ADRENOKORTIKALNI STEROIDI

 Korata na nadbubre`nata `lezda la~i tri vida

steroidni hormoni:
1. Glikokortikoidi (kortizol)
2. Mineralokortikoidi (aldosteron, DOCA,
fludrokortizon)
3. Androgeni (dihidro-epi-androsteron)
Glikokortikoidi

 Kortizol (hidrokortizon) e najva`en priroden

glikokortikoid kaj ~ovekot
 Se sintetizira od zona fasciculata i zona
glomerulosa) na nadbubre`nata `lezda pod
vlijanie na ACTH.
 Cikardijalen ritam na sekrecija
 Se biotransformira vo hepar, poluvreme na
eliminacija 90-110 minuti.
Glikokortikoidi

So cel pojako antiinflamatorno dejstvo dobieni se

sintetski glikokortikoidi:
- Prednizon
- Prednizolon
- Metil-prednizolon
- Triamcinolon
- Betametazon
- Deksametazon
- Se davaat oralno, parenteralno i lokalno
Glikokortikoidi

 Samo za lokalna  Samo za inhalacija

upotreba: kako aerosol:
 Fluocinolon  Beklometazon
 Flumetazon  Budesonid
 Fluokortolon  Flunizolid
Glikokortikoidi

 Farmakokinetika:
 Dobra resorpcija od GIT
 Mala bioraspolo`livost (mehanizam na prv premin)
 Resorpcija i po lokalna aplikacija (bitno za nesakani
dejstva - supresija na korata na nadbubreg)
 Biotransformacija vo hepar, eliminacija- bubrezi so
razli~en polu`ivot (36-54 ~asa deksametazon)
Glikokortikoidi

MEHANIZAM NA DEJSTVO:
- Glikokortikoiden receptor (lociran na heatshock
proteinot) vo kletkata
- Hormon-receptoren kompleks vleguva vo jadroto -
reagira so glikokortikoidnite elementi na genite
- Bitno: potrebno e vreme (latentno vreme) za da
nastapi efekt. Nekoi efekti se brzi no ne se vr{at po
ovoj mehanizam
Glikokortikoidi

 DEJSTVA:
1. ANTIINFLAMATORNO, ANTIALERGISKO I
IMUNOSUPRESIVNO DEJSTVO - ja menuvaat normalnata
reakcija na povreda, namaluvaat dilatacija na kapilari, ja
inhibiraat funkcijata na leukocitite i tkivnite makrofagi,
stabiliziraat lizozomni membrani, inhibiraat rani i docni
fenomeni na vospalenieto, namaluvaat sekrecija na
ciklooksigenazi (COX2) Visoki dozi spre~uvaat sozdavawe na
antitela, inhibiraat docna preosetlivost i inhibiraat otfrlawe na
transplantati. ANTIASTMATI^NO DEJSTVO (inhibicija na
arahidonskata kaskada)
Glikokortikoidi
 2. HEMATOPOETSKI SISTEM poka~uvaat neutrofili, namaluvaat limfociti, monociti,
eozinofili bazofili (po 24 ~asa ovoj efekt pominuva ako ne se dade nova doza)
 3. INHIBICIJA NA SEKRECIJA NA ACTH
 4. ANTAGONIZAM SO VITAMINOT D (osteoporoza po podolgotrajna
upotreba)
 5. STIMULACIJA NA SEKRECIJA NA HCl
 6. ESKCITACIJA NA CNS (euforija, psihoti~ki reakcii, nekoga{ konvulzii)
 7. METABOLNI EFEKTI (stimuliraat glikoneogeneza, zgolemuvaat
prevzemawe na aminokiselini vo hepar i bubrezi; zgolemuvaat glikogen vo
hepar a glukoza vo krv, lipoliza vo masno tkivo; katabolni efekti - namaluvawe
na muskulna masa, osteoporoza, zastoj vo rast i razvoj kaj deca; retencija na
natrium, zgolemena eliminacija na kalium so alkaloza.
Glikokortikoidi - indikacii

 Morbus Addisoni ( insuficiencija na korata na

nadbubre`nata `lezda) se kombinira so
mineralokortikoidi
 Patolo{ki sostojbi koi ne se povrzani so
nadbubre`nata `lezda kade se koristat kako
simptomatska terapija za da namalat vospalenie i
hipersenzitivni reakcii.
Glikokortikoidi - indikacii

 Alergiski bolesti Angionevrotski edem, astma,

alergiski reakcii od lekovi,
kasnuvawa od insekti, serumska
bolest, urtikarija.

Arteritis , lupus, polimiozitis,

 Kolagensko - vaskularni revm.artritis, polimialgija,
bolesti temporalen arteritis.

Akuten uveitis, alergiski

 O~ni bolesti kowunktivitis, opti~ki nevrtitis,
horioiditis
Glikokortikoidi - indikacii

 GIT  Vospalenija na kolon, subakutna

crnodrobna nekroza, netropski spru
 Steknata hemoliti~ka anemija,
 Hematolo{ki poremetuvawa leukemija, avtoimuna hemoliti~ka
anemija, idiopatska
trombocitopeni~na purpura,
multipen lielom, akutna alergiska
purpura.
 Gram-negativna sepsa za da se
namali infekcijata
 Infekcii
 Artritis, burzitis, tenosinovitis
 Vospalenija na koski i zglobovi
Glikokortikoidi - indikacii
 Nevrolo{ki poremetuvawa
 Transplantacija na tkiva i organi
 Belodrobni zaboluvawa
 Bubre`ni zaboluvawa
 Ko`ni zaboluvawa
 Tireoidea
 Drugo
 Edem na mozok, multipla
skleroza
 Imunosupresija
 Astma, aspiraciona pnevmonija,
distres sindrom kaj deca,
sarkoidoza
 Nefrotski sindrom
 Dermatozi, lihen simpleks,
pemfigus, kseroza, seboroi~en
dermatitis, atopi~en dermatitis
 Malignen egzoftalmus,
subakuten tireoiditis
 Hiperkalcemija, planinska
bolest
Glikokortikoidi - dozirawe

 Po {ema - sekoj den ili sekoj vtor den po

edna terapiska doza nautro.
 Samo dozi neophodni za postignuvawe na
terapiski efekt. Vo po~etok pogolema doza,
pa doza na odr`uvawe.
 Vo tek na terapijata visokoproteinska hrana
bogata so kalium
Glikokortikoidi
 NESAKANI DEJSTVA - terapija do 7 dena so umereni dozi ne
predizvikuva nesakani dejstva. Podolgotrajno lekuvawe so povisoki
dozi mo`e da predizvika sledni ND:
 Supresija na korata na nadbubre`nata `lezda (so adinamija)
POTREBNO E POSTEPENO PREKINUVAWE NA TERAPIJATA SO
POMALI DOZI ZA NEKOLKU DENA
 Jatrogen Ku{ing (nad 14 dena lekuvawe) : okruglo lice, hiperglikemija,
dijabet, oseoporoza, akni, nesonica, poja~an apetit i poka~ena telesna
te`ina, vlaknetost kaj `eni
 Pepti~en ulkus
 Bakteriski i gabi~ni infekcii
 Psihozi, katarakta, glaukom, zabaven rast kaj deca
 Hipokalemija, alkaloza, poka~ena tenzija
 Stii, ko`na atrofija, teleangiektazii, purpura
Glikokortikoidi

 KONTRAINDIKACII:
 Pepti~en ulkus
 [e}erna bolest
 Srceva insuficiencija so hipertenzija
 Infekcii
 Psihozi, osteoporoza, glaukom
 Infekcii so herpes simleks
Glikokortikoidi - interakcii

 So induktori na R450 - namaleno dejstvo

so inhibitori (eritromicin) potencirano dejstvo.
 So estrogeni dozite na glikokortikoidi treba da se
namalat.
 Dozite na oralni antidijabetici i antikoagulanti treba
da se poka~at pri istovremena upotreba so
glikokortikoidi