Esplora E-book
Categorie
Esplora Audiolibri
Categorie
Esplora Riviste
Categorie
Esplora Documenti
Categorie
23(5$725(1$%/$
RELAZIONI DI MOLTIPLICAZIONE
(D, E, F e G sono vettori in 5 , “⋅” indica il prodotto scalare, “×” indica il prodotto vettoriale)
3
D ⋅ (E × F ) = E ⋅ (F × D ) = F ⋅ (D × E )
D × (E × F ) = E(D ⋅ F )− F(D ⋅ E )
D × (E × F ) = E × (D × F )− F × (D × E )
(D × E )⋅ (F × G ) = (D ⋅ F )(E ⋅ G )− (D ⋅ G )(E ⋅ F )
RELAZIONI DIFFERENZIALI
($ e % sono funzioni vettoriali, ϕ e ψ sono funzioni scalari)
(L'operatore nabla ( ∇ ) opera sulle variabili spaziali)
∇(ϕ + ψ ) = ∇ϕ + ∇ψ
∇ ⋅ ( $ + %) = ∇ ⋅ $ + ∇ ⋅ %
∇ × ( $ + %) = ∇ × $ + ∇ × %
∇(ϕψ ) = ϕ∇ψ + ψ∇ϕ
∇($ ⋅ % ) = % × ∇ × $ + $ × ∇ × % + (% ⋅ ∇ )$ + ( $ ⋅ ∇ )%
∇ ⋅ (ϕ $) = ϕ ∇ ⋅ $ + ∇ϕ ⋅ $
∇ ⋅ ($ × %) = % ⋅ ∇ × $ − $ ⋅ ∇ × %
∇ × (ϕ $) = ϕ ∇ × $ + ∇ϕ × $
∇ × ( $ × %) = $(∇ ⋅ %) − %(∇ ⋅ $) + (% ⋅ ∇)$ − ($ ⋅ ∇)%
∇ ⋅ ∇ϕ = ∇ 2 ϕ
∇ × ∇ϕ = 0
∇⋅∇ × $ = 0
∇ × ∇ × $ = ∇∇ ⋅ $ − ∇ 2 $
∇ 2 (ϕψ ) = ϕ∇ 2 ψ + 2∇ϕ ⋅ ∇ψ + ψ∇ 2 ϕ
∇ 2 (ϕ $) = ϕ∇ 2 $ + 2(∇ϕ ⋅ ∇)$ + $∇ 2 ϕ
Identità - 1
TEOREMI DI CALCOLO VETTORIALE
In quel che segue $ è una funzione vettoriale, ϕ e ψ sono funzioni scalari, V è un volume tridimen-
sionale il cui elemento infinitesimo è dV, ∂V è la superficie bidimensionale chiusa che racchiude V,
avente elemento di area infinitesimo dS con versore normale esterno Q in dS.
∫V ∇ ⋅ $ dV = ∫∂V $ ⋅ Q dS
∫V ∇ϕ dV = ∫∂V ϕ Q dS
∫V ∇ × $ dV = ∫∂V Q × $ dS
∫V (ϕ∇ ψ + ∇ϕ ⋅ ∇ψ ) dV = ∫∂V ϕ Q ⋅ ∇ψ dS
2
linea infinitesimo è dO. La normale Q a S è definita mediante la regola della vite destrogira in rela-
In quel che segue S è una superficie aperta avente come contorno la linea chiusa C il cui elemento di
∫S ∇ × $ ⋅ Q dS = ∫C $ ⋅ dO
∫S Q × ∇ϕ dS = ∫C ϕ dO
∫S (Q dS × ∇) × $ = ∫C dO × $
Identità - 2
)250$(63/,&,7$'(*/,23(5$725,9(7725,$/,
Hx + Hy + Hz
∂ψ ∂ψ ∂ψ
∇ψ =
∂x ∂y ∂z
∇⋅$ =
∂A x ∂A y ∂A z
+ +
∂x ∂y ∂z
∇×$ = z − Hx + x − Hy + Hz
∂A ∂A y ∂A ∂A z ∂A y ∂A x
−
∂y ∂z ∂z ∂x ∂x ∂y
∂2 ψ ∂2 ψ ∂2 ψ
∇ ψ= 2 + 2 + 2
2
∂x ∂y ∂z
∇ 2 $ = H x∇ 2 A x + H y∇ 2 A y + H z∇ 2 A z
x = Rcos φ
y = Rsen φ dV = R dR dφ dz
z = z
($ è una funzione vettoriale, ψ è una funzione scalare)
(I versori degli assi sono indicati da H)
HR + Hφ + Hz
∂ψ 1 ∂ψ ∂ψ
∇ψ =
∂R R ∂φ ∂z
∇⋅$ =
1 ∂ 1 ∂A φ ∂A z
(RA R ) + +
R ∂R R ∂φ ∂z
∇×$ = HR + R − Hφ + Hz
1 ∂A z ∂A φ ∂A ∂A z 1 ∂ ∂A R
R ∂φ
−
∂z ∂z ∂R R ∂R
RA φ −
∂φ
( )
Identità - 3
1 ∂ ∂ψ 1 ∂ 2 ψ ∂ 2 ψ
∇2 ψ = R + +
R ∂R ∂R R 2 ∂φ 2 ∂ z 2
∇ 2 $ = H R ∇ 2 A R − R2 − 2 H + H z∇2 A z
A 2 ∂A φ 2 A φ 2 ∂A R
+ φ ∇ A φ − + 2
R R ∂φ R 2
R ∂φ
x = R sen θ cos φ
y = R sen θ sen φ dV = R 2 sen θdR dφdθ
z = R cos θ
($ è una funzione vettoriale, ψ è una funzione scalare)
(I versori degli assi sono indicati da H)
HR + Hθ + Hφ
∂ψ 1 ∂ψ 1 ∂ψ
∇ψ =
∂R R ∂θ R sen θ ∂φ
∇⋅$ =
1 ∂ ∂ 1 ∂A φ
R 2 ∂R
R(2
A R + ) 1
R sen θ ∂θ
(sen θ A θ ) +
R sen θ ∂φ
∇×$ = HR + RA φ H θ
1 ∂ ∂A θ 1 1 ∂A R ∂
R sen θ ∂θ
(sen θ A φ − )
∂φ R sen θ ∂φ
−
∂R
( )
Hφ
1 ∂ ∂A R
+
R ∂R
(RA θ ) −
∂θ
1 ∂ 2 ∂ψ 1 ∂ ∂ψ 1 ∂2 ψ
∇2ψ = R + sen θ +
R 2 ∂R ∂R R 2 sen θ ∂θ ∂θ R 2 sen 2 θ ∂φ 2
∇ 2 $ = H R ∇ 2 A R − 2 A R − 2
2 2 ∂ 2 ∂A φ
(sen θ A θ ) − 2
R R sen θ ∂θ R sen θ ∂φ
+ H θ ∇ 2 A θ − 2 θ 2 + 2
A 2 ∂A R 2 cos θ ∂A φ
− 2
R sen θ R ∂θ R sen 2 θ ∂φ
+ H φ ∇ 2 A φ − 2
Aφ 2 ∂A R 2 cos θ ∂A θ
+ 2 + 2
R sen θ R sen θ ∂φ
2
R sen 2 θ ∂φ
Identità - 4