem

vel dipodia

tempora octo continet: sequi-

60

sit

-<-

X' ^

=
2

minim.

li.,

quod

si

ad musicos nostros respicimus

v.

(Fr. Schubert, op. 5

,,Dem Schnee,
304/^^
\/^

dem

Regen''
p. h.)

Goethe:

minim.
c)

a veritate non loiige abesse appareat.

sit

Quantus denique
est,
si

cendum

non

forsitan afferamus ad lianc

:

p. 38, 21

West. habet

32,

33 West.

^,'

) ."
set,

Citharista,

quum tempus

,- , & "6
difficile di-

sclmell mit Leidenscliaft

rem, quod Aristoxenos

,,

brevissimae syllabae dividere potuisset

produxis-

duobus sonis fidium, per minimani horae partem XII

ita ut

sonorum tempus primum

fuisset ^ .^^ ^

=
h.
,

et

V12 niinim. p. h.
re-

Sed haec res

jicieiidum
;

est incerta difficilisque probatu,

si

neque vero exempluni

e.

nam

musicos veteres
iiiter

diiiereii-

tiam sonorum, quae est

ges ei

(356348

= 8 Schallwellen)
6.

di-

stinguere potuerunt (A. Rossbacli gr. Rhythra. p. 47),

est

etiam credendum
h.

eos arteni nostiOrum assecutos esse

musicorum, qui per minim.

(J.

part.

XH

ad

XVI

sonos e nervis eliciunt

Moscheles

Lieferung,
p. h.

Mozart, Sonat. C

= MoU,
11.

Allegro molto,
4,

862/gQ ::^ i/jg

minim.

C,

Czerny op. 299,

Presto,

fc

960/^^0

V16 minim. p. h.).

His exemplis, quae quidem explicare, sed evincere non possunt, id esse tempus tamcn comprobare vuluerim 1) minimum, quo pars minima materiae rhythmieae efficiatur 2)
: \

yqovov esse cvjusque Qvd^

et

divcrsam (V2,

Ve^ V12

minim.

p. h.

unitis et ejusdetn

immutabilem

cos, Aristid, p. 49, 3 West.

remanebunt

incertiores et

. (
ret

, :
minus

(scilicet

notione
;

sicut

Mich. Psell.
mutatur.
(

(
,

)
nqmoi
non
esse idem,

alium

p. 77, 3

West.); 3)

esse seinper

eimdem

materiarum apud physi-

nara usu et tractatione ot

p. 255, p. 39,

,
i.

et

Porphyr. ad Ptolem.
deiiniti)

14 West.,

e.

nam

per
est

)
:

Qiiid
,,0i

autem

?
;

4)

quod

Aristoxenus ap. Psellum

p. .38,

),

ot

w ^p. 36,

^
) ;

{^

^
6
),

quibus verbis appa-

esse pedis pars

et

lougam.

Sed idem Aristoxenus habet

bus verbis apparet,

tineat

Aristoxeniis p. 33, 2

:
a)

unum, longa duo 1) modo pais pedis

West.

.
,

-^'
Duplex

) ^' .
et

et

syllabam brevem et
:

14 West.

,,

sive ^^-'^);

qui-

esse pedis

minima

j9ars

ita ut brevis con-

igitur

est

significatio

sed nullo loco

taiitum conditione idem est

citissima,

quae

. ,
2)

modo pats minima

etiam appellat

pedis

quamobrem
ea

Nam

verbi

sive

cum
si

ut

pedum

sit

eifici potest.
,

Exempla supponam.

Dipodia anapaestica

percussio est citissinia, coiitinet octo

sive octo

sive octo

(-^ ^-_
aiiapaesticae

sed
I I

per
i.

b)

Monopodia

dactylica

si

illi

dipodiae
sive

adaequatur

'.,
^ ).

liabet

quattuor
(

quattuor
^->

octo
e.

4444
(
^

complectitur tria

si

, , ,

c)

-^^-^
^

,
I

sive v^^--~

sive
'd

sive

4
sive

Sp)ondens

tenipore aeqnato, tenet duo

(
I

sive
I

S 4 d S duo
sive

sed

octo

^"^!

^\ 4444
!

i.

e.

).
.

d) Bactylus fuijitivus,
,

sive tres

^-^^-^ sive

sive

4\0 4

citissima est

4 4 4 sunt duo

^\
4 4

,
,

eadem
,

conditione,

sed sex

!). c^''

e)

In dipodia iamhica, ^
),

{^.^:-

---

sex autem
sive

sex etiam
W
Boaf
I

(^--^^-^
>

s_x ._ >_^

^Ba
I

p 4 4 4
I

p.56, 11

.)
4
j

=:^
_

). '
1=^'

r\

f)

J*^ 4 4 4 4 rn frochaens semcmtiis corapletur (Aristid.

.

tribus

sive tribus

!,

^ _^(''-^

sive

^ ^^

=:

^.

""*' _ ^^444444444

, "
/

sive

sed duodccim

")

4^'

10
His argumentis licuerit:
sit
1)

tum
quoniam
vel

esse

,
sijllaba
,

quum

citissima.

(Tali percussione rQetroruin

,

brevi hre-

vior nullo

modo

fieri potest

qui liac condi-

tione est
dividi

vel
potest.)
2)

mora

vel syllabae brevis tempus,

non

Licuerit deinde:

desinere esse

quum primum
esse potest

fiatlentior; (quapropter syllaba

musicorum diTnidium quidem

6 7 West.),

sed

numquam hremor

.)
vel
est

^
(Arip. 49,

Nam
AVest.): 6

est,

quod apud geometras

]3hysicos
est

puncium

stid. p. 49,

quod apud
est

atomus (Aristid.

tempiis

minimae partis cnjusque materiae

rhytkmicae (Aristox. p. 31, 17 West.).

B.

6.

De

Pedibus.
fiimt pecles; sed ne-

Syllabarum com230sitione
solis
,

que ex brevibus
faciimtur
:

neque ex longis metra pleraque

coiijungi solent TDreves

dam

congruentiae

])am breA^em ac longam connectinms

tit

duplex

longae, genns

componinms ciim duabiis

plex {.

,
fortis

)
v^

pedum eu par (, hov);

loiigis,

)
;.

cum

longis lege quaSi

aequalitatisque.

aiitem

sylla-

geiius pediim exsti-

si

diias breves
si

coiijnngimiis

iinam brevem
fit

),

"^
i
i

genus pediim
oi

sescu-

,,

).

(>-'):
(^^-^
(^
)."

Aristox.

.
-^" \

33, 2 West.
potens
___ meditans

UU

amavi
legisse

't

ii^probus

uu
^j
f

fecerant

7.

In quoqiie pede
et

autem duo momeiita

distiii-

guenda

siint,

quae ab Aristoxeno

(p.

11

34, 12 West.) diciintur.

maliierit,

Aristoxeni

aiit

si

qiiis

ueoig
et

Aristidis)

est melior
,

majore

vi

voce

proiiiinciatur

cui vis minor inest.

}
14
lolog.
p. 67,

,,'&

&}
iiQa.

.
pars

pedis

qiiae

deterior est pars,

16 West.

&,

Aristid.
erit.

47,

Signiim

nobis lioc (')

.
,,Es
ist

.
bekannt
,

.
Bentley
ist
:

Sententiam secutus sum Ernesti Ludov. de Leiitsch, qui dicit Phi-

XXIII, 3, 447:
arsis

wie

seit

man im
d. gr.

ge-

brauch von

und

thesis

von den alten abgewichen

p. 13. Jul.
,

mit welohem

unrecht, zeigen Boeckh M. Pind.

Friiher
jetzt,
z.

Caesar Grundz.

Rh.

war das weniger

lastig

da

man uber rhythmik

kaim man

nicht

schrieb:

\vo das sicli andert,

entsteht ein lastiger widerspruch

thesis nicht brauaiis

fuhrt

man

b. die aiisicht eines alten an,

,,d. h.

chen, ohne
teii

guter

tacttlieil'

Linzuzufgen.
,

Um

der schlech.statt aisis

gewohnheit allmahlig lierauszukommen

thesis

gebrauche

mau

und
fur

doch

basis

und

arsis

der alte aristoxenische ausdruck

den guten

tacttheil: Aristox. El. Rh. p. 293. 296

Mor."

8.

Hi pedes appellantur smpUces

quia per incisionem

(

^ I

compositi

binis brevibiis

,
Aristox.

-i

{.

&
^
)
,

( ),
possimt
syllabis,

in

diios
I

pedes dividi

,).

Smit quoque tres pedes

qni quateriiis
constaiit.

Asristid.),
,

et biiiis longis
,

33. 5 West.
i

'^

01

(^^

,,

1)

.''

Aristox.

33, 16 West.

Pedes compositi,

&

Adolescens
Mutabilis

uu
-t-

_i.

uu

2)

uu

3) Credulitas

jl


12

a.

De Pedibus
1.

Simplicibus.

Geuus Duplex.
et longa,-

9.

Jamlus, qni constat ex brevi

,

tem-

poriim triuin
1)

iit

siipra

formam Jegitimam (^-^), 2)

gae(^^^'), 3) pedem
tiir

(^ ),
5)

4)

(^^uj^
siim.

duo pedes
5 West.)
rationali

& " ) &,

si

formam contradam

loiiga

breYem seqiientem

, dixinms
,

qiiinque formas recipit

soliitione loiipoiii-

tribracJiyn
si

longa pro brevi

rel irrationalem Tel

citm longa soluta

pedem

pas^

sibi conjiiiigit

=^

j.^:^-^),

quam

forniam Aristoxeiins

(p.

32,
ir-

appellai
)

autem

dicit:

'

,
,

De pede
2:
2)

'/

(^-,

1: 2) 1.

. (^-, Vh:

2).

Aristox.

34.
Phaedr.

14 West.
.,Hanc ego polivi versibus senariis."
I, prol.

,.PiOsternit' viros.

Westph. AUg. Metr.

p. 252.

)
'

^ _

^
-^u

_;_

u u

_i.

|i

10.

Trochaeus ,
,

illi

pedi similis qiiidem niimero

consecutione
&iatoj^
et

temporiim triiim
y

sed

contrarins

etiaiii

qiiiiique formas admittit: 1)

mam

(-^^), 2) triby^achyn (^^^), 3)

{-^^). 4)

fonn.

irrafion.

from. contractam yel syncopatam vel

De forma

&

,^&

coiitracta

& (& &cum

lojiga soliita

formam

legiti-

form^m i?^ationahm

(^^^),
{').

5)

Aristoxeims

p.

32

5 West.

sic

'

&^ *
6

(' )?

,. &
U <
ce

& 7]
13
fingitis
:

(-'-'-'
,

sive

^^^^

7]&*''
sentio

At fugam

quam rem

agitis.'

,.Fugiamns iios? quo fugiamus?"

3*

Genus Par;
qiii

biis
et

11.,

Ana])aesfus,

constat
est

ex
in

duabiis breviliis

longa, temporum qnattuor,

form.

formis: 1)

forma legitima (^'' ), 2)

jungentiir
ditiir
(

s^ondei,
,

si si

breves

coii-

^), 3) form. proceleusmaUci

longa divibreves

in

breyes

(^^^^),

4)

form.

dacfi/lica, si

conjunguntiir

sed longa dividitiir

Semper bene

( ^^).

facitej viri comites.

_i.juv^l^v_;|uu_i_|uu_i.||
Tibi haec credulitas

jam

nocuit.

12.

a longa desinens in duas breyes,

legUimae

^
1
(

Badyhis, pes tempornm qimttuor, incipiens

acci]3it
iii

societatem 1)
brevi-

(. ^^)? 2)

formam spondei (-^ )

biis conjimctis,
soliifa
,

3)

form. proceleiismaticam (^uuu) -longa

4)

form.

anapaesticam
,

(^^

,)

longa
,

solnta

et

brevibus

conjimctis

5)

form.

coiitractam-

brevibus

longae adjimctis (^).

Rarissime tameii apiid Latinos

inYeniiintiir.
virtiis,

forma proceleusm.

et anapaest.
iit

I,,Car]niiie

vivax

expersque sepulcri

^uuj_i
IV
8

|_i__|_i
_i.

|_/-uu]_i-_||
u u
'I

47

Notitiam serae posteristatis habet."

_'_

u u
I

l1_i
I

-i.

u u
I

li

14

3*

Genus sescuplei.

13.

Creticus constat ex
).

longa et

"brevi

et

loiiga,

temporum quinqiie (-^^

in

Longam primam

et

supremam

eodem pede

solutas (^^uuu) apiid Latinos invenire noii

potui.

Mar. Yict.

10,

2.

Soluta

longa

priore

fit

paeon qimrhcs (^^^ ), soluta longa altera

m-us
(-i-^^*^).

paeon pri-

Apiid

Graecos etiam
miisici

ditrochaewn Cretici
(Plut.

formam
cap. 33).
--d

fiiisse

(--u_u.j

tradunt

de

Mus.

[
)

,,Nec cibo nec loco tecta quo sim scio.

p^jq

_i-u

-^*-*

'^

*^

II

Nec

loci

gnara suni iiecdum hic jam

fui."

Paeon primus

Credibilis

Misericors.
Vi/

Paeon quartus
VJ

14.
congruit
constat
solutae

BaccMus
Cretico,
et

qui immeiO
rliytlimo

temporuin

qiiinqiie

cum
ex

autem discrepat ab eo,

longis
:

brevi

duabns
simt

(^-^
1
)

).

Formae

Imjus

pedis

duae

paeon secundns
pedi, mutato syl-

(v^^uu) et quartiis

(^^^ ).
datur;

sed

BaccMo

labarum ordine, mensura auteni permanente, AntibaccMMS

(

_?-_u) contrarins
simt.

lioc

metro

poetae

Latini

non usi
rs
.

Majorum
I

meum
me

fretus virtute dicam.

\

.i^__

|t^_i_

^^

JL.

ju_i-.tL||

An

id voltis ut

hinc jacentem aliquis toUat?"

u_i-

1^-^

|u_i-uujj^_t-.^||

15.

Pedes irrationales correpti.

:

gae varias habebant mensuras

baebrevis:
et

iisdem numeris metiebaiitur.

,^

Jam

Musici veteres, sicut syllabae lonet sylla-

oC/qovov,
;

itidem pedes non semper eodem

,,

modo

temj)oribus Olympi, ut Plutarchus

15
de Mus. XXXIII
tradit, trochaeus

tima syllaba longa substitueretur

reptione fiebat
Dioiiysius
dicit

^^ ),*quum _ ^~^
-i_
|

pro Cretici pedis ul-

pro

-i-

-^

cor-

temporum duorum.
(comp. verb.
17,

A. Eossbacli, Rhythm. p, 47. 142.

West. Fragm.

de correptione anaijaestici pedis, quem

(Allg.

,, ."
d. gr.

Rhythm.

p. 42,
'

3)

R.

Westphal

gr.

Metr,

33)

magna cum acumine

subtilitateque

monstrat dactylum fugitivum per ^^ esse pedem temporum trium

(

^.
--

et

Addendum
West.
.

est

quod habet

liber

et

quidem

in

omnibus codicibus idem legitur

].

(h

Scriptum est

FC F C) ,,'", neque
,

e.

4. ,,^
4/3 2/3 3/3
::;=:

3).

neql
:

71

^=F-

-w:t)=tc

vero

sive
,

/;
h cum

nam
in

duo adsunt pedes

cussione prima,

et quattuor habet uterque

est per tria puncta.

quod quidem

pede primo mdicatum

Convenit autem

per-

cum

percussioiie secunda, sonus

ponitur inter perpercussione tertia,

cussionem secundam et tertiam, L convenit

cum

cum

perc. quarta.

Pes antecedens cum pausa scriptum est ad exerciMusici

tium discipuli, ut discat temporum divisionem pedis sequentis.

nostri

eadem

circiter

hoc modo habent:

,
tria in
1

,jcirciter" dixi.

Itaque musici veteres non solum anapaestorum et dactylorum tem-

,,.
^^:
nam
i

^^^.^i^^
I I

4
C^/s 2/3
:

accuratius scribenduDi fuisset;

3/3 3/3)

h. e.

pora quattuor interdum corripuerunt ad tria

duo;
sed etiam tempora quinqiie

et

trochaeorum tempora
generis sescuplicis
iti-

terdum (non dixerim semper) per

" ,^
1
\
(

pedum

redegeruiit ad spatium

temporum
Pedes

quattuor.

Form.
legit.

Temp.
ration.

Not.

Not.

1
1

Temp.

irration.

'-

Trochaeus

-i-

\j

j;

%
IV2
/4

2/3

V2
Caes.

3/4 3/4

Dactylus

_i_

uu

2:2

Anapaest.

KJO

_i.

2:2

^n Hs
h 4*4*
1

4/3 2/3 3/3

(

West.
Not

IV2 V2
3/, 3/4

h 4 4

6/4

3/3 2/3 4/3

i

V2 V2 2
8/5
-/3

4 4
4/5
1

ci

%%
2/3

Paeon prim.

JL\J

UU

3/3 3/3
1

11/2

V2

4' 1

Mj 44


16

b.

De Pedibus

Compositis,
generis
diipli-

16.
cis

Conjugatione

pedum duorum

&

qnattuor iimit pedes compositi

Aristidis):

[
et

Jonicus

CJioriamhus

et Antispastits.

,,

,
;|
(

-.''
6

20 West.
6

& .'' ,, , ^, /^ ,
Aristid.

ovv

minore

Jon.
p.

majore,

Aristid.

54, 3 West.

55, 6 West.
6

Aristid.

51,

Compositio.

Conjugatio.

^^~~^j-r

duo duo

. .

iamb.

trocli.

^.
17.
"biis

U U
-

__.

. troch. et iamb. . iamb. et trocli.

Choriambus.
Antispastus.

Jonicus
longis

minore constat ex diiabus breyi(

et

diiabus

uu^_) temporum

sex.

Nonun-

quam

etiam contractione

brevmm
III,

'-)

Molossiis siip-

ponitur.
Horat. Carm.
12,

13-16.

Catus idem. per apertum

Fugientes agitato

Grege cervos

jaculari, et oeler arto

Latitantem fruticeto excipere aprum."

18.

Jonicus

majore mutato

temporum

sitii

gignitiir,

qimm

longae in

prima sede, secimda antem

Soliita

breves constituiintur (-^ ^^).

longa

]3rior

saepe

(^u_u^)^ soluta

altera

iiiterdum (-^-^^^^) reperiimtur.

17
Terentian. Maur. d. Lit.

Vocalia quaedam memorant

consona quaedam."

19.

ChoriamhuSy constans e longa

et

duabus brevibus

et longa
ceteris

(^uu_), et huic pedibus nonnumquam

Atil. Fortunat.
j

contrarius Antispastus

(u __),

a poetis intermiscentur.
Sanguine quis purpureo".

II,

cap. 12.

u u

-L
I

uu_

Pers. Satir. prol. 10.

Magister artis ingenique largitorl"

20.

Pedum iiumerum

ut compleam,

illos

etiam com-

memorabo pedes majores, qui duplicatione {OLa Aristid.) miDOium exsistunt: Orihium, Trochaeum semantunit Aristides hos pedes sic Paeonem epihaium. Dispondeum

, ,^
describit
:

1)

p. 56,

10 West.

,^^2)

-'^.
6
4)

,, .^^
6 ix

.^^ -^ .^^
(iv
,

. 58,

13West.

,^ ^^^
64, 12 West.),

3)

. 55, 3 West.

Haec omnia sunt metra carminum

Aristid.

sacrorum

quae

adorantes cantabant,
altaria circumirent

qimm

tura diis libantes aequis gressibus

aut fana deorum processionibus ingrede8 Gaisf.

rentur.

Diomed.

III, 5,

Sed vix illorum versuum

perpauca fragmenta supersunt.

Orthius
lJ LJ'~^

temp. duodecim

J
'

^^^

J~^J
-j
1

Troch. sem.

i_1j'TLj

i__i

temp duodecim
)

J ^
1

Dispondeus

jtr

temp. octo

^ ^ d cl

4/
'^

Paeon.

epit.

^^

temp. decem.

JJ^J

^^*

18

C.
21.

De Concinnatione Metrorum.
Modo ex
tig

aequis pedibus metra componuntur

Aristid. p. 62,

(,/
West.)

hog

tva

modo ex

variis

]'
(,,
I,

,") Duo

15

exempla supponam.
Ovid. Metam.
285.

Expatiata ruunt per apertos flumina campos."

Senec. Herc. fur. 875.

Thebis laeta

dies

adest."

a.

De Metris

Q,uae

Aequis Fedibus

Composita Sunt.
22.
Si aequos pedes singulos conjungimus, diposi

diae, tripodiae, tetrapodiae fiunt;

autem dipodias aut

,

pedes

qui dipodiis aequi aestimantur

dimetriy

trimetriy

ietrametri,

Mar. Yictor.
pedibus
,

1,

12,

44

Gaisf.

Metra autem
,

qiiaedam
binis,

singiilis

quam monopodiam

qnaedam

quam dipodiam
1.

vocaverunt, scandi moris est."

De Dipodia^ Tripodia^ Tetrapodia.

generis faciunt dipodiam,
;

.
'

23.

Duo pedes ejnsdem

tres tripodiam, qiiattuor tetrapodiam

quod etiam verboI,

rum ipsorum est potestas. Gaisf. Nam Graeco sermone

dicitur, veliiti

Mar. Victor.
diiorum

11,

38

pediim copulatio
qiii
si

quidam gressus pediim,

dem

generis, id est pares jugati fiierint,

;

quidam

^'

ejns-

aut ut

sin dispares, ut trocliaeiis

cum

iam-

19
efficmnt."
:

bo,

Siint

autem dipodiae,

tripodiae,

tetrapodiae

iambicaey trochaicae, miapaesticae, dactyJicaej

ut scliema praebet.

Gen.

Dipodia.
TT
_i_

Txipodia.
TT" _Z_

Tetrapodia.
_^ T7
JL

lambica
Trochaica
Anapaest.
Dactylica

TT

U _^

vj

U __ u

_,

u
TT

_i-

u
_-

_L

u T7
UU UU

_i.U-^U_Z_U
U o-^>-^^
_L

''
__

uu

0~~0

-L.

UU

^^-i-^^
J_

uu

__

UU

UU

UU

UU

24.

lamhicae

dipodiae

tripodiae

tetrapodiae

ple{ir,

rumque (neque vero semper)

),
dine,
lem.

incipiunt ab irrationali pede

vel kqltlkOv).

desinunt in rationalem

{.

Troor-

chaicae:

dipodiae, tripodiae, tetrapodiae, mutato

pedum

plerumque incipiunt a

Aristid.

.^^

rationali,

p.
^

62, 18 West.

,,
solus

desiniint in irrationa-

^
?

Terent. Eunuch. 173, 191, 163.

Dipod. iamb.

Tripodia.

Tetrapodia.
?

VeruTn tamen.

Eg-one quid velim

Num

ille

dona dat

Terent. Eunuch. 786, 217, 946.

Dip. troch.

Tripodia.
Censeo, sed heus tu

Tetrapodia,

Qmd

videtur?

Quae futura exempla dicunt"

Cr
__

25.

Daciylicae

dipodiae,

tripodiae,

tetrapodiae ple-

rumque
e

spondeum exeunt. Anapaesticae : dip. trip. tetrap. contrario in prima sede, sed rarius, quia hoc metrum pein

dibus

legitimae

formae frequentius

est

recipiunt
dactyli
et

spondeum
anapaesti

(Diomed.

III, 28, 2 Gaisf.).

Quum

et
i.)

sunt fugitivi

{,,)

illi

spondei (^ _

qualitatem

20
et quantitatem (81/2 X^oV.)

pedum

irrationalium
et

(/r.

habent.

De
II,

dactylis

II,
7, 32.

apud

Mar. Vict.

2,

2 Gaisf. legitur:
,

Hexaineter in sex partes

dividitur per

monopodian

aut in tres per dipodian.^'

et

De
3,

anapaestis
9
:

apud eundem

Percutitur vero versus anapaesticus praecipue per dipo,

dian

interdum

et per singulos pedes."

Virgil. Bucol. VII, 47.

Aeneid. VI, 65.

Horat. Carm.

I,

Dip. dactyl.

Tripodia.

Tetrapodia.

.Jam venit

aestas.

sanctissima vates

Cras ingens iterabimus aequor."

uu

u u

Dip. anapaest.
Plaut.

Tripodia.

Amph.
Octo validi"
160.
_

Mar. Vict.
j

Super ardua fertur equis."

II, 3, 16.

U U -^

uu

_t.uu

uu

Tetrapodia anapaestica.
/

Tu murus

eras

humerisque

tuia

Senec. Troad.
126. 127.

|
1

-^^^-^ uu_i.u u_
Stetit iUa

decem
U

fulta per annos."

U U

JLSJ

3.

Be Dimetro^
Diiae

Trinietro,

Tetrametro.

26.
qui dipodiis

dipodiae conjunctae
aestimantiir
,

aut

diio

pedes,
tres

aequi
,

faciimt dimetrnm,

autem trimetrum

quattuor tetrametrum.

Metriim enim,
et

quamqiiam

(nt

Atil.

Fortimat. II, 5 dicit)

syllaba

a qua pes, et pes a qiio syzygia, et syzygia a qiia com-

ma,
tur,
stiore

et

comma

a qno colon, et colon a qno

lioc

\^ersiis

nasci-

metra dicuntur ,"

loco signiiicat notione angu-

dipodiamy aut pedem temporiim quattuor iisque ad

sex.

Apud

Latinos illorum metrorum inveni

quae

sequuntur.

21

Comp.

Dimeter.

Trimeter.

Tetrameter.

et

. .
27.
i.

lambicus
Trochaicus

lambicus
Trochaicus

lambicus
Trocliaicus

Anapaestus
Dactyl.

.
.

Dactyl.

. .
|
j

Anapaestus
Dactyl.

Anapaestus

Dactyl.

.
'

Dactyl.

.
1
1 1

Bacchias
Creticus
lonic. a min.

Bacchius
Creticus

Bacchius
Creticus
1

. j

lonic a min.

lamhici

Dimetri, Trimetri, Tetrametri, quoniam

in sedthus

ex dipodiis iambicis compositi simt,

in prima, tertia, quinta recipiunt

imparihus

pedem irrationalem (.

).

i.

e.

TiOchaici
e.

dimetri, trimetri, tetrametri ex contrario in

sedes pares

in secundam,

quartam

sextam admittunt

ir-

rationalem.

Anapaestici: dim. trim. tetram. per loca im-

paria non semper habent spoDdeos, sed saepissime etiam om-

nes pedes reperiuntur soluti.

Hor. Epod.
II,

27.

Trimeter iambicus

et

dimeter iamb.

Fontesque lymphis obstrepunt maDantibus,

Somnos quod
.jL

invitet leves."
'I

\j

\J

Plaut. Pseud. 492.

Tetrameter iambicus.
ut praedicet."
,.

Ut

civitas

nomen mihi commutet meque

L
I

JL\J

yj

K.U
]

-^l

TT
II,

U M.
Trim. troch.

Hor. Carm.

II,

18.

Dim. troch.

Mar. Vict.

5,

3.

Non ebur neque aureum."

,,Est celer pbaselus ille

quem videtis."

Terent. Andr, 248.

Tetrameter trocbaicus.
facta
\

Quot modis contemijtus,

spretus!

transacta omnia

heml"

xr

XJ

JL


22
Senec. Herc. Fur. 133. 134.

Dimetri anapaestici.

Jain caeruleis evectus aquis

Titan

summa

prospicit Oeta."

Plaut. Stich. 37.

Trim. anapaest.
istuc posthac ex te."
__

Tace

sis

cave

sis

audiam ego

uu_i_

uu
5,
9.

yj

__
^

Mar. Plot.

Tetrameter anapaesticus.

Chaos

et

Phlegeton loca nocte silent Boreas pelago tumido crepitans."

28.

Dactylici: dimetri, trimetri, tetrametri per

mono-

podiam sunt idem quod

licae,

dipodiae, tripodiae, tetrapodiae dacty-

de quibus supra diximus.

Dactylici

autem

dimetri et trimetri ex dipodiis duabus aut tribus compositi sunt.

Horat. Carm.
,,Sunt quibus
I,

7,

5.

Trim. et Dim.

x.

.
urbem

unum opus

est intactae Palladis

Carmine perpetuo celebrare

_i.VJU

et."
.^.i.

Uuj__UU
Cretici:

29.

Bacchici

et

dimetri, trimetri, tetrametri

frequentius apud

Plautum

legUDtur.

lonici

minore

di-

metri et tetrametri uno carmine habet Horatius.

1}

Plaut. Trinum. 227.

Tetram. Bacch.

Set hoc non liquet nec satis cogitatumst."

u
Plaut.

_z,

_|u_i. _|u_i-_|u-x
Trim. Bacch.
te nil utor."

Trmum.

258.

Plaut. Trin. 232. Dim. Bacch.

Amor, non places,

,Ad

aetatem agundam."

2)

Plaut. Kud. 950. Tetram. Cret.

Plaut. Rud. 955,

Dim.

Cret.

Set boni consili ecquid in te mihist?"

Fidiis

ero

quisquis es."

23
3)

Horat. Cami. III, 12, 11. 12. Tetram. lonic. a minor. et dim.

Eques ipso melior Bellerophonte

neque pugno

Neque

segni

pede victus."

30,

Pentametros
,

Hexametros,
multa

Octametros iambicos et

trocliai-

cos et anapaesticos
cis veteribus

Heptametros etiam dactylicos, de quibus a metri-

mira captantibus

ad

nuUum

iinein

scripta sunt,

apud poetas Latinos frustra ac nequidquam

diae desunt,
nisi

quaesivi.

Etiam pentapo-

forte paucos trimetros brachycatalectos

commemore-

mus

quos Seneca habet.

Senec.

Agam.

805. 853.

Trim. iamb. brachyc.

siv.

pentap.

Cui lege mundi Jupiter rupta."

_J2.U_]
Latravit
ore

.liiUj

L.

lucis

ignotae."

31.

Percussio Metrorum.

Musici aut

pedum aut

digitorum ictu intervalla signant quibusdam notis (Fab.Quintn. IX, 4, 51).

In pede

(Aristox.) sive d^iaig (Aristid.),

quae sem-

per ejusdem melior pars est et majori voce scanditur, ictum

accipit,
(_t.

_)

nec

autem quae quidem quantitate tamen superare potest ( -^.^ _)

,

^
,

aequare
vacat.

ictu

Cave igitur ne
ihesis ; cave

sit

in

metrorum percussione
:

arsis

major quam
lex.

ne haheat arsis ictum

haec est prima

Aristoxenus non solum metra temporum trium,

tempop. 37,

rum

quattuor et quinque vocat pedes (p. 36, 14

18

West.),

8ed etiam metra majora, quae supra dipodias, tripo-

dias, dimetros, trimetros appellavimus.

qui Aristoxenum

secutus

est,

22

p. "38, 3

West.):

,,^^^

^^ ^^'/,'/,

,''^ ^-^
legimus

; , ,,
Etiam apud
de

Pselliim,
(p. 37,

hac re

24
yivead^ai
his verbis

ftoda
intelligitur
,

pes

maximus
est,

/*
generis duplicis esse

temporum XVIII
plicis

generis paris temp.

XVI

generis sescup.

temp.

XXV.

Addendum

quod Aristides

60, 5

West. habet;
yj

significat

enim dipodiam iambicam hoc modo:

Sequitur igitur primum,

>
minores
scenda
generis
sit
:

.^^
ipsi fiant
,

tempora
ut

sequitur deinde
et

cujusque mBtri majoris percussio cogno'

( ,)

erit sic

'9^
ut pedes

pedum majorum;

deducenda ex percussione pedis minoris ejusdem

Observatis tandem his legi-

haec est lex altera.

bus duabus percussio metrorum

Dactylus

iamb.
trocli.

rj

JL

_^

Dipod.

anap.
dact.
'

JL

UU

_t_

&

ou

Trochaeus
__
\j

Tripod.

troch.

/
(

\
UU
_t_o"0
MQu.

ji,
-iL

dact.

UU
d^ia.

lambus

iamb,
Tripod.

anap.

&^.

25
Dactylus

iamb.
JL

_Tj|_i.

TT

Dimeter

troch.

anap.
dact.

^^.

.
Dactylus

Bacch.
Cretic.

Oimeter

lon. a min.

lon. a maj.

Choriamb.

^.

Trochaeus

Trochaicus
Trimeter
Dact. fugitiv.

.
lambus

lambic.

TT
j-^-

JL
_tt.

Trimeter

U
uu

T7 ^'

Anap.

fugit.
!

ILLKJKJ

TT

JL

<J

-oo

-t-

^^

^.

(.

26
Dactylus

Tetrameter

.
Baccli.

Dact.

i^
\

Kj

_.
kj

jl

kj

_i.

Anap.
Cret.

Kj

.iii

jl
|

uv/_.
JL u
I

uu
-_u

-^

"

-^ ^
\j

Baccli.

^u'_ii._|
^.

-[-

JL

u-L
\

(>?.

Baccliius

Cret.

Tetrametri iambici et troehaici, tempora

tes
;

XXIV

continen-

tetrametri lonici

a minore et a majore et Choriambici,

tempora

XXIV

continentes

diam

tempora

XXIV

()
;
;

tetrametri aDapaestici per dipovel

XXXII
,

continentes

uni

ictui subjicere

non possumus

sed haec metra in duos pedes

majores divisa per dimetros feriuntur

Dactylus

hoc modo
Dactylus

^ i

lamb.
Troch.
lon. a min.
lon. a maj.

JL u

Tj

u-u x\\JLU
__

xr\

-L.

ij

xr
__

ou

JL

11

JL
_.

Choriamb.

Anap.

_ _Loo_

^_-/^_
II

^ _

_ _ _i-uO_
ou
-t.

-._
^.

--_

||

c -^'-^'

u --^^^
^ff.

^.

^^.

27

b.

De Metris Quae Ex Variis Fedibus Composita

32.
Diiplex metroriim mixtoriim est ratio
et anapaesti

Sunt.

enim dactyli
trochaeos
spasti
et

temporum trium
;

{)
:

modo
inter
anti-

iambos

mixti

modo etiam

loiiici

et

temporum sex cuni

dipodiis

trochaicis et

iambicis

conjuncti sunt.
tra,

Hac

mixtione pediim variorum fiunt meet

quae propter yarietatem formariim

rliytlimorum
Aristid.

)
1.

&
p. 65,
,

materiis

lyricis
:

7 West.

01

] , ,^^
praecipiie

apta

Se

&
alacritatem
simt.

dg

Dacfyli iuter trochaeos et anapaesti inter iambos mixti.

33.

Metra dactylo-trochaica

(^

Heph.
biis

. 43)

apud

Latinos,

siciit

apiid Graecos, compliiri-

scliematibus

quae 55

enumerabo,

repermntur

nunc

dactyliis ponitiir in initium,

;

nimc in medium ver,

sum

saepius

iiniis

dactylus
paiicis

nonnunqiiam dno
exemplis exponam.

tres,

quattuor adsunt,

quod

Horat. Carm.

I,

2, 31.

Nube cadentes humeros amictus."

JL
<J

_j uu|_2_u
Senec. Hippol. 784.

"U*

Montivagique Panes."
JL KJKJ
I

_i-

Horat. Carm.
,,Ac

I,

4, 3.

neque jam stabulis gaudet pecus aut arator

igni."

Senec. Oedip. 409.

Et

tristis

Erebi minas

avidumque fatum "

!

28

34.

Metra

iamh

anapaestica

Hepliaest.) etiam

non paucis scliematibus, inyeni

(
OAi
j

apud Latinos;

tria

tantum expromam
Horat. Carm.
II,

13,

17.

Miles

sagittas

et

celerem fugam."

CatuU. Carm. 63, 14.

Aliena quae petentes, velut exules^ loca."

UU_ii.u

|oiJ

I|uo_a.|u_

Senec. Oedip. 413.

Hederave mollem baccifera religare frontem."

_-|
2.

_.|_1__[

lonici et Antispasti* cuin dipodiis trochaicis et iambicis

conjuncti.

35.
11, 8,

Metrum lonicum
Hephaest.).

majore (Mar.

Vict. II, 5, 7.

6) per omnia loca admittit dipodias trochaicas {ejtiwvi'

Kov

Ex
12)

contrario
recipit

metnim lonicum

{/,
solet
,

minore

(Mar. Vict. II, 9,

Hephaest.).

terdum cum dipodiis iambicis conjungitur, ut

qui Graece appellantur

,
I,

dipodias iambicas

Antispasius autem inin versibus fieri

Terent. Maur. de Lit.

Elementa rudes quae pueros docent magistri."

Martial. Epigr.

96,

1.

Si

non molestum
-L.

est

teque non piget

Scazon."
__T7-

36.

vf_j_
(

_.o
,

_|_
(

Sunt qui quaerant

sive

an

tales metroruin mixtiones

(_ u (uu

_uu)
1

uu

_)
1

sive

uu

_u_u)
,

sive

v^_u_)

sive

(u_u_
fieri

totius

rhythmi omnino

possint ?

),

sine perturbatione

Posse dico

nam

et

29
nostris musicis

illi

rhythmi non sunt

ignoti.

Exempla prae-

bebo, quae

si

consideraveris, intelliges

hanc rem esse eandem,

quara nostri musici suis terminis teclmicis appellant y^notas

punctatas*' vel ^.iriolas^^ et ,,notas syncopatas.*'
Dactylo
-

troch.

_
I

sive

;fe^gig :
lamb.
-

-2-

:
_
u

anap.

=a=it L

4
(1

lon. a maj. et dip. troch.

\J

^:==:^
:=t=t=U:
lamb, a

et dip.

iamb.

_
4:

5?^^
i^

.<

=^
U

Dip. iamb, et antispasL

_
I

.^-^^
D.
37.
nentur,
versiis

^^^^^
Versibus.
qiiibiisqiie legi"biis

De

Quo modo

huc ijsque explicavi;

et

superest dicere,

quales

apnd Latinos frequentissimi leguntur.

,

Itaque

primum versus uniformes

metra concinqiiinam

Hepliaest. 104) tractabo,

sive lyricos

sus inconnexos

{ (; .
30
Hephaest.)
a.

tum versus muUiformes

,

Arist. Qiiint. 42)

denique Yer-

38.

Generis duplicis

senarii (trimetri) et versus

validiores; generis au-

quadraU
tem paris

(tetrametri)
et

numero sunt

Aristotel. Khet.

.^^

&
1.
,

omnium
III,-

praestantissimi
v. Leutscli,

simt

Jiexametri.
p. 87.

8.

Gnmdr.

,^

De Yersibus

Senariis et Octonariis lambicis

(trimetris, tetrametris).

39.

Senarius constat

ex pedibus
;

singiilis

sex

(cr_^|u-^ |ujl|u_/-|u-/_
tionis
I.

^^')

exemplum composi-

praebet Pliaedrus fabiilanim scriptor (Fab, Aesop.

qiio loco dicit
:

prol.

Aeso|pus au|ctor

quam
dos

materilam rep|perit,
|

Hanc ego
Duplex
I

polijvi ver|sibus
|

sena|riis.
|

libel[li

est

quod

risum
|

movet

Et quod

pruden|tis vi)tam con|silio

]

monet.

Caluin|nia|ri si

quis au|tein volu|erit,

|

Quod
Fictis

arjbores
1

loquan|tur
|

non

tantum

ferae,

joca|ri nos

meminelrit fa|bulis."

ex natura

longam (.
a.

quarto, quinto saepissime

))
Ilis

septem versibus poeta nobis apparet ratione quadam

rei

deducta consuevisse, initiorum vim per syllabam

augere
,

exituum gravitatem per brevem

in

levare.

Sed etiam

pede secundo

tertio,

longam pro brevi ponit poeta; nun(Lucian. Muelleri

quam

in sexto.
,

Addit quoque solutionem s}41abae longae in

duas breves

De Re

Metr. Poet. Lat.

quarum prima accipit ictum p. UO, 4).

31

40.

Caesura,

Hoc

te

non

eiFugiet,

quod praevidemus

ter rliytliinum sit

vinculum singulorum pedum;

iieri

enim verba,
pedibus,
sed

qiiotiescunque

potuit,

non

finiri

cum

ultimam

syllabam transire in sequentem

,

pedem
quasi
cimus*:

quo modo verba pedibns

simt.

pedes vicissim verbis

caesiiram

ligamenta

Hanc rem

di-

dem.

caedit vero pes verbiim et yerbi finis caedit pe-

Mar. Vict.
talis

,
est
,

2, 7

Gaisf.

Metroruin

fere

omnium natura
orationis

nt caveant

ne singulas partes
,

singulorum pedum

fine concludant

sed potius

ut verba yel

nomina ex residua

sui

parte sequentibus

pedibus
esse."

adnectant,

quo pacto evenit vocnm integer pes

senario

Poetae in
vel

post syllabam

semipedem

et

septimiim

(.

9)
senario
||

iambico maxime caesuram

qiiiiitiim

(.

&Ampliitr.
/^-N

observanmt.
est

41.
octonarius
,

Usu proximus
ciijiis

versns

iambicus

exemplum promam Plauti ex

/-^

826. 27.
/^
[

?ater

vocat
I

me,

eum
|

sequor;

ejus

dicto iin|perio

sum audiens
patri."
|

Ut

fijlium

bonum

patri esse llopor|tet, itijdem ego

sum

Horum versuum
unde nomen
;

uterque constat ex octo quidem pedibus,

sed tempora
,

XXIV

uno metro iambico non

explicavimus
:

possunt comprehendi
quaterni pedes

ut supra 31

itaque
,

artius

inter se conjuncti sunt eo

modo

ut

duo

fiant ordines, qui in

medio versu

alter

ab altero per in-

cisiouem

quandam

separantur.

42.

Diaeresis.

et

Lex

est

(non tamen semper a

poetis observata), ut ordines,

ex quibus totus versus com:

positus

est,

pede verboque integro terminentur

quo loco
,

autem in versu ordo

diaeresis
est.

pes

et

Yerbum

iiniiiiitiir

eo

Scriptores

rei

metricae Latini

verbis

32

caesurae et diaereseos promisciie ntuntur, et A. Rossbach,

Griech. Metr. p. 97.

185

cet.

eos seciitiis

est.

R. Westet diae-

phal. Allg. gr. Metr. p.

resin.

418

distinguit
d.

caesuram

E.

v.

Leutscli,

Grimdr.

gr.

Metr. p. 37 habet

locos veterum,

ex quibiis intelligimus diaeresin a caesu-

ra jure esse distinguendam.

nus,

Sed etiam Mar. Victoriest,

quamqiiam verbo diaereseos non nsus

I,

rem ipsam

optime descripsit;

13, 2 legitur: Colon est

;

membrum,
in

quod

finitis

constat pedibus
est."

Comma autem
autem etiam

quo vel
di-

pars pedis

3. Abiisive

et

comma
ea,
;

citur colon."

6.
,

Partes ergo versus,

parte dissolvitur
,

cum ex

qua
ciim

conjuiictus

erat

cola efficient

vero ea qna conjnnctus erat parte absciditiir,

particula,
illis

quae divulsa ex eo

est

comma

dicetur, ut in

versus

solvatur, in his caedatur"

Caes.

Comma
Duplex
I

^
'

^Comma
quod
|

libeljli

dos

est

Comma

Caes.

^.
:
'

risum

movet."

Comma
|

Aeso|pus aucjtor,
Colon

quam

inateri;am repjperit."

JcctiQeaig

Colon
|

Pater

vocat

me eum
,

sequor

Ij

ejus

dicto im]perio

sum

audiens."

43.
septem
tins
et

Sunt etiam septenarii

et quaternarii,

qui ex

quattuor singulis pedibus constant.

illi

EleganApud
legi-

autem

versiis iambici,. qui tetrametri et trimetri

et dimetri appellantur,

compositi sunt ex dipodiis.

Horatiiim de Art. Poet.

255

63

liaec

de trimetris

mus: (lambus)
anres
,

Tardior ut paulo graviorque veniret ad

stabiles in jnra
iit

Spondeos

paterna recipit

Commodus
aut quarta

et patiens, noii
socialiter.

de sede secunda

Hic in Acci" (Plauti)

Cederei
Nobili-

33
biis trimetris

apparet rariis, et Enni

versiis

In scenam

mis-

sos

cum magno pondere

ciiraqiie carentis
tiirpi".

Aiit operae celeris

nimium

Ant

ignoratae premit artis

cnmine

268. Yos" {Pisones)

,'
'".

Graeca

Noctiirna versate manu,

versate dmrna." 274. Legiet aure."

|

timumque sonum
Horat, Epod.

digitis callemiis
(
_iL

17. Trimetri:

u
|

xr

u __

>^

^i)

,,Jam

jam
I

ef|fica|ci

do

manus
|

scien|tiae,

Supplex

et o|ro relgna per

Proser|pinae,

Per et

Diafnae non
li|bros

movenlda Tiu|mina,
|

Per atlque

car|minum

valen|tiuin

Kefilxa caejlo de|vocajre sijdera:

Canijdia, par|ce

vo[cibus

tandem

sacris,
!"

Citumlque re|tro sollve soljve tur|binera

Senec.

Agam. 758

60.

Tetrametri:

Instant

sorojres squaflidae.
]

|1

Saiiguine|a ja|ctant ver|bera;

Fert lae|va se|mustas

faces;
i| jl

turgentlque pal|lentes
|

genae,

Et

velstis a|tri fu[neris

exejsa cinjgit i|lia."

2.

De Yersibus Trochaicis*
liujiis

est
,

44.

Longissimns

metri

ille

versus

quem

Latini

quadratum

(tetrametriim)

dixerunt

(^u_7-!_Lu_r||^u__tr| ,^,^^)?
bus per diaeresin
separatis

constans ex duo-

ordinibus

uterque quattiior pedes complectitur.

autem longam pro brevi

{u.

.
kj

gam

)
In
kj

(),
singiilis

qnorum
pedibus
et lon-

ponere
kj

in

diias

breves solvere {^

sive

-xr)

non

so-

liim licet poetae, sed etiam animi sensusque caiisa saepe

opiis est
;

excepto

tamen pede septimo

(-/.

in qiio

formam

ipsam trocliaicam
iii

u) retinere debemns.

Adde quod
integer
,

sede novissima pes plerumque

non

sit

sed

brevi detracta concludatur syllaba longa vel ancipiti.

3

34
Terent. Andr. 319. 20.

Ad

te ad|venio
|

spem sa|lutem
lo|cum h.abeo

||

consijlium auxijlium expe|tens.

jl

Plauti et Terenti versus scandere

respicias

exitu verborum vocalem brevem

)
45.
;

Neque pol

consilli

neque ad au|xilmni

copi|ain."

Elisio.

Si

recte

poetarum
vis,
:

et

elisionem
a)

{&,
igitur

imprimis

necesse

est
,

omitte

in

si

A^ocalis altera

sequi-

tur
c)

b)

longam sub eadem conditione corripe tantum.

li

Literae

et

intercedentes

(interdnm etiam

et t)

non

tollimt liaiic
i

iegem (Mar.
caiisa

Yict. I, 4,
fit

87

89).
e)

d)
Axi-

Vocalis

metri
est"

saepe

consonans
;

j.

diendum

legitiir

andieiidumst"
in

rariiis

aiidien-

dum
--^

est"

coiitraliitiir

aiidiendiist."

Priapeia

LXm. LXXXni.
novist".

Parum
Itaque

est"

parumst", novi est"

versiis
lioc

illi

Terenti

modo

scanduntiir

Ad
V/

te adivenio

spem sa|lutem

|1

consilj'

auxilj'

expe|tens.

"Cr
I

iiiuTT
I

__u|_jJ_"Cr|j_i_TT|_Z_'U"j_t.uj_i.|l
|

Neque pol

consijli loc'

habeo,

jl

nequ' ad au;xilium

copilam."

46.

Magna

etiam apud Plautimi et

qiii

Terentmm
ex septem

est frequentia

septenariorum trocliaicorum,
;

singulis pedibus
qiiattuor

rariiis

qzmternm^n reperiuntiir, qui ex

conjuncti

sunt.

Tetrametros

trimetros
et

di-

metros optimae formae legimiis apud

cam.
tiir

Horatmm

Sene-

Tripodia trocliaica versus ithi/pJiaUicus nomiiia-

et ceteris versibus

interdum intermixtiis invenitur.

:

Senec. Med. 74143. Tetrametri

(-ii.u^T7|_i.u_TT|j jaLu--.T7|_L.u^).

Comprelcor vuljgus

sijlentmii, H

vosqne
1|

ferajles dejos,
|

Et Cha|os coelcum, atque ojpacum

Tartajri rijpis ligiatos,
jj

Ditis

umbro|si dojmuin,

squalijdae Mor|ti8 spejcusl"

35

Horat. Carm. II, 18, 13. 15.

Dimetri:
!

(jl

kj

__

u ^)

Largi|ora

flagilto."

jjTrudiitur di|es dile."

47.
triim

Catcdexis

.
(,,
;

Non semper mesed saepe in

tres
deiiciimt.

iisque

ad iineA syllabis

expletur,
aiit

versus

exitu

ima syllaba ant duae

pausae
da

Hoc modo

"

iiuilt

Aristid.

63 West.)

nam

rhytliniiis
sit

secundum
est.

ipsins natiiram suis numeris a"bsolutns

Quiiitil.

necesse

inst.

9, 4, 50..

55. Rliytlimi qna coeperunt sub-

latione et positione

nym.de

& .
,
.
deficit
,

ad finem usqiie decnrriint."

Music. p. 69 West. ,/0

Ano-

/y

7\

syl-

/y."

Si

autem ima

laba
si

versiis

metricis

appellatur

catalecticus

diiae

syllabae
,

deficiimt,

versus est lrach^/cataJectus

et si tres

ht/percatalectus.

trimeter
/-

dimeter
Acatalectus
Catalecticus

trocli.

DTT
xr

v^

_ _

"Cr

_ _
_

__

TT
-Q-

u
yj

" " "

xr
tr

U _
vj

Brachycatalect.

j_._
VJ

_ u _

_
_
TT

*_

Hypercatalect.

TT

u _

moiionleter

dimeter
trimeter

3*

36
Senec. Oed. 510. 471. 730. 496.

Trim. iamb.
acatalectus

,,Si

te

ruentes
>-'

non
.i^

satis

Thebae

movent."

jl

*-^_[__i_
feroces."
\^-'-t

_||

Trim. iamb.
catalectic.

,,Sensere

terrae

Zalacum

_i-u_j_
Aut
foeta
-ii-

lllu__
impio

Trim. iamb.
brachycatal.

tellus

partu."
L
I

^u_
carmen
JtL

Dim. iamb.
bypercatal.

..Solemne
.j- yj

Phoebus
TT

edit."

3.

De YersibHS

Dftctylicis.

48.
ceps
,

Versimm dactylicorum Hexameter

est prin-

qui diligentia poetarum

ad tantam perfectionem
qiii

perductus est, ut vix alter versus inveniatur,

factis

heroum
aptior

celebrandis

rebusque omniLus digne tractandis

,

sit.

Hoc

loco tres species

quae maxime metro-

rum
cum

et

compositionum
a)
c)

qiialitate inter se diiFerunt, descri-

"bam:
y

Hexametrum
et

Jieroicum

b)

Trimetrum

dactyli-

illum versum
veteres.

pedum

sex,

quem

viilgo

Ten-

tametrum dicunt

49.

Etiam Mar. Victorinus

(II,

2,

2 Gaisf.) distinguit
:

tres species metri dactylici

sex partes dividitur per monopodian

dian et

fit

trimetrus,
feritur

monopodian
dipodian

surae sunt nunc

Trimeter dactylicus scanditur,

;

Hexameter
dua

hexainetri dicens
,

Nam
duo."
,

aut in

aut in tres per dipo-

aut in duas per

heroicus vel epicus

^^

a)

Per

cujus cae;

b)

per

ut in carminibus et
dirimi-

epodis Horatii

c) in

autem per diaeresin

tur Pentameter elegiacus.

Itaque schemata erunt haec:

37

Hexameter
heroic.
s.

epic.

Trimeter
dactylicus

_^uui _uvj||__uul wulI-flLuvjl

_^

M.

Pentameter
elegiacus

"'

uu

__

uu

uHj
II

_:iL

uu

_i_

uu

/y

50.

Hexameter

Jieroicits vel epictis

in

omnes

se-

des, excepta quinta, recipit

spondeum (-^ ).
iit

Miiltis spon-

deis intermixtis liexameter

paiicis

gravis, nt apiid Lucretium,

est

tantum

intermixtis

versiis

leyior

ut

apiid

Ovidium:

poeta enim semper relDus tractandis metrorum

in

aptissimam formam

promptu
breves

liabebit.

Thesis autem

apnd Latinos

in

diias

dissolvi

non potest (Luc.

Miieller de re Metr. poet. Lat. p. 65).

Magna
pede

vis etiam est in caesuris

qiiarum altera in

tertio post

longam intercedens

(caesiira semiqninaria) dicitnr,

post longam
ria)

nominatiir.

Minoris momenti apiid Latinos

.

&,

&illa

altera in
(caesiira

pede quarto
semiseptenacae-

sura in pede tertio post brevem priorem

est,

quam

Graeci

appellant.

Mar. Yictor.
liexa-

19,

12 de

caesnris pergit: Hariim

si

nullam in
jiire

metro speciem inveiieris,

negabis".

heroum versiim
iit

ac merito

Nonnimqiiam etiam evenit,

plures incisiones, id est simul

cum

&?/

in

eodem versu
caesuram

quandam

in

pede secundo post longam reperiamus.

dactylici heroici dicit
syllabis

De temporibus hexametri
III, 12, 2 Gaisf.
:

Diomedes
,

Hi igitur pedes

impares

tempo-

ribus aequales,

sex regionibus distributi,

quaterna tempora

38
sua scandendo partientes, quatiuor
tri
et viginti

temporihus, me,

totius
,

sive

tomas vel commata

,

sive
,

cola

quae Latine

sectiones

incisa

membra

dicuntur

perfecta conformatione
et

concludunt."

Secundura

autem Aristoxenum

Aristidem

uno metro dactylico tempora

sed
stet

XXI

comprehendi non possunt,

XVI tantum
\^ictor.

sequitur, ut omiiis hexameter lieroicus

ex duahus partihus.
II
,

Has

partes vel versus

:

membra a

Mar.

sic

describuntur

Dactylus heroicus

in duas caeditur partes, penihemimerem. et hephthemimerem,^'

h. e.

aut prima pars hexametri extenditur usque ad caesu,

ram semiquinariam
aut

qua ratione

fiunt

tripodia catalectica

(j:.uu|-^uu|_4-,) et tripodia

cum

anacrusi (uu|_ii-uu|_i-uu|_i-^);

prima pars hexametri extenditur

,

usque

ad

caesiiram
catalectica

semiseptenariam
(_iLuu |-i-uu| -t-uu
I

qua

ratione

fiunt

tetrapodia
!

-i- ,)

et dipodia
1

cum

anacrusi (uu jl^^

jl^)

sic:

Virgil.

Aen.

I,

4-

Trip. catal.

Arma vijrumque

ca[no,
|

Trip.

c.

anacr.

Trojlae qui

primus ab

oris

Tetrap. cat.
Dip.
c.

Italijam,

fajto profu|giis,

anacr.

Lalvinaque

venit

Trip. Trip.
c.

catal.

Litora

multum

il]le

et
|

anacr.

t^r ris jac|tatus et

alto

!
Tetrap. cat.
Dip.

Yi supejrum, saejvae memo]rem

Ju|noiiis

anacr.

et

trorum non per omnia metra ^sse eandem

aequabilitas
vix
tolerabilis

^^
animum

His incisionibus versuum heroicorum per

Mar. Victorinus nos docet scansionem hexame,

^^
|

ob

iram."

ex quo

motuum
in

nasceretur

coDtra

discimus

carmine epico esse mutatione membrorum longiorum et bre-

viorum variationem quandam, quae salva gravitate metri heroici

suavissime delectat.

39

51.
simt
,

Trimeter dactyUcus
feritur.

quo poetae

per dipodian

Ob eam rem
fugitivi
et

pedes in trimetro versn semper

Aristid.)

enmt

omnmm

(
et

lyrici

usi

etiam dactylici

Dionys.

sex pediim tem-

pora XYIII.

Horatius in carmiiiibns et epodis trimetros

sic:

dactylicos recepit inter metra generis diiplicis,

Horat. Epod. XIII ,1.2.

Horrida

terapestas

caelum

contraxit

imbres
silvae."

Nivesque

deducunt

Jovem

nunc

mare

nunc

.-.uu|
>^

I|^_|__|l_LUul
\

JL

KJ

L.

KJ

SJ.

\\

JL

uu|

l-i.

52.
qiiae in

Fentameter elegiacus constat ex

diaeresiii separati
tertio
,

diiobiis colis,

medio versn per

iit

sunt.
sit

Hiiic

versni

ea est lex,

in pede

et

sexto

una

syllaba longa temporiim quattuor

aut anceps

quod

supra pedem

contractum
et

{.

&^
;

cum

paiisa,

Aristox.)

appellavimiis.
qiie

In quarta
spondeo
,

quinta sede dactylns plernm-

non

cedit

sed in prima et secimda etiam

ita

spondei admittiintnr.
venimiis
,

Versum elegiacnm semper

ex quo

in-

ut versus heroicus antecedat

ille sit

coniicia-

mus, ut etiam
inventore
dicit
sic
:

tempornm XXIY.
Horatius

De
poet.

natura et

liujiis

metri

de Art.

Versi"bns

impariter jimctis

qtterimonia

mmn,
Qiiis
tici

Post etiam inclusa est voti sententia

tamen exiguos elegos emiserit anctor,

certant
,

compos; Gramma75
7'8

pri-

et

adhuc sub judice

Tibull.

lis

est."

Carm.
sit

I,

1,

1520.
|

Flava Ce|res,
Spicea,
j

tibi

no|stro de

rure co[rona
|

quae tem'plill pendeat

cvijstos

ante fo|res;
|

Pomojsisque rujber
Terreat
|

pojnatur in

hortis,

ut saejva

falce Pri|apu3 a|ves. H

40

Vos quoque

felilcis

quon|dam
Ijmunera
|

nunc

pauperis

agri

Custoldes,

ferjtis

vestra, La|res."

Non prateribo illum Hexametrum in quo post 53. pedem quartum diaeresis est, quam incisionein vulgo caesuram bucolicam appellamus. Exempla permulta habet Yirgi,

lius in

Bucolicon libro

Ovidius quoque

quamquam

rarius,

in

Metamorphoseon

libris. Virgil. Bucol. 1

4. 5.

Nos patrijam fugi|mus;

tu,

Tityre,ll lentus in
|

umbra,

Formolsam resolnare

dolces Amalryllida

silvas."

Ovid. Metam.

XI

37274.
saucia
|

Pars quoque

de no|bis fu|nesto
,

morsu,
|

Dum

dejfensalmus
|

le|to est data. H

Sanguine

litus

Undaque

prima ru|bet delmugi|taeque pa|ludes."

54.
tetrametri

Ceteri

versus

dactylici

apiid
in

Latinos

sunt

pauci
1

cum
I

dactylo

pede

sede

quarta

(_uu _vju
I

_uu ^^),

qui Jdcmanii dicimtur, apud

Senecam

tetrametri quoqiie ciim spoiideo in sede quarta

I

(_uu

_uu _uu|
et

)^

qni

d^)

ArcMlochoQj ognominantur,
|

apud Horatium;
apud eundem
;

tum ArcJiUocJims minor (-^^

omniiim brevissinms Adonius
|

-^u

constans

ex dimetro tantum (- ^ ^
Senec. Oedip. 451

-^).

53.

Versus Alcmanius.

Hinc verlno

plata|iius fo|lio viret,

Et Phoe|bo
Garrula
|

lau|rus cajrum
|

nemus
obstrepit.'

per ra|mos avis

Horat. Carm,

1,7,

4.

Hexam.
|

et tetram.

Lauda|bunt

aut Myti|lenen, alili cla|ram Rhodon Aut Ephelson bimairisve Co|riiithi

|

Moenia,

vel Bac|cho The|bas vel Ajpolline

Delphos

Insilgnes,

aut

Thessala

Tempe."

41
Horat. Carm. lY, 7,

78.
spe|res,

Hexam.
monet
|

et Arcliilocli.' min.

Immor|talia

ne
|

annus

et

almum

Quae rapit
Terent. Maur.

Hora di|em."
Sant.
:

2163-2176
] 1

Versus Adonii.

Primus ab
Troius
1

oris

Saepe re]pulsu3

heros,
1

Ausone Moenia
i

terra
fessis

Perdita

flammis,
|

Pergama
Exul
Vela
in
1

linquens,

Sera lo|cavit

altum

Unde Laltinum
Post genus
|

rejsolvit.

ortum

Altaque

magnae
Eomae."

Moenia

b.

^oyaoLdiKoL
,

55.

De

concinnatione versmim

in qiiibiis varii
;

pedes mixti simt, jam 32

36

disseruimus

lioc loco

superest enumerare, qiiinam logaoeclici apud Latiiios repermntiir. Itaque j)rimiim aiFeram versiis dactylo- trochaicos,

deinde iamb - anapaestos

tnm

ceteros.

Ta"b. I.

56.

Horiim versuum logaoedicornm (Hepli. 104)

Mueller
p.

sive miiltiformmni (Luc.

96)

sive

maxime
qimntiir
:

freqiientia et elegantia excellimt, qui se-

2)
,

Yersus Aristojphanetis
8) PJialaecius
,

5)

FJierecrateus,

6) Glyconius
et

12. 26) Sa^j^liicus minor

major
,

14. 35) Alcaiciis decasyllabus et Jiendecasylla,

btcs

18) ArchilocJims major

et

22. 30) Asclepiadetcs mi,

nor

major

27) Friapetts

49. 50) Eleg^aml^c^ts et

Paiicis ver-

Jambelegiciis (C.
T3is

W. Nauck
omnium
et

Horat. p. 6).

singnlos tractaLo.
57. Brevissimi
siint

Artstopkaneus (_ww|_w|_tt)
,

constans

ex

dactylo

duobus trochaeis

et

FAerecrateus

: ;

42
(_

_
:

u u

compositus ex trochaeo et dactylo et trolicet.

chaeo

syllabam in exitu longam esse

si

xr
|

Glyconium
_uuf _u ^)

habebis,

Pherecrateo semipedem adjeceris (_

hujus versus in sede prima Horatius semper spondeo pro tro-

chaeo

usus

est.

Phalaecius
,

(_Tr|_uu|_TT|_u|_ ),
est longior
et

hendecasyllahus appellatus

duobus trochaeis

quam

Pherecrateus
reperitur.

et frequentissime

apud Catullum

Martialem

Priapeus conjunGtus est e Glyconio et Phere-

crateo versu eo

modo, ut pes ultimus Glyconii

sit

contractus

sive aovvS^sTOQ (Aristox.),

aut intercedat pausa unius morae

""1 uuj_uj,
I, I,

(|_Tr:_uuj _ xr).
:

Hor. Carm. Hor. Carm.

8, 7.

Aristophaneus
11.
12.

Temperat
:

ora

frenis."

14,
14,
1.

Pherecrateus
Glyconius
: :

Quanivis
Silvae

Pontica
j

pinus."
|

Hor. Carm.
Cat.

I,
I,

filia

nobijlis."

Carm.

Phalaecius

Quui do|no lepildum no|vuin lilbellum?"

,

Catull. 18

2.

Priapeus
!

Qua do|mus tua

58.

Lampsa[ci

est,

quaque

silva

Prilape?"

Versus Sapphicus minor hoc modo concinnatur

sit

in

medio

dactylus

fugitivus

vel

post ponatur dipodia trochaica

non

est negligenda

(_w

_
In

etiam caesura penthemimeres

,
| |
|

quem

ante et

-,uu
lioc
|

_u_Trj.

'

Sapphicus

major duos dactylos habet inmixtos per trochaeum contractum

vel aovvd^sTov separatos.

versu non solum caesura

_, uu ;_
|j

post

dactyli -prioris est (_u

_uu
idem

_u| --),

sed etiam post

in duos ordines

pedem contractum

()
|

diaeresis, per

quam

versus

caeditur,
|

metro Aristophaneo (_ u u

quorum _ xr),

alter

est

cum

Hor. Carm. II, 10,

13.

Sapph. min.:

Sperat

infe|stis,

metu|it sejcuudis."
2.

Hor. Carm,

Sapph. maj.

Te dejos
59.

olro

Sybairiri

cur prope|res ajmando?"

Versus Asclepiadeiis minor mira pulchritudine est

,

compositionis

et

non

sine causa Horatius

hoc versu seriem

43

odarum

iDcipit.

Duo metra
;

dactylo-trochaica (_uu|

1|

_uu ^J)
\

sunt quasi

corpus
:

trochaeus ante et trocbaeus pone

||

sunt

brachia ( xr

_ u^

_uu

_u

-^ a).

Totus versus per

diaeresin in duos inter se aequales ordines dividitur,

quorum
alter

prior trochaeo finitur, in quo est contractio

(,),

trochaeo, in quo pro brevi pausa est;

versus sunt decem et octo.
esse
,

qua ratione tempora

In sede prima

spondeum

()
fit
\

et

in

sede

quinta trocbaeum
est.

legitimae

formae apud
ex

Horatium bujus versus lex

minore,
bis
si

Asclepiadeus major

dactylum cum pede trocbaico contracto (_wu

ponimus.

Huic versui tempora quattuor

in rationem.
1,
1.

et viginti insunt,

quum pausam ducimus

Horat. Carm. I,

Asclep. min.
|

Maece|nas atajvis

edite
4,

regijbus."

Horat. Carm. I, 11,

Asclep. maj.
jj

Seu plu|res hielmes

60.

jj

seu tribujit

Juppiter

ultilmain."

Versus
exit in
,

Arcliilochius

major^ incipit
post

dactylis

quattuor,

tres trochaeos;
et post
,

vel d^iuLV ter-

tiam est caesiira

quartum dactylum
I!

diaeresis
-

sic

(- -^^
I

-o^^
I

vj^^
I

_uu
;

_u
!

_u
I I

-).

Alcaicus

decasyllahus initium sumit a dactylis duobus, desinit in duos

trocbeos,

sic

(_uu

_uu

_^

tj).

Hic versus

et

Glyconius et Pberecrateus

et

Aristopbaneus et Arcbilocbius

minor

et

Adonius sunt clausulae stropbarum apud Horatium,

,

Catullum

Senecam

Martialem
I,

Statium.
9.

Horat. Carm.

4,

Archil. maj.
|

Nuiic decet

aut viri|di niti|dum caput|| impe|dire

4
48.

myrto."

Horat. Carm.

Sapph. decasyll.
j

,,Imperi|o regit
i

unus

aequo."

61.

NQYms

Alcaicus hendecasyllabus est trimeter iam-

bicus bracbycatalectus

sede quarta (xr_

elegicus

|u_
ex

cum Anapaesto fugitivo |,_ |uu_ |u-.).

sive

in

Versus zamb-

constat

dimetro

iambico et Arcbilochio minore

"

44

(_
bus
,

u_
sic:

-.

yjsi.

Ij

_uu

_uu

j-l).

Huic contrarius
,

est

versus elegiamhicus dactylis praecedentibus

iambis sequenti|

(_uu|_ou|^il|-c7_
Horat. Carm.
Privaltus

u_

|-o-_

u^).

15, 13.

Alc. hendec.
|

illlis

census erat

brevis."

Horat. Epod. 13, 12:

,,Invic|te, moritalis
|

Vers. iambelegic
!

deaHnate puler Thetilde

Vers. elegiamb.
I

Horat. Epod. 11, 20

62.

qui

propter

neque
hus

constat
prior

quum
in
Devollvit

Jussus ajbire do|muin,|l fere|bar inlcerto

pede."

Sequuntur duo versus

varietates

Galliambus et Choliambus,

scbematum
veL colis

neque

annumerari possimt.
pedes

Versus Galliam;

ex ordinibus

duobus metri iambici

,

ordo

habet

quattuor

alter

tres

taatum

ma
tam

plerumque

est anapaestiis fugitivus

in
;

secunda iambus,
post sedem quar-

in tertia

contracta

{-^

syncopata)

est diaeresis.

Ordo secundus
iambi.

incipit etiam

ab anapaesto,

quem sequuntur duo

e contrario breves

Tbeses in pede primo et secun-

do et sexto saepe solvuntur in duas breves apud Catullum

duae anapaestoriim in longam contrabun-

tur

apud eundem poetam.

ClioUamhus
tertiae

fit

ex

senario

iambico,

locum dipodiae

ponimus Antispastum
quinto semper est

(-cT_u_

|Tr_u_

|u
in

xr).

In pede

iambus legitimus,

pede primo interdum anapaestus.

Carm. 61.
Galliamb.

Catull.

Stimulaltus ubi
i|le

furenti H rabie
H sibi

vagus

alniinis

acuto

ponidere

siilicis."

Catull.

Carm. 42

6.

7.

Choliamb.

Fui libenlter in tua

Villa,

suburbana
/

malamlque pectore ex!spui tussim."

C.

63.
logaoedico

Qiiiim

in versii aliquo monoscliematisto

.
45
pedis

aut
in

alicujus

cum
,

seqiiente

unam syllabam longam

pellavimus
etiam

contraliitur

quod snpra pedem

contractum vel syncopatiim

secundum

Westplial
loco
,

apvel

^
;

aiit

quiim in versii
eo

aliqiio

eliditiir

modo, nt pausa

rliytlimi

unius

morae pro
dat:
tiim versus

aut

duarum morarum pro

nascitur,

S^eoL interce-

quidam

quem inconnexum
tliesis

sive

asynartetum (Hepliaest.) dicimus;

enim ea ratione

incurrit in thesin, arsis oiFendit arsiii, legitimusque sublatiis

est

connexiis.

dicitiir

De
,

liexametro asynarfeto ,

qui
;

Yiilgo

pentameter
logaoedos
:

52

jam
,

explicavimiis

etiam

qui
restat

sunt
igitiir

asynarteti
qiiaerere,

55,

Tab. I

emimeravimns

qiimam versus
apud

asynarteti in metro iambico et trocliaico reperiantur

Latinos.

Fmiit autem asynarteti

lioc

modo
Syl.brev. eliditur.

Tetr. troch. catal.

>

_<^|_u|_u|_u||_u_u|_w|_

asynar.

"- "-
u

^l'

u|_u|-^v^|
u
|u

Fit pes contract.

_u__u|^u|^|| ^l ^1 ^1

Pausa
S.

interc.

Tetr, iamb. acat.

y
ju

|u

|u
\j\
v-^

brevis eliditur.

asyn.

Tetr.
j

troch.

catal.

|ui

Iju

|u |u ju
vj|

P, contractus.

u|

u]

w]

Longa

eliditur.

e dim. tr. acat. et

^*

_u|_u|-_u]^u||a^ 1>-^ 1^

'

dim.iamb.brach.

Paus. duar. mor.

Tetr. iamb. acat.

u_|u |u__|u_||u_|u_|u_|u_

Long.

eliditur.

asyn.

u_|u_|u__1ua||^ l^ 1^ 1^ Paus. duar. mor.

64.

Quae Mar. Victorinus

:

libro

III,

2,

8 habet de
,

asynartetis

Aut ex

colo

imperfecto et perfecto

aut ex

46
duobus
guntur
.

colis
sic
:

imperfectis conciliantur

metra",

facile

intelli-

colum imperf.

col. perf.

;^

u
I

u
I

II

u
i

^
I

li

metrum

sive versus,

col.

imperf.

col.

imperf.

_u _
j

T7I

u
I

^I
sive versus.

7|_^|_

metrum

, ,, /^ %
Sed
:

Meib.

, , ,- , )
difficillima

haec sunt verba apud Aristidem

p.

56

Qiiid

hoc loco

sit

quid

quid

optime apparebit

sic

Tetram. trocb, acatal.

II

rrfCV ,

."^ II . . . .. . .
II
|

justqov

Cola simt versus memhra per diaeresin separata (Mar.

Vict. I,
sitio
,

13,

2).

hoc loco

nam
quod

Aristides scripsit:

.^^
caesum
dicit
,

,,
est
:

pedum duorum composolum esse pot-

est,

incisio vel caesura,

sed

etiam propriore significa-

tione , pars
valet;

ahscisa

sive

quae notio verbi hoc loco

sed de

nam

Aristides
h.
sic

non
e.

de una versus

compluribus tomis
illa

pedum

partibus abscisis.

Itaque

verba Aristidis

intelligam

47

Aristid.

56 Meib.

Tetram.

trocliaic.

acatalect.

7"

U |_-a-|_u|_TT

ukv ix avolvj

,
K. Westphal
,

, , ,
\

----^-, _.|_7,.|_,
_.!_,
||_v.|_,

II

11

."
Ita res bene se habent
;

II

,u|^u|_T7
,^

II

!_,u|_o!_Tr
loci

emendatio autem hujus

p.

apud
Sed

Allgem.

gr.

Metr.
,

502

504

mihi non placet,

quia simul cum jam necesse est

sententia
,

verba fere omnia mutantur.

ut illam interpretatioiiem exemplis compro,

bem

sequuntur igitur versuum asynartetorum

et

quos apud

Plautum

Terentium

et

Senecam inYeni, schemata.

65.

Asynarteti versus metri trochaici et iambici apud

Latinos
Asynarteti.
a.

Exempla.

_ui

Metri trochaici Asynart.

|_ui^-||_u|

Senec. Oedip. 405. 411.

i/S'm.Oed.473

.Ag.804.81 1.812.

" TT-j

tti
II

Jp/aMi.Cur.l 15. Pseud.259.1109

'l308. 1310. Terent. Andr. 635.

3
4 5

--!!_
u 1_
u,

li I--I
|_u;

Senec.

Agam.

801.

L II wf

Plaut. Kud.
Plaut.

952953.

_u|_u'^i_u|^ll_u|
u
1
1

Kud. 954. 955.

u
1

11

<j\

J\m.

II

\P/aM^.Eud.200 203. Baccliid. (4.621.663-67. Pseud.1112.

P^aMi.Capt.

_.iu-,l_u|u|.-ll_u|u^

213 24.

Terent,

Andr. 62638.

48

.
b.

Asynarteti.

Exempla.

Metri iamhici Asynart.

8
9

Tr_|u_(ui

_j|__|u_lu_j

Senec. Med. 860.

Plaut. Trinum.

-^L_^iuU_^||uU_-u|TT,
:uu__||

10 TTi
11

223-231.
|

Plaut. Trinum. 232.

Tr_[u_iuu^_!|_u|_ulu_|_A
66.

Mar. Plotius 5,

14.

Postremus eorum

est

versus Satu/rnius

qui non
,

legitur
Atil.

apud Horatium (homdus numerus Saturnius")

(II,

ut

Fortunatianus

27, 2 Gaisf.) vult,

quamvis fortasse
ha-

versus

iambelegicus (Epod. 13, 2)

aliquid similitudinis

beat

sed in fragmentis tantum reperitur

ipsi

carminum
in

antiquis-

simorum, quae duces

ponere (G. Bernliardy,
etiam inscriptionum
tur,
,

erant consueti in tabulis publice

Liter.
p.

Rom.

188);

fragmentis

quae in sepulcris Scipionum invenieban-

et in exemplis,
,

quae scriptores metrici Latini praebent

ut Atil. Fortun.
,

Est autem Saturnius

III,

1,8,4
,

et

Mar. Victor.

18, 3
et

dicunt

versus quadratus

constans ex dimetro
14)
,

iambico

dimetro trochaico
:

(Mar. Plot. 5
),

quorum

uterque in exitu habet

{y

quod Diomedes

III, 5, 24.

25 et Mar. Victor. III, 18, 8 appellant pariamhum et Bac-

cbium aut
dem.

in

medio versu

w) Latiuin et Saturniuin pe,

Sed bic pariambus

vel

nihil est aliud

.

quod dipodia cum

;

pede contracto

syncopen passo (u
III, 18, 2),

nam exempla
talis

su)

persunt (Mar. Victor.

in quibus

metri (^

prima louga dissoluta

si

est

in

trochaeum

(u_u_).

Itaque,

omnes
hoc

varietates

versuum Saturniorum respicimus, scliema

Dim.
trocli. asyn.

erit

Dim. iamb. asyn.

xr

II

_
,

xr
I

_
2.

u Tl_"
I

11

^ -^
I

Mar. Vict.

18,

,,Turdis
|

eda|cibus
|

dolos
jj

compa'ras a|mi|ce.

Mar. Plot. 5,

14.

Mallum
Magiium

dabunt
|

Metelli
I

Naevi|o polejtae."
I

Bemhardy.
Censorm.

Lit. p.l89. Consol,

11.
\

censor,
|

aedilisH hic fujet ap|ud

||

vos.

2,

numerum

triumphat

hostijbus de)vicltis.

49
67.

Niimeris 7 et 9 versus asynartetos notavi, quos pleCreticos

et

rumque

Bacchicos tetrametros nominare solemus.

Sed haec Plauti

vel prior
et

et Terenti metra,

quum

syllaba longa posterior

interdum solvatur in trochaeum (_u_^^ pro

pro u
;

_u_

u_u_

),

Cretici et Bacchii

temporum quinque
sint

esse

non possunt
talibus metris,

re

vera

potius

ea

metra

dipodiae
sex.

trochaicae et iambicae contractae (syncopatae)

temporum
et
,

De

quae speciem tantum Creticorum

nec

Bacdici

babent

tamen de Paeonibus
:

poterat in schol. Hephaest. p. 77

^'^
u^
1

legitimis

/^
(_u_A
Quae quum

Ttoifj

.
II

_u_A
ita sint,

-^:

sive

^uL_-

_ut_).
tetrametro
et

appareat metra Plauti simplicia esse et

siippriniuntiir

non sine arte adhibita

quattuor arses
dignitate
; ,

eiiim

in

et

jam sermo

ingreditur
,

cum

gravitate

iuterponuntur rursus hae arses

et statim

sermo

est citus et pedestris.

Plaut. Capt. 239. 240.

||_u|^|_u|._|1_u|l_!_u|^
Ij

II

ul

UUU
pater
I

KJ

U
I
|

]UUUUUT7"[j
moneo."

^Nam secun;dum
Audio.

tu's pater
|

proxumus.
|

Et prop|ter ea

saepiius ted|ut me|mineris

Plaut. Bacch. 664. 665.

II

_u
|

u_
I

II

JTu
I

II

|l__u|._|_wl^||_ui_u|^^A!l
Dempsit
et
I

quid suo

reddi|dit pa|tri.
|

Si frugi'st,

Herculem

fecit

ex pa|tre."

Plaut.

Rud. 205, 206.

II

TT

_i_

u JTT(i/u|u_i-||TT_i_
Ita

jui:/u|

"cr_t.|

hic
hic

sojla

solis

[j

locis

con|potita?
|

Hic sajxa sunt

mare

sonat,

||

nec mi oblviain homo

4

quisquam
venit."

5
68.

De Natura Et
,

Vi Metrorum.
est

Priusquam ad strophas
;

transimus

aliquid dicere opus

de natura et vi metrorum

igitur

ex Aristide (p.

6365

West.) eligam,

quae cognitione sunt digniora,

is

eaque convertam in Latinuin.

thesi incipiunt
,

Habet autem
,

sic

li

versus

qui

ut trochaici et dactylici

placidiores sunt tranquil,

lantque

animum

qui autem incipiunt ah arsi

ut iambici et anapaesti,

velieinentius exagitant nientem.

Versus acatalecti et per omnes sedes integri,

in

ut hexametri heroici
in

genere

pari

aut tetrametri
dignitatis
, ;

iambici acatalecti
catalectici

genere duplici,
suis

animum habent
arcte

illi

autem

membrisque
,

minus

conjancti
,

ut septenarii iambici et trochaici

,

trimetri

iambici

catalectici

pentametri dactylici (bexain. asynart.)

suut dissolutiores et

gravitate egentes.

Metri gemis par {laov)

est et

aequabilitate rliytlimorum
est

mitissimum
,

genus duplex
,

,)
cum

jucundissimum

citum (Horat. de Arte

poet. 252)
sescuplicis

assiduum

praeceps

saltationibus

aptum

cendunt hommein: lonici pedes

plicis

habent

Quum metrum
pacis
;

metrum multiforme rhytbmi, tum transitionibus

3Iulti spondei
miilti
,

pedes irrationales

gae in breves solutae

Btid.)

deprimunt poeticum sermonem ad pedestrem

,

{7ii<y.Xiov

legitimi.

[) [) [) [ )
et
,

[,)]

pedes

generis

utBacchici, vehementissime excitant et furore inchoriambici vim generis paris et duhilaritate.

^

mixta

est magnificentia

est

uniforme

iit

animus

otii et

tum

delectat variatione

inopinatis

mentem

aificit.
,

qui generi pari inmiscentur

efficiunt
,

generi duplici inmixti

et

avvd-EGLV
;

'
,

gravitatem
multae lonAri-

et pedes

fugitwi

semper brevitate temporis sunt alacriores

quam

At tamen cognitio metrorum non

ex poeta nascitur et sensus et forma.

facit

poetam
,

sed sua sponte

H. Ewald

d. Dicliter d,

Alten

Buudes
hafter

1,1

p.lO dicit: Schoii weil nicht jeder einmahl zu so schwungsich

erregtheit

erheben und dann

kann,
ist

darin

zugleich.

so

herrlich

ebenmafs und
inann's sache.

zalil lialteii

dichtuBg von vorne an nicht jederdie art

Allein

theils

kann

und der

inhalt des

gedaner-

kens welcher in solcher erregtheit dennoch seine klarheit und seine

Bchopfung sucht
selbst
in
,

theils

auch die stiminung und fassung des dichters

sein.

bezug auf ihn von aiifang an hoclist verschieden

in seinera geiste

Da-

durch kann also auch die sich

enlzundende

erregtlieit

und

die aus dieser hervorstromende

bewegung

selbst sich

von vorne an

verschieden gestalten,
ernster oder leichter
,

noch erregter als sonst oder umgekehrt ruhiger,

und das

alles in vielfacher

ahstufung.

Ist

zumal

51
eine grundart aller dichterrede erst einmahl gegeben, so gestaltet sich
diese leicht nacli solclien feineren unterschieden

immer verschiedener."

E.
69.

De

Carminilbus.
aiit

Ex
(ut

versibns carmina componuiitur

3),

Graeci

dicunt

Mar. Yict.

I, 13,

quum
tur;

versiis

ejiisdem

qualitatis et longitiidinis

repetim-

aut

(Mar. Yict. I, 15, 3),

quiim

versus minores ant

dis quibiisdam

membra Yersimm conjimguntur

aut

(Mar. Vict. I, 13, 8);

perio-

(Mar. Yict. I, 16),

gitudine varii

qimm

versus qualitate vel lonlege aliqua

inter se copiilantiir

symetriae

conciniiitatisque.

a.

Compositio

v.

70.

Quattiior {)artes
siint
,

omnium versuum Latinorum

imprimis liexametri dactylici et

compositae
senarii

et

iambici
et

huic

compositioni sunt
generis
duplicis

accommodati.
,

Tum
etiam

octonarii

septenarii

anapaestici

octonarii frequentissime
et

legimtur

apud Plautum
epodo

Terentium.

Trimetros iambicos

praebet Horatius
et

XVII;

tetrametri trocliaici

catalectici

tetrametri iambici

acatalecti
tialis

permultis carminibus utuiitiir choliambis et Phalaeciis

sed rarius eo

hendecasyllabis

sus logaoedici reperiuntur.

habet'Asclepiadeos;

Galliambos
versus

; ;

sunt apud Seuecam.

Catullus et Mar-

modo

ceteri ver-

Horatius quidein sex carminibus

Catullns tribus Priapeos et uno carmine

Seneca praeter eos compoiiit

minores et Glyconios.
ero.

Sapphicos

4*

Duobus

tamen exemplis contentus

52

Lucret. de

Rerum
,

Natur. 1

9,

Hexam.

Aeneadum

genitrix

hominum

divoiiique voluptas,

Alma Yenus

coeli subter labentia signa

Quae mare navigerum, quae

Concelebras
;

terras frugiferenteis

per te quoniam genus omne animantum

:

Concipitur visitque exortum lumina solis

Te, dea, te

fugiiint venti,
;

te nubila coeli,

Adventumque tuum
Submittit flores
;

tibi suaveis

daedala tellus

tibi

rident aequora ponti,

Placatumque nitet

diffuso

coelnm."

Martial. XII,

8.

Phalaecii lieiidecasyll.

,,Terraruin dea gentiumque

Roma,

Cui par est nihil et nihil secundum,

Trajani

modo

laeta

quum

futuros

Tot per saecula computaret annos,

Et fortem juvenemque Martiumque

In tanto duce militem videret
Dixit praeside gloriosa tali
:

Parthorum proceres ducesque Serum,

Thraces
,

Sauromatae

Getae

Britanni,
venite."

Possum ostendere Caesarem;

b. 71.
sita, et

Compositio

?]

.
est

Minima pars versuum

tres

compopotui.

tantum species

apud Latinos invenire

Horatius enim decem lonicos

(C. G.

minore uno tamen carmine

Zumpt, Lat. Gramm.

853) redegit in systema.

Se-

neca etiam cantica tragoediarum

solitus est,
cis

ex systematibus con^ruere

quae systemata ipsae modo ex dipodiis anapaesii(Luc. Muelleri

p.

modo ex membris logaoedicis 123130) constant, sic

:

De Re

Metric.

53

Systemata apud Senec.

quae constant ex membris logaoedicis.

Ag. 814827.

Aurora movit

ad

solitas vices

U
\JKJ
\j

UVJ
\J\J
I

u
\J

caput et relabens imposuit seni

collum marito.
I

u
T7

T?

Sensit et ortus,

sensit occasus

\J\J

_^U.^

^iL

Herculem nasci
nocte Bon una
Tibi concitatus

violentus

ille

U
\J
I

UU
vju

\J

poterat creari.

\JL

substitit

mundus.

\J\J

u_=_ "Cr

__ U

u
u
a
VJ-i

puer

magnum

subiture caelum

U
U--

\d.

\J\J

Te

[deinj sensit

Nemeaeus

arto

--

KJO

d
a

pressus lacerto

fulmineus leo

b
cervaque Parrhasis;
Sensit Arcadii
-V^U

^ bj
d
>

populator agri,

gemuitque taurus Dictaea linquens

horridus arva."

UU

U_

i-U-

Non

sine arte

ut videmus
sic

talia

systemata facta sunt.

Dipodias autem anapaesticas

composuit Seneca

54

Systemata ex dipodiis anapaesticis composita apud Senec.

Hippol. 7685.

Retia vinctas
Nulli laqueum

tenuere feras
;

^U
c3
'-+3

11--KJKJ
!1

uu_
1

rupere pedes

--

- -ti/u

UU

03

Fertur plaustro

praeda gementi;
sanguine multo

I-uu _

II

Tum

rostra caiies

II

^^

-uu

Rubicunda gerunt, repetitque casas

1
Rustica longo

.w_l
_
^u

uu

_ II--11

turba triumpho

--

_^u

En, diva
Signum arguti
Vocor
in silvas.

X
faves
li

I-.._

misere canes
Hac, hac pergam,
c3

'-II

uu

_
ii;u

I--

II

----

.._

--

Qua

via

longum

compensat

iter."

U-

II

-- |.u_

Horat. Carm. III, 12, 14.

Syst. ex lon. a min.

Miseraruin est

neque amori

Dare

ludum
j

neque dulci

Mala vino
Metuentes
|

lavere aut ex|aiiimari

patruae verjbera linguae."

C.

GompOSitio

y.ai

72.

Viginti

stropharum formae reperiuntur apud La,

tinos

duas praeterea quarum quindecim habet Horatius quibus addendum est carmen unam et Seneca Catullus
, ,
,

elegiacum.

Collocatis

primum schematibus uno

in conspectu

omnia videbimus.

55

Stropharum

et

Epodon schemata.

Nomin.

et

exempla.

a.

Apud Horatium.
|_-,

^' ^

(j

|_UU
\

uo | oo
uu
1

JLkju
I

.^.i.

Archilochiae

stroph.

JL u

<u

j^
/

^lL'o~o

'J^ -^ ^"o |J.UU|_UU|^1

1 1

"
u

et epod.
-ii-uu
1 1

_^
Horat. Carm. lY,
7.

1*

-'-'-'

u u

--,

-i-uu

_^
Horat. Epod. 13.

Tr.iL|
3 xr JL
_L

U_
1

T7__|U_ [j_U.UU|_UU|.i^
1

u_
_uu
1

xr^
II

u_
^^
11

|T7-_.|u.^
Horat. Epod. 11.

u u

^
1

r_^i.|u_l_^_|u>.
--^
1

--

o~u

u^"
T7_iL

--,.-"
u
-- u

-^

-i-"^
1

_
u

|Tr,

ii:|u_|u__iTr
II

j.

"0
1

-/i-

-uu

_
Jl'

'-1'

^u _u u _

-i
1

Horat. Carm. 1,4.

u-ii.

_.|

U_
JL

|7
\

|TT__|W.i=L

Distichon iambicum,

|-D-_i.|U^^|

Hor. Epod. 110.

Sen.

Med. 773787.

JL

|_UU|_i_U

|J^

Stropli. Asclepiadeae.

Horat. Carm. I,

3.

7 JJl
JIL

_ _

UU
UU
1

1 \

JL\J
_i.

\J

>^

-ii-

,
; 1

UU

/
1

-ii-

Horat. Carm. I,

6.

l-ii.
8

1 u^^-i^u i^
Horat. Carm. I,

5.

JL

U U

__

"Cr

|JK-_|_UU|_Z_U i^

56

".

Stropharum

et

Epodon schemata.

Nomin.

ct

exempla.

Sapphicae.
9
-lll

_ _ |_

_t-,

uu

_L

TT"

Catull.

11.

^
Jll

l-X-,

UU|_U
UU
1

|_LT7

Senec.Med. 580-607.
Hor. Carm.
1,^2.

|_iL,
_.

vjui_u |_.
__

T7i

Statii Silv. IV, 7.

10

_ii.UU

*-^

-jL

TT
1

-LU|

|_i_,
__

UU|
VJ

_iLUO J1_TT

__

Horat. Carm.

I,

8.

U
1

JL U

1 1

_L,

UU

_LUU

^ TT

11

~
_111

~
JL
-

|--?^

uo

_i.uu

Pythiamhicae,
Horat. Epod. 14.

U_

"tr_i_|UJsi.

12

5 |_|--, | |
*-"
<-",

-iLUU

_ Js^

Horat. Epod.

16.

U JL

-^'

yj

|vj_i_|uj^

13

Alcaica.

"

_ii.

U
i

"CT,

_^^,

U U U

Jai.

__

'

_.

_LUU{

VJU|__U|

_^

Horat. Carm.

I,

9.

Stat. Silv. lY, 5.

14

Alcmania.

-^~ _
_2.\j
5-

--,

_ IJ^
-i-

-ii-uu

Horat. Carm.

I,

7.

__

^u

_^
Hipponadea.

15

TT.a.

|,
\

_:
yj

|u |u^|TT
\

JL ^
JL

-^

U.

U.

Horat. Carm.

II,

18.

],

_111

|U_i_|TT

57

Stropharum schemata.

Nom.

et exempla.

b.

Apud

Catullum.
j

16

JL

u u
(^

u u

"-i_

u u

..
-!i=^

Glyconiae.

JL JL
JL.

u u U U

__

_L U
__
TCT

JaL

Catull.

Carm.

32.

U U

l^

17

Altera quater repetit vers. Glyconium.

Catull.

Carm.

59.

c.

Apud Senecam.
1

18

IIL "O"

__,

UU
uvj

^
JL'

xr xr

_/_,

_t-,

U U

.-- T7

__,

-li'

TT
1

JL.,

UU UU
UU

KJ

JL XT

SenecMed. 608-652.

u
U

JLxr
_i.

T7

Sapphica,

JLTT
JL^0
_.

U
1

-ll'

"cr

_i-,

TT

^
_:'

T7
1

_t.,

UU

_U

_i.-Q

"-

19

Altera duplicem habet longitudinem.

d.

Apud

elegiarum scriptores.

20

Ou
-ii^

|-i-uj|-i.
1

uy|-i_, o<j |-i.uu|_i.^

l-lll
1

Distichon elegiacum.
Ovid. Trist. Libri.

(5~

-, CTu

-lii

UU

__ VJU
1

J-L

73.

Strophae,

quae ab Archilochi nomine appellan-

tur,

quinque adsunt (Nr. 15);

et

earum prima constat.ex

(--

hexametro

Archilochio versu

minore

u u

__ u u

_).

Haec stropha magnam similitudmem

et compositione et ani-

mo cum

disticho elegiaco habet.

58
Horat. Carm. lY,
Diffu|gere nilves, rede|unt
7.

jam

gramina

campia

Arbori|busque co|mae

Mutat

|.terra vi[ces, et

decres centia
praetere|Tint."

ripas

Flumina

b.

Secunda
I

est

epodos ex versu hexametro et iamb-eleI

gico (xT jL

u XT^ u_
I

11

jL^jKj
I

_uu

^') composita

sic

Horat. Epod. 13.

,,Horrida
1

tempelstas

cae|liiTii
|

con|traxit et
;
\

imbres,

Nwes[que dejducunt
c.

Jovem

nunc mare

nunc

sillvae."

Tertia Arcbilochi etiam est epodos,

(Tr_L
\ |

quae constat ex
j

trimetro iambico

u_
|

tj,

elegiambico (jlu^j

_uu
nihil
I |

^'
Ij

xtjl

u_ u_

-cr^
|

uj^)
|

et versu

t7-__

^^).

Horat. Epod. 11.

Petti,
[

me

sijcut anjtea
|

jm^at

Scribere

versicujlos

|1

amore perlcussum gravi."

d.

Quarta
I

est
_.,
I

stropha
iTU
I

ex
II

versu
u
I

Arcbilocbio
-L. 17)
I

majore
trimetro

(^cnj

jj

_uu

_ii-

_u
4.

et

iambico catalectico composita.

Horat. Carm. 1
jjSolvitur
I

acris hi|ems grajta vice

Ij

veris

et Fajvoni,
;

Traliuntjque sic|cas malclimae

l

carijnas
j|

Ac neque jam stabujlis gauidet pecus aut Nec pra|ta calnis aljbicant pruiims."
|

ajrator

igni,

e.

Quinta
;

est

disticbon

iambicum

quod

trimetris

et

dimetris variat

hoc Horatius secundum Archilocbum prae1

cipue usus est in epodis (Epod.

10).
2.

Horat. Epod.

Bea|tus

il|le,

qui
|

procul
|

nego|tiis

IJt pri)sca

gens

mortajlium."

74.
:

Sequuntur
a.

tres

stropbae

quae

Asclepiadeae

nominantur

Earum

prima

componitur

ex

Glyconio

59

(_i_l_uu|_i.vj|i^)
(^'

et
I

Asclepiadeo

versu

minore

uu

L-L
I

1!

_L

uu

sl),
-9.

Horat. Carm. III

Donec

gratus e|ram

tijbi,

Nec quislquam

poti|or H brachia

candildae

Cervifci juve|nis dajbat

Persa|rum vigu'i

jl

rege belatilor."

b.

Altera constat ex versu Asclepiadeo minore ter repe-

tito et

Glyconio sequente,

sic:
5.

Horat. Carm. IV,

Divis
I

orte bojnis,
I

|1

optime

Eomullae

Custos

gentis, ab|es |ljam nimilum diu:

|1

Matujrum rediltum
Sancto
I

pollici]tus pa|truin.

concili|o,

rejdi

"
!

c.

Tertia

incipit

duobus

Asclepiadeis

minoribus

(_^_|_uu|lL
(jti.

||_i.uu|_u|j^'), sequuntur Plierecrateus

(_ii.

|_uul_i--cr)et Glyconius

_ _
|

u u

-_

^).

Horat. Carm. I, 21.

DiaInam tenejrae
Intonlsum pue )ri

|1

dicite
|

virgifnes,

H dicite

Cynthijum,

LatoJnamque sulpremo
Dilelctam penijtus Jo[vi."

75.
a.

Duae sunt apud Horatium Sapphicae strophae

_^,uu
I
I

Illa
I

composita est e tribus versibus Sapphicis minoribus

(^u

_^

_u

JLTT
I

et versu

Adonio (j-uu

-ltj).

Horat. Carm. II, 10.

Rectilus vi|ves, Lici|ni
,

ne|que altum
]

Semper
Cautus
I

urgenldo, neque

dum

profcellaa

horres|cis nimi|uin

prelmendo

Litus in|iquum."
b.

Stropha

Sapphica

major

concinnatiir
et

ex

versu

Aristophaneo

(j:-uL/|_o|_i_-cr)

Sapphico

majore

60

Horat. Carm. 1
'

8.

Lydia

dic per
j|

omnes

Te

de[os o|ro, Syba|rin

cur prope|res a|mando

|

Perdere
Ode|rit

cur a[pricum
|

Camipum

patilens ||pulveris

atque

solis

"
!

76.

quarum

altera per
,

Duae etiam sunt quae Pythiamhicae dicuntur, hexametrum dactylicum et dimetrum iam,

bicum ingreditur

sic

Horat. Epod. 14.

Mollis injertia
|

cur tan|tam dif |fuderit

imis

Obli|vio|nein senjsibus."

b.

Altera hexametro variat

et'

trimetro iambico

cujus

exemplum unicum apud Horatium

erit

hoc:

Horat. Epod. 16.

Altera

jam
I

teri|tur belllis ci|vilibus

|

aetas,

Suis

et ipjsa R,o|ma vijribus

ruit."

77.

Supersunt stropha Alcaica

(carminibus
,

quae frequentissima
car-

omnium

est

XXXVII apud Horatium, uno

,

mine apud Statium)

sive trocbaica.
a.

stropha Alcmania

stropha Hipponactea

Alcaica versum hendecasyllabum (_.

u_

^^m.

uu_ \^^)
et

bis repetitum, deinde

dimetrum iambicum hypercatalectum

(_luu
|

decasyllabum Alcaicum

_uu

_l.u

tj) complectitur.

Horat. Carm. II,

9.

Non semfper im|bres nu|bibus hijspidos Manant in aigros aut mare Ca|spiuin
|

Yexaiit

inaejquales
,

procel|lae
|

Usque

nec

Armeni|is in

oris,"

b.

Stropha Alcmania continet hexametrum

sic

et

tetrame-

trum dactylicum

61
Horat, Carm. 1,7.

Lauda|bunt
'

alili

cla|ram

Khodon

aut Mytijlenen,

Aut Ephelson bima|risve

I

Cojrinthi
|

Moenia,

vel Ba|ccho The|bas vel A|polline

|

Delphos

Insi|gnes, aut

Thessala

Tempe."

c.

Stropha Hipponactea cognominata componitur ex diet trimetro

metro trochaico catalectico

iambico catalectico.

Horat. Carm. II, 18.

,,

ejbur ne|que aure|um

I

Mea renildet in domo Non tralbes Hyjmettijae

|

lacujnar

Premunt
78.

columfnas ul|tima

recijsas."

Praeter has apud Caiullum quoque paiicae stro,

phae
(_i.
I

leguntur

quae
u
1

tribus

vel

quattuor
|

Glyconiis

u u

sequente

^) cum Pherecrateo (^ -dEtiam Seneca compositae sunt.

_iI

in

u u

__

tt)

tragoediis

duas strophas longiores ex versibus Sapphicis (VIII aut XVI)

hendecasylla.bis

(_^^|
|

|_i-^uu|_u|-K.Tj)

fecit

cum

Adonio

(_iL

uu

jl.xt) clausula.

Senec. Med. 635643.

Stravit
|

Alcildes Aqui|lone

natos

Patre

Neptu|no genijtum ne|cavrt,

;

Suine|re innume|ras soli|tum fi|guras

Ipse
1

post ter|rae pela|gique

felri Dijtis
I

pacem,

Post

pate|facta

regna,
|

Vivus

arden|ti recujbans in
|

Oeta,
|

Praebu|it sae|vis sua

membra

flammis,

Tabe

consumltus gemi|ni cruloris,

Munere

nuptae."

CatuU. Carm. 59.

Collis
I

Heli|coni|i
I

Cultor,

Urani|ae gejnus,

Qui rajpis tene|ram ad vi|rum

Virgiinem,

Hyme|naee Hy|men
|

Hymen

Hymejnaee."

62
79.

Seriem stropharum

apte claudemus

disticho
et

ele-

giaco

quod componitur ex hexametro heroico

{jil^j^:
\

hexametro

asynarteto

-i-zr^

JIa

_iiiuu

_l-uu

jl^).
:

Hoc metro
Catullus,

enim plurimi poetarum

(Virgilius Catalect.

(alii

magis

aliis)

usi sunt

1. 6. 9.

10.

Ovidius

Martialis.

Horatius

1114), Tibullus, Propertius, autem non habet distichon

elegiacum,

sed iambicum, ut supra diximus.

Propert. I, 8, 19. 20.

Mi neque

a|inore alijam
]

neque ab
jj

hac disjcedere
|

fas est

Cyntliia

prima

fulit,

Cynthia

finis e|rit."

80.

Quum demum
et

illam compositionem ex stropha et

,

antistropha

epodo
;

respiciam

nihil

invenio

Latinorum,

quod conferre possim

nam

chorus quidam

apud Senecam

vix speciem similitudinis habet.

Senec. Oedip. 402506.

Hexametri

2
17

Membra

logaoed.

Sapph. hendec.
HexaTnetri

121/0
3

Dimetri anap.

I21/2

Hexametri
Tetrametri
dact.

4
17
6

Hexametri

Sapph. liendec.

55

''

Hexametri

63
Itaque quamvis exemplaria Graeca nocturna diurnaque
versaverint
tentaverint

manu" Romani

(Hor. de Art. poet. 268)

:

quamvis omDia
illa perfecti-

longe tamen abfuerunt ab

one

artis

qua Graeci usque etiam ad hoc tempus non sunt

superati.

^%

Comp. Nr.

Loffaoedici versus.

b.

lamb

anapaesti

31

32 33
34.

_
_
VJ

^
U
-.'

UU
UU

35

JWL

36
<1

--UU

37
38

C/

_
_

U U

^-Ixr^
U
U U __
UU

39

40
41

UU
UU.

42

UU

43

44
45
(=1

JWL

^
-

II

^.

'--

46
47

148

_tt|_tt||uu_|
_uu| ^

49

"-

1^

Tab.
Comp Nr.
a.

ad pag.

41, 55.

Logaoedici versus.

Poetae.

Exempla.

Dactylo

trochaici.

2
S

l^ i_u |_ T.I _uu |_ TT _ ^

1

_v>u _ uu
uu

Senec.

Agam.
Agam.

824.
I,

Horat. Senec.

Hor. Carm.
604.

8,

1.

_u
_
u

i^
1

Senec. Senec.
1

_^

Oed. 720.

Ag. 596.

_uu| _xr
_ _ _ _
-u
-cr

Catul. Hor. Sen.

Cat. Hor. Sen.

Cat. 32, 12. Cat. 32,

1
.g
;g.

_u l^ _..|_. |_.|
_uu|
_..

911.

Senee.
Cat.
1

Ag. 603. 822.

Mart. Stat. Mart. Epigr. XII, 80.

xr
-u-

l_^l_
1

l_^|
1

Sen.

9
10

.u

_ ^
u

_uu|_

|_^

_^ _u|_u|
u
1

Senec.
..

Agam.

623.
607.

Senec.

Agam.

11

__l_uu|_^|
_
-cr

Senec.
Cat. Hor.

Agam.
Sen.
Stat.

493.

^i
li
<

12 13

|_..|_,u.|

_. 1-^ |_^|_.o|_u_|t.|

Stat. Silv. IV, 7.

Senec.

Agam.

616.

14 15

!&

16
17

18

wu _uu| ^ u -T. _uu _^|_..1_ u|_^| _ TT _uu|_uul^ u l-TT .uu-l-xr |_uu| _u l_xr| _^. _o-o |_,i:^ |_uul_u |_u|_^|
1 1 1 1

Hor. Sen. Statius.

Senec.
Senec.
^

Hor. Carm.

1,

8.

Ag. 629. 630. 857.

Oed. 413. 476.
Oedip. 410.

Ag. 847.

Senec.

Horat.

Hor. Carm.

I,

4,

1.

1'
19

1
"S

20
21

22 23

_uu _uu _ TT

^
^
2

24
25 26

'^

^ _ . ^ _.o| ^ --1 ^
_^
1

ii_uwi_..|

Senec. Senee.

Oedip. 475.

Agam. Agam.

619.

||_uu|_u|_T.|
||_..|
ll_ .
L_

Senec.

497.
I,

_.|.
!_..(
1

Horat. Senee.
Senec. Senec.

Hor. Carm.
Oedip. 488.

1, 1.

|_w
||_UU

Oed. 490.
Oedip. 406.

t
27
28

_uu
>-'

29

30

w _ i^u "^
"^

1-,-H - |l_uu|_w|_^| u- il_u |_uul_.rl _.u| _ w _u.| _. _ ||_u|_.u|_uU _ uu _ . _ u ^ _uu _xr L_ |1_UU ^ |1_WU| _U ^ _UU
1 1 1 1
1

--

Senec.

Korat,
CatuU.
Senec. Senec.

Hor. Carm.
Cat.

I,

8, 2.

Canu.
841.
634.

18.

Agam.
Agam.

11

Horat.

Hor. Carm. IV, 10.

Poetae.

Exempla.

Senec.

Agam.
Agam.

626. 843. 814.

Senec.
Senec. Senec.

Oedip. 484.

Agam.

605. 610. 615.

III,
1,

Hor. Sen. Stat.

Senec.

Horat. Carm.

1.

2.

Agam.

613.

Senec.

Oed. 489. 493.

Oed.483.717.718.Ag.820.832.

Senec.

Senec.

Agam.
Agam.

803.
608.
611.

Senec.
Senec.

Agam.

_ ^

Senec.

Oedip. 413.

Senec,
Senec.

Agam. 624:

Agam.

811.

Senec.

)Oed.481.731. 486. 500, 712. |Ag. 632. 826. 829. 856. 846.
Cat.

U ^Ji

-U

Catull. Senec.

Carm. 61.

--

Senec.

Med. 852-864.

Senec.

Agam.

601. 852.

--

Horat.
1

Horat. Epod. H,

2.
;

-2:%

v:

<i7

Comp.l Nr.
j

Logaoedici 'vereus.

^ Exempla.

lamb -

anapaesti.
Senec.

Agam.

626.

- l^

Senec.

Agani. 843. 844.

Oedip. 484.

-I -

Senec.
Senec.

_ |uu_|

u.

Agam.

605. 610. 615.

111,
1,

Sen. Stat.

Horat. Cai-m.

1.

2.

Senec.

Agatn. 613.

I-

Senec. Senec. Senec. Senec.

Oed. 489. 493.

I-I

Oed.483.717.718.Ag.820.83S

- ^
I

Agam.
Agam. Agam.

803. 608. 611.

S-S
I

-_

I:

Senec.

1--I
_u _v
^
-

Oedip. 413.

Senec.

Agam. Agam.

624.'

"

II

_
uu

Senec.

811.

_ Catull. Senec.

jOed. 481. 731. 486. 500. 712 /Ag. 632. 826. 829. 856. 846.
Cat.

II

Carm. 61.

Senec.

Med. 852864.

-^.
I
I

Senec.

Agam.

601. 852.

II

-_

.
I

^- --!

Horat.

Horat. Epod. 11,

2.

3"

Horat.

Horat. Epod. 13,

2.

"

- -

Virg. Cat. Mart.

Mart. Epigr.

I,

66.

LIBRftRY OF CONGRESS

003 036 126