DETYRE PORTOFOLI

Tema: Konvenksioni ne natyre

Lenda: Fizike
Punoi: Erisela Bulica
Klasa: IX–D
Konvenksioni
Konvenksioni eshtë një proces që ndodh në natyrë me të cilin nxehtësia
transferohet midis substancave të lëngëta, të gazta ose të lëngshme
me lëng, të ngurtë dhe të lëngshëm, etj. Të gjitha këto kombinime
janë të mundshme kur flasim për këtë proces të shkëmbimit të
nxehtësisë në të cilin të dy trupat, pavarësisht nga gjendja në të cilën
ndodhen, do të kenë temperatura të ndryshme. Konvekcioni është
një proces i rëndësishëm në meteorologjinë që përfshin një
transferim të nxehtësisë midis masave të ajrit.
Transferimi i Energjise
 Transferimi i nxehtësisë është gjëja kryesore në konvekcion. Nuk ka rëndësi
gjendja e secilit trup, Për sa kohë që ka një ndryshim të dukshëm të
temperaturës, mund të ndodhë konvekcioni. Ky është një proces nga i cili
përfitojmë për të ngrohur ujin në një tenxhere. Kur takohen dy trupa në
temperatura të ndryshme, ndodh ajo që ne e njohim si rrjedhje e nxehtësisë.
Theshtë trupi me temperaturën më të lartë që transferon nxehtësinë në më
pak.Kjo është një nga arsyet pse, kur vendosim dorën pranë sobës, ndiejmë
nxehtësinë. Stufa nuk po e transferon atë nxehtësi. Ekzistojnë edhe procese
të tjera të transferimit të nxehtësisë të tilla si rrezatimi dhe përcjellja që
shpjegohen së bashku me konvekcionin, kështu që ne gjithashtu do t'i
shqyrtojmë ato më vonë.Si lëngjet ashtu edhe gazrat konsiderohen
lëngje. Lëvizja e molekulave të saj është përgjegjëse për nxehtësinë që
është në gjendje të krijojë një rrjedhë midis dy trupave. Përçueshmëria e
dobët termike do të thotë që brumi duhet të detyrohet të nxjerrë ose të japë
nxehtësi. Për ta bërë këtë, ajo ftoh ose ngroh trupat e ngurtë ose lëngjet.
Rrezatimi
 Një proces tjetër me të cilin shkëmbehet nxehtësia është rrezatimi. Ne
gjithashtu e përdorim atë jashtëzakonisht në shtëpi. Eshtë nxehtësia që një
trup lëshon për shkak të temperaturës së tij, por madje edhe pa
kontakte midis trupave. Ne pamë që në përçueshmëri duhet të ketë fërkime
midis trupave ose zgjatje të nxehtësisë nga i njëjti trup. Ajo që nuk mund të
kishte ishte shkëmbimi i materies. Në këtë rast, trupi më i ngrohtë mund të
ngrohet deri në të ftohtë pa e prekur as atë.Në këtë lloj procesi do të shohim
një shkëmbim nxehtësie nga fakti i thjeshtë se një trup është më i nxehtë
se një tjetër. Që ky proces të perceptohet, është e nevojshme që trupi i
ngrohtë të jetë në një temperaturë shumë të lartë. Një shembull i thjeshtë i
kësaj mund të shihet gjatë verës kur shkoni në plazh. Kur e lini makinën të
parkuar dhe orët kalojnë, ktheheni për të marrë diçka dhe kur prekni metalin
e dyerve digjeni nga sa nxehet. Dielli është në një distancë shumë të largët dhe,
megjithatë, nga rrezatimi është në gjendje ta transferojë atë nxehtësi në
makinë.
Llojet e Konvenksionit
 Pasi të kemi shpjeguar transferimet e mundshme të nxehtësisë që ekzistojnë, do të
numërojmë llojet e konvekcionit që ekzistojnë. Transferimi i nxehtësisë me
konvekcion mund të bëhet në disa mënyra dhe ato janë:
 Detyruar: Ajo kryhet përmes një ventilator, në rastin e ajrit, ose një pompë, në rastin
e ujit, në të cilin lëngu lëviz përmes një zone të nxehtë dhe nxehtësia transportohet në
një zonë të ftohtë.
 natyror: ndodh kur lëngu nxjerr nxehtësi nga zona e nxehtë dhe modifikon
dendësinë e tij. Kjo bën që ajo të lëvizë drejt zonës më të ftohtë ku do të heqë dorë nga
nxehtësia e saj.
 Për të kuptuar më mirë llojet e ndryshme të konvekcionit do të japim një shembull.
Nëse ndezim një radiator, duhet të presim që temperatura të rritet. Nëse vendosim
dorën në radiator në një distancë të shkurtër, do të shohim se ka një rrjedhje
krejtësisht natyrale të ajrit, pasi ajri i nxehtë tenton të rritet. Ajri përreth nxehet dhe
zvogëlohet dendësia, duke e bërë atë të peshojë më pak. Kështu, ajo rrjedh përpjetë
duke bërë që ajri të kalojë përsëri, duke u ripërtërirë vazhdimisht. Shtë sikur të ishte
një proces ciklik.