A

AKROZOM – specijalizovana penetrirajuca vezikularna organela formirana

od gold`i – aparata I delova nuklernog ovoja na vrhu spermatozoida. Sadr`I
hialuronidazu, nekoliko liti~kih enzima I kisele hidrolaze. (akrozomalna kapa)
– nalazi se na spermatozoidu, poseduje hidroliti~ke enzime i u~estvuje u
prodiranju spermatozoida u jajnu }eliju.

ANTRUM – folikularna duplja (nastaje prilikom sazrevanjem folikula (v.

folikul)), ispunjena te~no{}u (liquor folliculi).

ANTENALNE @LEZDE – nefridije kod rakova

ANTIKOAGULANTI – supstance koje spre~avaju zgru{avanje te~nosti –

krvi. Mogu biti: heparin, natrijum, kalijum, amonijum oksalat, natrijum –
citrat.

ANTIGENI – substance, uglavnom proteini koji predstavljaju strana tela u

organizmu koja stimuli{u imuni sistem da produkuje antitela.

ANTITELA – odgovor organizma na antigene; antitela unio{tavaju antigene.

AUTOIMUNA REAKCIJA – kada se stvaraju antitela protiv sopstvenih }elija
doma}ina, i ishod je }esto fatalan.

AREAL – ukupan prostor koje neka biljna ili `ivotinjska zajednica ( ili vrsta )
linerno zauzima na povr{ini zemlje. Areal u sebe mo`e uklju~iti vi{e biotopa.

ADAPTIVNA RADIJACIJA – kada pripadnici iste familije imaju razli~ite

`ivotne forme.

ABUDANTNOST – brojnost; kvantitativna zastupljenost pojedinih populacija.

ALELOPATIJA – poseban vid uzajamnih odnosa izmedju vi{ih biljaka; pojava

povoljnog ili nepovoljnog dejstva na rastenje populacije jedinki iste vrste, ili
jedinki raznih vrsta.

AMENSALIZAM – odnosi izmedju dve razli~ite vrste organizama koji su

takvi da metaboliti {to ih jedna vrsta lu~i u spolja{nju sredinu, deluju
negativno na drugu vrstu inhibiraju}i njeno rastenje, razvi}e i
razmno`avanje. Upro{}eno, to je jednostavan odnos negativan samo za
jedinku B a neutralan za jedinku A.

APOFIZA – grbavo zadebljanje na ljuskama {i{arki kod bora.

AKTINOMORFAN – tip cveta koji je otvoren, npr. Ranunculus.

APOKARPAN – kada karpele nisu srasle (gineceum se sastoji vi{e od

jednog).

APETALNI – cvet bez krunice.

APOGAMIJA – kada se sporofit razvija iz }elije gametofita (javlja se kod
paprati).

APOSPORIJA – kada se protalijum (gametofit) razvija iz vegetativne }elije

sporofita (kod paprati).

ANIZOTOMIJA – ne pravilno grananje dihotomije.

AMFIGASTRIJE – vi{e}elijske trbu{ne jednoslojne lamele (listi}i ) kod

Marrchantie.
ACROGYNAE – kod mahovina, arhegonije i sporogon se nalaze na vrhu
stabaoceta ili bo`nih grana.

ANACROGYNAE – gametangije – arhegonije i sporogon su udaljeni od ta~ke

rasta talusa i nalaze se sa gornje strane.

AKROPETALNO – listovi rasu vrhom, npr. Polypodiophyta.

AUTOEKOLOGIJA – ( idioekologija) – odnosi pojedinih vrsta biljaka prema

spolja{njoj sredini.

ABIOTI^KI FAKTORI – ne`ivi faktori (npr. ne`ivi sistemi – beton).

ABISAL – odnosi se na najdublji deo okeana, ispod 2000 m.

ACENTRIK – fragment hromozoma koji nastaje tokom }elijske deobe i koji

nema centromeru. Fragment je nesposoban da prati ostatak hromozoma
kojni se kre}u ka jednom ili drugom polu po{to je izgubio svoju svrhu
zaka~injanja za deobno vreteno.

AKROCENTRIK – hromozom u kome je centromera locirana bli`e jednom

kraku hromozoma nego drugom kraju. Tokom anafaze }eliske deobe prilikom
kretanja hromozoma ka jednom polu akrocentri~ni hromozomi imaju oblik
slova “J”, {to je u suprotnosti sa normalnim metafaznim hromozomima koji
imaju oblik sliva “V” (centromera je u sredini).

AUTOHTONA – (indigena, aborigina) – vrsta, podvrsta, flora, fauna,

populacija, ekosistem, koji se nalaze u prirodi u odredjenom prostoru, u
okviru svog prirodnog rasprostranjenja; npr. flora – ona koja je doma}a na
nekom prostoru.

ALOHTONA – odredjena grupa biljaka ili `ivotinja koja je introdukovana u

odnosu na doma}u grupu.
ABDOMEN – stomak

– 1.(kod sisara) – deo tela odvojen od toraksa dijafragmom; podrazumeva

stomak, jetru, creva.
- 2. (kod beski~menjaka - insekata) – posteriorni, tre}i region na telu
ABSORPCIJA – upijanje
AKOMODACIJA – prilagodjavanje; npr. na~in na koji oko sisara mo`e
promeniti fokus sa bliskih na daleke objekte.

AKTIVAN TRANSPORT – pokreti ~estica protiv koncetracionog gradijenta

koriste}I metaboli~ku energiju (v. difuzija)

ADH – (v. antidiureti~ni hormon)

ANTIDIURETI^NI HORMON – ADH, vazopresin – hormon koji se lu~i kod

sisara u zadnjem re`nju hipofize. Stimuli{e reapsorpciju vode od strane
bubrega, tj. smanjuje se gubitak vode u urinu.

AORTA – Najveca arterija u cirkulatornom sistemu sisara. Ona nosi krv iz leve
ventrikule srca u ostali deo tela.

APENDIX – mali deo creva, crvuljak, pronadjen na prelazu ileuma I cekuma

kod nekih sisara. Kod ljudi njegova funkcija je nepoznata.

ARTERIJA – sud koji prenosi krv iz srca u tkiva. Kod sisara arterije nose
oksigenisanu krv tj. krv koja nosi kiseonik za organe. Ona se deli na manje
sudove koji se zovu arteriole

D`
E

Lj

Nj

O
P