Sei sulla pagina 1di 54

Programa di Akshon di

Movementu Futuro Kòrsou


(MFK)
INTRODUKSHON
Apresiabel lesadó,

Aktualmente nos dushi Kòrsou ta pasando den tempu kritiko i por kompará
esaki ku un Kurason ku no ta funshoná bon

Kurason ta e órgano di mas importante den e kurpa humano. Si nos Kurason no


funshoná komo debe ser, esaki ta afektá hinter nos kurpa. Ta p’esei ta importante pa nos
kuida nos salu, pero mes importante ta pa nos kuida nos preshon kual ta un di e
faktornan mas prinsipal ku por produsí un atake di Kurason.

Kòrsou su finansa ku ta e Kurason pa bo por tin un pais salú, ya pa algun aña no ta


wòrdu kuida i manehá komo debe ser. Banda di esei e ardu prinsipal ku mester alimentá
nos finansa, ku ta Ekonomia tambe a sufri kontrakshon kual a pone nos den e situashon
finansiero aktual.

Tur esakinan huntu ta pone ku Kòrsou ta na punto di un atake di Kurason.

Nos di Movementu Futuro Kòrsou (MFK), manera kualke bon dòkter, a skohe pa hasi
tur posibel pa skapa e atake di Kurason akí di tuma lugá.

Esaki nos lo hasi dor di;

- Presentá diferente Inisiativa di Lei


- Konsentrá riba Union i no Divishon
- Ta p’esei MFK a kombiná Hubentut, Eksperensia i Intelektual

Pa e motibu akí nos a skohe e siguiente lema pa elekshon di 19 di mart 2021.

Si bo kurason tambe ta bati pa Kòrsou nos kier pidi bo pa djòin nos i duna nos bo
konfiansa, pa asina nos por logra laga e kurason di Kòrsou bira fuerte bek atrobe pa
asina por funshoná mihó i nos tur por biba un bida Sano, Salu i Sigur.

Gilmar “Pik” Pisas


Lider Polítiko
Movementu Futuro Kòrsou

Adres: Lindhbergweg z/n – P.O. Box 3103 - Telefon # +(5999) 724-7766 - Fax # (+5999) 461-7767
Email: office@mfk.cw - MCB # 2308-0601 - Vereniging Movementu Futuro Korsou
Adres: Lindhbergweg z/n – P.O. Box 3103 - Telefon # +(5999) 724-7766 - Fax # (+5999) 461-7767
Email: office@mfk.cw - MCB # 2308-0601 - Vereniging Movementu Futuro Korsou
LISTA DI KONTENIDO
KONTEKSTO DI PANDEMIA DI COVID 19 6
KONTEKSTO DI COVID-19 NA KÒRSOU 6
KÒRSOU, PÈRLA DI KARIBE 7
PLAN STRATÉGIKO PA HASI KÒRSOU PÈRLA DI KARIBE 8
PERIODO DI MANEHO DURANTE I DESPUES DI COVID-19 8
COHO 9
Método i Proseso 10
PALU DI FRUTA (VRUCHTENBOOM) 12
UN FUTURO NOBO 13
INOVASHON I KREATIVIDAT 13
MAS SERKA DI HENDE 14
VISHON 15
METANAN STRATÉGIKO 16
KONDISHONNAN PA POR KUMPLI KU E METANAN STRATÉGIKO 17
Desaroyo Sosial 18
MFK SU META PA KU DESAROYO SOSIAL 18
KOHESHON SOSIAL 20
TERSER EDAT 20
ENSEÑANSA 21
ENSEÑANSA GENERAL 21
DESAROYO EKONÓMIKO 27
KRESEMENTU EKONÓMIKO DINÁMIKO I DIRIGÍ 27
KOMPETITIVO GLOBALMENTE 27
STIMULÁ EKONOMIA 27
FOMENTÁ EMPRENDIMIENTO 30
EKONOMIA FAMILIAR 30
KOSTO DI BIDA 31
STABILIDAT EKONÓMIKO I FINANSIERO 31
KREASHON DI TRABOU 31
NOS LO HASI ESFUERSO PA BAHA DESEMPLEO; 32
SALUBRIDAT PÚBLIKO I MEDIO AMBIENTE 34
Medio Ambiente 34
Maneho di e Rekursonan Renobabel i no Renobabel 34
Maneho di Shushi Sólido 34
Waste Energy 36
Ganaderia, Agrikultura y Peska 36
Salú Aksesibel 37
Desabilidat 38
Vokashon- i Nesesidatnan di Kòrsou 39
BUREAU PLANNING EN DIENSTVERLENING 40
IMPLEMENTASHON E-GOVERNMENT/E-GOVERNANCE I UN GOBIÈRNU HABRÍ 40
INOVASHON GUBERNAMENTAL 40
LEGALIDAT 41
REFORMA 41
Maneho di VVRP 43
RENOBASHON I EKSPANSHON DI INFRASTRUKTURA 46
DESAROYO REGIONAL DI PAIS 46
MANEHO FINANSIERO I FISKAL INOVATIVO I HUSTU 48
KOMPETITIVO I KIBRA BARERA 48
MFK LO ENTREGA E SIGUIENTE INISIATIVANAN DI LEI PROMÉ KU 19-03-2021 48
KONFIABEL I SANO 50
KONTRIBUSHON HUSTU 50
MANEHO FINANSIERO DI GOBIÈRNU 51
HUSTISIA 52
ESTADO DI DERECHO 52
MODERNISASHON I RESOSIALISASHON 52

Adres: Lindhbergweg z/n – P.O. Box 3103 - Telefon # +(5999) 724-7766 - Fax # (+5999) 461-7767
Email: office@mfk.cw - MCB # 2308-0601 - Vereniging Movementu Futuro Korsou
KONTEKSTO DI PANDEMIA DI COVID 19

KONTEKSTO DI COVID-19 NA KÒRSOU

E krísis di e Pandemia di COVID-19 a inisiá na Kòrsou ora e promé infekshon a bira


konosí na Kòrsou, na momentu ku a konstatá ku riba 13 di mart 2020, a bira konosí
ku tin e promé infekshon na Kòrsou.

Tabata trata di e kaso di un turista di 68 aña, prosedente di Hulanda ku médikonan


lokal a konstatá ku e tabata infektá ku e vírus, e mesun persona aki a resultá di ta e
promé morto aki na Kòrsou ku e vírus a kousa.

Nada lo no ta meskos mas den nos bida, rònt


mundu COVID-19 a trese impaktonan finansiero,
ekonómiko ku lo bai tuma hopi tempu pa mundu
por rekuperá i nos por bolbe bek na e biba ku nos
tabata hiba promé ku e vírùs aki a ser deskubrí na
un siudat na China.

Kòrsou lo no ta un eksepshon i mas ainda ku si nos tene na kuenta ku for di promé


ku a deskubrí e vírus aki, ya Kòrsou tabata konosé sifranan/indikadónan ku no
tabata alentador pa un gobernashon, manera;

- Défisit riba presupuesto di Ang. 822 mion florin


- Un kontrakshon ekonómiko di mas o ménos -20%
- Desempleo riba 20% (un sifra record pa Kòrsou)

Esaki ta djis tres di e indikadónan di mas prinsipal i ku ta duna un bista den kua
direkshon Kòrsou tabata bayendo. Te na momentu ku nos ta redaktando e plan di
akshon aki e sifranan aktualisá no a wòrdu publiká, pero no tin duda ku indikadónan
lo a konosé un oumento bárbaro.

Apesar ku manera menshoná e


sifranan/indikadónan no tabata alentador
nos di MFK no a deskurashá i nos ta mira
COVID-19 komo un oportunidat i un
reto ku nos por superá ku un
gobernashon serio i ku un otro forma di
pensa pa trese solushonnan duradero i ku
ta ta trese aliento bek serka kada
siudadano di nos dushi Kòrsou.

Nos lo no mira e rekuperashon di un dia pa otro, esaki lo ta un proseso ku lo dura


algun aña, pero si loke nos di MFK ta garantisá bo ta ku, MFK ta bai forma parti di
gobernashon mas sosial. Nos lo traha duru pa uni nos pueblo bek i nos lo skucha
promé nos aktua i tuma desishon.
Adres: Lindhbergweg z/n – P.O. Box 3103 - Telefon # +(5999) 724-7766 - Fax # (+5999) 461-7767
Email: office@mfk.cw - MCB # 2308-0601 - Vereniging Movementu Futuro Korsou
Ta p’esei nos ta pidi bo pa lesa e plan di akshon aki den tur trankilidat i nos ta sigur
ku na final bo tambe lo realisá ku e plan aki ta kontené tur ingrediente pa nos kana
yega na e Kòrsou próspero ku nos tur ta deseá.

KÒRSOU, PÈRLA DI KARIBE

Pa MFK ta mas kla ku di dia, ku e periodo di gobernashon ku ta nos dilanti lo no ta un di


“business as usual”. Al kontrario, e periodo di gobernashon lo tin tur e karakterístikanan di
un proseso di kambio hopi profundo i kompliká. Pa kolmo manera a ser señalá aki riba,
un proseso ku debí na Pandemia, nos lo mester enfrente un kaminda difísil.

MFK ta konsiderá ku e periodo di gobernashon benidero mester haña un komienso nobo.


Kòrsou tin ku kibra ku sistemanan tradishonal di pensa i aktua i ku patronchi- i
strukturanan establesé pa nos uni forsa pa kombatí e efektonan ku di e Pandemia aki a
okashoná na Kòrsou. Pa prepará bon pa esaki i pa nos futuro, MFK ta bin ku e plan
“KORSOU, PERLA DI KARIBE” (MIRA PRESENTASHON ATHUNTO)

Mirando e echo ku Kòrsou su gobiernu a firma


pa e COHO i e “Landenpakket”, MFK kier
presentá hinter e plan di Kòrsou Pèrla di Caribe
na gobiernu Hulandes pa asina drenta un
negoshashon pa inkorporá nos ideanan den e
COHO i pa despues di esaki kuminsá na
implementá di e plan Kòrsou Pèrla di Caribe ku
ta parti di COHO o lo mester remplasá COHO.

MFK ta konvensí ku si na Kòrsou, nos tur pone nos diferensianan un banda i traha ku
otro na un manera dediká, determiná, planifiká, kordiná, disipliná i uní, no opstante ku tin
Pandemia, temblor ó orkan òf otro atversidat, nos isla lo bira un Pèrla di Karibe.

MFK komo un di e partidonan di mas grandi di Kòrsou kier aportá un biaha mas ku
pensamentu “OUT OF THE BOX” pa saka Kòrsou for di e perkanse ku nos ta den ya pa
hopi aña kaba i ku a empeorá dor di e Pandemia di COVID-19.

Na Papiamentu “Think Out of the Box” por wòrdu tradusí komo: “Pensa Kreativo” ,
“Pensa Kos Nobo”, “Pensa Otro”. Esaki ta loke MFK ta i lo hasi, pa huntu pueblo di
Kòrsou nos bai dilanti i logra un mihó futuro. MFK ta di opinion ku na Kòrsou nos mester
preservá, konservá i asta animá i inspirá e úniko rekurso ku nos tin kual ta nos hendenan,
nos muchanan, nos hóbennan, nos profeshonalnan, nos trahadónan, nos mayornan, nos
grandinan, tantu hende muhé komo hende hòmber.

MFK ke kibra e barera ku ta stroba e yu di Kòrsou pa desaroyá e potensial ku e tin. E


barera aki ta e mentalidat di pensa ménos di nos mes i ninga di traha huntu. MFK sa kiko
nos tur komo yu di Kòrsou tin aden i si nos tur traha huntu den union i kuida otro, Kòrsou
lo bira e Pèrla di Karibe.

Adres: Lindhbergweg z/n – P.O. Box 3103 - Telefon # +(5999) 724-7766 - Fax # (+5999) 461-7767
Email: office@mfk.cw - MCB # 2308-0601 - Vereniging Movementu Futuro Korsou
Pèrla ta un piedra presioso sumamente apresiá, Kòrsou tin tur ingrediente den dje pa bira
un pais ku por ser kompará ku un pèrla. MFK su vishon ta un Kòrsou fuerte i ehemplar
den Karibe, esaki komparabel ku un pèrla.

PLAN STRATÉGIKO PA HASI KÒRSOU PÈRLA DI KARIBE

MFK ta di opinion ku Kòrsou mester di desaroyo ekonómiko. Desaroyo ekonómiko ta


nifiká kresementu ekonómiko kompañá ku transformashon sosial. Pa logra e desaroyo
ekonómiko aki tantu gobièrnu komo sektor privá mester bai hunga un ròl importante. Pa
Kòrsou tin e karakterístikanan ku ya nos a menshoná na komienso di e dokumentu aki ta
rekerí hopi invershon, pa por logra na invertí mester di finansiamentu pa esaki.

PERIODO DI MANEHO DURANTE I DESPUES DI COVID-19

Kòrsou ta mei mei di e Pandemia ku e COVID-19 a okashoná. Rònt mundu ekonomia a


ser paralisá, esta poné den koma. Pa MFK ta un lástima ku asta durante e Pandemia
CFT, lesa aki Gobièrnu Ulandes, ta rekomendá i urgi pa Gobièrnu di Kòrsou hiba un
maneho di ousteridat. Un lès nos mester siña di e Pandemia aki, ku polítika di ousteridat
mester ta konsistente ku e ophetivo ku gobièrnu kier alkansá. Un maneho di ousteridat
sin ophetivo, lo resultá den un deterioro total di Kòrsou su desaroyo ekonómiko. Nos di
MFK ta kere ku ta lo kontrario mester sosodé, esta un maneho di invershon.

E maneho di invershon huntu ku e maneho di protekshon di pueblo kontra di COVID-


19 mester ta dos pilar riba kua nos mester dirigí nos mes;

1. Protekshon na nivel di salubridat públiko


2. Protekshon na nivel di entrada pa trahadó, empresario, penshonado i kobradónan
di ònderstant. Pa asina nos pueblo por kome i kubri su nesesidatnan básiko te ora
haña un solushon definitivo pa e vírus.

Pa loke ta e promé pilar, esta e protekshon médiko aki ta bai un kòmplimènt pa esnan
den salubridat públiko ku a guia e trayekto aki, tambe un gradisimentu na pueblo di
Kòrsou ku a sigui e instrukshonnan pa kuida kurpa i kumpli ku tur e medidanan
relashoná ku COVID-19. Awor nos mester bai drenta e fase ku por aktivá bida
ekonómiko i komersial atrobe, pero ku e koutela nesesario.

E siguiente pilar, esta protekshon na trahadó, empresario i kobradónan di ònderstant ta


sumamente nesesario pasobra hende no por muri di COVID-19 so, pero di hamber
tambe. Un programa asina aki di asistensia pa sobrebibensia ta kostoso. Nos banko
sentral a hasi un kálkulo inisial den kua pa tres luna lo mester di kasi 800 mion florin!
Intento di e gobernashon aktual di Kòrsou pa fia plaka serka Gobièrnu Ulandes (Estado
Ulandes pa ta mas eksakto) a resultá den un krédito hopi mas abou i pa tempu hopi
kòrtiku. Ulanda, via di CFT, ta poniendo preshon riba e aktual gobernashon pa tuma
medida pa baha gastu di gobièrnu promé ku e por risibí mas krédito.

Adres: Lindhbergweg z/n – P.O. Box 3103 - Telefon # +(5999) 724-7766 - Fax # (+5999) 461-7767
Email: office@mfk.cw - MCB # 2308-0601 - Vereniging Movementu Futuro Korsou
COHO
Gabinete Rhuggenaath a mara hinter nos poblashon ku Hulanda, kaminda a entrega nos
gobernashon i tomo di desishon den man di un entidat hulandes, sin ku a konsulta ku pueblo
riba e desishon aki. COHO na papiamentu ta nifiká “Mankaron” i di bèrdat e COHO ku
gabinete Rhuggenaath a firma ta un proposishon mankaron. Edat di penshun lo subi na 66
aña i ku e posibilidat ku e por bai te 67 aña den futuro. Nos terenonan ku ta un di nos
orguyo nan lo bai kai bou di un “Grond Bedrijf”, komo resultado ku gobiernu lo keda ku
masha tiki instrumento pa por fasilitá pueblo un pidi tereno. Esaki ta nifiká ku nos a bai atras
komo pueblo.

Danki Dios ku e Lei di Reino COHO, ainda no a drenta na vigor, esaki por drenta na
vigor te ora “Raad van State” i e Parlamentonan di isla nan CAS duna nan aprobashon
na esaki. Ku otro palabra e lei ainda por wòrdu aprobá, e forma ku e lei ta hinka den otro
awor aki esaki no ta duna masha perspektiva i mas pa e grupo di penshonadonan i
empleadonan públiko.

E fiansa di 1 miar florin pa e 3 islanan durante 7 aña lo no ta sufisiente pa Kòrsou sali


for di su problemanan. Imaginá bo si Kòrsou risibí mitar di esaki ku ta 500 mion florin
den 7 aña, loke ta ekivalente na 72 mion florin pa aña, esaki ta leu for di sufisiente pa
duna un boost na nos ekonomia. Riba un presupuesto di Kòrsou ku ta di alrededor di 2
miar florin esaki ta djis un drùpel di awa riba un plachi di heru kayente. E intenshon di
COHO ta pa medio di esnan ku ta finansieramente mas suak entrega parti di nan
entradanan.

Un gobiernu nobo ta nifiká un rumbo nobo, un maneho nobo. Si no, no tin sentido
pa nos bai elekshon dia 19 di mart próksimo. MFK su intenshon ta pa bai bek mesa
di negoshashon ku gobiernu Hulandes i negoshá un pakete mas amplio ku ta duna
un empuhe real na nos ekonomia. Nos mester yega na un suma di mei miar florin pa
hinka den nos ekonomia den e próksimo 3 pa 5 añanan. MFK tin tur e plan nan aki
ya kla riba papel pa presentá esakinan na Hulanda.

Adres: Lindhbergweg z/n – P.O. Box 3103 - Telefon # +(5999) 724-7766 - Fax # (+5999) 461-7767
Email: office@mfk.cw - MCB # 2308-0601 - Vereniging Movementu Futuro Korsou
Método i Proseso

Movementu Futuro Kòrsou ta dirigí su mes mas aleu riba desaroyo di Kòrsou i su
abitantenan i no solamente riba e problemanan ku tin aktualmente. Esaki ta trese
kuné ku MFK no por traha un lista di deseo riba nivel operashonal riba tur tereno di
maneho sin tin korelashon ku otro. E komienso di kada desaroyo ta ora komprondé
di forma kla unda bo ke bai i kiko bo ke logra. I p’esei tin un proseso ku a sigui ku
nos por mira den e programa. E ta konsistí di diferente parti:

Statutonan E metanan statutario di MFK ta punto di salida

Vishon A base di esei a visualisá kiko ta nifiká ora logra metanan, kiko
nos a realisá?

Kondishonnan E kondishonnan pa realisashon di e vishon, kiko tin mester pa


esei?

Tema di maneho Kon nos ta sòru pa krea e kondishonnan ei, na unda tin di pone
atenshon den maneho di gobièrnu?

Plan di maneho Kua plan spesífiko nos mester pa realisá e vishon akí?

Plan di gobernashon Kon nos ta bai implementá e programa di MFK den un e


gobièrnu nobo?

Riba e siguiente página por mira ehekushon di e proseso skemátiko i athunto ta duna
splikashon riba kada sekshon mas den detaye.

Simbólikamente ta duna tambe un bista masha simpel di e proseso den forma di un Palu
di Fruta.

Adres: Lindhbergweg z/n – P.O. Box 3103 - Telefon # +(5999) 724-7766 - Fax # (+5999) 461-7767
Email: office@mfk.cw - MCB # 2308-0601 - Vereniging Movementu Futuro Korsou
Adres: Lindhbergweg z/n – P.O. Box 3103 - Telefon # +(5999) 724-7766 - Fax # (+5999) 461-7767
Email: office@mfk.cw - MCB # 2308-0601 - Vereniging Movementu Futuro Korsou
PALU DI FRUTA (VRUCHTENBOOM)

Pa simplifiká i duna un bista holístiko di e proseso akí, MFK a skohe pa visualisá e


palu di fruta ku ta karga fruta komo resultado di e proseso di desaroyo kaminda e
hende ta Sano, Salú i Sigur.

Adres: Lindhbergweg z/n – P.O. Box 3103 - Telefon # +(5999) 724-7766 - Fax # (+5999) 461-7767
Email: office@mfk.cw - MCB # 2308-0601 - Vereniging Movementu Futuro Korsou
UN FUTURO NOBO
INOVASHON I KREATIVIDAT

Un di e ponensianan klasifiká di e filósofo i sientífiko Albert Einstein ku a inspirá


Movementu Futuro Kòrsou ta:

“The significant problems we face, cannot be solved


at the same level of thinking we were at when we created them.”

E ponensia ei ta trese e motivashon di mas importante di Movementu Futuro Kòrsou.


E motivashon ta duna dos punto di salida esensial pa un aserkamentu i forma di traha;

A - ‘Think out-of-the-box’
Pa por solushoná e problemanan akí i dal un paso
grandi padilanti den nos desaroyo, nos tin di atendé
nos problemanan radikalmente di otro forma. Nos
mester tin e kurashi di kibra ku pasado i skohe pa
un aserkamentu inovativo i kreativo. Si nos keda ku
e mesun forma di traha i aktua nos lo kosechá
resultadonan pober. Nos lo no krea mihó
eksistensia ku mas perspektiva i bon kalidat di bida
pa kada hende.

B – Desaroyo duradero ( figura 2)


Movementu FUTURO Kòrsou ta konsiente ku
gobernashon di nos pais tin e tarea pa no solamente
solushoná nos problemanan aktual, pero e ta obligá
tambe di pone un base sólido pa desaroyo duradero
di nos pais i krea un futuro ku perspektiva pa nos
yunan i generashonnan ku ta sigui.

E prinsipio di desaroyo duradero ta tene kuenta ku


tantu término korto komo largu i ta sali for di
punto di bista tridimenshonal kaminda konstantemente ta Desaroyo Duradero
lucha pa logra un balanse entre e tres dimenshonnan:

Adres: Lindhbergweg z/n – P.O. Box 3103 - Telefon # +(5999) 724-7766 - Fax # (+5999) 461-7767
Email: office@mfk.cw - MCB # 2308-0601 - Vereniging Movementu Futuro Korsou
● Kresementu ekonómiko
● Desaroyo sosial
● Kuido pa naturalesa i medio ambiente (ekologia)

Kòrsou tin di tuma komunidatnan desaroyá manera den nos region i na Europa komo
ehèmpel. Nan ya a rekonosé e nesesidat di desaroyo duradero i hasi esaki prioridat
number un den nan maneho.

MAS SERKA DI HENDE

Den práktika e eskoho di Movementu Futuro Kòrsou pa e aserkamentu di “Out-Of-


The-Box Thinking” i desaroyo duradero ta nifiká entre otro:

Motibunan di polítika partidista no ta punto di salida pa


Movementu Futuro Kòrsou.

MFK ta sigui e vishon di desaroyo i metanan ku e tin pa Kòrsou.

Den práktika esaki ta nifiká:

● Movementu FUTURO Kòrsou ta funshoná komo un ret


di hende i organisashon ku direktamente òf indirektamente ta envolví den
movementunan ku por haña nan mes den e vishon, e aserkamentu i meta di
Movementu Futuro Kòrsou.
● Movementu FUTURO Kòrsou ta aseptá plannan di otro hende- i partidonan
polítiko i ehekutá esakinan si nan ta kuadra ku e vishon, aserkamentu i metanan
di MFK.
● Movementu FUTURO Kòrsou ta karga responsabilidat di gobernashon for di
un aserkamentu ku gobièrnu ta mas serka di hende (Mas serka di Bo), esaki ta
nifiká di abou bai ariba, kaminda nos lo traha e maneho i ehekutá esaki ku e
hende i pa e hende. Nos tin di identifiká i solushoná e problemanan di e hende,
region i barionan i no pèrdè for di bista e problemátika di gobièrnu i
gobernantenan
● Un desaroyo duradero pa Kòrsou ta nifiká un desaroyo duradero pa e hende,
region i barionan na Kòrsou.

METANAN STATUTARIO

E vishon di MFK konosé su orígen den e metanan statutario for di kua e organisashon
a lanta.

MFK tin komo meta statutario, pa desaroyá Kòrsou komo pais di forma duradero,
basá riba lo siguiente:

Adres: Lindhbergweg z/n – P.O. Box 3103 - Telefon # +(5999) 724-7766 - Fax # (+5999) 461-7767
Email: office@mfk.cw - MCB # 2308-0601 - Vereniging Movementu Futuro Korsou
● Kresementu ekonómiko balansá;
● Desaroyo sosial balansá ku ta dirigí riba kuponan di trabou, adelanto sosial,
i minimalisá i asta sali for di pobresa;
● Protekshon balansá i mehorashon di e kalidat di medio ambiente;
● Mehorashon balansá di adelanto sientífiko i tékniko di komunidat di
Kòrsou.

VISHON

“Krea di Kòrsou un mihó pais kaminda nos tur por biba den pas i
harmonia”
MFK ta komprometé pa hasi di Kòrsou un mihó pais kaminda nos tur ta biba den pas i
harmonia, nos ta kontribuí den desaroyo i adelanto di nos dushi Kòrsou. Pa medio di nos
Vishon nos lo promové un kalidat haltu di bida i di seguridat sosial, pa asina kada
siudadano por alkansá nan metanan i nan potensial i partisipá aktivamente den desaroyo i
kresementu di nos dushi Kòrsou. Nos lo promové “Corparte Governance” i nos lo guia
nos pais na Kresementu Ekonómiko, stabilidat di Finansa Públiko i ku un relashon ku
Hulanda basa riba nos Statüt i ku Rèspèt Mutuo pa otro.

E ideologia di MFK ta Sosial Demókrata.

Nos prinsipio nan ta;

● Semper e Bèrdat (Manera Dios ta Manda)


● Dignidat Humano
● Hustisia Sosial
● Solidaridat
● Libertat

Movementu Futuro Kòrsou (MFK) a wòrdu funda 8 di mei di aña 2010, nos ta un partido
serio i ku por ser konfia.

MFK ta konvensí ku si na Kòrsou nos tur pone nos diferensianan un banda i traha ku otro
na un manera dediká, determiná, planifiká, kordiná, disipliná i uní no opstante ku tin
Pandemia, temblor òf orkan òf otro atversidat, nos isla lo bira un Pèrla di Karibe.

Un desaroyo ku hende, pa hende i dor di hende pa


realisá un Kòrsou Sano, Salú i Sigur

Adres: Lindhbergweg z/n – P.O. Box 3103 - Telefon # +(5999) 724-7766 - Fax # (+5999) 461-7767
Email: office@mfk.cw - MCB # 2308-0601 - Vereniging Movementu Futuro Korsou
METANAN STRATÉGIKO
Pa realisá nos vishon, MFK ta rekonosé e siguiente 4 metanan stratégiko;

● Kalidat di Bida Haltu


Un Kalidat di Bida Haltu ta enserá ku TUR HENDE por disfrutá di un grado
haltu di seguridat pa trabou, kuido médiko, enseñansa i formashon (life’skills),
bibienda, tráfiko, kuido sosial pa hóben, adultonan i personanan grandi, kompañá
pa un grado haltu di seguridat den su bida diario.

● Nivel di Bida Haltu


Un nivel di bida haltu ta enserá ku TUR HENDE tin un fuente di entrada ku por
garantisá loke ta nesesario pa e por poseé kosnan material pa por biba un bida
sano, salú i sigur den su komunidat.

● Koheshon Sosial (Sociale Cohesie)


Hende ku ta balorá su mes, su próhimo, su komunidat i bishitantenan.

● Gobernashon demokrátiko efektivo i efikas ku ta operá mas serka di


Hende
Un gobièrnu ku ta sinti pa su siudadanonan i ta duna espasio pa mas
partisipashon, i ta traha di un forma visibel i transparente, i ku rèspèt pa e
prinsipionan demokrátiko, rèspèt pa e minoria i atenshon spesial pa esnan
vulnerabel.

*MFK ta hasi un distinshon kla entre un “kalidat di bida haltu” i un “nivel di bida haltu”.
Un nivel di bida haltu no nesesariamente ta nifiká un kalidat di bida haltu, ya ku un
kalidat di bida haltu ta pidi muchu mas ku kos material so.

• E kantidat di produkto- i servisionan ku ta ser produsí i konsumí (esaki ta determiná


nivel di bida).
• E kalidat di e medio ambiente i e naturalesa ku hende por disfrutá di dje.
• E tempu liber ku hende tin pa rekreá, hasi deporte, partisipá na aktividatnan kultural.
• Kon hustu òf inhustu e repartishon di entrada ta.
• Kon bon òf malu kondishonnan di trabou ta.
• Kon fásil ta pa haña un trabou òf pa traha riba bo mes.
• E seguridat ku hende tin perspektiva pa un bon futuro.
• Kon salú nos ta.
• E nivel di aktividat kultural, e nivel di edukashon pa tur hende, i kon aksesibel
esakinan ta.
• E kalidat di kas/bibienda disponibel.
• E posibilidat pa desaroyá un bida spiritual i religioso satisfaktorio.
• Kon fuerte e lasonan familiar den komunidat ta.

Adres: Lindhbergweg z/n – P.O. Box 3103 - Telefon # +(5999) 724-7766 - Fax # (+5999) 461-7767
Email: office@mfk.cw - MCB # 2308-0601 - Vereniging Movementu Futuro Korsou
KONDISHONNAN PA POR KUMPLI KU E METANAN STRATÉGIKO

MFK a hasi un análisis di kiko ta e kondishonnan importante pa logra e metanan


stratégiko manera ta deskribí na paginá 14 di e dokumento aki.

A tene kuenta ku e tres dimenshonnan di e prinsipio di desaroyo duradero ku ta esun


ekonómiko, esun sosial i esun ekológiko, pa un ilustrashon skemátiko nos ta referí na
kapítulo 1.4 di e dokumento aki.

Adres: Lindhbergweg z/n – P.O. Box 3103 - Telefon # +(5999) 724-7766 - Fax # (+5999) 461-7767
Email: office@mfk.cw - MCB # 2308-0601 - Vereniging Movementu Futuro Korsou
Desaroyo Sosial
MFK SU META PA KU DESAROYO SOSIAL

Pa alkansá e Kalidat di Bida Haltu, ta nesesario krea e siguiente kondishonnan den


kuadro di desaroyo sosial;

● Formashon pre-eskolar profeshonal i igual pa muchanan di 0-4 aña den Tur


Bario di Kòrsou;
● Enseñansa igual pa Tur Hende no ta importá di kua bario òf region ni di kua
direktiva di skol;
● Stimulá komportashon síviko di tur siudadano for di chikí;
● Kuido médiko preventivo i kurativo mester ta un derecho pa tur hende i
aksesibel den tur region di Kòrsou;
● Programa spesial pa yudansa (opvoedingsondersteuning) pa mayornan i
spesialmente pa mamanan hóben. Strukturanan ku ta ofresé sosten na skol pa
atendé ku problemanan sosial-emoshonal di hóbennan i otro retonan ku no
ta direktamente responsabilidat di skol- i dosentenan;
● Un struktura pa akohé (opvang) hóbennan, ku ta aksesibel 24/7 pa mayornan
di mucha di tur edat;
● Strukturanan pa formashon síviko, interpersonal, kultural i deportivo pa
hóbennan di 4-18 aña.
● Promoshon aktivo di un estilo di bida salú, inkluso deporte i kuminda;
● Atenshon intensivo pa personanan ku mester di resosialisashon òf
reedukashon o formashon personal.

Pa alkansá e Nivel di Bida Haltu, ta nesesario krea e siguiente kondishonnan den


kuadro di desaroyo sosial;

● Stimulá i fasilitá “Life Long Learning” pa hende por hasi full uso di su
abilidatnan.
● Kosto di bida mester ta kontrolabel.
● Hasi Internet i studiamentu via Internet aksesibel pa tur hende i den tur
bario.
● Leinan laboral faborabel pa tantu empleadonan komo dunadónan di trabou,
kombiná ku un kontrol intensivo.
● Stimulá bibienda sano i den un ambiente salú, pa nos hóbennan por lanta di
un manera digno i sigur.
● Invershonnan ekonómiko diversifiká i balansá.
● Enseñansa ku ta dirigí optimalmente riba merkado laboral.
● Mester garantisá sosten i yudansa pa esnan ku no por traha i krea nan mes
entrada.
● Estímulo fiskal pa promové desaroyo sosial sano (e.o. penshun i pa desaroyo
personal).
Adres: Lindhbergweg z/n – P.O. Box 3103 - Telefon # +(5999) 724-7766 - Fax # (+5999) 461-7767
Email: office@mfk.cw - MCB # 2308-0601 - Vereniging Movementu Futuro Korsou
Pa alkansá Koheshon Sosial, ta nesesario krea e siguiente kondishonnan den kuadro
di desaroyo sosial;

● Stimulá i fasilitá formashon i edukashon for di nivel pre-eskolar te ku


adultonan, loke ta aksesibel den tur bario di Kòrsou ku ta duna atenshon na
formashon síviko, kultural i personal.
● Stimulá i fasilitá organisashonnan di base (grassroots) i di formashon manera
e.o. scouting, deporte den bario i guia spiritual (iglesianan).
● Stimulá i fasilitá aktividatnan sosial den bario pa abitantenan ku otro.
● Stimulá komportashon síviko via kampañanan públiko.

Pa alkansá Gobernashon demokrátiko efektivo i efikas ku ta operá mas serka di


hende ta nesesario krea e siguiente kondishonnan den kuadro di desaroyo sosial;

● Gobièrnu mester rekonosé i indiká e problemanan i e retrasonan ku tin den


desaroyo di nos pais i nos komunidat. Alabes e enfoke di gobièrnu no mester
ta dirigí solamente riba manehá e pais, sino spesífikamente tambe riba
desaroyo di e pais, pa asina krea oportunidatnan pa su siudadanonan.
● Gobièrnu mester desaroyá su maneho for di abou bini ariba, en-volviendo
‘stakeholders’, instansianan di gobièrnu (manera CBS i GGD) i tambe en-
volviendo siudadanonan, i duna espasio pa por influensia e maneho. Asina
gobièrnu por hasi uso optimal di tur informashon i konosementu disponibel.
● Gobièrnu mester hiba un maneho di desaroyo duradero ku un balanse entre
desaroyo sosial, ekonómiko i ekológiko.
● Gobièrnu mester desaroyá métodonan alternativo pa midi desaroyo pa loke
ta kalidat i nivel di bida di tur Hende.
● Gobièrnu mester promové i stimulá konsenshi di patriotismo serka kada
siudadano, p’asina logra aporte amplio di hende den desaroyo di su pais.

Tanten tin diferensia entre skolnan i ta eksistí desigualdat sosial i ekonómiko nos lo
no tin oportunidat di progresá di forma igual. Nos Plan Nashonal pa desaroyo di
bario ta esensial pa krea un situashon di igualdat.

Ehekutá e Plan Nashonal pa Desaroyo di bario ta un strategia pa rekuperá e retraso


sosial ekonómiko den e 150 barionan di Kòrsou. E plan ta kla pa start ku 23 bario na
2020 i asina susesivamente na aña 2021 ku 25 bario mas i na 2022, 25 mas.

Kòrsou ta un éksito si su hendenan ku ta forma e pais tin e chèns i e oportunidat pa nan


ta eksitoso. Mester traha di un forma integral i amplio na e desaroyo di tur hende, chikí i
grandi, pa tur tin e abilidatnan pa por ta un persona sano, salú i sigur di su mes. Tarea di
gobièrnu ta pa stimulá esaki kaminda ta posibel.

Adres: Lindhbergweg z/n – P.O. Box 3103 - Telefon # +(5999) 724-7766 - Fax # (+5999) 461-7767
Email: office@mfk.cw - MCB # 2308-0601 - Vereniging Movementu Futuro Korsou
KOHESHON SOSIAL

E echo ku Kòrsou ta un pais ku hopi kultura ta un rikesa ku mester kuida manera un


tesoro. E eskala chikí di e komunidat ta eksigí ademas ku nos mester por tolerá otro i
traha huntu den forma produktivo. Pues, gobièrnu tin ku stimulá i promové
koheshon sosial i desaroyo di kapital sosial huntu ku komportashon síviko. Esaki por
sosodé dor di stimulá i promové aktividatnan rònt di desaroyo personal for di chikí
den un sistema pre-eskolar profeshonal, pagabel i aksesibel den tur bario.

Nos lo kapasitá obreronan den kooperashon ku un instituto nobo ku lo tin


representashon di sindikatonan di trahadónan, sektor privá i gobièrnu. (Instituto
Nashonal di Preparashon i Edukashon – INPE)

TERSER EDAT

● Nos lo diseñá un plan pa e adultonan mayó por partisipá na aktividatnan


rekreativo ku ta yuda nan mantené nan abilidatnan físiko, mental i sosial
di akuerdo ku nan nesesidatnan.
● Nos lo liga sektor komersial i produktivo na Kòrsou ku e adultonan di
terser edat, pa brinda nan espasio di trabou di akuerdo ku nan
kapasidatnan físiko i mental.
● Nos lo krea un lugá pa ansiano ku spesialidat geriátriko, pa ansianonan di
nos isla tin un lugá digno i sano kaminda nan por pasa nan último etapa
di bida.
● Tur espasio públiko i transporte lo tin espasio spesial pa adultonan
mayor. (hende grandi)
● Nos lo krea e plan “60/65 i +” ku lo buska pa brinda yudansa ekonómiko
mensualmente na personanan di terser edat ku ta hendenan vulnerabel o
ta víktima di pobresa i nos lo yuda nan pa nan bolbe ta ekonómikamente
aktivo.
● Nos lo plantia “Kobra sero”, un programa pa hendenan na Kòrsou di
terser edat ku no ta paga pa servisio di transporte.

Adres: Lindhbergweg z/n – P.O. Box 3103 - Telefon # +(5999) 724-7766 - Fax # (+5999) 461-7767
Email: office@mfk.cw - MCB # 2308-0601 - Vereniging Movementu Futuro Korsou
ENSEÑANSA

ENSEÑANSA GENERAL

Situashon di enseñansa i edukashon pa basta tempu kaba ta den un estado krítiko.

Manera e tratado internashonal di derechonan di Mucha di Nashonnan Uni/ UNESCO,


ta stipulá;

“Tur mucha i hóben tin derechi riba edukashon”. Esaki ta wòrdu deskribí den
“The Global Education 2030 Agènda and Sustainable Development Goal 4”

MFK sigur ta para pa esaki, edukashon mester ta kuadra i kana pareu ku desaroyonan
aktual (21century skills). Un enseñansa kaminda tur mucha i hóben tin oportunidatnan
igual den e Reino Hulandes.

Edukashon no ta solamente un derecho pero tambe un pasaporte pa desaroyo humano


ku ta habri portanan i ekspandé oportunidatnan i libertat (Artíkulo 26 di e Deklarashon
di Derechonan Humano).

MFK ta sali for di e punto di bista ku awor te momentu pa invertí den enseñansa.

Algun aspekto importante pa logra esaki ta ku;

1. Enseñansa mester ta aksesibel


2. Skolnan mester funshoná mas komo business-units.
3. Enseñansa mester ta konforme tur nivel di edukashon.
4. Edifisio i inventario mester ofresé e kalidat i aparatonan nesesario.
5. Dosentenan mester ta kualifiká i mester hasi uso di e oportunidatnan pa sigui desaroyá nan
mes di forma mas profeshonal.
6. Salario mester keda adaptá konforme e nivel di estudio
7. IT mester ta aksesibel i sostené enseñansa den su totalidat.
8. Kuminda/desayuno na skol pa muchanan/hóbennan den nesesidat.
9. Traha riba kalidat di e mucha/hóben

Enseñansa mester ta aksesibel

Tur skol mester ta aksesibel pa tur mucha/hóben. Tambe por introdusí un “Live Long
Learning” ku esaki por motivá no solamente e mucha/hóben pero tambe e adulto pa por
sigui studia. Huntu ku esaki por ofresé tambe “studiefinanciering” pa e parti akí.

Adres: Lindhbergweg z/n – P.O. Box 3103 - Telefon # +(5999) 724-7766 - Fax # (+5999) 461-7767
Email: office@mfk.cw - MCB # 2308-0601 - Vereniging Movementu Futuro Korsou
Skolnan mester bira mas “ business-units” pa operá nan mes

Ku e introdukshon di enseñansa liber e skolnan a pèrdè un entrada ku nan tabata keda


usá pa kubri gastunan di skol. Enseñansa por ta liber pa esnan ku di bèrdat mester di
esaki. Mester introdusí un sistema ku esunnan ku por paga enseñansa lo tin di hasi esaki,
na mesun momentu esnan ku no por paga por bini na remarke pa eksonerashon di un
parti òf eksonerashon kompletu di pago. “gehele of gedeeltelijke kwijtschelding”. E
“toetsing” di esaki por keda hasi dor di “belastingdienst”.

Pa kontrolá ku skolnan lo no mal uzá e fondonan aki lo pone un montante fiho pa aña
ku tur skol tin ku mantené nan mes na dje e asina yama “schoolgeld”. Hasiendo esaki e
skol ta generá su propio entrada, bahando gastunan di Gobiernu di Kòrsou. Lokual ku
keda di spar lo invertí den otro aspektonan di enseñansa.

Ku e “Business-Unit”e skolnan ta operá mas outónomo den toma di nan desishonnan i


mester responsabilisá pa nan operashon. Den esaki e direktor di e skol ta esun na mando
di e skol huntu ku su tim.

Enseñansa mester ta konforme tur nivel di edukashon.

“Everyone is a genius. But if you judge a fish by its ability to climb a tree, it will
live its whole life believing that it is stupid.”
Enseñansa na e nivel adekuá ta sumamente importante pa e desaroyo di un mucha. P’esei
mester konsentrá mas riba saka e máksimo for di e mucha/hóben, formando pa futuro.

Pa hasi esaki nos mester disponé di skolnan pa tur tipo di edukashon.

Mester bini mas skolnan ku direktamente ta konektá na e merkado laboral manera “skol
di fishi”. Na momentu ku krea di nobo un òf mas skol di fishi por uza nan mes
produktonan ku e hóbennan elaborá pa invertí bèk den nos ekonomia.

E mesun hóbennan akí lo praktiká nan fishi trahando riba e diferente edifisionan di
skolnan i tambe ministerionan di Gobièrnu. Hasiendo esaki lo nifiká un bahada den e
gastu nan di mantenshon for di riba presupuesto di skolnan di Gobièrnu.

Edifisio i inventario mester ofresé e kalidat i aparatonan nesesario.

No ta deskonosí pa nos di MFK ku hopi di e skolnan na Kòrsou ta den hopi mal estado.
Tantu e kurá pero tambe e lokalidatnan. Un ambiente ameno ta kuminsá na un skol bon
mantené. MFK ta bai traha un plan pa di forma struktural drecha i hasi mantenshon na
tur skol di Kòrsou, skolnan ku un “ landscaping” agradabel pa e hóben sinti su mes bon
na skol.

Adres: Lindhbergweg z/n – P.O. Box 3103 - Telefon # +(5999) 724-7766 - Fax # (+5999) 461-7767
Email: office@mfk.cw - MCB # 2308-0601 - Vereniging Movementu Futuro Korsou
E gritu di e maestro semper a sali for di e punto ku no tin inventario òf (sufisiente)
material pa nan por duna nan materia korektamente. Materianan manera Informátika,
Biologia , Físika, Kímika, Muzik, Téknika, CAV, Formashon físiko i algun materia di
práktika mas. MFK ta boga pa di forma struktural ekipá e lokalidatnan di skol ku e
aparatonan/inventario nesesario pa por ofresé enseñansa na e nivel adekuá.

Koriente i awa bou di skolnan tambe ta un gastu hopi grandi riba presupuesto di
enseñansa. Mester inkorporá energia solar direkto pa e skolnan.

Airco den tur lokalidat di skolnan.


Airco no ta un luho, aktualmente mayoria lugá tin airco, den kantor, den tienda,
supermarket etcetera. Esaki sigur lo duna un ambiente di estudio ideal ku un klima den
klas di 23 grado Celsius. Den kombinashon ku e pènel nan solar esaki no lo tin influensia
riba e gastunan di energia.

Dosentenan mester ta kualifiká i mester hasi uso di e oportunidatnan pa sigui


desaroyá nan mes di forma profeshonal.

Enseñansa a kambia durante di añanan, apesar di tin fondo nan disponibel pa


dosentenan sigui kursonan, e realidat ta ku no ta tur maestro ta hasi uso di e
oportunidatnan akí pa sigui ku e desaroyá nan mes. MFK ke krea un plan stratégiko kon
pa motivá e maestronan intrensikamente pa nan sigui desaroyá nan mes.

ICT mester sostené enseñansa den su totalidat.


Internèt awendia no ta algu ku no por tin na skolnan. Ku e desaroyo den mundu aktual
Internet i kòmpiuter ta un pre. Tur skol na Kòrsou mester tin e fasilidat di Internet/wifi
pa sostené kòmpiuter/leptop/iPad i tambe e infrastruktura di IT na lugá pa por hasi
esakinan posibel. Banda di esaki por hasi BYOD (bring your own device), asina akí por
inkorporá buki digital den e sistema di edukashon. Mester sòru pa sufisiente kapasidat di
data i bandwidth.

Kuminda desayuno na skol pa esnan den nesesidat.


MFK ta di opinion ku kada mucha/hóben mester desayuná pa asina tin energia pa por
sigui e materianan na skol. Lamentablemente esaki ta algu ku ta pasa diario, mester hasi
un inventario i análisis pa aña di muchanan/hóbennan kual ta den situashon agudo pa
nan por risibí desayuno i kuminda mèrdia na skol.

Traha riba kalidat di e mucha/hóben


MFK ta kere ku mester forma mucha i hóbennan teniendo na kuenta ku e siguiente
aspektonan.

Adres: Lindhbergweg z/n – P.O. Box 3103 - Telefon # +(5999) 724-7766 - Fax # (+5999) 461-7767
Email: office@mfk.cw - MCB # 2308-0601 - Vereniging Movementu Futuro Korsou
Aspektonan ku tin di haña atenshon i tin di eduká e hóben den dje ta:
- Arte di presentashon
- Arte pa debatí
- Krea mucha/hóben proaktivo, krítiko i asertivo
- Plania
- Responsabilidat
- Énfasis riba norma i balor.
- Kurso di manehá plaka/presupuesto

TIN PROBLEMA DI DIMENSHON SOSIAL NA KÒRSOU:

Tur aña di nobo Kòrsou ta despedí di aproksimadamente 200 pa 400 hóben ku ta bai
sigui nan estudio den eksterior. Un porsentahe mínimo ta regresá bèk Kòrsou.

Hopi hóben ta indiká ku e motibu prinsipal ku nan no ta regresá ta paso no tin


trabou pa nan, e salarionan no ta na nivel i e insentivonan no tei.

Esaki ta krea un éksodo di serebro ‘Brain Drain’, pasobra tin mas oportunidat pafó
di Kòrsou i ta p’esei nos hóbennan talentoso ku tin bon preparashon no ta bolbe.

MFK tin e di analisá kon pa krea e trabou pa e hóbennan akí.

Un opshon por ta pa otorgá beka (beurs) pa algun hóben destaká ku e kondishon ku


nan tin di bini bèk i traha pa Kòrsou ora nan kaba.

Un otro opshon ta esun di “kwijtschelding” di sierto gastunan di estudio ora bo traha


5 aña konsekutivo pa bo pais.

Lokual tambe ta sumamente importante ta pa nos universidatnan bini ku mas


estudionan na nivel universitario. Dor di hasi esaki hopi mas hóben lo por keda
studia aki.

KONSENTRÁ RIBA HUBENTUT

E hubentut (16-24 aña) ta eksigí atenshon spesial, pro aktivo i kontinuo di gobièrnu. Ta
nan ta forma e base pa e futuro di Kòrsou, 42.2% (CBS, Labor Force by Force 2020) di
hóben nan ta sin sin trabou, pa motibu di falta di kresementu ekonómiko den nos pais,
pasobra E sistema di enseñansa no ta “sluit aan” na e demanda lokal (vakatura).

Pa medio di un sistema di kuido den kadena i dor di tin atenshon konstante,


gobièrnu tin ku sòru pa den tur fase di nan desaroyo, hóbennan tin fasilidatnan
adekuá i posibilidatnan pa sosten i guia. Futuro di Kòrsou ta dependé di e
posibilidatnan pa desaroyá kada yu. Atenshon spesial ta nesesario pa resosialisashon i
sosten di gruponan mas vulnerabel den komunidat.

Adres: Lindhbergweg z/n – P.O. Box 3103 - Telefon # +(5999) 724-7766 - Fax # (+5999) 461-7767
Email: office@mfk.cw - MCB # 2308-0601 - Vereniging Movementu Futuro Korsou
Mayornan mester por risibí guia pa edukashon di nan mes i di nan yu(nan).
Mester bini ku mas tayer tokante prevenshon i tambe norma i balor den skolnan.
Tambe mester ofresé mayornan, budgetering, digitalisering, social skills etc.

KULTURA I DEPORTE

MFK ta pone e Plan nashonal pa desaroyo di bario den akshon. E plan ta kontené
áreanan deportivo nobo i renovashon di esunnan eksistente, tambe lo tin
konstrukshon di sentro di bario nobo i renovashon di esunnan eksistente. Ademas
nos lo duna bèk na pueblo e áreanan públiko den nan bario kaminda lo duna
atenshon na arte i kultura (ehèmpel Wilhelmina Park).

Kanchanan deportivo eksistente i esunnan nobo lo tin akseso na preisnan favorabel


di elektrisidat i tambe awa, danki na nos maneho di energia renobabel.

MFK KE KREA UN SKOL NASHONAL DI ARTE PROFESHONAL NA KÒRSOU

Tambe nos lo krea un lei i un atmósfera na Kòrsou pa promové Arte, Kultura i


ekspreshon kreativo for di nivel pre-eskolar te na e aktividatnan den komunidat
lokal.

Nos lo desaroyá un skema pa duna sosten na artistanan ku ta lanta, pa por guia nan,
promové nan talentonan, merkadeá nan den eksterior, protegé nan derechonan di
outor i asistí nan den maneho di nan evento/ekshibishon i konsiertonan. Esaki nan
nos lo hasi konhunto ku instansianan den eksterior.

Nos lo promové kreashon di kooperativanan kaminda kreashon artístiko ta tuma


lugá. Nos lo organisá un merkado públiko kaminda por bende i eksponé arte trahá na
Kòrsou. Nos lo desaroyá e promé festival di arte, kombin’é ku evento turístiko. Nos
lo buska instansianan ku ta supsidiá òf ta duna donashon na arte, Nos lo hasi
petishon na Unesco tambe pa fondo.

Kòrsou mester tin un Kas di Kultura kual lo fungi komo e kas kultural pa monitoreá
i duna follow-up na e aktividatnan pa fomento di kultura i arte. Tambe nos lo sinta
ku e diferente organisashonnan ku ta representá artistanan pa asina krea un union.

Nos lo ofresé un enseñansa/edukashon sensibel na nos kultura. Lo mester sinkronisá


e plan makro di pais ku e preparashon ku ta duna adolesentenan. Den e direkshon ei
mester mantené nan bon prepará. (Kapasidatnan analítiko, Atributonan profeshonal,
Entrená pa ta diligente, Sensibel pa e kultura di hasi negoshi, pa Atministrashon di
negoshi, ku konosementu di ingles, spañó i hulandes.)

Adres: Lindhbergweg z/n – P.O. Box 3103 - Telefon # +(5999) 724-7766 - Fax # (+5999) 461-7767
Email: office@mfk.cw - MCB # 2308-0601 - Vereniging Movementu Futuro Korsou
Nos lo invertí mas den músika i arte pa asina duna nan motivashon na e
mucha/hóben pa e por desaroyá un emoshon fuerte pa arte i kultura di nos pais,

Nos ta kuminsá ku un curriculum di deporte i músika kombiná ku e estudionan na


skol. Esaki por keda kombiná ku e skol i /òf por keda hasi despues di skol. Ku e
meta pa tene e hóben for di kaya i laga e desaroyá su talento.

Adres: Lindhbergweg z/n – P.O. Box 3103 - Telefon # +(5999) 724-7766 - Fax # (+5999) 461-7767
Email: office@mfk.cw - MCB # 2308-0601 - Vereniging Movementu Futuro Korsou
DESAROYO EKONÓMIKO

KRESEMENTU EKONÓMIKO DINÁMIKO I DIRIGÍ

Mester aselerá desaroyo i kresementu ekonómiko di Kòrsou di un forma dinámiko.


Planifikashon i ehekushon di e maneho ekonómiko mester ta dirigí i progresista.
Mester evaluá i midi progreso konstantemente i kaminda ta nesesario bini ku
programanan pa di un forma rápido adaptá e trayekto i pon’é na e nivel deseá.

Un programa di mas aña pa desaroyo duradero i kresementu ekonómiko mester


konsentrá di forma selektivo riba sierto sektornan ku kua Kòrsou ke i por distinguí
su mes den region. E regionnan akí mester tin balor agregá kla i konkreto pa sostené
desaroyo di Kòrsou i su hendenan i tin ku ta basá riba e prinsipionan di desaroyo
duradero.

KOMPETITIVO GLOBALMENTE

Pa un pais chikí manera Kòrsou, ta nesesario krea un nivel i kalidat mas haltu
posibel. Nos ta realisá nos mes ku kompetensia den hopi sektor ta tuma lugá na nivel
mundial. Den e eskohonan ku nos ta hasi nos tin ku kompará nos mes i kompetí ku e
mihónan di mundu. Ku kontrol i stabilidat ekonómiko i finansiero nos lo por
kompetí ku e otro 35 islanan di Karibe, pa loke ta preis aksesibel di kambernan di
hotèl, restorant i tur e aktividatnan ku un turista ta envolví kuné ora e ta na Kòrsou.
Lo ta fásil tambe krea pilánan ekonómiko nobo, pasobra nos tin kontrol riba e
gastunan di bida i hasimentu di negoshi na Kòrsou.

Tur esaki lo forma base pa un proposishon konkreto na industria- i komersiantenan


ku ta buskando kaminda pa invertí.

Den 5 aña nos lo tin e pais na 70% di independensia di e maneho energétiko fósil pa
energianan renobabel. Ku esaki, kontrol di preis riba hasimentu di negoshi, nos ta bai
ta kompetitivo riba tur merkado i nos lo tin forsa pa atraé industria den hopi sektor i
meskos tambe invershon strañero. Di e 100% ku nos ta bai spar, nos ta invertí un
50% den e tarifanan di Energia i Awa pa asina nos distinguí nos den Karibe.

STIMULÁ EKONOMIA

Gobièrnu mester tin un ròl muchu mas aktivo den stimulá i insentivá. Kaminda ta
nesesario esaki tin ku sosodé pa medio di areglonan i insentivonan spesífiko, pa logra
e desaroyo i kresementu ekonómiko deseá, entre otro kreando mas posibilidat pa
empresanan chikí i mediano lokal. Un pais ku tin stabilidat polítiko i un polítika
transparente, lo gana invershon di kapital strañero mas fásil, pues mas invershonista
strañero lo ke bin invertí.

Adres: Lindhbergweg z/n – P.O. Box 3103 - Telefon # +(5999) 724-7766 - Fax # (+5999) 461-7767
Email: office@mfk.cw - MCB # 2308-0601 - Vereniging Movementu Futuro Korsou
E strategia nashonal ku nos ta bai hiba ta, prepará un Plan Kadastral Nashonal ku ta
indiká pueblo i e invershonistanan na unda tin tereno pa invershon den Agrikultura,
Industria, Turismo, Energia Renobabel, Desaroyo di Bibienda, Zona Bèrdè i
Áreanan Komersial.

Aki nos ke referí tambe na e Plan di Pèrla di Karibe, menshoná anteriormente.


Pa impulsá Down Town (sentro di siudat) di Kòrsou, Punda ku Otrobanda, nos ta
bai reservá 20 mion florin pa renobá e konsepto di e siudat Willemstad (Punda i
Otrobanda) ku ta Patrimonio Mundial di Unesco i bolbe hasié atraktivo komo lugá di
biba.

Nos ta bai propagá e fasilidatnan i e potensialnan ku Kòrsou ta brinda invershon


strañero. Ademas, tin mashá sektor ku ainda no ta eksplorá. Komo ehèmpel nos por
pone loke nos a hasi ku e grupo di ‘Sambil’ di Venezuela, esaki nos lo por hasi
masivamente.

Pa alkansá Kalidat di bida haltu ta nesesario krea e siguiente kondishonnan den


kuadro di desaroyo ekonómiko;

● Sin kresementu ekonómiko, desaroyo general ta stanka.


● Kresementu ekonómiko sinembargo no por tuma lugá sin un bon plan
pa un desaroyo general.
● Pa kresementu ekonómiko kontribuí no solamente na kantidat di entrada,
sino tambe na kalidat di bida, tin ku tene kuenta ku e otro dos
dimenshonnan di Desaroyo Duradero, ku ta esun Sosial i esun di
Naturalesa i Medio Ambiente.
● Pues, invershonistanan tin ku aktua teniendo kuenta ku e prinsipionan di
“Corporate Social Responsibility (People Planet Profit)”.
● Mester stimulá invershonistanan lokal i djafó pa nan pensa riba mas ku
hasi ganashi so.
● Pa alkansá Nivel di bida haltu ta nesesario krea e siguiente kondishonnan
den kuadro di desaroyo ekonómiko;
● Un kresementu ekonómiko ku ta krea sufisiente empleo pa tur hende, generá
sufisiente divisa pa garantisá importashon, generá sufisiente fondo públiko pa
kumpli ku e desaroyo deseá i realisá un grado haltu di independensia
finansiero pa Kòrsou.
● Krea i stimulá un maneho pa agrikultura, plantashon i peska, hasiendo uso di
métodonan moderno i no dañino pa salú i ambiente. Asina nos ta importá
ménos i tambe saka ménos divisa riba kosnan ku nos mes por kultivá i hasi.
Manera kultivá bèrdura i fruta na preis mas pagabel pa tur hende. Esaki en
koperashon ku e ministerio di GMN.
● Stimulá tambe otro tipo di produkshon lokal ku por remplasá importashon i
promové eksportashon di produkto, servisio i konosementu.
● Krea un struktura (finansiero) ku ta stimulá invershon den MKB
(empresanan mediano i chikí), ku ta wesu di lomba di nos ekonomia. Stimulá
empresario hóben i nobo pa asin’aki por krea mas empleo.
Adres: Lindhbergweg z/n – P.O. Box 3103 - Telefon # +(5999) 724-7766 - Fax # (+5999) 461-7767
Email: office@mfk.cw - MCB # 2308-0601 - Vereniging Movementu Futuro Korsou
● Invertí den desaroyo di nos kapital humano pa nos por krea un ekonomia
di konosementu (kennis economie). Esaki en koperashon ku e ministerio
di ESKD.
● Mester di un ekilibrio sano i salú tambe entre invershonnan di
empresarionan lokal i djafó, teniendo kuenta semper ku no por tin un
desigualdat ku ta pone e invershonista lokal den un posishon di peliger i
atraso i mester ofres’é un sierto grado di protekshon i krea kompetensia
hustu a base di un ‘Level Playing Field’ ku oportunidatnan igual.
● Mester skohe konsientemente den kua direkshon i sektornan Kòrsou por
sigui desaroyá, teniendo kuenta ku faktornan interno i eksterno, i
desaroyonan regional i global. A base di un análisis mester krea i ehekutá
un maneho integral i dinámiko pa stimulá e desaroyonan deseá.

Pa alkansá Koheshon sosial ta nesesario krea e siguiente kondishonnan den kuadro di


desaroyo ekonómiko;

● Mester stimulá e espíritu empresarial (ondernemingsgeest) i sostené esaki for


di den enseñansa básiko.
● Enseñansa superior mester tin esaki den su curriculum (programa eskolar).
● Desaroyo di hende en general.
● Krea i ehekutá un plan di maneho riba término kòrtiku i largu pa yena ku
personal prepará, e bashí eksistente den e diferente sektornan.

Pa alkansá Gobernashon demokrátiko efektivo i efikas ku ta operá mas serka di


hende ta nesesario krea e siguiente kondishonnan den kuadro di desaroyo
ekonómiko:

● Gobièrnu mester krea un maneho balansá pa desaroyo ekonómiko i krea


fasilidatnan ku ta stimulá e desaroyo.
● Atenshon spesial pa MKB i krea estímulo pa empresarionan chikí.
● Krea i implementá un maneho adekuá i balansá kaminda tin operashon sano
i kompetitivo (NO monopolístiko) den áreanan di haf, aeropuerto,
telekomunikashon, kareteranan, etc.
● Tin ku hasi uso inteligente i agresivo di e institutonan pa desaroyo di
Kòrsou (e.o. Korpodeko) pa stimulá empresarionan i nan espíritu
empresarial.
● Gobernashon tin ku krea e kondishonnan mas lihé posibel pa sali for di
bou di kuratela di Reino i proba ku echo ku Kòrsou mes ta apto pa regla
su asuntunan finansiero.

Adres: Lindhbergweg z/n – P.O. Box 3103 - Telefon # +(5999) 724-7766 - Fax # (+5999) 461-7767
Email: office@mfk.cw - MCB # 2308-0601 - Vereniging Movementu Futuro Korsou
FOMENTÁ EMPRENDIMIENTO

Emprendimiento ta e proseso kaminda un persona ta trese su idea pa un proyekto


konkreto, sea ku fin di hasi ganashi o pa benefisio sosial, generando inovashon i
empleo. Mester kapitalisá e puntonan fuerte di nos pais.

● Nos ta sigui fomentá bon enseñansa den e pais multilingual ku nos ta.
● Un poblashon multikultural di profeshonalnan ku por desempeñá un
trabou den servisio finansiero i turismo.
● Nos lo probechá nos posishon geográfiko ku ta duna nos
oportunidatnan regional.

Nos ta bai proyektá e pais akí basá riba e puntonan fuerte akí i nos ta sigurá nos mes
ku nos lo no pèrdè e aspektonan úniko akí.

Nos lo duna impulso na e banko di desaroyo (Korpodeko) ku un plan deliniá ku ta


aprobá anualmente 400 fiansa mikro na empresarionan chikí. Di tal forma ta promové ku
ta krea mas i mas empresa mikro. Nos lo krea algun fondo ku un porsentahe destiná
spesialmente pa finansiá industria, bibienda, agrikultura i turismo.
EKONOMIA FAMILIAR

Reaktiva e flota merkantil for di Venezuela i agregá mas pais i komersiante lokal ku
por aportá na e flota merkantil ku mas punto di akseso den e Pais pa yuda nos
ekonomia familiar. Konseptonan di supermerkado por ehèmpel manera Super
Stores/Save A Lot lo mester habri pa kompetí ku e kartel di preis ku awe nos ta topa

den supermerkadonan eksistente.

E rikesanan natural ku e pais akí tin lo mester ta asigná direktamente na Pueblo.


Nos lo krea un fondo/trust ‘energétiko’ kaminda na lugá di hinka aden loke nos ta
pensa ku ta nesesidat di pueblo, kada tres luna ta risibí un chèk di gobièrnu pa e
Adres: Lindhbergweg z/n – P.O. Box 3103 - Telefon # +(5999) 724-7766 - Fax # (+5999) 461-7767
Email: office@mfk.cw - MCB # 2308-0601 - Vereniging Movementu Futuro Korsou
ingresonan di e negoshi di ekstrakshon di Petroli o Gas for di e awanan teritorial di
nos pais. Ta aprobá e lei di Petroli di manera ku esaki ta keda reflehá promé ku firma
kontrato ku un Multi-Nashonalnan.

KOSTO DI BIDA

E kambio pa un independensia Fósil Energétiko ta bai duna nos kontrol riba nos
ekonomia i kosto di bida, i asina kosto di hasimentu di negoshi den Kòrsou lo baha.
Pa e gastunan haltu di operashon na un isla tropikal ku un promedio diario di entre
30 pa 40 grado seisio, ta imperativo pa e aktividatnan sosodé den un ambiente ku
èrko. Asina e komersiantenan ta pasa e gastu haltu di koriente riba e preisnan di
produkto. P’esei nos ta bai ataká ku plannan konsiso e kosto haltu akí di bida,
independisando nos di e maneho energétiko ku ta mará na petroli.

ENERGIA

Nos lo traha huntu ku Aqualectra pa yega na e siguiente tiponan di energia den nan
Mix-Energetiko;

● Energia Solar
● Energia di Bientu
● Tidal Energy (energia generá di awanan ku ta move fuertemente i den korientenan di
oséano)
● Hidrógeno

STABILIDAT EKONÓMIKO I FINANSIERO

Durante nos gobièrnu nos lo krea tur kondishon pa nos ta mas kompetitivo i
transparente. Nos lo establesé mekanismo pa stabilidat ekonómiko i finansiero reina.
Maneho di rekursonan lo ta realisá di un forma kompletamente habrí pa henter
pueblo tuma nota di dje, esta pa no tin duda o mal komprondementu. Nos lo krea e
portal ‘CURACOMPRA’ pa tur hende por tuma nota den tempu real di e
kompranan di Estado ku gobièrnu ta hasi. I nos ta krea e posibilidat di akseso na
informashon i ouditorio pa siudadanonan.

KREASHON DI TRABOU

Kuponan di trabou ta bini kompañá pa proyektonan ku lo nase ku invershonnan


lokal i esunnan strañero.

Nos gobièrnu ta bai impulsa simplifikashon di e prosesonan laboral i e forma di hasi


trámite. Manera nos a menshoná anteriormente, stabilidat ta un di e ingredientenan
prinsipal pa atraé invershon ku ta generá trabou.

Adres: Lindhbergweg z/n – P.O. Box 3103 - Telefon # +(5999) 724-7766 - Fax # (+5999) 461-7767
Email: office@mfk.cw - MCB # 2308-0601 - Vereniging Movementu Futuro Korsou
Gobièrnu di MFK lo ta un gobièrnu ku lo bai hasi un esfuerso pa krea trabou. Nos
intenshon ta pa generá entre 1.500 pa 3.000 kupo di trabou durante e promé dos
añanan i ora nos kumpli e término di nos gobièrnu esei lo ta 5.000 kupo di trabou.

NOS LO HASI ESFUERSO PA BAHA DESEMPLEO;

● Nos lo ta un Gobièrnu ku ekonómikamente ta traha ku mira pa generá


trabou, pasobra nos ta kere ku pa alkansá un desaroyo humano integral,
mester kubri e nesesidatnan básiko di famianan di nos pueblo. Kreashon
di trabou ta faboresé stabilidat, seguridat general, interakshon sosial i
rèspèt di derechonan di tur otro hende.
● Nos lo promové un ekonomia nashonal mas kompetitivo ku lo brinda
mihó kondishon pa invershon i kreashon di trabou, loke ta permití hende
alkansá un mayor nivel di bienestar ekonómiko.
● Nos lo buska pa atraé invershon den kapital físiko pa kua tin mesté di
kondishonnan ekonómiko mas kompetitivo. Maneho di gobièrnu lo ta
dirigí riba oumento di ganashi den proyektonan, redukshon di gastu di
produkshon riba teritorio di Kòrsou, promoshon di invershon den
infrastruktura i redukshon di e riesgo ku invershonnan ta kore.
● Nos lo traha pa krea posibilidat pa hendenan ku un mihó edukashon i
kombatí marginashon di otronan, generando espasio di trabou bon pagá.
Nos lo habri nos espasionan ku no ta utilisá na e isla aki pa mas empresa
internashonal konsiderá obra di man di Kòrsou komo un opshon real na
preisnan kompetitivo pero ku garantia pa nos pueblo. Esakinan ta algun
di e elementonan ku lo permití nos konta ku trabou, disminuí desempleo i
emprendé proyektonan mas ambisioso, ampliando e oportunidatnan
produktivo di Kòrsou.
● Nos lo bai probechá tur ku tin di nos posishon geográfiko, di nos
rekursonan natural i beyesa di nos isla, pa promové emprendimiento’
turístiko i duna insentivo fiskal pa kada fuente di trabou ku wòrdu generá
pa yu di Kòrsou. Ku esaki nos ta buska antó pa yunan di tera tambe
invertí.
● Nos lo fomentá industria, kreashon di espasio spesial pa hóbennan
ku por traha den nan tempu liber pa nan no tin nodi di stòp ku nan
estudio
● Efektivamente nos ta bai adaptá i implementá e plan maestro di
turismo (STMP)
● Nos lo implementá un sistema pa evitá ‘SOBRE CUPO’ (QUOTA)
di e kambernan di hotèl.

Nos lo amplia e responsabilidat i kapasidatnan di ‘Curaçao Tourist Board’ pa nan


hasi estudio di merkado i di desaroyo di produkto ku kua nos lo mehorá nos oferta
komo destinashon turístiko. Nos ta emprendé práktika di sosten propio i nos ta
Adres: Lindhbergweg z/n – P.O. Box 3103 - Telefon # +(5999) 724-7766 - Fax # (+5999) 461-7767
Email: office@mfk.cw - MCB # 2308-0601 - Vereniging Movementu Futuro Korsou
pèrkurá pa e kalidat mehorá, lo realisá un estudio pa mehorá aksesibilidat aéreo di e
isla akí i nos lo implementá akshonnan pa nos ta mas aksesibel pa turistanan. Nos lo
desaroyá nos web-site i nos akseso na medionan sosial pa atraé mas turista.

Nos lo lansa un kampaña internashonal di promoshon turístiko pa promové Kòrsou


komo un destinashon turístiko di kalidat i lo hasi esaki tambe via medionan sosial.
Una bes ku duna Kòrsou su debido lugá komo produkto turístiko, ta bai sondia si
por introdusí na aeropuerto un tarheta turístiko di US$ 10.00.

Tur ámtenar na tur departamento di gobièrnu ku tin kontakto ku turista lo risibí


entrenamentu. Hende lo nota un giro di 180 grado den e forma amabel ora nos
hendenan trata turista na nos pais.

Lo entrená e empleadonan di resepshon/hotelero den e industria turístiko pa nan


siña entre otro Mandarin/Kantones.

Adres: Lindhbergweg z/n – P.O. Box 3103 - Telefon # +(5999) 724-7766 - Fax # (+5999) 461-7767
Email: office@mfk.cw - MCB # 2308-0601 - Vereniging Movementu Futuro Korsou
SALUBRIDAT PÚBLIKO I MEDIO AMBIENTE

Medio Ambiente

MFK ta bai proponé pa amplia leinan ambiental pa protegé nos rikesanan Marino.
Nos lo desaroyá i implementá un plan di maneho di shushi sólido i awa di riol.

Ta ouditá i regulá asuntu di shushi kontaminá pa detené kontaminashon pa semper.

Nos lo promoshoná insentivonan pa turismo ku tin ménos impakto riba nos medio
ambiente “Carbon Neutral Tourism”.

Nos lo atendé ku keintamentu di nos planeta i su impakto riba piskamentu.

Nos lo trese spesialistanan den maneho ambiental pa realisá estudionan di impakto


ambiental, pa por desaroyá empresanan sostenibel na nos isla.

Maneho di e Rekursonan Renobabel i no Renobabel

Nos ta bini ku un plan pa maneho di e rekursonan di awa i energia, pa protegé nos


rikesanan i nos patrimonio.

Maneho di Shushi Sólido

Un di e retonan prinsipal pa Kòrsou ta relashoná ku su produkshon di shushi. E


problemanan den maneho di shushi ku ta vital pa sostené medio ambiente na
Kòrsou, ta inkluí kontaminashon di áreanan di laman i di awa shushi i shushi di kas.

Nos lo instalá planta nobo adekuá pa purifiká awa shushi, ku tantu industria komo
ámbito di agrikultura por usa.

Nos lo regulá i nos lo ta mas kuidadoso den usamentu di sustansianan venenoso


manera pestisida, zeta superfluo, metal pisá i regulashonnan inefikas. Den añanan
benidero nos lo pèrkurá pa nos awanan i nos isla ta liber di kontaminashon.

Nos lo pèrkurá pa bini ku mekanismonan ku ta sigurá ku esnan ku kontaminá, ta


paga e gastu di tal kontaminashon.

Nos ta start ku e kontrol pa determiná kon ta para ku rikesa natural di Kòrsou.


Kuantu e pèrdida ta i di ki manera esaki ta sosodé.

Nos lo promové lei pa regulá maneho i uso di nos rekursonan natural i nos founa
den laman.

Adres: Lindhbergweg z/n – P.O. Box 3103 - Telefon # +(5999) 724-7766 - Fax # (+5999) 461-7767
Email: office@mfk.cw - MCB # 2308-0601 - Vereniging Movementu Futuro Korsou
Nos lo krea un sentro di investigashon sientífiko pa midi e impakto ku keintamentu
di nos planeta tin riba e bankinan di piská den laman rònt Kòrsou.

Lo kambia lei di konstrukshon di kas i lo modernisá e konsepto di konstrukshon di


edifisio, pa e lei akí tin den dje e filosofia ku ta konstruí ku sabiduria (Smart
buildings) i ku ta rekohé awa di yobe di forma sabí; mester kue mas tantu posibel
kada gota di awa ku yobe. E ordenansa di konstrukshon di kas i edifisio mester
dekretá ku den kada konstrukshon tin obligatoriamente fasilidat pa rekohé awa di
yobe.

Ta bai revisá henter e sistema di desagwe di nos pais i ta aktualis’é di forma ku e ta


hiba tur awa ku kai direkshon di e 2 sentralnan di prosesamentu di awa. Si ta
nesesario ta konstruí sentral nobo tambe.

Lo bai analisá si no ta nesesario suministrá bibiendanan ku awa di kalidat pa bebe,


konsiderando ku mas di 50% di e konsumo ta usá pa muha mata, limpia kas, laba
outo, den tur kaso no pa konsumo propio. En bes di suministrá pueblo awa pa bebe
di masha bon kalidat, i mas di 60% ta usá, lo por suministrá awa di kalidat inferior i
proveé awa na bòter pa bebe.

Pa alkansá kalidat di bida haltu ta nesesario krea e siguiente kondishonnan den


kuadro di desaroyo ekológiko;

● Laga naturalesa atras pa futuro generashonnan di un manera ku nan tambe


por disfrutá di dje meskos ku e generashon akí.
● Protekshon adekuá pa nos flora i founa.
● Energia alternativo tin ku ta e solushon fundamental pa libra Kòrsou for
di e gara di petroli i alabes kontribuí na kuida nos planeta pa futuro
generashonnan.
● Sòru pa infrastruktura adekuá den tur bario, entre otro kamindanan
adekuá i bon mantené, posibilidat pa rekreo i deporte, aktividatnan
kultural i sosial.

Pa alkansá nivel di bida haltu ta nesesario krea e siguiente kondishonnan den kuadro
di desaroyo ekológiko;

● Stimulá uso i diseño di kasnan i otro edifisionan nobo mas bèrdè posibel,
entre otro via energia solar, esaki den koperashon ku e ministerio di
VVRP.
● For di ora ta traha kas, hasi esaki ‘fiscal aftrekbaar’ òf atraktivo di un otro
forma.
● Mester sigui desaroyá Kòrsou komo un atrakshon turístiko, pa ku Medio
Ambiente.

Pa alkansá koheshon sosial ta nesesario krea e siguiente kondishonnan den kuadro di


desaroyo ekológiko;
Adres: Lindhbergweg z/n – P.O. Box 3103 - Telefon # +(5999) 724-7766 - Fax # (+5999) 461-7767
Email: office@mfk.cw - MCB # 2308-0601 - Vereniging Movementu Futuro Korsou
● Trese konsenshi bèk ku hende ta parti di naturalesa (no doño di dje) i ku
mester kuida naturalesa tambe.
● Amplia i stimulá resiklahe di material.
● Krea i implementá un plan integral di edukashon riba maneho di shushi for
di edat tempran.
● Planifikashon i maneho di naturalesa i teritorio ta di sumo importansia.
Regionnan i barionan di Kòrsou tin ku traha riba plannan pa kada bario por
desaroyá di un forma ku ta tene kuenta ku tur e tres dimenshonnan di
desaroyo duradero.
● Planifikashon tin ku tene kuenta ku áreanan di konservashon ku mester ta
protehá.
● Krea insentivo pa tene Kòrsou i su barionan limpi, ku proyektonan kaminda
bario mes ta limpia bario i gana plaka pa mantené famia desentemente.
● Desaroyá i implementá insentivonan pa tantu hende individual komo
organisashonnan biba un bida mas ‘bèrdè posibel.

Waste Energy

Proyekto pa prosesá 175 mil tonelada di shushi ku por generá alrededor di 10-15
MW di energia diariamente. Esaki tambe ta resolvé un parti ambiental i di maneho di
shushi ku no ta kanando bon; nos tin mas di 100 lugá klandestino kaminda ta tira
shushi na nos isla, e plan ta;

● Nos ta bai eliminá e 35 florin mensual ku lei ta dikta ku siudadanonan


ku ta gana ménos ku 31.504 florin mester paga pa laga kue shushi.
● Nos ta bai baha e montante ku mester paga pa tira shushi na e
lugánan di gobièrnu di 30 pa 15 florin pa kada 1000 kilo di shushi.

Ganaderia, Agrikultura y Peska

● Nos lo establesé un strategia nashonal pa desaroyo di agro-industria na


Kòrsou.
● Nos lo laga hasi un estudio di suela i di faktibilidat di produkshon agríkola i
ganadero.
● Nos lo promové e promé merkado pa benta di produkshon di nos kunuku i
di nos laman.
● Nos lo duna insentivo pa importashon di fertilisante orgániko pa nos tera por
duna un mayor rendimentu di loke nos kultivá.
● Nos lo duna un insentivo pa usa awa tratá, eksklusivamente pa ora ta planta
kunuku.
● Nos lo instalá un planta pa tratamentu di awa di laman pa uso eksklusivo den
kunuku. E planta ei lo traha 100% riba energia renovabel.

Adres: Lindhbergweg z/n – P.O. Box 3103 - Telefon # +(5999) 724-7766 - Fax # (+5999) 461-7767
Email: office@mfk.cw - MCB # 2308-0601 - Vereniging Movementu Futuro Korsou
● Nos lo promové kultivo di fruta i berdura orgániko kultivá den ‘kas di glas na
temperatura adekuá’.
● Nos lo duna seguridat hurídiko i finansiero na agro-industria i na su
invershonistanan.
● Nos lo impulsá kreashon di un flota peskero pa bai piska den awa hundu.
● Nos lo duna insentivo pa modernisá i oumentá e flota peskero ku ta piska
mas serka di kosta.
● Nos lo instalá e promé tayer nashonal di motor Marino ku kua nos lo apoyá
piskadónan i nos lo garantisá ku motor di nan boto ta keda funshoná pa un
tempu asina largu ku ta posibel.
● Nos lo promové uso de teknologia den e flota peskero ku ta piska mas serka
di kosta.
● Nos lo firma akuerdo internashonal pa e flota peskero den awa hundu por
eksportá su produktonan.
● Nos lo krea e promé finka ganadero na e isla akí kaminda e kondishonnan di
suela, klima i vegetashon ta permití desaroyá industria ganadero.
● Nos lo realisá konekshon produktivo pa komersialisá i esei lo ta mas
kumbiniente pa kumpli ku demanda di konsumidónan na Kòrsou, tambe ora
ta eksportá.
● Nos lo duna piskadónan finansiamentu di gobièrnu pa nan atkerí mihó ekipo
di trabou pa oumentá produktividat.

Salú Aksesibel

Nos ta bai koordiná servisio di salú i su ofisinanan satélite bou di un solo dak. Nos lo
promové invershon den fondonan di seguro privá. Nos lo kambia e lei eksistente di
seguro médiko básiko, pa un lei ku lo mester tin un base realmente sosial pa tur
hende di e pais akí.

Konhuntamente ku kompanianan di seguro privá nos lo krea paketenan adishonal


èkstra pa bende. No por ta asina ku gobièrnu tin un lei defisiente i seguronan privá
tin un mihó pakete ku e seguro básiko ku ta deber di un gobièrnu pa duna su
siudadanonan.

Si esaki no ta posibel nos lo negoshá ku kompanianan di seguro internashonal pa


mira si nos por hinka henter nos poblashon den nan portafolio. Kompanianan
multinashonal ku tin miónes di hende sigurá por duna nos un pakete di kuido
médiko ku akseso na Estádos Unídos, Hulanda/Europa i Sur Amérika (Colombia)
na preis muchu mas kompetitivo di loke nos ta trata di duna via un fondo nashonal
lokal ku tin apénas 150 mil habitante den e pais.

Adres: Lindhbergweg z/n – P.O. Box 3103 - Telefon # +(5999) 724-7766 - Fax # (+5999) 461-7767
Email: office@mfk.cw - MCB # 2308-0601 - Vereniging Movementu Futuro Korsou
Nos ta start ku un plan pa trese mas
spesialista i baha asina e kantidat di
hende riba e listanan di espera asina
largu.

Nos lo re-introdusí “ciclo vías” kayanan


será pa asina di un forma struktural
pueblo por tin akseso na via nan pa asina
nos fomentá un pueblo sano i salú. Nos
lo supsidiá un programa na gimnasionan
rònt Kòrsou pa tur hende tin 4 ora hábil
di ehersisio pa siman den nan.

Pa medio di Korpodeko lo finansiá empresarionan ku sa di ehersisio, pa agregá mas


gimnasio si esaki ta nesesario despues di un análisis si tin sufisiente pa duna akseso
na e pueblo kompleto pa asina nos fomentá un pueblo sano i salú.

Desabilidat

● Nos lo instituí kuota mínimo di puesto di trabou na empresanan.


● Nos lo krea sentronan di rehabilitashon spesialisá den hòspital general o
den klínikanan spesial.
● Nos lo liga sektor komersial i produktivo di Kòrsou pa personanan ku
kapasidat diferente haña espasio di trabou segun nan kapasidat físiko i
mental.
● Nos lo monta aki na nos isla un Téletòn, pa henter pueblo por aportá na
konstrukshon di un Sentro di Rehabilitashon pa personanan ku kapasidat
físiko diferente.
● Nos lo kambia e regulashonnan di konstrukshon di e pais akí pa semper
konsiderando adaptashonnan arkitektóniko adekuá pa personanan ku
kapasidat diferente por tin akseso fásil.
● Nos ta lansa e plan playa aksesibel pa personanan ku kapasidat diferente
por tin akseso di un forma fásil i nan tambe por bai disfrutá.
● Nos lo buska e Sertifikashon pa por konsiderá Kòrsou e promé destino
turístiko “Handicap Friendly” den Karibe.
● Nos lo duna beka di estudio na mucha i hóbennan ku kapasidatnan
diferente.
● Nos lo krea den Gobièrnu 25/50 espasio pa e personanan ku
kapasidat diferente tin oportunidat di kresementu profeshonal.

Adres: Lindhbergweg z/n – P.O. Box 3103 - Telefon # +(5999) 724-7766 - Fax # (+5999) 461-7767
Email: office@mfk.cw - MCB # 2308-0601 - Vereniging Movementu Futuro Korsou
Vokashon- i Nesesidatnan di Kòrsou

Duna insentivo na e propiedatnan eksistente, mehorá e ‘branding’. Nos lo introdusí


ku ora bende pasashi ku turista ku ta drenta Kòrsou, ta kobra nan un ‘rekargo’ pa
nan tin un seguro médiko.

Adres: Lindhbergweg z/n – P.O. Box 3103 - Telefon # +(5999) 724-7766 - Fax # (+5999) 461-7767
Email: office@mfk.cw - MCB # 2308-0601 - Vereniging Movementu Futuro Korsou
BUREAU PLANNING EN DIENSTVERLENING
A base di e kondishonnan nesesario den e diferente dimenshonnan di desaroyo duradero
pa logra e metanan stratégiko, ta keda konkluí ku tin un kantidat di tema ku ta sobresalí i
ku ta rekerí atenshon spesífiko i ta di prioridat haltu den e próksimo periodo di
gobernashon. Kaminda ta nesesario lo bai over na reorganisashon di e ministerio aki.

E temanan di maneho ku ta sobresalí ta deskribí den e kapítulo.

IMPLEMENTASHON E-GOVERNMENT/E-GOVERNANCE I UN GOBIÈRNU HABRÍ

Un maneho ekonómiko efikas i duradero mester ta parti integral di un maneho di


desaroyo duradero pa Kòrsou. Esaki ta duna posibilidat pa sinkronisashon planifiká ku
desaroyonan riba otro áreanan di maneho, manera enseñansa, naturalesa i medio
ambiente, hustisia (imigrashon) i finansa. Den e kuadro aki nos lo pone e atenshon
nesesario na implementashon di
E-Government/E-Governance i un gobièrnu habrí di manera ku pueblo,
organisashonnan partikular i otro instansianan di gobièrnu fásilmente por hasi uso di
servisionan ku gobièrnu ta ofresé i/o informashon ku gobiernu ta disponé di dje.

INOVASHON GUBERNAMENTAL

Gobièrnu tin ku bai operá di un manera ku siudadanonan ta bolbe haña konfiansa ku


gobièrnu ta defendé nan interes, yuda ku nan problemanan den bida diario i kontribuí na
un perspektiva positivo pa futuro.

E retonan kompleho di Kòrsou i e metanan di desaroyo ambisioso, ta eksigí ku gobièrnu


tin ku ta habrí pa konosementu, deseonan i eksperensia di siudadanonan i otro
instansianan ku ta interesá. Esaki ta nifiká ku tin ku drenta aktivamente den bario i tin ku
krea strukturanan pa konsulta kontinuo ku interesadonan.

E ròl di gobièrnu mester ta unu kaminda e ta traha i implementá desaroyo. E ròl di


gobièrnu mester ta unu pa aktivamente stimulá i fasilitá e desaroyo duradero den kuadro
di e maneho ku a keda stipulá konhuntamente ku interesadonan. Gobièrnu no tin ku
sinta warda kiko ta pasa pa e reakshoná, pero e tin ku planifiká i antisipá susesonan ku ta
afektá desaroyo di pais. Esaki tumando siñansa i eksperensianan for di nos pasado komo
sabiduria pa konkistá nos futuro.

Adres: Lindhbergweg z/n – P.O. Box 3103 - Telefon # +(5999) 724-7766 - Fax # (+5999) 461-7767
Email: office@mfk.cw - MCB # 2308-0601 - Vereniging Movementu Futuro Korsou
LEGALIDAT

Gobièrnu tin ku traha den forma transparente ku su empleadonan i ku siudadanonan,


duna kuenta i rason i keda aksesibel. Ta reforsá kontròl riba ehekushon di i kumplimentu
ku lei; tin hopi lei, pero komo no tin un mekanismo di kontròl transparente i efektivo
den e pais akí, nos tin e problema konstante ku ta trapa derecho humano. No ta respetá
privasidat, funshonarionan ku mester implementá lei ta faya den esaki. P’esei Kòrsou ta
pidi pa introdusí e konsepto di un PAIS SABIO. (Smart Country) Gobièrnu, ekonomia,
mobilidat, ambiente, hende, bida, tur ta generá sabiduria.

Smart Governance – Smart Economy – Smart Mobility


Smart Environment – Smart People – Smart Living

REFORMA

Nos lo aktivá akshon pa fortifiká i engrandesé nos status konstitushonal nobo atkerí 10
aña pasá i amplia su base dunando mas kontenido. Lo tuma e reformanan nesesario, nos
lo hiba konsulta popular ku pueblo riba temanan di interes general nashonal i asina nos
lo tin e rumbo di Kòrsou den sinkronisashon ku pueblo. Lo tin tambe un referèndem pa
pueblo ekspresá su mes riba temanan konstitushonal ku lo mehorá nos demokrasia.

Nos ta bai impulsá e proseso ku ámtenarnan den kuadro di leinan eksistente ta duna
kuenta i rason di nan trabou i ku ta midi evaluashon di outoridatnan, konsiderando nan
prestashon i no pa kuestion polítiko. Nos lo establesé e sistema di indikadó di éksito pa
por midi labor di gobièrnu den asuntu di invershon, transparensia i kon ta manehá
rekursonan di pueblo. Ademas nos lo impulsá leinan ku ta permití nos skohe un Promé
Minister ku voto popular direkto, enkaminá un proseso ku ta permití ku ta skohe
parlamentarionan tambe ku voto popular direkto.

Ku esaki nos ke logra stabilidat polítiko pa nos tin e garantia ku e akshonnan implementá
pa un gobièrnu, no por kambia repentinamente ku kada kambio di gobièrnu.

Adres: Lindhbergweg z/n – P.O. Box 3103 - Telefon # +(5999) 724-7766 - Fax # (+5999) 461-7767
Email: office@mfk.cw - MCB # 2308-0601 - Vereniging Movementu Futuro Korsou
Ta yega na un konsenso sosial, pa semper esun ku gana elekshon ta kumpli ku su periodo
di 4 aña kompleto pa ehekutá e mandato ku pueblo a dun’é. Asina lo e mester yega na
akuerdonan di gobernashon pa hiba e pais dilanti.

Di un otro banda nos lo promové un Kódigo di Kondukta pa polítikonan i


empleadonan públiko i nos lo promové mas kooperashon i diálogo ku komèrsio,
sindikato di obrero i asosiashonnan di konsumidó, pa henter komunidat di Kòrsou ta
debidamente representá den e desishonnan di gobièrnu.

Adres: Lindhbergweg z/n – P.O. Box 3103 - Telefon # +(5999) 724-7766 - Fax # (+5999) 461-7767
Email: office@mfk.cw - MCB # 2308-0601 - Vereniging Movementu Futuro Korsou
Maneho di VVRP

Infrastruktura di nos kayanan i aseranan a bai hopi atras durante último añanan. E
prioridat di Gobièrnunan di turno no tabata pa Infrastruktura. A in-aktivá e fondo pa
kaminda i usa e fondonan aki pa tapa buraku den presupuesto di País. Un bon
infrastruktura ta yuda stimulá bo Ekonomia. Den e próksimo Gobernashon ku MFK
na kabes nos ta bai implementá e plan di infrastruktura mas grandi den historia di
Kòrsou;

• Reorganisá e departamento di VVRP dor di drecha i outomatisá e


atministrashon.
• Ahustá e plan pa parselashon di tereno, teniendo kuenta ku mester reservá
terenonan pa agrikultura i krio di bestia.
• Aselerá e proseso pa kambia status di terenonan di hür, kaminda por, den
tereno di erfpagt.
• Lo re-aktivá e fondo pa kaminda, kaminda tur sèn ku e pagadó di number
di outo paga na “MotorrijtuigBelasting” ta keda usá eksklusivamente pa
drecha i mantené nos infrastruktura.
• Nos lo bai hasi mantenshon na e kamindanan prinsipal i tambe esunnan
ku ta kore den barionan (inhaalslag).
• Nos lo konstruí e kareteranan den e zonanan di desaroyo di Jan Thiel pa
Mariepampoen i tambe e zona di Bándabou, konstruyendo un di dos kaya
prinsipal for di Betèsda pa Willibrordus pa aliviá tantu Caracasbaaiweg
komo e kaminda pa bai Bándabou.
• Nos lo sigui desaroyá kosta sur den su totalidat aportando mas kamber di
hotèl, permití konstrukshon na nivelnan mas haltu, kreando ‘High Rise
Hotels’ ku mas 40% di Real Estate, pa e desaroyadó por kapitalisá su
invershon. Mester emití tereno di gobièrnu na gruponan sólido i obligá
otro gruponan desaroyá loke nan tin kaba. Si nan no por kumpli, mester
kita e tereno for di nan pa duna otro ku sí por desaroyá un proyekto.
• Nos lo sigui desaroyá e proyekto di Mariepampoen ku ta un zona turístiko
ku lo haña un bulevar di aktividat, lo involukrá e besindario den su totalidat
máksimo.
• Pa loke ta Oostpunt ku tin un ekstenshon di 44 km2 di tereno propiedat di
un famia, mester yega na finalisá e disputa ku a kana demasiado tempu
kaba, limitando desaroyo di Kòrsou.
• Nos lo desaroyá e península di Caracasbaai i tambe e aktividatnan
portuario na Caracasbaai.
• Nos lo konstruí un Zona Franko nobo i tambe un terminal di haf nobo na
Bullenbaai i konekt’é ku aeropuerto.
• Nos lo generá mas akshon di ekoturismo (ta hotèlnan di otro estilo
kompará ku esunnan tradishonal na Kòrsou) den e área konosí di
Bándabou, tumando hende di e zona mes den servisio pa realisá e trabou
aki.

Adres: Lindhbergweg z/n – P.O. Box 3103 - Telefon # +(5999) 724-7766 - Fax # (+5999) 461-7767
Email: office@mfk.cw - MCB # 2308-0601 - Vereniging Movementu Futuro Korsou
• Lo revisá tur tereno ku ta den man di NV-nan di gobièrnu i traspasá e
terenonan ku no ta ser usá of ta di otro importansia pa gobièrnu desaroyá
su propio proyektonan. (Por ehèmpel tin hopi tereno den man di Refineria
di Kòrsou ku no tin nada di aber ku Refineria).
• Interconnection Management System: Nos lo introdusí un entrada nobo
den kaha di Gobièrnu sin ku tin un impakto riba nos merkado lokal.
Gobièrnu ta pèrdiendo entrada di volúmen di tráfiko entre yamadanan
lokal i ‘carriernan’ internashonal.
• Lo revisá e ròl di BTP komo reguladó pa esaki fungi komo unu
independiente, ku realmente ta na bienestar di e pueblo di Kòrsou.

KONSTRUKSHON I MANEHO DI KAS DI PUEBLO

Aktualmente na aña 2021, tin mas o ménos 7 mil hende inskribí na Fundashon Kas
Popular (FKP) buskando un kas, sea pa hür òf kumpra, pa nan bai biba aden.
Kustumber di nos pueblo ta di sali for di kas di mayor na sierto edat, i tin un kas pa biba
aden (sea kas propio òf kas di hür). Ántes ruman, primu i amigunan tabata yuda konstruí
un kas. Gobièrnu mester hasi esaki posibel bèk dor di kambia e maneho di otorgá
terenonan pa traha kas.

Ta obligashon i responsabilidat primordial di Gobièrnu di un pais pa pèrkurá pa tin


sufisiente kas pa su pueblo biba aden, i sigur pa esnan di ménos rekurso, pasobra un kas,
ta un dje nesesidatnan básiko di e hende, pa e i su famia por biba un bida desente i digno.
Ainda e kapasidat pa konstruí sufisiente kas ta hopi abou, pero esaki ta debí entre otro
tambe na diferente faktor pa kua mester haña solushon rápido.

Tin un nesesidat grandi di kas na Kòrsou. Estudio hasí a mustra ku den añanan
benidero e nesesidat aki lo keda eksistí i ku esaki lo trese kuné un demanda di 1250-
1500 kas ku lo mester bini disponibel pa aña, pa satisfasé e nesesidat aki. FKP, komo
Fundashon di Gobièrnu ku un meta sosial, lo por kontribuí ku mas o ménos 20% pa
25% di e nesesidat, ku enfoke naturalmente riba kasnan sosial (hür supsidiá) i kasnan
pa e klase media (hür i kompra). E kasnan aki lo mester ta pagabel, esei ta enserá un
Adres: Lindhbergweg z/n – P.O. Box 3103 - Telefon # +(5999) 724-7766 - Fax # (+5999) 461-7767
Email: office@mfk.cw - MCB # 2308-0601 - Vereniging Movementu Futuro Korsou
hür entre ƒ500,00 te ku ƒ750,00 pa luna. Pa lokual ta kas trata kas na benta, e
kostonan lo mester keda bou di ƒ250,000.

Pa por konstruí kas pa nos pueblo ta imperativo pa tereno bini disponibel. Pa tene
kostonan abou ta nesesario pa Gobièrnu hasi e preparashon di tereno i e infrastruktura
(kaya, tubería pa awa, kloaka, kabel pa koriente i telefòn), pa esaki no pisa riba e
kostonan dje kas ku mester konstruí.

Mester konsentrá esfuersonan tambe riba e.o., trese kasnan ku aktualmente ta pará bashí
bèk den sirkulashon, fleksibilisá kaminda por e reglanan di konstrukshon den piso pa
asina subi efisiensia di uso di tereno, buska formanan di koperá ku sektor privá (Public
Private Partnership) pa konstrukshon di kasnan nobo i/òf renobashon, apliká
sistemanan di konstrukshon mas rápido, atendé ku e reto di “scheefwonen” (personanan
ku aktualmente tin un salario muchu haltu pa ta bibá den “kas di gobièrnu”), maneho i
mantenshon duradero di kasnan di gobièrnu, revisá i ahustá e maneho di supsidio pa
abitantenan di kasnan di gobièrnu.

Banda di esaki mester krea i desaroyá e fasilidatnan deportivo den barionan, tantu den
barionan eksistente komo den barionan nobo, huntu ku fasilidatnan pa rekreá (Plan
Nashonal di Barionan).

MFK na momentu ku e drenta Gobernashon di Kòrsou, di e forma aki lo bai atendé ku


alohamentu (huisvesting) i bibienda pa nos pueblo, teniendo na kuenta i ehekutando e
siguiente puntonan;

● Nos lo permití esun ku a biba den e kasnan di gobiernu pa nan por bira doño
di nan propio kas. Esaki basá riba e formulá ku gobiernu a apliká ku ta ankrá
den Lei i Reglamentunan. Esaki lo aliviá Gobièrnu pa loke ta kosto di
maneho, mantenshon etc.
● Desaroyá un maneho integral di alohamentu, kaminda tur e aspektonan
menshoná mas ariba lo ser kubrí.
● Pone terenonan disponibel pa konstrukshon di bibienda pa pueblo.
● Revisá i adaptá/modernisá e sistema aktual di hür i supsidio (p.e. investigá e
posibilidat di “bouwsubsidie” na lugá di di “huursubsidie”).
● Entrená hóbennan (desempleá) den proyektonan di konstrukshon (esaki den
koperashon ku FKP i kontratistanan).
● Kambionan den lei ku lo permití pa konstrukshon den piso bai 4 i 5 piso òf mas
haltu, pa hasi mas fásil pa por konstruí apartamentonan kaminda hende por biba
aden, i tambe pa redusí kostonan di preparashon di tereno (hasi e tereno kla pa
konstrukshon i pone infrastruktura).
● Enkargá un instansia eksistente, o instituí un instansia ku e tarea pa inventarisá
kasnan pará bashí i bini ku un plan riba término korto pa hasi nan apto pa biba
aden i trese nan bèk den sirkulashon.

Adres: Lindhbergweg z/n – P.O. Box 3103 - Telefon # +(5999) 724-7766 - Fax # (+5999) 461-7767
Email: office@mfk.cw - MCB # 2308-0601 - Vereniging Movementu Futuro Korsou
● Aloká sufisiente medionan finansiero pa finansiá preparashon tékniko di tereno i
infrastruktura pa barionan nobo, pa supsidio di alohamentu di esnan ménos
pudiente i pa mantenshon di kasnan di pueblo di gobièrnu.
● Aselerá proyektonan eksistente di konstrukshon di bibienda.
● Re-introdusí den nos sistema di impuesto, deskuento (aftrekpost) pa mantenshon
di kas te ku sierto suma.
● Reforsá personal dje sektor di ROP, pa asina atendé mas efisiente ku
otorgamentu di pèrmitnan nesesario pa konstrukshon di kas.
● Konstruí 200-300 kas sosial pa aña durante 2021-2025.

RENOBASHON I EKSPANSHON DI INFRASTRUKTURA

Awor kaba e mobilidat na Kòrsou ta laga hopi di deseá i e desaroyo di infrastruktura


públiko ta kai atras riba e kresementu ekonómiko i desaroyo di e isla. Den nos plan
nashonal pa desaroyo di bario, e prinsipal problema na Kòrsou ta e infrastruktura.
Falta di sentronan di bario, falta di parke i plasa públiko kaminda pueblo por topa i
hende por tin un lugá di konvivensia sosial. Falta di fasilidatnan deportivo. Sin
embargo, nos sa ku nos tin espasio pa krea infrastruktura ku loke nos tin kaba pero ku
ta na mal estado, nos por mehorá. Tantu den e sektor di infrastruktura públiko, (entre
otro kareteranan i transporte públiko), komo den e infrastruktura logístiko pa
aktividatnan ekonómiko, (haf, aeropuerto, dòk, komunikashon/Internet) tin e
nesesidat di un programa di mas aña pa identifiká i sinkronisá e mobilisashon di e
invershonnan kuantioso ku ta nesesario pa sostené e ekspanshon i mehorashon ku
mester.

DESAROYO REGIONAL DI PAIS

Ku e plan di reemigrashon nos lo tin un desaroyo urbano den tur área di nos isla.
Mester konstruí besindario nobo i moderno. Mester konstruí kaya prinsipal pa
mehorá akseso na sierto área di desaroyo – Caracasbaaiweg mester bira un kaya di 3
via (anto segun intensidat di tráfiko, na ora punta, ta turna e uso di e 2 via nan); ta
krea un ruta alternativo di Jan Thiel pa Mariepampoen. Ta krea e kaya di Betèsda pa
Willibrordus i ta generá un ruta alternativo pa Bándabou via Bullenbaai. Energia
renobabel lo duna akseso na produkshon energétiko desentralisá ku ta duna garantia
di por avansá trankilamente ku e desaroyo den e áreanan (lo no tin limitashon por
ehèmpel ku ret di kondukto di awa i ret di elektrisidat no ta yega).

Den futuro, na fin di aña lo bini un konsentrashon den nos binnenwater den sentro i
rònt di brùgnan Emma i Juliana pa e selebrashon tradishonal di kambio di aña di un
forma grandioso. (Esaki ta pa stimulá union i sentido di patriotismo den pueblo).

Adres: Lindhbergweg z/n – P.O. Box 3103 - Telefon # +(5999) 724-7766 - Fax # (+5999) 461-7767
Email: office@mfk.cw - MCB # 2308-0601 - Vereniging Movementu Futuro Korsou
Adres: Lindhbergweg z/n – P.O. Box 3103 - Telefon # +(5999) 724-7766 - Fax # (+5999) 461-7767
Email: office@mfk.cw - MCB # 2308-0601 - Vereniging Movementu Futuro Korsou
MANEHO FINANSIERO I FISKAL INOVATIVO I HUSTU

KOMPETITIVO I KIBRA BARERA

Kòrsou tin ku kompetí riba tereno fiskal ku nos region, pero tambe ku otro
entidatnan den Reino ku ta hiba un maneho fiskal propio. Sigur si tuma na kuenta e
desaroyonan na e islanan BES, ta sin mas nesesario pa rekonsiderá profundamente e
kapasidat di kompetí ku e sistema fiskal nobo ku Kòrsou mester tin.

Ademas, e desaroyo di Kòrsou ta eksigí invershonnan kuantioso den diferente


sektor. E dos faktornan akí (kompetensia fuerte i invershonnan kuantioso) ta motibu
pa nos ta hopi kreativo i inovativo ora ta diseñá un sistema fiskal nobo. Esaki tin ku
sosodé den konsulta estrecho ku tur esnan ku ta envolví/interesá. Banda di esaki,
tempu no ta na nos banda pues e proseso pa diseñá i introdusí mester ta ku hopi
diligensia i sin demora. E sistema tin ku destaká pa su simplesa, efikasia i fasilidat pa
e ser kontrolá, ku un mínimo na tarea atministrativo pa habitante- i komersiantenan.

MFK LO ENTREGA E SIGUIENTE INISIATIVANAN DI LEI PROMÉ KU 19-03-2021

Nos a traha e siguiente konseptonan di lei ku nos lo implementá di


forma inmediato ora nos drenta gobiernu;

# Proposishon di lei Kontenido


1 Landsverordening tot wijziging van de Tur hende ku tin un entrada te ku NAf. 2.692
Eilandsverordening pa luna no mester paga pa kue sushi di kas.
afvalstoffenbelasting en Hasi petishon pa eksonerashon na servisio di
reinigingsrechten impuesto.

Kompania di limpiesa ta paga NAf. 15 pa 1.000


kilo pa tira sushi na Landfill
2 Landsverordening sanering belasting- E persona ku tin debe di belasting, mester hasi
en premieschulden petishon na Ontvanger pa kanselá debe di
impuesto.
3 Landsverordening tot wijziging van de Ku e lei aki lo introdusí un korte laboral.
Eenvormige landsverordening op de
Rechterlijke organisatie, Boek 7A van Meta di e lei aki ta pa yega na un solushon mas
het Burgerlijk Wetboek, Wetboek van rápido i definitivo na momentu ku tin un
Burgerlijke Rechtsvordering disputa laboral.

E trahadó mes por hasi su petishon na korte pa


trata su kaso, e trahadó no mester abogado.
Gastu Naf. 50.
4 Landsverordening tot wijziging van de Penshonado no ta paga prima di seguro sosial
Landsverordening algemene riba e suma di penshun ku e ta risibí.
Adres: Lindhbergweg z/n – P.O. Box 3103 - Telefon # +(5999) 724-7766 - Fax # (+5999) 461-7767
Email: office@mfk.cw - MCB # 2308-0601 - Vereniging Movementu Futuro Korsou
verzekering bijzondere ziektekosten,
de Landsverordening Algemene E penshonado ta sobra mas sèn den su saku.
Ouderdomsverzekering, de
Landsverordening Algemene
Weduwen- en wezenverzekering, de
Landsverordening op de
inkomstenbelasting 1943, de
Landsverordening op de
loonbelasting 1976, het Landsbesluit
vaststelling premie, premie-
inkomensgrenzen, eigen bijdrage en
toeslag basisverzekering ziektekosten
en premie ziekteverzekering, de
Landsverordening omzetbelasting
1999

5 Landsverordening bevordering Ora un hóben no mas bieu ku 30 aña haña


arbeidsparticipatie young trabou e no mester paga loonbelasting i prima
professionals di seguro sosial.

E lei su meta ta pa baha gastu di personal i


asina hóbennan por haña trabou mas fásil.
6 LANDSVERORDENING tot Promé ku un akta wòrdu inskribí na Kadaster,
wijziging van de un notario mester traspasá pa Ontvanger e
Overdrachtsverordening 1908 en de sumanan di belasting ku a ser retené pa un
Algemene landsverordening akta.
Landsbelastingen
No ta kobra OZB, ora un kas su balor ta
ménos ku 75 mil florin pa luna.

Inspekshon di impuesto mester kontesta


“Bezwaarschriften” denter di 2 luna di tempu.
7 LANDSVERORDENING van de Lo re-aktiva “Wegensfonds” tur pago di
tot wijziging van de belasting di number di outo mester bai pa
Motorrijtuigbelastingverordening “Wegenfonds” pa por drecha kayanan di
Kòrsou.
8 Landsverordening tot wijziging van de Lo lanta un fondo special ku ta garantisá ku e
Eilandsverordening sèn ku pueblo ta paga pa kue sushi mester bai
afvalstoffenbelasting en pa Selikor.
reinigingsrechten
9 Ministeriële beschikking “Permanent Un ekstranhero ta paga 150 mil florin pa e i su
Residence Permit” 2020 famia i e lo haña un pèrmit di residensia pa
tempu indefiní na Kòrsou.
1 Ministeriële regeling met algemene Tax free i duty free, turistanan lo tin e
0 werking ter uitvoering van artikel 7, posibilidat di kumpra produkto na Kòrsou sin
tweede lid, onderdeel b en derde lid, tin ku paga belasting.
Adres: Lindhbergweg z/n – P.O. Box 3103 - Telefon # +(5999) 724-7766 - Fax # (+5999) 461-7767
Email: office@mfk.cw - MCB # 2308-0601 - Vereniging Movementu Futuro Korsou
van de Landsverordening
Omzetbelasting 1999, artikel 260 van
de algemene verordening I.U. en D
1908 en artikel 39 van de Algemene
landsverordening Landsbelastingen
(Ministeriële regeling tax and duty free
shoppen)

1 Landsverordening “Continuing Care E lei aki ta duna un posibilidat ku por tin


1 Retirement Community” Resort/Hotel nan ku ta ofresé kuido médiko
pa ekstranheronan pudiente.

E meta di e lei aki ta pa krea entrada, kontribuí


na nos ekonomia i krea kupo di trabou.
1 Coördinatielandsverordening Ku e lei aki, MFK lo remplasá e kontroversial
2 uitzonderingstoestanden “Landsverordening Uitzonderingstoestand”
(Lei di Eksepshon), ku un
“Coördinatielandsverordening
Uitzonderingstoestanden”.
1 Landsverordening Kerkgenootschap E lei aki ta regla eksonerashon di belasting riba
3 importashon di artíkulonan ku ta ser uza den e
misanan i tambe e persona ku hasi donashon
na e organisashonnan Katóliko i Kristian por
apliká pa e suma aki ta “Aftrekbaar” na
momentu di deklará impuesto na fin di aña.

KONFIABEL I SANO

Un pais bon desaroyá ta solamente posibel ku un sistema i maneho finansiero


konfiabel i sano i ku un struktura adekuá. Tin ku invertí hopi tempu i atenshon na
esaki pa mas lihé posibel sali for di bou di e altu supervishon finansiero di Reino i
asumí e responsabilidat ku ta pertenesé na un pais outónomo.

KONTRIBUSHON HUSTU

E sistema fiskal tin ku tene kuenta ku


puntonan di salida pa un kontribushon hustu.
Den kombinashon ku kontrol, huntu ku un
manera transparente pa responsabilisá di parti
di gobièrnu pa eskohonan ku e ta hasi, riba
maneho ku e ta hiba i resultadonan ku el a
logra. Tur esaki tin ku kondusí na un sistema
fiskal efektivo ku ta generá sufisiente entrada
pa e desaroyo di Kòrsou.

Adres: Lindhbergweg z/n – P.O. Box 3103 - Telefon # +(5999) 724-7766 - Fax # (+5999) 461-7767
Email: office@mfk.cw - MCB # 2308-0601 - Vereniging Movementu Futuro Korsou
MANEHO FINANSIERO DI GOBIÈRNU

Nos ta konsiente ku Kòrsou no por biba di tuma préstamo (fiansa) so mester bin ku un
polítika kla di e peso di debe di nos Gobièrnu, nos lo kuminsá pa instituí un polítika
fiskal responsabel i efikas. Balansa fiskal mester pèrkurá pa un mihó suministro di e
rikesa ku e isla akí ta generá. P’esei for di Gobièrnu nos lo inisiá un polítika di ousteridat
den gastunan koriente kaminda ta gasta ménos den atministrashon i ta redusí ademas e
nivel di debe.

Pa logra stabilidat ekonómiko i balansa produktivo di pais nos lo oumentá nos PIB
nashonal mas ku e último 2 añanan. Nos lo bai mehorá nos balansa komersial entre nos i
nos sosionan komersial pa bin eksistí un maneho korekto di finansa i ekonomia di
Kòrsou.

Nos ta bai traha pa den e siguiente 10 añanan, debí na nos bon nivel di obra di man i
debí na nos nivel edukativo, lo konsiderá Kòrsou un destinashon stratégiko di
produkshon den Karibe. I ku esaki nos fluho di belasting den kaha di gobièrnu lo laga
nos stabilisá ekonomia i fnansa di nos pais.

Nos lo promové e figura di Invershon Públiko-Privá pa tur esnan ku ta bin invertí na


Kòrsou, pa nan por bira nos sosionan stratégiko i no djis invershonistanan ku ta mira
nos pais komo un oportunidat pa hasi negoshi. Asina e forma di invertí rekurso di
finansa públiko lo aportá na nos desaroyo i nos ta baha nos nivel di debe.

Adres: Lindhbergweg z/n – P.O. Box 3103 - Telefon # +(5999) 724-7766 - Fax # (+5999) 461-7767
Email: office@mfk.cw - MCB # 2308-0601 - Vereniging Movementu Futuro Korsou
HUSTISIA

ESTADO DI DERECHO

Nos ta konsiente ku e sentido di inseguridat den nos komunidat a bin ta oumentá


hopi e último añanan. No solamente den e sektor komersial i turístiko pero tambe
den kasnan di famia.

MFK lo kontinuá ku su meta pa oumentá e presensia polisial na e lugánan ku tin mas


aktividat komersial, kaminda tin mas hende ta trafiká i den orarionan ku tin mas
tráfiko motorisá, pa tur hende sinti nan mas sigur, di moda ku nan por realisá nan
aktividatnan komersial sin miedu i nan ta sinti nan mes protegé kontra
delinkuentenan.

Tambe nos lo bai pone atenshon na oumentá e sentido di seguridat den nos
barionan, dor di envolví e abitantenan di kada bario den kombatimentu di
kriminalidat den su mes Bario.

MFK ta sigui kere ku den gobernashon mester tin SERO TOLERANSIA kontra
kriminalidat, inkluyendo menornan di edat ku kometé kualke infrakshon. Nos lo sòru
pa obligatoriamente nan risibí edukashon/formashon tantu na momentu ku nan ta
enkarselá i despues, dor di instansianan gubernamental i òf no gubernamental. Pa
asina, nan no bolbe kometé un delitu. Pero tambe nan mayornan lo ser empoderá
dor di formashon pa por gana e kontrol bek den guia di na yunan. Den esaki kontrol
sosial den nos Barionan lo tin ku bolbe hunga un papel importante den desaroyo di
un famia.

MFK su punto di salida pa sero toleransia pa White Collar Crime i establesimentu di


un unidat anti-koruptivo pa atendé ku esaki lo ser komplementá dor di sòru pa e
instituto di formashon hudisial introdusí un estudio spesialisá ku ta akapará tantu e
krímennan aki komo esunnan teknológiko mihó konosí komo “Ciber Crime”.
Kuerpo polisial lo risibí entrenamentu pa alkansá un mihó nivel di preparashon i nos
lo fomentá interkambio internashonal pa di e manera aki kada miembro polisial por
atendé mihó ku oumento di e diversifikashon den nos komunidat.

MODERNISASHON I RESOSIALISASHON

Nos lo analisá e kambionan introdusí den e organisashon polisial i kaminda ta


nesesario adaptá, reforma i fortifiká esaki, semper teniendo kuenta ku nan seguridat
hurídiko. Nos polisnan su formashon, mester empoderá nan pa di un forma mas
profeshonal, kombiná ku mihó ekiponan, kuerpo Polisial por atendé ku nesesidatnan
di pueblo. Nos lo sòru duna nan akseso na tur loke e kuerpo mester pa mehorá nan
kapasidat di aktua kaminda ta nesesario.

Adres: Lindhbergweg z/n – P.O. Box 3103 - Telefon # +(5999) 724-7766 - Fax # (+5999) 461-7767
Email: office@mfk.cw - MCB # 2308-0601 - Vereniging Movementu Futuro Korsou
Nos ta di opinion ku awor mas ku nunka mester dediká mas atenshon na e otro
partinan di e kadena hudisial ku tin ku yuda komplementá e oumento di e sentido di
seguridat den nos komunidat.

Nos lo bai trahá riba mas profeshonalisashon di e funshonario enkargá ku e tareanan


manera;

• Guia di Famia
• Sektor pa Protekshon di hubentut
• Ehekushon i Resosialisashon
• Ofisina pa Bienestar di Mucha (Voogdijraad)
• Sentro di Detenshon i Korekshon Kòrsou (SDKK)
• Justitieel Jeugdinrichting Curaçao (GOG)
• Reclassering
• Bureau Slachtofferhulp Curaçao
• Stichting Gezinsvoogdij Instelling (GVI)
• Stichting Ambulante Justitiële Jeugdzorg.

Nos ta kere ku kriminalidat mester ser kombatí ku un aserkamentu integral poniendo


atenshon na tur e aktornan den e sistema hudisial. Pa profeshonalisashon nos lo bai
hasi mas uso di e instituto enkargá aktualmente ku formashon den e kadena hudisial,
esta Opleidingsinstituut voor Rechtshandhaving en Veiligheidszorg (ORV).

Ningun di e departamentonan den e kadena hudisial ta mas importante ku otro, pero


si lo mester bai enfoká mas riba preparashon i kualifikashon di nos funshonarionan
enkargá ku kuido di e siudadanonan priva di nan libertat.

Mester dediká mas atenshon na e struktura di resosialisashon den SDKK.


SDKK su tarea primordial mester ta di traha na resosialisashon di e siudadano ku pa
un òf otro motibu a wòrdu priva di nan libertat i no manera esaki ta tumando lugá
dor di enkarselá e siudadano aki i lubidá riba é i su famia mas pronto posibel.

Nos lo estrechá e kolaborashon entre Reclassering i Bureau Slachtofferhulp Curaçao


pa e siudadano na regreso den komunidat por haña un oportunidat hustu. Pero

Adres: Lindhbergweg z/n – P.O. Box 3103 - Telefon # +(5999) 724-7766 - Fax # (+5999) 461-7767
Email: office@mfk.cw - MCB # 2308-0601 - Vereniging Movementu Futuro Korsou
tambe e víktima i su famia mester risibí mas atenshon pa por rekuperá di e trouma
sufri i redusí e sentido di miedu i òf inseguridat.

Pa oumentá e sentido di seguridat tambe, ta nesesario pa oumentá e sentido di


hustisia den nos komunidat. E siudadano mester por tin e satisfakshon ku si apesar
di tur prekoushon, si e bira víktima di un krímen, ku hustisia lo wòrdu práktika di un
forma ophetivo, imparsial i hustu. Esaki mester wòrdu realisá dor di duna mas
informashon riba kiko nos leinan ta preskribí pa kastigunan ku por wòrdu
implementá i kon esaki mester korelá ku e sentido di hustisia imparsial den nos
komunidat.

Den koperashon ku Ministerio Públiko lo bai duna mas atenshon na dunamentu di


informashon riba splikashon di nos kódigo penal, nos leinan i implementashon di
esakinan.

Nos lo trese pueblo mas serka di e kadena hudisial, pa asina komprondé e trabou di e
kadena hudisial i ku kumplimentu di nos leinan. Importante ku esun ku faya ku lei ta
sinti ku a atendé su trayekto a wòrdu atendé di forma hustu i ku e por bai den e
trayekto di resosialisashon pa drenta komunidat bek komo un mihó ser humano.

Adres: Lindhbergweg z/n – P.O. Box 3103 - Telefon # +(5999) 724-7766 - Fax # (+5999) 461-7767
Email: office@mfk.cw - MCB # 2308-0601 - Vereniging Movementu Futuro Korsou

Potrebbero piacerti anche