Meletemata-1 - Carmelo Consoli

Carm elo Consoli
T Í ¡ i ^ a r a
Accademia M eletém ata

V iv a r íu m N o v u m
Volume I
Carmelo C onsoli
Μελετήματα
Volume I
ANNO MMVI
ACCADEMIA VIVARIVM NOVVM
MONTELLA
© A ccad em ia Vivarium N ovum 2003.
C ontrada San V ito, 5 ,1 -8 3 0 4 8 M ontella (A vellino),
tel. e fax +39 0827 601729.
in fo @ v ivarium novum .it
w w w .vivarium novum .it
I ristam pa: ottobre 2004.
Stam pato in Italia - P rin te d in Italy.
ISB N 88-87637-24-5
E assolutamente vietata la riproduzione totale o parziale di questa pubblicazione, cosí

come la sua trasmissione sotto qualsiasi forma e con qualunque mezzo, anche attraverso
fotocopie, senza l’autorizzazione scritta dell’Accademia Vivarium Novum.
Stampa:
Tipografía Dragonetti - Montella (AV) - Italia.
P R E S E N T A Z IO N E
Questo eserciziario nasce dall’uso di Athénaze1 nell’insegnamento del greco

per un intero biennio in una classe ginnasiale e dall’esperienza di tutti quei colle-
ghi che adoperano lo stesso testo con cui ho avuto occasione di discúteme: da
parte di tutti si é sentito il bisogno d ’un eserciziario da affiancare ai due volumi.
II método dell’induzione contestuale infatti, attuandosi attraverso la lettura com-
prendente del testo, richiedendo cioé da parte dell’alunno la comprensione del
messaggio in tempo reale, presuppone in lui il possesso sicuro e della morfosin-
tassi e del lessico. Occorre perció che l’insegnante metta in atto delle strategie per
conseguiré quest’obiettivo primario, perché Falunno possa procedere con sicurez-
za verso una conoscenza sempre piu ampia della lingua. Vero é che alia fíne d ’o-
gni capitolo di Athénaze si tro vano degli esercizi di vario tipo, che intendono veri
ficare le competenze acquisite dall’alunno nello studio di tutto quanto il capitolo;
ma sono, appunto, prove di verifica (peraltro assolutamente necessarie) piú che
esercizi che facilitino e promuovano l’apprendimento. Ho cosi deciso di cimen-
tarmi in quest’impresa, e ne é nato un volumetto di esercizi di vario tipo a corre-
do del primo volume d'Athénaze, in attesa di comporre un secondo volumetto per
il secondo volume.
Le strategie che questi esercizi consentono all’insegnante di mettere in atto

sono molteplici, ma si puó dire che, sostanzialmente, esse consistano nelFindurre
l’alunno a usare quanto piú possibile la lingua per iscritto e oralmente, compien-
do con essa le operazioni piú svariate. Ritengo comunque opportuno esporre suc-
cintamente la struttura dell’eserciziario e i criteri ai quali mi sono attenuto.
Gli esercizi seguono passo passo i brani & Athénaze e ne presuppongono l’at-
tenta e ripetuta lettura da parte degli alunni. In generale ho adottato il criterio di
far seguire ciascuna lettura da un blocco di esercizi, ma non sempre questo é stato
possibile, perché accadeva talvolta che la lettura non presentasse elementi lingui-
stici nuovi suffícienti per comporre degli esercizi coerenti e utili; in questi casi ho
accorpato due letture successive e ad esse ho assegnato un blocco di esercizi.
' M. Balm e-G . Lawall-L. Miraglia-T. F. Bórri, A thénaze (Introduzione al greco antico),
Accadem ia Vivarium N ovum , M ontella, 1999 (vol. I) e 2000 (vol. II).
3
Viceversa, qualche volta ho sentito la necessitá di dividere in due parti una lettu-
ra troppo lunga, e di assegnare a ciascuna di esse un blocco di esercizi.
Nel decidere la tipología degli esercizi da comporre ho tenuto presente soprat-

tutto, ma non solo, gli esercizi contenuti nel volume Latiné disco, che affianca il
primo volume della Lingua Latina per sé illüstráta di H. H. 0rberg2. In ciascuna
lettura ho cosi cercato d ’individuare i fenomeni morfologici e sintattici nuovi che
venivano introdotti e ho composto degli esercizi di completamento morfosintatti-
co, avendo cura d ’usare quanto piu possibile in una serie di frasi vocaboli desun-
ti dalla stessa lettura. Per quel che riguarda l ’accento, ho scelto di segnarlo in tutte
le parole da completare, a meno che, ovviamente, l’accento non cadesse sulla
parte di parola da aggiungere; ho adottato questo criterio sia affínché l’alunno
avesse a disposizione un ulteriore indizio per individuare la terminazione esatta,
sia per abituarlo a considerare l’accento una parte integrante e assolutamente
necessaria della parola greca.
U n’altra tipología di esercizi presente in tutti i blocchi é quella di completa
mento lessicale. Consiste sostanzialmente, il piu delle volte, in una serie di frasi
che si riferiscono puntualmente alia lettura, nella quale bisogna aggiungere i
vocaboli che ricorrono per la prima volta in quel brano; di questi vocaboli vien
dato di flanco l’elenco alfabético, con la suddivisione in nomi, aggettivi, verbi,
avverbi, preposizioni, congiunzioni ed espressioni idiomatiche.
Una terza tipología di esercizi, anch’essa presente in tutti i blocchi, é quella
delle domande in greco, relative al brano di riferimento, alie quali l’alunno deve
rispondere puré in greco. E questo, secondo me, uno degli esercizi piu validi:
serve infatti a verificare se l’alunno ha compreso correttamente il testo, lo costrin-
ge a cimentarsi nell’uso attivo della lingua e quindi a far pratica di essa, ad appli-
care le nozioni lessicali e morfosintattiche apprese strutturando frasi grammati-
calmente corrette e lógicamente coerenti; se poi l’esercizio viene proposto in
maniera estemporanea súbito dopo la lettura, l’alunno ha la possibilitá di “parla
re” in greco, e questo contribuisce non poco a togliergli le inibizioni nell’approc-
cio con la lingua.
Se queste sono le tipologie, per cosi dire, fisse, cioé presentí in tutti i blocchi,
tutti gli altri esercizi possono sostanzialmente esser divisi in due grandi categorie:
quelli che hanno come fine il consolidamento della morfología e quelli che inve-
ce intendono consolidare il possesso del lessico.
Fra i primi troviamo quelli d ’incasellamento, nei quali l’alunno é chiamato a
completare una tabella assegnando il giusto posto a ciascuna delle forme propo
ste, secondo criteri stabiliti.
: Accadem ia Vivarium N ovw n , Montella, 2001.
4
Molto utili ritengo essere gli esercizi di “caccia all’errore”, nei quali in una
serie di forme corrette vengono inserite delle forme per qualche motivo scorrette;
aH’alunno si richiede d ’individuarle; per far questo egli é costretto a prendere in
considerazione un po’ tutti gli elementi che concorrono a costituire quelle forme:
la terminazione, l’eventuale aumento, la natura e la posizione deH’accento, ecc.
Quest’esercizio s ’é rivelato particolarmente proficuo' quando é stato proposto agli
alunni in classe ed eseguito col concorso e la discussione di tutti.
A ll’altra categoria appartengono gli esercizi sui sinonimi e sugli antonimi.
Riguardo ai sinonimi sono presenti due tipi di esercizi. In un primo tempo vien pre-
sentata all’alunno una lista di nomi e una seconda lista fonnata dai loro sinonimi:
l’alunno é chiamato a collegare con una freccia ciascun nome della prima lista col
suo sinonimo della seconda. In un secondo tempo sono proposte agli alunni delle
frasi, in ciascuna delle quali si deve inserire un vocabolo: non giá pero quello da
tempo appreso, ma il suo sinonimo appreso piu di recente; la lista dei sinonimi
viene fomita all’alunno affianco all’esercizio. Per quel che riguarda gli antonimi,
anche in questo caso vi son due tipi di esercizi. Nel primo tipo vien presentata all’a-
lunno una lista di nomi e poi una seconda formata dai loro contrari: anche in que
sto caso l’alunno deve collegare con una freccia ciascun nome della prima lista con
rantonim o della seconda. Piu avanti si é proceduto invece in maniera diversa:
all’alunno vien proposta una serie di frasi in ciascuna delle quali dev’essere inseri-
to, desuinendolo dai contesto, rantonim o di un nome sottolineato.
lnfine qualche esercizio piu ludico: l’incrocio di parole. Una serie di defíni-
zioni che, date in italiano le prime volte, ma poi sempre in greco, fomiscono una
serie di parole che, incasellate poi in una certa maniera, consentono di leggere in
una colonna verticale un nome proprio o comune o una voce verbale.
Come si vede, la gamma degli esercizi é piuttosto varia. Si lascia, ovviamente,

alFinsegnante la facoltá di decidere quanti e quali tipi di esercizi far eseguire agli
alunni, a seconda della competenza che vuole verificare o, comunque, dell’obiet-
tivo didattico che vuole piu immediatamente conseguiré.
Un sentito ringraziamento va all’amico Tommaso Francesco Bórri, che con

esemplare accuratezza e rara sensibilitá didattica ha condotto la revisione del
volume.
Spero che questo mió lavoro potra essere di qualche utilitá ai colleghi che
usano Athénaze; confído di ricevere da parte loro segnalazioni di errori, suggeri-
menti e osservazioni che potranno essermi utili per migliorare questo primo libro
e nella realizzazione del secondo volume.
Carmelo Cónsoli
Catania, febbraio 2003
5
I
!
I
!
1
1
1
1
1
C apitolo I Esercizi 1-2
Capitolo I
O ΔΙΚΑΙΟΠΟΛΙΣ
■ Dopo la prima lettura (linee 1-16)
1.1. Completa le fra si che seguono, aggiungendo le terminazioni o gli articoli.

Attenzione, qui e in séguito, a spiriti e accenti.
1. Ό Δ ικ α ιόπολις αύτουργ έστιν.

2 . _____ αυτουργός ίσ χϋρ έστιν.
3. Ό άγρ______ μίκρ_____έστιν.
4 . _____ πόνος μακρ έστιν.
5. 'Ο αυτουργός πον .
6. Ό κλήρ πα ρέχ σ ΐτ .
7. Ό κλήρ μικρ έστιν, ά λ λ ά κ α λ .
8 . _____ Δ ικα ιόπολις γεωργ_______ τόν άγρ_____.
9. 'Ο αύτουργ φιλ____________ κα λ_____ κλήρ______ .
10. Ού πολ_____σ ΐτ_____ ά λ λ ά ίκ α ν______ π α ρ έ χ ε ι κλήρ .
1.2. Inserisci nelle fra si che seguono le parole appropriate, scegliendole tra quel
le della colonna di sinistra.
Bada, qui e in séguito, che potrebb ’esser necessario, molte volte, cambiare
la terminazione delle parole rispetto alia form a in cui esse sono elencate nella
colonna a sinistra.
αύτουργός 1. Ό Δ ικαιόπολις ούκ έν τα ις Ά θ ή να ις

βίος ά λ λ ά έν τοίς άγροΐς.
κλήρος 2. '0 Δ ικαιόπολις έστιν, οικ εΐ γάρ έν τοΐς
σίτος αγροις.
ικανός 3. 'Ο αύτουργός τόν άγρόν κ α ί έν τοΐς
ισχυρός άγροΐς · έστιν ό πόνος,
μακρός ά λ λ ά ό άνθρωπος έστιν.
γεω ργεΐ 4. Χ αλεπός έστιν ό , ά λ λ ’ό άνθρωπος
οικεΐ , έλεύθερος γάρ έστιν.
πονεΐ 5. 'Ο π α ρέχει ού πολύν
χα ίρ ει άλλ’
1
E sercizi 3-6 C apitolo I
1.3. Completa questa tabella.
N ominativo A ccusativo
βίος
αυτουργόν
μικρός
έλεύθερος
τόν
✓ πολύν
κλήρος
■ Dopo la seconda e la terza lettura (1. 17-38)
1. ’Ev τω άγρ ό Δ ικαιόπολις πον , κ α ι σ κάπτ____________ άγρόν.

2. ’Εκ του άγρ ό Δ ικαιόπολις φέρει μέγ λίθ .
3. Ό ήλι κατατρίβ τόν αύτουργ .
4. αυτουργός ή σ υχά ζ______ ύπό τ δένδρ .
5. Δι’όλίγου ό Δ ικα ιόπολις έπαίρ έαυτ , καί π ρ ό ς οίκον
βαδίζει.
6. Ό Δ ικα ιόπολις μ ά λ α κάμν , κ α ι έν τω οικ καθεύδ .
1. ’E v άγρ δένδρον έστίν.

2. 'O αυτουργός φέρει τόν σίτον έ κ άγρ πρός οικ .
3. Μ ικρός οίκος έ ν κλήρ έστίν.
4. Μ έγαν λίθον ό αύτουργός έ κ άγρ φέρει.
1.6. Inserisci in queste fra si le parole appropriate, scegliendole tra quelle della
colonna di sinistra.
ήλιος 1. Ό Δικαιόπολις τον αγρόν.

χρόνος 2. (<-» μίκρόν) λίθον και
μέγας φερει εκ του αγρού.
αίρει
8
C apitolo I Esercizi 7-8
βαδίζει 3. '0 φ λέγει κ α ί τόν

έπαίρει αυτουργόν.
κ α θίζει 4. '0 αύτουργός μάλα
κάμνει 5. Ό ούν αύτουργός ύπό τω δένδρω
κ α τα δΰνει 6. Ού πολύν ό Δ ικαιόπολις ησυχάζει.
κ ατατρίβει 7. Τέλος- δέ ό ήλιος ούκέτι
σ κάπτει 8. Ό ούν άνθρωπος έαυτόν κ α ί πονεΐ.
φλέγει 9. '0 ή λιος , κ α ί ό α ύτουργός
προς τόν οίκον.
Έ ν τω ο’ίκ φ ή σ υχά ζει κ α ί πολύν χρόνον καθεύδει.
1.7. Sottolinea una volta i verbi non contratti e due volte i verbi contratti.
φιλεΐ, φλέγει, βαδίζει, ησυχά ζει, πονεΐ, κάμνει,
στενάζει, γεω ργεΐ, χα ίρ ει, φέρει, οικεΐ.
1.8. Completa queste espressioni, aggiungendo le terminazioni, o gli articoli, che

mancano.
ό μικρός κλήρ_ τον μέγαν κλήρ_

χ α λ επ __ βίος χα λεπ ___ βίον
ο ικ α ν σ ιτ τον ικ αν σιτ
μικρός λίθ μέγαν λίθ_
E sercizi 1-2 C apitolo II
Capitolo II
O ΞΑΝΘΙΑΣ
■ Dopo la prima e la seconda lettura (linee 1-56)
2.1. Completa queste frasi, aggiungendo le terminazioni o Varticolo o una voce

del verbo «essere». *
1. Ξ ανθίας δ ο ΰ λ ό ς .
2. Ό δούλος καθεύδ έν οικ ούδέ πον .
3. Ό Δ ικα ιόπολις αύτόν κ α λ , κ α ι λέγ · «Σύ έν τω οϊκω
καθεύδ ούδέ πον · άργός γάρ δ ο ύ λ ο ς . Έ κ β α ιν _____
έκ τ οΐκ κα ι πρός τ άγρ τό άροτρ_____
φέρ_____ .»
4. Ό δούλ · «Διά τί χ α λ ε π ό ς ; Έ γώ ούκ ά ρ γ ό ς · ού γάρ
καθεύδ , κ α ι ήδη _____ άροτρον λαμβάν_____ , κ α ι πρός _____
άγρόν βαδίζ______, κ α ι γεωργ τόν άγρόν κ α ι πον .»
5. 'Ο δούλος _____ άροτρον λαμβάν_____ κ α ί έν τ_____ άγρ_____
πον , ά λ λ ά δι’όλίγου μά λα κάμν , κ α ί ή σ υχά ζ ύπό
δένδρ_____ .
6. Ό Δ ικα ιόπολις έλα ύν τούς βούς, κ α ί πρός ______ δούλ_____
λέγ · «Έ γώ μέν άοκνος _____ , σύ δέ άργός ·έγώ μέν
πον_____, έ λ α ύ ν ______ τούς βούς, α ϊρ τούς λίθ ο υ ς κ α ι
γεω ργ τόν άγρόν, σύ δέ ού πον , ούκ έλα ύν τούς βούς,
ούκ αϊρ τούς λίθους, ού γεωργ τόν άγρόν. Λάμβαν_____
ούν τό άροτρον κ α ί βάδιζ_____ .»
άροτρον 1. Ό Δ ικ α ιό π ο λ ις _____________ έν τώ άγρώ.

δέσποτα 2. Ό Ξ ανθίας ού πονεΐ _____________ πάρεστιν ό
δούλος Δ ικαιόπολις.
άργός 3. Ό Δ ικ α ιό π ο λ ις _____________ τόν Ξ α ν θ ίδ ν
τί «_____________ δεύρο, ώΞ α νθ ία ·______________ εΐ, ού
έγώ γάρ πονεΐς.
10
C apitolo II E sercizi 3-4
σύ ^Ω Ξ α ν θ ία ,______________κάθευδε, ά λ λ ά πόνει.
έκβαίνω Έ ν τω οϊκφ τ ό _____________ έ σ τ ιν φέρε αύτό έκ τού
έλαύνω οϊκου.»
έλθέ 4. Ό Ξ α ν θ ίδ ς _____________τό άροτρον κ α ι αύτό β ρ α
ϊσ θι δέως φέρει έκ τού οικου.
καλέω 5. Ό Δ ικ α ιό π ο λ ις ______________τούς βούς.
λαμβάνω 6. 'Ο μ έ ν _____________ (= ό Ξανθί&ς) βαδίζει πρός τόν
πάρεστι(ν) ά γ ρ ό ν ο ύ _____________ , βραδέως γάρ βαδίζει.
ποιέω 7. Ό δέ Δ ικα ιόπολις πρός τόν δούλον λέγει· «Διά
σπεύδω ______________ού σπεύδεις; τ ί _____________ ;»
συλλαμβάνω 8. Ό δέ δούλος- «Μή χ α λ επ ό ς _____________ , ω
ει μή _____________ . Μ άλα γάρ κ ά μ ν ω .______________μέν
έπειτα φ ιλεΐς τόν ά γ ρ ό ν ,______________ δέ δούλος ειμι, τόν
μή ούν άγρόν ού φιλώ.»
... ύσ τερα ία 9. Τ ή ______________ό α ύ τ ο υ ρ γ ό ς ______________έκ τού
οϊκου.
10. Ό αύτουργός τούς λίθους έκ τού άγροϋ φέρει,
_τούς βούς έλαύνει.
11. Νυν δέ ό δούλος _____________ , ούκέτι γάρ άργός
έστιν.
2.3. Concorda i verbi coi soggetti.
βλέπω φιλέω ειμ ι

σύ ό δούλος έγώ
έγώ σύ ό δούλος
ό δούλος έγώ σύ

mancano.
ώ άργέ δούλ ώ καλ δένδρ

άργού δούλ τό κα λ δένδρ βλέπω
τόν άργ δούλ τού κα λ δένδρ
άργός δούλ τό δένδρ καλ έστιν
τώ άργ δούλ κ α λ _____ δένδρφ
11
Esercizi 5-6 C apitolo 11
■ Dopo la terza e la quarta lettura (1. 57-131)
2.5. Completa le frasi che seguono, aggiungendo le terminazioni o gli articoli.
1. Ό Δ ικα ιόπολις κεντ τούς βούς, κ α ί αύτούς (= 1ΐ) έλα ύν εις

άγρ .
2. Ό Ξ ανθίβς έ κ οϊκ έκβαίν , κ α ί βραδέως άκολουθ_____
ούδέ σπεύδ , τό γάρ άροτρ φέρ .
3 . ______ Δ ικα ιόπολις λέΥ_____ ■ <ΓΩ άργ_____ δούλ_____ , διά τί ούτω
βραδέως άκολουθ ; Έ γώ μέν τούς βούς κεντ κ α ί ε ί ς _____
άγρ ε ίσ ά γ _____ , σύ δέ μή άκολούθ βραδέως ά λ λ ά
σπεύδ____ .»
4. Ό Ξ ανθίδς δι ολίγου καθίζ ύπό τ δένδρ · ό μέν ούν
Δ ικα ιόπολις κα λ___________ δούλ , ό δέ δούλ ού μέν______
ά λ λ ’άκολουθ .
5. Ό αύτουργ άγ τούς βούς ύπό ______ ζυγ____ κα ί
άροτρεύ _____ ά γρ_____ · έπ ειτα δέ λ έγ_____ · <ΓΩ βόες,
έλκ τό άροτρ κ α ί άροτρεύ .»
-ζυγόν 1. Ό αύτουργός τούς βούς είς τόν άγρόν.

-κεντρον 2. Έ π ε ιτ α ά γει τούς βούς ύπό τό , κ α ί τό
ράβδος άροτρον
- σπέρμα 3. Λ αμβάνει τό οί γάρ βόες ούκέτι
-ΐλεω ς τό άροτρον.
κατάρατος 4. Ό Δ ικαιόπολις τούς βούς , κ α ί οί βόες
άκολουθέω τόν άγρόν.
-άροτρεύω 5. <ΓΩ Δήμητερ, ϊσ θι, πλή θΰνε τό
(due volte) .»
βαίνω 6. <ΓΩ βόες, τό άροτρον καί
εισάγω τόν άγρόν.»
έλκω 7. Ό Ξ ανθίβς ούκ (= όπισθεν βαδίζει)
(due volte) άλλά
κεντέω 8. Ό δέ Δ ικαιόπολις βλέπει τόν δούλον,
μένω λα μ β ά νει καί τόν δούλον
παρέχω
12
Capitolo II Esercizi 7-8
προσάπτω 9. <ΓΩ ____________δούλε, πόνει κ α ι συλλάμβανε.»

τύπτω 10. <ΓΩ δέσποτα, διά τ ί ______________χα λεπός εΐ;»
πρός 11. Τέλος δέ ό μέν α ύ τ ο υ ρ γ ό ς _____________ (= βαδίζει)
ούδέ πρός τόν οίκον, ό δέ δούλος ύπό τω δένδρφ καθεύδεν
ούτω(ς)1 σ κ ιά ν γ ά ρ _____________ τό δένδρον.
12. Ό α ύΐουργός έν τω οϊκφ η σ υχά ζει
πονεΐ.
2.7. Completa questa tabella.
Nom. τό κέντρ Gen. τού κέντρ

ό οΐκ οίκου
γεωργός τού γεωργ
δένδρ δένδρ
Voc. ώ οΐκ Dat. κέντρο)

γεωργ τώ οΐκ
ω δένδρ γεωργώ
τώ δένδρ
Acc. κέντρον
οικον
τόν γεωργ
τό δένδρ
2.8. Colloca le parole che seguono al posto giusto nella tabella, premettendogli
anche la form a appropriata d e ll’articolo (o, per il vocativo, l ’interiezione &):
δένδρον, ζυγώ, άνθρωπε, πόνον, άροτρου, οίκος, άγρώ, δούλου.
Una di queste parole deve stare in tre caselle diverse: quale?
M a sc h il e N eutro
Nom.
Voc.
Acc.
Gen.
Dat.
1Q uest’avverbio ha due forme, ούτω e ούτως: puoi usar la prima avanti a consonante, la secon-
da avanti a vocale.
13
E sercizio 9 C apitolo II
2.9. Prova ora a riassumere quel che hai letto, rispondendo in greco per iscritto,
con una frase intera, a queste domande.
1. Chi é Diceopoli? Quali azioni compie quando lavora?
2. Chi é Sántia? Che cosa fa?
3. Che dice Diceopoli alio schiavo?
14
C apitolo III Esercizio 1
Capitolo III
O ΑΡΟΤΟΣ
3.1. Inserisci in queste frasi le parole appropriate, scegliendole tra quelle della
α ίτιος 1. 'Ο αύτουργός το σπέρμα.

άνόητος 2. Ά λ λ ’ οί βόες ούκ έτι έλκ ουσ ι τό
δυνατός αροτρον.
αύτόν 3. Λίθος μ έ γ α ς _______ τό αροτρον. Ό δέ δούλος
έμποδίζω ούκ α ϊρει τον λίθον.
καταβάλλω 4. Ό Ξανθίας, « ο ύ ____ εστιν,»
πίπτω (= λέγει), «αίρειν τον λίθον, μ έγας γάρ έστιν.»
πταίω 5. Ό Δ ικ α ιόπολις· «^Ω ______________ δούλε, μή
σπείρω _____________ά λ λ ’α ΐ ρ ε ______________ (= τον λίθον).»
φησι(ν)2 6. "Ο τε αύτουργός κ α ί ό δ ο ύ λ ο ς______________αίρουσι
φλυάρέω τον λίθον, ά λλά φερουσιν αυτόν,
άμα μέγα ς γάρ έστιν.
αΰθις 7. φέρουσι τον λίθον, ό
μόλις Ξ α ν θ ία ς ____________ κ α ι τον λίθον.
έν ω 8. Ό λ ίθ ο ς _____________ προς τον τού αύτουργού πόδα.
ιδού 9. Ό Δικαιόπολις· «^Ω μ α σ τιγία , διά τί κα τα βά λλεις
τον λίθον;» 'Ο δούλος· «Ούκ _____________ ειμι, ώ
δέσποτα.»
10. "Ο τε αύτουργός κ α ί ό δ ο ύ λ ο ς ____________ αίρουσι
κ α ί φέρουσι τον λίθον.
2 Questa parola, com e sai, é enclítica; ma (com e ogni enclítica), se non si puo appoggiare, per
l’accento, a una parola precedente, perché é pronunziata isolatamente, deve naturalmente avere un
accento suo, anche nella scrittura. É questo, in particolare, il caso d egl’incisi, racchiusi tra due vir-
gole: «...,» φ ησίν, «...».
15
E sercizi 2-3 C apitolo III
Dopo la seconda lettura (1. 45-70)
3.2. Inserisci nelle fra si che seguono le parole appropriate, scegliendole tra quel
le della colonna di sinistra.
δεΐπνον 1. προσχωρεί Φ ίλιππος, ό

π α ΐς του Δ ικαιοπόλιδος
πατήρ, 2. Ό Δ ικ α ιό π ο λ ις ___ έσ τι του Φ ιλίππου,
πάτερ, 3. 'Ο 'Φ ίλ ιπ π ο ς ___ έσ τι μ έγα ς τε κ α ι
πατέρα
υιός 4. Ό π α ΐς φέρει προς τόν το
άνδρεΐος
πολλοί 5. Ό παΐς, «ώ _____________,» φησίν, «έλθέ δεΰρο,
τοσοΰτος πόνει ά λ λ ά δείπνει, τό γάρ δεΐπνον
λείπω φέρω.»
μηκέτι 6. 'Ο Δ ικαιόπολις _________ τό άροτρον κ α ι δειπνεί.
έν τούτω 7. Ού δυνα τόν έσ τιν ά ρ ο τρ ε ύ ε ιν λ ίθ ο ι γάρ
______________ τό άροτρον έμ ποδίζουσ ιν, ούδέ
_____________ λίθους δυνατόν έστιν αϊρειν.
■ Dopo la prima e la seconda lettura (1. 1-70)
1. Oí μέν βόες έλκ τό άροτρον· ό δέ Δ ικαιόπολις, «ω βό ,»

φησίν, «σπεύδ , διά τί μέν ;»
Μ έγας δέ λίθος έμποδίζ τό άροτρον.
2. Ό Δ ικ α ιό π ο λ ις κ α λ τόν δούλ , κ α ί, «διά τί ού
σ υλλα μβάν ;» φ η σ ίν «μή μέν , ά λ λ ’αΐρ τόν λίθον.»
Ό δέ Ξ ανθίδς, «άλλά ού δυνατόν έστιν αιρ ,» φησίν, «και
φέρ τόν λ ίθ ο ν μέγας γάρ έστιν.»
3. "Ο τε δεσπότης κ α ι ό δούλος αιρ τόν λίθον κ α ί έκφέρ αύτόν
έκ άγρ · τέλος δέ δυνατόν έστιν έλα ύν τούς βο .
4. 'Ό τε αύτουργός κ α ί ό δούλος μ ά λα πον · τέλος δέ τούς βούς
κεντ , κ α ί μ ά λα κάμν .
5. Ά π ό οϊκ βαίνει Φ ίλιππος, ό τού Δ ικαιοπόλιδος υιός· ό γάρ
Δ ικα ιόπολις πατ έστι τού Φ ιλίππου.
16
C apitolo III Esercizi 4-5
O 8é \)íóq áoKvóq écm v, P^ércei y áp 7ipóq xov rcax K ai Á iy er <CQ

7iáx , 8 iá xí KaX, ;»
6. 'O 8é AiKaiÓ7toÁ,i<;- na , co EavGíCc, ODÁAafiPáv , liéAAco
yáp auGiq ápoxpeú xov áypóv.»
3.4. Completa queste espressibni, aggiungendo le terminazioni, o gli articoli, che

mancano.
Tieni presente che le espressioni della colonna di sinistra son tutte di nume
ro singolare, mentre quelle di destra sono plurali.
xoí) ávo'nxo'ü 80ÚA, xcbv ávofrc 8o\)Á,

xco Ka^ 8év 8p kclX SévSpoit;
xó rnÁ, 8év 8p KaX, SévSpa
co ávórix SovX co ávórixoi 8oí)A,
xco ávofix 80ÚA, xoíq ávofix 8o\)X,
ávórixoq SovA, ávórix ÓO'OXoi
KaXov 8év 8p Ka?i SévSpcov
ávórix 8o\)ôv xoi)c; ávofix SovX
co KaX, 8év 8p co m X _____ 8év 8p
3.5. Completa queste frasi, aggiungendo gli avverbi di negazione appropriati: oí)
(ovk , ov%) oppure n.f).
A questo proposito, ricorda che s ’usa îf) dopo ei (per esempio: O HavGíCcq
o\) Ttoveí, eí fifi Ttápecxiv ó AiKaiÓ7toX,iqj e negl ’imperativi negativi (per esem
pio: «Mil ápyóq igQi. co EavGíCc!»)/ altrimenti s ’usa ox> (ovk , ov %: v. la nota in
fondo a p. 17 del tuo libro).
1. <CQ 8oá)Á,oi, KaGe\)8exe.» Oí SoOAm KaGeúSotxnv.

2. « jiévexe, co póeq.» Oí p ó e q [lévoDaiv.
3. « xaXenoq íaGi, co SéaTiioxa.» 'O 8e c 7i:óxriq xaXznóq ecm v.
4. « cpÁ-vápei, co 8oí>ê.» 'O SovXot; (p^DCcpeí.
5. Oí SovX.oi íiovovaiv, e í m p e a x iv ó 5ecntóxr|<;.
6. ^£2 7iaí, e i _____ Káfxveit;, rcóvei.
7. Oí p ó e q é?iKO\)CTi xó ápoxpov, e i a ip ei xov ÁáGov ó So'OÁ.oq.
'O 8é S o v ta x ; a ip ei xov ÁáGov.
8. E i cp^éyei ó fíîoq, oí 8oíj?ioi p,áA,a Ká|a.voDcnv.
17
Esercizi 6-7 C apitolo III
3.6. Completa queste frasi, aggiungendo gli avverbi di tempo negativi appro-
priati: ούκέτι oppure μηκέτι (naturalmente, essi s ’usano negli stessi casi in cui
s ’usano, rispettivamente, ού e μή, con cui son composti: v. / ’esercizio preceden
te).
1. « πονεΐτε, ώ γεωργοί.» Oí γ ε ω ρ γ ο ί πονοϋσιν.

2. <ΓΩ Φ ίλ ιπ π ε ,_____ τρέχε.» Ό Φ ίλ ιπ π ο ς ______ τρέχει.
3. <ΓΩ π ά τ ε ρ , άρότρευε.» Ό π α τ ή ρ άροτρεύει.
4. <ΓΩ υ ί ο ί , κ α τα βά λλετε τούς λίθους.» Οί υ ί ο ί κ α τα βά λλου-
σι τούς λίθους.
■ Dopo le 1. 71-113 della terza lettura
άμπελος 1. 'Ο Δ ικ α ιό π ο λ ις __________ βα ίνειν εις τόν άγρόν.

γεωργός 2. _____________ τοίς δένδροις πολλοί
έλ α ΐα ι είσιν.
έλαιον 3. Οί κ α ρ π ο ί______________είσιν. 'Ο ούν
καρπός (= αύτουργός) μ έ λ λ ε ι__________ τους καρπούς.
οίνος 4. Α ί ______________ώ ρα ΐα ί είσιν.
σάκκος 5. Οί γεωργοί άπό μέν τών έλα ιώ ν τό
ώραΐος π ο ιο ύ σ ιν, άπό δέ τής ______ τον
άγνοέω
ά ναβαίνω 6. Οί δ ο ύ λ ο ι__________ (= άργοί είσιν)· ό δέ Φ ίλιπ -
δρέπω π ο ς ______________τούς κακούς δούλους.
έξετάζω 7. Οί γεωργοί, εί μ ή _____________ κ α ί ______ τα
θεραπεύω δένδρα, καρπούς ού δρέπουσιν.
μέλλω 8. Οί γεω ργοί τά ς έ λ α ίδ ς σ υ λ λ έγ ο υ σ ι κ α ί εις
ραδιουργέω ______________φέρουσιν.
φυτεύω 9. Ό Φ ίλιππος _____________ έπ ί μακρόν δένδρον, ού
έπί γ ά ρ ____________________________ οί καρποί ώ ραιοί
ότι είσιν.
18
C apitolo III Es ere iz i 8-9
■ Dopo le 1. 114-158 della terza lettura
3.8. lnserisci in queste fra si le parole appropriate, scegliendole tra quelle della
καιρός 1. Έ π ει oí κ α ρ π ο ί_____________ τών δένδρων πίπτου-

μήτηρ σιν, ό γεωργός α ύτούς σ υλλέγει.
φόβος 2. Έ πει ό Φ ίλιππος έπί τώ δένδρφ έστίν, έξαίφνης
άκίνητος ______________κ α ί π ίπ τει προς τήν γήν.
σεαυτόν 3. 'Ο π α ι ς _____________ μένει, κ α ί μ έ γ α ς _____________
όλισθάνω τον πατέρα λαμβάνει.
πάσχω 4 . _____________ (= μ ά λα σπεύδει) ό πατήρ καί, «διά τί
τρέχω μένεις έκεί;» φησίν, «τί_____________ ;»
ναί 5. Ό Δ ικαιόπολις τρέχει _____________ κ α ί Μυρρίνην
οϊκαδε κα λεΐ. Ή δέ Μυρρίνη τού Φ ιλίππου _____________
άπό έστίν.
άρα 6. Ή Μυρρίνη τώ υίφ· «Τί ούκ έ π α ίρ ε ις _____________ ,
καλώς ώ Φ ίλιππε;»
έχω 7. Ό π α ις ούκ έπα ίρει έαυτόν, ά λ λ ά _____________
8. Ή μήτηρ· «_____________ καλώ ς έχεις, ώ Φ ίλιππε;» Ό

δέ Φ ίλιππος· «_____________ , ώ μήτερ, καλώ ς έχω.»
9. 'Ό τε Φ ίλιππος κ α ί ή μήτηρ οϊκαδε βαδίζουσιν,
______________γάρ έσ τι δειπνεΐν κ α ί ήσυχάζειν.
Μ Popo la terza lettura (1. 71-158)
1. Έ ν τώ άγρ πολλά δένδρ έ σ τ ίν οί δέ γεω ργοί τούς ώραί_____

καρπ δρέπ , κ α ί εις τούς άγρ έλα ύν____________ βοϋς.
2. Έ κ τών δένδρ πολλ καρπ κα τα σ είουσ ιν, κ α ί τούς
λίθ έκ τών άγρ έκφέρ .
3. Πολλ καρποί εισ ιν έπί τοΐς δένδρ · ______ γάρ αύτουργοί
φυτεύ πολλ δένδρ , κ α ί έχ πολύν οΐν έκ
τών ά μ πέλ .
4. Ό Δ ικ α ιόπολις λ έγει τώ υ ί ■«^Ω Φ ίλιππ _____ , ά νά β α ιν έπί
τό δένδρ κ α ί τά ς έλ α ία ς δρέπ_____ .»
19
E sercizi 10-11 C apitolo III
5. Ή μήτηρ μένει έ ν οικ · άγνο γάρ δτι ό υιός πέπτω κεν

(= é caduto) ά π ό δένδρ .
3.10. Colloca queste parole al posto giusto nella tabella, premettendogli anche la
forma appropriata deU’articolo (o, per il vocativo, l ’interiezione ώ): άροτρων,
χρόνος, κέντροις, δούλον, φόβοις, καιρω, οίκους, υίών, σ ά κκοι (due caselle),
γεωργέ, καρπού, δείπνα (tre caselle), δένδρου, ζυγω, έλα ιον (tre caselle).
M a s ó íil i N eutri
Sing. Plur. Sing. Plur.

Nom.
Voc.
Acc.
Gen.
Dat.
3.11. Le fra si che seguono contengono tutte un complemento con una preposizio-
ne: complétale aggiungendo la preposizione e le terminazioni appropriate.
Devi scegliere tra queste preposizioni: άπό, εις, έκ, έν, έπί, μετά, πρός,
ύπό.
1. Οί γεω ργοί π ο ν ο ύ σ ιν ______τοΐς άγρ .

2. Ό δούλος κ α θ ίζ ε ι τ δένδρ .
3. Ό αύτουργός β α δ ίζ ε ι τ οικ .
4. 'Ο δούλος τά ς έ λ α ίβ ς φ έ ρ ε ι τ σά κκ .
5. Ό Δ ικ α ιόπολις ά γ ε ι τόν υ ι ό ν (= sotto) τ δένδρ .
6. Ό δούλος έ κ β α ίν ε ι τ οικ .
7. 'Ο ήλιος καταδύνει· ό δέ Δ ικαιόπολις εισ ά γ ει τούς β ο ύ ς τ_____
άγρ .
8. Οί καρποί ε ί σ ι ν τ δένδρ .
9. Ό Φ ίλιππος ά ν α β α ίν ε ι_____ τ_______δένδρ_____ .
10. Ό δούλος κ α θ ε ύ δ ε ι τ δεΐπν .
11. Ό π α ΐς ή σ υ χ ά ζ ε ι τ οικ .
20
C apitolo III Esercizi 12-14
3.12. Caccia airintruso.

In ognuna di queste serie di quattro parole, una é fu o ri posto: sottolineala.
1. βαίνω, άπτω , ούτω, μένω.
2. σπείρε, δοΰλε, πΐπτε, φέρε.
3. σάκκος, οίκος, φόβος, τέλος.
4. ουδέ, υίέ, αυτουργέ, γεωργέ.
3.13. In ogni numero, solo uno dei tre aggettivi tra parentesi é concordato corret-
tamente col sostantivo: sottolinealo.
1. του (άργούς, άργοί, άργοΰ) δούλου

2. οί (ώραΐοι, ώραίω, ώ ραίοις) καρποί
3. τω (ικα νοί, ίκανω , ίκανοις) δείπνω
4. τό (καλός, καλούς, καλόν) δένδρον
5. τόν (κακός, κακέ, κακόν) υιόν
6. ό (χαλεπός, χα λεπο ί, χαλεπόν) άροτος
3.14. Contrari.
Collega ogni parola della prima colorína col suo contrario, che si trova nella
seconda colonna.
(I contrari vanno intesi a volte, qui e in séguito, in un senso un po ’appros-
simativo.)
ησυχάζω λύω
μέγας δεσπότης
χα λεπός πονέω
βαδίζω μένω
είσβαίνω μικρός
δούλος ϊλεω ς
άπτω έκβαίνω
21
Esercizi 15-16 C apitolo III
Sinonimi.
E ora, collega invece ciascuna parola della prima colorína colla parola o
espressione di significato pressappoco uguale ('sinónimo) che si trova nella secon
da colonna.
σκαιός αύτουργός
φησι(ν) άνόητος
γεωργός προσβαίνω
βαίνω λέγει
προσχωρέω βαδίζω
τρέχω όπισθεν βαδίζω
άκολουθέω μά λα σπεύδω
3.15. Incroci di parole.

Se avrai scritto correttamente accanto a ogni parola il suo equivalente in
greco, nella colonna messa in evidenzapotrai leggere il nome d ’un anímale.
1. soffro
2. pigro
3. (il) lavoro
4. vita
5. frutto
6. cado ___
7. paura '■
8. si ________
3.16. Rispondi per iscritto in greco, con una frase intera, a queste domande.
Per rispondere alia quarta domanda, ch ’é introdotta da διά τί (= «perché?»
nelle domande, latino cür), puoi usare ότι, che vuol dire «perché, giacché, poi-
ché» nelle risposte (lat. quod, quia, quoniamj.
1. ^Αρα αοκνός έσ τιν ό Ξανθίας;
22
C apitolo III Esercizio 16
2. Tí ποιοΰσ ιν έν τοΐς άγροΐς οί γεωργοί;
3. Τί π ά σ χει ό Φ ίλιππος;
4. Διά τί τρ έχει ή Μυρρίνη;
23
E sercizio 1 C apitolo IV
C apitolo IV
ΠΡΟΣ THI KPHNHI
■ Dopo le linee 1-53 della prima lettura
colonna di sinistra. '
αγροίκος 1. Τά πρόβατα έν τώ εστιν.

άνήρ 2. ό Φ ίλ ιπ π ο ς τοΐς
αΰλιον προβάτοις π α ρ έχ ει κ α ί α ύ τά
γυνή
έργον 3. 'Ο πατήρ τάς έλ α ία ς _ κ α ί έλα ιον ποιεί.
κόρη 4. Ή μέν Μ υρρίνη έσ τι τού
κώμη Δικαιοπόλιδος· ό δέ Δ ικαιόπολις έσ τι
ο ικ ία τής Μυρρίνης.
παιδίον 5. Έ π ει ό ήλιος _____________ , ή γυνή κ α ι η
υδρία (= ή πα ΐς) βαδίζουσι προς τήν κρήνην.
χόρτος 6. "Η τε Μ υρρίνη κ α ί ή Μ έλιττα
άλλος _________ (= μ έλ λ ο υ σ ι) τά ς
άμέλγω μ ε γ ά λ α ς _______ φέρειν προς τήν κρήνην.
α νατέλλω 7. Έ ν τ ή __________ π ο λ λ α ί______________(= οίκοι)
πιέζω είσίν.
διά τούτο 8. Αί γυ να ίκ ες κ α ί τά μενουσιν εν τή
έν νώ κώμη.
έχω 9. Αί μ ίκραί ο ίκ ία ι ίκ α ν α ί εισ ι τ ο ΐ ς _____________ .
καθ ημέραν 10. Οί γεωργοί χα ίρ ουσ ιν έπει μετά τά _____________
ο ϊκ α δ ε έπ α νέρ χ ο ντα ι, καί _____________
______________φιλοϋσι τάς μίκράς οικίας.
11. Μ ετά τής Μ υρ ρίνη ς_____________ γυ ν α ίκ ες προς τήν
κρήνην βαδίζουσιν.
24
Capitolo IV Esercizi 2-3
Dopo le 1. 54-77 della prima lettura
ά γγελος 1. Ή ή τής κώμης ού μεγάλη έστιν ώσπερ

άγορά α ι των άγοραί.
άστεω ν 2. Ή άγορά ού μεγάλη έστίν, ά λ λ ’__________ α εί
εορτή ______________έστιν άνθρώπων.
φίλη 3. 'Ή τε Μ υρρίνη κ α ί ή π α ΐς _____________ (=
χορός διαβαίνουσι) τήν άγοράν.
μεστός 4. Ά πό τής άγοράς οί ά νθ ρ ω π ο ι_____________ πρός τούς
άκούω άγρούς.
άποχωρέω 5. Πρός τή κρήνη ά λ λ α ι γυ ν α ίκ ες _____________ , κ α ί
διαπερώσι(ν) τά ς ύδρίας πληροϋσιν.
έθέλω 6. ’Ή δ η ___________________________ (= έωθεν) α ί ά λ λ α ι
ήκω γυ ν α ίκ ες πάρεισ ιν έκεΐ.
πάρειμι 7. ’Ά λ λ η ν κόρην ή Μ έλιττα κ α λ ε ν «Χ αΐρε, ω
δμως .»
ταχέω ς λ έγει ότι οί Α θη να ίοι
έξ έωθινοΰ ποιουσιν.
9. Έ ν τή έορτή οί Α θ η ν α ίο ι_____________κ α ί ά γώ νας
ποιουσιν.
10. Ό ά γ γ ε λ ο ς ______________άπό τού άστεως.
11. Αί γ υ ν α ίκ ε ς ______________(<-» βραδέως) προσχωρού-
σ ι τώ ά γγέλω κ α ί _____________ .
12. Αί γ υ ν α ίκ ε ς __________ βαδίζειν εις τό άστυ κ α ί
θεωρεΐν τούς χορούς κ α ί τούς άγώ νας.
Μ Popo la prima lettura (1. 1-77)

In ogni numero, la prima frase contiene form e di numero singolare, la secon-
da form e plurali.
1. Ή οίκ ί μίκρά έ σ τ ιν . ο ίκ ία ι μϊκρ είσιν.

2. ο ικ ία έν τώ κλήρφ έστίν. Αί οίκ ί έν τοίς κλήροις είσίν.
25
E sercizi 4-6 C apitolo IV
3. Έ ν τ μΐκρ οικί ό γεωργός καθεύδει. Έ ν τ_____

μίκρ οικ ί οί γεωργοί καθεύδουσιν.
4. Ό αύτουργός φ ιλ εΐ τ μΐκρ οικ ί . Οί αύτουργοι φιλοϋ-
σι τ______ μΐκρ______οίκί_____.
5. Ό γεωργός έκ β αίνει έκ τ μΐκρ οίκ ί . Οί γεωργοί
έκ β αίνουσ ιν έκ τ μΐκρ_____ ο ίκ ι .
6. 'Η κρήν καλ έστιν. Αί κρήν καλ είσιν.
7. Προς τή κ α λ κρήν κόρη έστίν. Προς τα ΐς κα λ_____
κρήν_______κόρ____ 'ε ισ ίν .
8. Ά πό τ καλ κρήν ή Μ έλιττα προς τ οίκ ί_____
βαίνει. Ά πό τών κ α λ κρην α ί κόρ προς τ_____
ο ικ ί βαίνουσιν.
4.4. Completa queste frasi, aggiungendo le terminazioni o gli articoli.
1. γ υ ν α ΐκ άπό τής κρήν_____________ βαίνουσιν, κ α ί τά ς ύδρί_____

_
φέρουσιν εις τά ς οίκ ί_____ .

2. Ή δ οδός πολλ κ α ί χ α λ επ έστιν, ούδέ δυνατόν έσ τι φέρειν
τά ς μεγά λ ύδρί_____ .
3. Έ ν τή τής κώμ άγορ πολλ κ α ί κα λ κόρ_____
είσ ίν , κ α ί ά πό πολλ ο ίκ ι γ υ ν α ΐκ πολλ_____
έκβαίνουσιν, κ α ι τ_____ύδρί&ς πληροϋσιν.
4. 'Η δέ Μ έλιττα έν τ_____ οικί_______μένει.
4.5. Completa queste frasi, aggiungendo le terminazioni che mancano.

Fai attenzione ai diversi valori di πρός.
1. Πρός τ οίκί (sing.) τό παιδίον παίζει.

2. Π ολλα ί γυ ν α ίκ ες πρός τ κρήν (sing.) βαδίζουσιν.
3. Πρός τ_______ άγορ____ό γεωργός σπεύδει.
4. Ό γεωργός πρός τ_____ α ύ λ ί______έστίν, κ α ί βλέπει πρός τ_______πρό-
βατ_____ .

mancano.
ή καλή άγορ_____ α ί κα λ_______ άγορ____

κ α λής άγορ τών καλ άγορ_____
26
C apitolo IV E sercizio 7
μϊκρ_____ κωμη α ι μικρ κωμ _

μικρ κώμην τάς μϊκρ______ κώμ
ώ καλή άγορ ώ κ α λ_____ άγορ______ (plur.)
μικρά κώμ μίκ ρ αΐς κώμ_____
τήν κ α λ άγορ τάς κ α λ_____ άγορ______
τής μϊκρ κώμ μίκρών κωμ_____
καλή άγορ κα λ_____ άγοραΐς
ώ μίκρά κώμ ώ μϊκρ κώμ (plur.)
1. Tí ποιοϋσιν ó τε Δ ικα ιόπολις κ α ι ό Φ ίλιππος διά του χειμώ νος (= d ’in

vernó);
2. Τί ποιοΰσι προς τή κρήνη α ί κόραι;
3. ^Αρα μεγάλη έσ τίν ή τής κώμης άγορά;
4. Τί ποιοϋσ ιν οί γεω ργοί μετά τά έργα;
5. Τί λ έγει ό άγγελος;
6. Τί έν νώ έχουσ ιν α ί γυναίκες;
■ Dopo la seconda lettura (1. 78-178)
4.8. Completa le fra si che seguono, aggiungendo le terminazioni.
1. 'O χ α λ ε π δεσπότ ά ε ί α γ α ν α κ τεί. Οί χ α λ ε π _____

δεσπότ α εί ά γανακτοϋσ ιν.
2. Ά πό του χα λ επ δεσπότ ό δούλος ούκ άποχωρεΐ. Ά πό τών
χ α λ επ _____ δεσποτ_______οί δούλοι ούκ άποχωρούσιν.
3. φίλ_____ δέσποτ_^____ , μή ά γα νά κ τει. ^Ω φίλ δεσπότ_____ , μή
α γα να κ τείτε.
4. Τό δειπνον πα ρασ κεύα ζε τώ χα λ επ δεσπότ . Τό δείπνον
πα ρασ κευά ζετε τοίς χα λεπ δεσπότ .
5. Τόν χα λ επ δεσπότ ό δούλος ού φιλεΐ. Τούς χ α λ επ _____
δεσπότ_____ οί δούλοι ού φιλούσιν.
1. 'Υπό τώ δένδρω πολ σ κ ιά έσ τι κ α ί πολ κόραι.

2. Τό δένδρον πολ σ κ ιά ν παρέχει πολ κόραις κ α ι πολ_____
προβάτοις.
3. Ά πό τού άγροϋ πολ σΐτον κ α ί πολ καρπούς ό γεωργός δρέ
πει.
4. Έ ν τώ άγρώ ό μέν σίτος πολ έστιν, οί δέ καρποί ού πολ .
5. Ό σ άκκος μεστός έσ τι πολ σίτου κ α ι πολ καρπών.
6. Έ ν πολ_____ φόβφ είσ ίν οί δούλοι, ό γάρ δεσπότης π ολλά κις ά γα να κ -
τεί.
7. Έ ν πολ σ κ ιά ό δούλος ήσυχάζει. Πρός πολ κρήναις
πολ κόραι πολ ύδρίας πληρούσιν.
8. Έ κ πολ σ κ ιά ς τά πρόβατα έκβαίνει. Έ κ πολ_____ οικιώ ν
άνθρωποι έκβαίνουσιν.
9. Ό δούλος πολ σπέρμα φέρει κ α ι πολ πρόβατα θεραπεύει.
10. Έ ν μέν τώ σάκκψ πολ έστι τό σπέρμα, έν δέ τώ α ύ λ ίφ πολ_____
τά πρόβατα.
11. Έ κ πολ έργου ό γεωργός πολ καρπούς λαμβάνει. Ό δούλος
μετά πολ προβάτων βαδίζει.
28
C apitolo IV Esercizi 10-12
1. Έ ν τω κλήρφ μέγ άγρός κ α ι μεγ ο ικ ία κ α ί μέγ δέν-

δρον είσίν. Έ ν τοΐς κλήροις μεγ άγροι κ α ί μεγ ο ίκ ία ι κ α ί
μεγ δένδρα είσίν.
2. Ό γεωργός φέρει μέγ σάκκον κ α ί μέγ άροτρον είς μεγ_____
οικίαν. Οί γεωργοί φέρουσι μεγ σάκκους κ α ί μεγ άροτρα
είς μεγ_____ οικίας.
3. μέγ_____ Ζεύ, συλλάμβανε. '’Ώ μεγ Ζεύ κ α ί ’Ά πολλον (=
Apollo), συλλαμβάνετε.
4. Έ κ τής μεγ ο ικ ία ς του μεγ κλήρου ό γεωργός φέρει τούς
καρπούς τού μεγ_____ δένδρου. Έ κ τών μεγ_______οικιώ ν τών μεγ_____
κλήρων οί γεω ργοί φέρουσι τούς καρπούς τών μεγ δένδρων.
5. Πρός τή μεγ ο ικ ία ό γεωργός κ α θίζει έπι τώ μεγ λίθω ύπό
τώ μεγ δένδρω. Πρός τα ΐς μεγ ο ίκ ία ις οί γεωργοί καθίζου-
σιν έπι τοΐς μεγ λίθοις ύπό τοΐς μεγ______ δένδροις.

mancano.
κακ δεσπότην κακούς δεσπότ_

του κακ δεσπότ των κακ δεσποτ
ισ χυ ρ φ νεα νι ισ χυροις νεανι_
ό κακ δεσπότ οί κακ δεσπότ
ισ χυρός νεανί_ οί ίσ χυρ νεα νι
τού ισχυρ_ νεα νι ισχυρώ ν νεα νι_____
τώ κακ δεσπότ κακ δεσπόταις
ω ισχυρέ νεα νί ώ ισ χυροί νεανί
ω κακέ δέσποτ_ ώ κακοί δεσπότ_
ίσ χυρ ___ νεα νία ν τούς ίσ χυρ_____ νεα νι

mancano.
ή μακρά όδός ή καλή νήσος (νήσος = isola)

τήν μακρ όδόν τή κ α λ νήσ_____
τα ΐς μακρ όδοΐς τά ς κα λ νήσ_____
μακράς όδ_____ ώ καλ νήσ__ (due possibilitá)
29
α ί μακρ όδ κ α λ_____ νήσοις

τής μακρ όδ τή κ α λ_____ νήσ______
μακρών όδ τής κα λ_____ νήσ_____
δέσποινα 1. Γυνή , Φ αίδρα , καί

δεσπότης δοΰλη τή κρήνη προσχωροϋσιν.
ούρανός 2. Ή (<-> δούλη) μ έλλει οϊκαδε έπα νιένα ι,
ύδωρ κ α ί τή δούλη (= γα λεπα ίνει).
ώρα 3. 'Η δούλη, «να ί,
ούδέν ,» φησίν, « χ α λ επ ό ς έσ τιν ό
τις .»
α γα να κ τεω 4. Τοΐς δούλοις τήν ήμέραν ά γα ν α κ τεΐ ό
χα λεπα ίνω δεσπότης.
ώστε 5. '0 δεσπότης ά γα να κ τεΐ, κ α ί τοσούτος φόβος λαμβάνει
οϊμοι τούς δούλους ού τολμώσιν άποχωρεΐν.
μά τον Δ ία 6. Οί δούλοι ή σ υ χ ά ζο υ σ ιν , κ α ί ό δεσπότης
δλην ... (= ά γ α ν α κ τε ΐ), καί είς τον
όνόματι... βλέπει, κ α ί κολά ζει τούς δούλους.
ούδέν ήττον 7. Οί δούλοι λ έ γ ο υ σ ιν «Μή κ ό λα ζε ήμάς·»
άλλ’ (= όμως) ό
δεσπότης αύτούς τύπτει.
8. Αί δοϋλαι τώ δεσπότη _____________ κ α ί σίτον
α ύ τίκ α παρέχουσιν.
9. 'Η δέσποινα· «Σπεύδε, ώ δούλη· ____________ γάρ
έσ τι τό δεΐπνον πα ρ ασ κ ευά ζειν τώ δεσπότη.»
10. Οί κακοί δ ο ύ λ ο ι_____________έθέλουσι ποιεΐν.
11. Οί δούλοι- «_____________ , ό δεσπότης χα λεπα ίνει.»
4.14. Rispondi p er iscritto in greco, con una frase intera, a queste domande.
1. Δ ιά τί ή δέσποινα χα λεπα ίνει;
30
C apitolo IV E sercizio 15
2. Δ ιά τί oí δούλοι ού φ ιλούσι τόν δεσπότην;
3. Δ ιά τί οί άργο'ι δούλοι τόν δεσπότην ψέγουσιν;
4. Δ ιά τί ή δέσ ποινα ψ έγει τήν δούλην;
5. Τί ποιεί ό Ξ ανθίας δτε ό δεσπότης ού πάρεστιν;
■ Dopo la terza lettura e la prima parte della quarta (1. 179-258)
βοή 1. «Ναί, ό άγγελος λέγει δτι οί Α θη να ίοι

έργαστήριον έορτήν ποιούσιν.»
θόρυβος 2. 'Η Μ έλιττα (< μ ά λα ) έθ έλει
θύρα (= βαίνειν) εις τό ά σ τυ κ α ί θεωρεΐν
καπηλεΐον τήν εορτήν (<-» πολλά κις) γάρ εις τό
κλίνη ά σ τυ βαίνει.
πλήθος 3. Ού γα λεπόν ά λ λ ά έσ τι
πλοιον τόν πατέρα.
συκον 4. Ή Μ έλιττα έν τή όδώ π τα ίει κ α ί τήν
τράπεζα ύδρίαν.
χώρα 5. <ΓΩ Μ έλιττα, τρέχεις;
χωρίον ήκεις;»
άτοπος 6. Ή θ ά λα ττα ή Α θή να ς καλή έστιν.
καρποφόρος 7. Ο ύκ έσ τιν δτι οί άνθρω ποι
οσος (= Φίλοϋσι) τά (= τάς
ρφδιος χώρας) τά παρά τήν θάλατταν.
31
Esercizio 16 C apitolo IV
οι α υτοί 8. Ή φίλη λ έ γ ε ι ______________τού άστεως.

άγαπώ σι(ν) 9. Έ ν τα ίς τού Π ειραιώ ς όδοίς πολλοί άνθρωποι
θραύω έκβαίνουσιν έκ τ ώ ν _____________ · διά τούτο πολύς
ίένα ι έστιν.
οίκοδομέω 10. Ή θάλαττα _________ τά χω ρία τά περί Α θήνας.
πείθω 11. Ή _ή περί Α θ ή ν α ς ______________ έστίν,
προσκλύζω πα ρέχει γάρ έλαιον, οίνον κ α ι πολλά
παρά 12. Έ ν τα ΐς Ά θ ή να ις μέγα έσ τι τό τών άνθρώπων
περί _____________ , μ εγ ά λ α ι δέ α ί _____________ .
άληθώς 13. «______________έσ τίν ό θόρυβος έν τα ΐς Ά θή να ις, ώ
μακράν Μ έλιττα.»
μ ά λισ τα ___________ έστιν, έν δέ
14. Έ ν μέν τή άγορα π ο λ λ ά __________
πόθεν τα ΐς όδοΐς, ού άπό τής άγοράς, πολλά
ποι _____________ (< έργον) έστιν.
σπανίω ς 15. Έ ν το ΐς τής ή μετέρα ς κώ μης έρ γα σ τη ρ ίο ις
____________________________ πολλά έργα π ο ιο ύ σ ιν
ποιούσι γάρ _____________ κ α ί καί
άροτρον κ α ί ______________ · π ο λ λ ά κ ις καί
_____________ (= ο ικ ία ν ποιούσιν).
Dopo la seconda parte della quarta lettura (1. 259-336)
δακρύω 1. Ή φίλη· « Ε Ι _______ , ακούε πα ντα τα περι του

διώκω άστεως.»
εισ έρχετα ι 2. Έ ν ω βαδίζουσιν, α ί κόραι ά λ λ ή λ α ις
έντυγχά νω 3. Έ πει είς τήν οικ ία ν (= είσ βαίνει), ή
ζητέω Μ έλιττα άλλην υδρίαν.
ιθι 4. Πρός τήν κρήνην α ΰθις βαίνει, ά λ λ ε ν τή όδώ
λαλέω _____________τή Μυρρίνη.
σχολάζω 5. 'Η μήτηρ· «Σπεύδε, ώ θύγατερ· τ α χ έ ω ς _____________
τί ποτε πρός τήν κρήνην.»
6. 'Η Μ έλιττα μ ά λ α σ πεύδει, ά λ λ ά φ ίλη τις
_____________κα ι κ α λ εΐ αύτήν.
7. ’Ά λ λ η ν ύδρ ία ν θρ α ύει ή π α ΐς. Δ ιά τούτο
_____________ καί λέγει· «_____________
_____________μ έλλει λέγειν ή μήτηρ;»
C apitolo IV Esercizi 17-19
■ Dopo la terza e la quarta lettura (1. 179-336)
1. <ΓΩ Μυρρίνη, ώ Μ έλιττα, διά τί ού πον , κ α ι ποΐ σπεύδ_____ ;»

2. Ή δέ Μυρρίνη, «οϊκαδε,» φησίν, «σπεύδ , ούδέ πον , έν νώ
γάρ έχ πα ρ ασ κ ευά ζειν ταχέω ς τό δ εΐπ νο ν ό γάρ άνήρ ούκέτι
πον κ α ί οϊκαδε σπεύδ , μέλλ γάρ δειπν · κ α ί οί
ά λλο ι αύτουργοί οϊκαδε σπεύδ , κ α ί ούκέτι πον . Σύ δέ διά
τί ού πον , κ α ί ποΐ σπεύδ ;»
3. «Έ γώ ούκ οϊκοι πον , ά λ λ ά εις τον άγρόν σπεύδ · έγώ γάρ
κ α ί ό άνήρ τά πρόβατα ζητ κ α ί διώκ .»
1. Ή δέσποιν άπό τής τραπέζ τήν ύδρίάν λαμβάνει.

2. Ή δούλη προς τή τραπέζ κα θίζει κ α ί τήν δέσποιν καλεΐ.
3. «^Ω δοϋλαι, τί μετά τής δεσποίν προς τήν τράπεζ ού
βαδίζετε;»
4. Ή δούλη προς τήν δέσποιν βλέπει καί, «ώ δέσποιν ,» φησίν,
«ή τράπεζ ούκέτι προς τή κλίνη έστίν.»
4.19. Traduci queste frasi, facendo attenzione specialmente al signifícalo prono-

minale d e ll’articolo quand’é seguito prima da μέν, poi da δέ (v. la Grammatica
di consultazione alie p. 481-482).
1. Τών γεωργών oí μέν άροτρεύουσιν, oí δέ τούς καρπούς κατασείουσιν.
2. Έ ν τώ έργαστηρίω ό μέν θύράν ποιεΐ, ό δέ κλίνην, ό δέ τράπεζαν.
3. 'Ο δούλος τούς μέν τών καρπών δρέπει, τούς δέ έπ ί τώ δένδρφ λείπει.
33
4. Τών προβάτων ό δούλος τά μέν ά μέλγει, τά δέ θεραπεύει.
5. Ό δεσπότης τώ μέν σ ύκα παρέχει, τώ δέ οίνον.
✓
4.20. Colloca le parole che seguono al posto giusto nella tabella, premettendogli
anche la form a appropriata d e ll’articolo (o, p er il vocativo, l ’interiezione ω):
νεανιών, κόραι, μ α χα ίρ δς, τραπέζη, άγορά, θαλάττας, χώραις, δούλην,
δέσποινα.
Come vedi tu stesso, alcune di queste parole vanno in due caselle diverse, e
d ’altra parte alcune caselle devon contenere due parole.
SlNGOLARE P lurale
Nom.
Voc.
Acc.
Gen.
Dat.

greco, nella colonna messa in evidenza potrai leggere il nome d ’un fam oso luogo
d ’A tene. _______________
1. (io) amo T ——
2. ascoltate --------------------- ------------
3. maturo -----— ------------------------------
4. baccano ___ ___ ___ . . . _ _ _ — -----
5. padrona ___ . ___
6. strano ___ ___ _______ ___ ___ ____
7. pochi
8. tale
9. grande
34
Capitolo IV E sercizi 22-24
4.22. Contrari.
Collega con una freccia ogni parola della prima colonna col suo contrario,
che si trova nella seconda colonna.
άποβαίνω χα λεπός
ταχέω ς πολλάκις
σπανιω ς προσχωρέω
α νατέλλω δούλη
ίλεω ς καταδΰνω
δέσποινα βραδέως
Sinonimi.
Ora, sempre con una freccia, collega ciascuna parola della prim a colonna
colla parola di senso pressappoco uguale (sinonimo) che si trova nella seconda
colonna.
κόρη χωρίον
οικ ία βαίνειν
άγαπάω (ή) πα ΐς
ιένα ι είσβαίνω
χώρα οίκος
εισέρχομαι φιλέω
4.23. Sottolinea, fra i tre aggettivi tra parentesi, quello che, per il significato, s ’a-
datta bene al sostantivo che segue.
1. ή (φίλη, μεγάλη, ραδία) άγορά

2. τό (ώραΐον, άκίνητον, άνδρεΐον) σϋκον
3. ή (πολλή, ολίγη, μίκρά) κώμη
4. τό (σκαιόν, ατοπον, άλλο) αΰλιον
5. ό (κακός, μεστός, άνόητος) σάκκος
6. ό (δυνατός, καρποφόρος, ολίγος) χόρτος
4.24. Caccia alFintruso.

In ognuna di queste serie di quattro parole, una é fuori posto: sottolineala.
1. γεωργού, δεσπότου, άγγέλου, άγροικος.
35
E sercizio 25 C apitolo IV
2. κώμας, κρήνας, δούλας, αγοράς.
3. έργα, μ ά λισ τα , πρόβατα, χωρία.
1. Tí ή τε Μ υρρίνη κ α ι ή Μ έλιττα έν νώ έχουσ ι ποιεΐν;
2. Τί κακόν π ά σ χει ή Μ έλιττα έν ώ β α δίζει προς τήν κρήνην;
3. Πόθεν ήκει ή Νέαιρα;
4. Λέγε περί τών Α θηνώ ν κ α ί τής περί α ύ τά ς χώρας.
5. Πόθεν ήκουσιν οί άνθρωποι βουλόμενοι τήν έορτήν θεωρεΐν;
6. Τί φέρει τά χω ρία τά περί τάς Α θήνας;
7. Τί έσ τιν έν τή τού Π ειραιώ ς άγορά κ α ί έν τα ΐς όδοΐς;
8. Τί ποιοϋσ ιν έν τοΐς έργαστηρίοις οί άνθρωποι;
36
C apitolo IV Esercizio 25
9. Tí ποιεί ή Μ έλιττα έν τή οικία;
10. Τί λέγει ή Μ υρρίνη δτε τή Μ ελίττη έντυ γχ ά νει έν τή όδώ;
11. Δ ιά τί ή μήτηρ κ ελεύει τήν Μ έλιτταν ά λλην ύδρί&ν φέρειν;
12. Τί κακόν π ά σ χει α ύ θ ις ή Μ έλιττα;
13. Τί π οιεί ή Π αμφίλη δτε ή Μ έλιττα α ύθ ις τήν ύ δρ ίδν θραύει;

E sercizi 1-2 C apitolo V
Capitolo V
AI KOPAI ΤΑ ΠΡΟΒΑΤΑ ΟΡΩΣΙΝ
5.1. Completa le fra si che✓seguono, aggiungendo le terminazioni.
1. Ή Μ έλιττα τά ς φ ίλα ς όρ καί καλ .

2. Αί φ ίλ α ι τήν Μ έλιτταν όρ κ α ί καλ .
3. 'Η Μ έλιττα τα ΐς φ ίλ α ις βο · «^Αρα όρ τά του Φ ιλίππου πρό
βατα;»
4. Αί φ ίλ α ι βο · «Ναί, τά πρόβατα όρ , έν τω α ύλίω γάρ έστιν.
^Αρα δέ σύ όρ τον Φ ίλιππον; Κ άλ αύτόν.»
5. Ή Μ έλιττα· «Τον Φ ίλιππον ούχ όρ . Δ ιά τί ύμεΐς βο ;»
6. Αί δέ φ ίλ α ι βο · «Βλέπομεν προς τά πρόβατα κ α ί όρ ότι έκ
του α ύ λ ίο υ έκβαίνει.»
7. Ή δέ Μ έλιττα προς τήν ο ικ ία ν τρέχει κ α ί βο · «^Ω Φ ίλιππε, έλθέ
δεύρο.»
8. Ό δέ Φίλιππος· «Τί βο , ώ Μ έλιττα, διά τί κα λ ;»
9. Ή δέ Μ έλιττα· «Αί φ ίλα ι όρ δτι τά πρόβατα έκ τού α ύλίου
έκβαίνει.»
10. Ό δέ Φίλιππος· «’Αλλ εγώ έθέλω όρ αύτά.» Τ αχέω ς ούν τρέχει
προς τό αύλιον.
νεα ν ία ς 1. Αί κόραι ■«Ή μεις τά τού

μοι Φ ιλίππου πρόβατα έν τώ άγρώ.»
βοάω 2. Ή Μέλιττα· «Τί όράτε; έστι τά πρόβατα;»
ιτε 3. Τ αΐς κόραις προσχωρεί τις, όνόματι
όράω Φαιδρός.
α ύθις 4. '0 Φ αιδρός προς τόν δοϋλον βοα·
μέγα «’Ά γε, ίθι, κ α ί σπεύδε- εις τό α ύλιον
πού έλα υνε αύτά.»
5. Ή δέ Μ έλιττα- «'Ώ ρα νύν έσ τί οϊκαδε
β α δ ίζ ε ιν καί ύμεΐς προς τάς οικίας.»
C apitolo V E sercizi 3-4

Se avrai scritto correttamente accanto a ogni parola o espressione il suo
equivalente in greco, nella colonna messa in evidenza potrai leggere un sostanti-
vo fem m inile della prim a declinazione.
1. verso casa
2. {per es., Diceopoli grida) forte
3. moltissimo
4. dove?
5. ovile
6. vai!
7. vedere
8. giovinetti
5.4. Rispondi p er iscritto in greco, con una fra se intera, a queste domande.
1. Πού έσ τι τά τού Φ ιλίππου πρόβατα;
2. Τί π ο ιεί ή Μ έλιττα ότε τά ς φ ίλα ς όρά;
3. Δ ιά τί βοώσι πρός τήν Μ έλιτταν α ί φίλαι;
4. Πόθεν έκ β α ίνει τά πρόβατα;

5. Tí κ ελεύει τόν δοϋλον π ο ιείv ό νεέχνίβς;
✓
βακτηρία 1. ”Αργος μεγας κ α ι ισχυρός εστιν.

κήπος 2. Ό τού Φ ιλίππου πάππος πρός τώ οϊκφ, έν τώ
κύων _____________ , έστίν.
λαγώ ς 3. "Η τε Μυρρίνη κ α ί ή Μ έλιττα _____________ (<-»
όρος πάρεισι[ν]) άπό τού κήπου.
άκρος 4. Ό κύων, έν ω τόν ο ΐκ ο ν ____________ , ______________
ράθυμος έν τώ άγρώ όρα.
άθϋμέω 5. Ό Ά ρ γ ο ς έπ ’α ύ τ ό ν _____________ , κ α ί τρέχει ά νά τό
ά π ειμ ι
έπάνελθε 6. Ό μέν λαγώ ς , ό δέ κύων
όρμάω κ α ί αύτόν διώκει.
ύλακτέω 7. Ό Φ ίλιππος βοα πρός τόν κύνα· «^Ω κα τά ρατε κύον,
φεύγω _____________· ό γάρ λαγώ ς ά π εσ τιν ήδη.»
φυλάττω 8. Ό Φ ίλιππος τόν κ ύνα ούκέτι όρα· διά τούτο εις
ά μα ______________τό όρος τρέχει.
που 9. Τέλος δέ ό π α ΐς _____________ · ό γάρ κύω ν
______________έν τοίς δρεσίν έστιν.
10. 'Ο πάππος __________ λαμβάνει κ α ί λέγει· «Μή
ίσθι, ώ παΐ* άγε, σπεύδε
εμοι εις το ορος.»
Dopo la terza lettura (1. 76-129)
άληθή 1. Ό μέν πα ΐς ήκει εις τήν όδόν, ό δέ

μ ά χα ιρ α πάππος κ α ί ά λλοι άνθρωποι άκολουθοϋσιν.
40
C apitolo V E sercizio 7
μΰθος 2. Έ ν δέ τούτω έν τώ α ύ λ ίφ τά π ρ ό β α τ α _____________

ψόφος (= θόρυβον) ποιεί· λύκος γάρ πάρεστιν.
άγαθός 3. Σπεύδουσιν ούν πρός τό α ύ λ ιο ν γιγνώ σ κ ειν γάρ
πάντα _____________ τί π ά σ χει τά πρόβατα.
πρώτος 4. Ό μέν κύων ήκει, κ α ι _____________ (< άγριος)
άναστρέφω ύ λ α κ τει κ α ι όρμά έπι τόν λύκον, ό δέ λύκος
άσπαίρω _____________ κ α ι άποφεύγει.
βάλλω 5. Ό μέν κύων τόν λύκον _____________ λαμβάνει (=
βούλονται δάκνει).
έπιθυμέω 6. Έ ν ω ό κύων κ α τέχ ει τόν λύκον, ό δέ π α ΐς λίθω
θαυμάζω _____________ αύτόν, έ π ε ιτ α _____________ λαμβάνει
κα τα πίπτω κ α ι αύτόν τύπτει.
άγρίω ς 7. 'Ο δέ λύκος ___________ κ α ι προς τήν γήν
όδάξ
ευ γε 8. Ε ν τα ύ θ α ό πάππος ήκει, κ α ι όρά τόν λύκον έπι τή γή
κείμενον (= che giace).
Ό ούν πάππος μ ά λ α __________ κ α ι τώ Φ ιλίππφ ,
«_____________ , ώ πα ι,» φησίν·
«άνδρεΐος εΐ·» κ α ι πρός τόν κύνα* «Σύ δέ, ώ ’Ά ργε,
κ ύ ω ν _____________(<-> κακός) εΐ.»
9. Ή Μ υρρίνη έν τώ οϊκφ ά γνο εΐ τί π ο ιο ύ σ ιν έπει δέ
γ ιγ ν ώ σ κ ε ι_____________, θα υμ ά ζει κ α ι λέγει· «^Αρα
______________λέγετε;»
10. Έ π ει ή Μυρρίνη λ έγει δτι ό Φ ίλιππος άπέκτονε (= ha
ucciso) τόν λύκον, οί υ ίο ι _____________ άκούειν
* Popo la seconda e la terza lettura (1. 40-129)
1. Ό Φ ίλιππος όρά λαγώ έν τ όδ κ α ι κελεύει· «*Ω

κύ , δίω κε τόν λαγώ .»
2. 'Ο Φ ίλιππος κ α λ εΐ τόν κύ κ α ι κ ελεύει α ύτ διώκ τόν
λαγώ .
3. 'Ο μέν κύ όρά τόν λαγώ κ α ι όρμα έπ ’α ύ τ , ό δέ
λαγώ φ εύγει ά νά τό δρ . Ό ούν κύ τόν λαγώ _____
διώκει.
41
Esercizi 8-9 C apitolo V
4. Ό μέν κύ άπό τού όρ ήκει, ό δέ λαγώ ήδη άπεστιν.

5. 'Ο Φ ίλιππος τον πατ κ α ι τήν μητέρα (acc. di μήτηρ) κ α λεΐ, κ α ί
αύτοίς, «ώ πάτ , ώ μήτ ,» φησίν, «έθέλω Ιένα ι εις τήν του
πάππου οικίαν.»
6. Ό πάππος πατ του πατρός έστιν.

greco, nella colonna messa in evidenza potrai leggere un sostantivo fem m inile
della prim a declinazione.
1. mi lancio
2. nonno
3. m ’allontano --
4. abbaia
5. desidero ___
6. faccio baccano -:;
7. buono ________ ______________
5.9. Rispondi p e r iscritto, in greco e con una frase intera, a queste domande.
1. Tí έσ τι κ α ί τί ποιεΐ ό ’Ά ργος;
2. Που ό πάππος πονεΐ;
3. Τί όρά ό "Αργος έν τώ άγρώ;
42
C apitolo V E sercizio 9
4. ^Αρα λα μβά νει ό κύων τόν λαγών;
5. Δ ιά τί ούχ ήκει ό ’Ά ργος; πού έστιν;
6. Δ ιά τί θόρυβον ποιεί τά πρόβατα;
7. ^Αρα ό λύκος έπι τόν κύνα όρμά;
8. Τί λα μβά νει ό Φ ίλιππος;
9. Τί όρά ό πάππος;
10. Διά τί θα υμ ά ζει ή Μ έλιττα;
11. Τί τέλος έθέλει ποιεΐν ή μήτηρ;
43
■ Dopo la quarta lettura (1. 130-178)
5.10. Completa le fra si che seguono, aggiungendo le form e appropriate dei pro-
nomi personali.
Fai attenzione, tra l ’altro, alia scelta tra form e accentate e form e enclitiche
(v., nel tuo libro, le p. 102 e 461).
1. τόν πατέρα τ ίμ ώ . τόν πατέρα τίμώμεν.

2. ^Ω φίλε, μΰθόν ' μέλλω λέγειν. ^Ω φίλοι, μΰθον _____ μέλλω
λέγειν.
3. Τόν κ ύνα μ ε τ ά άγε. Τόν κ ύνα μεθ’ άγετε.
4. Έ ω θ εν ύπό τω ήλίω πονώ· φέρε ______ ύδωρ. Έ ω θ εν ύπό τώ ήλίω
π ονοϋμ εν φ έ ρ ε ______ ύδωρ.
5. Μ άλα λυπούμ α ι (= son triste)· μετ’ μένε, ώ φίλε. Μ άλα λ υ π ο ύ μ ε-
θα (= siamo tristi)· μεθ’ μένετε, ώ φίλοι.
6. ^Ω Φ ίλ ιπ π ε ,______ (!) καλώ. ^Ω Φ ίλιππε κ α ί Φ α ιδ ρ έ , καλώ.
7. Ά ρ α , ώ Μ έλιττα, βοας; Ά ρ α , ώ φίλαι, βοάτε;
8. ^Ω δέσποινα, ούκ α ίτιό ς είμι, μή τ ύ π τ ε . ^Ω δέσποιναι, ούκ α ίτιο ί
έσμεν, μή τ ύ π τ ε τ ε _____ .
5.11. Leggi a voce alta e traduci queste frasi.
1. Κ άθιζε μεθ ημών ύπό τώ δένδρφ.
2. 'Ο Ξ ανθίας πρός ήμάς βαδίζει.
3. Ό κύων ούχ όρμά έπί σέ.
4. Μεθ’ύμών έντα ύθα μέλλω καθίζειν.
5. Πρός έμέ δεύρ ελθέ.
6. 'Ϋ μεΐς α ί κόραι ούκ ίσ χυ ρ α ί έστε.
7. 'Η μείς ού φιλοϋμεν τόν περί κορών μύθον.
8. Μ άλα φιλώ ύμάς.
44
C apitolo V Esercizio 12
9. πα ιδες, προς έμοί καθίζετε.
10. Βούλομαι καλόν μύθον ύμΐν λέγειν.
11. Μ ετά σού βαδίζω ά νά τό όρος.
12. Τον κ ύνα ά π εμού άπελαύνω .
13. ^Αρα κ α ι σύ όράς τά πρόβατα;
14. 'Ο κύων ούκ άγρίω ς έμ πίπτει σοί (!).
15. Έ γώ δήπου μ ά λα κάμνω.
16. Ή μήτηρ κα λούς μύθους ήμιν βούλεται λέγειν.
Ora metti le form e dei pronomi personali che son contenute nelle frasi pre-
cedenti al posto giusto nella tabella che segue.
SlNGOLARE Plurale
I persona II persona I persona II persona

Nom.
Acc.
Gen.
Dat.
5.12. Completa le fra si che seguono, aggiungendo i possessivi (o i genitivi di pro

nomi che corrispondono in greco ai possessivi suo e loro dell ’italianoj e le termi
nazioni dei verbi.
1. Δούλος άγα θός ειμι· τ ο ν δεσπότην κ α ί τήν δέσποιναν τ ή ν ____

θεραπεύ κ α ί τιμ κ α ί φιλ .
Δούλοι ά γα θοί έσμεν· τον ______ δεσπότην κ α ί τήν δέσποιναν τήν
θεραπεύ κ α ί τιμ κ α ί φιλ .
45
2. Δούλος ά γα θός εΐ· τήν ο ικ ία ν φυλάττ , τόν δεσπότην κ α ι

τήν δέσ ποινα ν τ ή ν κ α ι τϊμ_____ κ α ι φιλ______ .
Δούλοι ά γα θοί έστε· τήν οικ ία ν φυλάττ , τόν δεσπότην κ α ι
τήν δέσ ποιναν τ ή ν κ α ι τϊμ_____ κ α ι φιλ______ .
3. 'Ο δούλος εις τήν ο ικ ία ν τρέχ κ α ι τόν δεσπότην κα λ , τά γάρ
πρόβατα ούχ όρ .
Οί δούλοι εις τήν ο ικ ία ν τρέχ κ α ι τούς δέσποτας κ α λ , τά
γάρ π ρ ό β α τ α ούχ όρ .
4. δούλε, άγε, τό άροτρον φέρ · σ ίγ κ α ι πόν .
^Ω δούλοι, άγετε, τό άροτρον φέρ · σ ίγ κ α ι πον .
5. Μύθον μέλλω λέγ · κελεύω ούν ύμάς μή λα λ , άλλά
σ ίγ .
5.13. Completa le fra si che seguono, aggiungendo le form e appropriate del pro-
nome αύτός, αύτή, αύτό.
1. Λύκος τις ένεσ τιν έν τω τών προβάτων αύλίφ- ό δέ Φ ίλιππος λίθφ

βάλλει , κ α ι ά μ α βοα τώ ’Ά ργφ· «’Ά γ ε, δ ίω κ ε .» Ό δέ λύκος
όρα κ α ι ά π ’ φεύγει.
2. Ή Μ έλιττα κ α ι κόρη τις βραδέως β α δ ίζο υ σ ιν ή Μ υρ ρίνη όρα κ α ι
ύ δ ρ ία ν π α ρ έχει κα ί, « πληρούτε (= riempite),» φησίν, «ώ
κόραι.»
3. Ό π ά π π ο ς (= τώ Φ ιλίππφ ) έντυ γχ ά νει καί, «τά πρόβατα,» φησίν,
«έκ τού α ύ λ ίο υ έκφεύγει· δ ίω κ ε , κ α ι α ύ θ ις είς τό α ύλιον έλ α υ -
νε.» Κ αι ό Φ ίλ ιπ π ο ς λέγει· «Ναί, ώ πάππε.»
5.14. Contrari.
Collega, con una freccia, ogni parola della prima colonna col suo contrario,
che si trova nella seconda colonna.
γιγνω σκω πά ρειμ ι

άγαθός σίγάω
βοάω άγνοέω
ά π ειμ ι κακός
καταβαίνω άναβαίνω
46
C apitolo V E sercizi 15-16
Sinonimi.
Ora, collega invece, sempre con una freccia, ciascuna parola della prima
colonna colla parola di significato pressappoco uguale (sinonimoA che si trova
nella seconda.
φβσι(ν) ράβδος
βακτηρία άργός
ράθυμος νε&νί&ς
μειράκιον λέγουσι(ν)

Tra le parole che seguono, due son fuo ri posto: sottolineale.
θηρίου, κήπου, π α νταχοΰ, μειράκιου, ουρανού, δήπου, μόνου, νεάνίου.
θηρίον 1. Ή Μ υρρίνη γιγνώ σ κ ειν β ούλετα ι _____________

μαμμί& μύθον έπιθϋμούσ ιν ά κ ούειν οί υίοί.
μειράκιον 2. 'Ο Φ ίλ ιπ π ο ς β λέπ ει πρός τήν Μ υρρίνην κ α ί
δεινός ______________ (= τή Μυρρίνη) λέγει· «’Ή δη ά κ ούειν
ήμέτερος έθέλομ εν τόν _____________ (< σύ) μύθον, ώ
σός .»
ύμέτερος 3. Π ε ρ ί __________ λύκου κ α ί ά λλου
αύτός έθέλει άκούειν.
τίς 4. Τά άνδρεία __ __________ (= οί άνδρεΐοι παιδες)
απελαύνω μύθους ά κ ούειν έπιθϋμ εΐ περί άνδρείω ν άνθρώπων.
δάκνω 5. Έ ν ω ή μήτηρ λέγει, έξαίφνης ό παΐς- «_____________
θορυβέω (<-» λέγε, λάλει), ώ μήτερ, άκουε ω ς ____________ (=
παύω θόρυβον ποιούσιν) ό δούλος κ α ί ό ______________(<
σιγάω ήμεις) κύων.»
6. 'Ο δέ Ξανθίβς· «Ό μ έ ν ______________(< ύμεΐς) κύων
β ο ύ λ ε τ α ι_____________ (= όδάξ λαμβάνειν) με, έγώ
δέ μέγα βοώ, έθέλω γ ά ρ ______ αυτόν.»
7. 'Ο δέ Φ ίλιππος· « Ό κύω ν ο ύ κ έτι διώ κει σε,
οΰν.»
47
1. Π οίους μύθους φ ιλ εΐ τά μειράκια;
2. Π οίους δέ α ί κόραι;
3. Τί έσ τιν έν τώ τής Μ υρρίνης μύθφ;
4. Δ ιά τί ό Ξ ανθίάς τύπτει τον κύνα;
5. Δ ιά τί ό Φ ίλιππος φ ιλ εϊ τον κύνα;
Esercizio di ripasso
5.18. Dopo aver ben ripassato l ’articolo, la II e la I declinazione, i verbi e i diver-

si usi e valori delle preposizioni, completa questo brano, aggiungendo le termi
nazioni che mancano.
'Ή τε Μ έλιττα κ α ί ή Π αμφίλη ύπό δένδρ καθίζ καί

λα λ . Φ λέγει γάρ ό ήλιος, κ α ί α ί κόρ έν τ σ κ ι_____
ήσυχά ζ____ .
'Ο δέ Φ ίλιππος μετά τ Φαίδρ έν τή όδ τή προς τό όρος
όπισθεν (ό. col gen., preposizione: = d. a...) πολλών προβάτ βαδίζει.
Ό μέν ούν Φ αιδρός τρέχει καί, «δεύρο άκολούθ μοι,» φησίν, «ώ
Φ ίλιππ _____ , κ α ί ά νά β α ιν______ έπί μακρ δένδρ μετεμού· β ο ύ
λομαι γάρ έγώ είς άκρ τ δένδρ ά να β α ίν .» Έ π ε ιτ α δέ
ταχέω ς έπ ί τ δένδρ άναβαίνει.
48
Capitolo V E sercizio 18
'O δέ Φίλιππος· «Ούδαμώς (= no, nient’affatto), ώ Φ αΐδρ · ού γάρ

έθέλ νύν έπι τά δένδρα ά ναβαίνειν. Ιδού, τά γάρ πρόβατ ήδη
άποχωρ έν τ όδ , ούδέ έσ τι καιρός π α ίζειν νύν.»
'Ο δέ Φαιδρός, «μή φλυάρ , ώ Φ ίλιππε,» φησίν· «φόβον γάρ
έχ , κ α ί δ ιά τούτο ούκ έθέλ έπ ι τοσ ούτον δένδρ_____
ά ν α β α ίν ε ιν μ ά λ α γάρ μακρ_ έστιν.» Έ π ε ιτ α δέ τούς καρπ άπό
τ δένδρ λα μβά νει κ α ι τόν Φ ίλιππον τ καρπ βάλλει.
'Ο δέ Φ ίλιππος, «οϊμοι,» φησίν, «τί ποιείς, ώ μ α σ τιγί ; Κακός γάρ π α ΐς
εΐ σύ, ώ Φαιδρέ.»
Ό δέ Φαιδρός, «κ α ι σύ,» φησίν, «ούκ άνδρεΐ______εΐ, ά λ λ ά φόβον έχεις
ώσπερ α ί κόρ .»
Έ ν δέ τούτφ έξαίφνης δ τε Φ ίλιππος κ α ί ό Φαιδρός βοή άκούου-
σιν. 'Η γάρ Μ έλιττα μέγα βοά, έπει (qui, = perché) λύκ μέγας κ α ι
άγρι αύτ τε προσχω ρεί κ α ι τ Π αμφίλ .
Ό μέν ούν Φ αιδρός άπό τ δένδρ ταχέω ς κα τα βα ίνει, κ α ι
άμα τ Φ ιλ ίπ π τρέχει πρός τ κόρ . Έ π ει δέ ού μακράν
άπό τ κορ τόν λύκον όρώσιν, ό μέν Φ αιδρός εις δένδρ_____
σπεύδει κ α ι έπ’α ύ τ ά να β α ίνει — πολύς γάρ φόβ αύτόν
λαμβάνει — ό δέ Φ ίλιππος βακτηρί λαμβάνει κ α ί πρός τ_____
λύκ σπεύδει· μέγα δέ βοά κ α ι τόν λύκον λίθ βάλλει. Ό μέν ούν
λύκος πρός τόν Φ ίλιππον άναστρέφει κ α ί έπ’α ύ τ_____ όρμα, ό δέ πα ΐς
τ βακτηρί ούτω βιαίω ς (= violentemente) τύπτει αύτόν ώστε ό
λύκος άποφεύγ . 'Ο δέ ’Ά ργος τά ς τού δεσπότ βο άκούει,
κ α ι λ είπ ει τά πρόβατα κ α ί τρέχει πρός τόν δεσπότ · έπει δέ όρα τόν
λύκον, μ έγα βοά κ α ί α ύ τ______ διώκει.
Ό δέ Φ ίλιππος, «πώς έχ______,» φησίν, «ώ κόρ ;»
Ή δέ Μ έλιττα, «καλώ ς έχ ήμεΐς,» φησίν, «ώ Φ ίλιππε. Σύ δέ π α ΐς
μάλα άνδρεΐ εΐ κ α ι ίσ χυρ .»
'Ο δέ Φ ίλιππος, «πού δέ έστιν,» φησίν, «ό Φαιδρός;»
Έ ν ω δέ τούτο λέγει τόν Φαιδρόν έπι τ δένδρ όρά· έτι γάρ
φόβ έχει, ούδέ έθέλει καταβαίνειν.
49
E sercizi 1-2 C apitolo VI
Capitolo VI
O ΜΥΘΟΣ

*
1. Ό Θησεύς βούλ σ φ ζειν τούς εταίρους.

2. Ό Θησεύς είς τήν νήσον άφ ικν .
3. Ό β α σ ιλεύς κ α ί ή β α σ ίλεια άφ ικν______ είς τήν ναύν κ α ί αύτόν
δέχ .
4. Αύτόν γάρ φ υλά ττειν βούλ έν τφ δεσμωτηρίφ.
5. Ή Α ρ ιά δνη τφ Θησει λέγει· «Βούλ σ φ ζειν σε.»
6. 'Ο Θησεύς άπό τής Α ριά δνης δέχ τό ξίφος κ α ί τό λίνον.
6.2. Trasforma le fra si col dativo di possesso in frasi col verbo έχω, e il contra
rio.
(Tieni presente che Vaccusativo di Θησεύς é Θησέα.,)
1. Τω τού Α ίγέω ς π α ιδ ί Θησεύς όνομά έστιν.
2. Τφ Μ ΐνω ταύρφ κεφαλή έσ τι ταύρου.
3. Ό β α σ ιλεύς πολλούς δούλους έχει.
4. 'Ο Φ ίλιππος άγαθόν κύνα έχει.
5. Τοΐς γεω ργοΐς πολλά πρόβατά έστιν.
6. Τφ Δ ικα ιοπόλιδι μικρός κλήρος έστιν.
7. 'Ο δούλος κλίνη ν ούκ έχει.
50
C apitolo VI Esercizio 3
6.3. Inserisci le parole appropriate, scegliendole tra quelle della colonna di sini
stra.
β α σ ίλεια 1. Κρήτη έ σ τ ιν Μ ίνω ς α ύ τή ς

βα σιλεύς εστιν.
δεσμωτήριον 2. Έ ν τώ τής Κρήτης οικ εΐ ό Μ ίνώταυ-
εταίρος ρος, θηρίον δεινόν.
ήμέρβ 3. Ό Μ ιν ώ τα υ ρ ο ς___ ________ έστιν, ά λ λ ’ούχ όλος·
λαβύρινθος τό γ ά ρ ___________ άνθρωπός έστιν.
λίνον 4. Ό Α ίγ ε ύ ς __________ (= β α σ ιλεύς έστιν) έν τα ΐς
ναϋς Ά θή να ις.
νήσος 5. 'Ο Μ ίνω ς τόν Α ιγέα π α ρ έχ ειν β ο ύ λετα ι
νύξ _____________ (= 7) νεα ν ία ς κ α ί ______________ (= 7)
ξίφος _____________ (= κόρας).
(ώ) π ά ππα (voc.) 6. Ό Α ίγεύς τω Μ ϊνω ταύρφ _____________ τούς
παρθένος ν ε α ν ία ς και τά ς παρθένους
πόλις
ταύρος 7. 'Ο Θησεύς έπει (= πα ΐς ήδη ούκ
επτά (due volte) έστιν) εις Κρήτην ίένα ι (= έθέλει).
απέρχομαι 8. Ό νεα νία ς βούλεται τόν Μ ινώταυρον ούκέτι τούς
άφ ικνέομαι ______________ (= φίλους) έ σ θ ίε ιν βούλεται ούν
βασιλεύω ______________(= σ υλλα μβάνειν) αύτοΐς.
βοηθέω 9. Τώ ούν Α ίγεΐ λέγει· «_____________ φίλε, βούλομαι
βούλομαι _____________ (= πλοίφ ίένα ι) πρός τήν Κ ρήτην
γίγνομ α ι ______________γάρ τούς έταίρους.»
δέχομαι 10. Ό Α ίγεύς μ ά λισ τα _____________ (= φόβον έχει),
έράω τέλος δέ πέμπει τόν υίόν, αύτώ γάρ
ήβάω _______ (= δτε...,
11. Ά λ λ ά , _____________ __________
οικτίρω α ύ τίκ α ) ό Θησεύς ________ _ είς Κρήτην κ α ι
ονομάζω έκ β αίνει έκ τής __________ ό β α σιλεύς κ α ι ή
πείθομαι αυτόν
πέμπω 12. Οί δούλοι ά γουσ ι τόν Θησέα είς τήν τού Μ ΐνωος
πλέω (= είς τό ... άσ τυ) κ α ί έν τώ
_
σφζω ______________φυλάττουσιν.
φοβέομαι 13. Τήν τού Μ ίνωος π ό λ ιν _____________ Κνωσσόν.
έπει 14. Ή δ’Ά ριάδνη, έπει όρά τόν νεα νία ν, ____________
πρώτον αύτού, κ α ί β ο ύ λ ε τ α ι______________αύτόν.
51
E sercizio 4 C apitolo VI
(τό) ήμισυ 15. "Οτε γίγνετα ι, ή Α ριά δνη τώ Θησεΐ

κατ ετος παρεχει το κ α ι τό
επειτα προς τήν ναυν _________ (= άποβαίνει).
16. ’Ή δη νύξ ________ , κ α ι ό Θ ησεύς τήν
(<-» νύξ) μένει.
1. Τίς έσ τιν ό Μίνως; τίς δέ ό Αιγεύς;
2. Τί έσ τιν ή Κρήτη;
3. Ποιον θηρίον έσ τιν ό Μ ινώταυρος, κ α ι τί ποιεί;
4. Πού ο ίκ εΐ ό Μ ινώταυρος;
5. Τί κ α τ’έτος έσ θίει ό Μ ινώταυρος;
6. Τί ποιεί ό Θησεύς έπει πρώτον ήβά;
7. Πού ό Μ ίνως φ υλά ττει τόν Θησέα;
52
C apitolo VI Esercizi 5-6
8. Διά τί ή Α ριά δνη σ φ ζειν βούλεται τον νεανίαν;
9. Τί π α ρ έχει τώ Θησει ή παρθένος;
1. Ό Θησεύς μέλλει εισ έρχ εις τον λαβύρινθον, ά λ λ ά χαλεπόν έστιν

ού φοβ τον Μ ινώταυρον.
2. 'Η Α ριά δνη τώ Θησει· «Διά τί σύ εισ έρχ______ είς τον λαβύρινθον, εί
φοβ_____ τον Μ ινώταυρον;»
3. Ό δέ Θησεύς· « Ά λ λ ’έγώ ού φοβ τον Μ ινώταυρον, εισ έρχ ούν
εις τον λαβύρινθον.»
4. 'Ο Θησεύς εισ έρχ είς τον λαβύρινθον, ού γάρ φοβ τον
Μ ινώταυρον.
5. Οί έταΐροι εισ έρχ εις τον λαβύρινθον, ά λ λ ά φοβ τον
Μ ινώταυρον.
6. 'Ο Θησεύς τοΐς έταίροις· «Διά τί εισ έρχ εις τον λαβύρινθον, εί
φοβ τον Μ ινώταυρον;»
7. Οί έταΐροι· «Μ ετά σού είσ ερχ , ού γάρ φοβ τον Μ ινώ τα υ
ρον.»
8. Ό Θησεύς τοΐς έταίροις· «Εισέρχ ούν μετ’έμού, ώ φίλοι, μηδέ
φοβ _ τον Μ ινώ ταυρον σύ δέ, ώ Α ριάδνη, μή εισ έρχ , άλλά
μένε μηδέ φοβ .»
6.6. Inserisci le parole appropriate, scegliendole tra quelle della colonna di sini-
stra.
μεσημβρία 1. 'Η Μ έλιττα· «^Ω μ α μ μ ία ,_________ μοι· τί έπει-

π α ππία ς τ α _____________ τώ Θησει;»
τρόπος 2. Ό ήλιος μά λα φλέγει, ήδη γ ά ρ _________ εστιν.
γίγνομ α ι 3. Ό δεσπότης μέγα βοα, ούδ’_____________ λέγειν τήν
μέν Μυρρίνην, τον δέ πάππον καθεύδειν.
53
E sercizio 7 C apitolo VI
έάω 4. Ό πάππος (= έν τώ οϊκω) καθεύδει,

έγείρομαι ούδ’ (<-» καθεύδει).
ειπέ 5. Ό Δ ικ α ιό π ο λ ις βοά· <ΓΩ δούλοι, ά ρ γο ί έσ τε
έπομαι ούδ’ έθέλετε. Ού γάρ άγνοώ τόν ύμέτε-
έργάζομαι ρον .»
μηδέ 6. '0 δούλος (= άκολουθεΐ) τώ δεσπότη
οικοι προς τον αγρόν.
ούδαμώς 7. Ή δέ Μ έλιττα· «Σίγά, ώ · κ α ι ύμεΐς,
δούλοι, μή άργοι έστε ά ει ήσυχάζετε.»
8. Ό Φίλιππος· « Ά ρ ’εΐπες (= hai detto) τώ πατρί τά περί
του λύκου, ώ μήτερ;»
Ή δέ Μυρρίνη· «_____________(<-» ναί), ώ παΐ.»
1. Tí γιγνώ σ κ ειν βούλεται ή Μ έλιττα;
2. Δ ιά τί ούκέτι λέγει τόν μύθον ή Μυρρίνη;
3. Δ ιά τί βοά ό Δ ικαιόπολις;
4. Πού κ α θεύδει ό πάππος;
5. Ά ρ α ό δεσπότης έτι βοά;
54
C apitolo VI E sercizi 8-9
6. Tí ή Μ υρρίνη περί του λύκου αύτώ ού λέγει;
■ Dopo la terza lettura (1. 116-177)
1. Έ πει ό Θησεύς είσ έρχ εις τόν λαβύρινθον, οί δούλοι κ λεί_____

τάς π ύ λ α ς κ α ί άπέρχ .
2. Οί εταίροι τω Θησεΐ έπ , ά λ λ ά μ ά λα φοβ_____
3. Ό Θησεύς α ύτο ΐς άνδρείω ς ήγ , κ α ί μακράν όδόν πορεύ ό
νεανίας.
4. 'Ο Θησεύς· <ΓΩ έταΐροι, μένετε κ α ί τρέπ ■άρα ούκ όσφραίν_____
τό τού Μ ίνωταύρου πνεύμα;»
5. Οί εταίροι· «Ναί, ω Θησεύ, όσφραιν τό πνεύμα αύτού.»
6. Έ π ε ιτ α δέ οί έταΐροι τό θηρίον όρ , κ α ί βο · <ΓΩ Θησεύ, ό
Μ ινώταυρος πάρεστιν, κ α ι επί σε όρμ (due possibilitá: attivo e
medio)· άνδρείω ς ούν μ ά χ .»
7. 'Ο δέ Θησεύς· «Μή φοβ , ώ εταίροι, ά λ λ ά μοι έπ .»
8. Έ π ι ούν τό θηρίον όρμ______ (due possibilitá: attivo e medio) ό νεανίας·
τή μέν άριστερά τής κεφαλής αύτού λαμβάν_____ , τή δέ δεξιά
ά π οκ τείνει αύτό.
9. Οί εταίροι· «^Ω Θησεύ, εί βούλ (due terminazioni possibili)
άφικν είς τά ς πύλας, έπ τώ λίνφ.»
10. Τώ ούν λ ίνφ έπ ό Θησεύς, κ α ί έκ τού λαβυρίνθου έξ-έρ χ .
άριστερά 1. Τή ύσ τερ α ία (= βαίνει) ό Μίνως, κ α ί

δεξιά ά γει τόν Θησέα είς τόν λαβύρινθον.
κεφαλή 2. Οί δούλοι τάς τά ς τού
μοχλός λαβυρίνθου κ α ι εισέρχονται.
πούς 3. Ό Θ ησεύς εισ έρ χετα ι· έπ ε ιτα δέ οί δούλοι
π ύλα ι τά ς π ύλα ς κ α ί άπέρχονται.
σκότος 4. Έ ν τώ λαβυρίνθφ πολύς έστίν.
55
στήθος 5. Ό Θησεύς τοίς έταίροις εν μεν τή

ανοίγω έχ ει τό ξίφος, έν δέ τή
άποκτείνω τό λίνον.
βρΌχάομαι Μ ακράν όδόν _____________ , ά λ λ ’έξα ίφ νη ς
διακόπτω _ τό πνεύμα τό τού Μ ίνωταύρου κ α ί τον
έρχομαι ψοφον τον των __________ αύτού άκούουσιν.
ήγέομαι 7. Οί ούν έταΐροι _ _________ (= άναστρέφουσιν), κ α ι
κλάζω αύτόν όρώσιν.
κλείω 8. Τό*μέν θηρίο ν _ • «μύ, μϋ.» Οί οΰν έταΐροι
οσφραίνομαι ___________ (= μ ά λισ τα )
ακουουσιν αυτου, κ α ι ____________
περαίνω φοβούνται.
πορεύομαι 9. Ό Θησεύς όρμάται έπί τό θηρίον τής
τιμάω αύτού λαμβάνεται, έπ ειτα δέ τ ό ____ τυπ-
τρέπομαι τει κ α ι τό θ η ρ ίο ν _____________ .
δεινώ ς 10. Τό δέ δ ε ιν ώ ς __________ (= βοά), κ α ί προς τήν γήν
κ α τα πίπτει.
11. Οί έταΐροι τον Θησέα μ ά λ ισ τ α _____
12. Έ ν τα ΐς π ύ λ α ι ς ______________έστιν.
13. Οί έταΐροι τον μ ο χ λ ό ν _____________ .
14. Ούτως ή Μ υ ρ ρ ίνη _____ τον μύθον.
6.10. Scrivi accanto alie voci di βαίνω quelle corrispondenti del sinonimo depo
nente έρχομαι, e il contrario.
β α ίνεις ερχου
βαίνομεν ερχη
βαίνειν έρχεσθε (= ?)
βαίνετε (= ?) έρχεσθαι
βαίνουσι(ν) έρχόμεθα
βαίνει έρχομαι
6.11. Accanto alie voci attive di λαμβάνω e di ποιέω scrivi le voci medie corri
spondenti, e il contrario.
λαμβάνομεν λαμβάνου
λάμβανε λαμβάνη
λαμβάνει λαμβάνεσθε (= ?)
λαμβάνουσι(ν) λαμβά νετα ι
56
C apitolo VI E sercizi 12-13
λαμβάνεις _____________ λαμβάνομαι

λαμβάνειν _____________ λαμβάνονται
ποιώ _____________ ποιεισθα ι

ποιούμεν _____________ ποιούμαι
ποιεΐν ____________ _ ποιεισθε (= ?)
ποιείτε (= ?) _____________ ποιου
ποίει ποιούνται
ποιοΰσι(ν) _____________ ποιή
6.12. Traduci queste frasi, e di ’anche di che tipo sono i dativi che sono stati messi
in evidenza col corsivo.
1. Ό Μ ίνως ο ίκ εΐ έν τή Κρήτη.
2. Ό Θησεύς προσχω ρεί τώ Μ ίνωταύρφ.
3. Ή Α ριά δνη έν νώ έχ ει πρός τή νηΐ μένειν.
4. Ό Θησεύς τη ά ρ ισ τερ ά λα μβά νετα ι τής τού θηρίου κεφαλής.
5. Ό Θησεύς τοίς έταίροις ή γεΐτα ι πρός τά ς πύλας.
6. Τω Μ ίνω ϊ θυγάτηρ έσ τιν Α ριάδνη όνόματι.
6.13. Riscrivi queste frasi, traducendo anche in greco i complementi.
1. 'O Μ ίνως ο ίκ εΐ a Creta.
2. '“Ω πάτερ, πέμπε με coi compagni a Creta.
3. 'O Θησεύς είσ β α ίνει nella nave.
4. Ό Μ ινώταυρος όρμάται contro Téseo.
57
5. Ή Α ριά δνη βούλεται αποφεύγει ν da Creta.
6. Ό Θησεύς η γείτα ι τοΐς έταίροις al labirinto.
7. Οί έταΐροι όρώσι τόν Μ ινώταυρον a térra κείμενον.
8. Ή παρθένος έν νώ έχει μένειν vicino alia nave.
9. Κ άθιζε μεθη μώ ν sotfo l ’albero.
10. Π ολλοί καρποί πίπτουσ ιν dall’albero.
6.14. Sinonimi.
Collega, con una freccia, ogni parola della colonna di sinistra colla parola
di senso pressappoco uguale (sinonimo,), che si trova nella colonna di destra.
(Come gia sai, tra i sinonimi ci sono spesso differenze di signifícalo, a volte
anche non trascurabili: é questo in particolare il caso, qui, di έράω e di είπε.)
πορεύομαι πονέω
έπομαι ά στυ
έράω άναστρέφω
ειπέ φιλέω
παρθένος άκολουθέω
ά πέρχομ αι άποβαίνω
πόλις έθέλω
τρέπομαι λέγε
βούλομαι κόρη
έργάζομαι βαδίζω
1. Tí oí δούλοι ποιούσιν έπει ά φ ικνούντα ι είς τόν λαβύρινθον;
58
C apitolo VI Esercizio 15
2. Tí φέρει ό Θησεύς;
3. Tí ά κούουσ ιν oí έταΐροι κ α ί τί οσφραίνονται;
4. Τί π ο ιεί ό Θησεύς έπει πρώτον τον Μ ινώταυρον όρά;
5. Πώς (= come) ό Θησεύς ή γεΐτα ι τοΐς έταίροις προς τά ς πύλ£χς;
6. Ποΐ σ πεύδουσ ιν δτε νύξ γίγνετα ι;
7. Τί βούλεται έτι γιγνώ σ κ ειν ή Μ έλιττα;

E sercizi 1-2 C apitolo Vil
Capitolo VII
O ΚΥΚΛΩ Ψ

Le parole da completare sono form e di τίς;, τις, αιξ, χειμών.
1. "Ανθρωπός τ έκ τής νεώς είσ βα ίνει εις νήσόν τ .

2. Α κ ο ύ ει τον τών α ί ψόφον κ α ί λέγει· «Ποιμήν (ό ποιμήν, τού ποι-
μένος = il pastore: si declina come λιμήν, λιμένος) τ α ύ τά ς δήπου
θεραπεύει, ά λ λ ’ούδένα όρώ. Τ δέ θεραπεύει τάς α ΐ ; τ_____
ποιμήν α ύ τά ς ά μέλγει; τ ποιμένες α ύ τά ς άμέλγουσιν; τ_____
άνθρωποι τήν νήσον οίκούσιν; Ο ύδείς πάρεστιν, ούδένα γεωργόν όρώ.»
3. Αϊξ τ τρέχει προς τάς ά λ λ α ς α ΐ · κόρη τ εις τήν ο ικ ία ν
τρέχει, μέγας γάρ χ ειμ έξαίφνης γίγνετα ι. Οί δέ γεωργοί φοβούν
τα ι τούς χειμ · ούδείς γάρ γεωργός έθέλει τούς χειμ _____
ύπέχειν.
4. Ό χ ειμ έμ π ίπ τει κ α ί είς ναύν τ .
5. Προς τή νη ΐ νεα νία ν τ ή κόρη όρα· τ έσ τιν ό νεανίας; τ_____
είσ ίν οί έταΐροι αύτού;
α ιγια λ ό ς 1. Ό Φ ίλιππος τή Μ ελίττη λέγει άλλον τινά μύθον, περί

α ΐξ _____________ (< π ολύς + τρέπω) άνθρώ που,
άντρον Ό δυσσέω ς όνόματι.
καπνός 2. Ό δέ μετά τού ’Αγαμέμνονος _____________ τήν
φθόγγος Τροίαν. Έ π ε ιτ α , έν ώ προς τάς ο ικ ία ς πλέουσιν, είς
χειμώ ν πολλούς κινδύνους έμπίπτει, κ α ί _____________ (<
μέγιστος μέγας, superl.) θηρία όρα κ α ί δεινοΐς _____________
πολύτροπος έντυγχά νει.
ούδείς, 3. Τέλος δέ έκ τών νεών είσ βαίνουσ ί εις
acc. masch. τον νήσου τίνος· εκ ει ουν μεγιστον
ούδένα κίνδΌνον
60
C apitolo Vil Esercizio 3
τίς 4. Π ο λ λ α ί____________ κ α ι πολλά πρόβατά είσ ιν έν τή

αίρέω νήσφ· ό οΰν Ό δυσ σ εύς ά κ ούει τόν _____________
εύρίσκω α ύτώ ν, κ α ί _____________ (<-> μ α κ ρ ά ν) όρα
ύπέχω
μετά 5. Ό δέ Ό δυσ σ εύς _____________ δώδεκα έταίρω ν (=
έγγύς ά μ α δώ δεκα έτα ίρ ο ις) γ ιγ ν ώ σ κ ειν β ο ύ λετα ι
ένδον _____________είσ ίν έν τή γή.
ποτε 6. Έ ν _____________ π ο λλ ά πρόβατα κ α ί α ΐγ α ς
ώς _____________ , ά λ λ ’______________άνθρωπον όρα.
τά χισ τα 7. Οί έταΐροι βούλονται πρόβατα κ α ί α ΐγ α ς εις τήν ναύν
είσ ε λ α ύ ν ε ιν κ α ί _____________ _____________
άποπλεΐν, ά λ λ ο Ό δυσ σ εύ ς κελεύει αύτούς μένειν
_____________ (= έν τώ άντρφ).

Se interpreterai correttamente le definizioni e risponderai bene alie doman-
de, nella colonna messa in evidenza potrai leggere un verbo.
1. Πρόβατά τε κ α ί α ίγ ες αύτόν ποιουσιν, κ α ί ό Ό δυσ σ εύς άκούει αύτόν.

2. Έ ν τή θα λάττη ό Ό δ υ σ σ εύ ς αύτόν π ολλά κις ύπέχει.
3. Έ ν αύτω πρόβατα κ α ί α ΐγ α ς ό Ό δυσ σ εύς εύρίσκει.
4. Μ ετά τού Ό δυσ σέω ς τήν Τροίαν αίρει.
5. Ό Μ ινώταυρος αύτήν έχ ει ταύρου.
6. Αύτό έσ τιν ό Μ ινώταυρος.
7. Τί ό Ό δ υ σ σ εύ ς όρα έν τή ά λλη νήσφ;
8. <-» άνοίγω
61
E sercizio 4 C apitolo VII
1. Δ ιά τί δακρύει ή Μ έλιττα;
2. Τ ίνα μύθον μ έλλει λέγει ν ό Φ ίλιππος;
3. Μ ετά τίνος ό Ό δ υσ σ εύς τήν Τροίαν αίρει;
4. Τί τώ Ό δ υ σ σ εΐ κ α ι τοΐς έταίροις αύτού γίγ ν ετα ι έν τή όδώ;
5. Τί όρά έν τή νήσω ό Ό δυσσεύς;
6. Δ ιά τί εις τήν νήσον ό Ό δυσ σ εύς βούλεται πλεΐν;
7. Τ ίνα εύρ ίσ κ ει έν τώ άντρφ;
8. Οί μέν έταΐροι τί ποιεΐν βούλονται; τί δέ ό Ό δυσσεύς;
62
C apitolo VII E sercizi 5-6
1. Ή Μ υρρίνη μήτηρ έσ τι του π α ι . 'Η Μ υρρίνη μήτηρ έσ τι τών

παί .
2. Τώ π α ι ή Μυρρίνη μΰθόν τινα λέγει. Τοΐς π α ι ή Μυρρίνη
μύθόν τιν α λέγει.
3. Πρός τόν π α ι ή μήτηρ βλέπει. Πρός τούς π α ι ή μήτηρ β λ έ
πει.
4. Σίγα, ώ πα , κ α ί άκουε. Σΐγάτε, ώ πα , κ α ι ακούετε.
5. Ό πα όρα τό δέρμ κ α ι τήν λα μ πά . Οί π α ι όρώσι
τά δέρμ κ α ί τά ς λα μ πά .
6. Έ π ι τώ δέρμ λα μ πά έστιν. Έ π ι τοΐς δέρμ λα μ πά _____
είσίν.
7. Ά π ό τού δέρμ ό παι τήν λα μ πά άποφέρει. Ά πό τών
δερμ οί π α ι τάς λαμπά άποφέρουσιν.
8. Τό πρόβατο ν όρα τό φώ τό τής λα μ π ά . Οί π α ι έν τώ
σκότφ όρώσι τό φώ τό τών λα μ πά .
9. Έ πι τή λ α μ π ά πύρ έστιν. Έ π ι τα ΐς λα μ πά πύρ έστιν.
7.6. Fra i tre aggettivi tra parentesi, sottolinea quello ch ’é correttamente con
cordato col sostantivo che segue.
Delle parole tra parentesi, due sono form e addirittura inesistenti in greco:
quali? Sottolineale due volte.
1. τούς (άνδρείους, άνδρεΐοι, άνδρείου) πα ΐδα ς

2. τοΐς (άνδρείφ, άνδρείοις, άνδρεΐοι) π α ισ ίν
3. τόν (άνδρεΐα, άνδρείους, άνδρεΐον) πα ΐδα
4. τά (μεγίστη, μέγιστον, μέγισ τα) δέρματα
5. τού (μεγίστου, μέγιστος, μεγίστης) δέρματος
6. τοΐς (μέγιστοι, μεγίστοις, μεγίσ τφ ) δέρμασιν
7. ή (άλλης, άλλη, άλλ(χς) λα μπά ς
8. τή (άλλη, ά λ λ α ις, ά λ λ α ι) λα μπά δι
9. α ί (άλλης, ά λλες, ά λ λ α ι) λαμπάδες
63
E sercizi 7-8 C apitolo Vil
δέρμα 1. Ή Μυρρίνη τώ ■« τρέχεις;

λα μ πά ς έσ τιν ό κύων;»
π α ΐς 2. Αύτη ό Φίλιππος· «Πρόβατον τι πρός
πύργος τον .»
φως 3. Τό πρόβατον έν τώ σκότω εαυτό.
βληχάομαι 4. Όν Φίλιππος· «Πού είσ ιν α ί ; Έ κ εΐ γάρ
καιω σκοτος εστιν.»
καταφ εύγω 5. Ή δέ Μυρρίνη· «Ζήτει α ύ τά ς έπί τοίς .»
κρύπτω 6. '0 δέ π α ΐς εύρίσκει τήν λαμπάδα, κ α ί έπ’αύτή πύρ
ποΐ
πού 7. Ό π α ΐς τώ τώ τής λαμπάδος όρα τό
πρόβατον, κ α ί αύτό εις τό α ύ λιο ν εισφέρει.
8. Τό πρόβατον · «Βή, βή.»
1. Δ ιά τί υ λ α κ τεί ό κύων; Ποΐ τρέχει;
2. Πού τά ς λα μ π ά δα ς εύρίσκει ό Φ ίλιππος;
3. Δ ιά τί έν τώ πύργφ ούκέτι σκότος έστίν;
4. Πού έαυτό κρύπτει τό πρόβατον;
5. Δ ιά τί β λ η χά τα ι τό πρόβατον;
C apitolo VII E sercizi 9-10
6. Ποΐ εισφέρει τό πρόβατον ό παις;
7.9. Completa le frasi che seguono, aggiungendo le terminazioni.
1. Ό Κύκλω γ ίγ α φοβερός έστιν. Οί έταΐροι τον Κύκλω ,

γ ίγ α ______ φοβερόν, όρώσιν.
2. Έ ν τω τού Κ ύκλω , γ ίγ α φοβερού, μετώ πφ ε οφθαλμός
έστιν. Έ ν τοΐς τών Κυκλώ , γ ιγ ά φοβερών, μετώποις ε_____
οφθαλμός έστιν.
3. Οί μέν τού Ό δυσ σ έταΐροι φοβούνται τον Κύκλω .
4. 'Ο δέ Κ ύκλω κ τείνει τούς έταίρους.
5. Ό Ό δυσ σ ε τον Κύκλω τυφλόν ποιεί.
6. Οί έταΐροι τώ Ό δυσ σ ε · <ΓΩ Ό δυσ σ ε , τον οίνον τώ
Κύκλω______πάρεχε.»
7. Ό Ό δυσ σ ε τώ Κύκλω · <ΓΩ Κύκλω , δέχου τον οίνον.»
8. Ό γ ίγ α ______ ήδη μεθύει κ α ί καθεύδει.
9. Οί Α χ α ιο ί τό ρόπαλον έλα ύνουσ ιν είς τον τού γ ίγ α έ_____
οφθαλμόν.
10. Οί έταΐροι άπό τού Κύκλω άποφεύγουσιν.
11. Ό Κ ύκλω τυφλός κ α λ εΐ τούς ά λλους Κύκλω · «Βοηθεΐτε, ώ
Κύκλω .»
12. Οί έταΐροι τον ψόφον τών Κυκλώ , γ ιγ ά φοβερών, άκούου-
σιν.
13. Οί Κ ύκλω_____ γ ίγ α ______ φοβεροί είσιν. Οί Α χ α ιο ί τούς Κύκλω ,
γ ίγ α φοβερούς, όρώσιν.
14. Τοΐς Κ ύκλω , γ ίγ α φοβεροΐς, ε οφθαλμός έστιν.
γίγ α ς 1. Ε ίς τό άντρον ό _____________ εισ έρ χ ετα ι,

εγκέφαλος ______________μέγιστος κ α ί δεινός.
είσοδος 2. Οί άνθρωποι τοΐς _________ όρώσιν.
E sercizio 11 C apitolo VII
μετωπον 3. Τοΐς ά ν θ ρ ώ π ο ις_________ οφθαλμοί είσιν.

μυχός 4. Τώ Κ ύκλω πι έν τ ώ ____________ έστίν
οφθαλμός οφθαλμός· ό ούν Κύκλωψ ___ (= δεινός)
ποίμνια έστιν.
ρόπαλον 5. Οί Α χ α ιο ί εις τόν τού άντρου κ α τα -
Κ ύκλωψ φεύγουσιν.
σοφός 6. Ό Κ ύκλωψ τά _____________ είσ ελ α ύ ν ει εις τό
τυφλός ά ντρ ο ν έπ ειτα δέ μέγιστον λίθον είς τήν τού άντρου
φοβερός ν___________ εισβάλλει.
δύο 7. Ό μέν Ό δυσσεύς· « Α χ α ιο ί έσμεν.»
εις Ό δέ γ ίγ ά ς ο ύ δ έ ν _____________ τώ Ό δυσσεΐ.
άναπηδάω 8. Δύο τών ξένων _____________ κ α ί πρός τήν γήν
αποκρίνομαι
άρπάζω 9. Οί έκ τών κεφαλώ ν και
δεύω τήν γήν
έκρέω 10. 'Η Μ έλιττα γιγνώ σ κ ειν βούλεται _____________ ό
θερμαίνω Ό δυσ σ εύς σ φ ζει έαυτόν κ α ι τούς έταίρους.
κόπτω 11. Ό Ό δ υ σ σ εύ ς, άνθρω πος π ο λ ύ μ η τις καί
μεθύω _____________ , πα ρέχει τώ γ ίγ α ν τι τόν ο ίν ο ν ό δέ
πώς δι ο λ ίγ ο υ ______________κ α ι καθεύδει.
12. Ό δ’Ό δ υ σ σ ε ύ ς _____________μέγιστον εύρίσκει, κ α ί
έν τώ πυρι __________ κ α ί έλ α ύ νει είς τόν τού
Κύκλωπος οφθαλμόν.
13. Ό γίγ&ς εύθύς ____ κ α ί δεινώ ς κ λά ζεν
ούκέτι ό ρ α ,_________ γαρ εστιν.
7.11. Rispondi p er iscritto in greco, con una frase infera, a queste domande.
1. Tí έσ τιν ό Κύκλωψ;
2. Tí π ο ιεί ό Κ ύκλω ψ δτε εις τό άντρον εισ έρχεται;

C apitolo VII E sercizio 12
3. Ποΐ ά ποφ εύγουσιν oí Α χ α ιο ί;
4. Tí λ έγει ό Κ ύκλω ψ τοίς Ά χ α ιο ΐς έπει πρώτον αύτούς όρα;
5. Τί ά ποκ ρΐνετα ι τώ γ ίγ α ν τι ό Ό δυσσεύς;
6. Πώς ό Κ ύκλω ψ ά π ο κ τείνει τούς τού Ό δυσσέω ς έταίρους;
7. Τί πα ρ έχει τώ Κ ύκλω πι ό Ό δυσσεύς;
8. Πώς τόν γ ίγ α ν τα τυφλόν ποιεί ό Ό δυσσεύς;
9. Πώς οί Α χ α ιο ί έκ τού άντρου έξέρχονται;
* Popo la quarta lettura (1. 185-340)
1. Έ ν τώ χειμ ό λιμ τήν ναύν δέχεται. ’Εν τοίς χειμ οί

λιμ τά ς να ύς δέχονται.
2. Ά πό τού χειμ ή ναύς εις τόν λιμ άποφεύγει. Ά πό τών
χ ειμ α ί νήες εις τούς λιμ άποφεύγουσιν.
_
67
Esercizio 13 C apitolo VII
3. 'Ό τε ό χ ειμ πα ύετα ι, ή να ύς έκ τού λιμ έκπλεΐ. Ό τ ε οί

χειμ πα ύονται, α ί νήες έκ τών λιμ έκπλέουσιν.
4. "Οτε τον χειμ όρώσιν, οί Α θ η να ίοι τήν ναύν έν τώ λιμ_____
έχουσιν. "Οτε τούς χειμ όρώσιν, οί Α θ η να ίοι τάς να ύς έν τοΐς
λιμ έχουσιν.
5. 'Ο σώφρ ήγεμ ούκ έα τον άφρ έταΐρον καθεύδειν έν τώ
χ ειμ . Οί σώφρ ήγεμ ούκ έώσι τούς άφρ έταίρους
κ αθεύδειν έν τοΐς χειμ .
6. Ό άφρ έταΐρος ούχ έπ ετα ι ταχέω ς τώ σώφρ ήγεμ . Οί
άφρ έταΐροι ούχ έπονται τα χέω ς τοΐς σώφρ ήγεμ .
7. Ό άφρ έταΐρος άποχω ρεΐ άπό τού σώφρ ήγεμ . Οί
άφρ_____ έταΐροι άποχω ροϋσιν άπό τών σωφρ ήγεμ .
7.13. Completa queste frasi, aggiungendo le form e dell'interrogativo τίς; o del-

Vindefinito τις.
Bada che in nessun caso dovrai usare la form a τί; nel senso di «perché?»
1. έσ τιν ό Κ ύ κ λ ω ψ ; είσ ίν οί Κύκλωπες;

2. Γ ί γ α ς ό Κ ύκλω ψ έστίν. Γ ίγ α ν τ έ ς οί Κ ύκλω πές εισιν.
3. ”Α νθρω πόν ό Κ ύκλωψ όρα. Α ν θ ρ ώ π ο υ ς ό Κ ύκλωψ όρα.
4. Έ ν τω άντρφ ό Κ ύκλωψ ό ρ α , κ α ί αύτώ λέγει· « εΐ, ώ ξένε;»
5. Τών έ τ α ίρ ω ν ό Κύκλωψ άρπάζει, κ α ι αύτούς κατεσθίει.
6 . _____ θεός έσ τιν ό τού Κ ύκλωπος πατήρ;
7. _____ έταΐροι εις τά ς πατρίδας άφικνούνται;
8. 'Ο Ό δ υσ σ εύς έαυτόν μέν ύπό ______ προβάτου κρύπτει, τούς δέ
έτα ίρους ύ π ό προβάτων.
9. Έ ν νήσφ ό Αίολος οικεΐ- έκεΐ π ο λ ύ ν χρόνον ό Ό δυσ σ εύς
μένει.
10. Οί έταΐροι τήν να ύν π ρ ο ς κινδύνους έλαύνουσιν; Δ ε ιν ά _____
α ύτούς μένει.
11. έσ τιν έν τω τού Αιόλου ά σ κ ω ; κ α κ ά έστιν έν αύτώ;
12. _____ εισ ιν α ί β ό ε ς ; θεού εισ ιν α ί βόες;
13. _____ τυφλόν ποιεί ό Ό δυσσεύς;
14. _____ θεόν κ α λ εΐ ό Κύκλωψ;
15. _____ τών θεών τώ Ό δ υ σ σ εΐ έχθρός έστιν;
16. Ά π ό κινδύνω ν οί έταΐροι άποφεύγουσιν;
17. Ό Ό δ υσ σ εύς π ρ ο ς κινδύνους προσβαίνει;
18. _____ τάς βούς οί έταΐροι σφάττουσιν;
68
Capitolo VII E sercizi 14-15
19. Ά π ό κινδύνου ά ποφ εύγει ό Ό δυσσεύς; Ά π ό κακών;

κ α κά μ έλλει πά σ χειν;
20 . _____ τόν οίνον πα ρ έχει ό Ό δυσσεύς;
21 . _____ ήγεμόνι έποντα ι οι εταίροι; Έ ν κινδύνοις ένεισιν;
7.14. Completa queste frasi, aggiungendo le form e dei pronomi rifiessivi.
1. Μ έλιττα , _____________ έπα ιρε. ^Ω π α ΐδ ες, ________

_____________ έπα ίρετε. ^Ω κόραι, _____________ _______
επαιρετε.
2. Ό άνήρ _____________ έπαίρει. ^Ω άνερ, έπαιρε
π α ΐδ ε ς ______________έπαίρουσιν.
3. ^Ω γεωργέ, μή ά λ λ ο ις ά λ λ ά _____________ πόνει. ^Ω γεωργοί, μή ά λλοις
ά λ λ ά ____________________________πονεΐτε. ^Ω κόραι, μή ά λλοις ά λ λ ά
_____________________ πονεΐτε. ^Ωκόρη,μή ά λλοις ά λ λ ά
πόνει.
4.3 'Η κόρη τ ή ν _____________ πατρίδα φιλεΐ. Οί πα ΐδες τ ή ν ______________
πατρίδα φιλοϋσιν. Ό π α ΐς τ ή ν _____________ πατρίδα φιλεΐ. Αί κόραι
τ ή ν ______________πατρίδα φιλούσιν.
5. ^Ω μήτερ, ήμεΐς α ί κ ό ρ α ι ____________________________ έπαίρομεν. ^Ω
γύνα ι, εύθύς _____________ έπαίρω. Έ γώ ή Μ έλιττα _________ _
έπαίρω. ^Ω μήτερ, ήμεΐς οί πα ΐδες ε ύ θ ύ ς ___________________________
έπαίρομεν.
6. Έγώ ό Φ ίλιππος τό δεΐπνον ____________ παρασκευάζω. Ή μεΐς οί
παΐδες τό δ ε ΐπ ν ο ν __________________________ παρασκευάζομεν. Ή μεΐς
α ί κόραι τό δ ε ΐπ ν ο ν ___________________________ παρασκευάζομεν. Έγώ
ή Μ έλιττα τό δ ε ΐπ ν ο ν _____________ παρασκευάζω.
7.15. Sottolinea, in ogni numero, l ’unica espressione interamente corretta: devi bada-
re sia alia form a delle parole sia alia concordanza dell ’indefinito col sostantivo.
Sottolinea p o i due volte quelle form e dell ’indefinito che sono addirittura ine-
sistenti in greco.
Prima di fa r Γ esercizio, ti consigliamo di ripassare anche le rególe delle
enclitiche: le trovi nella Grammatica di consultazione del tuo libro, a p. 438.
1. κώ μαι τινές, κώ μαί τι ναι, κώ μαί τινες, κώ μαι τίνες
3 Vedi quel c h ’é spiegato nel § 32 della G ram m atica di consultazione (a p. 463 del tuo libro).
69
E sercizi 16-17 C apitolo VII
2. κώμη τινι, κώμη τινί, κώμη τινή, κώμη τινι

3. κωμών τινων, κωμών τινών, κωμών τίνων, κωμών τισω ν
4. κλήρόν τι, κλήρον τινά, κλήρόν τινα, κλήρόν τινον
5. κλήροις τισ ίν, κλήροίς τισ ιν, κλήροις τινί, κλήροις τισ ιν
6. κλήροι τινα, κλήροι τίνες, κλήροι τινοι, κλήροι τινες
7. γίγα ν τό ς τίνος, γίγα ντο ς τινός, γίγαντός τινου, γίγα ντος τινοϋ
8. γίγ α ν τες τινοί, γίγ α ^ τές τινες, γίγ α ν τες τίνες, γίγ α ν τες τινοι
9. γίγ α ν τά τινον, γίγ α ν τα τι, γ ίγ α ν τα τινά, γίγ α ν τά τινα
10. λίνον τινα , λίνόν τι, λίνον τινόν, λίνον τι
11. λ ίν α τινά, λ ίν α τινα, λίνα τινάς, λίνα τι
12. λίνοις τισ ιν, λίνοις τισ ίν, λίνοις τινοΐς, λίνοις τινοις
7.16. Contrari.
Collega ogni parola della prima colonna col suo contrario, che si trova nella
seconda colonna.
ή ήμερα ή νύξ
εχθρός σώφρων
ή δεξιά άνοίγω
ή εύδία φίλος
κλείω ή αριστερά
άφρων ό χειμώ ν
άνεμος 1. 'Η Μ έλιττα γιγνώ σ κ ειν βούλεται τί

άσκός _____________(= έπειτα) γίγνεται· « Ά ρ α οί Α χ α ιο ί
εύδία εις τήν έ α υ τ ώ ν ______________άφικνοΰνται;»
ήγεμών 2. Ό δέ Φίλιππος· «'Ο Ποσειδών, ό τής θαλάττης
θεός _____________ , ούκ έα αύτούς εις τήν πατρίδα
θησαυρός άφικνεισθαι· _____________ (<-> φίλος) γάρ αύτοΐς
λιμήν έστιν.
πατρίς 3. Τώ Ό δ υ σ σ ε ΐ ού δυνατόν έσ τι σ φ ζειν εις
άφρων _____________τούς έταίρους.
7Q
C apitolo VII E sercizi o 18
εχθρός 4. Πρώτον μέν οί Α χ α ιο ί σώοι άποφεύγουσιν άπό τών

μόνος τού Κ ύκλω πος λίθω ν, έπ ε ιτα δέ εις τήν τών
σώφρων ______________νήσον άφικνούνται.
άποθνήσκω 5. Ό δέ Αίολος τώ Ό δ υ σ σ εϊ _ __________ παρέχει·
κατεσθίω ένδον οί άνεμοί είσιν.
σφάττω 6. Ά ποπλεύουσ ιν ούν, ά λ λ ’α εί εστιν,
σωφρονέω ούδέ δυνατόν έστι πλεΐν.
μετά 7. Έ ν ώ καθεύδει ό των εταίρων τις
τα ϋτα λέγει· “Έ ν τώ άσκώ δήπου έστιν.”
8. Οί άνεμοι μέγαν χειμώ να ποιούσιν, κ α ί πολλοί τών
έ τ α ίρ ω ν _____________ .
9. Οί έταιροι ούκ έ θ έ λ ο υ σ ι_____________ (= σώφρονες
εΐναι)· τά ς γάρ τού Ή λίου βούς _____________ κ α ί
10. Οί μέν ούν έταιροι π ά ν τ ε ς _____________είσιν, ό δ’

Ό δυσ σ εύς _____________ έστίν, κ α ί τά ς βούς ού
κατεσθίει.
11. Ό Ό δυσ σ εύς σφζεται.»
1. Ά ρ α εις τήν πα τρίδα ά φ ικνούντα ι ό Ό δυσ σ εύς τε κ α ί οί έταιροι;
2. Τίς θεός α ύ το ΐς έχθρός γίγνετα ι; Διά τί;
3. Τίνος υιός έσ τιν ό Ό δυσσεύς;
4. Τί εύ χ ετα ι ό Κ ύκλω ψ τόν Π οσειδώνα ποιεΐν;
71
E sercizio 18 Capitolo
5. Εις τίνος νήσον ό Ό δυσ σ εύς ά φ ικ νεΐτα ι;
6. Τί έσ τιν έν τφ τού Αιόλου άσκώ;
7. Διά τί οί έταΐροι τον ά ϋκόν λΰουσιν;
8. Πού α ί νήες μένουσιν ότε οί χειμώ νες γίγνοντα ι;
9. Τί έσ τιν έργον τών σωφρόνων άνθρώπων;
10. Διά τί άποθνήσκουσιν οί τού Ό δυσσέω ς έταΐροι;

C apitolo VIII E sercizi 1-2
Capitolo VIII
ΠΡΟΣ ΤΟ Α Σ Τ Υ
8.1. Completa queste frasi, aggiungendo le terminazioni che mancano: devi com
pletare le form e del sostantivo άνήρ e scegliere tra le coppie οι'κοι e οϊκαδε, έκ εΐ
ed έκεΐσε.
1. Ό άν π α ύ ετα ι έργαζόμενος κ α ι οϊκ έπανέρχεται· έκε_____

ούν τούς βούς έλαύνει.
2. Οικ ό άν χα ίρει, έκε γάρ ή γυνή τφ άν τό
δεΐπνον πα ρασ κευά ζει.
3. Οί άν οϊκ έπ α νιένα ι βούλονται, έκε γάρ μέλλουσιν
ή συχάζειν.
4. Ή γυνή οικ τον ά ν μένει, ό δέ έκε προσβαίνει ότε οί
δούλοι π α ύοντα ι έργαζόμενοι.
5. Ή γυνή τφ άν προσχωρεί καί, «ώ άν ,» φησίν, «έν τα ΐς
Ά θ ή να ις έορτήν ποιούνται· άρα ούκ έθέλεις έκε ήμάς άγειν;
Οϊκ γάρ ού βουλόμεθα μένειν.»
αγών 1. Έ π ε ι _____________ γίγνετα ι, ό Δ ικα ιόπολις εις τήν

αυλή _____________ εισέρχεται.
εσπέρα 2. Ε ύρίσκει _____________ (= έν τή αύλή) τήν τε
λιμός γυ ν α ίκ α κ α ί τήν Μ έλιτταν.
λυκοκτόνος 3. Αί δ έ _____________ (= λ α λ ο ύ σ ιν )______________ περί
πέπλος τής έορτής, έν ω ______________ύφαίνουσιν.
ποιητής 4. Έ πει τον άνδρα όρα, ή γυνή ούκέτι τον πέπλον
α δύνατος _____________ , ά λ λ ά τφ ά ν δ ρ ί_____________ όπως (=
άφνειός come) ό υίός τον λύκον άπέκτονεν (= ha ucciso).
πολύμηλος 5. Ό πατήρ τ ο ν ______________(< λύκος + [άπο-]κτείνω )
άλλήλοις τΐμ ά ν βούλεται.
-α ις (dat.)
73
E sercizio 3 Capitolo VIII
έγω γε 6. 'Η γυνή λέγει· «'Ο Φ ίλιππος τήν έο ρ τή ν _____________

δια λέγομ α ι (= θεωρεΐν) β ο ύ λ ε τ α ι,______________οί Α θη να ίο ι (=
έξηγέομαι οί γάρ Α θ η ν α ίο ι) τούς χορούς κ α ί τούς
έστω _____________ ποιούνται. άνερ, άρ’ούκ έθέλεις
θεάομαι _____________ ήμάς άγειν;»
υφαίνω 7. 'Ο δ αποκρίνεται- « Ά λ λ ’_____________ (<-» δυνατόν)
διότι έστιν, ώ γύναι· εί γάρ παυόμεθα εργαζόμενοι, τόν
έκ εΐ _____________ μέλλομεν π ά σ χ ε ι ν ______________ γάρ
έκεΐσε ούκ £σμεν.»
8. Τω έργφ οί άνδρες, λ έγει ό _________ _, γιγνο ντα ι
9. «____________ ούν ώσπερ βούλεσθε, ά λ λ ά τού

ήμετέρου κακού α ίτιο ς _____________ (= έγώ) ούκ
ειμι.»
1. Tí ποιούσ ιν οικοι ή τε Μυρρίνη κ α ί ή Μ έλιττα;
2. Τί εξη γείτα ι τώ άνδρί ή γυνή;
3. Δ ιά τί ό Δ ικ α ιόπολις τόν υιόν ζητεί;
4. Δ ιά τί ή Μ υρρίνη είς τό ά σ τυ έρχεσθαι βούλεται;
5. Δ ιά τί ό Δ ικ α ιόπολις τούς π α ΐδα ς είς τό ά σ τυ ά γειν ούκ έθέλει;
74
C apitolo V lll E sercizi 4-5
6. Tí θεάσθαι βούλεται έν τα ις Ά θή να ις ό Φ ίλιππος;
7. Ά ρ α τέλος ό Δ ικα ιόπολις πείθετα ι τή γυνα ικ ί;

Devi completare le form e dei participi di questi verbi: αποκρίνομαι, άφ ικ-
νέομαι, βούλομαι, διαλέγομαι, έργάζομαι, ήγέομαι, θεάομαι, καθίζομαι,
κατακλίνομαι.
1. Οί δούλοι έργαζ_____ έν τοίς άγροΐς μά λα κάμνουσιν.

2. Ό Φ ίλιππος βουλ εισ έρχεσ θα ι εις τό ά σ τυ πείθει τόν Δ ικαιόπολιν
ού βουλ .
3. Ό πατήρ άποκριν λέγει τω υίώ δτι μέλλει αύτόν τιμάν.
4. Οί άνδρες έν τή άγορά δια λεγ βλέπουσι πρός τάς κόρδς
πορευ .
5. 'Ο Διόνυσος φ ιλ εΐ τούς βουλ_____ αύτόν τιμάν.
6. 'Ο Δ ικ α ιόπολις κ α τα κ λίν άκούει τής τε Μ υρρίνης κ α ι τής
Μ ελίττης δια λ εγ____ .
7. Ό Φ ίλιππος τούς τε ά γώ να ς κ α ι τούς χορούς θε τόν θεόν τιμά.
8. 'Ο θεός ΐλεώ ς έσ τι τοίς τούς άγώ νας θε .
9. 'Ορώμεν τούς εις τό άσ τυ άφικν πρός τό θέατρον σπεύδοντας.
8.5. Trasforma la fra se sottolineata in una frase implícita col participio, secondo
quest ’esempio:
ΙΟ δούλοο έ£έργεται έκ zf\c α ύ λ τκ . ό δέ δεσπότης αύτόν όρά.

= 'Ο δεσπότης όρα τόν δούλον έξερχόμενον έκ τής αύλής.
1· Ή δούλη πορεύεται ά νά ττιν οδόν, ή δέ δέσποινα αύττιν καλεΐ.
75
E sercizi 6-7 C apitolo VIII
2. Ό Ξανθία ς ού βούλεται πονεΐν. ό δέ δεσπότης αύτώ ά γα να κ τεΐ.
3. 'Ο πατήρ ή γεΐτα ι τοΐς πα ισίν, οί δέ έπονται α ύτώ .
4. Ή Μυοοίνη έ£πγεΐτα ι τον μύθον, οί δέ πα ιδες αύτίις άκούουσιν.
5. Ό Θησεύς εις την Κρήτην ά φ ικ ν εΐτα ι. ό δέ Μ ίνως αύτόν λαμβάνει.
6. Ό Θησεύς τώ Μ ϊνωταΰρω μ ά γ ετα ι. ή δ’Ά ριά δνη αύτού έράται.
8.6. Unisci le due frasi, trasformando la dipendente in un costrutto participiale.

Esempio: Ό πα ις, έν ω βαδίζει, λύκον όρα.
= Ό π α ις βαδίζω ν λύκον όρα.
1. Οί τού Θησέως έταΐροι φοβούνται τον Μ ινώταυρον ότε βρϋχάται.
2. Ό Ό δυσ σ εύς, έν ω θ εά τα ι τό άντρον, ά κούει τον τού γίγα ν το ς ψόφον.
3. Οί έταΐροι, έπει (qui, = διότι) τον Κ ύκλω πα φοβούνται, άποφεύγουσιν

είς τον τού άντρου μυχόν.
4. Οί άγροί πολλούς καρπούς φέρουσι τοΐς γεω ργοΐς εί ευ έργάζονται.
5. Έ π ει (qui, = διότι) οί π α ιδες ά λλήλοις μ ά χονται, ή μήτηρ προς αύτούς

τρέχει.
6. Έ ν ω α ί φ ίλ α ι δια λέγοντα ι, ή Μυρρίνη προς α ύ τά ς βλέπει.
8.7. Completa queste frasi, aggiungendo le terminazioni dei verbi θεάομαι e

τίμάω.
1. Εί έγώ τούς ά γώ να ς θε , τον θεόν τίμ . Εί ήμεις τούς άγώ να ς

θε , τον θεόν τιμ .
2. Εί ό ν ε δ ν ίδ ς τούς ά γώ να ς θε , τον θεόν τιμ . Ει οί νεά ν ία ι
τούς ά γώ να ς θε , τον θεόν τϊμ .
76
C apitolo VIII E sercizio 8
3. 'O Φ ίλιππος χ α ίρ ει τούς α γώ νας θε κ α ί τον θεόν τϊμ . Οί

ν εα ν ία ι χα ίρ ο υσ ι τούς α γώ να ς θε κ α ί τον θεόν τϊμ .
4. Εί σύ τούς ά γώ να ς θε_____ , τον θεόν τϊμ . Εί ύμ εις τούς άγώ νας
θε_______, τον θεόν τϊμ____ .
5. παι, τούς ά γώ να ς θε κα ί τον θεόν τίμ . ^Ω παΐδες, τούς
ά γώ να ς θε κ α ί τον θεόν τϊμ .
6. Ό Φ ίλιππος βούλεται τούς άγώ νας θε κ α ί τον θεόν τϊμ .
γεω ργία 1. Ή τούς άνθρώπους ισ χυρούς ποιεί·

θέατρον α υτο ις γαρ ________παρέχει.
ισ χύς, acc. 2. Ή γεω ργία _ (< άνήρ) κ α ί γυμ νά ζει τούς
ίσ χύ ν άνθρώπους- οί δέ γάρ
πολίτης ______________(= έωθεν) έγείρονται.
στιβάς 3. Ό μέν ούν Δ ικαιόπολις κ α θ ε ύ δ ε ι_ επι
ύπνος τ ί ν ο ς ______________δερμάτων τε κ α ί
φύλλον 4. Μ έλλουσιν πορεύεσθαι είς τό άστυ.
άνδρίζω 5. Ό δέ Φ ίλιππος εις τό _________ σ πα νίω ς πορεύε
α τιμάζω ται- ά εί γάρ έν τώ κλήρφ μένει κ α ί τών άμπέλω ν
έπιμελέομαι
θαρρέω 6. Έ ν τώ θεάτρφ α ί γυ ν α ίκ ες ά εί έ α υ τ ά ς _____________ ,
κ α τα κ λίνο μ α ι κ α ί έπισκοποΰσιν εί τις άλλος α ύ τά ς θεάται.
κ ατασ κοπέομ αι 7. Θ εώ μενοι τούς ά γώ να ς κ α ί τούς χορούς οί
πράττω ______________τον Διόνυσον τΐμώσιν.
αύριον __________ τον Φ ίλιππον λαμβάνει- ό π α ΐς
8. 'Ο ο ύ ν _________
ά μ α τή ήμέρα καθεύδει.
9. 'Ο 'Ιπ π ία ς γιγνώ σ κ ειν βούλεται τί (=
ποιεί) ό Φ ίλιππος.
10. Ό θεός τώ π α ιδί λέγει δτι _____ τους μη
έργαζομένους.
11. 'Ο πατήρ τώ πα ιδί φοβουμένψ- «___ , ω παι,
μή φοβοϋ- νυν δέ ήσύχα ζε κ α ί κάθευδε.»
77
E sercizio 9 C apitolo VIII
1. Tí όρα ό Φ ίλιππος εισερχόμενος εις τήν οικίαν;
2. Τί τω Δ ικα ιοπόλιδι έξη γεΐτα ι ό υιός;
3. Πώς ό Δ ικα ιόπολις μ έλλει τον λυκοκτόνον τιμάν;
4. Πώς ή γεω ργία ίσχΌρούς τούς άνθρώπους ποιεί;
5. Τί έν τοίς ύπνοις όρα ό Φ ίλιππος;
6. Τί βουλόμεναι γυ ν α ΐκ ές τινες ήκουσιν είς τό θέατρον;
7. Τίνα φίλον εύρ ίσ κ ει ό Φ ίλιππος;
8. Τίς τών θεών πάρεστιν έν τώ θεάτρω;
9. Τ ίνα ς τών άνθρώπων τίμ α ό θεός;
78
10. Tí πράττειν του λοιπού βούλεται ό Φ ίλιππος;
8.10. Completa queste frasi, aggiungendo le form e del nome del dio supremo dei
greci.
1. Ό πατήρ τ ω σπονδήν ποιείται.

2. Ό πατήρ τών θεών έστιν.
3. Οί πο λΐτα ι τ ο ν τίμώσιν.
4. Έκ τ ο ύ τοίς άνθρώποις πολλ α γα θ ά έστιν.
5. <ΓΩ , σώζε ήμάς·» ούτως εύ χ ετα ι ό πατήρ τήν σπονδήν ποιούμ ε
νος.

de, nella colonna messa in evidenza potrai leggere il nome del piu celebre monu
mento d ’A tene.
1. Ό τής θαλάττης
θεός. r-— ----------------------------------------
2. Τί οϊκοι ποιούσ ιν _ - - ___ ___________ ___ ___ ___
ή τε Μυρρίνη
κ α ί ή θυγάτηρ; “ “ “ “ Τ "" “ “
3. Προ τής νυκτός ---------- ----------------------- ------------------
έστιν.
4. = κόρη
5. Τούς άνθρώπους ----- ----- ----- ------— ------— ------------
άνδρίζει κ α ί · ___
γυμνάζει.
6. 'Ο θεός ό τού οίνου.
7. <-» εύδία ----- ----------------------- -----------
8. Φέρει τον πάππον
Ά θήναζε.
79
E sercizi 12-13
βωμός 1. Έ ν τή α υλή έ σ τ ιν έκ εΐ οΰν ό

ήμίονος Δ ικαιόπολις τώ Διί ποιείται.
σπονδή 2. '0 πατήρ τών τε θεών κ α ι τών
χεφ άνθρώπων έστίν.
Ζευς 3. Τον Δ ία ό Δ ικα ιόπολις σώ ζειν πάντας.
Παρθενών 4. Έ π ε ιτ α δέ ό π ά π π ο ς έπ ί τον
ά να π α ύ ο μ α ι ά να β α ίνει, κ α ί προς τήν πόλιν όρμώνται.
εύχομ α ι 5. Έ π εί είς άκρον τό δρος άφ ικνοϋντα ι, κάτω (= giu) τον
προσάπτω ορωσιν.
υπέρ 6. "Οτε δέ εις τήν πόλιν εισ έρχονται, τον ήμίονον
δένδρω , καί ο λ ίγο ν χρόνον
(= ήσυχάζουσιν).
7. Ή Μυρρίνη, φοβουμένη τής παιδός,
λα μ β ά νετα ι τής αυτής.
8.13. Rispondi p e r iscritto in greco, con una frase intera, a queste domande.
1. Tí λ έγει τώ Ξ ανθία ό Δ ικαιόπολις;
2. Tí π ο ιεί έπ ειτα έν τή αυλή;
3. Tí (= che cosa) ό Δ ικα ιόπολις εύ χ ετα ι τώ Διί;
4. Τίς τον πάππον φέρει είς τήν πόλιν;
80
C apitolo VIII Esercizio 14
5. Tí όρώσιν ότε έπ ί άκρου του δρους είσίν;
6. Τ ίνι προσάπτουσι τον ήμίονον;
7. Διά τί ή μήτηρ τής παιδός χειρός λα μ β ά νετα ι τής παιδός;
■ Dopo la quarta lettura (1. 250-410)
8.14. Completa queste frasi, aggiungendo le terminazioni dei nomi πατήρ, μήτηρ,
γυνή, άνήρ.
1. Ό μέν Φ ίλιππος τόν τε πατ κ α ι τήν μητ φιλεΐ· ό δέ

πατ τε κ α ι ή μήτ τόν υίόν φιλοϋσιν.
2. Οϊ τε πα τ κ α ί α ί μητ τούς έαυτώ ν π α ΐδα ς φ ιλ ο ϋ σ ιν κ α ί οί
πα ιδες τούς τε έαυτώ ν πα τ κ α ί τά ς μητ φιλούσιν.
3. 'Ο μέν ά ν τήν έαυτοϋ γυν φιλεΐ, ή δέ γυν τόν έαυτής
άν φιλεΐ.
4. Οί μέν ά ν τά ς έαυτώ ν γυν φιλούσιν, α ί δέ γυν τούς
έαυτώ ν ά ν φιλούσιν.
5. πάτ , ω μήτ , τόν ύμών αύτώ ν4 π α ιδα φιλεΐτε. Ώ
πατ , ώ μητ , τούς ύμών αύτώ ν4 π α ΐδα ς φιλεΐτε.
6. ^Ω άν , φ ίλ ει τήν σ εαυτοϋ4 γυν · σύ δέ, ώ γύν , φ ίλει τόν
άν . '’Ώ ά ν , φ ιλεΐτε τάς ύμών αύτώ ν4 γυν · ύμεΐς δέ, ώ
γυν , φ ιλεΐτε τούς άν .
7. ^Ω πα ΐ, πείθου τώ τε πατ κ α ί τή μητ · κ α ί σύ, ω γύν ,
πείθου τώ άν . ^Ω παιδες, πείθεσθε τοίς τε πατ κ α ί τα ις
μητ_____· κ α ί ύμεΐς, ω γυ ν______, πείθεσθε τοΐς ά ν .
4 Α ύμώ ν α ύ τώ ν, genitivo del riflessivo (dunque letteralmente «di voi stessi»), corrispondereb-
be in italiano un possessivo: «il vostro...», «i vostri...», «le vostre...» Cosi puré, il σ εα υ το ύ (pro-
priamente «di te stesso») della frase 6 si renderebbe in italiano col possessivo: «la tua...»
81
E sercizi 15-16 C apitolo VIII
8. 'O υίός έπ ιμ ελ εΐτα ι του τε πατ______ κ α ι τής μητ____ · κ α ι ή γυν____

του α ν έπιμ ελεΐτα ι. Οί υίοί έπιμ ελοϋντα ι τών τε πατ καί
τών μητ · κ α ί α ί γυν τών άν έπιμελοϋνται.
8.15. Completa queste frasi, aggiungendo le terminazioni che mancano d e ll’ag-

gettivo πας, πάσα, παν.
1. Πά άνήρ κ α ι πά γυνή τής ο ικ ία ς έπιμ ελεΐτα ι. Πά_____

άνδρες κ α ί πά 'γ υ ν α ίκ ε ς τής ο ικ ία ς έπιμελοϋνται.
2. Πά έργον τον άνδρα γυμνάζει. Πά έργα τον άνδρα γυμνάζει.
3. Ό γεωργός ό άγα θός πά βουν κ α ί πά α ίγ α κ α ί πά_____
πρόβατον θεραπεύει. Οί γεωργοί οί άγαθοί πά_____βοϋς κ α ί πά______
α ΐγ α ς κ α ί πά πρόβατα θεραπεύουσιν.
4. Πα άνδρός τε κ α ί πά γυνα ικ ό ς μήτηρ ή πόλις έστίν, κ α ί
πα ά γαθοΰ α ιτία . Πά_____ άνδρών τε κ α ί πα _____ γυνα ικ ώ ν
μήτηρ ή πόλις έστίν, κ α ί πά άγαθώ ν α ιτία .
5. Πα πα τρί τε κ α ί πά μητρί φίλος έσ τίν ό άγαθός παΐς, κ α ί
πα θηρίφ τά έαυτοΰ τέκνα. Π ά πα τρά σ ι τε κ α ί πά _____
μητράσι φ ίλοι είσ ιν οί ά γα θοί παΐδες, κ α ί πά _____ θηρίοις τά έαυτώ ν
τέκνα.
8.16. Sottolinea in ogni numero, tra le form e fra parentesi, l ’unica corretta.
1. του (πατέρος, πατήρος, πατρός, πατροΰ)

2. τον (πατήρον, πατέρον, πατέρα, πατρά)
3. τώ (πατρί, πατρώ, πατέρι, πατήρι)
4. οί (πάτρες, πατρές, πατέρες, πατροί)
5. τούς (πατρούς, πατήρας, πατέρας, πατράς)
6. τοΐς (πατέρσι[ν], πατροΐς, πατήρσι[ν], πατράσι[ν])
7. τήν (μήτρην, μητήρην, μητέρα, μητρά)
8. τής (μητήρος, μητράς, μητρός, μητέρος)
9. τών (μητρών, μητέρων, μητήρον, μητερών)
10. ω (μήτηρ, μήτερ, μητέρ, μητρά)
11. τά ς (θυγατέρας, θυγατράς, θυγατήρας, θυγάτρας)
12. τή (θυγατρί, θυγατρή, θυγατέρι, θυγατρά)
82
13. ώ (άνδρέ, άνέρ, άνερ, άνήρε)

14. του (άνδρός, άνδροΰ, άνέρος, άνήρος)
15. οί (άνέρες, άνδροί, άνδρες, άνήρες)
8.17. Fra i tre nomi tra parentesi sottolinea l ’urtico con cui, in ogni numero, é con
cordato correttamente l ’aggettivo πας, πάσα, παν.
1. πά ντες (μητέρες, πατέρες, άνδρί)

2. πάση (μητρί, πατρί, μητράσιν)
3. π ά ντα (μητέρα, πατέρας, άνδρα)
4. πασώ ν (άνδρών, πατέρων, μητέρων)
5. πάσι(ν) (άνδράσιν, μητράσιν, πατρί)
6. παντός (άνδρός, πατήρ, θυγατρός)
8.18. Caccia aH’errore.

Ogni numero contiene una form a errata: tróvala e sottolineala.
1. πάτερ, πάτηρ, πατρί, πατέρων.

2. μητρός, μητέρες, μήτερ, μητέρσι(ν).
3. θυγατράσι(ν), θυγατέρι, θυγατέρας, θυγατρός.
4. άνδρές, άνερ, άνδρα, άνδρών.
8.19. Completa queste frasi, aggiungendo le form e dei prim i quattro numerali
cardinali.
1. Τώ Δ ικ α ιο π ό λ ιδ ι_____________ (I) δούλος κ α ί ______________ (II) πα ιδές

ε ί σ ιν ,______________(I) δέ θυγάτηρ.
2. 'Ο Δ ικ α ιό π ο λ ις _____________ (I) δοΰλον κ α ι _____________ (II) π α ΐδα ς
κ α ί _____________ (I) θυγατέρα έχει.
3. Έ ν τώ α ύ λ ί ω _____________ (III) α ίγες κ α ί ______________ (III) πρόβατά
είσιν.
4. Ά ν ά τήν όδόν (III) δοΰλα ι προς τήν δέσποιναν βαδίζου-
σιν.
83
E sercizi 20-21 C apitolo VIH
5. Μ ε τ ά _____________ (III) κορών κ α ι _____________ (IV) νεανιώ ν ό άνήρ

προσχωρεί.
6. " Α μ α ______________(I) δούλφ κ α ι _____________ (I) δούλη ό δεσπότης
βαδίζει.
7. Ό γεωργός ώ νεΐτα ι (= compra) _____________ (IV) πρόβατα κ α ί
_______ (IV) α ίγα ς.
8. Ο ύχ _____________ (I) υίώ ούδέ _____________ (I) θυγατρί, ά λ λ ά
πολλοΐς π α ισ ίν ό γεωργός σΐτον παρέχει.
9. Ό αύτουργός *__________(I) άγρού κ α ί (I) ο ικ ία ς
έπ ιμ ελεΐτα ι.
10. (I) τού άνθρώπου τό έρ γο ν καλόν κ α ί άγαθόν είνα ι.
8.20. Completa queste frasi, aggiungendo le form e dei numerali cardinali.

Tieni presente che, dei numerali declinabili, devi usare la form a del neutro:
per esempio, εν κ α ί εν εισ ι δύο.
1. _____________ (V) κ α ί _____________ ( I ) _____________ είσιν.

2 . _____________ (I) κ α ί ______________(III)_____________ είσιν.
3 . _____________ (II) κ α ί _____________ (III)_____________ είσίν.
4 . _____________ (III) κ α ί ______________ ( I ) _____________ είσιν.
5 . _____________ (VII) κ α ί _____________ (II)_____________ είσίν.
6 . _____________ (IV) κ α ί ___________________________ (VIII) είσιν.
7 . _____________ (IX) κ α ί ______________( I ) _____________ είσίν.
8 . _____________ κ α ί _____________ ( I ) ______________ (VII) είσιν.
9 . _____________ (VI) κ α ί ___________________________ (X) είσίν.
8.21. Completa queste frasi, aggiungendo le terminazioni dell'indefinito ούδείς,

ούδεμία, ούδέν.
1. Ούδ άνήρ, ούδ_____ γυνή τόν Δ ία άτιμά ζει.

2. Ούδ βούν, ούδ α ίγα , ούδ πρόβατον έν τώ α ύλίω ό
γεω ργός εύρίσκει.
3. Ό κακός υιός ούδ τών πατέρων, ούδ τών μητέρων φίλος
έστίν.
4. Ούδ προβάτου, ούδ α ίγό ς ό γεωργός άκούει.
84
κόσμος 1. Π ολύς έσ τιν ό έν τα ΐς όδοΐς.

(due volte, 2. '0 πάππος έπί τή βακτηρία.
in due sensi 3. Ό Π ολέμαρχος ού (= άφνειός) έστιν.
diversi) ά λ λ αγαθός· αύτώ γάρ μέν ούκ έστιν.
όμιλος πολλοί δέ παΐδες· π ολλά κις γάρ
όνομα 4. Τώ άγαθώ άνδρί πα ς ό πατρίς έστιν.
σιγή 5. Ό φίλος μόλις τον Δ ικαιόπολιν ούτω
σχολή σ πα νιω ς εις το ασ τυ πορευομενον.
τέκνον 6. Ού έσ τι τώ Δ ικαιοπόλιδι ά εί έν τώ
χρυσός άγρώ έργαζομένφ.
πλούσιος 7. Ό μέν (I) τών παίδω ν ήδη νεα νία ς
πόσος έστίν, ό δέ (II) μειράκιον.
δεύτερος 8. Οί νεα ν ία ι έν τή Ά κροπόλει , μένοντες
πέμπτος την εορτήν.
πρώτος 9. Ό Δ ικαιόπολις ά γνοεΐ πα ΐδα ς έχει ό
τέταρτος Κτήσιππος.
τρίτος 10. Τώ μέν πρώτφ τών τού Π ολεμάρχου παίδω ν έστι
γνωρίζομαι Νίκόβουλος , τώ δέ δευτέρω 'Ιέρων, τώ
διατρίβω δέ Μ ελάνιππος, τώ δέ
έρείδομαι Φ ιλότιμος, τώ δέ Διαγόρας.
παιδοποιέω 11. Οί τε άνθρω ποι κ α ι τά θηρία τά έα υτώ ν
τίκτω φιλοΰσιν.
τρέφω 12. Αί μητέρες τά τέκνα ού μόνον τίκτουσιν, ά λ λ ά κ α ί
υπακούω τά δέ τών μητέρω ν σ π α νίω ς
είς (= τα ΐς μητράσι ... πείθονται).
αύθις 13. Ή Μ έλιττα σιγά· κόρη γάρ ή μέγιστον
φέρει.
14. «Κ αιρός έ π α ν ιέ ν α ι τίδη έσ τίν.
, ώ φίλε.»
85
E sercizio 23 C apitolo VIII
1. Τ ίσ ιν η γείτα ι εις Α θή να ς ό Δ ικαιόπολις;
2. Τί π ο ιεΐ ή Μ υρρίνη έν τα ις τών Α θηνώ ν όδοΐς;

-
3. Τ ίνα ς θεούς τϊμ α ν βούλονται οί Α θηναίοι;
4. Δ ιά τί ού ράδιόν έσ τι βα δίζειν προς τήν Ά κρόπολιν;
5. Δ ιά τί ό Π ολέμαρχος μόλις τόν Δ ικαιόπολιν γνω ρίζεται;
6. ^Αρα πλούσιός έσ τιν ό Δ ικαιόπολις;
7. Τ ίσ ι φίλος έσ τιν ό δίκ α ιος άνήρ;
8. Πόσους π α ΐδα ς έ χ ει ό Πολέμαρχος;
9. Δ ιά τί οί πατέρες φοβούνται ύπέρ τών παίδω ν καλώ ν κ α ί άγαθών;
86
10. Δ ιά τί ό Π ολέμαρχος ούκέτι πα ΐδα ς έχ ειν βούλεται μετά τόν πέμπτον;
11. Τί όνομά έσ τι τώ τετάρτω τών τού Π ολεμάρχου υιών;
12. Τί πά σ α γυνή π ο ιεί έπεί τίκτει;

E sercizi 1-2 C apitolo IX
Capitolo IX
Η ΠΑΝΗΓΥΡΙΣ
9.1. Dopo avere studiato la declinazione del participio singolare, concorda col
nome il participio del verbd tra parentesi.
ή εικώ ν (ειμι) _________________________________

τό ιερόν (ειμι) _________________________________
τήν κόρην (ειμι) _________________________________
του ίερέως (ειμι) _________________________________
ό π α ΐς (θαυμάζω ) _________________________________
τής παιδός (θαυμάζω ) _________________________________
τω ίερω (έχω) _________________________________
τό Ιερόν (έχω) _________________________________
τήν μητέρα (σπεύδω) _________________________________
τω πατρί (σπεύδω) _________________________________
τον κ ύνα (τρέχω) _________________________________
ό κύων (τρέχω) _________________________________
ή θυγάτηρ (τρέχω) _________________________________
τού δεσπότου (βοάω) _________________________________
ό δεσπότης (βοάω) _________________________________
τήν δέσ ποιναν (βοάω) _________________________________
ή δούλη (πεινάω ) _________________________________
τής δούλης (πεινάω ) _________________________________
τω δούλω (πεινάω ) ________________________________
9.2. Com pleta queste frasi, aggiungendo le terminazioni dei participi.
1. 'O Δ ικ α ιόπολις προς τήν Ά κρόπολιν πορεύεται σπεύδ τε κ α ι

ήγούμενος τοΐς παισίν.
2. Ή Μ υρρίνη πορεύεται σπεύδ______ τε κ α ί έπομένη τω άνδρί.
3. Ή μήτηρ κ α ι ή θυγάτηρ σπεύδ τε κ α ι πάντα όρ πορεύονται.
4. Οί π α ΐδες πορεύονται σπεύδ τε κ α ι έπόμενοι τω πατρί.
88
C apitolo IX Esercizio 3
5. Ό πατήρ τούς π α ΐδα ς έσθί τούς ά λ λ ά ντα ς κ α ι τόν οίνον πίν_____

καλεΐ.
6. Έ ν τή άγορα οί άνδρες βο κ α ί θόρυβον ποι προς τήν
Ά κρόπολιν σπεύδουσιν.
7. 'Ο άλλα ντοπώ λης βο κ α ί φέρ τά ώ νια προσχωρεί.
8. Οί πα ιδες όρώσι τήν τής θεού εικόνα έχ έν τή μέν δεξιά τό δόρυ,
έν τή δέ άρισ τερα φέρ τήν άσπίδα.
9. Τό ιερόν, έ χ τό τής θεάς ά γα λμ α , ό Παρθενών έστιν.
10. Οί άνδρες προσβαίνουσι προς τό ιερόν, έν τή Ά κ ρ ο π ό λ ε ι (είμι).
11. Οί άνδρες ά γ α θ ο ί (είμι) κ α ί τόν θεόν τίμ τήν πομπήν θεών-
ται.
12. Οί πα ιδες θαυμάζ βλέπουσι τήν τής θεάς εικόνα, έν τώ ίερώ
(είμι).
ά γα λμ α 1. "Οτε εις τήν πόλιν άφ ικνοϋνται, έν τιν ι

άλλαντοπώ λης καθιζόμενοι ά ναπαύονται.
ά σ πίς 2. τις προσ χω ρεί δ ιά τού ομίλου,
δόρυ κ α ί βοών τά
είκών 3. Οί πα ιδες μά λα (= έσ θίειν βούλονται)·
Ιερόν ό ούν πατήρ προσχω ρεί τώ ά λλα ντοπώ λη κ α ί
πομπή τούς ά λλά ντα ς.
προπύλαια 4. Οί πα ιδες έσθίουσι τούς ά λ λ ά ντα ς κ α ί
στοά τον οίνον.
τεκόντες 5. Οί π α ιδ ες τά δια π ερ ώ ντες τόν
ω νια Παρθενώνα θεώνται. τό τής Ά θη νά ς
Νίκη 6. Ε ν α ν τία ν όρώσι τήν τής Ά θη νά ς
κάλλισ τος μεγίστην ούσαν.
πολιούχος 7. Ή είκώ ν φέρει τό τή δεξιά· ένόπλιος
σκοτεινός γαρ εστιν.
άνέχω 8. Ό πατήρ ηγούμενος (<-» όπισθεν) τοίς
κοσμέω π α ισ ίν εισ έρχετα ι εις τό ιερόν, (=
λάμπομαι μ ά λισ τα καλόν) όν.
πεινάω 9. Οί πα ιδες θαυμάζουσι πά ντα τά (= τάς
πίνω εικόνας) ά (= che, le quali) τό ιερόν (=
σ υλλέγομ α ι καλόν ποιοϋσιν).
89
E sercizio 4 C apitolo IX
ώ θίζομαι 10. Π ά ν τ α ______________έ σ τ ιν πολύς γάρ σκότος εϊσω

ώ νέομαι (= dentro, all’interno) έστίν.
πόρρω 11. Ά λ λ εν τω σκότορ _____________ Χ Ρ ^ σ ώ ή τής θεάς
όργίλω ς ε ίκ ώ ν οί δέ π α ΐδ ες έν μέν τή δ εξιά α ύ τή ς
έχω _____________ όρώσιν, έν δέ τή ά ρ ισ τερα τήν
12. Ό ούν Φ ίλ ιπ π ο ς _____________ τά ς χεΐρ α ς εύ χ ετα ι τή

θεά Παρθένφ, Διός πα ιδί, _____________ (< πόλις +
είω).
13. Οί πα ΐδες έπα νέρχονται προς τ ο ύ ς ______________ (=
προς τον πατέρα κ α ί τήν μητέρα), έν ω πάντες
______________βουλόμενοι ίέν α ι εις τό τέμενος.
14. Ό π ά π π ο ς ____________________________ (= ά γα ν α κ -
τεΐ), κ α ί βούλεται θεάσθαι τ ή ν _____________ .
9.4. Rispondi per iscritto in greco, con una frase infera, a queste domande.
1. Tí ποιοϋσ ιν ó τε Φ ίλιππος κ α ί ή Μ έλιττα κ α ί οί τεκόντες ύπό τή στοά;
2. Τ ίνα όρά ό Φ ίλιππος;
3. Π οϊ τούς π α ΐδ α ς εισ ά γ ει ό πατήρ, κ α ί τί θεάσθαι βούλεται;
4. Τί θεώ νται έν τώ Παρθενώνι;
5. Τίς δόρυ έ χ ει έν τή δεξιά;
90
C apitolo IX E sercizio 5
6. Λέγε ποία έσ τιν ή τής θεοΰ είκών.
7. Τί ποιοϋσ ιν οί τεκόντες δπισθεν του ίεροΰ;
8. Δ ιά τί όργίλω ς έχ ει ό πάππος;
9. Ποι τέλος πορεύονται βουλόμενοι τήν πομπήν θεάσθαι;
9.5. Dopo avere studiato la declinazione del participio plurale, concorda col
nome il participio del verbo tra parentesi.
oí π ο λίτα ι (πάρειμι)
τοίς π ο λ ίτα ις (πάρειμι)
τά ς κόρας (πάρειμι)
οί ιερείς (παρέχω )
τούς ύπηρέτας (παρέχω )
τών γερόντων (μένω)
τοίς π α ισ ί (μένω)
τών γυνα ικ ώ ν (μένω)
τά ιερά (έχω)
α ί μητέρες (τιμάω)
τοίς δούλοις (τιμάω)
τών θυγατέρω ν (τιμάω)
τούς πα ΐδα ς (τϊμάω)
οί κήρΌκες (καλέω )
τούς κήρυκας (καλέω )
τα ις μητράσι (καλέω )
91
9.6. Completa queste frasi, aggiungendo le terminazioni dei participi.
1. Π άντες σ ΐγ κ α ι τήν πομπήν μέν άκούουσι τού κήρΰκος

βο .
2. Οί κήρΌκες ή γοϋντα ι παρθένοις κ α νά φερ , κ α ι μετοίκοις σ κάφ ια
φέρ ·
3. Οί ύπηρέται ά γ τά ίερεια έπονται ά ρίσ τοις ν ε δ ν ία ις φέρ_____
τήν τού θεού εικόνα.
4. Ή πομπή άκολουθ * τοϊς κήρυξιν εις τό τέμενος ά φ ικ νειτα ι μετά
πάντω ν τών πολιτώ ν βαδιζ κ α ί εύφημ .
5. Ό ίερεύς α ιρ τά ς χεΐρας· <ΓΩ Βρόμιε, σώζε τούς π ο λ ίτδ ς σε
τϊμ και πλήθΌνε τάς άμπέλους ήμΐν τον οίνον παρέχ .»
6. Ό οΰν ίερεύς σ φ άττει τά ίερεια έπι τού βωμού _____ (ειμι)· οί δέ
ύπηρέται τά κρέα κατα τέμν έπι τού πυρός καίουσιν.
7. Έ π ε ιτ α ό ίερεύς τούς ύπηρέτδς παρ (πάρειμι) κ α ι τά κρέδ
καί κ ελεύ ει πα ρ έχειν τά μέν τώ θεώ, τά δέ τοΐς π ο λίτα ις
παρ_____ (πάρειμι).
βότρυς 1. Ή πομπή προβαίνει· ό δέ (< κηρύττω)

γέρων προσχωρών κελεύει τον δμίλον γίγνεσθαι.
δαίς 2. Π ροχω ροϋσι παρθένοι κ ά λ λ ισ τ α ι
δήμος φέρουσαι πλήρη (= pieni) • έπονται δέ
θυσ ία ού μόνον πολιτα ι, ά λ λ ά κ α ί (= ξένοι
ίερεΐον έν Ά θή να ις οίκοϋντες) φέροντες
ίερεύς 3. Ά κολουθοϋσι δέ (= μ ά λισ τα άγαθοί)
κάνουν νεά νία ι, κ α ί οί (= δούλοι) ά γοντες τά
κήρυξ
μέτοικος 4. Οί ύπηρέται (<-» πρώτοι) βαδίζουσιν.
σκάφιον 5. Ό κήρυξ κ ελεύει τον (= τούς πολΐτάς)
ύπηρέτης σϊγάν.
αριστος 6. Ό οΰν κήρυξ (< κήρυξ)· «
έτοιμος (= σϊγάτε), ώ πολιται.»
τελευτα ίος 7. Ό εϋ γετα ι τώ Διονύσφ· <ΓΩ άνα ξ
αύξάνω Διόνυσε, δέχου τήν καί
διαιρέω (= πλήθυνε) τούς τών άμπέλω ν βότρυας.»
92
εύφημέω 8. Έ π ε ι ό ίερ εύ ς βουν σ φ ά ττει, οί ύ π η ρ έτα ι

κατατέμνω ______________ όντες τόν βουν _____________ , κ α ί
κηρύττω ______________τοίς π ο λίτα ις τά του ίερείου κρέ&.
κωμάζω 9. Οί πα ρόντες _____________ (= χ α ίρ ο υ σ ι) τή
προσήκει _____________ (= τω ίερώ δείπνφ), πολλοί δέ ήδη
τέρπομαι μ ε θ ύ ο ν τ ε ς_____________ .
εκποδών 10. Ό πά π π ο ς β ο ύ λ ετα ι α ύ τό ς κ ω μ ά ζειν, ά λ λ ’ό
χαμαί Δ ικαιόπολις· «Ο ύκέτι νεα νία ς εΐ, ώ πάππα, ά λ λ ά
_____________ · διά τούτο ού _____________ σοι
κωμάζειν.»
11. Έ π ει δ τε Δ ικαιόπολις κ α ί οί ά λλοι εις τάς πύλά ς
άφ ικνοϋντα ι, πά ντες _____________ (= έπί τή γή)
καθεύδουσιν.

de, nella colonna messa in evidenza potrai leggere il nome d ’un mestiere.
1. Έ ν τή τής θεά ς
άριστερα έστιν. -----------------------------
2. = είκώ ν ___________ _______ ____
3. Τί έσ θ ίο υ σ ιν οί
παιδες; — ■----------------------- -----------
4. Ό ίερεύς· <ΓΩ Βρόμιε, _ -_ 1 1 1 1
τήν _____________ :ν
δέχου.»
5. Εις αύτό σ υ λ λ έγο ντα ι ----- — ----- ------
οι άνθρωποι. ___ ___
6. Τοιοϋτοί είσ ιν οί έν τή .
πομπή νεα ν ία ι. ----- ----- -----------------------------------------------
7. Ό _____________ = οί ···___ ___________________
πολΐται.
8. = δούλος “ΤΓ
9. = ά γα λ μ α ___ ___ ___ ___________________ ___ ___
10. Αί έν τή πομπή κόραι
_____________ είσιν. "
11. = σ ΐγά τε '
12. = ιερόν δεΐπνον
93
1. Tí τον δήμον κ ελεύει ό κήρυξ έν ω ή πομπή προσχωρεί;
2. Τ ίνες τήν πομπήν ποιοϋσιν;
3. Ποί είσ β α ίνει ή πομπή;
4. Τί εύ χ ετα ι τώ Δ ιονύσφ ό ίερεύς;
5. Τί ποιοϋσ ιν οί ύπηρέται έπεί τά ίερεΐα σφάττει ό ίερεύς;
6. Τί έσ θίουσ ι κ α ι π ίνουσ ιν οί πολΐται;
7. Δ ιά τί ού προσήκει τώ πάππω κωμάζειν;
8. Π οΐ ή γεΐτα ι τοΐς ά λ λ ο ις ό Δ ικαιόπολις;
94
C apitolo IX E sercizi 10-11
M Dopo la terza lettura (1. 132-200)
9.10. Completa le fra si che seguono, aggiungendo le terminazioni dei participi.
1. Π ολλοί μέν τών πολιτώ ν μεθύ κω μάζουσιν, ή δέ Μ έλιττα προς

τα ΐς π ύ λ α ις ούχ η σ υχά ζει καθεύδ .
2. Τή Μ ελίττη καθευδ______ έν τοΐς ΰπνοις πολλά κ α ι δεινά γίγνονται.
3. Φ οβείται δοκ έαυτή εΐνα ι του Χρΰσου θυγάτηρ ά μ α τώ
Ά γα μ έμ νονι , δεσπότη (ειμι).
4. Ό Α γα μ έμ νω ν μέγισ τος έσ τι τών έν τή Έ λ λ ά δ ι (ειμι) βασιλέων.
5. Ό Χρύσης λέγει τοΐς β α σ ιλεΰσ ι σ ίγ κ α ί άκου · <ΓΩ βασιλής,
τούς θεούς τον ουρανόν έχ τιμάτε, άπολΰ_____ τήν έμήν θ υ γ α
τέρα.»
6. Οί βασιλής θόρυβον ποι τήν κόρην ά πολύειν έθέλουσιν, ά λ λ ά τον
Ά γα μ έμ νο να χ α λ ε π ό ν (ειμι) μ ά λα φοβούνται.
7. Μόνος γάρ έν τοΐς παρ ό Α γα μέμνω ν ούκ έθέλει, άπολΰ τήν
κόρην, δέχεσθαι τον χρυσόν.
8. Λ έγει τώ ίερ εΐ ό βασιλεύς· «Μ έλλει ή θυγάτηρ σου γηράσκειν έν ’Ά ρ γει
οικ , ά μ α τα ΐς ά λ λ α ις δούλα ις τϊμ κ α ί θεραπεύ τήν
έμήν γυνα ίκ α .»
9. 'Η οΰν Μ έλιττα έγείρ ετα ι βο · «^Ω μήτερ, βοηθ σώζέ με.»
10. 'Η δέ μήτηρ τής παιδός άκού , κ α ί αύτήν φιλ , κ ελεύει αύτήν
μή φοβεΐσθαι.
9.11. Unisci le frasi, trasformando le dipendenti in costrutti participiali.

Esempio: Ό πα ΐς, έν ω βαδίζει, λύκον όρά.
= Ό π α ΐς βαδίζω ν λύκον όρά.
1. 'Η Μ έλιττα π ο λ λ ά κ ις ά κ ούει τού πάππου δτε λέγει περί τής Τροίάς.
2. Έ ν ώ κ α θεύδει δναρ τι όρά ή Μ έλιττα.
3. Μ άλα φ οβείται έπεί έαυτή δοκεΐ δούλη εΐν α ι τού Ά γαμέμνονος.
4. Οί βασιλής, ο'ί (= che, i quali) τον Ά γαμέμνονα τίμώσιν, α ύ τφ πείθονται.
5. 'Ο Χρύσης τοΐς β α σιλεϋσ ιν, δτε σιγώ σιν, λέγει.
95
6. 'O Χρύσης α ιτ ε ί (= richiede) τήν θυγατέρα, ή (= che, la quale) δούλη τού

Ά γα μέμνονός έστιν.
7. Ό Α γα μ έμ νω ν όργίλω ς έχ ει τοΐς βασιλεύσ ιν, οι (= che, i quali) τιμάν

έθέλουσι τον γέροντα.
8. Ή κόρη μέλλει γηράσκειν έν ώ μένει έν τώ ’Ά ργει.
9. Οί βα σιλή ς τον γέρόντα οικτίρουσιν έπει όρώσιν αύτόν έν ω δακρύει.
10. 'Η Μ υρρίνη έγείρ ει τήν π α ΐδα έν ώ βοά.
1. Ή τού ίερ θυγάτηρ δούλη έσ τι τού Ά γαμέμνονος.

2. Ό Α γα μ έμ νω ν μέγιστος έσ τι τών τής Ε λ λ ά δο ς βασιλ .
3. Ό ίερ τούς βασιλ_____ πείθει ν πειράται.
4. 'Ο ίερ λ έγει τώ βασιλ ■<ΓΩ βασιλ , άπόλΌε τήν κόρην.»
5. 'Ο ίερ______ τοΐς β α σ ιλ____ · <ΓΩ βασιλ , τιμά τε τον θεόν κ α ί τον
ίερ αύτού.»
6. Οί β α σ ιλ τον ίερ τιμ ά ν έθέλουσιν.
7. Τοΐς β α σ ιλ ού πείθετα ι ό Α γαμέμνω ν ά γα να κ τώ ν τώ ίερ .
1. Δ ιά τί τή Μ ελίττη ού δυνατόν έσ τιν ήσυχάζειν;
2. Τίς έσ τιν ό Α γαμέμνω ν;
3. Τίς έσ τιν ό Χρύσης, κ α ί διά τί ήκει;
96
Capitolo IX Esercizio 14
4. Tí φέρει τοΐς β α σ ιλεΰ σ ιν ό ίερεύς;
5. Τί ποιεΐν βούλονται οί βασιλής;
6. Τί περί τής κόρης μ έλλει ποιεΐν ό βασιλεύς;
7. Τί π ο ιεί ή κόρη τούς τού βασιλέω ς λόγους άκούουσα;
8. Τί τή θυγα τρί έγειρομένη λέγει ή μήτηρ;
Esercizi di ripasso
9.14. Per ripassare l ’uso dei participi, ora leggi a voce alta e traduci questa riela-
borazione del mito d ’Odisseo e il Ciclope, confrontándola colle letture del capi
tolo VIL
Ό Ό δυσ σ εύς, έπ ί τήν Τροίαν πλέω ν κ α ί δέκα μέν έτη μαχόμενος,

τέλος δέ τήν πόλιν αίρει. Κ ελεύει ούν τούς έαυτώ έπομένους εις τά ς ναύς
είσ βα ίνειν κ α ί οϊκαδε άπό τής Τροίας άποπλεΐν. Έ ν δέ τή θαλάττη π λ έο ν-
τες πολλά ς συμφοράς πά σ χουσ ιν, π ολλά κις μέν χειμ ώ να ς ύπέχοντες,
π ολλά κις δέ εις κινδύνους τιν ά ς μεγίσ τους έμπίπτοντες.
Ά φ ικνούμ ενοί ποτε εις νήσόν τι να μϊκράν, έξερχόμενοι δέ έκ τών νεών
δεΐπνον ποιοϋσ ιν έν τώ α ίγια λω . Έ σ τ ι δέ έγγύ ς ά λλη νήσος· οί τώ Ό δ υ σ σ εΐ
άκολουθοϋντες ά κ ούουσ ι προβάτων τε κ α ί α ιγώ ν φθεγγομένων (< φθόγγος).
Τή ούν ύ σ τερ α ία ό Ό δ υ σ σ εύ ς έταίρους τινά ς εις μία ν να ϋν είσ βα ίνειν
κελεύει, βουλόμενος εις τήν νήσον πλεΐν κ α ι γιγνώ σ κ ειν τούς έκ εΐ οίκούν-
τας.
97
Έ π ει ά φ ικ νο ΰντα ι είς τήν νήσον, ό Ό δυσ σ εύς λ έγει τοΐς έτα ίροις δτι
αυτός ά μ α δώ δεκα έτα ίροις μ έλλει είσ ιέν α ι εις τό άντρον. Έ π ει (qui, = poi-
ché) εισερχόμενοι ούδένα άνθρωπον ένδον εύρίσκουσιν, οί έταΐροι βούλον
τα ι ά π οπ λεΐν ώς τά χ ισ τα τή νηΐ άποφέροντες τά ποίμνια. 'Ο δέ Ό δυσ σ εύς
ούκ έθέλει πείθεσ θα ι αύτοΐς, βουλόμενος γιγνώ σ κ ειν τον άνδρα τον έν τώ
άντρω οίκούντα. Οί δέ μά λα φοβούμενοι δμως τώ Ό δ υ σ σ εΐ πείθονται
μένοντες έν τώ άντρω.
Δι’όλίγου δέ ά κούουσι μεγάλου γίγα ντο ς εισερχομένου κ α ί πολύν
θόρυβον ποιοϋντος· δεινός έστιν, έχω ν ένα οφθαλμόν έν μέσφ τώ μετώπφ.
"Ο τ’ούν Ό δυσ σ εύς κ α ί οί μετ’αύτοϋ μ ά λισ τα φοβούμενοι είς τον τού
άντρου μυχόν φεύγουσιν· όρώσι δέ τον γίγ α ν τα πρώτον μέν τά π οίμ νια εις
τό άντρον είσ ελαύνοντα, έπει δέ πά ντα ένδον έστίν, λίθον μέγιστον
α ιροντα κ α ί είς τήν τού άντρου είσοδον βάλλοντα, έπ ειτα τά π οίμ νια
ά μ έλγοντα κ α ί τό πυρ καίοντα.
Ό δέ τόν τ’Ό δ υ σ σ έα κ α ί τούς έταίρους όρών, «ώ ξένοι,» βοα, «τίνες
δντες πόθεν πλεΐτε;»
Ό δ’Ό δυσσεύς· « Α χ α ιο ί έσμεν, κ α ί ό χειμώ ν ένθάδε έλ α ύ νει ήμάς άπό
τής Τροίας έπανερχομένους οϊκαδε.»
Ό δέ Κ ύκλω ψ ούδέν άποκρινόμενος όρμάται έπι τούς Α χα ιούς· τών
έταίρω ν δύο ά ρ πά ζει κ α ί ά ποκ τείνει κόπτων α ύτούς προς τήν γήν.
9.15. Come l ’esercizioprecedente.
Ά λ λ ’ού π ά ντα ς ά ποκ τείνει ό Κύκλωψ· ό γάρ Ό δυσ σ εύς, ών άνήρ

πολύμητις, πρώτον μέν πολύν οίνον τώ Κ ύκλω πι πα ρέχει, έπει δέ ό γίγ&ς
καθεύδει μεθύων, ρόπαλον μέγιστον εύρίσκω ν τούς έταίρους κ ελεύει
θερμαίνειν αύτό έν τώ πυρί· έπει δέ μ έλλει ά ψ εσ θ α ι (= prender fuoco) τό
ρόπαλον, έλ α ύ νει α ύτό είς τόν ένα οφθαλμόν τού Κύκλωπος.
Ό δέ άναπηδα, κ α ί κλάζω ν διώ κει τόν Ό δ υ σ σ έβ κ α ί τούς έταίρους εις
τόν τού άντρου μυχόν φεύγοντας· ούδέν δέ όράν δύνα τα ι, ήδη τυφλός ών.
Τή ύσ τερ α ία ό Ό δυσ σεύς, έπει όρα τόν ήλιον ά να τέλλοντα κ α ί τόν
Κ ύκλω πα τόν μ έγα ν λίθον έξαίροντα έκ τής τού άντρου εισόδου κ α ί πάντα
τά τε πρόβατα κ α ί τά ς α ίγ α ς έκπέμποντα, κρύπτων τούς έταίρους ύπό τών
προβάτων έκ πέμ πει α ύτούς μετά τών προβάτων.
Ά λ λ ’ό Ποσειδών, ό τού Κ ύκλωπος πατήρ, έχθρός α ύτοΐς γίγνετα ι,
ούδ εα α ύτο ύς οϊκαδε έπ α νιένα ι κ α τά θάλατταν.
Ό γάρ Ό δυσ σ εύς, άπό τού τής νήσου α ίγ ια λ ο ϋ άποπλέων, έκ μέσης
τής θα λάττη ς βοά· «^Ω Κ ύκλωψ, γίγνω σκε σεαυτόν μέν δντα δεινόν, έμέ δέ
98
ανδρείο v κ α ί ισχυρόν. Δ ιά τί, ού καλώ ς δεχόμενος τούς ξένους άφικνουμέ-

νους εις τήν ο ικ ία ν σου, α ύτούς ά ποκτείνεις; ^Αρα ά γνοεΐς ότι ό Ζεύς τούς
ξένους αύτώ εύχομένους σφζει; Νυν δέ σοι γ ίγ α ν τι μ εγά λφ οντι ούκέτι
οφθαλμός ούδείς έστιν. Έ μοί δέ α ιτίφ όντι όνομα Ό δ υσ σ εύς έστιν.»
Ό δέ Κ ύκλω ψ μέγιστον λίθον αϊρω ν β ά λλειν βούλεται τήν τών
Α χ α ιώ ν να ύν άποφεύγουσαν. Ά λ λ ’οί Α χ α ιο ί άποφεύγουσιν.
Ά λ λ ο Κ ύκλω ψ τώ Π οσειδώ νι πατρί εύχόμενος λέγει· <ΓΩ Πόσειδον
πάτερ, β α σ ιλεύ τής θαλάττης, πάσχω ν δεινά ύπό τού Ό δυσσέω ς καλώ σ ε
βοηθών μοι μή έα αύτόν οικαδε έπανιέναι.»
E sercizi 1-2 C apitolo X
Capitolo X
Η ΣΥΜΦΟΡΑ

%
1. Τό ά σ τ ού μακράν άπό του κλήρου έστίν, δι ολίγου οΰν ό

Δ ικ α ιόπολις εις τό ά σ τ ά φ ικνεΐτα ι.
2. Έ ν τω ά σ τ τό του Διονύσου θέατρό ν έ σ τ ιν οί οΰν άγροικοι εις τό
άστ ήκουσι τούς χορούς θεάσθαι βουλόμενοι.
3. Έ ορταί π ο λ λ ά κ ις έν τοΐς άστ γίγνονται· αγροίκοι κ α ί ξένοι τάς
τών άστ έορτάς θεώνται.
4. Τάς τοΰ άσ τ όδούς πλεΐσ τοι άνθρωποι π λη ρο ΰσ ιν έκ γάρ πάντων
τών άγρών εις τά άστ πορεύονται.
5. 'Η πόλ_______ή τών Α θη να ίω ν μεγάλη έν τα ΐς τής Ε λ λ ά δ ο ς πόλ____
έστιν.
6. Φ ιλοΰσ ι τήν έαυτώ ν πόλ οί πο λΐτα ι οί άγαθοί· ή γάρ πόλ_____
τών πολιτώ ν μήτηρ έστίν.
7. Οί έν τή πόλ οικοΰντες τά έν ά λ λ α ις πόλ γιγνόμ ενα β ού
λοντα ι γιγνώ σκειν.
8. Οί τής πόλ ά γγελοι ά γγ ελ ία ς φέροντες π ολλά κις εις ά λλα ς
πόλ πορεύονται.
9. Ai τής Ε λ λ ά δ ο ς πόλ τοΐς θεοΐς φ ίλ α ι ε ίσ ίν οί θεοί τάς πόλ_____
φιλοΰσιν, οί γάρ πο λΐτα ι αύτούς τίμώσιν.
γονευς 1. Ό Δ ικαιόπολις (= ά μ α τή ήμέρςχ)

θράνος ά φ ικ νεΐτα ι εις τό θέατρον.
ορχήστρα 2. Τό θέατρον άνθρώπων μεστόν έ σ τ ιν τώ οΰν πάππω
πόθος ______________(= εις άκρον τό θέατρον) Δ ικαιόπολις
σ α λπιγκ τή ς ή γεΐτα ι κ α ί ______________εύρίσκει.
στέφανος 3. Ό τούς πολίτα ς εύφημεΐν κελεύει.
ά γω νίζομ α ι
100
C apitolo X Esercizio 3
διαπράττω 4. Έ π ει ό σ α λπιγκ τή ς _____________ (< σ αλπιγκτής),

διοικέω πα ς ό δήμος εύφημεΐ.
μϊσέω 5. Πέντε χοροί παίδω ν _____________ (< χορός) έν τή
ποθέω _____________ , τά του θεοΰ έ ρ γ α _____________ .
σαλπίζω 6. Πέντε δέ ά λλοι άνδρών χ ο ρ ο ί_____________ (< άγων),
ύμνέω πάντες μέν καλώς, εις δ έ _____________ .
χορεύω 7. Ό νικώ ν χ ο ρ ό ς _____________ δέχεται.
άμέλει 8. Τούς άγροίκους πολύν χρόνον μένοντας έν τή πόλει
άνω ______________λαμβάνει τού άγροίκου βίου.
άριστα 9. Ό Δ ικαιόπολις ή δ η ______________(<-» φιλεΐ) τούς έν
πρωί ά σ τει οίκούντας, κ α ί _____________ τόν κλήρον.
10. Οί π ο λ ΐτ α ι,______________τι βουλόμενοι (= se voglio-
no...) προς ά λ λ β ς πόλεις, ά γγελον πέμπουσιν.
11. Ό πολίτης ό άγαθός ευ _____________ τήν έαυτού
πόλιν κ α ί τ ο ύ ς ____________ τϊμα.
12. ______________νυν έν τα ις πόλεσι σ πανίω ς γίγνοντα ι
κα λοί κ α ί άγαθοί άνδρες.
1. Πότε εις τό ά σ τυ ά φ ικ νεΐτα ι ό Δ ικαιόπολις;
2. Π οΐ ή γεΐτα ι τώ τε πά ππφ κ α ί τοίς άλλοις;
3. Τί ό σ α λ π ιγκ τή ς τούς πολίτβ ς σαλπίζω ν κελεύει;
4. Πώς χορεύουσιν οί χοροί;

Esercizio 4 C apitolo X
5. Tí δέχοντα ι oí νΐκώ ντες;
6. ^Αρα πολύν χρόνον οί αγροίκοι έν τοΐς ά σ τεσ ιν έθέλουσι μένειν;
7. Τίς έσ τιν Ιερώ νυμος;
8. Τί έργον π ο ιεί ό Ιερώ νυμος έν τή πόλει;
9. Τί ποιών καλός κ α ι άγαθός έσ τιν ό άνήρ;
1. Ούκ έξεσ τιν ύμ εις τό τέμενος ά φ ικν προ τ θυσί .

2. Ό σ α λ π ιγκ τή ς τ πολίτ εύφημ κ ελεύει σαλπίζω ν.
3. Τ Δ ικαιόπολ δει εις τόν άγρόν έπανέρχ προ τ_____
νυκτ .
4. Ό Φ ίλιππος κ ελεύει τ άνθρωπ μή τύπτ τόν τλήμονα
νεα νία ν.
5. Ό άνθρωπος τύπτω ν τόν νεα νία ν βοα δτι τ Φ ίλιππ ού δει
πολυπραγμον .
6. 'Ο Δ ικ α ιόπολις τ Φ ίλιππ ά κίνητ κελεύει έαυτόν
έπα ίρ_____ .
7. Τ Φ ιλ ίπ π έπι τή γή ά κ ΐνήτ ούκ έξεσ τιν έαυτόν
έπα ίρ _____ .
8. Δει τ Μ υρρίν προ τ κρήν ύδωρ κ α τα χ τής

του Φ ιλίππου κεφαλής.
9. Τ Δ ικαιοπόλ εις τον κλήρον ούκ έξεστιν έπανέρχ .
10. Τ Φ ιλίππ ούδέν έξεστιν όρ , τυφλός γάρ έστιν.
10.5. Rispondi p er iscritto in greco, con una frase intera, a queste domande, che
si riferiscono ai piccoli testi che seguono.
1. Ά πό τών Α θηνώ ν ό Θησεύς μετ’όλίγω ν έταίρω ν π λ εΐ προς τήν Κρήτην,

μέλλω ν δι ολίγου άνδρείω ς μ ά χεσ θα ι τώ Μ ΐνω ταύρφ έν τώ λαβυρίνθφ.
a. Τίς έσ τιν ό Θησεύς;
b. Π οΐ μέλλει ά φ ικνεισ θαι;
c. Πόθεν π λ εΐ προς τήν Κρήτην;
d. '’Ά ρα μόνος π λ εΐ προς τήν Κρήτην;
e. Πότε μ έλλει μ ά χεσ θα ι τώ Μ ΐνωταύρφ;
f. Πώς μ έλλει μ άχεσ θαι;
g. Πού έσ τιν ό Μ ινώταυρος;
103
E sercizio 5 C apitolo X
2. Έ ν τα ΐς Ά θ ή να ις μετά τούς άγώ νας ό Φ ίλιππος τώ πατρι έπόμενος

ταχέω ς προσέρχεται προς τά ς π ύ λ α ς άπό τού θεάτρου φέρων τήν
λα μ πά δα τή δεξιά,
a. Τ ίνες επανέρχονται;
b. Πού είσιν;
c. Ποΐ έπανέρχονται;
d. Πόθεν έπανέρχονται;
e. Πότε έπανέρχονται;
f. ^Αρα μόνος βα δίζει ό Φ ίλιππος;
g. Πώς βαδίζει;
3. Προ τής νυκτός άπό τών άγρών ό φοβερός Κ ύκλωψ έπα νέρ χετα ι εις τό
άντρον, έλα ύνω ν τε τά πρόβατα κ α ί μέγαν ψόφον ποιών· όρα οΰν τούς
Έ λ λ η ν α ς έα υτούς κρύπτοντας έν τώ τού άντρου μυχώ.
a. Ποΐός έσ τιν ό Κύκλωψ;
104
C apitolo X E sercizio 5
b. ^Αρα ΐλεώ ς έσ τιν ό γίγβς;
c. Πότε έπα νέρχετα ι;
d. Τί έλαύνει;
e. Πόθεν έπα νέρχετα ι;
f. Ποΐ ά φ ικ νειτα ι;
g. Πώς έπα νέρχετα ι;
h. Τ ίνας όρα;
i. Που έαυτούς κρύπτουσιν οί Έ λλη νες;

E sercizi 6-7 C apitolo X
10.6. Fai l ’analisi di queste voci verbali, nel modo indicato.

Attenzione, ché cipotrebb ’essere piú d ’una possibilita!
Indicativo, I Diatesi Modo N umero Persona Caso

PERS. SING.
£ 5./καθίζεις καθίζω attiva ind. sing. 11 -

άπεστε
κηρύττειν
αύξάνουσι(ν)
τέρπεσθαι
πίνουσι(ν)
δέχου
παρόντες
έρειδομένη
οΰσαις
κάθιζε
συλλέγεσθε
σπενδούση
λαμβάνη
γνωριζόμεθα
έσθίοντες
γυμνάζοντι
παυομένους
10.7. Fai l ’analisi di queste voci verbali, nel modo indicato.

Attenzione, ché ci potrebb ’essere piú d ’una possibilitá!
Indicativo, I Diatesi Modo N umero Persona Caso

PERS. SING.
Es. : όράσθαι όράω mediopass. inf. - - -
άθϋμοΰσι(ν)
έώμεν
σίγάτε
έπιμελούμενος
ώνεισθε
έ&
βρΌχώμενον
ποιεί
106
C apitolo X E sercizi 8-9
θαρρείτε
άφικνή
τΐμώσαι
έώντι
θεώ
βοηθοϋντα
παιδοποιεΐσθαι
ήβας
τίμώση
αίροϋμεν
όρμώμεθα
έράν
υλακτεί
γεωργών
δοκεΐς
διαιρούση
διηγούνται
ήγοϋ

In ognuna di queste serie di quattro parole, una é fuori posto: sottolineala.
1. γέρων, σπένδων, έλκων, πίνων.

2. λύκον, θράνον, φέρον, λίθον.
3. έπη, βούλη, έρχη, κρήνη.
4. αίρών, αιγών, σίγών, τίμών.
5. γεω ργει, β α σιλει, φιλεΐ, άθυμεΐ.
6. βοηθώ, θεώ, μισώ, υμνώ.
7. πόθου, στεφάνου, θράνου, φαίνου.
10.9. Fai dipendere ciascuna delle fra si che seguono prim a da δει, p o i da
έξεστι(ν).
1. 'O Δ ικα ιόπολις εισ έρχετα ι εις τό θέατρον.

= a ) _____________________________________________________________
b) _____________________ ___________________________
107
E sercizio 10 C apitolo X
2. Ό πάππος θράνον ευρίσκει έν άκρφ τώ θεάτρφ.

= a ) ___________________________________________
b ) _________________________________________
3. Π άντες οί π ο λ ΐτα ι εύφημοΰσιν.
= a ) __________________________
b ) _________________________
4. (Ή μεις) προς τά ς π ύλα ς έπανερχόμεθα.
= a ) ___________________________________
b ) _______________ :_________________
5. 'Ο Φ ίλιππος τήν μάχην θεάται.
= a ) __________________________
b ) _________________________
6. 'Ο πατήρ τον Φ ίλιππον φέρει προς τήν κρήνην.
= a ) ________________________________________
b ) ________________________________________
μαχη 1. ’Ή δη ώρα οικαδε ευθύς έπ α νιένα ι (= ritomare) έστίν,

τρα γφ δία ούδέ θ ε ά σ θ α ι_____________ τ ά ς ______________.
τλήμων 2. Τούς γεωργούς ά φ ικ νεΐσ θα ι εις τήν
άναπνέω οικ ία ν τής νυκτός.
δει 3. Ό μέν γάρ Ξ α ν θ ία ς ___________________________
έξεστι(ν) _____________ καθεύδει, οί δέ βόες πεινώ σιν.
καταχέω 4. Έ ν τή όδω άνθρωποί τ ι ν ε ς ______________ποιούνται,
κΐνέομα ι και τινα νεα νία ν τύπτουσιν.
πολυπραγμονέω 5. Τώ Φ ιλίππφ τών άνθρώπων τις· «Μή
πρό κ α ι τύπτει αυτόν.
κα τά τό είκός 6. Έ πει ή μήτηρ τής κεφαλής αύτού το
ύδωρ, ό Φ ίλιππος δι’όλίγου _ και
(<-» άκίνητος μένει), ά λλ ούδέν όρά,
τυφλός ών.
108
1. Δ ιά τί δει τόν Δ ικα ιόπολιν ευθύς οϊκαδε έπα νιένα ι;
2. Τί ούκ έξεσ τιν αύτώ θεάσθαι;
3. Τί κ α τά τό είκός γ ίγ ν ετα ι έν τώ κλήρφ;
4. Τί όρώσιν έν τή όδώ;
5. Τί ούν π ο ιεί ό Φ ίλιππος;
6. Τί αύτώ γίγνετα ι;
7. Π οΐ αύτόν φέρουσιν;
8. Πότε ά να π νει κ α ί κ ιν είτα ι ό Φ ίλιππος;
9. Τί τόν σκότον μόνον όρά;
109
E sercizi 1-2 C apitolo X I
Capitolo XI
O ΙΑΤΡΟΣ
11.1. Completa queste frasi, aggiungendo le terminazioni degli aoristi.
1. Ή Μ υρρίνη μ α νθά νει δτι ό Φ ίλιππος τυφλός έστιν. Ό ίατρός έμαθ_____

δτι ό Φ ίλιππος τυφλός έστιν.
2. Τί π ά σ χ ει ό Φ ίλιππος; Τί έπαθ ό Φ ίλιππος;
3. Ό πατήρ τον π α ΐδα ά γ ει παρά τον Ιατρόν. Ό πατήρ τον πα ίδα
ή γα γ παρά τον Ιατρόν.
4. "Ο τε πατήρ κ α ι ό π α ις είς τήν του ίατροΰ ο ικ ία ν άφ ικνοΰνται. Ό τε
πατήρ κ α ί ό π α ις εις τήν του Ιατροΰ ο ικ ία ν άφίκ .
5. Ό Δ ικ α ιόπολις όρων τον Ιατρόν είσερχόμενον κ ελεύει αύτόν χαίρειν.
Ό Δ ικ α ιόπολις ιδ τον Ιατρόν είσελθ κελεύει αύτόν χαίρειν.
6. Ό ια τρ ό ς· «Λέγετε μοι τί γίγνετα ι.» 'Ο ίατρός· «Εϊπ μοι τί
έγέν .»
7. Εισερχόμενος εις τήν οικ ία ν τω ίατρω τά γιγνόμενα λέγει. Είσελθ_____
εις τήν ο ικ ία ν τω ίατρω τά γεν εΐπ .
8. Οί τού Φ ιλίππου γονείς τω Ιατρω τήν συμφοράν λέγουσιν. Οί τού
Φ ιλίππου γονείς τω ίατρω τήν συμφοράν εΐπ .
11.2. Completa queste frasi, aggiungendo le form e degli aoristi dei verbi tra
parentesi.
1. Ό Φ ίλ ιπ π ο ς _____________ (πάσχω ) συμφοράν τι να.

2. Τφ Φ ιλίππω συμφορά τ ι ς ______________(γίγνομαι).
3. Ή Μ υρρίνη τήν σ υ μ φ ο ρ ά ν _____________(μανθάνω).
4. 'Ο πατήρ _____________ (όράω) τυφλόν τον π α ΐδα παρά τινα ίατρόν
______________(άγω) αύτόν.
5. Οι τε γονείς κ α ί ό υιός εις τήν τού ίατρού ο ικ ία ν _____________ (άφ ικ-
νέομαι).
6. Οι τε γονείς κ α ί ό υίός τον ίατρόν είσ ερ χ ό μ εν ο ν______________(όράω).
7. Ό ίατρός· «_____________ (λέγω) τ ί ______________ (γίγνομαι).»
8. Οί γ ο ν ε ίς _____________ (λέγω) πά ντα τ ά ______________ (γίγνομαι).
110
C apitolo X I E sercizi 3-4

Se interpreterai correttamente le definizioni, nella colorína messa in eviden-
za potrai leggere un sostantivo maschile della seconda declinazione.
1. Ό Φ ίλιππος α υτούς έπιθϋμ εΐ θεάσθαι.

2. Έ ν αύτώ οίκοϋσιν οί άνδρες.
3. Ό ίερεύς αύτό σφάττει.
4. Σ αλπίζει.
5. Τω Φ ιλίππω γίγνετα ι.
6. Παρ’αύτόν κομίζουσι τόν Φ ίλιππον.
7. = άστυ
11.4. Completa queste frasi, aggiungendo le parole che mancano (nella colonna
di sinistra gli aoristi son giá nella form a richiesta).
αδελφός 1. Ό Δ ικαιόπολις, δτε τόν π α ιδα τυφλόν

άνδρών όντα, ε ΐπ ε ν «Δει αύτόν εις οικ ία ν
γυναικώ ν τινά.»
Ιοτρός 2. Δει τόν πα ιδα κομίζειν παρά τι να.
άφίκοντο 3. Έ π ει εις τήν τού ο ικ ία ν
γενόμενα ό πατήρ έκοψε τήν θύρδν.
εΐπετε 4. Ό άδελφός προς τήν θύρδν ά νο ίγει κ α ί
εισήγαγε(ν) λέγει· «Χαίρετε, ά λ λ ’ μοι τί πάσχετε.»
έλθών 5. Ό Δ ικαιόπολις πά ντα τά τώ άδελφώ
2μαθε(ν) διηγείται· «Ό π α ΐς συμφοράν .»
£παθε(ν) 6. Ό άδελφός α ύ το ύ ς μέν εις τόν
ίδών τά ς δέ γ υ ν α ίκ α ς ε ις τόν
111
E sercizio 5 C apitolo XI
κομίζω 7. Ό αδελφός τά ς γυ ν α ίκ α ς δακρύοντας

ά λ ις λέγει· «__ δακρύων, ά λ λ ’ήσυχά ζετε κα ί
όψέ καθεύδετε, γάρ έστιν.»
1. Ποι φέρειν δει τόν Φ ίλιππον ούκέτι όρώντα;
2. Ποι εύθύς ό πατήρ ήγα γεν αύτόν;
3. Τί λ έγει ό άδελφός ιδών τόν Δ ικαιόπολιν;
4. ^Αρα κα λώ ς έχ ει ό Φ ίλιππος;
5. Ποι τούς μέν άνδρας εισ ήγαγεν ό άδελφός; ποι τάς δέ γυνα ίκ α ς;
6. Δ ιά τί τόν Φ ίλιππον ούκ εύθύς κομίζουσι παρά τόν ιατρόν;

C apitolo X I Esercizi 6-7
■ Dopo la prima parte della seconda lettura (1. 44-99)
άργύριον 1. 'Ο ____________ (= τλήμων) Φ ίλιππος τυφλός

μάθημα γ ε ν ό μ εν ο ς______________βούλεται.
πάθημα 2. Ή μήτηρ, α ύ τ ό ν _____________ , λέγει· «Θάρρει, ώ
πάθος παΐ·» ή ούν μήτηρ τόν π α ΐδα _____________ (<
τραύμα θαρρέω).
φωνή 3. Οί θεοί μ έ γ α ______________(= πάθος) τω Φ ιλίππω
χρήματα παρέχουσιν.
τά λα ς 4. «Οί θεοί πάθημα χα λεπόν σ ο ι ______________βου-
αποθνήσκω (aor.) λόμενοι μ έ γ α ______________παρέχειν.»
δανείζω 5. 'Η Μ ούσα καλήν _____________ πα ρέσχε τω
θαρρύνω 'Ομήρω τυφλω όντι.
λαμβάνω (aor.) 6. Ό ίατρός τόν π α ΐδα όράν ούκ έθέλεν ού γάρ
παραμυθέομαι _____________αύτω παρέχουσιν.
πα ρ -έχω (aor.) 7. Ό Δ ικ α ιό π ο λ ις έ χ ε ι τά τού ά δελφ ού
ύπάρχω _____________, ού πολλά ά λ λ ’ίκανά.
υπολαμβάνω (aor.) 8. Ό ά δ ε λ φ ό ς________ εΐπεν· «Ει μή ικ α ν ά σοι
_____________ (= έστι) τά έμά χρήματα, φίλοι
τινές μέλλουσιν ά λ λ α μ ο ι _____________ .»
9. Π ολλοί νεα ν ία ι _____________ έν τα ΐς μ ά χ α ις
_____________ , ά λ λ ο ι θεοί α ύτοΐς βοηθούσιν.
10. «νΑκούε νϋν τό _____________ (= πάθημα) τό
Χαιρεφώντι π α ιδ ί δντι γενόμενον.»
■ Dopo la seconda parte della seconda lettura (1. 100-217)
ζώον 1. 'Ο Χαιρεφών, εύρών π ο τ ε _ ________ (= άντρον)

κύκλος τι, ούδέν έ λ α β ε __________ τού κυνός.
σπήλαιον 2. Ό κύων ήν (= e ra )_________ μέγα κ α ί άνδρεΐον.
σωτηρία 3. 'Ο Δ ικαιόπολις βαδίζω ν λίθους
χά σ μ α μεθ’έαυτόν.
113
θαυμαστός 4. «^Αρ’ούκ άληθή λέγω, ω άδελφε;»

πρεσβύτατος Α π ο κ ρ ίν ε τ α ι ό αδελφός· «_____________
αίρέω (aor.) __________________________ ; Τ αύτα ώσπερ λέγεις
άφ-ικνέομαι (aor.) έγένετο.»
εύρίσκω (aor.) 5. Έ ν τώ σ π η λ α ίφ ______________έσ τιν έν τή γή· εις
κατα-πίπτω (aor.) α υ τ ό _____________ό Χαιρεφών.
λείπω (aor.) 6. 'Ο του Δ ικαιοπόλιδος ά δ ε λ φ ό ς ,______________ών,
πλήν τών άλλω ν ήγεμών, ό δέ Δ ικαιόπολις α ύτοΐς
πώποτε r α ίτιο ς τ ή ς ______________έγένετο.
καίπερ 7. Οί ά λ λ ο ι ούχ _____________ _____________
οιός τε γίγνομαι... ’_____________τήν είσοδον εύρεΐν.
πώς γάρ ού; 8. Τήν είσοδον ο ύ χ ____________ , έ ν _____________
βαίνοντες.
9. Οί έταίροι τον Χ α ιρ εφ ώ ν τα _____________ κ α ί έκ
τού σπηλαίου ήνεγκον.
10. Ό Χαιρεφών ούδέν ε ί δ ε ______________εις τό φώς
έξελθώ ν τυφλός γάρ έγένετο.
11. Τώ Χαιρεφώντι τότε πάθος έγένετο όσον ούδενί
ά λ λ φ _____________ .
12. Ό πατήρ ά μ α τώ Χ α ιρ εφ ώ ντι______________ εις τό
τού Α σ κ λ η π ιο ύ ιερόν, κ α ί έκ ει πολλά
_____________(< θαυμάζω ) εΐδεν.
11.8. Completa queste frasi, aggiungendo le terminazioni opportune degli aoristi.
1. «Tí έπαθ , ώ άδελφε;» «Έ γώ μέν ούδέν έπαθ , ό δέ π α ις

κακόν τι έπαθ_____ .»
2. «Τί έπάθ , ώ φίλοι;» «Ή μεις μέν ούδέν έπάθ , οί δέ παιδες
κακόν τι έπαθ_____.»
3. «Πόθεν ά φ ίκ , ω φίλε;» «Έ γώ μέν έκ τού άστεω ς ά φ ϊκ , ό δέ
π α ις άπό τού λιμένος ά φ ίκ .»
4. «Πόθεν ά φ ίκ , ώ φίλοι;» «Ή μεις μέν έκ τού άστεω ς άφ ίκ_____ , οί
δέ πα ιδες άπό τού λιμένος άφ ίκ .»
5. Οί άνθρωποι παθ ούδέν κακόν βούλονται.
6. Προ τής έσπέρας εις τό ά σ τυ ά φ ικ βουλόμεθα.
114
C apitolo X I E sercizi 9-10
7. Κακόν τι παθ ό π α ις δακρΰει. Κακόν τι παθ οί πα ιδες

δακρύουσιν.
8. 'Ο πατήρ τω π α ιδ ί κακόν τι παθ ή γεΐτα ι. Ό πατήρ τοίς π α ισ ί
κακόν τι παθ ήγεΐται.
9. Ά φ ικ εις τό ά σ τυ ό ά γγελος ά γγ ελ ία ν φέρει. Ά φ ικ εις τό
ά σ τυ οί ά γγ ελ ο ι ά γ γ ε λ ία ν φέρουσιν.
10. Τω φίλω ά φ ικ εις τήν έμήν ο ικ ία ν πά ντα λέγω. Τοίς φίλοις
ά φ ικ εις τήν έμήν ο ικ ία ν πά ντα λέγω.
11. Τόν π α ιδα συμφοράν παθ ή Μυρρίνη παραμΌθεΐται. Τούς πα ΐδα ς
συμφοράν παθ ή Μυρρίνη παραμΌθεΐται.
12. 'Ο γεω ργός τόν ξένον άφ ικ δέχεται. 'Ο γεωργός τούς ξένους
άφ ικ δέχεται.
13. Ή Μ υρρίνη κακόν τι δεινόν παθ δακρύει.
14. Ή Μ έλιττα τή δεινώ ς παθ μητρί βραδέως έπεται.
11.9. Completa queste frasi, aggiungendo le terminazioni opportune degli aoristi.
1. Δ ιά τί συμφορά έγέν τω Φ ιλίππφ; Δ ιά τί συμφοραί τοίς άνθρώ-

ποις έγέν ;
2. Ό Φ ίλιππος άποθαν βούλεται· οί γάρ θεοί αύτω τήν τοιαύτην
συμφοράν π α ρ -έσ χ .
3. Ή μήτηρ τής χειρός λαβ αύτω θαρρεΐν εΐπ .
4. Ο ύδείς Ιατρός μή άργύριον λαβ τόν π α ιδα ίδ βούλεται.
5. Ό πατήρ· «^Ω πα ΐ, σύ μέν έλαβ μεγάλην συμφοράν, ά λ λ ά κ α ί
πολλοί ν εα ν ία ι μαχόμενοι έλαβ το ια ύ τα ς συμφοράς.»
6. Μ έγα πάθος έπαθ ό Χαιρεφών δτε ηύρ σπήλαιόν τι.
7. Ε ίσ -ελθ γάρ εις τό σπήλαιον κ α τ-έπ εσ εις χάσμα.
8. Ή μ εις ούδέν έλάβ πλήν τού ξίφους κ α ί λαμπάδων.
9. ^Αρα ύμ εΐς κ α τ-ή λ θ _____ εις τό χά σ μ α τόν πεσ Χαιρεφώντα
ζητούντες;
10. Ό Χαιρεφών πεσ ούκέτι τό φώς εΐδ .
11. Ο ύκέτι ήμΐν έξ-ελ θ δυνατόν έγέν .

In ognuna di queste serie di quattro parole, una é fu o ri posto: sottolineala.
1. ναύκληρε, άδελφε, ήνεγκε, μέτοικε.

2. σκοπεΐν, βαλεΐν, πεσεΐν, εύρεΐν.
115
3. ιδοϋσαν, μαθοΰσαν, ειποϋσαν, φιλούσαν.

4. γένεσθε, φαίνεσθε, μάχεσθε, έπεσθε.
5. έπεσον, έπαθον, έτοιμον, έφυγον.
6. άφίκου, έλάβου, έγένου, έλευθέρου.
11.11. Fai l ’analisi di queste voci verbali d ’aoristo (attenzione, ché ci potreb-
b ’esserepiü d ’unapossibilita!)
Esempio: άγαγόντε^: aor. II attivo, participio, nom. plur. masch. o femm.,
del verbo άγο>.
άφίκοντο : __________________________________________________
ά πέθανον : __________________________________________________
ά ποθανεΐν : __________________________________________________
βα λειν : __________________________________________________
βαλόν : __________________________________________________
εΐδον : __________________________________________________
ειλετε : __________________________________________________
εϊπετε : __________________________________________________
ειπούσ α : __________________________________________________
έλθούση : __________________________________________________
έλόντες : __________________________________________________
έπάθομεν : __________________________________________________
έπεσες : __________________________________________________
έσχε(ν) : __________________________________________________
εύρόντες : __________________________________________________
ήγαγε(ν) : __________________________________________________
ήλθετε : __________________________________________________
ηΰρε(ν) : __________________________________________________
λαβόμενος : __________________________________________________
λίπε : __________________________________________________
έλίπετε : __________________________________________________
παθοϋσα : __________________________________________________
πεσοΰσαι : __________________________________________________
σχώ ν : __________________________________________________
φ ευγούσ αις (!) : ___________________________________________________
116
11.12. Completa queste frasi, aggiungendo le preposizioni e le terminazioni.
1. 'O Δ ικ α ιόπολις εις τό ά σ τυ ά φ ίκ ε τ ο τ παι (= μετά τών

παίδων).
2. Ό Φ ίλιππος δεινόν κακόν π ά σ χ ε ι τιν τών άνθρώπων.
3. Ό πατήρ ιδώ ν τόν π α ΐδ α χ α μ α ί ά κ ίν η τ ο ν α ύτ φοβείται.
4. 'Ο Θ ησεύς τό λίνον δέχετα ι ______ τ____ Ά ρ ιά δν_____ (= έκ τής
Α ριάδνης).
5. Ό δούλος φ ε ύ γ ε ι τ ποταμ προς τό όρος.
6. Ό πάππος μ έ ν ε ι τ πύλ (= προς τα ΐς πύλαις).
7. Ό Δ ικ α ιόπολις εις τόν κλήρον ά φ ικ έσ θα ι βούλεται _____ τ_____
νυκτ .
8. Ό Θησεύς ούδέν έ χ ε ι τ λ ίν και τ ξίφους.
9. 'Ο Δ ικ α ιόπολις πέντε δ ρ α χ μ ά ς τ άδελφ (= άπό τού
άδελφού) έλαβεν.
10. Ό Α ιγ ε ύ ς τ υί μ ά λα φοβείται.
11. 'Η κόρη άπό τής κρήνης οϊκαδε έπα νελθεΐν έπιθυμ εΐ _____ τ_____
έσπέρ .
12. Ό π α τ ή ρ τ άδελφ (= μετά τού άδελφού) τόν πα ΐδα
κ ομίζει παρά τόν ίατρόν.
13. Ό Μ ινώ ταυρος ά π ο θ ν ή σ κ ε ι τ Θησ .
14. Ό πατήρ χρήματα ούκ έ χ ε ι πέντε δραχμ .
15. Οί π α ΐ δ ε ς τ μητρ (= προς τή μητρί) ήσυχάζουσιν.
16. Ή πομπή προχωρεί ά νά τήν όδόν, έπ ειτα δ έ τ άγορ .
1. Tí περί τών θεών νομ ίζει ό Φ ίλιππος ό τά λα ς τυφλός γενόμενος;
2. Δ ιά τί πα ρ έχουσ ι τά παθήματα οί θεοί;
3. Τί ή Μ ούσα τώ Ό μήρφ τώ ποιητή παρέσχεν;
117
Esercizio 13 C apitolo X I
4. Πόθεν ό Δ ικ α ιόπολις μ έλλει λαμβάνειν τό άργύριον;
5. Που έσ χε τόν αγρόν ό Χαιρεφών;
6. Τί βουλόμενος ό Χαιρεφών είσήλθεν εις τό σπήλαιον;
7. Τί έλ ιπ ε μετά έαυτόν βαδίζω ν ό Δ ικαιόπολις;
8. Τί έσ τι Κέρβερος;
9. Τί έγένετο τα ις λαμπάσ ιν;
10. Ποΐ έπεσ εν ό Χαιρεφών;
11. Δ ιά τί ό Χαιρεφών δτε ά να π νεΐ ο ϊετα ι (= crede di...) τυφλός είναι;
12. Ποΐ έπανήλθεν ό κύων τήν είσοδον ευρών;

C apitolo X I Esercizio 14
13. Τίνα τέλος εΐδον σω τηρίαν φέροντα;
14. Ποί ό του Χαιρεφώντος πατήρ αύτόν ή γα γε τυφλόν γενόμενον;
11.14. Completa queste frasi, aggiungendo le form e opportune d e ll’aoristo dei

verbi tra parentesi.
1. O ά δ ε λ φ ό ς ,_____________ (είσ -ά γω ) αύτούς εις τήν οικία ν, κ α λει τήν

γυνα ίκ α .
2. "Ο τε Δ ικ α ιόπολις κ α ί ό ά δ ε λ φ ό ς______________(λείπω ) τήν ο ικ ία ν εις
τού Ια τ ρ ο ύ _____________ (κατ-έρχομαι).
3. Ό πατήρ α ίρ ει κ α ί φέρει τον πα ίδα προς τήν γ ή ν ______________(πίπτω).
4 . _____________ (άφ ικνέομαι) εις τού ίατροϋ ό μέν Δ ικα ιόπολις έκοψε
τήν θύραν, ό δέ άδελφός ο ϊκ α δ ε _____________ (έπαν- έρχομαι).
5. Δ ούλος τ ις _____________ (έξ -έρ χ ο μ α ι) χ α λ επ ώ ς δ έ χ ε τα ι τον
Δ ικαιόπολιν.
6. Ό δούλος _____________ (λαμβάνω) δύο οβολούς τω Δ ικαιοπόλιδι
_____________ (λέγω) μένειν.
7. _____________ (όράω) τον π α ίδα ό ίατρός γιγνώ σ κ ειν βούλεται τί
_____________ (πάσχω).
8. Ό ία τ ρ ό ς ______________(λέγω) δτι άδύνατόν έσ τιν ώ φελείν αύτόν.
9. Δει ούν α ύ τ ο ύ ς _____________ (ά φ -ικ νέομ α ι) εις Δελφούς κ α ί εύχεσ -
θα ι τω Ά σ κ λ η π ιω ______________(είσ -έρ χομ α ι) εις τό τέμενος αύτού.
10. Τω Δ ικα ιοπόλιδι, πένητι δντι, ούκ έ ξ ε σ τ ι______________(παρ-έχω ) τον
μισθόν τω ναυκλήρω.
11. 'Ο άδελφός έκ τής κ υ ψ έ λ η ς _____________ (έξ-αιρέω ) πέντε δραχμάς τω
Δ ικ α ιο π ό λ ιδ ι_____________ (παρ-έχω ).
12. Ό Δ ικ α ιό π ο λ ις _____________ (λαμβάνω) τό άργύριον εις τον Π ειραιά
_________ _ (κ α τ-έρ χομ α ι) μέλλω ν να ύν ζητεΐν.
119
E sercizi 15-16 C apitolo XI
δραχμή 1. Ά φ ικ ό μ ενο ς ε ις τού ία τρ ο ύ ό Δ ικ α ιό π ο λ ις

κόραξ τήν θύραν.
κυψ έλη 2. Δούλος τις έξελθώ ν κ ελ εύ ει β ά λ λ ειν ές
μισθός
ναύκληρος 3. 'Ο Δ ικαιόπολις, δύο π α ρ α σ χ ώ ν «Λαβέ,
οβολός πένης ώ »δαιμόνιε (= amico, buon uomo)· κ ά λει νύν τόν
εύφρων ιατρόν, έθέλει δέχεσ θαι
φ ίλτατος τόν παΐδα.»
κόπτω (aor.) 4. Ό Ιατρός ούχ οΐός τε γ ίγ ν ε τ α ι τόν π α ΐδ α
λυπέομα ι (= τω π α ιδ ί συλλαμβάνειν)· ού γάρ
νοσέω οί οφθαλμοί.
φροντίζω 5. Ό πατήρ μάλα (<-> χα ίρ ει) πολύ ά ργύ-
ώφελέω ριον ουκ ε χ ω ν γαρ εστιν.
πεζή 6. Α δύνα τον αύτώ έσ τι τόν πα ρ ασ χεΐν
εϊ πως τώ , ούδέ δυνατόν έσ τιν είς τήν
χά ριν Ε πίδα υρ ον πορεύεσθαι (... πορεύεσθαι
έχω = βαδίζειν).
7. Ό άδελφός έν τό άργύριον έχει.
8. Λαβών έκ τής κυψ έλης τώ Δ ικαιοπόλιδι πέντε
παρέχει.
9. Ό ούν Δ ικαιόπολις ούκέτι , κ α ί τώ
άδελφώ ούτω ς δν τι μ εγά λη ν
10. Ό άδελφός τώ Δ ικαιοπόλιδι (< φίλος)

άνδρών έστιν.
11.16. Contrari.
Completa queste frasi, aggiungendo in ognuna d ’esse il contrario, richiesto
dal senso, della parola sottolineata. Scegli i contrari fra quelli che trovi nella
γέρων 1. Ό καλός βίος προσήκει ού μόνον τοΐς πλουσ ίοις τών

πενης άνθρώπων ά λ λ ά κ α ί τοΐς
σχολή 2. Δει τούς άνθρώπους τό μέν άγαθόν φιλεΐν. τό δέ
άτιμάζω κακόν
120
C apitolo X I E sercizio 17
μΐσεω 3. Τοίς μέν veCcvíaic ά γα θοΐς ε ΐν α ι προσήκει, τοΐς δέ

πόρρω ______________σώφροσιν.
4. Δει τόν άγαθόν πολίτην ο ύ κ ______________ά λ λ ά τιμ ά ν
τόν θεόν.
5. Ού δυνατόν μοι ά κ ούειν σου, ού γ ά ρ _____________ μοί
έσ τιν ά λ λ ά πολλά έργα .
6. Έ ν τή πομπή όπισθεν μέν τής θεάς βαδίζουσιν οί
ύπηρέται τά ίερ εΐα άγοντες, _____________ δέ οί
κήρϋκες κ α ί ό ίερεύς.
11.17. Sinonimi.
Riscrivi queste frasi, sostituendo, in ognuna d ’esse, i termini sottolineati con
sinonimi.
Bada (qui e in séguito) che il cambiamento ne potrebbe richiedere anche
altri:per esempio, deU’articolo o d ’un aggettivo, della costruzione del verbo, ecc.
ά γα λμ α 1. Ό πατήρ α ίρει τόν Φ ίλιππον χ α μ α ί κείμενον (= che

γονεύς giace).
πάθος
σπήλαιον 2. Οί πα ιδες εΐδον θαυμάζοντες τήν τής θεάς εικ ό να .
τέκνον
ύπηρέτης 3. Ό ράθυμος δούλος ούδέν π ο ιεί ά λ λ α εί βούλεται
χρήματα καθεύδειν.
τά λα ς
άνέχω
έξηγέομαι 4. Οί ά γα θοί τεκόντες ά εί έπιμ ελούντα ι τών έαυτώ ν
θεάομαι παίδων.
θεραπεύω (+ acc.)
πράττω
τέρπομαι 5. Έ π ει έγείρετα ι κ α ί ά να π νεΐ ό τλήμων π α ΐς ούδέν
ύπακούω (+ gen.) όρα.
ύπάρχω
φ αίνομαι
6. Ε ις τό άντρον είσελθόντες ούχ οΐοί τ έγένοντο τήν
έξοδον εύρεΐν.
121
E sercizio 17 C apitolo X I
7. Oí πο λΐτα ι γα ίρ ουσ ιν όρώντες τούς άρισ τα χορεύον

τας.
8. Ούκ ά ει οί άγα θοι υιοί είσ ι τοΐς ά γα θοΐς γο νεύσ ι ν.
9. Δεινόν κακόν έπαθεν ό έμός υίό<
10. Ο ίη ο ϋ ιερού δούλοι τά κρέά δια ιροϋσ ι τοΐς παρού-

σιν.
11. Ό άδελφός άργύριον π α ρέχει τώ Δ ικαιοπόλιδι ούκ

έχοντι.
12. Μ έγα πάθημα έγένετο τή μητρί ίδούση τον π α ΐδα ούχ

όρώντα.
13. 01 πα ιδες θεωρούσι τον όμιλον τών προς τό τέμενος

προσβαινόντων.
14. Οί πα ιδες πείθονται τώ πατρί εις τον κλήρον έπα νελ-

θεΐν βουλομένω.
15. Ό πατήρ πά ντα τά γενόμενα λέγει τώ ίάτρώ.
16. Αί έν τή πομπή κόραι κ ά λ λ ισ τα ι δοκούσι τώ

Φ ιλίππφ.
122

Ogni numero contiene due form e errate: tróvale e sottolineale.
1. έλίπετε, έλιπώ ν, λιπόντα, λίπειν, έλιπεν.

2. γένετο, γενέσ θα ι, έγένοντο, έγενόμεθα, έγένομαι.
3. ά γα γεν, ά γα γό ντι, ήγάγομεν, άγάγω ν, ήγαγεν.
4. δραμεΐν, έδράμετε, δραμοϋσαν, έδράμουσιν, δράμες.
5. έμαθοϋσα, έμαθον, μαθεΐν, μαθόντες, έμάθει.
1. Δ ιά τί ό πατήρ α ίρ ει κ α ι φέρει τόν Φ ίλιππον;
2. Τί λ έγει προς τόν Δ ικαιόπολιν ό του Ιατρού δούλος;
3. Τί τώ δούλω π α ρ έχει ό Δ ικαιόπολις;
4. Τί εΐπεν ό ιατρός ιδών τούς τού παιδός οφθαλμούς;
5. Τί έσ τιν έν τή Έ πιδαύρω ;
6. Διά τί λ υ π ειτα ι ό Δ ικαιόπολις;
123
E sercizio 19 C apitolo X I
7. Tí έκ τής κυψ έλη ς έξεΐλεν ό άδελφός;
8. Τί τούς θεούς αύτώ ποιεΐν εύ χ ετα ι ό Δ ικαιόπολις;
124
C apitolo X II Esercizi 1-2
Capitolo XII
Η Ν Α Υ Σ ΙΚ Α Α
■ Dopo la prima parte della prima lettura (linee 1-84)
12.1. Completa queste frasi, aggiungendo le terminazioni degli aoristi.
1. Έ ν τή τών Φ α ιά κω ν νήσω Ά λ κ ίνο υ ς έβ α σ ίλευ . Προ αύτοΰ πολλοί

β ασιλής έβ α σ ίλευ .
2. Ό Ά λ κ ίν ο υ ς τούς δούλους έκέλευ ά μ α ξα ν παρασ κευάζειν. Οί
γονείς έκ έλευ τήν θυγατέρα τά ίμ ά τια πλύνειν.
3. Ή Ν α υ σ ικ ά β έκέντ τά ς ήμιόνους. Οί δούλοι έκέντ τά ς
ήμιόνους.
4. Προς τώ ποταμώ ή Ν α υσ ικ ά α έδείπν · μετ’αύτή ς κ α ί α ί θεράπα ι-
ν α ι έδείπν .
5. Β αλοϋσα τήν σφ αίραν ή δούλη έβό · ά ποκρίνόμεναι α ί ά λ λ α ι
κόραι έβό .
6. Ό Ό δ υ σ σ εύ ς ήκου τήν β οήν α ί κόραι ήκου τήν βοήν.
7. Ή μέν Ν α υ σ ικ ά α πα ρεσκεύα τά ίμάτια· οί δέ δούλοι παρεσ-
κ εύα τήν άμαξαν.
8. 'Η μέν Ν α υ σ ικ ά α προς τόν ποταμόν προσεχώρ · α ί δέ άμφίπολοι
αύτή ήκολούθ .
9. Ό Ό δ υ σ σ εύ ς πτόρθω έκρυψ τά αιδοία. Π άντες οί άνδρες τοίς
ίμ α τίο ις έκρυ τά αιδοία.
10. Προς τόν ποταμόν α ί ήμίονοι έσπευ · δτε δέ έκεισε άφίκοντο
ή σ ύχα .
12.2. Completa queste frasi, aggiungendo le form e degli aoristi dei verbi tra
parentesi.
1. Προς τήν νήσον _____________ (νέω) ό Ό δυσσεύς· άφικόμενος δέ

_____________ (ήσυχάζω ) έν τώ α ίγια λώ .
2. Οί δούλοι τού β α σ ιλ έ ω ς _____________(ύπ-ακούω ), κ α ί ____________
(πα ρ α -σ κ ευά ζω ) τήν άμαξαν.
3. Ή μέν Ν α υ σ ικ ά α _____________ (σπεύδω) προς τόν ποταμόν· α ί δέ
άμφ ίπολοι α ύ τ ή ______________(άκολουθέω).
125
E sercizio 3 C apitolo XII
4. Έ π ί τώ α ιγ ια λ ώ (καθίζω) α ί κόραι, έπ ειτα δέ χ α ίρ ο υ σ α ι____________

(δειπνέω).
5. Ό τε ή σφαίρα ήμαρτε τής κόρης, _____________ (βοάω) πάσαι· ό
δ’Ό δ υ σ σ ε ύ ς ______________(άκούω) τήν βοήν.
6. Έ ν τοΐς θ ά μ νο ις ______________ (κρύπτω ) έα υτόν, έ π ε ιτα δέ
_____________ (προσ-χωρέω) προς τήν Ναυσικά&ν.
12.3. ínserisci in queste fra si le parole appropriate, scegliendole tra quelle della
ά μ α ξα 1. Ό Ζεύς τ ώ ______________έβαλε τούς έταίρους.

άμφίπολος 2. Ό Ό δυσ σ εύς ούκ άπέθανεν· λαβόμενος γάρ τού
θάμνος πολύν χρόνον π λα νά τα ι.
θεράπα ινα 3. Τέλος δέ ιδών νήσόν τι να ού πολύ ά πέχουσα ν
ίμά τιον _____________ (participio) προσεχώ ρησεν, κ α ι
ιστός άφίκετο ε ι ς ______________τινά τού α ιγια λοϋ.
κεραυνός 4. Έ ν τώ τοπω ουκ εισ ι
πέτρβ δυνατόν έστιν ούν έκ τής θα λάττη ς δια σ φ ζεσ θα ι.
ποταμός 5. Έ κ ε ΐ _____________ τις εις τήν θ ά λα ττα ν έκρεΐ· προς
στόμα τ ώ _____________ αύτού ό Ό δ υσ σ εύς έκφ εύγει έκ τής
σφαίρα θαλάττης.
τόπος 6. Εις τον α ίγια λ ό ν ά φ ίκ ε τ ο ,_____________ (= κ α ί έκεΐ)
ΰλη ήσύχα σ ε πολύν χρόνον.
άλλότριος 7. Έ π ε ιτ α βούλεται γιγνώ σ κ ειν εϊ ε ί σ ι _____________ οί
άλουτος τήν γήν οικούντες ή _____________ .
βάρβαρος 8. Φόβος τον Ό δ υ σ σ έα έλα β εν ε ις γήν τιν α
ομαλός αφικομενον.
φιλάνθρω πος 9. Έ ν τή γή πολλά δ έ ν δ ρ α _________ ποιεί.
άμαρτάνω (aor.) 10. Έ κ ρ υ ψ ε ν έαυτόν έν τοΐς τής ΰλης _
κλάζω (aor.) 11. _____________ Ά λ κ ίνο υ ς β ασιλεύει.
νέω 12. Τή Ν α υσ ικ άα πολλά εστιν.
πλύνω 13. Τά ί μ ά τ ι α __________ έ σ τ ιν δει ούν εις τον ποτα-
τρέχω (aor.) μόν πορεύεσθαι κ α ί αύτά.
ένθάδε 14. Οί δ ο ύ λ ο ι____ έξήγαγον, κ α ί ή Ν αυσ ικάα
όπου τ ά ς __________ (= θεραπαίνάς) έκέλευσ εν έπεσ-
θαι.
15. Αί ή μ ίο ν ο ι____ προς τον ποταμον.
126
C apitolo XII E sercizi 4-5
16. Προς τώ ποταμώ π α ίζ ο υ σ ι _____________ α ί

άμφίπολοι.
17. Ή Ν α υσ ικ άα έβαλε τήν σφαίραν, ά λ λ ’_____________
τής άμφιπόλου.
18. Έ π ει ή σφαίρα είς τόν ποταμόν έπεσε ν , ____________
αί .__________ (= άμφίπολοι).

Se interpreterai correttamente le definizioni, nella colonna messa in eviden-
za potrai leggere il nome d ’una fam osa dea.
1. 'O Α γα μ έμ νω ν έν αύτώ βα σιλεύς έστιν.

2. <-» Έ λ λ η ν
3. Εις τό στόμα α ύτού άφίκετο νέων ό Ό δυσσεύς.
4. Ά π ’ούρανού κ α τα β ά λ λ ει αύτόν ό Ζεύς.
5. 'Η Ν α υσ ικ ά α α ύ τά μ έλλει πλΰνειν.
6. = β α σ ιλεύς ειμ ι
7. Ό Ό δ υ σ σ εύ ς έν τή θαλάττη αύτού έλάβετο.
íítF
1. Πώς άπέθανον oí τού Ό δυσσέω ς έταΐροι;
127
2. Ποΐ νέων άφ ίκετο ό Ό δυσσεύς;
3. Πού τέλος ή σ ύχα σ εν άφικόμενος;
4. Τί βούλετα ι γιγνώ<^κειν περί εκείνης τής γής;
5. Τίς έσ τιν ή Ν αυσ ικάβ;
6. Τί έν νώ έ χ ει ή κόρη;
7. Τί ό Ά λ κ ίν ο υ ς κ ελεύει τούς δούλους ποιεΐν;
8. Μ ετά τίνω ν ή Ν α υσ ικ ά α προσήλθε προς τόν ποταμόν;
■ Dopo la seconda parte della prima lettura (1. 85-207)
12.6. Completa queste frasi, aggiungendo le form e degli aoristi, attivi o medi, dei
verbi tra parentesi.
1. Αί κ ό ρ α ι______________(βοάω) βα λούσα ι τήν σφαίραν.

2. 'Η Ν α υ σ ικ ά α _____________ (θαυμάζω) ιδοϋσα τόν Ό δυσ σ έα , έπ ειτα δέ
τά ς θ ε ρ α π α ίν δ ς ______________(καλέω).
128
C apitolo X II E sercizio 7
3. Κ αι α ί ά λ λ α ι κ ό ρ α ι_____________ (θαυμάζω), ά λ λ ’_____________

(άπο-χω ρέω ) φεύγουσαι.
4. Ό Ό δ υ σ σ εύ ς πρώτον μ έ ν ______________(λούω) έν τώ ποταμώ, έπειτα
δέ τά ί μ ά τ ι α _____________ (δέχομαι) κ α ί ______________(έν-δύομαι).
5. Ή Ν α υσ ικ ά ά άφικομένη είς τό ά σ τ υ _____________(ζητέω) τον πατέρα.
6. 'Η κόρη κ α ί ό πατήρ α ύ τ ή ς ______________(σφζω) τον ξένον.
7. Ό Ά λ κ ίν ο υ ς μεγάλην έορτήν _____________ (ποιέω) κ α ί καλώ ς
______________(ξενίζω) αύτόν.
8. Οί ν α ϋ τα ι τήν να ύν _____________ (λύω) κ α ί είς τήν θά λα ττα ν
_____________ (έλαύνω )· έπ ε ιτα δέ προς τήν έα υτώ ν π α τρ ίδ α
_____________ (πλέω).
12.7. Completa queste frasi, aggiungendo le form e degli aoristi, prim i o secondi,
dei verbi tra parentesi.
1. Oí τού Ό δυσ σ έω ς έταΐροι ούκ _____________ (φεύγω) τον τού Διός

κεραυνόν, ά λ λ ’_____________ (άπο-θνήσκω ) έν τή θαλάττη.
2. Ό Ό δυσ σ εύς, ώ ς ____________ (όράω) νήσόν τ ι ν α , ______________
(άπο-βάλλω ) τον ι σ τ ό ν ______________(νέω) προς τον α ιγια λόν.
3. 'Η Ν α υσ ικ ά ά τά μέν ί μ ά τ ι α ______________(είσ-φέρω ) είς τήν άμαξαν,
τά ς δέ ή μ ιό ν ο υ ς _____________ (έλαύνω) προς τον ποταμόν.
4. Ή σ φ α ίρ α ______________(άμαρτάνω) τής κ ό ρ η ς _____________ (πίπτω)
έπί τον Ό δυσ σέα.
5. Ή Ν α υ σ ικ ά α _____________ (κ α τα -λείπ ω ) τον π ο τ α μ ό ν _____________
(εισ -ά γω ) τον ξένον εις τό άστυ.
6. Έ π ε ι_____________ (άφ-ικνέομαι) τον πα τέρ α _____________(ζητέω) ή κόρη.
7. Τον πατέρα _____________ (όράω) _____________ (λέγω) πά ντα τά
_____________ (γίγνομαι).
8. «^Ω πάτερ, προς τώ π ο τα μ ώ ______________(εύρίσκω) ξένον τινά πολλά
κ α κ ά ______________ (πάσχω). Αύτόν ο ύ ν _____________ (σφζω) οΐνόν
τε κ α ί σίτον κ α ί ίμ ά τ ια _____________ (παρ-έχω ). Ό δέ ξένος τον σΐτον
_____________ (κα τ-εσ θίω ) κ α ί τά ί μ ά τ ι α ______________(έν-δύομαι).»
9. Ό Ά λ κ ίν ο υ ς ______________(όράω) τον Ό δ υ σ σ έ α ______________(δέχο
μαι) κ α ί ______________(ξενίζω) αύτόν.
10. Ό Ό δ υ σ σ ε ύ ς _____________ (λαμβάνω; usa il medio) τής τού βασιλέω ς
χειρός κ α ί ______________(λέγω) πά ντα τά έαυτού παθήματα.
11. Ό δέ Ά λ κ ίν ο υ ς π ά ν τ α _____________(ά κ ο ύ ω )______________ (θαυμάζω)
μ ά λ ισ τα κ α ί _____________ (έλεέω).
129
α ιδοία 1. Ό Ό δυσ σεύς εστιν, ιμ α τια γαρ ούκ

ά να σ σ α έχει· διά τούτο λαβών __________ κρύπτει τά
άνθος
δώρον 2. Ίδώ ν τήν Ναυσικά& ν ό Ό δυσ σ εύς ε ΐπ ε ν «Κόρη
ναύτης _____________ ([άπο-]θνήσκω) εΐ ή ______________
νύμφη τΐ£;»
πόσις «Εί (< άνθρωπος) κόρη εΐ, οί γονείς σου
πτόρθος (= i tuoi...) __________ ε ί σ ιν τοιούτον γάρ
πτω χός θεώμενοι π ολλά κις ά μ έλει χαίρουσιν.
άνθρώπινος 4. Έ γ ω γ ε _____ _______ (<-» ά εί) εΐδόν τ ι _____________
γυμνός σοι. Ά λ λ ’, ώ _____________(= δέσποινα), οίκτϊρέ με.
θνητός 5. Έ γώ ______ __________ σε π α ρ α σ χειν μοι σίτον και
μακάριος ά γ α γεΐν με εις τό άστυ.»
όμοιος 6. Ή δέ π α ρ θ έν ο ς______________(usa, nell’aor., un sinóni
πράος (!) mo di οικτίρω) αύτόν, κ α ί τά ς άμφιπόλους έκ έ λ ε υ -
τά λβ ς, femm. σεν αύτω σΐτόν τε κ α ί οίνον παρέχειν.
τά λ α ιν α 7. Ό Ό δ υ σ σ ε ύ ς _____________ κ ά λ λ ισ τα ίμ ά τια κ α ί τόν
γα μέομ αι σ ίτ ο ν _____________ .
έλεέω (aor.) 8. Ή Ν α υσ ικάα __________ (= άγαθή, φιλάνθρωπος)
ένδύομαι (aor.) έσ τι τώ ξένώ, κ α ί τα ις άμφιπόλοις λέγει· «Εί γάρ (=
έπ ιλα νθά νομ α ι oh, se...) ό ξένος _____________ (= άνήρ) γένοιτό (=
Ικετεύω diventasse, fosse) μοι.»
κατεσθίω (aor.) Ό Ά λ κ ίνο υ ς αύτόν __________ (= φιλανθρώπως)
ξενίζω έδέξατο κ α ί έν τή έαυτού ο ικ ία ___________ • οί
εύμενώς γάρ ξένοι κ α ί ο ί ______________ (= οί πένητες) προς
ούδέποτε Διός είσιν.
10. Ό β α σ ιλεύς πολλά _________ τώ Ό δ υ σ σ εΐ
π α ρ έσ χ εν τέλος δέ ο ί _________ εις τήν θάλατ-
ταν τήν ναύν ήλασαν.
11. Ή Ν α υσ ικ άα ούδέποτε μέλλει τού
ξένου, ά λ λ α δ ύ ν α τό ν έσ τι τή αυτω
* ό γάρ Ό δυσ σ εύς ήδη γυ ν α ίκ α έχει.
130
Capitolo XII Esercizio 9
1. Tí έποίησαν α ί δοΰλα ι κ α ί ή Ν α υσ ικ άα έπει πρώτον τόν Ό δυσ σ έα

εΐδον;
2. Τ ίνι τών θεών ή κόρη όμοία φ α ίνετα ι τώ Ό δυσ σεΐ;
3. Τί ικ ετεύ ει τήν κόρην π α ρ α σ χεΐν ό Ό δυσσεύς;
4. Τί ή Ν α υσ ικ ά α τά ς άμφιπόλους κελεύει ποιεΐν;
5. Ποι ή γα γεν ή κόρη τόν ξένον;
6. Προς τίνος είσ ιν οί πτω χοί κ α ί οί ξένοι;
7. Τί γιγνώ σ κ ειν βούλετα ι ό Ά λ κ ίνο υ ς προς τού Ό δυσσέω ς;
8. Τί οί βα σιλή ς εις τήν να ύν προσήνεγκον;
9. Δ ιά τί δει ούδέποτε τόν Ό δυσ σ έα έπιλα νθά νεσ θα ι τής Ν αυσικάας;
131
E sercizi 10-11 C apitolo XII
10. Δ ιά τί ούκ έξεσ τιν αύτή γα μ εΐσ θα ι τω Ό δυσσεΐ;
τείχος 1. Ή Μ έλιττα ουσα έβάδισε γάρ

ορθός μακράν ____ ___________ — είς Π ειραιά
ύπέρκοπος κ α τελθείν ούκ ήθέλησεν.
άπορέω 2. Π άντες ____________ προς τον Π ειραιά κατήλθον
έξηγέομαι διά τών μ α κ ρ ώ ν_____ _______ μέν ήν
έστησε(ν) ή οδός, μακρά δέ.
έχομαι 3. Ό Φ ίλιππος βαδίζει του πατρος,
όρμάω (aor.) ά λ λ ’ομως προς τήν γήν κα τα πίπτει.
τή προτεραία Έ π ει ό π α ις έπτα ισ εν έκαθίσ αντο _____ τι
δει π ο ιή σ α ι, άλλά τις έλα ύ νω ν ά μ α ξα ν
______________τον ήμίονον.
Οί δέ έν τή άμάξη έκ ά θισ α ν κ α ί π ά ν τ α ___
τώ άνθρώπφ.
■ Dopo la prima e la seconda lettura (1. 1-256)
12.11. Completa queste frasi, aggiungendo le form e d e ll’imperfetto dei verbi ειμι.
έν-ειμ ι, πά ρ -ειμ ι.
1. 'O δούλος ά ρ γ ό ς , ό γάρ δεσπότης ά π - .

2. ^Ω κ α τά ρατοι δούλοι, ά ρ γ ο ί , έν γάρ τώ ά σ τει έγώ ά π - .
3. Έ ν τή νη ΐ πολλή ΰλη έ ν - , πολλοί δέ οίνου άσ κοί έ ν - .
4. <ΓΩ ναϋτα, άρα ν ε α ν ία ς οτε τή μάχη π α ρ - ;»
5. «Ναί, ν ε α ν ία ς ότε τή μάχη π α ρ - .»
6. «^Αρα π ο λ λ ο ί ύμεΐς οι τή μάχη π α ρ - ;»
7. «Ού πολλοί ά λ λ α ν δ ρ ε ίο ι ήμεις οϊ τή μάχη π α ρ - .
8. Ή μ εις μέν έν τοΐς στενοΐς (τά στενά = lo stretto ) , οί δέ βάρβαροι
έτι ά π - .»
132
Capitolo XII E sercizi 12-13
Dopo la terza lettura (1. 257-310)
έμπορος 1. Ά φ ικόμενοι (= μ ά λα πολύν) δμΐλον

οινοπώλιον ηΰρον έν τώ λιμένι· _____________ έν τα ΐς όδοΐς
χώμα πολλοί βοώντες έφερον (= portavano)
γεραιός τα φορτία.
πλεΐστος 'Ο Δ ικαιόπολις κ ο λ λά ς ναϋς (partici-
πλέων pió) είδε προς τ ώ ____________
αιτέω (aor.) 3. Τ έλος δέ είσ ελ θό ν τες εις και
έρωτάω (aor.) κ α θ ισ ά μ ε ν ο ι______________οΐνον.
νοστέω 4. Ν αύτην τ ι ν ά _____________ (= γέροντα) ίδόντες αύτόν
όρμέω _____________ ει να ύς τις μ έλλει προς τήν Ε π ίδ α υ
άγαν ρον πλεΐν.
-τ
ευ 5. Τόν ναύκληρον ό Δ ικα ιόπολις ήρετο _____________
πανταχόσε _____________ έθέλει α ύτούς κομίσαι.
έπι 6. Ό δ’εΐπεν· «Έ πι πέντε δραχμαΐς.»
πόσω «_____________ α ιτείς,» έφη ό Δ ικαιόπολις· «τρεις
δραχμάς μονον δυνατόν μοι πα ρ α σ χειν·
_ γάρ ούκ έχω.»
7. Ή Μυρρίνη τώ άνδρί· «Τόν π α ΐδα ____________
φύλαττε.» «Χαίρετε,» έφη, «κα ί σώοι δ ιο λ ίγ ο υ
.»
■ Dopo la seconda e la terza lettura (1. 208-310)
12.13. Completa queste frasi, aggiungendo le terminazioni che mancano. Le

form e che devi completare son tutte d ’aoristiprimi, di modo indicativo, imperati
vo o infinito.
1. 'O Δ ικ α ιόπολις έδείπν έν οίνοπω λίω κ α ί προς τόν λιμ ένα

έπορεύ .
2. 'Ο Δ ικα ιόπολις κ α ί ό Φ ίλιππος έδείπν έν οίνοπω λίφ κ α ί προς τόν
λιμ ένα έπορεύ_____ .
3. Έ γώ έδείπν έν οίνοπω λίφ κ α ί προς τόν λιμ ένα έπορεύ .
4. Ή μεΐς έδειπν______ έν οίνοπω λίφ κ α ί προς τόν λιμ ένα έπορεύ .
133
5. Σύ έδείπν έν οινοπω λίφ κ α ι προς τόν λιμ ένα έπορεύ .

6. 'Ϋ μεΐς έδειπν έν οινοπω λίφ κ α ί προς τόν λιμ ένα έπορεύ .
7. '’Ώ άνερ, δείπν έν οινοπω λίφ κ α ί προς τόν λιμ ένα πόρευ .
8. άνερ, ώ παΐ, δειπν έν οινοπω λίφ κ α ί προς τόν λιμ ένα
πόρευ_____.
9. Έ ν νω έχομεν δειπν έν οινοπω λίφ κ α ί προς τόν λιμένα
πορεύ_____.
12.14. Completa queste*frasi, aggiungendo le tenninazioni che mancano. Le

form e che devi completare son tutte participi d 'aoristi primi.
1. Ό Δ ικα ιόπολις δειπν έν οινοπω λίφ κα ί προς τόν λιμ ένα

πορευ_____ να ύν ζητεί.
2. Ό Δ ικ α ιόπολις κ α ί ό Φ ίλιππος δειπν έν οινοπω λίφ κ α ί προς τόν
λιμ ένα πορευ να ύν ζητούσιν.
3. Ή Μυρρίνη δειπν έν οινοπω λίφ κ α ί προς τόν λιμ ένα πορευ_____
τέλος εις Α θή να ς έπανέρχεται.
4. Ή Μυρρίνη κ α ί ή Μ έλιττα δειπν έν οινοπω λίφ κ α ί προς τόν λ ιμ έ
να πορευ τέλος εις Α θή να ς έπανέρχονται.
5. Δει τόν Δ ικα ιόπολιν δειπν έν οινοπω λίφ κα ί προς τόν λιμένα
πορευ_____ να ύν ζητεΐν.
6. Δει τόν Δ ικαιόπολιν κ α ί τόν Φ ίλιππον δειπν έν οινοπω λίφ καί
προς τόν λιμ ένα πορευ ναύν ζητεΐν.
7. Δει τήν Μ υρρίνην δειπν έν οινοπω λίφ κ α ί προς τόν λιμένα
πορευ_____ τέλος εις Α θή να ς έπανέρχεσθαι.
8. Δει τήν Μ υρρίνην κ α ί τήν Μ έλιτταν δειπν έν οινοπω λίφ κ α ί προς
τόν λιμ ένα πορευ___ τέλος εις Α θή να ς έπανέρχεσθαι.
9. Τω Δ ικα ιοπόλιδι δειπν______ έν οινοπω λίφ κ α ί προς τόν λιμένα
πορευ_____ έξεσ τι ναύν ζητεΐν.
10. Τω Δ ικα ιοπόλιδι κα ί τω Φ ιλίππφ δειπν έν οινοπω λίφ κ α ί προς
τόν λιμ ένα πορευ___ έξεστι ναύν ζητεΐν.
11. Τή Μ υρρίνη δειπν___ έν οινοπω λίφ κ α ί προς τόν λιμ ένα πορευ __
έξεστιν εις Α θή να ς έπανέρχεσθαι.
12. Τή Μ υρρίνη κ α ί τή Μ ελίττη δειπν έν οινοπω λίφ κ α ί προς τόν
λιμ ένα πορευ έξεστιν εις Α θή να ς έπανέρχεσθαι.
13. Μ ετά τού Δ ικαιοπόλιδος δειπν έν οινοπω λίφ κ α ί προς τόν λ ιμ έ
να πορευ ναύκληρον τινα ζητεί γεραιός ναύτης.
134
C apitolo XII E sercizio 15
14. Μ ετά τού Δ ικαιοπόλιδος κ α ι του Φ ιλίππου δειπν έν οίνοπωλίω

κ α ί προς τον λιμ ένα πορευ ναύκληρον τινα ζητεί γεραιός
ναύτης.
15. Μ ετά τής Μ υρρίνης δειπν έν οίνοπωλίω κ α ί προς τον λιμ ένα
πορευ είς Α θ ή να ς έπα νέρ χετα ι ό τού Δ ικαιοπόλιδος άδελφός.
16. Μ ετά τής Μ υρρίνης κ α ί τής Μ ελίττης δειπν έν οίνοπωλίω κ α ί
προς τον λ ιμ έν α πορευ είς Α θ ή ν α ς έπ α ν έρ χ ετα ι ό τού
Δ ικαιοπόλιδος άδελφός.
12.15. Colloca queste form e d'aoristo al posto giusto nella tabella qui sotto.
(Bada che ci potrebb’essere, qualche volta, piú d u n a possibilitá.)
ά γ γ ε ίλ α ν τε ς, ά να -τείλ (χ ς, ά ν -έ τ ε ιλ α , ά ν α -τε ίλ α ν το ς , ά π ο -κ ρ ϊνά μ εν ο ι,

ά π -εκ ρ ίνα ντο , ά π -εκ ρ ίνα σ θ ε, ά π ο -κ ρ ίνα σ θ α ι, ά ραι, άραμένω ν, ά ραντι,
βοήσαντα, βοησάσαις, δέξαι, δεξαμέναις, δεξαμένου, έδέξατο, έγειρα μένα ις,
έ γ είρ α σ θ α ι, έκ ελ εύ σ α τε, έκοψ α , έλούσ α ντο, έμ εινα ν , έποιησ ά μ η ν,
έπ λ ύ να τε, έπ λ υ να το , έ π τα ισ α ν , εύξά μ ενος, έφηνάμην, έφ ρόντισ ας,
έσκόπησε(ν), ή γγειλά μ εθα , ήγησαμενών, ή γγείλα μεν, ήγείρω, ήγησάμεθα,
ήγήσασθαι, ήρας, ηΰξασθε, κέλευσον, λουσάμενον, μείνα ντα , μείνασι(ν),
μ είνα τε, οίκ τΐρ ά ντω ν, ο ίκ τϊρ ά σ α ις, οϊκτίρον, όρμησάμενοι, όρμήσαντι,
πληθϋνάσαις, πληθύναντι, πληθύνατε, πλύνα ι, πλύνα ντα ς, ποιησαμένης,
ποιήσ α σ θε, πορ ευσ άμ ενος, π ρ ο σ -χω ρ ή σ α ι, π τα ίσ α ν τες, σ κ οπή σ α ντα ,
σ πεύσαντες, σ πεύσ ατε, φηνάμενος, φροντίσαντος, ω κτΐρας, ώρμήσαμεν,
ώρμήσω.
D iá t e s i A t t iv a M e d ia
Aor. Sigmático Asigmatico Sigmático Asigmatico

Ind.. I sing.
II sing.
III sing.
I plur.
II plur.
III plur.
Imper.. II sing.
II plur.
Inf.
Part.. nom. sing.
acc. sing.
135
Esercizi 16-17 C apitolo XII
gen. sing. 1
dat. sing.
nom. plur.
acc. plur.
gen. plur.
dat. plur.
12.16. Caccia airerrore.

Per ciascun verbo soqo state inserite due form e errate: tróvale e sottolineale.
1. έκόμισαν, κ ομίσ αι, κομίσ ανται, κόμισον, έκόμισες.

2. έβλέψ αντες, έβλεψας, βλέψ αι, έβλέψ ασι, βλέψον.
3. βοηθήσαι, βοηθήσαμεν, βοηθήσαντα, έβοήθησον, βοηθήσατε.
4. εϋξατο, εΰξου, ηύξάμεθα, εύξαμένφ, εΰξασθαι.
5. έμένατε, μ εΐνα ι, μείνα ντα , μείνατε, έμείνασαν.
6. άπεκρίνου, ά π εκ ρίνα ντα ι, άπεκρίνάμην, άποκρίνασ θαι, άποκρίναντο.
1. Δ ιά τί δ τε πάππος κ α ί ή Μ έλιττα οίκοι μένουσιν;
2. Τί τόν Δ ία ό Δ ικα ιόπολις ηΰξατο ποιήσαι;
3. Π οία έσ τιν ή οδός ή προς τόν Π ειρα ιά φέρουσα;
4. Τί τώ Φ ιλίπ π φ έγένετο έν τή όδώ; ^Αρα κακόν τι έπαθεν;
136
5. Τίς έβοήθησεν α ύτο ΐς έν τή όδφ περιμένουσι κ α ί άποροΰσι τί δει ποιή-

σαι;
6. Τίνες είσ ί κ α ί τί ποιούσιν έν τώ λιμένι;
7. Τί ζητεί ό Δ ικα ιόπολις έν τώ λιμένι;
8. Τί είδε προς τώ χώ ματι;
9. Τίς αύτώ άπορούντι έν τώ οίνοπω λίφ έβοήθησεν;
10. Έ πι πόσω ό ναύκληρος αύτούς έθέλει κομίσαι;
11. Τέλος δέ πόσ δς δραχμάς δέχεται;
12. Μ ετά τίνος ή Μυρρίνη δακρΰουσα προς Άθήν&ς έπανέρχεται;

E sercizi 18-19 C apitolo X ll
■ Dopo la quarta lettura (1.311 -380)
12.18. Completa le fra si che seguono, aggiungendo le form e degli aoristi dei verbi
indicati tra parentesi.
1. Ή Μ υρρίνη τω Κ ε φ ά λ φ ______________(φαίνομαι) λΰπουμένη.

2. Ή Μ υρρίνη δακρύσίχσα τω Κ εφάλφ _____________ (αγγέλλω ) δτι ό
Δ ικ α ιόπολις άπήλθεν.
3. Ή Μ υρρίνη δακρΰβι τω Κ εφάλφ ______________ (άγγέλλω ) δτι ό
Δ ικ α ιόπολις άπήλθεν.
4. «Μή δάκρυε, ώ Μ υρ ρίνη,»______________(ά πο-κρίνομ α ι) ό Κέφαλος.
5. 'Ο λ ύ κ ο ς ____________ (άπο-κτείνω ) πρόβατο ν.
6. Ό λ ύ κ ο ς ____________ (άπο-κτείνω ) πρόβατον άπέφυγεν.
7. Ά φ ικομ ένη είς τόν ποταμόν ή Ν α υ σ ικ ά δ _____________ (πλύνω) τά
ίμά τια .
8. Αί θ ε ρ ά π α ιν α ι_____________ (πλύνω ) τά ίμ ά τια παίζουσιν.
9. Ό Ό δ υ σ σ εύ ς _____________ (φαίνομαι) τή Ν α υσ ικ ά α ούκ έφόβησεν
(φοβέω, attivo, = spavento) αύτήν.
10. Τω Ό δ υ σ σ εΐ ή Ν α υ σ ικ ά δ _____________ (άπο-κρίνομα ι) εύμενώ ς εΐπεν.
11. Ό δ ο ύ λ ο ς _____________ (νέμω, = pascolo) τά πρόβατα.
12. Ό δ ο ύ λ ο ς _____________ (νέμω, = pascolo) τά πρόβατα οϊκαδε έπανήλ-
θεν.
13. Ό π α τ ή ρ ____________ (αϊρω) προς τόν ούρανόν τά ς χεΐρας.
14. Ό π α τ ή ρ _____________ (αϊρω) προς τόν ούρανόν τά ς χεΐρα ς τόν Δία
ίκέτευσεν.
15. Ή Μ έ λ ιτ τ α _____________ (μένω) ολίγον χρόνον.
16. Ή Μ έ λ ιτ τ α _____________ (μένω) βούλεται έκεΐ.
17. 'Η Μ έ λ ιτ τ α _____________ (μένω) ολίγον χρόνον οϊκαδε έπανήλθεν.
12.19. Completa le fra si che seguono, aggiungendo le form e degli aoristi, prim i o
secondi, dei verbi indicati tra parentesi.
1. Τω Δ ικ α ιο π ό λ ιδ ι_____________ (δοκεΐ) είς τόν λιμ ένα κα τελθεΐν καί

ν α ύ ν ______________(ζητέω).
2. Ό πά ππος κ α ί ή Μ έλιττα ο ύ κ ______________(έθέλω) είς τόν Π ε ι ρ α ι ά
κ ατελθεΐν, οϊκοι ο ύ ν ______________(μένω).
3. Οί δούλοι τούς βοϋς είς τόν άγρόν _____________ (έλαύνω) κα ί
______________(άροτρεύω).
138
C apitolo XII_______________________________________________________________________ E sercizio 2 0
4. ^Ω δοΰλε, τούς βοϋς εις τόν άγρόν _____________ (έλαύνω) κ α ι

_____________ (άροτρεύω).
5. Οί ύπηρέται ______________ (καίω) τά ίερεια κ α ι τοίς παροϋσι
_____________ (δι-αιρέω ).
6. Οί τού Ό δυσ σέω ς έ τ α ΐρ ο ι_____________ (πλέω) πολλά ς ήμέρας, τέλος
δ έ _____________ (άπο-θνήσκω ) τω τού Διός κεραυνώ.
7. 'Η Ν α υ σ ικ ά α τόν πατέρα _____________ (καλέω) κ α ί αύτω πά ντα
_____________ (έξ-ηγέομαι).
8. Ό Θ ησεύς ______________ (μά χομ αι) τω Μ ίνω ταύρφ κ α ί αύτόν
______________(άπο-κτείνω ).
9. ^Ω Θησεύ, _______________ (μάχομ αι) τω Μ ίνω ταύρφ κ α ί αύτόν
______________(άπο-κτείνω ).
10. Ό Θησεύς έν νώ έ χ ω ν _____________ (μάχομαι) τω Μ ίνω ταύρφ προς τήν
Κ ρ ή τη ν______________(πλέω).
11. ^Ω δούλοι, τά ς λα μ πά δα ς _____________ (καίω ) κ α ί τόν λύκον
_____________ (διώκω).
12. ^Ω δούλε, _____________ (είσ -έρ χομ αι) κ α ί τόν ία τ ρ ό ν _____________
(καλέω).
12.20. Trasforma le voci di presente nelle corrispondenti voci dell'aoristo, e il

contrario.
Esempio: λύομεv (pres. ind. att., Iplur.) > έλύσ α μεν (aor. ind. att., Iplur.)
βάδισον φροντίζομεν ________________

κ α ύ σ α ι (att.) ________________λύε ________________
π ρ ο χ ω ρ ή σ α ν τ ε ς ________________ αϊρω ν ________________
έπιθΌμήσατε ___________________ κεντούντες ________________
ώρμήσασθε ________________ τρέχετε (im p .)________________
έλά σ α ντες ________________ έλα ύ νειν ________________
κρυψ ά μ ενα ι ________________ δειπνούσαν ________________
π λεϋ σ α ι (att.) ________________ καίομεν ________________
έφ ύλαξαν ________________βοηθεΐς ________________
ήρας ________________ θ ε ρ α π ε ύ ο ν τ ο ς________________
δόξαν ________________ δοκεΐ ________________
ήθέλησαν ________________ έθέλων ________________
σώ σαντι ________________πλέομεν ___________________
έ κ ε λ ε ύ σ α μ ε ν ________________τρέπεσθαι ___________________
έθα ύμα σα ς ________________ κ α λούσ α ι ________________
139
Esercizi 21-22 C apitolo XII
βλέψον ________________ πείθεις

θ ΰσ αι (att.) ________________ μ ά χονται
μαχεσ αμ ένου ________________ οργίζονται
12.21. Trasforma le voci di presente sottolineate in questo brano nelle voci corri-
spondenti dell ’aoristo.
O ΦΑΙΔΡΟΣ ΚΑΙ Η ΚΟΡΗ

Ν εα νία ς τις, Φ αιδρός όνόματι, τω πατρί επόμενος ά φ ικ νεΐτα ι Ά θήναζε
άγω ν Φ ίλιππον τον φίλον.
Ό πατήρ βούλεται πρώτον μέν προσβαίνειν εις τήν φίλου τινός ο ικ ία ν
κ α ί βουν πω λεΐν (<-» ώ νεΐσθαι), έπ ειτα δέ όράν τί έν τή Ά κροπόλει γ ίγ ν έ
τα ν κ ελεύει οΰν τούς νεα νία ς, βουλομένους τούς χορούς θεωρεΐν. μένειν
προς τα ΐς πύλα ις. Οί δέ πείθονται αύτώ· δια λέγοντα ι ούν άλλήλοις, κ α ί
βλέπουσι τούς προς τήν Ά κρόπολιν βαδίζοντας.
Μ ετ’ού πολύν χρόνον ό Φαιδρός κόρην τινά βαδίζουσαν όρά. κ α ί λ έγ ει-
«Σ ιγ ά , ώ Φ ίλιππε, κ α ί ορά έκείνην τήν κόρην, ώς καλή έ σ τ ιν ένθάδε μένε.»
Προς δέ τήν κόρην εύθύς τρ έγει· ή δέ φοβουμένη ά νά τήν όδόν σ π εύδει. Ό
δέ Φαιδρός· «Μή φ εύγε, ώ κόρη, ά λ λ ά παύου τρέχουσα κ α ί άκουέ μου.
Α γα θό ς γάρ νεα ν ία ς είμί, κ α ί τον πόνον φιλώ· άπό τών άγρών ήκω είς τό
άσ τυ ά μ α τω πατρί βούν πω λεΐν βουλομένω· έγώ δέ τούς χορούς θεάσθαι
βούλομαι. ^Αρα μετ εμού έθέλεις είς τήν Ά κρόπολιν πορεύεσθαι:»
Ή δέ κόρη άποκρίνομένη· «Σχολή μοι ούκ έστιν, ούδέ δυνατόν έσ τί μοι
δια λ έγεσ θ α ί σοι πολύν χρόνον φιλώ γάρ νεά νίά ν τινά μ ά λα έρώντά μου·
ό δέ ά γ α ν α κ τε ΐ γιγνώ σκω ν (= se viene a sapere) ότι πορεύομαι άμα σοί.»
Ή μέν ούν κόρη εύθύς ά πογω ρεΐ. ό δέ Φ αιδρός ά νέρ γετα ι προς τον
Φ ίλιππον ύπό τή δένδρου σ κ ιά κείμενον (= coricato) κ α ί αύτώ λ έγ ει·
«Α φροδίτη ού σ υ λ λ α μ β ά νει. Ά λ λ ά βούλομαι τή θεά εύγόμενοο θύειν καί
σ π έν δ ειν οί γάρ θεοί ού φιλούσι τούς α ύτοΐς μή εύχομένους.»
οψις 1. Ό Κ έφαλος κ α ί ά λ λ ο ι τινές μ α κ ρ ά ν ή σ α ν

ύς _____________ ούν κατιδόντες τήν Μυρρίνη ν προσ-
χωλός β αίνουσαν έκάλεσαν.
άργυροϋς 2. Ό Κ έφ α λ ο ς___________________________ (= δι’όλίγου)
υγιή ς προσελθώ ν κ α ί τού ίμ α τίο υ λαβόμενος ε ΐπ ε ν
140
ίά ομ α ι «___ ό άνήρ ού βαδίζει άμα

κ α τά σοί;»
πόρρωθεν 3. 'Ο Κέφαλος ά σ τυ ών τον φίλον ούκ
όλίγω εΐδεν.
ύστερον 4. Ά μ βροσ ίδ τις, τυφλή ούσα, εΐδεν (=
πώς ένύπνιον) καθεύδουσα έν τώ του Α σ κ λη πιού τεμέ-
δαί; νει.
5. Ού μόνον τυφλοί, α λ λ ά κα ι ήσαν έν τώ
τεμένει.
6. Ο ύδεις πλήν τού θεού δυνατός (qui, = capace, in grado)
ή ν _________ την Α μβροσίαν.
7. Τή ύσ τεραία ήγείρατο ή Αμβροσία,
και παρέσχε τώ ίερεΐ.
8. Ό ΰς ήν.
1. Τίς πόρρωθεν τήν Μ υρρίνην έκάλεσεν έν τή όδώ;
2. Τί έποίησ αν έν τώ ά σ τει ό τε Κέφαλος κ α ι οι άλλοι;
3. Τί π ο ιεί ό έν τή Έ πιδαύρω θεός;
4. Τίς έσ τιν Α μβροσία;
5. Τ ίνα όψ ιν ή Α μβροσία εΐδεν;
141
Esercizio 23 C apitolo XII
6. ^Αρα ó θεός τήν γ υ ν α ίκ α ήθέλησεν ίάσθαι;
7. Τί μισθόν παρέσχε τώ ίερεΐ ή γυνή υγιή ς γενομένη;

C apitolo XIII E sercizi 1-2
Capitolo XIII
ΠΡΟΣ ΤΗΝ ΣΑ ΛΑ Μ ΙΝ Α
13.1. Completa queste frasi, aggiungendo le terminazioni delVimperfetto.
1. 'O δούλος τον βουν ήγ_____ προς τον άγρόν. Οί δούλοι τούς βούς
ήγ______ προς τούς άγρούς.
2. 'Ο έμπορος τά φορτία έφερ προς την άγοράν. Οί έμποροι τά φορτία
εφερ προς την άγοράν.
3. Έ γώ τον π α ιδ α ήγ παρά τον ίατρόν. Ή μ εις τον π α ιδ α
ήγ_____ παρά τον Ιατρόν.
4. Έ γώ τό δειπνον εφερ τω πατρί. Ή μεις τό δεΐπνον έφέρ τω
πατρί.
5. Σύ τον φίλον ήγ προς τον θέ&τρον. 'Ϋ μεΐς τον φίλον ήγ προς
τον θέβτρον.
6. Σύ τον μισθόν εφερ προς τον ναύκληρον. 'Ϋ μεΐς τον μισθόν
έφέρ προς τον ναύκληρον.
7. Δ ιο λ ίγ ο υ να ύς τις ού μακράν έφαίν . Δ ιο λ ίγ ο υ νήές τινες ού
μακράν έφ α ίν .
8. Π ολύν χρόνον ό ναύτης διελέγ . Πολύν χρόνον οί να ύ τα ι διε-
λέγ .
9. Έ γώ τή γ υ ν α ικ ί π ο λλά κ ις διελεγ . Ή μεις τα ίς γυ ν α ιξ ι π ολλά κις
διελεγ .
10. Σύ έν ω έβάδιζ τω φίλω διελέγ . 'Ϋ μεΐς έν ω έβαδίζ____
τοΐς φ ίλοις διελέγ .
13.2. Completa queste frasi, aggiungendo le form e d e ll'imperfetto dei verbi indi-
cati fra parentesi.
1. "O τε Δ ικ α ιόπολις κ α ι ό Φ ίλιππος έπι τω κ α τα σ τρ ώ μ α τ ι____________ _

(καθίζομαι) κ α ί ά λ λ ή λ ο ις _____________(δια-λέγομ αι).
2. Των ναυτώ ν οί μεν τά π ε ίσ μ α τ α _____________ (λύω), οί δε βραδέως
______________(έρέσσω).
143
E sercizio 3 C apitolo XIII
3. Ό πατήρ τώ Φ ιλίππφ· «Ιδού, ώ παί, έκει εν τη ήμετέρα χώρα ήμεις

_____________ (οίκέω), τον α γ ρ ό ν _______________(γεωργέω), τούς βούς
_____________ (ελαύνω), σύ δε κ α ι ή αδελφή (femm. di άδελφός) σου
________ (παίζω ) έ π ε ι ___________________ (ειμι) παιδία.»
4. «Ναί, ώ πάτερ, έγώ μεν τα πρόβατα _____________ (φυλάττω) κα ι
____ (άμέλγω), σύ δέ τά ς έ λ α ί δ ς _______________________ (πιέζω) κα ι
τον ο ίν ο ν ______________(ποιέω).»
5. Ε ις τό ά σ τυ έγώ π ο λ λ ά κ ις _____________(πορεύομαι), κ α ι τούς χορούς
_____________ (βούλομαι) θεωρεΐν.
6. Ά ν ά οδόν τιν α έγώ _____________ (βαδίζω), ά λλ άνθρωποί τινες
_____________ (μάχομαι) κ α ι νεα νία ν _____________ (κόπτω). Ί£ν ω
ύμ εΐς ______________ (μένω) κ α ι (θεωρέω), τω νεδ νία
έβοήθησα.
7. Έ ν ω έ γ ώ _____________ (βοηθέω), άνθρωπος εκοψέ με κ α ί προς τήν γην
κατέπεσον. Έ π ει δέ ά νέπνευσ α ούκέτι τό φ ω ς ______________(βλέπω),
τυφλός γ ά ρ ______________(ειμι).
13.3. Completa questefrasi, aggiungendo le terminazioni deU’imperfetto dei verbi

βοάω, τιμάω, σϊγάω, έχω (attenzione all 'aumento!), πλανάομαι, θεάομαι.
1. 'Ο π α ις τον πατέρα έτίμ · ού γάρ έβό προς αύτόν,

ά λ λ εσ ίγ_____ κ α ί ήσυχος εΐχ ______.
2. Οί πα ιδες τούς πατέρας έτίμ · ού γάρ έβό προς αύτούς,
ά λ λ εσ ίγ_____ κ α ι ήσυχοι εΐχ ______ .
3. Έ γώ μέν τον πατέρα έτίμ · σύ δέ προς αύτόν έβό , ούκ
έσ ίγ ούδ ήσυχος ε ΐχ ______.
4. Ή μ εις μέν τούς πατέρας έτίμ______· ύμεΐς δέ προς αύτούς έβο_____, ούκ
έσ ΐγ ούδ ή συχοι εΐχ _____ .
5. Σύ μέν τον πατέρα έτίμ · έγώ δέ προς αύτόν έβό , ούκ
έσ ίγ ούδ ήσυχος ε ΐχ ______.
6. 'Ϋ μεΐς μέν τούς πατέρας έτίμ______· ήμεις δέ προς αύτούς έβο_____, ούκ
έσ ίγ ούδ ήσυχοι εΐχ _____ .
7. Έ γώ μέν έν τα ΐς όδοΐς έπλαν , σύ δέ τούς χορούς έθε .
8. Σύ μέν έν τα ΐς όδοΐς έπλα ν , έγώ δέ τούς χορούς έθε .
9. 'Η μείς μέν έν τα ΐς όδοΐς έπλα ν______ , ύμεΐς δέ τούς χορούς έθε____
10. 'Ϋ μεΐς μέν έν τα ΐς όδοΐς έπλα ν______ , ήμεις δέ τούς χορούς έθε_____·
11. 'Ο μέν πατήρ έν τα ΐς όδοΐς έπλα ν , ό δέ π α ις τούς χορούς
έθε
144
C apitolo XIII E sercizi 4-6
12. Oí μέν πατέρες έν τα ΐς όδοΐς έπλα ν , οί δέ παΐδες τούς χορούς

έθε .

Ogni numero contiene due form e errate d ’imperfetto: tróvale e sottolineale.
1. έβλεπες, έβλέπει, έβλέπομαι, έβλέποντο, έβλέπετε.

2. ηύξανον, ηύξάνετε, ηύξάνουσι(ν), ηύξάνω, ηύξανόμεθα.
3. έσίγω ν, έσ ίγεις, έσίγώ μεν, έσ ίγβ , έσίγήτε.
4. ήπαιρον, έπήρει, έπήρομεν, έπήρε(ν), έπήρεσθε.
5. ώρμίχς, ώρμώσι(ν), ώρμώμεν, ώ ρμάται, ώρμώμεθα.
13.5. Caccia all’intruso.

In ognuna di queste serie di quattro parole, una éfu o ri posto: sottolineala.
1. ήσυχον, έπϊνον, έβαινον, έδίωκον.

2. ήσθιον, έκλαζον, έδραμον, ήγον.
3. έτόλμ δς, ήμετέρβς, ήβδς, έπείνας.
4. έχα ίρετε, έκάμνετε, έλέγετε, έρέσσετε.
5. έγκεφ άλου, ήμιόνου, εισόδου, έκρύπτου.
6. ένίκω ν, έσθίων, έλαύνω ν, έγείρων.
13.6. Scrivi le prim e persone singolari deU’imperfetto e d e ll’aoristo, attivi e (se

non c ’é - ’) medi, di questi verbi.
IM P E R F . A T T . Im perf . m e d io A o r . ATT. A o r . m e d io
αίρέω
αϊρω
ανατέλλω -
βάλλω
εγείρω
καθίζω
καίω
κοσμέω
κρύπτω
145
λαμβάνω
λείπω
παύω
πείθω - -
σφζω
ύμνέω - -
άληθή 1. Ή να ϋς κ α ι μικρά έστιν, ού τα χ εία

αρχή ά λ λ α βεβαίβ.
έλευθερία Έ π ί τω τής νεώς _________ έκαθίσ αντο ό τε
ερέτης Δ ικαιόπολις κ α ί ό Φ ίλιππος.
κατάστρω μα Οί να ϋ τα ι λΰσ α ντες τά _ __________ βραδέως
κελευστής , βουλόμενοι έκ τού λιμένος έξέρχεσ-
κϋμα θαι.
να υτικόν 'Η να ϋς ________ ήν, ά λ λ ’ού μεγάλη ούδέ
οικείοι ταχεία· έν δέ αύτή ________ (= ήσαν) πρόβατά
πείσ μα τι να κ α ί π ο λ λ ή __
στενά 5. Οί έμποροι ύλην ώ νησάμενοι έν τή πόλει εις τούς
τριήρης _____________ έπανήσαν (= ritomavano).
ΰλη 6 . _____________έπνει ό άνεμος· πά ντες ούν μέλη (=
βέβαιος c a n ti)______________κ α ι έτέρποντο πλέοντες.
μείζων 7 Έ π ε ιτ α δέκ α ______________ έν τή θ α λ ά ττη
ούριος _____________ , κ α ί πά ντες μ ά λα έχαιρον όρώντες
στρογγύλος α ύ τά ς διά τ ω ν ______________προσπλεούσδς.
αδω (imperf.) Ά λ λ ’έπει ό άνεμος _____________ έγίγνετο η
άμύνω (aor.) θά λα ττα ταχέω ς μάλλον.
άνέστη Οί ____________ ταχέω ς έτυπτον τήν θά λαττα ν
ένειμι πειθόμενοι τω _ _______ · έβούλοντο γάρ τον
έρέσσω (imperf.) χειμώ να φευγειν.
κΌμαίνω (imperf.) 10. Ά νήρ τ ι ς , _____________ σκοπών έμπορόν τι να, έλε-
ρίπτω γεν ότι δει αύτόν κακόν όντα _____________ (=
φαίνομαι (imperf.) βάλλειν) εις τά κύματα.
έπιφθόνως 11. Έ μπορος άλλος τις γ ε ρ α ιό ς _________ ( - έπήρεν
ήσυχος έα υτόν) κ ελεύω ν α ύτόν
έχω
146
C apitolo XIII E sercizio 8
12. Μ έλλουσιν ά φ ικ νεΐσ θ α ι εις τά _____________ έν

οΐς οι Έ λ λ η ν ες μαχόμενοι _____________ τό
_____________ τό του μεγάλου βασιλέως.
13. Οι 'Έ λληνες έμα χέσ αντο υπέρ τής Ε λ λ ά δο ς
_____________ (< έλεύθερος).
14. Τά ,_____________περί τής μά χης ό γέρων έθέλει
τω Φ ιλίππφ έ ξ ______________έξηγεΐσθαι.
1. Tí έποίησ αν oí να ϋ τα ι τω κελευστή πειθόμενοι;
2. Tí ένήν έν τη νηΐ;
3. Π οια έσ τίν ή ναϋς;
4. Τί έποίουν οί ν α ΰ τα ι έν τη νηΐ βεβαίως πλεούση;
5. Τί έξαίφ νης φ α ίνετα ι έν τη θαλάττη;
6. Τί έσ τιν ή τριήρης;
147
7. Tí έγένετο έπεί ούκέτι έφαίνοντο α ί τριήρεις;
8. Τί έποίουν οϊ τε άνδρες κ α ί α ί γυ ν α ίκ ες έν τώ χειμώ νι;
9. Δ ιά τί άνήρ τις εΐπεν δτι ά λλον άνδρα ρίπτειν δει εις τά κύματα;
10. Τ ίνα ς οί Έ λ λ η ν ες έμεινα ν έν τοΐς προς τή Σ α λ α μ ΐνι στενοΐς;
11. Τί ό γεραιός να ύτης βούλεται έξηγεΐσθαι;
Dopo la prima parte della terza lettura (1. 68-111)
α ιτ ιδ 1. Π ολλά κ ις οί ουκ
άρετή λόγους ά λλά (<-» άληθεΐς) ποιούσιν.
διδά σ καλος 2. Ό ν α ύ τ η ς ______________ τοΐς έργοις· βούλεται ούν
δύναμ ις περί τής τών Α θ η ν α ίω ν ______________(< άριστος)
έθνος λέγειν.
ισονομία 3. Ε κ ε ίν α τά (= quelle...) έργα ού μόνον τής τών
μαθητής Α θη να ίω ν άρετής, ά λ λ ά κ α ί τ ή ς ______________ ( -
νόμος άνδρείας) μνήμην (= ricordo) κατέλιπεν.
ο λ ιγα ρ χ ία 4. Ό Φ ίλιππος ά κούει τού γ έ ρ ο ν τ ο ς ___________ (<
πλήθος σαφής) έξη γουμένου τήν τών πρα γμ ά τω ν
πλούτος ______________(< αίτιος).
π ο λιτεία 5. Ό να ύτη ς _____________ έξ ά ρ χή ς τώ π α ιδ ί
148
C apitolo XIII Esercizio 9
πράγμα άγνοοΰντι τήν άληθή α ιτία ν.

ρήτωρ 6. Οί πολλοί π ο λ λ ά κ ις τοις τών
σώμα ρητόρων ψ ευδέσι λόγοις κ α ι άγνοοϋσι τά άληθή
σωτηρία (< πράττω).
τόλμα 7. Π άσιν ή ή τών Περσών έδόκει
τροφή (< ά - + μάχομαι) είνα ι διά τό
τυραννίς μέγιστον αύτών.
άληθής 8. Ού ράδιον ήν τοίς Π έρσαις μάχεσθαι· πλεΐστος
άμα χος γάρ (= π λείσ τα χρήματα) α ύτοίς
άπ&ς έγίγνετο.
ύστερος 9. Οί ήμέτεροι πατέρες ήμΐν έγένοντο
ψευδής δτι ή άρετή ούδέποτε τώ τε πλήθει
άξιόω κ α ί τώ πλούτω.
άποκαλύπτω 10. Οί έν Σ α λ α μ ΐν ι μ α χ εσ ά μ εν ο ι τά έα υτώ ν
διακινδυνεύω (aor.) παρέσχον εις κινδύνους.
κατασκευάζω (aor.) 11. Οί μέν πατέρες διδά σ κ αλοι ήμών έγένοντο, ήμεις
νομίζω (aor.) δε αύτώ ν έγενόμεθα.
παραγίγνομαι (aor.) 12. Ού μόνον έν τή Σ α λα μ ίνι, ά λ λ ά κ α ί έν τα ις
πιστεύω (< ύστερον) μ ά χ α ις οί 'Έ λληνες
τολμάω (aor.) (< κίνδυνος).
ύπείκω 13. Ά ε ί οί Α θ η ν α ίο ι (< τόλμα)
σαφώς δια κ ινδϋνεύειν υπέρ τής τής τών
Ε λ λ ή ν ω ν ______________(= πάντων).
14. Οί πρόγονοι _____________ καλήν _____________
ώς μητέρα άγαθώ ν πολιτών.
15. Οί π ρ ό γ ο ν ο ι______________καλήν πολιτεία ν είνα ι
α λ η θ ή ______________άνδρών.
16. Τών ά λλω ν _____________ ά λ λ α ι ε ίσ ίν α ί
πο λ ιτεία ν οί έν _____________ οίκοΰντες πάντες
δοΰλοί εισιν.
17. Οί δε έν _____________ ο ίκ ο ΰ ν τ ε ς _____________
δεσπόται άλλήλω ν είναι.
18. Ό _____________ κ ελεύει τί δει τον πολίτην ποιεΐν,
τί δοΰ.
19. Έ ν τα ις Ά θ ή να ις οί πο λΐτα ι τήν __________
ζητούσι κα τά νόμον.
149
■ Dopo la seconda parte della terza lettura (1. 112-190)
δάκρυον 1. Οί (= δεσ π ό τα ι των πόλεω ν)

δουλεία ε ισ ι τής έλ ευ θ ερ ία ς κ α ί τής
ν α υ μ α χ ία
πεζή 2. 'Η λαμβάνει τά ς των τυράννων
σ τρατιά
πένθος 3. Ή ΰβρις ’ έν τα ΐς των τυράννων
πολέμιος ψΌχαΐς, κ α ί έκφέρει καρπόν ’Ά της.
πόλεμος 4. Οί ’Ά τη ς καρποί καί
προγονος εισιν.
ρώμη 5. Οί των Α θ η ν α ίω ν κ α τέλ ιπ ο ν
σημεΐον άθάνατον μνήμην (= ricordo) τής έαυτώ ν άρετής.
τέχνη 6. Οί μαχόμενοι τοΐς ά ντέχο υσ ι κα ί
τύραννος τούς τού κινδύνους ύπέχουσιν.
ΰβρις 7. Έ ν τη ή έγένετο προς Σ α λ α μ ΐνι οί
φ ιλ ία Έ λ λ η ν ες τά ς έαυτώ ν ψ ΰ γ ά ς ολίγοι
ψ υχή προς πολλούς.
άγευσ τος 8. Ά ποθνήσ κειν καλώ ς έσ τιν ή ζην
άδηλος μετά
άπειρος 9. Σαφές έφαίνετο τό τής Ε λ λ η νικ ή ς (= greco, dei
κενός greci) άρετής
κρειττω ν 10. Αί (= 1.000) τριήρεις ούγ ίκ α ν α ί
να υτικ ός ήσαν έκ τής Ά σ ία ς ε ίς τήν
χ ίλ ιο ι Εύρώπην τήν · ούτως
άνοικοδομέω (aor.) ήν τό πλήθος αυτής.
ά ντιτά ττω (aor.) 11. Έ τ ι ήν δτι οί Έ λ λ η ν ες δυνατοί
δέομαι ήσαν τριήρεσι μ ά χεσ θα ι τοΐς Πέρσαις.
διαβιβάζω 12. Οί Έ λ λ η ν ες άμείνονες έγένοντο κ α ί
διέρχομαι καί των Περσών.
έξανθέω 13. Π άντες οί Α θ η να ίοι έν τω να υτικω ήσαν· οί οΰν
καταλαμβάνω (aor.) Π έρσαι ούδένα έν τω ά σ τεν ή γάρ
περιγίγνομαι (aor.) πόλις άνδρών ήν.
ανευ 14. Τή τέγνη κ α ί τη ócoun οί Έ λ λ η ν ες
των Περσών έν τοΐς κινδΰνοις.
150
C apitolo XIII Esercizi I I - 12
15. Αί πόλεις μάλλον ά ρ ε τ ή ς _____________ ή πλήθους·

τό γάρ π λ ή θ ο ς ______________άρετής ούδέν έστιν.
16. Μ ετά τον πόλεμον οί Α θ η ν α ίο ι______________τήν
πόλιν κ α ι τά τείχη.
17. Ό γεραιός μέλλει τά πρά γμα τα _____________ έξ
άρχής εις τό τέλος.
13.11. Completa queste frasi, aggiungendo le terminazioni degli aggettivi

άληθής, ψευδής, σαφής.
1. Ούκ ά εί οί ρήτορες λόγους άληθ κ α ί σαφ έποίουν.

2. Οί άληθ κ α ί σαφ λόγοι τούς π ο λ ίτδς έπεισαν.
3. Μή ψ ευδ , ά λ λ αληθ χρήματα ζητείτε.
4. Ού ψ ευδ_______ά λ λ αληθ_____ δοκεΐ μοι ή ά γ γ ε λ ίδ εΐναι.
5. Μ ετά τών άληθ κ α ί σαφ φίλω ν κ α ί οί ψ ευδ πάρεισ ι
τοΐς άνθρώποις.
6. Ό ρήτωρ ούκ άληθ λόγοις ά λ λ ά ψευδ τούς άκούοντας
έπειράτο πείθειν.
7. Τοίς π ο λ ίτα ις ού ψ ευδ ά λλ αληθ ά γ γ ε λ ία ι φόβον έποίουν.
8. Μή ψ ευδ______ ά λ λ αληθ_____ λόγφ πεΐσον τον παιδα.
9. Τό τού άνθρώπου όνομα ού ψευδ ά λλ αληθ ήν.
13.12. Completa le fra si che seguono, aggiungendo le terminazioni di τριήρης.
1. Ή μακρά να ύς τριήρ ονομάζεται.

2. Δέκα τριήρ έν τή θαλάττη έφαίνοντο.
3. Έ ν τή τριήρ πολλοί να ϋ τα ι ένήσαν.
4. Έ πί τού τής τριήρ καταστρώ ματος έκαθίζοντο πολλοί ναύται.
5. Π ολλοί κ α ί άνδρεΐοι ήσαν οί τών τριήρ έρέται.
6. Τ αΐς τής πόλεω ς τριήρ οί Α θη να ίοι τά ς ά γ γ ελ ία ς προσέφερον.
E sercizi 13-15 C apitolo XIII
13.13. Concorda col nome l ’aggettivo traparentesi, nel caso e numero indicati.
Singolare Plurale
ή (άληθής) ocixíCc Nom. ________________ ________________
ό (υγιής) π α ις Acc. ________________ ________________
ό (ψευδής) λόγος Gen. ________________ ________________
ό (υγιής) δούλος Dat. ________________ ________________
τό (ψευδής) πάθημα Nom. ________________ ________________
ή (άληθής) συμφορά Acc.^ ________________ ________________
τό (ψευδής) σημεΐον Gen. ________________ ________________
ή (άληθής) άρετή Dat. ________________ ________________
13.14. Ιη ogni numero, solo una delle tre form e d ’aggettivo tra parentesi é cor-
retta, e concordata correttamente col sostantivo: tróvala e sottolineala.
(Nota che πετρώδης vuol dire «roccioso», e ευσεβής «pió».)
1. τώ (ευσεβή, εύσεβώ, εύσεβει) β α σ ιλεΐ

2. τοίς (ψευδοΐς, ψ ευδέσι, ψ ευσί) φίλοις
3. τούς (άληθεις, άληθούς, άληθάς) λόγους
4. του (σαφοΰ, σαφός, σαφούς) κινδύνου
5. τάς (πετρώδας, πετρώδεις, πετρώδους) νήσους
6. τά (ψευδή, ψ ευδά, ψευδές) πάθη
7. α ί (ύ για ί, υγιή, υ γιείς) γυ να ίκ ες
1. Oí Α θ η να ίο ι τό τών Περσών πλήθ ούκ έν τοίς τείχ έμειναν.

2. Τό τών τε ιχ μέγεθος τοίς π ο λίτα ις σωτηρίαν παρέσχεν.
3. Οί βάρβαροι τώ πλήθ φόβον ούκ έποίησαν τοίς π ο λ ίτα ις τοίς έπί
τώ τείχ .
4. 'Ό τε οί Α θ η να ίο ι περί τού τών Περσών πλήθ ήκουσαν, τά μ εγάλα
τείχ παρεσκεύασαν.
5. Προς τά πλήθ______ τά τών βαρβάρων οί Έ λ λ η ν ες άνδρείω ς έπορεύ-
σαντο.
6. Έ π ί τώ τε ίχ μένοντες οί Α θη να ίοι προς τό τών Περσών
πλήθ έβλεπον.
152
C apitolo XIII Esercizi 16-17
13.16. In ogni numero, l ’aggettivo concorda correttamente con una sola delle tre
form e fra parentesi: trova e sottolinea quest ’única forma.
1. του μ εγάλου (τείχος, τείχου, τείχους)

2. τό ά π α ν (πλήθος, πλήθον, πλήθες)
3. τω δεινω (πένθω, πένθη, πένθει)
4. τοΐς έλευθέροις (έθνεσιν, έθνοις, έθνοσιν)
5. τά κ α λ ά (άνθη, άνθα, άνθας)
6. των ένα ντίω ν (όρων, όρόων, όρων)
13.17. Unisci le due frasi, sostituendo al nome sottolineato il pronome relativo.

Esempio: Ό να ύτης λ είπ ει τον Δ ικαιόπολιν. Ό ναύτης τον Δ ικαιόπολιν
ή γα γεν εις τήν ναΰν.
= 'Ο ναύτης, δς τον Δ ικαιόπολιν ήγα γεν εις τήν ναΰν, αύτόν λείπει.
1. Οί ν α ΰ τα ι έλυσ α ν τά πείσματα. Οί να ΰ τα ι πείθονται τω ναυκλήρω.
2. 'Ο Δ ικ α ιόπολις τήν να ΰν έσκόπει. Ή ναΰς βεβαίως έπλει.
3. Έ ν τή νη ΐ φορτία ένήσαν. Οί άνθρωποι έπώ λησαν τά φορτία έν τα ΐς

Ά θήναις.
4. Ο ύκέτι έφαίνοντο α ί τριήρεις. Π άντες εΐδον τάς τριτιρεις.
5. Π άντες φοβούνται τον άνεμον. Ό άνεμος μείζων γίγνετα ι.
6. Αί γυ ν α ίκ ες φοβούμεναι έβλεπον προς τούς άνδρας. Οί άνδρες έσίγων.
7. 'Ο γέρων έσωσε τον άνθρωπον. Π άντες εις τήν θ ά λα ττα ν ήθελον ρΐπτειν
τον άνθρωπον.
8. Ό Ξέρξης τής ’Α σίας έβασίλευεν. Τό να υτικόν του ^έο^ου ήμΰναμεν.
9. Α νδρ είοι έφαίνοντο οί Α θηναίοι. Ό Θ εμιστοκλής τοΐς Ά θ η να ίοις

ήγεΐτο.
10. Μή πισ τεύετε τοΐς ρήτορσιν. Οί τών ρητόρων λόγοι π ολλά κις ούκ
ά ληθεΐς είσιν.
11. Π ολλα ί μ ά χ α ι έγένοντο. Ό γέρων παρήν ταΐο μ ά γα κ :.
12. Οί ήμέτεροι πρόγονοι ήμΐν διδά σ κ αλοι έγένοντο. Δει ήμάς τοΐο προνό-
voic πισ τεύειν.
13.18. Completa queste frasi, aggiungendo le form e del pronome relativo.
1. Ού χα ίρ ουσ ιν oí ά ν θ ρ ω π ο ι τον βίον έν τή τυραννίδι διάγουσιν.

2. Τύραννος ονομάζεται ό ά νθ ρ ω π ο ς δούλους τούς ά λλους πολίτα ς
ποιεί.
3. Οί π ο λ ΐτα ι οί ά γα θοί τϊμώ σι τήν π ο λ ιτ ε ία ν , α ύτοΐς ώσπερ τροφή
έστιν.
4. Τρέφουσιν άγα θούς τούς πολίτα ς α ί πόλεις _____ ά γα θ ά ς τάς
π ο λ ιτεία ς έχουσιν.
5. Π ολλά κ ις όρώμεν τά δάκρυα _____ έκ τής ύβρεως δρέπουσιν οί
άνθρωποι.
6. Οί Α θ η να ίο ι μ ά λ ισ τα έτίμησαν τούς ά ν δ ρ α ς ά π έκ τεινα ν έν τή
μά χη οί βάρβαροι.
7. Π λεΐσ τα ι ήσαν α ί ν ή ε ς έπί τήν 'Ε λλάδα ήγεν ό Ξέρξης.
8. Έ ν τοΐς σ τ ε ν ο ΐς είδετε μεγάλη μάχη έγένετο.
9. Ή έ λ ε υ θ ε ρ ία έσώσαμεν μέγιστον άγαθόν έστιν.
10. Τών Α θη να ίω ν έσ τιν ή π ό λ ι ς θα υμ ά ζεις τήν ισονομίαν.
11. Π ολλή έσ τιν ή δόξα _____ οί ήμέτεροι πρόγονοι α ίτιο ι έγένοντο τή
πόλει.
12. Ό β α σ ιλ ε ύ ς ,______ δυνατόν ήν τήν πεζήν σ τρα τιά ν διαβιβάσ αι, όδόν
έποίησε διά τής θαλάττης.
13. Οί 'Έ λ λ η ν ες,______ άνδρείω ς έβοήθησεν ή ήμετέρα πόλις, μέγα τίμώ σιν
αύτήν.
14. Π λεΐσ τοί είσ ιν οί Έ λ λ η ν ε ς τήν έλευθερίαν έσώσαμεν.
15. Μ εγάλα ήν τά τ ε ί χ η ______ τήν πόλιν οί Α θη να ίοι διεφύλαξαν.
16. Μ έγα έγένετο τό ν α υ τ ικ ό ν ό Ξέρξης τή σ τρ α τιά σίτον παρεΐχεν.
154
C apitolo XIII E sercizio 19
13.19. Rispondi per iscritto in greco, con una frase infera, a queste domande.
1. Ποΐοί εισ ι π ο λ λ ά κ ις oí τών ρητόρων λόγοι;
2. Διά τί π ισ τεύ ειν δει τοίς του γεραιοϋ ναύτου λόγοις;
3. Τίνες έγένοντο α ί τών ά λλω ν έθνών πολίτεια ι;
4. Δ ιά τί ήμιν διδά σ κ α λοι έγένοντο οί ήμέτεροι πατέρες;
5. Τί π ο ιεί ν έτόλμησαν οί Έ λ λ η ν ες έν τα ις ύσ τέρα ις μ ά χα ις;
6. Δ ιά τί ένομ ίσ αμεν δεΐν ύπέρ τής έλευθερίας διακινδΌ νεύσαι;
7. Π οιους τούς π ο λ ίτα ς π οιεί ή πολιτεία;
8. Τίνες είσ ίν α ί τών ά λλω ν έθνών πολιτείαν,
9. Δ ιά τί οί τύραννοι ά γευσ τοι εισ ι τής φ ιλίας;
155
10. Tí δρέπουσιν οί άνθρωποι έκ τού τής ’Ά τη ς καρπού;
11. Τίνα λόγον κα τέλιπον οί έν τή Μ αραθώνι νίκήσαντες;
12. Υ πέρ τίνος έκ ινδΰνευσ αν μετ ολίγω ν οί ήμέτεροι πρόγονοι;
13. Πώς ό Ξέρξης διεβίβασε τήν πεζήν στρατιάν;
14. Τί π ά σ ιν Έ λ λ η σ ιν έπέδειξαν οί ήμέτεροι πατέρες;
15. Τί έποίησαν οί Α θ η να ίοι ότε ή τού βασιλέω ς σ τρα τιά τοΐς τείχεσ ι
προσεχώρησεν;
16. Τί έσ τι τώ όντι ή πόλις;

C apitolo X IV E sercizi 1-2
Capitolo XIV
Η EN ΤΑΙΣ ΘΕΡΜΟΠ Y Λ ΑΙΣ ΜΑΧΗ
Dopo la prima lettura (linee 1-42)
14.1. Completa queste frasi, aggiungendo le form e di questi comparativi o super-

lativi: άμείνω ν, άριστος, μέγιστος, μείζων, κάλλιστος, κρείττων, μάλιστα,
μάλλον, πλεΐστος, πλείων, πρεσβύτατος, φίλτατος.
1. Έ ν τώ Π ειρ α ιεΐ πολύς μέν ό δήμός έ σ τ ιν ·______________δε ό δήμος έν

τα ΐς Ά θ ή να ις ή έν τω Πειραιεΐ- _____________ δέ ό δήμος έν τή
Έ λλά δι.
2. Πολύ μέν τό ύδωρ έν μεγάλη ύ δ ρ ία ·______________δέ έν τή κρήνη ή έν
τή ύ δ ρ ία ·______________δέ έν τω ποταμώ.
3. Οί ά θ ά να τοι ο ύ δ έ ν έ ποίησαν ή οί ά λ λ ο ι στρατιώ ται.
_
4. Μ εγάλη έσ τιν ή τών Α θηναίω ν δύναμις· ή δέ τής Ε λ λ ά δο ς δύναμ ις

_____________ έσ τιν ή τών Α θ η ν α ίω ν _____________ δέ ή τού βασιλέω ς
δύναμις.
5 . _____________ έσ τί κινδΌ νεύειν ύπέρ τής έλευθερίας ή ή σ υχά ζειν μετά
τής δουλείας.
6. Κ αλή μέν ήν ή μ ή τη ρ ,______________δέ ή παΐς.
7. ’Ά κουσ όν μου, ώ _____________ παΐ.
8. Έ ν τή πομπή ο ί ______________τών πολιτώ ν έπονται τή θεά.
9 . _____________ ήν ό ναύτης δς έν τή Σ α λ α μ ΐνι παρεγένετο.
10. Π ολύς έσ τιν ό καρπός· μ ά λα ούν χ α ίρ ει ό Ξ α ν θ ία ς ,____________ δέ ό
Φ ίλιππος, ά λ λ ά ______________ό Δ ικαιόπολις.
14.2. Inserisci in queste fra si le parole appropriate, scegliendole ira quelle della
ήπειρος 1. Μ έ γ ισ το ν ______________πα ρεσκεύαζεν ό βασιλεύς.

θρόνος 2. Οί 'Έ λληνες, μαθόντες δτι ό Ξέρξης βούλεται τήν
οπλίτης Ελλάδα _____________ , ε ις Κόρινθον
πόρος
στόλος 3. 'Ο Ξέρξης μ ε ίζ ο ν α ____________ (= σ τρατιάν) εΐχεν
στρατιώ της ή πάντες οί Έ λλη νες.
157
E sercizio 3 C apitolo X IV
στρατός 4. Κ ατά μέν γην τά δρη μ ά λ ισ τα _____________ τή

άμείνω ν θαλάττη· κ α τά δέ θ ά λα ττα ν μικρός _____________
στενός έσ τιν έν μέσω τής Εύβοιας κ α ι τ ή ς _____________ .
άνατρέχω (aor.) 5. Ό πόρος ούτω _____________ έσ τιν ώστε δυνατόν
ελπίζω (imperf.) έσ τι μίαν ναΰν διαβήναι.
καταστρέφομαι 6. Οί 'Έ λ λ η νες τον Λ εω νίδην έπεμ ψ α ν, έχο ντα
προσβάλλω _____________ ού πολλούς.
πρόσκειμαι 7. Ού πλεισ τοι ήσαν οί σύν τώ Λεωνίδη όπλΐτα ι, ά λλά
συνέρχομαι (aor.) _________ χ ίλ ιο ι μόνον.
χράομαι 8. Ό β α σ ιλ ε ύ ς _____________ δι ολίγου τούς Έ λ λ η ν α ς
επ τά κ ις άποφεύξεσθαι (= che... sarebbero fuggiti)· έκέλευσεν
οΰν τον έαυτού σ τ ρ α τ ό ν ______________αύτοΐς.
9. Οί «ά θ ά να το ι» κ α λ ο ύ μ ενο ι ά νδ ρ ειό τα τα τών
_____________ έμάχοντο, ά λ λ ά προσβαλόντες τοίς
Έ λ λ η σ ιν ο ύ δ έ ν _____________έπραξαν.
10. Ή μάχη έν τοίς στενοις έγένετο· διά τούτο ούκ έξην
τοΐς Π έρσαις τώ π λ ή θ ε ι_____________ .
11. Ό β α σ ιλεύς λ έγετα ι τήν μ ά χην θεά σα σ θα ι έκ
_____________, ά λ λ ά τρις _____________ διά τον
ύπέρ τού στρατού φόβον.
1. Tí έν νώ εΐχ εν ό Ξέρξης;
2. Ποΐ συνήλθον πά ντες οί 'Έ λληνες;
3. Τί έδοξεν αύτοΐς;
158
C apitolo X IV E sercizio 3
4. Δ ιά τί έν τα ΐς Θ ερμοπύλαις δυνατόν έσ τιν ολίγους έπ ι πολλούς μ ά χεσ -

θαι;
5. Τί έσ τιν έν μέσφ τής Εύβοιας κ α ί τής ήπείρου;
6. Πόσους ό π λ ίτδ ς εΐχ εν ό Λεωνίδης;
7. Δ ιά τί ή σ ύχα ζε τέττα ρας ήμέρας ό Ξέρξης εις τά ς Θ ερμοπύλας άφικό-

μενος;
8. Τίνες έγένοντο οί άθάνατοι;
9. Διά τί οί ά θά να τοι ούδέν άμεινον έποίησαν;
10. Δ ιά τί έκ τού θρόνου τρις άνέδραμεν ό βασιλεύς;
159
E sercizi 4-5 C apitolo X IV
Dopo la seconda lettura (1. 43-93)

Se interpreterai correttamente le definizioni, nella colonna messa in eviden-
za potrai leggere il nome d 'una celebre citta greca.
1. Ά π έθ α νεν έν τα ΐς
Θ ερμοπύλαις.
2. = έξαίφ νης έπαίρω έμαυτόν.
3. Τέταρτος, πέμπτος, ...
4. <-» δακρΰω
5. <-» σαφής
6. = σ τρ α τιά
7. Τό αγα θόν μένω.
8. Λ ίθινον αυτό έποίησαν

οί "Ελληνες.
9. Των ζφω ν βασιλεύει.
10. άθάνα τος
14.5. Sinonimi.
sinonimi.
α να σ σ α 1. Ή Ε πίδα υρ ος μακράν ά πεσ τι τών Αθηνών.

γεραιός
άνήρ 2. Π άντες ώκτίρον ιδόντες τον π α ΐδα ούχ όρώντα.
θερ άπα ινα
πτω χός 3. Οί φίλοι φιλανθρώ ποκ έθάρρυνον τήν Μυρρίνην.
ρώμη
απδς
άμΰνω 4. Οί ήμέτεροι πρόγονοι έ£ιίλασαν τούς βαρβάρους.
άπέχω
διέρχομαι
160
έλεέω 5. Ό γέρων τώ Φ ιλίππω πά ντα διηγήσατο.

νοστέω
πα ρ α γίγνομ α ι 6. Ε ν τα ύ θ α οί Έ λ λ η ν ες άθάνατον τήν τής άρετής
περιγίγνομ α ι μνήμην (= il ricordo) κατέλιπον.
(+ gen.)
ρίπτω
ένθάδε 7. 'Η Μ υρρίνη έκέλευσεν υγιή τον Φ ίλιππον έπανελθενν.
εύμενώς
8. 'Η Ν α υσ ικ άα άμα τα ις δούλακ: τον Ό δυσ σ έα παρά

τον πατέρα ήγαγεν.
9. Έ ν τα ις Θ ερμοπύλαις οί ‘Έ λληνες πάση τή τών

βαρβάρων σ τρατιά άντεΐχον.
10. Μ εγάλη ήν ή δύναμιο ή τής του Ξέρξου στρατιάς.
11. Ό ναύτης παρην τα ις μ ά χ α ις ά ς έξηγεΐτο.
12. Ό Ό δυσ σ εύς τή Ν αυσικάα· <ΓΩ δέσ ποινα , έλέησον,

σώσόν με.»
13. Έ ν τώ χειμ ώ νι οί να ύ τα ι εις τήν θά λα ττα ν έβαλον τά

φορτία.
14. Τέλος οί βάρβαροι ούκ ένίκησαν τούς Έ λλη να ς.
15. Χρήματα τώ Δ ικαιοπόλιδι, πένητι οντι, ούκ ήν.
161
14.6. Contrari.
Completa queste frasi, aggiungendo i contrari delle parole sottolineate
richiesti dal senso (li trovi nella colonna di sinistra).
βάρβαρος 1. Ού μόνον οί 'Έ λληνες ά λ λ ά κ α ι οί

μαθητής έτίμησ αν τήν άρετήν.
ψ υχή 2. Τό ύ γ ιές σώ μα ού κ ρ εΐττόν έσ τι τής ύ γιο ύ ς
άδηλος
άθάνατος 3. Π ολλάκις ού σαφές ά λ λ ’ έσ τιν ό β ο ύλε
κενός τα ι ο θεός.
προτεραίος 4. Έ ν τα ίς νήσοις οί έμποροι ώνούντο τά φορτία ά
ψευδής έν τα ίς Ά θήναις.
άποκαλύπτω 5. Τώ προσήκει πείθεσθα ι τώ διδασκάλω .
πωλέω 6. Οί μέν θεοί είσ ιν, οί δ άνθρωποι θνητοί.
7. Τά άνδρεια έργα mri κρύπτειν δει. ά λ λ ’
8. Τον Φ ίλιππον τίϊ μέν ύσ τερα ία έκόμισ αν παρά τον
ίατρόν, τή δέ άφ ίκοντο εις τά ς
Α θήνας.
9. Τών φίλων τούς τε άληθεΐς κ α ί τούς έκ
τών έργων γνωρίζομεν.
10. Οί Α θη να ίοι, δτε έν Σ α λα μ ινι έμενον τούς βαρβάρους,
τό μέν άστυ εΐγον άνδρών, τά ς δέ
ναϋς μεστάς.
14.7. Inserísci in queste fra si le parole appropriate, scegliendole tra quelle della
ατραπός 1. Τή προτεραία άνήρ τις προσελθών τώ

επίγρα μμα β α σ ιλει άπορούντι τήν ή έφερεν εις
λέων τά ς Θερμοπύλας.
μνήμα 2. Ό ούν Ξέρξης τούς άθανάτους έπεμ-
ρημα ψεν, βουλόμενος τούς Έ λ λ η ν α ς κ α τα λ α β ε ΐν οί γάρ
στήλη σ τρατιώ ται αύτού ούδέν ά μεινον έποίησαν.
λίθινος 3. Ό δέ Λεωνίδης έκ εΐ έμεινεν έγω ν (=
π ολλα πλά σ ιος 300) Σπαρτιάτας.
τριακόσιοι 4. Οί Σ πα ρ τιά τα ι εις τά στενά , βουλόμε-
αγγέλλω (aor.) νοι έκ εΐ πολεμεΐν τοΐς Πέρσαις.
άναχωρέω (aor.)
162
C apitolo X IV ____________________________________________________________ E sercizio 8
αντέχω (imperf.) 5. Έ μ α χ έσ α ν το προς _____________ πολεμ ίους

γράφω (aor.) ______________πάντες άπέθανον.
θάπτω (aor.) 6. Έ π ε ιτ α οί Έ λ λ η ν ε ς ______________τούς τρι&κοσίους
να υμα χέω (aor.) δπου άπέθανον.
όρμέω (imperf.) 7. Ν υν έξεσ τιν ιδ εΐν _____________ , μ έγα ν
φράζω (aor.) , έκ τού Λεωνίδου ονόματος.
έως 8. Έ ν τω μ νή μ α τι _____________ (= έκ λίθου)
ταύτη έστίν.
τήδε 9. Έ ν τή στήλη τί έστιν, έν φ οί "Ελληνες
τάδε·
10. <ΓΩ ξένε, (= είπέ) τοίς Λ ακεδαιμονίοις
δτι (= ένθάδε) κείμεθα πειθόμενοι τοίς
τής πατρίδος .»
11. Έ ν δέ τούτω οί Α θη να ίοι προς τώ Ά ρτεμισίω
_____________ κ α ί ένΐκησαν.
12. Οί βάρβαροι ύπερέβαινον τά ς Θερμοπύλάς· οί ούν
Έ λ λ η ν ες ο ύ κ έ τ ι_____________ , ά λ λ ανεχώ ρησαν κ α ί
_____________ έν τώ Φαλήρω.
1. Δ ιά τί Ε φ ιά λ τη ς προσήλθε προς τον βασιλέα;
2. Τί έκέλευσ εν ό Ξέρξης τοίς άθανάτοις;
3. Τί έδοξε ποιήσ α ι τώ Λεωνίδη;
4. Πόσους σ τρ α τιώ τες έχω ν έμεινεν ό Λεωνίδης;
163
5. Πόσοι ήσαν οί βάρβαροι προς οΰς έμαχέσ αντο οί Έ λλη νες;
6. ^Αρα έσώσατο ό Λεωνίδης;
7. Πόσοι των Σπαρτιατώ ν άπέθανον έν έκείνη τή μάχη;
8. Που οί 'Έ λληνες έθαψ αν τούς άποθανόντας;
9. Τί έγένετο τό λίθινον μνήμα δ έποίησαν;
10. Τί έγρ α ψ α ν έν τω τής στήλης έπιγράμματι;
11. Τί προς τω ’Αρτεμισίω έπραξαν οί Α θηναίοι;
12. Τί τέλος έπραξαν οί βάρβαροι;

C ap i tolo X IV E sercizi 9-10
■ Dopo la prima parte della terza lettura (1. 94-172)
14.9. Completa queste frasi, aggiungendo le terminazioni dei comparativi o

superlativi.
1. Ούκ ά εί oí άνδρες άνδρει είσ ιν ή α ί γυναίκες· α ύ τα ι πολλά κις

άνδρει______ (sup.) φαίνονται.
2. Αί μέν κόραι εύσεβ (εύσεβής, = pió) των π α ίδ ω ν ή δέ Μ έλιττα
εύσεβ (sup.) ά πδσ ώ ν των κορών.
3. Ή τών Λ ακεδαιμονίω ν π ο λιτεία ού μόνον βεβαι έγένετο ή των
Α θηναίω ν, ά λ λ α ά πά ση ς τής Ε λλά δο ς βεβαι .
4. Μ ακαρίους ήγού τούς μέν χρήματα έχοντας, μ α κα ρι τούς δέ
π α ίδα ς κα λούς κ α ί άγαθούς, μακαρι τούς ορθόν κ α ί σώφρονα
τον νοϋν.
5. Σωφρον______ σου έγώ μέν έγενόμην, σωφρον δμως πάντω ν ό
ήμέτερος φίλος.
6. Πολλώ λαμπρ ή τών Α θη να ίω ν άρετή ή τών Περσών, ά λ λ ά
λαμπρ ή τού Λεωνίδου.
7. ’Αληθή μέν π ο λλά κ ις λέγουσ ιν οί ποιηταί, άληθ δέ οί φιλόσοφοι,
άληθ δέ ό θεός.
8. Ού σαφή ήν ά έλεγες, νύν δέ όλίγφ σαφέσ_____ , ά λ λ ά δει σαφέσ_____
(sup. dell’agg.) σε λέγειν.
9. Π λουσι είμ ί σου, ά λ λ ά ώς πλουσι γίγνεσ θ α ι βούλομαι.
10. Ή μέν θ ά λ α ττα δεινά κ α κά τοΐς άνθρώποις παρέσχεν, ό δέ πόλεμος
δειν , ή δέ ύβρις δειν .
14.10. Scrívi il comparativo e il superlativo di questi aggettivi.
P o s it iv o C o m p a r a t iv o S u p e r l a t iv o
άγαθός ________________ ________________
άδηλος
άληθής ________________
βέβαιος
κακός ________________ ________________
καλός ________________
κενός ________________
κοινός ________________ ________________
λαμπρός ________________ ________________
165
μ έγας
ολίγος
πολύς /
πονηρός
σαφής
στενός
σώφρων
14.11. Scrivi il comparativo e il superlativo di questi avverbi.
άδήλως ________________ _________ ______
βεβαίω ς ________________ ________________
εΰ ________________ ________________
κακώ ς ________________ ________________
καλώ ς ________________ ________________
λαμπρώς ________________ ________________
μ ά λα ________________ ________________
μέγα ________________ ________________
πολύ ________________ ________________
σαφώς ________________ ________________
σωφρόνως ________________ ________________
14.12. Completa queste frasi, aggiungendo le form e del dimostrativo ούτος.
1. Μ ε τ ά _____________ τον λόγον ό νεα νία ς έσιώπησεν.

2. Μ ε τ ά _____________ ό ναύτης ήκουσε μέγαν θόρυβον κ α ί βοάς.
3 . ______________ά κούσ α ς έπλη σία σ εν άνθρώποις τισ ίν έρίζουσιν.
4. Τί έσ τι _____________ ; τί είσ ιν _____________ α ί βοαί; Τίς έστι
______________τής έριδος ή α ιτία ;
5. Κ ατάσκοπος τών Λ ακεδαιμονίω ν έστιν ό άνθρωπος. ___________ _
ήκουσα ού καλώ ς άττικίζοντος.
6 . _____________ τούς λόγους ποιών, πάντω ν ει πανουργότατος. Μ άλιστα
δέ ύ β ρ ίζ ε ις _____________ τά ς διαβολάς (< διαβάλλω ) είπών.
7. Έ ν ______________τή ήμέρα μέλλω σε ρίπτει ν εις τά κύματα.
8. Π αύεσθε _____________ τών λόγων, ω άνδρες. _____________ ή έρις
πολλά κ α κ ά ύμ ίν μ έλλει φέρειν.
9 . _____________ τών πόλεων ή τών Α θη να ίω ν μεγίστην δύναμ ιν έχει.
166
C apitolo X IV Esercizi 13-14
14.13. Completa queste frasi, aggiungendo le form e di τοσοΰτος o di τοιούτος.
1. _____________ (τοσοΰτος) ήν ή τών Περσών σ τρα τιά ώστε χ ϊλ ία ις

να υσ ιν ό β α σ ιλεύς ήνεγκεν αύτήν.
2 . ______________ (τοιούτος) ών έμέ δια βάλλεις, ώ κατάρατε άνερ.
3. _____________ / ________-______ (τοσοΰτος1) τό τών βαρβάρων πλήθος
ιδόντες ούδέν οί στρα τιώ τα ι έφοβοΰντο.
4. _____________ (τοιούτος) τήν άρετήν οί Α θ η να ίοι έδήλωσαν ώστε
πά ντες α ύτούς τίμώσιν.
5. Θ η σ α υ ρ ο ύ ς_____________ (τοσοΰτος) έσχεν ό β α σ ιλεύς όσους ούδείς
ούδέποτε εΐδεν.
6 . ______________ (τοιούτος) λόγοις ό ρήτωρ τούς πολίτα ς έθάρρΰνεν.
7 . ______________ (τοιούτος) άγαθώ ν π ά σ ι τοίς Έ λ λ η σ ιν α ίτιο ι οί ήμέτε-
ροι πατέρες έγένοντο.
8. Τάς έαυτώ ν π ό λ ε ις _____________ (τοιούτος) κ α ί ______________(τοσοΰ
τος) οί Έ λ λ η ν ε ς έποίησαν ώστε άθάνατον κ α τέλιπον τήν δόξαν.
έρις (acc. έριν) 1. Δύο ά νδρες τά ς φω νάς μ ά λ α έπήρον, κ α ι

κατάσκοπος ______________άλλήλοις.
κλέπτης 2. Ό τήν ναΰν ά γ ω ν ______________ ονομάζεται.
κραυγή 3. Ό κυβερνήτης εύθύς α ύτοΐς και
κυβερνήτης μ ε γ ά λ η ν _____________εΐδεν.
κάκισ τος 4. Π άντες οί παρόντες _______ ιδόντες τους
πανούργος άνδρας ά λλήλους
ά ττικίζω 5. Ό κυβερνήτης ταχέω ς έβόησεν <ΓΩ
γελάω (imperf.) άνθρω ποι, έμοί φ α ίνεσ θε
έπιβουλεύω δήπου.»
έρίζω 6. Ό δ'έτερος- «Ούτος ό τών άνθρώπων
μ α ίνομ α ι μεγάλη _____________ ειπεν οτι _________ είμ ί
μϊσέω κ α ί τών Λ ακεδαιμονίω ν .»
ξενίζω 7. Ό δ'έτερος- «Ού δήπου _ αυτόν τυπτων·
παίω (= σ ίγά τε) γάρ, ώ φίλοι· ΰμΐν πά σ ι
πλησιάζω δηλοΰν μέλλω ώς άληθή εΐπον.»
1 Due possibilitá.
167
προστρέχω (aor.) 8. «Διά τα ύτα ά έπρδξεν έγώ αύτόν

σιωπάω 9. Ούδέ ύβρίζω, ά λ λ ’ τούτο ποιώ.
ύβρίζω 10. Οΰτος ό άνθρωπος, τω δντι τών Λ ακεδαιμονίω ν
Δωριστί κατάσκοπος ών, ήμΐν έν τα ΐς Ά θ ή να ις
εικότω ς
11. Κ αλώ ς μέν ούχ οΐός τ ’ών,
_____________ δέ δεινώ ς δια λέγεται.»
1. Tí ήκουσαν έν ω διελέγοντο δ τε Δ ικαιόπολις κ α ί ό Φ ίλιππος κ α ί ό

ναύτης;
2. Δ ιά τί έπλη σία ζον οί έν τή νηΐ;
3. Τί οί μέν άνδρες γελά σ α ντες έλεγον; Τί α ί δέ γυ ν α ίκ ες κλάζουσαι;
4. Τίνες φ α ίνοντα ι οί έρίζοντες τώ κυβερνήτη;
5. Τί ό κυβερνήτης έκέλευσ ε τούς άνδρας έρίζοντας ποιεΐν;
6. Τί τό μέν πρώτον έποίησεν ό έτερος άνθρωπος; Τί δ επειτα;
7. Πώς τέλος πολλήν ύβριν έποίησεν;
168
C apitolo X IV Esercizio 16
8. Δ ιά τί ό έτερος εικότω ς μ ισ είτα ι ύφ’έτέρου;
9. Τί βουλόμενος ό του έτέρου πατήρ ξενίζειν έφαίνετο τώ έτέρφ;
10. Δ ιά τί ούχ οΐός τ η ν ά ττικ ίζειν;
11. 'Ά ρ α ό έτερος άνθρωπος έλεγε ν ότι οί Α θη να ίο ι άνδρειότερον μ ά χ ο ν

ται;
12. 'Ά ρ α οί Λ ακεδαιμόνιοι δοκοΰσιν αύτώ σωφρονέστατοι εΐνα ι τών

Ε λλήνω ν;
13. Τίς εΐν α ι οΰτος δοκεί τώ κυβερνήτη;
■ Dopo la seconda parte della terza lettura (1. 173-260)
14.16. Completa queste frasi, aggiungendo le form e del dimostrativo όδε.
1. Ε ΐπ ε ν ______________ό άνθρωπος ότι κά κισ τος τών άνθρώπων έγώ είμι.

2. Ή κ ο υ σ α Δωριστί λ έ γ ο ν τ ο ς ______________του άνθρώπου.
3. Π άντες γ ιγ ν ώ σ κ ο υ σ ιν _____________ οί άνθρωποι έλαττον όν (= che é...)
τό τών Λ ακεδαιμονίω ν ναυτικόν ή τών Α θηναίω ν.
4. Ο ύδείς ά γνο εί ____________ τών άνθρώπων δτι ού κά κιον τών
Λ ακεδαιμονίω ν μ ά χο ντα ι οί Α θηναίοι.
169
5. Ο ύδεμία πόλις ά λλη τών Ε λλή νω ν άνδρειότερον έμα χέσ ατο ή

_____________ α ί πόλεις.
6. Ά κ ο ϋ σ α ι δει _____________ τούς λόγους, ούς σωφρονέστατα εΐπεν
_____________ ό άνθρωπος.
7. Μ άλισ τα τιμ ά ν δει τούς π ο λ ίτες τήν έν _____________ πόλεσιν ομό
νοιαν δια φ υλά ξα ντα ς.
8. Μ άλλον ά κ ούειν βούλομαι όπως έν _____________ τη Σ α λα μ ινι οί
"Ελληνες έμαχέσαντο.
9. Μ άλισ τα ____________ τον λόγον άκουσον, ώ παι· άληθέσ τα τα γάρ
π ά ντα σοι βούλομαι διηγήσασθαι.
14.17. Completa la tabella.
ουτος τοιούτος όδε έκεινος

τούτο έκεΐνο
τοιαύτης τήσδε
τούτφ τοιούτω
τοιούτον έκεΐνον
α ύτη έκείνη
το ια ύτα ι αιδε
τώνδε έκείνω ν
τα ύ τα ις έκ είνα ις
τούτους τοιουτους
τοια ύτα τάδε
αρχη 1. Ό έμπορος τούς μέν Λ α κ εδ α ιμ ο ν ίο υ ς_____________

άστός μ ίσ ει, τούς δ’Ά θ η ν α ίο υ ς ούκ άγνοεί ότι
διαβολή _____________ στρατόν έχουσιν.
διάλεκτος 2. Οί Α θ η να ίοι τη να υτική τέχνη τήν τής θαλάττης
έχθρα _____________έχουσιν.
μεταβολή 3. Ό έμπορος _____________ Α θη να ίος έ σ τ ιν οί γάρ
ομόνοια γονείς αύτού Α θ η να ίο ι έγένοντο.
άτοπος 4. Ό έτερος τον τού έμπορου π α τ έ ρ α _____________
έλάττω ν πολλά ψευδή κ α ί κ α κά λέγω ν περί αύτού· πολλάς
κοινός ο ΰ ν ______________λέγει.
170
διαβάλλω 5. Ό πάππος τώ δντι _____________ γενόμενος έν

σ τρατεύομαι Μ αραθώ νι _____________ μ ετά τών έκ εΐ
(aor.)
τελευτάω 6. Π ώ ς ____________ έσ τιν δτι ό έμπορος, εις πολλάς
δπως άλλας χώ ρα ς π λ εύ σ α ς, έμ α θεν ά λ λ ο τρ ία ς
ά ληθέσ τα τα
ήσύχω ς 7. Π αυσάμενοι τής έριδος οί άνθρωποι έκαθίσαντο κ α ί
σφόδρα _____________ έκοίμων (= dormivano).
8. Ό δε Δικαιόπολις· «Μ εγάλη _____________ τις έν
τήδε τή πόλει γίγ ν ετα ν οί μεν γάρ ήμέτεροι πρόγο
νοι, τό _____________ ά γα θ ό ν ζητοΰντες, τήν
_____________ διεφύλαξαν, ήμεις δε ζητοΰντες τάς
_____________τής σω τηρίας ούκ έπιμελούμεθα.»
9. Ό Φίλιππος· «^Ω γέρον, διηγοΰ ήμιν _____________
έγένετο ή προς τή Σ α λ α μ ινι να υμα χία .»
14.19. Rispondi p er iscritto ίη greco, con una fra se intera, a queste domande.
1. ^Αρα φ ιλ εΐ τούς Λ ακεδαιμονίους ό έμπορος;
2. ^Αρα πλείονες κ α τά γήν ήσαν οί Α θ η να ίοι τών Λ ακεδαιμονίων;
3. Μ ειζον ήν τό τών Α θη να ίω ν να υτικόν ή τών Λακεδαιμονίων;
4. Δ ιά τί ά ληθέσ τα τα Α θη να ίος έσ τιν ό έμπορος;
5. Δ ιά τί ό τού έμπορου πατήρ ούχ οΐός τ’ήν καλώ ς ά ττικ ίζειν;
171
6. Που έκεΐνος έτελεύτησεν;
7. Διά τί ήκουσάν τινες του έμπορου Δωριστί διαλεγομένου;
8. Ποι δει τήν να ύν άφικέσθαι;

t
9. Τίς έσ τιν έν τή πόλει ή τών πραγμάτω ν μεταβολή;
10. Τί ζητοΰσιν οί νυν πολιται;
11. Τί δ εφ ύλα ξα ν οί τότε πολιται;
12. Τί τέλος ά κ ο ΰ σ α ι βούλεται ό Φ ίλιππος;
172
C apitolo X V E sercizio 1
Capitolo XV
Η EN THI ΣΑΛΑΜ ΙΝΙ ΜΑΧΗ
15.1. Completa queste frasi, aggiungendo le terminazioni dei participi d e ll’aori

sto terzo di βαίνω o di ίίστημι (o piuttosto dei loro composti).
1. Oí Α θ η να ίο ι έμ-β εις τάς να ϋς τούς Π έρσας έμενον.

2. Ό να ύα ρχος έκέλευσ ε τούς να ύτα ς έμ-β εις τάς να ύς τούς
Π έρσας μένειν.
3. Εις τό συνέδριον εισ -β κ α ι ά ν α -σ τ ό Θ εμιστοκλής τοΐς
σ υνελθούσ ιν εΐπεν.
4. Τοΐς φ ίλοις ή Μ υρρίνη ή γγειλε τον άνδρα εις τήν να ϋν έμ-β προς
τήν Ε π ίδα υρ ο ν άποπλεΰσαι.
5. 'Η γυνή ά ν α -σ τ προς τον άνδρα προσέδραμεν.
6. Οί δούλοι ά ν α -σ τ ______ τον δεσπότην έδέξαντο.
7. 'Η δέσ ποινα προσεχώρησε τα ίς δούλα ις ά ν α -σ τ_____ .
8. Π ολύς ήν ό όμιλος ό τών στρατιωτών έκ -β έκ τών νεών.
9. Αί κόραι είς τήν ο ικ ία ν εισ -β έκαθίσαντο.
10. Ή δέσ ποινα έκέλευσ ε τήν δούλην ά ν α -σ τ ά πιένα ι.
11. Οί Έ λ λ η ν ε ς είσέβαλον τό τών βαρβάρων να υτικόν είς τά στενά
εισ -β .
12. Ή δέσ ποινα έκέλευσ ε τάς δούλας ά ν α -σ τ ά πιένα ι.
13. Οί δούλοι ήκουσαν τά ς τού δεσπότου είσ -β _____ βοάς.
14. Οί δούλοι ήκουσαν τά ς τής δεσποίνης είσ -β _____ βοάς.
15. 'Ο τών ά ν α -σ τ κ α ί βοωσών θόρυβος πολύς ήν.
16. Τώ πατρι είσ -β _____ προσεχώρησεν ό υιός.
17. Τή μητρί είσ -β _____ προσεχώρησεν ό υιός.
18. Τοΐς φ ίλοις είσ -β προσεχώρησεν ό δεσπότης.
173
E sercizi 2-3 C apiíolo X V
άπορίβ 1. Ό Θ εμιστοκλής, τούς Α θη να ίους ίδών έν πλείστη

έκπλους _____________ δντας, έπεισ εν α ύτούς τήν πόλιν
ναύαρχος κ α τα λ ιπ εΐν εις τά ς να ύς
στρατηγός 2. Οί Α θη να ίοι, ού βουλόμενοι τοις
συνέδριον βαρβάροις, έπραξαν ά έκεΐνος έκέλευσεν.
φυγή 3. Ό Θεμιστοκλής, έν τ ω _____________ά να σ τά ς, τοΐς
διαγιγνώ σ κω '_________ εις τήν Σ α λα μ ίνα συνελθούσιν εΐπεν
διαφθείρω δτι δει τούς Πέρσ&ς ά ν α γ χ ά σ α ι έν τοΐς στενοΐς
εικω
εισβαίνω (aor.) 4. ’Ά γγελ ό ς τις, δν παρά τον Ξέρξην ό Θ εμιστοκλής
συμβάλλω (aor.) _____________ επεμψεν, εΐπεν δτι οί 'Έ λληνες εις
λάθρα _____________ παρασκευάζονται.
5. 'Ο β α σ ιλεύς τ ο ύ ς ______________έκέλευσε φ υλά ττειν
τα ις να υ σ ι τους , έν τη Σ α λ α μ ΐνι γάρ
______________μάχεσθαι.
6. Ό Ξέρξης τούς 'Έ λληνας _________ έβούλετο ώς
τά χισ τα .
1. Tí ό Θ εμιστοκλής τούς Α θη να ίους έν άπορία δντα ς πρά ξα ι έπεισεν;
2. ^Αρα έν τή πόλει οί Α θ η να ίοι τούς βαρβάρους έμειναν;
3. Π οΐ προσέπλευσαν εις τάς να ύς έμβάντες;
4. Τί ποιήσ α ι έβούλοντο οί στρατηγοί εις τήν Σ α λα μ ίνα συνελθόντες;
174
C apitolo X V Esercizio 4
5. Δ ιά τί δυνατόν έσ τι κ α ι νυν τούς βαρβάρους νΐκήσαι;
6. Τί ή γγειλε λάθρα τώ Ξέρξη ό παρά τού Θ εμιστοκλέους άγγελος;
7. Τί ούν διέγνω ό Ξέρξης;
8. Τί τούς να υά ρ χους ούτος έκέλευσε ποιήσαι;
15.4. Completa queste frasi, aggiungendo le terminazioni del participio delV aori
sto terzo di γιγνώσκω.
1. Oí βάρβαροι, γν δτι ήσύχαζον οί Έ λ λ η ν ες έν τοίς στενοΐς, προς

α ύτούς ήρεσσον.
2. Π ολύς φόβος ένέπεσε τοίς Π έρσαις, ή κισ τα γν όπως μ ά χοντα ι οί
Έ λ λ η νες.
3. Α ισ χύλος ό ποιητής, τήν τών Ε λλή νω ν άρετήν γν , τούτο τό
έπίγρ α μ μ α εγραψεν.
4. 'Η ήμετέρα πόλις, γν δτι ύπέρ πάντω ν ήν ό άγών, άρετής
ά θάνα τον κ α τέλιπ ε μνήμην.
5. Αί τών στρατιω τώ ν μητέρες, γν δτι μ ά χεσ θα ι έμελλον οί υίοί,
μ ά λ ισ τα έφοβούντο.
6. Λ έγουσι τον Ξέρξην, γν_____ δτι οί Π έρσαι έφευγον, μ έγα βοάν κ α ι
όδΰρεσθαι.
7. 'Ο φόβος ή κισ τα τούς Έ λ λ η ν α ς έλαβεν, γν ότι ό τών Περσών σ τό
λος έμελλε προσβαλεΐν.
8. Λ έγουσι τήν ήμετέρδν πόλιν, γν δτι ό β α σ ιλεύς έμελλεν αύτήν
καταστρέφεσθαι, αύτώ ή κισ τα έθέλειν είκειν.
175
E sercizio 5 C apitolo X V
9. Πολλή ήν ή του βασιλέω ς άπορία, γν δτι οί "Ελληνες ένίκησαν.

10. Ό τών Περσών φόβος, γν δτι οί "Ελληνες τον στόλον διέφθειραν,
μέγα ς έγένετο.
11. Δεινόν τό τής μητρός πάθος, γν δτι ό υιός άπέθανεν.
12. Τή γυ ν α ικ ί, γν δτι άπέθανεν ό άνήρ, α ί φ ίλα ι προσεχώρησαν.
έδος 1. Οί * τών Περσών έρ έτα ι π ά σ α ν τήν νύ κ τα

ευλογία __________________________________________ήρεσσον.
θήκη 2. ’Εν τοΐς προς τή Σ α λα μ ΐνι στενοΐς α ί τών Ε λλή νω ν
κέρας ν ή ε ς ______________χρώ μεναι προυχώρουν.
κόσμος 3. ’Ά νω έβόων τ ο ν ______________οί στρατιώ ται.
μέρος 4. Τό μέν δ ε ξ ιό ν _______________________ ή γ ε ΐτ ο ____ (=
να υά γιον κόσμφ), α ί δέ λ ο ιπ α ί νήες δεύτερον έπεξεχώρουν.
νεκρός 5. Οί δέ Π έρσαι έφ οβούντο______________(= άκούοντες)
δχθος τήν τών Ε λλή νω ν βοήν. _____________ (= άμα) γάρ
π α ιά ν _____________τάδε ά κ ο ύ ε ιν
πέπλος 6. «_____________, ώ παΐδες, τά _____________ τά τών
τύχη _____________ (= τών πατέρων) θεών, κ α ί τά ς τών
πατρώος π ρ ο γό ν ω ν_____________ .»
άπονέμω 7. Τών νεών τών Περσών α ί έκφ υγεΐν _____________
βλάπτω ενεπιπτον τα ις εις τήν μάχην προχωρουσαις.
γιγνώ σκω 8. Οί δέ Έ λ λ η ν ες προσβαλόντες τών νεών τά ς μέν
έλευθερόω _____________ , τά ς δ έ _____________ , ώστε ή θά λαττα
καταδύω μεστή ήν _____________ · π λ εΐσ το ι δέ κ α ί οί
κλύω _____________ήσαν έν τή θαλάττη.
οδύρομαι 9. Ό δέ Ξέρξης έθεάτο ά π ό _____________ τινός, άγνοών
πάρεστι(ν) τά τ ή ς _____________ .
(imperf.) 10. 'Ο βασιλεύς, ώ ς ______________τήν τού εαυτού σ τό
πειράω (aor.) λου συμφοράν, έκ τού θρόνου ά ν α σ τά ς τούς
εύτάκτω ς _____________έρρηξεν (= [si] straccio).
ήκισ τα 11. Τέλος δέ, άπορών τί χρή π ο ιε ΐν ,______________ προς
όμού τήν Ά σ ία ν άπέφυγεν.
ένθα 12. Οί Α θ η να ίοι ούχ _____________ α ίτιο ι τής νίκης
και έγένοντο, τάς π λ είσ τα ς να ύ ς κ α ί τον άριστον
ένθα στρατηγόν παρασχόντες.
176
C apitolo X V E sercizio 6
13. Ή τύχη τοίς έν Σ α λα μ ΐνι ά π ο θ α ν ο ϋ σ ιν _____________

τό καλώ ς άποθανεΐν· τούτο δ ε ______________μέγισ -
τόν έσ τι τής άρετής.
14. Ε π ίγρ α μ μ α γράψ ας ό Σιμω νίδης ό ποιητής κ α τέλιπεν
______________μεγίστην.
15.6. Rispondi p er iscritto in greco, con una frase inlera, a queste domande.
1. Πώς oí βάρβαροι ήρεσσον φυλάττοντες τούς έκπλους;
2. Πώς εις μά χην προυχώρουν οί Έ λλη νες;
3. Τ ίνα έλεύθερα ποιήσ α ι βουλόμενοι έμαχέσ αντο οί Έ λλη νες;
4. ^Αρα πλείονες ήσαν α ί τών Ε λλή νω ν νήες;
5. Δ ιά τί μέγισ τος θόρυβος έγένετο έν τα ις τών βαρβάρων ναυσίν;
6. Τί τοίς Έ λ λ η σ ι τούς βαρβάρους διώ κουσιν έξήν έν τή θαλάττη ιδεΐν;
7. Πού ό Ξέρξης έθεάτο τήν να υμ α χία ν;
177
8. Δ ιά τί έν πολλή άπορία ήν ό Ξέρξης δτε έγνω τούς 'Έ λληνα ς νΐκή σα ν-

τα ς (= che...);
9. Τί έν τούτφ τω έργα) παρέσχον οί Α θηναίοι;
10. Τ ίσιν έπίγρ α μ μ α έγρα\|}εν ό Σιμω νίδης ό ποιητής;
15.7. Completa queste frasi, aggiungendo le terminazioni degli aoristi di βαίνω,

γιγνώ σκω , ϊστημι.
1. Ώ ς ό Ξέρξης έγν τί έγένετο, ά ν -έσ τ κ α ί τούς έαυτού

πέπλους έρρηξεν.
2. Ώ ς οί βάρβαροι έγν τήν τών Ε λλή νω ν νίκην, ά π -έβ προς
τήν Ά σ ίGv.
3. Ώ ς ό ρήτωρ έκ τού συνεδρίου έξ-έβ , πάντες οί παρόντες κα ι
α ύτοί ά ν -έσ τ κ α ί έξ-έβ .
4. 'Ο Ξέρξης· «Φεύ φεύ, όψέ έγν δτι οί θεοί έκόλασάν με έπει
έπ -έβ τοΐς Έ λλη σ ιν.»
5. 'Ημείς, έπ ει πρώτον έγν ώς οί βάρβαροι είσέβαλον, έν-έβ εις
τά ς ναύς. [Rosso = Per Μ.: non ispezzare.]
6. βασιλεύ, άρ εγν τήν τών Περσών ήτταν; Δ ιά τί, ύβριστής (<
ύβρις) γενόμενος, έπ-έβ τοΐς 'Έ λλησιν;
7. "Ώ Π έρσαι, ούκ έγν τήν τών Ε λλή νω ν άρετήν· ά δικοι ούν γενό-
μενοι έπ-έβ τοΐς Έ λλη σ ιν.
8. 'rΩ βασιλεύ, γν______ δτι οί θεοί σ εκ ό λ α σ α ν ύβριστήν (< ύβρις) γενό-
μ εν ο ν μηκέτι ούν τοΐς Έ λ λ η σ ιν έπ ί-β .
9. ^Ω Π έρσαι, γν δτι οί θεοί ύμάς έκόλασαν ύβριστάς (< ύβρις)
γενομένους· μηκέτι ούν τοΐς Έ λ λ η σ ιν έπ ί-β .
10. Τω β α σ ιλ εΐ γν βουλομένφ δπου είσ ίν οί 'Έ λληνες άπεκρίναντο
έκείνους στ έν τοΐς στενοΐς.
178
C apitolo X V E sercizi 8-9
15.8. Caccia alFerrore.

Ogni numero contiene due form e errate: tróvale e sottolineale.
1. έγνως, έγνες, έγνωτε, γνώντες, γνώθι.

2. βάτε, έβησαν, βάντων, βήναι, βήντι.
3. στάντες, στήτε, έστατε, έστης, έστει.
4. γνώ ντα, γνούς, έγνώ ναι, γνώτε, έγνωσαν.
5. βήθι, έβησθα, εβων, εβημεν, έβης.
6. εστετο, στήσαν, σ τά σ α ι, στήθι, στάντων.
15.9. Trasforma ciascuna di queste voci verbali di presente nella voce correspon
dente dell ’imperfetto (se si tratta d ’indicativi) e dell ’aoristo.
Im p e r f . A or. I A or. I A or. II A or. III

SIGMATICO ASIGMATICO
αίρεις
βαίνειν
άμύνω
βαίνοντες
φαίνεσ θαι
οϊκτϊρε
άφικνούμεθα
γιγνώ σκομεν
μανθάνοντι
πάσ χετε
ά γγ έλ λεις
γιγνώ σκω ν
γράφομεν
κ α ίει
βάλλων
βα ίνει
τρέχοντα
έλπιζε
έπιβουλεύετε
179
E sercizi 10-11 C apitolo X V
κελεύσαντες
αϊρων
θάπτομεν
όρμοϋσι(ν)
μένει
βαίνουσ αν
βαίνε
όρα
τελευτώ σης
t
ήγουμένη
15.10. Completa queste frasi, aggiungendo le terminazioni del presente indicati

vo, imperativo, infinito e participio attivo dei verbi δηλόω, δουλόω, πληρόω.
1. Έ γώ τήν έμήν άρετήν δηλ . 'Η μείς τήν ήμετέραν άρετήν δηλ .
2. Σύ ώς άνδρεΐος ε ΐ δηλ . 'Ϋμεις ώς άνδρεΐοί έστε δηλ .
3. 'Ο β α σ ιλεύς τήν δλην Α σ ία ν δουλ . Οί Π έρσαι τήν δλην Ά σ ία ν
δουλ .
4. Ό β α σ ιλεύς δουλ έβούλετο τήν Ε λλά δα .
5. σ τρατιώ τα, τήν σεαυτού άρετήν δήλ . ^Ω στρατιώ ται, τήν ύμών
αυτώ ν άρετήν δηλ .
6. Ό β α σ ιλεύς τή Έ λ λ ά δ ι έπέβη δηλ τήν έαυτοϋ ύβριν.
7. Τό πα ιδίον πληρ_____μικράν τινα υδρίαν έμενε προς τή κρήνη.
8. Ή κόρη πληρ τήν υδρίαν τα ίς φ ίλ α ις διελέγετο. Αί κόραι
πληρ τά ς υδρίας ά λ λ ή λ α ις διελέγοντο.
9. Τή κόρη τήν υδρίαν πληρ διελέγετο φίλη τις.
10. Π λείσ τους άνθρώπους ά π έκ τεινα ν οί βάρβαροι κ α τα -δ ο υ λ τήν
Α σ ία ν.
11. Π άντες έτίμη σ α ν τούς άρετήν δηλ .
12. Τοΐς βαρβάροις τήν Ε λ λ ά δ α κ α τα -δ ο υ λ οί Έ λ λ η ν ες άντεΐχον.
15.11. Completa queste frasi, aggiungendo le terminazioni del presente indicati

vo, imperativo, infinito e participio mediopassivo dei verbi δουλόω, πληρόω,
έλευθερόω.
1. Π άσα ή θ ά λα ττα πληρ τοΐς νεκροΐς. Π ά σ α ι νήες πληρ τοΐς

έρέταις.
2. Έ γώ μέν φ ιλ ία πληρ , σύ δέ έχθρα πληρ .
180
C apitolo X V Esercizi 12-13
3. Ή μεις μέν ά γα θοί δντες πληρ__ πά σ ιν ά γα θοΐς υπό τών θεών. 'Ϋμεΐς
δέ κα κοί δντες πληρ κακοΐς.
4. Οί Έ λ λ η ν ες κ α τα -δ ο υ λ ούκ έβούλοντο.
5. ^Ω πολΐτα, άνδρεία πληρ έν τη ψΰχή. ^Ω πολΐτα ι, άνδρεία
πληρ έν τα ΐς ψΌχαΐς.
6. Ό δήμος έκ φόβου έλευθερ ά ντεΐχε τοΐς πολεμίοις.
7. 'Η πόλις έκ τών πολεμίω ν έλευθερ χά ριν έσχε τοΐς θεοΐς.
8. ’Α τιμάζομεν τούς κ α τα -δ ο υ λ __________ μηδέ μαχομένους.
15.12. Completa queste frasi, aggiungendo le terminazioni d e ll’imperfetto attivo

e mediopassivo del verbo πληρόω.
1. Ή Μ έλιττα τήν ύδρ ίδν έπλήρ . Αί κόραι τά ς ύδρίας έπλήρ .

2. Έ ν ω σύ έπλήρ τήν ύδρίαν, ή μήτηρ σ εμ ενεν. Έ ν φ ύμεΐς
έπληρ τά ς ύδρίδς, ή μήτηρ ΰμάς έμενεν.
3. Έ γώ μέν τήν ύδρί£χν έπλήρ______, σύ δ επ α ιζες. Ή μ εις μέν τάς ύδρίας
έπληρ_____, ύμ εΐς δ επαίζετε.
4. Ή πόλις ξένων έπληρ . Αί πόλεις ξένων έπληρ .
5. Τ αύτα ιδώ ν έγώ οργής (< οργίζομαι) έπληρ . Τ αύτα ίδόντες ήμεις
οργής έπληρ .
6. Τ α ύτα πράττω ν σύ ύβρεως έπληρ . Τ αύτα πράττοντες ύμεΐς
ύβρεως έπληρ .
15.13. Inserisci in questa tabella tutte le form e verbali che mancano: in ogni rigo,
le tre form e che devi scrivere devono esser dello stesso tempo, modo, forma, p er
sona, ecc. dell ’unica form a che gia c ’é.
βλέπω γελάω σκοπέω δουλόω

δουλώ
σκοπείτε
(ind. o imp.)
γελώ ν
δουλούμεν
βλέπουσι(ν)
σκοπουσών
έσκοπούμην
βλέποντας
έδουλούτο
181
Esercizio 14 C apitolo X V
γελώ ντι
σκόπει
έδουλούμεν
έγελώ ντο
έβλέπου
σκοπούμεθα
γελά
σκοπούντων
γελά ν
r δουλούσθαι
εσκοπουν
(I sing. o III plur.)
δουλουμένοις
βλέπεσθε
(ind. o imp.)
έγέλα ς
■ Dopo la prima parte della terza lettura (1. 111 -173)
ά κ τίς 1. Οί Έ λ λ η ν ες ένόμισαν είν α ι την

δίψ α εαυτώ ν ά ρ ε τ ή ν _________ ύπέρ τής έλευθερίας.
θύννος 2. Κ ατέλιπον έν τή Σ α λα μ ΐνι ά θ ά ν α τ ο ν _____________
κρύσταλλος δόξης εις ά π α ντα τον χρόνον.
κώπη 3. Έ κ ο ψ α ν τ α ι ς _____________ έν τή θαλάττη πλείστους
μνήμη άνθρώπους ώ ς __
ρίγος 4. Οί Π έρσ α ι έκ τής Α τ τ ικ ή ς πεζή φ ευγοντες
άωρος _____________τε κ α ί λιμόν έπαθον.
δίκα ιος 5. Π λεΐσ τοι ά πέθανον π ειρ ά σ α ντες πεζή έπ ί τού
λοιπός _____________ διαβήναι τον ΣτρΌμόνα ποταμόν, όν
άρχω θεός τις έπηξε (= aveva ghiacciato) χειμ ώ να
δηλόω _____________έγείρας.
διαθερμαίνω 6. 'Ο θεός τον π ο τ α μ ό ν ______________έπηξεν (= ghiac-
δουλόω cio).
έπιφλέγω 7. Δι ολίγου ό ή λ ιο ς ____ κ α ί τον τού ποταμού
μέχρι κ ρ ύ σ τα λ λ ο ν_________ τ α ι ς _____________, κ α ί οί
182
Π έρσαι δεινώς άπέθανον πεσόντες εις τον ποταμόν.

8. Τών Περσών ο ί _____________ τέλος όλίγισ τοι εις τήν
πατρίδα άφίκοντο.
9. Οί θεοί τούς Πέρσας έκ ό λ α σ α ν _____________ γάρ
π λεΐσ τα έθνη.
10. Οί Π έρσαι _____________ πάσης τής Α σ ία ς
_____________τής Αίγυπτου.
Dopo la seconda parte della terza lettura (1. 174-234)
γνώμη 1. 'Ά έχω λέγετα ι τά μ ο ι _____________.

ήττα 2. Οί τύρ α ννοι το ΐς ύ π ά ρ χο υ σ ιν ά γα θ ο ΐς ούκ
νους _____________ διά τήν _____________ · πλείονα γάρ
πλεονεξία έχ ειν βούλονται.
άξιος 3. Οί βασιλής κ α ί τά σώ ματα κ α ί τά ς τών άνθρώπων
έκαστος _____________ διαφθείρουσιν· διά τούτο φίλοι μέν
πιστός ______________α ύτοΐς ούκ είσιν, δούλοι δέ είσιν.
άρκέομαι 4. Ή ύβρις _____________ τυράννους, μέγιστον κακόν
έχθαίρω τοΐς θνητοΐς ούσα.
καταπολεμέω 5. Ό Ξέρξης _____________ έπί τήν Ε λ λ ά δ α ούδενί
καταφρονέω δ ικ α ίφ (agg. sostantivato, = diritto) χρώμενος· οΰτω
(imperf.) γάρ τούς θ ε ο ύ ς _____________ .
κυβερνάω 6. Κ ά λλισ τα έργα έποίουν οί Έ λ λ η ν ες έν παντί τώ βίφ,
στρατεύω ού μ ό ν ο ν _____________ά λ λ ά κ α ί ______________.
ύπάρχω 7 Οί Έ λ λ η ν ες __________ κ α ι εμαχεσαντο, πα σ ι
φυτεύω δηλούντες ώς ή άρετή τήν ύβριν νίκα.
δημοσία 8. Οί Έ λ λ η ν ες τώ Ξέρξη ά ντέσχον ____________ τήν
ιδία δουλείαν.
9. Α λ λ ο ι θεοί τοΐς μέν Π έρσαις τήν _________ _
διέγνω σαν, τοΐς δέ Έ λ λ η σ ι τήν νίκην.
10. Ώ ς ό κυβερνήτης τήν ν α ϋ ν ____________ , ούτως έν
πα ντί άνθρώπφ ό ______________πά ντα τά αύτού.
11. Θεός κ α ί ήγεμών έσ τιν έν _______ ήμών ο νους.
12. Ή μ εΐς β ο υ λ ό μ εθ α _______ γίγνεσ θ α ι τών προ-
γόνων.
183
1. Tí δηλοΐ ετι κ α ι νυν ή νήσος Σαλαμίς;
2. Τίνων έπληροΰτο ή θ ά λα ττα μετά τήν μάχην;
3. Πώς άπέθανον οί πλεΐσ τοι τών Περσών άποφυγόντων;
4. Διά τί οί Π έρσαι έπειράσαντο πεζή διαβήναι τον ΣτρΌμόνα;
5. Τί έγένετο α ύτο ΐς διαβαίνουσιν;
6. Διά τί το ια ΰ τα κ α κ ά θεός τις ένέβαλε τοίς Πέρσαις;
7. Ά πό τίνω ν ήλευθέρωσε τούς έαυτού πολίτβ ς ό Κύρος;
8. Τίνων χωρών ήρξεν ό Κύρος;
184
9. Τίς β α σ ιλεύς έπέβην εις τήν τών Σκυθών χώραν;
10. Τί ποιεί ή τών τυράννω ν πλεονεξία;
11. Π οία έσ τιν ή ύβρις;
12. Τί ΰμ ιν διέγνω σ α ν οί θεοί; Τί δέ τοΐς Πέρσαις;
13. Τί ιδ ία κ α ι δημοσία ά εί έχθαίρουσ ιν οί Έ λ λ η νες;
14. Τί δει τον Φ ίλιππον ποιεΐν εις τό λοιπόν;

Esercizio 1 C apitolo XVI
C apitolo XVI
M ETA ΤΗΝ EN THI ΣΑΛΑΜ ΙΝΙ ΜΑΧΗΝ
1. Δ υνατόν έσ τι τω ναύτη κ α τα κ εΐσ θ α ι έν τω καταστρώ ματι.

= 'Ο να ύτης δύ να τα ι κ α τα κ εΐσ θ α ι έν τω καταστρώ ματι.
2. Δ υνατόν ήν τα ΐς όλκά σιν άποπλεύσαι.

= Αί όλκάδες έδύναντο άποπλεύσαι.
3. Οί Α θ η να ίο ι κ α ί οί σ ύμμα χοι ούκ έδύναντο ήσυχά ζειν, δτι (qui, = giac-

ché) π ά σ α ν τήν γήν εΐχον οί βάρβαροι.
4. Ό Φ ίλιππος· «Πού τής γής μ ά χ α ις παρήσθα;» Ό δέ ναύτης· «Π ανταχοϋ

τής γής π λ είσ τα ις μ ά χ α ις παρήν.»
5. Έ π εί τό έαρ ήρχετο, τούς ’Ίω να ς ήλευθερώσαμεν, οί γάρ βάρβαροι ούκ

έδύναντο ά ντέχειν ήμΐν.
6. Ό Κίμων, έπισ τάμενος δτι οί Π έρσαι μέγιστον ναυτικόν συνήγειρον,

α ύτο ΐς προσβαλών ένίκησεν.
7. Ού δήπου έπίσ τα σ α ι, ώ Φ ίλιππε, δτι ά μ α θέρει άρχομένφ είς τήν

Α ίγυπτον έπλεύσαμεν.
186
C apitolo X V I Esercizio 2
8. Αί πυραμίδες μέγισ τα τών βασιλέω ν σήματά εισιν.
9. Ούκ ή πισ τάμ εθα δτι οί κροκόδΐλοι έξ έλα χίσ τω ν μέγισ τοι γίγνονται.
10. Έ ν τή Α ιγύπτφ εϊδομεν στρουθούς τινα ς βραδύτατα τρέχοντας.
11. Οί στρουθοί δρνίθες δντες πέτεσθαι μέν ούκ έδύναντο, έτρεχον δέ ού

βραδύτερον ή οί ϊπποι.
12. Έ ν τή Α ιγύπτω α ί γυ ν α ίκ ες ύφ α ίνειν μέν ούκ ήπίσταντο, ήγόραζον δέ

άεί.
έαρ (!) 1. Π αυσάμενος λέγων ό ναύτης (usa l’im-

ένοικος perf.) έπι τω καταστρώ ματι.
έτος 2. Ού μόνον οί Α θηναίοι, ά λ λ ά κ α ί οί
θαύμα αύτώ ν λαμπρώς έμαχέσαντο.
θέρος 3. Ό να ύ τη ς τώ Φ ιλ ίπ π φ εΐπ εν δτι έπ λευσ ε
ϊππος τής γής εις όλκάδα έμβάς.
κροκόδιλος 4. " Α μ α _________ άρχομένω τοΐς ’Ίω σ ιν έβοήθησαν
λ έα ινα ν α υ σ ιν _______ _ (= 100)· έπ ειτα δέ τούς Πέρσας
δρνίς έκ τού Α ιγαίου __________ έξήλασαν.
πόντος 5. Οί βάρβαροι να ύς δια κ οσ ία ς , καί
πΌραμίς έπειράσαντο _ εις τον Α ιγαΐον πόντον.
σήμα 6. Μ ετ’ού πολλά έβοήθησαν τοΐς τής
στρουθός Α ιγύπτου
σύμμαχος 7. Τώ Ν είλφ ποταμώ έπτά στόματά έ σ τ ιν
Σφίγξ ούν είς τήν θ ά λ α τ τ α ν _____________ .
άλλοΐος 8. Ό Νείλος π ά σ ας τάς χ ώ ρ α ς ____ (= ύδωρ
ά ρχα ΐος πα ρ έχει π ά σ α ις τα ΐς χώ ραις) έν τώ
187
E sercizio 3 C apitolo XV I
εκτοπος 9. Π ο λ λ ά _____________ εκ εί γίγ ν ετα ν α ϊ τε γυ να ίκ ες

έλά χισ το ς κ α ι οί άνδρες πά ντα _____________ ποιοΰσι τοίς
έπτάρους ά λ λ ο ις άνθρώποις, χ ρ ώ μ ε ν ο ι______________νόμοις.
έκατόν 10. Αί γάρ γ υ ν α ίκ ε ς ____________ , κ ά το ικ ο ν ού μένου-
αγοράζω σαι.
άρδω 11. Οί τών _____________ Α ιγυ π τίω ν β α σ ιλή ς
εισ βιά ζομα ι ______________ έν μ εγ ίσ το ις ,ά
εισρέω _____________ καλοϋσιν.
κ α τά κ ειμ α ι 12. Ή ______________μεγίστη βασιλέω ς τινός είκώ ν έστιν,
(due volte) έχουσ α γυνα ικ ός μέν τό πρόσωπον (= il vólto),
πέτομαι _____________ δε τό σώμα.
σ υναγείρω 13. Έ ν τή Α ίγύπτφ πολλά κ α ί ______________ζώά έ σ τ ιν
βραδύτερον οί _____________ δτε γίγνο ντα ι (qui, = nascono)
έμπα λιν _____________ (<-> μέγιστοι) είσιν, ά λ λ ’α ύξά νοντα ι
πολλαχόσε ώστε μέγιστοι τών θνητών είσιν.
14. Ο ί ______________ού δ ύ ν α ν τ α ι______________, καίπερ
_____________ όντες.
15. Οί στρουθοί ού πέτονται, ά λ λ ’οίοί τε γίγνο ντα ι τρέ-
χ ειν ο ύ ____________________ ή ο ί ______ .

de, nella colonna messa in evidenza potrai leggere il nome d ’un celebre monu
mento.
1. ώ νέομαι
2. = άργός
3. Μ ετά τον χειμώ να,
προ τού θέρους έστίν.
4. 'Η Σφίγξ τό σώμα
αύτή ς έχει.
5. πα ντα χο ύ
6. Τί οί Α ιγύπτιοι
άνδρες οϊκοι ποιούσιν;
7. Τώ ήρι έπεται.
188
C apitolo X V I E sercizio 4
1. ^Αρα έμπορος ύστερον έγένετο ό ναύτης;
2. Πού γής έμ α χέσ αντο ύστερον οί Α θηναίοι;
3. Πότε τοΐς ’Ίω σ ιν έβονθησαν;
4. Τί έποίησαν οί ’Ίω νες έπισ τάμενοι δτι οί Α θ η να ίοι ένίκησαν;
5. Πόθεν τούς βαρβάρους έξήλασ αν οί Α θηναίοι;
6. Τ ίνας πόλεις έλευθερώ σαντες εΐλον;
7. Π όσας να ύς σ υνήγειραν οί βάρβαροι εις τον Α ιγαίο ν πόντον μ έλ λ ο ν

τες είσ βιάζεσ θαι;
8. Πού ό Κίμων καταλαβώ ν τούς βαρβάρους ένίκησεν;
189
E sercizio 5 C apitolo XVI
9. Πόσοις σ τόμασιν ό Ν είλος εις τήν θ ά λα ττα ν είσρεΐ;
10. Τί ποιοΰσ ιν οί έν τή Α ίγύπτφ άνδρες; τί δ’α ί γυνα ίκες;
11. Τί είσ ιν α ί πυραμίδες;
12. Π οία έσ τιν ή Σφίγξ;
13. "Άρα μικροί είσ ιν οί κροκόδίλοι;
14. Τί είσ ιν οί στρουθοί; 'Ά ρ α πέτεσ θαι δύνανται;
1. Ό Φ ίλιππος· «Ούκ έπ ίσ τα μ α ι τί έποιήσατε τήν έν τή Α ίγύπτω σ υ μ

φοράν παθόντες.»
2. 'Ο ναύτης· «Σύ έπ ίσ τα σ α ι δήπου δτι ούδείς δ ύ να τα ι τον τών Α θηναίω ν

θυμόν καθαιρεϊν.»
190
C apitolo XV I E sercizio 6
3. Ούκ έπισ τά μ εθα δ τε πατήρ μου κ α ι έγώ τήν τού Κίμωνος τελευτήν.
4. Π άντες ήπίσ ταντο ώς πολιορκών πόλιν τινά άπέθανεν.
5. ^Α ρεπειτα σύ τον βίον έν ειρήνη έδύνασο διάγειν;
6. Έ γώ μέν ούκ έδυνάμην, έμισθοφόρουν γάρ έπει τάς σπονδάς τώ βασι-

λ εΐ έποιήσαντο οί Α θηναίοι· ά λλοι δ εδύναντο.
7. ^Αρ’έπ ίσ τα σ α ι τήν Σ ικ ελ ία ν πού κεΐτα ι;
8. Μ ία έσ τιν ή Σ ικ ελ ία τών νήσων α'ι κ είντα ι προς τώ ή λίφ κ α τα δύντν

κ α ι έκεισε γάρ εισ π λ εΐν έδυνάμην.
9. ^Αρα σύ ήπίσ τασ ο έκ εΐ τό Α ιτναιον δρος κεισθαι; ^Αρ’αύτό είδες;
10. Ή πισ τάμ ην δήπου αύτό έκ εΐ κεισθαι, ά λ λ ’ούκ έδυνάμην αύτώ προσ-
χω ρήσαι διά τούς πυρός ποταμούς ούς έξέβαλλεν.
16.6. Completa queste frasi, aggiungendo le preposizioni e le terminazioni.
αμα 1. Οί ’Ίω νες δούλοι έγένοντο _ Περσ .

ά νευ 2. Ό ναύτης _____ τ_____ Φ ιλίππ _ (= προς τώ
διά Φ ιλίππω ) έκαθίσατο.
έντός τ ήρ έπλεύσ α μεν προς τήν Ιω νία ν.
κατά 4. Οί σ τρ ο υ θ ο ι τ πτερ_ δντες πέτεσθαι
μέχρι ού δύνανται.
παρά 5. Οί ’Ίω νες ήπίσταντο ά γγέλ οτι οι
πλήν Α θ η να ίο ι ένίκησαν.
191
πρό 6. Ο ύδείς το ίς βαρβάροις ά ν τ ε ΐχ ε τ

προς Ά θη να ί
ύπό 7. Ο ύδεμία τών Περσών να ϋς ήν τ Α ιγαί
ποντ
8. Τάς πυραμίδας έθα ύμα σα τ μέγεθ
αυτών.
9. Ό Ν είλος πάσ τ Α ιγύπτ ρεΐ.
10. Τέλος τ πΌραμίδ άφΐκόμην.
11. Οί τών Α ιγυπτίω ν άνδρες οΐκ μένοντες
υφαινουσιν.
12. Ό Κίμων τ θανάτ α ύθις τών
Περσών περιεγένετο.
13. Ό να ύτη ς τ πορρωτέρω χωρ
έπλανάτο.
14. Τά λαμπρά τών Α θη να ίω ν έργα ό Φ ίλιππος
τ να ύτ έμαθεν.
ειρήνη 1. «^Αρα οϋν έτελεύτησεν ό πόλεμος;»

θϋμός « γε,» άπεκρίνατο ό ναύτης· «ά λλα ι
πρώρα γαρ μ α χ α ι εγενοντο.»
σπονδαί 2. 'Η έν τη Α ίγύπτω ήττα ούκ έδύνατο
χειμώ ν τον τών Α θηναίω ν · άνδρειοι γάρ
ψ ύχος εγιγνοντο.
εύκολος 3. Ό Κίμων άπέθανε πόλιν τινά . Έ π ε ιτ α
ένθΌμέομαι δέ οί Α θ η να ίοι έποιήσαντο τώ βασι-
καθαιρέω λ εΐ κ α ί έχρώντο.
μισθοφορέω 4. Ό ναύτης εις ά λ λ α ς τε χώ ρας άφίκετο
πη γνυμ αι κ α ί εις Σκυθίαν, ούπερ τό πλειστόν
πολιορκέω έσ τιν έν τώ
προσδέχομαι 5. Έ ν τή Σκυθία χειμώ νος οϊ τε ποταμοί
εντός κ α ί ή θάλαττα.
ήκισ τα 6. Ό να ύ τη ς τον θ ά να τον ού φ οβείτα ι, ά λ λ ά
πορρωτέρω αύτόν
7. Τ αΰτα είπώ ν ό ναύτης προς τήν
έβάδισεν.
192
8. Π λ εΐσ τα εΐδεν ό γερ α ιό ς να ύ τη ς πλα νώ μενος

_____________ ή αύτός ό (= lo stesso..., lat. ipse...)
Ό δυσσεύς.
9. Έσίγ& ό Φ ίλιππος, _____________ π ά νθ ο σ α ήκουσε
παρά τού ναύτου.
10. Τέλος δ,έ ή ν α ύ ς ___________ τού λιμένος άφίκετο.
1. Τ ίνα πρ ά γμ α τα έποίησεν ό Κίμων προ τού θανάτου;
' 2. Πότε ό δήμος τώ β α σ ιλ εΐ σπονδάς έποιήσατο;
3. Ποιος ό Φ ίλιππος μ έλλει γίγνεσθαι;
4. Τίς έσ τιν ό μισθοφόρος (< μισθοφορέω);
5. Ποΐ εισήλθεν ό ναύτης είς όλκάδα έμβάς;
6. Πού κ εΐτα ι τό Α ίτναΐον όρος; Τί ποιεί;
7. Έ ν τίν ι χρόνφ κ α ί διά τί πή γνυντα ι οί έν τή Σ κυθία ποταμοί;
193
E sercizio 9 Capitolo XVI
8. Τέλος τί π ο ιεί νυν ό γεραιός ναύτης;
9. Τί μέλλω ν ποιήσ α ι προς τήν πρώραν άπέρχεται;
10. Τί έποίησαν οί ν α ύ τα ι έντός τού λιμένος έφικόμενοι;

/
11. Τί τό έναντίον (= il contrario) τού λευκού;
12. Τί έζήτησαν οί άνθρωποι εις τήν γήν έκβάντες;
■ Dopo la prima parte della terza lettura (1. 135-279)
ά λ ιεύ ς 1. Έ ν τή Α ιγίνη πλεΐσ τοι τε κ α ί έμποροί

γονευς εισιν.
έμπορική 2. Ό Δ ικαιόπολις έσ τι τής πόλεως· έν τή
εμποριον νηι ουν μενει.
ήλίκος 3. Έ ν τή Α ιγίνη ολίγοι τήν γήν δύνανται·
κάπηλος ούτω έστιν ή γη.
μύρμηξ 4. Οί Α ίγίνήτα ι ού διότι δύνα ντα ι τήν
φύσις γήν ώς Μ υρμιδόνες καλούνται.
ά λιευ τικ ό ς 5. 'Η γή ολίγους καρπούς φέρει, ά δύνατον γάρ έσ τι τή
άπειρος μάγεσθαι.
εύσεβής 6. Π λεΐστοι τών Α ιγίνητώ ν , πλέοντες
νεωτατος προς πολλάς χώ ρας κ α ί τον βίον
194
πετρώδης διάγοντες· ή ούν νήσος πά σ α εστιν.

πρεσβύτερος 7. Οί τού Τίμ&σάρχου ______ πολλούς υίούς
δώδεκα εΐχον, κ α ί μόλις αυτούς
εϊκοσι(ν) 8. Ό Τΐμάσαρχος π α ΐς ών μεθ’ έπα ιζεν έν
ένδεκα τα ΐς τής νήσου όδοίς.
άρόω 9. Οί άδελφοί π ά ν τ ε ς ________ (=11) ήσαν.
θαλαττουργέω 10. Οί ούν παίδες τήν ______ _ τέχνην μαθόντες
ορύττω _____________εγενοντο.
προσκρούω 11. "Οτε ά λ ιε ύ ς έγένετο ό Τ ΐμ ά σ α ρ χο ς π α ΐς
τρέφω _____________(= 12) έτών ήν· οί ούν άδελφοί πάντες
βιαίω ς α ύ τ ο ύ _____________ ήσαν.
έμπορικώς 12. Δ ιά μέγαν χειμώ να γενόμενον ή σκάφη τα ΐς πέτραις
_____________ ούτω _____________ ώστε ταχέω ς
κατέδυ, κ α ί οί άδελφοί μόλις έσω σαν εαυτούς.
13. Δ ιά τούτο τ ή ν _____________είργάσαντο.
14. Τών άδελφών ό _____________ τον τού πατρός κλήρον
γεωργεΐ.
15. ’Ή δη _____________ έτη έσ τιν ότε ό Τΐμάσαρχος
άπέπλευσ ε δακρύων έκ τής Αίγίνης.
16. Ό Α ια κ ό ς ______________ ήν πάντω ν τών άνθρώπων.
1. Tí oí κ ά πηλοι έποίουν έν τώ τής Α ίγίνης λιμένι;
2. Διά τί ό Δ ικα ιόπολις έκ τής νεώς ούκ έξέβη;
3. Τί έθεάτο ό Δ ικαιόπολις άποβλέπων άπό τού καταστρώματος;
195
4. Tí έποίουν oí άνδρες ά νά τάς του λιμένος όδούς;
5. Δ ιά τί ήριζον οί κάπηλοι τοΐς έμπόροις;
6. Δ ιά τί ό Δ ικα ιόπολις ένόμιζεν ούδένα τών έν Α ίγίνη ένοικούντω ν οΐόν

τε γίγνεσ θ α ι ταύτην τήν γήν γεωργεΐν;
7. Διά τί οί Μ υρμιδόνες ούτως έκαλοϋντο;
8. Δ ιά τί ό Τ ίμάσαρχος καλώ ς ά ττικ ίζειν ήπίστατο;
9. Πού οί γονείς αύτόν έθρεψαν παιδίον όντα;
10. Δ ιά τί εις να ύν έμβάς κα τέλιπε τήν εαυτού πόλιν;
11. Τ ίνα τέχνην θαλαττουργοϋντες έμαθον δ τε Τίμάσαρχος κ α ί οί πρεσ-

βύτεροι άδελφοί;
12. Τί κακόν έν τή θαλάττη έπαθον;
196
C apitolo X V I E sercizi 11-12
13. Tí έποίησεν ύστερον ό πρεσβύτατος τών άδελφών; τί οί άλλοι; τί ό νεώ-

τατος;
Dopo la seconda parte della terza lettura (1. 280-374)
ά κ αρ πία 1. Ούκ ολίγοι τών Ε λλήνω ν, ά λ λ ά

άνθραξ πάντες έπ ίσ τα ντα ι τον τού Α ιακού μύθον.
άνομβρίδ 2. ’Έ τι κ α ί ν ύ ν _____________ είσ ιν έν τοίς τού Α σω πού
ά πα λλα γή ποταμού ύδασιν.
α ύχμός 3. Π ο λ ύ ς _____________πά σ αν τήν Ε λ λ ά δ α έπίεζεν, κ α ί
βροντή πλείσ τους άνθρώπους ά πέκ τεινεν ή _____________ · οί
εύχή γάρ άγροί καρπούς ούκ έφερον.
νεφέλη 4. Ο ύδείς καρπός έγίγνετο (qui, = nasceva) έν τοίς
Π ανελλήνιος ά γροίς διά τ ή ν _____________ .
ίλά σ κ ομ α ι 5. Οί Έ λ λ η ν ες ούκ έδύναντο _____________ τον Δία
σχεδόν ο ύ τ ε _____________ούτε θυσίαις.
6. Ό Α ιακός μόνον οΐός τ ην εύρεΐν τήν τού α ύχμού
______________παρά τού πατρός.
7. 'Ο Α ια κός τήν εύ χ ή ν έποιήσ α το, κ α ί εύθύς
_____________ μεν π ά ντες ή κουσ α ν, α ί δε
_____________ τον ούρανόν κ ρ ύ ψ δσ α ι πολύ ύδωρ
κατέβαλον εις τήν γήν.
8. Ό δ’Α ίακός ύστερον τώ Διί ιερόν τι
μέγα λέγετα ι οίκοδομήσαι.
1. ^Αρα ήπίσ τατο ό Φ ίλιππος τον τού Α ιακού μύθον;

2. Τις ήν ή Α ίγινα; Τ ίς αυτήν ήρπασεν;
3. Δ ιά τί έν τώ ’Ασωπώ ποταμώ άνθρακές εισιν;
4. Τίς έξ Α ιγίνης κ α ι έκ Διός έγένετο (qui, = nacque);
5. Τίς συμφορά ένέπεσε τή Α ιγίνη νήσφ κ α ί πάση τή Έ λλάδι;
6. Πόθεν οί βασιλής ένόμισαν εύρεΐν τήν τής συμφοράς ά παλλαγήν;
7. Τί οΰν έποίησεν ό Αιακός;
8. Τί ύστερον έγένετο;
9. Που φκοδόμησεν ό Α ιακός τό Π ανελλήνιον ίερόν;
10. Πότε εις τήν Ε πίδα υρ ον ά φ ικέσ θα ι βούλεται ό ναύκληρος;

C apitolo X V I E sercizi 13-14
11. Δ ιά τί ό Τ ΐμάσ αρχος άποχωρεΐ;
■ Dopo la terza lettura (1. 1*35-374)
16.13. Completa queste frasi, aggiungendo le terminazioni del verbo έπίσταμαι.
1. « Έ γω γε ούκ έπ ίσ τα τον του Α ιακού μύθον.» «Ούδ ημείς αύτόν

έπ ισ τά .»
2. «"Άρα σύ έπ ίσ τα διά τί οί Μ υρμιδόνες ούτω καλούνται; άρα
ύ μεις τούτο έπ ίσ τα _____ ;»
3. Ούτος ό να ύτης ά μ έλει έπίσ τα πού οίνοπώ λιόν τι μέλλομεν ζητή-
σαι· πά ντες γάρ έν τή Α ίγίνη οίκούντες τούτο έπίσ τα .
4. Έ γ ω γ ε ούκ ή π ισ τά _____ τήν άλιευτικήν· ά λ λ ’ούδ’ύμ εΐς αύτήν
ή πίσ τα _____ .
5. ^Αρα σύ μόνην τήν γεω ργίαν ήπίστα ; Η μ είς γε αύτήν μόνην
ήπισ τά _____ .
6. Ό Ζεύς ή πίσ τα τον Αιακόν εύσεβή εΐναι· τούτο δ ηπίστα _____
κ α ί οί ά λλο ι θεοί.
7. ’Ά γ ε ούν, ώ παΐ, έπ ίσ τα ______ τί βούλεται ό θεός. Κ αί ύμεις, ώ παΐδες,
τούτο έπ ίσ τα .
8. ^Ω φίλε, έπ ίσ τα βούλομαι τον τής Α ίγίνης μύθον.
9. Οί τέχνην τινά έπ ισ τά ______ά λλοις οΐοί τε γίγνο ντα ι διδά σ καλοι είναι.
10. Ού δει πά ντα έξη γεΐσ θαι τω ήδη έπισ τα _____ .
11. Τούς άληθή έπ ισ τα δει α ύτά είπεΐν.
16.14. Completa queste frasi, aggiungendo le terminazioni del nome βούς e del
verbo δύναμαι.
1. 'O βο ού δύνα τήν γήν άρούν. Οί βό______ ού δύνα τήν

γήν άρούν.
2. Έ γώ ού δύνα τον βο έλαύνειν. Ή μεΐς ού δυνά τούς
βο______ έλαύνειν.
3. Σύ μετά τού βο δύνα ήδη οϊκαδε έπανελθεΐν. 'Ϋ μεΐς μετά
τών βο________ δύνα___ ήδη οϊκαδε έπανελθεΐν.
4. Έ γώ μέν τώ βο ούκ έδυνά έπεσθαι, σύ δέ έδύνα .
199
E sercizi 15-16 C apitolo X V I
5. Ή μ εις μέν ούκ έδυνά τοΐς βο ά κολουθή σ α ι, ύμ εΐς

δεδύνα .
6. Έ νομίσ αμεν τούς βο ένεγκεΐν ού δύνα τοσούτον πόνον.
7. Οί ά λ ιε ΐς ού δυνά τήν σκάφην κυβερνάν τα ΐς πέτραις προσέκρουσαν.
8. Έ κ τού ούρανού πολύ ύδωρ έγένετο τοΐς άνθρώποις ού δυνα διά
τήν άνομβρίαν γεωργεΐν.
16.15. Completa queste frasi, aggiungendo le terminazioni del nome να ύς e del

verbo κείμαι.
1. Έ γώ μέν έν τή ν κ εΐ έπί τού καταστρώ ματος, σύ δέ ού

κ εΐ ά λ λ ’έκ τής ν______ έκβαίνεις.
2. Ή μεις μέν οί σ τρα τιώ τα ι έν τα ΐς ν κεί , ύμ εΐς δέ οί σ τρ α τη
γοί ού κ εΐ ά λ λ εκ τών ν έκβαίνετε.
3. Ό τυφλός έν τω ίερω καθεύδων κ εΐ · κ α ί οί χω λοί έκ εΐ καθεύδον-
τες κεΐ .
4. 'Ο ναύκληρος εις τήν ν_______έμβάς έκ εΐ ύπέρκοπος κ εΐ____ .
5. Οί ν α ύ τα ι εις τά ς ν έμβάντες έκ εΐ ύπέρκοποι κ εΐ_____ .
6. Έ γώ νοσών έν τή κλίνη έκεί . Ή μεις νοσούντες έν τή κλίνη
έκ εί____ .
7. Μ ετά τήν μά χην έν τα ΐς ν έκ ει πολλοί νεκροί.
8. Έ ν ω α ί ν έπλεον, ύμ εΐς έκ ει παρά τοΐς δπλοις.
9. Έ π ει ή ν άφίκετο εις τον λιμένα, σύ έκ ει έτι.
10. Μ ηκέτι κ εΐ_____ , ώ στρατιώ τα, ά λ λ ά τά όπλα λαβών έκβηθι έκ τής
ν_____________ .
Μ ηκέτι κ εΐ_____ , ώ στρατιώ ται, ά λ λ ά τά δπλα λαβόντες έκβητε έκ τής

ν______________.
11. Ή πόλις ύπό τού δρους κ ει καλή έστιν.

12. Ό στρατός διέβη τά π εδία έν τή χώρα κεί .
13. Οί π ο λ ΐτα ι έθα ψ α ν τούς νεκρούς έν τή γή κ ει .
16.16. Completa queste frasi, aggiungendo le form e degli aggettivi o avverbi

numerali indicati di séguito tra parentesi.
1. Έ ν τώ πεδίω δπου έ μ α χ έ σ α ν τ ο _____________ (1.000) νεκροί έκειντο.

2. Οί π ο λ ΐτ α ι______________(100) βούς τοΐς θεοΐς έθΰσαν.
3. Οί π ο λ έ μ ιο ι______________(24) όπλίτα ς εΐλον.
200
4. Ό δεσπότης κλήρόν τι να έπώλησεν έ π ί _____________ (10.000) δραχ-

μαΐς.
5. Οί έν τω ά σ τει _____________ (11) ή _____________ (12) σ τρ α τιώ τες
εΐδον προς τά τείχη πλησιάζοντας.
6. Τ ο ΐ ς ______________ (300) συν τώ Λεωνίδη άποθανοΰσι μνήμα λίθινο ν
έποίησαν οί 'Έ λληνες. -
7. Έ κ τών _____________ (600) νεών είς τήν Ε λ λ ά δ α άποπλευσ&σών
______________(50) μόνον έπανήλθον εις τήν Ά σ ία ν.
8. Τό τών Περσών να υτικόν ______________ (tre volte) ένίκησαν οί
'Έ λληνες.
9. Εις μέν Σ ικ ελ ία ν __________ (una volta) ήλθον, είς δέ τήν Κύπρον
(quattro volte).
10. Τώ π α τρ ί σου ___________ (due volte) ένέτυ χο ν, ά λ λ ’α ύ τό ν
_____________ (molte volte) εΐδον έν τή άγορα.
11. Οί π ο λ έ μ ιο ι______________(dieci volte) προσέβαλον τοΐς τείχεσιν.
12. 'Η μέν προς Σ α λ α μ ΐνι μάχη έν τ ώ ______________(décimo) έτει έγένετο
μετά τήν έν Μ αραθώνι, ή δέ προς τώ Εύρυμέδοντι ποταμώ έν τώ
_____________ (ventesimo).
16.17. Sinonimi.
sinonimi (che trovi nella colonna di sinistra).
πέπλος 1. 'Ο γέρων προς τον Φ ίλιππον ά μ α έβλεψε κ α ί εΐπεν.

πόντος
άρόω
έχθαίρω 2. Έ ξ ε σ τ ί σοι πά ντα τά άληθή ά κ ούειν περί του π ο λ έ
καθαιρέω μου.
κλύω
έμ πα λιν
εύτάκτω ς 3. 'Ο Θ εμιστοκλής είπώ ν έν τώ συνεδρίω ούκ ο λίνισ τα
ήκισ τα έθάρρΰνε τούς στρατηγούς.
όμού
4. Οί να ύ τα ι διά ττις θαλάτττκ τα ΐς κ ώ πα ις έτυπτον τά

κύματα.
201
Esercizio 18 C apitolo XVI
5. Αί τών Περσών νήες κόσμω έπλεον προς τάς τών

Ελλήνω ν.
6. Οί 'Έ λληνες έν τή Σ α λ α μ ΐνι διέφθειραν τήν τών

Περσών δύναμιν.
7. Έ ν τή Α ιγύπτω κ ά το ικ ο ν τά (μ ά τια οί άνδρες

ύφαίνουσιν.
8. Χ αλεπώ ς οί έν τή Α ίγίνη άνδρες τιρότρευον τήν γήν.
9. Ό Α σω πός μισ εί τον Δ ία δς τήν θυγατέρα ήρπασεν.
10. Π άντα έπραττες ένα ντία κ τοίς του δεσπότου λόγοις.
16.18. Contrari.
Completa queste frasi, aggiungendo i contrari delle parole sottolineate
richiesti dal senso (li trovi nella colonna di sinistra).
ειρήνη 1. Οί 'Έ λληνες ούκ ήθέλησαν τοίς

ήττα βαρβάροις, ά λλ ανδρείω ς άντεΐΥον.
έλά χισ το ς 2. Έ ν τώ προς τούς Πέρσας πολέμα) α ί μέν νΐκ α ι πολλα ί
νέος έγένοντο, α ί δ έ ______________όλίγα ι.
ά ρχομ αι 3. Οί ά γαθοί άνθρωποι ού δήπου __________ τους
βλάπτω θεούς, ά λ λ α ε ί τίμώ σ ιν. ού μόνον
εικω ά λ λ ά κ α ί δηίίοσία.
έπ ίσ τα μ α ι 4. Τούς σούς πολίτα ς μ ή _____________ , ά λ λ α εί φ ίλ ει.
έχθαίρω 5. Οί _____________ κ α τά τό είκός άφρονέστεροί εισ ι
καταφρονέω τών γεραιώ ν.
ήκισ τα 6. Οί π ο λ ιτ α ι__________ μέν χαίρουσ ιν, πολέιιω δέ
λυπούνται.
202
ιδία 7. Π ολλάκις έ ξ _____________ νεφέλης ιιένιστος χειμώ ν

ούδαμοΰ γίγνετα ι.
8. Οί ά νθ ρ ω π ο ι_____________ έπιθΌμοϋσιν 6 βούλεται ό
θεός, ά λ λ αχνοουσιν.
9. Τό έ α ρ _____________μέν μετά τον χειμώ να, τελευτά
δέ προ του θέρους.
10. Τούς θεούς τιμά ν μέν μά λισ τα προσήκει, καταφρο-
νεΐν δ έ ____________.
11. Τούς μέν ά γαθούς πα ντανου τής γής τΐμώ σιν οί
άνθρωποι, τούς δέ π ο νη ρ ο ύ ς_____________ .
12. Τούς φίλους μ ή _____________δει, ά λ λ ωωελεΐν.
203
U U L -» | ií ................ l-|IJII9l LllIr lll ^ JT Ih y in s T Il i l í l ΙΤΊΜ n¡|! Π Μ ΓΗ J H l ^ l U H , t-IM
■ ·$ &
W
r
L
■ "| v . .l.-llIJ H
|v iiiin n m
.N ll.nl I
L llp U Ü l M | g ll c ( M i p l n n i 1 J V -lIlt im
p u i 'i r j s e r w n d u c o , i 'r í f f d u i o .L il
..... .VIIji IcjUí: p U J íl l 'U I
..........
t Id' J lí i rtn m ·
................... llM r i L H -
k m
Γ
k fcitVA W p i i íc a o b t t H J 2 ,it,t ¡j3 j n : Ιιί ι íJcA iiru b M is ti í d l l

L i l 1,1 il'iiH 1 1111¡ 1-.I.n.-l.ih i- τIj I J J p r fi a ttu lH r n í í J j , j n 4 , li. h|i
ATHENAZE
ATHENAZE
Μελετημαία
ATHENAZE
Μ ΐ'-λ ιτη μ α τα

Meletemata-1 - Carmelo Consoli

Caricato da

Informazioni sul documento

Copyright

Formati disponibili

Condividi questo documento

Condividi o incorpora il documento

Opzioni di condivisione

Hai trovato utile questo documento?

Questo contenuto è inappropriato?

Copyright:

Formati disponibili

Meletemata-1 - Carmelo Consoli

Caricato da

Copyright:

Formati disponibili

Carm elo Consoli

Accademia M eletém ata

I ristam pa: ottobre 2004.

Stam pato in Italia - P rin te d in Italy.

E assolutamente vietata la riproduzione totale o parziale di questa pubblicazione, cosí

Questo eserciziario nasce dall’uso di Athénaze1 nell’insegnamento del greco

Le strategie che questi esercizi consentono all’insegnante di mettere in atto

Nel decidere la tipología degli esercizi da comporre ho tenuto presente soprat-

: Accadem ia Vivarium N ovw n , Montella, 2001.

Come si vede, la gamma degli esercizi é piuttosto varia. Si lascia, ovviamente,

Un sentito ringraziamento va all’amico Tommaso Francesco Bórri, che con

■ Dopo la prima lettura (linee 1-16)

1.1. Completa le fra si che seguono, aggiungendo le terminazioni o gli articoli.

1. Ό Δ ικ α ιόπολις αύτουργ έστιν.

αύτουργός 1. Ό Δ ικαιόπολις ούκ έν τα ις Ά θ ή να ις

1.3. Completa questa tabella.

■ Dopo la seconda e la terza lettura (1. 17-38)

1.4. Completa le fra si che seguono, aggiungendo le terminazioni o gli articoli.

1. ’Ev τω άγρ ό Δ ικαιόπολις πον , κ α ι σ κάπτ____________ άγρόν.

1.5. Completa le fra si che seguono, aggiungendo le terminazioni o gli articoli.

1. ’E v άγρ δένδρον έστίν.

ήλιος 1. Ό Δικαιόπολις τον αγρόν.

βαδίζει 3. '0 φ λέγει κ α ί τόν

φιλεΐ, φλέγει, βαδίζει, ησυχά ζει, πονεΐ, κάμνει,

στενάζει, γεω ργεΐ, χα ίρ ει, φέρει, οικεΐ.

1.8. Completa queste espressioni, aggiungendo le terminazioni, o gli articoli, che

ό μικρός κλήρ_ τον μέγαν κλήρ_

■ Dopo la prima e la seconda lettura (linee 1-56)

2.1. Completa queste frasi, aggiungendo le terminazioni o Varticolo o una voce

άροτρον 1. Ό Δ ικ α ιό π ο λ ις _____________ έν τώ άγρώ.

2.3. Concorda i verbi coi soggetti.

βλέπω φιλέω ειμ ι

2.4. Completa queste espressioni, aggiungendo le terminazioni, o gli articoli, che

ώ άργέ δούλ ώ καλ δένδρ

■ Dopo la terza e la quarta lettura (1. 57-131)

2.5. Completa le frasi che seguono, aggiungendo le terminazioni o gli articoli.

1. Ό Δ ικα ιόπολις κεντ τούς βούς, κ α ί αύτούς (= 1ΐ) έλα ύν εις

-ζυγόν 1. Ό αύτουργός τούς βούς είς τόν άγρόν.

προσάπτω 9. <ΓΩ ____________δούλε, πόνει κ α ι συλλάμβανε.»

2.7. Completa questa tabella.

Nom. τό κέντρ Gen. τού κέντρ

Voc. ώ οΐκ Dat. κέντρο)

1. Chi é Diceopoli? Quali azioni compie quando lavora?

2. Chi é Sántia? Che cosa fa?

3. Che dice Diceopoli alio schiavo?

■ Dopo la prima lettura (linee 1-44)

α ίτιος 1. 'Ο αύτουργός το σπέρμα.

Dopo la seconda lettura (1. 45-70)

δεΐπνον 1. προσχωρεί Φ ίλιππος, ό

■ Dopo la prima e la seconda lettura (1. 1-70)

3.3. Completa le fra si che seguono, aggiungendo le terminazioni o gli articoli.

1. Oí μέν βόες έλκ τό άροτρον· ό δέ Δ ικαιόπολις, «ω βό ,»

O 8é \)íóq áoKvóq écm v, P^ércei y áp 7ipóq xov rcax K ai Á iy er <CQ

3.4. Completa queste espressibni, aggiungendo le terminazioni, o gli articoli, che

xoí) ávo'nxo'ü 80ÚA, xcbv ávofrc 8o\)Á,

1. <CQ 8oá)Á,oi, KaGe\)8exe.» Oí SoOAm KaGeúSotxnv.

1. « πονεΐτε, ώ γεωργοί.» Oí γ ε ω ρ γ ο ί πονοϋσιν.

■ Dopo le 1. 71-113 della terza lettura

άμπελος 1. 'Ο Δ ικ α ιό π ο λ ις __________ βα ίνειν εις τόν άγρόν.

■ Dopo le 1. 114-158 della terza lettura

καιρός 1. Έ π ει oí κ α ρ π ο ί_____________ τών δένδρων πίπτου-

8. Ή μήτηρ· «_____________ καλώ ς έχεις, ώ Φ ίλιππε;» Ό

Μ Popo la terza lettura (1. 71-158)

3.9. Completa le fra si che seguono, aggiungendo le terminazioni o gli articoli.

1. γ υ ν α ΐκ άπό τής κρήν_________ βαίνουσιν, κ α ί τά ς ύδρί_

ή καλή άγορ_ α ί κα λ_ άγορ__

1. Tí ποιοϋσιν ó τε Δ ικα ιόπολις κ α ι ό Φ ίλιππος διά του χειμώ νος (= d ’in