Documenti di Didattica
Documenti di Professioni
Documenti di Cultura
RUSTICANA
Melodrammainunatto.
testidi
GiovanniTargioniTozzetti
GuidoMenasci
musichedi
PietroMascagni
Primaesecuzione:17maggio1890,Roma.
www.librettidopera.it
1/16
Informazioni
Cavalleriarusticana
Caralettrice,carolettore,ilsitointernetwww.librettidopera.itdedicatoailibretti
d'operainlinguaitaliana.Nonc'unintentofilologico,troppocomplessoperessere
trattatoconlemierisorse:viinveceunintentodivulgativo,lavolontdifar
conoscereivariaspettidiunapartedellanostracultura.
Motivazioniperscriverenotediringraziamentononmancano.Contributie
suggerimentisonogiuntidaognidove,viendadiredagliAppenninialleAnde.
Tuttoquestoaiutomihadatoemistadandoentusiasmopercontinuareamiglioraree
ampliaregliorizzontidiquest'impresa.Ringrazioquindi:
chimihadatoconsiglisugraficaeimpostazionedelsito,chihasvoltoleoperazioni
diaggiornamentosulportale,tutticolorochemettonoadisposizionetestiemateriali
cheriguardanolalirica,chihadonatotempo,chimihaprestatohardware,chimettea
disposizionesoftwarediqualitaprezzipichecontenuti.
Infineringraziolamiafamiglia,periltemporubatoleededicatoaquesta
attivit.
Ititolivengonosceltiinbaseaunaseriedicriteri:disponibilitdelmateriale,data
dellaprimarappresentazione,autoriditestiemusiche,importanzadeltestonella
storiadellalirica,difficoltdireperimento.
Aquestopuntovieneampliatalavarietdelmateriale,elasuaaffidabilit,tramite
acquisti,ricercheinbiblioteca,suinternet,donazionedimaterialidapartedi
appassionati.Ilmaterialeraccoltovieneanalizzatoemessoaconfronto:viene
eseguitaunatrascrizioneinformatoelettronico.
Quindivieneeseguitaunarevisionedeltestotramiterilettura,econunsistema
automaticodirilevazionesiadelleanomaliestrutturali,siadellavaliditdeilemmi.
Vengonointegratisedisponibiliinumerimusicali,eindividuatiibranipi
significativisecondolacritica.
Vienequindieseguitaunaconversioneinformatostampabile,chestateleggendo.
Grazieancora.
DarioZanotti
Libretton.12,primastesuraperwww.librettidopera.it:agosto2002.
Ultimoaggiornamento:03/01/2016.
2/16
www.librettidopera.it
A.A.VV./P.Mascagni,1890
Personaggi
PERSONAGGI
SANTUZZA,unagiovanecontadina
TURIDDU,ungiovanecontadino
LUCIA,madrediTuriddu
ALFIO,uncarrettiere
LOLA,suamoglie
.......... SOPRANO
.......... TENORE
.......... CONTRALTO
.......... BARITONO
.......... MEZZOSOPRANO
ContadinieContadine,Paesani,Ragazzi.
LascenarappresentaunapiazzainunpaesedellaSicilia.Nelfondo,adestra,chiesa
conportapraticabile.Asinistral'osteriaelacasadiMammaLucia.
ilgiornodiPasqua.
TrattodallanovelladiGiovanniVergadallostessotitolo.
www.librettidopera.it
3/16
Attounico
Cavalleriarusticana
ATTOUNICO
Siciliana
Asipariocalato.
[N.1Siciliana]
TURIDDU
OLolach'haidilattilacammisa
sibiancaerussacomulacirasa,
quannut'affaccifailavuccaarisa,
biatupiluprimucutivasa!
Ntralaportatualusangusparsu,
enunmempuortasicemuoruaccisu...
esicemuoruevajunparadisu
sinuncetruovoattia,mancucetrasu.
Scenaprima
Lascenasulprincipiovuota.Albeggia.
[N.2Corod'introduzione]
DONNE
(didentro)
Gliaranciolezzano
suiverdimargini,
cantanleallodole
traimirtiinfior;
temposimormori
daognunoiltenero
cantocheipalpiti
raddoppiaalcor.
LeDonneentranoinscena.
UOMINI
(didentro)
Inmezzoalcampotralespighed'oro
giungeilrumordellevostrespole,
noistanchiriposandodallavoro
avoipensiam,obelleocchidisole.
Obelleocchidisoleavoicorriamo
comevolal'augelloalsuorichiamo.
GliUominientranoinscena.
4/16
www.librettidopera.it
A.A.VV./P.Mascagni,1890
Attounico
DONNE
Cessinlerustiche
opre:lavergine
serenaallietasi
delsalvator;
temposimormori
daognunoiltenero
cantocheipalpiti
raddoppiaalcor.
IlCoroattraversalascenaedesce.
Scenaseconda
SantuzzaeLucia.
[N.3Scena]
SANTUZZA
(entrando)
Dite,mammaLucia...
LUCIA
Seitu?Chevuoi?
(sorpresa)
SANTUZZA Turidduov'?
LUCIA
ilfigliomio?
SANTUZZA
Finquivieniacercare
Vogliosapersoltanto,
perdonatemivoi,dovetrovarlo.
LUCIA Nonloso,nonloso,nonvogliobrighe!
SANTUZZA MammaLucia,visupplicopiangendo,
fatecomeilsignoreaMaddalena,
ditemiperpietdov'Turiddu...
LUCIA andatoperilvinoaFrancofonte.
SANTUZZA No!l'hanvistoinpaeseadaltanotte.
LUCIA Chedici?senontornatoacasa!
(avviandosiversol'usciodicasa)
Entra!
SANTUZZA
(disperata)
Nonpossoentrareincasavostra...
Sonoscomunicata!
LUCIA
delmiofigliolo?
Echenesai
SANTUZZA Qualespinahoincore!
www.librettidopera.it
5/16
Attounico
Cavalleriarusticana
Scenaterza
Alfio,Coroedette.
[N.4SortitadiAlfioconCoro]
ALFIO
Ilcavalloscalpita,
isonaglisquillano,
schioccalafrusta.Ehil!
Soffiilventogelido,
cadal'acquaonevichi,
amechecosafa?
CORO
Ochebelmestiere
fareilcarrettiere
andardiquaedil!
ALFIO
M'aspettaacasaLola
chem'amaemiconsola,
ch'tuttafedelt.
Ilcavalloscalpiti,
isonaglisquillino,
Pasqua,ediosonqua!
CORO
Ochebelmestiere
fareilcarrettiere
andardiquaedil!
[N.5Scenaepreghiera]
LUCIA Beatovoi,comparAlfio,chesiete
sempreallegrocos!
ALFIO
MammaLucia,
n'aveteancoradiquelvecchiovino?
LUCIA Nonso;Turidduandatoaprovvederne.
ALFIO Sesemprequi!~L'hovistostamattina
vicinoacasamia.
LUCIA
(sorpresa)
SANTUZZA
(rapidamente)
Come?
Tacete.
(dallachiesaodesiintonarel'Alleluia)
ALFIO Iomenevado,itevoialtreinchiesa.
(esce)
6/16
www.librettidopera.it
A.A.VV./P.Mascagni,1890
Attounico
CORO Reginacoelilaetare.~
interno(dallachiesa)
Alleluia!
Quiaquemmeruistiportare.~
Alleluia!
Resurrexitsicutdixit.~
Alleluia!
CORO
esterno(sullapiazza)
CORO
interno(dallachiesa)
Inneggiamo,ilsignornonmorto,
eifulgentehadischiusol'avel,
inneggiamalsignorerisorto
oggiascesoallagloriadelciel!
OrapronobisDeum.~
Alleluia!
Gaudeetlaetare,VirgoMaria.~
Alleluia!
QuiasurrexitDominusvere.~
Alleluia!
TuttientranoinchiesatranneSantuzzaeLucia.
Scenaquarta
LuciaeSantuzza.
[N.6RomanzaeScena]
LUCIA
Perchm'haifattosegnoditacere?
SANTUZZA
Voilosapete,omamma,primad'andarsoldato,
TuridduavevaaLolaeternafgiurato.
Torn,laseppesposa;econunnuovoamore
vollespegnerlafiammacheglibruciavailcore:
m'am,l'amai.Quell'invidad'ognideliziamia,
delsuosposodimentica,arsedigelosia...
Mel'harapito...Privadell'onormiorimango:
LolaeTuriddus'amano,iopiango,iopiango!
LUCIA Miserinoi,checosavieniadirmi
inquestosantogiorno?
SANTUZZA
LUCIA
Iosondannata.
Andateomamma,adimplorareiddio,
epregateperme.~VerrTuriddu,
vo'supplicarloun'altravoltaancora!
(avvicinandosiallachiesa)
Aiutatelavoi,santaMaria!
(esce)
www.librettidopera.it
7/16
Attounico
Cavalleriarusticana
Scenaquinta
SantuzzaeTuriddu.
[N.7Scena]
TURIDDU
(entrando)
Tuqui,Santuzza?
SANTUZZA
Quit'aspettavo.
TURIDDU Pasqua,inchiesanonvai?
SANTUZZA
Nonvo.
Debboparlarti...
TURIDDU
Mammacercavo.
SANTUZZA Debboparlarti...
TURIDDU
Quino!Quino!
SANTUZZA Doveseistato?
TURIDDU
AFrancofonte!
SANTUZZA
Chevuoitudire?
No,nonver!
TURIDDU Santuzza,credimi...
SANTUZZA
No,nonmentire;
tividivolgergidalsentier...
Estamattina,all'alba,t'hannoscorto
pressol'usciodiLola.
TURIDDU
Ah!mihaispiato?
SANTUZZA No,telogiuro.Anoil'haraccontato
comparAlfio,ilmarito,pocofa.
TURIDDU Cosricambil'amorchetiporto?
Vuoichem'uccida?
SANTUZZA
Oh!questononlodire...
TURIDDU Lasciamidunque,invantentisopire
ilgiustosdegnoco'latuapiet.
SANTUZZA Tul'amidunque?
TURIDDU
No...
SANTUZZA
Assaipibella
Lola.
TURIDDU
Taci,nonl'amo.
SANTUZZA
Oh!maledetta!
TURIDDU
8/16
L'ami...
Santuzza!
www.librettidopera.it
A.A.VV./P.Mascagni,1890
SANTUZZA
Attounico
Quella
cattivafemminatitolseame!
TURIDDU Bada,Santuzza,schiavononsono
diquestavanatuagelosia!
SANTUZZA Battimi,insultami,t'amoeperdono,
matroppofortel'angosciamia.
Scenasesta
Lolaedetti.
[N.8StornellodiLola]
LOLA Fiordigiaggiolo,
(dentrolascena)
gliangelibellistannoamilleincielo,
mabellocomeluicen'unosolo.
(entrando)
LOLA
(sarcastica)
Oh!Turiddu...passatoAlfio?
TURIDDU
(impacciato)
LOLA
Songiunto
orainpiazza.Nonso...
Forserimasto
dalmaniscalco,manonputardare.
(ironica)
E...voi...sentitelefunzioniinpiazza?
TURIDDU Santuzzaminarrava...
SANTUZZA
(tetra)
Glidicevo
cheoggiPasquaeilsignorvedeognicosa!
TURIDDU Nonveniteallamessa?
SANTUZZA
Iono,cideve
andarchisadinonaverpeccato.
LOLA Ioringrazioilsignoreebaciointerra!
SANTUZZA Oh,fatebene,Lola!
(ironica)
TURIDDU
(aLola)
LOLA
(ironica)
Andiamo,andiamo!
Quinonabbiamchefare.
Oh!rimanete!
SANTUZZA S,resta,resta,hodaparlartiancora!
(aTuriddu)
LOLA Ev'assistailsignore:iomenevado.
(entrainchiesa)
www.librettidopera.it
9/16
Attounico
Cavalleriarusticana
Scenasettima
SantuzzaeTuriddu.
[N.9Duetto]
TURIDDU Ah!lovedi,chehaitudetto?...
(irato)
SANTUZZA L'haivoluto,ebentista.
TURIDDU
(les'avventa)
Ah!perdio!
SANTUZZA
TURIDDU
SANTUZZA
Squarciamiilpetto!
(s'avvia)
No!
(trattenendolo)
Turiddu,ascolta!
TURIDDU
Va'!
Insieme
SANTUZZA
No,no,Turiddu,~rimaniancora.
Abbandonarmi~dunquetuvuoi?
TURIDDU
Perchseguirmi,~perchspiarmi
sullimitare~findellachiesa?
SANTUZZA
TURIDDU
SANTUZZA
(minacciosa)
TURIDDU
LatuaSantuzza~piangeet'implora;
comecacciarla~costupuoi?
Va',tiripeto~va'nontediarmi,
pentirsivano~dopol'offesa!
Bada!
Dell'iratuanonmicuro!
(lagettaaterraefuggeinchiesa)
SANTUZZA
(nelcolmodell'ira)
AtelamalaPasqua,spergiuro!
(cadeaffrantaedangosciata)
Scenaottava
SantuzzaeAlfio.
[N.10Duetto]
EntraAlfioes'incontraconSantuzza.
SANTUZZA Oh!IlsignorevimandacomparAlfio.
ALFIO Achepuntolamessa?
10/16
www.librettidopera.it
A.A.VV./P.Mascagni,1890
SANTUZZA
Attounico
tardiormai,
mapervoi,LolaandataconTuriddu!
ALFIO Cheavetedetto?
(sorpreso)
SANTUZZA
Chementrecorrete
all'acquaealventoaguadagnarviilpane,
Lolav'adornailtettoinmalomodo!
ALFIO Ah!nelnomedidio,Santa,chedite?
SANTUZZA Ilver.Turiddumitolsel'onore,
evostramoglieluirapivaame!
ALFIO Sevoimentite,vo'schiantarviilcore!
SANTUZZA Usoamentireillabbromionon!
Perlavergognamia,pe'lmiodolore
latristeveritvidissi,ahim!
ALFIO ComareSanta,allorgratovisono.
SANTUZZA Infameiosoncheviparlaicos!
ALFIO Infamiloro:adessinonperdono;
vendettaavrpriachetramontiild.
Iosanguevoglio,all'iram'abbandono,
inodiotuttol'amormiofin...
(escono)
[N.11Intermezzosinfonico]
Scenanona
Lola,TuriddueCoro.
[N.12Scena,CoroeBrindisi]
Tuttiesconodichiesa,Luciatraversalascenaedentraincasa.
Insieme
UOMINI
Acasa,acasa,amici,oveciaspettano
lenostredonne,andiam.
Orcheletiziarasserenaglianimi
senzaindugiocorriam.
DONNE
Acasa,acasa,amiche,oveciaspettano
inostrisposi,andiam...
Orcheletiziarasserenaglianimi
senzaindugiocorriam.
IlCorosiavvia.
www.librettidopera.it
11/16
Attounico
Cavalleriarusticana
TURIDDU
LOLA
(aLolaches'avvia)
ComareLola,veneandatevia
senzanemmenosalutare?
Vado
acasa:nonhovistocomparAlfio!
TURIDDU Noncipensate,verrinpiazza.
(alcoro)
Intanto
amici,qua,beviamoneunbicchiere.
(tuttisiavvicinanoallatavoladell'osteriaeprendonoibicchieri)
TURIDDU
Vivailvinospumeggiante
nelbicchierescintillante,
comeilrisodell'amante
miteinfondeilgiubilo!
Vivailvinoch'sincero
checiallietaognipensiero,
echeannegal'umornero,
nell'ebbrezzatenera.
CORO
Vivailvinospumeggiante
nelbicchierescintillante,
comeilrisodell'amante
miteinfondeilgiubilo!
Vivailvinoch'sincero
checiallietaognipensiero,
echeannegal'umornero,
nell'ebbrezzatenera.
(siriprendeilbrindisi)
TURIDDU Aivostriamori!
(aLola)
LOLA
(aTuriddu)
(beve)
Allafortunavostra!
(beve)
TURIDDU Beviam!
CORO
Beviam!Rinnovisilagiostra!
Scenadecima
Alfioedetti.
[N.13Finale]
(entraAlfio)
ALFIO Avoituttisalute!
CORO ComparAlfio,salute.
12/16
www.librettidopera.it
A.A.VV./P.Mascagni,1890
Attounico
TURIDDU Benvenuto!connoidovetebere:
(empieunbicchiere)
ecco,pienoilbicchiere.
ALFIO
TURIDDU
LOLA
(respingendolo)
Grazie,mailvostrovinoiononl'accetto.
Diverrebbevelenoentroilmiopetto.
(gettailvino)
Apiacervostro!
Ahim!chemaisar?
ALCUNEDONNE ComareLola,andiamoviadiqua.
(aLola)
TutteledonneesconoconducendoLola.
TURIDDU Avetealtroadirmi?
ALFIO
Io?Nulla!
TURIDDU
Allora
sonoagliordinivostri.
ALFIO
Orora?
TURIDDU
Orora!
AlfioeTuriddusiabbracciano.Turiddumordel'orecchiodestrodiAlfio.
ALFIO CompareTuriddu,avetemorsoabuono...
(conintenzione)
C'intenderemobene,aquelchepare!
TURIDDU ComparAlfio!losocheiltortomio:
evelogiuronelnomedidio
chealpard'uncanemifareisgozzar,
ma...s'iononvivo,restaabbandonata...
poveraSanta!...leichemis'data...
(conimpeto)
Visaprincoreilferromiopiantar!
ALFIO Compare,fatecomepivipiace;
iov'aspettoquifuoridietrol'orto.
(esce)
www.librettidopera.it
13/16
Attounico
Cavalleriarusticana
Scenaundicesima
LuciaeTuriddu.
(entraLucia)
TURIDDU
Mamma,quelvinogeneroso,ecerto
oggitroppibicchierinehotracannato...
vadofuoriall'aperto.
Maprimavogliochemibenedite
comequelgiornochepartiisoldato...
Epoi...mamma...sentite...
s'io...nontornassi...voidovretefare
damadreaSanta,ch'ioleaveagiurato
dicondurlaall'altare.
LUCIA Perchparlicos,figliuolmio?
TURIDDU Oh!nulla!ilvinochemihasuggerito!
Permepregateiddio!
Unbacio,mamma...unaltrobacio...addio!
(l'abbracciaedesceprecipitosamente)
Scenadodicesima
Lucia,SantuzzaeCoro.
LUCIA
(disperata,correndoinfondo)
Turiddu?!Chevuoidire?
(entraSantuzza)
LUCIA
SANTUZZA
Santuzza!...
(gettalabracciaalcollodiLucia)
Oh!madremia!
(sisenteunmormoriolontano)
DONNE
(gridandodamoltolontano)
HannoammazzatocompareTuriddu!
Tuttigettanoungrido.
Santuzzacadeprivadisensi,LuciasvieneedsorrettadalleDonne.
(calarapidamenteilsipario)
14/16
www.librettidopera.it
A.A.VV./P.Mascagni,1890
Indice
INDICE
Personaggi...............................................3
Attounico...............................................4
Siciliana..............................................4
[N.1Siciliana].................................4
Scenaprima........................................4
[N.2Corod'introduzione]...............4
Scenaseconda....................................5
[N.3Scena].....................................5
Scenaterza.........................................6
[N.4SortitadiAlfioconCoro].......6
[N.5Scenaepreghiera]..................6
Scenaquarta.......................................7
[N.6RomanzaeScena]..................7
Scenaquinta.......................................8
[N.7Scena].....................................8
Scenasesta.........................................9
[N.8StornellodiLola]....................9
Scenasettima....................................10
[N.9Duetto]..................................10
Scenaottava.....................................10
[N.10Duetto]................................10
[N.11Intermezzosinfonico].........11
Scenanona.......................................11
[N.12Scena,CoroeBrindisi].......11
Scenadecima....................................12
[N.13Finale].................................12
Scenaundicesima.............................14
Scenadodicesima.............................14
www.librettidopera.it
15/16
Branisignificativi
Cavalleriarusticana
BRANISIGNIFICATIVI
Fiordigiaggiolo(LolaeTuriddu)...............................................................................9
Gliaranciolezzano(Coro)...........................................................................................4
Ilcavalloscalpita(AlfioeCoro)..................................................................................6
Inneggiamo,ilsignornonmorto(Coro)....................................................................7
Mamma,quelvinogeneroso(Turiddu)...................................................................14
OLolach'haidilattilacammisa(Turiddu).................................................................4
Vivailvinospumeggiante(Turiddu).........................................................................12
Voilosapete,omamma(Santuzza).............................................................................7
16/16
www.librettidopera.it