Gerolamo VItali - Lexicon Mathematicum Astronomicum Geometricum Adiecta

Informazioni su questo libro
Si tratta della copia digitale di un libro che per generazioni stato conservata negli scaffali di una biblioteca prima di essere digitalizzato da Google
nellambito del progetto volto a rendere disponibili online i libri di tutto il mondo.
Ha sopravvissuto abbastanza per non essere pi protetto dai diritti di copyright e diventare di pubblico dominio. Un libro di pubblico dominio
un libro che non mai stato protetto dal copyright o i cui termini legali di copyright sono scaduti. La classificazione di un libro come di pubblico
dominio pu variare da paese a paese. I libri di pubblico dominio sono lanello di congiunzione con il passato, rappresentano un patrimonio storico,
culturale e di conoscenza spesso difficile da scoprire.
Commenti, note e altre annotazioni a margine presenti nel volume originale compariranno in questo file, come testimonianza del lungo viaggio
percorso dal libro, dalleditore originale alla biblioteca, per giungere fino a te.
Linee guide per lutilizzo
Google orgoglioso di essere il partner delle biblioteche per digitalizzare i materiali di pubblico dominio e renderli universalmente disponibili.
I libri di pubblico dominio appartengono al pubblico e noi ne siamo solamente i custodi. Tuttavia questo lavoro oneroso, pertanto, per poter
continuare ad offrire questo servizio abbiamo preso alcune iniziative per impedire lutilizzo illecito da parte di soggetti commerciali, compresa
limposizione di restrizioni sullinvio di query automatizzate.
Inoltre ti chiediamo di:
+ Non fare un uso commerciale di questi file Abbiamo concepito Google Ricerca Libri per luso da parte dei singoli utenti privati e ti chiediamo
di utilizzare questi file per uso personale e non a fini commerciali.
+ Non inviare query automatizzate Non inviare a Google query automatizzate di alcun tipo. Se stai effettuando delle ricerche nel campo della
traduzione automatica, del riconoscimento ottico dei caratteri (OCR) o in altri campi dove necessiti di utilizzare grandi quantit di testo, ti
invitiamo a contattarci. Incoraggiamo luso dei materiali di pubblico dominio per questi scopi e potremmo esserti di aiuto.
+ Conserva la filigrana La "filigrana" (watermark) di Google che compare in ciascun file essenziale per informare gli utenti su questo progetto
e aiutarli a trovare materiali aggiuntivi tramite Google Ricerca Libri. Non rimuoverla.
+ Fanne un uso legale Indipendentemente dallutilizzo che ne farai, ricordati che tua responsabilit accertati di farne un uso legale. Non
dare per scontato che, poich un libro di pubblico dominio per gli utenti degli Stati Uniti, sia di pubblico dominio anche per gli utenti di
altri paesi. I criteri che stabiliscono se un libro protetto da copyright variano da Paese a Paese e non possiamo offrire indicazioni se un
determinato uso del libro consentito. Non dare per scontato che poich un libro compare in Google Ricerca Libri ci significhi che pu
essere utilizzato in qualsiasi modo e in qualsiasi Paese del mondo. Le sanzioni per le violazioni del copyright possono essere molto severe.
Informazioni su Google Ricerca Libri
La missione di Google organizzare le informazioni a livello mondiale e renderle universalmente accessibili e fruibili. Google Ricerca Libri aiuta
i lettori a scoprire i libri di tutto il mondo e consente ad autori ed editori di raggiungere un pubblico pi ampio. Puoi effettuare una ricerca sul Web
nellintero testo di questo libro da http://books.google.com
1
x
5o-/
l/'
f85j
X/>
^ /
f '^1.
4-
lêrurn omnium 26 utramyuc immo sc 26 omnem
(olleckio, 8c explicacio.
Dilciplmaium omnium Ill2tKeml!carum lumnu , c

,
?eron^mu5 Viral Zercrnam felicitacem,'
3 z
</e,fe /</' li>l<i, ^" te<i<l ixV-
^ e^/2 e/ î ,e ve<^ /^^ e<
8p2luncur in omne
3n te mixt uunr , ^ yus iuisa , be2t05
LOciunt , coNcita rcne5. (! i. >. v o^
TNuKrlll Purpura ; <ttf<^ /e H< ^^ ?>k l,^
,e e/s , ^tce^l//^.^ ^<lttF , ^^ v/H
e<t. /s/ ^s^ <,///i^/el, /e/ ^
es//e/. ^<^/?, <^n/,f ve^^,, </ <

rv/?c><ie'i^/ j ^/ttj/6 ^/,'<l <,5/>,/<v
ve/<l/??A/NF 0o<l^/s^> î/<i/?^<l ^j3<l>
/>/^ê lAl ^/o<e ^ ^H >r/i</7< cs/?<,l
^2^ <l/H/^/ ^wo^<l/ ^,exlce /sc ^/<l/^/<ltt.
H< ^ er /em^s/i s/< ^sH^/?/// ê/s^,/^

p K ^ r H. i- 1 0
^tkem2ticaz 6i5ci^)li'
N25^ cûcxreriz plc
ltanrioles , eo Komi?
niku5 Kuiu sêculi 6c-
sfc<HloreH,2t<ûe o6io
liorc, inter nouilmz
cur<l5 2 paucl5 a6mo-
lium cceli 2 plurimiz
elcuti , 2b omnidu5 ^niuerlim , ccu ttu-
<Uolumrcrlilncnr2,A czuis<zuili25 crrcriz
2llibu5 pott ti2beri, ^micc I.eor . 2M2
nckme scmpcr inclowi. tûippc cum c
<inr , HuX 2nimum nolirum virruribu5 im
' buunr , 26 nobililmil cri'unr , 26 vci sor
m,m cik>rm2nr, 2c ivinXilliu sapicmiN
vniuels2be!IilNme0rin2nti5 5-mit25 l-
c2rc eoccnr, mirum ctt, <Û2M M2le 2pu6
cjuo562m 2ucli2nr ; vr inrcr cu2ni62 scien-
ri25 , oriol inmilcz , 2c poene 6ixcrin,
pcrniciol conllumcrcnrur. vio^cn ill^
PRjEF atio.
Cynicus , homo , inquam , ad hominum
irrifionem fadtus , qui raa Philofophia tu-
midus caetcros afpernabatur , cuidam Ho-
rofcopon oftendenti Bellum , inquit , hercle
infirumentum ! Verum tarnen nefrujhemur ca
na : invide carpens fugillans geomtri
cas artes , quafiearum ope coenam quidem
ibi quifque parare queat. At enim
Alia? funt facultates ad humans vits ratio-
nem incundam conducentes , fi vils Rei-
public neceflaris , ciuibus opportuns,
cs ftmt Mathematics , & qus in Mathc-
matica fundantur artes s hoc eft mechani
cs. Quandoquidemipia lim fcientiarum
rudimcnta , ipfa naturalis Philofophia , vt
au&or eft Gellius Mathefisruderibusin-
cipicbant. Etcnim refcrt Philofophis no-
men vti ex PythagoraeffluxiiTc ita & Ma
thematics appellationem 7 Mtfl/. hoc
eftdifciplina sfcu Mrflaâ>quod eft dif-
co ,&doceodcriuatam. Mathcmata enim
xlicuntur artes , qus iirmis demonftratio-
nibus conftant : qus quidem idcirco ad
difciplinam animo inferendam aptiifims
inveniuntur. Namque ita Natura fati fu-
mus , vt nihil teuere mente pofmus , ni
aliquo modo fub fenfu cadat 9 ac fpeciem
aliquam prsfc ferant cntis extenfi. Cum
igitur Mathematics difciplins tota? fint in
rebus quantis, vt quantis cxhibendis, ac
PRÊFATIO.
proponendis,in eique menfurandis,& 5-'
parandis inter fc,iurc ipfarum notitiaan
tonomaftic difciplinae nomenpromcruit,
quandoquidem ipla? folx funt, quse mentis
noftr duritiam fuperarc, ignorantiae te-
nebras difcutcre, ac fcicntiis omnibus adi-
turn aperirc valent, arque ad id iz0.ee funr.
Hinc teftatur idem Gellius , triplicem fuif*
fe ordincm orum,qui fub Py thagora pro-
ficicbant. Quidam enim diccbantur A*.**,
hoc eft , auditores, qui ab ingrclJu iilerc ,
atque audire tantum iubebantur ad ccrtum
tcmpus , quo durante nihil eis pcrcontari
liccbat , quamvis non rcit qu ab aliis
docebantur pereiperent , neque etiam
commentari , quae audierant 5 conceflum
erat : Veruntamcn , vbi tacere 8c audirc
didicerant , jamque ccepiiTcnt ciTc filentio
cruditi , mox verba facer , & quseritare
de iifque , qu audierant feribere, ac diffi-
cultates expromere , dabatur Ulis aditus
atque hi Meiern* appcllabantur abiis ar-
tibus quas iamdicere, & meditari eaepe-
rant. Pofte his feientiarum fuppetiis in-
ftru&i, ad pereipienda mundi opera } Na-
turaeque principia procedebant , quo tem
pore ,! audiebnt , quod iam exinde
ob Mathematics difciplinas , uperiores
fcicntiasublimioraque iluda capeflenda
apti inveniebantur. Proindcque pucris
PRjfcFATIO.
Geometric , Mufices & Arithmetica ru-
dimenta tanquam ccrta,fundataquc fcicn-
tiarum principia primo in cholisexhibc-
bancur , vt iis dcmum cxerciti ad majora
Philofophia hidia inicnda reddcrentur
donci. Vndc eft quod id perperam aflu-
mens Picus lib. i. aduerfus prlogos cap.
. exinde mathematicas facultatcs eleva
re nititur j & graphic contra cas inuchi-
tur , inquiens : Mathematica fapientes non
facit , quare veteribus puerorum fludium fuit
into qui eifoli totumfe tradit j occaftond ef~
rorum in Philofophia mximas parit. At
enim ver tantum abeft quod Mathefis
Philofophiam deftruat atque in errores
abducat j utcam folam Philofophie ftudiis
ade ncceflariam cenfueritPlatOjtcftcIo.
Grammatjco in p. Phyf. c.45-vt in Gymna-
fij limine inferiptum vcllct V Jyupt tt m@-
' 7 hoc eft Geometrie ignarus hue non
aducniat : & Xcnocrates Platonis auditor
cuidam Mathefs ignaro fcholam fuam fre-
quentare expoftulanti dixiTe fertur. Abi%
cares enim an) is", & adminiculis Philofophia .
Quod autem pucris olim addifcenda tra-
deretur , id potis cius neccifiratcm , at
que vtilitatemarguit, quam, quod quic-
quam contra illam evincat.
Porro Mathcmaticarum difciplinarum di
gnitatem, commoda, atquc vtilitatcs qui$
PR/EFATIO;
explicare poterit?c in fummo certtud-
nis gradu pofitae funt , vt Philofophus ipfc
teftatur . cxdemad ciuium paccm, ad gen
tium communicationem , ad bellorum or*
dinem facta; funt: per eas railitarcm difci-
plinam , vrbium ftabilimentay* -vificiorum
ordinem , locorum interualla 5 mnium
commoda , negotiantium fidem, totius
orbis commercium , caeleftium notitiam,
& cum terrenis hifcc communicationem
habemus : Has iEgyptiorum Sacerdotes >
* cum liberos fuos Jiberalibus artibus in-
ftruendos tradercnt , curabant inprimis
eos edifcere , vt metari agros noflent , vbi
Nili excurfu confufi forent : eque pofet
ciuium concordia cuftodiri , quod & Stra-
bo , & Herodotus , ac dc Pcrfis etiam fcri-
bit Alexander ab Alexandre lib. 2. dier. ge
nta/, cap is. Has leges fummc commcn-
dant & praecipiunt in Artem GeometrU.
ad has addifcendas cogi homines poiTc
vult Penna in lib . 2. c. de ex curf. art. lib. 10.
Bartholus quoque in fua Tiberina figuris
Gcometricis vtens 5 has facultates IuriP-
peritisvtileseTeotendit,& Arift. in re
bus Philofpphix difficillimis cxplicandis
mathematicis demonftrationibus vfus eft.
Medicina nonne fine Aftronomix direftio-
nc aegris eiTet incommoda atque exitialis ?
qua? enimfubcerto ftcllarum pofitu cxhi
PR^FATIO.
bita prodefle compcr tum eft 5 haec inccn-
gruo tempore data euocantmortemjquod
& Ouidius obferuauit cum cccinit.
Temportbus medicina valet: data tempore
frojunt.
Et data $< tempore vina notent.
Theologia ctiamc Sacrarum Scriptura-
rum notifia, &cxplanatio multum Ma-
thefi adjuvatur vt probat D. Auguftinus
lib. 2. de doctrina Chriiana cap. 16 & Jeqq.
acteftaturctiamD,Hicromymus to.i. tf.
5. Vndc& facrae pagina; Deum ipfum fae-
pius introducunt omnia inpondere &
menfura , & numero difponentem : & Eo
clefia fecundum Aftronomia? regulas ritus
fuos inftituit , ac nouillunia, & temporum
rationes ordinat, fidelibufque exhibet ob-
eruandas. Tandem nulla eft feicntia quae
nos ade in Dcum crigit , ac fupcrnae Pa
triae defiderium in nobis excitat,qum eae-
leftiumrerum notitia. Siquidcm , vt ait,
Pfaltes Cli enarrant glonam De:. Per earn
enim tenetur quodammodo in manibus
coelum ac fit vt ceteris omnibus fpretis ,
ad idem feri poldcndumanimum appli-
cemus.
JFelices anima j quibus hac cognofeere primts,
Jnque domos fuperasfeandere curafuit ,
redibile efttllos fariter vitiifque , iocifque
Altm humants exereuie caput.
PRjEFATIO.
Nam Venus 3 & vmumjublimiapeEiora fre*
Officiumquefori militttue labor,

Nec levis ambitio , ferfufaque gloria fuco :
Magna neque famesfollicirauit opum.
Admouere oculis diantia fidera noriSy
Etheraquc ingeniofupfofuie fuo,
Supetitur ccelu,non vtferat Ojjam Olympus ,
Summaque Pcliacus fidera tanga t apex*
Sic fatus ver OvidiusFaftorum i.
Cum igitur tanta? fint Mathematics dis
ciplinas praeftat hc caufam tanta? contra-
rictatisauertere , & invidiam, quam apud
homines contraxerintaperire: qui factum
fit , vt quae ex fc ipfis tarn bonae , tarn vti-
les , tarn innocentes funt , tarn mal portea
olere caeperint; vt ex iis quaedam tanquam
inutiles cenfeantur 3 quaedam etiam vti
perniciofae ac Reipublicae peftis abolitae ,
atque in difeiplinae dedecus Imperatorum
lege profeflores , ac Mathematici vniuer
imVrbc proferiberentur.
Equidemnii eft in rcrum natura tarn bo-
num ) quod non Daemonis aftu , fuorum-
que fraudibus corrumpi queat : Et quia ea
eil bonitatis conditio , vt praeteruerfa
monftrofa fat , deformifim*(corruptio
namqueoptimi peffima ) mdefit , vt quae
maxime bona funt , ea Ii tricis & fordidis
adulterentur , nil Ulis perniciofius fit,
PRvEF ATIO.
nil euadat infenfius. Videmus idpaffimin
alimtis, qua; quo fIubriora,fi portea cor-
rurapantur, aut vencnisinficiantur,e funt
humana? vitaexitialiora. Cum igirur dia-
bolus ab initio Dei fimilitudincmex arro-
gantia appeticrit , poftmodum fiipcma pa
tria pul us , nil magis affectct , quam Dei
miam facer, & perfetifima quxque in
Dei contemptum corrumperc , atque ho-
minibusexhiberc Quod & D. Petrus Chry-
fofoguj ali refpicicns adnotauit ferm.155.
lcinquicns. Vbi Chrtftuspi noftramnatus
eft adJalutemmox diabolu) diuina bonitati
numerofa genuit , & perniciofa portenta , vt
ridiculum de religione componeret in facrile-
gium verteret (anclitatem^de honore Dei Dea
fararet injuram. Nonne Theologia feien-
tia eft omnium nobiliflma, & diuina , quae
nos in Dei cognitionem ducit , qua; mores
nftruit , quasque altiffima rimatur myfte-
xia , atque illius beatifica; vifionis , qua;
aeterno gloria; fumma eft , fpeculum cfle ,
semulam & primum gradum non inani glo-
riatione fc jaftat } At quid ea corrupta
execrabilius? Quid fceleftius ? Quid Ec-
clcfia? perniciofius? Nonne ex ea tot ha;-
refespullularunt? Nonne tot infandae do-
gmatum aborfiones ? Religio nonnc virtu-
tum mnium Princeps eft , Regina? At
jcnim hanc in fupcrftitioncm transformare
PR^FATIO.
ftudet ncquimus hoftis , vt de honore
Dei, Deo parare poflt iniuriam. Naturae
dona , & maxima adjumcnta fuis tricis fae-
pe macult , & corrumpit inuidus, vt ijs
vel religione addu&i non vtamur in no-
ftrumcommodumtamquam fufpeftis, vel
fan tanquamab eo exhibitis , ac depra-
uatis. ipfum plane eificit in fublimio-
ribus Mathcfisdiiciplinis . ctenim nil ipfis
ab initio innoccntius, nilvtilius; nil hu
mano gencri conduccntius fuit : At enitn
vel inde , quia nobis proficue , quia earum
legitimus vfus homines ad vita? optimin-
ftituendi rationcmconducit , ide cas po*
tiTim fuperftitionibus fatagit confpurca-
rc, 8c cum cx alia parte futura pracfciendi
noftra? conditionis exordio naturalis nobis
in fit affect us , ex hoc genio ad naturae limi
tes tranfigendos nos ftudet impeliere,
non mod qua? naturalibus caufis necef-
iario pendent, pnenofeere , verum ctiam
qua? vltr captum iunt, qua? libera vo
lntate pendent , tanquam ex aitris ortum
ducanc, perfeutari curilos quofquc mi-
nufque cautos extimulat, adigitque. Hinc
Aftronomia? Aftrologia fueccint , & quia
haec notitia experimentalis tantum erat,
&curiofa nimis, qua? mire nimos homl-
numtitillabat , Chaldaei fuper omnes fu-
pcrftitioiores in camjtoti incubucrunt :
PRAEFATIO.
vndc omncs Philofophiae limites praeter
grefl ad diuinatoriam fimplicitcr , fiuc am-
bitione dufti , fiue fpc quaeftus illci fe
conuerterunt. Vnde iam omnis Mathefis
cpurcata, omnis Mathematica difciplina
ammal audirecaepit,proindcque& -
thematici Vrbepulh5& omnis cor fcien-
tia tanquam infamis, & Rcipublicae exitia-
lis eil habita.
Eapropter opera? pretium me fau-
rum cxiftimaui , il laruam tandem no-
bililiflmis his facultatibus tollerem ,
zizania tritico fcgregarem : easfuo nito-
ri innocentiae reititucndo , quod vt
aiequcrer , in hoc opere id mihi praefixi,
vt non tarn Mathefis principia vera* Philo-
bphiae innixa , quam eriam vanitates, qui-
bus confpurcatafuit , otenderem, vt ijs
perfpe&is Mathefis ftudiofus eam tuto ca-
pefleret , bonam do&rinam tcnerct s fal-
fam reijeeret , atque fe toto animo able-
garct. Opus equidem magni laboris, &
quod Atlantha?os humeros expoftulalTet,
ni bonorum amicorum , ac praecipu eru-
ditifimi conciuis mei Angel Duratij, ( qui
& opera, & libris iugiter mihi aftitit ) in
exornando auxilium accefiTet , ac plu-
rima fuppeditaTct. Lexicon ergo Aathe-
maticum i ex omnibus Mathefis feriptori-
bus compilaui 3 in id praecipu incumbens
PRAEF ATIO.
vt & abftrufiora votbala , vt plurimum
Araba , Acgyptiaca , Barbara ( quando-
quidcm apud has narioncs Mathematics:
diiciplinae potiflimum florucrunt ) expli
caron , & vniuerfar Mathefis Principia
Caones , Pronuntiata,Dcmonftrationcs
Problemata ,ordinatifimamcthodo dilu
cido fcribendi genere, atque abfoluta ver-
borum deilriptioac traderem , ac pen ad
viuum delineata oculis exhiberem. Vt pro-
ptere facile fit cuiuis haud rudis ingenij ,
luo Marte plenam harum feientiarum noti-
tiam comparare , aut faltcm quemvis Au-
thorem expedite percurrere. Qu od ade 6
difficile Anatoliusxftimauit, vt vcl ob id
Mathematicasfcicntias , diieiplinas dixe-
rit appellatas , quod cum caetera? faclta
les libror Jedtionc, folo difeurfu perci-
pipoflntjha? nonnin" Magiftro docente ac-
demonftranterquandoquidcm vt reft mo-
nebat M. Tullius , Mathematici in magna
rerumobfcuritatc , recndita arte multipltci
fubtili verfantur .- vt propterc i non ab re
fine magno confilio cenfendum fit, ve-
teres illos, ac prudentes viros conftituiTe,
vt tencris annis pueri in eiufmodi artibus
erudirentur. Sed enim hac in re , ni fallor ,
palmam proripuiTc me arbitror , clauum-
que nodo fxiTe. Etcnim cum rcrum in-
tclligentia magna ex parte ex terminorura
PRAEFATIO.
notifia pendeat ,h3equepotifmum facili
tates vocabulorum multitudine , diucr fita
te, barbaric opprimantur , vt vcl h<cc
vna coniideratio mc olim ab his ftudiis ab-
terucrit } profeo de Jitteraria rpubli
caine optime meriturum credidi, fi quam
ipc prouinciam duram , & cefpitofam of-
fendi , hanc aliis complanarem : in qua a-
n re , fi feopumattigi , Le&oris efto iudi-
cium. Ncc tamen Novitiis folum feribo :
habebunt ipfi j quae ad probam feientiarum
notitiam neceflaria funt , atque emeritis
ProfciToribus obuia , habebunt & doctio-
rcs , quibus non tidio afficiantur , fed no-
uarumrerum pbulo animumnutriant; va-
rietate recrent , foliditate ftabiliant. E-
quidem plus fort in ipfa operis excurfionc
invenict Lector, qumfimplex titulusprae-
fe fert .- videbit enim me ibi non purum
compilator cmagere , fedvbi res poitula-
ucrit, nouas caique grauifimas ipecula.
tiones fubneftere, examinare , deducere ;
meique tenuis licet ingenij poena merecs
adhuc invifas depromere, quibus totam
fcrcNaturam expendo , atque areanorum
eius conuenientiiimam rationem afferre ,
vtprobum decetPhilofophum nitor. Quod
ideo vt leftoribus morem gererem, placuit
peculiarem fillabum centum plus quaeftio-
num , qux in hoc opere non pcrfunori
PR/EFATIO.
examinantur, attcxerc , atquc ipfi praefi-
gere, quo quivis quidquid non ita vulga
re, non ita obuium quaetitatc pra-'fto fit
inuenirc ; ficque do&iorcs haberct quae
non multo labore , atque vnico ilu oculi
in multis poiTent ingenij auiditatem ex-
plcrc. Alia ver non vulgaria, quae inci-
denter quidera non tarnen minus obferua-
tionc digna fparlm in opere dita funt ,
huius figniad margine appinxionem indi-
gitauimus.
Caeterum quae hie puriora , atquc inno-
centiora praeceptacx Aftrologicis allega-,
ucro ,ea non nifi ex Ptolemaeo , aut ab
Ecclcfia probatis feriptoribus umpti 3
vc in opens excurfione prudens letor vi-
derepoterit.Qupdfi quid adhuc ex Pon-
tano , aut Firmio nimis audenter , praefcr-
timde ftellis fixis, didtum inuencrit, id
vcl vbi opus fucrit explico moderor , ca-
ftigo aut Philofophicis rationibus com
prob ; aut fan ad purum ornatumappo-
no .- cum alias hi au&orcs magni nominis
fine non tarn do&rinae vcritatc quam ftili
clcgantia, vndc & eorum opera ab Eccle-
a permiiTa funt in Pontano quidem ob
potis exccllentiam, quae cum primoribus
pofis pugnat; in Firmico autcm obSer-
monis amaenitatem : quod ideo ab Latina;,
linguae Profcforibus praefcrtim Ambrofio
(^zleoino ex eo sZepillime tcltimonia 6elu-
muncur. ()u^X vcro mc minuz caut , n-
nu5fun<âre in nac ocre ckA? sunt non
mocio^.K.L. censurZeseci sc tUX nurn.
nitllmc 1c Hr c2ltiioniludcn5 subiicio.
U Lxicon ^2tKcm2ticum pzrrc^D.
> >I4icronvmo VirU nottrx (Kongre-
tioniz 1'ticoluo claborarum, 6c M2n6o
^6mo6um li..p vclirx pcrlcimu5 ; nitnl-
<zue in eo 6atum cli otfcncsc , <ûu6 (2-
tKolicXki6cj,2urdoni5 moribuz svcltc-
tur.perure zilofeto opuZ , sc ûo vcl
terminarum c1uci62n6o f>lopricr2rc5, vcl
icmticlcm vari cxoticasûe irimeno
<ûxttionc5 , vbercm ^lurkemarkicarum
lc^cnnHlum liuiolis oster lcercm.1' v>
si5 ^roinclc <!inum exillilnvimu5 Xc
so^/15/cl. Xal. ûulti 166z.
v .Î0eiiv5 (^/^.^r^ (Her. Keg.
F. 1'Kcol. Prof. eleituz Lîscoîuz
Vcntinu5.
O. .dzK.oi.V5 pionx'lLi^vZ Olcr. Ke.
3ac. l'Kcol. proscll.
/e>/ <?ee-</ l?/ece-m /le^/e,^/m.
Oc opuz inscriprum , êx/cs vt/<<-

t^m^cm , ?. v. tticronvmo Vi
rali noNrZe (ônreationig Incoloc
compositum , sc iuxt2 orXt1x2m allcrrio-
ncm p.p. IKcoloorum ,cmibu5 i com-
milimu5 ^ approbarum , vr l^m'5 M2nclc-
tur , czuoa no3 spcHar , facult2tcm con-
ceclimuz.In cmorumn'em prsentes litte-
r manu propria luolcriolimu , sc solito
noltro liillo lllmuimu5. t(om^ Xzlcncliz
kcoru2ri)ib6^..
V.^^^Z^vz 'izi'xcnivsps^politUZ^c-
ncr^liz (I^lciic, Kcûl.
Locu5fs,ilii.
V.(^ô ,^^0Lei.i.V8 (^. K. 8ccrer.
>^X pvz 2ttitulatum 6c vulnerum , 2o>

^/rumczuc morootum curatione m2-
nctica cûXttioncz trcz ^.uitorc ^clmo6.
Acu. patrc 1-lieronimo Virali dlciico N.c'
ulari a mc rcuisum, potcli 26 t>ud!ic2m
Vtilit2tem tôi5 M2ncl2ri , cum nilul con>
rin?2t conti2 Ortno6ox2m 2c d2tnolic2m
<ioiirin2m c bono morcz. In Quorum li-
6cm N25 prouli2 m2nu suoli^n2ui in don-
ucntu8.ûûltiniep26u2()rclini8pr^-
clicatolum teitio non25 pebruarij 1659.
Zô k. (vril^nvs Pn.irri!^v8 Orclin.
Prc6ic2torum32c. l'Kcol. ^laîltcr 2c
in vniucrlit2cc P2t2uin2 ciulcm Acut-
catis r>uo1icu5 protcllor.
NrK.
^bcn K28.
<4cnnr,X.
cc.ro5.
lire.
1 K V K X.
^ Imurek.
^na1cmm2.
ûro- conic-
^ncâtro5.
Girant.
nomicu5.
FNU5.
^mfrocr2ci2- ru.
cor. ^NNU5 MZNU5
V^t ei' ^.^
^^>iz.
^NNU MH2NU5 ^VU8. /^rcliir.
^planc. ^rêncum lcu
^nnu5 perio- ^nlune. îîicomuz.
ciicuz. ^nc>c2iâilz. ^r^cltcx.
ôodeHic. ^r^ctenar.
ûc>?XUm. ^ll0N.
^f)0^Xi. ^r^ciN2uiz.
canux. ^jiullo. îumcrum.
^ziarrnXa. ^lllumcncum.
Elitres, ^^'urioâz. I^ciruiniz 1u-
^ntalcuncz. ôiclclma. NX.
^ôiomc. ^liaclnir dnr<5
^ncic!,cnunc;. ^ôrnmc. na.
^ncar6cie. ^liamccn.
^^îlicailo. ^ric.
^ûllia. ^ric.
><ûa. ^llN.
^cûariuz. ^lHa.
^<ûa li^n2. ^rilnincrica.
^lÛll^. ^lMlI>2.
^cûllo. ^rmllluriz
Hra. lul^Xla.
^rnca. /^lni^.
^railiea 8^>X' î61al?uin.
IH. ^r^>icn. ,
rarum. ^rcnarzoiaz. îniru5.
^lan^c^
^rciicncnz. Xz^'ia.
^lo^nilax^ ^lcen<3cn5.
^rôx. ^locnlincz, 6>
/uncrez. ^rAruz. clccnlinncz
^nnrimiz. ^rcu. ^sccnllonaliz
^rea. clltkcrcnlia.
îj
? Kv rx
^lcnere alii- ûcûz lumine. cuz.
min. û6t' numcro Laien
^scna. ûellir. Zîneuz
^selli. ûi Lollli5cul.
^carn. Ûl8 ?212<jill2- Lar^ x 2/108.
^liccn. ca. Lcci ^lên5c.'
>5lcl^. Xulax, Lellairix.
ûênlez kor L<!il3enic.
tunam Lcnncnax-
^ls^nzc, ^rni. ûra. Lcrenic ô
^llul?. ^Kucu. îea rcula. MX,
^Ker. ^liirc. îeuz numc- LcriKax.
^ltrabilicr. ruz. Leliiia dcnranll
^NlH. ûri^2. Licorprrcail^
Xlirooc/no8. Aurora N2.
^Krlabium, Aurora dome- Liot!^2nato5.
/^Kroloei, tez. Liquinilliz.
^l^ron. Mutier. vilIcxtU8 , sc
^lirornem2tH. ûrmata. Lillcxriliz.
^Krornell. ûtumnuz Zim!?lc5.
^ltrumzleu^l'- ^.ux. Lli.
lcrisinus. ^Xl5. Lc)cc8.
^s/mecrla. êlfllc. Lîeaz.
^liiiulus. ^lmcna. Lc>rrâoe!iot
^rlr. îmcn. Lorrnoliliicu5.
^rm!?ui. ^,2lmurn. Lriclcmif.
/trerecniniz. ^xni. Lrmecn, vc!
^lln ^lcar. ^ôrum insul Lnneri.
^tnl2nci6c5. ^xllen. VrumH.
rnalc. ' Lcline,.
^clôrê, lcu v. Lublcu
Îroricn.
êKation.
îmolptueil.. I^ ironomi
1.0208. v^l LT' vr .L0N.VXt.
dn2inIeo
dnalm,.
<^ dnei.
mon. (5oeum. dneli.
(âcnetuz dnelco.
inciclentile. dneli6niux.
(^2lneru5 rclle- dnenen.
xionig. ddjron.
datotrice. dnorcla.
<allrric2 ?c< dnoreuc.
riauz. d^lior. dnowerunn!.
0aucla dapri-. dnrilcus.
Cancer. corni. dnrnicuz.
diilonoeraror.
0ani5 minor daua den. dinûlus orio-
(52NOPU5 daucla 6raco nz.
niz llcleriz. dinu.
daua cl^ni- dircius Vcn"
ni. tu.
Nl5, 0au6a leoniz. diicitr.
dau62 Vrl: dlrculuz.
<la clraconiz. Mluorig. dircul' reHu
daruc ^âllo. duu^H Vr? diicuûz ooli^
^2rur l^crcu" minoriz.
liz. daiimi. dirculi Iciru-
de^lnuz. inum.
ic Zcûl. denrilocûium. dirculi noraris
dcncrH omo- dirculi z>o'
lUM. M tionum.
darcinns. de^ncuz. ^dirculi vcili,
k^rooncmn. dcrHiax. cl.
(^2NUN. dcraoz. dircumleren''.
lâlHo.r'ca. dcru8. tl2.
dnalciticlu. dircuallcio^
4 )
INDEX
Cirnecr. Conus. Cyclus aurci
Clima. Cor ca:li. numeri.
Clima&ricus. Cor hydrar. Cyclus Epac-
Caelum, Cor lconis. tarum.
Coitus. Cor feorpij. Cygnus.
Colubramcc. in Corde folis. Cylinder.
Columba. Corona - Cynoiura.
Colri. ftrina.
Coma Bereni Corona Sep- D.
ces. tcntrionalis.
Combftus. Corona:. DApha AU
Combufta via. Corona: Me- chia.
Comta. teoron. Dpha arcdir.
ommixto. Corpus. Daemon Mcri-
Communia fi- Corns. dianus.
gna. Coruus. Dafim.
Competentes Cfmicus. Dath Ekrfi.
gracilis. Cofmographia Dulo.
Complcmtum Cozimon, Decani.
arcus. Crater. Decuriones.
Cncauum. Crepfculum. Declinado.
Concntricum Crkici dies. Decubitus fi
Condition- Crotus. gura.
rium. Crux. D cferens.
Confinium. Cbus. Delpfus.
Congreflus. Clmcn, Delphi nus.
Condromus. Curfu vacuus. Dcltcton.
Conftclltio. Curfu velox. Dencb.
Contdus. i |Cruilineum. Defcenfio.
Contratos. Cfpis. Detrimntura,
Contrantifcia. Cyclus. Diagnius..
Conucrfa di- Cyclus folaris. Diagrmma.
rectio. Cycluus luna- Diameter.
onuxum. ris. Diasccorau
LOCOR V M ET VER O R V M.
Dichtomos. foris. Eleutio.
Diepon. Doryphora. Elhabor.
Dies. Doza Almogi- Elhamncl.
DifferntiaAf- za. Elhar.
cenfcionalis. Drco. Elgtdi.
Digitus Eclip- Draconis luna ElKas.
ticus. caput & cau Eliccrd.
Dignitas. da. Elklcifchbmal
Dimantrco- Praco Volans. Ellipfis.
ris. Dabh. Eltanin.
Dimticns. De&io. Elurad.
Dioptra. Ductoria. Elzcgillc.
Directio. Duodcnria Embolifmus.
Direftus. Planctarum. Emboli fmica
Difcus. Dyis. lunatio.
Difccus. Empircum.
Diu\for. Engonafis.
Dirnus. Enif alfcrfcts,
Docus. EVfcntricus. Eniochus.
Dodecadrum. Eclipfis. E un gone.
Dodccatcmo- Eclptica. Ennctici dies.
ron. Ecnfcphias. Eofphorus
Domicilium, Ecotfis. Epcb.
Domus. Edelen. Ephmcris.
Dominus anni. Edb. Epicatphor a
Dominus gc- Effluxus. Epicyclus.
nirura?. Elchif Epigius.
Dominus Or Eldcgiagil. Epima*
bis. Elcict. Epitrion.
Dominus Ho- Elecciones. Af- Epocha.
. trologicx. Eprgonum. n
Dominus r- Elcmfentum. Equiculus.
diorum. ElemcntaCeCb Equus alrus.
Dominus tim- mtrica. Eregbuo,.
A iiij:
INv2X
kriAnoniuz. liZV'3, icxac- tico^lapnia,'
trlclanliz. cnn larcrum. l^comccria.
Krinnc linc5.
lincrc5, (inalcn, t-no
mon, <^nom^,
kixa lizna.
'fixa ltclla. (inomanica.
ûcnenx, llammiecr. (^nîa coro-!
na.
k,uZramlN25. lumixinun> (3ar3c>niz sa-
uur.
korrunX parz.
HxÎtrio, kuea. (3rXcuz.
Lxalrio, N
txll2lma.
kxccrrH, kulxio. (-. lT tNU.
Lxclclimu5,
cni,a.
r. bol. tâlon.
^î^z .
^ lalco. lâmmcl,
l^Zracli.
seralia.
l^cllcspnticu
QenelnU^cum.
liciiculle. I^lcmispNXrim
lizra. Lcnna. Îcvraônuz.
(inyanar.
I.0d0NV^ 57 V3Z.L0N.VXt.
Oc1u5 lauri. ?crsr>e<Hlu^
?crnc2.
?arat!ilu5 tc- kcrtclirc.
rclirig, ?n2rm2.'
Orcrinum ii rarâsc.
?ara1lxi5. k^nice.
I'li^nix venmz
O^ricH 3". ?k2?nix slduz.
mum- kninicooce-
pcu- lU5.
Oricr2rc>r. ra. ?înmcn2.
Sricr>5. parallel vipe,-
dum.
mu,
I'aralclenc. kkoltx.
sarma. k^clînta.
Orion, sai lortun. I'lmoniiic.
Orixon. parre aliX. ?lca c,rasl1ic2.
OrnttniHH, I'illcili5 raicig.
Orc2ler. passcr.
Oit^nenlug. ?auo. ?macin.
Oltn^rlÎiia:.
l)rcu5,c c>cc2- êz;su5. kilciz.
iu5 licicnrn. n3 onuz. ?isciz nonuz.
Oftensul. I'ilciz vnlanz.
Oz s,isc>5. I'eii^lim.
Ou^liz nûra. l'climcrrum.
O X)^mum.
?cric>duz.
rium.
?elitci). ?1anum.
?crrcnîcu1. klaricuZ 2scc-
pericul, Au5-
pcnli). kerlon.
I i^ v L X.
l/lnca. M^ ^lalrelcare.
Linea inctMn- Xlamarern.
NX. ^lantciula ce-
Linea mcij ti.
V ôanacn. moru8. Klaniuuluz lî-
^-^LaHeaviu. Linea vcri mo- crum.
Lcrlav8. tU8. Lianna,
Lamr23. Loârirnnica. ^lanucoiiiara.
Lamra6e5. Lc>?arirnmi. Îapr>X.
Lancea. Loîltica. ^larar ^lulal^
Lar. L5ii<1ciar>u leiern,
Larpiric, ^lrronomc8. ^larcnao.
Lrerculu8, L5îcucic apucl Xlarcnco,
Larerne. (-cc^rapnc>3. ^larc.
Laric. Lcifer. Starlet.
Larir1o apu^ Lumen. ^lar8>
^lrrc>nc>mo8. Luminaria. ^lasarnc.
Larircio apuc! In luo Luminc. î'tcula con
<-eoravnci8. Luna. liirio.
Laricic^ci oiî. LunX mcnllo- ^lalurorn.
ua. nc8. klarer
Lelap8. Lur>U8. ^larnemaiica.
Leo. Lux. ^larurini.
Lcpuz. L)'I)icu8. ^lciario
Lelarrl. Lôanorox.' Îc6iceV ircl-l
Lcucnori. L/ra. IX.
Leui8. îecliclinium.
Licanoru3. >4e6ium ca^î.
Lil,erlira3. êclef.
Lil?ra. ^tculX cavut.>
Limriu8 uV_KxLii5-
Limc>u8 58.la- rralix vcnM8. ^lcnesciarn.
rrurn. ^laleuenrum. ^lencnr.
Lin^ âl5ca5. ^lcnic
Xlcriu5. Klulica.
Xuia ii^na.
Kluiaiil. !ôuen2rix.
Kltlltlum.
Ktetcimcli. Kturilta ilssna.
telen. Iûoez.
Klcsaûelo, cc
^lcronicuz an- 0.
NU5. ^> ^scn,
Klurc>3 ccr- ^^ liali^n'
ratos. Iânar.ÎcKar. Obiaculari.
ncr. Ooliûz ^n<
ûri5 ccri.
KlircK,
KloKllia si^nu- Iâuiz.

KaoolaiN.
Ktonoinenia?. Klconlsa? ttcl- Oolcur ttel^
Ktosclelc. Oolelllc,.
KlotU. I^comanmn. Oliculn an?u^
?rimum Klobi- luz.
Occiclenl
8ccun<ii Klc>- Occicientlll
l)ilc5.
Klnrlarum. Iîrcn. Occiclencli
KloXNHIN. planera.
Kluniu8. I^nHrnum. OccmstnceH
Occnul.
Klularr. I^sana lfiNXra. OHueûm
>lusca. Iôranrlioteg. OHauluz.
In^rellu8.
Iniciluniu m>
I^ctcrulci).
t-lexaônum. nc8 ^colc)-
Iînniculuz. I
'U^cl. 1nuenai5.
?Iircu8. ^l. lculum. Iri8, Irina.
laculuin ^4c" Ilariillmi.
>ron. tcoron. Il?oniu8.
Ia^>cn8. Ilaoerimetrae
laîx. Kzurir.
ôlcimeilum. 1lulNXn08.
?ic>moccnrlic. Icolacclrum. 18.
I5u5celc8.
lûla.
IÎUX iaruuz. 1uûla8,
îorllH tcm- luum.
lpirer.
Imîne c?- Ixianl8 rora.
I-l0lsccfuz. Ima3ine8 ^s-

I-Icl5cc>puz
Il1N.1,l!8. Imum d^li.
l-Ioiolcpium. Inarlicc1c8. ^ Xcniricni,
IiiconiunHa ll-
5>. X2lul0N8.
na.
Intueiia llZNZ
l-Ivcmz.
Inc!u8. Xcronolr.
l-I^lessialia In- In5trnu8. Kim5cn.
ca. Infcrcn3. XnIIasmelxon.
V^t ri' V5
<IU5, ..
klemlnium.
?il2rniz. ?un6cum. R> 3îu5.
?reU5. ^6iu8 2fucl
koilux. ?ucelez ^ra- ^ltronomox.
?ollI5. du5. 8.aiu5 anuci
?olicnrunium. ?vrmi5. (leomerraz.
?c>Iic6um. l'vravz Kacliu! ^ltra>
?vcliec. nomicus- >"
kolv^rrnmul. N.26lU3 l2IlNU5.
?onclerlu5.
Kampnttes.
kr^ltcr. Kuz.
KationHlia ll-
N2.
krimum molii- ^.Htionaliz
ûancitaz.
^.2tionall5 vi.
Prisma. mclricuz. ^.cHum.
^.c6tanûlum.
()uacIrrU5. Kcilincum. ^
Ii.c6t!r(>.
(îiculi. ^.cciciiruz lu<
mmiz. MlNl5>
tum. Kl:cliru5.
Keiractinez.
Kefr^naric.
yu>rltione5 2^-
li zn2,cc>
<)uistlliz r-
^rc- 6iuz. Kiûla au2
()uoilen. 8.eûl2 K21-
monica.
I >I V 2 X.
Haines. 8ep^!na.
8eprnzulu5.
tta. 8cjircnclionc5.
82rn. 8c^ccniricn2-
Kerc. 82icl!irium le.
K.err?ra6uz.
Kcuolucio. IU5.
3erpcnz.
Kliomlioiclcz. 8cruenrliu5,
L.iiarita5 n- 5crc ^)upi1l2?.
naru. 8crucmli.
tU5.
8cinri11ric>. 5cxinûlu5,
8ciion. ^cxa^cnriî^
5cc>rpio. uiilo
KKK. 8cc>rom^nia. 5cxianz ^lild'
8c/ûncz. nomicuz.
5cc2nz. ^cxcillzr^ciius.
5c<Hcr dirculi. 3iciuz.
8c^ni^ntum
N2. circuli. rcntia.
8c6tiu ccûi. 8i6clilc>.
5ccun6i mol>1- 5ilcnz Ilina
8ienifcr.
5U28.
8cmicirculu5.
8emilunium.
8cmicûaclr2ru8 8inu>
8cnac!icr.
8cncincr. 8iriu5.
8irlâcer.
Lalccor. 3oai1 lamuni,
I.0cOK.VKl KT' VÎi.
5ol. 8tlol)iluz 1'crl5alolca.^
8o1icirclor>Ia- 8ur>lol2nu8. 1'eîlûcn.

5ucc6cnz. I'crmini.
ircr2e. 5Kel. 1'ernucUcz. ,
8c>^l6um. 8urciiicie8 l'erra.
8liuz numc- 8urcllorc8. 1-errella.
lU8. 8û5. 8^6cra 1'crrXmtuz.
8oIKicium. tio. I'crrca li^na.
8or8. 8^mmrl2. I^cltuô.
8ollc5. 8^m^2rla. 1'crrHccllum.'
5ocKi5. 8^Mc,N2/lz. 1'?tronu5.
8c>ria. 8)snelicn. I'c V22xene.
8nrriiaca pe- 8/nodux. Inmyrig.
8^riu8.
5rIi^niscli8 5vrccuz.
8^ltemcl. 1'neaz.
8sl^2rrH mute- 8^rK. 1'licma.
872^13. l'Kemelo.
5rKcrra ûciz .
7-.
5uicaruin ma- l'ôpiruZ.
nipuluz ., I'neenz. 1'llr25ci^8^
I'anin. l'nrnum.
8^>Ien6or.
I'auruz. 1îmi8.
I'clctcoîum. 1'milic'ulum
8rution3,rinz 'lclum.
I'oniiruum.
5rcIIa. tum. I'olcûclum.
8celcomcrliH. 'lemi'uz . 1'c>uc2>i,
8riôn. I'cniculum. l'raliiz.
l'raicAione.
I'lapoiciiz.
I N v k X.
Vrna
Vrla.
miniz. Vv^L2
Va^^lxcne. Vulrur c^cienz
VcHox. Vulrur volans
1ricl2. Vclox cullu. Vulrrnuz.
I'ricnez. Vcrcr clracoius
Irieonum. Vcnruz. X.
1'lionocrztor Vcnuz.
1'rieonomc- Ver. Vera. Vlpni2
Vcrlu. ncr.
>> mer.
1'rilHlerum.
1'lilnorion Vccx.
l'linuI racliuz
1'rllûerrum. Vcluertilio
1'riûcrum Veiperrmu. Vpusricuz.
l?colcmXi.
Via cnmuulta.
l'rcmici Via luHca.
1'rurinH l^ler^ Viil. k^ ^moH2r.
meti8, Vin6imirnr.
l'lamaneû. Violen liî^.
I'udeinl. ^6pNlru8
Virô.
l'urbo venruz. Viroliso.
I^mvana. Vmdilicuz ^n-
romcî.
Voclicl2rc>r> ^c>rll0M^Nl2
V. Voluellum. ôxicuz.
Vorrcx. Tuoenclcn
Vtnilco5 mall.
ll KI 5.
6iêlûm , Lc compilacum. -
llcvxx Icoi!est>c5>mili,ri5mnibul ^l> l,

lnmlici:nc>n quiêm cû siim Iillel,s>I nur ,
atquc>I^nbcli vtiiul<zu t,m <3i5ci.ium l.i
ni mimuin,f>iimun,ûe in l>i6,nc Llcmenminz
sclû ^lneliliilnu, t,rciliuulnûe l^ccnni
ôlum ctnn!um,<û2: a ^llt>cl> l>ic>ieuul>inlilumklum:!n zu
>e!ut !n cl,mseu6ic.oti>niscic <I!cc)mcciic L!mcn, umnil
1'linZuIoruili f>ic>f>orli '0mnil<zul>uniiz menlul > omnil
nuuin, 5cniium> sc l'znêniium z>iil, c omni ieniqu
inNrumeniH c! ^lglnclln cûoui5 mc>c!c> lpcnii stiiH
lnl. <)u2<!im vulûl I!aiun,,c)t: I.tini d>'c>rim, sc
^mulliin , conliinicin <ûl,ul leûlil plinisin leu i>nu
lum cocunlibus, que li in mccli iiliHNli vtliquc mnluer
^ . ûi c,z inuicem nel, c 1'iiinûlum qu,Ileium cun
illil cc>nllilu2i , cssoilnecque. Nllnclucm numi loliio e!i- ^,
ne non lin ccrlcNi cnsi!ic>5ciir,il cîceic>/<i. /. </< 0>
//>? : Nnc e ?nicc in icim T (52<!ino !I,in lest-
tur?liniul/<i. 7. ^.^^. e tctum !!>ucnrc>iiouzênl. Lzre
ium liln inuentum > c z>lc,l> liieiilu , 6iuinum. >.', qui
>u!ss,ie, sl velivlil <^meniijl cbuium> 2 subliiniorum îl
sniluin pil>lc<Ic,rilul 5zlnHn<!um i vl oioolcr ciul l,
ic5iiic ccenler^ inuni clf>Iiie^nollrc inllilulc, ltime-
N>u5iien. Lllniin ic inl,ocinlilUlnenlo,Circ>ninunl>
lcuigg ^ceu>l in , ^,egu1n lfttc elt, vuo,inûm,
ntill!ml!ecmlurnluc>llcll>û!buzomne5 lr ^l,tne
lnli opericionez cplenlui, sc cii zucil veluti ?oloz< om-
nil6c>riu reiti sc cuiui , s!ni t lsnuici , Ileiuln c,n-
euloium voluiiur, c versitur. luinmuz z>cl6cnc>lt sunHun
nmniz iimcn<loni5 lpe : I2lc5, line . li ,no i>e<ie> pilei-
jin 2c>ilnli>2lc, in s!n lupelLcic 6l> , ,Ilciciicum6umr.
<îiculuz esciibclur z cuiuz cenilum lesciel limirei iiun-
<5lum. li ciuz liûin <rc6lc inrucril , "liiinZuI quil^le-
lum.vt lupiinnui, riliiinsrc>mcluelir: li pcipcnaicululn
i2M omncm ^cunZu-
loiuin > Oblulinûloiuln lfieciein luoebil. li icmum ele
mlcciarcucc>mcIz^ vcl ln vcin!izuiiul 6eli llolel,
nnn ul^le^ cuiuu cnnncH<>tli5 nonI>n îou in
lelliinitu5. plofcK <lltcullû<irl>tulm clsli ooieiit
c (Hu;c!l2Uli5 têoinellicj lubile vic z u> inl>um>inîu>
lncnii > quo reul ploporcionum liailur , lie sc,ccutmur
lic>z 6lNinz;u!MUl , Mlliz vcnlnur, ,c teri omn co-
meiric5 pclilillnel fellicimuz , cuiuz l,u!cz , tque ol^ci
Z> in locc, vbiê eo iccuriel lmo iic>lc<'uelnur. l^clell qui
lein pio inisaculoîlllorclel //i./. ^l,^. ^<^. pu! IêiKun
inuencum nclcic quc>6 inliiuinentum plumbc lm bcne com
z>uln , vt li n>enlun6il 5oli<iil , "uliluue I^>i!ibul st
lccui , luilin iormlm illorum iurmin diêiec , iui wo
riiueull mcxio Û2cir2nul2 , m?6 ciim cilcu!re
fll, ecuum le V2tie pllrbetet : Veim <i mollil,u5 ,lp!i
Ilul,c2cm icoenza vicein ll limililuîneln elsolinib z vt
fwine nln vniliz rcûl lolurn, le<l 6c qu ^luiium inliiu
inenrorum lirric onul lubit. ^lcniin nicc Innec 6ienia
l mil2cu! in nnli5o inliruinenlu viciemu. ()u<r c>ui vei l>2l
l llccre > 2c <lcmil> ôlei , 2ê2i Oclelicitimi illiu
noliii lieculi (lili Oiicinum , eiulque ,suru non ,b le
le Lilinillil (^2pr peculiii lidellc ^csciinrum vli s,n
inueniec cûiquili liuîolillimuln nium <lclplinlum ni-
, wum oollic comiilcle.lnieiiln izun ominc eeieclilliur ocni
nuz l.e<?l nolln l3ue5icul<lnem : cuiul lslmen vcl in.
iploeiu vellibulo ciliibec lotiui nobil occuiien , ^ 6eu
li ,nli<!e!ic : <û<>li^c! vulâli , ,c noco instluincnro ,
ûo uculiz cc,ltc>le,5 obiicic , tociu Xlinc2laue
j<.m einibei culil mciilil inlîcicnlliim ; pioinêqu ui
Nlum,ltHul Nuclia felicit z>ellcn6.
^8
^. ^xcvi.l vol,nturoIiln,Ke?linio/,i.>F.^s.(^2lcuIi
nuinelgl > ûil,uziu6il^nlilzuinl>iiil,meticnucin,
vrtuiv cleielim vulîie nomen > î<l^ , cjuo nolltIi
^l!tnmecic5noi5 piomiscue elnIicHmus: e inûm zu
ico orciinc c mctkoo inr le 6ilpot> cûemuil nun,-
luin vcl innumoilem comoiencnliunt. Vt miium s>l lorn
Xiilnmcticim.nocclrimolillimzm tcultm omnium^t
tncmiicl>tnm roii<l!Mm , 6ne <û ncc vl>2coms>li> vo->
tcli , ncc ( ncrnc 6iriln 1 liu Vlbil conliNcrc in r,lUo, n"
m vi<!elic numci!ium Llcmcnlotum ml>iru coutincii.'
Lluut l ,^. 3.4, st.?. 8. y. 0. t)uiHo vnir vluue6 noueu
l>rore<iien6o , linzulorum uumeiocum pcr oiîncm not
sunt sc cn2lKcr. numeru ucem 6cnriu l> c>. c>fm ,
Il1i<3eliKme^>rimitur, nonczuiem li: lc>I. fc6 Iic-
tiu5 not ^ciicwe qum in êcunlum u^cl > lotuuc <ieniio
jn!icl, quoi vuit, numcru, lcu uo i Ui f>ls>oli l ii-
enitic nd : lui ll nZcc fueiit 1. cum fulcimento iiul ci
ilo. < sc lol ninil l>^niKncil ) cis>iim,tc!ecem ,nocell
vnum enlium : li i,. ci<!em olxponlui in6it vieinti. nocl
elt !uo5 leuiie : tle, liiin, nocelttrlcnliol, 2c
iic cincc sczuc 6nonzinu. Ninc olfllt . sc luv!
!itl li^l nûiH.s>lic,lui numciue centcn,iiul,eocm orclin
proeleîcnclu. (ûcxlil o,uit not cârur, e eilt numeli
milleniii', Lnj6cl.'li >et2,l0t centenoru millium incicl cli :
ii jcmum lc^lim, per cm nvetur numerus millenoium mi!
lium:iul semner nn sut>el<^<jii2 numum l>oNeric>rcm l>io
lui <zuIile lnuliil>l>t <! pui lcmoer icuciicno vluuc in
inllnitum. lczue s vticlcoml>cnc!ieiesctm IvIiimnot l 6
Iic>qui elt l>NlLliu) le lo>2 , scu lii comit , iniczr
numeiuin timplicium vnilcum:ênu!tim <icniii:n:oenul-
timnlenlij : cû: niomniou2ntcnonilur> tolin6icl!e<
nlicl milleniij : <zuXnuc5upcr<l^!tul>ccnlenomlilen-
rio, 2c lic clcincci, ilc>ucn6c in intmimm , tcûc ll cf>uc
liln^ci ieercien6o. LeRc numcrolunc)nnciione,l>ll,z>,i-
lion ^collinone , c lel^>c>n^cnti wl micul ni!ntui> vt
lneiiru I.il,e!!ul non itoli<iem in luccln <lilu,c>uo z>cr vrio
numeioium line rn mult, opeii , lerlcluriique
ocemui , ?/><<,^f,/ ^<</ê<ttc</ til l>r>clliu. Lum vi
^c culiolu !ectc>5 , sc non sienii.
^Xi.x7icz liue ^/>,n,^lice ^lmi!!m lc>nl lullen ^,
loriln in lummic ^lticl,l,ij> r!3nil'i>Iil:lii>ui!i5 conti-
ili inlllumenli <ilm illucl l,elocn<!lculiitei ll,lucn-
ûm ; <ûo tlerurn <llnti, poili, lluinc , icûV
klluul ouilni cc>umr>I,li nolmu.
Xi)
'4 LEXICON
AbiN RaSiVcIJU* ///> latine Cafut Draconn : dicitur
apud Arabes ftclla fixa pellucida in Capitc Draconis fidctis ad
polutn Ariticuniiquodipfum polum Zodiaci ambit & circum-
pleitur. Ipfaautcmitclladiuat nunc polo Aittico iy. fer
gr. eftque tertiz magnitudinis de natura mixta ex loue Sa
turno > & Marte, Viae fufius i Verbo Drct:- .
ach Ali vs Chaldaic>fe ,Tt pafllm corrupto nomine
circumicrtur, Gerades : Caput Herculis , fe Pollucis aherius
Gemiivorum) & fubfequentis: ftclla videlicet rufa, & fubflaua
de natura Martis fecundzmagnitudinis, inter Regias qui Jem
computara > fed tarnen eft ctiam vna ex vioJentis. De qua
proinde nugantur Aftrologij quod ii cum Luminari Condi-
tionario reperta fucrit,altero in figno violento exilente , mor
tem portendatitidem violentara. Exiftitnuncingradu fere 19.
Cancri cum gr. 6- latitudinis borealit.
sc o L V min i s, Arab. deteriora ti Planeta:,
quae contingit quotics tres Planetz fuerint intra fines fuo-
rum Orbium , itaut medius fit ponderofus ; alius leuior in pau-
cioribusgradibusfigni eidem ponderofo applicant ,ac tertius
qui fit in pluribusgradibus > derluatque ponderofo poft par-
tilcmcum coconiunionem ; verum anrcquam primus dire
cte gradient corpore iungatur ponderofo illi > tertius interim
faftus retrogradus cidem denuo retroccdens iungatur: tunc
ifte tertius dicetur lumen prions abfeindere. Poteft idetiam
accidercalio modo: is eft cum ex tribus medius applicat ad
coniun&ioncm potter ions > fed alius leuior , qui eft in paucio-
xibus partibus i curfu ilium anteuenit, coque relicto , print
corpore iungatur tertio > quam fecundut id priut aftedans.
Qupd fxpiiun preftat Luna omnium vclociflma. In igi-
tur cafu dicetur abfciffum lumen eius > qui prior alteri ap plica -
bat ab qui poftremo eidem applicant > ocit tarnen ad illura.
pertingit.
A Bs is ) feu jtfjtt* Gratci Suida tefte, proprifignificat for-
nicitcuruaturam.Hincapud Aftronimos transfcrrifoletad fi-
gnificdam tumfummam>& fuperiorem Circuli partem, in qua
planeta exiftehs maxime terra elongatut-, tum infimam > ia
qua fit terrae proximior > quam fieri po dt. Et ill ud quidem
unftum in quo maxime clongatur, dicitur 4f9g*um> ab Ara-
ibus Aux: hocautem Pcrigzum> & Oppofitum Aufi s i ft
quo maiiens Planeta Gr.vcis appellatur Hjpntgui , hoc eft
te i rx vicin us. Porro huiulmodi pant coniderantur tm in
Ecccntticit , quam in Epicyclit : quz quidem ( licet lentiulmO
motu) dental! & locum permutant in Zodiaco: inguli
plaactz ptopriat Abdcs habent ia certis Zodiaci gradibut > y
MATHEMATICVM. i
fuoloco diccraus. tfx hae mutacionc Abfidum ac tranfitude
vno in aliud fignum.Aftrologi ludiciarij fua folica vaniratc ma "
gms in mundo mutationet tic: ; concendunc i Regnoruinque
viciffitudines deiiuari. Quod & in magnis coniuncbooibus >
taue in mucationibus obltquitatis Ecclipticx.quippequx non
nifi rar cucniunt idipfura alferunt. Hine Cardanus in Com- 1 -
mentar, ad Centiloquium Ptolcmxi propof. 37. hxc habet.
Mut.tti-.net Abfidum rgna , restants religiones murant. Et
lik. f.Aphor.ug. dillerensdcmuratione AufisSoIisihzc au-
det ranquamcx Cathedra pronunciare. Akfit , inquit > Solu ah
stricte in Cancrum profieifieminhatitabiUm reddil Auflnnam par
tem i BtreMem am.- m habitabilemfacit : Cunero au Litram tent
babitabilem ho cate m , Aufi rati dominantem : Libra adCa-
friearmtm Aurinam baiitabiiem > fed Borealt parti minimi im*
ferantem : Capricorno ad Arietem , Auflratem imperantem Bo-
rea. t defilata etjtat. H x<. Cardanus. Atquo tandem fundamento
id profert ; Rationeforfitan duftus , vt bonus Philofophus; an
veto experimento pluries repetito vt Aftrologus ? Rationem,
vILam nonaffert > fcdnccapparcnselucet : Eiperimentum hac
in fe nullum habere potuit : Nam vt bene aducrtit Ricciolus in
Almageftonouo, Iii. 7. fed. f, mScholiu, ab initio Mundi.
ApogxumSolis vix primuui qaadrantemconfecit > cum nunc
temporisfitin primis partibus Cancri,atque adeo in initio fe-
cundi quadrantis , nec temum, nec quartum v nquam confeciti
aec forte vnquamconficict> cum Minus iam in Mundi fenefta,
Quoraod igitur fcire potuit Cardanus qux poftcris fzculis
futura hint > & fortafle non eruut.p Ben quidem ex hac muta- * ,
tione Abfidum coniecbti poterit habitabilitas regionura ra-
tione Climatum i quacxaccefluSolisad Apogxum. velPeri-
gzum variari debeant > ac proinde alicubi habitado euadat
moderator > aut immodcratior > idque ratione maioris pro-
pinquitatis > & radiorum vel retborum , vol obliquiorum
traieitione. Sic Sole nunc A pogxo in Cancro > & Pcrigzo in
Capricorno ] quia in zftate remotior 1 atque in hyemc proxi-
mior fit telluri in noftris Borealibus regionibus> ide ruodera-
tiorcft > ac magis magifque fit in zltate calor > & fiigus in
hyemc, qua in fi foret A pogxus in Capricorno & Perigzus in
Cancro i vt fane ex hiftorijs- & collatione prifcorum tempo-
rum cum noftris przfentibus liquet. Econtra in regionibus
trns iquatorcm . ac maxime Auftralioribus > quia in xftate
Sol Perigzus in Capricorno terras fit prximas 1 camque di-
leltioribus radijs vw berat > atquc in hyeme conftitutus in
Apogxo in Cancro ab ca maxime elongatur j & infuper obli
quai yj'Jc radiis ilhiftrat ideo immoderatioi fempi fit vtti>
A iij
t I E X I N
que anni rempeftas , quoadufque Apogaeo Solis ad Libram
peruenientc>par fit earum regionum cum noftris conditio. Cas-
tctum hare obiter dicta fint > cz occafione incident is de Abfi-
dum mutatione fermonis. De earum mocus proporcione
legibus, vide apud citatum Ricciol. lit. j t*f.x+.($t,
i. Abterr anii dicuntur venti quidam impctuofi alt trra
fpirantes ( vndec Altani aiidiunt) & in Mare progredientes il
lud fubitis raotibus quatiendo > ac terribiles tempeftates cica-
do. Vocantur aurem grxc Apogxi quafi terra fpirantes. Dc
his multa Plinius lit. . csf. +.

Ac ARN ARifiue Achtrnahr, aut jicharuihartm, Arab, dicitur
' extrema fluuij. fixa primae magniradinit de natura louis, & Ve
neris in ex ti emitate Eridani polit a arque in lgitudine fub gr.
i. Atietiscumlatit. auftraligr. fere o. H.vc in Horofcopo
innen ta magnam fortunam pollicecur, Tt author eft Ptolemeus:
idque prasfcrtim fi louis > aut Veneris benigno radio fulciatur.
Hadem inTabulis Perficis vocatur siuUx, \Azi\ftluui.
14. Acintacer in fphxra barbatica dicitur tertius Decanus
Arietis.cuiusdifpofitio fpeftatad Vencrem; proindeque habet
iudicium tblertia:,man luctudinis, ludorum> munditiarum, 10-
corum > &c.
t. AcTiNOBOLlvM vocat fzpiifim Ptolemeus motum dire-
ftioms reftum> quo fcilicet di rigarur fignificator in cfeq uen-
tia figna ' ficut econtra Hormtum appellat motum dircctionis
comic t lu m i qui fiat in prxcedentia loca : ea inquam 1 quae fuc-
cefliu acquirantur per motum diurnum>cuiufmodi eft directio
Aphxtx conftituti inter decimam domum,& feptimami ad
cardincm Occidentis. Qnadere plura Yide in V. Direie.
Kt AchronicvS) feu Athrmichius , idem fonat Grxc La
tin temporalis: coque nomine fignificatur certusortus>& oc-
cafus fulcrum > ad difterentiam ortus> & occafus Cofmici> nec-
non Heliacb dc quibus in fuis locis. Eft autem propri ortus &
occafus Achronicust cm ftella > autquodlibct cli punctum
vcfperei foie ad occafum vergente fupr horizontem ad orien
tem einergit > vel cum ipfo foie infr horizontem defeen-
dit. Verum adhuc licet impropri , achronic oriri dicituc
quzlibet ftclla> qua; noctis tempore foie fub inferiori he-
mitpherio delitefeente , ipfa interim quauis hora fupr hori
zontem afeendit , ac noftrum hemifphztium luftrat : ficat 8c
occidetc achronic ferqper > cum de necte ergit ad occafum
le infihorifontem deprimitur. Hinc fcquitur, femper fignum,
illudin quo fol reperitur, vefpere occidere achronic cum ta*
mn achronic 4 fed ofmic oriatur. Econtr
MATHEMATICVM. ?
gnam oppofrum ei in quo fol repcritur vefpere oriti achro-
nicc> & mancofmic occiderc. Plura exerrvpla huius ortus>
&occafusftellarum exhibent nobis Poeta:: qui volet vidcat
Spud iuninum in Commrnurqi tphram I*. de S*cr>Btfeo.
Ac r i sal, feu etiain .v<W/w'arab. idem fonat ac coniundio, 17.
feupotis applicatioadconiunionem : hoc eft> cum planeta
leuiorexiftens intra fines orbisi quantum fe extendit lux pla
neta; ponderoi>pergitad eiusconiunftioncm partilem.hoc eft
in minuto. Huius diftionis ficquentem vfum inueniesin Qua
dripartite PtoIema;i > necnonin Centiloquio vcifionc Ara
bica Hali Rodoan.
A con ta grec cometes unt.c potis aerea: mprelTiones ig,
initat iaculi { vnde te nomen hauferunt ) quia iatult mtdo > in-
quit Phnius Ub. 2. ctp. 2f. vikrtuttur cifsimo gaificut*. Ex ijs
quzdam breuiores funt > inftarmucronis . omnium pallidifli-
itit. & quodam fulgorc gladij renitentes . verum fine radijs
quas X/phias vocauere. Vide fub hac diebonc.
Acvtvs diciturangulus apudGeometras.qui minoreft refto, 19.
magifque acuminatus > qua de re vide in V. AnuJu.
AD
Adalox. Arabicdicitur ventus ab occidente fpiransi quem .
nos Fauonium appclUmus.Sumitur etiam quibuldam genri
co pro quolibet vento occidental! > qui lateralitcr ipfi caidinali
Fouonio aduiuat.
Aoigege corrupto nomine, Arab. dicitut CignQS) Gallina > ,
Olor i fidus videlicet in octiiia fphaera ad borcalem plagam
conftans ftellis 17. inter quas praecipua eft qua: Vulg diciiur
CaudaCaigni,ArabiccDeneb.Adigege>fecunda: magniiudinis.
Kotat autcm Kircherus in Oedipo 1c in cmendatis codicibus
reperiffe (cyvimEldrgifgt.b. Schifcardus autcm ddiggM .
Adop apod Ptolemasam in textu arbico idem fonat>acdebi- .
litas planeta; , cum videlicet fueritin locis cadentibus, autin
fuocafu > vel detrimento : fiue etiam quacumquc fuerit debili
tate afFeusex ijs quae in proprijs locis connumerantur.
A dor inc. m , leu vt habetur in textu Aluabitij > Adorogtn, tj.
idem fonat, ac dominus Decanorum:Diuidcbant cnim antiqtti
profeflores Aftronomix tarn Arabes quam ludxi vnumquod-
que lignum in tres partes arquales, dando fingulis planetis pat
tern i noc eft decern gradusillius figni > qui proindc dicebatur
dominus illius Decani. Cuius rei inquifitio lie traditur ab
eodem Alkabitio & illuftraturabeius Commentatore lo. dc
Saxonia. Oiuidc > inquit Afcendens in tres partes xquales >
itauc quaclibctpars conftet ex decern gradibus 1 & !i quidem
afcendac prima pats > fe facie* figni > ciit Adoringen, feu
A ij
I. X I c O n
6om!ntal Vcni ip5<: dominus lini : vei <!nt ie-
cun6 liciez iieni , <lominu Dcni erit lecuniius ôminu
tlioliciuril , noc ell lominu linieiu56em tliolicitil cum
>sccn<ienle quo f>cl luccellionem linorum conlequirur ,
eiicaue nclliicin quin Domo, velcii. li emum s>
nclit tri 5ciez liz;ni, cunc pio lomino vec-lni ccizicn<lu
Nceciiul <iominu5llip!icili , quol! eceil^cio 6c lcber
eliinnonm Oomum. 5ic olocmplo: ^sn<inlin!icuiul
Kilciuice,<Iuo, li> icc. vsoue ecem ru îieli5. lliuz
Vcnul el^^llill, quiinseclil!mcl^<!ominuleiul<leln<ini:
li vci scenHNl vn<iccim cku , ul!i quûil pll le-
cun^fgciei ^lieci ; tunceiul l)ccnulelt lol, oui inle li
dominus lini I>eonil,quo cl^sccuncium tiznum immcdi-
le lcûenlinc iplici. î ti iscen^Zt illifaci<5 ^ricli;
tunc lominus Decani ciir lupircr , qui el^ 6ominul leni) li-
fni eiusllcm liipliciuii, nemselirt2iij : limi!ir ln
I orim fciel 1'zuri , ominulciu vcnieiii Venus: ll
lecun6, êicurius 6ominu Viiiuis lecuni li^ni, eiul<im
cum l'auro lrioliciul : l! lci > zturnu ominul Csticor>
i ceili) sl^ni eiulllcm lliz>IicicN5. Li nc cll oiin l)ec-
norum>HUm lolum 2c! olnium>sc opeiiz eomolemenrum i-
olire volui, nc curiolo l.eitori qui ielic > cum Ii5,l l!l
uni6> lunelliitiol sc me ^bum nu2mcnli.
,4. ôoxcîoi<lem e^>c scplul ntu uixlnint cor-
Û5. Vie ?iol<:m. s. r^. //^. ;. veionc Îl>l, sl
ciul Oommentoiem liIi super cum.
^. Hall>^l noceli ///> <^/, îcilur ?erli> (5piic<ini

iiZnum. seu lidu! eozuo ninc 6m niici mrini , leu
ôtil > qui, Lr quon mlimc in^nsu , sc otoceolu Ninc
cciim lilzuinu iciiui ueli niocell , imoiifeiilic. Xll>i
F. ^civocl 0 i iem(ilcc iiciwl (5piicoinu5 is>u I7I /zinu.

<)nc le,ic!eelpollc. lieimnn.<I!ll>lil in ^nl,. ?nnom.
^. H^v^ôil Zrce //?e^^ cii lliiculu mimul ll>n2crm
qu!iiei ciiuillelll in 6uz pnit , czuum n l polum
^ltticum, 2I 26 ^liticum veieil>iplo inteiim in mciiio
conliNcnre sc or omne qun , ,<!e sc nomcn soirim
K: i piilcil^liionomiliHuzeli2m c'<<>F^/^<^/.l)icilur
lnuc
l. ^yv>oc?l4l,i5, coquoiemnoiquIemfciHl. (Zui
enim i^sum veliiIcm n2l>cnl>lemp quouil 2nni icporc <licl
noiou eo,uIj>eiiunmr :c no , lole euu<icm ciicuium
tenlie,c>ul bil iu no l^cil z>iim5 Xiielis, c l.ibf i>lltl
lnerrîilll , in c>u,ui muntli p! vniuerllile czuinoilium >
elimui. vicitur etiilln ditculul ictru, non czui r6t leml,
sncl<>t> 5c! nui, tcttc, 3c inu,!itci ex cislem punHil Ncli-
lontil cl 6illeicnii2m Xoiaci.nui biui inuulil l c>bli-
zu tempei scenil vt îlfle ciiculu vbczimz sc ill
nlonum2llicc <ii incll,tu5.
?c> pluiil lunlH<zu,lri c>Oci,cz luzc nimi cenlet ^
Iun6linuH ^v /.<i? Hxô-H/?. >1c,l bicuicer nie ei-
lozbilnul. ?iimo iicul lbelle czuemui, ^leiic!i,num
cl Nulc Kol, sc inlupcr in lc> H ipsum 5llilcn-
lcm , clui inci6ii in isla rnun6i nolc>5. leeuncl eli mensur
inc>lu liurni ^ s plimi Xlcciliz, nui ell communi cuniti
enou : 2lque2clcaclUHlil>etnolHlcen<iuntc<uinleciwl
lu HnnitOlil^sc ?,lleliuln is>liu5. 5li cltus, iliueili-
liclitum c natium ilitlci!ium , 8c vnilolmiulil inte-
L5 iei nluIil ei lie zcnoil itiliculi ccmli. <)u,llc
3elinl 6>l> punH linH c>itU5, sc c>csuin Noiiion-
, vn6encscunmlliu2litl venioium. l)uinlll mulu,
im sc lubicum ^leenlionum , sc velnlicnum. lcil elt
menlur Ilnfiluc!inil Lccr2r>nicH: > czu t,u ell , <zunl
z>i , leu icu Hquraiil il>rcif>tU8 iuletîeii<!inumc>lN'
ium fiilnnmconlticululnin inlulillllnliii, sc Kii!lmm
1cci>ciu lonziluinem <iulimul. 5er>liln ln6e concullir
cum Lciir iclicjuc nniie <iellminn<!<, nui
Icui lunl.cz um s!ul> sc nlure ^kûlc>iili,lluzlcenllunl
lucl Noiiloniell ec temnaie > czulclc>oltu ,l occzlurn
fenur. l^<rc sc I> lnun nHoec H^lci z cû czui itiu
vc>Icc, <lt IunHinumcitum.
^kcîcK v,!^ /L7l>r<ucl ^ronomc ll conltituno l<ii> zc.
nii cum ^Hlcnci5 in ccelclli 1ncmce lm clil, ^ sc infinit,
>i<juiluc> in lucein ecli c2luf,ciiutur,enullili non ncilnc,
lccl ino cxlinulntnl. (ûir>r<c cuin in e mbc> luminli ,
lûinu, nominnm vi nenel , vel lne ltciulium czul lil
cc>nclilic>n,iiuln, nluiimum lÎeliciz inleNetul , incle lit > >l
viurvlu <iiu N2lc> communi nnn oollint , lcl ob ni
lniilN licnuln numicluiu i2clicl! nroiin dsuntur , l-
tinululczuc clol ntu!i ; vne eclilul nu lnln in<!u-
ul lluitiem luliineie non l>c><l>t, liccû: llluun vilin cum
lnc,i commuiec. ve n lul il ?lc>Iemul 64. z. l?^-
</^/. />. ^. inimmeignu: Keit seiimen IunHinu5. 2li
ilui u Huuiciuticc>niiirulit> nûloium sc ium!niun
cum ^!lllc6ciun,l > ve! vlquc, il ,l ee elloilncnc
'liiinulum nul!tclum , vi ec<lil i^simer ?tc>Icmt>l.
lûoclcumgue iîcuiluioinlc, >1 lceiuli! , vcl vliumnue
>n, vel ml, Ivllelici, 2c nulolum l!cu!5l>lscrti ^l
ren<!enl> ul medium cceli il iniei le 6ilzc>nuntni vi elcinnc
eileHum l'iiinulum Qtcnoonium ; lunc il <ûo6 nlcul
lubtli conNituiioneccrli , utmnlluum ei vlero extlneiul
ul viueie Helint l iuit ntur cuilum loûc>r ) necelle eN.
le! im rem cliil e,iIicemu5 , zue omnem moum l,uiu
pelnicil,lilllmc<>nltilioni5 6!. Omnium oellim,
it cum ml,c lun,inii e nuli iunmr 4leucllûc
nrilenti ui nr>r>c6li<ne, vel snc ,!< s>llellim ^l,ir
lne<iic> ccrli , llcr in Occiclentilcilne lic conllirut : ic
lmen, vlconiuncîc velorcc>sici<l>r<l vneuem min Ion-
Mum. <zumin Itum. 1'unc eczuiclcm^ cum mb ^llelic
ccncurinl , sc mb luminl> Oi^niur> lartu5 vcl ml
luuz, vellemiuiuulcrneiur. lccuncl conititutio nuic in m
linil nioiim ell , li lterum tum lumin lil in nû-
lc, sc ^lcLcf luelililli iuniru, ul niincilllU! , ul lusi,
fiti!il ; ul < ncn niilililei, cc,nculrni nmen mlic lvl,le
6ci<lfilienum liilum lumin conliiluium in nûll,
vel vnul corum vllumczuc lumin nûli inseltec, lunc
nim ili <ûc>6 n5cetur 6i non noleiic Ll ni zuicm nu
nlur plc!em>c lsecie KZur Hquieiuii : in nuibu
ofcil lemc , r,<ilc !uminii in nûlc, viclc ell ltin-
Julum Hûi!rum liue <ûlium ciurium > Quorum vnum
<ii luminli inllellum , llcium IvlIcsic illi <iimelrIitcr
itlli, vel ml>o per coniunionem crci,nc vnum nû-
lum , ieliquc>l6uaz clllinsummi, sc imi carli li ij rere-
linluiin Qiienl,vI Vcci6en, ul luc, c>un c>flu , sc
c5u5,li luminle^l!c<lc, inkeiluim tueiil in lvleliIine
, conlticuium, vi conllelnti nt. (^rerum ,<zui >ncilci,
jiue intuenti , lluc imcelnli> sc obeclienti quiprntur
oniuntioni sc oopolinoni , vlli6iluri fc>ri2<lc ciim
l,nc liur,mûiuiim ellnrml,unt lumin, li IvlIeiicil
z>r^ntilcium inlelt,, etim<linnulc>m!nimc iczeri,nlur.
I>I,m vi l,enc,cluertil IunKiuuz> î5ne,<^. i^l ?//?<
^,,ler2rcsu,m 6iNii,m punQill'laoicilivelHquincxIi
Iibul> lurmlUl ^>cifciium l'iionun, Hiui!nim. li cnim,
in<zuit fcntui lc>I in er. iz. Leminoium ^ sc lvl in ll.
(ncri , z,li ^nlilcium ellin loc ^l,lli sc econtr ^niil
ium ^<iti5eltinlc<cl5<!iz>cui iliue îltnl1'lcipiccxvn'
êicu5 ^lie5 ,H locum lolil ze<iu1il ell lcui >8. zrHl
<^ncii6 I.il,r,m: scicu Hnutli colrelsoixlenrel illi
lunl ^le : veine cum eclintiln eclisiic nt qu>
l, Leulilliitûiciuli sc lic lunlûo !,l, czu!i.
Uuc 'l<zue lllnitiuul , lnelUitul n5îclul l sc ie
îni5 cc>5>?l^lel>l leclinznoni voil , <zi notlane Meli
sIilurn zuilonii. <)ui ololcHo <1ciullc>nc p,.
l2cIc>5in munllc linuenit <zui sunt quiîlt.nii cluolun
<><ierum lêiilliint , vi eller , 6 v . Ileiu eoium conli-
ileret in cuspi6e vn6eciln , ,llum in otlnu : ine enim e5-
lc>llN2rer f>eifcitum'liin>i!uin e funHi in nuibuz iol
conliNunc, sc nulo meij ccrli. Vnneiminl>ccc>nlti-
iminne lumin cum ^lelic nmf>lt: non luseiuiuci
f vl eô ssi ocseluui ) <zui ^lle6cu5 lumin: Oieill
2nûla,tûein<if;ulcluiuli, cnciinliecli, ,c forec
illi icilii iunitu < lui oppolilul ci climelco , vlconl6e-
nli o. Verum >6 l>en inIiil I.eol,cum nlobi noue
iiintuln , ou ss!cim noium t>rlle!<ium ou.m no
ti in loco iIicc>in,u5.
Hc^vinivu > sc ^^/eicco.tur l>,nliqui i<! iplum ,.
<ûo6 no 6iciluu5 Huuinoitium > sc Hquinocî! : iors.n so
tioiiiu. eoczuo no lici pon luolternilur , c lmu!ti
cocr , û.in i noi ( vi ooleru eiim ûûli. in ?ll.
70. ) eo û! Len. i. 6imi! l.uin eN vc5ple sc mn clic
vnu. l<1 enim ce6i nunc ^nliouit poltclilHli : <z>ucczue
lim omnium MHAillllinû!i cûinusque rcbu conuenicnli
inliicl ninin< im mo6o lc lecentiolioul conkorm!, l<zui
eorum r>!cilil moicm ^^^l necellc cN. Iîiur
^lyvidioc^lv îcilur tcmû iucl.ouo sol initio V>5, sc ,
ûrumni niim l-unri ^nlil,sc I.ilit nên5 coro ri,lum
orbc llicl nocliiou X<û.le lc!t : tunc enim ei<zuiliti li in
me6iol^licr in ioko cicculo H(zuoli5 , non mZAil llo-
iem,nu2n> l><! ûllium cclinnl : qul Kt vt moiu suo iliui
no non M2îluplûm inkliil>lilonlcm el;Hl > moietul-
<zue> clln^qu2coi<eûI>lerlmsel nro<it> sitûc p.llciu
wei,nocelt^r. 180. lcml>ct lu>,r2 lôiiionlem,!! insl
con6Kr, osulcli I-Iincciicululille, vc lun nouimu t>
quHli czu,m fcil <Iieium nottium . Hûinc>iliIi
ruln HiHul luic. ?c>li Hnuinottium lemnel. sc vbique iie
li lole in Hau, ilienre, nulli 6ul>iun elt : ^t vel lem- ;^.
zxil i iieii lole ,inen inili îi5 , sc I.il,i: non s,n
cvnll . ol, womm iirceulzien! o^tiu si>ner. <)u in col
liZencl lN2iimc: in5u!lunl i>5c!iiil>mi Xltlonomi <!ecleiu
?eullcniu , Ionn5 K,el>icmcnnuz> >!icc>Iuz doseinicul,
,c 1'x^^li 8l,l>e.uni incle<iium moiuum t>lencicne nuin
<zu2Zin ,mc>Iiu5 nno conlumflil, c nclem comreiuit,
von lemt<!i>curQ lolluciil in slincisi ^liecil , sc l.il>l i
Hei ?cjuino6ii,,<lculnccli.m cn suctii in initial <Inc5i, sc
<5.j>cicolNl, loll.i; lci Iiczun n ,Iinu,l.cl soll li-
I. X I c Q n
no ti le l,lilLme > in scm punK, quoov
6eui,tioncm Leliplici o,u ssnirr-r ,!> ecliplic, urimi 4l>.
bilil.non lemp llc!irlioau lslit^,Zir>kquinc>l,
lem piimi Klooili, in riincif>ijl ^,liclil sc I.ibl^ le<! 2li<û2n.
Hont<:>Iiqunnul>olt. li oui utem vim ol,5etun<li mo-
Nlentum HouinoHij lcite eleret > vi<ll2fu Ll2uuul
fL. io;. sc ii von compo. lDZccerum in Hûinoitiig, f>i-
lui in i>olninio>i5 cletcerc lolec vlque Vir,!i,lliin eior-
lum in Veie 2ur i!lnclenocclum in ûnimno. Lo<ûe oo-
tiilimum inpoi succok. ,cii,yue illlumi ebent , c coro,
eierceii.
<<. Hclii,^^lv icirc<,i-ul,,uclitl eometli 1 lin
ul,ljl,(^!i2n^l!l2ril. cc. qu ûIi, I2t>l lcr i V6e
c nuli quo ct?olm,nc ou,le5 quooue eN'econucnii: vi
,,,</'^/<e //i. i. 6/ee5i^ pronricicimr tot, ill, regio queli inisf>ns3issn'5^
c teil,m'.zlcmenmmo,ui<lem ssmline.scH lonc inlerio-
libuz leuiul > cuiul.<isccil,lic>new c>nlcnrc ti,it 5eue < 7<>
/<,i/ <,<i^^. /, e^. ^. ^//mînquil^^-
, , 7 e^ ^ê/> , >F<, , ,<< v,ze /,' ^c /<>-

/,/.^,/'^/z <i,^><^<</ <,,/> < -; '> /^
-n ><//<</. In es iuiiluc ionel b ^rill. /.
, e,^. ,. >. c relinuil 9nilo5c>s>nil > lupremzm , meî,m,
c inln-ln. ttic ell c>u,ln<l lcl'p>r!niu>ctenilUl,lque
<l in z,,ittlli , qu ienionc lol,iium iorum nou m-
zIiu5in!escit, sc in Zcncnlui iol> oiuin, toe>scc.
^le<!i, vli ^lercori omni eiroimilntur , vl imdle, niucl
l,n<jinel> lcc. sc lrieillillimz ell, vt llroil tcltHtUl^lilto'.
icle, slsertiin ^. ^le^. / ^>. cniu ici tio eN niiperi-
itl< eoczuo vn6iqueloteoc>lleml -, tun yu> cum illuc
vr>oi l>elueninl ie6licunlut till!nm siiZi<iitem,
leociue Hcrem ciicumfusum inlliini: tum <leniciue qui ic>i
nec lcllciio lolirium lioium, vi inleiio nec leiuoi inil
, e!emenli pcninic. vicirur nxc icio l liquibu oolcu,
' c neoiol, . nonûiit0ltc<lil!l , le quill <limonidu
innabicetur , qui sf,!Omcinibi coluslion, imbr<6c to-
nirrli f,ciuni> e o,uil>l> lc ^poltolu. êe/? oi HH^/
^<,^^<',. Quluiem nuic<:sizioni <lcllinli iucrinc

liuiulmoi ^n!i leslobi , eii>lit ûuNinul l>il veioil.
oêi ^/ >v/?i e Xl,,^/. ^/- / ///T^^'
<Ki/H. e<lê//<,/< ^/>se//. 'lelli lemuln icîo

t/ii^lem li^llUm cN ob i^nil ^lciniriclu lûc ein!
nIi<l iiIluclliH2l> que oiene , ei i lo-
Ilil,> <iiil cns : <zu lim o Ii<zuil>ul volur înei.
dlcîbile eli eiem mtu vniueii moueii ipiu lilimo )).
^lobili^ z>llcilim lub inn, toi'!, !i< non rnl velocinte,
>i luzxioiel lz,l>r vi mullil z>icbl Ic>. ilili!^ koll <^
</, //^/. sc cUilirui l,lcilui mlucc>melrum ini
bi conlieniiu. <^leluM2eiilNuiolUl><lN , qucmacl-
lncxium ielizuc>im elemenioium ; zu! vel in6 l>iet , qui
um nmi lu l null, sc uiclu cile le <!isl,<llini el-
mentoium iii cnliûium mmo!,!! cum ier , c
,<zu i ll,tuu<!^ eiul cirim luoeiiici cncu tN : lupein
vel zu ins cnuum inilût l.un c!ulilul, conuc.
Lleozu!eNmninz>ulUl,ec!il>n2nuz, lequilur >l>5um ^^.
nn ce lucil cl>ccm,le! m lnm in nl tl3wn<!eie: lic
<zn ple lril viciniylcN ,<Iinumnim , qui c l
loliliunl!i<iu2llululn luci3cc>l,!l!t so!lilul l) el in
5eiioli nluill>ncj> ioi Hiz. lûc I ill ciei>ei sc lul>
dscui lne nie lolil um sc velli: lxN il!iulcsum
quim nz cicpulculinllm vowu , <û1eie vile Llinull
^lz ll iciur zu <zu3litil>uleii zuibu pollenl 41.

lenominniul , nempe cIie 8c numiclil,cunNiiuunizue
'li>num!:rcum(ieminiz, I.il>l sc ^zurio. Ll zui
linmscu!inlunt, in ijsûc z>lii!3m5 6i^nil,l blincnl
Xleicuiluz, Lc H,luinuz > illco eiclulc Vl,ile i^ cnltiluci lunc
uuiu 1'lic>ni mo6elciez : c 5lnlnu qnillem <!e clie
fto^ll lum cnNicutinem> iVlercuiiu vi!e no<Ic. l)u
um leîone sc ciuil luonl nuic 1'iiZon <:lec>^le in
klolcn. ^. ^. s</. ^.
Hllc> Cl^lc: ciicitui ll^num 5clfij oHuum b îil> 4,,.
lclê llilclleioin Oeiii Hl;vliico.
Hscvi.^,!,!, Vicie l)/^<c<fuH ?Ieolc>5ulcm^^<. ^^.
Hi xz e olim 2nni s 6>cet>lui.zu l, H<zuino<H>c> vei ^ ^.
0 vlciue l> uiumn! zic>t6iluli licûe le incerc, mcnle,
leu uni limi6iuin inclucb! : Iûne v, nn i u,ruc>r
ul>6lnrel iuisn, il>llui l>lccsrinûic>l2 l!<,Ill^li<
lliuc , noc ll slima puncto dincii > in ûo elt in mim
Ililun> l,rc>îu5quc cceil <l noliium eitice lxizir
rouinoium 3cnnI: , c iitimum er26um I.ll>t > lliun
cnuuin sû. Uc Ku uu uz nn lui
, 54 l.rxicon
lum cllumûe 5c>Il5 i! i
^>no 5c>l2ccc6ll6 eoium veim in ouinoAii nempe
lqueiniti) Xiicril, sc l.il>l , icleo binal 2,llHl elseriil
eonlineii , oin,z im n/cm , seu noiiu loiez illiolel
ln ciul3eln icllli6z>unH lolliiciHli. <)uoll sc pliniu <
îclil /i.<.a^./7.scnol2lioiobleiuuilnu5. Izricrum Hlr.ii
con6ilione, c vice, vie l><l klinium eumciem H^. ^.^./<f.
!chj. H?, plc>plicuitsuH<Irlrcol sf>li!r, i^nil.îiNotelc
vei in !il,iil<iciV<unlci>oc nouune inlelleiil ccrli l<!clum
zu lutNl>nlim.Vn6e noc>lclniIo<ol>iii^Nlonomi<iueolnnel,
Hrneiem nro omni eo <zuo lus> eiem Iecnlemju
leionemconliliici ccil>iuni: oioineoue vniueilum mun
tum in elemennien, sc rneicum <lilpelcunl > iczue in ele>
cniiicol!ocnl eleiuen ill > tl,m, >um eiem . st
lpnl2M ini5 ^ ll <Ielui ) in tnclc vcro colpo cIe-
N>, liuc cvnum ccelum linlllue f>luie5 , lier, ilnel ,
li.que pn:rnomen,û ê nouo inccrlo ecnel.nlul. <)u
le viclc ^lolum in ^</?/i. ,. ^. ^. ^5 /. z^.
4s. > f? X lêlez. vili !,lol. Vllle </f^,^>

47. ^fl.>l.l (iixcc l>cl>!llêmin<>ium Inline iicimillell
llllecun<!2!lN2nituinil6encui Xlitil^8c êrcuii) in
file Lcminoiu li:ce<!cntiz conliNei: ^biccî7<^.Vn-
e nescio ou liune > Inline inreipteleiur 0 NIi in <Iom-
nennr. a ()u<liil. ?tolemi , cum eicrcmul l>c <ic nl
ui lVillicurij , sc >ult mnitu<iini l>lol>lio nomine
H>^l>l>cl!elur, l viere elliûcl luniiinum in <^r2lu<;c
licllilum iilium qui eli in ne dommentij c)us6cm in
lf>Inm lo. <ie llicio-Lolco.
^l. ^lRicv vcnmlcci<ien!il lell>5 kiuonio sp!rn im
lnecli ommlli occ,lu, olipolicu liiee ^leci, iic iKu,
l> ^fii, vn<!eeisuMt. vlciluieli.ln l^^bicul l-^bi. N-
lue, susiiliu5elt, sc Immiiu, oluuiolu, sc iemelili in
le :6eûc>llccinil iVl2niIiul.
Il.mluo formin concil>eief,cil, vlulnor elt ?Iin!u /i.

,^. ^.^. Ll eo coenomin.li lunc iVlelfiicu, sc ^l>fiic>
coll,lei1e en le cûibul luo loco.
i^). âx?icl (ilice', noccllbon sormn, ,lpellmr ûin

vomul l> ttoioscoi, lucceen, anûlo iini coeliieoczui ei e
lumtui ni5cio <Ic volul>l>l,ul , ûllij, conuiui^ < lioe
4,<cc. lfli le uin, ^lc.n5. ^vu^^nlii.
^leicurlul < ûi etiln inibi uclct iimililer.
ôc>iovH) ielt so/ /,, l3lcu<!lcnim, z<^
Hmulflim luc6en cu!mini,cm<x! melnct vi-
oll. Z e lunillui llnlcicio mienium ie1icil . leiuin
uc lserinrum. L,u<icl in e Iuîi.
<ûezu<! ^Nionolno coniunHic. sc conuenienli <luium vel

luilmuln NcHium in 6cn s,ite linileii : le^ seiin
ccipilul elucinli<> f l<,melil,ne plurium nrun in
vnuin, cuiulmoIi lunt Wubecu! lu 6 oolum ^nnricum
?Iei6e , nec nc>n omn Kell obscul , c neoulos , zu
n>1!iu sunl, vtc>l>suuit n,uiillm LIi!U3in suo^/<
//^?, û,m conciie sluriun llcll,ium in vnuu conue-
nicnliuin, uu b nimillm 1iilNtim6istninl!I,lim non
voNuuc. lcl ociincle c l! ,nllt le noll oblutibu -
llibent.
îrîôil i6cm ^no6 8tiInomuvel ûliF<lul cl Lo- j^>
Icin s,I,Hlnllllcn5>n ic>niiuc!inc lub iino lêminarum.
lônliucl eil <zulnol6ec>in lccunclum ?rolc>mum , l e
sleluz in ea pQnii Nell^. sc Lielu;i, omnesletenglu
>42icl5, c Xlercuci) , inl cm vn, eN inllnioi sri
lnlniluinilin liniNro numolu!enl namine ttilcu. Du
im oblcui l soci Hli n^nilu6iuil in vo! lnnu
iinilll , <>u i vull, m<!iunl, vl<le z>rccc!Ic>l > quippe
Hl jllim5 in oim luv lneiNl , venl ciuni, sc rem-
flltr fciunl , licut sc ttiic5. vc <zu,mul ?liniu/,i. //.
< ^, ^F. vlcme ll ^. I6ei!ic inimicum >Iulil cnil elln
icu. >liciul lieniii,, viieinV> <4"L'
^>r 5turni 6icilui in lsni, bioi lliu De- f),

uu5l'2Uli co!npetenllturnl> vnle ll,nuniui ^niLc-
n leiuiculi ^ lnileii , lclinli , ue<l!ti.
îcxi>.îb. I.in, ie6<iituz luminis.sc elicumnul f^.

ul slu5 plnele tnlnitlunt suum lumen vni ettio, nu> >
ncn lilll vlê ieoil, vi nu ieiiolu5,,el combuNui :
llinc ellim<il,iml):ci!Iil2!cm luln lerinel nc>n vlu5 ms-
lnillum llimcn. leit ir> olnelilimniiltenlioul> lcli jXllil
in illo iccilil!umen> <zuollii tnslnill)2nl.
Xli, lcu v lij sciibum ^<l,^, cN confor, s!n cum 5l>
^no in 5usi coniiione lnparil vl <iun<ic> lcunul sc
<iiulnu5, 6elic eiiin lin lculino, sc /iioi lelm , sc
couli scrmininul, c in ^nn fcrn,in>nc, sc n nnHulNUl, lc
cac l luZ lem. ^lij ltHll lillnl/i<)'.
loev! ,omr hi Viiinil.ttcll, K niimi ngniwiniz lie
n,r, Venciil , c Kleiculij . nunciempoiilcliacnz in r, i,,
I.idi cum, . I,iitunil ^,uttli. Lttnue NcllH ieil-
nionillim, l,on<, , 6iuili uccn,!lqu<:<! ficlcm n,
li ûim niopentlunc inclin,, n in z>iciz>ui5 liui lo-
eis tperiur,,utcuinbenenci ,c luminilil iun. ^-
bicc /icimi He/i</e, F/e^ . vi lettui Xiiclicilil in/
,7. /Vi.>cl lt ^/.Vi.^cl^ icm quc, Nubilolu. ?l>lem!l5 m <)>ll5l-

tiic> ci vctnonc îbi Nzli.
<. î.xc>,^^vi îbi!icltul,et: ^ttlt>I,bii>5i>nm
cum lui ciiculi , c ttelli il insiuioiil in l,n, lenr-
lcnn. , , ^ ^1
<,. ^^^L^l.,uIilzl,I,l>u l,Im,s>um in Iib. !e n <Îl>
in3eiici5. . ,, / 1
<l. >i.>udRi ^li.I.,line kiicul,>ncuieum ^/b<-/<l/olle ,u
>0l infr.
<. î.>! ^l>. icm quo l^l^l. .
<z. >^l.î.lcl ^b, ltell, in ciem<,u VN ml0l.
Vie in f^. Lesx.
<4> >!.>><: î,b. oe, Keiler ^nromcili.
<;. ^l.>QX^l!>b. I.tinc s,zill,u<iul.
<6. ^ l.^livl i^tln quo! 5clz>cnr,iiu!. Vic O/'i//.
<8. ^l.x>l>> ,cl^/^î,I)icu,ln icilur sîcitui h>ic

Vit. ^^/^ . Vic in f^. ^Z/
<y. î.^lc^^b. vc>lutculculscc>ll>ij, <û,lie^^-
70. >l,xcnx^b.iêmquo>Iub.ec> noMlne ,pn:llnl!il

ful krolem. in illi bicoomntl Nelli nebuIcilH:.
7,. 1, 4? x >vl N,Mt l.icilur r!,. cr lcorvh:Vu
Xiicneru3in0ei> lcir ^<^ vcl cum iiilcul t/,^.
7. î.x,l)? , leu ^// ^d. Neil ii prim m,Zlmin
in ûii, <le nu Xlirtil , c lêiculij < I.iin<- Cpell.
?). î.>vl>l 6icil Kbi Keuri 5<!<:m I:lmn z
en,niz l.un 2b inilio moibi v iqu- <! nnein.qu dlelu,
elxni Xleici i ciu5 mutic>n liue in bonum Kue in mlun>
ulll<ium. No vl, Vlilur rcvlcm uc gcumû
tne<n lic HUtnoi Onulo^mj in V. so. 5ecun<!um velllonen
tiali, <>c inûieul : He^ /?l c^/< </<</^ce < ^< <^>
e/. (?uiuluiiln pn!iz c nicKeur, sc c<ul)tuc>6c> in

NituenH llt , licenull in V. F/>x'<^l'2ec/, ^/e.
n vul ^/i^ </? le t.^m vmu5 Icccin

Ktlliz cûibu nûlln 6<iil>U5>nN.
>i,lil<l in in Oenliloczmc </i. f^. )t uinnl ,,.
Kell lilirc nlu louil , sc Venen, zu, vl lue tl1i
ûllutnoi z>ll,eiil<:ei^nic Vibilconenii.
^.ti^^^^l, Xl. <3ice ^,^<< 6lcilul Leniml ^L.
tliun .lcnloiun , in czum ccmueniut llulul lupilel ,
sc l.
^l.ilo >l>ic iciml liN li, cnnMenl in ivlll ??,'
î.2c>xil^,,alt!illmin llu^!,. Cenuloc^mj in V. yl.

tl,, el vcts>one liIi l)lnin,tl>i >neu!i6zul^ nc<!occ
ulôl,luw>nlln lle iuîcium 6 mi,ne crisin illc
lnenle : ese< , inqnit , <</< <////,' <<F^< /^ê
î.v2i<:,liue ^,l no l. 6c li i <7c>mmentt. ^^?

>IIc2c>ill) ) ^/i,,e,. Lli llio zu<<n vminij ?!incuin
lufel<inAullluc>en,5Nl>. Iûwinzrium coinone ^no-
ul l^nillum znm M2iime leiub,ni Iiuli , refci 5usl
Kilic>lnemii!lu. Vic2ln mcn , viinnelcsclo-
Nim lllinenln ,zc6inilcninni5ciz!irul. ltqueln
ôiuin vniul numcl)i iucxlecim r ili.me6ili lequcn
5cn)unHicnclil loIiculn l.un , c^>5 sc loli iibucbll :
in6e,<uilil illil in li ollz , 6iiu<liclllinl lecunuln û-
!iln voulini llislicil2lil Ic>ci lolil. polie a",ont in
Vcti^>i<!ecim not lequenl ui<len<Io li/nilill in,
tie ^ , <zuiun ^limlu 6iiu<!icl,nl seeunun nnilln,
piilui Donlini tiil>!icitlil loci Vcneiiz lio cc>niulioni !
!ecun<!li , lcuu6un> iuicium lecuni Onmini iiiplicinri :
llin<lecunuu,leltmru. llliosuniclc ^lercntic>cielnll
c ê liûiz PI,nelil^ c>n leueltcrerui ciibil <l lolem oll
nzinu auuc>c nl> , e<^cm nl)<!c> sloscquenlio ,lquo
H noun. l^ncxlum. ^66cl)<>nl2!iw < quo miîl, ,c n-
5 liHenûm ) siim 6uc!ccim nvn l.uin,lium con
untinne els inlolM! , in czuibu non !it, n l,c>nuln
lleiLi vllu c>l>u . evque l ,olnl combuN:
c xll!l1il.l,r slûeb se^ ue slluir
i LEXICON
oranes > Sc ncorubuftx > in quibus viilis foret inceptio cuiuf-
cumquc opciis : inde icctum fcquebantur alix duodecim horae
infortunatx >combuftx > & poll has alia: 7. incombux
bom vfque ad coniunftioneiii fequcntem. Ratio autcm diui-
fionis cil , quod ora ne s hora; duodeeim > qua: dantur foli fe
cund um oidinem plahetarum funtcombuibe > Sc infortunata: >
jux vero reliquis planetis afcendentesad fuminam 71. hora-
lum funt bona: , & incombutx. Ethoccitarcanrminaniratis
quod includitur fub hoc Vcibo .Wci>it.e Mbuton. Qui plu-
ta volet videat Alkabitium.
80. AlcaYitarvs promifeu Mfid't apud Arabet dicitur
Capricorni iidus s de quo vide in V. Capricornus.
tl. hLCAi.vi>-4t\s4Utritfht Sc nlmwrcd'tn apud Nubianosdici-
tut Spica Virginis.
I. Alchatis Arabic > Grxc Uncos apud Ptolera. in Qua-
dring. lib. j. c. j. ex verfione Arabica audit Genitura trium
fceminarum in vno partu > in quam conucniant Venus 1 Luna
Se M i cu; i us
8j. AlchiNIB dicitur dextrum latus plancrx.
84. Alchitib Arab, idem fonat > ac virtus > & fortitudo pla
netas.
I4. Alchia Dapha. Vide in V. Ha-
8. AicHtNiRA A rab.cft idem quod Hayt." hoc eb quod Pla
neta mafculinusi & diurnus> de die fit fupr terram Si in figno
mafculinO) ac diurno : de noc vet iub terra. Similiter>quod.
Planeta feemininus > St no&urnus de node fit fupra tcrram>dc
die fub terra > atquc in figno foemino > Se nourno.
87. Achitot Arab. Latine Clmuut fe vedis teres in medio
Afholabij nctnsrcre> tabulas intra matrera medio alio
clauunculoomniain vnum prernente > qui ob formam equi>
quam vt plurimum ptx fe Fctr Latine Caballus dicitur, Ara
bic vero lfharrtK Stoflerin.
SS. Alcobol. Arab. Latine idem fonat ac receptio : fitque
cm Planeta ponderofus >-ac tardi motus rccipit intra fuum
orbem alium leuem ad ic aduentantemi vtcumco cotpoic
iungatur.
gj. Alcocodin \m jllcechoden Arab, dicitur planeta difpofi-
titor loci hylcgij > ad quem fpeat in genituris vitx proroga
tio : itavt qui plurcs prxrogatiuas obdnuciir in diclo loco
is gaudeat Alchocodea virture , qux in eo confritit > vt pro fui
conlitutione valida aut debili in ccelcH figura* definiri pof-
lit numerus annorum nati. Proindcque fi rorris fit in Angu
lo, im fuisdignitatibus > non retrogradus > non combuftus - is
add.t adyiumaati (quam in gcncie fignificat Yitx daictj
MATHEMATICVM. i
fuosannos maiores : ( mediocriter fortis, medios : ac tandem
fidcb/lis minores -, autfanc , fi nimiumdebilis, & affliftuj, pro
annis dec mcnfes>aut dies. Ad quamrcm circumferrur quzdam
tabella , quam nos > quia gratis c'.h.t .m exiltitnamus > imo, ii
vcn:m dicerc liceat tocam hanc Alchocodcn doctrinam> ide
rmiTam facimus. Qujeius fuerit curiofus > alios confulat.
Alcor Arab, dicitut tcllula quzdam minima qua; elt pto- 90.
pe medame tribus qux funt in cauda Vtfz maioris ab Agri-
colis Equitator di&a : etique adeo exilis > >t non nifi ab
acntiflimisoculisdifcerni poiTit. Exquoortum vulgare illud
Adagiumapud Arabes de bominc i qui maxima non Ydct ac
negligir , Se minutiflma quzquc perfpicic > aut pcrfpcxiile le
iictat. Viiii Alctr , fed _*n*m flenam.
Alcyon ir dies vocantur feptem, qui ptoxim prxecdunt jr.
brumam, autfubfeqnuntur,, qui maxime fereni funt ac mi-
tioresivnde yxfj Aeatfanlit Marttnt indigirantur. Quod -
dco verum elli vt eo tempore A lcyones aucsi vtinquit Pli
nius paiferibus paulo grandiores in maiis iictorc ob lecutira-
tem nidificare folcant > quod fane non audcrcnt> nili natura
dictante pernofecrent maximam tunc temporis inflare acris
ttanquillitatem \ vt ptofcclo ex eorum nidificatione his die-
bus fit nomeninditum. Oritur autcm hace fcienitas 1 vthabec
JsJyphus i to quia, nimia folis abfentia vapores pluuiatilcs fur-
lum non elcuantur ,atque adco nec pluuiis nec vencis locum
tuibandi ae'remdare queunr.
AldiBARAn I st:. i Lamfat , feu Ocului Tauri > ftclla (xa a-
primz magnirudinis ad inftar lampadis ardens in oculo aufha
ll Tauri oclauz fphxrz , tunc temporis exiftens in grad. 4.
Geminorum , cum latitudine meridiana gr. fere j. Vna eft ex
jjsqux regia; dicunrur : verum etiam eft ex violcntis , cum lie
de natura,Martis > adeoque volunt Aftrologi cam cum Lumi-
naribusaut Maleficis prarfertim in afcendente violenram mor
tem minan. Dicitur etiam Romanis hzc irclla Palilitium co-
quod olim Romzeo tempore oricbatur > quo fella Paliliacc
lebiabantur. Quadcre vide Plinium> tit. 18. *4.
Alderaimin Arab. Dexter humerus Capkei: ftclla fixa ter-
tiz magnitudinit de natura Saturni , & louis > in gtadu fere 8.
Arietis tunc temporis lira cum maxima laritudine borcali ,
ideoque in noftro hzmifphcrio nunquam occidens.
Aldhafera Arab. Latine lua Lectin, tclla fixa tertiz j
magnitudinis de natura Saturni > icMcrcurij, tunc temporil
exilien s in gradu fere xj. Leonis.
Alfantia Vide Mfban. f.
Ali AZiH Arab, idcmfoaatiac fmflwto : ciiquecura pa- <.<
ij
l. X I c Q n
Ili ,^l>Iin couiunirione, mnen5cjue intli lfl,^
lm !uciil!>5 inlelim iic letil>^l<iu5,t iine tu, siulli
ul:e<lzcnulquc><l<lm<lc!,illcl!, quociiu n,!ccil semêi
iu bunum îl.
7> ^.lccx ue >//>ê/</ <licilul ^l,bici I.uci<l, in doron
t3no<Ll,ccell x^/,enim eioiiente lellnl oclilur.Lc
olel elmin. lu nulil pciliciz ccilur />,^ , ,cl />>
xs nc cll pusilli sc lenum t>uf>,ll. Lll <êll, l^>Irn6i<I,lll
m lecuninonoli <ie natur Veucii sc ^leicuii). Dc au
vi<ie s>Iu, ,n V. l7^5< <?/!><.
8. ^l,i> i.?x iirm Neil 6 in vrcone <l nolun liticu
e niur Vcneiile tVicicuîj : !io nomine /.
^y. ^ >.lil!>il > lcu ^/</<^<, , vc! i>^<^ ,û6 ^ll,cl eli
^'^<inz itz>crli ooreit , qum lioi lio^znt plnel su-
f>ei,iim t>Il,qu iecenniorum 6>lpol!lione piumlif
ietie ilietur. (^nûlloquicicm quibet lÎnet nioei oun
<lin <iclciminlin c<inim rcmooliz l>elio<im , lupee
quim 6<5,cmit ; vlote iol lu n,i!ui,e <iiusnuc>einl vi
tm ncicum linsum f>lneium f>!licillio!,e,s>>uonn
lUm ciecem , scllc nliinuzlit en<iit leplimim ^sien
iuorum nuotum, ncms nnum vnum su!lein> menlcx quin
ûc sc jicl ciiei,el quluor: l)einie inline in ciu> iominij
pllicili!c>nem clrtcti plznec oel oi<lincm lequrniel,<!njull
fei leptimim pirltln. (juocl , qui ,num eli,!ique^boni
un!0U5Iel><ietuc > luoen omiico.
<<,. ^.x, li, in liniNlo Qiioni ne<le. Vi<!e Kicl.
ll. ^l.^ ^rl>. cll ceil lcûl, !e occu! numelolun
ll > rm bsoluioium , qum scl^>eHinc>ll>m conosccnii
u <!e t eiuitc leii^sciuni dliuiul , sc d>iicolu 1i
!e
sso. ^l6iv>'l^, ^rl>. I_line ^)<>/^, scu /?<</ ê?/
o^ > in quioul inci<lil D,7c6lio ^ ut ?ioic6lio nnu i f>uH
?erl,z^</H^<i?F. eNquc ilcui cc>nif>ecii lomlnium uiim r,<jul lin
ûlonim li^norum ôc^ci siue emi ûe
>kj;su<lum, quor im <liui<io m!l oiolâiur profelloiibu,
ique 1iril in iu <7<^/?> /^////^,< eorum tlio e!^ci<ilur.
Liul inueN,^,li<, eXoum lcno! 5 el5 : ^scenlinnib
vbliqui lioiolcooi ijice nnc>l <iueniei , c!n6ci linu n
ui ^,m fre nun, < ec> mcxlu quo eii>Iil,,I)imll5 lul> V.
/>>?/ > Hc îeiium leieclc li'c>l'U5 fuetit inter cilcu-
lo lepelinui in tt>uli plimi mol!, lub eleuiic>nc ooli tu
lcioni > nm liuLu<ii,cl Uli ie5ianien> elit lelminu5,
i ûeui clic vllcitiu z sc ?!, l)nu illiu tuuni
li, vinilol , que Xlebul,,!! . ,^ zuen soH,l,l ^Li
>ulic,lem6ileionil. ...<,
let! Ol,. Cuo, ^piicosnl , Neil, l,,lt!. lf.
zllucknl.elutul5utni.lloilitteninl. tele 17.
^>"",l iemson. .c//^^ . cut ^ê 4.
zl2,l .ue^/,. CNor. ll eemiuonl. V,6 ll.
i, SliltulnitulZenzinHeltto perle, l,iere ; mnc lemll,

iNcnlinf.r. kere^?. ûii ,H ll,l.,m l,oie,lem . llleoczue
innoNronmilpnlionum<iu,mocc!<!cn. ^ .
>i,nl , s,ue ^^ ^ rc>. vuc,r tt^<ie, , lloc eN Leu, 7.
cul lio nomin /^, 'el^<H</. ,, ^
>r.:oi, l<>! . orônil cz,ul . leu l<eclul , Neil, ti ,.
îc,Icnllll;m,5cc>in!,niiul!in>lc>lus,5uln! . c In
ui, in onNe!l,t>one rse> ,<! f!8,m bore.lcm pol, ,n r.
6u feie 11,. ^,i>. ,eltic,l>5> ,m l.um,,lilulco.
Niiumiml,ucill,mitel:ic!eo<,>,e <lul,t rc
Iul> l,^/ /^t^, (;tci,m el,z,lil ,nn> . ln,l>mil cl,<ll-
du, belli. >iets.nifl,ue êr,m fuisse . eoqm, c,ul
iVleus lc>t velc,lcm , ob nclemque cns,m >n polt,
ln I>lu!inl^-8no., cuiulverricem p,ull,m ,c,l.
sêm cl,<ie, immineie 75<cueN : <, i'N'm ll <i,e-
bu5Pti n suillemul. l<! 5>c v<- n>clt,l. c ,m-
pli5 non roerei.nrur. Nuiu Neu m.l.zn.'.rem ,500ml
5,m 0. ^n ,'.,/c,^. ^, ,. <licen, ,m m'me kun.
lem esse : vi n, eri.m ,!ibi memor.mmu.
î.<:ol,> > 6ici ^c), -. c,n> minor. Neil, K Pll- l,.
n>, m,eni.u6ini^n,lur,^,eicuiii>c 1^,'.". 'uncrem-
Vîl r, in ei,.fle^'.c,icn I,liru.,uNr,!> l. l<.
^l.omie ^,"< iH,.e,ui, ,r>, 5"" '""
,liul. ()u<, tempore ll,t,l Nil>l>',l>n^f'l. "
bolelleNcililcurlrionil.
z.;,.. ^bice<l>cicur^^^c7,. erl. .- II"
Ln.!..^, nur. Venera c zurni. Vl snl V. c.,.
>.>, ^bicc,u<!iici^...<""?.^!e. '-
lillim, inorenileiNen. rimim,n>iu<>n!,. ,mo om-
Nimn Nrorum ,,imum . i vr,!iq> vol^nr ,l>lum .len
lN^nitu^'ne super, icell, eN m,^ni rl,r>5 . i pnt>
^c?,il>r,lomlc Iv1,l!i,.e,ui st>noc ,êniiMml'l>6el
liuniul uumû,m ,.> nlilc. lN,lUl cic .
I. X I c Q n
?ll iplc> cum lole clc>lien,vl ntt pliniuz.to ?6,
tunp2licur, cincl 2untur in biem < uunl in olii
^>N2, leb it6ciite5rzA>nlur, 6c M2ximo clolcl eif>eii-
nur, vc oiopleica solcmnc omniou c>biciu2re <ir <// b e,
diÔ/?/.'. Lii nunc in tzlaciu y. (^ncri cum I,t!tuc!ine
,ultli l. seri 40. OritUl men ^,cuni cum r. 8. l^coniz
ciic XIcnll,z ûûlli.
liz. ^l.îl inl vc>r lte llollcrtin , c!,uu ^ltic!-
ri), limpzni, 6c rete in vnum in2 ^lztiem neen.
11,. ^l,xil? . Nc Laicic vc,cur ,d liermc spi Vir-
einil lte2 , z>lim^ mni,6iuil : î2nicc^^/i.
14. ^lX5!?lc x <>ne ^/^<< iciml ^l>. ^^^/<//î-
^3<<></?/<,^j. licui sc
llf. î.xvlu^ ,zêll2lul l)/?,/^ lu> qum vu!^c> ,c,nr
/<r<^<,l^lcll /)//>/>-< in me<!ia ^llic,!,l>>i <l, 6c 2<l
limbum vlque z>ic>ti6 velzlnl licllilum ilcituiue, sc
cuiuscuuquc loci Hscensllinez iea uiescennnel.
ne. ^l,!,?, >rl>.!cilUl ô/^, c?^///< , ilell l2 lll
M2nimini5 6e n2lur2 Veneiiz . sc îercuri) , cxillcns in r.
i6> dlpticorni cum M2iima Izriiuînc borIi. Kon iun
bnicNcll, 2nnoi<c>o. 2^2ruil2liucinuuum ?N2,nc>mcnc>n,
<ûo<!luru!l vs<zue innum i6ii. czuc> eu2nuii Iinnu?n -
men locc lua qucnu^m niium,ûi vi ccl^tui îolu!>6 nie
vlûe mpoi cernilur.
117. ^^lv ^lzl>. iem lon2r, 2c I.2lin </e^/^tt , 6c cl^
c^m ?lnet2in cg:IcNi tncm2 le^ciiiur in omioulczcnli-
bul < lû! lunr lcrii, 5eir2, noni , sc iuociccimu in ûioul
mu!cum<i<:ceiic>ilur. 5icuccconlr '
^zz. î,icli.> noc ell > s-/e<3/ l'/<c, iicitur ûinôelr in
^nulo^vel 5uc6cnliliul, oi mirum in mcxium ^rolicit. 6c
u5 vi5 <iu^>Iilur. <)u2 e rc vie qua: 6ilimuz 5uo loca.
liy. î.icox, lcu^/,^'^ iclemcil, 2c Inline c/"<e/<.
<)uo<! euenir cum liquiz ?Ii>nct2 leuiz fueiil muliorum ti-
ûum in ll^no , 6c 2lr i!Ic> ^ncleioilor in z>ucioiibul : 1
liulc<uoHueIeuioi V2lenz <ûi piimu5 in plucibu ia
6ibl iNenl ziocius 2 ^>on<ieiolc> vi<icb2lur r2l2ilceuln
iil llo^c2<l<!!l c pec poncierolum li2nlicn5, polt coniun-
Hionem cum eaiunzilui el!2M lerlio leuioii > 6c c ueltruilul
coniunil>,û,m ille^vi i 6ic2m< molicl2lui cum z><ieiolc>.
ll,o. ^l.ic?lxl, > lu/?</il/î2li. i6cm lonit, 2c Inline <^/^'
e</> 6c cltcum f>l2nci2lcuileiillcninconiun<îcine z,Iiic
Iieiiu,! soncio v<lic ciuz caniunIiouey pHiulcw.
Lcoulii
î,!clKXf i^cmcli, c^/>tt : cum vl'êcet plinei m.
leuil5czlul coniuniline p2lti!l Hlieiiul nc>n6clc><! ; lcH
mcn illnuc eli in Î.li, Kcc eli in cjunlicln ibi
iliiu.
î,ic>^. I.in e^. Zc> min pzicllanl nromiscu >.
^l.l,<inul.lllium Ncll.lum qu luni inu VllH? Kl-
ic>lllcc>ûi2 f>ilcselunrû liceûoltl ol<lincclissl!lo.
6 ncnnm pl.uNrum.
cun<i? m.^niluîni cle niui lcui , sc Kl.ttiz ciistcn in

zr. feic ^?. (?2oiicc>rnicumî M I.lim^nl.borcaliz.
Xi.!cl> l)x?nx I.tinc i6eml'c>n2t > c^^./ '<^/ : 6l 114.
eNcm pl.ncu eliKens in lui 6issnil,tiliul respicil i.iio-
lem,ûi nlill.mclinic.tem nabe.lin Ioco!iiul:cuncenim
iNc velucior puls.l 6cmilcil pic,z>iim vinuicm cl l.icli-
m. Viê in V. kuls.tic.
instir dc>lnu s n6e sc nc>men ii,ulli)ê n.tui Xicicuiij,

cum Uli 00I on colcilil lulci .
^l.ll>lllx,Vi<le ^/ci/,'<<. 1 2, L.
ûlliKl ^rnicc îcicuc lccu5 z>t<ênnl lumin.lium ,^^.
oniunioniz <! inuclli^n6umczuil loiiu ilîu !unli>ni
ô,ninium soiliailll, 5icul elim
^l,i,v<l! 6icilllrscic> iple inrcclunioru. 80 ootiNimum i^z.
vecbo vticur ûikcr denci!cqui)lecun6um vcilionem ^r-
l>icm lri.Ii Kc>6c>n pl^seliim Siosol. 46. cuce zicccn
t> meminil in flopcl>lic>ne ;8.
^l.^c:tzrv. lic inrilul.lur I.,l>er m.n cc>nttlu<îo- .>.
niz pic>Iemi ex ^rb. ^/ q uc>cl sl^nilicil l^c>, sc t,sicn
H^F/?,, ,eI Hz;^l!c> zb^/? quon. Upul pl.n lliuinum, c linû!i in <ûc, cor
l^>niicc5um clniin li.ilur > c el^>!iclUl.
^l.zlzc .pucl ^licl iclem lon2l,c I.tine^/. iz,
>^<i<^,i: b l.liice 5IcortH, qucxi iNiibuic len
luml,uil , eniiic.l. Ninc ouc! ^<iic>nomc>5 nncl<lnc5 ,
lc compurilionez cxlellium mocuum in <li sinûla , û5
6rce i/ie,</ iiere, ^/<,<<<^ lliio i.m vcl puci ipl'uin
û!zu!oc!)ulou<iiunl. lioque z>li<!lmum lirnlo ^llio!-.
orun, libr, , in auibul Nroium motU5^ cc!is5e< lêcTu
^>!nclum > sc .1,2 l,uiulmc>6i cuz einioenmc>û<!enr.
^l^x^ ^lil,. iclem lonl> c/^^?//. ^ Hl s>r> lZI
zcNl<elHtil> vniul plincr! lup um : >il clculionen, le
^ Iticuciincm îcimu, ^rlc>e mnc îcunr licui z>Inelie com
peleiciu ^/^,^<- luz>er lium, ûu^c 1 lueiil lilu -
2 iil
,4 l. X l <? O
nentiol in luc cileul, Krem > le Lpic^cll : sc ê nc elnu
ioui miicic loqulliln luilli ccnn6unc ?lllniun> -
lllione liiu5 veibi. In <^!in Uten vc cc>nlllil nic 0ll>

eliu se liizieremiueotl , ,i!in Velbc> e/e<.
. ><.x, ^ll>. icm lnnl c />,<,5 : cNque, ,ic ^1-
lubiciul > ^>unlc ?Inc rnoiu lue vgii H coniuntiionem
lliu5 , scc! nûm iunntur cciil lio^, ; sc
lc lolliml, se icflenllnM û, mol>el,ur, coniunHi.
^lvlul vei it lunc eii, cl lie klnei iueiinl in
nel luaium orlum
,,,. Xl.>vtAlcu ,z,u XUcl,itiun lii<iit init mar
luornn, , llnil z>ei lum ominun liiflicilil Do
uz o5u ,
lZ4> >î.lL>l?n ^l,. I.tin licin >,<!<!> 6 ulil.
1e5 f>Il;ln conllin liclli leerem . vcl lui ><Ho,i ^ll X-
z>le > sc Liieic.
^3! ^l.lc^cux,HL p>lHôlm>t ciiculi z>Ueli l
nnriiontemin lllfeiioiinlnilpneri<,cinp!iti, onccsei-
ueniur6Xenilî>ilil n!lti!. vicuntuiliin cqu!
e<lc,rmni qus<!m veluii coron c:i2X I.ne icilui ^,//in ^llll>l,io.:Rllqu r
culul lul , c plominen in inre Xltlalibij inl lc Ken
bu1l , c re inclul , ûi ip flilte coiithonenl : in o
nim elcripti lunl no i<zuinHiIe5 z>c>ll meliiem n
cliin<liI,u5 3:^!Utoii5 , lnuliniilin iinnlolûinên
r5 tilt>ulilûolvsûe i>el<icilul num>ii>liiu 4.
sc<!uuln ;to.
icimr ilell lccunll,: nnilu<!nil <!e ntur lutni

sc Klcuii^ in l leîemlli>nIi Viizini, I.unc l^ê
l)l> ^1, vvNl, pu ^l, cli <i,Kniu5 sc fleminenl>

lInetin IiûIc>co cl scl liitpolici>nem,vel ^ssellln
venecum. Lo veibn vtimi ptc>leu in Vellicine ^l.
z>lcpo5. 17. ccntilo^nij , vliitû6 .uvlx Cl!cl!cum numcn I.,tine ie stnt , c !).
i^,<i'</s'<!iett<<</ <>,: sc cll conliuilil teliquo
lum^mnûe l>!nclum cl l.umini! > lil . zu,! N llc-
lnolum ioloium ml I.umin2lium > linlcûe loinl!
ncnullole,2lque occi^nlll.ul. lic ltuinulv.
. il in ^lmue 5c>!il û,nc!> rueiit l> iltgn f
>iiinzue li 5ecun!um eorum succcôncm : in >!muc
vel l.nn,iuHn!c> t,ntunic!em b ellcm 5c clon pueril ê<
lum conl mclc>ncm llInoruin : <ûi f>lofcH eiu <!o
m5 , <û sunt ^zuiiu , sc <Dniiccinul nlumclem <liltnc
l.onesc (^ncioôminul viccel l.uminiium pio^r,
jienH, sc lecunclum, sccnntl luccellionem li^noium li-
mililel lupiteielt in Îmuez<,Ill ciU2Nl!n nin ilntl I.eoni, ?ilc vei in <iclirc
Qncli lomicilij l.un . lic ^li qnc!l> e<t in quiclr, Ve-
nu , cum in leitili , sc lice s>nulil. kt noc mocln lIncl
l I.uminli te nl,el , cnr ^<<,Iî > luz oellon -
lle <ûi viêlicern!em f>,ilicisl>tioncm l,umin2iiliul
1loenl , <ûm ecrum <inn>icil> clc>mici!i)l lum>nii>m.
Ou!uieitinem 2<lert?l,Ii Il,>62n /eÔ. ^. /i 14,'
^ l?î^^. l^ , inquil , îie/^ê en.,-, b<-
M' , ^,<^/<^ c<^ ^/? </< //l. ê < e/? , 1,/
</,</ ^. I-IZic ?1li.

^l,vi ^l,. I.ine <ê/3^. l.in Kcluci , lcu in6ci 141,
in^<tlol!,!c>lic nomine ^//i^<
î.v5icti.t^ i,^//^^,/inlesorncul. 14,.
Lo vlitul vcioo l^lolemû c7e//,^, s^,/' ^/. îcen , <</-
/ê, lûn ^ Nell i^cclc nlOl mobil:, , vclinel.
^ l.l<v^kvl.l< iclcm liuncl ^/,/be, <ic quc, niu inkc.
î.v^l> ^b. licilui Plane lisfc>s>i(,tlicuiul loci l^j
noc clt >incenl lelinuolin numerc, sc Kiccia 6i^niruin
s6l<? lcmiinic ei uuinnue ellcnNHnu! , clnmicilio nemo
eiln>lione,'llic>c)n<, Termini. sc kicie; !>ccc n,ncf>oNre
N2 vi lti imbecillem , vcl s^ne euxiiclim centiole
commuuitcr non 2iwiltnc sc eiul loc ccisignlconlieus
lionem , le ,sf>c6tum zuemlibec 6 liitum lucum. ^lj^
juilque qul iini n>5,lliel : >!<>l>i tcil iulinuzNe.
/.êieli ^l,b. l.,tin <ilciiul>e/>'<,/ : sc ctt iull 144.'
innlltionem ^l!,cum planer IeuizcliNel5 in coniunio^
nc rlilialleiiulûi liceo pu<lei<,^c>r > peimoium suum 5e^
pircur l> eo i icpcricu5 lmcn 6liuc ^>Itice cc>ntiûiluz>lc,e
eN ,nrrqulillcm IuciliIIiu5 nil,i5.
14s ^1,0 ^ l,. iem c ^/<^</, , Neil lecun m-
^!,>ruc!ir>!5 in ^! leîemllic>nIi Vilîn>5 , Ne ^lalc, in
^47 î,i>îix ^/i<<n I.,ciu îmill suluenlc>li in

^Nrulliio.
'4^> >i.?^^v 5eu >//^<''</ icilurilcm ^l,. c!oiN/^r
Neil Kl orimm m^niiu<!ini5 pi<,Iemec< , l lecunlluinlic>
lecuni , 6e niur 5iuli>i sc Veneii in mc6io ft/<ii eî-
Nenl in lunssiiulnc ni. feie l,) l.eoni. ?1:c vn eN illil
Nell.û l) 'lnomi ^</c ^<s. <^/. ^. /e>e< ilil^ <c
m^?-// "<l<'e'u<t< >/e , ûis>f>eû: cum <Ic
ntu: mil! el cc>niiiiil quIiliil>u5, 5rurninil lmen pl.
ômi,i2nl>I>ul > lkcrt lecum numoium cc>iruprioncm. il
Ic>rc>lcc>f>o reperiaiuc, p7lcllim cum inlo l<lic> Venclil
ut5amrn! , sc l>fuc,iicum ^nllecNlim ciu c.u!illil>u5
imbuilur , sc porienl! r sa?^>c enenum , ^l volunt ^Nic>Ic>L>.
?lopie72nl>qii> Uli c>l>5ciulc>lcz, 6 eiu nturm onNcri
elpllnHM 1 l-l^cli > vcnenol lciliccl monNii , omen > e
6urm illi <jc6erun.
^4? î,?lcc^ > liue ^/fê/,<. Vile ^^?^^.
l;o. >i,,nl /^?T , liue ^/^^/^ ^K. Iîinc icimr ^/?//<
e^>. i>icl! lilllccli: miluclinil <!e n,iui com^lic!
^r5. louii sc Vcneijl.clilicnlinr. 17 ^c>uri) cum I-
liiu6inemlimI,c>ieIi. Ilcm sc ^//^<?<nt?, sc ^^b^<<^.^ I12: ciu? Neil secun<ii miûiiuiniz lle nlUl
Wallis, sc ^lercurij in sc,f>u!i, , ic lelicc Kumero pcîll
illcnlc.ccilc^lcl. 2,c>. r,5cium. Occiin ,Iicuiu5 ilil
occiên cum mlec>ur ml, eiu l,io,l!c ceciuil ?on-
nu5in Vcni.
51. ^^rl^x >rl>. <iicliurluci60c>ron3lc^nc>ill Neil Ll

lf>lcn6i<l,l1>msccun!!: mniiuîni! <le iura Veneris sc
>4elculi)eiiNenlnuncinr. 7. lcclz>i) cum er<l. 44. lli-
tu<l!n>5l,c>relil. ttc nk lui venuNcem . c pulckrilullinem
iicirur C!i pupill > lcilum > Nc>! , nequc in Lenclnliicil l
t>c <>l;niclione l,lit;scir enim nlum<iclici)5elccl,lum
inollcm, orez > sc vnûcni crniem > vi ^rooieie le
inIicuiul l,<,io5cc>^<,ie^cic, c vcuue cineiil I?ni^
De vcio in sr5uicj>el cum laruino , ul m!c eiul
<iic>,mci luc>6ir.
?llrle licilu lc>c > vr ucnor el^ pliniu, eli vI<ie rem-,;,,,
felluosum , cûo cum 5c>Ie occiileul Venu cicinntur, pluui
inAluuntisc tonillu ; limll>cclc>licncumeo<!em lole fci^
elem sll?i6um , cuiliiliuin ic vcncolum , cum liluinc um
ûcil clnuc niuc . rro cemporil l>uI>ie> ,uc minu
tcmz>ufiiZillum , c ncbulolum, Oiirur urem Kom cum
u l. I.ic>rx , ncciciiiûe cum 6ccimo nc>no ru (5
îicoini. 15;.
Hi,^tcn>Lue^/^,/? ^l,c, ^4,<?^/,nc>celt !-
<îu5 c puîo Lco!i5, liella tili inlormiz ritimi lnnilua>m
iisoêclun Lc>olileliNcn5> il<ûein Ic>nîiu!in in l !?>
1,ibilr cum l. ;i, Iilu<iinl c>c>iIi : N2rum nlier mi-
m louiz, ic ^lHili. kllniu vocr noc liuz nc>ll>6um< ec>
ui cum 5c<Ic c>ccl6cnllcmpeNlcl 5cic > c<,ei,co5 2ullrI
lulcill. ^t veloin l3cnelnlicil, inquit ?onnu in Vii
Huo u'icir Nlol infmi supplicio vcl cii,m ^2lilinfc!ici
iccie mortem, occiar cum s>uo ico 5ziurni, vel ^lir-
il. ^l vei in enllu scir ti6elem , veii HM2ic>icm > cui cre-
ientuioiiez , sc pieliol reum supecl > vel eli^m cliccultn,
loiium intimulûc cuoiculaiiu. ^^c!ilîH<!iuz , quo<! cum
loue <jzt <liu!i!,rum <Nucnlim , t cum lillurno ctunc!rm
i>toNi,lincm miniur.
î.vllx^ î,l>. Inline NcH polHiil<7i<>/!<^>n elllemo is^>
luii Vismiiic,ll5s!i2> secun^: M2nituini5<ê niui Ve '
nciil , 2c 5ilurni > riiliens nunc icms>ol>z in Zl. 4. (^cm>nc>-
lumcum !ri!u<!inc c>c!i r. 66. Henque umnium ,iciui5>
i?M2 c>cIc> ^lclico, cum c> e non ilt nili crc ^raclu.
l)bjli<ûe e/'^ <zuc>cjucippell2 elt>ecquo6 H ?linicibu
nuci flulimum oc>selu,l,3iul : cum cnim non clnu cum-
l>eiu cci iilul acul milZneiic, i^<, i^ ci lc Ncll nol-
l>,r.Fl>icnlilielenl> quo iteiinNime dekelent , ûl^
tumve loco moii e<Ie>. liiu inNuiul I> ^llronomi mi
nime oosciunl>l , quippe qui vne oro Ioci^6i liculquÎiu in insueno v,iieten
" l^s lionim lukire pollic. l-Ic lieN> inqîc Ionn (!nilltm,n>
u, in obseruîi^ninullo!!,, !iqun<!c> in iplum solun
leciel cum li,!û5 nni cd <! pulu rtiicum, sc Hecli
ntionemcquirt lecunoii! iînti:n<!c cum m? Klil
rcni lcc K ^nnil bninc lUt 1700 oluelit pol l. >.
ilcmi. 14. sc nunc culienle nno , pltu Vi>inil io.uo<
illei uili z;r. sc min zi. mniielium li: ipsu n<lem nnc
bincarnznon l)miniif. ebere in >>>lum polum incie-
1. 8.icciolutmen/'? <o ^//i/?,,, /<i. s s. /,.
,i/ /. ine eli lenienli,. ,l uunqm, nequeipl <l!I
ol,iilneque,!l, IilI'cquulUllic!mul1in iûn-Ii po
lum. <)ui^,!nquit,,inoc!l'!:queleiur, neberer Kl>eie u>
tum l,liculnil , quntum ell complemenium 6ilinli pol
um ,l> inilio <5,ncii , s,lione ol>!iquii,til cli^lic. qu,n
lenienli ipliuluckl cllc ss^. 6, min. zo opoilesel ell,
<tel!,m illm non n^Kere ltiluincm miolem r. < < min.
z. nec minorem ei. se min, l^ le6 q>nnônm , luociit, n
coniiiones concurreni mul, 't Nellnc lil in iliincip!
0,ncti, in ipso mpoce. quo ob viion:m ol>!iquliii
Lclioiic . litu<io Neu lic -rqu,li s>lcize complcmenl,
oliquii, , se iNnii l I.tilulo urem Neil po!,ll
nuncelic.66. min. .mqu^m crsso luic , vcleiii inil5<
z4uni !olo , en,ms, m,lime lii, illum cccssul , ^ pec-
uenlulicll^,ncsiiniiiumiull'l')scnonicum lculum <nc
0,. 6c cunc liltI,itmunli p,!o lecunil sepicm : polle
o illo leceele incip er. Nec ^.icciolu, 6 n le oli.n <!c-
5 pcum uilioîc ê^!omoi,lni , sutllc i>nc ltc!lm lle-
cucum iplum .Vlun<1i ,'olum > led polte le meliu contie
c lenlenlim in m:Iiucommutlle.
l<L. >i.?>l.l5! ^r,o. stell lil, lecun<lM'ssniluclinil <ie n-
lur loui c 5,iurni polil in ipl, elfulionc qui Xqu,iij
pioiime lam,nin<! llc!!in!lz;nioli nrim MH^niiullinil' cui
conlelmin, eli !>, Nellul eiulllem n,iuc c quÎil l>
Xl,il>U! cliH c7<He.
l;/. X l-^xi icunrur Venli subterranei li terl lp!5ntel ,
oui li in mie I e cuiu rezione lem?ei elluOni ) licoce
6iniui, ^ôîi.li cio e mri<! ierim ieueirnlul, îc,
oi pi,e!Iinmr 6e quibu vie ?linium,i .,. ^.^).
,,. Xi.7l7vol> pu6 ^ltlonomo <!em liznic, c ^/<<//<
ll icipiml pro vn e nuinczue liuintibul essen libu,
>ul oblincnl nlinct in nil, ei^que lccun^ in or6ine soll
Domicili) oriricitiun. Llcnii in ^<xc> sunt zum.
Ic ^ in qmbn conNituii lInc necu!iiel eifccuz, ol-
uc lc>ntiole>t<zueillci<in inseiic>libu nisce pro-
<iucunt l^îulm<!iulm llcilue luni Vomul. ll Îlitu-
6ine : duiul i llionel l,l!l>nl>iltwcz>ie iiNlibulioncn
inrcnic, îllerl ?ic!emu >^/ ^<</'./. ^. /^ 5l> in
zun ûillin Ariele inriliiIoi ei uêtcir > <!ic nc<3il)Ul incipiun
i!lc'> i6cin Xlieelri c>lc>slec, tûeliû,m <li
eniilcin , <ûHM Iiltuînem clicimul obrincle. l.un2 cun
iuleli in ^lieie isli cc>niun<H > incir>!ciliijeiul enieie-
,r<zue liczu,ienu lf>le cum eli in ûr, i clein,
Izuroconuenlt ei,Il>. iinililei<siscuiicn6um inli)lpl>
nli : tîi <ûo6 piolemiul ponit pl^neliim el!i,!> in llc
^nc, ^l>ci in cellcl<lu i!n!,vl eibi ^rliic>l in,
Illlu ly. ^rieiiz, llulnuin^r, i. l.jbllr.Iuviiel in^l. il,
Oncii > c llc 6c nûli. l^mu quicm pl^cili neque Hin
tleiuni ll>onln , ne>ue eiixtimenlum. îniIulnin5 jH
t>lluie > lusMu,neum lulie nnn ciit. ?<,, , in H<, nc
oiilllmum <>uisue ?Inel ellemr > 6c li^nie ,n ûo iz-
t u iu îl>oun l>lciilceinul in V k>^.
>I,vll2,? ^l>.iien,lln,l, c/e^ <<s,,' : luntni ,.
lpeci quclnl cenlianurn ielko<,r(>lan,c,ruin in cic
l > <û l>^nl6nc licco vsoicl. ttÎi Xoclc,n in don
n>ent. ll <)ucii!i. slo!eini.
^l.il^ /^ > cNe N^li in llommennr. 6 l,llis. iL,
i. (êntiluquiiell llenum rcuolutioni nni i zuoci icieli-
ccluni ^scencleu ,li)ûe ^nic,itc in suno un
Il,cuc>lurionil.
î,2iu> <ûo6 inrelîeivul //>>/ cnllnolo puc! Kubi. ,<i.
n5,c secn,l> >c>cbulo> !icjlM^<iM f^^ , Neil. c sein.
X
^l.,c,i',l vu 6ec>mell N lilii lr!,nu1iil, l<,
^li nbet nûlum vnum blusuln ; in nuu <litlc>ll> 3^
^ > zuo nbere lieber omnel nZula cuic. Diileil
cim b ê^^<, czuicum iiluc! nc>ie<Icbel omuetn>
nloz <zuIe , lece!ilil <icbcret eile inni e llte l>l>m
^nûlliu; c^llocl el Luclxi />//. /7 tI^ ^. />/ //t,< , tieii
un sxilelt. Hcne lzmen^^/)// puielt else el ^//
êl //> > ut<!ul,û<>linbeHi l,lci, , mucl lelliul
nU îiu n i uc vm Il iuli iinl
*3o LEXICON
modo angulorum inarqualium > quos cfFormare neceiTaii de
bet i vnus fit obtufus, & rcliquis omnibus maior. Seddc bac
re vide fub Verbis Jngulut , Sc Trtangulut.
RockACi ator Graec,fiue Arfocaratjeutu Arabic
apudPtolem.t. Quadrif. caf. if. ex vcrfione Arab. Hali >
fignificathominem occulta penetrantem > hoc cil > qui ex cer
ta Carbium pofitione fatidicum fpiritum fortiatur, atque ar
cana patefaciati & vera pronuntiet.
164. Amnimodar apud Aflronomos eft Planeta retificaror
Genitura:> fe potiseft via quzdam reclificandi natalitium
Thema > cinueniendi artificise gradum prxcis Horofco
pantem tempore editi foetusj Ptolemxoinucnta> pcrconfti
tutionem Planeta: obtinentis dominium in proxim u.rcc -
denti Luminal i um coniunclione>vcl oppofnione. Cm eniru
principale fundamentum in Genethliaca facltate > ( quod ar-
tis fllen tacul um iure nominat Ptolemaeus ) fit indagare quit
gradus Zodiaci adamufilm incidat in lineam orientalem
in pnelo > quo editur infant idque difficile admodum fic
obtincre fiue ab horologijs obeorum varietatem > fiue abalijs
infttumentis ob multas, quas inuoluunt difficultatcs > itavt vcl
minima variatio notabilcm temporis diffrenam importe >
hzcqueetiammultura iudicium Natiuitatis> quod totum ab
gtadu horofcopante pendet variare poiTlt ; ob id neceflarium
erat viam quandam certam > ilabilcm > ac natura: principijs
lationi > atque experiments confentaneam inucnire ; quaes
Afcenfion doclrina ad datatn ptoximc horam aufpicari pof-
fimus, quifnam gradus rcucra afcendac in Horofcopo cum
foetus in lucem editur. Quam viam approbat ctiam D. Tho
mas ofufc. -.>'. art. / inreffenfionead fecundum , dum de hora
natiuitatis fermonem iniens lie loquitur. Quia hora talit djji-
culttr cegnofeitur , ideo inuentum efi rtmedium , -vt >tatur
grains afcendens circuit , hoc efl hora ccniunlionit Lummarium ,
cut adaquaturcirculut ; quia tile habet influentiam ad communem
neeettatem t4* freximc fiquitur , vtl accipiatur afcodent ad
nattmtatcm exvtert. Harcautcm Ptolcmaco alijfque autiquis
Aflronomismeliornoncluxit , quam considerando habitu-
dinem Planeta: pra:dominantis ad precipuos cocli cardines:
fiquidem iugi obferuatione compertumcl > fidera quae prac-
funt nouilunijs > ac plenilunios > mximas femper vites obti-
jjuifle in tota illa lunatione> ac ptifim in gencrarionibusre-
lum. vtnonconiplementumhabcantnifi cum Planeta totius
lunationisdifpofitor inuenituriu fitumundi fortis Se efficax
ed dandum rebus edendis impulfum.
. Hic cnimuci definir cuinam Planeta: competat rcdlifi-
M ATHEMATICVM. ft
can i ini i ficut ctiam quomodo inHtucnda fir huiutmodi
icdlificatio non c!t res parui ncgon] > ncc ftricbm prxrc-
lcunda>quippcquxnonxqu Profelioribus ciaditur. Ali-
quicnim voluntab hac prxrogatiua cxcludcnda eflc lumina
ria > vt pote ca i quxfunt generales icrum fignificatores , ac
proindein hacrcpafiuc fe habeant > & fubcli'calijs debeane
pous,quan> prxcle. Excludunt etiam Planeras combuftos
retrgrados auc quouis modo debiles > & impeditos. Alij
hanc limitationem non adminunr ; fed vt in alijs lebus , itain
hocncgwioeymabiblur praeciaatj qui repertusfit iriloco
prxdicxo plurcs prxrogatiuas habere > aar fane potiorem ex
quinqu eflentialibus dignicatibus> Tiigono , videlicet > Do
micilio > Exaltationc, Tcrminis>& Faciei feuconfguratipne
1 cam ob rarionem quod Prolemzus huius rcftificationis in
ventor , illimitatc loquitur> & neminem ptorfuscxcludit.
Prxirat tarnen hic apponercingcniofiiTimam ratiocinatio- *
iitra prxirantiflimi cuiufdam Aihonomi in re genethliaca
verfatifllmi ; qui rem alti's examinando > duodecim figna fe-
cundum tripliciraium rationem difpefeit > vnicuique triplica
taeifuos dominos cum vqiuerfa Aihonomorum rurba prxfi-
niens. Verum quia Luminaria > vrfupr dictum eft, funt po-
tis fubiedum in hac re, proindeque difponi roagis ab alijs
petanc , quam difponere : &ex alia parre Mercurius vr pote
ancipitisnaturx> fibiguenon conihns ncque alicn-jm locum
firmare polie -ridean 1 iure ab hac prxrogatiua excludtintur
adeovt iam foli quatuor planetx > quorum finguli
fingulis rripliciratibus ex integro dominantes hoc rettifkandi
muere potiantut : fleque fi prxcedens luminaiium (ynodus,
aut oppofitio celebrara fucrit in fignis tripliciratis ignex, loui
tantummodo com pe tat recrificauo : fi in triplicitatc terrea,
Vcneri : in Aerea > Saturno : Ii demum in Aquca,foli Marri
admirrendo in rcliquis doerrinam Ptoleraxi vt fi prxcefleric
oppolltio >accipiarurillud fignum. , quod tempore oppofirio-
xtisdicrxcxiflebar fupta rerram. Quod fi ambo fuerinr fupra
terram, vmim videlicet in cardine orientali , altcrum in occi
duo i iure id accipiendum cric, quod lincam oricnralcm vt-
pote poriorem poflidcr. Quod eriam exptefsc moncnr alij,
eepixfertim Cardanus in Commentaries.
Circa modum etiam inilitucndx huiufmodi reflificationis > I(
non ita conucniunt ProfclTbies : Vulgus enim Aftronomorum
docergradum Afcendentis, aut medij Cli rigurx xftimatitix
corrigendum eflc per gradum Planetx reificantis , quem ob .
tiner in rali figura pro vicinitate graduum Vt fi Afccndens
xcmpli gratia j fit pars 18. Libix i medij ver Coeli y Leo-
z I. r X l c o tt
i; ?l,nelMl6tisscl>nz lil Venu, czu in Î,tiu!t
l<7liil>ilin r. !<, (irminoru; tunc^quiio.luntpic>i>in'
,uioictliku,quln8. coriiîtur lumelij (5Ii, lc-
c^nu in ec iu r. l.eoni >cûcllliluemeiucc>nliruH
lic moro-5alilc> cÎeltil liûr !on<!c in >5<lcn i>. er.
I.il)li cc. <)ua6<l Venu N2bel 14. eminorum tolidem
z6ul l.ioilrccNltui>lurin îcenênic si licieliquicio-
lnnlum culpiel z>ci<l^ni sc tzic!ul nil!liliu ncrlcen<ia-
nun ciott.inam tc^nclenie. ^cluni Irj , quoic6t!icnl in suil tzriciioul elt nimium 6iltnî 8-
ibul meij llceli, vcl^sceneutil lunc lcHiiiuc inlti-
iucn6i cll prl r6um ^nliscij 5ui iniuenli , vel imfetl>nn ,
ul obcclienlil siocliccquc clim eH,m , lque cienti
bul clniulu icit!lllic>nem.
z^l. Verum nie ieitinli mcxiu > ni<! meli iltituur , ne
lioni > nlû<:cic>cr!mcnliHccaminc<iii potell. I>Im sn-
n>c> leûcreruc , vtûn<lo PInei lciiiiicicni lt nimium
poneiolu > s qu,I z fic scmr>cr sunt lurnul> sc luîter )
utluetil ltlioniiu5, veIlil0Zl,6ul, inqu, ltzluinlenl-
liilicermouciut inôic,!)omn , jui in vn eelcmc>ue
Iunic>ne n^lcercncur>!<:c>ei:nt eunclum lûm lcen6cnleni
lizbcre , uc luin culminin nc>n inlienc, sÎtcm ii
numcro lc<uum > quo! ell liiiiculum. Dinu <û ^ror,l-
lio> qu N2bilu6o I'Ini ieitl<lntil 6 rdine , z> nc>c
ûo in numerc nrum concorilent , li non 6lit !i ccn
zrucntii , uc resr>cIul ? c)ucx!ll iic? lellc in ^nrilcio , vel
insiitu in e,el)il!ltnli, ezuinumer,! numcium cli
f,,iti!iz:ln,l>i sHllcm n<,n rii fmililiu , lc spcu
(vl in llni, incc>njuniti> in,ni prorsu cu<!ei t>c lc,l ull
cum rnoôrtic, ?rirnuim<iuc,6 i<!ij ,llici iune rerieiiuncul > vc eiuiiez'
b^l îlUl in OiIclti piiolonki,.
<9. (^pcorlier prolcmî mcnic l 't inscmel 1icul oblel-
u,lin Lreu!,ri^,6(ûlic'it. ) ccisienckelt nroportiu
êti5 leHi<lcuii , ciîn pei soeKu in munllc, in ^rti
du prl>c>l>llionlibu omoium , ivl li<!ul ltti6cnl conlti
lu,tur inczr!eNi6ui, in n liltinti liniou munl
,cz>lil o,itibu sr,ic,ili<,nIil,ul lui icu , vi eoium li-
<zuem nucipuc vei ^sn6enrem relziici,! linu r,<<ic,ul
etlim l in eiu nil. 1,!i cnim molc> cc>nll<letu folli
inucniiur > 6c cLi 2! <In<!u impullum lcriui , vt emerr
^teio .libiliuc rio^ci pznum. <û sroin^c leillli
nulci clpeiimcnlil prooi inucnilur clH . rque ccicn-
libulsj>limc c,uZiu: 5ic enimin wslc <I,lc Venu
f^neu Hilin icoeii,lui in oHau, iomo cum lo.l'ibu
Leminolum > o-o u, conNiiui . ,t ve! uc in meIn,m . ,n<ic min cliuw lclqu u.
<!lum ,<l ^lcenclenl. ,el in cuî!- non oomul. v6
emiilic tlinum , ,el ^nc in cus>>i<l<- Q6,u- . '<!- <!m,l!.l l.
lem , culmen -. lquc pro m,iori ,1c,n> > ut conlucn-
ti,cum,cci<icntlbu,>!ti. corligenclo vxicilccc iium o-
mul. vnc cmiclimr li!iul pei^clum c l-clcl,m sirn-
Icm ipllnl rl,nct iai6nli,icciu: ,cl uoncm cm noum
<Iuo n Kc in . n<le , tot, eprn me,m quoû ^

leni!,ln orol non Nr inucrccunclum > c,m lubmisze l>i-
sc! liorum juicio eminan6,m .colii^-n^mqu-. I-
u-in noc neeoli lc!<ic,lic>nilfolm,m. non per eum
klnet leititicinti < niN loil il-nulum c>oM6l ) sc s
l0pc,ionIcm ein cliltuli,m liniou 4un, vne
nicliîum,<! colum2qucm inltilucrcm. Oc,n6e mu-
ne 6tinncli nullum pl,nelim e,!ucleiem. ni foirc coin-
oullum.,utisub5Iil l<iiil illcnlcm . ,t jure nse,iur
inepwl 5io.ui<iem eiu iunc vil 5ole 5u, porrnli, blumun.
,ul , c>u, z>ioinle in u, locum fubinnt . vl omnc commun,-
iêlnt,in rl2N<!ium coml)uliionl: : in quo nium 1
olcm iplum eiu loco 5umm > secuixi, men . c P
ioci,5,p nee quocl ^rii vice ?!'" ^min,nu5.ul.
ue ,clun subttilulul cnnelut,crum l.um,,i., >ll
i sc piim > c iicip,Iii !,c munu aliumete non io>
^m cornmuni l2.inc supeiî, iti . quo c, s.nl -nc-
liums'<;nicrc5. ^l, quo<!,!>,5 ri-n, .n-
nls.l^cicau>,ulir3laul> nnur oiLcer- . quc.
min in ,nc ttin<!i ?ruinci,m ,um. ^ss.r. I^-m.
cm Kc 6tilio , ,l liHum clt , s. ^c^m , i,n
,nttile<l lit lr8l'!ti Planel > cllc >n 5u <,r>m-nl<,.
,l5u, imseltinen elt, noc negonum : qm<:ln clt
,m<,piPlij mmin?<!i,co . s^cHul ,um , l.n
nn6l l',rtibu5X<>!ici, s<-<l omibu per ôpoll'o^lsm
^tt,nli,m,ifncînibu,c<,uiar,ln moiu pnm. mb,I,l.
l v rl lui cu, iuini . ,ui nauin>.5,uc ..rui s.r vclo,
il>îco.s>u:lûz, lro^,<!u5, ,ut ^rcû p,7um le-
f. cum , ciim l^lun, iqu le n,bl. vl rolc rlobs
,5 sioiiccr:.
5imilil, <,uxilin su<,Heliiment<,, velsn. ,m i,m ?
inimic^ll'!iil!llf<:a,tu,, s,cil5o!um <^>lnut,m
lu,m >eluclt, ,c m,I!nerur ', ^linime vei , qud non
icm c^cicnli, o.ne bcnc lubc follll ,i lHinc, . i
54 l.rxlCQ>
ccau!<!c lcls>icit>nc > lc ei enelilionibul Nl!
pullum. ()uol! liuc ciplimculc> liû incl!!mulionil)u
m Plane lilhollcole pl^cntiz I.un,l!c>nil lnililull,
>t<l!ulncli, suecit combuNul ) omnino penilenl, rnue!
iulbc, , vcl mIlcc>nliilurionc lumirur^niiilit,.
l?^ 5t iilui (cuclil l?iliiioncm inlliluen<^2m elle scr
l^cHum p!ncliisoa<lcolil przcccllcnli 1.ulninliun, cn
junmni, uc opnullnoni rninol i s>lcic>ue vet <l
^lcn<icnz. ^cquccx concullentibul um risercnuln ellc,
zui > ni ili cc>mbullu5> ,uc 5uo ciiil s>l0l> nimium canllilulul,
lucric poiillimum ii,isf tlininc>lum in nuiou !eoit
luic coniuui, vel ocf>oliric> ; ûr lne llucz nlroti>i2
c <ziu<^! llnlilil>ul lui> <ii6lun locum nI,cict. (Huocl
ll plul c,ncullni , sc Itei nbec v. . Domiciliun , ll
Lxiluiioncm liull'iiZonnm < neiii videiur ii2cfeien6u
llc ûilriôni lilo^2liu2lNl)l,iincl)ilcm in nc ic ?co-
lemûl in <l<^nicum euumllionc fiim liionuin , ein
6 pomicilium . poNe LIlHiic>ncm ^ mc>x 1>lminoim <!i5-
liosliionc. ncin fucicm lcu c<?nZuiioncm comme
7). ^?ic?n-l(3sXccz,lonlicuZninc2tlinH!c1i!,ec
cx>sum : ?Iincl) ^Nic>nc,mil bluluie vlurntui sl l.un
<inuc eiobc>sH>it nen!uln pcilcH j>llcju-
ic ^mc>nic>nc>! itc!Ilur.
t?^. îzcn 6rc ucliunl linit0lel sezionum czu
lubluni iclfen<liculHliti Hqu2lc>ii lic ii l, Vml> . c
cûu vmbr^m lunin <1 omnem nl^,m> Olicnt2lcm nMf>,
cci>lenlIcm , LorIen , rnuc XulliIcm< pro remtolum
>lielre cc>ul>,icinl. lî fil>eiuum cilieiiuntur cczuino
ium : <!u55 ^lstl > rcml>uie vniuersIiquinoij, cûc
lolillcu5in plincipia^lietil, c l.ibr, nt pl c>ium
vrliccm ! <!u eliim Nvem , cû^no 5! inliooicizcli-
itnlmiimml1cclinl!lioncm noei lûe ,c!e M2ile l
ecrum veili icceîc ! qu ^lnieo sotiu aicenii 5unl l-
Million lvlil.û l^/cmes.cn, ,Ii ferselum p?
l7s. l>niniliieln, ui ociliu Vcr ppell velimu. 5iHui6cn
cum toi nun p!u5 lupi, lclm cc>nl!N,l> num ins z l,inc cli
Ft2eim ieîcne , c lnpeiiul liimisoncilum non nimiun
in2imml pollic i sc <! . ûi 5uni 6iei feiuoiez > inoi nc>i
lonîcuîne ,cmpelie >nfii!,,nll ! iuc2lscueleni nl,i-
!< ^niûc ii l6e vcnriuni , iucunliilu ini c
mwonlionem, c lcnc iuuic>rcrn , cûim in tc>lo la:
tHu: ntumicll vi vc iine, czu<ie i)z!c>cil clilele ?c>ci
eol5 ellc l nimil Nu olculul innb>lbi!cl> Nuiulmc>!i
suncincol urci Onclloncli , lnlul i/lnom Hc Mlliil m ln-
ill. I>urenli) > lumitl , ^l6iui > ique ieeiuncz,z>lo>
ui viclere cN in MHppil ^lun6i Li ni cum l'olul Nl>bc,nl !>c>li
c>nti iftnl > nec vnum Ilcic, cllinrcm , inue eli, vc
omne Neil conlsiciiml , tcûc ilci 2,czuliiei lcmz>ei ci>2n-
lul , sc ccciclnt.
î>ul(X clicituc vn!cimum l, ^licie ^num. Vicle >7s.
^?l.iTvoo Ortiu pu6 îironomo f iclcm clic !<>cci- 177

c!ul ) e<t ltilu<!c> leu clillcienii, oicul sc occ,su5 ltci > ul
cu!ull>lit f>ltilcl>c!l zl Llciz c>llU5 > sc occlul quitoril in
llOlilauie > sc vne 5ol oritul , sc cciciil inili Veri^ sc
ûrurnni. l)u cûiêm semfec czuIil eilcum occiû, sc
aucmicliuc5il nrciiilelnlic>ilU5> sc c>csu, cc mi>l
icicul ^ms>1i<u6u, mgiosûc-iul minor urcuz ciiulnus.
êc>?l <ilce vcc ^ml>,c>liu miim illam <l!5 l?8.
iuniuncm iec>llccli<ncmûe mc>lul< ciuim inceelc clie
z> <zuuni momen lii > iluAuacciuc cûc>6 i6c nunc mo-
um nc>l vul ulum , sc iculum mrii vomu5 Oonlin-
zit cnim llllctlim inNcuc> ^tn>2niicc< lquc in Klii lur'
lc , ieu ^<iliHllHc>> vc pclfeic 5c uoll 2zuînlumelcnr, <!
limc!ullnl.sc HUe2ntuc: mc>l viciNim per lc,,Iinoi
Iccieicnt > lcllocc^Hnc , c minu,niur. ?luiul mc>lu iccinlo
lio vtomnium c>culi5oouicli > j inlellcilu mni5cien
plNiinic<icn > vl eiu usgni ncmc nclnnc ^niluscisnolun
lnuiil : Nuinimc conltn! <ie corum princi nc s2meli,cjuc1
um!iu in nuiul Hc><iili/I>nli2lc2ni hccullione 5lliz,lu m-
ei5 c miil inllicilciul > in motoum inciclciit -, c ni^ln
ehclliicinc <16lul in kuricium 5c plicisilem 6<ielil lii
nc>c inc!,nnl t) ^lre cum l>el!non sollim . tu me ci-
1 ?!llc!niul cum 'lnbunc, lolin, ^<el, , sc ccmmuni<ii,
?lilcllfnnum lcnc>Iem in l.un motnm icsunî. l?<x
, /e^ f inczuit pc>lli<ioniuzf>uc! 56l2c>c>nen> ) i..//^.
? /ce</e^</ , zt?e <</ le^<< <,/^,</e ^<f^ /^
/ c7<e/ c<//n >s/< c/i<7<l^s .' ^'v^' <</<''? /lo /!>,
</eee</t) c.<ie/^<?, l,<</e/êê',/ .' ^,<

</<</, ê/^,^<^ <?</ ce</</ (s e/e<^' ^/ê <ê /e^^<

/?,. tluculauc loilliHoniul. lHuo!ui
lui , vn v!<lcliccc Kor, lupi ,nlum cm nlur,lrm zciuin
lclt l.un sciioul > 2c cilcumuoluijo > <!oncc 6 c^m c!i
olllionein >in c^m oriic c^t > rcucltiiui : c>ui<Icmi^lm
lU^rooiil Occicnic in Oliniem qumllccim cilcitcli-
<iulconlmc>min plimilnabilizniiilul , l rcc,o6>c in n
lie : auilecr<Iic>fHcic , vt lere ^ci noram ciccuiium luun
icrncc6c>ncciliem ûnilum leucic, cûcl5ol 5u2 reuuluiio
ne5cil^ci 4 norrum.plln>u5, ,I,)ûe, ^lcrlini recen
tioics non mcic> cl I.unm , l! sc <l ôlciu Kunc in<,ium re-
lecunl. Oc5ciui>iunl enlln lncc>luin 2sf>cA,c>li!czi<!slil>qu2l
zcnc immc>c>i!e5 êlm^ne: : 21 ci in coniunHionibul > sc
c>ppc>lliic>nlbul m>mc>l6li, sc ciullimoluiul srNîusûc.
inciuit > ô i. << /e/ <^ </, ^/^ /-

^ / î//// ^^ <,,/<, /?x< > /< ê/^v7e^?</ e/,<^> ê^ ^^<, ^/>^<< /'/?'/', /e ve/.
//<ie </?//, ^//^?//. /) ^^<< ^<</7<,/< ?//<,-
e/e /</ <// //e^ e/? < l1^<efe , //î? <
<,<//< ?/^ ,,/, tiz:c ille , <!c>nl sul>in6

^ll Vsion!en6iurn2m, c>u elt oun^to Orieniil <l
z>unum ^lciilliei , sc ii c>^sc>nm Oc6cn!cm > qui cN .
z>uno c>c5ul <l l.incm imi coeli ell <zul Nuiul c qui
1.nlnini!eI6^Hnc>il ir, sc pro^clinci l.inc,in Klelii-
im :<lcuceilHN>reliquH5<iue<Ielc<l!ill> , c>u>i2 Klcii^>n<
lc>n^nmi , sc li ,oosoiim2Ntur 6 circulum liolilontil.
Vcim c nicmc>iu5nl,Iccc>l>!in<iiueisl!il sc KlHrium z>alim
l.unln< clnuc vliuleli in i^si, I.uminiliuin Û2llllll
ucccnl>inclic>niclz>cl oopoiliiunibul , cum ^lc<lirelueun>.
ûcxi lI,m Iluil , ul nullum , uc tm iuum nl>c u
um , sc lcl^,luln , vc minime c>cleru,ci queHl.limililer <)c-
nu >>lNlIil, <^>il cli z>ic>iilnul ^lciicc, (ûb In5u! 25
liil pHttlKul >mcric nullum s>tiiur xltuni, Lcc>nlim-
nul eplenenitul in l^lii 5icu!o : ,6nuc miior veclu 5ez>-
nliiuncm . ,l in ^n?2 , NollHncli sc >Iorueii2 , sc m,-
U5in filo Kl?!I,n!,, ,!iilc>ue lcîonibu Qccl<len>
!llicz : vl pic>in<ieLciI: ll^mx!um ii nuiu liuetllt,til t.
l? > . liuncu iceie. Oirfeluin c, tliolici ?i eueni noleli lc
l>nlIci/2tu<>, vl0flime o!,sclul1'itU5 <7/<^< ?i///
iHi. /. ^ ,. prim c>er motuin Ic>Iem zuziun, con-
uclcnrlunl locisvoi luinuuntui6 loc^ inquibulzuênrut:
<c nac moll conrinelec , vc I.uininii2 lllnerenr nc
Wiil lui5^!> tnnuml>il)uli z 6uin nNic^ponîi mil-
l>ili lilu 5 lccum ilnunt nuoulque 6 Iinm lilci>6iinln
pcreuni . <!c<iccle veicumI>clliniului , sc 6 noiiion
lein oloperznt. lecuiicô, quoll 2l in tVlni vetumeuii<
,quium > cl liiminuiio c>cr v?52M f>ro6uionm > l consum
lionem , quoc! nequii inielî quumoo m bleu lenl>otiz
sl,,lio inntqu2lum col>i,<irii ôisir. 1'citi quocl im-
lnuil sukslinii Zqu li2c lcfzHic in ccellu > sc conclenl-
tinel lcc<!u l>!ii>in2iiuln cl Vlciillicm ue l lore , liue
zliz occulqu,!ili>tc : quemllmocium ,i6emu in 1ncr-
luoscosiilinltlumclilil non i slillcm inucnlil li veninclum
n locu, cl ce i Iicio licliol , ,el fiiîtliol : l>o<ii enim
ou in mpnll, in coli vZI6e oo!ono,i in suêiioii z>l-
ontlelj l>cne ooiur2to, ll locullueiitciliior, qu m!
lccnil in collo v^l , co qui lot mbicnl lam iresc>l:l
êituclilkii^llliol , qu<lelccnîr> c oui2siiûz,Ml>ien
il^mconcicnlHi. Li noc mo<io eiiltimuil iplc lîiul icci^cl
liunc ^li>5 Nulum , itque tenuium. "linlM ^l^bc quo zzo,
llzmlcoulinluimullicx leceniiolioul ^lîonomi nunc ilu-
um , H leuium ^l!iHliu6 on cllc ouni> qum llmi>Ii-
m momm qu,6 inoium vniuei<liii^ c no liccmulin
V.^<, zu vuiuell luplH iîn moiu nrimi mobili sîun
luro oriu ^ occsum : ouimcn inoiu in qu2 vif>oremo-
bium omnium ci^llioic ique nrimo mobili icmolillim
lllr<iilllmuz eli>c>uipoe czu iziioneclliniisii niooii^liui-
lil miil iclillit clilio impullui , quam er ; liic mzzi, c>un
lonilzinil 5 nc inluncl M2i5<zu2Ni,rbil l.uni , 6l uc cle
lcliquil ^ Vn^c mîorell, Hc vclocioc iq u<r molu luo qn-
lie, qumelll, qui im iosiqu,tor vlc>ote mil
kuli iNn vlu ilincii k^cic , quiln, icliqu sitl <^li - iH
c K,c le iteiun, reculiei lein,, lnleiiin nic piieiile nol
qucici ^lili. li,<lil ?linil> ; nulluin ncn,s>i ^ninÎ > nisi in
n>2li5celluiupii : iclliu: bscruilum il in 0no lil
licc^ c lulm in nomino, (ûc> mcn k,!lum ,lbicilui Lo-
inu. Vîum l.cmnuz l.emniul^,' / ^>/''</^. 4. c. l.
?iinii <iium iwîonire nun u6> iique sc>Im le onlciu,ll
i,li<iuo in Vcczni ccellu obiiNe : c z>llcilin, uult in nili-
mu Leli) cHu Ii3>lo lû2cc!enrc flic!iit! ' conti
eil sc Mccnloz in m,iiz leceu 5a!i5 einoil, Cum ii
uliiw zli,in cc non ,ibiliol , nili qui cun i.un, z>ei ccel-
^ l. 2 x i c o >i
smn Xles!<linum liulnol<:5 2iic, sc Nu i^c!t , pell
l!ln minuHc , conlcqucnl vi in Xlni, i ?e in nunn
carpore i<în5um prNt : ûi 6r, vi obli sc pineu in cccjlu
ulnoiibu ui ^ciiciznt , sc lu<lcccnml.'i! vc o pelic-
cniur, <û>i lmmi<1um <1iIc in i>lIi<,û! vI<ir cilbilc > e
I,un leccllu minuiiur > cico t li^ccriim rliin?uniui <)u
l,lionc e!!,lN3lini Hlnouimul > >niclu 5c>!il nui cll vili
vorenli 5in >6c Ic>ri5innii 5olor, ^ro vr oluiimum ex
<iefcHu cHlu!!nHmrlil eninûi
l^l. ^V5iv Inlliumcnium cN ^ltnem2licum co!lien!i
vcniil > lcelneniluuci<ic>ncum <cuiu5 ^>iciûe mcuiioncl
scil Villuiu. //^. /. . s.
l8. ^v5li5 l'cipcnllicululn. l.!l,clla I>1c>lll> , lcu K,cul <l
Huam Xtnclu!icl liûi <!ciu,nl.
18;. ^dlxi>io ^ leNc VII in ^Nronnm. i<!em sc>nr puit

Iic>uoz^cnciu5uNrinul , leu Oiu^ Dcc>n>5 I.unz: : llcuc
c cunl c7<l/<i,i<< nc6ul noieu5 , sc z>ui Oil>cni. ^<<
/.
, ^^>c>lp?ic^
l4> plleN Oplic,c lcicnli , <û per i
nbjci licuiul luminoll lcn>l05 in luper5cie <û,^m n!n
fllim onlcul, pctimiipnn ciuz koimim , Kcion,
missniminem, 6iN,ntiln liiûe icl cnu ccnli62i : 6i-
cirur gm tT.^'/.
^' >^lixci.^?i<:^ picemeN 0pl!c> etlcienli , jiu ocrll-
nl <!<ieiun liolumque obicKoium vilualium lefl25 in
mt<o îucrl enlicgli corurn iiû^ ^ mnirulin, liNn>,
tiz, lilûeêmelimu^. Vicic in V.l1/>c<.
^^' î^Klirz tilicc ^libicc^z,^ ; l.icinc ,<!cm 5onl , c
Î,5cillui: iileHc op^liûl ^pncn. LNquc loculin <II
<< quem <!iic<Iic>n<: peicin^cul ^^nec vir ^>ciiculum in I>l2-
tc>c!clucir Int ^niet25cc>mmunilci compurnluic<>lpo7
^lH>e6lum 5lulni c ^<illi5 > colum iHcli) linNe! , ^nli5-
2 seu ?lle!li quicumûc rn in Vlunl,cc>nli<lcli , a,n
in 2c><ii2co , l'cimini, ncc non H5 Neil tilzr f,,lticisinl
lu!e6rum NMsHM ; nlscrlim, qui cum pl^netil iliciuHn-
<lc conerclîuntul , l lunc dc>l l.cunil , dor lcuipii 5!eicu^
l> ?llilllium , I.gnl u!tl2l>, cc. (^t<^l, Qcci<lcntili5,
ûinilo Vi 6ti conNiluitur inlci inlum , sc ^lnZen : licul
eiiiin ^nûlul imi (^li qni proz>l<: il, Zliquil! licuul
lau kln<:lum ; 2c Icmm proi>iiul c>u!tU5 ^pnet,
ûi sel lcinper cli vliim! vil lcrininu. ^) ciizin <iwii
lunl inl ûitl Uc>lninnm Hu , vtsotc lomu5 moiti,
euw luzlic lxuccili lc<l l,nc seij>lu : cum bce6-.
s,c^ "miln,, niN lr cNe. nimm m c <,.!-
in^nurnn.<,nm.mdu^
li-i mb.lei.s^mi/,, . lun.w r^

4, I. I! X I ? 0 N
uulil Dominum Koueniri. 5ic ponm5 , quo lol , Lel'
pli elti iil in r. 2,4. ^^liii) : 2H lcienum ûilnmiil
aominul IÎouenisil lolil iiiilli sunt lsl ftimiclul> c
o.minu ^quii) Domino siSni ^lobili ttif>!icilli5 eiul-
em quoell îo, sc DominuciueK Venu s clt enim l.i-
l^<zuiiu5, lêmini 1'iinlicitlcl) cro VcnuleN l>o-
min fiimi ouenii : incie lccun! c>ii Klll <ûi 5co5-
z>ioni 6ominlus pioiim luc<lcnli I.il>l : i c <ic linzu-
lil , czuousquc êlucniHlul Hc>^l<ium5ol>5, lzui inciilin Iô-
uenlim Vcncii Domin ûii. ?loin<icûe isseiil Domi
nKouenii lolil. ()un<ioiiluriu!io!il ^r,ouin isetmo
<le Domino ><^<l>i I.uminHrium > li sucril in !ie inieli-
lui 6e Domin lôucnzli lolil , ll le noe , c Domin
Iôucnli2?Zul I.llu<c.
l)4> ^xoKocol^ll eN spcci noui cuiusim ?n>Lnomcn!.
lcu Com nbetil Lgum oûili nominiz 6c o,uo zilur
vie in ?Iin. lio. . s, 15. c lioi s<rp.
l>f> ôilolv^ Ho. Hi<^/ ^///t/e/i IioccN ^lulier -
N , linl , Loielem pl2m zrop<^ cpl,eum conNn
elli ,z. lccunm?lo!cm.c lecun<ium Laicium 1,7. omni
lul lc ^^ um Veneiil , c ^lcicuri) > ouzrum liez innio-
l lunr lecuna^ mLniluc!iui5 . vn in cpiie <!i eliam m
bilicul ?8u quonizm in liciul illu<i lnt'i ll in <5in-
zulo Xbice ^ci lcu î^- z ici in pcc ,uNIi 6i6^
^<^<c^. omn in lonicnine lub iino ^lietil. Lli liclu
5uNlim vi isl2mcl ûlsl2.lcseil 6eNinnl 6 cncercl
ptiuilcl , luzplici. Dc eo in Hcuiul orolcoso inueul
llc enuNi mgil ûm veie n^bet Ponl2nul in Vlnil.
lîc 6e noc l<!ccc nololcospl luciil ?onrnul ; l6 sc e

eoc Dcci6cn pcjor, z>ionunci : lic enim luoil.
F<,êt/)s^<,?^ As ^s ,/
Vlcumqucc, !>c>c vnuin moncouucuscluclK leu ve Knt
leu lc>cl2lum lumni 2 noltio llcmilsnelio c>l>lic!cli5M2i-
lnm Iiituclinem lonec ticli nc<zuconim vn<zumul0liiui
ur cciclic nili solle zuoi ful c!ma!um llcinl>m
nocir : czul sc etle6iu eliln li a,uol iibel iniulôl in nini-
ûm luill. 155'
l??knl nucl ?tolem. /<i. ^, /. 7. iull êisioncln
^l 6uitil euilUilii tiium IH2lcuIolun, inlzutncon-
ueninl , lluiuul luniiei c ^l^l.
>K,iiHz ^b. icitul K in cc>lz>c>ie Octi cûtlm> 15/.
niluclinili<:nuiiltUlni: ê nu, in V. letul.
^n:l.vliiciluii<lcjuccl conllic cic!u2l>u! lincil in vnum Zl
liunium iciinenlioul : 6cllnilUl cniin 0 Lucliclequncllli </<<
F/I/e<,nx^//</<<?. Vn<lc inc!iliciiz, >ui clue s^
ccinnum coeunc, nûlil>lellnlul. I-linc pucl ^lltc>-
noinnl qu,luci Oc>eli ounH, leu <2iînel > vn<ic Ollu , sc
l)clu, dulinen sc Imum inciniunt ^n;u!i l>c>cllni lulcnl.
Nt2nl>u1uzûimlHc>!j d!i cliciluc êiiiznuz supcliol
Kulmen Ool ccrli, sc clgcilnHc>mul, in zu 5u! conNiluiu
elRcil ^lciiiem. ^nûlu Imi ccrli X<eci<i,Hnu inferior , lcu
<)lli2 clomu. ^n^lllu Qiicniil l>2 luui, leirim cmelenz
^lcenclcn > 5iololc.c ?iim 6ulnu , c>um cum lu! oci-
ucnclil incilil cliem : ^neulu! 6eniqu vccicntiz 6icitull
ill czu /uneiioii emi<c>nriiuln clcc>iimilul > c
funuin Occsuin qu lolincioitnocm.
kori ^nu!uenelicc lumncul l>u6 <^comelsliui<iilui ')).
in Hum , cuium^ sc ooiuluin. ^nulu icilu eN cum
lin reii peruuc!icu!lil <!it lupei Iim ccim in nl^n
conlilientemî uc vcrinczue ûIe li>lium !iuczul : ,l>i cnim
li2in Iinn niicluol nûlo rHo clfc>iml. /^culul
inoi clt L,c6lo , noc eil minu5 lplium inier vliumque !lu
ie>inzuil < eltque mei cuminltu : ooiulu veioel^ rcc
Nil , minulque cuminlu. Iicm omncz illi nû luoc-
uii sollun in leHilineol ^ cuiiilineol sc millo. KeAilinei
lunc qui 5uc> rei Iin5 conlinenrui : culuinci > c>uc>lum
lque lincculUH<:li, sc cilculHii : miili cniczue quoiuin
vna lin culucli ,! lc6l. Ll liibul vcio lii'.ci^sc muluc
nencioulclNciluitliineuIum , czucili <iiiiiut in Ii,c6tan-
Aulum , H<zui!ciuin , llolcclez, lI<:nutn> ^mc>I/z;c>nium,
Olôniuin. 5iinil>tci qulucl lincil cc>cuniic>u5 ctfolin-
lni û,cluûlum cultinl l <iuluoi nzuliz: czuo clim li,-
uiimr in pessculi <û2<ililum , It.n<mbum , A.l,>toi^,
sc ?IIe!c>l2mm2 : <)uaium sinul . licuc sc rinzul
soccicl luc, loco 5ul> oiopriil uominiou ^>Iicnl>ii.
^l,>. ^îl. ^l,. reNe I^!i , i<iem son, ,c lnNtio!um!
ni5 quo<l coniinil qunllc>cumque fueiinl iie ?lnct z>lnci
coniunHi , quutum Xlecliuz luscict liolinmotu, scleui;
uiîk:Kl>!nlH<1 lium lnliu. 6icimi nzserie lu
cn2Ntciic,ril<! ^c>lcellicm.
5^' >nvi^v5 ^>c< lultiumenmin eli ^llnemticum
sluribul zMulil > leu ciiculi conNin , <1 sxienim polllu
liiiuine, <!tclinlione5meticn5z>ti<limum : zuiêûlx!
om l^nirn , ^cscrillc>s<ûe in ciiculol > sc zncii>u
Li , non 5ccu c plinilsnxiium , ^roineque loim cur!
Nein <lolinm velut in lêculo colKm , eiquisnilllme
ontinet. v ec lciiplelunt l>un<ic Lemm kiiuul lon.
1uilner, Lonctui, lo. vi^n.scIij.
P02, >Klv5communilelîc!lurcilcuiml<z!i!Hm tepoli5 qu
lzIetl> lillirnr <! i<iem iiunHum . Vne lemiur ^nnulc, 6i-
Hum f>ut lij <5ico verbot',, lij unlle 6cl>u,<uin
connc!unr ^nionom,Nici sc blyue v!lc>,6iun6l<,ccipiur
sic>lnlcIii5c>Ii reuolutionein 2c>3ico> incipienc>,liniii
Xlitlil vsque 6 Knem ?ilcium <ûel<icimr lslio )/f. 6ie>
luin, sc scre lex not2lum. tînc ^llionoini nnuen cc>mi/u
lntl>?quinc)6i!a vctno^sc l)biemXlun<iumcôciiII-
mum tempol ciltum nent.
toz. viui etill> nnu5 I>unl>l>5 conllnl 6uolccin t.nntioni
bu, qulum liuûl: contiuint <Ii y.noi, i, sc min. 44.
iucl0lulnnulinc!u6t <!izl4. lior.3,m!n. ^Z.lisûe il.
lere <licl>u5 minor nno loliri. Vnie eiorl ratio ll^6lie, ke-
lil6uz 0,IIir>ic, l zli qulionc, <3e ûioul inst.
04. ?,ll ^nnns lcIri 6iuililur in 1iopicum , l 5lêrcum:
1loz>icul N s^3liun lempoti , û5ol recurrit 6 rxincrur
Huino6iium,vcI l<Miliuin , vnlle initio gunlîlccilcr-lt sc
eiu5Mn!lu<Ic>eitscnlpcrzrciu,Ii<licrum ;ss. nor. 5 min.fs.
circilei , st tolum vli2iilielt in liûibul lecun<iiz L: rlii.
V>cilululem1'lc>picul <^rco verbog?''' quo conucr^
lic>inir>retiur. li<icreu26 liller. nocclt Kl rcicitur sc
N lz,>!liumiIIu teml0li5. auo lol , itelo ôico f>ci2r
lo ueiiilu^ 26 lle!!m 6m in coinu Xiii5 , lcu Inm
<ûm!il,et>in oiliuo oioe coiiiilienlem ; vn<3 lemper mzior
'I'lopicoellgnnuzcleulic coniinct lccunllml'nel'jlt qui
^limu5i>u>uinni ll6eiei inucnior fuille creiml) <!ie5 ^5.
IiQl. s. min 5. v û vie ?I<,INUM H.z./ ,<F<
^Hlv5 ^>/< lmpIlcir,!,l!quil>ulIlc!Ml<!!ml0ln.
>jum 5llum 6 iclim punctum nlic iscellelzniil, inilic
^luncii cum z>iimm moueiiccrpeiunr :quoc!iitel lîceron
lpllioiiys^. Hllnoiuin lulîium. ^Klonom! vei l>5,p
l,cllntinlcm icuolulionem l)Hu: lpnir seu liimzmen
n qum ?lc>Iemu , Hiquclnliquiaicl liluc!2Nl ininni
zsuoo. K.enlllc5 3um innni 4^0 quo eiiim lempoie
lbllullm eN^ omn c>llelcIeNcleîie<I iclem punun
voi enl inilio ^luncli , cum plimum ctcli sunt. Vncle ( vl icl
obiler6lcm) nonomnin inini e<losinli, illoium qui
volunl, totillem nni ^4unlum iplum <lurmsum : am
i? f^? </<,, es-< sc c!umnlum msl!l lslltium l>n-
eul>!<oll>ul<lsuum cuisuln seicienllum lliuini conllituir
siouientill , quum non rl!c , nec cieclibc , ^l nolil'foil
colum mc>lU5blului > ,rquec! ilcm punctum > vncle inoueri
c?l,enr>non lei 5e l,c lmpetsctul>ill2 sunt, qu veu
in lu poluil zte^,le : vnc!e circ lut! <>uiIeln soicli
uumn llpienli , collin non pol^.
zvÂ/l,, , quietim 5>e^c< llil>ur , ccnKct ^.
uoûlione <1>cium zo. ciuol viclclicet lunl Ll!ul >n locli-
co, itut linzuil mcnse zo. hierum lptio conNirueieniur.
()uon>2m uiern nc rcuolutione lol non pelucnicc 2<! lo-
cum luum , vn6c l,sllell , 5e6 26nuc quinquc lie 6csi6cr
l>Hnrul; nclqu,^l,cc!lic> c lupeinumiiloz eilt mn-
iel ijlo , 2nqum nouum tl0>6itentui nnum comû-
l>nt , ncZleH !niecc!ionc noiium lci^, qu <!n?u!i5 qn-
lriennil vnum <licm cc>nllimunl ^ iclc lololuicîc nnu5el
tncum clieium ^65. v pilim lsclil?co!emuin ^!m^cNc>.
îqui2, vlmu6<l>limul<luu!ilnniz l>silclm>llct>2ntul ^07.
nur lex , qurequillnlur> <! l,oc vl lo! glclcin punctum
icclil , vnec!ilceller2r; incle Lel>3t , ,iqurroquoquc nno
2ni!U5^l^^f>liullnteio6ie,nlcluINitii piiNini lliem l,fol-
ucrcml, c >n nuil 40. nucilet sei lccem liel > 8c in
nn 1460. per i ;s^ noc clt f>cr vuum nnum. <)ule <
euoluiiz nnilcIcNibu5!4so, l>ni>einl il>m ni ^j;xfl>i
461 8c inluuin inni H?) plij > lcu z>c>M2<!>el primi mcnz,
ûi <l,ccd2lui ?b,<> ie<i,bar<l cn<1emliem, m>usquc cn-!c>
cunrucnl. tt^c vc:o peliuc!u5inn<,lun, llllincruin > ,c seii
ccriellium 1^6. li ^^nuoium i4>, î est.
^xv >L'z <7,/<-^ ^ c peiivclul d/nic, > scu l- ^l
llii2 > d,n>cul, ,î <5lcc <licitur c.?no5, c iocnil, c
qucxl nc peiiclu5!nucntz n!ciil cc>nmHll)ue sc onu ^>
luno tc>!i cum (.nicul,.
'44 I. r X I c o n
uue lyl'i^ iêmîci mc>n,nrumieuelrei>ntUl:!n6e
o), ^xvl >evl îe/c, ciiHulelt I^crone încnienl!
i5 inucnloic. ^m cnim> vi lunr lliHum clt > uuilioec
unlll lc,lri5 lupeiel nnuin l.unrcm s conliinlcni Inociecin
ilcil I>uniic>i,>l,u5 qutum linûl cumplenlut ckconl
3. lc>r, il,. min. 4. 1 vnclccim sei cliebul ; ninc eli , l n-
ûlll nnil Iôuliuni loiilictu licliul uticipcni , <ionec in
mnil lK.numeiul comslcilur, sc Iôuiluni licnt vieinr
iiu5: Xicque nnusille beionicu conti! !iel>u5 65;?. cun
oii i< l climicli.ûc>l feiciel, sc nuli5conKnlc>mni-
vncicuiinli nni dolore , cnmnrenenuni eniln illi l
mlillim iicz <)z^ sclcli?. ilui nc sieiiciu vn Iioi si
lcmillx l.unicm luêiel <zuin communcm > sc cun^luenlcm
1.uminiiuln l>ciic>6uin fiimu5 omnium inuenil Kleion , vi
iimuz > <zuc> i noincn clc inliiiuin : Lc nie <ieinnc,ucnn-
li5iecuilul, ûlelilnumeiullil>el!luleli, ^c quo5uo Ic>cc.
?olic<zuonitn l.un , vi muo iiccoilnul , nui vu > sc le-
ilsc 5i>Iil<!ecemnouennIi cuilu llilcieo, c psce!il
iue lir, vi in ûluci nnil mz^niz KIctoniciz > noc cll in
nni5comml!ninul 76. ipl nlici^>et nei l>c>il t. sc in nni
zit. sc lci mcncm5> inic^lun iicm pc<! sc succellm
/cmsci M2j;il 2c lnîl icie^c! nc 6eiiiitic> qu n6cn
lumc>!i l.un Lmoc>Iillnicln l.unlioncm qua: lic<un<!o nn
I.unli luoeil^llicut > ^ qui prciinllc ^s< li///l, noc cl^
jnciliul liiciiuc conliini cl re , <iccin I.linllc)niuul j cur,
!> Xolil inl^>Ieln mninin , in ôiaco poreN in orlincin, te-
6nci, iczuc cinuiiillimi comslcii z il ur ^nnul luniil<1
rnu/IIm cuin lolilii ccinucnit. ()u cle ic conlulc librum nun
. cicinil ilcn^ri) li.c)M2ni rcllicucncli ^>i<Iii sc uloiic (iic>
?c>ri)Xlll ecliiuin. ^ceiuln nxc s,cciociul communirc>i'el>
cur CIli^îc ,c ein leêiloi (!lli^nc, , vc in 1ccc> <li-
. nxv Z'e^, puH c^llronoloaz lien>6cc <Iurlionel

^ sc l^l Impetioiln. 1ellinrur enic l-lili<,ti<r omnium cem-
porum .lim, luinciineiepciinluc Il.een2 > sc li.el'nu-
l!il nQicn iaic <^lfinzcnciz ulummc^l, nnil uinillez
?!uiim velon,mclmiuuin nn ieille i null ui p2uc
l>!pciNc. Ûlelci quin^cniclnllln^>ctil>luiil ?e<l<
iciûi > co cûiH circ, eiul iinem lmpcii , sc ^lc>nrcn> , uc
' , in tiun>ccc!cie, 2ui muriioncm liquiu conli<^ciniieln lu-
birc 5u!.,nc.I ^lllinc>l,su,lc:ll in ImpeliliLc^colllM'^le-
loiuin, ^llvlioiulu, clcnique in^c>in,nc. Lc ivilum cN
ûainocio I^ct>lc>nii61'ef>tuîui Oniclil nnciin nc-
licxluw i>ililui ll^>c,n,nl , cuu ucnui Cilliiti sc u
nli lemm muuiionc leûu ôli nnum ^yo. quo n ps- '
llileltl!l!licl l)n!e!i , vlplini slli>n Llsulilnlel lupei
loc l)^nielilpul. <uiuicusm , ,Iij in lrlnrum mc>-
lul, que in zliûlm Kl3in > q icionibuz tt Vcrric<>Ii
fenilll, lij in llllnlun^ lupciiolum PI^nclium ci noi
Ilum ^liônum ; lij , vl^lin^ln^mlrm cûn2iinîumci^
IiirmoniHln , qui, inquil, squilli i,i)un2 <û,nll<
iuz <!icil nrmc>ni25 vlli czua. cum I^2iui poltc <!e^
lioi Lignac 7^>lcum2m^ciic>a'um ncccllc clsinnic lm^c-
^ l. ^li) icHil in liomiuum piincipumcmc nelûilim l
lê iuin Nnlureloqui , um mutiunum lc^noiun^
^clicienHl? cenlenl : ls elenim^l^cêlôaûl> occc
filncipe, sc I^clpublic pniunlul l Vn2e cum Hn coium j>
nm K,c< public, ûoniltiiil'iuzcucliunlur. ^ '
ô>i,i^ iiicc , l.line îciiur icûl,ii,mc>ru5Ii ll.
cuiu5?lner : ljqulln! erim lumilur slc>i^sclûmcnlc>
iiieuliicil, sccjuioni5 2nibcni > qno6 reumenculn
N ccu inl lium bllciuin sc Iinm mocu meaij > lu ell
<lilinn loci mecli) ?Iilnereb Xzc>ic >rque i6 ôriillmin
tieniiul in l.un > vt verH ciuz cumlolcconjunic><lij;noscl
ûc. dum enim compcitum Kl, 5c>Iem ncn vnisormiier
Nloueri in 2c>i,co > uun6oquim in lemicirculc, Laleli
lc<ilUl cKo fcre iiebu cum uimiio mîl, ûim in ûlir
li ninclc<iu<Ium elt, iplum inczuIil moucii in qu6r4-
tinul ^c><iici : I^m mpoie lii^Hlcni , sc plulcmii plurcl l.
6i inlumcbr in siimo czu6nie ^ lioc eli b quinoKic,
Vcrno re le^nic>l elt in secnc, qum in ^rim ; i<ii<Iimu
um cir er<lum scicum 0ucii. duiuz irieulHli cu
lm lIu,t Ll2nnu5 in 5pnl, ^luni... lciiplum viêle enm
li in l,un : ploplere inûiiiiui eoium Xnc>m!i vr per
mK,I>eur quiic> , sc veru5 moiu, liccûe ûn6tum îci
lum cuium vei l/ncii nberi ûic.
^l , QIol , <3IIin,> s6u in CIc Lc>rlcm sl,- ';.
zim cie lûi, vic in Veibu dienul. Im.
^l<5ll^ ^,e nouum iiem <>liu!c,Ium ^nlAi- l4>
cum non i pli^cm ,l> ^mic lesercoribul <leHum . tûe
lûc û<lm fl<,priilliium ictzionum ^ vecul eum
vec,lulc 6iH, ?<>,, nc>mincuw. (>ce ,ie i V. 5
^?^ll<:?ievl noceli,^zc><>lul XlHicc>6icunturum?olu lj

4ulirIi nooil iuuilu, cûm ciiculu5 cicceuml<lMlu
?I ^<,ciicl iiem uttili nodil euun in usîcu.
45 I. X I c o n
4lL. Xli'lÂll (3lce clicilur dorlcorpij , Neil, 6 ptimm
elulu<!ii>icle nl>lu ^liiil ic luui vn ei lielli iciil, le<!
iln vialenriz. Vnclc cum I.uminli!,ul ter>err M2lim
înil solliccrur , sc non linc vii ilciimine c violcn
ti : lDum Vcnclcinc!inil,6 ^lu<im> c ?ne<>n : (ûm l.nn
in cxinc lfeu oencllcnum ^r,ci2m piincisum coms2i2l, f>
cilque cosum iniimum f^milillem, Viiciu V. (^H^.
tilnl >n loci! c>>mcil2lircl olcollril, 2 ûoium vi6elil

s!^ 2n2iie ponc-
K, necellHli li2niiieicu per ccnliuin Xluni , vnle tim
^8. ^?ilH ,l, Alberto X1,^nn û coutlio5 omnin

effcHu5cpelirnrcl. sc 2 Lucil.
,. ^?icioz. liqui!cinloc,ium î,lnerlIiroppol,c<,
luM incoli i)lclem nni mroiioulconti2iic>5 liil clkcul
tiibenc. lic ium 5o! in vn2 plle ^lilicm fcic in lie
^l-<iiumno6lilinciucit : 6um vni <licm loniili mum ,2c no-
cm !?rcufil!mm , 2lticcnll2n<klem blcuill>mm ,îcn
Innîllimum f>Fc>clct : ciuin vni ltum > !ii scilll , clum vni .
Ver, Iccri ûlumnum f>2l, ii cleinpli, ûi lub iqn
vcisnrur> N2m iilil solum in !iei nuilque Iicinaiione li
cum pri<iiil cc>mmunic2lio , crm ibi vr libi <iium
li> lcmpersc vt)ilzueqnincîum : um lic û2in illic ea
^n tempore uveml ul l^2l : 6em lclil inieulio , iclein
Dominum color. Ni 2 noltii communicei luslc îci
vocioulo 2l>pel!2ntul.
^ l?ii> vis qu2 obuetlil pe6ibu5 in6cnl , moc en!m,
vt 2il ?!iniul</<e^>/u ^/>/7/ />,/ ^^/?//< ; iuur vul
euelilliml.ncliiol^ncif>c><i2l, f>i êoilum vers, in-
cce. lûl cleiiclei l).ûull!lu//^,/e. <iec7//x0 /.F.
!m tcltimonii i2ci liccul cc>nn<lic j,iol>re null
lrinccle<ien<lnmelle ^niic>c>c<2z inuenici , proincûe clle
l,27l>cum>llo5 2ltlucle : ^F<> inûir, c< <//,< Hn'^/
/e/?e/' /b/ e 1, ^<i<^, / ^c e/?^ 6e^//^<l^ ê/<^
/,/'</e/?</<ê <//^</ 5/ e c <^>,/ e<7 ////c ^>! Fe< />^<f</. I<1 ililum,

lenlete eiilm l.2it2niiul liimiznuz /i. /. /?/>. //?//. i.^^>
>e<! <ie^<^< ^^^ .^. ?iocc>liul li2iiul 2li)iue!
?2tiel 2e vl om wÎc 2ucl!icnl qui co5cl cc>neruni!>l2<:
^luni licu im' coms>cllebnll>l ^ su2mque senrcniiHM
vrofcrre minimc 2uerenc. dz-telum nolliiltcmooli!" vlqz
A,i. <lc ltmu eli lau ^nli^lxl 2i<zue in leîauil ncliii5 i
N ovfc>ln5 uonlincl ei ^c!ln vcique pic,n,tcl , ^t illo
n^l moci, slin<ie cclc!irie lic : >iu>Inl cnin ^l,-
lic<! c5 Xclcci5 nolici ,^c l^cliZioii Komin <l Lun
liul sl<linlun . ineûe illi <l nolts^s I^reion, c
vu< lempll5 lflliocol nenc emcnso. c lcinenlo vn>
,<lll05cumuelc>I'!l,c inuill vuliu nnininil leucriuninn
Vn<le M2N2 Clnolic I^ci uul usniciil c immens
tllltilto^kol>cô!uinbul ell<lelel!c non lm rcnolun,
um oûln ccc/lio i<H eli. Liculn<ii sunt unicn cr6i<2i,
?,rrcl el icla 6<l, <IIlceim clnllnl!ninl>ccnluclc
e cvl laitc 5oljl cnluenliil limillllcnt , cciêrenlUl
fii > ! noniinel c ^<im non procreiol , quincloûi-
em conltn5 oinniu lciistocum sm eller > ?cl ab (kleinen
mnoie ,<zuo<iinln,ncLc>lcIcm c i!Ini ûlinlen pl-
^,n ilumenliil inrln!etuc Ocnu , <ûcm nullu nomi
nuw onil vnquln5<:6 nec neimezic oocuiilel. 5Ion<jun
Nim z>rlrcll ernc I6licu!e ili dnlumn in quil
t,liinlclincio^^/ ^//^ uinn b vltcliolinlin-
nil i^!i6icrceb2c >l>lteiicoHtûc. ?<zirc>liûi5 vniuI<xi >n
lipo! spiciri velil eins lanZicuîni <^coZs,s>ni <^
Li.lll. incnli z>clilemnuineio<>Nluc in<icx> qui'lii-
îlo ^ntipocltucn ^leiininuln<êlnon<lrct. in czuc, tol Zl
2ul li>tuainilenllnlntul el5u5 z>lmvnm ^ zuoi I,t>-
luciinll nbet in fl^Z Icc <lt diuir > sc von cc>mi>5 it.
5ic ^l! in lsnni lulIicei f>nlll,i^m<>lonunl , ic 1.cui pH-
lilluelltln in îneiic: :îc îuu ienleu <iiH5 ^/ </, <^
/<</< clenli nibu Olinen<Ium , vbi cl lc rul>n<lum l> in-
uilianibul 1lrotum lnuiuin 40c. !cucluin ciciiciunl
l lic <!e llnllli : Ll lc c^nlioc><iiz leu ^nticniuc>nil,lil<ii
l>nl ,uict!2ln.
/^'r2<tl<iicuntUlNeIasej,n<, I>2urentio in Xnllue' ,^.
<zu>lud conti,i^c>n2 im6unt.
^^lcu^c>t eiiiili ,c>i ^l,crc>biu n,l,itlol <zo ^,,
bnzii in I.un2 , qu in o^noli c, 1 nbinc, <^n <le l
viê iu Vclbl I.un3.
^^lc^l5 voc,lUlbNirccl, cl'uUicl dini^lnixzr ,^^.
kslc^nn,e quilll llniln2ioii ?lo^cc>mul< c z>ul,nc^
iflnlli oii2iur>nocelccit o6tnuin l^!enci2lûûlt!>cuiu l
lnen dnil llior oliui I^,c>ln cil issXaien<lHl zu
emole inûic lîol<<>cl2. /'tt/ </.
^^1^ Xlic licilur inleiior sc u, f< ^Nlolibij ls
!
4 LEXICON
uoluitur ,crcumfcnb:u:r. Diriruretiam Mmtr, feu etiam
trtx quia pctinde 1c iubet., (i tabulas quafi filios in vtero
gerat.
* Antinovs (idus in caelo prop xquatorem ad Auftral.em
plag mi Tub Capricorno fitum formatum ex aliquibus iter] lis
lorormibost cum Ptolcmzus ipfuro inter -48- imagines non
connumeraueiit* Kepletus ei alfignat ltellas feptem > at vci
Baierus vndecim : dicitur ctiam ab aliquibus Ganimrdes.
. Ant isc i a hoc eft intuentia funt partes fignorum arqu di-
ftantes.a Tropicis i au: ab Acuito: , qua? quidem fi finteiuf-
dem potent;.* & candem habcant declinationem tarn numero
quam regionc dicunturabfolut intuentia >& primaria > fi re
to lint ciufdetn quidem declinationis > fed denominations di-
uerfz > Tocantur communiter contrantifeia (cu Impera tu Sc
obedientia > atque Antifcia fecundara :& fan qaod ad par
tem Borcalem declinar 1 dicitur imperare ei i quod fleftit ad
Auftrum. Porro Vulgus Aftrologorum computat planctarum
Antifcia in Eclptica ad numros refpondentes > ctiamfi "illi
aliquam habeantlatitudinem : quo fit vt fzpcnumei ca pro
Antilciisaccipiantur> quz vete ex Ptolemzi mente Antifcia
non funt 1 cum non eofdem cum Planetis inueniantur deferi-
bere paralleles > aut in eodem parallele confilrcre. Notum
quippe eil variara Cup latitudine variari etiam declinationem
variait & parallclos. Vndcfi Planeta latitudine przditus eil
ficutineiusdeclinationeaccipienda, latitudinis ratio habenda
eft > ita &in eorum Anrifcijs fupputandis quz profefto nihil
aliud funt, quam itdem vel xquales patallelli feu zquidiftan-
tiaTropiciSiautabzquatore. Quaproptcr mrit Placidus
AcTmittfua Ctlefii PhilofofbiA relicto nomine antiquopro-
priore vocabulo > ea parallclos declinarionisappcllat.
218. Ad extrahendaigitur vera Planetarum Antifcia , aeeipienda
eil eorum declmatio atque cadem proifus in (ignis Antifcijs
frue Intuentibus > fiue Imperantibus & Obcdientibus fiac in
Eclptica . fiue extra i inuenienda & hic locus erit verum
Planetz illius Antifcium i ad quem portea deduebs figntfica-
torcomplcturdircftio) perindc ac fi pertingeret ad aliquem
cius afpe&um 1 & Intuentia xquiparantut coniunetiooi > lm-
perantia vero > Si Obedienria oppofitioni.
Ponamus cafum , quod Sol verbi gratia > qui femper incedic
per Eclipticam reperiatur in gr. 10. min . Leonis > cius An
tifcium bene eiit ingr. i9.min....Tauri in Eclptica irem com-
putatum ( vt alias fieri folet ) eo quia ambo iftaloca conue-
niunt in eademdcclinatione Boreali gr. 17. min. 4}. Atenim
demus Luaam repcrin m alicuius Natiuitate in gr. ;. Cnari
cum
MATHEMATCVM. 4>
cum latirudine meridiana gr.j. verum cms Antifcium non crit
in gr. r . Grminorum quicorrefpondet Bradai if. Cancri Tt
vulgaria tradunt przccpta, quia deiis nun une venficatur
Prolemzi diftum quod *<]**littmpris fitute en,' *<mm*
ii ff dicnt (dem -utluk freine funtrum *qntncfli*lmm
Ted id indagandum (tue in Ecliptica> fiue exti in eo lern paral-
lelo declinationis Lunz > quae cum datalatitudine eritgr.ti.
min. 18. Igituc eius verum Antifcium eritgrad. 14. min. 40.
Tauriin Ecliptica > quia hiegradus rali pizditus dt declina-
tionci arque incidir in cundem pirallclum cum Luna : ad quem
portea gradum dircus Sol > iure dicitur ad Lunz Antifcium
deuolutus.
Accidit ciiim > vt Planeta tanta fit ptzditus latitudine 1 vt *1>.
eraandoque eius Antifcium extra Eclipticam prorfus > im
ctiam extra viam realem alieuius Planeta; (igniflcatoris cadati
vt proindecius Antifcium plane vacuum rte remaneat
quippequodnunquamab aliquo ignificatore per viam fuam
realem incedentcra per direftionem attingi potcrt : Se ide 1
cafu eius ratio habend a non ert . Sic ponamus Marrem repe-
liti in eodem gradu - Cancri > fed com latitudine boicali
quam fine habere pou lt graduum nouem : tunc eius Antif
cium extra Zodiacumcadit 1 cm eius declinatio fit grad. 50,
quam eque Sol eque v litis figniflcator vnquam attingiti cm
ad fummum ea in Sole exceder non pofltgr.ij. min. jr. Sc ia
Luna quacumque latirudine prxdira maior eile nequear , quam
gr. Li. min. 7. Vndecm nunquam poffint pertingete ince-
dendo per viam fuam realem > ad parallelum declinationis
Marris i nunquam etiam diredionc pouuat ad eius Antifcium
deduct 1 bene vero ad eius Contrantifcium , feu parallelum di-
uerfz declinationis > quod fecat Eclipticam aut oibitam Luna;
per quam realiter inccdit i itavtnaotu fuo pcrgens, ad illud
tandem petueniar.
Eadcm ratione qua in Zodiaco per zquidirtantiam punis *3-
Catdinalibus confiderantur Antifcix > quz funt eiufdem po-
tentiz i & eiufdem pene atiuitatis > ac corpora ipfa l'laneta-
rum ; eadcm inquam ratione fuira plurimisexpcriroentisin-
genios admodum adinuenit P.deTitis in Ctl'fli PhiUfofhia,
Antifcia in mundo per zquidiilantiam videlicet a Caidini-
bus mundi : quos, ficutillos parrtelos declinationis > ira Sc in
prxfenti parallelos cofmicos placuit appcllare > qui plane
eiufdem virrntis & efficaciz arque Antifcia in Zodiaco > elfe
conipcriuntur : fed de his iterurn rrdibit fcrmo in V. P/trailelt.
A NTiscn a pud Geographosappellantur populi habitantes in
locis Antifcijs > fie d; cti quod obuerias inuiccm vmbras M'
D
iul, c rclilcij, ûicn<lem nbnl is,ci!cln , sc icul
lem. limiltl.
!m z>^lHm iêwu, sc 6inirli>ur, cl !i,n
ulm i<l te5ancie5 nnn lencel , qulilin <!cên<1cntlln ^ sc
luc>ci6inHiinncm û^m nIicnl intcrio illlsulc5lsn
cliol vniu < vcl iucis. lû !e l ,6 in V. H)
^1 ^ôlci <licuntur : ^>l6 c,urllibitt,il5 , populi i

rquI>l>u, lello^pc>lllis2lllcli5, llinc in6c i<ûtl>leln
cc>nltimii, i vt nt>cnlc,n<icln llilunem locc>lum , cm
icm uumerc pc>Ii eIcutionem 5cIuz bc,lcul , inlumi!Illultiinnl, ,nl
cnnleczucnlel nHocnnc>uIcl > lel in oôolili lini scenilc)
nc5, Hu! lcuzîulno, ^lilelûe noHuinol > czu,le
6cmum lnpolum ilpolilion, locorumaue mêlies , lc<1
non^cûc, noc clt non in eilllciu lncnoul lc in oz>z>l>ii:
ûln enin >Nil lolltilium iNiuum cciliit, sc vnlque ilt
torlcncnr, >Ill i contliii nêmi rizoicollipiilscinlolen
lliul : qun6c> illi oiiclum Vc5lli<i, ii ûtumn!,
ms>u5cptiun!Ul , sc menm fiuuulu cc>pim coluni,
1!el iunr eco! pili bon 5si , sc il,icore! Kloi
2c/nilii si?. kiricmum inlul sniti l.,urcnli^ 6i vulz
Xl^2lc> sc Xire lubium : licur c contl ?crici >o-
urûi n^Kilint lun vnc>^lnic!inl>, co<Icmquc siIlcll>, lH
in loei ciuscin îIIcli o^poliii , vl <licmu in luo Ic.
^,. >?^c?ix 6lc icicur venml lezntli<,nIll ^nul e<

quluc>l Cninilinu, l!cl!i6tu5,Ii ^ro, 5cu kolo îclico
vn<ieluiNHl. LNcne!!lei fliî6ul>c liccu5> niuosu5> 5e-
lcn!lilmnc>5,cc>llUl>lic,nil vinclex, sc omniuin s,!uncni-
lnu5.lic oonimimtiiîiic!n iii iloiibuz, sc zeiwinibu
noui iulensu: l> lnl uciit ?><^^<<.
1l ^?li,ic)?il (!5ce Lulu, I.iini iicimr, c 8ut,lcilin>i5
Venru ss>ilnl b c>ilu czuinoHiili : l!c liu 2!? ciiien lole.
Llt item nu5 tl <zu,luc>t ditîn,!>r>ul > cluz , Hl ccul,
leûe ?cu!clno linui->
neu<iiHu. IÎoHu pleiumûe lilet, sc incifil soil^re cillenl
lole. Npeine piocwcit tzilu : Nltl leieuittcmlil!uc!l.
<ônsciulcl>isoi,>,c lHlunli/ziil elt slen. In Ili l
<llulê!ucullHuueii, c lnôluln inl,u< û

<<!< lere iilllunt , peiicnlii lclsc , lt6 ltiOtnum se^
cr loriiunlul llc6tum ; i<iê Kc in cciril p^nctlluln con-
rrcibus, ul>ill,l>cioni!,u. Li potillimum l>c> c>olelutuc
ln ?l^neti^c>minil<>l>no<llum uomoium, vi 5lusni > sc5o->
Il5 s ^quiiul enim 5lUrni omicilium osnouilur I.oni ^ cu-
iittliominHtoi cll lol, sclice Iiû>5. ) 5iulni< sc l.uni
louilsc Vlircuiij! ^ril^sc Venel>5. ()unc!ocumnue iitui
illi ?!net , vel ccirsore iunûnrur vc! ciecju,6l,ro> ut 6
vpoolnc le iclsiciunl ^ mz^ni uuiîm cffcu elf>c6lHNl!i sunt
eil ,clilmut2l>onem > piilertim ,<!llcluin6csu2r. Lt5lurni nuiclcm cum lo!
onicllul xiucit icti luroulentim , sliî Maximum li
Ml>olil llla i6 ^>ct3t, in linillellellnebu!: inZqueilpIu-
M2 , sc ccmlucnti rempore , niue > ^liscitim li lluinu
luciir <Illf>o<lt0l sra:6enl!^ luminilium coniunitioni, uc
lno<liic>ni. Iouil> sc Klclcuiij con^rcllul, nu<5m5 ur
cpool>tic><!<iucii vcnto m^nnz,rc> r mnlu,cr<!iclione5l
lx>lum > liiliciolum > sc similium l^n^cm XI,nilsc Veneli
nuenicn, înil imb , ^nnînez cc>lulctione5, loni-
riucumsuuuin pe,nicic. îic , inqu^m ^ iii, erneoeii'
lioni' soilium lempci lolliunrur luum clfcHum , minoren
ûic>rm û,n inuicem coniunûnlur , miioiem , <zun<l<
ppcinuniui > sl mnimum > nunllc>intcl<!>r l,uni > Venu,
uc ^lclcusju , iti vi eorum ,!iauil<lcllu2t Icui ^ oonliclc-
lum ; r ll I un 6eNucrct i lnle <! 5luinum s ut Vlelcuiiu5,
<ui el le llni6ror est plnui: ) tunc cnim m^n imoiiun
cc,lieloc<!!n6 eiil > siZesellim s> cl>lum,!icû!l l>i lcnc>Il-
6u5, ut l nlncc2ielrozi6u Iceli ioil êiienliu cor-
z,ie junêreiul.
^r/i>!l^/l(i5^!cuntuillell Hbiconclil sfnoiiic ob, 7.
lolem vicinuin >cuiu3 <ii^, ium fu!ec>liinl;uilur.
^rnl?^ , noc cli mi<sc>t<iicitur ,û5 Vit lirol ,z,
^ldt,u tt/e^, leu //)/esi ; eliquc pucl ^Nruloôl luminile,
plni , ui!>u5 !c>cul in (Dcclo, qui in Zcniiuiiz vit lumi-
nium sniliicui. Li bcnc qu!<lem<fc6tul. rcibultul, in bnc>
lum ilpcttu > ,il2m robul^Hln . <ii,nuln,m , v!im , iu-
cilcûeieiiluînic! obno,i,m f>oIIiccluc : lnili conllitulu,
lcbili, in mllolumuiLnililibu , leu ccilum nolt!ll l6icin
/eNiu , m!H7lcrt in vi, c nun<3uûe iilelilum, s> lisc
ionc feruenl2t locum ^nuelicum > noc cli2b<cillc<lem.
<)ux uicm lim loci ^nii , licHum eN in V. ^<'<<,?<,c-
l quinczue lncum UZniLl0l sionir ptulcmiuz > uui loilill
nuint virrutem ^lna:iicHm: Iuminiie cc>n6ilic>n2rium ; lo
5^nn nelnê 6eiie, I>unm nvHe : r>,ucm, qui ^lu
v i)
l>lset>uHl olitinetin locisluminiiium ^lccn<!ent!l, ol
li sosiun, sc f>r?ênli5 luminlrium ccn)unitioni5 > ul
olpl)lilli,!5 , s^ ! plm slw foilUl! seu noilllcosum lun-
lcm6nHe: < mcl! relieiiintur in loci5illcne,5> noceltin
^scenen, <lcim, vn<iecim > non sc lrjnim 6?mit>u
icliccl.cû uc iinl i^lc nclclcc,nul uc cum cc> Iicluim
nc>cni5mi!>t!lm, sc5p6tum. lîncliuoecim sc 061H-
u^ , qui nullim cum noll,lcc>s, connclicmcm lI,cnt , sc
^nuc vr>c,l,c>u e terr cmeljenr>l>ul sunt implit, i6c
b nac ncûcic elcl^cluncur : vn<ie li in ii ltpeiiltui Iiqui5
<ini6i,5, cl quem li 6e iure vii oroiolzilio oeltine
lt i lr<kli!uiilicul , 6c sumiiur liu ei line luccc<icnll
mcxlilcll^min IncilzpnXiicilleêlizlUt :lic>quin, null
czutucl lupl<l>6lii ioncul fucrit ieietM5, llumenllul eli
iz>lenc>l<,scc,rul, sc l.ine c>l!eniIi5 in vii ltc>lo^2lincml
czui ninciminul semper , sc vicumque ln ecnclIcm nc>e! vi-
l, sc v,lccu6ini5 ll^nilicHtioncm. (^lio^cl r>>2neim f>c>tic>cc
li^nit btinentem in locil stincislinul cniiur: mol<
numes!.6uettunr!iqui ic>!um stirer ioncum cli
mm > lebete elle inuitum cclimil ptic>iciuil, <inc>c vl
vi luminirium pliirii <ii^niiHte l;2u6ere lo^l > nimiruin
vllil in ^nu!>5> f>!cnul iumine, curluvclol, tczu in lui
l>Anitil>t>u5 ellenlilil>ul, ^lij c> l2c f>trc>^liu eic!u<!unl
mlcticc>l l,l> luim ml>^niiicm > sc êrcuiium ol, r>lntn
eiu velliilem > luminilimbeclirziem , sc lolol c>ene6cc
6miilunt<ec>!quenonblc>Iuic^ lcuz.sc lNiiril: ^lionuin lcmpei
ui ln forluiur nnite , ul noiolcoriu 6e llie lumenclum
zt<rc! Diente.
!?' >?i.iv6licc,cilur?unutniIiu<! in quc> te!!i>5,,uc
<>clu!!iûocl MHlimîltit H Zole : <cul/'e/>e//> punctum
in cûo ôle cûm minim liliil.
^4" >?H^^ ff>e!!ncur <3rciz planet minuti numerc,
czu,nc!c villelicet cNiciuniur li<lic>te, sc eorum inc>tuz liuinul
elt minor mt>mec!ic : <!e qua re ville rl,inum, liolquein
^41. êl^l, Ne V2II, , llicitxr f>Ineu ll0sir,6u5 . cum

lnouelui luomlu , ptoptio 2b c>rtu ?<! ncciium > ocell cc>n>
lecjueniiot inntece!enti Nu, //?^/utcm , cum est<ii
Hul , sc mouctut gl, c>clu in orluiu lemlec c! eonscquen-
li litzn,
4. H, vil cobll),l. icilul i l^l, llllic zli
NU! VNN5 I.eoni5 iNcn5 lul, clisoollliont tNllnl , lue
lc ll>et liniliiioncm elulclili , violcnli il,oi>5,
u!ci, libillini. Vc.
^?v? in lpn!bloiri îcilur iliul Vecn Vi5ei- 4.
>5 sul llnminio iVlercuri^ leneHuli5 , cii^rilii > <iel>il,t,l!5
embioium cl morbo, lboie vellencli, ciuitl <!euNncii. 44
^?i> lcu ^lulc, <<iu5in c!c> <! ic>Ium ^nn,tîcm non
iu z>riclcin 6eie6ium ninenl c>uuci Neil, lub lieoo li^lll-
li). ln.
>?vl<!iciiui!iu<1 ll<ûl ncuum6 polum item ^nr<Hicum, ^.
cc>nl^,ul llcllil >. iniiw no , glio nomine: Xinucoli, c
lU<! N!?I<iill ,U!l.
^?l.>r<^lccic!em sncn>n<I!lcurln,, sceonomi 4.
nc li^nilicinrui Neil tili no conri',n, ll,nel>l conlllnn-
nem, nu, minime eironc > Hc iscurie^ Kmilitei l> iil.
î>i,?licitulliimmenlum, t>c Qioil in <û llI!llu> 47.
illsmlxii 6l lunf.
Xi>oc>z?^ll2f>u<! OTco5i<icln sc>ncc seuc>Ii,lio intcs 4t.
Leiil ûlclc>c!rcul<,conkc6toie<iil2<l i<jem punum vn<ic
loucnccrz>>t > clu sc pcriuclul nnlllil iiciiur. ^l <> lolc
clnseumcilculum'!leiiu5leu<lulur loneeconjuneilul!-
ti llio , iciiui/)/ : tnliiu5,ulcmc>icu , uizoin
liquciinli^ni liuciliicirui /'<<//.
^?c>vli>^l. I4ocvocoul<>vtimr ?c>!cmu ^ </, ^^. ^^
in ve5^c>ne^ll,, lliccn t>uo6 czuinclo foriun fuerinl c>o-
<!le cjc luminlil)ul, icinlu cilienli > vcl,sn<ien5 non 5-
icienll , nitU5 erit seimui, eur.
>?c><!^vl><3l<lic!tul l,r! lumin licntcici> ,ut Lpi- ;
cfcUp!n,lU!ii^l,bi^ in<>,con<lic^ri !cu,tiol,
!><>,, ^,I,6il,lczu:llunl : l ll lc>c msoreelt in su,
^jol,c>lc, lelum lium <I,ncii , in cmo <j,N,c ll5
nulluni 4^l8,.>c>. cum men in perieic , ncc cli in t,l,ll
> ûî, < in >uc, ics>cti!ui cum ift in d,l,iicc>rnc> on 6iNt
cemi, Uuiil , nili milliir. 47i,4<'. i ^t t, qunlil,
eln^,li<,ni5 ^pc>li periîo > cciue reîoni c>cH >um
iptilul lc>!cm il, vno iri iu lnlil z> linc,m rcitim
tl milliil. ,,48,. ?cil ôc>^ , sc periii i>Inelum
linn sunt lcmper Kl, in ccxlcm locc, 5cl succellu Mlioril
vrinti^cm ol,sciu2mml>cesccunc!mc>l<iincm<!^nc,lum>
llllluoscH iznien IcnnNiina, lc sen insenlibili moru cieri,
û omni illcZuljlem l,iiuni in plurimiz , c lrcil>: i
inlumolu f>l2nelruln,u,u>in Xl>si2:i!eu6unlr!ic>le5 ve-
!oci>lc5 in seiiîl , c mlim 5ol : qu 6e t ^lc Xliînmn
.14 I. 5 X I c 0 5l
?I. ^roe^l <3ii sunt cnli lubieirin , seu ln lpir
,touc in mir pucivili cuslu inen!, qui Urostei im sc-
luoll lunl. sc lemz>cllum,u<Iolc : <lclil illcplin. i.^.
5^ î>ol.ô iciiul niiol Leminorum ,lio nomine Ollllorili-

<iulin cIoo!,m in (^cminilin piimo mobili , nunc utcniii
d,ncio conNliziium. (ûiul z>l.cinu, Neil inpile ^bic.
^l^ ^/e <Ki lccuncii nonori e niiul Xlîtil sc I^lcicil-
iij , c o/ilum licuini, ell nimium fiocclioiH, vcntoz lusciur^
sc elcm tuco.
1)> êc>ÛHîciml l.un,cum2sl,ne, veINcII,Iicuiu,
conûn6rionc 5cce<lii nulliûe^lleii io^lic : l.,lini ici
lUscuisu vcul> , sc fculil.
54. ^?oôe>l(iice,u<iiunlcoculctionel<zu<1,nl, leupo-
lius eti) ûiliiln euiul > ic>ue cccns, pole > zu c! rei-
lim Ibenl Neutrum c,suz iwiti vi6enr>i, vue sc vul
iiel! cacnies vc>cil2Ntul.
zz. ^l>oiil.!4x Lr^cciem so, ,cellccûlnololco^!,noe
elrquicûiclel ^ltloiumconuenienti, sc muiuo lesncuii
li cuiulûe cNcilui ooni > vcl mIi , cccrli ifliu couî-
luiic ii>inr. N <ie lc cic,nr ^^>olclclmium ?lalcmi
Iit>5i.
1^> ^?oô nu <5eomell!!5 vctUl e ns KUt lion
li > tzu Icei l!lonIiz useslur ôienli nium com-
lnenluioili cxiNcnl ipli coli > zul proinlle itllionlil eill
vldoc Luclicl lio. 10. piopos, 74, Ninc
t>?> ^roôxl^ ciiimîcilulin Kluli lcmironiummiu5^quo<!
on^>onitur Uiclil sc ell ioni lelicû, z>2 . û, i^>5e ronuz I)ie-
li > sc lemiconium minul luner.
>1^> ^rrx,llil^ vu!ouc!iunl null îironoino, <ûr pu^
<3i2rco /'<><<,'<. 2nz,cII,niurolienl, viciclicei sc insulil
qu in luoliml eneniuc ei cccnti vpocil'u, i<ique <>ue
/ul,l^nl!m sc cosnu5li2ocnt, vrclinit, n,ol> i^culli.llclcl
îscuronilH fc. siuenulliin nioclul lel e, coilionc vilu
Lnl. l.llil,?,lIan , ii : lc zuibul mnidulluil
in loci.
l)>. ^ri^lcîio ipucl Xstlonlimols>nc!Iul oio^lcllio n!ne-
lX Icuioiiz , eilllcnt!lt<>mcninii ûniiicm ocoil Iieiiul
z>on<Icso, uuoulque cicicm colnoie iuLiur , 6 6isscien
li2m6elluul,quic^ s^li!!io eius<jcm 2 coniun6tionc z>ll,Ii
<um slinec oo<icioso ^2i<zucclon^,llo2oi!lo ; iii tlncn, l
<icmc m2ueHc mticiuc,lc!cn : sc in nl succicl iuillllui Hl-
nccTus Pliicu5.
><<>. <^n2luol uicm mo<ii contiugle notelt nuiu5moi nlic>
î. ?l! cm,tesûl>!netell6iieKu5, sc! tmen o-
lumleuiol cum llimoiu clocioril tli<ten5>n ucioiibu
2clibu>ilt> c letllnil 6^r<jum>incjuocKslnct, pon-
3elc,or. lecun<l cm vterquc elt lelioiûl^ 5e Icuioi.czui
ellin l!ulit>ul,ltil>ul> letloce<lcn6o reilinîl<l lilioiem.
?'eilio,cjun<!onll!nenlerior motu cliscilo sp!ic,i lud
lequenli iclrorlo. <)ullo n<lcm cum s>Iner Icuioriello
r,ûlciilt>n5 in plucioul r<lil,u5 lcts0l6ien<lo occullil
Iieri iclioii, itemretloriilocliltentiin s,ucioli!>u.1'oii-
êm moil etim continêie sorell<lc<Iulul : <le quo suo loco.
^?i ^nliqu!5u<liet> im sl Lcccnclici , leu Ksic^cli^
lposi ûî Viein V.î/K.
>e,l.l.i clcortusto,ocl>u!o l!lco 6ic!iul-o liquibuT tl,
pulpl^ceêntilrminoium Apollo, îbice H^!êv
,eIs0l!U5 ^,ê.
/o^^klemenlumomnibu ) I,,)^c>N' ,L^.

6ero!>u,ciliu!, n!ullu, flii<l, scnumi<l^ se<l,>rel
oo sum ilui>oililiemsHci!eIteioiIil : licîH , oul! ^z<
qul eniml'ell rotnn<îtlem , sc cum e, vnum !oum,
uiellloullvlunicenlinmconltiiu'l : Vcl lne qu<sl<,^<
lulinll!illuc ^ v/,,. (ûnônui<lclnei eiul rcccllu in lo-
um vnun ll>iuil ri<l , Li Ilul l>l,illioni sc it ,ni-
Nlnlium ic!onc fiti elc. I^m ciu Iocu5 nlUl,Iil lcbeiec
eile luf> lcim> sloindcque toln circum<lre , c ci^cum-
IcHi, eo mo<lo<quonunc,errotum teil, qulumquem-
bicum ciicumpIcHiiul , licque l inilio > rerum i<j olcne so
ltul^nle summo l)l>ilice f,Hum tlt , lc solle ,ll cliuinun
luc! impeiiuin : 6 ^^f^^ //< vn , ^ <<<-,<>/
i. Klox scilla ien linu leclii mol^lmol in c>uoz nu
plo!telniul c errei l>nc5 , qu linu il!ol<mslccnt.il
vnum conZeli lque in moni!, o^l>orlunm nim
>luln!)!lioncm<le!cie ()uo6'elln<lemnifcllum l!r , qui
cowmuni l>',ulium sensu eli flurimi ellericni!lt>lol>-
tu,, licuoi inrm eile ^lli l>tosunîllem,qu,nl lvlnniium
liilucio, qu lii'i inuicem correlson6ent. l-!oci,mcn ncn
olcic > quin luu ncelelen num eoll>u lsnuic , 3i li
iu<le > sc,l>lumnueconll!iunr ; nm serinê lunc ineomon
tium ulomlnenti, cluoeiculi il qu> ol>serunlutin ûinlij
f0lno,czui llofHeiuiolUl,6ilim!nime c>2ciunl, ,c,Ii, ^,
,l>leluuimul.
Lli Ulcm qu nlur su lulcillim scu potiu inlipicl, L4.
veiilln in mli coniiuuo moiu > c lolil l<iiiz elurel>r,oul > lic
lIsH , sc n> nu,nclo<ûi6em l15cio ^ vi oc ^>><tc>lcc,
^> inj
16 LEXICON
fit per calorem que mediante in hunioifam dnlcu , & jnfi-
pida pira tur > & pars terrefhis. qux remane t aduritur & pcr-
mifcetur cum humoribus aquofis . & quamuis mare continue
aquarum acceiTu ex imbribus , ac fluuiis dulciifimis rcnouetur,
femper tarnen eadem falfedine gaudct ob Solis radios perpe
tuo czurentesi qui proinde fucccflu temporis mare totum abfu-
merent > ni perpetui fontes , Si ilumina in mare continuo rega
gnantes ) hanc aquarum diminutioncm compenfarent. Et hi ne
cil etiam cur ex tanto aquarum acccflu nunquam mare ic-
dundet.
Verum hic magna exurgit dubitatio > quamobtem etiam la-
cas etiara Solii radiis expofitj i non fuit falfl ?adquod refpon-
demus i quod lacusnon it apricantur> neque tot motibus in
proprio alueoagitantur,ac mare : quamuis etenim multi in-
ueniantut lacus ampliflmi folaribus radiis perpetuo expofui
& maxime agitati > ac tutbibi . quia tarnen agitatio illa non eil
perpetua vt in mari i ide partes illa; ter reit res aqu>s admix-
tx il lie o petunt fundum & radij folij id ci casdmete S
per confequens faifas redderc pauco tempoiis inteiuallo non
oflunt. Non negauerim tarnen vbi Solis radij maxime fciuidt
ont . lacusamplifimi > vt fub Zona trrida , ibi cos etiam
aliqua falfedine pixjitos efle > vt Hiftorici paAim teftantur,
verum non tanta* vt mare, quippe non tot motibus quatiuntur.
Hinc in mari > feu Ocano > fcx funt motus omnino diuerfi.
Ptimus alterations qui lu radijs folaribus : fecundus vento-
rum vi concitatus : tertius motus deorfum > & hi tres conne-
niunt etiam fuo modo lacubus > & fluminibus : quartus Oceani
troprius vniueriratisab Oriente in Occidentem > qui dicitur
ongitudinis: quinrus in latitudine Polis ad aequatorem : fcx-
tus tandem altitudinis feu intumefeentix, qui vocatur xllusi
& elt ceteris inlgnior > & cuidentior , maxime in Ocano ubi
Tt inquit Kepler us , fpatiofa ct reciptocationis libertas.
Potr de motu vniueiflratis teftantur omnesfer Naucleri
qui ex Hifpania ad Amricain , vicinafque nfulas foluunt> vcl
inde in Palxflinam > aut ex Anglia in Hyberniam aliafque
oras i flue Orientaliorcs , flue Occidentaliores pergunt. Con-
ftatenim il lis etiam ceflante quoeumque vento, aut xquali vi
impeliente icitis ad Occidentales pattes i fcrisad Orienta
les nauigari : itavt ex Hifpania in Mcxicum nauigantes ,
perficiant iter vna i vel ad fummum duobus citeiter inenfibus;
lemeantcs veio infumant quatuor > modo quinqu > mod
etiam fcx meules i quin vt impetum aquarum cos adOcci-
dcntcmimpellentiumdeuitent > opus cltilli obliqu iterin-
itituere vcrlus Scptcncrioncm > indeijue ventorum exfuiHan-
MATHEM ATTCVM. n
tum auxiliumadipifci : Idipfumexpcriunrar Luitmi tenden
te ad Indias Otknulci etiamfi fecundis alioqui ventisfruan-
tu: Cuius rei pluiitna afferunt experimenta Tiimaichus M.
j. Meute, diff. i.ftil. {. Adtianus Metius > & Fumerius uk.
f. HjirtgrAfht* cmf. jj. < .uliin auicm huius moius afciibit
idem Turncrius Solis ardori > humoies > iique halitus ad le
perpetuo ttahencis: vc ctiam quintum , quero diximus mo
r; m . polis ad zquarorerr. i & eoroaxitn intra trpicos
fub via fcilicet Solis . vbi violeniior apparet vterque nun us
Kepleruseum refondit in lunam. aquas . & humores omnet
ad fe magntica vi prolectanrcm. cd Arabes & cum illit
\icomercarai long verofuuiliusidtribuuntmoiui pr mi mo-
biiis tapientis fecum < nines infciiorcs fphxras : atque adeet
non modo celos inferiores, fed Sc Ae'rcm > ti Oceanum li
cet hie quia czteris fphxris remotior > fua vi > & aquarnm
craiTnie aliquantomagis leiiftat , quam ae'r : hic magis >qum
cceli fuperioics i vt alias adnotauimus. Cui opinioni nec retira*
gatur Rcila de Mttterulib. j. tr. t. c*f. t. nec Malliius iM.
/l. + . num. Iff.
Qupad quintum vero motum qui dicitut latitudinis polis i(t,
adxquatorcm cum jampridem agnouit Ari. . Metetr. atf,
/. text. 6. t fequuti funt Alexander Aphrodifxus D. Thomas
Vicomcicatus N*phus> & alij. Cuius au alia fan non (
yt ben dicumt Turncrius > quam Solis caln quidumfem-
per intra trpicos moucrur aquas ad fe illicit i Sc qua: fub
illis funt, paulatim abfumit : qui fit > vtad catum libramentum
exzquanduro , aquae hinein de Septem r i one , & A nil o ver fus
atquatorem ruant ; przfcrrira fi verum cil quod ait idem
TutncriuS) Sole in Capricorne exilente aquas, qua: intra
trpicos funt tranfire xquarorem & naturali mpetu ver-
fus tropicum fluerc i quod ipfum experiri eft Sole cxilenre
in Cancro > nam illucaquz omnes aecurrunt. Aleteles ta
rnen loco citato > hunc motum tribuit fluminum muhitudi-
m> 8c magnitudini in Mxotin, & in Buxiuum mate fefe
exonerantium.
Sextusdenique motusOceani cil qui dicitur fluxus & re flu-
sus fpatio vigintiquinque citeiter horarum omnir.in Lunam
r efunde nd us : de quo vide in Verbo simfotim.
Ex aqux continuo motu Plotinus Philofophus > alijque (^
cam animatam dixfrc. Quod forrafsc non incicdi-
bile exiltimaucrim > li non de anima rational i > eque de en-
ibili , aut vegetabili fed de alia quadam aiterius fpecici
fermoit, quam jure dixenslocomotiicem , & ca (orlan cor-
pota cxlcua inbiinanuir > qua; illis mtiieiccam vim liefe
, LEXICON
inouendi tribuat I quemadmodum de fpongia aliifque r ebtii
in natura tcrtrj ordinis mulci fenferunt. Vcl fan diAotn rc-
icm pored ad animam quandam vniuerfalcm fpccici item
diueifar vniuerfum hocintormantem quodmulti Philofopho-
lum tum ex antiquis , tum ex rcccnfioribus opinati funt, com-
parationc fj&a Macrocofmi ad Microcofmum, in quo aqua
perindc habetac fanguis in h omine qui proinde vt banc
cum aqua analogiam feruer & ipfe ad Luna: motum auge
tut > vt obfetuauit inter carteros Pliniut> tc raouetur cueu-
lariter circ cor, vt tradunt Anatoma; petitiores. Quam-
quain id ne hoc quidem euincit in fententia eorum qui
langui ne m minime anima tum volunt i fed aiunti contincri
in venis tanquam in vafis. Vccumque fit ( quod parumrefert)
cci tum eft aquas ,fiue ab intrinfeco> fiue ab exttinfeca vi con-
tinentcr moueii.moruque hoc fuoterram , qua; in mundi cen
tro quiefeit paulatim corrodere ,& complanare. Itavt Pft-
cjuaniad perfeebm rotunditatem perduxerit fit ipfam vndique
vallaturaex quo demum Gecnlo huic finis paretur: vt nott
Blancanus > vcl ex hoc probans Munduin ncque astemum
fuillc.ncquc in i'uum duraturum : Quod tarnen nen placee
Kicciolo.
t?o. Carrerum aquam terra elTe minorem multi Recenfiores
eiiitimarunr. Inter hos Clauius > Fcrnelius > Contarenus
Piccolomineus > Sc Auctfa , aiuntque eandem proportionem
habere ad terram i quam habet i. ad njo. additque Picco
lomineus fc diligentiffime eonfiderafle l'phauas qcar fide-
liores repetiri potuetunt in rcpixfenrando terram & aquam
&comperi(Tc, fuperficiem terrae difcoopertx long majorem
effc fupcrficicaqua:. Antiqui tarnen majorem aftiuebanr i qui-
bus ego ex ptoportionc tantum fphixaium motus > libcnter
aditipularcr.
*7I. AQvARivsfignum vndeeimumin Zodiaco domicilium Sa-
turni > fic diftum ab Aquario fidere quod ei fuberat tempore
Ptolmxi i fed nunc ob motum proprium octaux fpliaera: pra>
cefllt ficut & carteri Afterifmi clique intra gr.ii. Aquarij
primi mobilis > & gr. 15. Pifcium. Eft natura fua calidum , &
humidum triplicitatis area:, quoad cfFcctus autem fiigtdum
ventofum aquofum maxime in cius parte Auftrali, qux hu
mores i Sc niues facit.
171. Acvea/7w< funt Cancer Scorpio Pifces quxeonfti-
tuunt trigonum aqueum frigiduiu, & humidum > cuius Tri-
gonoeratores funt Mars, Venus, & Luna, quia figna fer mi
nina l'une ( Mars enim vt alibi obfeiuaturu elt feeminefeit ) *
MATH EM ATICVM. *
W tres planeta: in eis dignitates obtinenc ; & Mars quiJem
tc I.unadenote , Venus aucem interdiu , adeoque dicitur
trigonut Occidencalis propter Mariis & Lunx dominatum.
Quzautem regiones > & oppida huic ttiplicitati fubfint : vide
in Ptolemxo iii i.cef 2.
Aqîlai vultur volans Gdusinczload Borealem plagam 17;.
intra Galaxiam ftcllas habens iuxt Ptolematum & aniiquiores
9. At Kcplero teile . Inet Baierus ci rribuat Hellas omniao
31. fed confundir cum eo Antinoum. Omnesautem hi (Ul
la? funt de natura Marlis 1 & Iouis> inter quas fplendida in
fcapulis fecunda? magairudinis Arabic 1, Hze in Ho-
lofcopo dicit Ponranus quod facit feros > magnnimos , ra
ptores > bclligcros J mortis contcmptores > (ic enim unit;
Bell* fUcent , $ pr*tU fuhailr, ex befitfettte ,
Et/foi41 vitem , $ -violente $gitere rttfimt :
tie duLtient iniurrere m hofies ,
, Nudt , mortemque "velinlfro Uu le fdctfci.
Quod fi ad hue accdent benignus radius louis > fubdit , quod.
erunt nctorcs > & pattiam decotabunt > ac dfendent armis
acviftorijs. AtfiSatutnus . autMars quouis modo aditerint
tunefacient quidem bcllicofos fed fub aliotum imperio. Id'
ipfum confirmt Stadius. Oiiturautem Roma: cum gtadu fei
14. Sagirtarij.
A oj i lo Boreas ventus Seprentrionalis lateralis Septentrioni 174
inclinansad Orrum ; fie dictas vehementifimo > accelerti-
mo fljru > qiu jquil.r vola tum imitai 1 velu. Eft de natura fu
fundus, & ficcus> falubris> aerem purgans & pro ratione
temporisgrandinofus > ac niuofus. Accipitur fxpenumero pro
ipfo vento Septentrionaii vno> ex quatuor Cardinalibus ob
vicinitaiem , aique cffcuum fimilitudincm : de vide Plin.
b. 2. f. 4.7.
AR
Ara Sicrarium jThutibulum Lar fidus in carlo ad Au- 7/
ftralem plagam nobis inconfpieuum : de quo Cicero de Na
tura dcorum.
Demde Neft cenes frsfterfulgcntis
*4 i ^fUt fcrmulcctjfiritiis 4uflri.
Continct flellas feptemomnes de natura Veneris >& parum
Mcrcurij. inter quas ptareipua tettia: magnitudinis in medio
flmma: fita qux fi in Horofcopo reperiarur ( inquit Stadius)
inclint ad pietatcni} ad facerdotia capelfcnda arquead (lu
dia facrarum lirerarum prxfcrtim fi bonum teihmonium
acccilcrit beneficaium ; Ac vei in occafu cum malo radia
f LEXICON
Marris ut Saturni affert Reticulum combuftionis.
%ri- KANiARcte Voluellum in Aftrolabio reprefcntans in
piano omncm rationcm ptitni mobilis fcfc in orbcm rotando
fpatio quatuor , & viginii horarum Inea-viderccftdcfcriptos
ncdum polos t omnes circuios , qui concipiuntur in pumo
mobili > fed ctiam prxcipuas ftellas fizas fuo loco fecundm
longitud ne m > & latirudinem , afcenfionem rcthm atque
declinationem > quam habent additis ctiam ad carum plcnam
notitiam (ngularum nominibus. tins iauentorem ferunt fui
ft Eudoxum qnemdam Sannum > qui ctiam nomen indidit
fumptum retcula A ranea: cui il vale peifimilis : Atabic
diemir sUi.cant.ibHt.
- Aratea ^*r<dicitur globus Aflronomicus -rulgo Carle-
Ais in quo omnes IM lac fixa: luis quxque Afterifmisinclufx
atque interftintxconfpiciuntur vn cum pofitu ad arqujto-
icmatquc habitudincad Zodiacum tamin Iongum, quam in
latum : itaftfcili iure huius inftrumcnti ope . poflit qui*
le 11 am quamuisaddifeerc > locum in Zodiaco inueftigare > 01-
tum & oceafum nofeere i afeenfiones eruere , atque ad earn
fignificatorum quemlibet per motum direCtionis dedcete.
Dicitur ytrati. ab Arato antiquifllmo poeta Grxco eius in-
ticntore. quietiam Gtxcclcganti/Imo carmine defer pfi tic
explicauit > appellauitque librum P-> nomma hoc eft Apparen-
tia. Quem pofte Getmanicus Cxfar Augufti filius . Sextus
Auienus RufTus >& Marcus Tull. Cicero adhuc adolcfccns in
latinam fermonem tranftulerunt.
Archatatias ex G rxcobarb. dicitur in fphxra barbrica
primus Decanos Pifciumexiftens fub difpoftione , domi-
natuSaturni) qui proindc datci fignilcatum anxictatis > co
g tationum profundarum , migrationis de loco ad locum>qux-
icndi > & cumulandi opes Sic.
7j. Architsctvra ars eftex prxceptis Geometricis compa
rata i qua tiaditur ratio extruendorum rite quotumeunque
xdificiorumhumanx vira; commodis congruentium > ac pen
ad vniueii iftius difpofitionis idxam: Eius genera tria funt xdi-
ficatio > Gnonomica , & Machinatio : Vide Vitruuium 1.1.0.5.
l8e. ARciTENENsdiftuseft Sagittarius ab a tcu> quem manibus
geflat> vnde Sagittam eiaculare relic videtur, alio nomine
Chyfon i Ccntautus&c.
iSi. ARCTOPHiLAxGrichoceft frftaiflv appellatur fidusin
Cxlo prope Vtfamconftitutum , quafi ad earn conftituendam
alio nomine Vociferator, Bubulcus , Bootes. Stellas habet
iuxta Ptolcmxum ij.at fecundm Keplerum t9 i Baierufa
3 4 . qui tamen inter cas annumerat ctiam informes circa confi
M ATHEM ATICVH.
frinrrj : inter qua infgnior eft qux inrct crura prima; majni-
tudinisdicra de qua moi infr, Pluta ri Je in Vc.bo
.
ArCtos G ric i Latin Vrfa apud Aftronomos incipitur iXb.
adgnifkandum promifcuc duofidera in Carlo , quorum alte
ram Vrfamaior Giaccis Bbem altera \(. nobis Vrfa mi
nor dicitur Vtrumque ad polum aricum ita intra circulum
rfticum claufz & complicatx > vt vna refupinata altcrius
contegat cap^r > at quae fupina raaior . qux rea minor > ore
altcrius caudamarripcrc vclle demonftrat : dev traque ( ceci-
nu Ouid.
Mjf duas jriti , cuarum CjnofurA vtcntur.
Stdemji : Efice* gr*i* .
Verum i et(i olim Arcaos nomine vrraque veniebat Vrtxi
mo id tarnen vfusobiinuit, vtfolm ignetur minor> & Cyno-
ura : Quinim fzpiflmc pro ipfo Polo , qui ei proximc la
cet , & ob , denominationem furait aeeipitur i Vndc Sc
polus Arcticus, qui fupt nosattolliiur > Vcirculus eum am
bient difttis : fi cut etiam Scptentiionalis Septentrionibus
hoc eft , ftellis minorem Vrfam efformantibus i non Bo
realis Borea vento inde cxfufflantc.
Axcrvftvs ex Grzcoquafi Cauda Vrfx diftus Hi.loro .v-- iSj.
^, Arabic Alrtumtt, vcl k*mtlu\y 6lC*U*%*, hoc
cftgbdiusi &pugio Bootis dicitur ftella fixa prima; magnitu-
dmis de natura louis . Sc Maitis in Boote extra formam exi-
ftens inter eius crura. Eius orru* certiffimas tcmpeitatcsfcic
vt ait Plin. lib. l. cap. 34. j4ruri fidiu , nqnit, non fermtfim
froctUc/ grandi? tmergit. occafus cum Sole excitt ventos
Anbales : Reliqua vide in Vetbo AlrumtA.
Arcvs apud Aftronomoseft pars circuli intercepta abvno j.s+.
ad aliud punctum > qua videlicet vel totius circuli quantira-
tcm > vel aliud quid Geomctric > Sc proportionaler aufpica-
mur. Hincarcum dircionis dieimus quantitatem zquatom
interceptant inter duo punfta in cxlo > quorum alte tum Act lu
co fignificatoris altcrum promilloiis > quam percertum tem-
pus expete debet vnus quoufquead alterum deuoluatur : Sei
de hac re dicetur in V. Dtrtlit.
Aria apud Gemetras audit fpatium vacuum, feu fapcti- '-
cies plana intra latera alicuiusfigurr feu planz 1 feu circalaris
comprehenfa : qua: qui Jem in figuris planis mrnfuratur per
quadrara carum lincaiuiu per quas latera , feu ambitus u In
dem figurarum menfurari folent > in Hguris vci circulan but
per fcmidiamctum circuli multiplicatara in dimidiam partem
ctrcumfereotiz ; vt cncuuifcrcatu alkuius circuli fit 131.
4t t X t N
diameter ver 41 Si 11. qux eft quantits femidiametn multi*
plicetur p;r {6 Dimidium circumferentiz produceturnume-
lus arez circuli przdifti 1586. Rccbngulum enim compre-
henfum fub femidiamctrocuiufuis circuli > Se dimidiau parte
circumferentiz ciufdem zquale cfteidem circulo.
t8. Area item appellarifolctcirculus i 1 1 qui fub Sole Luna
alijfquc ailrisefficitur exhahtuum copia ibi adunatorum in
quoseorum radij incidentes, quandam veluri coronara circa
i plum (idus cFormare videntur : Qua de re vide q%x dicentut
in V. Corona > non in V. Halenes.
tlj Akt dir Arab, idem cil pul lucio difpoitionis & natura
alicuius planerz > quod tunc fit > cum aliquis Planera repertus
inalrcriusdigniraribus ilium refpicit aliquo radio : nam tunc
.. illedicctur tranfmitterc fuam difpofitionem 1 & vircutem eij
in cuius dignitatibus repeiitur. Et hxc tranfmiflio Latinis di-
citur pulfatio. Alicercxplicatumfuit inV. pileta Dafh* quod
interpretarur pulfatio virtutis.
iJ8. Argentvm > feu ^rgenticomm dicitur apud Aflronomoi
fpecies quzdam noui Pbxnomeni > feu cometes de natura lo
uis, qui eil ade fulgidus vt vix in eum oculorum acies inten-
i polit > vt proinde argenti , vndc nomen haufit > fulgorem SC
puriraremimirari videatur. Hiede nouoapparens Principibus
indicat murationera vitz, acregni>quz> licet fiat in melius,
non rameneritabfqueperturbationibus> &animi angore. Si-
gnificatetiam in vniuerfum copiam frugum bonamque a'ris
conflitutionem 1 aefalubritatem. De hoc hare habet Plin. Fit
etiam Candidus cometes argnteo crine ita refa'gens vt vix contueri
iiceatffeciequc humana Des effigiem in (e oftendens. Quae verba
fufpicaturFromendusfpecbread leliam Magorum , ac deca
voluifle Plinium loqui > quia fama percrebuerat iu ludea vifant
Comerem fulgenrilumum in cuius medio imago erat cuiufdam
pueruli exprcTa.
tgj# Argestbs Grzc dicitur ventus Occidentalis collateralis
Fauoniofpiransaboccafu xftiuali noftris diftus , ab
alii Sciron > Si Oljmpras eft natura frigidus , & humidus ; licet
ab initio (iccus > vnde & proceilas adducit ( vnde ci nomen
Grzcis ) & niucs & grandines facit. Perflat potiifimum in
arquinoftio aurumnali.
t Argeten ar Arab, dicitur ftrilafixa quartz magnitudinii
in flexu Er idani prop .
t Ar GioN Grzc idem i quod Bootes : de quo fuo loco. Hie
inHorofcopo repertus > inqutt Finnin* tacit hominem ab
omni venationis ftudio alienura , fed qui tamen venationii
fiuiugaudeac, canes ad hoc nuuiat > arma > tctiaacfagitta
MATHH MATICyW. y
d ferasinfcftandaiTenatoiibustradar. Inoccafu rerinuen-
tu* cum Martis iniquo radio i facit peiiculum moiicndi ex
bidi canif , aut ferarum dilaceratione. -
A*,con ATis fidusin carlo ad Auftralem plagam Aellas con- i$
tinensfecundm communcm > numero 45. fecundm Ba-
icr. ( omnesferede natura Satuini > & patum Iouisi intec
quas vna fulgentiflima in Canopoexiftcns ptimx magnitudi-
mis Arabic Ku-nl. in horofeopo inquit Ponianus ia
V cania i facic Nauclerum > Se prxftat fortunam in nauiga-
tionibus prxferiim Veneris benigno radio fulciatur : At
in occafu cum Saturno paniliter icpcru > portendit moicem
iu aquis.
Aiicvmintvm nil aliud audit apud Mathefeos profclTores
sjuim arcus, per quem alium arcum quzrimus > dicitur argu
mentum analogicc ad Logicam argumentationem. Nam ficut
argumentum apud Lgicos ducit nos in cognitionem ici vfque
adnuc ignota: ; ita arcus Hie habet nobis notificare alium arcum
proportionalem ignorum. Duplex c(t> xquatum'quod dici
tur etiam verum 1 & medium. Medium eft arcus Zodiaci inci
pient i linea Aagis planetx , Sc terminans ad lineam medij
motuseiufdem. jEquatum veto eft cui adjacetxquatio > pro-
jndcque terminatur ad lineam veri motus : De h . re fule in
tabulis fecundotum mobilium , prxfettim apud Maginum.
Arovminttm Utitudmii Um* dicitur diftantia ciufdem x<)^
cap re vel cauda Dracoais. vbi fei licet in duobus puncis dia-
jnetraliter oppofitis interfecatur rbita Lunx ab Eclptica > fe
cundm fueccfionem ignorum progrediendo cuius ope
uantitatcm rcalis obfeurationis tam corporis folaris) quam
ifci lunarisin eclipbus venamur > hoc ce > quoc digiticcli-
jtici obfeurenrur.
AxiADN* . Vide corona flu. xjf.
Akiamlch , fmt Irameth Arab, idem quod Arclurus, sut zit .
Bootes.
Aki did , >cl Hieretjm. Arab quad rofa > Tel lilium redo- xyj.
lens dicitur cauda Cygni ftella fixa fecunda: magnitudinis de
natura Venrtis > & Mcicurij in extremo cauda: Cygni idciij
ad borealem plagam intra Oalaxiam conftitutii conuptovo-
cabulo ndigtgt : de qua fatis alibi d 1 dum.
A *iis lignum a: leite , & ptimum in ordine in Zodiaco
domicihum Martis 1 & exaltatio Solis vnde incipit calorei
intenderc i Sc vbi noeles prxualcbanc diebusi mox Sole
ptimum eius giadum ingrcHb tripote in zquatore, illisxquan-
tur.ac tandem ceder incipiunt 1 & fieri brcuiotes. Eft figuum
anubtle, ut urn > , Si iueuiu > quod cum Leone 4c
4 LEXICON
Sagirtatio confHtuir Trigonum igneum , cuius dominatore*
funt Sol i 5: Iupitcr. Tempore Ptolcmxi fub hoc figno erat fi-
dus i & conftellatio Aliens in ocbua fphzra continent ftclla
tredceim ( exceptis quinqu informibus circa i plain ) omnes
fec de natura Saturni > aut Martis > quatum prima in cornu
boreali confi (tens immediate incidebat in a1 qua toi em ; at nunc
oh mo:um proprium ocbuz fphzfz gr. fer 18 Pri
mae eiui parres ventos Si imbres faciunc > micis tarnen qum
tempore Ptolcmzi : media: funt temperara; : extreme tandem
cahdz , cumque Zodiacus p.zditus (it Iatitudine 1 pars tius
borealiseftealidior > & nocua ob plurcs Mellas ibi confidentes
de natura Martis Sc Mcrcuiij : Auttralis vero frgida ob Hellas
de natuia Saturni.
99. Ario , telle Kirchero , Chaldaic diritur Leo > quintum ab
Ariete lignum :apud Hebrzosautem strich.
500. A&isi & 'pica promifeu appcllatur fixainfignis in manu
Virginis, qua: enticeam fpicam in manu gellarc imagine prx-
fefert : De ca fatis diitum in Verbo itgneth , Sc alibi fxpt.
301. ArithmetiCa vna eftex principaliotibus Matheiis difei-
plinis) qua: verfatur circa quantiiatem diferetam feu mauis
dicam, numros fpet quod contradiftinguirur Geometra,
qua: confiderat quantitarem continuant ) tradens methodum
fupputandi > mulriplicandi > & partiendi : proindeque omnes
numerorum pafllones , proportioned, ichabitudines > quasad-
inuicem habcnti con(iderat> atque aliis applicat > vt ex his
tandem ad ignota deueniat. Sic poitis tribus numeris notisi
quartum numerum ignotum per proportionum rcgulam , quae
alias dicitur Aurea . prateipitinuenire : fi videlicet fecundas &
tertius multiplicentur ad inuicem, ac numerus ex multipli-
cationeproduftusdiuidaturperprimum : Nam numerus quo
tient eritquartusquxfiius, hoceftcui tertius numerus corref-
pondet > Sc ad quem candem feruat propoitionem > quam pri
mus ad fecundum. Hinc conllderat in numeris dddititnem
ynius adalrerum , qua: eft duorum vel plurium numerorum
in vnum colleftio : [ qua: eil numeri minoris
b altero maiotcfubduftio : t*0fipbeti0ncm > quzeft duftio
vnius numeri in alium i ruque cum alter ipforum augetnr
totieti quotiesin alrctocontinetur vnitas : ac tandem diuifio-
fffjnquzeft parritio propofiti alicuius numeri in partes ab al
tero numero denominaras. Ex ipfis autem numeris aliquem
appellat , feu duud-ni-m , & eft is qui denominat
partes > in quas numerus diuidendus tribuitur i qui ob earn
etiam caufam ! quatenus denominat, & in
dica: partes in quas vnum totum intclligitur elle diuifum:
numemttrtm
MATHEMATTCVM. ff
> Sc eft numerus > qui cnumcrat rainutai , cu
parces quas concincr propofta fratio ex i 1 lis , in quas totum>
cuius cft fraftiodiuiim eft . Sc tjuenentem , qui eft numerus
partium , in quas numerus diuidendus tribuitur > quiquc
quoriens denominarur > quia indicac quoties diuifor in nu-
raero diuidendo continerur. Similiter in numetis coniderac
arqualicatem > vcl inxqualiratcm primos . feu implices
qui funt quos fola vnitas meritur , quales funt 1*3. f. 7.1115.
17. 19. 13. 19. 31. Sec. Sc compofitosi quos non vnitas > fed nu
merus aliquis meritur > vt 4. 6- 8. $ 10. 11. 14. ij. &c. tcI enim
eosmetitur , & in partes acquales difpclcit numerus binaiius
vel tcrnarius > vcl quartenarius > tec. dequibus fus agit Eu-
clidcs lib. 7. vfque ad 9. jncluiui Sc luculentcr explicit
lauius in Arithmetic* practica > non in commentai,
fupereiufdem Eudidis elementa.
Porro non ita opponuntur inter i ft.r dux pracipux
Mathefts diuioncs., Geomettia inquam > & Arithmetica
vt non pari paflu inccdant > roanus complicent > ac fibi mutuo
opitulentur. Etquidcm., vt bene obferuat Alexander de Ales
in ptimo Meteor, ea eft Geometras ad Atithmeticam propor-
tio , quae eft punti ad vnitatem> lines ad mi m cru m irapliccm
corporis quanti ad numetum compofitum. Hinceft> Tt Geo-
metria ad quantum fuum continuum artificise dimetien-
dum > Arichmeticis fraftionibus opus habet Sc i pfa vieillira
Arithmetica; > vtmunus fuum recti , & expeditis exequa
tur promptuario fuo auxiliares confert fuppetias. Quapro-
pter ei & planos Se cubos , Sc quadrates , & (olidos , Sc ngu
los i & latera mucuat ( vt habet Proclus in Euclid. ) dacque vt
iifdem praeeeptis in numeris dirnetiendis vtatur, quibus ipfa,
in figurisGeometricis , feu planis i feufolidis vfa eft 1 canden
que illa proportionem inueniatin quantitatc difereta , quam
ipa in (no quinto continuo. Sicanguli> feu termini , & radi
ces proportionis dcuniur duo numen , quibus minores in ea
dem proportions allium nequeunt ' latera appcllantur duo
Humeri fefe mutuo complicantes aut multiplicantes ad fa
ciendum vnum tertium numerum feu aggtegatum , fcumulti
plicatum : qui veioabipis proilit > fi e duobus tantumlate-
libus, dicetur planum 1 fi pluiibus> folidum. Similiter <jha-
dr*tm numerus is eft > qui aequalter xqualiseftt fiue qui fub
duobus arqualibus numetis continetur . vteftitf. exiftens ex
mohiplicauonc mutua 4. & 4. Cuius qui fub tribus xqua-
libus numeris continetur ; vt eft numerus 27. ex multipli-
cationcj.j.3 quippeexj. in j. dedudofitj. Scexf. in }. pro
ducto fit 17. & aliahuiufmodi quxfuusvidcrc tit in
integro lib. 7.
venicjne eK 4rilnmetics,cullil ienit , >t nuemH>
nolum olilcruauit ?r>ill>soonuz in prirno ?n)><lccium^ iol ne
ssiri omnc ^llncmllc5 lcicrui orcc,t <l ermn
u notiliirn no nucar , <ûe vt l?I,toni erbi vr
^rilnmelieHiu ll <iuilurert , c>mne5rrc5 ufeiunrur sc null
lNlneni, sc ornnclin rorum neribunr. Verum fun!locl in motiouz , sc soni:
sc quc M2limum ell , nuincri cimnium bonorum us^lunr
x<zuo co^nosci uoilic, <zuc>H omne m,Ium , scomnilmocul
tioni!clpei5 , sc in^ccorul line r^lnmc, elt, sc inconcin
u : sc omni nu cuni mlo communionem n,ôcnt ellc l?^
ûenuineio ooonetn<!i:m ltHluerc eum <û> fclii rurululesr
sc zui julium , sc oonum, sc pulcnlum , sc omni nuiulcemoi
ienoiM. 4 l?Ilo : De 4licnmeiicr iuueniione vie kol/
<!c>l. Virîl. //. /. c. ,<s sc K,noiin.//i. //. <-. /^.
ZV, >i^l>lii.i.^ c>llm<ccl>2llir<,rnimcnium mililre 6 mon'uln
circuli, o,uo miliielbello Victore nonori us blmê-
roiioumuncl?nruc> vr ecsmuln l lic enim uieo n
li<ûil l!millium brzcnium ) 2<iforlitucn>5 inicium lccî-
nl. ln<ie 6 omne circulorum cnul <ieni<inum noc no
inen lnl!um cli : plcic>uc ^vc, puci ^lrronomol, l>pu<!
cûoz ciiculi lnaiciiilcz lz>nil > le6 f>oiill,mum luspcniorium
^Nrulzbij, vel !lliulcc>nl>!il!l inlslumcnli sotllum <l i!Iu<l
feroeniculHlirecllHruenlium , qucxi 4ll>e 4bInrioc
ucre > ^tmill ,nr<,num,N!c lliti clt : Inde ctim. ,
,,. ^R>l.i.l5^^"l s>s>cll2iusû slulioulcirculil cl il-'
li<iili iliû mitcllH f^cî iuietlli lol^m primi monili
<ioHlinm co>>i!i>el , iuueoculizclnibel2<iilfeienlim4r
t3Nl>n ii, f>iic!cm memorm, ^m vnclcnu,<ûe soli ell
tzue in c> rculi > sc lillc Li nlum leliu z>wi>lii5 Hu
nur loci5f>pscni. ^
j4 îc. ^l2l. ûlicile îcitui inlirulncnlum , quoo' iêo^
z>u<1 îllc>nc>mc,l 4l,l)t! lumilur pro >i<iicul!> > 1</, le
Vuliuic licnie > cilelli liclcic , i? lûo ilibi scrmo.
lf. ^Kc>i.^vinstiumcntum ^llncmicum H>cnn5 sl<
Herum lscHionel.
2,t. ^^?rl, l^rcl)0tlr. licirur lernu Dcnul l.il>r i
l^nir l>tl>r!c, lub ic>minlu lliui> nabcnl l>eni<iclic>nci
ûlolitlti, , nilrili5 > rminum rnÎorum suporulu, scc.
45
. >l^5 clulîci , ,el ^riu ^/<7/z^> 6ri lllum
niKiui1 conltn > su<! nc>z I.vr,
lcuki6icul. KelIclUl2utem in cc> lleie conliêi! ltcll vu
lim , c Liclul in 5 Vr,nc,melii, lieuecim.
>,l^ <-sci.I.linc6lcituiI^^!l. Vi/c 5uo loco. ;>.'
^ccolil> nowlcofmz , lzuiiion , Kniiol OiicnIl5 eN Zi.
line, i!l in Qiienie , >nc!e emerzunt L6el. u,ucque iuiit
llcmll^>l>liuln luzeliul nooi conlpicuum binielioli . ezuoH
lt lud teil vicicuc ciim neuluz Orienli, c slim <lo-
mul incilcNi Lu LN<zue,r>uc! ^ltil,Ioz l!ni6c,loi vit,
lc colsoril lf<:Hionuln , moium itineium scc.linikc tin
illiti icrum eo zucxi clt 6omu inilciuH cIcl^ll motu.
Xlclol5 ins>se!!uli!Ii,,li, zu incisil li- ^
nclêric!in, Imi c!i< c s ,iu vlienlil inccenl > >l<^
H ^leriililnum luiieiiu n6imi s licque inclu<lil ttim
lecunllzm primm. <luc>6ccimm, vnccimim c<lccim2n
ôluuin 1 velin<ic<!iitg <ûl>eim incceni t,I,n l
,rle5 piimi mobil! lemocr lccn<junt : licut c conu >lcn
cn Foclus l> opsoill, , line lVlciillin suor rrM l
linn Imi cIi lel Ucci6cnlem^lzienl> quioer sl
nei lcinpei elcenunl. lrlinc.
lil > c/u cum !Ii lino, ut ^,o6ici i>,ri cc>sn<Iunt > sc
llmul aetceuûnr i2llcoûcelim l>!,nelum, zun in 56c
fioul iicrili conlinir. ?c>lt lccnc>ne5 c <lesnllc>ne.
!i H , !i obczu. ^snlic>nel icit sunt !> û,
lori, lzu2lcen<junc per ncim 6tm , ieolzue comre-
Kenauncamn illz c!i !, û lud line iH <!uit pel
fnlo muui > sc pr quoiil oppollt cunlinenrul , ûcxi
cciclii in s^nxra reita>l(iue in sl>ncî obliczu unlumin cncu
lo ie, scu ^lcliiHno. X snlic>nc > sc 6sccnsonell>t)liû
lunc s, quialil .au obliqu lcenunl , ui êsnun
in sfnir, c>d!i<û vt>i!rer sc>!oluw2ltollit< : ûoque c>bli-
ûici ern fsni , e obliûinr tii lcenlio <zulori!. sc<zu
<ninai z>clii>ciulcn<l cum l>Zni2c,ici l>c>l>ibn > m
ioicum ûlti^libul. Lconiia mic<r rcu ^cscenil in oure<
libul. czuim in 2ulti!iuu. ^rcul êi ilferenli sccnlio
um, ,ur <tclnonum , nui iuttcit>iluc iniei !lcen<ic>ncln.
, , c odliqu, ,voclui
l)lkfl,?lx ^/c/?^/// , cui cf nuntul ^cenlic ziz.
el.c ciesecnlanel<,c,Ijau: 2<1 omnem l>Ij eIeulicnm.l)
acnim elcu2ticne ix,!, licuiu leeioni , ,c 6cclinonc lie-
li , N,lim ltt:l <liilelenlileen6lnIil,cj!Ut oio ilion
4cclin,tilUl btUl, ,l ultrIil . <lell, , ,ol full,ur<4
5 i)
< . I. L X I c o >l
Ni I, snllone rc ciu5<iem lieril ; Nllimqu: lollli
scenllo , uc ciclccno odliqu > quil>u5 meii lollcî liiioncl pci Lciuntur.
Xrque ilcenrlouiouz rcil viimui in sstinl rcH , i in cir-
culolccio z ooliûi5in/pt>irs2 ooliqu 2 primolaciuclcuH-.
tionil po v5q> 26 Zr6. 10. Llinl 36 noc 'I'HtiuI ciitlcrenii
sceniionllli , scenônum rciillium , necnon o!)IiquiiumH
<zumcumque poli eleucioncln : lû, voler vieil 2l>u<l Kli-
num t îolum.
3'4 ^ : t ^H>em/> >!>. lionomiue ^/iî 6icitur licl!
8 sulcniiilim min in oie nil tVl,ioiil : cle zu ounil
iumiuV. ^/4<i^.
zis. ^5cc>l^l > liuc </ ^/ce icilur spccicl qZcclHm do-
lnet cle nu lXcicuii) pluiquicm corpore , i colaril c-
lulci , lellcumciuz ol>Ion> qui ppucnl porienllll bell
sc inoricz principum viioium , necnon eliM moioo cucoz,
t/nnill > sc ilml.
f. îl.1.1 lVlnilio<!ii eiim /<//< f quzmuil n commu-
iier pro cinulo vriouil ccipjgniur , vtluo loco clicemulj
lunl llel! sru qui6em > mippcqu ourr Mniluinil,
lecl mZen potenl! li plulûm crccli pollic > infu^lilllm
, ^ in peoie iancri vu cum pllepi Nell ncoulol, conliircn
l><Ie nlul,Kl!rlil sc5o!ilinclu . l.eonil,ieiein iz>5
Lclipii, iêooueuntxiiriuilllis. tig? cum llzlecioricniel
luconi crem , imptuotlliwl>lil>ulinruunl lulûre , c lo
iirml. I^tum iciunt^rllcm< irreliiosum > cenicum, <1
Kucli ventionil ppliciium : vei in oc5uiuciinc cum
Hl,ili iniquo lclio ceroam moiiem , ,il liimicu , lul
nuc 6oimiel minitinmi.
^ >lcz? Qreo!)llrc>2r. <I^niKt in spn olt>t> pli-
mum vecinum "lzuri cuiuzcliipolllioelt pencl^lercuiium
sc eli ilclicium2oni sitioni > lrruur , lecluHioniz co>
loniarum , lcinri2rum ciuilium , Leometri cc. Iiem
;il>. ^5icc:îc>i<icm6icltur prirnul<icuu ^ricrilcompeten
^lr , i>lointlco.ue elt LZnum uclci lorliluiull, cllio"
ll, iuucrccuni cc.
Zl?. ^,i> ^b. l.lin I.ul>ul ltlum ^ 6e quo suo loco.
zô. Xi>lc?v eli muru o,u!m nl>iru6o , lcu fmilirit
luorum llerum lese liquo clio n2rmonic conl>Iero > in
, - tuenlium quo eorum virm uelcir auc er,r2U2tur per
lnucuim erncicnlim z proui rucrinl in iriui , l>2iliuise qu,'
1ilioul ulUlconkormiH,HUl irrolmi. ^>ocutem iii. vel
pel ciiculi mclict2m ^ cum slHn lunl in loci <limerrIi-
lel oppolll, sc ?ocNll 0ppllc> : vel oei icirizm ciiculj
pNm > sr ppcllHmr 1'iinuz : ve! pei quin zltem , <c 61
ilurH6ilul : vc! icnicûe per lclm pailem, sc uiilc-
Ilil. (,c>njunio vcl, û 6uc< planet couueniuni^n eo-
6cm lien > eoclemque lû , licet impiopiie 6>ciur sse-
Hu5> ninilominuz intci,spcul coli>pullur > cum lilvcil>
miii2iitH5> c2ûcomnium poienlilm. ^6uni lij X>
plelo, sum^r sl0soiiione,6 mo6l>5 mulicol. lic, soeu
minolel , sc lunc selquiûl>6liul^ cûi cli <linti scic>ur
m f>2ircm cilcul> sc in super ver Ilcrius <ûrti imiium
lwceft pcri^. izs. t)uiniilem > qui eN 6iilnl! perc>uinlm
rtern > l Liczuinlilcm ^ qui ell 6iilni>2 6urum ex ûinque
zitibu5. ^lûe nuiulmolii r6ic>z comrunl ne<ium in 2,,-
6icc, le<! cnm in mun6o 6amibul . per riile5 prcipor-
ionaielHlcuzlurui, uc naKuini cuiulcunûe li6eri. ?,rr
ssc<Hu5Iiu5 f>It!cuz>2l>ulp,ltil! ?2rlili5tl5 cum plcil,
urineu6em^r6u conllliunr <iuc r,Inc< sc eic inconjun
ionc ) ,ui toi r>2tiilul 6 ^nucm cilllHNt , ! inuiccm > czuol
ieûirunlur6 Iem2soeum crruim2num : niccûe p!lic<
ett lunze perfeiol, czui solm ellz oroem > nocell, cum
non ûiern lneli , le<l lolum inciil in c>iccm , leu lpnmm llici
ipliu : De czuc ^ licur sc <lc eiu 6iuiline in pp!itil>nl , sc
6c<luium plu viêin V, pl,licul, necnonlub propliiil uo
uiimous ^neulorum specûuln
^l5>l ^rb. I.,tinc Luruz. Venlu lul,<oIi>U5 vnn^ ;2l.
ûwoicc<lin2lil)uz>li>il2Nl2l>lûinc>iii!i,: Vicl il?V,
^rcc>^rieiiotel.
^5l^ >^,/s. ^ll>, seupoliu di>I6ic l.til> ki6i- zi.
ul>ullur6cnz, liliul in clo : 6eHnci6e2!ic>>.
^l2f>u6 êlueolc>!c,Zicl>zelienulc>uc<66mHerrum ;g.
imurcllionur , quc6 eli in lluplici <6eienli>Iiu6 5nlen,
con<l,rum ei p,riic,u cln!,c>oni ccenl in supremiicri
leînne, c vi6etilcen<!ele , iicur < euoliienl lcintilli 6
lcin,.,liu<i,cl6elcen6en5^ sc ellienil reenlU5 in nul>,
ûimlnpelliluioui,nlenubcti!i,> sc czcliiconlinuc.
ziopiûu,i<letUl nul>6ttcI!cen5sllIon, , <zui relir-
ûii ,cN,i,csu, patt 5. l. 6 ^m!,il in cumêncl. 'lueo-
loZic ,niti lib. . l.>. Vi6e in V. 5<ck" <^/t-^<.
^,-rxcv ,cz>,, c,lnmru, Vie Cncei. z4-
^lilRnumen eeiicum llell <lnûl,ii ^ z>5out z>rscin6lt zi,;.
k> vel clii. Verum ^/?e/>, sc ^/-x <ini<inl
lnu!ruu<iinel , sc coneiceliuncm r>Icium liellmm inernn-
lium z <zu courleniunl sc>imn6um ,>m ileziul iiul,
ul lizuliln, , vi eli Vil , l.eo l</ , scc.
L uz
7 i. x l e o n
ze. Î< , <3lol,,rllo <îcitui sccunû enuz ^czu,!
lij > lub ominiiu Klcicuii) in s^ns l,iliiic > <i?nilitoc
bonorum mocum > loimle, intelleHu. Mnlueluaini cun
mcxicNil! , l!oer,!iltil , iec.
l^7. >i^ll^, ium elt inttrumenmm quo^cl^m 6eome-
tiicum <! menluln Iliminc, e pioiunil, inlt
<l>i l.tini
l,8. ^5?>l>tx <iiH,eltl>l,HtoVirZo,cleltell<iul intet I.eonein
cl.lom> mum,ro cl 5l,u!il nomine , linunc cnim poer
if>5ll Mltitii nltitem ureo i!lc> lculo c!o in teil mi-
zlle , le mott,Iium sccletiou ollensam c2.Iol tez>eliille
>!i in cIelte illuil liÛ5 conueis, eoium fH e loui per-
ten<!it c q> lu îjuic : liinc illi I,5 pplicii:
!io nomine icimc l/, ^< , ^!> > eiu elil <Û2-
lm,numlum ltll,lu. ciniou conltl^n!>tumlIi:
Vie in V. N/
ôcvo, sc <//l^(^lf>l>eIlH!ui^nil<i<!eicul
ziol, lio nomine H/< lûi inr mulllel!û!l>ulinle-
^ciut<iulseculi<lliconsêtiane lin noei , Icemin
pire zu voMlî> Iccm inoie lcu linZu gpu ^l
bc5 ^/î^ : e vltiloue luo loco.
,,,. ^z?^cl,xlv inltiumcntuin ^linemicum , toram fers
cilcltem lotinim in plno rcnr:rlennl , vnc sc ^/</^<e-
>,> iHum eltczuililpn^rim in f>Ino<lemo!i<tlel>eleoenim
fecczuiln ncllillroiuln molulcollizuncur, 6iltnri mens
nrur, ,tcenloncz< 6elcen<ione , <lclinHlion , sc il
enu inluiciue nolcuntUt.leltur niimo f>,rcille^6m inuen
tum > vel lzn l, ôriliim : licet softe lucceu mz>oiil pel
feil semper, ic petfci5 clHoolcum oroietic. De eiuH
luii , t^vlumulii lclis5le imsrimisque 2nU5 Dn
te. sc IoHne5lln'ciinucre!!5 volulninibu.
l)i >l^xoi.oc>lx(iic, 1,linc /^lttoium selino lcu seien
inreinrelur , <û Lc ^l/?^,/ niomiscu <liHelt : l>!i<
ouo vlu5 polte okiinuil, vi ^ltroloî vsucpHrclur ntono
tili <zuHc>Hm caniccruIi ltioluin pnlliu comp > qu
c ielnm mulionioul.Iiilûe clfeHi8ul qui cIoiumpo-
cuoitum n!nr, ptonuncicut. ^lttonomi vei pro ipl
ltloium scienti lumilur , u in coium orcil conllelio-
ne liltit Nell,lum moiu > i,tuiz > m^^nliuinel, trcHione
lciuuiui cclimelilur : vne ^ltioloi lupoonit ^lcrono
mim ,<zue in etun<lcul> ttic enim z,Hll clt nol,iIioi<ico^
metlur , zu,niitem concinuzm , 5e6 lolm llioiil olilini5
^c c!eltem cns,el,nl -, ill, lcienci z,eliii>enIiz lou
.lu ôeiioli , c cscHibu om^l2u . au ec lc>.
KlXI'NSKlX'I'icv. ,
! nuiêm Nomen mul <ûnc!oqui6cm ncûe rem l>
cullim /crumr , ncnue iiituincm nôel > û lcienli
niin cN .lci oel conjeur, , sc neiimen proceit. Nc
lOslii/oc. c NiiHilllme scienii in 5um< rtimini
z>ice . <)u,mc>l)icin < lli in noinine , seu potiu5 ncxnini
otioncconucni.nl in ic l,mcn lonîllimc 6inrunl.
?ori Xllloloi objeum sunt ntuI eileHul ^ ulil ;),.
rleltlbu llo<jucioile5 oucnul persoc iciuN ntul,
ollolumûe cIelliuin incei sc nbirul!ine ei, nuli
tlpciieulizcluc pluric cuenill'e ^llloloZu nolcir, nlUllcn
colAll llinilcs ellcHul llmili us.rum conrellu ciiM sio>
îruio. Vciuin , zui iuiei nul1 eikeu li) lunl, qui
lncle nluc proucuiunt , sc ouia'eln ueccllilj s slollco iiui-
no ^ lc vniucil.Ii concuilu , ie ulium lecun.lun conue
lionc) nu.lile<lIoi, cûi o iznencut!itel flouenic,nu-
lliuo^nilnll5nluIiiel slrllil ncllilnenticc. Ii) > n^
elt ntulIiccl^lv^nl > oiiinlic luen lunl ul linci,
libeic lnci . nloc>icionll> lc c2Ulzluc>oilinlll!iuil
t?Huum nioutionc .nplic.nte ; ou,li eN uccilionomi-
niliolle vI b lio nllcllil , cioinu ililio , iioeioruln
sioct!>lec.,Iij ,ui u5Iilel lioclc lm lccuucim
Iuc>li,niiin oioueniunl, vlllu<!iun>, niet ,mci > xiium,
viilulel <jenizuec"ili, û nu uon ni vlc moli
e ûlile temfcmenii Iez>en<!cni ; li^ clemuin oui nilii
lliini5lunc, nencienienim ciuirulliinul , iclinel!oninl5
volunce,i vt 62celiilqnll5u ulrum eonlutio^ cnue
miiciaîniue<fc6tul N2lul.le loc numn icic, ner
ucimnl,i:c! elim6)uuniul, <zuIl sunt ol,nium in
liiio , ici <ûnluinui ine! , ic Hlpcn ^ ien, , pro 5ui rlio
uc,îc<!c inenio) colio scc. iciic ,li e<^ tlloiun
cill!uiulinoî etIc<Hu.Hiuil5 vli liim îti!oîg:
eorum proûKione <!iuinlio. Cuin niofec au ntui pu>
ic , Hl ,blo,uc ,IIo vcl 5nc f,iuoQominilllincio proucninnl
neNii clim oloiuntul,cûe!coito pel Xliroloic^
oiiccplotici polllni <û zur lioell, nuw.n pen
6cnl > li lecununi/e tor > liue oiînciui^ ,ur oei lui -
^n,m ptlcm olQuinc>Iiocic piocni, cnue clilnl>llio-
ôô vel nullo moo, vcl voll conîlione, vel lni vI^
leniol ei eoi ^^m con)e6tu lelumpt tempe
menco pollini priici > (û vei lnii lunl , possunt ûi!em>
enHlle zsui<ieli,<zu,il!cIicecl nHcui.li usilum conn-
iionc pcnienr,cuin ltiruînj:, ur pll,oi!ilte > <zum
c.us Iiocrcuin u,lul,<ilnul concurlnlil lHiol, ul minot
Aluinl ^lli^cnu, obîcnci Hi ^>olle cii. ttinc f,>Icc,
I. lii)
7* LEXICON
hinc temeraria: Ccpc Tunc Aftrologorum prxdi&ioiies > qu
non ad hanc ratam caufarum amufim librantur. Hinc jure
proferipta fuit ab Ecclefia ca Afrologix pars> qua; de rebus
vteunque liberis >cert vel ctiam probabilirer agit atque diju
dical i cumenim huiufmodi efFeftuSjqua libcri funt. fine
ctiam contingentes ,Sc qua talcs xqu incerti fint inde fit > ve
nequeantcert pronunciari i fed eque probabiliter > nifi ex
debili quadam conjeftura > J pofua condicione > vtad cosquis
fe liber determinauetit. Acceditquod cum hase cl num hu-
jnanornm prxdiftio eti alias cum grano falis > & accurate fit
polfit in R ci publier damnum vcrgere ( nefcit enim indoitum
Yulgusdifcernereea>quz natura funt ab iis qua: ab hominis
Toluntate; nefeit A Urologies prxdiftionibus vti ad fibi caucn-
dum i aut confulendum . (cd qux dida fuerint> tanquam ex
tri pode pronunciata auid eicipit . Sc inconfiderate exequitur)
ideircoeius vfus mrito interditus, vrpote Reipublicx vni-
uerfim perniciofus > & folm in iis, qux fine noxa publico
bonoconfulere poiTunr i permiiTus. Talis eft circa agricolati-
nem nauigatoriam > SC rem medicam -, qua quidem in rc non
magis certa; funt Atrologorum prxditiones , quam qux de
hominis vira naturaliter producenda > perfpecb cius Genefi
pronuntiantur ) fed idcillx prohibentur. Sc iftx fieri permit-
tuntur , quiahx nonadeoanimum turbant > & hominem folli-
cuum teddunt , vt illx ; proindeque euadunt innocux & ali
quando proficux. Cxcerum ad hominis natiuitatis momentum
crigere natalitium thema cxlcftis fiderum pofitus > ex coque
rit confecto coUigcre tempe ramentum > naturales animi afre-
tiones , corporis conftitutionem > morbos naturaliter prouc-
riientes, vitam debilem > vcl robuftam > aliaque huiufmodi,
non eil extra veram Naturxaleami neque vlla lege prohibi
tum vt ex Theologis obfeiuant Azor, lib.9. cap. 13. Suar de
Relig. 10.1. b. i.cap. n-Trullench. b. 1. cap. io. dub. 4.
Tancredi de Relig. b. t. cap. i.quxft. 3. & alij paffim. Quoi
etiam probant Principum figurx 1 Ecclefix authoritate impref-
fx > 8c ab omnibus legi permifix i quandoquidem ifti re et in
naturales funt> natura neceflario prouenientes, licet fort
quandoque edocatiope , ftudio> Sc arte prxuerti poffint> Sc
impediri 1 prorfus pafto > quoannonx caricas &abundan-
tia, peeudum produftio pernicioforura animaum ingruen-
tia , & alia huiufmodi qux humano artificio prxueniri poiTunr
& adjuuati. Qua de ie vide Thum in Qutfl. pbjemAtbenMt.
nf. vltime.
AsTRONGrxc diciturgeneric fidus in exlo. Sed tarnen
all quaud Antoaomaihcc act 1 pi tur pro cane Majore Sitio > le
MATHEMATTCVM. 7,
ôtius lucida in eius ore , qui eft omnium ftcllarum maxima,
Scab aliquibus ipfo Solegrandior pcihibetur.
Astrothimata ftcllarum pofitus in czlefti figura > fi cut 354'
etiam
Astrothesia dicirarconftcllatioi Se imago czleftispluri- 335.
busftelliscouftans. Item&c.
As;* vm Aerifmus, fidus > congeries ftcllarum i After y6-
yeto vt alibi dictum eft vnicam raum ftellam figniflcat.
Asymetria apud Gemetras accipitur pro chorda in cir- 337.
culo > qua? cum diuidit in duas partes > Sc ell veluti Diameter,
qua; tamen per eius centrum non tranfit. Vide in V. cbtrd*.
AT
Atabvltj ventus eft prouincialis Apulic , illique maxr- 33t.
'moperc infenfus vnde Sc nomcn fumpfit ex Grxco ,
quod noxam i & detrimentum figniflcat. Eft enitn frigidiffi-
mus 1 8c vald ficcus , vt tcftarur Plin. lit. /7. cup. 2+. etfi circ*
brumam exfufflat omnia arcfacit , 3c adurit. De plura babee
Seneca in .</. natural, lib. /. cap. 17 .
Atazir Arab. Latine interpretatur DireCtio : eftque artifi- 339
ciofa dcduclio promiiforis in locum fignificatoris. zpiifim
accipitur pro ipfo loco Anxreticoi feu dircdionc peculiati
vitz Moderatoris ad locum intercmptorium : Qua de re -vide
Hali f*ptr Quairip. PtiUm.trA.j cap. 10. / Centiicqumm
/ipiime.
ATEMBvr ex Grxcobarb. dicitur in fphzri barbrica rertius j4.
decanus Pifcium , fubdominatu Martisi fignificans fcortatio-
nes> amplexaciones > oblecbtiones cum mulicribus > otium Sec.
Item
Aterichinis ibidem dicitur fecundusdecanus Librae cuius j^r,
difpofuio fpeftatad Saturnum > ac fignificare habet quictcm>
vbertatem, virambonam >& fecuram.
Atin Eltaur , hoc eft oculusTauri dicitur Arabic Palili- 34J,,
tium alio nomine Aldebaran (fella fixa vna Hyadum > caque
infignior ptimz magnitudinis de natura Martis in oculo Au-
ftraliTaari confilfcns . quz etiam vna cum fociis promifeu
Athlantides appellantur > & fuculx ltellz inquam pluuio-
fz in capite Tauri : de quibus Virgilius Georg. 1.
j4nf tiki Eot dihUnudci abfcomUnlur,
Debita fu.cn committalfemina...
De iis plura vide in V. V. Hyades & Scula*.
Athale apud Alkabitium idem fonat i acafcendens. 344.
A Thor ige Arab. ( licet male vt obfeiuat Ricciol. fed po- 347-,
tius Altorich i vel etiam Bcnat Einafch. ) dicuntur Pleiades Ver-
gilix fepeem videlicet ellac de natura Martis, Sc Lunx ta
4 LEXICON
Tauri pt conti fiemes, licet feptimt , vt alias obferuitnm
eil i aliquando confpicua fie > aliquando non. Barum onus cum
Sole fcrcno coelo . hyemis afperitatem, fi nubilo candem
pluuiofam prxfignar:occafusautempluuias niuefqucadduciu
at II cum Saturno occiderint > aut Mcrcuiio turbantarem > ne
bulas 5c ventos producunt. Occidunt autem Roma: cum gtad.
ferc Vf. Tauti : Plura Tub V. Pieuties.
Attest at ion es vocanr quandoque Aflrologi , teile Valla
ik Harum adinuiccmirradiationes, quas vulgar i nomine appel-
lamus afpcctus> nempe trinos > Textiles > quadratos > oppofi-
tiones i licet atteftatio, vtexetymo nominispatet > aliquid
amplius vltri irradtationem dicat > boc ce teftimonium tei
fignificarx,& cffcum talis irradiationis.
.-. ;ra > hoc eft halituum fphcra dicitur pars ilia.'
actis terrz vicinior , quz ob terreftrcs halitus > qui ci perpetu
admifcentur> craffior, & impurioi eftexceris actis regioni-
bus i qu fit i vt pet eius craiTiticm radij Colares immifli ex
parte retineantur i atquc in ciusopacitate refktnrur> qui ad
terram vfque peruencrunt > Yodeoriginem habuit lux illa ere-
pera > & fubolcura > quam nos mane Sc (co in arc prop hot i-
zonrem tarn ortiuuml quam occiduum videmus , &. vulgarino-
minc crepufeulum Tocitamus.
AV
Avctvs Lumine dicitur planeta cm recedit Sole, !
Sol abeo conjunftionc ad oppofitionem ; quo enimmagis
Solcdifcedit e magis lumine , quod Sole mutua'tur abun
dar > vt vel lippis oculis videre elt in Luna, te in Venere. E-
contra minaras lumine dicitur, cum accedu ad Solcm , vel Sol
ad i pi um ab oppofitionc ad conjuntioncm. Eile autem lumine
plenum > vel audlum > computatur inter mximas dignitates
accidenrales>planetisiconucnicmes:quippecxlcitiacorpora(vt
cruditiffim probat Titus inCteJlifhilofifhi*) lumine potilE-
mum opeieurur.
Avctvs vocatur planeta quando motu fuo proprio
fuperat fuum motum medium > & idem fonaf> ac moru velox.
Quod item inter prxcipuas planctarum fortitudines numera-
tur -> tuncenimeuadit viribus prxualens >ac validiot > eo quod
motu fuo proprio contra motum primi mobilisgradiens, quo
vclocior cft i c magis fupra noil mm hcmifphxrium moraturi
non enim rapitut exquiiite primo mobili > vt eilet Ci foret fta-
tionariuSj aut rtrogradai . led aliquantulum refiftit > S con
tra niritur , adeoque plus temporis habet ad inferiora hxc alre-t
xanda. E contra roinutus numero dicitur, cum tardi motus eft,
jKcxxquat medium motum : vede fit vt citis cuifum iuum
ATTCVM. f,
iurnnm perficiabfcquc minus agere poflit in ; lbrc infer. na.
Hinccum Luna motu proprio (It omnium planetarum citiG-
(imi pergit enim quandoque fccundm fucccifoncm (iguo-
lum quindeeim gtadus , adcoque procedendo ab Oriente in
: Jen rem > totidero gradibus remanct retro : con (equcntcr
plus omnibus fupr ttram confiftit > plus tcmporis habet ad in
feriera haec alteranda , quod fzp eft horar. 10 Sc eo plus
vndc ctiam eft vtifta maxime abea repatiantur, vt vcl ob id.
ab cius efficicntia , fublunarium nomen forrita Gnt.
Grxc- i Tel potius Chaldaic dicitsr ftclla fut, 49.
fecundx magnitudinis de natura mixta Marris & Mcrcurij.it
Saturni in capite prxcedentis Geminorum coniiftens qui Ca
to: i Apollo dicitur. Arabic jig u {r.
AvciMTEsyer/wiMnigradus vocantur apud anriquos Arabes
erti quidam ugnorumgradus in quibus rcpertz forrunz > aut
angtiii plurimumaugetur eotum virtus : qua de ic vide in V.
Grades.
Avis. Gallina 01orCignus 1 (idus in Carload borealem pla- jti.
gamiadGalaxiam:dcquoalibi latis dictum. Item
Avis P*t*4lifi$e* iicitui aliud (idus d polum Anrarfticum 351.
denouodeteftum NaucisHipanisad Auilralcs plagas appul-
fi. Vide mV. Manucodtat*.
Avias in rabulis Perdis dicitur extrema Eridani > hoc eft jj,
ulcus>ftel]aiaprimz magnitudinis dnatura louis > & Ve
neris exiftens ingr. 11. Arictis Arabic .
A vra leniseft vcntns fuauiterperflansinon omnino abfimi- j'v
lis Zcphiroi &aliquibus Apogzis-
Avria rtguLt Encomiaftic nominatur apnd Arithmcticos J5J.
infignisquzdara numerorum proportio) qua, datis tribus nu-
mensnotis quartus ignotus emergit : multiplicatur enim rer-
tius numerus (cuius proportionalem partem volumus indagare)
per fecundum numetum & produdtum pofte diuidicur pec
primum datum ; nam quotiens eft quartus numerus proportio-
nalisi quem quzrimus. V fuati (Tuna > ic pctneceliatia regula
omnibus non tarn Arithmcticis > qum vniuetfz Mathells
proiefloiibu*.
Avrevs numerut fie dictus > quod Athcnis aureis Uteris fcr. ,.ft
ptus reperiebatur , eft menfuramotus capitis Draconis Lunx>
quz completur in annis folaribus 19. cuius opc omnis fere ina;-
qualicas motus lunaris adxquatur , indeque eruirur ari
que anno conucniens> Luna: arras. Sicigirurdfniri poteft.
ift mraficfm Cjcli decennouennMii revtluut fer fequcnttl
dirib*M ,t vmute *d numerum 19 quo exfUto iterum reditur
pd-vmtMtm. Eiusinucncor l'un Aie ton quidam Athnien)!*
ft llXICON
quo & Metonicus annus dictus is , in quern anni Lunitolarri
conueniunt i vt dictum eft fuo loco. Nunc fl quis inuenirc vo-
lucritaureum numerum currentem , addat anni millilimi cur-
xentit vnitatcm > & fummam diuidat'per 19. quod poft diuifio-
nem remanet etil aureus numerus illius anni : Quod fi integra
prodcat diuifio > ita Yt nullus fuperfit numerus minor 19. tunc
aureus numerusciit 1-. talifque crit etiam Epatta ; vndcNo-
nilunia rcdeunt vterantptis 1 S: annus lunaris conucnitcum
folari :ficaono current] io. addita vnitatc fiunt ifgi. qui-
bus diuifis per i>. remanent adfauc 8. talis igitur crit aureus nu
merus prrlentit anni : De care vide fufis Maurolycum > &
Robertum Lyngonienfem in fuo Computo Ecclcfiaftico.
I57. Avriga > Eniochus 1 Erithonius > Arabibus MemeftUtb,
hoc eft mulus clitellatus > fidus in crelo ad Borcalem plagam
conftans ftellis quatuordecim fccundm antiquos, at fecun-
dmKcplerum 27.8c per Baierumji. omnibus fer de natura
Mauis ,& Meicurij; quarum prxcipua primxmagnitudinisin
finiftro humero dicitur Capclla > Hircus. 1s in horofcopo , in-
quit Stadius 1 facit Aurigas > Equits > Speculatoies , M t ilicos
fc qui mediis herbis aliis medeantur. In occafu vero adducit
perieulum monis violenta:, vcl ob cafum curru > vcl calce
equorum, vcl fan artuum laccratione.
jj8. Avrora vulgo dicitur Crepufculum matutinum > feu pri
ma diei lux fubotcuraad Orien temante Solis aduentum matu
tino tempore apparns : inde dicta., quod ante Solis ortum ab
ciusaureis fpicuhs illuftratus 'rquafi aurefciti vcl potius vt
ali) volunt > quai quia eo tempore lenis aura per-
fians rorem de celo pluit : Vide in Verbo Crcfufiulum.
559. Avrora item 1 feu ' dicitur apud Altronomos fpc-
cies qudam cometa; matutino tempore > & in aurora apparcn-
tisi colore rufo cum longa cauda. Is participt naturam Mar-
tis . & enm apparuerit ex part Orientali Habens caput depref-
fum inferis > portendit praclia , Sc combuftiones ignis > xftus,
ariditates famem > pcftilentiam , incendia &c. maxime in re-
gionibus calidioribus.
jo. Avster > Grarcc notusventus Meridionalis vnus ex qua
tuor cardinalibus > qui puncto Meridici exoritur : ab aqua-
lum hauftu > quem apud nos habet 1 fie di dus, calidus, & hu-
rnidusin noftris hifcc tegionibus Septcnttionalibus, it in Au-
fttalibus trans Occanum Athlanticnm frigidus , Sc frccus > ciuf-
dem prorfus qualitatis > ac in noftris Boreas & Septentrio: fi-
cut ifti in illii regionibus mutant qualitatcs> Sc inducunt na
turam Auftri > & Notapeliotis , vtpri cactcris teftatut Alon-
fus dc Ouaglic in defcriftitne Repu Chtlenfit. Nec id fane
MATHEMATICVM. ff
ratione vacie ; cm enim Auer , quo 'ad noftras regiones
commigrer nofrerque Boreas ad Auflralcs cranfire dt brat
tum per mare Oceanum tum per Zonam totridam i nil.mi-
lum eil i & humores ab vno > calorem ab altera mutuetuti fe-
cumquead loca quo perflans tendit afpottet. At vet & Aul ter
in regipnibus Mcridionalibus > & Scptentrio in Borcalibus
fpiraot immediate Polis > tranfcunrquc per Zonas Ttrinquc
frigidas i nec per maria fed per montes afpcriimos vnde
priufquamad mare peningant, aut per xquatorem trau feanr,
frigidas > Sc ficcas qualitates locorum vnde otiginem trahunt
rctineantncceiTceit. Simili etiam ratione Notapeliotes vulgd
Siroccus in Sicilia > atque in certo I cali je traflu calidus & uc-
cus dignocituti non vt alibi vniucifim calidus i & humidus.
contra Boreas ibi eil quidem frigidus > non autem ilccus , vt
Roma: > fed humidus i quia videlicet & hic frgida regione
fphans tranit per mare vnde humores trahit, illc autem ab
Auftro exfufflans tranfir per Zonam tot ri Jam Sc non quidem
per mare i fed per mediam Africam > qua: longo traftu inter-
ponitur i vnde cfle quidem calidus po:c il , humidus autem
cum non habcat ! vnde humores ebibat , elfe non poteil. Hxc
exoccaonc (intdicb. Cxtetm. cum de ventorum ficut Se
de fignorum natura, Sc qualitatibus loquimur Temper loqui-'
mur habito rcfpeu ad plagam Borcalcm quam nos inhabita-
mus i cum certum fu . fi trans raarc Athlanticum> vltraquc
xquatorcm pergeremus i oppoiitum ex aile ijs qux hic dici-
mus experturos. ied enim nobis loquimur > noftrifque regio-
nibusmoremgerimusJquarum pa/ioucsexperimur> afFcdtio-
ncs patimur > arera rcfpiramus. Hinc de Aulro fcriptum re-
liquit Hippocrates quod vifum hebetae , caput humoribus re-
plct> pigtitiam adoucit , membra difloluit i morbos generar
febres ptridas , pcftilcntias > plcuritidos, aliafquc xgritudi-
ncs contagiofas. Idem infenfiiTimus hortis dicitur Theo-
phraftolib a. cap. 4.
Aiomaia iniltumenta quxdam mechanica funt , ioxta - jr.
Geomettix prxcepta tam fubtiliter , & concinne claborata
vt fponte fua nullaque apparent extrinfecus impeliente vi
moueanrur > atque in orbem 1 tat teraporibus ordinate noten-
tur ri '/, quod Grxc vltroneum interptxtatur. In
ter bxc celebrrima illa Archimedis vitrea fphxra quxom-
nescxlelbs motus cxquifitiilm imitabatur : in quam lepidi
lufit Claudianus.
lupiterin farm cm cemtrtt Aitbcra vitro
Jfit adfuferai talla dila dedit.
Idvcciut 1 frtgrtk fetenti* cht* '
ft HXICON
Jam mem infiagili ludtturtre/aior.
iura foil , rcrumtfuefidem , legefaut deorum ~,
Ixce Sjraruflu* tranfiu'lt arte fenex.
Jnelu/tu varj'ifamu/aturjpiri/m arit
Er -viuum certii mcrikm vrget ofus,
Ftrcumtproprium mentitmfignifer annum >
Ztfimulau Cjnthia men/e redit.
lamquefetum uclacni audax induflria mundum
C.tudi t > humnnadera regit.
Sed Sc non minori Liv.de dig it opus illud > quod Ian-
nello. nefcio quo Cremonenfi Caroli V. artifice conftru-
umfuit, qui fphasramcselettemnon minus raille Sc quingen
tiscirculis cupreis dcauratisconftantcm rcprjefentat i in qua.
omnes moms omnes fiderum afFeftiones ad amuffim expri-
Itiebantur. Sicutetiaminftrumentum, quod Catfari Mofcoui-
tarumduci, inter alia muera dono mit Chriftianns Daniae,
Nomegiar rex, yt pacem ab eo impetraret. Atille reliquis
donis retentis ) vnum Automaton Dao remilrdenuncians
fruftriipfumdeCaclofollicitumerTe, cum de terra inter ipfos
certandura foret. Ad harc redueuntur planiTpha:ria& papir
cea; rotula; ad calculi Afhonomici hborem minuendum i qui
tus er cites motus oculis exhibentur, qua s primus in litera
hura Orbem inuexic Appianus > in opere i 1 lo quod /honomi-
/ : quem portea ftlicifimc alij fcquuti
funt .Sed Sc primamhuiufmodi verfatiliura machinarum inuen-
tionem Ctefibioafcribit Vicruuius.
Avtvmnvs quartapars Ann i omnium fe ra clor > & foecun-
dior media inter jEftatcm ,Sc , oppofta Veri > quam,
facit Sol excurrens per Zodiacum principio Librx > vfqoe
ad initim Capricomi : dicirurabaugendo, quod e potifli-
tnm tempore , ob terra: fiucruum colledionem , opes au-
geantur.Eius proprietres & affedriones : Vide apud Plinium
bb.it. c*f.3f.
Avxidem fonatapud'Arabesac Apogum, in quo conftitu-
tus planeta maxime a nobis diftat : ficut Per'tg.-.um, Sc oppofi-
tum Augisinquofitnobisvicinior. Elr autemin fingulispla-
netis propria cuique Aux, qua: non Temper loco coniiftit > fed
fucceffiumoueturfecundra fucceflonem fignorum fingulif
nnis i fecundisfer - Qiii. tarnen motus vr obferuat Iun-
tinus non regula rit led ob varias ci reunirn tias modo
eft velocior i modo fegnior : maior autem vcocitas eft fecun-
dorurn Se tertiorum ;, in anno. Hinci data proportions;
pro nnis ab Incarnatione Domini hucufque decurfu ab cuius
initio comptame radix Augium omnium planctarum,, eanune
M ATHEM ATICVM.
tmporistTeinueniunnir >Saturni initio Capricorn! cum min.
35. louis in grad. 7. m mit. 17. Libra: : Maitis in gtad. 19.
min. 19- Leonis : Solis in grad. 11. min. 4. Cancti. Veneris
in grad. 16 minut. 50. Geminotum : Mercuri j tandem ( cum in
luna earn aflgnare non tu) in giad. 1. min. 39. Sagittatij Si
militer oppohtum Augis it in partibus fignorum oppoiitis.
Flura habes apud cxtiuoies Tabularum fecundorum raa-
bilium.
AX
Axis apud Aftronomos audit linea quzdam imaginariai
quz ab uno Mundi cardine > feu polo per centrum tclluris iran
iens > in alterum tenninatur ; circ quam coram Cxlorum
maxhinamintelligimus circumuolui. Ht quoiiiam piares po
los, pro rationc motuum atque orbitarum fecundorum mo-
bilium , circa quos fiugulaajitentur > conamur altruere, vc
diccmus > cum fiet fermo de polis , ideo plures axes ab
in alterum > ex ditis polis protenfos concipi needle
eft, qui omncs . per centrum tclluris tranfirc debeanti fcque
mutuo interfecare : ira vt nihil aliud axis fit > qom mundi dia
meter, circa quam fphzrx voluantur. Antonomafticc tarnen
accipitur pro infigniore > hoc eft axe mundi ad ciufdem polos
Ai eticum > Si Antar&icum terminante.
AZ
Azeifage Arab, dicitur cauâ Cigni ftclla fixa ceundz
magnitudinis de natura Veneris > &Mcrcurij> exiltens nunc
temporisin primo gradu Pifcium cum latirudine boreali gr.
fere 60. intra Galaxiam. Hxc in horefcopo aut cum Luna
mximo inclinare dicitur ad Venerea > quippequx habet natu
ra fua corpus humoribus replere 1 ac ipcrnu pioducere. EH
nunc Verticalis florentix > Bononix 1 Placentix 1 aliifque
Gallix Cifalpinz Trbibus, qua; funt in eleuatione poli grad.
44. cum ipu totidcmfcr habeatdeclinationis borealis. Alia
nomine , led cerrupto > vt nott Ricciolus, dicitur Deneb.
A zimina Arab, idem fonat corporis debilitas : Vnde j<y;
fers *? apud Arabes Gcncthliacos audit ea pars quz
dirigitur pro corporis infirmitatibus. Abfolut autem fumpta
funt certi quidam gradus fignorum 1 in quibus reperta Luna,
aut maleficus adducir, morbum aliquem incurabilem , feu
infeparabilrm i Yt Cunt excitas, furditas, mcmbri debilitas &
imilia i idque pro rationc fignorum 1 & planetarum tarn ibi
exiltentium , quam eundem locum refpitienrrum, habito ctiam
refpeftuad fitum munch ,jn quern incidir talis gradus. Por
ro gradus Azemcac quos Arabes omncs , & nonnulli c*
i% LEXICON
amiquioribus admittunt > tales commuuirer circumfetumaf.
In Tauro gradus fextas, feptimus, oftauus > nonui > S deci-
mus ( in Ariete cnim nullum eft aflgnarc > eque in Gemi-
pis , eque in Viiginc eque in Libra > eque in Pifcibus)
In Cancro 9. 10. il. II. IJ. 14. i. In Leone grad. 18. 17,
ti. Iu Scorpione grad. 19. & 19 In Sagiitario grad t. 7.
. 18 5c 19. In Capricoriio grad. 16. 17. 18. 19. In Aqua-
tio tandem grad. 18. &19. Qua autem rationc ij adinuen-
ti fint > vcl potius effidi j non fatis conlbnc apud ipfos:
ideoque communi fuffragio Reccnfiotibus omnibus vani-
tatit arguuntur. Hoc vnum tarnen monuerim 1 quod fi foi t
ifti gradus ab antiquis huiufmodi qualitatis elle competa
fun t > id cette non aliunde > quam ab ileitis fzis > qua: in eof-
dem gradus incidebanc > crcdendum eil > collegiTe ; cum
nulla appareat ratio conuincens : quare hi potius gtadus Ecli<-
pticz ( quz fan imaginatia eil ) & non alij hanc infortu
nam fortitt lint At cnim > etiam ft fixis hanc qualitatem
inotbificain vclimus appingere i jam nunc ob coruna prae-
ceflionem > r< ce pixdica qualitas fignatis gradibus &
tranfiuit ad alios > fub quibus modo ea:dcm ilcWx repe-
liuntur.
occaione placet hic nouant, atque ingeniofam Adria-
ni Negufantij viri ciuditi/Tmi ac mihi cum paucis arftif-
fima familiaritate conjunct! > obferuationem attexerc > di-
gnam fane qux opus Hthuctoobilitct. Ait enim gradus me
dios fignorum fixorum > hoc eil grad. ij. Tauri > Leonis
Scorpij > Si Aquarij effe infortunatos i ac debiles : quippe
qui ibi coniftunc i vbi contraria; qualitatcs aequalibus viri
bus pugnantj fuccedcntc moi viftoria vnius uper aliara > a
quanttranitus : indefit> vthzc pugna , S contrarietas plu-
limum labefaftet planeram ibi repertum Quapropter idem
teftatur > fa:piffim fe expertum fuifle > Aphxtam conftitu-
tum inti fines horum gtaduum intulifle nafo valdc de
bilem complexioncm > nec non eiufdcm direcciones ad Anac
ieras etii alioqui debiles ibiconfifleutcs vitam etiam abfci-
difle.
Azimech apud Arabes non vnam tantum fixam deignac
( vt mal aliqui opinantur ) fed modo vnam > modo aliam de
natura tarnen Veneris > & Mcrcuiij & non ptomifeu fei
tantum inigniorcs : vnde femper ponitur cum adjunfto
quod ignatam lVcllam difccrnat> vt in propriis locis diftunt
eft. Non negaucrim tarnen hoc nomen abiolut prolatum
apud multos Antonomafticc accipi pro fpica Virginis ftella
emuium qurfunt de natura Veneris > & Metcurij > nobilif
MATHBM ATICVM.
ft ma i que alias > Sc plures notiones habet vt dieemus in lu
cs, vbi Termo rectinet.
Azimtth. Arabicc appcllantur circuit Verticales , feu Me- j-
xidiaui tranfeuntes per verticcm locorum . atque ipfum verti-
calcm primarium intcrfecantcs in pundo Verri eis , indeque
id Horizontis partes oppofitas definentes > aut ctiam vlterius
vfque ad Nadir protenfi. Coucipiuntur autem in caslo ac circ
tellutem defetipri , iique propi infniti > lient Sc infniti pof-
funtconeipi Horizontes. ope venamur, tum ftcllarura
po((us> acdiftantiam adinnreem . tam tongitudincm , acdi
ftantiam ab Infulis Catiariis filis in Accidente > a> quibus pla-
cuit Ptolemxoi 6c miquis Cofmographis banc longitudi
ncm comparare. Ele autem longitudo.vttnlocodicetur > ti
co* zquatoris interceptus inter duos Meridianos > prim um
feilicet diebrum (nfularum , & loci , cuius longitudincm
qazrimus i quorcnimgraduszqiiaroris inter prxdidos Me
ridianos inrcrcipiuntur> tanta dicitur elle longitudo> ciuitatis
autregionis : & quaniuscftarcus interceptus inrer Meridia-
num duorum locoium tanta clt diftantia eorumdem. Ve
proinde Azimutha> feu circuli verticales per grdus zquatoris
dillribuantur , ftcque concipiantur tantum eile 180. Cum qui-
libet Meridianus corn prehendat duos gradas oppofitos. Idma-
gis magifque explicabitur in Verbo Mendurm, atque in Verba
engttude quo*d Getgrafhoi.
Azoni > Se A\one, di di funtpopuii extra Zonam habitantes
qui > cm reuer dari non poutnt> omnis enim terrz tradus
in quinqu Zonas diuiditur> inquarum aliqua quicumque in
orbe degit 1 degat necefle eft > vt magis explicabitur in V.
Zonz Ide cum lofepho Larentioin 4ma,theaOomaft. eos
credidetim Azones appellatos faille, qui extra talcum Zo
diac habitant i quos inter & nos comprehendimur Sc qui
cumque extra Zonam > quam vocanrtorridam commorantnr.
Si quidem Zodiacus ab vno in alrcrum tropicum femel > Sc ite-
luin tranfiens protenditur > trpicos qui fant eius
limites diuagatur. Quapropter ijs tantm > qui in Zona trrida >
degunt > Soi aliquando fit verticalis > fecus autcm its qui extri
Zonam i hoc eft Zodiaci ampli tudinem funt > qui proptere
Azones vocantur.
Azorvm tnfitl* in Occidente cum latitudinegraduum 40. yjy,
vertus pohim Antardicum celebres funt apud uouos noui
orbts hoeeft Indiarum Occidentaliusfl dctedores.'qtrippe qux>
inqttiunt, fitz funt ad verum Occidenris Metidianum > vnde
abilliscompurandamefleatitumant longirudinem Ciuiratum,
uon ab Infulis Canarijs feu ferronatis > vt cum volute Ptole-
f
ti LEXICON
rnatus > eque i Gadibus Infula > ve placuit Straboni > A rteroi-
doro,& Proclo: qui propre ica ab i il i s locis numerare inci-
piebanc longiiudines Ciuitatum > quia ignorabant verum Occi
dens> quod pijecedenti canrum faeculo > tanto cum Chriflunr
Rei publics: bono > aedetegentium laude repertura ell. Siqui-
dem, vcben aduenit lun&inusin fpharram Io. deSacrobof-
CO> cum verum Occidcns conftitui debcat in fine terra; habi-
ubilis ex oppofito Drientis > arque ad ngulos recios polo
tum Mndt i confequenter ibi erit i vbi linca quaedam con-
eipiatur, diuiden xquatorem ad ngulos recios , & Coin
rum lolftitioium intctfcAM > qaa; nauigantibus linea dia-
574. tnctri , leu diameter Mundi appellatur. Pono hace linea com-
prehendii immediate laudatas Infulas, parum vltr Promon
torium Hieron > ad quinqu gradus : vbi ctiamacusnautica>
feu fagitta magntica fe reft vertie ad polos mundi , diuidcns
aequatorem ad angidos rectos. Qaod etiam oculatus teftis pro
bat fcexpe'rturo Gonzalusde uiedo in Jummane de inert-
parrel Iridis Occident-tin caf.gj. qui regiones illas qua
tuor viabus peragrauit. Aitenim fe > quotiefeumque peruenit
ti iftud Meridianum femper vidifiemagnetis fagittam re&
fe verter diamctralttcr ad polos mundi. Et narrt lepidam
hitoriam memoratu dignam 1 quod quotiefeunque ei conregit
cum fuis loci js pet banc lineara pertranfre > omnes pediculi
quos ipfi habebant incapitibus , in veftimentis, aut vbiuisin
nauibusi confeftim tanquam mortui deueniebant atqueipi
ab eorumraolcftia liberaban tur : verum cm pol tea diicedc-
icnt ab illis partibus Occidcittalibus ac fuo itinere Hifpa-
nx viam adorientes cum fuis nauibus > redirent ad hanc li-
xieam diametrit moi pediculi rcuiuifcebant 1 vt prills , ac
fempcrmultiplicabantur quo magis partibus noihisappropia-
bant. Ex quo portento atque ex rotatu redo acus magntica:
ad polos mundi comprehenderunt 1 ipfum eile verum Occi
dents Meridianum ; cum nullibi in alio Meridianocontin-
gat id videre > quod millo, qui nunc vulg appcllatur/
Maria. Quapropter non abs re foret nouum catalogum Ciuka-
tum conftruere > atque earum longitudinem non ab Cananis
vtolim , fed ab Azorum Infulis computare. Quem laude di-
gnuin laborem vtinam fapiens quis aggrederetur.
ff%. Azveni Arab. Latin Cheles, feu Grafa: Cancri ftellas
fixa: funt quarta: magnitudinis de natura Saturni > & Mar
lis, quae reuer informes funt circi conftellationem Cancrif
at reperiuntur nunc temporis in grad. il. Leonis cum
grad 3 & 6. latitudinis borealis : Sunt flellac infenfx prifer-
timeculis acc quicquem boni ue ia caidinibus gcuituraSj
MATHHM ATIC VM.
ucCuniLuminaribusreperianiUT adducunt. Item
AzvBiNt confuse vocatutab aliquibus I ibrae (dus che- y,
lisScorpij, propterc quod Libra, & Scorpius lim vnicum
{gnam erat : rndc Hyginus Scorpiiu , loquit, btc propter
tnag itudmem membrorum in duo J.yn.i dtuiditur , quorum - . < >
tfigirm mflrt dixtrunt > & Martianut Capclla lib. f. de
. pbilojtp. cap. de fixi- ftgnit, Zodtacm quidem , ait > .-.
duodecim gnorum integras peritonei , Jcd -undecim babel Jigna'.
Scorpimt enim tarn fuum Jpatium occupt corpore , quam CbeUt
cccup.it Libra,
BA
Bacvlvs Jflttntm'icto vulgdtus D. Iacobi eft i nil ru-
tnentum Mathematicum ad altitudinem , latitudinem > return
diflantias aliaque diraetienda : qua de te vide Clauium in
Geometra &.
Bal.na. cetusi Piflrix Arabibus baitoi , vcl r.{.>tici iidui ,
in Casio ad aullralem plagam continent (lellas 11. fecundum
Ptolcmaum > at fecundum Baierum 17. ( cum tarnen Kcple-
rusei aflignat tantuiu it ) omnes fer de natura Sitlirni , in
tet quas praccipua, quam vocant alij Narem , alij Maudiba-
Urn ceti Arabic Menchar fecunda magnitudinis : prxima
h ; accedit quae in Cauda, tenia qua: in corpore. fount
fabulatoresfuife bclluam il lam , quae dcuorarura Androme-
dam 1 viftafuitiatqueinterempra a Perfco. Caput habet fub
conflellatione Aricris, & extendit caudam vfquc ad cfFufio.
Dem aqua: Aquarij. Eft (dus tnrbidum, procellofum. Cum
Sole exoriens inducit tcmpus turbidum > Sc humidum : Occi
dent, frigut i nines i Sc imbres > icut etiam cum Saturno. Alias
cius figmficationcs vide in V. Cctut.
Balthsvs > cingdus Ononis confiant tribus fulgentift- )
mis ftellis in linea rcUa fecunda; magnitudinis de natura lo.
Bs>&Satutni, quarum ptimaexilit fer in xquatorc \ a\iae
duae ad gradus duos dclinant ad Autrum i in longitudinc
fub grad. 19. Geminorum. Porr cui afeendit Balihcus
jnquit Cardanus i is ctit fludiofifimus > doftifllmus. quo-
ad temporis qualitatem obnunciat arem tuibidum fpirance
fauonio: quandocumque cumSole congreditur.
Basiliscvs Regulus ) cor Leonis 1 Hella fixa regia feun- .4
dar quidem magnitudinis > fed ob fui pra-lanriam , rhiram
effieientiam > atque in Eclptica coniifteotiam inter prime
magnitudinis coniputata. Eil de natura Martis , & Iouisi
adeoque etiam inter abfeindentes Aellas ab aliquibus con-
umetata. Hanc folam obfcruauit Titus , vt habet ia U
f4 LEXICON
Cdei Philoftfi* , ex ftellisfixis proijcere radios ai planetau
eofque elfe non minoiis emcaciz > quam ipfos radios planera-*
mm : idque ob fitum fuum in Echprica , vbi cum omnibus pla.
netis aliquando congrcditur. Eil nunc in graduij. Leonis.
Ba in horofcopo > auc culmine Czli . przfertim cum loue auc
Venere , vel eorum benigno radio magnam tiibui t felicitatem
gloriam i & honores , atque ab humili ad eminentem
fublimcm euchit.
Bata-Kaitos Arab Venter ceti, ftella fixa tertix magni-
tudinis de natura Saturnia exiftens nunc in gradu 15 Audis,
cum Ltitudinc auftiali gtad. 15. de qua vide in V. Cetust
.
t D- Algense feu etiam Beldegenfis Arab, dicitur dextec
humerus Ononis > ftella fixa fubrufa prima: magnitudinis de
natura Maitis > it Mercurij : Videctiam in V. Orion.
Bxllatrix altera Hella item fubrufa > & vald utilans fe
cunda tarnen magnitudinis in finilho humero eiufdcm Ono
nis. Nomen aeeepita bello , ad quod mir p; opcllic & (I
quidem fucrit in hoiofcopo cum bono afpeftu Maitis > aut
louis.facit Duces ftrenuos magnnimos peiiculorum con-
temptores. Ubfcruatione cautuin eft > Lunz dmiones ad
hancftellam iixamaliquam femper inducerci aut iter repen-
tinum. Porno hat dux ltcllz Btldegenfis > inquam & Be.Utri*
cum Marte exorienrev maxime colores intendunt > vt nott
Algol us Artnomicubb. 2. CMf. 10.
Bcibeniz funt ftcllz fix - pi ineipaliores > qux in fingulit
imaginibus czkftibus confiderantur przeipue vei corda
ipfarum i & qui funt primz magnitudinis : vt rcgulus in
Leone AntatesinScorpioiSpicain VirgineJ Alpharad in Hy
dra , &c. Vfus tarnen obtinuit , vt omnes ftcllx primz magni
tudinis in fingulis Afterifmis difpofitz vocentur coida ipfo-
rum , & confequenter Beibcniz : tefte Hali Jnfer frtftt 2p.
Ccntiloqitij , licet ego inter Aellas Beibcnias alias etiam iccundi
ordinis>& muions conditionis apud alios connumeraras inue-
nerim. De ftellis Bcibeniis extat infit>nis traebtus Hei metis
apud Iunctmum mfine commenter, mjfhtram loan-is ,eS.cre-
iafco.
BtNN'NAi ElIcekd, vel , ideft 7 urnum dici
tur apud Arabes ftella fixa fecunda: magnitudinis pofira in
extremo caudx Vrfe maioris . de natuia Marris in longitud
grad. 11 Vtiginiscum latitudinc grad. 54. boreali. Alias di-
cirur pnmuscquus Plauftii
BbRENlCES Coma dicta Ctiam ffic.trnm ct.. ipului , fi Jus in
Caelopiopccaudam Leonis & apud antiques cum caconfu-
MATHHMATICVM.
fum confit ileitis cptcm : at fi Keplero credamui It. ple-
xumque obfcuris , aut nebulofis de natura Lunz > Si Veneris,
effoimantibus fere triangulum incidcns in ipfum coluium
xquinocliorum. A Ptolemzo dicitur Trtches hoc eft Crinei
id eft Cmcm>.m. H arc cum SoIe> aut Luna m
codem ciiculo pofitionis mala adducit in oculis , ac potcntie
Tifius > qucmadinodum reliquat ftcll* ncbulofz.
Berthas fixa fecundar magnitudinis > de natura louis > & 1J-
Mci cur jj > qua: tempore H .-i metis ( qui eins meniionem facit)
eratingr. 17. Librae i nunc autem pizceflu > & repetitur in
Scorpionc Hzc in horofcopo > aut culmine * Ii inclinar ad
pictitcm , iuftitiam > bene ficen tum : facit etiam Poetara> Rhc-
torem > ac Phyficarum rerum ftudiofum.
Esst A Centaur, fiue Inj \; 3 pud Perfas BriJtmif: fidus il
corlo ad auftralem phgam lubfigno Librzconftans 19 ftellis
Ptolcmzo i & Keplero at Baicro 10. omnibus fere de natura
Saturni > & parum Maitis > quarum duz tantm in noftro be
tnifpherio confpiciuntur , in extremo pedis finiftri potx
CZtetis perpetuo latentibus. Vide in V. Ami Lmfm.
BicokporEa , lunt qui, vt nominis etymon przfe- 13,
fett , bina corpora ha bent , binafque figuras Eiulmodi lunt
igna communia, Gemini, quod per binos pueios fefe mu
tuo ampielantes rcprzfcniatur : Viigo habens fpicam in ma
nu : Sagittarius non modo quia habet ai cum, & (agttam in
manibus, vetm ciiam quia componiiur ex duplici corpore
hominis videlicet, & equi : vnde & humanuni dicitur quoad
primam medieratem > fciinum quoad -fecundam : & P i fees
duos rcpizfentans lino ilbgatos. His annumeraii pollunt
Ophiucus habens ferpentem in manibus i Pei feus cum Medu-
fa > Centauros i &c quz in afeendente conceptions reperca
dublicatum ta: um przfignant.
Biothanatos G ix'ce proprie fignificat eos qui violenta 14
morte tnlluntur. A pud Aftronomos ver preifids accipitut
proiis tanrm . qui fibi mortem concifeunt. Fiequens eius
fus cft apud Ptolcmarum (apte de Morte , qui tarnen re-
is audirent . VideauthoremThcCauiilinguz
Grxcx.
BictiNTUisn< , eftnouusafpcftus Keplero iraliis ij.
jcccnfioribus confideratus conftans duabus quinqu paiti-
bus circuli > hoc cft grad. 140 vnde fe mutuo rcfpicienres
lancrz contrahunr familiaritarrm. Eft natura fu fauftus Sc
ben gnus afpeftus , quemadmodum Quintiiis exrlis, 8c
Trinus: ficut conti Quadratus. Sefquiquadratus . Sc Op-
policio infaufti unt j & iiaucifctbc famiaiiutis. Porto
te LEXICON
Quintiii ) Biqmntilis, Sc Scfquiquadrati radij Tt! dicebant
pud antiquos ratio habita non cil > ideo ab ipfis praetermifi.
Verum Keplerus rem altis refodiendo . ex confonantiif
harmonicis fubtili rationc inuenit , atque experientia pro-
bauit non minu< aliis elle efficaces. Cui fubferibit Titus
in CMtflt Philtjophm ; Vide qua: dita funt in Verb. /~
"BrssExTvsi& Biffextii dichui knnus iWc intercalan con-
ftansdiebusjifi. quarto quoque anno adueniens > vn >ide-
licetdie fuperaddica ad Febiuarium ' fe didus ab i pa die
fuperaddita qu.v cum prxcedcnte pro vna integra diecom-
putabatur : atque adeo bis dicitur fexto Kalcnd. Martij.
Eiusinuentio tribuitur Caefari Di&atori : Cum enim anim-
aduertilfet Solcm curium fuum perficere in fignifero fpatio
dierum 55 Sc fex circiter horarum i ide ftatuit > quarto
quoque anno adijeiendum cfiediem vnum > quantum fcilicet
conftituunt fex horac quater duebe. Verum cnimuei Anni
tropici magnitude ( vt in loco admonuimus ) teuer non eft
diciuiu gf. Sc horarum fex> Ted horarum quinqu & rainuto-
lum Kmc 49. ita vt quolibet anno vndeeim minuta deficient
ad fex integras horas : qu fit vt fingulis quadtienniis , ad
dito etiam die intercalari > non refpondeant ad mufl m inte
gtx Soli cuolutiones in Zodiaco : ita vt reucrtatur ad idem
punctum > vnde initio anni difeeffrat fed inueniatur in inte-
groquadriennio ( ad min.fer^. quae longo tem-
poris traftu ita exercuerunr > vtdecem ntegros dies comple-
erint. Ade vt aeqinoctium vernum ( vti Autumnalei Sc
folftitia) federn fuam mutauerit > & jam non amplis recide-
ret in it. Kalendar. Aprilis, vtcrat in principio fed in ter
tio Idus Martij ; atque infuper fuccelu temporis , c res de-
uenirc poterat vt folftirium Hycmalc in jEftatem reciderer.
arquinoftium Vernum in tempus folftitij , cum maxima re-
lum Ecclcfiafticorumque rituum pcrtuibatione. Cui malo
occurrcre volens Grcgorius XIII. non fine catlefti numine
detraftis ptius ab anno correftionis 1581. decern integris dic-
bus quibus prascelTerant iquinoctia , & folflitia ea in mo
mento infuasfedes reftituit. Et ne in pofterum ob candem
paueorum minutorum negligentiam fuis fedibus mutaren-
tur> ftatuit vt BifTcxtus fingulis quidem annis celebrareturi
additOj vt priserat in vfu > die illo intercalari quarto quo
libet anno, cxcepiis tarnen Ccntenfimis , qui etil Biflcxtiles
antei femper fuctint> in pofterum tarnen nonomnes cente-
fxmi BifTextilcs forent fed in quadringentis quibufquean-
nis i primi quiqut tres centefimi une additione diei illius in-
telc!5 tnl>cirnmc ; <z>llU5 vel ljuicjue nmu
llcc Lillcinli I vi nnu5 isoo. l , l nie! LiNe,iiIi5;
nnl vei 1700. i^no, lyou. L>llclc,!c5 nun cilent > oenc e-
lccniemu lequcnznocelt^coQ.Icique in pclpeiuumoblcl-
Unc!c>i nun<zum HûinoHl , sc lollliii tui lel,l)u <le-
lU5lrcniur : l)u e le ^>!ui nucl t^liluium /(/Ze^
Liviti!kl lioc elt ni,z n,l,cnlc5 vml> licuncur oonuli 17.

lu>oitnrel in Xou lclliclcili l'iopicc) <liu^lew, vbi
^ll lnnolum vlicic c>in,m cif>eiimuur vml>cm lie-
m <l ^lciiiem, Ilcrgm ,<l leucennionem : Vi<ie in V.
Lui^lvlz ,puH plinium b . p. ,s. lunt lpecie, Ol>- ,z.

n>eium ^/e , inquic , ^//,e/7i< / >u</H! e/?. ()>î
iiltint tinul per noc cûocl ilc ,cltii lon, 5ciunt .
I>li<t l<ience nit : Lo! vei neiêlu l<lcn loniurcln
tnil limicem : l-lc ?Iiniu.
Looil .Luoulcu, ^lHl>pn>!?lHnlti! 6uHor 6icirur <i- ,.
luz in (lc> nru^c Llicen > lcu Vil^m mclem continen
Kell iz. iun piolemum > epletum um il sc ei Liei
)4- l>mnleie enluilc>ui> sc ûini > inlctcuiullcmor
<Ieli ni infulmil clr> 6e luiil^n niim msniluînl !e
nmKtsii5 sc lc>ui nomine >/^<3sM î^bice ^/^<e<^>
uli VocifclHloi > el ?i<>/<, ^ iioc elt p!oln5 > <lc qui sa
aiHum luc> loco. Li cum loue , inouil lliu , mn5 liui-
liz cum AnilHie nollicelul : iicul e conti cum 52luino
rum nrosiZHiionem nnitenclil : Vi<le cm in V- <^<?-
2o^,xl/ venlU5 5cplenliionli vicinu > c lilelIi lf>>- 2,0.'

n , ex piice nriuiXullliti!! lic ^,6tu vel nuliimcnc,
zu semenrem < liuHu , cnim2niiH v,Ille nunii > 'cl ceiti
oc>,tu, qucxi s^li eiu i iolenius leo,, c lunoiu.
Il^fiiîu, ll liccu < elm pur, , i coriufioni le-
Kenl,scul Le icliliui leprcniiion! venti. Îiqun6u cci
iluieiiM ploif>l<, >enlcr<iin2>i ^qui immel>2le dz>n
ione eiliM ; iiHo <3ici5 ^<? < , oeiul >cinii,m
<c limiltluljincm nliur. (Ml Lol ll^nie, H^lcllicixlum
<zui<luc cûcnuin I>n//6./^. 5^.55. l)iKu5cN:
ecim ^</e b ^czui! volcu, ûem mulzii viclecuc , ,1
^c locn <lmunuimu5.
2c>,n>i>i.io?lz, ventul vnus e quuc,l inicr- l
lnc<ji^5 me<iic> locu cluiiln5 inccl Xef>tent>ic>cm sc Hqui-
nc,HiIein nirum : I>lcllii5 ^>Hu clt Q , c zucH
kl neliul lliciu uulHl i Lliûe lliHiluF cccu,
t ij
IS LEXICON
nubes generan; & aliquando niues
ti. BoMiHOLYBiCvs , vcnrus et irem principalis, vnus ex
quatuor intermediis, quilocozqu inter icprentrioncm Sc
Occafum interieflo pcrflat > Notris dicitur Abi//y?r./ quafi
namgarionis Magifter enflt in mari Mediterrneo, vbi pri
mura obferuatus fuit. Eft natura fu humidus >nimbofus, pro-
cellofus, Sc in Aftate tonitruofus : in Autumno vero* auc vete
violentus > icpentinus > ac rutbulentus.
*. Bridimif in tabulis Pericis dicitur Lupus Fera, Beftia
Centauri fidus videlicet ad auftralem plagam fere nobis incon-
fpicnm i de quo paul ante diftum in V. BefiU.
14. BrineIci fine Bnneti apud Heimetem dicitur ftella lucid
Lyrz primi bono: is, alio nomine V-vegM.
tj. Brvma ex Grzco quafi b>enn dies appellator tempus folftitij
hyemalts . quando dies funt breuifimi, & notes contri
Ion! Iii 1111 in introitu Solls ad primum gradum Capricorni:
quod accidit poli Gregorianam anni correftionem ci rea duo-
decimum kalendar. lanuarij. Ipfo brumali tempore Origanum
atidum > & fufpenfum domi repente cfflorefceic & muiium
jecoraadaugeri teftatur Cicero 1. de oiutnat. ac reipfa vcl ru-
ftici experiuntur. Democritus apud Plinium, talem futuram
hyemcm arbirratur , qualis fuerit Brumx dies & cite
euratetni. Pono Brumz tempore quid Agticolis faciendum.
Tide apud ipfum Plinium Iii it. c*f. 20.
2f. Btvltho Chaldaic dicitur Virgo > fextum ab Ariete fi-
gnum > Hcbraic autem BetuUh > prout teftatur kircherus in
Oedipo ^gyptiaco. Vide in V '.
Xj. BvBvlcvs vide Bootes.
CA
r. Caballts Barbare diebs eft vecis teres premens ligan
rete tympana in Aftrolabio circ Clauum ex fpecie quam
Ttcumqueoculis exhiber. Arabic Alfbtr*t%.
t. a cod ( Grzc > Latine malus genius dita eft duod
cima domas ab horofcopo cadens ab ngulo McdijCxli, le
di&j triftium , Sc exitialium rcrum fignificatione : cft enira
fignificatrix carcerum > hoflium oceultorum , aliatumque
ttibulationum ac difficuhatum. Congnincatu cius cft Ve
nus > & in ea gaudet Saturnus : quaratione vide in V. -
dturn
t, Cadens apud Aftronomos appellatur planeta quotiefeut-
queinCzlei figura reperitur in domibus cadentibus ab Aa-
gulis qualcs funt tertia , fexta , nona, & duodcima, qaas
luliu* Filtnicas^pwi */1 * quod
inillisouftituti pianetz plurimumdebilitentur; licet xeuera
MATHHMATICVM. t9
nona, & terti; illisnon officiant, immrotij profnt> cum
nonz commui.iicr tiibujntur duz feit Cidinii partes terrix
Tcrovna. Ratk) autem quare in iftis pnetx non infortunen- * 4
tur; hare > meo judicio ciTe poteft quia videlicet benigno
afpectu afpiciunt horofcopum : nona quidem de Trino 1 tenia
de Seztili : & iniupei nona eft in magna altirudiue terra pr
jima decima;, vbi pianetz puriorcs int , Talidiorcs ac libert
rerrenis vaporibus > & ideirco nona licet cadens euaditni-
hilominus fortunara , clique exceptis cardinibus potiflimos
locus vbteonftituta Luminaria, aut pars fortuna: Tim obti-
nent hilegialem > melius quam in vndeeima > ob radij nrmpe
fortitudinem > ac przccllentiam > quo horofcopum intue-
lur.
Cadens item dicirur planeta > quandoin Zodiaco reperitur j,
in figno oppoflto fuz exaltationis : qua de ie vide in V- Cafus.
Ocias rentus Oricntaiis fpirans ab exortu folftitiali : Ii .
diftus ilumine Hellefponti pec quod tranlr vnde &
Utitffmtim abaliquibus appellatur. hit frigidior > & incon-
itantior Subfolano ob parriciparionem cum ventis Septcntiio-
nalibus i atqueadc flatu fuo fubinde molcftus , nubifee ac plu-
uiofus. Deco nott tifite les quod contr naturam alio-
xumvenrorum nubes non abs fe propellit, fed ad fc attrahit:
Plura apud Erafmum in Adagijs.
C/Nacvlm i , eft fpecies quxdam Corne- t
tzcrinrti > magni > oblongi 1 ac lati inftat Cznaculi > feu men-
fz quadrilatcrz > vnde & nomen haufit. Eft de natura Lunz,
portcnditqueafHicb'oncm populi line diferimine > fedirioncs
bella > legum innouationes > &c.cx moi bis inducir catanhos
paralifes > hydropas > epylepias> feabies > dolores colicoli
obfhuftiones > & alios huius generis morbos.
Cal>12 Arab, eft ftella fixa fecundz magnitudinis in ffu- 8 .
ione aquz Aquarij pioxima fomahand de natura louis , &
Satutni. Eius contrmina eft altera ftclla nomine
eiufdem naturz.
Calcvlator -dicitur Latin Regula ) Dioptra > Alhidada^.
in medio Aftrclabij collocata, ab officio quo fungitur cal-
culandi gradus alrirudinis ftellatum > qu..m per Aftrolabium
yenamur : protenditur enimvlquead limbum Aftrabij in quo
circulus deferiprus eft in t 1 . partes dilciftns.
Caiupica Pericdus A\Qt cil Lunaiis Anrii magni cum - IOl
co Sol is decennouennali conuenientia , ab cius inuenrote
Callippo i qui floruit Olympiade igt. annis ici 8. ante
Chiiftum : In ea enim 940. Lunares inenfes explcntur , & dies
13878. fcrc , quotfeic comprchendunt Cycli Solares decenno-
> LEXICON
uen rules quatuor > feu quatuor anni M ici , in quoram fin-
gulis con'ingunt quidem Nouilunia ijfdem diebus menfium.in
quibus conciagcbanc ante annos 19. Solares, ac non ijfdcm
bons, fed aliquant piis, nemp per horam . & femis vc
diftum eftin V. .bw Met meus. In jiinis vci o - Luna an
ticipt radem fedes > quas anteillos obtinebat hor. min. 50.
fecund. 10. tert. 44. ac tandem in armis jit. Se (ex menfibus
die ferm toto > qui tandem per dies biflextiles fuperaddditos
& feptem Lunationes embolifmicas cxquiftifllm compen-
fariporeft ita vt annus Lunaris adamuifirn cum Solan con-
ueniat : Qua de re vide qua: habet lo- Lucidus Samotheocin
libro quem ii ron i con i feu de emendatione tempoium in-
fcripfitin Epitomeemcndationis Calendarijad finem adjeftai
vbi ex Paulo Epifcopo Forofempronienfi > & Ioanne Stoffleii-
no duplicem mcthodumtradit temporis ita inftituendivt dein
ceps Lunationes ne in minuto quidem anticipent , fed ad
amulim conueniant cum recurfu Solis. Ha:c igitur conuc-
nicntia in anno Lunifolari ab eius inaentore Callippo Perdta
CaUtfit difta cft. Plura apud Clauium in Rtitut. R\aUndn~
dut*
tb C'ammarvs corrupto vocabuloab aliquibusdicitur fignnm
caclete > & (idus in Zodiaco quartum ab A riete > diftum etiam
2irf*,4Aj*cm , Arabic Elf*rt*n Latinis veto commu-
niter.
Ii. Cancer domicilium Luna; S cxaltatio louis fignum mo
bile aqueum > ftigidum & humidum , fie diftum a fimilitu-
dineCancri pifeis, quia ficut ifte fuper peftus fuumgraditur
retrocedendo 1 ita Sol m hoc figno incipit quafi retroceder
nobis > atque ad acquatorem acceder. Difpofitio quoque
ilcllarum > qua: Cancii fidus conftituunt , videntut etiam
non inept hoc ei nomen inferre : Quandoquidcm in eo
tresftellx hinc inde ad latus difpofitaf , quafi Cancri brachia
rcpra:fentant : & cum Cancer fitveluti totum peftus homi-
ncfque contra qui fubhacconftellatione nafeuntur > corpore
breues fed ampli peftorc prodire pethibeantur , vt teilis eft
Iunftinus, ide Cancri cft ei nomen inditum : ideirc etiam
ex membris hamanis habet peftus pulmonem, hepar & co-
lj. ftas. Porr Cancri fidus in oftaua fphxra , vt alibi inaliisfi-
gnis obfcruatum eft jam reccilt Trpico Sc figno Cancri
in primo mobili eftquc nunc totum in Leone. Cbnftat ftel-
lis ij. iuxt PtoIcrua:um , computantem inter eas quatoor
etiam informes at iuxt Keplerum 17 & Baierum 35; ex qui
bus vna in chelis diftaab Arabibus jx/ibene prxterci tres in
peftoieconfiftcntcstinfcniiflimx vna Prtfift difta > Nebulofa
MATHEM ATICVM.
ie natura Marris& Lunx fecunda & tertia Afclliqnarix ma-
gnirudinis, de natura Martis & Iouis de quibus alibi Termo.
Et ide prima: huius ideris partes vbi {txllxiftxconilunt
ficcifllmxfunt media; &vhimz prxdirx etiam magna cali-
ditate fcficcitatc: fed Auftraliorcs magis xftuofx > no-
*ix-
Canis Sirius > Cancula (idus in czload auftralem 14
lagam fub figno Cancri confhns teilis decern & oftofccun- ,
urn Ptolemarum > omnibus fer denatura Iouis, Se Veneris*
quarum potiiTima Arabic ilh bor in ore fulgeiis > ab aliqui-
bus Sole ipfo grandior perhibetur. Kcc dubium > quin om
nium faltem ftcllarum , tarn cirintium quam inenarrantium
fit mxima vt oculis ipfis confpici porct > & ex effcftuum
magnitudine conieftaii. Eius exorientis cum Sole patentes
vires tecitat VY.n.bb. cap + cuius rci rationcm reddit Ale
xander Aphrodifxus froblem. 74. Occafus ipius cum Sole
commouet Auftrum inducit calorem ferenumcum ronitruis
Se fulmine. Cum Saturno addit Sc pluuias cum Marte facit
acftumrmgnum > cum Mercurio ventos. De eo horofeopante
in Gcnituris hominum fie eccinit Pontanus in Vranta.
Exoiiens; Incendi flamm , fjf feora conatat tfln.
Jratngens , dolor atque tngen; ingtnttbue ups
Jngentejqut turnen/ animi : imfenoja cufia*
llil.-quumfat tur : flentetptu rida habendi'.
lnfacir ufque vecat niolentaque lela nuniflrat.
Htn ficta* mouet ,aui amor ; aut reuerentta Diuum ,
Prafrrtimft Treteinefrfe didit Herat.
At Ii m on 1 rcpci iatur > de eo root fubdit.
lnfcttx nato exttium farat , made ferarum
Dente lacer cadat inplan vrfl-ue , lufive
, vel audaet fenat laniatusab Vmbe
Si Wauori va id.im fftet m concuerit haam.
Port ciica C;ncm maiorem finir & alix ftellx informes
omif.no vndecimj/ondum in certum Atcrifcum rechfix. qux
funt de natura Veneris > & omnes fer quartx magnitudinis,
& cafdem ignificatioacs habent ac reliqux ftcllx Vcnercx > te
Iouiales
Canis Minor, Procyon Antecanis Arabic s/fomejfifi. jt
dus in Cxlo prop cancm maiorem fed illo borealius : confit
duabiis rantm teilis > altera in ceruice quartx magnirudinis
de natura Mcrcurij .altei in femore > cui fgnat nomen -
cjon piimx magnirudinis, de natura Martis. Et ipliim cura
Sole vcl Martccxoticns vehementiflimum inducit xftum.atq,
ebeotemporeinripiuntdicsCauiculaics.Plrain V- Prttjtn.
, LEXICON
Canopvs Arabic Rub*jl ftella fixa ralgentiflma prime
magnicudinis denatura Iouit & Saturnien trmone Nauis Argo
confiftens > Romx nun qua m exoriens , fed tantm Melitx>
\ix horizoncem radens> quippequx exiftit nunc in grad. 9.
Cancri cum latitudineautraligrad. fer 40. Cui nihilominus
incidit in horofeopum , is crit magni noroinis > acnauigationi-
bus intentas : Verum in occafu cum malo radio Saturai -
tendit naufiagium.
C.ApuiAi (, alio nomine Htrctu Arabic jlictb.
fidus incxlo 1 feu poiis lie lb vna primx magnitudinis dna
tura Maitis > & Mcrcuiij , exiftens in limit humero Attiigx
quam tnfenfatn canit Gcimanicut in exfttitnt
Pb nomtncn. Hxc in borofcopo > inquit Pontanus in Vrania
facir tlmidumi cuiiofum nouarum return > amatorcm &c. In
occafu veiirreligiofum facrorum prophanatorcm.
dicitur ctiam lignum cxleitc decimum ab
Ariete mobile . terteum 1 (iccum > & frigidum, domus iaturni
&exaltatio Martis i fie diclus , quia Gcut illud animal ad fron
des > & aibotes fecrigit > itaS; Sol in ciusintroituincipitclc-
uari t atque ad nos acceden-, cm pris recederet : Vnde
ctiam dicitur Tropicum , & Soldi tul u. Quique fubco nafeun-
tur faciem habent oblongam > mcntoacuto< ci pi Iiis afperis>
rooribusdcniqueac voce Caprum imitaii videntur. Eius con-
ft 1 1 a t i in octauo oibeincipir gradu aS. Capiicotni primi
raobilis, atque extenditur vlque ad grad. it. Aquarij. Stel
las habet 18. quarum prxcipux dux in Cauda tertix magni
tudinis de natura louis & Sanum 1 Arab, tlgedi, vel Meant*-
rus reliqux de natura Martis & Metcurij. Primx eius par
tes calidx funt > atque noxix , medix tempetatx i Yltimx
pluuiofx.
Caftt Dracenu, ftel la fixa tertix magnitudinis de natura
mixta louis < Maitis ,ti Saturnii Arabic jiemac ctiam
Elt inin ; de ea vide fufis in V . Draco.
Capvt. & ctiam audiunt apud Aftrono- ,
mosNodi > feu interfeliones planetarum > prxfertim vero
Lunares: qux funt puncta vbi oibita Lunx ( idem die de orbi-
tis aliotum ) interfecat orbitam Solis > <Sc eclipticam > quorum
quidetn alteram tendit ad Boream > inde incipiente Luna ha
bere latitudinem borealem ; alterum ad Aufttum ) vbi Luna
incipitgaudcielatitudine auflrali. Vbi autem obtinct maxi-
mam latitudinem > dicitut Venter fiue Auftralis, fiue Borea-
lis pro rati one latitudinis> quam habet : & jure quidero nam
ficut Draco corpore magnus , latus eft, prope caput
je caudam exilis , & fubtior , ita fpatium intcreeptum intet
M AT HEM ATI V M. 9,
duos femicirculos Sc defercntif l uara > Sc xqtiantis > vide-
tur quendani vcluti Draconcm efformarc , cuius pars lata Dra-
conis vcntrcm reprxfentat ; intcrfcioncs vei Caput > Sc
Cau lara. Port huiuTmodi intctfctiones non Temper loco .
confi Hunt . fed raoucntur > Sc ipfae motu proprio in Zodiaco
retrograde tamen non directe : in Tuperioribus infcnfibilitcr
ita vt nodus boreus Satuini nunc temporil fit in grad. 3. min.
10. Cancii. touts fimilitcrin grad. ]. min 7. Cancti -, Martis
in grad. i.-min. 17 Tauri : Nodus vci Aull mus in locis
oppoiitis : In teliquisautem tribus nodi funt perpetu varia-
biles i ac prxcipu in Luna> cumaddicsngulosifti feie tribus
minutis rtrocdant.
Obfemant Aihonomi nodos planetarum prxfertim Luna- t,,
res > eorumque natutam confi 'tant > & boreum quidi-m aiurtc
imitan natu. am louis iSc Vcnctis i Auftrinum vcinaruram
Saturai i & Maitis , ad eofque dirigunj fignificatotes non fc-
cus ac ad ipfa corpora planetarum : quod tamen improbat
Titus iu Ctleflt ihilofophia. Ego re bene pe ufa , non ne- *
garem ipis aliquam efcientiam fairem indircchm > vt cum
Luna repetitur alicui malfica; mntla in nodis, atque in augu-
lis> facit natum gibbofum > claudum aut vteunque contor-
tum > vt habet Ptolemxus lib. j.cap.ty. Sed id prouenit e
quia in Bcliptica tadius>aut coniunftio eft, validier > proinde-
que Luna roagis mnefica inf-ftatur, quod & in Sole accidit
quitameu Temper clt in Eclptica. Et ideo caput dicitur cii'c
de narura Mercurij > cum bonis bonum > cum malis malum,
quia ira Eclptica planeta; fortiores l'un t > Sc dum relifta auftra-
li parte, incipiunt acceder ad boream > boni bonitatem augef-
cunt , mal mahfiam : contra in nodo andrino planeta; def-
cen.int botcali plaga > atque accedunt ad Aulhum , vbi
debiliorcscuadunt ; mrit igitur cauda Oraconis cum bonis
mala dicitur i cum malis bona > quia cum illis eorura bonita
tem minuit, cum iftis eoruradem labefa&at malitiim. Caput
perhibetureffc Mafculinum , Cauda fxminina : Arabic
appcllatur ^ illud autem Catabibaffi , vt in loco
diximus.
Capvt fallo fixa incapite prxcedentis Gentinorum Ara- 14.
bic Rat Alfenft , vcl etiam Elgieutzc de natura Maitis Sc
Mercurij : de quaalijs in locis dictum.
Capvt h reu h lella fixa incapire Herculis fulgens non aj.
juidcin cius , qui Sc Hercules dicitur , Sc eft alter etiam Gcmi-
norumdius citai Pollux , Ted eius qui alio nomine Enro-
nus appcllatur prope Oyhiucum. : de qua vide in V. Rat 1-
fett.
4 L E.X I N
CapyT feu ftS'it <m. Vide in V. EquiculU.
Cavt ktdmft vide ÎjvM i Gcrgoni caput.
Capvt Ofhmci Arab. Rm Ungut ftella fixa fecunda* ma-
gnitudinis>dc natura Veneris > & Sarumiiexiftens nunc tempo
lis in gr. 18. Sagittarij cumgr. ij. declinationis borealis. Vide
in Verbo Ofhiucm.
Caacinos apud poeras Grteos dicitur Cancer idus de
quo paulo ante fuie fermo.
Carpentvm > Solium Thronus. eft digniras feu prarro-
gatiua planeta: confiftcntis in loco > 'vbi plures obtinet digiri-
tatcs : fie Carpcntum Saturni eft Aquarius > quia in eo obtinet
Domicilium > & Trigonum : Iouis folium eil Sagittarius ob
candem rationem : iimilitcr Mars habet thronum in Scorpio-
nc, Sol in Leone Venus in TauiO) Luna in Cancro: quia ibi
habent domicilium , & trigonum : ac tandem Mercurius in
Virginc > vbi obtinet dominium , & exaltationem. Hxc digni-
tasab al i qui bus dicituf gaudium : quia in litis locis planets
videnturgauderc > & maxime extolli.
asmo N > & Common apud /Egy ptios appellantur nodi feu
interfeiones Orbitae fingulorum planetarum cum Eclptica
in duobus punctis oppofitis : & primum quidem nodam aultri-
num , fecundm ver boream > quos nos ex forma caudatn > &
caput Draconis vocamus > vt paulo ante ditum eft.
CaSSIOPEA Arab. D*b EI&rfihoc eft Cath-dra , vel fidtt
reft* fidus in cxlo ad borealem plagam intra Galaxiam con-
lb n s ftellis tredceim clare confpicuis > fed long plures obfer-
uauit in Tycbo, nec non Baierus, &Galila:us. Et anno
quidemij7. ad Cathedram prop cam, quam vocant.SVf<>-r
pparuit in hoc fidcre infignis Hella, qua: &ipfum louem > &
6irium fplcndore, candorc lucis , & corporis magnitudine
perans >ita omnium Aftronomorumillius temporis oculos
animofque praeftrinxit > atque in fui contcttiplationem con-
Dertiti vt nemo plan fucrit > qui de ca non fcripferit difce-
ptarit vt vel 00 id dubium eile poffit > nm carlo, an terris
potisilluftfior fucrit > clarioiquc. Deea integrum volumen
edidit Tycho Brahe verus Aftronomiaeinftaurator > multa Ke-
plerus Michael M oeftlinus , Abbas Maurolycus > Fortunius
Licetus > Theodorus Gramineus alijque fcripfere.
Sed & Theodorus Beza apud Tychonem pag. ji7 . non mi
nus imperit > qum peiulantcr opinatus eft banc ftcllam fui lie
de ge*nerc Cometarum > quinim ilium eundem > qui in ortu
Chrifti Magos Hierofolimara deftinauit > atque perduxit i ait-
que quod ficut tunc primi aducntus prodrotnus > ita & nunc h-
ncm mundi > 6c fecundum Chrifti aducntum prarnunciaic
MATHEMATICVM.
Quod tarnen Tycho ilium ait non ferio arSrmaiTe, fed cx
potica feitiuiurc lufilc : Htcnim le Beza audacter , impu-
ens Vaticinacor cecinir.
ie > nuilfuriati crine , cement .
Etradians furo , cuinitttigne ,
il iut fortendat te rrtt , Dem lile dee um
, oflendent ternforefatafu*.
Quod ft humana a tqutd fe/funtfrefcifcert mentes ,
jaitafcrutaii , mihi gnanefai.
H- tile efl lim faruam Dauidu ad vrtem
Duxttab Eat > qui fnits orte Maget. ,
Et qui na/crnti fraJuxit , nunciatidem :
Eae redux reducem rurfut adeffe Deum.
litit tgitwfelix i turba ff aude fiorum.
Tu -vero HerodeifanguineUnte time.
Lanrgrauius H affix Bczacaurior > & minus audax earn cum 54.
ficlla Magorum compart, acdicitcircdiucrfam : in hoc ta
rnen vtramque conuenire ait > quod vtraque Chi ifli aducntum
fignificarc habenc : c enim habet in epili. ! ad Pcucetum re
lata Tychone torn t.f-g. t-o. Comttam ejje cencludere n:n
foumus frofter magnamiffms eimrttmdtmem 1 (f quod metm fit
expert ; in uno emm fund0 oauaffhart haienui Ptrflit ; tum
quodttfublimis extra ei mentarem tegtmem fit con/lnuta. Ne
quefailli fojfumus affeuerare , condidiffe Deum fle.t m aiiquam
rectalem ,cum taie altqutd Mundo cendite nontauditum. Poft-
.i V ci de fine ad quem Dcus ipfam pracluxillc voluit fio air.
Quantum itaque not judieare val, mu , cerfetur nobtt mgnt
quoddammiraculum , J?' quid, m vnum eorum , qua neuumum
temfrxccflrafunt. Ex quo em m dorn nus Dem frmum lijfui
Domint .ftr: e/u Chrti a 'ut t tum ante fer flelUm gnrficari.
Mugi/que nnunciari -vclutt ieramus , lilum fer haue queque
ultimum aduentum Domini nert chrit fwtunaaturum. Hzc
ille.
Andreas Rofa apud eundem Tychonem obferuat ingulis fji
bis mille annis circiicr miracula eiufmodi txlnus edi > cum
arta ti bus mundi ex dio Eliz Talmudiftz tripartito cenclu
dere itaque ante diluuium tale quid apparu fle vcl faltem
ante exiturn Ifraelitarum de iEgypto , columnam : licet
igneam : Tum poll annos item bis mille apparuile itellam
Magorumin Oriente, hoceftiuxt tetras initium u falutij
exordium demonftraret : Tandem anno 1571 apparuific fiel-
]am haue nouam prope pol um ateticum > vc mundi finem
oftenderet quad czlorura motes qui cues polos iunt non
multo poil lint deli turi.
jtf LEXICON
J. Dcnique Tycho ipfe poftquam de huius ftellzfitu , fpecie
* material produtione multa difleruic i p; aedicir magnam pet
cam religionis alterationem portendi > cuius mutationis rem-
pus ex direftionum regulis vfque ad annum 159. prorendit
& tunc dicit initia mutationum , & femina jacienda > indedi-
ligcndo ftcllam ad locum maxima; conjunchonis > qua; proxi
mo prcceifit in grad. it. Pifcium ait diretionem complcn-
dam in annis^ prima rulfione ftcllz > hoc eft anno 1*51.
Et quia ftclla hic fuit verticalis Mofcouiz > idcirco exiftiinat
cx Mofcouia primas occafiones toibaium > c mutationum
oritutas. Be affert nefcio quod vaticinium Sybillz Tiburtinz
quod refcrt etiam Cornelius Gemmae lib. de di .mis natura cha-
ralleifmis in cius xei comprobationem. Veim jam fumus
ad ann. \66i. & ab termino dire&ionis tranfadi lunt adhuc
ttiginta anni > nec quiquam huius mutationis comminatz prz
fertimex Mofcouia vidimus : fed nec vifuros fperamus. Et hzc
obiter diifta (nt de hac ftclla cx occafione Cafliopez in cuius
Afterifmoapparuit : dceius tarnen cftoimationc > loco ma
teria > aliifque ad noftrum inftitutum fpecbntibusitcrumxe-
dibit fermo in V. Phenomenon.
Catabibazon teile Valla, apud Arabes, feu jEgyptios
idem fonatac caput Draconis > feu nodus boicus Unix , ficuti
^naiibaêa idem ac Cauda.
Cataagis ventuseft ex genere procellarum> quem ( inqurr
Apuleius in lib. de Mundo ) frafrjeTum foumui dicert , jut de
rali farte fubmius inferiera refentinit impulbui quant. Per
quod opponitut Vortici qui ex intimo ariiiz humi exiliens
ad luprcma erigitur.
jj, Cataphor* dicunrurGrzcin Czlcfti figura Domusca
dentesab Angulis > tertia , fexta > nona & duodcima -, quera-
admodum .inafhora quz proxim fuccedunt Angulis 1 fecun
da, quinta , et > & vndeeima.
40. Cathalz Arabicc vocatur linea meridiana fubterranea
defctiptain Planifphztiot quzconftituit angulum Imi Czli
qui etiam
CatoG/vm > hoc eft demui fubterranea apud Grzcos ali-
4'. quando audit > fumpra analoga ad Catogxum > quod propri,
& vniuerfaliter domicilium fubterraneom lignificat.
4. Caihetys mtiitntu apud Aftronomos dicitur I'nea rcfta
ducb ex quouis puncto radij incidentis ad planum fpcculumi
feu reflcxiuum perpendicuhriter.
4j. Cathetvs vero rrexionii eft linea dufta ex quouis
ponlo radij reflexi perpendieulatiter ad planum fpceulum
vfque ad occurfuin cum radio incidence per imaginationem.
ius
M AT ttlvt ATIC VM. ,7
ius cxplicarioncm fus tiadit Ricciolus in Mmagt mut lib.
te.ftcf. 6. .1.
eft pars Optica- > reflexiones cxleftium cor-
porum deprchendens > atqueexinde corum nugnitudincm > ac
longinqutatem dimetiens : alio nomine dicitur ... m-
fnca
Casts, eft genus quoddam deteriorationis planera: i quod A.
accidici quando reperirur in figno quod eft oppoftum alteri
in quo iple haber fuam Exattationem. Vr Libra eft locus cafus
Solis > quia i (le in Aiietc cxaltatur. Ptolemxus ponit rotum
fignum prpcafu : Arabes veiccrrum quendam gradum > ficut
& inexalratione , vt alibi obferuarum eft. Sic pro excmplo Sol
depiimitut in Libra > fed prxcipu ingr.'ij. Qua de re vide in
V. fx.ilr.um.
Castor , alio nomine Spelle dicitur prior Gcmiaorum> 4,
Arabicc Bedalgcnfc.
Cavda /crni, Arab. Deneb jllgedi dicirur fixa tertias ^-
rnagnitudinis de natura louis > & Saturai exileos nunc rcm-
ponsingr. 17. Aquaiij. cum gradu feie 3. lariiudinis meiidio-
nalis. Ea in Oi icnte dat morum grauuatem > fortunan) in diui-
riisi fed amoiis lllecebras , ac zclotypix ciuciatus. Oritur
Roma: cum giadu 11. Aquarij .occidit cum 16.
Cavda CjfWi Arab Deneb sldigegc feu poris F.ldegUgich 1 48.
ftella fixa fecunda? rnagniiudinis de natura Veneris > & Mercu-
rij exiftens nunc in gradu piimo Pifcium > cum gradu fere 60.
latitudinis boicalis. Oritur Romx cum gr. 13. Scorpij : occi-
ditcum gr. 6. Arictis. tius naturam vide in V. yidtgtê.
Cada Ceti, Arab. Dentb, Kjtim ftella fixa fecundx ma-
gnitudinis de natura Satuini exiftens nunc in grad. if. Pif
cium . cum latitudine meridiana grad. I. Ba inHorofcopo
facit multis xgtitudinibus obnoxium : dar periculum fubmcr-
fionis ) prxfertim > fi Saturnus > aut Luna adftipulcrur 1 vi-
tam laboriofam multifque xrumnisopprcflam : quod etiam
prxftat.
Cavda Delphini fixa tertix magnitudinis de natura Sa-^0i
turni > & Martis exiftens in gr. 9 Aquarij cum gr. feie jo. la
titudinis borealis qua: oritur Romx cum gr. a. Capricornio
tc occidit cum X) Aquaiij.
Cavda Draconu Sidciis. Vide in V. Draet. ^
Cavda Draimi Lunx : Vide in V. Caput Dntccms. j1#
Cavda Leen , Arab. Deneb. tleced. fixa primx magnifudi- jj,
nis de natura Saturni , Mei curij & parum Veneris 1 confiftens
nunc temporis in grad. 17. Virginis cum latitudine boieali
giad. fcrc ix. a horolcopo optimum tribuir ingenium
9t LEXICON
lucra, honores, dignitatis ampias, prxfertim, ficnmlu^
mina i i condicionarlo fucrit > aut cum beneficis, vcl horura
radijs fult. Oiitur Romx cum gtad. 4. Virginis : OccidiC
cum 7. Scorpij.
/$ hclicis. fixa fecundas magnirudinis de
narura Martis, Arabic jULah , feu Bennrath qu* Romas
aunquam infra horizontem deprimitur. Nihilominus, il cir
ca lineara Oricntalcm in alicuius natiuiracc deprehendatur,
multa > inquirStadius , inforrunia 1 multas calamitatesaddu-
cic : propel lie ad libidinis Tcia i quo fit 1 vtnatus multas igno
minia; notas incurrat.
Cavda Prfimintrij , Arab. ^ id eft plauhum , eft
ella polaris in extremo cauda: Vrfa: minoris fita, fecundas
magnitudinis, ab ipfopolo nunc temporis minus tribus gradi-
bus diltans , & aliquando ferc ad ipfum polum accefluia : de
qua multa diximus fuo loco.
Cavrvs venais: Vide Ctms.
Cazimi, Arab, idem importt, quam centrum Solis. Hinc
apud Altronomos aliquem planctam efle in Cazimi > nihil
aliud fignificat , quam efle in corde Solis , hoceft , vt non di-
ftetabeo, fiue in longitudine , Cue in latitudiue plus minutis
17. quanta videlicet eft vtriufquefemidiameter, & dit'ei Sola
ns , & corporis fingulorum planetarum.
Eft d'gnitas , ac fortitude pianetz perinde habita , II
eilet in domo tua : cum alias conjuntlio planeta; cum Sole fic
Uli noxia ) & inter eius dettimenta annumeretur. Et ti quidem
ea fit minus medictate fui orbiseft illi pe/fima , & vocatuc
comtuio Solcnimfua potentia totam illius virrutern abfor-
bet , remanente 1 1 1 > vt itadicam, combufto, viribus fpo-
liato > & arefafto : & quo maior erit cum Sole appioximatio,
vires illius dcbilitantur , Sc ad bolcm redundant. Nihil-o-
minus vtdixi , efle in corde Solis reputatur inter fortunas , Sc
incrementa planeta; ; non quia ver ipfe acquifat quidquam
virium ; fed quiacxiltens perfcdl cum Sole coniunns, ifte
exquifitimbibiturciusqualitatibus illo nullatenus refiftcn-
te proinde Sole ipfius vices lubin trnte , potentis ext
reme dicitur planeta ipfe numeris , & viribus auclus vice
ipfius , fiue bonus fit , fiue malus potcntisagat , dicatur in
ciusnaturam miitatus. At veicombuus, aut fubradiiscxi-
ftens , t i potentii Solis vires eius ad rationem vicinitatis
aliquatenus infringantur, non ita tarnen , vt omni no depe-
reant > atqueiSole abfumantur i fed magna parsapud ipfurn
icmanet , quibus Soli magis , aut minus refiilir, & fuam aki
uicatem dem on 1 trat 1 quam non potcft Sole ex quill i pofi'cf-
MATHBMATtCVM. " ,
lus> &cameovnumqud f.. ft us. Qui h;> yi in Caimi exi*
{tens % fortis , & viiibus auftus . combuitus autcm i aut fub ra
dia , infirmas , debilis habcatur.
CE
CiciNvs dicirur apud quofdara finifter humerus Pootis
ftella videlicet fixa trrtiz rnvgnitudinis, de natura Mariis , &
Saturni exifiens in giad. 4. Libia; cum maxima laritudine
boreali : qua; nunc 1 cum habeat dcclmaiionisgtad. feic 40.
eonfciuentei fit vctticalis Regno Ncapolis 1 quodvaldc ob-
feruandum
Clginvs etiam audit apud quofdam Ccpbeui. vt telbs eft 0.
Ricciulus in Almagefro: dc quo mox infia fuo loco.
CfNTAvh qui & Typ on fid!S in celo ad auihalem plagam it.
nobis pcipetuo latent i cmiltans (bilis j omnibus fere dc
bitaca Mariis , f Venciis : Ex quibusinfigniot clt fulgtns in
fummiratc piioris pedis denn piiinz magniiudinis dc narura
louis i & Veneris. Is in hoiofcopo . inquit Mareinus. facie ^
aurigam equorumcultoiem > nutntorem> vel etiam domito-
tem: & (i Mars benigno iadio affulgiat faciet. inter fo m di
mos quits militare. Si occalu repertus fucrit > & hune
locum makolasftcllat itradianeriott natus, autexaltoproje-
us motittur ) aut quadrupedis mpetu 1 vel tqui calce percuf-
fus 1 aut ab aliquo equo pojeus pcribii : vel euei fo cut iu tra-
faennbus aquis niilia morte lacciabitur. Hzcillc. In longi-
ludine totus eft rnbfigoo Ltbiac,
-^ Anronomaibc apud Aftronomos audit u
infignis riaatus complcflcns centum lenrentias in bicucs
aph 4 .irnos icdads Ptolcmzo Aftrologoium facile prin-
cipi aiienptus : qui & frit. >hi tibn.rumjuorum hoc eil Quadri
partite & Almagefti indigitatur. Vcium magna controueifia
eft inter AUronomos > an isreuera fit Ptolcmzi opus an po-
tis Heimetis Trifmegifti . cuius alteta Apborifmotum Ccn-
tuiiacircumfettur. Hali Heben Rodoam Ptolemzi Commen-
tator in Commentai, lupei Quadiip. affi:mat> illud non eile
Ptolcmzi , fed Hcrmeiis : (cd tarnen aggrelTus Ccniiloquij
commentationem > feu fueiit afFctus magnificandi operis>
quod explicandum fufcipicbat > feu fuerit maiar veii notitia
comparata, Ptolcmzi genuinutn opus clic fatetor. Secund
Hieronymus Cardanus poftbax rem ben confiderans > di-
fta dicbsobiiciens fententiz vnitatcrain ijsnoii eflecorape-
rijt. Ac tandem Argolus , alijque noflri teraporis do&iiEmi
Tili pro liquido h a bene 1 id Ptolcmzi opus non cflc . fed difti
G ij
I4ell5 liizl'lUllN: 6 inînn'um verum ccincesa^
N! mnu >nueic>ri > Û2M polic in dcniiloqmo onot. 51.
ei>>ie<Im > sc conllim2l<>ii> viicniu5 in nec vcib. V ^/^
/>,< </? l?e/^< le5e , <//</ /<e >^/ls</^F , / />/ i ^s
/^F ,/ /ev/ c,,^ . ,//</ </ ^ ^/7^^
/^ ></</e < ^x'. Li quu liquct vi nium nnl , <ûc>l
nicsluHulliliiliium ptl>!cmii<>i. vi is nc cibu <ûilcm i<l
lncci liue in()u2^lioiilirc, > bi <ie ic6iiilc2liunc t^cnilui
64. Ât, <iue in!><, librolum lulliu loco. Vtcum<ûe sciczn2-
l,e2t,celluln cll > 6imn (^cnciloquium m2In: cllc uoii-
lil^ mZniquenc>minil > iclnuc iiuc 2 pic>l^n>l, islc 2 lui
oneriliuz ciccrnium i , liucaquoui 20 siulcm:i^!oli2N
Nctt2nie > cleiil oinniliul i<^ enul oselibul nlccclleie.
<)uo6 cl>2m ^n^clicu DoHlll /. <^< <?e/ c/>.<s^, luo
lnmc>n>ceonKln>uit. 5ic cnim 2>t: ê^ <>/?< î /'/<?
<//c/z < <//^<<, </e7^, H</ , , ^ >/<? /^ eê /< , ^/

^//</e //>?//< /^//î/. lil narc oni ei cli linc
6e ûtoce ,e 2Ulil Cenliloqui), quoc! uu5 j).1I>omm
lequmi lem^ci 5ul> plolemii nomine citlmu
^f. di?v <3ncc l.iine nuuitum l>^n>Kr in mcî
/snîlr vcl diccu colloium <l quol <iui>r linc 2 <u-
feiiicie>2Ul ncliskeii2> omn iimcniZnrul icûilcz. Villi
ulem suno pi^ciscsumoto, czui,l>c>c<lcti!iiiul ib Kucliê
e, s<//<^?> ,c ^sc,nc!it 2 b cc> quoci iir onncisiunK
llûl meciiiium > vel nc>n , deniruni 2urcm lrnif>ei 2^>pel-
It eujuluiz ici medium . quoci concipiHlul inliivilibile , licet
lunincle punum 5cic lcmpci z>ro ccnilo 2cc>oiiul> 2c sic
centro nil2liu6 cniil, qu2in pun6ll.m in mcci,> <^niir ûc
circuli ccinNiiuium, I-linc teil, in Ivluncli inc6>iul!io cc>!lo-
12 > lllquc 26 cÎutum immensliHiem icli < in!!,l nunl
cum lir, Vluncli ccnrrum vucîur. Vocic diceic, 1. 'lulculin.
?<>^/./tf , incûit, ><s</êm</ /e-^<^'^<> H/</< /</<
<7e/> </^ i<f, porio c>uncic>cumquc IvlHincM2lici

Kcll2ium moiul , liru <iilli>niil , 2z)s>2lenii!>z , aliique i
ênul lupslNHlc volunr, lcn>f>ei icl 2 crnlic ltcl! 26 cen-
um Iieliul cc>l^>olil n^leiiiunrur : iicaue ve>l Iumin2-
lium<zefe6liic>nc, <zun5> c Zclipscz voc^nt^ 2 ccnili5 lumi-
N2lium cumpur^nc 2c i2ii,!cin nôeni vrriusque lclui<!i2-
lnclli, ecnnn teuriz , cl cumzccniium , non2 sc 2n?2ienli : clc quibu cm
ibu luo loco.
(^ln?> ^,,1 ,ûcl ^Nronom >z 6icunmr culf>i<!ee> .
leu Imîu!6cnlc6ui2Olûil,!i5, csi<ûc pucile l2<iuz
illc XuciiHciû! in 6>^ll>im <iiuiOl>niincic!iiz cin ,!iz
loinui cciciim >Ilu6 spilium > czuocl incei vliluûc linn in-
tel/>onirulHps>c!Iclur. Vicin V.t7A.
H/^ > ^libic el s^lica vocbulocoiiu^lc /^s/^< : liz in

c!c> <l bcrIem pI^Hin prc>s ^n^ron!2N > cc>ntinen5
Kell vnclccim cum û2>?ul insormiou , lcc! iul5 louil, sc lllluini, inicr nl > tiel luci-
6ic>re Nur Xiccnerul in Qe6iso vc>ii Xc^liicc ^><'
êi/, 8c Ho, noc est ?<lclem dnen, > sc Quem , û
urem eft in liniNro nuweic vc>cHtur^,</e^,/ : De nc>c -
et<icsc<>>,nie> ccccinic Pnnu5inluu Vtni.
H<^/ /^/ >v<^? , /<<', <-
/</e ê<^</ /^tt//l <s/ee^< ,

^/ </^< /me< , (^ ><//< /e/ </ê-^ <^^ ^
Lt pcli puc ^Vec// /
H^,c/ê /^//i^ o/^/ <<e^/^ </.

Ve co Hurein in occ^lu rcfeilo> <>c luîr.
0eê, /</ 1 <^?es/ e-<<e/e /^ ,
^// //< /ce/, e//,^// < ^/ z
OiK^?iX5el<^lc<,clicilrênunuc><i<l^nl lûmer, c>uo^ ^8.

coinu ss>eciem iesllenlcc vi<ieiul > (ôtnu eniln tîicc ?
li^l icilul. Liulmcicli sii <ûi ,pp,ru nno ><. nucm
Ol>vz Llc, Ne Ngli lupei ?icIemi czuliii^>. tun <y.

n iniiimanli , lcu muiiln, , c>u enumer! > ^licicm
î^ccel, l'ûium, (încruin > lcorîum > sc <Ipricc>>num:
lc<j cô plliil cr<!i<ieliln vnluille 6iie (.</</< : (5cnl<,-
lll sc <iiicu>n cl)lmn.
ll^v >lIûlinc!o^ ûlirzlem ^la^Hln in lonîrullilie 70.
Ms>IcKcn linum îili > sc lncclium I'iiuli, bl^ci eû^
?lcIemum lti!l,5 , 2ûu2: iicz, vnH in nHiibu iiHi mnîc>ul2 Oli,
^l Xec<>' Im in uc> luciiiiui > sc lluiîHllor ii6t
êei > ceici in vcnlre^ nu^m s<i^ 20^112^, , <,>i>ez I
l>MsHHculni. ?ic liclu in lloiolcoon ilicuiul inucniuu,
yml kiiliucul , lcil^ îlcli<,ni cliHun . l6 alulun
U 1
I. 8 X I c 0 n
silcium, ,ntst>eijlmerc,ni>, cs,l, lijlqne ilcztm!ni<
tu , vt lle lsolet^concl ienc!, c enclencli. Inoccisuvei
clicu!u6>c>! > quo nnie > c! in guuio , i'el in wii
ccoilil , vel ,!>) uuiulmocll ncllnz iHecientUl.
?l. ^^Kl'llcnl <;rce llicimr in cIcNi Lû seit, clomu,

l> Nl>lc>sca^c>c<!cnl> >o niulo lmicIi, noc elt ?</</'
/^ ! co quoil elt lienillcilil mIocum tque inl>,init
tum, sc null^m cum noroscorio socici nc>et. ^sciibilul
ei colornil! mcmct>5 l>umnil venter cum inleliini,
Oonil^nicirorcm nnoet l^leicunum > 2c eucict in c Xrl
jui iniki icoertu^ eiêlienli, leite, X!e6icin ltul>j lil
inienium.
7>" dî,iodi liclul in cIo ,<! nolum ^nrit,cum nobi
ininlum con<tn5 stcilnouem intinn conciilioniz nc>ui
^Ntonomil leieitum quc >!) imzînic>u5 ccnz lljun
Hum. rucc>ut inciciii in co!u,un> c>!,ino<5liotuin. lôlUlN
êi licluz est in Ic>nl>iruinc sul> li^nil ^corpi), sc îllllij
c fclunt ellc cic ooôliium V il minvli
7l> 1^ > rette PI,nio, /,4. ^. ^ ^s, ell lli <ûi<Iin
lligtul ltiiz remoolibu poHlen, qu5 elt, qucmnuncslil
consoicue viclemu in pctvrorc lîni > in loci vni nc>u ilcl-
I, si!it innc> l<c>c>. icnciem f>oll liquor mcnsel eu
nuil. Nunc iclem ?liniu s,Il<> in cneie ômcliun col
Icc.
,. <Ili,H sunt Xcoroionum , sc <5nclornm bcni qu
l>oltc l>t>>^<tlonomi cceni sunt 6 li^nillnc!l cne!
icc>lfij liclesjl > leu vciil l.,nccl ,ulll!cm , sc borellleiu:
^ qu2Nsloq^^ln ?ni><>ui vlinluco iiceinul pro vno tntui
ileie c>impui2lnl 6c I>inlm > 2c 5corl>ium , sc insupel ilt
6u ltc: inucio in lonîrucline sunt in 5coli,!on>! lino)
tque ulctn e!c secunc! mzniruc!iui! 6e uHiur Kliuiz
sc liturni czuilum prior nemc>c In ultlglis cN vnc ltcl
lil rei)^; sciôinnoroscovo ledert HUt cnm Iuminlic>ul
z>sertim l oono bene5ium lio sulcillui ^ ll M2ZN
uckii > nque uonoles > sc liiuili! polliceiur.
7s. ctl.il ii, m liK, N ,l> liquinu l.? , kiicul . Vul-
tur clenl llu5 ,cl l>orc,Icn p! ! !e quo luic in lu<
loco.
7^. c,l,iv > seu ckelul,. >!,. licitUl reise , In,cni<le5e
cÎleniu, : llecûo v,6e/i</.
(!l.locil<iv vcniu cli uniusliu5 snillw vn>c N7
pore l> ostn ,clpcrrino ^tituri, omnium ventowm miiil^
Lmu5, c 5uuilHmu5 zui solle conueiliiur in k.uonium
nomcn n.ulic o liuentu n/runinum , qu e porilli,nun
nlsole 2l nc>5 ueniunl : aumobiem c 0/7nl<<<, <iû
lt.
tlll , !n lpnl,iociicitul iliu 6ec,nu^5îl- 78.
Urij mnu5 lul clomintu5,mini , ooltinionil in plopoliio,
e<,nti6i<!tionll,ciil,lil in mlo K.ilcum, sc l.6toium
oomin.oilium.
0iol< > Oenuill5, lônon, li<1u in cIo .<! ,ultl- 73
Icm plm , ec>uononmu!ionceiHumellin Vcido tên
uiu. ^l,,l!quiou l!,lnccioitur!e ziii) lin, ,no
<!uobul ôiici > cuiu in loco mennoriir.
(ôx pu<l Leome elr ne reH ilcui suoienl. l.'
û <liui<ll circulum in cluz n5l5 inûIcl > licquc seiccn-
um minim lt.nle ^ in qua llilcrt 6i,mello ) sccl vcl
luci, vel inliil lil . linquen in ciiculo ou.o>!! lot!i
lcu noitione isliu5> o,uiuln lNHiol l!l o,ui nnum comp!-
Hiiur, minor eil>:cc>mslcncn6ilul lub iss, cl>ot6 l>1a-
mn loilil cll limilituine qu,m ll.bcr <l cnol^.m rcu
>enoiio luotnlm , vniie lil!i r>er,rcum cjlcul.lur. Pol
l imiiumckoi! linul icul.ppell.ius , lc lemillt5 reit
lum, srout in loco o'icemu. Nuiul ope , c t.bul.rum linuuln
nZenlinm . sc 5enlium toi !,neu!olum <iottiinlllol-
uirui: nerm enim ven.ii!Ul ouncil.lem >cu> cui lubicn-
îiur, lquelllUl<i,lw zol>ollioncm. Vie sulil i
V. >?/<.
ôlllvr .tte N/ino, ,ppell,niur <^sc>5<!u ltel! 8.
Vllxminolil, qu polli qul inmniliKne c lfilcn
ore,c,m cilcum!.nl sc ci lcum6nl, rnoie elu <lu
ie , eio,ue êltire > c luol.inul.ti illenini
(ôo<:>?lX si5elt^,ol,pn> , qu c.ri>cul!ium z^.
nlul>iouinciium, ,ul icznoium êlciiplionem l,6ic
u t^mcn LcoiHsni, lll vniueilIil elcriptio loiiu leit
ll.Kiil,ili.
cl(iz,v,<ô5. Vle Kol.. g,
(ôxicv i6n lon.r êmrili5 , czui! imriortet. z.
Vi-e in V. ^ckronic.
(5,ol<oci!,zio <3l , l.tine inll<rlUs rcml>lil^<>' z.
minu. Xl>u ^llionomol Onconocl,iotl iicunlut sl.ncii:
qui suelinrmiotum 6ilzoliiorc, K,t>ol,!nul (?l>lunocl,-
lom oz?el!i luminne cmporil > >t iiolem <ie <iic > l.un,m
ê no6te. ôen l^.cl , !>)que >ltroloî <l,ui<iuni l.ic/n
tiomii iu lc^celn z>il5 zlo nûli. iu lllil>ul > -c linû-
,4 I. 8 X I c 0 n
eu!> lIneti pl lllincin tciibuunc: licûe inl,ntim , au
lNpIcHiiuc quiluor ^rimo5 rîis ,nnoz tlibuuni 1.un :
pucliilHn^b luiilo vlquc Z c>urcum iccimum m,um> ^ler
culio: ^ûlelceniiHin qurlo 6ccimo vl<ûc Vcne : luucniurcm vi^ciimo lecuncio vloucicl
û6l^cl>mum piimumiioli ! V>ri!illcm <û>ii^Lclim<>
plimo squc nÛ3Lcmum sciln > Klirli : lcncuien
quinquêcumolello vlcûe mo oHûo l<ûe 2>cliln<
oHûo vs<zue!nllmum lecun<ium nnum , ouoil cli z;c-
l>ul ouo!6m Infnli<r. ccium l.un. Noiumque nnoiuln
iluoliioiel vocini(irci (^nronocizior. De qu lc iliuncl
<6. li,l<ii5cullii piolcm: / A<^<^. ^. v//. ^!i^ im
i'ioltmii mcnc lemooium 2roiiro5 > r pluriinum elle iicunc
<iul plinei > Quorum vnul plincif>2l>5 c<5 qui vcl coi^,o
vcl rîo oiolime occunic ^ûei: > sc cuiul dominium n-
iu ciurac .qugniu li^nilic2tor Hrlicepl omini^
lzui llc!c>minu5 tcrlnmi conNiluiul in co6cm cilculoôliiio-
nil <i^ni<iloill. l>ic cnim lulxiit ?tolemu5 , loco cill<.
/<r/<l> ?/F^</ / ^ên << <l//^< //? <l^<-
^7</<''/>/<e/< > i//^///^///^ > ^/ ////<< ^?<^. l-luc-,

nloue ?cuIeluiul iiHclcnz2l!3m inucniclxioium (^nionocito-
ium ririoncm. Li lii quicicm cneiilcl jicuu^tur. (^tcill
fsiicul2i llllonci,iole vie in Vcibo </M<?< /e/^>
ci
87. Cixvl.vOlioni. Vicle in V. s<ê:iw in/5^.

88. (!l<:xv5. Vi6ein V. ^F<
yH, diKcivs vcnili Iii2liz lcptcnliicini 26 occilum vsso3
Icmiilii, cû, oblique cum tulbme > zc veitil>ine înl > omni
lurbzi, ii ciicumueitic ! ^!ê7e^^ voc,nl > I>^ /i^c
qui pci^ncii>m esMinllo tlnlic lii><iul ell, ic uccu^
vcnioium /lol c niuium ccmzclaiionci i^cic . ii eln<i^-
N^t , vnlle ci eN n,ilne fioUlu iu>^>ei>, vccucn
illimo tuen!, û f>oiilliinujn inf<.iirui î Îl>slc>nen<l,
vi uitoi eil ticlu > ii in Ili2 vlbl nomnc Lcncurnium
l>Iim,o ii>5o X^Hlcucnlum cli , vt clf>I,l ^locnpiu //6. i.
<c iuquicnz ^/<</< /^V >/</el/, <//x<^ ,^ <>ê 99^
/?/ / ^ /^<^^ -v<o/e/<^ ^/<< ^ ^s <^^î< /, ( l ^
/? ûculquc l^rocopiu ciee^v,!), qu? ôitc Koni

uin!5eio Lencucnium ppcllîicipii
<îci?ol sc ^F// cliX 5unl û Nci sccun<<<: n>,. ?l>
L!ilu<îi>ll in Vls minoli colpolc rliicin > ou f>nlicm
ciicumNunl, sc qu^l cuNo6e imoiuni vncic 2 <^>i:c,l. ,1
Iilicl lînul <7^ê/< eiiam s^cll! 5Ni quli cllolc
lm<!unle5. M
Ci,cvl.vl ic t7^^ ^lillicmHticis <>c<ic<inilus. ^?^. ?l
^x f/<l< , e< c/el<z / </ r<^> /><? /</,
nri2, ou non cli ûi2 Î^n > lea" sctscc roiunli,^
neoue vni Im teiminirul , ic ciscumlcricoiul , 5c<l I^r
q<lm lu^cliicie vnlcquHque cuncluciilul. UiOeli eiizin
b kllif)/!. qur^ qu^muiz iiûi plan l>i,vque Iinc2 cir-
cumicribicui ^ in quo conuenii cum ciiculo ) quia men in
non^Hlur sunHuin, 2 quo cluci ^>c>llli qu!el nra? id
iflim circumicicnciim >lcu liniu rinm^nlem > l<<c cil-
culuz <iici non sc>^ , ncquc c>ic>iculi>lcm sc>imm ictiuec
ie<! ouÎem.
(îcl,,5l?^ln spn^rîcitur ^leriî2nu!, nus c s ^;.
cnculil ini<,iiliul , inr icHH , c 5ubqu^lc>sc>> 5rms>er c!i nl>!>quu
que oblique ei cz cmcluni li^ci , cu,i> Ali,! ,cl ^ciiii
um, l>iuiz lucoium lem^c^ lccnc!2nc lcr. (ômplcilur
utem nic ciiculul in cÎelli ^l;ul2ciicimm > sc quiriam 6o>
lnum: quzr s>loin6e conHiluunrui pcii<<ccu!>ancl rcH^ : tque
I>ic citclllu5con<l6cilui immobilin <Iiu Viuncli.
dlcvi.vz ^<V/ cciHM iciiur Xquiior^rque !iNnz 2 pn> 54.
lil munlli > I,oc eli i<l. ,c>. ninc iiicic, iquc ,<1r in m>
6ilsiil, cc>!l<,lul : c quo z>Iul liiimul 5uo loco > licui
c couci.
<îcvl.vl i/>z/ ,êll,iui ^<,lliHcu5 ,H iscicnli,m l- ?;.
loi LEXICON
cali tel i cm i< Temper obliqu aTcendati tarn in fpharra
rcfta qum in obliqua . cm alias zquator in fphxra refta
gequaliter Temper afcendat >& inobliqua, fi non rect falten
gequalicer > & Zodiaco reftis.
9*' Cmcvn alutudmum vocantur circuli paralleli ad horizon-
tem vTquead fnmmura verticem, c quia eotum ope vena-
mur altitudines iiderum , & eleuationem Tupr horizontem.
Arabic dicuntur Almtcantharjth : vide quae Tub hoc vocabulo
fus diximus.
97- Circvli herarij Tunt circuli dufti per polos mundi , ac %
partes oppoitas horizontisi quibus venamur quantitatem dici
ac nois > horas planetarias arcus Temidiurnos> ac femino-
urnos pLnctaium, atque eleuationem poli cuiufcumquc Ti
den s ad mentem Ptolemaci ad verum circulum pofitionis ha
bendum.
9'* Circvli potunum Tunt circuli tranfeuntes per communes
intci Tcftioncs horiiontis , & Mcridiani > atque per centrum
Ttcllx > quibus potifiir.m vtuntut Rationales ad cius fi-
I tum in mundo venandum , ad quos reducuntur etiam circuit
domtrum.
99- CiKcvii "verticalfs Tunt circuli tranfeuntes per verticem
alieuius loci i TcTe ibi mutuo iutcrTecantes ac tandem ad oppo-
fitas horizontis partes terminantes > quibus iuquirimus loco-
lum longitudines > ac diitantiam ildenim quacumque hori
zontis parte > nec non ab inuicem per latum. Arabic Azimu
ths : de quibus Tuo loco ditum.
. ClKCYMFIRENT! A. Vide PerifherM.
loi. Circvmvailatio, teile Valla i idem valetapud Aftrono-
mos i ac ObTclfio > clique cum planeta mdius inter duos > ita
circumdatur , ac vallo quad obfidetur, vt vim Tuam exerere
minime valeati eque aliorum afpcui recipere. Hzc obfef-
fio ab infortanisalicui benfico i aut promiicuat natura; intn
tala, peflima eft : beneficis ver erga malchcum optima:
quippe qua; ita cius vires dbilitt i vt nil fer operari valeat
Elanera obfeTus > Ted tota cius aiuitas ab illis abTumatur > aut
me labefaftarur.
loi. ClUNE Cl apud Hermetem in lit.de judicijt ( fipfic*.
tionibm flelUrum Betbenia'um , audit ftella fixa lucida lancis
borealis i fecunda: magnirudinis de natura louis > & Mercu-
rij i cxiftens nuno temporis in grad . tf.Scorpij cum tot fere
grad. latitudinis borealis. Hace in horofcopo ( inquit idem
Hermes ) facit fortunatum Regem , amatoiem altaris Dei,
malorum perTccutorem , magni nominis apudcxteros > -
fis cultorem.
MATHIM ATI .
CL
Cuma Grrcc, Latin audit fpatium fiue in carlo , fiue in it-j.
terra contentum inter duos parallclos > quod quia Temper mi-
> ac minor concipi pott- It , ide & plura Climats in in
finitum. Nihilominus tarnen nunc tcmporis accipitur pro tan-
to tenar > aut carli > cui tetra fubcil i fpari > per quantum fen-
fibiliter variari poreic onus > Sc occafus ignorum nec-non
dierum , ac noctium amficialium quantitas , & longitude*
Differentia igitur feraihorae > qua augeatur maximi diei ar
tificials, aut maxima: noctis quantitas > vita ell veteribus
condigna poni > fenlbilis aiignanda cuilibtt Climati:
Et quoniam non omnem terram habitabilem exiftimabant
fed folm fub Zonis tempetatis qua: funt inter trpicos 2c
citculum feu Aifticurn > feu Antarcticum ( partes enim arqua-
tori vicinas propter nimium calorem , & quz Tub circuits
Arctico i & Antrctico continentur , ob nimium frigusnha-
bitabiles credideruot ) ide vniuerfam Zonam temperaran!
quae eft ad borealem plagamin feptem climata 4iuifetunt in-
cipiendo primo parallelo vertus arquatorem, feu Ttopico
Cancri i vbi maximus dies eft horatum 15. vfque ad citcu-
ium Aicbcum, ingulis fu nomina 1 eclebri altquo loco,
quern pcmanit parallelus . qui per medium climatis clef,
cribituri riibuenres. Sed quoniam Recentlores > cxperien-
tia dace . comprobauere > coram feic ierre molem habita
bilem eile Si adhuc, f vlla pars inhabitabilis foret > fatis
eilet -A rationcm climatura vt maximorum dictum quanti
tas augearuti ant minuarur . ide rem melius ufpicati
Ptolemxum (eqiiuti > defcribunt in fupeicie tetrz citcu-
los parallclos ab arquette verfus Polum 1 tanca inter fe di-
flantia > quanta requititut > vt vniufcuiufque maximus dies
diffrt horz quadrante ab die mximo alterius parallelii
ita vt vnumquodque clima tribus parallelis definiatur. Ar
que bac tatione conftituunt viginti tria climata , hinc citra
arquatorem ad Polum boreum ( totidem confequenter trans
ilium ad Auftrum ) atque intra quadraginranouem parallclos
includunt, ingulis parallelis hora; vt dictum eft, quadianttrn.
aflgnanres.
Pi im m clima includit Infi lam Taprobanam & inus 104.
Aualicum> Si Adulicicum- ac dfini tur tertio parailelo ab -
quatore vbi Folusattolliturgr. S. min. 4. ac maximus dies
artiliciahs cft hor. it. min. jo. latitude ciusctgrad. 8. min.
4-
toi LEXICON
O. Secundum clima ( quod cil primum antiquorum J ampleti-
turquartum, quintum , S fextum patallrlum > ita timen ve
hiedefiniat maximum diem hoi. i), mia if. loca illi fnb-
jeda dcpnmantur infi polumgrad . min. 33. ciufqueme-
diurn tranfit per Merocn Inlulam . qua > mutuato nomine,
Giaccis Oi mmes d:ctu .. dt, fub hoc climate continentuc
Infula: fortunata: > pars Arabia:. Nubipopuli, Goa cclebcr-
lima Vrbs> aeque lndiarum Emporium. Infula fanfti -
rnz > & plurimx alia: piouinciae > latitude eius cft grad. 7,
min. jo.
io. Tertium clima dictum Diancis <\ eius principium eil ab
Syno, & compleditur Ptolematdam j ./Egyprum , maiorem-
que partem Rcgni Chincnfis > ac terminatur obuo parallcloi
vbi altitudo Poli eft grad. 17. min. 36. S dies maxima cft
hor. 15 min. 4; cft latum gr. 7. min. ].
I07. Quartum clima definitur dcimo paiallelo> & imple&itur
Perfidem, & icliquam partera ./Egypti > V quia tun lit per
median) Alcxandriam Dialexandros cftappellatum , cius finis
haber diem max im am hor. 14. min. it. Polufque fuper loca
illi fubjefta jclcuaturgr. 35. min. 4t. amplitude cius eft gtad.
6. min. 9.
ici. Quintum clima diftum Durkodos quia tranfir per Rhodum
Inftilam i continet Phxniciam Cyprum > Ctctam, iinvuura,
& Hcllefpon.um , definiturque duodecimo paiallclo , tub quo
dies maxima cd hor 14 min 4. & altitudo Poli eftgr. 59. mi
nut. 1. tota eius latitudoeft giad. j. min. 17.
109. Scxtum clima appcllatur Dummes quia tranfir per Romam>
Sc fub fc habet Bizantiam > Martillara , Hifpaniami Rcgnum-
que Neapolis > eft latum er. 4- mn ;o. atque extenditur vfqs
ad quartumdeeimum parallelum,vbi tlcuatio Poli cft g ad. 4$.
min. }l. & dies maxima ft hor. if. min. if.
Seprimum clima > quod dicitur Diapentos quia tranfit per
Fontum continet intra fc Venetias>McdioIanum, finitinafquc
vrbes Vngaiiam 1 & Galliar magnam pattern Si clauditur paral-
lelo ig. in Ltitudinc gtad. ; min. 48. lib eleuatione Poli gr.
47. min. 10. vbi maxima dies anificialis cft hor. 15. mi-
nut 4$.
Oauum clima nomine bialoryflenes quia rranfit per Bory-
ftenis oftia amplcititur Podoltam > Gctmaniam fupeiiorcm,
Foloniami altafque plures Scptentiionis prouincias > clique
latum gr. 5. min.- ij. vltimus cius terminus clauditur parallele
jg. vbi dies maximus cft hor. i. min. 15. fub eleuatione Poli
gr. jo. min. Yf.
110. Nonum clima incipit Martide palude ( vbiclimatum ter-
MATHBMATICVM. lo*
minus eft TCtcribus ) ac terminatur parallclo 10. fub eleuatione
Pob gr 33 mm. 17. vbi Hies maximus eft hor. 16. min. 4;. fub
fe habet V vittcinbcigam , Sc rcliquam baxoaiam : ipfumveio
eft latum gr. . min 44.
Dccimum clima eft latum grad. min. 17. comprehenfum HJ.
intra fines 10. & 11 paialleli cuius medium tranfit pe Redo-
chium > & Rhenum, habet diem maxiinam hor. 17.1nin.15. fub
eleuatione Poli gr. 55. min. 34.
Vndecimum clima tciiaatui , & clauditur patallcloi4.fub 4*
eleuatione Poli gr. 57. min. 34. vbi dies maxima eft hor. 17.
min. 4 j. habetquc fub fc Mofcouiam, & Hybciniam,amplitu-
dinc lua compichcndit gr. 1.
Duodcc mum clima amplciftitur Noruegiam 1 &vltimam iif.
partem Buiannia:> cftquc latum grad. l< min. 40. tctminatur
ante m paiallelo 16. inaltitudinc Poli gr. J9 min. 14. vbi dies
maxima eft hor. 18. min. 1 5.
Dccimumtertium clima extenditur ad parallelum 18. in */
altitudine Poli grad. fci 61 vbi dies maxima ill glad. 1.
min. 16. compichcndit cotam Gothiam>in aniplitudincgtad.i.
min. i6.
Dccimum-quattumclimatranfitpermedias Bergas Nome- 117.
gi.v > completurque parallclo 30. vbi dies maxima eft hor. 19.
roin. 1;. in eleuatione Poligiad. 61. totaciusamplitudocftgr.
I. mm. 15.
Decimum-quintum clima tranfit per Vviburgum blandir. nS.
habetquc latitudinisgr. 1 fub parallclis 10. 31. & 3. cuius me
dium i hoc eft iubpaiallelo JI. dies maxima eft hor. ly. min.
50. in altitudine Poli gr.2. min. xf. vbi accolae cxperiuntur
diem maximam hor. 19. jo. cxtiemi autem fub parallclo 32.
hor. 19. min. 45.
Decimum fcxtum clima eft latum min. . Sc tranic per
Arontiam Suecirciuitatcmi fub eleuatione Poli gt.j.mm.n.
cuius finis habet diem maximam hor. 20 . min. 15.
Dccinium-feptimum clima continetur fub parallclis 34. 31. 110
te \6. in altitudine Poli gr. 64. min. jo.eftquc latum min. 44.
cuius medium tranfit per oftia fluuij Dalcnsanlij, vbi dies ma
xima eft hot. . min. 45.
Decimum-oftauum clima eft latum min. \6. claaditurque Ilt
parallclo 38 in altitudine Poli gr.fcrc 6;. vbi dies maxima eft
hor. tl. min. 15.
Decimum-nonum clima protenditur parallclo 38. vfque ad m.
40. atque amplitudine fua completftitur min. 19. in cuius fine
dies maxima conftat bons al. min. 43- . in eleuatione Poli grad.
ij.min.33.
LEXICON
ilj. Vigefimum clima latum min. xa. ampletitur extrema Nr
uegiaeloca finiturque parallele +i. fub quo dies maxima eft
hr. ai- min. 15. in altitudine Poli gr. 66.
114. Vigefimum-primum clima tranfit per Suefciam > Sccontinc-
tur intra parallclum 41 Sc 44 cuius medium habet diem ma-
ximam hr. %%. min. )o. etique in altitudine Poli. gr. 66. min.
6. amplitudociuseftmin. 7.
iij- Vigefimum- fecundum clima tranfit per mediam Albam,
R 11 flu m \ clique in altitudine Poli gr. 66. & min 14. vfque
ad xt. cuius medium habet diem maximam con Hamern hr. Xj.
finis veiocadit fub parallele 46 vbi dies maxima cit hr. 13.
min. tf. totaeius laikudo cit min. 11.
I16. Vigcfimum-tertium clima , quod eft vltimum complcftitur
partem lilandias > & vicinas InfuLs fub parallels 46. 47. & 48.
cuius principium habet diem maximam nor. ly nun. 15. me-
diumhor 13. min. jo. finis hor. xj. mm 4$ altitudine Poli
grad 66 m n 18. clique latum folis min. ; .
IX], Tandem parallclo 49. terminantur omnia climats vbi diel
maxirauseft hor. 14. ita vt ibijol incipiat nonoccidcre> led.
circult iter ferri > vt proptere populi ca loca inhabitantes vo-
centur Peri/c.j , hoc It Circumbratiiti quia vmbra illotum eft
vcrfatilis & circum circ fe vertit > quod accidit ab hoc pa-
tllelo vfquc ad polum > fub quodiesvnus naturalis integra-
tur ex integro anno > fex enim mcntlbus Sol nunquam occi-
dit , cum reperiatur in fcmicuculo boreali qui nunquam
fub terra fit 1 & contra dum eft in femicirculo auftrali > qui
Lemper fub terra latet fpatio irein fex menfiam facir longif-
fimam noem : quar tarnen > neque nox dici poteft > cum ha-
beat fer femperlucem crepufculinam vald claram ob Solis
viciaitarera.
i8. Porrqux diximus de parallclis ad acquatorem conftiruen-
tibus'diucrfa climata in noftra plaga Septentrional! conci-
pienda funt etiam in altero Heraifpharrio verfus polum An-
taricum > vbi totidem climata conftttuenda func in cadem
amplitudine > atque in cadem poli Antarttici cleuatione
cum cadem prorfus quantitate dictum de noftris regioni-
,bus diximus > qua; vtique climata nominari pofiunt vcl
prxcipuis locis > per qua: tranfeunt vcl fan ( vt de Polo fit)
aboppofitis.
- Hic autem , etfi obiter > non erit fort injucundum dif-
quirere quod clima ex modo numeratis fit tempe rat i vis > atque
habitationi hominum accommodatius. Auicennas / Fe.
e*f. 1. opinatur quod fub xquatorc vbi incipit primum clima
fit locas habitationis omnium temperatiifimus > quia inquit
MATHEMAT ICVM. xtt
reAitudoSolis fupri verriccm minus malum operatur>& minus
tnutacacicm > quam Solis propinquitas apud nost qui luinus
in majori btitudine , ibi cairn nontaatm temporis confiftic
in hemifphxrio > vtfllud poffit xquc >acnoftrura nimiumcx
eius radijs incalcfccrc : & prxtcrei. id probar experiencia Sc
cxnoftris qui illuc appulfi ladnospofteremeaiunt, tclhmo-
nia dicencium Tub xquatore efle temperatumacrem , fxcun-
diimam cerram > iucundiifimamquc habitationem. Aucriocs
pucacquintum clima > fubquo ipfc erat >cfle omnium cempera-
tiifimum.Manardus Fcrrarienfis epift 7.fcxtum fub quo terra-
riam laudar. Albertus Magnus contra frptimnm , vbi Rani -
bona > cuius i pic erat accolai Sc Epifcopus , canen s omnibus
anreponit : quia i inquit . homines bic pulcherrimi i proceri
corporis , juftx ftatutx , Sc venufti colons. Rcuei vnufquifqi
(ibi plaudit, & paciixamorcillccbs> arque acriaiTuefaftus.ia
ca plus jucundiratis infpicit > quam in reliquis icgionibus : v n-
dc mrito illececinir :
Ncfao i i natale ftlum dnlcedme cunRot
Duett t tmmtmoret non finit tefui.
Sedenim dicendum eft vnuinqucmque veuratccoaftum iuum 4 ,-
clima laudall'c , idque illis exteris omnibus cemperatius clic
non abfolut , vt opeim obfcruauic Galcnus > led rcfpe&u
fuorum habiratorum qui ibinati, ibi allucfacb , ibt ae'iCM fibi
naturalem ieTpiranr, ibi ctiam lux m per ici accommodant
quifque trahit moram > inuenic fimilitudincm Jola gitut ha-
bitacio primordijs conftitucionis acquifua. cl longo via
facbjam connaruralis eft animantibus accommodate ; alie
ne vei incommoda , & intemperatx. Sic Lufi taiii ohm qui, 1 jt.
acquifitis fuoRege in India Oricurali poi tubus i 2c calhis
prxfediarij milites mittebantur vix ries aut quatuor menfes*
ibi moram nahen tes, cum climatis conrraiictatcm ferre non
poflent> roifeie extinguebantur , vt pofte cautum fiti non
nifi pucros > & adolefccntcs mittete > quo ae'ri aflueti rem,
patriam > fuaque iura in alicnis regionibus tutarentur.ldipfuni
Tiderc eft in reliquis animantibus cuique regioni piopiijs
qux in alias afportata , aut vim gcneiatiuam > amittunr.. aut in
totum etiam extinguuncur. Vt in clcphantis> qui in Africa
funt in locofibi connaturali . fi in Italiam ducuntur , viuunt
quidcm > fed generare non pokmt i fi vlterisin Gcrmaniam
aut alias Septenrrionis prouincias, non modo non Ipccicm
propagare , fed Sc ne vita quidcm di frui poflunc ' Sc hxc de
climatum racione fatisfint dicia.
CuMACTinicvs.execymoGrxco.perindceft, ac Latin JiXm
fcalans: Apud Aftronomos , Phyucos ahique paflim.
in LEXICON
criptorespro quoquc anno vita: humana; decretorio > & {*'
lari > qui certo numeroriim rythmo recurrens, mortis peri-
culum > grauem moibum > auc ingens aliquod infortunium
importare, conftans Temper probauit ciperientia. Pono id
obferuare > neque fuperftitiofum effe > neque inutile docent
communiter Theologi , &ex Patribus Ambronusi Augufti-
nus, Bed> , Bocihius , alijuue. At veio cius rei rationem rcd-
dere difficile adinodum eil, & qua; intcllcdlum complcsti
jmpoibile. Decadcm multa fcriplerunt Plato , Cicero, Ma-
crobius. Gcllius, & ex Rccenfionbus Petrus Bongus. Magi-
nus > Argolus , ac nouiifim doft nimis i & erudite Claudius
Salmaiius. Cominunior camcn fententia eft , planetas fingulos
aliumcie dominium fupr corpus humanum Iccundum ordi-
ncm . qucmidmodum lingulis annis : ita vt piimoanno domi
ner ur Luna, fecundo MercuriuS) tertio Venus, quarto Sol,
quinto Mars, fcxro Iupitcr > feptimo Sarurnus : Cumque fin-
gulis fcptcnis an ni s doiiiinctur iamrnus , ideirc illosnomi-
nant climatricos > judiciarios, ominlos > vt reftos pla
neta nimis infenfo, Be vita: hominis inimico i fed audiamus
icinum hujus fententiar piincipem : fic enim fcribit lib. i.eaf.
20 i't vita frodtcenda. Cum /tronomi ngulat J, metft diet
/.er.u flauem crime fingulis diribuermt , fimiliterque ftem
hebdomadx dies , ,:tque ipfi fktu fer menjes digeerint oici*
flanetarum , non etiam fer annoi eadt m dijfcnamus f Vt
quemadmodum infantem inatuo Utentem rexit primo menfe Sa
turnin : -ultimo Luna , ftcflatimnatum , ordine ]am conuerji , fri-
mo iflus anno ducat Luna , fecundofi-vis Mercurios , tertio $
quarto Sol, quinto Mars , fixte lufiter , Jeftimo vero Saturnus,
*/.; dtinceps ordo fer vi amfimili: refetatur. taque m /eftint
\uolibet vit* ann! jit incorpore mulatto maxima , ideoque ferien-
lo.ma : quandoquidem Saturnus nobis communiter tfl fert-
grmut , 5? ah eo tunc flanetarum lummo ad Lunam evefligii fla
netarum tnfmamgabernatio r dt Caeterin ptsetei clnnafteri-
cos confiantes ex feptenarijs obferuant alii annos Enneaticos
confiantes ex noucnarijs , qua rationc ncfcimus : ficut ctiatn
ex ipfis Climaftencis , quarealiqui periculofiores , ali) minus
periculoi , Temper tamen fecum afFeiant aliquam corporis
difcratiam : alii etiam quod magismirere, impune tranfeant.
Atiguftus apud Suetonium , Cajum ncpotem luum gauderc
juflu, tranfgrejjtu fi-mentm . inquit , annum fexagejimumter-
tium > quo anno-, ftujquam alijs mon confptimm . lJericuIofiifi-
mum quoquc perhibcnl annum ^9 & tf. Sed de hac re non in-
congruam , neque haftcnus excogitatatn racionan ,fort alibi
affercmus. Vm nunc fans.
COELvit
MATHEM ATICVM.

CoitvM dicitur pars illa > & potior Vniuerf , quxeftfuper .j^,
omnu elementa fublrantiz fert communior Philofopho-
rum fententia > ab hacfublunaii dinet i forma; vt crednur
jncorruptibilis > quamque communiter -. he- a appellaiunt
amplcdtiturque corpora ipfa cxlcflia > aft ra , planetas, atque
orbes deferentes in quibus ifta fixa elle intclliguntur. Dicitut
cxlum czlando > vt habet Ambrofius//. j fxamer. e quoi
impreila ftellarum lumina habcat > quafi czltum vaiijs imagi-
nibus opus. Quinqu auiem czli proprietates communiter.
.numerantur. Lumen > ltus > incommuiablitas motus , 8C
natura qua? Philofoplvs quinta nuneupatur cTcmia. Quo!
ad lumen attinet> id manifeftum eft elle ptxcipuam czli pro
prietatem > qua in hzc interiora influit per motura localcm
qui lumen ipfumapplicar > Sc pro fiderum adinuicem habitu
dineautintendit aut remittit. Kon quod omnes czli parte!
fint luce przditz ( cum hac przrogat;ua fola fulgeant aftraj
fed quod fit fua natura pellucidum , & aftrorum lumen in fe
lecipiat, & transfunda!. Quoad fitum is eft ceteris omnihua
prxêllentiot : qu enim magis aliquid rea ouetur terra
eftpurius, &nobiiius. De jncommutabilitate vci nemo
eft qui dubitet quandoquidem fola corpora cxleftj. ncque
I i j 1 1 . ncque corrumpi queunt > Tt nott Philoiophus ir
libris de carlo. Quoad motum , is circularised > continuus ac
perpetuus ; motus aurem clementorum rchis eft > irregularis*
& cit finem habet. Tandem natura czli > line ea (implex fit*
liuecompofira > longc ab omni fublunarium rerum natura di-
cedit , & eft czceris omnibus przftantior i acdiuinior.
Potrcslorum numcrum pro motuum diuerfitate confti- 1)5
tucbantantiqui ) cum enim vidrent omnia aftia rapidilGmo
motuferri ab Oriente in Occidcnrem > ac infupcr aliqua ex.
ipfis contrario motui & quidem fingulis proprio verfus Orlen
tern cicri , feu potiusabmotu vniueifitaris retardan > ideo e
Slures motus >& plures czlosadmiferunt : Et quidem Ion
onus de adm. /.eaf. j. hxc habet : In tries -var/i- diirxert
^rmtmi , fUntere Eudoxo XXIII Caippo XXX Ptolemm XXJt.
SegiemtntAne XXX 11. yi'icteli X fil Dutmee ctmmumi efl
efimo At enim Fracaftorius LXX- czlos poiuit omnes terra
concntricos : feptem in Luna., in Mercurio vndeeim, totidem
tin Venere, in Sole quatuor, in Marre nouem , in i one vnde
eim in Saturno decern > iipr Firmamcntum (ex . te. Firma
memum , quod A planem Yocat ex feptem oibibus conftan.
Vei ncammznti cb5quevllo tunn^mento eonssK,
niciloium nomine oibcs , conccnliico5, c et>icvclo vcli
nu5 intellle. llecem iitui omnino sunt c!i mol>i!e5 ll
H soli!l lnnl l ^t im 6e Lmp/ieo , quo6 6le lloccl um-
nin immobil c îmum , quinpe ouo led Lc2l0lum eit)
quibu5 leotem toticlcm zilinelil 2lULnrunt ; oit2uum lit-
menlnm 5eu <D!um ilell,min in quo K conNimunlu
Iônum vet cm non ni ft moium dinolcctcm , ellec-.
Hue z>rl pellucium 2c tnspnz. Onliltallinum le-
lUNt , n<lem clecimum ftimum mobile czuod secum ieli-
ûolfil 2lque 2b Oriente in Occicnlem s^>,cio viZin-
ûtuoi nolum ciicumuoluilui > sc tot2tur.
Hl. Xt enim iloso^>bi2 ) omni quicumque llcle vno nlm
mom> quiell t20tuz sc plimi mobi1il2iinlur2bOiintein
Occidcnlcm , neque 2liul nloiliul cuique moluvlteiiu5 2<1>
Nitten6u5. <ûoclucem llnul non quotilie cum ijllem fr-
l>u5 siimi mobili occiclinl iccl vici/Iim lo êimucent
<zue in ptZlcccnlibu lcmpei conlîcinlur, qu luccelli
ue occiunt. 2c fioincle vi<le2niui motu stooiio sc con
ltio ll6cnl ll>lte5 cquilere ; i6 non 2 veio motu,
leI pociul 2 motu moroliizic, 2c mobium leliNeuti > c
fon<ilo<ltle s>lo6it. ()uo6 vc! eos2tct, qui nrosiu
lt 2c coniiuu5 prima mbili ltclltul Oibil V2li<li b eo
lnnilut 2c citi quam cireli iusciiotel moium diurnum
^niuetlltiil Zolo'iuic. lniie ,ruinu5 ! mol!upitei sc licper
iliincm s!o^se<iicn6o . omn quo n>i5 2 siimo mobili
moueniuiec, mîleiulimpulsui icliltunr , ii,vt I.un2 qu
ôllicm omnium clt , 2c lelt vicinior nim tcs>lt2l, >r
unulil<iicou5 mooc!oquinc!ecim rl!ul ietio
lem2nel>c>uoui6m l2l<l2lio. sc moicill, qu2 im-
fullui orimi mooililiellltit. lîtur nzc lione l.unnon clt
5, aicen!2 omnium p!,nelum velociillm , leci le>!<llM2 : l-
tuinulnon lcniz, c riiêl, le6 lon^c ^lu i>I^z eipeclitioi:
lcuem l-itmamcnlum ve!ocile s>oime cce6ii 26 pti-
mum mobile , e qui non lemincl leiio niil qu2luoi nium
lmuli5;2e motum <uum cilcul2rcm 20 Oiienie in Qccilcn-
lem cii teuscm s î?tei quem 2lium lcucr non lt>cnl>
cllU5 comslcgl : in<le52lusnu, moi lupitet : lenique lctiu
omniou I.UN2. Qui vcr ><l non oiril communi vlui loouen-
!i ,c 'eli l!<lel2li2c moto<il,te êimuianc loc licum luum
<cconliNcnti2m in ?o6,2co z icleo2<1miltitur. clici toN'e<iu
^1xlluln<li motu, quo t,ltinuct2m coululcuHiuen
5 ^lllonnmi ciliu rIinlUl. <)ucm^moûm IN
ob re <litluuui llur lbz, Lcccmlici, Lpic^cli scc.
ll s,!un<if>znti, tûe ^ comt<ln6m l>iolm ic
luiu cileNium enitionem z cum men polll'^cnonem oui
iimu5omnium Noiliuil c leti ir contloucrlim soluil
<I!um 8ui<ium , i6 )m necclllium nun lll , sc pollini optim
iincillilintellii : lczueêo non slucli, leH vnum n-
lmlt>ll>mum ncicjuo Ncl! non scu clilcin mri
iscurlnr, i^m mocl vi6iul procul omni 6ul>io llcienilum.
<)uo<lum nuicc^lorum 2uil>ilili nil pcnim resziui,
im zQliuful iIlu lobi p. ;f vbi cli loliclillimi s^cl
lnul n<ûm er fln<lli ! liccmul in V. K^<e.
k l>o c!c,tum motu ?l>ilo Iu6ul /,t. /e /m,/, oînllu ,,z,
ll luuilllmum sonum ticri > tzue <l noc lsiceie l s-
in,5 , sempcl cum cIol !u<!ie cum lleiunt sc illu lob
ll. ^<e<5'<i///77n/e7, ^s / s<e/</^
M/^<> / (jucm ob loci jiltnliw no non seniimul, le<! >H
îuin orouilienli l,Hum , cûi l soll , ,nzuil , bc luuil
l!mr>lmoni, um clumluomolu e!il !el!um>ûc Nimulii cum <l viHum necclli>lilum olli
uileeremui, nun sNi cioo , poiuoue pci liucel uemillo , lH
ûe!mo<lum immoilIili ll,n6>li <liuiuil conlumm-
lullc<rnlibu5. limcoc>iuioni clltif>ulluc elim l). ^
lclmi /// ,. <<r //<x,<7e 7</, , lic inouienl. H,s e, //
ê/e/<///i<^<'<< '//>' , <e /l/7 </
^ /// <^?c//^ .- //,</< <<//?'< <^ x
t<//, ^/< >>//5<<i/??>^/, ^^ >/<< /?< </
^ <^/^ </,t : //^ i/ < <' / ^s
, <e e^?,- : < ,e^< <,/ >v/^? <^ //^^s,/ ,</,/?
le<zuuli lunl ^moiol. //>/,. <<i/^/. Loein, /i. / <<e '

^?^. I. lliloru5//b^. F^^ e<^. /^. sc ulli lij. ^<! bo
ti,m,I!ucr<:vllul ell l.icentiul pirlditer , cum ûzui
um slsic>m luum sciibcn5 > lic cecinil :
<3uczuiem pinio, etl communit leijciMl, lûe d l)Y.

Ilen^c, nimis lii<l i^. <// ê/t/ , >nr <lmn lXir- ^
roiioium ln^mz nnumercrul ', non umen nunc lcmnori
^l<>ll>ililc il,plscriim sollt cI> 2ull>ilino,u eiul^
2cm f lioliellcips,>,ûinimnn6elul,toul<lin
i sc miui mim lliller) vnum conlinuum cum cloco"
lticueic . ciusllem lul>lilu , oux umculcmpcr lubuli, ^
, I. X l c <5 n
sudilos^sque^ Rmoylcum eil , lii'lN,lt>l,'nLmt pll
cmuclum lilllet ib c lubltnli per l>u,in llcuriunl licie
V>!l>l<i!l>l!>u! > licul Mi,tul il,Icl>tU5 colpolum per eiein quK
llcnncicllil,! l 5,cl>olcn, lonum e6it Illsione i c ne
li lc>!t<l in inoiu l>6clun per v,ltillimum il!u6 cl>nlllln , l
^l! l>0l>c cc>l>xum<iulc lllmu conceniul 6, um ! nc
lll,l2Ulll ui>mnn,c!istn i,m non peiuenil, ()u,c! ,uie
Ilnu, LziisNiniul. L^liliu, cIij pit> m oînioncin
leijci.nt >ll<ue niel 5usl>c<,ln N!,cnl<jicen6uw eN.cum
li,io 5cnri,<i/<i. <<e ^<///. i^//< ^ </,<<< Fo-,/,^,,
ifsl>l pc>ti5 inucni, nonin il5n czrleNium lonolun ller-
liOWcm , lc<l poli in f,iuc,!l rric>nel lzuilwl linui rn
ueli innilel>ntul< c miimc in l>so6iiosû6m nemen
t , >u imîc ti nuc canceniu reiicolum luil îleicin
^2lco<icum iuferel>Nl.
.^ Denique > n e noc c^lellium coipomm mom coi'î f'ol'
<iiipscl1c2N>m,<zucm36lno(jumcieî<j!tipsc sno ,()ii
eenc Nicrnnfmui, sc n ic! aNci^re lir contlîium sics
lclipmi ,6imul>n V ^/</< , cm nic liil tul>ciczue vi,
nollii inlîlul ilione kuciimu iminoîii.
T4l. (ôiivl, cl>nrelIuz>conjunKio> lc li qu! ,!,) sunt 6!n<il
wo<iil>u c ,<iun2
tiuneln luoium . vel plurium l>l2ncr,tum in vnum cuniicmczi
r2<ium ômgci . lulineuncicm ciiculum ^><><Iiil>ni5 coinci"
^ciiligm , qu sini mutu unr, lumen cntinl> ique ll
innuculiuin nczu^m num piincioiuin vniunlul. ()u q ui
e rc>n)l,nHi<> s> suciii cxquilil sc inl>6tm llxiu ^ llicilur
z^>ii!il : li ve, tue,il c! vibcm, il vi lpns lucil vniu
Icerum cdml>senen<li, clicilurslali: ()ue re fuelolzuuli
suin N5 i n V . ^/^?.
j., ôi.^^ collupt, vobulc> vu<! î^bel l.l!ni
luml>lc> liiciiul colpuz lelsenii! > lcueiimlN2nu sernni,>i
<û in ipsul colpu lcriienlil inci6ir i Neil, viclclicei 6
ni m^nilu<iinil c!e nrul 5mrni > sc Vcneiil ^2iuqu-
Iil>l , ,c eneno^l I,c nomine 7></, qu nunc lemnc>ii5 cii<
lt in l i8 zcusf>ii , cuin I^tiiucline !>c)rcH!> scie er! Oii-
lui Kc>n,cum l. l, einscicm lcois'i , occiii cum c>. lil
lij.
<41 lôl-v^ l!<!u in clo <! f>l>!um ^niKicum rque <lcH
nc>l,il inuisum conliinl <!?!!> vn6cciln , nusm <!u prci
û luni in<ll,ilc,.û2luoc >nfeliorilcc>Nl!llic>ni5 in ,!iul-
N,l,ûcm^N,i in,,c z rcliqu inlim noi sp,5<im per ic
um colpul, N'cllllu! elt vum <ic ciuc>6ecim uc>n il sli,
êm , t>i ul Uilô<l l uiillc uzuiKiu,uI>u ic.,.
o lunt, t7ue ,!>j5 48 imzinibul 2N2Nl!<iu>enN!m5>2<!
Hun. l^ll nunc lul, li^no cnnotuin cum 6cc!iniic<ne u
tt!i nunrnquinoÎi
^liel, lc l.il,!, sc iicilur Cc>Iu!uzljU!noitio!um , !i
er per punK scIslitiIi^ dcci, sc <5s>ricosni,2c â!o ^l?><
îci,sc votur doluru lc>Isliiic>lum. Iôminiz el)>mnn v<
lic c irri ni!5<!c<iuc!!ul2 plciiscûc. ns5riiim gblî^
l>c> sc Ionne Ic lio!,c><c< : quocl iclr luoin îciec.
l>cliec>lum oiliciumeli > prim ollencicre quHiuos orlneipH
li Xli<!ici ounH , in qu êtucnien lol > ulit luuc>r
nnitempoi, in zuibu m!me mutHlioneliiunt lccunH
Hiui6erc Hûtoicm > Xcxacum ^ Nloiixiecûe lc>lu,u cIun
in cjucuc>5 nll quilc : sc lloluluz cûi>icm iûinl>6t>c>sun
<IZt nunH <ûinc>il> , c liui^cic 2c>iiHcum in ciu
m6iel, czullum I lit mesic!ic>n2li5 > in nulc>I ci
Ken elllîl <l!el l>ieuiolel,llclles''nt,ionl!l vl'i8ol s2'
ticl lonssiarel, dulutul urem lolliiliolum oNenr pun
loINililii , c mctilul mlim5 5u!,zl!ec!!N2l!oncl, ^
liioccin iropici, vl>i clcit ciicm lc>n^<!kimm , ui oiruilH
lnum. Ollen6nc!lim doluii sillesum lc mulu inturiixm
nlc>bec!ieutiulN2li impclniln2N!lUliintm pl ec>ium czui,
îilucliill n>nc inc!e2l>cc>clein l^nlulo, n6c est c/lioci eal'
êm, uc Nlel lielciiount prl!clol^scg:qu2!ilcmf>ollz l^>iil
Olumcur, ic occiclHnr sc inluocr ini)!<iem ^rlibulniiion-
ti.(û<imnilrl;iecc!ncipl oollcni ni caluri inclc,cc>nci
êienlui , cluclunc>pe nc omniinle!Iimul.
lôx se/^ , ciulin cIc> plulcmxononcoulllier. l4f
um > lecum clrremc u6i Lconi! contulum,cc>nNn5 ilclli
vn6ccim H colurum quinoiarum > ciuz cum lulniniii,u
cmrllu5<<:u!il<:llinlel>lul. Vi<ie 5ul> V. ?^,,c.
(ol>l5i'z6icilui plane > ejuincio eli junullo, not '146
<l>stn, b cn slu meîece suorum Qioium , lmnre zum
sali : U,inc5innclicccmliustu5> czuc>tic2 5o!e ncn i
ricÎul ,<inu5<>uil.cjue , Ius!l ^r. sc, lcc. îc!u5ei
conicnciic ccmoullic,nemnc>ne pne lecisienli5c>l!ci > lc!
luceluli, cjui intrs^>nl,mluimc>mniicfl!cil> sc elic>
t c f>>!n6cûcx!cumcuelilum lcse5ilur inci lemi<ji-
luctium <ur Iil<zum^
IiuKum. VlcunûcHi ozium ielerr : iiae cnim ^>!nel 6nl
im lclni6imecrumluci loli , liue inci lon illiuz 5^ne
llu, lem^ci mîz , mî<lcliclncul^ oic>mjio y
mijole lopmcsu!! : eolueniin viltul5oleblumltul> 8^
neruli>r. l>I nc zui cc>mt>uîune til bel , <inuc lilne m
ciicilUl lu!> lcjl luliz , <zui l,c vicinil , licet non
nmm , <>uniu combultic > niiIminul lenipel ilciel
liqule!ellimentum LcquilicmcomIiuNioncmlcunlcom-
nuniler impor 5 prlel!el!!it,!>l, quaiulil vei clle lul
l<l>jl : quozuiIillcc)Mlulm mîasi icini:
6 lolem Cieim l!,ne combulluz srinper clebi cN . liu
>47. bot , <iuei!ul, ii,l in bcnecil inwuilul bouit,l fiel
combustinnem , in mIenci5 uicn mti < lzun mIe qui,
non <lmitiunl) 6in5 c>c<Ilm,m ellc combultionem milcti-
mm , ni sc t 6> voluelini felliwiin cNe i^liz MHlcLcil
non um ncbil > cuin lei m lninullelHnl, qun<io tot
tumîilulenelulurltôtenci lolil. 8c ei cc>mbllslio
nem beneLlum, inliHtczue icle ,il pl,nel <zui int 2nc
illiill Uibi5 lillenz colnbmitur.
<4l> <c>l?x >/< s nclciiur c>u, ntioue ) clicitor in 2oclic<
tommilluc! spitiuln , liuocl ellHbiniiio I.ibi vlûe cn
liucn lcoll>>i , leu lx,liu vi oluni Kecenliorel cc>nlierlul in
secunli me6ielt libl , c low lcoll>ioni5<iuo: toit^
btteU,nl , mlctlc, sc 6uienti, nlul, czu inrii >6
lliiulli iei>el,ntUl > c>u cuin j,m llciint loco luo quo!
nbebnt tlnl<ite ?tolei , conlcouenlel benebln se ipl
^combuN l,iic>illlse<iemiuu<leicilul , sc Iicrilpio-
llille. Uoc iilul spuum loneiluliini 45. sei c!uum ie-
oulur mitui infoilunmm , ,c Iebilii 2>6e l,l,nein ibi,
lepeltUl , < l>lcil,u l.unn : zucxl >le in mione elii-
menti, sc mli , elle inî coinbull^ I.unln sioiimi
ccclil6 eiul Lc!ip<ln.
4?> 0or?4,le>l<7<>>e/ licuntlil ncu2 ?t>inomet> incIc>
lluc inell lcîc>nc enirqu2ll <2c>u zum ipecie l>lle
seit : Vne pliniul b. .f. f c,<, inquii. <?^<,-
cilclitnfllln vn^l<ûelc>5l!ûlncl>nc : quo celsi

fliullil celtcu>ul<>ln lzeciei > ^le lesenli in clo spulet,
sc cciiul H/2! , ,lu men ibilnuit, t Oomet5 ^cneiici^
ccllitul zl,qu<,cunqiienuc>ullei,i< ?t>lioen> ll
m c >j zu inli l.un,m oîlenl.
zv> Lt lixiem t>2c ?nn,men, nn ino^ in 5 ione . seil
<c in dI< , ig in i^>l< kilnnl L'^nl ^ o ^l
zi'nslz'i'icvz!. n?
lnnz >stronomo elt lere in6uc>llum , cum sluiim vi^
bni omni si5u5 plIl2ii icce , c 8rum 2<l nuem mo
lum, lumcn , Iilûe f><Iionel nl>cle : secl <le nis l>ccu!>li
onil6c<io eiilin V.^"ê. Nicum comti nomi
e no5 inrellitzimul<2ique inrellii volumus nlum oltcnt,
ui inluolimi crc infsi ^klne zne'nlui ei ccen v-
oiiou > quo 6c tl2jcione > c sentinaz ine sc olnli
Ulic sc incensltell2l,i>,ellnt, c plolemiu omn. lul
vnico driniuium nomin: comorencnclit iil>. , ct. ^.
liciîiul iccenlu domele5 clenilul I.coola zu r i^l
/ se"v^//e </// </?^/ <<i/l<se7, s^,,, , </?, , ^

^m ^ (^ /<' e>m ><F< </<?'</,,>, /^^sn/ ^ ^t
5,^, L q cleiinnionc lcu poii elciistiune liqucc
uln> eiNcientem <omeium eile lolcn,^ sc lti,,ttlnen-
n in sublime vi>ol eosczue cccucnli .<zui înlle ncliu
iusgni, ljuo6vsûe to coiummireii l>!enloc><umlU!'.
tûH^sopler semnei cum f>l>rueiic dome, li^nun e m-
^l><lccillil,lqu:Iicl!lil:Iil ncnfc>Nenllii2 e 5
niiem um reloluele , luilumque eucne : sc ille n.
milum lempei insault ôllcn6t, Netili rl>L>mn>,
fNi!enlim> inun^.rione < sc similig. Vnê mliw 0>ulin.
cinit : ^/ ^<, /e/?'^,?./, ê tê/t.
I?il pluiim oltcniotum ecncr ell>enl!!r ?Iiiu /<>. ^. lfz,
/. ^/ ûr men omnia.no'unl 26 e cllle ltlluci , vl
enim i>2.c nu!l,m luc><t2niim nôenl , sc! elcollione visu
ofwrenc. vt tunr Vir , >lc I-I.Ion, liig l cl lul>ltn-
li.mn2oenc vcl'izoc, lcu!i, scc.Vellieniquesunimccum
ûicl miiluiu vero corôie , sc s,l>ienli) , sc lii lincnt com
>nunvooulum lôme. Kuilinilli <uo<iiui<iuntui!n<Iu-
! , Lil>lo > 8c diinilUl.OuuH luul cum mleii,en>
.lionil prociiniruc in lonûm > sc z lon!U5 leorlu
proienunmr. L2irli lunl , <ûnll> meii elliItioni elt
luocili , sc coniinu , sc 6emiiilui insiu. (^liniii vei qui
<c<Dillcinni<!icunlUl, sunt <zun6o mli ln!2lioni. in
meio K 'llloii, subltNli , sc per ciccuilum lubiilioliz:
luuc enim in mio,s>s>2rl lumenmi <lnlum sc in ciccuim
nil cum , vcluc ûi<iHM cincil.ni. 6 ni nouem sriciûi
enumeiintul , Veiu>cn.culum, pti^ ^lile, Xlcon
>ul,^le:nnimÎ>l!Zl. , sc 8.0s. ()u,luln omnium
lUllmi , ul , 'n , sub sloi>iio cu)ulczue nomine pli-
Nloicnu5. lillimuil vemociilu Comci elle illoium ?Ie
llu inenle , <zui l>oN<zum ii 'ieiunl illli , ln6em
lit!li licilN xizni liium^t. ,ul inclum llellull
iij ' '
,z I. 5 X I c O 51
tcez sc populi 6ucit,u ill c>plim>5> sc ûbeiugsniibu , qui,
um <ilncn ccnscncl, sunr. Cte,m ê llomcti cssreei

n>ull> lcii^leimlt i imfim>szuc l'olluniu! l.icciul, ^nlouiu
Qlll lc>. 82^^, Vcniml,se lo. ^,m IIu; (^lonolus.
ûo plznci plseilim lliucis nitul > quÎc suul ^liil , sc

1.un> llluinu ,sc5ul, junûnrurcossorc: lunsenim liû2c
,m commiili > sc nluli >u,!i!uln , 6c lelulc ili
uu6in vcluci nmri , ql?: vi plulimum non bon cli ^ ni<!
unc cunsotmil itu>i ) lunc enim !c Iieiiu viln lun<!ic
l4 . <Do>>lvil> /^< clicuntur . û ûplici 6gul c>ntur,
ni in citiemib linibulcû^lUlilinni ccms<irum,in quiblll mu

lion unl > z>Hllicip,t<!e subtcûcnlikuz : l>c l'eezczeln-
p!i e^tinc>n mli^cmil iini l'unt.lûin Veii iniliuiu.lul
HM5 communibuz HOimnl^<ilaIc>l n^sci (Icmcllc, uc
l>iz<>^nolum , qux fucii! vniul lnnîiuînil. ac cl^Hnii
3cc!>nlioncm , plc>in<!?ûe illcm >c>l>ul>,c toillluiincm:()uz
^^ ^<,?l.!>lliv " 2f>u auo iole qua^sniein lup5t iciiuc com^>lemcncum l-

cu5. V>6. <7/>. //f^<e/^ /'tt.
>u>n culuitHlcm ; û!i<l cN Iinc, c su^tlliciczzlicuiuz or-

l,iz > lcu circuli > cû innmlccu > sc ex pmc quam tun imlzi
luincluclunl, lunt curu. Niucmnelc>ll>ecIcllelllnc<!!l
Dcecn culuirzrcm liilxni > sc eillinsecul, sc intllnlccu,<!l
Vîntui col>ui > sc cnnuexi.conucli cûillcm in lupercie e
liuii,<zu,oit, supciiuil tlinunl i cc>ncu> vero quc^ suzl
cicm inleliolem . qua nuui , sc inclullunl oib m>nc>ie5.
<l,ipc>r ,uiem z>Ineru>, sc tzlcl,i quicumaz nc>n sc><lui>c<ii>
i nui,zui nun n,I,enl supcilicicn, lutliiurewi bcne ei
î. Vie Vilellion 0s/. /^.,.
(^l,cl^lc? p^c!I,lui eriw omne >^ quo! nl>et ljf,
iilemnilucum,lic : <!cuc c cnntl Lccenttlcum , ûc1
ll,t>ct<liliel<ulnl>lluln. Nine nu<l ^Nlouomc, ccmccntiici
vonluli!Ii vtbclciieN, Quorum nlium inêm eN cum
ntlomun<li : Lcccnnici veii), ûi licer lm ciicum
^cnt, eoium mcn ncrum 6iuerlum eli centic wun<ii:
Vinimlzue urem cl>ui<jil!ll in(!c,ncntiicum, sc Lcceniticun
^m^liciiel,sc donccntiicum sl ^cccnnicum lecuncium <ûi6.
dl>nctntlicummp!icil eil zunnc, vtrHquelupctliciez 01-
bil , sc conu , sc canuei cii cumccnni cum ccntro mun-
i : slmili! Lcceniricum limplicitei, cûHno neul siêili
iN2knlluinmun<ii f>lc,iuo centrc>. kccenllicum lccun
lumûi6eli, Hun6o<)ibi5 5ccun<im vn^m nmm luêr
>m, lcilicet conciu^m , urconu':Nconccnliiculmun
û , lccuncim Itm vei eN Lccentricu : cuiulmcxli eil
Qibi5 3Ueln licicren, ûi z,roinlic ^,mm (ôncenuicul, l>r-
lim Lcnrlicu5 eli.
doi>i^l>izou6/ftlonc!mc>5icimlplnelHse<luenl ijf^
coniiionem remp<,ii : vi <jiuinu 6e<iie lir snpiz tell2M
noHuinu verde nnAc luNsttsupesiul nemilf>nlium. kr
cifuc ulcni i<! in luminilikul lutpliui ! vn<ic sc Iuminl
conclilionsium nsoluic îciiuilu^ , cui comoetic siioi>
u, ii/Iei), sc c^li,omn,U5,nlefertul,vt I.un<!c nc><Hc poll
loi!,cccHsum :lc>Iin lf>l!^,clef>ulcu!ini >ulinl6>u > sie.
Oc>lil<ivl , ceftc V!!, iclemilnpolt, c line5 leuler-
mini slZncsillum : Nque cum plurel plznel 5ueiinl in i^s
lm , ui in ilioi um lermini conlliluli.
lIc,iQ^l5vl c>?< Viclein V. lôitU !^c<
<^c niiuxvl , <îc6icicur sl,ne> pllert!m l.nn 5c> i<l,
!>ii ^cm nu!Ii2liipÎil, iluecoiôre . l>uec!io. <)uc!
ll liiiQ c>uicim nc>i,l>i!il lelrimenti in nlni mie sio
mi!cuiz,<û,!e5lni I.UN, sc Vlelcutiu. qui ,!icrum lemoer
l,!lc> , sc lbsi6io llueul. Uc ule ^lo I.tini iclmr
<ô>zill.i.^?,c, eN coneii slurium Ne!l,luminlln is^

ûn<l,m K>tm,ln , sc imiincm ic<iH, , qu,Icz lunt c>mne
^licrilmi, rcûe ImLmel l,Hu<r spn.^. >nticûi enim
^ltronomi 2^ liium nlur,m ens!in!j,m, crumque nu
lneium<iiNinuenium c memori rerinencium^ collie,lunl
ein s!ule imin ^ quzrum linul, lui cc>nl>clel2liune
nol slu<lcnreii!lil!lN mnuciulll l ()
ic ic ,i<ie cû ni<5 6icemu in V . /</ <7</<v?.
I I. X l c c> Kl
pl,netuln , ciui le corpore tn^,nl i qu ,,Iio nomine, !cl
tur êe!ulinno , lxno6u!,sic. Verum <?onr,ituz icicIi-
uiIiu!qum5/n<,<j,!5.c <onjun6t!o : Km nsc ntum
icil vi plne conueniui in vno eo6emque ^r6n Xon'jzci,
ui in eollcm cilculo porliioni! > etim corpore îltenr Hi in
!ium : donlu veroimport! rIcm corporum conuenien
lim<qu leinuicem lnzut , sc <inuc^!urjntio lern con
tum , qui <>l vnuem , c propcmoum penctrt>o.
l<4, Co^>Il ^"rc>z , sc >Kc lê,<^,^ liquioul , reNe Xil
cneroin lDcciipoH^/pi!co ucliunl 6uNeI! vl!e prili
ene, slbiin Hum nûlum respun<!cnt,neclonêrinui-
nxlillil, ^ruru, vi<iclicei> c spic Virini: Llilleczui-
Hcm, oui corpore Iic>utenuzln6ior, iirnplicilcr <Ion-
ltoz ppcllmr ; n.c vero qui, minor Iiqunl > sc lim pp-
l inferior , ^/<r^,^,ocell pruu, (ôntilol6icitur.
l<f. do'rX'lil<:i^ vul uciiunl prlleli <!ecliniioni5 le-
cunri) , quo! lmper! > ic Ooeaien vocirmu : lunrq;
û prl llznorum cjul iqulliter ninc ine <iiltnc b >l^
. . ulorc z il vt noenl en!em numero c!eclintionem > rcs>io
netmen!llerlm: Iiocelt n t0tr<.ulllcclinlionitote-
lil > Ire coiiclem ulirilil.^tûein r,rlioul l!cliplicll
ilunturl>nooppolltociuz ^nli5ci)^c l;r<iioul> oui <! lii
eint luperllnl.lic ponuz, lolcm ciempli rli , leperii
n er. i. ^rieri! eiul^nlisciumerir inr. >8. Virginil.ôn-
nlilcium clim in r. >8. kiscium : Kioent enim e,nilcm
numeio!ecl!ntionm , lel 6cnomintionelliucrs.m. kocio
doutrntilci oluelrum rcpmnmr non lec c eomm,
oppolilione -, ncuc /Vntifci inmenli fpeciem nbent con)un-
Hioni : Hu <!e re 5ul<: îlimul in V. ^//><.
l<^. <vlv ,!>, /<?/ell e<lu6iiollZnir,ctoiil locum pro
rnillorilmoru piimimooililf5i> conti luccelllonem s>no
lum . lûjulmolii clircitionem petto llmittic ?tolemiuz/<i. ;.
<.,^. <iocel<zue imprimi! peremîrienc!um ellc Kpn:iln^
' <t6inem l)cci<ienj , ^<< , inquit . oem// i//^ <i/l^//>
Neil! verinlelê6tz< orumque r6io! non occier, lc<1
ntm 66ere vel c!emcieliûocnnoz ij, qui cr>erlilel
per prol0lorcm colleHi sunt , ^, subxiil , </>ê >v<<^l
,, </^F<"e, /?<<''/</ <^/. (ûre non elt uicnu
^' îoluqui vulc.l'lolem7um non mjoiem vim in nc ire
ioneconnerlzinouille. qum, cjuimport<Iireitior>ein
,lcen6enti H oppolilum Xpnl. <I:tei!lmInZe<!iuerlum
lle unc motum moin iireHo , lucuIentitHme pibl 1iluz
jncIelti pnilolopl>i/i.^.e<f. e. vlfi beni luertic <5ru,
ûi leinpei iili conltunl , non poc iiiIi noc molu, lcH l
l2m ^rore . noc ell olnt . sc lartun s,rm > zu
n>l,u sili! mc>l>i!iz siuniur rque ^ loc oiornilloiur
l6uci vollunr, sel> nocmclu<iilii solurn voll
,i<!jHc>5Mljesl<>lel2!ccvloin limmun
<ii , non uicm in ^c6icc, : le c nc ie ville qu lsil îli-
ln in V.^?<<?/. Vc,ct ulm ?lolclnzrul nunc c>iricn<!t
niaciulu // , cui sc iKuln ^<?/^/M< <! zuinu
IHM / ês. <
co,llv, Virellione /i. /. ^,. ^. z. î'cimr cor- lis
vu5<cul>iuc>ci5, ur line > czu clliinsccu itliln li-
,um cu>uillrm nl>et : t)u rline omnicocscr sc>!>^
c rclun<licunlurconuel :lim>Iiletcmnclc>ivt>sc snnci
lccunûm luvellicicin ellin, > zu junûnlui oinibu luve-
lidlibul z illui se ilii ei nr> zu illi junûntur îcuniul
Hin lccnnllm inlerioreil iuoetilcicm , cc>ncui. lîiculu
ulcmsccunlln ncm Iinem c> ilormciur lici oolclil
concuu> cconueiu: dcnuu5>>!i!em in c>icl!ne6rem,
<zulncilcurnml,ir, Huiiesoc<3uilliul nl>l >ntrinluz cur
Nltlltcln i conueiuz uicm cili il!ni> qui ncetliinlccu
cucuilru. Vi^c <zu n,ulc> nii iiimul in V. c?,.
<2o pioplie <licimi nui eine, czui e. llc in cutun ii)<
êlinil. NincouLcc>mi5 5umilur vro iiûl, sol><! czu
lurbini conlliitlliecculc>n>vlie>uiin l,lum. Ulriilul
bii ^c>nicircu!u5, cu)5 ccnllum vcr iine.m l<I,m con
pt<n in e)l me<iici conûn^!ur cum vice t>u!!tn> cuni > c>ui,
lilninturin ounAo. îen<ium siicivit
Luciicie mcnli c>ol)cicnium l<Ie llineu!um , cuûl mncn
vnc> lie eoium , <zu circ, rerum nûluin < ciicumlluuil
tiinû!um in iciolum reuoluirur , vncle rnoueri coe>l cir
cuml!up!m 6uim. ^tzt>e u>csccnl icii !inc7c>u ,
li, s,t lti. czuc>l icîun, nûlurn conuei ii mi i Oc>nu ille
HlOiinooniul : ii minor, <ic Xml>l/oniu5 : l> vei m,jor
Viêoniu5, ()uliuni î<rercniilll in lliinu s>lnil llc!ii
uu lui in loci, pon li dc>ni inielilui c<1c ne ill
<zmescenl,cilc<>uliii2Nulun> voluiiur , c le!minlur <.
vicem <Inni.Lec<:ntlUln l>!i,>cui <Ic>nui innililur. Vi.olur
,ju<t <I!,ui in Luclicl /<. //. <<</. /^. (^^?
<Ix <l> licilur ^s,<ju ^ciici incicn! innûluni me- l?
î)cli, nocelr, iulinln miii<iinm. ?c,li<Ii,nm icl en
îlur ou<! Xr,b , liosczuc lcrunl mclum :c>uIeln in c>
lc/li ^cm erizcnlll. <)un<loc>ui^cln cliui6cbnl 2o<
urn in ûcxieciin t,i czu! > llnuli iomibu lrieinl
Iriu 2o^>c> tiinucnllci^ neÎciio plorluz c>urc>ie. Qul
!0Hl^ ,l nûli clolnibul neu!,cc>llocmclcul6Hn^<?
um nnmer ss^llum , quem ol,iincl,r llorolcoz , nnt
li> 6cmu! lucce^cnte in conlcqueulikul ilj;nil ; c oroina
^liclu,zui incic!el)Hiincusui<icm iomus îmnou semêl
er,i i<1ew ,cc>uimu<li<<ell in lineilm meliciinm squi
sul^ll <lii>Ln<!u crl ^>ci sccnlinn, Hz ) lesn<jum , leoilim
li^nH^ntin 6ecim noc vbulo prnc>nte5 ? t7>^.
ln^^,>iiuclll>i! je nu> 5rurni , sc Vencl!5,eiilcnl in s.fci

;. lônilcum IîimnezuNlzlltoliclcmfcii erûum. l^c
cum siln,iusmilclcc>niilij5 quIilibu5, l,iurniuil r,-
men pl6omin,niiou5, Fcriilumotum inlll2m iniz>ln,ml
eollupiioncm , vlil'eiiim cum mIc c!ic> Vcneiiz ul lul
lii . Lt si inlicu)U5<,ilu cum ^N37lefuclii> l>ircnil veue
num. Qliiur Kam cum i, Virpinil.
^^ lôil i,s > Keûlul , L^liliscu. ^r,l>icc /^/i l/ec,</, Nel
l 8l^ leu prim , lcu lccun<ii niiuîni , lc mcn c>b lui
^>li!t2niim>nlznmHl> sc l>cic!pu,lccms>ul,cl>, <ie n2lu
^lillil.c louilconNcnlin Kcliuri , ,tiuc in lcmenuine
in r. if, l.ccni5 slimi mobi!,5. LN z>rinccpl > 6c potiilima in-
tel llcll^l icî. c>u in nurolcopo, meuio llli, ul cum
luminiicul repen, , ,mo>2mfoliun,m , M2nc>sque lcmpcr
l,ncic5 pniceiur, >Iin>Iominul elti,ml,<c!N!!enlil nmi
lpHllicipliciem cum Vl^ltc, vt vsc>in6c in noroscuô >Ii^
zu2>n lcm^r,lk<:ic cc,lf>c>siz6ilcl,ti2M. Olilur Knmulûe
in ciie>il Oil>!l pillibul <cm cnin conllztleicin Lclipii-
, sruHmîllcrcnlimimpc,li > cum er, l<- l.ecnil , cum
ec,<1cmquc mcs!it cîlum, Lc occiic : Vi,iuj>!iu5 in V.V.
Violen plimX m,uitu<iiuil !e ncur, Xlirril > sc luuil, xi-

<ien nunc icmpoli in er. s- liL>ilii , cum totiem ferc Ici-
lu6iniz mcii6ion,I>z. LN ilcm vcnenolZc nMl > bscinenl
<c bumolum corlu^crii. L tmcn in liorosco^c ledert cum
I.UN2 > inûir, l<l>ul , immenlal tribuir îuiii > 5cii cluo-
lem milicum, irciuc 6 m^nc>l nonorc cuekic, 8i 'cr cum
Xl2cre Ul cum lturnofuiiit , KcH, sc laboiel ôrrrnit,
erzuclcûe ul icium. Ll^ c>f>^c>lil e climtc l'IIil!iio>
leuocuIoHuNiA 1'guri . z>rimH:iiemm,niluîni5, c rciz
vl f>loin<!e milum i,c>n<Ic , ii iu fi^cif>uil <leulr<jinib5ê-
pcrc mn<l s>rcmliiHi , ûif>zc uui ^nililic>nel cum ill
ommisccr. iilul^,mcum^r. 8.5j;icl.cccitlir veicum
lcolpil.
l lô HH icimr ellc Îe , em nc>u cli/iiieiil l> e
lul IN. I> U,NMIN lclicct ilNs>l>lli ,lleztt!M lei<z>
îH,^t!l6clei,li>!lu5esntii<l>!ij2l!<> nolnini: li.01 !io>

n>!>conii,nNelIlc<icc>m , olnnit>ullcie<zciml<>lluil!l,
il^llti^:<iue elillenl nunc icinpoiizin lonîiuclinc in still
cioia I.ilil. L lil nil>scosol>llc!llulnlnibi con<llcliliun
MHlieniuiern nrulnclem uilloiulu 2t?:rl,ûnlumlc>ni!c
tuunc Ncll e ulu louil . sc Venciil lsl>c>li viilûo
nullibu.
in l <! iclIeln l!.m t>lcl>e Nootcm cl>nN.n5 llei^z.

t ll sleic , sc b.iciu oculllc>llti5 mninc 1 ol> 5u> pulcnii
tljincm> sslcn6c,m , vtctcm , sl cmn>ulu c>u lunl il
.! cleûm lebcliimum , ic>ue oiunium ie,c nirionun
suinmll l^citllc! cniuin. (ûil>l>c qulll>uir
/><^<< >nc:c<i^////-> ,pu<l Xb5 ^/^c< lcu .^/-
î>/i6 cli pciitic, >l>ctil cnim suo cioilu lucun<iiiin Ve
lil > 2c pl2 sucibu c!um i^'sum llibuil lnul.ii : 2 HuuH
solle ulllle visuz clt oellc Kllilecul cin cccinii :
Inrer llcic>u.z llcil.leiiqu ^l,c>ic6>cillll^<^> idelk

uoill iccl!n^m^nilu6in!l<ie niul Vcneiil, sc lVieicuriI
e<iei>lnuncrcmc'rilln l. illccll>ijcum IlllUllineilc>
^!^. icie 4 >. l?elllc>lcoc>n l clinl ciuil û>
jiul lio z. ^llronom.
c/<^ ^^</eH 5<5i /< s<
llclllc ; <zu>culoli!ncl;ic>lrl'ie lu<ien5in Diu! ltepn 177^

l'cctc>mll/sil6<lnl,<l!z!HU<!!cu lu^luin ! liiHlluc!l !?
0/r, cîquc pHtui!nnu 16^7. kcui cc>lcn nc nnn
c!c lllnacens iciue M^bi, c nc>n Iiûic! lNH t?cic,
vu ^cvaucl, vcl. c ^lum sc Mj>cAl iu 1 lu
lê i. x i e: o >l
iûe ein !- Mleutinu cuin lc>!c kicit erem liltziun^
t oiclum , sc vcntc<um.
^z, <ôllox< >n plurl> 6icunturblie>U!bul cilcul! lliluînun^
>l,l,ice </ 7<c< /,b/^. picÎlc ncup>>,cl noliiontem ,lû
,l vcriiceni relMiNNtel, c>uc>lumc>^>c liberum Iiiiuclincl <<i-
mctimuc c czui linzuli iit,r c9lonl circurncie vicicntur
^ciiiccm > ui nalc>lcocum. Vilie in V. ^^>'</^<'</^.
L?. 0<-ôl<H<:ri2M I,3linc clicu,nlul, ciuZ: <^lcil //^/> lf.
cie5 c>u<iiln ccenlionuin , <ûin suoini vicnlurci!col
^>cil >p5 iielllliu , nllrcipuc vei ciic luininiri, : l tleri
jliauil V>lcIIicn in vr/cle ieuitcr ccincleusillc. Vpcr enin i
nci ll6lu5 in elil leione , zu tl<iesi ilumei
iul>eiil>inciclenli!>u5eiull<ii)iiu!^lilui > i!c sulôlem lllun
scil>milcm ploiluzei , <zu?m vi<lclnulln^lmci^n<rsicilc
l>,l>2<nlem in uro , sc pcN 5c>li oc5um , sc vc>c,mu lu
m clpuscu!in2!i, liis ilne eN f<relium > >uc><! eN 5,I>5 ic-
l!:ic>elic> in nude roiicl i i vi ,Iium lulem icplzelcnter.
?ll coion Iiujusmoi cil 5c>!em lemper vcnioiun, 5
i sunt >e, e, z>,lle lîsnlium: ,n<ieisl:l!iNlc>5!ccrl>elinr.
êv Lenrnetlice <letmilur, quocl lii muiluc zu
n. tleN liilnll 6imelriz lese cl l>uIc>licHc>inêilenlibu
lnen5urli !. lr zun! cpl>clui liin iimcnlio , qu conlliiui
lur colpuz in suucNc lonûm . latum , sc profunum.
^l
Ooxvl, iiuc 7! venlulcll QccienIil,IlelI,5,ku<
nio lpinzrc>itu lulltilia, ^czunni itcc opôliiul, i numi6u : llre lc>Iet in quinc>Hic> 2Ulumnli
cummli,ic>Ienci2, ,<<6unl ploccl! niue, snlin
lque inlei<iurn su!û. L polilllmrn infelliliur ^c>u!i:elli
sriueiit lercnc cIo , nubi! l!ciumc>ue ssc<Ilniul in Qlien-
. ^ Licil>^?<liciiui j>cc>l!il <zuelcit, iren, sc
H lu> <ûl>c!l>m vne sîic , neonon 2i o/)^" man
Ol>mi>c>.
i^ (!<>>lvv5 liu"ulincIa ,cl ulirlem s1m rit OcIulUl
quinoiriolum luc> li^nc l.ili, cnnrincnl ltcl! lcliicm e
ncul Vcnclil, sc d,mlN!>quium niirciiiuest qui in l elel-
lrMilienHntil nitui î^Kice ^/F/'.li tcni mnilU!inil
ûi lt.omi c,silur cum l lz I_,I,l cciclii ve,c><niM7 Viiin.
.. <olicvli<lls>sum sunii l!lirc > ic l,ilinc ^luncllnui : le^
fictillimln v5uislus leariu, sc nclu lillcsuin iniluiinn. kl
tlu5 czui<lem cc>sm!ruelr, qun<lo si^num , ut <!! mn
^ncun> l>c>le l nniiioniem ilcenîr: vr ll,cmni5M,
jrl!riul^,ecblt,t!cl,c!iul<,lis! cosluicc ; uimnecilc5
llcu ûûlli cum lle cmeizii uol. lslliH
fei icnnmr c>liri cc>5mice <>mnilrr> qui intellu slti
oNrum nemis^^rium alccnunc , lule nuc iplum lenenie.
Qclul2Um cc>smicu5f>iol>iie, sc lil>olc>5 cciml yuncl<
Kell ul linum gliquocl m^ne ccicljt , l<^ inki noiilon-
m lcfrimilul, 6um lc>I ec>6cm icmc>c<ce in i<line Qlicnll
lillll , sc emelil : ^lenimimsinsiie icunmi nti,m ucci-
ê conice omni liei, cû 6e <iic lublet occiuuin
rclinem llunrul. Nlljulmoi oiM5 > sc c>clul siclcirum nl
/im mcnliancm fciuni ?celle > c siseltim Viiîl. in <êol.
(5o5i>loc!i,zlix llicitur lliticias mun6i 6clciil>lio^ leu il^,
elinetic> c^lnium iimul lique lionew conrinen > sc
conneen. Li czuil>le munu elt incliczie, cûoium cI> sl>-
tiuin zuinlil^vil ii eiuli c>llic>ul ccilel^>c,nclt , sc c ccn
2 : ll.eîonel sc oppilig, mncl sc mii, mc>n5 sc !!
enumcriic, locoium tclwinol coniticucie > ûi Ic,n,lu6o
<>uIlill!<lc>(êc>lc>ni qu eml^nomonumclilfeicnii
vmbcumque lro laiiiucline locorum lrc>ieirlc> > ucle loni-
tuô vel Hieium Kreml , nl2lumc>ue inlull isiscili.
pollinl. Niuele sc eiplicire. vocec inluper czu li<lci <inl
?l1iliniiim , nuivc in ^lHc>n,lzuein ^leii<Ilcin <!Hnl:
ec,ium6cm oriuz sc occ5u pro îuetll locorum ooliiionilm
nlel : veniczu , ,l vnc, vell,c6im , elt ^ltronomilr, eo-
elciil>llc summ,i<!i>rim le62i , sc cc>mz>!in. Li 6c^
<Lni eil l!ecl,c,nl . ,l ll>enumcl<, lum 2b sci>l>c<,iic,lei-
5 mm elim l> ic>ll ?lclellc>lil>ul vn lleciul nomine
ssellecul 2c i2cillime ccnsunlniuc. 8,euei2 tmen osmo
Hripi cN leienliH 2l>ll6lic>i , lciue uieisl!,r : piaceil
enim cellialiouz^ sc vniuei!Iic>t>c>u5 ltinc!pi)l l>cr ceitiqu
^rn l>i>ncis>!2 blicomecii cleiumr : l^colinl elo.ûi
il oiiin cenil eNczue leb vti le6tciunl sc nm
tiuni 5ub),nt Ili , elt etim cum isli iec>> , <lc cûinu
il , utilioni ocnc>li , sc <2osmczl,lni, incc>nll2nrior.
>!m lirculoium ccullu , mullitiiHue illuillium leiililutlirn
litil>n > nec lemlelcnnlonlili , nec cer cN, cum Iocc>-
llin enumciilicini nilloiim ilc . lque vi ^luiimum > cûi
Ciuiulum, ûi Leniium , czu I>l2cic>num qn s>c>l>ulc>ilill
lic, lclil > V!>cûec,ul in6itucminlinll!il i tum
sc inlim, cju^czue nicun or>e l>Hll , Hlczue in lcrl lilu
êlclibcncl, vlciioc elle lolec num 5u o,icn Leo^ll>lli
Vr olllscHo ncîlketentiinlei ni nooilillim scienci i-
^n5clll , vl<lucmHlmclum <iec>lpni3 leium vlui , f>
lentibu , i dolmoinni ccmm<ll>l!<>l 6t elllumcm fe
liii , 2t<zue nominibu Usienlil.
le > ePt vi<lelil sc u vc,nil : <ie îouz ,l>uu6c i^
!l<< czx ?, , Vln, , v,l , cc. licirul liclu, <! ,uN-

lnl>IHmlupi,c<,lpu!U/l,î,bici l'l!,lm,l vel IKi
iu elim nluil,! , cnN,ulicIIil l'cpicm 5ecun<Im kiole-
v>um i l juil Kepleium Ko , sc L,ieii bseiuilinnibuR
nccim > qu omn feie sunt le niui lîtucni , sc Veni.
Kiumf>rcipu,eli, <ûin funtlc >2li5 teliimLnilu6ini,
zuln nor<lcopc>2!lcuiu5tcscst2 s inquilkicmicu )lciel, vt
ille cm f>6 colî , sc fciurel , ,ui iiuc> , lcu suuia, ,K ilueo 5uc
Îi2lc> <ic!ui. l5ciit Huoaue vinium 2llli^ sc. qui
illflecuuil ilboiibul fcun<iuz inscl lutcullll.
lub6ii s>cl!:c!!c ?onnul in lu Vl2i,l2. <)uc>6 li regelt lue

lilinc>clu> linc vllo mIciilum ilsc6iu > pc>ilcniic moi
leminlei eûlis > sceblielilles : cum nlo veici lciil, m,Ic-
rum. ,i5erum 5lni, oifc>,lincm in ûil i
<Il>Iic> viniric, : Nc liimic5.
^87. (^Klvl:vi.vu <citui <lul, ill , sc luoolcu lux nu
mnenlelc,I>l<>um, sc espeie ooli illiuloccilumconlpi-
cirul in pltinulnciilcnt>5e!IlUl. ^blolui
mcn liimimr pic vespcltiuo, czuoni miuiinum pic>lill
nomine ûrc> pollmollumcliHHeN: cle <j 5uo !ucocl,6lum.
Q,usHNuiuz s>iI,c,sc>ilIuc!l ell inteisul-, cii llurem po-
lu confiel , lzuim rcc ^tmosl>nirm vocmu > cû
cum eiem eizlliorem luil nliciou5 reclcl^l, incle cli , vii
lolrel clioz non eiczuilli lt2nlmiir > lccl ,liqulenuz 6
nt,ccAl i pioin<ie<ûc conlpicuul lccI<lHius<c luccm
lnli5cccpm vniueil lern communicet. ?oiro czuoniim
lil non inuuni , nili per lumcn , sc juit m,jotcm , ,ur mi-
norem luci intenlionem, sc. cxienlioneni cliuclllmolle ,ûnc
in nc inleiior , vi luculenlel in locc proliHlum eli ; i6c
,z cuiillime ?. I'ilul in <7</^< l'^<//i/>^x 6cmonllll , 5u!cm
in sollij clepulculorum vermin 6llieu<!um elle non iu
circus I,orii lcu oolltioni5 , in <ûil>ul liunt plopoltic
,ll6ilinni6ilil>ul,lec! inciiculis2!!lcli ,<! ncii-
ôniem < in Huioul juîcel , sc luccelliuc mî , c mZi5 lem
ei inten6ilUlui lemirtilurzl!l> luci.<l vlque l>6 siimum p
l,lle!um, leu iplumKnirorem , inuc,lc>! cc>nNilUlUlc>H>illi
ne micil ; ,cl itimum o,l!lum llcore/Iionil r- 13 lul, iini
<, bilelliUIui^ sc in^>il Milium noil vblcucum;
nili.
nx'i'Nzlz'i'icvzl. ,'
n,<ilcol> nnnizm lsl>l ol>Iiquitem > st ?d!i llUlii-
ncm > vlcciIicin lôruei', 6l icliquillocil bc>le,!ioulciic
?clu inNlelo!eiNcnlein dncic> ol? nax lil clcnus-
culin lu fcllul. In <ûocsu ineniolc iiiucttii ^c!>i,nu5 ,z
I^ceus'nliu Holen limsei cu,<iete vilm,6crllcm,eliln
2 in Xlicc, sc ?<ûo tiiîn Hi ziluz lû b l6
l>r<l>f>nve liiNilelil : nunû,m enim nium lubiuz kliii
lontcni 6e^lili>il>il vclinesctnênislec slul^r.i8.,n6e
juie nptimo n lliunlUNlii cumûiili lebec in lcenHeute l
uc <icc in loc ^l0lc>ôric. I>im in elcpulculo cl^crlin
non eii icloneu , nimzit!l ?c,iro quomo6c> <iiiiên6ul <il lol ciilienl in l^-
1 ciepulculuiuin l52<!il iz>icMcl1'itul /<i.^ ^. 14. . f.
lc c!liu in s^/m ^ji/> , c,. ^. <ijeH, 6 tinem bu!
lepulculolUln ,b gc<l> z8. elciulioni loli vlczue r<l.
60.
lc<l eniin,,tl>6 suboscurm i!lm Ium > qu,m lilimu
in îmols>n2er 6eli ob ll>lie io intetcepl > icucll-
nur , pil5 nic cuiioslni nec omninc) inûcun6,m quNi
>ln e,^vlli : <)u^> inquim <t, vt poli clepulculum vcs-
ferlinum , zu,n6u !ui ill lullolcul<iecil lc>Ie <leccn> lc
Hc>'^t,6ibuz infc noliiont? ^cslcllo c m,ne tin> -
Iucnil nolil iwmeciiH nczulnll linel cû5culi
mltinl, ncbl mi m,ilûe intn<Inluc > ,tiquo
f>el semiciicic lioisin oblcuriol t,l , <zum in icliczu, noi
ifnl > cum soli5 l,ril> cxôliulzre vi<imr, i^ ciic me-
<umno<5t!5, <ûolclns>oiclc>! minu V2>ct2<:lem circumsulun
luil,6i)l il!ulll2leooricni 001^0115 inteiso^lionem > !e
t>cic limc euenire. (ûmnm iîiur ul elt , cui non i<l
lneii nlze Hcci!l , le<! immcciiaic poli cicpulcululn veloel
linum , lc mnr nie uro ; vle! oc vnuin vbi !i<^n
êllni, euicilnlil^mum <lc<iuennli5 ûrol: ? ttoc uln
itiiinc cuenirc > quiuis pilsuo!il'iiu elpcliie potc^> sc-
no cxlc , c lun, lilen^ ûnlo ipsi tu luce nc>n vilcl rcne-
olill6i<cultlc > ^rouccosllrîlolilccului. Nuiu rciln
clsclitiil oblcuiillini uxllioni nc>n c>l>sculc icl^>on6cl
elu<iiti<!>lu lîbiuz < ^<<ê' / '//ê' /en >^/^.
/. ()u>, .incûic, l7 5/r<^, < -</<<" //e/cks'- , ,,e/>
/^/ ,/< ^s<, v,,? ,, < , ^'e l 'v
,^ /e/^ ^ ^</><, <^ ^ />e , i></>?/5e
,,^, (^ < </e/<>ê , /^, <, /^s, ,c</,, , n?/<'-
e^< <,s/< </ /c, </^ <e<<, / i,<^/^ ^/ ei

<^^^ l</ . <!<iei/ ,^,/ ^<e<?,
^>/<i?/e , (^ //?/<// s/ê < /^/ ^^ ,/// ^?v<-
H/s, , ///< , ^^, <,/ . ?V ^ c,>e^/e, ve-
// <ie/<//e , (s^^?/e< <,<?-. ttuculque 0l>eu5u

inêi>iu5c :lcêi<,illetlaimli<>e vie qui iufia clicemu
luo loco.
lao. (5i?lcl Ha(3rc<, vetbo^liiil s qucx! I.lineiu6icium
lon ) jj spel!ntul , in quic>u5 iemoibil 26ucnulic>uz )u-
icium ,Iiqu>i eri rioleli > quem ncm leu bcinum , seu m-
lum soniii llcbul. IÎoz eciecorioz vamul , c cju nil
l>ri5ercim <iicl>i>z cci6ic ellor<iinaiiul qui^m coniHu
niurcum mc>ibo,icl!c>l l>uen2, vl vel m<Ie pfrr
jui5um <ic<ieIteio rer,rtulul v>6lolim. ^1! lunl in
quibul l.un perucnitgcl suc>qu^col,alpc><lrum > lc locum,
îc2lem , qucmienuic iniiio moibi. 5linc ^lc<iici mne
ob5erunc scplimum qucmliue ien 14.1,!. 7. qu lolillcm
ieie liernin l^2lio 1>un peruenil c><>!um , quiliium iclirum > ,c l2n<!em ni2M I,uni mulul in ^,cc
non cllqui!il , ciunlio cnim ciii2liqun<ic>i6iul i>ei
uenir 6 nuiusmucli 6io5 i >6 2) fciicioie, i non c nu-
lner hierum ,ulpinlui s licet vt plurimum nuiulmoi con
kulltiones teprimo quc>que <iie cci<lHNt > 5e 2 leÎi > c vcrc>
I.unr mclu j ic ,t plim cl>l!5i!n!ic)que l>lcc6r , ic lex-
to <iie ccic1r. ûncioque clim ictzlilctur ex rc, molu
^.^ I.UN2, c c,6,t in oK,uum6icm : sc lic <lc linulil, tûHlo
lolcnemîeîcum c,s>ecl scmpcl Lpnemeri<iz nl<rmn>bu
l,lere. sc lierum moiul > stleltin <ul>lr > inclies linuln
obseru^le, ,l probe sull munel funZi v2li i sc ei Niulum.
^Kcu <ili leliment Zii , couîui icmôlioul lul^
ztz'i-ttnztz'rlcvkl. , e
Tninil^n. ?licre irr <!> cliticn, sunt st 1!) , czuo
vocinl in<iicliuc>5 , inquiou cciciit inliicinm !iquoelcil , nuielt lcccmiinicHriuul, quolemooic 1.un per-
ucnil <l luum lcmiuu<lrrum : s eil cnim sseilu ill licet
Ii5iMf>lfeHul in Knc tu minim ncl,êniu5, cum <il
nu,<ili piociromu) ilem vnIcimu ur cilc , czuiclrqu3r
tl<iecimi>n<iicliuul , in zun I.un luum lc!'cjuinuH6siumle
n, sc cll cl>lc>lticni incnc>!ic>^ sc inciicium l nclrm -
liqui <iuc> <iiintsmccl,j inieio^polliioncm, sc icl>lum H
locum suum l<licIcm > in nuibu l.un oermezc lecunliulN.
lcluuinu<!lum, nuolic!^ inicium fucul ciill inlecun!
îckc,ic>n> , sc in <ûo ricruenit 6 !ii>um le>niûl>6lium
uc1 eli in>iiciumeiul , <zu liet muliioni cum l.un enl ,
in tu loco l<licIi iniii moibi. Drninue nnn l,ilicicun6i lt,
sunt icliqui ciiclin ezuibu l.un trn<l oer omnc Iic>5
cc>5 > plirier mulln rnllinr!c>z , qu!ez lunt lcirile, 'llini,
<)uinl>li5 > sc Liûinic 6 locum luuw ll><l>c<>!fm . nui cn
lini nlui lulc>ni > 5ci>int,,r niul in ij rob^rciur , sc
viic>uiltl icllenclum motbo, licul c conir in lij
pliu enuinerili , cum linr nlul mi,Ij > moibuz uclcil
taue iilclem rmi > czuibul nimlm ^Lse<Iufucl2i, lcnuH
îiibul nc>ien5 sailuz , osf>uenHt. Lt i^c ?il>!cmu s qu,)nitQr ) >/"-^/i>. , ^>sci
Dil inls>icicnclmcllc in muil,, I.uu rcl2liionem ii^ tiU,
lexciccim Itcluin , iicinnuien!. Fê^ <f/ cttl <//
tt-< m/^l^?<<?/e^,. Vl>i fiel LZurim lcxccm l '

leium omn lûnx noliiul vl nol in !cco elplicl>0!mu5 j nui omnin sc-
iccim lunr > vl Keplctu cul 6uccl , c lelici omine 6>scc>
. ztuit l cnr6,ium6 inuiccm conln,nii^ : 6uc, vi<ic!it
lelii , iuo scmiqu<irli z t>li<lem (Hu^nrile , bini lln
^n6tli, bini oni c ln6cm bini lklûinln^r, nu!
lunel vn cum <,prc>liiic>ne sc teîlui locum 5uum, leillc-
cil nulnl ill<!l2iicmil lcu f,m>lilitil cnnltiiuunl. Qu
ê slulin Veil, ^>< /<i, /<,?. lcrilili r </, </,e-
^, l^<- inzn olumcn /^nuic,! .^ !,>! , j l,^ i.
c. i. l><zuoium , en !,iz t2<ii)z menrionem ticir < e< !>
ncn 2clniilt> nill ccmmunic viiol) sc vot inic
ucl.
d!^0i7vl icicm <zuo den? l>iul in cIo <! lirlin >;>
zI^2N nol inuiuuu , c û ,Iit)i iHun. lic, viilui vcil<
l i)
5,< l>xicon
loseonu lcilli'Zer 6 Kl,niliuin.
zI<>m , IiHbeul llcl! <û,tunlill5lllmcl > vncum2>ia qu,lnn!iu>nilcil
if>sl. unc2Ulcm fclici Ciucis imzzinc inli);nii2i>,uiAn-
libu56 ûNii sin bonum umcn <iit, czui^^c qui cl ciu
con5z>e6tu ilciinilituunr, <lcutncli5i nie^liilln cu5 mene-
t> icpeiilelui l^citu iiellir l>olli.
cv
l)f. (^vv5pu<3e<imetlHlcll<lgur2so!l6 omni !>->
6 , filoinclcquc lci û6l>5lrûliliul coullirenl qu,Ie5
lunc tlilll > sc lMr^ quibul in lucolu lucliiul. Diciiur
t)t. clim tûbul vu6 ^ckmecicol numerus 2cquIilcr viiinque
lequilis.nnce, qui lub 6uc>bul qunlibuz numciilconiine
lui : 6e quo Iioi cliirum eli.
l)?. Oi,li ,iu ^Nronomo ntonomNic uîl Kleckum
(!!>> iin mciiian > sc nulu clecim 6omul > c czucxi 6,
um oclucnicn r,Inel > 2ique li lic!er lummim ltilu
hinein nc>nc , r vcluii incx sliii<,co!Iccentur, 5iui
r ru6 <3eneinligcol imceii, îni. c>OciiuoIic
lZ8. opilicium, mcem. K.iiliuiem< qu culmen lic n,lurIi
ionumli^niliczloc , tuuc iic c!iz;nilum, oici) I^cIni
scc. clt ûm ingenise nii p. 1icul in C!e<ti pniloln
^ni lil>. l. p. ly.conclus. 8 i^ inquii > ^///x^ , ^>
/<< s^<</ ^^m <, ,</ ^<,/ , i, -/c/^-
/,></ ,<>,e ?< .- e/<, ê//^ > ^< se^/l/
Fe. He^,^/><<^7 ^ /e^/,^ /, ,/ ^</</</ <<? > 5<<eil
/ie ?//,< ^<< <^<, l,','/ </, ^ /.m/<<
, 5 n6em nonoicl, sc <iinill
fioucniunt, i bcnc Hcluciiil clucliiiilimus ?2ll ûeis i>l
2ccl2l2lic>nil)Ul f,il rl<iec,oi3ci (^c>nre,iioni5 2<! ci-
icmope l'ili. ^,/<, , <H< , inquit , < </>/< <?
^l <,//e/?<.
l?>. (^v u^, jicirur plne , puH ^lîonumo >'<zu?n
6l,culnquc sueiilbilio 5cs>s2!u,n plrecc i^>Îicl ,!-
li, liue cnl puse, <iue l6ic> , le<j eN eluli so!iriu 6i mmcnl'
lioiumuiilll, lcltimcul . Hcicouue n?c pllic> int w)?
eliiin-nc, cmsut,!Ul , qu l.lini icilui^>/^' ^c
Mine in l.un 2in6irus.
so. Q'Xlv ^/. Vic </,?, ^?< ,,.
HO. ^Vll.iviciiui,û L<:lncl>muei, guocvn
laii in c^lc/iibus > nui omnes lunt cuiuilinei , cum eilcumcnl
ex rcubul cilculoiuni : <)ui 6c rc villc in V ^nûlu.
dvl^l I.tinc iicicui quic!ûi,
<zui (ÎI ^lliil in 6uclcciln oniicili tionc icuum cii
culoruin. c in Û2s<iin veluti cussi6e teimin2l , ninc uin
it, i 2^>ul ^lilonnmos <lnulruin ic>nc>luln initi ûl-
pie sseieutul. lc ûacucii ui6ein z)un6i3 oru5 , l
ocsu, iVledij <DIi i sc Ilni llHiain len >nu!i clice5en-
lur , lclilû vei ômatum inili limplei cusziiuin vo-
oulum iclineienl. ?oil lnul,iuln llumoruin lnHliu lii-
eint <ûtc>r!l l6il>u5 nenlulml , l e ûo clluiliu-
e : quilzue ?oici p incelcipirui in n>u!lu <!-
inotum sî conlnlucie cliciiur l!ci icimum > <êi<>
vl nic,6c> iiii cc<mpncn<ii l^Hiium ini)cum inici vnîn
sÎien> culf>i<icm^ ciul inen iiiiuln coms>uiiui2 auin-
ûe pic6cntioulZi<!iouz <r<zulc>il5 > c slulcn6itur vlau
2l ii vi plinc , aui lepeiitl
in l. ^. !>coni veioi zrii in T6ico , notne pi-
lere ,lcenliuil ici^r l6, 141. rque in nûluin Xlccli)
<IIi inci<l2nl Zr6. 2,4. cinsem I.el>nil > el nun peiucnc
lir 2inl<!eci
in , niilominu! licctui , sc ie^>ucbilni clle in 6ciu <l
t?il<:l,v5 lllci , I.tin circulu blolut <licur ^ m! ^c>.

umen niclle ccipi lolei z>ic> inlci rcuolulione ceili cu-
jul<iln numeii 2nnc>iuin per oibein , ioncc <l iniliuin ic-
^ci ! vne lc dvclus lol^n , c dvcluz Iunril > si (^^clus <ie-
nnaucnn!i5luci uumeli , Huc>iunvlul i leim siezucn5
in Xalen^Hli).
<^^ci.vl^/<'/^cli leunlmio noluin8, 6 inuenicn<ln 2,04.
!icem l)oin>nic,ln > c <>uc> ili po<t 18 annus cc,6cn
fror<u5 oiclinc > ,c pii , iccunt. ttc (?/!< vlcolui Lc-
leli nre coilcHionein Llceciin2> i >nuili<<ln Illc
m Doininicalcln : lcci pollci lnn^c ct!iut> sl eiêniu
inncnilui, vi vicleii ^><,icltpunilc>minul s uuil noc c)fcl 5cIl>ri voluciic li <l
îrelln Dc>miniIcn, le^ciicn^HM > kici nllc>iic i<j f>uteiii.
5iquiin 2nnc vomini cinibit iiiciinlul noucin, sc na-
lnelul!ll<ie cc>mpc><ic>6iui<l>ir pei i,^. HNnumcl>il, ûii
iuiane lelin<zullui^ ciii nuinctuz (I^cli so>Hiil. ()u6 li ni-
lii1ûciiciiccm>ml ; enmu lt,ûol luu^ numciuz
1 "j
IJ4 t E XI N
CycH erf integra reuolutio annorum i>. Numeral autfrfl
quocicns, indicat quot reuolutionet Cycli folatis a Chriftt
ortu , vfquc ad annum ptopofrum > excurfaefint. Alium item
inodum inueniendi huius Cycli Polaris in digitismanus : vide
apud cundem Clauiuin in icftitutione Kalendarij.
oj. Cycivs ' cil reuolutio & fucceffio ij. annorum
quibus cxplens , redeunt lunationes ad ptiftinam in Kalenda-
rio fedem > hoc ell ad locum vbi erant ptius & concordat
annus lunaiis cum folari : qua de te fuse diximua in V. Annus
Metonicus.
totf- Cycl vs Aurei Numeri. Vide in V. Aureus Numerus.
107. Cycl s Bpactarum. Vide in V. Bpacta.
08. Cygnvs i vclreius olor Gallina > Ouidio Miluus
fidus iofcxlo ad borealem plagam fccs Aquilam intr Gala
xien continens ftellas feptemdeeim iuxt Ptolemacura > 8c
duas informes circa alas , at Keplero funtl7. & Baiero omni
no 37. omnes de natura Veneris > & Mercurij i inter quas pre
cipua eft Cauda , Arabic *%efitc , vcl corrupte Dtn ^di-
ege : de qua alibi dictum. Totum veto Cdus> dicitur LiAe-
i*gich hoc eft gallina > fient ctiam Hiere^tm, ideft Rofai vcl
09 lilium redolcns. In huius pcftoic anno 1&00. appatuit noua
ftclla , qua: di manens > tandem annol6il. fcnlim cuanuic,
relinquens in fuo loco quemdam hiatum , qui ad hace vfque
tempota cernitur. De ea multi fcripfere , & nos non nihil di-
cemus in V . Phtnomenon. Porio Cygnus in horofcopo > in-
quit Pontanus in Vrania inclint ad aucupium, ad infidias
uibus parandas > -non etiam ad cantas eorumque voces
imitandas.
Ho. Cylinder >feu Cjlindrm eft figura Geomerrica folida ob
longa quidemj fed ad latus vndequaque rotunda 1 ita vt circa
lisa:qucdiftantibus > & circulan fuperficie contineatur: V ri
de eft > quod cylindri bafes (nt circuli ipil in extremis cylin-
dripofiti. Hinc quxuis columna cylindnca dici poteft. No-
men haufit ex G ; iV) rw Kv\i>foiu> quod Latine volueic
interprctatur. ,
Cy sosvra Grx-cc > quail cauda Canis dicitur (idus in calo
ni Polo mundi arcaico proxim adjacens > quod nos Vrfam mi
norem vocamusad difFerentiammaioris, qux non mult poll
fcquituT) Se espite vet lus huius minons cauda m voluitur. Con
fit ftellis conlpicuis omnino fcptcm> vnde & Septentrionis
nomeu fortitum eft , idque ctiam toti plaga; > quae ab jequacore
vfjuc ad Polum ptotenditur 1 impeitiuit.
MATHEM ATICVM.
DA
>\ cidria , Arab. idem dornt, pulfatio virtutis>eftq; t
cam Planeta alioqui imped tus committit alteti fuam vu tutcm
quod.qua tatione fat, dictum il in V- Al hi.i,
DapHa jredtrt contri intcrprerarur pulfatio difpoftionit t;
&nacurzalteriusplanctx> qnodetiam fads cxplicatum eft hi
V- ^redir,tc in V. Pijlfatio.
D.tMN ., ficabaliquibus ob eius malignitarem j,
dit,a eft Saei tra> tclum, & iaculum Kuh. Schaum > rel .iUiam-
te > (idus videlicet prop aquilam , vel potis cum ipfa aqnila
vnurnaftruraconltituensadGalaxiam, confit fe folo ileitis
quinqu fecnndm Ptolzmeum , juxt Keplerum > & H ne
rum , 00. In horofeopo rcpeitum poriendit erdel . & ftra-
fes virorum , idque iiue bonxfiue malz (tcllzafulierint. Vi-
e amplius in V. Sagina.
Dagim Hebraic > apud Chaldzos antem Dafiotb* dicitur 4.
fignum , & conltcllatioPifcium ; vthabet Kircherus in Ocdi-
po >Egyptiaco.
Dath Ek*rfi, Arab, hoc eft fides regia difta eft cathedra j.'
CalTopcz idcris in Czlo celeberiimi : de quo fatis di Jura eft
fuo loco.
Da vio, apud Chaldzos teile Kirchero appellatur Aqua- 6.
lias , vndecimum ab Ariete lignum > Hebraic autem De/,
ideft itula.
DiCANi i apud Aftronomos dicuntur terriz partes figno- 7,
rum 1 quas appellarunt Antiqui, iingulis planctis pet
ordinem diftributas : ita vt prima facis Arictis continens de
cern priores gradus, conueniat Marti domino igni : fecunda
Soli > qui proxim fuccedit Marti per ordinem planctarum.
tenia Venerbquzilli fubfternitur. Dein prima facis Taurl*
cornpetat Mercurio > fecunda Lnnz> terria saturno : te fie per
ordinem procedendo. Horum inuentor creditur foi (Te Nice^
pfo Rex & iniignis Aftrologus Arabs. Et hzc quidem Decano.*
rum przrogatiua computatur inter quinqu genera dignitatum
cirentialium > quas obtinent planetz in (Ignis -, ade vtabfo-
lut pronunciet Firmicus, quod il planeta repenus fuerit in
terminis fui Dccanatus ; priode fit , ac fi in fuo domicilio
conftitucrerur. Verum in hoc czteri Aftronomi Firmico
nulIopatoadftipuiantur : quinimo Reccnfiorcscommuniter
tam parui faciuut huiufmodi dccanatus > vt in Tabella dignita
tum eflentialium jam modo eos deferibere ( vt mors fait anti
quits ) dcdignentui. Nihilomiaus coxum mcniioncm facit
1 >j
ij6 LEXICON
Ptolemzus in Quddrif. cap. n. diuidens vnumqnodque fi-
gnum in tres partes zquales, vbi earumdem cxplicat qualita-
tcs > non tamcn fingulis planctis aTignat ; fed potiuc id recilTe
viderur racione fiiarura in et parte cxiftcntium > quam quod,
peculiare inipfs pizcifis fixis intelligat. Sed qui,, quid fu de
iftorum decanorum vi . potentia ccrturn eft Ptolcmxum
cum de facie fermonem habet fr me : n.irlnp. <. jt. non de
planetarum decanis intclligere > fed de ca configuratione ipfo-
rum ad Luminaria > quam habenr domus iftorum . ad illoium
domictlia>& nos fupri jtlmugeem diximusappcllari. Czrerum
quemadmodum decani dicuutur terna- queque partes fignorum
fingulis planctis per ordinem atttibutz > ita etiam
DECvuioNts vocantur ipfi Planetz ptxdiis partibus, feu
fignorum dccinis prziidentcs.
DiCLiN atio apud Aftronomos dicitur deuiatio ftellz , fiue
cuiufiibet partis czli abzquatore verfus polorura altcrutrumi
quz proindc ab denominationem fumir : ita vt fiad poluin
aifticum dcfk&at. eius dcclinatio borealis dicatur > fi ad au-
ihum > auftralis. Hinc prima punU Ariecis , & Librx nullam
haben t declinationcm > quia immediate incidunt in zquato-
lera ' puna veto tropica maximani quam poffir Zodiacus
habereihoceftgr.il cum dimidio. quia tantumdem etiam
abzquatore huiufmodi punfta elongantur. Planctz maioiem
declinationcm habere nequeunt , quam gradusZodiaci > quem
perlulbare poflunt, computata etiam latitudine : fic Sol qui
lempcr eft in Bcliptica.maiorem declinationcm habere nequit>
<]uam ipfa tropica quz maxime ab zquatore dcuianti
hoceftgr. 15. min. jo. E contra fixa, quz extra Eclipticam,
diuagantur. tantam declinationcm habere pollunt 1 quanta eft
parallcli, fubquo degunt i ita vtea pertingere point ad gr.
0 fi ad ipfum polum immediate accdant > Si recidanti vt for-
tatsc accidct in Hella polari proxim fucccdente fzculo , quz
nunctemporiseftindcclinaticmegr. 87. min. 10. Exdeclina-
tiouc fideris colligitut quantitas cius arcusdiurni > ac no&ur-
"ni . cleuatiofupra horizontcm. diftantia vrtice, circulus
pofitionisi Si alia huiufmodi, qtfz valdc ncceftariafunt adte*
Aftronomicas perficiendas-
Dscvbitvs^jiov*, eft Czli conftitutio infpca tempore
accedentis morbi vt volc aliqui vcl fane ingraucfcentisjcum
profe& natura reluclnn s > viribus impar, tandem confterni-
tur, atque in lefto petit decumberc. Vtproinde non momen
tum accedentis morbi , qui fenfim > & fer impcrcibiliter in
irat, fed tempusconfternationis& decubitus przeipiat Hippe
ciaccs Medicotum facil princeps obferuandum eile ; at que.
MATHEM ATICVM. ij7
adcdadraieinftanseiigendumfiguum moibi ingrauefcentis.
Quod Liu- non fine ftutu fit , led magno cum xgrotantium
bono.Quandoquidem ait i a ex mutua dependentia > ac relatione
ad fubjetfum puEbilci in quo jam ptidem fuas qnalitatcs ( in
eius videlicet onu ) impreferunt i luntvcix caulx alteraiio- li
ais ici um : c quemadmodum onus > ita & confcruationis i de- *
fcionis > ac mortis ; cum hoc tarnen vt non tatim elicianc
omnes cfF(tus> fed dependenict difpofitionibus xgroium
pendentibus abcoium Natali > Se fubfcqucnribus inde motibus.
Hinc eft, vt mu bn alterationcs humorum . tempeiamentum>
& estera huiufmodi rccl prxdici po flint ab A ftrologis > nec
proinde uni pixdiiones ab Ecclcfia interdicantut > cm
bxc naturalitcr caufis fuis promanent. Et licet quandoque ex
libero hominis aibitiio pend cant mors > moibi > mutatio tem-
peiamcmi &c.idque ex irregulari viuendi oidinc> vulneie>&c.
tamen hic loquimur de motbis naturalitcr prouenientibust auc
ctiamde vioIentis> qui natuialiter ex ipfa conftitutione natura:
Medico prob nota curari pofl'unt fccsdcijs, quiautmira-
culos adueniunr, aut ctiam miraculos curantr. Quandoqui-
dem fi bonacftCxli conftitutio, inde fit>vt natura terrenif
jnedicamentis adjuta morbo refiftat>fin fecus natura ptoftcina-
t Li r , & illa inutiliter operentur. Quare tiliter. Ce prudenter
cxlefte Thema ad tempus decubitus crcuro Medicis confu-
litur vt inde natura moibi innotefcat> quibuf-ve medijsilli
fit occurrendum.
Defi*Ns ex Ricciolo/zi.^. tuf. 20. \n Cxlcilibuscftcir- ij,
cuius feu 01 bis non ram Epicyclumgeftans . quam ipfum cor
pus planets in eo infixum > & faciens il lud (uc in Epicyclo>fiue
in fu rbita circa mundum rorati. Arque adco Eccentiicus,
Ikoibis deferens idem funt in T hcotka Ecccnnici ; & diciiur
etiam ab Alfragano > tc.Albategnio CirttUms cgrt* cujfidts.
- Dilapsvsi Gixc Ecfffis , teile Valla eft cum ab Hoiofcopo
deductut annus > in illud lignum incident > in quo antecedens
eonjunio fuir in Genefi. Quod plurimi fir ab A ftrologis.
Dili hin , & Delfkinm a pud Arabes mutuato Gixcis no- j<t
mine IjAifhm , dicitur fidusin cxlo ad borealem plagam prop
Aquilam conftans ftelHs decern proccllofis dc natuta Satuinfl
& Mortis, quarumprxcipua eft cauda tcttixmagnirudinis>cxi-
ilens nunc in gr. 9. Aquarij cum latitudine borcali fci gr. 30.
Ciceiom ytran Pnemm. vocat earn . Plinius Htrmip-
fum. eft fidus proccllofum cum Sole exoriens > adducit ventos*
cum Saturno tempus nebulofuro > & humidum : Guldens vei
mane producit & nines.
' DtLTiTON Grxc, Latine Triangulum fidus in cxlo ad bo- i.
ijf LEXICON
icalcm plagam in trianguli formam : Arabic MutUtum. Pto-
lemacus ci affignat ftellas quatuor Kepler vero & Baierus
quinqu omoei de natura Mercurij : vndeinhorofcoporeper-
tum nato fublime tribuir ingenium. Roma; oritur cumgrad.
xi. Pifcium " occidit cum 10. Tauri.
Dinb, Arabic idem fonatiac cauda : nde Deneb Adi-
gege dicitur cauda Cygni : DencbAlgedh cauda Capricorni:
Deneb Elecer. cauda Leonis , Deneb Kaytos i cauda Cetb&c.
Vi3e de fingulis fuo loco.
Descensio : Vide in V. Afcenfio.
Detrimentvm eil genus quoddam debilitatis planerzi
quandoreperiturin figno>quod diametraliter opponitur ei>
inquoipfe obtinet domicilium, -t Sol in Aquarioi Luna in
Capricorno > & (icut domicilium eil potiflima inter dignitates
eil emules, ita & detrimentum inter debilitates eflentiales eft
maxima. DI
DiAGONiTS apud Grxcos (gnificat lineam ab ngulo in
angulum rci producta. Hinc feptem climata veterum > quas
cerrislincisparallclisdcfiniebant , exeompofito Dut, & loci
r cuius medium perrranfibat dua linea, nomine denomina-
nt > fe primum clima quod per Mcrocn pertranfibat Dume-
roes \ iccundum quia per syenen > Dmfjeneu ; tertium quia per
Alexandriam Dialexandros ; quarrum > quia per Rbodum, Diar
hodts ; quintum quia per Romam , Diartmei ; fextum quia per
Pontum > DUfontat ; feptimum quia per /fteiun nubery-
benes dieb funt.De quibus omnibus ,nec non de alijs recen-
oribusadjedis : vide in V. Clm*.
Diagramm a , apud Gemetras fignificat figuram Ytcum-
que lincis efformaram > fiue ea triangularis fir fue quadrangu-
laris > fiue redi- linca i fiue curuilinea > fiue mixta, cuiufmdi
funtomnes figura; qux in fexhbris clementorum Euclidis ob
oculos exbibentur.
Diameter Gracc , Latin imetiens dicitur linea ab vno
extremo in alterum protenfa > qua eotum diftantiam diracti-
mur. Harn prateipu Tcnamur in circulo > quem in duas partes
xquales feeat i ac neceflario tranfire djcbct per eius centrum.
\nde & definiturab Euclide. i **tUm line* fer eentrum
dtUl*,(ex itraqw farte in circuit ferifheritm ,<J** cir-
tulum bifartxmjecat. Sicut contra linea centro ad petiphe-
liamdutb femidiameter dicitur : Vide fufisin V. Dimetiem.
Di asaccora Arab. Gric Di/ apud Ptolemarum in
Quadrip. exvcrfionc Arabica Hali fignificat Genituram duo-
rum mafculorum > & vnius fcmcllx > cuius ignificarores fint
Satumus Iupner, & Venus.
M ATH BMATIC VM. ja
Dichotomy propricfignificat ex Grxca origine, id quod 14
dimi diarura clt . tuque in duas partes fccbim.Hinc apud Itro-
nomosabfolut accipitur pro Luna; quadraturis , cum feptimo
3uoquedicconjunHonc> vel oppofitionc cum Sole apparec
imidiata.
Da pon ,tce Valla >apud Arabes fignificathotxdomirftim: if.;
pro cuius rci inrelligentia fciendum clt antiques Aitronomos
{ nam Recenioresmcrii hanc vanam Arabum obferuationcm
drident ) diem, ac nodem artificialcm diuifilTe in duode-
cim partes xquales quas Se horas planetarias, te inxquales
vocabant > ad difFercntiam horarum qualium quodefttem-
pus refpondens fingulis quiudecim gradibu? xquatotisafecn-
dentibus Harum dominium planetis per ordinem attribue-
bant i i t a V t primz horx diei ab ezortu olis , dominium aflu-
sncretisi quo dies illa denominatur > fecunda: lio: - domi
nateur qui prozim buic fucccdc ret : lie per ordincm defeen-
dendovfqae ad Solis occafum. Similiter primz horx nolia
dominium babebit qui proxime fuccedit ci quivltimz horz
diei dominabatur -, ita vt per ordincm procedendo 1 femper is
in primx borx diei fcquciuis dominium recidati qui & pfum
diem fuo nomine fignat : Itaenimres ab initio ordinata fuit
vtabeo dies denominaretur qui per ordincm procedendo
fuccederer ei, qui vltimz horx noctis dominium obtinebat.
Sed rr exemplis res fiar clarior : ponamus hodie clic diem
* Dominicura : v tiquea: m is fit ab initio ioli dicatusi prima:
hoiz exorientis Solis ipfemet Sol fibi dominium vendicanit:
quia atitem Soli fuccedit Venus > deohxcei fuccedit in domi
nium fecundx horz : raox tcrtixi Mercurius > inde Luna 1 pofr,-
modum Satutnus > ita vt nunquam tutbato odine > prima hora
noctis incidat in Ioucm. pofhcmaqux eft duodecimal in Mer-
curium -, cuiimmediat faccedit Luna 1 quz proinde fequen-
tem > proxime Dominico diei denominat diem > Se prime
exotientis Solis horz dominium for tic tur : Inde Saturnustmox
lupitet &c. Extat apud Auores tabula harum horarum inx-
qualium fingulis planetis per ordincm refpondcntium > quxab '
tradita methodo nullatcns deuiat : ira vt cam quiuis proprio
Marte fibi queat conftruerc.Temporc - quino c>i ] horx plane-
tatiz funt exdem achorx horologij, feuxquinocbales>non fie
xcliquo tempore; przfertim in folhtijs. Quocirca qui volueric
facile quantitatenhorz planetatix compctcntcm fingulis die-
bus acnoclibusanni dignofeere > diuidat arcum femidiurnum
vel feminoebunum in lex partes squales ; Si quotienserit hora
inzqualiscuiufuisdiei i vel noctis, atque adeo portio compe*
teas vnicuique planctx in ciuicm dum uium fucee 11in o.
i4o LEXICON
IS. Dutapud Airronomos ell men fura temporis,, quo Sol motu
primi ruobilis raptus integr circa tcllurern voluitur ; hoc ci'c
fpatium viginti-quatuor hoi arum : tancm cnim temporis in-
furoit > quoufque redcat ad idem pundum > feu circulum pofi-
tionis > vnde d i fee ( rat > addit ca parte > quam ipfe motu fuo
in Zodiaco acquifiuir. Nam primum mobile cuius rcuolutio-
rcm fuam abfoluit > nemp (patio x\ horarum > ac rere 56. mi-
nutorum, itaut integra primi mobilis reuolutio prxcedat firtr
gulis diebus icuolutioncm Solis quatuor fer minutis. Et hic
ell dies naturalis complement dicm> nodem artifkialcm>
quod cd temporis pat mm > quo bol vtrumque hemi fphxt mm.
& fupeiius, & inferius perlullrat. Dies naturalis fem per. Sc
vbique xqualis eil :non lie artificialis > qui folum fubzquatore
feiuat xqualitatcm & cum node etiam qu pottionem dici
naturalis diuidit:At extra ilium quo magis acced t ad trpicos
polus fuper rcgioucm atfoIlitur>eo inzqualior ,& longior
quidem node , (i Sol ad cum polum dcclinct > breuior, u ad
oppofttura Vnde & (ub Polo immediate degentibus . Sole in
(ignis borealibus en (ten tcaccid it dies longiiCma fez menfium
rantumdemq; noctis ,eo alteram Zodiaci partem pei Initiante:
ita vt in his regionibus integra Solis reuolutio in Zodiaco duret
Yna die naturali > & vnus dies naturalis (it integer annus. Porr
" dici naturalis initium Aftronomi computant Mcridiein Me
ridiem. Similiter Hifpani & Galli , alixque Nariones. Italia
Solis occafu. Chaldxi > atque jEgyftij Solis ortu. Tandem
Ecclefia in jejunijs i ritibus , fcflii'quc feruandis medianoche.
Sed de hac re fatis pro noftro in lh tuto.
ty. Differentia -v,(cenpemU 1 1 arcus zquatoris interceptus
inter afeen fioncm vel dcfcenilonem rec~tam>& obliquam eiuf-
demfiderisautcuiufcumque partis Zodiaci. Cm cnim diucr-
fimodc afcendant in fphxra reda > & in obliqua ( qux cnim ha
ben: declinarioncm borcalem citius oriuntur> & fcrius occi
duo: i S conn qux aufhalcm Tenus afcendunti citiufque
defeendunt ijs qui habent horizontem obliquum > quam qui
babent reftum ) ide hxc diuerfitas in gradibus xquatoris coa-
feendentibus > vel condcfccndentibus computata vocatur
differentia Afcenfionalis : Vide in V. ^fcenfia.
xt. Digitvs Ecliftum apud Airronomos e duodcima pars
di Ici Solans, vel Lunaris > quem ideo in tot partes diuiferunt
(quasali) Vnciasappellant/! vtinnotcfccrcr quota parsalte-
rius Luminarium eclipfim paiientis obfeuictur. Si enim tres
digilidifci Lunaris in telluris vmbram immerguntur > dicerc-
tur quarta pars Lunx obfeurata ; fi fex , dimidium,fi duodeeim,
fignum. eit quod cotum corpus ltmarc obfeuretur. Scd cnim hic
M AT HEMATIC VM. 41
ducrtendum . quod quando Luna totaliccr cclipfatar > cum
aliqua mota inrencbrisi quia vmbta tcrrx > vel > vt volunc
Aftronomi recen fiores penumbra A tmofplii incident in cor
pus Lunate eft maior ipfo difco Lunati, idac ad dignofcen-
darn Eclipfis magnitudincrn vlti duodceim dgitos , dicuntur
eciipfati tot digiti, quot funt intct circumfctentiam Di'fci cclt-
pfati Sc vmbizi penumbrxue eclipfantis > vt ft p'oft totalem
obfcutationem Luna tam profund vmbtaro fubintret> vt ii
forte eius diameter foret quindceim digitorum adhuc tota
obfeuraretur , & intrarct totam vmbtam ici I , tunc diceren-
tur quindecim digiti eciipfati. A t quoniam Lunz corpus Solem
cclipfantis per intcrpofitiouem inter ipfum> & nos vcl non
adxquat ve lane non fupcrat corpus Solare > ideo in Solis eeli- $
pfi ad menfuraudam eius magnitudincrn 1 non conidcrantur
nifi duodceim rantum digiti > qui ii forte obfeurcntur omneii
tunc nulla pars difci Solaris erit confpicua > fed totum erit in
tencbris. Eiufmodi erit mira 1 & portentofa Solis eclip(s> qua;
accidct anno 184. die is, Iulij, horacirciter tenia poft Me
ridiem. Porro lune d: me ti i obfeurandx tam in Sole > quam in
Luna quantitatem Aftronomi venantur ab diftantia Lunx
capite , vcl cauda Draconis > quam ideo argumentum verum
latitudinis Lunx appellant : quo enim propis ipfa accedit ad
fuos nodos, e maior erit obfeuratioin Eclipfi i ctfi tempore
Veras coiijnn&ionis 1 aut oppofitionis cum Sole > ipfa fuerit in
codem puncto cum fuis nodis>hoceft omni s latitudinis expers
& in Eclptica > tunc in totalis erit obfeuratio , vel Solis > vcl
Lunx 1 prour ea fuerit conjunct iu , vcl oppofitio.
DtoMlTAf i apud Aftronomoseftquxdam przrogatiua pla- 5
nets qua ex eius babitudine ad Solcm , loco in Zodiaco > ut in
Mndt fitu , motu > & configuratione ad altos viribus auge-
tur , & plurimm roboratur. ta multiplex eft, & in duplici
differentia. Alix funt cflentiales didx > non quia iint excens
potiorcs , fed quia conueniunt planetis ratione eflentix , & na-
turx ipfotum > quia conformentur cum diet is locis ;n ptimis
qualitatibus pafliuis , & aCtiuis ; Se hxc conformitas non ex
accidente > fed ab intrinfeco fera per lilis, & primario inlic.
Alix accidentales! qux non per fe, & primario illis compe-
tunt fedextrinfecus & veluti ex accidente, vt ex fitu Mundi
eut ex accidentalibus paiEonibus , vt moi dicemus. Dignitates
clntiales quinqu ftaruit Ptolcmxus /. uadrif. c.\y Domi-
cilium nempe > alritudincm , feu exalta tioncm , rrigonumi ter-
minum 1 Se perfonam : de quibus fuis in locis recurretfermo.
Accidentales e'tiam pluies enumerantur : potiflma ver eft
tus M uudi , hoc eft quod fit in Angola > yd fucccdentc domoj
I4 LEXICON
proxim accedit lamen yt videlicet fit lamine auftus non
combuftus , eque fub radijs Solis : inde . quod fit direftus &
motu elox : moi quod fit Orientalis Sole > fi ruent ex tribu
fopeiioribus > Occidentalis vcr > fi ex infenoribus. Pofhem
vt fit ben configuratus cum alijs : de quibus omnibus vide fub
proprijs tituhs.
Dim ant a r is Arab. Grxc rijwitm a pud Pto-
lemxum in tcxtu Arbico ex verfione Hali }. Quadrip.cap.7.
fignifcat G cinturam duarum fat-mum um > & vniusrnafculi
11 quam conucniant Venus , M.irs > & Luna.
DiMiTiiNsapud Mathcmaticos idem etc quod Grxc Dia
meter , lie did.i> eo quod per earn metimur quantitatem totius
circuit per partes proportionales ipfius. Quandoquidem > cum
eafitmcnfuramaiorisdifrantix quxinter duo punfta circuit
oppofita dari polfit > mrito per eius partes proportionales
quantitatem arcus feu ceux cuiufdam partis circuit, quern
ipfaxqualiter diuiditinternofcimus > quod per tabulas finuum
tangentium, & focantiumad vi timas quafqucminutias exqui-
fitiilmc obtinerur.
D10PTRA Grxc Latin 0/?i/S- interpretari poteft eftq
regula quxdam in medio Afrrolabij vel alterius confimilis in-
ftrumenti collocate > reprxfentans lineam rcftam > feu dime*
tientem totius circuli>qux in gyruiu vnluitur per partes circuit
intcrltinftas in limbo > fi gnatque gradus oppofitos. Alicubi in
eius cxtremitatibus dux pinnx > & fpicilla funt > per quz tran-
iredebeat radius vifualis>atquc in corpus > quod meurt volu-
mus > terminetur. Dicituretiam 1 fiAucu, Arabtc vei
AlhiA*A*. Hinc
Di'oPTici . dicitur ea Afrronomixpars > qux Solis, Lunx
aliorumque fidetum corpora fpecalatur, acdtfrantias > altitu-
dincs ) declinationcs > per dioptrain , aliaque id genus inftru*
menta metitur.
DjRicTioeftrealis motus in cxlo, motu primi mobilisab-
folutus , quo Sol > Luna A Ili a > vel quxuis alia Cxli pars , qur
la aliemos rci inceptione fubintrat munus aliquid ftgnificandi
aut efficiendi circa rem illam feruntur ad fttum alterius aitri
vel partis cxli aliquid fi militer fignificantis arque illa ad effe-
tura complendum quodammodo ex pedan i is : quo itinere ex
pie140 perheitur quidquid in radice > feu in prima pofitione
itrorum ad inuieem in inceptione i 11 : us rci innuebatur pro
tempore dcoolutionis vnius ad alterum. Dicitur Ditcrio, ab
itineris dircione > quod alterum ad alterum initituit : Hinc
Dirigir apud Aftronomos aliud non eil quam venari
& artificise inquircic aicum xquatoris i nier ceptum inter prx
ATCVM.
di bloca > acproinde metiri yapas quod requit im r quoad-
yfquc alterad alierum deuoluatur. Cuius motus auctor Sc regu
lator cd Soi per funm realem mo tum. non quidem ilium anni
quo integro circulo Zodiaci peragrato regreditur ad idem pun*
"tumi vndedifeeflerat fed fingulas illas lationcs diurnas fin-
gulis annis competentes > quibus adzquat motu m primi mobi-
iis eo pacto > progreiTionum motu regulatriz eil Luna:
Et icut hzc per fuum motum progrefliuum ordinr > difponit
ac regit ia viuentibus humidum radicale , ita Sol motu illo di
rection is regit calorem vitalem i qui proindc aliud prineipium
naturalem non habet quam Solcm ipfum omnis caloris,& vitas
fontem > vt propterc mirum non lit . Ci male fft ia
cxleftibus per concur cum aftris praiiis , mal ctiam babear,
intcrretribusvirai qua: in calore innato confiltit; hicque
motu Solis directorio totam fuara virtutem > ac fubuftendi
potcntiam recipit. Sed quia vt alias ex Ptolemzomeminimus>
non modo Sol , & Luna, fed etiam vtriufquehorofcopus i Se
cxli culmen fe haben t vt fu bj tu ni pafbile refpcctu aliorum
fide ran ti um , quibus malo vel bene afFectisea etiam
quacabipfu pendent bene vel mal babean t necefle eft inde
fit vt quandocumque hxc in fidera oceurfantia impingunc
motudirectionis eoui effect us in viuentibus exerantor circ
corum (gnificata. Itaque duo loca concipienda funt in crio m
iuacumquedirectionc : quorum alter dicatar fignificator , SC
e ha beat vtAibjectum pafllbile > e quia fignificar in genere
aliquid vtviram morbos fortunas Sc. Sc reeipiatinfeim
preEones iderum occurfantium , alter fe habeat vt caufa effi- . 4
cicns >& di catar Promiflor, qui dcernt Sc promittat bona
vel mala in 1 Da rc quam denotaucrit fignificator implenda pro
tempore i quoipfeadeumdem locum pcruenerit : & ab hoc
muere > neipfa quidem luminaria cxcludenda funt. quibus
non repugnar pro diucrfaconfidcratione,& habitud mc diueifa-
rum ctiam caufarum vices fubirc , idque ex eminenti corum
virtutc. Sic igitur fignificator > Sc locus paflibilis in hoc cafu
gerit vicem creditotis-reeepturi aliquid Promiflore > & loco
occut laute i qui fe habet vt caufa efficienj > ftatis temporibus
quibus expletis promiffioadimpleatur > atque effect us in luce m
exeat per realem caufarum congreflum. Hzc itaque tmpora
nos directionc metimur : Sc hzetemporisinquifitio vocatur
directio.Quomodoautem fiat huiufinodi caufarum congreflus 3^.
& quonam pacto eipleto tempore directionis locus vnusintel-
ligatur realiter ad alterum deuolurus eo videlicet tempore., quo
prodit effect us paul fufis ciplicandum eft > maxime:q ui a
iiximus omnem directionis motum Solcpeudcie > ac perflci
44 t X I
per motutn primi mobilis , qm cum fit rapidiiTimus* ac fpatio
vnius diet intgte circa tclluicm lotetur > ac pioindc vidcatur
ad paucas horas fingulas eius partes fer i ad fitum fignificato-
lum : vtpropterea non abfuerint qui cixeiint omnes motus
dircftioms fbitira port natalem motu horario minore fpatio
quam V na die complet : In quo pioflctocafu non apparet ra
tio men fura: ad annos > eque v lia (militudocaufarum ad fuos
efFeus, vt bene aduertit Titus lib. . . j. Quapropter ipfc
aliam rationem diluenda: huius difficultatis ezcogitauit. aie
enim : Dum Sel arca Mundumfertur latitne diurna, feu mot
rjftu ; Pnmum mobile vn cum omnibus aris , qua tanquam
fixaJul ipft cenjenlureffe , quia veloans meuttur hoc mota , quant
Sol,fuxcesfiuc non nihil fracxrritiffnm Stern i ita ut innevnint
integra diet reft natur pracese vnograduferi , quantumfctlicet
Jicimui e< motutn Solem contra iffum frimum Mobile. Dum erg
Soll- vnim mt.-gra diei frairdsn.itcatorem vitalem ad vnnm
annum ,ar.t prxcurrendo approfinquanetubito p finonum froro-
gatorum , pergr dimferi , (fim literJuecesfiuc / die-
bus : du a autem approfinquant , affluant tuam *d jami iritatet
quibus praordinant naturales effectm ad actum nur s una cum
tpfi- vita prm cipiis : ft exempli gratia ,fiin aliqua Geue ,t Sol 1
Mendie , dum circumfertur ad Oc a/urn , Imum , Ortum , pri-
mum Mobilejucccsfiui paulatsm anteceda , ita vt vbi Sol ad Aieri"
diem exquifiti feruenerir , inueniatur frimmm M bile cum omni
bus aris fracesfije fergradumferi i quantum dieimtot Sel: mfutffe
motum contr if{um. Dico igitur tait m do fieri mo um direelionit.
.Hace Titus i quibus innucre videtur, motum direftfonis exple-
ri non quidem > vt illi volcbanr minori fpatio vnius diel ad
fingula momenta, quibus loca occurfantiaattingunt fitum fi-
gnificatorum , fed ad fingtilos dies poltnatalcin rationeprae-
celonis ptimi mobilis ad motum Solis, vnde in eins fenten-
tia > fi locus oceurfans ver. gra. dilteta loco prorogatorio per
quindeeim fere gradus quia piimum mobile vt dihim eil
praecedit Sol vno fert gradu ad dies (intuios > ideo ad hoc vt
quindeeim ifti gradus adarquentur , & iol reperiatur in codera
ligno cum primo mobili requiri adhuc quindeeim dies, qui-
buscxpletisintelligatur comp.leta dirt&io . & deuolutus oceur
fans ad fitum Protoga toi is. lune auiem > fubdit , pnordinan-
tur potentia naturales cffiftus ad (ingulos annos. Per motum
ilturn qui fit ad fmgulos dies i ita vt fingula: diurna lationes
(ngulisannis refpundeanr. QiiodiJe direftionem priusdefi-
nierat > quod fit v-lox quidam mous, quo in nato caees caufe
treui tempore fraordtnant fotemia effeclus naturales ad aum ita
rot in dlHtUrn vita decurju.
Verum
MATHEM ATICVM. jj
Vermbxccxplica:io> ct alioqui ingcniofa i & qux>fareor> J7
snihiadirum prxbuitad huius arcani ,ni kllori notitiumcom- *'
parandam , non cuacuat dirficuliatcm : non cnim rradit , inu-
nam palo fiat huiufmodi prxoidimtio > & qui tut ve cum
ciT.'x omnes poft quindecim v . g. dies congicdiantur> & com
pleta: reducantur ad a ftum , cfFcftus nihilominus nifi
poft quindecim annot elucefcat > & ciui viz vmb;a quxdim
tune tcmpoiis qundocaufx fuam virtutem promunr>apparcats
Plus enimi vt ille ait > nocet prrfcns mulla ,qum abcns Ico.
Srg fi poft quindecim dies ezplctur motus diicftionis, Sc
caufx ponuntur in aftu proximo ad agendum , tunc quidrm.Sc
poft tantum temporis intcruallum prodire debet effeftus.
Sciendum igitur eft Soiem> qui vt dixinjus eft regula om- ;tJ,
ismotus dircftionis . fpatio 14. horaium conficere integrant
perfeftam rcuolutionem citci tclluiem : itavt ea expiera
ponatur in codera ciiculo pofitienis acfitumundi, in quo
pridieerati cum ptimum ab eodem punfto moueri expie
xnoruprimi mobilis duftus : Aeenim > cum ipfe interim motu
proprio > coque contrario moueatur in Zodiaco > 8c confe-
<juenter etiam in xquatorc, fingulis diebus fere gradum vnuaij
indeed, Ytetiamfi cxpleta vnica reuolutione tpatioi^. bor.
zedcat ad cundem circulum pofitionis > non tarnen ibi ponitur
um eodem gradu xquaroris > cum quo priJieerat, fed cum
alijs , & alijs fueeeifiue , quos ipfc acquiiit in dies fingulos
per proprium mocum progrediendo fecundm fucctilonem
ignorum. Similiter eti ponatur in eodem circulo pciiionis
son tarnen ponitur in eodem puncto eiufdem circuri > cum
mor us cius ttiurnui rationc fui motus propiij non fi' ciiculaiis
fed fptralis vnde ratione dcclinationis> quam fucccffiu ac-
juirit vel deperdit modo ponituc infr > tnod fupr > fed
in eodem circulo. Interim primiim mobile t Si xquaiorpeifi-
cit fuam rcuolutionem circ tcllurcm minori rempoiis fpatio
qum ipfeSol i nemp in horis ). Si minuris fer fi. ex quo
fit vt dum Sol ponitur in codean circulo pofitionis 1 in quo
pridic erat > ipfe vlterius prarceflerir fer integro gradu 1 vt fu
pr explicatum eft , cuius fitum Sol . vtad amuffim acquirat
xequirttur fpatium fer quatuor minutorum temporis ; qua:
fingulis diebus competentia iiiferunt in vno anno d i cm vnura
naturalem prxcefionis : ita vt dum xquaror in vno anno facie
66. rcuolutiones circ tellurem > eodem tempore Sol inue-
xiiarur perfecifle tantm . circoitioncs vna videlicet mi
nus. Vt igitur Se rpfe acquirer hoe quod acqnifiuit xquator*
ponaturque non modo in eodem circulo pofitionis > fed in,
oodam puncto prxcit> cum codent raduxquator> opoi-
i4 LEXICON
ret vt integer annus voluatur, quo interim motu feo paula*
" timincedentj atque ad dies fmgulos gradum vnum acquirers
perficiat integrum circulum > pona turque cum ijfdem partibus
tquatorisin codem circulo > arque in eodem pono pofitio-
nit, in quo erat cm primum moucri expit. Hic igitur et
monis direetorius > & realis deuolurio Solu ad locum prxfi-
ium : qui fingulis promiflbribus adaptaras ad hoc vtferantur
ad loca modcratorum > tantum temporis fibi vendicat , quantus
eil accus asquatoris inter vtrumquc intcrccprus>tribuendo fin
gulis gradibus vnum annum folarem is en im rotus requin tur>
Yt modo diximus i ad hoc , vt Sol' paulatim aflequatur vnum
aequatoris gradum > deque cum in eodem non modo circu
lo i fed etiam in eodem puncto prxcilo pofuionis. Licet enim
per vnam integrant diem Sol gradum vnum xquatoris praece-
dat ) fuque in eodem circulo pofitionis in quo pridie erat > in
tegro fpatio yiginti- quatuor borarum , timen ibi non eft cum
eodem graduxquatoris, eque in codem puncto ciufdem cir
cuited per quatuor minuta temporis gradus xquatorisi in qua
pridie erat Sob coneingit circul eumdem pofuidhis quam ipfe
Sol i qui demum etil moi ilium attingat > non tarnen in codera
puncho i fed vt id aiTcquatur oportet vt integer annus voluarur >
tc exxqueteirculationem i 11am qua x-quator fupergrediturSo-
lis integras i hoc eft 365. in anno reuolutiones quo cxpleto
optim intelligerur deuolutus ad priorem locum , proindequc
ctiam Promiflorad locum tgnificatoris ; ficquc efFcftus tunc
tandem ptodeat 1 cum caufz realiter congrediuntur 1 ac ponun.
tur i ti a u fecundo ad ilium extra fe mirtendum. Quod clarius
cxplicari ncquiti nifi res omnisin planifpharrio oculis fpeftan.
da obijeiatur.
Quoniam autem 1 vt diximus 1 Sol motu fuo proprio in fin*
gulos dies acquirit fere gradum vnum in xquatorc , &infupcr
motu raptus facit integrara circumlationem i &poniturin eo
dem circulo pofitronis i licet non cum eodem gradu xquato-
risi fed ille per quatuor minuta temporis prxcefit , atque
eumdem pofitionis circul attigit que, tpotis preceffio fingulis
aequatoris gradibus adaptata 1 conftituunt integrum diem natu
ralem > inde fit vt integer dies naturalis fit mentara vnius
annif hocclt totius temporis i quod requiritur vt Sol denuo
attingat eumdem gradum xq uatoris 1 & cum eo ponatur in eo
dem circulo pofitionis ) & dux hora: xquinoftiales fint men-
pcragrationis Solis in vno menfe > ac demum quatuor
minuta temporis (int men fu ra vnius diei 1 quo tempore fit
pnqprdioatio coram , quz futura funt tempore cxpletx dire-
tioeis : ncmpc poft vnum diem corum qux futura funt poft
MATHBMATTCVM. 47
hnnam > &: poil duos Hies . eoium qux futura fntpoft duos
annos&c. Qui fe vt hxc diurnacirculaio Tocnti p. .(lit anti-
ci pata quidam diictio i & > vtcam vocac Titus , Direilit ft*
turuUn.i ( licet ipfe aliter cam cxpliccty in qua ob fimihtudi-
nem motus appte vmbratilis quaedam inceptiu dueCtioni*
Et bine originem irahunt dies Sc anni ctimaexici in qui
ttas Protogator ponitur in loco refpondente per aliquem ra
dium ad locum diteftionis > ac Luna in morbis ponitur ad
loca refpondentia loco fui natalis > cl ab initio morbi vt poft
feptein dies in quadrato > pol > in oppofirione loci radicas
&c. Verum de his latis in V. Figura Icxdecim latcium > & in
"V . Climaftericus.
Port duplex e(l morns dire&ionis > vt alias diximus > alter 40,
telus Ptolcmiu si'ttntl/oUui Hiclus > hoc eft piojecbo radio-
rum , qui ft in confequentiam fignorutn > & intclligitur fieri,
vt Moderator exiftensimmobilis in fitu mundi, ditigatur ad
aftra> qux funt in locisoricntalioribus fccundm fncceiTonem
(ignorum : non quod ipfe vete vadatad ilia >cm vt dixit con-
ftituatur immobilis in fuo circulo pofitionis , fed qt^pdeoim-
mobili permanente in fuo fitu aftra interim motu piimimo-
bilis rapiantur i \etfus occidenraliotcs partes > adeoque im-
piogant in fitum Moderators. Altered eonucr fus dithis H
lingens qui fit contra fucceflioncm fignorum > & eft cum ipfe
Moderator morn pi imi molibs tapitut ad loca prbmilorum,
oui in cafuconfderantur immobiles in fuo fitu mundi . feu
circulo pofitionis > vbi expectant aduentum Moderator's mo
tu primi mobilis proccdcntcm : duplex enim virtus tarn pro
xnifloris quam prorogatoris imprimitur > feu conilituitur im-
mobilis in duplici loco,alrera in gradibus fignoium > & in pri
mo mobili ; altera in fitu mundi > Si circulo pofitionis in qui-
bus reperiuntur tempore ineeptionis alieujus rci : vtbenead-
uertit Titus cap. 4. & alibi fxp : ergo necefle eft vt qux in
primo mobili conftituta eft > moueatur cum ipfa , & feratur ad
loca in mundo qualitatibus conttariorum affefta > quod ell
conuers ditigi : qux ver in mundo imprimitut tet immobi-
lis i & expedtet aduentum aftrorum , feu radiorum iofixorum
in primo mobili > qux ad ipfam ferantur ; quod eft dirigi reite. %
Quod ideo inonet idem Titus , cardines non pofle diygi nifi
let " non enim ipfi vadunt ad aliquem , cum confidcrcntur
tantum in mundo, fed aflra > & partes primi mobilis ad ipfos
feruntur >ergo tantm accipiune familiatitaees in mundo , mi
nime vet in Zodiaco.
Quomodo autcm inftituenda fit praxis huiufraodi direftio- 41.
Stis fuppuuudx i non eft noftri inffituti explicate , prxfeitim
ij
,4g LEXICON
cum apud omnes Profcflores paAim obuia fit : fit enim aut pe
accnoria tmpora S diftaatiam meridiano vtriufque tam
Irgnifcatoris > quam proiniflorisi aut per afcenfionct fcu re-
das, feu obliquas vtriufque> fumptas ad rationem eiut > .id
quem lit dcduclio. De qua re fus agit Tiiust. j- cJUe/lts Pit-
6>fif** tttcAf. i+. \quc *d CMf. ic. Si fufis adhuc > atque ex
proteil in frima mobil , tradens etiam quomodo Sol in lpatijs
crepttfculinisnon fitdirigendus in circuits horatijs, in qui-
bus funt proportionales ditantiae cardinibus , fed in
circuits parallelis ad horizontem > in quibus quameumque
declinationem habeat fetuat Temper eu nui cm ctga nos gradum
intcnionis luci , (ecundm quam omnem fuam acbuitatem
exerit. Solum hic ex eodem Tito > doebina fupcris traditai
qux non nihil communi d i Cerepar, exponcre vol modem
adxquandi aicumdirctionisad cxpilcandos prxcisannos > Se
mentes cftcciuum Igitui arcusdirc&ionis clicitus addatur afec-
fioni Solisi ac deinde in tabula afccnlonum icarum
icquircndusgradus Eclptica: huic fummx corn petens : poftc
computandi dies > & horx > quatSol iefumpfit pun nati-
uitatis quoufqucaddidumgradum peruenerit > nam dies qui
prxccflcrunr, annos i fmgulx bina: hora: , menfes denotant>
port quosapparebit effcftus promiiTus pctdiietionem.
Directvs dicitur planeta , cum motu fuo proprioin Zo
diaco fertur in confequentiam ignorum : icut conti Re-
trogradus > cm mouetur confequentibus in antecedentia
ligna. Elle autem directum i eft fpecics quxdam dignitatis ex
accidente planeix aduenicntis. Nam cum motu fuo perduftu
contra motum primi mobilis ab Occidente in Orientent nita-
tur i indefit, vrfens occidat quam ipfx primi mobilis par
tes, ac proinde diutis fupta terram coniiftat > plus temporis
confcqucntcr habeat ad illam fuis qualitatibus imbuendam.
Vide in V yium numero.
Discoka Gixc apud Ptolcmarura 3. Quadrif. eap.-j xxVtl-
fione Arabica Hali, fignificat Genituram duorum mafculorum>
& vniusfcmcllz > in quam conueniant Saturnus, Iupitcr , Sc
Venus.
DtscvsGrxcc propric patinam rotundam exprimir : inde
hoc vqcabulum ad oinnem figuram rotundam ,8c planamfi-
gnificandamapratumeft : Quamobrem > & corpora Iumina-
lium.quzquarouisperfeftclphxrica, &rorunda> tarnen ob
nimiamdiftantiam plana videntur > & referunt quandam difei
figuram i difeus Solaris > S dilus Lun.ii is lunt ppell.ua > in
quorum vifa planitie diametrum Aftronomi coneipiunt > quam
in quales parres diuidunc oiuum duodeeun, quas & ynetas
MAT HEMATICVM.' 149
- & digitoseclipticos vocauere , quorum portea ope Cjuantitatcm
obfcurationiseoruminccltpfibusmetiuntur. Hincetiam 4;.;
V : < 1 vs figura difci quam prxicrcrt . dicitur quidam
Cometa, lata rptunditatc rcfulgcns > colore clecbino > vt ha
ber Plinius & raris in margine radijs circumfcptus, qui habcc
naruram Veneris.
DisPosiToR apud Aftronomos audit planeta, qui fuper ali- 46.
quern locum difpoitionem habet, dominatum > & cu: im- V nde
& Dtfpofiw aliud non eft > qum cura 1 & munus decetnendi de
loco in quo planeta potiores habet prauogatiuasex quinqu
cflcntialibus, Domicilio nempe > Exaltatione TrigonoiTer-
minis>& Perfoni. Qui ergo 1 fado lernt mo , fuper aliquem
locum F.clifticx plura habet dignitatum fufFragia > is dice tur
ciufdem loci difpoitor. Sic ponamus cafum , quod celebranda
fu luminar i um (y nodus ingrad. 1. Virginis ; cius difpofitio,ac
jusdecernendi pertinctad Mcrcurium, eo quia in ditoloco
Me reu r i us cattcris anrecellit in dignitatum cumulo:habet cninv
ibi jus Domicilij , Exaltationem , Sc Fines. Is ergo etit di&ae
conjunftionis difpofitor : ad quern proinde fpetabit decernere
de qualitatibusae'ris, aliifquequae ex tali conjundionc pro-
uenient.
Divisor apud Arabes ( qui cum lingua fua propria Igetu-
Mrnominarunt ) eft planeta , qui habet prxrogatiuam finium,
icu terminorum , in quibus incidit direftio, aus rei alicuius
fignificatio : Planeta autem i qui refpicit eundem gradum fiue
ineorepertusfuerit dicitur compar> & parricepsdiuifionis.
Qnomodo aucem is eliciatur > di dum eft fupr in Verbo Mg*-
butar.
Divisor > etiam apud Aiithmeticos dicitur numerus qui 4b.
partesdiuidendasdenominat, feu in quas numerus diuidendus
alTumitur > vteltActbi gratia 9. refpe&unumeri jc>.
Divrnts >& Nournm denominatur. Planeta , aut fignum,
quod vincit inqualitatibusactiuisSc pailiuis. Etenim fi vincant 49.'
in qua litares actiux dice tu 1 diumum > fi prxpollcant paffi-
ux > nocturnum Qualitatesatiua: ex Philofopho funt calor &
frigus i pafluas humiditas) & ficcitas Hinc cum Saturnus,
exempli grati > fit magis frigidns > qum ficcus , Iupiicr ma
gis calidus, quam hum idus. Sol magis calidus, qum ficcus,
&c. dicuntur planeta; diurni. E contra quia Mars eft magis
ficcus, quam calidas , Luna magis hmida qum frgida, di
cuntur pafflui , & noehnni. Similiter in fignisdifeurrendum:
quorum ratio refpcdu ad punch Caidinalia , rnde fidera,
incipiunt influerc primas qualitates > aufpicanda cfi , vt bene
difeurrit Titus in Cxlcfti Philofophia.
ij LEXICON
DO
49. Doers apud Gemetras eft figura 1 quai laritudine &cra> ,
fuie caret ) tarnen habet longitudinem. Hinc ignite quxdatn
a'ris impreffiones oblonga;, & trabis fimilitudinem referentes
teile Plinio lib. . cap. 1*. Doces Grxci appellautc.
(O DoobCAiDKVMderJnit Huclidcs > quod fit figura folida Tub
duodceim pentagonis zquahbus > & zquilatcris > & xqui-
angulis content > : fi u i 1 tradrum eft figura quatuor triangulis
ccnlhns , Oieedrum orto triangulis I lod rum figura Tub ri-
ginti triangulis xqualibuS) & xquilateiiscomprchcnfa.
fi DoDECATEMomoN communitcr accipitur ab Aftronomis
pro duodcima quaque parte figniferi > quae triginta gradus
coraprchendit > fiue vnum integrum fignum. Vnde dicitur
Dodccatemorion Arietisi Dodccatcmorion Tauri cc. Ali-,
quandoctiam fumicur pro domibus czlcftibut in fitu MumU
confua ans , qua: conftituuntur per zqualem xquatbn's diui-
lioncm in duodceim partes. Singulis gradus trigintaattiibuenr
do. Scaliger reto ad Maniliumait Dodccatemorion elleduo-
decimam figni vnius partem > hoc eft gr. duo cum dimidio.
Cette vfitatius futnitut pro integro figno.
J*. Domicilivm eft dignitas planetz in figno , in quo obcon-
formitatem uaturzita rcpeiitur > ac fi clict homo in domo lua.
Et hzceftvnai immo Se potiffiina ex quinqu digniutibus
clTentialibus > cui Aftionomi> praefertim antiquiorcs t/ibue-
bant'quinque fufFragia fortitudinis i cum alias Kxaltanoni qua
tuor , Trigono tria , Termini duo , Faciei > lou Dccanatui
ttibuerent vnum : V nde & Verfus.
Quinqu fuss /lernst: clares fertttur honerts
u.ir/.vor in felso tjuifaue f'.aneta fu :
linibus mquefust limesjsti jure tnumphes j
Tres aulem m propria triplicstate capit.
dumt.txat, fuerit fertt Decana
Qusfa-4t /tee > vales quoi d euere tont.
* eque hxc fortitude planetz in fuo domicilio inanis eft
vt non ratione , atque experiments pateat conuenicntillm
excogitate. Nam duo figna Cancri 1 & Leonis , quz proximis
ad noftrum Ycnicem acccdunt ) teliquis validioiaefl'ci nemo
eft > oui non videat : lureigiturduobus luminaribus, quzcz-
teris planctisactiuitatepizcellunt) & quibus omnium vita
depender aflignata funt i & Soli quidem planetz calo Sc fle
co > calidi innati in viucntibus aurtori atque fotorii fignum
Leonis ,calidum item &ficcum> in quo ipie exiftens mirific
calor* fijos impert t vires uas adauget. Lunx yci planet

MATHEM ATIGVM.
natura fu hmido, te frgido hftmidi radicalis origini, fi-
pnum quoquc hnmidum & ftigidum , quale eft Cancer > tri
buendum erat. E contra Saturn us omnis interims authot , cali
di innati i radicalifque humoris dcftruor > & inimicus oppo-
iitashifee luminatium fcdesoccupatc debebat > nempe Capti-
cornum> & Aquarium czteris humidiotes > & qua: maxime A i-
ftant aoftro vrtice , ficut longe diftat Saturnus tetra. Ex
quibus Capricoinus ob conformitatem naturz ( clt cnmi vc
ille natuta frigidus & Accus ) prima fedes foret. Mats etiam na
tura malficas > cum vi tarn luminaribusotiginatam fuama-
lignitate coneutiat > cas domos fibi vendicarc debebat quz
hol tili radio domos luminatium infetarent* ideirco attribut*
funt ei figna Aiictis & Scorpij > quzdc quadratofigna lumi-
Mriom intuetentur : E contra benefici > ea locahaberent > quz
amieuix vinculo locis luminarium nectetentur : ide lout
fortunz majori ezdomusalfignandz erant > quzamicitiae per
fecta: ne*xu> nempe radio trino cum lcis luminatium vniren-
tur > Sagittarius > inquam i & Pifces. Venen autem fortunz
minori Taurus > & Libra, quz cafdem domos refpiciunt de
Sextiii. Tandem Mercutio, qui c omnium planetarum pro-
ximiot luminatibus > quippe Sole nunquam corpore elon-
gatur plusgr. z8 Lunz vero eft contiguas ratione otbis, ez
dornus datz funt > quz ptoxime accedunt ad laminan um do
mos videlicet Gemini > & Virgo : Et hzeeft ratio domicilio-
rum > diftributionis conucnienter fadz pro fingulis pla
nen s. *
Dom vs item vocatur duodcima quzqfle Czli pars in iitu {3.
mundi confiderata : diuiduiit enim Aftronomi fuperius > atque
inferiushemifphzrium in quatuor quadrantes > duos quosvo-
cant Orientales, linea videlicet borizontali ad lineam met i -
dianam fupr terram > & ab occafu ad lineam Imi czli ; reli
ques duos > quos Occidentales appellant linea Metidiana ad
occafum -, atque ab Imoczliad Ortum. Hos autem quadrantes
in ternas partes difpefcunt : Ptolcmzus quidem per binas horas
temporales rationales vero per duos circuios magnos ttan-
feuntes per communes intetfediones horizontis, & Meridiani
quorum ope diuiditur zquatuor in duodecim partes zquales
fingulisdomibusttigintazquatotisgtadus attribuentes > nulla
Zodiaci habita ratione > fed eo, vrjacctfub zqoatore in partes
fiue zquales , fiue inzquales , quz videlicet intercipiuntut
intra fines horum circulorumj tributo. Et has intercapedines
Dodecatemorias > domos, ngulos fuceedentes & cadentes
ab anguli'g Aftronomi appcllarunt -, quarum ordo eilet inuer-
fu, & contri raotum pnmi mobilis ordinatus : ita vt pcima-
Kiiij
* LEXICON
omiij effet horofcopus > q\ijc comprchenderetquinquegradu*
aequtoris fupr tcrram & vigintiquinquc fub tetra : fecunda
domusdiceretur non quam mox acquirunt fidera motu diurno
laca > fei" qua: proximo fuccedcret Orient! fub terra : inde
tenia, qua: prop eilet Meridiano fubierranea, port quatta,
Meridianus ipfc fubtcrrancus , & lniuru cxli . & fie de ingulis
incipiendo quinque^radibus xquatoris pia:c?dentibusctifpi-
dcm vfquc ad niginta fecunda m uccefionis ordinem, hot eft
ij . acufpide. Quaic autcm totum cxIutQ > feu mundi ambitus
in duodecim non plut i minus partes > feu domicilia fit dif-
fccbs, varia: fuppctunt rationes, quarum potiffima defumi-
tur ratione afpeftuum > & ex dignitate duodenarij numeri.
Cm enim is folus pra: ceteris d;uidi po'ffir in duas , tres,
qvjatuot > fex . ac duodecim partes xqualcs jure is erat pra;
casteriseligendus qui commod omncs afpeebs ad cardine
cxbiberc pofl'er > ceteris numeris ad cam rem minime con-
gruentibus. Porioduode'cirocasli domoruin fignificata > pro-
prietates >& accidentia > fi quis cdifcerc volet > proprias cuiuf-
que d i d iones fuis in locis confulat.
Dom.nvs /> fecundm Arabes dicitur is planeta qui
in figno profeitionali horofcopi dominium obtinet ac jus
domicilii : Vt fi horofcopus cxtmpli gratia hoc anno pro-
feione tranfeat in ignum Arietis , Mars dicetut anni domi
nus i fcquenti ver anno erit Venus . quiarfgnum profeftio-
nalc horofcopi eft Taurus > in quo jus domicilij hattet ipCa
Venus > &c. Hunc plurimi faciunt in anni rcuolutionibuB
antiquiorcs Arabes? contendentes fuis nugis eumclle maxima:
auoritatis atque efficaciar in rebus illo anno euenientibus
decernendis ; qua: prorfus deliramenta funt. Ea in praefenti
refellerc', neque inltituti mei eit> neque ici dignitatis. Id
vnum moneo > quod ctiamfi re foret ilium admitiere in pro-
fecbonibus annuis colligendis i id faciendum effe non pet
sequalcm ilium motum , ac profeftionem locorum hylegialium
per fingula Zodiaci figna tribuendo cuilibct anno folari fi-
gnuin vnum , quemadmodum hucufque Aftronomi omnes
tradiderunt, fed cmodo quem nupei ex veris philofophia
principijt inuenit ingeniofilmus > atque amiciflmus P. Titus
tiofque in loco vbi profectionun fermo incident, explica-
bimus.
Domihvs geni/ , apud Genethliacos dicitur is planeta
qui totiusgcnitura:fibiarrogatvniuerfaIe dominium, quique
alijs piaeiUtinjudiciotemperamcnti>morum ( quantum natu
rales ani mi propcnfioaes appellant ) arfcclionum corporis, &
fuiuliuraj rode aa in vniuerfum > nome louialis Sacut
M ATHEMATI-C VM. in
tni > Mercurialisj fortitur*Ad quem przcis- pertineac hoc
jus , non adhucbencompcrtum. lulius Firmicus magni no- .
minis author > quique floruit circ annos Chrilri jio. cum.
planer/am huiedominio pzficu qui pr.lt lgno > in quod
proximc ingreditur Luna polt editum tx-.um ' ezeeptis ta-
men ab hac prziogatiua luminaribusi vipotc'vniuerjfalibus re
mit (ignificatoi ibus. Sic exempli gratia poli to, quod Lun
genituiz tempore in riete reperiatur i geniturz domina cric
Venus eo quod Tauri igno , in quod proximc ingreditur
luna port natiuttstem i \4iiusdominatur. Sed demus Lunam
Gcminos poifiJcre i tunc profefto ptzternvffis Cancro, tc
Leone luminarium domicilijs , cranfiiur ad Virgincm cui
przeft Mercurius i qui propterc totius genirun vniuerfale
dominium fortietur. Ike Fiimici mens > cui lubfciibit Ponta-
nus ) & non pauci exrccentioiibus. Kcucra tarnen id nec vali
da rarione dedudtum , nec cum cictibus confonat. Et fcimut
Firmicum Latine magis , quam Philofophic fctipille , vt
aduertitetiarn lundtinus . vnde & einslciipta propter fenno-
Bselegantiamab Ecclcfia pcimillj Ian;, cum alias multa ibi
abfona > Arabuin lupcrltnionibus inuoluta confarcinauerit:
lient & Pontanum > Po'tam magis , quam Afhologum cgifle.
Alij abfolut cum huic dilpoutioni pixficiunti qui tucrir
dominus afcendentis , vel in afcendente parnliter repcrtui.
Er fan > nulli dubium > afcendentis dominum, (lue Almuthem,
Planeram in eo plutimm pode in dcceincnda
complexione'nari : at in alijs, non ita clar. Alijcum flatonnt
geniturz dominum , in cujus fnibus tempore natiuitatis Sol
teperiatur in genitura diurna > Luna yci in nocturna. Com-
munior tarnen cntentia intcns Pcolcmxi przceptis, in ijs
qux habet i. j. QHjdrif. caf. , ( vbi agit de Apbetx elc-
ione i quando luminaria vitz modcrationcm fortiii nc-
qucunt ) doccatis > vt is eligatur in Aphctam > ex quinqu
erraticis, qui cum lit in locis idoneis , plures przrogatiuas
habuetit in locis luminatium > afcen,dcntismedij cxli, & partis
fortunz ( alij pro patte fortunz ponunt locum prxcedentis lu
minarium conjuuetionis > aut oppofnionis ) ita & i pl ilium
planetam przficiunt vniuerfali reium dominio i qui in omni
bus hife locis plures przrogatiuas habens > czteris anteibit;
atquceumquii fa&o fcrutinio proximus illi cric innmero
digniratum , in huius dominij pactieipationem admittunt
exclus Temper Juminaribus.
Ego fan j omnibus pcrpenis i racione &cxpcrientia du
ctus ijsafl'cntiri cogor j qui exicimanceum pianetam in hoc
negocio pi xrideudum elle > qui cxtcios vinccc in foititudine,
if4 LEXICON
fitquc iJc in angulis , aar fuccedentibus ( alijs in locisvili*-
libusexiltcntibus ) cm lu veloz > luminc plcnus , atcjuc in fuis
dignitatibus ciTentialibus. Ratio , quz me mouct, hxc eft:
quia hicagitut de majori aftiuitatc i & concurrcntia ad ope-
landum in omnibus i cum Temper i qui viribus praeualer > ma.
iorcs exerat in agendo Sic plus prxftabit in prxlio generofas
miles optimis armismunitus, viribus potens. eminens
micorum patrocinio fultus > & numeric omnibus abiolutus,
qum Dux >qui cxreris quidem prxfit verum grauiter vul-
ncratus , viribus impotens , in hoi bum finibus > vndique oppu-
gnatus, atqueinloco i vbi vires fuasexerere > arma nadare
aucroritarc fua vti minime poterie : Non il Ii fua fortitude pro- .
dci i i non fua pi ndn m i non virtus > dignitas > ni cae
tera confequantur. Ira plan in cafu noflro : partim refert
planctam , aut dominium afeendentis habere > aut locis potio-
xibusdominari , aut etiam figno in quod proxime intrabit Lu
na, fi exteroqui viribus debilis , impeditus , combuftus c-
dens > in malencarum radijs > aut dignitatibus conftitutus Tuas
partes obirc fuaque fortuna vti non poffit. Praeualebit equi-
dem > qui fato ferutinio exteris valentiorin vniuerfum inuc-
niatur , quique vires fuasexerere , tum ob loci (i tum, tum ob
nuroerum dignitatum , feu fortitudinem , tum ob alia acciden
tia plus alijs poterit. Igiturab hoc muere excludendi primo
funt , qui > qui maleficie funtobfefi. qui retro-
gradi i mox qui alias debiles peregrini , tardi motus > fub
Solis radijs exiftentes ; ac- tandem qui in cadentibus reperiun-
tur. E contra is przficiendus qui in ngulo , ( exteris ad-
huc in ngulo exiftentibus ) qui fuerit in nobiliore , feu eiuf-
dcmanguli fitu eminentiore ; qui luminc plenus , qui in fuis
dignitatibus, qui beneficarum radijs fulciatur ; qui demum,
fao ferutinio tarn fortitudinum qum debilitatum exteris
omnibus fuerit potentior, & validier : pon vero in fitu
mundi ftoptimconftitutus -, itavt cxli culmen exteris an-
gulis prxfcratur j mox linea Oricntalisac prima domos : inde
cardo Occident is , & feptima , poc Imum cxli , ac tandem
Accedentes pet ordinem : poftrcmo fi nullus in his locis repe-
riatur , infpiciantur cadentes > primo nona fecundo tenia,
deindefexta> vltimo duodcima : atqueinijs locis is prx om
nibus eligatur > qui magis ad Meridianum accedit.
eque ab hoc muere exeludenda funt luminaria i per hoc
quod rcrum generalera fignificationem fibi vendicant , fi te
ipfa exteris paribus alijs antecellant tarn quoad mundi fitutn,
qum quoad reliquas fortitudines. Semper enim verum eil
rtqui y minibus praualct , pixualeat 6 tiuiute > quiquei
M ATHEMATIC VM. iff
radie potentior fucrit, arque oprime confituras, potentilas
exerat fuas vires i quam qui debilis & minus potent. Sic fx-
pcnumei videmus pluiimos a per t naturam -Solu referre:
aliis Lunam plutimum dominari > .in ijfque Luna: e (Fe chis
clariffim elucerc i quod irrefragabili argumento elf > alteruna
luminarium in cius cfformatione plurimm contulilTe > pro-
indeque totius genital X dominium extunc bi vendicafle : Et
hxcfatisdcgeniturx domino. _
DuMiNisO-i, fccundm Arabes eil dominus hora: pla-
netarix in qua quifque editus eft in lucem i & fucceifiu qui
fecunda: hont in dominium fuccedit per ordinem. Hunc pro-
fefto fuis nugis , ac philaierijs geftiuntafl'umcre in nnorurn
fubfequcniiumgubeinationrm> ac dominium : ita vt domino
fluni hoix competat difpofitio primianni , 8c per cum figni-
fketur m eo anno eile nati > quantum ad faniratem > & infumi-
tates corporis > ficut pet dominum afeendentis : per dominum
fecunda; hora: igaincetur fecundo anne efle fbiantix> ficut -
ignificatur per dominum fecunda: domus : per tertim domi
num hora: fignificetur cc fratrum in tertio anno > faut pe
dominum tenia: domus & Ce piofequendo in dominishora-
rum fubfcqucntium per ordinem domorum > & perannosfab-
fcquentes vfque ad finem vitx. Res plan ridicula .bvanitatis
plena. Sic cum
Dominvs bor* eil dominus duodeeimx cujufque partis
dici > ac noctis > fjs in duodecim zquales partes tributis quas
ide inxqualcs , ac horas planetarias appellamus. Qua de rc
vide jam dicb in V. Diepon t quod Arabic dominum hora;
fignifcat. Porro in clcchonibus return , huiufmodi horas pla
netarias obferuare, ctfi forr fuperuacaneum foret non per
hoc, tarnen erit vitupetabile aut fuperftitiofum. Prxllat hic
apponerequz circ hane horz elctionein habet Albertus Ma
gnus in fpeculo. Non tmm , inquit i frbitrij ex tUione
hors. lauU, tliin eiurjed folius in rn.tgn.irnm rerummceftioni-
buf eltiiionem bor* contemnere rflarbitrij ptiutio, nun l ber/M.
Quod ctiam ex Ftoleinxo confirmt Maililius Fecinus Hb.},
e fit* >CMf. .
Dominvs raJiomm juxt Atabum placita , feu potis deli- fof
ramenta > eil planeta aliquo radio refpicicr.s fignum prolcdio-
nis horofcopi alieuiusanni. Vtfi progreflio afeendentis iftiu*
anu > exempli grati fucrit ad lignum A nais deuoluta > Mars
erir dominus profeclionis annux >. vt fupr diclurn eft > quia
cil dominator Arieris : fi vci aliquis planera Arietem qua-
cumque irradiatione rcipexent , is radiorum dominus appella-
bitui : vtputaiupitcrcxl. Leonis gradu ilium trigone radio
inuN>l : Veno e 8. I>it>l , ppolilo : lturnul l. k^n^
cci()u,cilc): i^ mn ciuntômini iinlum, <)umc>l>ien
X,i5nni<ioninul yz.ieliul zubeini olleradilur > llc>lee
lneisuo5iin c^lict>z>ll)2cu!cnlUl> zuz Iifi-
lelielsicil. Iczue ^lrll5 ôlle, ni llrc>cini lluluer
ll>nni4t. clieium quiquilc>IIcnl ll^ r6ibu inrerjeHi,
^ Vel>eiil6lc>uilclic>l. l)cinle lucccil Venu ln,clerlrii
lplio vlqueierumm, cunUnaiil 17. zui rel^nnclenl r^î-
bl>5 >c>. icllciu! 6 iu2illum liturni lpcKum. ^< /<</e
vsque cius sleiil. 5Ic e 6iium ominil ^btl lm5 nu^2

luenli lun6e.
fl. Vo,nv/<!',fe7, 6lci l7^s<^^ s H quo plur i-
Limu5 luo loc ) cN ille slne. o.ui in polum îliiibu-
lioncl>lN!niuluMf>l,rillcillictur. I lIuiibulwc><iiincelIiKl
lolt : i>iunc> ilic>ne rotiu til nc>mini5 , vi il>i cll>limin
lt; lccuncertum miulIulnin:libu5 clc6ien<!<>. In.
liurnilizilurcnimlilinilium mporuln i lc>!e ccic>iml,Lc
c2elipl,neiilimlertilur : in nouini vro I.un,. lir
cumlolllowinultcnlôiulneitilciil. vcn<iil libi omin-
tum. liue lecetneni tx>st,lm nn. 1. lnenl^ 7. noc ell vne-
viinti mensez. l.un nn. 2,. cum.vno mculc>noc cttmcnl.
mnin ls, Iîlic l5f!,nc. zui in n,Iilil> ll,cm,cc secuii-
m oillincin linotuin in lccunclo loco lueril luf>l>um5:
leltiu,qui polt lecunum , sc liinili moo ccicii. lc<1
^cuinHuc luuln ecenniuu fuelicloitiruli licet isle lic l>rin-
cil>li5lociul tcmlolil Cni<>nocllc>l, c^tciis ln>cn plnctil
^^êioi<Iinemluc<!enlic>u5 portionein lui icccnnij iliiibuil,
ûi tueiinl per oiincm imincclile poiili in lcnemiic N2lli>
lio,lcis<o tluen irimumincisienl, sc z>olt lc il!i5i>oicio
em liilnenz > ûilubleouentuc. !que l,lurnu5l>clmen-
l5;o. lupiccill,. ^lzrs ls.lol, vr 6iuln elt,ly. VcnuzA
I^lercuiiu5 10. 1.un nêm mens niocl f. In nourni
vcl Jenituri fsimum6ecenniun2c>cl I.un> inc qui f>
viineln lccunm lucccllioucm iienoium lucccît , vi cli
um cli 6 5ole. porio1?2i>ulHW dnlonoctoiuln > ncc non
llnuloium l>rciculrel l>znilili,n ,!) iu kiimicum
/,4, 6. "/. ;4- Lc lcczucniibuz.
<s. ' voioo , Inoium vcc>ulo, <!icirulnouum<l<!ulncil<
, mcxiernil ^Nionomil
6ec^nm^nculn,Iijl vneciin.zieli, nllbclomnino lesicm
jnt!lnnollu!>c!l>lln:c>inl,. Vocirui c ico noiniu ^!>

Vcv?oKi^ t?lcc i<iem lc>nc, c I.,tin suiiu , sc ^'

tcniiru l s ^loe DuHutizm vc>nt ) quocl nl lnplo
I>llllcif>il,ullumsio, cûi mulio lilclliium fn>u!ilu comiu
incclluu^ >!</,//</>?< ^>Ineruin 6 luminni c!cliiun lu-
lninum zrincls>el, nc>minmu. Ltqueln<Imo6ulu ^tcm l>
lnulurul sl2cce6ic, 8,e;ii,2ln vei lublequilui , j, noc 5-
I1iclumlumiiîlbuzc)snn!jum , <lcbenl ûinque lllic
laicm ^>lllcle ^ licque clle 20 illc, vlienile , i.un2m vei
/ublcczui , 2icûe cllc 20 II Occilienl!:. (Huomcxio 2ul
6c iiic imulcul > llellilium> c Vc>i^pnoii2 , licci eipli-
nt^l>e, Iit Qici. Ni eniin occnc tunc >Ineln
fHlc Doi)sf>noii2ln loli , czugn lueril sczl2iu5 2bi!Ic>, sc
eli ciu i2lil 2<l iiînt î6u > U2nclc> M2ne ,sf>2iueli
in <zu i vlic <iillcnlini,t Lc conninunmr. Xliczui enin
incûillol slnet2iu infi 16. ^llul null, p2 siceic vor^-
^>Klll2in, û> ,cl Nsub i,6iil, vel coinbultul. >Iij veio i<l
nc>n llen^lnc. lcml>uKuz > loccnl iz,5um f,l?sIlilium. XIcl>l?iliu n,
<ûc>6iHisc2 <c>, l6ul ilucl!ii <êl>l n6iN2nii, cum p!-
nei kuciint eilr, 126! -, eo molo , quc iicûm N , sc 6u-
leineul2 inu/>i2iui : le in ilio c2^>iie clicic , Huocl c>u2n6c
pl2neciueiii in2nulo , scuin sull lilnilituine, sc lolin lu
lnililuîneinilleioinûloium, lunctlr Dor^pnoii. ^-
be vcl cloccnc, zucxi nnn nium ci z>l5cliti , lc6 clilln ei
<!ici cu Iumin2iic>u 21 vc>i/ûct!2 : il quo! lol veibi.
er!, ilc iu2liquonZulc'lum. sc h>lciur l liilici ê
lcirilc , lK,num , ur czu<ii2tum , niniloleci 6 vc>i/-
Vnoii. (ju> in inl2 coutiouerli cleimin2n6um lii , non
cN inilnul pro nunc plicrc. LNcnim l inni Nlomenli
2c inulill infl eipl!n6i<Iez>en6ci , lûibul ti2lilil qui-
p^>2ieoil, <ûi6 ielûii2tur uûiu lumciai /j jHi jl>m funcl,menli fcile ciic <
liticium iuc , noumque nnc 6<?iinim menlibu ine-
: , c nci^z iml>l2nie. ?cc> nunc sulciil ptniiel
l2n<ûm6iccn6olum l>liln. iyue fro lic lupôneie, H
lzlellium icûiti vnioncln , sc 6>nii!iiitleln elliiun
cuin lo!eul I.un s l opliin ptcbl îiu c>/e/?< />U^-
^/<)(^m eniin^H <ic,cllu5 ,iriutn cl luminllri , c cluli
ve<!liIgI mululi!umini. <ûo<! 2 Iircronibul iz><> s<IulUl
nili in lilianli fuciint > uu eolum vinul vniii pc^>i > 21-
. que,6 !uiuii il,nsm!llii52IIilium liric voi^pnc-
liim minimc j>lleiuul. ?>rl qunl Kl c!eNi nc conNi-
turio, l,unuu lnomenli H <li^nilel , sc imscii ccci.
,5, l.rxicon
uen<! , non lil slic, norcli : le 6e e ili loe^
buz in lilolabil,, zu, eli circulu zilolninen in eiu ere-

uil, in cuiul p!nc<lelc5lprl>il,l liol2:quinoH>Ili-
Nlibui sel<lnu!oz ûin6ei>ollû ^lolil. inciîenô
siim ôli Xlcriclicm > vlûe A^co < <!<illl ln clocllvalusn2c><!ic>lHicum, c^r-
l>i Lltlim continei lecunûm pto!en,3?um l^cl! zi. lex
, leliilnonic, Xepleri ;>.. sc L,icli ;;. omncl tci ê nml l
turni , l laui, inter <>!! slcifu cl^, n,uzr mic in î
^l,r,i /l<îe, lli innitu6ini nncn Icei, <û
in linû , nzbcnl nim m>xm ei lou , zmln> , sc
Hl^r. In lonîiuilir! msleHimr omni lizni ^Rizci , <zu-
lim , vt ili < circumll lolum Xo6ici , v!i c lelliinZun
lul , lnue in i^sun> coluln<iclinunr. Iz in ll<)5col<' inûic
lirmicu , iiicil ^lrlc>l , sc o,i vcneni5 cl neil>ium lucco
fliilnii<iolicclirlnl, c lerpenlum iHibu mc<inlur.
In os>i er ucit êiiculum eneni , ,el iul lernen-
ti nme <> 5>irnu5 iiûni locmn mz^nc lic intelt
ueiir.
intcilcitionel Nclinlic , 2i oibil I.un>u^nol lnciz os-

soiiii, vu!e lumiturleumeniuln l2t!tu<jini! l.un3?i c c-
z><ûi<!em l>c>5Iiz, Uli veiull!>5. ()uleUlcin nu-
iulmcxii incetscHione v,e nomcn lolii lini , Hiuin
N,I,l,i.
^s,. vioco i>/<,el5 eenu aun6^m i^nitiu ccenlionum
lnere2lslniim > cui micrim otl>el einItic> <zul!m
,i5ccl,ncc v,Ic!e!ic!, n 'I6c enl.<ûl>ul,ic,ul, lium
d illlun> frizoie lru<iiiui, eiillte iclcrur lccuruo llHu
luocium colubii > ,cl <ilconl5, c zui Iiel r>l niliiur
lullulnlcenêie , vi<Iul Hu,l> i6cnllcinl>I!z!e cre o-
lnere^: li, vs p,ilc, vl,i eN nube i!I,!n conltiin^tl
Vlirlcêlt HUlIôilulnc!i<iim vrzconil.
DV
> !),,, lcu vîbe/^c^ ^lib iicitur Vll, niol51eli
ûi <><iu3
H solum î6tidum cnnliins Nclli, 7, c <,Qc infoimibu,
s>u prolemium , seeunlium Liielm el z. iuic lleÎc.
lumjs. Û!ou5cû2: iukmneio, luuîlUHL>"tu<linlle
ni5,wlniletinuic nnmen /,iie. iicueru5 in Oeip
lele piguttilim nunc, leu Vrs,m l> ^l,l>ibul cliNi-ui vn> ,
cti ^</l^ /^- , nc ctt lcrelluln l,li , pi, nui<lcn
2KeHu>ûa,l>)eHi5po2lum6zwcntl, non a Knuliz. 5H
a5,un,^8in,lum z>enu 6esun>f> licrion nnmin, ini-
6lunc, qu<,6 stte uiofccille 6c t,lo rm,n,enl<>> eiur
Hucinz>nibu lettibu nescio quem laconum dcmlleium
,t>fnZcn<l, nulil ,Nn<min, sanHorum , sc nisleltiln,
Xoii-lcum ppcllHn<ice,n>minil>uz lunecim ^polloloium:
lel <lc n,c ce lul in V/.// c<e</?.
vvcîl, , iem ett pu liqunz , 2c DiieHio : <Issni5l ^<
niln eeluitionem promiisorum H n;
llittcic,s2M men5um itineli , quc>7 mcilu primi monili
z>eilicii ?l,millc>l > qunusque-xl locun lini<ilc,lil neiue-
i,r. cûo! quomnô t, llizn'iaum ett in V- ZI,?/.
Ovc,<,xi4,Hb. i<iem<,u, sc 0/.^,, je qua 7
non lougc an liHum. leil enjm cim lilei olini ^ Icn,-
l>luul. ^ttemminquii vuNii, t z>I,n, s.i ,n luu Z,^?.
Hctt in ^lte tibi prupri, l in 2quc, nulorum sccnllenlil.
c,Il,uc,H Iuininium .'llmilil 6r in Icc> oi conlimi in
qu,i>, V!6elic in liqun nûll, , i ,uoeii>l<,sosir.i6. ccnl!lnuii clicit quc, ,H OuKoii,!,
quiricui , vr lupciioiel quiclem s.t Orient,! 8Ie , ,r
vcl,uf,<,l5 nr icuule, z<,u<,ni,m ilii cum Qcciên-
!e ttinr, sc ill, cum Qliculcscunt lumine. tq; ,6c
tnil,olc5 , v,I,<i,<lelhue eu,<!unl. <)u!<l in n,cicslilicenlilM
ll>!ict>ili,ul in V. 6</e//,i?.
I),c.olxi^ ^/>.,<^^, Lue ck^,, N vn, su- 71.'
rilUnl>n, ,c v,niz^l,l>um consl6etil,nil,u sunelune-
c.rn ^ ti^n. cc!ettez omo, in tu muniii . nuem-
,^n,uln^<.^^^.,<i.<K.c. Inquein nuolin en,
v1 6o,nuenlle s,t,ûnt oininum luoeniiie . tnue , i
l>cltnuln nnclunt vnumqucilique s,num in uoêcin
r?"qu2l> ,t, vt<,uIic> l.tlconNec ciu<,c>ul86il>uzc
mi6io : quo kHoicunl , quo ominu piimi <iuo6en2ti ,
elt lominul ,II,uz ^.,i , <ic>miuul leeun <!uoeni lt
l>"net, lucceclcn ,, oiinem zelcen<jcn6o , c 5>c 6e icli-
qui5. ,c !,! ri, ôminuz riin<Iu<,6en,riiietl5 ett
^l- : iecun^ lol : rti Venu - <>u,lt2: leicuiiu, : nuint
l-un : s i,cutnu, : lel>cim luil : ,a,u-r iiei Hl.
c ce<,ucn<ic,. Lrl,e!t pIiti<,<zul>!enliX nu,m tl,<lir
1nn lie 5c>n>, in Îcngbilium. l7 ,^/,^, subit , -/'
,
,-</> ^/>e,< ^^> 7 l/, .,, </, </, ,>5e^. ss^
^</^,/ <ê /?f ; ,, ^^<// ^ ^^l,i/^n//^ /,>/, ,,^<<,,

/4/l? </ê<'/<< In ir I^ni!^!>l)l > iûc cuium oui n
commcni! sunccc^cklou'iûul.
^> vvliz, (-7ccc! 6t> clt scpim, <^c>mul!n cIclii I'Iicn
2c cl<io Qcciilcniil > of>l,oli'Ul ci^>,l, ,l;u!a (^'lieniili > ,H
uem êrclu! Î^ni l sc ncici muû siliini moblil, moi
nccu!l2N!ur : iclcoûc sc moniz liûicHioi llciiiul. Vu
^Hliiicu cccinil.
^n:nc ?lo!cmiuz lisiîi vilimocieiHtorem conKslvnte

inr spi!um lrcim aomo 6 occilum , c! ussicznauin
vil2c5l^tium > motu conucilo6i,cionen> inltitucnl c^/<<
iliquil ></< ^tt<e<<^/<^ 5inini ctim lcslim con-
jueiuin , inimicnl porcnre cc ci mcmbii^ numnil noct f-
uo< lumbo, vinbicum. l-libci fociiluinil y>uluc>l luikl
L12, c cc>nlleniKllil cluz eU l un.
tium 6iuci5um ncro. lclluiil > ouli eil, ccnilum. 5,cu

conceniricul oui cum rellule , vcl 2^>u Oll 6 qurm iir com-
^Hrglioconuenit in vno ccnlro. 5unlu!cmcicoiii it>inti
uil ^l^tonomil nuiulinocli oioc cccenliici > <ûcn<imo-
um ^ sc cpic^cli liliun^ g^îrrnli! , isleZuI,iii,lel mo
tuum , Ilque ii ^cnuz, ou îc intciî f>ollunl<ine nu
iu5moi ciiculil. Lll iiiur Oibi ccccnrncul cuiulcu!' czu
plner ille , cuiul lm cuncuum , ouiim coimeium cscienri
O2beinllum cenirc vniucilli cucilum . ir vi vnifoiinil nc
<iuc2 cr<I!ticm,il,stir cuiuNib,! spnm c2cI^Nil > liiczuc im-
lncilul inlli crillllliem cxli , c lcrm iulgm moi. îu
ilte vclUl ccccntlicul <imf>Iiciier< ouii el^ omni e p2iic l>,
ccnlio Vniucili enu > aiquc liun, ccniium n,ber.()uoniin
ulem illi Qioclccccntlic! n>c>ru i2îuzcirctcllurcm mouen-
tuc ineceuccl5iil<!uc>5Hlio! Oro, lû! Uil'cmecccntiicum,
in lne<!io conc!u^2nt > 6c ss>>HNt , czui l^mcn clicuntur ccccn
ici non umpliciicl, lccl lccunclm qui, nuc csl ib vn n
luin pii in concau > ul couuciH > toue l, Itc sai
concentiici , noc cN nzkcnrcl iljcm ceinrum cum Vniuello.
Ilquc in vnocsuoquc Înci2 l^cl Uioes concipicnn! lun, el
HUiliul ci , iu cuiu cuie iuum lil coiûl flnet
tii sllnplicitei ecccntiicu5 m lecuncium couc2UU<n > Hu2m lc-
cundum conueium 2li) 6uo linl ei vni r2tte concenliicu , e
,Ii2ccnllicul >cl,e2lnû2m Hu ilMsliciter eccennico lii
contieuul. led de 112c ic melioi noiici i2l>cli poieiii in 1'nco
licis ll2nei2lum , vbi lcnem2l2 uorum oilzium 26 viuuin deli-
nl, oculi cinibeniui. Ivlooi lu2ci iem l2uciz veidi
dclib2ui<1e.
Lel,ii>z!5 l^lcc dcfc6lionel I.tine l>zzni<lc2t. ^l) >lllo- .
nomi plcil cciiiitul pro cseilu Iumin,r>um, qu2ndo e
Znuiu coiiione in oibiu loli , nuiu ficic nobi ei inccllioli-
lione coll>iir!un2iil c>ccull2iuc : 2ul ci eolumdem oppol-
lione in den oioil l.un lllcutUl > c czui incidit in z>en-
und>im llnssnl: , vel vi elplicl>nt nliqu , in vm-
ccm li. Lt nûi in 5otil oll>it2 i lcmlel ccidil , per
U2M <i fenei'ur l.un2conlinui null nqu2m nr:llil2 1,lilu-
Hne c,i5,nmenseicicmu5nuiullno<li ccliplez leu lefeilio-
ûcil lnod in vno.moeclirll l.una?.
?limo,uod in I.un2li deieilione iu f2cie vele ocscullul
sc luinen depeidii ob le>1uciinier^>6c>c>ncn> qu,:oolt2l, n
2 5c>Ie illuminetui : ln eclisli veilol isle deiecil lumiuc,
lecl nc5 eiu luce cliu2mui ob inlelsoliiionem dilci I.un2ii
cû mocdic tl2nimillioncm dioium 5oliium 26 suêiil-
cicm cell. ()uod idec dicend c i>oiil eilet ec!ill>l le<
ûlimloli, cum omni zu in I.uneclil>li 2ccidunt iu
eil dil6i onnolllione cum 5o!e cciciinl sc in ciul conjun-
trione, lelpeu lcrl,cui , >lilloou2l. videtuc vicem le-
r>inir liiu2cioniz luci Hu2n pN eil in ciu inlcrpolilion
cnm5oleljsdemêAiou5e2M 2<Lciendo in luioluliulel
fiolllione Hu, ,cl ei lumen 2dimic lu2 vmbl . ,cl lne imoe
dilneloli l^dij 2d 2m illulll2nd^m c<lnr. <)u! iil vi ii
tolle ouil in conuo I.un cnnNituelctUl < vbi lne conluim
tlominibu n,bilcionctn esse uon cleluni . oui 2llernl > ,ti<ûe
2 omn>,icc>enti 2c l><Iionel iclluli cli;2 lolcin > lieiui--
n consf!lc2ic!ui : pliciû!' veco N2nc ceteilionem Iuci5, i
IulNlnliulncoilione, oumol vlpoie obui2 sc eonlinu vi-
<lcmu, lc i>on<jemil2MUl!n t.un2. ecuno elleri cc!illl
I.UN: 20 eclipsi 5ol,ii , <ûi2 cum i!Iiuloolcui2lio ili vec2 > sc
iIj> ell N2N vniuerl! semoer c vbique c26cm>6c scm-
z>er eiuslicli, zu2ntil2lil 2ps>2lcr in omni lupcrticie teil . vne
villbili ell : ^lenim ecl!s<i5 5o!i, non ett vniucill, lH
lco iuellllHle c!im,ium V2ii2lur lecunm quo 2li2lui rel-.
ke6luleiul,i ccil,ml,iuli,ollli<>ne isci 1. -, i'l
,Iicul>i sornll vieii sollet cocum lolre coipnl cclil>lHwi
lini oi5 > Hni null ; c qui, , ,t ili , ibi colum coil>u !<,-
n,re >nllcil>ilur > sc ciiiec incci visun sc coicml lolilie.
<iec> vcnu lieiuliemi<ne,lcnlsicul>! l,iculcmeil>2ice
unlulnilNl>cl!Hi,2u^lnuIIomo<ia. 1'clliilleit>niluiusno<l
clipsc5 , qui lolêi incisic sll Vcci6enc!i colsoli
iu , e qui l-un, > c>u^ issum luo cori>ole iml>c<!il , sc bleu-
l , Hui, ell motu leuioc < scmolu5uos!ien vcnic l>lioi2<!
lolem , o eooue ic5 iece<iit , conscqucntei ,c> Occien ve-
niiH conûnionem , tlzue inl!cincisil ol>scurtio. In ecli-
sliveio I.unieiucorlul ineipit obscuc,ii pilte Orient,
<>ui ifl motu luo siopiio stoceclen, vi iiil> Occiente i
viienlem inti in vinc>m teil, qu inteiponituc, o,un
slim incunit f>ei sattem lui coll>oii5 OiinIein . licet
>n>t>si > qu if>lm zîcituc il f>limsHcil't>el lui l>tlcl
Vccicnt2lic>lc5> c <iein6e l>ci icliqu.
. lciodiil >l^s/< in eclislibul > czu elim icuniui /-
i<c7 lunl lniuuii ollium ^liiici^ o,u I.un, luê-
no motum lolilfemc>ulloinitioeclif>ll6eium > li
non llt ecli^liz lot!il cum moi2 > vel b iniueclic>li5 ini
liuin tot!iloolculionil> ll llc toIicum mo.
^1 V.tl>i.?iod<i5/c^s/< > lcu /< e^< ^ lunl minuti
f^ltiuln ô6ici , c>u5 l.un2 luênl otum loli5 l>eicullil
lne<o eclipl! neln , ll non lii eclip cum mo , rque
lotli: ,I,t>initil,^2titlnl5e vluc>i littouli, cun
moi,.
Z. I^lo, ^t <//>^/^^, lunl minutii sirtiu ôiei > au
I.un lolem in moiu lucernl nercurlit an initio tolil bleu-
cionil 6 lucium 5eu lulnucclisl!l>o,uil,u5 ^czuniui sein
sul , qu:r mcc!io22titionil ncctillnlli:
lempu vcio n>5 lelsoneu icilui temi>u incicienli ier>Ic
tioni > sc mc>s>:<iimi6ir.
/ pono qum n>2n nl c>u poctenunt eclislel , liue vniu,
liue 2lietiu5 luminaii , newc clt qui non vi<ii > nosque lull!
noltrc nuf>ci eileili lumu > 6ul>ul loli , quluw II
cclel fuic in liiere nna ls;,, Ile in l^.eone nno
is;^. Vligquein linoineo; qum solle sequun eN 6il2 fl-
lnel , c l>elli5 , Icneriim , ,c sopulHtioie I1i vrl)
I^solim>ctHenu,m<!eu<inz, Iôluimque ic>l2lU2lillqu<:
Oppi, on me6iociicci !<ien. <)uo vel in cneie e >!
tutu llnt .zu luin,ncui eclios . sc o,u2in fol,lliinum lcio
nem,llici,nl.seitc ll,<lic?lc,Iemul/<. ^. l?/^. "/^. 7.
cnouilllm ficulilli lioio ^^c/^/i,, O e<->/5/"^
, z><,m>g Ies<liunu5.
r2llnitln mui>ûm iml,otlel>uimc>l)i!, eû mlimi,
licet ncl,l5 ienoi ui inccn<i6et , ui eiulconitioni 5u-
lnu , vl c! lnal puiiul cû in luiiu sunt , c>culc> 2<lmc>u-
nu< ^nm 26 plutiln benerci , qu vel ei m!>l isliz nbe-
n>ul ^Vee e< , incûii ,^l </^^ ^cn</< /^ ^l//>/,
/?</><? , Aê/ ^///l>/<>//^< ^<,j,/ , <fn Ms

///</ > ^/>/li>i/?< /^<
^,/<<e/-. I-!c le sc ln ncn <ine mim f>lcl,l,ililc.

îc utem quc>nil <le Iuminrium <lefe<Hioil,u ziiur,
nc>n eiill> re liû eli<m> ieeclip, leu isculicne lioium
leltium cclfotum per inlerûlilionem infeiicitum , l,-
nere. Lûi6cm eclnolv> quc>lul ct>scuii>ir, solluulsc yuin-
U!le etcici ^llunt^mnily sciil, en6e> lefeidnclN
^li c<u2 corum lumen sc inlluenli pel infelintelinceici-
pintni. ()oul suixiioiibul
,l<zue n luminililinioitiol l> ipli luininribu , <ii cuni
cnlpol mni nl <iiu l>lnein luêliorem lenenluecult-
tun, eiuscj l<li>c> sc Nuenti 6iu nobil ueimni , tunc
uiclcin l^snie 2llûii>i6cûe nun il oouium elpe6t>>n<1um el^.
'lHlil fuic c>t>lcutio, iwm sc ncculllltio louiz neiintcllio
licmem colfori l.liNiiz nlennum i<^8. 6e qu vti lrll-
nunc>2tllM2c>nc>ltiil^ltr<nc>mil, cûie<leKujlli inciê
blc in ?lc>niin , <zulul>et izno in quo leb lui<:
ideo nil inilum t2l,ec,leinnolecl!mm,!e lii belli ve.
^ten>m el,mcic<û<ivc>sculur I.un per noc <ûo inci- z
Hin vmbm terl, 2Ulllliul slnct nullu eulum i>c>le-
iil oblcutllii. ?it , ûi licet lelluli viubl >ieitnt 6 ct-
bem^cneii, ,c nrc>in6enere pollic, sc Venerem, sc Kler-
etirium ^lic euim vml Klerculi) <!c>tl>eln Veneiil ; ninilo-
lninu mb iil, nun ie6tlutlum iiortieilur nili c>un6c> I.u-
n2utIiul p!inceNinonnc>iit!6nezc>Ii5 : >t ini f>I,nl,
Venu lcilicet , sc I^crcuriul nun>uln elonînlur lole plus-
Û2in vnum> ut<lu<>lil>NH , ûl nc< Vlneciue in ,lnnl!>n,c<,-
im teitx pullinl incies ^ neque in l.un , necûe in ,1
iic<5 2ll , (ûe g<ie ncc izm cclil,sli.
Lcl.ii>^!cx clt lfnejn mc6i ?e>ici collvc , nincine
lel^c!u5ltiln<lini5 relin<ûen, nci^n,m lc>I l>elsetu incc- '
îcnecluc^<itm , nqu< ,<! linillnin vnauim êcl>nn,
leu meliul cleiiniti pulclt ecîpli . quoci lit t7/ i./'
i4 I.2XICQN
feêi<^/c'^> l^lnc otbilo!il viilolil l>lnum lol>5^
sc ,Iij ctin nominibuz eli inli^ni. poiissimm ulem llici
t ^/^tt , co qui, in lemoec cciunl cliple ,c lumi-
nHli>n<lfei<ne5: vtsulllliciinlul. Viiletl Xcxlill-
c uuqun o,l tot ; ûi liic tl>el!c l^liuinlUium, sc
Msluln lei^rlluuln nincinde b cclistic . ^>ci <ûo6 vnul-
ûilûelei lil^m oibim incecno dilcuricre inrcUiiiur,
vnde sc i^slu ec!i^tim, sc liquid n>z>licomr>icbenllili
lclipti vet ell line Iticu!inil z, in 2o!ici medioK,
^>ci oum vnicui lol z>ericcu liilcunic. Vbi ducrrcndum <ûo<1
ill Îlbon6noiuln senlenliin, tl iwiinzri ebclnul !i
slic3l. VnM!i> primo inobili : Itcm in non slbiiH ; l-
lllninoitUH>lcut!ilNmcuto, l-IltUln du Pioz>ilo5 bibcul
folu > ec>s<lcmquc tll05 in dein scm^>ct llil^Hnli 2 tolil
mundi : rriH ci , liib uu fropiic mouccur lol , Iber polo
lcln^crlnol>ilc5^ licutin ^beoiicil l>Iiucciulndcmonlttui
ûi nunc cccdnnt , nunc leceduuidiiz solilmundl , lein-
per wen minenle lub ciiculo ltnscun ^>ci ooloz ccli^lic
z>iimi mobill5, sc non: lpliiri, c llinilii r>erpi ^lieli,
sc l.ibnon 5lbtr > (luemcolurun uuinoioium voc-
MU5 ; cdeeclic>tic2 oitZui lpb^l: > c>u3: nucusûe6iiilu5,
vi6iur. Îiuic lêH,nc>l> vide in V. ^</<>.
10. Lclrnix ncc 6 ni vrncoluin s^ccicin res no
li , qum pnilalopnu iulminibu )uniit > sc lub vniueiiiili
nroccll>lium noinine Hêllzuii , luutoue Lcnec>bi5 , ûibo,sc
?5:llc.!ic3uicni eiul eneritio b eo pelbelle tldi mi <>
/<i. <<e z/,,. Z>eu2tui , inaml , t bumoic imbibita pei-
nimnIicuz tcrieltli , sc cjucu, czui 6 lecund,m icri
ioncln seruenien coeilui in uubem : lenrioi zutcm ei-
llio lc colliîl^ sc porc , sc nube concludimi ; sc eil-
eumlilicnli contiij lidioi icddi nubem scinil , sc^c,!
eiunipii. Ll li li nI,li ^t lubiilioi , sc nube leptul
nc>n lc>l!mul, le6 inrpole ocr moical p2ri<l , sc6i
ucrlll uubium loci in coniltu , sc corulcnion conueilicur:
sin uln lliiiru5 inlinc,eni cu5c<irf>u!cnl>c,r , sc crilliol
lic , sc erlul lerm i nul>c ^r<,iili,i non l^>llim le<! cc>n-
leltillH 2c t0tu<ilnul 2r Lcncpnia : nimiiuin ob crillilicm
noninceniiur in cc>lulli,ncln , nc>n ionl , nui non i-
tui, sc icuoluilur inn nubcm, ncc <<1l<l lic lcin!ic
sell mn2vi. tun ob Ieciicm crctionil tuui ob s>2l-
liumn,u!litu<!inemlleoisulnfclmi> llcque oroccllo5u5 Lcne-
sbiir venlulciiltit. tticîilt l ouibu lic breuiter dcKniii
^<:,,<<!e. Oc eo mul nl>ei p!iniu5 /t.^. s. ^.f. (F ^.
tôncluciimliirui Lcnlnim vzlclc 2 cceiil vcnlilnluri>sc
conilione <iillle : illi enim omnel c proiiliunt , Lcne-
pkigl uubibul eli '. illi non n>s er commowl lunl i lle co-
piolH qu2,<i2m > lc cr^ll elli!lic lol>mule luoii nubibux
eicull > sc M2^2 vi lcoilum imciull, , quzr qui nimium cil?>
l ell , illc non coiulc.
Lc??liz, Lllccc i<!cm lonzl. c l.linc ielzpsuz ; liquc ,^
olitilln, ,ltlileli VI!> 20 ^Nlonomil vl'url,2tum ,H
l>lic2n6m l>ro5e6iioncm Znnu2M 2lcen<ieniil in illucl u-
enuui , in quo l2 suii l>rcclenl Iumiu2iium conûnio,
2ui o^lolio in deneli.
2vli.iv ^l,l,.I.2tiniciiur>qu2riuvn!lecimuml!num, 11.

lcu lotiul 2/llum in c!o conNzn itellil 4 . ie quo vie in V.
^nv , leu /?ib< orlum Vilir lu,ioiil. Vi6e in V. 0i6e. 1;.

vr
Lill,viv, iems>nillc2t2c ciluiul : dum vi<leliel l>l2> 14.'
nel<iilll2conincîone p2iti!i cum 2<io> sc el5 2linuc in
z>l2tie2, lioc eli inli2 qU2nriliem oidil luciliîlu, qul in
Icuibuz nium ei poucicloiol veiiti lioielt. VieinV
LI.
L^^?i, il!emo6 ^l2bel> 2c <3enicul2tol2l>u6 l.2tinol, ^5.
noc e/t tteiculcl, Lnni>^ ilul in c:rlo, e quo 5il>e iccur-
let leimo.
Ll,vc:i^<:ic >o. sc corlupla nomine ^<</,F<ê diciiul i^>
<^llin , <2v^nul , liul incIo conl^n5 ?lolemô iicl!i 17.
sc Kepler. 17.6c quo latisîum in V. l7)^<.
Li.lcfi , ^libiceîcilur deo liZnum , sc ilu in clo , 26 >?.
l?olIem plaîm conNan ilcl!il7. scice^! liquMl lpo-
6iou5 ciicil ipsuml llomilcu252lui . ini qul 02lo lc-
<1 coi l.ec>nil : vencb LIeccd , u^g l.conil : K LIeccl
i>ut I-coni iuli^nioie, qu2lu N2lul2m > sc liroplie
lul, slopiiil nominibu i>2oe.
Ll,icîc>dii5 ^//^//i sunt temponim ooc>ortunil2tl 6 18,
liquid icicnum,lluml>t > cum viclclicci el ^Nioloi
cil ul>5cru,lionic,ul niun, eN , qui<l,m in ccico li6cium poli.
lum2ll-, qu:6,m uiembcnicf,ull<,ominuipili Lqui-
<lem vl ic ?ni!oloonuz infeiiol2 iN , lum in ellcndo , lun in
oi>ei3n<io 2 ulil lulelioribu5 oeneni , Lt ei qui6cm nlu-
ljl in lu cilcu iniluunt , c ucellli ,gunr '. liumin
I. i>j
um tlo pmenti stûiliune potcK ealUlU rileul mnl
lo prûcncle sut>crncn6o mleiim . impellile , c!eclinre,
>,c! etim iool>crn6 6inuie , clisponeie miieii^m , scscczu:
donil inNuiibul subjcilum l,,N>oi!e cinioeie. 5unlzuil,c>e c-
ôrum inNulUl coniolu veluti imbei , iut tcûncllnz ciui
plulimil mnil > zu cum mco lioilo silu! intellciclo,
vlim illil l>3ll>leêNl< , lcpeul, tollu > in sl^nt omnel <le-
liu : c conti cum oerniciolie lueiinl , vim cliuclo, citruitc
ere occurrc, , sc lio cium impetum Iluuionemczuc êsc-
Qo. lic iilur electicmll ^Nloloîc^ elt in tebu cicnil rem
z>ul oi>l>oltunum Numeie , c>uo,sti, inttisemulu, scinlltu
muncli liteKsuolllH sunt. vt cum tione, tum ellieiicnli
lllekri2tili >6 cloccnie lci orocluilionl , ul litioni inlli-
tuencicminimeoiNciznr, sc!, c>oli2cl t>cn clle vI6e con-
<iunr> sc u<pi<e sc n2ocnt: vncle Ouicliul
Ilinc 2tnim , vel tiim iillcnsum , cscoi<iim , rquc nn
n,lnim.IIetel > l>rocu!<lud!c>ilmiloc>el2ii sollet, seseezu!
non lleiibulmocloz sc il>s, ntul2t imseiinre solle s>lsume
iel , ullecccczue sui contra vcum ioni funte. lco n<:
ii>sum Iltere jule voluic l>roui<icntillimu5 lcium Opilex cqu
vc inouit ?lin. <)<< /<e^/< ><,/l!,e, ^ , </'< 7</<^/
i</</< . 5itclue ei>il incolumitli vilzue ltioni consuluii, sc lollior ciuo<! ^leclicinm ^ ^Zii
cu!tm , sc Hui^zcollHM rlcm sclmilic ci sei cil>ciicn-
tim coms2llc.
l?.
?olio nc ln uc>lici enele5unt : lii cnim, zu icunlul
Zleîone vniueillel. czu vilicliccl in olunibu locum n->
l>eni, nec pen^cnl 2 lccu!ili cuiusczue ntlul!2te , ve! qui
eiunotlnoeti necûet, vcl snc zui cl iei ieiuncl
Nlionem imlell>nenl eN czu!e5 sunt emoorum muticione!
eiieo!tione.l, iiicj constiuenuH, c simili : ll2c c!u^
oecu!lii culus<zuelzenesl senclcnt clicunculclue i<!c LIcio-
nez vliculie , ciu ul nccclsHii ut conîueuti e eius
llcm inspcione, c ccnneione c>um Iioct 6 i>i2escnz tcm-
z>u sunt ineunll : l-iuiusmoll sunt ^leiicinIil>uvll , Iû>
^Htione, Ilinel, otul!iûocimlNl: iliuum tecli sc
will.
to.
l)ul,cl ZIcitione vniuets!ez cnei!itei ttinct, con-
llclZn ell plimo neoti) liislencli c>u2liz , t^ conditio:
lllln clsolumcINluw slcil>u vei l.uu l .ui u lublu>
li-nr^zi-icvz. i<?
il2>l^nczslrcncl!5 pc>lillimm vimol,tinct)ins!^nil.,<:
omibus conllimtic, : villcclelilHiellr opuz linc in muuillou
iinil, li lcHoili, c 6rmire vr il6lione , in liiiz.
?rr vl nlgnclei 2îe^!Un6nrHlizli^nilit<ir , li-
bei tili malcsicil, iciuc in sui !>?nit2iiou! bunurumque
spcHil,u conNitumz. I'^nrm , vt li<;num zscencn icmpore
oêlil ineuncli iil lle ntur olupolll rci ^ vr rn ilinenbul.
l>FN2 mobilia, 6c ^ll>nuiZcion!l,uz<zui<lcm2ûc, , pio lelle-
/liinus lre , nur Li : vro sllrli>5 ul >-i2 feliciler ineun6 in
nollllcopc lini <>Kn lui iilicr, Kliltiili > vi Ncl!ltil , ?i!!i-
Milium, R.cûlu ^ 6cc. ?lc> uiZitioniliul item in,ulîi
lunt conîclVuz Lun cum Kl,llc.ut liêribu psi<iiHi5 <ie
iulcm n,mi > ort > sc cclul ^luri > Otion!, tt<i<,-
inm. Dclpnini , 6c liri^ : cifciienli2cnim nnnquzm lgllcn
ciocuir nie cemêN in<iur<:. 5imililcr lû<i,6 ?,iic>nc
lumcnli<>z êneIitci Vei cN iems>u mziime gccommcxll-
lum : n^cm 6e li > cniicif>u6irlc2niculHle inuriôliu
ni. In l^cie vcl I>uni yunumoribuz f>sisi^ct lic bcne zstc-
2,Iumine minum,zi ,ûmgu<î > lioeia malcliciz , ncc
nun Xole, eurumûc oi2uilsr>cHiuu5 : c <it in <ieno<!e n
ur numurum qui s>uln<Ii sunt vi li tl2oilileucu3n^ lit,
I.unH canli,tulul in li^ni5tcril ; li l>2ua in nil inei ; li
j>nlemin linilnueiz : ^lics men, (^cwini , dinccr.I.eo,
6c liIn luminNli o^rum i<ic>n2 lunl ici f>utiuncz sumencl5,
<zuicum îlliliul luêlioliou5 ptclinl ! eil turtum cuunr,
6c vumieum cicni, vt clnericnli)uîz ltcur. d'lifurcc Vu
lnirori olibeHnrur, in <ûo clu c li^ni ll2!2 uperglunt oc-
ni. ^tlcnc!cn6ul ecilm esl iizslul I.um cum Îincii 5oe>
Kul^ c>ui vr clili mIcKlum > ûicumnuc niicm sinl 5emc,cr
Iutiunum eilcHul > impciunl. lulc cunir,6c Venulpcruc>
n>^nc,sf>cKul2<!)uuHnc : luîtci nun csl H6?c> illoncu, c>ui
nuim nimium lubuc > uûi tlr . vl meîczmenium in nuiti '
ticincm snlil HbcZi. <ûm in cicrclinncm. VniuellHlei u- o.
tem planer, cui numor cu,cu2n<lu lunciiiur > nun lic norcnl in ^
anZulu . ur suizî^nitiribul nccellc cll > lc nc,5 licoilil > 6c
lud il2 > s> cnim luitis , 6c 5upi rrim numolcm 2Uir,lui-
lum cuc>i> z,ul2lioni<iuc nbilltic- licli riKcl^Mlûsj; ve-
lil, nun lit forcil, o ttlunure <^c> mcclicin lumirur Venu,
lcc! ^l2il : ll ngu,m bilcm ecc>nll2 ^2rz<icl,iliz iir 6c lub ter
,I.un vcl, ,ui Venu oacente > scc. Vni 6uelienlum li
2lii cllc liunem <>Inuium, m liberum, 1^'im in dile
euHcuAnclH, uencl eii nui<!em vi<i,ii forliiuc l^llil iI>HM
u^cnlil.2c lobc>ulil > ,l elicnu'uin cll in nornscupc, 6c in
!.uu linun, ineum ol> cc>nlclinii,lln nlul, t u.u> le
, I. 5 X I c 0 n
Kilbel vtlubjeum f>2moile, sc in co p!neta puznncun
Ilumore i>ultznlo v,!><iil oêiHtur. Lcipe tmen lemper
Iec>nil iienum nimi eliun5 , sc ûc nubililmu mcmci
pricli, noc eli coicii, l0liu5 vii <,oellic>num<jue vicIiuii
sonti, queoriini.
^,1. ()ulloiomim zlil 6ilculicn6um renken!,
eNcnimcuiusûe2etz,clnNitUtil, scmoibi quit. I>l2n
^>io juueniliull>ilimum elt lnuinem mittete cum l.nncl-
cillumine > pro lcnibus vel cm6e6cit i ll e i^ncu5 s>t.
,ullu5> sc in co tl,u,c>i!ile<jun6cl mitUtui sHnZuizcum Lu-
cN in iulquciz 0nctv^ sc pilcibu. li fli!em,ticu
cum in ^lieic > 6c liliic> : , sc in prim meiclgte I,ioi Ozrlcim l^cminuiun,
tinumcum I.cune^ sc prim mcliic!e licoipi), cum lecun
I.ilis2c i f>ll> omnibu vniuerlim in2us>ic sunt > c nui nlec
vi comousti eli ^ in liu I.un mulim insottuniiur. I,ec>
coii vi <iiAum c!îomin2tUt, vnesnûil lnit c>tiinem^
Leminiucem otcnijl in nuibu vi pluiim scinilimt ven.
^ inui leû! êner^liz clt mcmbium t>u seit ncnclum c
lcm^llie<zue> i.un li^num illu peimeit , czucxl nl> memll
omlnitur : cum cnim ciuz llc numeal lolum coiliul ilm<1
sstillimmmembrum liumoiibus icpleie loet, <ûci iienl
illi liinell > in ûc> ipli mni^mr : ei <ô Kl vl vulnu iilliculrel
onloliclemt , sc iiumorel oaui commoti seni cc>nilu
^cnt, sc bclcilnt. lien item tcric ptum lunt mittend
snûini iiion: ^ rquc l,c de elctrionw vniucis!ibu5 <li6t
linti^^ce qui cum <l ^?licoltionem>tum ! Iûi^2t0iim
llec>nt videii ^llunt 2i>u6 ûcl I?znemeti6umin ll-
Ionicil , trcil>ue vclipu îôlum lib. ,.?. ?. sc lcu^.
Kobil euim in le sseilim c>bui nun licet elle nimium lnn-
8'-
^, <)u<>icI ZIeHicu,ez vcro f>2llicull dreuilci nc ul lcr
lUNtlH elt c^z foll! lemper n2lc r>loiicu2l , sc upnriun cum
con^cuunl > sc lelônent <!ici ntiuirti5 : <zu vein blzue
vllo <icle6tu sunt 2uc inutile sunt . ,uc fc>tlsc clim peinicio
li. Vt emsli Hllli Huil eH lumc poiionem môic
cueroliui ei iculil lu^ltliîiil c>ppc,itunci cum l.unvi6e
licet eN in 0,ncic , ut in pilcibul > jc tmen in 6u uli
uitl5 ntt li^ni I,c MH>ec!l iniell , luuc zuiêm non
l"^nc,n zrl,<iucit mec!lcin, lcI iurullc clim noredit ,
lniiei non tm t,6il ist n2tiuiuci cc>nllêin! cli sc cum
elc>cnil tempore conrlen<<H^ uu,m tcmpus per clileion
lln,lum , sc icieuum , icl mpul lcsc>c>n1e!!i lianui
bona clileic, : yu,l negoii j>ei2êni, clilnuilencluln cui
1 uilaue in llii nliuitil b liberum conllilutione <ini-
û cli eique le <icc!t conNilen<lum n!<ln . vcl lino illi
uo Icm AniLciiionem fcil inscen<icnic.
veniuucinczucumque LIeHione , sempei ineul cum z,
I.unpcin ml,inquiou5 lupiter> Venu5.uc frlsor
in oericoinnii lcmsorenlillziiz.lui ncni^no6iorcl ,
viciliui 2 liil sl,neti , lintûc loc, iclum l>^nili>nl
i<lonc lilêiicnli,cnim comneilum eN,qu>6czui<! oonisc soi-
luna? vnicuiquc o<iuenii,i^ oolillimuml>l,ueniie>equi I.un
lcl loci ocnc<ilu lnllil : cul c conrr qui<lc>ui<j m!i, cl
inelellueius6emin1oin iicc mIccilinscn.
Li.i!?v bloluiiciluri, quo quui in le orim ,>
l,H> eli . st iniiium > ei quo 22 comnonuntur. Vi>6c in vni-
ueili iliiu moilu , qu lunt piim terum lemin > ci ouiuul
liczu coif>oi coiincnnlui i Clement ciicuntul ; I^n'l
vi6elil ^l , >qu>1eil , ,touij clcmentiil lcic
û<e >nfi cIum omn>3 clemcnl, 6c ci ij miicomÎecHi
lur <liitl>. ()uie uicm quuol nlm, sc necplui. ucc
^2uclc>r2cIemenlelUln qllin linl > p!it knilolosnu
^. <ie c?, A ^^,. ^. ^. ()ui viclic quluor n-
lm 5unr primquililel>il>i!ium nempe czlli, uc-
citl >kiii<iit,scnum><iil,nuclinuiccm cof>ulu , om-
nem leiun in limplicium , uummiltlulncomp!cl!oncm,
c iemf>esicm comnicncn<iunc.(ûoc enim lunt soilio I com
i>intloncl N2lum ^>5>m5lim quIillum in no , eoclcmque
luoiecHu, toi elcmcnu ,<IiZnnlui : quif>pc ^^lliirum > vc
lolil, sc iliZori , numiîini, sc iiccilitiZ impollibilil cli
comointio. 'l ol iilul lunc Llcmcnc. (ûapioolcr sc ?>o!c
lNlivil in Nllw2 oar <)u2<!li^. omncl Illoium innuluz 2<1
ûuoi Îcmcntolum nu,!il lucit z nuHli clement ist
l ciioium. Lclillclum moliou5 tu liNiniiionil oliîncm
lninr. Pols, vtmc!c> nili, elemcni incr5erto ol6inc
onlîiur clciunc rceioncm clcmcniicm> prour 10 >lincl
ilceinilut, qux mcn n cum ipl noc Vniucilum conNi- ^
tuunl. Lc in Vniucil!qu!<!cm inilUl cenllo eilKil'lcli omni
no iminodilil, sc cîeii elemenlis l,uioi : incic ^qu, :mol
êi : icniquc l^nil , czui imm6ilc luoeli!onuo l.un. ^n
utcm clemcnl, < eices 1! ) moucinmr ciiculinici 0
Otienic in l)cciênm moiu vniui>ri> sc plimi mooiliz:
vncle Ocni moium non l,un lel ulimi mouili plui
Nil>uen<!um essc suni quillllmnl nuI dlguium in l^>nim
lo. <!e l2crolx>lco : sc noin lcco<z>iimul. Quo6 ,u:cm non
elouilite ls!2nlul,icl pl<en!lel eoluin lcllllcnli,. sc elon-
8lionc 2 ^lilnc mooili z cû cnim ûio sunt , c liru lcm>
,7 1.8X15051
lior , e mi leliNunl > c mc,rnmi : vc st in ifil5 Hn^
li rleliikul. Vnclc iim inlellii f>c>leN > sc l5 omnez l!ui-
<l5e<le, vce!ellen5unl, sc co Nuldiore > c f>uric>icl < tzu<^
celttlo ln> elonssHniur. Lt vnico nrum motu cieri l
tDiien in cciclcnlcm lif>U5 ^rilno otbe ; !ic zui li e
luni nlil lcmoi, mi imûllui dar lu ôncroii
icliNinc, c icii in p2ililiz(I>licnl2lic>li!>umncni> prciul
îliinul in V.t7</^. (^teiln non neHuerim mul5 ei
ccnlioiiliul inr cleinen Inem minim connumerllle ,
ûi 3c gliczunz omni elcmcnu el : iuier ûcl eli Xuerll
zc, Ll.ll7-> c?me/^, >ntonomliic udiunt I.iori <ûin-

decin Leomcriicoium orincipiciium Luc!il <^cc>melll>
?linz>i,sc Xlîliri : e quig ne iplll nullum opu5^!ne-
lNliculnre<!i,n!i!Ium einim^clcipi poceN i licutenim i
cûi ledere vulc s iuyuir 0!uiul in kiolooin. ) klcmcn li-
cuinclisciti>iiu!, sc illi lliu lepeiiti vlimr in vocinu
omuibu eiprimcndil^ c <zui zli,z ilciplinil ^l,il,emti
dclic! <IKi recle tamili, elemenl n^c <3ecmellic
plen c f>eifl:H Ile! ziiuz neccllc ctt. f)u3nûi<i<:n
norum clcmcnrolnm ope , cmni3 in cilo liberum riti ulî
c2mreo,m mncuz <ilUl,6>Nuli!l, llitun, quHnlinlin-
telnoscilui. ^l ij omni5 in cxlo omni in lerr diinenlio ni-
l>cr : Hccnlûe inênlnc vei, c >llur opu , Vniuelii
inqum > iliill mcnin2 non nc (3eomelricorum norum ele-
lnentorun,2uiilioitcllii Hi contcmplHli potclt. Iure iiliit
l,c piimH 3ecimli viinciî, clcincnu Lcomclcic 6ici
lunl.
^^ Llivx-lio oud ^Nronolnol <inilic,tz,l3:l!cnl!3M. c
^dominium vniu plznen lupec ilium , un6c> vidcliccl
dun , vcl plur concuirunc 2<linuim, li conucniunl ,<! vnm,
encmûc ln l^nilicinclim : runc ûiI>i, vilibu rqu
iui pruIei. lcicur lupcc illol cleuituz. poni^nul in
I>i. quiz elcuzir, inczuil, pu(irHmm3licc>l in6ic l!c^rcs

Konen, oori , zum vteninenli!>m : Veim nelci , n 5
ti bene ilcuriHl : cum kê nropli linistcet/^!' /e
linc/ <// ^//:^>io i<lipsun vtoilu elt > ûo exf!ile
volulnu in p!,nil le lil^ci2lic>l eleuntil,u. vt mc>^ 6i-
lnu. (Hund uicin <zun6ciue per,llnNlionm cciz>i2luc
pro i 6iminulione <ûlr verbi 6 m viiusni<> ><l
non otlicil proprio noiionl. ie<l lzuidûi lilde mooloqucn
di , cernlm cN in ic , Llcuiri ,f>n ^lltlinuinc nil liud sini
Ll guin ellullenci, viul z>I,ncl luj> liuin : cûo
lucnoo 6t tljuc in czu conlilt! KuiulmoH eleuio , no
2ecluc lllimniliul l!!i!lc. ^liûienim volunt tunc p1,nctm
luplliumelculi, cum eil in<lcu mun<!i emineniioie , vlii
lit mzivicinuz Vertici ut ^ltiî,nc> : qucll quiclem nui
Hubiu clt teiiz pitibuz mxim vir Nietibu5,<i<jetc;
auippeau in6e iireîoi 5,ciil g6 mun!um tlnsmii!unl.
Vclm i<! nouviciecut nm pr^lc>t!uim plnil i6<icrc
vl eiincie f>icile <iici potlinl supei o eirolli , m^limi
yu,nÎi ilii loitiolel sunt, sc plr<,rium nnc lim5
!>) nmti supernl > iul compensnl. ^!ij clicuni illum
vinceie , sc e!cuii super liutn > qui mi cceciil ^ Loiczm:
letietim iscpnl> n2M liqui inlelûnt p>2ncm ni-
c>erm mic>lm IlilUl!iem Loreglem super gliumeleuiii,
czui in m)ori, vcl in,ultli. vel sanc in kcliptic rcpcrilur,
sc ilij Nllcjnrc!!iûnt6ec!eclintine . côl! nempemic>sem
r>bel Lc>r!em in reionibuz c>,i!inul , ultrlcm in 2u!ti2
libuz. luntqui volunt i<l ,ttenl!cnlum esse rcspeitu suorum
Qrbium i ivrqui scenclunt ml;il< vel mi5 2ppr,panc
,<! ^po^zrum lui Hue Lcccntrici . />ue lipicvcli 6nt lupcr ilicil
eleuili i ûi cscen<!untt,^pc>io, vel beo m,l;il llilli
linr. (!i<!nuleltinscnlenti, vtc<l<ler, super li cleuen
lur, uu cin lint rîoris moru . elpcitnl e czu sunt
velcicioii vl ip<>5 iunntur.^r3l,Iu5 no5 omne! moclo ll-
millic, clocerquc iusuper sicicniim esse scrulinium, sc ille
iemum slncr2 lici lebet super umeleuztul , cûi reperm
luerirmiori!iu5numetll,cpolic)!il,z!culiz ni2!<iim.
Vcium , vt bcnc<iiscu?lit'I'itU5 c7^/^ ^///^> //i. ^. 3,
^, N lriirc ticierum luper ili eleu,lic>, ilicit concn^rentiim,
luorum 6 2cn<!um , c czuocl in nocconcuis vict i>Iu6
Qucxi inliurcl virelnzbet, e remr super clebiliul, icleil l
<liuerli ntuillnc Iteret nlurm i!!iu5 2c mulim clepri-
ul : nuc<ûipp inn<iit plolemiu plurioul in loci piiser
tim/i. ^. ^.^>. cum loczuirurê prclom!nic>ltcll3rum super
liquem locum ^026 crrccIul liuo ere illol prvclucunt.
t7e incinil ,//<//< ie'/^. fs //</< /ii/
e^,//, <,^zê,<, </?,//,< /<^<<^<?< /< ,,.

ttirc ptolemiu.
Duc iîwi reauilunmr ,<l eleulinem : se quo<l incct li> ,).
êinlelcc<ltIiûcl)nucnicnli , sc 6>mil!lii2 -, sc quocl
^num lit plpc>ten , c v,Iiiiul Ireio. l>I,m li<icr nullm
2cinliinI>Hlnl <l inmccm , nili auo mcxl, conKzuirn^
<
171 LEXICON
tur > vt alibi obferuatum eft. Nequc in ira efficient vnum
aliud vincere poteft > vires illius deprimere > nid fcritin
fe fortis > arque armis validioribus prxmunitus. Quando-
quidem quando fidera funt inter le configurata agunt ad
inuicem > ac repatiuntur : quod eft validius magis agit Se
minus repatitur -, quod eft infirmius minus agit, & magis re>
patitur : Vnde eft quod qux fidera viribus prxualent > dum
alijs viribus imminutisaut corpore aut radio copulantur> in
ilia again, virtutem eorum altrent > atque aiuitatein di
minuant. Quare , vt fupr lubet Ptolemxus > ft benefit i fuper
malficos elcuenrur> bonum eft ; nam qualitates eorum ma
lficas deprimunt > &infringunt : fi malcfici fuper benficos
extollantur , nozium eft : quippe corrumpunt eorum bonita-
tem > vt ipfa bonitas noxia hat.
Hinc ben dixit.Argolus faciendum ( minium > &
quod inuenietur vincere aliud in numero fprtitudinum (cm
alias intercdt inter illa aliqua familiaritasi vt dictum eft)
lllud dicctur fuper aliud cleuatum. Ordo autcm , & prxcellen-
tiafortitudinumeft primo fitus in nobiliori cardine & domo
quoad mundum , due maior propinquiras ad cardinem > ad
quern feruntur ; ita] vt hare comparado adcardinesprxcxte-
Tisfitattendcndai cum fit omnibus prxrogatiuis validier. Se
cundo Orientalitas Sole , Occidentaliras Luna. Tertio
quod (it in domo , al ti indine > tri plci rato i acterminis fu: na-
rurx- Quarto maior ad polum arcticum propinquitasi fi fue-
lint fupra terrain i ad' antarcb'cum veto fi fuerint fub terra.
Quinto afcenfio fupr terram. Se defecnio fub terra fccundrn
latitudinemi fecundm declinationem > Sc fccundrn fitum
in muiib Sexto familiaritas fiderum con'fimilis naturx , &
cumeapite Draconis. Sptimo curfus, velocicas. O&audef-
cenfioab Apogxo tam Eccentrici qum Epicycli : & fi qui funt
alij modi , quibus fidera augeant fuas vires > omnes funt atten-
ideadi ; quia eleuatio > vt verbo concludam > aliud non requiiit
quam familiaritatem > & majorera virium inftruftiouem.
Hanc Arabes fuo vocabulo /6 planetarum vocant : de
qua plura habet Albumafarin fine fui introduftorij.
Elhabor Arab. CanismaiorSiuus > vide Alhabor.
Elh ammsl Arab, vt habet Kitcherus in Oedipo dicitut
fignum & conftellatio Arietis ' ficutetiam
Eihavt iremapud Arabes> vt teftaturidem Kircherus fign
ficatur lignum & conftellatio Pifcium. Quemadmodum
Elkavs eft lignum & conltclljtio fagirtiarij : necnon.
Etciut Signum & conftellatio Capricomi. Vide fub pro
prio cujufque nomine.
MATHHMATICVM.
ElIcerd Btnnena/^, Arab, dicitur Stella fixa fecunda: ma-
gnitudinis vltima irt extremo cauda: Vrfae majoris de natura'
marital dicta etiam jiUlicth. ideft nofturnum > quia Temper
-vifibilis (it de noftu > cum eque oriatur> neque occidar in no-
ftroharmifpha:rio fed radat tantummodo horizon tcm. Vide
fufiusin vcibo Vrfi.
Elklsi lschem ali A rab. voc.uui , V tebrur Ki : chcrus in i
Ocdipo corona (j no (lu , lulus in czlo ad Botealem plagam con- 57-
/tans fIcllis 8i licet in Baieti Vranometria . cnume-
rentur> quarum lucida & infigntor appellator proprio nomine
îpb, r.</4'uic .-/ipkac.t, i Jell aperitio > & Mumirquafi pupilla >
eft enim per antonomafiam dita caeli pupilla. Vide alibi vbi
fxpis de ca menfionem fecimus.
Ellitsis dicitur figura Geomtrica oaalis vnica tantum R
linea i qua; tarnen circularis nou fit > comprchenfa nec omncs '
partes asqualitcr tendunt ad centrum, vide Euclidem.
El tanin Arab. Latine Draco>fidus de quo paulo ante dit-
Elvarad Arab. yel etiam ElKir > & Pharmaz telle Kir-
cheroi Latine Crater fidus. Vide fub hoc vocabulo. \
Elzeciale liue BUM, hoc eft Ingeniculator vocarur He-
rales Bngonafist fidus ad Borcalem plagam prop Ophiacum , '
de quo plura fuo loco.
EM
Embolismvs Greet proprio fignificac intercalationem il- ^
lam qua; antiquits fieri iolebati Tt annorum ratio cumSolis
cut tu conuenirct : Nunc autem magis ftric accipitur , vel pro
ipfojbidextili die qui fingulis quadriennijs iuperadditurPebrua-
rio ad xquandam anni quantitatem mot ni Solis in Zodiaco
vel pro exceflu anni talaris ad annum lunarem dicrum >nde-
cim fupra duodceim lunationes > itaut fingulis annis Nouilunia
eonttrigant vndecim diebus prius > quam precedent! anno >
qua: prxecffio cum ad numerum dierum triginta peruenetit:
conftituet nouam lunationem > qua: dicitur Embolifmica tu-
peraddenda > quoufque annus communis'lunaris exequet an
num folarem. Quarc.
Embolismica lunatio eft ilia > qua; conflatur ex triginta 4)*
diebus (npcradditis modo explicato , Si quae conftituit annum
Embolilmicura tredecim Lunationum,qonftantcm Jiebus 3S4.
autjgj. Quippc Lunationcsijs racnfibus tribuuntur, & ab ijs
denominationem fumunt > in quibus finiuntur : itaut omnis
Lunatio in Decern bri incipiens > & in Ianuario finem habens >
ctiamfi prima die mentis , ab nihilominus denominanda fit>
acdicenda totius anni prima Lunatio. H in fieri poreft, vt
quibufdain anus pott primara iUtax Lunationem iupctfinc
174 I.LXic05l
nuc 6uoIciw >nli Iun,cicne , ,nicûm 6 piiiNHmlu-'
nlioncl lceriul uni lcczuenlil vcuimu> <iicz ;;^. vel )<; zuor -
til lunr 6 clplenclum numeium <iuolim Iunliluin. l6 cie
li,c ie coululc libiu nc>u lionil ieNliucn<ii C,1enli)
Ii.0Mni.
Lrvxvi>l c/1icicul1'llcc>Ic>i^5cln!lp2lii!>u
^ ( nm kuiloôpi cju noririim nc>n nl>ulunt ) lupiemmn il
lu<1 > c llillimum cIuni 5upl muczîrlo iirroilui , lee
Let6iuin, sc Inronus vei , immobile sc liimum , in czuo om-
ne ^ncli, sc 5n<Hi percnn,nt. liiu lzu2lit3 cielci iocie cc..
culire cll, quii!oczuilicm neczue vll liell. l> vn
leitul viloi!il.nec vllum momm, vndellccmrûi pollli
)u exilienriz > immcnli sc uulcniiruô. Vnilc ûull. in
b. H/</^. 2<1 Deum , l<^.^. ii^^ inlluit s</! /x
l</e/? /lt?ec<e/M, ^<, ^/? <f/> /<

^/^^ : êe^r< m /, Q/ , <<//<>/
/>/. Ileibiletmcncllipluin immcnli luce , mi>
clrccril omnibul nreccllc : Vnê Rmp^lcuin 6i6tum ell non
Ulli iuimm <il, 5e ob nimiam 5ui purircin , c luccm.
Xlim creiciil clle eûKIein speciei cum ciil> le<l
1onZepulioln< c cleftiolm licum, nulli lubium elle
lonê ItilUmum > o,um concipi oollii : 2: <zu ellinter !> lbe
, inuicem < zu lemoer in immensun^lcrelell : lînc itn
cnii foli iuKni sll>f>eml,cluni luplicuo <û:c> Ilizui-
du n ellc icirui , vl cuilibct ^nZcloiuln c lnc>luiu
luu Iccu5 , sc iri prticclepuretui , fluzil!ui lpicium cc>n
liner quam cccup,c vuiueis l : sc iuic quim euw sc
cunci omn ^lironomol miuin^c!I lûi cll in6inimeu
tcl>iznc>uielui>erc mnicu6ine reileNrem Îc>l>um: nuiîn
iilur <illnmencum > quicl cIum Lmp/leum <ûicl ininu
nii KlMinentum luzeri , lc6 sc lncillu5 pguciniuz ^<^.^>
/^><<? ,/<'< <^H< </e^. ^/^?. 2<Niml <Iiuii>
mninniii ccinluum elle vi rwmcucum ,6 ccnuM
cZ.Ii Zmpîei luperlicicm , lcu 6 conuen f>limi modili
comp! le libl, licur punum , cûeln,<jmo<lum se l,2
der r cl islum KrllnenlUln comp, : (ûn z>oll
lilûlclem lli lliuel uuu z>iofHc , uns lt //><e/ ) <^<,e/?^-
< /?/, . (s // />c< soA/5,,, e/u > ^ <^/? , A ,
^î^// . ceî < <- <e/<. Vncle inirc eju mqlein
concisienin, clle luHunil iêin ulnoi qun eller occuo^m-
olnni ^nêlolum mnlliiuc l> ûilioci ^nzcl in lu sc
sl>ni lcil cill cu)nlûe ûzeli lpm. (ûzre ulcin
m imwcnlum ci sl^cuelic omnipoceuci Den liisli-
m ullm.2^6ucil Quilleilux pninenlil. ?iimo ^tc>pl in
nin> lm potcntin oNenenm czu lnilu inmim
mcn5c>oi>elc ielur. lecuncic>ji<iplel lum Zlc>iim > sc iez-
Iem lenillnli!!M cmz>rol)l>H2M. 'leilio H nuuui <!eii-
Hli) venelueunln ltin<i2m , qu mz>I5nc,Nc<Ilon I-
zucnlun<!oniui auiiit: Lrnmm pl^>,l3uil czuc
nueniicc. lpl num cupcie z>ollci, F,^<^ i<c ,<ie^,> <,-
fMzlF//<lc^</>^?,, î,êê^^êF<se, in
HuilHnliu ?c>nr. i,. ^. > ^<>F/<<. kir veu , vr
zna cn5 nc>N lu 6cleii itiir clu zi lx>n o^ci
lenen , ^ciucuir.
L<l4i5 5Ic5c>il, Inelnculul/scc. 6<!l,<l Lc>llem .^

nl2m srop lerscnlliium con<inl Kclli ?. cc>mpnl
>Hln vniniclmi cii olcniulu ^cillu : lc Lgieiu ,/
^><e>e/>,< cnuel innocilill Neil umninc 48 oniuel
icic cle nm ^lrt!5 ei yuibul flxcipu, <zui in oi /i<^/
ê//nuc! ^l>e iciûjiul>uiz Iici, inm,nu liniNi,
^l,l> Hl<ê. I in nololcoso incûil lilmicu, s!cicIIi<juln
en<il>cclii vii)l<i<îinliluHuni nuinuc nomine vl>jl in
liij si>er, 2co,uc elln ten>z>l nilnolil ^llewr.
(!nn ltimonioulen I.nn 5cii eil ninmbu!o< olio3-
ll, sc cz uli sel2<enl. In oclu vei refeltuin oc u
lpollil llioiuluini^^ eislcumnIo6io ^lziii ucic
clieulum coinliuliloni.
Lil ^/f^</î,b. <IicunlUlspuI Zaui. NeUvillI>- 47. !
ct 6u iZ lecun<l mnituîni <ic,ntu ll,rli , sc
b1elcuiij,lstenc> Iteiqui<lem in^r. >^> pilcium ,,!
> s. mn ie illi<len 1iluinil Lcl1i. Vi<ie inin ileni-
Lic>cuv H/, Q>/ieA</< , ^F< <lul in clc>. Vi<le <^>

^!!<^.
kxdixc:c>l^ lizu ,su Leolnetl eii liun<,ucm ,n4).
uli cc>nl!>n : czuem<imounx ?cncn , <û cluinnue :
ku Hu le, sc lic!e nulil ê <j>l!un on. Vil
l7s I. 6 X l c o n
ntcz clicl > le! 2nni > -i uuno I>?2nuil2til , vel initio inaibi .
in luibu! ^>iscii semêr 2qu2n> N2tui 2ll2lioncm eine-
limui , laue ccc/Iiancm muibi . cul sc in leorcnili^l > c
mniscliilqun<io2ml,l>conueniunr 2c senlcn2lij > Lcunue-
naci). <Iu!u rei , vri cllcHul v2lcn, eli, Hc m^nifeNu, i2c
l2lio c ol>c>cc>lculnimil,cl!uuc non benenuc. (Hu2lie
fuz ejimu in Veibc l^tt H. "
fl> Lo5i>ov5t^lccc l.2linc ^,e>^jcilurl>u<! >ltcc>noml>
Venu m^rulin .ccûc Oricni!Ii5 2 lole (îo ell>l> ^
ûo6 Oi!enl>5 ion : licuc econc Ncs^>uz 2^nIIlur
Ve^cilin2 , l <zunc> N l)cci6cuIiz 2 iole.
L p
l^' 8i>>c?^ lciu2ll ^s,uK3nc eli sut,erc,csescentl2) ni1liuH
K > <zu2M ciccllu 2nni communil lolii 5unl2 2nnum !u-
Niein <luoccim Iun2tionuin in6iel>ul vnccim <inn!in-
ni: <um eniin nnu cominunil lolzii conlrec <Iicc>uz;6s.
I.nnnil ei <!icl?ul Z54. cc>nsczucnter Iun2i>5 leimin2cul
sc 2nicueitii l'c,l2rcm îcoul vneciin > qui iit vc >I,uiluni ,
loi eci2m cîcdus piX<iHnl linem nni lc>!ii. Li<ûi iilin-
uli5quic>u5quc,nnil,cci<!it, in<1eelim<N, 1 slnulil <ic-
in , sc nouem 2nnilsul,ric>ul l.un comple iccliel iuolle-
cim inierg Iun2iion < 5eu iupecel vnum unum coinmunem
lo!2icm^ ûn circuilu clnleiocouueni cum lole : 2iqueiu
lcmoelnroceclencloin innitum , <inulil2nni f>rimil2<Ii6l
conucncinne iinciiicur l_un2 oncecle lolem 6icl>u vne-
ein; lecun<ic>nnoclicl,ul2,2,. licque LjH istiuznui llt l,^.
tcllic>nnofncc<l2rllicliu5 . le6cum lebu;c>. 21 vn2 in
tel2 Iuol>cio> j<ie e oriricimiN , imm nociu imillll
lûe in numeiiiN inlceli Iun2lic>nil cc>mpulc. Kf22, leu
zmcclllo luntilinu c icium ;. <ûi 21! iriinl2 luncssunc:
<û,icc> ,lo Ann, lli liclum 14, sc lic6e s,nûiil. p,ie6iun-7
tur lKicui L022: cmnc per conlinuum 2u^menium iclUlu.
^nHinl,,b)ciiilmen zo.scmpercum bijci poilunr I^'u-
ineiumûe illum vocimuz Lpzuin , qui cn2 l.un2l !e-
le6tum < 2lque inleiuii2<!c)ul m ,
ccnc>m.<îp^c<26l!2!Ul LnaX curienli co nno numclU
ieium men^^ ûi iin<ieiunc>ncc non d2!en6rurn <û s>r-
lleluni, incisicno inenle ^rlic, vlqu- ,H pllenln
nienlelnin lûoliHic lcluii voluinul, incluliuc i ltciin ein
ccni in plouHc, numcin lliel cr!!l I.unir 2 p, ceenri coilili
ne cum lo'e, <1cmpii priul liiein > 6 forrc cum numcruin
cell'eiint, quiilli luAciunc, vnn inicî, Iun2iic>n<:N
caniiicucn.
?ic,ccic
izzi'Nnzlzi'icvzl. K?/
per clilionciu vn6ccim liieiuin iineuli! 2Nni5, cz>to mcn
vll!U>olnll>il>auo lecunit L^3 ccilc5^cin6enl ûreonu-
inro l y. aug: cltîciuin z) qugutum viclelicer lu6icii6 in-
ieerm lunationtm j>cllicienm : in quol non vixlecim.
l<:6c!uc>llcc!m6iclim3iniie genîlunl. vi njcAizzo. c
cnml'olilonumelciî. nibc2iuiluiluz LpK li. nic>ulcil in
piincioin. tû clc ie vieû oz>lime lcii^tii <IIuiulin^-
Lrli5 Ql^cc nronrie s>ni<t 6irium , quocl ,^^

cujusciue <!iei camolcHilnr , cinielNinH eif>onit> lumz>ic>
vocHlilc> ex cûo<im nin>3lcu! k^nemeio 6io . e <û
lclibunl l>uiIl:5 > iplum non niHll ^Nronomo ^ciiuamm luic lc in-
lonc>n>2l1ice splirum ûibu cinc Iculili nujulMo^l
lnc>rul f>Inclrum > cum l^>Kibuz , c lijs eorum n,<lionicil
iic linûloz > Lsncmeii jlscllHntul.
oiua c>mul u ^c>to!<s<> succccjcn nûlo Ncciknlix:

1.Hl!nc tun /'<,^>ê', ,<t û yui succciil tioiolcopc. i6eo <jjcicui
pulinfern2. Kit i>^nitli lnoru , Ii2!se6it2lUtu > qu:el
lnoiluis froueniunc , Iiboljs^liillitiir.c lnesHuroriim oul-
lnium. l^Hbeccc>l>litzniillc>lcm 5tnrnum. Ll mcmiililliu-
mni slie/t pu<iencl , c,in<iucil NsHNUlizm. Iculum
i>lioilc>uii>5< c tlmili. LN locul intciii > eoûii nulliim n-
betcuni lcenenie sn,iHiil2tcm , Lccontiuu^z vHZ>otibu i
ll slc>lil!cncibu5 oKcn6ilur, I<5citc votul 2 lillnico locul
j>iei, lc uliosul', d 2!i)5 ( quocl icicin lont j ^F Teê^, cc.
Lricvci.v5 cN îiun <Dlbi , quieicieuliinlllulmoruil-
liul circulNHîrur , sl im^Hum ui plncri7 curpu scculili
fu wcilu ciic sroprilim nnum circumucir. plo cuMllci
inlellienti lcicn6um eN> Hnliczunl^Nronomo, 2l!lilun-
Hc!2psicnlil>5 , c<iiueilicc5lnc>luum, qui in linuli f>>-
ncril ncculiilil 6cnicncu<iunlul > excoitulle viiz circuln,
Lccentiicvl , Couccntticoz^c pic^clo : iur, f>tc5o!e,
s>nul>z slincii i ciicu!c>5 2<Ii^!ilinl > Quorum f>iiml es
/ec clcienz , Lccenllicu limpliciier s qu<>l!uicn >5llc^lu
locc clpculln. ) 5ccunu5 cllec ciccu!u5 ciius aun!
cûcm ><1e noluciunl . <ûi llclcrcncc ^>!HnelUiu non moucn
lur iquHrclin cniuin ccnilil, secl ill: <i,llc>rmitel , ic ir
gul>>illr, vl mo lcciuli: l'liiu idi loiel iniul in
,7 i. r x i c o n
iplo Zeteren >tyue e)unliwn1ntlici c! 11llii>
moucretui ,n cum ipso Olbe nliico, sc liuc coiû
l>!,net circa inlumin eju circumreieniia moutul , czui
îHu eli Lpic^clul. Lr nunc itium omniou o!,netil nrr-
uam loli ilibuerunl: licec ?iolamiul in ÎmH^cNo clcmon
ltiei, quo f>f>,rcnli in lole sIui oollini f>onn<! in ec
circulun ececniricum nmm, velconcenrricumcum Lsic/
cla,lmenm2^!5 2boroo2ceccencîcum. Ltenim n!nrnc
c>2^picnl lN2ioicz , mo6 minore i elimin6emItilui>
ne lur>5lurilontcm : moclo velociu mouenrur , moo le-
ni: moo vilienlurconlilierc , rno6o criam tioce6cre:
ûa: omni li lunl , qu neque conciui nollullr , neque l-
Iic2ti,ni<!oclorlic ecccniricoz, sc Lnicl/co. 8l H!l0ni!N
in lole non ,iêmu5 inam motu 6icrlli2lem > quanl cl^ in
le!iHui5z>!2nenl, qui omuc excen I,un, moao vilientut
Kre , mo<l Icriut pro^rciii , mo6 relro^rci in 2oico ;
i6e in ipso <iuo quiem oriorc circulo oonimu^ Lpic/-
clum , êco /ine Huoor>rimel2luare eiul2pn2rcnli25nollumu5
icmouemu. Inl.un2 ver , eili non tnl2 moiu <uciliul <ii-
enolcarui HU2nl in reliouiz quinoueerlaiieil, neque eligm
N20t tro6ere in Xo^co > zui men in co6em loco cc-
miici luiconltilur , pul2 in ^poêro^ ve! periônonlcm
finl>l>einllcmlf>e<IucanfolM!i,lcm-, illeo nccclie fuil
oncipcre . vc in coem loco cccenciici lui <ii ninomiul
mo ll? vicinior > modo 20 rcmoiioi ouoi/
clum , in cuji >r,oZeo2pprt minor, in ?ciio M2)or,
ecim cum 2ii5 elîn H coô sui cccencrici. 5ei<>i v l3lZicoicm lon2l, acnumirenens. ?el il2nNl>
tionem vsulplul2o ^Nionomi5in ?!nel2 , qui rez>ii2lul in
im2 blille lu cfclcncil ^ vcl Loic/cli , in quo llc m pro-
limioi. >
8. Li>l^ in H,l,r2 Lall>2iic2 iciiurlecunu vecanu! O^ri-
corni mnenl lul? iominaiu ^l2iil5,plincnl nium ouglicni
6e rebul , qui lcili non polluni , sc fcilciuni le ijl , ou<r 2<l
iinem neluuci nequcunl.
,. Lrnilio 2c>u6 ?rolom2?um /^K. /. <-<^. //. voi ît c zlpe
ibul linoium > iem 5on2t2c lclouiicrtium.
ô. 2rocx LrZcc , l.2iinc l6!l. Lli inirium cii cuius<!m
mpoii, 2cu<i2ntiouo5^ ^n<le incipiel>2t moin 2lio,uil 2ut
i compulul numeial: , vi O!xmni,<ilpu! <3rlrco/2c in-
litlionc c luN ,^>u .omino. 5ini<ic2c jgm > tcNc I^no.
iino, 2lcenslone pllncluum iu ô6ico , j>oiu5o /icll
lNlU2<ilûicc.
Nl>?>ev eliiilil tIec>mellic3lcptcmczu1il)u ,u-
uli cuuN,n, Vle llllluium in Lucliaem.
nurililium in !o, ielrleniHnlc,pui eûi lcirum: !,bct qu-

lucnlUln liclliz oblcul > u,u2tum lui oiioie sunrlen,lu-
l^sll5^sc lercuiij, ieli<û<le n,tur lcuii. donliitii
lonituclinc in er. i). Xûiij , lunc iue <! rqucaicm. ^-
l>icc <^/ê^ iV<<<7.
kc^vv <<<, llliu 66 in cl nlope iosum czuiculum, ^
conli2U5 Nelli viiuli puu6 Xeoleium.sc '
Lieinm 2.; <zurum innioi lunrqui in oie 6imul ci5<ii
K L,/. vlcim lnem û in liuHicine ciuii, ruic>scorx> lepeilul , inyuil konl-
nuz lcic noel2w>inenio lnl>Iimem< mir 6cxliti in ncô
lijz nel,ênc!il> lami> nominilûe ull> cz>lm , quem <le-
leiten! rmcuirul sc eauollclHHl'e. l)erim eenium6
Huiien ncloiiuln v innre , vr i^l rnccilur norninibul
biaii5riinntibuz : 1?n<Icm<!c eo c>i6enre concluîl.
Veco2llrcli>lonlinciinlillllilicu, vrvi<ieell inV.
l! N.
lil<:vc , vcbulum (3rco c,c>rum in lpriIll t,ilric ,
ûosi^nilicHiur rirlniul l)ecnul8îtliimnenl sul>6ispo<l- ^'
lione Iêrculij , cujul iiiain^c eil l>Auincieu6fim , Iioei-
llem mili,m.
Licûoivl îic>l, ûri^. Iêniocnu!l<iuinc?!<> ^1.
o Loieilem sl,m cnnnl Nelli 14. aciu ?cc,Ic>mum > le
s>u<l Lieium 17. He nul ^ltli , sc ^leicuti^ inrer qnz
^n in ejuz liumeri, liniKlo orim mnilulini, nomine
^//^scu 0pe!!: nu ciim miliorcl in vc>l miuu<Iitl
//^</, lemscNuclX nimi , c vcmoium mollice corum ilni
lic,i; czuem^monm r cl,rillli>u)ulll<ieli, vi luiIocilsc
in V. <<<7F!<
LKiv>l<vzleu^7//<!>tem inc!o<!>iKl!em s>I,em
lbenl liellg liiênr omnel kerc <ie n,lu luini . ol- ^
lerf>rici^,um inexitemo numini lilam^lûice ^^-sin
^l^<^^/! qu lnl in siel nmmolo sc Mll^n^nli nn-
l mncn! zl2u!lem cc,mêult. Lll enim Neil llilzenlilm
le n,lu louis sc Vnelill>limi Ko<>li, û in nurolc^
i ij
I I. r X I c o 51
6r venulim tm 6iccn<ii . leporem >ionun,ru in no>
norioi , c6iuiti)l em curn5o!coccidcn5, urcum lou
orienscicleienurn. ^rurnzli: lreiqu 5unr in su-
uio vi <!> non 26eo fHuira.' lunl, quinirno mpcNt in
mzri vi plurimurn cil2M, sc in Iicu)uz noroscopo rcperr
porrcnunc nzukiaeium , c luirocaiioncu in qui,curn linre
n,ruc, ilurni < iquc orzcseitim il iz m^li rrullcrir. De uoc <r-
leieiiXcnHoetl'ulul, in ^126 l'rixnorn.
H<î<f /<// /<,^./< vce </.

Vrirur ucem K,om2c nc>c nu cum lizno ^quri^ . sc occi-
ircururrcnii! pirlinus ?i5cium.
F?. L,ic:oL ^l^nilio uclic Virô uum in crlo , lcxmrn
o ^riere^ 6c quo vilie luo loco.
H. Li^XLic/l lrelllr, leu L,rrone6iHi lunr ?l2nr r>icler-
lim quinque laiurnuz , lupirer , ^l,r , Vcnu5 > L: Klercuriu z
I.uminli enirn noollioic tiluloz2ucicnr. Oiiroc innum sunt
erron, ellHnicl, sc criliic d irrcrentiHrn 22rum lic2-
lum,qulunt in lluwencclub vri^l iininil>u5 cornpr-
Iiensa. : Iiienim cili rnoiu primi inobilil oQlienrcin cci
ênrcln ciicumiilnlul 2ique cliim rnoru proprio ipliul irr-
MHinenti ( lcnio rncn 2c planr iulcnl)ili,2!) oclu in oitum!
nilii!ominu5 > qu>2 on iplir vo moo niouenmr lcrnpel,
eoliein loco in rlrrnzlnenro conliiiunc > lern per canlicm ai-
^lnrim 20 inuiccrn lcruanr , lquc 2 po5 ôcliilci , ideo
<i2iurn nomcn lortiri sunc : o,u2no plnen ccontr2ol> pecu-
lisrclu cuDsûe momm ob cliu^rs inicr lc I>I?ilu6incl >
uu,l semocr ein<lo permuiinr , rncrito err2iicX ltell lunl
> L-rl^ r>u<! plinium, ltlbon<:m ,c2>iol6ii sunl vcnti

ûi^HM 2nniucrl2ii^ , iiil lernporibu, recurrenccl, qui cliirn
/>>-</// ,ocir2nrur, 2c pro locoruin vnicie, 20 2qu2c2:!i
PI2Z2 sc ceito rupore conltanic. cxl'uNi2Nl. 5ri20o colno-
luin lublolanoz. Vc plurimum urcin lpir2nl in lritzic inci
sieni ciccH ciorruln Ol>nicu!r luinr polr l>o5 orrum > sc
6unl per <zu2r2l;inii f-rc cez sxmn^m lemricr 2eri icrnpe-
lien, s,lul,rit<:!nque lerenrcz. In Icâ spir>l2lcf>ceniiionc
in N ipiniH 20 cldû?qu>noili,l! > in icliquil muncii pHriibul
meriliic , sc noiiu lcmpcr lcrc cunlurucrunc. ûnl mcn in
diuelloêncrc: qujppc s,u>i Occi!cn!cl lolenr cilc en^cp-
lcntlion2iiou5 , gc rnul2ii lulcnl in Occi<!cnIcl vsquc <1
r,uniurn. >puH incl,z vcro Urienialium loeoruw lîlNl
zi'NKKll'icvbl. ,5,
irm 2 5eonione , sc mulcur in OiienIc vlûe suli-
lr>Inum. ûnl cIij ell>2nnnili!) nnr n/licinu tein-
DOle^lioc ell f>c><^ bium2M <iiel>ul circ>l7<z. zui luni Niuiz
eii!il>ic5. 'liuclem sunt c alij , czui in Ve exiininl ciic
velperlinum ^rHuri eôrium , ouinium luiuillimi. 2c lilu-
bcnimi, nui po^ in luonium conucicuntur .- c!ii<ûi6e!n
,l Hûenlu niimxlinulu , I>2sumc>ue ,uicul2lum ciic icl teyi-
u! > au ist! lz>ilii lolcnr > Orniini; > sc <lneli<loniul ^c!>
I,nlur. veûiou ville?Iil>.//H.^7. />. ;. cIil,ilirsr. 70.
L-rc>lcil. Vi<ie lzelerolci). . 71.
Lvvîô (^nc ilicm lcu2c2c Inline Lonu5 eniu. 5jc
>2eNb ^llioloî vn<lecim6lnu l> l^cil>lcpo lucce-
eng 2uûlc> VliHij cili c>l> ic!icilein ciu l>^nint0lum :
slZniL! cniin inico > cccilic>n<:5 li iz>5c>ium nccelli-
Tuc!ine5 cum principious viii conscquuiioncm icium lêti ^
ium6ec. Lu6cl in luîiei c N2êl llig liiiflii, ioirim-
<iini5. Kespicil ie scnili Hlccnen : velm in lccuna in 71.
lecelc aux cccclir 26 ûo6ccini2in ol, 5cmi<ûcilliim cl *
iiumlcenc!cnlcIucllic l'ilu , nc>ne<Ieic>nM2n psic,-
^2tiu2inilc^lIe!n!uniin2ri ueillcti uz;n!<lcll>ll!n c,cxi-
iênti ommunicinclun : Icleollue in Ic lnunele eli infcriol
ncN2 , elli 2lioaui llic iic vna ci c^clcntioul. f^2 ibi conllilu
tu lini<ic2cc>i i<. spicic l!c niuo lccncn , cûi c<l i26iul per-
ic6lX iHMllinitHril.
Lvltl , leu ^//H?// îcirur ipn Xl^lonomo pur 7).
Vlcc>i!i5^ lcuno6u I.un2li,inicilc6tic>nil oibili? lun^cum
Nclisrica, cû^m 2a 5eplnllic>ncn clcclin^l , quiz viclrlic
lnile I.uu2>ncioiilcc>IIi^ sc clcuaria ^>2ire 2ulirIi an uulei-
lcm. Vn6e n<iliul iose burcu nun H^> le<i!u5cli ltocnz > H:
rucncn .sicui c cnci nc>c!ul2uNiinul sc cauc! Ui2cc,izc!i-
cilui>iesie> , 2c^<^<5> uui clcplimcle vicicmr l.un2n
li2llezuNi2lcz. Lt ni lûiciem ncc!i > vr 2>ioi oc>lctU2ium
N > nenm in I.UN > lcnu5<!cni i2lill 2c<ie 1.UN3, cum nc>n in-
cccl^nc pci Lcli^>nin > sccl per proprium quis<ûe clbllm, <û
lnuci 26 LoiiHm > moû lnclinnc 6 ûKrum.
Lvc:c>l<iz<^lHcc> l.l,nc leHnuIu liur uuaicuinylle 74.
û Lcuineii, rcHiz Hnulil con^n5. iicui cii^m
2v>V5, sc t/^/F^mm <jicilul nûr2 lieomelli 7 s.
i Iineilcc>nl^2n5 : 2b i/b, <ûc> Aum ^ c <?<-<,,
uocl sucl <3lullin2m iiZninc! > <Ic6uilum.
Lv^v5Llice l.iinll^<^ ""^clicitur vcnruz <I)clN5 sub- 7/
lalan , l il cu!!lclIiz 6c>tiuin bluw^m : <ic iilui,
.Vinc, czuoci Icc sl>ll, c flc vulimi vol^luminiilî
V'
,l I. 3 X l <5 Q N
,i<ler. 8li<i: nlur, lu2Iiûl . sc liccu : wen od 6e
/lciionem ,<l ullium cczuiiil licûici numiliili. Imo, sc
,U2n<joqne in issiul uNli nlum conueiciml.l6emcûe inilic
liccu5,suu nem vel6 pleiumquc numiu, nunilcr, zerlui-
lnl2ciem Zinenloue lcoenlinmutioncz, sc toniliu..
lec! i in eooonum , o,uoil llzr incipil,
nonmullmlemf>oiiz6uc. Ocnocvcnio sicuium ieli<zu>c
(!o!umel! /<i. /, f. /. c?< ^/e/mê co/r/^ /<?^ ^
^,,e/9<?/^!^<^. lînc ^1cseuru5, loueuiuz, vcnli mi

nc>l ilIum cilcilNio,nl, primu^ quiciem inclin,n u-
Nium > lecuncluz cl luololgnum : lle cûibul luo loco. lol
ûancloûe lumi pio ipso venlo cnclinili > cui 6jgi.
Lvv?uix cli moiluz qui tn6urin îcnircul
77- <3eomeccii pixcepti, scitûe vl in piriium compoliiionc in
oiciin 6 licûo! opul^ uiillcium > venuN czu cN in
ipliz p,itioul seorssm leluemr i vt cum mcmor opciilcon-
uenicnlisunlIiiiu<iini!H<!l3litu<i!neln , l2litu<iini2clloui-
luîncm. Vicle Viuu. lib. i. c. r. sc lili. . c. ,.
, Ll^c-oxv >(!lce icitul8l;u sc nûli conti Ninc
b ^lilonomizccipilui lip^ pco 6io 5lili, czui pioi^ciiui
lex pl circuli.
, 8x^1,^x^10 2pucl Hltlonomol clc cûiclM <iinitl ellcn
ti!i p!nelum in 2,o6>2ci pHililiul plonimc ,ccc<icnl cl ju
clomicili) ; inquioulslnes:serml pcrin^c c!t ci> plin-
p forec in lu2 It,cî : !io nomine clicilui Îiitu^". luliu
lirmicul , sc lij volunr , f>>2nem mîorem 6il>niicm sc
lorriluinem ooiincle in LliltHiionc, qum in ciomiciliu 5uo.
^Nimilturcnim, inczuir viro iNcnli in legnoluo, sc in
^loli 5 > cum lioczui plane ciiNcnl in <iomo 5ua comf
lelul vilo c,ilienti in<iominlione lu. Vcium ill , mco)u6i-
cio,non l>en licciuiium ûia citcri oaiioul ^ lcmpcl sluz
j>iiin,liet vicin luzclomo > yum l in luoie^no, cum ii
nnirnot, nocutem pllpulolum con5enlu : c oqui
ûl3ielt<i2îum , vnumquemûc in<1omo lulleemcNe.
(^Xlcim?colcmrul, vlIll>i oo5cruuimul , vu!c f>!netm
lti in toro lino, ôcl vei in ceit prle lini, Ncr
mcl iu N^ni n:<jlc -, ouo nm
in meincnnsiNic mzioi f<lliiu<jc> > sc mzior iilurge cofolmi
.czuimin piiclz>!c,, ulline : vnelioi>,l,lleeil , vribi
z>!,n: m,i, n,isc>ue e,!lur > ,cIiclioliou5 v,lilul
fol!l. .t enim lione, ouibuz ^r,b, slisellim ^lou
Msl/^.H>/<i?<,^<<^^. ^. pll>b,le niluncui conuc
l 1- n 8 z 7 I c V . l,
llienl ill^nzrioiiil icorum cltioni5 6uuni , ktiuo-
^^mcxlum 5unt, sc non ma^ni momcnli. îr enim ^!bu-
lnll< i<ic^<!uz i^f. (?ncti lc>niiur Ll!l2lic> louiz, qui
liic ^<!5 iuit scenclei in ctcslione inuni, sc leeuncin,
zuoli Zll^ sllu5 cx3>tionum sc>iciel>nt lcen^cnl > ponil
05 pro alutione aliorum t!anetum ^ f>sout ml;il viebin
lui conuenisecum nmspeHu5. LxemsliîHli : Li cûoin
l,tim2munciicreli<ne suil lcctxlelills l. <^ncti inmeclio
c^riicnci^. ^rielil : icicccnuenienel vi in ly.îicli
sulclei,lriiio!oli5: sc limilicer iilculrit cic lijl t>I,netiis<
nu ipiuium , sc fiolirione lil;nc>lum in picibu clRno-
lum , ;ui relsicielnl li^no 6io scenclenz , lir ueiul
ciN. Vlcurnque/il iI falle ooletuiie lutetuneum nc>n it.
lci nie nc>n mon lin, le6 sc plc>!<,l Zl,iu linoruni
sonem, in Huiû vc>Icnnc Alne vnnmqucmnuc l>!ne>
m c>oti<l!mum !. Iîlur cll,lic lo5 etl in stiere,
liimc vetc>inz;l. >^. I.unie in 1'lll> rxiliiHmum in liti<
lu. 5,tulni in Libl , lc lisellim in^r, i. louilin 0n-
crc,,se6 vt<!iuineitinr. l;. Kl,lti in c),t>ticotnc , t sc<e-
ci,Ii5in r. 17. Venelil in kilcioul^ ^r2oum l>Iciiil il
l. iti!em r7încm tVlescuiij ei2lli<> c<^ in Viiine,6nz>
te vet in t. lj.Kztionem el!linnum lfeit ?rIcm3:uz n
<^</. 57.^6. ^. l?^/^. czu^m no lupl in V. ^//^</e reliei-
mu5. Verum 2HM suIcnsHin > ncc cc>nlemncu6in r>s.c>5ett ^l
NnlnlHlii,ûilIimu5 ,lti<)!c>AU5 in ^r>I,orilmil 2cl teem 62.
cenoium <iirc6ti. Hie enim iiin veilin secunc!. t^</<<
Lx^z^lâ, . ^nic>nomH<tic<- iiuu, e 2pu6 ^s:cc> liû5 8l.

>n cIv,I<ze clnlpicuum , vuiô I'Iei> c Vciiii, czu
u teuer lestel lint ^ ninilolninuz rzmen sei luni contpicu.
sc inuicem nîopinczum , t nl,t elim v. 'lnom in z>.
z8. Icl. ()ut,uleln scpicm <iiniul, en tamcn lei tn-
tum ilnt. 0>fo in î,ii ?t,nom. vul"i ifellum l>
ll : <Icenimnit.
/><^< ^^,/<<, ,<> c, /, i^4 ;
Kl i)
184 i-LXicon
' Lc Oui. b. 4. I^No.

//<</ ^/>/^ ê/ ^c<v s</e^ ,
^1 non lcmclc i faum eiiNim2N<iuin c , nec c tntn

îil 2 poccHlum iouliz mucu2i2?luncnomcu^2 PIciaioulin-
ûo^lcfiicm soioiibul lilizbu l>2nli c ?le!oni5 nvmpn^.
eûe cnim lznienlilUmil iil ^Nionomil 22 nomin2ec-
nc quiou . liue fibulil > 6ue 2un<ic , numcro llel cor
lespon<ienic ill25 inîîl2ieni> lcc! vei cliccn<ium eil illa lc
^>m mnino elle im sc plurez, vimo6 ci dilili Iûncio
ll^crco zûe! omnelinconfcllocl^. 5c I2mcncommunilnu-
luci,lur,quii lcplim2 ciilior elt^ sc oolcuriol>2cqul: ,clco no
miium <i ncz;Ii2iur : Û2mqu2m non lelunl ûi llinr I2N
aci2 lt^cil ccmvoliou3 conlîcuiln licii^c pol^moum occul
ri^ vl vierc cli zsucl 8.icciolum in luo Îmêlio, nccnon
?cuiuln in Vnoloîo , sc noz <iiccmu5 in V. l>^êl.
z. lilc^^ , <ii2 2<ûi!?u5 I^v^la lll in cxlo 2>1
^nlîum clec!i<i2N8> lumpio nomine ab l^v6i2 l.clnc7, cui
c5c> vnocipilc, tlia ism M2ioli imi>ecuclclesccb2ni. Liu
<>Zni^l2 vi^c luo loco in V. 5/^n<.
8. Lxl^rsiKv lliccrni , lijlûc 2u<iil!ici!!c cximcnl1u5
mense l.un3li 6 noc , vc anuul 5o!i cum Iîniri conZruar,
ic<Ic2niûe Iun2iione5 , vlcinr priz. (Û2n3oq>li<lem > cun
nnlil vn^cuiînll Hnni lo!2libiiz reincicil nnuz Iun2ii
cum lolaril i czmcn vc I.una !loi2 vna > c lemillc puccîn
ninc Kr, vt innnil7<f. ipl2 2niici^rr z>einol25 lci > 2i in2nnil
zil. sc sei mcnliou uiiciper vnum incr^rum iicm , vi iKui
ellin VV./^nnu êionicu5, Lc c2lllc>pic2 pciious. Mc cil;
iics lemnei cum concurlii Lâtr cum luieo nuinern^. cx>-
mcn6ucli2 mens- lunni zo. iiclum^ 26 noc vl nioo coll^
zn<lr loliri oeiioilc^ sc ol<lo Lnîrarum, sc uiei numeii
cuirentium 26 l.un<r caccm in^2^Hn<1m minime z,crueri2-
lur. Lt liic <lieleiclimu5<iiitu5 cll. <ûomo<!c ulem com-
z>cns,ri ôNic iNcexcelluz ; ir2 vrscmoes!uniione2<! 2lnu5-
lim fz>oncle2nt cum rccurlu lo : Vi<ic 2iiH In. I.uci<!uli
lamoineun, in Lîiome Lmenlioni <^2ltn<iiij sio^c: li-
ncm.
84. L,>l,xiio. Vi6e in V.^l,,,.
j. Lxi.^ (îici , I.2ne ult!oici nost. Vltqu ( vi
telkiui Vil2 ) cum iici^ Kl<xKloi , lo! viêliiei, l.ll>
X'i'nrxlzi'irvKl. f
^ sc zll soriuni oei luurn nlui2lern incellurn , li^n in
uc>el2Nl>n6icc nzriuirari. > lln5eunc in ^liu luotcûcn.
îuri,2iul ; sc pcc>c!ec2rln , nnc el^ icriia Hu,c>ue rrnce li^no

ium ,qu2tumcic>ilunmm2nii<ûi plineri z>c> ui6icm iiltii-
bucbinl svnclclc cliciiur l,iimH i2cic5 ^rieliz > lccunc!, scicl
l'.uli 3cc, ) se eriitn r>rc> persona > seu Iôiiucline lil.nec.rum,
luminari, > cûzli clr clornoium ipsorum oc! clomc, iNorum:
zui cuinlnuniicr voc:ur ^!mu^2 : cûa 6e rc 12115 in Iucc>
kl,c cl><!iumeN2!>2llc>U!c>ull>c!u5in c:!<>> ciuocl nuzcom- l,.

lnuniier I,^r2M > Vuliurem (^clcnlem, liclicAi.m nomina-
niul, Vicle p2uIcinkcli5.
lîl.iîi7^5 2su<! Hlrronc>mc> eli cnucnicnli2 sc pro z.
z>oriic> cluorum clerurn intcr se , vncle conrianunr , uirnll.m
nescio czuam > tum er se mucuc. cum soiitlimm erl>2 suli
jctiuinin Huc><i,uni>l,icl:scicim inferior iiillic.Ilci'.n^l po-
renriim r>cr lnovorcionilem luminum c!ilt2nl!2m , 2c lucil in
enlioncm > ciu per iccellum , 2ur rocelsum liclerum inui-
cem< vcl eciarn 26 muncli c.rclin li.l. korro, ûonizm c!u-
f>!molU5, ccluzilc, resliecIullicicium eN > 2!ierin Xocliico
iucm pronriomoiu succclUuc'.couicunt inceclcncio 2 rmc-
cleniiou 2c! conlecsuenii. <>Zn2 i Ircr circa munclurn > cûc
moiu r2niu5 inieîo clie ro12nlur.I1 Oriente in Qcciclcnlcm,
per^lecliurn , sc imum cze > c.onscqunlcir^ vi 6uplci eli2M
inuz f2rnil,2iil2lun, cc,nciî2lur > czu.z liclera couiranini ser
cluscem moum uucrn i>2l>cnr, sc in ôcliico.c in muno.
t)uocl s.ne ?io!ernul >r>l non ooscurc innuauir. i'iinin in
larcliosui l)u2c!iil?ili c inouien5. O // .5) ^,4
(F? Lcce cûomoclo l'colemaiuz cluplci ^cnuz conriz>ui2iio-

nurn 0,1,2 conil2eie poliuni iilincio:. ?l;nc,scii> Lc inier sc,
liaceltinôcliaco, sc cir munciuln : lcl eiiam clliuz clr>Ii-
c2l , ^/m<fe/?e ^>i. <s. ^. ^ in n:c vcioi. /te//^//^ )<, </e
</)>e<?,^/ />/<<<, < eit2lic2iurn scilicci) />^,^ , i,,
< 1. 15 X I c 0 n
^< ^sl^^f ^^. Dli iilul bi5ûol>u samiliziit.
tumêneribul, il2tim clucet , czuinuz mc6i conliû pos
iini plinct , <zuue <>nt N2lum cnLulionum lirrclcnti
^ <iu ineni5 N2u<>t l5ei>1eru5 ei llmonici cnorc>2luln con-
sonnci)5, tiui cm linioc , vnilon2> lciliminc>r tcrii
luiiol czuzil , czuinl2, sex minor, lei miiol, scoû
f vtereiiriclrincnc>i62lublenl2, zu in iiil mum <ii-
<l2n:il5 cc>nlun2nti2iii N2bcc > conleûentcr > tc,t eti^m tlnr
ncccllc eil, miliitum ^leleniig: zu nc>llunl conr-
t>e <l inuicem lic in 2 , c 6eccrmin2t2 clillinci,
neinr Oou)un<Hil , 5lili . (^mnii5 , ()u2^r2luz > 'liinu
lelqulHualiiuz, Liczuintilil sc Or>r,ol>ric>. Li czc>nim r-
6>j licierum czuic>2m l'unt 2 ccnrr l>6eril rrc>c!u<!ti vlczu 2<!
cl,c<iiic>nem > zu elc <2metl2li5 , profc eicec cc>ll-
junionc, sl cf<r,c>litic>ne. mnez illi rIii cum ninc incle
<I6u i>lc>ijcinlur , sc 2 6eillil , sc 2 iiniNli! , iupllccz
lunr, 2c r>lt>inc!e vn cum illl5 6uc>l,uz>u2luc>i6ecim ene
Kmililiitimm inueuicncur : czuibu 6 <ûnemr cli^mu-
z>Ici scmiquHclralu, 2>i 6eiiz, 8c alcci 2 liniliii , zu
cm f>rnc!rr l2lionem qu^li > in mc>ibl5 nibei vim >u
<3icnl1i 6e iuru72 crili . vieo l2!f>iz c>ulcru2ui , sc reltHlur
iam ^r^cl.c!e<iier,uz:llticil>vticûe selclecim omnin^runr
sc cl,nlliruent liurm lei<!cclm l2iclum : <je yu2lcimc> elc in
Oenlilociuic l>rccc>l". >c>. .
^. Pia:le2 2cl5unl Nlilci , lcu vr 2) vcc2ni c>iIle!! tm
f>r,M2i!j > quim 5ecunc!2lij, 12m in Xaizco, qu2,n in Klun;
uui cm lit sr^ccic ,u2^2m f2mili2iir2ti5 lelulmn c czui-
lilt2!fi>2 . 2c trc>jn!e p2li 2sl5orum zioicnii , conucnientci r-
<IucunlUl2niun<!riancm , lizuicm iini ciufllemllecli-
l>2l!onil, 2Ut ncmisr>l,ti) > 2lczui2cl c>^pc>liiionm l> cliueil?.
5c6c!i-c le vie'lilum in <Ilclti ?ni!c>5cr>ui2 /, ,. ^. ^.
nolczue fuli5 2emu in V. /><//e/.
s l^vulîvl, venM5 vnnl'l qu2iuc>i(l2lc!in2lil>uz lpil2Nl b
c>clu zcc>uino6tiIi,l!ilc<!le lir!r>sicul sublol2no > licîcû5 2
fzucnc!, zucxl cunil f2uc2l> vcl rc>li5 2 tc>uenclc>, qucxi
lmni2 ll>uc2l : ymf>r>e<,iiilnr,csieû262m c2!oriz, c numiî
ce,lcun<Hi5 2N!M2nli!,ul c)r<f!0!lunu5 , 2c s2>uc2lil. Vncie sc
I'Iiniu5 cum <?^/</e 7H î>// nc>min2t ^ />/>/<
^-o/>^ i<^?< ^/,^, > </,<,^<, ^,- , A ^"
e^m/>i/ </<7/7^ <sêtt</ sc 2lit>i < ?o 2nie cq U25 >n I.u-
llt2n>2cc>ncif>ele leN,tui. Uin: jure 2 ercl5^cr>n)>lu5<!ici-
ll,r,I>oc l:lt vit,M2ffcul. 5pis2l l>c>iillimm in Il2ii2ilt2lil
lcmj> leniHlmc r>clt i^lctilliem , 2un lteuilm m
xiln^m cum non miilvii colporum sH!ul,iil,le. l^êm 'ei
niuc, sc o!uui5 êner , 6c czu2Nl!oc>ectims!:z?cniin!5 l!u-
bul miliH couculic.cclrc>iil,us<zueuuinolum incrit commo-
liciucm.
li^x l.uûl,!xNiênul,z:c. in1,liuli5pell!ci H<ie> 8.

/s. ticlu in cIc 2<l 2ulir,Iem r>Igem sul, ^cniiurc, conlrNl
Nclli leu i>. vt ,u!i I>lc>!emu, , leu ic>. vt obleruHsse rcliurur
Xcnleiu > sc LHierul.nmnil'uz feleê n,tululni, sc i,i>lm
^<2lii5 , cÛlum f>licipu^n in f>c>lrefic>il pc!?>tlii in-
enitliin. Lin ncrclcc>ll<,scmpei infnult lunr , ,c mala-
tum vxinci > ccr in nolcio ncmisplmio nonc>linlur , nil
nmiupo<i:inclllemole6iz<lni<lli , illquc llHl2<l mc>-
Hicum mpu, s: z,2lm lupi2norill,nmcll,>!,nrul. Oriun-
lui enim Komi cum r. .sc li,. lainzlij, cci<iunlczuccm
l. 7. sc f. Vllini.
kl^îx, lin, luntc^ni lcrinm lpeciem llunl>c>!i2li2 ?
tunt l.co > sc vIiiinH sl5Hittii^ , cûil,, nnumeti pnllunc
sc lv6elelti Xc1i3culn, vi l.upu. <enuru > scc. (Huiliu
n,n r, re nc,c nc>mcn in<1ilum , <eu poliu achcH seirum
flini!^ <zuii6e!it nesci<,qu!!Iizn3l>ent2ill!,<: : de
li>>5 illil s'rzelunt in nominum êniluii 2c feli> e<ii, 2uc
tenm ntUlim incrunl ', pl!cllim ll lumin^ria in is><>
tec>ciinluc, sc in circlinioul 6uc> nlc6ci , vc noi^r I'co!emiu5
^. /. ^. ^.
s5xi^l5, pucl XNlcncml>c!icitur plane, cm2n<1c, sueiic 12.
in loco , voi nu!lm cum selicûi imililirem !,l,cl : <ûl><l
anidem Mnimumellcleliimennim , ic fl>li<Ilmc3lten6ilui in
^,un, , c^ ^roincle in ea cluc>r>elllui >ere<iiz , cuclu v-
u,sec.
ri
kicxz, nu6 Liliônio nuncur>lur Opnen , conllcl- >^>
li> inlrnmenll> pro^c Lciolcm , aucxl vncHûIum lûl nc<
iclem sct 2c luccenl'uz. ^
kivicvl.^ l./r, , Vulmrcgclcnz, 6ce, iiciiur lillu in cilc z.,
26 boiealem sl^^mfei vclii!il !i,Ii:,conN,nlHrn!c! ?!<,-
lemium Kcil nrummnd 6cm , <zuc>t vi<je!ifei cliold,
lunc in I.vl2, scu5Îieiin <icciicl,c,tc!o. ^1 vel Keplerus in
ec>cc>nlic!etlleI!H5>l, sc Liieruz Hiiliuc ,; czu?: nmnezllint 6
nM7 Vcneri>sc ^crcutij. Inier nl onciîi, elr ac i>rl,-
z,lic> nomine, ziucl /Vricic ,f>r>c!!^luc ^<x<. ^<//,^,c H'-
e^, scu Fê, iisum omnium s elceplc, liii, ) mim, , Hl
luiencilliu . clillen nunc i^î, li. (^licolni cum 6ccl.
188 LEXICON
natione bore*Ii > grad. 35. qui fit > vt jam modo fie verticalis
Sicilix quod maxime aduerrendum. fia partiliccr in fecunda
domo > .-.ut cum Ionc> Venere > & parte fortuna: reperta im-
menfas diuitias pollicetur ,ficut etiam in medio caeli magnam
fortunamin honoribus > arque in opificio. Vide amplius eius
decreta in horofeopo fub V. Lyra.
h,v R ex Euclide lib. 1. d. 14. defintur efle quanti tas, qua;
fubaliquO) vel aliquibus cerminis clauditur. Quantitas cnim
fccundm variam extremorum pofitionem > variam etiam di-
citut figuram fubire > etfi alioqui in feipfa inuariata re ma :
vnde inrclligitor aduenire quantitati jam in fuo genere "con-
ftitutx> quoniam illam modificatifacitque vt extenfio partium
quam alias ex fe habet quantitas > feruet aliquem rdinem in
partibus rite difpofitis > vnde fe habet per roodum qualitatis
afficiens illas, ac fuperficiei cerminum dicens. Hinc figura
angularis , lateralis) rectilnea curuilinea > triangularis , qua-
drangularis > folida plana &c. de quibus fuo loco.
frGvR. J/iperimetrj ipv Gemetras funt dear > vel plu
ies figurx ! quxsd inuicem com parata: permetros > idefteir-
cumfcren tas habent xquales. Deriuatur cnim hoc vocabulum
.Grxco i/es quod eil quale ; fen quod eft arcum & Metros
Juod eft Men/ : quafi figura: xqualium circundantium men-
urarum Hinc figurx omnes > qux xquales ambitus continent
Ifopcrimetrx funt. Ve quadratum fcx pedes habensin ambitu >
dicitur Ifoperimentum triangulo fiue reftiiiiieo> fiue curuili-
neo> fiue mixta, qyod pariter fcx pedes habeatin circuitu:
itaut quatuor lincx quadrati ambitum conftituentcs , fi in
vnam candemque lineam aptentur 1 inueniantur xquales
tribus rctis liueis trianguli , aut lateribus omnibus cuiuf-
cumque figurx in reftum quoque & continuum pofitis. Plura
qui volet > confulat Clauium in Eudidcm > qui cafdcm deli
nearas exhibet oculisconfpiciendas.
FicvR jexdectm laterum , eft complexas omnium flfpc-
uum ) feu ladioium > quosabvnopunftoinquoeft fignifica-
torin principio motus, acquirere poteftidum per fuam realem
viam incedir, quoufque totumeirculum complcat , atque ad
cundem locum ladicalcm redeat > in quo erat ab initio motus,
bius potiEmum mentionetn facit Prolemxus fiue quicumq
alius fit au&or Ccntiloquij in Ver'mdo. monens i in morbis
dijudicandis confiJcrandam elle Lunx peragrationem in
figura fexdeeim latcrum i & prout ca ibi ben vcl male
fuerit afr'eda , prxcipit . bene , vel male de morbo pro-
pronuntiandum. Et fanindc exorticritici dies, decrctorijque:
ijcut ctiain indicatiui, quos fcduloobfciuant ex Hippotr.tis
M ATHEMATICVM. ,
ptxceptis Medici peritiores > Luna* uidclicct peragratione
ad loca qux aliquam habcant confgurarioncm cum loco radi
cal! ,in quo erat initio morbi.Igiturm fexdeeim pofitus habere
potcl L ua ad locum fuum radicalem i prout totidern funt ge
nera familiaritatum , qux contraherc poll um ad inuicem fide-
rai & non ita pridem detexit Keplerus i atquccx modulis har
monios confirmaait. funt fextilis per dilbntiam . gra-
duum i feu fextx partis circuli. Simiquadrats per dilbntiam
4j. graduum fc per ocbuam partem circuli. Quintiiis per
quintam partem > & dilbntiam gr. 7. Quadrarus per inte
grum quadrantero 90. graduum. Trinum per tertiam partem 1
&gr. 12.0. Scfquiquadrarus per dilbntiam trium ex 00 parti-
bus, hoeeit pergr. 45. Biquintilis> per dilbntiam duarum
ex quinqu partibus 1 hoc eil per gr. 140. ac tandem oppofitio >
qux eirdilbntia fcmicirculi 1 8c gr. 180. qux vice verla herum,
dextrorfum numerata 1 & loco oppoltionis > fi addatur reditus
Luriac ad locum fuum radicalem , profefto inueoientur omnin
fexdeeim , qux conftitiiunt figuram hanc fexdeeim laterum
cuius peragrationem obferuandam in Luna prxcipit ccntilo-
quij Au&or ad morborum Judicium proferendum. Torro ex
his afpeftibus >alij boni funt> alij mali. Mali , femiquadrati
quadrari , fcfquiquadrati > & oppofitio iicut etiam reditus > fed
conjundio cum loco fuo radicali. In bonis > benignis atpe-
ibus moibi nen aeeipiunt incrementum i immo potius natura
vires ad pcHandum : in malis contra morbus reuiuifeit
& aduerfus naturara , ijfdem fere armis > quibus prius cam
oppugnauerat> viribus audtus infurgit. Inde conflius >& pu
gno, vndc judicium pender , atque fentenria > quam Grrci
crilim appellant. Hinc dies critici 1 atque indicatiui onines in-
faulli , quibus Luna ad fuos hoftilcs radios peruenit. F.t fi qui
dam natura ob prxcedcntes radios ad fuum locum benignos
inueniatur i ta uiribus roborata > vt in die critico fulrincre partit
infultum -, pugna i & crifis ira bonum cedet > Un minus > ptxua-
lcbit morbus > ipfaque proltcrnetur.Quoniam autem femiqua
drati 1 & fefquiqua.lrati imperfefti radij funt Se pcrfcclotum
prodromi, ( (um cnim quadrati > S oppofitionis panicipatio > J
ideo vera criis accidit in quadratis > oppnitione, c reditu
Lunx ad locum fuum radicalem : diefque illi , in quibus acci-
dit> dicuntur abfolute critici > & jndicatiui ; ij vet in quibus
Luna peruenit ad fuos femiquadratos > & fcfquiquadratos , di-
cunrur tantuin indicatiui > coquia funt veluri indicium pugnx
(xitico die fucurx Ideo red monee cenriloquij auftor in
ruorbis, infpicieudos elle, nedum ciiicos dies , led & e-
quas Lunx peragrationes ia figura fexdeeim laterum > quo
loo LEXICON
niam ez aliorum afpeuum ratioue collegi pored , qtunrz
fintnarurx vires i quanrxetiam morbi > vnde judicium pto-
ferri pofir. quit tandem fuccumbcre > quis przualeredebcat:
Ex quibut babes male pronunciarte Gallucium in theatro mun-
di & remporis > nec-non Henricum Allediam in fu Encielo
fiedia i figuram hanc diuidendam eTe in fexdecim latera xqua-
a : non enim in xqualibus fputijs > fed in configurations con-
fiftitbzc vis) vt ipfimet notant.
Finis , fcui Termini apud Aftronomos funteerti quidam li
mites i Sc partes fignorum Zodiaci > in quibus pianetz ra
cione habitudinisad las domos habent certam prxrogatiuam
ac dignitatem qua: vna eil ex quinqu effentialibus. Alij
font apud ^gyptios alij apud Ptobcmcum: fed magis proban-
tur qui apud jgyptios atque coram diilributionis conue-
nientiifimam rationem affert. Titus in cxlefli Philofophia.
Porto tabulam terminorum > tarn fecunduin ./tgyptios > quam
fccu.idum Ptolomium hic non exferibo quoniam capaflim
obuia eirapudomnesferiptorcs.
Finitor apud Latinosauditquod Grxci hqrizontem ap
pellant : Circulum nempe maximum in fphera dirimentem fu-
perius hxmifphxriumab inferiore > indc dictum > quod vifum
finiat : Comprxhenditenimquidquidfupraterram vifibile eil
itaut qux fidera ad finitorem Orientalem perringunti dicantur
oriri,qux ver Occidcntalem rencntioccidere. Duplex eil alter
rationalisi fed naturalis alter fenlbitis : Primus diuidit fphz-
ram fe totum cxlum in duas partes xquales > vt proinde ft
coneipiatur aliqua iuperficies cum terminant i ca tranfirede-
beat per centrum terrz : fecundus cd circulus coneeptusad
terrx fuperficiem eleuatusi itaut cum ea vnam planitiemef-
formarc coneipiatur comprehendatque totum id > quod re-
motis omnibus impedimentis > oculorum acics circumdufta
confpicere poteft. Sed de hac re vide Fufius in Veibo Horttn.
Abalijsdicituretiara Finiens.
Firmamintvm dicitur commtmitcr octauus otbis , &cz-
lum fkllamm, in quo ftellzomnesinerrantcs fix* funt , at
que in vatios A (lerifraos tributx. Nouera haufit ab , quod
(it quafi firmamentnmac vallum vel fan quia in fidera
firmiter fem per adhxrent nec loeum permutant in eo ficut
candem ob caufam ipfxellz fxx dit un tur, vt mox infii.
Ali) inter quos Blancanus , illud cxiftiraant dictum ab firmita-
to feu Comitate quaprzditum cfTc credunt : fie enim inquic
Blancanus lit. if. *.. de mundi fabiica- St qmapim ctiidu-*
rttic acjirmitntc frtuitt* eft prvcuUuLio erit firmamenlum : Vi-
demus emm/leitas in eo ,uyt id . >mtt*s > omnti
MATHEM ATICVM. i9t
pmul fufrmuueltfelos ordinate acffriti moueri , tftftrinde
fi corfori fyhanco affix* ira* cum to rcutiturentur <ju;U euident
fignum eftjirmitam illfut caufa pmul cur -vocatumfitfirma-
. CxKiam ea fufficiens ratio non cil illud folidum
aftruendi, quandoquidem vt cacli inferiorcsi vt ar ipfein
omnium fenfu fluidus ordinate mouetur, rapiendo fecum co
metas in gcnitos afquc quod in iftis aliquem motum
proprium deprehendanius, qui proindc fixi loco > -vbi primm
apparent credendi funt , non minus > quam ftcllzin oebuo or
be i ira & firmamentum tcnuiinz fubftantiz,j& fumm flui-
dum concipere polTumus, & ipium ordinate rotan etiainfi
ftcllx in fixz nullomodo loco dimoueantur. eque huic rei
Sacrt paginz aducrfintur cum przfertim Iob.iS.czlosfolidif-
fimosaflctuntquafi acre fundatos. Nam ( Ttben habet Pineda
in cum locum) prxtcrquam ibi Termo eft de aeris regione > vc
patet cx contextu literz > acalioqui .riorum nomine fxpaera
nuneupantur > non modo in facris codieibus > fed ctiam apud
p; ophanos fcriptoresiquam quidemfatisconftatefle fluxum 6c
vagum -, fed ideo folidiiTitnus diebs eft> quad acre fundatus,
vt commendetur Crcatoris potentia atque lapientia > quod non.
minus conftansjpeipetuaquefitrcsfiuxa aclabilis> quam ii
folidiilimo exzrcfuiaciTcr , quare cum per cxtenfionem fo-
leant resnimium extenuar i > Sc difrumpi, tarnen diuina poten
tia extenuando , & deducendo res potius confirmt & confoli-
dat. Qui bene zri f'ufili comparatur : ficut enimzs fufilc con-
ftantiain habet > & firmitatem i ita aer quamuis fluidus > & U-
bilis > at conftans & perpetuus eft. Hare ingenise Sineda.
Quod item de firmamento vniuerfaque czlotum fubftantia
dicendum cft. Bt fan rationi oprime congtuit > vt quz magis
aterra ditant tenuioris fublbntix fint> vt videmus in ipo
acre qui femper puiion ac lubtilior cft ia editioribus locis i &fi
czteri czli inferiores flutdi aferantur > nefcio qui folumfii-
mamentum folidum aftrui poffit > prxferrim cum id repugnare
videatur rationi motus i 1 l cztcriscxlis inferioribus im
pie fli primo mobili , quo fit. vt qui propiores funt > majori
mpetu rapiantur> qui remotiorej, minori > atque aliquate-
ns femper refiftant ,S coima uitanturi rcgulari tamen atque
ordinatiflima irregularitate. Prxterqiiam non defunt qui cre
dent regionem omnem Archercam aliud plane non efle, quam
tcnuiiimum aera ciufdem prorfus fubftantiz i fpcciei ,
jfte quem nos rcfpiiamus, licet longe defecariorem purio-
iem;proindcqueacrcfn nofttum cum illo vnum quid ciTeiquod
nomine cxpanll venit , ac fecanda diecreatum fub nomine fir-
mamenti. Et ita fentiuu: Aretiui inUbmde Qtncraitene, ac
toi LEXICON
Francifcus Rcfta de Metear'u. Sed qnidquid fit de hoc i nullt
dubium . quin fubrtantia irtius oibis ptetiofiflima fit , infini
tum prop (patium fu Crafitic continent mirabilis effics-
cia: erga ifthxc inferiora i cuius beneficio , & fingulari vittute
viuentibus omnibus vegetatiuam infund poteniiam anriqui
rhilofophi a:ftimarunt i vt tertis c(t Argolus cap. . de dietut
Critkis. Porrquanta ficcxli iftius Craihcies , nonadhuc om-
juino conftat apud Artronomos : Communior tamen fententii
fcrt apud Blancanum ciusgyrum continerc femidiametros tcl-
luiis 880 hoc eft milliaiia 311.4 1 2.000 alij aliter opinantur.
Quoad eius morum is lentiffimus cil > im veris rapidi/fi-
mus i & fer exaequat ipfum primum mobile ab Oriente in
Occidcntcm tendensmotu vniucrfitatis raptus abeodem primo
mobili : ade vt plan infenfibilis fit ea contranitentia , fc
qum vulgo vocantmotum ptoprium ab Occidente in Orien
tera > proptcic antiqui Artronomi illam difccrncrcnon va-
lentes, idipi'um piimum mobile appellabant. Porte proceTu
temporis obfcruatum- fuit ipfum fingulis centenis annis clon-
gati partibus primi mobilis > fub quibus ante erat gtadum
vnom&i. minuta : fiueha:ccIongatio , vt modo innui pro
cedat ex hoc quod refirtat aliquantulum motui primi mobilis
fiue quod habeat proprium motum ab Occidente in Oticntcm.
fuper polos eclptica? > quoi ad rem de qua nunc agimus nihil
refere. Cert huius diucifiratis primus obfcruator fuit Hippar-
cusiquem portea fequuti funt Prolcma:us> Albatcgnius, Al-
phonfus Hifpanix rex > Copernicus > ac tandem Tycho Brahe
huius deuixtionis diligentifinus inucftigator , qui proprerc
repctitis calculis > atque obfetuationibus compertum habuic
octauam fpha:ram fingulis annis recedcre primo mobili > feu
ferri ab Occidente in Orientcm fccundm fucceffionem fi-
gnotum 51. fecundis minutis , ita vt fpatium annorum 49000.
leqniratur , vt totum Zodiacum perficiat & redeat fub eodem.
puncto primi mobilis in quo erat cum prinim Vniuerfum hoc
conditum fuit. Qua ratione , vt uos obferuauimus in V. j4nnus
m ::!< y nonnulli opinantur taatumdem temporis fpatium.
Summum Deum durationi ficuli hnius conftituiile poil quod
iinmincat vltima dies Sc finis mundi.
Fixa Signa in Zodiac^ funt in vnoquoque quadrantecon-
ilitucntc fingula anni tmpora > figna mediantia & veluti
fixa jcoqnia in ijs potiffimum relucct qualitas > & complexio
illius temporis > cum alias fiue in prxccdcntibus > fiue in i'ubfe-
quentibusflaxerit & in illis quidem ineipiat , & augcfcat. in,
ilHs vero deficiat, 8c fiar quodammodo fequciui communis.
IdcircohC communia > illa mobilia 1 media vare fixa dicun-
tur.
MATHEMATIC VM.
tur. Ea autem-Tunr Taurus > in quo dum loi reperl tu r, prar-
ualecVer: Leo in quo ftas : Scorpio i in quo Autumnus:
8c Aquarius, in quo przualer Hycms > & frigus maximum.
In Afirologicis plurimi flunt figna fita in zdiicijs , in
borum planraiionc > atquein rerum ftabilirate fignificanda.
Qua dc re vide qua: partim habenc feriptorcs in Ifugog. de
prxceptis feruandis in Agricultura , zdifcationc , arque m
Medicina. -
Ht * Stell* dicuntur omnia czli laminai quz in jEthere
tnicare videmus prxter planeras 4 idque ad difFeientiam
corumdem planetarum > qui cum Temper hacillacdifcurranti
non eundem ordincm atque habirudinem ad inuicem Tcr-
uant , erronum nomen forriti Tint l illa; ver > quia non
a' i um mocum habent quam firmamenti> in quo nun*
quam permurant > femper cumdem ordinein feruant, eamdem
diftantiam < eamdem figuram ( Temper enim Pallilitium
ctempli gratia , et dimetro oppofitum eft cordi Scorpio-
nis, Arfturus Lucida la neis auftralis > & vltima in Cauda
VrTz inajoris Temper in linea refta effe conTpiciuntur Irem
Arcturus > Sc duo canes i pes Tinifter Orionis, Cauda Leonis
& CanisSvriusin cadeoi linea : J pica Virginisi Arcturus,
& Cauda Leonis in triangulo IToTceles > baTi fufta in A ruro >
& cauda i ngulo vei in Tpica> fcc. ) ideo inquam omnes in
vno cxlo Temper immobiliter confidentes iure fits: didrz
arftimatxque Tunt> mouerique rantutn per accidcnscum ipfo
rxlo deferente. An autem ex digniores (Int errantibus , ac vir- *
tute Tuperiores) magna eft inter Philofophos, AftronomoT.
que diflenrio , vt prz exteris adueitit Clius Rhodiginus
b. i. c*f. y. Certeobloci eminentiam > ob lucs intentio-
nem > quippe Tcintillant i quod planetx nonfaciunt vndefic
quandam infiram primigeniam lucem Sole non mutuatam
babere cenfendx Timt > ob corporis magnitudinem > qua err
ticas omnes eteepto Sole longe exuperant ob muhitudinem,
SiuerTitatcm > virtutit colleftionem , aliaTque circunftaiirias
magnam enScaciam in inferiora iirhxc habere dt beut i prz-
ftantiorem vriqucquam ipfi planetx. Quod Sc Albumafaran-
tiquiflmus teftatum rcliquitin Tuo introdu&orioin hase ver- ^'
ba. Stell* fixa dunt den* grandi* , fcf ex paupertarr /
ad fubltmitatem earn , <uam faciuut [eftcm fUn*tt. Ne-
que Prolomzus ipTe contradicit in fuo centiloquio propof.
24. vbi jflelU fix* ,ait irratimabiles atque admrrabilei felicitates
affermit , auas ramea fler*mque catamitanbiu mfignmnt , nifi
2 flantt* adfelicitatem cenuemmt. Cuius ici varias ratione
N
1,4 LEXICON"
congerunt Auores. Mihi ca magis arridet quod cam fmt
long terra remorse > Temper pto regionum qualitate ab
ijfdemhorizonrispartibusoriantur & occidanti fempereun-
dem arcum circ tellurem faciant > nec fer diutis quam ipfae
partes primi mobilis lupia ten am morentur ; idcirco carura
influxus magni quidem funt > fed extraordinarij , & repenti i ,
proindeque cgent planetarumfulcimento quorum luce quad
vehculo > au; canali eorum luz ad nos deriuetur. C.vterum
cas Atronomi antiquiores diuiferunt in plures chiles cum ra-
tione natura: planctarum cumquibus participant, tum ratione
apparentismagnitudinis earumdiametri > quaemaior invna
quam in alia Temper confpicitur > exil limantes omnes eTe con-
titutas S afizas in eadetn fuperficie firmamenti, eadem-
que tellure ditantia : quod tarnen alij juniores non faeil
admittunt , diueriis congruentijs moti , fed potius credunt non
omnes in eadem caeli ditantia Iii matas elle , fed aliquas mi-
gisialiquas minus intra craflitiem vaitilfimi illius expand
czliinquam easdeferentisimmerfas. Idque c facilius ail'u-
munt > quod iftud Tychonc>cxteiiiquc qui polt ipfum vene
rum altruuur fiuidum. lndequceflc , cur alias alijs majores ,
minorefue apparent. Quod& inijs quae in eodem ordine ma-
gnitudinis funt (affignant quippe fex tandum magnitudinis or-
dinesi ) obferuare licebit. Canis enim iirius caeteris omnibus
grandior apparcr , mox Lucida Lyrx ; inde Arflurus &c.
jtaut non omnes eiufdem prorfus diametri fuit > apparentis
fed ideo aliqua grandior > quia propior ideo exilior > quia re-
motior. Non negauerin tarnen id non vni diftanriactribuen-
dum elle fed adhuc & rcalicarummagnitudini > deque alias
( reuer alijs maiores ac maiores : ade vt non defint qui
aflerant cancm maiotem fe ftcllam in eius ore confiftentem
dictam Arabibus sfihator ipfum folem magnitudine fuperarci
fed quia long fupr ipfum in infinira prope diitantiaconlti tu-
sus fit > ideo nobis apparet corpore minor >& exilior. Quod
perfpicuum eft in Marte i Ioue> Saturno ad Vencrcm com
parais imoin vnoeodemque Marte conlitto in Apog.ro
aut in Pcrigeno.
Obferuauit antiquitas tantnmtoii. ftellasconfpicuas in to-
toambitufirmamenti > quas in 40. Aitcrifmos, feu Imagines
natura earum > nomine & forma fine cx fabulis > fiue ex hiito-
lijs ijt indita , complicarunt. Veruntamen noftroaeuo Tclcfco.
pij opc plurcs aliae prone infinita: quas pris fine inftrumen-
tisnofter oculus aflequi minime poterat detccbc funt: pn-
fcrtiminvialatea, quam nil aliud cfle conftat quam conge
MATHEM ATICVM.
Hum minutarum ftelljrum. Et in Pleiadibus quidem vbi nos
non nifi fex rantum Hellas vix videmus. Galilzusin fuo nuncio
iide ico intra fpacium 8 j. minutotum quinquaginta plus Aellas
in vnumcoIligaras>fe vidifle teAatut. Qmittoquae de Orione
dicit, de Vrfa > de fcrpcntatio> qua: plane videntur incredibi-
lia > ni fciptura ipfa fuo teftimonio id firmatet > Aellas omnes
innumerabiles alhucns, Gen. . M*ltiflic*be Jemen tuumcut
ft; cMj , fie r artn.im mart. > qus yrs. multituime -
ri non fott , Sc alibi i elUi ,ftet. Qua de re Tide i p-
fum Galila:um in citato nuncio Sidcrco>Pctauium> in fuo Yra-
nologio > & Baierum in Vranomettia.
occafionc nop alienum ab inftituto meo crediderim
elTc > fi Sc hic methodum ttadam > quo pacto ( la- fixa? fereno
caelodignofci poffint & fuis qui-que nominibus difignari >
quia Sc id lectoribus non iniueundum etit > & inter ea q ma
xime AAronomumcommendant > atque ipfum populo ineru
ditotum plaufibilem faciunti eft Aellas quafcunquequouis
populo indice deignatas proprio cuique nomine compelate:
qnod pet Globum AAronomicum facil aflequemur. Accipe
igitut gradum Zodiaci > quem Sol perambulat tempore >
quo Aellas obferuare volueris > eumque vefpere tantum infr
horizontem deprime quantum fufficit ad ftellas omnes probe
confpiciendas citraomnciinpcdimentum lucis crepufeulina: 1
quod eft circa primamhoram noctis. Deprime igirurcumeo
graduSolisad Occidenrem grad. 15. oequatoris , & habebisin-
tentum : In hoc enim (tu omnes le lia: fuperioris hemifpha:-
jij directe cadunt fupra ftellam in globo XI i fubjectam > fc
perlineam rectamilbi refpondenrem :namproinde fehabenc
pattes fuperioris bemifphartij ad fcmiglobuin , adfphitxcr-
Icites ad tuperficirm terra: prorfus pacto , zona: cileAc
correfpondent ad Zonas tetreftres : Tndc facil poteris quaf-
cumqueftellas dignofcere . & fuis nominibus appellare. Sic
exempli gratia fit tibi nota aliqua ftella , quam tu vidcas : aCr-
cipe )us altitudinem per quadtan tem > deinde globum aAro-
nomicum motu diurno reuoluc, donee ftella ilia in globo de-
pitta candem altirudincm fuper horizontem materialem ob-
tineat > quantam habet fupra horizontem ftella quam per qua-
drantem obfetuafti.Sicigitur conftituto globo in ea poiitio-
nc facile tibi erit Sc reliquas Aellas ex vicinitarcautdiAan-
tia quam habent ad dictara fixam dignofcere > transfrendo
di Aantiam qua: eftadmuiccm in globo ad diftantiam qua; eft
inter illas in ca;lo.
r i. -
, li,^>lXll<:l e u,lu 5ium , û in en oerinnlUl
6>H> eN dcsl:uz , llul in cIo
ollit iiimu luo 1cco.
kc>cx l liûinu voc,iur Neil 6 in vcon tti

mniluaini c nluc Veneii , sc ^leiculi) ^bic ^1-
leln.
kcruiniliv <ut^/c/<i, icilur ^6 ^ Nlonnnio <i-
l)
^num > I,nen 2t liu quici fcrmineil uc malculis ^n,Ii-
tioul pollen. <)un^ûi6en cum inzleula vi ciitiu,
loemine vei z><Iiu2 , rcûe <lucuf f>liinil cjui!itioul
cIoi sc lliU5 iini in ecner 2iui > numiîr vci sc nc>
cill nnt in encre qu2litil ^><IlU2: , vt ocel ?nilolc>snu in
lib. 6e(icnctl. scIili lirpe ; cc>nleciuelei nu lin , cûiu
zInei2c in ni ÛHlil2lic>u3i>inclinl, sculin,^ vcl scrniini-
n pio lione czuIiltuln pn<ic>nlinHnliuni 6enominntui
Iînc <ûilol mimc Ii6u : lupirei mzîl liclul qun
Iiumiu : l2cuuz> sc ^lercuiiul siiiî lnail, <û2N5cci
icn msct>liniicunlnicîurni : schien! niin lt tele i-
lioilicni, scnoAurni, cmisculini sc scrminini.) Lcunri
Hui Vuu5 numi miil , qu2ln<Ii6 ell; I.u2 liumi
lsin>5 > qnln fiiî^ll > i<ie kcrnliumi plnr luni , sc nciilui
ni. ^liz czui niime Ii<iuz > ia ,l>sl>iurc MlcuIu ;
cjui>incic in cc> caloiem Kccit, c>oillnoui!Ul2ltluirlil
ique "llKiHliilûe iuieiciiur eilmin>llul. ?olr cûicle
flncii liimu3 lucuin I,2l,ent > l in nulxiecim Xciici li-
Lluz : iriut lzu lorc mneis c fliore niuIenc !nlcul
linci vei in czuibu pnooneiil nun>inil25 , vell>ccill,nl
leewinin, iicûe lcein,lilu ^li iscul^num num eli,
sc iulnum : i,ulU5 lcrniinium . c nc>6turnuln : Lcmini
lNZsculinum , sc <iiuiuun , Qnc lcriuininum , c ncxlii-
num : c lic lie icliquil.
,,. ?ii uicn intczi li^n , X rzb male luc < nclcic tu-
neilliciolene i gn veiocuin KnHinento ) cl,lciuni in ipns l>-
ni lt05u5, <ûc>l ^lini icunr masculinol z,itii lcr-
lninioo, lic ,linitin Xiiciil vlnue 26 o,uun, lHciulu inclu-
liuc 5iuni mllculin5 : nonum cluntfccmininum. Z,ui-
lu l lcûcui mlculinl> ; lcorem lio z>c>li , fcemininc ,
c laixzim^^!^^^^^^^ n>lcu!inl,5, ic c <ie reli-
ûl. p,ut x sullie, tHbcllH cini z,tt, û, Hlic'bi-
ll cileux : licet li^ ,Iii c,m côuul.
l.i'nrklz'i'icvzl. I?7
7'<^/<,c?''<2ic ^,
Lcmini. tzrin. 5. lnzs.il. 5im.<l mllc 4, sXM.4,
(7nnccl. N2lc. l.. fm,. msc^. lim 1. M,s. II 54,m,q
l I.eo. n>.Hsc. ^. MHlc.7, sîn z. M2lc,7
Vl7c> km. z. fm.8. Mls. lo -
I.il>i. m5c. s. IHM, IQ IN2lc,l. snn.7. Mlc ;
lcc>rîs>. milc. 4. sim IQ M2lc,z, 5rm,8
52Z>triu. milc ,, s^m , lM,!1 m^lc b

df>licc>ln M2lc,s. f^m. 8. f^M II, -
>Û2iiul. luilc.;. sim.io ini5c.s sm,4. M2lc 1, .rlN, z.
?>lc5M2lc. 1. icm,la m5c,z. fim. ;, mHlc 1
^rqueni sunl ^rH<iu5 ^l^sculini , sc luninini sccunclnl

^lzliel: <7i quibul silHo lcruilnin conlcnnni 2ulîti polle
nun pirlul fucuiu lic tHinininu, ,n inZscuIinul. l>.'ni in liluri-
ou iXmininis , sme!Im. <)u!xl ccûl^cw oulcc>i2re , nun
12m ii^num curum oiic, > iui nc cc>mmcnri luni > iuicimu,
,um >nînum c>ccuplicnc il!<um > <ûl uii nl,l)ilic>iibu
îlînenlnr.
ku^Hl<o îal>. corrupro voc^liulc < cum poiil ici )!.
eocc />^,<>/ , proui iôel lvicclinul in Ucciicio) ciiur
NcH 61z priin lniuirulnis <ic nirur Venecil sc Xlcicuiij
soll in vlcimg clsul>une,lzuX ^ûli^ , c>ux Komi vil no-
liûnlein i2clit.L!,c>c n,ll<:ic loîinm lelluiin eninlici5,
vc ic>il moilcm <ici naminis immoi!ilem.
luî vliX llicicutHpu! ^liic>nc>mol i>Inel lcnccul,lzuH- ;z
1il,liou5lln2tnm fuuenl , ,c iurrunm 2<i<iuccn : licuc i
conir Insonun p!nci mIcticu5> n^cui inimicu > sc inic>l
lunHwll^clcu. Du luur folluu , lupiiei^ sc Vcuuz > quisec
N 1
,,8 l. r X ! c <5 5l
ni rempclHic calii, sc numi<li sioineczue ntiuum !->
lein sc numillumc!iIcn uên5, sc conlciu3n5. lue
lormn mio5 6iHuz qui luoeiioi Musculus liuinu , lore
n,,il onn6nl zum numiiu z ili, loilun inor , czui
jnleiiol corpore minoi fcrmin > notruin , tque in ûili-
rioul r>Niuil ounanl mHi> ûm in tiiui5.zilniliicl in:
insormn, ^!,rl, 6c l,mrnu5 : nie inforcun nior , zuzliuli
lul nollenl!ori tque nnmiclo nlllulali conclijz , slilîo
ncmr>c sc licco : ille inforiun rninoi , ûinouinu5, qui
u, le<! eniin inlems'cllle ccli, ûo omnii lii vleîn
lcic , 3c oloibel. ?olr !>) p!neuc me<jiocrcl lunl , sc fci
I noium zielmillionc in iuctun , veleiizm in infoiinn
permurlniur. <ûi <ie ie vi6e in nroprij loci.
Z4> kc>^v lcl<lic>tui noiolcof>uz I^naris sc Iocu5nsm
^luncli ^ vn6e nioie<!i incil>il I.un , cm 5ol line Orienlil
cmcrîc. Ivc nc euin orclinem nlberc <iebct 2ll lllun
s2itm , nunn nbcl lol 2! QrienIem nicorein > proul clo-
cuil plolem.//i. ^. ^. . loilis leu soilun nomcn icic illi
itum , nui in Lneinlici ei eo sulniml lizn>ilci<>!e sor-
luni5,,c6illili,iu loire. 5cenim,uiln,m lîusoilun
locu > sc czuon2M lo eH cilincn6H llr. i<1 pu! lulil
slinlluln etil > <ûonim ?tolemi veioHi>on liil l>eill>icu
llinc. Lrô ?colcm2:ul cilo lococle kortuni ozrte leimonel
inllicuen5. Incn2bcc: ^^/> ^^m ^<v, Hss/>>^/;i
? c/e^tte <^>,</?? ,- ,' ,s/e ^^///^^"tt.
/^^^<^, ^/e<, NZ:c piol?ma,ul. Ninc vulû

^lito!oZor!lln nanc lup^>ul2nl1i metnoum sclnt in nillibul
Xoici ncluf>ût2lio, idiconiîculurfolluu
z> > isciue 6ul Lclir>licul 6iiur l.ui>2iil noiolconu . pro
inequeowni !,iiculline c2lr, ^cenim r>ro5o!ri nc>ioscoô
no non zccioimu ^r6um ecpticum , culn <ûo 5ol mn
limr ^ sc inullomiul il , o,u> <ûc>i!!l lempoic in riniror
OtienlUli lcêriHiur, cm>3 mliciiÎirei se iinct <l noios
.eopum , ui iililnHl con<iûllionc cum 5c>Ie , len" pl:c!5c li-
nein QiieniIem , nu 5c>! mom <iiutno cli5ce<Ilt incc<ln
scl,rcul lui f>lilleli . i,t cmieiitincull>i<!e ncle!,
iiue l>eiscciil <luH Allele ililllsui rcu lelniiiurni lunc:
velc<îtur elle in seicili si Koroscopi > nunclo cll in ^leli-
<llao , liuc cluz>Iut lomm cum leluickuluuu, l i
<ûzlo ; czu2n<io2c!nuc cocum rcum lcmiiurnnln > sc trien
ll lic in non2, l lclpici etc uoro5cozum luum 6e "liino:
Û2n6o<icmum pci lotum 2icum c!iulnum lliNireiii 2onoto5>
ccsc>, cuiicilc verc illi o^poru, 2icûc in cuH>i<!e Occicienci
coniliiuc!, sc lic cie iciiqui llomioul suolcii2neil ; i vi inic
^lo<!ic uilurz lo! pei luum ^>2l2!lelum incedcnz sermulel
luccciUue omne5 con6uc2lionc ou2l ôteli l,2nc cum no
iolcof>c>: ne<ûe cnim in ôi2cocomf>ui2ii pollunl nuiulmol
/^>ccû5, ncûe ill z>2ll ôici , cum in eolol mnucilur
iniûZIiiei, sc 6moclum lenic fers i!um vnum nûlis
îeoul , c f>mcic climli fne Û2ndoûc2cci^2i, vt clum
iol in cili culmine lepeiimr , luer2 toi ta<iu5 Iol2ci intcc
ciz>l2ntui iii i^luln sc 6liin 2,o6<2ci nololco^>2nlem
ûc>i leûiluniui 2 2lpcKum qu2al2ium , noc cli er. ?c>. i<!
l2men nc>n scmêi Hcciic ob ^c>lii,ci onliouiltcm , sc lxpc
intl linm Ocn!cm > sc Xleii2N2m mocicxjuoin lieni
1on^2ium 2lcen6uuum , mo<!l>u2luoiin lieni nieuium 2s-
ccnlinnum intcicisiunlul^^nu^ sc 225 M2!cli,Ii5eN iNi n
nituclc loli 6 ^r2ium Xoîci noio5col,2nrcm , cum Koros-
cc>5>u>2liiu<iil>em N20ei: sc ciul locu5luccc<liuc v2iierur zrc
quIil2ie i2<iul 2sccn^cnii5 cum 5o!c pioui maiorcm . vcl
miriolcm N2occ <ieclin2lioncm : noio5co^>uz cnim lolnil s>ro-
^llc sc lioiozc lumf>cu5 26 nunc clicm non cli ni puncû5,
,n<^ccmei<iciol c Iinc2 Olient2>i > in N2c ie, non icin cûc
pleci5^ icf>ciirui2u5 ^72<!u5 Lcniici, in <ûo 5o! 2Hu non
icocr>Ml.'<:lAc>ims><:ilincnl clt N2uimo5o!i5 2<! nunc i2c!um
I,otosco^>2nieli> , lc6 l2nc eiu col;ul2tio cûam luccclliu
2couiiii 2ll6i licoel in ârlibul lui 2lcul 6iuini > 5eu s2i2>lc-
î , ou2M inreerH <!ic N2lui2l! ^c5ciioir cilc Iluiem > lûc 2cl
funum , vn>2 > in quioul inci-
c>2ni llnûli ccliz>l>ci ^l2<jul luccc/Iiuc molu vlimi mobili5
emcicnicl , 2tyuc 26c nie luppuiGio f2cicnl!2 cl5 non in
ôciiico > lecl in X<Û2torc ocr 2<ccnlorl2 iempoi2> qu2n!oqui-
6cm nic lo! leru2nt<rû2lir2rcm , sc 2:qu2!em lolil inccllio-
nem <!cnc>ilc z>ount , vncie 2nz,2cc2i 5o!il ill2uii 20 noiol-
cooo > 2c nrostcie eiu26 ium contieul2lio.
I>1unc ll N2ncn<icm N2oicu6inem s oroul plicioit kcole- ;f.
mxul ) 2tn6eie velimuz in l.un2cr^2 luum nololcoz>um nie
leniii leocc in p2l2>lclo l.un^ vi inZcniositlim cliscullic
><lri2nu eu5ntiu,il l2ncetu6iiillimu5 micuzmeul, sc
ûm 00 <Inul2icm num2nii2lcm > eruiiioncm > iquc nuiu
lioiumque lecrelorum 6cccioncm lummooeie vcnerol. 5<
^,</e/ incûil isle^ s^> H/ </ <1r^ ê/, c7<^/
^! ili)
, l. X I c o n
^l?e. licqu iumlo! llisceilil Ko oiiu incellcnl per luun
HsHlIclum > c l.uni clcc<lii l,ri r,lic>neisuc<nc!rolcol>o per
ium f>lllelum r>rc>6en^cum 5c>I eliinculî<le vnclccimZc.
I.UN2 llc in seitili llli fc>nun:cum dI in ilccim ; I.un in
<û6ri>io, sc l>clercliqu! i eouiquot pirlikullleluc ,!>
llc5ol iueril 5uo nrc,sc<>r,olonîlul> lc>li<jcm>c l.uum,
conlintzl ikclle luc>n<iisccpo. liue rr foirun. Vn^c-
conscqucnzerii, l noulcmr! vcrullocu r>3rlil foriuni rn-
net in Xuciiaco > cur ncn lcmz>er cum lH<iit>uz X<)<l!<>ci cc>n-
ucnir cunu5 notiiunlil > vnclc cmciit 5c>! i sc mu mu<lc> l,ec> elonZiiur ^ l'eu Polin l> cl> X,c,nicu
lcprcmr! lcmpci lme mnc,r in pitlu Lunni , nucm-
mcxlum punu c>irul5c>liz in r>2l2l!e!c> loli , pioineû
mclem nl>l cum l.un llcclin2lic>ncm. !
^. lîc iîlur cl^ t>rli il)ilun<r 1'ncori, > cui subscribir ?
' <!e1'illl MiNel meu5 , lûc cius<iem Iêu/nli) in riimc
mobili, in ?lolemi ()uz<ilip. nuocj nupci cliiail LreuiHii)
lij lque in loci , vi t2<lu , ê l/ c<^</>'<< s>^ /<i-
>//e , /^/e 'v^<<^^<l'v/^<!5^< enê .- cum li i
CIesti ?uilc<susllia /,.^. ^. /. llocuill, cim conlîluen
6am ellein nrbi I.unle.
z7> I^cnue vcrc> nc nou 6oHiin eli qux non I,nlicjuiori>
ou eii^m lucrilcuni. (?c>nlc>nl ?cc>Iemacu in verton
^l2bi,<zu2M proiulit l^li bicbcn ll,oic,an primu ciu (ôm-
menllll. <Dunlon2l(iec>il;iul Vîccleoti , ulnar in com-
mcntHr. 6 ()u<iiil. prolcmii. l enim 6c forlun r>itc ciille-
ren Kc naker. A</ <,l, ^ /^/< i^/r^ yx/ck, /!>
<<</e^ >e -/e <// b<iei// <^/n?> /^/o l^^
urem oNcn62t sc l>nc 2euliioncm,c pollium I.un suum

Koiolcosum ncm iulellieeie in Xoiicc, lc in luil lumin-
lium l>lIl!i>mc>l subil. ^/<</e/?, ^//e' <s<^ e/ el
cei << <^/e> ^< / <^/,êe/<^ , <?- <.

/e,f,^ />/>//,<, cipienllo ^leenloli ^cmixi, sc l^c,/
///< , ^ /<?, ?e^^, c^<!<?,<! in ^ lcenînnibu
?""^">" <^/ix c/,m< vi, ^/e-, , A <^>ê </,>
/i^, <,>><>/ê^^. ?oli^lccn<lcncl> ,lccnlc>li lem-
z,i2. ^ Iiyi ,l>^cll,ni lolum cum culnun, , c nc>ulnum.
qui Nt ln pKlpuil cuiusqul: p,IIc5 , super czuibul moueniul
iuluulwu vmull,l. <l crLciuuc <MHnluuiHlcKm,.
bu muni Vl!e ell2ln unicc>n<iûliionc5inl>l<lcol'um.
()urc licuri lol ncn liebet cnn6ût2licnel<l nc>rc>lcol>um uii
in munclc>ccc^lOl > lli sc Lun nun n^bel cc,niiûltic,ne .
Llni5l>l>ui<icc>nllit , c>uc>mo6c> su^^>urn62 lii lrz soriu ?l
ir nuc>si nlulil,!ll mi><ii! eii unielt : fcili wen, sc sein-
pcrecxiem mocin , l lumtur vt iillinli lolil il> ncc>lcc>t>l
er Hlcenlluncl (Îin>l>! ^ ufcien^c lemocr lcn<incm ooli
U2M iioli lumoum in e^cuilian: ncrc>scopi b 5ccn<ic>ne
biiqu iuliu nnrolcoui > scqu luuelcli jitscienlia un!Ul
lcencinir^: l.uni , nm vbi c2<iir numcrul s,<iuum pia-
lunrum in ,lcen<>on,l,u5 rciî > cnm licclinlione l.ul,i , sc
i>unerc,sciceiune c6em , ibi eiii scenKn, se>H , sc eru
iculli>isc>ttun ilue eaciclii in ^ncliicc, <iuc ltr>nual!
piul cefeil,qun<lcû!<icm in Iic>c c^su ôili^cul milciili^
el le nHnec > sc peiinc cli , ,c l> nnn elicc. l.occiur utcm in
cIclci iiû vni clir l iscenlic, icl , cum li leclin
line.
()uc<! l,l!. m in zy
lonûm czuim in >2lum > in <^c l>cr l>u!l iinuum , nulencic
<zil^ri<lulô<iici rcs^n<ie2tim in louum, czu^min Iilum
2<l <in lcenilonein iccîln cum i2>i<lcclinl!t!onc ec> pror
tu m<ic , c rilliticiui in llclliz 5i.
limiIiieciile<Ii<,nc5nili5son rrcine otu< sc teHc<, 4c).
H: conueila ticii uc>i1unr2li familiî! 2llrc>lum Hccezil
tntum in mnntic: Kc<Ic<>iliem > ll f>2i sc>ttuncon<>icrc-
lur immcbi!i5 in luv ciirulc l>nilic > liue iic><llionill>ecânz
iinerum corpc sc loeHuz , <>lr2cl i^lim mnlu vn!<.i<>l2lil
teiNlui : donnerlo vci l> cc>n!tiiunli <>c!el , sc lfc6lul
nccursiniel > immnnilez , tcûe inrccim <cl moiu rc>lU5 2li
2<!lm lcuoluinlur. liiul li^ni vi6e in V. norol'copu l. u>
n,ii. .
?ii rilionc, sc !i? 02 nuin<je e,ll2ni ^,<,ss'unr pso nu- 4l
mlc reliqu,iu,n quincjuc eslllicasum , c>u nini! !iu^ lunt "
cjum linûlorum s>I,nclum noiilonn > >: loca in <>lu muncli
conli<icr2l!l, i,n<le emclûnc z>!Hnili > quic!c>5lil cmclîc l>
Uiicn , i tm lcmpec !i2oiluclin?m !>Î?c2ncilti p!net
<l 5u oll > czuim 5ul ,lo<ccf>u,n , ,cccs,tm in
luilcuiulque pt2lle!i, eu proiluz s>,c^t>> 2c itûn, eil ^ I.un,^
qu flc,ii>icc,nacmnnel,>ml6ecl!n!ic>ncm,,c Îin vncl
rt5nunll. Îic lim conlilielgiionc naliil. nnn c>min<
in2nl,ll le^ciieniul pi5H>, ^nil>ulcliZii,ll<:> sc <>n-
uli lelllln liZninc,li<,nit>ul,li>il,!,i lice Nim czui, e,:nut>ir
in p,ltibul loîic! qui N2c in ic locum ncm nil, , tum etin
m>2 nluicl tmuntui qu2m numeiul f>l2net2ium soltulc 2t-
ciue 2ccisiunlui 2 omioul 26 pl2nei2 ^ crconli, vel etim
z>!nc<l slncn> , cum reuci, ncum pet li2tntu6inem
2cllo!cm2ccif>icn<il!nr,necIiuIc<Ie ziollinc , zu, e2n-
biluclo slHncli 6 locum vnc 6i5cc<1er2l>5ole in Olienrccon-
iluic, qu2m N2bet5ol2<lit,sum Otientem, vne M2ncemel-
leit. I^ltUlcllcu>Hn6H! ilt2 Wirtes 2ccio>2lur scmpcr 6i-
Nluci lulil b noroscoz, > vt <ie scviun l2ttc 6>um ell . -
zur 6,)ciur sccnlioui ic sl2nei2: . cuiu8 nololconuln,
zuacrimu! N2m locu s>ro6u6tu5 ciic 2lccn<>o rctt illiu sl-
5 , sc veiu nolc>lccsul olsneti czucm ounimus ^ nocnl e2n-
êm 6cclin2iionem t>l2n<^,<!icitul,l, ^lilonomil<zn2ll2 l>2l5o-
inuz 20 noiolcono c caio Imi czrli 2o infioic lilu^6c locol
c poiillimc eo czuocl iic vcluti 5ou2 s!2neium , vr pcoinclc:
non2t ie2t>2liclull>u5 conlticuaiui inl t>lciouo5 ^ncîe
2 cuiuIin!niireul vir,: lini6c2iol, scu 25ccn6cnl> le
luniur in 2sccn6enle reoenum > vliiin2m viilr pciioum s-
ci2l. ()uocl mcn coelîii l>>2ciril N2u oiol>2te oollum.
<>uir>t>e ciu conti clci2iio iil t2Ntm in mun<io > neczuc ut lcio
Imi cIi. 2ui ln6cn loco mouetur, vi 2lcci in 2<leium im-
fin^r> neczue mo<ici2l0tcl flinet: moiu luoieÎi > czui clt
i6cm 2c primi mooililferii l>ount20 Oriente 2ium cIi icacc2lum : cluem enim
inotum N2ocni2c! naiicl Ocicnt2lioicl elt cuiczuc pcoîiul in
Xocaco, cuiul lelêul M2leti,Iilei 2ntm N2ocluiclc2,r
<^!ncz munc! , 2c f>tin6c cli > 2c li non clict, lc cle N2c ic 2uoi
l2l. dlelm nuiulclomu5liz;n!tlc, vie iu V, /m, e^/.
4, l>c?iul<illicuntur 2b ^liinmeiici , 2tyuc eii2M 20
Leomeciiz parie minima 2li2lum n,ilium qu2Nlil2lilscu con>
linu:.leu ilclcii. Vtlunt minui2 in fi2cliou , lccun62 in
minuli i lcti,2 in lecun6il Lcc. De mcxic e inucnicni e
lsclice c>ull>2i2> Icc luntiinuu, in (!c>mmenc2i. 2<l lslm
1. cle l2cllc>c>lcc> c>2l;. mini z6c>.
44. lii>/ ili l , 5cu^//<ie2s>u6 ^l2l>ez elt czulcclgm lemoc
l2ii pacel^z pl2nclum p2lticin2nlium cum clomlno 6cccn-
nioium inZlioelnlione viii n,li, ii2 vili N2iiuit2l l>lliiuln2
j>limum<jcennium tibi vcnllicerlol^cum l>2ilicis>,riouemcn
liorum plal,2lum per leslimam p2iicm . n,c vic!c!ic l2lic>
n vclolubeiuei lulu, lslim,m r>2llcm ecennij , qu com-
^>lcnll vuum luiuun, lol2iem , wcnl. ,. c iclcilcnci lzul,,.
luc>i ', f>>^ sllequ2iul isl dominium > lccl cum pillicisi-
iicinc Veneliili<icm zei leptimzm ^>Hilcm , ûicum slioii
fHcilnno iuo mens ciecem 6ic ciiciicr l;, inclc cum
I^ciculio vlque ,6 nn. zu^tuor mens, z. ciic 14. snlle
cum l.un, l^lUlnu, loue, linuli s,ci lu s,, 2c n-
<icm cum ^llie cumplc^l cleccnnium > 6i sum siilizriim z>c>
lei^lcm. ?oli5o!em leûilur Venuz, qum sê 5ri-
li pocc^ f>eilnrcerc>!l>no5 H, vi f^Hi cliuillone in
ieolcm plllelxûalel piimun lepiim2Mubeinec i^l lc>lz
sccun62in cum f>i!iciniione Klcicul^, lci!>m cum I.UNH
qum cum l,iurno, Hi iicielcliuui i ivi cum lolc ve-
n>l<icomplcnc>l!!nnc)li8. I'cilio in 6l5^>c>lltionc iiiii,
sclluitui ^leicuiiu z>ei nnc,5 tleciecim . cuclcm mo<!l) plolc-
ûenaic s!u5, Hc cum f>2ilicif>lione lioium 5um 5li6-
liim nc>tcîem vlûe <iumm complciicum V2lonen-
no5zl. <)ull l.un, cuiul lnni sricigiiZlsuninouem. ()uiui
5minu> ûi ng!,ei fii<i2rim poiclîem zier nnnl 11, 5cxl
lu^>ilcr > <ûi Zubern nno5l, Heplim ^15 cuiunnl sii
îi sunl leptem. ?c>N zuem lelûuntul ^>ur , sc c,uil, l)-
conil illuci per imt ci , nc vei sei nnoz 6ul>l z iiH Vl
c> clIIcHionnccum lIl7 5. Qu ccmr<Ie!2 itium<leuu!ui-
lur ili>c><!lic> 6 5o!em co mo<ô quo lupeiiul eislicitum. Li
l,jc eN orlc>sii!2lll s0telilil pl2ui!UM fier llicm : 5i vcc
noiluln lelit Hliui5, incipic ii5colltic 2 l,un r>er suu
2Nl>c>l , <juol <iiiimu5 ell'e nuucw prolequencic luumômi-
nium c>ci s>iim2m icfiimim Allein lul i per ie!iqu,lcul
,IiolUMsl2nci2rum f>irlicip2iione i primocum X2linc>,llcin-
<!ccum lc>uc cc. LxpIeiil ncmcm Hnnil l.unle , in^rcnur l-
iurnusu2M dilsutiiiunem eollem mo6c> f>crluolnnol vne
cim '. inclc luîiei , Vla , lc>! > Venu > Vleicuriu > canul , c
cau sier luo 2nnc>5 in lesiem r>2itez tlibuic>l> ex czuibul vtl-
mim ûilczue slbl lolul venc!>i poilicm.m ccrminl cum
r>2liicir>2liune eiuz , qui ii'lum c>lcell'ci. Lc luc le fiill,li)z
quirum enncinnzm clispoliticinem penliianli mini in mcnieln
vcnit lepiclum lucl Vulpecu! zc>ucl Ûsc>fum cliium uu
inuentum >n il2iui!^ onicinH num^num f>ui c l2pi<jc 3-
bic l!e<!olHium 6cniir2nl O ^<e , inciuii > ^ !/.^ ^êi^
/. O s>u!cni2m. concinn^mque icm ec fs,<jîi2r IZne
lium<iil^!buiic>nem ! sc ^nil<ic NHc fli<i,li2 poicitne lclmoncm s^cien / />^.
/<< , inHuit, <i/<? /s/<^^ <^l, ,/,e > /? </<^ /s^
,x^,/,/, /e^/</>, ^,c>,. ?olio ei>ium conliêl2tiuc>n
cuniuii nic clele vliiui , cum 2unûHm cu cl)uciz>i:nl luc
c>4 l. 8 X I c: o 5l
cll<li< fnllli inuii pu lio <zurenl ecipelenm!'.
lc<l u<,lil nic e,cum vnium e6l,iii ncÎi^cienl, lûc H
n,eli<,llu6i2nlmumz,ulic,lenr. L,piuucei ,l>leuli
<ili!r>5bliinui.
4^. kvi,lic> > lelle VIl2> 2uuI ,nii<û< ^l^ronom vlursl,-

lui e crru plzneurum nclicc, , quHnclo viclcliccc iltcnie
lub iH<li)l loli > cûc ê cculci polce elon^zriz luleer
incifieonl> sc le cc>nlsicuc> leclHeic. Vie iu V . <^ ê/<!.
l. <3xvio teNe Kircnero (!ll<Iiicc clicirur li^num , sc con

Kell <^^cicc>ini clccimum ,l, Xiic : rui.cc>ai,, Hb. i6em lon, c I.tiue lecencic.

Llique cum plane iltenl in luil cnililioul , siezei
l^cHum , 6ue per conjunitionem Iceri Hrplil, o,ui in
ec6cm ic>co6initem ûim ,l,liuc2t: lunc enim inr le
ilumclmmuninl>cmucu le reciîunl. kit ctim lm-
iulmoi iepc> czu^nlic plinc luperior eli in ii^nirHlibu
inserionl, c iulcliol iu 6i^niltil>ul luueric, : czucxl qui-
em loililUliinrmail, sc r>eiine elt , c cûil<ûe in lui
6iinl?uz laier. '
,. ti^l.xclK licimi ^bi f>l,i,e vcuu curl ; cum >i-
6!icec l, lio lcn2tui nec olooielei licii p^licr <>u
l^'cirn , liue cciniunirjone : cûc! lne w>mum ieciimcn-
lum ci^^ olZclercimin I.un : (Hu pioin6e fu! I>lin0l !e-
ncMlnlUt lcI>, H^rcitis cc.
^. Lî,^xi^ eli dirculum^nu5 > sc llul nlil sHsci cuiul
Im ln^Û2>iz in iilmamenio cxiltenl > sc lu2 implicuine cir-
cumpleilcn!li<ic <^2<Iic>f>e, <^Xni, ûil volnlil, ?2l-
cm liîrlHti^ , u<iHM 5coioi) <ienrulum , ^lônuim> ro
6 Leminorum > i ?clleum. tîc lalu! circulul elt ll in
cilc , û!f,ie cûi leren noe leluper ccznlpicuul >ulll nukc
culi cuiul!2m luoolcusH: ilbeînem qu2nlm i>l:sef<:lr, qu
ûi, I,Ai limil > ô/<?2f>pe!Ilul > 2tque poetil miiiii->
cc elsertul : <ûc>5 ini Ouiîul !>l. i. ^lemc,lpnol.cm i,ln
frc>u2m,<llupecc,l> 2t<ûc ll len 1'onxnii ilUl > 3ppel!l.
^ 5ic inquiin: ^- . >
< /^<? , b<ie, > <<<> ,^,// s/i :

Fi " <^/? H/e- ^ ,^> ^<.^,<, ^<^<, ,
Olim mul kuii <!<: nc>c Ciicu!a<iisz>t!: ^liliotele s.
llZm c>Iebr in eti icione cnnliltcic ; l6 i^ f!lili
ui.ncicui ; ûi^ê l>c tionenon scmocltncietUteliuH-
cunouc teli l>!8 linti z>ci cs<jcm lielll iilM2mcuti , vt
p2l <!eleultllc>mel>8^ ûiin 2eie^cnentut. Îi) cînli
lunl ec ^llcm iirlnHmcnti conlinunctcii <icne,m ,
iraul lolil iumen ccizt<:ôlllc, nun mcn il en5m , vl
ll,i, lcl wen nolcro 2?uo scie in comêiliillmo cN eun
liqm^non cllc qum coneeiiem flurium lccllullluin in
uicem collucentium , auzc oc> mulliluclinem , vicinicaleni ,
eiliitcm > nquc oliuculis nultliz <l^nli2M diitinc con-
snici ne<ûuni , s6 2^z>rcnt , vt contus qu^clum nubc
sut2!t>icn , o lno^cxûn lunilltur nubiculx 2i ôluln ^n
^li!nn , >c>ue mnc Neil , czul6icimulncou!ol2l , sc
nuncc>oe^'elelcos>), c ltimonio nunli^ <i<Ieiei lcimueile
lurelll!! in vnumcolliîizl. Kc,l>c>r2luii<!c^c)tilllmuni^
uc>6 nou ?i>:nomell2 in cxlci en2l ncn nill in LIi vil
sunt; vt noul lteg <û in lee l^gNioê^ nnc i57!.2f>z>a
5uir, cual inteîoe nno c!uril qn iccm nuc Koc>.
vil ell in oe,rc<I)seni^cl)ltfenlll<cu,nuil.liHo ii
lcico vbi eizrczuoam niu, <ûi ciim nm villbili5 elt, c
l,u6ein <zu Inno ls^. in cnu iet^cnti) clle cnituil, 6c
pc<tnnum ilcellic. I'ieteiuuzm illizisum eiian c<!cn6uin
iltimc clelesciin llei6um , au nvll nili lt3li5 mpoii
bus ciiln iivz5c>eulil le conlf,ibilem <I6ic, û cmcrc>
aui il lt , vt2N2li<>ibul c2:Il>^l2li5Ol cle>jHtUl. l)u2
srn^rer N2uc! iinotc>2c>ile clt > e liu! plnc non cltitiNc
n2lu^>lui iteilul loco ciiniol! > Atûe in nuin colletti
,<1 iliill lcm^>ul eûc>vnum numcr ^llrum in nî
Nnli2 peiuilu illuilonem iltimirclur: iûc mliwc In
um nibcl il cIum if>luln cum 1'^cnc>nel>c>ninu Ouilluni,
scrcl,iun,nlullicile eoncjui l,lllcvu5ille winuiuln.
ltc!!,rum ilcurlu. porl ^w!, v,liol sc inno nbcc el^
lettu , <zuc>iu ^,Iuiinic>z Gesell l^linius/zi. /<f.c<</'. ^?.
cv 6icicui su Nebiec XoiAcul , Koc clt H>ni2 enc>-

ium: ^
<3î.l,li^,, QIc>l, scc. 6<Iu5 in cI inrl.Lll!i2m ccinNi-
tu tum. V i<ie in V.c)>F^. ^'
<3>Rl^v5 vul Itlium icicut vcntUT vnul ex ^mol
incetmcîj ll>ilnl iquo intcr mcriclicm sc occsun>. <3l>
i Iôto!^l,icu5 , vllieeiul!u,Iitsul,i>c Vc>t>.
(!^vi>i pu<j^<ti<,nc>Nll)!c<lsprciezquir<!m6inil2t!5>
st loltiluck ^>incri,i<icn ,b ltinscio, cum îsito
,<x I. 8 X I c o n
suciinl inlonsllni o^pnriuniz, in ^mbiil eorum virm u-
Lclcil . sc lyboi^lur Lli in duolici ailseienti. ^1ium i
ôc!ico in loco olnetcius<1<:mccinc!itloniz , sc nui > vl
Hal in oiniliul loui > 52curnu5 in ^c>mil,u5 ^lcrculi) Venu
in <1c>mc I.un: Îrum in ^lunu rionc liiu, sc lomul
cÎcltil tibi contzru. lic lrurn^l Iul in 6un<i<:cim ,
eoûi,inauii(^2i<lilnu , ini elt lupl^ lcrm, sc l, nûli
zrocul, nec luomil , ncc in mIci> iomo, ûHs eN oH
2, qu N <>^nillltil moilil. lupicci iuccin vn<iccim,
cum ui ncneticu , sc illc loco bcnencul cll > vn!e sc nnnul ê>
6>u iiKul > sc ei co nzbentui l>Znicl2 micorum > sc
luin conlcqucnllzrum. ^<2llucl in lc, qui olincnc>-
Ku,cnu5 , vncle sc ei cnnucnic liomu uouru nonnûlu5,
n lucceen lccl <lcn> > iclque c mlimc o,uo l^tuinu
ei ^>cr uturm inimicu ^2u<ielino^ônii : 5o! guctinuu
nc,, cc>quiIi.e!iz;ic>ui5> sc irincri lomu l>^ni<icrrileli.
Vcnu5 in cûinl, qui cN volupilium 6omul, c iiliotum,
zun ipl Igiiml. ^lei-cuiiul in oiim , cû in mcml>ri5 nu-
mnil nur nilicr, ipse utcm pcililicie nlllcercl,l>lfiiiei-
bul , inenic, , 0112:, nui. I'^nclem I.un ûcicl in
tliz, ium aui nie eil nineium lircuium llnilsil quo
mc>6c>, sciolI,un ; cum mlimc^ ûi Ileium luminice
nempczolluelinomu of>poui2.
,^ Dicunlui eim f>!2ncl l;ucie in li^nil voi p!ulobri-
nenl6i^niutezccniiH>el< ûc>6 f>isiiHnolic>nHdIi)5li-
ilullolium, l'eu dHlpcnlnm. Nc l,uc>ne pornn/riul ^>cic
zIne5nl)cicquo<j6HM pccuHle incei^cillini cic vr, ,
lniuimum qui cce^t > f>c>llil iuie eiim clici clle in luoû-
iio 5iciuinulu6ere clicimr cl luil <ic>mioul wime in
^cz'Uiic >oin2c>ci iu omicij. sc l'liHuZuli: lupiici c>l>
en<iem ll!c>ncm in 5irrio : ^l limilircr in lcorpiune :
lolin I.conc: Venu in I,ui<,: ^leicuriul in Viiine: l.ui>
cui<ûe in (!<,.
ccim ^llici li^nil briete

commune , acreum , I,umnum : sie cliKum enqui cum 5ol
iplum incrac terlsl!l crmiu-nr c l2<iicil)ucomplintur.
Lli lcmpei,ium .miirum.vlium > c>l,i<jquccll,mu,^liculii,
licci ob rlnpici ,icinicem H<iuniuIun>,llIc>iem, sc licc-
rem lccliner. ketiur , colqui sub nccuec> scuntur eu,c!c-
iec2l!i<!c,l,l)istont.,n!muuupIiccz. , , rilolnl . u^-
IQ5. c;eminl,lum liHu5ilH,u lpn , quem,mo<lum icli-
c>ulullllllql<xl,luu> yucm ucol lem^li I?ll1clni
lûe incipii nunc 2 ^<iuij. Lcminorum z>limi inokilil c
zluln<!llur vlque <i4. 0,ncri ?limi piilelclusluninumi-
<l . nlcl mpel , svliiem inNinilc cum Iizu licci-
ce. ? Lc>lI>5 mciuel ventoz ; uliIil seii mliimim si-
lcm. (^mpsikenil in 10mm Aell 15. com^rcnni>
etlHmsc^lNH!i)5 informibuzcirc iplum ( Iicl!ez>!etU5cl
ec e<Ie;o. Li Liclu!lnuc j;.. ) quirum s>icipux <lui in
siubu, vn (^llNoiil clii z>u ^r^lics /^f/<,ê lccun6
niluillniz cl: nlur!> Xl2il>5, lO^loicuiij, Iic kolluci
liHi ttecculil sakic ^H<^,^ c!c nziul loliu KliN5 , iicm
Lc iciu in pe6e liuilc eiulcicm pollucil cliA, />^/ <zu2r!
zniruîni cle nlr eneiil > c ^leicuiij. vc quibu oiuuidu
bun<! <li>m!i5in lui Iil.
Lld>i5 > lcu 6et^ ipud ^ltrc>!oôz <!ic>tUlt,Iiiium
l^
tnem2cceIcNi5 liberum poius HicilicioleeieHun propunci
lcmpc,lll,nuc><ûilin Iume<îmi , <! ino^Nlil iuc c^-
Icllc imf>le<Ilc>ne5 illiobucnicnl, lempeiimenium curô-
lj5^ftrc>f>cn<lonclnimi> jl>^cni)ciuHliulem,cmtl,al> <ûi
lu obioiiul Ii<zu2n<lc> fumlul ul. l)u6 quicicm ooleite
tlelii cum urionc , neûe luperlliliolum eli > nequc inuiilc ,
c linorum ?2trum > 'lnec>Ic>ôiuinnuc2<Ierci, . lummc>ium-
zu poncicum l2niani!?u5 m>nimccnclrium. (Huaixiuqui
ieni iiclei l>relliin I,um>ntiH luuc viucntium omnium
sHien ; lol ûi^cm viIil sulenli sonz ^ I.uni I,uiii<il,
lHîczlil! vnelc cl coium <iilf>uliiiunel>slimc cc>nicli f>o-
li in Mnlc vHli^2ul inrmi coiôri conKicuiio.lempe-
nenlum > tle6lic>ne nimi ^ < non men pci lc , lc f>cici
^cn , <ûc,nilniil 2 ^>nHnclmli!,ul,iûc c>l,nicc>is<>lci
zn<!ll 1 >t teNrur U. 1Iium ^,<,sHe^^/?, ,//,<^/ ^.
l7/>/^,ii,ûil , // se<^<</< / e^//^/-^/'<i<-

^/ <><!5 ^ ^s s/ <ê/<< ; s^/'/. ^l/e /? /^'/</ , As
,^,/>^,. Len- ,um ^ngelicu, V001 6icil ^ H, <^ s/"

^<ê , <ûc>nim nc null ciilLcilil ^lnoûm ell, non wuu'
cz ui ca:I<,ium moiul sicli <llmu5 eN , sc pic> minim teus0li5
vli2cic,ne s nuu sciIIimumcN c>l, nc,lc>Ioeictum>2liaiumûe
in/llumenloium iniczu!itcii j V2riii poicll nun !uiicc
Hlurum sutu ; lc f>c>li<llmulu qui <iluc non bcne inl
4lilIc^c,Îcllum<zul>nm 6inm lit elum inN,n
n,liuiulil, ûl, cûi villi nc lur fiui inciî; <zum ?ni.
10 L X I N
lofophi definiere calons fermnentUm vel fiufitki
fpintus BferAtimem. Ide ajiqui inftans natiuitatis diictunt
punum cxitus naci ex vtero : Verum quia id fucccffiu fit . &
per partes > ita vt quandoque intcgrae horse labantur > farp
ctiam integrum diem fxtusconfiftat per dimidium fui corporis
intr vterum Marris , per reliquat!) medietatem cxtr > ad-
huc fub quaMhone cut , quale dicendum fit verum natiuiracif
momentum > ad quod carlcfce rhema erig debeac. Titus in
Ctdtfli phikfofhU more fuc&rudilTimi rem expenden s reicitis
aliorumfententijsicxintimisPhilofophia: principes conclu-
dit idciTei cum ftus incipit fieriindependens fuacaufa pr
xima , proindeque dedirui eius mini Irai > & immediato in*
fl jxu. Sed id etiam cxploratum habere > perdifficile eft. Per-
pcnfis igitur iingulorum opinionibus , mihi maxim arridec
opinio Cardani dicentis tune puerum nafci dicendum > cum
primum aerem peros refpirare incipit extri matris vterum.
Quandoquidcm cum vita: principalis operatio fit halitus vn-
de viuens fuftentatur , & quo dope: dito , vitafinitar> id iure
ptimo dicendum erit vitar principium > quoquisnongenitti-
cis ope, fed fuo Marte incipit refpirationis beneficio frut
arque arem illum hautire , qui cum ob fui facilitaran > fubti-
litatem > & continui ( nifi etiam matriel velimusdicerc) vni-
tatera > prxftfit ad cxlorum impreifiones fufeipiendas > iure
ffiritus Mund/ , zcctleflium cjualitatum vehiculum appellatur.
Quapropter etfi puer nonadhuccx vtero Matris emeifusfiti
modo caput cxtr illum habeat > & refpirare incipiat, fat eft, ve
viuere dicatur >atquc in lucem iditus. Econtr > fit quamuis ex-
tri vterum pofituf , lotus , pannis inuolutus . nunquam
propriviueredici potetitidonec prima vitar femina excipiat
adeoque caelorum influxus per aeris afpirationcm non illi com-
municenrur. Atquc harc de hoc argumento fatis. Hinc.
Genetiiacvm dicitur quod adGenefim fpedatiquiqueex
natalirio themate de hominum vita fottunaque ptonunciant >
Generhliaci appellantur.
Genigvlator > fe Ingenicnlm dicitur Hercules Grseco no
mine Engonafis fidusin caslo ad Borealem plagam > fiedi-
tnm ) quod cius imago reprefentet homioem in genua pro
uohitum i atque altero pede crefto Draconis caput gedientem
opprimere. Decovideiamdiftain V. >acdicenda in
Hercule.
Genna , teile Othone dicitur ab aliquibu* Luna , cum poil
coniunftionem cum Sole receflit abco per grad. IJ. vel fan
17. quantum videlicet fufficit vr radijs ipilus emergat. Vide
V allana-
Genzahar
MATHSM ATICVM. ao*
GezAHAR spud Alkabtium different, j. num. y. dicitur1g>
interfectio rbita: planerarum cum Eclptica i qua parte ab
auftrali plaga ab Borealem tranfeunt > & ccontia. 1 11c igi
tur rranfitus Hfbraicc > feu Chaldaic appellatur Gen/ihar.
fpecies cil Gcometriar > vnaque ex Mathemati- 19,
eis difeiplinis i quae verfatur in dimitiendis coiporum ac patti-
cularium fgurarum quantitatibus > vt materialium rcrum
aceruos per conos . & puteos , vt Cylindros > quod tarnen
non pix il at per imaginarias lineas redas , vt prxcife tacit
Geometra > fed per res fcnfibilcs > & viiiales> vt pura per
radtos folates > vel per fpartas , aut perprndiculum. Dudi-
tur j vt Geometra > in cam partem qux planam fuperficiem >
& in earn qua: corpora folidadimctitur. Qua de re vide Cla-
uium > Kircherum , Sc alios.
Geographic facultas eft totius terreftris globi feu terras t0r.
babitabilis defcriptionem tradens> eius amplitudinem metien
do > dibntias regionum & vrbium adinuicem > inquirendo lo-
corum qualitates , alimata > aliaque attificiofe per compara-
tionem ad inuicem & cum coelcftium corporum motibus in-
ueligando. Olm Geometra dicebatur qux aliud Grxcc non
fonat 1 quam terrx menfurarionem : verum pollca hoc nomi
ne in difeiplinam longe nobiliorem amplioremquc ttanflato
jpfa Geometra: filia appcllari contenta eft , vitro gaudens fuo
antiquo nomine fpoliari quo mater inueftirctur > ipfaque fub
roams appellitatione venireti concurreretquc.
Giometria nobiliflma eft inter omnes mathematiess
difciplinas, tel lui is q indem dimeafione ex Grxco iomcn
deriuans > fed long nobiliori vocabulo digna: quippc qua:
non terrain modo > vnde primum originem traxit > fed &
caeleftia corpora fpeculatur > haberque pro obiecto Vniueifi
iftius molcra > prout quanta eft > & continua quam fuis de-
monftrationibus noftris intellectibus ingetit menfurandam,
ciufque partes vel temotifllmas 1 vel immenfas ad vngucm di-
metitur > ac plan oculis fubijeit. Vt proinde non mnima
laus Geometra: fit > quod humanas mentes humi repentes
acterrz infixas in illam cxleftcm federn innehat > & admiran-
dam mundi huius conflitutionem , re 1 um ordinera > corporum
cxleftinm magnitudincm , diftantiam fitum > regulrem in-
cefltonem intellectui toftroexponar ac man leitet > quando
alias Philofphiai vel in minimis barrens > ne i plins quidem.
continui compofirionem > quod femper prz manibus habet >
capere poteft i & in fuis fpeculationibus femper magis > ma-
gifque con fund , Se iricti tur. Porro Geometra diuiduur
O
inm flm,ûll sl,noium cc>nii<ienne7etlmtl sc
eeneiIl vobulo cetenlo lêomeni, iliiHi uii z sc in
m qu coiôrun soli<ioium6c^linllitul, c pro,)!,
sc reculiii nomine êê/a^l,ell2iul.^,uiiul ou czr-
leliium coipoium ilreirione lo!ummo6o lfiecultul , ^?^v
< 6iciiur , ûin icrli clclciir<lione velllul , t?^n-
^/.,. Iûe l^comclii vniue nunc tibi sconum vllieir
-r f>^NH> ut slilili, vel conliicuit, vel conttituu ini t
compHl , ,ui <iiui6l, c ttoin6c coiool plicil c turiels-
cie lscculliul. LiuI,u6e,tnue vliliiaiezt^lzuiulinliolo
omeni <<0^7e/<^. , ^/e,e/< ^>s/,H/.
(31.
z^. <3l.o>z I.2line >'<!em , ûo6 lplia: <3f:c , 6eiinimrenim

'llicoôilo ^ <ûoI lic c?^/^^, i,/ //e^, /<?-
</?< ^?, <,^/e/. Diiteil circulu ouo ilte lii tieur s!n
vnicline3 ciicunu2comolcnens ; lobu ulemlil cor-
zuz lsliiticum omni îmentioni z>, viffcil elim d Ol
t>e pronlie 6iHo , ouo i vnic^m nmm ll,cl supeiticiem
reiioiem ncmê tûc conuci^m, qui cliuclilul, sc 6ni-
tui, cum !il concjr>iluc ei inielo loliû vloue ^cen-
lum . quillt 6ici sollunc coifol sl,ncrum > lobu rer-
lelliiz , scc. Oioi um ccli liooui loliciu inrellieirur > n-
uen eiu loi, 5eu cr,Nliie comrclen6itul au,l>u 5u>
seiKcieou > Ilel2inleiio5c conc2u > Ire eireiio conue
> <ûI sunt omne cxli, sc clcfcrenlc corpori plllne-
lum > ii icîo, scc. Icl Huccm vcopli , nm <2.r>c vocioul
eonlun<iuncul. (Huinim nunc lempori vlu obiinuic vr
zlooi nomine slelliu veniret vriouemuni ^l2r>r,2NM c-
lelli, <zu2m reiieliii , inouirumvn <lescris>c ellcnr om
ni iier, , ,c cIeNe imînel > circuli, 5onr lonilucli-
nc , Ilicuciine ^ leclinliionc cuiuscumûe oiti cÎi cum
luo llomonic c ^leii6ino <iH^n<ji l ûlcnm<zue f>oli
leu>c>ncl , cuiul cpc orm sc occsu llcrum , c!i mci
ic>, liquo vnico intuim nbercniui : in lre clctisiu
Net tom lr , mirilquc mkimz cum sui circuli slHlIc
!i > vnelocoium !c>neiiu6ine > llitu<line> 6iKnii2 inler O
?leneûe vniueis pcn <3cceil>ni2 comwoc <llilci
zc><lii.
,. <c Nedr^y nomine iicitui Vll minor, <il>u H l>2

l'rulzsz'i'icvz!. 1
lulN ^ricnm^ lûucl relieXiicnclo in Ociô Hv^t. icm,
ll>nr,c<!H!Iincnln6Iii iui.
(,c>ol< Llce liciiui Nf1u5 sclscu in i noroloîj ,
lciotllelici 2lti6cioli IuclUl ui vinbt lu2 uiH inciic .
que nuinoHiorum sl lolliilioium lnpuiaminifi^t: il-
lum mctil ?lll>iul /<^. ^> e<^, 7^. lulil vintiilicun vcl eK
enim mcnsuli <l ulileneliloli.û<>me<lin. ûc>
lic no 6iei, sc quinium lc>I quoque lic <lcclinlicni n-
ll ptoinclcûc licûm Innicuincni c l>ieuirtcm scilo
incelnolcimu. )uonil utcn <^nc>mon eil iceul ilineii
lolil, iui.
lôo>i 6c, <Huelr inllcumenium 2<! icel ,4,
lcrnHM. ûo mellic, venluui2llilu<!incni, c êcllniinucm
lc>li, lioiuinûe <i!uln ncc non 112 locorun <iil^n-
ti5 cuiu5 v5um > rque vti!il2tcl reccn5ci ln,iiu5cl,nie5i sc
<iuliul in i?ê,^. ê?. ninc cii,m .
dlmlcIilc l.un,rl>6cic,lee,ccpm cotum cursul lncnlu ^l'

i , ieoqul: temoori sîiuln, nuu<l in linc curlu Il>icui,
vcuNlûlpH,nlll!ln in nc>rc,Ic,!)l sollil>u einioei. D l:
eliim integrum vc>lulncn5crips>c i6en> (Îguiu5.
(!ic>z5ix <7,^< : <l!ciiurliulinc<r!c>H<l Loic,^cm p!,m l.
slofc >l6turum,Cnlcnfc>tlm ol!cflen! ', lbetcniln per
ciu>rum lleli! 0H0 >n beni <iilpc>ll, vt nulluni plan!
li6ul, m pro 5usorm nomine <>tp>,cllum > u,uwil1u!. ,
3 <ic en vicic im lit in V- tê< Heêe/e<///.
Âc>!l c^/ , le > VI vul vucgnt > <7<^^n/<</ll î

cilul z>uH ^Niunomoz NcH tii, violcnlilli in conNellitin- ^^'
ne pcilci ôli> leeun MZnicuiuis, <le niu lllni> sc
loui ^biceH^^^/. De qu ^c nionuncic plolcmûi in
<^cnlc,<ûil> oropol. 7z. H/^, ê^^,^<, c, ^,/e <?^>
/5^<^/? > Q//^ ^,/<^// /><</ ^lo^tt e/^ ,

</ e ^<^, fe/,>, >, ^, oi<i,<^, <^,<//l /
/< c//i/^^ l^/ ,/^^<^</^. H //<// <(,,
I<iiplulnfeieneiicin<Hu,ii!p. /<i. ^. c,s. /. in ncVll.

/</^// ,/// , <, ^0,,/^ î, /^^H^ , <, ^< .
/<^<^,. ()u mu cz>cnen v. Iliom in Opulc. .

Q ij
iL I. 8 X I C 0 N
. 4.<iicir. ^,
/,<>/-!<>e<.ê^/e^l<^ i'e'/i' sf <V >v/,<
vc>6tcr> cum prilei ?lu!em:ei urnoii liiiller , aucxl

in nil< c limilibul iel'Ul coniculzlioul, non nilicommuni
tciiuIiclecc>cmul, sc poccltnc leium conlcquenrc > qu
-toprii leium cus<r fiequencer eicluunl : <7eH^,,,,
enim incûii w^/e^f ^//^ , ^,s<, i^/,, ,/-
. / ?</< > ^< /^ /</< , (s ,^,> Li uclianc ucem
Iluiu violeul Neil > iuur uclieic nic communcm ill.m > c
Îuiem obietionem cju: conti >lolc>eo licii lolci. <)u
nim, incûiuni llmilitul!o,û: consenlio intci (ôreonil pur
sibulil eiceiptum , c nnc <ic!I,m ! intctc^ncm lieieum,
c teirellrem: intci lcoipium liciliz > c vcncnolum, czui icpl <
in teili? icc. >!um<ûi6nc > liui niiquiz f.oul.ioiioul p!-
cuitnu luz cZ:Io inleiere , c vc! ci foimi limiliruine ,
vcl Ii.<!c c.ul vo!ueiunt cIeNe5 imZ>ne I-conil , lcolpi),
ti/i czuiuoco nomine lncliz;itre , praptere itnNlcN
in llell,l eocum nitur> vt qui luo nilconlte!Itiouicul oliun
tui iorum ouIilre inunr, limilem ciitum lonintul?
Li^ne oûi Loioni cput pernibetur perlco vulcuu5o
,l>5cillum ; quem solle ,n cum inso piie fI>ulos, nticiui-
ûil ciloinleruit. illciico qui luc>nocl!leienlccnlUl, c
pici peiiclitt>untuc l (>>! pilccl outlc> scuncll lunl
^lopleie ezui sub kisciuin caileltium ^lllonscentuilcuu<ii
luul, 2c vice vcil, lleicz qui luoVitine, ouiiVirôNe-
lilil,6c infcecun6 ! It plnc: IÎeque enim tiulliûilln
conlilio nciqui illi ^llionomi ltelllum nturm piooe cl
lenie. el in toi iuerl. form ei kouli plciumque <ie-
lumpt co<iuilluni > le6 oui vieoint lum ntuim^ ic
nuilinlel terrenil ni rebu pellimil, iociicvi polêiie
ainolcerent c pcnelilcnl. lcrum l>mi!itu<!ine><ûrum im
inem l>iscsclienr< viciscerenl voluerunt. lic qui l.coni-
in! > 6um 5ol eiulclcln nomini linum pclmel lliclue kec
!ooll ûicnel lellelllc untui in biem cue l>icrcc
eiolien cum lc>!e, I.un in lcoipione versnle,5corpic>ncl m
rii infcnslllimi sunl., l^x6rN:lIil conltt e ntui l^lui
n> , Li Veneria cûi numorum corlupliic lunr , c venenosc,
nelci<,<>ucm conlenliim, sc l/mptnim inicii, ûnmuil'
nmr All ini<ile peili 5unt ; pioin6e.l>> inlinu,n6. nrulm<zuc corum periencl.m < lillen
ill, l.coui, c,ni. lcolpi). U ^<ll specicm nolliil inccIIHi<
û lllijecenint > <>licj snc pioplium ^vptiuitim eN sHpicn-
ln lu2M > non nili per nielolvpnic?!. liciilui in
tu noKio ll eip!in<ium monlllolum vitciiiun, > <^cln^
^lpluiimum f>oilcn6>l cum!uminHril)uz Neil i2 lu pizui-
ein^niliûclirpr, vi cineiimentis plc>bium cll , oociun.
lione5 piril inlulii, allumpt Qoloni finu! , pur ciu
c^!c>il>iu5u cli > Hiquc ci eo liul illucl nc>n iuconlucên
miulunl^ ,i eiu5N2cul2 vel clfzbulll innolelcciet. proprer-
2 s inauil Dil. ) />/i /e^/ ^/ , <<î >// ^//c,^x /e-
e/, vr piolcH. c>ui nuc viclerir cornplineniliir <rclil ill
ellemlin2nri ruiX, sc cifcil!i5eillimi!climpc,llreûc,l
I qu,buill>5 nomen clr initlirn, i^ncre coiilueuerunl:
le lonZiu5 <zu2m pzr eir ex oc<ione piiil Lorôni I
inKiluro i^rcll surnu. Z.celliuz null.
t3R^vv5gl>U!^ >llronc>molcc,muniii!l;n!ilseso!ettii- y>

<lnlln<zu2lncue pirrcn cuinlcu>nqullIni > lcu potil l-
uz circuli rerccnrcllrnln lclinn , auc>6 pi^cipuc in
2,6>3co sc H<iu2toie nr > 6 nr>elnm iencrum 2lcen!lncm,
^ czuut cuiusczuc r>nil vniu circuli 26 lrerum correspon-
clcnlizm limiliicii<!u5 ûisqueliuil>iliicll ins. p,il,
u2, sc minuli nc>minnl>seu scrul>ul. înururn inlocillern
ir6licnc5 >c>uH5 vocnc5ecun6 : lecuuri<lern rcrii:
seco'cinccpl vlûe<!6cccm. duiuz piilulu clillriliulioni
lionern vi<ie in Hiuio in cornmcnl!. git!cnIil in cilo,
cc,rnpienen6ir in rerri sp2liurn îcilul ;oc>. liuc ell milli-
li . curn înl6io > lecunclrn prolemii obllulllic>ncm:
il,t llU5lil,mnillil rmillizrioiurn 500. Keccnsioic
>ei , uui non lernel Q,num lui zuiijl lr)ecclunr> 2i rc>-
lum Ordern circurncecrunr , clicunr vnicuique ei<lui in n2il
flullun> respcincre rn>IIi,ri 5z.it vi rnbiiu tcrr per
circuicum mpIccIirur mi!liii2 19082. ?!inc ciiin 5ump
^roponione vcnHinui Hmbiiurn cunurii neulorum cin!uln
crlelliurn , lc cûliiulnnuisciue irmcriz linulll l,ii5 conliciar^
plcipucllrmunlum , ciuocl nii<ûit iplum piimum mo-
bile eUe ciillinunil. (ûius velocir,! tncll^ vi rncnic ccn-
cipi neûc', c sp,rio niu lôl qui?Iic>cl purl <jllic>til> gc
Keil2in cc>, ûIieli piim > clcmpli l^l2ii^> in cinLulo
Olionil^ iHNllilniiineiil conticiil, <zunluln vi pc>l!el nui
uc vl^ inlnluo cuilcnc nelete in nn. ^ ^clizm,
0 j
4 I. 8 X l c o n
inlllneu!c>5Mlllli!H 40. conricerer. (û^lMMlreicuii!?
lu, cl,rll i6c <!uiln loc ciro, c Llnnuin ,
llonlillcîilur en'gm 2b ^lrronomi , orleim nnauiori-

buz, ccni cûl<lmîH6u in ii^nil > ouo vocznr vcuc>5 , plc-
noz > luciciol > renebrolo . MHlcuIinol, t^lnininoz, ourI,
iuiuc5o5 , fcl>5 > inreli , ucnlil>riun2M > vcl rninucn
les , nclcio pr6cnli nc ririont , n 00115 ^bum vnirc,
crl^menro, No eô^rzûz , eoiuinquecliliriburionem olin
eri<^cbnl z vc! en tnlllne c>uo<l rccenlioiibuz lilcnrio ob-
uolurmrur. Verum cûi nolrrnourn inucni ^nccum D0K0
m O. 1'l>omrn eorurn menrionem fccille , o^/?/. </e ^<
nec oror imnrob^lle s vr! solec rûillimul vir in-
bul lupeiîrionem olenlibu! ) plzcuit cos sc bic inlerere , ne<^;
pprobHNllo^ ncque imrroban<lo , l>! solrug^ opcli com-
lcmcnlurn , rcjuc vi cuiioloriim^cliciio tillilfiicer. Lo
ilim liciu lio clucer ex t>rnm nirur in illi inci<lenrium,
nr ei rroc>oiliol,Iic>uz,!i!lnliil 6 r>nn6r2 rinili , ,n6e
l>6erini!ure inciziiunt lrim> ÛH^ cûHlcz sunl tinc
lecunllm >kz^r>liol > vr nol cliccmul in, V.I'e'/. ilcm r-
Huz llrminini , sc mzlculini , scc liorum non ilcm > cuiusmocli,
lnnc l6u5 omI , vleni , vgcui tumoli , Iuci<ii ^ rcncbrol.
Icill!ll vocurur nleni c luciili in ciuibulllclllrl cor-
vorlilerinci<luni > ricut coull neoroli scv2cuicûi nul-
lil circ Nclli orxcli 5unr. I.il 6c Koc ciuiclcm ^r^senci
moore obleiuirc lur>erucneum foret ob lirmimenri nccn-
Iire motuM i cûo Oell j,m non in <lcm lonZiluine tunr
vroin^cque in i^s<lem Xoici r6>b>>l , c lcmz>oie prolemî,
le<llonen!>unt<lr. sccc 1. (^>5plor>rci sc nour
er<Iuuin conlticurionem conicrucre odorier, len Lc cornm><ûi
telice5. vcl in5eli5 vonmr non sr>crr<cn<l2m iloncin lkerr
tl<!nu5<c7e/<l^. <^ //i. /. j^^^. se/. F/. ^ e/m
inqull > <//? <v<^//, iee^cH , ^ / ^^/^/<^
/?</// > ^/?//e /< </^< . i^ </e/<c <!><-
^,<^ /,/^<^. lic iepiimus erinul^rietil , <ûicll

^ni rminoruln louil, sc initium Vencri5^ irliiMreopiimo
nuncuour. L conti ^rZcl. l,6. cinscicm ^lieril infci czui
ibi linc vtliusquelnzliLczeconûnuniur : cilcuricnum
c liûis , vl ,ele cN in le^nli bell.
klî'Nkzlzi'icv^. 5
?"<l/< tiê/ se/lcl? , ^ //e/l.
In liiere. fein rill. ?. Infcl 6.
In ^HUIl). i^l nul!u5 nsclii l.
In Leuiinis. ielil i;. Insclix 25-
In llncll) nu!>U5 fclil. ncquc inlclix.

In I.couc. lclll ic>, Insclii NUU5.
M
In Vireinc . iclii 14. lntclii 14 sc zc>.
In I.idl2. 5c!ii 11. Iniclil INlilul.
In lcoifilonc. tcl i;. ^ lul'eli. nuul.
In iHiliHiio, fclii ^, Intelii ;-

In d,c>licc>lnc>, nullulic!, Insclii 2;.
In ^lÛ2ii<i. sri il. nuuz nfcli,.

In I'ilcidlll fei, y. Inlcx zc>.
L qui vi<iilci, conicrmini lum niluiz bcneiiciium ui

ln2le6luin.
I^c etl2m ve! tne cicnnsimili lirione lcr>crto5 cleciiclc- )^
l>ierl!u5 2UZcnl failunHm : suuillue ^l. l). ^licril : itcin
Ar. ;. :;. 17. 1'uli : il. (^cminoluin : ,, 1. ; 4. d^ncii. . s.
7. 9- l.e,nil. z. 14. 1. Vilinil. ) 5 21 I.iol. 7. >8, i<2.
lcoipij. ,;. in. lHiilHii). 1. 1; 14. 10. d,c,iicotni. 7, 6. l/.
t,.Xûiij : nlicin^r. lz. ^ 2,0. 1'ilcium. Kliimeni loilli-
lin lunc >i<lcm c ouc!.
In ^licie^ri. Iuci<! l,?. tcncbros 1, 6. .

In l'Huro^rill. lucii <. 14. 1./, ccueor. 1. 2i !^, i4
In Lcminil iH, lucil! 1. 1. 0. lccl,r.6, !.
In ll2i,cio^r<i. Iuci^.7. tcncbi. i). >y. 14,.
In I>eone I>2cl. lucicl. null, iciicbc,^. i^.i,.
In VilîncîHcl.Iucili. 7 i4.lcncor, ^ ic, 1^.
In I.iol. Iuci6, j. 14. 24. tcucbi. z. ^ iv.
> In 5cc>if>iunl. lucici. 6 c 17. lcnibr, 1. 11 ,I.
In l2ilii<? 6. luci, c rcncoi nul.
Iu ôiicoino ^1. luci, Z. l i^.lcuebr. 4. >;. 2.1. !>
ln ^l>uril. luci.7. 17.18. nebl. ;.!,.
Zu rilc>bulr.Iu<j ,c,.o.l.7.nel,l. ,. i. ;.
)f. In îie. s^ ii. l. ). Z.

In 1'urc,. f. ,^.4. j.
In Lemini. . it. >7.e. za.
In (Hancio. 1. 17. ;, 6 z.
In l.cc>ne 6. ij. 1; . 1;. l.
In Viiine. 8. iz.is. 2,1. z.
In l.ibi2. . 7. o. ;o.
^ lcorpione. 9. ic>. >,. 1; 7.
^n 5,!liio. 7. i.l;. 24.27. zo.
In (^pricolna. !. 7.17, 1 4.18,
In âuiil,. 1. 1^. 7. 14. y.
In ?ilcibul. 4, 9. 4. 7. 2,8.
luicÎc! icunlui c yu> in ij^!nec illcnl vicletur cllc in
plicen. ^
6, In ^liei.l. vc.z, plcu. 8. vac.i?. plen.2c>.vc.26.p1en.;

In 1'lir.v2c.,. pl.n.vc.lz,pl.2l v,c.26pl.z.
In(3em.v2c.o.pl.7.vc.>.pl.!4.vc.i7 f!l).vc.;c>.
In 0ncl.vzc. s.pl ll..vc.n.pl, l8.v2c o.pl 2p.v2c.zy.
In I.con.v2c. 0. pl. 7. vuc, ic> pl.<4. V2c,2c>.pl,,o.
In Virzin. v2c.;.pI,9V2c.lf,pI.i7. v2c.2z.pl 27. V2c;.
In îor.vc.c). pll.vc,l;.pl.!6,v2c.24 pl 27.v2c )o.
InXcoip. v2c.z. pl, 8, vic, 14 pl. 2o.v2c.22.pl, 27.V2c.z>
In5ilc. V2c.o.pl.l. ^20.11. plii.v2c,2l.p!.zc>.
In lipiic.vac^ pI1o.v2c.15, pl,20,v2c.24.p!.)c>.
In ^01121. v2c.4pI7.v2c. i).pl. !?- v2c.22pl.zc.
In pilc vc.6. pl.!2.v2c,!5.pl,l).v2c,i,5 p!,i8.
^lûc ni sunt lllu czuo miuu5lnniciil nioeie clccn^vm
eli <zu2in I>^ pcn innumeriû ^l>c conlinmni. sunt
e2ln iziil kleinen, noceliekilili5 corporis . quo5 in
lc,ce> leiulimu5 > ncncn m5culini , c fiminini : <!e ûiduz
icim eliin fuir in V. klrmininum.
17' LkHCv , 2pu6 no vu!Zo licimr vcntu inrctmeîl inl
5cl>ntlicneln , c lubsolinuin, e quocl per ineizm (ilir-
<:iin lnll. <3l2cciz Loirn2pclioi<:l îic oppoliiul 2l-
bin , leu >1c>lc>!vc>icc,. Lll niruc, lu iiieiû l ccuz od vi-
cinim borei , ,6<lunl 2>i<zu2n6c> niucs.
z3. ^xv5, Helul in cilo i poluin nri6iiculn nliolibu
ê nouocuin ijl vndecimêccirum > sc Koc nomine pr^ll-
ntum. coniincl intli le Nellz ire<!ecim > <>u2lum plcip2
^ , HU in oculo lecun, Znliun i l N c,in HU2?
,n cug piscil Koli): In !l>nicu<!ine toculu clt lublino ^û>
i > nubi êizxluinconl^jcuum,
loc eil Qibil lienululn , llclliicneloin Ue6inc> ^^li^co.

tt^lx i<!eil leroen ciicimr ,pul ttcbrol l^/llt, liul, .
?lî.l>l< , lcn //</ > Lncc.îcuniul circuli illi , qui lzrê z.

umcio s>l>rei lolcnr circlll!ei5nll,icm>!ictn62m cil-
lum olleien5 , <l inlli igclioium , qui linc liucl nun
sunc , Û2m 6n52li ^ni<i2M ,,or , c 6nuc non leloluii
in em eiil leiunein conuenienle, quluncll llcii <zuo<1
iiculnite vi<Icnmi ûi nuli b eiul ilii lllu!^l2niui nini
1c>lc>! c cii noiiionicm ^!wc,s>incli H i<iiil iuli , vl
j,miln cinelillil velinfinicoiem eprelli. Nu c 2ie
Vllcauere piilci , lûi , inûii lcnc > iolun6ll lunl loc tcien>
<ii ilUîbul 6eNin^ ^ ûinul illi v!<le cc>nsilnile. ^lcmll-
bili ftI<ini5lno lcmpole2pf>alenliweminic pliniu. ncc- ^.
in sc lioium luolum lucroniu > lquc l)i<?^ cx quioul nilln'
iilccinicn Coiuîuz lêmm, /,i. i.</<?<6/< ^<,^ ri.-
-.o?'^//,. ^. ^> nic N2btl : î /, -><z/?, <7</<<' I iî
<</^^<^? ?^,,, , /ê, /< ss< H/ /< </</,i<^/-
/ /^ s<< <,<,^/, / </<,</, f^ </</ , >/eHM>s>'
loue, visôr, sc 2I1, :le ûibusluolacu. Vieel!2lnyui<
l-!X'i.vlln<,n u,uIium6ilcles,lo I^2!c>n : ell enin N ;,

^fuIeiQ lio. ie inun6o cln <ûi<im < illiu veioil viol ) In
lninilcliliuiil f>cr lolil imliiium in le lcueilenl : iiqucinlcr
1>2nc l iii<icin illuii inicrclle . nunc! Iii mnliicaloi el^ > c
lelniciiculo Nur, plocu! 3 5<Ie , que l.un, i cicn cl-
iic>rell,,Nium<zue,m!il oinc incnlumi cc>ion nc>n ciilco
luii.
H>il. > leu^/. 5/<?,e/, ^rour in Iocc6nc>uimu> 6i- 6.
cilui2s>u ^s2o<>num > 6l conNeI!lic> îicl>, Ne Kli-
cncio in su, Oeipo HZ^pli,cc> ! cul cii^m
N^l<)ll:^vc>nl>c<:liliio,lljlu<ilcilurnu6li<:I,ic>5 7
liiinulnl , licinl c>e<zuo vicie in V. Delicion,
ll^vr c î<,ll^num ^c conslell,tio l'ilciuln. 8.
l^>?i vu6 ^lliOnomo <cuniu> nut>cculû6l>m > 5cu ?>
n>cu! nenllu! 5ul> I.un in eiu, licscHianc nzsccnicz > i lul-
z>cns: 5uo ill , <i? quiou tcllami Ven<lc!inu < /"-</, <i^c/,/>/
enedrilconllitut , lziuli 2yu null ui<il> ezu Iianns^
ob HUlm > qu2m pusefeiunr vmc^nore 2rcuizln eioui-
lillne imiilniul iniriun c nem Lcliplil venumn teil
lIicct t , qu in le ic , eccnto fuille ^)scnouen e lio
lxpiime in l:clipl>um Iunliulu obleiulione.
<o. l^^vx Lue > vi !i)lctil>unl^//^<, ,iuc! ^ne N oui-
^m ccellu foititu!ini< c iienitti liitu sliner , e
czuollciili,tin lino iitiilclu contotini lûe in iitu muni
in loco<Ioi conl!itionlio, vt il niisculinu, cliulnu 6c <!ie
ieieti,lui tun lll. c in lino lNHlculino z 6 noHurnu
sc mlculinu 6e nc>He lepeiilltur iu^> ln, sc in <i^nn
lculino. 5>miliiei < l,Ineulillciininccon<i!lln>5, con
iiilultuiinii^no iceminino sc lupi trm 6e noHe, lul>
lecm inccii > sc einoli ti ^ ciiNenl in I.ec>ne iu clcciin ( lole susi
etilin eiiltenie ) licitur eile in luv i< c <ie <iie eliin luz>l lelni, Klil un
c vi ibi<iein6icHluiin suo?!2)'i> eber nabele lolein lul
!> cum inle Kr plnc nouinul. ji vci pl^ne setuer
uuicincon6llioncincempoliz>^nonHupeiilui in lucc
nbi icionco in iu munii> ,r e<Ietm5culino I.un e 6isul>
sc in no f^lnininu > lunc lilne icemi elle in lue lumine,
czui eli in loco tibi pios0llionlo , miniine vci in luo l^î.
ll. tiHviûiluntltell peinicio! ,nolii<i<zue^ c>uIel2c,-
selll PIin^/t. /.s. <-. ê. ) in ilnill mnu ûli?con!lltent
e nlui ^liriil si l^leicuiiôuiri ma^niiuclinil <inônî-
lu!lnc nunc moori in er. iz. sc 14. Leminoiuin. De >i ir
Oriente lepeili in 2!icuiun,tiuit2tc,sicz>ei!?cI1ccecm?on
<)u,Iiici ciÎic,l kiilnicul in n^c velbi. li l^?înqmr

in Hl>cuiul n,liuil,le in nololcoso l!:l,eiti suerint > ntul liuH
.flonle pc>IIilur, 2liu<1 >2nier in ln<,r!cuI,r>il : Liit
.um ,lte kcic , piul, lit . oblUn Koncc ^ > v c C.
5
Olill plNllulinNilucum imilii vitui: lcl! wlum lioc i

mcnliecur KcHu. (ûi^pe initinlecn lit l2sc>uu5 . c qui I-
tcnr movum illeceoiil lemsci cnliu . cc. Iîscunlur
eiim 5ub noc iiliei: ouium f>2ôre5 , quiczue lllucNii iiNul
lno<!ulnl , lullici iminiz iuIciNiino mo<ju!o5 e!nt. li
veiin occslli iuerinicum oriuo zsneKu 5mini > ni in ipso
ît^momcnto moiiunrur, Zui in i^so nzsccnti lumine conlti
luti ciicientikll ^liiil vilibnNrnûIiniur , utlumclccn-
tibuz s2ucibul,ll>um lllis nioilil infellui ciliium. <)uo<! li
^lll cum is<>5 in occ^lu lueiic omni orneuolHlum Nimo-
nio llcNitutu , ^>Ie6ti lî nlo , 2ut llieic>ni5 ul eiuii.
llZ:c ?iimicu > o,uc men uti iniellien? lunr. 5eH <ûoH
erimulionem l-Ii cioritnt vcnlv5 cielclo!cnt> ^>!u-
ui violent! <i6uie , c mpeilglel in miri ciie. Vne
inimicum nu!^2niillul<iû5c2nit LeiMl>nicu5.
ltlî^cv"^, sc ./> liell 2ou<! ^lironomol li^ni ll
llr eiu cmctllonem 12^1^ lol , j vt Kt conspicu > ur
cum in >I!o5 immc^îmr t mp!ili5 vic^cli ncûil <> i Huoii locum nbet nlummoô in s!,neli.
()uci Kc<! <!illnlil!m plulminu 1?. l<luum in i.un, in
creri uicm fcrc vniu5<leni. Nllum nelizcum ^ûii^ <Ic
ielclioit Ouiclilll Kt>. 2, lgNolum ium cecinil :
/^x </<e^^ e^cc<e i>/l< e/.

^lensc tenim lcl)5u,iio lc>I iltit in Xûiio , umlûe
fic<p5 tun lplenolc occult : êimcm luotinem ke-
Kiu^rij ?ilz in^l6irur , incipil ^quriu pHlilglim c loli5 -
<iijz cmelêie > licûc mnc Znie 5c>Iil orium Kcli conlsicuuz.
^conri oceal'um ncliacum Canil inicllciil Viseiliu b. 1.
<êor^ qu2n6o6ilil:
(Zuiicm nlim d^nil M2ioreiiNelel in Lcminil, lole ilbi

l>^rc>z>inzun in 'lzurc, c>cci<icI,Ht I>tlic^ > cum ^liuzcnil
eer consf>icul > im inc!c incisicI,Ht occuIi! > rque in lli5
ii immelî ; i vi mplil ,i<!eli non pollei.
ttllic Llco nomine, cutcliam (7</H/?, ,i ^f,^îci> lz.'
lur Vls n>or , ll<juz in cIc oioê polum iHicum ei lûer-
so<2<Ic>ê > iic liium 2 ciicumuolulione > <ûo2ii<,I,teuicilcuml,lion<:ciicnoIum oluHiur. I^Kel
Nella! 2fu<^ prolemium omnino noc eli 17, inir imînem
inclulil , 0K0 2ucem cîr v^nrez ^ c inlolm , ccc L,ie-
lul in co numclec nulm^. <5m XiÎu odlclu lc <ii-
5
I. X I c Q
l i. Inlei n5 se^tem sunt nlcipu , qu<r conllitulml l>1u-<
lîum olnnibu nmum, secun<lmniluclinil , uinne5 srlel
vnm lc niur Killil. lôc liclui I<c,in<r scinpcicunlîcuum
eli i quippc null eiul Neil ncci!unt, nili pûc quximin-
6m nuix >n lummil f>enul. lu mzIilu6ine comÎcicui
tli n <Dncrum vi<!e!icet jec>nciu> c Viiine. ?lu
villc in V . />/<</?, > (^ ^>/<.
,^. l^ri.i.zro^lFl!in!e<!:0ci25 venlu : 6e quo luo lcicc
6iuln.coquocl uet ?!ellelsoniuln ilnlet.
l. Uk>cvci,vz , (iirc >l!cm lonur > c l.tin semici5culu.-
foliilnln vei ccisiiul nio Iicr nllc Lsiccliz>Incl-
inm > in qu6iictti <lenominntur , ul iciiol<ll . Occicn-
lle , vel ViicnlIcl. I-linc ciini
l^, N liizi'vlilivi>liciiui<iimil!l2 z,2izsf>nil2e> qui opell
cuiu inni ciicu in 6u5 iqul s>ne8 llil,urul> l>5olule ve.
l sc z>rcl1l5cf>ilUi zio ,<iiuili<nilse, qum olirltal
iiorilnn liciinen cilum in <iuc> lemenr. quciunl lleiun
eN lcmner nobiz conlsicuuin , llcium veio > quo lemnel in-
lciil !lcr : il vlcominunilei<!iclui c luseiiu, llinkeiiu
llelnilsn^liuln , Hc nl Nc!li in noilronemisf>!iiiio> velelle.
scmz,cr consîcu, , ill ulen occiclele lcilicetluoM5Q0li-
2onrcm <l oclum lcprimi > vel eile scm^ci occulc.
17. Nlil,cvl. Vilie Lniocnu.
ll lîi>?x<:c><l(ilice I>rine iiui teniem nûlorum in
lelnltri noictt : 2 voi n^lliin 0 liuclie , sc b li^z Qeulne-
liil >suro,iul.
?> NrRcl vl , Llc6icitur mnulHllcliul(3em!Nl)tum<lleI'
I,inqum <ilccunc!i MHnitu!ini5 dcn2Ml, Xlgrli, 2c
^leiculij ; veii5tmen ioluiucf>ul ?ol!ucil , cm in mnu
r>u!!lic NellrIi.menilu<!inil >lc ncul. V. />//.
n. NiKcvl.t, nu ^llronomo qun<ioque ccioitur nro
Lnc>n2 , leuIncniculloieinlero<ieleconNiluioelliel-
!!,). oiofc vplliucum , Iiqunletim pro Iieto<êmino
lum lio polluce ; gl lien,nrel sro<ii ^<rliin ciu.co>ie
lulzcntc qu inrei lee>2l , sc violeni! comf>miur. l<rn
enim pu<! lciioroiel vn llcll , qux in nire Kuc,n<il con>
tunclilul cumquinîle polluci cN c lowilcue />/
^l> l^ti?rv8 ?Iinio iciiur vclpninu l ncscioqul,lione)

quenieliimOicero sioccllosuin l><lul ,z>nc!Ii. De nuc lci
. N5i>l5v5 6>a2eN Venu Occiênlalis^zaleconNiiutiin

slim meicii lj Zpic^cli^sicutconti ^x/^cum N Quo-
llil lole c nne nie i^suiu eloiul evlten in lecun
lzi'lii!i'icvl.
1>qucnl i^<e/?, inquil .^ê,^,/,, ,e^ê^<<
<^> //e/ê,/. koti Vcnu5 Occi<1cniIiz

2 lule loiliur eli ûm t)linî , <icul sc Kltculiu , sc
I.un> ûi Hi lumiue > 2<! ilfcieniiiin luperioium > ûi
ueutul lumine , cuin lunl l)iinlel , lninuuniui , cun
iiunl Qcci6cntIez.
Oosmoc2^>no ,^^>cllncul populi nzbil2nl in ^,eion>bu5,

leu ûni leinpcli l 1'ic>^>iciz 6 diiculo /Viicum sc
^niiculn z Huc nomine sc no venimul, cocûi es>eli-
luui vmliiHln ,lm tnlm <! ienicntiioucm vei^cnicnl ,
vel ccontiûi vlti 1'iupiculn (^pricoini ^ceunc 26 û-
lilum liccl leliuentlempei Oiienlcm> rque Occicient-
Icn> : sc cûi imincliigtc 5uc> ^copicil n2!iini . vel prope ipso
lcnclin nno nullm nonlin mei>6ie^cum lo1illiul vci-
N l
NiKicvi.vz,Lczui leHio > ti,olcium koui > scc. iiciiur ll- ^,.
6u in cIo ieziscni2nlf,uc eûi mutilrum, <zu6 n^bec
itII <u,luor oblcut 6 nzcui, licurni, ^lili, sc ^leicuii).
Villc in V. Lquicul.
?Iill5i ^ll. îclmrconstcllHtio^Vni , qu^ 5cl< vel 4.
lillum lcliolcn5, Iic>cl licll, 17. culn6u5bu5iniaiiniI)U5 > e
ûin V. e7)F<.
tiillcv > c7<ê//< ^ l>. >// llclul > le poliu5 nie llell f^
piimmnilu<linil>ieniu^liil , sc KIcsculi)iilcn5in
unilîoKumeloHuii. c ief>s^5cnn5 dzsellim Iulu,
ûul NX.loz in eiulêm mnu ^niNianzrlenlez. LNiilluscem-
êNuolum proccllosum, sc I^nuiis inimicum > vc vocc<3cl-
innicu, venrol impclucilol prouce. sc ^lre concutici.
De co noioscop in licuiul notiui nrc nbel kiimi-
cu. Kiii eiunc nimiimeniil treî^cione lollicici sc quo
luni corpu ll>6uul licmoi 5cml>er impuenet Iî leuioul co
inotioniou o^piimenml < sc leuiouzeti.m nuncijz elui timo
iil incuilione czu.<Iouucur. Lrunc mcmomnium leiuln cu-
lio6 , sc qui quocicumque nouuinoium luetil , i6 im^ltien
li cusiclit 6li6eicni vi lm'clnou<>qu:quecucios!>lc<l
3eli^ cuf>ilire 5cênlur , cque inlelliere liu6cnt. 5i vci
in oc5u iveiit, pi'ijl l,,l,ebunt lubNnci sl>cu!ltcm '.
lcc! li z>i<,f>lcr Ixf, icliionel ^r,ui pIs2bniui >nui<!i. t^
l'tli!! eriln lublinli2m , ul c ul>uljl ce!Icm . ui c
U I. X l c 0 n
<luminibu5 cc>Mllm. l-Iucusque lirmicul in l,cmi
inc ,ullieu<iuz. 5ituiK,<>m?lilcul cum l. i. ^ricn >oc-
ciilcumlet 17. <ncti> l,6 min nct2num, quc>Inc>
minm Iirituincm scu lcclintionem Lc,lIem erill.
nempe'4e.cl,cû<: lic Velti!, ^n<ie^2uo , Ocnioonrc , jjer-
n, !i)5quct>n!limilciuillnu. '
b^< tt,,c: elim licirui lscci qi^m (!omer nui/limi
Hioium tllicil nlzum villi quibusclHM ftioili clmcxium
llirci niscicli > c villoii, le quo plin. Hi. ^. f. if. (3ic eli-
ciiur I><^/</.
^,. Ni,cv5 ^^ iliquil,u5 6<6iul eli OgniicolNll , êci-
mum Hl, ^ricic li^num > eoquo ciu! imô mnnlitum mci-
um rctci , sc in 6ncm 2l>cl in s>ism. Vcl lcc ilur
d ejfcu , elt cnim li<ju5iquc>ii ominl,lum , vne ?/<>f
^ce//<, c imbiifer 2oocll!llUl,ôice êH, vcl ^/^<.
N 0
^^, ltoi,ol?v ell inltcumenium Klatnclnlcum , quo lu
cillime omnii qui oculil lubi^ciunrur mcn5urri pollunl. iu
fl>iim , sc v5um c>c^l>cl 1uII eiuz inuenioi ncu1ili
libcllalizc: recîlo Vcncniz,nn,s<4.
Ncc>clîîcv (-iicoln. i<!cm lcnc c (!cnnliicum,
le <> quolvs eiinu! iua loc.
,^ Nuoi lco Ll>ilr. licilul in lf>li<r L^ll,
letliul Vc2nul OHpricoini comveien loli ii^nilinl cupi
îcmuoclnn<li s2mili!>m>sulîc>on> in5umcienti2M> cc.
Nc>c>2o^ vc>c2nmi lien le inuiccm incucuii, pii
3) vilûti, frisquc <lecliniic>nil , qux noz Hnlilci, leu ne-
Ilcloz eclingcion!5iceiemul, Liu vocôuli vlulknquenl
eil: in lcHlielcl7?e/<^. </ </<////,
. I-Io^ ell qu^le lcmc>oiil 5ptium in quc><1 ie iuiilui.
Liu5 civmon ali) niuriuni 5o!c l>or2ium illiiouroriz , quem
^T^voiii //^ vobnl: Îi^ Llirco vc,oulo //^
uuocl iminHic liAnilicgi, cliNinûere , c iicleie : Îi)2c
vlin> nugm Lrici ?"<> ^si licunc. kerunccnim Nermelem
l'lilmciNum nc,ium ilcriliurionem iiimum sccille
aue obielullle l>iinlclj cuiusclm ^nim5 0nceplli
nomine, quoH 5elf>ii et limm , nm cum cblullei ni>
inil illu s^>ic vniu 6ici rlici! <luo6eci vrinm mir
leiquililiu! lemi ls>2li)l inleljeril, tnrum mpul 6iei
icl't'oncnl pziilcique nuHi . in 4. czu,li lnli lispelcuii ,
e miim qul><! lcc llilliil>ulicculoni siimi monili ,ln6enliou,neul>5 hulijl teln-
polilquincni5 lcmo z<iil,u qu,rci5 > ic ingium l,
^nn ^vnocepKIi lî ûli iNnc 5sci nminuir.
Vlium>ue<>t,illllneN nc<524. vi mo^ innui > ellc mcn-
lum mpori , zuo lc>l inlrc ic n,tuiH cu i luli suum o-
loluii cir ccllurem mom nnn luc> <c6 primi mubilil 2b vricn-
in Occiclcnrem. lunc urem <!un norum ener : 1^ zu
îcuntur cqu!c > lc cluin<,Hil<:l , 6c cli mpu rcslion-
icul l>sl>c>ni linûlorum quinccim uum czniioii! ;
f ici6to 02N, ill, mrioii inrclUHc > lcic inlcnilbi , <zuc>cl
lmeuli ,<i<!l eberet l,r,f>l mcitum ororiium loz in 'ô-
liico, zu! 6t Fi inie icuolutio siimi moui nciiicillul'
innori z. sc min. ^6. lolil uiem in 14. lUlluor winuli
vluz. 1 zl!il6tinqi!2l,lnp<>ii:. ntlll<>lecp!3nc-
lii , sc elt cluuciccim iuzue l>r lici 'ei noclliz ililicillil
cuiu lf>,tiollriluiecl!c5cu!UlIic> li^ni ; zua: mpore
<ec>uinorii ncum cum <zulic>ul conucniunr ; citcrum lij
m l>ribu5 vcl uzescunc / vc! minuuniur > piour ucnlul , vcl
ieclcunc 6ie ui nc>. Dicuniur eliam l>Inelli ^ zun-
i!l> linuli ori in<>uIil)Ul linûlo5 l,l3nei 6ominii
cnccn6ni ^lliolcHl , snu iniiio slanc 6iem clcnomingn-
ic> qui pill prima: Kor ,b ciorru lc!i > c luccelliuc iorni-
liium nrolcqueniibul > reliûil slinciil lier oKnern iisz>c>s>li
in nel,clcmcl2 > < cum cpolilionil laiia Ninc orrum n<>l>uil)
vr , pro eiemslo. timirnoiHi^boHii lluinc>licii<!<mine
<ui i>turnuz; lccun Iurir , rt>ie^ll5> sc s>c elmulil.
Himiliicrlnirninoi n6ril<llminHc>irur ^cicuriu5<zui pro-
imc lucccir Veneria zu <lc>minlum oorinuit vlrimX, sc
<luo<iccim Kor ciici rulici,Ii z vliim vero Kor noi
l>ioliss>nlelc>!iz cioitum 6ie leauenii^ Xr'. iiuc6ie6o-
lninic lli lilibnic luccc<ll iple !ol in dominium stim
4^c>l7 clici , uu , vl<lilil>eiul<lem sIic>rlu comf>ut2n6
ric l'on illiium c>llum c>enc6cio clinolcilur icus liur-
nu, sc nournul cuiuscumquc sili5 ^liici , liccûc eli^m
<inulc>rum f>I,nctrum , inibi eliltentium : <zuc>c eniiu u
equllioiis cum if>s, î,6i,ci c>i <up rm conKltcn5-
ccn6ul> eric <licu5 6iuinu; <zucl I> oc5u <1elcen6unl iz>l
in inferior ncmisnnxiio commorgn conticiunt arcurn.
liotturnum: ii,uc ticile lii os zu c lic > zuniu
z,2rlil,u clcel i ui <!! Ii nra x>uIi coircspcincn-
tlnûz zuin6cc,m l;6il,u auioriz. lic r>ii<oulil iiuin eiic
lc>r. ilin. 1; Iôiturn^ vci consillbic ^f. minucil. linc.
l^c>ll^l^ /e^' llicl lunt seil >u3.<zue r2ll rcuz lc-
lniîuini vcl lcminoituini cuiulquc l>iii Xo!iici , se ciim
icu Hulol,l conclâncu llyu l,iil inc>u,Iil,u, , ;s.
* LXICOK
quas compleftitur -quota pars Zodiaci coafccndens sut con*
dt lee ulcus: quorum ope perficiuutur direcciones ad montera
Ptolomzi > fingulaium domorum czlcftium > tam fupr
quam infr terram exilrentium lu diilriburio. Nam bina
horaria tmpora diurna > fe tenia part arcus femidiurni
confhtuit (patium fingularum domorum fupr terram exi-
ftentium : germinara icem horaria rempora nourna , feu ter-
tia part arcus femiiioumi coniiituit quantitarem ingula-
mm domorum infr rerram exilrentium. Tabulam horario-
ruin temporumad fngulas Eclipticx partes habentfer omnes
feriptores in introductoras ad Ephemeridas. Si planeta ha
best latitudinem i & vera eius horaria rempora venari voluc-
fi lis > accptam eius declinationem ad rationem latitudinis
quam habet reuoca ad eclipticam > portea cum gradu illo
* eclptica: aeeipe horaria tmpora, quz il Im refpoadent in ta
bula i Sc fies voti compos. Quod fi tanta fit declinado planeta;
Vt excdt illam ecliptiez , velfixarum maximam latitudinem
habendum horaria tmpora velis extrahere , diuide eius ai-
cum femidiumutm vcl feminoturnum acceptum in gtadibos Se
m nuns, in fex partes> S lingular erunt horaria tmpora diurna,
vcl nocturna Arcusautem femidiurnus, vcl fcminodturnuscu-
iufeumque fideris quacumque latitudine przditi > habetur per
additionem differentia: afcenfionalis competentit declination!
fiJci is adgr.90. iquidem declinatiofuerit Borealis , vcl pec
diminutionem abgr.90, (i declinatiofuerir aurtralis : S econ-
tra arcus feminocturnus habetur per additionem differentiae
afcenfionalisadgr. 90. fi declinatio ftellz fuerit aurtralis ,pec
iubtradtionem > fi fuerit Borealis , Sc refiduum > vel fumma
eric arcus femidiumus. , vel fcminoclurnus diuidendus , vt
dixi in fcx partes zquales ad hoc vt habeantut horaria tempo-
iadiurna 1 vel nocturna i -non horz inxquales > feu pa
-y# nerariz , fi gradus & minuta zquatoris conuertantur in horas >
& minuta temporis, tribucndo> vt fupr > quindecim gradu*
fngulis horiszquino&ialibuti & fingulis minutis zquatoris
16. fingnlii minuta temporis.
HoRiN ivm vocat Ptolemzus lib. ). cop. 14. Quadrip. mo*
tum direction i.s conucrfum , quofignificator motu primi no-
bilis raptus fcrtur in locum promifioris confequentibusad
przecdentia iigna : docetque motu dirigendum efle vitz mo-
deratoiem cxiltentcm in quarra Oecidcntali fuptaterranca > i
-y. medio videlicet cxli ad occafum > ad ipfum occiduum finito-
rcm >quemfolum in eo cafu agnofcir habere vim Anzreticam,
CO quia inquit Dommum -vu* /condit Hoc motu dirigi poC-
funtomncs moderators qui moucntur in Zodiaco, Sc rapiun-
tur.
U ATIC VM. zij
tut motu ptimi mobilis circ tcllurem ; qualc funt Sol > luna,
fortunar pars, & omnes planet*, fi eos dirgete placeat.Catdi-
nes vero cum fempet confideremur immobiles nullo paci di
rig poflunt motu conueifo , fed tantum refto , quatenus Pio-
miilbres motu piimi mobilis rapti ferantur ad ipfos, vtopti-
nc probat Titus in Cdeflt philefifhi*.
Horizon Grxc Latin fmittr dicitur Circulus magnus }8.
n fphxra diuidens fupcriushcmifphxrium confpieuum ab iu-
feriori inconfpicuo i qui pro qualitate |clcuationis l'oli varia-
tur ; ita vt infinita propemodum concipi poffint hoxi zonta , fi-
cut & infiniti meridiani pro maiori, vcl minori eleuatione
Poli. Etfi quidem neuter polorum altero magisattollatur , fed
amboincidant in horizontalem lineam > dicitur horizon rc-
i.tus , eo quia xquator reft afeendie , Sc culmint. Si vero
elter polorum cleuetur > alter deprimatur , dicitur horizon
obliquus, quia oblique afeendit xquator : & quo maior erit
cleuatio Poli , maior ctit horizontis obliquitas , & diueifi-
tas afeenfionum , ita vt in maioti Poli altitudinc , qux exceder
nequitgt, 90. cum ipfe Polusincidatin verticem, atque equa
tor fit obliquiimus & in ipfum recidat horizonrrm > inde eil
\tfit& patallelus, ac proindc ipfe horizon parallelusdicatur.
Forr horizon in cxlefti themate duos ngulos conftituit 1
Orientalcm , vndeemerguntfidera > & fiunt nobis con fpicua
( qui vocatur Cardo Oiientis, Afccndcns& Primadomus ) &
Occidentaleiu vbi fidcra deprimuntur ad infetiushemifpha:-
zium , qui dicitur Cardo Occidcntalis, & Sptima domus. 1' Iu
ra funt horizontis officia qua: omnia diligenter enumerat I a-
uius inffhirum lo. de S*croo/co : por 1 Iii m um autem eft determi
nare diem , noctem artificialem , atque oltcnderc pnela
ottus > & occafus fiderum , nec non gradum eclptica: cun
|uoquilibettclbotiatur,& occidat : ficut ctiam qua: ftcllx
int perpetua: appatitionis , qua:uc continua: occultationis. Vi-
de etiam qux diximus in V. Flatter.
Hooscopvs Grxc dicitur Cardo Orientalis, & ea pars j^'
xliqux qualibet horaafeendit ab inferiori hcmifphxtio in
Orientali finitorc : vndc ab Aftronomis commuaiter Afcen-
densappellatur. DifFcrr ab horizonte , quod hic tptum circu-
lum finitorem dicat , & vtrumque cardincm coruprehendat, vt
mod dictum eft, Oricntalcm, atquc Occidcntalcm : horof-
copus vero non modo dnott folum cardincm Oiicnralem ,8c
primamdomum, fed potiulmm fumitur pro grada eclptica;
in cam lincam incidente. Ea propter ignincat rerum initia
vitx& corporis affe&iones , temperamentum &c Cuius rei 40.
iatiouem ingeniofilfimam afert Titus in Cdcjit / *
P
,^5 i.8xicon
/i. /. /. <?. c/x/^. <)ui, vielicec lol ,it5 loril 1rî
ior>sc l,unnumi6i il>5 innpiuni iniluere r>z auli
l in iplo nolcscalci sc licet ibi u lemrer non lini , nini-
Iominu5 lern per nc>eni realem le!tinem unc locurn in-
cliionil ; imm i amni, punii mobili , liciir ell lllrc-
ierietimcu!men: 6c per ninc re>2tic,ncm tliciunl correl-
<,nenteminienll<nemIc,ii5, sc Kumi6iti : ,n6e lcoui-
lur vt lern per notolconul 61 initium nroluic>nill,rum û
liliuru, sc llllemoeiHllu telminulcoiie!liuuzli<rntiir lu-
ninriuin , nrincini, nroûKioniz 5urum quHntum. ?rc.
^>tere non l> re llimziur 2c>Iiûibul nobiliol clipl5, sc
mnium NIulorum ootillimu , licer ?ro!exul ei culmen
pi6c>. u6l in nic>scc>l> Ivlercuriu : Oonliniil)!
eli l2lurnu^ sce memoril num3ninl>err>ut. I?luill î
in V.ê</e.
itt> >Ic,,oc:ui>vl ^/ iciiur !ccu5ille in<ilu muwli cce-
fwl , vn<!e cinci^ll I.un > <zuc tempore lolrepcritui in pico.
. l)rientiqui eti,m vul ^llroloorum o, korwn nun-
cur2tlir ,e<zuiHelirc>tlunrum rlnii!t0l : sc licui Otien
îlponir vitm iu!,te incil>ii5ol inrluele clorem vi-
lem cle llie r moiloexplicitumelr > iizetiilmnorolcoouz I.u-
Nllri6e no n,l>et lilponere numium raiczle ûi inlle
incipir l.unû2liitel nlurl>Ie!inl!ueie lccunllum liliimî-
nem,o,u,mll,cl<llolem. ()u2McionemcuiiNime etin
^ irerl 'litUlî/^/,/^./, ^. 7. iic inouiens. l)uonim ver
41. e noe nrulet liumii , Kinc est ouo^ ê noe nc pr
I.unii5 oollil clle etim vil rccroril : lemper utem rnc
6etur i,culle , ûi, ilimoni subminill! wlterim sc
i,umi<lirem ll2len6uln lorcm villcm, Lc naulo inleii5
lubclit, tiinc vero pilet , >um euiter errcul, sc ec!pintul
^nigksûe ilcrimine f,cullcl llirninzlinu > <iinill5 2
l>2ite loltunii<ilio5 !., Ht^ne lio elreul pilern2t!l-
m clilNillliul czulil inquiiunl. Ll lixc quiclcm 6e<>nili-
li dterum<le veronuiu l.unti nocolcopi loco noun
Io6trinm knilolopliii > sc cipelienlii conlonm , eiu îri-
, ^cncli lationem > quomoo in munclc, umm cnltilucn6u5> sc
<zum êrurmitet crrent qui enm in Xc>6icl> cc>IIonl , lucu-
IlNtrr tilttliliimul in V. F><l /><<.
^, ^lc>llc>5cc>rixl 6icilur inlirurnenturn lInum sc rolun
ûru !u,l n2t>erl lgcie . qurum nterior oltenic ûnticH<
en, <liel , Zc nnHi , vllirjue locoium sc cûouil nni temf>ole:
^Nerior , nlel ll"elcrito circlllol omne ûi lunr in
lpnir 2llnil!ei , nec-non sc ,lic>5 inlersccHNtc, linuli5 pltlc
X,l,cliHci , 5zu ia llnun circiunferenil iuclncnlc,. (Hu
êi suem,^m<,<imn , sc clceiu, vlu, qu vliliu. Vi
Ic, p-llu,niuni in z>eculii lioelloê /i'/c/.
ltv>K^/^vonmr-z>u<! ^Nicnc>mc>l, non mc>^l, c 44.
Lei 2<ii.ci > au N2l>cni lpcciem czuli nomini > qul>2 lunl
Qcniini , Vil , qu.riu , sc piim mciel 5giriij , ve-
lum eii,n l!<le < c îlciisiuilrX,<,6i.culn > uw in uum,-
>n6eu ccu!iznioenlur; vlperlcul, ^niornc. > dllic,-
kennen , Orion cc. Lipeiienli enim comserru cli
eil ltcl! , û in 6uln luinnmcnlc>merl: lunl s,-
vienlilllmililli veuer,nd uci<zuiliz ^liionomil, nelci,
ulnculnklminir,ul Onilitein txmplni.m sc connciic.
neinn.dele, <êm,<!mciuln leiin lin cu feri , <û.lu,
ci cum czu6iupcilzu5 , vcnen cum vencnli scc. Vt nc>
iin lidi onlciu.uiwul. Uinc vu!ium illu ^xinm? , <7-
,^</</e , 2? se/?/e/,< </ /^,^,. ()uocl VIl-

u,m ploximil lillce lempcilibu noltlc, mIa nerri non suis
lcmuz , peNilenti vnivl.m zns Irli,rn cz,c>pulHn z>-
cisu vcl 2lnp!i/lil vtbcl > K c>M2m ^ Kr>olim , <3nu.m:
U2in x>ic>ime pr^ccllir. c srl>znvii conuiuKio 5,tuini
c Kli5 inlino Virini. coplc 6ie ,, lcoilnl,iil anni
ls;4- sott noiicn.ru lol eclism lcl>im in I.eone 01
euli mens ûZuNc, >c slic elim ie 4. VKobii
l^s. l,el'erioZlliinemlluln! in Hiilc no : uuo cclt
inenun> aui6 ooln6l>Hl. 5ic muu6i uolulione , iiieilio
ne ,lnuru< cH^qui cciciuni in ni numm? 6ûr
seml>elli<iui<!<il>nuncint in nominibu , ,ur l nominibuz
euenluiun, bonuin , nc mIum slo nulileieuolulionum,
ut HiieKiouum. <onclu6c iiml cum in qunlel ?to!e-
lnu in nlil. proôl. 45. A</H/Fl>>/< i^,./^' ,
Nv-iô 5cniccl>i<!<> icitul coin Leienic, ûl! <f.

lziclull> lnnipulul^ lcu5lcil.
N^xviz<^rc, l.tinluccul lle!l6lleoltmincpil 45,
1uii iliKen5 ^ qu.ium nucipu cli /><///,/, leu oculu
>u^l.lil eiu5<icln'I',uii, Xi.bicc ^/ê^<^<. licll^ tuul 6>-
n>os nimi lc men>orliile5 f>Iuui^l , qu! quoci niiunlur
sc ncciûni vlcûe H lNi6>ulu ^>locini. Vnle Oui.s.
Fê. canic :
Incif>iunimem cuis 8.oinlr circa KNuin nHi llleulnerij

?r> , clic li. ^lzlj cum i.. 6. <3cmin,runi. De ij in n<ul
? ij
, l. 8 x i c c> n
co^ icêrt! lic cecinit Poncet in Vrin.
^^/ ; (s c^ / ^n/ </ê /<ie^ .
H? <7 / ^ ///^ ^^ /?<<nfe /<// ,
In occ5u vci il qu6 pin6anl eiiruni violenwm menz

bloiuln uuloncm Lc ni5 miii , maiiwe li u,leuol ^Ni-
z>uluerinr. Liunem <Zni<ic3i quo!! mulalicn vu
oinnc nl> , lc pucioue 2^n>6 kliniuin.
.^ ' livox <Ic!ii5inciIc>2n ,uNr,Icm riêln conNZn Nelli
5. ptolemio, t Lzicio ly. cmvuii ctign lepcclu ci
loo6iliz. lûl oinneliei luntlie ntura Veneill>ielluini
^roolel vcncnos ^ ilumoiuiu coliuziliic , ocimi : vne li
cum ^ni2 iuciiul ( mlimc <zui nrim M3euituiui5 elt
l'/cnoni, ?io!emi vcio lecuncii > <iiH cor 5I^!i , ^b.
^/^<><n/ 1 vcneni notionciu zc>lcen6iini. ^mpleHicut ivluin
6ul in loniiuciine bonm z>2llcm l.eoui5> Virini3, sc I.ibi.
Voiui eli,in b liûioul ^?/ 20 U/6s, lclnia , nucxl
cilco illi vno piie , i 6c ncuo eisul^cienr. Irem c
^<</ <cc, icuer men.
^8. Nvvilv cNnouum^Nrumineml eteitumin ?lu-
K!i piapc oolum ntiicum > nobil inuisuin > tûe 2 iccen
ilc>lililNln<,miz incei i.imîn, Hu jiziiioribul ,
?rl,lem<ro2^ln>ll>5 2iccciunt cunnumcrtum l^zbcc Ncl!
oinnino i^. pull Laiciuln, sc in Ilesleioeuumlantui 2,0. z>l-
tl nuneculm illi vicinm , cuium nucipuz eN , ^12: in ocu
Ic> piope cliiemm nuuij > lciliir mz^niminil^ <û2:eli vici
nir omnious , nolo inunli > sc nunc temnoii non ciN nili
6uobul feie ^laiou. In lonimine Mslccîiui tii zn
<l2pcicol. ^qur. l pilc.
jf)> l4vvool<>!>ix N fcull û in yuarum inrisque
^cscri^linnc c lmenlioneverlarul , tcn5 <ûc>n3M z>u ie>
m?l> p>llic><lliun, nituiin , zuiliusnm vcnli peculaiii !
sul>'2cni , nuniuln sei leKln linm vnu! iiNci 2b lio cc.
(Hnxomn', wzc ri^lic !nlloniuz in ca^ll^n ^>lû2M
Oll>cm "'.iririlnum inscrililii.
z^n. tt VIX5 <iicel>2tur lim inni meicl in zu, 5,! in /o<lii-
cc> llcuilcu, ic^ciiiui in uZni mciiionzlibul , incii>icnc ,l

Hc^mnoK!a urumnzli vsûc 2l Vcmum , 8: conttilum 5Ii
vlimnm fiunilum ^rietil. >Iunc vero fi 2nni 6iuilic,ne in
U2lc>lc tcmôl2^îcicur 02, <ÛL mcizc intei ûmm-
um , sc Vec imniulnlliiîlHm2 ; 2zue2mplc<Hiturrempu
uuc5c,I ti>2l>^n ocilul^li (2^licc>lnum, ^czu2iium , sc ?i5-
5. ^cciz>ilul climlvem5 f>cc> M2im2 elc>n2lic>ne !>o!il 2
verlice , vncie 6icilui tun PD5 peipeiuo nvcm2lc: sc sub icû2
tuie uuleue nvcme, coûi big !c>I clon^glut 2 vciticein
luM2lim2 <!eclin2tione , Û2n<iolcs:iilurin1lc>picil. Iôc
mpoie noul ?iiniu^ ^. ^ /. iri e<1e 5u!min2> nili in
Vinc , sc in lc>lc> tlH<5tu cZmvHni ; 2lûe 5ini2M2li2sc!uc -
niiim'llctzicincl od summum fiiz;uz immunem clle fulminc :
z^<<m > nullit ^ iême <ie//F e' i. cv/l/^ c/^//^
<vx><'ettF/>lîrc ?!iniuz eiplicin lubincic c2.'icl2 nvcmi

uuzliclc , 2 ûi!)uz n5 iccenlini blcuici5 liunio blii-
nemu.
I4vi,l<:>scn //)/ei^^rg!i, I.,tinclimiss<)l:cNqul:2pu6 ^ftsc>> si.
Ioôl?!ne, velloculincilc,, Hui in nciminum N2liuii2le
viurmocruiuncm soilitui. (3l2!cil^H<<ciicicui :^j>unno
communi! Vil6lol. Vineibi. >iinc
Hvi.lci!.i/6icunt>i!'e3, in quibu lepeltn ?Ine, ,^.
vel 02 soltunX loi-riii f>c>icli vi mllliclgrioncm > luntquc
iilc>lcof>u5 2 quinque lgciiliul suf>l, culsiciem vsque 2<3 25.
insi: s licelin <f>2ticcscsulculol!im in ûibulnouimmeiiacec
1'irulcliiiecnclum ellc lolem cum Kr vilir mc>6<:l2lc>l. z>nllic
t>2in vl2 ,s. l2<iu5 flrena'i , vl nciz <lc,cuimu in V. (^te>
vulculum.) l^cciium cIi ^!xn6eû2l<)leloicli nollilco-
sum > (^rô Occilicul > aui 6e c,pf>llto . non , <û 6e tri-
no: scvn6ecim2, <iu2: <ie lctili. tolum men 26ultic 1 itu
,/>^/?, mi,/,ê ^. in vnec>M2 non U2clel<: olviolo-
lcm^>!2ncl2m in omni eMl ls2liliconllcntem> scnntumin
z>l!M2 mecli2te f lccun<iam ifile voc2t sioccciennc, orcline-
inuerl, 2cl l2cicnem mcrul olimi mobiciilil ) coqui ciisZ i2M
lne<!icl2m veisuz luociecimim incuriit in lemiqunriun
6 nc,?osco^>um ; vn6c l2lic>ne iNiul <iij imper5ei sc cnnil
lij lionem leilili non fuieli scirliri vil sioro2tincm.
t^vr^vcv. elie V2l!2iicilulpl2nel2 complgincnsuz ûb ^.^
5c>!il ia6iil ninc i>ê2olcn-
li2 5o5 2bsolbctur ; c qu m2ie>r iuetic cum 5o!e vicinil >
ec>m<lic>leiic6l,i!ir25<sc<:neiu2cic'. Vicie c<uX<iilimul in V.
ê^<</?/ , i in V , <7^^/.
fivrcio^lv L:ci o5,z>lii licilui iiûi luorcinculn : 54^
1'iij
,^ l. 8 X I c Q !
ttjl,c,l>u<!^Nlc>l><'mc>5 vsuil>2mr,mccl<!icilurline2rcitHlublcn.
n s, ciu^bu Iinei!PilerlecîlnzuIuinieuw cilc>in,2niibul
tum men vull l m,ier IieiH : lunc quilem u^poilienus
2c nnc sc >I!,in in lottiruine ei^r necelleell. Viile dl,<
uium in Luclicm , vti lni culi elllibee i^lam iiZui2ln iu
lpicicn^lm.
<e. liv??lvl pud plin. /ii. ^. ^ ^/.iciiur (ômetZc sf>ecie ,
uui le!io5nin inlie euuin iull seien! , lûc inotbem
lese rnle molucelcirimo, vne c o iI5nomen loiliiul
el^ : tl/ooun nuispc Lrircc l.Hiinccquuliuicipieltul.
l> I^cx ^120. irilui lill li ncoulol informi circ

lcolîonemsequenl^culcum ,<!eualuri ^llli,sc I.unicc>n
liNen5 in lonîiuîne in ^r. ^. lzictti)> cum iiiculne u
lili leic Zr. i^. L in noiolcoz,, urcum Iumin,li ^clei-
lim con<iioncic lepei f>oin!ii 2<lcic<n5 oculoium , sc
s, Iuminre iz>sum lir I.UN2 iii lon^ peju i qu2nlonui<iem ib
.c ciiceNvi cumIiuliH enu luni liiimu. >l>i I.unm
lim inlo5lunicur.
. I^cvi.v>zittl>,ielum , êmcn Xleti<iiHnu5 , cc. îcicul
ul in ^qui! elinsuersc>elillenl, <le quo ilibi clidûm.
,. I^cvi.vcli2m6icilurNcIl2ti in fice lllîrra: lillij
exilten^ <intu ^lirci sc I.unX< ilicm ocolil infcnl, //< vil>ntulenim inquil kiiu. lon llioium leiie in-
Nlirizculi.
f. I^ncoz (3lce Hpudi ?lolem. in vcrlione ô. /i. ,. />,/.
vl>i ît6e Lemellll<ini<ii cnitunln tlium sminlum
in quam conueniini Venu , ^lercutiu . sc I.un. ^dic
s. Iî>ll veniU5llll,uinc!Ii5(!l>l,l,li<e, <!c ouc,5cnec, in c>uli.

nulI./,6. /, c<s>7. l3e!!iu!unc t^zuiun elle eiistimar.
7> Ico<:K>rîx 2^>uc! LeoinetlleNliescriplioire licuiu
corôii^ uriîlici) el lêomctiicil^l^cepiiz lil, > 6 cuiuz
llilnin polie îcliiicul sun> molilioncm 2^ll!iiul.
tt^nc no vu!o oln2M noinuz vomu5. V<<ie Viliuu. b. l.
. lc<,lz,nkvxl ei r>ucli<!c /i. ,/. elt 6eul sc>Ii<iil luo viinli

tliiuulil -rqu,liku5,5c Xc>ui>Htciil cc>inpiXnci,s,. ()u quicicn
eli vnuin quinque enciibu colporuln rcf;ullium , q>l lic
licunlui^cc'HuuH oruni z>I,n2 ûiduz coulineucul iryul luul
ieaml , scquinu!H. l)icuntulim o liquinul cor
fr pllni, qui ?!loin1'^mioquinquemuni corpo,
û limsci ?n!>osoÎ,ilnuncupntui, ncmzie îneiem
sc quuol lemcn lnem /^crim , ^qum >c1'cit2!n n!z
uuinque colf>olil>u l!mil. lunt utem Ouou, 1'ctlc6lu^
t)Ke^rum^ vo<Icccisum> 2c Icos,cllum. (Quorum omnium
pl,ntioncm > cquciil;ulz vic!eûli Î2u,um,t7mme'
zil>elle lelin in lu t3eomri.

Ic?i>i. , leu ^/H/</^ll>. illem sont c I.t!nc polic- '
liozHconiuuionem, eliquecum f>l2nlcuiollillcnlinllil
nioem lpnXl luci 2>i!uz poneroli vclit 6cum, louec
iunlii li colpor , sc inûno, liequen ciul^luz Hin
ntiloquio.
I C
lom vnln qutuolIemenr!l omnium ûlcncllimum ^,
nc leuillimum ^ liiuii , sc z>uriril zu niiquo l^mbolum
nonînenô <Ku, quinêqui omnii lioi obuiHNti lu
>i:<Iinc , cquc Hiui 2olumil, n quiequm ei eo ini-
tu?. (!umuil >l vim iîle fouc in nimnlioui vn? cum ê-
^/'v, nomin l.niiu8lirmiHnuz.Lt5l>esl ciu5qu>
1ite Hltnc!mul , iplum mim iuum llcieic > ^roiniic-
lucc^rcrilomnibul nleiie in viitu icrcun^ necclleerit.
<)uHn6oquic!em quIi 5iu , vr ir. lniloso^liu lunl
czlorsc tliîcii, licut sll>u 5nt licci sc numiil;
li urcm iuu! ell I07 : lnil um l,un<il lidi
sc licci, lecl vincit in eocii ; licuuc conucnienler
lcruimr omninu clememi iuiol sc tcun6iol. 5linc
^lbc5tuz mi^nul , /^^ > inonir, <7/? <f/F/^,< , < <e^< ^
e/ee,<. îu, locum 5uz>ri ecem insi l.un oioem conlti-
lucicaniiqui ?ni!o5of>ni : ^tvei iccenlioresi^niz lf>nirlm 11.
e mcîo iolluni vel c m,xim quo loium olocm eouillcc
incenêrc. 5e6 enim leue , c puerile cll irumenlun, lzuiz'ê
vt ii ^,iiN. //i. ^. </e <7ê>.> (? ^<i<>. Vico nun ci pl ellen-
tll> iness, le6 lecuncium accilienl > euû>2lr lum lz>n-
m cc>nil,iijlaf>pu^niui : vulie in6icc pHl,u!o qua lullen
lul ; o^^,, //, , ^ ,i lo illen ?niloloz>nu5, ^. <ê
><>^,<<n^. )conllio,limr. ^tûi izn! in lu lpriir
contrHrium vllum ncin nilicl > 2 quo o^ûencmr ^ 5clilulul ioi conlummeicr. Îi,mluo-.
ncm 5pnr ien> euerteuci ilerc ^sôlu in /<^/I^b<al
. ,/>el rct<îc>num cluHrin. <)ui , inczuii , li per ili
ipl,in<lijlielllum<inc!l peruenirenl, mic>r reeie-
lui icfiHiu : licûe lo Nell,iu>n non ppaicicnt voi reIi
lsunc. 5ec>lil in6e e^c
M2ell cc>nclu6eicnlou2:52m ienis. <)ulioûiclcm refiitio
noncci<iil.nili vl>i auo <!ipnn cnluin vnumcoeuni, ve
nu nleunr obicili vilibilis 5nci , vne in ie^lc>ne2etler
e > linc cxloium 5ubllnti nn cciêre rciiion ice
mu , cum <!e ij sermo recurier z eoyui lul>llnti il! cli tc-
nuillim , sc uinrilillim. vumizirur ictlAion cci<iunr , li-
ûm cl^ conucnire crem limu! , 6c inem 6 ez fcien6!.
i)ua<1urem non tncci<lnt > c>u2nl lûilûe creerel ,
i<! eucnii hui lpnir i^nil!onee clleic pulior, c cklleca
lior ^ uon enim cuncivien! eil amme > uillenlior, ^teli
noirer ini Iieii mlcri: nolicitu, lennm vne lr czuu neque
lucem iz nbi , ecûe cxleili lumin c>cculire pollil, zuin
ziiouc nobi c,usoicint>li : cjulllllnicrc mum iekiio-
ne5cciunt, quzinterie6lillitul, vncumciecc>nlt>luunl
sc illco omnin licenum cll^ verc cltie locum inil lul
conuc> I.UN3: , lone uiem nolcco c!cftic>iil. sc puiioii,
cuiul liûi circul cli, vi elc rii omuium loli2?irum ,
nr^leriim l,unlr>sceiiiIIicc)nleimjnHtum:2liinleiiolum,
z^. sc crem lemr vcuum. Xl>rcIIulem lc!,êr, sc mulii
lij ?erinrnelici tcnenlelulilurmnc>n clle lÎiiim lecl
lluilem > eo<ûi lub pc>Ii5 , vbi r<lir c moiu non polelr it,
Heilem lielicli>r<iucllc!^n!!cnec,il : icleoczue sc,
ic,i i^nem nun <lri lleuernr. <)ui i,mcn nec quiczum lo-.
Iic!i euincunc eumioi mleriini concinicn 5c nulii
z>rocluz nmlli i sc eiulem concllcioniz c comm cili > selt
notin HlKcli ennlum <ûc>cl mpIcHiiur omncm ^tnc-
leim, ique eream reîonem. qupro>)ter uu <ic if>sl5li-
cunlur.elieniclleini lpl,isc<,c!ul!i : ucczue st iplum
motu vniucl<Illi cieii ab rieniein Qcci6cntcm plum
llim, mobili zuemclmc>6um > c ^.ei . c ^<û ^ vl lu lucc
liiimu Hu6cm mc>ium lcquunlui.
lz, le sc non elunt qui l^,nrm i^ni in interna , il>c eliir
lnun<!i medicullio callonl > ecqu> in nomine > in<zuiunl> <ûi
<! ^lci,co5mi r/oum iormtuz cc,ncul. i<^
ê Kc re ssi>jz^v.//9. " . >
4. leî'liouilein vim inuil rr,ncilcul ,eK << e^ ,
^,. ,^ /. le ûll,m l j>Fi<,ne in5r l,nu coûc!
l>i'N5zi'icvzl. ^
in vitZe ex mc>u 6iZnolc>i. lc<l e nic etlm Hemu
cum ê Vi ^luncli.
Il /<<, cciiui soecic qu<l2M ccenlinnum , 2tque '
stcntolum , ûr^cnenmr in inina 2eiil icL>c>nc: ei M2- ^'
teiiaiiinûi , 2c isc<,l2 2cnl2, vcl perzniiveiiNaNm llioril
noKuini 2mo>eutil> vel oer îlilioncm ielis 2ttcnu2nii5M2-
lim iol2m , zu 2c! morum aeri inNmm2tur. lii quia Im
c>uol<l2ln ilicûllcl eclll 2llinll2rnc>miniltui> iclcirco ini
/2iuu<ii<Iuzell. ^s>p2ret frecûenlei in ciinereii^, in s2ii-
bulil^c loci nuiulmo<li vl,i mormoiuw coiriorg conclt
sunt, 2Ul tumulzntur. kolmnlui enim cx cop>2 nulituum cx
ipl>lloiluotumcaioolil)uz:iumf>cnlium^ li n2ci2c irreu-
!iilei iscuilii.seci olerumque cum paaret > solcr inlcûi m-
Diente, c utlici: 2 leûentibulnon nne riore, sc conNei-
2lic>nc animi coium <juii!liun2iut2in oion nc>n caeur.
^liquibuort2lulpicio><ûo<l molluolumanima: linc, ul!:-
monc eZ Ioc2 cultoliient. Vcium i N2tui2lilci ccieie
conZpelmin clt : <lum enim luimul 2e> 00N lerûm noltium .
2 ls!cn!um v2cuuiu lequilur, sccum <lucen5 5ull>cnl2M K^>m
lniin: 2t vci <lum suîeniem inlcquiwur fuît, <ûia nu<5iu2iio
cti , <Û2M inoiu violcnio k2cimu 2ciem iolum qui clc 2N
nu sloi>c!!lt,2ca,ue26e 2MM2M ibi conlilêntcni.
Icxiz /nî, elt 2MMUI2 cx ciiniliu 2nim2um cxi- ^
licnl, 2lil nc>minum c2z'iiic>u5 2^n2:i<:n5, i>lo<lu2cx lcnuiex
i>2l2ci<inc,^n2: tl2n5nit2t ex eoeum corooiibu ex isricaiione
uuc ex moru via!enlo2ccenl2 sc lgmbcnlNQn i<lic2mcor-
l>cl2,cmemor2 vnclccxuiic, sc mox eu2nelcit. 15 flcqucn
liin fdii>u >Hc limiliou 2nim2utiou: li cnimcIu, arque
in tcneoiizcielirilconfiicclur eorum otsum <consellim cx-
luiit na:c U2mmul2 , vr mini larîllimc coniiil. lclic>iic <le
l2c le ?ett He Oalilo mini cum pliini familiari cnniun-
ulin !il>lc<ûm inliîc2uil/F/<ie/cxocc2<!0nccuiu<^
lam Ballon Vclc>ncn<>5 , cui t2inili2ril ciacn2.c HMMU>2.
^ll nirc il:6uci l,c>llunt qu?,b Llnnici5 sc Nclcnc, c c2llc,l 17.'
il ?olIux6l6tHiucie : cli^ viciclicctcxnHlaiionc qua: in-
iuenlil in M2li mneltHti mf>c>l<: in 2es!: 2cccn!unlur > 6c
N2ui2ntil,ul2l,o2ic:ic lolcnr > sc in<iic2r: s> vci liu-
pIei Hc n2uium m2liiniic!cc> liluiii 2c lelcnii2iil inilex, vc
U2tec ?!in.Iic>, 2. c2i>.,7, <?em/<, inquii>//^<^<c^/ê
t^/^ ê>,>, <êi/F<'/ ^/^< <//> > <l //<
<//>e///>l^ê^/e/>>^^/, 5c<l sc cc>nil2 n^nc tc>i6ium >
I>elcic)2n iiliiculum m2îl icml:6iuin 2llcitl!inu in luc> Po-
i/lulioie,l>c clt ^nûiêm mcnlliuum: ic cnim 6e e<,. //^<
</<5/,^". Dc!!5,nulll2bcnl i^cm plin. loco cil. ?lut2i-
cl>u5 <<c p^ciiil I'ilosoonolum 0.17. lD2i6nul ê lubcilil.
zi lii s'ilim. ()> quillen <2t62nu5 eiNim2t elie V2^clcl
ncnolil inli^cnl ^ c ,li) luocillilioî mu!i2 cunncitun t K,e
ucmcn nlurIe5 lunlinscn2tur2lillcicnit2ln ^ ul
mucK2m ienuncianr , nZm cum 2: 6iscullnnt venroruin
imz>cuinuim ou^nniium6enoc2nt,vn6c mr>l:lt25clilul
cum czuicscunc sc M25> 2l 2nnuil linent sinum clt cz ucc!
cell2iuni venri^sc im relolui cccnlir illc/.eiulion êll.
Vi<ie qui l,2ber Kell, <ie ^le>5 b....
,z. Icllix^F<2êIl2nmr<len2iIl2ôdi2c!.aiiivincmr re
liczu, inû2lic2lil>u!ineil , nemnc loie, sc <,> i e,qlie
lllnt !.<> < ^rie . lc 52Zitt2iiu : i viclicet lin mlculin2
ûZc sunt ^nmicili luli, Xluitil, c loui, c conliiluunt
ll>c>!iciln i?nm , cuius ômin2torellunllol,c lunirer :
sc 5c>! ouicm^c ciic lupil vo6e nc<He, ît5 ucem icicc
bei 6ominic>eclusulcll^ uui. vlinûil ?colemn5/<6.5.
^. <F. lolis conilinni ûecszml. 5c<l eô imill>ccil2
cûm cli<i5 , vr f>lc2?leiil 2<iueitil eiu6ill!muz l'itu in,
iuccr!<:lti ?nilosoz>ni2 ^c /n<F//, s inquic ?rc>!emU5 )
f////>m^,e/^/,^ ^ , ^/< /^//^ ^/ ^<-, </,/^ /<?-
/^/>,<>e. (Hui 2uin lcîc>n5 lubnt nuic cii2nZnIc> vicie in
,. I>c:ixl5/^?îcunmr<neul:cc>nltellicnel>zc ^llis-
mi in 02U2 l^n^r olure Ncll 6l in le in vnum colli-
îzcunt!nenl. Oum cnim vccustiiumi iiielumcilellinm
obleruHtose tnc llellilum mulciru!iucm,vlierem,6iuei<l-
tem vicrenl inLlM2menlc>cc>nl>liclc,slnec>l<iinc,i>ncc<,nnc-
ic>neline2lizul vnicc, nc cululÛM cl>n<i2tic>2liqum
flirelircr, lûc vi certoornine.sl numelc><lc<l^nri onNenl
ssu<lcntiil>me llaiueruni l in rl quilciim im2?!n com-
^licHlc^czui^nulHlum nilUlHm einlimclcnt 2c cletermin
lum numcrum pliscfcllcnl. ?1nc enim cicirillc c2u<2M im2-
lînrz istil in curlcltibu 2n^>inenli , llt2tur l^neon in eipc>-
s>lioni2<z ^raii pnmnom. <iuo a,u!<icm muliil lcilli5 nie
t^nriltum f,6lum fuillc conlt2l el!i!,ll, lobi inûosc ^ritu-
iu5 c Urian, sc P!ci<ic5< c tt)"2Ie5 memc,r,nlur. ?l,rr
cili ei kibu poiissunum cicerpli lint imeine5 > û5 ci!
Nlunl ^ltionomi , non mcn f,ou1ol elr c iiuni ,ln
ll, , Ut l<5lum sinlil <Û2M lirum teium eleKio : sec! iH
n>Anoconli!ioum cll > uclvcnlizocnceolum qu2lit,lil,ul,
nullit, inNueniij sguNis.c insiulliz comoinîionibul cun
cii2tici5 rûc csscil)u5in<ie mn2nl!uu5> qu omni lon^l,
vû , loneo tempore lone eluerienii ooicrunle5 coium
noticillm r>elicill>mc comoli!lunl : <ûm sc in policrolle-
lumcileiiium2mloic> uercerllim^înez > ic niclnl^ni
c ^vlnli<ûul Hg)sf>lio7un moclc> cleiiuarc , lûibul 5-
ficnlinuliucilllforec, inlioieniibu ic6r coultiluelunt. I<!c
nnu/lclclum incili; icicoiol<iisull7, sc u!Im conne
ionem 26 inuiccm nabentel Kûl : i<!c ll>c in vn, e,<êm-
ûeiine , sc !i slulc5omnin clilcrevlintez <!i, vl in
Xvii , ti6i sc lîvn ; 2c nie qui6cm in liumero, ii um
in vol mnu5 : in Vuliuic c>n!e I ^, in ^<ûi! siilt : in
1ulcsucul!, e Veii in t^Hncio l?lscle, c^selli.in.
Viline soic: in Vi l k!u!lrum sc eczui, l^c. ûi viclicer
vni tiûi nun ll crr 16 eli,Iin<!m comÎeie iminil
illiuz c!elli ntulm , c uloi>lie<c5 > qus omne c nlur
ruin zu, iminc i^l icfellenl l'ersc'eKl, esse volue-
luni lipienlissimi illi ^lllo5ol>ni. Ninc 5^^ 6iiiliourioom-
nium lxleium in 48. imine <!uoc!ecim in ô<iico per
ûcn sinnet icninlur, lIizuium eil 2o<!icum inieli-
<zu< muilu <lrmmcnli , cuiu <!illsioutioni5 ruimul uinol
eici risse ^N2ximn!cr milellu leltur Ql/mi>ii<!e ;8, f>c>ltmc>-
<luuiini nomin Nazisse <IIeoNstum lc<llul ?I,n,//i.^.
</. <s. iucle !<) lio nomin in1i<1issc. l)uiuu leccnliolc
6uoclecimlia5 6lunxclunlcirc ?olum ^nti6ticum l l^lil-
flnil nucletl5 , l <zu> 26 Occicnt! incloz sol,icsunl < ploin-
lleomnl,ulil!elorlIulliHlunl, ) nouillime ooselucl> qu5
scnlluo lococenlcbimul. Itul im nunc omn iminel
clelte!lini nuilielo6o. omi<15 , vt ?tolemi?or>!cuit Lczui-
culo, quem leiicilin ?e^sum;nlinoum cznemponitincelin-
loim ^ûiln iComHuerenicil czum conliclcll lub nomine
1'iicne5 inlec >nfolmclcilccu!m I.eonil, lc nuncnumc
lum 6misiunt Keriletu, Lullirc!u , c Iijc sequuli lunl
leNium (onorum NiuHole Non6iu5, 1,nssoniu,si LIeu.
5e<! le6emul Nellarum êrim2ine5 um piu<ienten> î.
1c l!iNlil)uiioncm. ^rictil s^ccie s vcc2^>ire eioiîir ) iut
lll^l cN niimc lino, czui, noc cum stiele nescio qu,m loer
!Rilem. Zclif>ln2mo,ue l.umintium in stiele coniin^
culc mgnileNum csscKum in nictibul, 2lijlquc pccullibuz
ilcnciuni. îie lorum loour nibcl in cipiie : sc nc li^num
Ulli niZ:eli.1'in6eln o,ui luc,ea n!'cuncl!lcolr>oril liûi.i,2t-
ûe nilui isctiouibu ^licli ssiinilnlui. ^cûimi lauli
i
in coli: H. coocti^m !inc li^num <lc>min,lilr. 'luin <lcmuli
liomincz luliillo n^ll^ûli pn^sio^numiim pliscfciuni : lunt
crcnim m^nizoculil, ic>lun6f,ic > ^r,Nocc)!Io> lc bleui
nicuie Noi 8cc. lic^nc <ic slnulilisculicnum. ()u2z>rc>^>lcl
benc iilir l'iclô , / ^. 5><<^),>/,. ^<F 77<s. (^crlcltez im-
L>ne5<,ccu!ln Û2n6m snilc>su^>nlm coniineie, sc lon
nt ipllim ?la!cmiu , lcu czuicuinl'ue nem llr <êniilc>-
au>iû!l>c>r ^H^/? y. vultu lcnc^le5 iubieol cllc vuliib
nlcllilius. lic icricKre cn cileitibul <leu luoici lunl , vr
illilcum lc>lelorientillu>ilii,^nluiin Kiem. lole I.coni
li^num permcnle Leonez ar^cnti score l2oonl. lcotpij l
ul lzbel qun^m N2ium venckcim z>lciûe cc>l lc cu-
Icul,linu!cm lcospioni lleNli ; c quo, miium el5, I.uu
iij;num illuci lcnenre , ,Ne insiniillimul cil^ sc mollikeiu.
5linc n linoiuin llilliniu in l,umn2 > qui cum liuminl-
I,ul zOnilem bent> czuiliilunl Lemini , Vileo, ô,uliu5
Hc f>iiu>2 meclici 5iilij. kerin . vi Leo Lc vlliin f
eiu5<iem 5iiii). ^lurH, vc^,urul> d,-<nl Xcul:,ecjUl
lcio. Vin, vldesineuz, 8c ^nrome^, Venenos , vr
lcosoio, Nv, 5erên. ^quti, ,c pis velpninu
Nriinuz, Kciliz, vl(olanum Lollil , qulu ûltrglil.
I>toli, vt llincci, c^2-licor>,ul>8c plicellleiili, vc<^c-
lnini, I.eo sc Virô. Il.ulN!N,nti, vc^lic5<1',uiu5, l^Hpii-
coinul, 2cc. <)u2: omni^ 'vcîii lonô v5u, sc sciienii
com^zri luni > 6c mzenl conlllio eicoeii , vl vcl c libu-
iil vc! ex 8il2lunl rum Û2lite NcllHlum omnium no
oil nlur innorcscerer > rque o r!ium cilo iln.inuln
vullibu, velul mulilclcii5ln> uitum llllecum eloce-
icmul.
, ()u,s>ropi p!crem MHîl < czuim lipienliim , ur conll-
lum Iiuclicc clcocmu lulij cuiusim lcnilleii ûzuNani cûi
nliquil,2t<ûc ei i2c>ul!lc>cprc>mr,l2z imzinclHucls^lus.c-
lum cI,riNl2num fccit , 2c <I<ieli c, ^noltulcnuin , orulnczue
l2n<^l,5um nnminilinl, liuc ^lzrcvliorum inllrumenlil com
pcllûit, f>rc>uc vi^cre cstin Lncvcloocl lo: I-Icnsici Îlte
<ji)> cczul in Îma^cNo Kiccioli 26 Icem sccuni tomi.
llioinêûe 2b i)l Iiic recenseniz ^slinco.
?liicic sunc, <zui in iplnc,n2 ls>I,l, scu in nrimc, mnlil-
!i imgînezZ^j'in^.nr i zumimsc l>nl'uli5ênolum ^l2ll!bl
ûi^HM > vr > c!im l>icrc>e>volnc2 cum lui5 <i^>n><ic.liz
lcssc'6cnril,ul llibuiincû^ omni vilicre cN in HIH.'l2L2rbi.
li , ûi eNHl lcem coinincniariorum l c>lcs>!>>5 c,Iieli 2<l
^HHuiliUN. ceiii-eeriul^ûucnslI. cûi c concilici ii
N , lienviuln > ncc uon llnulc>rum iauum in qu,z il!!ji-
lliiduuniui stOf>liel2lc5 in;<o, im2încl conclulic , û2 i
mLncIct>ci û! ^2l2uinlrfuinicc clcpini cur2uic,,l>i
eli2lnnumelt2Nl^ sc cô nilce ucu ili: 6i sorsgn clcn
lunr< qua: in sz>Ii2?l L2il)2iic2 Iilo icmpoiis iniuii2iu
violie ilccini non pollil. l.uciu LeIInciu5 e5 memo:
<^. c. <./. 2c l>it>!>Hr i5 vcioiz. 5/ ,^</^<e^^<^^
//m!> m<?i^ ////^ , </e<^ /^l^/n>/?e< ^'/'^ <</
)^/// . </^ ae ê e <5n <' 5< < ,/? e^
io/îe. Li nc !e im2ininul cileliiliuz. De quibuz irciuin

ie^>oil leimo cum 6e piimc> mooili.vbi cl2min2nilnul,2n veie
in ec> ilnain vllnlin^ 2Ulconciz>iciebnr.
lvlxcilKl ^/?,< communiier 2ssc!l2Nlui liûra? 2,,,
zuxln sc liilli inl M2tet!2z>ul2 2ucc>^2lent<,!cuplc2Ul
in >2oi<lc z,cctil>5o lculsl^ ic fl>biili snbccito li!cium voll-
tu 1 vnc!e nc>lte2 c>t> imîcllam cIi viiluiem ieiinc2nt zur
ietini cic^Hntur uu!m Hun6m i iniiumûlilzirm
^ lncmoii2ln iobnl!2M ^ in^cnium eicucn6am^ lni
lein cult6ien^2m , molbumûc 2li<zucm pellcncium i û!il
ell im2o l.eoniin 2Ulo imzrcl!^ vel lculst, 6c ûH lcN-
lur ^lgiciliu licinu /t. /, ck i,//< l^<l///^ /^.l ^ qu<1
lic 20li<!im2 26 inc>ll>l)5 cl<ii2coz necnnn 2cl loloteg icuum
lein<iol > ûcil! e2M reielt 5lcrz>nlelul</'^c/. Dicunml
uccm ^lilonomic, qui, per ^ltlnnomi slirccpl2 lakii-
ncur^ 2tûet>2oenl foimoin llni cxIcNil, vi !.ec>ni5 lcur-
sij.^liciilêc, Quorum N2lui2in2c viiml in6uillccic<iunlur
um slimlilu 5btjtlunl.?lo!cm2:u5cium mM!i!ic l!!cen
lnHli>o,i5 saziienle lolill luiilc cclt lunc.im2inc 5
bricic . czu2n6c plzner , limile in cIo iilci > quill infciio-
iumelcn>nl2i>2inlzle<iiel,nlul. ()uo<! cl!2w complol)2l tiali
Iôn ,in cnm<ncnlijl6iccnl, viilcmltiseniisimZîncln
conti nc>lle^lzu26c> I.UN2 ceelellem lerpenlem lut>ii,2utlcli
cicei spicii,5in,!liii lcc>iz>ic>nil clliîcm cllic2ccm cll.quHn
!, 5culf>>i linum I,un2. inlcîiui, 2c li^nun, Kuc ren
>nuln elqu,iuc>l 2nu5. ()uo,il)iil
ti>6lumteltlur , leûe inlertuillc, >bi el l>i!Ic>5co!f,ioni in
Ispilie Lei il56lc>^ imniimebitur 6ul2 in lnuie,auo<!
^c,lt <l2l>2iui in s>mum ci qncm lcolsu susuci > e lubilo
irit>2iuc. P!ui2 c!c l>2c te 20 ticinu: lusi2 cil2iul 2 p. 1,.
>5quc2i cnc con>munjteic2liln-
xid2nl> vti luf>elNiiios,z,clceslo vl!o(^2!cinc,, qui iumin.
kommen l, li lecunli2M sccun D.Incni^llmN. 96. ,n.
2. in inHumiu2,lchc z c2lllfcniit, 2^l licii2l i 2lui-
,z l. r X I c Q n
lc lleiic^llanllacumque nonzmictic cell liier, cn,
c5> uumeio, uiûnH, > û ^lzne lin lunt ci
m sc imÎicim6moni5 lnu<clic)ncm > vc bcne n^bet l),
1ncim2l. <Ilel!im imîn suic Htlillci!, c>uai conloi-
incnlurcum clellil,lilliz;nil> vi I>eoni> Vilinil, cc. sc f-
l,5il in cei couiiciiune immun scic l, omni oroi-
l5 luziclKilionc. ^tûe in conlMHiioncm lui <i,6li ifen
iflliln^nclicum DoHoium^. ,^ <?e, s. f. vbi vi-
ecur2oorol,re nuiu5moc!i imîn ^>n<!o linc cn6reli
bu3 sc noris inco^nilil iillnt. (ûo<l sul2l (îeuu l2n6ium
Doorum nonielcîllcinî6l2rliculosun6o<limoncm
ê<ii!l im,^!nioul inliuceno. <zuz<!icic coniineie p,um
lzcitum cum <lxmone , eonuia ec<^Fe e/f , gic > / ,/?i /^.
i<> c<^</>3e/ , ^>< </^/</^/^ ee?7'</'. Lre, inrcll
<Dienul> nux noz cn26tclnl,n lbcni< le nuz imi
noclelinis<.seluni< e5non cicluic >n^clicu voor ,
Iil couillei alizm lioncm 2>i<iucele , sc Itiu loci vli
. . 6e ijl leimonem nbuit meminiNe , sc icrl2lIe. le st Lu-
ll2Mnliulpu naiuri vi poluilleuo
lninibulab ini5 selpenliou iilnzc tioue c>nilu!ii.pctil
enim , inquit liciliclim scconKurgrioneconllilui .
vtnon sccu icnonnull lilr iiûlir <l liorum 2nimlium
lnollum > leonum tililjum.ec. <Ic6 moilum lelj>enmm,
lpenil!encu lemeio lueiic^ l)eo eiu5 fI,tinaitio-
ncm ^lnill icueln. li-rcille. lô ver in noc neZotioûoH
lelnenicm g?neum iiiner , LullHMntjo>>llcntiii nullzrrn
pollum, nuinoûicmscrpenlillcmiliculosulomnin ex-,
litic, sc ûem<lmo<lum mir-iculoli lciuni lelpenlcl lmmilll,
iic sc opi^ci!iiu6t!k: ; <zunon innIoei scipenli icl
6 (Dcrlcltem. sc in mvstic llniLcacione l^nrilii ^.eclempro
lil in lluce l2lcli> ûi HUtiqui leif>entil kruil)uz meiere
tur, ll er, licni iosemer 6iierl in Lu^ngelio, sc ev,
IcHlUl 5ueru2 r omni tl^m<! mciplum. <)ume
litl, 8ulimnlii onin,iiuI) omnidu icijciiui. sc imnrol-
tur. <Ii7iclum non nceaucrim sc il6inbt: sc
licui sersenli illi .nco nzculli vil in lcszenlel cIcliibu
sc>i iniiii , iic sc 26em tione sc!ui<Ie foiinc!lun
iNnum im^!num tlionem in lin 6<icium poliiu uicx
leue!lic>ne , ul lon^c, vsu l,lninlli!innliille , vrnHlurali,
omnin llt, ûimui cccul mill>rum viltus, tyue eN-
cicnli : dl^ lm t,m lubil nn,n<l ûui , lunu,n
tuoerliitiol , ûoium nilUllcni ozcn<ii meil,o6um on
enolcimul, qui noc sc nui iniuliolun ell, <û mull
I,cnnol>!5eb<1iwiHie vtlluit, sc nc>ci ipii inui6iulum.
auivn sotmi<!iue o,u oblcui tum <û ûl>i, n<û2Nl
lupelitillonem olenliguelli>mui: o,ui5 mc>6 liiHoolu noi
eil inuiclulilcnoltliboni, 6c nluilr llc>n2 l>oliuc>cculli>tc
inlmle, suil ilici lcnlere ltu6c,c > vi vel coriump!, vcl
nobil lulêitH lecllizc z qum v!irnil>e2r, uc lu bcncci
in vniucilum sul spccie ûoiumeli
e liû Kcli , cuiu cusm inc>r,mul , nun nur2lil c
u vci luêiltitiolul , censcn6uzelintu!i> vi concinuni
mne 'lneoloi.lHuc uliM eo nlilulmcxli imin deiie-
t>m nnu mic> vu lu^>eiKilic>sl , lccl eiim vi euniH , sc
nucil, puubllln cnim , nullim im^rimi solle virrurem icbu5
rlilicl!ioulc3:Iorum insuiiliu, lcnnlumieliuz viuenli
bu , c nm!ioul. î enim pelicnn luce e6c>6iul 5ui
em lebul2itll>cilil)U imîimi oculm <ûn6m viiiu-
l corpoliliu cleltil,ul < qul>m quincli 6unt , ietinnl .
I.Zei2liln c)eiliiIc><zli!0 Vetbl, z. Velre nec inciien6^nec ^.
ziiln in<!uen<j ,vbi I.un luelilin I.eonecc,IIc>. K.tio-
ncm mecum i^l <>ucnl non inucni>se<l nec ^>ui lciipcoi
2>il>>lio vill>l^c>c>3 > <juo5conlllIui><zuimcnlcinliimHlenl :
Volui sciiculuin tie. Liclulopliu omni irmoni 26ml
iculo 6 saue lelc inei, vcllcm 6c6il opel2>uci<icn-
^Mtlscil, I.!u>l>in I>eoneillcuce,cocmqu:lempoi<:inui :
Z<lilum ! non 5 6uo5intelol mense vsul lum > cum ^cn co-
t 6ilci<I,iouccomoull siin<iec<! in clioanociiiliNcl.
Quin!!!,! uliiln tunc coi nou ooiui , nisi cIe
Kein conllilutioncm sc n5m ii^ni l.conil vrellincm , qu
ciiîn in 2itiLciIi2 lunc lcmooi>5 fH^t siolcn<licui. ()u3-
fic>nc unlimi iiil D. 'lnom ^/c. ^<f ^l'/. >. 2nccz>5 c!nu<:
ê niuiHlii!lum imzinum viliu llc<ûc clcienliicÎc-
ttium coilolum in iltnxcliinci2i2 > <^lici^7c/^/<se'</<
^/^//> // , ^ <//,, /7^^,i// il ,</-<//^ ;
>/< e//<, ^/>, <,^,/^<^ / ^tt' ^<//^< /<<//< /<-
^><^< <^< </êt?, ^?e/^m >^,^/,^' (^/e ê^/>/.
1'u6cm conclnm cum i^ qu lizbel i<^cm <^gietnul in 16,

ûnilnil. /<<^//i/ ^ inquir > f?e ^//^// ^/< / <>^!?^
^^/e^/ /^/?/iu ^,i< //m e/> eFe <v/</e/^,/<>',/
/ ^^< </>^</ ^.ie/!' , ec <^ciem^c/< </^H , ^</^^//
/</? >7^^/ e/?r /^,M >v^/<b, m,/, ; ^^^^/// ^/?^/^
M LEXICON
non defer amui. Dixi autem , furi yfironomicat , -vt nullafiufer
itiofia bjeru.trifitadtuna > autfiuffumigationum > aut chara-*
rum, (jucmam hxc confit non femneread ctlcfla influxus t fed
adfien tps mtellcfui , quorumfiocieias nobis flinterdicta. Hucuf-
que Caietanus. Fatcortamen> vt fnpra innui > cciam in ipfis
imaginibus pure aftronomicis pofito > quod naturaliicr agant >
& occulta vicxleftibus miiruara > pofl'c ( vt credibile cft ) dx-
monem es inuidiafe vlri fxpis immifeerc vele potifli-
rnura>quod occulta: funtcfficieotiac ; adeoque ipfum inuidix
xftro percitum > geftire occulta natura: beneficia > aut reli-
giofo timorenobis fufpefta redere , vtab illis abftinearaus
aut fane fu afiftentia > & fuperftitiofis vanitatibusinuolutali-
berisexhibere. Eaproptcr in ijs fabticandis , aut exercendis
confulerera > magna cura cautela > & prudentia ptocedendum >
& non nifi piius exclufa > omni quacumque dxmonisope
aut patoi vtpuris nrturx donis rti > nobis liberum fit >
vlla formidinc ab illis temoucamur.
Imvm CW/a loci fitudicitur quarta domusab Horofcopo>
& Meridianus fubtetraneus > qui & Fouea Planetarum , Sc
Angulus terrx dicitur. Ab eo fumuntur fignificata dc pa-
remibus > corumque Ihm > de bnis immobilibus , xdifi-
cijs) lundis, aquis, fodinis metallicis , theGmris abfeondi-
tis > & fimilibus. Vide qux diximus in V- Ifgon. & in V.
Fouea.
Imperantia figna appellantur ab Aftronomis qux , cum
habcant parein cum alijs declinationem ab xquatore , fed
diuerfx denorainationis > ipfa tarnen dclinant ad Boream >
alijt fibi ex aduerforefpondentibus ad auftium , qux propterc
obediencia nuneupanrur > quia qux ad aulttuin deflcctunt ,
videntur quodammodo ceder > & obedire ijs qux ad bo
ream > ficut nox diei cedit atque fubiternitur. Quandoqui-
dem ambo eofdem dcfciibunt parallclos > fed in fignis bo-
rcalibus arcus diurnus eft maior nocturno, & in auftralibus
jiodlurnus eft maior diurno : vcruntamen quantus eft arcus
diurnus fignoruru borealium , tantus eft nofturnus auftra-
lium > & ccontr. Et ideo illa dicuntur imperantia ifta
vero obcdienria.Sic Aries imperat Pifcibus > quia xqualiter
ab xquatore dillant > cofdemquc dcfciibunt parallelos bincin-
de ; itauti primusgradus Arietis corrcfpondeat vltimogradui
l'ifcium , fecundus 19. &c. Taurus cadem ratione imperat
Aquario : Gemini Capricorne: Cancer Sagittatio : LcoScor-
pioni : Virgo Libra,-. Econtra
Intvhntia
MAHHMT1CYM.
I N
IntvHtta gna dicnntur quat ex pari diftantia hinc in-
de tropins fe mutuo intuentut > pioindeque candem habcnc
declinatienem non modo numero > fed etiam nomine : Tt
func kim.v partes Geminorum cum prior ibus Caen > Tauri
cum Leone : Arieti cum Virgine : Sagittarij cum Capricor-
: Scorpij cum Aquario: Librx cum Pifcibus. Si ad
inuicem conferantur inuenientur omnes eofdem deferibere
paralleles fitemm ( vt Ptolcmxi yerbis vrar ) fer tilas fartes
Sole meante > titfpatia iierum > .un: citum > htrarum ft
reffonieant. Hzc Ancifcia primaria vocan folent > quemad-
modura > quz immediate ante hzc expofuimus , fecundara.
Titus vero expreffiore vocabulo, parallclosdeclinationisap-
pcllat. Vide quae diximus in Y- intifa , Be qua: dicen tur V-
parallels.
Inachides Cylleniu. Vide Terfeus.
Tnconivncta figna dicuntur qua: nulla familiaritate ad
inuicem copulantur : hoc eft > eque fe intuenturmodo paulo
ante dido, eque altcrum altcri obedit > autimpcrat > neque
fe aliquoafpetu refpiciunt i Tt oppofitoi quadrato > trino>
aut fcxtilb Talia funt omnia lgna contigua quz non funt an-
tifeia, fe eofdem deferibentes paralleles > & confequenter
figna oppofita fibi contiguis.RationemrcdditPtolcmzusquia>
inq ait , qua/cundafunt auerfafunt fefi > <f duofigna continua
toniunclavnum efificiunt angulum , illa vero, qutfexta numeran
tur tomm orbe m in fartes intonates ft cunt > abafigura cum in
fartes quales diuidant. Ex quibus liquet i eos > qui afpcum,
femifexttlera admittunt ad diftantiam 30. graduum omnino
ccipi ,cnm Ptolemxushic talem diftantiam nullius efficicn-
tjz cenfeat ; proindeque duo figna fibi folum contigua vocac
inconiuncta. Igitur figna fixahac ratione habent inconiuna
duo figna hinc , & inde > pixeedentia > & fubfequentia > atque
illorum oppofita : Mobilia habent inconiuncta figna fucce-
dentia > te illorum oppofita, cum ad przeedentia habeanrfa-
miliaritatem Antifciorum. Communia tandem habent in-
con iunrta folum antecedents > & eorum oppofita > cumad
fubfequentia proijeiant fimiliter antifeium > vel primar:ium >
Tel fecundan um. Sed totum hoc per fequentem tabellan pla-
stum fice.
LEXICON
Tabula Signerum inconiunorunu

Aries habet i neon: un Taurum > & Scorpium.
Taurus Arictcm > Gemines > Libram > & Sagictarium:
Gemini Taurum > Sc Scorpium.
Cancer Leonc-ni) & Aquarium.
Leo Cancrumi Virgincm , Capricornum i Sc Pikes,-
Virgo Leonem > 8c Aquarium.
Libra Scorpium > & Taurum.
Scorpio Sagittarium > Libram > Arietem t Sc Gcminos.'
Sagittarius Scorpium , & Taurum.
Capricotaus Leonem , & Aquarium.
Aquarius Capricornum Prices , Cancrum > 8c Virginem^
Pikes tandem > Leonem > & Aquarium.
Porr horum iignorum , qua: > vt modo diximus ide con^
iana vocantur, quia nullo inter feordine, ac familiaritatc
funt nexa > nemo fere eft > qui rationera habe at > atque obfer-
uet quxnam in inferioribus hifee > fe bona > fe mala impor
tent : cum tarnen , meo iudicio , ea maxime feruati debeant >
atque vt bonus ordo rcrum ex ordinc > colligatione > 8ccon-
fonantia czleftium corporum > quibufeum aliquam cflcndr ha
ben t neceffitudinem , pendet > ita Sc perturbatio difcordia > Sc
diferafia ab eorundem afte&ionibus , mutuo difidio, dif-
iund one , fe difparitate naturx > trahie originem. Etenim
partium nexus i & amor, vt volt bat Plato inundi anima eil:
nunc ordinein > hanc harmoniam Ii minimum turbes > & ipfum
orbem ru i bai i , confund > infirmai ique videbis i perinde ac itv
humano corpore ex humor um bono ordinc pertutbato, par-
tiumque diuiiione , dolores , morbos, vitz difetimina prodite
pafim videmus. Igitur > vt in loco fus dicemus > omnis
in inferioribus hi Ice difeordiz , auetfionis , atque antipa
tbiz ratio i huic vni fgnorum nulli colligantix c otdini ac
cepta ferenda eft : vtiecontr omnis ratio fympathix > amoris,
concordix , animi propcnfionis > ad (ignorum , fiderumque t'a -
mi Imitates, quibafeum ordinem caufaliratis habent ( vt habet
ctiam Ptolemzus in Quadrip. lib. +. CAf. 7 ) reducenda.
Hacctiam ratione > ni fallor > anniclimadtenci , feu fchala-
Ht , inquibus temper aliqua corporum noftrorum diferatia
expeebnda eft > prodeunt > Se inconiunfta hac inconiunfto-
rum fignorum ferie ordinantur. Siquidem (ingulis feprena-
lijs > ac nouenarijs recurrentibus , quoniam omnis bona fide-
rum ad radieem Natalis configuratio expleta eft , Sc non fequi
MATHEMTICVM. *41
quitutacceltus ad inconimiftafgna, qux nullam cum radico
ratiuitatis familiaritatem habcnt , ideo fcquicur etiam corpo
ris difcratia > prxcipu ver n annis ti. 4. 49. 56-63. in
quibusvt plarinium nulla interceder poteft familiaritas 1 ac
necefitudo Luminarium ad horofeopum > vnde necefle cft
ctiam vitam , deficiente re&ore. abfeindi > aut plurimum qua-
ti. Quod etfi alij ( & quidem communiter ) dominatui r-
currenti Saturni naturx inimico tribuant ; probabilius timen
el id ortum habere figuis recurrentibus > ad horofeopum >
atque ad prxcipua geniturx loca, prxfertim Luminaria > in-
eoniunftis.
Hinc ctiam expifcarilicearcongrucntiam abditiiTimi illius
arcani ; Cur > inquam , oftimeftris partus non fuperuiuat ? de
qua re tantopere exquifierunt fapientiTimi Philofophorum,at-
que Aftrologorum > ac integro inignique volumine fcripfit
eruditifime Fedcricus Bonaucntura. Equidcm nug* funrqux
habcnt A ftrologi apud Schoncrum lib. i.dt Iuduijs . ac lat
profequitut Natalis Comes m Mjthltg. lib. 4. quia . inquiunt*
in primo menfe dominatur Saturnus Embrioni. in fecundo
Iupitcr. in rertioMars > in quarto Sol ; & tunc cft' animal
rationale ; portea Venus inde Mercurius , in ftptimo tandem
menfe Luna-, & tune fi nafcatur viuit > & completuscft cuifus '.
(i tranfit > & venitad ohuum , regnat Saturnus , quifuafri-
giditate.&itccitatcinteificirfoetum ; fed in nono regnat Iu
pitcr. qui natura; fotoreft, atque adcmaturat. & fxliciter
educit ftum , &c. Nugx, inquam , hxc funr ; Nam peto, cur
quarto. Sc ( quod maxime notandum cft ) fcxto menfe in qua
lane marutior cft quam in quinto ftus editus non fupcruiuir
cum tarnen fupcruiuat in quinto? An quia quarto ment S9I
prscft? Atfivllus cft. qui vitam fuftcntarc valeat > Sol eft. qui
Vitalis potemix fons cft. Scorigoivt proinde ficut ipfi in-
quiunt , vel indc foetus animal rationale cflc incipit ac vitalis ".
Dcinde cur fcxto menfe editus non fuperuiuit ? An quiailli
prareft Mercurius'at is neque natura; inimical cft , nec fi forer ,
vitam foetui poder adimere , cum fir minima; aftiuitatis . arque
adeo vt alibi adnorauimus, vclobidin rcgendx virxmunusitt
locis aphxticis conftitutus fubintrare non valet. Cur dcimo
tncnfe > & vndecimo editus viuit { nam & multx muliercs de
cern > vndecim > & eo amplis mcnfibus vtAo gerentes vifa
fimt) cum tamcn excorum doilrinaMars natuix inienfifli-
mus in regimen debcret venire ? Microglial validiilmas ratio-
nesquas abunde congerit Gotifridus in i. tnte*t , ($c. arque
idem Bon 'i. lib. 7, 1.4?. ij.
Sed & Francifcus Valeus Ctntrttutf. M.d. lib. j. c*f. to. }j
QU
544 I. r X I c o n
l4^ff>ocse < jlquc ^leîcil liM innil)ll<lllm l-
lioncin tkcrl . cur Qimelii! iltu uon luoeruiu , ei -
lionc^xlcllcel conccplioniI^ sc conl<lmioni. ^V< /<.
/,, > inquir ,^^/^<^ ^ ;/ î^ . ,^ ^</^.
//, ^5 /^^<^ > ^^ se/^^ i /<! ,, e/? ^:
/ : </ ^/<t< /< <// // ^?</ ^/^ ^<>><,/ > >v< ^

^^/, , (/^ A-v</"/m>^s"<> ^ </^<> n//^>/;
A </ // <f m/^</ a<o7</lN e/ >/ <-
e / ,fei</'. ^< e, /^/l. ^/< </<,/<//<</.

,</> > <<<<<> / ee^/Fe 'soê, ,'< ^s/// > vl <,<< //<!<? '^êe/?
) /, ,<> ^, </,< ^l,smi/c^^///^,c^</:
^ </ /e^ /<t l//f?r? <^/< </'/ ^s, <ê

^,/</ e/e > / ^</ <,,. <//ei^ , ^Z , -'
^?,/e^ 6^. <^ / ^ /ê /// ^^/< ^'^/^/^ </ ,7
<H/^ //o. </<// <<> <//1<i//<5 ^ /,-//></ ^//tt ' <^

e//<> , i/</e>e e</,s^ < /i/o?' / el^^ê/
/. êH,^ ; <,ê//<i, <<^tt!/' <^/^> s/c//
<,,<//^ <,? I'.ime //^ <?< /e/e e^-; , ^<
^.^^<,/^ s^^,/^ /e s<<//<) 4,ci / > (^
^. e^</ < ^<n^ <^m </, ^ ^ ene e/ </ ^<^/</. t7//î
emm /^/< e/ e ^^. He^/ c^ ^/<// l!2ec V!e<lUl,
ei Lnbacoium ^leilicolum f>Iciliz. Verum > vi bene islcmet
blelui , lurc lio . tu lioqui inêniullim pluiimum,
clûclic. l^ln <juol stulll)rli2rl rl,<lli>l l!u6ll>e<lii>c)!e
<locuic N!s>l,oclel/!s/ >unc sl qui iolmniurqu26i2inl
iiebu. c,r<ul clt , vt in oHn lneusioul lnurclc2t 2zue in 1u-
cem eclnlur. (juoc! l remeu Ilqu^m piriem ei nuno mcnse
veli llelumeie , im inueniel > c <zi 5i>llc> ;;. llieiuru ii
uiinmi , oHuc> ,6 mullim menle e.
z< i)ul6 ille conclullenuin cli > nullim esse hu uenteln
n,8>l<Rlm:i , ,r<ûe ,ne c conneiione norum acl ic! quoll
cvnr>l mgvic noiolcooum , lc Iin quclnui locuu,
<qu vinm Zen6,m , subslcnttnlllmquelufcel!, occuplbik.
lilûicm qui quio > lco > oouo mcnle 5ucce6it in ie-
Dirnen linum , quoll null t2mililiit nno nololcovc
conceplionil^tillllenli.conuinHliluel^.icle null vil pro-
loîio l^ccH^ncl , bene vero cum lin conlinûnl , qur
cum r<llli liquo orinc , c il>milit>iatc ncirunlul < quili
sunt, quZc ouinto, leliimo,nono , sc leliquilmennbu,
ue<Ille luoinirini. vininue nic clcm llio tlilillc vi-
iui ?Iurcno /<b. /- <K^6, i^//i^ ^, /.f. vl>i nie
I>ilxi. îH/<,e< , inouic <? )e/e^ <</ e^^^, /-
/ir/^ o/, , /e/f /e<i,/ , ^H /<// /ê// <im<^ i fF /' /e </ <v//<> /?/> , <c e
eH/> ></,/^ /></?,/ ; <?<<> o ^ H/5/<< </, seê/.

ll c PIurcnu5 , cui iiii>ulii villciur eliam klc,stuliu</e
H)s^<^ ^. /. gNcrenz omncm nuiul cci itionem letnn-
<i:n<lmlle in svmctim meuiium , Hllcoquc ^noium >
<Hennpni2m.
INlc?i> eli ltulûi<!m znnorum numciul lc comû- ,,.
lull 6elciili! lolilu in kiincir>um l)ip!omiit>ul sc lclii>luri5
z>ubIic>5Hclc!inoscen6 culrenlia lempor > licut OIvmrii-
<cz, I.uli52 >sc limilia : mpleitilurenimieuoluiionem quin-
êcim nnolum , qu eiple > irerum recliiui cl vnitem.
Olium lbuir, sc nomeu lolti eli o inlliione Veîilium
c tlibuloium , num Il.omni ?iii>c!p olin vniuetlo oibl
imsclinlez r>oru!il ouolic scicl>2Nl (!um enim comsiill-
lenc, lillicile llmoclum cilc2o rcmotillimil munlli l>!Zile
irc linulil nnil 8,omm lulie<Hlum piouincirum liio
6 luluen, llibu lillllunc, vll>neuli5quinqucnni)l lin-
zul lo!uenlur, sc in quinuccim iotiznni^cc>m^!eieiul to
inclii vesti^,li5 lolucio: iuurin luimoquinqul'nnio lipor-
lcnl l>rc> lribulolcnum. pro sgoiicinîlH^mil: in 5ul,clc>2l-
entum pro liil>cn6i)z militilibu cor>ij eloanil : in icitio
ucum pro vcorum liinul,cnii5 fi>oiic,n6il : sc <ic lemiici s>l,ll
Ulum , quo! in quinixlimo quoque nno feieoiiui > inci-
ficl>l qmnqunnium clcl>uiHtum cl ippor6um lerium ;
iicque nouln6iHio, quli nouu quic>2M lempoii, cilcuicu
incil>iec>2i vne nomen nuic lpHiio <Ium tlt ^ quo6 in iul'Ii
l nnHlioul lciir>l>ilui,c luc;clliue poll in lîisluriz su '
l>iici <c^ lli,ti lml>ei conlucuil^ sc ecim num eiuz vlul ,i-
zcrv, licet 2lioqui ciu5iio cum I.omni lml>elii lcr>cio ili
zUlcl. kiiriHuln ,uiem lsauulU quiuqu nnoium voc>
um eK I.ulirulN > HM2 o mpoie vcnicntel nunci) plouinci
rum 6 scicnclum irmmm cum mn r>otnr>2 , sc comi
ru vrbem !ullczc>uc. Olim nic c/clu 2nnoiumnumerri
iucil>icbl 6ic l, 4 . leoieinbiiz. Iûnc uicm f>ol^ coireic,.
nem (ôiizn^m incinil ll 1,uuiio.
<)uouil quober nno cur incliHionem venii
volu-iii, sie s^cill iure nr^llgbir. ^nnix !>Iriult Domiui
cxcuill5 l!l^ci3i t5: cincle olo<!ucrum iuiil perûincûe
sc ciuocl liuum suelilelûoticneril iuiHio illiu nni,
<Huo6 niml lupcrllr ; numeiir . czuo co nno inl<Iic,
cllis. sc complcmcnlum c^cli. 5ic excml>I>ili : Hnno cur
ienlilt6o. <loj. scricnt ist).lummHmîui<ic> per i; sc pro,
uenieni in czuotienic los. sc <inuc llcluum cric i ;. nxc iitur
<lilini6i!0s>llcnriuni. Iuon mcmoiicrô non uemH
Iil vci<iou5 lprellit.
Ll nic lûillem 6e >ncli6r>oe > eiulque intriruen tione.

Iliov <iu5 in dlc polum Xnnrilicum , nobi incon
lpicuulna icccnlloiiou vn cum!) vn6ccim6eteiiumnon
i oii6m > coue in nomini in6i formm > m,nu nenriz
jHcuIum , nurum: ll!! nabcc i;. cûinr sc lcir mni7
<lini5 lul> zno dpricoini.
z). Ibifl^^v : sc nie no^r moliiioni luoieum. LK enim
VniucrîlciulccniluiN) ( unc Ilôro cliitu rnqum l<
/<'/, illellni^Ll. 1 l.ocu omnium in^mu, olilcuiu, sc 2bi
icrilmus , inuûcm ociine 2rczuc in i,um2no corpore vilc^
l> sc vml)i!icul. omn muncli lorclel . sc trimcnl , n-
qu2in in oroprizm lc6em bijcicncla luur r>cl2o6nli iui
cio.vr c L2sllio,l!ueclil p.1om5< 4. He/,. <K/?/<? ^7.
^. ^.<^/. s, Loiori con!uul mouuru> sc U2mn2locunx
icei vlii perpeiuo molUUncur xlernil izniou llii. k<
c verus Iqcu erum procul <û2cmnc>u: r>r!lHii! cuitio
ue , obleiUHsi iûilllillime polier , ni lluri nrr5, obuia-i
rcr. I.c<IIul ellllime!Ul lli^mellum non cxccllcre vniul mi!
Iirij bclîci meirlum : quippc , ic circumkerenli ciu5 lnc
2lnr>IiluHin!lclil, vroolime cin,! clle pollil toi millium cor,
Porum , <ûor slic,cro limilir conii pouumul , lu->
ruiul elle <lmnll. Iû! enim eol il>i !l>n<loz polr ccelllsn,
Iu<iicil 5eni,lim illam // ,</eH<?, ,êm </e^^> < n-
ûam n>uti2tico5 vilcez in olio , ir vrIicr2lrum r>rem2l,
pcc vllun, ,Iiu:i2 i>, ^/>c</?^/7 />. /ê rnoo-loilirerconieHH
julcini chmlum ll lou^'ln uuccnli iulici uuUiziij,
Hcczuec <1e<lucic quo idl clkusuz iicicui l2nûiz>2ci ili
Dei2<! NHlililisQc. 2li)2liierooin2Nlui : cj>iXlcll2nc clim'ciliz
elr ciiniii, cum i ncque el sciipwii , ncquc ei ^likcmg-
Licioblcru3t><nil)uz co!l!i possic , lccl ucnc ei Nero con^
îroiil bcnc^>l2cicc>. (^Xccrum iol ci>2 l'unc ieccoi2cul2 , vc
communi ll ?2tcuw > i ^ccleslZ: ciîtio cli : Quorum infc-
liul c>uc>6^tun6imcliu!!ium incluil,c!mn2coium suc/pli-
cic clc aeNmHlum ', 2liuci^ cjuo iltuc! immccî mbic, ci-
piNliil nimaliul 2ci dcrlcltcm ^lori^m rgncm miel2iuri5 2<!>
dictum clc : 1'ctlium2Mi>Iiu5, sc ljiaiicliuz , czui llimdu 5l.
?2lrum^ lc f>ucic>iumcumoliîn2li Macula <ieccclcniium iuz
elt , vr>i neûc inni >Lc foil2N'i5nccjuc icnec>!lunr, <c locul
elt vili imcrnuz. 2qu2li lucc el iecro? m'ribuz cl2nsoir2nrc
zieisulul > 6ilt2rcûc 2 luueilici!: 112: iuli Loniri oblcmz-
tic>nc5 mi!IiHii)Z7.48.cum czu2c!i2!i.
?c>li li,tcrn!^ c ?uiZ2ioli^ !o verc . 2icjue clcmenl2ri 4<><
iZnc c<Ie ^leiH , celiinluilXsillimc s^cra: ^2îni > st com-
llmnil omuium <D2tloIicoium fcnl'u. Vl vi^clc est2s>u<j Lcl-
!ilnin. <.,.</? ?<^. /<b. ^,/>. //. ic liccl V2M25.</,/ê 0>-e/.
^n/?' l/?.^ .- sc D. (-ie?. ?s>l//i. //- z/^</. , 1^7, cum vo-

c incorporeum > umen inlcllipcna'l luni non cuo6 ciulcm
lubNinlile , 2c N2ll non <l : oioineque vcic imm2iel!2liz ,
sc incclf>c>lcu5 c , sc! quoct coir<c>lcc, f>2bulo non c^c2c vc
conleiuelui , nccûc M2icti2 , vc 2ccul!iul : cum 2oc>ui
iIcm <3icZ, /<i. ^ o^/VF^. ^. rieiconlinii ?conum
ienil clienni s>l cc>ic>c>ccu5 an incolsoreul > icsoonclci/F,
e-^. Vn6e vooncc 2M2nucniium, vel lic>t2liotum luille

erroi^m cjuo in mc>riIic>u5 li2l>cluc > ^c^<?^^ ^ i vcriu
lc5iui cbuille cc>lc>c>ceum , vl Kzbcc >6cm Lcll^lm. 2c D.1'I,c>'
M2 cûi < ^./n,e?. <///?. ^^, ^. ^. liunc locum cil^n; ^>cnic ^
corpoccul : lc lacc eizilicil cKum Qlcl^. c eiculZc v2M2lce-
um 1 inHuien5 cum ncn nc?2<>c iencm infcini M2icll2>cm
ellc cûoi suklt,ntim , lc2<! ^,unilionil c<fcHum >s>unit
enim corc'l'l, l^>ilicu2li cjuaam 2Kionc, cum ci ncc îllulu
ncc cc>nlummc> fc incorlupnbillccc ciucici^ c il>li>z2nim2z
sîricuilez mccc>uc>62m incisblli , sc im^ciceîlbi <)uc><l
<ûomc,6c> ilH^varic H: !rc clc>I>c2nr 'llicciloi > 26 quc>5 cum
z nc>lcr2 nc>n incecllc Icocem icmitcc. Lltiîiuc 2blcjuc u
bin iZnil clicnn: ciusclem i2li<?ni cum naltrc, , cct lon^
nnccioilicic, 2cc>c>nilc>i. <)uinimc) non clciuccc ?m!c,loc>m ,
czui jicercnc izni ss>Kml2M > sc locum iili connacul2!cm clle
iul^lllucliceuciio, Koc cltin lulcruc; vcl<:c> ocobanc
4 i, x i c o n
auo in Ucrocolmo , cum locum occupre 6ebet,Huem
îiciocolmo vili5c2lor, cui eli iu cor noc ellinnomi-
ni inciiullio lc<!el. 1'uin <ûi iizil niiu , incûiunl, lt
suwnic mooi5. se vneouHqueîlfuîcnl: lconiieioll2l>e-
ic locuin in meio vniueiloruin , vulc r>rooc cloln luum
vi,<icqu2ûe tinzsuu6eset > inue in 2l , vi i <lim cullo
A i 6neictur . vi non l^cilcîlsili polier. I iscui-
oinl pviluoiici , ûibul m6o nonnulli lecnolil>ul 6-
cliKi lunr.
., le enin liue i^ni5 Infeini ioi Kr nû,m in sloplii , c
nmIi lee , line ex conlliiolil roiliio ^ ne<ûe eniin <zuoH
o initioI>iis<nimr: uinore conltimcum iuir n if>5on2t'
i oi<!ine lienum elle nsenum ell. ) ^n 2em 2<1nuc lumi
l>e rl<!itUl l>c mneil int ^lneolo05 c 5l. pHtltl con-
troueiil., I>!eIr Outllollnoinul , ^mbios. 1'neocioietu,
^lnn. (^vlillu ?ic>sr>ei /^quinn5< Lliu, lunoccn-
tiu > iil>ic<,lnmunil. îRiiutllUlcw Llcor. lio. y. ^lo-
i,I,cl>. ^.6inil!um non 6 conlolzrionem , le<iImio
iem rioicin In . In rncn suliolcu sc nirin, zu
ieeltlumen l:<ium cûo6 ooliu lloiem incutir o,um<ie-
Ic : suosctibic Illoiul lio. 4. lc 5umn>c> oono, n. zi in-
nuienz ê, êie< .</ </^<l /me ôieê. (> <</ <//^^
^/^x. Iêû in uoc sunc conll2li^ ^moro5, c Innoccntiu

vc,isuf>ûorum nolleiiai 6icil l lio <lmn!oi>un ciu
cito n,m eile vionein 6rnonuni,<iui vi6ebuniuc in cicul'-
one scintillzrum <ie ine icencleulium. Li line rc>iiuz czu1ll!0rl
fiXiiuni czuioulnollei ilie vluIi i^nilcil <Rllnie oool
leli nili quc>6 il>i Mlioiaitiui , mioi viencji vi, HUN
innactelluriz lur>crlicie> vbi ilMoientilsiciliiaic, cfci
eore plniimum leoilillliur . rûc obmniiur I zuo viclcie eli
inclicnc>,2li)sûe vn6iqucconllizlil iuioul, <ûi patcnii<1l
unr qum reliqui. ) Ol, i>! < nil micum li lal>rluci ine,
<c<ûi nzlillu c montiuul eiuNt, t,m violcnli lini, vc r>cne
iuelsio noHio , specici elle vi<!nl>il , 00 iliquc nonnul-
li eiultm tioni , rûe infern!, tllc c-nilir. (juo
c> non cleirciuciim , immo cell ceniu nno, nvl teil
l,itU5< vne p2lLm viliemu ine ciumpele liu non elle
HN2M Inleini lsilicul. vn<le inil illc cur>ol2r . 8^ quHn<!o
uc,ccenlul<:iu<H> l vicinl lion <!cu^,t. I'2<c5lunc
lnI^Ku! puicoloium venu i^ncm , c lumum ocljicmo^sll^
HHNle : V-luuiu, ou sio^ IÎôll>u . Hcun, iu.HsiK, ^
nzi'nslX'i'icvzl. 4,
^requip in keiu/zno reno : NccI mon in lilanî : ?ilci
il^ ?cili<ê : liique cûol reieiuni 1'Iiniu: , ^lîoluz c lij.
<)uocl tum tio naiuiHlil 5uec tum lliqucntillimx niNoiix;
c pluiium ?nilolor>noium uHolii. K,iio, inouim, qui
iAl>!5 cûicumque n,iul2litcr eu,sole pecic , c c>uo^m iz>i-
iHcuIum^ vne eizl^le zur, sc lumum tti)cele > ell;oi<1
ctiii> inieinIi competet , <ûi l^ne o nuiulmoi leri niiu
einir. ^cce<iunt liilioiilr. .eseil enim ?Icnricul Xelmn-
l>u/. </e,c. ,^^, in l'utinîH pu moniem kei-
im ere <zuzncim vorzînem , lcu icm ni^luin , oui noi-
lilonu eN , c communitei iet>uttui esse oNium quollm In-
Alni ; eoczuoil lZeiiillimc ec> uiuniut climoic , c vlul-
tu 2nim,ium> cciic iplum inelc<uos6Hmic>l>lele. limi
le zui lelci, luiiu cle Nccl2 IN,nc>i,: monte , pomoiliu >i
lelu </e / <,/, //^. /, ^>. /F. Q<2uz menU5 lo Qm-
,-iticul . Llocirciul , : ,Iij multi. dlûcliinul eij,m ?oc
> Hgs. //^, /l>. meminil cuiuslm loci in ?I^!,etni , qui nunc
cic<HilUlclIc VorHôill, quimi^citco vuleo Hvpellent 5>-
,e, H. ^<,^c^ > vncle ,u6itui fiequen luctu sc ciuiaiu mi"
lnium. lic euim it.
^/?/c/,m. 7,< so<//, <?<///< /,,,/,
lûiu ici mnlioiem nilioiiam , sc quomo<Io plecir>ul5.

?icij Nôernoium Xpoiioli 2<l Hliqun inlcin-llium toi-
mentoium co^niiionem oopuli inctcn,m > 't mili f>,-
lrznil uocHicnlui, 5uciil ei , llnlilto Domino oi villoili-
ler^p^rentemonll ouli2msoelun iolun<!,^ c ouscu-
, quimqui inreielcniui feiicnt, il>i le imm,ni tut-
inen perpesso , c vicNe foueHl czuHsclam c oNi, infeini
z>ei czu ll,mn2li nic,i)cielnlul - <zui inqu,m , nuiu5 ici vbe-
iiorcm n<lit!m vulec pluquc reNimoni,, vie kl,ncilcum
V,e2M </e ^l,^ /,4. ,. ?><?. ^. . ^.
Denilzue in nanc senientiiin inclinznl , vel certc l,5l ve
numi inl,lti5l. riil)U5 > ûuNinul, lcoliuz, Lein-
au, lsliioiul , êltulli,nul > LonuenlUl, , petiu Diminuz,
îlnul lenenz, c li^. Vli,m moil nanninil mi-
NHdeHiHm'lMle nuiu5m<!i iZniuimo mc,utc. ^ ,ncr,
non c<le lnictni Ni, , c i^ni iki iNenlil eul,r,mnt, s
n<N26,l!u<l,ele2 n<)c vnurn2l> uin<,ie !>I,curin viijl
nenl ail, loci ,? , ,c nomine ine cilni , leo e
5j I. 8 X I c o 5?
cum vbi imnioiuin nim poN woim puniuutui licquel
u,cr2iic!iz ciiminioul grcncur , quocl sc ?/lno5 , quimui,
Llnnicu incclleiic inquien Ine o lubteitllneol ucic
uiin iinsiobotum.
4^. Iic<^?ve,x licitui ?InwHlec! lulnul>c,ui nuncu
f^cui insoirun lN2>ol sc ^ll5 inloituna minoi ; eoczuo! lo-
in quioulieoeciunlui, inloitunenr. limilicci insoim <ii-
ciiur quicuinque liul l qui c> ilii inlolcuuelur. Vic i
I!,ic:vi.vz , ?Iercule5>knl>n!llll: llclu in Clo 6 L

' leÎcm pl2in > neminem iepi2csenn , quieirroenuni-
xuz> nullit see <irconil (^liul oiiîimeic vietui.ôntincr
cll l). 6e quiou iiicnul lul> V. ^>F</.
^>^. Ie,lzv pu ^lllonomo, onleiciln ?lo!em, ^.^//.
2<,^<^<^/ , 6nililluiIi3iiir:mo,ul!an! ou2in lluc-
quociiHni lcionil>u , niZelelliin ingnnu reuolulionc c-
quiinr, cum loci lireionil lcu clilic>ul tum 5ui lum
liorum ?ioio2colum Hun<loo,ui<!im inrllu bcneli-
tum selnoei oiosunc vc oen ueitit liiuzin cilclii pnilolo-
^ pni2/ z. ^. . nliin n conuenienii sglniliHiiill mil
nczrum lcmt:roosnt. l>lcic>u ei inrcllu vIcnl ncli-
cieno ll Hurn eKcHulillo > <ui lunr in oorcnlia nroxim
z>loi<!in!>li let molum c!i<5tionil, ll mo6o elfcul tini ni
luim luoe conlormel : tin minuz illo urclanl , ut <limi-
uuunl. iunl utem inrcu in uplici 6iilcnli , vt i<icm
^^' 1irul obleruHt : !i) iui qui tiunc llclliz itiulm viriutcin
Inoentioul . qu2u<io inleiuniul ur corriole . uc iliu loca
irerionum sc oroiellunm mociltoium ; nm lunc Hii in
ipso mo<iel,lar<:l : Ii)olliui cluiiluntHoipl moeroll
lu , lole ielicet , l.uu , lccnclen mcio rli,, c loitu
np2rl, <lUHn6c>inre6iuncl,l2 sc iccipiuni ellcu lorum. ?on quo
elfcKul N2ênl in nilce inslioiibu inielluz lim Aiui ,
qu3ln nll>ui > inênic><llliinc ell'lil'liru5 Ic>cocir2io.
^6, Ii-^l.vivK iciiui tc!Nf>uzillucl quo I.unlil: lc>c
li 5ul> lliii iolil eiillenl null nooil p2l ccnlpicu lit
lell lupcin i2Nluminc>clo in P2lle5oli ot>u>2i!!ullt2tur: quo!
oûillrn, lelnouzcolnpIeliluiHliqulll l.un: vclciil, c aliqui!
liou:;cun v<:lU5>nrequ2m 5o!i iune2ur col>oi<:>H iolum c-
ceoenl nun Iinl,liu5ii?p2lei: 2c nou b iflo iccccnlnon 2<^
I,uc. conspicu, eN. Inleilunij moole l2l lel2nlUlno
cllc veimiculi odlli2 teHlUl kUn. /<i. f. /. ,7.
^1^1'Nl-iVli^l'icV^. l,l
I?roc,îc>i>>i:l . se ^^ ^/?^/eF/ icunrur 47^
nua:ex n,Ml!i< vliuniimz>uIl'uêie 2liqu,,nu!.l^ltlo!o^c
cc>n icitoii > vi in<lc il cxuri cx cicl momrnium cûîliciniz
cre!r2l'<r^!i> c,ui66e!i ie iucuium 5il. Oe ijl mulr vne
lcioleiunr ^l^bes, sc luci, > quo inici cl ziiofcilc, ttM
^l,cn K2êl, c <ûicc denliloqui) ûlkoi, vc v<ll>nc cuic!cnlet2s>
l>icc , ncin tilc i<l I'loicmlri oi>ul , qui in nuo luorum ope-
lum e^5 vnqu^m cimiiii, ,ulmisille vi^ccui. Lizuic!emll
6 qu cll in icbu ^llrologicis v2ni5 > i cmenlii, i,ic lum-
mum piccni lcnci. >Ilquc cnim nH!Ul2l i2lic> cluccc cioc,-
mc>l!c>cum sc>limlc>inteilc>nliz occulsu cunnclicinem v!!m
!l,el c!i z>os>:uz , <,uomu<icnic c icm sulUtim inîccl , c
jnleiiuHnccm lciscin<jnm imvcHt > vc. bcn lilculiil
'lilusin clclli ?n>Ic>ll)^ni/,i. ,. />. s I^Hmczuc > ilisle
re sulUlcnHbcnr nHlUtlle lui5c2ulHl epcnclcniez izicc
>l2Ii! , vcl 2 <iiurn!5 I,lionicU5, zur non cc>n:icni cum nim-
lenii licicrum nibiiucliue. qui moucr nolin s>n2nrilm3li: c>pu
cN enim > vi inici ii^n, > 5>: lc linin lii liûi connelic.
Dengue eipli non l>c>tcllqul>mc<l!c>cx cHlicm ca.il liûi
2<1 mc>mcnlum5li inlelil'lic>nleicKH l>ri6ici vnicx vi-
ll2nlioul ,2ui imicnlibul Ml,iz, Ilcri viKoiiz; s> nioiec
^cxicm empre sc i i^5icmc.iicumitHnti)5 2c> mbobu iiar
nteiloeHlio. lccl l>2i>c V2niilem 5u5e imi>ll>Ht dzrcinu
ôn vn in Ic>cc> luoium opcium. >2iul s?nc fnnîmenrum.
II,cni LleHionc iei um in ccirc, licierum poiiiu iH<Ii > czuil>s><:
ui ncc cicine, neezueeipeiimenlilcnenr. Xeci sc n quoquc
<um r2llice n2liuitizcc>nt<:icn6H: lunl, c inc vl lelicilcr
cnl ,Zicîcn6:.
1 v,^ 1 f Hpuci ^l2oe cN opposnum ^/^,///> cum vi<ie> ^l,
licet I?lineeiiNenz in coilic liciiuz. 2c 2F>ulin2lu ei vs-
cûe 2 ve! 2c>2n.
I.
I!l <3r27ce 6cuc>c ilcum iilum cilelrem , cûi6ucllc 4^
lc>!c foimicul in nube ic>lcicl2 , vei in minuiillimiz iciui
<1ulil ullulil i in uuilluz nquimin ll>ecuIo ecii>i2N!ur sc>
ial lcii) > in c>l!,cm clilfuli , c miram i^m iel>l3?lcnrcnr cn>
loium v2iielem tu lpecic menccl !>c>minum siiltiin^cn-
lem , zur in vei Iiuem runenlem. Vncle Ucci. 41, <i,cirur
^/tck^,e. Niuc ni,m Nllûll IlllUlvlnu ^ oc eil im-7

s r, n x i c o n
liionll kil!<I!HeN , 2: vec>r>unnuncicl<Ii. lurmli^
uin 6uoicmpce liueiole., liue l.un, f Iii nct
<imc>^>i!i!li6eln fci2l, mqu vniu5cc>!oriz, scsemscrl-
lnccn < êl res!2<Hic>nem lolriuin<ji>sum in 6inul,
ui, sc e, p,r iipnin, ^lleuni o^>c, , vnclc pro
<Iiuellicce incilienii l,<licru!iluselul 6>urllc ill Hp^>-
niii sc culoruin. Vlslulimum 2um in lolli lriê ne
caloicl <>ppleie lolenr. ?uuiUl,iii6l sc susz>ulcu5: 2c qui-
<icm ci pltelcu tlicii^f>unicul.e sarteinicrinri sur
purculme6ilum viric ; ciui^cum in pi cllim iir
luilic! c>pciiil tii cc>Icr uuz , le puniceu5 : c qui i
fr inienori cli lnin opcil l c<i!c5 pulûreu l in ne-
2i<? ver c>uleli mc6ei2l2c>sHci ,i6ctH<lij sc>l2ll cocunl
in cololeni viliem. Lr c>nonim solgie clij in otbem il-
iun6>inl>ii, i6c cil>iculii5 elicoloruln opUlenci: scm^cr
aurcm >n zoll5 0ss>c>litc> , ivl nulnicuz lic ei îimelll
pf>c><!iu5cntlo lulil, Lii^circnnulnc>un2pplcc nili lemi-
irculu i sc zuo lnl leptclllol cN. sc nc>iiic>nli ^rc>lilnicl> ec
iniioicm scum iiloimic scconliz elacioi e ininurein.
liinc lcrc leluoer culn 5 orl> Ili inlpicieu<l3N , i iir mi
lNtino, vel elueiuno lempo. In meiiîe veio 5eie num-
zuln, ni loite in n/eme , <ûc> tempoic lol numili v,!c1 el^.
sc !N2i5liiic>nti>czuw vellicnl>!llcpic>limu5,vn6e sc i-
iiliilelN Hrcum e3c>lmilc porell. Ilnmc>sc cûn6c>ûc 2cci6ic>
vciolein Ilnmericl>2N2clisl!:lte<iu27^ sc quHnciuquc plui
Iticlelnincinc Qiienlein veiluz sc Occi^cnrem folmentill,
licet c v!e clebilez , c cleorcl!^ li illelicei clu nubez ninc
z. in6cu,sc vcl sc>liic,5 ij illuNcenlur Liu plHilHi
,z>u iuliicc5 iclen dûz ll.nc>cliil>u in l,2?c veici. e, ,
inquiliê,/^^,^ ,</te/e, /e^//< ^</<F<e , ^/<
/x/ re/e' /le >^/e> /< ; ^ <, ,^< < ^/e ///
'e/i/l' > (F /t /ea/^ c//^ s/u ^<b^ <fi'^
êl/> , <^>e<i,t^. <?<</ c/^ i</ !- <^/? /<-
/>?<,, fe///ce/^. îuculquc <Îiuz. îlc!u <<<?<>

Hi. ^. ci plin. sc Kuell. leleri rl5 eil 6ol,iic>i in
;l. lp^cen liuincunueiic lXieiul cnci2lii lru elt le-
ninlil inciei > vI etim pluui lncx tliru pic rempoluin
iueiliiHie. I^Hin l lNlMlin mpo Hp^Hicil > sc ncn pr-
lnN pluui, ^ liî,iiic,t lc!em ineipeie im ic5c>Iuiionclnu-
l,iuin<qu,iincc<:llal!0 plnuiH cc>inil>ii: cccntl2 ii vclpcrti-
oiimpnle, c puN pIuuiM in>iic lolem nubiuin rcsolmiu
X'I'NvblT'lcvk!. tl,
lequitut. Vn6eb ipsllnel Con<lilce vic, zcN iluuim z>c>-
tli eN i nuw scicnil!5 , e s6eiil, inieripsum sc omi-
ne<ieinpzquil<liluuijpei6clclc,mncmrnem. ()uH
zuiclem m/N>cecipIil lie lnlillinuminii: Iicobul Lpif-
copu Ol>riiiuso!inu in posliione ^ntici lôcuc in ill
/F,< . vi ^ ^lulit Vcu5 ?2iei lll inllill lolis fonri

Hc ziincipijc>muil Iucit6iuinitil> ^<<ieici<,>^,<-
^/^, H</,b ^<>/<,// , /</e// //e^/,^, ^,>
H?/^<^ ?</>/ f?em i < </eiti^/< ie ^/<.
/ : / e/e< /!</ /^ /<<i/?</ > ^l</</ êî . î, ,
><^ > (F <//, ^< a></e> ^ <</ <î^</ /<L<ê e

/ei/! /?< > (F /m <</<mê</nm , (s /i<<<^ e</e-
ei^ i.e/e^ /><?< ^ 2? <</ / ^ ^/e//< ^<<.
^<^<c<e< <H </7m a//? <l^/< /^.
/^ , //< 5<^/<' /?<^^ ^ o/e' //< , i^ ^l
/?^/ ^'>^/3< ?,//?< o^? / êe^ ^,<,. ûculque

Kpilcopu OnliNoslinul nie <ûi<lem < sc cluiii nimi. 5e<!
loni noNioiulliluloibecilluim!, Nie lutliciznt.
li^ Viiiuin lpeci ou HtiN. b lue liHHvluui
ltiun nllîm : 6 HU vie in V. <^"L.
I l
Ixi?ni Llic <lni6cl>nr oriw numciolum clemen ..
<ûx inlcw l>L>itj5conlinenlUl , yunol in ^ <<^/> c>
^liciuilnuK//s, Huo inilium , sc ^)/^/ aui numeium
Icnc>l . eliu,tuln. ?oirc> //^/^>< numeio ni liniiil
o H5 , <û)H cli Hl!, tliuc ^<^^ icituc quo <zul
conlinel flte5. lic
Iêc,lv eN 6 Leometlic iûzlibu luli cun- ^.
ntinn, c il limili. sri lionc.

Izo^,>uz lipilllm suH lciipror Qlnicc>l ici- ,
lui HczU2tci, c dirculu zuinnillli , coyuo ûcl liebul
ne>cic5 , sc qu!c îm<iMl in o,lle.
lli et>2in Llicc pixcipu pu tlermem 6!cimi Neil, ,z.
Lizin <^ni!!Ule<initt. Xl ûienl>,uir Vilinili5.
I5c>5cki.i5 lt Nûli:c>mell>liinuIlil, <û6uon- e^
lwn lHlel,i,l,ciûIi,, iliun vei ueuilv ûlc> lccl
554 t. 2 X I c 0 n
lniul ut minu! : ^nulo ,um <iuo lrczuIcl nmnin n^
bere <!el,el liquum , ,ur oomsum , 2uli 2!ijz uobuz m,-
î cutum. Vncle eli.cûoll ux s^>ccie 1li2neuli Ilolccle
3^! foNint<2lceium^ cuiul ilium Iu5 lil lcliczui !uc>clk
maiu , s>c<zu: liqu uuc , cum le ranzunl cllotmenl HNuIun
btulum ! Ireium cuiu >2Mz leriium iil niuu5 vtioui c!U2-
liuin , <Icnue ili <!ciln2Nt in nûlum mi5 acutum. V>6e !e-
wcnlll2ill,u2^ûclicm. .
IV
js,. I vclvl, ^ 6<!u in (^lc,<iuo^ noiiore vol>u!<> 6icilUl Qlic>
Kell liaben ;8, <ie quo luo lc,rc>. Dictum 2 luulu.quo z>s-
lefclie vi<ienmnr<t<:IIcanltillillr in me6io sc^ lupl2<1u
lllil sli5cl3sal. ûl> l)rioniz numei uuncupHiuni. Ninc
klaut, in ^mon. Qiionem intelli^cnl êê /Fi<, innuit ,
eê f^/^5^^^ e^ ^>^/ sî. prcplic vcio > sc M2i
iili luu>2rum nomine veniunl il itell in cinûlo llrio
ni5 coullltcnic in nc ic2 6 2iqu3l0lem > lccuncia: mini-
luini , czuarum czui a ^,u<iium eclint , loel N2lum lH-
luini > 6c Veneci > lecû u sunt ê nziur eiulcm liur-
ni,sclouil. luni ltellx iemêltuol qui ventol moucnc kul-
ûr, sc toniltUH. Oei); eiolienriou5 in alicuiu wiiui
?oninul in Vniicic> cilio l^ciunt Ven2iorcm, ^lilirem
itrcyuum , mime K I^lzr gsf>elerir , 8c luoicef benign riic
2<tulle5ir. lcrmin2etim liil, luûlig N2eiit fc50l, intleî
, >en2tioni> sc 2rmi5 Hcli.
/^/ ^ H?// , ^F , ^^/>.

li 5tulnul mIe alpeictil, porccncr N2ufl2^!um, scîrnl
lnclm in lomni5. Qccicicn vcicum ^laiic z>oslt0fro^^
^<ello5 m,ior, poilcnunl M2la> sc funeNillimum eiimm. ^l
li Iêrcuiiuz , sc I.un, lurc Ic> inlccicriui , moriemi r>l2cie6tc>
(incii conlilren e auibu luo lc>cc> inm.
^l. Ivcv ?lolcm> sc litc>ne 6iwrT>il'i u ; nesci-
mu <û lione. D
kj> lvi>i?l, olim / a i^luanilc, <î<!û5 cûzl! luui5 ?.
?!<: Mllrunriz, 2c 6lurnu vnul leoiemerrHricil ltclli
^luximc lupt ^l,em liil, lturno collc>c2tu5 : 2 nc>bi5 eninl
cum loniuz zbllc > arciue inter 6uo lrcm sc irioli sc-
li6iti5 cn<titutu,ne<,uecicic, neque lefHceie n>"
llllum pc>llt, ûinimo corum exl!lU2l>u2lilie5 obruncl,
ipseque inl-iim IiciiteM , l,umi<ii!mnu<: mc>c>!:r,um 5,-
cit, û ,H î nuni>i,cun, ^licn ione-l sunt. l>,iii
zli'Nklzi'icvk!. ^55
Aclivlil lole , 2 I.un sc >l2N<: : icliquil minim 0^-
culrgml. llomflel-ciicuitum luum in2nni5ii. sc ieo5 fei
,12,. uben5 pio leniro lolem.vt l^^cno iiliênliilimul ^Nio-
nomu obleluuit.
Ol>lel!ll luncnon i piieln 2 (^2ll!o piimn > mol 2b ^4'
2lijloc>o 1'elclcoîj 23: ûuoc llellulxciic louem illuin
comiul,2lo,u2ll!<lu2veiciine conNiznt, quipp2li-
ou<>n6mnlur,
gliaun^c> eciam mol! omn , moo 2li<ûe lub eins corpo
occull2ul, <ûo<lin<Iicioeli, ir>la5moucii in Lpicyclo circ
illuin : nec quiêm iqualilei ; ulliu oiimam , c viciniorem
blcillllmm eK comslcle ciccuitum ciic louem îevno, 6c
l,oc. cilciiel 18. lecunclilm lieb liiou cum noii fer 1;.
rli.2lnicb! 7. 8c nor. ^ <ûrln t2n6em 6icou5 lexecim,
cum, oii l8.û'c ipli illumin2tur 2 lole'non secul 2c cor
z>u5 loui >2lûc ccIil>l2Nlui2r> ipso loue , qu26o inicrponi-
lur inl ipig > l lolem > oui proplie2,<l!pl2l ncûicluccm
lu2l rnlmill. Lcliol2nlurim ûo2no5> <û2n6ovi-
cliclupicle inrerponilinieriplilz sc uollrum oomrum;
sicui in Û2i6o ipl iinmccli luo loue conlricuunrur i-
leii neûcunl obnimim louiz c!ritcm. N^z NellH loui
caruic l32>iluz piimuz clcor ^leciiccil Lltuli I>iincipi->
ou <Ie<lic2uil^ l<zuel i^ muluro nomine. H^<Hce< 2ppel-
^t enim vetn i^lum Iou>5 colpu ol>setU2tum cli , non lle 65,
vn6eo,u2<zue clzrum , leel libeie cl>l Macula inllzl ôna-
um ,ûibucilcumuolurui< o,u^ quoniam mo icr>mo-
cnsll 2pfnt , 2lumenlo5unc,iz>lum loui5 colpu,
in/iumioi2ii,ouem2mo6ume lole, 6e/<l7>//>!Iii5-
<zuc plni5 2llbiîcitur. dieium ûoz lini, lupircr
cnol siuenlizm > icmz>ci2nli2m Iincl2lillcm > mZn
uimlccm,in<i6elii,m M2nlumainm, o.e. ?leN >iii 2c
cIc2llicil , kl:li . Lpilcopis ûot>5,.1iiol>5. Iô-
biliou. klseHi5plomnciium< cc. ki membiil numini
<!omin2lul leco, lnûini oulmoni > ni , ini , iccolis
qu numotiou. ôikoz inucit, ûi il3iiou5 f^roic, nr
lnûini outieiHHian oliuniur : vi z,Ieum 1 ^2iim
^ninm , ^po^!i,m , lp.lmum > liuc conuulliuncm , c
Nuooicm, inn,lm,lionc5 1,z,2li5, ololci l>lli5,l -
IX
Ixio o?X Hiciwl20 2liûiliuz<I!olonûlilIizûl ^,
,Nlem f>I.m ciccim llelll Kl>cn, consîcu in
.oniluine lul, li^n I.il,lr < cle oû, sal bun ilcimu.
l>u loco.
^ !. L X I c o
x^ 45 , leu ^<i<^ llllcn! c!l2l6ii I.iinc <2Nl, M2

iculicluzîliXiicneruzin t)e<iino.
ll^ciîci (iricc I.l>tinc inrnrlemi l,I lartun.
;. Xnu! ^llronomol nc nocione iiiluisômu5 ab No
lalcooocaenz 2ll2nû!c> Imi (^lrli, locuz infcrlix.sc in-
nium locorum cx 2l>iclll!mu! : <zuiz>ncûi ,scclenl , sc
lubleriancu5 , sc null K>miliitii,ie cum lioiosccioa cz,ulHlur.
I6e cl e5>lmunrur litznilltlc,n: 6e u3ti vIciu<iine , inKr-
lnire , lutuii moioil , ,c vili^lcnrnoril > 2lijlque m,5 bc>-
2M cc,rs>oriz conllimlicncm , c lemêiiem inkcll,ncil)>iz.
li^ni6l el>2in suo5, ncill5> 2nimli minor , l com-
nuxlg > vrl incommn, > <zui inc êlcepturu lic nru. li-
o 6ebililiz quluor z>Hl5 : coloicm oi venîcr uizrum
sc Z3>i<ici in c ^lll.
Xî.. ^bicc iem lcn2t, c mciculum , penecliH,
^' Cor. Vue Xlb ^!ribicm 1, c Ooi lcc>rz>ii. Xilo^l-
z>n2ii<!, c Inline cc>r n/rx. X,Il>Llcce, Coil.tc>niz. sc
<ic ciilcuiie. , Quorum omnium N2ium sc czullli! s>1czuli
ville luli pic>pi)l nominibu5.
X^v^cil vcl c>im!>lliculo^<<?<!< ^lib. iem lonî ,c 1.2-
^ tin<- Oeiul l>Ien , scc. li<iu in aullisli l>! conrincn f>u<1
?lclcm2eum Neil .2,,ou6 Xeoleium l. sc ru<! L^veium 17.
ineo plicipu I^Hti, zu cHM llnlioul icitui , ^r!,.
^lencn3l:ûm I.uciicl sc ulllilioi in ciuliH cii^ vcnl>
X^vin : n6em mei^ in, Venrie, Ln liue 2 Xivln
omncl e ntu lulni.
X4l,,oil. le ÎÎurnnl. ^b. iciiur nzliil Looti
^ llcll llx 6e <û in V. OZinu.
^ Il>lili l>^vl <jicirui in lpnxl c,il,lic , ltiu5 De-
nu5 litltij mnenl lul, omiu lulni .nnenlûe li-
Znilicic oollinzlionem in z>rc,pollloconcizclicenlli6eiii->
m in M25 liiil > sc liHi 2bamin3oilil,u5.
XlA^no <H,IHicc ciicilui llnum, sc conllelic, 5!i-
i pu Nel,ro urcm /(e/cê,b. I'clii cll Xiic^cius in.
Vei pc> H^^ oliaco.
Xilii. lcu /<//?/ ?lcoicc icimi <>6ul Olinni , e ciuo vi-
e in V luul. Itcm
Xlînoi.^ 5vHcoril!plc< nomine t?<^<^// kû!liic
licicui Uercul lcu sii lccun^ mniiu<l>nil in zitcI-
liu5êm,nl,luN ciilrcnl : Hicilul ccim îH<,/e, c cu,
,iHe ibi,
XlU^cji Nelic ltc KiicKa2niunll?V2e5llc!lnln z^^
Xcci.x<lc>i> dn!Hire noc eli 6i5cu piuul Ne eo- ,,

Hcn Xiiclieio Hicimi Cuion bc,r , liclu He cûc lidi
ollum N vdl c quc>3libi<!iHulN.
l. X
I.^x<^ pu ttbll kelipl 6icinil I,Un lumin,. ^

5 m,nul o lbcaine. V in V.I.UN.
I.^c?x vix, CilcuIu5l2Heuz6,l2ljH,cc. icilUlinclo ^
^Ni ludilt>inl sc lubobcui! > nclori IH>5 nelmili i>
Nen < vt cie6iml , in lilM2luenloc lomm i!Iuer c?2<Iiopen>.
Cvnuin , >quil , ûiim , sc keileum , le e, sii! lule
6liimu in V ai<<<,.
I^>i.^?5 pul ^ûleium, sc Hrill //i. <i, ^/</ s.H. j^
îcicur Venwleenelepiocellllum , qui inlein svillnllur
tu veisul z>enre cnuoluiwl, Nuic ilini cli Niobilul c
^nion/setn qui Hicimr cniU5 lublimi ss<: izoien cum
loecu 6er>icllc> Nw5 emicuecil , ul e ei in nv,cum cfcen-
cnie : Vicie in V. ?)/i. /,</<<îM2û8,ircioI.6icjili
auidul niz mili niili , ie quc> liki liHum.
l.^?x> sc F<f/ vuIa2o Nic>nc>misneIlUl ?!
liînu, s ^l<!el)l,n Nell L zri,mnim6ini<len- ^^
lur ^liiill in oculo 2ustli 1 con/illen . conuoH mi^ni
tuine lui > czvc lulô iuea velur l^mpH tesplenc.
l.>r>vz cliM ,pu l?Iin /,i.^.^. ^;: ^>e. licunlul
lpi5 quH,m <ointium, leu in1tlumcn<I<,num>qu f.
luloie luo nl2iclen5 imintur lîplleN2lul non ni,
cumecillunl^visi, czuli5czu l3eimnicc> Clrslre l<lill-
trum lpeI^cuIum een , z>li o z>oc>ull !n meii<!ie
inscullil. Nu in cluziliciîi elle Hiffelenci , ,1!^ <zu
limp!icii5lc,z,sellel zu veNii lon lciunc , oric>
rIcn n,r : !iz //</ 6i6l , ferêm ic!en5 , c Ion-
Aiorem il>en !imiin quill lit <zui ^luliuenbul m
!il vis eli. lic ?Iiniu. Vie in V^<7.
I.êicrx Vicleinculum^ iznii implelHonilloeciel. ' j.
L>^ . T^^^// ^ <//- HiHum cN licluz iu cw ,uNllen <
% L H XI N
olagam Tub figno libra: feptem ftellis formatum > qux d
natura Veneris & parum Mcrcurij. De fcribit Pontanus in
Vrania i quod fi in alicuiusnatiuitate rcperiatur afccndens, fi
elt facris additlum facerdotalibus fnfulis prxfulgcntcm > prsc- ,
fertim fi louis (idus benigne affulgeat. In Occidente veto cum
prauoMartis.aut Satutni afpecb facit facti legos , & propha
ges debito igne mulcbri. Quodfi Iupiter adftet i bare omnia
prohibet : quinim facit religiofum clauftralcm, votis obliga-
tum numini , & facris ritibus incombentem.
Largitio , telle Abraham Auenare eft quasdam ereexio. Sc
virium ftabilimentura planeta: cxiftentisin puteo, autinde-
prcone> & ci alius iungatur, qui fit amicus > vel difpoficoc
loci > in quo ille reperiatur : tunc cnim dicituubrgiri II
fuumiuuameni cripcre ilium puteo , vel fu cieftione.
L at E Re y L vs , Grarco nomine Dofis apud Gemetras dicitur
id quod latitudine , & cralEtudine catet > eft tarnen pratditura
longitudine. Vide Vallam.
LATiKONBsdicuntur planeta: conlipantes Luminaria; qui
profefto fint lilis ad latus, fuo munimine fulciant : alio no
mine ftipatorcsi & fatellitcs. Et ha:c planetarum ad luminaria
condumio dicirur Duoria, "Deryphors* , noftro vocabulo, fa-
tellitium > qua: quonam pado hat vide in eodem verbo. -
teteLatroncsdicunturalixftelIa; nuper Galilaroope Te-
lefcopij detcclx in Saturno dux,qua.- ipfum quandoque oua'.em.
fgiiram habere demontrant; nec-non in loue quatuor fatis
confpicuar > quae circ ipfum feruntur, ab mediceas nuncu
pates. Scddehacre fatis dtum fuo loco.
Lati apud Aftronomos idem valet > motus : Vndela-
tioncsfunt non modo vniuerfales fiderum circuitiones ,quas
in dies fingalos perficiunt ab Oriente in Occidentem per mo-
tum vniuerfalem primi mobilis > fed etiam eo nomine veniunt
omnes motus fiderum quotidiani > quibus in fluunt in hanc ma -
teriamfublunarem. Qua de te vide qua: habet Titus' cale't
rktlofofhU lib. 3. cap. /.,
Latitvdo apud Aftronomos appellatur deuiatio Planeta: $
fiuealteriusaftriab Ecliptica> &orbitaSolisverfusalterutrum
polorum Zodiaci i itaut quo, maior fit deuiatio, maiorfit
latitudo ' qua: etiam plaga ad quam defleftit denominan o-
nem fumit i fleque auftralis dieftur qua; ad polum auftralera
flcit t borcalis , qux ad Borcalem : prorfus pacto dixi-
musdc declinatione -, nifiquodhx-c fit deuiatio ab arquatore
verfus alterutrum polorum Mundi > latitudo vero vt dixi , dc-
deuiatio ab Eclptica vetflfe alterutrum polorum ipfius Eclpti
ca:. Porr fol nullam habet la ti mdinem, cum perpetuo incedat
taATHEMATICvM. X0
In Eclptica * in reliquis planetis cl mai or , quam nouem gra-
duum hincindecfl'e non poreft. Hinc Zodiacus latus hincindc
totidcmgradibus abnouis Aftronomis aittuitur, cum tarnen
antiqui, qui Martis, & Veneris pcragtationcm non bene noue-
xunti fex rantumgraduum latitudincm illi bine, indeconfti-
tuerint. At vero in fixis ea maioi > ac raaior effc peteft , qu
magisfe ab Eclptica clongauerint > acque ad ciufdem polos
acccflcrint : Maior tamen 90. gradients t lie non poteft i cum
non plus diftent ab Eclptica ip ciufdem poli. Maxima latitu
de planctarum ram borcalis , quam auftralis ex Tychonicis
obferuationibus ca eft , vt Saturnus ad boream nop magis acc
dt > quam gr. . min. 48. ad auftrum gr. 1. min. 49. Iupiter
ad pol um articum gc. i.min. 38. ad antardicum gr. 1. min.
4. Mars ad boream gr. 4. min. 31. ad Auftrum gr. i.min.
47. Venus hinc inde ab Eclptica defledatgr. 9. min. . Mer
curial fimilirer bine inde gr. 3 min. jj. Luna tamen in quadr-
turis cum Sole gr- 5. min. 17. in oppofitionc veio & con iun-
tionegr. 4. m ,8- Vbi funt in maxima latitudinc dicuturelTe
in ventre fui Draconisi vbi nullaan haben t> fed incidan in
Eclipticam funt in fuis nodis 1 qui dicontur commuaitcr caput
Sc cauda Draconis > proutin loco obferuarum eft.
Latitvdo apud Geographos 1 eft diftantia xquatoris a >3*
vrtice alieuius regionis > aut ciuitatis : ita vt tanta dicatur eile
latitude loci illius > quanta eft inter cius verticem > & zquato-
lem; numcrufqnc graduum interceptus fit latitudinisinenfu-
ra. Porro latiendo regionum conueniteum eleuatione poli fu-
pr horizontem ; Se elcuatio zquatoris fupr horizontem
conueniteum diftantia poli vrtice i cum enim polusdiftec
abaequatore gr. 90. totidem intercipiantur inter verticem > Se
horizontem hinc cft vt refiduum%d gr. 90. quosfibi vendi-
cat elcuatio poli fit diftantia ciufdem poli vrtice ,
refiduum ad maiorem ahitudiem x qua tor is fupr horizon
tem fit eius diftantia vrtice > tanta certe quanta eft elcua
tio poli : propter ci faep feriptoribus elcuatio poli cum lati
tudine regionis confimditur.
Latitvdo , vel ocadua ftellae, aut cuiufuis partis 14.
Eclptica? apud Aftronomos eft ciufdem deuiatio punis
zquinoialibus > fed ab ijs horizontis puncis > vnde puneta
equinoclialia oriunturi & occidunt : itaut arcus horizontis
intereeptus inter puneta onus & occafus arq uatoris > & punda
ortus i Sc occafus alieuius fideris dicatur cius latitudo , fiue
etiam amplitude ortiua , vel occidua qua; quidem xquales funt
inter fe -, &CX ijs venamur quantitatemarcusdiurnifiderum
itaut quo maior fit amplitude ortiua vel occidua, e maior
lir iileienti reu jurni ! nonrnc : sc cziiillem l!r ver
lu5 lultlum < ,sul miciem renn nournum , zu 6i<ll-
num.K ,etvci5>lel>lenllionem , w2>cr lic icuz 6inlnu
zu,m noiturnuz. Ininli mem onnHilNll , sc olu an,.
lienim luuc omninlrûllle.
,s. I.ri.Hr5z>u^ Kicci<l.!icilI)Iiczuil,ulNllclllll5

<!equc>lll>ii>i6tllm , ^b Hê- i/<i,.
,^. l.o vuum ex uoecim ^niaci si^nil zuinium Kd liiere
< îb. <</, leuê</) vomicilium lolis, vbi nie mli-
inum ilium lcil , 6c iKum 2 limilimine qu2m ludet cum
Leone nimli in n,mr, sc eikettibul,scn<lill!e in lxx li
eno ilicnic , 1eonelimc lNciHNlur. sc continuiziebii-
du leani. llst linum liium ,c,li<ium , sc liccum tnolicilti
iene^ser!e Keiile,scc. vominimicnii, ltl,m2cro, <ic>l-
l, Ilteribu. c <livnr^mti : f>rc>in<icûe ncilium elipo-
^ lioncllumecelole , vel I>unineilienril>u5 item sc ln
uincm mitte: cut tim l.unil>illemccmmolnlenou
vclê in6uece , vr pcolcmXUl nzbecincentiloqui, f>iotl-
<^>ie l). Inum ^/?. ,3. ^. 4. sc no5 lilii vc>leiu2ui
lNU.
pario l.eoni<Iûl in c,Knu2 l^tiili cellil loco luo ib
^' j>iimonl>ilil! >;. sel iHûl , c<ûe nunc mnAi remêl-
tum <zu,m ccmpoie pco!emi. tiibelNellesomuinoi/. pco
Iemo lci intaim 8. r Xepleic, <o,sc nucLaieco 4z.
inlei û5 8,eulum lecun6x ûiem municuini , sc 00 lui
lillrNnciu inier niim comj>utum feie in Lclivti : item
sc um slim MHniluini , sc Iim inni lecm,en! llcnl ciuaclccim ê ntut lurni > sc
llelcutli in lonîtuliine lul> ticminoium lieno. Il in
llololcoÔlinûitponinnuzs^cir neminem mir celecit! ,
ûicûein culsu ouium coblentun: ecicûipne wto cot-
^, i!i , sc ili . iczue e Maxime Venu, ecil miinu5 , l!-
loi , ,c mulicu. li l.uni cumbon! lêHulHlUlni eiic nouH
nun Milium inuentoi. Ht m!o liio ilic sol5 2h,cleril,
eiciteieliHionem t>,ltij ldli sc null, cum luoium. li
vec in cli leêitul fnl , sc 6 bcni in,<ii,lu , inilomi
nul non iiue lli<ile2llmenlib! comp2ilic : 5i clnuc m!:-
uc>I noNili i^clic, ccmsenlcnnt elz,oncnl seiiculc, > cûnc!
teti. cnil,lilllt isccrl>en>. doncluclit nen kon-
nul.
I.5l ^b. vel poliul />//!<> lle Xiicneio in Necli- i^.

so , clicicui llcll 6 n6cn5 culcum lcc>i^>> ûs> nc>t>
Iu5 lccilni).
AAi , vr ulliai cll 1neopnl2<lu , d ilseHu , ûi^cic psrci

uNii n2lnm quHm feiuni, icc!6uul cIum,!l>um sc tele-
luin:l!cei lirbci<!ueil ipso non clleomnlnlcieilirtill-
toi, le H<zunc nubc iHin cûmm5 s2iu2<16ucele.
I.k,i clicilui z!l>ncu lteii cempiu , qui cuilu ipsolit ,,.
lric>l vi I.un2 lpeitu omniun z>lnelum, lol lelpcu
liium lupelioluin6lc. absolute vero ne insciic Venu
^leicuiiu > sc l.un ccunmi leuc ; lusclic>icl viceuclli son-
l<z!uiin>um mc>ru5 iuluu ilôlum nc>n z6<û2l
cuiluul rcliûnium, licec qu,n6cque Venu sc ^leiculiu
cum linni lcciori ^ vel lunc lilin2lii b illi in lnoiu vin-
c,nlul.
I,I^nc>?v5. Viele t)i<<,,. ^.

I.ll^î.ii^5 ,oucl ^licouoml, vlulpHlUlploliniLczn- ^
^ mutu cllinium z,!nHlum deueliccnli sc sulciiuenio ; ^
ÛHll6c> vic!c!iccc2ller cotum iuerir in oiuc HUl cIli<>ne:
liciius cliiln c>>nilluln> 2c lcoiioniulU3i vt ellcr Venu in
3cci pione , ^2iz in lio lcêriiculul.
1.1^ vnum ei 6uuccim ôcliaci Kni5 ^lieci eiîime .
llc<cpolllum, c cliuin. ecxzuocl 5l>Ie in ûinoic> u-
tuninIi in iplc>cliNenle clie5 noHibvz iczuHlc ni, czuili in
<îelil)ii. ZN llznum2ercumIi6um > sc liumiclum^ mc>-
Iiile, pulcnium , onuciliuw Vcnciil > sc exzlllic, lmini z
proziler cûu inicc violcni2cc>mpuctul : îxcil lumbil > ni-
bu5 sc infeiioiibuz veniii. IîbsZ: l6ul in oHuspniinci
sic nunc tcmt>ciii j;i. <;.<coisij sc oioccnicul v5c>ue:l>6 zr.
/. iniinHtuc e, stelllluKc sccunuin kloIemTvm, clcc:l>ciz
y. zuH lincûir inloim, Xeplcruzûrcmineocnumcrzroln-
ninc> 18. nlnnez feie clc n lHiuiui ^ sc KlHlliz, cûZium
^lcipu,eli<zuiin lHncc:uNl2li lccunc!i lNniruclinil iniel
Ai2l comziu. ?iil,icl eiu piccl>ccX ,c!inc,cluiy lunl ;
Mli ^cm^2cr , ôiielioi numicl> sc nuokr. <ûin>
sz i. r x l c o n
Nclm seHunt , venlos, qu 6 ultiu moilifci > s?
nellilcnr. lic>c lub ll<lerc n,ti. liuc mie5ni, uesceinin
pulcnr scic sunt . nl,nilsill!5 mcriou nlaciclil , lc6 vt
vlucimuln mnlli lucusi>lnc^ ul lbi?ll>êmu/c7<-
. îzs>u ^lllonamnlicitureltremum lakium lllc>-

lc>ii> liueliiulccnllm>lilinltlull>enli ticomciiici lncuiull
lno lesclis! sunt nc>i f,lt inciicliem > ^r,c!u5 czuilli
in ,sc>. i2il 6i<Ic6ti> c nulil ncrum 6iuic>nil>u tcsf>on-
enic , Vcnloium nomin, sc linuiusmc>c>i,cu>ul beneKcic,
m ilioium u lInoscimul , cum ccHln ^ltcoium liicu-
inemimelimur. s,cultim
;t. I.lv5 ll. ?llun. Viele lnfeinu5 , sinn Xoo.
Z7> I.ill> se /!e</</<r<^ iciwc Zu! lineim esluiu i>
'meium >^lc>Ib>i lnseunm , louellm, ^lni^HM , Xeclielinium 2^êII,mu5.
, I.i ^ o <3eoluiici5/<!e6nitur , czuo lic l.^></
' ' il/H>fe. <zum, ,lim,einmuc, cccconunl nooi
,t lunHum cnc>r>!2lnuz omnil climenlioni inpc locoii^
locum moueti. Vn<!e clt . c>uo6 lij 6iciin linm lucl
I^nc non ellc , c>uim nunili Ouium. Ninclineimin>sunc
uo ountl , zuinu conclu6ir , 6c rminuc : non czuoc! ne
llcio 0lnnil linelinlnc> noer cum ucc c>iculri vl-
Iuinn,itUl > nec inlinil l>cons> ll cz llaii polscc. se^czui
<zulil>cl lin nl>eu eiccem , in sui5 cmini rmnH cl-
lpilUl, 2: in quicumczue linc clle c<>ni>lll<iuc r>un K:
in ill ninc in6e vclut lecmino clinnr. l.iucum li reK
sunt > li cucu: irem li i2l!el !< in nuluin cielincn-
5: ?ille! sunt zu ctizmli in inliniculn l>rolen2nluc ,
nunzum men 6 lui conum perucnienc , cczue nululn
lcient : nonlic'Huouil moIo clecliue Ninc cnominHnruc
nuli Hillnci , cuiuiliuei , scc. zuocuni ncu libi eltli
cuimu.
. l.ll^ <ie,elt <!iul luminolo coioo elilien
rczuc 2H Hcuiu5 luserticiei pvntum rminilul > sc fun^
um illu clicimu etiln ^,unilun> inciclenli. Lius coniun
z>rciiu necellzii esl H Lc!ic>5 menituine:m ^ c 6uili
nem vcnilnllm.
^c. I.il^ ,e^,/ N lin H, linin mecliurn mc-
luiu , ul locun, licieiil , lu in Loicvcl, conciiiilur <juK l,
llllc>n,uili,ll,us^cln ll<i:li5nrluin > in ccccnisicciauieln
2 ceur, ecccnliici i>ei ccnlru ^c!l ' nlien 'ssûe l2
ciisci,. ' . .

I.ll^ um 'i'/ /^ , ,el<^>//ell lin6tûH ZI.
l ntrn cell z>einlluw 66il<iue,6 Lclifiim , ,el
laue luserlicie :. (ju, e vi<le b.iccil>l. in ^lmu
^t. ./e<3. F. s. i.
I. 0 ^
I.ol:^vLicx eli pc ^lilnmec , û cl lo- ,

ivtliluc noc cl^ zl uumeioz blolutn l<c scilcin iuno-
<lulnlowencli lli,nI vlisctlim lpkilic , sc soluliono
liil I<:l>n5 ui i i>erû,m fc>!e bloluilul lo!i><l-

lilinne kit numeiorun lillciIiuin sl ull citiils l ei-
peHiiuc > <û2in sei Kuli linuum nêutiuln sc lecnlium.
ve<zule vie ellln islulQ 8.icciol. l. , >lelli llb. l.
icinlimeliicu. Ninc.
^<xzx,i?i lunt-num: itilici! l> ^lirneiici5c> ...
illxlinelcozit vl lubllimli loco numeiuium nulium,
pli linlili iil nil>ifelt2<ûincuiil^!le <Iiilenlin oioerel-
iiln. 5<:iU2nt enim lclem likcnlil umI , len inuil
imlelunlin seiplil lclnêriLc conllilnii<limcn6cm z>lc>-
^rellionein illllnic><zu2li> illi, Quorum Ic>c lunl con-
Kimli lciuit lioîeOonelllnetlim.Ninc ell^ vi <zunto
^ numeii nI,enl clczinilloneln 6 inuieem. luinm Ioritn
lnorum l>rni 6c vlrimi nuineii lil <ûlll lum mcdioium.
vi l> v. . Ngcunlur uc> numeii 4. sc 8, Huolum ,ll eli
Ilcil <luslon>3ioi, inile lil vi eicm plcipoltio lil intci <
nelnuiner 6lis!cmiaic5 <l lnmcem : cque inl 5. sc ia.
ini!. sc4> inr4. 8c 48 ini 50. cicic. scKc<!inccp
c<1en pioûitic limpel suuc : t)u,pllfl Iu^lilnmi
nun,. 4. c lo. 4. sc 24. 4. sc 48. 4. scioc. cc. limuliunKi
2eczu!cl inuelliunmr2Zlsl<,Ic>e,ritnm<ium 8 sc f. 8. sc l.
8. sc 1,4, 8, sc ;c>. cc. eoquu, vl mctum ell^ cm l>l,l>citl
Hlltnlnillc2 lelUHiur in loiitumil , cû ztomeliici inueni-
lni in nulnciil ncuIic>Ul , ^noiun locc illi subllimunlur. L
ûo iil, vi lNH^n vlili5 luu ozic Hiilnmerici ce6i , m-
Lnuinyuc rcmpori luciuin : <)uoH enim ll ieuln> ui,
nlliiolo cilculo c louô nimil eiicuilu l> lnullislilic<
nel,c<liui<ic>nemLl. vcn6en inueni,ilir cjuilu uume
l> iZnciiu lribu, uli z i pci loHiirnincil vn, sc limolici
sli)ne se6cilui. >Im ii uo immeli M!illisllcn<il lini
cs eoium loiiillimil , l>I,clui incentuni suis 26<iilianc.
5 glcei il ulcerum cliuilienul , i<l r>er Io^,iillim< Kl 5olU 5ul>-
t6tic>nc. <)u!nimo li ciliibeiur n!uuln Ic)rnl>lni , uc>6
fi/ee/< <lêttc voclu cillidcbunl multifl-
. il
<4 l-rxicow
liouem , c îuilionem im 5aH,m lol punHione plinue !i-
Ll : auu6 5ilc ineu ci^cc compenium clt , m^num l
bc>rll Icumen > clinumûe m^nm lllius uic letzul c>j>cim>
fiulll l,uclem lleczui , nImm sioiifel.
lciic H<l maioicm cnmmoclillrcm , czur> numeinium nI!l
lIllil^ slHitionel oenc inlensluile li^nc, Iutiil,mu5numc-
li l. l> inuencuril rii ttcu5 cli, c. loiiiumu 10.
,0000000. lo^liiillM. in. 0000000 loîilnm. looc>.
0200000. scce icliûizoior^lenn iuinKnirum. 00-
l:rnnc> lempei ûc>6 niimz Kûi Io2ritnmi > qu iic z,-
iiellHllilc!''!^^//?/ , lil in numerc, ^no nllnot nUlls, <zui-
buznumeiu nluili conliNil, vi l> uilmeiuz ploôslcuz lil
s tieulru > .slim llûi llL2lilnin> i 7. conft ill,
6ccem iiuli5nrim lc>ii,cnini s>l ^.scc.eoquiNUmcilUncm.
imslel numccuz nHUluiu loziilnmi c conlîtUli.
?li Il!ll>Ni lij conNiiuli lunr vr numeci ltlli!i
Hu5 2nlo!ulc lumpli . lij plo numeiis icuum circuli , leu
,neul0lum > auo icul iph meciunlui, viccmque ^ccuntc
llllioNcium Klicillumuul, quocli nropcium tbulli
nuum , nentium > sc 5cnrium. (Û2ncioûimcz>iunlUl
lo^rirnmi Quorum mcllioium nuum, leu unenlium ul
lniium , zuibul limul iun6ti . l ei summ luolnmi lo-
enricnmu piimi numeii, icliûum erit In^niinmul qucli
uuemquclimul, i zione cuiulin duli Luuum uncn-
num , sc lenliumnb<:luinumeiu 0uttu z'u<:lim5. Llnt
ou! i>ol0luli<Lm<r loHiirnmulum m nmueroium i,tu-
lium n vuliie 26 lvooo. qu^m nuum , sc lN^cnlium c -
xic>nc ipszlum!,ul3ruly, M2^no cum Il,c>l>5 icenocc eîl?:
nupei 20 ^clcign Vl^c^. 5Iei comimm2nnc>^6<l. vbivni-
cc> iu oculi K,benlur > sc liu , sc minu uum , sc lmul,
nen tûe lci,l , sc îone ipliiium colum Ioritn-
mi, vi im uil clir lluiosc) ^linom', quin omnem,
liiinuloiuw lolulionem l,cili iure llcqui sMl, n 6Ni
Hroso Il,c>ie neii. <)ui flu lc lc ic volcl <!<: ^ricn'
tim lc>l,lnmim tteniici Ziieij, vl)i ic>u nmi, lun-
6menmm. sc e,llenl!lmuvsu Iol>3lilnmolum in omni-
bu ^Nionibuz H,ii^mlicil , sc 6comelliciz!ucuIcniiOm6
cmonNiul.
,., I.c>oi5?icx icem nHllell Hlilnmelicai.quX ieull suppll'
ni . mulliolin6i , sc o,ilicn6i2s>p!llli>ibul l>^n<um,
ciiculorum, sc NZuIoium - nec nn sc licbu! liorllque tque
issoium 8uun> , !,lumqucmunili , lcu le<cniz, c.l-
Vsen-llum s,^cniz vsque llecim,.
zz, ^p<^5lokuaiuomozuituriuT<<U,c<'e"'
ô erl Xriccil 2c! ciiremum pilcium . illque sei ciiculo
liHnseunrep<:r^l,!oz^c,^>'ci. sc s,nl;ulz ciu->l;r2lluz, loci
c>pl>l,N: iulicu, ec!if>iici inlci^r>tu inict piin un>l;r,.
uin ^lieii . c circulum illum . qm llnul pcrccnlrum Ncl-
I <>c qlunli Ic>nzicu6in,z ipl>u5 ttci > 5c qui mg>,
2 llic, ^n<Ic> ilUliit.. miiuii 6icnK sic prii2 lonî-
luînc. . ,<
M5 inicr l^lciic2nuin Iicuiul loci > ui ciuitil sc pti-
mum conNimlum in Qccienic nc>n procu! b 'nsulil sntluni-
t,z, Vu<lc ni,ioc vcl minoi llilt,nii2 vniul Ic>ciH<ji6liinluIil
ûe 2liciiu5 2b ,Ko ulpic-iul 2 numcio ^l,6uum inrei-
plium : lnz>,uli ulcm iHû5 iquîoiil inlciunl clill,-
in milliiialm l;. licet in luci > qu b quHlore 6c5^
Quni nn8u!il6il,uz> l quoniHM lcmpei n>2îz, ,c m,>
NlinLunlur , ciu m>c>i lit l l>c>Ioz?f>r>rc>im2lici ) minoc
cli2M tespc>nc^llN,nli2. ellliffcrcnli cl>2in lonîcaclinil
,pp,lei, n lcicuz Kl Ilera OiicMoi!, vel l)cci<lcnl2>inc :
nun enim ni2ioi lonîlucio eiic vniuz loci, co iz eiii Uiicn-
1ic>r > c pioinclein coiul ciliz ticiur in noiiionte , cilil
, meri6icm îr cil>eliHM<l occzsum clcprimi'.ur. ?ol-
ic> vncle vciiul camfucin sii louAiiuc, vic in V. îcnum.
insul.
l. V
I,vcifit 6icimr Venu Olicnlalil -> 5c>!e , 8c mitulin, , ^.
c>U25l lucem iercnl : i<!czue nun mcxio, qniil cun, M2iutii,2cli
lu-l lue: noitil lcncbi fug , lc poliilimum , qui iol pro-
clcomi ilicn5, Incillonlcm i,miHM Hl!ucnnc<:m pl,'l>z;nc.
s,cni cconni.ttclpciul Hrl>ell3luc cjU3nc vcsêilin, elt, sc
OccieniH! 5o!c.
I.vl, , suo vccl,ulol,lil norum, cN pricipUH ôl cor- )8.
^>olum ccrleltium , quc ,nicum . sc nnulne inlllumcmuin .
cûc, ,l;unl in Kic iulciiol. l>icque enim 2limiiccn<l2 cN vlla
<zu:cumquc lauclcm ei lic occul cilorum innucnliH,<zun<l(
ac ,um , l'e lalc, , lu sscicn eN , prc>6tin5 c>mn5 îi-
n,2 û2l,5 . quibul niucilum ^<7UU5 N2lulium cn-cuum
liinuntur , siouc etei!: <1emc>nlllic 1'ilu in ccvlelti ?l>i-
losupn,, > docuciunrque nre iplun ûerloe > <3culf;!5
>iicl!H,c llncilcuz piecolomineus. I>c,ll luminil onn.il
fc>n5 . sc oiic, lol > ;ui illul puNci, clcril 6enc>u f^nell.
ttcicil> lumcn ipluln tuil<jU2lil2tiou5 Icenli vlictcn
illim rlfetuum pHliuni, quo ,ic!cmu5> cuiu5 <lilmil>lu<!i
ui ul l'Hium rll luci il>lu inieuo sc n6c . qu lunc
%eg LEXICON
primx i ti prxcipuz luminis proprietates, partim ctoies,
quos in Aftris videmus & quibus rcuer pollcnt, probat
idem Titus. Vnde Sc Saturnus colotis plumbci eft 5 Iuprter cx-
mlci i Marscandentis; Sol aurci -, Venuscroceii Mercurius
exfij, & mixti Luna tandem albicantis. Sc argentei, Tt vel ipfis
lippisoculisconftat. Ex haccrgocolorumdiucrfitatcdiuerfi-
ttt, Sc prxpollentia fingularura qiial tatum, diuerfitas ctiam, &
variera iita cfFeduum > quam videmus dimanat. An aurcm lu
men aftrorum agat in hxcfublunaria fecundum fuam intcn/io-
nem , & extenliodem veram > an potiih apparentem 1 dubium
eft maximum inter Philofophos. Atenim fi non ratione > fal-
tem expctientia> Sc ex effeftibus ipfis concluyere debcraus,
fidera opcrari in hxc fublunaria fecundum ilium gradum in-
tenfionis, & quantitaicm cxtenfionis lucs , non quibus ipfa
rcuer pol lent , fed quibus attingunt corpora paffbilia *> qur
quo magis fideribus remouentur , quo minus eorum lucem
participant, minus in fe recipient {derum impteffiones.
Videmus id chriflm in Luna qux Miens, fiue Soli coniuntb,
nnlli dubium > quin in fe maius , atque intenfius lumen parti
ciper > quam cum illioppoita -, & nihilominus'maioribus vi
ribus pollet in iftbxc inferila cum Sole difcedit > proinde-
quelumine Temper crefcens nobis apparet coniunftione ad
oppofitioncm* quam cm ad ipfum accedens > quoad ad nos
fen (i m lamen de perd ir. Videmus in Eclipfibus., qux nonaffi-
ciuntcaloca> in quibus nullatenus confpiciuntur : Videmus
tandem in nouis Phacnomenis > qux non agunt niii in eas pro-
uincias, in quibus apparent. Cxterum lucis in ten fio > Sc cx-
tenfio quoad nos caufx funt omnium primarum qualitatum
in inferioribus hifee : & ab intenfione quidem procedunt qua-
litatesaiux & ab extcnfione pailux > itaut exacccll'u. Sc
propinquitatc fiderum fcquatur augmentado luminis fecun
dum extenfionem > &ex augmentatione fecundum extenium
fcquatur etiam maior inteniio luminis fecundum gradus > (al
tem in efteftibus. Ex augmentatione luminis prxcisin inten-
iionc) fequituraugmentumealoris > ficut econtiex dimimJ-
tione intenfionis lucis frigiditas : Sc ex maiore extcnfione lucis
fcquituraugmentum humiditatis i ficut ex minore extcnfione
(ccitas. Hinc quatuor illx coniugationes & modi influendi
fiderum in augmento luminis > & propeefTe > in decrcmento >
5t prop eile > in augmento > & longe cTc > in decrcmento 1 Sc
long clic-, quibus conftituuntur quatuor anni tmpora qua
tuor ptimatum qualitatum coniugationes > quibus elementa
confiant i quibus vniuerfum mixtorum genus coagmentatur.
Hmc Philoi'ophus j.deOtnerat. ttxtp, /. vnicxlcftium,
MATHEMATICVM. 17'
luminum perptuas vicifuudini caufam ortos & interims 10-
juro Sed de hac re vide qua: fufius Sc ciuditc minis habet Titus
in Ca Ufli rhiiofcfksj tmttffr* l'kro primo.
Lvminaria nonmod Apud Aftronoraos , fed S apud
Ott)oes fer: feriptores vocantur anthonomaltic prxcipua cae- 4r*
Illumina, Sol videlicet i S Luna bina ih diuinitatis fimula-
chra > Mundi faces orbis ornamental rerum omnium vi
ta vcl ipfis brutis animantibus nota. Ea fie [dicta funt ob lumi-
nis redundantiam : qua ratione Gencfis I. dicitur fecifle Deum
ab initio duo luminaria magna > Solem vt prxclletdiei 1 Se
Lunam vt prxcflct oi. Nonquodca in comparationc cx-
terorum alrorum admodum grandia fint > ( quandoquidera
ce; tum eft Lunam ipfo teneln globo minorem elle > pioindc-
que omnibus aftris tarn ijis i quam erraticis excepto Mercu-
xio, vt tnox dicemus , & Sole maioiem ficiant aliqui cancm
fui um ) fed quod luuiinc ftcllas orones ante- cant, Sol quidem
lucis intenfione > vnde in ipfo prxualent qualiiates acliux.
Luna vet ciufdem lucis extenione S qualitatibus pafiuis.
Hincbcn dixit Centiloquij author -verbo it Solem efle onten*
Vitalis fotenti*, Lunam naturalis , quia perfecto Sol inviuen-
tibus elk caloris innati author , Luna humidi radicalis -, vndcc
adminiftranr materiam > S formam materialem in cunlU re-
bus j & difpouunt qualitaies cxleftes in mixtis > icducentes
cas ad actum > & coadiuuantes caufas immediatas ad produ
ct ionc m fuorum efFeftuum > quos omnes virtute continent > &
potentia : Itaque omnis animantium vita luminanbus pen
der tanquam cauis vniuerfalibus > & xquiuocis fubordina-
tistamen caufx primae.) & vniucrfaliflimx 1 qux concutfu ge
nerali ad omnes cffe&us naturales corteutrit > datque ipfis cau-
fis fecundis poiTe > & operari. Vcrumtamen inter caufas fecun
das luminaria quandam fibi vniucifalem agendi vendicant 4*
principatum : & fie quidem cum beneficis copulcntur , produ-
cuntanimalia > & muta de cotum natura feilicet temprala 1
in comraodum ,atque vtilitatem hurnani generis > fi vcicum
maleficis congtediantur , concutiunt ad produtionem ani-
malium pernicioforum mixtis quibufque bonis hoftilium > 6c
infenforum 1 ad a'ris corruptelam > fruuum per nie. em > tet
ra: fteriliratem > &c. vnde petilentix> fames , rootbi & alia
huiufmodi mala detiaant : & hinc etiam patet , quomodo ex
laminaium defeclibus potiflimum hxc malaotiantur > quia >
( ve bene aduertic Titus Ub. t. cap. /^.atqueexauthotitate lacias
Congregationis explica tic confirmas doftifimus Pater Aucifa
innotisi & declarationibus ptxfixis ad eiufdem Titi opera)
Luminaria iater aulas fecundas funt vniucxfalcs moderatores ,
i8 ' LEXICON
fignificatores Iargitores omnium bonorum: vnde nil mi-
rum > Ii impedir in ddiquijs eorum luce > impediatur eciam
allquateuus actio , S influxus , exquodemum cuenianc morbi
aiis corruptela ftcrilitas terrae . caloris innati defcdus.hu-
midi radicalis eitintio > & alia id genus* qua: deficient!' -
bus caufis primatijs arguunt etiam crFcftuum confequen-
tiam. Quapropter iure > & confequenter arguent magnus
ille Areopagira in magno illo > ac prxternaturalt Lumina-
tium defeftu in pafEone Domini exclamarte fcrtur : Ant
Dens natura fatitur , aut mundi machina dijfoluetur > quia vide
licet fine peculiari Dei artillen tia , & miraculo mundi machi -
na did confiftcre non potuirtet, quandi luminaribiis te
Sole prxfertim tanto tempore obfeurato . lucem adeoque
vitami haurirc nonei foret permirtum Sed de hac rc laus-.
Plura cum de ipfis luminaribus fingillatim redibit fermo.
Infuo lamine dici folet efle Planeta cum eft in loco fux na
tura: conformi > hoc eft, vrdiurnus fit de die fupr terram
& de nofte fub terra : ficutecontr nournusde noftc fit fu-
pra terram > & de die fub terra: Sciniupcrfit in loco apto ad
icm qua: per ipfum naturaliter figni fice tur.
LvNAluminare minus ficdifta quafi contradi lueuna ea
quod cum Sole aliquando luccat i vel vt placet Ifidoro Lu
c na i abi cela media filiaba > vna ex feptem erraticis proximior
terrae > planeta fermininus > noturnus > qui ppequi ( vt pau
lo ante dictum eft ) cum habeat lumen Sole mutuaturo > Sc
extenfum magis quam intenfum vincit in qualitatibus paf-
fiuis atque in humiditatc: ftideo vtSolpraecftcordi fpiri-
tibus, fanguini ice. ita& Luna praeeft cerebro vifeetibus
pituita: > ft quemadmodum Sol potenti vitalit featurigo eft >
ita Luna potentix naturalis. Quanta m vc, in rems actiuira-
tem habeat Luna nemo eft, qui non videat : vnde mrito
1). Ambrofio in Hcxainer. Mater reris, deter mein , mim/ra
humortt, maris domtnatrix , menfura temporil , metrix
Sohs , denique /Emula appcllatur. Idque oritur tum ex eius
ptopinquitatead terram > turn etiam ex maiori con filien tia :
plus enim quam reliqui planera: fupr terram confiftit, motu
luo refiftens motui primi mobilis i atque vna fere integra,
hora plus alijs noftrum hemifphxrium pcrluftrans. Pci licit
enim curium fuura in Zodiaco fpatio dictum 7. hor. 7. min.
41. cum alias quoufqucad Solemiterum feratui > requirantur
dies 19, hor. i, min. 44. Hinc triplex mentis ,i& Lunariunv
viciilitudinum momenta tria a fenproribuscommuniter arti-
gnantur. Penodicusi fc peragrationis, in quo Luna com
plet mtegtam icuolmioncm, in Zodiaco , c rcuertitur ad idem
MATHBMATIC VM. iff
ysnflnra > vnde difceTcrat > fynodicus feu coniun&ionalis >
& eft quem mod ezplicaui > in quo Sole difcedens > iccrum
id ipfum reucrtitur , vc ci corpore iungatur -, tertius . quern
dicunt apparirionis feu illuminationis in quo Luna viubilis
eft, 8c lumen fuum exerit , quod fit fpatio dierum i. hot 11.
reliquis tribus diebus (liens: quae caufa omnis motionisin
hifccinfcrioribirs >vt prat ceteris obferuat Plinius lib. . cap.
p<) Caetcrum Lunafe corpus fpbzricum eft., denfum . opacum-
que i nulla praeditum luce > fed tota quam habet Sole mu
tua ta : Hinc pro diverfo, multiplici ad Solero poftu>afpe-
ftus , figuras diuei fitas > quas Pha/ei dixcre. Nam quamui*
perpetu eius medietas illuftretur Sole > Sc magis quo
Soli vicinior i ( Ytenim habetur exopticis > fphxra maiorlu-
minofa intenlis, Sc amplis lumen uum commuuicat (plia: a:
tninori e proximo i 1 Ii obiebc> quam longinquo > ) nihilomi-
nus non eodem modo Temper nobis conpicitur > led pro di
ner la ad terram habitudine > mod tota obfeura ( quod in So-
lari defeccione > maxime obferuari poteft vbi confpicitur
quidem Lunare corpus Soli aduerfum > fed prorfus obfeurum >
cum ea medietas nobis obuerfa folaribus radijs minime at-
tingatur > fed ea tantum , qua: nobis inconfpicua eft > ) modo
corniculata > mod dichotoma > modo demum in Solis op-
poiitionc, plena > & ei parte tot , qua: nobis ofFcrtur > tota
etiam i Iluminara confpicitur. Quod autem etiam in plenilu
nio aliqux macula: > fed eius partcula: minus illuftrara: vi-
deantur, exiftimauit Plinius lib. t. c.tp. p cas aliud non eile >
quam terra raptas cum humort forties. Arcefila ver partes
adultas, & nigras. Tales econtr partes humidiorcs, quibus
igneus orbis attemperarur ; iicut inquit etiam Diodorus ia
Catena: Lunafemper.tr inis xflum , ne orbtm conjumm.it , (
perd.it: Philolaus , cas montes , fyluas autumat : alij de-
mum putant id oriri ex tclluris effigie imbuta; aliqua luce
Sole illi communicata ( quod ego fan non irem infidas )
quam pofte Luna ranquam fpeculum in fe reciperet acre-
ferret. Verumex hoc neceiTari fequererur, in varijs hori-
zontis partibus , Sc prodiuerfa tellurisad Lunam habitudine
variandas fore huiufmodi maculas i quod tarnen experientia
falfiraticeuincit eumfemper, & vbique locorum ipfaean-
dem formam retineat. Quare concludendum eft, easnil aliud
eile, quam partes denfiores > prefliores i Sc rudiores ipfius
corporis Lunaris., qua: Solis lumen excipere xqu non pof-
funt.ac quae magis plana: ac latuigata: : Quod etiam in tellure
Solis radijs illuftrata fieri credendum eft. Hinc diuetfitas
illa afpectuum > maria montes , valles , fluuios , campos
7 LEXICON
aliaquc id 'genus referendum. -Nam qui dicunt Lunam cffe
corpus terrcum ibique habitacorcs degerc > atquc animantia.
que hac iliac difcurtant, ( vti protrita fronte ridifle fe iadat
Dauid Fabritiusapud argolum ) plan dlirant. Nondefacre
tamen non ex anciquis modo vtrcfert Cicero Qua;ft. Aca-
dem. lib. 4 . fed ex recentioribus mulci > qui opinan func Lu-
nam eile habicacioni hominum vald idoneam ; quod ego non
oranra improba rem ; maxim quod refpirationi > ( qux ro
tura negotium facefllt) fatis ciTc potcft leuiilimum illud cx-
panfum > quod eiufdem tationis > ac nofterifteae'r ,/*/><-./ du i-
mus elle: licet long purisac fubtilis. Atenimdefad ibi
homines viuer , pecudes > proindeque habitatores illos
siHiicbthoncs , hoc eft, in altera oppofita terra habitantes vc
volcbat Macrobius infomniu tijapionts cap. il. error intolera-
bilis eft in fide catholics, vel ad minus remeritas magna > v.t
aduertit Tannerus in dtjfertat. de Cdo <Mt. +. fcquererur enim
homines elfe non ex Adamo progenitos i proindeque nec
Chrifto redemptos. Quod fi quiseatens id artirmarer , qua -
tenus vellet > Paradifum illam volupratis > hortum deliciarum
Dei manu confitura > & plantatum > in quo pofitus fuit primus
homo ab initio fuarconditionis & quo tandem eiedus eft
poftpeccatura in hanc terramatrumnis > & mifcrijs plenam :
hanc inquam paradifum in Lunae globo conciperc > vbi nunc
fandiflimi illi viri Henoch > & Elias miraculos tranllati> loc
depofiti degant > iucundiilimamque vitam ducant , quoadufque
Mundi finis , Se p xdica t ion is ten pus adueniat > id erfi nouum>
non ideo intolerabile dicere'm nec facrae feriptura; ,
aut Fidei dogmatibus vllomodo repugnans piout fuse exa-
lninabimus (uo loco in verbo P*r*dln terre/fris, quantum
ici dignitas exigit. ,
Cxterum Luna ambitu fuo comprehendit milliar. 600.
cum femidiameter cius fit milliar. 544.0. Eius Caelum > fed
regio expanfi quod occupt & per quam diiugatur, eft lata
milliar. *7jio. Quod vel ex eo liquet ia quia videmus ipfam
in perigaso coniritutam diftarc centro teil uris femidiametr.
terra; $1. in apogxo ver femidiametr. 60. inde eft quod to
ta regio cius expanfi eft femidiametr. 8. qua; in milliaria
conuerfz faciunt fummam milliar. 175x0. Dcnique Luna
in Genethliacis fignificat itinera , genus fxmininunv , ple-
bem > animi qualitatcs > bumidi radicalis abundantiam , & his
fimilia de quibus alibi videbit fermo.
L vN Mttnjionei , feu .nicnrs funt partes quxdam Zodiact
quas Luna curfu fuo peragrans obeongreflum cum ftellis fins-
inibi coafiftentibus imbuitur earumdem bonis , vcl malis qua
M AT HE M AT 1 V M.' %7t
Ittatibus quibus proindc affechm > obferuauit antiquitas ,
varios diuerfofquc influcndi modos inductc in thxc inferi
la Ba ram origo vti ab initio bona innoccns > naturalis > ra
tion i stque expcrientix conformis fuit i fie poft modtim
-^gyptiorum Tanitatibusdcprauata > nullum eft in tota Aftro-
logia comraentum > cui in vanitatc ccdat. Copti easfuo gentili
Tocabnlo quad Lunx diucrforia > feu babitacula nominant.
alij Deorum iationes > rduis cum Kirchero dixeris > Dx-
moniorum (tabula > cum tot tantifque fuperltitionibus fine
refrta. Et quoniam Luna cutfum fuum perficit diebus fer it.
ideo (ngulis diebus ngulas manfiones conltitucrun t > Gngu-
lis proprias notiones > accetta rerum iignifcaia attribuentes >
gc quod magis mircris i fingulis fuos genios > fe dxmones ad-
miniitros proficientes. Flacct hic ad ledorum curioltatem
leuandam ex Kircheri Oedipoi proutin corum monumentis
jacent > tranferibere : inde cas nitoti fuo redditas , arque ab
Argoloadithuctempus diligentiilim fupputatac ex poner
q uoniam vtdixi , omni fupertitione abieda ad folum natu-
ralirerconfidetatxex diuerfo Lunx cum le His fins congref-
ti i experientia duce plurimum valent in rerum cledionibus.
Ergo Prima Lunx manlo , quam - j ilationem pifeis
dixcrunr ventre Ceti ftclla videlicet fixa dnatura Saturni
qux incidebat in earn > proindeque mjefl.itffnn inimicorum ap-
pcllabant cuique genium prxficiebantnemine Kjttel, com-
butabacurolim ab initio Arietis vfquead 11. gradumciufdcm.
Haue modo Argolus temperatam vocat ac figit in gr. a,t.
Ariens; dicitqueefTe idoneam ad medicinam laxatiuam fu-
mendam j atquc iter quodeumque arripiendum.
Scatio, quamantiqui reconaltat'tenu Princifum appclbbaiu > 1I(
antes ei pro genio compuubatur u. gtadu Arietis
vfqucad %. obfixamincapitc ciufdem Arietis. Moderni a li
tem earn continuant in gr. 4. Tauri quam dicunt aptam ad
fcrendum plantandum > atquc iter faciendum per aquam > ve
rum purgationibus inopportunam.
Statio > quam JEgj ptij vocabant frtfferitAm % tondform- .
prxfldoei genio Ginthiacl, erat olini a gr. 15. ArictiS> vbi
incidebat triangulum prop ventremCcti. Nunc autemeftin
gr. 17. Tauti , & cam vice vetfa vocat Argolushumidam > af
ferentem mala in itineribus.
Statio eil in PIciadibus, eftque a pud Arabes irado in im ici- iv.
rix, & vindidx di&a fuo gentili vocabulo Altaricki cuius
genius dicebatur Dclhaicel. Hanc receniiores vocant tempe
rate humidam > proindeque bonam ad ferendum > plantandum
iterqae faciendi! per aquas, & cam concuuuati in gr. jo.Tauri,
'ji L E X I ( Ott
Y. Statio poita cil in Aldebaram, feu oeulo auftrali Taon |
quam vecabanr Hoti maiocem i fanons magnatum cui daban t
pro genio Huaicl. Apud Argolum dicitur ficca.congrucnsiri-
neiibus> medicinifqae fumcndis. Computatui nunc ingr. 13.
Geminorum.
v ' Starioantiquis dicebatur clauftrum formaba turque duabus
ftcllis Geminotum> quarum altera yocatur propus altera Ras
Aigienfe ( de quibusfuo loco dictum) proindeque ftatio bene-
lentix, & amoris nuncupate > cui gcnium prxficiebant nomine
phipaeei. Nunc autem cil in gr. . Geminorum > atque apud
A rgolum dicitur tcmpcrata , led ad nihil idnea ob Hellas ma
lficas in ea litas.
TU. Dicitur llano acquifitionis bonorum > quam Abenragel
fcapulas Geminorum vocat ab ftcllis in ea contentis , eamque
computatgr it. vfque ad jo. Geminorum 1 dando ei pro
fenioZifaiel. Argolus verd nunc earn figit ingr. 9. Cancri ,
icitque humidam > atque adeo bonam ad ferendura > aran-
dum fed infenfam itineri niii aggrediantur per aquas.
Vi". jEgyptijs dida Cubitus Hili 1 alijs Cubitus Leonis > ineipie-
batab initioCancri i & protendebatut vfque ad gr. 13. eiuf-
dem figni. Genius eiuserat Hathaicl > dicebaturque vi&oria:
in bello. Ea nunc eft in i- Cancri 1 quam dicit A rgolus nubi-
lofam, eemperaram taptamad mediciriam fumendam 1 iterque
IX, arripiendum.
Difta Alnuthreh Statio infirttiitatumj conftituitur ab An-
tiqnisin AfelJis gr.13. vfque id xf. Cancri) cuius Genius
dicebatur Tiaiel. Argolus earn figit ingr. >. Leonis ac dicit
ficcam 1 ad omnia in opportunem.
Ii. Arab, difta Bltarph jfelicitatis partus computabarur olim
gr. l. Cancri vfque ad gr.9. Leonis : cui genius prarficieba-
turBiacel. Nunc autem figirur in gr. 17. Leonis, diciturqu*
hmida , pioindcque ad plantandam , fed itineri non
xi. idnea-
Arabibus dicebatur Elgtelbe s Latine frons computara*
gr. 9, Leonis vfque ad . Genius eius dictus eft Kekaieh
A rgolus earn conftiruitin gr.30/ Leonis, dicitque temperate!
frigidam> bonam ad itet > plantan dum , ferendum , fed fumcn
dis medicinis incongiuam
XII. Apud jfEgyptiosdir,a-AA.<r^<A , alijs 1. ftatio fepa.
rationis amicitix , numerata gr. ir. Leonis vfque ad gr. 4.
Virginis , prsefixo ei Genio Laaiel. Nunc verd eadem njjituf
in gr. i}. Virginis, eamque vocat Argolus humidam > bo
nam ad aedificandom plantandum j fed ad caetera inoppor
tunem.
, A miquis
MATtEM ATICVM.
Antiquisdifta ftatioamoris Arab- Alfzarphet gr. 4. Vir- xilt
linis vfquc ad 18. genius cius dicitur Argolus hanc con-
Htuitingr. 16. Virginis aitqucc(!etcmperatam> bonam ad
fcrendum> arandum iter arcipicndum;
Difta ftatio latrantis ( folian Cane) Arab. Algaua gr. xJt>
18. vfquc ad fincm Virginis, cuius Genius diduscit Kakuaiel.
Statio diuortij , ab rgolo dicitur tero perata > bona ad femi-
nandum \ ancandum > medicinara fumendam r led ad iter
pcfliudBRiftituiuii ab in gr. 9. Librae.
StatroTHtmidinisnuncupata, acqnifitionis amtcorum Arab. x
* Alfamak i cui genius aiTignabaiur Kckaicl computataab initio
Libra: vfquc ad gr. 1 j. Nunc autem eft in it Libia: 1 clique
hmida in qua bonum fodere putcos > ac non iter atripcre.
Difta Statio propitiationis' lucri > & mcrcimonlx Arab. xyi.
Algaphra comptate gr. 13. vfquc ad . Libia: > Gcnicum
habebac nomine Aklaiel. Argolus cam fig it in gr. 4. Scorp.
eandemquc vocat frigidam > & humidam , malamquc tnanfio-
nem in omnibus.
Dicta Statio Latrociniorum Arab. Alzananach 1 olim - xyiii
putabatur gr. . Libra: ad 9. Scorpij, fub genio Papaiel.
Nunc autem eft in gr. ij.Scoipij, vocaturque hmida bona
ad emendas beftias fed non ad iter.
Difta Corona Arab. Eclil.i 9. Scorpij ad iL Statio infirmi- xviir.
latum cui genius erat nomine Mi haul. Ab A rgolo dicitur
ficca, bona ad a:dificandum ferendum > plantandum , atquc
adnauigaiidum , compuratur modo in gr. 30. Scorpij.
Antiquis dicebatur cor > quia erat prop* cor Scorpij > Statio .
iccuperationis fanitatis fub genio Kcphaicl gr. it. Scorp, '
vfque ad 4. Sagittarij. Nunc vet eft in gt. lj, ciufdem figni*
humidai bona-ad ferendum plantandum, iter aggrediendum.
Dita fanfta Arab. Alfchaulet, Statio Venationis quacge-
nium forticbatur nomine Rczoicl , gr. 4. vfque ad 17 . Sagit- x**
tarii. Argolus cam figit in gr. iS. Sagittar. vocatquc humi
dam 1 ad beftias > lluc pretio fiuc venationc comparandas ap-
primc idoneam.
A rab. di Elnaim 1 hoc eft Statio gratia! > & iucuriditatis > t
feil quod latam produccrct fcgetem > habebar genium dictum
Sccaticl gr. 17. vfquc ad finem Sagittar. Nunc autem eft in
gr. 8. Capricorni , diciturque ab Argolo temperara bona ad
xdificandum > ferendum > fundos, & terras emendum.
Olim computabatur ab initio Copricorni vfquc adii. dicta xxl<
Statio fuga: & cxilij > Arab. Elbldeh fub genio Tetaicl. Ar- 1
golus cam dicit humidam aptara ad nauigandum > atque ad
medicinas fumendasieonftuuicur autem nunc in gr. li.Capriei
S
I
174 LEXICON
in. Dii Brachium facnficij > Arab. Saadeldabakh Statioie-
hudionis & expilationis computara a gr. i}.ad . Capric.
fub genio Tctzaiel. Nunc au tern eft in gi. 4. Aquarij , tem
prala apta ad medicinas , -non ad iter.
XXIV. Statiofcunditatisgregum beatitudofc brachium abfor-
tumnuneupata, Arab. Saadclbelaa fub genio Kachaicl gr. 19.
Captic. vfque ad 9. Aquarij fita in ipfa fixa caudz Capricornii
nunc autem cd in gr. 17. Aquarij temperara > maLicinisiu-
mendis optima.
XXV. Statio affluentiz bonorum terra: dicla beari rudo Beritudi-
num > ic brachium brachiorum Arab. Saad Eliaand > alijs '
Phcm Eihaut, hoc cil os pifciS) computabaturgr. 9. vfque ad
zi. Aquarij : Genius cius erat Dedalicl. Argolus vero earn fi-
gitingr. x6. Aquarij > ac dicic ficcam , bonam ad iter > arque
ad fundandum,
XXVI. Dila > brachium abfconditum , Arab. Saad Elachbich Statio
voluptatum fub genio nomine Szafzaiel computataad gr. tt.
Aquar.ad4. Pilcium. Nunc autem cd in gr. it. Pifciumdici-
turque ab A rgolo ficca medicinis vtilis > ad alia vero in faul ta.
XXVII. Statio ficcitatis dicla prioris germinationis Arab. Alphara
Efmakodden , gr. 4: vfque ad 17. Pilcium , cui genmsaffi-
gebatur didlus Taflaiel , recenfioribus conftituitur in gr.
16. Pilcium i appellarurque hmida , bona ad medicinas i'u-
mendas.
xxviii. Tandem Statio ab antiquis difta poflerioris germinationis
Arab Alphara Elinuchar computara a gr. 17. vfque ad finem
Pifcium fub regimine genij Harchaziel dita etiam tatio
inundationum.Hic modo eil ingr. 8. Arictis diciturque ab
A rgolo remperara bona ad ferendum > arquead medicandum.
Atque hz funt manfiones Lunx alru dxmonis > jEgyptio-
rum nugamentis > & mille fuperllitionibus deprauarz quo ars
Alioqui bona experiments viribufque naturalibus fiderum
nixadeturparetur, & vel rcligionis erg homines ab cius vfu
abiterrcrentur > vel cara vitro capeiTercnt cum pietatis difcli
mine. Hoc > inquam > eil bonum fernen femitatum in agro
cuiinimicus homo liuorc percitus. fuperfeminauit zizania:
fed non ide eradicanda 1 ne fimul cum eis eradicemus > & tri
ticum > adeoque bona narurz nobis remoueamus , iludi
fupcrllitionis vitandz : quin porius finamus vrraque crefeere :
tum fegregatis > refecatifque omnibus vanitatibus i quz pure
naturalia limt colligamus > atque ijs in bonum noihumvta-
mur.
4?. Lvpvs, Fera , Beftia Centauri > Arab. Fjftda, in tabulis
pcifacis Bnd,m,ft Hzbcis autem Ntmer , ideft . Sidus in
M ATHHM ATICVM. 7f
arlo ad auftralcm plagam Tub (gno Libra: confhns ftellis 19.
de natura Maleficarum. Virle fufius in verbo Beflia Cantaurt.
Lvx e qualitas quxdam corporis Incid ei propria ab 50.
coque intriniec emanans : vnde differt luroinc, quod eil
quid pofterius ab ipfa luce produetum per effluxum radiorum
ab ipfa luce ad alia corpora luminis reeeptiua quale eil quod in
aere 1 alio quouis diaphano producitur per rcflexionem ra
diorum ab ipfa luce emanancium > vel quod ctiam videmus in
corporibus opacis fed leuigatis > inquibusrecipitur lumen
Juce primigenia dcriuatum, ac praecipuc in fideribus lumen
fuum Sole muruantibus. Quare lux propri dicitur Soli com
peter omnis lurainis font i , lamen ver lldcribus. Radius
-veretinftrumentumproximum > quo ipfa lux fe communi-
cat> 8c lumen girpit > licet fa;pi film ctiam lux cum lumine
conucrtatur. De qui re vide qux erudite habet Kuchems in
libro A rtis magnz lucs > & vmbrz.
Lux etiamquandoqueaccipiturpro ipiis ftellis : fic Cicero
in A rati I'hznom.
JlU > qutfulgent luces ex bore corufco >
Sunt interfortes glidas iquilone tocatas ,
a<ue interJfatium , f im veigia Sollt.
L V
Lybicvs Ventus, idem , qui Afiicus > vnusex ventis Occi- 5l <
dentalibus , lateralis Fauonio oppofitus directe Cxciae, fpirans
ab occafu bruniali > (c dictus > Lybia per quam fpirando
tranfit. Eil de natura fua frigidus 1 & humidus 1 pluuiofus > ac
tempeftatis indez > de eoferibit Plinius > vt alibi obferuatum
eft > quod Satu fuo facit peeudes feemineam prolem coneiperc.
Vide in V. Afitius.
Lybanotvs ventus item Lateralis > fed adiacens Auftro <x
dihs etiam Auftro-Africus , direft oppofitus Aquiloni.
Eft de natura fua calidus> fed magis humidus . pluuiofus
noxiusi & morbificus> habet fibi collatrales Ypolybanotum,
adiacentem Notolibico ad occafum , Mcfolybanotum vero ad
Auftrum ipfi vento Cardinali immediatum.
Lyra Vultur cadens > Fidicula Grxcis Cheljs Arab, vero 53,
Vvcga, &c. fidus in oftaua fphxraad borealcm plagara , ha-
bens ftellas decern de natura Veneris , & Mercurij , quarum
potilfimacft > quxArabicc dicitur { piimz magnitudi-
nis, exirtens nunc in gr. 11. Capricomi cum laritudine bor.
fer gr. 61 Hie oritur Roma: circa Kalcndas Nouembris
cum gr. 10. Scorpij . occiuic reto cum vlcimo gradu Aquarij >
17 LEXICON
quo tempore pluuias & humidirares afFcrt ; ficut etiam cum
Saturno aera nubiiofum > & aquofum : Cum Mercurio vcio fu-
bitammutationemin humiduate ac ven rorum flatus. Dcea
in alicuius Natiuitate horofcopante fic loquitur FuniicusA,
t. . 6. Nati crunt xqui > redi > [cupidi , & ad omne xqui-
ratis officium apti > fcelerumque vindices . & quibus publica
judicia , quxibonefque credaatur. Si ver h une locum Sa
nnaus quacumque irraiatione refpexerir > tortores erunti
carnifiecs > Si qui malos homines prono Audio profequantur.
At (i in Occidente reperiatur , nati publicis rormentis lacerad
aut ignibus cxuH fe tortione legitima peribunt. Prxfertim
fi hunc locum Mars > Sarurnus ve rcfpezerint. Hxc Firmicus.
Ptxtcrea, tidicula cura luminal bus, loue > aut patte fortuna: in
idoneis figura: locis aut in fecunda do/o reperta magnas
felcitatesafFcrt > magnafque diuitias. Vidcadhuc quxdizimus
in . Fidicula.
Explicit L.
MA
M agi a olim feientia iderum diecbaturper fe alioqui bona
innocens> & naturalis qua ex cognitione >& mutua applica-
tione naturalium virium , arque influxuum > quibus dera pol-
lent, tradebatur ratio mirabilia operandi, qux natura: miracu-
happellantur. Dcliac Philo in lib. de fpecialibus legibus c
loquitur, ftram Magiamhocefi ferfpeiiu*mjiicntiam,fcrqu*m
r.UHXo'er.i cernuntur eUrim tit koarfiam, txfeiendamijue non
flekeiijolumfclantur ,fed etim* Re&es Rtgum ! , frx/ertim
Pcrfici cmrtl harum xrtium > -vtregnare non IIccat, nip cunt
nats-verfitoftmi.iuriter.Vnc&. Magi difi funt ties Reges
Clienteles ) qui ex iderum contcmplatione in Saluatoris ortu
nouum Regem natum intelligentes in Bethlem ad ipfutn
adorandum venerum. Verm pofte ipfa llderali feientia ab
Arabibusdepiauata . fupcriliti onibus multis refer tn > Magiae
nomen iamiam mal audirc ex pit, ac tandem dicta eft ars
omnium fcelcrifima,qux reliis vcrx Philofophix prxceptis
folo dxmonum commerciogaudet > eiufque adminiculo mira
quidem fed infauda , fe ver fe illuforic operatut. Huius
Ottotem fucit Plinius Zoroalrem > quem refert vicies cen
tum millia verfuum de hac pernitiofilima arte fcripfile. Cx-
terum magiam legitimam, & naturalem dicit idem Pliai us
coa flau ex Medicina , ex Aftrologia > arque ex Religione.
Plata qui volet confulat Ocdipum iEgyptiacum Kircheri
ttm. .
M agists aus vntvs vulg N*utarum diftus eft Borro
M ATREMATICVM. 177
lybicusvnus ex quatuor intermedins., inter Septentrionom ,&
Fauonium> eoquod tit veluti nauigatoiiatartis magifter : ab
enim primum vclifcatio inftitnta fuit in mari Mediterrneo
t author et Plinius. Naturam cius abunde tradidimus in V.
Horrdjbicuj.
M alevNTt m dilus eil etiam Circius ob fui maligniratem: ;
vndeetiam Oppidoilli maxime obnoxio idem nomen ceiTic
olim > licet poltc verfoin bonum omine Bencuentum fuerit
appcllatum.
Malefic* antonomaftice dittae duz errtica; mali-
gnantis natura: >atcueliumanogenen> quin & viuentibus - ^
nibus mmica- , Mars videlicet & Saturnus i icuc viceuerfa
benficas lupiter i & Venus ob bona , quae icen m aiFerunt.
M ah ei care Chaldaicc dicitur Corona Gnola lidus in j
caclo prope Bootc-m>dc,quo vide luo loco.
Mamarith apud Arabes idem valetacapud noseleuatioi 6
fupercmincntia derum ftdera , quandoexiitentibus
in aliqua familiaritate con i un ti s , alterumeorum vincit Sc
maiotibus fortitudinumealeulis polier tuncillud dicitur eile
in Mamarcth fuper aliud frequens huius vocabuli vins in
Albumafar, -non in alijs Icriptonbus Arabibus.
quo ver conti rat huiufmodi iiderum prxrogatiua ex diucifo-
xuin placitis abund diximus in V- EltuAtia.
Mandibyla C*> vide . ^
ManipvIvs fptearum, fe ctiam fkfeii difta eft Arabibus
tefte fchicchardo > Coma Benenices > fuo gentili vocabul
Hujjmetbon ,dc qua vide qua: diximus in V. .
Manna > quod 6c Ros Syriacus & mel acreum dicifolet ,
liquor cltdulcifimus vittute iderum ex vapore tenui & mixta
quadam exhalationc concretas. De quo plura dice-mus in V.
Ros , quoniam eiufdem rationis cft , fe calore infito dulce-
dinemillami & fpiflhudincmcontrahir. Vide ibi.
Manvcodiata Indorum vocabulo dicitur Auil Para- 9
diacai ldus nouum ad auftralera plagam nobis inuium di
ctum etiam Apus>conftansftcllisM' infimae nota:.
M ai'I'.f apud tam Gcographos > quam Atronomos - ,
cantur duo globi materiales > ac folidi > in quorum altero
defcripti lint omnes imagines cum fuis ellis
cxquifuiilm calculatis > referentes cum pofituin fub pri
mo mobili, ( cujus circuli poli > diuifioncs Zodiaci, & alia
ciufmodi ibi ctiam fint delineara > ) cundem fitum eand m
diftantiamd inuicem;> quam nunc temporis in celo (dera
haben t : in altero vci deli tus fit vniuerfus Orbis terrai um
cum fuis prouineijs , maribus , infulis promontorijs amni
S iij
7* \ LEXICON
bur vnaquxque pats Cub proprijs paratlelis . ac Zonis ; vt
facile cuiquclit vnico intuitu obferuare in vno > qaamlon-
girudinem > latitudinem > poli eleuationem quifquc locas
ut ciuitas habeat > quam longe diftet ab altera , qua; loca
Tint Tibi oppofita > quz Antifcia> quz Pcrifcia &c. in al
tero , Hellas omnes in czlo dignofeere , fuis nominibus
compcllare , earum iitum habere , diftrantiam' quam ad in-
nicem babeant metiri qux ftclla fingulis locis fit vertica
ls > qux fingulis momentis oriatur czlum culminet > Sc
in occafum nergat > cum quo gradu Zodiaci fingulx ad
quameumque poli eleuationem afeendant > cum quoue d
cidant -, qux femper lateant> qux fint perpetuz apparitio-
nis ! &c. qux omnia > nid mapparum ope , longo Iludi
atqae indefefls laboribus viz comparari poiTcnt. Intet has
prxftant quas Hondius , IanfTonius, tt- Bleu nupet diliecn-
tiflm fabricarunt adieis ctiam nouis Albris czlo afrixis
-non prouineijs in auftrali plaga vfque adhuc non dte cris.
Marat Mujalfiletb hoc eft rhulier cathenata Arabicd
dicitur Andromeda: , fidus ad Borealem plagam conftans
ftcllis 17. fecundum nouas Baie ri oble rua ti ones , de natura
Veneris, & Mercurij > de quo fuo loco dictum , fed enimhic
non prxtereundum quod de hoc fidcre horofcopantc in ali
cuius or tu venuli habet Manilius in flronem. lib. j- ficcnim
canic.
Quifquis in yindromedjifitrgentis tempore fonto >
Naje1 tur, immitsveniet , fenaqueminier:
Careens , (J dun cufies , quofiante fuferbo
Trofirata laceant miferorum in limine matres ;
Ter tcele[que fifres eufiant extremanerum
feula , 5 ** frofrias ammam transjerre medullas j
C*mificifque venit mortem ducentis imago >
yfccenftjqut rtgis , $flriafipJecuri ,
Suffliemm -veigalerit , qui dentque fcfeit ,
fendentem ifiofulis if/amffcarefuellam.
Necmirum ( etfi alias Manilius more potico diffundatut )
quandoquidem hoc eft fidusinfauftum deftinansad carceres,
calamitatcs > fupplicia > vnde cam ob rem ftdus vincbim dici
tur > & raulieris ad fupplicium deftinatx imagincm pra:
ic ferrc voluerunt > qui eius naturam ab initio rtmau
fllt.
Marchab hoc eft currus Arab, dicitur ftella fwa fecund
magnitudinis de natura Mariis > & louis exiftens in prima
ala , fe potids in Scapulis Pcgafi in longitudinc gr. l3.
M ATHEMATICVM. 279
Pi feium com latitudine Boreair gr. 1^. quam magni faciuat
Aftionomi tum, in mucationibus aeris obferuandis, tum m
direttionibus.
Marchej. Item alia ftella fixa quarts; quidam magni- 4-
tudinisifed vald prarlignisinmediofcuti Argonauis fulgens
de natura louis ,<k Saun m , ciil tens nunc in gr. 19. Cancri
cum latitudine meridiana grad. fer 47. Ea in horofeopo >
vel horofeopus ad cam directus a fter t cordis hilaritatem pru-
dentiam >grauitatem itinera honorata > iniuriarum patien-
tiam atque amicitiam cum louialibus , Se Saturninis non
fine accciTionc honoris, & opum. Oritur cura yr. i.
Leonis > oecieiit cum 7. Gcminorum.
Mare. Vide Aqua. 1?.
Marfic Arab, hoc eftreclinatoriura > vel Marfikin ideiV 16.
Axilla > telle teile Schikhardo in fua Vranometria > dicitur
ftella fixa tenia: magnitudinis, qua: eft media in manu He-
nioebi de natura Mar tis , & Mcrcmij > de qua vide in V.
jiHrtgA.
Mars Planeta mafeulinus & nofturnus vtpote calidus> I7-
Sc (iccus , fed vincens in ficcitate ( ide vt nott Titus effae-
minatus) proxim fub loue fupra Solem confiftcnsi curfunv
fuum abfoluit fpatio duorumfet annorum folarium : Habet
procentroSolem>vtreliqui planeta:,except*Luna>femper cir
ca i Hum fefe ipfum rotando-, ideoque ita eft cum eiofdem Soli s
circulo deferente difpofitus , vt cum fucrit illi acluonycc
oppoiitus > videatur infra ipfum terra: vicinior > corpore
prxgrandis, itautipfam Veneremlfr exxquet, ac maiorem
habet parallaxim quam ipfe Soli minutorum videlicet qua
tuor vt ego femel& itetumobferuaui. Hincper defcenfum 1,
eius in imam abfidem fuis orbis magna illi fit calotis intenfio
in xftate >acremiflio frigorisin hyeme : terrae enim approxi
mate vires fuas vald exerit > & intesdit: ficut econti oppo-
iitum experimur quando reperitur in Apogxo valdc terra
remotus ; eft enim differentia indiametris 1 6S. quae in mil-
liaria itlica conuerfxfaciunt fumraam 1 902 So. Vtproinde
nil mirumlit i (i tanta diuerfitas infit. Afriimat Keplerus m
fiitm. lib. 6. Martern aliquando vidcri dichotomum in qua-
dratutis ad Solem t quod& in loue, atque in Saturno eue-
te pu tat , eo maxime quod certum eftrcliquis planetis in- 19.
ferioribusid competer. Fontana in eius medio maculamni-
gram obferuaflc fc refert , cuius fchema exhibet in fuis ob-
leruationibus tr. 6. cap. I. vndc & probabile eft > banc elle
ftcllulam eius comitem > & qucmadmodum duo fapciiqie
S iiij
S LEXICON
lupiter Sc Saturnus fuos ftipatores habent i ac minores pla
nend js , tjui ipfos circumdent, fie & in Marte idipfum cie-
dendum cft : Qua de re tac tcflimonium , licet non ade
fir mum Anton-j Matiz Rietx//. ^.nnUjfiiartmmft vbihxc
habet. Murtem firti uti Jkp oi/ruauimui , fuis cemtttbus cer-
to temporefurtmeip*mm. & cap. 4. dehac re vald dubitac ,
anceps meo iudicio i an qua: viderit circ ipfum ftellx ii-
XX fuerint > an vero proprij Martis fatellites. Cztetum Mats
dicitut infortuna minor naturz humana: viventibus om
nibus inimicus , vtpote > qui fua redise &ficcitate hu-
morem natiuum abuimit 1 & to' ! i t : quod ctiam indicar
colot eius rufus > fubofeurus & igneus. In gcnethliacis ta
cit hominemad itacundiam pronum > rubtis> & candenti-
bus oculis> capillitio flauum > incertu violentum , cm pon-
tica i Sc amara placean t. Dominatur auditui iinift.ro > tc-
nibus bili, fclli i inteftinis> Se fedi. Caufat morbos qui
es bile & torrefao fanguine ortum trahunt > vt febres
ardentes . acutas , hxmorragiam > phrxnefim , maniam
ptlulm> icteiicum fliuam 1 diienterias . ctifipilasi exanthe
mata , & imilia. Habet fub fe milites , Duces. Capita-,
neos, Chirurgos > Medicos > ronfores , venatoies 1 -
tas , carnifiecs 1 fabros ,qui ferrum 1 & gnita opera tra
itent. In motbU maxime noxia eft Lunx cum Matte
coniunftio , minus ver quadiatu , vel oppofiiio , 11-
cut ctiam plus nocet Mars Oricntalis , quam Occiden
tal.
Masachf Chaldaicedicitur lignum Librx fcptimumsb.
Ariete illique dire&côppofitum , vt tellatur Kuchems in
Oedipo, Hcbraic autem Miznaimhoc cft bilanx.
Mascvla conditio > licut & ver > & reali
ter eil in corporibus ac fignis cceleftibus vt eruditifllmv
probat Titus in Clefti Philofophia hi. i.caf.ti. non qui-
dem quoad realem fexus diftindtioncm , fed quoad qua-
litatum cm actiuarum > tura paluarura diuerfuatem.
Etcnim cum mafcula vis in eo confiftat > vt admis qua-
litatibus pollcac fuhieftum quod mafeulinum dicimus,paf-
iuis quod fmininum t hinc cft > vt qux figna quxue
idera in qualitatibus actiuis ( funt ea vt alibi ex Philo-
fopho obfcruauimus Calor, Si Frigiditas ) vincunt, fumpra
ad fexum analoga dicantur iure mafcula uirtute prxdita>
qux ver vincunt in humiditatc aut ficcitate > appellen-
tur foeminca. Porro in Planetis hxc fexus diftintio , Se
ptxpollcnt qualitatum ex olotc > adcoque ex intenfio
MAT HEM ATICVM. ii
sie , Se extenfione lucis dignofeiraa i in fignis vem
punis catdinalibus > atque ab difhnria proporrionali rc-
liquotum fgnorum ab illis, vnde fe initium produionis
buiufmodi qualiutum tam aftiuarum , quam paGuarum.
Ex Luminatibus confit Solem habere vittutern aftiuam
latione caloiis > Se intenfionis maxime fu: lucis v Lunatn
ccontt abundare in humiditace ac pafluam virtutem ha
bere ratione cxrcnfionis fuse locii i ( licet enim in ambo-
bus videre fit intenfionem , & extenfionem lucis tamen
mil i dubium eft > in Sole przualere intenfonem > in Luna
extenfionem cum intenfio lucis in hac fit valdc exilis ) id-
circo bree fceminca el > ille mafculusi Iupiter > & Venus
temperatam natutam habene ex calido > & hmido > quod
indicant colotes quibus prxditi funt , croecus & ca:ru-
leus : fed in cactulco preponderar calor humiditati > ideo
Iupiter cariuleus apparent mate u lus ell , Venus croceum
colorem habet > in quo humiditas calorem vincit i ideo
foeminina > Satnrnus , & Mats intemperatam n.nuram ha-
benr i ille quidem ex frigore > Sc ficcirate conflatam , hic
ex calore , Sc ficcitate (quod aiguit ipforum calot plum-
beus i Sc igneus) ide malculini ambo . fed quia in Matte
vincit quandoque ficcitas , qua: qualitas paffiua cd ide,
vt alibi obferuauimus , nofturnus, arque effxrainatus. Mcr-
curius aneipitis eft intuir pro cjiialitate corum > cum qui -
bus congreditur : quia tarnen le folo efbfrigidus > Sc fic-
cus, fed magis ftigidus > ideo mafeulam conditionem for-
titur.
Pari etiam ratione in fignis Zodiaci difeurrendum i Quan-
quidem ea mafeula virtutc potiri dbent > quibus eft mi
lium productions qualitatum aiuarum ; ea fminea diet
debent, vnde otiginem trahunt qualitates paflux ! Atqui
a punis cardinalibus videmus fidera incipere influen-
tiam primrem quatuor qualiratum : Ab Tropicis humidita-
tern ficciratem ab a:quinotialibus punlis cilortm ; St
frigiditatem. Igitur quia Aries , & Libra initia funt pro-
dutionis qualitatum aftiuarum -, aftiuafunt, & mafeuhna;
Cancer > & Capricornus , quia initium faciunt produftioni
qualitatum paffiuatum , paifiua figna funt Se feeminina.
In reliquis fignis vniformirer difeurrendum per habirudi-
nem Sc proportionalem ditantiam diftis cardinibus vn
de lit initium produftionis primarum quatuor qualitatum.
Gemini, Leo , Sagittarius > & Aquatius habent afpcftus,
Si proportionates diftantias ad Arictcm , S Librara: erg
f, I. 5 X I c 0 n
vincunl in cjuIit>1>u 2iliui5 , c proine m5cu!in2 l>n
iicenclH sunc . 1'zuiul , Viro > lcolvic sc pilc l-
beut lll?iluinem , sc iiuil!5ilcm cum (^ncl , 6c
ds>llccirno : iîluc vincunc in <zu2liriiou ^lu>5> ique
6e fceminin lunr. Vi6c czu ful K,b "lirul loci
ciro.
,^ K1>lvito7 dl,i!l!icc îciml 2oieul ifiu lel!m
siucl Xircneium vei in Oeciino H^^l>ri,co </.^/^ </e-
,<//cê noccsl otbil linorum. Ville in V. ^</c/.
tt. ^lxil, liicilul I.lini sacie intior ^llcoloi) lc
cu2 z>2iz. qui limboelllinlecul eiini > inllinsccu m-
fleiiul iiln^>n, , lcizl'ula, 5c voluellum icsponcienz d
uu! s>2il in plnirie liiubi <iesclis>lz : Iii,t2 cK zu
mler qur bul in le f>erin6ec sc>rtu5in vrel l.
^<^?rtx^,c> , sc /f<fie/ leientiiium omnium ,,<,
^ bilillimg , sc qu? iure opriin M2iei umnium clici notel^,
quippe qu27 in lnmmo rliluclini siice <> vniucisH , Hus:
cûanc sunt 2m^!lm<iine lugcompIeilur , 6c lciulucLli-
c, veibo ^s^<t zuo llci^>!inm longl < liincm <!uir.
lI<r enim in2lnemlicx fculiatcl ,nlu illonci lunc . scil lcientii nomcn mcleuiul: qui,
loli sioccunl per cmonlilHtioncl > zc f>lincici2nt lo!^
l f>iincil>i)z ici sc nolil i>loc!ul<1conilic>ncme<,iuln zu
lninu!nc>t2sunl, vtscipla tlint no , c mnifett, < eûe
conitione p,! ^roceunt vllcliul o inuciti^,lioncm !io>
lum û nuc ininu not cnr, vreaquonuc ininilcll
ielnlur > 6oncc lncicn, cliuiigbilem , 2c rlil iccum in-
lellicnliim conleciuzmui : quo6 liofc<3o2>! s2cul5nc>n
z>si<t,nr , vi pnilolopnia > l.ozic , ^lei>n)'l>c , 6cc. <û
non oer s>lincipi2nai2 > l?6 per HlûmentHlionc 85 l/oil-
m5 sioceuni lunlluc ucie<Ii r>coc>nc , nun lunz>c>nunl
siubau, 8iul obicnn , circa quo veilmr cN czuanium 5ut>
iiic>ne uli, 6c vt2piumell lnenlulleIi2û2n> L: i^>-
lum viciEm per li menluieiur n nlOj><,ltion2>cin cc>m^>2>
licincm rcile ^toui l>c>et lioncin mcnsurlr sionoriionisque vi lic
line vlIc>lesz>cu<l m,lim <^nm , sc vr le cll l>l>ie-
Qlim Lcc>metli: , qu: i>rlcinclir . lione qnaniolum
sc solum conliiicrHt ill autenu eensluni, vel contilie
il> pnicN cum lcsncitu 2^ meiim qunln , sc lic
,cl liltil incc>ntcmi>l2tione , 6c mn5urtione z>2iliu>n c>c-
bil lrum 6c vcclui e<lZl,l>ni el inenlurgt sc maria -
cicuc ^X<^cc>^r,z>KiH^ ,cl mHIiuln lum ziuo5v,l llu->
zli-nrli'icvl. z,
mcnium , sc liquid vi oleum , sc soncle , sc li nuiulmoî,
sc nic cll LcoclillH , vcl conicml>litUl c>U2nmm l>cl llûll
coloi, scclioz vilu2lec6io luminc , sc 2ll>c!Ilur oci
llcliu :vel<lcnicê lcclro!Iit2 ouniilem c!i , ciulûc
vîliutem, mclU5 i>ciclumc>ucliciuneliim2tul, sceiliac:
inuelli2tione conliituiml ^llronomi. Kuilu5 omni quin
li5couli<ieli lcleli , vcl vi eli coniinui. vcl <iiscicl: vc
continu eN ooicilun >t clili , Leometli : vt îlcie tun
<lt^lllnmelic2m. cûirinnumerotum cc>nlemrl2lione vcl-
/lUllOlm iul>r>ut2ncli.muliic>l!cnl, sc îuiclcnlli l2lic>-
nein liecntilllmc llHllcn. Lc lilec etim ll non im in nume-
lil c>ci lc llltic > 5ecl vlieiiu niolcilUl l>6 compilHlioncm
eci>im inuiccm clispeciicn^ci tcmsU5 per certum numct.
inn lVtlimum > sc consnnznii^m imiun<l2l ^lulcim ^ czu??
icinous rci <zulclm noz > sc lonorum inrernc!l>onc i
otilul, vi <! iclcm lcmi>c>ii5 ij!lium 6iueilir leslon6c2nl mc>-
ul2lic>nc5, sc vocum conccniuz sc liilmoni. IîlUl ^l2il>c> ^3.
lniiciilcic>!inin ciuituor rlcil>umeinoi2lliui(li ncillunt
têoluell!,m,îili!met!cim> ^lilonomizm .sc Vlus>m, 5i
nim blolul conlicieiinc cûHntum coniWum > nroui l>l
lcii>6ll.lll2teli quin , vcl ciuz mlil>i!icc , uc immobil!
le letinci nomen vniuelszle Lcamelli : li numeium clil
clerum con<i<!eic,<licilur ^liclimciicH : s> fellur in quznii
tcm conlinu2m nobili/Iimim > ourcûc clnuc lcû>2li ui-
<lincl>cl lcmr<c>li l'^Hli vo>uilur, 2!<;ue nilmounm oun-
<im sclul . quilc5 5ul ccrlcll oil>c5,sc ^<lr> voc^lur
^liluuomiH : ll llnuc qu^nlic^z ilciclH cum !>ic pl0lollione
lcmvu conclcrHlur ocr cetlozinoûloûm lonol elsoi
minHo<lll!cilIim2m Iillmoni^m , Iôc clluilicium coc>lium
^4ulic ^liil iuiiionc Klilicli5 ei I'ioclo Hliilqu inli
nic>U5 KlHlnem,tieizHlfcll IlHuiul in ?tolol;c>mcnil<>6 ^lam
incnilti, lulcr Llemcnli Luclxlil, qul nc>5 liuc 2sz,altil<:
/ul>elUHncum 6uimu3 , mgiimc nui sui in loci > vbi
leimc, inci<leiil , l nie < czuo noNcum inliitulum eil ) tum-
noole!itmu5.
^l^^vrixl ,ouH ^llronomo5i>r>pcl!2ntuc sclcllonezl'lH..
neti Qlicntil 5o!c > cum mimlinu lcmf>olc, io!el<!i-
nem 0lien!cm rcncnce isli 5ul> lcrrain conlpiciunlur.
licuteconll, Vcl^cllini , cum sunlMccillcnlilcZ iolc, sc
Velêle , 5ole ,6 oclum vclecnic, il><> ni!!c>ininul luc>rz
5olem luni , sc noliium H^nuc nem>lr>!nc!um luiillnc. ?uilu
lleluzieliclc56icunluc folliol'cH l'iolcmcu cum lunl Oiicn-
le, sc MHluiini , licul ciiam lecûi lie inscliczicl cuiu
tulll 0ccnlllel , sc velc>ciui. ll.,lioilcln l>lf>ulclim
^
,4 I. 8 X I c O n
liuiuz 6iue5<it>l llert 1'ilu^ln dcelclli ?nill>sol,i !!c. i^
cl> 14. <ûi,,inqu!l,lupelic>re5M2lUlini > sc inlcriolc vcl-
ziciui iuliilllimbul <!clceniunt l> ^ô^Xi, lui Liiicvcli:
ûre uenlui lumine > lczuc26nc>z2c>i>l0limnlui, velper-
tini vci l'ui>ericicl > sc m^rurini insciioiez scenunc pcii-
Ll> ici ^ri-ûm lui Loicicli ! au minuniui luminc, 6c
lonoc i nudil Kunl : illcicc iure lu^crior l)llenlIez c m
lulini, ncc-non inferior Occillcntê , sc veloeriini fc>r
tiorcl luril, quonizm imbo ^ licet r>cr <ueili>mnb!cuîueln
! iolcm, i)luem ûIilil?u5 uollcui , minrelue vir llu
munl.
Ivl
,^ ^<ll>!X?ic>> lelre ^bI,m Huenrr, ell<zu^m p3lc>

Hliucnicnl l>I,nci cum 5er>Hr2lui b inforlun, c iuuilUl
lleri inloriun 2Ut corpore , utaipeu. lcicûc liue sortu-
n<!t, vel mIcrlin ligrio pr^ceclente. llue m!cii in li-
zno lil>i nollcriore. Verum timen eli nuo lol ,spici,r
i>!<mcrn i nrcr <iu2 mzleri meclium conlllrenlcm mullurn
illi ^c li inforiunio remouedir.
, IVIlvicc^k llll.1.^ luutûtuor elloni5 louilcomit nu-
z,er 2 2lila:a inli^ni mlnemHlico cleH , rquc 5b l><ei-
fei piincir>il>u , <zuic>u5 cl 6il voluil > nonoril ciiu!c>
ciclll2!. Visuumr clrnol!ruool>e l'clelcopi), moô
loui t>ror>inquiolcl^ mo<!c> rcmoliorel, mcxlc luo , mocic
tl> ruo<lo omn czu3iuor, muoctillmnulli : cûol!2rj;u-
menio cil > i c>loz in luil r>Hru>5 oroibril moucri cir iclum
loucm, quem rro ccutro relinent > c riroirxle occu!tri^ o,un
lo incilluni in ciu5 vrnorm, vcl surr ir>luin coulîluunlur :
Hui llt,l ob Iouizco5t>ul lese inrer >r>lol, i noltrum vilum
interr>oncntil villeil non pnlnr^ <!e eoru moiumultacllil-
mulinloue: rilu ûi voler vi<let ir>lum(2li!ulnin nun
ciolillereo.
,;. ll^vlci,iliiv ,1, liquibul zririellimr o,u<e Hs>u6 (rzrco
Diocrr, line vi<lclicet r<<luci: c inclcx in meio ^ltlo!'
bij > quill in rncio clini) collocalum. Votur eiim l6iul ,
qui c^veluti 6iu5 rcA6 l>l>ltc5cilcunsclenc!9 iclminiln
lilie qui per cum llcarum l,iul linlieul , lum litum , l
Iiiruincm il lcili ^cMhnltzr.
l^toiv (^li.i iicimi t> ^lllnnomil culmem sl mcii
') îinu sus>ieri2n?um, quc> clim liciiul Cc>l cirli, I)c>mu
legi > ecim, l, l-il>rl,sc<,s>c>, ,bi iiluei, i <ieluii in
,,ioli2liiluc!in<:quHii oblinerc pollunc, pcaincleque <iire-
<îcl cmiiiuui iu vilUloicû eilelunr viic, Vnc
li'nnzlzi'icvzl. z,
merii prolemic pi6ciiui ipll nloscc>pc>. liniKct 6i-
enit Imz>eii, ^llîlillu , Oilici, public, c>j,iiicium.
nec non sc mallem i cûi lione 6iitum elt in V . l7/,e.
Lu!cl in lc>I cûi ibi cc>nNilU5 iicuc sc luoilcl, f>!uii-
um focmnHN l cconi infoiluni it>i ociniciol euaûnlisc
nimil intens^.
lVlll.ll ^5'b. i<lem valei c plilep . liniticir enim ,<,.
lcnulc5m in se^tc>ie ncci conlillenlcm le cûa luc locc.
Hllv v5> <xi>v^. Vie in V. ^!c>! > sc liolc>njl luc. .
^lll. Ii<ûol su!iiillmul liril num5 , cxli lu<icl siclelum- )6.
aue l,Iiu2 vi ,c>nt , eN nuis vplr 2li<zu2 leui elnÎitione
immixlum tcûe icirul ,^.
ûri^H liiu5 in cIo LciIcm r>i2Zm > cle quo s^>iu <ii-
um clt.
^lcxil ilu^ll,. 6icilurÎl>li,seu^lHn<lil,u!a<Ieli ,z.
Neils Li lccun sc c>c-
ciir cum 4. 1'uc>. Vie mr^liu in V. t?e,,.
^llKoilil <il<!jciiul I.uncc>rnicul2 cum slimum ;^.
e ii) loliz emelil , c lc viliciilcm ^>lirl>el lecun<!o leie <lie
soreli >1c>uilunium.
Xcvlv. Ncll2eN eltiomnium M!nim2> lecl pel- .
lucici sccolulcanimi, ûeilc5oIemm<zuH>n eiull>s>3>
ll>rvncum Vcneie sersiclua voluiluc^ sc circumscilur > ne>
ûe il, iola vntjum elon,cul oluscûm^r. t8. Liu orni
conlliruitur lup52 l.unlm > Iicec lecenlioie in irilozolis clc
serenie ipsum colloceul nc<ûe ei oropiium nll>cm ttlil>unl,
lel lolum Lsic^clum, <ûl 61 vi yu2l>au<z!lcsetim sup issuin
3c>!emcc>nN>tuur. ,l>i inuilibil rcclnul. I>l,!uri illiu v,-
libiIicN sio rInellum <zuiliul cum misccrur > viiet3le:
el 5c mcn liccu eN c>li 5oll5 vicinilgiem , sc siccûentem
cc>mbullic>nem. Ll^ motor veutoium ; cque in têncinliici
ben coliocu rl<rleitim in Virine <ic>nic>Iio, sc <
lione lu ^ ut in 6mit,ul 52iuini licir incnio plomplilll-
lnol sc ciccllencel > vc nc>t pialcwiul in ccntiloquio sc
slc,Ic ^nzclicnl Door , licec n-liuri inlibilc. Iliol
<iut05^nc>n 6cc> lincet icinel lu i<HHnlcz. faim uiem
c m^:iu coisoii Fricili > colore pIIic> n6cule^
nirecllncln , sulcniis vculi , lr moc>ilibu5> luoeiciil iun-
iîl.sHcie HNZulii, lonzil iZili^ pi/libu l,rcuil,u!> sc cclenr
irc> cclzllc cniû ûnll, ,ci^>le, cûi li vn
ze I. 6 X I c O w'
viceliel minor cli. l)ominmr linû , lcrmnni , trir>L,
neiuil.lf>iriiibu5> menli< c lioni. l^bei luv le mltclorc
Iûucio, di>cc!lti<<lcrlpl0l> ^l^lnemilico, ^riinme-
ticc>5> sc i^ cnu nomine?. ()>!026 moroo, mil pol>tulus-
lic ccreori ,rccctl<mniHm<eI<liumcpiIc^>s>m . iinpcimen-
tum lenlu5 commune , !inl;,i2r cicitu , iulUm, sc lil mili.
41. (hierum qui 6e îercuii 0 ^ltronom piirleriim 2nli-
<ûioril>uz t6uniur minul 1 sunt , c ou <lc rcliûil n!
necil i cumenim 2 5olc o2cliln iie>2cul, sc <il ûntite
nmnium minimu , ro 2<lmo6um l>l>suti poielt, c>o loli
vicinitm sc vsoro,ui nociôntcmimbiun: zuHu6oûi-
<lem non niii frnpc notiionccin nn<: ^ sc velperc cum vlcie
licet-, iûccîiuilnccumclimHolel 10. f-r^^riul elon.
pri conlinîc.
KltlllvixKv eltlrcu!uzm^nulconceolr>5in d1o> qui
^ ' tnlc2l r>cr fc>Iol muncli > 6c vciciccn pilil uoNii > zuiûe
ins^n mt!2ll cileti!circuli5luzetcminel> lultinclûe
m muncli.ciic ûen liûi voluinlui. Ine 6icicur>ûocl
5ol motu siirui mobililI euin elHlus vvlyuc locorum , sc
quocum<zuc2nni tempore mcriclicm ellicic. proineûe eiu
ooe <lieno5cilur ûinlic iei ic noctil . liiliciali ounttuin
meri<iiei > sc mcie noAi3> aicu lcmiciiutnul, sc lcminoitui
nul cuiiiscumczue rlcieri maior Iiiruo > qum quouiz rem
ore nbcie poKir luprzterrim , sc! û euumel Ol-
uiu in lpnngm Ic>^ cle licro oolco ^ltronoini omn>quem-
clmuum l4i5oni> Lilli sc inulr? nlion 5esceucrionIc
incipiunt comûrc clicm 2 meri<li2no , lc 20 0 môcil
vuuo, ûololmetiiliinum lcuet, non 20 occalu > 1 no
IIi fcimu .ncquc zb ortu 5o!il vl HZx?^'i ' ^ ^laliumc-
ni , voi z>rc> <liuciliie notiionium mzis , 2c M2iz obliqu-
tum <llueile<tetim M2i5ûe ot>Iiûicll2cio2snlionum.
^t vel il l^leri<2lo oinncs p2lz eclislic, iquc 2lcc-
c!unt>c c!um mcinc . tque 2<lco in eo vbiû locoium ci
4;. lem!t2snsl<cuiulcllmqucc26ulXo6ici.?c>lio licuinori
lunc6iulH sunt, sc f>rc> locnium cliuci iullnit proê
lnoumconcipi p<lunt,isc Vlciilli2ni:nil!ilcuninuz Oosnio
Lpnl nium nrum^ sc o^HZi- meliiinoz cil cellurcm
cicsciioiinl <û< sc ^/imull > lc ciiculo verlic2!cz ^ ribe
vonl, Quorum llnûli nscuni pci pollll inuni . sc oino
l6u5 iÛtoiil oi <l inuicem ospuslios'.quiniin in^4,f>î
lnuni <lul,6cciin uium 6elciic> lolenc , cûi cuiuin ce t
ttumin l4l>tle5iqu2!6>spelcunc^2co viinter <luolstl
,imc>5 < ûin<iecini ^<lu5 ûaloil inteiciîintur ûncum
xiclic leûiiilui H vn,rn llu couNiiucn^,! i vn
lziekli'icvkl. i?
onolciml 6iueilil locciium , c quoc noiil cilil in vn
<imlie meiiclle ellicialui czumin,I. I^m vn ciuiia
o Ice lcmoutui veilu onum itibu ei n>5 6uc>ccim mc-
l!<ii2nil<>num cll quu ilinul nc>li lii5 ibi lo! ol>2i!ir,mc-
liclicsque ii sc no qum in Ice, 2c tice linuli. ttlrc ve-
l clilianli, c i/scieuci 4eiiinoium iiciini Lonîiuclc 4.
qu comûliri loielHo Inlu ioilunt!5 iitil in Occiclenre >
veilul Uiieniem ; iul czu M2ic>r iuerii lonîruclo^ sc ircul
lrizuliloll inif>iuz inicr vtrumque meiiiinu, ciul inqnzm
loci, <l quo c>u2,rimuz, sc 6iA2ium insu!,cum, ec> isle lc>cuz sll
Oiienuoi^ pliulczu lies icci6,l c meiilcs. Veim ccn-
lioiez ^liionomi qui lr2nl2o liculc, nuiz;ijlsuil iniim
Occienti a l>eneliunl , elsciicul!cli6icccunl > veium
Qcclen5copulnumelleuinsulil Minium nc>n Inn^cac
Iîeion I'lomcnloiil: c pioinê ioi coniluenum elleiili-
mum ^leiii^num , qu <ie l vicle quziximul in V. ^^'/n
^</</<. _
^llc>? (,lcc ccicul^<zuilH l>cInl in clc> 26 lic>rIem
jlHm inll(igIiim olc>f>c l)clpninum>8c <I/num.Z2cum
5ole> vel>l,n eioiienl orocincii niuezcum intcnlilmc lci-
8<e, cum ^leicncio vcnlc>commouci : Uccicn ,ic> m-
lulinc,lemf>c>rc f>roclcûlicum,cIolem ii^znum. Vicle
ju clilimul in V. ^</<.
Hll5HXvu tInIclHice iclem vI c c!ccnci6um : vn6e
2pu(^nHl<l2.c> ^Nlc>nc>moe<? 'nomine i>c>cll2iul !.)! siiu 4>
oucxl ?cc>Icmc>lecem <ieI5 conli^c, czuoc! zic>i5u5 cnollli
conllicuunc plÎlerium 6cccnc>lllum. Xlic nomine licilui
^/3</. Ii,e!iczuz vi6e in V. I^.
^llzclK^c î,x^2H.l-Iebiicc!> lcu c>c>iiu5 (ÎiHlîc^ clici
lur spic Viiiuil vl2U!nc>ieli^blim lu^ûl in l'uoinito- 4?'
ûôtic, lêlli inquim ii i>iimiMH^niluc!iniz,neninilliM2>
le nm Veneiiliilc 4elculij îoic ^^/^.^ccil ^lel
cuiic conce6icn veniol inouci sc f^cil lubium mulioncm
in cie: llcui ctiim cum l2turnu impcmolol iml,leenel2t,sl
tonillU2 Vicle 2li2eiu5l>ni<icluc> 2>i)l numinibu.
Kllzl (iizrce clicitui Venluz inrcrmcilil inici5cplenlric>- ^
nem A sunlulnum, lio nomine LullHpeliulc nollli ver ^ '
qui l>(;lc!2m ln5li> c,lcu. Liun,culm, sl cuuic-
n, vicle in Loilfeiiole.
X15x<îl.o ^lclucotuliklelocirciul, >4eleuruz,slc.<3icun ,
tur quHll venlolum le vcnii minolcl cc>!Ici2le5 <lolo>0iicic, Luic, 2cc.iIcul ecvntlVs2c!uiIcVs>c>-
c>lul> Vôciiciuz, V^c>euiu5 icc. qui vcniil msce l2ieli!)>!
<lli2Nlui clelm. De quibu omnibuz cum c Vculi, i
18 LEXICON
generali , fermoncm inrituemus.
MiTtoRA ) quae fntut fidarum nominar Paracelfus fu
mixta imperfeta>ciufdem quidem fubbntixiac ipfa elementa
prima videlicet ici um femina ; verum vi fiderum in lublime
clata accidentaliter immutantur vel adinuicem transforman-
tur, itaut iam non elementarem formara retinerevideanrunfed
ali longe diuerfani.<& fublimiorc ipfis etiam peifeis mixtis;
quales (untComet. Virgx.Trabes & his fimilia>vel II frgida
gtando>nixglacies, pruina>&c. qua poftquamaliquandiu dura-
uert in phltinam elemcntorum fuorum fonnam reuenuntur.
A ppcllantur eti A'rx imprcifioncs>quia incerta actis regione
ex primarum qualitatum / none , & pugna, initat cera: facile
imptimuntur, facileque etiam cuanefeunt. iiorum caufa mate-
' rialis Paracelfo eft iulphur , fal & Metcutius ( & ipfa quidem
imperfecta mixta ) reliquis ver Philofophis Vapor, S Exha
lai : Et hxc quidem vtpote calida & ficcai atque ignee
natura:>eleuatyrin fupremam actis regionem ibiqueft multa -
fit, craffa > & vifcofacondenfaturin fidus, qood vulg Co-
metam vocamus> tandni doraos quoufque ab concepto igne
abfumatur : fi exilis, & gracilis eft, tranfmutatur in fculas
fx aimium tenuis in ftellas > quas cadentes appcllitamus i ft
faltus edatdum ignem concipif> caprarum exilicntium for
mara fumit : ft extendatur in longum, & aliqua ex paite
cralcfcat > trabs , columna , ciaculum > pro ijs magis af-
fimilarut dicitur : fi volatum edati Sc fpeciem quandam Dia-
conis allumt > Draco volans nominatur : fi cadaucribus > ac
detruncatis hominum capitibus aflideat, ignis fatui nomen ha
bet: fiexattriris animaliumpilis.&cnnibus a'urgat ignis
lambcnti* nomine cxprimitur : fi demum malo, & antennis
nauium adhxrcat Caltor , & Pollux antiquis > nobis vet
fanfti Elmi faufta lumina appellantur. Hscc> inquam > omnia
ab exhalatione procedunt> qux aliud plan non ctt> quam ter
rea; pattes . fed leuioresi fed ratiotes> qua: futfum clatx facile
alterantuti ac ignem concipiunt, & ardent* quoadufque refo-
lutaeotum materia in ptiftinam formam rcuertantut> vel in
aliud, ciernen tumi puta acrem vel ignem tranfrnutentur.
Vapor autem partes aquex funt item fubtiliores.ac rariotes*
qua.- in mediara actis regionem elatx modo condenfantur in*
nubes modo cliquantur in imbres>modo tenuantur in nbulas
modo rigefeunt in gtandines, modo fpil'antur in niues: ac pro
diuerfofiderura pofitu diuerfas formas accidentales inducu-
tes miram hanc Mcreororum diueifiratem faciunti atque Vni-
uerfum nouo ifbo ptoducAionum genere exoinant. Quod ft
uudcnbiunftofcedcre, vapor, & cxhalatio in vnum cocant
re Cuitan t
M ATHEMATHICVM. xij
tcultlnt inde Miflcralia, & foilia , vt Aurnm , Argn*
tum , lapides preiiofi , &c. humana; cupiditatis ,atqucaua-
itix fubieftum , reuer tarnen long viliora, quam cete
la mjxta pcifeda , plantar, animalia, homo-
Ex his liquet in quo diffl rant vapor , & exhalado : Ambo jji
enim vi fidcrum , prxcipu ver folis terra proliliunt , ae
quo in fublimc trahuntur , fed enim hxc , vtpotc calida Sc
'ficca furfm cehtur , atque in igncra vt plurimum tranf-
tnuttur, *cl in arem> vndeventi exfurgunt : il le vero ha
bet calorem mixtura humiditati, qux tarnen paiilatim ca-
lorcra debilitar , itavt vapor ille nequeac furfurn in fupre-
^ actis regionem afeendere , fed in media tanrurn con-
fiftat , ibique tandem calore cxînclo , vel fan extenuate
Tonuertatur in robres , niues , nebulas , aliaque fupcriu
numerata. Hxc omnia ex Arid. i. Mtteor. *p 4.
M t tonic ns Annus. Vide Annus.
Mirromtge eft Inihumenrum geomecricum reprefenrans 4
fextam partem quadrantis hc cftgr. ij. defcriptos in lim- '
bo , cuius ope rerum Jiftantix , & altitudincs ifi.untur.
Eius vfiim abunde tradit pecuiiari libro Lucius Scaranusin-
ucntor.
Micros Contaraio} . teile Kirchero , dicitur fpica Vir- t
ginis ad diffcrentiam A ct.iri , qui dicitur Magnus Conta-
ratur.
Miles apud AG'ronomot , fc potis Meteorolgicos eft f
fpecies quxdam Comcrx criniti , & caudati de natura Ve
neris , magnitudinc fu , ac lucis fugore fer Lunam cxx-
quans , qi quando apparct d confpicuus ci,& folet quan-
doque peragrare totum Zodiacum. Habet fignificare Ce
ftas , contcntiones , fdcminffuna fcxum , Si adolefeentes.
Item magnas ariditatcs, aris corruptclam , humorumrur-
bationem , 8c qua: inde proueniunt mala : Idquemaxim
porcendit in locis , ad qua tetenderit eius cauda. Talcm ap-
( paruifle ferunt , cura Xerfcs Petfarum Rex in Grxciath
traiccit.
MiNvTvM.r scR'pvLV apud Aftronomos dicitur mi- ,7i
nima, & fcxagefima quxqneparsf adionis intcgri gradus,
aut horx : itavt quxlibet hora , vel gradus xquatoris , aut
Zodiaci diuidatur in fexaginta minuta : quodlibec minutum
in fexaginta fecunda, vtvocant': Secunda adhuuc in ton
elera Tenia : & fie deineep vfquc ad Dcima , & fi quis
Tolet vfque in infinitum. Vide qux diximus in V. Gr*-
dus.
. dicitur Cingulus, feu Vinbilicus Anckq* J*'
T
t9o LEXICO^
madz , ftelia fixa fecunda: magnitudins de natura Veneris,
abs re tali nomine infignita, quippe qua: fi in alicuiusbo-
rofeopo reperta fucrit , facit cura ad luxus , ac libdines
propenfum , atipe ob id adducit infamiarn , & peficula.
Cura folc eioriens afFcrt tempus turbidum; & aquofum :
Cum Saturno frigus magnum, nebulas , pluuias, & pro
temporum conditione niues.,
jj. MiRAcrf etiam per analogiam dictas cft Cinguluj Czli
hoc eft Zodiacus : idque prxfcrtitn in Planifphxrio, vbi dc-
feriptus cingulum plan refert.
o. Mi sia apud Philofophos dicuntur corpora non fimplicia
qualia funt elementa , fed qua: ex ipis coagmentantur. Si-
quidem Mixtio ( vt inquit Arift. primo de Gcncr. text. 90.)
eft mifttb'dmm altcratorum vnio.Vei quod intelligit quatuor
elementa ad inuieem pugnantia contrariis qualitatibus ,
quibuspollcnt , itavt ex pugna mixta omnia prodeant. Qui
fit, vt quodlibet mixtum refultans omnes quatuor qualita-
res in le contineat , cum alias pura elementa duplici tantum
ibique rAopriis potiantur. Quod claris docct idem Arift.
x.lib. texttt 48. dicens ex qualitatibus elementotum inuiccm
pugnantibus corrumpi cxccllentias qualitatum , &refultarc
mixtum. Et hinceft, vrid obiter djeam , viuentium ali-
mentum mixtum aliquod deber eile , non pura elementa,
quemadmodum doeuit Aiift. dt ftnfii cao. 4 quoniam qua
iitates elementorum cum potentiores Cnt, non pofl'unt
viuentium qualitatibus qua; debiliores funt alteran' , atque
adeo in fuam fubftantiam jranfmutati , ben vero mixto-
rum prxfertim perfcorum , quorum quaiitates facile vinci
poflint , (icque in viuentium alimcntum tranfirc.
gl. VcrumTitusin Ca-lefti Philofophia i.cap 8 & alibi
** fxp eruditiiTim oftendit mixtorum virtutes,& admirabiles
quaiitates non efl'e elementares , eque ab elementis ema
nare, fed omnin cxleftes eTc , atquccxlefti lumineor-
tum ducere : prxcipu vcrcalorem innatum, &humidum
radicale in viuentibus deriuare luminc folis , & Luna:,
concurrentibus etiam aliisaftris, quibus fit diftinftio, di-
uerfitas,conuenientia & difeonuenientia in natutis anima-
lium , exterorumque mixtorum. Vnde Luminaria , inquit ,
cum infortunshabentptoducere animalia, mixtaque per-
niciofa,& contraria mixtis optimis, ac perfeftis ; cum for-
tunis vero producunt mixta temperatx naturx , humano ge -
ncri conducentia , falutifera, atque viuentium confertfa-
tioniapprim idnea. Hinc magna illa ccelctiiim corpo-
rum cum terreftrjbus harmona , quamMundiipirituml'Ja-
MATHEMATHIC VM. 1?t
to , Nofquc vulgo fyrapathiam , Antipathiamque voca-
tnus, de qua eruditiifimos Dialogos vndecim fcripk Anto
nius Mizaldus mcdicu5 Molucienfis , introducrns belle
jEfciApium , & Vraniam colloqucntes. Etenim quam-
quam fi dc ptirais qualiracibus , qua; temperamentura con-
fc>}uuntur loquamur, null! dubium , quin ci elementares
nt, atque cx mixtionc cUmentorum rcfultent , vtmodo
dicebamus; nihilominus quoad occultas qujfdam virtures,
quibus altis poiiuntivr , tum ctiam quoad ipforum mifcibi-
liiim admirabilcm vnionem , nefcio quid carlitusin fc ipfa
mixta concineant, Quandoquidcm videmus in eis mirant
\]uamdam varictatcm , admirandofquc cffcflus , qui-non ab
elcmcntorum commixtionc , quorum ivaturam longe exu
berant, led fupcriori quadam virtute prodeant, ncceTc
eft. Vndc cnimuer effeftus illi mirabilcs , quos caedem
cjualitates in elementis , aliifque mixtis , ne digito quiden
tenas, polunt attingere ? Vndc militudo illa tempera-
menti , qnproinden ab elementis exhauriretur , eandeni
conuenientiam qualiraium , eandera graduum intenfionem
mixta dcbcrent opppid participare? Et tarnen rcipfa non
modo non eandem , uel fimilcra , fed natura , a&iuitate ,
viitute long diuerfam videmus.
quidem omnia clar innunnt , non ex fola elemen-
torum permixtionc refuhare mixta ; ( fi enirn ca fola inui-
cem copules, iain non mixtum per fe rcfultat , fed compo
situm per accidens , & confuio ) fed ex caelefti quadam iri-
i.u qualitate, elementaribus quidem per fimili , fedenifn
longe fublimiori , & altioris ordinis , quae miros'hos facia*
prodire cffcus, quos qualitates pure elementares , quain-
lumuis intenfiofes aflequi omnino non poflunt. Sic Mine-
ralia cunfta, ( qua: tamen vulgo Philofoplionim inter
mixta perfecta minime annumerantur ) fie vcgetabilia , fie
Venenaplurima mitabilia operantur , quae non alia mixta,
quae non ipfa elementa , quaimumuis maiori qualitatuttv
intenfione praeft intia. Cicuta fua frigiditatc pe'rimit, ac n-
tiuum calorcm cxtingait ; at non glacies , licet in fummo
frgida, vtipladocetexperientia, notauitque Philofopl.iii
i. dgnrt, text. rr. Ei fua caliditate vinum occurrit , vr.
author eft Plinius lib. 14. cap. y. fed non cxtera mixti
quamtumuis long calidiora. Hidrargyrus deleterium eft ob
cxccfum frigidi , Si ilcci i quem tamen exccuin longc ma
jorem viderc eft in aliis mixtis , quin Sc in ipfo elemento
terra?; & nihilominus ha:c naturae inimica non funt, imo
potius foucnt., confciuant , Sc tcllus planus alimemafuflici:.
LE XI COK
> Aconitum vcficnor um omnium violent i ilimum elTe confUtv
& natura: cuiuis cxitiale; ca tamen eft vencni huius conditio,
vt dcletcriis e nimbus tarn frigida quam calida qualitate pol-
lcntibus fit aducrlum , aiquc I vt 1'linij verbis vtarib. 17.
cap. 1. J htmintm occidat , mft inutntrit , qittu tn homint
primt : cum et [tit ctl!uHtur , velutfrt inlus inuento:
Jala ht fun* eft, vi nennt in vifcenbut ttftrtt ; mi-
rurntjuiexitidlieperft tum nt , m komi-
ne ctmmtrimntnr , ntbcmofuperjit. Quod & in coinu Vni-
cornis, in Lapide Bezaar, atque . vt limplicia corpora pras-
leream in 1 henar , & Mitridetico pallim Tdemus,qux
contra omnia nobis venena opitulantur.
Confit (girar miram banc mixtorum virtutem non ab
elcmentaribus qualitaiibus ortum du. etc, fed ab cx'otum
imprelTa virtute, corporibufque caclcftibus quibofeum af-
finitatem contrabunt dcriuaic. Sic Sapphyras , Prallus ,
Mentha, Artemifia , Mandragora, Iouiam, atque Satur-
jiiam naturaro referupt, atque a:l milantur Hirco ftella: fi
xa: pofitx in Auriga. SicSmatagdi virtutet Spica Virginis
aerunt deriuatas : fic Beryllus , & Achates virtutes fuas tra
hunt acceptas ab vtroque Cane fiderco; propter quodgra
tiam gcrentibub prxfeareferuntur: Sic lafpis A ; chito fubclfa
&c. quorum lorigamferiem , virturcs , & cum Aftris vnde
illas hauriuntadmirabilcm connexionero congeiit Marii lins
Ficiruseiucritus xque ac pius author in libre *e Vit* edlttmt
cnmparandacaf.t. & alibi paflim. Nobis hxc attigilfc tan-
tJtn fiipcrfu
MoBit iasigv a apud Aflronomos eadem funt qua: Car-
dinalia, quibus videlicet fiunt temporum mutationcs in Ve
r , Adate, Au.umno,&Hyeme, cdi&a, quod moiio-
nis temporum argumenta, funt & tranfitus vnius in aliam
o.tiatuor primis qualitaiibus ptxdominate m : Ea funt Aries,
Cancer, Libra, & Capticornus , quorum ir.gula fin gui os
snni quadrantes ab a'io ditimunr, & difpefcunt >& Aries
quidi m ac Libra inducunt Ver & Autumnum ; Cancer , vero
te CapriconusvEftatcm , & Hycmeni , fingulis fuisproprii*
qualitatibu* prarpollentibus. Poiro fgna icut in ca: e-
fribus funt initia mutationum, ita& in inferroribus bifee
mutabilitatrm pariunt, ac mutationum indicia funt, ficut
econtrafixa, frabilitaris.*
Moi tKATORs appellantUr apud Aftronomos prarcipui
rernm ignificatores , planeta? , vel alia loca in carlo , quxex
certa confliiutione pofitu aliquid fpccialis regere h
tent , & moderan : proindeque fe habent tanquamfubie
M ATHEM ATIC VM. tn
tura paflibiie refpcftu atiuitatis aiiorum iderum : itavt
eorum interfit moderari , Sc (ignificare res in fuo genere , Sc
itquidem , vi vnufquifque rem ibi commilTam , vi ita di -
cam , regar , vilo pact > fefe immifecar. in iis qui ad
alium fpeftant > fidcrum vero ocemfantium ; qui etiam
Promirt'orei dicontur ) (it fpccificarc rem per raodcratorem.
lrgnificatam, Sc coarcbre ad certain fpecjem , de (ui natu
ra , (iue brneficam , fiuc malcfiram , bonam , aut malam,fic,
exempli gratia , Horofcopus eft vniuerl'al U Moderator vitar,
aFcccionum corporis , valutndinis , infirmitatum , &c.
proindeque in omni aftrorum recipit aliqujm alte-
rationem in ordine ad ifta fignificata , dc natura, tara-cn ,
& qualitat Sftci occurfantis , itavt fi fuerir occurfans ma
lfica , mala in eo genere , fx benfica bona fignifi cet in iis
qua; nuper enumerauimus. Sic Saturnus , eiulve afptftjs
boftili ad horofcopum adducit mala in vita, J: valctudine de
natura & qualitarc ipfitis , vt atra: bilis commotioncs , ftbr.es
' , frgidas , lentas , pericula fatimiina,&c. fie Mars
frbres acatan , ardentes , rkuxbilh exceTum , pi ricula ignis
ignitorum, Sec. Sic Iupiier contr beri affrcbis , & exbeni-
gno radio affirrt alacritatem ,/irmam corporis valetudinem,
accedioncs ei Iouialibus , flec. maje afFfftus & hoftili radio
occurfans'eaufa: pleuritides, Anginam fpafmura , Cardia-
cam , Apoplexiam , dolorem capitis &Xfunilia. %
Porro quinqu tantum rerum moderatores ftatuit Ptole- *
mTUS , vtrumque Luminare , Horafiop'im , Cxli Cul
men, & Partem fortunar v quoniam exifti na.: omnia acci
dentia in vita human* ram intrinics in valctudine , cor
porifique Sc animi aff ftionibns , quam in bonis, malifque
extrinfecs aduenrantibus , ab iis quinqu orque bene dc-
monftrari polfe , regi , & complecli. So! etenirn .-aloris in-
nati naturalis fignificator eft , & origo : I.una humidi radi-
calis ; Horofcopus corporis, & animi uffl-cbonum , Medium.
Carli gloria, dignitatum , bonorum , opificij , Pars fortu-
px diuitiarum , aliarumque accellioniim , vt alias demon-
ftratum eft : Vndc nil plan refhre vidctur . quod non ab
horum aliquo rtaturaliter, St iare fo fignificari poffit.
Verum Argolus, 8c plerique rccentiores contendunt tum 6
reliquos cardines , im, Sc omnes carleftrs domos , turn
etiam omnes errtica* poffe munus moderations obirc ir*
rebus, quae funt de eorum natura, & quorum funt fignifi-
eatores : poflunt enim ,'inquiunt recipere iropreffionesalio-
rumitderum occurfantium ; arque ade plurima accidentia
profpera , quam aducrfa per fuas direcciones inducerc,
j>4 LEXICON
nuoruip nermbratilis quidem notitia diis quirique ptU
mis rerum moderaioribus aufpicatur. Ncc itlis de ficit , aut
expericntia : Cum enitn in Metheerolcgtcis aj quinqu
Planeta: poifint eiTe return figr.ificatercs , non elucct cur
eadem prarrogatiua non gaudcant L in omnibus. Sane Pto -
ternceus pe cum de cUftione AphcuE O Vita: Mcderatoris
erba facit , docct TtquandoSol, ScLunanon repcriuntur
in locis idqneis , Apheticis , eligi debcatin Vita: proroga-
torcm planeta ille qui in ca'Icfti figura plures dignitaies ha-
buerit in 'locb Luminarium T AfccndeniK . Panb Fortuna:,
*: - proxim ante Natiuitatem coniur-ftiorb auc
oppofitionis Luminarium . Si igitur in hnc rafu vita: mode-
tanda: rationem fufeipere potoft planeta tiibu* pratrogati
uis prxdiius . & in aliorum deftftu , cur non & in iis quat
naturaliter fignificare liabct "dirig potcrit ? is, cm non.
& alij > Argolus tcftatur fe fumma felicitate eorum direccio
nes in genethaci perfecilTe, ficut ctiam fecunda? domus
prodiuitiis , & fubdit , quod ft Profefl'ores aliarum Domo-
runrcufptdes dirigrent, nonomnin fgernenda compere-
rent. Liberum fit cuiqec rei periculum facer 8c quantum
huiufmodi direftioncs aliorum planetarum valeatpcrfcru-
taris. Sufficiat nobis infinuaffe*
Monomen. Ê'.vptirvm dicunrur fymbjola , 8: Figu-
rx ab ./Egvptiis in Nona fphxra confiihe , applicitarque ad
ingulos fignorum decanos , non & gradus eorum natu-
ram referentes , & expli cantes. Pro qua re fcienduiu eft , ex
Kirchero in Oedipo jgyptiaco part. i. torn, t -duff. 7 in
DireJfont K& !' fit, &c. Multorum Arabum , &
Hebrxorum fententiam , fe amcntiam efl'c rarlum omne
ron mclo fideribus in inferiora lfthxc inrWntibus effc
confperfum, fed & diuetfis fynjbolis cbaraftetibus , i ma
ginions eflV dclincarum , in quibus tanquam in libro defcrU
ptx fint omnes aft'ioncs humana: , & qux futura fint & quae
fafta : in cuius rei probationem mirum eft quam cnormitr-
rorqueant p'.uriraa locafacrx feripturx vt illudlfa. 54. bi
dicitur complicabuntur c&li pent liber. Pfalm 18. Ctlienar-
rant gltriam De<. Item Gen. 1. vbi dicitur : In principia
triauit Deus alum, eyterram. legunt ex Herxo litte-
ram rtli , & lirtratn tarn feu fcripturam ctli Aiitliorei
prxcipui huiui deliramcnt! cx Hcbrxis funt Alcibam,authot
refcio cuim libri Ietfirx , Rambam Abcnczra , & alij : fuf-
Fraanturcx Latirs Cornelius Agrippa de occulta Philofo-
pbia , Paraelfus , Robcrtus de fluftibus , Poftcllus , &
iccu oefcio quis , Calaber Aftrologus cogacuncrrtO
MATHEMATIC VM. i9f
tfculanus, qui mCcmmentariii fuptr Centtloq. TtolcMti de
huinfmodi Cse'.i chara&erifmis fcrmoncm ingcrens , hax
habet. Sententia communis fapientum a sirologorum eft, quod
hon felum odatta fphtra , fed Q> , Cr decirla fint tan-
quamtabult vari s configurationibus irnaginibus , 0> notis
def.tti -. nam infigno Arietis eft im.igo inuenis formifi , (j>
infigno Virgints imago Virginis geftantis Querum , " ! ta-
ttrtsfignis , impartibles ct.li funt iutrf* effigies, @> chara-
errs j e itere demonftranles nobis caujas nerum inferiorum;
de quibus mteUtgenda eft tila fententia Patriarch* lacob.
tgi in talults cali quecumque contingent vcbis Htau-
tsm figurt non funt otioft , fed inuuot diutrfos effitus in
hune mundum. Et tdeireo dicit Ptolemtus in hj farte Cen-
ttloquu V LTV S hums fctili fubii.cH funt multibus cor-
porum fuperiorum , idet figurationibus Cr afpt.bus ima-
ginum , qui infunt corporibus ctlcftibus. Scd & hic plan
delirar ^fequirur. Et quamquam iltt figur* non foffint ab
omnil/usJndtjffrenter videri , tamtn ab his , qui acittijfi-
vifum , Cr purgatiimunt animum halent , tertis
temporibtts , Ct* tn tlarijftma ois ferenttate confp'ui fof-
' funt. Vnde exhorum obferuatione collecta fuit fapienli'
bus ars illa , qua Notoria appellatur , cuius virtute iidtm
fapientes multa miranda experimenta fecerunt ai omi
tm vtililatem : feulpebant enm , vel in mttallis , vel in
lapidibtis eleis , vel in gummi , vel in cera, vel argil-
la imprtmebr.nt notas figurarum aleftium , quas in tu
tel viderant , (r nomina angelorum addebant quos
Deo reuelante cognouerant , prteffc figttris Ulis , (y fie ex
horum fulpiura Cr imfrejp.one mu-tos admirabiles tjfeitu
ad laudem Dei, r beneficiiim hominum operabantur Sed
faflea qutdem corruptores huius artis ddlec.trunt ei quafJam
figuras , " notas infernales , qua in regionc damnatorum in-
ueniri dicebant , Cr nomina Dsmonum , ex qnibus Diabolo
/firmabant imagines adinAucenditm libidmem , dif-
eordias, f/omicidia , furia, tgitud'mes , fafcinaoncs vene
ficia, malefiia , Cpe. Cr ideo propter banc corruptionem -
cidit tandem, vt ars perfe bona propter fuperadditam tnali-
tiam fuerit damnata , Cr prtlibita. Hucufque Ciccus apud
Sixtum fencntem in Bibliothcca fanfta tom'.x. lib. z ' VHS
incidir ferino de libro quodam Apocrypho intkulato Har
ratie lofcph , quem citt , & magnifacit Orgenes pluribus
in loch, fed pra:fcrtim m explanationibm Genefis , vbi fie ait:
Vniuerfxm cxlum eft quafi liber quidam apertus omnia futu
ra infie conferida continens i ideirco in nttffnt lofeph finit-
X i
* LEXICON
telligi potet , quod acob ad filies d citur legi in tabulis uH
quicumque continrent vobis , & filiisvtrts
Sed aliud eft car'um efte , veluti librum, in quo ex vatio
fiderum pcrluu corifiguratione , & habitudinc , aftrologica
conicftura prarnofci poifint qua* futura fine , pra-(eriim fe-
cundum naturalem ordincm caufaruin fecundarum : aliud in
vtis notis , Si quibu dam charafterifmis aliquid efl'c
impriflum , quod fapieritibus legi polTit. A'iud eft quod
Ptolcma'us vult de fubictionc, Sc refporjdentia vultuum
borum inferiorem vultibui corporum calcftiurn, hoc eft
ipiaginibus fph.vrar.ob fympathiani , & conncxio-
nem fublunnriurn cum ft. l isfifus , vt nos fupr tetigimusi
aliud has imagines ver carlo infererc , protritaque fronte
affeuerare , ras vifibile* elfe. Sar Poltellus in commen-
tarium \ fnpracitatum librum letfirar nefcio nm ftolid
niagis quam impie hare clFutierir. ? d xero in CtU me v:-
dijfe in ipfisfxcr/t Ungut busebEfdra prtrutw fiil-
chri expofitt.i ta omni , . funt in natura rertim confiituta,
vt vidi non expUtite , fed impli. te vix vllui mihi crediderit ;
ttfitstam n mihi e<\ F>eut<b, Chrius eins, quoi non mentior.
Sed & Kirheriis refert , & exponir oculis contemplandum
pul chi m cjuidem , tt ipfius Carli fchematifmutn
diftis charafteribus delineatum nefetoquo Gaffrello re-
latum in libro cui titulus gallic^ les curtot'\ inoyes hoc
eft , cnrioft.->tes in audiiar quem Alphabetum bene vanitatis.
arguit idem Kircjierus ibi cap. y. pag. 11 Nobis cadem nu-
gamerra rrtuliffr , prrindc ac rcfelliiTe fit: Quandoquidem
nemo fana' roemb erit , qui hare audiens illico non contem
ner. At cnim hie me temperare non poffum quin grauiter
indigner Cairbro illi fupcris rclaio, qui rem alioqni gra-
pcm& fumm.il philofophis dignam fuis philateriis mititur
elcuare , & paucis multa conchidens , aut hominibus Il
dete vult, aut errores mu'tos artificiofo aftu ftudct obtru-
der. Imprimis artem illam Np'oriam peflmaro damna-
tam.nunquarrj non pcrldam fuperftititionc Darmone ple-
nara., tanqtiaro CA-'iiusmiflam ab initio irxnocentem , & li-
citam aftniit. Mor imagines agronmicas artificiales cum
(<c!cftibui confundit , eafque releo fufprftas facit, quod,
iupciftitionibu* refert, ac fufpctis rtbus annrfltt. De-
eium trarfit ab imaginibus oflauar fphetazde quibus loqui
tur Ptolemus in Centiloquio ad imagines phantafticas ,
& fuo cerebro dignas,qua- ntillam realem efficiemiam habe-
r peffunt. quia nequc lutnine prarditx partes Zodiaci
.fu.pt, ncqu,; jftiuitate vt alibi monftrarum eft, Atcju'
M ATHEMATIC VM. 7
impedeniiuime imponit cum ait cas ccrts temporibus ,
dcteiminatis hominibus fieri manifeftas. Quare cachinnis
excipiendus eft impudentifiimus circulator, dignis in-
crcpationibus corcendus.
Mo cHLik Arab.dicitur ftella fixa n cauda fcorpionis.qu 7I.
proxim anteccdit aculcura , quam tarnen- Kirchcrus in
Oedipo affirmt melius vocari Ltffaa ilaakrab.
Mtvs eft paflio , Scproprictas carleftium corporum, 71.
quem qui negarct , fcnfu Sc ratione carerc ccnfendus ef
fet. Per cum enim orbis vniuerfus confiftit , Sc fi minimum
quid cxlorum motus fifteret , Sc eflaret , ceffaret ctiam re
rum ordo , quiliber alius motus , adeoque gencratio , Sc
corrupiio rerum neceffe effet , vt authored Abulcnfis , ac
D.Thomas in t. ift. i.qutft. t.*r. }. &alij , communitcr
tarn ex Patribus , quam ex Theologis, Sc Philofopbis.Nm
vero carlorum motus fit caufa produftionis rerum , an di-
cenda tantum conditio .comrouerfia magna eft inter Phi-
lofophos. Capreolus in 1. diflinfl. +.qutft. 1 Sc in i,.i-
flin.44. <p*tf. Bannes aliique multi exifliroant mo
tum, carli non tantum effe eonditionem, fed & rationem
ajgendi fiderum , quo vcluti inftrumentaii caufa inferiora
iftharc exagitent : Verum Durandus, ac nouiffim Tims
in ca-lefti Phiffophia , lorg vcris fuftinent , motum
fie folum eonditionem appficantem carli virtutem , quae
demum folo lumincrommunicatur atque ex long & pro-
p fieri fiderum , fiat maior , tel minor intenfio , & exten-
fio Lucs \d cuius rationem portea efteus rcfultar. Id
quod & ratio fuadet, & experientia euincit (quandoqui-
dc m motus localis nil addit reale rebus moti)& denique
Ariftoteles ipfe fua auihoritate confirmt, 1. dt GencratP
ffvr. j. fic diecns. Motum ratenus rffe caufam gentratio-
nii , > corruftionis , quatenui tft caufa accejfu! , < rteeffus
fo'it.
Quod autem motus in hac egione elementati fit caufa 73,
caloris,id argir,etiam calorum morurn rundem effccl
producere :tum quia calorex petfricaiione corporum pro-
lilic , quorum akerum faltem fit folidum , ficus" autem tx
motu corporum pure fuilium, (vtn^tet in vernis , qui
aliud non funt , quam aeris motio maxime- violenta , Sc
tarnen natura fiia ftigidi funt,vt in loco dicemus: ca?lo-
rum autem' fubftantia long fluxilior eft quam aer ) tum
ctiam quia carlorum motus femper xqualis eft ,& arqualiter
concitatus : vnde femper xqualem calorcm deberet produ-
erc tarn ratione locorum , quam temporum , quod ta-
8 LEXICON
tuen falfum efe videmus. Demum quia regiones ae'ri
fuperiores frigidiores func , quam nfima , & tena: vici-
ftier , cum tarnen fi verum effet , quod caelorum motus ca-
lorem in fublunaribus hifce produccret , maiorcm vtique
atque intentiorem ibi qi;am ifthic debcrct effkerc ; quo
tnim pafTum proximius eft agend , c validius parieur, ac
virtus illius intenditur. Quodcum rcipfa minime experia-
mur, concludendum eft , ca-lorum motus nil aliud efficcre
in hare fublunaria , quam applicarc , ac diftundrre lumea
ildeium , pro cuius dim rla applicadonc diuerfi euam pro-
dncuntureffccbis. Iraqur njotus eft pr.tcipuum inft-umcn-
tum lmini aftrorum ,quo mediante lumen ipfumditiun-
ditut , euaditque aptum ad tot genera efFedUum ptodu-
eenda.
Porro duplicem motum cxleftium corporum communiter
afferunt omnes tarn Philofophi , quam Aftronomi , altc-
rum raptus ,c vniucrfalem , quofimul omnia rapiuntur
Nona , fiue quarcumquc tandem ea fit , poftrcma omnium
infra Empyrcum , fpharra, concitatiifimo motu ab Oriente
in Occidentem , fpatio fer 4. horaium : altcrum po-4
prium cuiufque orbis, qui fit modo explicate contratius,
& eo ferantur in partes oricntaliorcs , quo quifque otbis,
aut planeta ftatuto tempore periodum fuam petficit in Zo
diaco. Hinc duo mobilium gencta; Altcrum quodanto-
nomaftic dicirur.
Primum Mobile , quod eft fupradicb Bonafpharra, vel
drcima, aut ctiam vndecima , qua; in quam tcHquas om
nes compjeclitur , & fimul trahit ab ortu ad occafum fu-
per polos mundi rcuokitionem fuam perficiens fpatio in
tegra; dici naturalis, & hoc carl urn fol o mo:u dignofcitur,
quippe miliar in ftellar.nulla: imagines.nulla: liftcadoncs
aut characteres (taliqtii sniantes volcbant, quos non ita
pride aim dc Monomcriis egimus deridentes reiecimus ) fed
figna , & circuit, quos in imaginamur, fiilij font , & vcl
ab Firmamento , & oftaua fpha-.a, quam olim ob motu
lardiratem cum nona fphxra confundebant , vel ab effe-
ftibus illicrikuti.. Cacterum infeniibile eft , vnde &igno-
ratur , quanta fit cius craffitics , & conuexi amplitudo. Ali-
qui vero Aftronom*, inter quos videtur efle Tycho , vt ap
pter ex eiufdcm Epiftolis exiftimant, nuilum eile caclurr
Anafhon , atque ad folum motum quempiam cflicicndurri
addiebm. Quaproptcr probabilitcr putant , diurnam mundi
ronuerfionem nulto primo mobili provtabaliis diftinh>
ticiifcd tota ca;lcftiicgionc,b.oc eft coium idiercm fimul
MATHEMAJICVM. h
irtoueri in polis mundi propria viriutc ab Oriente inOc-
cidentem: in quo interim iidera omnia, & Planeta; pro
pria motibus ab occafu in ; fuper polos Zodiaci fe-
rantur , quafi contri primum mobile , vel fan , vt ego
alias explicaui , lentius ob fui ra.lt ;i .un ab ipfo primo
mobili rapiantur qui idcirco.
Secundi Mobiles , appellantur ad differentiam primimo-
tus , funtque iue orbes fingulorum planetarum , necnon
octaua fphatra fix arum , Cue ipfa fulcrum corpora , qua:
nitanrur centra motum prim i mobilis in confequentia fi-
gna ab Occidente in Oricntitn fuper polos Zodiaci flatis
tcmporibus fingulis integrum Zodiacum permeantibus. Et
trmjmcntum quidem id pra:ftat in annis 36000. feu, vt
volunt recenfiores fpatio annorum ^ 9001 . fingulis - o. an
nis vnum tantum gftdum afl'equendo : Saturnus totatn
fuam circulationem complet in annis triginta: Iupitcrin
duodecim : Mars in duobus : Sol , Venus , Mcrcurius fer
in vno : Luna tandem fpatio dierum 17. hor. 7. min. 41.
Inn t tamen qui ailerimt ca?lum ipfum non moueri , fed
Alba in ipfo , tanquam aues in aere i quippe vnum tan
tum catlum admittunt , illudque fluidum , & vagum inflar
aeris Habens magnam crafiiicm , in cuius determinate fpa-
tiis iidera conftiiuantHr : qux-poftei per eius ambitum mo-
ueantut , caufentquc banc appareniiarum varictatem: in
qua opinionc eft Areti US dt Generat. dijp. i. qui ft. 1 7. Se8.
7. aitquc in ea etiam fuiTe antiques Patres Chryfoftomum,
Origencm , Eufcbium , Emifcnum , Diodorum Tarfcnfcm,
Sc a'ios. Verum ego ct( certo ccrtius haheam carlum eflc
fluiHum idque omnino ynum ; non tarnen in hoc cor.ucnire
pofl'um , vt illud abfolui immobile afbrtiant , fed exi-
ftimo ipfum , feu pouus omne artherea: rcgionis expan-
fiim , quod complcftnurtotum id , quod inter nos ,& cv-
luin Empyrcum intcrcipitur vnico motu ab Oriente in Oc-
cidentem moucri, focumque trahere iidera in eius cralTU
tic in determinativ quarq; fpatiis confHiuta , quo paftomo-
uctur eriam aer , & noua Philomena, feu Cometa: in eo
genit3ta tamen , vt bate ex se minime )cantar , fed
partes ca:li , le a'ris in quibus reperiuntur , qua: fecum
portea fidera inibi conftituta fu violentia rapiant , &
circumdueunt. Et partes quidem fuperiores velocius, in
feriores vero lentis ,&lcntius in infinitum qu magis ad
terram approximantur , ac long fiunt- primo motor
femper msgis , magis huius- impulu rtitentes. Nequ
enim aliter faluari poTum & fixarum rr.g:us femper qua..
fo LEXICON
Tis , it jrquatt Temper inter ipfas diftantia , & mows om
nium cxleftium corporum ab Orientein Occidcntcm , &
nfuper infcriorum quomgis primo mobili icinouentur
comaior cooiranitenria , r.ii dicamus : fupr ipfas fi
jas ver efle aliquam panem carli qia: moueatur ociflim,
& circulationem fuam compter fpatio 14. horarum , re-
deundo ad idem punctum , Vnde difceFcrat , pars vbi fi
xa; confiftunt , quia inferior aliquanto ferias moueatur,
ita tarnen, vt fixas omnes imaginemur in cadem aterra
difamia , Be fucceflu planetr in partibs vrrerieribus
collocentur , sc fimul cum illis moueaotur , fiu feriris, I
fiu citius provt magis ve! minus aprimo motore elongan-
rur. Quod autem Adera videamus moueri non iuper polos
mundi , vt mouentur ipfa: partes ca:li , in qeibus tamauam
in continente moucri dicimus , red Iuper polos Zodiaci,
cjnod folum probare poteft peruliarem fngulis motum ( 8c
magni facit Clauius) id non officii, fed dico id proutnire
ex difpofiiione fuarum orbirarum , & refpccbi quem ha^
bentad diuerfos polos, vtatiquatiter concipere et inroti*
aliruius currns , quae eti omnes vnomotu raptus feran-
tar, omnes ab vno temone reganrur , diuerfas ramen r
bitas imprimunt , ad diuerfafque metas conrendunt , quod'
multo magis concipi poteft in ipfis fideribus , qua; licer>
rapta , non funt tamen ita alligata cxlo , t rotas cur
ras.
Cxteruharc fementia de vnico motu fder non eft adcv
noua , vt in earn etiam non conuenerint multi ex antiquio*
ribtfs in primifq; Auerroe's & Alpetrafius:fcquuti funt poftei-
Alexander Achillinus , Itb. .Je Orbibus , Francifcus Patri-
tius, Io : Antonius Delphinus.ac nouiffime Paulus Are-
(\%,\. i. dfGrnerat, diip. f. e/utfl. 45. Seit. . Titus ia
Cacefti Pbilofophia, lib. 5. cj> 1. Docentes id repugnare,
& eque per diuinam potentiam fieri poTe , vt , idem cor
pus, nifi replicetur , ad duos oppofitos trminos mouea
tur. QuoJ igitur fidera fingulis diebus vniformiter mo-
oeantur ad 'partes Occidentaliores , it infuper ftatis tem-
poribus , vt fol integro anno , Mars in duobus , Sic. Mo-
neantur ad partesOrientaliores pcificientes integrum Zo-
diacum, id proecdit , vt diflum eft, majori , & maiori
iporum refiftentia ad impulfum "Hi datum primo mobi
li: quod adhuc tali pafto lueulentius explicabimus* Rapit
priinum mobile, fiue alios cajlos ,fiue alias eiufdem c.xli
partes in quibus fidera fixa funt ; fed quoniam virtus im-
pulfiea , quo tendit in aliquid remotius e rcmiffiei eft ,
M AT H EM AT I VM. jot
fion pcicft orbis folis, exempli gracia tant velockate mo-
ueri , quanta partes , Sc orbes fuperiores , ipfumque primum
mobile : hinc eft , vt ipfe , fol non poflic in vna circulatio-
tione adequare morum primi mobilis, fed port ipfum rc-
manet retro fer vnumgradum. At enim primum mobile,
& partes fuperiores non cxpcAant curium folis coraplcri ,
fed expiera vna integra circulationc incipiunt moi fecun-
dam : Sc cum etiam in ea feiis raoucatur fol , in bac fecun
da primi mobilis citculacionc ip'cremancc retro duosgra-
dus , in tenia tret , S fie de rcliquis, ita vt quo tempore
fol facit ;6(. circu aciones circ tcllurem fpatio vniusan-
ni , inueniatur primum mobile petfeeifle ;6 6. circulaciones,
vn plus ipfo foie , quamvt ifteadxquet requiritur adhuc
fpatiumvnius anni. Hinc motus ille directorius , quo fi-
dera occurfantia ad moderatores feruntur tanto temporis
fpatio, quantum intereft xquatoris inter vtrumque; iiavc
motus folis in a-quatore fingulis diebus , lit me llura dirc-
ftionmn vnius anni , vt (uo loco dirimas. Cxcerum , vc
ad rem noftram renertamur , qui primi obferuarunc , fe
iern , & alia fidera magis , ac magis , t fuccefliue femper
rem mere poil primum mobile , dixerunt , ipfamoueri pro-
priis motibus in partes oppofitas , cum fan id non fit ver
in oppofitam partein moucri , fed potius lentis ad can*
dem partem ad quam primum mobile nititurferri.
Nihilominas cum in re parum referai , an hie Planeta- 3
rum moms fit vnus , & lentior,an potius duplex , ifque al
ter alteri contrarius , prxftai in hoc morcm gererc antique*,
& communi loquendi vfui , quo facilius res afrronomicx
explicantur; ficquc vt ratum fupponcre, duobus motibus
moucri fidera ,iuxca duplicem lituum permutationem quant
reuer in dies finguloi faciunt , altera quidem circa Mun-
dum , quam Primam lationtm nominat Ariftoteles x. it
Gtnerxt text. 6. altera in Zodiaco, quarn StcundAm 1- .
tienttn dich; atque ad has tefertcaufam perpemitatis or-
rus ,&intcritus rerum. Qujniino , vtbeni aduertii Titus,
did poreft , tot erte motus in caelo , quot modis aftra per-
mutant refpe&us erg partes tcUuc^s ; qui tamen refpeftu*
habent rclationem ad modum pariendi rerum: Nihir-omi-
nus ex authoritate Piolemari , traditione Antiquorum , ob-
fcruatione,& rationc Philofopliica quatuor tantum motus
poflunt conftitui, qui fint prxcipui. Motus folis , qui di-
reorius appellatur : Motus Luna: qui ProgrelTio: Motus
riuotidianus fiderum rcfpetiuus ad loca directionum , Sc
1 ro'reffionutn , quem ingrelTum nominal Ptoarmus ; Sc
V
} i LEXICON
Motus qnotidiaus refpc&iuus Natals fiue nee-
tionis rcrum , quem fimiliter tranfitum vocat ; de quibut
omnibus fuo loco.
tf' Motlatvm fc MiTiATvM , tefte Kirchero Arabicedi-
citur Triangulum (idus in .carlo conftans ftcllis 4. vel vt
placet Baiero $ de natura Mcrcurii , cuius in horofcopo
eft affcrte fublimc ingenjum. Hcbtaic dicitur Httmaf-
chlfch. id eli , tri partitas:
to. Mozn aim , fe Miznam , apud Hebreos idem fonar ac
Silanxe , denotatque Libra; fidus, fe fignum in cxlo fpti-
mum ab Ariete, illique direclc oppofuum , vnde iuc'pit au-
ftralis femicirculus fignorum.
|j, Mvndvs , appellatur Vniuerfum hoc conftans ex rcgione
elementan & artherea complcitcns quidquid in rcrum na
tura exiftit,fuoque loco difponitur: Vnde Cicero /16. 1. de
Natura Deoritm. Mundus , inquit , eft quifi cemmuilis
13 torm , atqtte hominum T&mus , itm vtrorumque Vrbs.
Et author lib. de Mundo ad Alex, hft compares inquit,
i alo , terraque cearmtntata , 0< ex its naturis , qui inter
e contintntur. Grarci ' ofmon appellant , ab ornatu , eft
enim hare Mundi machina perfecta , & abfolut rerum om
nium difpofitio , & ornamentum. Hinc eriam Latinis ab
ortu , & mundo muliebri diftus eft , eoquod nil fit eo mun-
dius , & ornatius < vtaduertir Plin ib. 1. cap. 4. Qtiando-
quidem fecundum omnesfui partes tam pcrfeclus eft , tarn
fuis omnibu'. numeris abfolutuis , vt, nequc eo perfe&io-
rem fieri po/Te , aflerat D. Th. frima parte qinft. tt. art
rieque minimum quid addi poflit, quod non eius ordinem,
& proportionem corrumpativt in Cythara corrumptiturme-
los , fi vel vna chorda plus debito intendatur. In eo enim
videre eft rerum omnium genera fuis quarque locis api
difpofita ,& rdinata: Calos ob materia: nobilitatem , ob
luminis claritatem , molis immenfitatem fuper omnia con-
ftitutos : Terram vtpotc elemcntum omnium grauius , &
vilius in centro fitam t mox aquam , mox aenm , indc
gnem. In eo omne genus viuentium : Corprea , Incor-
rea, Mixta. In eo inanimata i in eo tenii ordinis entia, qua;
fenfu pra?dita fint , nerne , iure ambigeres. Videmns in
eo entia :>cr fe ftantia,qux ideirc vocitamus iubftantiass
in . fubftantii inharrentia accidentia. Habet infuper ad
gigneivtum nunquam deficientem matcriam , elementa:
n iis iofis , qua: gencrantut admirabilcm ronnexionem,
varictatcm , vt vel ipfa cuiuis Athco faris fit ad Condito-
ris fui notiriam ingerendam , cum nullo pafto credendum.
MATHIMATICVM. Pi
fu, tam coficinnam rerum omnium feriem cafu nihilo
emerfiffe i fed eTc fuprcm un quandam mcntom , qua; cun
eta crearit , ordinet , & gubcrnct. Qare iure ptimo TriG
megiftus: Tot* , inquit , Mndt ctxfpiratio , & return pul-
thtrrimui ordo centempUndi Deijuggtrit m*teri*m:'Eft enim
Orbis eilut Liber DiuinitAte flenus , & [pecnlum Diui-
rwrnm.
Porro eius rmmenfitatem quis explicare poterit ? cum 8:.
cius gyrus fola Empyrci carli extima fuperficie definiatur,
i huius amplitudo tanta fit , vt the ex comparatione ad
Firmamentum , cuius folum notitiam habemus , concipi
polit ; 8 primi mobilis cralitics , quar*ex proportionne ad
alias fphseras , pcr. in infinitum protenfa credenda eft , nos
prorfus latear ? Blancanus in fua Sphxra exiftimat tetum
gyrum Mundani Orbis ex conuexo tantum Firntamcn-
ti confidetatum contincre dminus femidiametros terra:
14000. & confeqtlenter milliar. 501411000. Hnic Frimi
Mobilis , hinc Ca:li Empyrei conuexum licet conijicre,
cum Firmamentum ad Carlum Empyrcum compar.urm fe
habeat vtTcrra adfpfum Firmamentum , proinieque vt
pundum.
Mundos plurimos cofque perfc&iores,&perfeiores in in- g.,
finii Diuina omnipotentia,qua: infinita eft creari poffc vt
fatis conftat , ita Scvnumtantura defaco condicum ciTe,
certum eft ex fide. In eo autem adhuc duplicem mundum
confiderarc eft , magnum , quem Grarci Macrocefrnum ap
pellant , quo nomine veniunt creata omnia , Caelum , ter-
Tta, Carleftcfquc , terrenarquc natura:, ficque etiam Angeli,
vt obferuat Poifidoniut. & paruum , hoc eft hominem ,
quem Philofophvjs 8.Phyfic. Mtcroeofmum dixit , eo quod fit
in omnibus Macrocofmo fimilis : ficut & iftc Deo , qui pro-
pterea Mundus Archetypus appellatus eft , quod ad cius fi-
militudinem mundus vterque fenfibilis eft formants. Qua
etiam ratione Mundum hunc magnum fplnrica figura pra;-
diium aduertitlo: de Sacrobofco , vt Creatoris fui fpeci-
raeni cxhiberet , quem dfinit Trifmegiftus , efl'c Circuhm,
turns centrum vbique eft, eircumfcrenrut nufquam. Vndc
Boerh. j. deConfel. rnetr.i) fir cum interpellando canit.
Tu cunfla fuperno
Ducis*b exemplo ,ru!chrum pulcherrimus ipfe
Mundum mtntegerens fimiltque in imagine fermant.#
Exiftimaeir Philofophus Mundum fuifle ab arterno eo
quod nullam viderit r':ioncm,cur in vna p otitis differen
tia ternporjs condi dcbjitrit , quam in alia. Debile fan
}o+ I E X I-C N
argumentum : cum ad id fatis Ile potuerk fimplex Condt-
toris voluntas. Scd nec ab arterno eztkifTc , aut fieri po-
tuiffc , conuincir ipfa arternitatis ratio , qux nul Ii ein i crea-
to connacuralis efle poteft , ac fuccelTimus mocus compe-
tens catlis , qui neceflari initium habere debet. Sau cz
iugi rrrrclbis Giobi corrofione , aquarumque alluuione pu*
tat Blancanus euidenter probari pofTc Mundum aliquando
initium habuiffe : alias Oceanus debuiffet iam terrain ope-
ruiTe. Sed quidquid fit de hoc certum eft de fide , Mun
dum fuiftc creatum in tempore , cz Gen. t. In
creanit Drh ciium terram. In qua tarnen differentia
temporis , ignorainus. D. Hieronymus , Ambrof. Bafil. alii
que Patres cziitimant ilium conditum fui( in , foie
cziftente in primo gradu Arietis , atque in Czli culmine,
cuius Naturalitium Thema affert Petrus Aliaccnfis confti-
tuensomnes planetas in fuis domiciliis. HeBraei , Chaldari,
Arabes opinantur Mundum in Autumno creatum in i p fa
media node , afcendente primo gradu Cancri. Agyptij,
cum quibus Niccpfo , 3c Petofyris ipforum reges fapicntif-
iimi tradunt , ipium in Altate creation fole in medio Leo
nis figno , locate; atque in cufpide fecunda: dooms , af-
cendentibus totidem gradibus Cancri , & cum ipfis Luna
cius figni Domina> carterifque Planetis in centris domki-
liorum fuorum conftitutis. Vt cumque fit , certum eftdiui-
nare omncj.nec certo ad metam collineare. lib. j. cap.i.
Neque enim ( vt rcctc Firmius J alitfuis interfuit tempore,
quo MunJus Diuini. mentit , ($ prouidi Suminis ration*
formatus eft ; eoufque fe intentf potuit human* frafi-
titatii extender , vt originem Mndt facili fojftt ratline
concipere , aut explicare.
Q_iant etiam tempore duraturus fit, pari ter ignoramus.
Et hoc fapientiffim nos latere voluit DiuinaNuminis pro.
uidentia , vt follicitudo teneret anzios , femperque paratos.
Sane ( vt vatios hireticorum errores prarteream , quos re
fer , & confutat optim Bellarminus de Romano Pont,
lib. j. cap. %. ) ab Apoftolorum vfque temporibus inflare
eztremum diem , conftans opinatio fuk Ioannes in Apo
ca!, temput prepe effe ,ait , & inEpift. t. nmijfimam hotam
effe , 8c AntichriBum iam vemr tefratur. Hieronymus
luftines Martyr , Irtnarus , Hilarius , aliique Patres Mun
dum fez mille annis dtiraturum .dizerc : Chryfoftomus ,
* Cyrillus ,& Hippolytus his addunt quingentoc adhuc an-
noi .quorum fundamenta fc congruentia; affert Sizius Se-
ncnfis in Biilioth.fana* b, }. te.i. annot.fto, addens banc
candcra
M A THEM A TI CVM. f9f
tsricra opnionem de fcx mille annis inualuiffe etiaiQ
spud Gentiles Hydafpen , Trifmegifturn , & SybiUas : amid
Hebrxos autem eztare antiquilCmam cradicionem Elia: cu-
jufdara magni nom m is Kabini in libris Talmudicis.quar La*
fine fiefe habet. Stx milliM annorum trit munaus , & Ut
tum dtlruetur : Duo milita inanttatis , duo midi* legis ,
duo millia darum Mcjfii. , vt taceam qua: in 14. cap. 4.
Efdrar habenmr adeffe iam finem mundana; durationis , Sc
r. duodecien partibus, iam ab ejus tempore deciaiam , &
rfimidium exccilifle , prxterquam liber ifte inter Apo
cryphes ab Eccleia computatur, (i id rerum effet, opor-
tebat iam Mundum defiifle ab hinc mille fexcentis anniir
Altj ex mota aux fph.eix , qui non completur, niii in
jiooo. annis colligunt raundi xtatem totidem annorum
effe , vt nos alibi obferuauimus. Sed enim ver quicquam
certi hac in re definir temeratium foret , quippe vt ait Do
minus Marci 16. Non eft norum noffe lempira vel momen
ta , qui Peter poruit in fu poteftate. Expedtemus igitur
cum timor , follicitudine , it tremte diem Domini , ne
fue cum minus redimas veniens nos mueniat impa
rtes.
Cxterum ex rerum mirabili eonnexione Mundum elfe M(
animatum , non anima tantum fenitiua, fed & rationali
opinad lunt Plato in Piularlo , Trifmagiftus , Pithagoras
aliique Philofophi , neque enim aliter faluari poffe pu ta
pant hanc ord natilfunam creaturarum feriem, &' partium,
quantumuis .ethcrog.inearum perinde atque in humano
corpore harmoniam , ne magna quadam anima intrinfe-
cs informante , qux omnia ben ordinct , difponat, ac
neftat , quo fenfu loquutus cil Poet arum princeps dum cc-
,cinit.
Omnefquf infuf fer artus
Mens\agitat molem , magatft corpore mtfcer.
* alibi.
Lunt lucentem glabum , Titaniaqut aftra *
Spiritus mi us alit.
n hac etiam fententia fuere olim Philo Iudxus in libro dt
ftmniis , Se Origer.es 1 Ptrtarchen. cap. 7. quoad raundi
nobiliorem partem , quales funt Cxli,& Aftra : nec abea,
abhorret D. Aug. lib. . in Genef cap 18. & Caiet. explican*
illud, Pfal ijf. Fecit tilts in intelUftu , hoc //f.inquit, -
ttlltcluales : quod eit verum , vel quantum ad fubftantiatn
etlorum , fi funt animati . vt multi philofophi rationabi-
littr patent , vel quoad motum , qui motus torurn pro*.

3o LEXICON
cit'.ubio inttlltHuahs eft , hoc eft abintdUHu. HsccCai
ranus.
Verum, eifi id noninept, fals tarnen aflertum , con
fiar mudo ex Concilio Conftantinopolitano V. vbi ana-
themate feriuntur cjuotquoc dixcrint , Cilum , & Solem ,
(3> Lunam , Stoll Anmalas quafdameffe,^ mobiles -vir-
tutes. An autem ibi Anima in vniucrfum remoueatur
catlis , acque deribus , an vero folum rationale , dubiutn
magnum eft. Cert D. Thomas ,-etfi banc materiam ex in-
ftituto pertra&ans in pag. i queft. yo.ert.f. dicat paruam,
vcl nuliam diffcrentiam inueniri in re j fed in voce tancum
in hac controuerfia.concludatquc corpora ca:leftia non nii
arquiuoc animara dici ab iis inferioribiis , juibus conjun-
gitur anima . vt forrna , iilis ver , vt motor tantum , nihilo-
mins in i. contra Gentes cap. yi. vult ex Arid. nccelTari
ponendam ce in cadis aliquam animam , qua; illis inttin-
fec vniaturvt forma ; aitquc parum fpecbrc ad Catholi-
cam veritatcm difquirere num cali animati fint , an non. Ad
auftoritatcm vero Concilij fupra allatam refpondet , earn
v<A non elTc authenticam , vcl fan ntelligendam effe de
Anima rationali.fecs aucem de alia fpecie omnin diuerfa.
Et quidem aliquam mundi formam fubftantiaiem , quat
hanc rcrum compagem intrinfecs neftat , diffiteri non
poflumus , ni velimus Vniucrfum hoc aggregatum per ae-
cidfcns nominare, quo nihil ineptius ; ipfe ordo , & -
fenfus partium clare indicar efle aliquid intcris , quodom-
niavniat, &fubtbntia!itercomp!ear: Ipfa Macrocofmi
Micr icofmum analoga id apert fuadet : quandoquidera,
t aduenit Picas in Eftaplo ipfe Mundus Mofc magnus
homo appellatur; Nm ft homo , inquit , tft Mun
dus-, -vt-ijue Mundus eft m*nus homo. Procrea caos ab
ntrinfeca forma raoueri , abfquc vlla temematis notado-
eripofle, aflerit Kaynaudus in Tlieologia naturali , dif-
fut. om(l i.art.l id olim plures Phofophi atque inf-
gne Aftronomi docuerunt, & ex recenrionibus Longomon-
tanus , Kepleru , Bulliardus , Tycho , Nierembcrgenfis ,
Baranzanus , & alij : ex quibus Tycho , Keplcrus , & Ba-
ranranus adhuc illis viram attribuunt , fed long ab aliis
viuentibus differentem , homine qurdem inferiorem , cum
in hoc Anima Deo immediare veniat, Sc creetur , reli-
jui autem abfolut perfeftiorem , & in fuperiori ordine.
Si ergiN exlis vitam concedunnfH , cur non potis eandem
nos toti Mundo impertiamur ? Si illis animam quamdam
fpccic ab lationali , ac fcnficiua diuerfam > quam iuredi
M AT HEM ATI VM. JOj
lijlocomotricem , afignant , cur non eadem prorfs ani-
uia totum mundum deb cae informare i proindeque habeac
cadis eonferre motum , brutis animantibus vitam , can cri-;
yartibus connexionem , atque confenfum , quando vide-
xnus , Iixc omnia vnam animam rationalem in homine,hoc -
tit in mundo paruo prarftare ? Et mirum eft quam aritcr
Recenfiores fer omnes in hase Mundi fprmam cenfpirent :
Si quando nouisformis errkm , nouorumque entium varie-r
tace Mundum iftum exornant , hune ipfum ptopria forma
eiucum plane audeant deformare. Enimuer qua: maior de-
formitas , quam in tam grandi corpofe incomplexio quid
abfurdius', quam Vniuerfurri hoc aggregatum per accident
dicere Etenimiiex confenfu, Si onnexione , quam ha
bent inter fe partes vnius corporis, arguimus illud corpus
naturale eTe fu forma fubftahiiali prxditum ; qua: vero fir
ibiaccidentalitertantum adhxrent , hanc confenfus fdera
lem minime admittere : fi ex vnitatc per fe, perfedionertj
alicuius mis colligimus , qua rationc debeamus affiimar
mundum , coeteroqui ade perfeitum yt dicatur in fe genere
petfeftiorem fieri pon potuic.hac prxcipua & maxima per
feccione carerc , yt non fil quid perfe exiftens , fcd aggrega
tum per acidens , cuius partes fine forma fubftantiali in-
irinfecus inhacrente ,' remancren: nacuralieer incompacbe
perind ac partes domus , rai non habet artifex tribuerc
vnitatem , nifi tantum incomplexam j atque accidentalem:
le alias maioremconfen'um , fcfympathiam videmus inter
caelum , S terrain , quam inter parres vnius corporis natu-
jralis ?5i autem Orante tali confenfu &; fympathia inter partes
iftius vafti corporis dicirrjus cas non habere vnam formam
, non eft tatio cur npn dicameis lapides , plan-
tai, cauera omnia effe vnum quid aggregatum per acci
dens. Quis autem hc cogitans fibi perfuadcat Auctoreiu
Natura: , qui perfeftiflime omnia operatur, quiquc fmguli.i
rebus peculiarem indicie formara, Naturam ipfam , hoc
eft rcrum omnium congericm, & fuum opus maximum ef-
.fecifTe cum accidental tantum vnione inter partes, eafquc
reliquiflc fubftantialitcr inconnexas ? Ex his igitur , alijf-
quepermultis , qua: abund congerit Rfta ,Ub. t. tr*t. *.
gap. t de Metetris , conclu dendum eft , aliquam mundi for
mam neceflari admittendam elle : An autem ea adhuc vi-,
talis fit , id ipfe ajfirmare on audet , fed tamen ex iis , qua:
iiuc vfquc diximus , turn etiam ex mor infra dicendis ma-
pifeft conuincitur.
Ecjuidcra Vita > cz coramuni omnium Philofophoruir .
"I "
jo LEXICON
Theologorumque acccpticnc dcfinitur efle frincipium in-
trtnftcum fui motus. Ea cnim exAriftotele dicumur viue
re, qux conftituta in fu natu#.li difpoftione fefe ab in
trinfeco principio mouent : & in i de Anima diflinguit vi-
uere in quatuor genera : fei licet alimento vti , fentire , mo-
ueri fecundum locum, S intell igere, Quod aflumens D.
Thomas , I part qutfl. 1 8 art. > . in refponf. ad primum ait,
ideo Philofophum id cgi!fe , quia in, ifti - inferioribus qua
tuor funt genera viuentium , quxdam , qua; habenr naturarn
folum ad vtendum alimento , & ad confequentia , qrx funt
augmentum , Si generatio i hare ad conferuatiohem fpeciei
iliud adindiuidui; quxdam ad fentiendum vt patet in ani-
malibus immubilibus fecundum locum, iicut funt oflrca, St
conchilia: quxdam ver cum hit vlteris ad fc mouendum
fecundum locum vti funt animalia perfeda , quadtupedia,
t volatilia, Set. quxdam verovlterius ad intelligendum , fi-
cut homines. Itatamcn , vt foins motus ab intrinfeco fit
ratio viix , & ex folo motu intrinfeco , iue imperfeft fu-
matur, provt dicit operationcm ntrinfeeam , qualia funt
intelligcre ,& fentire ,fiuc pcrfc& pro motu loca ab in-
[rinfeca virlute prouenienfe , vita manifeftetur; qucmad-
moJum idem D. Thomas eiplicat qui.fl 7 f. art, 1 ,tn corpore.
Port ex fingulis fpecicbus motus fcotm diuerfe viuen-
tium fpecics conftituuntur , & ex ngulis vita argui po-
teft. Non quod plurcs rationes vitx in vno eodemqu
fubiectorepcriri non poflnt , vt patet in animalibus perfe
cts , & in homine , fed quod iingu'x ad rationem vita
fufficiantc Sic fola inrellectio in Angelis conftiruit ratio
nem vitx intellectual^ , fola fenfatio in conchiliis ratio
nem vita: fenitiux ; fola vegetado in plantis vitx vegeta-
tiux, Sc fola draium in cxlis , ( ft ab intrinfeco moucntur )
vitx leco motiux. Quemadmodum etiam in anima tbui
pcrfe&is datur triplex ratio vitx , vegetabilis , fenfitiux , St
loco motiux , & in homine adhuc etiam intelleftiua , qua
cmnrs ab vna anima rational! tanquam principio intrin
feco aftuante corpus ad vitam, originem trahunt. Quod
utem ex fingulis fpeciebus motus 'arguatur ratio vitx.ma-
nifeftc oftendit S. Doctor loco citato art. 1. in corpore. Ait
enim. Exfci'j ,oui manifrfl viuunt , accipert poflumus qut-
rum ft viuere. Viuere autcm mfinifefti animaUbus conae-
nit : diritur enim inlib. de vegetabiltbus quod vita in ani-
malibue manifelta e. Vndt ftcundum Mud oportet diftin-
guereviuentia non viurntibus ( adueas Leftor ) fecun-
dum quod animal^ dicuntur viuere. Hoc auttm eft in ait*
MAHE MAXI CVM. ,e>.
t, :>': manifeftatur vita, & in qua vltimo remantt. trimo
autem dtcimus animal viuere, quando im if it ex ft motum
habite , > tamdiit tudicatur animal viuere , quandiu talis
tnotus in eo afparet : quand vero iatn ex fe non habet ali-
quem motum,fid mouetur tar, tum ab alto , tunc dtcitur anj-
ma~l mortuum per defelum vit* : Ex quo patet tila proprii
funt viuentia , qui feipfa fecundum aitquarrf freciem mo-
uetjfiue accipiatnr mot proprt,ftcut mottu dicttur actus
imperfei id eft exiftchtis in potentia [tue mottu accipiatut
communiter provt dicttur ftrfecii , provt intelligert,
&fntire, (in iis prefecto qux motum localem non ha-
bent ) dtcitur moucn. Hue vfque D. Themas, fix quibuj
rnanifcft liquet , folum motum intrinfeoum cfle dc.raiione
rita;, quia line intclleftionc , fine fenfatione . fine vege-
tatione , fine mom locali , non autem fine vilo prorfus
motu, fine proYc eft aftus perfefti , fiue provt imperfefti po-
teft , dari aiiquod viuens.
His igitur conftitutis mnifeft euiheitur vitaMundi: 9*
habet enim dupliccm rationem motu, & provt eft aftus
perrefti feilicet ab intrinfeco operari , it provt eft aftus
impokcli hoceft motus localis , arque ad nunc ab intrin
feco fe moueri. Aguni enim ca'leftia corpora in ifla infe
riora ca producendo , corrumpendo alterando viuificandoj
flgunr fingula: partes adinuicem in ordine ad conferuatio-
nem totius. Item mouentur cacli motu ipfis maxime pro
prio, &connaturali ,&non eft ratio cur ad intelligcntias
recurramus , cum motus cxtrinfecus & violemos non fit mo- '
bilium perfeftiuus s cxlorîm autem motus fteorum ma
xima petfeftio , fc potis totius Mundi , ex quo rerum or
do feruur Sc Mundos pfc confiftit: & fi deinem mini
mum motus ifte ceffaret , Mundus ipfc mox confeftim defi-
ceret , vt Philofophi omnes conueniunt , Sc probat Abulcn-
fis in cap. i . Iott* . vel ex eo oftendens magnitudinem Im-
perij Iofue, quo fimul , & folem ftetifl'c ifeeit, 4.' Natura:
ordincmpra'tcruertit , occurrens miiaculo , ne orbis provt
res poftuiauerat, deperiret. Mouentut elementa contra pro*
priam naturam, nulla exteiiori vi adhibita , ad rcplendum
vacuum , atque ad conferuandam return connexionem, qua
perinde atque in animantibus viramfuftentat, cumalioqui
difcontinuatio partium vita; difrimen inducat ,& mortem:
quod cifi in ipfis feorfim vitam non argut , vt ben infert
). Th. loco cit. arguit tarnen in toto quacenus habet intrin-
fecam vircutem fuas partes mouendi , qua? fi non elcnt con-
nexa: , h non in vnam vitam mundi , conferuandam conf
iij
\i i i 1 1 t
jpiraret , Fruftra comenderent contra infitam euiq nafff*
am , perindc & reliqua membra in nomine ad conferua-
tionem iotius.Atqui,vt auftor eft idem D.' Xbomat i.i. qui
17. art.tll dixuntur viueniia , tut ex fetffis meuentur
[ operantr > illud futen maxmi conuenit altem per feif-
futn,qnt>deft! prepriu>n ei , & ai q-od maxtml inclinatur.
Pranerc motus csli , vt idem S. Do&or air, r. part.qutfl.
i%. art. t. cftinvniueffo corporaliumârurarum , fcut mo
tus cordis in animali , c|o confefuarur vita. Et in opuir.jr.
de moti cordi in Animali fie ait : Forma auterri nobiliili-
ma in inferioiifeus eft anima quia rnaxim accredit ad fi-
ihilitudincm motus carti : vnde c motus ipfam confequens
(miiimus eft motui cacti : fie enirh eftmotns cordis in ani
mali ficut motus carli in mundo. Eig ficut in animali rit*"
prxcipu eft in corde , it in vniuerfo vta pra:cipu eft in
corporibus car'.cftibus : ficut corde vita eft originatiu irt!
animali,& ad rcliqua mbradiffunditur , ita ex acceffu,& re-
ceflu corpor cxlefti imponitur rebus initi.& finis efsfdi:
Scficut ccfsic motu cordis in animali hoc iilico depcriret,ita
cdante motu cafli, vniuerfum naturaliter,& ipfum deficeret.
Et hic tandem eft Alexandri gladias tot gordianos no
dos in vniuerfa Philofophia refeindens : hoc Ariadna; fi-
Ium nos mamducens ad tot difficultatum incxtricabilcs
aditus fuperands : hie inquam Mundi vira ; qui femel
admira ftatim vniuerfa Natura: arcana intellignntur, qua
dempt in mille errorum lapfus inpingimus. Qu? enim-
Vcr intelligi. poterit fol vita potentia; author , & viuen-
tium omnium fons ,& origo , quarndi in ipfo, feil in vni
uerfo vitara negabimus ? Quomodo ex acceffu , & receTu
iderum in Zodaco gencratio ,&corruptio rerurn in infe-
rioribus hifee caufetur ? Vndc infcis , aliifque impefefltis
oniraantibus , quafquc non per gencrationem ab alio eiuf-
dem fpeciei viuenre ,fed ex putr prfilium , vita commu-
nicatur , fi non crlis , idcribufque hauritur ? Profeft,
aut ad caufam primara recur'rendum , quod turpe eft Phifo-
pho , quando d caufas fecundas poteft confugerc , cafqufe
qua: in omnium opinion's ad re'rum produftionesjcncur-
runt , aut ad fpecies feparatas Platonis , aut ad vitarn mun-
di fuperiorcra ; ni vclimus aliud abfurdm maius admitie
re , poffe , ifiquam , czlos vitam , quam in fe non haberenr,
alteri communicate s proindeque effeflum fe nobiliorerti
yroduccre igitur pao ol omnium vita effet
omnia fuo acceflu viuificaret , qua'ndo ipfe vita carerct?
fUcnim inquiest, ex hoc iamMmds inagnum quoddatt

MATHEM ATICVM\ j!f
srmi foret: Sol , Luna , idcraquc omnia Animantia fo- j.
rent fenfu , i vegetatione prxdita , quando ipfa ad aninia-
lium vegctabium , ac fenfuiuorum prodi>tionciu , xan-
cjuara caufx immcdiatx, ac principales concurrerent, quod
nemo vn.|uam dixcrit , & maniicte reiieitur Concilio
Conftantit.opoliiano fupr relato : Se infuper nullum gra-
dum fenfationii , aut vegetationis in ipds videmus.
Fatcor , hoc maximum , dificillimum in cota hac con-
trourrfia argumentum. At non tanti apud me cl , vt prx- ^t
ponderct aliis , exteroqui cuidentibus dcmonftrationibus
modo allatis , cuincentibus Mundi vitam. Scio equidem
Tliomam Campanellara Hb. de fenfu , & Magia rerum , to-
tum in elTc , vi contendat , Mundam efle viuam Dci fra-
tuam , omnefque illius partes fenfu, alias clariore, alias
obtufiore prxditas : Et in Epilogo Operis in Une , poft ;uam
elementa , lapides , plantas , fuo modo fentire dixit , in Lie
vciba coucludit. Slutdus crto totas ift ftnfus , vit, ani
ma , twrfui , flatu " altijfmi ad ipfiui condita gloriam.
Verum , etil ego Mundum viuerc viia propric d &a , quar lu
omni vita , ( excepta intellctuali , qax cll per intel'cclum,
ac volur.taura, qua viuit etâm homo per ,in:mam lationa-
lcm Deo immediate infufam fupeiior , dctquc omnibus -
tiucntibus.etiam homini quoad vkam animalem , qua nil-
tritur , & fentit , viuere , & moueri , conftanti animo affir
ment i tarnen non per hoc, ipfuin vaftum aliquod animal
diecre audeo , nec fi adhuc aiiiim, coneeiftro. Etenim ,
Animal , propric denotar viuens fenfu , 8 cognitione prx-
ditum:iuxt quam aeeeptionem Arid, lih.de Vita, & Morre,
ait, Planram viuere quidem , fed non elle Animal. Plar.tr
enim , inquit , viitunt qutdtm , non btbtnt autem fcnfuln :
frr ftntire autem , animal non animait dettrmin^mf.s îc
igitut, viuit carlum , viuimt fidera,viuit vniucrfb Orbis,
fed animantia non funt , quia fr n fu, & rat i one enrenr. Ncc,
quia hos grndus viuendi non habent , dicenda funt exteris
viuentibus impcrfcdtiora : Qijandoqiiiderrl vegetatio , Se
fenfatio funt impcrfcioncs qna'dam viuentiuro , finequi-
bus melius quidem in fuo genere vira fruerentur: at enira
vegetatio in inferioribus hifcc neceffaria eft ad fpcciei , at>
que indiuidui conferuatoneni ; fenfis autem in animali-
bus ad fibi conducentia profequenda , 8c incommoda fu-
gienda. Vndc ex hoc tantum rationem animalitaiis exrlu-
derc videtur D. Thomas cxlis , atque ab vniuerfo Mundo,
ait emm loco cit. art. j. ai Vita in tsiis inferioribus re-
tjfitur in natura corruptitlt , am indigtt & gemrationt
Y iiij
|tt v L X I 6 ft
ad conferuatienem iecni , & alimente ad confcrttatibthi
indiuidui : pMpter hoc in ift'u infencrtlw non tnuenutti
vit fneamma-utgttabili , fed hoc ntn habet locum in in-
torruptibilibus : Sc art. r. tn refponfiom aa primum argu
mentum , quo inferebatur omnium rerum naturalium pro
prium efle viuerc ; vitt fateiur, quod fi totum vniuerfum
torporale effet -vnum animal, ita quod tfte mbtm effit am
nente intrnseco ,.vt quidam pofuerunt , fequeretur quod
motu* effet vita omr.ium natural. um corporum, Similiter4
jatio fenfus impcrtinens eft advitam , & potias pailo Ac
mpetfcftio , quam perfetio. Air eoim Philofphus , in
hb. dt Somno , & Vignia quod iis conuenic fenius , in qui-
bus cft trLihri , & g.udcre . concupifccre , & odiflc : plantie
einem nihil hoiurn incite , vnde conuenicnter iis Natura;
Indiens non eft fenfus : fupra quod D. T homas in comratn-
to. Complexto , inqit , plantarum in nutriment, o- aug
mento y > hit fimtlia melius fiunt fine fenfti, quam cum
fenfu : ergo plant/ non habent fenfum , cum natura fempor
factat quod milius eft. Cum igitnr ifti gradus vita; potrus
fint imperfecciones , Sc defeebs .natura: , quam perfeccio
nes , Sc Sol , Aftra , Sc mundu* noD indigeant generationcy
& nutrition? ad confeiuationcm fpcciei vcl indiuidui , Sc
adhuc non habeaht alicfuod ad fui efle conducen? , vel ad
fui efle contrarium , quod amore profequi debeanc , aue
dio> iure illii Natura eque fnfu , neque vegeratione
prouifum ,fed folum vit quadam fuperiore , qua:omncm
vitam inferiotum eminenter contineat , Sc colligitur e
inotu perfe ctiiTimo , qui eft circulars ,& ab inciinfcco , po-
tens naruraliter in aruum protrahi , & motum canes viuen-
tjbius pariicipare. Alioquin ii gradus huiufmodi vita^vege-
tatio inquam Si fenfatio ablolutc, & fimpliciter dicerent
rationrm viuc pctfi&iorc m , qui non in aliquo eminenter
conrincretur , poflet etiam dici , quod vita hominis eft pcr-
fcflior vita ngeli ; quia viuit , nedum intelle&ualiter j vt
ille , fed adhuc vita fenfitiua ; &vegctabili. Sicut ijitur
vita Angeli eft perfeftior vita hominis , eiiamfi non fitve-
gctnbilis , & fenfibilis , ita etiam vitaMuudi eft perfe'ftior
omnibus viuentibus inferiribus , atquc adeo planus, &
animalibus , etiamfi fenfum , & vegetationtm non b.ibcat.
Qui quidem gradus vitse in talibus viuentibus dicunt per-
fctonem,at non in lupctioribus , qua: tali rnodo-viuendJ
non indigent.
Ignur pro cornide huius nobiliflima: Contronerfia: ,
f}. fctnetttdendum eft , vniucrfum hoc tnum quid cfle , per fe
toTHMATICVM. ^ jij
ftbfiftens', fu vniuerfali forma pixditum , caque fubftan-
tiali , tt pcrfcftiiim, qua: det quidem toti , cunftifquc eius
partibus , atque animantibus vicam, non tarnen ipfum mun-
dum , auc prxcipuas cius partes , nempe caelum , fidcia, ele
menta , animantes denominet : & quia fenfu , & vegeta-
tionecarent,proindeque,Tt aitConc Conftaminop. om-
nino animantes non funt, Non tarnen e hoc fequitur vi-
tam Mundi prxcipuarumque eius partium non eile cxteiis
viucntibus , etiam iplo homine fecundum gradus vegeta-
tionis , nutricationis ,6c fenfationis, fuperiorcm,atque vni-
uerfaliorcm non autem fecundum gradum intellecxiui, in
quo homo fpiritoalis eft , minime caclorum influxibus
pendet. Viuit ergo Mundus, carltm , iidera , gradu quodam
viia: fuperiore , cui profetto parent , aut fimiltm in inferio-
ribushifee non fit inuenire : led omnis iplorum vira; ratio,
8c gradus eminenter invita mundi It, & ab ipfatanquam
vniuerfali, & xquiuoca caufa deriuac ; vnde eft ctiam vir
tus ad caufandam hanc rerum varietatem. Et hoc ,vt bene
habet D.Th.i.^*rr. q. lof.art. j. mquantum htc ( fciliccc
tetcftia corpora) vniuerfali virtute cotinh infe quidquid v
inftrioribut gtneratur < quia f vt fau antedixerat] quid-
quid in iftis infriorits gnrt. & moutt ad ffeciem , eft in-
rumentctleit . I gitur carleftia corpora funt caufx
Uperiores, ac principales vitar, omnifque motionis infe-
riorum ad certas fpecies : & qua talia in it ipiis eodem , fed
long nobiliorc gradu vita: prxdita fine , neceiTc eft.
MvNiR,fe,vtali lcgunt,Aii<>, Arabic diciturquafi pu- j.
pilla lucida Corona: Gnolix, ftella fixa fecunda- magnitudi-
nis de natura veneris , & Mercuri j , qua ob fui pulchritudin
Vcrifque pperitionem quam ortu fuo facitcxli pupillam,
fertum aperitionem que dixerunt.Vide fuftjs in V Corona.
Mvsati R , dicitur Cicerone fagittafdns apudAquilam 57.
conftansftellis quinqu de quibus vide in V.Sagina-
Mvsca ,fe , A fu (idus in carlo ad polum Antarricum no- 9g,
bis inuifum , nuper nouis Aftronomis ad Auftralcs pla
gas appulfis cum alirs vndeeim obferuatum , continens qua
tuor ftellas infimx nota: : Eftnunc in longitudine fub (gno
Scorpij rncidens in ipfum Antaicticumcirculum: Apud In
dos Muia.
Mvscda qvi , Attbit j4lpheratk .vulguodiciturftella J.
fixa tenia: magnitudinis in rieb Pegad e'xiftens , de natura
mixta Martis, Iouis, & Veneris de qua vide iam ditfia in
V. Alfherat\.
MvstCA, vna eft ex qatuor priecipui's Matbefu diuiio- leo
jt+ LEXICON
nibus Arithrrletica: fubalterna , faculta nempe , vt inquit
Boe'thius , qua:multitudine ad aliud relata rationcs nume
rales concretas habet ad fonos & voces. Dia eft Gr.t-
co verbo Mos , quod a:quam rationem , atque harmoniani
fonat i vel pot iii . Mulis , quibus olim familiaris erat. Ha
bet pso obicfto numerum tc qnantitatem difcretara prove
ad alteram relatam: confert enim tempoiis momenta ad
foDorum mdulos, & inde eos .artificise netii , c copu-
lat , vt dulcifma harmona , atque ordinaiidimum mclot
auribus noftris infonet. Eius nobitatem vei inde licet
colligcrc , quod in diuinis laudibus decantandis , Numine-
qive propiciando , ab ipfo religiopis exordio ad h.cc vfquc
tmpora religiose fit femper adhihita : vnde lobi ;8.dicitur:
Vbi trat pitado fonebam fundamenta ttrri, : tum me lau-
darent fimul aftra matutina , * mbilarent omnet Filij Dei?
Adeovt de ipfo Dite rfrant Fabula; Porarum , quod fie
Orphei cantbus emollitus : Nec mirum , cum cius ordo vt
cxleftis Hirarchise fymbolum eft ,ita& inferis illatus vbi
nullus ordo eft , fed confuio , eorum ondionem anteuer -
tere fatis eft. Porro quanta fit Mufices efficacia in immu-
tandis afftftibus , ac pafionibus animi rnitigandis , Kicu-
lenter explicat Seneca . CaiTiodorus , S Augustinus, qui tib.
contra Iulianum, Ciceronis teftimonium adducent , refert
Pithagoram fpondeum in fono canentcm tarditatc modo--
rum , Sc grauitate cantus furentem aliquorurn iuuenum pe-
tulantiam abegiiTe : & iure quidem , nam ar bxc ita ani
mas bi reddit intentas, vt quemedmodum loquitur Caflio-
dorusj) nil alitid cogitare poffint; fed dcpoita omni cura
mentis indtiant grauicatem.
Hinc obdiuerfas animorum commotiones , quasfuis mo-
ioi Julis fufeitare poteft Diuina il th.re facultas , quatuot melo
da: fpecies diftinxit Philofophus ad diuerfos affcftus ten
dentes- Mifielidtfcam , quae ad compaflionem mouct ;. i-
di[cam,<\vLX nimos cmollit ad concupifeentiam : Dorifcam,
qua: mentem erigit ad fortitudigem , atque virilitarem: 8c
Fr/caj,qua;rigidior caneris incitt ad dura confilia, pro-
mouetque fcueritatem. Habet etiam tonos , dtusrfafquc
confonantiarum diiTonantiarumque rationes , quas Dia-
tereron , Diapente , Diapafon appellant :ac fimiliter tria
melorum genera Diatonicum , C.hromaticum , Enharmoni-
cum.de quibus ortinibus,aliifque Mufices diuiionibus , vide
Ficinum in Piatonis Conuiuio .. cf.. Guidoncm , &
Iacobum Fabrum in Elemcn. Mufic. lib. j. e> 4. Nobis cas
tciigifle fufficiat,
MA THEM ATI VM; jis
MvtA jigNa funt qux prifcfcrunt figuram Animalium iok
Toce cnrentium, qualia funt Cancer, Scorpio, & Pifcesi
cut econtr voccm habentia pcrhibintur cffc turn huma
na , Gemini, Virgo, Libra , Sagittarius , & Aquarius ,
rum ferina, qua? etiam rauca dicuntur , brutorum videlicet
vocalium formarh habentia , vt Aries , Taurus, Leo.Ca-
pricornus. Horum maxima conideratio habetur in Gene-
thliacis, quoad vitia, & impedimenta lingua:, de qua re
Ptolemarus lib. j. Qiiadrip. cap. 17.
Mvtatii arab. idem fonatac latine agglutinatusjcum vi- 10$
dclicet Planeta ita eft alteri iun&us , vt ncc in minutoqui-
.dern aberree. Hoc vocabulo frequenter vtitur Ptolemxus
in Quadrip. ex vcrfione arabica, & Hali eius commen
tator.
Mvtatlvm arab. Vide in V. Motlatum. IO+
MvfiLATA sign funt qua: mcmbrum aliquod fe etiam \S
torpus mutilum reprxfenrant , vt Taurus, Equi fc&io,
Caput Medufa? , qua; quidem , vt bene obferuat Titus in
Cxlefti Philofophia lib.t. cap. j. banc habent naturam & in-
fi'icndi vim, vt fere femper inducant membrorum it ciiio-
"hem, fi Vita; modcratoribus infcliciter fc habentibus in
Natali , per direftionem pcrfte mifecantur. Hinc Ptole
mxus in Guadrtp.lib. 4. cap. to vbide genere mortis agit,
In figmtmuttlis , inquit, aut quorum figurtjunt imperfe
ct* , ut cire* caput Medu Marignificat carite truncan
tes, aut membrismutflandos. Qupd D. Thorrfts obferuauit
tpufc. 18. art j. dicens , quod Jttllt illtfuneret funt , ey wn-
ruofam indicant vite, terminationem. Vide quae diximus in
V. Gtrgonis (fut.
N.
Nabion schalia fe etiam Kefcujfackat teftc fchie- I.
chardo Chaldaic dicitur Lyra fidus in Cu lo , de quo fx-
pius dicbim eft.
Nâsch Laazar hoc eft Ferefrttm Lazari dicitur apud l*
Chriftianos arabes Plauftrum , vt teftatur Kirchcrus in Oc-
dipo, eo quod non minus plauftrum, quam feretrumrc-
prxfentare videantur ftellx quatuor ma gis confpicusc in Vr-
fa , quae quatuor plauftri rotas cflingunt. Schillerus autem,
qui ex hoc occafionem fumpfit onirics coeleftes imagines
tranfmutandi , atquc ex Diuorum nominibus appellandi,
hoc ipfum Aftrum vocar Petri Nauiculam.
Nadir apud Arabes (ignificat punftum Cxli fub terra j.
oppofitum diametraliter vertici capitis noftri.quod ipfi pari-
ter geniili 10 vocabulo Zenith appellant : itavt ambo fine
'LEXICON
teluti poli horizontis , & diftent ab eodem hinc inde gr. 96.
ac proindc necefiario incidant in ip>um mcridianum, Ze
nith quidem fupr terrain, Nadir autem fub terra. Et quam
propoitioncm vnvmeorum habeatad xquatorem & alte-
ura polorum Mundi , candem vice vcrfa nabeat alterumad
oppofitum poium, & adueriam xquatorjs partem ,
4. Nah*ar, Alcharnir teile Kirchero in Oedipo arabice
dicitur Fluaius Eridanus fidus ad aubalem plagam conftans
ftellis triginta tribus , de plura diximus fuo loco.
Nah is Ceti le etiam Mandbula êtt vulgo dicituf
fteila fixa feebnda; magnitudinis vald prarfignis, de nature
Saturni,exiftens in rictuCcri,atque in longitudine fub gr.ic,
Tauri arab. difla Minchar.
6. Nativitas , Natalitium thema, fe etiam Natiuiutis
figura dicitur vulgo apud Aftrologos cunt! itutio Ca-ii ere-
fa ad pu , tu ra Natiuiiatisalicuius hominis, auc etiam ini-
tium alicuiusrei. Quale atem dicendum fit verum pun*
nmNatioitatii , difpmatum eft luculenter in V.Genefis.
7. NaTvra , etfi fecundum varias acceptiones piara fignifi*
cet, qux adnoftrum inftitutum non pertinent , primo ta
rnen loco, Sc ex fui notione appellat generationem viuen*
tium ex infita ibi Creatore vi naturaliter, hoc eft nulla-
tenus alterara , conftituto fibi pr i m it us ordine prodeuntiumi
vnde difta eft Natura quafi Safei>r,gxxcil autem expref-
fiore vocabulo Phyfis t naturale dicitur quidquid non vio
lent, nonafu, non artificise, denique prauer na-
turx curfum emanar. Adco vt iam Natura; nomine pro
prio, 8c vniuetfa'iffim veniat congeries illa caufarum fe-
cundarum, ex indita (bi Creatore virtute neceffari ope
rant im, qua? fui varictatepulchcrrimum hunc rcrum ordi-
nem conftituunt, atque Deo itaprarordinataefunt, vt nulla
vi, millo plan-artificio , nullo humana; voluntatis admini
culo ex fe fuos efreftus promant , ac naturali ordine progre-
diantur : cuius admirabilera curfum demirans D. Auguh
lib. 8. in Gencfim. Quod enim , inquit maitu , mirabilmf-
qe fu {'um efi , aut vbi maga cum rtrum natura huma
na ratio quodammodo lequi poteft , quam cum pofitis /'mi
nibus , plantaris furculis; tranflatts atbuftulU , infitit mal
leoli! , tanquam interrogatur qutqtit Vt radiis r^jerminis,
quidpojftt, quidvt non pojfit; unie pojft , -vnde non pojfit !
quid mtavaleat numerorum muifibdis , interioran' poten-
tia , quid extrinfecs adhibita diligentia , inque ipfaconfi-
dirationc perfpitere, quia neqne qui plantat eft aliquid , eque
qui nat , fed qui incrementum dat Dens : quia & tliu4
M ATHEMATICVM. |tf
pfffis , quod nutdit extrinfecus, fer cedit , quem ni*
hdominus er tut , fr quem regit atque ordinal inuifibilitet
Deusl Hinc iam iniffum mundum velut in quamdam ma-
gnam arborcm rerum ocului cogitationis attollitur , atque in
fffo queque gemina operatio prouidentie. referitur partim
Naturalis, partiml'oluntana. Naturalis quidem per ccul-
tam Oeiadminifirationem , que. ettam lignis , frherbis dat
increment um ,voluntaria vero fer angelerum opera, fr homi-
num. Secdum dlam primam ctleftia fuperis ordinqgi.infe-
riufque terreftri*,luminaria,fideraque fulgere, diei,noifqu
vices agitari,aquis terramfundata interlut, atque circumlui,
aerem altiiti fuptrfundi , arbufia, fr animaita ceneipi , fr
nafci,crefcere , frfenefeere, octidere , fr auidquid aliud in
rebus interiori , naturalique motu geritur : In hac autem
altera gn dsri , doetyt , fr difeere , agros coli , fecittates
dminiftrari , artes exerceri , fr queque alia , fiue infufer-
na focietatc aguntur , fiue in hac terrena atque mortali, sta
ut bonis confulatur , fr per nescientes malos : inque ipfo ho-
weine eandem gern inam prouidentie, nigere potentiam -primi
êrga corpus naturale feilicet e mitu quofit. que crefeit , quo
fenefeit ; voluntarium -vero quoad viHum , tegume^tum, tu-
rationemque confulitur. Hucufque D. Auguft. Ex qnibui
liquet, duo efle rerum principia ; naturam,& voluntatera;
caque ambo Diuina prouidemia regi , promoucri.difponi,
atque etiam fuperiori potentia impediri poffe : Verum in
fuo curfu relicta Naturam necciTario operari , Volunta-
tem liber , natura; curium difpoacre pofle_, coadiuui,
re,& aliquatenns impedir bine qus narura pure & abC
que voluntatis adminiculo prodeunt , naturalis ; qua;
fola volntate nihil fubfamulante Natura , pur volunta
ria : qua; vero volntate provt applicat aftiua pafliuis, im
pedimenta remouct , naturam ipfam adoperandum difpo-
nit artificiada dicuntur Quod , Si obferuauit ipfemet Au-
gutinus paulo poft fubdens : Sicut autem in arbore id quod
agit agricultura forinfecus , vt illud preficiat , quod geritur
( natura) intrinfecus ; fie in homine f cundum corpus , ei
quod intrinfecus agit natura, [emit extrinfecus medicina:
quod autem ad mrbirem'^cilendi negligentia , hoc ad corpus
epedendi incuria , hoc adanimam difcendi fremiti*. Et qutd
ad arberem humer inutilis, hoc ad corpus viftus exitiabilis,
hoc ad animam ferfuafio iniquitatis.
Porrp inter naturales cautas principem fibi locum vend- 8
.cant corpora ^ , qua; fua vniuerfali potentia in om
nia i(lha?c fub lunaria agunt, fuis influxibut producunt,
}i LEXICON
tonfcruant, immutant, alterant, perdant : eque forunj
atiuitas tolli velimpediri poteft ab humana volntate , au;
ab vllk caafis inftrioiibus , fed ta'ntum Caufa prima Deo i
atque adeo vel ob id cxteris omnibus pta-lbnt. Bene ver
poteft homo eorum naruram , qualitatei , cffclus, inalte-
rabilcm agendi vimcallens cxcolcre in ipfis inferioribus,ap-
plicarc, pratucrrere , declinare, ficut dixit Ptolcmatus ig
CenloquioVerboU, Sapiens anima , inquit, confer elic
itt op0atiini , quemadmodum ptimas arando,
txpurgandeque congr Naturt. Igitur non poteft homo
facer , vt Aftrafuos naturales vjrtures non exerant , effe-
tus fibi proprios nonproducant , qua'itates malficas , auc
benficas, quibus intrinfecus potiuntur exuant , 8c contra
llas tnduant, poteft vero aliquatenus in caufis inferioribus
cas alterando , impediendo, aut etiam deftruendo , ficque
totaliter eorum cftcftus prxuertere.
j. Sicnon potet homo vilo modo Eclipfim futuram impedi
r , eque efteftus , inde naturaliter emanaturos : non po
teft , exempli gratia , xliiim nimium ex congreflu folis , c
Martis fequuturum priuertere, nines ', pluuias , ventos,
at ris infeiones, &c. poteft autem in naturis infetioribus,
Yt xdificando fuperfolum , ne herbas germinct, exficcan-
do ftagna , ne arem corrompant i reddendo arbores ne
fruftus profrant. Sic etiam aftris fubfamulando corum op-
rationi conferre , vt fubminiftrare matcram , vel retnoucr,
fefe contra prauas fiderum influentias praemunire , btfnis
fubftcmere , difpofye , & paifibilem applicare tempore
praruifa; fterilitatisY vt fecit Iofeph Patriarcha ) inagnam.
frumenti vim in horrea comportare , in bonis fiderum con-
figurationibus terram excolere , maria exfulcare i in maljs
dorai confiftere , atquc labore inutili abftinere, &c. Con-
cludam igitur cum iis qua: appofitc ad liane rem habet Kir-
cherus in Arte Magna Lucis * Vmbra lib. 6. part. j. cap. .
Uatura , inquit, dmbus princibiis regitur , natura, (y>
volntate : Natura [ubcela eftfideribus , voluntas Ubera ,
* ideo effeus , & operatitnet pure naturales fidenbus plant
ebediunt tanquam caufis neceffariis , vtanisas, vel infirm*
tas ; longa , vel breuis bomtnutn vita , &c. alit qua puri
voluntarii , vt fpeculari , docere , 'ins virtutum aut vi-
tiorum: alitmixtt , vt facer iter , comedero, &c Vtrum*
autem iter commodum futurum fit , necne , fideribus pen-
det. aertfqueconftitietione. Si quis igitur perfecie cognofeeret
influxut Gderum corpori noflro congruum , vel incongruur ,
haud dubii defortunate , vel infortunato ttmeris flatu ttrfo

MATH MATI V M. ,i4 .
iudic*re pojfet : item defanitnre , de morbo, &c. Item Je
fucceffu negotij cum principe. Verum cum h(t niculterfieri
fojfmt , & [cht , hinc eleionum hnrum notifia, nifi ex-
perientiisfulciatur , vtplurimum fallax eft. Hsec Kirchcrus.
L< quibus patct quid ats , feu Uurnanum ingcnium , quid
Natura poflit , quidve homo ex rerura natura prob cognita
oggredi poffit , quid demum fruir , quad etiam temer ag-
grediatur.
' Navbauch, fiu . idem fon , ac No- 'Oj
uenariae Dominus. Vide in V. . *
Nay is vulg audic (idus ad auftralem plaga m cor.ftans u-
ftellis 65. vt liquet ex accuratiTimi nouorum Aftronumo-
rum obferuationibus , omnibus fer de natura Saturni , Sc
louis, quorum precipua eft Canopus in temone confident
prtmi honoris arab. Rubatl, cui pi ox i me acccdit dicta Mar-
clieb in medio fcuti pofica. Hoc fidus fchillero immu-
tatum fuit in ream Nor. Hebraico autem dicitur Se-
fhm*.
Nebolassid apud Fetzanos , Marocccnfes, cacrerofque ii.
Nubianos aftrologos appellatur Cauda Leonis, ftella fixa
prima: raagnitudinis , de quafatis dictum eft fuo loco.
Nebvlos* stell- funt fixa; qua:dam obtufo lumine , ij.
pallenti, &fubofcuromicantcs:edibc vel quia nebulas
quafdam fpecic fu pra;fefcruat , ( quales brzcipu funt dux
magna: le itis confpcuac ad polum Antardticum ) vel fan,
quia nebulas gnrant , & cum foie occidentes aerem nebu-
lofum reddunr, vt obferuarunt Ptolcmacus & Plinius, in
Prefepi, exiftente in peftore Cancri , in ea , qua; eft in
oculo Sagittarij , fed przfertira videre eft in ea , qua; fequi.
tur aculeum fcorpij. Idque , vtobferuat Titus lib.i. cap.ii.
quia earum nebulofitas parem ,& confimilem cffe&um parit
in hifee inferioribus. Hinc etiam expericntia compertura
eft , vt quandocumque cum Luminaribus in aliemos gencfi
congrediantur , fernper ca:citatem', nebulas, aut aliud Vi
tium in o.culis importent ; quod ipfa naturalis ratio fuadet,
Nam earum lux vald cxilis , c debilis eft , ac proinde non
mirom , fi oculorum lucem adimant , aut obtundent ,
quando ipfis luminaribus, quibus lumen in oculosderi-
.uatur congreflu fiant infenfae.
Nimer hoc eft Pardos luvbroorum lingua dicitur Lupus 14.
fidus de quo alibi dictum.
Neomenivm gra:c idem valet, ac Nouilunium, de quo 15.
jcnox infr.
Nepa Ciceroni, tc aliit idemeftjac Scorpij fiefus forte "*
jte LEXICON
Chelis diiftum ; candcm ctiam ob ntionem.
jS. , Afrotum lingua dicitur Cancer aliud idus , quod id
nom inibus fxpc cum Scorpione confundirn
ij. Nescher , Hebrac dicitur Aquila.
Nig ear , ( tcfte Iunctino inSphartam lo : de Sacrobof-
co ) apud Arabes fcriptores dicitur axis Mund , qui ad ciuf-
dem polos tcrminatur , & concipitur tranfirc per centrara
terra:, Vide in V, Axis. *
|I. Nigra, fed Sixer, appellatur fpecjes quardam. Comet*
nigri coloris , fe potis plumbei , Sc fubofcuri de natura , if
condicione Saturni , proindeyt incolore, ita 8c imua-
litatibus ei omnin perimilis. Significar enim cum appa
ru nie anni inopiam , diuturnas locuftas , & alia, id genus
animal a perniciofa , pcftilcntiam, febres chronical ,8cc. Ad
ducit etiam nebulas , nimbos , g'acies , niues , & in homi-
nibus Saturninis folitudinis ..auftcritatis , inuidix, obftina-
tionis , auaritiz incitamentum , 8c incrementum.
Nitach, Arab, fe potius Chaldaicc fignficar Zodia-
!* cum,& circulum fignorum. Vnde Alcbabitius ita incipit
librum fuum , Sitch , id eft circulas fignorum diuiditur
in duedtcim pertes tquula,&c , Vid; qua: fufuis dicenda funt
in V. Zodiatus
j j, Nitvra , pro Genitura, fe Natalitio Themate pet
Apocopen iepiCmc ab aliquibus vfurpatur. Vjde i-
darum.
t. Noctnrnvm fignurn , re etiam Planeta denominatut
in quo preponderant qualitates pailiux, qualcs funt humi-
ditac, & hecitas: ficut contra Diurna dicuntur figna &
planeta: in quibus abundant qualitates aftiux: qua de re
vide qua: di'ximusin V. .
Xi Nodi vocantur ab Aftronomis interfe&iones orbitarum
folis , 8c fingulorum planetarum latitudinem habentium ,
vbi videlicet rbita: planetarum incidunt in Erlypticam in
duobus puncYis oppofitis , & Nodus quidern boreus dici
tur punftum in quo Planeta latitudinr auftrali tranfit
inborealem ; Aufttinus vbi borca defcendit ad Au-
ftrum. Qui etiam ex forma quam rcferunt caput , 8c cauda
Draconis dicuntur -, Item Actollens , feu euehens ; atque
deprimens. Vbi juccm Planeta: maximam latitudinem ha-
bent appellatur venter Draconis , quia 8c hie in ventre Ia-
tior eft, quam in cxtrcmicaribus. Porro Nodi ifti pcrmu-
. tant locum in Zodiaco , quemadrnodum ipil Planetx fed
pradiuntur contri fucceifionom fignorum. Et trium quidem
jiiperioiura Modi infcnfibiliter raouentur ; inferiorum verb
Pf>n
MATH EM ATI VM. jlj
ftoft item, fed ad fingulos fcr minutura rnura , quinim
nodi Lunares ad foafei minuta , rt patet in Ephcmeridi-
bu s , ac tabulis fccundorum mobil i um.
Haben: in Genethliacis nodi maxi mam ignificationcm i,-,
quoad orinam corporis, quam plerumqe deturpant, fi
cum Luminaribus , vcl infortunis fuerint repciti , p .rlcrtim
in Angulis , & in fignis detruncatis , vel enruit qualia _
iint Aries , $ , Cancer, Scorpio, Sc Capricornus.
Vnde Nati euadenc gibbi , ftrabi , claudi , conrorti , vel
quouis modo debilitati , vt habet Ptolemarus lib. 3. cap. 17.
N na spm.*!Ia communiterdicitur Primum Mobe.quod
conftituitur fupra ftauam fpharram, fc Caelum ftella-
Tum , qupd Tecum trahit omnes lufe'riores fpha:ras ab olien
te in occidentem curfu concitatillimo reuolutionem fuatu
perficiens fpatio fett 14. horarum. Ali) autem hanc no
na m iphaeram admittunt lirtinam Primo mobili , quin ,
8c Decimam, quas vocant librationis , feu trepidationis>
quam in vident in Firmamento, obferuarunt enim ipfum
prattermotumvniuerfalitaiis , & proprium , moueri irregu
lariter ab feptenirione in Auftrum , & ab Urft. ad S -pten.
trionemfub coluro flftitiorum primi raobilis, vitro tro
que : torfus moueri ab ortu inoccafum , &ab occafuinor-
tura fob Eclptica, & fu per polos eiufdem : Quare cum tot
tnotuscomperianttir in firmamento, atquc in planctis , nec
duos modo explicates poflc haberi dicant ex fe , aut pri
mo mobili, ex vulgato illo axiomate corpus vnumfimplei
natura fua vno tantum fimplici motu moueri poTe intrinfe-
c , ab extrinfeco vero pluribus, confequenter , & hanc
nonam fpheram admittunt, quxdat moueri ab ortu in oc-
cafum , & ab occafu in ortum fuper polos Zodiaci per mi
nuta 14. annorum 171 6. vt dicunt fpatio , & rurfus Deci
mam, quzdet moueri feptentrione in Auftrum fub colu
ro flftitiorum per minuta +. fpatio annorum 541 Q1*
de re aide Clauium , & Blancanura in sfhtr* mu dt Ith i g.
.7. Ego vero hos motus diftinlos , proindeque diftinitas
fpha-tas admittere nullateniis poliu m , quoni rpugnt vnii
& idem nobile duobus motibus contrariis ntoueri,quo pao
effent huiufmodi motus trepidationis , qui prorfus fiftitij
funt, &optim faluantur apparentix fiderum , irregularita
tes, &c. in fola cx-li fluxibilitate , & vnico tan. um motu
ab oriente in occidentem regnlaritcr tarnen irregulari fe-
cundum omnes Ii partes rcmotiores,&remotiores prima
virtute motrice. Videqux fus diximus in V.Motus.
Nqta peliqtes ventus eft vm ex quatuor intermeds S
X
,i LEXICON
sequ fpirans inter meridiem , & orcum , aliis Eurtnttus di-,
us neftris vulgo Syrmus , quod per mcdiam fyriam,
tranfcat , opponiiur dirc Borrolybico , feu Magiihali.
Eius qualitas eft vald debilis, & lcns , humidior tapien
quam in Euro , & fxp in auhi naturain degeneraf ; qui li
cet pluuiam non afferat, facit tarnen tempus vald turbi-
dum , aquofum , & replctae'rcm calgine , atque obfeurita-
tc: Excitati folet hic ventus foie oriente cum ftcllis fi
lis fuis in cornu , & can Ja Arictis , in ncjtu , Sc Ventre Pif-
cium , Pcrnaham , Vmbilico Andromedx , Sc qua- fu m in
Cato. Similiter Mercurio , ( qui ventorum fgenerais ce
motor ) congrcdientc cum diftis ftcllis, atque infupercum
Lyra , Scheat , Pleiadibus , Lucida Hidrx , Hebulofa in
oculo Sagittarij , ac denique tribus ftellis exiftcmibus in
fronte Scorpij. Plura de eius natura, & qualiiatibus vide
apud Vitruuium lib. t tap. 6.
NoTOLiBicvs eft item Venous alius intermedial fpirans
ex xquo inter meridiem , &occa(um, oppofitus Mefe.feu
Borrnapclioli : apud nos vulgo Libcuius , fcii Garbinusdi-
citur, quod acer fit, & peruerfe natura: ," tum ctiam quia
tempus fcrenum in turbidum , ac pluuiofum fempcrconuer-
trt. Natura fua eft humidus, morbofus , tempeftuofusprx-
fenim vero Ligntico mari infenfus.
jo. Ntvs grxc idem quod Auftcr Ventus vnus ex quatuor
cardinalibus fpirans puncto meridiei oppcfiius dirt t fep-
tentrioni. Eft de natura fua calidus, & humidus morbofus,
noxius (vndc& nomen nocendo haufit ) & folet morbos
muks excitare , vt febres ptridas , plcuritides, Sec. & fi did
abfquc interpolation fpitaucrit indcete folet peftilcntiam,
vt fxpius ubfcruatum eft, Sc refert Abraham Gorlnitz in
compendio Geographico. Ratio autem naturalis eft , quia
corpora per ipfum eftkiuntut hmida , Si calida, atque ob
id pumJini max;m obnoxia ; vnde exurîr peftis , qua:
aliud plan non eft quam corruptio fanguinis circa cor.
HincOuidius.
Ltttferit calidi [firarunt iftibus Mtftri.
Flatc folet po;i(fimum in occafu vefptnino Arcluri , Plcia-
dum , atque SitiJ ; nec non in occafu matutino Hyadum , 4c
CoionxGnofTix' : quo tempore , inquif Plinius lib. 18. c. j|.
' , vine/imque , aercola ne traes : humidus , >,
iufns ItalU eft : Africs. qutdem mtendta cum ferenitate af-
fert. cuius rei,rationem reddidimus in V. Auer. Idem tetta-
lur in lib. i. .^. huic vento efc nipem quamdam in Cj-
tenaicaprouincia facram , quam profanum fit attrcctarc ho
M ATHEMATIC VM.
jninismanu, confeftim auftro volucnte arenas. Vide adhuo
t-.f diximus in dicto verbo Amiitr.
NoTivsPisci ,(euAittirinH dicitur fidus in cccload Au- ^
ftralcm plagam pifeis magoi figuram prxfcferens atque .un -
bitu fuo compleiftens deltas duodeeim omnes ferc de natura
Saturni, vcl Veneris, quarum prarcipuacft qua* in ore, Sc
eft eademqua: in vbimi cfruione aquae Aquarij dicta
hnd prima: magnitudinis de natma Veneris, & Mercurij.
Hoc m. lus in Horofcopo , inquic Pontanus ; facit eximium
iiaiatorcm 2c venatorem. In ocafttyer mortem indicit in
.aquis,aiu perbelluarum ingluuiem, Prop ipfum fujit ali
quot fporades de natura item Saturni.
Novcn ARi . quid fint , Sc quis earum Dominus Vide in V# }V
Annuburtch.
NoviLVNivM dicitartempus illud , quo Luna filet, eft- jj
que in coniunrftione folis , eoquia vetere dcccdente.noua
cuat fuccedit. Eius momentum fi quit obferuare volet , vi-
debit plane in turnio , vet etiam in aqua cuius plenum lie
vas vitreum , aut argenteum , atquc in fundo v ; eoni-
ftant quieti cieres olea: , vel vitis: Nam cum primum Lu
na Solis diametrum intrat, mox cieres ex fciptis exiliunr,
turbant aquarh, & in gyrum vertuntar, nec ad priftinam
quietem icdcunt , quoad vfquc Luna perfctft de chfco folis
exierit : quod ego frmel & iterutn obferuaui.
Dies etiam Nouilunij artificise per numros, & -
ft nr. facile internofci pen rit. Qu^ndoquidcin , i .*
urrenti numerum Calendarum ac drura qui Martio pra>
xerito vfque ad praifentem diem effluxerunt , adieccris i ar
quea 30. [ qua; integra Lunatio eft) producturq
detraxeris, relinquetur numerus 1 im j poft quoi celer
brabitur Luminariam fynodus. Q_uod.fi; producbis numerus
tricrnarium excellent, tone deme ab-eo iriginta.Sc quod fun
pereft rurfus triginta fubtrabe, tc mox Nouilunij dies
emerget. .
Nox dicitur tempus illud, quo fol inferius liemifphx- ifi
rium luftrat eardine occidencis per-Imum Carli ad Cardi-
nem Orientis tendens ; fient econtr dies eft cum fol emer-
git ex horizonte , & gradkur per Medium Casli adOcci-
dentcra, quovfquc in ipfum mergatur. Eius porr qctanti-
tatem metitur arcus xquatoris noturnus , ficut& dici diur-
nus , qui inter vtrumque cardincm intercjpitur , aut fob ter
ra , aut fupri terrain , accepta prejfingulis quindenio gra-
dibus integra bora. Et nox quidem dluiditut in feptcraipa*
tia, tjuse funt Vefper , Crcpufculurn j pntjcinium, lm
?il LX1CN
tcmpeftum , GalHcinium ,{Matutinum , & diluculum , (u
Aurora. Vtfftr eft ea pars, qua: complcittir modicum il-
lud tempus , quofolhorizontemoccidoumradit, Sc adhue
in aliqua fui parte confpicuus eft. Crepufculum eft totum
illud tempus quo fol confiftit citr lincam crcpufculinam ,
quod fpatium fe extendit ad 1 8. gradus infra horizomem , 3c
hr . linca crel'puculina clauditur , in quo proinde fpatio lu
cen iilam fuobfeuram tranfmittit ad fuperius hemifpha:-
rirm quam nos crefpuculum vocamus. nde fcquirur Conti-
tmium , & eft obfeurura noctis in quo folent omnes con-
ticefccrc , Sc enture. Poft concicinium fcquitur Intemfe-
ftum, ciuod eft medium n ftis , quando fol pofidet Cardi-
nem-Imi Cacli : Intempeftum fubfi-quitur Gallictnium quod
eft fpatinm temporis, quo galli gallinacei primumeantare
ineipiunt. Dcinde inftat Matuttnum feu Matutinum Cre-
pu'culum, quando fol intrat lineam crepufeulinam , & fa-
cit icerum fubofeuram lucem. Tandem fubintrar Diluculum
quando eft i am clara dies , & Aurora ; fed tarnen fol adhuc
ex inferiori hemifphaerio non emerfit,
Nvbis aliud plane non eft, quam vapor vi iderum ex
inferioribus hi fee in (ecundamaris regionem attraftus, at-
que addenfatus vt habet Arift I. Meteor, c. f qui iin aquas
refoluatur dicitur pluuia, nimbus,imber , pro qualitate deci-
denciura gutearum : vero terris ineubet , necobraritatem,
vel exhalrationum admixtarum muliitudinem , valeat in
pluuiam refolui dicitur nebula , Sc caligo , qua: portea"
foli* radiis, vel ventisdifbluitur, cdiTpatBr.
N mervs definiri foletcommuniter efTe Vnitatum cellt-
, feu rx vnitatim comwfiiam multitud'mem : ita vt
vnitas ipfa numerus non dicatur , fedinitinm numeii. Eft
ebieftum Arithmetic*, quarenu eius paiTiones , propor-
tioncs , ordinem , atque vnius ad alterum habitudinem
confiderar. Hinc apud gracces rvthmus appellatur, quod
proportionem , &harmoniamfonat: Apud veteres non nifi
ad fummam centum mtlliumpertingebat, vtauthoreft Pli-
niu(/i.;<- <*? IO- Verum hodie vfque in infinitum protrahi
poteft arte, Sc praiceptis huius verc Angelica: difciplinar,
qua: Angelorom hierarchico numero primiim inuentaerc-
ditur, atque Angclorum minifterio, vt ex facris paginis
habetur, p^fim hominibus inf nuata. Egit de numerorum
myiters fparbiu in fuis operibns Auguftinus , pra:fertim
tora. ;. &4.orumque miram proportionem, ,
vim , quMitatem , diuifonem luculenter explicar Mar-
fms Ficiaut in expodione numeri cuptialii Reipubli-
M ATHEMATHICVM. jt*
f X Platonis i atque integro voluraine idem argumentum
profequiiur Petrus Bongus digemiflimus criptor. Nobis
bzc tetigiTe fufRciat. Vide quxde numerorum proportio
nal itate dieemnsin Verbo .
O.
O Bedienti a signa communirer apud Aftronomoiap- r
pelltur ea Antifciorum gcnera,quz cum alias zquali-
ter diftent ab xquatore, atque cande* numero deelinationcm
habeant, ipfa nihilominus dcfkdunt ad Auftrum aliis ibi
pari poientia refpondentibus , adborcam declinantibus ,
qua; proinde imperantia audiunt, eo quia raiione fitus Sc
regionis, qua fuperalia cleuantur ida videntur quodam-
modo imperare , illa obedire , atque iftis fubfamulari.
Vide qua: fuiius de hac re disimus in V. ImferatttiAfigna.
O...AC LARi, teile Valla, diciturapud Afironomos ftcl-
la aliam ftellam Tibi fuccedenrem iecundum ordtnem fi-
gnorum refpiciens aliquo radio , cum videlicet in tanta
abeadiftanciaponitur, vtinde Cniftris aliquem radium
immittcre ac iaculari poflh in aliam : vtftella , quz verbi
gracia eft in Ariete fci i r cam qua; in Sagittario triangulari
afp. du : cam quz in Capricorne, quadrato , earn qua: in
Aquario fcxtili , Sec.
Oblicu a Ascensio, fph*r , See. Vide in VV. Aftenfio, 5
SMr , Sec.
Obuq^-s Angvlvs apud Gemetras audit qui conftac 4
ex duabus lineit curuis , aucfanvna recb aut altera curua.
Qua de re vide Clauium in Elementa Euclidis.
Obikj^vs CiRcvtvs y'icZeducus j
Obiiqâ stgna dicuntur qua; obliqu emergunt ex ho- 6
rizontc hoc eft , quibufcum minor portio zquatoris afcen-
dit: vndc confequens eft, vt obliquis quam zquator af-
cendat ille arcus Zodiaci , qui talia figna complcftitur.
Roda vero appellantur quz afcendanc re , rcdilis in-
quam quam zquatoris arcus illis refpondens , qz profeito
maiori fempcr cum graduum portione quam pfczquator
afcendant neceffe eft. Porro quz gna obliqu afcendunt,
iet poftca cadunt , quia minor portio zquatoris cum illis
defcendit : quzquc rcdt afcendunt , defcendunt poftca
obliqu. Qua de ic extant verficuli id breuiter expli
cantes.
I' meant , obliqu cadunt Sidtre Cantri
Denec finititr Chiron :fid etttr*gn*
X iij
ij t 5CIC N
kftuntur preo , defctniitnt trmite rtBo.
Obligatio Planeia, tefte Abraham Au enarfe , S
ir.fitmi as , t defertio virium illi acciden?. in hu Mundi
cum videlicet rcpcftai fiieritin domibus cadcntibas,Nona
Tertia Sexta, te Duodcima ; fed in his pohemis Ion"
grauis debilitatur : quodquidem inlnfoitunis bonum eft*
minus quippe noxia: f.int ; Et inde forte euau , vt Saturnus
dicatur gaiidere in Deodecima, Mars in Sexta, ibi liquidem
ben quoad nos locantur.
Obscvr srtiiA audiunt , quar lminc obrufo , & fub-
ofci ro prardirar funt ; quali s in Scione equi quatuor, toti-
dem circa Hccen , it vna antecedens caput Medu'i. Ha
rum effe&us , tt dixir.us cum de Ncbulofis , fuis caufis aifi-
milantur atque ade prodibunt obfeufi , tenebrofi, 8cc.
Cum enim Aftra agant per lumen , qualis crit huius afreftio ,
taie etiam eTe dabunt effribus.
Oastssio eft pafiocontingens Planetas quando dueburs
prarfertim contraria: natrat , Mdius intercipitur , t val-
latur , abfquc aliorum ipecu, & fulcimento Qu qi-
dem paffio, ( bonis planctn ab infortonis obuenerit , pef-
lma eft, fiifor'tunis optima: ft demum malfico fortu-
nis contigerit , eius vires funditus infringintor , abfque
tarnen , Tel faltcm leui beneficiarum repaflione , ac ia-
fiara.
Obtvsvs Ang + lvs. Ylde in V. Angnlut.
Occiden apud Aftronoraos dicitur ea horizontis pars,
vbi cadit aquator, aut ftellain xquatorc confiftens in in-
ferius hemifphrrium, vnde fpirat Zephyrus ventus;: iffl-
propri vero compleftitur totum ilium horizontis atcum,
qui ftcllarumoccidiiamamplitudihcm dfinit. Qucmadmo-
dum orttns locm illi direfte oppofitus nominatur , vnde fpi
rat fubfolanus,& emergunt fidera ex horizonte. Hinc fepti-
ma Domus abhorofeopo Occidens , & Cardo occiduusap-
pellari cenfueuit. Apud Gographes vero, quoniam Oriens,
& Occidens variantur fecundurh varitatem Regionurh , tt
borifontis , computari folet erufn occidens ab Infulis for-
tunatis atquatori fubic&is , quibus l'roleitiieus , vtpore
ab extremis finibus terrae habitabilis incipit computare lon-
gitudincs Ciuitatutn verfus Orienteirij qui confequenter
concipiehdus eft in parte terra- habitabilis , quar diftatab In-
xulis fortunatis medictatc Circuli , hoe eft gr, 180* Vnde
font qui ponunt vei Oriente in C.iuitate Arvm quam dict
*fle fub Jtqmtore. Verum id falfum eTe Vel ex ce liquet ,
quod neijuc . Ptolomare neq; ab alio infigni Comographo
MATHEMATICVM. jji
vlla Cioicas immediate zqaatori rubicla,diflans ab
Infulis fortunad: medietate Ciicuii , fed lelum inuenitur in
vndeeima Afia: tabula Ciuitas nomine Artftbium, qi;x ta-
len in longitudine ron excedit fumraam grad. 158. vc vi-
dere eil in Ptolemari Gcographia abMagino reeufa, rtco-
gnita, Sc caftig.-ua , cum alias vlterius verfus Orientent to-
tum fpatium , quod inter eft , Marealluat. Dcitidc, vt ali
bi obferuauimus , Verum Occidens computan debeat non
ab Infulis fortunaiis | Ptolcmxus enim vlteriorem ierra; ha-
bitabilis notkiam non habuit fed ab ea parte iinus Hcfpe-
rici , qua? fubiaeet arquatori fecundum Meridianum Azo-
rum , non long Promontorio Hicron : ibi cnim acus
nutica fe venu reft ad polos Mundi, diuidens arquaiorem
ad ngulos reftos ; vt qui nauigik India; occidentals , feu
Noui Orbit preuincias peragrarunt , feriptis it te(la tum
liquerunt : quam quidem lineam Diamctri, feu Diame-
trum Mundi ipf appellant : 8t hic fitum efle contendunt ve
rum occidens. Ergo militer verum Oriens acciviendum
eft in ea parte, qua; fubeft aquinoiali , & diftat ob hoc
occidentis punfto medic:atc circuli : quod fere ir cidit in
SarMfam Afire ciuitatem infenfibiliter tendentem ad Tro-
picum Capricorni non long Promontorio Saiyrcrutn , vt
videreelin Mappis Mundi, ac Tabulis Geogtahicis rite
del incatis.
Occidentales Domvs , feu qundrantes dicuntur ab IJ.
Aftronomis tres Domus, & confequenter Quaclrans inter
cepts inter Mcdicum Cccli , S Occafumjatquc rtkm alius,
qui cftinter Imum Carli, & Horofcopufh : Eaque feemini-
na funt , quippe quar prarponderant in qualiraribus paliuis.
Econtr orientales Domus , & Quadratics vocantur qux
intercipiuntur inter occafum , & Imum, atque inter Ho-
rofcopum , Culmen , quar proinde mafiulina funt, &
abundant in qualitatibus aftiuis : Equidcm eadem ratio , C
difeurfus de ipfs eft , de fignis , & qtiadrantibus Zo-
diaci, ac temporibus Anni , itavt primus quadrans abho-
rofcopo ad culmen correfpondcat Veri , & tribus fignis
Arieti , Tauro , Sc Geminis : Sccundus Culmine ad occa
fum, itftati , atque ade Cancaro , Leoni, & Virgini : Ter-
rius ab occafu ad Imum , Autumno , & fie Libra: , Scorpio,
Sagittario , Quartus denique ab Imo ad horofcopum, Hvc-
mi , ac fignis Capricorni , Aquarij , & Pifcium.
Occjoentahs dicitur Planeta, cum Vefpere poftfolis 13.
eceafam <4ipra horizontem confpicitur , vndc & Vefperti-
ni etitm appclJatur; Orientalis vero cum folem pracedit,
X ij
),t PHYSI-THEOLOGI A,
& man ante ipfius exortum videtur . vnde fir. Mttutintu.
Porro oricntalitas refpeftu fuperiorum, & Occidcntalitas
refpcctu infcriorum eft fortitude, & acccflus virium:illi
cnim orientales , fit ifti occidentales foie magis recdant*
vnde fie lumineaugentur : icut ccontr fuperiorcs occiden-t
tales , fie Inferiores orientales ad fo cm magis , magiiquc
acceduni,ac proinde linine minuuntur. Augmentum au-
tem luminis magna eft virtutis acceflo, fie fortitudo , vc
alibi obfcraauimus , quippe Aftra non agunt nifi mediante
lamine.
Occrs *ntes vocari pafim folent plerifque Aftrono-
miarpiofcfloribus, qui PromitTorum communion ctiam -
cabulo appcllantur, Planeta: omnes, eorumque alpeihis
fix, quin fie nona Phasnomena fie Cometa: in Coelo appa
rentes , quatenus habent virtutem caufx efficiemis feeun-
dum qualitates aftiuas , quibus pollent , 8c afficiunt Pro -
logatores , feu rerum gnificatores , quibus direcHone
occurrunt.
Porro icut prorogatores duplicem virtutem paduam con-
ftituunt, quarum rna confiftit immobilis in fuu Mundi ,
mouentur autem motu ipforum proprio in Zodiaco,, fiiit,
moue ri habeant ; altera veto confiftat immobilis in Zo
diaco , fie mouentur motu primi m obi ! i s circa mundum : i ta
ctiam Occur 'antes duplicem virtutem aiuam conftituunr.
fecundum diucrfam rationcm immobilem, vnam in Mun
do , alteram in Zodiaco : in Mundo quidem cum con-
ftuni immobiles in fuo circulo poitionis , fitexpeftant Pro
rogatores , qui motu primi mobilis ad ipfos deuoleantur,
fir. eorura qualitatibus afficiamm . in Zodiaco vero cum con-
fiftentes immobiles in eo gradu Zodiaci in quo funt in ta-
dicc , vel rapiuntur ipi motu primi mobilis ad (hum Proro-
gatorum , vel fan expeftant Prorngatotes , qui propria
motu in Zodiaco per-gunt ad gradum illun quemobtinebanc
ipfa fid^ra occurfantia in radice. Et fic pro ratione huiusL
triplicis motus conftnuitur triplex genus Dire&ionum:
vnum quidem in Zodiaco, quo prorogator per fuam orbi-
tam realiter incedens , impingit tandem in locum fiderurrt
eccurfantium vbi ab his in radice virtus corum propria im-
preflaeft, coneipiturque reftare immobilitcr: reliqua vero,
duo perficiantur in Mundo fic alterum quidem direa
motu , quo ftdera occurfantia , feu loca Zodiaci fuis quali
tatibus eiFi moucantur vna cum ipfo Zodiaco raptupri-
iriimobis , ac deferantur ad (, fed virtutem impreffaia
Prorogatoribus in fitu mundi i alterum per motum cn
M ATHEMATICVM. Hl
ueifum , quo videlicet Prorogatorcs motu conerfo,hoc cft,
vt explicar Ptolcmsci contra ordincm fignorum rapiantur
vn cum panibus Zodiaci , in quibus eoium qualicas paffiua
fuit imprtfla , idque motu primi mobilis ad drum Mundi,
in quo feit imprefla qualitas a&iua fidcrum occurfantium ;
itavt nullo pafto moucri concipiantur. Qux omnia
fort claris plicata funt in V. iHieit,
Ocianvs. Vide quae diximus in V. , De elus autem 16.
arftu , & ratione diftum eft in V. jimpofim.
Octaedrvm eft figura Geomtrica , quam dfinit Eucli- ty.
des lib. u. cTe figutam folidam b oo triangulis a:qua-
libus , xquateris contentam : cuius (peciem exibet
oculis infpiciendam Clauius in dictum locam Euclidis.
Octanovlvs eft item Egara Geomtrica , fed plana is,
angulis conftans , de quo vide Euclidem lib. .
SPHifka , communiier dicirur Firmamcnture, fe
Orbis ftellarura in cuius craiTttie , vt ego ctedo, fc Tt alij
Tolunt concaua fnperficie iidera qua-que inerrantia fixa
func , & in certas imagines colligata , atque ab inuicem
difpertita. Cuius diftributionis non cafu , & ofeitanter fa
ite ab antiquis ill is Aftronomis,fcd magno confilio , matu
ra deliberatione ,& fumma prudentia rationem dedimusin
V. Imagines Ctleftts. Et alias pulchras addit Lucius Bellan-
lius,^ 6. trt. i. quarum potiifima ratio eft, vt memoria re- *
tineantur natura , locus, ordo, fcqualitatcs fte!larum:fi
enim ipfarabfque vilo ordine , proprio nomine, loci defi-
gnatione, aut natura; diftin&ionc relinquerentur magna
effet confufio , nec um facile quod pjici illi fapientes*poft
tot exantlatos labores,port tot fxculorum indefeffam obfer-
uationem compararunt , poffemus nos vnico intuitu cem-
prehendere , nifi huiusveluti localis memoria*, ac mutorum
ftemmatum fubfidio leuaremur.
Porro non ira Iiuiufcemodi Imaginum , ftearum con-
glomeratio cffra eft , vt non melius efformari potuerit,
aut deinceps poffit per eum , qui prob nouerit ftellarum
naturam , fingularcfque propiietatcs, atque iis nomina qui-
bufque propria , & natura* earum conuenientia aptare fci-
uerit. Qua in re tria aduertenda efTe nott ipfc Bellantius.
Primo propinquitatem ftellarum ad inuicem ,qua in vnam,
eandemquc imaginera compre h endi debeant : & ob hoc
ftellarum nimiuinab fediftantium non eft formanda figu
ra. Secund , vt quantum fieri poteft proprietas , & fimili-
rudo natura;, turn ftellarum ad inuicem, turn rarumdem
cum. nomine, yel figura appifta fctuetur. Tertio tandem
1)4 LEXICON
figura raagifiata compleatur , & nuar relinquantur RtWx
informes prxfcrtim notabilis magnitudinis , & fpeciali
nota dignx; quod ab antiquis Aflronomis prtcrmifl'um efl:
Arturusenim ella tam inignis prima: magnitudinis non
ct in vllam imaginen) colligaius , fed iacct informis nter
crura Boons i dux fecunda? magnitudinis circa Lances , Se
alije non paru.r , nec contemnendx ; qare , & ipfi in -
dincm reducenda: forent. Scionon ncminrmopus aggief-
fura , fed diftkultate rci territum ,ac frcllarura raultitudinc
diflitaque natura preflum ab eius profcquutione alioqui
optim cepta de Ilm fe.
ir. Sed Sc Iolius quidam Schillerus I. . Augufbnus alio
fine ductus imagines cxltites ab antiquis variis Poetaium
figmentis depiftas , in alias Diuorum nomine iniignitas
commutaiie. eque enim , inquit , Chrifliana fidti recr
eme rationi congiuit Dment$ ybefliAs , & probrofos homines
r.tmir.ibus fteArum difignAre , cum ella fit hiereglyphi-
cum -uirorum fanclitate iurium , iuxt illud I anal. it.
Sui Auto docli fuerint fulgefUnt , eufi fplender firma-
menti, - qui Ad tuilitiam trudiunt multes , qttafi flellt in
perpetuas ternitAtes. Atque adeo ipfe cxlum Chriftianum
molituser , duodeeim igna Zodiaci ab duodeeim Apofto-
lorum nominibus appellans , aliifque charatcrifmis ex in-
ftrumentis marryriotum ipforum dcgnans. Planetarum ve
l , reliis antiquis charafterifmis , ( quos tarnen inuerfo
ordine prxdpic denotari) ab Adam , Mofe j Iofuc, Elia ,
Chrifto, B.Virgine,& Ioanne appcllar orbes , Sc Adra i
Qud ne memoria excidat in fequentes verficulos redegit
Iacobus Barfchius.
Adam Saturno ; Mofes loue ; lofua M Arte ,
Sottet Sole entent Chnftus ; Venere iffa loAnr.es.
Mercurio Hitas; Lunque Beata Maria.
Xl Similiter aliafidera extr Zodiacum alijs Sanctis, & Pa-
triarchis noui veteris Teflameiui dediceuit , vr Perfeura
Paulo Apoftolo , Cephcum S. Stephane , Bootcm S. Sylue-
ftro , &c. vt ex fequentibus verfibus Barfchi , item cora-
pofitis videre licebit : quorum tarnen aliquos Aiftcdiur,
nofqucmctri caufa non nihil inmutauimus.
CONSTELLATIONES BOREALES.
Vrfa minor Michael : Petri ratis Vrfaque Maier:
InnocHi Pueri deturbant fede Draconem :
Dat Stephane falmam tfheus ; pilltique cetcm
MAtHEMATlC VM. fa
iylurfttr : Chrifti fcucam Comacalicafignttf
Spin..i fed Ufa bore*ftellata or :
Tres SanHt Regit gaudent nunc Herculis Afir :
Vertitur in prtfepe Dei Lyra: CruxfacraOltrem :
Magdala Caffiopem pellit : fic Perfea Paulus:
Auriga eft Hieronymus ; Anguitenens Eenedtut :
Eius fr ni i eftAnguis i [d Lancea Chrifti,
Cum clams Telum eft i Aquilam Catherin repellit t
Hydria fis Cant Otlphm : Rofa miftica parut
Stilio Equi : Gabriel fit Pegafus : Andromedequt
Tit tumulue Chrifti: Petri datlAitralrigonum.
CCfNSTELLATIONES IN PLAGA
Autrali.
xornant Auftrum Ioactim , & Anna parentes
VirginU Auguft* pro Ceto : Ptr Mare rubrum
Tranfitus ifrail fluuium ttgit Eridanumque :
S pon fus Marie, loftpheft clarus Orion:
Expclltt Leforem Gedeen'u nobile vent:
Queque columba oltm fuerat , nunc ipfa Koachi eft.
Sinus eft Dauid : Proejan Pafchahs tfy Agnut.
Aft ArgonaUis Ncachi eft Arca fed Hydram
lordams peit : peit queque Tcederit Area
Cratertm,r Coruum i Ctntaurum Abramut, t$> lfatt.
Atque Lupum lacob : Altare facrum fugat Aram.
Zt Salomon cinilus diademate tollit ad Auftrum
Sertum : fic pifcem fugat Hydria plena
Sareptt : Aroni cedust Phoenix .Grus, Pauoq; indus:
Jobo Apes : Indica Mufia,Camileon,& quoque cedunt
Eue. : Tau fignum nunc Auftrale Trigoum : ,
Iuftus Abel nubes maior : Dorado volanfque
PifcU tjrhinc Toucan , cum nube minore colubrum ,
Viftor dttrudit Rafba'elArchangelus almus.
Signa Zodiaci.per duodceim Apolllos dihibuta.

fetrum Aries : Taurufque Fratrem : Geminique lacobum:
Cancer loannem : te Leo Thoma nott.
Virgine lacobus gaudet : Librdque Philippus i
Et tibi reftandet Bartholoms^ Hepa:
Signt Matthtum Chiron: Caper atque Simeneitn
ludam Vrna : At Hfces [i tt ieleui habet
il* LEXICON
Item Charafteres Signorum funt.
I. i. }. 4- $.
Uuu : Crux : Bacuiufaue : : Hinc L*n-
6.
ci : Ptften.
7. S. f. 10. II.
Crux: Culm. Cum Hft : Et scrr* : Fuif.
il.
ijue Securu.
Hoc cft inftrumenta, quibus Apoftoli ab inuicem diftin-
guuniur , ac prznotatur : vt S. Petrus per claues Uli Domi
no traditas ; Andreas pe crucem , cui infixus fuit i lacobus
Maior per Dolonem , fe baculum luz peregrinationis i.
loannes Euangelifta per Calicem veneno plenum , quem
innocu propinafle ferunt ; S. 1 bornas per lanceain , qua
fuit traniuerberatus ; lacobus Minor per fullonis peflem ,
quo caput cius fuit perrufium ; Philippus per crucem cui
(irniliter affixus cft ; Bartholomaus per cultrum.quo fuit ex-
coriacus ; Matthxus per haftam , qua fuit appetitus ; Simon
per ferram , qua mdius fuit fed s ; ludas per fui) em
quo fuit illifus ; Dcniquc Mathias per fecurim , qua fuit
occifus.
Atque ha- funt lacrar Imagines Schillcro ideribus ap-
plicaia;. Cuius fan prtas , & cruditio fummopci vene
randa eft; Verum cius opera non multo cum plauu fuit re
cepta , eque priftina ftellarum Nomenclatura catcnus
quifquam abhorruit , aut deftitit. Er vero , fi religionis ze-
lum excipias , omnia frigida , omnia inlulfa , omnia ce
rebro fafta comperientur : qua: enirri proportio , exempli
gratia, Innocentium cum Dracone ? Vrfac cum Nauicula
D. Petri , fignorum Zodiaci cum Apoftolis ? vbi fexus diffe
rentia ? qua; tanto iudicio appoita cft ab antiquis , tum Pla-
netis , tum fignis vbi qualitatum conbinatio , & diftintio?
bi natura fiderum explicata ? vbi denique partitio illa fi
gnorum ex affeclibus comprobata , in humana .ferina: vo-
cem habentia, muta , fterilia, feceunda, pulchra , defor-
mia,&c. De qu bus harc quanto cum pondere diU lint,
fuis locis non obfcur tradidimus. Quaproptcr , nifi me
lius res inftituatur , vt ben monet Keplerus , ab antiqua
fiderum nomenclatura, Imaginumque affiiione non rece-
dendum. Ncquc cnim temporibus hifee quicquam Reli
gion obeft , quod ca ab inaniam Dcorum nomine , fiftif
MATHEMATHIC VM. 5,r
tjue tarum fabulit appelletnur , quippe hx font deftru-
x fupcrftitionis cxuuix, fidcique noftrx trophxa cxl o affi-
xa: quare inferuiunt ad ingerendum nobis non tamprifti-
rscTcligionis inanitatcrn , quam vetara fidetex qualitatif
notitiam , non fecus modo in Templorum aditis extant
Idol a ad otnatum , genriumque fupcrftitionis deriiioncm.
It hxc quidem de Scnilleri molitione.
Cxterum mouerur ocbua Spharra , feu potius prxpeditur, 14.
vt non aflequi polfit velocitatem Ptimi Mobilis fet gra-
dnm vnum in fingulis 70. annisad pattes Oticntaliores fe-
cundum fucceiTonem fignorum. Alij triplicemdant ei mo-
tum : vnum libi proprium in Zodiaco fuper eiufdem polos,
qui cd modo explicaros , itavt curfum fu m perficiat in an-
nis jooc. altetum taptus quem habet primo raobili. Ter
tium itrmviolcutum Tibi imprefium nona Split ra ( quam
adfaluandas apparemias de nouo cxlo appingunt ) trepida-
tionis , acceflus , & receus vocatum , qui fimilit r eil
fecundura fucceffionem iignorurn , & fuper polos Zo'iaci,
tarn lentus, vt in fingulis ducentis annis non plus quarrt
gradum vnum , & it. fer minuta ptogrediatur. Qua de re
re. Vide Geergium Peurbachium in Thcoricis Plane
tarum.
Octlvs Tavri antonomaftic appellator ftella fixa tj~
Martia i prima; magnirudinis , in oculo auftrali Tan ti con -
fiftens di&a, noftris Palilitium, atque ab Arabibus Alit-
i cum alias in oculo dcxtro & boteo fit altera ftella
tertir magnitudinis di&a Ocultu btreus. De quibus vide id
V. Hyades.
Olor , Gailina, Sec. Sidas in cxlo ad borealem plagara x<
imr Galaxiam , de quo vide in Verbo Cygnsa.
OtYMptADES olim apud Grxcos audiebat certum tem-
poris fpatium , quod quadtiennio complcbatar ; ( to pror-
si'is pafto , quo fupr dixims luftrum quinquennio , 8c in-
diftioncm tribus luftris , hoc eft quindennio terminan: )
itavt quinto quoque anno noua- fuccederent , & ordine cen
ferentur ; quarum ratio in diftinguendis , notandifqu tem-
poribus fcruabatur , atque in Annalibus , Chronicis , fctip-
turifque'publicis notabatur. Erat enira tempus hoc maxime:
notum, fixum , St iramutabil ; cuius exordio. Chrono-
logix ratio haberi cxpit , Se Hiftoriam Grxcam fidem apud
poderos inuenifTe narrt Eufebius in Chronico : & Marcuf
Varro apud Cenforinum , totum illud tempus , quod Olym
piades anteceflit , fabulofum appellat. Vnde mrito Iulius
Africanus , & I uilinus Martyr , hoc de Olyrapiacx Chto-
j}S LEXICON
nologia: certitudine ctogium protulerunt. Afite Olympia
es , nquiunt , nihil in Grzcorum H i fto.-ia cxploratum ia-
ueniri , fed efTe omnia confufis fcripta temporibus : pod
Olympiades autem quoniam quadriennio diligcniimm.
omnia notabantur , nullam tcmporum confufionem exti-
tiflc. Nomen , Originem, authontatem , fit famam compa-
rarunt ex Ludis illis Olympicis totp Orbe celcbenimis,
quinto quoque anno in Elide fieri Colitis, quos obSolis
quadriennalem curium , in quo dies vnus a.lijcimr , ob (1-
illas horas fingulis annis ad \6\. die-, rcfiduas, nfrautos
efe docec D. Cyrillus Epifcopus Hierofolimitanus Caiechs-
fi . atque ab Hercule primm inuenros telamur Srrabo,
Clemens Alcxandrinus , Eufebius aliique fequuii Plutar-
chum , Plinium jSoIinum , Paufaniam , Diodrorumque Si-
culum. Incipiebant autem numerari ab folftitio Aftiuali,
quo tempore , Ludi illi eclebrabanrur: Vndc & initium an-
ni . & primi menfij quem Hecatonbaron rocabant ab eo die,
ficbat , vt refert Simplicius in explanationc , lib. f. Ptyfic.
Wet. if. & fust- probat Theodorus Gaia in libro , quem de
ten'fibu* , Atticis fcrlpfit. Quamquam lo ; Lucidus Samo-
th eus in emendAtione temforum , S. & in lib4 cui titulus
de viro die Pflionit Domini , Hyppothefi 7 8. con temi
se velit, initium Ludomm Olympicorumi & Olypjadum
fuifie circ xquinoftium Autumnale. Sed quidquid fit do
hac re , ccrtum eft, quod , licet Olympiades ab Ludis Olyrn-
picis fucrint denominara: , non tarnen cum illis c ab coruni
initio computan carperunt , fed multo poil rempore.Etenirn
Ludos Olympicos , ctiam anre bellum Troianum fieri foli*
tos apud omnes fer Grarcarum feriptores inueni-
mus : Olympiadum autem vfum.non nifi poft quadringen-
tos annos ab excidio Troiac legimus introduftum , vt prae
ca:teris aduertit Pcrcrius. De communtbm nrum omnium
Trincipiii l'b. 4. >. ? Nifi fort velimus dicere , eos , qui
num , idemque vtriufque ici initium exti ti fle opinad funt,.
loquutos fuifle de Ludorom illoram , qui iam di inicmu.'i
fuerant ,reftauratione fafta ablphito Elio , qui certamen
Olympicum long celebris renouauit, in quo certaraine
Tor euafit Corarbus Elaars , & ab tempore primi Olym-
pias numerari carpit.
Igitur Olympiadum ratio haberi cjcpit annis anre Chri-
ftum natum 774. & confequcnter ab origine Mundi , anno
44XJ. iuxt frptuaginta intcrpretum fupputationem , quam
fcquitur , Sc amplexa eft Romana Ecdefia in Martyrologio
Romano. C*tcrum,quia vera Muadi ftotitiababerj
MA.THEMA.TICVM. Vi,
beqtiti & ,vt fupr nouuiraus , ante Olympiades, omnia.
Crcorum munumenta confua tant , yt potiu ab ipfi
lumen acceperint , quas lumen impette potucrinc i ide
nilmirum ,fi quo tempore ab origine rmrndi Olympiades
iniiium fumpferinr , aufpicari non polit. Cen citatus Pe-
rerius confequentibus computet , atque ad tria tmpora,
qui maxime illuftria , Se memorabilia fuerunt , teferre niti-
tunnerope ad Lxcidium Troia? , ad Vrbem Romamcondi-
tain,& ad facram Chronologiara , adea videlicet tempo-
ra, qua: in facris Paginis deferibuntur : atque ab omnibus
idem tempus earum inftitutionis deducit , anno , inquam,
pofteuerfamTroiamquadringenteilmo oauo ,& confe-
quenter tiginti quatuor annis priufquam Roma xdificarc-
cur: &CX facris literif rgnante apud ludios Achaz , anno
regni ciusoftauo Et quoniam idem Pererius tnCtmmtn.
teriii r4btr Danielem lib. u.quft.j.ex iifdem mo lumen-
tis probat , Chriftum Dominum natum effe quaterm,i!!cfmo
yigeimo fecundo anno poft Orbem , conditum, p-ofeo
ex iifdem monumentis liquet Olympiades carpirte anno
mundi termillefimo , ducentefimo quadragefimo oftauo. Ec
bzc demm de Olympiadum ratione , inftitutione , & com-
modis difta fint.
Ormvcrs Gra:c , Larin Serfentarius (idus item in cT*o ij,
ad borealem plagam prop aequatorem conftans ftellis 4
fecundum antiquoriim obferuationem , at fecundum Baie-
rum jo. &adhuc iuxt Keplerum 17. qui tarnen inter eai
connumerant aliquot informes Ptolomato pfjetermifTas.
Omnes autem ha? ftella; funt de natura Veneris , & Saturni,
proindeque humorum corruptrices , ac venenofa; : inter
quas primo venit na fulgens in capite , Arab. Rut Alangut,
fecundx magnitudinis exiils tunctemporis in gr.ii. Sagic-
tarij cum gr. ferc 15. declinationis borealis : Secundo al
tera in finifha manu , nomine Ktd , fed corrupto vocabulo
er Latino , t Arbico idiomate Colubramit , hoc cft cor
pus Serpentis , in quod incidit manus Serpentant , tertij ho
noris exiftens in gr. 16. Scorpij cum gr. 5. declinationis
auftralis : ftella quidem perniciofa nimis , ad quam directus
vita: moderator adducit fajpe^yeneni, vel venenaterum mot-
fusInpericulum.
hoc ldere apparuit anno ioa. noua ftella, qua; du- it.
rauit ad annos duos , ac poftea euanuir, nihil poft fe re-
hnquens, ne vllum quidem reftigium ; vt fane fecit altera
qua; quatuor, ante, annis apparuit in peftore Cygni , fc
poftea difeedens rcliquic quendam hiatum etiam conf-
*40 t E X t O N
pi : qua propter de ijs multi multa fcripfrnt, ae prit
ca-reris Tycho , & Kcplerus : de qua not cciam aliquid di-
cemus in V. Phtntmena , in V. Strfentarim.
4 Cxterum Ophiucus in Horofcopo, inquit Firmicus, Tacit
marfi , qui peiferos anguti ftpms , at mttigatu acuita op.
frimant. In occafu vero , & cum afpetu quocumque male-
ficarum , fubdit : Serpentis venenati inftlicittr mt-
riuHtxr. Oritur Ophiucus Romx cum gr. fcr ij.Scorpij,
& occidit cum tocidem S agira ij.
jo OroRA Grxc propri dicitur vltimaparszftarispoft Ca
nis exortum vfque ad ortum Arcturi , qui incidit nunc in
fer CalendasOtobris:fcd ante corre&ioncm Gregorianam
decern ante dicbus , quo tempore iubintrabat Aurumnus I
Vndc pofte Opora licet improprio audiebat pro toio Au-
tumnali tempore , & oporinum dicebatur quidquid ad Au-
lumnum pertincbat: quo fenfu Martial, ludenscecinit.
S< daret Autumnut mihi ntmen Oporinut ejfem.
EtVarro de re ruftica locum Aurumnali tempore fructibus
feiuandis deftinatumOpororhecam dixit. Hinc etiam.
Oporinvm si vs promifcu audit tarn Canis maior
3 ' inicium Opora; faciens , quam Arfturus finem addu-
cens.
jt- Oppositio apud Aftronomos eft fpecies quxdam fami-
liaritatis contracta inter duo 11 dera in diftantia femicirculi,
& gr. i So. itavt ex dimetro fe refpiciam, qui prefecto ra
dius', &aberus habet confonaniiam , Sc proportionem in
meds muficis ad au a m , qua: cum prima facit tonunx
Tnifonum , vt Muficz periiis norum eft. Êftiraarur radius
boftilis , & perfecta: inimicitix eoquiaper ipfumfideraop-
ponnntur , atque adeo inuicem fe oppugncnt s Verum ad
Cardines proiccbs (quipaifiuis tantum cjualitatibus pol-
lent) cftde natura fderum quibus proiicitur, atque in
ter benficas prrfertim conuenientis naturx bonus euadit
Vt proptere Ptolemxus ipfe Cap 'de Madtrar.da vita ,
Quadratum > Trinum , Oppofitionem fi bnficie ad Vitae
Moderatorem eiaculentur , xqui felices appellet , arque im
pedir dicit cffcftum direftionis Prorogatorb ad locum
Anxrcticum. Semper enim per quemcumque radium tranf-
mittitur virtus benefici maior , aut minor , provt cft validi*
tas radij , ad locum prorogatorium : qua proinde ifte ita
afficitur , vt ab infultu fideris occurfantis , ic Anerxta: ali-
quatcnus fubleuetur. At vero hic radius inter infortuna ,
aut ab inforcunis ad fortunas proiectus, cadera ratione Tem
per maleficu eft.
Oitici
MATHEMATiCVM. ft
'PTtcA fcienxia eft , qu* per radios vifuales , vmbrafque jjs
jachis terminaras rcrum diftanrias , magnuudifics , corpo-
rumque czleftium , adhuc parallaxes , refracciones, & vin-
bras accipit,ac dimetitur: idque dircclc, fiue rflexe
iadij ipil ab obiero ad oculum tranfmittantur : ica tarnen,
vt i direft id fiaeper foramina auc rimas al i cu i u s inftru-
mentj excipiendo fiderum radios , appelletur Dioptrlca : &
reflex ex iuperficie aliqua partim opaca paitim Dia-
phana , dicatur atop trica ,vel Anacamptica : i aucem per
lineas refractas in medio diuerfz denitatis Anaclaftica
audiar, de quibus omnibus fuo trico. .
Orbis riropridieitur de deferentibusfnguloru replane- 34,
rarumquz vulgo Sfttt appellanror. Differt vero Orbis
fphzra, quod hc propri gl oleum fignificec vnica iuperficie
, atque vfque ad centrum eoufque folidum ; Or
bis autem dicit corpus fphxricum duabus luperficicbus fiui-
tum , vnaextcrioretonuexa , altera interiore concaua : je
ideo , quoi esli tot orbes inuicem contigui , & immdiat] ,
itavt fuperior indudat inferiorem , & quanta eft iuperfciee
concaua fuprioris , tanta etiain fit conuex inferioris , non
fecus ac vnius ezpz tuniex. Quia autem vnufquifque orb is,
fe czlum intr fe alios etiam orbes continet , vt , pro exem-
plo , orbis folit haber tres alios orbes fe inuicem diuifos ,
ac fibi contiguos', quorum duo funtexcentrici fecundum,
quid; tertius fimpliciter excntricas*, ide ad euitandam vo-
cabulorum confufoncm vfus btinuit , vt ipil cxli iam non
'orbes fed fpzrz appcllitentur : & fie fphzra omnium maxi
ma fit primum mobile quod omncs alias fuo ambitu com-
plectritur , & fecum rapit : Pft ( fi dantur ) dcima , 6c *
fphzra trepidationis dictar. Inde oftaua , feu Firmamen-
tura : mox czlurn Saturni, pofte louis , & fie deinceps vf-
que ad Lunam , itavt fphzra Lunz fit omnium minima tara
circuitu , quamcraflitie , & ambitus quidem concaui ipfius
fit millariorum 75S150. crafllties ver , hoc eft intercapedo
inter concauum 8c conuexum illius fit rhilliar. 1 Of or 6. am
bitus autem conuexi , qui vt dixi eft idem cum concauo fu
prioris , Sc fic Mercurij eft milliar. 1445.750 .
Craflities orbis Mercurij lata eftmilliar. 3704*10. Ambitus it;
fuperficieieius conucxz cftmilfiar. 3771500.
Craflities Orbis Veneris eft milliar. 3413736. ambitus ve
r conuexi 15150375.
Craflities deferentisfolis.eft milliar. 339101. ambitus vero
cxtimxfuperficiei conuexaffft milliar. 173*1875.
Craflities Orbis Martis eft lata milliar. 17339-75. ambhut

,4t LEXICON
er coftuexi eft 19910375.
Crafities Orbis louis protcnditur ad milliaf. 9775497.
ambitus autem conuexi cftmilliar. ?-;<!i<co.
CralTities Orbis Saturni eft milliar. 19474.574. ambitus ve
ro conuexi eiufdem, & confequenter fupcrficiei concauas
Firmamenti,eft milliar. 3087*1150.
Craflities Firmamenti , feu cseli ftellati eft milliariorum
80941 471. cumdimidio Ambitus conuexi 10175(1500.
Et hic eft etiam circuitus extiraae fupcrficiei Primi Mobi-
lis, cuius tamen cralfitiesaufpicari non potuic,cum necpo-
tu*erit ipfa eiui conuexi amplitude : non enim per quidfen-
iibile poteft dignofcr.ex comparatione tamen altifque con
gruences deducitur haud temer tentara elle fuperficiem
conuexatn Primi Mobiiis, adeoque & concauam carliEm-
pyrei , ve ipfe otbis ftellatus comparatus ad illam partemTc
habeat vt punctum , non fecus ac fe babet terra ad ipfum
Firmamentum relata. Qui plura volet Ac hac re , adeat cla-
uium in fpanam lo : de Sacrobofco cap. 1. p. mihi 114. ex
quo nos etiam ifta ex cerpfimus.
.Orbita , Plinio auctore ; dicitur veftigium currentis ro
ta: in viis impteiTum { fiquidem ipfa rota quandoque Orbita
dicirur. ) Hinc apud Aftronomos vfurpatur ad fignifican-
dam viam folif , Se inguloram planetarum per circalum fuas
latitudinis realiter incedentium; nec fancabfquc ratione,
atque experimento : Quaridoquidem per eam Planeta tran-
ficns imprimit nefeio quod fuac qualitatis vcftiginm , qua
locus illc affkitur , ac proinde eandem parn induit fui in-
eefloris naturam ; eoprorfus paito limaces ,& alia eiuf-
njodi infecta relinquunt poft fe fua; tabfficac qualitatis im-
preiliones in via per quam incedunt. Sed id prcipu fit in
interfe&ionibus rbita: planetarum cum oibiia folis , qux
proptere vocatur eclptica , quod in ea accidant lumi-
narium Edipfes , vt in loco adraonuimus.
Oricrat >r ,tefte Valla , apud Aftronomos olim diceba-
tur finium Dominus : qua de re vide in V. Fines..
Ortens appellator vniuerfaliter punctum illud in hori-
zontis circulo vnde fol emergit quocumque anni tempo
re, im& loca vnde emetgiint fidera : proprio ver vnum
ex quatuor punis cardinalibus horizontis , per quod fem-
per afcenditacquator, atque ade , vnde oritut fol , quando
eft in punAis arquinoftialibus Arietis, & Libra:. Et locus-'
diam.eualitet oppoficus dicitur occidens , per quae duo pun
ira coneipitur u.inirc circulus oui intrrfecet Mcridianu ra
ad ngulos leos , S cum o diuidat korizontem in qua-
MATHEMATICVM.
tuet panel zquales , Septentrionalem , Oricntalem , Meri-
dianam , Sc Occidentalem , quarura initiis fpirant qua*
rtuor Vcnti cardinales , Scptcntiio , qui Sc Boreas , Subila-
nus , Auer, S Fauonius , de quibus uo loco.
Porro Oricns apud Geographos dicitur ilia pars orbis ter- W
rarum ad dexceram fita , quam fol pumo luftrat in no-
hurn Heroifphzrium fe 11,& vniuerfalitcr ea loca,
quz folem pris Orientera vident dicuntur Orientaliora,
quam , quibus Sol feris oritur ; quz proprere refpehi il- ,
lorum voeanturOccidentaliora. Verum autem Oriens, ( ve
diximus cum de'Occidente fermo incidir) computan debet
in tract ten-* habitabilk,-qua:diametraliter opponitur
'veto Occidenti, quod non iam eft in infulis fortunatis,
fed in infulis Azor urn , vbi acus magntica fe venit re-
ci ad polos mandi , diuidens zquatorem ad ngulos -
ftos,vnde confequcmcT eritin Sr*p*., Az Ciuitate, prove
-lat in loco probauimus.
Orientales Domvs , Sc tt*dr*nus. Vide in V. Oui- 4W
dinteles.
Oriintalis Planeta. Vide itera in . aidentalts 4b
pUneta.
Orion., qui & Iugula , fidus eft in o&aua fphzra ad au-
ftralem plagam hinc inde ad zquatorera , (in quern inci
dir eius cingulus ! habens Hellas $8. confpicuas fub (igno
Geminorum , omnes ("etc de natura Ieuis Sc Saturni , prxtec
Juas- de natura Marlis , & Mercurij , quatum altera prima:
magnitudinis , in dextro humero , altera adhuc rubore , Sc
aiuitate przfignior , licet corpore minor, Se fecunda; ma
gnitudinis eft in iniftro humero , Sc vocatur bellatrix
bello ad quod mir nimos incitt , Sc impellic. Eft itera
in finiftro pede altera infignis ftella nomine Rigel commu
nis fluuio , nec non aliz tres in ciugulo fupra memorato
valde lucidz, & fecundz magnitudinis (tantes ad lineam
. reftam , & aliz multz przfertim in enfe , & in feuto : quip-
pe non eft in czlo (dus tarn latum , tarn confpieuum , tarn
multiplici ftcllarum varietate ornaium , & in eo quidem
Galilzus tot ftellas rninutiores fiio Telefcopio obfcrjia-
uitjVtpzn in numerando defecerit , vt refert in Nuncio
fidereo. Porr Orion (idus maxime tempeituofum cd, quod
<c Virgilius obferuauit 7. jEneid.
Lybice voluntur mtrmorifluus,
Smas vbi Orion Hybetnis tonditus vndis I
Cum fole enim congrediens , (iue in orta , (lue occarfu ven*
ciet , tuibat aem , mare tcrapctabiw quarit , imbri
\ i
144 LEXICON
facit , fulgura & tonitrua : quod 6c cum Saturno , c cvttfi
Mercurio facit , & e maxime 11 omnes vn conue-
nianr. Ai fi eo exotieme Iupiteroli , aut Mars permifeea-
tur , eint ideris vehernentia longe lareque dignofeitur t
quippc tempeftatem fbb ortu Sirij producit ,& Aquiloma-
gnis flatibus ae'rem quauis corruptione purgabit : Inde exur-
gent Eteix , S Autumnus falubris erit. In Genechliacif
ctiam , inqnit Maternus t Si Orion tn honfeopo partiliter
fuera ,faciet hominis velocit corporis mobilitate lonfpicuos,
* quorum nimm verts folicitudtnibus implicatus perui-
i\i cogitation* femper txtuet. Hi enim variabuntur ,fa-
fi domicilii & domos , fedefque mutebunt, tu ptr omnium
limine matutinis fimfer falutattonibus difeurrant. Si xer
in occafu fuerit , fubdit: Tales nafeentur hominis, quorum
animei varia folicitudo ftmitr txagitet. Hi queque a ciui-
bus fuis in legationem mi , ac in ipfo muntre conftituti
feregri morientur , leue quoddam folatium ad inferos aferen
tes quod illis cimbusfuis datum fuerit. Iis queque hono
res perpetui , imagines , tituli , & honorabilium ftatuarum
cemuntur inftgnia. Hucufquc Firmicut. Vide in V. 1-
gula.
4J- Orizon. Vide Homon.
44 Ornithias venras eft ex genere Ethefiarum, riomen ex
Grxco ab auium aduentu fortitus ,' quod potiflimum Vrit
tempore quando iliac ad nos aduentant exfufBare folcat
cirei Tcfpertinum Arfturi exortum. Fertur hurailis circa"
terra; latera: vnde & omnium commodiflimus eft: qui
plurimm in Fanoniam.ob idque Plin. Zephi-
rus appellatur.
4J. Oroaser in fphatra Barbrica , ditor primus Decanut
Aquarij manens Tub dominatu Veneris: fignificator scrum-
tiarum pro lucro , inquietudinis , laboris , pauperta-
Ae- Orthogonits Grjec idem foriat ,ac rectus angulus :
iignificat enim apud Gemetras figurara , qua? reisangu-
lis conftet , & omnium partium acqualitatem babear. Vnde
& Columella , lib.5. rthogonium agrum appellauit.
4f Orthographia eft defctipiio frontis , ereetxque ma-
gnitudinis , quam xdificium eonftruendiim habiturum eft,
ex regulis Geometrie!, ad cuius pofte idxam tota
moles confurdit. Quapropter eft ars Arcbitefturx mini-
ftra , illique ftlbferuicns. Vidie VitruuiufTJ lib.urap.t.
8. Ort . s , & ore -fn> fidtram Achronicus , Cofraicus ,He-
Jjacus , Matutinas , Vcfpcrtinus , &c. Vide in propriis cu
MATHEMTICVM. 4J
ufque leis , de ea re fus agit Plin. lib il. etp.if.
Ostensor , LaJnc dicitur quz Grzc Dieptr , apud 49.
Arabes vero AlhidsU : Index videlicet in Aftrolabio , aut
alio confimili inftrumcnto linez diametral is vices gerens,
& offenders horas, gradas ventos & alia circura in Limbo
deferipta. Vide in V A'.hitA.
Os Piscis vulgo dicitar TomehMnd ftella fixa infigais exi- ^
ftens in ore Pifcis notij , eftquc vltima in efrufione aqua;
Aquarij , cuius naturam , S infiuxus vide in . -
htnd.
OvALis figura , dicitur apud Gemetras , qux oui fpc- jr,
tiem prxfefert , rotunda quidem fed oblonga, iravt lincz
ab extima fuperficie ad centrum duclz non lint xquales,
bene vero lateribus Tibi inuicem ex oppofito refponden-
tibus. Diifcrt ab Ellipfi , quod hzc plana fit, & vnica tan-
linea circumicribatur , ilia autrm intelligatuT folida,
Sc fuperficie vndequaque finita, pato globus, qui
(amen eft perfeft rotundus.
OxYOONivM eft figura item Geomtrica triangularis ha- jt>
bens necefl'ario omncs tres ngulos acutos : in quo differs
ab Amblygonio, quod neceTario confiare debet ex duo-
bus angulis acutis , 8c vno obtufo. Quare omnc triangulum
Oxygonium poteft efTe aut zquilaterum, quod neccffario,
non erit re tanguluro , & conftabit tribus acutis angulis ;
aut Ifofceles , fi videlicet duo zqualia habeat latera , ca
demque maiora,quam cerium ;aut etiam fcalenum , quod
omnia latera habere debet inxqualia: At vet Amblygo-
nium poteft quidem eflc Ifofceles, 8c Scalenum, minime
ver zquilaterum, cum figura, qux zqualia omnin la
tera habet in obtufangulum terminare nullatenus poflit.
Qua de re vide Clauium in lib. i. ahm. Eudidis num. i.
in Commtmar. *d profof. \j. likri 4.
PAiiLiTiVM , Arab. Aldtbti ftella fixa prime magni- u

tudinis vna ex Hyadibus in oculo auftrali Tauri conft-
ftens, de natura Martis valdc tutila, vnde & Lampas, Sc
Tcala dicta eft. Nomen obtinuit Paliliis , quz Roroz
die celebrabantur, quo ipfa oriens ferenitatem adducebat,
vndc Sc ab hoc clarior fieri czpit , cm alioqui reliquz
H vades pluuiofz fint Quod c Plinius obferuauit, lib. 1%.
t*p, r. Hoc i , inquic , apptllatumfidut Palilitium : qu$-
mitmXl, Und. Mij Vxbit * n*tli* , fni fin-
Iff E X S ft1
ttitas rtiiitur , claritatem obferuationi dedit , nimb or *
Argumento Hyada* appellaniibus Gneis has Jit Has , quod ne
firi militudine cognominit Gr.tr/ propterfues impofiturtt
arbitrantes, imperitia appellauere fuceulas. Cum hoc dero'
exoriens bl cmourt ventos, fulmina facir,& tonitruaiCunr
Marte caln m magnum, cum Mercurio itidein ventes im-
petuofos : cftcnim maxime violentum, intemperate cali-
dum, Sciccumv vnde &inGenethliacisfacitaniniBm eis"
tum , iracundum adrixas, & bella proeliuem cum qua dam
grauitate , & prudentia ob communicationem cum loue,
Vide qi.'xdiximns in V. Aldebaran.
Palma S-rpentarm. Fixa infignic* Vide in V. Colu-^
hramet.
Panseiene Gra>c dicitur Luna plcn , cum ft in fo\is>
oppofuione ex Pan quod fgnificat aggregationem , ttSe-
Une y quae dicitur Luna : nos cdcm ratione Plcnilu-
nium appellamus.
Paarabula, (eu Parabole , apud Gemetras dicitur figu
ra plana, feu area, qua; dtiabus lineis , altera refta, altera
cuma circumferibatur. De hac multa habet Archimedes ,
qui etiarh cam multis argumentis , ac demonftrationibus
quadrate primus ,nec fane i tritio conatu aggreffus eft.-
Paradisvs Terrestris eft locus amcenillimus in Edi
tion Orbis parte eonftitutus ad Orienrem; Dei manu con-
iitus , & plantains ad humani generis iucu-ndiifimsm habi-
tationcm : in quo quidem Diu vitam rraduxiet , ni pr>mi:
parentis lapfusfuiflct incaufa, vt & ipi inde eijeerctur , &
pofteri omnes perpetu exularent , poiito ad cuftodiam'
Cherubim ,& flammeo gladio , atque vcrfatili, vt habetur
Gen. i. ad omnem eius viam-intercludendam. De eius fnu,.
varia? funtrinnmera? , (bique protfus contraria? SS.PP. alio-
rumque Doflorum Sentential , quas omnes accurate cen-
fent, & expendunt Auguftinus ; Thomas Maluenda in
peculiari libro de Paradifev Communior tarnen , & qu*'
vulgi plaufum ,fidemc|iie promcruit , eft cum faille fttum!
in partibusOrientis , circ Mefopotam-iam , & Armeniern.
Tum quia Sacra? Pagin referunt eum fuilTeplatatum * prin
cipio , hoc eft (vt explicar Abulenfis) aprima parte terrae
liabirabilis rientalis: cui explicationi conform Hebraica
iftio Miqueden , fcilicerab Oriente , quod eft Prineipium
Mundi:Necnon verlo feptuaginia interpretum , qua- fie
habet. Et plantauit Dew Paradifum in Eden adOritntemr
df po[uit ibi hominem , quem ffalmauerat. Tum etiatn ,
quia ill loco dicitur , quod egtcdicbatur roagr.us qui
MATHEMATICVM. 147
lam fofis , qui irrigabat vniucrfum Paradifum > qnique po-
fte diuidebarur in quatuor capita , feu magnos fluuios Or-
bi notiflimos , ac celebres , Gehon , hoc eft Gangem ; Phi-
fon , quern volunt effe Nilum ; Tigrim , & tuphratcin :
qui omnes , vt conftat ,ad Orientcm pofui funt. Cuius fci
confonam ctiamiationem affert D. Th. i. parte qu*ft. i .
etrt.i. in eerpore- Quia, inquit, creuendum eft, quod in
nobtliffimo loco terr* fit coniinuim. Cum autem Orient fit
dextera Ctti vt per Philofophum i de C*h : dextera -
ttm nobiiior efi,quam fimfirafi.onuenientfuit,vt in Orientait
Paradiftu Terrent infla m- etur Deo. Haec S. Doctor.
Verum ( vt hinc tandem exordiamur ) non videtur ha:c
ratio iumeiens ad probandum dictum Paradifum fitum !
efle in Oriente: & adhucfi in Orientes vbinam locorum
fit : quia , vt bene fubinfert Abulcnfis , quilibet pundtus ho-
lizontis eftOricns rc(pitu alieuius alierius , ob teira: ro-
tundicatem ,&folis iugem circa ip 'ain circulationem. Vn-
de Palzftina nobis dicitur Orientalis , Indis vero Occiden-
talis. Econtra Alia tota > licet ad dcxieram (it Europa?,
atque ipfa Orientalior , eft tarnen ad fin i (ira m Americx,
ex e pixfertim parte ; vnde ineipit Amana Regrium ad
polum Aricuai , cui fuccedit Quiuira , Noua Albion , in-
de Noua Hifpania , & ad Meridiem Noua Andalufia,
Guiana , roox Prouincia Peruana , ac tandem vltr Tropi-
cum Capricerni per Rcgnum Chifi , Chicam & Pantago-
nnm regionem , vfque ad cam infulam fcii potius rcliqui
continentis partem nondum detedam extenditur , quam
ab igne circumambieme vulgo appellant , La tierra el
,ad latitudinem gr. jj. Qjôd ide nil minim, i eo
feriptura: teftimonio non obftantc , Patres nihilominus dif-
iJent; & alij in hac noui Orbis parte, aiij in nfula Ta-
probana,quam Sumatram cffe multi auiumant fub .-
tore ( licet peritiores Cofmographi cam mfulam non Su
matram, fed Ceilan elc cenfeant ) alij demnm verofimi
tius in modo memorata terra ab igne circumambiente di-
fta , proindeqne inacceflibili , Paradim hune inacceTum
& flammeo gladio , hoc eft muro igneo , vt volunt intelligi
circumfeptum velint conftitui. Sed & il lud omnibus indu-
biratum eft, aepro fundamento omnium mximo ftatuen-
dum , locum ilium deber efle omnium florentitimum , at
que amoeniffimum , vbi ex narurali foli difpofitione potuif-
ient homines di vitamptotrahere : vt nott etiam Abulcn-
is in cap. i. Gen. quod non icrcdibileciTc air. uia in -
tonta , fubdii , qtudam infini* font, in quibus homintt
iiij
HS LEXICON
numquAm moriuntur ; qui* tant* elf f*'uhritM ,
quod vita humen* v*lde protenditur , 0" cum "d m*gn*m,
JineRutem homines feruenerint , paulijfer deficiente per cal
rent naturalem hmalo radicals , & anima propter bonita-
tim complexiones recedtrt non po:efl,fiunt magnt Aborts in
corfare : ideo homines Hi us rgion foft diuturnos Uberet
vitam faflidientes extra te rrain longe fe deportan f*-
tiunt , vi" faciliter moriantur. Locus autem ade o falubris,
tempetarus , qui cricris omnibus antecellar , vix m
toco terre traftu excogitan potcft,cui non lit alius corn-
far , iue Pcrisecus, iue Antarcus , iue etiarn diametralirer
ppolitus : quippe eft in eadem eseli pofitione i vbi eofdem.
ut pares effccius contingeie, neceflum eft afntmarc. Ac
enimfub .quator conueniunt , efle teuiperaiifli-
xnum Clima: quod obfctuauii etiam S. Th. vin [..
inreionf.ad 4. antcquam adhuc id Hifpanorum cxpericn-
tia compertum , ob lu gc m dierum . noiuxn sequa-
litatero : quod potiltiraum de fupradi&o Guaiana: Regno,
ub .Aquatore fitoafleucrant. Vnde ob id contraria ratio-r
ne dici non poteft , Paradifum hunc efle in ea orbis parte
ob ignem bacbenus inaccefla i quandoquidem ibi ob ma-
ximarn latitudinem auftralem , nimium Frigus efle naturali
ser deduci debcac Prartcrquam , cum locus ille prirais pa-
xentibus ad habitandum datus fit cum omnibus uis polte -
xis,ni peccaflent, confequenter non in definito fpario triuin.
irciter leucattim in longitudine, (vt vult Abulenfis qu.9t.in
cn.cap. ij. ) in eaamplitudineconcipiendus eft, quam non
facile exequare poflir regio,am infula , qualis eft terra
illa ab igne denominate,. Quod ideo Abraham Ortelius in,
tabula Sacra Genfraila* , lo : Nouiomagus in Schol.ad ib.
5. Bede, de S atura rerum , Pineda de Monorchia Eccltfiat.
. lib t. c*> 6. aliique quos refert Maluenda dePar*difo cap. 8.
dixerunt, Paradifum hunc i Moyfe detriptum , totam ter
rain fuifle. IacobusvcroEpifconusCbriftopolitanus in ex-
pofitione pf.71. opinatus eft, totam regionem auftralero,
Itr tropicum Capricorni, fuiffe datara primisparentibus
n regnum harreditarium : adeoque intotoeiustraftucon-
ituendum efle Paradifum terreftrera ; quem dicit gladio,
gneo , & Tertili circumfeptum , trobico videlicet Capri
corni , qui ob folis ardnrem iugiter per Zonam torridam,
diuagantis , igneus gladius , t verfatilis , quem Deus inter,
nos , 8c Paradifum illum pofui.t , dius eft. Sed audiamus
llura de hae loci ama-ni tat e fie difeurrentem. Quomtdocum-
^"iS.Vt.f Philofophi diuidant tenam., & mum ClumtA
M ATHEMATICVM. H
men omnet in hoc cenueniunt , quod pars Auflralis vltr tro-
hyemaletn i fl neither , > fauorabilier , fertdior,&
felicior : quod eft fub nobilioribus aris ; <r- fer confequent
rectpit nobiliores influential , ey mueres virtutes quam ia)
fars noftra A tuilenaris , - quam tata mtnfa felis ( Menfam,
folis cum Phofophis , Poe'tis appellat Zonam torridam,
quxclauditurduobustropicis, Cancri videlicet, & Capri-
corni. ) f>JicfruBas , 0> omnia nafcentia , que. ibi getmi-
nanturfunt perfeftior & maioris virtutu. His habita peni*
tur prima tmclufio : quod Paradifus deliciarum ,-unde Adam
qxputfus eft , eft aftlgnandtu i ilia parte Aurali , vitra
menfam folis , & ambos trpicos : nam nobilijftma pars terre\
dbet ccllocari fub a oblitere parre Cali : fed Ule Paradifus deli
ciarum eft huiufmodi : ergo, hiaior eft nota '. quia benitas, &
fertilitai terr* ineft ibi ex nebili influmtia aftrorum , tb> af-
peBu ctli. Minor autem probatur ex diBisSacr*fcriftur* ,
& facrorum DoBcrum. am tila terra fponte abfqueomni
labore humano profer frite! us fuautjjtmos pro vita human*
onferuanda ; & inter cetera profort lignum vit* , cuius frU'
Buspeteft vitam heminum in iternum perpetuare, vtfatet
Gen- t'&i provt hodie nutrit Eham , & Enoch , ergofe-
quitur , quod ilia terra eft entert s nebilior , e^fcundier , *
magisvbtrtefa , & amana , ty. deleBabilis m omni gener
deliciarum. : quod ideo dicitur Paradifus deliciarum. Quod
autem cerra illa aufhas fit exteris nobilior & ftellarum bc-
nignitatefeccundior, iam fupr probauerat,& confirmt hic
ex tefponfone adquoddam argumentum fibifaum. >*<*.
fubdit, omnia aftra Cali , tarn illa, qua funt in Zodiac
quam illa , qui funt extra , habent fuas proprietatts , >
qualitates qudam bona; , & quadam malasfi cut habent &
planeta ; ideo quando planeta mittit radiosfuos ad afir
nofira , qua funt extr Zodiacum caufat effeBus- dner[os
apud nos , fecundum diuerfitattm qualitatum aftrorum : &>
fie planeta malitiefus ex mixt tone fu* mfluent it cum ir.fluen-
tia aftri malitsefi caufat ptftHcnttai , aut fterilitates , auf
bella, & dtfeordia* , aut tempeftates , tratera infortunio,
apudnos, fecundum difpofitienem afpeBus : hoc idem facit
Solfecundum mixtienem radsorum cum aliis aftris , qtread
calerem & ali as influential : & ficpatet, quod non felum
acceJJ'us , &recejfus plapetarum adnes , aut coniuncuo eo-
interfe eft pricifacaufavarierumefftBuum , fed mixta
influentsar um eorum cum neris aftris, qu* funtfupr nos.
Seei quia omnia illa afira , qu* funt in hm ffhtrio aurali
fa. \ & f*Htrbs(i , rff. magn* virtttttt, frivt di
,5* LEXICON
Sumefi ; idebnullam pojfunt rtcipere malam nfltttnriam
flanttis i immo refifiunt malitit eorum ; infantum quod
nullum pojfuntfacer nocumet.tum in toto hem-.fpbario vtr/t
Capricornum , propter virtutts Alarum fiellarum prohibe%-
iium maUtiam planet arum: Etna eft dicendum de radiisfo-
laribus , quia non pojfunt eaufaremtenfum , tnordinatnm
talorem-, > eftum tum tllti as!ris , ficut eut noftrit , fit
tandem rationem , propter nebilttatem , & temperanttam sl-
hrum, itfie planta nullum pojfunt eauf*re nocumentum ,
MC difpfoportiontm in illis fartibns propter bentnitatf m , ey>
fauortm , &vtrtutem Hierum aftrorum refiftentium malt-,
tu planet,%rum. Tandem concludit Sie -t . quod nullum
incenuetiens fcquitur ex ifta pofitione , fed multa, & flura
inconuenientia f> queren tur , a Paradifus deltciarum colloca
tetur fub Unta tquinofiali inter trpicos , provt quidam di-
tum , aut cii ca trpicos in parte orientait,ficut alij autumant -.
tytia vtraqueiftarum partium eft fubiecta multis miferiis , vt
fattt. Verum , vteumque fie do i'ta affertione , in qua mul
ta gratis afiurmincur , multa effinguniur profus vericati , Se
experientia: Hifpanorum contraria ; illud vnum ci maxime
officie, quod Paradifus ille dicitur omnin inacccflibilis ,
atque cognitionc hominum remotiflimus. Ifta autem ter
ra auftrat i s ( excepta foritam ea parie, quamdiximusab
igne denominan ) non modo eft perraeabitis, fed adhuc ro
ta inhabitaca, atque noftris magna et parte dctea. Ex
qnoetiam manifeft conuincitur, neque in partibus orien-
talibus, praefertim circ Mefopotamiam , Sc Armcniam , vc
rnulti procertoautumnant, pofle conftitui; velex eo idap-
probames , quod ilia quatuor flumina.qui dicuntur ex fon
te in medio Paradifi collocato exirc , piifcrtim Tigris , 8c
Euphrates in Afia ortum habem : St hi qui de m in Armenia ;
Yndc pofte per Mefopotamiam, & Affyriam tranfeuntes
in finumPerficnmexonerantur. Ganges autem exCaucafo
Indiz Monte profil it , vt author eft ftrabo: & Nilus ex quo-
dam Monte Mauritianix inferioris non long ab Ocano,
ftagnante ibi Iacu , quem vocantN'W* deinde fe condit
iiinerc plurium dierrurfumque erumpit alio maiore lacu in
Mauritania Carfarienfi, iterumqueareni receptus per defer-
tum, riginti dierum fpatio feriar ad prximos /Ethiopas,
& denu proilit fonte quiNigris dicitur: Mox Africain ab
Êthiopia difterminans , mediofque Athiopas fecans, in
^gyptum venir; tandem feptem oftiis in Mare Êgyp-
fium fe exonrt. x quo eludere conantur obicftionem il-
lam, quodheiufraodi fontei non ab codem loco originen
MATHMATTC VM. J5I
ftahufit, fed ab valdc diflitis rfgionibus. Quippe , in-
ijuiunt , ex Nil i eruptionibus dcduci etiam poteft , taniip-
iuro , quam Gangem , reliquofqueduos, ab vno, codem-
cjue loco , Paradrfo inquam illo horninibus inacccflo pri-
fnam fuam fcaturigincra acceptant ferre ; peftmodum fub
(errai cond; , demum pod longos im tus , foras , \ i pr-
mum horninibus patee acceiTu , cruropunt : cum alioqi
l'aradifus variis impediments , vel montium , vel mariura,
vel fane xaox alicuius regionis , mix pertranfiri non po-
teft, tit horninibus interclufus : vt author eft D. Th. in ref-
ponf. ad j.
Caterum id non modo non euacuat dificltatelo , fed
earn maioribus difncultatibus implicat ; maiufcjue dubiuia
facit vbi tandem locorum conftituendus fit Paradifus ter-
reftris. Siquidem inter Tigrin Euphratcmque ( qui ex Ar
menia, vt diitum eft, prim fe fpeclabiles reddunt )
Gangem fluuium , i merced it fpatium fcptnaginta graduum
hoc eft iuxt Ptolcmxum,jplufquam quatuor millium
trecentorum milliariorum : maiufque etiam inter eofdem,
& N slum. Vt propterc non tarn de iftorum origine , incer-
ta res fit , quam de illorum ; acque etiam , mim omnes , aut
eorum aliquis non tm ex India , quam ex alio quouis vel
diffito loco , ad vltimas Occidents oras protenfo originem
trahat : aeper longifimos traftus, occultofque terrz mea
tos , tandem hic apud Indos, itlc in Mauritania, rcliqui
circa Armenian! foras erumpan t. Deinde ( vt id etiam cui-
dcntis cadat ) hoc ipfum , quod modo diximus ctariffim
conuellamus. Nam cum flumen aliquod per occultos terrz
meatus peimear , erumpere portea folet magno mpetu , &
nifu , te maiore , quo maior extiterit occult atio : quod
& ratio fuadet , & euincit experientia, prarfertim in Ana
Fluuio ,'qui per quinqu leucas fubtus terram occultus per-
meat , totufque deinde quafi renafcens rapidiffimns erum-
pit. Id etiam vidcre eft in ipfo Nilo, vbi in Mauritania
Carfarienfi denu nafcitur , ac tertio apud ^thyopas : quod
non facit in Mauritania inferiori. Vtproinde idargumento
fie, cumbre prima incunabula obtinere , illic adaltum viri
bus, per rnotum, arque aritos terra: meatus auflum,foras
violenter erumpere. Sicque ctiam Gangem in India , Ti-
grim, & Euphratem in Armenia, vbi quiet & placide
oriuntur , primas featurigines acceptas ferre. Quare cum
fta loca, vt diftum eft, inter fe long diliedla ; eque
vnus quidam fit fon toto terrarum orbe , ex quo verofimi-
iiicr conucbri pefit , omnes hos fluuies realiter dcriuaie
ift, LEXICON
vel (Hcendum eft cum Damafccao li. t. dt dt Orthodox*
**p. f. pro. fonte illo, vndc quatuor, iftaflumina exire di-
cuntur, intclligcndum effe Qceanum> vel cum Vgone Ga
lenit in cap. i. Gencl. id quod faciz pagina; de lut quatuor
fiuminibus ez Patadili fomeprodcuntibui r. ferunt, non
videti putead litterara dici , fed aliquante aui S figura-
t, vt infr fubneiam. Polt; em iam raoddcbin. val-
dc eft argumentum, Paradifiim illura ticti vel munuura ,
Tel Marium immenfitate inaccellibilem. lumquiainfcri-
ptuns manifcft dicitur Paradifus iile muro ig. ico circura-
feptus coque tantum, non alio quouis impedimento fieri
naccefEbilis : Turn quia, iam noftro xuo teilui feie -
oit Orbis iftius penetrara dt , omnis Tel maxima pas hab-
tatotibus culta , Occanus totusfzpiflim excurfus , Montes
omnci luftrati , defcrJpti, aitiiudo emenfa, fit ne minimes
ejuidem terra; angulus re i tus eft , qui non fit penitiffime
obferuatus: excepta ix ad polura Antarclicum defpecti-
bili parte, longitudinis rix quinqu gtaduum, necea qui-
dem , rt creditur protfus inacceflibili , fed haenus , ob
fubterrancos ignes exilientes inaeeeila: in qua nm homi
nes degant , iure iam dubkati poteft , licet forte ob di-
inatis afperitatem , rudes adraoduro , Ii vllifint, eile de-
bcant , & inculti , vt de finitimis populis compertum eft,
atque etiam de fitis ad borcalem polum , his de quibus k>-
fluimur Amareis ; vbi ob folis obliquiratem , nimiumqae
frigus omnia rigent , & algcnt ,. /perpetua glacie con-
cretum eft, tellus germen nullum profer, &c. rt incredi-
bile plan fit , Paradifiim deliciarum , quem tarn amaenem,
tam Hondura, tarn fructibus omnibus reddante facras pagi-
ax fanftiq Patres defcribunt,in fiigidiflima zona,fub inclc-
fflenti adeo celo, pofle naruraliter , aut potuifle cor filtere*
Accedit , quod vbique tandem locorum huius terrae habi-
tabilis Paradifus terreftris conftituatur , is debuiflet iam
aquis diluui) obrui , ac diffipari. Quippe legimus Gen. 7.
tenam fui/Te aquis inundar am : im aquas,maximis,
& altiifimis mntibus altiores quindeeim eubitis extitific.
Kec valet aliquorum ejfugium dicentium eb aquas peculiar!
Dei priuilegio minime penetrafle i aut, quodaflumit Abo-
lenfis circumftetinc vndique ad morem fornicis , eo paito ,
quo Marc rubrum tranfeumibus Ifraclitis ftetifie vtrinque
pro muro. Tum quia id facta; pagina? non cnunciant , tram
poris contrarium , cm abfolutc dicant terram omnem
fuifle aqais coopertam: Tum quia , vt ben aduertit Viegas
kt JjKst, t*t.u.f,a. s,*Mm 6. Si4locMiftinteirisiiO*-
MATH.UAT1CVM. m
ntrali alluuione euafu immunit -, vtique in o pota rTet Noe
cum fuis, & animantibut afTetuari, nec opus habaifierex
Dei przfcripto centum annos infumete in Arc* fabricatio-
ne : nec Deui id fan przeepiiTer , fi locum vl'um in cemi
Diluuio immenem confctuare decreniftet.
Dicereautem cumeodem Viega, Genebrardo , Oleaftro,
Eugubino.Ianfenio, fcaliis paucis quos ipfe Viegas refert
loco citato, Paradifum nempe terreftrem iam modo nul
lum extare , fed fuifle aquis diluuij diffipatum planeque
defhu&um i prztcrquam quod eft contra communem fen-
fum SS. Patrum , fertque omnium fcholafticorum.Ttipfe-
met Viegas obieruar ; immo & contra fidem , Tt opinarnr
D. Auguftinus Itb.t in Gtnif. . j. dieens : Ejft Prdifut
ilium fides ChriUna non dubittt. Hoc etiam aduerfariis
dito, non euacuant dificltate m: Nam etiam fi aquis dilu lij
Paradifus ille fuiflet iam difllpatus ; adhuc tarnen locus cxta-
ref. montes, fontes, folique illius faltem non obfeura ve-
ftigia : przfertim fons ille medio Paradifi erumpens, at-
que in quaraor illa faperis numerata flumina diuifiis.
Aquae enim, arbores ; xdificia , folique ad tempus vberca-
tempotuerunt quidem diflipare , vt de czteris orbis part-
bus tecifle , compertum eft, minimi autem montium fituj,
aquarum intimas fcaturigines , fluminum alucos deflexilTc t
& quod bis omnibus przilat, cacle item pofitionem , ac
temperiem climatis prxteruertere minime valucrunt ; vt
non mox tellus aquis libera prifttnam vbertatem , czli cle-
mentiam , ae'rifque iucunditatem rearfuraere debuiflct, fi cut
reliquz orbis partes, pro fax quzque pofitionis grdu re-
aflurapfere , iugitcrque rcuprant in fluuiorum alluuione
gniumque fumnis montibus eruptione , ac deuaftatione,
cxperientia id fzpis atteftante. At enim ncque in Palsti
na, eque in armenia, eque in Taprobana nfula,neque in
America , neque vllibi tandem locorum tllum Paradifi
vcfUgium fuithaftenus obferuatum , przfertim quaraor il-
lorum fluminum , & eadem fcaturigo , rt omnet
fcriptores tradunt : cum tarnen modo iam tota tellus fit vn-
dique pcruagata , diligemirtm conquifita.
Denique nec etiam, abfo'utc loquendo fubfiftere modo f,
poteft quod alij ad banc aquarum diluuij vniuerfalrm allu-
uionem euadendam efnnxerunt. Nempe Paradifum terre
ftrem in editiulma terrx parte fitfi effe, ade communi hac
terreni orbis planifie elatum,vt lunz orbem pertingat'eam-
que obcaufam , neque hodie permeari poflc , neque olim
quai diluuij illc pcriingere, potuic. Cuius fentemi*
9*4 LEXICON
author eft Beda in explanar, cap. . Gehef. quem feqnir.i
{mt lrabo , Ifidorus Rabbani , Magifter , Alenfis, Cajct.
&alij, i]uos refert Maluenda cap. n. Hoc , inquam,nec]uit
fcbliftcrc : tum quia id plane officerer terra- globofitati , Sc
gurx fpharrica: , quam Mathcmatici ornees mille obferua-
lionibus adati admitcere compuli func : t licet montium,
& vallium inaequalitates huic globoiitati aliquatcnus vi-
deantur obftare , tarnen ob terreni Orbis amplicudinem , vc
alis diO.um eft , bzc perinde fe habent , ac in aurantij po
mo tuberculi : quod de tam fublimi monte , qui vfque ad!
Lunar orbem pertingeret auturaari neququam podet. Tum
quia ft vllibi terrarum daretur tamaltusmons , fane force
omnibus notus, ac Celebris propter fummam akitudinem,
iaiis radios exoricntis diiuidim impedir! , facilcque pof-
fet & oculis cerni, & pedibus inueftigari : cumtamen hoe
vnura mcmotiaproditurafit, folum Qlympum cflc extent
omnibus altiorera, quippe qui , fe ver , fe hyperbolic
dicirar nubes ipfas exceder. D Thomas , id alia ratione
confutar. Quia inquir, ea Regio eque commoda effet
habitation! dominum , eque falnbritati. Verum ea ratio
non conuincit:quia poffent ibi homines afliiefcere, fieri que
a'r ill tenoilfimus iugiter , & ab incunabilis habitantibui
cppid opportunus , atque connaturalis , eo plan modo,
quo Luftanis primo ad Indias orientales appulfis ar ille
long diuerfus cuadebat incongruas ; itart ob clima tis -
uitatem mor extinguerentur : at pohnodum e deftinatis
adolefccntulis , qui paulatim a'ri afluefeerent: faus tandera
fuit connaturales, & propria*. Sic igiturdici poTet de hac
editidmaregione, qua?ad Lunac orbem pertingeret- Sed.vt
diximus , obftat experientia , quod neutiquam talis regio
compertair, minquam talis mons oculis tentus , qui vrti
ce fuo aliquando Lunam attingeret , aut cius curfum impe
dir: , facicmve faltem fe fui corporis denfitate oppoita,
fe vmbrae ( proie&ione aliquatenus obuelaret : Cum ta
rnen ad noftra tmpora vniuerfus pen Orbis fit peni tiiim
inueftigatus , carletium corporum affecYiones , Lunae-
que , ycl minimi quxuis defeiones exquilitiflimc obfer-
uatx.
9- Condituto itaque dari rr Paradifum terreftrem , arque
etiam nm extare in rerum natura ibique ademar i fanftos
illos Hcroas Henoch , S Etiam , ( & vt aliqui volunt etiam
S. Ioannem Euangeliftam ) , loco depoiti fiftant,
qiioadTfquc finis Mundi aduenerit quando ex Dei ordina.
tione inde hue remeare debent , & fiem uum praedicatio*
M ATHEMATICVM.
funt, martyrio eoraplcturi , vt oranes fer 5S. Va-
tres affirmant , atque ex feripturis fanis euincitur. Et ex
alia parte cum plane cuidenter probatum fit nullibi terra-
rum effe , fed confiriere po (Te, quando is prorfus din-
tarinacceffibilis , & aro modo omnis tetra: angulus detectas
ft, 8c nufquam apparent vlla Paradifi vefrigia: amelar
rideturcuinci, eum extra terrarum orbem conftituendura,
in regione quidem habitationi hominum congrua ; rerum
natural i potenria impertncabili , atque vt feriptura refere,
ignc.rndique circumepta. Id quod olim aliquibus durum
Tideri potuiflet , fed tarnen ex tunc . Ephrem Svro , Moyii
Barcephar, aliifqae Parribus aliquatens innotuir, atque
Moyfe ipfo non obfcur litterit traditum Sic enim loquitur
lib. de Paradifo cap- 9. lllud infuptr afftrimus earn ttrram ,
in qua eft Parad 1fits , altiorem multo fublimioremque exit~
quam , tes ctlimus : id enim ii fe habere, in Un*
funt quatuor illa granAia flumina , qui. rta in Para : fi
terra , ff hanc noram ab illa diuerfam feruntur. Nifi
tnim illa terra alitor extaret , fieri non poffet , vt illa flumin*
illinc prteiptti turfu fub mare magnum delata , tandem fer
bane a nobit euh am regionem fpargerentur , frc. & claric
cap. S. Ctterum fiamimus , inquit , terramin qua faradio
fus exijiebat diuerfam quidem effe ab hat nofira ; verum
natura, ipfaqueJui materia, fedraritate , & denfitudint.
Diuidamus ergo terram in duas mximas partes quarum al
tera Paradifi terra , altera extra Paradifum voeetur : ill*
fubtilis . fincera , pura : hic qui a nobit colitur craffa , ma
tertata , impura , confufa t Hare Mofes , tum ex fu , cura
ex aliorum Patrum , prxfertim Ephrem Syri fententia, i
qua licet 6. Ephrem immunem facer contendat Maluenda
Wh.de Paradifo cap. 9 eamque vti fatfam, ineptamque de-
rideat) non tamen quidqrtarn folidi afrert , quod fallera
tune temporis in tanta rerum notitia , & rciecli* modo reli-
<uis aliorum opinationibus , hanc in fu probabilitate non
linquat. Quod enim air, hoc tempore clarijfimis Hifpant-
rum nauigationibus , f#f orbis ambitu immenfo falcate ,
Ocano ctreumnauigato euidenti experiencia mantfefium fit,
neque totam ttrram ab Octano cingi , eque vhr Oceanum
aliam effe tellurem , nifi forfan iaceat in aire. Id , inquam ,
nobi? potisfauet dicentibus, nufquam in toto hoc terra;
marifque ambitu inueniri Paradifum delieiarum. At enim
ei vel nolenti clamo excidit verus Paradifi locus. Ni/Z
forfan , inquit , iaceat in arre. Vere quidem dixifti , ad
icopum , nefcieni , collineaitj ; nemp in afc'rc iacet Para
H5 ^rxico^
6is5 tteKlil , noc ell in Iiûi<ii<l!M<, illo I>uni5 le^f
i tnere , ûu<l iplillimum crem , lc eiusem sur,lr,niii
. licet f>lic>n bi scil pclie monlûim5. kt vti,,
êieHo ^clo , cl.iil il iiclcnril !oûr , in ips, lupelLci
I.un l Û2M 8el,mm menliumleckem Vctc5 non om-
nin exi ,Iem , Irclsm ret ?!io, pftnaôleiciue
omnc punl!m , vi<ûe nominumoupor
unm ne<lum c, vcrelibul , le<i ex neornerici multi , vg
liiz ooscrulionil)uz e6ofti plobabilirei ltiuunt ) in ins in-
<ûm lupclcic lun.iil ^lobi llciisul ille eliconNimtu z
<ûm lc om primi pzienre nottri incoluerunc , sc nunc
snHi illi secunc sIucori Huencu pioiomi <liu!n!l
nNati , ilc 8ncm muni exr>Hnle5 , loco ltvoti
6eiinenrs.
ô. k,reol, ! nouum, <inûlle, sc ncnn5 is!,u<limm:
non peilioc lenleraiium , iczue inloleoilclli,li,;<iui
<c !6 ^niiûioie clixissenl, cm ierum nolili.'lm ngouis-
senr, num noz lonzo vsu , e,p!entitelle, ouiodser
Hiionidul , t eorum czui no nccellclunl , <!leil!,, lcuul
illûc elioiibul compuimu. L<zui6em om mporiou
ûeullini, ^ntipocl 2<fisM3le, non olimi rione, vr.
Uli <!iKum elt , nereiicum nl,eomr. Verum polt Ol
bi5 peiione , 2civzcxpciienlii, il2rmlH suir>vl
>am moo eosclcm non ^micicre eiloneum , c licliculm
lorec. !r plane : om pl<1ilum terreiriem ext rerreni
Oroil moimm tiilcre, errol into!2oili , c ccninll-
tznu meriio nbe!,iut , pizeseiiim cum nomcn iplum oppo-
lirum viclcatur uincete : t mo<l p n lerum nolili ,
l.un:fcie 1>Ielcozlo penilillime ooscru, vcium <i,H!
eipenliz , loci inueNi!, pic!isum in l.n superlicie
clloce,'l!oipl compcli. 5iûi^cm, viixi , noui
obscmitioniouz compelium est IûnZe ^lodum el>e!lc7m
veluti trm, ^lontibu ,' Viloul , <7>ui , l<ûe lliliH
enu onr<iilm , 6co vi em ilm c!cltcm, c tci-
m nnc nolilsm lûnim leltrem , cclti lumine k
g.tu, ,rpelllit Viuinu5 plaio: vt O.uic! fbtiriu2pune inioi no
minel ll iumeni 6!scullile1'e!escopio ,l,sclU2<ic , vt nc>
in l^. I,>I!ilcii5 con<il>uimul , (<ûo<1 lamcn nimilu-
Denier, minill vere tlilm eiiltimzuerim, tieique s>lc>ssn
ec>nll,iium, cum exinlie plane <ie<iucelul, nomine! ell
lon 5 primo nomine nlIi l>iovL>ne Iiuo5 , proin
leciue
lxi'lirzlz'i'icvz. ^'
êciuenon <?nrilrl, iellemit05.) ^,<êi locu IIum ll
nt>llil>iv dominum conAmum , lbiûe unlm viian
lum eie snIol ic>ll tt^ro miiculc>l<: iuc nlli-,
lo, ncn il increllioile ell , nun mulcum l plulimoium ?2
num <l>6ii l>crln , nec llecnm kille <lomic>u iei!i^
in!,, donsonl>nl slle pini:lce<cni kli,ln lubliiue:
c!,m, sc curru iizneo pluin in cxlum >non îicûe T-
vrcum , neczue in er , vc conNlll , le<l in ?<li7um vo
lullll, >t nlnn ?l liirllnl , in llrlc, oc elt in
I.uni globc lirum. Lt cle Ncnocn 6icil <3cn. f. <ûocl tu>
lii cum l)cu , sc ,miIiu5 non >!nlit ; tnllu, vtinue in
?6isum ^ vci Lcclcst. 44: peile 6icicui-. <ônll>nl>nr
55. ?nc5 i,eill n,l clr^ Mrmnl , men 2li<iu!ic
innuenle,, <ûc mem provc co!Iinnce. lienim lu
Kinn, !N2)si in rclpc>lll. 6 loior. nulc. pluribus in!
Ic>cipilcitim lÛ2:li.7f.7>. sc l^. clcel, ka<lilun
illumimnmex,sc c>tmnluium vsûe<l6lenl lu,
tlici^ > in'eayue Icicc, versîi l>ienocn , sc LIim , sc v. Ioni
nem ^nlzclisiaV. ^mbrollu /<?. <ie i'!'/^/ , um lst<
Nl iniei non lle , leIin rcilic, llxlo. lienU5ib./. </^
e,/l >/ , acli^ , nunc ?2lisuln clle illum , cl ûen
ptuz elt ?ulu ; iusliemcûe lentcnli^ luNc>re Iu^
j2r^li?lec>)scozXi>cll:c'Iolum<lilcii>uIc<. C^teim?^,
clisum2b ncler non cûillem <lisc>ntinuum , c liliun^
tlum , le ipl insuilz? , ûe cl orbem vscûe I.un
zelline l.Ul,ercu5 ^l>l,3l!ili. l. e l'iin.,, f/. Onsc.
lib, 1. <ie lillc p. li. Vlil. Oi2r. <!e ?l2<ii<o , ols in
f>. 14. <ên. liiû ?2ll,<zuol luli retulim , iocue
le:c>u!nul in<luointci lubsclibic elim ûûliinu 6 Oro^
lium sciioen in lic veio. ?^<i/< 0'^?sl<^,
irl? O ce , <j> H â 0 ,ie l^ ,, , //^^<
il/e ^ ck// ^'l/s </><>'. <)u!n scius

6e scnienci lrimul ullci luille 6icilUl 'lnolna Hp
licilul, vi pioinlie e,m l, usnei con2clicele non >i
<leni ^!lelrul! iVlnu3 , f<^'. Hm ^/o^. lr.!). ^. i >
c vi>Nfs. lHslnu. 1. /il<t. <ii/l. 17. ^^l. f.qui le
n,c lenienrill, nie leuerenc nbcni. ^c l <ie<>^?
s?<i/c,c />tntH ei' 1 ^,> ^</<<<ii/
t><z>F>l, ,<it^ , ^0! Fl'/'! I^, >/>/fc>lt
/it //>l/ei li , <f Z^'<<, , //''it'
^<< /c<i,cet I'oi'oi!/^ /< /<><<< nôf v/ê !//><>.
?<, ^<. lîii iîiui ZmnHie uclcbic scnnlin> , <ûm
llU8 ^ttnlu piilnu, iucuil , Û<jUc e5vi.uicnl
jz I. r X I c Q 5l
n>u!l,'p!ull colîtui, 8X.I'tium non inicriuptise-
li l>7oli2<,ili<l!mmcilint .' I'orr c re non wulium tss
viiiciui. i'locusillc, aulicir: coniunHu , vrilli vulunc,
,ui ^, ciu56cm ^l2nilic sele^2Ml,l<ûe in ips, I.un lupcr-
licic conNicli2iur,vl nc>5 iicimus, mc>6uin co^cm liiu , I
tiruclinc, c iillanlia ,ltn>i>lur. ^ccc!ii ; ûc,6 ?,c!ilu
c!i!ici2lum nus<û2M in 3ctils>ini inucniiuiinl,2cnci-
Kr ccria p!intlu z cûcma^moum blcruiuic cliln
llHnciicu <3eo7îu5 t,. >, êl>l. zi, Lc li <icm 1'clie-
tili nomcn firomeiuic , jeliuc cK , vu cilmuz,
> c l'ci <ûa.6am dÎestis.
, <)uo6 auccM in 5cripiuril 5nHi5 icztur c mc<, p2i,<iisi
fon ctumpcl , cûi sc,Kc<liuic!2tUl in quuor illa Kumi-
na, 1')>îimscûpnitem , knilon, sc(^cnc>n (<ûc>5 !uc5
^>ustlcmo , vc lupi nnoiiui , communiter Inteiprel
sro,<Nê, sc I>Iilc ccipiunc! ivclnon 6 Iitm c-
cipicnum , piot iupi cum Vzcme meminimu, vcl <ie
Qceano , cum v2Mlnc : ve! snc cûncl l.una , cmH nu
molum, sc 2û2iun mei cli , oiiîncm Li incremenu
nc pi.rlcliim cclcoiiora Orbi umin lumunl,vli sc O
nu5 iplc , cûi 6I.UN molum, sc noimam minuimr, sc
Uîur. Ilicûc cu mnimc lxcsim , c>uc>! non minulêri
<!c!iûu fontc in icrrcc,niîiuco , e cûc, 2.<ûi c>mn illi
2Mnc5c>iiîneln il2N2Nl , inlersie soicli > vi fusc mz>
z>iot>2uimu5.
vcniczu: nil mil nnNm scnrenllim cc>l>lilM2le po-
' N , cûllm impl> ill, ,mmc , sc veisatilil , yum scii-
stur rekc cil pl!isum cc>nlliiul!m 6 culto6icnm
vim lizni Vic: : ncc cN , muml i^neu , sc vcislllill5 , ( vl
eip!inl v. I'nom, ?luô ViKoiinuz , >8.npcliu >nl>2,
'loNatu, sc!!). ) ?li!im vniuerlum moicn , sc cir
cumu2>l2n : <ûcl! licet licûi eiplirc nitntur ue Ton
tniiiua, llcicnles, pac,isum iKum clle in e fc au-
ftl2>i> c>ui exienîiul vll liopicum lplicoini , vc
lupl <iiHum clI, sc l,ti I?un6c icHum : men minu
a:lc, imo lon^c conucnienliu eiplicari poteN cum Vc>
Dom, i, Z</^^<>/7,. c1e sf>n2:ri^nl5 intci noz, sc l.un

icm ciicnlum conNiiut. l enim, pu I mulcorum
pinion 6 vcrc, liiu Pl2iili tellcstli , concluclic, cum
Nr cil c>ll,cm I.un: , c spnZ:lil ini,, <zu:e nomine am
M" ,I,<li) venir , vl!ali. Ln i^liuz vb. i>^/i , in
ck'xi'nrklzi'icvH. , M
^t ltt' e</ ê e> , A //< t n <,l/7><-
ê</e/^. Iluculque slXlliu uttoi : ic lûiin vI<ie ,l

m , Nim non nill clc lzinna iFnis veri8cil mil l>wlli
pollunt Pix 6e2linnilIaiomr<n3:2 5cii^luri, c ?-
llibnl clicUriiUl. Lenc zmcm veisatili Hcilur lûi , ^c a-
bi ium clt , c ipl cum cili lr>l>li > c icîon eil
z>ic> sui l^mûe flimc mvtuie <Iillnti2 , !i citi !i
lenliu ciicLclum uinem lnoru vniueiti loilUl.
<Ic>nll2l izui in lc celebeliim, , c liillicili 2lNllun^
c>uZ?ltic>ne nn lli <3e inl!ebilc , nec lion, , ul
H2cril 5ini icsu^nnl , OlMlc, ?Hr2iilum 1'eireltrem
!n <ûc> slimi pleni lueiunt , Wc nunc môii vitln
lum <ieunt l^<:nc>cn,5l !Iiz esein I.unll llc liium,
lomp!, ine , noc K lfzri >ssni vniûe clicum-
lepium.
<Itm n^c ilf>ut2n6i eli îcr 6ni, nonviticiui is^
<zuic<z!m liaenl in2Utum e mco li u<!em llll^r
tue. Om li <)tiKi l>c tum cneic lii, <z
>uultinuib. i. nt?H I>e/BF<, <K> <^te/l, l^. iz.
slxl iiilem elle oirenit. 7^,b/, lnûil, //< ^l<<
,<ie/ll,i///>e^lt, , ,</,,>, ^<</l, i,,

O>i/i''//fl,ne>^. >>>/, ,,,, O^^l-
I.I5. ^11. ^Li 571' l^lt^t 0/5^5, vi-
7,0 <lil/i. lêi c, ^,><>, , vb</? c llt , <^> îc

ci, > < <i< , <eb: ^5 e <i<st <fi
i< ti /t c^b/ , ' , ^c. sc soll pl>c2. Z
eim l> /et<t. lubit , <>, <t^ i,,</,<<i, v/,
^t ^ l,^Fene c^/3l , ac <//!> /Lcll e/l , ej
<llî,<,<c<i<^,<,t,>cn!,^ l^c Xunltinu. du!

onsn1'neoll,lU5^<l/k. 4 s. Q/'. eof. i,z <^liinu
!<). << ,l,b, 5/ , A F , < lij vlll mr!3
. 2 ij
i,o t. r X I c Q K
nc> sc6millûl2rcnpeisciulli, 6e sûe in ^
lerucr2Mp2llm6isouc,re , c noui !i<ûi6 in mciumler
re, l.lu2<i<!e> liberum cuicûeelle, cum e ,nenl. ()uoH in,iio!i'
ou!ou8<lllz>Iicel, vclinrûeomniNo ?6lsum cerrestlern
incrr constiiuenclum , locum inueni,nc , sc sublerioam.
êric Ki , qur N6ienul iiiimu , nullus prior >sl
conuenicnlior villeri poieric, ou,m ler ill in ,ustrli
Ôtbi or ob iznem circumambienrem N6ren5 incce<I,
oum icircppc!Inc/<?'e^H</ei/eF<'. kr li^rc s,ii<ll>
il linie r.r<!0 lerrcstri , e r,rie , ou, eiu llrum con
>ieire , -.eritum ^stronomum l3eois>nun<û con
crnic.
4. I>^4i,rz, tette V I, iciiur pust ^Nronomo,!-
tU5 stcllarum inuicem policu, sc constiiuiio , ii,vci
N"il cstormenc rinûlum Iloscelc , Koc est vi nt ii in
rcrlc consticul u: stell <1 inuicem, vrrcspettu !i-
auof>unttum, ^cl lim lercim ste!Im,li 6ucerenmr Ii
ric estormanrel lrin^>Mm , lu^: ei illil cllenc ûIe, l
inuicem ,icni ver minor. I'zli est constitutio ^rituri
cum lpic Virînil, sc DUll I.coni5 cstc>rmnlt peike
itlimnirlû!umllosce!c, sc^ oll in ^riluro , sc du
62 ^nûlover in 5r>ic : lall est iimroim1'iiNTuIl
iiclcriz ic^, > veir. ttnc iplm ?roIcm!U5 in I.umin-
ridu, cum i nforruniz vocac 6ur,m ouicruiim : <lc uu3
sue cirNus / loc,
if. ?>>tî.i,xxi est êuitio vili l<!l 6!stnti cermini
linci ilu!ipro!citsupcrlicie terr i>ikl termin lieriu line rlc>
ic6t2: 2 ceNrro telluri 26 corpuz ciutiiem <leri5 in locc oi
euer conlistii. kio cuiu rei inlellrzeuli lcienlum est,
c>uomi!lizr. lere ;o,;. cjunrest ir>lu5 rcr-
r smi<1imsler , consequenier nccelle esttîucrluz 6l
locu! 6cl>^n2ruper lincam rct^m cenrro telluri, cI
eiusêm lupeslicie, sc in 6iuerst> elim <>tu consistere vi
ltur stell superiicie rerr siospcit . c li ab eiu cen
lro conspiceremr, vi eoplicipispicuum est. Hnc u
em spcHuz <Iiuersnlcm 6icimu ?rI!!m : czu micr
ur minor est^, pro m^lore vcl minore oropinûil . <ûm
Illloel liilu ccrrgm. ?orr i , ,l<ûc ! ^ ccncrum , sc lu>
etllc!eM ten-;I^M veic,Ii cum orc>iici2ltlUMlcH
6 luperLcilM reir , necell2iid cum iz transe pelluperli
iem,c,u verrici luocll,nu!Im ^2l!tUls>ar22lim : icleocûe
nuo M2L>5 2 erlice elon2r,tur,si2n
f,u2nl cc> w2iorcm N2bcnr f>Il2xim, sc econii2 ^cum c^
ôriionie 2>i Vcriicem cccuni , l>.mpcr minuiiur 0212!,
1i l>io ,2tionc liiuum.
I'HiiunlUl z,2il>I!im comct , sc nou sncrnomcn in '^.
êre rceionc picxiuK , maximzm : ?c>lr l.un2, ?>2nel
5c re!iyu2 ?nnomen2 in e2 friere rcioni sZrie ênit ,
in cuiu5 clilianlia relluii coivu 2qu2M iclincl oiooorcic,
nem senkdilem : N2m vdi rcri2 le naoti 2c! inli2i punci in-
senlioili , vi inlsniri liiium, nua c>nisu eil r>2r2l!2
,iî. Li iclec, nou Neil, lûx 2pv2ruic in 5c<1^ l22ll>or>c2:
nno i;?i. sc quin Ovn 2lino 69^. cicArsuclum nun
in rcîone elemcnlri , neûe in !un2ri , uc liciius pl2nc
l proeluil , secl in isso c:Io Li rcione tixZlUM > cûi
rofe v leliû Neu: tixi nullom recis>icd2nl s3i22-
im. Kcio 5lurni , l< louil , commûc cors>c>i2 nu^m
naoeni icnliocm P2l2il2lim ; lere cnim coinciclii locus cie
<iîi2luzs'erl.ine25ri6r^ cenrro lcuriz , accûc 2 lusciil
cic : c Ncllireoru comiie ^lil^c, nuper or>ierl!2lX.
^l2l5 ex l^cnoni oscruicionion , col,<iimlUl in psii^crc,
vbi iil iell2?sic>iimic>i M2ei cm2m <c>! , N2retf272ll2im
niinurorum c>u2uor : in ôlro sernuum. 5n! liuc in
^f>o"c> , liue in periô minut. lere lrium l Vcuuz, sc
^<crcuriu5 v2rum : I-una , lc ûr in eiu icîonc c^cnel2n
tui pnzrnomcn , elpeiiumur r>2rI!2,im vnius fci^l2<!li5
circ noriônrew, czuze, vi !ixi , vroportioniliier lcnifci
minuiiur pro mic>ii 2f>src,xim2lione 26 verriccm. Ii cum
l2<liu5 vilualiz iniersccarc nllric>^ cledeac Iinc2M ic-
H2M 2 nuo teuiil in clz?ul NcIl2?r<l<,lcnl2M > conle
czueniei numilior 2pslcoii, cûm teuci2 <ii > sc cxi^2l
c2>culu5 ^ltlonomicu. ?2i2ll2,i5 ope nouimu oi<iin7M
f!2nellum inter sc , c linulotummm 2clinuicem > um
icll2 îK2nt>2m:noscimu lcmf>u ver cc>niui'6lic>ni',f'i27-
cipue veic kcliplium verum momcntum 2l,2po2rciicc iis-
cernimu : liûc oermull , cûa: 2vu uHore viclcri r>c>s
lunc, in Huibu ctim eil2Nl 1^2r,ul2: f>2r2lllium , um
flnet2rum, tun, ^clll2rum in c,ucumczue i. ione
fp2ienlium.
?x/i,i,ii.i icunwt circuli , leu line 2?c,uc! 6iN2nie5 17,
0 inuiccm < êu l !i<zuo punilo. pocillime vcrc cci-
fmniul ^r, ciiculi ûiIillHlllibul 2bû2lc>re, rm in
? iij
supeillcs t<fii?'ûm in lcîouc lk nLcl!:^
ui N2bii,niin llcm cliltNti, b qu0l<: vsu5 eunllcn
oluin, liniul clle in coclcin l>,l2llclc> : <)>c iicm <><lcl,
<n6cln n^bent clcclinHiioncm sc numcic , sc Aionc c2N'
^cmouc b ûole 6ilt2NlU!M , <l^cMUl clle in ecilicm
,,l!lcll> : czu^c cnc!em ljulcln clcclinlic>ncin , seil nc>n
lmllcln iiltanliani b rûlc>ie , nene vci 20 ltclullc c<
ôbu trcz>ici iic^ntul cllc in f>2IIe!i inrueniibu5 , ûc
zio: communicel' ^niisci vocilamUl : ()u n6cm sunt i
je<!cln cliKNti ninc inclc l> 2?cû2tc>le , sunicûc siofeKc> iy
clcm nun clcclintic>nc,secl reîonc 6>ul,cU llic2niul
<Ic in <c>nllniis<i! seu nicii5 In,pnlicl5,c>c obcccn^
,ibu5,<ûol>im vnum ncccllaii 6el>cr e<Ic in lini ooieali
l,ul,lIlUlnin2ul^tIilu5>ûirlne ob luz nulniitcm 6i
uniui oc>leIidu5 ooccliie. I-Iinc iure 1u5nc>c s^miHii"
jt25 enu ini ccncl2Hum in Xuu!iduH t>2l2lI<:Ii^
ou communi ^nlilciorum 5ccl cxpiciorc vocbu!c, ?
ll!ell>lu.ni llcclinlioni , 6 cliKcrcniizm eoruin , û in
wunclc liunc ( le czuibu mox insl 1 voluir Hppcllzie , s^
o czui6cm cûi l, coclcm 1'loi'ico c>ue cl^Hni , ?I!e.
!o5 liiinillic> , czui vci b Kûllc ninc: in<ic, lecun<ltio,,
lnz>tNte , aul c>elicn5.
^ ûoni,m autcm , vt iiiimu5 in Vbo ?,/>!, , llu-
flicen, f3mililitem , 6 lic>ncm 1ul>Iici mclu, con.
neic sollunl licle, sc in 2c>c2co, in lll,l>orl!c>n>it>ul,
Lcilic, ilianiiis ib inuiccm in nil>ul Xuci , sc in,
>^lun6c>, in l>roi,itlc>nIibul !ill2nlii5 lcl>nil,umunli
sumi>li5 in pzirinul suoium icuum ; icle clupl! er!lm ^c,
u ^niiscioium, sc ?2rIIc!l,lUlN, sc in2c>6i2c<>, sc in,
^lunclc. l^tiicur zui in Tockaco comsmianlul sunt quicli
Knli: ûiiucir punil iîn!iou 2cii?ci. , czue c-
n6i llcoenl in lilicmni 1cclin2ciole 6cm : sc i<î
f <ûc>5 cosluico i>Icuii 2spcl!2le) cc>N)puii lcbeni in,
N>uiclilr2nti2 liclerum dl!lclinibu5>^luni sumoi , pni'
lu slc>l>oiiin2lit,u suoru ru,ilvc iicut ciuc li62,e.s^
<zuclUlu Itum lit in l. ;<?, I'luii , !tum in. l> i . !>?
i,i clicunlui sc mulu inlueri , sc cSse in nllll!eli liim2riif
leu ^nciscii, czui sunt in e2clcm6ec!inliync , sc cûi.
HNaniia 1>op!ci: iim,li ucm lic! in liru ^lun^
<I! tali mc6c> 6isf>on3nrur , vi ?Illum t in cuspicl Vnclcci'
nn vom , Icum in ruspicle lônX > vcl vnum in Vn<>7
<Iec!n , Iieiuin in ciiiau ve! sne in f>lc>sollic>n!ic,
>ilt,nliil Oulminc, lem ltivn: le 6iMlintui il,
V
êm Iilt,nli, <>t b eollem c2iine , sc 2indc> snt lulr
lilm> 6inlUlelIe in ?i!Ie!iz piimHliis , sc incuenlib ;
s vei Iteium <c tur/l , 2llerum inki2 ; 2 men , vl <û2n
îlt2Nt!2MN2l>et vnum 2 du!ni!ne , e2nc!cin oloisul Ntieic
Ileiuiu b imo ; Iic2Nlui esse in ?2l2Iil lccunc>2iiil,
le,,(!c>Ntl!li<cii5 IinperintiKul , sc c>bc<iicnril,u , (<ûcl
enim est in iuperiuli !^cm!sfN2?iio imic72lci ûo in inle
lioii colmici l2lncn îltcreniilneolUM czui in 2c>6i>
cc>2iccnliuniur. tûo^ ciuicicm s2mi2iii2tiz ^cnu e2nc!eln
lerc N2bec le>tenli2M , 2c ^nti!ci2 coinmuni calculo 2iinis
<2> sc in Xu<2cc> cc>nii6cr2t2 : iiûicltni , videnc 2<lncrlic
1'iiul inêniolillilnul nuiu f2mi!>2lil2ti> inoticit,/^','
mebIutel rcl>eiiuntur iimiiuliincl intcll2-
elolin ^lunllo , i^2i2l!c>5 , tcu ^nci5ci2 in Xo<2co.
kiim in vllisczuc cOc2ci2 f2lni2rit2til conliltilin ^>2lir2-
tc , sc 2?quis>c>IIcnii2 iltuti 2iu2? ! 5ccunc! , ^cuc in
Xnliisc einibctui 2 6uc>l>u vuniti niiscii eacin cÛN-
lil2l 2sccnlioni tlssnorum , 'l eicmn ^2 , in s>2ri cllc-
ienti2lemlori <ccn<iic friniu ^l26uz ?is>u,n , c ûstrc-
lnulîiciiz, scc. it lilnitci in ûu<io Iiibeluiculltm
;u2nlit5 ^scenlionum , sc veicenjionum 2 iuobu pun-
6ti5a?ql!e6ist2Nlibuz2duImine: ,t vomu Vnllccima s>>
rem cssicic ^lccnlionem vclcenlioni l)omu5l>Ioin , sioi n-
leque c li6ci2in isli conltilut2; 6uoc!ecim2i>2lcm Uit-
u, ec. I'cnio , ,1 6ium elt ticuc ?2i!Ieli in Mxacn
sunt f>Alczîlt2Nti2?,l>nntii5<I!,l<!lN2!iouz ô6,2ci<umr>t2:
in s>l!ic>U5 lrqu,l0li, ii2 l>2l2>lcli in t1unclc> sui,i l>,lcz<ji-
N,ni!^2 l>unit!z c2lin2t,u5 ^luncli, mclic2nc> viclcccc
lc nariinnie, sumpta? in l2it!bu, oi<,poltion2!il>ul<u<,lum
rcuuin, <)u2llo licut in 2c><li2coc,nil,enlfr5t<:ms,c,l2l^l
o, ii, in mun6l cinionll>2lcl tsporzlcs nor25 lillaniia-
lu 2 d2i<jinic,u5. (ûint l>2r2lle!i in 2c>!i,cc, lunl lrÛHlc
Miliaria: 2 poli lnun6i:l i,l2llcli in mun<ic> 2?<û2>em s?tu3i
foli e!cu2iic>nem. kt il quimentemcliuliu5 2i>v!ic2ucl!l ,
lnucnjci sl'ofc6tn llulel l1mil!luîncl lc ccinucnienii!-
tet viiosnuc i>2t2lle!<,z , vnê conseczuens eti2 elr.vi milem
nbe2Nl l2<1um ,iliuit2li. <Hu!noe ccrum cNic2c!2 in co
<it2 est , vt Nr, in ii rtvelt2 e2n<lcm N2l,e2Nt <Û2lit2iiz in
enlionem, 2>eelum quiem 2<! oun c2lclin22 propre-
6!cncio,c e>U2lil2iem inlen<1en ; Ilemin ver receiienckl, ,
sc cûalilzlein mitten, ,'û<, viono!n2lilcl it> z>2llelil
z<x;ue secun<j2iii c<,nliel2nclun,.
c,lil>il cti,m sl>e, vil1iûc>2lcl2 0t>n linl !n l2clice '3^
2 ij
LEXICON
ncademdrftantia cardinibus Mundi ,eam tamed acqm-
lant dircfionc i & motu ptimi mobil is, quod duplici modo
fieri concipi poteft : altero, vt fignificator exiftens immo
bil is in fuo circulo pofitronis expdies , vt Promiflor mom
primi mobilis feratur ad fitum xque difhmcm cardini- /
bus Mundi , ac erat fignificator in radie conftitutus,; &
tunc emanat cHcftus huius direftionis : altero , vt ambo
xnotu primi mobilis rapiantur , tam Promiflor , quam fi
gnificator ( ab vtroque enim imprimitur virtus in Primo
xnobili fe in gradibus Zodiaci in quibus tempore radicis
yeperieb'antur ) & tunc quando ambo motu piimi mobilis
apti ponuntur in proportipnali diftantia hinc inde ad ali-
uem cardinem , tunc intelligitur compleri dircHo , &
tmanat profc&o idem , vcl fan conlimilis effcus, ift
yarallelis modo explicatis : & fient ili Paralleli Cofmici
fmpliciterappellanturnta ifti ad differentiam illorum -
rallcli Afcenfionales iureappellari poterunt ; quoniain am
bo tam fignificator , quam Promilor pariter fupponuntur
afeendere , icfitum fuum mutandoiquidiftantiam iftam i
cardine acqairere. Quorum omnium ditigendi meibodum
doect Titus in Primo Mebtlt Anone
j--' Parâlleu etiam , vt fupr tatum eft , vocantur apud
1 Geograpbos circuli in fuperficie terra: deferipti acqu dian
tes circulo immediate sequatori fubicfto, de quibus fupr
5n V. Clima pertracbuimus. Qui profeft infiniti concipi
poflun : de facto tarnen tot coneipiuntur , quot fatis funr
ad faciendam notabilem d ici maximi varietatem. Ar
que hac ratione Antiqui cum Piolem.ro feptem climata
conftituebant , quo um fingnla tribus parallel i s dt finie -
bant , fingulis parallelis fingulos hora; xquinoftialis
cuadrantes afignando. Quoniam vero experientia comper-
tum eft, non folum partem aliquam milis, vel etiam cu-
ulibet quadrantis habitabilem effe , fed totam fer terras
molcnv, vbique enim Infula: funt, vel etiam terra: contii
nemes ,quocumque verfusnauigatio inftituatur, nec vlla
plan regio cfttam calida, aut frigida , in quadegere non
poli nt homines ; quin imm vbique fere terraium tam ho
mines , quam bruta anmantia reperta funt : idciic Kc-
centiores multo plura Climata adcoqueplurcs etiam paral-
lelos numerant , quam Antiqui, totum fpatium quod eft ab
arquatorcad polos in tot parallelos diuidentes , quot hora;'
cuadrantes accretionis diei maxima: ab locis arquatori fub-
A ac'.ea qua: immediat polo fubfunt. Adeoqnc infl-
iteatcsnihilominus Ptolema picceptil viginti- tria Clima.
M A T H E M A T I V M. jfj
ta eonfHtuuht , atque intra 49 Para.lelos includunt. Qua
de re vide qtx diximus in Vcibo Cltma.^ .'
Parai.i.el( 0R1MMVM defihiiur ab Euclide Hb. 1 . prepf. ti.
jf-E/ffigura quadrilatral , cuita bina eppofita latera funt
par alela , (t tauidifiantia. Adeoque fi duo parallelogram-
ma fuperxquales bafes , & in eifdem parallel is conlituan-
tur neceflano xqualia debenc efle : Si vero cum triangulo
candem balm habuerit Parallclogrammum , fueritquc in
eifdem parallclis , ipfum eritduplum lllius uianguH, vt ha
bet idem Euclides , proptf. 41. Porro omnc Parallelogram-
mum ell in quadiuplici difFerentla. Primuro quod perfe-
ftum quadratura dicitur, habetque omnes ngulos rtctos,
& omnia latera inrer a'qualia. Secundum , quod habet
quidem omnes ngulos retios , verum non omnia latera
quaii a , Ted omnis angulus confit duobus lateribus mar
quai ibus , quorum vnum eft longius altero ; ita tarnen, vt
bina oppeua latera xqualia inter fe lint. Tertium , quod
habet quidem omnia latera qualia,fed anguli Tum inx-
quales , quorum duo neceflario acuti funt , duo etiam inui-
cem oppofiti , obiui , quod pifcis nomine , cuius GmilitU-
dincm refert , Rhombum appetlauerc. Quartum denique
quod eque ngulos rectos habet , eque omnia laicra
xqualia , fed eft quadrato omnino oppofitHm ; itavt con-
ftet quatuor lateribus , quorum duo oppofna fint reliquis
longiora, arque efforment quatuor ngulos, duos acutos
inuiccm oppoittos, & duos obtufos item oppofitos ex dia-
metro : & hxc Rhomboides dicitur. Atque ad has quatuor
pecies reducitur omnc parallclogrammum , & omnis figura
quadrilatera , qua: aliquam proportioncm , & regularitatcm
habeat. Cxtcmm alix figurx quadrilatcrx irregulares, qua;
quidem infinitis modis variari portent, fub generali Tra-
feîorum nomine veniunt : de quibus , vt de fpeciebus Pa
rallelogramm! fuo loco. ' .
Par iLLLi onvRA funt Parallelogrammorum , vt ita
dicam abortiones , arque irregulares correfpondentix an-
pilorum, aut tatetum , quibus conftituuntur: Sunt enim
m genere Trapeziorum , quia inxquales habent ngulos,
inxqualia latera , fed non omnia 1 feroam enim alicubi
ialtem aliquam regulantatm , & parallelorum proportio
ncm': Vnde minus lat patent , quam Trapezia , qux om-
nem figuram quouis modo irregulrem includunt. Poflunt
iiihilominus , vt ifta multiplicari' , & diuerfificari pxn in
infinitum. Qua de re vide Clauium in Euclidem. .
PAXAUELorjrDvM eft figura folida fez plants quadri-
%(( LEXICON
Uteris conrahs i quorum quodlibet xquale eft , & parn'.le
lum oppofito. Cuius ca conditio eft , vt fuper xquales ba-
fes conftitutx plures huiufecmodi figurx , & in eadem at-
titudine , quales etiam fint inter fe. Differt Parallclo-
grammo , quod hoc dicit vnum' tantum planum quadrila-
tcrum , conftans quatuor tanium angulis : illud autem in-
uoluit plura plana , nemp in fupetficie , & confequen-
ter oto ngulos exaduerfo fibi inuicemrefpondentes , ira-
vt non vnam figuram fuperficialem, fed vnum corpus foli-
dum omnis dimenfienis capax prxfeferat ; huiufmodi /une
taxilli , quibus in aloclo luditur. Cxtcrum Parallelopipe
dum' habet omnes conditiones parallelogrammi , cum aliud
non fit , quam inulta'parallelogramma in vnum conacnien-
tia. Vnde etiam eft , vt non nili in quatuor differentia*
parallclogrammo etiam communes diuidi poflit. Si cnim
continet fcx paxallclogramma xquilatera , & rectngula,
correfpondet quadrato in planis figutis , & dicitur Cubus ,
cjualis eft , vt modo dixi ,taxillus. Si fcx ilia patallelogram-
roa fueiint quidem rectngula, led non omnia xquilatera
led duobus xqualibns , & minoribus cxiftcntibus, rcliqua
fint longiora , vocabitur parallelopipedum altera parte lon-
gius. Sifuerit quidem omni ex paite xquilaterum , fed no
arqualibus angulis refpondentibus , Sc omnibus rectis , cor-
icfpondebit Rhombo. Si demum neque omnia parallclo-
grammaxquilatera , neque omnes anguli recti crunt.quam-
uis duo ex iis rectngula fuerint , & xquilatera ; vcl re
ctngula tantum, vcl xquilatera tantum fuerint nihilo-
imnus ver parallclogramma i itavr tarn plana , feu latera,
quam anguli ex aduerfo xqualia fint , correfpondet Rhom-
boidi. Porro quodcumque parallelopipedum vocari etiam
poterit Prifmai fed non omne Prifma , parallelopipedum :
vtcx definitionePriftnatiSjquam infr trademus,conftabit.
Parilia funt reflexiones folarium tadiorum in nube
rorida , fed bene compacta ; qux ouafi fpeculum in fe reci-
piat , 8c referai imagincm folis.'itavt tjuaft fol alter appa-
reat , & fere nefcias quifnam fit veras , & quis fictitius. Di-
cuntur autem Parelia , quafi pates Elio , hoc eft Soli , voea-
bulo ex duplici idiomate Grxco , & Latino compacto : &
quandoque duo , quandoque etiam tres foies apparete fo-
lent , vt videre accidii Romi anno iiLi.die it.Februanj
fere in meridie , Scdurauit per duas circiter horas ,vt refere
Raphal Auerfa qutlb. 41. fei. . & ante Saluatoris ortum
tres item foies apparuifle omnes pa-nc illius temporil feri-
pores teftantur: quod olim pro oftnto babitum, poftea
MATHEMATHICVM. fff
kamefi agnitaeius caufa, non iamcum tanta admirationc
confpicitur : Quamquam ego quar ante Saluatoris exortum
ppaiucrc miraculofa crcdiderimad explicandum Sanftifll-
ni Trinitatis Myftcrium i maxime quod poftca in^vnum
confluxiTe cribantur.
Porro Parea funt puuiar mox fequutura: indubitata fiti
gna, quam promittunt delius quamVirgx, quia inquic
Arid, roagis dnotant a'rem cfficienter fe habere ad ge-
ucrationem aqua; , eoquod parelium fit in materia omnin
confimili , & arquai i ter denfa : Virgx autem dnotant ina>
qualem materiam , & nubes non vndequaque denfas. Theo-
phraftus degnis pluuixait: 5 ,duo psrclij fnt , 'fimul
tarant, celebrem imbrem txptandum ejft. Addit Arift. Pa-
tclium auftrte certius quam borale fignificare propin-
quam pluuiam , ec quia facius in aquam conftringitur
acr auftrinus , quam boreus. Alias ignificaiiones Aftrolo-
gicas Parcliorum , vide apud Reftam
Paraselene item ex Grarco , & Latino dicitur ad inflar &.
Para:lij Luna; replicado in nube fe refleftentis eodem
paito , ac Sol. Frequenter id accidifle canit 'Pontanus in
fu Vrania : Verum apud feriptores rariflim id fatura le-
gimus ; & Plinius vnam tantum commmorai. Lunt , in-
quit, trtnt njtC. Demttio Fannie Cmfttltbm *ffrtte-
r* , quas plerique appellaucrefola nofturnoi.
Parma apudAzophum egregiumPerfarum Mailicmati-
cum diciiur Lucida Corona: Gnoflia? , quafi pupilla: fiqui-
dem,vc fa'pt- meminimus , Caeli pupilla vulgo apudAftro-
nomos audit ha:c fulgentifima Mella.
ParsFcrtvn^. Vide in V. Fortuna; pars.
Partes aliarnemp Vita; , Mortis , Matris, Vxoris , Sec. ''
ab Arabibus excogitata; plan inanes funt , nifi ad ratio-
nem reuocentur. Vide qux diximus fub eodem verbo in
fine,
PaRtims radtVs , fe afttlfas apud Aftronoraos dicitur jo.
famiiiaritas rluobus ,vel pluribus aftris fe mutuo intuen-
tibus perfeft , Sc exquifu contracta loco ,& determina-
ta ad vnguem diftamia,tot prarcis parti', quot requiruntur
ad afpe&um illum efFormandum , & ad hoc , vt fidus proij-
ciat radium ad ipfum corpus alterius ideris : quod habita
ratione quantitatis diametri fingulorum , fit intra latitudi-
liem vnius gradus tarn per longum, quam per latum. Quod
etiam inteliigendum eft de congreffu , & coniunftione '
itavt duo iidera , qua: habent eundem gradum longicudinis,
.dernque fmt predica latitudinc , dicantur fie in coniua-
j LEXICON
Aione parti! i : At fi eorum dcfledlat ad boream , aUt-
rum ad auftrum , coniunitio non erit prulis : fi dcmum
tanta fit dcuiatio hincindc , vt excdt quantiratem vt\>is
fingulorum , ncc crit diccnda coniunftio aut familiarita*
ctiamfi fucrint in codcm gradu , & minuto longitudinis.
Vt ciTet fi Venus reperirctur in primo gradu Arietis , cum
maxima latitudinc boreal i . quam poilu habere, & Mars in
codcm quidem gradu longitudinis , fed cum quinqu aut
etiam plus , gradibus latitudinis meridiana-. In oppofitione
ver , ad hoc vt fit parti lib , quia eft ex dimetro, oportet
ctiam vt latitudo fit oppofira: regionis , vt quod Luna
exempli gratia fit in primo giadu Arietis cum latitudinc bo-
teahgr. f. Venus in primo gradu Libra: cum totidem latU
tudinis aufhalis.
In radiis intermcdiis definiendis , contendit Blanchinus,
quern fcquuntur Maginus , Argolus , & Rationales cemmu-
nicer , accipiendam effc partem propprtionalem latitudinis:
Ducit cnimcirculum maximum per centrum ftella: latitudi
nc prxditar ad eius oppofitum , inclinatum fuper Eclipti-
cam -, atque ab hoc circulo fumit propottioncm , atque
arquationem omnium afpeflutim intermcdiorum ; oftendit-
que Qua drat m fieri Temper in Eclptica , Scxtilem incidc-
ie in mcdictatcm latitudinis , quam habet dliai Trinura.
vero in dimidium latitudinis oppofitx ; cuius fchema affcrr.
Argolus in Aftronomicis , atque in Primo Mobili.Sed eni'nj,
banc confidcrationem fpreuit Ptolemarus in fine libri primi
Quadrip. & rcuera fititius eft hie circulus raaximus Blan-
chino excogitatus , in quo radii computar! debeant Athe
ne aduettit Titus in Ca-lefti Philofophia lib. t. cap. 4. Nam.
ftella eft potius centrum radiorum , qui funt circuit du Vi in
orbem circa ftellam , qui'maiores , S minores funt , provt
partes , vnde proijeiantur radij , ftella ipfa elongantur :
vnde ex latitudine ftellarum attendenda potius effet ca pro-
portio , ac differentia qua: proucnit circolil minoribns ,
quorum centrum remouetur circulo maiori , in quo fu-
muntnr radij j qu enim magis centrum minorrs circuit
clongatur maiore ,eo maior accidie differentia diftanti
in loco fcftionis.idcft minor femper pars accipitur de cir
culo maiori. Vnde falfum eft , quod ait Blanchinus in qua-
dratis nullam fcruandam effe latirudinem , ben vqr in
fextili, vt ex fchemate radiorum ad ftellam , ( quod affert
Titus initio fui operis ex a:re delineatum ) obferaari po-
teft. Hinc Regiomontanus vult in dire&ionibus hancpro-
pottionem variationis afpeftus ob latitudinem ftella; fer
MATHEMATICVM. )*#
nsftdam effe : Verum quia ca mdica eft , & plane infenfi-
bilis , cz difto fchematc pacet , omnino negligi po-
teft: A ..i ,
Quonirri atem duplex eft genus familiatitatis , quam
ftdera polTunt ad inuicem concrahere , vc fxpius dirtum
eft , & in Zodiaco , & in Mundo ; ideo duplici eciam ra
cione diftancia: compatari debenr afpeftus , ad hoc vtpar-
tiles euadanc : Et in Zodiaco quidem fit Temper in deter-
rinata diftantia , puca fextli'is in diftancia 60 . graduum;
Quintilis 71. Quadrarus 90. Trinus . Sefquiquadraru
ijf. & fic de reliquis : In mundo vero fecundum parces
proportionales arcus fideris t , acque domibus : Vt
qua: fidera reperiuneur in cadem cufpide domus , vel fan
in eodem circulo pofitionis horario ; eriamfi per longum,
Sclacin Zodiaco long diftiternt, dicaneur niliilominof
effe in mundo parciliterconita, qualis eft congrelus Sirij
cumjfole in linea Orientis, qui Roma: accidit circa fecunda
diem Augufti,cum tarnen in Zodiaco long laceque abnt,
le Titra fphasrara fui o: bis. Quk ver quoad i tum mundi ira
incer fe funt difpofita.Ttalterum fit in cufpide oritis alreril
in cufpide Tndecimx decimx , nona: domus , aut in fpati
intermedio inter otauam te nonam dicancurefle in partili
afpeiftu Mundano , Sexrili , Quadrate .Trino, Sefquiqua-
drato.etiam fi non tot gradibus ditent,quot in Zodiaco
requruntur ad huiufmodi afyeftus formandos. Si vero
tarn in Zodiaco, quam in Mundo , hace proportionalis ra-
diorum diftantia non fit exquifita, eque in corpore ftellx
proijeiatur ad corpus ftella;, fiuediamecrum , fed ad fphas-
rarafuac luci, iam non trie afpccbis parcilis, fed placicus:
de quo moi fuo loco dicemus.
Passer, Pifcis voient fidus in cxlo nouicer ab Aftrono- jj.
mi recenfioribus obferuacum prop polumancarHcum,ha-
bens ftellas fepcem.in longitudine,fubLibra,acScorp. fi-
milicer.
Pavo aliud fidus auftrte vnum ex duodecim de nouo
aliis 48 antiquis adiunum , conftani ftcllis \6, aliis vero
15. omnibus fub Capricorne , quarum precipua eft qua: in
oculofecundx magnitudinis.
Patera fidus , alis Crater , Vas. Arab. Alphun Hebreis jj.
autem Ktu ideft pocnlum. Vide in V. Critter.
Pecasvs fidus in celo ad borcalem plagara prope sequa- j<,
torem conftans ftcllis m. Arabic Mpb*r*tK. de quo fus
egimus in Verbo * . Is l fuerit in Herofcoj>o,
inquic Iulius Firmkus , Nati trunt , ores,
)to 1 1 XI H
qui latentes duri , t^> argtntivtnas , fpecitrlM
joltrtibus inquitiontbtu ferfequantur. Si veri m octafm
futrit tnucntut , & Mars in ipfo locofutrit , vel in dtamttro\
vel quadrate ; hi aut incenfa domo confiagrabunt , am pu
blica ludit'u[intentiaflammis vltricibm cremabuntur. Hxc
Kirrnicus.
Pentagonvs aj>ud Gemetras dicitut figura quinqu
ngulos habens , uu ea equiltera fit , fiu non : Et fi qui-
Jem ca fuerit xquilacera dicciur etiarn regularis Ifoperi-
mcrra , qu.v in cvlo conituit radium quintiletb : Si vero
fuerit in.rqualium laterum , ea abfolutc irregularis dicirur,
qua- multis modis variari pencil , eo paclo , ac Trapezia , de
quibus fuo loco.
Perecrinvs apud Aftronoraos diricur Planeta repentis
in loco, vbi nullam habet dignitatem , * quinqu effen-
tialibus, Domicilio nemp , Exaltatione, Trgono , Tcrm-
ninis & facie , vt Sol in Virgine* Luna in Gcminis, 8lc.
Quod i fat mutua teceptio cura alio Planeta domibus,
aut Exaltatione , tavt permutent domos , ac dignitates ; fit-
que ideo vnus in domo vel exaltatione alterius ,& hie in
domo , vel exaltatione illius ; tune petinde cft ac fi repe-
riicntur in propriis domicilii'., aut cxaltationibus, & mutuo
confortantur , nec proinde amplius dici poterunt peregri-
ni. Talis eflet Sol in Virgine , Mercurius in Leone, et
lupiter in Libra ,Sacurnus in Cancro , Sec. Crterum inGe-
nethliacis Plancr peregrini maiorem fonunam affertnt ex
tra Patriam , quam in Patria ob fimilcm rationem, quam fu-
pr tetigimus : ficut contr in domibus fuis , forrunam in
Parria , ni forr malefitis , aut alio quouis cafu infortu-
nentur: Nam mal conftituti nullibi omnino boni quic-
quam largiuntur, fed vix ea, qua; virtuce , & laboribus
proficifeuntur , permittunt. Nec fine xrumnis , Tt bn ex?
Pbilofophicis principiisaduertit Titus lib cap. 17;
PiRiGvM Grasc dicitur oppofitum Augis , feu nfima
abiis Eccentrici ,& Epicycli Planetarurrl , in qua humilio-
res apparent & ttrrx viciniores , vt quando fol eft in gr. 6.
Capricorni : ficut contra Apogium eft locus terra re-
motior in fuprema abfidc Epicycli , de qua re vide iam di-
ta in V. Apogum, & in V. j4bfis.
Perimetrvm Grarc idem ac apud nos eircumfcrcni"
tia.
P ERi oie i apud Geographos vocamur populi omnei,
qui habitant fub eodem meridiano i eodemque parallelo ,
fed in locis oppofitis eiufdem paralleli , quales funt .
mathematicvm. :m
Virginia: in America ,8c qui funt in India intra Gangem;
(juoniam lunt ambo in eodem meridiano , Sc in eodem fer
parallelo , fed in parte oppofita : habent enim ambo lati-
rudinem fer gr.40. fic Mexico Vrbs celebrrima in India
Qccidcntali , eiufque finus, cum Infulis Camba: in Afia ; fic
popu noua- Hifpania: cum Pcrfarum Regno , &c.
Vtautem Pcriceci vnius loci facile inueniantur, longitu-
dini difti loci adde gr. to. atque in eodem parallelo ad
quatorem inquire ; & qui fubdicla longitudine & paraUc-
lo reperiuntur crunt Pcriceci loco auc ciuitati de qua difqui-
rimus. SicCaftelli Regnum in Hifpania habet longitndi-
nem gr.io. latitud, gr.fer 41. additis igitur eius longitudini
gr: 180. profilicht gr. 190. in quo meridiano inquire paral-
lelum latum gr.41.8c videbitur ei eile Periceca Celebris Yrbs
Quinfai in Regno Chincnfium.
PiRioDvs apudAftronomospropncfignificatfpatiumtem-
poris,quod quibet Orbis in fluni: ad perriciendu-n fuum
eurfumin Zodiaco; vtSaturnus in annis fer jo,. Iupiter in
. Mars in duobus -, Sol , Venus , Mcrcurius in rno , Luna
in diebus 17 fic horis 8. Ha: igitur funt periodi motuum
Planerarum : qua; quidera intelligi debent non de orbibus,
fc Ca:lis totalibus, fed vcl de ipfis corporibus Planetatum,
quatnus feruntur per ipfum cxli expanfum : vel d: propriis
orbibus deferentibus, qui funt Eceentrici in medio catlo-
rum collocati : in his namque Planeta: , vcl eontm Epicycli
infiri deferuntur temporibus prxdiftis. Totales enim cxli
( faltem in fententia communis mouentar ab Occidente
in Orientcm eadem prorfu9 tarditate , qaa mouetur oiftaua
fpha:ra ; licet ego , vt dixi in V. Motut aliter fentiain.
Hinc periodicum diciturquod cert, ftatquc recurrir pe-
riodo ; quales funt annua: reuolutiones , Anni , diefque cli-
maiterici , ice. qua: cum catleftium motuum periodis quan-
dam connexionem , Sc affinitatem habent.
Psripheria Graec idem, Latin circumferefitia pro- 44.
pri fignificar extremurn in quod termint circulus , fe li
neara illam circularem , qua: rotam circularis figura; arca m
ambit, & circuropleftitur , cuius proporrio ad diamerrum
ipfius circuli cil fer tripla fefquifeptima , vt habet Archi
medes de dimenfione circuli , hoc eft n. ad feptem. Quan-
doque ctiam accipitur pro tota fuperficie terre, , aut pro
conuexo , & extima parte cuiufuis fphara: caeleftis.
Priscii apud Geographos vocantur accola; frigidarum
regionum intra ambitum circulorum Arctici.&Antrtiei,
qui coaftituunc Zonas frgidas ; fic dicti , quafi Contraum
m LEXICON
brattles : quia vmbra illis eft verfatilis . & fertur irtorbemj
molarm mote in piano horizontis. Ant' ui exiftimabant
has regiones ob nimiumfrigus cTe inhabitabiles , qua: ta
rnen reerra habitantur , licet homines fine omni no fylut-
(1res , & rudes , vt tcftancur Hollandi , qui eo fxp nauiga-
tiones fuas inOitucrunt. Adhuius Zona: initiumfub circa-
culo ArHco pofica eft Celebris nfula Thle , de qua Vir
gil ius;
yS .. . ' Tibi ferutat vltimaThule.
Vide qux diximus in V. V. Amphifcij , & Heterofcij.
Perpendicvlvm ; Inftrumentum noturn Math c/natic/ ,
, ac Mechanicis omnibus familire nimis , librandifquc alti-
tudinibus aptum : Cuius inuentorem fuifle Dzdalum te-
ftatur Plinius lib.j cap.6 Hinc perpendicularc vocant Geo-
inetrx quodcumque ex fuperioreloco ad i mum dimutitut
ea reftitudine , qua plumbum pendet ex perpendculo. Qua
etiam ratione Aftror'omi folem , aut ftellas , quae funt ycrti-
cales , perpendiculares appellant ; quia profeo eorum ra-
d.'j refl admodum perpendiculi fupra noftrum verticem ca-
dunt. Porr ad longitudinis , latitudinis atque profundita-
tis cognitionem habenJam nulla melipr menfura excogi
tar! poteft quam linca perpendieularie ; Quandoquidem
raen fura debet effe maxime certa, & determinara: Atqui ,
vt habet Clau. in fphxram cap. i. Sola linea perpcndicularis
inter alias lineas certain, dcterminatamquc longitudinem
habet. ,. 1-3 .... . i. ".
Persevs diius etiam Inachides, Cyjlenius, &c. Arab.
Chelub, vcl Cheltub. hoc eftferens capnt diaboli : frdus in
ocbua fpharra fcrens caput Mcdufx , confiftenfque in via
laftea ad partem borealem', in quo cxPtolcmxo numeran
tur ftellx 16. at in Bayeri Vranometria ;8. omnes fer de na
tura Saturni ,Sc louis in longitudinefub figno Tauri. Qua-
rum potillima , &malignitatcfuafatis nota eft, qua; Caput
Mcdufx dicitur , fecundi honoris: proxim acceditFulgens
in dextro latere Ktabich Alchenib , feu tlgenab. indc dux
nebulofx , altcrain extremo dextrx manus .altera in finiftra
antecedens Caput Medufe. De horofcopante fie cecinit
Pontanus in fuaVrania.
Fer vincule fempir ,
Semper torturai agitt crudelia Ptrfeut
Tunera , funt enfes it , funt vulnera , cura ,
Gorgonei capitis femperque infignia prtfert.
u furgente aliqu veniens in luminis a rim
Si thacbut queque Gorgentofefetxtulittrm,
Si
M ATHEMATI CVM. }?j
Si Mauert telo infeltx rutilante lacejfat ,
Suo fol,aut quo Luna loco, Dominumque locorunt,
Ute felix ftella oceurfet , aleve cadenti
Sefe agat ectafum -versus regiene fecunda.
Hute caput auulfum colle violenta bipennit
Auferet , media truncus fpeatur arena.
^Hucufque Pontanus. Qua: omnia in funercam Gorgni
ftellam iccidunc ; quam' alibi authoritatc etiam D. Thomar,
violenta: nimis, ac lucjtuofz natura; fuiflc Temper, aduer-
timus.
PiRsoNA Aftronomis idem valet , quod Facies ; Vnde 4.}
Planeta: dicuniur perfonat fwas gcrere , quandocumque fe
facie adfaciem intuentur; pra'fertim vero cum luminaribus,
hoc eft , vt eo modo confijurentur cum Sole , aut Luna ( i ta
tarnen vc fiat Orientales ab i i l , Occidentales ab ifta ) quo
corum domicilia cum domibus luminarium. Hancfamilia-
ritatis , fe dignitatis fpeciem Arabes Almugeam vocant;
de qua vide qua: fufis diximus fu o loco.
Pirspectiva vna eft , ex Mathcmaticis difeiplinis, quam
. Geometra: filiam vocant : Facultas eft , qux iuxt princi
pia Geomtrica per radios vifuales, tamquam liaeis , & an-
gulis rs long ab ocalis difitas fpeculatur , fue ea cxleftia,
corpora lint, fiuequa-cumque colorara, (inquo latispatet
quam Optica J arque ad tationem emiflarum fpecicrum in
modum Pyramdis dimetitut.Eft in triplici differentia : Aliq
enim eft, qua: abfolut ' , & anthonomaftic diciturPerfpe-
ftiua , If. in eo confiftit , vt ratiorym reddamatum appa-
rentiarum , qua: aliter , res funt , noftris obrutibus fefc
offerte folent , ob diuerfam rcrum fituationem , atquc di-
ftantiam;qua racione videmui circuios retos tamquam li
neas , quadrata tamquam circuios , tic. Alia eft , qu ver-
farur circa varias , multplices refracciones i qua: profe-
fto ab (peculis , exquibus as potiffimum exquirt,/)>fc*/<-
ria , iuc fteculatiua appellatur. Alja demum , qux cir^
vmbras verfarnr atque oftindit qua raiione fieri queat , vt
ea , qux in pifturis apparent confufa & inordinata, ex di*-
ucrfitate tu concinnafic ordinata ,& contra qua; alias
bene difpohta , longinqtio, aut latere deformia,& incon-
cinna vidcantur i Et fixe dicitur ciatoptrica , de quibus om
nibus erifdit ad.modum fcriplt Aiaazcl in fua Pcrfpefti-
ua , Vitellion , Guidobaldus Marchionibus Montis,
nouilTim Kirchcrus in Arte Mana 1 , & ym-
trx.
Aa
5*4 LEXICON
Pertica dicitur Cometa crinitus longus vald , plusw
qui dicitur Vtru , minus tarnen latus 1. ( dequibus
fuo loco ; Quando apparet , videtur feinper ex aduerfo folis
habcns caudam denfam , craflam , & rotundam : & viuerfa-
liter portendit ficcitatem , iterilitatcm , & aquarum defe
ctum , vnde confequenter caiitatem annonar,& qua: his con-
fequcntur. Si adhuc cum Planeiis apparcat coniunftus,
dcnunciat mala fccundum naturam cius.vtfi fuerit iun-
tus corporaliter Saturno , timenda erit moitalitas , & detri-
mentum in hominibus & rebus quibus prarcft Saturnus:
cum Iouc , mala affcrc louialibus : cum Marte indicie bella,
& occifiones nnumeras : & fie de reliquis , Planetis iuxta
corum proprias ignificationes difeurrendura , excepto fe
ie , cum quo numquam congreditur.
j PiRst^Kc Barbarum, feu potius Cheldaicum Vocabulum,
fed frequens inter Aftronomos i qao fignificatur Ncbulofa
flclla in pecore Cam ti confiftens dita comraunilet Prsr-
pc , de qua paul infri.
$t. Pharmaz Arab. Latin Crater, fidus fupr dorfum *
dne confident , de quo fuo loco,
5j. Phases Gtic dicuntut varia: Cxleftium corpoium, prae-
fertim Luna- , afteliones , & apparcntiac pro dimerfo ad fo
lern , telluremque pofttu : Vndc & obfeura , corniculata , di-
tnidiata , plena , nunc corn ibus ad folem inuerfis, nunc ab
eodem auerfis confpicitur , quod & in Venere , & in Marte
nupcrTclefcopij ope obfcriiatum eft.
Phoimc olim dicebatur Hella polaris , & Cynetr
in exeremo caudx Vrfse rninorii prope polum arfticum po-
fita,coquod Phccnices populi nondumreperta magntica:
acus virtutc, cuius beneficio hodie totus OccaMU peragra-
tur, adhanc refpicientts nauigiorum fuorum curfum diri
gebant : maxime enim illis accommoda veniebat ad explo-
randum in qua Mundi plaga coefifiercnt , quantum fuerint
termino vnde difcefferint , elongati , quantum vltra pro-
greffi. Qjiippe femper in eodem itu, non ficut aliac ftellse
eircumaftu caeli volutabatur.
jj. Phoinix, feu PhaenUiet ventus Meridonalis, quic
Euro Aufter lateralis Auftro , medius inter ipfum , & No-
tapeliotem , direfteque oppoiius Circio: qualitate cali-
lidus, & humidus, ac morbofus Eo fiante fubinde appa
rent alte radiantia fulmina, & nubes in vnurh coguntur.
P H OE N i êtiam dicitur in cxlo fidus ad pelum antat
st- icu , vnum ex duodeeim nuperdetcelis. Stellas babee
M ATHEMATIC VM. }7/
54, ccundura alios 15. omnct in longitudcnc fub ligne
Tifciura.
P H OE N i P T E R V s aliud fidus ab Hifpanis nouiffi- 58.'
me obfcruacum extra numetum duodecim primits detc-
itorurn ab iis fuo idiomace El Flumengo vocacum. Exprimir
autem auem expanfis alis Pifcem notium , qua in arcum
curuatur , roftro appetentem : credecim ci alignant ftcllas ,
intet quas rriam in capite fecunda; magnitudinis, quam alij
pris in Pifcem notium reducebant.
Phoenomena, Gra?c , Latin Apparentix interpre- 5^;'
tari poflunt , dicuntur promifeu noua Adera in carlo appa-
rentia , fiue ea in regione clementari , hue in attherea conf-
piciantur. Et ea qui dem in acre generantur ex quadam cx-
tialatioac craffa ,& vifeofa confiante ex partibus bene co-
agmeriratis , quz virtuce Aftrorum furfum euehitur, ibique
accenditur, ac tamdi durt quoufqucmateria illa ab igne
concepto abfuramatur ; preffius Cometz difti funt. li
autcin retento Phrnomenum nomine in calo ver confi-
fturjt, ibiqueaut de nouo generantur , aut faltcm alias ge-
niti de r.ouo apparent , & ex majori approximatione ad
nos aut alia quauis rationc fiunt Viiibiles. De illis fatis
copioso Jiftum in V. Cometes : de his modo hiefermo
Inftituendus. Nafci autem interdura in carlo noua hec
fulera , null: dubium ; cum ipfa teftetur experientia id f>
piflm euenire ; arqe in ido farculo , quod adhuc tranfa-
tum non eft, tres omnin ftcllas in ipfo orbe fuarum vi-
fas referunt omnes parn feriptore. Vnam in pcftorc Cy-
gni , alteram in genu Serpentai i] , teram long pulchrio-
rem , S clariorem in Cathedra Caffiopea: , corpore ipfui
fer Veneris fidus exarquantem , quas non fuifle de genere
cometarum ipfa ratio parallaxis , qua nulla prarditar erant,
pfc motus idem prorfus ac carcerarum fixarum , ipfa tem-
poris duratio, aliaque multa manifeft fuadent, Sed & olim,
ctiam huiufmodi ftcllas in cilo appacuifle teftatur Plinius
tib. i. cap. 14. Namgue, inquit , & in tpfo to fiellt repent*
nafeuntur. Se cap. 16 de quadam ftella tempore Hipparch
vife fie ait, Tipparchus numqUem fati laudztu* , vt quo
nemo mag approbauerit cognationem cum homine de runt,
animafqc noftras ctlo dignas ejfe eAm , & ahum
fuo gentium deprthtndtt , eiufyu* motu , quo die fulxit
au dubitationtm eft adduui , anne hot: ftpitt! fieree , no-
uerenturq; eodem ac ei , quatputamtu affixat'.idemque au fus
rem ct'tAm Deo imprabam annumerare pofierU eaf fide-
ruque ad mam expender. Quid autem fibi -velit per
97 6 LEXICON
hoc quod dicit Deo rem improbam fore annumerarc
ftellas, atquc ad formam expender, quod aufum clic di-
cit Hipparchum, non fatis intelligo.
60. Carrcrum de iftis ftellis varia fuit tum antiquorum , tura
icccnfiorura Aftronomorum opinio. Democritus, cuius fen-
tentiaai amplcfti videtur Bodinus lib. . Thearri, fm nia-
un, cas eile illuftrium virorum mentes, qua: poftquam in-
numcrabilibus feculis viguerunt in terris , tandem obitura?
extrcnius peragunt triumphos , aut in ca:'um ftellatum,
quafi fplcndida fidera reuocanrur , ac proptere fcquunrur
fames, morbi populares, ciuilia bella , quai Ciuitaret
& populi ducibus I lis optimb , & g'ibetnatoribus , qui di-
uifos rores placabant , dclercrcntur. Ariftoteles minus-
abfurde dixit easomncsgigni ex materia clem ntari ,fcrri-
que aliquando ad ipfam rcgionem a?chercam : Sequuntut
cum non pauci rcccnfiores.eo maxime , quod pofita ciloru
fluxibilitatc , iam nil obftare videtur ,quin ijdem Cometa:,
qui in regione aerea generantur.fi fubtilioris materia: fint,
poffint orbes planetarum tranfccndcrc , atquc etiam. ad
ipfum Firmamentum perucnire , vbi poftea perinde ac aftra
refuigcanr , quoadufquc eorum materia pcnits abfumatur.
Quod, prat'ea-tcris , acriter fuftinet Chryftophorus Rothr
mar.nus.
Verum ctfi forte huic rei non obftet ipfa carloium fub-
ftantia , qua: fit fluxibilis, & per confequens facillim ci iam
attr.-ihi fideribus poffini huiufroodi gnita: exhalaciones ;
a tamen non videtur credibilc, cas tanto tempore durare
poTc ,cum ftclla Cafiopcx duos integres durarit annos , &
de ea qua: apparuit anno 1600. in peftore Cygni teftatur
Blancanus adufq; fuum tempus hoc < anno ii6. fuiffe vi-
fibilcm, quando Cometa: in are apparentes vix ad menfem
durare folent. Heinde vnde cmanat tanta exha'ationum co
pia , qua: ad ca:lum vfnue fixatum pofTit afcendere , ibique
accenfa.fiat probe vifibilis noncert terra , qua: fi tota
ad fidera cuolaret loco vbi modo coniftit , videri ob fui
tenuitatcm minime poTet cum ipfa terra ad Firmamentum
relara fchabe.it vtpunumf& minima ftclla viibis Fir-
mamenti,bU nouics fit terra maior Non ergo noua pheno
mena fupr orbvm Saturni vifa effe poTunt ex materia ele
mentan coagmentata , fed neceflario debent cTc ex ipfa re-
gone a:therea. Melius philofophatur Pythoras putans cas
non efle de nouo genitas , fed ex perpetuo recurfu terris
approximari , fierique viibiles , cuius opinionem minirac
bfurdamcxiftimat Blancanus, dicent ideo eas nouiter.ac
- CVM. )7?
ftats temporibus apparcre , quia cum fini in Firmamento
ob vaftitarcm expanii . ob tarditaiem motus , Sc amplimdi-
ncm Epicycli quamdi furu in minime confpici
poflunt , at vero cum defeendunt ad I'crigarum paulatim
fien confpicuas , durare quoadufque ab iiio notabilitct
rcccdnt : quod & accidiffc crcdei.dum eft in ftclla Caflio-
pca: , quaranno defeendit ad fu um Pcrigseui , in lo*
cum long ceteris fixb humiliorcm , at ver cum fenfim
minui carpit ,ac tandem fafta ift inuiibilis , tunc ab pau
latim recelTit tantum elongata eft , vt iam amplius confi
pici non potuciit. Sed iam mutura inualuit apud Rec#n
fiores opinio Anaxagorar cxiftimanti-. huiuftnodi ftella*
alitld plan non cTc , quam coitum f u: cu ftcllularum
difeurrentium per tenuiffimum illud expanfum , qua: in tan
ta diftantia vnam & eandem fteHam repfzfentent , vt iam
perfpieuum eft de ftcllis t.cbulofis , atque ipa Galaxia ; eo
maxime quod Liuiufmodi ftella: fompcr,& non nifi in Ga
laxia apparuerunt : qua: poftea euanefcunt, quia ab inuicem,
elongantur. Vtcumqiic fit certum eft , eas magnem quid,
& infolita femper portenderc : quorum quaiitas ex carurn,
qualitatibus , motu , fitu , rrgione , Sc tempore apparition is
emenda eft: vt ex intenfionc lucis qilalitatum aitiuarirfi
intenfio , extenfionc pafliuarum commotio , colore natu
planetis confimilis : figura, & imagine fpecies , & fimili-
tudo rerum , tempore demum apparitions duratio eife-
ftuum , iVc. provt innuit Ptolemseus Hb it cdp.9.
Et quidem quoad naturam , attinet , ei f tfi pro ]ualirafe
coloris , intenfionc , & extenfionc lcis modo vnius , mod
altcrius Planeta: naturara rfrant femper tarnen qta?ctim-
que fint habent nefcio quid eX Martis, & Mercutij natura
mixtum : quod ctiam ex Ptolema:o obferHat Titus de lis
agens/ii. t.cap. is. idque eo quod ex materia vftibili , ac
tranfmutabili coagmentantur , qua naturam Martin prxfc-
ferunt , Sc infuper cum talis materia inconftans fit , & et
hmida tranfeatin cadam & ficcam natura: M rcurijquo-
dammodo afTimilantur. "Et hic eft quod fcrrlper ficcitates
adducant , vredincs , corruptioncs , ac violenta qua:que,
fiue bella , Sc oeeifioncs , fiue anirrialia perniciofa, iiue pc-
ftilentias , aliaejue id genus mala ,& quo magis in fitbli-
mi apparent , hiuerfaliofes cflfc&us progignunt.
Quoad fitum in caelo , & loc: permutationem , fciehdurr,
quod ratione loci, & irilaginit in qua apparent, fumitur
coniedtatio cffccbnirrt refultantium , perfonarum , & regio -
tum, in quibus dittos tffc&us prfignant. Si enim cx iis
A a iij
78 LEXICON
OjUas hucuque mcmcrau: mus funint , atque in fbcariim
fiioneapparoerint,itavt ipfc non permutent locum in Zo
diaco, led tanrum motu ipfius circumagantur , efficient cam,
Prouinciam , qua: Tub tali (gno erit: ou od fi ,8c ipfz lo
cum permutent , atque ab vno (gno in aliud tranfant ,
transferunt Aiqs cffeus ctiam ad alias prouincias hnic 6-
gno fubicftas , aut fubfunt vetticaliter imagini , in qua,
illa: apparuerint. At fi fuerinr pfcudoftellx in aris regio
re progenita: non xefcent fuas vires nii in cas prooincias
in quibus apparebit , aut in quas motu fu o perueniens eof-
dem deriuabit cffehis.
JV, Quoad tempus denique efFccuum ab iftis Phromenii_
prxfignatorum , codem fer modo difeurrendum , ac de.
Eclypfibus, aliifquc terminis diretionum , ac progreflio-
nura Solis , & Luna:. Nam quotdiebus , & blnis horis fulfc-
intregione xterca, & partibus fuperioribus , tot annos ,
& nienies indicant , fi in rrgione area prxfertim inferiori,'
. quoi horis , tot annos , vel menfes prxfignanc , & tune qui-
dem maxim intendetur effedhis , quando luminaria miiee-
bantur , vel fuerint in locis aftrotum , que, caufe fuerunt
buiufmodi portentorum. Hare omnia ex Tito loco citato.
Pluraqui volet videat ipfumTitum , Argolum inAftrono-
micis , & iun&inum in rraatu de Comctis.
jfj^ Phoenon , Gixc diciiur Saturnus Fulgore : ficut
etiam.
bgj P h oton Iupiret , nec non ftella lucida Acamar in
extremo Frida ni fita , luce qua prxdita eft, & ob fimili-
tudinem , quam babee cum loue : te ft Blancano in Iphxra,
Mundi.
7. Phosphoros ctiam dicitur Venus matutina, qeafi lucif.
ptodroma 3c ferens diem , vnde Mart.h. J.
Phoffhore redite dum ; quid gaudi neftra morarii f
ft. Phoiek Alearvc, i apud Arabes , tefte Kirchcro in Oedi-
po /Fgyptiaco vocatnr Zodiacus hoc eil fphxra duodecim
arcium.
9. Phthinvsa dicitur apud quoGlam. Lufia decrefeens. Au-
eft Laurent, in Amalthea.
7e, Phvonisie in fphxra Barbrica audit tertius Deca-
r,us Leonis, inanens fub Dominio Martis , fignifiator.
focietatis , non decedendi de iure fu pro rixit ti-
tandis.
*fi. Pica brafilica. Vide Toucan.
* PicATAPHoRA , Odtaua dosuus ab Horo&opo, Viiety?
r tittaphor. ' .
MATHEMATIC VM. 57
TiNNê vulgo Aftronomorum dicuntur duo fpicilla in 7j.
extremis Dioprx paribus conftituta ad excipiendos ltd la-
rum radios, alia.iue fpecuianda per quadramcm , Adrola-
bium , & alia fiinilia infrrurncnta.
Pin cim Ko lasmenon intabulis perficis dicitur Lucida 74.
Coron.r Gnofllx , hoc eft difcus paruus contractus.
Piothanatos. Vide BiotbanAtei 75.
i so... diiodecimum, ac poftremum Zodiaci lignum in j(.
auftrali fcmicirculo , fed cwntcrminum Artcti, adeoque
commune , aqueum ,frigidum , ithuraidum , domicilium
louis , & Exaltatio Veneris , itc dictum coquod Sole il-
lud intrante omnia in aquis natare videntur. Arabic vero
-.t , & cam articulo hlhtut , Scquoniam fignum kor-
poreum eft, pifcis , qui ad boream inflc&u dicitur H*ut
llfchemli ; qui tcio ad auftrum Hut Elgenubi.
Qui, fub hoc figno nafcuntor , inquit Ptolcmzus erunt 77.
colore albo , capite paruo, maxillis amplis, pcftore ma
gno, membris omnibus inxqualiter, Se mal difpofitis , &
yt plurimum cum aliquo vitio infeparabili , qualis effet
claudicatio, &gibboltas. Pi fei um I: Jus in oftaua f.Iura
habet ftellas 54. fecundum Ptolemxum , fed iuxta Keplerura,
jf. fed non admodum nobilcs , quippequx non execdunc
quartam velquintam magnitudinem prxtervnam tent) ho
noris de natura louis , Sc Mercurij tjtix eft in nodo lini
Ytrofque pifces ne&entis. Eius initium nunc eft in gr. 15.
Pifciumprimi mobilis , & protenditur vfquc ad gr. 17. Aric-
tis. Pars prior ffigida eft , media huraiditate abundans i vl-
tima ob communicationem cum ftellis in capite Arictb con-
fiftcntibus caliditate. Qua; ad boream fleclic , ventofa i que,
ad Auftrum , hmida , & aquofa.
Piscis Notivs. Vide in V. Notius Pifcis. 7*
Piscis V01 ans. Vide Pafler. 79-
PiSTRix ,Cxms, Balena fidus in oebua fphxra, dc quo 80.
alibi diitum. Hoc vocabulo fa>p vcitur Cicero 'in Araci
Phccnom.
PiTHTis Cometa? genus ad formara Dolij vnde &X>o* *i-
i iaris dicitur , habens in concauo furaidx lucis obfeuros
quofdam radios , de quo Plin. Iii. i.cjy. ij.ad hun ctiara
ie<Jucitur Tenaculum, .
Planit/ dicuntur ex Grseco ftellx non in Firmamento , 8u
vt fixx , fed in propriis euiuique orbibus fits , at que crian
tes (ngularibus motibus in Zodiaco contra raotum prim;
mobilis ab Occidente in Orientera fecundum fucceffioncra.
fignqiam ; rndc Sc ab errando lUncditi , nedum apud Grx-
Aa iii) .
%i LEXICON
cos , fed etiara , apud Latinos , qui cos errons , feu ensa
cas ftcllas appellauere. Hi fcptcm omnino funt ; ( vt ta-
ceam dc ftcllulis comitibus Iouis , & Saturni : quas non ita
pridem Galikeus detcjcit ,& circa illos , Si cum illis duplict
motu rotari ) Saturnus , lupiter, Mars , Sol , Venus , Mercu
rios, Luna. Exquibus primum locum , hoe eft fummumy*
proximum Firmamento obtinet Saturnus ; mox lupiter ; in
do Mars , pofte Sol , Venus , Mercurius Luna per ordi-
xiem , itavt bxc vltimum locum teneat , adeoque minimum
orbem terra; propinquum , vt ex paralaxi fingulorum , alii-
que obfertiationibus cuidentcr deduftum eft. Porro multa
lunt in quibus planet! rcliquis aftris difcardant : Prim
in motu , qui vt dixi in fingulis eft pecutiaris , St proprius ,
xiulliquc alteri communis : quahdo afttis vnus eft omnium,'
qui propri illorum non eft, fed Orbis , in quo fixa funt.
Secundo in Luce , cum alia fit fixarum lux , alia cirantium'
( denim; Etfi enim ambo mmuentur lumen Sole fixa ta
rnen habent nefcio quam primigeniam, & infitam hicera ,
qua: pofte Sole intenditur , & vt ita dicam viuificatur ,
vndc eft fcintillatio ilia ipfis propria, Sl intuentium ocu-
. Jos prxftringens : Planeta: vero hoc non habent , vt ctiatri
Ariftotcles obferuauit, fed funt corpora denfa ,. in feipfis
Vobfcura(quod viderc maxime eft in Luna, cum Solis corpore
copulata in Eclypfi. ) Tertio color , & diuerfus infiucnd
modus , Sc alia , qifa; recenfuimus cum de fixis. Vtproinde
maxima altercado /It [inter Aftronomos , quinam primas
teneant , fixa: ne , an plane. Pe horura natura , loco , roa-'
gnitudine , aliifque proprictatibus. Vide in propriis lo
is.
PlanisphRivm , vtex etymo nominis conftat , dicitur
fpliafta in plano deferipta Eft enim inftnimentum planum
totam in fe doftrinara primi mobilis continens, circuios,
polos , fidera , afcenfioncs,defccnfiones, parallclos , aliaque
ex peifpcftiuje p-arceptis delineata oculis exhibens , vnde
dirctioncs prob perfici qcunt , arcus diurni & nohirni
omnium fidirum indagari ad quamcumq; poli cleuationem.
Ift in iriplici differentia : Alterum Gemma; Frifij cuius dia
meter arquatorem prarflgnat , & punAa catdinalia Arietis,
&Libra: incident in ipfum centrum , quern linearc&a fecans
refcrtaxem mundi ad vtrumque polum terminant quibus
ellipfcs parallels ducbe tranfcunt pctfingulas diuiiioncs Zo-
diaeitipfo eaamZodiaco per aliasfetiam ellipfcs xquatori pa
rallels! abvno ad .ilium Tropicum defigriato,ac definito. A\-
tcium Io:Royas,huic,prorfus amne,niu quod hie paraUtlUd
MATHE M AT I VM. ?*r
ctjuatorem non per ellipfes , fed per lincas redas defignan-
tur. Terrium randem , quod vulgo dicitur Aftrolabium , in
quo centrum refer polum Ar.'t.cum > diameter horizonterh
redum , linea fecans Meridianum; Rctcprimum mobile,
carlum ftcllatum , cura principalioribus filis in ea longitu-
dinc , & latitudinc , n qua nunc temporis funt : randem ta
bula: ad fngulas poli eeuationcs conftruda: fitommundi,
& lingula horizoma obliqua, cum fais circulisparallelis,
feualcirudinum quos vocant almicantarath, non circu
its verticalibus parallels ad meridianum didis Azimuth,
quorum ope cuiufque ftellx pofitus in fitu mundi facilli-
m nofci poterit. De huius fabrica & vfu fcripfit Io: Stcn
phlcrinus Latin , & Ignatius Dantes italic : de illis Audo-
res,quibus denominantur.
Planvm apud Gemetras dicitur fuperficies reda, fea .1
corpus habens fuperficiem rcdam hoc eft vt dfinit Eucli^cs
lib. i. prop. 7. qua; ex arquo fuas inreriacet lineas : per quod
opponirur corpori lphcrrico , & circulo , qua; linea , aut
fuperficie curua circumfcribunmr. Vndc vulgatum illud
Axioma , quod corpus fphaericumnon tangit planum , nifi
in punch).
PlaticVs aspfctvs dicitur addifferentiam Partilis. Eft S.
eritm radias proicdus planera non quidem ad corpus al-
terius planeta: , cum non fit in exquifita diftantia , fed ad
orbem ipharra: lucis illius : vt ad Saturnum intra fpatium de
cern graduum ante, & retro ; ad Iouem . ad Martern gr.
7. min. jo. ad Solcm gr. 17. ad Venerem gr. 8. ad Mercu-
rium gr. ix. ad Lunam gr. 11. min.jo. tanta eft cnim quan-
titas Orbis ipforum , ad quam lux, & adiuiras lateraliter fe
cxtendit. Qucmadmodum eriam fixa: prima: magnitudinis
habent Otbcm hinc inde latum ad gr. 7. min jo. Secunda: -
magnitudinis gt. f . min. 30 Tertia: gr. t. m. 4b. Cinarra: gr.
i. min. jo. Porro vel iftc afpedus platicus proijeitur citri,
vel vltr corpas Planeta? i fi citr, dicitur Afplicatio , appli-
cat enim planeta afpiciens , ac fe difponit ad habendum
cum altero farailiariiatcm , & afpedum partilem : Vel iam
fuit in partili , & inde per motum (uum ab feparatur , ita
tamen, vtadhuc 'fit intra fines Orbis illius, & hare dicitur
Separatio, feuDeuxm , vt ddum eft fuo loco. Qua: qui-
dem in Luna max-imattenditur: & quo afpedus cru partili
vicinior,eo efficacior : ficut etiam potentior qui ad partilem
fe difponit, quam qui partili recedit. Vide qux ibi dixi-
mus , lirai iter ad afpedum platicum applicanda.
Piavstrvm fidus in carload boicalcm plagam intra He- 87*
tt LEXICON
licem , feu Vffam maiorcm vel ipfis bubukis.fc plaoftri do*
Aoribu; not im ( quibus forte ei nomen eft inditumjquip*
pe quod formacur feptcm ciari- , <5c fatis confp ic ..is [iellii
erord nem fie difpofitis , vt quatuor borealiorcs abcant in
gurair. parallelogramrai reftanguli repraefcntantis qua-!
tuorplauitri rocas , tre vcr r:!iqux auftraliores reprxfen-
tcnt temonem , feu etiamequos vnum poftalium pofirum
ad illudtrahendnm ; vnde, & Eqni primus, fecundas , & tcr-
tius dilti funt. Arab dicitur Alruaabach , quod promifcu
vfurpaturtam de maiori quam de minoriplauft.ro , quod eft
Vrla minor , qua: in eandem prorus fguram abir, mfi quod
funt ad inuiccm obuerfa
gg. Refertautcm Kircheros in Odipo jEgyptiaco hoc Gdus ab
Chriftianis Arabibus Haafcb Laaaar , hoccft feretrnm
x*r vocirari , ac tres lucidiores caudx modo diebs , qux in
Plauftro efFormant temonem appellari Benach Kaafcb , it
eft , Filitt Feretri , qua: funt prima caud Maria Magdalene,
media Martha , ultima earum ancilla. Porr omnes h.r
ftellx funt fecundx magnitudinis , prxtcr cam que eft
prima in eduione caudx, fngiturque eiTe fecunda rota,
qua; eft tertij honoris, de natura Saturai , St Mcrcurij,
cum ali, fex fint de natura Martis. Roma; hoc fidus num-
quam occidit , fed poftrema folum in cauda difta Equus
primus Arab. Elktrd ^ r adir horizontem. N.hilo-
minus cofdem ferc parit cffsrus quando eft in parte cxli
afcendente , vel defeendente , ac fi foret in Ortu , re in oc-
cafu. Itaque exoriens , inquit Pontanus, facir domitore
ferarum, vrforum , te qui Elephantos ducant in fe; nam,
gefticulare doceanc , vel manfuefeanr Occidcns vero
minaturdilaniationem ab Vrfo ,vel aliis feris, pratfertira ft
Mars male afpexerit.
Plbiad's feptem item ftellx font iu pe&ore Tauri conl-,
ftentes, conglomeratx tamen & minores prxdi&is, fie di-
ebe exGrxco ti -nKii quod ortu fuo nauigationis tem-
pus eftendant. Latini cas dixere Vergilias Ver , quia cir
ca xquinoftium vernum oriuntur. Ortu fuo Fauonium ex
citant, occafu Auftrum. Cum occidunt matutino tempore ,
quod accidie circ initium Autumni , fi cadant nubilo cxlo
Jiyemcn pluuiofam decernun't, fi fercno, hyemis afperita-
tern. Cura Saturno eongredicntes turbant aerem , replent
ilium calgine . pluuias , St nines, faciunt : cum Mercurio
ctiam ventos : idipfum prxftant occidentes cum folc. arte-
rum Pleiades vniuerfaliter funt ftellx pluuiofx nimis , terrt-
pcftuofe , Nautis infcne. Oriuntut autcm fete.
M ATHEMATICVM.
umgr i8. Tauti, & occidunt cum 17. In Gefiethliacii , fi
cum luniinaribus repcriantur, am omnin cxcitatem in
du cunt , aut fane vi lui acumen obtundunt : quod S porten-
dunt horofcopantcs, prarfcitim crfhi prauo Mardi radio auc
Saturni. Scd pr.xllat hie apponcrc qua; de pleiadibus exo-
rientibus in alicuius Naciuitate cecinit Pontanus in fua
Vrania. Sicenim habet lib. j.
ObleRant & fid,uc artts , udiumqut coltndi
Oris , 1 antiqut reuocantur fenfus
If curt modes , & graft pocula menfa ,
Luxufqui tllecebrtque & olentia tmporafertis
Jfos Nati mor is rfrant , ambus urea irintm
Jtbulafubnelit , rofco qutbus en itet ore
Purpura, qutfitufque decor , ft milifqut fuella
Quitus , AJfyriam redolent Uta pcilora myrrham.
Vina placent , hdarefque ioci , f> petulantia Itr.gu*.
Mordacefque faits , tntmaque verba veneno.
Semper amant , > tura noues exffeitat igns
Ac domito regnatvirix in corde libido.
Nec minus ambitio tenet , & certamen bonorum i
Toeniat generis tamtn , & feCoenta mahnt ,
Aut in farmineam penitus tranfirefiguratn.
Huoufque prolixe nimis Pontanus. De iis vero in occafu
ccpertis ait , quod portendunt mortem ex naufragio , aut
inter epulas , atque cbrietates.
Plenilvnivm quid fgnificet, fat fuo etymo prarfefeit : jo.
dnott enim tempus cum Luna in folis oppolitione lumi-
oibus plena eft : Vnde Plin. lib. 18 cap xi. Quitm Sole , in-
quit, occidente Luna orietur ex aduerfo , itavt farittr ffi-
cianturtunc erit Plenilunium. Grarci Panfclene vocant , vt
nos paul ant adnotauimus. Plenilunij tempore quid
6eri iiceat , quidue non explicit idem Plin. *d. lib. 18.
it. it.
Puntis , fed Quadra Inftrumentum Mathcmaticum t
menfurandis rebus idoncum Hiuc Plintides olim diccban- '
tur quadrati laterculi , quibus Romani quxftorios agros in
centurias diuidebant , eafdem in quinquagenis iugeribus
quadratas limitibus claudentes , atque ita avliis vep-
dentes. De qua re vide qux habet Hyginus in lib. de li
mitibus
Pogonias Grarca:, Latin Barbatus dicitur Cometa: ge- 5$,
nus haben s radios ex parte profiliertes , quibus caput ho
minis barbatum prxfefert. De en Plin. lib. . cap. ;.
Pullvx aliter Gcminorum dius etiam Hercules idjis ?}
t4 LEXICON
in oclau fphxa conftans ftellis il. qua fer pti ftrfrei
fibi diuidunt cum Caliere altero geminorum ipfuin prece
dente. In capite Pollucis eft ftella fubrufa , fiia , violenta de
natura Martis , de qua pluries dictum eft pnefertira in V.
Hercules.
Poli dicuntur duo cardines ex dimetro oppofiti , fet
duo punfti axem rerminaniia , circ quera mobile aliqund
rotatur , Sc.circumuoluitur. Quoniam autem in crio eft
prxcipu huiufraodi motus circularis regulatus , & num-
quam intcrmilus , & in calo plura mobilia funt, qaorum
quodlibt incedit per fuam orbitam , qui eft circulus ma-
gnus iphatratn in duas partes quales fecans, ide Toli in
clo poiiflimum atfcnduntur , & quot orbiti ac mobilia
funt , tot ctiam concipiuntur geminati poli , circa quos fin-
gula ToluantuT, qui neceflari debent diftre iiinc indc
diis cireuiis per gradus jio Immo vt ben adncrtitCla-
nius , quilibet circulas, fine paruus , fiue magnns
duos concipitur habere polos , circ quos, fi mouerctur ,
yniformiter volucretur : Nam pokis aliud non eft, quant
punctum illud in conuexa fuperficie Ipbxrat exiftens , Se
correfpondens in axe centro eiufdcm circuli , quo omnes
line* recta ad circulum duela- arquales funt : Sicque poli
Horizontis intelliguntur efl'r Zenit , & Nadir: Poli Meri-
diani duopuncta onus &occafus a:quaroris in horizonte:
Poli coluri folftitiorum funt duo pnneta ajquinoftialia Arie-
tis,& Librse: Poli coluri atquiBoftioruin funt, duo pnela
folftitialia Cancri , & Capricorni : oli vquatorb & circil-
lonim ipfi parallelorum lint Poli Mundi Arcticus, & An
tarctica : tandem Zodiaci & Eclipticae funt poli Zodiaci,
qui defefibunt duos citculos minores Arfticum & Antar-
fticum diftantes 15. gradibus , & femis polis Mundi. N-
hilominus polorum nomine , quando abfolut , & fine ad
ivnelo dicuntur , antonomaftic veniuntPoli Mundi quo-
niamipfi foli confiftunt mnino immobiles , Sccircipfo
omnes quarcumque fpharr.-t fpatio 14. horarum motu pri-
xni mobilis rapt rotantur. Inde poli Zodiaci , circ quos
Toluuntur omnes fecundi mobes ab Occidente in Orien
tera ftaiis temporibas , cum propri poli inordine ad mo
bilia dicantur : Vndc deriuatum nomen habent Grxco
rrbo T3\ea> , quod idem fonat , ac veno , & circumage.
Etquotus quifque cuiufui^ fphsrae motus eft , totidembini
poli coneipiehdi funt circ quos U\x voluaritur. Hincpoli
Zodiaci propri C>Iius folis , & Orbits eius, feu mauis di-
cam Etlipticar funt: reliquorum planctarum , feu Orbiuta
MATHtMATICVM. 3I5
totidem triam fingulis propri| concipiendi funt rantura-
dxm ab Eclipticx polis difames , quantum orbitx fingulo-
lumin maxima latitudine abotbkaSolis ciotbitant.
Porro cum poli ifti pin dj fini in carlo , vt diii tancum if,
concepta , ncqut oculis ptruia , ex fnu , & pro rationc mo
tus dehniuntur. Et poius quidtm Arfticus Mundi hoc tem
pore aJ hoc vt inteinofcatur , atquc adeo , vt vbique loco-
rum eiufdem fupra horizontem eleuatio digr.ofci polfit,
imaginan debemu s lincam ab ftella polari ad aliara
fibi proximam in cauda Vrfa: minoris , fupcr qua poftc li
nea conilituatur triangulum arquilaterum vcrfus caput Vr&
maions i nam vbi dfinit apex dicli trianguii , ibi ficus eft
poius ; cuius poftca altitiido facile per quadrantem , aut
aliud fimile inlcxumentum inucftigari poterit. Circa finem
veto prxfentis fxculi non erit opus hac diligentia , nam
ftclla polaris , qua; nunc tcmporis habet declinationcs gr.
88. tunc habebit declinationrm gr. 90 ar proinde in if Iura
polum incidct , vt diximus in V. .
Polychronivm ex Griteo propri dicicur quod eft Ion-
geau m , diucurnum & multi tcmporis. Hinc apud quofdam
Aftronomos vfus inoleuic , vt planerar ponderofi , qualcs
maxime func Saturnus , & Iupiter Polychronij appellaren-
tur; quoniam tardi motusfunt , & multum tcmporis infu-
miinc in perficienda reuolutione fua in Zodiaco.
PoiYF.nn.vM apud Gemetras dicicur corpus multis pa- 97
nis faciebus conftans.
P>- 1 YGONvs , feu Polygonitu , icem apud Gemetras figni-
ficac figurara mulcis angulisconftantem. Sicuc eciam.
Poiygrammvs figura diciiur multis lineis incerftinfta.
Hinc gemma qusedam froaragdo perfmiiis , qua; pluribus
lineis albisdiftinitaeft,actotiOrienti ( vt author eft Pli-
hius lit. }7 ctp. 9. J pro amuletho inferuit, Polygramraos
appcllacur.
PoNDERosvs apud Aftronomos audit Planeta, qui velut 100
graui pondere pre flu s tard , Sicunftanrer inccdic , qualcs
lunt Sacurnus , lupicer , Se Mars , qui ex natura fua tales di-
ciir.tur , quia numquam motu fuo diurno acquirers valent
gradum vnum in Zodiaco : liccr alias Pondcrofus in toco
rignrc dicatur rcfpeitiu ad alium,qiifit velocioris mo
tus: Vndc lupicer Saturno comparatus dicitur leuis; non
pondcrofus : contr Pondcrofus rcfpeu Marcis & alio-
tum ; Mars refpeftu Solis , Sec. Verum ex accidence fieri po-
teft, vt qui natura fua Ponderofi (unt , per alrerius portea
recrogradation, aut ctiarn dircitioncm, qua fiunt ftationa-
$t LEXICON
rij , & lente nimis,irao ctiarri quandoque infenfibiliter mc-
uentur ,dicantur leues , Stilli Pohderofi, qui alioqui natura,
fu funtlcues.
lei ftella eft Ncbulofa , n pedore Cancri de
natura Martis , & Lunas exiftens nunc temporil in gr. 5.
Leoni* cum vno fer gradu latitudinisborealis : Stella, in-
quam , infenfa nimis , & peflima? qualitatis > quippccuin So-
Je, aut Saturno repentinis motibus turbar acrcm , ventos in-
fcftilTimos ciet , pluuias , & imbres impetuofos ex repenti
no anert , fulgura facit , & tonitrua , atque uo tempore ni-
ues. In Gencthliacis vero cum luminanbus affrt carcitateni
aut debil itatem in ! is: inhorofeopo autem rperta ho-
minem violentum facit, feditiofum , vagura , inconft.m-
lem , & etiam oculorum affedionibus laborantem. ln
fide re ope Telcfcopij Galilaras obferuauit ftellas omnin
j . eo ordine , quo ipfe exponit in Nuncio fidereo. Oritur
Romx cum gr. . Leonis , occidit vero cum quatuor. De ca
Plin. lib. 1 6: cap, vltim. Hic , inquit , cumfertno tic -
rire defierit , mrtxhycms fequitur.
sot Prester. Grarc , Latin Turbo: ventiis eft itnpetuo-
fifin mis , ac vorticofus , ex coru'm genere , qui de fundo at-
que ex biatibus terrae defiliunt , atquein fuperna elati irre-
gulariter perflant , omnia fibi obuia violento nifu detur-
bantes : quales funt etiam Ecnphias Typhon , ac Vortexi
neenon alij , (qui tarnen in iftos recidunt I de quibus lo
quitur Arift. in Meteotis. Ab Ecnephia aiitem eatenus diff
re Pra:terainqurPlin./i. x.cef. 48. quatenus ofum =-
dentior , fr amburit fariter , prtfttrnit. Et cap;
4>. addit eum eodem modo Typhone differre , quo flam-
jna ab igne. Hie lud , inquit , funditurpttu, lUud ongle-
ba;ur impitu.
IC. Pr/even ' JONALis apud Aftrologos vocatur c-ajNatiui-"
tas , Anni initium,aut aliud quodvis rerum exordium, quod
proxime prxuenit luminarium oppofitio: ficut conian&io-
nalis dicitur Genefis , quae fubfcquitur coniun&ioncm. A
loci enim difpofitore , in quo celebrata fuit alterutra;
aufpicari folent ftatum illius rci , etiam in Natiuiiatibut
verum gradum horofcopantem , quem Arabes Aninimodar
dixere. Vide fub hoc verbo.
04 Prim"** MoBiti. Vide in V. Mttut.
xoj Principatvs , tefte Abraham Auenarre , n fut> inirodu-
trie , idem eft, Oricntalitas Sole reipcduSjaperio-
ium , & Oceidcntalitas refpe&u Inferiorum. Sic enim in
tuit cap. 7. prop Rncm.PrincipttHs tfl, vtfimt, tut SKperi*-
KiATHEMATICVM.
r Orientales Sole ab hora , qua viftont incipiwtt tiula-
r vidiri ; tuncqutfunt i eittt printtpatu fublimi , donee n
ter tes , & S lern mterueniat [feiltet fextilu, & ab ini
ofque ad quadtatum afpeetum minuttur prinetfatut etrum
fublimitat : & linde ad ationem fecundara non eft ipforum
frinc-patus ; etft futrint huiufmodi planet*, S ole rientales,
fr Occidentales a Luna , non erit ifto fublimior pinetpa-
ttu. Trium veri inferiorum planttarum incipitt principa-
' tut ab hora vifion'u in Oteidente poil folis loniunionem ;
& principattu clatie Veneris Mercurij permanet donec
reirogradettur , & fi fktrint Occidentales aStle,a Luna-
erut Ortentalet , nuUta ifto fublimior printipatu. Luna au-
tem vfcfue ad menfis dimtdium principatur. Hucvfque
Abraham. Quarc autem Oricnialitas in fupetionbus , C
Occidcntalitas in iuferioribus faciat huiufmodi principa-
tum , feu fuciat planetas validiorcs didum cA in V. Occi-
dentalit Planeta.
Prisma definitut ab Euclidc/i xo.deftn. it. quo I fit fi- 10*
gura folida, iiu.v plas continecur , quorum aduerfa duo
unt , & xqualia , & imilia , & parallels i alia ver paralle-
logranima. Ex qua dcinitione collighur ipfum aliud
flan non efle,quam columnam quamdam lateratam arqua-
lis era . tudini? , cuius bafes oppofitx aequales funt , i.mi-
les,& parallels, fue (inr triangulares , fiue quadrangula-
tes , fiue pentgona?, &c. Vnd tot parallelogramma con-
tinebit quodlibet Prifma, quot latera, vel ctiam anguli in
vnoquoquc oppofitorum planotum repcriuntur. Vide qua;
dix i mus in verbo Parallelopipedum.
Procslla nomine veniunt generic orones pfeudouen- .
ti , qui videlicet fundo , yet hiatibus terra; exiliunt , &
cum magno impetu fiue in marc proripiuntur , ac tempe-
ftates exfufcitant , Hue ad fupcrna conicendunt , &vt , in-
quit Apultius in lib. de Mundo : Surfutn term, illud ire
ftrgit , denfafque tmidas nubes fr* fe agit, ctaflufqti*
tollidit, fit fonitut & intonat cilum ; non fecut a fi corn-
mot ventis mare cum ingenti fragtre vndas littoribut
impinjrat. Huiufmodi funt Ecnephias , Turbo, Typhon*
1 Vortex , & alij de quibus diximus fuo loco. Grseci Ana-
fhyfemata vocant.
Pro yon Gra:c , Atabic Algomeyfa , Canis minor , fc iot
Antecanistidus in oit .tua fphzra, duas tantummodo habens
ftellas;alteram in fetnore grandem,primi honoris, de natura
Martis , Se Mercurij ; alteram qtiarta; magnitudinis de na
tura foluu Mercurij. Oritur Rom cixca dicm t4.Iulij
}8* LEXICON
cum gr. . Leonis , & occidit cum totidejn Cancri t qu
tempore xftus nimisincendicur. bi>ac aduettit Hippoctar
tes mo-bos eo tempore cTc diflicilis curationis , adeoque i
xpedicamentis validis,acpurgaiionibus abftinendum. a
ues etiam litrore folucre malum eft iipe fiderc cum Luna
exorientc -, aut ctiam cum Mercurio , qihcum ventos produ-
cit impetuofos , turbines , ac procellas. Quoad Agticulcu-
iamctiaui,inquitPlii)ius lib. i cap. it. Hoc ttmforts tn-
teruallo res [ vit um git ? , ecretmo vais fidtr* "
illo , quod Caniculam n, tcL.- ,.r>au (paulo ant Proc/o-
r.cm Latino nomine vrentem Caniculam appelau/t i ri
fe carbunculare dicufttur , vt qudam vredinu carbi
ne txut. Ken comparante hute ralo grandines , (rocel-
h , aun quam intulere cantatem.
uippe 1 funt , carbnculo autem regitnum latt
jatentium noil diffictli remedio m calumniar/ naturam
rerum homines , quam bi prcdejfe maent. Hucvfque ,
Quod , yt ohferuauit Stadius pocis in occafu vefpcrtmb
accidit.prsEfcrtimfi tune temporis concurrat etiara inter-
]unium quia tune, vici , S olcê germinimi iniuriam ex
vredine affert.
*o> Hinc olim Rftici in die S. Vibani devindemia: quali-
tate pronunciabant. Ac verp in Genethljacis Procyon,
quemadmodum reliquat ftclla: adurentcs Syrius, Hircus,
Regulus , Aneares , habet vim Anerjcticam , fi ad cum dire-
ctione vita: moderator feratur. Si autem in horoicopo
partiliter inuentus fuerit, inquit Pontanus in Vrania facir
cunis gratum , venatorem , curfu ceJcrem , &c. In occafu
ver indicit mortem per morfus ferarum , dum illas caperc
geftit natus , maxime fi Mars malo radio affulfcrit i am af>
fert periculum dilaniationis , &membrorum concifionis,
aut fan mortem exmorfu canis rabidi.
no. Profictionls , feu Progrejfiones apud Aftionomos di-
cuntur effe sequales , ac regulares ineclius folis ,'aliorum-
que fignificatorum per figna Zodiaci fecundum futccifio-
nem figrrorum , tribuendo cuilibet profcioni integrum
circulum ,& adhuc fignum vnum. Triplicis generis aban-
tiquis confrituuntur: Annua; , Menftrua* , ac Diurna;. An
nua Profeio compleflitur fignum vnum diihibucedum,
per anni folaris dies lita vt fi' Sol v. g. initio primi
anni fuerit in gr. 14. Arictis , initio fecundi anni fit in
14. Tauri , & fie deinceps, donec fingulis duodecim annis
reueriatur ad locum quem tenebat initio primi anni. Cum-
que in hac profeitione adfit quanticas vnius fignj diftri-
buenda
M ATHEMATHICVM. 389
buenda per tu tum annum , fit , vt fingulis gradibus com
petan! duodecim dies : & figniiieator fuigulis menfbus
proficifeatur in confequentiam fignorum duos gradus , cum
dimidio. In Profetione Mcnftrua fingulis menfibus tri-
buitur ignum vnum, itavt finguls diebus competat gr. t<
min 4. fecund. 4. quomodo annus folaris integer dictum
365. diuiditurin tredecim partes sequiles , & lie in toto an
no perficiatur integer circulus. In Profeftione demum
Diurna tribu-tur fignum vnum binis diebus , hor. 5. min. 51,
itavt in hac profeftione finguls diebus compctant gr. 15.
min. r |. ficquc menfis profcionalis fubdiuiditur ctiam in
ij. partes quales ; quo explcto fignificator regrcditur ad
idem fignum , in quo erat initio menfis. Plura apud Au&o-
res , & cal culatorcs Ephcmeridura in fuis introduoriis , de
bac rcgulari proccilione : De quarum fingulis fpeciebus
claritati* gratia affirunt tabulas expanfas profeftionum
omnium locorum hylcgialium , Annuarum videlicet , men-
ftrunrum, acDiurnarum.
Verum nouillmc Titus in ciltfti Philofofhi lib. j. cap. 9.
rem altis indagando , pluribus ingenise commontrat,
hanc xqualcm fignificatorum proceflionem , provt modo
explicatum eft, naturalem non effe. Siquidcm nott ipfe ,
quod profeftionum tnenfura conftituitur per fing'ulos Luna;
redi tus ad eamdem cum foie faciem , quam habebat in ra
die Natalis. Nam quemadmodum per dire&ionis motum
prarordintur in potentia caler Vitalis cum luis coeffeftibus;
fiepermotun proftflionis, inquit ,' prxordinatur in poten
tia humidum radicale cum fuis coeffeftibus : erg, fuut mo
tus direftionis non inftituiturvniformis , & aequalis in Zo
diaco, fed menfuraturex motu fol is fuccefliuo a die Natalis
infequentis , vt alibi monftratum eft ; ita & motus progref-
fionis inftituendus eft ex quotidianis lationibus Lunx per
ligna Zodiaci fuis adduis circulationibus , ac reditibus ad
eandern cum foie faciem , & illuminationcm , ie diftan-
tiam , quam habebat initio anni : itavt finguli reditus , &
circuitus Lunx ad candem cum Sole fciem referantur , ac
refpiciant tanquam caufa , ad fingulos annos fubfequentes,
peragrado Luna: per fingula figna referacur ad fingulos
fer menfes. Quandoquidem circuitus hic Lunar erg So-
lem ad viuumdcm0nftr.1t anni circuitum: eoenim tempo-
ris fpatio , quo Luna poft difeeflum Sole ad ipfum redit,
& Sol vice verfa fignum fer vnum perambulat , afeendune
in finguls mundi, cardinibustot ligna , quoi funt anni dies
ad vnguem ; quod fie cuidcmci oftendicur.
j LEXICOK
m. Annus Lunari; confbt diebus 554. hos diuide per 'luod-
ciru Uinationcs,& remanebunt 19. dies cum dimidio , qui-
but Luna ad Solem redic & eft fpatium menfis lunam me
dium : hos dies adhuc produc per duodecira figna qua: af-
cenduni fr.gulis dicbus in cuuis mundi cardine, & fiunt
iigna ;f 4. qua: fucceiiu afeendunt tempore vr.ius Lunatio-
nis ; quibus addr fignum vnum , quod tranfi'. it Sol , & con-
iequenter etiam cardines liifce ditbus , & fiunt figna 555.
Quia vero non inregrum fignum , fed quid minus , hoc cid
fpatium , qijod progteilus effc Sol in vna integra Lunationc
jndic?t annum in profciombus ; ideo ctiam aliûid mi
nis (ino indicat diem ' nam fuperfunt in fine anni de duo
deeim Lunationibus Tndecim fer grados; itavt de iingulif
Jationibus figniferi circ Mundum detraftis duodeeim
portionibus pro duodeeim Luna: cireuirionibus fuperfit
aJhuc vndeeim gradus. I'roduc ergo Ii. per 19. dies, in
juorum fingulis afeendunt duodeeim figna & fiunt gr 519.
qui ad figna redufti condiment decern figna cum refiduo
: itcrum addita fuppradiftis 555. effiiunt fummamj((.
lsnorum cum refiduo. Vcl fic facilitn difeurramus. Menfis
lunaris merlius eftdierum 19. cum fer duodeeim horis: hos
produc per jio. quot funt gradus totias figniferi , & condi
ment srnam gad.ioSi->. quibus adde 19. alios gradus,quos
Sol,& Anûli ptogreifi funt tempore integtx reuolutionis
Luna;,& fiunt gr. to<49 qu afcendt in fingulis cardinibus
in finulis integris circuitionibusLun erga Sole:hos diuide
per tot gradus,quot dambult Sol medio motu tempore cir-
cuitusLunjc.quod fic habebis. Diuide per 1 i.lunafiones oni
rics gradus , quos pcrambulat fol tfpore duodecimlunatio-
num: funt antera gr. H9- & fiunt 19. gradus cum duodci
ma parte : per hanc igitur menfuram diuide fummam illam
emium gtaduum afeendentium in Anguli tempore vnius
Iun.itionis , & remanent fer \66. quot videlicet funt circi-
ter dies anni:Vnde patet , quod tot figna afeendunt in quo
libet caidine tempore vnius integrx lunationis , quot funt
dies anni ad vnguem vt admiratione digna fit hec dierum
correfponiVntia , & regulatis incelio. Igitur vnum fere fi-
gnum habet relationem ad annum , Sc ad diem : fieque cit-
cuitus Lunar circa Solcm in menfe ad viuum reprarfentat
cireuitum Anni. Hie , & alia mu'ta habet Titus codem lo
co: & in ^rimo Mobiii exemplis plurimis confirmt- hanc
fuara doctinam , methodumque faccm tradit fuppucandi
Jjiiiufmodi progreffionc?.
Pi^hibitio bvMiNis iccu-idum Abraham Auenar filio
MATHEMATIGVM. fci
iplanetis duobus raodis : Prim fi fuerint tres plattet in
yno ignojfcd in gradibus diuerfis, fueritquc pondcrofus
in pluribus gradibus, leuior in paucioribus j tunc qui eft
medius inter ipfos prohiber lumen inter illos comtnunicari
donee leuior ipfum traafierit. Sic pono Saturno in gr. 10.
Arietis, Venere in 1 1. Mercurio in t$. ciufdem figni s Mer-
curius prohibct lumen Saturni communicari Vencri , donee
ipl'tim Venus pewanfierit. Secundo modo fit prohibitio per
afpeftus : vtfi duo planeta* fint in vno figno , coniungatur-
que leuior ponderofi*ri , & alius planera ponderofiorern
afpiciat, quocumque tandem afpeftu ; tuncfibi planeta con-
iunftus prohiber afpicientem , & aus cfl*e dilUpabit ; ita
tarnen , vt gradus fint arqualesiitn autem gtadus fuerint afpi-
cientes propinquiores afpeftui, non valebit fe coniungens
afpicientem prohibere. ,
. Promissqres apud Aftronomos dicuntur coramuniter q> n
gna , & alia loca in celo , qua-habent virtutem caufa; effi-
cicntis erg moJeratores , & motu dircftionis deduca ad
eos , fuis qualicatibus afHciunt. Huiufmodi funt omnia cor
pora planetarum , ne ipfis quidem exclufis luminaribus,
(icet alia ratiorre confiderata fiant moderatorcs , & fe ha-
beant ad modum fubiefti ) eorum radij, fixa: , &noua Phai*
nomena,qux in cxlo apparent ; de quibus abunde diftum.
eft in V. Occurfantes. Dicuntur autem promiffbres , quia
profeft promirtunt inradice aliquid tempore expletx di-
reftionis complcndum hoc eft quando motu primi mobi-
lisferuntur ad fitum moderatotum , qui ctiam ob eandcrrt
cau!"am fignifiatorts dicuntur , eo quia fignificant aliquil
generaliter adimplendum tempore expiera: dircftionis , ab
ipfis promifioribus ac proidde, vt dixi , fc habent tarrt-
quam fubieftum pafluum refpeftu aliorum fiderum. Plura
de ipfis vide in difto loco 4c in Verbo Oireciio
Proportion a lit 4 s., quaoi Gnci Analogiam vocant, nr
definitur ab Euclide lib. j. df.t 4. q'uod fit fimilitudt , d
(omparatio , vel plurtMm rattonum interfe : Dicitur
etiam attributi.o , Se relatio, quia facit vnrn refeni ad aliud,
tamquam ad fubieftum attribution!*. Ea eft bafis , fupr
quam totius Mathefcos ftru ftura fundatur , quinimm Se
feopus , ad quem omnia eius prxcepta collineant : quippe
quae excomparatione vnius quantnatis ad alteram , alias
innmeras proportionaler fait , atque exinde venit ia
Cognitionen) plane euidentiflmam rerur exteroqui , abd-
tifiimarum fcnfufque hominum fugientiurn.Sunt igiturMa-
ihcmaiicx raciones , vt probe aduenit Vnru jins lib.i. cap,,t.
te q
f9 LEXICO N
proportions meftfura-que rationes , quatehus cofifdersfic
quantum , vt eft extenfum , proindcque vt menfura qu
dam cft aptum p:r fuam extcnionem , vt per ipfum alia
4 quunta menfuremus, Se ipfum viciTim per alia quanta men -
furetur.
Et quoniam duplex eft quantum continuum , c difere-
tum , ita Se duplex propon io , Geomtrica qua: attenditur
in quantis continuis, Sc Aritlimerica , qua: verfaturinnu-
mtris conferendo vnuracum alio , & exinde aliorum igno-
torum inducendo notitiain. Nihilominus vtraque per nu
tricios expedifur & adhuc retento (uo nomine ad quan
tum alterius confiderandum fe extendit pro diuerfa pro-
po'nionum ratione , & habitudne vnius quanti ad alte
rn m applicando poftea ad quantitatem continuant
quod per diferetam deduclum eft : & contr fingen-
do in numeris palioncs cinnes quantitacis continua:, vt
quod in quantitate continua pcrfpicuum eft , in dif
ereta etiara fiat darum , per eandem habitudinis rationem.
Sic in quantitate difereta perindc cft afilgnareac in conti
nua , totum & partes , pnela indiuiibiLia , qua- funt vni-
tates componentes canderh quantitatem diferetam , Se ad
quae terminatur , Angulos , & latera, Sic datur numerus pla
nus , & folidus ; Quadratus , Se cubus ; (Implex , & compo
rtas : rationalis , & irrationalis, &c. Sirque fuo modo,
in quantitate difereta eft aflgtwre omnes figuras qoantita-
tis continua: , triangulares , quadrangulares , trilteras
quadrilatres , pentgonas , exagonas , paralllogramme,
trapezia, &c. vt lat explicat Clauius in Elem Euclid.W.7.
' Igitiir proportio Arithmctica cft cum tres , vel plures nu-
meti per eandem ditTerentiam progrediuntur, vt 4.7.50.15.
j6.it. Se fie procedendo per reliqua, quorum quilibet nume
rus fe proxim precedente* ternario fuperat.Proportto Geo-
metticeft cum tres ,vcl plates numeti eandem rationem
habent '. vt numeri i. 6. 18. 54/161. &c. quilibet enim ad
fuum antecedentem eandem proportioncm habet , fe ra
tionem triplant. Vnde poteft , vt fupr dicebam eadem pro-
portionalitas Arithmetica , atque Geomtrica, Se continua
efTe , Se difereta : Continua quidem , quando idem nurae-
rus , qui confequens eft rcfpcdu numeri przeedentis eft
etiam antecedens refpeftu numeri fubfequentis : vt pro-
portionalitas , qua: eft inter 1.6.18.54. continua eft.difcre-
ta autem , cum numerus , qui confequens eft non eft idem
antecedens refpeta alterius numeri confequentis , fed
jrurfum affuroitur alius numerus antecedens , fc alius nuttit
M AT HEM ATI VM. j4j
tus confequefis. Ita hinumcri bini fc habcnt :\;.&u.iS.
& . 30. eandem habentcs proportioncm fefquialteram. x
Daturctiam Proportiona:itas , qua: dicitur Harmonica,
{cMufica ex miroordine,& corrcfpondentia, quam ha-
bent fibi inuiccm nuracri : Vt cum tres numeri it ordinan-
tur, vt cadem fit proportio maximi ad minimum, quae eft
differentia: inter maiorcs duos addiffcrentiam inter duos
minores : fie hi numeri 3. 4. 6. harmonicam proportiona-
litatera conftituunr , quia profeft cadem eft proportio
mazimi , nempe 6. ad minimum ncmpe 3. qua: eft propor
tio differentia: inter maximum 6. & medium 4. nimirum
numeri . ad differentiam inter medium 4. & minimum 3.
id eft ad 1. cum vtrobiquc proportio fit dupla. Denomi
nator autem proportion!* dicitur ille numerus , qui diftin-
Qtc ,apcrteque exprimit babitudincm vnius quantitatis ad
alteram At vero illa: multitudines dicuntur habere propor
tioncm inter fc , qua; poflunt multiplcala: fcfe inuiccm fu-
perare : vt habet Euclid, lib. dehn. 5.
Porro proportionum , quas inrerfe poflunt habcte duo 0
quanta, fiue continua, fiuc dilcreta, alia eft rationalis ,
alia irrationalis. Rationalis eft, quam habent intcrfc duo
quanta comroenfurabilia: irrationalis , quam duo incom-
Kicnfurabilia. Illae autem quantities dicuntur commenfu-
rabiles ,<juae hahentvnam communem partem aliquotam,
feu quas vnamenfura communis roetitur , vt funt linea: .
& 8. palmorum , quarum parscft aliquota linea tum 4. tum.
. palmorum. Quantitates vero incommenfurabilrs dicun
tur quz nullam partem habcnt aliquotem hoc eft , qua-
rum 11 datur menfura communis , cuiufmodi funt dia
meter , Sc latus ciuflem quadrati.
Similiter alia eft proportio acqualitatis , quas eft inter duo
quanta xqualia , vt . ad . alia ina:qua1itatis inter duo
quanta inarqualia, vt inter . & to. vel 8. & 40. qua: tur-
ius alia eft maioris inxqualitatis , quaado maior cum mi
nore quantitateconfertur, alia minoris in.cqualiiaris.quan-
do confertur minor quantitas cum maiore, vt in fupra po-
iito exemplo 8. ad 40. Huius autem proportions minoric
inxqualititis quinqu funt genera, Primum, quam dicunt
multiplicem. . fuperparticularem. 3. fuperpartienterh, 4.
Multiplicem iperparticularem. 5. Multiplicem fuprpat-
tientem.
Prima eft qua: dicit babitudincm maioris quantitatis ad
minorem, quaado maior continct aliquotics minorem, vr
bis , tcr quatcr , Ice, icayt majorem quantitarcm mctiatui
iij
j?4 LEXICON
tn'mqi, qnalis eft proportio tripla n.ad 4. quadruplait, aa
4. &c. "J
Secunda eft habitudo maioris quamitatit ad minorem,
cum maior fcmel tantum minorem continct , fed adhuc eins
aliquara partem aliquotam vt dimidiam, tettiam , quartam,
&c. vt eft proportio fefquiakera 3. ad 1. fefquitertia 12.
ad 9^
Tenia eft habitudo talis maioris quantitatis ad minorem,
vt maior minorem fcmel duntaxac contineat , Sc infuper ali
quot eius panes aliquotas non efficientes vnara aliquotam,
vt efts, ad j,
Quarta confiara ex multiplici , 6c fuperpaniculaii eft cum
maior quantitas minorem aliquoties cor.titiet, vtbis,teri
ouater , Sc infupcr vnam eius partem aliquotam , vt eft pio-
pcrtio . ad 4. qua: numerum quaternarium bis continct,
& praetere vnitatem. '
Quinta denum compofita ex multiplici , & fuperparticn-
te eft habitudo maioris quantitatis ad minorem , qu ma
ior minorem compleftitur aliquoties , & infuper aliquas
eius partes aliquotas non valcntes conficere vnam,vt eft
proportio it .ad 5. ubi numerus 11.ter continct muntrem ter-
narium, 5c adhuc duas vnitates non fufficientes conficcre
quartum ternarium. "'* * '
Tandem alia dicitut proportio ordinara , qua: in eo con-
fiftit ; vt qtiemadmodum fuerit antecedens ad ronfequens,
ita antecedens ad confequens , fuctit ctiam vt confequens
ad aliud quippiam,ita CQnfequens ad aliud quippiam. Per
turbara ver eft rum pofitis tribus mgnitudinibus , Scaliis
qua? fint his magnitudine parrs , vt in rimis quidem ma-
^nimdinibus fe habet antecedens ad conlequentem , ita
in fecundis magnitudinibus antecedens ad confequentem ;
vt autem in primis magnituditms confequens ad aliud quip
piam , ita in fecundis msgnitudihibus aliud quippiam ad
antcccdcntem. P!ura qui volet videat Euclidem lit. s. & /<*.
7. vbi lat agit de proporiionibus , qua: intcrcedunt tam in
ter duas magnitudincs , feu qantitatcs continuas , quam
inter duas quantitates diferetas , feu numerorum quamlibec
njtiltitudinen : 1 1
Propvs dicitur ftella fixa quartx- magnitudinis de natura
Veneris , Sc Mcrcurij in extremo pede finilro pra:cedcmis
Qcininorum confiftens , fie difta quafi propes, hoc eft ante
pedem , fea vt habet Prclus, quia prope eft conuerfioni
afftiui , te initio Cancti:eft enim in longitudine in gr."
fer t. Cancri. Qikc tamen oritur Koma; cum gr. i;, eiufv
MATHIMATieVM. , jj
demfigni , Scoccidit cum gr. 19. Geminorum. De ea rac-
minit lunftinus in Catalogo ftcllarum fixarum , qui eft in
Corr.mcntar. ad fphxram lo : de Sacrobofco.
Prorogatores apud Aftronomos voantur iidem , qui
moderators , fignificatorcs : Sunt enim Plancia: , & alia
loca in carlo , qua; return modetandarum difpoiiiionem fub-
int am ; De qu;bus paul dictum in V. Tremi'otes ;
a$i< iuntur enim liorum quaiiiatibus , & provt ben , vel ma
le fuerint ab iitis ark , ben vel mal , de re ab ipfisligni-
ficata denuncian;. Sunt auttm quinqu ej Ptolemaro : Sol ,
Luna , Alcendens , Medium ca:li , & Pars Fortuna: : & infu-
perSole, Luna , vel Parte Fortuna: exifteniibus in locis non
idoneis ad Vi'a: ptorogationem ineundara , Planeta , qui
cum reperiatur in loco hylcgiali, plurimas dignirates ba-
bucrit in locis luminarium afeendentis , partis fortuna: tfi
pra:cedcntis luminarium coniuriitionis , aut oppoficionis,
cui proftit tunc competet ius rnoderandx vita: prsroga-
tiua hyicgij. 14
H; nc moderatoris nomen,meo iudicio latis patet , quam
prorogerons : Moderator enim comprebendit lgnihcato-
res quofeumque rcrum ; Prorogator aurem , vt nominis
etymon pra:fefcrt , aliquid fpeciale (ignificat, quod proro-
gari poflit , & in longum protrahi , qualis cft'potiflimum vi
ta: Vnde iis folis conuenit. hoc nomine iniigniri, qui mqde-
randam vitam, & prxrogatiuam hylcgialem fortiti fuerint,
Rurfus fignificatoris nomen adhuc vniuerfalius eft , quam
moderatoris aut proregatoris : Quantum enim adetymon,r
dicit tantum rei alieuius fisjnificaionc m habere ; ficqne
eiiam comprehendere poteft loca minus prineipalia , qua:
certarum rerum fignificaiioncm habent , vt fecunda ditii-
tiarum , tenia fratrum , &c. fimiliterrcliqui quinqu Plne-
ta: Saturnus , lupitcr , Mars, Venes , & Mercurius , quos ali-
Hqui in fignificatorcs afl'umunt ( vt diftum eft in V. Mode~
ratorei ) ad quos diiigunt corpora & radios aliordm plane-
taium , aliaque fidera occur/antia , nec fane fine fiudhi.
1 aiitem dixerim , vt aliquam diuerforum nominurr
figmficationis diuerfiratem teadam ; cum alias non
lateat , apud omnes ProfeiTbrct, ipfamquc Ptolematum ha'U
Tocabula indiferiminatim ac fine deledhl aliquo vfurpari.
Prosc-4Thfton apud Gra:cos idem valet quod perpendi- UV
culum, infrrumencum librandis planis , aliifque Geome-
tricis operationibus perficiendis facjum. Vide in V. J>ir-
peniculum.
P*osTHA{HsisisGra:ce, Latin i4em onat acimpletio,
Sb iiij
lt$ LEXICON
cu adzquatio : eftquc pars illa Eclptica;, qua; addenda,
eft , 1- minuend? motu medio Planeiarum, vt habca-
tur vcrus , aut reto, vt habeacut medius. Vide in V.
j Prothanatos ( alij Pttthn*tos) aqud Campancllam
eft Planeta - vcl locus in carlo mortis qualiratem decer-
nens , qui videlicet in cxlfti figura locum Anereticum
aut przeedit , aut fequitur , aut ctiam i dem applicat.
Item Dominus termini > in quem incidir mortalis dl-
reftio.
g Protrigetes item Grarc dicitur Vindcmiator , ftella
fixa tertia: magnirudinis de natura Sat ut ni , & Merourij ,
ab Arebibus dita Alafaph exiftens in ala feptcnttionali
Virginis,quz tempore Vindemiz oritur. Plinius lib.ic: -cap.
cap. }i. earn vocat Aftyriae ftellam. Vide in V. Vinde-
mtattr.
9 Psevcostella communitcr dicitur quicumque cometa,
iuc nouum Phenomenon de nouo apparensin czlo , fiuc'
in regione elementan , fi ue in xtherea : preifitis tarnen ac-
eipitur pro ii >i qui in iuprema aerit ]regione gencrantur,
vndc pfeudoftella; quafi faifa?, & veluti luppoftitiz appel-
lantur , ad difFeremiam carura quae perpetu in regione
sethere micant , & nullam mutationem fubeunt. Nihilo-
minus iftx fublunares , vti xthereas in luce , atque in co-
Joribus imitantar , ita & qualitaribus imbuuntur, &frcun-
dum naturam Planctarum , quibus affimilamur ,8c quos
eredendum eft in ipfarum produdtione roagis cencurrere
lauftavel in faufta obnuncianu ita tarnen , vt quia adul
terina eft earum atiuitas,atque ex cjorum partim.pariim
tullurisprauis qualitatibus confarcinata , fempet portentofi
fit, actimendahuiuimodi Phenomenon apraritio. Etqui-
dem, cumeorum materia-ftt exhalado quxdam fpifla , pin-
guis, & crafla in vnum coiens, qua: fiue ab ignis fphara
lilis prxima > fiuc fideribus ; ex motu quo ignem con-
eipit accendiiur , & tantum durt quovfque eius craflltics
abfumatur, vt habet Arid. (. Meteor, cap. 7. ideo eorum
xnateria iam refoluta , confequens eft , vt reliqua exhalatio ,
in ventos conucrtatur , ficquc maris tempeftatcs , tertx mo
tus , terra; ftcriiirarem , a'ris intcmperiem, aliaquc id genuf
mala denuncict. Vndc Pontanus in Vrani :
Vtnttrttm queque rert* dxbunt tibign* Cometa.
0 _ Placet autem hic ex lunirino in trsftatu de Cometis par
ticulares ec.rurp fignificationes afFcire fiuc ex natura Pla-
dcraium quot icfciuntjfiuc qualitatibus ignonKn , in qui
M ATHEMATICVM. J97
bus apparucnnt , quoniam eius rci notitia raaltum iuuare
potcft ad ca, quorum Cgna eititerint dcclinanda, nofque
per contraria communiendos. I taque
Cometa; , Pfeiidoftcllar de natura Saturai , cuales funt quae 1
referunt colorcm plumbeum , liuidura , fuboicurum , in quo
genere veniunt Pichetes , Tenaculum , Hircus , &c. in Ho-
lofcopo mundi repena: , obnunciant multorum perniciera ,
famem, peftem, exilia, inopiarh, anguftias, luftus, terrores;
& brutis animantibus vfui hominum accommodatis detri-
rnenta: Prxtere afFerunt frigora fuo tempore intenlima,
giacioa , & ncbulofaj niuium magnamvim, ventos ali-
dirfimos , tempeftates , naufragia , pifeationis iaduram,
frugum ab erucis , ac locuilis deuaftationem, inundationcs,
grandines , & fimiiia. In hominibus infuper dnotant varia
accidentia , Il pericula , quique adhuc erant plus iblito tri-
les , inuidi , folicarij , Iaboriofi , &c.
Phenomenon de natura louis, qualis eft Argenteus, figni- H*-
ficar anni fcr[ilitatem,falutarcs plunias fuis temporibus con
gruentes , actis ferenitatem , prtfcrtim fi in fignis aeris :
Verum corporibus ad morbos difpofitis , iis maxime qui
Iouiam complex ion cm babent, pleuritides , aliafquc xgri-
tudines , quas Iouem faccre<iiximus fuo loco.
Marti us Cometes diftus Vcru , fe Pettica indicat aridita- 1 }}
rem fontium, & fluuiorura exficcationem , Ventos morb
ficos , fruduum, & farorcm difljpationem : Ad rftrc frquen-
titlima fcquentur lonitrua , corufeationes , & fulmina;
Marc pr-arcer folitum agitabitor , & crtbriora contingent
naufragia. Et quia Mars naturaliter accendit bilem, ideo
frquente* riia: , contenciones, bella, fcdiiiones , &C. ex-
citabuntur. Ex morbis ctiam grafiabuntur difenteria: , fe-
bres ardentes ; barmorrhagia , & bis fimilia-
Cometa de natura Solis , qualis eft qui communher dici-
tur Rofa , fi \]',m fucrit in regionis alicuius horofeopo por
tendit Regis , aut alicuius viri prxpotentis mortem , aut fe-
ditiones , Se rumulcus cum rcrum mutatione , fed qui-
bus meliora forte fuccedent. Item bella , contention es ,
stilus , & ficcirates. Homines etiam folares , cuiufmodi funt
magnanimi , prudentes , hilares , gencrofi , gfaues , raultis
afflietabuntur ncommodis.
Veneris Pfeirdoftella colore flauo, & vald rutilant mina- ijj.
ur mala de ipfius natura , ftomachi , 'renum , fpermatico-
rumque vafotuin arFcdtioncs , quibus potitimum laborabunc
rnulieres , facra: Virgines , adolefcentes delicatuli , yo-
bptuofi & fimilcs. Adducic ctiam frucbium corruption
jit LEXICON
, aquarum inundationcs , return publicarum, Icgumqut
mntationes.
Cometes Mercuralis colore ceruleus, diftus Dominai A[~
cent prater ventos plus folito unimes adducit farnem ,
bellum ,c peftilentiam , cum magni viri alicuius morte,
acperfonis Mercurialibui prarfertim ingeniofis phrxnefim
lethasgum , epilepfiam, & fimilia.
Tandem lunaiis mulicbri Ibtui , if populatibus eliquid
mali femper obnunciat, iis prarfcrtim qui fub Luna-gubcr-
naculo funt.vt l'hlegmatici, inconftanres, albi, mobiles, pu-
iilIanimcs,meticulofi , &c. qaibus ingerir morbos ex nimia
humiditate, hidropem catarrhos , paralyfcs , epylcpfias. ln
vniucrfum autem fighificat iterilitat.es , legum, rituumque
innouationes , ac leuiabclla.
Porro fi Cometa fupr dittos planetas exa'tabitur auge-
bit fupra modum fignificata : fi uper Saturnum infrmita-
tes v?lidas , ac diuturnas adducit : Si fuper Iouem , morieu-
tur homines eximij , nobiles , inlignibus , ac laude confpi-
cui : Si fupr Martern homines litigabunt , S bella grent :
Si fupr folcm , deprimentur Reges , potentes, S viles
eialtabuntur : Si fupr VtriTrem , aquarum diminutiones
cum ficcitate deni'nciaotur : Si fupr Mercurium , rixx , Sz
iuuenum morbi : Si fupr Lunam, in fablantiis multorum
detrimenta : Si fupr Draconis caput, interficientur nobiles,
& qui in pretio erunr: Si fupr Caudam , dnott , quod in
fructibus arborumerit iaftura.
Addit p'rztetc Gcorgius Valla , quod fi Crinita eauJarn
ad Saturnum conuemrit , fruetuum inopiam , & annona:
caritate- m portendit ; fi ad Iouem, regias domos euettemlas
fi ad Martern ,xgritudines , interims , & bella atrocia cum
immutatione (latus rcrum publicarum ; fi ad Venercm ma-
gnarum mulierum , Reginarumq; mortem, fi ad Mercurium
multitudini fufpeftdia , & infamiam.
Dcniqrtepro qualitate fignorutn , in quibus harc Phccno-
mena apparuerint habent diuerfa fignificata. Nam fi in
Ariete fulfrint, indicant futuros armorum ftrepiius , fan-
guinis effufionem , ac potentium virorum mortem : item
ficcitatcm infignem , morbos vulgares , oculorum , & capi
tis affectiones , lucm pecudum , nobilium , fummorumcjtie
yirorum dcicftionem, , & ignobilium exaltationem , non fi
ne magno aefru , & apprim noxio.
Si in Tauro : fighificanr meflb, & frufluum cortuptelam,
terrxnmtus horrendos , ventos validos ; item & frigora fue
^ ingnita :Hincerunta:gtitudines vehementes, do
M ATHEMATICVM. \
\otes ficc , vr (cabies , irapetigines , pruritus, &C
Si in Gcminis : fignificant rixas , belli feminaria , jrgritu-
. dnes & ex his mortes puerorum,& adolefcentium.prxgnan-
tium abotiioucs, auium intcritim . famcm , tonitrua, &
corrufcaiioncs cum ventomm tanta vi , vr arbores eradicare
valcant Item lafciuiam , & fornicationis licentiam , pro-
borumque hominum deiedionem.
Si in Cancro i indicant multiti'dinem locuftarura in-
gruentium , ac deuaftaotium roeikm , adeoque fiumenti,
Jcaliarum fiugufn paucitarcm , vel ab iis corrofarum, vcl
fan icrraibus in eis prodiiflii : Item prar agiunt belli,
difcordias , fubmeriloncs , direptiones , ramcm , Sc quam
plurimamal.
Si in Leone dnotant defrrucb'onem ardificiorum , infe-
ftationem luporum, Si ex ipfi* impedimenta multa in homi-
nibus , produebonem veimium in frugibus , canum rabicm,
oculorum affeliones , Si bella
Si in Virgine : figuificant laborea multos , dolores ,
febres, tremores , vTccra , &puftulas", prarfertim in fec-
mineo fcxu , in quo abortus valde erunt timendi. Item
hominum proborum vexationes , ac maloium viucndi li
centiam.
Si in Libra: dnotant pluuiarum paucitatem , ventorum
impetum , fluuionim deficcarionem , frustum inopiam , ter-
farmotus horribiles. Item mortem Principum,caedes,pro.-|i-
lionci , & aliahuiufmodi.
Si in ScorpioDC : portendunt rnultitudinem bcllorom in
ter Principes viros , contentioncs Si regnorum reuolutio-
nes. Infupcr labores , Sc xgritudines in omni hominum,
genere : parturientium pericula dolores , & affedliones par
tium gentrationi inferuientit m , Si fmcluum terra: cer-
tiflimam corruptclam.
' Si in Capricorne : plaignant msgnm viuendi licentiam
in hominibm prauis , fornicationcs , adulteria , bella , fi
xas , venera principibus propinata. Item hyemis afperi-
tatem , grandines , niues > vnde frudtuum caritas , 8c pe
nuria.
Si in Aquario : afferunt infirmitates populares, bella
longo tempore duratara ; aeris obfeuritatem cum vento
rum , tonittuorum, & fu'minum impetu. Infuper peftem
luuofam , c fummorum prarfertim virorum inopinatam
mortem.
Si denique in Pifcibus apparuerint indicant plcbis calami-
tofiiffl ftatum , bella atrocia , tcbelliones , ac proditioncs.
> LEXICON
item periculofa erit nauigatio , Sc detriroemum patictte
ars pife a toi i a.
^41 Ad hzc aduertendum , quod in Oriente fuctit appari-
tio , res indicata vclocis accidet , fi vert) in Occidente fe-
tit. Loca autem qur m .x.mi his incommod laborabunr,
fun t in qux canda Phcenomcni inclinabit , vcl fan lubieta
ignis , in quibus fice confpicuum. H . ex lutitino , cui
fet exteri feriptores deComctis aftipulantur. Vincentius
(amen Guiri mu - Societate hv , in Oratione habita de
Cometa anni 1(18. vifo in Romano hrmifphxrio conten
ait 1 eos non minus felicitatem quam infelicitatem afferre ,
um tarnen homines ob indiium natura genium infor-
tuniamagisobferuent , quam profpera. CxterumRicciolus
is Almagefto nouo lib. . feci. 1. cap t. po ft longamhuius
ici ventilationem concludit , quod fi Cometx elemntate
lint, vniuerfalitcr , & ex natura fu habent obnunciare in
dignan aliquam rcrum mutationem in natura fublunari
fcdam , cuius effetus nondum deierint , fed baud ita mul
to poft lint prodituii , luxti difpoliuencm materix ,5c con-
curfum aliarum caufarum. Si ver cxleftcs lint, & ex ma
lcra xthetca producti , Dco ordinales cTe tum vt morta
les oculos adcxlum erigant ; tum vt inde magnum aliquid
xpeclcnt , vel in fe, vel in fuis regionibus quali Dei lin
gua fint : maxime ver in iis quibus fuerint perpendicula
res , aut mu! tum in horofeopo morabuntur.
*4* Pvisatio apud Aftronomos eft commiflio dipoiuonis
fox , quam' facit Planeta alteri ad quf m proijeit radium ,
aut in cuius dignitatibus reperitur : tunc cnimeommunicar,
elfe fuum , ac naturam ipil, quem pu! fat. Sicut econtra R-
mptie dicitur acceptatio , quam facit planeta pulfatus difpo -
fitionisab alio fibi commiffe. Eaautcm eft in triplici dif
ferentia , provt aduertit Abtahsm Aucnatre in fuo intro
ductorio i Virtutis , Poteftatis , 8c Natura-. Pulfatio virtutis
eft cum planeta fuerit in cius Domo , Exaltatione , Tripli-
citate , aut Termino ,8c coniungauir alteri planetx , aut il
ium refpiciat : tunc enim fuam virtutem dicetur alteri com -
niitterc. Pulfatio poteftatis eft cum planeta alium refpi-
cit radio perfecta: amicitix , qualis eftTrinus , aut imper
fecta: , qualis eftfextilis ; tunc enim inter ipfos erit perfecta
commixiio , 8c poteftatis pulfatio. Pulfatio naturae plutibes
etiam modis fit. Prim cum planera iurgitur alteri plane
exifienti in fuo domicilio, vel exaltatione. Secund cum
iunpitor alteri de fua conditione , 8c natura , vt ft mafculus
nafculojdiurou's copuleiut diurno, ne&ut
M ATHEMAT1C VM. \*i
no. Tertio cum planeta velox exiftens in fuis d^nitatibus
refpicit tardiorcm nullam dignitatem habcntcm in Uco
ipfius vclocioris ; nam tunc velox dicerar propiiam naturam
tardiori tranfmittere.
Pvnctvm dcfiniturabEuclide, Cuius farsnuBa <J:Eft
enim minima pars quantirati s , feu illud cxtremum , quod
in vlteriores partes diuidi nullo modo poteft faltem con-
ceptu , licet non re: Quandoquidem Philofophi fer ora-
nes cum Arid. 6. Phyfic. text. i. & I. Genet, text. 8. non ad-
mittunt punfta indiuifibilia in continuo ,fcd partes, & par
tes in infinitum diuifibiles , ac diftinftas , eo quia punftum,
proTt indiuifibil* confideratum , nullam haben extenfio-
ncm in fe , Sc perconfequens neque in continu additum
aliis puncis ineitenfis polTit facete extenfionem , deberec
enim lngere aliud fecndum fe totum ,alioquin non ef
fet indiuifibile : Nihilominus tarnen hoc Matliematici non
attendunt , fed ininimam quantitatem , quae fenfibus obuiet,
& concipiatur efle incapax ojmnis dimenfionis , long:Midi-
nis nempe , latitudinis , & profunditatis , quarum , vel om-
nes , velaliquam faltem reperirc eft in qualibet quantitate
extenfa .punftum appellant. VndePlin. lib- . eai.ft. Ne
aliud terra vniuerfa , inquit , quxm Mndt : Qui
videlicet Terra in comparatione totius Machina: Munda
na: ,&Orbium fuperiorunl eft inftar puncb indiuifibilis ,
inextenfi , neque longi , neque lat,, neque profundi : &
ideo nulla eft differentia radij proiefti ftella in Firma
mento per lineam reftam in centrum , & in fuperficiem
terra: ; quia profe tetra in tanta diftantia , & refpeftu ad
Firmamenrum plan infenfibilis eft, proindequc fe habet
vt punftura. Corpus igitur , quod concipitur e(Te neque
longum , neque latum , neque profundum , dicitur pun
ftum , perindequeeft in quantitate continua, in difcreta
vniras , vel in fucceifiua , quale eft tcmpus , inftan-s.Quod ,
vt aliquo modo concipiamus, debemus imaginari cxtremum
alicuius fubtilifTmacus , vcl minimum foramen , aut cha-
rafterem peripfam , vel calamum inpapyrofignatum: qui
rurfus , fi vltctius producatur , lineam efformet , longam qui-
dem , fed nec latam , nec profandam , duobus in extremi-
tatibus punftis terminatam. Si ver concipiatur idem cha
racter indiuifibilis & in longum & in latum productus , vel
dua:, autplures lineae parallels: fe inuiccm , & lareraliter
contringentes , conftiturent fuperficiem : fi demi! m produ
catur tarn in longum , quam irr latum , Sc in profundum ,
cuiufmodi diet fi piutes fupcrficics fupei alias concipia
in LEXICON,
mus, tunc habebimus corpus folidum omnis dimcriionji
capax. Et ha:c funt ttia genera quanti , fccundum trinam
dim; nlmncm , circa qu voluirur omnis Geometrix labor,
& fpcculatio. Porro puntum,ctfi quantnm nan fit , nihilo-
mintiseius prima, & poiillima eft confideratio in Geome
tra: fine enim pfo quancitas vlla percipi baud polFet ,
prorfus paito, numerus fine vnitatc , cum tarnen vnitas
numerum non conftiruat , fed tamcn in numero fit eius ini-
tium , eius & finis. Vnde anguli omnes in figuiis tam pla
nis, quam folidis, qu tarnen ngulos habcant, & circu
lares non fint in punfo neceflar terminan concipien-
di funt.
P v E v s ab aliquibus dicitur in carlo fidus, quod alit
Ara , Lar, Thuribulum appcllatur. Vide fub his dic\io-
nibus. t , .. ..
PvTEALE GRADVS , vide in V. GrMtMi
; Pyram s apud Gemetras eft figura foda, quae defini-
turab Euclide lib.ii. propof. it. cfle m . . & fut p'.uribtu
fluni: , vno plano ,. vnum conji-
tuitur. Ex qua definitione imelligjmus figuram pyramida
lem ex pluribus planis ad minus tribus in Ionium protradis
confiare ; qur enim vno vel duobus planis confthuuur,
non pyramis , fed fuperficics triangularis ex lut necelia
eft. Item omnia plana }> qua: pyramidern conftituunt,
triangularla deber efle , excepta tarnen bafi , v'el plano ,
quo omnia plana pyramidem cfforirianxia , ineipiunt , & in
dem punctum definunt , quod vcl triangulum, vcl quadran-
gulum, vel pentagonum , vel exagonum, &c. poteft c/lc :
quale eft iltud planum fc bafis , talis tota pyramidalis
figura denominabitur; tot enim triangulis quxlibet pyramis
conftruitur , & finitur , quot ngulos, fit latera planum di
ctum habet.
Porr omne corpus fcuopiciira , feu luminofum , lumen
fuum,Tel vmbram in aliud tranfmittit in formm pyrami
dalem , vtprac aliis nott Vitcllio in Perfpcftiua HO. i. nifi
ciuod corpus luminofum ita tranfmittit , vt vertex pyrami
ds efformata: fit in pundo eiufdem corporis , vnde profilit
lumen , Sc bafis cadat in fupcrficieua corpotis illuminati:
corpus autem opacum ita vmbram fuam tranfmittir , vi
bafis pyramidis efformata: fit in fuperficie ipfius corporis
vmbram fuam diffundentis , Sc vertex in punto corporis
cuiufcumque ad quod vmbra protenditur. PJura apud ipfum
Vitellionem , nec non apud Clauium , in Comment*' d
1. Euclidis,
MATHEMATIC VM. %o\
Pyro<s Grarc dicitur Marcis Aftrum ab jgnea namra,co- I+|
lore , 8c fulgore diftum. Vide in V. Mays.
Pythetes. Vide Pithtets 14$
Python ab aliquibus dicitur Terpens fidus in carlo ad ij
manus Opliiuci. Nomen fabuHs deriuatum Pythone
quodam ferpente ex putredine terrae produfto, quem po-
fte ab'Apolline telis confoflum , caelo inucxerunr , atque
indus figuram deltas quafdam venfica: natura: Tapenles
Aftronomi colligarunc.
cL
QVadra Grxc Plinthis , apud Gemetras dicitur j
quodlibct inftrunicntum planum in quadratam li
eu ram abiens : vnde ab aliis ex figura quam referebae
Quadra appcllabatur mcnfa ilia parua , S portatilis , fupcr
qua carnes S cibara in partes tnbui confueucrunt : item Sc
panes olim in quadratam figuram efformatos , quadras di-
ccbant : vndc eft illud Virgilij 7. jEneid. P.uulu , par-
cere quadrii. Nunc tarnen preffius audit Quadra inftrumcn-
tum Mathcmaticum retangulum,quo qua:libet figura plana
in quatuor partes fecatur, ex ea conftiiuens quadratum , cu-
bum vnde ,&
. Qjabrantal , cCubus , & Quadrate figura dicitur qua: 1
omni cx parte fit quadra , feu quar fex planis quadrilateris,
& reftangul is confit , & inquamcumque partem incubuc-
rit jfemper a'qualis in omni dimcnfione erii , & immotam
feruans ftabiliratcm , quales funt taxilli , if tcflerar, quibus
in alucolo ludiiur. Quadrantal etiam dicitur menfura: ge
nus , de qua nihil ad nos.
Qvai>rancvlvs dicitur figura Gcomcrrica quatuor an- 5
ulis cenftans, vt Parallcloa,rammum , Rhombus , Rom-
oides , 5tc. dc nuibus omnibus fuo loco.
Qvadrans Geometricvs eft i nbumentum Mathema- .
ticum , quod iure inter omnia Mathcmatica inftrumen-
ta principatum obtinet : fiquidem eius ope omnia fere
Geometra: , Aftronomiae , aliammque Mathe marica-
rum difciplinarum operationes , & oraplentur , & fa-
ciJ pcrcipiuntur : fed prarcipu defcruit ad inquirendam
poli clcuationcm , Solis , aliorumque fidcrum , tarn de die,
quam de noftealtitudinera fupra horizontem , declinado-
11cm , ab inuicem diftantiam , locum in Zodiaco , aliaque
pcrmulta , quibus toca Aftronomia , ac Geometra ail pra-
im rcducicur , completur. tit igitSr Quadsens Geome-
boX LEXICON
tricus corpus folidum , & planum quartam partem circuli re
feren! , atque in area fua defcriptos continens per gyrum
grad. yo. qui nines per lincam recbra conueniunt in pun-
&o , quod incidit in eius angulura , & eft centrum totius
circuit, Si quadrantis , & ex hoc centro depender perpen-
diculum aliquod ex filo , quo mediante in limbo, gradus,
corumqueque fracciones mctimur. Ad vnum autcm laterum
cius amxa funt duo pinnacidia , feu fpicilla: , cum forami-
nibus liefe per lincam icftam refpicientibus , non quidem
amplis, fcdtaliter fabricatis , vt perca res quidemmenfu-
xabilis prob cohfpici qucat , Si oculus nimio afrri fu/go-
re non prxftringaiur , fed rectin ipfum , innoxieque pof-
fit iniendere ipfo quidem in ea quadrantis parte , quae limbo
finitur conftituto , alrovct, vel aliaquauis re menfutb-
li ex aduerfa , itavt ex centro quadrantis radium fuumiti
oculum poffit proiicere.
Eius vfus hie eft : Vifa Solis de die , vel Lunar autalterins
infignis ftella de no&e altitudine fupra terram ; fi vis prxcis
indagare .quanta (it eius eleuatio fupra terram , dedinario
ab arquatore , Sr. vel etiam quota fit hora dici vel noctis, id
per quadrantemduplici via aflcqai poteris. Prim per di-
ftantiam eius vrtice in cordis fubtenfis. Secundo per
adminiculum fphatrx , quam prxftatin hoc ncgotio eligere
folidam. Nampofito, quod tantum clcuetur Sol, Cue aliud
Aftrum fupra horizontcm, quantum abfeindic in gradibus
perpendiculi filum ex centro quadrantis pendens, computa
gracilis ill os , Si rransfcr ad ipharram collocatam ad cleua-
tionem poli fupr tuum horizont.atque ibi in tali diftantia
graduum ex Meridiano computandotum conftituete debes
folem, aur* aliud Aftrum in fphacra , in quanta ipfurh in
ccelo eTe ex quadrantc inueftigafti. Atquorfum, inquies ,
metiri potero talem altitudincm , atque ab quadrantc ad
fpharram mearh transfcrre ? Sane id facillim poteris. Acci-
pc igiturcircinem , atque in fphaera tot gradui in arquatore
enumera ( ipfe cnim, vt alibi didum eft , totius fpha:ra:,to-
tiufque mows regula eft , & menfura) tot inquam gtadus
enumerate circino,*omprehende , quot gradus fiue ab ho
rizonte, iueiveriiceelongaturillaftrlla, quam per qua-
drantem vidifti i deinde circino inuariato pone pedem eius
in contaciu h'orixontis , Si alio furfum rrgionc verticis
cleuato- tandi fparram voluas , quandiu locus foliseodie
cadat fubtus pedem alcetnm circini , Se fie habebis eleuatio-
nem Solis. Quo prxftico reuerterc cum Sole , Si confti-
tue cum ad comaum hootntis,ac fi tune orirctur, Se nota
gtaduin
"fcradum zquatoris, qui tunc cum foie oritur : pofte volue
folem ad locum prioiis elcuationis , quam per circinum ob-
fcruaih , ac vide quot gradus zquatoris intercipiuntur in
ter locum ilium p'Tiusinucntum , cum quo Sol oriebatur,
alium, qui nine emergit ex horizonte ', foie in tanta altitu-
dine conftitutcnam qUot quindchis gradibus emerfit equa
tor ex horizonte , puncto exortus Solls , tel hora; ab eiuf-
dem exottu tffluxerunt, quot graduum minutie, vcl ref-
duj , tothotz exceffu fimiliter tranfierunt , dando finguli
gradibus zquatoris fingula quatuor minuta temporil , Se
angulis quindenis minutis zquatoris , iingul minuta tem
poris. Quod etiam przftari pot t rit de noc computando
tempus intermedium inter ottum zquatoris cum ftclla ali-
qua & ortum altcrias gradus eiufd Zquatoris, flclla interim
in certa aliqua terra altitudinc conftituta,cju per quadran-
rem vidifti.Sit pro cxemplo.Solcm primuru gradum Cancrf
permeantem in aliqua hora di ci tupia horizontem eleuatum
contemplatus es , 8c ex quadrante gradus etiani quibus fu-
prahorizontertierigitur adnotafti. Cum his igitr gradibus
perge ad zquato'rcm fphxrz, fle extenfo circino loca alte tum
eius pede m in contactu horizontis , lterum per reclam li-
nearh ad vertieem fupra primum gradum Cancrhindefphav
ram volue , quovfque gradus iflc ad horizontem fit confti-
tutus , & obfcrua gradum zquatoris coafccndcnrem , qui
prefecto erit circitet gr. 70. pro ratiohe eleuationis poli tuas
regionis : & htatis ex parte his gradibus , Ufte folcm in
tanta altitudinc quaiiraih per quadrantem vidifti , rerbi gra
tia in gr. 64. computatis in limbo meridiani , Se fpice quif-
rtam gradus zquatoris fupr horizontem emergat , feu con-
ftituatur in rontaftu ipfius horizontis , tidebis efle gr. 18;.
Subtratlis igitur ex hoc cumulo grad; 70. i Iiis nempe, qui
tunc oriebantur cum foie in horizontis contactu potto
( quandoquidem i) iam intelliguntur exorti ) rcmanebunc
gr. 115 quibus diuifis per 15. prouenient horx 7. & infuper
min. 40. temporis , hoc eft duz tertiz partes vnius horz.eo-
quia ad integras graduum per 15. diuifiones (iiperfunt adhue
gr. to. qui 40. temporis minuta appellant : quod quidem
tempus computatum ab exorcu felis in illa die, dabit horas
przeifas quas explorare volueris fer circa meridiem. Quod
it exacte per horologia , iue Mechanica , fiue Solaria prx-
ftare nullatenus poflumus. Et hic eft certa , tutifltma via
indagandi horam przcifam alicuius differentia: tempo
ris , ad quam Cleftcm Figuram ad amuflim erigeie yo-
lumus. V
Ce
4off LEXi O
i- Jem modo operari poreris & de nofte , fed cum hoc
dito. Namvifa aUitudinc ftellz, vcl Lunx pcrcjuadran-
tcm Si ea in fphzra poftea inuenca, infpice qui? gradus
quatoris in ta pofira ex horizonte emergat , & feorfm
nota : deindc voluc fphxram ad contaftum loci Solis in ho
rizonte, Se numera quot gradus inicrfint inrer hunc & il
ium , qui cmcrgcbai in tali altitodine ftcz , computando
tot horas ab orinte , vel occidente Sole , quot quindecim
gradus interim emerfc runt ( fubducendo , vtfupra, parres,
qui iam ante intclligut tnr elapfzj nam habendo notiriam
ici , noctis habebis, eriam quot hora; noctis rrariicrinr^
quot etiam fupcrntexporuuiderisintali altitudinc fupra
tetram Aliaciiam munia , & vtilitates Quadramis yeome-
trici vidc.apud Clauium in Geometra pracb aliolque autho-
ics qui dc <rius vfu ex profeflo fcripfeiunt.
Qvadr antes dicuntur in fphxra quatuor przcipuzipfius
intcrff liones tarn in Mundo , quam in Zodiaco confidcra-
tx : duo quidem Orientales, & mafcuiini , qui computantur
ab ortu felis vfque ad meridiem, & ab occafu vfqac ad
Imura in Mundo , atque ab Ariete vfque ad initium Cancri,
nec non ab initio librz vfque ad finem Sagittarij in Zodia
co i du vero occidentales , & feeminini in Mundo culmi
ne rfque ad occafum , & ab Imo vfque ad orttm , atque in
Zodiaco ab initio Cancri vfque ad Libram , & ab initio Ca-
pricorni ufque ad H ne m pifeium. Ab his enim idera inci-
piunt influcr & fucceiu concinenrer intendunt primas
qualitates, Sc quia ab oriente, Sc ab ariete vfque ad Meii-
diem, vel Initium Cancri ineipiunt dera influere calorem,
& commenter intendunt, & calor eft qualitasmaxim acVi-
ua , ideo appcllantur hi quadrantes mafcuiini : quia ab Cul
mine vfque ad occaiiim & Cancro vfque ad libram ineipie
remitti calor , &fucceflue introduci Cccitas , qua: eft qua-
litas pafiua , ideo dicuntur hi quadrantes fzminini : fimi-
Iitct quia ab occafu ad i mum , & Libra ad Capricornurri
cedit paulatim ficcitas , & incipit intendi frigiditas , quali-
tas item adiua, & mafculina , ideo hi quadrantes etiam
mafcuiini : quia demum ab im ad ortum , atque ab Ca-
pricorno ad Arietem fenfim cedit frigiditas , & paulatim
introducitur, & augefcit humiditas.qualitas forminca &paf-
fiua , ide hi teliqui duo quadrantes dicuntur etiam fcemi-
nini. Pari etiam ratione Ptolemzus quatuor hominis xta-
tes his quatuor quadrantibus aiftmilar lib. i. Qujdrip. . I.
fic inquiens. Omni nimdntia prim* tete dum ttntr
fnnt e> , vt vtr humer* ImnAtnt ( in Verc eteniffl
MATHEMATIC VM. 407
maxima eft humiditas , iam per praecedentem ahni qua-
drantcm intenfa , quae interim tranfafta hyeme paulatina
incipitremitti , 8c imroduci fuccelliu calor, itavt iftj lit
propra huius tefflpeftatis qualitas , quam ipfa adducir )
Olinit ft unda tiate donee maneat vigor magii calent, vt
tftai. Tirtia cum vigor languefit , & initium efl confump-
tionisficcitat minor eft , vt in autumno. Poftrema frtgidwr
eft, vt hytms , qu* prxima eft, morti. Dc hac re phiradi-
ximus criam in VV. Mafcuiinum , Sc Formininum , & alibi
partim.
Qvadrtvs, vt paul ant ante ditum eft apud Gcome- g
tras eft figura quatuor latera squalia omnino habens intet
fe, & item in rquales ngulos eofquc relos definens , vt
proinde quadratus perfeus , c Orthogoniuj audiat, ad
difftrcntiam Parallelogramm! , Rhombi , c Rhomboidis,
quz aut non omnes ngulos, auc non omnia latera, ut
etiam neutra habent aequalia , vt fuo loco diftum eft. Apud
Atronomos ver pari ratione dicitur afpetus , feu familia-
ritas fideribus contracta per quartam circuli partem , hoc
eft per gr. 90. in Zodiaco, c per totum arcum fe'midiur-
num, vcl ftrminofturnum in Mundo. Ab his enim pun-
ftis dufta: ad inuiccm linear peifcftum quadratum arquila-
terum , & rcdangulum efFormant. Et hic quidem afpe-
ftus inf.uftus efl , 5c hoflilis , imperfeebe tamen inimici-
tia; , vt aTcrit Ptolcmarus lib. i.e. 1%. Quemadmodum Op-
polino eft af(Ktus perfecta: nimicitii. Cuius rei rationem,
ficut Sc qiialitatis aliorum afpeftuum ex confonantiis mu-
fcis expifcatam afferunt Keplerus , 8c Titus in Clfti Phi-
lofophia, vt nos alibi adnotauimus. Nihilominus tamen
direclio Aphetx ad (bum quadratum eft omnium peffima , 8c
vita: exitialis. Quod 8c Nicepfo , 8c Petofyris antiquilfimt
Aftronomi atque Arabum rejes miftic docucrunt , dicen-
tes neminem poflc tranfgredi Trimorion hoc eft congeriem
trinm (ignorurri , quam importt quadrants radius , quipro-
fefto fecundum rationem locorum direftione extendi po-
teft vfque ad annos t 10. vt ex iis quae diximus cum de dire-
ftiomim menfuta, colligi potcft. Quod & concordat curn
trrri*io Creatore poft duuium vita: hominis conllituto,
vt habetur Genef. 6. cum i\x'u:Non permanebit fpiritiu meut
in homincin tternum ,\quia caro eft, eruntque dies illius cen
tum viginti annorum. Qood, etG de termino pecnitendi
illis hominibus dato, intelligant Hieronymus , Auguftinus,
Abuenfis, 8cali] : Philotamen Iudarus , lofeph, Rupcitas,
8c alij magis ad lucrara explicant diftum de termino v'uae
Ce i)
4< LEXICN
hominis conftituto, Tort quia cum priuj Aphet fuuffi qa.-
dratum impune ttangredi poterat , faltem fine abfeiffione,
& progredi illasfus vfque ad oppolitioncra , tc amplius;
vtcuenit,& conceflum fuit Pattiarchis antiquis j pofttno-
dum Dcus conflituit vt prima occurfatio Apheta: ad Ana>
retam, nempe adluum quadratum , vitam abminderet. Sei
de hac re herum redibit fermo in V. Trimtritn.
QvadraT'Ra Circvli, qu* Grx-cis dicitur Tt tragt-
nifmus , ni! aliud eft , vt ipfum nominit etymon prarfeferr,
quam circu'.um quadratum reddere ; hoc eft cuiliber circul
exhibere quadratuma:qualc illi ex amuffi rdpondens. Qupd
vti facile eft intclligcre, it difficile admodum fao ixe-
qui , acperficerc, & hacnus quod feiam nullo eft pra:fti-
mm , licet quamplurimi , iique fapientiffimi Mathematici,
ac Principes ipfi plutibus annis in hoc negotio detenti , vf-
q*e ad defcftioncm fpiritus defudarint. Etenim Circulnm
quadrareolim conati funt apud Vctercs , Antiphon, Bryfo,
& Hyppocratcs Chius , quorum meminit Arift. i. Phyfic.
text. il. Set Pcfter. text. 11. t i.Elench cap. ro. Apud Re-
cenfiores ver Orontius Finus, Campanus, & Nicolaus
Cardinalis Cufanus, qui omncs Circuli Qnadraturam inue-
nifle fciaftant:& Cardinalis quidf Cufanus,fcripto ad Geor-
gium Peurbachium libro, dupiicemfe inuentam profcrt t
Prima autem in eo confiftebat, rr , fi exfemtaiametre Cir
culi aati, (jr> chorda quadrantts iinfdem, dirtB coniunilii,
diameter alteri circuit ctnftitueretur , triangulas aquilate-
rus pofltritr i circuit inferiptus , priori circuit iftftrimeterft-
ret. Alia circuli quadrandi ratio ab Cufano excegitata, base
etat. Si incircnlt duRis duatus ad ngulos rets diamttrts
una hiac inde producMur , & alteri ab tint extremofit ac-
ctmmtdtturfubtenfatritntts circuli, vtfaci centro, qua in
alia diametri parte dfinit , circftmducatur , frtranfient per
dictum extremtim , fecethinc inde prtduBam diamttrum,re-
ita inttrcepta h'u feRienibut trit circulifemicircumferentia
aqual, Verum hxc quadrandi circuli ratio , de qua con-
trouertcbatut , non erat. Nam circuli quadratura non con-
iiftit in qood conuertidebeant linear arcuales in rectas,
atit econtr : fed quod area circuli , fe fuperficies ilia circu
lars , arqualisomnlnrit, eque excdt eque excedatur
ab arca fuperficiei quadrat* : itavt Circulum quadrare aliad
plan non fit , quam reperite aream alicuius quadrati pa-
rem , & xqualcm area: cuiufpiam circuli, vt proinde aree
vtriu(qac figurie int a:que capaces. Non enim id le intelli-
gi debet , vtarex ifta: inter fe congruant , & plane coapten.
MATH.MATVCVM-. +%
tu* ad inuicem : quod cen eft impoflibile , nof> tam in
arejs, quaminlineisipfis , atque in quibuflibct figuris for
ma fcfpecie diucrfis , cum ratio figura confiftat in indioifi-
bili : vnde in nullo vnquam cafu poteft triangulum coap'.ari
quadrangulo , nec linea curua linca; reibe , nam fi rtura.
coRgrucrct vnquam curuo, iam non iftct reft urn , fed in-
duerec rationcm curui , vt oftendit Arift. 7. Phjfii. text.ij.
Crio iittfb. ctmmenfu 10. Confiait,' jgitur Circuli Qua
drature in arca quadiati reperienda , quxiirzquccapii, ac
circularis. eque ver , ex hoc , quod reperiantur qua
tuor linca; arcuales , qua; in longitudine tantar. fint, vt in
rcftum protenfx congruant > &adaptari poifint quatuor li-
neis redis quadrangulum efformantibus,(quod fane difficile
admodum non eft , Se fort aflecutus eft- Cufanus ) fcquitur
eoipfoinuentameffe quadrationem circuli, hoc eft ream
huius xqualem eflc area; quadrati eo modo, quo vert- squa
les funt linez ipfas vtriufquc areas terminantes i Nam , vc
bene Euclides , Temper forma circularis amplior e0,8c capa
dor , cite i is paribus, alik non circularibus : quod ideo , vel
ex hoc dicitur perfe&iima , & diuiuior.
Hoc pofito ; Circuli quadraturam non modo inueniri pof-
fc , fed adhuc poll Arilcotelem , inuentam fui/Te , tradi-
ramSexto Pyiliagonio, Archimede, Apollonio , Nicome
de & Carto, affirmt Iambicus apud Simplicium , in 1.
Pbyfic.ttxt.11. Cert Archimedes , etfi perfect circulura
non quadrarit, dedictamen ccrtiffimam viam quadrandi.ac
docuit eaquibus cognitis, &compertis ncceflario circules
ipfe vtnit quadrandus : fi cnim quadrauit Parabolam , qua:
eft area, duabus lineis , altera reft , arcuali altera, in
tercepta , cur non ctiam circulus ipfe duabus parabolis con-
ftans , zque quadrari poterit ; Deinde Hippocrates Cuius
quadrauit Lunulas ", vt manifeftum eft; at omnes qua-
draftec quas in fua demonftratione , qua circuli quadratu
ram poflibilem aftruic , in medium fert, abfque dubio cir-
culum quadrauiflet , vt fatentur ctiam ipfi , qui ciufmodi
demonftrationem redarguunc. Cur ig'uur fi vnam, ant alte
ram Lunulam quadrare potuit , non potuiffct , Sc rcliquas,
cum omnium par ratio fit , & omnium quadratio circuit.
quadraturam perfeciiTct Non erg impolibilis eft quadra-
tura Circuli, licet force nemofucrit, qui eum alu quadra-
uerit. Et hxc dcQoadratura Circuli fatis, fupcrque fintdi-
fta : qui plura volet videat Simplicium vbi fupra , Zimaram
in Concordantiis fuper 10. librum Mataphyiic. Alcxan-
drum Aphtodificum , fuper primum librum Phytic, ac.
4V LEXICON
Ioannem Buteefi , qui peculiari libcllo omnium .-
ftracioncs in liac re fa&as accurate collcgit.
10. Qv ADRIPARTITVM anronomafticc audit inilgn opus
Claudij Ptolcmxi Aftrologorum facile Principis, de fidc-^
rum Iudiciis ediflcrcns , atque in quatuor parces tributurn :
in quarurn prima agit vniucrfaliier de natura ,' & quaiitati-
bus fidcrum, & fignorum : in fecunda defcendit ad cfc-
cluum naturalium confiderationem , qui ideribus vniucr-
fliter produuntur fuper Rgna , ti Prouincias ; quales unt
peftilentix , carirates^ diluuia , acris immutan'oncs , &c.
In tenia progreditur ad parti ularc effc&uum caulas, arque
ad cam partem, quam Gcnethliacam vocant : in qua rc
modum Antiquorum , rrxfertim Arabum negiigit , ac
feponit , & folum raciones vniuerfales effecbium ab intima
phofophia excerptas , adducit , arque ab expctiei t
rerum magilha confirmt : quod fi alij Aftrologi nil rtnu^
aufi , t folum Ptolemxo duce, hanc iudicandi prouinciam
inirenr , profeft non it facile vt accidie ipili n faile-
rentur , alipfque fallerent , proindeque in homioum deri-
iioncm, atque indignationem irent : Siquidcm , vtbtnad-
uertit Titus in breuiariis adQuadriparr. non poteft plcn
tradi hxc difeiplina per apliorifmos , qui & omnes recenfe-
ri minim poflunt , & corum quiliber abfulut procedit.cum
tamen innumerabiles excf ptiones ex diuerfis circumftantiia
patiatur. In quarts demum parte agit Prolemxus de lis, qua- "
aliunde nato aducntsnt, & funt ilri veluti extrinfeca, yc
Je Faculratibus Magi brio,fortuna honoribus.& dignirari-
bus &c. Sicque libro finem imponir. Scripfir autcm Ptole
mxus grxce S: obfcur nimis , quaproptcr varix citcumfc-
runtur latinx operis verfiones , qaas inter , Gemma Ftifio
JMathematico celebrrimo teile , long prxftat rrar, (lati
fa&a ab Antonio Gogaua Grauicnfi , 'qux nuper Patauii
apud Frambottum edita eft opera erudiriflimi P. D. Plaeidi
de Titi Monachi Ouetani in florentiflima Ticincn Aca
demia Mathefis profcfToris , adicti ad fingula capira bre-
tiibns notis , quipus fpeculationcs fuas iam pridem in Ccc-
lei Philofophia Mundo cxpofiras , omnes ad Ptolomxi <
.menrem excogitatas fuiffe demonftrat.
tf* Q^'AtiTAS ex Arift. f. Metfiph cap 14. dicitur efTc preprr*
tuiufaut MfttntU d:fferemi* : eft enim , vt explicar D. Th.
f. i ejutft. 49. art. . Sc Suar. im Metaph. dijp. 41. fiS.U
jiccidens intrinfecum rti , auattnus rem in rattenefui]i*ntU
tarn conitutAm , modificat , ernat , & perficit tum inef-
Jfd*ttnm noerndo. Huiufinodi funt, quai incrii pii-
M ATHEM ATI VM. 4x1
mas qualitates vocant , ralidnas, & frigiditas, huraiditas
Si liccitas , quoniam prima: Tunc, qua: per omnem fubftan-.
tiam matcnalem tranfcendunt , in omnibus vniuerfaliter
rcperiumur , & fum veluti primi fontes , Si radices, vndc
cxtcnc txfurgant, & quibus mcdiis operemur. '.uando-
quidcm ex earum contrarietatc , qua inuicem fe expcllunt,
combtnaiione difparatarum , qua fe mutuo fouent , eiufdcm
quoad certos gradus intcnfione , ac remiflione , mira
harc vniucrfarum re rum confuigit vatietas,conformitas , SC
difFormicas , palfio , crefiftentia , mixtio, {calterario,ge-
neratio , & corruptio , qua: alternantibus veluti modulis
harmoniam quamdam eftormantes , mundum iftum exor-
nant. Ex his, in primis rerum feminibus , hoc eft clcmcn-
tis, bina: , exque non conirariz qualitates infunt , quarum
vna acliua cft , qua in rcliqua poffit'vnumquodque agere,
altera pafiua , qua Iiis agentibus poffit ceder , ficque , vt
ait Arid. . de gnrt, text. . inter elementa fit concordia
Secundum vnam qualitatem , vt coneruentur , Sc difcordia
fecundum alteram.vtcx coram ciernen torum pugna, & cor-
ruptione mixta omnia confurgant:Itaque igni conuenit ca
lor , & ficcitas , ac'ri humiditas & calor , Aqnx frigiditas 8c
bumiditas ; Terra: ficcitas , & frigiditas : itavt ex duabus
qualitatibus , quzinfingulis elcmcniis reperiunturilladi-
catur vnicuique raagis propria , qua: in eo vincit , & in cer-
to i I lud genere conftituit, ilia minus propria, qua: priori
fubfcruir,& in fuo elTc datconferuari. Sic igni calor eft pro-
prius , qui ilium maxime facit acliuum, ficcitas autem in
fuo calore cotiferuat: Ae'ri maxime conaenit humor, cum
fit paifibilis , & in aliud facile rranfmutabilis , cui prxfto eft
calor, vtpollit rarefieri -.frigiditas propria eft aqua:; qua:
per humorem fcfc magis infinuat : Tandem- ficcitas magis
onuenit terra? qui frigore habet, quod fit difficile terrui-
nabilis , quatenusfubicclum denfat , ac facit difficile termi-
riabilc. Hinc quia calor & frigus , quatenus habent vim
vniendi , & fcgregandi , feu reddendi fubicftum facile , vel
difficile terminable funt qualitates aftiui, econtra ficcitas,
Sc humiditas dicuntur paffiux quia ipfis conuenit magis pati,
quam agerc itavt faciant, vtlubieftum facile, vel difficile
terminetur, cuiufmodi eft in lapide cui ob ficcitatem diffi
cile eft alicnam formamrecipere , & viceuerfa in cera, quae
ob humorem fit facilisad quamcumque figuram recipien-
dara. Cxrerum non ideo iftx paffiux dicuntur, qia nul-
lam habeant aftiuitatem , nam & ipfx valent eiufdcm gene-
' xijs qualitates in aliis fubieftis pioduccre , fed ideo dicurw
iiij
%xx LEXICON
tur, quia fubieum magi* aptum faciunt ad recipiendum,
<]uaro ad agendum. Sic ignis magis aftiuus eft , quam a'r,
aqua magis , quam tellus ; rurfus magis pafliuus , quam
aqua , tellus , quam ignis , quia profeso in iis reprctu
aliorum vineunt qualitates aitiua:.
Forr ex commixtione harum primarum qualitatum,
oriuntur in raixtis aliar quas fecundas vocant.funtquc prx-
ertim i a; quindeeim Galeno enumrala; 1 . de vfu partium
par. 9. ti i. de fac. natural, cap. 6. & funt Molllities ac du-
rities, lentor & friabilitas , raritas 2c dcnliras, icniras
afperitas , leu tas dcgrauitas, cralTuudo 6c tenuiras , irem,
diuerfitates odorum>co!orvm , Sc faporum , quorum quili-
bet , vtnotumcft, continec varias qualatum fpecies , Ic
gradas, ex quibus diuertai ilia confurgir : onirics tarnen,
referuntur ad quatuor i' las primas tanquam ad prima muta-
tionum initia, quxin hr mundo Elementari fiunt.
j. An autem qualicate elementares eiufdem r-aonisnc ,
aeleQes , magnum difTidium eft inter Philosophes, Aftrono-
mofque. AfruTiant Conimbriccnfs 1. de Gener*t. <*v.;.
qutft. 7- eoquia experiencia ipfa comraonftrat eofdem pror-
iuseffftus progigni ab Calore caslefti, elementari , ac vi-
tali. Similiter vbi in planctis colores conlmiles bis noftri*,
videmus , confimiles etiam effetus eorHcm proraere experi-
saur. Neganr alij communircr , & adraittunt foluro cas ha
bere aliqualem conuenientiam , ac frmpachiam. Quinim-
n & Titus qualitates mixtorum non efl elementares , fei-
carlo deriuatas affirmt , vtnos fusdiximus in V. Mixt*
fernclius, Argcnrerius, alt; admictunt in mixtis huiuC-
xnodi qualitates , quas vocant occultas, qux quoniam fu-
pergrediunrur qualitates clcmentorum , exiftimant nullo,
modo e/Tc ab i Iiis participates, potTe adillas reterri , non
tarnen dicunt cx is deriuatas, fed eflfe qualitates totius.
iubftantix quatenus ipfaperfc immediate & nullo interpo-
fuo inflriimcnto illam agendi feu operandi potentiam for-
tiacur, St ide dicunt occultas, quia nullarum qualitatum
auxilio qux feniibus fubiex fint manifeftari poitunt,quip-
pe ta ratione qua fubftatia ipfa fenCbus,& intelleftui eft oc-
culta, cadera has qualitates occultas,& recnditas dici putar.
~. Et fan , certa ab inceriis tegregemus , certum eil
mixta omnia, fi puris qualicatibus elementaribus confbv
rent cas longe remifiores dbete efTe , quam in ipis ele
mentis, quippe cas Sc ab elemencis deriuacas haberenc, fc
qualitatibus contrariis oppugnatas , vnde & infirmiorei,
^jo^noneftiaelemcnti* puiis,qua ratione Arift *> (pfa
MATHEMATCVM. 4l>
*f> '4. docuit ola mixta perfecta ceder in viuentium ali-
xnentum , eque in hoc negotio quicquam pofle pura ele
menta conferrc , quorum qualitaies, vipote intenoes,noa
pofl'unt viucntium qualitatibus alteiari , fleque vinci , 1
tranirc in fublantiam al i ti , not etiam alibi adnotaui-
mus. Si igitur omnia mixta confiaient ex qualitatibus ele
mentorum , 1 taniis folis, fequeretur, nulum eTc mix
tum poterr us dementis : At enim videmus multa long po-
tentioribus qualitatibus poliere , multa long diuerfis, û*
non ad illas primas reduci pdflunt. Sic videmus herculeura
lapidan attrahne ferrum , non equidrm per vllam calidami
aatfrigidam qualitatem , quia nunquam experientia vifura
foit calida vel frigi da tanta vi ferrum, aut aliud quid adeo
ponderoium amanere : fed per qualitaies fecundas, tum
quia i fix ortum habent priinis, tum etiam quia nemo vidk
vnquam rarum vel denfiim, grau, vel Jcue , craffum tenue,
durum vel molle mi quid prxare. Pari modo electrum
alliccre paleas , marinum leporem pulmonem , Canrharidcs
velcara exulcerare , non alias partes , prarcipu vero iceur
mollius, & propinquius : 1 orpedinem manum pifeatoris
tuporc afficcre : Echeneidem pifeieulum paruum magnam
nauem curgidis velis volante m firmare, &c. Qui igitur
mentis compos cxitimet admirandas has oprrationes fieri *
caliditate, ftigiditate, jecitate, aut humiditate, vel
ceteris confequentibus qualitatibus'Igitur vel ab ipfa rerum
fubftantia , qua; immediate habeac hos miros effccltus progi-
gnere, vel une fupetiori , Sc occulta quadam qualitatc,
qua: non pateai feniibus prodeaae neeeiie eil admiranda;
huiufmodi virtutes.
Quo J autem non ab fubftantia rerum immediate prodeant; ZS
przter communem fere omnium Philofophorum , Theo-
logorumque confenfum dicentium nullam fubftamiam im
mediate aeerc,fed mediis fuis potentiis tanquam proportio
nal] bus inlhumentis; vt prx extetis euidentiflime probat
D. Thomas i. frt.qui 77. r. i.fr in i.fmtmt.diR.f.
quii. 4. art 1 id man ife le fuadet ratio tc pluribus euincir
experientia. Quandoquidem potential opratrices Philo-
iophocollocanturin predicamento qualitatif , quod genus
diffre natura & cTentia fubftantia : Idque ex eo quod
dio ex natura fu petit tum diftinftionem agentis fuo
termino , tum aliquam didimilitudinero fecundum fpeciem,
inter fubicQum & agens, ad hoc vt iftud poffit fuum effe-
turain illud inducerc : nemo enim agit infibifimilc , vt
idemAr#.(jbcci.ffy/:<7. 1. G**r. ?. (, jo. S
44 LEXICON
alibi paflm.Igitur aliqua contrarietas interceder debet ....
teragenscV a flum. Atquifubftantix nullum eft contrarium
peutiuum,& ipfa alterinpnaduerfaiur , vnde poflit ex con-
trarictfte induci ad agendum in aliud. Ergo vt'agere poflit
debet qualitatibus obuiantibus indui ; quibus preheto con-
gredientibus cum iis , qux in '.ubiecto reperiuntur , infur-
gat pugna, & ex pugna in altero actiuiore prxpollemia,
& victoria . vnde demum effcus refultet, & introducto,
noua: fotmx. Porro huic doftrinar non refragatur expe-
lientia :Vbi enim videmus ali(|uamrubftantiam,puta fer-
lum ignem aut calorem concipere , ftatim valet cundem
in aliud fubieflum aptum transfndete, cum alias in fuis
qualitatibus frigidis mancns , frigus etiam in codera fub-
icctoiibi proximo generabit. Neque ctiam id clare vide-
ic eft in diitis qualitatibus , quas vocant occultas , Si
enim magnes per fuam fubftantiam fenum traheret , non
illi vtique aduerfareturallij fuccus: Cicuta non raagis ho-
minibus cflet exitialis , quam ftutnis , quos tamen nutrit, Si
impingas! : Doronici non vtique canes occiderent , homi-
nibus autem potis fuppetias ferrent , &c. Stat igitur hxc
omnia, & imilia aliquibus qualitatibus ab terum fubftan-
tia , arque primis quatuor diftir.cbs pollere , qua: in diuer-
fis fubietis,pro ratione qualitatum quibus conftituuntui
diucrfos etiam foniuntur effeftus.
Iara vero , hoc ftabilito , elate , ni fa! lor , elucct , huiuf-
modi qualitatcs , aliqua fublimiori caufa , nempc cxlorum
influentiis ortum ducere , & per virrutes cxlitus inditas ope
rar i , mirofquc hos, quos vidcmus , cfrilus progigncrc.
Qux profcft&multzfunt, & plane inafl'cquilibes ,ataue
Tt vocat Galenus , i . diloc'u ' 8. incffabiles ; ade
Tt adGlauconcm feribens dixerit,quod ft ad vnguem has
occultas qualitates nofeeret , fe procutdubio fupparem A.-
culapio crederet. De quibus tamen hoc vnum tuto pro
nunciar'! poterit , cas primas elememorum qualitatcs , ctft
fort non graduum in;enfione , nihilominus excellent ia
agendi & eminentiore virtute long exuperarc , vnde
nequc in can. m ordine poni poflunt , neque ad ip.fastan-
quam ab ipfis exonas reduci , licet , aliqux cum iis feruent
quandam afHnitatem ; proindeque habeat ipfs foueri,& ad-
iuuari , alix nallam , fed longe obfeura , fublimiori, ac difll-
ta ratione polleant.
Qvantitas eft proprium , & latiimum omnium Ma-
thematicarum difciplinarum obiefrutn , non quidem qua.
accidens eft, materia: addifta , & fenbilibus qualiteiibui.
M ATHEMATICVM.
jmplkita , ( hoc cnim confiderare pertinet ad Philofo-
phos ; ) fed provt dicit extenfionem partium , & eft menfu-
ra cffcxdam apta , vt & alia quanta ptr ipfam metiamur , fc
yt ipa viciifim ab aliis menlurctur. Et ide Mathefis pro-
pric confiderat quantum, hoc cft quantitatem non in ab-
ftrafto.fedin concreto , provt in fubicfto reperitur : Phi-
Iofophi autem quantitatem abftra&am , provt dicit aliquid
in corporibus quantis , inhxrcns fubftajitix , ab ipfa corum
fubftantia , & qualitatibus diftinftum , facicnfque illam im-
pcnctrabiiem: quo pafto definitur abAriitotele $.Meta}h.
t i), elle id quod eft diuifibile in qui in funt : quorum
vnumquadque , -vnum quid aftum eft tfft : quibns verbis in
dicare voluit extenfionem partium in ordine ad (e , itavt
Qjantitai conftet ex partibus diuifibilibus , 8t diuifibilibus
in infinitum , quarum profco quarlibet apta fit efle vnum
quid toturn relpcftu aliarum partium , in quas eft etiam
diuifibilis : itavt nullum fit aflgnare terminum huius diui-
fibj'itatis, fed quxuis minima quantitas conilderetur , vt
Temper extenfafit, &fir vltra in alias partes cxtenfas di -
uifibilis. Qaare Philofophus negar puncha indiuifibiliain-
extenfa . fed in omni minima quantitate confiderat oinnem
extenfionem cogitatione faltem apprchenfam , licet fort
l'hyficam diuifionem non fit capax admitiere. Mathcmati-
cus autem , quoniam ration em Menfurx folum confiderat
in quantit , ide parum illi rtfert , an Quantitas conftet
ex partibus diuifibilibus in infinitum,vel punclis indiuifibi-
libus, fed minimam quantitatem , qua; nor fit at capaz
trina; di mer fionis vocat puncl indiuifibile , illam qua: vni-
cam diroenfionem admhtit,appel!ac lineam,primamq> hanc
dimenfionis rationem , quz aliam non fupponit , longitu-
dinem : qux dup icrm habet dimenfioncm, vocat faperfi-
cicm , longam quidem , & latam ; itavt latitude fecunda
dimenfionis ratio ftipponat femper in corpore menfurabili
longitudinem: Si ver Quantum omnis dimenfionis fit ca
pax , & in longum , & in latum , & in altutn dicitur corpus,
tertiaquc ha?c dimenfionis fpecies dicitur profunditas,
qux fuponit reliquas duas longitudinem , Sc latitudinem.
Hoc autem attenditur folum in quantis continuis , licet in
difcretis aiiqualcm carumdem dimenfionum fimilitudinem
inueniat Akhmetica, vt nos in loco aducttimus , at di-
lum eft etiam in Verbo PrtpQrttonalitiu'
Porro, ex diuerfa quanti provt rationem menfurx habet, \%.
confideratione varia, & diuerfa Mathematicarum difcipli-
narum genera orta funt. Si quidem .vcl Quantum coniidcra-
4* . LEXICON
tur ve continuum, ( hoc eft, prove partes aliqua vnione Phy-
ficacopulantur , Sc integrant vnum totum per fe ) folum fu
latione menfurx , proporcionifque abfquc aliorefprcbi ; Se
hoc pertinet ad Geomctriam , fcientiam vniuerfaliifimam,
Mathefis totius Principem , cui aliimuhx flbalternantur,.
Et hoc paito contcmplatur quantum Kucldcs in primis fex
Elementotum libris.provt habet dupliccm dimenfioncm ,
aptumque eft in varias figurt abi.r , necnona dcimo vf-
cjue ad fcztum deciroum , in quibas tranfit ad conlideranda
corpora folida omnis dimenfionis capacia. Vel Quantum
poteft confidcrari diicretum in partes , qua; non faciant
vnum per fe , fed quarum quzlibec in fc confiftar , Sc dicac
indiuifionem in fe , Se diuiionem quacumque alia ; qua
ratione appellat vniratem, & nmeros -, fie vt tale cftoo-
ieclum Arithmetics s de quo agit Euclidcs lib. 7. *. Se?,
vbi otnnem numerorum proportionem acuriifim perfcru-
tatur. Rurfus Quantum continuum contemplan poteft ,
vel vtcoarftatumadampliffimam magnirudincm , nobilif-
limamque materiam , qua corpora carleftia potiuntur ; 8c
hoc pertinet ad Aftronomiam : vel prove eft coarftatum ad
terreftrcm globum, cuius amplitudo , Iocorum di'bntii,
climata ,aliaqoe id genus perquirenda lint , Se tic fundac
Gcographiam , Hydrographiam , Chorographiam , Sec. vt
fuis locis diftum eft. Item quantum difcretum confidetari,
poteft materialiter , & formaliter : materialiter quidem ,
quando ratio numeri precise attenditur , fed quanti-
tas molis , tc magnitudinis in aliquo aceruo rerum mareria-
um.vt puta in frumento, vino, oleo, lapidibus confti-
tuentibus aliquam domum ,8cc. in quibus confidcratur prav
eise moles , priode , fi effet vnum quantum continuum,
& inde ezhauritur pofte artificise numerus partium con-
ftituentium ; Sc hoc eft officium Geodifia: , cui , & Geome
tra , Sc Arithmetica arqu punes fuas confrant , atque auxi
liares manus fuppeditant. Vel tandem mixtum quid effor-
matur ex numeris , & quamitate continua , fed fuccefiua ,
quale eft tempus ; qua videlicet fit , vt temporum interualla
ad numros apprim rofpondeant , compare turque melos,
& harmona ex fonorum modulis ad tempus correfponden-
tibus : hoc eft proprium Mutiez. ,
Et ha: funt prima; & potiores diuifiones Quanti , quod
quemadmodam poteft in diuerfis fubiecbs particulxribus
confidcrari, ita Se peculiares fibi vindicat difciplinas,omnes
(amen fub vno Mathefis nomine coroprehenfas, & vcl Geo-
etrix , vcl Arithmetic* duabus pra;cipuis Mathfis difc-.
'ATHEMATlCVt.
"entiis , fubaliernas. *
Ex his manifeft liquet, omne Quantum aliqrja figura r>.
pnditumelTeBeceiTaii deber : omne enim quodeumque
concipiatur fin itu m eft , & terminis aliquibus claufum ; ter-
mini autem attenduntur in fuperficie corporis quanti fecun-
dum trinam illam dimenfionem , quam fupr diximus. Item
quantum in ratione quanti non poteft rufeipete magis,Vmi-
nus, vt habet Arift. inpredicamentis ,bicubitum enim non
poteft fieri magis, vcl minus bicubitum:Quinquc non magis
quinqu quam eft. Similiter illi vt quantum eft, nil eflc
contrarium : Qnod avtem vnum dicatur denfam , aliud
; vr.um longum aliud breue, vnum graue aliud leue,
vnum rectum , aliud curuum , Sic. hoc pettinet ad figurara
atquead qualitatem , qux intelligiiur quanta, fuperuenire,
non autem ad- quantitatem. Et hzc dcmm de Quanto,
provt eft obicftum noftrarum difcipiinarum dixific fuffi-
ciat.
Q_v jisti ones Astrolgica. Vide ia V. Imirtt-to'
gationcs.
, Qvintilh RADivs , feu [ , eft Familiaritt inter- lb
cedent , inter duo fidera conftituta in diftantia quinta: par
tis cxli , itavt cfrorment duos ngulos a-quales , & obiufos
In figura pentagona Et in mundo quidem confideratus fit
minor quintaparte quadrati , feu arcus femidiurni > velfe-
minoihirni ipto quadrato; & maior fextili quinta ctiam
parte ipfius fextiiis : in Zodiaco vero , quoniam paribus
vtrinque calculis conftituitur , in fpatio grad. 71. ft ra
dius de fui natura Fauftus , & Felix , de nouo Kcplero ex-
perientia & rationc repertus , minus tarnen effkax quam
fextilis ,&Trinus. Potro Quintilisduplicatusefficit radium
biquiniilcm, qui eft diftantia duarum ex di dis quinqu par-
> tibus figura; pentagons , maior trino quinta parte ciufdem
trini , radius , & ipfe in genere imperfecta: amicitia: i de quo
fus i'uo loco dicum.
Qvotiins apud Arithmeticos dicitur quidquid in certa ti
numrri partitione xqualitcrfafta profilittfeu eft numeras
partiumin quas alius numerus maior arqualircr diuidendua
tribuitur. Talis eft quatuor numeri vicenarij , in
tot quinarios diuidendi , vel quinqu in ord ne ad tot qua-
ternarios , in quot idem numerus vicenarius aflumitur diui-
dendus. Diciturautemquotiens, quia indicar, quoties nu
merus diuifor in numero dioidendo contineatur, Diuiior
verbis eft , qui denominar partes in quas reducitur numeras
maior diuifus ; qui in cafu noftro eft numerus quioariu* ,
'41 t- LEXICON -
quem aflamo ad diuidcndum viginti per quatuof,
vel quaccrnarius , cum cofdcm viginti voloj diftribue-
rc per lot quinqu. Quodfi contri vice vcrfa numciurri
quinarium afumarn ad multiplicandum quaternarium , te
concra num ruin quaternarium ad multiplicandum qui
narium ,tunc numerus . prdfiliensdicitur producas, quia
prof^- eft du&u* vnius in alium quoadufque numerus
maior confletur , vtrumque in fe ineludens , quod tunc fieri
nteiligiiur, cum alter ipforum tories augctur,quoties in ai-
tero continetur vnitas : vt patet in cxcmplo allatoivbi quia
in numero quatcrnario quater continetur vniras , ide qua-
ceradaugeo numerum quinarium ,cx quoiandem ; roue nit
numerus vicefimus produebs quaternario in quinarium'.
Mura de bac rc vide in Clauio in Efttome Ariihmttiu fr -
Hit f. i.
RA
t AbD, vel R ebdi ,Grxc funt de eorum grf- often-
I torum , qua: in fublimi videntur, ex collilione radiorum
Solisin aqua nube rorida , fed xquabi , qua: proinde ex
reflexione ignitum aliquod referunt ad modum Trabis re-
uera tarnen nullam fubftantiam habent , frd funt mera; ap-
parentia: , & vifus deeeptiones, non fecut ac Iris , Area, V r-
ga:, quarprxtct nubem fole illuminatam,nil amplius funt.
Vide in V. Vt,gt.
. Radivs coramuniter dictur fulgor ille foie, vel quo-
cumq-.'corpore luminofo per reftam lineam immifliis ad a!i-
quod aliud corpus fe opacum , fe firnilirer luminofum ,
denfum tarnen , quodexcipiat quidem immiffum fpicuHim^
& vlteris progredi non permutar. Ab Opiicis vero defini-
turefle linea reta luminofa , vel illuminatio fafta per li
neam .
j, Differt lumine, & luce , per hoc quod lux eft prima
pa(fio,&infuper inftrumentura corporis luminofi ,quo lu
men , & radius producunrur i lumen ver fit luce congeni
ta per fui diftufionem , qua immiflo radio recipitur in cor
pore diaphano illuminato : At radius fe habet admodum
fpiculi , f vnde eft, cjuod fpiculum etiam appellctur) traiefti
corpore luminofo in corpus illuminand , & interim parit
ctiam lumen , illudque diftundit per medium diaphanum.
Quare latis patet lumen , quam Radius , & lux : quando-
quidem illud potcft eflc fine radio, vt in crepufculis , & in
domo illuminata acre ambiente : lux fine radio in corpo
MATHEMATHICVM. 41*
Ye luminofo , fed impediro ,ne lumen fuum diffundat, noii
autem radius fine luce , qua eil cffccliu , aut fine lumi-
ne , quod habet cffcftiu , ve inftrumentum lucs produ-
cenda:. 5
Triplex eft radius , rectus modo explicatus i qui a corpo- 4:
ie luminofo reite difecdit , & terminatur in aliud : refle-
iis , qui corpore illu'minato traufmittitur , fiue in ipfum
corpus illuminans , fiue in aliud quid fibi aduerfum : & re-
fracius.cum medio minus raro, in rarius diflultat, vel etiam
rariore in minus rarum , fe craflum progrcditur , vt curri
ab aere in aquam difrunditur. Hxc autem triplex radiorum
confidcratio fundat tripliccm fcicntiam , Dioptricam , Ca-
toptricam ,| feu Anacampticam , & Anaclafticam , de qui-
quibuf. Vide Vitell. lib. 10. Optica: , & nos fuis in locis.
Hinc
RA' ivs apud Aftronomos audit afpeftus , & configu- S'-
ratio duorum fidetum in certa ab inuicem diftantia qu
vtririque fibi immittunt radios, auibus communicata luce
fe mutuo roborant, aut oppugnant , provt fimilibu- , aut
diffirailibus qualitatibus fuciint prarditi 5 vnde etiam eft
quod influxum erga iftha:c inferiora aut augent , aut ar-
temperant , aut peruertunr. Sunt autem fextis , Quadra
ths, Trinus , Qnintilis ,& alij ,quos fupr enumerauimus
in V. Afpcrtus. lo : Rcgiomohtanus vult huiufmodi radios
mmitti per circuios in latum protenfos,quorum centrum fit
Aftrum intuens (excepta tarnen oppofitione,qua:fitperdia-
metruin ) finis vero vbi terminatur menfura, & diftantia ho-
rum radiorum, in quem fi incident aliud Aftrum dicctut
accipere , icviciflim immiuere talem radium , vnde eft,
quod quilibet radius fumi debeat in puncto Horum circu-
lorum , quo interfecanc Eclipticam. Blanchinus vero con
tends efle circalos in longum defcriptos , qui tranfeant per
corpora fiderum intuentium : deque radios fumi tamquam
puncta fuper hos circuios in diftantiis confuetis, vt pro iex-
tiligr. 60. pro quadrato gr. 90. &c. Quapropterprimafcn-
tentia concludit in directionibus nullam feruandam efle
latitudinem occurfantium fiderum , fed eius folius , quod
recipit radium -, quod profeet vbi peruenerit ad circulum
radij , fine babear latitudinem , fiue non , recipit immiflum
radium ,atque inde ctiamad intuentcm planetam remittit.
Secunda vero vult confequenter radios immitti in certa
'diftantia , qua rbitas planetaruni interfecet ; arque adeo
pro fextili , & trino accipiunt dimidiurri latitudinis planeta:
intuent i s i in quadrate nullam , cum incidat in
LEXICON
Ecliptieam. Hafte con trouerfiam fus agitt Titus
fit Philfftphi* lib. i. edf. 4. addico etiam demonftrationii
fehemate. Videipfum. Similiter .
f, Radxvj apud Gemetras appellator firii maximus , qui
eft femidiameter circuli , & I em i fies chorda? fubicnfa- inte
gro femicitculo , port quem fequuntur alij finus/emper mi
nores, & minores vfque ad cplemcntum arcus , cui fubten-
ditur; ex quo per regulam proportionum venamur quanti-
tarera reliquorum (inuum , arcus , cui finguli fubtenduntur,
nec non linea; tangentis , atque fecantis.
I, Radivs Astronomi : vi, Ce Geomar cm eft inftrumen-
tura Mathematicum faum ad fpcculanda fidera per radios
vifuales , eorumque diftantiam , dimetros , longitudines,
aliaque pcrmulta venanda. ius vfum , atque vtilitatei
fus tradit Gemma Friius integro opufculo , Regiomon-
tanus , Tveho -, aliique i cui portea non nihil inncuato
fucceifit-.
9. Radvs Latinvs fie diftus i Latino Vrfino eius inuen-
tere , quem vberrimis Commentariis illufttauit Egnaiiui
Dantes Celebris Mathematicus.
, Radix communiter dicitur initium return , fumpta ana
loga ab radice arboris , qua; eft initium planta: ramufculo-
rum , foliorum , & omnium denique , quz in radice fun-
dantur. Hinc apud Aftronomoi frequenriim vfurpatur
pro fundamento , vnde hauritur ratio carleftis motui in-
ftituendi. Sic Natiuitas , feu Thema Genethliacutn dici
tur Radix in ordine ad reuolutiones , direftiones , progrcf-
ones , aliafque operationes , quae tum in exlis ab ftellU,
rum in terris abiftorummotuum obferuationibus fiunt , 8c
fundantur in ptima ca:lorum conftitutione , vnde orno ,
out alia quxcumque res fumpfit initium. Qua de re vide
Auftoresin Ifagogicis.
II. Ramphestes, tefte Kirchero.in Oedipo jtgyptiaco,
dicitur Pica Btafilica Indotum vocabulo , , fidus
in cxlo ad auftralem plagam non ita pridem recen-
fioribus Aftronomis detecbim , habens ftellas 8. infmz
notar.
it. Ras apud Arabes idem fonat , ac caput. Hint Ras Aben
ab ipis dicitar ftella fixa in capitc Draconis confiftens :
t Ras Alangue ftella item in capite Serpentaiij. Ras A/gefi
ftella in capite Herculis : Ras Eleccd ftella in capite teo
sas , 8cc. de quibus omnibus fuis in locis.
Tj Rationalia signa dicuntur eademqu* horaana,fam-
pta analoga definition! hominis , qui dicitur Animal
rationale*.
MATHEMA.T1CVM.
Ttiohale : cmz enim gn huccanam figurata prasfefe-
xunt , ncdum zquiuocaiione nominis lacionalia eile di-
cuntur , fed ctiam per quandam auiibutionem , ac fimi-
litudincm , quoniam ad raiionem , atque humanicatem
habent influcrc. Vide qux diximus in Verbo Human
figna.
RationaUS Qvantitas , fc etiam irrationalis dici- 1^
tur apud Gemetras omnit quxcuraque propota quanti-
tas, qua: rum altera (it commenfurabilis , aut incommen-
i~urabi!isT Qua de re vide Euclid, ltd. to. dtfin. r. &feqij.
necnon ea qua: nos tradidimus in V. Afotome , 8c in V.
Proportionalitt.
Rationale via erigendi csleftcm figuram , diftri- ij<
buendique domorum fpaiia Celebris eft apud Aftronomos,
prxfertim rcceniiores , quo nomine Regiomtanus infigni-
uit methpdum ab Abraham Auencfra primum inuentam ,
ab ipfo mordicus propugnaram , aique in rbulas rodacbrn
conftituendi fitus raoderatorum in czlcfti figura , accipicn-
dique imilitudines locorum ad cardines fuper lincis , Sc
circnlis parallelis Verticali magno , qui tranfit per puncta
onus , & occafus zquatoris ; itavt totum fundamentum fi-
mli:udinum locorum conftituacur in huiufmodi circuits
parallelis ad verticalcm defcriptis. Et quia earn facilcm,&C
prx czteris rationi confonam comprobauit, fe potiiis fuo
caprui maxime arridenccmcam audaclcr rationalem appcl-
lauiti eiufque fc&atores rationales dixit} quafi modo cz-
terz methodi tumaPtolemzo , tum abaliis traditx irratio
nales int , ab ratione abhorrcntes , 8c ex cerebro cuiufque
auctoris conficbe. Igitur rationales ducunt duos circuios
magnos per communes interfciones finirons, 8rmcridia-
ni i qui habeant folum difpefcere zquatorem in duodecim
partes zquales , nulla habita ratione ad reliquas proporcio
nales diftantias cardinibus fed coipfo , ac fidus aliquod,
aut plura coincidunt invnum huiuimodi hemicyclum di-
cunt efTe in confimili proportionali diftantia ad cardines,
eoquia feruani eandem ad illos figura: qualitatem,licet non
quantitatem. Ad banc mcthodum Regiomontanus magno
itudio , 8c labore cxtrxit , vt dixi tabulas afcenfionum , ac
defcenfionum obliquarum primo gradu eleuationis poli
vfque ad 6o. quasmirum in modum ampliarunc , Canoni-
bufque 8c Commentariis.illuftrarunt Maginus , 8c Argolus.
Huic tarnen conftituendorum fituum rationi oppota ex.
dimetro eft methodus Ptolemaica , quz circuios pbfitio-
niinon dcfi/iic pet communes interfeftiones Finitoris, 8C
Dd
n LEXICON
Mcridiani , fed per proportionals fidcrum diftaitas mo-
tu fuo horario acquittas , ac proindc Domorum imerualla
diftribuit per binas temporarias horas Qua de rc egregi
difputat 1 itus in lit. i.e. . califtis t'hiiuiophia:,oftcndeni
banc cTe veram Piolcma mentem , ac veuc , tiaiuialilque
fimilitudinis ituum ad cardines rationem.
RtCEPrio apud Aftionoraos eft fpecies qua:dam dignita
tis , & fortitudinis acccdcntis duobus planctii, guando ' id-
que prarfertim , a:nici fucrint permutant inuiccm digni-
tates i itavt alter fit in alterius domicilio , eiaharionc , auc
Trgono conftiiutu1;, & il ! vicillim in altetis dignicaribus.
Maxime vtr fi cerum vnus applicet ah j , qui in codem lo
co dignitatem aliquam obtinucrit : Tunc enirn raturant
commifeent, & dicuntut fe mutu refpicere , & recipere.
Eft autem tanta hate dignitas , vt mrito cenfeatui ipfi Do-
mici') , aut altitudinis prxrogaiiua: pracpollcre , aut fakem.
sequiparari. -
Rctvm ci Euclide lib. i. dfit. ^ . dicitur corpus , auti-
nea, qux xqualiter nter fu punita diftenditur , hoc eft,
in quanihil nYxuos reperitur : icut contra curuum dici
tur quod arcuatira,vcl ina:qua!itcr quovis modo potrigitur.
Rectangvlvm , ex codem , audit figura quavis Geom
trica conftans angulis reftii, hoc eft inquos cotant dua:
linea: reibe , quaium vna intclligatur perpcndiculariter
imminere altcri in plarvo pofit. Sic triangulm reitangulum
eft.quod vnum angulura (neque ehim plurcs habere poteft)
reilum habetjduofque acutos. Quadrat gulum recbngulum,
fi vnum tandem vt fupponitur adittit angulum rectum, iarrt
neceTari omnes quatuor ngulos debet habere reftos. Can
tera autem figurai rationales reftangula: ee minime pof-
funt. Vide Euclid. M.i. dfi, i?, - *??- Mrito igitut
Tycbo Rcdangulum vniuerfa: Mathcfis Magiftruin dixit.
Similiter.
Recti LiNEVM dicitur omne id quod reis Hncis con
fit , qualia funt paralllogramme , Rhombi , trianguli re-
ftanguli , &c. Euclid, defin.y . & defin.19.
Rectit^do Plan ex , tcftc Abraham Auenarrc , eft cum
is fuerit in cacltfti figura conflitutuj in ngulo , aut fucce-
dcniibus, quemadinodum obliquatio 1 11 i accidit , cum eft in
cadentibus.
Red >itvs lvminis apud Aftronomos tunc fieri dicitur
inter planetas , cum plures mittunt lumen vni tcniodcbili,
puta combufto , aut retrogrado , qui ob dcbilitatcm Uiata
i'lud retiacre aonvalcns, tcmittit iifdem planetis lumen,
MATHE MAT 1 VM.
^ttod ab illis accepit : hoc autcm fieri poiefc , & cum pro
ficuo Sc cum malo : qua.de re vide Abraham luda:um in /
.Introductorio ,ag. 4.
Redit s. Vide Ingrtjfus , aut Rtuolutia.
Ree . bxio clt reduplicatio aftionis , vel qualitatis immif-
ix ab aliquo agence in piflum , qua cadem actio ,aut qua-
litas produite in paflo , intcndiiur , S reproducitur , inaiori
nilu iendcnin ipfiim agens. Sic lumen Sole immiflum ia
ipeculum cum ad ipfum peruenerit intenditur , & reuertitur
numeris auura , per idem uudium, per quod venerat: quod
quidem magnum eft Namix prodigium , vt quod sgens na
turale vires iuas omnes excrens directe allqui non cfc
.potis , hoc intetufer oculi praeltct pafl'um de le nihil ad-
dsns, fed folum rcfiftens productiani agentis,feu reccptio-
ni eft'ectus in ipfum. Quandoquidem corpus opacum , ia
tjuod. reflcctitur radius corporis luminofi, nil habet lucis,
-quo polTit ipfara intendere in medio interpoiito ; Ipeculum
vftoriuminfc nec formaliter , nec viriualirer ignem conti
nt , quj tamcn , ex reflexione folarium radiorum , qux fiac
in eo , ftatim profilit in materia proportionata inter ipfum,
Scfolcm conftituta : quod erg radij folis per ipfam Iran
feuntes directe prxftarc non potucrunt, hoc p:a:ftant iidera,
vt reflcxi : qua virtute ? qua virium adauctionc, equidem
gnorarur. Videtur tarnen caufam efrcctiuam actionis -
exa: tile ipfummec effectum quatcnus ita producitur in ter
mino , vt inde polTit alium rurfus effectum productrc fibi
fimilem ; at quorfum nobiliorcm 3 non video. Cancrumex
reflexione folarium radiorum habemus , quod tot luminibus
caelum exornctur, quot funt in (i Jera: ipfa eniminfe
lucem vllam nonhabent , fed funt corpora opaca , in quibus
lumcnfole iramiilum reeipitur , icfubicctatar, quod po-
tea qualitatibus eorum affectum,hanc varictatem efrectuura
gignic, quamdemitantes, ftupendaque Na;urx opera coU
laudantes, videmus. Sed de hac re , qua: non minus extra
alcam noftram eft , quam pen fupri captum , fatis fint di
cta. Plura de Reflexiui virtutis prodigiis habet Vitellion
lib. 10. & Kircherus in Arte Magn* lucs , & Vmbrt.
Refractionis nomine venit inter Altronomos , & Per-
fpectiuos diuetfitas illa afpectuum , & aberratio vifus , qua:
accidit in (iderum contcmplatione , feu ctiam quorumcurai-
que corporum qux de long aut initrumentis opticis , aut
per aliud interpoiitum corpus diaphanum ipeculamur, quan-
do per illud tranfeuntes radij, aut fpecics obiecti viiibilis in-
ftieûnrurj&reprcftntantlluiiatcr.ae reueraeft. Patet
Dd ij
rif LEXICON
id manifeft,in fpeculis,aut ocularibus atcratis, qvirr,?.?
ratione maioris denfitatis , aut ratitatis alterant notabilitei
fpecies obic&i vifibilis ; quo fit vt aliter lud nobis obiicia-
tur , quam fit in re. Id etiam vidcre eft non modo in aqua
fed& in pfo aere , ob cuius craliriem , maxime vero circ
horizontcm ctaflioribus vaporibus conftipatum altciantur
fiderum radij ad nos obliqu immidi , proindeque dant illa
confpici grandiora, S ela:iora , im & quandoque fupra
terrain, cum tarnen ex calculo Aftronomico deducatur , id
nullatens fieri pofle , fed ca adhuc fub horizonte perfi-
ftcre.
Hinc non mirum, ii aliquando in Plenilunio vifa fint
ambo luminaria fupra terram , & Luna in telluris vmbram
incidens lumine diftnuta. Vidcmus enimhoc ipfum claiif-
fim innummoin fundo vafis alicuiusalti orificij exilen
te-, qui cum direft latere confpici minime qucat ; fi ni-
hilominus aqua aut alio cralliori liquore vat rcplcaiur il
lius fpecies per medium tranfeuntcs rcfraftc reprafentanc
obicftum , & pnbent illud confpiciendum , cum alias ob
vails impedimentum dire id non potucrint.
Porr refraionum caufa eft tum vifus obliquitas , tum
corporis intcrkfti craifities , quod quo crailms erit & den-
fus eo maiorcs facit refracciones : quod ide flrcj Jar in de-
cliuiore fiiu , & circ Finitorcm maxime rcfracCionibus funt
obnoxia; : Econtr in Meridie , vtpotc in tu cminentiore ,
ac vapotibus defsecatiore , aut nullas , aut fan Jeucs patiun-
tur refracciones. Hinc pro Iocorum diueruate dillerue acci-
dunt fiderum apparentia: , proindcqne dirficilis admodum
eft earum obferuatio , ni quifque prob callear rcfracCionurn
materiam , qtiam primus omnium tradidit Tycho , & rede-
git in Tabulas refracciones Solii vfque ad ahitudincm grad.
45 fupr horizontem, &fixarum ad gr. 10. quae tarnen de-
feruiunt pro locis feptentrionalibus , qua; maxime vapori
bus fcatent : Nam fub arquatorc , aliifquc regionibus in
quibus Polus minus attollitur , iliac tum ratione puritatis
actis , tum ob minorem obliqiiitatcm incidentix radio-
rum , longe nu ores accidunt refracciones Vnde in regio-
ne auherea , qua:omnino puriffma , ac tenuilima eft nullx
accidunt. Porro refraionum docCrina maxime neceiTaria
eft in luminarirum Eclipibus obferuandis.vt verum tempus
incidentiar , magnitudo , duratio ab apparentibus difeerna-
tur. Qua de re egregi fcripfit Tycho in fuis Progymnafma
tis , Kcplerus , Maginas , Areolus aliique in tabuiis fc-
cundorum Mobilium.
^MATHEMATICVM. 415
RiFR tNATio apud Aftronomos eft genus quoddam de- 17
tcriorationis planets , accidens illi quando motu fuo pro
prio in Zodiaco appcat altcti corpore , auc radio ; verum-
tamen antcquamidaflequaturfu retrograd , & vt ita di-
cara refrarnatur . ne talcm coniunftionein , auc radium
quem aftcft.ire videbatur , obtincat. Coincidir cum fruftra-
cione ,ac perturbationc.
Regi/s steels apud Aftronomos audiunc ilclla: qui- tg
dam infigniores , quar rum fuper reliquas turn ctiam in in
nuendo rcgiam potcftatem videntur habere , atque in natos
inducerc.Huiufmodi funt inter omnes Rcg'ilus, cui antono-
itiaftic hoc nomen inharfit , quafi fit Rcgulus inter fixas
ob innmeras pratrogatiuas quibus poller, , & nos paulo poil
czplicabimus. Irem Pa!ilitium,fpica Virginis.Lanx aullranb
Antares, Hercules, Lyra. In fignis etiam feu fideribus quae
vocantur Regia qualia Tunc corona Borcalis, Capricornus,
Sic. de quibus vide Argol. in Pandof. fphacrico & alibi.
Regvla inftrumentum & notiffiraum, ac vulgare, quo
mediante lincas redas defcribimus, diftantias redas dime-
timur , primaque elementa Geometra; praica: compara-
mus , ca numeris pcrinterualla defcripta , ad cerramque for- .
mam redadla exibet eclebcrrimum illud inftrumentum di-
tun Magntm Regulam Ptelemti , cuius vtilitatcs refert
Clauius in Geometra practica.
Regvla avrea. V. Aurts Reul*. 0
Roa harmonica ell item inltrumentum Muficum , ji
quocum rationisadhibito iudicio confonantia; , confonan-
tiarumque partes in chorda perquiruntur. Eius ope Keple-
rus,vc toties monui,adinuenit harmoniam radiorum , atqu
familiaritatem , quam fidera contrahunt in certa ad inuicem
diftantia , nouofque afpedlus Quintilem , fefquiquadratum,
biquintilcm haitcnus inobferuatos , rationemque qua co-
rum aiiqui hoftiles fint , alij faufti , rjerfete , vt aiunt,
vcl imperfecta: amicitias. Vide quae driimus in V. ff-
us.
Regvlares figvr* ab Geometris appellantur qua; equi
ltera; & equiangulx funt, qiiales funt omnes figura: Ifo-
perimetra: , licet hsc nomina per fe Synonima non fint ,
nam figura; Ifoperimetra: intelliguntur efle qua; arquales
arabitns continent , Regulares , qua: ngulos , & lineas , feu
fuperficies. Econtr irregulares dicuntur, quae non feruant
hanc laterum , angulorumque aiqualitatem , vt funt Prifma-
ta, & Trapezia, de quibus fuo loco. Porro ad dignofeen-
<lnm , an aliqua figura fie regularis , yel irregularis deferi
Ki . t X I ff-
bendus eft tarn circulus centro ipfis adangulosycn*-
ius circumfcrcntia , fi a:qu rangat omncc ngulos, figurai
erit regularis , fin minus , irregularis.
jj Regvlvs , Ba(ilifcus , Cor Leonis Arabic Alhxbor , ftella
fixa de natura Martii , & louis, omnium fer, qua; funt in
Firmamento potcntifllma , notiflma, inter Regias com
ptate,exiftens nunc tcmporis in gr.ic. Leonis, quad in ipfa
Eclptica, ideoqeexiftimatur maximx inter rrliquas effi-
eaciseiquippc qu Temper cum Sole congieditur ingulis an-
nis ,ti habet cum carreris etiam planetis aliquando congre-
i , quod non aliis datum eft. Et quidem ea non multi cor
poris eft , vt videre licet ex ipfius diamerro , qus non exce-
aitearum magnitudincm , qua; fecundi honoris dicuntur
Terum ob fui prarftantiam , & robiir , folet inter prima: ma-
gnicudinis numcrari.
if. Quinimo aduertit Titus earn folam non modo accipere,
fed Be remitiere radios omnes ad planetas , pro eorunv
qualitate diuerfam naturam inducre ; quod in aliis fixis.fiue
ob radiorum exilitatem , fiue ob afpeftus dciiiationera ,qui
quoniam extt Fclipticam numquam alTequuntur vt fine
partilcs , minime oblcructur. Obferuat etiam campanella
lib. i. '. j art. . ex Ptole ma:i dodlrina , quod, quia Leoni
Jtalia fubicfta eft , ficut Grarcia Virgini , propterea quando
ftella:, qua: (lint in Leone tranfierunt in Virginem , tunc im-
perium Italia; in Grxciam traniiit ; atquoniamin eo adhuc
pcrfeuerauit Regulus , vt dictum eft potentior , & in Ecl
ptica; ide Italia fuit quidem deprea , fed adhuc in ea per-
ieueraait dominatus , & Imperium faltem Ecclcfiafticum :
Qaando vero etiam Regulus in fignum Virginis comrni-
crabit , quod crit poft 00. circiter annos , tunc forte Ira-
Jica virtus, &dominarusdeficiet; nifi forte ex ingrcnu Ca-
xiiculx in Lconem accidat conferuari , quod tamen baud
fperant cum fit latitudinis multa;. Ca:terum Regulara in ho-
lofcopo , iugi obferuatione compcrtum tfi fer femper tri-
bucre naturalem quar.dam animi , morumque grauitatem,
prudentiam ,atque in r'bus bcllicis ftrcnuitatem, vt inter
alios obferuauit Argolus de diebus crit lib. f, cap. 6. Vide
etiam in V. V.Baftlifcus . icC.or Letr.U .
35. Rimvner/tio apud Aftrologos , tcftc Abraham Auenar-
re, eft cum Planeta , qui cumprimum ex puteo, aut a'ia
quauis deprcflionc altcrum eripuerit afpiciatur poftrrodum
ab extrafto ; quo tempore ipfe etiam cadat in patean , aut
aliam dcprrilionem ex qua planeta fe primim adiuius,
cum vieiffim cripiat : qui fit vt reddat ei quodammodo
i
M A THE M A TI VM, 47
befieficium , quoi acceperai : Vt proindeiure bxc familia-
ritas , ac prarftiti bencficij fpccies difta fit Renunreraiio.
Rtr in AitiY>iabio dicitur Volurllum ,& tabula perfo-
rata in rxtima , f in facic Allroiabi] , ie circa lim -
bvni vol .: -ns ac motum primi mubiiis circa trliurrm in
planucprafen ans. In eo cnim dcfcripti funt onirics cir-
eu!i fpharae , fte ar fixa: infigniores ; quibufdam vcluridcn-
ticuiis . & fuo .uia^jue udmitic dcfignatar, d carura motus,
congrcfus cum planct , altiiudmci , diftantias, dedinario-
nes , ahaquc pcrrcrutanda , idenque ret is nrraicn iure cil illi
indi;ura ; n.im ficut rete pifecs ir mj:i capimus, irr hoc in-
ftrumento pru t . ns Abonomu* fidera in o ven. t ir.
Re rog* i>vs a-nid Atronomris appcllaiur Planeta, qui
motu fuo proprio in Zodiaco contra fucceilonem fignorum
incedit, t fi fern- V r.radu Arietis abiret in primum i in-
de ad ;o. Pifciuu,, v- 'lea ad if. &c, Eft nuxima eius dcte-
riocatio , & imbciiliitat , itavt in maleficie ea , ( quidquid
aliidicant) cemmodm , & opportune remar, 4: oppido
ab defideranda fit : ficut contra diretio,&
cuifi s vrlycitas maxima foniiudo eft , atque in infoittanis
caneada.
Ratio aiircm , cur planeta rrtrogradus debilis fiat , & vice- jg
Berfa directus , & curfu velox , fortis , & efficax non ita ab
omnibus nota e(r:qtiare opera: pranium me fafturum credo,
fi hie cam iuculentcr explicem Ea igiiur eft , quia qui mo
ta vclox eft nititurmagis contra primi mobilis motum; ac
proindeqtio eft vclocior enrfus , e diutitis fupr terrarrr
confiftit , tempus habet magi s , magifque lucem fuam'
diffundendi , a'quc ade inferiora iftlixc fuis qoaliratibus
aherandi : Non ic Rctrogradus , qui non modo nihil refi
nit motui primi mobilis . verum ctiam adhuc vclocius
cad it in inferius hemtfpha:rium , citius pcrficit fuam rcuolu-
tionem diurnam circa tellurem , minori videlicet tempotis
fpario , quam 14. horarum , licet id quidem apud nos pen
infenfibile fit. Quaproptcr non tam porens euadit ad hare
inferiora fuis qualitatibus afficienda , fed qnam imprimir,
qualitatcm cit alio transfert, ficque debilis fiat. Qua ctiam
rationc , vt alibi obfcruauiraus fixa; nedum ob magnam di-
ftantiam , fed porilimum quia fer cum primo mobili inte
gr rapiuntuT non eandem aeliuitatern habet quam Errti
ca: , quae dum motu fuo pecoliari conrra motum primi mo
bilis nituntur , aliquantulum fupr terram confifrunt; ac
proinde magis quam illa valent , & efficacis vires funs rxc-
ct terram qualitatibus fais imbuere (icut contra Lu-
Dd ij
r4t LEXICON
non ob aliud tamamcficaciam habet in hxc fubluriarr.
(qua: proinde tcI ob id nomcn fumpferunt ) nifi quia longc
diutiusquamreliqua fulcra fupr tcrram moratur.
Pono , execptis lminaribus , omnes planeta: retrograd!
aliquando hunt ; non quod ver , & realiter rerrogradiamur,
fed quia feruntur in fuo quifque Epicyclo, qui habet pro
centro Solera: ac proinde dum eorum orbes deferentes fr mu
motu primi mobiIii rapiuntur,indefit,vt fub primo mobil
refpeftu noftri ipla corpora pianetar retroceder aliquan
do vidcantur, (lare immobiles,modo citius.raodferispro-
grcdi,cum tarnen in re femper cedem mod.&qualitcr in-
cedant in Epicyclo : at cum funt in prima ftaiione defcen-
dentes ab Apogzo ad Periganim nituntur contra fuccelTio-
nem fignorum , ac proinde apparent tetrogradi : ficut in fe
cunda ftatione afcendentes Perigaco ad Apogxum femper
videntur diredti , quia proccdunt finiftrorfum in Epicyclo,
atqueadefecundum fucceffionem fignorum Qui omni*,
in fchematifmo ab omnibus fpharre, autfecundorum mobi-
lium authoribus expofito dilucid viderc eft.
Revolvtio , vt nominis etymon prarfefert, ipudAftro-
fiomos, nil aliud fonat, quam integram circulationem ali-
cuius fpharr vel fide ris donee redear ad idem punctum, ia
quoprimum erat cum moueri carpit. Sic dicimus Saturnuta
pcrficere fuam reuolutionem in Zodiaco fpatio triginta fe
re annorum: Iouem duodecim : Martern , duorum : Solcm,
vnius anni , Lunam fere in menfe , ac tandem Primum Mo -
bile fuam reuolutionem diurnam circa tellurcm fpatio vnius
dici naturalis,hoc eft viginti quatuor horarum : quo eiplcto
fingula: eius partes redcuntad eumdemfitum, eundemque
circulum pofitionis , in quo erant prius. Aliquando preflius.
& antonomaftie accipitur pro annua Circulatione , feu re
ditu folis ad idem praecis punctum Zodiac! in quo erat ini
tio alicuius rci : Sic folet erigi figura introjtus Solis in
quatuor punfta cardinalia. Vnde initium fumunt quatuor
anni tmpora, ad eorum qualitates dignofcendas : reuoln-
tiones cuiufquc recurrentis anni tum in genere , tum in fpe-
cie ab ardifieatione vrbis , natiuitatc hominis , aut ab ince-
ptione cuiuicumquc operis , (quodquomodo fiat , doccnt
paflim auftores in libellis ifjôgicis ad Ephemeridas ) qux
poftea cum radicali conferri folet, & ficut ex hacdiiudrca-
tur vniuers de tota vita, ftatu illius rci , fie ex thematc
reuojutionisiudiciumferturdeftatuillius anni. Cardanus,
& alij iiiutilcrn iudicant hanefiguram reuolutionis Solis ad
jdem punftma Zodiaci > a ^ erac jajti0 aJiuiu operis,
M ATHEMATIC VM. 4*
quia, inquiunt, matcria'ircr fc habet adradicem, nec
vilam fimilicudinem retine: cum (tu radicali reliquorum
planetarum, auc cum motu dire > mum. ex quo toram diiu-
dicandi feiiem expifeandum eft. Et in Afh. 114. ferment. f.
de reuolucionibus agens, triplieiteraiteas confiderari pof-
fe , Sc in Zodiaco ad idem puncbim,vt eft reditus Solis initio
cuiufqueanniadidcmpuntum equinoflij , & in Mundo ,
ipfc.ait, fc cft reditus ad eandemfixam : & in Genituris, Se
eft reditus eiufdcm Solis ad priorem locum : verum addit, in
hac deber addi tantam partem eclptica: , quantam pera
grare poteft in vna die naturali. Igitur reuolutio annua
Natiuitatis, aut inccptionis alicuius rei , non debet attendi
iolum in reditu Solis ad etindem gradum Zodiaci , fed re-
quirit aliquid ampHus , fcilicet additionem partis Eclptica:
fingulis annis , quantum acquirit Sol fingulis diebus fuccef-
fiu die radicali ccepti operis, quod tarnen , quaratione
Hat, & quid connexions habeat cum themare radicali non
cxplicat.
Et fan, vt ben difcurrit accutiflimus quidam Aftrono-
mus Gallus communis hxc ratio, accipiendx rcuolutionis
annex ex reditu Solis ad idem punctum Zodiaci , in quo
erat in radicc operis ; atque cxinde poftc futuros euentus
diiudicandi , quam fit inanis, fallax , erroribufque multis
obnoxia, & ratio probat , 6c cuincit experientia. Quid,
entm, inquit in hoc rerum ordine tam firmum, aeftabile
dici poteft, quod plan in dies (ngulos ex fortuita rerum
emrrfine norablem non fubeatmutationem ? Ipfa Geneii
& ( rerum omnium in vita euenientium prima radix fit, Sc
fundamentum ; nihominus miro ordine & fuccefliuo motu
tranfit moxin direcciones , in ingreflus impingit , & per
varios fignificatorum tranfirus variatur. Igitur Thema rc
uolutionis ad fummum erit illius tantum differentia; tempo-
ris , in qua erigitur , & non alius m ox fucceflura: : fie nec
ipfa; reuolui iones confiftunt immobiles, fed petpetua ver-
tigine agitantur.perinde ac ipfa radicalis figura,conftituunt-
quc cum ea tam difformem conformitatm , rt indeeiuf-
modi effectus prodeant , quos nemo vnquam excogitauerir,
Porr quifnam fit hie rcuolutionis motus , cquomodocum
radice , & cum effedribus inde emanaturis connexionemha-
beat, operar prctium eft , vt paul fufis explicemus.
Igitur erecb , Scrit comprobata ca-lefti Natiuitatis , feu
alteriusincipicntis rei figura, erigendam eft itidem Thema
rcuolutionis quinti voluentis anni in eodem momento
lempoiis, in quecreum eft thema Nauuiutii, nullo ht
VC LEXICON
bito refpeclu ad gradum Solis in Zodiaco , atque earnndets
tabularum fubfidio( ve idem odo fcruc tur ) quo illud crc-
ftum eft , quas inter expcriemiaprobauic pracitare Tycho-
nicas. Huius igitur Afccnfio Medij Carli fubtrahenda eft ab
Afccnfione refta.itidem Medij Carli radicalis figuratif profi
tier numeras gradan , qnos fupr Natum perfecw coelum
in his quatuor interieftis anni , qui eiunt fer (48. Hos
autem diuide in quatuor partes , Si habebis nurn:ru:n gra-
duum, & minutorum fingulis annis competemium, & quo
carlum fuacirculatione praetcriit , qui erunt quin" gr. 7. In
fuper hors gradus fingulis annis competentes in duodecim.
partes xquales difpefce , Se habebis numerum fingulis men -
fibus competentem , feptem videlicet gtad. cum minutis 15.
ac tandem fi velis id ctiamad diesdeducere habebis minu
ta corum fingulis competentia. Ex his perfpicuum fiet,qura
appofit hoc reuolutionis nomen iugi caclorum circulationi,
quam fuper res ab eariim exordio cxieftia corpora faciunt,
inditum fit , quia proferto per earn fingulis quadrienniis , ad
idem fer punftum reditur.
45. Prcterea cum Sol in hifee fingulis reuolutionam quadrien
niis quibus ad idem punhim radicale reueriitur augefeat
duobus fer minutis, hinc e ft vt quinquaginia fer horar
minuta antequam perueniat ad rempus reuolutionis , ipfe
iam tetigerit locum fuum radicalem in Zodiaco , qux minu
ta in gradus arquatoris conuerfa exhibebunt duo.-lrcim cir-
eiter annos. Nunc defeftus horum annorum dnodeeim gra-
dibus refpondentium , fignat terminiim naruralem, quer
Deusconftituit vita: hominum , vt propterea ab re mul-
ti exiftimauerint, earn naturaliter extendi poTe ad centum
vigintivfque annos, vlteris fine miraculo progredi.
Siquidem dcfchis totius circuli fpatio qua-uor an notura
dat jo. quaternas i quae per quatuor produfti <iant 1.0. Er
quidem rationi confonum eft , vt cum corpora clcftia,
quae fuis motibus quafi quodam vehculo fuas communicant
humanis corporibus qualitates ; proindeque innuendo in
illa dant illis effe , |& conferuari , qud caufis fecund
prouinit; confenuens inquam eil, vt dum illa fuis in re-
uolutionibus deficiunt, & ifla tandem qu ab illis pendent,
kficiant ; qui defi < toties reperitus , necefle eft, vt ex-
tinguat tandem influxum vitalem , qui fideribus viuenti-
bus commuricatur
Mod vt hxc Theoria reducatur a l praxim , oportet are
gradus aequacoris accipere gradus Zodiaci rcfpondentes , as
diftribuerc per Angulos annos fuccedeiites , & menfes ; ii>
MATHMATC VM. '4jT
deque onftruere tabulas proprias cuiufque labents anni.-
Quo prarftiio ad latus cuiufque anni , & mcns ad ration: m
eulminantis gradus Zodiaci, accipiendus eft etiam giadus
afcendens in noriionte ad cleuatienem poli regioni. Ex
quibus comparnbitur (labile fondamentum verimotus, Se
ordinis annuarum rcuoiuiionum.
Simili ctiam raiione extrahendx funt reuolutiones anno- 4.
rum 9. i). 17. il. if. 19 Sec, ingulorum nempe labentium
quadrienniorum ; atque ab vniufcuiufque alcenfione refta
Medij eseli fubirahcnda, erit Afcenfio competcns proxime
precedenti quadriennio , numerus quippe graduum profi-
liencium erit quos czlum interim circulauerit : ii exinde res
vt fupra diftum c-ft pcificicnda, Atque vt acopias tempus
prxcifum ciiiufcurrKiue leuolutiori' , f< ias,oporret , id du-
plici v!a te aRqui polTe : Primo fubtrahendo Afcenfonem
reram Solis ab Afctnfonc rcfti Medij Cxli , fubtraftura
poftea in horas conueitcndo. Srcund per tabulas domo-
rum , fumendo horas, & minuta refpondentia gradui Me
dij cae! i, quofubtrahendum elr. tempus refpondens gradui
Solis : nam id quod ptofliet erit ipifmum itcmpus annua:
reuolut'onis. Et hxc quidemex mente huius accniiflimi, at
que Rgcnio(](Iimi viri.
Carrcrum Adrianus Ncgufantius ingenio non minus acer, 46.
aeferuidus, aam adinuenit long clariorem , naturx-que
principiis conformiorem inftirucrida huius annua: reuolu-
ionis rationem quam non tam figuram reuolutionisdixeris,
quam thema futura? , ve! expietx- direftionis. Siquidnn eft
conlbtutio cxleftis ingrclTus Solis in locum fuum radicalem
in mundo , hoc eft in undem fitum * & circuUim poitionis,
in quo erat in Radicc , cum additione partium -cquatoris,
quibus interim Primurrl Mobile fol ein pra?ceflit , quafque
Sol fingu'ii recurrentibus annis motu directorio acquirit,
diftum eft in V. Direftio : in qua fan videre efl apertilfi-
rne curium ipfius direftionis , deuolutionem promiflorum
ad loca immobliia ilgnificatorum , 5c habiiudinem quam
reliqui planet ad dihi loca , nec non ad inuicem habent,
& hare eft forte quam fupr Cardanus tertio loco memorauic
reuolutionb fpeciem ii genituris , quam dicit clTe reditum
Solis ad locum fuum radicalem aidita tarnen parte Ecliptitt
quantum ptra/rrart pote in vna die natiirali. quibus mant-
fcft euincitur, ipfum non de ingretTu Solis in locum Zo
diaci radicalem fed ad /itum fuum in Mundo, in quo c con-
fideretur vt iignificator , concipiiur efle immobilis. Igitur
erigenda eft figura annua: rcuolunonis eadem hou , at non
41* LEXICON
cadem die radiis , fed tot diebus po'.t, quot afifii interRo-
xeiunt cum gradu Solis in Zodiaco , quem fucceiuc
acquifiuit in fingulos dies Natiuitate : cuius gradus Af-
cenfiorcfta qurendaeft, eique addenda v.el fubtrahenda
diftantia quam habebac in tadice meridiano, piovt erat
vitra vel citr , nam numerus conflatus , aut icliquus erit
re Med. i rot i figurx rcuolutionis , ad quam -
flea more folito erigda efl figura , conhitutis planeiis in iis
Zodiaci gradibus , in quibus reperiuntur ea diefub data ho
ra radicis. Arque hxc eft figura rcuolurionis refpondens
eius initio, hoc eftradici, vnde expit hic regularis mo
tus inftitui , quatenus incedit otdine dircionis, arque
adeo potius dicenda effet reuolutio annua; cuiufque dite-
tionis.
47- Parietiam ratione, fi inter annum incidat notabilis quse-
dam diretioalicuius fignificateris , voluerifque cognocere
habitudinem planetarum ad locum dirrdionis , nec non
ad inuicem videndum et, quotus fit arcus directionis, Sc
quot annos , & men fei. ad amulim appellee iuxt regulara
fuperius traditam tum pro annistot dies, pro menfibus tot
bin; hora; adiiciendxiunt ad annos qui interim effiuxerunt,
feu figunc rcuolutionis annua; Solis ad idem pclum Zodia-
ci , quod in radice tenebat , arque ad earn diem Si horam
in quam incidit erigenda erit figura more folico , vbi pro
miraculo confpicietur Promiffor ad locum fignificaioris
quern in radice habebat ad amuilim dcuolutus : videbitur
quomodofe h abeam forrunx ad diltum locum, quomodo.
infortunx : atque ado non temer conicclari potcrit de
profpero, vel in fauftoenemo illius djreitionis. Sed hxc
do trina melius forte pcrcipictur per reduitionem ad pra-
xim , ad quam letorem remito.
4. Rhombvs grxc fignificat figuramgeonvetricam quadri-
lateram , cuius quidem latera arqualia fint , anguli
inxquales, quotum duo fibi diamcttaliter oppofiti , acuri
fint , duo item obtufi. Talis eft fotma quam pixfe feie pla
nus quidamPifcis.ob' id Rhombus communitet appcllaius.
Diffcrt autem Rhombode , it perfecto quadrato , quod-
hoc tarn lateia , quam ngulos habet xqualcs , & rectos, il
la autem etfi cum Rhombo conueniat in hoc quod ngulos
obliquos habeat , & partim acutos , partim obtufos ; dif-
conuenit tarnen in hoc, quod & latera habet inxqualia : vn
de medium quid eft inter quadratum , St Rhomboidcm de
vtrifque xque aliquid panieipans , arque ab vttifqucisar
quo etiam difconuenien.
to ATHEMATICVM.
Rkomsoidis, vc modo fignificauimus , el figura qua-
rilatera habens nedum ngulos , fed & latera inarqualia.ita
tarnen vc duo, tarn latera , quamangu, Tibi ex aduerfo
iefpondentiaatqualia fint , S per confequens conftct duo-
bus angulis obtufis, actotidem acutis, vt-Rhombus : Ita-
que Rhombodes eft media inter parallelogrammum Sc
Rhombum , quod ab vno habitudinem latcrum , ab altero
angulorum p.-oportionem fumit; acfi Rhombum in paral
lelogrammum transfras , 1 parallclogramum in Rhom
bum illico Rhomboides efFormetur.
Rioritas DvMNvTAgrxc audit Gcnitura duarum foe- ^
minarum Si vnius mafculi,in quam conueniant Venus, Mars,
S: Luna arab. Dtmantercoris. Ptolem. cap. de Gemcll. in
verf. atab.
Rigii arab. ftella fixa prima: magnitudinis de natura Io- joi
ui<:, & Saturni, clara nimis & fulgcns in fummitatc pedif
finjftri Orionis collacata in longitudine fub gr. fetc zt.
Gcminorum cum latitudine auftrali gr. jr. oritur Rome cum
gr. 4. Cancri , occidit cum 11. Tauri.
Ros humor eft ca:lo ferena nofte deciduus , ac parua - S
luti , grataque pluuia , cuius eforroationcm pulchr de-
feribit Ariftotcles 1. Mtteer. C4p, 11. lie inquiens: Cum V-
portm medico igne afjicietttr , vt non afcendat ad medium
regionem , fed prope terram ctnat in imo , accedente no-
Mis frigore , expulfoque ignkulo fuftentante deorfum relabitur.
Ex quibus liquet prim Rorem formari quidem calore folis,
fed in nfima regione ex vapore furfum elato , qui no&urno
frigore concretus in huraorera aqucum rclabatur. Secund
ad cius formationem requiri moderatum calorem , qui fa-
oat , vt vapor non afcendat nimium , fed circ terram fi-
ftat , & moderatum frigus , cuius ope fiat vt is in humorem
aqueum couuertatur : Nam fi imrnoderatum foret frigus
cederet in pruinam . qux proinde ros congelatus dicitur , C
abcoreipfa, Vprodu&ionenon diffcrt. Tertio ipfum non
riifi ferena nofte deftuere ; nam fi a'r foret nubilus , aut plu-
uiofus, velagitatus ventis , vapor ille tenuis facile dilipa-
retur, ac vel coiret in pluu2m , vtl ali difpergeretur.
Hinceft, vt aduertit Aphrodifa:us, ipfum effe fcrenitatis
indicium.
Quamquam autemRos vegctet planras , docet tamen Al-
bertus Magnus lib 1. tr 1. cap. 14. ipfum fi diu fupr illas
confiftat , non paruum nocumentum afierre , quatenus ca
lore folis accedente in arruginem , & in putredinem verti-
tur; fimiliter hcrbas adurit , pannos Uncos corrumpit, St
*H tXICON
pecoribus ventris profluuium excitt, quatefiuss vifcofus elt,
iicc faiis concoftus , vndc dicitur Ros. rodcndo.. Decidir
poiiflimum, & copiofis in Ver , Si in Act um no x quia tune
temporil nec nimius calor nec frigus cius effbrmatioiii po-
tcft obfiftcrc, & exteris paribus in plenilunio niaioreft ip-
fius copia quam quouis alio tempore : Vnde verc D. Ara-
brolo Hexatn "ubr. 4. capit, 7. Lun* larga mm afle-
xirur.
Rori affine eft Manna: liquor , inquam notiflmus, uauif-
imus, in fimilitudinem gummi c< ncretus , carlo jereno
tempore plucns, atque arborum foliis , lapi iibufque ad
herens; olim Deo lingulari prouidentia datus Ifraeiytico
populo in deferto , dum viamad Terram ptomiffionis ad-
orn*bat. Vnde cius leuitatcm demirati exclamantes dice-
bant Manhu , feilicet qui eft hoc ? ex 'quo poftc illi Man
na: nomen adhariit. Porro cius produftio , vt & iftius , quod
apud nos eft, falten quoad ubftamiam , naturalis fuir. ,
eiufdem fpecici , licet il lud , vt nott Abulcnfisi . if.
"Extd. qui . fiicrit longe fublimioribus qualitatibus prx-
ditum : quod tumex forma: fimilitudine patet , tum ex dul-
cedinc, tum criara ex formatione : vtrumque enim noctis
tempore cadebat , Sc cadit , vtrumque codent nomine infi-
gnitur, quod apud Syros nil aliud fonat , quam ros melleus
matutinus : eque enim a iud cit , quam ros quidam craf-
for foie recipiens dulccdinem , & marurarionm , fri-
gore autem notis concretionern inmorfm pruinat. Vndc
ait Auguftinus Niphus in commenter. de fignisftr*it*tis
eaf.t Manna ipfum exrore gc-nerari nam quotiefeumque
accidit, vt ros decidat in regionem, qua: aliqua ex parte
calida eft , cum multas partes terreas tenues habeat , quar
calore ambicntis actis coagulantur , tefolutis pattibus
aqueis , manna fit in arborum foliis infidens, calore infpif-
aturt), atque in formam feminis coriandri coagulatum,
ideoque in regionibus calidis maxime reperitur. Quomo-
do autem, fit erat eiufdem fpcciei cum noftro ; noneofdera
effetus habebat , corpus refoluens , dicendum id ex mira-
culo accidifle , vcl ex maiore & firmiore fubftantia , quail-
lud erat prxditrn. Nifi forte diccre velimus cum noftro
Vccchio. cferu. medie Ij 8. in [ fcrifiuram , id et tain
manna Ifraeliticum habuiiTe , ad quod fort refpicicbat po-
pulus cum dicebat : Exod. i. Anima noftta iam naufeat
fupcrcibo ifto lcuiiTimo. Qunndoquidcra ex docbina Hip-
pocratis lib. de alinttntis expurgent, conftat cibosleucs, &
qui iolidam iubftamiam. corporibus noihis non tribuunt,
MATHEMATICVM. 4)
medicamenta etiam eile , S corpus rcfoluerc. Et fieri qui-
dem potclt, , vt cbus iftc ab initio cundcm illis cffeftum con-
tulciit, & fuerit medicamcntum ad deponendam cacochi-
miam, quam ex viu cucuracrum , carparum , alliorum (C
iimiiium ciborum , quibus in ./Egypto vefccbantur , con-
xraxcrant : pcfte vero , expurgatis corporibus . confuctu-
do fecit idencum , & fuauem cibum. Vccchius. Cx~
terum ipfum optima: qualitatis , fuo tempore abund colligi
fucuiflc in Monte Lbano , tcftatur Galenus lib. de altmen-
tisap jy.addens, eiufdem region is rufticos cxpanfis hu-
mi vcllcribus folitos fuilic il lud excipere. In Calabria item
citcrioic fcimus decidcre Manna Icftifimum.i non ciufdem.
prorfus qualitatisac perf;tionis , vt erat Ifraeliticurn,ccrt
non conumncndiMTi : quod per totam Italiam propagntur, Sc
pruftat in l liarmacopxis paffim ad mcdicamentorum vfum.
Eius cafum eleganter delcribit Iulius Caefar Recupiiusin
{uo Nuncio de l'efuuiano incendie fag. nihi j. luxi Al-
temontem , in-quit, i Cireriere Calabria , & inVlUriore,
vfquead antiqui Tuniant veigia , ros i ctlo dttidiunt fyl-
teeribus prunti exceptas , qufoliis , qui trunco ois frigo-
re conipatur in grana , qui poea in prtdulccm eliquat.i hu
morem , medtcamentafuauitmaprtantforbinda vtlpue-
ris i tanta falubrttate , vt in ti calefie munus agnefcas ;
tanto pretio , vt interdum Neapoli Manna Calabria vncia-
feptem nummis aureis vtnierit : quaji ctlo imbcr aureus e-
eidijfet. hxc i lie. Eius viiiitates, Sc commoda abund re-
fert Cornelius Ceifus , qui cum Rorem Syriacum af-
fellat.
Similiter Mel quoad fubfrantiam , Sc qualitares parum 55.
diffcrti Manna, nift quod illud tenuiilimum lit , St herbis,
floribus, ac terra: foloita adhxrat , vt infenfibilis pen fit,
&fo!um .ipum minifterio colligi poflit ; hoc autem ctallius,
& in glbulos ptob vifibiles,manuquc contracbbilcs coeat.
Vtrumque autem fiderura effeftus funt : confit cnim ex art
deciderc ccrtis tcmporibus Tub matutino fidcrum exortu,
prxcipu fib Cane Syrio : Vnde . lib. tap. 14 ait Si
rio exorientc mcl optimum compatari : atque fi eodem tem
pore accidat Veneris , Iouis Mercuriique commixtio, nil
bominum malis opportunius cfle , quam ipfum. Vt mri
to alij catli fudorcm , alij iiderum faliuam , alij purgantis
fe aeris fruclum appellent. Igitur tarn Manna, quam Mel
ex eodcm. illo vapore tenui , quo ros producitur, fit; iuxt
locorum ver calidorum qualitatem , quia vapor ille habet
admixtura aliquid calida; cxhalationi , ideo S inpiflamr,
5;l i. l c I c 0 5)
sc in llulceintm concoAuz tnl!r. zlczuiielf! , vc lizrj^
<iIcnuz , 4. <ie^silc., ê^/r,,?^. /5/t,,b^ c. ^.
,noclcru5 c!o5 l!ulcelinein scil i sconini lulcimiti c2>
loicluulplzccii.
t^. K.c>d^.2pu6 ^lilonomc>l<iicims^nu5ûo6l2m lomcl-
colpo mni , c zuri inst fciei tlominizzmilti colo
lil ex Ulco ic,r;cnico. Ultcie nlUl 5o5 , 6c cum-
^luciitpocnc!icmoilcm ?rincioum , sc nominum ooicn
oium > illumcûe Muiiioncm in meliu. V>ie oui Uli
muz in V. ?/t>/?e<l.
;7. 8.oc ttxi.l.il.!?. nct>t2?onomine,t>oceK Ctul^lii>l,
cliciiur ll,out ^lcc!ul2:,stcl!2 tin perniciosa in petlco. lânc
uccm ^liilM l-lcor?orum 1'Ii2!muliilt3:si!0ul2ntUtfui<!es>
mininû2n6m ltricm ^<î concuoinin, polte inicike
llin icûe in <Îun> clim. ve lû, ic villc lvirciicr. in
dcîppo H^ptiaco.
^8. Il.0:5,v?.l cûi li<1uz viclc k^l>/,F,
e^. Ku?x lllol^tz, <!<iuiinC!oi6uslilcmpl2,ln,2lia
nomine oron ûltiHz. Viclribi.
<^. 8.vxii.r0!ê , Inline <nopu lcc lii, primi mi-
Liiiuini, in />rônui , ie czu mult iiimuz in V. (^
NVPUl.
^, 8, v />,i,XlsmcIiiil Ullit stell polaris in eilremo cu
llir vrse minoriz lil, nomine roto ,ltelilmo<ielumpt,.
?t. ll.,lixxi'i^ 3l ^ , pull ^ltronomo clicunrur cû
nimIium ruminanrium spcciem pr?scfelunt, <û2!ilunl
>ric5, l'UUrUl , sc diplicornu. t^^c enim ^nimI,> li-
cut sc omni corni>êr > cûoniam in superiorc nclionl^
<!enril>ul creni , cioum summarim rpunr , tûc in iuz;u-
Ioscrunt, >ucm polte 6 !> icerum rcuocniez lcnie ru
minancsccomminuunt. In ni er siznil consiltcn I.u-
n conlimilem in nobis elfciturN pll>iz^>il , 5c icle cuium
e/t r >ltro!o3il ^teclicil, nc poiioncz sumntur LunH sizn
ililenentc , ou icico ruminanriH vocaucre , qucnilnn.
um niminnlium nomine, sc Kui inli>niucre > vi co
Nim !nnoiescc nlur , llûiclcm , l iuîz emper eiperien
liproouit, poiione eo tempore ii in ltomaclro rciincri
non pollunr , lccl cito uomuntur. Lcontr Vomicc,ri
jUMc!i I.un in li^nil niminncil,ul rcpelitni , ppols
Kiocntur , vt pr? teri clueriir Q,niuul cf>.i. <<F>^.).
czuitunc I.un virimem e,pu!ir!cem rodorc. Intcr rumi-
nnt! lin lcribi lolet eiim l.eo , non quo6 il re ex
luminintioul ili, sell qu!,, vl ooselUt Oiiz^nu , cum lit
vomicilium 5oli,, z>l-elc corli< ,c fioin! unclcm effe.
uni
Hum ^>2iii , llc is>s2 luminnl! lizn.
^ 8.v?Xl.l"5 Arzrcc , n-llinoîHin , numcrorumûc prc>sc,i. 6z>
l!oi>cm sonHi. Vnclc l.oeli!nmi , Illll^rnini , cc. ?iinc '
im!5cicnil2 <û: >ir nuiiicôrum <,rc!inc,Û2lit2ie, lnuo
(l lnuicem icsnon^cnlii tlHHii, î^lnmi<KH ell. Vi
<le in V. ^s/>'l c in V. Ffei't<il<l.
> . > , i , . ,,, .- . .
^>ci,x-rii dna!<i!cc 6icimrz>ric> n?<!c>N!lil, ltcllalli, ^

^<zul mni ulliniz llc n2lur lârl>5 , sc ^leicuiij, -
eonliNcnl in vol lini^n mnu5 ûli^lr, !e û vilein
5 ^c^^l^l , Xt , Inuiibulum > /><1uz in (lo ,<l ^. <

ftiAlem s!Nl conllnl Ne i: tc^tcm lit niul Vcncii Hc
Xlclcuiij > lud <i^na lîbl:. ?1oc li<iu5, lum laiione li^niîn.
c,uc> fll , illm cllm c>! naiutgm NcHNim miiluc icmoe
lruosuin el^ , veniolquc nirnic>5 c!clc snlci. ()ua^ blelU^,
liii Oicero is> ^lc! pnnc>m. vdi c!c eo <ic cinil. M
^l/<<s<r/ i/c' c/<^ê fess,
<?i F^/ nc<<e^<t veînenli ^F/,, vet<

,?i/^^s lei/l <i<^ /eê m/l/oF!
Nuculczue 1uUiu. De I5 vcin eil5 linilicHtlz llbuuî

iliiimuz in VV. ^î^". ' ' ' '' '
Xxl I.unir i5pl,3:>-llblie, <!icilui lccunc1u1ecnul ft
5A>lilii mnen lu'o Dominitu I.un , z>roln<l<x;uc Iiabcn
li^nilicl<: m-rliitiam , z>li2m , lololem , sc lscHum li,
bi lempeltimcnî. .^ ^
X 561574, l'clum, Icu!un>, <i6u8 in eilo <l (3!2iiM 4^
ros ûilm,conN2N Ni!I>8 quinquc clc Xalu îl>ci,lc '
Vencii , <Ie cû nlolcopnlcc venuNecccinii ?onnz
' illVln>.
43* LEXICN
Dtiicis t theret cantarte verbere fundi i
Squmo[umqutpetts certofub vulnere pifcem.'
In Occidente vero -edicic nacum periturura inter cides f
ftrages virorum; idque uc bon fiue maUe ftella: aftipulaue-
lint. Qnfd fi Saturnus folus afpcxerit , damnabitur ad fpe-
ftacula , aut cauca: includetur ad mortem t Si ver Mars af-
fiftente Mercurio fubdit.
Venetur mifer , & fitdabit fttnguine .
Hccpontanus more potico Indens poti: , quam veri quid
aufpicatus.
Sahitta etiam diciturab aliquibus Sinus verfus, hoc eft
linea refta in arca circuli qux chorda: fubtenfar , & nui
refto adicet , cum eoque angulum reftum efformat , adeo-
vtpofiro quocumque arcu , & chorda ilii fubtenfa-, quae li
nea inOarfagitta; vtrumque mdiat diuidic , porngitur-
que medio chorda: ad arcum , fimilitudine teli chor
da perarcum excufli , finus verfus, ac fagitta dicatur.
, Sacittarivs , rhillrides , Chiron , Arabicc Elkaits,
vmtm diiodecim (ignis Zodiaci , nonumin ordine, Do-
miouisic eiufdem ac Solis Trigonum. Antiqui ponunt
in eo exaltari caput draconis,verum id gratis diftum, ac pro-
ptere neotciicis non admittirur. Eft iignum igneum
commune,in prima fui medictatc humanuni, in reliqna fcri-
num. Eius Afterifmus in octaua fphara incidit in Galaziam
incipiens ab gr. 16. Sagittarij primi mobilis & extenditur
vfqqe ad gr. 18.' Capricorni. Habet intra fe ftellas ji. fc-
cundum Ptolemaeara , at iuxta Keplcrum j+. quas inter
vnam ncbulofamin fronte maximab Aftronomis conlde-
ratam. Mores eins partes funt frgida: , Schumidx, me
dia: ventola: , pofteriorcs calidre , 6c ficcae. Parsborealis
vntofa : auftralis varia , & hmida,
r Salchadai idem Tonat ^gyptiis ac Dominus anni,teftj
' Aben Ragel de Reuoluttonibus. Quifnamautcm is fit , di-
ximus fuo loco!
I Saltatok ab aliquibus appellari folet ingeniculus, fea
* Hercules , Eugonafis, fidus propc Ophiucum, dc quo plura
fub aliis nominibus diflafunt.
Samsh arab. alio nomine , Chuftne , & Eihaut dicitur
fignum, &conftel!tioP;ffium , &primus quidem Pifcif
acborealis audit S*m<b Îchemnlt; fecundas vero, Sc Au--
ftralis S meh Elgenubi. Vide iam difta in V. Pifctt.
Sautai Mesarthin hebraic dicitur fixa quarra: ma-
gnitndinis,de naturaMartis 5c Saturni, prima in cornu Arie-
tis ttella fpcciali nota digna, quoniam tempore Ptolems
MA THEM ATIC VM. Vj
at in fcctione verna, atquc adeo abea computabarurin-
trotus Solis in punftum a:quinorij: nunc autcm ob momm
oftaua: fphira: elongata eft, & pt.vcciit ad grad. 8. min.
47. manens adhuc in Ariete prirni mobilii cum latitudinc
boreali gr. fer 9.
Sartan fiue Elsartan arab. Latine Cancer fignum H
quartum Zodiaci. Chaldaic ver Sartono.
Sai ellitivm Apud Aftronomos eft comitatus,& fulcimS- IM
turn, quod Planeta: fuo quifque radiorum foenoreadLu
minara facunt , eoromque Felicita- i fuis queque lumini-
bus aftipulantur : qua: quidem'tonftitutio , vt author eil
11:$ in uadrif>. lib. 4. ca>. j. feliciifima eft in na-
talitio themate , atque huiufmodi natos etfi alioqui ex n
fima pleb prodierint , ad fuptema fubfellia euehit , ma-
'enofque Reges facie , ac principes. In quo autcm confiftat
huiufmodi Satcllitianl , nonaequ ProfeToribu? traditur.
Nos d;hac rc non nihil fupr in V. Doriphoria libauimus :
hic rem breaiter concludemus. Satellitim igitur jn ali
non coniftit, quam in radiorum concurfu ad Luminaria,
quibiis planet* dignitatum numros ipfis caeteroqui fortiffi-
imisaddunt: itavt ipis in locis idoneis puta in Angulis exi-
ftentibus , Si in proprits dignitatibus ali) planerae (nt ad So
lero Orientales, ad Lunam occidentales , Si ipfis aliquo
modo configurad flue in Mudo, fine in ZodiaccHne ipfis qui-
dem parallels exclufu aut radiis alioqui hoftilibus,& infau-
ftis , qual.es funt fefqui quadratus { qui in hac re numros
addit ' quadratus, & oppofitio:qui licet quoad vitam infauft
fine j quoad honores vero , dignitates crpper fecepi
fignificatorum politum roborant , cura reuera de genere fa
xniliaritaturri fint , cfuos radios eiaculentur. Quod ctiarri
habet locum , ft in tanta diftantia luminarium hinc inde
conftituantur , vnde ex vicinitate pofinteorum lumina ab-
orbere.hoceft intra fphzram lucis illorum in Soir ad gr.i7
In Lnnaveradit.ante,& retro. Id etiam de fixis propor-
tionaliter eft intelligendutri , fi Se tpfa teftimoniis tuis acce-
dant,aut in tama diftantia , vt fatellitium ad luminaria fa
cer queant, conftituantur. Ergpoftsluminaribus,pra:-
fertimSolcin ngulo Mcdii Ccrli , vel Orieritis, ut fane
non vald linea oentali diftantibus ; (1 omnes planeta: ex:
anûlis, afpcftu, parallele, tuis fortitudiflum calculis
aflenriannir, ea fcliciflima ca:lorum conftitutio cenfenda .
eft.atque aptiima ad Principatum decernendum. Quo plu-
es planeta:, iique ex genere fortunarum , atque potiori-
tls locis refpiciant > eo felicior ,*qu pauciores ac debilio*
ij
+rfo LEXICON
ribus rads conuefiiant , minus apta , & infelix diceni^
eft. Id autcm fcmpcr intelligcndmn , quatenus ipfa Lumi
naria, prarcipu autem Sol cancros vinatinfortitudine, if
dignitatc. Nam cum ipfa fine naturales bonorum ignifca-
torcs , iuxt alibi dieb , ad hoc vt rue eo* poffint decerne-
re , debenr cifdcm ipfa digniiatum numeris cumulari , atque
alios retigales habere. Quodfi alius Planera fortior fueric
uprque ipfa luminaria eicuatus ; iamnon ipfa principarura
tenebunt, fed potins fortiori fubferuient , & fu lumina
ribuent. Vt proinde cius qui fortior fueiit, manifeftat
genitura imprefla veftigia confpiciantur.
Satelijiivm ctiam dicitur comitatus, quera non ita pri-
drm corapertum cft facer ad loue m , & Sarutnum.minere
vt ita dicam planetas , feu errticas tellulas, qtccitcip-
fos rotantur reinent pro centro eoru ra cotpora, non fe-
cus ac Venus, &Mercutius folcm : Qui proinde vel ob id
louis , aut Saturni ftipatoies , & Satellites appellantur. Hi
primm detefti funt.in loue quatuor Galileo , quoi (cel
ias Mediceas nuncupauit, ptovt in loco diximus. Poftmo-
dum in Saturno alij duo.qoi aliquandocum eo figuiam elli-
pticam , aliquando vnum corpusomnino fphauicum effor-
jmant. aliquando ctiam ab eo feiunfti apparent. Neque
verocredendum cftreliquos planetas fine comitatu incede-
re , prarfertim autcm Martern, nam Venus .Mercurios /tint
propriiflimi Solis fatcllites, cum ab ipfo non multum elon-
gentur , neque omnes aCpeftuum configurationes ad ipiung
poflnt habere Tt reliqui planeta;) fed ob ftcllarum cxilita-
temhoc fatcllitiura non pofle oculis difeerni Vide qui ad
hanc rem diximus in V. Mars. Hoc etiam modo.
I Satellites dici potunt omnes planeta- ad5olem( excep
ta Luna ) max'm in fententia Tychoni , qui in Mndt
fyftemai folcm ponit ctraticarum omnium centrum , haf-
que perpetuo circaipfura rotari.provtdicemus fuo loco.
Satvrnvs grarc Phiton dicitur planeta omnium tardi/K-
mus atque terra rernotiifimus , cuiusjfphaera eft immediate
fixarum orbi fubieda , ftclla proinde inter errticas afpe&u
omnium minima, colore plmbeo, albicante , & fubofeuro ,
natura ripens , frgida , hominibus vniuerfoque animan-
tium perfeftorum generi inimica. Ade vt fi is ab albo pla-
netarum eraderetur, vt etiam eius iriimicus Mars, calida;
nimis , & exficantis nature, homines < inquit Herme
apud Argolum dt ditus erittois cap 9. ) aruiterni forent , te
immortalcs. Sed hoc noluit proliidentiilmus rcruro om
nium artifexconftituere "quia homincm, adcjelcftcm jhr>
A TH E M AT I CVf. 44i
rTarh deftfiaut , atque adeo hc'in Mundo mortalem voluit,
Tt fua: delitioms meraor in hoc mortali corpore peregrinura
agar, atque ad anerriam gloriam grcfl'ui fuos dirigerct,
fuumvliimum finem. Idcirc incjuam voluit Summus Dem
inter carlcftia corpora , quae vitam nobis fpititumque fuppe-
ditant & Saturiiuro poncrc , qui fua malignitaie abfcinderctr
bene ver quo minus nceret cum long nobis dilluum
voluit, Jourmque contraria: prorfus naturae, hoc eft caloris,
humidiquc naturalis fotbrem fech conterminum , qui cius
malijnitatem contemperare!. Eft planctarm omnium ma-
ximus excepto lone , & Sole , quippe cms diameter confi
ner terrae diaigetrum femel , & nonagi. s , feu , vt alij vo-
lunt nonagies fepties. Cinficit reuolutionem fuam in Zo
diaco in annis 19. dieb. 157. hor; it. in Epicyclo ver anno
vno & dicbus 13. Habet & duas ftellas comices , qua; irregu-
laritcr circ ipfum rotantur, itaut aliquando feiunebe , ali
quando intra ipfum , aliquando prop & contigua: in figu
ran) abcuntes oualem conpiciantur. Habet fab e lapicidas;
res , Tenes , auafos ludxos , inuidos , & hu us generis
homines.
Caidanus contcridit naturarh eiuseffe calidam , & humi- I
dam ( quonijm omnia Aftra his qualitatibus pollcnt) ve
rum ca'orem cius non cTc tanti vi pofit di hominem con-
feruarc : ben ver conueniens ell naturae plamarum : &
ideo cum fuerit ben.difpoitus iuuat ad fationcm,ab'aquea-
tionem , infitionemque arborum , &c.quod prxftare non
j>o(T'et,l foret natura frigidus , & iecus : ideo, fubdit , fub fe
nabet & vit.im qua largiturferpcntikws omnibus, exceptis iit
qui calidiifimi funt , & quia pi areft omnibus plantis , eas pro
qualitatc, &focictate aliorum planetarum producit, vt ve-
nenofas calidas quales funt Napellus , & Euphorbium curt
Marte : cum Mercurio male difpoto intemperate fiigidasj
vt Cicutam , Aconita, Sic. Si Luna: cominifeeatur parie
herbas quae oriuntur in aquis, &graueolentes , parumque
falubres: Cum Venere producicNimpheam , cuius flos ma
xime luteum ben olet, duerfatur tarnen Veneri. Tandem
permixtns Soli, Ioui, aut Mercurio ben difporio, Si ipfe
lit boni ftatus, producit rofas , lilia,fpicum , Sic. InGcneth-
iacis dominationcm genefis nnclus facit hominem palli
dum, taciturnum , ingenio pollentem', actenaci memoria
prxditum , colore fufco , corpore gracili , ac melancholi-
. Dominaturauditui dextro, Veficse, fpleni, Melan
cholia: , dentibus. Ex morbis caufat omnes qui ex frigidi
kumoribus enum habent , qulet funt Quartana: febres, L17-
E ii| ,
i* LEXICON
dropiis, podagra, obftruUones partium natura! iura, h x:r,o-
ihoidcs , hernie,, calculus , Icterus niger & imilia. Habe;
duo domicilia oppofita domibus Luminarium , Capncor-
num videlicet , & Aquarium , & exaliatur in Libra.
V' Sc .it.wx fpecies ft triar.guii , habendi omnes ngulos,
tc omnia latera incqualia , per quod opponirur triangulo,
equiltero , quos inter' mediae triangulum Ifofccles,
quod duo tamum latera habet arqualia, vidiumeA i'uo
loco.
jj Scheat arab. dienur ftella fixa tertir magnitudinis de
Saturni , Sc Mcrcurij , in dextr tibia Aquarli, apud
Aftronomos maxime obferuata , qua: tuncumrotb .-ft in
gr. 4. Pifcium cum gr. 8. ladtudinis meridian^. Oritur
Roma: cum gr. it corumdem Pifcium.
19. ScHtDEK i tc tu fiel la fixa benignillima de natjra Ii im Sc
Veneris terti) honoris in fcapulis Andromeda; conftituca,
quae'eftin longitndine in gr.17. Arietis cum latitud, fer 2.4.
boreali. Oritur Roma; cum gr. Aqiuiij , & occidit cum
17 Arietis.
(jp, ScrfEDiR.. Latine peibjs Caffiopeac ftrllafixa itidem ter-
ti.r magnitudinis, de natura Veneris, S Saturni , exiftens
nunc temporis in gt. 3. Tauri.cum latitudxne boreali fcrcV
gr. 47. proindcque Rpuixjemper confpicua , nunquam 00
cumbens. Ea in horofcopo, inquir Firmicus, facit aurifiecs,
biaeatores, plafticatorcs, margarirarios , aut qui gemmis,
auroque furnmoper delcftcntur , quibus ctiam maxims,
vita; fubfidia confeqaantur. In occafu vero iniquam mortem,
portendit, ant ex ruinai", aut ex diraocciiione.
;*r, Sciogrhp' ex Vitruuio lib. t caf.x. eft defcripdo fron
ds, laterumque abfeedentium adumbrado, qua; xdificium.
conftruendum habiturum eft, ex geometric praccepds exhi
bir per correfpondentiam omnium lincarum ad circini
centrum ad cuius ideam poftea Architecture opus fuunx
niolitur. Difrcu ab Ichnographia, quae eft ciufdem rooli-
donis defcripdo in piano fadta , quam nos vulgo plantan*,
yocamus.
5,1,. ScioTH ; R , Sciothiron , Sc Sciothsrivm latine horo-
logium vmbradlc fonar, quod artificise per Gnornonicat
pariter , atque Aftrpnomi.precepta dclineatum perSolie
vmbram & radios eius altkudinc, declinatione, atque jSora-
lum fegmcnta dcraonftrat. De corum conftruciione uaulti
cripferc: Sed omnibus ( pace eorum dixcrim) palmara pro-
lipuit Marinus Merferinius Religiofus gallus Minimorun^
fMttml > 1ui cdam noui horologi] author fuit , quo pet So
MATHEMATICVM. 4+J
lis radium reflexum intra cnbiculum pet foraraera traieftum,
defignantur quotas hordiei, abfquc vilo prorfus Gnomo-
pe , vt ego vidi Kotn in a?dibus Eminentiifimi Cardinalis
Bernatdini Spade ab ipfo Auftoredcliticatum.Scd eque iua
laude ftaudandum til quod in xdibus Sanclotum Apoftolo-
ium Ncipo fua manu defcripiit Etudicillimus atquc ingc-
nioliTimus Pater D. Iofe^b. Caracciolus cleiicus regularis,
vir cum in omni literatura tura prfcttim in maihcmaticis
diciplinis ptoprio matte comparais nulli fott fecundas.
Hic enim in ampflimo fornice aula: commodiotis diui
Cccnotij ad metidiem fimilc Sciothcrium dc'incauit , ad-
ditis non modo borarura ad fingularum nationum mo-
rem iaterftitiis , verum etiam vniuerfa pen Geographia ad
locorura longitudincs, latitudine* vnico ictu oculi er-
vandas.
Scintij.mtio eft fulgor quidem , reuibratio lucs :
aflrorum.qua dum confpiciuntur , vcluti fubulire , &: fein-
tillas quadam fundere videntur , quo fit, vt ocu'otum n-
tuentium acies Se prxftringatur fimul , & obleftetur. Ea
propria til fixorum iderum palio ; aam planrta; , vt aduertit
ctiam Philofophus , non fcintillant : & licet cum funt pro~
p horizonterr., Sc ipfi fcimillare videanturid tarnen ab in-
tr'mfi non proiicnit , fedaccidit ex refraftione v;fus , i-
quidem ob terra: vapores fpecies planeta immifla: per ato-
fplixramilam traneuntes pettingunt refracte adoculos in-'
tuentium ; quod vel eo patet , quia in medio cs:I i iam con-
ftituii omni lucis mobilicate deftituuntut. Caufam liuius
fcinllationis variam afferunt tum Philofophi, tum Aftro-
nomi ; nec tarnen adhuc quifquam eorum , vt reorad ve
rum colhneauit. Ariftotclcs n fixarum maximam terra
longationcm refudit : quod aflumens Pontanus in Vrania,
afletitidnon ab ipis fideribus fed vifus debilitate ptouc-
uire.ic enim habet lib. ,
Prttere cur [ola acies immeta
Cernitur , obtutuque Incet defixa fb ipfo
Cum tot, * tila quidem fidentinfigna, micanti
fcintillentradio,tremulufque incernatet ardor.
Scilicet alta Uli) regio , [edefque repoftt :
Quopoquam aduenit defeffo lumine vifin
Defeffut trcmitipfe , tarne tremereipfa videntur.
jlftra mitant radia , fed lumina noftra tremifeum.
jtt centra viema Deumlati ardua quamquam
Frofpeufacilis tamen,atque immota tuenti
go penetrant ftant certa lectjnfiftitque vident*
iiij
'444 LEXICON .. .
Nolr**cits , fixifaue ecults iptmobilishirit.
Hucufque Pontanus : cuius tarnen ratio non conuincit;nar
Mcrcurius , & Venus nobis' viciniojts quam Saiurnus ,
Iupiter fcintillant , c Venus quidem in maxima atrjtudinc ,
vr bene adnotauit Simplicius cum timen il'i long remo-'
. , dores ctiam prop hoiizontcm baud fcintillent. . *
14, . Deinde alia eft fcintillatio planctarum circa hotizontemr
alia fixorum fiderum : ilia, mollis 4iuidem trmula, quas
jsotiias vifum , Se fucccfliuc femper mutatur , ac
deperditur, quo .magi? planeta; ab hoi iionte clongamur.
Temper confiant , ciufdem rationis in omnibus , fortis,
' & ac ei ocu prarftniitiua. lancanus in fphara mundi
aufam fcintilla'.ionis fiderum artribuit folx rcftaftioni r,
deoque air plus aliis Sirius , Sc Pro) on fcintillant , quia non
plufquam gr. 4t. fupiaterram afcendunt: At quonam paftq
Iupiter, cotpore m3gnus,lomine clarioc,(itu etiam.humilior.
non fcintiilat ? quarc A t tu rus etiam in maxima altitudine
non minus quam Syrius rutilt , cuiri tarnen Dexter hu-,
inerus Ononis , & Rcgulus , ,neque prop orientera
cintillent ? j/twoincc neque confifterc poilt ratio fein-
tlationis ;n (ideribus fixis , quam ffet Cardanus . de_
: litare ,celeritatera videlicet motus Aurni quam fi
xerions errantibus habent : prarterquam differeiâ ifta
motus mdica eft , & plan infenfibilis , fi id verum ciTct
dum planeta: .retrogradi fiunt , aut ftationari; , deberent
que ac fixx fcintillare , quia arqu im & reipfa. velocior
urfu perficiunt iter filan diurnum. Acccdit, quod.cum fixa:
codrm .motu omnes frmamenri conciratiimo moucantur,
'deberent omnes eodem modo fcintillare , & in arqrU
terra diftantia, cum tarnen aliqua- vt Syrius,Pr<*yon , 8c
^rtutus infignirer , Se in quacuroque cdtli parte fcintillant,'
alioua- medioctiter, vt Rigel, & Spica Vitginis , aliqua:
jiujlomodo vtpeus Caftiopese, dexter humerus Otionit,
* Reclus. ... .,
i Reftatigiturvtfcintillationisiftiuscaufa in fidrribu^ fixis
s'i' fit intrinfeca , vera& realis prouerens luce quadam pri-
mtgrnia, Se infita haud Sole mutuata , vt Sol ipfe omnis
lucif fonsc origo, ira rutilt, ac non quidcmfcinrillas, fed
yalidiflima lucis fpicula mobili q'uodam itmperardor cia-.
cularur , vt nemo in eum intend're poit aciero. Sic gitur
px fixis, ouarmaiore infita luce funt piarditar, maiorem ha-
iien'" fintillandi materiam , vt fortafic etiam ex planetil
jMerturius , & Venus: qar mediocrem habenr,medioiriter
tiam fcint:Hant,qua: nullam nullo modo,icd Solis tantum
MATHEMATICVM. $
modo fadtis illuftratx mortuo , vt ita dicam modo refplcn-
lent. Qua; mihi ratio pr.c cxtcris arridet , diu hxtcnti
probabior tandem , verior vifa eft,quoad rfqc ahj me-
fiurcm ptoferant.., , . ;< ^. ;.... ;
Sciron fie diftuseft rupequadam vndccxfuflare po- t.
tiffmum folebat, atque Athen plurimum i n fe ftarc Co
rns ventus occidentals , lateralis Fauono, fpirant ab occafu
xftiuali , de quo plura. diximus in verbo . nunc
maxime infeftatui .lapygia regio.in Italia? vltimis finibus
cohftituta , vnde S lapygbilli nomen adhafit. -./..
Scorpi i .oerauum ab Ariet.c (ignm.aqueum xum.do-
Martisf. ciufdcm Triînum, vnaque Veneris Sc
Lunxi fir dictum a mira .quam habet cum Scoipionc terre-
ftri fytvp.ithia. Siquidem Luna hpe lignum itigefla fcor-
piones maxime fieri tinc , Sc infenfi ; Domufquc (quod val-
d mirum cil ) aedificati cepta fcorpionc in horofiopo exi
lente , expetjentia teile fcorpionum nidus uadt Eft item,
lignum Tcnenofum ,.turpc > profi. um, mendax : vnde Al-
inanfor in Aphorifftiis adregem Saracenorum fropef loi.
jlutrte , inquit ,oculas juos "fiitr* , in qua fuerit afeea-
dtns Scorpio. Habet.ex mrmbris hominis regere pudenda.
Scorpij Jdus in oftaua fphxra ,amplitndine fua duo figna
complect irur ; Libram videlicet , fc feptpium , vnde olim
vndeciro figna ^Zpdiaci cnumerabaruur , & ftcllx in Libra
exiftentes, etimnum chela, feu branchiaforpij ab aliqui-
bus appclltntur : Sic enim ludit nobifeum Natura, vt quae
ftellxob aliquam connexionem occultam ab Scorpione ter-
reftri nomen hauferunr , in vnum conglomeratx effoitnent
fidus omnium maximum^ quando is qui nomen indidit , in
ier huius generis animantes inuenitur omnium minimus.
ontinet/ub fe ftellas.j.gino vndeuiginti , Prolemxo tr.
Si adhuc tres/porades , Kepl-ro iS. Bairro autem 19. mixta;
riaturx : Nam , chelx funt de natura louis , & Mcrcurii , &
vna potiflimum Minis. Similiter tre: in fronte funt Martix,
& Saturnina* : Antaret , fc cot fcrpij potiTima in hoc fid
le cum aliis duabus in corpore Martern , & Iouem referunt
Ncbulofa eft Martia , &' Lunatis : reliquat in flexueaudx Sa
turnina: funt, & Venen , pxu r atuleum , qui eft de natu
ra Martis , Sl Mercurij. Vnde nil mirum fi ob tantam varie
raient, & qualitatum mixtionem dicatur fignumfallax, ac
enenofummixtio enim qualitatum prxfertim contrariarum
in exlis corruptionem humorum infert. Frimx eiuspartes
dx funt , & niues gnrant ; Medix temperatx , vltimx
turbulent : Pars borcalis calida eh Auftrlis hmida. Inci*
. f 44 LEXICON
picgr. 17. Scorpijprimi mobilis , & cxtenditur vfque id
gr. i*. Sagittarij , non ccmputatis in chelis , qua: ita ab
arruatorc premuntur, vt cum luftincrc videantur,ipfc auicm
Scorpio pcdibus Ophiuci fubditus, extrema cauda circulum
Hyemalem contingit.
** ScoTOMiNiA , teile Villa, idem fonat apud Hebrxos ,
ac Luna: obtenebraiio , quando videlicet incidit in radio*
Solis, vel in penumbram terra: , quo fit vt vcl tcnebrofa,
fufea t fanguinea apparear , aut faD omnino inuifi-
bilis.
Xf, 'Sctphones Vend funt procellofi deTyphonum genere ^
qui nubibus inclu procedas gcnciant , 8c aquas furfum le
vant , 8c abforbent.
jo. Sicans apud Gemetras dicitur linea recta dt-.cla cen
tre circuli ad lineam aliam extra circulum, qox fit perpen
diculars extremo diametri ipfius circuli extra illius ambi-
tum,quz ideirc dicitur tangens: quiavbi Hlani tangitfacit
angulum acutum : ipfa vero contt dicitur fe can s , quia
fecat arcunr circuli , vbi mutuo it finus tam icctus , quam
Tcrfus fc tangunt.
jj, Sectio Eq^.i dicitur fidus in cx!o muiilatum reprefents
caput cqui truncum piopc Pegafura , t arquatorcro in
tamcn boreal i , quod eftorrnatur quatuor tcllis obfeuris,
in Iongitudinc circagr.ti.fic 10. Aquarij. Appeliarur ctiam.
Equiculus.
}i. Sector ciRcvii cx Euclidc lit. }. Jtfin f dicitur nge
lus, qui ad ipfius circuli centrum conftiruitur, comprehen-
fa nimirum figura , S reflis I incis angulum continentibus
& peri ph cria ab i His a/Tu tupia. Sicut ctiam.
3- SicMENTVM ciRCVLi dicitur figura , qua: ub recia linea,
circuli peripheria comprchenditur : ficuti neceflario feg-
menti mgulus debet cffe qui fub refta linca , S ciiculi peb-
pheria comprehcnduur.
J4- Secvndi Mobiles denominantur planeta:, & Orbis fi-
xarum,qui praeter primum motum vniucrfalem raptus if fis
primo mobili impreffum ,habent peculiarem motum cuili-
bet proprium , ab Occidente in Oiientcm. Licet reuera non
dcruT il te fecundus motus > qua es re vide qua: diximus in
V. Motus.
jj# Sedvlh , apudHermetem audit cauda Cygni.ftella fixa
ft am ita- magnitudinis de natura Veneris S Mcicurij. arab.
Denet. Adinere. Vide ibi.
j . Selas , icte Apuleio in lib. de Mundo , vocant Gnci in-
ctnacnsiuccmiitr/iCT.iquit, fltrtqnc iacuUri cudtt
MATHEMAT1CVM. 44?
1* > relta: iaculaiit tgitur tunc fieri futtur
: aera ,atque tmpulfu eneratus ignis celcritatem fui
turfui rapidtque ftflinationu oftendit Sunt igiturhxc me
dium quid inter cometas & caoftemorum genera, qux nul-
}am fubftantiam habent , fed ex eollifione vifus apparent :
qualcs funt Virgx , Iris , & Aicx,quade re vide quxdixi-
inus in V. Carnet.
Semicircvlvs quid fu notione inferat , patet : Dimi- 7v
dium nempe circuli. Vndein fphxra 8; in citvulis maximis
importt congeriem grad. io.Sc in Zodiaco jVx ligna Qua
le fxpiifim apuJ feriptores inueniiur cinicirculus auftralis
Si borealis , Orienulis , c Occidcntalis ; afeendens Se def-
cndcns,ic.
Smilvni.m appellatur tempusillud , in que Lunaeftin jj,
quadiato Solis , & apparet dimidiata* qucaiadmodum No-
uilunium , quando eft in coniunftionc ; Se I'lenilunium,
cum eft in opppfitionc luminibu plena.
Semiqâdbatvs eft afpcftus duorum fderum in diftari-
tiagrad.45.vcl fane quartx partis fcmiciiculi in Mundo con-
tderati , quem etfi aliqui ctiam ex antiquioribus agnoue-
lint , tarnen nuper ab nouis A fttont -mis Jen dum eft efle
cflcacix non fpcrnendx, prxfcrtim in morbis; arque in
Aphctx confidcraone , & motu dirciftionis. Hali Rodoan
in Comment. ad Ptolomtum ipfum confiderat tantum in
xnedicinalibus, & in circulo pottionis comerarum, S in aliis
rebus non item. Titus fe tantum obferuafle ait Aphetam
in fecunda medictatc vndccimx dotnus conftitutum non i ta
ben aptumeuaderc ad prorogandx vitx rationem ineun-
dam , quia profcft incidit in fcmiqnadratum ad horofeo-
pum. Alij in omnibus illum aliqua vi prxditum de natura
ipfius quadrati , fe expertos elfe teftantur. Et fan in Motbis
. nemo ibit infcias , primx ctifs indicationrm ab hoc afpe-
tu formari , quod & obfcruauit Argolus de diebus criticis,
Se nos in loco vbi de iifdem fermo incidit , admonuimus. In
figura ctiam fexdccim taterum , cuius meminit Ptolcmacui
in centiloquio,ipfc ctiam fuas partes habet.
Frxtcrea in lunationibus hic afpc&us magnam vimobti- 40.,
net ad ignificandas aris mutationes a tota lunationc ema-
naturas , nec quidem abfque folido fundamento , quando-
quidem Luna in ea diftantia Sole incipit prim fe viibi-
]cm redderc, manifeftos effedlus fux lucia extenione in
iublunaria ifta exferetc. Vndc Axioma illud rufticum.gfc/
i, quint qualis , Luna talis. Idipum Ptolcmaeus ,
liniuJ Ajaws , aliique experimento probaun^
%& LXICO N . ,
4*1. Senacher Soil"; in fphaira barbrica dicitur ficundei
decanus Arietis, cuius dominum, difpofitio fpitbt ad
Solem : proindcque eft lgnih'catornobilitatis, magnanimi-
tatis , altiquc dominij. hem.
'i rÊNCiNER ibiderajaudic tertius decanus Scorpij , manens
fub dominatu Veneris,habenfque lignifcare ebricrates,Tio-
lcntias, feortationes , cum ira , & prxualentia. Similiter-
Sentacer ibidem dicitur primus decanus eiufdem Scor-
4j. pij > cuius difpofitio fpfcl. ad Martern dominum eius fig fi i;
soi proinde habet fgnificare rixas , ttiftitiam, deceptionem,
tre&ationem.proditionera , infidias.
Separatio apud Aftronomos eft fpeciei quidam deflu-
44. sus planctz ab alterius coniunitlone , quando vide1 '.cet
planeta leuiorpoft coniunclionem partilcm curaponderofo
difeedit ab eo , & tan tum elongatur , quantum importt
agregatum femidiametrorum vttiufque,& ea quidem du
plex, fimplex vna , quando vterque eft directus , fed leuior
in pluribus partibus : Altera qua; dicitur mutua , quando ni-
xnirum planeta, qui in pluribus partibus eft dire graditut;
quique eftinpaucioribusftretrogradus.
4j. SErHiNA Hcbraro nomine dicitut nauis fidus in celo ad
Auftr*lem plagam , de qua plura diximus in V. Argonauis ,
teftiseft Kircherus in Oedipo jgyptiacp
46. Septang vlvs , Se Hcf'angultts , apud Gemetras audit fi
gura feprem angulis conftans,fiue ea plana ft, fine foi ida :
flue rcgularis , fiue irregularis.
47. SPTtNTRioNs dicuntr communitcr feptem ftellar
prop polum Arfticum cfFormantes conftellationem , t
imaginem Vrfieminoris: quanquametiam eo nomine ve-
niunt aliquando , qux in eadem poftione funt inVtfa ma-
iore , &conftituunt,Plauftrura eoquia funt illis fuectabilio-
res ,St quia vtraque figura ad polum Ar&icum magis acce-
dit , hinc eft , vt polus ipfe ab iis denominationem fump/-
rit. Vnde etiam.
4. Septentrionale appellari folet omne id quod.quodam-
mod ad didtum polum pertinet , atque ad ipfum refertur.
Sic Septentrionalis plaa Mundi dicitur quam nos Europii
eitra quatorem inhabitamus , Septentrionalis declinatie,
latitude , femicifculus , &c. Similiter.
Septintrio abfolut audit Vcntus direcr abea mundi
parte exfufflans , qua: polo Septentrionali fubfternitur ; effc-
qjie Tnus ex quatuor cardinalibus , imo & cardo omniurri
ventorum , quandoquidem ipfc , ficui Sc eius aduerfatit
Notus funt omnium rentorum feraina, & radices, eapro
MATHEMA.T1C VM. 4<vt
fitctTt obferuat Arift. lib. i Meteor cap, 4. ipfifoiumquet
ibcc anni tempore fpirant , quando lij cercit tantum ccm>
poribus. Hunc nos Itali vulgo Tramontanam rocamut
Grxci Aparias. Eft de naiura fua frigidus & fccus, adeo-
oue falubris omnia comiptionc prxferuans, licet ob ni-
miam frigidiiatem euadatfloribus,fc germinanti vinexper-
niciofus. Videquxdiximusin V. Aparthtat. '
Srens Arab. Alangue iidus in cxload borealem pla-
gam prop xquarorfconftans ibellis iS. licet Baierus addens
il 1 i qua; prop illu/n estae informet in fua Vranomctria
cnumcret omnino j7.omnes fer de natura Veneris, & Sa-
turni: vt proptere contrariis qualkatibus prxdiix euadant
noxiar,corruptiux , ac vencnofx. De hoc fidere horofeopan-
,tc lie cccinitPoptanusn fua Vrania.
xofns faiit Marfos , qui vulnera cantu ,
Qui fanent met/Ml , nitro qui forte veneno
Vnuine Paeonto , & fuccis meditentur, & herbis.
Si vero fuerit in occafu , fequitur idem Pontanus , ipfuni
portendere mortem ex morfu Serpemis , aut ex i<tu venena-
tx fagittx, aut fane ex propinatione yeneni.
S: RPENTARivs aliud fidus reprcfcnts hmirfem Maritim,
fiuc . . 1 i um manu fupradiftum Serpentera geftantem :
Alionomine Ophiucus , in quo multa dix ii nus. In hoc fi
dere apparuit noua ftclla annp 1(04. & durauitad inultos
annos , qua: fui nouitate multam Aftroncmis feeit materiam
ipeculandi , feribendi , eiufque effrftus prognofticandi :
quemadmodum alia; dux vo in peftore Cygni , altera in
fedc Calliopex. Sed & de hac , qux apparuit in genu Ser
pentai i j feribit Keplerus , fe magnoper addubitare , num
Tmportet Mahomtica; fetx defitioneqj, nm Indi vniuer-
faliterconuertendi cflent ad fidem , num monarch ia aliqua
xeliquis mnibus iroperatura fit , nm Rcligionis ingens ,
& vniuerfalis mutatio inflct , nm denique mundi finis.
aduertit , tres omnin genuinas , veras, & nouas ftellas in
Firmamento intra paueos annot apparui/Te , poftmaiimam
fuperiorum coniunetionem in Pifcibus : Ec quemadmodum
primus Trigonus igneus mundi creatione, qiiintus Chrifti
domin 1 natiuitate nobilis extitit ; ita hunc poflremura baud
remi re credendum efle Ecpyrofi , atque incendio Mundi fe-
cundum Chrifti aduentum denunciaruro prxluxiiTe. Taa-
dem piaquedam parenxfi ad leftores fafta , concludic. In
terim non fane peccant fihacfiea CommunefaBi vitam i-
Murent Chriianam ; itaque fe comparent, vt Christum
Dominum iamiam exceptur i .
Si.RTvM pvpul fidus. Vide Corona GnoiEa
4i6 L fe X I N
Servcvth ft fphxra barbrica dicirur primus de'catrft
Libra: manens fub dorainatu Luna: , proindeque habens fi-
gnificare iuftitiam, veritatem , aegenium auertendi fortes
ab imbeeillis , adiuuatvli miferos , & pauperes , &c.
4. Sesqviojjadr-itvs raDivs novum genus eft familiari-
tatis Kcplero nuper detctum , atejue Tico aliifcjue
Aftronomis experimentis probatum , incercedens inter duo
fidera pofita in ditantia vnis, & infuper medietatis aire
as fequentisquadrati ; hoccr in Zodiaco grad. ijj. Eft de
natura fu infauftus , imperfecta: , vt aiunt , immicitiar
eiufdem rationis, ac ipfequadratas , lict non tanta: virta-
tis , & efricaci.v. Vide qua: diximus in V. Afpeftus.
j i Sexangvlvs apud Gemetras dicitur figura fex nngulis
confiant.
xf Sexagenaria bivrsto Celebris eft apud omaes Aftro-
nomos : per cat enim diuiduntur partes ignorum , & gt-
dus xquatoris in fcxagenas minutias, harum lingular in
alias fexagenas in infinitum. Extat apud Auftores tabula
fexagenaria partium proportionalem continens quadrata,
& rectngula protrafta vfque ad gr.180. ex vno ltete 6o.pt
alteram, cuius ope facillim completur quicumque calcu
lus aftronomicus ;&leuantur tirones faftidiofa numero-
rum multiplicatione , diuiiione ,& partis proportionalis ex
regula urea inuentione; cuni rnico intuitu inueniatur in
fronte , vel in area tabula: numerus multiplieatus , aut ex
diuiiione quotiens , & pars proportionalis. Nam quit ve
in numerum multiplicatum , inueniet ipfum in area corn-
muni tabula:, datisduobus perquos facienda eft multipli
cado , accipiendis vno ex latere.altero infrontc ipiius tabu
lar;. Si velit partiri aliquem numerum accipiat dtuidendunt
in area feu corpore Abula: , & partitorem latere , & ftatirti
habebit numerum diuifum , feu quotiens in fronte ipfius ta
bula:. Sed enim res melius intelligiturper praxim.acper
ea, quae pasn omnes autores deeius vfu tradunt, quant
per quamcumque noftram defcriprionem. Ide fupcruaca-
neum eft in ea re declaranda diutis immorari.
j7. Sextans Astronomicvs , fe Trigenicu eft inftrnmefi-
tum Mathematicum Tychone nuper excogitatum , qu
ftellarum poiitus , altitudines , rrmotiones , declinationes ,
aliaque permulta mira faciltate , fubcilitate eruuntun
Eius partes , tvfum fuse explicatipfeTycho to. . de noua
ftella .
ft. SfxTiLis rahjvs Graccc fTex{onus eft familiaritas (i-
denbus contraftaperfcxtam ciroili partem , feu in diftan
toATHEMATICVKi.
ta duot%m fignorumad inuicem. Eiufdcm ftatufat eft , ac
Trinus, licet imperfedor.
Si d vs propri exprimir plurium ftcllarum in certam quan-
dam fotmam congeriem , qualej funt omncs 48. imagines
oebua: fpharta: i necnon alia: duodecim in parte auftrali
nouis Altronomis nuper adiefta: , in quas omnes ftellac fi
xa: , quibufdam paucis exceptis , ( qui proptcrea informes
dit e fuerunt ,) conglomerate funt. Differt aucem idus
figno , eo quoerhoc propri appellet duodecimam quara-
queZ^diaci partem in ptimo mobili confidcratam : proin-
deque prarfeindentem quocumque aftro , fed prove habet
relationemad quatuor punAa cardinalia ,vnde incipitpro-
portionalis influxus aftrorum , ( vt mox dicemus ) fidut au-
tem dicit tantum certum ftcllarum nutnerum, fiucin Zo
diaco , fiue in reliquo ftellati orbis cxpanfo confiftentium 1
atque adeo nullatenus confidcrattir in ptimo mobil' ,fed in
Firmathento i licet alioqui fignaZodiaci ab ipfn fi kiibus,
: tempore Ptolema erant fub tali pofitu primi m~>r<ilH
enominationem fumpferint; cum tamcn mod ob raotum
oda. : fpiurrx non parum loco recelcrint : atque adeo
conftellatio Arietis iam non fit amplius fub eiufdcm nomi-
rris figno, & circa zquatorem , fed fer tota tranfierit il
Taurum , ficut & Taurus iam eft fub Grrriinis , Sic. Et hare
quidem quoad nominit proprietrem. Cxteram fidus , & fi-
gnum a:p confunduntur : Quinimo fidusaliquando ac-
cipitur non modo proingulis vnius Afterifmi ftcllis, ve
rum ctiam pro ipfis planetiSi Vndc Quintilianus : ûid lue,
inquit yfulgentium fiderum veneranUjt facis , qui qudam
Viluti infixa , cohtrentia perpetua [emel capta fede ctllu-
cent : alia tote Jparfa ctlo vagos curftu certis tmetiuntur
erroribut-
Si m ra nscvARNf [A ctiam vocantur fpecies qua-dam *
accenfarum exbalationum in aere apparentiutn , qua: in
longum curfum protenfi fimilitudincm exhibent alicuius
ftellxper aera difeurrentis , quatenus ex vno loco in alium
pergit, fiue furfum ,fi accenfafiat leuior.fiuc ad latus, fi,
alioqui in altura tendens impediatur corpore aliquo den
fo, Sc contraria: qualitatis, vt puta nube ; fiue dcorfum def-
cendat , fi videlicet habeat raateriam aliquam terreamper-
mixtam , aut nube magno mpetu foras exiliar ex parte!
inferiori ; vt videmus in ignibus artifieiatis. Hxc auteni
ventos porrepdere docet Arift. 1. Meteor, cap. 7. quia Cfit
tales accenfiones cueniunt ,.necciTe eft , magnam iftiufmo-
di xhalationum copiara elle in acre : Atqui cxhalationcs
Ml -LEXICON
immouent ventos , vt fuo loco dice-mus.
Siuir*tio aliquando accipitur pro fiderura coaptaeio-
nein cxlefti themate , aiiquando eiiam idem onat aca
ller percullio , qualcs unt ceni morbi drcetminAtis '
ftcllationibus , que terris proxim iuidtnt , prouenicntcs.
Auftur eft Varro! ' . . .
SiLtNS Lvna dicitur in coniun&ionr cum Sole toro eo
tempore , quo non incertain a: te quam poft parti em cori-
grefium ; eo quia tune ttrmporb nulla, vel fa'tem rxigoa
virtute police > vnde quad otiofa , Si ilens efle -.Jcrut.Hinc
Columella lib. >.. , silente inquit , Luna ( vttto
mnu lu. im. Durt autem id tempus quovfquc folclibera-
latur , exurgitquc in cornua ; quam Luna: pWafim Grxci
Menoidem appellant. Toto hoc tempore Formica: nil oc-
rjn.ur. " "' 1
Signa apud Aftronomos, ( yt paulo ante explicatum eft)
fun: noi quxdam in Zodiaco per duodenas xqnals parres
diuifx , quarum fingix triginta gradibus confiant in lon-
.gum. atquc in latum duodceim, arque vt corum natura di-
gnofcatut, f ne rationc ftellafttni fiiarum , qux in iis funt ,
fiuc ex effedtibus , quos parit in hi!cc inferioribus Sol per 1-
las difcurrens variis animaliurri , aliarumqe rcrurn imag-
nibus iniignitx. .Sunt autem Aries , Taurus , Gemini, Can
cer , Leo , Virgo , Libra, Sc-pio , Sagittarius , Capricornus,
Aquarius , Pifces. Dicuntur aucern omnia fider efle in all-
quofignonon modo qua: intra lacitudincm Zodiaci con-
ftunt , fed etiam qua? cxrra vagan tur , quatcnus Eclptica
in duodecim partes xquales diuidarur , atque punftisd-
uiionum per polos Zodiaci circuli defcribantur ; quidquid
inter duos fcmirirculos includitur , feu in fuperficie , quarb
duo femicirciili ab vno in alrerum Zodiaci polum claudunr,
ad fignum illud dicitur attinrre, quod in Zodiaco inter duos
illos fcmicirculos inttrcluditur.
Porro hxc diftinilio (ignorum Zodiaci , vt ben aduertic
Titus in lib i c*p. to. Cxleftis Philofophix , non cftfifti-
tia , nccfine vlla ratione excogitaba , fed vera Sc realis , per
realem aftrorum influxum tocis vnde incipiunt influerc
primas qua! rates , vel vnde emittunt radios efficaces , qul-
bus intenditut , aut remittitur efficacia ralis inflnxus. Siqi-
dem Planetx punflis niobilibus Zodiaci incipiunt influe-
re primas qualitates atque punis proportionalem di-
ftantianim attingunt proportionales gradus taliurh qualita-
tum : Quandoquidem initium Tauri eft in Ttino ad iniiiuru
Capricorni , & in icxtili ad iaitium Cancri , vnde incipiunt
pUActat
MATn-MATCVM.
rslafltta influere qtuliiaici pafliuas : & iniiium Gcminorurg
cil in Trino ad inuium Libra ,& ,, fcxiili ad initium Aric-
tis , vnde incipiunt influere ciuaiita:es a-ftiuas : <juod idem,
in aliis (ignis videte cil. Iguur diflributio iila fignorurn
realised, nomenclao non inanis fed iure excogitara ad
eorum naturam exprimendam. Shniliier non ab re quxdam
ex ipfis dicuntur mafeulina , alia feminine , aliqua huma
na , aliqua ferina , hic pulcbra, illa detormia , &c. ob di
ferios refpeclus, & cffedlus , quos habent parre in hifee
nferioribus (idera in ipfis conftiwta Sic ctiamratione fi-
xus dicumur prafidere fuper certas regiones & ciuitates , ve!
quia ipfis fine verticalia , vcl quia in earuro xdificatione
fucrint afcendentia. Ex mcmbris ctiarn humanis habenc
Angula fingulis prx-efle i item certa ccrtis animantibus , la-
pidibus , ac plamis : vt in loco farpius diximus , idque vcl
ratione , vcl fan ex iugi & nunquam fllente experien-
tia. Quae autem figna fingulis mcmbris prxfidcant ele-
ganter cxpreflit Manilius in Ailronom. lib. I. his ver-
fibus.
N am .j tie Ar its eafriti ; Tawui Ceruicibas huret ;
Srachiafub Gemints ; cenfentur pora Cancro:
Te fcapuU N ernte vacant : teque Ilia Virgo :
Libra colic dunes ; j> Sc orp tut inquine rgnt :
Er femur Arcitenens ; genua - Capricornue amauit
Cruraque dfendit luutnU : veigia Pifees.
Horum ctiam dominatus eft per planetas diflributus , itavt
luminaria , qua; potiora funt , potiora fibi vendicent, ea vi
delicet in quibiH potenciares fiunt , Sc manifeftos effeitue
pariunt , Se quidem fingula fuum , Se vnicum , Sol nempc
Leoncm , Luna Cancrum: rcliqui planeta: bina finguli ob-
tineant , pro habitudine ad ipfa luminaria, ptott ptovt fus
diftum eft in V. Domtcilium. Hincetiam.
Signifer dicitur circulus obliquus Zodiaci, in quob.il.
iufmodi figna confiderantur , & quem motu fuo cuiquc pro
prio ab Occidente inOricntem Planeta: (lats temporibus
peragrant , Sc percurrunt. Qui,profelo circulus confidcra-
turin primo mobili latus, vt dictum eft Ctx , aut cette
hinc inde gradibus ad omnium j)lanetarum per fuam
latitudinis otbitam incedentium viam concludendam :
itavt extra ilium nufquam exorbitent. Nam in Firmamen
to , feu oclaua fpha:ra intctligttur elTc alius Zodiacus huic
iam dido fubftratus , qui fimiliter in duodecim figna, feu
potis ft ii fino s difpefcitiir eiufdem nominis , Sc figurx,
quoniamolim, vt dictum eft , crane illis immediate fubic
4H L fe X I N
i , & eredebanuir eue in primo mobili ; Nuficauteirhe.-
pericntia compertum cd, cos cum fua fphxra eile loco di-
motos , 4c vltcrius ad 8. fere gradus procellifle. Vndc ilta
ad con. in difterentiam fdcra appcllancur , quorum natura
longe ab illis diucrfa,iam non vtolim proporrionalibus
diftantiis punis cardinalibus , fed fol um a fcellarum ex
. i bu . conglomerantur qnalitatibus venanda eft , proinde-
que acttuiorafuntquam illa , qua: ex feipfis nihil habent tn-
fiuere nili per accidens , quatenus planeta; in ip/s reperiun-
tur : pnecipu autem Sol , qui ex accefiu , & rece/Tu ad Jia-c
Scilla locaZodiaci efTicit vicifltudinem temporum , & mi-
ram iftain effeituum quos in Natura videmus varietatcm;
Ob idque prouidit fapienciflim rcrum omnium Anifex , vt
irculus ilte obliquuj eflet , fecareturque ab a:quinoc\iaU in
duas partes , quarum altera in feptentrionem vergeret ,
altera ad Auhum , nam ex acceflu Solis ad punctum
follitii maxime ab arquatore dibns , hoc eft gr.'.j.c fe-
mis , calor intenditur , quia nos femper dircioribut
radiis vetberat , ex receflu remittitur : Ideoquc firnicirculu
ille ab initio Capricorni per fucceTionem fignorum adfini-
tium Cancri appellatur Afcendens, quia in fol feraper ad
vertieem capitis nortri afcendit,qui autem ab initio Can
cri per Libram Capricornum protenditur, vocatur def-
cendens : quia in fol feraper vrtice capitis noftri des
cendit. Plurain V. Zodiatut.
SiGNincTORs apud Aitronomos appellantur loca
qua-darn in carlo , qua: fe habent taraquam fubieclum (-
bile erga aiones aliorum iderum , in quorum corpora,
aut radios directione impingunt, proindeque habent ali
quid ignificarc tempore explcta: direftionis implcndum.
Suntautera quinqu ex Ptolcmare; Sol , Luna, Linea Oticn-
talis , Culmen , & Pars Fortunar; ex quorum ditectionibu
accidentia omnia tarn profpera, quam aJucrfa, qua: naris
obuenire poflunt circa corporis affectiones ,animi propen-
fones , 8c rcliqua tum intrinfecus , tum extrinfecus adue-
nientia venari pofle contendit , j. Su*Arip. .). qui
etiam ab aliis Prorogatores ,moderatores , 8cc.
moderandarum rerum prouincia , quam fortiuntur. Quarv-
doquidem gerunt vicem crditons reeepturi aliquid pro-
mifloribus aftris certo , & definito tempore quo ifta tandera
ad ipfos deiioluantur ;itavt ipfi Mgnificatores , confideren-
tur immobiles in faU circuits poftionum expeftare aducn-
nimpromiflorum , qui motu primi mobilis ad ipfos ferari-
tur i quod quomodo fiar luculenter explicatum eft in Y. *
' A TH E M A T I V M. 41)
rtit : Adduht Reccni , non modo dia loca , & lumi
naria ,fed& reliquos quinqu planetas , necnon fccufpidei
fongularum domoium pofle obire mur, us figtiificatorum pro
coram lignificatis- vt fecundam domum pro diutiis ,ter-
tiam pro fra tribus , &c. atque ade habere rationem fubicft
paffibi Ii s , fi confiderentur & ipfi immobiles in fuis circu is
pulmonum cipectare aduenium aliorum fiderum , etiar
li alias planetx habeant rationem cauf: efficicntis ref-
peu aliorum , cum non repugnet idem fecundum di-
ucra.poTe duplici virtute poliere , vt patet in ipfis lumi-
jiaribus , qoa: inter promiftores etiam connumerantur.
Nec fane abfque fundamento , cum plorima accidentia, ex-
perientia duce , ex coram dirediontbus dignofcantur, quo
rum ne vmbratilis quidem notira haberi poteft exdiredio-
ne prxdidorum quinqu fignificatorum , Proinde rei pcri-
culum facerc non erit forfan inutile. Vide ctiam in V.Moiie-
r. t
Simphasis ,Grxcc dicitur multarum ftellarum vnaemer-
fio , Sc conpedus : teile Iofcpho Laurentio in Araal-
thea.
Sinaphia dicitur Luna cum alicui tcx , aut pjanct.r tfj.
corpore copulatur.
Sinvs prarcis indicar amplitudinem quandam intra duos yj,
trminos conftituta'm : Hinc curuitas illa , qua: eft intra pe
ctoris , brachiorumque complexum antonomaftic (mus
audit- Similiter littora curua , qua; duobus continentis,
quafi brachiii in marelongis procurrentibus inclwJuntur,
&alia bisfimilia per tranrlationcm finus etiam apfellan-
tur ; vt videre eft in Thefauro lingua: Latinar. Porto cadem
ratione apud Gemetras linca: re : quse alicuius arcusca-
uitatcm , & areamdaudunt, finus vocantur, feu potiiis chor
da: , quarum ramen femiil'cs vcris dicuntur finus , & qui
dem rcfti , fi rek arcui fubtcndantur,verfi vero fiad mo-
dum fagkra? finubus rt dis adiaccant, ira vt cum iit angulum
reftum efforment. Omnis igitur finus cum altero verlo mo
do collatus finus verfus dicitur. Quapropter diameter cir
cu i vocatur vtriufque arcus chorda : (cmidiameter , fe fe-
miiTcs chorda: finus tarn verfus , quam rchis : finus maxi-
rnus tota femidiamcter , line* huic parallels rcliqui finus.
Plura apud auctorcs in explicationc Tabula: finuum,tan-
gentium , Scfccamiuin.
Sinvs Aeraii i , feu , T.imLut Sanflorum Patrirm, dici- -x',
tur communiter locus in Inferno , hoc eft in tclluris medi-
tllio , vbiolim iuftocuin anima: poil mortem locodfpoiiti
if ij
4< LEXICON
detinebantur, quovfque per Chrifti mortem rc-dimerrntdt4,
arque in cxlctcm Patriam deportarentur. D. Auguftinut
pluribus in locis , fed prxfcrtim tpift. J7. ad DarUanum
exiflrimat finum Abrahx , de quo fit incntio in Eangclio
tue is. vein cum deportara fuiffet ab Angelis Lazari pau
peris Anima, non fuifle locum fubterraneum , fed vcl de
paadifo , vcl de loco non corpreo dici : quandoquidem in
Euangclio nugnum chaos constitutum eflejliatiir inter fi
num Abrahx , vbi Lazarus folatio fruebatur, & infernum,
vbi diucs injrormcntis ardebat : atqui in loco , quem conci-
pimus, fubrerraneo quale gaudium ciTe poteft, qux amirti-
tas , & quodnam chaos inter ipfum , & infernum firrr atom,
cum fan non long ab ipfo diitans concipi debeat ; Nihi-
lominus communis Theologorum fententia docetin infer
no rria , fe potiiis quatuor eiTc receptacula aliquibus clau-
ftris , & interftitiis diftinla ; quorum vnum , & inferius fit
obfwurilTmum , igne repletum , ac recipiendis , torquendif-
que aniinabus in lethal i culpa decedentibus , deftinatum ;
aliud fupr ipfum , quod dicitur purgatorium, vbi anima:
non fatis per pcenitentiam expiara: detinentur , atque igne
purgantur , qtiovfque integr fuorum criminum parrara
luant: alia duo fiue vnum & idem iint , fiue ctiamrcpagu-
lis interitincla , pro recipiendis animabus puerorum in pec-
cato originali decedenrium , Si SS. Patrum , ante compl-
tam Chrifli redemprionem , qua: loca fint aliqua luce per-
fufa ex terrx hiatibus iranfpirantc , vbi nullus ignis , nulius
dolor , fed fola carecris detentio , & poena damni , qua: 8c
pucris nullam de Deo cognitioncm habentibus , nullam af-
fliftionemfacit, Si fanftis Patribus- ingens defiderium cx.-
Ieilis patrixingerebat , quam fpes tuta certse redemptioni*
ab omni mxfritia fublcuabat. Confonantfacrx paeinx, vbi
ChrifttH poft mortem in Infernum defcendifle fertur vti-
que Sanftos Patres redemptutus, quod long antprxuidens
Zacharias Propheta quadam apoftrophe fie ipfum in
terpellt cap.9. Tu euteue in fang4ne tejlamentituiemifi-
ftivinftos de .ten. qux verba de infernali loco explicans D.
Hieronymus in Commenter, fie ait: In [anguine fajfionu
tut ees , qui vinfliin tariere tenebantur ,in que non ift vil
miertiordia , tua dmenti liheraftt. Quod autem inter
iftum locum , Sc Infernum damnatorum magnum chaos fir-
matum efTe dicatur, vr inde hue tranfmeari non polTit id
non officie . cum vcl de Purgatorio intelligi pollit , vel inc
de firmiffimo, atque immurabili Dei decreto, quo veluti
intetiefto magno quodam impedimento , hotum S illoium
omun!o fôniociur ; cum lamcn mbo luo eodem ici-
eria,' colic2U>liil2mb>iiu coprel>rncl2n:ur. d2,ierum lÛHNi
i !oci illiuz rTlpIiiucio ccli clclis.ili non pocclt. Lc>nil!ul
men c 2li>5 conrucniiil coliiîl il>z dtHlc lupcincie
lern 7!> i^ril Z748 cum iricie , cûoci cûidem cum nuperiH
iccenli^ > ublciHiioliiouz ltHiucnlibuz tcuiiz lcm!<l>2M-
^ll> < miiliarii^cum ûinc>z vn<jl,'cini5 lon^ ltirc nonpo-
icll,?liliic !ocu>i modo vacuu clt, cl cenc lolinlin
luliz ionîiaûi: oui tinclcm poll <iicm iuîci) lupii^ ici>>
u5 >7> vnum inscinum coitit , qucm6moclum i l ur-
rc>l>> locu^ l cor coll>olum mulciruclmcm iccii>icnd2m.
Xi 1 > > non 5îiu5 ^t mÎc cûi2M 2 5/c>2 ) sec! 2 (^r?:- ?^>
^ o cioo 3i,f<f, vc! 3:7 e.^ , cûod clt liinc , cliHuz c
tlani Klaioi iiclcrcu, ltc <?x ulimi m?Al,!incIiniz,<I<: na.
lui loui , sc Kiili5 , coûod icuz luk !>oc <idcrc f>n <>c-
cilce Iîulc iccldHiuc , 6i nicl^ Uc .',u!6.m non clt ii> Iii>
mimcnio liduz iK<,' ioic,:iiu!. 6. clii^llciuz ^ ciuippe co cxo>
lienic lolH^ccnc I^ûl ,ult>2iui:(^H^<:5 , cûmui ii, iHoicin,
uAu'Hnr ln ciolii visin , s<,!?sc!2r<lcnic'l?laN2iliU7 , ^li^cîc
mii2c>,It2 acciduni qui:ii,sl,li ?!in./,b.^. c</>,4. lcd c cc>n-
<Iici2iiom:l!i^nunr cst cûod iciir>ii /,. >i, cs. 14.de mcll
luo 5iiio clnooraio : 2>c enim /<l'm ê e^ e <i?-
^î ea7<>s<ete,c<ê eo^/l >,, </>,, vl/<fe, p'

? ^ oe / , ê^c,'^ l , e /< /<<l<l5,
ne<Z,^,. Uucvlcûc ?>in. lr^ , vl dcn obscruic Kic

ciolu , sÎju daniz c!c!t>z,( lic commurii dominum vs
mc! f>s>el>ie licei) lunc iuiuis ,c viIi morl.i!ic>U5 rc<!-
îlur,cum c^num lerlellîum in biem .idcunnum ^<!,u2
moiiz eu2liic e ventlic: illcm^clc ii6u5 vno eocmûc
iniluxu.i Iclcieriuin cxliibcc ii aniidnium.
8i?^cl 6l2:cc> c>2lli. llicitur in s>iIXi.i baibaii sccun- 7,.
û clecanu I.eoni , cuiu5 dominium elr pcncs loucm , !i2>
bin 6znit!c2lic>nim li,3rum nesciorum, ncccllil^ris milc
lorum , viKor viliumc, nclcio5 , occoni5 cnlc ltrin-
encli , fil^cliorum > scc.
5oxii. I^xm inâouIiz peiiicillciur lNopul in ^l- 74.
ônllui , licllatca sulANlilKma ^licu m^zniiuclinil , <û
15 iij
4jt LEXICON
ex Rhodo infulaincipit efle viibilis -Subel.
Sol ctiafT [oint dicitur Planera omnium nobililTimus , <5t
luce , a ; : uii.-iu ,v irtute , corporis magnitudine carreros om
lies przccllens in medio ecrum inns , tan quam Vniucifi
cor.acRcxin folio conftitutus , atquc , vt habet Plinius ,
"ErrStmm fidirnm mtdiut Sel ftrtur mpliffima magi, tout's*
f dr potefitt , nie temporum mod) , ttrrrumque , fed
oerum ttiam ipfarum ctlique rc&or. Hcbraic dicitur
Chtrnr/iah ,8cStmrsi miniihando , eo quod lit quad' Dei,
& Naturae minifter, quo vratur ad vniurrfum fecundan-'
dum , viuifcandum. Hinc cum Vas admirabilc , Opus
Excelf , Mundi Animam , luminis fentem , Cali oculum,
moderator temporum cxprclTam diuirac bonitatis imagin,'1'
Sacra- Pagina;, Sani Patres,aliiq, dixcrunr.Habet pto ctuo
tellurcm ( cum tarnen ipfe fit omnium planetarum excepta
Luna centrum,) circa quam fpatio viginti quatuor hoiatum
motuprimi mobilis duftus , arque intciim motu fuo an
nuo vatios parallelos deferibens efficit diucrfitatcin illam,
temporum , ac dici noifqu viciflitudines , vnde onus, Sc
interitus reruin, alterationefquc omnes , quas in Natuia
videmus originem ducere teftatur Philofophus , iceura eo
Areopagita4. diDiuinif nominibus.
,vteius clariras ,efficicntia , calor, fcunditas
omnibus not cil, ita & iubirantia omnibus obfcuriflima,
Ariftorelesaliique Phitofophi indignum exilrjmantcs Cor-'
li Lumina eandrm cum fublunaribus hifee participare ma -
teriam , quintam quandam confpicati funt iubftantiam,
c]uam ccclosfderaquc obtinere rradunt/i. . dt calo .-.
arque ade Sol, inquiunt non re , fed virmte calidus eft,
coquod fuo lumne calorem, S iccitatem in inferioribus'
jilt* producat. Sed enim id cerleftibus luipinibus indignum
ron cft , eandem cum fublunaribus habere materiam , pra: -
ertim cum tot tantique tationes id manifeftc fuadeanr,
aftiuitas , effccbum firoilitudo , rerum proportio , conue-
nientiaqualitatum ,connexio , & f^mpathia , qua? clar in-
nuunt ene aliqnid ceeleftibus ceque ac terrenis commune,
quo mediante generntiones rerum , alterationcs , corruptio-
nefque fiant. eque enim ego ynqnara dixerim crxlcftia
corpora participare materiam banc foblunarem , fed porius
inferiora jftharc cerleftis fubftantia: partem elle, qua: inde
hauriant qualitates, mutationumque principia.
Et fan igneum folcm eTr , nec noua, adeo abfolet*
opinio cft , vt non ûouis tempore fuos, eofque uiagni -
tP.,*.,.. ^cc^torcs habucrit. Earn ex antiquis Anaxagoias
MATHEMATIC VW.
Citticus , Dcmocritus , Mctrodorus , Plato, aliique
pcrmulci , quos habet Pluiachus lib. i. de pUcitis Philofo-
fhorum . ic. fequuti funt. Earn cx recenfioribus fufti-
nent Kcplctus , Bulliardus , Kitchctus , Kheica , Schincrus,
& a1ij,quos refert Ricciolus in Almageo lib. 5. . i. qui-
bus certc ipfa facra cloquia non obfcur aftipulantur, fa:p
Sokm igncum appellantes, prxfcrtim Eccli. 4;.
cuslodiens in oftribus Arderis , tripliciter fol exurtns montes,
radios gneos exfuffians , necnon multi ex SS. Pacrbus, quos
abunde congerie Fornenus , Fauct ctiara Ecclcfia dum in
Hymno Fcriac quarts lie canit.
4rta die asti
Dum folu accenUi .
Sed & experientia ipfa & oculorum teftimonia id euin- yb.
cunt : Vidcmus enim ipfum pcrTclcfopia giandiora tan-
quam ignicam fornacem flammis vndique flutuanrem.
Q^propter Rcftunlib. de Meteorit , non refugie opinari ,
corpus ipfum folare aliud plan non eTe quam eellc&io-
nem fplurium corpufeulorum igniiorum lumine infito co-
tufeantium : quod vel ex eo probat , quod Gentf. 1. dicitur
Deus primo die creaTe lucem , & quarto folcm conftituifl'i i
defunt expofitorcs , qui dicant lucem primo die geni-
tam i quarto fuifle in foie repofitam , & in cum nihilo fc-
ius confluxiTe , quam cum port ercationem aquarum , ad
Dei nuiura fa eft feparatio aquarum ab aquis , earum in-
quam , qua: fub firmamento funt ab his qua: fuper firm-
inentum ,eafque poftea coiuifle in locum vnum , fuiiTcqu
appellara Hinc macula: illa: fefe in orbem mo
lientes , quas in Mundi oculo oculis piufquam linearis pri
mus omnium obferuauit pra:citatus Slieincrus i funt etenim
partes primigenia; illius lucis folidiorcs , qua: in Sole eun-
dem effedhi'n pariunt , eamdcmque apparentiam , quam in
Saturno ftellulxillx dux comits, qua: , vt alibi diximus,
irca ipfum fefe jetantes aliquando fciuncb: , aliquando in
tra pfim perinde acduxqaxdam macula: videniur.
Eius figuram rtundam , ac perfefte fphxricam nemo eft, ,
qui non aicrac, nihilominus prop horixontem um in or -
tu quam in occafu apparet ellipticus , quae, tameh forma
paulatim in circularcm regteditur, qu nempSol masis
ab horizonte elongatur; Qx res multam ddit phil^bphx-
di materiara noftris Aftronomis recenfioribus , praTfcttim
cheto Scheinero , qui peculiarem libellum de hoc argumen
to edidit inferiptum S ol Ellipticut. Quamvifus varietatern,
if, per vapores proximo* faUs re-
ff i -
'4o LEXICON
fcrt i idque inagis quod quant ifti func r t
magis videtur, atquc amplior bare clliptica in foie figura,
lo. Magnitudincra cius vcram dcfinirc impeffibile eft ; appa
rentera , per quam difficile licet Keplcrus a fier at , chlo
ratum efle Solis diametrum in Apogaro efle minuc. 50. in-
Pcrigio 51. quem tarnen derrder Kjcciolus hb. j. cap. .
Ratio autem huius difficultatis eft tum inirrumentorum fal-
lacia , tum penumbra: intcrpoio, qua: femper eius appa-
rentem figuram variar , &comurbar : vnde c. circ horizon-
rem maiot appiret, ( vt& reliqua fidera ) quam circa Me-
ridianum. Communiter tarnen vifa Ais diameter ftatuitue
minutorum y. fieper confequens magnitudo eius conclu
ding efle tanta , vt contineat terra: magnitudinem \6 curro
du.ib us tcrtiisTt teftaiur Clauius in fphxram. Caeterum fol
eft Planeta mafcunus calidus,& lcctis fortuna per afpe-
bm, infortuna per corpus , liabens fignificare Principes,
magnates gloriara , a?t. Qua de levidc quxdiximus in V-
Luminaria.
?! Sol. iTivM Lvnx rocat celfus cius cum foie congref-
iim.quo tempore, inquit , ac teftatur Argolus de dtebue
tritic lib. i. cap. . Cynocephalum animal iEgypto fami
lire , fi id mafeulum fit videre , ntc etbum fumerc ,
ftminam viro [anguine ex deeifione Lum diminu : mos
Ttique & lumen oculis , & fanguinem reddi vifteribus , pro-
vt dea in reftaurationem fui luminis frarerna charitate rc-
dicrit. Hace ille , addens hoc ipfiim animal tempere arnui-
rioij duodecies in die , hoc eft iingulis horisvrinam mic-
tere , tanta illi cum luminaribus conuenientia , Sc a/fini
tas. Hinc fatfrum eft, vt in pofterum dies ac noeles fin-
gula: in duodeci m horas difpefetrentur , atque ea de cau-
fa horologiis ineumbentem femihominem iftura infcul-
perent.
Soin ' PiANT.t Abraham Auenarre eft cum is fe-
paratur fuo focio coniunftione quindeeim graduum , vel
icx per afpeftum , & nulli alii coûlatur , donec in illo fue-
ritfigno; autipfum non afpiciat planeta donec fiicrit pro-
pinquus afpcebi prrfcfto , quicumque tandem is fuerit. Vi^
de eius Introdutorii'in cap. 7.
SotiDVM ex Euclide difinitur efle Corpus ejuod longitude-
nem , Iqfitudmcm , ff crajfittem habet ; per quod difFert a
linca, atque fuperficie ; r.xc enim admittens longitudi-
r>cm ac laritudincm.fola cralfitudine caret , illa fola longiiu- 1
Jinc contenta eft : folidum autem , Sc longum , Sc latum , Sc
p Undum rcquirit cê' propter, vt *"c ipfumcoa
MATHEMATIK VM. 44fr
epsrmus , debcmus imaginan vel lineara quandam fur fu in,
& in latum moueri , vcl fane fuperriciera in altum colli.
Porro corpora quxcumque folida diuidcur in fpha:rica,auc
lliptica, qui nullum latus propri dictum , nulluniquc an-
gulum habent, in Prifmata , qua: planis contincntur , quo
lumaducria duo funt & a-qualia , Sc imilia, & parallels,
alia ver paralleiogramma , & limiliter arquales ex aduerfo
ngulos habent ;& in trapezia qua: funt figurx irregulares,
qua: eque ngulos eque latera habent qualia. Solidus
autem angulu* dicitur eiTc qui pluiibus , quam duobus pla
nis anguiis in codem non conilentibus plano, fed t
Tnum punctum conftitutis continentur. Egit de folidorum
corporum dimenfionc tuclides integris fex poterioribus
libris ; Quamquam non defunt , qui ex ib tres tatitum Eu-
clidi tribuant , quartum ver & quinrum H ypficli Alejan
drino : Sextus autem feu omnium clcmtntoium geometri-
coriim decimus fcxtu & vltimus, in quo varia: folidorum rc-
gulaii fibi mutuo inferiptorum, & laterum corum comp*-
xationcsexplicamur , nuliidubium qnin Francifci Fluiatis
Candalla opus fir, quos omnes prxclariflimis Commentaiiis
illuftrauit Cluitophorns Clauius.
Solidvs etiam numerus per analogiam dicitur ab Arith-
meticis qui ex tribus numeris fefe mutuo multiplicanribus
efformatus fucrit : in qua re ntimeri ipi fe inuiccm multipli
cantes latera appellari folenr , vt funt . y 4 refpcctu 14.
Quemadmodum inter folidos nmeros connumerantur
etiam fuo modo Se Quadrati , S Cubi , Se alij de quibus fuv
s agit Euelides Jib 7. Eft enim Quadratus numerus qui
zqualiterx.]ualis eft, vcl qui fub duobus arqualibus nume
ris continctur : Cubusautcm, qui fub tribus xqualibus nu
meris. Sic numerus 17. verbi gratia cubus eft , quia ex mul-
liplicationc 9. in j. fi: ?, econtr numerus . dicitur qua-,
dratus , quiaxqiialiter xqu.il is confurgit cx multiplicatione
mutua 5. in 5.
Sois'itivm commmuniterappellattir tempus , quo Sol 84.
punta tropicalia ingrcTus , roaximabarquatore dcflccHt i
aeproinde maxime reddit dies nocibus ina-'quales,
quaf modo Sol tropicorum limites aTequutus ftet , nec vi
tra progredi audcat , fed moi reuertatur ad xquatorem &
deelmationem incipiat minuere ; hue etiam quia tune tem
poril per aliquot dies ftarc videatur , dum infcnfibilitcr in
eodem parallelo mo'ueturnullis fer fpiris , fed perfedis cir
cles efformitis. Porto duo font folftitia, Êftiuale, quando
initium Cancri ingreflus Sol em it maximum diem artifi-
4*4 LEXICON
ialem , noiftemquc breuiilmam , quam fit intoto anno i
Hyemalcm , quando in primo Capricorni ra-Ju confident
fach dicm breuiflmurxt, noftcm vero longiflmam. Hoc
autem accidie folum in nofttis Kegionibus borealibus , &
magis, quo maiorfuerit clcuaiio Poli ; quandoquidtmfub
xquarore nulla cd variatio, fed continuum arquinoctium. In
regiofiibus Aiiftralibus noftris Antoecis contrarium ac-
cidit i Nam Solftitium arftiuum , & man imam dicm artifi-
cialcm experiri eft , Sole ingtelTo initium Capricorni ; Sol-
ftitium verohyemale, fic max imam dicm , dum Sol luftrat
initium Cancri.
jj. Solftitij tempore mutationes maximx in natura fiunt : in
hyemali origanum aliique id genus frtices in domibus Mi
di afltruati illico efflorefeunt. In xfttuali filix vno die
Sorem profert & fruhiro. Sed 8c illud obferuatione digrum,
quod hyemale Yt .plurimum ferenum affert , adcoque con-
ftans, vt eo tempore Alcyones in littore maris nidificare,
non dubitent. vnde & dies illi ferenitatis , Alcyon i dies
audimit': & zftiuale aquas mirum in modum concirat , Sc
adducit , vnde & pluuiis ttmpusobnoxium vald eft, & Mi
lus in jEgypto ex occulta natura: vi ita exundac, yt campos,
omnes repleat. Hinciure Virg. i. Georg.
Humidafelfiitia , atque hyemes optartrtnat
Ais prouidos Agricoles. An quia Cancri Cgnnm in cuius,
initium incidir folftitium arftiualeaqueum eft. Caprieornus.
autem terreus : vnde , crfi alioqui remporum cffndiiio aliter
petat, nihilominus Soleaqbeum lignum intrante , aqua
ailiciat, & apporter, terreum ver dum intrar , terreas qua-
litatesadcoqueficciiatem, icirenitatem adducat : ira acu
l philofophaturamicilfirausmcus Angelus Duratius, vir irr
genij liberalitarc ac fecretiorum natura: arcanorum cogni-
tione cum paucis numrrandus.
j , Sons accipitur aliquando.fed fepiflm veteribus Aftro-
" nomispro Fortunat patte , feuhorofeopo Lunari.de quo fu
se fuo loco.
17- Sossos idem fonat ac Dioptra apud , aliquos tamen vfur-
patur pro Inftrumento geometiico ad menfurandas rcrunt
diftantias, magnitudincs , acprofimditatcsideoneo.
. Sothis in fpharra barbrica dicitur Primus decanus Cancri^
cuius difpofuio eft penes Venerem bjbcns fignificaie al*-
critatem, amabiliratem, 8cc.
99. SoTHiN adbucitgyptiisdicitut Canis Maior Syrius : Vn*
le c
9t SoTHiACA PBRieDvs diccoami Annus Magnus ,.
M ATHEMATICVM. 4*
laus , de quo vide in V. Annus.
SprfflNiscvs , fiue Cuneolus apud Gemetras dicitui cor- JJ-
pus fol id i. m inaequalem Habens (ongitudini latitudinem, ac
fongiiudini, ac latitudini profunditatem. Sunt qui hanc fi
gurant vocent Bomifcum.
Sphek. grxc, laiin Globus dciniturex Euclide , <juod **
fit corpus folidum vnicjuperficit cenlenlm ; m cuius medio
punctum concipUtur d quod qutcumque lint*, fuferficie
du inuenintur tqunUs : fe vt habet Theodofius , eft
trntus circumftrtntii, dimidij circuit, qui. fixudiamttr
eovfqnt circumductur , quovfque td locum fuum rtdeat :
itavt totum id quod ab arcu femicirculi circumduct defcri-
bicur dicaturfphxra. I t per ha?c patee in quo fpharra diftcrat
circulo , qui, vt in loco diximus , eft figura plana fub vna
nea mprehenfa : itavt terminus circuli fit linea centro
zqualitcr dr.cU . terminus vero fphzrzfit fuperficies nnllis
terminis conclufa. Et bxc quidem de fpzra vniucrfaliifimc
georrietriccfumpta. At vero
S p Hera ab Aftronomis magis prefs accipitur pro tota
czlcfti machina , feu ln tr regione , fphzricam figuram
liabtnte i max une vero pro primo mobili omncs orbes ,
weleftia corpora complemente , qua: fpatio vnius dici natu
ralis circ tcllurem fupr cerros quofdam polos fibi oppofitot
voluitur , & rotatur. Qua: infuper pro diuerfa habitudine
partium tclluris ad polos neb, 8c obliqua denominator:
Et q idem recta , quando polorum neuter fupta terrain at-
tollitur, fed ambo incidunt in horizontem , inquaaequa-
tor rift femper afcendit, tranfitque per venicem regionis
cuiufmodi cipctiri eft in nfula S. Laurtij,Tapobrana,Mal-
diuiis, aliifque rcgionibus fub zquarore degentibus.in qui
tus quouis anni tempore dies noftibus funt zquales, ftcllz,
omncs funt vifibilcs , zqualitcr afcendunt , & occident, at-
que zquales femper arcustam ftmidiurnos , quam femino-
hirnos effbrmant. Sphzra obliqua eft , cuius alter polorum,
fupr horizontem attollitur , alter infr deprimitur ; qua-
lem experiunrur quotquot extra zquarorem vcrfantur. Et
quo magis polus attollitur , eo fpzra nuncupatur obliquioi;
itavt quzpolum habet verticalcm dieatur omnium obli-
quifllma , qua: etiam dicitur parallela , eoquod xquator di-
reft incidit in horizontem , eique fir paraltelus In quibu
prdfeft locis dies maximus eft fex menfium : tanto enim
temporis fpatio Sol luftratfupcrius hemifphxrium difcur-
rendoperfex ligna feptentrionalia , aut meridionalia , quae.
Jic nunquam feendunt , feu cmergunc ex horizonte , aut
4*4 LEXICON
: acfmiliter nox eft fcx menfibus longa, Jara
cilicet Sol in ugnis oppo(th femper dclitefcentibus reperi-
tur. Hinc etiam in iftis locis vnicus dies naturalis complc-
tur integro anno. Porr ex diuifione fphzrzin , &
obliquant confurgit etiam diucrftas Afccnlionum , graduum
cilicet zquatoris , & partium ill is repondentium , diuiio-
queillarum in redas , & obliquas : in Reda enim Afcen-
fiones omnes funt rc&z , in ob^qua obliqua: , nee Tibi in-
uicem refpondenres , fed qu magis obliqua fuerit fphzra,
magis obliquz erunt areuum afeenitones , & confeijuen-
ter maior portio gradaum zquatoris fupra horizontem
afeendem.
In hac etiam fpharra, ad (Iderum moras, variafque affc-
dioncs declarandasconcipiunt Aftronomi cercos quofdara.
circuios vt zquatorem , coluros , trpicos , aliolque ico
loco deferiptos , quos omnes ocms exbibec concern-
plandos.
Sph ra matirialis Inftrumentum videlicet Arono-
m i um a J phzrz czleftis umilitudinemefformatum, in quo
quidquid in czlo imaginamur , fiue circuios , ue polos , .-
ue di , hue i id omne per materiales notas,
ac circuios, feu fcnfibiles armillas hbi inuicem coherentes
exhibetur ad rerum facilem notitiaro comparandam : Ea-
que duplex eft Arathea, ex globo vndequaque folido in
cuius exrima fuperfcie ea omnia, ftellz fix fuis quzque
locis funt deferiptz : & Armillaris folidis tantum rmiilis
Candaos : quz tarnen ad viuum coclorum morus, afiaftjue
iderum affc&iones rcprfentant.de quibus fuo loco diftam-
Quoniamautem nonipfum modo Czlomfupremum, feu
Primum mobile , fed te finguli orbes inferiores fuos peculia
res motus , periodos habent, ide ad corumv.uiet.itcm
facilius indicandam, Aftronomi cum A rift, u. Mrr. rixr.44.
modo nouem.mod decern, modo vndecim fphras in Coc
i conftitucrunt ,quarum quzcumq-, fuperior inferiorem fibi
conriguam , & concentricam circumfcrrct , idque ad fal-
nandas apparentias , atque omnes irregularirates , quas in
motibus iftis confpicabantur , haud coniidcrantesidcm duo-
bus raotibus contrariis cieri non pofle.
Itaque Vndecimam Sphzram dicebant eue Primum Mo
bile , quz vniformi , regulari , concitatiifimo motu fuper
mundipolosi vt didum eft, ab oriente in occidentem vo-
luicurfpatio vnius diei naturalis, fecumque omnes inferio
res orbes ac fphzras rapir.
, Decimam iphxrara. dicebant , quz motu librationis
MATHEMATCVM. 4*
firpttntrione in Auftrum , atque ab Auftro in feptttitriener
triouereturfub Coluro folftitiorum primi mobiiis permin.
14. vitro, citroque rerneans , & citculura non pcrficiens :
cuius moras 'inxqualitas obfcruata eft in ftellis fxis , & ma
xima Solis declinationc. Ccnfcbancaucem buius libracionit
fpatiumcffc annorum J4i.
Nona Spharra erat que. mora quoque librationis ab ortu ad
occafum 9i itcrum ab occafu adortum concipiebatur moue-
veri Tub Eclptica dcima: fpliirx , & fupcr polos ciufdem
per minuta 40. fpatio annorum 1716.
Octaua Sphxra eft Fitmamcntum , & locus fiiarum de
quo fxpius dictum , quam prxter triplicem motum fupe-
rioribus fphxrisacceptum , dabant moueri fuper Ecliptics
polis fpatio annorum i5798.obfcruabantenim difttias ftel-
iarum fix at urn punis folftitialibus , 8r a-quinoclialibns
non manerc Temper cafdem , fed fucceifiu crefccre , & au-
geri verfus orientales partes.
Sequebantur poftca planetarum_ propria: cuique fphxrx,
Saturni , qua: prxter quatuor iam diccos motus habercc
fuura proprium ab occidente in oticnvem annis fet jr.
louis, qui- hm il iter ab occ al in ortum'circulationem fuam
compleret in annis fer 11. Martis , quae in duobus , Soli,
qua: integro an no , feu diebus 565 8c fer fex horn. Veneris,
& Mcrcurij qua: fer in vno anno. Tandem Lunx, qua; cir-
culum fuum perageret fer in raenfe hoc eft diebus 17.8c
horis fer 8. Et nxc quidem communis Aftronomorum
intentia fuit , & etiam nm apud plurimos viget de plurali
ste , ac diftinione cceleftium otbium , quoniam,vt dixi
ecelos conftituebant folidos , nec poterant alioqui faluare
zrjotuu'm appat cruias.
Verum quia mod ex tempore Tychonis iam Cctli fluidi
facti funt, & optimc faluari pofTunt omnes apparentia: non
modo per vnum cerium, per cuius expanfum fidera omnia
fuo quxque motu difeurrant , fed etiam per vnicum mo
tum , ide nos Tnicam tantum fphxram mobilem cum rc-
cenfiorum peritiffimis conftituimus , & vnum motum. Qua
de re vide iam dita in V. Ctlmm , 8c in V. M tins.
Sph/Ra ctiara dicitur Philofophis , atque Aftronomis
fpatium quoddam orbiculariter definitum , ad quod fe ex- 97.
tendit virtus agentis , atquc in fideribus exteniio lucis,intr
cuius ambit um dicuntur Habere familiaritatem, atque afpe-
CTus platicos : itavt exteniio lucis Saturni fit ad gr. 10. Iouis
ad i ' .Martis ady.cum dimidio.Solis ad I7.venerisad iMer-
ceiij ad 6. Satuini ad u.c diwidio.Fixar prima: magnitu-
I
art LEXICON - . -I
dm is ad gr. 7. le femit, fecunda: ad 5. mn. jo. Tenia ai
gr. jo. min. 40. Quartr ad gr . 1. rain. jo. Quince ad roi-
nui. 50. &c.
'ft. Spici Vi rginis, arnb. Aîmech , dicitur (celia fita primi
magnitudinis benigniiTirna,de natura Veneris, & Mercurij,
eriftens in mann Virginia , atque in lenguudine gr 19. Li
bra; cum fere t. laiitudinis meridiana:. La hoc'peculiare ha-
be: prxcxteris fteilis , diuitiiru-n , & bonorum rempo-
ralium affluenci fir naturalis fignificatrii , itavt in fecunda,
vcl cum Parce fortunx , auc cum Luminaribus repcria fere
Temper immenfas affrar diuitias : ccontra cum Saturno
mendicitacem. In horofcopo ctiam, vt nott Argolus dc
diebus enriis lib. 1. cap. 6. tribuit morum grauitatem , ac
na.uralitcr ad religionem piuraque affectum inclint. Alitct
Vero de ea pronunciar. Pontnus in fua Vrania : lie enim,
canic.
Diutrfes mens, ti feeJera dura fer
Sficadabit : fr amenta ftrtt, grauefiget aratrum ;
Meli fauis exfrejf liquet , nihil vfque remittent
Ad vita varios vfus. Maria alta ftcabit
Pifcator , nunc4ajfe cibum : nunc tornfarat hame :
Dat varies an'tmiuSus , > fe l ora turbat.
At enim de cadem in occafu reperta cum prauo inalcficaruni
radi o ft at i m fubdit.
Iratus miferamifamen iUstuiemiiut minatur
At Mauers furti damnat , fefuleque rtfofceni
Annenam dtis , ripeen crimen acerbas.
uin fendat factum laniate cerfere furt*m %
Er fefulefteftante lacer dat fanguint fotneu.
Oritur Rorox fpica'cum gr 10. lib'e. circa duodecimam diem
O&obrjs, occidit cum gr. ij.eiufdem. Vide quae dixiinus
in V. Azimtch.
ja. Sptca*vm Manpvlvs dicla eft ab aliquibus Coma Bere
nices, fidus ad caudam Leonis, de qua vide fuo leco.ncc non
inV. Triches.
(0(> Sri R r dicuntur circnli non perfecli , feu qui non in feip-
fos recurrunt , fed aliqualiter deuianc , quates funt funiuni
infleiiones, & complicaciones ferpentium, quo I'enfu ccci-
nit Poccarum princeps lib. J. Georg.
Sauammeus in ffiram tr+efu ft celligit attguis.
Hinc Aftronomi fidcrum diurnas reuolucioncs , qaibus in
Hindern r ire 11 lu m po(h ion is redeunt , fed non inideincir-
culi punctum , fpirales appellant.
i.6.1 Ex cjuibm liquet quoraodo etfi fingulis diebus promifforos
ATHEVUT I . **>
Tcrantur n circuios po(ionis fignificatorum, non tarnen
inducere effetum direftionis -, ni fi port annum pro fingulit
gradibus-, quia profcft nonredeunt ad aoiuflim in eundera
tum fignificatorum , fed ante definitum tempus vel citri
Tel vltra : definyo autem tempore cxpletis omnibus fpirali-
bus circulationibus, incidunt immediate in difta ioca , vnde
efftum ftarim induAnt.
Splindor eft lux corpore luminofo dimif , qux'dicitur
lux de luce, adcoque eft reflexio rccepri luminis. V nde pro-
pric loquendo , fplendor differt radio , quod hic eft dire
ctus , il le femper reflexus ; hic profilic corpore luminofo,
fea prxdito ab intrinfeco luce , tanquam propria ipfius paf-
lo, fplendor aucem corpore illuminato , quodin feipfo,
tum alias opacum fit , & ex leuigatione apm reeipere exttin-
fccs lucem ipfam remittit, qux,proinde aliud hon eft,
quam radiuipfius corporis lnminofi , ab eo in corpus il 1
rninandum iuimi (Tus , atque ob eius denfiratem in feipfum
reuerfus; vt accidlt in fpcculo , in lapide pretiofo , Sc mi-
libus. ratione quoniam Sol vt fupra dictum eft, eft
fons tocias lucis , fidera autem lucem fuam foli acceptera
referunt, ide radius propri Soli conuenit , fplendor au
tem fideribus.
Spokades pud Aftronoirios fxpilTim appellantur ftellx
quidam informes in Firmamento difperfx , neque adhuc in
certas imagines coar&atx:, quale funt Arturus confiftens
inter crura Bootis, aliqux fupra Lances Libra;, multar circa
Caera maiorem, &c. Diclx funt autem Sporades , fumpta
analogiaSporadibus Infulis circa Cretam in MariCarpa-
thio confiftentibus , qux Ptolemxo , non funt deferiptx,
neque in vniucrfaU Orbis delineatinne comprehenfie.
S ATioapud Aftronemos audit coniftentia illa planeta-
rum infuo Epicyclo , ybi maxime centro clongantur(in-
telligercfpetu Zodiaci (atque incipiunt fieri direfti , aut
retrogradi. Pro cuius rei intelligentiafciendum eft , ranos
planetas excepta Luna moueri in fuo orbe paruo , quem di-
cimus Epicyclum, circa Solem quem retinenc pro centro (ve
ocet iamplaufu omnium recepta Tychonis fentcntia, ) St
interim tum ipfos, tum ipforum raaiores orbes deferentes
raptan motu primi mobilis , quod quia fui repedatione
cxxquarenonpolTunti inftiruunt aliom fecundum motura
fub Zodiaco fecundum fucceffionem fignorum , quem nos
proprium Tocamus ad dirTrentiam motus vniuerfalis , prove
ex apparentii; obferuamus. Interim corpora Planetaruni
mouemar , vt iixi regular u:r , 8c continu in fuo Epycyde
' lEXlCDM '
dumque moacntur , quatuor in defignant puricta deio
tantia varias pafliones, quibus afficiuntur circa metan , Bt
illuftrationcm Sole. Prim Apogxum, vbi-maximc rc-rno-
ccntur terra, & f.int orancs fupra Soletn in gradu rciiptico
idem coniuni , vndc incipiunt fieri Superiores quidem
orientales, inferiores occidentales , & augeri rumine Se
cundum punctum eft Perigxurn , vt>i funt infri folem maxi*
n terrx vicini ; item coni&i cidem Soli in gradu Eclpti
co , atque exinde incipiunt elTc fuperiores quidem occiden
tales, inferiores ver orientales, & lamine minui. Re/i-
qua duo puncha bine inde ad ngulos rectos , in quibus pla
neta: raaxime Sole clongar.tur, dicuncur Radones , quia
afeendentes ad Apogxum, ac defeendentes ab eoad Peri
gxurn , virlentur quodammodo ftare , dum non permutant
rom in Zodiaco: Et prima quidem (lati dicitur > cum
tlexiris Solis coiifftunt , & incipiunt rc;roccdcft in Zodiaco
tranfeundo per Perigxurn vfquc ad fccnrdajn ftationem.
Hxc dicirur fecunda ftatio , quia exiftentes finibis
Solis, incipiunt fieri dircAi , Scmoueri in confequentiam
gnorum per totam illam medietatcm Epicycli vfque ad
primam ftationem. Hoctotum exprcfsc viderurin Syfteraa-
tc Tychonis , ac pixfertim in duobus fatellitiis Solis, Vene
re , & Mercurio. Hinc
105 Stationr i Vi dicitur planeta exiftens circa primam, S:
fecuudam ftationem , vt modo explicuimus , afeen dens
vcl defeendens in fuo Epicycle ad Apogxum , re Pcri-
g.rura; itavt in Zodiaco vcl nullatenus, vcl certinfenibi-
Hier moueatur, fedperfiftt diu in eodem gradu quamditi
afeenditi vcldcfcendit in partibus illis fui otbis , qudite-
ftc fubfunt vni gradui Zodiaci.
io Stel L a, grxcis Album eft corpus fpbxricum \ucidum,fue.
fu , fiue aliena luce prarfulgens in rherea regione , fui
pulchritudinemirintuentium oculos rapiens, & prxfti in
gens : ex quo Aftri nomen deriuatum exiftimat Plato in
Cranio. Dicitur autem promifeu tarn de erraticis quinqu,
quarum lingular fuo motu proprio ab aliis diffrente mouen-
tur ab occafu ad ortum , quam de fixis in Firmamento , ont
mouentut omnes fimul cum fuo orbe motu itidem proprio,
ab occidente in orientem. Et hx ftcllarum fibi nomen reti-
nent , ( nam iliac proprio nomine Planetx appellantiir ) Sc
unt propemodum infinita: in expanfo Firmamcnti difperfx,
atque in varios afteri finos , qua: fidera difta funt , difpofi
, & ordinatx. Guius autem fubftantix fint , eft prorfu
gnotum. Hoe plan certum eft , eas neque igneas efte , jrt;
volcbat
'MATHMATICVM. %fy
"**lebat Pltins eque cxdcniori are , yz Afiaximahder,
eque adamantinas , vt pluie* Peripatetici , fed ex fubfhn-
tia iethefii puriote nobis ignota. An utem eandem cum
fublunaiibus hice materiarn habeant vald interPhilofo-
phos controuertitui.Ego fan non aliunde id affirmarim.nil
ob qualitatum fimiiitudineni , conuenieatiatn , acliuitatcm
in via, quae clar indicant in vttifque aliquid effe commu
ne , Tt dixi cum de Soie.
CaEterumftellarm numeruminmimerabilemeiTe cenfen- 107
dura eftjlicet Ptoletrucus & antiquiores 1011. tantum vifibi-
les enumerent ruas nec pluies , nec paucioics efle conten
dit Clauius , fed etfi aliquando in hyeme ptures appareanr,
ait y t l'uni hallucinari. Rccenfioics vel fer omnes long
pluies conftituuat. Giiembergerus inc. Keplcrus 1591.
Bayeras ry(p9.Schickaidns,&Schilleiusi6j2 Sed etfi om
nes , quse nupet Tclefcopio detecta; funt numeiaie velimus,
de licier animus , cum ptop infinite ee comperiantur. lor-
danusBrurrus cas reipfa infinitas effe aTcrere non dubita-
uit lib. . . de infinito , Sc menfutabilibus. Equidem Galilams,
vtjteftatur in Nuncio fideico in fola nebulofa Oiionis tt
numeto ftellas confpicatus cft, innebulofa Prfcpis j. ta
Pleiadibus plufquam 40. atque in Otionc inter vnius, alte-
riufve gradus fpatium numeiauit plufquam 500. adeovt de-
territus , ac labore fraftus manum fubtraxerit ab enume
ration^ totius Imaginis , quam xpingere decreueiat, ac
eftoribus cihibere fpeandaro parauerat in fuo Nuncio.
In finem non dubitat affirmare '.;uin cat omnes fint numere
10000. & amplius. Reita in Orionc ftellas quafi bis
mille fe tubo obfciuaflc tcfta:ur. Ex quibs' omnibus con
cluait Ricciolus in Almagefto : fi quis flellas vltrl
uitits itntina milite futet , miht qtudim nihil inopinabtlt
finxerit. De ftellarumefriciervadiximmiu V.Fix de fein-
tillationc > eiufquc caufa in V*. scintillaiio, Denique de
(ingularum prafertim infigniorumqualirruibus, loco,ma-
gnitudinc,* lumine, ptoprietate , aliifquc fuis quibufque
locis.
Stkeomti4 a vna cft ex noninfimis Mat'nefis'difcipli- io
ris Geometra; fubaltetna, qua; agit de folidorum coipoium
dimcnone.
S.riLPON dicitur grarc Mcreuiij A ftrum, hoc cft radians ; 109
eoquia pr<e cieteris planctis raii fcincillat , & emiliitiam
quamdamlucem habet. Hir.etiam
Stilpontis apud noenullos vocantur citera aftra quam-
Jiu in motu funt, & ex occulta quadain quaiitateimcnfiui
47* LEXICON
lumen vibrant , radiofque aliquot extraordinarios eiacti-
laniur.
Stipatores propriv audiunt planetxSolem conftipantes,
ac circ ipfum veluti in proprium centrum fefe volnentes ,
qualcs in omnium fententia funt Venus , & Mercurius,& fe-
cundum Tychonera etiam fuperiores Mars , Iupitcr, & Sa-
turnus. Porro hi duo poftcriorcsfuo'' item habent infrio
ns nota; ftipatores minores ftellas , Saturnus quidem duas,
Iupkcr quatuor, qui Galilxo oculatillimo Aftronomo
non it prick m detecta: funt ope fui admirabiits Telcicopiji
de quibus in Saturno , & loue , & in V. Mtice* ftelU abun-
dantius dictum eft. Cxterura ftipatoiilrh nomine alienan
do venint fidera omnia, & planeta? corpore, ot tadioi
LurninaribusaiTiftcntcs : quade re vide in V. Sattttitinm.
Strqbuvs, & Lilapscx Arift. in lib. de Munde cap. 5.
dicitur ventes de Typhonum genere , qui infern fpirans ,
furfum verfus repente conuoluiiur. Huic affinis eft Thyella
fktusinquam qui repente profilit , & Cathxgis,& Anaphy-
de quibus fao loco.
Svblvnaria dicuntur omnia corpora infra Lunam confi
dencia, qualiafunt Elementa , mixta omnia 'tara perfca,
quam imperfecta ; tarn inanimata , quam animara irratio-
'nabia, qux omnia , vt habet S tus . fatttiu. jilt, 14.
fubfunt corporum casleftium , pra:fertim vero Lunx(vndc iis
nomen deriuatum eil ) impreffionibus : habet eni(n Lun*
actionem n omnes humores, cos augendo dum Ivmibe
crefeit, minuendo dum decrefeit : habent & omnia *
in elementa , eadeiri alterando , corrumpendo , in alia
tranfmutando :' habent in mixta imperfecta , cuiufmodi
intfolTilia, lapides pretiofi , mtteora , qua: fiue in tense
vifceribus,fiue in ae'rearegione generanturex congreffu pla-
netarum cum aliqnibos rixis , yt experientia ipia demon-
ftrar : habent fuper mixta perfecta , vt funt metalla , qua: in
quibufdam regionibus genetaruur ex conftellatione haben-
te refpeftum ad illas tantum regiones, & non ad alias: ha
bent fuper vegetabilia , quatenus ex eotum , &re-
cciTu ad certas partes Zodiaci gerrr.inant , auc languefeunt:
habent fuper animantia enitiua, alterando feilte eotum
cotpora ad qualitatem animar cohuenientem, vel difconue-
nientem fieque vim habent ad eotum generationem , tt
corruptionem. Super hominem autem non habent actio-
nem, nifi in quantum fenfu , Sc vegetatione praeditus eft :
non autem inquantum homo hoc eft rationalis praeditusin-
telleftu, fcvoluntat, ni indire&, & per accidem, pet
.. - rtATHEMATICVM. %7t
cor.nexionem, ac fympatliiam,quxeft inter phantafiam , &
rationcm; Sc inter appetitum feniitiuum & voluntatcm.
Nam otgana fenfuum quxfunt corpora mixta poflunt im-
rnucari , & alcerari ad aliqucm gradum illis conucnienrera,
vi nata Tunc effeorgana fenfuum, Scctiam ad difconuenien-
tcin (enfui, & ita pofkt Organum corruinpi & Ixdi , 5c per-
confequens ctiam intelleftio ic volitio perturban ; qua;
phantafmatibus pendent, Si funt iis quodammodo alligatx.
Sic vidcraus in pbrneticis, & Lunatics , in quibus func
Organa Ia- fa , & per confequens imaginario eon fu fa, & in-
teectio pertrbala, vt nihil rationabiiiter opcrcntui : Sic
eiiamquando appetitus fenfitiuus eft corruptus , Sc alrera-
tus vidernus fecum traherc voluntatcm ad profequendum
quod cfficacitcr apptit, & ideo propter itatn dcordinatio-
ncm , habent Planeta: & alia, corpora cxletia inclinare vo
luntatcm , non autcm vllam aftionem dire '.tarn , quia ilia
eft pure fpiritualis , libera, & independer., & poteft pro
fu librtate inclinationibus fenfuum contraire. line quia
homo fccizndum mcliorem fui partem fubeft imprclTlo-
nibuj corpoium ca !< liium , & qua prxditus eft librtate
poteft feniibuimpcrare , iteiiaium in lc actiuitatem prxuer-
tcre ,t.ideo abfolut fb.vniuerfal fublunarium aggregatio-
nc non venit , bene vero reliquaanimamia , Sc corpora in-
feriora. Hxc omnia ex Scoto loco citato. .
Svbsolanvs, grxc Apelhtes Ventus. vnus ex quatuor n4
Cardin alibu fpjrans dreft ab ortuxquinodia'.i , fie diftus,
quod fubSolc nafei videtur, natura fua calulus, Sc ficcui
temperat , ideo lalubriv corpora feruans , & contagio
_ ptrido obfiftens. Sphre foler oriente Sole Sc notevtplu-
rimum quiefcit PjctUJ ctiam ah aliquibus Eurusi qui ta
rnen ver alim fubfola.no, cil , illi collateral, St mill
in qualitate : ob de.lcxicnCm >t;m ad au (bum acquirit ali-
quid humiditatis , 8c, in fioe tutbat aerem , paticque muta-
tiones repentinas , Sc conictua. Subfolanum mouent prae-
cipu Pleiades cum Solerexoriontes : quo tempore fi diutius
perflct, cathatros , St fi'ixipncs excitt : in xftate vero ca-
lorem adauget , bilemniouet, febresacatasingefitcum.fi-
ri , 6: maxima ariditatr. ' , 1
Svcciuens dicitur in cxlcfri figura Domusquxcumquc an- nr.
guluin fcquens , quaiis eft Vndccima , quxfequitur Angu-
lum Medij cr'.i ; Secunda , qux angulQm Orientis ; Quinta,
qua: Imum Cocli ; & Odtaua , q\ix cardinera. Occidentis.
Hx igitur quatuor doraus. fucccdentes appel lanur, non rain
ordinc quam conditionc ac dignitatx.: im ii*.cnim reper'ii
'47t I E X I O TI
planeta; eriftimanrar rnediocriter fortes , ac vires fume-re li
cet non tantas , forent in Angnlis. Econtr in caden-
tibus fiunt debiles , Sc maxime deteriorantur : licet id ctiam
aliquam except ionem babcat , vt alibi dictum cft.
il4 SfcviM latine audiun; cjuar apud Grzcos Hyades, flellz
videlicet feptem in capitc Taari lideris confiftcntts.proce!-
losznimis, acpluuiofx , iic dix , quod quafi fues luto , tc
humoribus deleclari videantHr. De his in horofcopo reper-
tjsficprorranciatFirmicus W.8 caf.6 Natus , inquit, erit
inquieras , tutbulentus , popularis , & qui plebcm turbu-
lentis femper fedkionibus exagitet , eius nimos clamo/s,
furiofis contentienibus inflammans inimicusquieris , Sc
pacis : atque inteftina , & domefticabella furiofa mentis
cupiditate defiderans. Sed huic varij qozftus ex aflidui fol-
lictudine fzp nafeuntur. Facit enim hoc fidus bubulcos,
opiliones, armentarios , ouiuraque paftores. Si vero in -
cafn fuerintinuentz , & locum iftum raaleuolarum radius
impugnet , repenrinum , & infperatum mortis etitium
decernitur. Turb^lentis enim fedirionibusoppreil , &po-
pularibus paflim manibus diflpati penits interibunt : itavt
"mortis eonim anclo; es nec ir.ueniri poflint aliquando ,
dici. Hzc Firmicus. Oriuntur Suculz Romzdici7. Maij
cum gr. 6. Geminorum. Plura in V. Hy*des.
,iX7 Svhel arab. latine Conopus ftella fixa fuIgentiJlma de
natura louis & Satutni,alio nomine Rubail, in temone Ar-
-Sjonauis confifrens, nobisltalis ioconfpieua.de qua vide guar
diximus m V. Cajiopu.
_jl Svperficifs, quafi fitperna facis apud Gemetras dici-
' tut extima pars alieuius corporis , qux oculis excipitut, aut
manu tangkur , & Tt dfinit Euclid, lib. i. def. j. quz lon-
gitudinem quidem Sc latitudinhabet.tninim vero profun-
ditatem. In quo differt pundo, quod nullam admittic
dimenfioncm : folido quod omnem ( ac tandem linea
quzfola gaudet longitudine , latieudinis, te profunditath
omnin expers: itat fuperficiei extrema fint linez , qui-
bus ipfa intetiacc-t , fuperficiei au tem extremum fit corpo
ris folid e
SvPERfbRES antonomafticc ab Aftronomis dicenturtres
planetx Saturnos, Iupiter, te Mar, quorum orbesc fitus
font fupr Solem Iquemadmodum viceverfa Inferiores ap-
pellantut reliqui Venus , Merciuiiij , Se Luna , eoquiapro-
pis terris infra Solem confiftunt. ' .
no Sydys , SydRatio , videSlDvS. *s
ni' Symmetria grzee, latin proportip , defioitur e Vi-
M V. 47*
cranio Hb. i. cap. . eile ipfus operij membris coniienien-
tem confenlum , ex partibufquc feparatis ad vniuerfa: figu
rt fpccicm rata: partis rcfponfum, ca eft facultas cx geo-
metricis przecptis comprate , qua: prxdat in Architcdhi-
ra , vc rux natura: urdinrm panes alicuius ftiutura: icf-
pondeant ad totum , ducccque ex amplitudinc domus,quan
ta debcat clic longkudo , t latitude , quanta: amplitudinis-
vcftibuluna , quanta columnarum moles feneftrarum inter-
ftitia, &c. vt in ftatua vt cx pedis, aut manu menfura col-
ligatur quanta debcat eile proportio cxtcrorum membro-
rum ivt vctus i 1 lud Adagiura : .v :./.; /t. <.vj. Hire rat*
bumani corporis difpdTitio natura: legibus ad Vniuerfi fimi-
litudinem prarftiiuta (ymmetriadicirur , qua: ex eodem Vi-
truuio lib. i. cap. . cacfi, vt os capitis ment ad fron
te m , feu ad imas capiilorum radices, dcima tonus corpo
ris pars (it i tantumdem longitudo manus linea, quant
percuffuram chiremantes dicunt , ad extremum digitum
medium : caput met. to ad funimr m vertieem cftaua pars :.
fumino pcftoEe ad imas radices capiilorum, fcxta : ad
fummumvertieem quarta : ipftus autem mu tcttiam partem
longitudinis fie conftat ab imo ment ad imas nares : tan-
tundem t all. m ab imis naribus ad finem medium fuperci-
liorum i tantumdem fuperciliis ad radices capiilorum, vbi
frons prominet pes item fit fcxta; partis longitudinis totius
corporis ; cubitus quattar ; pectus item quartz ', ac tandem
totius habitudo ea efle debet, vtquar diftantia, Sc
longitudo eft planta pedis ad furamum vericem eadem , ac
tantj fit latitudo ab extremis manuum digitis cxtentis bra-
chiis computanda : quanta eft longitudo oris tanta fit latitu
do maflus, Sic. idque er analogiam ad Vniuerfum,(cuius,vr
alibi diximus , homo imagincm, & compendium prfefert,) lu
in quo videmus tantumdem diftart vnum polum abalio ,
quantum diftat vnum ex duobus pundtus arquinodrialibui
ab alio ; tanta eft diftantia tro pi corn m ab a:quatorc, quanta
eft polorum Zodiaci polis Mundi : ignis locus naturalirer
in inferno fit , hoc eft in Mundi centro , vt in hominc ca
lor in corde federo fuam obtinet, quod eft totius corporis
centrum, &c. qua: nobis ad alia proprantibus fuiriciatte-
tigifTe ,ac letoribus confidcranda exhibuifle. Porro, vtad
inftitutum reuertamur; aliam, atquc aliam fymmetriarum-
ratienem quatrcrc locorum , rerumqae naturam , in perfpe-
to efhaliaenim proxim ad oculos funt, alia- exeelfa , &:
remota alia obfeura & conclufa , alia patentia, & apena:
ideirc ad cam habendam maxime neccflria font Geomc-
Cg iij
4q4 LEXICON
tri* prarcepta : qua de re ride Virruu. prxfertim likr. 6,
Cp .
Sympat: i>. gtxc dicitut mira illa rerum in vniuerfa Ka-
turaconfenfio , oua duocorpota occulta quxdam vi inuir
ccm afficiuntur, alterantur, ac mirum in modum ad ma-*
tti.-ni efficientiam txcitantur , quamtumuis & loco , Sc tern-
jioic , St natura di (i ta , te difiuncb. Et fi quidem Ii i- ran -
ma ' fit in bonom /amicitiamque parit , aut fouear,
iympatbiam ; fin aurcm odium , . auerfionem , ac pugnam ,
Jltipnihiam vocitamus. Nulla in tota Philofopbia qux-
ftio ift magb implexa ; nihil quod raagis captura hominis
fugiar. Vndc tnimhomini prim inûos coltndcntcs , auc
dimicantes occurre'nti infitus ille afTcftus , vt ergi iftum na-
turaiiier fitpropenfm , erga illum fentiat fe auerfum ; huic
viftoriam , illi catiim , deteriorefque partes precetur \ Vn-
dt duarum fidium qutenfarum interior difpofitio , vt fi
Jupi , altera ex agni neruis & fit, illis taftis,
ix protinusdifrumpantur ? fi veto ex eodern chordarum
genere confUtuantur , inuicem ben refpondcant , actai
vn refonet fimul*& altera ? Vnde herculci lapidis ad po-
lum conuerfio ? Vnde ferri ad ipfumattraftio 'Vnde tara
mita; , tamque diuerfx Malaci affcHones ? Quid imagina-
tiux vis ih membra inferiora ? Quid fafeinus ? aliaque pene
innumerabilia Naturx arcana , >iv,c quotrdic deegimus,
oculn tcnemus , nun i ou s palpamus', & tarnen caufam di-
gnofeere, ac perferutari omnin non polumius. Etenirq
c]iiam vulgo circumferunt fympathiam ex Natur
finiitudine , Antipathiara vero ex dill militudinc oriti , eo
foium capire rnirrs probare pofTum. Nam rcrum long dif-
fi milium eft comparti , & confenfos : econtr fimilium
plurirqprum dirtenfus , arque antipathia ': eque enim ma
gnes roagnctcmattralnt,fed ferrum i Canis cum Lupo, quo
vix difccrnitur , manam habet contrarieraient , at cum
oue quantiimiiis diimili Sympathiatn." Galli gaHinacei
cum Sole, I-tipi cum ano , felis cum mure a,ntipatliiam ne
dixerim , an fympathiam cum ni foret ill connatura >
baud illum tantopere infequcrctur , & quocumquc cibo
iiiauioremreperiret. Quidquod videmos quetidie aliqnem
mpensalium depcrirc ; qui tarnen ei naturaler aucrfus,
ramo refpondet odio , sedefpe&u , quantoeum ille amore
profequitur. Vidimus Gallos infenfos Hifpanis, quamuis
h'nitinios, atquc in eodem teti climate court itutos , Hifpa-
iios t^crmanis , aliifquc feptcntrionalibus gratos , quamuis,
|, Religione, climate coto corlo di}c"fo. Sed *C
MATHEM AT I VU. * 4tj
hie rcrum conntxioncm , mirumque ordinem in vniuctfa
pene natura inter diflita quaruis comperimus.
Hinc iure mrito erudkiflirausCampanclla hanc Vniuerfi
facicin demirans , it philofophaiur lib. cap, . Kefcte in-
quit, quifympathta nobis cum teta Natur* [trie ineft : am
cum vua calcatur , folentgraffaripri.lta , * [anguis huma-
nus ifundi. Plerumque cum putantur vines, capita truncar
humana (n fujfocatiui catharri graffari fututrunt. Cum.
fiorent arbores , femina i orporn , cj> tngtnij tutgent , fiorent-
4".f,,-Jr ad quafdam incitantur fruBificattones : cum colligun-
tur erilefcimits : Vade fignum Vtrgtnis flerile vacatur.
Cum venti plurimi dtit fiant , colligimur in penetralia do-
morum , & tunc confilia pcfftma ineuntur : vndefaemini fo-
Itnt inftiioa melimina prognofltcari. Quid cum humano
fanguine mufti exprpifio , & non potib ouium pecudum-
que m .ict.it i ; Quid capitum detruncatio cum yinear puta-
tione ? Qui arborum efflorefecntir cum ingenij fcruorc
connexio ; Quae ventorum vis cum pclima coniiliorurn mo-
litionc ? Verum hare alttrfima difpofuione prxordinata
iunt , atquc vnam fuperiorem caufam appellani,rcfpiciunt-
queifubditenim fapicntiimus vir. cafta ratione vacant :
nam etfi refpeciu caufarum fecundar r> per accidensfiat, vt
herba fimtil cum iUafleremt , linquit S. Themas fuper H.
Metaph. ) tarnen reicu c*li kabent caufam : fimtles enim
affecius corpreos infiuunt omnibus ftelU erperibus , fed
modificantur pro genere , f> qualitate recipipntium Hace
illc. . .
Erg ftellarum influxus vriiucnalcs funt , aequc omnibus I14
corporibus fubic&is communicantgr asquemncs mundi
partes afficiunt , fed non cofdem, pares. aiK iimiles in
omnibus fubiciiis babent effeftus producere,quando ifta aut
genere aut fpecie diutrlificantur > fed pro qualirate recipicn-
tium in aliquibus connexos, complexos , conimiles, fibi
mutu correspondentes -, in aliis diffitos , ltenos, xquiuo-
cos,ibi inuicm amierfantes. Sic bi Natura: conformitas,
tum mixtorum ad inuicem , tum ad caufam fupettorem , ibi
communicatio , confenfus , 8c amicitia > vbi diftormitas
& millus ordo , contraria: afrr.iones , diflidium, atque ini-
m ciii.i. Qua de re alibi me dixifle recordar , Luminaria ,
qua: fun; can fx vniuerfaies & xqiiuocx omniumlproducibt-
lium , cum loue , aut Venere Natura; humana.' confor-
mibus producere mixta hominibus opportune , cum Sa
turno ver foflilia, venenata, feccida, vita: hominuin ad-
utifantia,
Gg
47* LEXICO N
Hrncliceatexpifcari verarn abditilTimi huius Natura: mo-^
tus originem in partium quamtumuis ctherogcncarum -
fcnfu , arque diffcnfione. Equidcm cum omnes Mundi
partes fnt inuicemcolligata?, omnes in vnurn totum con
fluant mira varietatc , ac d floren i conform leite connexum .
inde fit vt inter i pas ncceffarius intercdt aquisOrdo.qui-
rniram iftam rcrura difrbrmitatem lacia t , & vbidaturali-
qua feu qualitatura imilkudo , fe earundem adlnuicem
colligantia ex mutua acone, &repaffione, ibi necefariu
fit confenfus , acfympathia , vbi ver diflimilitudo , diuer-
fitas , nulla agendt , & patiendi neceffitudo, ib: difTcntio,
atque anupatnia.
Porro hoc idem per partes explicemus, St vt alias con-
flicuimus , Microcofrao ad Macrocofmam tranfeunies ,.
philofophcmur. Omnera noftri-corporis fymparhiam Gale-
nus Medicoium princeps , tum in propria difputMiene ad-
ucrfus Lycum, tum in Lib.de morb.vulg. vbi cafure Pythonis
explanar , in tres diflerentias commode diuidit :. aliam,,
quam dicit cue Sympathiam generis ; aliam opcris familia-
ritatis ; Si aliam vicinitatis. Per fympathiam generis intcl-
Iigit confenfuin ilium , qui' communicatur alteri parti ob
ciufdem partis viuentis continuitatcm > ficut Ixfa ceruicc
larditur manus , quoniam ricrtius veftiens manum ccr-
Bced-prndet , Je cenfenfus pereiufdem nerui quarouis in
dillitis partibus eonfiftentiam , & continuitatcm feruarur,
qua: fympatMa generis non: intercedit inter partesquam-
uis viciniorcs > vtpote inter cor, Bt ventriculum, atque
inter iftum, & hepar, ant manum ; qua de re toto ccrlq
erraffe Lycum aduerrit Galenus affcuerantem ttemorem ma
nus ab ftonAcho prodirc , cum nullus- neruus ventrcu
lo procedat ad brachia vt natomes obleniatoribus com-
pertum aft. Secunda fpecies fympathiae eft opcris fami-
liaritatis , quam dicimus interceder inter mammas, &
vuluam , non enim vlla> interecdk inter illas connexio ,
quam quod ad idem opu* ambx Natura tnt deftinata: :
hinc ex vteti afreionibus in mammistuberculi , durities,
carcinomata dira fuboriuntur , hinc etiam conceptus tem
pore venas vberum opplerl , & turgere confpicimus , ac pro
quantit foc tu* mammas aut intumefeetc , aut languc
ie, vt docet Galenus in fextum- Hipptcratis de merbis
vulgarbut ttmmentar. f. r$> 4. dt vfu partium 4. & 8.
Andreas Laurent, lib. 7. qu/tfi an atom lt. Ludouicus Dr
reres m Coac. in append, de Vulneribui ad commentary
text. 44. ge alij. Quin & ipfe Hippocrates , Ioq citato
MATHEMATHI CVM. 477
ait, fi mammaruf papilla , & rubrum viride fit , afreta
re conceptaculum. Et alia id genus , quar fuse adducit & ex
plicar Sanitornt Sanftoriusi vitandis erronbws in arte me
dica lib. 1. cap. 4. > fq. Tertia lpecies ympathix eft
quam dieuht vicinitatis, per quam vmim mcmbrum altcti
condoler ei vicinia 1 talis eft anus , & vteti , capitis cum cer-
ice i manus cum braclno , Sec. Et h.vc , cum manifefta
fit, majore cyplicatione non indiget. Omnrs rgitur Sympa
thie- aftcetio in paitibus corporis noftri ex aliqua condolcn-
tiafit, quacexprardiis capitibus originatur. Nam vt bene
difcurrit Valcfius lib. controutrf. medie. & philofophic
tap. vit. Qua patiunjur , aut ex feiffis patiuntur fuaqu*
natura ha propria illorum pafftenes funt , qua s promit
ldtepathtas poffts propri'e appellare , aut patinntur ab alus,
ti que vflrationefimilitudmts, qui cum aim eis interceda^
vel quad contraria fini: tarnen contrary ratio quanta cum
maiori fimilitudtne toit , tanto facit matorem pafftentm ,
nimtrum qua funt omnino fitmlta nul atenta fefe immu
tant. ua ct>ntraria)admodum funt agre congrediuntur , ta
rnen tum femtl funt tongrejfa plus mouentur , quia longiiu
dtftanU Ha verb qua contraria funt, quantum ad agendum
efi fatis, & tarnen funt imilla fatiltm compatiuniur. Ign'u
citius mouet a'crem , Sed plus mouet aquam* facilem com
mutationem , qua fitgratta fimilitudinis,fotesfympathiam,
magnam verb , qua fit gratia contrarij , antipathiam ap-
fellare , quamquam efi vtrior altera fympathit fpectes
quam in membra humants Medici confierant , cum fei-
lictt aliquid patitur ab alto , quia finale li efi , & <
quia illud quo patitur , patitur ab alia caufa frita.
Ham naturafit , v: cum res aliqua patitur , eas omnes , qtta
Uli funt valdt fimiles > vicina fatis trahat ad contagio-
nem , t poft pauca. Uembrum qutdcumque , inquit, aut
patttur perfe , aut altea-i co'ndolet , vt caput alt ni dolet ex
intemperie cerebti , atteri ex intemperie ventricult Quod
per fe parieur, aliunde depender, hoc ex morbo pro
pra tier i aflerit vocatque Idiopathiam , quod ex altcrius
inembri confenfonc , banc fympathiam ; Nam omnis mor-
btts , fubdir , eft affetu , Sjmpathia aut cm pafsio. Aduer-
tk rarr.cn ex Galeno membrum aliquod trahi in altcrius.
ympathiam duobus modis,aut tranmifl'o in illud quod non
tranfroitti oportrbar , aut impedito influxu', quo indigebat.'
qua: omnia dar innuunt , omnia hec fieri per aliquam alli-
gationem partium inte fe cum ex Arift. omne agens fempet
agat quodam tatu , daii poIU rila aftio in diftans."
47 LEXICON
His igiturira corftitotis ,.-m a* orancm fympa-hij: xa\-
tionem , qttz incet Vniuerfi iftius parces inuiccm colligaras
infpicitur explicandam deueniamus. Siquidem ita homincra
conftituitfurnmusOpifex vt effet vclutiVniucrfi ipfius com-
pendium.atquc ex eius confiderationc vniueifam mundi fa-
ciem , intimxmque Constitutionen) contemplemur. Omni?
igiturfjmpathia rer aut ex nature. fimilitudinc,vicinique;
aut ex familiale operis , conforrnjtate ; auc de-
mum ex genere , quod ex vno eodcmque principio pro
manen , iimouc veiuti aliquo fuperiori vinculo cofligarar,
originem trahit. Ex natura' fimilitudjne habetur, quod ho
mo atteri Romini condolear , pecus pecudi, quod >inum
in doliisflucluct, cum vites in vineis efflorefcunt. Ex ratu
rt fimilitudine fit , quod in morbis contagiofis altet ake-
rum lardai afpeft" , voce , contau > quod primo anguine
rncnftruo , aut (uridinis in loca rznofa deiedis , fcxrainz
mal habeanr , quod cineribuscalidis fuper recens excretas
hominis farces impoilcis : i I le mox difleneria coitipietur,
quod mox fiftatur lac in vberibus , il formina eiufdem laftil
modicum in prunas cmulgcat : & cartera quorum longam
feriem affert Kircherus in ^ , Sc nos quotidie
non fine ftupenti oculo experimur. Item ex vicinitatc acci-
dit , quod vnaprouincia peile i nfefta : altera il Ii propin-
rjuior , quamuis non ub codem corlo eodem morbo afficia-
tur ; quod acr calidus aquamprepinquiorem magis quam re-
motiorem , etfi qualicatibus primis non di/crepenr , calefa-
eiat , quod magnes , qui polum naturaliter afpicit , ad ram
, partem ,quasr.uis ab ipio polo fetnotam ferarur,cui, & q lian
te eft ipfc vicinior , Sec.
Secundo ex familiaritate operis , tum etiamex naturx fi
militudine efi fympathia illa quam in rebjis videmus , cum
fcilicet,vno aliauid operante ^videmus aiiquem ad idem
opus quamuis nil talc cogirantetn excitad. Yt m altero
ofeitante , & ipil mox oicitamus , altero mingente cictur
Be nobis lotium , quod ex imagine obfccna , Venus in
afpiciente extimulcrur. Nec dicas cum Valefio vbi fu-
fr bxc , Si imilia Natura: arcana ex imaginationisvi, qua-
tenus mens in cerebro refidens per facultatem animalem in.
fingula membra influir , arque operari facir, pender. Nam.
r;i id vtplurimum verum fit , tarnen non femper : quando-
onidem videmus firp aliquem nil tale cogitantem , vtdixi,
qoinc ab altero ofeitante vultu , aut animo auerfum , vel
oculjs captum , ( quo fit , vt nil de ofeitarione recogitet )
JuhiJonrinusolcirarc: quod argumento eft, ipfam natura
1. 471
ex fob operis ramiliaritare immediate , abfque vilo fixe
rions facultatis imperio, ad operandum excitari : idipfum
plane cuincit duarum cbordamm atqu tenfarum experien
cia -, dum vna pulf ata , altera licet fenfu , Sc ratienc caren*
ad efdem mdulos refonet.
Tandem long mirabilior, atque vniuetfalroreft fympa- it
thia generis , qitatper omnes fer res huius Mundi fublu-
naris tranfeendit , maxime vero ea in quibus , vt fupr di-
eebamus,apparctaliqua generis fimilitudo , aut contrarie
ras, quae eumdempen eftcum progignit in iis , quaragere
limnl , &pati inuicem nata "fum. Talis eft aliquorum ani-
mantium , plantarum, hominum mutuus amor,aur difi-
dium: certarum ftirpium qualitas , qux aiiquibus exitialis
eft.aliis iucundiltmum alimentum. Sic Doronici canes ex
eo partos occidunt , hominibus opitulantur : Cicutas con
tra his deleteria cft , afinis vero ac rturnis commodum pa
bulum. Aconitum venenum eft prxfentaneum his qui bene
babent ; at venenaiis , & iis , quiquauis ratione venena in
cibos fumpferunt, antidotum ; El leborum mente captos in
rationem reuocat , fui compotes fatuos reddir. Sunt aliqui
lapides, f inter quos prarftat poiiffmum Bezoarin vifceri-
bus cuiufdam animalis repertu i qui ommbuy vencnis oe-
currunt , quamuis contraria aualitate pollcntibus ; funt Sf
herbst , qui malis fere omnibus prarft funr, quarque ob
effeftus , quos , non in diuerfis modo , fed quod mirum eft
in v no , eodemque fubie fto , pro diuerfa loci , firus , ac tern-
poris ratione pariunt , nefcias queifnam qualitatibus po-
tiantur. Afari Folia fi quis decerpendo furfum vellicauerit,
prgabunt corpus per vomitum , (in ver deorfum carpendo
contorqueat , folam aluum deijeiene : Perficaria , feu Piper
un i cum , Conflida , BraTatella , al i.xque plures id genus
herbar id habet peculiare, vt Ii frigiSa? mergantur in aquam,
& fuper vlcus , aut vulnus ticojas igri intepefeant , mox
defodianturcarnofo loco ; vbi putrefe incipiunt , attrahanc
ex patiente quidqujd nocuum eft: Sc alia id genus multa
Natura; arcana, qna: quuis cognitu difficilia,hoc tarnen vn
apud omnes in manifefto eft , id non nifi ex quadam mutua
rerum alligatione prodire, habereque vnam quandam vni-
nerfalem caufam a:c|uitiocam , qua omnes mii ifti ff-
<ftus deriuent. Quod Se lon ante agnouit Philofophus .
>hyficor*m , qui admirans hanc in vniuerfa Natura confor-
tnitatem , omneih in caufam vniformem , i deft in vnumac
mplicillin-um motorem reftiridit. '
' Qujrc
"*t r.ullum mihi fiimius
' - argumentum . .. ad
. Mundi for-
4o LEXICON
, quam fupr probauimus fitppctir alruendam , qaira
rnirus hic rcrum ordo , coofenfus diiTen'.ufve partium, quem
non ab alio fonte , quam ab bac Mu;, di forma percnni mo
nis buius fcaturiginc , ncccfle eft promanare. Sicut ergcV
inhumano corpore diu eri motus , membrorum colliga-
ti , Sc coa&nfus arguunt vnicam effc anitnam , qua: omnia
regac, Sc ordinet, vt probt nott Valefius In nxc verba.
Irttii" hic mihi fignificant vnicam efe , qua hot
omni* fiurtt, nutritso , pulfttt , & {infus : earn vero vti di-
utrfis pot ntf.i , vt ego ipfe mansu m*uto,& crura,
atque alia meurt , alta . ft ergo ego *
mediocri vehementut ft/as mouco , turn veit m tori
vebementia , tarn non (olas , fed cum eis erar quoqui,
nonnum,juam membra omni , quamquam res folk *
agenda fis , anima omnes ptennos mostet quafi ai ro-
natsts appontndos , tum Hierum altqua mottetur vebcmenti-
tnt.Hinc ,fi diutrft anime forent , non tantum riiuerfafa
cltate! non videntur po'e fieri , vtl foltern non tarn conan-
m : cm umtat membrs non fuetat ad confen-
fum , ma: on aliqua vnttate eft optu : ca. tun videtur qua,
alta fit , quam anima , namfaeultatis non eft - diuerfarum
tnim diu'erfat oportet ejfe facltates : Adfymfat'tas
quafdam ,qua ipfss inftrumentis contingent ratiene alligu-
tionit , ffc'tt aUiratio, fed ad dittos modo confenfus non
videtur [ucere , fi modo diuerfis antmis hac agerentur.
Hxc ilIe.-Sicut igitur , vti dicebam , hxc omnia in corpo
re humano vnicam animam probant. Ita hare eadem in
tota mundi confpiratione , atque confcnfu vnicam fot-
mam , eamque vitalem euincunc.
Accedit quod , vt paul ant notauerat idem Valefius , in
partibus humani corporis , multa? tum fympathiz quae non
videntur ad vllam exprxdi&is reduci porte , fed necclVaii
ad quam Jam occultam virtutem Sc confcnfioncm , qua; pro-
dat ab vno jcodeinque principio, refundendx. Qx enim
confcnlo inter tranfuerfum feptura , & cerebrum ? autquil
nexus inter os venticuli & cot ? & tarnen inflaramato fcpto
ftatim caput delirat , laborante ore ventriculi deficit cor.
Nec iuuat diccre , quod afcendunt quidam fumi & halitus
ab inflammatione fepti tranfucrfi ad cerebrum , qui illud
.pemubanr, arque ab ore ventriculi ad cor, qui illud angunl.
Nam vt bene idem aduertit , -long vicinius efle cerebro os
ventris : ergo maior halituum cepii afcendet ex oris ven-
ncult inflammatione (cum prxfertim ibi fit horum alituunx
oSlclaa'& ftd) 9,"n ex fepti tranfueifi, & tarnen hxc de
MATHEMATICVM. frt
ifrare Tatt non illa etiam ration* , inqut , etr cuius
affceret (eftum tranfuerfum , quam os ventru > vici-
III cum carde non habet minorem, > infuftr habet motan
fed videmus affetienibut oris ventriculi fromftijfim fieri
fincofes , 'X affection* fefti deliria : ergo non trahuat -hue
membra alia in fymfathiam his ration'tbut communibus in
quibus fuferantur ab altif , que. nenfaciunt ferinde , fed in~
tercedit frofria aliqua natura , qua htc fiunt inter [eftum
& cerebrum , os vetriculi, $ cor , quam not ignoramus.
Hare igitur in hac mutua facultatum confpiratione confl
ict , quae .dixi , ab vno animas pendet rcgimine , arque
analogiam non inept appellarunt ,cum in rebus long dif-
milibus, diiparatis , quahdam nihilominus fimilitudi-
ticm fcruet.
Simili modo in bac Mundi , & Macrocooii iftius confti-
tutione vidcie eft hanc rcrum analogiam qua; in To
la fimilitudine , vicinitate, opcris familiarhatc , aut noto
quodam vinculo faluari potcft , cum h.rc cadem fympathia
in rebus long maiori vinculo jtot minime videatur , quia
tamen cam experimentis fentimus , aliquam long iftis fu-
periorem effe euidenci ratione deducimus , atque adeo in
mundi formam , & conuentionem in vnum quoddam vni-
uerfale principium iurt mcritol imporramus. Vndrcnim-
uercft,vti dicebam , quodGalli Temper , & vbiquc func
Hifpanis infenli.moribus .colore , genio diucri/Timi ? il
fubiti ,ifti graues : illi corpore vcplurimum magni,ifti bre-
uiufculii illi colore candidi , & cap ill i t i o flaui ifti nigro ?
Scoti quamuif eiufdem religionis , eiufdem Infula; acolar
femper nihilomins Anglis infesfifimi extitere; itavt ne
fafta quidem regnorum'vnione , potuerint vnquam ni
mos temperare , & in mutua; neceflitudinis nexum venire.
Itali olim.Orbi imperitabant i nunc autem diuerfarum gen
tium imperio, ac ludibrio fubfunt. Sed quid eft , quod ca-
nis vel minimus gallinam fugar, & deuorat ; quam tamen
poftquam pullos exclut , ade rcfonnidat , vi evifa fu-
gam quanrumuis genrofus arripiat , hzeque in ilium au-
dax profiliat ? liare enimver Natura; luden tis arcana funt,
qua: tamen fu am. caufam , noftto captu fuperiorem ha-
bc-nr..
Sed age , earn vteumque explicare conemur. Ptolemxus
in 6ua4rtf Ub 4. cap. 7. caufam omnem amicitia;, & ini-
micitiar naturalis , adeoque confenfus , diTi-nfufvc rerjim ,
in cccleftium corponira conftitutionem rrfnndir. Cura enim
cadcmfefc folit, fe cum aliorum adiumeBto fintdiffe
tii . . LEXICON y .
rentium tum genere.tem fpecic effeuum cauiar , arque -
ucrfaliiiimXj&xquiuocx, cumque eciam inter ipfa inter?
cedat mutua amiciria , ant inim citia ; inde eft , vteffeebs
ipfi candem intcrle proportionern , atque analogiam fer
vent , quam fuperiue (ax caefa? , 8c maiorem quo maior
inter ilia intcrccdit ncceftudo. Sic lupiter exempli gratia
habet fub fe ex rnembtis humanis pulmoncm , coilas , arte-
r is, cartilgines, hepar , cc Ex lapidibus preciofis Smarag-
dum , Sappnyrum > Aroethyftur,Turcoidem . ex aaimi-
bus-tiephantos , Damas , Cetuos , Tauros, Columbas, -
tores, Corturnices Mars autem finiiram ,fc{, renes, ada-
m -intern , iafpidem, magnetera, cupnorbium , feamtnonean,
Sic. Et bare prima fympathix generis radix; qua: enimab
eodemejue principio origincm traht intet fe mutua
neceflitudine vincruniur. Item Planeta; inter fe, idquc ta-
tione qualitatum qibus relient , funt ame re > die , vel
nullo vinculo colligati. SaturnusSc lupiter, lupiter, &Sol,
Mercurius cum Sole , & Saturno funt adinuicem amia, lu
piter auteffi amicus Mercurio , at non ipli vieiflim Mercu
rius ,fednequeinimicus : Marti fola Venus ami ca , cum ta
rnen Veneti non folum Mars , fed & Sol , Sc Luna , 8c lupi
ter (int amici: Mercurius Veneri neque amicus , eque ini-
micus i Lunar folus Sol inimicus , nid Venus & lupiter, at
ipfa non ci vicem rt pendit . fed eque alteri inira ca, aut
arnica , excepta vt dixi Venete. Hinc , cum frmpcr effecrus
aliquammilitudinemrefcrre debe at fuxcaufx , hancean
dem nccerTitudincm inter fe Planetarum cfFecus feruarc nc-
cel'um' eft , quam feruant inuiccm fux caufe.
Prxtere cum prodiuerfo fiderum pofitu tarn in Zodiaco,
quam ia Mundo diuerfas contrariant familiaritar.es , vi fuo
loco diximus , cafdem per quandam analogiam rebus fibi
fubiectis communicant : quxvernuila famili vtate ne-
ftuntur , vt in {ignis incontunciis , ea nullum etiam amici
tix vinculum in fuos,effetus deriuant, 8c hic cardo omnis
fympathix atque antipathix. Hinc iure Ptolemxus loco ci-
taro prxcipit in amicitiis, Se inimicitis hominum dignof-
rendisrefpicienda efle Afcendentia vtriufquc nati, cominu-
tationes planetarum , prxfertim# Luminariun; , afpecins,
eoniunftiones , Anrifcia , fe Intuetia , fe Imperamra ,
arque obedient ia ,& ex his de hominum amicitij , inim: ci-
tiique iudiciumproferendum. Nam fi Afcendentia in Ge-
iritucij coninferint -, erit intet natos neceTitudo & fym-
pathi fi fucrint inconiuna erunt naturaliter attcr,
" Tero fucrint in quadrato , aut oppoto crit adhuc int
MATÊMATICVM.
iios odium , perfecuiio , atque antipatbia. In locis per
mutatis etit fimilitcr , fed long maior rieceflitudo : qui Lu
minaria, Hilcg.aat praicipua figurxloca habebit in lte-
rius antiftio obediente , illi fatli quadam vi imperitabic.
qui vero in imperante eidem fubietus eiit. Qua: quidem
data proportione in aliis rebus inanimis locum habent.
Vndc , vt ben nott Iulus Cacfar Bulengcrus de
iuination'u lib. i. caf. ij. trifltx remm ordo conjurait,
nuntnm alia inter fe concordant , Ii* difeerdant ; qudam
mhilconctrdU ,aut di'fcerdU inter fe h .bent , quod virt-
qttefimtli temperamento fint .& fimilefimili non aflicta-
tier Quamquam quod ipfe fupcrius dixtfrat , infitam banc
rerum confcnfioncm , diflenfionerrique non cxlo , fed
Forma petendam efle ; aut primis qAlitatibus , in qu arum
rationibus i ft inuoluta , cum ex iis rem m omnium tem-
peramcnta confurganr , minus probare polum quando-
qidem fupr tum ratione , tarn grauiflimorum do&orum
auftoiitite ftabiliuimus mixtorum mirabiles qualitatcs mi
nimi elementares efle , fed omnino caHitus deriuatas. Si
enirrvipfe tantam vinurura copiam ih'Hellcboro, quam*
Plinio defcribitur ; ecclo acccptam ferre non audet, cum
alioqui hoccaufa vniuerfals fit eminenter omnei inferio-
res virtuies continens, qui cimdern vni formx particuliari
atribuir, aut primis qualitatibus, ira vt altera alreri non ofl-
ceret ? Reftat igitur, vt Soli potius aferibamus corpnri-
bufque cileftibus , quorum tniderfalem virtutern , ailiui-
tatem , fupercmincntim in fthatc inferiora nemo
mentis dcrrc&ari poterit. eque enm felchitcs Lunareur-
fum aemoturri, phafefqtfe tantopere imitaretur , nWi ei
dem aliquofupcrirj vinculo effet afrrita.NequeHcliocro-
piiitn Solem infequeretr , eque canei in rabiem ageren-
tur cane firio exurgente , eque Luna in Scorpij igno con-
ftituta Scorpiones terreftres tam fa-ui forent , ni vllam defq-
per qu I i tare m refcrrent,qua; ita eos fderibus illi add leeret.
Nunc autem fingulorum iftiufmodi effeftuum origines
perferutemur. Magnes ferrum attrahit non alium raagne-
tem , quia irte omnin imilis , S in talibus non eft paffio>
ferrum autem , licet in qualitatibus fmilej eft tarnen illi
|uberdinatum , patique magis idoneum. Magnes item ad
polum vertitur, quia cum natura fu tt frigidus , Sciccus ,
eafque qualitates eminentius quam cartera mixta habeat,
*o vertirur vbi fccitai , St frigiditas regnat : quod ideo , vt
dixi gonad plum (impliciter , eque ad Anfticum modo,
fed ad regionerf vtcumqee frigtdam , { ficc m pro inif va
1 04 t E X
rictate tendit , adeo vt trans x -ua-.orem fc vertat ad A-
ftrum. Similiter fuccinum, & alia id genus foiniia, non
quidem , vt aliqui opinantur , per quodam crHuuios fpiritus
palcas ad fe attrahunt ( alias confricatio , cyix in iis ante at-
lrationemTcquiritur , ofrkeret magis , quam prodeflet fed
quia igneis quaiitatibus pollcnt , adcoque ridas ftipuias ,
confimilis natura:, aptaque ignis pabulaiibi copulanr , nee
nili confricatiooc itvcalefcant. Econtr quxdiuer, aut du'.
parati omnino temper amcnti font , aut iibi inuiccm ed-
uerfantur, aut in rautuam confeniioncm , diiieniioncuive
venire non portant. Sic aUij foccus magncti vim adimir,
quia cum contrariis quaiitatibus infkit : cicuta hominibui
exitialis eft , quia intemperate frgida , calotis naturalis
fuftocatiua , at non atino , at non rurrtis , quia ratione teiu-
peramenti non ita iis incommoda. Aconitum finos exiin-
guit , v.-nenatos fanitati red Jit , quia long foperioribus
quaiitatibus pollens, in pugr.a cum iis congrediturquas ad
pugnandum paratas , validafque inuenic , eafquc in pugnan
do inferiores vincit. Atque ad hare & timuia rerum princi- "
pia , omnis fympathix, atque antipathiz ratio reducenda
(t. Quare, vtben monet do&iflimus Matauiglia in fut
Prellt tthictptlirict legt 1 1 Reltqu pter, "; , . Ut
tum arcan j rimri debet S inutftigAtor , tit fem*
fer etrum caufn< , fr printifi* gnofcAt in natura, ,
-inummbtu, qut quoquo meuentur, ! euufeunt , frin-
c'ifium efi,vt at Hut Phileftphi.
Svmphasis. V\e Stmphtfii
Synechon, Gra:c dicirur Firmamenrum firaram t tu
' evrr%ue qnod eil continerc , quia/n fuo eipanlo tot ftel -
larum multitudinem continet. , '
- SynoD'S Grze idem fonat Latin conuentio , 8c con -
i}7 greflus. Ideo apud Aftronomos aeeipitur pro duorum vel
-plurium aftrorum conuenientia & concurlu due in cum-
dem circulum pouonis , fiue in eurndem gradum eclipti-
cutn i vbi fimulnatutam , atque infiuxus commifeeant. Vide
abundaatius in V. Coitus , & coniunetto.
, Syrivs. Vidt Sirius.
, U Syroycvs vlg dicitur ventus fpirans medio loco inter
Orientera,& Meridiem , Syria vnde tranfiens ad nos venit
Gra:c nota peliotes. Cum perflatvifum habetat, caput grS-
uat ; humores diHoht , fluxiones excitt , laucedinrm
tufles , vertigines ,apoplexiatn , epilepiam , furditatem ,
oculorum lippitudines.mulierum abortiones , aliaque id ge-
nutfacjt.qua: arqu Auftroac vernis iibi colatcralibnifuBt
communia. S*b*t.
'MATHE MATICVM. 48j
SvSTfMA , Grsec audit Vniuerfi proba conftrtuto )&har>
monia carleftium corporum intct fe , & erg ullurem ita
difpcfitorura vt iitus , otdo , motus , ac pamoncs apparen-
tiis.ac demonurationibus tum philofophicis apprim rcC-
pondeant. Ricciolus lib. y./i.f. cap. t. le Ilud deferibic.
Syjiema Mundi nihil aliud t SI quam coordinatto ,feit com-'
ftfitio m*gnarum munit partium , videlicet elementorum,
ac edorum ; cuius vchiti materia eil numerus derum , at-
eue elimentorum tum totalium , tum partialium ; forma am*
um efi ordo ,acfitus eerum inter fe, rtiatiut ad centrum
Vniuerji. Celcbcrrimum olim fuit quod ccinnanit Mercu-
rius Trifmegiltus , admifcrunt Timocharis , Epimenides,
Hipparchus , Archimedes, ac Ptolemams in Almagefto in-
fignitercoromendauit, probauit , ftabiliuitquc hoc ordinc;
yt terra fimul cum aqua vnum globum efficiens foret Vni-
ucrfitatis centrum ; moxaerc circurhquaque ambircrur, qui
vt leuius clemcntum , minus tarnen quam rgnis fccunduni
locum tencret; inde fpharrx ignis ; cuius regionis terminfl
tonirituerenrur ab vltima fuperficic ftipremx regionis a-
iis , vfquead cohcauum Luna:: Portea iuccedcrct orbis Lu
na: , & per ordinem alij fuperiores Mcrcurij , Veneris , Solis,
Martis, Iouis,& Sattuni-, codem otdine Schabitudine ad
tellurem tamquam ad omnium centrum , poft quos fe-
queretur Firmamcntum , feu Oibis fix arum , tandem
Primum Mobile omfes concntricos habens , fc com-
pleftens.
Inueterata hare mundi conftitutio perduraut vfque ad
Nicolai Copernici ingcniofiTimi alioqui Aftronomi tm
pora i qui ex nouis obferuationibus videni , non poflc fub-
iftere prxdilum Syftcma Ptelemaicum , aliud excogitauic
feu potitis exfu'citauii paucis olim antiquis Philofophis
excogitatum , fed cum ipfis cmortuum. In eoconftiiuitur
fol immobilis in Vniuerfi centro : Poft Orbis Mercurij , qui
diebus So. fuam integtam rcuolutionem perficerct. fecun
do loco fuccedcrct Venus nouem menfium fpatio fuum cir-'
cuiium complens. Tertio loco terrae globus yna cum Lun ,
qua: indem continu erg- tellurem circumagatur. Atque
huic ttiplicem raotum allignant ; diurnum, quo ex Occi
dente in Orientent ducitur fpatio 14. horarum ( quem noe
motumraptui primi mobilis damus: ) an , quem nos
foli : tertium , que m vocant librationis , quo iniquali-
tasarquinoftiorum olenditur ,atque Eclptica: obliqu.nio
ab yEquatore. Sequitur pofte M.irs, rcuolutionem fuam
erg folem in annis duobus perficiens : inde Iupiter in
Hh
'4l LEXICON
annis li. Tafidem Saturnus in annis io. Port qoos pofrre*
mam omnium conftiruunt fpharram fixarum immobilem.
I4l Ethacc eftconftluiiio Vniuctti , ex Philolai ptimum, mor
ci Copernici piacicis excogitata , in quammuum eft , cjuam
multi cx ncothcricis confpiranics adhxferint , ac magno
}' rcccpeiint. ht fan (i modum (pccmat, quo opri
me lalnantur omnci apparenrix , ad cuius normam inftitu-
tx radices cxleirium motuum , ifti ad amuflm relp^.ndcnr,
c cert vfque ad Thychnnis tmpora , nulla vi/a cit con-
cinnior, pulchrior, & vfui accommodation. Verum hoc fy-
fteffli intolerabilem errore m admictit , ierran) vrique mo
bilem ; quod cxpetientix , Si ( quod raagis intereft ) vni
facrx f-ii- tnrx tcftimonio aduetfatur , rerram omnino im
mobilem aTcrentis. Scioequidem nonnullos effe , quidi-
cancfacram fcriptutam vfu humano loqui prort in mu\tis
peifpicuura eft , proindeque ca teftimonia huic alfcrtioni
minime refragari. Quin rttam Didacus Aftunica cx ille
lobt 9 vbi de Deo dicitur : Qmi cammtutt ttrrm de lice
fuo , <$> column* tins cencutiuntur ; hanc terne mobilitatem
proberenicitur ,additque nullum cflc in teta fcriptura lo
cum qui tarn difert dicat terram non mouen , quam hc
moucri dicit. Sed, vtoptime oftendit Pineda in hunc lo
cum , indepotis eninci poteft naturalis tetrx firmiras, Se
habicudo , qua: cum ea ft , vt loco minim dimoucarar,
Dei potentia fie , vt contremifeat , atque ad eius nutum
concutiatur, quod de tetrxmotibus, quibus terra facie Do-
mini trepidare dicitur inrelligendum eft , vt communiter
explicant Patres r c maxime quod columnar, (de quibus
hic fermo cft ) quandam ftabilirarem magis quam commo-
I i one m (ignificant. Quod autem terras ftabilitas fcripcuiiss
difertiffim aftruatur-, patet id apettifftm , & nos in loco
adnocabimus : & omnes huiufmodi loqnuti >nes , Sancti Pa
tres communitet ad literam de terrae ftabilicate, qua in cen
tro Mundi omnin immobi'is conftituta eft , explicant , Se
intelligunt : quibus profeft recedere temerarium forer.
Qnarc iuremeriro hoc fftema Copcrnicum , tamquam fal-
fum , facrx feripturx aduerfum , atque vera* Philofophir
principiis alienum , damnatum fuit facra Congregatione
Cardinalium peculiari decreto : atque in Galilxum, qui
il lud nihilominus femel Si iterum fuftinere ardentius quant
Chrifh'ano homini par erat , annitebatur , feuerius animad-
uerfum.
H* Tandem Tycho Brahe Danus verus Aftronomix inftau-
rator ,poftlongam quinquaqinta amplis annorum obfcr
to vt. -4f
\itTonenrn,adiuius piuribus pcritiflimis Mathematicis pri-
Vnus omnium car'um iquaun , hauteream bfflncis ngioncn
flci ara conftitucns ad mor. m aris pctmrabilcm , led Ion-
ge aere ipfo ubiiorcm , ac leuiorem : in cuius expanfo,
Sc crali'me omnia cx'leftia corpora col deaoit , fuo quodeum-
queordinc & loco, moruque proprio prxditum , provr e
apparemiis i-uinci poteft. Hinc nouum fjfruna excogita--
uir far kc Rum. L'cclcfiz cohtiiutis inhxren:, , obferua-,
tionious appiimc rcfpondens, ac lacra' frripturar oiaculis,
Patrurn dilis , venrque Philofophix principes maxime
confonum : m quo terram ft . amborum lumiriarium ,
Firmamcmi , leu Orbis ftcllati centrum : Solcm Vcr rcli-
quorum quinqu plai.erarum qui proindc om.'ies cecentri-
ci efUntad terram i & per valtlltmam illam JEthcris re-
gionrrri conftantilim , S numquam fllente gra-lu per
petu rotrentur ad olcrfl ; itavt Mars quando furet A-
ch'onics in folis oppotione refpcru noftri in Zodiaco*
fieret ctiarrt ter : proximior ipfo folc , & confequenter cor
pore et am grandiorvideatur uam conftitutus in Apoga:o
Vencrcm ipfam magnitudinc fuperet , vmbiam faciat , ac
uiura mintorum parallaxim paiiatur, vt ego femel , & nc~
rtm obferuaui. Sicque exhibir ha-c caeli facis omnes mo
tus , & apparentias faluat , nouis Pharnpmcnis in iEihere vi
fis , haud egr locum , & raateriam tribuir , dirficuitatca
dmrtes foluit,atque humanuni captumin rci fcritate ro
borar ,St obfrmat. Alia item Mundi fyftcmara eircumferun.
tur , qua; , quoniam pra?ditis parum deuiant , vcl non ita
communi p laufu recepta unt , ideo brcuicati confuientes
omifimus.
Syth in fphzra barbrica dicitur fecundus decanusCan- 14)
cri , manens fub difpofnione Mercurij ; iocofitatis , confa-
bulationis mulieium , diuitiarum , Tbertaiis , &c.
SyziGt/t apud Graicos fignificant cjcleftes lderum - 14+]
lationes ; non modo per corporalem coniun&ioaem , vt
aliqui rigorose nimis Intelligent , fedetiam per afpcctum,
& quamcumque familiariratcm : qu videlicet fiat radio-
rum commixtio, & virrutis in mum coadunatio. Et ita
rem radicitus explicar Yaleniinus Naiboda in AlckabU
tiuaa.
I tx ON
T
TAbdil apud Ptolcrnxum in Quadrip. lib. 4. cap. 7. ei
verfionr arabica , idem fonat , acloca fiderum permu-
tata in carWfti figura: vnde inueftigari pollc autumat om-
ncm , rua' inter duos homines intcrccdit , fympathia-, an-
tipatbiarve raiioncm , atquc originem. Nam fi loca lumi-
narium in vtriufcjuc figura perlpe fucrint inuiccm per
mtala , aut cum borofcopo , vel Parte fortuna*, magna
erit , inquit , inter ipfos natura: conucnientia , atque -
ris neceffuudo. Econtr fi hrc in locis fuerint inconiun-
lis, am oppofitis, magnam arguunt naturatutn diuerfita-
tcm , proindeque antioathix, & auerfionis naturalem fo
ri item , ac ftminarium. Porro hace peimutatio duplicitei
fieri poteft > & in Zodiaco, fi quern gradumeclipticum fol
obtinet in alicuius naiiuitate , in alterius occtipet lu:a,
rice verfa : Et in Mundi fitu; fi videlicet peimutcntur citculi
, poiitionum , iiavt tantum diftet culmine , vel ab imo cx-
li fol in vnius Ihcmate , quantum in alterius Luna : Si
ficdefingulis, de qtiibus fus agit Ptolemauis loco citato.
T%NcEKi antonomaftic appellatur Geomctris linea
re&a perpendicularis exir circulum cadens ad extrcmum
" diamctri ipfius circuli i qua: fi vltra dhuc protrahcrctur ,
fecaret ipfn lincam trianguli fimilitcr vltra protractam
ad ngulos fedtos. Hare , inquam linea ira con/derara di-
citur Tangens , quia aliam lireatn centro circuli oblique
protraftam.Sc iifum circulum fecantem , tandem opus eft
vt contingat : ex qua-um i'oftea habitudinc , ac proportio-
nc adinuiccm arguatut habitudo arcus adfinus,4 coroplc-
mentum finuum.
Tan n fiue rum articulo El-tanin hoc eft anguis He-
, brake , dicitur Draco fidus ad polum Zodiaci arlicum illud
circumquaque ambicns : de quo vide qua- diximus in V.
Draco.
T.raop z Grarco- barb, dicitur in fpharra barbrica Cen*
. taurus lid. i s in corlo , de quo alibi didum eft.
Tavr s fecundum Zodiaci lignum , fixum , terreum muti-
latunv Domicilium Veneris , & Exaltatio Lunx in quo , vt-
potc in principe fignofui trigoni , primm apparet poft con-
grelTum cum Sole in Ariete ipfius Solis exaltationc : Arabicc
jltanr. Pra-rft ex mrmbri.-. humants eolio , ceruici , guttu.-
rj. Et ide hoc Tauri nomt-n eft inditum , quia experien-
tiaprobatum eft, homines fub illo naicentes laborious quod
M AT H EM ATI V M. ' 44
Sei pig Sr. ingenio rudes* fronte clara , arque vtrinque
prominentes , quales funi boues: fed adhuc alia ratio fup-
pctit,quia hoc lignum fpccialiter cius generis animantes
afficit , vt male affe&o atque ab infortunis pofleflo ,
male futuram effe pccudibus cxpc&andum lit.
Narrant quippe Pontanus ac Niphus in consent. Apotc-
lefm. Ptoleraii. fuo tempore Saiurni& Mariis coniuntio-
nem in Tauro , horridillima hycrnis frigora fufcitafte , ma-
gnamquc bobas calami .atcm , perniciemque intuiifle : Sc
quanquam eues tolerando frigori 'int imbecilliores , ai-
failominas in boucs maxime pcitem illara defEuiiftc , pro
pter iignum ccclefte ad quod terreftritbosrefcrrur, vt Arieti
bones & armamcnta fubfun .Canicu'e, canes tcrrcftrcs , &c.
quapropter fi in Ariete ca fynodus malcficar eclebrata fuif-
fet vtiq- inouespoiis eapeftis debachata fuiiTcc. Eins Afte-
rifmus in o&aua fphxra continet fte'las ^.Scvndccim in for-
mes:Quamquam Bayerus in cofidcre enumeretft. lias 48. tc
Kepletus ft, inter quas celebrrima: Amt Pleiades , Hyadcf-
que, hx in capiic, i 1st in genibus conftitute. : ; nitium fumic
gr. 17. Tauri ptimi raobilis , ac protenditur vfque ad gr.
15. Geminorum. Natura eins diuerfa eft ob diuerfitatcm
ftellarum , qu ineofunr: nam prim cius partes , in qui-
busfunt Plyades ftella: procellof , violente, funt , & ma
lfica:: media: tempcratar, Se aliquant humidiorcs: Po-
ftremjc oilida: in quibus hyades, fulgura , corufcationes , Sc
iimilra adducucs. Dc ftellis in eo confiftentibus inparti-
ca.'ar: fuis quibufquc locis differuimus.
Te escpivm eft inftrumcntum opticum ex tubis , ac
duplici , vcl etiam multiplici vitro , concauo quidem pri
mo , conucxis autem , ac lenticularibus aliis , per cuius me
dium in determinata diftantia excepta: obiecti vifibilis fpe-
cies refringuntur , ac mirum in raodum Jilatentur , refe-
ratque obiectum. long potcntia: vifiuz approximatura , cu
ius ope factum eft, vt corpora cxlcftia , eorum macula: for
ma , luminis qualitas , aliarquc affcilioncs ptob noftris
temporibus internofci potuerint , infinita: propemodura
ftella: in Firmamento obferuata: , noua Phnomena cire
Iouem Sc Saturnum item detecta fint , qua: pris ob fai
exilitatem , & loci diftantiam oculorum aciem fugiebant.
Huiusadmirabilis inftrumenti inuentionem, aut fan 4i~
Iucidationem debemus Galilaro GaJaei infigni Mathemati
cs , quo apud noi lealos nom.cn aeeepit i licet noftris
temporibus ab-Fontana, aliifque ingeniofis viris mirum in
odinn ampluiumc , vt m nil amplios in gene-
Hb
LEXICON
re defderari poTe videatur. '
, Tst , fagitca , iacuium , Demon Meridianus , fidus j<<
borealcm plagam prop Aquiiam : de quo fatisdilhim eft
Tub his diftiombus
^ TtMPiXAMNTV communiter i! i ci tur proportio , te
jnixtio quatuor pnmanim qualitatum , qua? conhtuunc
vniuerfa corpora mixta , atque a roaiori vcl minori vniu*
uper aiiain qualiiatem piacJoroinio , & ex flu , diuernfi-
catur , vnde & cemtUxir apud nos , 6i Crafts apud Cuzcos
appeiiari blei. Eius noucm ipecics ab Hippocraie , Gale
no, aliifquc Mediis aignari i lent : aur eaim in corpore
mixto i/ra: qualitatcs omnes in gradu rerniflo funt Sc arqua-
lis omnium eft proporrio , S conftituit iulum , perfcum-
<juc t -mi etamentum ,quo melius excogitan neqmt ,.quod
<quc eft rcliquorum veluti canon , & norma : aut hace pro-
porriotft na-quali ,itavt non fit par mtenio qualiiatum,
& id du>-bus uiodis cuenire poteft , prim vt carteris tr.bui
moderate fchabmtibus qualiras fuperemincit , & ficy
vti quatuor qua'itates funt , qoatuor etiam difrerentias icm-
pciamenti fpecificant , atque i*cipfi> derominant , calidurrt
videlicc, aut fri;idum,aiu huraidum;aut fiecum : Secund,
vt dua; reliciuisdnabus pra-ualeant , quemafimodum in ele-
' videre cft . & ( alia: quaruormixtorum fpecies la-
tuunt b cierne ntis denominates, cqije dirimas ilium com-,
lexicnii effe fianguinesc , quia ineo abundant calidiras ,6c
umiditas.; eile cUolcriciim , quia in t-p flatta bilis, Sc
c calor & Gcciias , alium Phlegmaticum , quia nYgm2,ho
eft humor anuru" frjii.'us , Sl humidus : a'ium denique
mrlancholicura , quia pra-cellit in melancholia , &atra
bilis forr Ccciiate & frigiditate. Porro Viae qualitatcs , ctG,
in piuribu' raixtis elementares finr , in caurftibus etiam in-
weciui-tut iminet-tiori niodo.qux eii-im diuerf>m clcftium,
corporum ' ftitutionem indicant pto diuerfa carum mix
tura, nua: ab effttibus innotefcit. Vndc & probabile eft mi-,
tabiles qualitatcs aliquotum mixtornm quas videmus clc-
menraribus lenge prarcellerc , ron ab. dementis , fed cacle--
Jtftibus on um ducure , qua de re plura diximus in V-.
dixtn,
-vs quid fit ,adc difficile eft explicatu ,vt iure di-
xerit Ai:guftr-us ttb. i ar,fcfl.:ap. 14. Quid eft lempus ,
ni ma ex me ut (tip ffi qutrenti txiluart vtlim , nefti*\
.Eius qviddltaicm bfcuriflim ttadit I'l)ilofophus 6. rhjfi-.
cot. text, 101, Tftnpm eft , inquit , num-ru* metm ftcin*.
ftstPf (*tf* , e> pofiertus -, indicar, enim riuru ^^
MATHEMaTICVM. 4?i
eftquc velu me fura eorom motus , 8c variations : Vnde
quia cxlome motus eft rgulai iffimoi , uoii!lmus,citatiifi-
mus , multiplex , perpetuus ide in eo aliqui raiionem
temporis confti uetc , indrqae diclum autumant, cjuafi tem-
peratum , abSoiiv uiur.alioivmque fiderum tcnore,& tem-
perato curfu. Sed c.nim bene infurgit idem Auguftinur
Uccit.(p.Jl Audi: i 4*o<in>n kominr necio, quod fttit
0> Lunt >at fiderum netas if-fi* fut ten/per & anni :
enim non fouit: omnium metus fint tempor.i { A
vi, j :fi coffaren^ctli lumm , (*> tnoraretur rom figuli no
tjfet temp*' Iure quidem : cjuinim fomnis motus cella
ret , omni* fluiibiliuni duratio deperiret an non effet tem-
pus fa'tcm imaginari um ? At enim quia mobilium omnium,
Yt diclum cil conltaniiflmi , ac rcgulariflimi funt caelcftes
orbes, ideo non A> te licium cil ab rito doclo rancjuam
pet antonnmafiam ipfos effe tmpora S annos , liquidem
iuraducrtit D. Tilomas i. parre lo, art. 6. ternpus
effe in primo mobili tamquam in fubieclo , ac primo mcn-
furato , corrclpotidet cnim rjuodlibct temporis momentum
catlotum conuerGoni , Sc quot in cailo conuerfiones , tot
ctiam tmpora diftinguuntur : Sed coram omnium redor
eft primum mobile, quod fpacio 14. horarum fefe in gy-
rum volucns diem conftituit naturalem , Luna: periodus,
quatotum Zodiacum luilrat , menfem ; Sol autem fu inte
gra rcuolutione per Zodiacum efficit annum : le etiam an-
ni magni , 5: Epochar , aliarque tcmporum differentia; ex
diuerfis reuolutionibus , aut congreflibus cslcitium cor-
porum , prasfertim vero fuminarium vt' in locis diftum eft,
conftituuntur. Hinc eft quod folis regiam pulchr defcri-
bens Ouidius . Metamorphof. ei tcmporum diuerfa Ipatia,
&interualla pro fatellitio , & comitatu affignct : fic enim
canit.
In folio Phebta , dark Ivcente fmaragdii
A dtxtr Iuque Dies , > Menfis , & Annus
Seculaque , & pofite fpattis fqualibus Hor:
1'erqiie nouum bat cinilum florenti corona
Stabat nuda Aftas , [picea ferta gerebat
St.ibat , ( Autumnuis calcatU fordidus vuif
~Et glaciales Hyems canos hirfuta capillos.
Sunt autem nouem , prxeipua; tcmporum differenriar , u
yt alij Tolunt , addita ctiam hebdmada , decern : Annus,
Mends ; dies , quadrans , hora , punftumjmomcntum , vn-
cia , & atomus. Annus, vt diclum eft, definitur proprio
curfu folii : menfis Luna , cd relitis ab ipfo folc i a meri
ll h ij
49% LEXICON
fe fignnm vnum perrneante : hebdmada item Luna ,
qux tanto temporis (patio quartam Zodiaci partem per lu-
Itrat ponkurquein Solis quadrato , indc in oppofiro, pofte
in fecundo quadrate , demum redit ad nouamconiun-
itioncm. Dies defignatur Solis circulationc diurna motu
primi mobilis ab uta , qua totus xquator perfe in gyr
vertitur , ac fingulx eius partes fpatio 14. hoiarum redeunt
d idem punctum . quo pridic moueti experant : Qua-
drr.ns eil quarta dici pars ,fez lions conftans , quo tempore
Sol & rcliqua fidera ab ad alium cardiûn Mundi fer-
xuntur.afcenduntquexquatoris grad. 90. Hora ct duodci
ma quxque diei noelifque pars , fiue ea inxqualis fit, Aue
Stqualis , vt in xquinoebis , in qua afeendunt quindeeim,
gradas xquatoris fupra horizontem, & pandtum aquod
xranfeunt. Hora diuiditur in quatuor pnela, quxnos ho-
ixquadrantes vocamus , continentque ij. minuta tempo
ris: in quo aicendunt gr. 3. Sc min. +j. xquatoris. Punctum,
x infus diuiditur in decern momenta : momentum in duode-
eim vncias : Vncia in 47. tomos. Atomos autem indiuii-
lis conftituitut , eftque inftans temporis prxfens , qui dici-
turnunc, cum alias alis differentia: temporis , ; dicantu:
prxteritx, aut futurx.
ut. SedhicPhilofophi in hac atoroi confderatione fatifeunt.
Quidni enim ? Ha:c atomus , hoc indiuifibile inftans , tem
pus eft , an non tempu s ? Si terapus ; erg fucccfliuum cil :.
ergo habet prius , fc poft crins ; crg non lotum prxfens, ied
fcx partions confit, quarnm vnaprxteriit , & non eft, altc-
, xa futura eft, &adhuc non eft : erg non iam indiuifibile
inftans. Si non tempus ; quonam pa&o in huiufinodi at
nos diuidi poteft tempus Qnomodo cum tempote conne-
xioncm hab :re poteft ? quomodo prxteritum fimuV , & fura-
xum nc&i ? Et fi neftit , quomod duo qux reuet non funt
neftit ? quonam paftovnio vlla realis intclligi poteft inter
duo , quotum vnum iam effe deftitit , alterum nondum erte
cpit Rurfum fi hxc cadem atomus in fc fluxibilis eft ,
quomodo/ucreffua } quomodo alu prxfens & qua ratione
permanens / poteft, qui ftatim corrumpitur , ac dfinit
tflc'Ben Auguft./ifo citato-. nihil prateriret,rtq\iit,no effet
frtterilum tempus ; fi nihil dueniret , non effetfuturum
ternfus i >fi nihil effet , no effet prifens temfus. Duo trfi
illa tmpora prAieritum , & futurum quomodtfunt , qu*de
Prteritum iam non efl , & futurum nondum efi ! Iri-
frns autem , fi femper effet prtfens nee in prtteritums.
franfireti iamnon effet tempus , fed tterniw ; Si tro prtfcnt^
MATHEMATIC VM. 4.
lit ttmpus fit, ideo fit , quia in frtttritmM tranfit , qmmo-
4> & htc ijfe dictmut , cut tufa vt fit ill* eft, mut non
trit, vtfcilicet dicamus tempus ejfc , nifi quia tendit in non
Verum omnin concludendum eft , tempus exatomisin-

diuifibilibus fingulis fucccffiu pra-fentibus , atque aftu cxi-
ftcntibus fieri : fi enim ex partibus in infinitum diuifibilibus
conftaret , vel neceiTario multa: particule tcmpoiis adhuc in
infinitum diuiibilcs iimul cxiftcrent, vel fane nunquam
praterirenr, quia nunquam ad partes vltimas , qui tota:
iimul cxiftcrent , dcucniretur, & fi demum deucniretur ,cz
! a, n non eflcnt partes vltcrius in prius , & poftcrius.praueri-
^, 8f futurum diuiibilcs , fed formaliflima: atomi. Quod
autem fcorfim ttmpus non fint , non arguit tempus non
ex ipfis confiare .- Nam Tempus per omnes eft numerus , &
numerus motus : ergo debet ei conuenire quod numero,
& tali numero motus. Numerus autem ex pluribus vniiaii-
bus conftituitur , quarquidem fingillatim numerus non funt,
fedvnita:. Ita plan philofophari licet in tempore , quod ex
pluribus atomis indiuifibilibus confurgir , quamquam ipfa
indiuifibilia fcoifim (umpta teoBbs non fint. Nequc enim
ex hoc quod omne tempos diuidatur in pnfens , prxteri-
tam, Sc futurum, fcquitur aut aliquam differentiam tcm-
poris totam eile fimul , ac proinde non habere fucccflionem:
aut quodlibct inftans feorfim tempus dicendum effc. Nam
quarlibet differentia temporis , aut accipitur matetialitec
aat formalircr : Si materialitcr, dicit tot indiuifibilia , qui-
bus confit ; fi formaliter , dicit cotum quid in vnum colle-
itum fiue pivrfens , fiue prarteritum , fiue futurum , quod ta
rnen habet fucccflionem: ficut numerus rate rialiter fum-
r-tus dicit tot, vel tot vnitates in feipfis inîifibiles, forma
it er autem quilibet numerus eft totusfimul ex pluribus c-
fli'utus : quaternarius enim vnuscftnon quaternus dena-
lius /mis eft, contenarius vnus eft in plurcs centenarios n-r
diuiibilis , quamuis horum quilibet materialitcr diuidi pof-
it&inplures nmeros, vt centum in duos quinquagena-
rioi, decern denarios , viginti quinarios , denarius in duos
quinarios, quaternarius in binos binarios , &c. & infuper
iam non in numros, fed in fingulas vnitates , quarum fin-
gulis non competir ratio numen , nifi cum aliis vniatur.
Nunc autem quodlibct tempus , quoad vfque ad tomos dc-
ducatur vnum efthabens prius, &poftcrius, adcoque ra-
tienem fucceffionis , quamuis dicatur formaliter rotum
^ta;fens, aut praucrimm, aut futurum.Sic dicirurprasfens fe
4?4 LEXICON
culum, quod centum annis confit formaliter totum afhi,
quia nondumtranfatum , fed futurum : Ce prxfens an
nus, prarfens mends , prarfens dies , &c. <\ax omnia d -
tu r in ordine ad prarcedentem aut fubfequcntcm dicra,men-
fem, annum, See. licet & ipfi quoad partes fuccell'nii fint, quo-
advfque ad vltimos tomos deueniatur : ficut in numeris
femper adefb diuifibilitas in plures , & plures numros
qtioadvfque tandem deueniatur ad vnitates omnin indi-
ifbilet.
Item tempus , vr diftum eft , eft numerus motus : ergo i<f
cicompetit, quod&tnotui. Sicut igitur motus eft in con
tinua acquifitione , ac deperditione partium) ta & tempus
eft in continua acquifitione ac deperditione partium, fei-
licet inftantium , quibus conftat , licet formaliter in feip-
foconfiftat in rationc talis difFercntixtcmpori indiuilum
atqucabaliisomnindifcrctum. Quod fi ;cui difficile cap-
tu fit , feiat id efle proprium cuiuflibct ends fuccefliui , ce
feilicet in continua acqnifuionc , ac deperditione partium-
Nam vt ben Pererius *e pr'mctpits rtrum nturaUum lib. .
cap. i. Ensfucccfftuum dicitur efft , cum h*bet pertes in con
tinu tjitadam fuccetne\if^vt prior crpulttur cum poeritri
fer nunc pr*fens,fieut dicitur generatit perpetua,non quod ali-
qitod ccnerat.tm fit perpetuum , fed quia fuccejfio genralo-
rum vnius poft elfrumfit perpetua , * nunqmtm interrupt*.
Id ipfum videre eft in quolibet motu , vt in notritione ani-
malis , itinere, tranfitu, rota figuli, &c. quae omnia fue
in continua acquifitione , deperditione partium fui eiTc,
quxinaicein copulantur per nunc prarfens , & cum hoc per
extrinferam immediationem , quamuis quae prxterierunt
iam deftiterint efTe , & qua: futura funtnonadhuc fint. Ita
profefto & tempus optim poteft inteUigi fecundum fe to-
tura quid reale effc, licet fecundum partes femper in motu
lit , atque ade femper in acquifitione , ac deperditione
partium fui elle.
Temporvm Domint. Vide Chronocratores.
Tenacvlvm. Cometx fpreics fubeinericio funro luridi,
quem Grxci Pitheten appellant : reduciturad Doliarem.
Ali) ex forma contendunt dicendum e(Te Canaculum. Vi
de ibi.
Tenebrosi grapvs. Vide in V. Gradus.
Tepis atosoa Solis. gr rcobaib, dicitur in fpharra barb
rica rertius Decanus Geminorum manens fub Dominatu
Solis, dedignationi , iocandi , cauillandi , futilia audica-
di > &c.
MATHMATICVM. 4r
Tfptsatr's LvN.f. ibidem dicicur tcrtiu Decanos iy,
Aquaii^lignificatordciractionum, te. decepiionum, fub dif-
pohiionc Luna:
Tepislvth Sons ibidem cftftcundus Decanut Scorpij, i|.
ecepiionis , dctraftionis , nout inimcitias inter homi
nes lerciidi, fc vctcrcs conrmandi , cuius dorpiniurn fpe-
ftat ad Solem,
Termini , tcu Fines Planetarum flint ccrti quidam , if '*
limjraii giadus fignorum , in quibus repetios planeras ob-
feruauii Antiquitas vires uas augere, ac mximas habere
prxrogatiuas De i i- multa diximus in V, Vim* . Hic autcm
polrrv cune eric huiufmodi Jiltributionis congrut-nrem r-
tionem redderc , quam nuper excoguauit Titus in Cot'eiH ^
Philofophta : non de finibus modo , fed & de iure Do
micilii, Aititudinis , a Trianguli, Sic enim habet lib. x.
(. \i. dum eft , quou quinqu Pianett Saturnus ,1h-
fiter , M*rs , Venus, & M e~curtus rattonefuarnm,proprit'
tatum , & maxime colons fui tum nis habent interftdetert
minutos quofdam qualii atum gradusfimilis nature radibw
Ulis, quos Luminaria produeunt omnibus fuis latior.ibus Di-
Xs imilis nature. ; inttliigo [altem quoadgradus , non q*oad
naturam qualitatis : iiam Luminaria non effic uni quali-
litates , quas Mars, > Saturnus , qua omnin eorruptiut,
funt , htcenfeo , quod lupiter habat Utos gradas qua
litatis caloris, qui ex radie trino oriuntur; humiditatis verb
illos graUus , qut ex radio fexttli : & propterek quod Ittpiter
t For.una maior, rattone maioris intenftonis caloris , cr-c.
Stent alibi dixi. Venus, quod contineat gradus caloris,
qui ex radio fextilifittnt , humiditatis vero , qui (X trino: (jf*
tunc quodfit fortuna minor ratione maioris qualitatis pa
tet. Saturnus quod Inabeat illos gradus frigiditatis , qutex
eppifitionefiunt , ide fummos , ficcitatts v*ro illos gradus ,
qui ex qttadraro oriuntur , ideirco quodfit Infortuna Ma
ior , rattor.e cxcejfs frigiditatis fapra ficcitatem : Tandem
Marsobtineat dios gradus ariditatis ,'qui ex oppofitione emer-
gant & caloris deruiui illos gradue , qu'\ ex quadrato;&
ideo quod fit Infortun* minor* Hercitrius , quia incor.an-
tis apparet coloris inronftantis naturt cenfetur ejfe, ex
perimento onfiat. Cuius rei triplicem rationem aflignat:
prun quod Lum'naria fois lationibus geneianc quatuor
primas qualitares primo gradu vfque ad octauum , Sc fum-
intim : Secund quia Luminaria quod exhibent omnef
colores fu 'ucc , confequenter veniunt exhibere etiamil-
}os grsdtis qua'titatum , quos fingulari planeta: exhibnc
49 LEXICON
fuis coloribus : Tertio can Jem ad proportioncra radiorum,
ad fonos harmnicos , ac pcrmixtionc radiorum ad ipfot.
Hinc Luminaria iure nium excludantur , Sc foluro quin
qu errtica aflumuntur. ( qusrrtouara Camparte la a. i.im
lationcm alignat lit, t. ca . j. art ~ cur rcrmini l.umina-
libus non atlignentur ; quia , inquir , terminus fpecificat
efFe&um Luminare autem generaliteroperatur , fed omnia
lgna Leone in Capricornum (unt quai termini Solis , rti
Cancro in Aquarium , Luna;. ) Hinc pofito hoc ibbifi
fundamento, defeendit ad ti ni m rationem reddendam.
In exeraio , ait , Arittis fex partis leuis fin, s funt , > fex
fequentes Venera quia ibi incipit augeri lumen Uttum viui-
ficum fupra tencbrai ; ideeque partes HU benefice, V.
(unt : deinde ee partes Mercurij ex radie inde jMimili ai
Tropicum Canin : que, fuperfuntfines Martis , < Sturni
funt, qui femper vltimas partes fignerum habent eoquod
rad-j antiquum attingantur fecundumfuas prepertienes, non
adeb felices funt, qutmadmodum cenfonantia harmonies,
diffentiunt validtffim ante veram prepertitntm. In exordio,
l'auri oHo partes , fines Veneris funt, ratione trsnt ad tropt-
tum Capricorni, &> fextilis ad antrum : pofiefex Mercu
ry ex biquintili ad Libram : quamuis teuer* Secundum partes
non ique bene cerrefpondeant : inde oBo Sturnt ratione fef-
qui quadrats, qui radius hoftilise/l , ad initium Capricorni,
Libra : quinqu louis ratione biquintilis ad trettmm Ca
pricorn! : que remanent Marlis funt. In Geminis fex Mer-
turij , ratione Domus , >ficut dixi fex louis , t>fex Venerit
ratione quintsits ad inittum Arittis : Et ita correfpondtt bit
radius, vt ponatur in medio fimum I euis , * Veneris , nt
putes hac effefigmenta; qua potius admis atiene funt digna :
relique. partes infortunis danta, In Cancro, fepttm partes
funt Martis ex quadrat* ad initium Arietis : ex Veneris, ra
tione humiditatis troptci : fex Mercurij , &> feptem l ouis ob
quinfilem ad initium Libra : quatuor vitima Saturni. /
Leone fex louis propter trinsim ai Ai setis initium: quinqu
Veneris , ob radium biquint ad tropicum Capricorni :fep
tem Saturni , quia incidit ibi fefquiquaJratus ad initias
Capricorni , ry, Arictit : qua remanent Mercurij, <jf Mar
tis funt. In Vireine feptem funt Mercur] ob fextilcm ad Can-
crum : Decern Veneris , quatuor louis propter quintilem ad
ttoficum Cantri ; reliqua infortunarum. In Libra fex Satur
ni propter eppofitienem ad initium Arittis & quadratum ad
Cancrum : Mercurij Tndiferentes : feptem leuis, &
tem Vene/is, tx quintili ad tropicum Capricorni *dv.
<<. ^-l. /^l^/e/es ^l y<i,<,<^,^.
nm : af<>^ ê^l ,/t>< tn < irf<cm Oer.K,
,i,m t:<nc'l , H> ^^t . ^^ / tt<fl,il ^<l
 êr

^<< v^<m senl' .' ^l' êj>/ iFefet ,- l,^.
5t>-< s> </^t. / 6!<f-ic>'N0 /est, .^lercri/ , H-l
<>/il êel i>s e t7k/<i5 f,^/>^^ ,?, ^-
/t<s<<lie^/</e/>/>> zte?c?/ > /es, /e'l , ^l
^lnt pêe ob ie/e <<< <<lim ^^>el , /^ /-
se^cên!' , />ê/ :/e<< tF cen/l eF ^/t^< />^s
/e<zet /<l , ^<<, tl^Xlntile, a<< l,,^^, : îtm^
i ^l ê> , <K /< H</ee t!^ îe^c^/ <>-

liFeênl : /'^ i/<^. / ^^ ve/)
I^liculûc 1'ill : cuiu liocinarionem clli plc> nol^ro in

Niiuco lonAiulcuIM , vc!ui ninominuliplilllmi ciuv.
l?>5 referre , ne foli alieni velbi5 ciplcll , ûic<^>m tu
n>icl^3ll , Ztoue cneiii clepci-clclcr.
I'l^xvî,!.^., in l'HbuIil pcrlicis l?ssi,il?c2t ^rculcm , len io.
Inênicu!um liclus ll dc,rc!cm pl2FHM conN,nl licllis il.
sccunum pcolcmium, ac iuil L>cruin 48. lcûo sa
Iil,i 6iH um.
1'l,. Vniucrss Mi Cenlium, ,c1>Ml , liipl c>u,m ^l>
circs, clemenr, innilunc , ccilc^ûam coelcli orbe,
lot,nlur Û2nl!c> isil vc ic Poe.
Scinftiluii cum clcmcnt ^,ûi vnum corpu snli^licum ,

cuiu5ôiun<i!ii non z,lu5 otlicmnl mc>niium2lticuc!inl,
Viuniqu: i3uil2lcl, quam in ,ui,ntij pomo lubcrcu
slomineni: cûoll ma^nc, v!uinpl<,ui6cnl!H: cono f,-
Kum, censcixlum esl z qu nowin, Sc niininci, probe
ibi polier: conliNcre , <c omncm eiu rcÎoncm inj>2oirrc.
(^ncloûillcm cum plimc,cctt pcifcc lsNHic
2t L X i N
fuit, (otaque Ce fola vnum , & cumdem globum Forambat^
itavt!vndiquc Mari, quod naturalitcr terrae imminerc de
bet, alluerecur: At poftmodutn ad Summi Opificis nutura
quo dixit Gen. ri Congrigtntur *qU4 mUcum vnum , &
*ff.*rt*t ; moi piu im.x cius pattes in diuerfa loca
tranflata funt, ampliffimo-. finu, quos aqua: excarrentes
iraplcrent , in loco vnd- difcclTcrani relinqucn.cs : inde
montium ibbUmltatcs , & pn>mincnti;E appjruerunt , quo$
nil aliud clic quam partes terra: , qua: prius maris conciiitaj
tes implcbanc ad Diuinum pofte verbum flluc rocelas,
qu tota tetra fieret habitationi faiis idnea , grauilmi
Expofitores teftantur : Quam rem re ex eo probanr , quod
Nau:.c fxpiiltn eiperti funt, tantam efle alicubi Maris
profunditatern , quanta Montium altitude. Ex quofequi-
tur , terram in hoc ftatu conliftere quodarttmod violenter,
proindead ilium ftaturti priftinum natutaiitcr tendere:
idque non leuirerfuadcnt Montium corrofiones, locorurn-
que humilium repletiones fenim facbe , quibus manifcft
oftenditur terram paulan m complanationem fuam afreftarcj
Teftantur hoc Komi idificiotum fundamenta in fummita-
te Capitolini montis extantia, oinni terra nudata , atque in
ladkibus eiu9 Amphithcatrurn , Triumphalis Arcus Sep-
timij, aliaque ardificia iam plan tetra vicino monte dedi-
oefecnte , obtuta , ic fcpulta. Ptobat id etiam Maris re-
pletio , prarfertim in Adritico , vbiAquilcia, Adria , -
tauium , Raucnna , alia:que vrbes olim ad M.i.v trnt
qux tarnen nunc temporis ob multam terra: aggerationcrri
taldabeodiftantseoquia imbtium alluuione fluuiorum-'
que n.iturali pondere (efe in Mare exonefantium magna
arena: glareaique vis illue apportatur, qux tandem eins aV-
ucum paulatim compleat , ac proinde iquae fempet magi*
ac magis intnmefcant, ac proraineant : vi atrquando futu-
lum it , terram tandera vfqucquaquernan operendam, at1
que in priftinum ftatum redigcndm ; quemadmodune ram
ex parteidpleiifquein locis fatum videmus , pnefertimia
littore Balthico , Dnico, * Hollaodico , vbi non it pri
mer integra Prouinciaamaris ingluuie abforpta fuit , fitnc.
reliqua tellus inundaretur , indgena: multis , prxaltifque
aggetibus oceurterunr. Ex quibus omnibus cuidenti demon-
ftratione colligitur , Mundum, eque xtcrnum fuifle , nec
emper hanc guram qua nunc pra-ditiis eft , habuifle, ncc
in ea perpetu cxtiturum , quia profc<ft veniet tcmpus,
<juo terra: globus ad perfedam rotunditatcm redibit , atqucf
p nuri ita inundabitur , vt iam fiat inhabitabilis , ptoindc
MATHEMATICVM. 4'
rue Tiortlim genus fie neceffari di-liturum : quod fane
iam pracHtuth forctli Mundus ab cerno has return, viciffi-
cudincb pallias effet.
Eft iguur terra, vt dictum eft , Vniuefi iftius centrum , &
quamuis mole tam grandis , vt eius ambitus iuxta Recen-
iiotum obferuationcs fit milliar. H58}i94j. nihilomins ad
eorlum.atque ad fuperiotes Vniueifi ipfius partes comparata,
eft inftar punfti plan infenfibilis , quod, turn ex fidcrum
prarlercim fixorum parallax i , qua; nulla excipitur quacum-
que terrae parte contemplentur , tum ex aiiis cxperimcmi*
maniteftc conuinckur. Vnde pukhr Stncca in pra?fationc
qu.i ft. Natural, eius coniiderationcm ingcrens , diccbat.
Hoc eft illud , quod inter tot gentes ferro , & igni
diuiditur : funlium es~i Mud in quo nauigatis, in quo bellatti
in quo regna dispontt. Quare , vt rationi , ac Sacris Paginis
repugnans reiicitur Niceix Syracufani , aliorumque anti-
quorum philofophorum opinatio , ( quam fuperiori f.rculo
excitauit Nicolaus Coppernicus , Sc Galilarus , ac muhi
alij, ade vroportuerit rem praecepto compcfccre, eamquc
opinionem Sacra Congrcgatione vti crroneam dccla aii, )
cxiftimantium non terram , fed folcm in Mundi centro
confiftere , ipfamque terram iugiter cum Luna in eius orbe
circa folcm rotari. Reiicitur inguam hie error, turn quia
terra eft clcmentum omnium grauiflimum; cui naturalitcr
debtnt omnia corpora fuper effc: eft item omnibus mundi
partibus, viliordebuit ergo nouiflimum , atquc infimum lo
cum tencre in Mundi ipfius mcditullio , vbi tanquam fun-
damentum omnium ftaret , &in fuo centro quiefceret, vnde
rfalm. 13e. dicitur. ut fundai terram fufer abihtatem
fuam,non indmabitur mficulum (aculi : tc apertius Pfal. > 1.
Eientm rmauit orbem tern , qui nan commouebitur : vertit
Hcbr. & Pagnignus , vt non fe moueat: item Pfalm. toi.
Tu in principio Domine terram fundai. Similiter Ecclef. 1.
Terra AHtem in .iternum at & de Sole Mobili dicitur ibi
dem. Oritur Sol& octidit,gjrat meridiem , & eitur ad
Aquilonem. Qua; omnia Pattes communitcr & vnanimi
fenfu lircraliter intelligunt de terra: ftabrlitatc in centro
Mundi, ac de Solis perpetua circumagitatione. Turn etiam
quia id clare euincunt experientia: : videmus enim gra-
uia omnia in Mundi centrum tendete : perpendiculacnim
quocumque loco demittantur in terram-, fempcr &xqua-
biliter terrae fuperficici infiftunt , angulofque arqualcs cam
terra; fuperficie efformant , quippe vtpote graaia in cen
trum Mundi natutalitet tendunt ; Videmus cx quacumquc
j3 , , .. L E X I N
tellurs parte exVi tnedietarem , 4c eafdem lellai ift dcrH
rliftant fempcr effc. Videmus lapides magna vi furfum
proietos in eundem terrar locum, quo proiiciuntur, -
cidcre, quod non cueniiuc , fi terra circulan moiu, eoque
velocifmo cieretur : & alia huiufmodi , qux manifcft pro
bant terra; ftabilitatem.
Sed adhuc hoc ftabilit , dabium nihilominus integrum
Tnanet, Ab Terra abfolut dicenda fit Mundi Centrum , ret
potis Sol; quem fupr diximus ex Tyclione nobiliifimum
locum tenercconftitutum in medio planetarum , qui omnes
excepta Luna circa ipfum rotantuiTanquam circa proprium
centrurft.
Et fan id Vuntuerfi Centrum dicendurn foret , in quod
prarcipua: partes concurrent , quod pro centro refpiciant,
& quo omnis motus , oranis actio lumat exotdium : At-
qui in hoc muere Sol long telluri pracualct , quxpoiius
nouiffimo loco pofita eft Vniucrfi pars vilior , ac dcipccricr,
nullo prorfus moiti ex quo nobilitas agentis dignofcitur,)
nulla actiuitatcprardita , eft potius fubicftum paltiuum opc-
rationum carterorum agenrium , proindequc Luminarium ,
8c Orbis ftellati Centrum.
Verum hac in re diftinguendum cenferem : Nant vel pro
centro fumitur nobiliffima pars vnde fit initiam omniuru
operationum & quodaramBdo vita: fon vniuerfa ordinans,
ac viuificans ; Sc hoc fenfu dicendus eft Sol Vniuerfi Cen
trum. Vel pro centro intelligitur pars defpectior.infimo lo
co pofita, proindequc in mcditullio , vnde nil ad
reliqua operati , fed o.nnium operationcs in fc rccip/at , fc-
que paflu habeat: 8c tunc dicendum tcllurcm e/Tciftiuf-
modi Centrum, ipfa enim eft Vniucrfi pars abicctiflitha
folaimraobilis, quae nil habeat inpuIcherrimacxU lumina
operari , fed omnium operationcs , omnium influxus in fe
recipiat. Id quod etiam comparatione Microcofmi,qui cum
Vniuerfum iftud roirabilem feruat analogiam , euideruer
probari poteft.Nam in homine,fi pro Centro nobifimam
partTumamus quxfit initiumA'regula omnis operationis
motus , eft Cor : fiver partem abicfliflimam , in corporis
humani mcditullio collocatam,qua; fola omnium operatio
num fit fcopus , is eft Vmbilicus Sr. Venter, foluspiger, Se
ins immobilis , qui nulla operis , nulla rei nobilitate prae-
ditus fit, veluti paruMftius Mundi hloaca , qucmadmodum
Infernus eft Vniucrfi : ac ptoindc fecundurti diucrfas accep-
tiones diuerfum eft etiara Mundi Centrum, licet, fi pro
parte inferioti ac delpeftiore fumamus , ea fit Tellus.
Exiftiixiavm
Dliltimuic Oiicn, vc vi6e elt in U5 dommen(i
lunei îccniclcm, rcriHM c minum ûo<iam^niml
lcnsn , <c ricionc sr<rucli ibi cp.i ^.clicur co
N ec> i>ccc<!c : (^>2: <iiH, ^cr c>ccluooo<:i<>m ifsc lilier
lit inreclic. 5c c liec!cru5 in Lriiiome ^lônom?
dc>cernicci lccltrcm looum vir ^rirliitum , c lii nim
non quillem in!Ie<Hiu > uc lenciu, lc lon^c ,n i
liucrlinft>lMuNcnnllHnci<limi Uiumllt. Cuiulrci nul
lum M2nikcltiuzlûmcnium oiofiric sc nur , cûim ^l-
l5 Nulum 6ciell^,um, <ûi mini iltiulcoroorizsic vclull
vii2, sc sf>iilllic>. Cum ltiucinlioncl 5u5 clpenîc:
îccic>Iuz li>,?./F,4. c^ ^. Li susi cs/> 7, icû: ,. il,
in nnc einem cle Kur nin opinioncm cx mIneiic<>
6lil2lum luHu sivccllille liuillclmum <3ilc>tum i,i. /.</
^F<sc/>, n.voivim M2^nclim f>dt,n, li<,5,c ini-
lcile5 molul uc cû2mc!m nimm cc, ul s2cu!lleil
nim imiliiiicem conlenclit, 2c /<<>,. c</>. 4, eipetimenti
1'ercc olicn6elc ccn2lu ei celluril looum eile m>
enum mi^neiem,
Lltuim I't>'îl< nil Iiucl,c>U2m m^nc5 in elcioi foi- t^,.
mm conioinM5 , in cmc> <lcr>lclicncle licet icl excicriii c>-
lcnti uo vlc>, , c kcic5icm il>iiu lcnilin!: sc acu
mz^netic^superimpul!!^ scmc>clcc>nluuncilliuxi sccun-
6uin sui loniinliiucm : lcci cm iciluclincm inclinniur
mi , minulcûe vcl<u5 noluz lellell povl mi, minus-
ûe <lillnc b in. Ouin ci iimilicueninl in cuou
mineiicil lelpcHu li muncli c tclr, ninc lili si
sloc>lilii<:l ilu elc colliece iim elle mznum mne
rem : sc licul lrilelliÎobu pv,icli li^nc inc!ulu5, visu-
ein l>c><lii, lcûsur>e5solilu , iivl eiu lx>!>i bo-
le!il in H,ultlUN tcn6,r circuliri motu <e circ lui ccntrum
canuellii , 6onec ipNuz polu ooieuz bom spici ; ic
iui,ciellum leu>lutic>nj maznelic slumelle > vc ooli-
cnm sum <l lûncli noluz, <ûm leme! nl>uil conleruer.
()uo>i <^nuc veiiu ester , <> , vc m>mr pclrn pece^nnu
leilel!^lc,!uz <usr nolol iuo in mericliHnc susoenlu ic-
uc>luetUl in nc>ii 14. <lcium nnc Kevlcri cs,iniionem
6e lerri nim >2lû mciclo liimn3 nrc oiincipic inuinsccc
vit , lunl <ûi elillimni nn omninu tlsin , nec 5cri
?eini5,ui ?nilc,looni? principii conciim , <ûc co
viclc qu: c!e Klun<5i forma <liximu5 in V. K<unÛ5.
Creioi! cîccieNlemÎolium illuminni 2 8c>!c non le i;.
cu c ccrlclti colll , cûi iiem in .c ipli ov2c2 lunt , i^
lul , lcl 5c!il i<li in coium suncicie l>!ln , c Icui
l i
Jot LEXICN
gato terminantibus illaminari. Quamobrem A quis cxtt
tclluris ambitum fictct , atque in Chbc Luna: conrticutus
cam de longe contemplan poTet , pciindt cam videretj
ac nos ex iptius fuperficic Lunam cum omnibui lilis pbaAbus
quai nos in lita videmus , vt y\x ca^cris aduenit Gal i larus
ver lyncaus , qui ca:lcria omnia itarimaius cit , vt iam
exinde nil nobis opinabile fit rclidum.rihil impcruium.No-
tauit enim in Nouiluniis Lunare corpus nonnihil lucis ha
bere ea ex parte qua; Soli aduerfa ab iiluminari nul/are-
rus poteft : qua; profeft lux aliud efle non poteft quam -
flexio lucis terra; Sole communicatx , qua; in Lunamia-
cidenseam tali modo illuftret ; fiequ grata vice ri-pendat,
quod ab illa noftu aeeipit , & mutua permutatione Luna,Sc
tellus folis lucem reuerberent , fcque inuicem illuftrent;
Quod confirmati poteft ex eo quod prop Nouiluuium id
Temper, & taniuminodo accidit : tunc enimSol, & Luna
funt in eodein crxli fci fitu ; & loco, ad quem directe ht
radiorum Solis terra reflexio : poftc ver tecedens Luna
Sole minus participt de terra: reflexione , quia reflexio de
fui natura petit , vt in illud radios dirigat , vnde i) procef-
ferunt direft.
s Terr.motvs eft fubita tque inopina terrae coficufllo,
tremor , ex are alicubi inclufo, qui Aue fubtetraneis ini-
bus ., Aue calore hyemali tempore per antiperirafim
concepto incenfus , rarefactus foras eiire contenait,
atque ob tclluris foliditatem quam Abi opponi fenrir , mire
earn qoatit , ti coneutit. Accidit autem id , vr habet Philo-
fophus . Mettor ct. ob exhalaiionem quandam vilcofam,
& crai'fam in cauiratibus tena: coneeptam , qua; tandem, vt
de ventis ciia-m fupr terram fit , in acrem refobi'uur , ac di-
latatur ; indeque eil , quod ipfum procedat aliquando foni-
lus , 8c mugitus de quo Virgilius :
Subpedibtn mugir fnlum , tuga alta mouiri.
Quandoquidem a er colli fus in internis illistcrrx concaui-
tatibus reboat , & fi quidem cxhalatio parua fit , habeaiquc
a'r fpiracula vnde exeat, fit fonitus Ane motu ; fin minus,
exitum fibt parat vtcumque , Acque terram feindit , atque
aides profternit. Ofto autem horum motuum genera entt-
mrrantur D. Io : Damafcenocap. 16. 1. Phyiica:,ic Vola-
terrano in Phyfiologia. Tromodes , Palmotes , Epiclintar ,
Brafta* , Reithen , Mycetias , Palmatire , & Mecas. Sed
audiamus Apuleium in lib. de Mundo , eleganter eos deferi-
bentem.ac numeran tem. Horum , inquit, motuum tarn va
ri nomina , quam Uiuerfi ; n naque obliqua lattriim proxi
MA THEM ATI Vif.
fu:, queque 1r.Ci.44es , &. acutis Angulis mbUesEpiclinugnt-
'ti appelUntur :quifubliunt , excutientes outra , & rect
frtantes Aireil angulis Motiles , Brat vocantur . t'Ai qui
abftrudtre videntw, Chafmattt dtSi : quorum tmpulfudijji-
fit t:U , Rett* {uni nominal} : item Ojia funt motns,qui-
bus folum quatitur: Palmat'ti. verb appellantur quotum pa-
uitationetlla qui. trepidantfi ne inclinationis per nulo nutant:
tum direffi t.imen rigerif (latum retineant Mtcetiat vocantur
titrt fudnris mquietudo teen, ye. a iter autcm coldcm'def-
icribit Am manos Marcellinus, Carlius Khodiginus lib. 16.
cap. C4. Vt plurimum gencrari folcnt in Vcre Sc in Autumno,
atqiu in rcgionibus calidis fungofis; 8c cauis , vbi a'rin-
eludi Facile ft ; el huiufmodi exhalationum magna
Copia gigni Ob idqoc huic pe ti maxime fu is i. iluui eft
Neapoiitanum Rcgnum, vt cxperientia tcmporibos nofhi
udiuimus Calabriambis Imiufmodi motibus quaflatam,pcc-
netotamfobuerfam. Ipfaquoque Neapolitans Ciuitas fe
re quotannis ob Vefuuij, ac uico'orum vicinitatem his
motibus quatitur, licctob Oiui Ianuarij tutelarem opem, li-
ueetiam ob multa pureorum aliarumque caucrnarum fpi r
cula ruina immunis Temper exiftat. Econtra lbcrnixRe-
gnum ob Soli duritiem nunquam terremoiibus agitatum fe
ront Hifloiici , ac prjefertim Ortellius. Soient autem
tiflmum accidere noctis tempore, eti de die, fer femper
hora meridiana vt babei KcKCtmanus , Pfellus , & alij. Ra
tio autem eft , quia de nofte ob terrt frigiditatem cum ha-
beat poros claufos, euaporatio impeditur , 8c aliunde diuer-
fio , Se egrelTus exhalationum. De dieaero in metidie, cum
exhalado inferior continuetur currf exhalations exteriori,
& exterior pra: nimio calors a; flu in meridic diifoluatur non
continuant! cum inferiore i vnde eft , quod inferior intra
terram difcurrlt , 8c Terremotus caufatur , vel dicipoteft,
quod id in rneridie per antiperiftafim fiat : vndique enim
Solaribui radiis percuffa telluric fuperficics, Sc calefacb in-
tenditinteriorum terrae partium frigus ; qui fit, vt ar pet
ciufdem poros exhalare nequeat , ucque' foras cam mpetu
profilire geftiens terram concutiat. Porro Terratmorus du-
rariobrcuis eTe folet . eo enim ipfo ac terra alicuH fcinii-
tur , exhalarlo prodit , ac terra diu quati finit. Non nega-
Hcrim tarnen aliquando multum etiam tcmporis dtirauifle,
vt de memorato Calabria: terra: motu compertum eft. Et fa
n anno Chriftiji. Bizantij tempore Theodofij Iraperato-
ris,quatuor menfes durarte fcribit Baronius , ac tandem pue-
rooccl amante ; $,in.ins D(HS,Sanu>ftrtis. Sanus , &
Ii
5< LEXICON
immortIis miferere nobis , mox diuinitus ceffauifle. SciSt
Cerduba: terremotum tres annos dutalTe tradit Auerroes:
quo tempore fcribit Ioanncs Anglicus HUpauiam ab Africa,
& OiTam ab Oiyrnpo fciunftam fuifle.
Multa funtTerrxmotus figna, qua: nos , vt Contripfura
prxmuniamus cdocent. Imprimis cum natural iter prinof-
cunt muta animantia , vt mures , qui domibus mox cafuris
aufugiunt : item Gallina: , & Pauones hac iliac inordinate
difctirrcntcs ac volitantes , atque fiuc in montes , (uein
a-di um fupcriora contendentes : quo figno rcfert Sucflanus
in fu Meteorologa prarmonitum Anaximcnem Philofo-
phnm tcrra*motum mox futurum prardixifle. Cuius ret ra-
tioncm afrcrunt tettura odorem ab ipfis alioqui acutifttrai
olfaihis, terra; vifeeribus ob pcflimam illam cxhalationem
prolilientem exceptum , atque adeoob id animalta loco au-
fugerc. Secund ipfum tctrcmotum prauieniunt leues qu
dam concurtioncs , mox aliquando , vt fupra diximusfoni-
rus , quibus qtiafi vocibus natura: Author nos adreoncc vt
fugitmiss facie arcus . uf libertntur elecli. Tertio fi aqua
in puteis ex ifr fiat tutbida,ac tetrum odorem mittat ; fi ebul*
lietiti Sc quodammodo fubfiat, & futfum afcendat : cte-
nim hare omnia crThis funt erhalationis foras exire con-
tendentis. Item fi fiat tranquillits acris inrempeftiua : it
intcrdiu , aut paulo port Solis occafum fcreno cccloappa-
reat nubecula qu.rd.un tenuis inftar linca: m longiim pro-
tenfx : fi media arftate ingruat infolitsm frigu1;. Si mare
abfque ventis fubito intumcfc.it ; & alia huiufmodi,quorum
longam feriem affcrt Arift. loco citato, Seneca in emji. mm-
turxli. lib. <f. Plin. lib. i. cap. j8. Sed omnibus abundan-
tior it Rcfta de Meteotis lib....
j Porro contra terremotus prarfidium nullum in Natura ex-
' tare reftis exiftimauerim. Eft enim Dei Vindicisflagel-
lum, quemadmodiim & peftilentia, aduerfus quam nul
lum plan datur antidotutn. Si vllum effet , id fane foret
terrain cauernis, & pluribus puteis aperire qui) perniciofui
illchalitus viam fibi ad exeundum parare poiit: vti in vr-
bium obfidionibus per aduerfos cuniculos fubiefti tormen-
tariipuluetis , atque incenfi impctum ali declinari non fi
ne fruftu videmus. Antiquicarbonum, ac lanarum vim in
zdium fundamentis iacbm tutiffimum contra huiufmodi
rootus prifidium exiftimabant: vnde & in celcbri illo Dia-
nx Ephelia: Fano , vno ex feptem Orbis Miraculis idipfurn
factum legimus , neterrxmotibus quaterctur. Alij Domus
humiliotcs habitare con/iicucrunt , i ft* enim dimeili*
MATH EM AT I VM. joj
uunt : vnde & Traianus iuffit ne Domus fexaginta pedes ex-
cdrent. Sueflanus econtr perpendens pcriculum hali-
tuumpeltilentialium terra- hiacibus cruropentium , putac
opportunius cre edita palatiorum inbabitare , hxeque ob
validilTima & profundi II ma fundamenta dirlicilius ruere.
Linefius nullum maius efrupium fore afl'crit , quam in mare
contendere, acque in Nauibus fe recipcre. Verum nullum
validius amemurale , quam in Deum confugere , &lachri-
mis , acpiis operibus cius mifericordiam implorare. Scribit
Nicei Ucru- --b. i-, cap. cum magnus addict Ant lochia:
rcrrcmotus fub luitino Imperacore , cas Domos minim lac
ias , in quibus prar foribus , aut in angulis harc breuis oratio
{cripta effet : hnus nobifeum , jtate. Potentiflimum etiam
eft quod fupr ex Baronio retulimus Glorrofum Trifagium
puero diuinits decantatum , nofque in nuperis Rcgni no-
ftri motibus mirabilisefficacii experti fumus.
Denique plurima etiam terrxmotus effefta connumeran- 19
tur. Vtbes integra: foloaequate i peftilentia mox fequuta :
Montium arietatio , & in vnumco'tio, quemadmodum in
cremo Sabbx circa annum Domini 734. Scribit Thcophanes
Ifauricus apud Anaftafium Bibliothecarium : i in Agre
Mucineni fadhim fuifle memoria; tradit Plin. lib. . sap. j.
In agro , inqllit, M ut in enft monies duo inter fe concurrunt
crpit -mi abultantes rteedentefaueinttr eos, flamm* ,
fumoque in caelum exente interdi , eo concurfu villi omnti
lif,animaliapermult , (tut intrafuerant exan imat fnf,
Nouac aquarum fcaturigines.wt feribit idem Plinios: fuui-
rumin contrarias partes conuerfio : eorumdem exficcatio :
nouarum Infularum , 8c Montium eruptio , atque ad alia
loca tranflatio ; vt de quadam regionc refert Sueffanus
vi terra: motus fuifle in Mare alportatam , ibique cum
prrmenfem (teiiffet fupernatans viuisadhuc hominibus , ob
Soli ariditatem , & mareriam pumieofam , demum demer-
fa fuit omnibus hominibus illis mifer pereuntibus. Mcmo-
rabile eft ctiam quod refert Plato in Timio in ha:c yerba.
Atlannis Infula vao gurgite merfa eft , quam obeaufam in-
nauigabile pelagus illud propter abforpta-lnfulut limumreli-
Sum tiincpelagus illud nauigabilt trat ; Infulam mim hab.
bat ante oflium , quod -vos columnas H er tilis apptllatit.
Quod tarnen fabuloium exiftimat Iofeph Acofta li.l.Hifior.
Iridic. Nicephortis quoque teftatur forminas fxpiflim ab-
erfura palias: idque facile credi poteftcontingere iue ex
limorc concepto , due etiam cx noxio halitu quern excipe-
tcnt i ficm etiam quod nott Eurgerius apud Amiochiomj
Ii iij

? L X I N.
homines mente captos i man fifi . cala plu ra Ter
ra; motas effcfta tcfert KKcrraanus in fu ,..r.,.rt,e-
V*- Terrea signa in CcelcQibus funt qua: parcipant in
' qualitatibus rerreis, nemp in frigiditate , Bcficciuic, haf-
que efticiunt in fublunanbus hifcc. aun m funt Taurus,
Virgo , & Capricornus : igna equidcm fceminina, quando-'
quidcm plus abundant in iccitate, adcoque qualiiate pat
fiua , qua: vt in loco diximus idcirc fccminca dicitur. Ar
que ob id Luna: , Veneri , planetis videlicet famioeis
iure ptimo afcribiiur , quorum Luna huic triangulo praret.
de node , Venus autem dt Die. Obfcruar Pto' i maros'f .
uUrip. cap. \6. huttcttigonum tfll- prscipu aibaiem ob
Veneris Dominatum , qui proinde ex ca parte ciei vento*
calidos , & hmidos : fed propter Saturnum , qui en Do
minus Capricorni admittitetiam fubfolanum Q__â; veto re
giones , & Ciuitarc huic Triangulo fubfint , vide
cundem Ptoltmxum lit. i eip, .
Testvdo vide I.yra , Ft rula.
jl. TfTR '^DyM apud Gemetras audit figura folida Tub
Juatuoririangulisarqualibus , & quilatcris comprehenfa :
e quo vide Euclidtm lib. II. defin. i*.
. Tetragon' s, (lue Tttragcnum , grarc fignificar figurara
" quatuor angulis eonftantem. Ab Aftronomis vet larpiilimc
aeeipitur pro radio, & afpetu quadrate
3J. Tty Va7.al7.eni. arabic audit linea meridiana fi>pra rer-
' ram in planisfpharrio conftituia, arque deferipra , cuius opo
maiorem lidcrum altitudinem venari $olcmus.
Thamyris apud quofdam J tefte Alehabitio ) fignificac.
.' * fplendidm Coronar Gnollia: ftellatn, fecunda: magnitudinis"
farpis memoratam , qua: etiam apud alios Thefius appel
lator.
TARRiGotrTH item hebraic dicitur Gallina, Gdus ad Ga.-
laxiam , tefte Kirchero in edipo vgvptiaro.
|c." Thea grarc dicitiirTertia Domus in figura cxlefti ab ho-
* ' rofeopo cadens,eoouod fit paruz Religionb , fratrum, foro-
rum , S itinerum fanificatrix , adeoque boni orninis : Qux.
quidem , erfi cadens eft nihilominus forum ata , Schabet
fortitudinis partem vnam. Simi'iter.
\S The is diciturNona Domos illi direcr oppota , cadens.
* ab ngulo occidentis : verum fi proceffm planetarum Hiur-
num conideremus fuccedens Angulo Medi) Cce i:&idec
fortunata habens duos clculos fortitudinis : e.> qi ia inde
I.V?. re,piciunt trino radio, hoceftpcrfc&e,
MATHEMATICVM. 507
hofofcopum ; Itincrum ratio , ftudurum , ac prarfertim me-
moric, hinc aufpicari folet , nec fane abque fundamento :
hxc enim tempcramentum fequunrur , quod quando eft
iiccum rctcntiuam adiouat , qucirudmodum humidum de
limit,licet cit capcre facia: : Atqni Planeta: ex Nona domo
cadentes, ac ficcis qiutatibui prarditi refpuientes de trino
horofcopum lifdem qualitatibus nafecntis animum im-
buiwu. G..udct in bac Domo Iupitcr, qui cum nacuraliter
ad religionem , ac pieratem propellat , nil minim, pr
ftet vt & ida Doitius lit naturalis Rcligionis figriificatrix.
Them' apud Firmicum aliofque Aftrologos pallim iigni- J7-
cat delincationem eaeieftis Signorum, Planctarum, aliorum-
que fiderum pofitut in coelcfti figura ad aliquod tem-
poris momentum, vnde rci alicuius tunc temporis cocpcce af-
fetiones eipifcari '"olent.
Ti mis ) in fpha:ra barbrica audit primus DecanusCa- }8.
pricorni , manens Tub d >m n.ru Iouis , habenfque figni-
ficata fpatiandi,perdendi cum debilitate, & vtilitatc gauden-
di , &c. Item
Thotar ineadem fphera dicitur primuifdecanus Ge- 59.
mi riorum Tub difpofitione eiufdem Iouis , cuius eft indicium
tabellionatus , calculi dati , & accepti , peticionara , fcien-
tiarum inutiliuro , Sic. Item
Thkopibvi ibidem dicitur fecundusDecanusPifcium quem 4-
similiter gubernat Iupitcr, habetque (ignificare gloriatio-
nis genium , animi clati immifcendis fe rebus ardais. Si
militer.
Thopitvs in eatfem phxra barbrica audit feenndus de- 4'-
canus Virginis fub dominatu Veneris adducens genium
quiftus , opumiTogendarum.auaritia: , &c. ,
THRAsriAsalias Circius Ventus vchementiffimusSepten- 4*
trioni lateralis , mediufque inter ipium& Borrolybicum : de
quo alibi fuse diximus. Nomen iftud ad Thracia fortitus
eft, eo quodexfufRando per ilram prouinciam traafeat : qua
etiam ratione ab Hifpanis ventu gallicus dictus eft. Flare
iblet in Veris initio, & in fine Autumni , quibus tempori-
bus fulmina, nimbos, & procellas adducit : nocet mufculis,
nerais, articulis; adeoque caufat plcuritides ,1 hflitudincs ,
artuumque contracciones.
Trhonvm, Solium , atque Carpentura, appellant Aftro- 4;.
nemi multiplicem , aut fairem duplicatam dignitatem Pla-
net quam tunc is obtincre dicitur, cum repcricurin loco
vbi plures dignitates eflentiales habet : puta Domicilimn,
Waltationemjfines^vidc in, V. Carpmtum.
Ii iiij.
joS LEXICON
44. T V i i s in fphra barbrica dicitur te rtius Jecaria*
Caen cuius dommatus fpecbt ad Lunam proindeque .id -
dweit genium venationis , aduerlandi , &c. Similiter
. Thvmis ibidem audit primus decanus Virginis manen*
ub dominatu Sol i s , babenfque fgnificationem feminandi,
arandi , vrbes condendi, opes cogendi, &c.
Thtribtlvm (idus. Vide in V Lax , Sacrarium,Aia, &c.
+7_ Thyilla apud Arift. in lib.de Mundo cap. j. eft ventu*
de genere proccllarum , quas ipfe Cetxges appellat , qui
fiant iupern,& repente profiliunt. Huic affinis eft Llaps Su
ftrobi'.uj , de qiiibus fuo loco..
^j^ Tonit'vvm eft eihalatio calida , it ficca , inert vapore,
furtum afcendentes, atque in pluuiam iamiam conurrti inci
pientes inclufa, quae cxhalaiio nubium comprctbone ium.
agiratur, caloremconcipit , proindeque rarefaa arapUo-
icm locum requires dum nubibus en mpit.acrcui fcindit(C
ndefonus varius , pro maiori nubium denfitate & rcfiften-
tia. Porr eadem exhalado & tonitruo , & fulguri Scfuimini
materiam fubminiftrat , & vt plurimum omnia fecum f
fen , licet in re diffrant , & vnum fine alio gigni poflit. Si-
qui dem ti exhalatio ilia leuis eft , & ex calore concepto in
nubibus tantum rarefit , nec accenditur , foras crumpen
tonitruum parit , A vero accenditur, vertitur adliuc in ful-
gur: 8c (1 farpiflim fulgura , & corufcationes nantne foni-
tu , ac tonitrai ftrepitu , quia foras exiliunr, nubibus nulla-
tenus obfiftentibus , vt prarfertim fit in arftarc poir Soli's oc-
cafum. At fi exhalatio ilia habeat admixtas partes rUt ter
reai , tunc in nubibus inclufa , & calore concepto cog
terreas illas partes in vnum quid Solidilmum , quodfori
crpens cum mpetu obuia quxque duriora comminim.uue-
rim leuiora imada relinquens : eoquod dura dum futarnis
violcntiar rcfiftunt,hoc in eorum icfteniia fuperanda mora-
tur, locuraque habet in illa fuam excrendi atiuitatem
fuique qualitates imprimendi:at perrara quianon refiftunt^
cito tranfitiidenullam i i iniuriam facit. De hisplura apud.
Arift. ;. Meteor, cap. t.Reftam, & alios.
4?. Torqvetvm eft inft'umentum matheraaticum reprsefen-
tans motum arquatoris fupra horizontem , quem refert ba
il 5 eiirs immobilis , fupra quam voluitur tabula aquatorerrv
reprarentans , aeproinde abhuius motu.quo veluti in fe-
pfum torquetur , Torqueii mutuauit nomen. Eius fabri-
cam , & vfum docet Abbas Maurolycus , & lo : Paulus Gal.
jo. luccius de Mathcmaticis Inftrumentis lib. 9. cap. I.
Tovcam Indorum vocabulo dicitur dus in calo non ira
MATHEMATHI VM. jo
pndem deteftum, alias Aafer Americanas, habehs ftellas
o&o infimz note.
Trabes , feu lance*, Sc iacula , font fpecies quxdarn
ignitarum imptcifionum ,(|Ui in foblimi generantur ex ac-
cenfis exhaktionibus , quzbrcui ,Sczquaii craffitie in al-
tum porriguntur , & quad immobiles flare videntur. Sunt
medium quid inter cometas ,& areas. Dcquibusvide quae
diximus in V. Apparentir , Sc in V. Cometa:. Eiufmodi fuit
Phenomenon in Romano hemifphztio vilum anno 1618.
die 18. Nouembris antclucano tempore , cuius mrmit.it
Blancanus in fphzra Mundi lib '-.ta, .$ Sc durauit dies vn-
decim.Quo temporis intcruallo motu proprio proceTit quafi
gr. *, loco Crateris ad cor Hydre,& fui magnitudine oc-
cupabar gr. 40. celeftis regonis. Quod ideo muliam dedit
philofopnandi , timendique materiam. Item ,
Traiectiones ex eodem genere accenfionm font , &
idem fer ac cadentia fidera : nid quod ifta deorfum fflo-
uentur , illz ad laus non fecus ac pyrio puluerc confiara
fulgura , Sc ab igne concepto furfum elata. Sunt enim Sc
ipfe exhalationes vi iderum forfum clatz atque accenfz,
quz dum igne impeliente motum coneipiunt , bac illac dif-
currunt , doneepenitus abfumantur. Diffrant autem Co-
mecis , quoniam ifti majores font , diuturrores , vniuerfa-
liores, & caudati,vel etiam circcircacriniti: illz vet bre-
uiores font, minores efleitus hibent ac particulares , quos
ei tantum loco portendunt in quo apparent , fer fem-
fer in malum; nii forte illi vni , qui feditionem mouet ac
Yincit. Sunt enim de natura Marti s Sc Mcrcur; atque ade
femper addueunt bell , />' us, tuibu1entias,& imilia: idque
iuc in deliquiis ,iiue alio tempore fulferint. De.his in teili
gere voluit Pacta cum dixit Georg.
Lengeque terra fmmmanun albtjctre tracius .
Et Ponranus in Meteoris.
uin etiam qua ft ituandens neile extulit ignis
lile quittera clare fignans liquidum trBu
Inde rutt porta qutmprtmum vmtui mfertis
Trag oidis Grzc dicitur fpecics quxdam cometas , qui f
Laiin dicitur Hircus : de quo foo loco.
Transitvs ex Piolemzo foit genera faniiiritatum
inter aftra concepta , Sc acquifita motu vniucrfali foper
loca iderum natalis. Qui, fi beneficarum fucrint , profont;
fi. veto maleficatum , obfont , pro qualitate radij & modera-
torum foper quorum loca fiunc huufmodi tranltus. Cum
enim loca fiduum natalis eferarjt congenitum tempera
* LEXICON
mcntum mixtionis corporis ; inde fit , trantt aftro-
ium , quia funt familiaritatcs ad illa lora , rcfpiciant ccn-
fcqucnter cor.genitum temperamemum mixtionis corporis,
6c ipfas potential , fe principia naturalia omnium mo-
iiiuni vitalium : adcovt iidera tranfitibus fuis profint , tcI
obtnt ipfis potentiis , & principiis naturaiibus operado-
nam vitalium.
Qu[ profeft ( vt de ingrefibus diftum eft ) alij funt
aiui , alij pafliui. Aitiui Hunt idciibus babendbus in
natali rationcm caufx efficientis , ad loca prorogatorum
natalisi quoique alias in direftionibus promiflorrs roca-
mus. Paflmi vero traniitus funt farailiaritares ab ipfis pro-
rogatoribus contraebe , quando tranfeunt per leca tide-
rum , qua: in natali gerunt viccm promiiTorum conftften-
tium immobi'iter: luvt per hoc diffrant rranitus ab in-
greffibus , quod bi refpiciunt 'oca motuum mobilium ; iran-
tus vero loca fixa , Sc immobia natalis. Eos cfTe ali-
quando validiores ipfi* direftionibus , Sc Progrcfibus it
Cardara authoritate , Sc fui experientia teftarar Campancl-
\i\flut tnim , inquit , nocet frefent Mufca , qmm Mbfent
Le: Quod tarnen baud ita facile admirterem : quod di
recciones , & progreilior.es funt non minus reales , Sc fru
ientes quam traniitus , ver per eorundem motum dcuo-
luuntnr promi (Tores in loca prorogatorum, qua de re vide
quardiximus in V.Diretto.
Translatio lvminis ,Sc NMtun fccundm Afirollos
tunc fieri dicitur inter planetas cum tres ex iis inueniuntur,
platic iunti , aut quouis modo configurt!', & mdius ipo-
rum , leuTimus feparatur ponderofo , Se alteti iungitur :
tune enim dicitur transferre lumen , Sc naturam anterior
ad pofteriorem.
4 Thapezia apud Gemetras audiunt figura: quamis irre
gulares , quibus videlicet non xqualiter refpondent anguli,
& latera: fed extra omnem Geometra: legem vagantut :8c
hat quidem infinit excogitari poflunt , du vt omnin ir
regulre? funt j hoc eft, vt nullum latus , nullus angur
lus altcri fir xqualis, iue vt duo vcl plurcs anguli fint qua
les ,' exteris confiftentibus inacquabu* : Hue id in planis
figurisvidere fit , fiue in folidis : qua: orones fub vniuerfali
Trape2orum nomine veniunt : & contradiftinguntur
fiûris Ifoperimetris , qua: vndequaque xquales ambitus
continent , &per confequens necciTario habentxquales n
gulos , & .yqualia latera.
i TRArEZ0IDS funt Trapeziorum pecics : comptch.cn.
MATHMATI VM. fit
ant efm figuras orones folidas irregulares , qua parallel
non rub; nt latera: Et fimiUter, vcl unt omnin irregu
lares , vciacubi quandamiûalitatis regulara feruant,cu-
iufmodi funtParallelopeurjE.Prifmata, ice. de quibu* omni
bus vide Clau. m lib. i . EhcLc.
Triada funr fpecies cometarum , de quibus Plin. Ub. .
tf. *j.
> Thi H S Grxc apud Ptolemxum audiunc tres ftell* fi
xa: i be quidem informes , ad caudam Leonii pofitae verum
poilci abaliis in certam formarn redala* , & crines, e
Berenices Coma vocaiar, Proclus , Stphlerinus ponunt
in hoc fidere (Icllas feptem ; at Kcplerus oculatior obferua-
it in eo vndccim de natura Veneris , & Luna* : alio nomine
appellatur piteemos
T i ONVM Gra*c idem fonat , ac figura triangularis.
Apud Alronomos accipitur pro aggrpgato tr:am lignorum
iufdcm naiuta* , Se qta'itatis , fe inulccm de trino, feu pet
tcrtiain ca:4 partem refpicicntium. Hinc pro diuerfa qua-
litatum cnixtione, quatuor cortftituunt trgonos : Igneum,
feu calidum , Si Cecum complcbns igna Arietis , Leonis,
& Sagittarij : Terrcum , hoc eft frigidtim &fccum confia-
tura ex Tauro , Virgine c Capricorne : ./Ercum , calidum
fe ib ce r , Si humidum , con ans ex Gem is , Libra, St Aqua-
rio : tandem Aquarum rrigidum nempe humidum,quocf
ibi reliqua tria igna vendicat , Cancrgm , Scorpioncm, Se
Pifces Quorum fingulis triplicitatibus binos, aut temos
planetas prxficiunt iuxta naturarum ronfoimitatcm cuiu
diftributionis rationem affi'tt Ptolcmxus in Qu^drip. t:b. i.
cap.ifi. Efl.iuc vna ex digr itatibus elentialibus. Dicitur
etiam Tiigonus radius triangularis , & tiinus per ter-
tiam cxli partem : qua de re yide paulo inferius in V.
Trinus.
Tr^gonocrator apad Aftrologos appellatur Trigoni
difpoitioncm fibi venHicans ; Planeta inquam coi, vt mo
do diliim cd ob natura* vniformitatem , ius hoc triatiguli
vn cum alio tribtitum fuir , vt trianguli ignei, difpolito-
res , ac Trigonocratotes funt Sol St Iupitcr , quia mafculi ,
quia in caliditate vincunt , quia demum ius domicilii obti-
nent fuperduo igna Leonem , Sc Sagittariutn. Excluditut
aotcm Mars , etil alioqui calidus , 8c ficcus , & ius domicilij
habens fuper Arietem, quia vt inquit Ptolcmaeus aduerfa-
jr conditioni folis , Se ic dc reliquis.
Trigonometra vna eft ex Mathematicis difciplinis,
qua-ag Jeanalyfitiiangulommjdocetque modumrefol
jix. LEXICON
ucndi omnia triangula tum plana , tum fphrica: qua vi-*
ildif : datis tribus lateribus , feuangulis fcx contend*
triangulo rcliqua tria ignota innotefeunt. Pro quorum fo-
lutione vtimur Tabulis ilnuum , tangentium , Si fecantium
quibus oftenditur quantitac fem i flium chordarum , qu fub-
tenduntur partibus circumferential intra circulum. Extant
innumeri pen auctores,qui de ca reluculcntiuun tractt.
Tri: i ervm apud Gemetras dicitut corpus ; aat figura,
f^. qux tribus adminus lateribus confit , hoc eft , miau;
quam tribus rectis lineis comprchendatiir. Qaa dc re ride
Euclid, lib. i. dfinit, deinceps.
Trimorion Grxc dicicur aggregatum trium /ignorara
($. contiguorum , per quod conftituitur afpc&us quadratus ad
Aphetam vitx largitorem , qui ad illum directions imiti-
gens vitam abfcindit. Et hic cenfetur nunc temporil vlti-
mus vita: terminus , ad quem poteft naturaliter fe extende
re. Quod miftic docuetunt duo infignes , ac perantiqui
Aftrotogi Arabum Rejet Nicepfo , & Petofyris ( vt tefti*
eft Argolus de diebus Criticis lib. 1..9.), Dicenres neminem
pofle tranfgrcdi Trimorion.hcc cft congericrattium figno-
tum : quoniam autc" ex direct in nu doctrina tria ligna, hoc eft
arcus fo. graduum poteft alicubi ob decliuitatedipricx da
re no.gradus directionis, ide non ab rcjfortaflsi Vita ho
minis poft diluuium Deo dicitur ad, hune termin" coareta-
ta, vt opinatur Iof"ephus,& multi Hebrxoruru ex illo G*.
6. Eruntque dits illtus centum vigmti : quia , vt
obfernat Valerius, eo tempore congruebateriam annus cfi-
mactericus , Sc naturale vita; diferimen , dircclio inquanx
Aphetx ad fhum quadratum : Qui ramen ante diluuium ex
Diuina difpontione ob paucitatem hominum vitam noa
adimebat , fed directio Anxretica ptotendebatur vftjuc ad
oppoitum & vltcris , provt Deo Auctori Naturx placebat.
Poft diluuiuum ver vltimus vita: terminus conftitutus e(t
in deuolutione Aphetxad iuum Quadratum , vt dictum eft.
Ni e quia Auguftinus , Hieron. & alij Patres arbitrantur, per
ea verba , prxferiptum efle Deo terminura pcenitentix , St
conuerfionis iltorum hominum , tollitur , quin eaetiamad
literam intelligi poflint de vitx Termino dicta: Nam, vt be
ne aduerrit etiam Vccchim obferu. medica 40. in fa cram
Sctipturam , id intcllexit etiam Mo'ifes cum dixit ad popu-
lum Deut. 51. Centum viginti (um hodie , non ff-
fm vitra egrtd't , > ingredi quia profecto agnofcebat fe
ad eum terminum peruenifle , in quo homines poft dilu
uium ex Diuino prxfcripto ve plurimum moriuntur ; Vndc
M ATHEMATI VM. ttj
fe termino expleio mortuus eft , vt habetur etiam Deut.
54. Qod autcm nonftjtim poft diluoium obferuari cxpit
lex ilia , cum multi ruerint L'auiarchar > qui immediate
ctiain poft illius promulgationem terrninum ilium nihile-
minus rranlllierunt , prx cxieris obferuauit , & obiecit
Abuleniis, id non multum videtur officere , quiacxecptione
aliona communis regula non infnngiiur , & alioqui tunc
temporis ob paucitatem hominum,ordouatuix, & propa
gado huroani generis poihilabat , vt aliqua eiceptio fierec,
nrraa tarnen lege Trimorionis , qua vita homirm ad r to.
annorum terrninum protrahi poflcr, vt plurimum enim ho
mines ab tempore inti prxferiptum terrninum extin-
li funt.
Trinv Radjvs eft familiaritas intcrcedens inter duos
planetas in diftantia tenia: partis cali , feu grad. centum vi-
ginti, ( quoniam radij iiderum , vt aibi obferuatum eft ,
correfpondent muiicis confonantiis,) habet ad modos mufi-
cos proportionem ad quintam : fiorri chorda diuifa in rrei
partes xqualcs , ad alteram coi.ftmilem extoto protcnim
eorrefpondet quintar : Et ideo eft radius vald efficax , ma
xime in ignifero , vbi conueniunt planeta: in fignis confor-
mis omnin naturx: eftque natura fua bonus , maxim 6-j.
inter benficos: cuius bonitatis , & conucnientiac caufam
aflignat Ptolemxus fimilitudinem fexus, eo quia, inquit,
omnia funtmafculina , aut fcrminina : fed hxc prxcis vi
detur vald debilis ratio : Nam vt ben adurtit Maginus
in Primo Mobili canorie\4. Oppoiitio fit inter duoftgnafe-
xu fimilia , & tamen hoftilis eft i immo & ftequior ipfo Te
trgono : Quapropter ea conuenientia potius confiftit in
conformirace natura; ob imilitndinem omnimodam quali-
tatum , quod in aliis afpectibus videre non eft : fed fo-
ium in fextili ob conuenientiam in vna faltem qualita-
tum , in conditione temporis , & , & ideo dicitur
participare de trino , Sc vocatur radius imperfecta ami-
citix.
TRictyiTRvM , Triangulum. Apud Aftronomos prelTms <g,
accipitur pro cert fidere oebux fphxrx in trianguli for-
mam abeunte , non eo quidem , quod citr xquatorem eft
in hemifphxrio noftro fpeclabilc ( illud enim alio nomine
Delteton appellatur 1 fed altero ad polum antarfticum non
ita pridem ab America Vefppcio detrfto ,atque inter aliai
duodeeim nouas imagines conumerato. Conftat autem
ftellis quinqu exiftentibus in longitudine fub iigno Sagit-
tatij.
-
54 LEXICON , .
'jo, Triqêthvm Ptolemi cft inftrumentum Mathematik
cum, pcranciquum cuius authoiem faciunt Ptolcmxum, ap-
tum ad meticndas return diftantias, altitudines , longitudi-
ncs , dcclinationcs. Lius vfum fus tradit Galluuius ue in-
ftrum. Mutktmut
St TRop.ii Venti funt Altani de quibus refcrt Plin. HI.
cap. 45. quod etfi in terra alioqui generenttir , tamen ferri
per maris regioncperflant. funteiufJcm rationis ac Apo-
gxi. Verum ilti tunc dicuntur , cum ad mare tenduni ; cum
ver inde rcdeunt vocanturTropxi , ex Grxca notione tro-
fios, qux fignifieat conocrfionem. Venti funt nimiu/n vio-
end , qui matia ex improuifo cemmouent , $: pluuias re
pentinas faciunt i qux tamen momento finiunt. familia
res funt in jt'latc in toto traftu Italia; , ac ptacfemtn
Neopoli ; vbi bas repentinas pluuias Tropxas vcant.
71. Trofici appellantur duo circuli minores in fpha ra xqua-
liter ab XquatQre disantes, hoc eft peigt. 13. cum di mi
di , hincinde qui funt limites curfu* folis , Sc dcuiationis
ab xquinoiali circulo : quos cumattigerit , Glit ,&con-
nertit iter ad zquatorem : hinc Tropicorum iis nomcn eft
inditum. Quorum alter eft , qui dclint ab boream , Sc di-
citur Tropicus Cancii , vbi fol cfftct maximum diem arti-
ficialem , noemque contra breuiflimam : alrcr ad Au-
Arum inflectens diftus Tropicus Capricorni, in quo exi-
ftens fol facit Hyemcm,'diemque minimum , notemque
longiTimam. Quod tamen intelligendum eft de noftris
xegionibus borealibus citr xquatorem. Nam in -
bus totum oppofitum accidit.
yj. Trvtina Hermetis apud Aftrologos antonomafticc
audit art ificiofa met liodus recti ficandi natalitium thema pet
indagationem dici conceptionis , ab Hermete primm in-
ucnta,ac pofte Ptolem.ro ffiue alioquouis Centiloquif
Auftote ) fuoAphoiifmo 51. firmara. In quo , inquii , ftgnt
Luna gtniturt timpore , illud in concepta fue Afcendensi
& in quo figne mutt fuit in concepta , illud , Mut dus -
pofitum fac Afcendtns m partu. Docet itaque Hermes, ma-
gnam interceder connexionem & rythmum inter diem'
conceptionis & diem natiuitatis, ira vt ordinatiffimo tem
per & conftanti motu prxcedat Luna die conceptio
nis ; expletoque dicrum numero , quot requiruntur adma-
turandum ftum -, tum demm in lucem cd.u, quando fue
rit in eo iigno , quod conceptionis tempore orientalcm
anpulum occupabar. Porro numenim dierum quibus mora-
tur foetus in vtero , au fjucauiium prxcipit diftana , quam'
ttTHTLMXTlCVM.
babet in figuta natiuitatis xtUmaiiiia Luna a linea hori-
ontis , fubtrahendo locum Afccndcrub loco Lunar fi ea
fucritfub tena i vel catdincm occidentis loco Lunx , fit ea
fuetit fupr lerram : Ad cuius diftantix raiionem accipien-
di funt dies mora; fcrtus in vteto in fubiccta tabella la-
tete dejtrorfum refpondentc : St in ptimaquidem colum
na , fi in figura xltimatitia Luna fuctic infra tcrram , in
fecunda ver ,fi fupr: qui portea dies cnumerandi funt per
menfes rctroactos die natiuitatis , quoufque perueniatur
ad vltimum ibi notatum , qui profecto eric dies conceptio
ns!, ad cuius meridiem erigendum eft Thema conceptioni*.
Etil quidem tunc tcmporis buna occupe illud ipfum fi
gnum , quod in natiuitatc reperiebatur in occidente', vel
fignum eius oppofitum-; tunc fan ipfifima erit dies conce
ptions ea in quam dfinit computado : fin minus , quod
rariffim accidit , videndum etit , num forte id contingat
duobus retro , vel ante dicbus , & tunc is erit verus diet 7y
conc-ptionis.
Ad indagandam vero horam conceptui , obferuab-mu*
in quo figno Sc gradu rcpcriatur fol ipfo die conceptionis,
quod liabebimus ex tabula domoram ad eleuationcm poli
rioftrx region is in columna dcima; domus; & rcperto
accipicmus tempus raeridic finiftris refpondens; quod
ex parte ponemos. Dcinde fub prima domo inueftigabi-
mus fignum , & graduni Lunx natiuitatis ; & ex eo ctiam fu-
xnemus tempus Meridie illi refpondens : quod poftei
conferendo cum tempore meridix prius inucnto ad latus
loci folis , fubtrahendo illud ab il lo , remanebit prxcifum
tempus meridie , in quo facta fuit conceptio : ad quod
poftc more folito erigendum eft Thema conceptionis, &
locus prxcifus Lunx fumendus eft.atque in hsrofcopo nati
uitatis conftkucndus.. Quodgradus Lunx in figura conce
ptionis fit idem prorfus , ac gradus horofeopans in natiuita
tc , hxcerit tata , S firma , proptefe immutanda : fin
minus noi-abis , quot horx,& minuta temporis meridie
correfpondcanr gradui horofcopanti figurxxftimaritix, ac
cipiendo itemfignum illud ex prima domo -, & facta fubtra- -
flionr huius ab illo : differentia, qux prodibit erit etiam
tcmooris xftimati vero: atque ade ad daiura tempos,-
aut addenda , autminueoda.
L E Xt t N
Tabula Mora F actus in vtero.
Di Mr<. Y Di Mr*.
Sign.
m
i5S.
.
. i74' * tff.
. 17J 1 1*0.
I. 17 i- 1 161.
177. tl.
I. ti 178. 1I i}.
1.
1. U.J 1-7 9- 1 164.

I. lio. 1 i<j.
6 1 1S1. 1 166.
18. 1 tl. 1 1(7.
3-
4. o. 1 i8j. I .
4- It. 84. 1 1>-
4- 14- 1 i8y. 1 no.

f. i.* 186". * 171.
5- >8. 1 187. 1 171.

". o.1 188. 1 i7J
\ 1 fitb ttrr\lun fufr* .
Atque h eft viareftifieandi natalitira Thema perdiera

conceptionis ab Hermetc Trifmegifto inuenta -, qu* camcn
aliud non cft quam rythmus , t numerorum corrclpon-
dantia ex ordinatiffimo- Luna: circuitu circa tellurem : Qu*,
*
Ri, vt?Ns> in icim 7ill > rûe 6c> arn!miu5ll
cÎicio ^li?mi , vll2li im neceiliill <lcb llic cui,
tiilinsccl 2<iu<7i,c pount scile eum , ui iiningiuie ,
>czf,! sizm cnc, mirel ll!îl!,,c lnelU<lu5. l2usr,l>tic>>

liiuri sur,?.!neto i:ft >i>ni!cn<!um.
Hcnvêz i tt^b:^< i<icitul vi, I,H, Ke Xircl,, in
I'vlxuî ,1'û ?>ini>m llicinli <lN ei in oeHole ^^

I.oni!> 6!2cmm>tNllK,cûIuz,sc cor lônii: nccnim
ff//<ltH 5 i'c'foxi l^sess^ ^ <<ls tut,. >Isci-

MU5 >! >'ic>ne,bc vn<ien!eli> cei^scrit.
1 i^c , s'iii (-eoml,5 licirul iieu soli!,^: ^7.
t,lc, in c>!lum<tl,linii,sc^>,e eitici! eli, ,inue
^kclicir^m s^nrm cuim N2b:ci conlrnu ctvnu,ûi
^vi2mici2>cin sosmm lefrrenl Icum nnei pro l^,cuun
lc, vesricc. Komcn nullt inlbc n instrumnlc> lusolio
>uc>6 ûcnli lcucic , vc! knnicull, cilcumîcui. Ninc
eii?m !ssu,e^, ,z>z>c!Icui czuiûi ci Io clelinic in
1 ilo iHln icitnr Venml voilicosu .siocellZc^cci,

obui c>u.ûe impctcn, 6clui'bnl : <3ilicil I'ôn ; 2 ^
?!inic>,Vibi2lu vcnru5, ,d lii Von ; l, ^,,iKc!c Ven-
l> ii,<liêstli vocl>5 , l,oc nc>n <!nuc pcrkcHe lep2l-
l>5 nuoe : quipê qui lews lleiie tccum solec Iiû>n
inlniun, îtem. Dill b kcncfni; <zul is non icc
sn6il: vi le , l<l z>c>lin in ûm>Iuiiut lecuin ele
un5 < , lc !i inênti coisoi i vne 61 sulte pluui
Iî6u , 2c.îmilim. ?Iinii6usu nunc venmmlitscic
fic> icmeîc ceiu > cûc<6 siipii êle circuni ctlncii,
au!<!vi ,inûit,ci lnAiiiilliln , 2c lublilm elizKc
u illoicm luioinil nssuil , liiemczue eluclii. >Iu -
e conti bc>iil>Hlîiim expllion lurbinein ih>
ûni.
1vrîi p?eII,ntUlîduI:inI'Inilpn2,'i-ill>leu ^stiy- _,
l^>!o , in cûinu 6 cniicumquc z>o!^ clulic>liel lunl^cl
ii^>li. ciicu 2^litu<iinum , ii vcilic2lez,vl ii c>nu, lc
ccaiuz iiclcium , 6cclin2iionel , <Ili mcîHiiunc , Ii,que
lci! eru! snllinc. 5><ûi<!cm linzul eoiurn immcliizic
<udi)ciuniul ti scu Voluell , HU0<! cr!i ÎI,!Uln<;u
5ll tfcxicotf
diurnarn Virculationcm circa terrain repfsefenrat. Dicr
funt autem Tympana , quia Tympani fpeciem prarfefe-
runt.
So. Typhon Grarc idemquod Latin Turbo , de qno pauld
ntc didura : licit Plin. lib. i. cap. 18. Tuibincm Typho- .
ne i'itinguat, dicatque Tutbinem fieri, quia fpiritus , de-
pnfTo linu, ar&ius rotati nubis cutem infringunt; ( i cniai
late nubes rumpatur Ecncpliias fit , ) vocatquc turbinera
vibratmn i encphiam ; vt nos in loco diximus. Quodfiipi-
ritus maior'e deprefla: nubis eruperir fpecu , fed minus la
to", qtum procella , nec fine fragore , Typhoncm vocat
prxima quaeqte profternentem. teap. 4 9. Vorticem ,
lutbinr'ni fic diftinguit Vortex temeando diftat turbine*
eo modo quo diftert ftridor fragore. - cofequimt.
*! Precipua nautgantium feflis , non antenna* mi a 9 , [ti
ipfa nauigia contortafrangent , repercttrfus feemm in etlum
rtfert , {orbntque in excelfo. Eius materia el exhalado cali
da , & ficca vi tderum elata, atque intr nubes coacta , qua:
lolis radiis rrefa&a exitum quzrcns , cum mpetu prcfilit,
atque ab aliis venti panibus dirccl euniibus repulfus fertur
in circulum i.indeque cft, quod quamdi nube peifcitfe-
j>aiari non poteft, eius partera fecum atirabat,&- obui
quique abripiens praccipiti iaftu ad terram deijeiac : Vnde
prodigiofar illa: faxorum pluuiae i de quibus multa habet
Vinccntius Belluacenfis in [pcule hiftoriali lib $..>7.
Adiiertit tarnen Ariftoteles id non contingere , ni/ in
Vere , & in Autumno: Nam in Hyeme nimia frigiditas ex-
tinguit calidam illam , ficcam exhalationcm , ex qua ty-
phencs formantur. In jftate vero nimius calor attnut
earn plurimum , difoluit, & congregan non finit. Pli
apud Scnccam in Quacft. Natural. & Plin. loc.cit.
Va
J- T TAcvvs cvRsv dicitur Planeta ab alio feparatus , !
V proindc alicri applicans corpore , aut radio ; Quod de-
bilitatis genus- dicitur Feralitas , idquc in Luna potifimum
obferuatur.
y. Vagiah Arab. Lyta vide Vvega.
5. Vatzagora : Chaldaic Planifpharium. Teftis Herma
nns contractus.
4- Vtor eft halitus quidam feu aqueus liumor terra
calore Solis, & aliorum fid erum vi cxrra&us , ac fuifum ela*
tus, ibi in media acris regionis rcliftus ex varia corumdem
MATHE M ATICVM. ....
fiderum conuentione aut difloluitur in imbres,aut concrefcit
In niues , aut in alia mcteororum genera commutatur. Vide
in V. Meteor.
Vazazene TEvAiab dicitur linea meridiana fupr ter- J
ram deferipta in Planifphatrio.
Vazngawbi Arab, tefte Kirchero in Qedipo Agyptia- !
vocacur lanx Auftrina : icut &
Yaz . Est hem ali dicitur lanx borealis,ftcl!i fixa: de qui- 7*
bus alibi dium.
Vector, Auriga Erifthonius , &c. fidus in exlo ad borca- 8
lem plagam Vide in V. Auriga.
Velox cvrsv : Videos numer, 9*
VentR Draconis apud Aftronomos diciiur maxima ôi
planctarum latinado, & diuiatio ab Eclptica; Qui duplex
eft alter Boreus , alter Auftrimis: vbi vero rbita: ipforur
intcrfecantEclipticam , vocantur caput , & cauda Draconi,
pro vt in loco diximus: eoquod rbita planeta: vna cum Ecl
ptica efformare videatur duos veluti Dtacones ; qui vt cor
pore magni funt,& verfus caput , Sc caudara xtcnuanmr
ita latiiudinis ampliiudo in duabus interfeclionibus exte*
nuatur ,4c in nihil um cedit -, in medio vero augefeit , itave
Draconis ventrem videatur referre. Vocantur etiam limites
flexura: , Sec. quemadmodum Sc inrerfeliones appcllantur
nodi, euchens, & atiollcns vel deprimens , prove ad bo-
ream , vel ad Auftrum inflc&unt. t,
Ventvs ex Alberto Magno in j. Meteor. tr*.i.cf. 3. efi
Vapor terreas ' fuptrior* trnfcendens , > vehe
menter percutiendo imptem. Confonat Arift. in Meteorit,
& fchola Peripaticorum communiter. Verum hac definitio-
nc venit non tarn ventus ipfc, quam ipfius cau/a prxi
ma , Sc efteftiua , cum alias Vcnti nomine , communi
omnium aeeeptione veniat agitado quidam aris circ
terramivtobferuauit Spcufippus de PUt*nicis,f\u Natura
occulta vi , duc nobis medio aiiquo inftrumento ptzftita,
cuius effectus fit refrigerare , Sc cxiccare : quando huiuf-
modi exhalation!? efreus foret calcfacere , & inflara-
mare. Et quidem nuil i dubium ee poteft , ipfam ventorurn
materiam aliud plan non efle quam arem agitatum,itavt
ipfa aualis commotio Ventus fit. Audi Auguftinum lib.
de &uanttate Amin t. Nihil aliud , inquie , quam iflum
Merern commoner* fc> gittnm , ventum effe fenttmuf,
quodinlocotranquillijfimo omnibus ventii quietijpme,
vel brew fl*belMtfipprebri poteft, quoeti*m mufcm abigen-
tesa'erem , flatumque [tlitimm. Apaleitu dt
5*o LEXICON
Mundo fie ventum defcribtt : ec enim aliud e, nqnc,
nifi muh um, ac vthemens in vnum (ftr'u ftanun : hun.
firitum dicimm , (pe.
Siac igitur ventum in fe formaliter aliud non efle , quam
imp cm m aris in vnam partem violente coach. Ac enim.
quomodo gencrentur , & vnde exeat flatus illc ventum im-
pellcns , qui proceMu non modo non deficit ,fcd validior
fmper cuadit , adeo difficile eft eiplicatu, vt iure dixerir
Eudi. cap. il. ucmodo ignort , qut fit via fiiritm ,
opera Dei ; &Ffal.i ,4 Pfaltes inter potiora Dei magnilia
enumerar , quod educit ventos de Thefaur fail, in quit ver
ba Auguft. Ab occulta , inquit ,caufis ,vnde nefi.it. g/
tnitn pat ventus fentis ,qna caufa flat , veldt qpu&tfamrt
ration educlttt fis ne[cis. Anaximandr apud L'icum enfti-
mauit ipfum efle flu xu m actis de fubtilifimii , ithuroidif-
ftmis in copartibus foie , vel morisjvel liquefacis con-
flacum : fed cnim ii hoc cfl'ct , quorfura tanta il i i violentia
ineft i Quprfum morus il le obliquus , Se non potius furfum
cum alias videamus vapores, hoc eft fubtiliores aqux pan
culas terra calore folis fu fu m cuchi , & cleuari :- Quorfun
tandem tanta ventotum diuerfitas 1
Generantur itaque Venti , fe potius exctantur ex va
ris cxhalationibus calidis terra proflientibus , qux ad
mediam aris regonem perdu . , ex quidem , iue id
fideribus , fine aliunde fiat, non adeo accenduntur , vr in
ignes vercantur , fed calore concepto rarefiunt , ac dilatan-
tur :Qu fit,vt ampliorcm locum oceuparegeftiat e xha-
latio illa , afc'rem contiguum magno nifu impei/ar , qui fuc-
cefliu alfas partes fibi prximas moueat , ac motu ipfo,
Se calore fuppctias afferenre , crefeat femper impelios, ac
ventus tandem , d quo fermonem agimus fufciteiur. Htnc
eft , vt qua parte ventus fpirat , ibi exhalaiio multa cogaiut,
& qua: loca exhalationibus iftis plurimum fcacent , eadem,
fe fibi prxima fintventis multis obnoxia. Vt plurimum
autem venti lateraliter excitantunquia exhalatio illa dum
media aris regione deorfum truditur , ipfa fu leuitate -
natur furfum afcenderc , fed interim frigiditate aris refi-
ftentc,fiue id cfficientibus ftellis habeniibus vim propcl-
lendi deorfum materiam eo modo difpofitam i cedit tandem
ad latera: Praucrquam non omninincrcdibile eft ea ride
ra qua: exhalationem iftam commouent arque in venturo
attenuant,eadem occulta vi adfe , vel al partes fibi fubiectas
illam attrahere , vnde diuerfitas illa ventorum. Et quidem
Mercurios generalis Tcntoium metor lclbr, Venus m^
M AtHEMATtC VM. f\{
fdiorialiurn,tupitet borcalium;Saturnus Orientalium, Mars
Occidcntalium.
Vbi adjertcndumomncs vefitos ci fui intrinfcca ratione '4'
eufdm elle naturae , 8c qualitatis cxtrinfecus autcm habe
re , quod ifte fi calidas , ille frigidus.hic morbofus, ille fa-
lbris , hic lenis llc impeiuofus , &c. Cum enim ventus for-
ibalncr aliud non (ir , quam ae'r commotus , confequen-
ter pro quatate a'ris , & regionis rridc exfufflat, aut -
tranfit ventus , naturam induit moibificam , aut falubrem,
calores facit,aut frigora, exficcarc fit aptus , aut humores
adJucerc. Sic venti Septentrionales , quoniaro frigidisre-
gionibus , arque ab altiflimis montium iugis fpirantcs ad
nos aduentant , ide frigidi, 8c ficei funt : Meridionales,
quia Mari proueniunt , ac perZonam torridam tranfeunt,
ideo calidi ,&humidi magis aut minus pro locorum varie-
tate ,& quatate diltantix. VndeSyroccus magis hum idus
eft Genua; , quam Neapoli , eoqnia ibi amplior eft finus
maris maioremque humorum copia m habet afierre. Econ-
triin Sicilia calidus 8c fiecus eft, quia ad cam infulara
per mare, fed per continentcm Africx traum permeat ;
adeoque omnem humorem ex Occcano hauftum linquit
ill Africa, Africanumque acrem calidum ficcumque in Infu-
lam i Ham apportt.
Quod adeo vetum eft , vt in Regno Chile , in alis ter- '/
rar Auf! ralis nuper detetx regionibus,accola: contrarias no,
bis experiuntur vencorum naturas , & qua'icatcs : vt teftis
eft Alphonfusdc Oualles in deferiptione Regni Chile Nam
ibi Aufter perinde eft c nobis Aquilo , impetuofus, fri-
gidus , 8c Ii ecus : hic vero contra , Sc ei collatrales venti
qualitatesaHumunt calidas , Sc hmidas , eo prorfus modo,
quo nobis experiri eft Syrocum , 8c Auftrum , quia profeft
illis Solo Antrctico , c fgida Zona , cuius naturam in-
dunt Aufter , 8c reliqui laterales aduentant , Aquio ver
circius , & Septentrio per Zonam torridam, atque Oceanum
tranfeuntes aerem humoribus repletum , 8c caioribus fcrui-
dum illuc afportant. Quod St not alibi adnotauimus. Si
militer' Aquil in Lfitania, 8c Neapoli nubes cogit , 8c plu-
eius eft; in Africa nubes difiipat , ac fercnitatem adducir.
Septentrio contf in Hcllefponto, capud Cyrencnplu-'
uiam creat , in Italia ierenus eft.
Porr venti cardinales quatuor funt a rotidem mundi
partibus fiantes Septentrio, de fub Polo Arctico : Aufter
Meridie: Sabfolanus, ab exortu xquinoiali ; fa;mnius ab
etcau Ucm xquinuiali , quibus totiJjm imenrrdros ei-
i]
* LEXICON
unt Geogfaphi Borrholybicum , Borrhapeliocem, Notape-
peliotcm,5c Notolybicum: Acdidcrt pofke If. alios quatuor
laterales Subfolano , & Fauonio hincinde grad. ty & femis
difamantes , hoc eft qui foiraient quatuor punis o tus
6c occafus vtriufque Solftitij. Et ab ortu quidem Mi-
uali Czciam , ab Hyemali Vulturnum , ab occau
./Eftiuali Qorum , ab Hymeali Africum. Pari etiam ratione
deprehenderunt quatuor alios hinc inde lacrales fepcee-
trioni , & Auftro in eadem diftantia ac funt piardicti fuis
cardinibus: Et Circium , fc Aquilonem dederunt Septca-
trioni , ilium ad occafum conterminum Borrolybico , i/rum
ad uitum adiaerntem Grarco.'Phcenicem autem, ac Lyba-
xiotum Auftro : huncad occafum , i llum ad r ac tan
dem fingulis lateralibus binos hincinde minores ab fdcm.
latcralibus denomnalos Neotherici appinxerunt , rt Atico.
vetbi gratia Ypafricum S Mcfafricum ; coro Ypocorum ,8c
Mefocorum , &c. qui tarnen venti propri non funt ab aliis
diftinct i, fed potins quarter ventorum. Ergo numerus ven-
rorura olimerar to. poftea ezcreueiunt ad 14. in de ad li.
ac tandem adicclis omnibus collatetalibus , iam modo funt
omnin 11. Quorum omnium fcbemapafUm exhibent feti-
ptores tabula: Geographic* , 8c nos ingulorum natu ram
in loco quem fibi quifque vendicat explicamus.
Quanta: autem fine ventorum commoditates eleganter
explicat Seneca lib. j. qut.fi. Natural, cap. 10. Inter cite
ra , inquit, Prouidentia opera ex vna caufa ventes aut in-
uenit ,aut per diuerfa difpofutt : fedprimmn,vt air* nenfine-
rent pigrefeere , ftd ajftdua vexatienevtilem reddtrent : de-
inde , vt imbrem terrif fubminiftrartnt , ii denique nimies
compefeerint. Kam modo adducuat nubes , modi dtducunt,
vt per orbim pluuit diuidi ptjJVnt. In It*Ii*w Anfter
impellit , Aquilo in Afrtcamrtijcit : Ere/*,on patmntur
apud nos nubes confiflere : ijdem rotar \ni\am & Jtitpiam
tontinu'u per id ttmpuc aquit irrigant. cap. 1 6. Ob idque al i -
bi aduertit , nullam plan regionem eile , quae non habeat
aliquem flamm ex fe nafcentem,aut circa fe cadentem.Tan-
ta eft numinis prouidenta in orbe ifto fuauiter per caulas
ceundas adminitrando.
Sed & hic , ( quoniaiA de vent is agitur , 1 non erit forte
eftoribus inicundum , nec notro ieftituto abhorrens
ola:, feu otbis pifeis Mari jtgyptio familiaris miram na-
rurx afFcctioncm in medium ferre , & caufam inueftigarc
Hic enim , & viuus & moriuus fe vento frmper obuer-
t.t , ac pyxide quamuis inclufus , domi filo penden
eiauli ,miuc cudiculi koi>^ , ^^ f^^'- . ^,
lominu. muni f,,zam l ,^ c""" ^'^
5 tum. Nunc '>l V"""^"'^">
lentimmi ^.ici ,c rl?i!s^ ?. .cH"^^
VIIMI tamlliaritaie conwnt^ > n s^n^ ^
ici peiiculum nilcr oculi seci. Xit,nf^l X,uc'liu'in
> ma^netic rem 5u5e petiratiac , i^ > oiili ^
5xmp,tl>i naiu!i propcnnone c,unv rt>-c illi
clvc5>um , <ûo nimium oKIcHaiul : pioineûe eiiittum>
c,l>ulii , vc eiu icilierantcm auram auic exciniai frui.,
lutU5, cnim c, p tanii viti,l>c>ti5 in ^nli^>nii ^
nium Kuiu inlll cc>nus>c>nil caulaln tckunclenclam crnlcc,.
t)u cnim lfcHio , czu conuenieniia elle s>c>iciii liuiuz
filcis Venlum, zu illum naiuialiier moucac ailqlu,
2lfcttnâm auiam , ncc>ue illi lit oppotun l
îli cnimnc>n clcllecâucrim l>isl multc, ûlinonc t>s^.-
<iiiczHcii5ielc<it2tic>ncâu<lcie -, nonramcn ieovûc cc>n.> '
cc<Iciim> vi aclmiitam eliam venium s>tis6rtim viullnill,.
mum >> cc>mmc>6m ccclele : ielqut maximc in f>>5ce ili,
liau mo!c M2^no,<ûic>u spirci>ni5 oenciicic ca!^tr,cum
ci ec, cûcxi pulmonc cartl, tum lûia cirra acûam ncn cll vi
uit^ ccnscncluz elt. Il2cmc ^ntipatniuw poti iixeril l,anc
milm siscil lfccîoncm: 26 t>uc>cl au'cicn6ummc moucc
um 2^2licoium omnium ntu , sc inlcr!c>lconitiluri,
<Û2 i!!i2<û2 connaiura > 2er cxitia, clr, tumcci2mics
f>lliculinlz pis cxtcrior tc>rm , c>uvc nomcn inlicai.
Osbiculari est ni2 maîz lata, ûm oblonâiespon
6cc, czuai ciclcm pcl 2Mtl>Omo5 maiis linu liiscurlcnti pll
tcmonc lclcniil. (^nillissitui fotmnot!>ituîi5>vlcxl>l.liin
l>2 clocct, N2ul32iil>> Non 2limoc!m iclnnca cli , liam,
nu!c l>isci inc>i>s>c,ltun2 cciclic 6 N2t>i6um. îc^ni Vcnii,
ûibu Marc percellitUl , l>>scic>u omnibu , vcl l etiam,
cûi tcînilonil vsu tltmnttil.cuitislnoi sunc l?c!f>nli>i,I'no
cir , Lcc. li incc>mmc,<ii > ( lzui lil > vr tempiliat s>r3>
<<:nt>Hnt , cûe c! c 6rc!in2nc!az in penliinla lc mli
lc>c iccil>int ) sccl nuic mlimc iilci , cûi li, I^nku minu
l>mnit>u acl sc tuin<jum , sl forma, 2<tnnclum 2lc , c,u-
xilianbu smnil fuic inlltuiius , ventu c<lit inkenlu:vn
ie cll cmoil lurtm cum eomocki cûo s>ccli ie communiat,
,c reliltat , ûocksaneVpraistai ci ri<5ium obu?tten6ll : cum n>
tutaî c,mnium2N!maniium imi>elu,ûc>s <leac>uil?u ei
improuill impetuntulônueltunr, tun ttiam quia in e.
olilion mae ^cqlin Vt:ui^c,sMlNt1l iniur!,m : turanu
^K inj,
fjij 1 1 XfCO- .
cnim potiffiro caud.vn , qu* bfui prominenriai, latitat
dincm , atque ad funnam orbiciilarem exorbitantiara m xi-
m locum quafTatioHJ facerer. Idcirc hic pif eis cuique veto
naturalitct tit aducrfus,& ad cam panera vndc fpirat, non ci
iympathi genio, fedex infica euique (cfe aduerfus iniroicum
tuiandi propenfionc, onucriir. Et hxc ûidrm cxoccalo-
ne Ventorum- de hic.mira pifeis affior.e fint dicta.
io. Vinvs ftcllarum cm iium tam errantium, tjuam inerran-
tjum fplendidiiTitna , & puicherrima , qua: fu emiflitia lad
mire in;ucnrmm ocuio allicit , Si obletat , idque con eo-
cjuidem , quod fi: ca^crisoihnibus maior > fed quia eft terrae
(excepto vno Mercurio) vieihior, vt confit exparalbxi
quam paiituTtiinicutomm irium rnde etiamcoilig'tut,'
jpiam cfl'e minore m terra quia , vt nott Clauius irjfybjc-
iam lo: de Sacro bofeo eiu$ diametrum commet feptiesu-
pra, trigefies. SolcrftTemper cum Mercuric' cemitatur , tefe
circipfum tanquam proprium centrum in io Epicyck con
ti nenter rotando : vt proin de tarn in prima , quam in fecun
da ftationc , in qibus ab eo maxime elongatur , nn di-
ftet plus gr. 4t. ibique ineipiat fieri dirceb , aut retrograda,
niaximeque fplendeat , & faciat vmbram Ope Tclcftopij-
obicruatum cd , ipfamfubire eafdem fer p haies , Luua ,
atquc ade o apparerc modo p'cnain , modo femiple-
n:'m , modo falcaiam , modo nullam ; quando vi
delicet fit fupr , tel fub Sole in Apogaro, v<] Perigaro fui
Ipicycli, ir-fi in eodem gradu eclypiko iuncb. Curium
in Zodiaco perficit cum Sole fpatio fere1 vnrus annhdi-
ftat rerra fecundum Rcccnfiorura cbfrruanoncs .
fer 00165. Venus eft Planeta fcrmininus.eo quia?
abundar humidicate magis, quam calidita-.e, wmpcrat ta-
tamrn, iravt naturse viuemium fit accommodt , ob idque
di catur fortuna minor.
i. Prareft ex membris hi'manis vafis fcminalibus , ac pderi-
dis , regitque guftum, olfaum, it raftum : vndc eft Apho-
rifmei m Ptolcmari Centiloquio t. 17 Vtnrtt Mvtlup-
tatem tfert in membrof cuifignum , in quoiffa tft, domin*-
tur, Qu od raxim ptarlat in domfcilris , quae funt
Taurus, & Libra ; aut in Prfcibus, vb exaltator. Hinc
cft , vt ben tocata in bis fignis faciat amabilci , Mefici ,-
& Choris addium, prarfenini in Afcendente , aut Genitu-
ra' Dominium naa : vbi etiam triboit colorem album , ele
ct ram faciern mixtam cum aliqua rubedinve , venuftos ocu-
los , Toccm gratam , & fonoram,fuauitatem merum licet
ahquantulmn mollc , aique cilacminatot s quod indica!
i
WATHMATrcVf. M
farn eius color ac fulgor, mollis & cmiTitius electro fi-
ft'ilis.
Sed & obferuatione dignum eft quod ex Platone notar
ricinus in 7 ima cap. Veneris nempe & Mcrcuri) potcn-
tiam contrariant eTe Soli ; quia , inquit , oppofito adtllum
6>JtH quar, deque moutatur progredientes : Sol occulta prodit ,
tili econtr : prteroaSelis potentia cum rebus incomparabilis
$,ipfi modrantur,cemparal>ilemqui cjficiunt:
Venns conciliations, " amicitis , Mrcuriut proporlionis,
ty eommtxtionis eft author. Hare Fi rias.
De Veneris Aftroteftatur Varro apud D. Auguft. Decitti- if,
iatc Du' lit.ii.cap. 8 aliquotics murarte colorera , magni-
ii Jim in, figuram , & curfum , quodpro portento habitum
fuiil'e ait : Verum inde iure colligit Auguftinus non efle
contra naturam , cum inaliquare, cuius natura innotuk
aquidabeo , quod erat notum ineipie clTe diuerfum. Et
fan cum Veneris motus,vti & Mariis fit maxime irregularis,
adeovt vit Tychonis temporibus fit compertus , t quando-
qae extra Eclypricam diuagetur ad gf. 9. item Mars in Peri-
geo fub foie fiat , in codem fer fitu, vbi femper apparct Ve
nus , maxim terris vieinos , proindeque magnitudine Ve
ri; rein ipfam < quel , nil reirum fi rund temporis genti fi-
deralis feientir minus prir* , nouis fuis irregularitatibui,
4c Phcenomenis impofoerit , creditumque fuerit Vcneri*
aftrum colorem igneum induifle , locum, motu m , figu
rara mmafle. Quandoquidem hoc ipi "tychoni , hoc eft lw
nini ad fpeculanda fidera fado , rantum negotium prim
ob ft" nanti face l;," t diu multumquc bxitacrir, num Mar
iis , aut Veneris Aftrum, an potius nouum Phnomenen
tocio pridem natura eititerii. . , *bc7:u: '
Ver Anni initiais , & apud Afhonornoj, fe apud Orien- *4*
ta' es dicitur uai ta omnium tempe ran Iii ma > "in qu cuneta
florent, omnia exhilarantur, & Mundus ipfe exordium fump-
fifle creditur j vnde Poeta. . . ... ,
Non alios prima nafcentis origine Mundi ,
Jllux/Jfe aies,a: iumve habuijfe tenortm
Crididerim Vir ld erat,
bicirurVer, vt ait Varro Virote, quod tum Virgnlta om
nia virere incipiant:vcl vt alij volunt Vertcndo , quad tum
ertcre feineipiat annitempus. Diutditur autem , quemad-
inoJnm reliqui Anni quadrantes in tres porriones pro qua-
lnatc fignorum , quie tunc temporis perambulat Sol : arque
aJco in Ver nouum, hoc eft Veris initium, quod computa-
tur to .0 ce raenfe quo Sol eft ia Ariete , qui proindc dicitut
yi( LEXICON
gnum Mobile eoquia ex vna quart*, Scqualitatum com-
mixtione cianfiiur ad aliam : Vcradultum vocantdumSol
eft in Tauro figno fixo , in quo potiflimum apparent Veris
effeus , tunc cnim adoleuit calor & omnia turgent ad fru-
ftificationem : Sc Ver cadens , qud computatur pro tem
pore , quo Sol eft in Gcminorum Signo , quod proptere
dicirur Signum commune , coquia temp.ore Veris tem
peries prceps ruic , Sc in .4Lftatis vredincm commuratur.
Correfpondct ha:c quarta prima; hominis auaii, qusreom-
plexionc calida eft, & hmida , Veris tempus erfi alioqui
iucundillimum folet nihilominus fiepiffim pluuiis infeftari :
vnde imbriferum Vir appeliat Vitgilius : Seneca lib. +,
Quarft. natural, cap. ,Cm Ver cccptt , inquit, m*ttrtndi-
gnano t'rit [tquttur , calidibrt tl um /Ullii-s
dia : An quia tunc tepefao acre maior vaporum exhalado-
numque copia terra exilit , qua: mateiiam multam pluuiis
exhibent } Sane non aliam crcdidcrim caufam : ob id nimbi
graues magis , q(iam pertinaces defluunr , cum alias hvems
lentas habeat , ac tcnuifflmas pluuias.
15. Vim , feu potis cometa: pecies criniti , oblongi
ni mis, ac tenuis, ( ad inflar ferrei veru , quo carnes afla-
xnus) horribilis quidem vifu, coloris plumbei , fed raicantis,
proindeque natura; mixta: ex Mercurio, Sc Saturno. Solera
perpetu comitarar ilium aur precedent vel fequens, Sc
quando apparet indicar fruevtuum , & farorura corruptionem,
ac mortem prircipibus yiris obnunciar. De eo Plin. Jib. t.
cap. .
(. Verasva vocabulum grxco barbarum in /pharra barbrica,
fignificans fecundom Dccanum Gcminorum,mancntem fub
Dominio Martisrvnde excipiuntur fignificata anguftiatumv
laboris, inquifitfcmis rerum, agilitatis, .
*7- Vergili* : Pleiades ftellarfeptemparua: in num compli
cata: dnatura Martis ,8c Luna; in genuTauri confiftcntts;
fc dia: eo quod Veris tempore ex horizonte cmergant.
Earum naturam fustradidimus in Verbo Thiedes.
Vfrtex dicittir punctum incelo quoddireft imminet
vertici capitis cuiufcumquc hominis : acproinde eft perpen-
dicularis loco in quo quifquedegir : hinc verticalts dicitui
ftella.quar in idem punctum cadft , St loco rerticajiter im-
minet. Similiter verticalis dicittir arqitator iis qui continuum
habenr xquinoftjunbquia Temper , & conftantiffime perlo-
ci venicem tran fit , & Sol in mcridic ita rebus quibufque
imminet , nullam its' parre fnat vmbram. Hoc punctum,
Arabe appellare fv\ctxzZtpiih , quemadmodum '.-.
MATHEM ATICVM. t>*
traliter oppoGtumfubtus terram, Udir.
Vespert olim dicebatur, Antiquis Dea horx prxGdens, 19,
feu potius Planeta fingulis horis inxqualibus ab ortu. Solis
dominans, vnde horx planetatix, dc quibus fuolocodi-
.
Vespertilio apudSaphoclfln dicitur Cor Scorpij.ftclla- "
fixa fccundx,feu vt alij voIunt,primx magnitudinis dt natu
ra Martis , ficut etiam apud alios VenerisAftrum : nefcimus
qua ratione.
Vesi'Ertinvs dicitur Planeta Vefpere poft Solis occafum *
fup ra horizontem confpicuus , Sc ipfe ad occafum vcrgent :
ficut vi ceuerfa Matuti nus cum Man ante Solis exortum ex
horizonte emcrgit. Superiores Satarnus, lupiter, &Mar
Vefpertini imbccilliores funt : econtr Venus,Sc Mcrcurius
robuftiorcs , cuius rei rationem natura; confonam videia
V. .
Vespervgo ab aliquibus appellatut Venus occidentalis jia
Vefpere confpicua poft Solis occafum, qua: alio nomine
dicitur Hcfperus : vnde eft illud Plauti in Amph.
Niqu lugul*,in<]uh,neq; vifperugo neq-,Verilit eccidunt.
Via combvsta. Vide in V. Ctmbufta Vi. jj.
Via Lctea. Vide. GmUxi*. 54.
Vigiles antonomafticc appellantur ab Aftronomis dux 351
ftellx in extremo plauftri minoris , vel Cynofurx , qua*
alibi adnotauimus dici etiam Chorcutas, Sc Circitores,
quia veluti cuftodes Poli ccnftitut funt , & ipfum
circa femper arobium , Vigiles nunquam videlicet occi
dentes.
VtNDEMiATuR , Vinitmiatxix audit apud Aftronomos 3*.
Alafeptentrionalis Virginis , itellainquam fixa tcrrima-
gnitudinis,potentiima, de natura Saturni Sc Mercurij : no-
jnen haufit Vindemia . quia , vt inquk Plinius lib \(1
Rora. oriebatur vindemia: tempore, hoc eft XI. Calend.
Scptcrabris : Nunc autcmpoft corrcctionemGregoiianatu
oritur die ix. eiufdem Mentis cum gr. 19. Virginis : occidit
aiuem die 18. OctoUr. cum gr.9. Scorpij : quo tempore , in-
juit Ptolemxus Aquilonm fcjet mouete.
Violenta signa apud Aftrologos appellantur in quibus 37.
Planetx Malefici humanxque natura- infenfi, Mars videli
cet St Saturnus aliquam iniigocm prxrogatiuam obtinent
aut domicilii aut exaltaiionis, qnalia funt Aries, Libra,
Scorpio , Gapricornus,& Aquarius , item ea in quibus inc*
une ftellx fixx violentx , prferilm infgniorcs,funtque ir
iffa ZodiaciIatitudine,cuiufmodi cftTauius ob pallitiuai,
<ti ( t X I T
frellaetem vofenrat.vcl ob naturam malefcara afomai>
aut Marti.ivrt , te! c* cniitione qualitatim oppouarum ,
quaeque experitnta tales compena? funt , perhibentur effe
l,allilicium,Ar>tfes,Regulus,Hcrcules , feu Caput Pollueis,
Bt omnibus caput medufr, hila maxime funrea, 8c omino'
fi , de qulbus fro loco didlum.
Viit/E i gracis rtabdi, feu , funt apparentix in
aere ex coHifione radiorum Solis congenna: , eiufdem ratio-
fiis, aelris, & Area : nif quod hz circulares funt, iilar ve
ro linea: redi advirgarum fpecem cceo in terrampro-
tenx: Sum enim reflexio luminisSolisin nube ronda, fed
iharquabili , qua: proinde, vt fpeculum inarquabile fe ha
bet non potcns reddere figuram rei , qux obcitur. Sunt
tarnen 8c ipf-c vcrficolores, & fi vnam formarn excipias , in
nihilo ab IriJc diferepantes : ideoque non apparent, nid
Soie circ occafum, vel ortum exilente ; rare autemvel
nunquam in Mendie. In hoc quoque differunt ab Iride
quod hxc femper ex aduerfo Solis appafeat , Virga: autent
femper ad latus, aut ex parte berex , aut ex parre Auftri *
cuius rei rationcm afferc SuctTanus in j. Meteoro. Plures
Virgarum fpedes enurneranrur , intet quas ttin* ab Ari-
ftotele difta qua; femper eft aquae lignum , maxira fi ab
Auftro Tdcatur. Plura de his apud Reftam de Mcteoris...
Virgc fextm Zodiaci ignam feprentronale proiimum,
xquinodio autumnali i adeoque commune : natura fu rer-
reum, frigidum nemp, ciccum ; domicilitim, 8c exalta-
tio Mercurij. Dominatur ex membris humanis Ventri, Dia-
phragmati, Inteftinis, & Iliis. arab. SombaUi , fea
Mari eins Aftcrifmus in oftauafphra longiflirhus eft : inci-
pitenim mine temporis gr. . Virgini. Ptimi raobilis , 86
pttenditur vfque in gr. 6. Scorpij. Stellas habet iuxtaPto-
lenucum i6. in formara redadas , 8c fex imformes At
Kepler in eo enumerat omnino 9. Bayerns 4.1. diueri;
niignitudinis, 8c naturx , inter quas prxcipu fpicam ir
Manu prima: magnitudinis dt natura Veneris, 8c Mercuri)
arab. Azimech. Item aliam diftam Vindemiatorem tertix!
nagnitudinis , nec non alias de quibus fuo loco fingulatirfl
diium. Porro hoc fidus in horofcopo facithoroinem ami-
hilera , iucundum, decora facie fuaueraque moribus , qui
tte naturalitcr in opera pietatis inclinet. Sat fit pro eius
integra laude , quod exoricnte j- Dei Filius in hunc
mundum vcDerit , 8c Virginis Aftrurrl riiyfterij cufa potis
.quam alia de re fuo horofcopo nobiliratum voluerit:quem*
admodum teftatur Petrus AIianfis ?.io. Gtntftm, Si ante
MATHEMATICVM. fi
ip ( Albertus cognomento Magnus apud Sismen Serien
ruin iiiothecaSarcta com, . lib, , annotat. io. Caste*
tum primx huius Aiterifmi partes calidx funt , noiis
med - tempe tau- ; poltemx huraidiorcs.
Viroaso tvN.* in iphxra barbrica diciturfecundus De- 40*
canus Tauri cuius Dominium, ac Jifpofuio fpeUt ad Lu-
nam, & habet fignificare potentiam.nobi)itatcm, Imperium
ingentes, Sec. Hxc, & his milia , Ara'oum nugx funt, qui
eodementix deuencrunt, vtlingulis decanis iignorum Sin-
gulot Genios algnarcnt, ingulos fuo nomine infgnicos,
quos qui animi caufaieuandi abgrauioribus curis , ac ftudiis
videre voiuerit Confua: Oedipum vEgyptiacum AihanaiJ
Kircheri , qui ex fide djgnifmis ezcmplaribus, hxc raonu-
menia excerplit, &in cuiioforum gratiam edidic.
Vm-I Lt - vs AND'OMfD.'farab. Mtrach diciturab Aftroo
mis ftclla lixa vald inljgnis, (ccundx mignicudinii, de na
tura Veneris ,in cingulo Andromedx conilituta , de qua
fu' diclum in V. Mtrach. " <(J
VoctFERAToR fidus in Vociferantis formam cipre'iim 41.
alio nomine Bubqlcus, Bootes, Plauilri duftor, ic.
Volvfllvm volucndo diftum eft Rete in Aflrolabio 45,
motum 4 im: mobilis, ac fingulos Solis parallelos, quoi
in fingirlos dies defcribit , necnon fixas infignjores cofque
diurnos circuios repreftuans : de quo vide in V. Rete.
VoRTixyide Typhon 1 in idem quippe recidit : cPlinio ^
au , non plus differt turbine , quam ilridor fragorc :
eft enim, vt nominis etymon prxfefcrt , ventus vorticinofus
omnia in gyrum rapiens , Sc attollens : dicitur etiam Pinea,
vt teftis eft Apuleius in b. de Mundo i qui cum fie deferibir.
Cum (cilicet torquetur humus , > ab infime ertgitur
ai' fufremum.
Vkaniscos, hoc eil alum paruum, teile Kirchero| in 45,
Oedipo dicitur grxc apud quofdam Rota Ixionis , feu Co
rona Auilralis iidus ad aufttum, dequoabbidiftum.
Vrna Sidus vide Vas , Crater, .
Vksa Sidvs in crxlo duplex ad borcalem plagam circa po- * '
Jum arfticum; quorum alrerum dicitur Vrfa minor, &Cy-
nofura, qux polo proximius adhxret,& cum denominat
arclicum , conftans'ftellis tantumraod feptem ; ( licet Ke-
plerus in enumeret omnino 10. ) quarura poftrema in
cauda eil polaris , & Nautarum Direrix: Altenim diftum
Vrfa maior, Hlice, piiorc non long diftans , fed contra
rio poitu , habens lcllasomnin j 6. iuxt eiufdem Keple-
xi oberuationcs , fed feptem fimiter.cl3riores,omnbafque
H6 I. r X I c O 5i . .^
^nssicu in slultii fc>lmm , lczue in <!em îsôlitlon
nicem , o,um l>2ocnl !> lcpiem e<fo5Mnle5 Vlsm
minorem, kl nil <û in numeio vocti piosiio omine
f>u6 ^rb Dxt/, : ^,iim u6i i//Kl/> i cli viuicn5
mcî^,r ; vlcim, ^<//c^ scuZe,nt^. <HuHl t,men
^rcl Cnriliiani lio nomine ppcllnt 5oloie l.,12, sc
lliuliium ipsum keicrium , mo cniili vocoulo 5?/c<,
I,,, fiuvl in loco monuimnl. ?iose medium Uli
6clr Neil mini vii o,uiicm vilioili , lc<l <ûuu!^2tc>
2Û^ ll> ^2io faii cli im celebii nomine ^<it, : le
û scsioic Xf>sinu5 ciicumleiri <lium le nomine sellcru
nie minim, se6 sei!, sc oolillim nelieenie. ^î/? ^/.
r , /<< ^.o, fi,. ^li vii sc liclemtn liniLc
î<ê in propiii, nominibn Nclice , I>I,ulinm, d^nomri ^^
>i<I<,l,cc. ^^^
Hi.' Vvl cxlllice^lcitni ki<îcul, ^>'i ,5ic!uz sc NeI!<ii^^M
^ sliw7M2Ani^<înil <ic nlur2 Venciis, lc Kletcurij, iecû ^^^
ûm si7lrscfcli ; ncc non etim.

^^. Vvl.?v, c>olK5> eo ouiium <i6il ll27scnl vultu-
iem iupinum, pensi li <zuli c6entem , <ûi supise-
uz I.^rin, scu 1'clcuînem inNlumenium mulicum Koe.
3icuc cconti.
>y. Vvi.^v^ vlii,/iz <lic!tul^<^!!2liu6liûnon cle Ion-
e sl2:cIiHc> <listnl,me6iu inl clcipninumisc ^^num,
slsennl ^czuilam volanlcm /eilt f inlueltum se-
ticm,o,u coniin lcc!ll ?. vel iux lêi,Ienlm 1 1. <zuluni
Dlirciou valcie sulil! sccun<ick mnitu6ini5 lbice 6i-
tui ^</t?. loui in colorc, sc suloi-c omninn simil.
'^l^" Vvl.^vv, ricc tum 6iucll Vcntu oiienializ ll,,.
nl><lnu n?cmIi, !2leIi8uosoIno cîccHe of>vo<l-
ll dui. Vulluini nomen sotlicnz el^ eoczui , incûil l'Iin.
i<t, <<<l''. >ItUl2 eiul cli! cN <c <icc ilmili 5ul,-

loi2lo,oo <lelllioncmwen <l ûl^llm cquiiil nonni
lil liumi^ , c beti o,uIitil , sc i lincm ruib e-
tem,excitlûesuoit25 wuilion,5>i!ctlin6uccnz,c lo>
NltlU. ?orlo rr B << s inc>uii^lolii5 <le
Heou5 itici5 lil. l. c2l.t. ) cst f^m vFei îi^
Fmll , ^ <^te ctz,. vc noc item Venl leftr

ln,li<iiIcz > ?,ei/e>. n. ^^. nuocl re6<ii oKieH viiirii
U m,ior, lû,m nl. Cu/i fei la>teN l ii , <û^
<3ll,i <lii . >p5uin ncmpc elsc lurl>l6um, sc limine plc-
5,um:vum iitui liô inclc>uiturinleic>l>icitum viôi
le , scocnlum, consequcntcl speci iI!>U5 peift2Monen
Iienntul , sc obicitum mpliul icoilNtnt , <ûm uo-
X .
'^V?'!?^ com heci colore P3l!16i in mucionem ( t^
^Vû, ii nomcn cN in<!imm ) fHîîaci , czuÎcm fuisse
lclibunc <ûl ^sgiuir anno !;;r. Oe comcntionemscic
?!in ^,i. l.c/>, ',. dliM2ppis>c>tlci,<!cle solei infensilli'
inc>5 vcnio, Hui sc vomos lubucrlnl, sc lboi cii-
ccnl, li6iccm , mimm siumcnli pei>urim ! nil s
lncm , sc <ûi ci fmc cictl NciililRie oiiti follunt,
Xi?i^ !rcm îcitiir <><!>>, li polum ^nt2lil!cum , Inô .

tum vc>c,bu!o '>'</a,irl),o <culc l> >mericc> Vesnuc,
cic> vnumI vnciecim cieicHum : conlt liel!i5ls>l!l
in lonîtume sub li^no ds>i,cotni : quluiu cmen > ,
lfcHnt potiu 26 nubcculam illi prc>l>mm : nu velin
vcnciecst, mximi accc<!il 2<< oolum kcllzlic:, sc nunc
temunli vi vno ll!ub eo 6illli
^??>l>,:v5 ssf6li. 7^ sc ^fl!covenic>, cui eli l.

I, cIIl1>l ell etum vnu, ell minu5flincif!lou , cûi
Nt>uiNine ventlllun, lclicm 26ieIi sunl , sc vocinrur po>
tiu, HUiuc ventoluni, <ûm Vcnii : me6iu eli lntelê
snilnm , c Xfricum, cui ^<ltelm 6il ul vcnlu
co!>2lelIi5 lliiiu Vles,siicu , ûll iii<icm ipliuz Hfrici
^ meliclicm leniicnl , sc pwxim Vento^^bico. 5ic lm
quotûoc suni venti rînil>U5 !tel!cl tl>tilem sc nbcnl
ninnl vcntc minntc co1lt!e5 tibi ninc ine,e c,>2ccnl
citcnn , sc lIn>Nm. Vncle /,c>uiloni 6it Vpiûi-
1c> ll 5eoienttionem , ^sescj!Io 2<! 8ollns>cliolcm , icu
l^licum : Ocrci , Vsocceci 2<l v<,ilnoe!ic>m,^lesli
(!ci ,l< Olientem. kui Vpocumz 5uc>lolnum , Vle
soeulu <l tôpeIi>tlN , seu 57rc>cium. ?ncenici , Vpc>-
fncrnll 26 >lolpelioten , ^lesoonccni 26 ûlllum. I.v
dnoio Vpc>!vb,ncc>5 6 5?c>lolibycum , ^leso!vbnc>tc,l 2<l
Xulilum. <Ic>ic> , se> ^lêN , ^lclocon <! lauon'mm ,
1s^>colu a Lollc!vl)icum , ncm tîicio Vz>c>crciuz 6
Loilolibicun! ', ^lsccilciu5 <! zcnlcnliic,. <)uoium
5^ i.rxicon
omtiiu lHm iûe cur pltun einideiui In liuI
<êsnic!l, aiquc eiim b iilomniouz, iûille nii
t^ vuulczui<que nuiHM niilmcll ill, ^>tioul<!i2t,piin

<ip,lil,u, llutnil 2 Vlulc Vo,llicu, sc îcsocoiul suni^
tul ki>l>n>i , I!cpnicifxnl non ninil! doio , m ê
>frico : Vf>ûilc> , sc ^tcsocirciu inûunt l,lum Xcplcn-
lionil : Vf>lru5, sc ^lelo l^crci nu 5l>lc>!lu, clic
.' ^^ttl, noccN n<,ftl,IiQzul)!uisl, sc vomil>u5 l-

minoiUm : cuiu inucN!em<ii melnol>^ln e in V. ^'
, ?lozonoc eK l^nol t>. ste Vielmc 5cniIc'

<!o , iicimi seHu (zMosczc, itel! li,lecun<lir mnil'
llvi, e ntui Veneri , sc Zzlurni lic sc vuuo nomine
Fc<,<ii^. De yu viê lud nc Veibo.
, îli,Hl2o.îcimlf>unHu r1ivenicHerzen6iculHilr imminct siiibu noltli , nolllo com
Muni ,ocbu!o ^5 oui necc<s,r!o clifti llel,ciûlil
b noiiionicô. ssil.sc cllVc!uri fo!u5 ipliu noiiioniil!
cui ei ,6ueis lesz>onlec liu locu lul ti , liHul X<>>,
loliclem rlil>u! al, nonionte l><t,n, iemzer <ielisn,
ûippc czui concipitui eise immobi lub pc<iiliu5 nolili.
?iroKcII in 2enit voll, vis, in !co vnlc îo
Ftolztellgni llemiiiii plurimum sten euiliil , sc milecf>
Lcaci: in !ml,uen<io telm sui <Û2lilidu5 , m doni,
mli, quibu fIIi : plovtnuncmilonoftro ociimulin
<Ipile >4e<!u, sc no polt peici luinu iz>5umque
lu<l nen<iln compelimu.
'. 2li>lvl rcc , <zll vitim seren, îcilUl li>uou>u'
Venlu vnuz ex ûuor lDl<lin!iI,uz lpiln5 i> occluqu>
noHi!i omniou lenior, c iuculxii : luo nim lim ">
6cc,p>2NlA<:lM>n>': f,cit, sc^ltate z>otillimum poK X''
lidicm lp!le solituH miteeiu Ic>l clcuil sc cows"' '
!ij ^cpn^sum ,ppc,nt liicu, lpirnlemb occlu l>7^''
N2li,I,iclIcn, iz>l> luonio ob icinil > sc n!"^""^'
lilulincM,.
Inltl
7nt ein, c,n<i,lic,n sc ^bl,n,m>i5 6c>llni itt ,.
mptnio e<,s,pl,ico , ,u<l lir cn,ioni cnlti5
,u m lil F,Ic1c I,umi<Iu5 , cxior ,mem s mpelle c.
lil,, c tic ; ><il, sci!i loie f,tuminleitil inc,.
nibu z m,nme <,ui, c^ceri Venli Ilil spini >Ne pn,,imi
6 ll,m ViH in V so?,,.
2llx?v liiciiur ,su6cie <ik quo cN ^fkorilmu, in ltolemi Cel,lilot>ui<, V.Z7.
;u> U<",/< / cs ,. ^,1 non icleo <û, il lHiione <li-
lui z eo ln,!i ,ui,i6 ber!, nomini, volullem co.
lclleclxi, <il monem pscllxrc i^ttul, in czu,m wen nc>
wl>5lnn,cn, ^Nlo!l>u<liril>Nl, vll,m n-bc ,j.
e5,N! in commenl-ttione I,uiu Vclbi l,c l,,!,. <>i
<,< ,/? , inquil , /-/cos/,, ^,i,<, . ,,< 1-^^ H^
b.b,,.,, l,^, ,/^f^. ie,f,^/, , /><<,, c,i,<i<,,

,/l ^/,, ,!,<<<., , , c 1>, . <, o.,
/F" , / i^ c/, , , c, /> />/ fe^,cl,,

,<< ,</,, n^l.z,. F/ ,,,^îv,
^,<o/,,, ,./,,,, t>,<"l. ejx'i"' /,,
>5b,c/e/< />/>,,. ponnu. Verum ncli non
U2cu2t <i!<licult:m nec pium <ûi 2c?nil,sc.z>l>i Nu-
^wsum,,ic,ue U5plincipii5uml>i2mcti:niem,nimum
linn,nl. cl, ez pcnen, potiu rnm maeilll, , ,
>,m?n>!osofn!l!l>ne 6uiru Xii,lc.l llilclim vt plu>
mum eu,sul<,5 ?ei. Vlulic. elcxûem . Volupm,-
5 ob li^ni <,u,,ilcm iltenri sul, 0m!ni Ven!5.
>el ne oboen.niMm-m, c iucu,><liMm,m lce!Im spi-
m V>r,n>5 nunc sempoij, ! en Nxno cc>ns,llel,tem
2oi^vz7ce^cimrcjrcu!l,m!mu5lnlpn^, >,tu, 7.
, l,û lunc i<i. . ims,n5 quinoHiglem illumqne '
l,iil m <iu N>e!i,t . qu,rum ,!i, ,, sco^nisionc
velll . , ltl. l Vi. 5!i.. ?I,n,wm. quip
ntt,nt 6,scuriunt.5o! l,ui6.m plip,im in ei me-
^' l>m crri p lus.nicu!,, rdil-u inti, Iglilui.
em, tine, inelus. viciiur 7<,!i>, ^.' ,F. H,..
û^ ,m-.I .n<plcl>,, . , c,,,^ îi6 In lneum in
luocc. ^n,,vi rluiimum >imUu nyminibu, inli.
4 i. r x l c o
l, u z>oiu ^< ^l, cûocl vitm nililHol
enim, sc li <ic!c , vt nc>tuil ?nilc>ll>pnu , cell
<cicce<Iu iu nc circ>i!lcli cl!u<H c>rlUl Oi inleliiul icruni.
Ounlei cli !iu iminiiuz , uz lenoi plnli
lcculillo olim numen clclumslelil , nequ2l!><li-
liinûeiemr , oncipimi rmen io stimo mobili > ciu, nul-
lu lcnsibilc iumenlun ul>eu quci eii lllttni
mamm !5 olbibu insiorib> imu,ci1um , in zun iin
<liull>lnl>ll in pne ,û!e suz>ti^ inii zuuc>l crcli
nibu quinoHi!ioul , sc solliiliilibu , cc>nliicniil>u
<inzu!llul lûll, nûli e liibu n , lc>. i-
llilû conliNtil>u , cû omni intel,nl summ li 2
nnlum lc z<c>. <iuum : sc clc loc communilcr lonuunrue
>llionc>M, um biolm lc 2o<iico mentionem ciunt
>!lrr eic îcilul/ennil oblt!! czu>l>u5 cinlui, conKi
luitur en!m in NH2 spn>ll in Ioc c>>>m quiclem Xocli
^rimi moli! !i<<l!scHlunieHc> verum sc>Ncc>n moium se^
culiien, c, sz>nssc6el suz muu, senûlov!
liu <! l l,li ll. z>locell>lzil,l Neil in Nlnu >lieti5, û
cmsorc pioItMli ineilicl>2l il> lctlioncmclnm , nunc^
e inucyiziul 6il^lc er. rt Nic limirei ^!uicliilin6uc-
êcim tii'H,scu poi!U5 s6cH ^stclllc>5nc<n enû
lilill tm in lunzum, qum in Itum, lclplc tcionc sl
nuwclv stesiuln , û inr se linu! cc>m^lc!nc!nnr.
<)^N!iumo is,iiû!ll l.!b^, 5c8ccfplU5 vnum5i<lul ei;
slopici <ûu6 eii !ic<iic <iu lic I<nci >ufti>Ii, sl
LorcHl > cne!? iicolpi) l> lûibu ppe!!nlnl.
Ob iu le s>ni 2o<lci c>blrni2l!o"
ne , nlinuilciipltluni, nunc vcliiii minu iesc>on
ênl : <Icûilcm ntln coinm vislurimum 2d lfIl2lun
U!!rinu5 <ûin iilinci6ci'nt uspibnlUliquimu-
clc ,1 6i i,in lrceKciunl. <^>Zi zlu!en XNsc>nc>mu
clebel nunc , nlc <ûm 2<l Huicqun> 6cclnenûm 6clcen
lt, mul vllusquc2o6ii>ti Hcî>, 2c s>!e>n vnum con>
uenienli^ , s>mu! conferl , <c llc polê c eosuin commil
. lione iu<l!cium scclc. ?>Ulim Tc>6iici vlriulcfuc mullel,
<c effcttu vil puci 0!>iuum in H,nrn I : 6e 5<>
boscc
>, 2^^ ^ pu<< lIto^rapl,, , ^l^rannûe clieuntur circuli
>,!<lllm ! . sc l^cr!in , 1'ellinquc velul o!ll>ei qui<!ni,
,c fasci cilcuinzI<-<!i?nte, ,qu5 sc Kl,cu>, Hc Ol!!?s^
it Cicero ê Kcs. 2c in Iuscu!,n. juu>l ciiculi lnina^
zi'nrklzi'icvu. j),
ll unî 6 t2ircu!o ^licum , sc >nliHmm ploien-
< siiei! ps!!nmi , oqui 5ol l, illi mimi clon
Ztr t<ûe c! e muni l!l 6io m,ime ol,Ii>
ûo eiculcul ; sc >6eo nimio s?!^, ,!c , nlittio
nioue now'num min opponun eiltimntui. Îi !u
H tliiculi ^ritico, sc ntzrttico ^ Iropico <^ni , sc
tll>licc>lni pio<iuH conltiiuunt <!u!>5 lemvel nec mu!
r llivle lecnre , nee nimio lo el<!unte , jurum
!telm no r?urorî innKii2mu l>,o!tl>oni>vl pelspicuu
sc oppi^ cf>polll>nm. ()uim ro cc>mpuilur 'liosico
tl,ni!uil!i subicK, >iqu,n<lo ip
smnoel veliicilcm , cumv!6elicet izm ô6ici lrtem
lultlûipilperzen6icul3litelimminel. kl lic lûiclen
ok nimium Num b ^ntiqui ief>m,r>ml !nnbiKi!il ;
<ûem<!o<lum <iu piiorcl ob nimiumliitzu. Vnle sc Vir
?i!iuz l. <-eol^. eccinit,
6><, cl>c em <<,/^l,ê ec^l i, , c^> >/e>3 ^ ><
Verum eiiiienli^ poltmoûm cowperium eft , omnem lv.

lerne lHum esse nrilr>ileil ; 2c non mcxio leione liiî
it7> , (<ûo6et!,ln
<!e e ulliili non<lum 6ctt r>n lione clc<ien6um
K, ) le sc leione cI!6>ole5 lud vi 54ioc!iû; <û
I sunt lot sc ^llic llu M3enque r>z ^lilr, sc
^meii, vki sêni!l>mi 7>or>u!i lunl , lol>u!ii<lim
Vro. (ûinimmo relerunt >ui e or5nui!iptl ^
tun, tcûe in6e pollmo<lum nuc ppulerunl , êlle ili
mptiNlmum lrum, c potillimum sul, ec>utolc iucun
m<l>mm vit,miuci. <ûmui enim eîi qu<iilimu <!e.
b,t il>i e<1c mimu5 3.Nuccccnu5o<il<! Venicem, ni
Nllomini !!,<< Nu ilte ltcmz>eilUl , s>fim c cû
lum inibi conliiientium mullimîne ,6ununl enim Leo
f>ni tul, 2on tl>li>6 miom elle <ûrum cosim,
um sul> !ii 2oni : <ûo mn lummi Opiei pro
nt s,6cum li 6ocer (^l6nu . <!e subli!. ne , inczuil,
nimio ein r>!sseIole consume5eml, se<l czu uu
ib<U, nll lliilMf<lclul. 5ecun^> ob
< l. X l 6 o 5l
cli, yKislZue winyilm inqulitem, ezum ^>l, l 2a
NU : fnê lclNlxii eN sul, islo ><t<zille , ,, sul
7lopici5 czu6 sc ^ldellUl Xlnu , Li ûiccnn nnc>l>
unc <liccnl , ma l,bc,liusm l,l,iliilc5n cile lul,
'I'lopici , lzm lul Hquin,6hiIi ; sc c,pcrienii iol i^
2nilclcum scil. (ûnla <ûi<iem <û> lub lû,lie lcûnc
!ri suni , ui lne ncn niric mcn, zu tul, trc,zici ns>
IVnculniriiil!Nl,ulli,6csurm sc c^ciillili, ilsi.
l^lil?nem iscttûiccnn , qu>2, incûii, c2sitil?u n.l>i>
t^nlium lul aucie 5c>I imminl bil in nn , i iccelsu
Hl, co elt vcloi cl> 2clic! c>l>!i<û!m : cpitilu ver l>
lillium lul llopici , scmel c>ui<icm , lecl li contillil in
nnc ob rcilm scenlioncm , c 5oINicicruln nllilli>
^cc6il cûcxl <ul czu2lcl cll fei^>cruln lûinailium,
vlllle lil , vl 5! lupi irm inlum<icm , ^m il tct ,
conlillen , nvn nc><1ic i>Iin> liuci inHnnlll : imln
aunlum in<c cIc,litil>cii , lntin lemitlic inno6ccs
iU5 : quocl i pHuIilim lupcrcl mullum tcmf>li in/unlic
nec sl>u lllucclm /n>
Oeieril au ctitn iii clt , cur liliioi lic ûtumnu ûM
V, cm oûi in lic lemper numiol 6t Hol, sc nc>
H5 uclcnl.' 8ul> opicis vei sc cilcuin ips5 , 5oî
N iiuil sup ccil,m cc>mlnc>icul>lc nc veice incen
/ic>ie5 ic>5 e!2cu!,tur: an, vlopcci ex <luzIicicz>ilil>lcQ
l>lc5 lenliuniuic!.
.^ 5lMl!ilel<Ûl>2ci le^!n p!il lulicHl ?Iin./5.4. c^/.l.
oonic in i elle summ 5 fclicicucm ; qucxi inen ni>
lPll uctentei 6iHun e,iltimuim , exm 8ui <l c a
lftinl non nll>acl vsiue?5, clu eleu,lionn f>iue.
ni pvlucnnl , chlcsenlmil)il><a'ee>lulnlc>cc>lun>lii
f>illiile,liu c>l>Nliitul!l >nre ii vllu, plu^lccllcnlli f>cc.
Kaik non secci;^l>oyc lmcn cc!liî z,c>leN,non cc inibi
lliûl êo inio!cln<tum,vl non clml>6c pro innl'lln-
ium moc>m!l<l>u>kliliil>ulluel> moiiu> linltl,
li pollic. Hczui^cm clli in ilZûnrum , tlinm, v! e2lN s/ll'
lium , cûo wHi 6 pvlum tit cccllu )mcnlium<f>l><>
H,o! iuiler elcsc ninilominus iuelscl>li<icm etim,
<e tut polo in stl sei inteloiuln nenliu sp,iicnun
zul>moci6il,sc<!circu!,l!tel scirur , vnle sc perilrii ccol
tiuni, c>uoll vmll l cilcumflul ; qui iic liunllp
il>^ 5c>5 conslenri in iseiioii nelisul>iic , lli bll
<û , l>un<û.,m tmcft inc7lnilcnl!l,u l<lii sot ll
non i inlensoiU locc nnc> cnc!fit ilieu , sl in N"l
Vsc,c, <cin l>^qfl>!i,ll bvlilv^. ybî
loZem ldel Koliionti oroiimu semp? lr li cr
fusculin2M commoinle!n,,cque <i< nuwc>un vblcurW
notm , numqu-un Qebi , luqumlim incIllil
Vbi quiclem misinam eonnen^ni viuinzr ssili i> ,.

ûmcnium nooiz 6c coli<,^,lnliou ,quo<l bique locotum
l ii <sf>c>suil , vi ltu immo6l>tim czu iici, nvHil
que vicillitUlio, c liequeni oluui tcmcelrcnt z sc e!i
lne silol inlo!! liuiilH , <c maiimu <c>!i <!
^ erlice iui ciuliicm iup , vel ii ttm conltcutH
compensH^cul.
3el il i!Iu<lmiri licet, quo<l li in Ton ton!' t> 4
z>!<liol elt, lolc>iliorque qum t^x^^" l oumuienim
5o! il>i vcllicIi cliltenllct>tmimo llu <lluce
men noc irîonibu illi prouillen Xilui conccllil,
zu,mc!i5ol vercici 2l>ot0l>inquaicl nubibu lcmpcl olce
eielur , quc lllclui ltilliolisque cclcnlibu pluuij lul
ieH I!ul iili^,lelUlcun ver cnicee!onUl ,cum
ec, nubitl2nl,qu culsum ciiiieit, consequenl !>
inooe linquil , qu slvin conililn Nu , con
linui'que lcl5 oelculil.
<)uo6 mini nluiium nnotum ec>eiienli 6oKu K> f.
tu eN ocu!,lulelti omni exccslionc clissnu >ntoniu ?o>
m Olcricu K.elu!l!l ^soltocu 6 inclo ^lillioniriu cl
nc> c!u, ,vl,Iioitcmolcltiol in vomini vincm con
iuceicl , vir numnill>mu , v'illimu , c lum vsu loni
inttiuHiNimu. >it enim in lôlônll ll.eno se i! pcl
tum ; quin sc in 602 ciuiiat totiuz Orient ?rincifi , e
Ielicms>or!o> mense Kl!o , quo 5oI1'uii li^num sei
curicnl Ll ei verticli , continui intezri menlil slunii lo>
um rezilcri , vrxie qulum cor>i cerlozquolclim c/nise
ptoclucit nominiou nimium infenso:cum tmen in I^ve
w mssni c!ore lint, nu!Ique l>Iuui. >Icc icl rtic>n
i 2 I^,iu iesumpl : Villemuzenim inne 6ilti!!l<
l> c>uil non olimile licri: vbi enim Iorcllummum
s>z clt,I,los!i conlenlleiit, que llunU5 sueiit , omuc
! le subieiti numori vôre nil , que in o<loln
pluuim veilii. 5ic sose<3o 5o! veni!i eu6en5 <l s
omne leit s0l ,7,nit , uubibul conuelticur , pluui
^re , que ,l subicH, reione clemillen e vbeliimi
ln,t , c li,t. l)uo s,ni remc6io veu i oibi llouili!l, ,t
null eile ?rouinci in ou nomine ouebene non oo/I
ll<llte,l>ê llulucu tnu.
5 ^lxicon
Lznic nin, ?Inem el liun locnm in cl vir lno-
mu in V. Xpn.
^. Xooii lu<l qu5llm Qlo u6it I.un^ ,bs>
cun, eleHusû Ici5 , ûm plimr in kelipli.
zl. 2oilcl ilculu !iciluic>ui linelu ûinê n
li , lc Hl vn lin con<i. ?4f>. zul Xm,Iri>eu on,
liicum.
l>. lvxll:l^l.l, ^liici ppelllus I.n uNs,Iil ftel!
li secunli mniiu!inil, 6e lû libi suzi 6>limu5 , lctie
VX^ll> in su Vlnmelli : <ûm mn meu, vocsi
^^5' ,u!l îrcneru in Oeîfl, ^z/plico , cur
vss / ^ / 5.
o ? e n. 1 3
/ 7 ,/>/ exc/ee ^l/ ^/<tt/be/7iîsi<l.-
^l, /iôeii^^ , Hl >^ce /oco/<t//l<.
I>Ion ci>M j Vt // <t, omni pollumu omn.
/Fi <3eome^,cFî <l^,ê ^ <l,ê ec/ ex-
-eb/lnt , ^5 s^ /'/e ?ô^<,o^l //ceoFet ;
//< ve^^ >c>/scllot ls <ie/< , /t eee
^>/<le ^> ^ n ///^ , o n/ ^/e' ^c/i

^< menl ^^t nnê </ /)/ <b</l <e?e
'</>/sit , s/ê /?<i/ ve^s c>ct ,' i>>
54 o
i /, Hône ,/tê ve/, co/so^ , staue <.

^,îx e^^ ^<t/K. ^
lFc , c ô^</b/ </l/^)ne<l , s^<^H, e
/t^, , s^ s v//s ^ exo/, <</
/<li exk/be .- /ê^m . ^<e e/? ^m<,<^m ^

îtto ' /?xm ^>/<< ^Veô/,, c /^^/,, me
?<i^, ,,/eê e< ^ ve/ / </e/> ,-/<,<,. vei /n,
/o/^t/l, êm .- ^<f ,^ nel/el-e ssee/, me
/<t/, o,n >^ <5/<,êF <,?//, Vt <re es
^, sci^ /ob /<,<, /^//ei , ^<ae </,/!-
c7-<me,^^ m<e^m,F m<l^,i/>,e,/^!, .- ec ,s,i
m//a/m. ^t/'nms. sc // ,e< /?</,< ^ es
/sbo- memo^s vs/es,<,c veê. Fe<io ^.
^sc/o // , vt b,^ //-<<?</,</ Vnmsm ^svil<ie
<i? /e^sê, ^ c^b/ , es, >e^m , i<t
s >e , </e/esls , ^nc i, /<ei?,7- exkbe .'
/s/<>/,
VI.r55l0
^^^^M'A^^^^N^
-3K3W
Ol (3 N.^ 8810
^ v V ^ kt. L V ^
V l. ^ X sunt in >l2lUl, , <^3: , cjuoi,m

IiumHsium lHpiuin , <icc>c>ue iplilin Kilu-
IHM liinlccnllcrc , c lc>ciu5 ?l,i!olc>snj
plincipi cueiicie viImur , icliîoze 2
<ûi i2n<û2in iusfcK iciiciuni , impio-
bnt , sul llicm cx llmore, ne V<rinc>ni5
rie iianl , Huollomin in lui socicrucn
'ilici^c, uncre cxe<ûi iclc>imic!nt: cum 2>i5 , li compei-
lum clicc , eoium viicmcm n2Ml!em cllc > l>c>llecûe lur
conscicnti<l^nil)cii , iin Milium ^ciûKcA: bnnum cc-
c!cict> Ztiiieique. tûruin !c>n2in lcricm ilcit Ionnc5 Lzp
lilla Vn'.I^clmon^ >/ feê Mexico ^>icli<!'l 3c ^lii2N2ul XilctielU5 ^<ê ^l<êtt^/ z.f?s.
i^b. i. cf..., lûiusmoi clr i!Iulim nc>mil rd>ii sz>iliculn eisuxclii >' f>locinu5 beltii Iuin oc>ilcialui, mox i czulicte moikissca tir
ainlicicur, lc^,omincm!il:rum iincûir. Ilcm n>oiu5 cu
n6i lUliic>Uln iciuln scu Itlc!ici2M Zuim > <ûi c>i26li
tur slrvilUme iu Uilpni , ,!lqu lcic>nibu5 vlt mnle5, >
l>l,scicim sts>ccntlic>nIil>uz : lumuni eniin icccnl cictlin.
sticnti viinm , lciuc in oui vucmin inc!usm cpc>-
nunc cHliîl cinciibul lcniillni cansuinl>c!m : n,n ,z>>
112, lUl ci'iM cx mIir>2 re5cli2cnliu5 f>e^2rul, ir vi
eui lclt2 Minimum cûi lirlionil Ut vicclini cc,ntr2nt z
conseKim in iro IHeiuz 2uuz in ni^lum conuellimi , 2t>,^
c>ue omni Hic s2Mt>5 I?!, mortem ccrlillimzm inclucit^
<ûoc! iuo tempole ccillillc in cûc!2m sccillc>lc l^cur
c!cm2n<i2lc> mini icstacus eli ?lu ê t^lll ^leclicu 6c>>
6tillimu5 > rquc 2mici<Iimu. 5e! inier c>mn!2 cclcbcirimu
luic uibl cll ?u!ui5 ille 5vmz>2in!cul <ûi vu!nct2ic>lum ln
V:inl !inrminis>u2^ncienti ppliciiul 5 <^li2mui l,rc b
i<^lU v2><1 rcmo nl, milum in mocluru cui2iic>ni con
fcli, sc iro l! f>uco! <!ic sznirulcm iclciiuic. llcnoc
12^12 c>Iim conirouciii fuil inrel^leicin: ?iofcllc>lc Vc>
nct,is>iimum, lUm KoM2M6 K6ci ûisiliolcl llc!l , 2t>
nuc csilci im 'lncoluAo 2^11212 l2n<1em lincvlla cc>n>
clusionc <!imill2 eli. vc 12 eo in fZ6li cnniin^rnli inicr
ioztU5 ?2uij , num , Nancc Ii2c iubieiaie , licirc, sc qu
u!c>2 2cin>bcr> pollir ; r>irsentc <^l!iltic>n<75 sclir><! : scsri
mo nil e!c fulueli isiiu, vinuie , scmc>6c>^lo 2t inqui-
tcii , soluin ll^coloîce llcuiic num oollit tutu conlcienti
2<Inibcri , sc ^cici 2c ^liiiou , l lzuiou krecûcns cssc <c>-
lei , c s^cilil > libti tiu v5u5 pollic êrmilii. 3ccun<1c> i<l
,ii?m Û2?7c> 6c Vnûcnto ^l!N2lic, <ûc><! licrc c.ilicm vi
f>o!!cl , lmcn liueis c lon^c 2blliulin,i vi.i pruceclir.
1'crci icmum plî!c>sc>pniceinc>uiic> , c>uc>Nin r>2!lc>l'ulu!>
8vmp2inicu , Vncfucntum ^rmnium , sc ca?ccr2 liuiulincxli
m<<1icmcni2 concxllilii 2cl vulncrum liulumque mc<ll)c>
iumcul2lioncm 5ili^!ml
>/<><<. . ).
. 7.
^</f^/l/i c/ic<lt^, //Ft,l s^'l /<ii>,e^
^li^,liel ,F5^ ^ >' /l /^</. . 1.
Hms ^<e<< OFt,, n/,,/^ ^<><nl <<s-
. l,.
^f . lt.
H</ci i iif, , ex o^^ /><?< elrK <<^l>l'

5 rnv5ic>.i'nrc>i.QiQ
l7 <tf< <iH <^l , crt <, iti-
s>em<< /sc << 5t//<Fe</. . it.

D<m< Feilet <, ^,ê t^ /<cl / /<K cls^, c/^? /^^t/
. ;c>.
>^t^/m<i<'c'l<l K,>tfe/! x^l ^^< l-.
e, , >ut e<F ,</< F,? , ^^ ê^<iel. . z r .

6)^<i, Ht ls/^ ^<<<m ^lse <ê'<!t' , H
^<i,l/ l?' /F , e^>Ft!//Fe , -
>, t ve/lc< ^ll< <n/c'. . f^.

i</f>, ccl al,t<t <>t/<,^ln/l/'e. /.
<^<t^!'ii ,< p'<// /<<<, /5c m<>.

X >Iiec>u2m 26 ici cx2mcn <icucni2mu , Dollar vtimm
<lcxn!ic2lc <ûicl Lc pulu svmp2lnicn , <û!ou conllel,
sc<^^2 i2rionc v2rciul: noc el.im iemcl inlelleiio, s,ci!iu
nooizeiiiziu viicuiem iilquirerc , sc ûonnmnaoad vul-
ncium cur^lionem , ei^lmli minimi vull,cli ^pcciur, con
lcrie nollil. I> ?u!uil svmnninicul s c <5i6tu, eoûi
cum ciu 2ên<!i vi c>2r non innoicicLi, cicciiiur ex c>c
cuIlMûiciam icium conser.iionc c i/mp2tn! cm2N2ie ) 8c
cx t^2lclnlnc, lcu , vi vul^ voc2nr, Viltiolo 3,c>M2no ,
cûocl, poÛ2m vluiiou clilloluiioniou, ex ûalimpi^
li!lllion>l>uz oer c!i2it2M emfioreiicHm , 2
t2c!oniou , acicociiiiz coanulaiiooiciu > nrovc 2ilvvlore-
cninc2 6ocei, scu!ento mu^m^lc sucl lci>u^2um , sc
lumm2m viii<liiicm ^cpcuiil, cunlun<iiculcr2iliuscu! , l
1>ei<û>n<Iec!m ciiciiei, 2Ut cicccm cl oito 6ie seluenlioii-
l?uz so!i5l2di:z mcnsc luo, vcl ûûllo û2Nl!illin l,conc
luclil exponicui, <!oncc vi su cz!cin2lU5 2<!lumm2m l>u
litarem !l>eciinemquc deueneiir. Incle 2li vlum in loco i>in
neo, noc cll Kccioiis temperiei 2<Icluelur. (Zucxl s>!)i son
ur 6um pararur 261 nuoi!u5 , ut vluuiu, <ii , 2ui6um iscn
îsfcû5 2<IclU2lul , ex loci numiclit2ie , ut insu > sc ex-
cremenlitia N2lur2lcciu<luc7il , sc 2>ic>ui6 numori contl-
xeiic , mnc sc loco mnuenclu , sc vinujil i6lur lcu: c2>c>-
re , vI repeiir2 <! lolcm cxooiirione iel>2lnci2.
5uncciuillic!l>i2ni , summol>cle c2ucndum^c vo moclo l.
Inm f>ulm5 conticimi , 2c <ium nelfeicul fuerir, 2l>!iiI)elUl,
ferro prirsenim 2?ruînoso l2n^2tui, necicl tupcrlliiiolum
ellccre<ii6elisn, vc 2>i> 2ll,iii2nrnr: <^nn<1s>Û!llc>n lôc ei
inlii2m i2cull2mvl in !ii rebul vi,1 cH,2llimeie norest.
5ic Vinum in visc cupreo cliu 2<icru2rum vencnc,im lû2!i>
l2iemin6uic:iicim>2c, sc22 Kuiutmoi cx simili con-
ione l2t>cscunl.
tc N2?c cli svmr2in!ci nu!uci!5 Nl2n2t!o , c,u! vulncribul 3
ûibuscumûe c>u2: nul!2Mo<Iium lrgitUlQM , 2l>llciilul2ln
6mi!erinl elti<leonU2 o<5 fl2<Iur2 ,
onluiio , 2Ul qn2:ui5 llriio inleicelleiit , mnc 2<Ic>2iUl ei
liquid surcocolla:, ûmmi 2l2l>ici , ui ll2c2NlNX ve! vi
!!j m2lont s^mpnili M2iol! 6 vinliram <lc<>cc2l!2i<ûe ln
z>ul>,elem le<l26ri:quclum quo<llil,el ollium conso!i^2lion!,
ic solo , 2t cum 2lii 2f>plic2lum , scimus conducere.
Iiu5 vsuz, nic ett cx ?pinio. ^le>'bl /^l . e^ e 4
Hi5 ^c mns c<, ,,/?Fs /, >,<< i</-
^ lij
,eef<^îli>etFt, ei /o/<<< /eri ^llbet ^b/s<
l>, <tec^t eH? ^!>/^F5 i/^t' . ^c //!'-
ê<iiî, <5> !> fn cS< ixt î Fe-.
^ iec fe^</e , eêei>>c, , e/ ^^t ,ema-
l^te<e. I>,</ff e </,/< lc /ê<si<>, H"
>ull /> >n><et , e^ /c^êe^>, <<</
^s/i meê ,>'< oc sH^>!' >! , ê fi , //
/)<' /ei^>. ite tm<< , ^f,e,zn<i< fie, fH
/<î <^'><i<, I' vie/ vie tef,^c> ^l l^
> e /"<il^ o^êfe/, <^ , <^> fl^ , M
^l,!' <//eil, / êf!F , s^<v <tu /o?^-
eicos exa>ê vi^t^lf', fô iHlt l<// /t.
Fr<?t7'. i^ e/l tme q,. i?l <elem , ^</ /< ii/l tt^^ s!'lt , /^c<es fei'-
llei'e , </>? e^!r > s/, : ^7 <tens tl
^^tei HFl<>>'^, 5^/t fllH WMls/e^ e/l f<n ^ //
st' <t!Ft s't.
^ iôt /ern<^ , H, e/<im^tfie7 v^t/. ôe< ^c /cobtet
/l^lt ei <<< l/t /c/efet/e^<ext<ie'e. A<>.

/>^< v/7'm />/?,/>/',/ />e fe^/te^ >/>
!?> Iêt , </eê , /c>co fn<i< eê /te , il/ i>l<il, Fe^î <i,bet , <l,lt/<> ,, , A -

ei/ f^^liie ex eleHê , ^<Hte^li' , << f
f^le, ê? lj temê' ee/,, f >Fe?-
>l</^ /z, q^c^ê se?/? <<<< /f. î
 ?^f^<le>Ke,

M^c cokt.,, vle f^ /^?nf<l/ê,<c c^t. <<,
e'e//e,^,j e^^c/n^, si/ve ,,//,

a:ci!Ie.
l,c na:c ?ulueiil s/Mslici l-^palatio lc vsu , liccc mul- ),
li ipsum Oalcnanltium nulloaclnibilc, apparaiu , sei! qua!
nociiz l>Iacura suooeclitacui, arque inolcinil venale ^>ro>
lcn, pruspeiu eueniu viuroalsc alleueieni. ()uc>ll sane' ve
lum cll, oporict , vl vulnu non ira ^rzue lueril, vl non
t>utuesii imme<iiatc naiura al>squc vllc, aiiiumcntc curari.
Xcil lic nac re nubil non ell ilccpc,lio , qu^rimul enim 6e
Ni5 vulnerinu, , quicum r>lc>in6a llnl, in^cnii, aique
periculosa, sola natura blque exciinlccil acliumcnti ail
eorum pclmcaciam luveranllam imiolenl inllenicur, in quo ,
calu nuiul fcre viiluii5l>mplcx Vitriolum , lccl coiameiu
virluccm prxpalaiione, 2!tlalii>ue vi , per iueenlillam!
lolem cxpolliioncrn comniunicaia , pencie cieclunc omn,
quotqum luni s/mplnici pulueri alleitore.
kl quiclcm quoa ciuz csticaciam , 8cviml>In a<imirc>l- ô,
lcm in vumelibu3 proiinz consoliciznclis nemo ell qui eal
inllcia; i<1 enim iuzil ^rob^c experientia: ^tcnimnmi! '
namrali villUtcliai, n poci5 cacc6a?moni5 altu, maxim
conliouerlum cli. Detclcamr cum ianqum supcilliliotum ,
infantum, ^crniciosum ex êc!ici5 2c ?ni!olor>Iiiz mulii ,
^nîcag I.il>3uiu, 5enncitN5, >Iau6oru5 , cque eru<iitilll
in cl meiranlmill luculxacione oHillimuz vir I.iuiu
I^naliuz <lc doiniiibu ; quorum aliqui ccl <lc Vnûento
armaiio a^ni , Lciniplum f>olill>muminucl,2niul>quial2-
men vniucllim curaiionem svcnpalnicam omnern eucne
<atiunc , r>>'oil>6eeiiamaucexc>Iicitc auc implicii <le pul-
ueie noslro eiiZm obloquuncur. lx l'ncolc vcic ivlarii
NU Oclrio slf</s. m^/c. lb. ;. c/>. s. <S> 6. înana
sm ircncru5 < ^ ^lH-ete<li. !. ^ ?. />. 2,, Lona
cina <i/f,z. ^</l. ; f<!?4, .!?. Inn. Kobclli inacriclis
cef>ccione, quam6nac re lulccpit cluersu t^rolium, 6i
tiocleniurn , Îermannu5 Nulembaum Xe^l/s ?^co/F>
,s</i, ii ; t^. 1, <<i. 4.8c a!if, quo referc Ll sequitur Xn-
toniuz Diana <DIclicu5 li.cûlril , vircle quo iureêlcia5
n ei maî5 c>il>i iclieac , quam inte oibi : f 11. tô^?. 4
sol 4!. In nancs>em inclinaieliainl'ainbulin! < !>
ll. //>. ' c/>, <, ,. 77, licet oaul ante im, <l^. pro na
luia pulucr, Lc Vnuenti ^tmlij ,Hiuicate!iXc<1ixiiicr.
e/e Zf? i>/e^/)/nck. ^ com Vllllicel iptnm ^10-

t PH YSTO- LOGIC A
pugnat exMedicis Carolus lapinius peculiari bello edite
de Puluere fymfathico. loanncs Baptifta Helmont. Daniel
Becherus , fabtitiusHildan, Bafilius Valcntinus, loanncs
Vvitichius , Ioann. Baptifta Sitonus , ealij. ExTheolcgis
yct admittit Paulus Vecchi in obferuationibus Medicisin
facram fcript. obfertt. 60. pro vtraque parte rationes aSfcrt
llluminatus Meronus in refponf.moraLrefp 95. . 1*7. fedpr.T
omnibus dfendit Bcrtrandus Loth Dominicanus intefclut.
Theolog. tr. 14. qutft.t. nrr..j. loan. Petrus Crcfcentius/*
trtfid. Rom. lib. j.i num. 11 t. Sc Ignatius Lupus incdinm,
fanSt inquifit. part, j.lib 19. quibus ftiam tarn pro !-
ophis , quam pro Theologis mrito annumetandus eft.
P. Nicolaus Cabxus de.Meteorit lib. 4 . text. 4.. t.qui
x occafionc inhanc curandi vulnera meihodum per fym-
pathiam in quacumque diftantia ineidens ha:c b.<bct. Sunt
etliqui'effectue dt quibm viietur ab aliqHtbui dubttatum ,
Uttum abfeluant tmnino a medio , vt eft ill* ratio meirni,
vulneribus qua vulnera curantur afeitando medicinan
truii [anguine infellis : dicunt entm fie curdri -vulnera
quacumque dtftantia aqualiter. Nec res omninlt fupertticni
obnoxia cenferi debet : nullus enim interuenit religions,
vert , faifa; medicamentum iffiim vllam habet
fpeciemfalfi cultus.: efi enim omninofimpiex medicamentum,
emmnofimplici modo applteatum , neque ex eo qnod caufam
ignores debes itatim damoniacum exclamare ; qna veri om
nia noueris naturalia , & fint in te omnis [afsentit aficef.
transfufi. illi : qure omnia , addit tanrorom virorum,
qui pro natural) pulucris efficienria ant , auihoritatc, fatis
sunt, ad aliquant faltcm probabil'tatem ipfl cortciliandam.
Ego vero hi non fubffro ; fed in primo limine haeiens , fv-
enter me oftenfurum fpondeo , abfolut liberum eyique.
eile pulucris fyrnpathici , omnifqe magntica? curationis
vfurn , in idque vel aducrfarios ipfos exfuifmct principiis
deber conuenire.
Moueor quia commune eft Theologorum omnium axio
ma. t quandocumque dubitaturan effeftos fit fuperftitio-
ius, an naturalis caufa natural i etfi nobis ignota proue-
niens,ccnfendus Temper eft naturalis , idque ex eo quia no
bis non nota: funtomncs natura: vires, orancs lapidum, mi-
neralium, herbarumque virtutes,modufque & celeritas ope
randi : quandoquidern vt author eft Plinius Multa funt Na
tura miraeula inctmpertt, adhucrationiV, ejr in Natura -
itateptnitusabdita. Erg fieri poteft f yt efrVftus fit natu
ralis . & nobbin comperta fiteiuscaufa: polcftio eeimftat
DE SYMPATHIA. y
fio Natura., cuius intima penetralia explorare lcitum eft*
Secs autem direndum , quando confit efiectum natura; -vi-
icstranfcendcre i nam tunc pra:fumcndum cftefTc Dzme-
De , nifi forte talia indicia adfinr , ve iuic iudiectur efle
Deo, aut bono Anelo. ItaLcffus, Suar. Sanchez , Dcl-
rius , S alij , quos refert & fequitur idem bonac.fufra n. 9.
S Caftro Palaut de fuperftitioxe dtff. I fundo 10. nur. .
Sed an huiufmodi curatio per fympathiam , applicando pul-
uerem fympathicum lineis fnguine madcfais ft natura-
Ib necne , maxime controuertimr inter DD. in vtroque ge
nere expertiflmos , itavt multiPhilofophi Theologi af
firment multi etiam negent. Ergo in maxima dubiecateres
conftituta eft , eo vfque deuentum , vt iam conftet effe-
lum hune naturx vires tranfilire, adeoque fuperftitiofum.
efle. Si igitur in dubio res pofita eft, vtique efctus cura-
tionis in noftro cafu cenfendus eft naturalis , quia in dubio
melior eft conditio poflidentis , & pofTeflio at pro Natura.
Qiiare appofit ad hanc rem inquit Caramuel lib. 5. Theolog.
Moral, num. 13 8 1. Sj quidrarum hides , gra tins age Natur
onditori. Potentijfmu fotintentiffimum condidit : hecfuf-
ftno. Sub latere aliquod , aut Dimonis inttrucntum
quovfque videam euidertter , non credam.
Confirmatur , quia multos effectusyn Natura huieprorfus '*
confimiles, ex occulta fymparhix vi producios videmus;
quos tarnen Darmoni aferibere ineptum foret, cum nullus
finis ad eofdem patrandos ilium mouere poflit:erg f ifti na
turales funt, quamuis vera caufa, & modus operandi fit no
bis ignotus , Sc illc rationabirer naturalis cenfendus eft.
Antecedens patet indutione. Nam fi , vt fupr dictum eft ,
Ibpr hominis farces adhuc fumantes cinis calidus infperga-
tur, moi aluus driieitur 8c fanguis cum excrementis effertur.
Si mola: foeminarum , fecundinat, aut primus fanguis men-
ftruus fordido loco abiieiantur , aut inclementius traftentur,
il ht moxgrauiflima fymptornata patiuntur , vt author eft, ex
aduerfatiis ipfs, Sennertus. Si mulier ablacbns infamem in,
prunas ardentes lac emulgeat, ftatim illi vbera fterilcfcents
vero lac in mammis multiplicare velit ; formina lade ple
na demorfum quid ipfamanducer, ftatim occulta natura: vi ,
lac, exillius vberibus ab ipfam tranfit : Si dum oua, quibus
gallina incubt , & iam pullli xclufloni funt proximi , in
eademdomo, vel vicinia ouum aliquod afletur, illico qua;
eveubantur, per fympathie vim deperduntur , vt teftatur
Kirchcrus in Artcmagnftica. .Er fi demum harc, eftfimilia
%aginationi potiustribuas, quamrerum confeafooi , pro-
bemus idetiam in rebus inanimis. Nam ii panibus in clva
no exiftcntibus , & femicorTtis fumptam inde placeman*
nianibus vel cultro eouique fcidcris , vt fuam formam de-
pcrdat , mox alij quantumuis difliii per fyrupathiam , & mi-
lam naturae confenfionem lxduntur , & integra crufta mi
ca diuellitur -, vt author eft idem Kircherus , &ego fcracl ,
& iterum obferuaui. Cythara arqu cum altera tenfa ad
eius contaftumrefonat etfi longiiis conftituta , modo ta
men fonus ad ipfam perueniat.Macula:, & fordes in /inters
ex pomorum fucco ctrac nquam abftergunturoooaduC.
que ex atboribus , quibus decerpta funt folia decidan r , Sc
tunc abfquevllo prorfus humano artificio. Vinca effloten-
te , vinum in dolijs fluduat , ice qua- abunde conscrit Ku
chems^: Porta iu fu Magia Natural], Si erg in bis &
fimilibus nulla Darmonis operatic intcrccdit , fed omnia a
Natura fiunt , neoue in vulnerum curatione per fympathiara
fupcrftitio interceder: cum vtrobique ctcdem dificltales
militeut, eadem operado in di flans confpiciatut.
Acccdit quod qua; in hac mira vulnerum curatione adhi-
bcntur,non funt prorfus inutilia , nec alias curationi non
conferunt : nam Vitriolum, ex quo puluis fympathicus con-
ficitur , feipfo fanguinem fiftit , putredini & puris genera-
tioni obeft i & alia mira preftat , qua: habent eius nature
fcriptores , & paiTtm Medici experiuntur. Non ergo prorfus
inane eft, fi probe compofitum , Sc omni ftrce purgatum non
vulneri , fedfanguini vulnere featenti applicetur , fcque-
effeftum habeat tarn mirabilis curationis facienda:.
14. Dices ex Diana , Bonacina aliis. Si puluis ylla uaturali
virtute polieret, vtique proxim vulntri,applicatus , eun-
dumeffedura pareret : at tanmm abeft , vt profit afanita-
tm.vt potiuirnecem inducat it affetat internum: tum fi
naturaliteroperaretur, admixto illi veneno male haberet in-
firmus , quod eft falium. Ergo fignum eft , quod fi quid
agit , agit ope demonis implorara , non quatenus vllam vir-
virtutem naturalem contineat. Hoc argumentum Bonacina:,
ex hoc capite prarcis debile videtur quia multa funt agen
cia naturalia , qua: non producunt effedum , nifi in determi-
riata diftamia , quem non producunt immediate applicata
fubiedo, vt patet in fcnfibi , quod pofitum fupr fenfum
non facit fenfationcm : vnde id ctiam contingere poteft
in noftro cafu. Verum refponfio non infiingit obie-
ftionis robur, quia agentia qur operanturper contaeum
quetncumq, qu fuerintproiiniidlh paflo e validis agunt,
& fortius per contadum imracdiatum , quam per mediatum.
DE SYMPATHI. Ii
te virtuatem, vt patet induftionc : ea ver,qua: operantur per
immiTas fpecics in pofcemiam requirunr determinatam di-
ftantiam , & de Iiis verificatur axioma illud allatum , vt vi-
dere eft in fenfibus audirus , odorarus , & viius. Hic au te m
(i puluis fympathicus'agit per contaihra ( neque enim
aliter intelligitur operari ) vtique maiores vires exeret im-
rnediat vulneri applicatus , quam fanguini , per quem con-
cipitur mediate virtus eius in vulnus tranfire.
Refpondetur igitur melius ad argumentum , id verum con- IJ.
cludere , quod feilicet puluis fortius agit immediate vulneri
applicarus , quam fanguini , fed ea vtique virtute agir , qua;
nimietate fua xgro noxia ft , & maxime violenta , fanguini
autem dillito applicatus temperara, lenior , & opportuna.
Sic ignis longe naturam fouet , proxim admotus vrit. Sic
Venenum , fie mdicamente nimis violenta prxftant. Non
igitur roirura, fi puluis fympathicus proxim vulneri appli
catus , quia nimium violentus , illud exafperet , & grau i a in-
ducat fymphomata , qui tarnen non vulneri , fed fangui
ni applicatus prodeft , cum tunc non fit ica Naturx con-
)OBtas.
Ad confrmationera negaturitem aiTumptum , quia vt fu- iS.
pr dicebamus , l ferro puluis tract tur inficitur, & curatio-
ni euadit incongruus , Sc forte etiam perniciofus , quanto
magis , fi venenum admifeeatat Quod ideo vel ob id fa
cta Congregatione , ( dum res coram ipfa agitabatur ) pro-
uifum rcor , vt hxc curatio non nifi piis ac doftis viris
perageretur : Nam catenus , etiam ofikere poteft , qua pro-
defle puluis probo Natura: infpe&ore fympathix , an-
tipathixque rerum callido fpeculatorc tracbtus. Quod au
tem venenum folum, aut aliud quid fanguini applitatum na
tura: nen noceat , noceat autem admixtum palueri , ii cut
etiam quod folus puluis , aut vnguentum confimile virtu-
tcm babear naturam afRciendi , hoc profecto eft quod mi-
ramuratquein occultam fympathix antipathixque vim re-
fundimus. Nfimiliterpeto ego. Curiae cxnofo loco cmul-
fumlaftenti minimobeft, obefrautemfi iaftcturad ignem?
contrfecundinx & primus fanguis menfttuus carnofo lo
co deieclus tardt, minime ver fi in profluentem, aut in
ignem deijciatur > Quare cantharides manu detenta: veficam
exulcerant , minime ver manu m , cxterafquc corperis par
tes , per quas tranfeat ad inferiota neceffe cil v$ venfica?
Qnare adfylueftrem vrticam mingens vrinxardorem con-
trahit , non autem fi ad napellum , acooitum , aut peflimam
quamuis l.etbam ? & v t ad notiota deyeniamus , quare iu-
PH YSIO THEOLOGTC A,
glandis vmbra dorreientibui obit, minime autem caetera*
rum arborum, & quidcm cxreti npxiarum ? Qoare cicuta,
hominem intcricit nimia frigiditate , non autem potus in
fumm frigidx ? ver cxteris animantibus nbece , ron autem
afir>o nut ftjrnis ? Equidem hxc otrfria in rerum nacuram
{tint refundenda, qua; aliquo fympaihiar , antipathiarquc nc-
xa fint colligarr , minirr- vero in ceteris. Sic igitur ve-
nenum talis naturjreft, t non nifi proxim appticatum no-
ceat, minime vero rebus in natura conncxis; atfipu/ueri
admifecatur ,quod talem virtutem habet , vtique illum al
terat ,atque ab repatitur, itavt pet illum portea quafi
per quodiaai veUiculum eius venfica qualitas tranfmitta-
tut invulnus , adeoque noceat. Seddehacre fufts intet-
tia quxftior.e.
Obijcics vmimquodque agens operatur in determisata.
v' fpharra fax aiuitatis , itavt extra cam non agat,& ca per
obicem interrupts requeat virtutem fuam exerere , vt patec
in magnet: que J ferrun non amahit nifi in determina:
difbntia , c p.-.ries inicrponatur, nen vtique potctitillud
attraherc. Ergo f. puluis naturaliter opetaretur, id habe-
ret in detrminata diftantia ,& e fortius operaretur, quo
yroximior, & conftitutis in medio parictibus irapediretvx
eius aftio , qua: vtpote realis exeri debet per quer.dam con
tactan aut imraediatum, aur aicdatorn : fed pulis qu
agit in quacumque diftantia , 5: intcrieft quocumque bi
ce : ergo ugnurn eil , quod uor. naturaler j fed virturc Dje-
monis agat.
\S. Refpondetur imprimis , hoc argumentum militare etiara
contra alia experimenta , in qnibus certum eft Dasmonera
nullatens fe ingerere. Nam , vt cetera prxteieam , adfe-
liorum ex atboribus deeifionem tarn ptob extetguRtut ma
cula: linteis long conftiutis, quam ptop, tarn fi quid fue-
rit intermedium, quam fi nomemorente vineavinum in dc-
lijs flu&uat quantumuis diifitum , Sc multis parictibus ir-
terjeflis, &c. Si igitur in his, & fimilibus non officii di
ftantia atque interjecta obex , nii mirum , fi rtequs in
noftti pulueris efficientia.
Ifif Refpondetur fecundo : quodlibet agens , quod agit per
contactan feu imraediatum , feu mcdiatum,feu etiatn pet
immiflioncm fpecierum , alituum , aut corpufculorum , re-
quircre determinaram dirtantiam , 5: pet interieftionem
ebicis impediti -, fecs autem ea , qti agunt occulta qur.-
dam t , V plan imperceptibili. Exemple ( fit , que. modo
addminuis, experimenta ; Exemple fit fol Bonacina in
DE SYMP^TH. <)
fi\ fauorem allatus,qui , vtcaofa quiuoca,& vniuerfalis,
pluies effcclib habet , & multiplicem operandi modum,
ahum nobis cognitum , alium incognitutit. Sic lueem, ca
loren) & hisiimilia fol operatur mode nobis viique cogni-
to , & eo pado , quo ignis , & cztera luiuinofa intra fuam
tmpliflmam fphramiSt amjplis quo propios, aut rcius
fiat ei pafl'um ; & fi inter ipfum , & pafluin ponatur obex ,
impeditur i '.:.<. illuminandi , aut calefaciendi : alios efte-
us habet fol , qui non hac regula menfurantur, &alium
operandi modum nobis plant incomprchenfibilcm;producit
enim autum , & mincralia in vifeeribus terre, pofito quo-
cumque obicetdat animantibus vitam , fiue e leng fint,
fiue , ipfc in noftrofit, fiue in inferior! hemif-
phtio dclitcfcat,& eque bene, fiue nubibus tedus , fiue
ij$ difcuflis. An autem&inhis cafibus operetur per) conta
ctant , tranfnftttendo adiuitatem fuam per medium
( quamuis in nil fimilc operetur) dub;um eft: aftirmo
ego , fed explicare non audco. Imcompertt adhuc rauonis
hit funt , inquit Plinius , Cr in Natur* maieflatc ptnuits
atdita. Quisnon in Lunaria , in felcnite lapide , atque in ,c
conchlijs non demiretur lunares motus , & maculas? Luna
res vices fubeunt , & luna crefeente crefeunt, eadecrefeente
decrefeunt. quorfum hace adi? Luna ne, an potis>ex ,
infita corn m natura Si Luna , quonara paclo hxc in mi
nimis quibufque rebus cxquifitiifim operatur , & non in
alijs Quomodo non cius adiuitati obit paries interjedus,
quin im Sc totus terrarum orbis , quando Luna infcriui
hemifpha-rit m luftrat ? Quomodo cius vim fentit felcnitcs
in fcrini)s,ac domorum penctralibus inclufa ? Si immedia
te , Sc ab inmnfcca eorum ratione id procedit, quomodo
ad operandum ex Lunx metibus cxciiantur ? Quomodo tant
conftanrer etufdem affediones fcquuntur? Quod belle def-
criuit MarbodarusPo'ta Gallus in felcnite , fie inquiens :
Lunares motus, & menstrua temperaferuat:
Crefcit enim Lun crtfcentc minerque minuta
ifficitur ytamquam ahHibut anxim damnis. ,
Paii igitur ratione poterit puluis fymparhicus vulneribus
opitulari , adionemque fuam immediat in fanguinemex-
ciere atque inde in vulnus trarifmittcte.
/ Reipondetur tertio ad argumentum: fiullam hic, & in tu
imilibus cafibus dari operationem intermediam , fed
immediat fieri natura rcrum, modo quidem inef-
fabili , fed quem nos in tenia quzlionc explicate cona-
,
i+ PHYSIO-THEOLOGIC A
Probatur fccand noftrcwn aitumptum. Nulla hie aAo
dzmonit rationabiliter praetupponi debvt interucnire : er
go toca in Naturam vniucrfale rtrum principium cfunden-
da eft Antecedens probatur , quia Darmon eft infenfifli-
mus humani generis hoftis , qui Naturae bonis potis nos
(poli are adnititur, quam beneficijs cumulare. Siquosenim
fuis pollicitis allicic , eos, Sut fpc fu fruftratos , farp
delud , aut magno cum fxnore animam fibi premium
quarrit. Teftantur id facpiffimc h iftorii , Nicolaus Remi
gius , Delrius in difquilitionibui Magicis. Non eft igi-
tur crcdendum,Dxmoncm tantum bonum volui/Tr homini-
bus ,perhunc puluerem impertiri , itavt vel ipfe primiuis
cius virtutem alicui fibi deuin&o homini eiplicaet , qui
indefinite effet omnibus hominibus profutuiuSjVeV
femper ipfe immediate curationem perficiat , abfque
fnore grariarum cum profero multi fine , qui ignoranter,
adeoque innocenter ipfumadhibeant, multi prudencer , exa
minara eius compoimone,vfu, curatione, qua: vt vana, futi-
lia&prorfus impertinenua non admittunt,qua:qtie doeb ho
mines probant , multi demumin bar rerum dtibietate
dxmonis opem reijciunc , poteftantes explicite fe vclle
naturae bonis vti , quatenspur naturalia funt , non
ternis Daemon vilo pao fc ingerat, &c. Non eft ergve-
lifimile ipfum fine vilo emolumento velle rot hominibus
opitulari , & vcl rcjectum , & ouando res omni culpa va-
cac curationem voile gratis impender : alioqs/n ftu/rus
ferct m creator ,& fu beneficia obribus, Sc ingtaiis pro-
digeret.
Probatur tertio: quia Curatio ifta non eft fupt Nature
vires , talis , vt , qucrrladmodum Daemone intra natu
rae limites fieri poffe fupponitur , ( non eniin is quicqoam
fupr nature leges opcrari poteft ) ita etiam ab hominibus
nature fubfamulantibus , non arqu fieri vtcumque pofit;
ergo abfolut cenfenda eft naturalis. Antecedens fus pro-
babitur in tertia quzftione : Pro nunc fatis fit pofteriori
ex fimilibus effeftibus naturaliter prodeuntibus illud foli-
diffimc confirmaffe. Neque noftra curatio maiores difiv-
cultates implicar , quam ofeitatio ad alterius oris hiatam,
macutarum abfterfio ad'foliorum deeifionem , oculotum
lippitudo ad alterius lippientis afpedtum fubit exwrgcns,
cliordarumconfenfus , &c. quae tarnen omnia naturaliatuic,
& naturae limites non tranfeendunt. Equidem, fi das, per
atmonem poiTc fieri curationem banc i dare etiam debes,
poffc, & ab ipfa natura ; quae, vi ait Hypocratci, ipfa. ft
DE SYMPATHIA. jj
inorborum intima medicatrix , Se cui cxteri omnes pr.tfto
(uni adiumenta fuppcdiianccs.
Qufid fi Natura nimium deiefta eft , tan nullo prorfus 14.
adiumento lcuari valcat , tune proferto cuta omnis cuadit
intuitu , & fi demum perficitur , miraculofa eft , non natu
ralis , Sashanica , fed Diurna. Quod autem non qui-
dem fubii ( vt falso quidam prxtendunt) fed citius habea-
tur cutatio , & citri vllam molcftiam , aut dolorem per luve
fympathica medicamenta , quam per methodicai non eo
ipso arguitur pulueris inefficacia, acOzmonis aillftentiai
quandoquidem omnc id quod facer poteftDxmon per in
ternant , & probam remediotmn applieationcm poteft 8c
ipfa natura per eadem , vcl long fuauiora media homi-
arte futfefta : vt videmus in przeoci frurtuum product io-
n , in olerum ad femihoram eruptione , & alijs niitis , quz
abunde exhibct Porta in fu Magi* , Sc nos quo-
tidie czperimur, adevt iam nobis vlefcant , qua: oliia in
adroiraiione erant , Sc arte Darmonis farta dtim.i > intur.
Qiijd crudit expreflit Barelaius in Argenidc lib./, intro-
ducens perbclle Arfidam apud Mauros nofpitantem , atque
in menu Iubz poma non ira pridem ex arboribus penden
cia , moi fubita glacie circumdata demirantem : qui poftc
rem intclligens ex antiperiftafi fartam , falc videlicet niui
admixto , omnem ftuporem abjecic. Sic proferto Natura,
arte obftetricante , breui tempotis interuallo curationem
poterit perficere , via qui Jem nobis imperfcrutabili , fed
fibi plana, & facili : Vt proptere liberum nobis fit, cius
iemitis inhcrendo , candem viam cseco quamuis durtn
fertari.
Dices: in dubijs rut i or pars eft eligenda , ne quis teme- it.
r erroris periculo fe exponat. C*p. Ad . Sc
C*p. fignifictjli. , de Homicidi. Erg in dubio num pul
is naruraliter agat , an arte Dzmonis, eius vfus eft ornit-
rendus, atque ad notiora, & tutiora remedia confugien-
dum : alias ilium , his prxtermiflis , adhibens temer fe
exponer periculo errandi , Sc communicandi cum Dz-
.
Contra quia id procedit in farto , non autem in iure, x6.
rt bene aduertit idem Diana, 4. . }. refol. j.Sc
p*rte<. 1.9. refol. 9 4- cum alias fit regula long vn-
ueralior, quod in dubijs benigna fieri debet intcrpreta-
tio. - Eftete 1, de regulis iuris. & quod in dubijs melior
eft conditio poflidentis. reg. ft. de regulis iuris in 6. quod
ctum nott Bonacina, d*C/*r di$. 1. qutff, x.funtt
i< PHYSIO XHEOLOGC,
6. num. 4?. S alij paiiim. Vnde in cafu noftro , vt ipr
innui, omr.es Dolores conucniunt , quod quando dubi-
tatur nm fit fuperftitiofus , an naturalis , benigna
fieri debet interpretado, & cenfendus eil naturalis ; cum
poiciio ftet pro natura ; non enirn nobis omnes vix eins
cornpert.T , neque aditus interclufus ad cas inueftigan-
das, non libere eius bonis ad noftrurn commodum vri
poflimus. Alias fi ex formidine incurrcadi aliquod im-
plicitum fa du s cum Dimoite teneremur tutiora fcqui , te
bonis dubijs abibnere , magna infenfiffimo hofti prxbere-
tur anfa , optima queque Naturx bona in dubium reuo-
candi , cotrumpendi , 8c rebus inutilibus immifcendi , ( vt
profco in multis , ac pracfertim in his cvfibu fiift } vt
Vel ob id nos ab eorOm vfu arceat ', abftcrrcaique <\uo4
nullatenus permittendurh. Sat igitur nos in ciufniodi re
bus dubijs aduerfus omnrra Dxmonis fraudem , verfu-
liam prxmunimus , (1 omnem eius opem ptarmifla protefta-
tione reijeiamus. Qui Natura; acftiuitatem fui captus faci
litate mctitur Deo auctori natura: injurius eft : qui opera
fibi incomperta damnt prop blafphxmus : qui alios ab
coram vfu ex vana formi line arcet . inuidus, ac Dxmonis
arftro fubferuit.
7. At inquies: Protcftatio illi non te excufat, cum fit con
traria fado , qua: Dxmonis opem nou reijeit, fed facto ipfo
aduocat Sc conducit , vt docent Azor. Dclrius , Suar. San
chez , Naldus , Sc alij communier : Nam pcrindc cil , in-
quit Naldus, ac fi manumigni admoucamus, noicnrei ra-
xnen^conburi , aut calefieri: Contra : quia hace doclrin
tunc Iocumhabet, quandojeft certitude de Dxmnis
ftentia, &quod opus nullatenus petfici naturaluer poffit,
fecus cum res eft dubia, & vbi eft opinionurft aiuetfuas vt
monet in fpecie Dclrius , Sc Sanchez , lib 1. c*p. 40. num.
4j. Hie autcm omnia abfunt , quae nos ccrtiores reddaat oc
culta; Daemonis alTiftentia:, qualia funt Verba facra, chara-
<fteres , cirtumftanti.? pro: lus inutiles, Sc aliaqux commu-
hiter afterunt D.D. ac prxfertim Caictanus , acTolctus,
in Summ 4. .14. num. 6. Sc licet modus operandi in
-diftans vidcatur fupr oacuralium agentium poiTibiliratem,
tarnen is benfaluatur, vt infra videbimus petindiffantiani,
& potius vocari debet praeter diftans, quam in diftans. Pix-
terquam non eft ita cettum in Philofophia , quod agens
non poflir actionem fuam tranfmittere in diftans, vt con-
trarium fuftineri non xquc poflit , vt mulos probat noffcer
Atefi, deGmtrat. lib, 1. diff.f. qutfl. \i. fe. . Often-
dens
DE SYMPATHIA. tj
Jens nulla cenfnradignamefTe opinioncm id aflerefitium.
Acido, quod aliquando licita cft ctiam operis aggrcCo lti
licet alioqui fuperftitionern aperrifim continentis , pra:-
mifla proteftatione , do videlicet id fu ad Da/monis
fraudem detegendam, atque ad fidles crudiendos, vt do-
cet Caiet. in ( Verio tncMntatit & fe feciTe teftatur ia
aperrifima fuperftitione , quant rnagis cum res eft dubia ?
Namquc ad commonftrandum coram multitudine , quod
noci acKiuli fuper filum ad prolationem nefcio cuius vcrfi-
culi erat arte Daimonis faca , non naturalis, ipfc Caieta-
nus rem faci cxequi non dubicauit prontiniians dia
Yerba , proteftans fe tarnen dicere ea yerba , non tanquam
Dzmone inftituta ad mouendura annulum, fed fimpliciter
ad honorandum Deura, qui eorum fuerat aucor : in quo
cafu annulus non cd motus , qui* 1 armonrciecus tubore
fuffufus auffugit, & operi .bi alias non proficuo infiriere
recufauit. Noneftigicurpericulum , quod inuidus , ac fu-
perbus hoftis , vltr fe imtnifeeat in i is qua? non rtab ipfo
profeca volumes , fed vt dubia , nm natura fini ,
proinde, vt libere id experiamur acNaturaibonis Ytamur :
cum videlicet cius verfutiamilludentesomrremeiusopcm,
explicir reiicimus , deteftamUT.
Accedit, quod , licet nos imus in dubio de veritate ope- if-
ris mim fit Natura ne , certi tarnen fuinus de bonita-
tc, &reitudinenofiriaclusineo opere experiundo , nam
vi ben nott Pafqualigius deetf. f. num. 6. operans fecun
da m opinionem probabilem . operatur fecundum mecfu-
ram conformem recia: rationi , atque ade qui prudemer,&
probabilitcr operatur verfatur.n in dubio, fed in re uo mo
do certa : cert eft enira cum qui prudenter,& rationabiliter
operatur nul! o modo errare. Aiqui pro pulucre & curat io-
n magntica fumma adeft probabi litas , tum extrinfeca,
tum incrinfeca , quod natura: viribus fiat: vnde , qui cam
experiri vult , & pulucre vti , ben rationabiliter opera-
tur , cum operctur iuxt opinionem probabilem , atque
ade omni Diabolic fraud is periculo fe fubducit. Vbiad-
uert male Dianam fupponere cos qui puluercvtunturin
vulnerum curatione nonin cafu dubio verfari , fed certifK-
mo, quod non fit natura curatio ; fed Dxmone:Nao
peto, quamnam ipfe dc hac re certitudinem habeat Et
mim ccrtilTimum difturus fit , quod doftifimis viristam
Philofophis , quam Theologis controuertitur ? Sat meo iu-
dicioeft, adremdubiam faciendam , fi vnus vel alter, in
akerutrara partem abeat , , fi fit in arte peritus;
it PHYSIO-THEOLOGIA,"1
cuanto ma gis cum res in ancipiti eft , & arque pluribus af
lcritur , negatur ?
Sed tam temptu eft , vtLiuium de Comitibus audiamos,
ciufque ratiocinationes , quibut omncm noftri pulucris
aftionem eueitcie fatagit, cipendamus. Triphci cum ja
culo aggie ditur ; verius tamer. ipfa vulneratorum corpo-
, hoc lingular! prxfidio , fpoliarc contenders. Primo ex
agentium natural ium acliuitate ; inter qua? agendi vi.inquit
pra?ftat omnibus ignis, qui ta men intra { fphacra? limites
fie concluditur, ft extra illam, nulla penits virrote pol-
leat : Qui igitur modici puluesis cncigia ad plura miliaria
extendi poteiit, vtfanitatctn in corpore quamtumuis diffi-
to operctur ?
Secundo Vitriolum, fubdit , inter ea medicament! ctn-
fetur, quae virtuales , fe maui> dicam , potentiates qua-
litatcs h ..bent, qua:, vt agant natiuo animantis calote
excitari debent ex Gaieno tertio Je ten.feramer.tn , > front
Ae [inula ium : facilitate II quem fcqouta
eft , licet diueriimod rniuerfa Mcdicorum fchela , & com-
plures Philofophi , Scotus , Ruuius , Bagncz , Conimbri-
nfes , Se alij. Quinim fiu auales tint , potentia
ls s huiufmodi qualiiatcs , omnin tarnen debent prius ca
lore noftro excitari , atqee in adum fecundum deduci. At'
experientia compertum cft tangentibus nullam barum qua-
litaiumin medicamentis ciufmodifimpliciterpropriam ap-
paretc. Non poterit erg vicrioli potential] virturc afci
corpus diflitum , vtpote adhuc latcnti,& ine/Ecaci : neque
fanguis, qui extravenas ftatim corrumpitur, ac ipiritum
amittit, vtxquiuocc fanguisiit, ipius pulueris qualitatem
acuare , aut ab ea pati aptus eft : ouate fi quid patitut fan
guis puluere , id ab exigua & reftaa qualitate , qux in,
to reperitur , fieri neceflum eft, fed hxc minima eft, ncc
long caliditatit aiuitati , qua pollet ignis xquabilis.
Tertio tandem obiicit. Vel ex eo quod Vitriolum fym-
pathiara habet cum corpore humano, habet cciam, quod!
long con.ftitutum vulneribus mcdcaiur , vel ex eo quod
fanguis folum habet hanc fympathiam vel ex quod am
bo fimul hanc habeas! fympathiam , aut, mauis dicam,
antipathiam ; licet nullum eorum per fe feorfim id habcant :
non cnim excogitan poteff alia ratio , vel alius modus. Sed
ex eo quod Vitriolum hanc fympathiam habeat,id cue-
nire pou ft , quia profeo non eilet opus vi fangoini in-
fperperetur, iicqucetiam intra Pharmacopolarum fciimni
aflcruatum andern virtuiemhaberct ; Ncc ex quod n-
de sympathi. t?
guis folus habeac banc fympathiam pacicur corpus ; quia
nam alias alicraiioncs conimunicaret corpori provt iilis
jpfc afficerctur , autvftione, aut putredinV , aut frigore.aut
quauis maligna alia qualitate , dum iangutn* infpergeren-
tut venena, & cariera huiutmodi : quod ta refragatur
experientix. Reftatigitur, vtimut un&a id habcanc : fed
eque hoc dici pote It : prim quia languis , 8c vitriolum
non mifcentur , fed confunduntur extriniccus; ergo nulla
tciultat qualitas , qua: in fcparatis iftis non elucefctret. Se
cundo quia dato ctiam quod rcfultarer aliquafyrnpathia,
fion propterca in corpus difts agere porfct. Tertio tandem,
quiafi vera effet illa fympathia,provt afficcrtur illa corpora
imul vnita , iue vftione, fiuc putrcdine , fiue alioquouis
modo, itaetiamcis compite :c tur corpus zgri, quod non
contingit. funt qua: acut- obiicic Liuius in puluerem
fympathicura,adeoque in omnia fympathica medicamen-
,ta:qux tarnen tum ex fupociotibm , tum ex in& dicendic
facil diluuntur.
Quod ad primum attinet-. dico inter elementa, & mix j~
elementara cxcellere quidem adliuitatc igncm, qui , quem
ad modum eriam ilia per primas qtialitates ; & per conta-
tumagunt, fecusaurem cartera mixta , qua: operantur ex
occulta qualitatc cv'iun dcriuata , long fuperioris ordinis,
atque aftiuitatis , vt nos fus diximus in noiire lexteo V.
Mixt, & probat quotidiana experientia. eque ida opera-
to ad norman: pure elemcntarium metienda eft, fed al-
xis fideribus , & mira vniuerfi confpiradone expifeanda.
Quoaifccundurn. Vitriolum qualitatc quidem exficcan-
te pellet , qux vtique fpirinbus , & calore innato adhuc in 3 J-
ianguine confiftentibus atiatur atque ad agendumin ip-
iumfanguinem excitatur. Quamquamenim fanguis extra
Venas pofituscorrumpitur, inipiflatur, durrfcit, & non ni
bilfpirituum , & caoiis amittit , retinct nihilominui Tem
per candem cum corpore , autmeuibro, vndc excifus-eft,
vnioncm, acfympathiam , vt videre eft in fanguinemen-
ftruo, qui licet eieftitius, male tarnen habitus affligit
corpus vnde excuffus eft : & quod eft mirabilius , pafltm t-
perimurinfalibusexvrina, fanguine , oflibus, atque alii
ex humano corpore mparatis medicamentis , acprxfer-
tim in Mumia , qua: ob fpiritus , & natura: conformitatem
( balfamum ali] dicunt) maxiroara retinen: cum viiiucrfo
hominum, quin canimamium genere fyrapathiam : vnde
inter reliqua medicamentafummam obtinentvim, Sc eas
tern omnibus prxftant. Quod etiam locum habet , &fuo
' PHYSIO-T,HEOLOGIA,
modo, videree.l in ipfis brutis animantibus , ac plantis,se
que ex coiumpartibus conflatis medicaminibus , qu migis
externa fimiliiudifte , aut interna conftitutionc ad altciios
naturamaccedunt. Sic equidem in cafu noftro fit , vt fan-
guinc vulnere excifo , infpers vi pulueris alrerato , altere-
tur & corpus per ympathiam quam cum fanguinc obtinet,
eiufque motum perfentifeens Natura intime excitatur ad
curationem pcificicndam , vt eadem fympathia: vi excita-
cur Cithata ad refonandum alteri tahe atque ad / ra
r mdulos tentar. Quod autem idipfum non accidar in An
guine , qui vena ci feta manarit , aut cum idem -
Iitur, incipitur, elixatur, aut alia quauis praua qualitate
infkitur , id oritur, vel quia homo , >cui vena icinitnr,aUo-
qui vegetus, ac robuftus refiftir leuillimo illi naturz moiui,
qux proinde valens eft non infirma, & nil rcpaiitar ad alte-
haspalTionem, vt videre elt in multis farminis validi ro-
boris, & optima- fnitatis, qua; nil mali perfentiant perin-
clementem fecundinarum , & prim: fanguinis mcnftrui tra-
btionem, cum alias debiles, Sc infirma; in cafu ditis
fyinptoroatis corripiantur : vcl quia languis vena excitas
non un am habet cum vulnere fympathiam.ac is qui imme
diate ab illo profluxit. Eft quippc inter finguincm aliqualis
diuerfuas,& vnufquifque ad partem vndc profluit dicit ordi-
nem : vel deniquequia fanguis quicumque non ita patitur
atque altcratur per qualitate elementares puta vrionem,
frigus, putredincm, &c. aut per alias occultas , non tarnen
alterando fanguini aptas, quales funt quain vittiob , ob
oecultameum fanguinc antipthiam reperiuntur.-Sic ctiam
IaTpis per iimpccm contacbm habet fanguinem filtere ,
quod non habet venenum . aot aliud quoduis atiuius 8c
eajtcrqui violcntifiraum mixtum : quod fan rerum natu
ra conformibus , difformibui , aut nullo otdine inter fc
connexisacceptumferendum eft. eque hoc voluntaric, Sc
irrationabiiieer diftum proclames : quandoquidem id in
rniuera pen Natura irrcfragabilis probat ,& cuincit ex
perience. Nam die mihi , quarfo , cur adamantem non lat-
dit aftiuifllmus ignis , ca:teroqui omnia comminnens , xc
deaaOans , lardit autcm modicus fanguis, ifquenon homi
nis, non Leonis,non equi,non rabidiffimi canis,fed miti/Timi
pecudis! cur vnioncs non foluit ardentiflima aqua , cui noc
filices, necferrum obfiftere poiTunt, foluit autcm accru m .'
ur Cantharides -nanu prefTae, manu illar-s veficarn cxul-
ccranr/ioriumque reddunt tanguinolentwn ? Equidem arc
natura eft non primarum qualintum grada , ageA'
DE SYMP AT HI A.
tnm aftiuitatc , conftitutionc , approximatione , fimilitu-
dine, fed aitius emenda. Si namque, vt fupradixi,fcrmi-
r.i'i non officie, fi fanguis mcnhuusin ignem , auc in pro-
fiucnte dciiciacur , plurimum auccm , fi in locum fordi-
dum i ac cznofum : econtr ignis excrementa torrens , al-
uum fefe cxoncrantis torminibus lorquer.minim vcr vcne-
nura , auc aliud quid fupcr illaproieftum : cuius ici ratio-
rum vtcumqnc reddcre conati fumus in ne ib o Lxico
V,fymp*thi. Fortafis etiam alta mineialia , vegetabilia,
tcc. Sanguini applicata eundem, aut long mirabiliorem
erTcftum pariunc : fed is haftenus nobis incompcrius. Non
igiciir micum , fi puluis fanguini infperfus id prxftat , quod
non venenum , quod non ignis , quod non alia quauis qu-
litaie przditum mixtum : i demuro id ipfum in alio fangui-
nc non fie videie , fed in eo folum, qui paite affeftade
fumptus eft.
Denique quoad tertiura dico breuiter, id accirfere partim 37.
cx I yrapaihia quam habet fanguis cum fuo. principio , -
fertim cum parte afte&a , vndeproxim excifuseft, partim
exantipathia vitrioli cum fangninc ; quippe videmus hoc
femper fanguinis profluuio aduerfari ; itavi etiamfi fuper
fanguinem vena aut naribus profluentem modicum quid
pulueris infpergatur, mox in , aut naribus fanguinem
fifti , idqueex mira hac cum fanguine contrarietate atque
dilTidio. Neque enim exvitrioti Sc fanguinis permixtione
tenia quxdam ex urit qualitas , qua: in xgrum 'tranfmit-
titur, fed Vitriolumin fanguinem ex antipathia agit , Na
tura ver ex occulta fymprhix vi fangoini condolet , atque
alteratur in quacumque diftamia , qua; plan impertinens
eft ad huius generi aft i one in. Sed de hacrefufis ,
proferto in tenia quxftione.
Concludcndum eftigitur non Isnia argumenta fuppeterc 3*"
ad magntica: curationis opus folius Natuix opera factum
probabiliter aftruendum : atque ex his euidenter deduci, tu
to libere porte ab omnibus prafti cari , abfque vllaviola-
IX religionis formidinc , etiamfi operandi modus non fit
cpcrtus,modo tarnen aperc Sathanicus non appareat,quod
in pulucre noftro minime eft, quippe nullam admittit cir-
cumftantiam vanam , nulla verba, charafteres nullos, qui-
bus rationabiliter timeri partt Dxmonis opem inadiuto-
rium inuoeari. Non enim nobis oranis agentium natura-
li urn virtus comperta eft , & ea eft noftrx humanitatis.con-
ditio , vt in peccati pcenamplurimarum, earumque prx-
ftamilTmarum icium not;tia (quam primus parens habebat)
t PH YSIO-THEOLGIJt,
prioatifims: fed non prcpterenobii vtira , tm i r.z-
tur* arcanis eructe , atque ex cftcibus comparare.
QV/ESTIO IL
An pari r/uianc Vngutn vfii% in Vttlner^m

sur/tu one fit litus ?
SVMMARIVM.
ttdtir. if} fjmf*tht fulueris , Vngutnti Arntri) mt-
dicdis vuhterikus vis , conditio, . i .
Mi$r tmen dificultas ajidetur eft* in Vngutnt* Arm&nrr
num. .
e;ui naturalem virtutem ai} ruant, ibid.
Vngnenti comfefitie. n. J.
Itus muentor Paracet, hs.
Apud Antiques altquafuit Vngutnti praxis *5> (gnitit. ihid.
Std ninfin* fuferftstiene admixt*. ibid,
Midui itludftrAudi. . 4.
Vfus. n }.
Ijfiff. . S.
utfe4i0mum ventant examnAndA. . 7.
jfuBerts qui contr Vngutntum feriffere. Aid.
VtH'rfiras cemfefitionis ne Afguit,itnguintifufficienem,aHtr
inejficAciAm. n. 8.
Nullum elf nobile mdicamentum , quedeedem med ab -
Horibm tAdAt. ibid.
irabiluiseftvnum midicAmtntum fimplex fluribm mal'ut
occurrtrt , quAm flurA eomfofna centra *umdtm mor bum
vlete. ibid.
Quam multplices , At diutros efe cl us frtftet elixir vita,
. .
JdifumfrtftarepoteritVngutntum , quod f'urAie* ctnftatr
quorumfingida [ties ^* 'nahmt, ibid.
DiuerfaVnguenti cempfitio dimrfis naturis , vulnemm
qualitatibus confer, n 10.
"Etinm ft vnguentum mumiam non admit;At , Adhue t*men
e ff ca.x eft Ad vulnera curandA. ibid.
Ztulta cirtumftantia mflerifque a ah, but fuperftitiontsficjpe-
.fif. nen lamen nifaluti damnandt. n. If.
tt Adhiberifejfunt teem frtte/Utitnt. . 1ft,
DE SYMPATHI.
Troba'turf*Bo piorum doovum hominum, 'Ali.
Non ei firicdum , quod Dirnen frtfibfit ad [ ta
ta donanddbt. . If.
eque id per mit ter it leus. ibid.
Alu circumftantie quamuts cenla , non fun t turnen tuani-
de. n. 14.
Inferior ifthec fuperitribus rtguntnr. ibid.
Sidera ctleftia pro qualitatum , > efelruum diuerfitate di'
uerfis nominibue infignita. . 15.
Dicuntur talid , humid , 4 . non quod t*Ua fint , fed
quiahasqualitatet in inferioribus caufant n. if.
$!d Antrim , vtpoitritat doiorum difient , hierogly-
phicit exprefftrunt. ibid
Sign* ruminantia ix effoft'Aus diafunt. ibid.
Vnguentum her bene conftituta par-re , fuptrftitiofum
oft. . 17.
SuperRitift, tarnen funtcircumftantita Crelit, & aliit pr
cepte, n it.
Ex hit potiut Vngutntl eficacia demonslratur. ibid.
Non efi abfaluti relinqutndum me.licamentum , eo quod ht-
eat circun*ntiam fuperitiofam admixtam. n. 19
Optima q lAquefunt magit corruption! , <$ inuidorum m-
lignitati txpofita. ibid.
Conditio quod Vfnea fit i capite rangulati hominisfuperfti.
tiefa non eft. . 10.
Tout Vngutnti contradiio in hotfita eft , quod producat efe-
um in diant. . II.
ius eferandi dut diutrmode ab auSoribus traditus.
. ix.
Omnes explicitiones , qucumque fint recidunt informt
rrmndi omnia conntttentem. . i).
Adhuc a nulla res verms . 14.
Eficacia Vnguintt a pofteriori arguitur , licet caufam ignor-
. mut. . it.
Sature arcan nobis admitari potius datum eft , quam no-
uiffe. ibid,
Nequ maior dificulta* eftinYngnenve, quam inreliquis na
tura artanis. n.xt. 1 -i
guando maniftfta implicancia no appartt', effeus fequu-
tus cenfendus e naturalit. ibid.
taracelft malum nemen non ofitVnptento abipfo pr'mum
dttte.n. 17.
lititus eft ftitnti vfue , qua print oft Vtmtrtitfutrit acqui-
fitm .18.
*4 PHYSIO-THEOLO-GIA,
Kos eadem qui Demon oferatur , oferi fo'emut , fi r..n~
dem, tuemiffthattt remm naturalium Mtttiem habere
mus. . .).
Tamctlfui omnibus mledilisvindic*Hu. ,},
I .Xlcrnaiorisrnihi negotij erit Voguerai Armarij vfum,
J. > atque rffienciam in curandis Tulneribus propugnare :
quippe quod etfi non paru m memorato puluere difcrepct
(ci mponitur enim ez diueris ftmplkibus a'.i.fque er be-
ruano corpore compart, viderc cil apud Aucbret, qui
de eo ex proferto feripferunt , quorum adhue fiogu/i non
candemcomponendimctbodurarraduritr fed pro qaif-
que genio quod lubec , aut magis ad rem facete videtut T
Vnguento ftudet ingerere quiatamen non eo Tu\nes,ft4ve-
lum vulneris ihirVcbuum inungitur, aut etiam pannut , quo
cror Tulnerc manans excipitur , ideo fvmpathrco puAuc-
xi valde affinis eft, beandem cum eo dlfficultatem inuoluit
propter miram illlam curationem in diitans fa<ftam,quo vir
tus vnguenti ferro , aut linteis applicata tramfcrtur ma
gnetice in ipfum Tulnus , illudque etfi diilans confolidar.
Qua propter eadem fer argumenta , quibus in arterenda
probabil itate licUoque vfu pulueris fympathici vfi fumar,
militant etiam pro vnguento armario , quod eadem fane
rirtute agit, haberque plurimos ex Meaicis , ac Philoio-
phis qui pro feribunt, natural i vjrtute illudopcrari
demonftrant. Inter quos Petrus Scruius in Romana Sapient*
tiae Academia Profcfor primarius ftculiari libtllo deVtt-
gntntt Armario Rodal pbus GocIenHis fenier , arque eciam
Iunor in Sinarchrofi Mnttit , Ofuualdus Gabelchoue-
xusi Germanic* , Carfar Nagatus de raravulno-
xumcuratione. Burggrauius in Biolychnio , Pfellus , Cole
ros , Schenchius , Pariius , Baiius Valentinus , & aj
multi.
* Vcrumtamen, quia, vtdix, non arque ab omnibus ,tra-
ditur i non idem cum puluere parandi modus . tempu :
multas habet circumfhntias , quz vi Jentur plane inutiles ,
manifeft fuperftitiofae , quis non puluis fympathicus:
ac tandem, quia in illum long majore nifu feriptorcs roul-
tiiiquc pi i (Tum , ac fcentiTimi confpirarunc : idcirrope-
r.v pretium erit de peculiarem quarftionem inftituere,
arque cius partes, \fum , curandi >im diftinis exami
nare.
,- . Eft igitur Vnguentum Armarium confimes ex diuerfis
>ngrcdicntibus ; pra-cipuc ycr pioguedinc humana langui
DE SYMPATHIA. ly
ac, murais , Vinca, fe mofeo in cranio fufpcjifr hominis
nato, aliifque fimplicibus inedicamemis : ex quibus alij
plura i alij pauciora vfurpani ; vtvidere eft apudSenner-
tom lib. quart farte cp 10. fax Practicx Medicinx , vbi
cz profcflo de Vnguento armario agit, ac ingulas fia-
gulorum defetiptiones adducic. Potilima vero, & magis
recepta eft dcfcripiio Paracelfi, qui primus omnium huius
Vnguenti inuentor pcrhibetur , eoqec vcluttinfigni mue
re Maximilianum Cxfarcm] donaie fertur. Quamquam
apud Antiquiores etiam aliqua huius vnguenti adumbra; io
reperitur, vt prx aliis nott eruditiffimus Leo Allatius, qui
ei lui io Africa no ftxto de cefiu ci us formant defumpfit , at-
que in hxc verba ex Grxco in Latinum tranftuiit. Vulnertt
fem illud dolora remedium erit ; ferrum quod vuljiu* in-
ixit inungere ofusejl, deines illud quafi percutientes, in
vulnus digere. Licet & hoc non fine aperta fuperftitio-
nis nota vfurparetur , vt ex fequentibus confiar. Cxterura
Paracelfo fubferibit etiam Ioannes Baptifta Porta in fu
M agi nturali lib. 8. . ti. addita folura Tcrcbinthinx
vnci.
Modus autem illud parandi , atque opportunumtempus 4.
Paracelfe , & aliis indefinicum. Ctolius id reftringit ad
tern pus , cm fol eft in Libra : Ali) magis coarebnt ad diem
decimam , ScvndccimamSeptembris, ftilo vcteri. Alij ob-
feruant tempus , in quo luna luminc augeatur , ftque in
bona domo ,& in fgno humanx figurx. Alij demum quo-
uis tempore parant : Quinim Gabclchouerus folum ex hu
mano corpore mu feu m adhibet , quem etiam pancm refer-
re ait, fiuc adhibeatur, fiuenon. Ioannes Vvitichius , Je
Sennertus teftantur , fc nouifTe hominem, qui abfque tot
circunftantiis, acfpcciebus, folum porci domeftici adipem
in vfom adhibebat.
Vfus ver hic eft ab omnibus fere cadem methodo tra- ,
ditus i licet Crolius alias etiam circumftantias adhibendas
prxcipiat (quas tarnen nos ex nun prorfus reiieimus vti
iuperfluas , ac plan fuperftitiofas. ) Habitum telum, quo
quis vulnerares fuit, immergatur in pyxidem vngueat
plcnam, vcl eo inungarur alternis dit bus : quod fi necrffi-
tas vrgeat , & vulnus fit ingens, id fingulis diebus fiat:
deinde inuolutum panno mundo feruetur in loco tempera to
non multum calido , autfrigido, nec vbi ventus affiat , id
vel tn arcula , vel alio quouis repositorio magis proportio~
nato. Si ver telum haberi nequit fatis erit lignum ] t-
ccum, aut etiam paanus, qui in vulneris cauicatem immer-
PHTSIOTHEOtOGIA
gar'ir , fanguineniquefliientcmcxcipiac ; cui ft nrficcaro
infpergatut turrad ; etc. modo Tnguencum , tcI in pjzidctn
Tngucnto plenam deiiciatnt > intes 1 z irndo.
6. Porro <.4cc>us eft , fi naturali via curaiio haben potert,
ea proiins fcquatat, nulla prorfus alia cora Tulneri prar-
ftita ,. nifi quantum nature b fern i a tur , illud leniter for-
dibus , qur f ort centraient ezpurgando , fingu qce .i fe-
bus nouo ac mundo lintcolofolapacienci* uuaprniimj>
dcfadto circum ligando.
_ Nunc igitiir hace cria pocidurrum reniunc nobir eiimi-
nanda. Prim um diuerfa , torque modis exhibir Vaguea-
ti huius paracio : qux nihilominus potis fit eadem felictate
eundem prorfus effectumcurationU, ac fanittiu induccre -,.
quod naturali va prxftare videri poterit alkui imobe.
Secundo modus , cempus illud parandi , qua; omaia ad
curarionem perficiendam videntur impertinencia , nectllo
modo conducere , i: cut & alix cireumftantiz , quas pailita
anchores przeipiune admittendas. Tercio tndem ipfe eft-
tus curationii per medfcamentum quamtumuis ab argre re
montra exprefandus , cm alias cz Ihuolopho quodois
agensad hoc, Tt agat requirat approximationem , & con-
tahim ad parfum. Quamobrem 1 ob id Sennertus loco
fupr citato , Nauditus in S y n tagm Ate dt iludo UilitAri
lib. i. cap. 51. num. 4. Kircherus de Arte ttgmttk* hb. f.
' fart. 7,ep. . Ioannes Roberti ipetieli nimedntrfitn* ed-
uerfut Crolium , te Goclenium fufeepta , ipfum vnguenrum
Tti fuperfeiciofum , Saihanicumque inuenrum de ptxdicaat,
ac totis t ribus aggrediuntur.
f. Et quidem quod ad diurfam Vngwmi prxparauohem
attinet, miror, Tiros tarn doctos, tamque eximio* , ob id.
folum illud vanitatis, ac fuperftuionb atguete , quod non
idem femper, ac conftans apud Auftotes fit coraponendi
modus. Equidem, ( Ttben Seruius de Vnguento Armario
pag. tri.) nullum fer eft generofom, ac nobile medica-
menram , cuius apud omnes vna fir compofitio. Videmas id
in Teriaca , Mithridatico , Elixire, tTocant Vitar , aliifqoe
aducrfus>enenaantidotis,quat cum fer habcant (
, diuerfa tarnen incedunt ia , diuerfiilim diuerfis pa>
, rantur. Neque enim tam arflaeft Nature pharmacopxa,
quin poflit plura medicamenta fuppeditare in idem genut
morbi conuenientia ; nec ars tamrudis , quae pluribus expe-
riinntis edocta per diuerfi generis competiciones eideea
malo prxfto efle non valeat : cum proinde longe W-
'> Po"* inquarn Yuo eoderogue , ,
S
DE SYMPATHIA. vj
*nt lapide , delcteriis fcr omnibus , qnamult contraria
jualiute pollencibus obuiari: vno Elixir vit* , vno Azoth
mirabili Paracclfi , vno illo viuifico lapide Scuerihi omncs
morbofos affectas licet contrarns caufis exortos depelli.
Non erg mirum , fi cjuod diu.rla prsediftis Auoribuss
compofitio eicogicata in omnium morborum aiFccbonibus
prxltat , id ipfum prscilct diuerfa huiu* vngenti preparado
in vno vulnere confolidando : Facilis eniffl poflunt diuer-
fx aqualis , parifque virtutis caula: eundem tffeftum pro
duce re, quam vnicum remedium, idcmoueftmplexin diuer-
foi , comrariofque fines contendere , atque omnes ad4 eun
dem feopum reddendz fajutis per diuerfas femitas ordi
nre.
Et ex his etm di' tur , quod obieftat Sennertus , non f1
pofle videlicet idem vnguentum omncs effftus , eofque
inter fe diuerfos , qui in vulnerum curatione habentur,
praeftare ; cuiufmodi eft , fluentem fanguincm fiitere , im-
minentem inammationcm cam c , fuppurare contufam
carnem , nouam fufiScere , agglutinare , &c. Namquc i po-
teft Elixir vita:, & naturalem calorem fouere, & radicale
humidum fuftemare , & noxia cunfta depellere , atque vt
vno verbo dicam , tam miros effeftus in vno , eodemque
corpore parre , ficque codem tempore , & era (Ta incidere,
Bc fubtilia candenfare , 8c molificare dura , & macilenta pin
gue facer, epinguia extenuare ,vt erudite demonbatex
Aduerfariis ipfis Kuchems part* y.ctf. j. eoquiaex innu-
meris fpeciebus conflatum id pra-ftat fe folo , qcod fingulx
fingillatim cur non long pauciores effebis poterit vn
guentum hoc gignere, quod ex pluribus fpeciebus confit,
quaefcorimfingu'se valent ? Siquidtm , vt teftes funt peri-
tiflimi Medicorum , S probat quotidic experientia Bolus
Armenus, (qui ab omnibus feri in huius vnguenti prse-
paratione abhibetur) duo potiffimum ptaertat, 4c fanguincm
ltit , ti glutinationem coadiuuat : terebinthina abfter-
fioni , expulfioni puris , noua: carnis induioni -, adept
c|iiicuinquc contufx carnis fuppurationi , alia demum piri-
tibus vitalibus generandis , conferuandis , roboran dis, ca
lorique naturali fouendo conferunt , confluufitquc. Vde
iam patet , vnguentum ipfum ex fe ex modo diuerfimode
illud paran di , non efle vulneribu; curandis ineptum ;
cjuippe quod ingredientibus conftat fingulis per partes in
in cundem finem collineantibus , ac vices las implenti-
bus. Qua autem ratione non vulneri , fed fanguini iam
excreto applitatus hos omncs firaul ecftus parcre vale,

suiliciit clemonstr^Ne mullipliceni vnuntilll>rioull
non rûeie ciu ineicci2M. ^ .
veinue , cum priclilsti ûHoi plunbu expclimenli
I
lu<un lzuisûe composicionem pcocucrint ,slips ulne-
t ncin omni eius<lcm srionil , lccl !i Icui, ^^ra
uior esse neccllum lc: licm sc nominum nlun?,.( c>u2c
c,ic Uippocr,te sunc moroorum mc6icticc zusczl,e
eo in noc neôrio poiiimm pccm nabele , vnûennin
Utem leuilNmo solum pirli<l!o nn>ll ips suolcual, sc-
uliiri c>ustionc ostcnâm. ) Sum incûam nuiX loii>i
num non iii2:ûIz,s6 al> lobustioies , all nimi cle
ieH : mirum non est , il czuocl ni plicipuam nzucnli Nl2
teriam 6>t , noc lij lui peiimenii cuoHi in lorcil
2wl noininiou, vulnerioustzue non lntpiosuniil,îl:
sorce 2 sc so! pomillct 2^z!ulin2l, supclNcncum
fliliiezrinl , 2c lone leuicie vnûenti pl2:pr2lion ,
eun<lcm plane esteHum cpii sunt. Iôn iiiul cl e c^no^
I>l2lu <2!piu5 se so>2 cur2iionem scliciler ^^rcssa est, n
ûenium qu2mvil Icuillimum ineinc 6iccnllum crir; st
ml non per l>oc lci2 vulneraria me<iic2menl2 piolsu
inesticaci tlc>2mrent pnilippu ?2l2liu , ?ctlu ?iliul,
liique , eoquo ipli lolo' b2>smo communi ex oleo , sc
vino , l eu2M 2^112 limplici , sc miun<l cn2le ,
uc lino conscHi , eliLM leplor! spei vu!nel2 sc cu
lle lestemur. Iîm in 2>ii solle <lcic6i , 2io,ue imbecil-
li nil nominiou iilpsum non 2llcûuiisui<Ient. (û'
in noc i,m 2 peiro 5eiuio ccllimo. Vnucnli nuiu
fcopunole clistcnlio , qui vnuenlum Ionne Vviticnic
coit2iun> , co <uo2ln>2m; st6 s> kolie cêi siluiem conlc-
cûacul , e,m loli Îlliui axceplzm fcren6m c/le. Iôn
inouam ill plucci i nm lieii polest, vi licec >Ian2 mul-
lanel se st>?2 s,!utem stelle lii ,pl , Û2n6o<ûe men
ilH cleoilil lepeii,tt , vl se so! non s<>cj, Kl, 2l cl !eu>
f7H?si<1i lull , vir su5 eisct lcûe opuz pcici. 5el
lc ni fuliu3 seûcnci ^lestionc.
ii. <)uo^ secunclum couc , Ic mo<!o , c icmpole vnssuen
tum pl2n!i, eis, leueili lol , lnt3st>uc cilcunNn5 su
l>ew2cnea5 6iieiim , ziûe e,mm pluiim <3cc!enic,
l^rolio , <3l>elcnouero , ncstio , nm niino5e mssi n
supulo,c îiccÛll , omnino ,il2Ni luclcam, w>
D E SYMP ATHI. if
xirac quod citen non obfciuent , Sc vnguefttum nihilo
feciiis proficuura inueniatur-, fas amcn vniutrs damnare
boa audco , pjjcfertiro fi nullam apert fuperftiuonem
oleant , atque omnis Dxmonum affiftentia explicit re-
ijciatur : qujpjfe ex occulto forfan hominibus modo pof-
funt nacuram , naturalcmquc vnguenti efficicntiam coad-
kuarc.
Moueor , quia id licitum cflc vel in manifcftis'fupcrfH-
tionibus ( cx caufa tair.cn , Se ptarro i ffa pris debita prote-
b.ionc ) cx mukis D. D. iam fupr di&um eft: qaanto
magis cura res eft dubia, de hominis agitur fanitate
Fecit id Caietanus,vt de fe teftatut in fun: ma V.fuftrjti-
tit. in apertiflima fupeiftitionc , qux ex facta Scriptur
verba vfuipabac , prxmiffa proteftatione , Sc verbis Pfalmi
prolatis i nec tarnen ft ictus fequutus cil , quia Dzir.on
reieus non afluit. Fecit Athanafius Kirchcrus vir pijfli-
tnus a-que , ac doitiffimus ex Societate I i s v , ad explo-
randum mim naturali virtutepoffitiafpis iftu horas o Hen
der , vnde ipfc prxmiffa proteftatione , non dubitauit rci
periculum facer, irrito [amen , vt ipfe fatetur cuentu. Fe
cit Si Cardinalis de Lugo , i teftatur id Tambur. inDcca-
log. lib. . cap. 6. <>. i. ) qui Roma; tandem degens cx di-
ucrlitatc iuum fe fe ad Italicum horolegium cpnforman-
tium agnotiit tandem hanc Dxmonis impofturam ; quando-
quidem , vt ipfe ait , & nott etiam Kirchcrus far. j. c/>.)-
horaru m diftributio, Sc pro locorum varietatc diueritas non
natura, fed horainum plcito fit inuenta: cur non etiam
licitum erir in ijs , qux minime ab hominurn volntate,
led , ab occultiflmis caufis , cxlorum influentiis , natu
ra: affcftxqualitate , aliifque conditionibus pendet , qux
pur naturalia funt explorare , fimili proteftatione prxmif-
a , quamuis ad rem videantur impcrtincntia ? Sed & in ca-
fu noftro , doitus quidam , pius Theologus apud Hel-
montium , in BUthar pag. mihi Sv. cum non affequi
poffet , fubeTe in Chalcantho vim naturalem fanandi vul-
iius abfens fi linteo cruento adfpergcretur , ide oque reupta-
rec opera diaboli fanationem iftam contingere ex altera
autem parte cum videret multas expericntias viris prebis
facias , elegit rci periculum fala confeientia facer. In-
fperfit itaque pnluerem optimi chalcanthi linteo cruento
cum proteftatione ,fe nolle quicquarn cxperiri, aut fana-
tum iri , fi vel minima effet pa ti , vel cacodxmonis opera-
tio at vero ait fe vidilTe nihilominus vulnus folito citius
fanatuiDj ciuorem qaoquc flatini fedatum : quod atgumcn-
' lt , "t fle foNe iniuoit c>e6i6il , oû lunii
û êilici , ûmu>! vinlbi inoi.
Iêciuc > slul>ll <t , in tIi csu cilcum^Nli
konNil inilem , <û 6nioetui , Dimoncm in l<iu5 ,<i-
voculm, cunllûc sulio n2n6in>iln-
luruin : I^m vi trne ii,i , vmon non ell lm l>on<l.<: ,
muc luunicu , vi vel lejeHuz velii nMc , lûe t>o
winm 6bi inimicum zilciiim cum rel cu!p vci , 6c
^ u s icjcH suo vccnrcln iu velii bencilcii slomeie-
,i. ? il llllil in mcinoi5 mc><lc cis>esimnlil zl
HH5 7nolo^l lHi l pct i6 eil ilnn!cli!i iio,
l<û inuilii , zu cocum dominum cnu pwlcc^nitui.
^>Icc cIelucnlilIlMU5 veuz i^ vn^<m ^cimittcr, no
l>il >eiill ulîum nnlium inuelînri^>u! , i6cc>-
>i6u n.clîz lull plZAlAiil in z,niu6icium veiiilllilim^c

nciel , l2llmc>nc f>rotiu6ei: se^ nc z>elmiciezx,ccft,
vl lneoloAl omnci, cunlcnlliinc.
tone il vnzucnlum ilû^ p2l,nclum ellc I.un ciescen

in bn2<iom conNilul , c iniinol,umn<c <i^l>lc; 5l
liin lilrn linum , c! ccrtol <ûc>sc!m ciusem lini
eiu5 flme2Ulc , non sunt f>rl5! euni<llr , c s>li>
e vli lulfcH l>cien6. <)unc!c>ûil1em nei^c nnn
volluinu in vniuillum insciia ilin^c occul Û2^2m
vi sufelil>tiou5 icî vi p sl<rsiim in liorum mc
imenliulN ^^ciane ,ic>im lccubirn > s>nluu-
coium sumplione vcn leHione , fIntlun inlnion ,
lijque rum elciiionidi , in ûidu piliii , s: ûiiiem
leiiiine , vi in !oco lil , plurimum blciu uc <i!U5
cIellium corpoium c ^ncciûc Iuniniuin , zuoium
bo> xcl mI conftlMlione , conKuilio: , c ooLlu
cn<ll bonu5 , vc! m1u eueniul icium > z>rc>vl ku pro
b (i!enu5 <!: icdu5 vcciccoiiil > tqne eiuîl plse>
>Ion leo cl ilcipitut,^nillstoin6e, c suzlli>
lini5eril lzmninûm.
,. Xc iuqui. <)uicl 5ili ult numna! ilûl linum in
quo conliilui, I.unp^cipitr vnûenli plpllio?()ui<l
Hlinl.ibl,,^nl>c i keli, c ussic pr<uic,l comsc
s,lio ? l lissni, <^>ii<!em cIcttibul , 'l sc pl,ni5 , li
Fe u>in^ nlUl2: mic , li inimic, !i >n,!i
llc,,,li,,Iii <zulilit,u z>r2<li , num cll <iua<
vr 5vupziniz. ,,
tcc nominil iium , iuil ^rieiil , I!u<! l.eon! lese-
t ,scc l4oc f>!ne Hilium elt, dominum plgcilum ,
Due vi pluiimum 2 ?oel>5 cet^>l : i<!c>uc kaiium lt vel
ui Neil in !i lti!smo po lein Kum quo
lmmolo ielciel>nl , vel soriz , <^>i ?oelc , nc iu 8-
lnent2l> dominum mcmoii eici<leinl > l>6ciiou 2rz>l
lunr,cjnc in cZclclilbu f>elcnneni. Cxccrum linno-
nominic2ni5 sillcreu; cûo in eumlij klu! nns-
li eil , ljusin cni i>iitu5 Ul mrmore cllculptu : li
<zuii'ucem noc , i! ôiiu no <û!ii2ii>?u5 inrcm-
t>cl,l cllliliil , c,uin co^nomcnlo, 2UI limilicuiiin
^li ,<Û2M sii lc ietc, nc>n cûo licûicl commune ru
c ncel.
Veium,vtlil s,t!5fci,m , notnum elt , c, iil , iû '5'
,^ô I,,5<c<jiilnu5 , nuiutino<l! 8<lione5 , c nomin,
non icmeii piilci ii ^lcronomil clle ctcuîci, , ,c
^leiinu liioul , se vi oûicl sul, sou! cortice nooi
clcûltanum l>rl,eienl , eviumûe pi , nt nen tic ,
Û2litcc nol celenl. t>Im neczue ^Nr cli sunt,
ni tiiî6 , uumi6 > ,ui lic , f>iovl communicci licun-
ur elle,cumne û!ilt5 piofii clemenrolum <ini,,c
>lolum in luoluniibul nisc ,H ûiou cIeiii lon c!is.
cle^ni,les>crinlui. 5e c>ui nollii nticûi ezselimenn
ullil e6c>6li Anouciuni n,z ^rim ûiczic ceni,
f!neli,c /><iiil,u i^ni , HcNiui , consenii , llc. I<1e
non incpr ea 6icî5 i>I,nel>l sc s>6il>u lliiuucruni. 5ic
<;ui, v<ielunt liczu, iizn suil benissni intluiiuu l,um>
nu soiillimull! ^cnu5 Mcrie , vi iil nobil >>zniKcrcnt,
z!cuii ei in numnm lizui^m teiizere , sc ni vclun nie-
lotzl^pnici eorum num lzIicie: ûi, v!lelunl m
lciici5 in siimc X<lici liAnv conlticulil,Ul!uiniiu!n
icseHiunibuz inec,<lcm lizno inciclencilu5 , ,licl m!l,
liqu, l2uoie , cne slclcrco niicnle , n nolrr i
biem 2î , cc. <)u2muil n!I nl)c,nt cum kliere > ,uc.
n commune pixlci nomen ûiuocum , sc ,IiciuIm c6e
uum <imi!icu6incm,e<iem libu nom!nibu5 iniliîc,
um. Lt ninc icnliil n liznofum nomcnc! ,
c<ue 6iNinHic, in numun, , fcrin , cleformi, , l>ulcnl,,mn.
l!!,, ruminNli, mut, , vom N3l>enti,,scc qui f>ss7
eornc^lllonomi. sc olsu,nt in cul-uioniou ^le<ji>
ci. Ninc nzulil memll! Kum,m5 nssul, Xo<iici <i?n,
fiifecelunl ! ooleruHcionioul ûip>c c,uium elr , e, l,'l!,u
mcm!ii5 , nescio zu i>rl<e pricllc, >i,c nef,z lil illncl
unzeie so, cum l.un sc 5z,m c>uol,Ii memlc
, ruvZlo'lnrol.oaiz.
zllcltut. 5ic elim 2bllincnium poiioniou meclic-
icnuilu f>er,Iuum c2cu,nlium 1.unli vcii,nte iniissni,
nimliiniumin2nl>uln , nm lunc v,milU5 ciuiul.vr
s>iei!t!Iucuit,l islcn>cl lcmel.sc iieium Klciuui.
I>)on ûc^ nimm!, ,, <û ciu nomini nimliou
clnzit iiicileliibul tinililiczuo s,o communiz, leH
zui ul>leruio ,omitu scmêi occulieniil cum Lun^
s>ermc2r <liHli^n, cus luit, clcm liNH, c nol
lieicnc > iRminnti<iicntUl. !>1<>lUln ime<i, I.unin
zc>lz>ll>nil no vertan lcolpionibul noli5 vi5ucli,
c ne tcmfoli insenllllimol ellc , vc suo m!n oôl,-
uic micillimu5 ?cciuz <ie dllro Kllicul ciuiillimu , ê
au lpe in nolîo libro mcminimu5 : orienuou ftelli
in vel^nino poiiii , in^rînui, in ceio , le liceii ini^
<lem eneiil > mpelr in ^lii cilllli. I>1umû!6 ne
il i6il, qui DelpKini in lnii eulini empell
sl<innl,llc sc Kcir li nomine inlieniix norcpite
, ili lemêli icccinenl ? ncn cûiclcm , sc! iiieo lioc
iI5 nomen inlllMli>,yuiil i25 nmi luni > <ju rempclc
um I.un elolicnlez fciuni , <û5 velpnini pis ul
lione sisiunl; n<!c icûum suic , vi co nomine >>pel
lemul, scc. Iêczue ili ,nil sdul sunt , ^l bene 2<l>
ueilil ^lolus in>4/l^'cu /<b, . cf 14. 5e6obleru>
ion sros insilllioiles lonîllimi cemporil lu cumpro
bt , c>u czuiclcm licin 5unl , sc veliliim. K-m qum-
>5 Lc!cl> clmnil ^<iiolossim iuliicillm , lûa: <je
l>omini5 vi , sl ii qui 2 ber volun clezclent
temeie <zuicc>um nronunciit , ( ûnclo<ûi<icm c impi
li,c p!,ne suf>n-Nicic>s) men czuenul l6it fvccs
in^lcicin, obsu2Nli o,uemc!mo6um eii,m circ Xi>
em nU!Fc,lim , c ^ricullUlm , pelmic, . sc su, fei-
millione f>ioouit.
dlunc iilur non m!ium cuiui clle êle , li vnûen
lum nl>!îum psc>f>i2mr lii crcscence I.un > in bona -
Ino numn2M iizlHM f>lscfenie , sc in bon 6omo
eonitu. I>Im cel i sone nimi sclus,ulolum lil,
sc quancioczuc superiiuum , non clt imcn iuoerliilio
<m , ur 2 Icitimis Xlilonomoium pnrcepu ,lie
um : o,unô cenum eN i<lco nc li^n l,Iil,
n , e nominibus inli^nili , qui cum icou , o,u c!em
ii^m pis:<efcllini , aul nomcn oniinucmnl , li<^m s
unt 2l>a!oi,m.
>. ?oii, sllselliiliol: ccnlliMrunl llizur circumil-
l Oiolio sicepl : vl lciliccc fcinim l>ciu innûi,
uam P2NNU5 lanûinc s>2iicnli infctluz : VI, vln
punî, inniitulnlii,lciium 2 cussie 2a capulum illin
lur , lccuz , ciriim , N2M tunc clebei cii inunitio r> ,
,cic vclki5 teliurn : <ûo6 c>ui luni inunîl^cbec eo lic-
Vcncrc ,vlline , c c?:ccl2 nuiulmo<!i , ou ncque bonl
2u6ror mtiunt, ncquc z>s2:imilic niillum V2li2t
culic>l>n , cum lcm^ci X.iuc l>enc t2bclui culio lm
ij3 aciniîii' iiur non. dZulirc ci ni eo 2iûmcnium fo-
liul lumc coniicicncli vnzucnii nuiuz vcilii2lem , 2lûc
I>IaMl2 pcrKci immcci>2ie cuici^ncm'. ium qui2 Virmoli
'rv inuiclia l2nii Koni > iûclcc illucl suil liicis iiupllrc , vt
>el b co ex cimorc culpx 2bltine2muz , vc! 2clmill2 2I1-
. ciu cilcu!l>lt2nri, . quir e,iu5'os>cm imploi, ciibcamuf.
'ium czî li 2 vînone, seriicciclui immc<iisc clirlic>
's llcie impciio circumll2il!)l iltil 2nncx> li vn2 vcl l
ei, , clu , 2Ul <ll oz>el plirteiirclur , N-itul nullu
r>7c>ice,t, vt in Îi'j superlriiioli s,iz t:lsr>lcuum eit :il
quiclcmcum iz Uei l>mi2m in lui pl^Niîjs se exnibc,
in ideell korm, mzicr! , sc conlionibu5 vcimr 2cl li
n!icunem 5,cr2inenioium , ii2vc Minimum !)i V2li2ii
nc>n lecjuiul et?:Hl,l , vc ex nolcil5 2c>ueilll cltillmuz Vci-
ccl.ti'^?. 5. X>/ce//. ^<l^?> -l, n^.z. Dum ei iem
fei liquil in f>cie cffcKus ^lc>6ii , ime Vnuenium lioe
2<l!iioe.2lur , iiue uii limilc > ilue N2? cilcumll2nt!2cce
6nl , uc. i>ltei!ni!nml ; ii^num cul^cn ell , in eiu
cNicc!2M vim omnem nzocie l>1tui2 , cû2m <emf
uc cocm , uc ex f>2rcc exselic <! l2i!oncm 12H com
valirioni' ; vsuz ,uc n2iui<r lfeil: coniiionr.
<îoi:iu? , li^num elt, quocl , uc
!?.
quic! vilcl ncccK2eium fuerir pl^teimillum , 2Ul N2tul2 ii
cicK l>: > vl c>uic>usui5 fu>ciinc'Nti5 6iuc ^ cilti lni-
nime fc>llit 6 curzcinncm r>cr^cicnc!n. I^cc vIcle cun-
<3um , li snlic supcrsiicic>l2 liû circuiusi^ntiz Dimonil
r <lm!lcctur , nam , vr 6ixi , noc ciu N>illium eli , vc
lpiim2 <ûrczuc lc siî<îor2 colrumi/ill: vi KbelUi ^/<t-
^<< i^, vbi inimiru !,c>mo in oc>nci zrc> in quo lcmin-
tum 5u2i ronum Omen <us>cllcminu!ciini2. înon
^cr noc lliim<:rc!icHii<1il pricifiunml, ne timul er!'
tUl c llilicum, OX pcimi^m clc vrrque ciescere ,sc lum
<!cmuln c in s2scicu!<>' coizic 2<l comouren6um miili
ilicicum,uccm c> iil srr?^3ium scruiii. Iia ti^nc iililUl
crii omni l)<rmc>ni 2lruz , < vnûcnium stur c!!^,oelur,
omni quculnqu<: Oa-muni c,s>e lcic<5c2,ll icn circu-
liNtilr lniliui ,vi <i2guo ,1,2^0 cul2lioncln iuu
,
>4 PHYSIO-THEOLOGA,
poliftt, (int Yolita, fin fccus defpiciantur.
Quaproptcr adtertium caput cranibe ,/i in hae te vnum
rantum monucro ,conditioncm videlicet Vfneac in vnguen-
to adhibenda: , (|ux fit ctanio ftrangulati hominis excet-
pta , fupeiftitiofam non elle : nam vt ben aduenic feruias
yag. iit homo fie mottuus abundantioiibus viuidioribuf-
cue fpiritibus.firatet , qui intercluis faucibus , ad caput con-
fiuuni , ibique iftunt : quod nitnius calot, faciei tuboi ,
plumbeus colof , qui I . i m inducitut manifcftum fac/r:
Vi de iltius cranium ad medicas fuan ns euadit apiias,
quam quoduis aliud hominis , vel cxfci , in quo ipiri-
tus qui fubtiliflmi runt ,fubit euanefcunt : ve/ morbo ali-
quo laborantis , in quo fl ipfrlabotant , dcficiant,& fiac- .
cefeunt. $ negauerim tamen mufeum ex aliis uauciA-
bu} comparatum idoneum quoque fore , fed quera ixi-
mus cranio fufpenfi hominis eligendum apttorem tO-
uit experientia , quippe habet fpititus long viuidio-
res.
Iam veto ad tettium caput in quo tota fete vnguenti
contradiio fi a eft , adiium facamos. Qui fieti poceft,n
medicamentum hoc non vulncri applicatum fed fanguini
iam excifo , iam corrupto , Jam exficcato , & quod mirabi-
liuseftmultis ab argro milliatiis dillito , vulncri niliilomi-
nus nicdcatur,eiufque vim fentiat arger in quacumque di-
tantiaNos hcaliorum rationes cxaminabimus vn cura
aducrfarionim cbieis , noftram dchinc fenrentiam in
aliam ac diflinftam quarlionem rcijciente. De ciRcacia
vrguenti, & modo quo operatur , hxc haber Crolius. Per-
ficitur , ait ,htc cura per medicamenn kuius vim magne-
ticam attr*fliuam pdiribm ( ; qx mrdtante
arevulneri adducitur , - coniungitur ,vt ffirituaiis actio
in efftum deducatur ,fit , inquam , ftr ctniupionem
aflralem. & ehmtntarem. Itaque ex eiuS fententia tria
coneurrunt ad tarn minim effcAum caufandum : Sympa
thie , & natura: conformitas , qua: eft intet vnguentum , Sc
vulneratum; influxus carlorum coniunftus curp. -
guenti elementan' virrute , qui illud cleuant ad Curationem
perficiendam;Sr B.iWamurn,quod fanandi virtute ptarditum
eiiilibet Uoraini inditum eft. A Crolio cateri auitores , pa-
rum difcoidant.
Ca-tcrum hare coniunrionrm aflralem cum vnguenti ele
mentan virtute,& vim inbalfamo transferendi virtuteio
vnguenti ad vulnera non iatit apert explicant , Papin. de
Piilu. i/mpat. pag. mihi . eque ora ns codera modo.
t> S? M PAT t I . '5
Alij enim id fieri autumanc per igniculos quofdam cxlcr-
ftes , feu portiunculam fubftantia: illius lucida: fimplicis,
homognea: gua: ifi prima rerum fublunarium tormatione
fit ilhs congenita , & admixta , cuius folius ope cxleftes
influxus participent; vndc etiam fit omnis fympathiat vis,
& cxleftium corporum cum tcrrcnis con'feniio Alij pet
effluuium corpafculorum fanguine mcdicato ad partem
Jxfam fibi affinem refti , & naturali mpetu commeantium,
Alij prxfupponunt dari quemdam fpiritum Mundi per to-
tum orbem diffufum , qui fit vector oCcaltarum poientia-
rum , Scoperationum , quique omites mundi partes conne
ctt, rr.irum ilium confenfum , quern nos fympathiam
Tocamus , pariat , excitctquc. Atque per has , Si confirai-
le hjrpothefium ficciones , tum Vnguenii miram virtutem,
tum rcliqua natura: arcana , quae hominumcaptum fugiunr,
explicare contendunt Verum ctfi hxc ifi aliquibus locum
habeant , atque ad fcopum aliquo pacto colliment , tarnen
in vnguenro armario , & in aliis plerifque nemo ex mea
fententia ilium tenere potuit. Nam primo , quoad fpiri
tum Mundi veftorem huiufmodi quaiitatum , fi hunc vcli-
TOUS cum Goclenio , Au Mofaca: Philofophix , & aliis
quibufdam .Centraliffimum illom Diuinitatis fpiritum di-
cere-, qui ab initio vt habetur , Gen. \.ferebtur fiptr aquas,
hoc prefecto vel indc impictarem ircdolct , cjuod videtut
maxime pram. Nam,vt bene Kircherus arguit , iamcor-
rueret vniueria Philofophia ; iam nulla in cufs f cunds
foret aftiuit2S , nulla virtus , nulla in rebus proprietas,'
nulla aftiuitatis fphxra, nulla deniquein Natura ipfa , hoc
tft ordinate ilia caufarum congerie operofitas , 8c caufa-
litatis ratio ; proindeque ortinia rcfunderentur in Dcum ,
vt caufam imme'diaram & ( quod blafphxmum eft ) ctiarn
peccata; cum tum potentiz perinde fe haberent , vt mera
Organa -, Sc inftrumenta Deo omnia in omnibus operand
inferuientia. Si ver hunc'fpiritum mundi latii furtiptum
connexioncm illam dicamus , qua in vniueria natura re
tognata: inter fe riirum in modum afficiuntur, contrariai
fibi inuicem aduerfanfur , vna alteri condoler, haic illi fa-
tali genio ftibcft , altera prxdominatur , itavt in hoever
faluetur mira illa fympathix, antipathiaxrae vis , ac diffi-
tarum quantumuis rerum exus , & coltigatio , tunc profe
ft vero non aberramos vt nos fuse tradidirrrus , in
V.Sympatht* , & in V. Mutid<a , cum de cius forma agere*
mus , & alibi fepe : neque nobis dirtentit prxcipua Phi-
lofophorum fchola, neque ipfe Kircherus, quifer.?.*^
* PHYSIO THEOLOGIA
i. de Mtgnitifmo Amor'u , rniuerfi iftiut partes , tamquaft'
snagni cuiufdam Animalis membra, hac vcluri anima in-
fnimari non mfruetut. Qmjd & long am dixcrat Plato
in I .;;., Si Virgilius Antut lib. t. vt nos in loco mo-
nuimus.
Et huciandrecidunt omnes prxfata; explicarionesdumhic
rerum confcnfiouc diiTeniioneme,mod0 per efRuuium eor-
pufculorum, f quud vidcre licet in Plantis , porais, humori-
bus , Sic. qua: intra determinatam fphacram certos qucfdam
vapores craittunt vni quidem corpori gratos , vndeilVipro-
feftus , alteri ingratos , & noxiot , -ndc moleiria, leime-
ritus ) modo per congenitos igncs cx'iefti f-bftanria at*
que in fublunaribus intercluios , qui per aftrotum cecal-
tos quo id am radios excitantur ad mo turn i modo pe cz-
Icftem quandam fubftantiam immediate per vnracrfua
orbcm diffufara totum caufari contendunt.
Verum adhuc in limine baeremus , cum fane eofdem ef-
feftus non in omnibus difpiciamus , in quibus tarnen can-
dem ca:leftem fubftantiam reperiri , eofdem igniculos ,ca-
demque, Tt ira dicam, anima omnia informan neccilum (t:
S a ".rcn non in omnibus eadem fympathia , non omnia
eodem medo promilcu afficiuntur : cur igitur , aliqua con-
feniiur.t , alia non ?in aliquibus aiuitatis lphira piarfcri-
bitur . in aliis non item ? car hare eadem conncxionis vis,
& anhcrea: fubrtantia; mira ditfufio non officie Antipa-
thia: rerum , quam nihilominus in multis videmus ? cur de-
mum qua; in determinate diftantia operamur , proximi
admota omne robur , omncm aftiuitarem deperrfunt ?
Sed enira antequam huic imp/cxiima: difficultati ma-
num admoueamus , qua? pro fui dignitate fpecialctn quae*-
ftionem fibi vendicat , operx ptctiura eft ad fupetiora rc-
gredi , ac prxfenti quxfrioni ftnem imponerc. .tr*.:aci?
igitur huius vnguenti eadem ac tanta eft , quae liorum
medicamencorum , qua: immediate vulneri applican-
tur ; operatio eiiifdem prorss generis , ac excerotum a-
gentium , qua: pari modo in diftans videntur agere , &
tarnen nemo dixerit fup-rftiriofa , de quibus fuse cgimus
in prima qoarflione. Quomodo autem agant , plunbus
plurimi iuquifuere : an , & qtiinam eorum ad fcopum col-
limarint , id nos ignoramus. In bis enim cert effe&um
haberaus , veram caufam St modum quo operetur'inqoiri-
mus,&profua qulfque virili parte Nanita? latebris crue
re conatur. Siquidcm vt ait Sfnrca lilt 7. cutft. a tur '.
f*t- 37- '.- ne frttnifcu , njt omnibus f*rtr
DE SYMPATHIA. yf
ftduit* ,&inftrttre / ![. Ex quibut liud hte
ttot , ud , qui. foi fubibit Mcctptt. Omnes ad. verum,
collineamus: qui propis accedir , gaudcat fc in Naturas
penetralia in'.rodndum affequi quod eastern negatum eil ,
qui abenat, rique vcritatcro teuere non valet, ne que ani-
mum fuum firmant qua: ab aliis profkifcuntur , fatcatur
cum Scruio hare fibi abtnirart yettus Jaturt- / noflei
proindc ignorantia; fua: tencbras in poteftatem tene-
biarum rcfut.dar , indc caufam tama: operaiionis exqui-
rens , quod Philoforho aequ in dignum eft , ac in piimam
omnium caufam tanquam ad fa mm amhoram aduolare.
eque vero miiii vfquequaqiic probandi m eft { vt con
tends fenncrtus dari in vnguento talem vim , qua: vt
agat non requiric corporum contingentera , quandoid
pofteriori per effeftus videmus ; atque in aliis re
bus ipfemcc fennertus non difiitctur. Stqne enim , air,
fequitur , dantur altnrum terum tMet sctiones mir/tbUm
vgb &vngutntum ta tin v'mbtbtt : fed ndhuc idfroban-
dum. Nam peto abipfo:Vidc hahes mi homo, dari in
rerum natura huiufmodi acciones mirabiles , quas non
Dartnone , fed ab ipfa maicftate Natura: efle intelli-
gas , & vndedemum id homini protricac frontis probares
Ccrt , inquiet , ab experi^tia , Sc quia fopius mirabiles
huiufmodi eTccbs emanare vider. Quod fi quis adhuc ob-
ftinatior efflcbs quiJcm admitteret , decaufaver dubi-
taret , atque Darmonoeffe contendere! , vel fan Der>
miraculosc fupr natura; vires; vtique ipfe ftatim fubiun-
geret , non efl'e recurrendum ad caufam primam aut ad
Dxmonem , quando effeftus videtur, nec implicat Na
tura: viribus proficifei, nam tunc cenfendus eft naturalis.
Pari igitur raiione erT"ctum curationis per vnguentum ar
marium , & alia id genus medicamenta prxftitum , natu
ralem debemus fupponcrc , quand ilium fxp videmus , &
veram caufam omnin ignoramus. Uli potis probandum
renie , curationem naturalem non cTe , eque naturali
via pofle Ii abc ti , cui ineft genius impugnandi , clucec-
quedifparkaiis ratio inter hx-c Sc alia natura: arcana : Quod
eque a Sennerto, eque ab alio , quod feiam , ha&cnus
faftunr eft. Cum alias poflelTio ftet pto Natura ; ac tura
ratio , tum fexcenta in eodem genere experimenta fuppe-
tant,qux naturalem vnguenti virtetem probant , nec mi
nus pro eo , quam pro aliis Natura: miraculis inilitenr, ve
difeurrenti patet.
YeiiJta 4huc fcrupulu eft ; Vngaenium iftud Paracelfus
5 ?v5i0.i'nrc>i.ociz
llMUl lll c>lbm inuciic , noc eli nc>mc> ll>z>K 66i ^mnlul,sc cui vitnonem tamili-uem fuillc lcribuni,
nuolinem, f>o lcmôre ,lir2NAuIa!Ul, non leue cleir
in>cium,sc cû>6czuif>crur icllni^
<iililu ccf>ille. 5c<! cniii, ceo m isl^m coollelc,
Von n<ic <>c : pilum <jc lo honlte cur , 6ummoc oc>-
!um lû lcnum noc cc>mp27>i!l dominoi : Zli iz>sun

<^lcnnlli l2Mûni vci llonum in !îui ^rouilum 6 nu-
ni zcnclil luimcl,ium compIcor. l)c> viiûc pglllccl'
<llm sulf>ei^r b<ic> 2uHotctn luic > c! f^llul cum v^monc
inilisc ; <io eciiu nuius sccieli notirim 2u6rc>ic ^1200!
c>i>l)l<Ie : r uui! in<le ? nw mini >6cilc ciul vi5 f>io-
liilzili > cÛ2dllc> lc>Ii nlui viridu sum nolco ?
nn cquiclcm i Nifilnlur mini c>mnc "llcc>Ic,i vnc
oie ioccin , liciium mil,i essc vli leienlia, icu icruin,
!l NlUliium nli lcmc! me , <>ue l, !ic> c>pc O-
non>5 2ccûilil , ûmmo6o i,men vii: , Q^monil u-
xilio non 6cl>en<i: , cûi icium ntuIium co^niiic
pcl lelc>ncN, scseccum ciuo pilu!i,z>eirnnsiil. Il
in specie 5ur. 17., 5nc1ic2, <n />is
,07ttltb.i. cos, 4,5 V1enli,>,. l,. <i/ftF5. <l. ^sj? lj.
i? Vonc. i>,c <i/fs, ^. <fs/l. s. fHa 4./ <. sc
li). 5l mini <lc,mncm culp2m eulenl!im , 6 vimoni
f>clibu5 non tscntior 5 opem leiicio, cûocl ilile
ei lllbi Kinn, qu plH?ckicu5 elr cozniiione N'cczuilur ,
i Lci fltH cum<ûe vi,ium suirum norili ienr: <l
nitor : Kique cnim opcl,o vimonum lu cft lecl 3-
<i^f^?. l. ,nF<. ! nou cli v!6e miln<l2 > dcc Urem,

/cienii,û2 ûilisHciunt, nl>m sc no c<1em cû: >^<i.
lciunc, s2ceiemu .<? i>nBN rerum nolilia liibcicmuz^
i,c>n cnim auc! szciuni cûam pz>!iic Nii ^2lliu!5> licut
szciunl mc^ci ,sloc>r cc>!cnlc5 icrum ntui2M cunlenium,
tûe lillcnlum , ûiêre posiic, sc qul6lc ^ ûc p2ii,
lc 'bi noc iicri c!c!zt, Kc cû rcmpoic : 2tque ,6c l>ic
!l^!i5 <^!?ilo c>tîoc 2f>^!icUNl5 , cûocl vticûc sc lioi liiccic,
ut imiti pollumus ^cr cni <)U2in vi cumiûe ezi lu-
nu nottliim: c>uemtim Ic>r!^c>,Ki, ex^crielui, sc in^
zv. 8?nli ,cnine forrc litplu cii ?2lcc!su in n<: mi vî
ûenii nuiu >l>ucnlic,e , <>urm vlofcK 2H oml,i inu/
m? nor vinîcgt celcei l^clninnliul il'cienz IlKuI^
<iWi,n, ^ c ftimynium Hlliucîlôfi !iibU!L6 i^
i,H icm^>!i inulum in olucomio'X. 5col5lni in neo
c)VH8l-I0 III.
PO!' )
<<?. 4.
I'i!' < < ne<l<<. ll><i.

?!'t/ 11 ic< nc// ^ ^/^
b<i.
?^>< 77>'. . 7.
Vmêl lî eses, lsl/<t, a, lt ê <>
l/,t ,^^/lt />/? <<!> v"- ^^

zlr< /l m<>?5os<.n i^., e^l^ . V ê^c^.
. 10.
>l<>cl lnt, /it /ttb//^?. >iv<i,
V<, />sme <l><5< fttl<l c<// /^< ^>, l//?^,.
I 5 fe n// <it, <K> <i</?6l , ^lii e/? ei?, 5me
le, n,t e^c<>l'. n 1 2,,

Hllr<t>/<,l"/<!/> ^/"t, .14.
I>/^ 1 <>/lf ^/n. </.
I >u.''>,<ii/l />fset/<H <<<<, -tlee/l, ^< <
Isi/l/ ,l^^// tt<? s</F^<^ cecs'e//l. n. 2,1.
/-',?<?<<. . 2,Z.
.i<^ ,/.>/ ,, c.v/><s>et<>. . 2,4.

6>i< Htar^ /l fo/e mi>l î sceî/.
Hl<^c< c'/ e^c//et<, . 2,l.

I^l^ ii< e^s F ^ sH> <i^< cî,l>.
. 2^.
F<d/irl <,"/, !></? zo.
eet. . j.
^. ;,.
Ko c// ^,/cK<l ^êtr/ ^f c/i seli, ô/l ,'-
'sFÔc equi^cm <li!uciîc non ciic fots,n 1>6totiou in-

^ Hiucunlium : sc qu,ti,quzm 6c noc iûmenic non niliil
eiitn in z>7ccllcnl!bu cicicki ; prir^,! lmrn Kic in ,-
Kc 6iscfticr:, s: nugMonem z>nil,lc>pnice m3il, uuain
?iincipit veli<lN,tuen6um, <lli^ni!,clcinn,ctenim

Ktu llm-ts cneii, s),mp2llii , cansenN,5 , ffe^ ,
wicili5 , 2icûc inimiciiiil ûibu ,u,mmmui illl
in!, uiloco , Ullempo , innimeielcunl,
Ociunlur , conlolent, i<ûe in muluun, ,mom vel
c>lum^lrK5nuiu5in6lci!i cicnlul. Il ao<l, sclu
loco luculen! plo!uimu, , sc fi iinul, ilcnliencl, ,
4 rnv5l,o..'rnbQl.ociz,
,i , rel lone lirui liueis , !c>coscl>il , tempore <ll^>
<lll , inuicem cc>!!i?ii! li inulu mc>ic connc^g , econ,-
r !il ss>ecie , form , nlUl , czu2!ii2tl!)U5 iimclclilli-
êle,vnm6 2>le!iul s>iscniim pii , pproiimtim, in
ein vi, cûmuiz scnlul cf>cneli> 6iuc!Ii , 6c6ccie lie-
lm , Iierimici inimici s>i2:!enii2M2llcl2li, icûe îlliu
. ciiiiuln lt>i> vir>u nici. Lnimuer cûi5 lil
sonum, c>um M2icli!c, ic ipiiilu!: ? kl mcn Û2? m
iol connciio , zui svmpîni poiior , ûm colpori 2c
Nim: ; quin mcntiz , sc f>nnl2l>: ? lû2M volunmi , sc
volupcilil ? Hplieiicul viilclicei senslliui , c>ui liberum vc,-
lunilem , cui 2>il sziire ntu5 eil 26 sibi f!2cil ir,t>il ^
Prmenil , btenebl! f2scii>l<ûc vl 6c le lu^cnz lcsl2lur
>f>c>lto!ul ll.nmnol siocn5 , csucl5 eiîellii pcêc
cumcecinil Lucnol. :. ^f/l^ls / <ft<<fc vi/>,l ? t^-
inzin2tiuX pll)^>utli! cum mcmbiizinieiioiibu > czu cc>l-
Ii^,iic> inrcr f^tiuln si visin ^lire lem scu concupil^ln,
scueiolM, q!r mui cl occulisvmp2lr!ic, nlif>lniiru
vi lrnst in ileHum sc czuoil cnibiliu8, non in conci-
ficnle saciar czluln , lc in conccs>lu , ltlimczucs>s>lc2nc
vcltiî lci û,niumul8 Klon in coli>ulcnli membiil im-
l>icll? lîlio îIl>cilkc6tione5 ei ituinc>6ci2in clcliêric
roll! , vtc>ole llequenl , Hl cuibci nt>r5 ; llcm ucr
ônil elcmpli , qu ni!,i!ominu5 eolem in conccloo fiu
isc6lu5 6elerunl , sc nc 66 uinorem clelcral , cleluinan
;. ei ttelmontic c^ <it ,>Zt >t,?,5li ililiilimil vcrl,i5
c^>i fil,l>lii5 is>sc ocu!i5 NUlit. H" >>,!'<> v^> , incûic
/e c<sê^^c/!/ e^r>?< ^>>
/>b<f .- ,^x en<ie ^l/< ss^^>t ls '/lHi , <^> <>
/l^> <ieir. ^^/7r .vje?l<t ^tm,^/</<,< , c>

//<,ckcn,e> , tt ê i t,8, //>,'/?. Qeem
^/HM ^!>ii,<ie ^t t^t/, Texter , F> , c v/i<
ifc<>i .- sof j,l<!l î/< <'<< ^/

VI 5VKll>>1'NlX. 4j
t, i/t <ae //< <lso. De<</< ,<^'F fei
V/<></fe5<c/ , /?</> i/o, <,</?/, </t //^ ffs,e

l/^, i>,fll^ mal? /te cs<nt t//,5l c/>f
y/a^</ <f^!'>t. ?I<rci!lc: cûir viiûc necii^c coniui
scu!?^licc>, scu ^<!lilcmticc>ne^r cjf!uuii5, nccûciimi"
lituc>ini, uc conncxioni n2llX ccciiiH referri z><Iunl.
8c lntummol<o o6iiiillmc> ipliuz n!Ul2: m^Ncrin.
liein ûllnii lii cÎcNiumcum leilel^libul loci Au^mi, 4,
lilllmnuclo, sc soimHiil 6isf>Hlii2 nemo eftûi non vi<ict.
(!c>ncinunl omc oene ?nilc>son!,i neaum koim > scic
ll>er>2M corpoium cxlcliium !cnê clle suklunziious cli
uetsz: îcnim, lioc nc>n clol^Hnie, MAN cft inier l>rc
still consenlioicuisuln sol sccûiiur nc!ilrc>sium , illum,
emensc, lnli ncxIii cuiricul. , ,6 nolirum I^cmis^niliuin
^>iofel?nlemc>ccincnz, sc cisilicnz in!!iii L2l>u52in-
uz : I.unii , 8c seien I.unle gstcHione pelscmiunl
sclem piollu p!i2sc5 , c mcu>2l , psnvc i!l subit, in s
cieoslenclcncez: Lun^ cumsolc cc>Mf>7c<n>m scmii olc ci
n,iin iunlo2tecntei v2<i2nuH p!<ni conlillen, clum mc>
lmoicur, c ec>vs<ûe in ^vrum veniiU!-, c>uo26 i^so
coinpIcLU sc eilricauelir : I^lattiz li^cre in cx!cNlt>uz intii
nil, , ,uc d inimlci vocssc, neneiaiur 2pul nc> iciilim,
Ienccscilsi>ii,Uz iKlc>c!c2 innc>lolc>ziiz,c sc^niu5 li^nzc lic
im : cconli cc l>cn^ poliiq, , ncic li^clcii > c vircl su
6u?>c,uK5 icsuinil. 5c>Ic l^canix iieium pcimc!!tc Ico
n kcbre cuilipiuniul : I.un2 in scnlWo exiNente, scolpiul
nolicl suiic : <Inc <I<Iciec> licnle cnne aûntUl in l.
bicm,, Lc ,2 l>ene innuincra , qusp2l<Im nadec !?!iniu5,
sl nc>5 I^bi ci occisionclciulimu.
5e6 le ccmpoiurn viccs 5r,c> cjuci2m icculrcnte lccurlunl,
vn6c, viele in l.e,icc> noN^c, l^. ^! ?<il<. sc lnipe-
i> suz mur,iianez subcunl, s^ci quic>uo c plinn stHii
temnoiibu eimin2nc , eiNoicscuui , l>l cû panuiiunt,
vl, s cxreii Iunioel5 , ^loc , Palm , sc luxe mir aiu
Wt> in vninels>dl2tul, insurzunc, c psnkril miium est.
44 PHYSTO-THEO LOGI.A,
nam defeflioncm anno huius fstculi quadragcfmo feptimcx
facbmalt. ti praccedcntis feculi ab ciufdtm nofflinii homun-
cioneeodem annomotae optim tefpondifle. Vt iamnul-
lus dubicandi locus reliflu- fu, hace omnia bi inuicemeo-
, Sc quamtumuis natuta, conditione, tempore, auc
loco di Uta mutuo quodam fympathia?, anpathizre vin
culo complican.
< Verum vt quid Phalangij miras conditiones , & c/Frca
prarecreo, quod in fe vno omnes pndiftos efrecbs, naru-
ra:que raotus continet, fuperaiquc ? Eft id ex Araneonira
genere in Apulia frequens, nigti colon's , & mor/perni-
cioflTmum : Namquc vbi aliquem pupugerit , moi illum
nifi clapfo anno, îrac afRioncs cortipiMtif.dolet,
fcaudet, triftaur, exultt, atque ad cerros fonoturo m
dulos foltat appofit& in numerum , quamquarapimson-
nemfa talionis ordinem ignoraffet ; illum fpcculurn , illum
eerti coloris vinar, illum nudatus enfis oblccbnt , nec finem
faltationi facir , quoufque cfforto corpore virus omnein fu-
dorem dehifeit : quo pofte ad duos , ant tres dies faltationis
abfumpto, leuatur ager, Sc (tira ila fvmptomata ceTanu
Vetum reuertcnte anno eadcm prorfus methodo reuertun-
tur , neo omnino abfccdit anniuerfarius morbus doee ex-
tinb beftiola , per fympathiam S ipfa venfica qualitas per.
ipfam itu tranfmiffa in humano corpore extinguatur.ni for
te alicui incredibile videatur, quod prar rarteris nott Kir
cherus in Arte Magntica ad triginta amplids annosvixiie
tarantulam, qua: olim nefcio quem toto hoc temporis fpatio
morbo huiufcemodi Inborant momordcrat.Circa quam rem
adnotare licet plutimis huius morbi affeftiones plane mira-
biles, omnemque humani captus aciem fugicntes. Pumo
Veneni inauditam vfque ade naturam & qualitatem ad
faltus, huiufmodi incitantem Secundo non omnem
fonum cuiuis Phalahgio ito conducere fed cum tantum,
qui beftiolam ferientfm'objeftetîufque peruerfo genio fu
arridens : vbi lepidum eft quod narrt idem Kircherus , fer-
uatam apud Andiienfcm DucifTam huiufmodi beftiolam
chriftallino vafe inclulam , cum pris od diuerfos fonorum
modos immota pcrftiterit , mox nefcio quo inftrumento
pulfato, atque ad certam harmona- fpeciem tenfo , illam
fubfiluifTc, ac motis ad nmeros chelus apprim tripu-
diafle. Tertio locorura quamuis diftantiam, aut propinqui-
tatcm huic morai non offcere , nec prodeTc ; ctfi enim
P.halangio itus procul abfcedat, atque in regiones toto cx-
*9t amari diljfius abeat, peunde cifdcm, affcibus qua-
DE SYMPATH1A\ 4J-
tui ,' ac fi in Apu'ia prip inimicum confifteret. Quarto
deinum temporis rcfpondentia , quo fit mali recurfus nua-
quam intcrraittentis , nifi aut altcruter moi]atur,aut orane
virus penitus extinguatur.
Hxc omnia , qua: eque in natura: imitudincm , aut 7
diTimilirudinem prscife , ncque in cffluuios i'piritus, ncque
in occultam qualitatein immiiTam refund poflunt , cert
mihiperfuadent, in mcaopinione confirmant, quam
alias docui in Lixico V. Mundm , dari aliquam commu-
ncm formam, qua: Vniuerfi iftius partes inuicem r; cu.it,
atque ad conftituendum vnum per fc habiliter, tribuat-
que vnam alteri condoler , aliam ab alia pati , ac di-
ucrfis motibus intrinfccus affici , refpondere , in totius
conferuaiionem, &ordinema Natura conftitutum viritim
eonfpirare : fi enim vniucrfum hoc vnum compofitum per
acci jens diceretur , vt quid lapis contra fuam naturam lui-
fum id replendum vacuum impclleretur , vt quiiilclcni-
tes Lunam , tota fubftantia, toto cilo diuerlim moti
bus fuis imitaretur ? Vtque iu humano corpore cum Gale
no plures fympathia: fpccies confpicati famas , aliam, qux
dicitur opcris ramiliarttatis , aliam generis, & aliam vici-
nitati ; ex quibus veluti fontibus , omnes interna: mcm-
brorum affcftiones dcriuant sita, & inmagno ifto corpore
Muhdi omnes interna: partium affftiones , condolentia- ,
difl'enfliones , mutua: earum colligationi in vna vniuerfali
forma accepta: rcfcrri dcbcnt , atque ad vnam ex diftis tribus
fympathia: fpecicbus reduci. Sic ae'ris contagiones , atquc
adeohominum, iciumenterum, vicinitati s fie magnticas
attrafliones , & forte fafeinus , qua' per medium obicem
impediuntur : per cffluuios , ( vcetebri affctiones ab -
achi vaporibus furfum elatis ) fie etiam ex familiaritate
opcris , vti in corpore humano mamma: vtero prasfertim
conceptus tempore funt colligata; , ita in Vniuerfo, Ver
omnia cfflorefcunt, nedum planta:, fed & corpora, &in-
geniaturgent , atque ad quafdam fruAicarioncs mutuo
incitantur.
Verum vti eodem loco Vtrbo S. Sympethta num.jit di- g
simas, funtaliqur partium affecliones ,8c condolentiac in
humano corpore, qua: ad hace capita omnin reduci non
poflunt, fed ad aliam occultam virtutem , quae his tandem
accdt, vtpatet in delirio mentis, quod ex inflammation
ne fepti tranfuetfi folura oritur , non autem obftruftin*
ventriculi , qua: tantum caput doler facit, ita in har Vni-
uerfi conftitutione plures rcrum affecuones funt , aoa: xgr
%$ PHYSIO-THEOLOGIA,
ad upradicla capita rcducipolTunt, fed nccetlario ocrait*
cuidam qualicati funt tributnda; , qux quidem fideribus;(ni
ctiain ibi docui vni, & cidcm rei prxdominantibus , aut
plutium colligationi , qua? ad inuiccm aut arnica , autinU
micafunt , aut dctnum nullo ordine colligata, ptovt diucrfis
fpecie , aut genere rebus pta-fident , eadcmque qualitateaf-
fu-u m cft impuianda. Et ad huius generis fvmpathix , sn-
tipathiarve norrnam omnes fupradiftx^ rerum .ti'vi.- es,
motus , condolencia- confcnfiones , diflenlioncfve in par-
tibus quamtumuis loco tempore aut natura diitis, que
vtpotc frquentes , continua; , & vt plurimum in rebut
fenfu, rationeque catcniibus conipicux minime miracu-
lo , aut cacodamonis operx aicnbi poll'unt, funi rae-
tiendx.
Iam rer his conflitutis ingula ciaminemui , Stcaufam
huius abditiflmi arcani, quo vulnera magnetice coaoli-
dantur, pro noftra virili parte reddamus. bt primo.
y. Supponendum clt ex iis qua: modo , & in fuperionbus I*
ximus , effectum nunc naturalem ' , fi non aliunde cene
ex paritate aliorum , qux tandem protfus difficultatcmpa*
tiuntur, Jtncque ad miraculum , neque ad cacodxmoms
operam reduci poflunt: cuiufmodi funt adLunxincrcraen-
tum , aut dectementum felenitis lapidis mutationes , ae
rnaculx : vini in doliis flu&uatio ad vitis effiorefeentiam,
idque vtnotat Hclmontius m vi m*gnttit* non conftituto
tempore, fed tunc potiflimum, quando pro locorum diuer-
iitate aut ferius , aut tempcftiuius vitis floret , quama/s
tnultis milliariis diflta, quamuis em'm vinum extra pro-
Uinciai conterminas natura . ali afportetur, vbi pro foli
qualitate vitis proninciali , *aut Aptih raetife , vt apud nos,
aut Oftobri, vt in Chile Regno floret, auamen inu'm
non turbatur quando vitis genuina floret , fed quando v'uis
prouincialis , nec erTat huiufmodi confufio , quamdi flos
viti non decidit ; macutarum in linteis ex fructibus contra-
clarumablteriiones, quando arbores eofdemfruetas produ-
centes foliis fpoliantur , &c qux omnia, vt dixi , nulla lo
corum diftantia, (aut eafan, qux noftram difficultaiera
non rcleuat ) iuuare cernitur , am vtatenos impedir : ne
que etiam miraculo, aut Dxmonis operx afcribi poflunt ,
fed veriffimx , & immediarx Natura- ailiuitati non tarn oc
cult , quum ordinate fingula operands funecitt dubiura
filinquenda.
lo. Supponendum fecund ex Hfppocrate < bfidem. t/xtu t.
ejft fneriirum m<dic4tri(tm. hoc eft (vt inqui
> E S Y M P A T H I A . 4T
Papinius ) injlrumcntaria ill cuf , immiUti -titut
prtcipitu f*cuU*tts in cerfore exercenda , tum tri
-vstdli, tum m nlnrli tnere : idqut W nff*ur*nd$ , vel
tonferuand caufa qUje confiftit non modo in elementan
partium commiitionc primarumve qualitatum craf , verum
ctiam in fubftantia illapotitlimum ex hmido radicali , ca-
lidoiunato , priraigenioque fpiritu coalita. Huic profes
Medicus fcdiilinfcruit (eftenimvt addt idem Hippocra
tes, Naturar famulus ) opportune fingula fuppeditndo,fol-
licirus nempe de ipfius inregritate cuftodienda ; in id femper
incumbens, vt tria illa, qux earn omnibus numeris abfo-
lutam in fu bonitte conftituunt , huraidum videlicet ra
dicale, fpiritus primigenius , & calor innatus conuenienci
& proportione cohxreant , ne calori humidum radica
le fuitentans vnquam deficiat , neve calor humidum omni-
riabfumat, fpiritumquc deuafter. Quod cum obtinucrir ,
cunftis adtalera moderationem redaftis, Natura ipli pro
pria indole in fa i eonferuarionem confpirans , adp-rfram
integritatem corpus noftrum reducir , opufqut fa im perfi-
cit. Et quidrm quo id , abfque vlla ipfius nature iaftura
fit , e fortius ipfa vires fuas cxerit , citiufque fanitatem
addncit) fa:p enim vulgaria medicamenta , fu nimia acc
urate naruram premunt, aut non ita adiauant , ve non
etiam defatigent , Sc aliquo pafto deiiciant ; veriifirnurn
Barrique eft quod Vulgo circumfertur , caerte inflar lixiuij ,
quod veftimenta quidem fordibus purgar , abftergit,
emundat, verum etiam fenfim quatit, contetit , adurit , ac
tandem penits dirtipat : at cum non habet Natura vnde ex -
trinfecus repatiatur , S cum pluribu* conflltftando vire$
fuas difpertiat , ac difperJat , validis opus fum cxequi-
rur , aceito perfecbim fanitatem , quae in partium coharen-
tia & harmnico nexu confiftit , addurit. Si igitur Medi
cus it natura: opitulatur , vt eins inopiam ditet , deieio-
fiem releuet, robur confirmer, vires nullo modo pro-
fternat. Hoc equidem optim callet , & prouMere vtique
potis eft Natura: ca:teroqui infenfiflimus hoftis Diabolus , Sc
quandoque fideliter prxftar fuis afTeclis inuocatus : fed i4
horrcatChriftianus Medlcusope Dxmonis aflequi cum aif-
mxfux, proximique difpendio : gaudeat fe porte fuoacu-
xnini , ac natura: viribus fifum cadera imitari , fliciter ob-
tinere : ficque vt ex aliis Natura: operibus medendi peritiam
comparauir, ira hoc mirabili magnetifrao quem in omni pe
n Natura videt , edoftus,difcat quid vateat in Natura alio-
ai infirma diuino plan fukiminc op:rari,ipfequc viciffim,
4t PHYSIO-THEOLOG,
qua via poilu fuas parces cxcqui , Natura; eptiminfer-
ire. Ergo Magntica curatio vuinerum Natura: opus eft \
ipfa cam immediate aggreditur, perfieit, obtinet ; Medico
tantum Nature opus , Magnctifmum coadiuuantc. Et
bic demumef: abditiflmi huius arcani aditus , acverilfima
caufa, quam Goclcnius , Papinius , Helmontius , aliique
detegere iatagentes , maximoperefe impcarunr.
Dico igitur Magncticam curationem fieri Natura imme
diate & intrinfecus operante, excitata tarnen extrinfeoil
motu fanguinis medican , & vitriolo, liue ab alio quo
ins idgenus medicamento alterati , ob fympathiam, &coa-
xiexioncm, quam habet cum ipfo (anguine , qui pars eiuf-
dem corporis etc, quamuis abfciiTa, proindeque eiufdem
naturae , fubftantiz , quam nihilominus feioit , atque in
Vniuerfitiftius communi forma , vel ( quam nemo negare
poterit ) panium cohzrentia, ne&itur , rniturque. l'atet
id apertiffim tum ex his eux 1, & alibi diximus; tum
ex plurimis experimentis eiufdem rationis , eu-: plan.' banc
Tcritatem euincunt , tarn in ipfo homine , quam in tarte-
ris animancibus ,ac fan in rcliquil rerum ordinibus , qux
aliquo fympathix vinculo inuicem colligantur : vc proindc
n hoc tam arduo negotio veluti in gordiano nodo fuo pri
mo vniuerfali principio iam detecto omnia natnrz arca
na , orones fympathix afrecYiones ranquam in vno glo-
ruere complicata; facile exfoluaamr. Sic Trina , fe tngis,
ft exterr partes corporis iam excretar, fuam feruanc cum
corpore fympaihiam , vnde mirum non eft , vno male
affefto, & alterato,condoleac,& incrinfecus alterctur al
terum: i diciduis fojiisexarboribus, tanquam natura cf-
fxta,& uecus pannis illi.us vires fuas depetdat , & con-
traftx ex eo macular abigantur.fi Tinea efnoicnte vinum
intrinfecus fluftuat ; excitatur quipp ilius narara ad fui
afttnis commotionem ad fimilem motam promendnm , 8c
ntrinfecam condolcntiam : ac fie per fingula difeurtcn-
do , exterarum in Tniucrfa Natura affeftionura facile eft
originem inuenire. Vnde eft profe&o, quod nulla fti*
datur in diftans , fed vnumquodque immediate agit, in pif-
fumfibt contiguum , atque approximatum , altero intrim
affine intrinfecus Natura ad fimilem motum excitai,
repatiente.
Erg6 in Helitropio fcfe ad motum folis , m-
tui ab intiincco eft , eicitato tarnen folis mom , cut" eft
nanira aflfinis , & quodammodo fubordinatus ; v* extern*
tiam facies monilrat , mili Natura chara&crifroo i-
guamm :
..... DE SYMPATHA. Y. '.. , W
"f.fiitura: quod ctiarh , quarmiis obfcut agnouit Hierony
mus Dandinus , Dtgre. 6. in Ubros de Anime, afi'cicns flo-
iem hunc principio intrinfeco mourri , ad motum foiii,
ficuc lapis ad centrum: quod etiam affiimatdc Lunaria fcfc
ad motum Lunx conformanre , quam ide Lunitrcpiurn
vocat. Similiter in Sclcnite lapide mira i'la mutatio ma-
cularum ad Phafium Lunarium norrrtam , ( cum in folido
lapide fiar, in externa facie modo fed & in toco corpore
difl'efto videre eft, ) non nil! ab intrinfeco elle pottft :
mutatur au re m per inficam ci cum Luna fimititudinem ,
/ympathiam qu , c mot adfimilem motum 8c partionera
intrinfecus cxcitaiur. Sic .chordae fimilcs ad ajrcrius tonta-
ctum refonani non ab are moto, vt Yult Fracairorius lib. dt
Symfatni* c*f.i . 6c Arefius dt Gtmrat. difp.\. qutft. 41.
fea. 7. quandoquide in alia cythara viciniori , fed non
vnifona , & in longe maiori.impulfu afcris ad cytharam vf-
<jue perueniente non cumdem parir , led vcriffi-
ma lympaihia intrinfecus chordas vnifonas ad vniformera
fonum excitante : neque enira maiordifpofirio, quam di-
cunr in litis ( ad recipiendum motum , & cdendum fo
num , quam in aliis non arque tend* explican poteit per
aliud, quam per ilram Natur confenfion; fed , id contra
ria ratione , Antipathix videlicet ,,euincit alia erperiemia.
chordarum ex agui ncruis formatarurn , qua: ad cythara:
lupi churdis compacta; pulfationem frarira intrinfeca vi di-
rumpuniur ; m quippe natura id contrarij moiu;i],quod
Ferre non poteft, fese deiieiente. .
, Hinc etiam in plantis idipfum videre eft, qua: aliis fibi ij
mutuo anions nexu deuinftis compiantatx fcraciori ac vi-
nidiores redduntur, provt de male pnico, & Myrto te-
ftantur Dcmocritus , & Mizaldus lit.i. . de
Ruta fubficu crefeente PI ni us lib i... acDiofcorid. Ub.\,
cop.ji. Aliarum autem natura difitarum propinquitatc lx
duntur, &fterilefcunr,vt prarfertim iris braffica.
tri multa; funt , qua: objmirnici fruticis , aut oleris viciniant
joborantur , & vires conduplicant ; vt rofa allio complanta*
ta odoratior fit, non quod allium , quod alioqui graueolcn-
tilimum eft , quicqiiatnbont in illamtranfmittat , riufqu
fragrantiam aujxc.it , fed quia ad inimici pricfcntam exci-
rata intim natura rofat ad pugnandum accingitur, virci*
que fuas omnes exe rit Er fie difame per fingula , in ofei-
ratione , ocnlorum lippitudine ad caligantis oculivifumi
dentiurrt ilupore ad acidarurri rer'i)mafpetum,autconiderar
Wo ne a , ijfcfc lliis Corporis aftctiombus, ac deliqus.qui
PrYSIO-THEOLGIV
inox, infurguntad ingtatz rei afpectm imagination/*^
ionum , Si fimilia : nee dici poteft cum Areio , ad hare exci
tan in nobis appetitum illius rei eo ipfo ac phantaiiz pro*
ponitut (ale obie&um, tum quia bzc vtplurimum Tunc natu*
jx contraria , ad quz non datur appetitus fed poiius auerfioi
u rtarura enim naturaliter ad fui bonum tendic , non ad ma
lum, tumetiam quia hocipfum eft quod dirficuUatem faccf-
fit , quomedo in quam Phantaiia tarn fubit cafum faciat,&
per phyficam actionem naturam protins deiiciat :
14- Eft igitur ratio obieorurndifTonantia, quz pnanra/Tz ob-
icfta per huius cum certis corporis pattibus f> mpubiim na
tura concutitur , deiicitur*: vnde monftra ilia , & afre-
tioncs fequuntur. Sic vidimus aliquos ad ftigidz guttata
cadentem, quam bipenncm apprehendebant, cxtin&os . fie
malaciz eff bis quotidie vjdemus, Hue ex appctira , ue ex
horrore obiecbrum rerurn progenitos , quos etiam aducn-
tante tempore i Harum rum, turgere , maturefcere , cx-
ficcari, provtillx efflorefcunt < turgent , maturefcunt, ycI
flacccfcunc , confpicimus , natura fiquidem ob cogenicam
cum illis rebus fympathiam fefead fimilcs motus imrinfecs
excitante. Ego fan in meipfo experior , quoties aut in-
gens vlcus, aut fanguinis magnum aliquod profuuium,
apechare, aut mente concipere contingit, ftatim inanimi
dchquium , fine periculo deuenirc , natura equidem
horrore concepto fe propria indole profternente , ac virz of-
ficiarelinquente. Quid igitur minim fi Si in foeribus, rtfa-
pri ex Helmontio adnotauimus eadem , & ma/ora natura?
portenta fuboriantur , quz Marrcex obieis vifs, imagi-
naiione, ac terrore perculfa , ftatim ex occulta fympathiz vi
ad tcnellura infantis corpufculum ttanfmittuntur , caque
monftra ex naturz deif ftione profiliant !
Jfi San Phalangij naturam explicare, ciufque iflus tain
multiplies affectiones, eafdeirique tan varia? pugnantefquc
inuiccm inducentis , rationem rcdderedifficilias eft; quippe
arcanum eftlong in natura nouum, Sccui fimile non fit in-
uenire : quis enim ordo, quz connexio animalis cum fo-
nis , tc huius cum hoc prxtis non alio genere harmonix ?
Quz temporumrefpondentia ? Quaiis Veneni qualicas ? Et
rum naturz human arnica, vel inimica ? St arnica , quo-
rnodo dita illa fymptomata inducit ? Si inimica, cur ad de-
ihuftionem non tendit ? Curca ad fonorum mdulos non
inagis intenditur , ( quippe cam cum fonis fympathiam ali-
quam habere neceffe eft ) Si fi intenditur , cur non potiu
kominem rcleuat, quam maioiibut cruciatibus vexar. ? Cttf
i
r>t sVmpahia. ..^V
ilcrinm fhortoe phalangjo caprocss citinguitur, Irczteri
tjuz nn facil quis poterit explicare. eque enim placet .
.uod ait Archas 1er . II. qod fi de morte natu-
rali huiut bclViclx agatur , rem verifimilitudine non carere
"m* fieri potift, nquir, vt ano longiui mcrtihoc antmuldi-
, te vim hebit acriortm, adv'enen'um iofundtndum:fi
viro di mortt vfolttM nonyiderr verum,aui* null etparit
j'obabihs , vt hoc contingtn pojfit Non inquam placer',
quia haie po.fttemo diet . i refragacur experiencia , Sc fides rot
hominum id indubitato dicentium , ex quo tand-m ortuiii
iirouerbium apud nos Italos : M or:* l* ifiih , morro il ve-
""'
Eti demm idaliquando ' . cafu - * contigifTe
- . . dicatr
. , affer '4.
l**
fluoexperirhrnra , vnum quod afTertTaliacocius infu* Chi'
rurrt* , de quodam , qui amiiTuni inprzlio nafiim , vr fi i
reficeretur, Bononiamad ipfum Taliacptium concelTit s ve
rum cam przeeptam incifionem brachi} fui timeret , vt de
tutus fibi cfFormarctur , fcruumconduxit, cuiifs brachi
nafum fibi datopretio eruir , atque eo ad tredecitn circitet
menfes ad dcorera in patriam reerfus vfus eft : quando re
ce tibi repente nafus afeititius frigit , rhox poil aliquot
dies putrefa&us cecidit. Rei inopinam eaiifath mirantibus,
Sc inquirentibuj cunftis , inuentum eft, eoderh ferc mo
mento ,' quo nafus friguit , expira (le Rononiar illum , qui
vnale coriurh expofuert. Alterum exemplum fit , de quo
quiuis periculurh facer poterie Si felcm mafeulum , poft-
3uam feeminx fuperincubauic.eaqueprxgiians catulos non-
umedidit, quisoccidat, mox ilf abortuni paticiir, & ca-
tuli mortui eduntur , orm natura fui genitoris cafum er
occulta fympathix vi , minime fuftinente : Sic igitrveneni
virtus in hominibs phalangio iitis extingu pterit eo vc-
tumq; mortuo , perfympathiam venfica; qulitatis cumfu
principio quo tranfm i lia fuit , licet etira aliunde extingu
poflit, vel per alia antidota, quorum longam Ariern aftert
PliniusinfuaHiftoria, vel per ipfius qulitatis defitionem;
pro vr validior aut fegnior fu cri t in ea fuperanda percufi na -
tura,iclufque aut I.cnior aut profundior.
Rcft.it igitur, vtdicamus in hoc vno Natur* arcano reli- ijm
qua omnia quz fparfim in aliis eius operibs cenfpicimus,
bomprehehdi;vtqe hoc rotura Naturz opus abfolutiflimum
ieh cuius raran caufarri ignoramus i ira magntica oronis
curatio naturz viribus fata przfumi debet, quamejuam non
j>eh ratio innorefeit.
PbflmsUmcn inphalangj cafa dicere intereodere par> ;8.
IPHYSIO-THEOLGIA",
tim fjrrnpathiara , partim antipathiam : iympathiam intef
phalangium, tc ccrtam fpeciem haimonix , colores , arma,
. atque eiiam in percudo id eucniie ob qualitatcm im-
jniilam , quae proinde tota naturam inficit , antipachiana
inter ipfam veneficam qualitatcm , 8c hominem , raiera ta
rnen qux facii in ipfam naturam redundet praefertim cum
cz Arid, feptim Metafb. cafk 6. contranorum eadem forma
fit i atque adeo intercdt ncccTc cil aliqua fimilitudo , Sc
connezio.
Hinc ad obic in naturalem pulueris fympatiiici acliuira-
tem , exterotum eiufdcm generis medicamcotorum , fariJi*
eil refponfio: quomodoenim, inquiunt , tammodicus pul-
uis fanguini iam emortuoapplicatus , magnum aliocui vul-
nus , idque difluum fanare poteft ? quomodo vnguemura
ferro illnum , in quo viz fnguinis vcflisia extant, eadem,
"virtutc pollet i Quoruodin vulneribus lclopeiisfais ea
dem miraculanon cZpcrimur? Verum, vti dicebam , curara
immediate natura fit, ezerinfecis hifee falciis effectiue i ri
vu us ne minimum quid operantibs , fed folam in ca qui-
bus immediate applicantur , puta fanguinem , pus , Sc limi-
lia, ad quorum tarnen alterationem natura , ob fubilantix
(imilitudinetn , Ac conforruiiatcm altcratur , intrinfecs ex-
citatur Si maiori nifu curationcm peiicit , prorfus pa
cto, quo per morbum deit la foie fuflku , aromarum , riai,
aliorumque id genus extraclorum , quxfpiiiuiale magiique
fcthereas rerum portiones feruanc, natura erigirur, piriruA
que noflri corporis alias torpentes momento temporis exci-
tantur, &pro naturxafHnitatc projetant , S inilaurantur.
Sic profect Natura per cius partis , qua: quamuis excifa,
rctinet nihilominus aliquid primigenia; fubftanti , ve-
luti fomno expergefacra , & amicavoce erecta accingitur
ad curationcm perficiendara morbumque fuperandum ,
fjtilis, quo ad id alis prona eil, vt vel leuifimo adiu-
menro , ( eo maxime quod non, vt cartera medi cimenta im
mediate applicata naturam premit ) fuffulta alacrior exit
ad opus perficiendum.
At cum vulnus igneo glbulo laxara rota fclopetis ini-
gitur i indrumentura, quodad explodendum dumtaxat glo-
buminferuit, nullam centrab.it cum Vulncte fympathiam,
cum non corpus attingat, non ulnas per fciplum faciat
fed per iinmi Hum plumbum ; proinde nil mirum , ( inep-
runi prorleseuadat ad curationcm magnetice perficiendam,
bene autem opus fliciter forte prodiret, globus extrahi
poflt, arque in rnguenjeum immitti militt
DE SYMP <THIA.
f eadem ratio, ac in gladio , qui partem affcibm immediate
appetiit,& fanguine fuit infc&us , cuius ad minus aliquant
maculant feruat; qua: fatis eftin hoc lcuiflmo adiuraento ad
m pat h iam cum coi pore retinendam, arque ade naturam.
Tt dictum eft , excitandam ad opus intrinfec perficiendum
n'cc id mirum alicui videri debeat, cum longe majora mi -
rcula videamus pe fympathiant Solo tacbi :
Narrt quippe Helmontius de quadam muliere , qua: Sol
atrau fellat , podagr , qu alias laborabat, moi folito fz-
uius compiebatur : fie enim ait de mahnet, vuluer. curar,
num. ff.
Matronam nobilem mihi notam abeunte p odaeri paroxyfmo ,
Dno , nouns fubinde alius excepit , per multes mmjes po
dagrafine remijfiene inftlit* infeflauit . Neftiens ve
rb , vnde tanta fibi , inaufpicataque morbi reciiitta , qu*
tandem quoties remijfo accejfut feruere i eub'i iam [urgent
feueret fede , qu* j"rater aus ohm, (y. in alia vrbe peda-
gjitus federefoltttu trat , ex templo nimirum abindemorbum
repulluLare reperit. "Effeiltn vtique nu IIan nus imagination),
sut fcrupul* adfcrtbendus l vtpoti qu$. du ejfetiulongifue-
runt pofieriora. Qua autim fede fi tontingtrtt alium fedijfe
ptdagricum , nulla ei actidit morbi reincrudatto. Itaqueiam-
fratrit mortui mumuefedem contagio fufprffam mrito reddi
dit, qui forori, & non altert po.(agrtcofluxu4 illes[ecus quie
taros moueret, trans tmnes veftes penetrans Magnetifmutfuit-
ad vttrinamfeilicttforeris mumiam idque longo polifuner-
luftro. Tantum equidem poteft ! leuifiimus taus , vbi
roumialis dumtaxat interuenic fympathia :
Sed quid dico:tahis > Solus afpcfcus,Sol a prarfentia re fibi..
conformis, aut diitorrais , quamuseaconrormirasautdif
form i tas puro accidente confiftat fatis eft ad hane motio-
nem in Natura, fiue adamorem, fiue ad odium excitandum.
Quid enim maiorem. fympathiam cum fanguine in "
content* retinet,fanguis ne ex iifdcm renis cxcifus,an color
rubrut; An non ad rubei coloris prxfentiam, fanguis iuuenis
ebullit, excitatur , accenditur , 3c foras exire contendit , aut
corobfidens adriam extimulat: Frequens rft huiusrei cx-
perientia non in nobis modo , fed & in bubalh, in Elephan-
ti aliique animantibus,quar ad rubei coloris afpcftcim com-
moucntuiad iram,& fuTuntrnde i.Machab.S.lcgiturquod'
TZlephantis ojttnd'erunt fantuinem, vu ad acuendot eos it%
prilium. non quidem ab imaginatione. vrben ex Valerio
lib.de facr* Philofophia nott Veccltius obferuat. medie, if.
0 facramfetipturam , fed propria fanguinis nanita, quae ad
i iij
'?4 physio'-theo'logla*,-
prxfentiam rei vtcumque imilis commouctur, fc fefuer.qu'
It caufa iracundia: coramoucndz; fiquidera ha:c aliud nor.
eft quam accenfio fanguinis irc coi. Qua cciam racione
Galcnus lib. de (ubfumt. tmpyrtca vetat fpuenti fangui-
nein aut hxmorrhagiam patienci afpeftum ipiius fanguinis
auc altetius ret rubra-,& ad cerlea &. nigra lubet Los con-
ucrtere : przeipic concia exantliematisiuita cuttm lj heran-
tibns rubris vtftimintis. eferiri Non quod hate quidqu con
frant auc immittanf incus in fanguincm auc contrapon an r,
fed ipfum fiat quia , fpiritus in fanguic eqafiftenrei ob
ympathiam alliciuncur fplendore illo fanguini prorfus
confiraili , ac fanguincm ipfum commouent , vnc eft quod,
fie agicacus, aut circa cracuinatur, auc alitcumcxitum
fie foras crumpit. l.iquod etiam eo modo in rebus inanimis
videmus vt in purpura , in corallio qus; cum alus eiuiMetn
colors, auc natura; fefuantur in natiuo fplendore perfiftunt, '
acque perficiuntur. Micto alia experimenta partim buia,
fed non minus admiratione digna.
%}. .Cogeris taque iam , vel reludans frequenti demonftra-
ti on i aTcntiti, quod fanguini , Se parti excifat quamuis
e mort ti* aliquid remane: primitiva; fubftantiie , quo nimi-
rum feruatur Kuiufmodi proportio &confenfus cum relique
corpore , cuius virtute magntica; iftac operationcs in Na
tura intrinccs excitentur. x quo, vt id obiter dicam , non
nodo plan euincitur contra Thomiftas in corruprionc
cornpoiiti non daii refolutionem vfque ad materiam pri
mara, fed adhuc in corrupto petfeuerar plures formas fub-
ftantiales , quas vocant partiales partium fimilarium diftin-
tas.vt puta, carni$,oifis,nerui, Sic. vi volebaticei i 4.
diftinl. . pttfl. }. quero fequuntur MairOnus in . di-
RinR. if. f5ij. Niphus /> d Genirat: cammunt. 78.PC-
calominus lib. dt miiltitndine formarum cap. 1. Hieron.
Dandinus digrejf. t. par. 5. .. d ni/ Antonius Trombet-
fta 8. Mitaph. 9. Sc pa Iii m recentiores, quam fentntiata
acriter , & egregi propugnac ex noftris Arcius in lib. 1.
Gnrt difp.i. cfutji. lo./i/r.j aflerens iianc fuifle mentem
Ariftotelis pluribus in loeis praefertim prime di Anima tex-
58. plurium.'veterum Perlpateticorum Alexandre, Sim-
plicij , Auerrois quibus Picolomincus addit Galcnum , Ce
Platnicos.
Etquidem fi non alia argumenta fuppetereht , eert ipfa,
torius fubftanriac (militudo euinceret , in plantis, I ignis,
animantibus , aliifque iam corruptis , Si exficcatis aliquant
radicalem , maximeque vitalem fubftaaikm reperiri 44^
DE SYMPATHIA. >
yofte im'l'um confcruationi plurimum confrant. Hinc
congruus animantium cilm> , animantia , & qua: magis ad
buius lmilitudinis rationcm accedunt. Hincaucs ambus ;
pi (ces pifeibus, ferarferis commodum nutriuntur : Hinc ad
(ngulasparr.es corporis defccndcntcs , plura fimplicia de
tecta funr, quz quia capiti humano ; cordi , ftomacho,aIiif-
que membris conferunt , & natura chara&erifmo aliimi1 an
uir , cephalica , cardiaca , ftotnachica , &c. Dila , quo-
niam totius fubftantia: fimilitudine partium , quibufeum
onfenfum liabent , natiuam humiditatem , calorem , tem-
peramenrum augent , & inculpara le nun: ; quorum longam
fericm affert Crolius in Bafilua chimie* , trnRtu de fign*-
turii intrrn'u rerum.
Porro hare remedia, quae ex inanimitatis , xegetabilibus,
& nonnullis animantibus deprompta , fubftantia: fimilitu-
dinc corporis nolri partes afficiunt , quo maiorcm affini-
tatem polfident cum partibos , quibus addi&a fun t., eq po -
tentius ipfas roboranr, Jt nariuar fubftantia; opitulantur. Ex
quo demtim colligitur, quod , fi ex emortuo corpore ciuf-
dem fpeciei poflt rciiduum congeniti humoris arte qua-
dam educi , mult-tnagis id alteri yiuenti corpori futurum,
fit aptifima medicina. Hinc tot pulueres , falcs , tinfturx,
magifteria , elixiria , ex humano corpore parata hodi Pro
liant apud am torc. Si ex toto corpore adeo erricas
ingulis partibus medicina paratur, quanto plus auxitij .
partibus eiufdem natura: , conformationis , & figura: fpe-
jandum eft? Hinc non immerit cranij humani puluis , fal
carterarque prarparationes affe&us capitis peruicaciflimos
foluunt.
Ob id per totam fer Ttaliam celeberrimum fuit nomen
cuiufdam Mcdici., qui folo puluerc ex ingulis corporis par- *
tibus propria arte conflato , omnes afftftus contr naturam
radicitus euellebat : vt fi afficerctur caput , puluis foiis
capitibus pereretur , fi cor cordibus , & fie de caeteris.
Quanto magis igitur id prxftaretur, fi ex eodem corpore,
eademque parte fublata ipfi rurfus affatim applicarctur ,.
aut fecundum totam fubftantiara , aut fecundum partem "
por,entiorem, quanto diuinius, fi abfque corporis afflifta-
tione , fed folo natura; confenfu , per fympathiam intrinfc
cus oprante >
Confit igitur tum ratone , tum plaritnis experiraentis,
snagneticam curationem pofle naturaliterperfici., pcrfolam
medicamenri applicationere parti corporis , quantumos dif-
fita:, modo aliquaiq ic.tiaac cum parte arfccb liraiinudi^
4 iiij;
j HYSIO TIJOLOGi A,
lcm , & fympathiam : Natura quippe ad re ibi G milis affe-
tioncm ntrinfccc , & ipfa afficitur , excitatur , & opus fuurrt
adquod alias procliuis cil , promptillimc cxequitur: nihil'
enim magis au Natura, quam totius iritcgritaccm fuique
confcruationem , vt doccc l'hilofophus pluribus in locis ,
prefcrtim ver M. i. dt fartibut ' cmf. ; & .
Phific, f. proinde vel leuitlimo adiumento fuflta
opus aggrcditur, ac feliciflm perficit.
,f. In quo fan negotio long alus prxftantqua; per/)rmpa-
' tbiara , Sc vniuerfaicm rcrum connexionem operanrur;
quippe qua: , cura non immediate parti appiicen-
tur.non babcnt ipfam premere fu aftiuiute, & vt it*
dicam , natura; vires fufFocare , fed folum reficete , tc auge-
rc , eo prorfus paflo , quo in ciborum delcftu , \\ funt op-
ti m i , qui & lcuifllrai , Sc calidi Sc moderate humidi > Sc infi-
to temperamento natura: viuentis maxime approximantur,
& ita il la m ful teman. , vt natiuus calr ab adfeititio ali-
rnenti calore foueatur, Sc humidum radicale ab vtroquenon
deuaftetur, fed eius loco inueniat in eibo calor naturalis
coinraoduin fuae, aftiuitatis pabulum , atque ita vtrumque
minime difflatis viribus in fuo ordinc conferuetur.
Hinc eadem ratione admitti etiam poterunt alias cura-
tioties Jim LI; modo prxflitx i inquibus hzc fympatbia: ra
tio intercedit, aut cert arte qtiadam inducitur : Vt, qua;
&pr enuraerauimu.; , curatio Itcri , per coniumprionem
vrina* patientis oui putamine incluf* , qua: mumia/ern fpi-
litum tabiJi homin5n fe habcat,ad lentum ignem : la-
lis exficcatio in mammis ad eiufdem emulfionem a<T
ignem : eiufdem mutdplicatip per aitracYionem mumialis
fpiritus alterius feeminar . vel varesc la plena; , in eibo ab
ea pris drguftaxo refti : finilis tranflaiio motbi in be-4
ftiam, qua; deuoret carnero, fpititu morbidi hominis per
eius vrinam , aut fanguir.cm fermentatam : Lienis tumor in-
hibitin, ac propu!fus,per futpenfionem lienis akerius i ma
il's adfam in camino,qu puiatim flacccfcat, &exficccturi
lixmorroidarum drpreflio per applicationem radicis Chon-
dri!lar,fcu frophulaiix herbac vulgatis (qua; illarum for
mara prxfcfcrt ) ad latus patientis j nam vbi base exficcari
experit , fenfim exficcantKr & iliac : curatio vulneris can-
eerofi fi altcrius , qui eodem morbo prius affecbis , & poft-
m tum airarus rft fanguine ' illiniararpars affecta* quo mo-
inodo teLtur Kircherus folitoseTc cntabros morb factum,
pellere , nofque videmus in Alcis rngi'fa qua hoc animai
morbo comitiali correptus aurem (iiiftram vcllicani libe-
DE SYMPATHIA.
atuf , aenim nec alia , quantumuis ciufdem Alcis,irtu-
tem induit efficaciflimam contr eundem morbum quo
etim modo Saphirus fi femcl anthraccm quo pcftis fc
prodit, attigerit , 8c aliquand. atrictus fuerit.mox cui-
cumque peltc laboranti Annulare prxfidium eil ; virus
namque totm comasiinato magnetice attrahit , fi bubo-
ni fimilitcr aiFiicetur, atque cq citculus defcribatur, quo
virus omnc intra eins fines fe com incus latius exfpa-
detur,ficque aliat partes inficiat ; in cuius rei tcitimonium.
oim abEcelcfiat proceribus introduclum teor,quod annulos
hac potiilimum gemma cfpicuos gelare olitifint, iiq; oro
nes , quibus et officio incumbir, peile infe&is affiflerc,&c.
Hxc, inquam , omnia eideni principio inniiafunt,fym-
pathix , videlicet, antipathixve rerum , qu mira hxc ope-
rentur , Sc natura propria indole mumiatcm fpiritum hau-
riat , atque exindc ad fui contrarij, vel affinis prxfentiam,
paffionem ,mbtum ad fimiles , vel diifimiles affeftione* fefc
intrinfecus excitei; Hinc non abfiroiii rarione , ft fafcino,
philcris, aliifque id genus oper.ibns fides prxbenda eR,dc
corum roiris effc&ibus fair: dum.
Ex his apert colligitur quxnaro fit ratio , Cut ad occifo-
ris prxfentiam fanguis i|i occifi cadaucre alias congelatua
ebulliat , & foras profiliat : In qua fan inueliganda atque
rddenda Philofophi omnes, vfijue ad fanguincra decetta-
runt , atque in varias fententias plan ridiculas abierunt :
quas omnes ergregic confutat nofter Verricelli in Quapirio-
riibus moralib. & lega'ibus traft I. quxil. . feel:, . Sed.
tarnen quam ipfeadducit non minus improbabilis eft, &
I'hilofopho proiss indigna.
Ait enim id fieri Darmone imrinfecus fanguincm eom-
inouente ex odioin humanuni genus ad finem acuendi iudi-
ces & infpeilores ad odium aduerfus homicidam illum ,
proindeque morti adiudicandum. IdquodnuJIo po-
tefl fubfftere. Primo, quia, vt alias diximus,qux freqoen
ter accidunt fupr vcl prarer naturamefl minira cenfenda,
funt , fed omnin naturalia , quamuis vera eorum caufa fie
nobis ignota : fecund minim pfxfumendum , vclle Dcum,
d permitiere Dxmoni praeter naturx ordinem , prxfcrtira'
cum ali occifor,eilfac3ipnitens, autiulTam oce'den^'
\ caufa'D h.ib.uerit , puta io iufto bello , .tut faerie ipft- pro
Uocatus, & alium occiderit cum rnoderamine,incu!pa'x tri
tela: Nam (i id fem?! adnvtramus ,curnoneriam die: por
terit Dx'r ^ni alia ctiam in hominnm perniciem eaqu- mi
nora , 3i fciuato natura: oitiine Deo permitti cu;non i-
5 PHYSIO THEOLOGIA,,
jpfum potins accidie, non in aggrefforis, fed in rnandar-
tis occifionem prscfentiam cut inquam in aggrefloris dun-
taxat przfcntia , tc eins folum qni vulnera inflixit , non qui
venerium propinando , auc alias vitam ademit ? Temo
cinia fa ten id non nii poft longum temporis fpatium vfu,
Ctfrequenria compcrtum eft , vnde quoad vfque id pleniui
innoiueric Darnonfuo fine fruftratus rem prorfus inurilem
ex Dei permillione profequutus eil : cur igicur hoc porius
in fanguinis effiifionc manifeftare elegit , eique permi/Tunt
eft , St non in alio potiori atgumento , quod rem euinceret ?
Quarto demum , quia id ninilorainus , quamuis frequenrA
non eft c.rtum indicium rei , cum non confier adhuc qua'
ratione fiat Se ideo ex hoc prcis non poict fimpUci-
ter animaduerei in huiufmodi indiciatum , nec etiam modo
non alia indicia concurrerenr aHcrirainalem*inquifmoneta
procedi , vt multis probant Hippolytus de Marf. in praxi
irimin.%. diligenter. Paris de Puteo,, in fin Aunt Vtrbt
Torturn , Sc ali j iurifta; apud Maiolum in duabus ennicu-
Ixr.colloqu i.Phyf. maxime quia aliquando etiam huiuf
modi fanguinis effufio fubfequua eft ad prxfentiam ami-
corum ,aut fanguiac coniundorum , vt nott idem Maio-
lus,dquibus tarnen eoquia homicidium publice fuerat ,
ab alio fa&um nulla fufpicio ineflc potcrat , quod ab iis
homicidium fuerit perpetratum: Vnde primo ad vltimum,
nulla eft ratio crcdendi banc fanguinis eflufioncmin occiii
cadauere prartct naturam Dxrnonc fieri , ad occiforcm
manifeftandum.
Dico igitur confequenter ad foperius difta , id fieri nattt-
raliter ex fympathia operis familiaritatis , tion ab. vlla an-
tipathia , aut immiffione vel regreflione fpirituum , ex
occiii corpore ad occiforem, aut contra. Equidem indi-
nerfttate cafuura, qui rcferuncur : fuppono occifionem fuiiTe
Temper faftam in aperto confliftu , Sc fciente , atque adni-
tente contra aggreiToremoecifo : quo pofito, crcdendutn
efthuncira in aggreflbrem incaluiffc i demum viribus im?
parent occubuifle. Cum igitur ira fit acceniio fanguinis,
circ cor, qui pofte fuccumbente natura perinflifla vul-i
foras pro fi 1 i i ; Sc fanguis ira infec is quandam anti-
pathiam cum aggreflbre conttaxit ; inde fit , vt codem prar-
lente fanguis ex' familiaritate operis itemm accendatur,
fbulliat,acper eandem vulnerum viam exitum fibi parcr,
& vtcumque natu n duce , in aduerfarium adfiittatur.
Ex ouo etiarn deduco dipfum quandoquc acridere a<f-
prxfentiam amicorum, frattum , &c. Qîa profeel coft\.
DE SYMPATHIA. ' ff
luntio fafigunis, aur. amoris necefltudo, vt farp in no
bis experimur ad amaix ici conl'pettum facit , Tt fangui*
nTcniscbulliat , alteretur.atque in arteria pulfus inarqua-
litatcmexhibeat : Vndcexhoc Erafiftratus apudGalcnum,
quandam mucrcm agnOuit ex nimio amorcerg priuign
dccurabcrc i prolato efiim vix Pyladis nomine , ftati m No-
tierca crpalluif, vnde ipfe appofira ad carpum manu,iriuenit
pulfum maxima inarqaalitatc fluctuare , quod trat indicio,
cor etiam intcris, fanguinem,8c fpiricus fluttuallc ci amo
ris afFctu. Ex quo fieri poteft, vr amante iam mortuo, fan-
guis.Sc piritus vitales, qui retiqui ftint in cadailere ob fym-
pathiam operis, atquetiudem fubftantia: vnitatem , ad fo-
Iam obicfti amati, vel odio habiti przfentiam excitentur ad
imem, 6c alias fibi familirem motum>vnde poftc ex vul-
neribus, in quibus habet apertum ad exitum viam , vbcrtim
profluat & exfiliant.Quod ti videre eft fuo modo in carte-
forl aniraantium exuuiis,quos enim afFeftusinterfe viuen-
tes habuerunt, hs etiam feruantin morte, horum vmbram
videmus adhuc in extis, fangaine, fibris, corio te imilibus.
Sic quia ad lupi praefentiam agnus viuus timor intcris
concutiebatur, portea iifdcm mortuis , idem afc dVus,& con-
trarietai,nreliquiiscernituri ynde Lyra, aut tympanum ex
ouina pelle , autinteftinis compaclum, taa Lyra, aut tym-
pano lupi corio, aut neruis confiante, dirvjmpitur. Simili
ter fonitus lyrx ex vulpcula; extis , gallinas territat ,& in
fugam vertir, exferperitium neruis,hominibus,ac prarfertim
fcrminii ob initam contratietatem,& inimicitiam.terrorem
incutit. Qua.rarionc Zichas hereticus infenfitimus Ca-
tholicorum hoftis , cura in pugna oculos amififfet , iterum
pugnaturus pratcepit fuis , vt , fi forte ci oceumbere conti-
gifTet , detracto fibi corio , tympanum conficretur , quo
bellum inaugratum, boites, quibu* yiuens terrori fuit, eo-
dem timor perculfi in fugam cohuerterentur. Sic igiturin
cafu noffro contrario afFcdu, tum odi;, tum amoris, fieri po
teft, vt cuius prasfentia vitienti animi motus,& fanguinis/u-
cbationem circ cor, fiue ex amore.fiue ex odio fufeitabat,
n iam mortuo coramdem effedtuum caufa fit , fieque fan-
guis vulneribus profluat batiiralitcr tarn ad inimici , quam
ad amici pratfentiam. '* '
E contra in eo , qui aut dormien? , aut quouifmodo igno-
rans oeeifus eft, quia nulla inerat dum adhuc vinebatin ag-
greflorem ira , & odij exatdeicentia , nulla etiam effe poterie
in iam de mortui fanguine operis fympatia ; vnde nil rni-
i.u/n , fi nulla in cofiatfanguinis ebullitio , & effufio adipi-
fiic! eLlellori s>lilcvim. Ximiliici in ni!^ss^n^7.
um, mlsocinnclp , scc <zu,nu! cnim ltcii pc>llil,vi lullu
li cvlslll cc>s<icm monll intcii5 l2l2t <! inimici ni,.
ûtilup , lili in mone duelsuiilllup il e,cn<luir , >
en <ûi, linssui promprum. non l,!, l icnm viiN , li
uc no in vu!nerlc>,illcn fl2l nnn ciii z nill Lonc e n
libu , pi^lctlim <ûn6o mc>i polr p7,:lc>cl!ncm i^nûi
clnccIcn , e niribuz uiic : iunc eniê<ieli> inleiccîl
ulicinif us , lc c>s>csi5 s^Mflni.
^' Dengue clicV ^lione ciellilleiiln l>uc <HNssuini cnU'
Koncm. in nccl c6ucie non licli ll nuleniiHtN ini
lnici, quenz nusû^m iFnouir, u: l> ^nouii , moirem , non.
fei e iolum , ncc sc siscnce , scfer M2N<lrim immc
l>2le,si s2cie^ s2!cm^lel1icnrlft, i lui l>lcnil2 e-
zuutuleli: lun<;eni ê! nul!iu occilo l^, illum sanûi
15 cllciuclcenii, <iun vi fi^lusponi ocleli, vel <l Hn^
rl, to lemum in mc>iie in Hu!ijel ^selluiem con
ycrl clt , ,ilûe lle el iNuni lunt2il clliiim ieiur sc
oueii5 l)mp2inin> , v^ cum l iiu vrlcl!tm inui
irum cccnlHiui,2r<ûc vu!ncribu5 2Nllcilibi,2l ciicun
L> sn>l , nlurIl <zuol2M in>f>etu f>rc>2ul^
îczue I,ic 6c lcni nilce nui mc>ridu5, c <1e lN2nc
lic vu!nrum cuiilionc 6i<22 lint, cuius sanc cilcHul cvn>
lnilc,<llimil, li5f,con!f>!cô , 2c loneilipeliaê
in IÛl vi6clnu,<iuc> vti 6icen2,mir2culc> , ur viinoni
vfci?sclil>ele, incnium cl5, <û2n<lci ij ft^qucni sunt, c>
^> , ui nmli leium noiiiia coms>Hlu > ij<irmlûc lcinccp
clfetui.Mi c>mnia,quc>:m culm isin,uni.u^suf!iH aur
z,iH!lcl nii>l2lN liicclc ul0li>t2 slnnlc c>i5follcl. I-^nc no
in psscnii liarum/eluni incluHônc, c I^lcliril eiueic , if>!2
l>Iu<1uce, conuli sum: ii veram icnuimu5 , 8c I.c<2cili
2ii<icm llilcrit, I^tUl iîliuz munus, sicinicûe Dci, 2U
Hii^<2lu.li , ucnccium nolc^niu : l>n minu5 , ncn i<l
circc, linûl noc 5lUl vl-^licum liluinicuin ^loclH,
un<!uln, s6 cuique Pi vlbul llzenllum , v>m eiu, sc
usm liûosceie, Alculeie, <fecu!li , c 6emum Annan
<! commune bonum in medium serrc , nûain oono K-
tui ,<lminiNi, , cui ne<Hl lir ,zu lilieraliln ill lur cm
ie<Kckc , inuic occull.
? / ^ / H>.
'V
5.
?i>3 '
<^<l//^ ^^/^ /^^ vo^,
^ 5izus^nii,z .c encom! , z>,Z.i.num.^
^ pncrnice in <37cim I!l3 , idiclcll

In e omne5 KÛri , omni t-comellic inftiumen
veluc in compenclio conlineniur , ibi<1. n. i
>ocni ocZnulum vne pud liIo <ieiiuum , ! n 4
>bc>lmm sHnl in fcrmini icilrrnc)lul , ;).n.2,4
Xoscillic, lumini in p!nelil c>ut mc>l 2l , 4 n.l
^bliliuln mnllion mzn in îuuc Wuton5 ini
cani, 5>n.
16 <û<, mc>6o inrclli^rndum , il>i<lcm
Keijciiul (2ll2ni^c)mmcnlum , ibi.
<^>nz>ni pi>cipiil conêit
possli, idill.
>lum ciiflusum oslimum conlla 1'mbincm tuuuneuiu ,
^cnurrz êmm <5ni sxicrco sudelt , 19^.. 64

/cnlonicc lû si<ie clicanlur liri^lo ilc , st imptopiic,
6. n.I<s.
^coniii viru , c m! conditio , yi.n.^z
^6îum n'-lcolZic!!!: lz>.n.^!,
><im ,n fuelit 4stl<,I,I,ij Inuenl,l , 70.,.))
^li cur iiroc in 5olil <,cl6c<icinl. )7.n.ll
Hllici, s,cicn6a in lizni lii! , 1 6y.n.i
^L7?) non niz,elio2>7l>ll. ll z>Iicz^..,H
^ss7l>tiolum ^"ll illci, plillolofnice st!, , I. .il<
ci>.4,<"". ^ ,,_ ., ^
'H,<,u>nl,H>> mpu ob c>um aimcile , ii.n.z^
I,o lemoolc ?> in nominibu elcic , iblll

>crill , sc lucrcil lunc sncnl / il,I<l.
MnulnoHioiun le!ei Creolil, Xlll. lu tempore tctti-
tl., e.n.iH'
Hei 2Nl,imU5,zoj. n. lt. ^louliura mocum ,i,iu<l-
ly tr K,cssil)Nkl tiibnili , 12,. K j7> lVlci Kcîo i

vli>0l'lbuz inn^dii, li.n.zl
Iirmenli nnmine > liilz>nil ,sf>e!IUl , 1,1.
5piricul Vluni , c (!crleltium û,!utuln vekiculum,

ic>,l>. 14"
Ol lui 5,c,I>tcm , c coniinuIiHtc c Ccrlo , sudi-
10 civic l^crloium impscNion , ikicl.
Hcril lnfUil>Ne lnuiaiionc lub ceiii silum con-

uenlionidu, ji.n. ^;
^cui 2Nlequam Mulctobsciiiioi6, i^y. n. l8^
Hltl iû 2nni pil iicitUl, ' i). n. 44
5ul,HûHcc,seHuf>>, ibi<z.sc/)s.l,.!c
lîiioi > ,c minu fciuen ûm liycwl. ibia^
HNiu! Zolltiiiu^: ,qu plc>Ie6l,r, < quîe, 4^1. n. 8s
Hym,lc zolstiiiuli, vt plulimum seienun, sc, lbia.
No l?wi,olc Îcj'ol, in lillo z<l,lil nillLcnt ikick^
In^ltiu-Ii iilil vnn <lie so prolen, c5iuHum,
ibicicm. , ,. .
Allu5 m,jol sud 'll0s>ici!,ûm sud H,<zuoie , 5;s. ll.ll
Hsici vulpccu! ^sium scowm , > ic>j. n. 44
Hr Luluc ûonlollu z>eitpitm inueni,c>. :?< n.sl.
Mr,le naminum sineul ?!lncill liibmt , iv). .^
Hln>5 nomine qui vom, '4- n.4s
cuiuz 5ul,li,nli , il>i<l. sc^?. n. ii>
>scul ent procellls nimiu5, 14 "/ 4^
Inl.u<i,2nii2ciikqu5rc>ncipele, il>I<l.
^?cn quo^cunciue opcrirlir inll liecllninm spn^rNi,
6tluiltl5. Di^ress. (ûlt. 1. n. 1?.
<Hu2l,<lo n,m lcciuiik'l ct,in clillanli^m 2<j l,nc ?i c/
ibiii. u. 14. 2c l? ^
Hl, lari soMc -6ti<, il,liNHN , Hu^N.l , n. ^l , it <ûi
.!. ll.
^^rntul!icii f>ibu5 foniul zunc l>2so
pproxi , Hm loni couNilUt , <Hu.i.n.,^
cieq.
>Ion omni colum viu twbil comêtt elt , ioiem.
n. ;
Xlc>5 vnu! ûeisli orbum comil!1em , l)u ). n. !>
êÎcoi NeIlli>2l6ci>u!Hm Vll zium pull Xo , i).
n. yo
>VI!io compl^n li.olH cur o<1oc!ol , <2u-rN.z. n^ iz
^lcôncs in ti/emli lolllili 5 in litloie nicliknt
4i. n, ls
Îmussc ?Inclum <! Ium!n2ii2 cûi^ lit , 4. N.i>
kiu illiio n2tul conson, il>i6.
Îsteij lior ci lizul,m s<lecim Itum , '5.!^
^!iilu6in!l z>l02liu nziulali ilion sll>l>c , 8.n.ijl.
Vicie em lN Veibo Li!tiic>,
Minorem conciliini Klullcir lôt, îz. n. in
^mol , 8c nu5 z>ium unii nim est, lccunllm ?!
eonem, 2,4^. n. ;i,
^mpniicij popul! cû! 2u<iiur , ^. n. ,7^
koium icîo iimiieiNtillim , n. >7f
^ml?>5 , seu <Hul!lr eliiinic lcsciiptio , 1. n.c
In e omni inlîulueniH incmlc continenlui ,
ioiclem.
Ii, conli<lccio eli ârnemticarum omnium îsci-
s>linsum compcnîum , ibick
XnIo^!<Ioli>orum (,cclclt!umcumiliibu, ()u.). .4
KlHcrucolmi cum ^crorolmo , ibilc ;oj.n.,^
>r,ilcl2c>ui! iii,2c ciuz litio cûioul collt>lc< jl.n,ll<
>n6lomeaH K<Iu5 infuftum , ^78. n.l.
k!> li^nilic in Noroscvpo , 40. n. ic
>vnlulûi^nim,I n lici polllt Xunclu , ,10.5.91. ^l>, ;i,. . ,;.
I'ir , 4Zl. il. (^ccleNia collior > nt.n. 14
/nim2liblui<ln2ni coipoiibul (^celeKibn nobiliol,,il.
d.?4 ^
^nni li us icceplion .cspccie , 4. n.10,
^nnu t>eno6icu5 lmiieiii > sc Kionrcni)sIi,44.n.ilo
kiu iio vn6e iumen , ibi<lcli^.
tam in cen,m numeii n,lMon!2N,leseit?lio, il>i6.
/nni <!imHici , seu scnIe , 141. n. ;?
Annu I.un,l sl 5,l,vlliulH; liulon,4.u.io).l se<^<
>nlcn'i5 cut iul ?lc7n , leu <n! Iînol, 4^ zH
^l>fl>> vi vilc l , ;o. n. i,,^. sc l 4, n.;2.. c ^4,5. n.;l.
^l. n.l. l in ()u^ vniue^ , sc tuc in V. 5^s,ll^
' ^nlioini ûHiun ?lnilu cl Inuice , <)uilt.
)- " 1 , , ,
Im sc ^nim!in , , <)u.;.n.,.lc secz,
8n^mi cum âlcnllnro , <û. i.n.;?
Xnso<iez oliin llnitieee nticuln I1>clmr , 4. n ia.
scm ,
lvl 6-rillcc v. ûnNmu , ibi<lcni
^ Im mc>l! col nceaic ncn polluMu , , Ki.
'^Nliliuii ollmîirtunclicînils,, in numin<locIc
ll tcbui, , . r. n-4
Xntisci czui nit , sl eoium NU DoHiin, >l2lUl , sc
lioni conlon , 4. n.li?
Velilil pleli lcenî , 4. n.;a sc zO.n, >?
^Nlilci i ^lul'lli liru im conêl^: ibiem
I^ccminol eilccilr, ibi.n.if
^nrisci) popuii c>u> , , 4). n. iî
^nconij pumi (Hlcl. K,c^> e 2o,1'<,ll!^ rclliinonlum ,
?.n.i;
ônet ,seu îl 62ti , czui ?Inct2<iiccnlluz^ j>. n. l,ji
^n plui cvnllicucnî <nl , ic6cni
>z>I,el in l6ibu inielluc^!^ iinoium /rolun cu<iil
Îlle <lrl>U> , <l qure , , 8o.n.j^^
>follo!oiuln oininibNi 2<>6icu5 sfellu , i/?.n.e. sc
,,4.n. ^, . .
^su l> lpfsti, sc l^Qlo vcnil5 infcit , lis, n. 181
>Û2 vn<ic <li,5j.n. iî' ^11 mioi1'r2, ;8. n. 1.72.
in ^nim , ibi. n. 16,
In Occ,num iuil ^3uenl ui non icun, jt.
, n. <4 , ? -> ,
^n ?ui5 ednllien . c letlii ooicm immil 'I'ei
nrmolus iixiicium , 504. n.i^
^û iy vniueil scrinlle i lnzui5 in Iianiinc , ^7^
n. 6g .
Xûi <> leqnuntul in ^wpici fs.n.^6-7
>q>l f>lIcHl l>!lliciuin Hlliuslc, 461. n. ll
><^ nunquck intcrcunt <ûi li^ dn 5iric> oiiuniur,
2,1. n. III
^îl: in Norolcopo liniKcHl . j. n. l?i
^quc venn vn6c<ii6n, ,,.11.174 eiu nru , ibi<li
>>, p lperilil ^N>I,bi) , vn^c i!Q, > 7t. n.ilue
>luif,ll,i, <Hu. z. , .i,
^lcnime<iis5pktlumemol,!,ili5, 7?. n. ;<l
XlHutU5 5l!inlotMl5c,lclUl, Lool^ 6,.n.i8f
Qum loue 6iuiri nnllicctur, <7. n. >,
s kisudjccl2ssi, jit.n. e^
Xicu volle iciiui îûmenmi, z. n. ,j
Xlcnl:i,<Ic>mcu:nrul,scsi^niKcf, > <.n.l,z
^lilibiuiy Vrl, in li,,cui m,i, fioximum elt vemmlDiicn
l?pul,HulN, ,, , zji.n.lt
Xtlnillilillil lnmcnlum, quo v!o5 2 bell milii
lonbntur, .. <t.n. ;c>^
^lijl in Noroscopo liniiic, <z.n. ,,l. ^2,40. n.^l
In o iunHi m!clci pcinicis lfeNinc Quibu, 48.. t
^Moicl miiz .ltum inlelliz nou vIen in <!
metlili > , , . );.n, 17
Hlilbmeiic Illel ^rûe ossici, j. n. 4. sc 4. n. jnl
^N?!ic îiciplin, , z^l.n.z?
^llemili neil>H luui subeli, ,fi. n. 64
Ascon (ômeT fallen, > <8. n.jls
Xselli ltel! 6u in <^n<, p>lmlll!w , <cqu, ioil>
n. Zls. ,.,.-,
tol-um l>nitlc in ttorosc. ^ il,i<l.
Xlj>e6lu viij kIncl2ruln,ij<iemqUenul. sc ullci on-
lonnti5 calnl>lc,bli, el.n.j^. li 8t. n. is
>nin Xlpei!)Ul<<:lln<i2lil !icu<1l,, 419. n.<
. Xsf>cttul>mncl suni in nc limiIiillllcL, <8.n.z
Ali (.!! K.,s, 15 n. ?<
>li5QMni lultten i zolq pHlticipNt, 75.1,.;
ftnoent lmcn ,!iqi>m lucem tibi Pros ^ ili^.
l)u eli s,ciu scinll! lalionl, in lliil, lj) , N. j
>unc in lr inflii, ziel lolm lumen, idi6.
l>!c)niunil!imnlil!, nt. n. l4<i
Viuunl men ,ii nin<li uiueilali lonc inkellonbu
, iulieîolc, j,o. n.5
<û tione cum lenlu, lc vellione clnl , îm
nim2nliliullribuHlii, ibi!.
Xn v!l,ln ,iuil6 nbcnl in oft 't<ilici,j,j,.n.if
^lon llnc mno cnnl>!i>, <c cnunicutiiz>ll5nn>in
,. fll,u>itllil,ul, ,!>,. n,>
^li!e<!ij ldl cir 8û,m sc^lleeim !n>ll, 190. n ,t
^ltioloi in quo b Xstionomi <iiffelt, 70:.;)
X^quirlicitise extenûnl eiuz>littion 7^..;,^
if INDEX
Aftrologicx interrogaciones fiitix , fuperftitioGe>
iti. n- 47
Elecciones licitar, naturales, i (j. n . i %
Aftronomicx , vt vocant , Imagines an vllam fuperftitionem
iapiant, 157. . $
Athlantis Infula in Occanumpci Tcrrxmoturamcr, joj.
n. 19
Atmoiphxraquxdicatuf, 74-*- HT
Auges finguli i lanetarum, 78. n. j6 +
Aurea Regula quid. tfj.n.tj
Aureus numerus quid fit, vnd diftus, 7J. . \,%
Eius commoda, ibid.
Aurorz Cometes portenta, 7<.n.j
Ante Aurora m cur tenebrac intendantar, 118. n. lit
Auges inguli Planetarum, 78. . 564
Eorum mutatio , an rerum mutatiooes inducat, j. n.i e
Auftcrinfenflimushortis, 77. )(
Vifum hebetat , & alia mala addacit, ibid.
Trans jEquatoremfalutaris,&naturara Boreae induit,
& quare, ibid. & jn.n. ir. 1
Axes quot in Mundo coneipiendi. 7*, n. 1 5
Azimech nomen gencricum cl las omnes de natura generic
complcftcns, 80. n. )70
Azorumlniulz celebres ob return Occidens in ijs fiium, 81.
n.}73.

Aliheus , feu cingulus Ononis in Horofc. faeit ingenie-
fura, bj.n.}
Cura loue facit rempus turbidum , & obfeurum, ibid.
Beibenix Stellar quxdicantur, S+.n. 8
Bellatriz Stella in ni fir Orionis humero atdentiifitna/ibid.
. 7
Mir ad bella inclint, ibid.
Ad 1 11 nam d infla addurt repen tin iter, ibid.
BeneuenturaCiuitasvndedifta, n. tf
Berenices Coma oculis infenfa, 84. n. 9
Beryllus gemma Cani Sidreo fubetr, 191. .*
Bieorporca figna geminatum foetum przfignant, 8t. n. tj
Biquintiiis radius de nouo inucntus , quis , 8c cujus effic'acix,
1'. i . 15
Biffcxtlis annus rnde eyortus, 8i.n. if*
Eius Inuentor fuitCxfar Diflatof. ibid.
Quonodo in poftcrum inftituenda eius fatio ad jEqui-
aoftij , & Solilitiorum lationcm non perturban
RIRVM MOBILIVM. '1
dam, ibid.
Bombardarura cxplofio contra turbinem vci'is , 517. n.
fortuna; cur naturalitcr Ggnificet Lunaris H or ofcoput,
ni. n. 41.
Boreas in Chile Regno calidus , S humidus, 87. ti. 10. Sc
jn.n. 15.
( Terraemotus fpecies, 01. n.if
Brumx tempore Origanum a'ridum efflorefeit, KS. n. ie
Etiam Murium iecora cempore augenrur, ibid.
Ex Brumz qualiratc conicebtur quali tas toiius emit,
ibid.

Acias Ventu contra naturam Ventorumadfe attrahie
nubes, 89. n. 7
Carfar Diftator Anni BifTcxtilis inuentor, i i n. it
ai culi s in numerando olim vtebatur Antiquitas. i.n. 4'
Cancer iidus vnde dictum, 50. n. ia.
Sub eo nati datura breucs funt, & arnpli peftore, ibid.
Canari* Infula: olim celebres ob ptimum mcridianum in.
ipli conftitutUra, 81. . )7j
CanisMinor cur diftusProcyon, 47. n. 12.4,
Canis Sirius Stella fixa aliquibus Sole maior, 91. . 14.
alibi farp.
Canis Ccelctibus cum Sole exorientibus , terreftres agufiruf
in rabiera, ti. .
Canicularis dies vnde difti , & quo incipiant tempore, ?u
n. 15
Carbones in yEJi um fundamentas inieti,eas terfar motJ
bus immunes reddunt, 504. .
Carol! V. Spheramemorabili, 78. . j6v
Canopus Stella in Argonaut Mclita? incipit raderc horizon-
tern, 91.U.1
In Rhodo Infula farts confpicua, ibid.
Cantbarides manu przffe cXulcerant il'xfa manu, Qu.i.e. 5 6
Caput Mcdufa; Stella funrea D. Thome dia, an. .
Luminaribus violentent exitum potten-dic, ibid.
Caffiopex noua Stella an fuerit Cometes, 94. . }$
Mofcouia: vcrtica'is extitit, j. n 1 \6
EiusDireio vfqucad annnmju. ibid.
Catalogu*nouus Ciutttiim i?.m denuo fabricandus cb ve
rum Occidens alibi quam, in Canari js fitum, 8 74
Cauda Capticorni in Hx>rofcopo dat morum grauitatcro
' Cauda Ceti in pi riculum fubmetfionil, Ibid. ti. t,j
Cauda gni mire humores adauget , potGm fpetma, 79.
O. 5*
EftTertiealis Florentix Bononiz alijfque finitimii Ci-
uitatibus, ibid,
CaudaLeonis dac optimum ingeniurh, arque honore$,57.11.5;
Ceginu Snifter humerus Bootis vcrticais Regno Neapol.
99-n '59
Cemiloquij Author ah Ptolemxus, ibid. i%
Hali fbi contrarius de Centiloquij Authorc, ibid.
Illud approbat D. Thomas, , ibid. . 64,
Centrum Mundi duplex, 100. . j
Solis , fderum Terrs, ibid. & too. n. ij
A Centro Telrarh fit dimenfio ildcrum Mathcmaticis,
loo. n. 5
Cepheus in Horoicopo quid fignificet, 101 9.6^
Ceratias Cometa apparens Anno 1618. quot Mala intulcrit,
ibid. 61
Chamfals Plinio in genere Cometar pofit, iot.r.7r
Chamxleon (idus dire te oppoitum Vrfa?, ibid. 7
Chele cur dicantur Stella: in lancibus librad, ibid. n 74
Chile RegnumVentotumnaturam habet nobis contraran),
y. n. }O
Vbi Auer frigidus , & /ceas. Boreas contra calidus , ft
humidus, ibid.
Choreurx cur dicrx Stella: du r extrema: circa PoIarf,roi.n.8
Chriftiani Danix Regis memorabile dicum, 78. n. j
Chronocatoresqui int, oj. n. If<
Cicuta homfnibus exitialis , Sturnis vero comroodum pabu
lum, Qu. i. . l
Cur frigiditate non interimat , non Nix , aut Glacies,
191. n. 6%
Aduerfuseam przfens Antidotum Vinum, ibid.
Cinulus Otionis in Horofcopo ingeniofos facit, S;, n. t
Circini Geomettici Galilxi laus, %. n.j
Circius Ventus vnde dius, 104. n. 89
Fins qualitatcs, ibid.
Circulus quid,* in qu diffrt abEllipfi, 105. .
Circui quadrature andaripotfk , & in quo Ter concitar,
408. . 9. &feq.
Circumftantia- multx foperftitiox reperiunturapud aliquos
in compoiitionr,& yfu Vnguenti Arinarij.Qib t.n.l.ii fea.
Non ramen per hoc fpernendum, ibid.
Chinata quoc cftituerint Antiqu,quot reeftiorcs,io7.n.i
RERVM MOB1L1VM. U
Totidera conftituenda trans jEquatortm, iio.n. 1 18
Qsodnam fit. Clima cxtcris tcmpcratius, ibid. n. i.j
CHmaterici dics.dc anni vnde exorti, lit. n. Ill
Cloaca Vniuerfi lnfcrnus, 140. n. ;*
Ccrlot q uot conftituctat A nti qui ,quot Recemiores, 1 1 ; n.13$
Vnum contiiuendum, t ciufdcm fubftantiz cum acre
iif. n. 137. i)S
Eius materials partitio ex A flris, nj. n. rif
Quinqu Ccelorum proprietatcs, ibid. n. 134
An per morum vocalem fun um cdant, 115. n. 13t
forum motus noua dcclrina, I 4. . tj<
An deturvllum Colum Analbon. 198. . 7c
Lias lubftanria tenuitlima,& quoad ornncs paites flu ida,
Hi n. 139.
An fit animatem, 116. n 140.8c 3c 6. n. 87
Ccelcftium Corporum cum. terrcftiibus connczio tc
fjrropathia, Qu^
Vitara, Animantibus tribuunt, jio n.91
Colae pilcis, fcuvtalij voct Orbis, mira natura fc ad fpiran-
tem ventum vertentis, ja. n. l
Vnde bxcafFedVio oriatur, ibid.
Coluri quid lint, & eotum munia, 117. n.144
Combufta via nu.r dicenda , & quare, I 8. n. I47
Combuftus Planeta cur debilis, 1,17. n.wtf.
An mateei combufti deteriores fiior, ibid. n. 147
ometxquid fint.cuiufquc fubftantix, 118. n. 149.
praeter areos dftur eti idereyi 1 S n fo.p. 37 j .n. j 9.
Komm diuiiioncs, ibid.,
De ijs faifa Democriti opinati, 119. n. ijr. 8c 37<-n 6
Comits Stellas an habeant omnes Pranetx, 44-n ij
Conceptionis tempus indagandi an detur certa metodt j , ac
naturx conformis, jij.ri.7j.
Congrefliis luminatium cum 1 eneficis producir mixta, t<
animalia humano generi opportuna,cum malcficis aduer-
fantia, *7- ;4
Confilio Afttis nomina ez Fabulis, Sc animantibus indica,
111. n. l$
enuerfadireftio.non eadem quz dire&a, Ui. . lf
Reijcirur Argolus, ibid.
Qui fgnificatores per earn dirig poiint, ibidi
Cor Hydra- Stella venenata contrarijs qualiiatibu prxdi ta,
114. n. 171
for Leonis Stella Regia., ru,, n. 17t.
tft tamen abfcindervii , ibid
e iij
f INDEX
Ifi Hofofcopo femper aftrt alicjiiam eofpotis difer*
ata, ibid.
Cum luminaribtis magnara fortunan adducit. ibid.
Sola inter fixas habet , & reeipie afpe&ui ad Planetas,
8;. n. 4. i: 41. n. 54.
In Corde Solis cur Planeta eoadat fortis , cum alias com-
buftus aut Tub radi js euadat dcbilis, 58. n. 5t
Cor Scorpij Stella fixa Regia.fed violenta, 114. n. 171. &4.
D. Iii
ius fignificata in . ibid.
Eftdircc oppofita Pallilitio, ibid.
Cofo Vento infeftiflima eft Apulia, 1 iff . n. iSi
Coron* atrear.Qux. Iii. n, 179
Coronx Septentrionalis in Horofcopo fignificata, 1 ij .n. 1 7 ff
Sidus eft onviium nobillimum, ibid<
Cor' i pupilla , & os corlelis cur dufta, iff. . ijt
Eft tarnen fidui tempeftuofum, ibid. n 151
Corpora Planetaram , Sc Globi quare non concaui , Ted con-
UCli, I.P. tl. 1)7
Corpora Platnica ,Quz. ni.n.S
Cofmicc Alba impropiic dicumur oriri, llt.f. lSj
Cofraographia , eins munus , ic quomodo difFert Geogra-
phia< 117. n.iS +
Crateris fidus in Horofcop. fignificata, 118. n j8
Crcpufculum quid dicatur, ri8.n. 187
Noua 'lis in Crcpufcus exiftentis dirigendi metodus,
ibid. n. 188 V
In fpaiio Crepufculorum fol conftiiutus Amper vita
moderationem obtinet, ibib.
In Noruegia ferner Crepufculi, ibid.
Critici dies qui,& rnde exorti, ijo. n. 190
Eori-ffl maxiosa ratio Medico habenda, ibid.
Obferuandi etiam Indicatiui, qui forman :ur ab afpeAi-
bus imperfectis, ibid.
Crux fidus Auftralium Cvnofura, tfl. n. 1^4
Culmen feu medium Cceli naturalis Actionum fignificator,
131 n. 197
Cul'pis qux dicatur, 133. n. 102.
Cyclo vttbatuiEcdcfia ante Gregorianam correionem, 1 j j.
n. 104
Cygnqs in Horofc. quid fignificet, 79- n. 3
In eo noua Stella apparuit anlto iffoo. 154. . 109
Our tandem euanuir relicto quedan hiara in loco.ibid,
Cjrnoccpbalus horarum inucotor, o. 14.
X RERVM
In luminariam MOBILIVM.
coitu, ncc *i
cibumfumit, necvidet, 4*.
n. 8c
Cyftofura, tu n. 18b
D
DAmnarorum corpora in Inferno efunt tan quam mura
cici pifces in dolio, 14. . 39
Dxmon maxima qua;que natura; bona geftic fuit tikis co-
rumpere , aut fufpecta reddere, Qu. 1. n.itf
Quacipfcagitjk nos agere valcremui, fi eamd,em quart
ipfc habet rerum notuiara haberemus , Qu^ t. n. 19
Daemon meridianas cur difta fagina fidus, ijj. n j
Darmones fecundara A cri regionis inhabitant,& quart,
II. . J 8
Debilita' is gradus an demur in fignis, & qui nam ij fin:,
79.n.67
An fiftitia, ibid.
Decanotum przrogatiua ,Qax. 137, n. 7
Dedinatio quid fit, 13. n.10
Quid commodi ex ea elicatur, ibid.
Decubitus figura, an ad indagandum morbi pfogreflum , Sc
qualitates licite erigarur, iji.n. u.U.
An erigenda fit initio morbi, anpotius puete quo
quit a morbo proftaius rancie m in le decumbit. ib.
Defcftioncs luminarium pro qiulitate figncrumia quibu*
incidunt, aufpicandz, 155. n.10
In Arietti figno oecurcntes, Arietibus,& pecudi peftera
inducunt, ibid.
Delphinus cum Planetis etoriens quid indicct, 157. n. 15
Diameter Mundi quz dicatur, 138. . it
In eaeius magntica fe directe ad polum Tertit,*i.n.j74
Dies quid. vndeadiuerfisNationibus computan , incipiac
140. n. if
Dim Caniculares vnde difti. 8c quo tempore incipient,
?r. n.ij*
Dies Critici. vide Critici dies.
Dies vbimaiores, T07. ft. 104. t eq.
Digiti Ecliptici quoi conftituaflcur ndifeo Solari , quet in
Lunar:, 140. n. 18.
DigniiatesPian ctar alie, effisntialts.alie. accidtales,i4.n . 30
Qua; potiorey, tc cur ita dicantur, ibid.
Direionis motus quis fit , Sc anrcalis , 14t. n. ?r
Qupmodo fiat , & quando compleatur. 143 n.
Direclio conuerfa. vide, conuerfa directio.
Noua doftrina dirigendi folcm in fpatio crepufculorursj
ij
jjrt i N X
liftcntcm, Tit. ft, iH
pirc'cbis Planeta cur validior quam retrograd ," auf
iracioHatins, 7 4. . 548. & 148. n. 41. tt 417. n. j7
Pifpoficor alieuius loci quis Planeta dicatur, 149. n.4f
Piurnus,ac Nodurnus Planeta dicitur in ordinc ad quadrates'
aftjuas , aut paffiuas, 1 1 149. 11.49
Pomicilij prxrogatioa in Planetis Pho.fophicx probata,
i(0. . < t 49t. . I
Pora niis - , (cu Dicport. 149. n. 15
Dominus Nouenariz quis, 39. n. 193
Dominus Terminorum, io.n. 101
Dominas annux profcUonis an ft Aftrologorum fig-
mo mum, tji. n.}+
Dominus Geniturz an aftruendus. Quinara d icen du t, ijw
n. 5t.k feq.
Quas prcrogatiuas habere debeat, ibid.
Variz Aftrologorum fententiz, ibidi
Auctoris opinio Naturz , & exprimentas conformis,
1 5. " ' ' . '
An Luminaria ab hac przrogatiaa fine cxcludcadi, ibid.
J7
An Planeta combuftus, cadens, aut fob Solis radijs con -
ftitutus, ibid.'
Dominum Horz obferuare in rernm eleltionibus an fuper-
(titiofum, i;.n.f
Domorum Coeleftium, quoad fitum mundi congruens na
tura ditributio, ici. . J5
Dornum zdifcare Scrpione in Horofc. eiiftcnte, ipfa Scor-
pionum nidus euadet, 4*5. n. 17
Drago vol ens Cometz genus, 158. . <7"
Dubia fupciltiticfa ne fint an naturalia, natutalia cenfenda
fnf. Qu^ ' I. n.if
In Dubijs tutior pars eligenda. Qu. 1. n. if
Quomodo id intelligi drbeat, ibid.
Duodecim fignafmgula hnguli racmbiii humanij przfunt,
4ij.n. 4
E
Clipis quid , & vnde dia, Iii . n. *
E Eclipfis Solis l.unari diuerfitar, g| ibid.
Eclipfb Solis potim dicenda Tellurs fcclip,' ibid."
Eclipfomcretiam Planetz fupcriorei, Kj.n.7'
Eclipfis Iouis anni 1*48. quidorbi induxerir, ibid.
Eilipfes quid in ilngulis iignis occuricntes porrendani^
bj. SC n. 10 . . . . \U
*ERVM MOBILIVM. 7,
flipfis Solis anni 1*51. in Ariete, Sc altera in Leone
ri*H- Iii n. 6
A prateedentibus Luminatiuna Eclipfibus Nupera Italia;
peftilentia ortum habuir, ibid.
Eclipfcsnon afficiunt ca loca in quibus non apparent,
ibid.
Eclipfis portentofa quz eritanno r * S . quatorum cor*
put folate obfeurabirar, quae mala indicet, 141. n. 19
Eclipfes non tarn malorum.quam maximorum bonorum
fontcauCr, lj.n.
Eclipfxduz, ityn 9
Ecncfias Vcntus longe ab rxrerisdiuerfu,*, 164. n. ro
Eiut deferiptio ex Ariftotele, ibid.
Electioncs Aftrologicz quid, i<r. n it
An licite fiant, ibid.
Sunt in duplici differentia, ibid.
Elementa omnia praeter terram mouestur motu vniucrfuatis,
1*9. n. 14
Ea negat Auerfa quam ben ? ib i .
Elementa Geomctiica, Quar. 17cn.it
Elcuatio fiderum fuper iidcta in qo confiftar, 170 n 16
Male explicate Poniano, n. 17
Varia: aliorum explicationcs expenduntur, ibid. & feq.
Auctoris iudicium, n. 10
Eleuationis dignitas an conilbt in quod Planeta fit
eminentior fituio Epicjclo, . n. iji
mpirci magnitude, ' 174. n.44
ngonafis in Horofcopo fignifieata, 175. n. ,6
Enncarici dicsNaturz infenfi. vide Critiei dies.
Epaa quid, hi us inucniendi ratio, & qaando deficiat, 176
n. 51. & icq.
Ephemerides , feu Annotationes, 1;. n. 1 ;
Equus in Hotofcopo inclint ad Po'firo. I7y. n. 6j
Equicruria figura quid, vide in V Figura.
Eridani Stellz tempeftuofx, 179- n. 6(
Etefix Venti quo tempore in diuetfis orbis pattibus fpircnt,
180. n. (9
lures Ventas ticibai exitialis quonam pafto huicmalo oe-
ceratuf, ': ' j?i.n. 77
xaltatio Planetarum in quo confiftar. n. 7
An fit potior iure domicilii, ibid.
Ixaftcion dicantnr Pleiades , qua rattone , i8j. . ti
f4 INDEX
F
FAmiliaritasifiter fidcra in quo eoiiftar, r8f. ft.J
lam duplex ratio contrahendi, & in Munde, & in Zo
diaco, ' ibid.
Inter cas conumeranda font etiam Antifcia, lie.n. *
Omnes A fpectus funt in genere familiaritat, S. .) n
FamiliaritatHtn fpecicj cz modis muficis aufpicantur,
' i8tf. n. 5
T.. a Impcriorum, & Monarchiarum vnde, 44-n- no
Fauonius Ventusin Lufuaniaan verum fit cjuod Equas faciat
concipere, 14- n. 48
Genitaiii Mundi fpititusdicituf, 186. n. 7
Eft Venation i contrarius , & quare, 5H- n S
Felices gradus, c infelices in (ignis an dentur. Tide Gradus.
lelis abortus ad raafeuli oeeifionem vnde fequatur, QJ_}.
n Ii
Tcraliaiigna funt ferisaffinia, 187. n. j
In Horofcopo faciunt monftra, ibid.
Feretrura Lazari quid. fto. n. 47
J'iHicula Lucida Stella, excepto Sirio, omnium maxima, Sc
potentior, 1 87. . i J
Lius fignifieata in Horofcopo, ibid.
Tigura fexdeeim laterum, qua: dicatur, 1S8. n. \6
Alftedi; in i us explicatione pa! mal is error, ibid.
Figura jquicruria factum mortuum exdudit, aut di viuerc
non permit'it, 7. n. ?o>
Explicatur in quo ea confiftat, biii
Figurt Ifoperimenuae quae dicanrur ab Geometris- 188. n. if
Tigurz decubitus opportune in morborum iniiijs eriguntur,
Iji. n. ir
In quo punfto ea erigenda (int, ibid.n. ii>
Tigurarum , ac nominum ex Fabulis ia Stcllis fixis appinxio,
quam rit, 115. . 19
Tilixvnodiefbrcmprofert, t frururn, 46. . *S
Fines, vide Termini.
Finitor quid (ir. S qiiotuplex, 190 n. 18
Firmamcnti nomine in faciis paginis appellatur Act. ifU
n. 19
Quid eo nomine eommttnter veniat, ibid.
Firmaroeotum in quo fixa: coniilunt an fu folidum, 191..19
Vnde dictum, ibid.
Q'ianrii fit eius craflitie. ibid. .
Antieui ob motus tarditatemipfum aprimo mobili non
diltingucbant, ibid. . il
RERVM MOBILIVM. _ 7f
Qui primi cius moium pcculiarcm obfciuantrin t, ibi cf.
Vitara animantibus tribuir, ibid. .
Tirmius Latine magis,quam Philofophic feripfit, 15;. . 5
Eius (cripta quare ab Ecdefia permifla, ibid.
Fix (igna quzdicamur, 191. .
Opportun ad xdificandum, ibid. Sc 17. .
fixa; rnde di&x Stellz in Firmamento, 193. . ij
Andigniores Erraticis, ibid.
Habent hoc peculiate,quod fcintillent>quod non cd in
Planetis, ibid.
Earum fcintillandi ratio vaiic explicita vide fciniil la
ti, 44j.n.ij
Auftoris opinio, 444-n *f
fixzadmirabiles, & repentinas dignitatesafrcrunt.quai
izpccalamitatibus iiifigniunr, 193. n. 14
Earum magnitudo quomodo colligenda, ibid.
Anomncs in eadem tint Tel'urc diftantia, ibid.
QuemoJo fereno Ccclo dignofei poffint, i9J.rt. <
Quot numero int, ibid. . to Sc 469. . 107
SoJse Pleiades Telefcopio detecta: funt numero, 50. 195.
. it
Num earum aqua fit Sole grandior, 91. n. 14 p 194,
. 15. 5f 167. n. 41
Flos Cceli cur di&a fu Lucida Coronx Gnoffix, i6. n. 1 ji
Fluuiorum repentina exficcatio enidens Terrx raotus fi-
gnara, joj.n.i
Itemeorudemn conttariam partem conuerfio, ibid.
Plant, 8( Refluas maris vnde,& quotuplex, ,- '?8
Fcrminz abortum patiuntur in Trrrx motibus, $05. n. ij>
Fini ni n i ,& Mafculini Planetz,& fgna an dc\ur,i 9 6. . 19 . jo
In quo con i fi.it hxc dinerftas, ibid. Sc fcq.
Terminais n fir an Mafculus fcrtui-in vtero claufus quomo-
do przuideri poilt, 197. n.;l
Tormincus Planeta num aliqnando dicendus fit Mar , 2(1.
. 13. & I9- n 9
Tortus vtcro eiclufus quando incipiat Cceloram influx'bas
fubijei, 30. n. 14
Foruahand Stella in exitu Aquarjj dac nominis immortalita-
tern, 197. n. 3
Tormirz Luna flente Oiofx, 431. n. tfi
Fortunz quare dicantur Venus, Sc lupitef, J97 n. 3$
Fortunz pars quare dicatur Herofcopus Lunaris, 198. n 34
& . . 4
, quomodo fit naturalis bonorum fortunz igrtua*
\t IND.EX
ttr, IM1.
Error communis Afttologorum cam in partib Zodii-
ci coraputandi, 199. n. 4.
Non ca in Zodiaco,fed in (itu Mandi eonftituenda, ib.
Debet vnico narurali die al'ptftus omnes ad Lunim , &
alios oecurfantes habere , quod, ii in Zodiaco confti-
cucrecur, obtinrre non porter, ibid.
Vera cam in fuo fitu rcali conftituendi ratio,ac mctodus,
ibid n. u
Vetcribus criam not, ibid.
Noua earn dirigendi mctodus, toi.n. 8. kfeq.
Quomodo in Zodiaco locus definiatnr, ibid. n. tv
Fouea iJ lanetarura cur di fluni fit imum C<xli, 01. n. 4t
Fridarix qux, & quotuplcz, tot. n. 4 j
Frigus inteniior iub Aurora , quouis anni tempore , quam in
exceris noctis vjgilijs, ijo. n. 189.
Fulgura rara in hyeme prxrerquam in Campania, it.n. jo
Funrea Scella, Natura; maxime infenfa ct pouilima in
Gorgonis Capite, aii.n. 17
G
G A'axia quid fit, 304. n. 4
De ca Philofophj,& Antiquorum error. ibid.
Eft minutarumStcllarum congeries, ibid. fcfeq.
Nouorum Phxnomatum in Ca lo apparentium ubic-
tum , & feminarium, J77. n.t,
Gallinz quomodo futurum Tetrx motn indicer.t.f04 .17.
Gaudium Planetarum quotmodis aeeipiarur, toe. n. 9f& 10,
Fius ratio ex'Philofophix principes eruta, ibid.
Gemelli bicorporibus fignis originen habent, it.n. ij
Genethliacum Thema erigerean, & quoufque fitlicitum,
107. n. II
Quid ex ro naturaliter conieftari polfit, ibid. n. ij
Ad quod temporis momentum erigi debcat. ibid. n. 14
Geodxfia quid iL in quo Geometra differar, 109. n. 1 %
Gepmetrix laudes, ibid. n. iL
Gibbofi nafeuntur, qui habent Lnern in Nod cum malcfi-
cii, 9}-n-4
Globus in quo diffrt Sphere & Orbe, }4- . 4
Gorgonis Caput, Stellas in funetex ex IX Thoma. in
. 19. & feq.
Eft verticals Regno Neapolis, vt oliro Grcci*. ibid
Quot inalorum auftor extiterir, ibid.
Qii longe ante A'golus prxnuntiauit, , ibid.
Vide in V. Mcdufa.
fcERVM MOBILVlfc , H
.0ra4U! apud Aftronomos quid. lij. . <r>
I idem j ropo rtiona! iter , ac Geometticc tetra confi-
derati, ibid,
uot railtiaria in terra finguli comptchendant. ibid.
Diucrfa eorum denominado, ibid. n. ;o
An, & quinara reale fine, ibid.
Eorum aliqua ratio clucec ez Stell i s fix i s i n iji cofttitu
eis, ibid.
lam nunc vcl ez eo cuadunt erreribus mnltis obnoiii,
ibid.
Eelicium, & Infelicium fubtilis ratio ez Cardano, ibiJ.
Gradut con ici mi i: i fin i bus beneficarum felices , malt fi-
carum vero infelices, ibid.
Gradus inrerraedij fignorum fizorum infelices, & quarc ibi
debilis ad modum euadit Apheta, 8o. n. 379
Tabula Graduumaugcmiiim fortunam, 115. n. 31
Lucidotum, Se Tenebroforum. P.J3- Puteaum, n.?5
Vacuorum. Plcnorm. .36.& Debiliutis, 79. n.j<7
H
H Aln quid memorabilis tifus tempore Augufti. xiy.
h.3.4.
Hidi Stellular in Auriga tempe fino Ge, 11S. n. Jt
Eorum fignifcaea in Horofcopo, ibid.
Hircus Stella Nauiis infefta, lib n 15
Quid in Horofcopo indicet, ibid.
Qîbus locis lit. vert icalis ibid.
Hilroria memorabilis de Nafo adfeititio, Qu. ).n. 1
De muliere folo attaclu podagtam concipienre, ibid.n.11
Cuiufdam Medici folis pulueribus ez humano corpore
comparatis omnes morbo* curantis, ibid.n. i*>
Pediculorum fub linea Occidentis monenth-m, 8i.n.j74
Homines euiter ni forent , te immortalcs fi ab Albo Planeta-
rum eraderentur Mars , 8c Saturnus, 440. n. 1 j
Hora quid, vnde diU, 111. n. 34
Horarumimientie,&diftributio ex Cynocephalo, ibid.
Earum diuerfitas, ibid. te feq.
Horxinarquales feu Planetaria:, Q"*. ibid.
Quomodo fingulis diebus eztrahi polint, 139. n. 1$
Hora: opportunitatera in rebus agendis contemnere, eft
potius arbitrij prateipitatic, quam libettas. vide in Y.
Diepon.
Horaria tmpora Planerarum Latitudincm habendum,
quomodo facile uajuntur, iij.n.j/
HorixoniM oficia, %%y h 38
ft NDtX
Horologa Solaria bfque Gnomone, 445. fe. 5t
Horofcopus quomodo fit naturalis vitrfignificatorîj.n.ê
Humana ignacum natura humana conlcnfum , & Sympa-
thiamhabent, 117. n. 44
In ijs Luminarium dffeioftes, aut maleficorum coitus
incidentes pcftilcmiam.aliaque mala hoinibus -
tendunt, ibid.
Probatur id nuprra Italix cxperentia. ibid.
Human i Corporis mira confeno , & fimtiria, 47}. n. ru
Eiufdem cura ccelelibus ordo, ibid.
Humidi radicalis auftrix , c fatrbt Luna, . . 1 1. te p.
170. n. 47
Hyades Stellz pluuiofx, 117. n. 46
Earum ignificata in Horofcopo, ibid.
Hybernia Terrxraotus libera , 505. . i
Hydrargiri mirxqualirates, 191. . 6i
Hydrx Stellx Venenolx, 118. . 47
Hyemale Soiuitium cur fet femper ferenum, 46. . 8j
Hjemr, quxapud Veteres, qua: nunc, 118. . 50
Sub Polis continua, ibid.
Sub iEquatore duplex, ibid.
fulgura rara in Hyeme , prxterquam in Campania,
ibid.
I
IAfpis gemma Arfturo fubeft, 142. n. 64.
Ex occulta qualitatc habet fanguinem icre , ibid, fic
Qu_i. B.J5
Icofaedrum. vnumex quinqu generibus corporum regala-
rium, 150. n. S
Dicunrur etiam ab aliquibus Corpora Platnica, u.n. S
Ignis n fxcundus ,an ftcris, ti.n. 10
An demr Sphxra ignis in concauo Lunx, ibid. n. 11
Nu ra fit oualis, an Spbxrica, . i
Argoli rationes ignis Spbzram paRrAfrs rcgioncrn
conftitacndam,dc medio tollentis iaefikaccs,ibid.n.it
Nura fit vita'is, . 14
Num. in I nferno fit ranquam in propria Sphxra, au 3 .
& 147 . 40
Ignis cafticatii fymbolum, 141. n. ra
Ignis fatuus, ibid. n. if
Cur rugientes Infequatur, itifequentes fugiar, ihi4-
Ignislambeac, & eius mirx condiciones, ibid, n.itf
Ignis in Inferno an Luminc,l cxtcris qualitatibusignii
clementarisiicprxditus, 147. nl 44
RERVM M06IIIVM. 7f
Ignis inter omnia agcntia naturalis maxime aftiuus.
Ob ^ i.n.30
Imaginative ris in rebus timorcm incuticntibas, Qn ;. n. 5
Imagines Altronomitz an licitx, 157. n. 15
Quonam pao ijs ai..ac (ine fcrupulo vti poflirnus, ib.
Imagines Cocleftes inlHtucndi qui ratio, 254. n. 19
Cure fabulis potiflimum excerpue, ibid.-
Cur tanta earcm diuertitat, ibid. n. 10
Cor in vna p. m", & difparatz, ibid.
Melius nunc cognita plenc StelUmm natura indi ut
portent, jj t. .
Schitlcrus eafdem in Diuorum Imagines pi commuta-
uit.quz recenfentur, x;j.. n. 10. 6c j}4. n [u
An non its appofit, & cum plaufu, ibid.
Imagines Ccelcftcs an occultam Philofophiara contineant,
i)4. n. 10
In magna Aula Patauina Hcpiflz, 17. n. 11
An in primo mobil vile fiat Imagines, & charaeres,
ibid. & 194. n; f$
Imperiorum, & Monarchiarum fata vnde lint, 44. n. no
ImumCcrli cur Fouea ab Aftronbmil appelletur, 101. n. 4*
Incidentiz fcrupula in Eclipfibus, quid tint, . . j
Inconiuncfa ligna funt caula Antipathie rerum in hifee infe-
rioribus, 14. . )S>
Indicio quid lit, 8c vnde dicta, 145. n. yf
Quomodolingulisannis competens facile inueniatur,
ibid.
Indorum vanitas circa Horas coniunftionis Planetarum,
17.t1.79
Inferiora i fia fuperieribus tanquam caulis vniuerfalibui
reguntur.Qu. . . ij
Infcrnus vnde ditfus, 14. n. 9
Ex eo verus lidrrum locus obferuari p flit , ni Telluric
obtaret cralTities, ibid.
Quan'a fit eius amplitudo ">* ibid.
Tria in fe cortinet receptacub, jbid.
Quantum lingula diftent fuperficie terrz, ibid.
An in eo verus ignis corporeus exiftat, ibid. n. 40
An eiufdcm raiioni cumnoftro, ibid..
An fitlumine, alijfque qualitatibus ignis elementar
przditUs, ibid. . 4 1
Qucmodo torqueat Dzmones,8c animas feparatas,ibid.
Quarc ignis Inferni fit noftro long velocior, ibid.
montes Igrnuomi lint Infcrni fpracula, quibus
to INDEX
naturaliser euaporct Ignii; , ibi & if
Hiftoria de quidam horrifona Vorgine in Turing"*,
n. 4* .
Pe Putee Sanfti Patricij mHybethia, . _ ibid.
Cur Deus bare Infcrni pluribus, dlucris in lo-
. eis appartient, ibid.
ngreflus Planetarurn quidnr. . , .,_ . 150.11.4+
Valent ad auandos eftettus in zadice prjcordinatoi,
ibidl
Dupliccsa'ij acliui,alij paffiui, ,. . . ibii.
Inflan- Natiuitatis clicere quam difficile, 10, n, U. & feq.
Qômodo artificise indagan poffit jo. n. 1(4. &feq.
Quudnatn dicendum fit verum infbaas Naiiuuatis, o*.
4 . ;
Infttumentnai Gnonomicum, 59. n. 187
Inter Innium quantum temporis arnpleatuir, 1yo.fi.4f
Inter lunij tempore Ci fata ferantur non int vermirulis
obnoxia, . ibid.
Formica: tempore otiofie ji.e.f}
Inteirogationcs Aftrologic? an licitar; tri. . 47
Iiis quid fit, , iji.n. 49
Formatur tarn Sole quam I ur a, ;. ibid.
Nunquam confpicua in Mciidie , nifi in hycme,8c qua-
/ te, . . ibid.
Fius prrfagi, . , .. ibid. . 5
Ell ferenitatis prsenuntia, 8t qui de* naturalircr.ibid.n5 1
Cur man pluuiam , vefperc lerenum indicet, ibid.
Si in Arbores ineubauetit cas odoratiorcs facit, ibid.
Iris Lunte in quo Solari diffrt, , . 49
.ft Chiiti Domini humariitatij fyrnbolum, , ,11.5a
uglandisVmbracr dormientibus obfit. Qu. i, . it.
lugularu nomine qua; Stella.- venianr, C4. n. 0
Jupiter vndedi&us, if 4. 5. eius natura, ibid.
In Pharmacis fuincndis non eft ade idoneUs , & quarc,
1^7. .
Eius aftrumduabus 2onisconfpicuum, it;.n. j
Habet fuos itipatores, ibid. 184. n. it
louis mira obicuratio anno 14S. iSj. n. 7
Quid portendat. ibid.
L
LAcinignememuIfum mammas fteriles reddit, Qu. t
. 6
lacus quidam cur falfcdt/ie prxditi, 5. . *4
a:tcri,ctfi de renon fint falfi, ibid . *$
Laelaps
INDEX 8t
Laehp Vcfttui. .57. n.j
Lapides pretioi vnde propriam , 19. n. 4
Lapidum pluuiaex Turbine,, ^ 17. n. 7 s
Latiiudo quot modis accipiatur, 158. ft, 13. & feq-
An eius ratio habenda ia direionibus, p. ix;. n.;S
An in Afpcihbur, p. 419 n. i
Lazari Feretrum quid. p. 53. n.47
Leones Febre laborant,Sole ciufdem nominis ignum in-
greflo, i4o n. i. Se . 136. n.ii
Sole in Leone exigente pociones fumere, aut fangui-
aem mitterc malum, ibid.
Imago Leonis in Auro contra Cardiacartii p. 137. . ;
Vedes non fub Leone femdendx, aut tondendar. p. 139
Eius rei conueniens ratio. ibid.
Cauda Leonis in Horofcopo dat ingeniura atque lio-
nores ampliifimos, p. 97 .. j j
Cor Leonis, vide Bafilifcus , Regulas.
Lepus in Horofcopo facit homincta mux agilitatis, p. 1(0
n. 18.
Libra quale ignum, p. 16t. . 14
Sub Libra naci , an monis fuar cattfa iiint. p. Jjj. n. 6
Ratio Pontani ezpenditur , & reiicitur. Ibid.
Cum libra olim Scorpii fidus confundebatur, p.8j.n.37
Limbus SS. Pairum, at Puerorum vide, Infernus, Sc Sinus
Abraha-.
Lipca quid itapud Geometros, p- it . . 38
Linca incidentix, ' p. ii. . j
Linea Fiducie , feu Dioptra, p- 1 41 H
Lippitudo oculorum ex luminaiiura congrelTu cum ftcllis
nebulofis. p. 84. n. 9
Liquor Calo manans. Vide , Manna.
Locus verus partis Fortuna:, p. 199- . ($
Logiftica quid fir, - p, 1(4. . 34
Longicudo apud Aftronomos quotuplex, p. ly. .
A Longitudine aufpicatur OtientaUtas , Se Occidenta-
litas locorum.i. idem n. ;.& feq.
'Ludorum Olympicorutn Auftor quis fuerit. Vide Olym
piades.
Lumen clrprxcipuum fiderum inftrumentum, p. 165.0.
In iingulis Ptanetis proprium, ibid.
An fidera agant pctluminisinteafionera^Tel exteniio-
, ibid. . i
., ^pcr.vum, 1 ibid.
U R.ERVM MOBILIVM.
Eofurhluminii intenfio , & exteno cauCt aftium , l
pafliuas qualitatcsininfeiiotibus, * ibid.
Vide , Lux.
luminaria qua: dicantur, p i'-.n.u
An per icccflum , & recelTum fint caufa onus , 8c inte
rna reruin, ibid. n. 4
) Sunt aut'x rerum rniuer/ales , & arquiuocac, ibid; n. 41,
Cum diuerfis Planetis congredientia diuerfi generit
mixta , 8r animalia produeunt, ibid.
Qua; Luminariutn defecciones peftilcntiam.fc alia ma
la addocant, ibid.
Quam ben D. Dionyfius Areopagit a , ex miro il lo ,
formidabili ltiminarium defeftu in Chrifti motte,,
nundi defectionera arguent, ibid..
Luminatibus fifortior,& (uptaipfa Planeta cleueturSa-
tellitium Planeta redet, p. 44. n. ij
Lunarnde difta. Eins encomia ex S. Ambro o, p. rS n-44
Effieaciaiplus in hate inferiora, ibid. ecp.470.fi. it|
Agir per lucis extenfionem, ibid.
Prareft Pituita; , 8t hmido radicali, ibid. & ro7-n?ib
Rorein affluenter adducit, 4)4 n. rj
. Cum primum appatet illuminator ex terra; reflexione,
p. i<9.n. 45
Triplex Menfu Lunar. Peridicos, Synodicus , &appa-
rin.oni., p. i*S. n. 44
Eiu diameter quanta, p. 70. . 47
Quid fint in eiui difco macular, p. 1 9 R. 4 f
Lunacftationes qua;, p. 171.11. 4I
Phafes qua-, ibid.
An fit locus habtatibni congrues, p. 170. 4*
An in eius fuperficie conftituenda fit Paradifus Terre-
ftris, ibid. p. j5j. o. .icfeq. pertotum.
Jfcn ibi Henochi, tc Elias, ibid.
Si qui* in luna conftitueretur ea omnia vidret in fu
perficie M8C1 qua: nos inLunaconfpicimus, p.it
n 1.
Lunte Eclipfii, Vide Eclipfis,
In Lunari Eclipfi Cydolarp deeepras, p. tri. n.
Lunaria herba. Luna: mutaliones feraar, qu. i.n
Lufitani ob Aeris diurrfitatrm in India diu riuere nequeunt ,
nifi to pergantadolefcences, p. in. n in
Luftrum quid fit, p. 14 t. n !7
Xu iiuid fit , & in quo [ uminc diffrt, p. 17c. . /
Qu4>us eorpunbus eompctatlux, quibus iumcB, ibid,
INDEX 1,
Lyra (idus , fiuid cum Plancti* przftct in Aerit mutatloftibus,
p. 17 f. .
EiusinHorofcopofignificata, ibid. &p. 187 n. i)
Eft Iralizverticalis, ibid.
Eil maiotibut xis maior , excepto Sirio, ibid.
M
MAcelefiti quare vt plurimum in maris receflu moriuntur,
p."37.n.ito
Maculae in difco Lunari quid Tint, p. 1 9. n. 45
QpjdinSole, p.. 459. n. 7
Macula: in Lineis ex Arborn rn fiutibus eontraiLc.non
deterguatur ili ad fpliorum ex ip lis deciionc, q. 1
n. it
Magia quid (it, &vnde dicta, p. . ft. t
Ab Arabibus deprauata, ibid.
Natural is ex Medicina , Aftrologia , & Religiofte coa-
lefcit, ibid.
Magiftralis ventus vnde dictas, p. 88. n- 11. Sip. 17*. n. v
Magntica valncrum curatio , in digreiT. ad V. Sjropat. pec
totem,
a nor) eft ra Naturz vires, qu. 1. .
Magneticz curationis excellentia. qu. J. n. it
Magntica curatio ilea Natura immediate per aliquid
excitara, > qu. j. n 15
Magoruroftclla an fuerit Cometa, p. 5. n. 54
An eadem quae in Cafliopravifa eft anno 1/71. ibid. 8c
P
Mala Fertuna, p. ztin.i
Maleficarum coniunclio in fij-fto bumafio peflcra indicar,
p.ti7-n.44.
Maleuentum cur olim appellate) fuerit Vrbs Beneiientum,
MalutGcnius, p. 13. n. -
p. 177. n. 5. 8c p-. 105. n. JO.
Manna quid (it, , p. 414. n. 54. & feq.
In Calabria leftiifiinum, ibid, eius produclio. ibid.
Manna Ifraeliticum an fuerit ciufdem rationis cum noftro,
ibid. &p. 177. n. t
Mare cur non fedundt ad tantam Fluuiorum acceflionem,
p. 5. n. 4,
Margaritas cur foluat acetum,fton aqua fortis, qu. 1. n.\(
MartisPlatfctzqualitates, p 9 n. 17
Effoerninatus, ibid.&p. 196. n. 19
In Pedgeo fubSole fit,Jimagnurh scftum facit p.ijen. 1 1
Suas habet Phafcs vt Luna, ibid*
" f4
4 RIRVM MOBILIVM.
Aliquando pro Venere acceptus, p fif.h.xt.
Tycho in eius obferuatione fatifcens, ibid.
An fuosStipatorcs habeat, vt Saturnas, fe Iupiter, p.
179. n. 1?
Eft in fortuna minor Vquare, p. 180. ft. 1
Mars , & Saturnus fi in Carlo non effent , homines in
mortales forenc, p 440. n. 15
Mafculini , & Fceminini ratio in Planetis , & fignis Philofo-
phic probata, p. lo. . . t fecj.
Maihematicarnde diU, p.iSi. n 17
Eius diuifiones, ibid,
Medicanjenta vulgaria funt ad in [rat Lixirij , quae naturam
purgantquidem ,fedfimul cnetuant, cju. ;.n. 10
Non Ce extrafta, & aliafubiimiora;, ibid.
Medic.-immtum non eftab.folut reljnqueridum , 11 od fu-
perftitiofi cj'rcumfrantijs implicetur, fii modo alias natu
ralem rim ad curandum habear, cjU. . n. 19
Medica; ftellac qua: , Sc vndc denominatar, . 4. .
ji.&p. ijfj.n (4
Medicus Natura: lub famulatur, qu. ;. n.to
Semper Ephemeridas pra; raanibus habere debet, p. 1 ja
. 19t
Medufa: Caput frcHa per r.icioffima, venicas ol im Ctxc'ix ,
nunc Regno Neapolitano, p. n. n. 10S
Mcl przcipuus ndemm fiuftus, p. .$. n.j.&
P-455;" 55
Sub Cane Sirio falutaris, ibid.
Menfium , & Signorum fympaihia , & Antipata, p. 24].
n. ,<
Mercu r ius Planeta omnium minimus, . p. itj. n. 40
Eft natura; promifcu-e, ibid.
Qua: de circumfcrunrur minus certa font , quam qua;
de Planetis reliquis , $ quart, ibid. n. 4t
In domo Saturai profndala dat rerum intelligcntiam,
ibid. . 40
Motor ventorum, p. fio. . ij
Meridian i quot in Ccelo concipiendi, p. 18 . . +i
Primus vbi coaftituendus, ibid. &p. 75. n.
Mcteora funt fide rum fruftus, .8.. fO
Sunt mixta imperfecta, ibid. n. d
Miles Cometa, quid fua apparitione portendat, p. 189. n.5<(
Milliaria quot comprchendant finguli gradus in aequatore,
p. Hj. . ?
Winucum oûid apud Aftronoeios, p. t Sf. n . J
NDEX Ij
Mixta quae dieafirur, p. 190.fi. fo
Num corum mira: qualitates purEleftentarcsfint, an
vero ex cceUHbus deriuata:, ibid. ri.
Mixta qardam occulta quadam qualitatc operan ur,
q.'x long Elcmentafibu prxftar, 1 q. i.n. ;l
Qoarc (ou mixta pcrfitfta iiut congrua alimenta vi*
, . p. 190. . 60
Mobilia figna qua: . vndedicantur. p. 191. n. 6 f
Sunt-oranis mutabi!i:aiii origines, ibid.
Moderator! terum qui fini dicendi ibid. n. it
Sc habent vt fubjctftum pafibile refpeftu Aihorum,
ibid.
Significant genera rerum, .. ibid.
An quinqu tantum fint affignandi, ibid. &feq..
Momentum Natiuitatis quodnam dicendum, p. 108. n. 14,
Monftra Bicorpoica, Gemelli nafcuntur fub fignis commu-
nibus, p. tio. n. 154
Monter igniuomi an fint inferni fpiracula, p-*49 n-4t
Montium promincntix in Tclluris globo perindcac tuber-
culi in Aurantij porno, p. 55. n. 16 r.
Merbi difficile curanturfub , p. n.n. to>
Morbum ccmitialem pcllit per fympathir vim Alcic vngula,
C|U. 3. n. 19
Morar dimidiarfcrupula in Eclipfibus , quxdicantur^ p.ttfs
n. ;
Motus Corlorum quotuplex, p. tjl.n 74. & fcq.
An motus Co. loi urn fit caofa efficient produftionis re-
. rum, p 197-
Vtrum fit catifa caloris in fublunaiibus, ibid n.7j
An fit Armonicus, p.115. . !}l
Moms Diurnus Planetaruro ff iralif, p. 4**. n.98
Motus Ccloram eft iicut motut cordis in animait,
p. 310. n. 9I
Ofto genera motus terra-mori. p. joi. ft. 16
Mundi nomine ptopri quid veni^t, p. jox. n. 8 1
An peifcdlior, Si petftclior creari poffit, p. 30J
n. 8;
Quo tempore crcntus fit. ibid.n.14-
An poruerit efic ab arierro, ibid.
Vndc cuidenter probetur cius ir.itium, & defitio, p.4 8
. n. rt
Quantum fit duraturus, p. 304. n.f
An fitanimams, bi4. p.t
An habeaefaitem proptiafflfotmam LbRartialcm^bid:
fiij
K.ERVM MOfettIVM.
MundiNatalis Thema, ibid. . 83. Sep. 43. .
Mupdus Vniucrfus nobiliflima vita prxditus, p. 31
n. 89
Mundus Archetypus Deus, 303. n. 83
Mures naturali intinclu incumbentes terra; prarfentiunt,
p. 5 4..17
forum iecora augentur in Bruma, p. 88. n. t$.
Muca: vis in affe&ibus concitandis, f-Wr n- 100
Mutilara igna quae , fc vnde dicantur. p. 315. n. 10c
N
NAtale folum cunftis animantibus dulcius , atque accom
moda! us, p. 50 n. i<4
Nati , fubCane Itrio ezoricnte , aqua nunquam inccreur.t,
' p. ti. . i
Natiuitatis Thema erigere , 8c inde hominis affciones ,%
accidentia aufpicare, an,&quoufquc ir. licitum, p. 2-07
. 1. & icq.
Natiuitatis Thema crigendi modus ex D. Thomi,
p. 30. n. i<4
Natura omnis repatirur Cane Sirio ezoricnte, p. - 111
Naturz nomine quid renit, p. 31 n.7
Qui diftinguatur ab arte, ibid.
Quonam cius opera ezcitari poflint , coadiuuari ,
ant etiam praruerti, p. 318. n.
Natura Morborum vnica medicatrix, qu. 3. n. 10
Natura Arte fuffulra brcui tempore perficere potcft
quod fe fola longum tcmpus exquirit, qu. 1. . H-
Natur* Arcana adinirari petius nobis datum eft, quam
comprehendcTC, qu 1. .
In Natura dantur di ucri generis Sympathlx, ' P- 47*
n.ui
Naturalium rerura\irtutes non omnes nobis comp
qu. i. n. 38
Nauigatio cur citius in Occidcntcm , quam in Orienten) fiar,
p. J6.n. J7
Contra Hclenz dus nauigantibuspernicioifimum,ri-
diculuin Solini remedium, p. - . '7
Neapolitanum Regnum tense motibus obnoxium, f< 5J
n. 16
Nebu'ofz ftcllz quz dicantur, p. 319. . 1)
Cum luminaribus oculorum vitia adducunt, ibid St p.
140. n. I.
Ni^r* Comer* fignificata, p. jio.n.
Noftis vari* diuiionet, p. jijr, . }5
IN \f
ICodi Lunares cum tum inaribus gibofos facun, & defor
mes p. $15. n. 17
Nomina ftellis xis ippoGta , quam appoGi, p. 19+ o.ij
& p. 135. n. 19. p. in. n 18
Nona domus naturalis itinerum-, ac ftudiorumiignificatiir,
f. JOS. . j<
Quornodo ad Religionen! inclinet, ibid.
Nona doraus cid cadens nobilior efteartcris domibus.
przter ngulos, p. 8. n."
In Noiuegla continui funt crepufculi, p. 119 n.i8y
Notarum Aridimeticaium mirum inuentum , aeproponio,
p. n. 4
Notoria arsinfamis , ftapertfuperftitioi, p. 19s 0.70
Noms Ven tus vnde diflu* p. s.n p
Si diu flauerit pcftilentiam adducet , cquonam pafto,
ibid.
Nouenariz Planctarum fiftitiat, p. 39. n. : jj
Nouilunij prxcifum tempui , qua arte obferuarc poffimus,
p. 317- n 3?
Quomodo perEpaftam inaeniatur, ibid. n 54
Nubecula Sereno Carlo in lo gum protenfa , terrae notuc
fignum, p. {04. . 17
Numerales calculi antiquitus, pi numeris adhiberi foliti,
p. . 4
Numrica propoftio, P- ifj.n. j|
Numerus Arithmetkz objefttjni. p. n. 37
Olim ad centum millia taunt pemngebat, ibid.
Angelica difciplina, ibid. n. 37
Numerus aureus , Vide Aureus Numerus,

tell decumbentes in Maris aceda ft plurimum morian-
tur, p. 37. n. 180
In Ocano Mari fez motus diucrfi, p, y. . i<
Occident e Antiquis vbi conftituitur, p. 330. n. u
Vbi vrins nunc tempoiis conilituendus, p. Si n. 375
& p. 187. n. 44 .
Cur citius in Occidentem , quam in Oricntem fat naui-
gacio, p. c.n.i7
Occurences qui dcantur apud AflrorVomos, p. 331. n 14
Ab eis duplex in illis virtus confideratur, ibid n 1 ;
Oftaua, & Duodcima Cccli Domus, cur ineptar,& mal omi-
tt habeantut, p. 177 n.jj
Oftaua Sphira quai Gt. p. jjj. n. 19
Eiusknaginum diftiibtuio ibid.
f iiij
S H.ER.V MOBiLIVbt.
Melius oppido inftitui poller, ibid. ft. t'#
Ofti mchis partus cur non fupciuiuar, p. +l. n. 54. & fea,
Oppofnio an fit Temper radius Hoftilii, p- 54- )l
Oprima quxque funrmagis corruptioni obnoxia, qu. . n.t$
Oibis in quodrfferar Globo , & Sphxra, p. 34I. n. 54
Sinûlorutn Planetaiura orbes, ibid. r.. jj
Orbis pifcis mira natura, qux fe ad fbiranrern con-
uertit vel mortuus, Si Ynd hxc affeftio oriatur, p.j j.n.
18.& fcq.
Oiiganumaridumappenfum, in Brum cur reflorefeat, p.l
n. if
Orion fi Jus tempefhiofnm, p. )4]> 1.4*
In Horofcopo quid ii^nifieet, ibid.
Oibnfotum qux Id fublimi aere videnrur tria genera, p. 11?
n. ift
Quid iingula poftendant, ibid. 4c in V. Pfeudofrella,
Olympiades rade, p. 357.0. x6. &leq>
P
PAliliiium cur dia fit ftclla in oeul auftrali Tauri ronfti-
tura, p. 34J. n. i
Paraeellus rnguenti Armarij primus inuetoor, qu. . d. f
Ante ipfum tamcn apud Antique* aliqua cius noritia
habita, ' ibid.
Paraeellus malediclis vindicatus, ibid. n. 17. fc hq.
Paradifus "erreihis an modo eTtct.St tbi conftituatur, y.iyo
n. i,6. Si feq . & p. 3 + i. n. 4. fcfeq.
-.id. quid fir, p. n. n. 148
ParalUxis quid firj p. ;o. . 15
Qi'xfidcrararallaxim habeanr, ibid. n.i<
Paralleli dec'inationis qui finr, Si quantz efRcacia?, f iil
D. 17. Si p. 48. 11,117
Paralleli Cofaici , due in mundo ad inflar Antifeiorurri
r.upcr inuenti , non minoris potcntix. p. 3*3. n. it
Si fi-q.
I em Paralleli Afcenfionales, quorum ratio, fc vis er-
e p;icatur, p. ;6i, n. it
Parelia cur figna fint imminentis plmiix, p. 3*7. n- lS
Pars Fortunx, Vide Fortuna, Sc in V. Lunaris Horofc.
Eius noua, Sc fubrilis confideratio, ibiA
Partes Arabuin an admittendx, p 37. i. &p. WI
n. 4.
Partus Mafculinus , Sc Fotmininus , an , Si qua ratione pr*-
uideri poifir, p. 197. n. 3*
Partus SeptiraeiliM , cu fupcruiuat , nunquam tarnt*
NDEX #
oftimetris, p. 141. i. 34. fe fcq.
rbtauij in Magna Aula Monomxrizdepiftx, p. 137.a. 1
Sanfti Patritii puteus admirabilis in Hybernia, p. 1,9. n. 4t
Puones quemodo futurum tcrix motum indiccnc, p. 504
n. 17
Pediculorum Hiftoria fub linea Occidentis moricntiura ,
p 81. n. 374
Pegafus in Horofcopo facit Poctam, p. 179. n. j
Perihelium punftum quid , p. j\. n.ijfl
Perigxa Planetarum , ficut fc Apogata bon Kemper fix, p. 5 t
. 150
Petirij, SC Pericrci popul qui dirantur, p. 370. n. 41. 8c 4$;
Perfei fideris in Horofcopo fignificata, . p. 372.. n. 47)
Perticz Cometa: apparent!* portenta, p. 374. n. f
PefHlencia naturaliter fequitor trrx motum, p. 503. n. it
Phalangij Apuli , feu tarantula: mira natura, qu. 3. n. 6
Ems variz a fc- (friones. & iftorura ab ad erteil fono* ,
ac faltus propenfio explicantur, ibid. fefeq.
Pharnice eut difta Polaris ftclla, p. 374. n. j f. & p. 17
n. tu
. Phoenomeria liber quibus Grxco in Latinum ttanflatus^
p. io. n. 177
Phnomen a fcpis in Coelovifa cuius fubflantisr, p. 37^
tx. 9
Singulis bis mille annis infign aliqod Phetnnmenum
amprete folitum, p. 96,11.3!*
Pifcium fierni in Horofcopo fignificata, p. 379. n. 7
Pifcesmulti pulmone przditi, / p. 313. n. 1 9
PifcbOrbis mira ff. ft , qua fe ad fpiramem venturn
eonuertit, ibid. n. 18
Vndehzcffeftio,vcl inmortno oriatur, ibid.
Kirfheri fpeculatio rejicitur, ibid.
Auftoris fmrentia, ibid.
Pifcibus vniuerfis Ventus aimium importunus, ibid.
n.i9
Pithetes Cometxgenns, . 379 . 8i
Planeta quandodicattirPofthetes, p. (l. n. 14t
Planeta in Genethliacis ritz rationem inhiens, p. 51
Quai conditiones habere debeat, ibid
Planera cmbuftu* cur dtbilis, *7. n.i4f
An malefici combufti deteriores fiant, ibidj
Planetz quxfteilzdicantur. p 379 n.8*
Planeta; fe mutuo lelpicicntes Contrahunt iamiliarita-
>, V.5KVU c>VlI.IVXl.
tt, f. 8s. l>. ^l^
l>I,nt mu!l H ,I!cûrum viciniam Iûntur , !il>sUll
<l,!cHntur,sl viuliul rrNorclcunr, <û. ^.n. z
slinc , quidul iri incudunii , o6oiioi5 rcl!6uniur ,
z>. fi.n.zi
lloni cl,lzo <>u, s. izi. n. <
t>Ici,6c llI! n<lc 6iH, p. ,8 ^. n. 8,
(juol numcro nt, l>.8z. n. 8l
LIUM in rôrolcos! lin>8t, l>. ;8t. n. 8
InÎcniluni l.un2 lul>rl-ll,rii,nlcln c 8olc sisil vi-
l, z>. 414. n. 25
kiul>l!a, ibi!. n i,luui iuê in HN rnir ninir frouienii sub 2c>n
tolti^nl>itnti!?uzol>r,c>llur!, o. j)7.n. 14.
?Iuuii5 V cursemser inlcNu, r>. ;i6.n. 14.
?,I!i ltell cur ?nni <li<H, 0. ^74. n. j6. ll v. 2,^
n. 54
Olim Ku!nim 6ireHr!l, ibi^.
Kunc ccmr,nril non <!iNl i. ?ulo Iûncli l>!usnum tri-
lUl r<5ir,u, il>!^>
Ku ,!iû,nclo ccn! , vi i ?olum iflurn coin^r,
s. ^?.n. ^
8utvolil nunqu,m tcner>r, p. 11). n. il8. >cl>, f,F, n l
5ub Pollil,u5 N.l>c)niliul,,i, cclcm i ri ll>nii,<iu,il
in nlillri, ilil.
PI!nij<!eriurn)icilur, ili<l.
^N men il,! tc!eln6l!lll frissu, ibi6.
?c>nr,nu, ?oer m,! , qu,m /ilioloUl, s. ;8. n. 8>
?rlesi Neil in ttorolcopo li^nikc, f ;8. n. ic,l
8ul> procvone îtlicil ac,^>n moiiolUtN culzuion,
f>. ;8l. n. >l,8 <
kiokcirionum noluin r,u6 ^Nionomol <ûi<!n!U veniat,
iliicl. n. 110
Inil noucloHlin?nl!olc>l>nlcc,nson, idill.n.m
I'lopnniQnzlililîuilion, l>. zzi.n. 11;. i le<^>
srlirc>^rl>rcl cû! <l!cnlur, s>. )? ;. r>. 1^
lrouinc! nu!>2 in Oide <û non iil commoe nabillbilil,
, s. l;7.n. 'l . . . .
In noc wir >!l!rn!n>l l>roui<1cnl! commcnilmur, iliill.
?ulil5vmp!nicul<îllln,c)uolno' r>iij>,relur, uu. l
n. ,
Vu!ner!I,u5 cuillnî ^ l^.!rculum kixIu, il,i<l.
I>rol!clr ve! >'l>55 !in e2ln!lii!,U5 ulner2tc>luru<nu!l>,
iniciii <zunlu!il lo liiilltl r>sliclul, jlif
^n icilf>sum plillei immccilllci clnil,llU5.' l,^ ,
^n lupeiNiiioncm v1!m cc>nlini, n. ,
Hn lu conlcicnii lil,i ziollii, lbill. sc s<^.
per loi.
Iiu5 N2rui2li tlici fue zilobtul, il!1><z. z
lcr tm.
ful>il! (!! cui iliii 5il I.cicl Neil Coion Qnoil'. p. itf
n. ljl
tiu li^nili! in ^lololcopo, ibili.
^N ltnen li6u icinpeûoluln, ibiil.
^n LHiH , idicl.
/^XV6r I>e^>!rm!7H canliruHio , sc e<scHu. p. i. n. ,

V^()u2c!l2Nlel (^colnellici vlu , sc c>Oc>2, i>. 40, n. 4. f
(Zu2<!lu ^sf>cH5 Huil, p. 406. n./
>n lems>ci I^llNil, ibicl. sc in V. Ol>l>o<iiic>,
Xeniûi<li-li l>tseitu5 cnll!e!i<> f>> 447. n.)>
De <Û26r,li n2tui >micilcHe l>itic!lt, ioi6. sc iecz.
liu lilc> in Vloibil i^nlul l in eii mucionidu
u^>icnc!il noen il>i<i. sc i>. zi. n. i;l
Im in ^vneri cnlMlurio ini vnlecim,m, sc cluo-
lecimim clomum, ibick.
<)^H6tu ciiculi zu vele ui, p. 408. n. ,
^n il> pollil, ioicl, sc secz.
tûiNione , leu inllcztioncl ^NcoloZis n licii,
p. 151-1 47
<ûIil,5czulcl ls>u6?niIos,f)N>, f>. 410. n. ll
(Zu,!ic,le ,iu lacii iulenli I.ucl,plli ciienn,
Kicl. sc lec^
>n clcnrui c>1iite5 tc>r!u5 ilNNli, >l>icl.
<)I!i,lc inilllUm num llnc LImcnl!>!> n foi>5
ccilelie, ibicl. sc in V. I^lilt.
^n cllnilienll II ûIil occuli in ^liii, z isf
n. ;
<2u!it moibiilc in c>uidusclm ^c6ici ssclibu5 , n
ex Nil !iq!iu>n Nelllum Hl, ij loci teccileiii,
s>. 5>2. n.;6
()Iil Vin<lem!llie 5. Vlbini usîncla, z. zll
n. 09
<2nt>t2lliUli: n,miitXllneil,l,ieum, f>4i4.N. l?
viuersc mcxio em ccnliclei,c ?nilulol>nu5 , sc ^lne>
mricu5> ibi<i.
ftuimlli hcHul <l uou zn> , sc ein li tion^
5 .rz.vzl 0iii.ivxl.
ccs<,N, f. 417. Ott
Viquinti ev^niû, z>. 8<. n.,f
's) ^liulûol me>î ccfi ilr, s. 418, n. l

L^X. tl.2<l>j XoNil , n !i<û,n<Io bcNtLci, Vi6c. Q^>
solitio,
^,a<l!u5 <)uimi!i, p, 4><l. n. lt
N.linIll cmouz ellFenî dcrlcNcln iiZUlln, il,lion,-
ll5, 0 4! N.f
In ^.ceelsl! Klalil Ki2ciImi, vc z>!ulimuln lntiuntUl, in c-
llu obcii, z>. )7- n. ila
tiul i rtic> l^2wl 6: lnmpl, il>i^,
îtlcxioni csclisiio, e milcul, v. 4;. n. ^j
tiulbcneliciu n ikctnu lûoi in Ccr! lum l>6eiA, id <l.
Kels<3i,l,c5 ûzr sinl, 2c û>^mc>6o nl, k'4^j. n. 14
XeliiUon nu'Ii in mcliclie, il>i<l.

51equ vl> ,cci<iunt in Iêlonc Tcnes, ibi<i.
Ol 8.esricn lese lubo Iuminri <uînoriic,n-
lem conspiciuniui, cun inkr iint, il>i<l n.rf
lz ol, ciu5m in s>eni!l,nio s^/Hm viêntui n>l>>
I.uminii supi nnliionlcm, il,i^.
^,l^' Neil q<> licntul, s. 4!f. . ^>
l^cîo nnl! innl>ilil!i5, p. ^j?. n. i^
l.clîl' inteel lli li l<t>UM cnm suil ndilHlc>li!,u
in ws nllU, ibiûr sln;ens>,in inl^^mm sufri
nnlin, p.;v!.n.zi
Kepnl nie <MciH ss eowm^,, V!<lc , Xui f.e^li!,,
^,rZn>ultc2ium 6i2i!ll> csticill!M,, s>. ls. n. ;;. 2e )4
5o'u, inl K ssHul 2l,nen 5cil, Hl ieci^>il,
il>i^.
I>,cml!olnm lnucnllol'Ms! l/mratnizr , ui2Niis>2!^l
c^ns^'liione 6ell!Ms>l, c>. z. n. 1,4
^plc, ni5sclU!>u>2 :N keliplibui cû^sll f>. 61. n.Z
Kesp>s?ri<>pl>M vilieniium op.'!:io, n. ic>l n.14
i(,ro^7H<>2lic, ii ?l7!sli5î<<llr, s. 4^7. n. ^7
>n in K!5c5cil I ^,n , vc! m!,^ ib 6. n ;
<)n>!'U5 ,'0'^N'snum ronurl),, il>i6. sc s<q.
I^,m ,er vel p^2nici, ibi.
l^cu>!ul!l> lûicl <il, 0 418. n. 4
(Zuol moli ,cc!z>ir, ibicl. n 4t
ôuul 2nnulum lcnoluuonuN inliicucnnlm moûl.
invrx
^6iin> êûlinli) nobile iic ein, inuenlU, idi.
4.clccz.
V>c> <;uii lic , sc qumo6o l,r, s. 4;). N. )i. ^ lcq.
liu lclciiîio c ^t!ltc>rele , ibicl.
Ilt5crcnill!5inîcium, ibi<i.
Il^ pccolibuz in opôilunyI, ibi.
l.l li.olil cur l.unpf>e!!imt, , il>i<l.
V.os ^!!io cc>msI>ni2lH 6c o<iiciol, >u. ). n. l z
I<.ut,liuln lum vel lc>Ic> iniuil lnui. ceoîlni, ibi!.
^.un>innli, 5nl>u, z>. 4;f. n. t^

Hi l>c Ion in ii <inl vomirum cxcinr, ibi^.
^,Uf>cin d^nc <Û2ln nf lic tiieH, t. <t.n. j
5
^^!ct2 Îl)imc,n mcli<ii2Ntll, s.lzs.n z
Dâu (^HT'il lelltKiil lnoilis^ licn.iniou5, cum Q2
n,z(^<i!eNiz <ir l! >. f>. 4;;.n,ff
3nû>z in liumHNl) lpo sin<le 2c er in Kluno, f.z<:<
l>. ,
^louelur c!lculiicrl c! cor, ic>!.
52Nui 6 consneiûcn lublsium lemm cccl>lilur
<zu. ;. l>. 2,1,
In s-nzuine qumu! e,c!sc>,ic e,<!cclo lemslIi^ il
rem'ncr plimiriui subNznli, ioi<l n. 2,)
3nuiei occi colr>olc cur l>iou,i ,i lc>li,i>l.
' senti,m, " il,i>I. n. zi.
5s>c cl!m cflnclilul .slilcnli' ênlium, t ,wi
cclum, ibicl. n. ,f
Îs.nuinem cm!nc!um<zu^lfN!sc,rl!l!mi'>!lun,,
cÛJiue oppnliuiiz, f>. l<?.n. ic
5s>p!i!!Ul c<ntl2s>cll?m l>nu!le irili<1il!m, <û. ,. 71. ;<,
l li inlcilunij Msor leinlU5 nun lunt vim!culi5 ob
noii^, s. if.n. 46
l!I!i!um?InctlUm I.umlnHliûilll!c, s. 4j> n. il-
c sc,.
In quc>li ccnlis, ibill. n. lz
k!u i uaiir is>!ic2t!c>ne', illc. valipno,
5le!!!l!um ,!iû.n<lo I.uminri!uz 2>i I>I,nm tN
lll.ll ill!inuentulluclir5olliul, zlsupiillc!eu-
tum, ibill.
5ellit!um s>ll>i>i!um n2lci lupilcr , sc 5tuinu, ibi<l.
>n rclicûi p>2nr7, >c>i<l.
Venu., f ^lculiul luni vclu luli 5cIIil, sc ltip>
lv,, > , ib.i<lu5 , <c nun,!, ibi^. . !<
()ui6cumnulirlicti,,s!c>cilulsso<1uc,l, il>il.
5i 5Ulnu , sc Kl non ellent in <I<r!o, Komin im
mi!Ic5 socen, . iol<!.
3c!Nli oê Omoni> comp: IicilU5 impolcnu ce
^sul, qu. l.N. .l
3cilnilu!Nse cul immunl, 0. .i^.n.ô
8cols>i l!^num s<I!l, , l. 44/. n. 2,7
vuo comp!e6iilr liel, ioil.
Olim cnm lîdi cnlun<leour, f l^n. ;?t
5ccls>i imo in Zeia ico tempore sculf, > liciii
a6nibcMl ûcrlii5co!-sionilHu., p. ;?.n.lf
Helenite !<!!, pn5el , c mul.tion niber, cû. l. n.
8ccnîn f>el!cilum m!e nl>il . c sc>iii6o loco ieie
H imlnni<imf>lc>m,t, il>, p.liunl, ou. 1. n. l
3cn<l!o oso!ulc/il z7lu! il peifcHiot, p. ill.n.95
lemiczu,<lriu5 ^speilu n cssic, p. 447. n. ,>
In moloil no in<iice <!e sutu Oil>, ioi^.
In l.uiic>niol ^nm vim potinel 5cien6 ,e-
li nullione5, ibi6. n.40
Liu iic> n^bcn cli in elc6lione >s>nci conlcimti
inter ^nllrcim! > sc ûoccimn lomum, ibicl.
XemisextiliI spctiuz cuznicl, p. 141. n.z
5epienliio Vcnii>5 omnium sluocllimul, p 5? N> ?4
Hcptimeliii ?lu cui lupcluiuc, nuncûl lncn OH>
eltti, f>. 141. n. 54
5elplnlil !Mssc> in vclcrco l nuIi 0 i^niiiz 5eiin
tic>l!itic,i>lluleiul, s. ;. n 14
5esiui<û<lil. sstu 6 nouo oolcn o,u,l: c cm>
ci, l,.4fo.n, ,4
(Zu!^^? viw olc!n<lenl!i 'sim noei, ioi^.
3i6el n inNue^c noent in oper tiiicit, i>. 2,;>. n. is
3^nImfei,nli , vi>ie Imzelnri , slciunti, c incon
5!^niiic0lelûi su6>strolc>ô5, s. 44..>

^n pûre cûm czuinczue iniiinienlli, il>!<l>
5in>l'>l oil wille nni inline !ic>uo6 si<iu pp,iere l>i>
um, ,. >f. n.jf
3!nu5 ^bl.n ,n mo6 et, sc nu in i5no, 0.4//
?
>îli<ticnt-loc,lclenul2concutlc> . f.>,..ll!
Hui lud i nlcunni nunzum zu intetillle comper
il lunc, idil.
5iriu, ?n 5o!e mic>r, ^. ,4. n. 4. s. 154. . i) . sc
f. 167. i 41
3mlû5 viimie ssic Vilinis ceis, f>. ? n.> 4
5oli encomi,, f>. 458. n.?s
denitum omnium I?InellU, ,ccz>l l.un, non liu
rurn licleniln, idicl.
îu sul>Knri5c>lm!!tl!nc, idicl. n.?e
Iiu5 6zui, Îlipcic pioê ttotiionlem.sc an, idicl.
(Zuicl ssni lncu!in eiullilco conh!cu, id!ll.n,?l

Lius mznicucl>, idicl. n. 80
5ol ,ir,5 f>icnz
5c>lltit!uin cûi sc czuoiup!, p.4<. n.84
XeNiuIe zu prIeH,i , HyIe e cou, icicnum
ciclucir, idicl.
Hol ,IIun cc!nl<IcrIcNicc>lp)lse ln<)ueliti, p.iif
n. i)8
.
5s>dl ine >lcniccli mcmoladil, p. 7?. n. zsl
!i, Ion inLniol <2KiiNi,ni l)n!,cî, s. 7
n, Z62,
Hoic Virzin!, Neil, deninilllm 6 moium s>i,u!ltem , l>c
sicltm, n,lur!iler ir>c!in5, s. 4<t. n. ?8. s: in
V. Îu?I , ^?!mecd.
5plen6,r in czuc, liiliil -> r,cli< , sc i I.uce, s. 4<7. n. lol,
5n!cnlloi PI,neti, iriduil , 5c>Ii ulcm r<iiu, idicl.
5lIl<ûnl numero linr, . 4?. n. 107
5lcllnu!n ll,iliope,n sueliit2omele> s>. ?4 n, ;;
5!c!I, nou in pcitor c^7ssni nno ,6,. ,pf>2ien , lu
nsque vlciuc cl nnun l<rl. icliHc in Icico cûculn
ni,tu,l,ui6l>c;n!iic, p. 44,.. )'. sc p. il.n.lli
5lel! in zcnu 5clrcnl,rij ,fprcn luic! ine!ic,ueiil,
idicl.
5icl! in >ec>ulore peilicil in dc,, zuanlum velocis-
' <im!c,ilsc,l plicerss>i!c)nnc>iun,, t,o. p. ;.,. i,
5lc!I, ?c>l,ri, cur l,!inl, ^ncenice ji,, s. ^7, n. 54
Olimlûit,mcllêitri. >dicl.
3e!l in Orion! Kumero cIor inrenclunr, p. 84. n.7
^n !!c>u,nclo edcnt !nip5um polum rcticlcrc, idicl.
Hcell, nedulys iknuul culul , c ifl r,c>l.e5ti,m
,l>, bil. n.,
RERVM MOBIUVM.
St ellam Magorum* indica: Minius , p. it. ft. iW
Subfolanus, feu urus, P- so. n. i;{
Sympathize Antipachix rcrum ratio quo confiftat, p.474
p. 1. &. fcq.
Sympathia inter homines naitur ex locis figure pet
mutatis, p. 488. .
Sympathix rcrum eznaturali conn-xione, aut ( mi I un
dine, vide in verbo Sympathia , & in Quftionibus.
paflim,
Aliquando obferaatur in rebus , natura , tempore , & !o>
codiflitif., q. 3. . .&;
Triplex Sympathix genus in humano corpore , t in
mondo, ibid. . 7
Adhuc alia rerusn mirabilis Sympathia , qux ad tria hxe
capita reduci non poteft, ibiJ. n.S
Vcrx Sympathix , Antipathixque efle&ionc$ cnurac-
rantor, aiquecxpenduntur in V. Sympathia P. totunj
fcqu. ). i . 8. in fine.
T-
TAbula raduum Mafcul inoru m,& FcemunoEum in igns,
p. IJ7 . )I
Tabula morx ftus in vtero Matris, p. ji6. n.71
Tabula fignorum inconiunftorum, . 14. . V
Tarantula mira Symptomata , rux paiit in itis, q. . n. fK
S fcq.
a vitreo olim lculo Inclufa fubfilirc ad eertos fono-
rum numros vifa, ibid.
Tauri (ignum n Horofcopo quid fignificer, p. 488. n.c
In tauro Coniunftio malchcarum celebrara , perni-
eiemaifertarmacis, p. 489. n.
Sub tauro nati , taurorum naturam prxfcferant, . ; 6
.
Tempes quid (it, p. 4,0 . to
An in primo mobiii conftituendum, ibid.
Singulx fiderum circulaciones, (ingulas temporum di-
menfioncs prxfignant, ' ibid. n. U
An conftet ex inftantibuj indiuifibilibus, ibid. . II
&feq
Temporum certa: mutaciones in cercis fiderum fizigijs,
p. 50. n. 2 \ 6
Tempus accommodaium humores purgandi, p. 16
.
Tempus itineris,& nauigationis , quale impropiium,
bid.n.ij
Tenebrs
RERVM NOTABILIVM. 97
Tenebrr fub polis, p. n>.n.'i|S.f & p jf. n. it.
Tencbrx autc juror, cur rragnopere intendamur,
ibidem n. 189
Terclla quid lit. p. 501. n 14*
Termini Planet ai um apud Ailrologos qui (int. p. 49^. a. 19
& p. 190. n. 17.
Probantut magis iEgyptij, quam Ptolemaici. Ibidem:
Eorumemcaiia Philofophicecomonitratur. Ibidem.
Terra Vnirerli alterum centrum p. 497. n. 11.
Senfi n complanationcm affec-tat- bidem.
Inde rruindi ioitium , & fiuis evidenter oftenditur.
Ibidem.
Earn magnum aliquod animal dixit Keplerus. p. joi.
. .
Eius habilitas probata. Ibidem- n .
Uluminatur Sole perinde ac altera Luna. Ibidem,
n. tf.
Terrx motus quid fit. p. <oi-n. ss
Signa Terrxinotura indica- da, Ibidem, . 17.
Qua: [oca Terrxmotibus fint obnoxia. Ibidem, a.
/.
Quo tempore potilTmumgenerentur. Ibidem.
Terrxmotum lequitur Pcftilcntia. Ibidem, n. 19.
An vllum contra ipfum rcmedium. Ibidem n 18.
Thematis Natalitij reftiricaudi nova ratio Natura; coafona:
p. iO. 1.
Thyco in Lunaris Ecclipfis obfervatione fxp deeeptu
p. 118. n. .
In maris obfervatione fatifcens. p. (if. n. xj,
Tiajanus legem fannt nc domus edificandx certes altku di
ms pedes excdrent, p. for.n. il.
Tranutus Planctarum qui (int , & quantx potentix. p. 50
n. (4.
In quo diffrant ab ingrefibus, Ibidem
An lint direftionibus validiores Ibidem. ; j.
Eorum a'ij afti vi , alij palfivi. Ibidem.
Trini Radij cm cacta. p. flj. n. *i
Habet refpondentiam ad quintam. Ibidem.
Eius bonitatis ratio in quo confiar. Ibidem, n. 6y.
Trifagium contra Terrxmotum. p. so. n. 16.
Sub Tropicis cur major Alius fit, quam fub line xquino
chali. f3f. n. Ii.
' vend Italixnimis nfcnfi U4 . 7.
S
libcxzui p, ,17 7H
^z>ic, Vn>tu5 in lzuo <<Kt ^ tulbine , p. 5,8 n. 8

(>in <ic e iu il Ibien u. 8>
ibic.
'lUl.p.ZNN. ?.
Vmul am lit, ^. ,i> n. u
^n 2 cc>lNli>l)M5 , Ibicm. .l^
Venloium <l>ccicz numcm , sc nolnenclana , n is

Oluncl ci lui v cjuleu, sum lou sc <zuI^
lll l>.4
iulne ccipiunr , Iblclen.
I>lulluniz ^>ioul>icmi in Vencomm dliillbullouc , Ibl'

6em.
Venluz f>IlcI!?uz ilponunu5s. li,;n.l?
Vllcs !il tsio, Ibiem.

Venu omnium l^cliiluin zmlclienun l>. 5,< n. l.
tN 1'eli mmoi , Ibicin.
Vml?m kcii.cs<Iem ?Ksc, !del qu I.UP, lbi>
^ leln.
<)u,!um 6K i 1>n , !bi<ln.
hu, isl- leêliiul nliil icmpol , lbl<lll>

n.
iu U2wl, IKicm.
^ luU ca!.li, , Iblem. n. ^
X HllaUHun colornn , m,n!iuinem , ^ZUiam.sc
lnomm luluil , n, i; -
1'vcnonil in ejus bleiuione eccplic, , Ibiem,
Ver sumenis ionio e>nn->llunum , n, 67 n.10
Veris <ÛHlile5 . 0 zl,fn.2.4
In Ve lnunul cul , ibicn.
Veltesnon lunl snbl.ec>ne lc!nen<i,r, i),n. is
Viez cu,<iiH stell: in <^vnc>li,l2 , n. ,17.;!
Vin<lelni Voeir, ,uc ii>liil ^ <lie 5 . Vtlui ,u5picul . f^
;88 n. io>
Vinciemiziot cul iH llella in 2I2 Virinil, l,,^l n.z<
V>nln îcutlr2nt!^l)l^m, p.9l n. <
Vinllluin cloil <luitu2t 2ric> eloiienie^. l n, lN
Violent llnu > ic Neil zu lini , 0. i7 n ^7
()iic etscnz z2llnt . iliiell. '
Virei <ûi<1 linl , 0. ll n ,8
In Huo lileranl 2b Iiie . ibidem,
kluui in^luenliz lillnisclrum inccium, iliiem.
Vil^lun<!i2llruillil <l, vic>l,2lui ,p. ;c? n. 8?
L eN neileHiol vi omniuu nilnnlium P. n
n.,4
Vi uplci in nomine intelleuHll c nlnulis ,il,i6enl.
Vlitioluin n^li n2MiIem niii>ulnim cu lnuine , H.
l, n.l7
Vulbl in loci ^niilcz, ^mnnifciis , c pelisciil mulli
plci, p.4 n. i)l
Vlnl?iH vbi v?il2til!l , 0. nc> n. 127
Vnuen înuli, clciioli, c viituz, <)u. 2, n. 4 sc
^.
Lju li<zu3lil noliii,lil nabueium Xnii<;ui, ibie.
n. ,
Diueinmoa'c iveilll ûliû! tiAîcul , ibiem.
n. 2, c leq.
^l 2>i<iuil,u! nc>n line luneillilionis amillione , ibl
em.
(luomollo n2MtIil ooerecul, qu ;. 0 icll>.
Vuula ^lciz iucisu molnum comililem nu. ; . n. i>
Vnion5 <Û3 lolu Rectum , uon /^nu lonil, <z. . n.z<
Vomicum eicinl niminimi li^n, n. 4;S n. e^
Voc> in 1'unnî luiilou2 , z>. 2 4? n, 42
Vlin <ion cou1iii 6 5ilneltrelN flllc min;^
û.i. n, it
Vi uÎe, in (!!< , 0. zr? n. 4z
Vll min nulmn lireHli, ini<ill.
Vls,llui<>i UeliiK,i s. l>n. lz
Hu, nullit! oelnicioli ,1ni^n.
X 5
^/ ^n P"N ^^^>l Hlnc t>un ên! p <^ - z
/ ^ u cv LlcUi lllill> luul ciLc: , inieliv.
6 lêul nunc lnôi Kcn ^volil Vei-
<llibi<li,.
2cvlin>5 vcncul vncle <iiliU5, il,i6elll n>4
LN VcnHliuui cnn ,il,i<leln. u. l
2iicil Nilecicul cûn conlin Lbi lnnnuc êcl,l! nellc
w>:6uicic e l/moznurn conci.clU'Z z<
Xlicu5 vn niHu p. zZj u. 7
DuolcucN senbilil, c inuzmzliiu , p. '4. 8
8l>2l>ll>8 scnlim llim2îninml,ici^clu.
(luo ie au <lc ssnil 2oii l> Xnriûis tizîl
Im nunc lcmpot , uvnuz nutj lnaneniZ il>i6.
2<il> tûoc luu , ibicln. n. 3
^n omne cnlnmne n,l>it2l,ile , 0. szl l>. in
^n lunHqu tjucuu6i<Iim2l>iuli< ,0. zkni^
In^N, lub Hnuo,Sc 5ul> lioniciiuIelIum,
Xnconij ?o:r h<lllioniii cclebl lc l lU

niun, ibicln . 1;
Oui i ccH nuiI>l,<!em>nllll iblêiu.
vei in l,vc lug klllil!nti culM>cnicul , inj.
r 1 n 1 5.
lilcnz propra, sc culvi5 cccionl
acccmoHcu!>.
^X.^!/i ^/m4,'m<,i (7. l^.c. 5 /Vl. ^L.

^^ otl /c, lio/>e i/^/s/i,. ^s.>Z.
^,. /?.
^p/^ <!^ ^t//ex /t 0i>eilio^s wo, , ^ << ê<^
t).,;.5-/e?.
l)ec^/tM l<7e/ w^^^c^ê^.k. zs.O'/e?.
I)i^. L. '9. <^/e^.

ô/ ?ce^</iii<"t f'^/lo/o/'îc< ^tt'oe iie>
lâ/e /<i< //>e^'o^ ^ Slo//?^ ^. 2<>.
,^. s. l/.^'T'.lg.
>< /t l>ô/i< ice/>-!e^/i< , â //<te< a^/e
^/^, <5c<<//t t?ett^< / î vom/. 0. 55.

>.
^! ><ê/t <lti T'e^^. /4. 2,</ ^ ?'. l?.
l7, ex w/i<,^ <<^^n, .cceô? o </</e/. ^j.
^tH^ ^/<<^l 5^^tt. >4. I7l.

^4? IT' ^< <tt<,e vc^m/e ^</e^ /boc ^l 00^ HlFH <zc>i/</<,, ^/<,i. ^s.

3t.
ê ^<^<, ^/^< ,'tt//Fi i/e-5 i,,/ <lm.

5. /. e^/e?.
I n o k X.
IV^/Aoe, ^ôlî ô/ê imi'e <e ^5<il'ier
^. //.
/ ao coM<,t ^tio/lell,'ch <Î,mix<^<<.5, 1/.
â/t v/ vel /,i/>>^. ^. 56. <?. 1;^. ^. 7^. l^

^<?
iv/seA iV<,t^<. ^.,112.. ^/e^.
>i T'e?,^ l</,'. c?cts T'. ^^.
/ . Li.
^/!//ae co/'î/l. i)^^ ?^> ^> " -'j l^/e?
^<l/t ês/. ?'. ic.
^ e^ //et e^r ^ i<///<^//^/. ?. /^
/ ô/^<<litcr cnM<t rtio vit<e. ^l. /F.
>< êrr, ext? B^< lo/litt<^lt i^t >vwlct!^
l<,^<,<//// /cê/)^/, l^/î>, e^ Vî co/?/te<iH. ?. 4.

K^/e?.
^tt<< lê^met'/ ^>ni i</>>^<</o ex cottwe ve>
iV<,tis,t<l moe , o î</^< /o/i<^t /^<-
Heit.T'. 5/.
^/?e/l<< ^^^/e^ <7aet , elT' <<e>/e,K
^ ^ c^ iV<z vo,^t <<t^/// cmo^ , <c ie/x-
<^ ^> ^/-

f7ett/o^^ ^Bo' < ?leKl.c7. s).
^</ltl?iet^^^t </<>eiii<i, v<,/i<//'-e/^
?</,Koe, ex ^',/Fi</<,îite^/eexic</Ff.
^^,^. <7. îT'/e^. lî.H/.

5 w o r ^r.
>
s<t </ VMl' <<li^z<e o^^ l5tt;
?/lVl5,
^)^F- 2,.l!N.l.tencilIlm^,/eê,^crilIlm^.1in 5>2ose
^l. /. 2!, co. p. 4. lin.zy. ûliz,i. ÛZ>5. n ;. Iin.4.
(ûncl, /. ()m. Im. in. li2c in lc, /. nac in ic. 0.7. lin.
2,s.d2ini, /. ^zni. u.8. !>n.;4. Hermann. i. 6er-
m inici. ioi^. in ^120, l. in ^r2li. lin;c).cQMocri2n-
tur, /. campcriunrur. p. 9, lin. vlc. ()u<>cuinûc
l. ()n3n6<H^!m<ûc. v. lo. lin. z. QicnQZonicum , /.
orino^nniculn. Iin.16.2ur luoi2, l. vr luora. Im. vlt
Iun6riuu;, /. IlinHinug. i>. 11. lin. 5. In6ccim2c , i
vuaclccnna?. lin.4i.compcluir,/. comvcriic. c>- 1;.
lin.i; Llaxanum, /.Nl2nc2NUln.o.i4.Iin.l,i.I^c!c^.
/.ÎiIc^.lin.;7.kcimiIi2z,i.û2z.i,.i6.Iin.2,;.I'l2^r,
/. ^l2^x. lin-ZQ. snicitur,</tle. n.16. lin.i;<)u2lin^,
l i)u^6rip.lin.i7.Kleicuriuz?</e/e l lin. is. ^lxiae,
/. ^lxia. o.iy.Iin. ;8. 2unc,/. nunc. lin. 4i.runc,l.
nunc, o.^l.lin. 11. nmc,/.nunc.Iin.8i runc, /.nunc,
n.i 2,. lin.i 4.În2c!iclH, /. ÎIii^cla. 0. 2 8.1in. 1 !.lit,
/. nr.o.;2,.lin.ii.cu!miu2N5, /. culminanrcm. p.;4>
lin. j7> ûX,i cû2m. lin.4j.inn-in^2niur,iinlrin'
ûnrur.r.;f.Iin.i4.2 3l2:ciz,/.vunc!i8.1in.2.4.^c1ri2-
ri.iQ, /. ^clriacico. lin. ;4> 1r2oenc, l. 5li2r,Qncm.
^>. ;6. lin. !i.rcltuic,i. rclluit.p. ;3.lin.2.4.ll2cQori-
,/. dîQncrica. lin. 2j.^n2clatic.i, i. ^nacLiKi.
0.41. lin. 2. ?2i2llelossram^ /. P2r2llclo^r2mmum.
p>4;.Iin.?.in 2nn>8 4920./. in annig 49QQQ.0.44.
lin. ^;. cx rcclccim, /. cx iretlccim. n. 4;. lin. 4.01!
1'Quc2n,i.1'auc3n. p.47.lin. i.Q.cxspic2ri,/. cxoi^.
caii. lin. 2.6. Insula:,/. Insult, lin. 26. încrici />
America, lin. ;6. comolctur clirccli , l. comnler.6i
Hioncin.iin.4Q.o6i2vum,/. aK2,vo.lin.4i,min...
/. min.4o.1in.44'^ll2cll, l. (!ancli. p. 48.!. vir.
dnari,i.d2ncri. n. 66. l. 4. manûcar, /. manuû-
c3,t.f. 67. 1. 12.. inicaliua, i. inlriariua. ^>. 71. 1. l8.
2^ricn1aiinem,i. aLricolarionem. ^.142,. L42. alrc-
rum acl alicrum , i. alcer 26 alrcrum. ^. 206. I.
lc>. ronuz "ciuz , i. !?cnuz ^cniliz. f>. ^c>8. 1. y.
eruciillimc,/. cruciirillimc. f>. 2,09.!. Z9. cnstln,/.
noltro. ^>. 2,11. I. ;;. lieneiicla, i. l?enciicn. n.2,11,.
I. f)lim3. incli. / mciical. f. 22,9.!. ^.moliiliilis,/.
mol?i1iz. f>. 2,49. 1. vir. Ico elsium I.cllc locum u.
2,f).I.;. ti^riliosoliranu , l. O^risn^nliianug.. n.
346. 1. 22.inicio ,1. irrirc, ^1. ^;8. 1. iz. fons l.fon.
tcm,î. 4;;.!. ocnulc. il^csciiui l. ciiuiirur n-
486.I.2.2. ^rouere 1. ncol?arc.
<
X
V
'
^
5

Gerolamo VItali - Lexicon Mathematicum Astronomicum Geometricum Adiecta

Caricato da

Informazioni sul documento

Copyright

Formati disponibili

Condividi questo documento

Condividi o incorpora il documento

Opzioni di condivisione

Hai trovato utile questo documento?

Questo contenuto è inappropriato?

Copyright:

Formati disponibili

Gerolamo VItali - Lexicon Mathematicum Astronomicum Geometricum Adiecta

Caricato da

Copyright:

Formati disponibili

Informazioni su questo libro

Linee guide per lutilizzo

Informazioni su Google Ricerca Libri

Dilciplmaium omnium Ill2tKeml!carum lumnu , c

^ e^/2 e/ ^i ,e ve<^ /^^ e<

,e e/s , ^tce^l//^.^ ^<lttF , ^^ v/H

e<t. /s/ ^s^ <,///i^/el, /e/ ^

es//e/. ^<^/?, <^n/,f ve^^,, </ <

ve/<l/??A/NF 0o<l^/s^> ^i/<i/?^<l ^j3<l>

/>/^^e lAl ^/o<e ^ ^H >r/i</7< cs/?<,l

^2^ <l/H/^/ ^wo^<l/ ^,exlce /sc ^/<l/^/<ltt.

H< ^ er /em^s/i s/< ^sH^/?/// ^e/s^,/^

Officiumquefori militttue labor,

/e>/ <?ee-</ l?/ece-m /le^/e,^/m.

Oc opuz inscriprum , ^ex/cs vt/<<-

>^X pvz 2ttitulatum 6c vulnerum , 2o>

KloKllia si^nu- I^auiz.

I-l0lsccfuz. Ima3ine8 ^s-

8o1icirclor>Ia- 8ur>lol2nu8. 1'e^il^ucn.

llcvxx Icoi!est>c5>mili,ri5mnibul ^l> l,

^. Hall>^l noceli ///> <^/, ^icilur ?erli> (5piic<ini

F. ^civocl 0 i iem(ilcc iiciwl (5piicoinu5 is>u I7I /zinu.

, , 7 e^ ^^e/> , >F<, , ,<< v,ze /,' ^c /<>-

^<,^^<',. Quluiem nuic<:sizioni <lcllinli iucrinc

<Ki/H. e<l^e//<,/< ^/>se//. 'lelli lemuln ic^io

^lz ll iciur zu <zu3litil>uleii zuibu pollenl 41.

4s. > f? X l^elez. vili !,lol. Vllle </f^,^>

Il.mluo formin concil>eief,cil, vlulnor elt ?Iin!u /i.

i^). ^ax?icl (ilice', noccllbon sormn, ,lpellmr ^uin

<^uezu<! ^Nionolno coniunHic. sc conuenienli <luium vel

^>r 5turni 6icilui in lsni, bioi lliu De- f),

^icxi>.^ib. I.in, ie6<iituz luminis.sc elicumnul f^.

,7. /Vi.>cl lt ^/.</i ^ibi icitur Neil 6 lccun w-

?. >Vi.^cl^ icm quc, Nubilolu. ?l>lem!l5 m <)>ll5l-

<8. ^l.x>l>> ,cl^/^^i,I)icu,ln icilur s^icitui h>ic

70. >l,xcnx^b.i^emquo>Iub.ec> noMlne ,pn:llnl!il

e/. (?uiuluiiln pn!iz c nicKeur, sc c<ul)tuc>6c> in

n vul ^/i^ </? le t.^m vmu5 Icccin

^i.2c>xil^,,alt!illmin llu^!,. Cenuloc^mj in V. yl.

^i.v2i<:,liue ^,l no l. 6c li i <7c>mmentt. ^^?

^>"",l iemson. .c//^^ . cut ^^e 4.

zl2,l .ue^/,. CNor. ll eemiuonl. V,6 ll.

i, SliltulnitulZenzinHeltto perle, l,iere ; mnc lemll,

cun<i? m.^nilu^ini cle niui lcui , sc Kl.ttiz ciistcn in

instir dc>lnu s n6e sc nc>men ii,ulli)^e n.tui Xicicuiij,

lllione liiu5 veibi. In <^!in Uten vc cc>nlllil nic 0ll>

icimr ilell lccunll,: nnilu<!nil <!e ntur lutni

l)l> ^1, vvNl, pu ^l, cli <i,Kniu5 sc fleminenl>

M' , ^,<^/<^ c<^ ^/? </< //l. ^e < e/? , 1,/

</,</ ^. I-IZic ?1li.

^47 î,i>îix ^/i<<n I.,ciu îmill suluenlc>li in

51. ^^rl^x >rl>. <iicliurluci60c>ron3lc^nc>ill Neil Ll

<Iuo n Kc in . n<le , tot, eprn me,m quo^u ^

^?l.iTvoo Ortiu pu6 ^iironomo f iclcm clic !<>cci- 177

</eee</t) c.<ie/^<?, l,<</e/^e^e',/ .' ^,<i <<,e ^^><

t><^ <?</ ce</</ (s e/e<^' ^/^e <^e /e^^<

inciuit > ^o i. << /e/ <^ </, ^/^ /-

<^< /^ /?s< ; << <// i e^^' ^-/<,^?-

<,<//< ?/^ ,,/, tiz:c ille , <!c>nl sul>in6

18;. ^dlxi>io ^ leNc VII in ^Nronnm. i<!em sc>nr puit

li-i mb.lei.s^mi/,, . lun.w r^

l^ic 6e noc l<!ccc nololcospl luciil ?onrnul ; l6 sc e

. nxv Z'e^, puH c^llronoloaz lien>6cc <Iurlionel

^?^ll<:?ievl noceli,^zc><>lul XlHicc>6icunturum?olu lj