Documenti di Didattica
Documenti di Professioni
Documenti di Cultura
komentari
wigni I
samoqalaqo kodeqsis zogadi debulebebi
Tbilisi
2017
redaqtori
lado Wanturia
avtorebi:
irakli burduli (mux. 24-49) giorgi maxarobliSvili (mux. 35, 36, 38)
samarTlis doqtori, profesori, samarTlis doqtori,
iuridiuli fakultetis dekani (Tsu) asistent-profesori (Tsu)
III
mTavari samecniero redaqtori
lado Wanturia (mux. 1-146)
samecniero redaqtorebi
Tornike darjania (mux. 11-16)
giorgi juReli (mux. 24-39)
teqnikuri redaqtorebi
daviT maisuraZe
mariam CageliSvili
enobrivi redaqtori
neli elizbaraSvili
dizaini
daviT kutubiZe
ISBN 978-9941-25-322-5
IV
saqarTvelos samoqalaqo kodeqsis
axali komentari
I. zogadi debulebebi _
normis istoria (Tuki amis gamoyofis aucilebloba arsebobs)
II. normis sagani da mizani
1. gamoyenebis sfero
2. konkretuli magaliTebi an praqtikidan, an avtoris
mier Sedgenili
III. normis mier Sesrulebuli funqcia sxva normebsa da insti-
tutebTan kavSiris CvenebiT
IV. sakvanZo debulebebis ganmarteba (sakvanZo debulebebi unda
aRiniSnos muqi SriftiT)
V. Semadgenlobis sxva niSnebis daxasiaTeba
1. gamoyenebis winapirobebi
2. samarTlebrivi Sedegebi
lado Wanturia
13.12.2016
VII
winaTqma
VIII
qisTvis gasagebi kanonebi. es imiT aixsneba, rom yofiTi urTierTobe-
bi imdenad kompleqsuria, „rom maTi dalageba SeuZlebelia ramdenime
martivi winadadebiT, romelic xalxis wiaRidan amosuli nebismieri
adamianisTvis gasagebi iqneboda“. (...)
verc erTi kanoni ver gascems realuri cxovrebidan warmoSobil
yvela kiTxvas amomwurav pasuxs. aqedan gamomdinare, Tanamedrove
iurisprudenciisTvis cxadia, rom kanonebi xarvezebisgan srulad
Tavisufali ar aris. piriqiT, kanonebis arasrulyofileba saWirod
aRiqmeba. arc erT gamocdil iurists ar aqvs unaklo kanonebis arse-
bobis iluzia.
ra iqneboda Tanamedrove samarTali, sasamarTloebs rom ar
hqondes samosamarTlo samarTlis ganviTarebis SesaZlebloba da
kontrolirebadi uflebamosileba? bevri instituti, romelic Zal-
ze mniSvnelovania Tanamedrove samoqalaqo samarTlisTvis, Seiqmna
sasamarTlo praqtikis safuZvelze. SeuZlebelia Tanamedrove samar-
Tlis mxolod moqmedi kanonmdeblobis safuZvelze gageba. (...) qar-
Tul samoqalaqo kodeqsSi moxda Tanamedrove sasamarTlo praqtikis
gamocdilebis gaTvaliswineba da Sesabamisi wesebis gawera, romelic
bevr qveyanaSi mxolod samosamarTlo samarTlis ganviTarebis Sede-
gis saxiT arsebobs. magaliTis saxiT warmogidgenT ramdenime maTgans:
a. pirovnuli uflebebi;
b. garigebis safuZvlis mospoba;
g. brali xelSekrulebis dadebisas (Culpa in contrahendo);
d. valdebulebis arakeTilsindisieri Sesruleba, riTac ziani mi-
adga meore mxares.
2 saerTo samarTalTan (common law) dakavSirebiT Sdr. William Burnham, Introduction to the Law
and Legal System of the US, me-5 gamoc., gv. 54-63.
3 fridrih karl fon savini (1779-1861) werda, rom ganmartebis mizani unda yofiliyo
imaSi, rom „Cawvde kanonmdeblis azrebs da moaxdino SenSi misi saqmianobis xelovnurad
inscenireba“ an „gaacocxlo Sen warmosaxvaSi mkvdari asoebiT warmodgenili cocxali
azrebi“.
4 Sdr. Rolf Knieper: Interpretation, Analogie und Rechtsfortbildung: Delikate Abgrenzungen zwischen Judika-
tive und Legislative (WiRO 2003, 65).
X
kanonis teqstTan, romlis komentirebasac is axdens. sxva sityvebiT:
saxelmZRvanelos avtori kiTxulobs da amuSavebs kanons nawil-nawil;
komentaris avtori kiTxulobs da amuSavebs kanons sityvasityviT.“
rogor SeiZleba warmovidginoT kanonis damuSavebis es midgoma?
zemoT naTqvamis Sesabamisad samuSao ZiriTadad Sedgeba kanonis ter-
minologiis, winadadebebisa da wesebis sistematuri ganmartebisgan.
komentaris avtori axdens normis analizs, is detalurad ixilavs
mas. meore mxriv, is mas warmoadgens momijnave normebTan kavSirSi; is
mas ganixilavs saerTo kanonismieri mowesrigebis konteqstSi. amosav-
ali wertilia kanonis winaaRmdegobebisgan Tavisufali Sefasebisa
da agreTve mTlianad samarTlebrivi sistemis erToblioba. kanonis
wesis ganmarteba, misi faqtobrivi arsisa da miznidan gamomdinare,
SesaZloa ufro mniSvnelovani gaxdes, vidre mxolod normis teqsti,
ise rogorc is ikiTxeba erTi SexedviT nebismieri mkiTxvelisTvis.
kanonebis komentirebisas SesaZlebelia gaTvaliswinebul iqnes
Semdegi Semecnebis wyaroebi:
iens depe
germaniis saerTaSoriso TanamSromlobis sazogadoeba (GIZ),
evropul standartebTan samxreT kavkasiis
daaxloebis programis jgufis xelmZRvaneli
giorgi juReli
aRmosavleT-dasavleTis marTvis instituti,
„kanonis uzenaesobis mxardaWera saqarTveloSi“ (USAID/PROLoG),
komerciuli samarTlis mrCeveli
XIII
abreviaturebis saZiebeli
XIV
sarCevi
Sesavali debulebebi
kari pirveli
pirebi
Tavi pirveli
fizikuri pirebi
muxli 11.
uflebaunarianoba ....................................................... 60
muxli 12.
qmedunarianoba ............................................................ 67
muxli 13.
qmedunarianobis SezRudvis dauSvebloba garigebiT... 77
muxli 14.
SezRuduli qmedunarianoba ....................................... 79
muxli 15.
warmomadgenlis Tanxmoba SezRuduli
qmedunarianobisas ....................................................... 82
muxli 16. qmedunarianobis SezRudva alkoholis an
narkotikuli nivTierebebis gamoyenebis gamo .......... 88
muxli 17. saxelis ufleba ........................................................... 90
XV
muxli 18. piradi araqonebrivi uflebebi .................................. 103
muxli 18¹. personaluri monacemebis miRebis ufleba .............. 150
muxli 19. piradi uflebebis dacva gardacvalebis Semdeg ...... 156
muxli 20. sacxovrebeli adgili ................................................. 160
muxli 21. piris aRiareba ugzo-ukvlod dakargulad .............. 166
muxli 22. piris gamocxadeba gardacvlilad............................. 173
muxli 23. gardacvlilad gamocxadebulis
dabrunebis Sedegebi .................................................. 178
Tavi meore
iuridiuli piri
I. zogadi debulebani
XVI
muxli 33. arasamewarmeo (arakomerciuli) iuridiuli
piris saqmianobis kontroli ..................................... 241
1
muxlebi 33 da 34 amoRebulia..................................................... 244
muxli 35. arasamewarmeo (arakomerciuli) iuridiuli
piris xelmZRvaneloba da warmomadgenloba............. 245
muxli 36. arasamewarmeo (arakomerciuli) iuridiuli
piris sakuTrebaSi arsebuli qonebis gasxviseba ...... 255
muxli 37. zianis anazRaureba ...................................................... 261
muxli 38. arasamewarmeo (arakomerciuli) iuridiuli
piris reorganizacia da likvidacia ......................... 268
1
muxli 38 amoRebulia .................................................................. 277
muxli 39. araregistrirebuli kavSiri (gaerTianeba) ............... 278
muxlebi 40-49 amoRebulia ........................................................... 285
kari meore
garigebani
Tavi pirveli
zogadi normebi
Tavi mesame
garigebis forma
Tavi meoTxe
sacilo garigebani
muxli 72.
cneba ............................................................................. 410
muxli 73.
arsebiTi Secdomis saxeebi ......................................... 416
muxli 74.
Secdoma kontrahentis pirovnebaSi ........................... 432
muxli 75.
Secdoma uflebaSi ....................................................... 442
muxli 76.
Secdoma garigebis motivSi ........................................ 444
muxli 77.
kontrahentis Tanxmoba SecdomiT dadebul
garigebebSi ................................................................... 445
muxli 78. wvrilmani Secdomebi ................................................... 447
muxli 79. Secilebis namdviloba ................................................ 449
muxli 80. Secdoma Suamavlis mizeziT ....................................... 457
XVIII
II. motyuebiT dadebuli garigebani
Tavi mexuTe
pirobiTi garigebani
Tavi meeqvse
Tanxmoba garigebebSi
XIX
Tavi meSvide
warmomadgenloba garigebebSi
kari mesame
uflebis ganxorcieleba
kari meoTxe
vadebi
XX
Tavi pirveli
vadebis gamoTvla
Tavi meore
xandazmuloba
XXI
muxli 143. xandazmulobis vada sanivTo moTxovnaTa
mimarT ........................................................................ 774
muxli 144. valdebuli piris ufleba xandazmulobis
vadis gasvlisas .......................................................... 776
muxli 145. damatebiTi moTxovnis xandazmulobis vada ........... 781
muxli 146. xandazmulobis vadis Secvlis dauSvebloba
mxareTa SeTanxmebiT .................................................. 783
XXII
muxli 1 lado Wanturia
Sesavali debulebebi
I. zogadi debulebani
1
lado Wanturia muxli 1
2
muxli 1 lado Wanturia
a. pirTa Tanasworoba
3
lado Wanturia muxli 1
g. qonebrivi urTierTobebi
4
muxli 1 lado Wanturia
d. saojaxo urTierTobebi
e. piradi urTierTobebi
5
lado Wanturia muxli 1
6
muxli 1 lado Wanturia
7
lado Wanturia muxli 1
8
muxli 1 lado Wanturia
9
lado Wanturia muxli 1
10
muxli 2 lado Wanturia
I. zogadi debulebebi
4 me-2 muxli ganxilul unda iqnes me-3, me-5 da me-6 muxlebTan kav-
SirSi. maTSi gaTvaliswinebuli sakiTxebi ar ganekuTvneba mxolod
samoqalaqo samarTlis sferos da samoqalaqo kodeqsSi maTi Setana
istoriulad ganpirobebuli iyo kodeqsis SemuSavebisas normatiuli
aqtebis Sesaxeb kanonis ararsebobiT. am muxlebis mravali debuleba
dRes normatiuli aqtebis Sesaxeb kanonis debulebebs asaxavs.2
garda amisa, aucilebelia me-2, me-3, me-5 da me-6 muxlebis ganxilva
normatiuli aqtebis Sesaxeb kanonis Sesabamis muxlebTan. es ukanas-
kneli kanoni warmoadgens specialur kanons da is normaTa koli-
ziis sakiTxebis ganxilvis drosac imsaxurebs saTanado yuradRebas,
magaliTad, kanonis an samarTlis analogiis anda kanonis ukuZalis
sakiTxebis ganxilvisas (normatiuli aqtebis Sesaxeb kanonis me-5 da
24-e muxlebi).
1. cneba da struqtura
12
muxli 2 lado Wanturia
tiuli aqtebi.4
materialuri gagebiT kanonad CaiTvleba saxelmwifos kompetentu-
ri organoebis mier miRebuli yvela normatiuli aqti. am gagebiT erT-
maneTisagan gansxvavdeba sakanonmdeblo aqtebi, romelTac kanonebic
ganekuTvneba, da kanonqvemdebare normatiuli aqtebi (2 III).5
saqarTveloSi moqmedi normatiuli aqtebis ierarqiuli struqtu- 7
ra ganmtkicebulia normatiuli aqtebis Sesaxeb kanonis 10 I muxlSi.
mravalricxovani da mravalferovani normatiuli aqtebis ierarqiis
saTaveSi dgas konstitucia, romelsac yvela sxva danarCeni kanoni da
kanonqvemdebare aqti unda Seesabamebodes (saqarTvelos konstituci-
is me-6 muxli).
imave debulebas ganamtkicebs 2 I muxli, romlis Tanaxmad samoqa-
laqo kodeqsi, kerZo samarTlis sxva kanonebi da maTi ganmartebebi
unda Seesabamebodes saqarTvelos konstitucias.6
13
lado Wanturia muxli 2
4. Cveulebani
14
muxli 2 lado Wanturia
1. Sesavali
2. zogadi nawili
10 dawvrilebiT ix. Wanturia, samoqalaqo samarTlis zogadi nawili, 2011, gv. 58.
11 jorbenaZe, saqarTvelos respublikis momavali samoqalaqo kodeqsis ZiriTadi proble-
mebi, gv. 142.
12 iqve, gv. 143.
15
lado Wanturia muxli 2
16
muxli 2 lado Wanturia
17
lado Wanturia muxli 3
18
muxli 3 lado Wanturia
I. zogadi debulebebi
me-3 muxli ganxilul unda iqnes, erTi mxriv, me-2, me-5 da me-6 mux- 2
lebTan, xolo, meore mxriv, normatiuli aqtebis Sesaxeb kanonis 22-e
muxlTan. es ukanaskneli warmoadgens specialur kanons da samoqa-
laqo kodeqsis normebTan koliziis SemTxvevaSi upiratesoba unda
mieniWos specialur kanons, rogorc ufro gvian miRebul normatiul
aqts.
1. normatiuli aqtebi
19
lado Wanturia muxli 3
3. sayovelTao gacnoba
20
muxli 3 lado Wanturia
1. Sesavali
22
muxli 3 lado Wanturia
23
lado Wanturia muxli 3
5. urTierTobis ararseboba
24
muxli 4 lado Wanturia
I. zogadi debulebebi
25
lado Wanturia muxli 4
2. normis adresatebi
1. cneba da mniSvneloba
26
muxli 4 lado Wanturia
2. normis ararseboba
3. normis bundovnoba
27
lado Wanturia muxli 4
1. cneba da mniSvneloba
28
muxli 4 lado Wanturia
29
lado Wanturia muxli 5
I. zogadi debulebani
30
muxli 5 lado Wanturia
2. cnebebi
1. kanonis analogiis
31
lado Wanturia muxli 5
2. samarTlis analogiis
1. sagamonakliso normebi
32
muxli 5 lado Wanturia
2. sasamarTlo praqtika
33
lado Wanturia muxli 5
34
muxli 6 Tornike darjania
35
Tornike darjania muxli 6
Si, romelic Tan erTvis kanons) pirdapir unda iyos miTiTebuli Seta-
nili cvlileba moqmedebs Tu ara warsulSi dasrulebul an mimdinare
urTierTobebze. magaliTad: 2013 wlis 12 dekembris kanonSi samoqa-
laqo kodeqsSi cvlilebebis Taobaze, romlis mixedviTac ganisaz-
Rvra fizikur pirebs Soris gaformebuli ipoTekis xelSekrulebisa
da ipoTekiT datvirTuli uZravi nivTis kreditoris (ipoTekaris)
sakuTrebaSi gadasvlis sxvagvari wesi, miTiTebulia, rom „am kanonis
amoqmedeba ar gamoiwvevs mis amoqmedebamde dadebuli xelSekrule-
bebis pirobebis gadaxedvas“. Tu mocemuli iqneboda sapirispiro
formulireba da kanonmdebeli miuTiTebda, rom „kanonSi Setanili
cvlilebebi vrceldeba dasrulebul an mimdinare urTierTobebze
da iwvevs xelSekrulebebis gadaxedvas“, maSin kanonSemfardebels
yovel calkeul SemTxvevaSi mouwevda Sefaseba _ ganxorcielebu-
li cvlileba xom ar iqneboda zianis momtani an xom ar gaauaresebda
piris mdgomareobas.4 rogorc vxedavT, kanonmdebeli kanonis ukuZa-
lis dasaSvebobis Sesamowmeblad awesebs or safexurs: 1. ukuZalis
Sesaxeb daTqma unda iyos miTiTebuli kanonSi da 2. kanonis ukuZa-
la ar unda amZimebdes piris mdgomareobas. „damamZimebeli kanoni ar
aris mxolod iseTi kanoni, romelic iTvaliswinebs raime saxis ga-
dasaxads an raimes akrZalvas, aramed aq igulisxmeba yvela moqmedi
norma, romelic auaresebs piris/pirTa samarTlebriv mdgomareobasa
da pozicias“.5 Tumca, samoqalaqo-samarTlebriv urTierTobebSi yo-
velTvis rTulia Sefasdes ramdenad uaresdeba piris mdgomareoba an
ramdenad adgeba mas ziani, vinaidan samoqalaqo-samarTlebriv urTi-
erTobaSi yovelTvis ori mxarea da kanonis cvlilebiT erTis mdgo-
mareoba SesaZloa umjobesdebodes, xolo meoris uaresdebodes.6
4 imisda mixedviT, Tu rogori saxiT exeba kanoni warsulSi dasrule-
bul urTierTobas an warsulSi dawyebul da mimdinare urTierTobas,
erTmaneTisagan ganasxvaveben namdvil (retroaqtiur) da aranamdvil
(retrospeqtul) ukuZalas.
36
muxli 6 Tornike darjania
37
Tornike darjania muxli 6
38
muxli 6 Tornike darjania
39
lado Wanturia muxli 7
I. zogadi debulebani
1 ix. kereseliZe, uzogadesi cnebebi, gv. 185; Wanturia, samoqalaqo samarTlis zogadi
nawili, 2011, gv. 139.
2 Wanturia, samoqalaqo samarTlis zogadi nawili, 2011, gv. 139.
40
muxli 7 lado Wanturia
2. obieqtis cneba
II. nivTebi
1. cneba
41
lado Wanturia muxli 7
2. uZravi nivTebi
3. moZravi nivTebi
42
muxli 7 lado Wanturia
1. cneba
2. uflebebi
3. moTxovnebi
43
lado Wanturia muxli 7
1. cneba
44
muxli 7 lado Wanturia
1. cneba
45
lado Wanturia muxli 7
31 Directive 2004/25/EC of the European Parliament and of the Council of 21 april 2004 on takeover bids,
Official Journal L 142 , 30/04/2004 P. 0012 - 0023.
32 mag., Directive 2004/25/EC of the European Parliament and of the Council of 21 april 2004 on takeover
bids, Official Journal L 142 , 30/04/2004 P. 0012 - 0023; Ek /Hoyenbergn, Unternehmenskauf und -verkauf,
1. Aufl. 2007.
33 Wanturia, samoqalaqo samarTlis zogadi nawili, 2011, gv. 163.
46
muxli 8 lado Wanturia
I. zogadi debulebebi
1. normis mizani
47
lado Wanturia muxli 8
48
muxli 8 lado Wanturia
1. cneba da mniSvneloba
50
muxli 8 lado Wanturia
2. sasamarTlo praqtika
51
lado Wanturia muxli 9
52
muxli 10 lado Wanturia
I. zogadi debulebebi
1. normis mizani
2. samoqalaqo ufleba
54
muxli 10 lado Wanturia
55
lado Wanturia muxli 10
56
muxli 10 lado Wanturia
1. cneba da Sinaarsi
57
lado Wanturia muxli 10
1. cneba da mniSvneloba
58
muxli 10 lado Wanturia
59
besarion zoiZe muxli 11
kari pirveli
pirebi
Tavi pirveli
fizikuri pirebi
I. zogadi mimoxilva........................................................................................60
II. uflebaunarianobis cneba ..........................................................................61
III. uflebaunarianobis warmoSoba (11 I) ........................................................62
IV. Canasaxis nawilobrivi uflebaunarianoba (11 II) ....................................63
V. uflebaunarianobis dasasruli (11 III) .....................................................64
I. zogadi mimoxilva
60
muxli 11 besarion zoiZe
61
besarion zoiZe muxli 11
62
muxli 11 besarion zoiZe
63
besarion zoiZe muxli 11
64
muxli 11 besarion zoiZe
65
besarion zoiZe muxli 11
66
muxli 12 besarion zoiZe/Tamar korZaia
67
besarion zoiZe/Tamar korZaia muxli 12
68
muxli 12 besarion zoiZe/Tamar korZaia
69
besarion zoiZe/Tamar korZaia muxli 12
70
muxli 12 besarion zoiZe/Tamar korZaia
73
besarion zoiZe/Tamar korZaia muxli 12
75
besarion zoiZe/Tamar korZaia muxli 12
76
muxli 13 besarion zoiZe
77
besarion zoiZe muxli 13
78