Sei sulla pagina 1di 6

PietroLeveratto

SopravvivereadunaJamsession(senzatroppepretese)
DiamoperscontatochesappiatesuonareilBluesintutteletonalit,epoiminore,coni"bop
changes",(BluesforAlice,Barbadosecc)qualchetemadibluesincomeAllblues(Davis),Footprints
(Shorter)esappiatedellesistenzadibluesconbridge(tantocenesonopochi,magaricercateLocomotion
diColtrane,UnitsevendiSamJones)
DiamoancheperscontatochesiatepraticidelchorusdelRhythmchanges(cheinItaliasichiamaanche
Anatole)inBb,(perancheinFeAb)econleprincipalivariantidelbridge(sostanzialmentequelle
cromatichediscendentiequellachederivadaEternaltrianglediSonnyStitt),perquantoriguardaitemi
bisognerebbeconoscerequelliacostruitisuriffs,come"Lesterleapsin"diLesterYoung,o"TheTheme"
diDavis,assiemeaOleodiRollins,AntrophologydiParkerGillespie,RhythmaningdiMonk.

Standards
NontuttoquellochestatocompostodaGerswinoColePorternecessariamenteentratonel
repertoriodeiJazzisti,loStandardtipicocaratterizzatodaunaformasempliceebreve,organizzatasu
ciclidibattutepari(4,8,16)suddivisenormalmenteinbreviperiodichevengonoconvenzionalmente
chiamati:Strofa(parteintroduttiva,affinealrecitatativochedenuncialorigineteatraledellamaggior
partedeglistandardsequasisemprenonutilizzatanellaprassijazzistica),unaesposizionedelmateriale
principale,spessoritornellata(A)chiamataRefrain,unBridge(B),nelqualevieneespostodelmateriale
secondario,quasisempremodulanteoinunatonalitrelativa,edunaparteconclusivachedisolitosi
rifallaletteraA,spessoancheripetutatestualmente.
Sullabasediquestaformulasemplicissimalevariantisonodecine,sivadallapresenzadicodead
elaborazionideiperiodichecompongonolastruttura,quindiAABC,ABACeccetera.
Ecconealcunisuonatispessissimonegliultimi50anni:
Allthethingsyouare(Kern)32+4AABA+coda,ledueprimeAutilizzanolostessomaterialemelodico,
mamodulandodiunaquarta.
Autumsleaves(Kosma,erafrancese,unrarocasodistandardchenonarrivadaBroadway)32AABC
suonatosiaballadchemedfast,inunpaioditonalit
Body&soul(Green)32misureAABAperdivertirvicercatelaversionediColtrane
Butnotforme(Gershwin)32misureABACunodeiraribranideiqualipotrebbecapitarevichiedano
lastrofa,chedisolitononvienesuonata,almenonellacomuneprassiJazzistica,latrovatenelleversioni
diChetBaker

1
Byebyeblackbird(Henderson)32misureAABAmettetevidaccordopergliaccordidelleprimebattute,
cchisuonadeiIIVechiinvecerestasullostessoaccordo.
Cherokee(Noble)32misureAABA,suquestivenerandiaccordiParkerscriverKoko
Daysofwineandroses(Mancini)ABACunesempiodistandardnatodopolagrandestagionedegli
anni30,occhiocheneesistonodiversearmonizzazioni
HaveyoumeetmissJones(Rodgers)32misureAABA
Howhighthemoon(Lewis)32misureABAC,ParkernefarOrnithology
Indiana(Hanley)32misureABAC,siintitolainrealtComebackinIndiana,Parker,opi
probabilmenteDavis,scriverDonnaLeesuquestagrigliadiaccordi.
Iloveyou(Porter)32misureAABA,leseconde4battutediognisezioneAsonodifferenti
IllrememberApril(RayeDePaul)ABAC,chorusdoppio,abitualmentesuonatoconunasezionelatine
unaswing
Invitation(Kaper)chorusanomaloeinsolitamentelungo:A(divisain2sezioniperuntotaledi16
misure)B(di16)A(di16conleultime8differentidallaprimavolta)
Justfriends(Klenner)32misureABAC,suonatainEbeC
Loverman(Sherman,Ramirez)32misureAABA,sisuonainFmanonimprobabilevicapitiinDb,
tonalitnellaqualesonolecelebriversionidiParker
Softlyasinamorningsunrise(Romberg)AABA,leversionipinotesonoquellediColtraneequelladi
Rollins,potetesceglieredachelatodellastoriadelJazzvoletestare
MyfunnyValentine(Rodgers)possibilivariantidiaccordinelleprimebattute,le32battutechelo
costituisconosonosuddivise3sezionisostanzialmenteA(8)B(8)A(8)suddiviseallorointernoinfrazioni
di4battute.
Ongreendolphinstreet(Kaper)ABACsisuonainCoinEb,tradizionalmentelaparteAdeltema
suonatasuunritmolatin,mentreilBridgesisuonaswing.
Outofnowhere(Green)ABACsuquestiaccordiOrnetteColemanscriverJaney
Somedaymyprincewillcome(Churchill)ABACesistonopidivertenti,maquestolosannotutti
Summertime(Gershwin)16battute,ABACdi4battuteognuna,vicapiterin100modi,in,in
qualsiasitonalit,emascherato,comeperesempioinFouronsixdiWesMontgomery
Stellabystarlight(V.Joung)altrobranodallaformainsolita,32misureABCA.
StareyesAABA+codadi4battute,suonatodisolitoconunintroduzionesuvampdellaritmica,chefa
anchedacoda
SweetGeorgiabrown(Casey,Pinkard)ABACsevipropongonoDigdiDavisoBrightMississippidi
Monk,nonvipreoccupate,sonoS.G.B.
Theresnogreaterlove(Jones)AABA

2
Therewillbeanotheryou(Gordon)ABAC
Whatsthisthingcalledlove(ColePorter)32misureAABA,chorusamatissimodatuttiiJazzisti,che
spessohannoscrittodeibranipartendodaquiqualiHotHousediDameron,SubconsciousleediKonitz
perarrivareallaversione,deltuttostravolta,intitolataWhatlove,chenediederoMinguseDolphy
Yesterdays(Kern)32misureABAC
Questi28pezzisonotroppopochi,sappiatelosubito.
SonorimastifuorimoltiautoriimportanticomeJulesStyne,JimmyMcHugh,ArturSchwartz,Jimmy
VanHousen,KurtWeill,FrankLoessermetteteviacercareiloropezzi,appenasentitedi
padroneggiarequellichehoindicatoquisopra.

Jazzstandards
Iljazzstandards,sostanzialmenteunbranoscrittodaunmusicistadijazz,chequindinonha
percorsolastradadaeperBroadwayoTinPanAlley,macheutilizzalestessestruttureformaliele
logichearmonichechecaratterizzanolacanzoneamericana"classica",oppureunbranochecomunque
cosdiffuso,eseguitoeregistratodaglialtrijazzistidaessereentratonelrepertorioedessersi
guadagnatoilblasonedistandard.
Ovviamenteilconfinetraleduecosepuesserepiuttostosfumato,MistydiErrolGarneroWhats
newdiBobHaggartsonobraniscrittidaJazzistimasonoancheentratiapienotitolonelBookdella
grandecanzone"popular"americana.
Laversioneallaqualefareriferimento,disolito,quelladellautore.

Qualchetemabebop
Lamaggiorpartediessisonocompostipartendodachorusdistandards,ricordiamoQuasimodo
(Embraceableyou)GroovinHigh(Whispering)maimpariamosubitoalmeno:
Confirmation(derivadaunvecchiostandard,annidopoColtranecicaverfuoriildifficile26/2)
Ornithology(sugliaccordidiHowhighthemoon)
Scrapplefromtheapple(sugliaccordidiHoneysuckleRosediFatsWaller)
DonnaLee(pareloabbiascrittoDavis,gliaccordisonoquellidiIndiana,csempreun"virtuoso"che
loproporr)
NightinTunisia(DizzyGillespiescrissemoltibeitemi,valelapenadiimpararnequalcuno,coscome
perTaddDameron,peresempioilgicitatoHotHouse,Ladybird,OnMistyNighteBudPowell,cheha
scrittointeressantivariantidiRhythmChangescomeCelia,WebbCityeHallucinations)
Mylittlesuedeshoes

3
TheloniusMonk
AddentrarsinelmondomusicalediTheloniusMonkunesperienzatralepistraordinariechepossa
fareunmusicistadiJazz,impariamoperlomenounpaioditemimoltosuonati.
Roundmidnight,conintroecoda(neesistonomoltearmonizzazioni,sefatepartedellaritmicadovreste
conoscereleprincipali)
Well,youneedt(disolitosisuonalaversionediDavis,fatebellafiguraeproponetequellaconilbridge
originale)
Bossanova
IpezzidiAntonioCarlosJobim,oalmeno
GirlofIpanema
Wave
Ellington
ItemidiEllingtonbisognerebbesaperlitutti,maalmenocominciamoconalcunidiquellichepi
probabileincontrareinunaJam
Inasentimentalmood
Takethe"A"train(chediStrayhorn)
Preludetoakiss(oppureSophisticatedlady,oSolitudeeancheIgotitbad,tantoperaverein
repertorioalmenounpaiodiBalladsellingtoniane)
Satindoll
Caravan(diJuanTizol,esisteancheunbridgealternativo,antecedentequellosuonatodisolito)
Perdido(Tizol)
Inamellowtone
MilesDavis:
Solar(ilprimopezzochesiimpara,disolito)
Tuneup(epoidateunocchiataancheaCountdowndiColtrane)
Four
HalfNelson(chesugliaccordiLadybirddiTaddDameron,quindiimparateanchequesta)
Nardis(Davisnonlasuonmai,ascoltateladaBillEvans)
SonnyRollins:
Doxy
SaintThomas(ilcalypsodiriferimento)
JohnColtrane:
Giantsteps(ilvirtuosoditurno)

4
Impressions(validaancheperSoWhatdiDavis,masesietebassistiquestultimounodeipochitemi
chedovetesapere)
MomentNotice(unpo'passatadimoda,manonfamalestudiarsela)

Varieedeventuali
AlmenountemadiBennyGolson,sceglietetraAlongcameBetty,Stablemates,Whispernot
qualchepezzodeglianni60,MaidenVoyage(diHancockimparatevipurequalchepezzocostruitosu
pedalifunkytipo"Watermelonman"o"CanteloupeIsland"coscomeLittlesunflowerdiFreddieHubbard,
cheveramentesemplice;diHancocksisuonaspessoancheanche"Dolphindance",chenonsemplice
perniente)
BlueBossa(diK.Dorham,tuttidiconocheorrenda,masuonatelabeneepoisivedr)
qualcosadiWayneShorter,magari"Yesorno",fermorestandocheanchesuipezzidiquestogrande
sarproficuospendereparecchiotempo.
unpaioditemi"veramente"hardbop(pescatenelricchissimobookdiHoraceSilver,peresempioSong
formyfather)

Piccoleannotazioniovvie
SeunanzianoappassionatovichiedeTakefive(chenondiDaveBrubeckmadelsuosassofonista,
PaulDesmond)ditedino,oltretuttoprobabilmenteandrestefuoritempo
Impararequestipezzivuoldirenondoverlileggereepoterlisuonareindiversetonalit.

Dovetrovarli
Fatelosforzoditrascriverviichorusdaidischi,oltreadessereuneccellenteesercizioperleorecchie
otterretegliaccordipigiusti,MilesDavis,nelperiodonelqualeregistravaperlaPrestigehasuonato
praticamentetuttiquellichesicontinuanoaeseguireoggi(Lalistainterminabile:autumnleaves,but
notforme,loveforsale,ongreendolphinstreet,myfunnyvalentine,stellabystarlight,allofyou,byebye
blackbird)ecomunquenoncredochescovareglistandardssuidischipossarappresentareun
problema
Sepropriosietepigrisapetebenissimodovetrovarli,ivariRealbookillegali,(cherestanoilriferimento
masononotoriamentepienidiarmonizzazionidiscutibilieteminonsempreattendibili),i3"legal"editi
daSherMusic,accuratimaanchepienidipezzichenessunosuona,aparteforsegliautori,glisvariati
volumicuratidaJameyAebersold,anchelorononesentidaqualchepecca,ilJazzfakebookeditoda

5
HalLeonard,chequantomenoriportalemelodiegiuste,idueeccellentivolumicuratidaDickHyman
(D.HChordchangesandsubstitutions,edizioniEkaymusic)validisoprattuttoperilrepertorio
Mainstream.
PerquellocheriguardaitemipossiamosaccheggiareidischidiFrankSinatra,"Oldblueeyes"cantava
lemelodierispettandoassolutamenteilmaterialeoriginale.
Drizzateleorecchie,siapureconledebiteeccezioniglistandardsseguonoiflussidellemode;nel
recentediscodellultimotenoristaspintodallemajordeldiscocprobabilmentelaballadchetuttivi
chiederannodisuonare,almenofinoalprossimosassofonista.
Perqualchemisteriosomotivoalcunipezzi(eiloroautori)possonoscomparireperunpo,
ultimamentevengonosuonatipiuttostodiradoipezzidiHoagyCarmichael(edrobadelcalibrodi
StardustoSkylark)oJosephArlaneIrvingBerlin,tantoperfarequalchenome,cisonopoipezzi
magnificimatalmentelegatiallavisioneesteticadellautoredarenderemoltodifficilerenderliinmaniera
creativaepersonale,pensiamoperesempioallecomposizionidiCharlesMingusodiOrnetteColeman,
eseguirliinmanieratestualenonavrebbemoltosenso,daltraparteelaborareunmaterialecos
consistenteefecondoimplicaunamaturitnoncomune,puessereunasfidachevarrebbelapenadi
accettare,malechevadaacquisteretedellecompetenzeprezioseeavreteunaverificadeivostrilimiti,nel
beneenelmale.
Csempreunpezzodaimparare,ilbookdiautoricomePorteroKerncoscopiosodapermettere
scoperteentusiasmanti.
Visonomusicistichehannoscavatomoltoneisongbooksacacciadimaterialediraraesecuzione,
SonnyRollinsperesempio.
Nonvimettetedasolineipasticci,sestatefacendounaJamcoimembridel"NewOrleansministrel
legacystompers"eiltrombettistaattacca"Tigerrag"ovichiedeunaintroduzionestridea"12streetrag"
velasietevolutavoi
Tropparoba?Pureconsiderandoquellicostruitisuglistessiaccordinonsonoche60pezzi
studiateneunoallasettimanaeinunannosietequasiapostopersopravvivereadunJamsession
cosaavetedafaredicosimportantepernonriuscireadimparareamemoria32misuredimusica(al
massimo)allasettimana?;))

Potrebbero piacerti anche