Documenti di Didattica
Documenti di Professioni
Documenti di Cultura
Si tratta della copia digitale di un libro che per generazioni è stato conservata negli scaffali di una biblioteca prima di essere digitalizzato da Google
nell’ambito del progetto volto a rendere disponibili online i libri di tutto il mondo.
Ha sopravvissuto abbastanza per non essere più protetto dai diritti di copyright e diventare di pubblico dominio. Un libro di pubblico dominio è
un libro che non è mai stato protetto dal copyright o i cui termini legali di copyright sono scaduti. La classificazione di un libro come di pubblico
dominio può variare da paese a paese. I libri di pubblico dominio sono l’anello di congiunzione con il passato, rappresentano un patrimonio storico,
culturale e di conoscenza spesso difficile da scoprire.
Commenti, note e altre annotazioni a margine presenti nel volume originale compariranno in questo file, come testimonianza del lungo viaggio
percorso dal libro, dall’editore originale alla biblioteca, per giungere fino a te.
Google è orgoglioso di essere il partner delle biblioteche per digitalizzare i materiali di pubblico dominio e renderli universalmente disponibili.
I libri di pubblico dominio appartengono al pubblico e noi ne siamo solamente i custodi. Tuttavia questo lavoro è oneroso, pertanto, per poter
continuare ad offrire questo servizio abbiamo preso alcune iniziative per impedire l’utilizzo illecito da parte di soggetti commerciali, compresa
l’imposizione di restrizioni sull’invio di query automatizzate.
Inoltre ti chiediamo di:
+ Non fare un uso commerciale di questi file Abbiamo concepito Google Ricerca Libri per l’uso da parte dei singoli utenti privati e ti chiediamo
di utilizzare questi file per uso personale e non a fini commerciali.
+ Non inviare query automatizzate Non inviare a Google query automatizzate di alcun tipo. Se stai effettuando delle ricerche nel campo della
traduzione automatica, del riconoscimento ottico dei caratteri (OCR) o in altri campi dove necessiti di utilizzare grandi quantità di testo, ti
invitiamo a contattarci. Incoraggiamo l’uso dei materiali di pubblico dominio per questi scopi e potremmo esserti di aiuto.
+ Conserva la filigrana La "filigrana" (watermark) di Google che compare in ciascun file è essenziale per informare gli utenti su questo progetto
e aiutarli a trovare materiali aggiuntivi tramite Google Ricerca Libri. Non rimuoverla.
+ Fanne un uso legale Indipendentemente dall’utilizzo che ne farai, ricordati che è tua responsabilità accertati di farne un uso legale. Non
dare per scontato che, poiché un libro è di pubblico dominio per gli utenti degli Stati Uniti, sia di pubblico dominio anche per gli utenti di
altri paesi. I criteri che stabiliscono se un libro è protetto da copyright variano da Paese a Paese e non possiamo offrire indicazioni se un
determinato uso del libro è consentito. Non dare per scontato che poiché un libro compare in Google Ricerca Libri ciò significhi che può
essere utilizzato in qualsiasi modo e in qualsiasi Paese del mondo. Le sanzioni per le violazioni del copyright possono essere molto severe.
La missione di Google è organizzare le informazioni a livello mondiale e renderle universalmente accessibili e fruibili. Google Ricerca Libri aiuta
i lettori a scoprire i libri di tutto il mondo e consente ad autori ed editori di raggiungere un pubblico più ampio. Puoi effettuare una ricerca sul Web
nell’intero testo di questo libro da http://books.google.com
This is a reproduction of a library book that was digitized
by Google as part of an ongoing effort to preserve the
information in books and make it universally accessible.
https://books.google.com
ц * ы>Мьаъ
//'A-
"¿il * . \ -i ¿"v>
1, t <
3Líberi(M?íííono,
míe^Sagiftrí
.'.
VN
Bayerisch*
Staauiuiüllütnek
Мигкггвп
Crincipit liber Phifionomiasquecompilauit magifter Michael
Scotusadpces.D.FedericiRomanorû imparoris. Scientia cuius
eft muirá tenéda infecreto:eoq>eft magnx efficacix. Continens
fecreta artis naturae:q fufficiunt omni aitrologo. Er cum hxepars
libriphifionomiae coftet ex tribus, partibus^gçgft orocrnjmm.
ungues.Vmüpurumeinocerppepílcpfiam^aroporcsouisa:
angual^ppguttas^edullisofliû^hUiditatéons.Carofali«
&careuSrufticuS&füffn«auseinocent}quíaeXeíSfítficcusincar.
ne htgiuthoyfopus carica pincolûoffa in ûinonon multum pw
tenteiuuantembrionem&niatricem:quiareddutpíngue&iñfa
bonuflatû:Sa uregiapulegium&borago interficiût embrioné
tumas candela extinftx & lucernatfubteHarium fulphuris &af
r8o ¡ÜF™ í**00* «nbrioné:& nocétcmbromulieris.Cû- ue
roerubnofemouethabenscapillosp'ítatexiHisdoloremmulieri
inuentrefeupunéturasJtemfriédumeft^ímomníumhZoÍ
rumquanntateœtamteniporisgpetronxcoeuntisfitcóceprio
complexionata: ut ait Gallenos in microregni.
I^có^tioelaclis&laftátis&deinfantelaíte'te, Cap.xíü,
I ifЛ"сГ1ГиРгaФшспйгийссг1аейсопсиооесопиегп6т
Iflachnstcrminûfuiafccnfusmmâmaspeétoris&exitûp
porroscapilloc.QuXUeromu!tip!icant ac&obferuant
^terpartûruntmulta.ficutpotus aquae frigidanutpatet in pau.
perculisnwlienb^brodiu epuliherba^&cib, paft£:lagan£rû:
puuiscriftalli;remefenugrKd:anifianco:&dormire;&cótinua^
tío Ia¿tationis:carnes recentes:uinum bene íimphatum &c.Simi*
liter funt qdam lacdeficcantia:ficut uinû purû fortis potentiarni*
miauigilationoéris:patticipatioincibo& pomcualía laftanteí
piperatûforte:rofmarinus falcarofalitamanis ficcusicaleusñm*
pregnatioroimia rriftitiaacetâ fcc.Sciendum eft Ф lac eft melk»
ôipeiusfm natura eoru qbus generar". Verbigranutribiliuseft
ex brodio abi paite q ex aq pura &c. Lac mulieris nigra! & bro*
пж eft melius femp illo mulieris alba Sc rube*:neceftlacuttöu«
infanti laAe fuae genitricis:fc inrans citius crefck & melius «for*
matur cibis bonis 3 maus & naturaliter imitatur ueftigia moraU
latís laftantistut paret perillo qui diu nutrituseftlaéte рогсам&
per illa q dudu laftauit caprá &c.qm prior libérer intrabar uefti*
rus in limû:Secomedebarut porcus. Alter ibat<im & libenter
eorrodebar plátasJHe q diu laftauit nutrícé fiftulofam fuir eriam
in cófimili pre fui fiftulofus .Lac pgnátis eft cjfi uirus ifanti:cû fa*
dar eû cito iflatû uel ícneétá intrare.Vnde bene cauédû eft cui пш
erici deí infäns ad laftandG,ppter tanta perícula qux oceurrunt*
CTDe diípofitione fiuoruro ad parentes & econuerfo;& de lactam
to ad nutricem non propriam matrero. Capitulum.xiiiï.
QVianalcenriugdáftudio malignant"? Se fi naturaliter fint
maligna Audio in bonum reforroantur ,per caufam.uolu
mus de fingulis aliqua ptraftare. Vnde eft quod quidá ib
mel nafcif:ur homo ¿e bos quidá bis aut auis & roaior pars pífciû
6c quidá ter ut multiplex genus auuloçtiuelutapes ft: papilióes.
Pullus uero bis naicitur.fprimo ou&poftea pullus fiec.lré alalia
quardágenerantur coítu:ut homo & bos.&qdá fine coitu:utan¡s
guilla cancenícorpio dec, Mufca uero & rana coeunt fed nirfil gú*
gnut.Iténafcentium omnifiqdánafcif uiuurm&uiuitut homo
cV bos quidá mortuumuturfus.quidá in fruftû carnis:utleo:qui
dá excumiut canís.quidá potens ut qualia & maior pars aíaliu Se
quidá imp otésjuthem o. Sciendum eft quod languis canû & in*
fantûabimatu Se intra abiqt dubio liberat leprá per baineû aquae
calida facíum. De amore uero nutrímétis ad nutritum ¿V nutrid
ad nurricé ita dicimus q> infansqui nutrií in ,ppria domo cV prin
cipalirer a marre plus amaí a parentibus. & ipfe plus amat eos:q
qui nutrií: extra doma uel ab extranea nutrice: Quid facit hoc'lac
labor Se ufus.unde q bene nutrií in domo & amatreplus marré
diligit omni tpe:fed qui extra domû nutritur diu reduStus in do*
mum eft quaii extraneus reipeftu alterius:tamen plus Sc minus
im locum propinquû Sc longinquum. Et fup hoc dixit qdá & bñ.
Qui pcul eft oculis procul eft a lumme cord:s.Cur parentes plus
amétfiliûqfiliusparétes.Rñdfoqa filius eft caro & languis pa*
rétmièd^óecóuerib.undeillihntpignus ineo:ôenóipfe in eis»
Cur genitrix plus ardéter dib'gitfiliûgpr Secódoletilliuspaffio
ne ei reddés facía oftenfa. R ñdeo дa in ео plus haber carné & fan*
guinètplusetdiuri9cólèruauitfocietatéetamicitiácûeoportatio
neinuentreet extra acnutritione laftis Sec. Curpater pîusamat
filium q mater.Rñdeo дa fernen uiri plus fuit in eo:et eidem pa>*
tri eft fimilior qmatri.Cur pater et mater nó tam firmiter fuant
iracfídiá filio & diu ficôt filfas fadt cStra eos:rndeô qaeoç eft caí
ro de fanguis:& nó econuerfo.Vñ cfl diu fint ufi illo ufu Sc trafta*
eu 8c nutriméto fui laboris Sc in tantum cómodatú ideo córingir♦
Cur paréces amét plus prima q caeteros. R-ñdeoqanouus efbâ;
nifi effet naturale q> parui fie amarenf:multi p erirét. Cur coniuga
les plus amétuiucû fil iûqqñhñt plures;mdeoqafuu pignusha
bent in eoiSc cû in eo no habeant amplius eo ideo contingit. Cur
auus&auia pluscaeterís ¿jpinquis fiediligunt nepotes:rñdeo да
ipti funt radices germinis huius:unde uident recuperatû & reno;"
uatumquod perditil erat Öeantiquatû. Cur quidá coniugalesita
fe diligunt ardenter cû fint de extraneo fanguine:rñdeo qüia in со
plexione funt fímiles:ut ambo fanguinei äcc.uel qa fe m bona dif*
pofitione coniunxerunt.Cur quidam coniugales fe femper habe
ant odio licet ad inuicem cómorentunriideo quia in complexióe
пaшгж funt nimis diflimiles:utunusfanguineus:alter colericu»
uel fe iunxeruntin mala difpofitione planetarû:uel maleficio her
barûífeuitligatúCurfratrescarnales itafediligût licet habeátocHo
aliqua oflfenià : de fiquis altera eorçt offendat cora reliquo. Ule fue*
currít fibi repét&reípódeo quia funt membra unius fànguinis Sí
una caro licet f¿parata.Id iudiciam eft in fororibus. Cur própins
qui prole plus fe diligunt inuicem q extranei quis morenf difper*
fe:refpondeo quia uirtus fanguinis non diuiditunut patet de fra
(tris carnis unius animalis : quoniá ubiq? eft eiufdé uirtutis. Cur
fanguinei ab inuicem extraneantur : refpondeo quia ceffauit ufus
uidendi uel offenfio ínteruenit. Cur uicinus unus plus amat uici*
num q longinquum cû ambo nó fint de una pfole:refpondeo qa
fangüis eft affmis unius ad alium:Se |>pter ufum fe uidendi Se for
te feruiencR.Náfanguis habet uimuultui. Cur duo Cociifie fe di*
ligtmrefp ódeo quia uiimt uno amore uirtutisiqa uterq? uult idé»
Id iudiciû eft de cópatribus de de artificibus unius artis.Cur chri*
ftianus non bene amat. Sarracena de ecóuerfo:licet utantur ad in*
uké'&fibiferuianttrefpódeo quia difcordes funt inuirtutefideñ
quae eft maior quam alterius antecedentis. Cur homo plus amat
canem quam porcum Segattá quam leporem &bouem qua mu*
lum &equu quam afinû. Etitadecaeteris:refp5deo quia quem ex
his amat eft ei plus aflïnis in bona uirtute ufus Sc fuitii.Cur amat
homo plus amat beftiamquam lignum uel lapidem:reipondeo
quia cum eo homo habet affinitatem propter uitá animale. Cur
homo plus amat lignum quam lapidem:& terra quam aquams
6t ignem quam aerem.Refpondeo quia magis recipir utiiitatem
uifibiliter de prediftis quae plus amat. Cur pueri plus cito ad inui
cem cógreganf ödibentius cómoranf quis fint diuerfaeprolis.Et
ita de fenib9&de mafculis dec. Et deauib\um auibus:& non caete
ris aialibus terrae &econuerfo;rñdeo quia uirtus œtatis infit'itudî
ne uincit eos fíe facere:unde dictum eft omne fimile appetit fuu fi
mile. Cur fraterno ficinamoraf: in fororequae eft pulchra & dele*
¿tabilis ficut in aliena;relpondeo quia Ibror eft eadem caro & ídé
languis ut probatur de manu admanumfolo taftu:quiade ta**
étu proprie manusnoncapitur deleftatiofeu uoluntas:&itaeft
de forore Sc de omnibus de proie tum plus & minus fm uicinita
tem lineae ce fenfum difcretionis,
GTSigna mulieris grauidae. Capitulum.xv.
/TV Igna mulieris grauidae funt multa : inter quae aliqua dice«!
j%% mus hoc loco.Vndefciendû eft q> mulier qñ eft fafta prae
^— " gnls nó in ea die nifi pfumptióe coitus fafthfed antecj fit
unus méfis cópleras fatis pot dignofci ab ea & ab altero : сдапф
ftomachus mulieris eiufdem tranfmutaí in aliud praeter folitum»
Corpus etiam quádoq? tranfmutaí a ftatu in ftatum : ut a redo in
curuû:& a fano in nó ianu gutta uel calore &c. Nam qñq? mulier
in uoce'fit rauca : qñq? jnflaí fuû crus uel coxa & qñg? tranfmutaf
a folitis moribusmt fi fol ita erat eé humilis efficitur fupba &c. Ité
dimidiolunae'nópatií méftruû nec intototpe grauidatióisnifi
fit ex magno accrue. Quod fi ficcontingat aut flonbus abûdat uel
embriopatif in firm ira rem. Etcûiftudcontingitiplâmuliercree
dit pdere feetû uerû cft qcf bñ eft in piculo moriendi. Oculi pgná
tis diminuuní ideft pgnantis oculi concauanf:cito fit fefia itinere
uel alio la bomacute intuef. Pupille oculoç funt clarioHs:albugo
oculo:jc inalbaíideft ipiflior apparet:capita mammaç extendun
tunubera conflan & indurefcunt a dolore.Sputus fit uiieofior Sc
forte fputat fpiflíus. Praedifta. n.figna magis contingfit impuek
la'quá ímatura annoç Sc in priori grauidatione Sc fecûda quá po¿
ftea, Sciendum eft q>figna in grauidanel in maiori parte & quia
oon patitur fluxum temp eftiue le cognofcit eflfe grauidam. Et ab
¡lio termino connumerat menfes : uenter etiam tumefeit dolo**
rem quandoçp in renibus fentit:ín urina rotunda circa fundum
apparet ypoftafis:eademut nebula carminata uelut bombix. Et
omninomacrior cjpinguior Scia inceíTualiquantulum grauíor
poftquartummenfem.
CSigna maículini concepti in muliefе grauida. Capi.xvi,
' Igna mafculini cócepti in muliere grauida fút ida. máma
dextrafitgroflïor&durior paulatim ideftdedieí dierm
ueru eft qd pod duos meufes forriuspatet:& dciceps do*
nec lactet grolTior manet licet finiftra fit grofla. Vnde qui haec no
uit fi nutneem inueniat lactante de uideat difcretaz ambas mamas
ppt ei tute dicere:fcio qd pepenft i:& notata máma ei dicat.Et tue
audiétes ueritaté ualde mirabunf.Volés dicere iudiciû pro maio
ri pte dicat:q fi fuerit dexteta dicat mafcahnû:ac fi finiftra feminá«
ïdé fiat in facie colorataplusfolito:peliis in facie clara &munda
&deledtabilis:fit etiam macrior folito:ac'bene comedit Sc bibitle
uis incedit:ac Ге fentit in pedibus mfi fit per accidés:Venter fit ro/
tundas:& in pelle extéfus acdurus fentií taftu:nec turbatur muí/
tum leui occafione. M otus in uentre fit frequensñdé de die Sc de
nocte. Sciendum eft q>fi mulier concipiatmafculu in finiftra pa»
te conceptus non eft tam bonx complexionis uelut in dextra.
CTSjgna feminae concepta? in muliere grauida» Gap.xvii,
■ Tgna fern ftiae cóceptx in muliere grauida funt ifta máma
finiftra emciafgrofliordextra plenior & duriontñ eft quo
dámó mollis adíftat modo pulmonis hñs fruftula cuiuf*
da duriciei in eadé:& hoc eft poft tres menfes de die in dié paula*
timmenter fit plus longus quam rotundus & parum extenfus ac
duras in faae fit panniculofe de in corpore pallida nifi fiat per ac*
ctdens fit etiam pinguis in carne plus folito:cito debilitaí leui Ы
bore Sc ingrefia uiarû: Sc fe fequenter fentit grauemmec habet bo
num appetitum edendndebilior 'eft & pauidior folito : occafione
fputum facit uifcomm:& flatus ei minoratunuoce cito perturba*
turexagita|ionecdtrariicibi:grauem habet portatum ex femina
refpeft j mafculi:que fi conceperitin dextro latere:quod raro con
tingit:puella erit melioris complexionis & mater fe melius habe
bitt&econuerfo raro etiam eimouetur uenter.
CTSignaprobabiliaquibusadoculum Scintellectumfcitur utru
mnlier fit grauida mafculi ut famellae. Cap.xviii.
Шуиа funt figna in genere Sc in fpecie : quibus omnis ho*
mofagaxpótppendere in muliere grauida:utruhabeat
in uentre mafculûuel feminá.utilla qux fupradiximus:
Se hxcaccidût.Lac pregnátis in mulfum palmx manus prius ma
da q> ftringas palmis ambabus:& tunc aperi t de uide iliius dilpo?
fitioné.Nam fi fuerit in fubftantia'lpifium Sc nó aquaticû lignum
tfttnafculi. Si uero fuerit aquaticum fie non bene tenax:tfic eft fi*
gnû feminx. Alius modus:mulgeatur lac fuper fpeculu:& ibi per
mittat* ficcari ad folemtquod fi ficcatü fuerit in modû perle uersfi
militeneftfignum mafculi.Etfifueritextéfumex latere:ficcatum
fignum eft feminae. In chiromancia eft iftud experimentû : fac tí*
bi oftendere uná manum a grauida quá uolueris г 8c tunc confide*
ra manum de eius monftrum:que fi fuerit dextra eft fignum ma*
ris:fi finiftra eft fignum femellae conceptx.
CTQuomodo habetur noticia quotfiliosunaquxq?muIier debe
at habere uifo primo partu. Cap.xix.
Öf T quilibet fciat quot filios unaquacq? mulier debeat habe*
re uifo primo partu:dicimus a>infans exieritde uétre ma
^ tris fuanacceäderitdeorfunuleuatufij fuerit de loco per
obftetricé:afpiciendi funt nodi illius umbilici qui irrugaf matricn
8c quotquot fuerit ; tot filios pót adhuc habere & portarcppter
quid Sc nóamplius.Sedfi nulius fuerit nodus nullu filium poteft
amplius habere uel generare i & culpa erit fua Sc non uiri fidein*
cep s nó generabit. Sciendû q> fi mulier nulla nodum habuerit in
fe nulla fibâ poteft generare dato q> omnia bene faciat : qux funt
neceflaria adeoncipiendû. Et omni uice mulier pditnodûunum
qui incidit quotiés parturit radicé. Quot quero mafculos fit quae*
Ф mulier cóceptura primû filium hoc modo notato. Quia quot
coronas capilloçhabebituelhabueritin capitequadá fimilitudi*
ne tot mafculos eft paritura. In fecûdo uero partu una corona fi*
gnificatunû partû mafculû:nulláaût femináuel neminéalterius
generis.Signû geminoç eft iftud in una grauidatione:quoniam
fiambo fuerint mafculi ambaemámaecrefcuntaequaliter: & mu*
lier eft macra plurimû de bene colorata. Et fi unus eft raaículus Sc
altera femina dextra máma eft dura:& mulier in facie illius partís
eft macra Sc colorata Se in altera parte eft epinguata aliquantulû
8c pallida uel panniculata uenter multum tumefcit:& in dexrro la
tere femperfit motus fcforris infiniftro uero rarius & debilis.
CTCapitulum fignorû in femina grauida:quibus habetur notítia
fi embrio eft fanus uel infirmus : uifturus fatis uel moriturus cito
ram in uentre matrisg extra. Cap.xx.
¿^y ígna fanitatis 8c infirmitatis embrionis funt multa de qui
Vi busuolumushicaliquadenotare. Verbi gratia dû cogni*
A»—/ tum eft cuius generis fit embrio fie dicimus quod fi mam*
ma figníticás embrioné prius fuefit plena Sc dura cóuenienter;Sc
pofteaeffkiatur mollis. Embrio eft infirmus. Si пето nimisfue*
rie mollificatat& prias erat multû extenía frplena mulierq? dolo*
ribus tormentefrembrio penitus moriet ante partûuel in partu
íuxta cóuenientiá aetatis pcep tx. Et ecóuerfo exitus laftis a máma
pgnantis eft fignû breuis uitae in embrione:& tûe patií aegritudi*
nem.Siuero mulier cû impregnated bene fana: öc in ingrauida*
tione fua moraí :& mámae nó retrahunt a uirtute fui augmenti &
duriciennec lac diffundat abfq? uiolétia fignû é fânitatis & uitx em
brionismifi côtrariû defup fit fignû latétera planetis. Fluxus nié-'
ftrui uel lànguinis in grauida eft fignû infirmitatis embrionis po
tius q feminae . Similiter fi grauida nimis grauef fui de pauida effi
ciaí Sc diffidat eft fignû aegritudinis in embrione & parux uitae:fi
uenafbf fiuenó. Huicfermoniaddim^iftádoftriná q>gracilitas
mámaçt in muliere fignificat paucitaté lacéis. Sed tale bonum eft
pingue:ut patet in lafte ouis refpeftu illius caprae uel fruftus:ité
cafeo utriuicpXac etiá dextra mámx eft melius illo finiftre.Nato
infante fi uifiteí a pfona fignû Salomonis habente ante nonû die
puer morii penitus in breui:fi etiá pregnane fuper tranfeat fignû
Salomonis abortitur cito. Et fi pilus nafcatur fupzraliq mamará
embrio infirmatur & forte eade mulier. Si máma laftantis in ore
infantis multû teneaí ei dentes äto nafcût Sc fine dolore. Et fi gin
Íjiuací íflatióes funt:lac mulieris nigra Se brunae & macrae § craft
x eft melius infanti ad eum nutriendum,
CTDeaialibus in genere & in ijxrie. Cap.xxi.
Differentia aialiû tá in genere q in fpecie multiplex eft.f.na*
tura:pprietate:nutriméto ciborum ac diflimilirudine fui
mébraliten& q> ficimplicát ad multa Sc ad diuerla. Vnde
iciédum eft qc? aialiû tá bipedû q quadrupedû Sc deinceps qdá na*
leant femehut hó Se bos.Quxdá aût bis:ut gallus de columbus.f.
primo ouû:pofta pullus. Quaedá ter: ut papi!io:quia primo gene
ranut ruca facit oufi in folliculû:& ex illo nalcif uermis:quicóuer
fusinpapilionérûpit toJlicuIûflc uolat. Ité aialiû queedá naicuní
parua 8c ftátparua:ut pulex&mufcula. Quaedá uero nafcuntür
parua Sc efficiuntur magna utcanis : gatta:agnus:porcus:bomo
bos:& quaedá efficiuntur maxima;ut elephas. Гté quaedá funt do«
meftica:& quaedá filuatica:& quaedámediocria inter utraqs. Scien
dum eft q?aliqua funt quae cito domefticátunoc quxdam tarde Sc
diffïculter. Quaenafcuní dorn eftica funt homines canes Sc oues.
Quae uero filuatica funt pulices lep ores Sc cancri. Quae uero na/
fcuntur partim domeftica Sc partim filuatka funt pulli caprx See,
Itéanimaliû quxdá cótinent uná natura áecomplexionem fui:ui
homo Sc bos.Quxdá efficiuní móftruola ppter diuerfitatem со*
plexióis naturx:ut minotaurusiipocentaurus:fimia:& firena. I té
animalium qüxdá morantur fimpliciter in uno elemento:ut fala*
mádra in igne.Talpa in terra cameleon in aere alec in aquis. Quae
dam uero morantur comixte inter caetera elementa : ut formica»
ajatx:lacertx:& aues dec. Item animaliû quxdá generaní per coi*
tú ut homo bos equus &c. Quxdá une coitu lêd ex fola corrupt! о
ne elcmcntoru m :ut fcorpio:anguilla Sc rana. Quxdam in ouomt
gallus dc pauo & maior pars pilcium. Sciendum eft q> 9m diipofi
tionem animaliû ab dementis omne animal illo utitur:& requirit
in fuo nutrimento unde fi pifces plus funt ex aqua cj de exteris eíe
mentis uiuunt in ea & eam appetunt aues de aere:hó de terra. &c.
Sciendû eft q> quanto plus auis eft uolatrix:& eadem maioris uo*
latus in altum tanto plus eft aere naturx:& propinquans aquae ex
aquamt patet de aquila falcone groto & de cóchili. Et fi aíal afiqua
occafione celfet a nutrimento fui dementi citо mutat a itatu prio
ri Se aegrotat. Item animalium quxdam funtmolisfubftantix&
quxdam dure:q uxdam longx : qoxdam curte ; quxdam grofle:
quxdam fubtilis:quxdam late:quxdam ftrifte. Quxdam parum
uíuuntí quxdam multum uiuûtiquxdam facile moriunf:& qux*
dam difficile. Iremanimalium quxdam habét corium cum pilot
ut equus: quxdam lanam de partim pilum ut afinus:& quidam pi
ices. Quxdam habent pellem fine pilo Sc fine lana:ut uermis te»
teftris. Quxdam habent pilos &capillos:ut homo tantû. Quxî
da habet Tetas de pilos ut porcus. Quxdá fpinasmt ricius de por*
cus ipinofus. ítem auiû quxdam habent in pelle pénam:quxdam
plumá:quxdá fquámá : quxdam fpiná:quxdá groíTam Se afperá:
quxdá fubtilem & mollé. ítem oíum animaliû quxdam hñt labia
ex quibus dicifos:quxdá non labia fed al iqd loco oris : & tunc di*
ai mufum ud grugnûmel roftrûmd fiftula . Et fie quxdá hñt os:
ut homo:quxdá mufum:ut canis:quxdam roitrü:utaquíla:qux#
dam foramen:ut elephas. ítem aíalium quxdá hñt dentes in ore:
ut homo & canis:quxdá aliqd .pportionale denti de nó dentesmt
•nier. Ité aíalium quxdá hñt in capite cornua:quxdá nares : quae*
dá bracos. Ité aialiû quxdá hñt duos pedes:quxdá quattuonqux
dá fexiquxdá ofto &e. Ité aialiû quxdá uadût de non uolant;qux*
dam uolant Se non uadunttfc quxdá qfiq; uadunt:& qñqj uolant.
D г
I tem animaliû quxdá habent roítrara curtû: quxdá lógum:qux;
dam fbbtilaquxdá groí]um:q' ixdá reftu:quxdá eortû : quxdam
latmquxdá ftriftû:quxdá acutú; quxdá fimû . íeéanimalium qux
darn habent incorio fiue pellc multa fupfluitaté:6e quxdá paucá:
utpililanx:p!ume:fpinx mucülagincs : &fquámx. Itéquxdam
habétcriftamutgallus:& quxdam galeá:utupupa:laudula & pa»
uo. [temomniûhabétium cauda auquxdam habent curtam;qux
damlógápüoc:uelfetxuelcarnis uelpennx.homo&fimiacaré
tes cauda loco ems hñt mufculos incrunbus. Quxdam ut-rohñt
caudá nó hñt pulpas carnis eleuatas in erunb'\ l n an imalibus ere»
fcwcornuaungulx:pili:lana:fett:capillus:péna:pluma:fquáma:
piuguedo:medullaÖefpma. [té animaba quxdá uiuûtinfocicta>
tehb£nterfuigeneris:ut apes:grues:columbi:formicx:oues &c.
Quxdá tiero folitarix:ut fcorpio Se aranea.Ité animalium quxdá
funt multi coit°;ut uir:auis:perni.\:colûbus:gallus:paflcr & mu»
fea. Quxdá ueropaucicoit'>:ut mulier:ouis:gatta:turtur:uefpa.
Ité animaliû quxdá funt multi clamons : ut homo:canis:porcus:
colûbus: rana:pa fler : &с. Quxdá uero paucüut grues:lep usmiit
lus бес. Itéanimaliûquxdá naturaliterfunt pacifícamt oues:for
micx:agni:& hirûdmes. Quxdá uero belicoia:utgrues:ciconex;
galli:hxd i Sec. Item animaliû quxdá recipiunt doftrinam bono»
rum moç cito: ut homo canis fímia бес. Quxdam tarde: ut bos &
equus. Quxdá nu¡iq:urferpens:rana:nuilca &с. Quxdá funt pa*
cificaâe tímida: utouis & cerua.Qu edá fimpliciamtafinus, Qjyx
damfapientia:utequus6e canis. Quxdam aftuta:ut draco & 1er*
pens. Quxdam fraudolofa in malo: ut uulpes: lupus &ícorpio.
Quxdá rortía & audacia:leo:urfus:draco:canis ligorius &с. Qux
dam ingèniofa:ut homo & fimia.Quxdáuerecûdamtanfer öe ho
mo.Quxdáiuerecüdaut rana:mulca:alînus:porcus &с. Quxdá
uelocia:utleo:lupus & ceruus. Quxdam uero pigramt annus Se
porcus, (£"Diuifiocapitulidcanimalibus. Cap.xxii.
OMneanimilhñspulmone habet uoce & eco uerfo. От-
ne animal hñs fanguinem habet cor & epan& econuerfo.
Omne anima! carés fanguine eft parui corporis:ualde ti»
mida Se debile:ut mufca bibio cácer & aranea:6e ecó uerfo ut patet
deuiroboueleonecvc. Omne aíal cares fanguinc eft paucicibi:6e
ecóuerfo. Omne aíal longoç erar iû eft longi collitut funtgrues:
cíconex cochales:&econuerlb,utgallinx:paííeres:colunib) öcс.
Qmne aíal nó lacias nó mingitmt anfencolûbus : gallina : 6c eco
odfo:uthomobos:ouis Sec.Omnc animal cares pulmcne caret
gula Srcollo : ut pifcis cancer grácus cimex &c. Omne aial carens
pedibus caret gula ut pifcjs:ferpens:ruxa :lubricus de uermis terre
ttns.Omne animal ouans caret uefica ut gallina:pauo Sec. Omne
aia i futuens cVgenerans habet ueficá : ut homo porcus.Se ecóuer*
fo:ut rana Sc mufca. Omne ouu longa ¿cacutu in рбЛa redditge
nus mafculinû & ecóue:foiut rotódu. Omne ouû duoç uitelloru
eft duorû pulloç. Omne animal iàepefpargés femen iüu:citoca*
liefcit.& fi diu uiuit cito moní frequéti turbatione afflift us:ac d*
tius morif non fpargente:ut patetde uirorefpeftu feminx. Om
ne animal qro plus eit cahdx naturx tanto magis crefdt longitud
dine Se groilieudme : ac eft fortius & audacius.ut patet de uiro re*
fpeftu muliens. Omne aial multo calidar naturar grolLm uocé ha
betiut patet de uiro refpectu mulieris. Omne aíal hñs umbilicû ci
baí per illu donee eft in uentre matris fux oc no per os. Omne aial
pingue eft incefiu tardius maciléto: be eft groffioris intelleftus in
omnuut patet de uiro plciato Sc porco bene pingue refpectu ma
cilentoru. Omne animal eft calidius in dextro latere 9 mfiniftro:
&: adeomedédum plus faporofius : plus etiá eft m carne & minus
in adipe.Omne ouû longa eft calidius & fuauiusac faporofius ro
etido : caufa eft quia mafculû. Omneaial remininû nimis aaffum
nó pót cocipere.caufa eft proprer frigiditaté matricis Sc fui dau*
furá cû fit paru aperta propter adipe. Omne animal femininû ha
bens matncem fnftocatà uei cadenté extra nó pót cócipere. Ott»
ne aíal nimis fanguineû cito ex facili putrefcit j>pe o(fa:& apofte*
maturuel infirmatur. Omne aíal bene crafiumpaueû habet fan*
guiné curabilé:& libenter bibit & fatis : ut patet de porco. Omne
aial hñsaures moueteas praeter nominé. Omne aial habens fan*
guiné habet cerebrû &neruû:¿eeconuerfo. Omneaial uolatile hi
bens ungues curuos roftru uiuitde rapina : coxas habet pulpolas
& pectus groflum ac forte. Omne pifces corticales ouant praeter
anguillá &c raná. Omne animal habens pellem groflám pillos ha
bet groflbs Seafperos&fquámas fieft pifcis prater anguillam 8c
tenca m quae locofquámarum habentaxungiam Sc mucillagines:
utpatet de porco cane Sc boue &crefoeftu gattz cVc. Omne ani»
mal ouans parum dormit:& curtos racit fomnos. Omne anirr. ai
habens plus quattuor pedibns caret fanguine : ut patet de cancro
aquedulcis 8c faifx qui habet decé : fed loco fanguínis habet alium
humorem: ut patet in ape mufca aranea cVc.Omne aíal rugofum
caret fanguïe:& cito morirar oleo : ut pa pilioíeruca:&r aranea Sea
Omne animal ouans haber penas uel íquámas uel aliud loco prae
dfôorum:ut formica alta. Omne animal habens mammillas eas
habet fab uétre uel propecoxasprxter mulieremquae habet eas
in peftore. Omne animal generans omnino habet aliquos pilos:
Se econuerfo.Omne animal habens cornua habet pedes fciflos:ut
capra bos are. Omne animal habens dentes acutos habet labium
fuperius feíflum : ut canis Ôc gatta refpeftu aliorum.uidelicet bo*
uis:equi äcc.Omne animal habens dentes fpiílbs Sc fortes in ope*"
к eft fanx uitae Sc lógxmt equus:aGnus &c. Omne animal habés
dentes acutos uel reftos eft magnx irx : Sc libérer comedircarnes
crudasjur leo:canis:urfusj&econuerfo:ut homo:equus &c. Om*
ne animal uolatile Sc natans caret medulla multa in oflibus:& ha>
beteoriumin ofTibus:utanferrefpeftu gallinx . Omne animal
multi fanguinis eft bone difpofitióis refpeétu catferorum humo*
rum. Omne animal uolans caret mammillis:urpatet in gallina:
aue:tiïfce: formica:mufca &c. Omne animal auisparui corporis
plus cátat q magnicorporis Sc maxime in temp ore fui coitus : ut
Kater in philomena ôc columbo. Omne animal Sc omnis auis di*
git fuum fruftum : Sc gerit curam follicitam de illo praeter cucu*
lam qux facit oua in alieno nido:& ea non alit:& p merer coruam:
quaedeferit pullos fuos ufqpin terriam diem cauia eft quiaapiu**
ma eft alba. Omne animal naturaliter cognofcit fuos filios ôc pri*
mum Sc fecundum Sc eis praebetpriuscíbum tx mámá Arc. Um;
ne animal generans prius dormit ouate. Omne animal aquofum
minadormir aereo:ut patet in pilce refpeftu auis. Omne animal
dormiésibmniat infuogradu. Omne animal maiculinum eft in
membris Ibis quodámodo minus femininomt patet in cancris Sc
anguillis:quoniá caput mafculi eft minus capite femellae : &graf>
fateminx eftmaior mafculi. Omne animal carens fanguinefu*
gitipum libenter propter eius dulcedinem:ut patet de mufca:fer
pente &c. Omne animal habens cor eftfapientius non habentet
ut patetde uiro Ôc uulpe. Omne animal magni pulmonis fatis bi
bit refpeciu haben ris paruum.Omne animal non habens parum
bibit omni uice:& econuerfo.Omne anima] uiuens de rapiña pa*
rum bibitmt patetde talcone&c.Omne animal generans animal
haber femininum ièxum propter partum. Et hzc de animalibus
in eoç diflferentiis ad prsefens difta fufficiant.
CExplicir prima pars libelli huius de feientia phifionomie.
CNunc incipit Tecûda pars.Procemiû.Cap.xxiii.cV vxiffi,
augunuqni
nee eam uides repaufare fed euanefcit a te tunc eft tibi bonû fignu*
fup negocio. Harrenam eft auguriû qñ homo uel auis a dextro lu*
tere tui uadit in finiftrû tranfiens poft tergû tui & eam uides alicu
bi repaufare tunc eft tibi malû fignum fuper negocio. Vt aût fin*
gula quxdiximuseuidétius intelliganf libriaugurioçhcec poni
mus in exemple*. .
CTDenotitiafternutationis. Cap.lvíii.
' Ternuto.tas.uerbñ eft:& fignificat fternutare.Et hace fter
nutatiohui9.nis.ípfeidéaAuseítqui dícítur fternutatio»
Nee aliud eft fternutatio çjformofitas uapoç quae afcen*
dit in caput ufq; ac cerebrû. Et cû ibi lèmp plus abundet nociua cj
iuuatiua a natura depellií & cadédo exit in iAu per nares & p os.
Pot aßt uetari fternutatio ne fiat qñ femií cótingercSi ocfi para
fricenfcóreftimceiTat:&aialitûccaputpurgaí a maîis uaporib9t
ut dom9 a fumo qñ expellif a uéto. Quid aût una fternutatio uel
duaeboniuel malí fignificet hícponá exéplû. Dû cnialiqs hó ce*»
Í;itauerit aliad fup aliquo negocio emptióis uel intelleftus &c.äc
ecerit duas fternutatióes uel qttuor aut alibi per alterá faftae fue
rint :cófeftim fe leuet fi fedeat:& fi ftat in pedib9fe moueat & icipi*
at irecá cóplédi negocia Que itromittédi'qui pfperabiC in eo. Et
fi fecerit a! tra quattuor fternutatióesnó ptinet fibi fuper faftoí cû
fit' fub dubitatióe fciédi uerieatê nifi illud uideat adhuc per aliud fu
gnû:utobuiatióisfigno&c. Si uero fecerit uná fternutationéuel
tres oíno delinqt oía tam in dicédo cj in faciendolo q> de fado no
poflet pueniread bonû finé nec cito nee facile. Item fi duo hoíes
qfi in uno mométo fecerit duas fternutatióes.i.qlibet eoç fecerit
fuá fternutationé:tûcei eft bonûfignû faciédi aliqd ppofitû in cçr
to fafto:uñ ftatim incipiat negocia : & .рГрегaЫбin grefiu maris
cS negociat ióis & et per terrá. Dux fternutatióes ei bonû fignu fi
gnifícáttac ecóuerfotuc de una uel tribus, ité cû qs recenter uenit
in locû una fternutatioei bene fignificat:&econuerfo : ut duz uel,
mi.Scc.Itéunafternutatioinalicjno«et*aclapquemgdefamiUX
domus bonû fignificat : at lucrû Sec. Dux uero malû ut dánfî 6Vc,
Verû eft ф ille qui fternutat recipit pri fignificatióis hac códifiée
сь caetera participabût ей ео de illo euétu. Гté fi dux fternutatióes
fiant omni nofte ab aliquo Sc illud continef per tres noftes fignû
eft q> aliquis uel alicj de domo morief : uel aliud danû domui con*
finget uel maxima lucrum. Item in itroitu domus fi quis nouiter
habeat uná fternutationé tute intreteam habitaturus. Si uero du/
as exeattäc eam non habitetj. Item hole iacentein lecto fuo fi uigi*
iaucrit ¿V feccrit uná fternutationé eft fibi fignfi mala infirmitatis
uel damni.Si uero dormiat & fecerit unam fternutationé peius fi
gnificatmt grandé tribulationéimorté pcrformuel impedimétû
grauflimû aut rerû perditioné.Si uero aliquis in lefto iacendo du
as fecerint fternutationes Sc uigitet fignû eft bonû & lucri uel làni
tatis cVc.Sed fi dormiebat tunc eft melius. Et fi omni nofte dux fi
ant fternutationes ufq? in tertiá n с ftem tûc eft fignû optima auf
in lucro aut in alio honore &c. Ité fi aliquis tota die iuerit ut mer*
cator & peregrinus aut partim in diet& repauiâuerit in aliquo ho
ipitio:& ibi repenteifaciat duas fternutationes locum mutet Sc ua
dat in aliud hofpitiû eo quod profperabii alioquinaduerlàbií.Ité
cum quis petendo aliquid eá operandi earn rem uel t er igerit Sc ha
buerit uná fternutationé:cófeftim diícedat de loco j I lo: & permit*
tat oía illic:& alibi tentet:& tunc inde proiperabiialiquantuiû. Et
fi habuerit duas fternutationes tollat ipiâm fecure:& eam rem no
permittat:necamplius differat. Item fi quis poft paftûfaftûnu*
per de aliquo una fternutationé fecerit tûe ei fignificatur q> oía in
pafto ftabût firma. Si uero tres fecerit partб nó feruabif . Item fi
quis fumo mane in die km ж cû de leftо leuauerit habuerit uná fter
nutationé fignificat q> tota hebdomada habebit.pfptrá lucro uel
alia confblatíone.Si uero duas habuerit rotum contraria erit. Ité
fi;quis pdiderit equû annulû &c.& exiés domû fuá cá querédi:& in .
exitu nup habuerit uná fternutationé fignificaf ei rem fuá recupa
re. Si uero duas habuerit nunq ré adinueniet. Ité die dfíieo ffimo
mane cû quis feleuat delefto tres fternutatióes habuerit et bona
fignificat. Vna uero mala fignificat, Ité ante prádiû uel cená qua*
fi uolés incipere comedere duas fternutationes fecerit bonû figni
ficat una uero mala. Vir infirmus iacens in lefto fi timeat Sc Añb
daí de habeat una fternutationé fignû eft mortis.Si uero duas eua
det. Malier grauirer infirma fi in lefto habuerituná fternutationé
eft fibi fignum uberationis.Duae uero mortem lignifiant.
CNunc încipit tertia pars:in qua contínentur capitula phifíono
mixinfpecieutriufo^fexusuiri&mulieris, Cap.lix.
Finis.