Documenti di Didattica
Documenti di Professioni
Documenti di Cultura
i
Unità 21
Proviamo subito
Forma il comparativo di maggioranza deiseguentiaggettivi
mantenendo invariato ilcaso.
pondus graue ........... consilio utili (abl.)
puellae pulchrae (nom.) dux audax
orationis facilk .................
bella longa
dominarum gratarum
oratores rliseni
agrum fecundum
ducum clarorum
uir acer
nationi liberae
amicos callidos
milites fortes
discipulas pigras .......... iter celere
6,
EtE&&*IE_*
Declina insieme.
puer alacrior
- domina iustior - iter longius - amicus fidelior - urbs clarior - proelium asperiw
scrivi per
un I a r'agazzo/a un breve testo sulla falsariga
di quello di ovidio: utilizza comparativi c
maggioranza e cerca deitermini di paragone meno
agresti.
tl
si forma generarmente aggiungendo,
[ì,Yl#,|$:: suffisso -issimus, -a, -ttmar rema
In particolare:
-
sei aggettivi in -ilìs, -e (facilis,
dfficilis, similis, dissimilis, humilis
superlativo con it suffìs so -illimusi'-;:;; e gracilk) formano il
(facillimis, si'*iiii*u,
rormano il .,r"'i,ù* con ii l,-,.
;,#;:i:)tr;;i;::H '"m,."
"rr.), tts, -a,
-um (niser-
Proviamo subito
/ A. concorda con ir sostantivo'aggettivo
fra parentesi mettendoro ar grado
supertativo.
Cyclopis(ferox) rlei (nom.) (beatus)
,),j::':!::m (doctus)
tlumina (rapidus)
mel (dulcis)
/ 1-
uir (prudens)
platanos
^l-t---- (ahus)
equis (uelox)
amico (carus) . .
ducum (audax)
i::if:/i;
rrrttn [ tu--;1;^\
d':ìi I
itineribus (celer) l:::;;;ir;l
,rrri 1,^{ri"rrl iir,rr,r,)
mulieres (amabilis) dona (gratus) . ..
-___------
- "-§{i -'
ttsuperfatjvo,ffi 409
E.SE.R {*l&r
1. Traduci,
) Diamo ora l'elenco degli aggettivi che formano il comparativo e il superlativo da temi
diversi: inserisci i superlativi del testo di Catullo al posto giusto e traduci tutte le forme.
;niì.,
Oltre agli aggettivi della tabella, presentano delle particolarità nella formazione del com-
parativo e del superlativo:
# :il
- gli aggettivi in -itrs, -tnts, -sus, che formano il comparativo con l'awerbio ffiogis e il su-
perlativo conmaxima: es. magk strenuus = «piir coraggioso»; maxime idonzus = «adattissimo»;
- gli aggettivi composti con -dicus, -ficus, -uolus, che formano il comparativo con
-entior e il superlativo con -entissìmus, -o, -t m: beneuolus lbeneuolentior f beneuolentissi'
mus, maledicus f maledicentior f maledicentissimus ecc.
Proviamo subito
A. Forma il comparativo e il superlativo dei seguenti aggettivi.
comparativo superlativo
honorificus
arduus
necessarius
senex
bonus
iuuenis
414 @E Unità 21
Come hai visto nei versi di Catullo, per formare il comparativo dell'awerbio si usa il
comparativo neutro dell'aggettivo corrispondente; per il superlativo, invece, si usa il
superlativo dell'aggettivo con la desinenza -e (nel nostro caso impensissime):
celeriter -'> celerius, celerrime
feliciter ---+ felicius, felicissime.
Per saepe (= spesso) abbiamo saepius e saepissime; per diu (= a lungo) diutius e diutissime.
Proviamo subito
A. Di ognuno dei seguenti aggettiviforma prima l'awerbio corrispondente e poi il comparativo e il su-
perlativo dell'awerbio.
,i.l
awerbio comparativo superlativo
felix, -icis
facilis, -e
constans, -antis
suauis, -e
arduus, -a, -um
miser, -era, -erum
E §E-RÉ I IE, r
1. Traduci.
7. Studia in Latio uehementius tum colebantur quam nunc iisdem in oppidis. (Cic.) - 2. ,-.
quinius Priscus ludos opulentius instructiusque quam priores reges
fecit. (Liv.) - 3. Miltia.;.
Cimonis filius, Atheniensis, unus omnium maxime lTorebat gloria maiorum et sua modes.
(Nep ) - 4. Aues nidos quam possunt mollissime substernunt ut quam facillime oua seruer... .
(Cic.) - 5. Athenienses in Sicilia bellum per biennium cupidius quam felicius gesserunt. (Giu.
- 6. Darius in fuga cum aquam turbidam bibisset, negauit se bibisse iucundius; numquatlt t:...
licet sitiens biberat. (Cic.) - 7. vinum aegrotis prodest rarl, nocet saepissime. (ctc
8. Pugnatum est aliquanto acrius quam pridie. (Liv.) - 9. Artemisia, regina Halicarnassi, ,;.
in auxilium Xerxi uenerat, inter primos duces bellum acerrime ciebat. (Giust.) - 10. euo i:
modius disputationes nostrae explicentur, sic eas exponam, Quasi (= come se) agatur res, ,...
quasi narretut: (Cic.) - ll. Sententiam meam tu facillime perspicere potuisti iam ab illo ter'.:
re, cum in Cumanum mihi obuiam uenisti. (Cic.) - 12. Tumultuarius exercitus acrius prinr .