Diplomski Rad Tesko Ubistvo MM NOVO 03-10-2015

Diplomski rad
VISOKA POSLOVNO TEHNIČKA ŠKOLA DOBOJ

Visoka poslovno tehnička škola, ul.Ozrenskih srpskih brigada 5A, 74000 Doboj,
Republika Srpska,
Bosna i Hercegovina
Tel: +387 53 208 600, +387 53 208 601, +387 53 208 602, Fax: +387 53 208 600,
e-mail: info@vpts-doboj.info www.vpts-dob
DIPLOMSKI RAD
SPECIFIČNOST ISTRAŽIVANJA UBOJSTAVA

POVEZANOG SA ORGANIZOVANIM KRIMINALOM
Mentor: Kandidat:
Dr Siniša Đukić Matea
Doboj, septembar 2016. godina
0
SAD RŽAJ:
UVOD....................................................................................................................................1
1. POJAM KRIVIČNOG DJELA PROTIV ŽIVOTA I TELA..............................................3
2. POJAM I OBLICI KRIVIČNOG DJELA UBISTVA........................................................5
2.1.Teorije ubistva.......................................................................................................10
2.1.1. Teorija nasleđivanja kriminalnih dispozicija i ubistva...........................10
2.1.2. Psihološke teorije o ubistvima.................................................................10
2.1.3. Psihoanalitička teorija............................................................................12
2.1.4. Teorija frustracije....................................................................................13
2.2.Vrste ubistava........................................................................................................13
2.2.1.Obično ubistvo..........................................................................................14
2.2.2. Kvalifikovana-teška ubistva....................................................................16
2.2.3.Privilegovana - laka-ubistva....................................................................19
3. AKTIVNOSTI OTKRIVANJA I DOKAZIVANJA UBISTVA.......................................20
3.1.Načini saznanja.....................................................................................................20
3.2.Obezbeđenje lica mesta........................................................................................21
3.3.Tragovi i predmeti na mestu izvršenja ubistva.....................................................23
3.4.Vršenje uviđaja.....................................................................................................26
3.5.Opis i pregled leša................................................................................................28
3.8.Otkrivanje učinioca...............................................................................................36
3.9. Motiv izvršenja krivičnog djela...........................................................................40
4. ORGANIZOVANI NASILNIČKI KRIMINALITET......................................................43
5. OBLICI ISPOLJAVANJA ORGANIZOVANOG NASILNIČKOG KRIMINALITETA47
ZAKLJUČAK......................................................................................................................65
LITERATURA.....................................................................................................................67
UVOD
Diplomski rad
Krivično djelo ubistvo spada u krivična djela protiv života i tiela. Ubistvo je
protivpravno lišavanje života drugog lica. Uništenje ili lišenje drugog lica može biti
izvršeno na različite načine, različitim sredstvima, pod različitim okolnostima i uslovima,
pa se stoga i razlikuju više vrsta ovog krivičnog djela: obično ubistvo, teška ubistva i
privilegovana ubistva.
Teška ubistva spadaju u red najtežih krivičnih djela koja su zaprećena najtežom
kaznom. Kao dopunski element kod teškog ubistva mora biti ostvarena neka od
kvalifikatornih okolnosti. Teška ubistva predstavljaju takodže lišavanje života nekog lica i
u tom pogledu imaju sve elemente kao i obično ubistvo. Medjutim ona se razlikuju od
običnih ubistva po tome što u sebi sadrže još neke elemente (tzv. kvalifikatorne okolnosti)
koji ih čine težim.
Ubistvo je jedan od najstarijih ljudskih grehova, poznat još iz biblijskih mitova i
predanja. Ono predstavlja najteži oblik krivičnih djela poznat kroz celokupnu ljudsku
istoriju kao delikt suprotan običajima, moralu i pravnoj normi, i kao takav sankcionisan je
najtežim krivičnim sankcijama.
Za razumevanje suštine ubistva, neophodno je znati da krivično djelo ubistva ima
svoj objekat, radnju i posledicu. Objekat krivičnog djela ubistva jeste čovek, odnosno živo
ljudsko biće. Radnja krivičnog djela ubistva je svaka ona djelatnost koja je objektivno
podobna da prouzrokuje smrt čoveka. Posledica krivičnog djela ubistva jeste smrt jednog
lica. Za postojanje ubistva nije od velikog značaja da li je nanesena povreda sama po sebi
apsolutno smrtonosna, niti da li je smrt mogla biti otklonjena blagovremenom hirurškom
intervencijom. Bitno za utvrđivanje krivičnog djela ubistva jeste postojanje uzročne veze
između povrede i smrti.
Što se tiče učinioca ovog krivičnog djela, to može da bude svako lice, dakle lice bez
nekih posebnih ličnih svojstava ili okolnosti. U pogledu vinosti, na strani učinioca djela
traži se umišljaj, koji može da bude direktni i eventualni. Sadržina umišljaja kao
subjektivnog sadržaja ovog krivičnog djela iscrljuje se u svesti učinioca o njegovom delu,
kao i njegovom htenju ili pristajanju, saglašavanju sa nastalom posledicom. Krivično djelo
ubistva spada u krivična djela protiv života i tela.
Zastavni objekat (objekat krivičnopravne zaštite) krivičnih djela propisanih u ovoj
oblasti jeste život i telo čoveka.
To ne znači da se samo ovim inkriminacijama nastoji pružiti krivično-pravna zaštita
životu i telu čoveka, već to da one imaju samo jedan zaštitni oblik, odnosno da se njime
isključivo pruža zaštita životu i telu. Naime postoje i druge inkriminacije kojima se takođe
1
Diplomski rad
pruža žaštita životu i telu, ali one za cilj imaju pre svega zaštitu nekih drugih dobara (na
primer u slučaju kvalifikovanog oblika razbojništva krivičnopravna zaštita se pruža
pretežno imovini, dok se na primer u slučaju ubistva predstavnika najviših državnih organa
zaštita se pruža pre svega ustavnom uređenju i bezbednosti).
Život i telo čoveka kao zaštitni objekat spadaju u dobra pojedinca i na skali vrednosti
dobara koje krivično pravno štiti zauzimaju najviše mesto. To naročito važi u pogledu
života čoveka koji je neprikosnoven. Načelo neprikosnovenosti života čoveka predviđeno
je kod nas i kao ustavno načelo.
1. POJAM KRIVIČNOG DJELA PROTIV ŽIVOTA I TELA
2
Diplomski rad
Zaštitni objekt (objekt krivičnopravne zaštite) krivičnih djela propisanih u ovoj glavi
jeste život i telo čoveka. To ne znači da ce samo ovim inkriminacijama pruža
krivičnopravna zaštita životu i telu čoveka, već to da one imaju samo jedan zaštitni objekt,
odnosno da ce njima isključivo pruža zaštita životu i telu. Postoje i druge inkriminacije
kojima ce takođe pruža zaštita životu i telu, ali one za cilj imaju pre svega zaštitu nekih
drugih dobara (na primer, u slučaju krivičnog djela iz člana 321. stav 2. krivičnopravna
zaštita ce pruža pretežno ustavnom uređenju i bezbednosti zemlje).1
Većina krivičnih djela iz ove glave spada među tzv. klasična krivična djela (ili mala
in se) koja su odavno predmet krivičnopravnog regulisanja, odnosno neka od njih su
nastala sa nastankom same krivičnopravne reakcije (npr. krivično djelo ubistva). Naravno,
tokom istorije njihovo krivičnopravno regulisanje je doživelo značajne transformacije, a i u
savremenom krivičnom pravu u pogledu nekih od krivičnih djela iz ove glave postoje
značajne razlike u pojedinim stranim zakonodavstvima.
Život i telo čoveka kao zaštitni objekt spadaju u dobra pojedinca i na skali vrednosti
dobara koje krivično pravo štiti zauzimaju najviše mesto. To naročito važi u pogledu života
čoveka koji je neprikrsnoven. Načelo neprikosnovenosti života čoveka predviđeno je kod
nas i kao. ustavno načelo (član 14. sta z 2. Ustava Srbije) 2. Visoko rangiranje zaštitnog
objekta ove glave krivični i djela ogleda ce i u strogosti propisanih kazni (prema našem
krivičnom zakonodavstvu za teško ubistvo ce može izreći i kazna zatvora od trideset do
četrdeset godina kao najstroža kazna koju predviđa naš sistem krivičnih sankcija). Kada je
u pitanju krivičnopravna zaštita života ne dolaze do izražaja tri osnovne karakteristike
krivičNog prava (akcesorni, fragmentarni i supsidijarni karakter krivičnog prava).
Krivičnopravna zaštita života je samostalna, celovita i primarna. 3 To ipak ne znači da su
nesporne granice krivičnopravne zaštite života i tela.
Kako postaviti granice kriminalne zone kod pojedinih inkriminacija, šta predvideti
kao kvalifikovane, a šta kao privilegovane oblike, da li je opravdano propisivati neke
inkriminacije kojima se samo posredno štiti život, kakav krivičnopravni status dati
eutanaziji, samo su neka od spornih pitanja koja bi se u ovoj oblasti mogla postaviti. Neka
krivična djela iz ove glave nemaju univerzalni karakter u smislu da ih poznaju sva
savremena krivična zakonodavstva. Tako, navođenje i pomaganje u samoubistvu nije
predviđeno kao.krivično djelo u nekim važnim evropskim krivičnim zakonodavstvima
(nemačkom, na primer). Dalje, poznato je kakve rasprave (i to ne samo krivičnopravne
1
Babić, M., Krivično pravo opšti i posebni dio, Banja Luka, 2008; str.23
2
3
Stojanović. Z., Krivično pravo (opšti deo), Službeni glasnik, Beograd, 2002;, str., 119.
3
Diplomski rad
prirode) izaziva eutanazija. Naš zakonodavac je do sada smatrao da ovaj oblik ubistva ne
treba posebno izdvajati u smislu njegovog privilegovanja. Međutim, KZ usvaja ono rešenje
koje je danas najčešće u stranom zakonodavstvu, a to je da se ubistvo iz milosrđa propisuje
kao privilegovani oblik ubistva. I u pogledu osnova koji isključuju protivpravnost, kod
nekih manje a kod drugih više, sporan može biti njihov domašaj i granice (nužna odbrana,
krajnja nužda, pristanak povređenog, dozvoljeni rizik).
Ova glava sadrži kako krivična djela čija se posledica sastoji u povredi, odnosno
uništenju života ili tela, tako i krivična djela koja za posledicu imaju ugrožavanje života ili
tela.
Osim krivičnih djela koja su ovde obrađena, ova glava obuhvata i sledeća krivična
djela: ugrožavanje opasnim oruđem pri tuči ili svađi (član 124), izlaganje opasnosti (član
125), napuštanje nemoćnog lica (član 126) i nepružanje pomoći (član 127).4
2. POJAM I OBLICI KRIVIČNOG DJELA UBISTVA
Nepovredivost života čoveka, a time i njegova krivično-pravna zaštita je opsalutna.

Od krivično-pravne zaštite se odustaje samo u određenim slučajevima gde je lišavanje
4
4
Diplomski rad
života drugog lica jedini način da se zaštiti život, odnosno u slučajevima isključenja
protivpravnost (nužna odbrana i krajnja nužda). No te posebne situacije ne dovode u
pitanje osnovno pravilo da se život čoveka štiti od samog početka pa do kraja, bez obzira
na njegov kvalitet i forme. Zaštičeno dobro, odnosno zaštićeni objekat jeste život čoveka, a
napadni objekat koji je istovremeno i objekat radnje jeste čovek.
Zakonodavac pravi razliku između običnog i teškog ubistva propisujući ih u dva
posebna člana prihvatajući uobičajnu podelu koja postoji u većini stranih zakodavstava.
Zakonodavac takođe propisuje i privilegovane oblike ubistva koji su propisani kao posebna
krivična djela (ubistvo na mah, ubistvo deteta pri porođaju, lišenje života iz samilosti i
nehatno lišenje života).
U stavu l. predviđen je osnovni oblik ubistva odnosno obično ubistvo. Radnja
izvršenja običnog ubistva saatoji se u lišovanje života drugog lica. To znači da radnja
izvršenja može biti svaka ona radnja koja je podobna da prouzrokuje smrt drugog lica.
Osim radnje činjena to može biti i radnja nečinjena. To su vrlo različite i mnogobrojne
radnje od kojih se ni najtipičnije radnje lišavanja života ni primera radi ne mogu obuhvatiti
opisom bića krivičnog djela.
Posledica krivičnog djela jeste smrt drugog lica, između radnje izvršenja i posledice
za postojanje krivičnog djela mora postojati uzročna veza. To opšte pravilo koje inače važi
za sva krivična djela kod krivičnog djela ubistva zadaje u nekime slučajevima posebne
teškoće jer do nastupanja posledice dolazi djelovanjem više faktora. Tako je pitanje
uzrečnosti u krivičnom pravu sporno, kod krivičnog djela ubistva predvladava teorija
ekvivalencije odnosno condicio sine gua non. Prema toj teoriji uslov koji je neposredno ili
posredno prethodio posledici, a vez koga ona nebi nastupila, predstavlja uzrok posledice.
Opšte je prihvaćeno da i posredni uslovi mogu biti uzrok smrti, kao i kada je radnja
učinioca pogoršala već postojeće stanje odnosno oboljenje pasivnog subjekta, ili ako je
smrt nastupila usled zajedničkog djelovanja radnje učinioca i nekih posebnih svojstava i
stanja žrtve.5 U praksi se javljaju situacije kada je sporno da li je neki naknadni uslov
skrenuo uzročni tok i zsnovao novi uzročni lanac ko je doveo do smrti. Ako se radnja
učinioca može dovesti u vezi sa time naknadnim okolnostima koje su neposredno
prouzrokovale smrt, uzima se da postoji uzročnost. Tako, sudska praksa uzima da ubistvo
postoji i u slučajevima kada žrtva posle nanošenja povrede, pre nastupanja smrti boluje,
duže vreme ako su naknadne komplikacije prouzrokovane prvobitnom nanetom povredom.
Na primer u slučaju u sudskoj praksi kada je smrt neposredno nastupila kod posledica
5
Simonović, B., Kriminalistika, Pravni fakultet, Kragujevac, 2004;, str., 118.
5
Diplomski rad
teškog zapaljenja pluća, a do zapaljenja je došlo kao posledica komplikacija i povrede

nanete projektilom ispaljenim u grudi, uzeto je da postoji krivično djelo ubistva, iako je
smrt nastupila deset meseci nakon izvršenja djela.
Krivično djelo ubistva može se izvršiti samo prema živom čoveku. U vezi sa tim
postavlja se pitanje početka i završetka života, odnosno nastupanje smrti, od čega zavisi
postojanje objekta radnje kao bitnog elementa bića krivičnog djela. Živ čovek kao objekat
radnje postoji od momenta rođenja, pa do smrti.
Za postojanje objekta radnje potrebno je da je dete živo rođeno, ali je irelevantna
njegova sposobnost za život. U slučaju kada su radnje prekinute trudnoće izazvale
prevremeni porođaj, a dete je lišeno života, mogu se javiti određeni problem u pogledu
razgraničenja između krivičnog djela ubistva i krivičnog djela nedozvoljenog prekida
trudnoće. Ako je posledica preduzetih radnji prekida trudnoće dete živo rođeno, koje je
nakon toga lišeno života, treba uzeti da se radi samo o krivičnom delu ubistva. 6
Kad prestanak života radnje se uzima prestanak disanja i srćane radnje, odnosno
konačan prestanak krvotoka. U skladu sa savremenim shvatanjima u medicini, danas se u
krivičnom pravu kao momenat smrti uzima takozvana moždana smrt, odnosno ireverzbilno
oštećenje mozga i prestanak kod svih moždanih funkcija. 7
Na subjektivnom planu za postojanje krivičnog djela iz stava l neopravdan je
umišljaj. Dovoljno je i postojasnje eventulanog umišljaja tj. da je učinilac pristao na
nastupanje smrti pasivnog subjekta.
Poseban problem u praksi u vezi sa utvrđivanjem umišljaja postoji kod pokušaja
krivičnog djela ubistva, a takođe i u vezi sa razgraničenjem sa krivičnim djelom teške
telesne povrede kvalifikovane smrću. Kod pokušaja ubistva potrebno je da umišljaj
učinioca obuhvata smrt kao posledicu krivičnog djela ubistva. U vezi sa tim u praksi nije,
jednostavno postaviti granicu između pokušaja ubistva i pokušaja telesne povrede.
Izostajanje posledice komplikuje utvrđivanje oblika krivice tj. vinosti u odnosu na nju.
Postojanje mišljenja u odnosu na posledicu utvrđuje se preko objektivnih elemenata,
odnosno radnje izvršenja. Tako, ako učinilac iz neposredne blizine puca iz pištolja na
drugo lice u pravac određenih vitalnih organa pa promaši postojeće pokušaj krivičnog djela
ubistva, a ne pokušaj telesne povrede.
Umišljaj se utvrđuje na osnovu svih okolnosti samog događaja. Osim umišljaja na
subjektivnom planu za ubistvo se ne zahteva i neki drugi elemenat. Pitanje postojanja
6
Babić, M. Teorijsko određenje opšteg pojma krivičnog djela, Godišnjak, Pravni fakultet, Banja Luka,
2007;str.56
7
Stojanović Z, Krivično pravo posebni dio, Srpsko Sarajevo, 2001; str.133
6
Diplomski rad
određenog motiva koji se u sudskoj praksi postavlja, nije od značaja za postojanje

krivičnog djela ubistva. Na utvrđivanje motiva se ipak mora obratiti pažnja ali ne zbog
toga što je on relevantan za postojanje običnog ubistva, već zato što se u slučaju postojanja
određenih motiva obično ubistvo prerasta u teško ubistvo. U nekim slučajevima pak motiv
može ubistvu dati lakši vid. Tako. Ubistvo iz milosrđa (eutanazija) ne predstavlja osnovni
oblik ubistva. Propisana kazna za osnovni oblik ubistva jeste zatvor najmanje pet godina. 8
Nepovredivost života čoveka, a time i njegova krivičnopravna zaštita je apsolutna.
Od krivičnopravne zaštite se odustaje samo u određenim slučajevima gde je lišavanje
života drugog lica jedini način da se zaštiti život, odnosno u slučajevima isključenja
protivpravnosti (nužna odbrana i krajnja nužda). No, te posebne situacije ne dovode u
pitanje osnovno pravilo da se život čoveka štiti od samog početka na do kraja, bez obzira
na njegov kvalitet i forme. Zaštićeno dobro, odnosno zaštitni objekt jeste život čoveka, a
napadni objekt koji je istovremeno i objekt radnje jeste čovek.
KZ prihvata uobičajenu podelu, koja postoji u većini stranih zakonodavstava, na
obično i teško ubistvo (pored toga, postoje i privilegovani oblici ubistva propisani kao
posebna krivična djela).
U članu 113. predviđen je osnovni oblik ubistva, odnosno obično ubistvo. Radnja
izvršenja običnog ubistva sastoji se u lišavanju života drugog lica. To znači da radnja
izvršenja može biti svaka ona radnja koja je podobna da prouzrokuje smrt drugog lica.
Osim radnje činjenja, to može biti i radnja nečinjenja (nepravo krivično djelo nečinjenja).
To su vrlo različite i mnogobrojne radnje od kojih se ni najtipičnije radnje lišavanja života
ni primera radi ne mogu obuhvatiti opisom bića krivičnog djela.9
Krivično djelo ubistva može se izvršiti samo prema živom čoveku. U vezi sa tim
postavlja se pitanje momenta početka i završetka života, odnosno nastupanja smrti, od čega
zavisi postojanje objekta radnje kao bitnog elementa bića krivičnog djela. Živ čovek kao
objekt radnje postoji od momenta rođenja, na do smrti. Za postojanje objekta radnje
potrebno je da je dete živo rođeno, ali je irelevantna njegova sposobnost za život. U slučaju
kada su radnje prekida trudnoće izazvale prevremeni porođaj, a dete je lišeno života, mogu
se javiti određeni problemi u pogledu razgraničenja između krivičnog djela ubistva i
krivičnog djela nedozvoljenog prekida trudnoće.10 Ako je kao posledica preduzetih radnji
prekida trudnoće dete živo rođeno koje je nakon toga lišeno života, treba uzeti da se radi
samo o krivičnom delu ubistva.
8
Babić, M. Teorijsko određenje opšteg pojma krivičnog djela, Godišnjak, Pravni fakultet, Banja Luka,
2007;str.59
9
Babić, M., Krivično pravo opšti i posebni dio, Banja Luka, 2008;str.33
10
Babić M, Krivično pravna zaštita ljudskog života, Pravni fakultet, Banja Luka,1997;, str., 119.
7
Diplomski rad
Kao prestanak života ranije se uzimao momenat prestanka disanja i srčane radnje,
odnosno konačan prestanak krvotoka. U skladu sa savremenim shvatanjima u medicini,
danas se u krivičnom pravu kao momenat smrti uzima tzv. moždana smrt, odnosno
ireverzibilno oštećenje mozga i prestanak rada svih moždanih funkcija. Prestanak disanja i
krvotoka ne mora uvek voditi moždanoj smrti, a s druge strane, funkcija disanja i krvotoka
može biti ponovo uspostavljenja i posle moždane smrti. 11
Posledica krivičnog djela jeste smrt drugog lica. Između radnje izvršenja i posledice,
za postojanje krivičnog djela, mora postojati uzročna veza. To opšte pravilo koje inače važi
za sva krivična djela, kod krivičnog djela ubistva zadaje u nekim slučajevima posebne
teškoće, jer do nastupanja posledice dolazi djelovanjem više faktora. Iako je .pitanje
uzročnosti u krivičnom pravu sporno, kod krivičnog djela ubistva preovladava teorija
ekvkvalencije, odnosno condicio sine qua non (često ce pogrešno piše „conditio", umesto
12
„condicio"). Prema toj teoriji svaki uslov koji je neposredno ili posredno prethodio
posledici, a bez koga ona ne bi nastupila, predstavlja uzrok posledice. Opšte je prihvaćeno
da i posredni uslovi mogu biti uzrok smrti, kao i kada je radnja učinioca pogoršala već
postojeće stanje, odnosno oboljenje pasivnog subjekta, ili ako je smrt nastupila usled
zajedničkog djelovanja radnje učinioca i nekih posebnih svojstava i stanja žrtve.
U praksi ce javljaju situacije kada je sporno da li je neki naknadni uslov skrenuo
uzročni tok i zasnovao novi uzročni lanac koji je doveo do smrti. Ako ce radnja može
dovesti u vezu sa tim naknadnim okolnostima koje su neposredno prouzrokovale smrt,
uzima se da postoji uzročnost. Tako sudska praksa uzima da ubistvo postoji i u slučajevima
kada žrtva posle nanošenja povrede, ire nastupanja smrti boluje i duže vreme ako su
naknadne komplikacije prouzrokovane prvobitno nanetom povredom. Na primer, u slučaju
kada je smrt neposredno nastupila kao posledica teškog zapaljenja pluća, a do zapaljenja je
došlo kao posledica komplikacija i povrede nanete projektilom ispaljenim u grudi, uzeto je
da postoji krivično djelo ubistva iako je smrt nastupila deset meseci nakon izvršenja djela
(VSS, Kž. 834/91).13 S obzirom da, naročito u nekim slučajevima, primenom ove teorije
kod ubistva dolazi u obzir veći broj uslova da se smatraju uzrokom, dalja ograničenja i
eliminisanje irelevantnih uslova vrši ce na planu krivice, tj. zahtevom da umišljaj mora
obuhvatati ne samo smrt kao posledicu, nego i način njenog prouzrokovanja.
Na subjektivnom planu za postojanje krivičnog djela ubistva neophodan je umišljaj.
Dovoljno je i postojanje eventualnog umišljaja, tj. da je učinilac pristao na nastupanje smrti
11
Babić, M. Teorijsko određenje opšteg pojma krivičnog djela, Godišnjak, Pravni fakultet, Banja Luka, 2007;
str.62
12
13
Jovanović, LJ., Jovašević D., Krivično pravo opšti deo, Policijska akademija, Beograd, 2003;, str., 158.
8
Diplomski rad
pasivnog subjekta. Postojanje umišljaja u odnosu na posledicu utvrđuje ce, no pravilu,

preko objektivnih elemenata, odnosno radnje izvršenja. Tako, ako učinilac iz neposredne
blizine puca iz pištolja na drugo lice u pravcu određenih vitalnih organa, na promaši,
postojaće pokušaj krivičnog djela ubistva, a ne pokušaj telesne povrede (tako BBC, K. br.
101/62). Umišljaj ce utvrđuje na osnovu okolnosti samog događaja (VSS, Kž. 356/91). Te
okolnosti u nekim slučajevima nedvosmisleno ukazuju na postojanje umišljaja, kao što je
ispaljenje četiri hica u telo oštećenog sa rastojanja od 80 cm (VSS Kž. 695/02).14
Poseban problem u praksi u vezi sa utvrđivanjem umišljaja postoji kod pokušaja
krivičnog djela ubistva, a takođe i u vezi sa razgraničenjem sa krivičnim djelom teške
telesne povrede, a naročito one kvalifikovane smrću (član 121. stav 3) 15. Svakako, pokušaj
ubistva može postojati i onda ako je oštećenom naneta samo lako telesna povreda (VSS
Kž. 409/02), kao i u slučaju da mu nije naneta nikakva telesna povreda.
Kada je u pitanju utvrđivanje pokušaja ubistva prisutna su izvesna nastojanja da ce
umišljaj veže za postojanje namere lišavanja života. To je u sudskoj praksi, s pravom,
odbačeno (VSS, Kž. 263/90). 16Ima ce i utisak da ce u nekim odlukama namera koristi kao
sinonim za umišljaj što, naravno, nije prihvatljivo.
Kod pokušaja ubistva potrebno je da umišljaj učinioca obuhvata smrt kao poeledicu
krivičnog djela ubistva. U vezi sa tim; u praksi je posebno složeno pitanje postavljanja
granice između pokušaja ubistva i pokušaja teške telesne povrede. Izostajanje posledice
komplikuje utvrđivanje oblika krivice u odnosu na nju.
Iako je jasno da motiv nije elemenat osnovnog oblika krivičnog djela ubistva, u
sudskoj praksi ce to pitanje postavlja, na je od strane VSS u više odluka u tom pogledu
zauziman stav (Kž. 131/ 93).17 Na utvrđivanje motiva se ipak mora obratiti pažnja, ali ne
zbog toga što je on relevantan za postojanje običnog ubistva, već zato što u slučaju
postojanja određenih motiva obično ubistvo prerasta u teško ubistvo, ili u lišavanje života
iz samilosti (član 117).18 Inače, u drugim slučajevima, motiv, iako ne utiče na pravnu
kvalifikaciju djela, predstavlja važnu okolnost koju treba uzeti u obzir prilikom
odmeravanja kazne. Propisana kazna za krivično djelo ubistva jeste zatvor od pet do
petnaest godina.
2.1.Teorije ubistva
14
15
Stojanović, Z., Komentar krivičnog zakonika, JP Službeni glasnik, Beograd 2009; str.112
16
Babić, M., Krivično pravo posebni dio, Banja Luka, 2005; str.67
17
18
9
Diplomski rad
2.1.1. Teorija nasleđivanja kriminalnih dispozicija i ubistva
Šeldon i Elenor Gluk su uključili istoriju porodice u njihovom upoređivanju

delikvenata i nedelikvenata. Tvrdili su da veći broj delikvenata potiče iz porodica u kojima
je ranije postojao kriminalitet, pri čemu su kao najbolji pokazatelj pojave kriminaliteta
među decom uzimali kriminalno ponašanje oca.
Danas kriminolozi zastupaju stav da javljanje nasilja u porodici tokom dugog
vremenskog perioda je rezultat djelovanja više faktora - bioloških, društvenih i kulturnih.
U okviru teorije o nasleđivanju kriminalnih dispozicija postoje proučavanje blizanaca.
Stopa zajedničkog ponašanja između blizanaca u pogledu kriminaliteta se naziva stopa
saglasnosti. Jedan od prvih kriminologa koji se bavio istraživanjem kriminalnog ponašanja
blizanaca bio je nemački psihijatar Lange. On je u svojim istraživanjima došao do rezultata
da u 77% jednojajčanih blizanaca postoji podudarno kriminalno ponašanje, dok ta ista
podudarnost postoji kod dvojajčanih blizanaca u samo 12%. Usvajanje dece u njihovim
ranim godinama omogućuje da vidimo da li se oni kasnije u svojim životima ponašaju kao
njihovi biološki roditelji, što znači da veći uticaj ima nasleđe, ili se oni ponašaju kao
njihovi usvojitelji, što znači da faktor društvene sredine ima veći uticaj.19
Postoji procena od strane FBI da među 500 serijskih ubica u istoriji Amerike, njih 16
posto su bili usvojeni dok su bili vema mali.
2.1.2. Psihološke teorije o ubistvima
Psihopatološke teorije objašnjavaju nastanak kriminaliteta postojanjem duševno

bolesne ličnosti. Brojni psihijatri su pokušavali da odrede ovaj pojam. Tako je Džejms
Pričard govorio o postojanju novog duševnog poremećaja, poznatog pod imenom moralno
ludilo, koje ima kriminalne simptome i da zbog nedostatka tzv. moralnog čula dolazi do
kriminaliteta.
Iako je opšteprihvaćeno mišljenje da serijske ubice pate od raznih duševnih bolesti,
od 1900. godine u SAD-u samo njih 3,6 posto je proglašeno nesposobnim za suđenje, zbog
duševne bolesti. Rezultati istraživanja pokazuju da psihopatološke teorije treba uzimati s
dosta rezerve, jer veliki broj ubistava bude izvršen od strane onih osoba koje u vreme
izvršenja djela ne pate ni od jednog oblika duševne bolesti.
19
Jovanović, LJ., Jovašević D., Krivično pravo, opšti deo, Policijska akademija, Beograd, 2003;, str., 104.
10
Diplomski rad
U psihološki teorije spadaju: teorije inteligencije, Ajzenkove teorije ličnosti, teorije

kontrole, psihoanalitičke teorije i teorije frustracije.
Teorija inteligencije se bazira na pretpostavci da niska inteligencija dovodi do
vršenja svih kaznenih djela, pa i onih najtežih (ubistva). Usled smanjene inteligencije
određena lica nisu u stanju shvatiti društvene vrednosti, pa samim tim i ne poštuju pravne
norme kojima se štite vrednosti, poput života i imovine. Ocem teorije inteligencije smatra
se profesor Godard. Smatrajući da se slaboumnost nasleđuje, predlagao je sterilizaciju
takvih pojedinaca kao vid preventivne politike.
Hartman i Braun su, proučavajući osuđenike zatvora u Ilinoisu, u razdoblju od 1930.
do 1936. godine, došli do rezultata da njihova inteligencija odgovara dobu deteta od 13
godina i 11 meseci. 20
Kao kritika se može istaći da je ova teorija bazirana na malom broju ispitanih
slučajeva, uz retko primenjivanje kontrolnih grupa. Postoje kontradiktorni rezultati kod
određenih istraživanja. Takođe, poznati su slučajevi običnih ubistava, ali i serijskih ubica
koji su imali visok stepen inteligencije, pa ih ona nije "sprečila" da čine takva djela.
Britanski psiholog Hans Ajzenk smatra da kriminalitet nastaje djelovanjem kako
bioloških, tako i socijalnih činioca, povezujući ih pri tom s razvojem ličnosti pojedinca.
Prema njemu, svi ljudi se ponašaju u skladu s unutrašnjim i spoljašnjim stimulusima, pri
čemu će ponašanja varirati od: intenziteta stimulusa, stanja uma, situacije i mnogih drugih
okolnosti. Ukoliko postoji nepovoljan uticaj sredine, uz postojanje genetskih
predispozicija, javlja se sklonost kriminalnom ponašanju, što vremenom može postati stil
života.21
Ajzenk je podelio sve ljudske osobine u tri kategorije: ekstrovertnost - introvertnost,
neuroticizam i psihoticizam. Kriminalitet je povezivan s neuroticizmom, psihoticizmom i
ekstrovertnošću, dok se oni ljudi, koji su introvertni s malim udjelom neuroticizma i
psihoticizma, ponašaju u skladu sa društvenim normama i imaju malu šansu da postanu
kriminalci. Najviše je s nasiljem prema drugima povezivana kategorija ljudi koji imaju
psihoticizam. Iz ovoga proizlazi da oni imaju najviše šansi i da izvrše kazneno djelo
ubistva.
Teorija kontrole je stvorena korišćenjem testa MMPI. Ova teorija se bazira na tome
da se nasilje javlja kada je težnja za njegovom ispoljavanjem veća od sposobnosti
20
str.98
21
Marković, I, Osnovi kriminologije, Pravni fakultet, Banja Luka, 2010;, str., 162.
11
Diplomski rad
individue da je kontroliše. Pravi se razlika između kontrolisanih i nekontrolisanih

individua. 22
Kako su kod nekontrolisanih individua slabi inhibitori, koji treba da kontrolišu
pojavu agresivnosti, oni na najmanju provakaciju reagiraju ispoljavanjem nasilja u raznim
oblicima. Kod kontrolisanih su inhibitori vrlo razvijeni, što sprečava nasilno ponašanje.
Ukoliko je provokacija vrlo jaka ili ukoliko ona traje duži vremenski period, moguće je da
se i kontrolisane individue ponašaju agresivno, pri čemu se veliki broj agresivnog
ponašanja završava smrtnim ishodom (ubistvom).
2.1.3. Psihoanalitička teorija
Teorija Sigmunda Frojda je poslužila u objašnjenju ponašanja ubica (3). U svom delu
"Ego i Id“, Frojd je tvrdio da pored instikta života (Eros), postoji i instikt smrti (Tanatos),
koji predstavlja destruktivnu silu. Smatrao je da se većina ljudi nalazi između ova dva
nagona, koji se nalaze u nekoj vrsti borbe. Ukoliko nagon smrti pobedi, rezultat se može
manifestovati u samoubistvu ili u ubistvu. S obzirom na to da je agresija direktan izdanak
nagona smrti, čovek ne može mnogo učiniti kako bi sprečio uništavanje sebe ili nekog
drugog lica.23
Osećanje krivice ne nastaje zbog izvršenog kaznenog djela, već kazneno djelo
nastaje zbog postojanja osećanja krivice. Frojd je primenom psihoanalize težio otkriti izvor
jednog ovakvog osećanja. Uzrok jednom ovakvom ponašanju je postojanje Edipovog
kompleksa kod pojednih osoba.
Izvršenjem kaznenog djela, izriče se odgovarajuća kazna, koja dovodi do toga da
kriminalci budu zadovoljni, jer su se oslobodili pritiskajućeg osećanja krivice. To ne znači
da su sva kaznena djela počinjena iz jednog ovakvog osećanja. Iako nije uzeo kao uzorak
ljude koji su izvršili ubistvo, njegovi rezultati i shvatanja u vezi zločinca iz osećanja
krivice se mogu primeniti i na ubice.
Još jedan Frojdov doprinos razvoju kriminologije, koji se ujedno može koristiti i za
objašnjenje ubistva, je teorija simbolizma. Prema ovoj teoriji svaka osoba, stvar ili radnja
mogu imati nesvesnu simboličku vrednost i da predstavljaju nešto drugo, što neminovno
može uticati na značenje pojedinih krivičnih djela.
22
str.99
23
Stojanović. Z., Krivično pravo (opšti deo), Službeni glasnik, Beograd, 2002;, str., 139.
12
Diplomski rad
2.1.4. Teorija frustracije
Pojam frustracije se definiše kao nemogućnost zadovoljenja određenih motiva, nagona,

pri čemu se psihološko stanje u kojem se nalazi pojedinac kada ne može zadovoljiti
određene motive naziva frustracionom situacijom.24 Do frustracija može doći zbog raznih
prepreka, koje mogu biti: objektivne, fizičke, socijalne, personalne. Do neostvarivanja
nagona može doći i zbog postojanja konflikta. Postoje osobe koji ulože dodatne napore
kako bi na neki alternativni način ostvarili određene motive, kao i one koje pokušavaju
agresivnim putem da dođu do cilja i u nekim slučajevima pribegavaju ubistvu.
2.2.Vrste ubistava
Postoje brojne podele ubistva.

Razlikuju se sledeće vrste ubistva:25
1. Namerna ubistva – izvršioci čine sa jasnom motivacijom da počine
ubistva;
2. Naručena ubistva – izvršavaju profesionalci uz određenu nadoknadu.
Nauka koja se bavi proučavanjem metoda obuke ljudi za ubijanje drugih
naziva se kilologija;
3. Serijska i masovna ubistva – kada ubica počini više ubistava i
4. Nenamerna ubistva.
Vrste ubistava s obzirom na ubijenu osobu su:

1.infanticid ili ubistvo dece;
2.patricid ili ubistvo oca;
3.matricid ili ubistvo majke;
4.fratricid ili ubistvo brata ili sestre i
5.genocid.
24
str.102
25
13
Diplomski rad
Krivično djelo čiji je počinitelj pokušao ubistvo, ali nije uspeo prouzrokovati smrt
neke osobe se u mnogim zakonodavstvima tretira kao ubistvo u pokušaju ili pokušaj
ubistva.
Krivično djelo prilikom koga je počinitelj nameravao izazvati teške telesne ozlede,
ali kao posledicu uzrokovao smrt druge osobe se, obično, ne tretira kao ubistvo ili pokušaj
ubistva nego kao kvalifikovane oblike teške telesne povrede.
Ubistvo psihotičnih čini manji deo ubistava (oko 1/5). Pri tome treba razlikovati dve
mogućnosti ili se radi o duševnoj bolesti trajnijeg karaktera ili o čoveku koji nije duševni
bolesnik, ali je u vreme ubistva bio u prolaznom patološkom stanju koje bi moglo da se
klasifikuje kao psihotično stanje. Uvek se, za svako pojedinačno krivično djelo, mora
utvrditi u kakvom je stanju počinilac bio u vreme učinjenja djela. Mora se odbaciti
predrasuda da je sve što učini duševni bolesnik nenormalno, a sve što učnini zdrav čovek
normalno.
Pokušaj samoubistva izvršioca ubistva ili pokušaja ubistva nisu česta pojava.
Samoubilačko ponašanje se obično sreće u slučajevima kad je izvršeno ili pokušano
ubistvo bliske osobe. Veštak psihijatar može na sudu biti pitan da li je pokušaj samoubistva
kod ubice bio „ozbiljan” ili nije.
Ubistvo je protivpravno lisenje zivota drugog lica.To lisenje ili unistenje zivota moze
biti izvrseno na veoma razlicite nacine,pod razlicitim uslovima I okolnostima,sa
umisljajem ili iz nehata I sa razlicitim pobudama u okviru umisljaja.
S obzirom na to postoji vise vrsta razlicitih ubistava koja bi se mogla kvalifikovati u
tri grupe, I to:26
1)obicno ubistvo,
2)kvalifikovana(teska)ubistva,
3)privilegovana(laka)ubistva.
2.2.1.Obično ubistvo
Obicno ubistvo postoji kad je prouzrokovano umisljajno lisenje zivota drugog lica pri
cemu ne postoje posebne okolnosti koje ga cine teskim ili lakim.
Objekt napada je covek kao zivo ljudsko bice,tj.njegov zivot.Zivot pocinje od
momenta radjanja I traje do momenta nastupanja smrti.Prema tome,I napad na
26
str.103
14
Diplomski rad
zivot,odnosno njegovo unistenje moze biti izvrseno u tom periodu.Medjutim,pitanje se

postavlja koji je to momenat radjanja,a koji je momenat smrti.I jedan I drugi momenat su
diskutabilni.
Radnja izvrsenja kod krivicnog djela ubistva moze biti veoma raznovrsna po
djelatnostima,nacinima njihovog izvodjenja I sredstvima.Zbog teskoce da odredi radnju
precizno,a da pri tome ne ispusti neku djelatnost,zakonodavac I nije utvrdio krivicno djelo
prema radnji,vec prema posledici.Iz zakonskog izraza”Ko drugoga lisi zivota”
zakljucujemo da je radnja izvrsena svaka djelatnost kojom se prouzrokuje smrt drugog lica.
Iz ovako odredjenog pojma radnje jasno proizilazi da se ubistvo moze izvrsiti kako
cinjenjem tako I necinjenjem.Necinjenjem se moze prouzrokovati smrt drugog lica samo
onda kada je postojala duznost na cinjenje kojom bi se sprecilo nastupanje
smrti.Tako,npr.ubistvo se moze izvrsiti nedavanjem hrane ili lekova od strane lica koja su
duzna da se staraju o nemocnom ili bolesnom licu,neuklanjanjem prepreka ili opasnih
stvari i materija od strane lica koja su duzna da to cine po sluzbenoj duznosti ili po osnovu
radne obaveze odnosno od strane lica koja su stvorila opasne situacije ili prepreke ili su
vlasnici,drzaoci,ili rukovaoci opasnih stvari i materija. 27 Djelatnosti cinjenja su veoma
brojne i raznovrsne I mogu se vrsiti na razne nacine.
S obzirom na nacin izvodjenja djelatnosti ubistvo se moze izvrsiti direktnim,
indirektnim, fizickim i psihickim dejstvom.
Direktan ili neposredan nacin ubistva postoji kad ucinilac svojom djelatnoscu
prouzrokuje smrt drugog lica upotrebom vatrenog oruzija ili orudja, trovanjem, vesanjem,
zadavljenjem, razbijanjem glave, guranjem u provaliju, ponor ili duboku i brzu vodu, itd.
Indirektno ubistvo vrsi se tako sto se pored radnje izvrsioca posredstvom mehanizma
I raznih sredstava koriste I radnje drugih lica,pa I same zrtve u prouzrokovanju posledice
odvijanjem srafova na tockovima vozila kojim zrtva treba da upravlja ili da se
vozi,podsecanjem grana na drvetu na koje treba da se popne,slanjem paketa sa
eksplozivnim mehanizmom koji se aktivira njegovim otvaranjem,zamenjivanjem leka
otrovnim materijalom ili loz ulja obojenim lakim benzinom ili drugom lako zapaljivom
tecnoscu,itd. Stvaraju se uslovi da se djelatnoscu zrtve ili drugog lica prouzrokuje smrt.28
Fizicko prouzrokovanje smrti, koje je inace najcesce u praksi, ostvaruje se veoma
razlicitim sredstvima: vatrenim i hladnim oruzjem, orudjima, raznim predmetima,
otrovima, strujom, zapaljivim ili zagusljivim hemijskim sredstvima, bakterioloskim i
27
28
Babić M, Krivično pravna zaštita ljudskog života, Pravni fakultet, Banja Luka,1997;, str., 158.
15
Diplomski rad
radioloskim sredstvima,itd.Svim ovim sredstvima se deluje na telo I zivotne funkcije

coveka.
Psihicko prouzrokovanje smrti se vrsi izazivanjem uzbudjenja-straha,prepasti ili
zalosti u takvom stepenu koji ima karakter soka,podobnog da blokira rad srca ili prekine
drugu zivotnu funkciju.Ovakva ubistva se retko otkrivaju I jos teze dokazuju sto ih cini
perfidnijim.
Posledica se sastoji u nastupanju smrti lica prema kome je preduzeta djelatnost
lisenja zivota,odnosno propustena duzna djelatnost da se spreci nastupanje smrti prema licu
kome je ona pretila.Posledica smrti moze nastupiti odmah posto je radnja izvrsena,a moze I
kasnije,posle kraceg ili duzeg vremena.U ovom drugom slucaju potrebno je da izmedju
radnje I ovako nastale smrti postoji uzrocna veza,kao I to da je ta posledica bila
obuhvacena umisljajem izvrsioca.
Utvrdjivanjem uzrocne veze izmedju radnje I posledice smrti,posebno u slucaju
njenog kasnijeg nastanka,nije uvek jednostavna stvar.Postojanje neke teske ili opasne
bolesti,naknadne povrede ili zaraze,mogu doprineti nastanku ove posledice ili je cak
uzrokovati.Dejstvo tih faktora,kao I naknadno dejstvo samog izvrsioca radnje u cilju
prikrivanja djela(u slucaju dolusa generalisa)treba da bude objektivno procenjeno.Ako bi
naknadna povreda ili teska bolest bila smrtonosna I van dejstva radnje tada se kida uzrocna
veza.Ali,ako ovi faktori samo dopunjuju dejstvo radnje,tok uzrocnosti se ne prekida,vec
pojacava kao voda posle sliva reka.Za postojanje ubistva potrebno je da je lisenje zivota
izvrseno protivpravno.Nema krivicnog djela ubistva ako je do lisenja zivota doslo u nuznoj
odbrani ili krajnjoj nuzdi,vrsenju duznosti na poslovima javne I drzavne bezbednosti,kada
propisi sluzbe to dozvoljavaju ili zahtevaju.To isto vazi I u pogledu vrsenja vojne sluzbe ili
zadataka u posebnim uslovima povecane opasnosti.
Ako ne dodje do nastupanja posledice smrti tada umesto svrsenog postoji pokusaj
ubistva.Izvrsilac krivicnog djela moze biti svako lice.
VINOST-29Za izvrsenje ovog krivicnog djela potreban je umisljaj,direktni ili
eventualni.Kazna je zatvor najmanje pet godina.Saucesnik u izvrsenju ovog djela koji
otkrije djelo izvrsioca ili organizatora,moze se blaze kazniti.
2.2.2. Kvalifikovana-teška ubistva
29
16
Diplomski rad
Kvalifikovano ili tesko ubistvo postoji kada je umisljajno ubistvo izvrseno na takav
nacin,pod takvim okolnostima I prema takvom licu koji mu daju veci stepen tezine I
opasnosti za koje zakon propisuje teze kaznjavanje.
Postoji vise oblika teskog ubistva prema: 1)Nacinu izvrsenja,2)Pobudama
ucinioca,3)Okolnostima izvrsenja I posledici,4)Osobenosti pasivnog subjekta.Kada se u
radnjama ucinioca stekne vise kvalifikatornih okolnosti ubistva od koje neki od njih ostanu
u pokusaju,sud je duzan da u pravnu kvalifikaciju pored toga sto ce uneti kvalifikovane
oblike krivicnog djela unese I da su neki od njih ostali u pokusaju.
Teska ubistva prema nacinu izvrsenja su 30:1)Ubistva na svirep nacin 2)Ubistva na
podmukao nacin.
1) Ubistvo na svirep nacin je lisenje zivota drugog lica na takav nacin kojim se
zrtvi nanose prekomerne nepotrebne psihicke I fizicke patnje I bolovi velikog
intenziteta.Buduci da je svako lisenje zivota praceno nanosenjem bola I izazivanjem
straha,kod ovakvog djela bolovi I patnje se nanose s ciljem da se sto vise namuci zrtva pa
oni po intenzitetu I trajanju prevazilaze bolove I patnje koje prate obicno ubistvo.Za
postojanje ovog djela potrebno je da su ove djelatnosti objektivno okrutne I stravicne kao I
da je zrtva u svesnom stanju tako da dozivljava I trpi njihovu surovost uz veliki bol,strah I
patnju.Pored toga,potrebno je da je ucinilac djela svestan surovih I necovecnih akata koje
voljno preduzima.
2) Ubistvo na podmukao nacin je lisavanje zivota drugog lica na
prikriven,potajan ili lukav nacin.Napad na zivot zrtve se preduzima u trenutku kada ona to
ne ocekuje pa nije spremna na odbranu.Za izvrsenje djela koristi se poverenje zrtve prema
uciniocu djela koje se zasniva na srodstvu, prijateljstvu, ljubavi, postovanju, ugledu.
Podmuklost se manifestuje kroz objektivne(djelo se preduzima potajno i prikriveno) i
subjektivne (zla namera ucinioca) elemente. Teska ubistva s obzirom na pobude izvrsioca
su:31
1) Ubistvo iz koristoljublja,
2)Ubistvo radi izvrsenja ili prikrivanja drugog krivicnog djela i
3)Ubistvo iz bezobzirne osvete I drugih niskih pobuda.
1) Ubistvo iz koristoljublja je lisavanje zivota drugog lica u nameri da se dodje

do prekomerne I nepotrebne imovinske koristi za sebe ili za drugo fizicko ili pravno
lice.Pobuda koja ucinioca motivise na preduzimanje radnje izvrsenja se javlja u vidu
30
Babić, M., Krivično pravo opšti i posebni dio, Banja Luka, 2008;str.92
31
17
Diplomski rad
pohlepe,pozude za prekomernim I nepotrebnim sticanjem I uvecanjem materijalne koristi

odnosno sprecavanjem njenog umanjena.Ovde se ne radi o ubistvu radi zadovoljenja
osnovnih egzistencijalnih potreba.Za postojanje djela je bitno da se radnja izvrsenja
preduzima u navedenoj pobudi,bez obzira da li je ona ostvarena u konkretnom slucaju.
2) Ubistvo radi izvrsenja ili prikrivanja drugog krivicnog djela je lisenje zivota
drugog lica kako bi se omogucilo ili olaksalo izvrsenje nekog djela ili da bi se prikrilo
ranije izvrseno krivicno djelo uklanjanjem nekog lica kao svedoka,saucesnika ili
ostecenog.Ovo djelo ima dva vida.Prvi vid postoji kada se lisava zivota lice kako bi se
uklonilo kao prepreka,smetnja za izvrsenje planiranog krivicnog djela.Ovo djelo ne mora
da bude izvrseno,ali njegovo izvrsenje mora da predstavlja pobudu na izvrsenje
ubistva.Ako je planirano krivicno djelo izvrseno ili pokusano,a za pokusaj se kaznjava,tada
postoji sticaj izmedju ubistva I tog drugog djela. Drugi vid postoji kada se drugo
lice(svedok,zrtva ili saucesnik)lisava zivota da bi se uklonilo kao svedok ranije izvrsenog
krivicnog djela.Za postojanje djela je bez znacaja je da li je ranije izvrseno krivicno djelo
otkriveno ili nije, kao i u kom je svojstvu ucinilac ovog djela ucestvovao u ranijem
delu:kao izvrsilac ili saucesnik.
3) Ubistvo iz bezobzirne osvete ili drugih niskih pobuda je lisavanje zivota
kome ucinilac pristupa iz bezobzirne osvete ili drugih niskih pobuda bez obzira da li su ove
pobude u konkretnom slucaju i ostvarene.
Ubistvo iz bezobzirne osvete je lisavanje zivota drugog lica iz egoistickih i

samozivih pobuda koje karakterisu ucinioca kao bezosecajnu I asocijalnu licnost.Ovde
ucinilac lisava zivota drugo lice zato sto je njemu ili njemu bliskom licu pre toga nanelo
izvesno zlo koje je po svom karakteru,prirodi,tezini i znacaju u znacajnoj meri manje od
ubistva kojim ovaj uzvraca.Dakle ovog djela nema ako je zlo koje je naneto od ubijenog
bilo veliko,srazmerno posledici smrti kojom uzvraca ucinilac djela jer bezobzirna osveta
znaci znatnu nesrazmeru izmedju zla koje je ucinjeno i lisenje zivota tako da se na osnovu
takvog povoda nikako ne moze opravdati.32
Ubistvo iz drugih niskih pobuda postoji kada se lisenju zivota drugog lica pristupa
radi zadovoljavanja amoralnih teznji,niskih strasti i nastranosti kao sto je ubistvo iz
ljubomore, mrznje, pakosti, nacionalne, polne, etnicke ili rasne netrpeljivosti, radi
zadovoljavanja nastranih seksualnih prohteva.
32
Simović, M., Krivično procesno pravo uvod i opšti dio, Bihać, 2005;, str., 114.
18
Diplomski rad
Tesko ubistvo s obzirom na osobenosti pasivnog subjekta jesu:1)Ubistvo sluzbenog

ili vojnog lica pri izvrsenju sluzbene duznosti,2)Ubistvo deteta ,3)Ubistvo bremenite zene
4)Ubistvo clana svoje porodice koje je prethodno zlostavljano.33
Ubistvo sluzbenog ili vojnog lica se sastoji u umisljajnom lisenju zivota lica koje ima
ovo svojstvo upravo u vezi sa vrsenjem sluzbene duznosti koje obavlja.Kvalifikatorna
okolnost djela je svojstvo pasivnog subjekta koji se lisava zivota u vezi,povodom I dok se
nalazi na sluzbenoj duznosti.Umisljaj ucinioca mora da obuhvati svest o svojstvu pasivnog
subjekta I nameru da ga upravo I lisi zivota u vezi sa sluzbenom duznoscu koju namerava
da vrsi ili je neposredno vrsi.
Ubistvo deteta je protivpravno lisenje zivota lica koje u vreme preduzimanja radnje
izvrsenja nije navrsilo 14 godina zivota.Uzrast zrtve predstavlja kvalifikatornu okolnost pa
je za postojanje djela potrebno da je ucinilac svestan da radnju lisenje zivota preduzima
upravo prema licu koje ima ovakav uzrast.
Ubistvo bremenite zene je protivpravno lisenje zivota zenkog lica koja je
trudna,bremenita sto uciniocu djela mora biti poznato u vreme preduzimanja radnje
izvrsenja. Poslednji oblik teskog ubistva postoji kada se umisljajem ucinilac lisi zivota
clana svoje porodice i to posto ga je krace ili duze vreme prethodno fizicki ili psihicki
zlostavljao.Ovde se dakle radi o svojstvu pasivnog subjekta kao kvalifikatornoj okolnosti
koga je ucinilac visekratno zlostavljao(nanosenjem fizickog ili psihickog
bola,patnje,nelagodnosti),odnosno prema kome je ucinilac ubistva preduzimao razlicite
akte nasilja u porodici.
Izvrsilac djela moze da bude svako lice a u pogledu krivice potreban je umisljaj.Za
ubistvo jednog lica saucesnici mogu biti proglaseni krivim za razlicite oblike teskog
ubistva.Za ovo djelo propisana je kazna zatvora od najmanje 10 godina ili kazna zatvora od
trideset do cetrdeset godina. Za ovo krivicno djelo je propisan redovni postupak, a krivino
gonjenje se preduzima po sluzbenoj duznosti.Za ovo djelo je nadlezan okruzni sud.
2.2.3.Privilegovana - laka-ubistva
U privilegovana (laka) ubistva spadaju:1)Ubistvo na mah 2)Ubistvo deteta pri

porodjaju 3)Lisenje zivota iz samilosti 4)Nehatno lisenje zivota 5)Nedozvoljen prekid
trudnoce.
33
19
Diplomski rad
3. AKTIVNOSTI OTKRIVANJA I DOKAZIVANJA UBISTVA
3.1.Načini saznanja
Krivično djelo ubistva se, bez obzira na to što se sastoji u lišavanju života nekog lica,
ne mora u svakom slučaju odmah i vidno manifestovati.
Naime, za čin ubistva ne mora se odmah saznati, već može proći, nekad kraći, a
nekad duži period od izvršenja krivičnog djela do njegovog otkrivanja. Najčešći načini
20
Diplomski rad
saznanja za izvršenje ovog krivičnog djela su: prijava članova porodice, rodbine, prijatelja,
drugova i građanja, tj. onih koji su bili očevici ili u blizini događaja, prvi stigli na lice
mesta, ili su na drugi način došli do informacije da je izvršeno ubistvo. U takvim
slučajevima, kad se odmah sazna o izvršenom ubistvu, bilo još u toku njegovog izvršenja
ili neposredno pošto js izvršeno, nema većih problema u daljem preduzimanju mera na
obezbeđenju lica mesta, u cilju obezbeđenja relevantnih materijalnih tragova i izjava lica
kojima su poznate određene činjenice u vezi sa izvršenjem konkretnog krivičnog djela
ubistva.
Međutim, mogući su slučajevi gde je lice ubijeno, a leš sakriven ili spaljen, odnosno
sahranjen radi prikazivanja da je rsč o prprodnoj smrti. Sve to ukazuje da se posebna
pažnja mora usmeriti na razjašnjavanje svih prijavljenih sumnjivih nestanaka lpca i
sumnjivih smrti, jer je moguće da se upravo radi o prethodno izvršenim ubistvima, koja se
žele prikriti i prikazati da je lice iznenada nestalo, odnosno da se radi o prirodnoj smrti,
samoubistvu ili zadesu. Kriminalistička i sudska praksa kod nas i u svstu poznaje slučajevs
razjašnjavanja i dokazivanja krnvičnih djela ubistva i izršanja osuđujuće pravosnažne
sudske presude učiniocu, a da leš nikada nije ni pronađen.
Kao način saznanja o izvršenom krivičnom delu ubistva, za razliku od drugih težih
krivičnih djela, postoje i slučajevi samoprijavljivanja, koje treba sasvim ozbiljno shvatiti,
bez obzira na vreme i način samoprijavljivanja i stanje alkoholisanosti prijavioca, što se u
ređim situacijama i dešava. Kod samoprijavljivanja potrebno je kritički sagledati sadržaj
iskaza prijavioca i motive koji su naveli lice na to, vodeći računa o tome da se deda ili otac
mogu prijaviti da su izvršili ubistvo, iako je to uradio njihov sin. Takođe je moguća i
obrnuta situacija, da se maloletni sin prijavljuje da je izvršio ubistvo, iako je to uradio
njegov otac ili stariji brat, a u oba slučaja cilj je da se izdejstvuje blaža kazna.
Na mestu izvršenja krivičnog djela ubistva mogu se naći razni materijalni tragovi
koji potiču od učinioca, sredstva izvršenja ili žrtve, pa je stoga od izuzetnog
kriminalističkog što pre sazna o ubistvu i prsduzmu mere za obezbeđenje lica mesta. Osim
toga, brz izlazak na lice mesta omogućava i pronalaženje očevidaca, lica koja su prva stigla
na mesto izvršenja krivičnog djela, kao i drugnh lica koja mogu dati korisne informacije u
vezi sa izvršenim ubistvom. Takođe, brzo saznanje o izvršenom ubistvu omogućava i
preduzimanje niza operativno-taktičkih i tehničkih radnji i mera i pojedinih istražnih
radnji, radi sprečavanja bekstva učinioca, njegovog otkrivanja i hvatanja.
21
Diplomski rad
3.2.Obezbeđenje lica mesta
Mesto na kojem je izvršeno ubistvo predstavlja dragocenu osnovu za pronalaženje

materijalnih tragova od kojih umnogome,zavisi ishod daljeg toka krivičnog postupka.
Pronađeni tragovi i predmeti imaju izuzetan značaj za postavljanje verzija i utvrđivanje
činjenica i okolnosti izvršenja samog ubistva i otkrivanja učinioca, pa je veoma bitno da se
lice mesta, uz poštovanje načela brzine i operativnosti, blagovremeno i stručno obezbedi
do dolaska ekipe za vršenje uviđaja. Brz izlazak na lice mesta omogućava zaticanje, a
prema potrebi, i zaštitu odgovarajućih tragova od raznih promena i uništenja, kao i
pronala-ženje očevidaca koji se u kasnijoj fazi postupka mogu koristiti kao svedoci
(presumptivni svedoci).34
Prilikom obezbeđenja lica mesta mora se poći od činjenice da uspešna realizacija
konkretne kriminalističke obrade u znatnoj meri zavisi od stručne obrade mesta izvršenja
ubistva, što ukazuje na nužnost blagovremenog, efikasnog i savesnog postupanja po
saznanju da je izvršeno krivično djelo ubistva. Radnje i mere u sklopu obezbeđenja lica
mesta moraju biti prilagođene svakom konkretnom slučaju ubistva i moraju se preduzimati
stručno i znalački, što ne može sa uspehom da radi svako ovlašćeno službeno lice, pa ni
svaki operativni radnik.35 Pogrešno je još uvek prisutno mišljenje da se ovaj posao tretira
kao neko fizičko postupanje, jer ga praksa negira i potvrđuje da se radi o operativnoj
djelatnosti radi prikupljanja i obezbeđenja materijalnih dokaza i izvora ličnih dokaza, koji
u najvećoj meri i doprinosi rasvetljavanju i dokazivanju konkretnog krivičnog djela
ubistva.
Kao što ćemo videti iz narednog izlaganja, kod ubistva su mogući raznovrsni tragovi
i predmeti na mestu izvršenja ovog krivičnog djela. Zbog toga je nužno adekvatno
obezbeđenje lica mesta, kako bi se sprečila njihova promena ili uništenje dejstva spoljnih
faktora (kiša, sneg, vetar i sl.), ili aktivnošću ljudskog faktora, i time sačuvala relevantnost.
Posebnu teškoću prilikom obezbeđenja lica mesta ubistva zadaje prisustvo i
ponašanje rodbine ubijenog, znatiželja prisutnih lica i zahtevi pojedinih društvenih faktora
da se upoznaju sa detaljima događaja i preduzetim merama, pa čak i da posete lice mesta sa
određenim saradnicima, što dovodi u opasnost relevantnost tragova i predmeta koji postoje
na mestu izvršenja ubistva. Zbog toga je nužno da operativni radnik, koji rukovodi
obezbeđenjem lica mesta, bude energičan, da postupa po procesnim i kriminalističkim
34
35
Jekić, Z., Škulić, M., Krivično procesno pravo, Pravni Fakultet, Istočno Sarajevo, 2005;, str., 104.
22
Diplomski rad
pravilima, da ovim licima učini dostupnim određene informacije i da ne dozvoli šetnju i

obilazak mesta događaja, diranje i pomeranje pojedinih tragova i predmeta.
Naša kriminalistička praksa pokazuje da na lice mesta najčešće prvi stižu radnici
policije soji i preduzimju prve mere na obezbeđenju mesta događaja. S obzirom na
navedene konstatacije i nužnost prisustva u obezbeđenju lica mesta i operativnog radnika
sa određenim iskustvom, svakako da dosadašnju praksu treba menjati, radi preduzimanja
adekvatnih mera na potpunom i stručnom obezbeđenju lica mesta. Po dolasku na mesto
izvršenja ubistva prvo treba utvrditi da li je žrtva još u životu, pa u slučaju potvrdnog
odgovora preduzeti mere na pružanju odgovarajuće medicinske pomoći. U zavisnosti od
zdravstvenog stanja povređenog, odlučiće se o njegovom prebacivanju u najbližu
zdravstvenu ustanovu, ili će se obavestiti hitna pomoć i postupiti po savetu lekara. Potom
je potrebno odrediti prostor koji se u svakom konkretnom slučaju smatra mestom gde se
desilo ubistvo, udaljiti sva nepotrebna lica, vodeći pri tom računa da se ne udalje očevici
događaja, obezbediti tragove i predmete, zabraniti kretanje na određenom prostoru bez
stvarne potrebe, ograničiti sopstveno kretanje na mestu gde se nalaze tragovi i predmeti u
vezi sa ubistvom. Kod ubistava treba dosledno poštovati osnovno kriminalističko pravilo
da se ništa ne dira i ne pomera do dolaska ekipe za vršenje uviđaja.
Tokom obezbeđenja lica mesta treba preduzeti i mere da se nađu lica kojima su
poznate određene činjenice i okolnosti pod kojima je izvršeno ubistvo, ili lica koja mogu
pružiti pojedine podatke o osumnjičenom, vodeći računa da se ta lica, kao očevici ubistva,
ne udalje do dolaska istražnog sudije, a u svakom slučaju sprečiti njihovo međusobno
kontaktiranje i dogovaranje. Sa ovim licima treba obaviti kraći informativni razgovor u
vezi sa njima poznatim okolnostima i činjenicama, kako bi se prikupili osnovni podaci o
događaju, o čemu će se informisati istražni sudija, ali i operativni radnik koji rukovodi
kriminalističkom obradom.
Po dolasku na lice mesta, odmah treba proveriti da li ima uslova za korišćenje psa
tragača i u tom cilju neophodno je hitno preduzsti mere na dovođenju vodiča sa službenim
psom. Posebna pažnja mora se posvetiti povređsnim licpma, ukoliko ih ima, tj. posle
njihovog smeštaja u odgovarajuću medicinsku ustanovu, u svakom konkrstnom slučaju,
trsba procennti da li postoji potreba za organizovanjsm njihovog obezbeđenja ili
odgovarajućeg nadgledanja i osmatranja.36 Ukoliko je takvo lice pri svssti, a postoji
opasnost po život, potrebno je odmah obavestiti javnog tužioca i istražnog sudiju radi
36
SimonoviĆ, B., Kriminalistika, Pravni fakultet, Kragujevac, 2004;, str., 89.
23
Diplomski rad
preduzimanja mera njegovog saslušanja u svojstvu svedoka, kao hitne istražne radnje radi
obezbeđenja dokaza.
Zadatak ekipe, koja obezbeđuje lice mesta, jeste i uzimanje podataka od medicinskog
osoblja koje je povređenog prebacilo u medicinsku ustanovu, odnosno od lica koje je
povređenog primilo i pružilo mu medicinsku pomoć. Ukoliko je neko prethodno pružao
pomoć povređenom, treba obavezno prikupiti podatke o tim licima, o načinu pomoći,
vremenu kada je pružena i koji su tragovi i predmeti dirani i pomerani, a koji ostavljeni
prilikom pružanja pomoći pa zbog toga nemaju relevantan značaj.
Obezbeđenje zatvorenog ili otvorenog prostora, u zavisnosti od mesta pronalaska
leša ili mesta izvršenja ubistva, vrši se po opštim pravilima kriminalističke taktike, s tim
što se mora voditi računa o svim mogućim tragovima kod ubistva i njihovim
specifičnostima, o čemu će biti reči u daljem tekstu. Ako se bistvo desilo u zatvorenom
prostoru, potrebno je obratiti pažnju na moguće tragove na vratima i prozorima. Ali,
ukoliko se odluči da se svi otvori zatvore, kako bi se sigurnije obezbedilo lice mesta, važno
je da stručno lice prethodno pregleda ova mesta i pronađene tragove blagovremeno fiksira.
Informacije, podatke i činjenice ni u kom slučaju ne treba davati licima izvan ekipe
obezbeđenja lica mesta i vršenja uviđaja, jer se to može negativno odraziti na preduzimanje
planiranih operativno-taktičkih i istražnih radnji, kao i na korišćenje poligrafske tehnike u
postupku razjašnjavanja i dokazivanja krivičnog djela i otkrivanja njegovog učinioca.
3.3.Tragovi i predmeti na mestu izvršenja ubistva
U zavisnosti od načina, sredstva, mesta i vremena izvršenja i od kretanja i ponašanja

učinioca pre izvršenog ubistva, za vreme ubistva i posle njega, kao i činjenice da li je bilo
otpora žrtve, odnosno međusobne borbe na licu mesta, mogućeje pronaćn raznovrsne
tragove i predmete koji mogu poticati od učinioca, sredstva izvršenja i od žrtve. Koji će se
tragovi zateći na licu mesta, u kakvom stanju i u kom stepenu relevantnosti, zavisi i od
protoka vremena za saznanje da je izvršeno ubistvo nekog lica, od blagovremenog izlaska
na lice mesta i preduzimanja mera na njihovom očuvanju, odnosno sprečavanju mogućih
promena i njihovog eventualnog uništenja.
Navedeni razlozi, uglavnom, utiču na to koji će se tragovi i predmeti pronaći na licu
mesta, ali se u praksi najčešće mogu naći sledeći tragovi učinioca: tragovi krvi, sperme,
dlake, pljuvačke, izmeta i drugih izlučevina papilarnih linša, stopala, noktiju, zuba, zemlje,
prašine, boja, laka, odeće, vlakana, mirisa i dr.
24
Diplomski rad
Kod krivičnih djela ubistva (kao i kod drugih krivičnih djela iz grupe krvnih delikata)
najčešće su prisutni tragovi krvi od žrtve, ali mogu poticati i od učinioca.
Tragovi krvi uglavnom su služili kao eliminacioni tragovi sve do novih izuma i
uvođenja genetike u kriminalistiku, tj. otkrivanja mogućnosti korišćenja DNK testa
(dezoksiribonukleinska kiselina), koji predstavlja genetski trag jednog lica i omogućuje
njegovu identifikaciju isto kao i trag papilarnih linija, pa se zbog toga naziva „genetski
37
otisak prstiju". Iz uzorka krvi ili sperme (sa spermatozoidima) može se odrediti
jedinstvena genetska struktura nekog lica i naučnici isključuju mogućnost da se kod dva
lica pojavi ista genetska struktura, uz dozvolu izuzetka kod jednojajčanih blizanaca. 38 DNK
se nalazi u hromozomima svake pojedine telesne ćelije i kod svakog čoveka je različit, što
predstavlja osnov da i trag krvi bude identifikacioni trag.
Osim tragova, na mestu izvršenja krivičnog djela mogu se pronaći i raznovrsni
predmeti kojipotiču od učinioca kojima nije izvršeno krivično djelo, ali su kao materijalne
ihdicijalne činjenice od bitnog kriminalističkog značaja, naročito u odnosu na postavljanje
verzija ko može biti osumnjičeno lice. Ovi predmeti ne dovode se u vezu sa krivičnim
djelom i učiniocem po osnovu tragova (bilo na njima ili da su oni ostavili tragove), već po
osnovu posebnih svojstava i odnosa prema učiniocu. Naime, učinilac na mestu izvršenja
ubistva u mnogim slučajevima ostavlja razns predmete, ponekad svesno jer mu smetaju,
dok ih u određenpm situacnjama izgubi ili zaboravi na licu mesta, tako da u to.m trenutku
nije ni svestan da su ostali pojedini predmeti koji su njemu pripadali. Najčešće su to
priručni predmeti učinioca (štap, kišobran, tašna) predmeti lične upotrebe (lula, muštikla,
tabakera, minđuša, sat, lančić), predmeti odeće (kapa, šešir, sako, kaput, rukavice),
predmeti obuće (cipele, patike, čizme), djelovi odeće i obuće (dugmad, otrgnuto parče
platna od garderobe, djelovi đona cipele, kože, skaja), kao i drugi predmeti (pisma, kasete,
isprave i razna dokumentacija).
U zavisnosti od vrste sredstva izvršenja, nalicu mesta mogu se pronaći pojedini
tragevi ili djelovi, kao i sredstvo kojim je izvršeno ubistvo. Ukoliko je ubistvo izvršeno
vatrenim oružjem, to mogu biti tragovi baruta, gareži, plamena, zrno, čaura, a u nekim
slučajevimai vatreno oružje iz kojeg je pucano. Posebno su bitni ispaljeno zrno i izbačena
čaura, jer su tragovi unutrašnjosti cevi koji ostaju na zrnu prilikom ispaljenja (oružje sa
olučenim cevima) i tragovi udarne igle na čauri, identifikacioni tragovi, pošto se
odgovarajućim balističkim veštačenjem može utvrditi konkretno oružje iz kojeg je pucano
i kojim je izvršeno krivično djelo ubistva.
37
Marković I,Privilegovana (lakša) ubistva, Banja Luka,1997; str.115
38
Stojanović Z., Perić O., Krivično pravo posebni deo, Beograd, 2009;, str., 119.
25
Diplomski rad
Najčešće trag žrtve na licu mesta jeste trag krvi koji može da se nađe na samoj žrtvi,
na okolnim predmetima, zidovima, patosu i plafonu, kao i na učiniocu. Osim toga, na
mestu izvršenja ubistva mogu se naći i tragovi noktiju, zuba, vlakna, dlake i papilarnih
linija, koji potiču od žrtve, a koji imaju posebno relevantan značaj ukoliko se pronađu na
osumnjičenom licu.
Pojedini tragovi, koji potiču od učinioca, mogu se naći i na žrtvi. Pored tragova krvi,
to mogu biti i tragovi dlake, zuba, noktiju, vlakna i sl., a postoje i tragovi od sredstva
izvršenja na žrtvi, koji mogu biti različiti u zavisnosti od toga o kojem se konkretnom
sredstvu radi.
Na žrtvi i učiniocu mogu se pronaći i specifični mikrotragovi koji mogu da se zadrže
ispod noktiju (prljavština ispod noktiju), a koji potiču od tkiva ili odeće učinioca, odnosno
žrtve, što je opet u uzročnoj vezi sa načinom izvršenja ubistva i razvojem toka kriminalnog
događaja.
Tragovi pronađeni na mestu izvršenja krivičnog djela ubistva, uz njihovo stručno i
logičko dalje korišćenje uzimajući u obzir i negativne činjenice koje postoje na licu mesta,
imaju izuzetan kriminalističko-operativan značaj jer predstavljaju individualnu osnovu za
postavljanje adekvattnih verzija i planiranje daljeg toka kriminalističke obrade.
Iluistrovaću to sledećim primerom.
Organima unutrašnjih poslova prijavljeno je da se u susednom selu, u jednom
potoku, nalazi nepoznati leš muškog pola s prednjim djelom tela, tj. glavom u vodi.
Radnici policije, koji su odmah došli na lice mssta, radi preduzimanja mera na njegovom
obezbeđenju, zapazili su da čizme na lešu, koje su bile van vode, nisu blatnjave, iako je put
do tog mesta na potoku izrazito blatnjav, tako da se do tog mesta nije moglo doći, a da
blato ne ostane na cipelama. Pravilno su postavili verziju da lice nije tu ubijeno (ukoliko se
radi o ubistvu), već da je leš donesen i bačen u potok. Tragovi stopala i kolica nalazili su se
od mesta gde je leš pronađen pa do susedne, ne mnogo udaljene, kuće u kojoj je živela
jedna udovica srednjih godina. Obdukcijom leša utvrđeno je da smrt nije bila nasilna, već
da je uzrok smrti bio infarkt srca, na osnovu čega se odmah zaključilo da se ne radi o
krivičnom delu ubistva, ali je slučaj trebalo u potpunosti razjasniti da bi se otklonile sve
eventualne sumnje.
Pronađeni tragovi omogućili su postavljanje verzije da udovica ima određenu vezu s
ovim slučajem, ili da su joj bar poznate neke bitne činjenice. Verzija je bila osnovana i
udovica je ispričala da je pokojnik bio njen ljubavnik, da je i kritične noći došao kod nje i
da je u toku intimnosti iznenada umro. Ona je u strahu, da ne bude okrivljena za njegovu
26
Diplomski rad
smrt i da bi izbegla sramotu, leš stavila u kolica, odvezla ga do potoka i u isti izbacila na
mestu gde je pronađen. Njena verzija je potvrđena i pronađenim tragovima na kolicima i
njenim cipelama, kao i izjavama lica, njenih neposrednih komšija.
3.4.Vršenje uviđaja
Vršenje uviđaja je veoma značajna istražna radnja kriminalistike. Radi što stručnijeg
i potpunijeg obavljanja ove istražne radnje, neophodno je da sastav uviđajne ekipe bude
usklađen sa procesnim odredbama i kriminalističkim pravilima i nju bi trebalo da
sačinjavaju: istražni sudija, javni tužilac ili njegov zamenik, operativni radnik koji radi po
liniji suzbijanja krvnih delikata, kriminalistički tehničar, lekar specijalista sudske medicine,
kao i drugi veštaci u zavisnosti od sredstva izvršenja (bolničar, stručnjak za
protivdiverzionu zaštitu, biohemičar.
Odgovorno lice koje je učestvovalo u obezbeđenju lica mesta informiše istražnog
sudiju o svim prikupljenim činjenicama i okolnostima u vezi sa izvršenim ubistvom, o
zatečenom stanju i eventualnim promenama na licu mesta. U obeleženi krug lica mesta
kriminalistički je ispravno da prvi nastupaju kriminalistički tehničar i veštaci odgovarajuće
struke, kako bi prethodno obeležili vidljive tragove i preduzeli mere da se ne gazi po
određenoj površini gde je logično pretprstaviti da će se u dinamičkoj fazi uviđaja
pronalažač mikrotragovi.39 Sasvim je pogrešna praksa da lice mesta prsthodno obiđu svi
članovi uviđajne ekips, pa da ss potom otpočns sa vršsnjem uviđaja. jer to može dovesti do
promene ili uništenja postojećih i nastajanja novih nerelevantnih tragova.
Tokom uviđaja treba nastojati da se dobiju odgovori na što više zlatnih pitanja
kriminalistike i da se razjasne sve bitne činjenice i okolnosti. U svakom slučaju, stručno
izvršen uviđaj trebalo bi da razjasni sledeća bitna kriminalističko-taktička pitanja:40
 Da li kriminalni događaj predstavlja krivično djelo ubistva,
ili je samo reč o samoubistvu, zadesnoj ili prirodnoj smrti?
 Na kom mestu i u koje je vreme izvršeno ubistvo?
 Na koji način i kojim sredstvom je izvršeno?
 Utvrditi identitet žrtve?
 Da li je bio jedan ili više učinilaca?
39
40
27
Diplomski rad
 Put dolaska, kretanje i način ponašanja na licu mesta i put

odlaska učinioca?
 Koja su mesta, odnosno lokacije odakle su se mogle videti ili
čuti pojedine spoljne vidne ili čujne manifestacije koje su
pratile izvršenje ubistva?
 Motiv učinioca?
 Osumnjičena lica?
Posebnu pažnju valja usmeriti na utvrđivanje činjenice da li je mesto pronalaska leša

stvarno mesto izvršenja ubistva i uz pomoć veštaka sudskomedicinske struke pokušati
približno odrediti vreme nastajanja smrti, jer davanje što preciznijeg odgovora na ova dva
zlatna pitanja kriminalistike (mesto i vreme) omogućava i lakšu proveru alibija
osumnjičenog lica.
Odgovori na postavljena kriminalističko-taktička pitanja dobijaju se kroz dinamičku i
statičku fazu uviđaja u kojima učestvuju svi članovi uviđajne ekipe - svaki u domenu
svojih ovlašćenja i stručnih znanja. U statičkoj fazi uviđaja kriminalistički tehničar prvo
označava i obeležava tragove predmeta, pa se potom opisuje izgled lica mesta, tako da se
ne pomeraju stvari i leš, ali uz tačno navođenje mesta pronalaženja pojedinih tragova i
predmeta. Takođe se opisuje položaj leša, kao i vidljivi tragovi na njemu. U postupku
opisivanja činjeničnog stanja uvek se polazi od opšteg ka posebnom, shodno
kriminalističko-taktičkim pravilima vršenja uviđaja. Uporedo ili neposredno fiksiranja
zatečenog stanja, putem zapisnika o uviđaju (što posle je u zavisnosti od složenosti
situacije na licu mesta), kriminalistički tehničar sastavlja skicu lica mesta, odnosno kroki, a
potom isgo fiksira fotografisanjem. Pošto fotografija ne može da obuhvati celokupnu
situaciju na licu mesta, potrebno je da se lice mesta fotografiše sa više strana, pod
različitim uglovima i sa različite daljine. 41 Fotografisanje vršiti takođe od opšteg ka
posebnom, tj. od šireg nzgleda lica mesta pa do pojedinih tragova ili drugih bitnih detalja.
Dinamička faza uviđaja podrazumeva detaljan pregled mesta iz-vršenja krivičnog
djela ubistva, uključujući pomeranje stvari i leša, radi pronalaženja mikrotragova, ali i
vidljivih tragova, predmeta ili djelova predmeta koji su u statičkoj fazi bili skriveni ili
nepristupačni. Pronađeni tragovi i predmeti opisuju se u zapisniku o uviđaju, s tom što se
prethodno označe, odnosno obeleže. Takođe, fotografišu se i to tako da predstavljaju celinu
sa fotografijama iz statičke faze uviđaja. Ovi tragovi i predmeti se takođe unose u skicu
41
28
Diplomski rad
lica mesta. Kriminalistički tehničar i veštaci odgovarajuće struke uzimaju tragove i

predmete, kao i potrebne uzorke, stručno ih pakuju i transportuju radi daljeg veštačenja.
Bitno je da se tokom uviđaja pronađu svi relevantni tragovi i predmeti i da ss pravilno,
shodno procesnim odredbama i kriminalističkim pravilima, fiksiraju zapisnikom o uviđaju,
fotoelaboratom ili video kasetom i skicom lica mesta, vodeći računa o lgome da svi detalji
činjeničnog stanja budu identično fiksirani u svim navedenim procesnim dokumentima.42
Tokom uviđaja važno je nastojati da se razjasne i neka druga pitanja od
kriminalističkog značaja: položaj žrtve i učinioca u momentu ubistva, fizička konstrukcija
učinioca s obzirom na način izvršenja i fizički izgled žrtve, koje je sve tragove ubijeni
mogao ostaviti na učiniocu, da li je učinilac povređen i po kojim djelovima tela, da li mu je
pocepan neki deo garderobe i koji da li je učinilac tražio određene predmete, novac ili
dokumentaciju, da li je poznavao prilike, da li je koristio vozilo i slično. Koje će se od
navedenih činjenica razjasniti i utvrditi individualno je za svaki konkretan slučaj ubistva,
što, svakako, upućuje na zaključak da se uviđaj kod ubistva ne sme vršiti isključivo na
užem delu lica mesta gde je pronađen leš, već je potrebno izvršiti detaljan i sistematski
pregled šire okoline radi pronalaženja tragova i predmeta u vezi sa ubistvom i njegovim
učiniocem i utvrđivanja drugih bitnih činjenica i okolnosti.
3.5.Opis i pregled leša
Sa kriminalističkog stanovišta, veoma je bitno izvršiti detaljan opis i pregled leša

tokom uviđaja, jer mogu pružiti mnoge korisne operativne informacije. Opis lešv vrši lekar
– specijalista sudske medicine, a spoljašnji pregled leša, radi pronalbženja tragova i
utvrđivanja načina i sredstava izvršenja ubistva, pored lekara sudske medicine, vrši i
kriminalistički tehničar, kao i drugi veštaci, u zavisnosti od sredstva kojim je izvršeno
ubistvo (balističar, trasolog, biohemičar i sl.). Sve nađene činjenpce opisa i pregleda leša
fiksiraju se zapisnikom o uviđaju i fotografišu. Posebno je od značaja da se spoljašnji
pregled leša detaljno obavi, kako se ne bi dogodilo da se tokom transporta leša na
obdukciju unište ili izmene relevantni tragovi koji i nisu pronađeni na uviđaju, ili da čak
nastanu novi tragovi koji nisu u vezi sa krivičnim djelom ubistva i njegovim učiniocem, što
se negativno može odraziti na efikasnost daljeg toka operativne djelatnosti, a naročito
prilikom postavljanja verzija.
42
29
Diplomski rad
Na licu mesta preduzimaju se adekvatne mere na utvrđivanju identiteta leša, u skladu

sa kriminalističko-taktičkim i tehničkim pravilima, budući da je ta činjenica, takođe, bitna
za postavljanje verzija i planiranje daljeg toka kriminalističke obrade. Mesto pronalaska
leša treba tačno fiksirati u zapisniku o uviđaju, fotografisanjem i skicom lica mesta, kako
ne bi bilo nikakvih problema u eventualnoj kasnijoj rekonstrukciji kriminalnog događaja.
Nužan je i detaljan opis položaja u kome je leš nađen tim što se mora voditi računa o
položaju ruku i nogu i da li u rukama drži neki predmet ili neki drugi sadržaj i koji, kao i
stanje odeće i obuće na lešu. Pošto se zapisnički fiksira položaj leša, kriminalistički
tehničar će ga fotografisati u sklopu celovitog lica mesta. Potom će se fotografisati izgled
leša sa vidljivim tragovima, vodeći računa da se tragovi fotografišu razmernom
fotografijom.
Opis leša vrši se prema kriminalističko-tehničkim pravilima za lični opis, a obavezno
obuhvata pol, visinu. starost, boju i oblik kose, obrve, nos, oči i uši. Cilj pregleda leša jeste
pronalaženje mikro i drugih tragova i preduzima se u dinamičkoj fazi uviđaja. Pažnju bi
posebno trebalo usmeriti na pronalaženje tragova učinioca, kao i na tragove zemlje na
obući, u šakama i na odeći žrtve, radi utvrđivanja da li je mesti pronalaska leša i mesta
izvršenja ubistva.
Lekar specijalista za sudsku medicinu detaljno opisuje sve vidljive povrede na lešu i
stanje leša u pogledu ukočenosti i mrtvačkih mrlja. U zavisnosti od načina izvršenja
ubistva, ruke žrtve mogu da budu važan izvor operativnih informacija, bez obzira na to da
li se radi o tragovima ispod noktiju ili o nekim drugim mikrotragovima koji potiču od
učinioca, što potvrđuje i sledeći primer.
Nepoznati učinilac zadavio je jednu stariju ženu. Ispod noktiju ubijene pronađeni su
mikrotragovi vlakana, a što je još bitnije na njenoj levoj ruci pronađena su vlakna, koji su
kao tragovi bili od izuzetnog kriminalističkog značaja, upravo zbog mesta na kome su
pronađeni. Na osnovu pronađenih vlakana došlo se do verzije o izgledu odeće učinioca.
Upornim operativnnm radom prikupljene su indicijalne činjenice na osnovu kojih se mogla
postaviti verzija o osumnjičenom licu, koje je na sebi nosilo sako od štofa, kojem su u
potpunosti odgovarala pronađena vlakna na rucp žrtve, odnosno veštačenjem je utvrđena
nesumnjiva podudarnost vlakana sa ruke ubijene sa materijalom sakoa. Iako tragovi
vlakana nisu identifikacioni tragovi, ostale činjenice su ukazivale na stepen osnova sumnje
u odnosu na to lice i doprinele eliminaciji drugih lica sa sakoom istog materijala, a rezultati
veštačenja vlakana potvrdili su osnovanost takve sumnje, pa je osumnjičeno lice lišeno
slobode. U razgovoru, osumnjičeni je priznao ubistvo i izneo činjenicu da ga je u toku
30
Diplomski rad
zadavljenja oštećena levom rukom snažno uhvatila za rukav njegovog sakoa, što je i
uzrokovalo ostavljanje tragova vlakana, koji su doprineli otkrivanju učinioca. 43 U
prljavštini ispod noktiju mikrotragovi su uglavnom dobro zaštićeni, dok na drugim
djelovima leša, pa i ruci, mogu lako da se izgube, unište ili promene tokom transporta leša,
pa se stoga insistira na detaljnom pregledu leša na mestu izvršenja krivičnog djela.
Lekar specijalista sudske medicine, s obzirom na određene spoljne promene na lešu,
može da se izjasni o približnom vremenu nastanka smrti, što je od bitnog značaja za
planiranje dalje operativne djelatnosti. Poznato je da se leš hladi posle smrti oko jedan
Celzijusov stepen za jedan sat, što se može koristiti, ali samo do izjednačavanja
temperature leša sa okolnom temperaturom. Mrtvačke mrlje zahvataju celu površinu tela 3-
4 časa posle smrti, dok se trag pritiska pojavljuje 10-12 časova posle smrti. Mrtvačka
ukočenost obično se pojavljuje 2-4 časa posle smrti, a potpuno je izražena 8-10 časova,
postepeno popušta od 24-48 časova, a nestaje posle tri do četiri dana.44
Obdukcijom leša dobijaju se odgovori na sledeća pitanja:45
 Šta je uzrok smrti i da li je ona bila nasilna?
 Koje povrede, osim smrtne, još postoje?
 Kojim sredstvima su povrede nanete?
 Koje eu povrede zaživotne, a koje su nanesene posle smrti?
 Kad je nastupila smrt?
 Da li ima povreda za koje se može zaključiti da su odbrambene?
 Da li je ubijeni bio u alkoholisanom stanju?
 Da li je ubijeni bolovao od neke druge bolesti i njen uticaj na nastanak
smrti?
 Da li se na rukama, odnosno u prljavštini ispod noktiju nalaze
mikrotragovi i koji?
 Da li na žrtvi ima nekih specifičnih povreda ili promena koje mogu biti
indikativne u odnosu na učinioca (ogrebotine noktima, ujed zubima,
iščupana kosa, brada i sl.)?
U određenim situacijama moraju ss vršiti i naknadne ekspertize, a ako se sumnja da

je ubistvo izvršeno trovanjem, onda se na ekspertizu šalju pojedini organi ili djelovi organa
leša (isečci), radi utvrđivanja vrste otrova i drugih bitnih činjenica.
43
Jekić, Z., Škulić, M., Krivično procesno pravo, Pravni Fakultet, Istočno Sarajevo, 2005;, str., 205.
44
Stojanović, Z., Komentar krivičnog zakonika, JP Službeni glasnik, Beograd 2009; str.134
45
Marković, I, Osnovi kriminologije, Pravni fakultet, Banja Luka, 2010; str.121
31
Diplomski rad
Od početka uviđaja pa do okončanja kriminalističke obrade, rukovodilac

kriminalističke obrade mora ostvariti potpunu saradnju sa veštakom sudskomedicinske
struke, kao i sa ostalim veštacima i kriminalističkim tehničarem koji treba da bude član
ekipe koja radi na rasvetljavanju konkretnog ubistva. Rezultati kriminalističke obrade,
nalazi i mišljenja sudskomedicinskih i drugih veštaka stalno se dopunjuju. To ovim
veštačenjima posebno daje kriminalističku dimenziju, pa je zbog toga pogrešna praksa
kada se ova saradnja prekida odmah posle završetka obdukcije, što navodi na zaključak da
se ona mora nastaviti tokom realizacije kriminalističke obrade. Međusobna saradnja
posebno dolazi do izražaja u situacijama u kojima su, tokom preduzetih operativno-
taktičkih radnji i mera i istražnih radnji na proveri postavljenih verzija, prikupljeni takvi
podaci i informacije koji se ne poklapaju u potpunosti sa sudskomedicinskim nalazom ili
nalazom nekog drugog veštaka, ili kada se obducent tokom izvršene obdukcije nije mogao
izjasniti o načinu nanošenja smrtonosnih povreda.
3.6. Uzroci smrti
Iako su uzroci oštećenja zdravlja (etiologija) isti, ipak način oštećenja (patogeneza)
može biti dvojaka: prirodna i nasilna. Nasilno oštećenje zdravlja, laesio valetudinis
violenta, postoji onda kada je nastalo bilo namjernim, zlonamjernim ili nehatnim učešćem
čovjeka. U tom slučaju čovjek je istovremeno i aktivni subjekt i pasivni objekt štetnog
dejstva, bilo sopstvenog ili tuđeg činjenja odnosno nečinjenja, koje uslovljava sopstvenu ili
tuđu odgovornost.46
Za neki događaj u kome je nastupila smrt izuzetno je značajno utvrditi uzrok smrti od
čega će u mnogome zavisiti pravna kvalifikacija događaja. O nenasilnoj ili prirodnoj smrti
je riječ kada je osoba umrla zbog gašenja životnih funkcija organizma usljed starosti ili
bolesti. Kada je riječ o nasilnoj smrti ona je uzrokovana vanjskim djelovanjem, a najčešće
djelovanjem druge osobe, bez ozira da li je to djelovanje slučajno ili namjerno.
U medicinskoj kriminalistici poznata je i prijevremena smrt koja nastupa iznenada
kod osoba u prividno zdravom stanju i naziva se nagla ili naprasna smrt i sumnjive smrti
koje se definišu kao smrti čiji se uzrok ne može otkriti bez posebnog sudsko medicinskog
vještačenja (obdukcije). Nasilno lišenje života je n a s i l n a s m r t, mors violenta.
Uzroci, pak, nasilnog oštećenja zdravlja odnosno nasilnog uništenja života su:47
46
47
32
Diplomski rad
1. mehanički,
2. asfiktički - pri poremećaju gasne razmjene,
3. nutritivni - zbog poremećaja čvrste i tečne ishrane,
4. fizički - zbog dejstva toplote, hladnoće, pa onda sunčevih, električnih,
rendgenskih i radijumskih zraka,
5. hemijski - i to poglavito pod uticajem otrova,
6. bakterijski i
7. psihički.
Pripadnici policije u pojedinim situacijama, kada je očigledno da je osoba mrtva, a

radi hitnosti postupanja, mogu za potrebe prvog izvještavanja i sami konstatovati da je
nastupila smrt. Kasnije kad dopuste prilike, liječnik će konstatovati nastupanje smrti na
mjestu nalaženja mrtve osobe ili u odgovarajućoj ustanovi. Neslužbenu konstataciju
policajci će zasnovati na uočenim znacima smrti koji mogu biti:48
1. nesigurni znaci smrti - prestanak rada srca i disanja, motorike
i sušenje rožnjača,
2. rani znaci smrti - mrtvačke pjege, mrtvačka ukočenost, isušenje i
hladnoća leša i
3. kasni ili sigurni znaci smrti - truljenje iraspadanje tijela,
mumifikacija, saponifkacija i ugrizi životinja.
Organizacija utvrđivanja uzroka smrti zavisi o događanjima koja su prethodila
nastupanju smrti i mjestu gdje je smrt nastupila. Ako smrt nastupi u bolnici tokom
liječenja, tada će uzrok smrti utvrditi liječnik koji je liječio umrlog i bolnički patolog. No
kada osoba umre u bolnici ili nekoj drugoj zdravstvenoj ustanovi u koju je dovežena radi
pružanja medicinske pomoći uzrok smrti će utvrditi dežurni liječnik i bolnički patolog ili
će to učiniti sudski patolog, ako se sumnja na nasilnu smrt.
Kada osoba umre izvan zdravstvene ustanove, a okolnosti ukazuju na nenasilnu smrt
uzrok će utvrditi mrtvozornik. On uzrok smrti utvrđuje na osnovu vanjskog pregleda umrle
osobe, iskaza svjedoka i povijesti bolesti, te neće izdati dozvolu za ukop, ako se radi o
sumnji na nasilnu smrt, a i kada se ne može utvrditi uzrok smrti. Kada je mrtvozornik
utvrdio sumnjivu ili nasilnu smrt mora o tome izvjestiti policiju. Policija u pravilu postupa
kao u situacijama kada je uzrok smrti nasilan ili je smrt sumnjiva. Kad god okolnosti
dozvoljavaju, po našem mišljenju, policija i javni tužilac bi trebali da prate tok obdukcije i
48
33
Diplomski rad
u njoj da aktivno sudjeluju. No, u praksi policije na našim prostorima je veoma česta
situacija da obdukcijama u većini slučajevaprisustvuju samo pored obducenta
kriminalistički tehničari koji sačine samo foto dokumentaciju i nisu aktivni tokom same
obdukcije, a kriminalista koji vodi kriminalističku obradu i javni tužilac koji vodi istragu o
detaljima obdukcije se upoznaju nakon izvještaja kriminalističkog tehničara i obducenta.
Na taj način operativne aktivnosti policije i javnog tužioca su veoma često
neblagovremene i isti ne mogu dobiti potpunu sliku kriminalnog događaja, zatim neće
moći provjeriti postavljene verzije i sugerisati nove ili poduzeti neke dopunske mjere i
radnje u toku kriminalističke obrade, što za posljedicu može imati zakašnjelu intervenciju,
a u najgorem slučaju neotkrivanje izvršioca krivičnog djela.
3.7. Sredstva i način izvršenja krivičnog djela ubistva
Sredstva izvršenja krivičnog djela ubistva su sve vrste predmeta, oružja i tvari (u
svimagregatnim stanjima) kojima se mogu nanijeti smrtonosne povrede. Način izvršenja
ubistva odredit će rad uviđajne ekipe na licu mjesta događaja. Sredstva izvršenja i način
njihove upotrebe ostavljaju tragove koji se mogu naći na mjestu događaja, na žrtvi i na
samom izvršiocu. Najčešći način izvršenja su nanošenje strijelnih ili eksplozivnih ozljeda,
nanošenje ubodnih i reznih rana, trovanje, ugušenje, zadavljenje, utapanje, upotreba
tupotvrdih predmeta, pregaženje itd. Znači, način izvršenja su sve radnje koje izvršilac
poduzima kako bi oduzeo nečiji život. Kao sredstva izvršenja ubistva javljuju se najčešće:49
1. Vatreno oružje (pištolj, lovačka puška, bojeva puška itd.).
2. Hladno oružje50 sječiva i drugi oštri predmeti (nož, makaze, sjekira,
3. mačeta itd.).
4. Ručne bombe, minsko - eksplozivne naprave i zapaljive tečnosti.
5. Razni alati (ašov, lopata, sjekira itd.).
6. Hemijske otrovne materije (solna kiselina, kamena soda, sirćetna
7. kiselina itd.).
8. Lijekovi i opojne droge.
9. Saobraćajno sredstvo (putnički automobil, motocikl).
10. Strangulacijska sredstva ( kanap i razna užad).
49
5047
To su primarno predmeti čija konfiguracija je podobna za usmrćenje ili ozljeđivanje.
34
Diplomski rad
11. Drugi predmeti (kolac, štap, kamen, oklagija, flaša, stolica itd.).
12. Električna energija, razna zračenja
13. Visokom i niskom temperaturom i sl.
Pored toga, ubistvo se može izvršiti udarcem pesnice, nogom, glavom, guranjem ili
bacanjem s određene visine, nedavanjem hrane i vode, izazivanjem bola i jakih stresova
koji u nekim situacijama mogu da izazovu smrt. Ubistvo može biti izvršeno i psihičkim
sredstvima, kao što su izazivanje bola, straha ili drugih jakih emocija koje su podobne da
prouzrokuju smrt.
Slika 1.: Raskomadani leš i oruđe sa kojim je to učinjeno

Dakle, većina ubistava se izvršava direktnim sredstvima, koja preduzima sam
izvršilac, tako što npr. puca u žrtvu, ili ga ubada nožem i sl., a u rijetkim situacijama je
moguća primjena indirektnih sredstava, kao kada izvršilac koristi neku životinju (npr.,
opasan i snažan pas), ili čak pasivnog subjekta umišljajno dovodi u položaj da sam sebe
prouzrokuje smrt. Moguće je da se za izvršenje ubistva kombinuju različita sredstva i
različiti načini izvršenja.
Takože, od značaja je da pomenemo i podjelu ubistava na:
1) Neprofesionalna ubistva i
2) Profesionalno izvršena ubistva.
Profesionalno izvršena ubistva su ona lišavanja života koja se pretežno vrše uz

slijedeće fenomenološke karakteristike:51
51
35
Diplomski rad
a) visok stepen organizovanosti u realizaciji krivičnog djela;

b) u pravilu, od strane više učesnika i prethodno obezbjeđenu logističku podršku, kako
u odnosu na vrijeme prije i tokom izvršenja djela, tako i nakon izvršenog ili
pokušanog djela, mada je moguće i da profesinalno ubistvo izvrši samo jedno lice,
ali i on po pravilu, ima obezbijeđenu podršku drugih lica, prije i posle izvršenog
djela;
c) djelo se vrši radi ostvarivanja određenih ranije projektovanih ciljeva i prethodno se
pažljivo planira, a ponekad se čak i određeni elementi njegovog izvršenja od strane
planiranih učinilaca uvježbavaju, a u nekim situacijama se paralelno formiraju i
različiti „timovi" odnosno grupe za izvršenje djela, pa se onda naknadno određuje
koja će grupa djelo zaista i izvršiti;
d) ubistvo se izvršava od strane učinilaca koji to čine za određenu naknadu, odnosno
materijalnu ili drugu koristi, ili je takva aktivnost dio njihovog „radnog", odnosno
profesionalnog angažmana, ako su aktivni pripadnici kriminalne organizacije;
e) žrtva ovakvog ubistva je po pravilu neka istaknuta osoba, bilo da je i samo to lice
iz kriminalne sredine, ili je u pitanju važan pripadnik državnih organa i sl.
f) ubistvo se vrši uz posebne mjere opreza, ali i vještine, te specifične obučenosti
učinilaca, te druge elemente izvršenja koji predstavljaju skoro jedan obrazac
realizacije ovakvih krivičnih djela; poput nabavljenog oružja za jednokratnu
upotrebu, po pravilu veoma pouzdanog i kvalitetnog (kao što su npr., automatske
puške „kalašnjikov", ili automatski pištolji i automati kao što su Heckler & Koch
itd.) koje se nakon izvršenog ili pokušanog djela uništava, najčešće rastavljanjem
na dijelove i bacanjem u rijeku, jezero i sl., ili „rasijavanjem" dijelova na pustim
mjestima, zatim; korišćenje maski tokom izvršenja djela, velika preciznost, brzina i
uigranost u realizaciji djela, izvršenja djela u najpogodnijem trenutku, kada je npr.,
žrtva najmanje spremna na uspješan otpor, kada nema sjvedoka i sl., brz odlazak
izvršilaca u inostranstvo, uz posjedovanje kvalitetno urađenih falsifkovanih
isprava, prethodno obezbjeđen lažan alibi i sl. Takođe se i druga upotrebljena
sredstva, prije svega automobili, prvenstveno noviji i skupi modeli, koji su poznati
kao pouzdana vozila (koji su obavezno prethodno ukradeni i na kojima se takođe
koriste ukradene tablice), efikasno sakrivaju ili uništavaju, prije svega paljenjem, a
rjeđe uništenjem eksplozivom (dizanjem u vazduh), a koriste se i druga potrebna
sredstva, poput mobilnih telefona za jednokratnu upotrebu, odnosno snabdjevenih
karticama po „prepad" sistemu, pri čemu se telefon koristi samo za jedan
36
Diplomski rad
razgovor, radi onemogućavanjaidentifikacije, te se uopšte u odnosu na sve druge

karakteristike krivičnog djela, ispoljava dobra organizacija u izvršenju ubistva, te
prikrivanju učinilaca, koja uz sve one i inače uobičajene „dokazne prepreke" u vezi
suzbijanja organizovanog kriminaliteta, predstavlja i osnovnu teškoću za
razjašnjavanje i dokazivanje ovakvih krivičnih djela.
Profesionalno izvršena ubistva su karakteristična za djelatnost organizovanog

kriminaliteta, kada se tim putem uništava konkurencija, osvaja tržište, demonstrira moć,
zaplašuju protivnici i sl. Sva druga ubistva koja po svojim dominantnim karakteristikama
ne mogu da se svrstaju u profesionalna ubistva, tretiraju se kao neprofesionalna, bez obzira
na stepen umješnosti u njihovom izvršenju, Za profesionalno izvršena ubistva je po logici
stvari karakteristično da se veoma teško razjašnjavaju i dokazuju, pa s obzirom na to, ali i
činjenicu da su ona karakteristična za najteže oblike kriminaliteta, te da predstavljaju jedan
od osnovnih pokazatelja djelovanja organizovanog kriminaliteta, uspešnost u njihovom
razjašnjavanju i dokazivanju predstavlja pravo mjerilo uspješnosti policije. U pozadini
profesionalnih ubistava, koja se praktično svode na profesionalne „likvidacije", ili fizičke i
po pravilu vrlo brutalne „eliminacije" protivnika, stoje jasno uočljivi interesi, mada se oni
mogu preplitati i sa drugim motivima, koji su prije svega karakteristični za ubistva koja
nisu profesionalna.
3.8.Otkrivanje učinioca
U otkrivanju učinioca krivičnog djela ubistva, kriminalistička načela brzine i

operativnosti moraju doći do punog izražaja - odmah po saznanju da je izvršeno ovo
krivično djelo. Najidealnija primena ovih kriminalističkih načela sastoji se u hitnom i
jednovremenom preduzimanju određenih operativno-taktičkih radnji i mera i istra-žnih
radnji u cilju otkrivanja učinioca, s jedne strane, i u brzom izlasku na lice mesta radi
obezbeđenja relevantnih materijalnih tragova, s druge strane. Međutim, potpuna primena
ovih načela nije uvek moguća i zavisi od proteka vremena od izvršenog ubistva do
saznanja za događaj. U slučaju brzog saznanja za ubistvo, tj. u toku izvršenja ubistva ili
neposredno posle toga, hitno se preduzimaju blokade, pojačava rad na sektoru i operativno
pokrivanje određenih lica, objekata i punktova, prikupljaju obaveštenja i vrše odgovarajuće
provere, pojačava se aktivnost saobraćajne policije i usmerava djelatnost da se putem
pregleda vozila, prtljaga i putnika pažnja usmeri na pronalaženje tragova koji mogu ukazati
37
Diplomski rad
na učinioca, preduzima se pretresanje lica, stanova, prostorija i terena, postavljaju se

zasede na određenim mestima i obaveštavaju svi organi unutrašnjih poslova i granični
prelazi radi pronalaženja učinioca konkretnog ubistva. Uporedo sa preduzimanjem ovih
mera vrši se uviđaj, preduzimaju se mere u pronalaženju materijalnih i ličnih dokaza. U
ovu brzu akciju uključuje se ceo operativni sastav javne bezbednosti, uspostavlja se veza sa
susednim i drugim organima, vrše se razne operativne provere i preduzimaju druge radnje
u zavisnosti od težine i složenosti izvršenog ubistva.52
Drukčija je situacija kada se za ubistvo sazna po proteku izvesnog vremena. Tada, po
pravilu, nema brzog postupanja i organizovanja, u cilju otkrivanja i pronalaženja učinioca
u prvom operativnom zahvatu. Iz taktičkih i procesnih razloga logično je da prvo počne
uviđaj, potom obdukcija i određena veštačenja, u zavisnosti od potrebe koju nalažu
okolnosti samog ubistva snovu svih prikupljenih činjenica prave se verzije i planira
operativna djelatnost u daljoj realizaciji kriminalističke obrade. Logično je da po
pronalaženju leša treba odmah preduzeti mere na utvrjdivanju njegovog identiteta i
potpune kriminalističke provere njegove djelatnosti i načina življenja za vreme života.
U jednom broju slučajeva, na samom početku rada neće biti dovoljno podataka na
osnovu kojih bi se moglo odgovoriti da li je u pitanju ubistvo, samoubistvo, zadesna ili
prirodna smrt. Tek posle izvršene obdukcije i određenih veštačenja moći će se zaključiti o
kojoj se verziji radi, a dotle, kroz planiranje operativne djelatnosti u sklopu kriminalističke
obrade, treba razmatrati sve četiri verzije. Radi uspešnog i sigurnog utvrđivanja o kojoj je
verziji ubistva reč, nužna je saradnja i timski rad kompletne ekipe koja radi na realizaciji
kriminalističke obrade.
Operativni rad objedinjava i usmerava operativni radnik, specijalista krvnih delikata,
koji je određen za rukovodioca ekipe koja radi na rasvetljavanju ubistva i u kojoj se, pored
određenog broja operativnih radnika, nalaze i kriminalistički tehničar, lekar - specijalista za
sudsku medicinu i drugi veštaci, u zavisnosti od svakog konkretnog ubistva (balističar,
stručnjak za daktiloskopiju, biohemičar i dr.). Veoma je bitno da svi potrebni veštaci budu
uključeni u rad još tokom uviđaja, kako bi bili upoznati sa svim specifičnostima
konkretnog ubistva.53
Ako je mesto izvršenja ubistva neki poznatiji ili prometniji objekat, na primer park,
tvrđava, motel, parking, javna garaža, železnička ili autobuska stanica, skver, trg i slično,
potrebno je prikupiti sve karakteristične podatke i snimiti pojave vezane za taj objekat, koji
52
str.204
53
str.205
38
Diplomski rad
mogu biti od koristi, u mozaiku sa ostalim podacima i informacijama, u rasvetljavanju

ubistva i otkrivanju učinioca. Takođe je potrebno preduzeti mere da se pribave podaci o
svim događajima koji su se dešavali u tom objektu u prsthodnom periodu, a koji se mogu
dovesti u vezu sa konkretnim ubistvom koje je predmet rasvetljavanja. Bilo po načinu
izvršenja, bilo po vremenu i sredstvima. U zavisnosti od svakog konkretnog slučaja.
neophodno je odlučiti i da li će se posle završenog uviđaja, na tom mestu, i bližoj ili daljoj
okoliii, postaviti zaseda ili vršiti adekvatno osmatranje, a u određenim slučajevima, u
pogodno vreme, i racija.
Potrebno je pažljivo pratiti sve događaje koji će se zbivati u jednom takvom objektu i
o svim slučajevima koji su se u međuvremenu desili, a koji imaju određenu sličnost sa
prethodno izvršenim ubistvom (laka ili teška telesna povreda, ugrožavanje sigurnosti,
pokušaj ubistva, silovanje, učestvovanje u tuči i sl.) i odmah obaveštavati operativnog
radnika koji rukovodi kriminalističkom obradom, radi procene mogućnosti njihovog
korišćenja u toku daljeg operativnog rada.
Postoji mogućnost da je učinioca vidjelo neko lice, pa se, ukoliko mu je poznat
njegov identitet, preduzimaju radnje i mere na njegovom pronalaženju i lišenju slobode, a,
u suprotnom, bitno je da očevidac da što detaljniji opis učinioca. U takvim slučajevima
treba proveriti sve činjenice u vezi sa osumnjičenim, kao što su: porodične prilike,
imovinsko stanje, poslovna djelatnost, moralna shvatanja, da li je prethodno osuđivan, da li
je prekršajno kažnjavan i za koja djela i prekršaje, prethodni način života i ponašanje i
slično. Ukoliko nema očevidaca, čiji će iskazi u krivičnom postupku predstavljati
neposredne lične dokaze, a učinilac nije otkriven u preduzetoj brzoj akciji po saznanju o
izvršenom ubistvu, ostaje kao jedino korišćenje indicijalnog metoda otkrivanja učinioca i
obezbeđenja dokaza.
U praksi se dešavaju i slučajevi da učinilac ubistva nije viđen, ali je neko od građana
čuo zapomaganje, lupnjavu, viku i sl. i odmah prijavio slučaj organima unutrašnjih
poslova, smatrajući da je nekom licu život u opasnosti, pa da radnici organa unutrašnjih
poslova brzom intervencijom otkriju krivično djelo ubistva i učinioca, koji nije uspeo da
napusti lice mesta i pored svih isplaniranih mera.
Na osnovu svih prikupljenih činjenica, podataka i informacija prethodno
sprovedenim operativno-taktičkim i istražnim radnjama, postavljaju se verzije o mogućem
krugu osumnjičenih lica, ukoliko prikupljeni materijal ne omoguđuje postavljanje verzije u
odnosu na jedno ili dva osumnjičena lica. Bitno je da postavljene verzije budu adekvatne
do tada utvrđenim indicijalnim činjenicama, u čemu se i ogleda njihova realnost. U
39
Diplomski rad
postavljanju ovih verzija od izuzetnog uticaja je činjenica da li su se ubica i ubijeni

prethodno poznavali, jer ukoliko su se poznavali, onda je lakše doći do motiva, a i logičan
je zaključak da je ubistvo izvršeno u jednom od njihovih kontakata i da motiv potiče iz
njihovih ranijih međusobnih odnosa.54 U tom slučaju potrebno je metodama operativne
djelatnosti, uz vršenje eliminacije, doći do najužeg kruga lica koja su poznavala ubijenog, a
koja, s obzirom na sve prikupljene indicije i prisutan motiv, dolaze u obzir da budu
osumnjičena za izvršeno ubistvo mnogo je teže odrediti krug osumnjičenih lica ukoliko se
ubica i ubijeni nisu poznavali, jer je do ubistva došlo u njihovom prvom susretu, bilo iz
motiva koji je nastao u tom njihovom kontaktu ili zbog duševne poremećenosti ubice.
U eliminisanju lica i sužavanju kruga osumnjičenih treba koristiti određene
kriminalističke indicije koje su utvrđene tokom uviđaja (na primer poznavanje lica mesta
od učinioca, vrste i porekla sredstava izvršenja, jedan ili više učinilaca, fizička konstitucija
učinioca, put dolaska i odlaska učinioca, korišćenje motornog vozila, kao i mogućnosti
fizičkog dejstva krivičnog djela na učinioca u sklopu objektivne procene s obzirom na
izgled mesta izvršenja krivičnog djela). U postupku eliminacije osumnjičenih lica poseban
doprinos imaju pronađeni tragovi i predmeti na mestu izvršenja krivičnog djela koji potiču
od učinioca ili sredstva izvršenja, kao i prikupljene operativne informacije putem
obavljenih informativnih razgovora. Ove indicijalne činjenice osvetljavaju ličnost učinioca
i omogućavaju da se krug osumnjičenih lica svede na najmanju meru, jer lice od koga
potiču vezuju sa mestom gde su i pronađene, a u slučajevima kada se radi o
identifikacionim tragovima, određenim veštačenjima mogu postati i dokaz izvršenja
krivičnog djela. Sužavanju kruga osumnjičenih lica takođe doprinose i podaci do kojih se
došlo izučavanjem ličnosti ubijenog, jer se na osnovu njih mogu utvrditi lica sa koJ'ima je
kontaktirao ubijeni i motiv samog ubistva. Podaci se prikupljaju od momenta izvršenog
ubistva pa unazad, ali ako se odmah saznalo za ubistvo, potrebno je hitno preduzeti mere
na utvrđivanju kretanja i kontakata ubijenog u toku dana kada se ubistvo i desilo.
U otkrivanju učinioca treba imati u vidu i činjenicu da učinilac može da napravi
grešku kada uvidi da nije u krugu osumnjičenih lica, pa da pokuša ponovo da izvrši
ubistvo, naročito ako je ono u vezi sa određenim nastranostima ili se dešava u pojedinim
zatvorenim sredinama. To je bitno radi postavljanja odgovarajućih verzija i preduzimanja
adekvatnih operativno-taktičkih radnji i mera i istražnih radnji, s ciljem otkrivanja
učinioca.
54
40
Diplomski rad
Radi obrade kompletne ličnosti ubijenog potrebno je detaljno pregledati njegove

lične stvari, na primer imenik, beleške, lična dokumenta, kao i određena pismena na
radnom mestu gde je radio ili koja su pronađena u stanu. Posebno treba proveriti i utvrditi
činjenice iz njegovog ranijeg života, ponašanja i kretanja u određenim društvima,
sklonosgi, pobude, izopačenost, poznanstva, poslovne veze, kažnjavanje, porodične
odnose, avanture, ljubavne veze, kao i druge činjenice koJe mogu biti od koristi za
rasvetljavanje ubistva, pri čemu treba voditi računa o specifičnostima svakog ubistva.
3.9. Motiv izvršenja krivičnog djela
Čovjek je od davnina razmišljao o svojim motivima i o motivima drugih ljudi. Još od

biblijskih vremena, od mita o ubistvu Avelja, nalazimo uporno traganje za "razlozima"
ponašanja, za motivima. Traganje za motivima je odraz potrebe da se osmisle događaji koji
se zbivaju u svijetu pojedinca: kompleksno ponašanje druge jedinke, drugog organizma,
može se «razumjeti» ako se otkrije neki motiv. U tom smislu, pod motivom se
podrazumjeva ono što organizam pokušava da učini, ono što pokušava da izvrši.
Potrebe, interesi, običaji, uvjerenja, tradicija, nagoni, strasti, želje i osjećaji dovode
do motiva krivičnog djela. Najveći broj krivičnih djela je izvršen iz određenih motiva.
Pomoću motiva se utvrđuje i postojanje umišljaja, razgraničava umišljaj od nehata.
Umišljajna radnja55 je radnja sa svjesnim motivom. Motiv spada u najvažnije elemente u
psihološkoj ocjeni umišljaja. Kod nehatnih krivičnih djela motiv se odnosi na posljedicu
djela, a kod umišljajnih i na radnju i na posljedicu djela. Motiv krivičnog djela je poticaj,
pobuda kao unutarnja kategorija i povod, razlog kao vanjska kategorija, koji djeluje na
karakter, nagon, osjećaje, predodžbe, shvaćanja ljudi, društva, čitavu ličnost. Usljed
djelovanja odgovarajućeg poticaja, razloga na ličnost izvršioca, on si postavlja određeni
cilj koji želi ostvariti izvršenjem krivičnog djela.
Borba pobuda (motiva) često prethodi voljnoj radnji izvršenja krivičnog djela i
završava donošenjem odluke da se izvrši ili ne izvrši krivično djelo. Za motiv je, pored
društvene sredine, uvijek mjerodavna cjelokupna izvršiočeva ličnost kao jedinstveni
pojam. Krivično djelo je rijetko kada uzrokovano samo jednim motivom. U većini
slučajeva djeluje čitav "snop" motiva. Ne postoji iscrpna tablica motiva. Poznati su:
sprječavajući i pospješujući motivi, glavni i sporedni, altruistički i egoistički, socijalni i
55
41
Diplomski rad
antisocijalni, časni i nečasni itd56. U kriminalističkoj praksi nerijetko se zamjenjuju opći

uzrok za vršenje krivičnih djela sa specijalnim motivom.
U kriminalističkoj praksi najčešći su ekonomski motivi, mržnja i osveta, politički
motivi, seksualnoerotički motivi, religiozni fanatizam, potreba sakrivanja neke tajne, strah
od kazne, ljubav, solidarnost, sažaljenje i drugi plemeniti motivi, zloba i pakost,
praznovjerje itd. Posebnu grupu čine patološki motivi i motivi duševnih bolesnika.57
Mogući motiv nepoznatog i poznatog izvršioca krivičnog djela predviđa se na
temelju rezultata uviđaja i drugih radnji prvog zahvata. Treba postaviti i provjeriti više
verzija o mogućem motivu ili motivima. Dokazani motiv nerijetko čini jedan od temelja za
dokaz krivnje. U traganju za motivom krivičnog djela kriminalisti kreću od posljedice
krivičnog djela unazad, a to znači, uz ostalo, prema pobudi. U obzir se uzima vrsta
krivičnog djela, izbor napadnutog objekta, vrijeme izvršenja djela, mjesto izvršenja i
sredstvo izvršenja, način izvršenja, svojevrsnosti djelovanja i sporednog djelovanja
krivičnog djela i raznih promjenjivih okolnosti.
Kada je krivično djelo izvršeno cilj se ne mora uvijek poklapati s posljedicom.
Analizom svake izolirane činjenice, kao sastavnog dijela posljedice, pronalazi se pojedino
bitno obilježje koje dovodi kriminalistu do motiva. Nakon analize provodi se sinteza,
dobijeni elementi se slažu zajedno i ispituju da li se upotpunjuju ili se ne mogu uskladiti.
Elementi posljedice na temelju kojih se utvrđuje motiv (ili motivi) su: vrsta krivičnog
djela, izbor napadnutog objekta, mjesto i vrijeme, te sredstvo izvršenja, način izvršenja,
svojevrsnost djelovanja i sporednog djelovanja kaznenog djela i ostale promjenjive
okolnosti koje ovise od svakog konkretnog slučaja.
Nakon što su postavljene verzije o motivu, treba proučiti mogućnost svakog motiva u
odnosu na utvrđeno činjenično stanje. Pri analizi treba imati u vidu da sve što nije
psihološki objašnjivo, razumljivo i prihvatljivo, može biti patološki moguće. Kada god se
uprkos napora ne može pronaći racionalno prihvatljiv motiv, treba posumnjati da je djelo
počinio duševni bolesnik ili psihopat, ili iz sna, u velikom uzbuđenju, u stanju otrovanosti,
opijenosti, pod hipnozom, iz patološke strasti i sl. Jer, «ukoliko je ubistvo izvršio duševni
bolesnik, a ubijenog nije prethodno poznavao, onda je motiv ubistva u okviru njegove
duševne poremećenosti, pa je veoma teško doći do kruga sumnjivih lica. Motivi koji se
mogu pojaviti kod duševno bolesnih lica su: manija gonjenja, bolesna ljubomora, obmana
čula, lude ideje sa bolesnim rasuđivanjem i sl.«58
56
Simović, M., Krivično procesno pravo uvod i opšti dio, Bihać, 2005; str.96
57
Babić M, Krivično pravna zaštita ljudskog života, Pravni fakultet, Banja Luka,1997; str.89
58
Babić M, Krivično pravna zaštita ljudskog života, Pravni fakultet, Banja Luka,1997;str.92
42
Diplomski rad
Otkrivanjem motiva olakšano je otkrivanje izvršioca, naročito u slučajevima

individualizirajućeg motiva, koji se može pripisati jednom čovjeku ili malom broju ljudi.
Na postojanje motiva kod nekih osoba mogu ukazati slijedeće okolnosti: karakter osobe,
ispoljavanje volje za izvršenje djela, način izvršenja djela (MOS), poznavanje ili
nepoznavanje okolnosti, postojanje povoda, da je osoba imala koristi od djela, razne
tehničke indicije, učinak i sporedni učinak djela, vladanje i ponašanje osumnjičenika nakon
djela i sl.
Modly D. Istiće da «Traženje motiva pri analiziranju krivičnog djela predstavlja
retrospektivan osvrt na kriminalni događaj, njegovu rekonstrukciju (misaonu) u toku koje
se dovodi motiv u vezu s posljedicom, tj. ubistvom. Često od pravilno postavljene verzije o
motivu ovisi otkrivanje izvršioca, kvalifikacija djela i postupka. Pravilno postavljeni motiv
znači suženje kruga potencijalnih izvršilaca«. Za kriminalistu motiv je jedno od centralnih
pitanja kriminalističke obrade, jer se on javlja u otkrivačkoj ulozi. Jer na osnovu
raspoloživih činjenica kriminalista će postaviti verzije o motivu ili motivima, na osnovu
kojih sužava krug potencijalnih izvršilaca. Stoga jedno od devet zlatnih potanja
kriminalistike i to ono «zašto» ima svoj pravi smisao, jer je vezano za motiv.59
Dakle, motiv je veoma značajan za rasvetljavanje ubistva, jer ako se utvrdi motiv
zločina, onda se može utvrditi i ko je izvršilac istoga.
4. ORGANIZOVANI NASILNIČKI KRIMINALITET
Organizovani nasilnički kriminalitet predstavljao bi onu vrstu organizovanog

kriminaliteta u kojem dominira nasilje, bilo u izvršnju krivičnih djela ili kao bitan element
kriminalnog organizovanja (ili pak u oba konteksta]. U tom smislu, organizovani
kriminalitet pribjegava prijetnjama da će upotrijebiti nasilje, primjenjuje nasilje ili je
spreman da primjeni neki od različitih direktnih ili indirektnih negativnih uticaja na svijest,
tijelo, život, volju, materijalna dobra ili slobode i prava svakog stvarnog, potencijalnog ili
pretpostavljenog protivnika. Stoga mu je svojstvena izvjesna „kultura nasilja" 60.
Istovremeno, velika finansijska sredstva kojima raspolaže organizovani kriminalitet
omogućavaju mu da uspješno sprovodi različite vidove nasilja na nacionalnom i
međunarodnom nivou, tako što sprečava tranziciju ka demokratiji, ograničava lična prava i
59
Simović, M., Krivično procesno pravo uvod i opšti dio, Bihać, 2005;str.97
60
43
Diplomski rad
slobode, sprečava ekonomiju otvorenog tržišta i legalne strane investicije, ograničava

slobodne izbore i slobodu štampe, prijeti finansijskoj bezbjednosti zemalja, učestvuje u
međunarodnim oružanim konfliktima,utičena međunarodne odnose i tako dalje.
Organizovani kriminalitet je očigledno postao opšteprisutni destruktivni fenomen s
ugrožavajućim efektima globalnog domašaja. Međutim, treba naglasiti i to da, za razliku
od terorizma, organizovani kriminalitet nasilje primjenjuje samo kada je to neophodno za
ostvarivanje kriminalnih ciljeva. Za razliku od terorista, kod kriminalnih udruženja nasilje
nije osnovni metod postizanja ciljeva. Znači, teroristi pribjegavaju otvorenom fizičkom
nasilju, čije se posljedice manifestuju i kao psihološko nasilje, dok organizovani kriminal
pribjegava prikrivenom nasilju, zbog straha od otkrivanja .61
Pored navedenog, nasilje može da bude konstitutivni element ili pak značajna
osobenost i samog kriminalnog organizovanja.62. Naime, kriminalne organizacije razvijaju
organizacione strukture koje su funkcionalne za ostvarivanje projektovanih ciljeva i
okruženje u komedjeluju63, pri čemu su dominantna dva oblika kriminalnih organizacija 64
61
Simović, M., Krivično procesno pravo uvod i opšti dio, Bihać, 2005; str.98
62
Kriminalno organizovanje podrazumijeva postojanje kriminalne organizacije kao nosioca organizovanog
kriminaliteta i nezavisnog i dinamičnog entiteta, samog po sebi, koji ima mnoštvo karakteristika, a koji
predstavlja određeni vid društvene strukture (Albini, 1971]. Kriminalne organizacije mogu se shvatiti kao
grupe ljudi, uzajamno povezane i po određenom sistemu tajno organizovane, koje djeluju prema unaprijed
postavljenim kriminalnim ili drugim ciljevima, a odlikuju ih stroga pravila unutrašnje hijerarhije i
organizacije, solidarnost i anonimnost članstva, što zajedno čini strukturu kriminalne organizacije.
63
Jedna od čestih struktura kriminalne organizacije je piramidnog oblika, sa izražena tri nivoa: rukovodeći
nivo, neposredni izvršioci i podrška kriminalnom djelovanju. Primjer organizovanja kriminalne organizacije
na principu piramide predstavlja američka La Cosa Nostra, koja je organizovana na sljedeći način: na vrhu
La Cosa Nostra nalazi se Komisija (Tćv Commision], koju čine šefovi porodica.
64
Dugo su bila prisutna dva dominantna stava u definisanju organizovanog kriminaliteta: prvi koji kao
određujući element organizovanog kriminaliteta navodi spregu kriminalne organizacije sa organima za
primjenu zakona, odnosno državom i drugi, koji smatraju da za postojanje organizovanog kriminaliteta nije
potrebno da postoji određena veza između kriminalne organizacije i države i njenih organizacija, već je
dovoljno postojanje kriminalne organizacije koja, u cilju sticanja protivpravne imovinske koristi i bogaćenja,
vrši razne oblike kriminalne djelatnosti (Bošković, 2004]. Naravno, tu su i shvatanja koja kritikuju prethodna
dva pristupa, navodeći da je bez osnova vezivati ovu vrstu kriminaliteta isključivo za ostvarivanje profita ili
vezu sa državom, pri čemu se organizovani kriminalitet, u oblasti opšteg prava, najčešće ispoljava u obliku
saučesništva i organizovanju kriminalnih udruženja radi vršenja različitih kriminalnih djelatnosti (trgovina
drogom, oružjem, municijom, vozilima, ljudima i dijelovima ljudskog tijela, pravljenje i rasturanje
falisifikovanog novca, korupcija, itd.] (Krivokapić, 2005]. Isto tako, umjesto da razmišlja o odnosu
organizovanog kriminaliteta s jedne strane i države i društva s druge, može se konstatovati da je organizovani
kriminalitet oblikovan i pod uticajem društvenih, ekonomskih i političkih stanja u društvu u kojem
operativno djeluje (Lampe, 2001]. Pored ovih, prisutni su i drugi pristupi u određivanju pojma organizovanog
kriminaliteta, kao što su pristup sa krajnje specifikovanim okvirom, pristup sa elementima taksativnog
nabrajanja konkretnih kriminalnih aktivnosti, pristup taksativnog nabrajanja delikata koje izvršava
kriminalna organizacija, pristup uvođenja krivičnih zabrana i usavršenih sankcija, itd. Pored toga, ideja o
organizovanom kriminalitetu kao jasno definisanom pojmu može biti pogrešna. Danas se sve više govori o
nekim karakteristikama organizovanog kriminaliteta, pri čemu se smatra da su to prvenstveno neki oblici
teškog kriminaliteta (Levi, 2002]. Međutim sva navedena shvatanja organizovanog kriminaliteta, ali i drugi
pristupi, više su teorijskog i metodološkog karaktera, dok se autori suštinski slažu u konstataciji da se radi o
izraženom obliku kriminaliteta koji karakteriše postojanje kriminalne organizacije i vršenje najtežih krivičnih
dela, ali i u konstataciji da se organizovani kriminalitet ne ispoljava u svim državama u istom obliku i na isti
način.
44
Diplomski rad
(hijerarhijski i mrežni tip organizovanja], odakle proizilaze i osnovne definicije

organizovanog kriminaliteta65. Prema prvom shvatanju, pri definisanju organizovanog
kriminaliteta primarni element je kriminalna organizacija, odnosno struktura kriminalne
grupe, dok su kriminalne aktivnostisekundarni elementi. Po drugom shvatanju, za
postojanje organizovanog kriminaliteta opredjeljujuća je vrsta kriminalne aktivnosti 66 koju
preduzima kriminalna grupa. Kriminalne organizacije posjeduju određena pravila
ponašanja, koja mogu biti pisanog ili nepisanog karaktera. U ovim pravilima sadržani su
uslovi djelovanja kriminalne organizacije, kao i prava i obaveze njenih članova, koji
obavezuju na njihovo poštovanje, odnosno postojanje svijesti da kršenje pomenutih pravila
može dovesti do određenih sankcija, uključući i korišćenje nasilja, pa čak i ubistvo
prekršioca određenog pravila67. Članovi kriminalnih organizacija su profesionalni
kriminalci, što znači da se aktivnost članova organizacije zasniva na profesionalnoj osnovi,
kako u nelegalnim aktivnostima tako i u vršenju legalnih poslova. Profesionalni karakter
članova kriminalne organizacije označava se ''kriminalnom karijerom" koja se mora
smatrati ne samo načinom života, već i načinom ostvarivanja životnih prihoda. Kriminalna
organizacija ima trajni karakter, odnosno on zavisi od niza postojećih okolnosti, kao što su
djelovanje nadležnih organa, djelovanje konkurencije, uspješnost ostvarivanja kriminalnih
ciljeva, itd., ali se ona osniva radi djelovanja u dužem periodu. Dalje, kriminalne
organizacije su neideološkog karaktera, odnosno ne osnivaju se radi ostvarivanja određenih
političkih, nacionalnih i sličnih ideja, ciljeva i ideala, već isključivo radi sticanja profita i
ekonomske moći. Takođe, kriminalne organizacije često uspostavljaju dogovore i kontakte
sa drugim kriminalnim organizacijama, različitim povodima i na različite načine, radi
lakšeg i efikasnijeg vršenja krivičnih djela. Stalnost članstva se podrazumijeva, a članovi
teže da sačuvaju integritet svog udruženja i aktivnosti u slijeđenjuciljeva organizacije.
Održavanje unutrašnje discipline predstavlja osnovno pravilo organizovanja kriminalnih
65
66
Atribut „transnacionalni" može se dodati kako bi se posebno naglasio međunarodni element, tj. kako bilo
naglašeno to da organizovane kriminalne grupe uključene u organizovani kriminal djeluju izvan granica
nacionalnih država, pri čemu se međusobno povezuju i stvaraju kriminalne mreže. U Konvenciji Ujedinjenih
nacija protiv transnacionalnog organizovanog kriminaliteta, krivično djelo posjeduje svojstvo
„transnacionalnog" onda kada je: a) učinjeno u više država; b) učinjeno u jednoj državi, ali je veći dio
priprema, planiranja, rukovođenja ili kontrole obavljen u nekoj drugoj državi; c) učinjeno u jednoj državi, ali
je u njega uključena grupa za organizovani kriminal koja se bavi kriminalnim aktivnostima u više država; d)
učinjeno u jednoj državi, ali su bitne posljedice nastupile u nekoj drugoj državi (UNDOC, 2004).
67
Zahvaljujući pravilima kriminalne organizacije omogućava se funkcionisanje i djelovanje iste, određuje se
status svakog člana pojedinačno, uređuju se određena pravila ponašanja u smislu postojanja discipline, itd.
Najpoznatije i ujedno najznačajnije pravilo kriminalnih organizacije, ali i pravilo koje predstavlja jedno od
osnovnih dokaznih problema u krivičnim postupcima za krivična djela organizovanog kriminaliteta jeste
pravilo ''zakon ćutnje'' (omerta] ili ''muško ćutanje", koje se sastoji od niza definisanih klauzula, čije je
poštovanje obavezno.
45
Diplomski rad
organizacija, pri čemu je korišćenje ili upotreba nasilja, kao i prijetnja primjenom nasilja
sastavni element kriminalnog organizovanja68.
5. OBLICI ISPOLJAVANJA ORGANIZOVANOG NASILNIČKOG

KRIMINALITETA
Kao tipične djelatnosti organizovanog nasilničkog kriminaliteta mogu se navesti:

reket, oblici teškog ubistva (tzv. plaćena, naručena, profesionalna ubistva idr.], prinuda,
otmica, iznuda i ucjena, zelenaštvo i razbojništvo (teški oblici razbojništva]. Ove
djelatnosti mogu se ispoljavati i kao pojedinačna krivična djela, ali i kao djela u vezi sa
organizovanim kriminalitetom, ukoliko su izvršena od strane grupe za organizovani
kriminalitet, koja je formirana od strane tri ili više lice, koja djeluje u dužem periodu, a s
ciljem sticanja protivpravne imovinske koristi.69
Oblici teškog ubistva, takođe, mogu da predstavljaju organizovani nasilnički
kriminalitet, koji je svojstven kriminalnim organizacijama koje na taj način ostvaruju
unutrašnju disciplinu, obračunavaju se sa drugim kriminalnim organizacijama ili pak vrše
68
Efikasnost kriminalne organizacije uslovljena je nizom drugih pojava: prirodom kriminalnog okruženja,
prirodom kriminalnog tržišta, organizacijom rada unutar kriminalne organizacije, kriminalnom filozofijom
vođe kriminalne organizacije, strategijom kriminalne organizacije, taktikom kriminalne organizacije, nivoom
kvalifikacije članova kriminalne organizacije, starosnom strukturom članova kriminalne organizacije,
stimulacijom unutar kriminalne organizacije, specijalizacijom članova, stečenim kriminalnim profitom, i
drugim faktorima. Naravno, ovo su samo neki faktori koji uslovljavaju postojanje i djelovanje kriminalne
organizacije, a zavisno od uslova i uzroka organizovanog kriminaliteta, mogu se naći i drugi faktori.
69
46
Diplomski rad
uticaj na organe krivičnog gonjenja. Tako bi se oblikom teškog ubistva, kao oblik
nasilničkog kriminaliteta moglo smatrati ubistvo na naročito svirep i podmukao način,
ubistvo iz koristoljublja, zbog prikrivanja drugog krivičnog djela, ubistvo iz bezobzirne
osvete i ubistvo iz drugih niskih pobuda, zatim ubistvo pri bezobzirnom nasilničkom
ponašanju i ubistvo više lica. Pored navedenih oblika teškog ubistva, organizovanom
nasilničkom kriminalitetu posebno su svojstveni sljedeći oblici: ubistvo sudije ili javnog
tužioca, službenog ili vojnog lica u vezi sa vršenjem njihove sudijske ili tužilačke dužnosti,
ili kada se liši života službeno ili vojno lice pri vršenju poslova bezbjednosti ili dužnosti
čuvanja javnog reda, hvatanja učinioca krivičnog djela ili čuvanja lica lišenog slobode;
ubistvo izvršeno organizovano ili po narudžbi, pri čemu se radi o takvom obliku ubistva za
čije izvršenje je neophodno sudjelovanje više osoba, odnosno koje po svojoj definicija
pretpostavlja udio i doprinos više lica da bi se djelo uopšte moglo ostvariti ili koje je
izvršeno po osnovu nekog sporazuma "narudžbe" više lica u cilju ubistva drugog lica.
Fenomeni plaćenog i profesionalnog ubice su relativno novikriminani fenomeni kod nas.
Njihov zajednički imenilac je naručeno ubistvo, jer obojica vrše ubistva po narudžbini .
Naručena ubistva su po pravilu dobro planirana i pripremana. Nekoliko činjenica vezanih
za sam čin ubistva ukazuje na profesionalizam u izvršenju (način izvršenja izabran u
skladu s rizicima i ciljem koji se želi postići, dobro isplanirana akcija] i specijalizaciju
učinioca (izbor sredstva izvršenja - npr. snajperska puška].
Slučaj br.1.
Poslednjih 25 godina nasilno je na ulicama najvećeg srpskog grada umoreno

nekoliko hiljada ljudi, a više stotina ubistava je i dalje nerazjašnjeno
47
Diplomski rad
BEOGRAD i Srbija su na trenutak, poslednjih meseci, zaličili na devedesete.

Obračuni kriminalnih klanova, spektakularne likvidacije i surovi zločini postali su
svakodnevica i vratili nas svom silinom u prošlost. Na meti nepoznatih ubica našli su se
biznismeni, kriminalci, a molotovljeve koktele i pesnice nisu izbegli ni političari.
Poslednjih 25 godina nasilno je na ulicama najvećeg srpskog grada umoreno
nekoliko hiljada ljudi, a više stotina ubistava je i dalje nerazjašnjeno. Padale su glave od
sitnih kriminalaca do policajaca, ministara, ali i predsednika vlade.
U svim ovim slučajevima teško je razdvojiti dešavanja u Crnoj Gori i Srbiji. Kada je
reč o kriminalu, to je gotovo identičan prostor, a sukobi se prelivaju iz jedne u drugu
državu. Menja se samo pozornica za obračune. Narko-bosovi iz Crne Gore i Srbije su ti
koji diktiraju svakodnevicu u podzemlju na Zapadnom Balkanu, ali i šire.
Povezani su sa političarima, policijom, bisnizmenima... "Peru" prljav novac,
uklanjaju konkurenciju, pokušavaju da utiču na vlast. Mafija uvek teži da ima svoju
državu. Kada se "veliki svađaju, mali stradaju". Istinitost ove narodne svakodnevno se
potvrđuje, a to potvrđuju i poslednji krvavi obračuni na crnogorskim i srpskim ulicama.
Policija Srbije ulaže velike napore da obuzda "bujanje" kriminalnih ekipa i njihovo
surovo razračunavanje, ali sve se češće može čuti na ulici, iz usta običnog sveta: "Ma, neka
se ološ međusobno pobije". Ipak, stradaju i nevini, oni koji sa kriminalom nemaju ama baš
nikakve veze.
48
Diplomski rad
U po bela dana, u Novom Sadu, početkom februara ove godine, iz automata je teško
ranjena Ivana Bogićević (32), vaspitačica i majka dvoje mališana. Klasična "sačekuša", po
svim raspoloživim policijskim saznanjima, bila je pripremljena za njenog supruga Ljubu.
Policija ga svrstava u "bezbednosno interesantne osobe u svetu kriminala", iako mu osim
trgovine kerovima i automobilima, ništa nije dokazano.
Bogićević se po drugi put našao na meti ubica i po drugi put je ranjen neko njemu
blizak. Nekoliko meseci ranije u pucnjavi na Ljubu teško je ranjen Igor Ognjanović koji je
bio sa njim u društvu. Sada je povređena Bogićevićeva supruga, a napadač je mislio da je
on za volanom zatamnjenog "pasata".
- Imamo određeni trag i verujemo da ćemo brzo rasvetliti ovaj zločin - kaže izvor
"Novosti". - Ivana je slučajna žrtva, nema dileme. Oporavlja se, ali su posledice teške, jer
je pogođena u glavu. Istraga je vođena u nekoliko pravaca, a jedan od njih, onaj koji se tiče
poslova njenog supruga Ljube Bogićevića, doveo je i do glavnog osumnjičenog.
Policija je tokom istrage, koja još traje, sarađivala i sa kolegama iz okolnih zemalja.
Utvrđeno je, kako nezvanično saznajemo, da je rafal ispaljen iz belog džipa BMV, koji je
ukraden mesec dana pre ovog događaja - na teritoriji Srbije. Ivanin suprug Ljubo, koji je,
kako se pretpostavlja, bio prava meta, bavi se trgovinom automobilima, ali i psima.
Dovode ga u vezu i sa drugim poslovima. Ima poslovne saradnike u okolnim državama, pa
bi jedan od motiva mogao da bude i novčani dug.
Pucano je kroz zadnja vrata "džipa". Izbrojano je 26 rupa od metaka. Ivana je, pukom
slučajnošću, preživela ovu kišu hitaca. Jasmina Opačić nije bila te sreće. Ubijena je na
pragu zgrade gde je živela sa suprugom Nenadom Opačićem, vođom takozvanog
veterničkog klana, koji je i sam surovo likvidiran nekoliko trenutka ranije.
Jasminu je glave koštalo to što je potrčala za ubicom uz vriske: "Šta si to uradio, šta
si to uradio ...". Zločinac se, u tom trenutku, okrenuo i ponovo zapucao, u nameri da je
zaplaši. Metak je nesrećnu ženu pogodio u obraz. Bila je živa neko vreme, a izdahnula je
tokom transporta do bolnice. Ugušila se u krvi.
- Ubica je glumio pijanca - navodi izvor "Novosti". - Najnovija saznanja govore da je
oružje nosio u čvršćoj kesi i da se teturao ulicom, i da se oslanjao na bicikl dok je išao ka
zgradi gde su živeli Opačići. Znao je tačno vreme kada nailaze, po svemu sudeći, neko mu
je dojavio. Kada su mu se približili izvadio je oružje i zapucao u Nenada Opačića, koji je
pao smrtno pogođen.
49
Diplomski rad
Zločinac se okrenuo i počeo da beži, ali je za njim potrčala Jasmina Opačić, što je za
nju bilo kobno. Opačićeva kuma, koja je sa njima bila u društvu, preživela je. Na nju ubica
nije ni obratio pažnju.
Policija je, kako saznajemo, identifikovala ubicu i pomagača i u toku je njihovo
lociranje i hapšenje. Tužilaštvo za organizovani kriminal preuzelo je istragu ovog zločina
od Višeg javnog tužilaštva u Novom Sadu.
- Opačićeva likvidacija skovana je u zatvoru u Sremskoj Mitrovici, gde je izdržavao
višegodišnju robiju - objašnjava naš sagovornik. - Sukobio se sa vođom jednog jakog
"vojvođanskog klana", koji je i sam izdržavao kaznu. Ovaj mafijaš je odslužio robiju pre
nekoliko meseci, ali se plašio izlaska Opačića januara 2016. Mnogi su ga upozoravali da se
čuva i da se ne šeta slobodno, ali on nije verovao da će suparnik smeti da udari na njega.
Sukob između dvojice jakih vođa kriminalnih klanova nije, kako tvrde upućeni,
mogao drugačije da se reši nego smrću jednog od njih. Preživeo je brži. Nagađa se da je
reč o borbi za prevlast nad tržištem narkoticima, ali i drugim unosnim "poslovima".
Opačići su ubijeni 28. februara ove godine. Vođa "veterničkog klana" bio je na godišnjem
odmoru van zatvorskih zidina, a često je izlazio i na vikend.
Opačić je važio za "staru gardu" novosadskih kriminalaca. Uhapšen je u akciji
"Sablja" 2003. godine, posle ubistva premijera Zorana Đinđića, kao saradnik Dušana
Spasojevića, vođe "zemunskog klana". Osuđen je pred Specijalnim sudom zbog rasturanja
droge na području Novog Sada i Veternika, ali i otmica, na ukupno 14 godina zatvora.
Pre toga, policija ga je hapsila 1995. i to zbog preprodaje 50 grama heroina. Suđenje
za to rasturanje oteglo se sve do "Sablje". Nekoliko godina kasnije, privođen je zbog
učestvovanja u otmici Mladena Marića. Opačić je sa saučesnicima sumnjičio Marića da je
ubio njegovog druga Uglješu Ljubojevića.
Opačić je, kao i mnogi momci sa one strane zakona, viđen na opozicionim mitinzima
u Vojvodini tokom devedesetih godina prošlog veka. Mediji su pisali da se prvi put pojavio
u obezbeđenju Vuka Draškovića 1990. na mitingu u Sremskoj Mitrovici. Kasnije su ga
neki članovi SPO "prozivali" da je policijski doušnik.
Bio je prijatelj i sa drugim političarima, poput Nenada Čanka. Posle hapšenja u
"Sablji" Čanak je rekao da ne želi da ga se odrekne kao prijatelja i saborca tokom
opozicionih godina. Čanak je tada, kako su preneli mediji, rekao da će Opačić odgovarati
za svoje poslove sa drogom, ali da svi znaju da je on bio od pomoći opoziciji kada je
trebalo. Navodi se i da je bio blizak biznismenu Miodragu Kostiću, dok je vodio FK
Vojvodina i često su ih viđali zajedno. U to vreme, Opačić je bio predsednik FK Veternik.
50
Diplomski rad
Čelnici MUP Srbije su pre pet godina, Opačića i njegovu ekipu nazvali "jakim
ogrankom crnogorske dilerske mafije".70
Slučaj br.2.
Dugo su naručene ubice beogradskim ulicama jurile Jovicu Radonjića (35),

rodom iz pitome vojvođanske varošice Kula
DUGO su naručene ubice beogradskim ulicama jurile Jovicu Radonjića (35), rodom
iz pitome vojvođanske varošice Kula. Ubijen je iz trećeg pokušaja. Premlaćivan je,
zastrašivan hicima, ali mu je glave došao pokušaj da se zaštiti tako što će sarađivati sa
policijom i "otkucati" konkurente. U narko-biznisu se dugovi i kidisanje na "tuđu
teritoriju" ne praštaju.
Radonjić je bio stari znanac policije. Kao pripadnik novosadske narko-ekipe "Firma",
vojvođanskog ogranka "zemunskog klana", koji je predvodio Miladin Suvajdžić Đura
Mutavi (danas svedok-saradnik) osuđen je na višegodišnju robiju.
U poslednje vreme, iz nekog razloga, sve češća meta mafijaških sačekuša su "ostaci"
"zemunskog klana". Pre Radonjića, krajem februara u Novom Sadu ubijen je Nenad
70
http://newsblic.ba/clanci/vijesti/narucena-ubistva
51
Diplomski rad
Opačić. On je bio na čelu "veterničkog klana", suprotstavljenog "Firmi". Obe ekipe,

međutim, imale su istog gazdu - Dušana Spasojevića Šiptara. Raniju netrpeljivost ni godine
nisu izbrisale.
Pojavili su se novi "klinci", koji su nastavili tamo gde su "očevi" stali. Mnogi od njih
vode stare ratove, ali se iza svega kriju poslovi sa drogom. Po izlasku sa robije Radonjić se
preselio u Beograd, gde je, prema policijskim operativnim podacima, razvio uličnu
dilersku mrežu. Imao je uigranu ekipu, a drogu je nabavljao od veće ekipe, čiji je vođa, ali
i veliki deo članova, u zatvoru.
Policija ga je unazad više meseci pratila kako bi sakupila dokaze i smestila ga iza
rešetaka. U gotovo filmskoj jurnjavi ulicama prestonice 17. decembra prošle godine
interventna jedinica beogradskih "plavaca" locirala ga je i uhapsila u kafiću u strogom
centru grada. On i nekolicina saradnika privedeni su zbog ilegalnog oružja.
Navodno, posle hapšenja u decembru "nagodio" se sa istražnim organima. Dao je
jednu izjavu, napravljena je službena beleška i u planu je bilo da mu se dodeli policijska
zaštita. Navodno, tek je trebalo da se "otvori" nekoliko priča i slučajeva, koji bi daljim
policijskim radom doveli do rasvetljavanja nekih likvidacija, ali i presecanja narko-kanala.
CENTAR KRIMINALAKOTOR je, u zvaničnom dokumentu crnogorske Uprave
policije, u takozvanoj Mapi organizovanog kriminala, nastaloj posle operacije "Balkanski
ratnik" - označen kao centar organizovanog kriminala u Crnoj Gori. Sa dokumentom se
složio tih godina i Mario Venedito, tužilac za organizovani kriminal iz Milana koji je
dolazio u Podgoricu na sastanke oko koordinacije borbe protiv krijumčara droge.
- Vrlo brzo se obreo na slobodi - objašnjava izvor "Novosti". - Njega su jurili jer je
registrovan kao neko ko rastura narkotike i ima svoju mrežu dilera. Poznaje sve "igrače" u
narko-biznisu i iz nekog razloga bio je spreman da sarađuje. To je pokazao i na primeru
kada je odlučio da svedoči protiv braće Vladimira Jovanovića, Vlade Japanca, sa kojim je
jedno vreme bio blizak.
- Onaj ko je planirao Radonjićevu likvidaciju znao je za njegovo flertovanje sa
policijom - navodi naš izvor. - Nije nosio vatreno oružje, jer mu je tako rečeno, a obećano
mu je i da će vrlo brzo da dobije policijsko obezbeđenje. Tokom uviđaja, kada je ubijen,
kod njega je pronađen samo nož. Neke informacije kažu da je i na saradnju sa istražnim
organima pristao jer je znao da mu preti opasnost, pa je mislio da će policija da ga zaštiti...
Narko-diler Radonjić imao je sve više naznaka da će biti ubijen. To mu je bilo jasno.
Poverio se bliskim prijateljima da su svi pokušaji da "izgladi nesporazume" propali u vodu.
52
Diplomski rad
Početkom marta suparnička ekipa ga je vijala po Voždovcu, praštali su hici, ali je Radonjić
uspeo da umakne.
- U toj pucnjavi jedan od hitaca je pogodio u koleno ženu koja je stajala na
autobuskoj stanici kod pošte u Darvinovoj ulici - navodi naš sagovornik. - Bilo je oko
21.40. Bilo je to početkom marta, a mesec dana kasnije Radonjić je pogledao smrti u oči.
Ubijen je pre tri nedelje, 8. aprila uveče, na Zvezdari, ispred zgrade gde je iznajmio
stan i živeo sa trudnom suprugom. Radonjić je izlazio iz svog "ševroleta" sa drugom
Milošem Mijatovićem, kada im je prišao "mlađi muškarac", kako je opisan, i zapucao.
Navodno, na parkingu, koji je okružen zgradama, u trenutku zločina je viđeno troje
ljudi. Radonjić je pogođen više puta u grudi i odmah je preminuo, dok su tri hica završila u
Mijatovićevim nogama. Prebačen je na Vojnomedicinsku akademiju (VMA), gde se još
oporavlja. Ispred njegove sobe je policija.
Bez obzira na to što su poslednjih godina "nesporazumi" između "veterničkog" klana
i "Firme" bili sve krvaviji, poslednje dve likvidacije njihovih članova nemaju veze sa
međusobnim sukobom. Smrt Nenada Opačića i njegove supruge Jasmine naredio je njegov
bivši zatvorski cimer, dok se Radonjićeva smrt još rasvetljava. Ipak, po operativnim
policijskim podacima povezuje ih najmanje jedna stvar - droga.
Organizovana trgovina narkoticima, u svetskim razmerama, krije se i u motivima
likvidacije Cetinjanina Gorana Radomana, izrešetanog u novobeogradskoj zgradi u kojoj je
iznajmio stan. Radoman je važio za vođu jednog od najjačih crnogorskih kriminalnih
klanova - takozvanog škaljarskog, čija je baza bila Kotor.
Škaljarska kriminalna grupa, tvrde dobro obavešteni izvori, od 2010. i preko
pomorske kompanije "San si čarter"(čiji je vlasnik bio Radoman) distribuirala je kokain iz
Latinske Amerike u Evropu. Prema ovim izvorima, do 2009. lider grupe za šverc kokaina
je bio Darko Šarić, koji je vodio sve prekookeanske "operacije". Neki operativni izvori
navode da Šarić nikada nije ni prekinuo sa ovom "navikom", iako je već godinu dana u
pritvoru.
Radoman je bio veoma blizak sa Draganom Dudićem Fricom, koji se, prema
policijskim podacima, takođe bavio trgovinom kokainom "na veliko". Ubijen je pre
nekoliko godina, a gro njegovih poslova preuzeli su "škaljarci" predvođeni Radomanom.
Upućeni navode da je policija u Crnoj Gori znala čime se bavi kompanija "San si čarter".
Prvi put su registrovani 2009. pošto je na brodu "Katarina" zaplenjeno 700 kilograma
kokaina. Šarić je tada bio već u bekstvu i nije do kraja jasno da li je on bio vlasnik tovara
ili je sve ugovarano bez njega sa Fricom, odnosno sa braćom Radoman.
53
Diplomski rad
U ovom švercu je učestvovao i vođa tada najjačeg kriminalnog klana u Baru, Luka
Đurović, koji je pod misterioznim okolnostima nastradao u, kako se tvrdi, insceniranoj
saobraćajnoj nesreći nedaleko od Kotora. Đurović je bio tesno povezan sa drugom ekipom
iz Kotora, a svi su, kako se sumnjalo, činili srpsko-crnogorski klan, koji predvodi Luka
Bojović. Navodno, on je bio Bojovićev čovek broj jedan u Crnoj Gori.71
Slučaj br.3.
Sukobi crnogorskih kriminalnih grupa prelili su se i u Srbiju, tačnije u Beograd. Uvod

u krvavi obračun mafije
Video-nadzor u garaži u kojoj je ubijen Radoman bio je isključen

KAD god "padne" neki od kokainskih tovara, čija je krajnja destinacija Zapadna
Evropa - usledi krvavo razračunavanje unutar "oštećenih" kriminalnih bandi. Nekoliko
Srba i Crnogoraca su lane likvidirani na tlu Južne Amerike, a jedna od mafijaških glava
pala je i u Beogradu 20. februara ove godine. Smrt Gorana Radomana (37), vođe
"škaljarskog klana" iz Kotora još je nerasvetljena.
Ipak, istraga oko 300 kilograma kokaina, zaplenjenih posle Radomanove smrti u
vodama kod Valensije i hapšenje Srbina, Crnogorca i Hrvata pokazala je da je on
71
54
Diplomski rad
učestvovao u organizovanju ove pošiljke i to nekoliko nedelja pre smaknuća! Vlasnik

droge, međutim, nije bio Radoman, već čovek kome se sudi za šverc velikih razmera.
Mafijaška likvidacija ovog Kotoranina rezultat je unutrašnjeg sukoba jedne od
najvećih kriminalnih grupa u Crnoj Gori, čiji je vođa, kako se sumnja, Darko Šarić.
Radoman se iz Južne Amerike vratio januara ove godine, a mesec dana kasnije izrešetan je
u podzemnoj garaži zgrade gde je iznajmio stan i iz Crne Gore prebacio porodicu.
- Pronađeno je 25 čaura, ispaljenih, najverovatnije iz dva oružja - naveo je izvor
"Novosti" iz istrage. - Pretpostavljamo da se ubica maskirao kao beskućnik i da je
iskoristio trenutak kada je Radoman daljinskim otvarao garažu da se ušunja za njim. Kada
je izašao iz blindiranog vozila i krenuo ka liftu, sasekli su ga rafali.
Kako saznajemo, tokom uviđaja inspektori su otkrili da je BMV ovog rođenog
Cetinjanina opremljen policijskim blinkerima i napred i pozadi. U vozilu su bile i kamere,
montirane na šoferšajbni i zadnjem staklu. Vido-nadzor postoji i u podzemnoj garaži same
zgrade, kao i na ulazima. Ipak, kamere su bile onesposobljene, pa trenutak ubistva nije
snimljen.
Radoman je bio stari znanac crnogorske i srpske policije. Bio je jedan od bliskih
saradnika Dragana Dudića Frica, ubijenog u Kotoru maja 2010. godine. Posle tog zločina,
prema policijskim izvorima, Radoman je, sa svojim bratom, osnovao novi klan u ovom
primorskom gradu.
SMRT U JUŽNOJ AMERICIGORAN Popović iz Donjeg Lapca, bivši pripadnik
"crvenih beretki", državljanin Hrvatske i Srbije, za kojim je bila raspisana Interpolova
poternica zbog trgovine kokainom, ubijen je letos u internet kafeu s tri metka u glavu u
bolivijskom gradu Santa Kruz. Kod sebe je imao dokumente na ime David Eterovic
Melgar, ali je policija utvrdila da se iza toga imena skrivao Goran Popović. Popović treća
je žrtva mafijaških likvidacija u Boliviji za samo nedelju dana, preneli su tamošnji mediji,
povezujući ove smrti sa zaplenom tri tone kokaina u Čileu. Kokain vredan 60 miliona
dolara stigao je iz Bolivije. Pre toga je u brdu pronađeno telo "ubijenog belca" čija je
identifikacija još u toku. Pod lažnim imenom Nikola Antonio Bonavija sedam dana ranije
ubijen je i bivši arkanovac Goran Stavrić u Limi. Marko Mitić iz Požarevca bio je otet u
Peruu sredinom aprila prošle godine i već sutradan je likvidiran. Osuđivan je zbog trgovine
narkoticima. Latinoameričke likvidacije balkanskih kriminalaca učestale su nakon predaje
Darka Šarića, navodili su tamošnji mediji.
55
Diplomski rad
- Tokom potrage za Darkom Šarićem, februara 2010. godine pretresena je diskoteka

"Maksimus", koja je bila u vlasništvu Dudića - navodi izvor "Novosti". - Tada je Specijalna
antiteroristička jedinica u saradnji sa kotorskom policijom uhapsila Gorana Radomana.
Posle ubistva, podzemljem je odmah prostrujala priča da je Radoman platio glavom
"nestanak" nekoliko stotina kilograma kokaina prošle godine. Ljudi sa kojima je
krijumčario drogu smatrali su da je on sakrio tovar i počeo da radi isključivo za sebe.
Došlo je do svađe unutar klana. Kako se sumnja, to bi mogao da bude motiv za njegovu
likvidaciju.
Niko, međutim, tog trenutka nije slutio da je on nateran da organizuje novi tovar,
kako bi se "iskupio" za grešku. Pri poslednjoj zapleni tovara koji je Radoman organizovao,
dakle, onog koji je policija otkrila sredinom marta, uhapšeni su Miljan Milić iz Crne Gore,
ali sa srpskim pasošem, Filip Kvestek iz Kotora i jedan hrvatski državljanin. Sumnja se da
je i on Crnogorac, ali da je imao pasoš Hrvatske.
- Radoman je, takođe, neposredno pred smrt podneo zahtev za srpsko državljanstvo,
kao i njegov mlađi brat Vladan - navodi naš izvor. - Sklonili su se u Beograd, kako bi
zaštitili živote. Vladan, posle smrti brata, gotovo da ne izlazi iz stana, a i kad izađe uvek je
u blindiranom džipu. Italijanska policija, takođe, dovodi Vladana u vezu sa švercom
kokakina.
Vladan Radoman, brat pokojnog Gorana, pominjan je marta prošle godine kada je
policija u Italiji zaplenila dve tone kokaina. Italijanski mediji, pozivajući se na svoje
istražne organe su tada navodili da je Vladan Radoman "bos" jedne međunarodne mreže za
krijumčarenje kokaina iz Latinske Amerike u evropske luke. Pominje se i Holandija gde su
imali jaku mrežu lokalnih dilera.
U toj ekipi, navodno, bili su i pomorci iz Kotora. Svi su oni, prema tvrdnjama
italijanskih medija tada radili za italijansku mafijašku grupu N'drangeta iz Kalabrije. Goran
Radoman je bio vlasnik kotorske firme za konsalting i pomorske usluge "San-Si čarter" i
prema nekim informacijama, njega su Dudić i Šarić uvukli u posao sa krijumčarenjem
kokaina iz Latinske Amerike u Evropu. Preko te firme mnogi su se zaposlili kao pomorci, a
u stvarnosti bili su deo švercerskog lanca.
Ubijeni Radoman robijao je, prema saznanjima "Novosti", na - Kubi. Tamo je skrivio
saobraćajni udes u kojem je bilo i poginulih. Odležao je nekoliko godina. U Beogradu je
često mogao da se vidi u jednoj kafani na Sajmu, navodno bio je i njen suvlasnik, ali i u
novootvorenom hotelu na Novom Beogradu. Bio je blizak sa ekipom Luke Bojovića.
56
Diplomski rad
- Postoji priča u beogradskom podzemlju da je Radeta Rakonjca, lane, i Radomana

ove godine ubio isti čovek, koji je nekada bio u Bojovićevom klanu, ali su se posvađali -
objašnjava naš sagovornik. - Ovaj četrdesetodvogodišnjak nije bio poznat kao
profesionalni ubica, ali su ga izgleda okolnosti i za to pripremile.
Jedan beogradski list je februara ove godine naveo da najbliži saradnici Luke
Bojovića tragaju za Đorđem Zafirovićem, zvanim Zafir, jer sumnjaju da je organizovao
ubistvo Rakonjca. Sada se isti čovek pominje i u organizaciji ubistva Gorana Radomana. U
beogradskoj policiji, koja vodi ove dve istrage ubistva, nisu hteli da govore na ovu temu.
- Podzemlje je često najupućenije, ali se treba plašiti i ogovaranja i podmetanja -
rečeno nam je u MUP Srbije. - U prošlosti su često padale glave zbog rekla-kazala.
Prikupljamo dokaze, pa ćemo videti da li su te priče tačne ili ne.
Ime Đorđa Zafirovića odavno je poznato u srpskom podzemlju, ali se javnost
posebno zainteresovala za njega kada se oženio ćerkom Dragoslava Kosmajca. Ovaj
Nišlija se, međutim, od supruge razveo pre nekoliko godina, ali ga i danas, kada ga
opisuju, nazivaju " Kosmajčevim zetom".
Da li je Zafirović postao jedan od "plaćenih ubica" ili je reč samo o "blaćenju
suparnika" znaće se ako policija rasvetli ubistvo Rakonjca, pa i Radomana. Mnogi su u
likvidaciji vođe kotorskog klana videli samo uvod u krvavi obračun crnogorsko-srpskih
kriminalnih grupa u Beogradu. Posebno takozvane barske i kotorske ekipe.72
Slučaj br.4.
Policija je sumnjala u rat između kriminalne ekipe Luke Bojovića, kojoj je

pripadao Rakonjac, i Šaranovićeve grupe, u kojoj su bili Delibašić i Bojanić
72
57
Diplomski rad
Policija na mestu ubistva Radeta Rakonjca

BEOGRADSKOJ policiji je 2014. godina zadala dosta muka. Dogodilo se dosta
ubistava, posle dužeg vremena dogodila se i "spektakularna mafijaška likvidacija", tako
karakteristična za devedesete godine prošlog veka, ali i napad na jednog od najvećih
srpskih biznismena - Milana Beka. Najmanje pet zločina do danas nije rasvetljeno.
Početkom aprila u centru Beograda u po bela dana ubijen je Bjelopoljac Rade
Rakonjac (52), stara garda srpskog podzemlja, bliski saradnik Željka Ražnatovića Arkana,
ali i prijatelj Luke Bojovića i Milorada Ulemeka Legije. Ubica ga je izrešetao iz "heklera"
ispred zgrade u kojoj je živeo, dok je sa prijateljim ispijao kafu u obližnjem "Marikiju". U
kiši metaka ranjeni su i Stojan Novaković Cope i bivši košarkaš Goran Ristanović.
RAKONjAC je pogođen sa pet metaka u vrat i grudi i preminuo je na putu do
Vojnomedicinske akademije (VMA). Posle bekstva sa lica mesta, dvojica napadača, 15
minuta kasnije zapalila su automobil "alfa romeo" u Ulici Radovana Simića Cige kod broja
49. U vozilu su nađeni i ostaci oružja iz kog je zločin počinjen. Ovim automobilom su se
dovezli na lice mesta i pobegli posle zločina.
- Rakonjac je sedeo u bašti "Marikija" ispred svoje zgrade kada su iznenada ušetala
dvojica ljudi, koji nisu bili maskirani, a jedan od njih je iz automata ispalio najmanje devet
metaka. Napadači su došli iza naše zgrade - ispričao je jedan od svedoka.
- Kamere koje pokrivaju kafić sve su snimile. Jedan od napadača je imao crnu kosu,
drugi je imao maskirne pantalone.
58
Diplomski rad
NEKADAŠNjI Arkanov saradnik živeo je u ovom kraju Beograda, i često je sa

dvojicom prijatelja, koji su u ovom napadu ranjeni, sedeo u "Marikiju" i pio jutarnju kafu.
Po svemu sudeći, napadači su dobro znali njegove navike.
ČITULjA ZA ARKANADESETINE čitulja posle ubistva Željka Ražnatovića Arkana
objavljivane su danima u beogradskoj štampi. Među prvima se od svog komandanta
oprostio Rade Rakonjac, uz reči: "Zbogom, moj voljeni komandante". Jednu od njih
potpisao je zajedno sa Lukom Bojovićem. Mnogi su govorili kasnije da je Rakonjac bio
među onima koji su predvodili osvetnički pohod, u kojem su uklanjani svi za koje se
sumnjalo da imaju bilo kakve veze sa ubistvom Arkana 15. januara 2000. godine.
Jedan od pravaca kojim se policija bavila rasvetljavajući ovaj slučaj je povezanost
ubistva Rakonjca sa teškim ranjavanjem Gorana Bojanića, samo nekoliko dana ranije. Na
ovog Zvezdarca pucano je dok je bio u svom automobilu. Pogođen je sa četiri metka - u
vrat, grudi, levu ruku i šaku. Rane su bile teške, ali je preživeo. I u ovom slučaju, napadači
su zapalili automobil iz kog su pucali. Reč je o "pasatu", koji je, prema podacima iz
istrage, ukraden još 2008. godine i sve do prošle nedelje čuvan je u "šteku".
BOJANIĆA i Rakonjca povezuje jedan čovek - Luka Bojović. Sa Rakonjcem ga
vezuje tesno prijateljstvo, dok Bojanić pripada grupi Miloša Delibašića, koja se dovodi u
vezu sa ubistvom Lukinog rođenog brata - Nikole. Tada se nagađalo da je možda reč o
"prebijanju računa" između dve kriminalne ekipe.
- Sumnjamo da u ovom trenutku traje rat između kriminalne ekipe Luke Bojovića,
kojoj je pripadao i Rakonjac, kao i Šaranovićeve grupe u kojoj su Delibašić i Bojanić -
govorili su policijski izvori nekoliko dana posle zločina. - To su sve pretpostavke i jake
indicije. Između teškog ranjavanja Bojanića i ubistva Rakonjca prošlo je samo šest dana.
Ne odbacujemo, međutim, ni mogućnost da je neko iskoristio taj sukob da namiri
sopstvene račune.
POSLE nekoliko meseci, međutim, podzemljem je sve više počelo da se priča da je
ubistvo Rakonjca organizovao, ali i izveo Đorđe Zafirović Zafir (42). Za neupućene je to
bilo veliko iznenađenje, jer su Rakonjac, ali i Zafirović bili bliski sa klanom Luke
Bojovića. Nagađalo se da prava meta i nije bio Bjelopoljac, već Filip Korać, desna
Bojovićeva ruka. Navodno, da bi uspeo da likvidira Koraća, nalogodavac je prethodno
morao da "ukloni" veći autoritet, onog ko zna "odakle vetar duva", a to je Rakonjac.
- To su sve informacije sa beogradskih ulica i verovatno je da tu ima dosta istine, ali
bez dokaza mi ne možemo ništa - navodi izvor "Novosti" iz beogradske policije. - Ni nama
nije do kraja jasna Zafirovićeva uloga, koga u poslednje vreme podzemlje dovodi u vezu sa
59
Diplomski rad
dosta likvidacija. Kao da je "pod stare dane" postao "plaćenik". Ispitujemo njegove veze sa
ekipom Slobodana Šaranovića, odnosno Miloša Delibašića, ali svuda nailazimo na zid
ćutanja.
ZAFIROVIĆEVU navodu ulogu u smaknuću Rakonjca prvi je "provalio" sam Korać,
koji je informacije dobio iz Crne Gore. Posle ubistva Bjelopoljca on se jedno vreme
sklonio iz zemlje, ali je ubrzo po "sklapanju kockica" o tome ko je udario na Bojovićev
klan, odlučio da se vrati u zemlju i pokuša da "sredi račune".
Kasnije je iz beogradske policije, slučajno ili namerno kako bi se zavarao pravi
pravac istrage, "procurila" informacija da su ubistvo Rakonjca naručila i platila tri
biznismena. Dvojica su iz unutrašnjosti Srbije, a jedan iz Veograda.
- Sva trojica su ranije bila "na meti" Luke Bojovića i njegovog klana i bliski su sa
ekipom Slobodana Šaranovića, koji s vođom novog "zemunskog klana" vodi lični rat od
2009. godine - preneli su letos mediji navode ovog policijskog izvora. - Njih trojica su
platili ubistvo Rakonjca da bi izbegli sopstvenu smrt, naručenu iz klana Bojovića.
TADA je rečeno i da je, navodno, ranjeni Goran Bojanić imao zadatak da ubije Filipa
Koraća, najbližeg saradnika Luke Bojovića. Isti izvor je naveo da je Korać danima pre
ubistva Rakonjca, takođe, svakodnevno sedeo u "Mariki". Prestao je da dolazi tek kada je
pucano na Bojanića i kada je dobio "signal" da mu taj "lik radi o glavi".
Rade Rakonjac je u Arkanovoj Srpskoj dobrovoljačkoj gardi imao čin pukovnika.
Među saborcima i prijateljima slovio je za velikog patriotu i pravoslavca. O Rakonjcu se,
prvi put u javnosti, čulo 2005. godine kada je protiv njega, Luke Bojovića i još dve osobe,
podignuta optužnica za iznudu. Tri godine kasnije, zbog zastarelosti postupka, tadašnji Prvi
opštinski sud u Beogradu obustavio je ovaj postupak. Protiv njega je prošle godine
podignuta i optužnica za neovlašćeno držanje pištolja, zbog čega je uhapšen, ali ubrzo i
pušten da se brani sa slobode.
Ime ovog Bjelopoljca pominjalo se i u plavoj i u beloj knjizi, crnogorske i srpske
policije, o kriminalnim klanovima. Kao član takozvanog Arkanovog klana, posle ubistva
Zorana Đinđića 2003. godine, privođen je, kao i Stojan Novaković Cope, u policijskoj
akciji "Sablja". Rakonjac, međutim, nikad nije i zvanično osuđivan, niti je bio u zatvoru.73
Slučaj br.5.
73
60
Diplomski rad
Do danas, gotovo godinu dana kasnije, motiv ubistva Velibora Dunjića nije
poznat, iako je policija, čini se, rasvetlila ovaj zločin. Ubica još izmiče pravdi. Čuvaju
ga u Beogradu, po štek stanovima
Splav "Džimis" ispred kojeg je pucano na Velibora Dunjića

NA meti nepoznatih ubica prošle godine našle su se i vođe navijača. Neki su izbegli
smrt, dok su pojedinci surovo likvidirani, bez milosti. Slučaj koji je dodatno zaintrigirao
javnost je smaknuće jednog od vođa "delija" Velibora Dunjića (29), posebno zbog
policijskih "igara" u tom slučaju.
Sve je počelo osmog dana maja kada je u beogradskom naselju Voždovac teško
ranjen Marko Ševo (29) dok je izlazio iz crvenog "audija". Posle nekoliko dana, bez obzira
na sve napore lekara - preminuo je u bolnici.
Još dok je trajao policijski uviđaj u Kostolačkoj ulici, na licu mesta stigle su vođe
navijača crveno-belih Velibor Dunjić i Marko Vučković, ali i, na zaprepašćenje mnogih,
Miloš Delibašić, sestrić Slobodana Šaranovića, koji je u sukobu sa klanom Luke Bojovića.
Pucnjava na Ševa usledila je samo mesec dana pošto je ubijen Rade Rakonjac.
Poznavaoci prilika u beogradskom podzemlju, ali i u policiji, ova dva događaja ne
povezuju, iako su u oba slučaja prisutni neki od istih aktera. Tada je rečeno i da oružani
napad na Marka Ševa nema veze sa navijačkim grupama i da je reč o "čistim kriminalnim
obračunima".
Samo nedelju dana kasnije, jedan od momaka koji je prisustvovao uviđaju na
Voždovcu, i to, na čuđenje mnogih, unutar policijske trake - preselio se u čitulju. U ranu
zoru 16. maja 2014. godine, ispred prestoničkog splava na beogradskom Ušću, ubijen je
61
Diplomski rad
Velibor Dunjić (29), jedan od vođa navijača Crvene zvezde. Ubica je ispalio nekoliko
hitaca u glavu Dunjića, dok je bio za volanom svog BMW, a prvi, nezvanični motiv
likvidacije koji se pominje je obračun kriminalnih grupa, kao i reket.
Prilikom napada na Dunjića, koji je napuštao parking, ranjena je i devojka Nina
Šobota (27), koja je sedjela na mestu suvozača. Vozilo smrtno ranjenog vođe "Belgrejd
bojsa" nastavilo je još nekoliko metara dalje i zaustavilo se kod ograde susednog splava.
- Sumnjamo da se zločin dogodio oko 5.15 - svedočio je izvor "Novosti" blizak
istrazi. - Ispaljeno je nekoliko metaka, a devojka je zadobila prostrelnu ranu. Ona je bila
pored Dunjića kada im je prišao napadač i otvorio vatru.
U navijačkim grupama crveno-belih, kao i u beogradskom podzemlju su odmah
počela nagađanja da je Dunjić ubijen jer je, navodno, uzimao reket od beogradskih
splavova.
- Sa otvaranjem letnje sezone, on je počeo da obilazi splavove i da iznuđuje novac -
pričao je jedan od onih koji su poznavali situaciju oko Dunjića. - Nudio je "zaštitu", a
zauzvrat tražio da mu svakog meseca isplaćuju određenu sumu novca. Poduže je bio u
sukobu sa nekima, koji drže splavove i lokale. Možda se tu krije razlog što je ubijen.
Protiv Dunjića je do 2008. godine podneto 19 krivičnih prijava, u kojima mu je
stavljeno na teret najmanje 31 krivično djelo. Većina prijava, međutim, završila je u
fiokama, ili su sudski postupci trajali godinama. Dunjić je bio osumnjičen za više teških
krivičnih djela - nasilničko ponašanje, napad na službeno lice u vršenju dužnosti i
nasilničko ponašanje na sportskim priredbama, ometanje službenog lica u obavljanju
poslova bezbednosti, učestvovanje u tučama i pucnjavama, dilovanje narkotika, teške
krađe...
Pored svih ovih prijava, Dunjić je bio na slobodi sve do novembra 2008. godine,
kada je uhapšen u Švedskoj po poternici koja je za njim raspisana zbog pokušaja ubistva
Andreja Čogurića na splavu "Kalipso". U ovom krivičnom delu učestvovao je i Uroš
Avramović, koji je uhapšen juna 2009. u Frankfurtu. Godinu dana kasnije, 2010. osuđeni
su prvostepeno na po osam godina zatvora.
Čogurić je tokom suđenja promenio iskaz i negirao da su mu optuženi naneli
povrede. Sud je aprila 2012. godine preinačio krivično djelo iz pokušaja ubistva u
nanošenje teških telesnih povreda, a kaznu smanjio na četiri godine i dva meseca zatvora.
Do danas, gotovo godinu dana kasnije motiv ubistva Velibora Dunjića nije poznat,
iako je policija, čini se, rasvetlila ovaj zločin. Ubica je još u bekstvu. Reč je o Vladimiru
Đuroviću, šefu obezbeđenja na splavu "Džimis". Ovih dana jedan od Đurovićević
62
Diplomski rad
saučesnika Aleksandar Đuranović, pripadnik obezbeđenja "Džimisa", nagodio se sa Višim

javnim tužilaštvom.
Priznao je da je u vodu bacio pištolj kojim je zločin počinjen. Ronioci Žandarmerije,
međutim, našli su ga nekoliko sati kasnije, a veštaci su na njemu našli važne tragove za
rasvetljavanje zločina i dokazivanje krivice osumnjičenih. Čini se da će tako ovaj slučaj
dobiti i sudski epilog.
A, nije izgledalo tako. Od početka se sumnjalo da pojedinci u beogradskoj policiji
pomažu krivicima. Samo desetak dana posle ubistva Dunjića gotovo sve se znalo - čak i
ime ubice. Ipak, trebalo je meseci da prođu, da javno istupi čovek koji je predvodio ekipu
za rasvetljavanje ubistva, pa da bude napisana krivična prijava.
Tadašnji načelnik Trećeg odeljenja beogradske policije, zadužen za rešavanje
zločina, Vlasta Vulikić u ispovesti za jedan dnevni list optužio je vrh beogradske policije
da su ometali istragu ubistva Velibora Dunjića. On je poimence prozvao svog direktno
pretpostavljenog, načelnika Uprave kriminalističke policije Beograda Nebojšu Markovića,
da je nekoliko sati posle ubistva povukao ekipu za posmatranje i praćenje na terenu. Ova
ekipa je trebalo da pomogne u pronalasku glavnog dokaza i osumnjičenog za ubistvo.
- Ekipa je povučena sa terena pet minuta pošto sam obavestio Markovića da su oni
zabeležili da se sa osobom za koju se veruje da je vlasnik splava "Džimis" u poznatom
beogradskom restoranu sastao jedan od šefova beogradske policije - naveo je Vulikić,
odbijajući da navede ime uz napomenu da će to reći u okviru istrage tužiocu koji bude
radio na ovom slučaju.
Vulikić je tada novinaru ispričao i da se od početka znalo ko je ubica i šta je motiv.
On je naveo i da je ključni dokaz, hard-disk sa snimkom kamere na splavu "Džimis" na
kojoj je zabeležno ubistvo, nestao pre dolaska uviđajne ekipe policije na lice mesta.
Interesantno, ali di-džej sa splava "Džimis", koji živi na Karaburmi, u nekom
trenutku odlučio je da važan dokaz ustupi policiji. Marko Gvozdenović, koji je sada
optužen za uništavanje važnog dokaza, sačekao je inspektore i predao im uništeni disk,
uvijen kao novogdišnji poklon. "Izvinio se" što je oštećen, jer mu je, kako je rekao,
nekoliko puta pao. Gvozdenović se od sumnji brani sa slobode.
Kada je već bilo jasno da o ubistvu Dunjića svi već znaju sve, kao i da je o tome
javno svedočio i Vulikić, sredinom januara ove godine napisana je krivična prijava protiv
Vladimira Đurovića kao direktnog izvršioca i Aleksandra Đuranovića i Marka
Gvozdenovića, kao pomagača. Ubica još izmiče pravdi. Čuvaju ga u Beogradu, po štek
stanovima, isti oni koji su mu pomogli da se posle zločina krije u okolini Leskovca, a
63
Diplomski rad
potom ga prebacili u selo kod Peći u južnoj srpskoj pokrajini. U prestonicu se vratio uoči
Nove godine. Krivaca nema ni na vidiku.74
ZAKLJUČAK
74
64
Diplomski rad
Ubistvo u širem smislu predstavlja svako ljudsko djelo koje za neposrednu posledicu
ima smrt drugog čoveka. Za njega se, takođe, koristi i izraz homicid koji dolazi od
latinskih reči homo (čovek) i cedere (seći). U užem smislu ubistvom se smatra samo ono
oduzimanje tuđeg života koje je protivno pravu, pa se kao definicija često navodi
protivpravno lišavanje, odnosno protivpravno oduzimanje života. Gotovo sve države u
svojim pravnim sistemima, odnosno krivičnom zakonodavstvu ubistvo smatraju jednim od
najtežih zločina.
Ubistvo se dešava svakih 29 minuta. Prema procenama, 520 000 ljudi je ubijeno u
2000. godini. Dve petine njih bili su ljudi između 10 i 29 godina koji su ubijeni od strane
drugih mladih ljudi. Trenutna stopa ubistava se kreće između 1 i 4 slučaja na 100 000 ljudi
godišnje. Stopa ubistava u Japanu, Irskoj i Islandu su među najnižima u svetu, oko 0,5
slučajeva na 100 000 ljudi godišnje, a stopa u SAD-u je među najvišima u razvijenim
zemljama, oko 5,5 u 2004. Oko 90% ubistava su počinili muškarci. Ljudi u najvećem broju
slučajeva počine krivično djelo ubistva između 18 i 30 godina, a kako čovek stari, manje je
verovatno da će počiniti ubistvo. Prema podacima iz 2010., zemlje sa najvećom stopom
ubistava su Brazil, Indija, Rusija, Kolumbija, Južna Afrika, SAD. Muškarci su češće žrtve
ubica nego žene i crnci su češće žrtve nego belci. Većina ubistava (oko ¾) su ubistva u
afektu. Ubistva od strane duševno obolelih čine oko 1/5 ubistava, a najmanji procenat
otpada na planirana ubistva.
Najteže krivično djelo iz grupe krivičnih djela protiv života i tela jeste teško ubistvo.
Za ovakva ubistva predviđena je najmanja kazna od 10 godina zatvora ili od 30 do 40
godina zatvora. Naime, naši zakoni predviđaju mogućnost zatvorske kazne do 20 godina, a
za najteža djela od 30 do 40; nije moguće izreći kaznu od veću od 20 a manju od 30 godina
zatvora.
Kvalifikovano ili teško ubistvo postoji kada je umišljajno ubistvo izvršeno na takav
način, pod takvim okolnostima ili prema takvom licu koji mu daju veći stepen težine i
opasnosti. Izvršilac djela može da bude svako lice, a u pogledu krivice potreban je
umišljaj. Za ovo djelo propisana kazna zatvora najmanje deset godina ili kazna zatvora od
trideset do četrdeset godina.
Svaki čovek nosi individualne crte ličnosti, koje se razlikuju u pogledu karaktera,
temperamenta, emocionalne, intelektualne i voljne sfere i drugih svojstava. Agresija je
elementarna osobina ponašanja ljudi u svim vremenima i u svim društvenim zajednicama.
65
Diplomski rad
Ubistvo je socijalna, biološka i psihološka pojava. NJegovu suštinu čini agresija kao
generator nasilja. Ubistvo je negacija života. Ubistvo prekida život na surov i brutalan
način. Postoji samo jedna suštinska karakteristika tog pojma: neko je nekoga lišio života.
Savremene forenzičko-psihijatrijske studije nastoje da identifikuju homicidalne faktore. Za
većinu osoba koje su izvršili ubistvo nije u pitanju model ponašanja i adaptacije na životne
okolnosti, već igra trenutka. Odnosi između počinitelja i žrtve su mnogo komplikovaniji od
grubih kvalifikacija krivičnog zakonika. To su dva ljudska bića. Čim se približe jedno
drugom – u pokret se stavljaju mnoge međuradnje, mnoge odbojnosti, kao i mnoge
privlačnosti.
LITERATURA
66
Diplomski rad
1. Babić M, Krivično pravna zaštita ljudskog života, Pravni fakultet, Banja

Luka,1997;
2. Babić, M. Teorijsko određenje opšteg pojma krivičnog djela, Godišnjak, Pravni
fakultet, Banja Luka, 2007;
3. Babić, M., Krivično pravo opšti i posebni dio, Banja Luka, 2008;
4. Babić, M., Krivično pravo posebni dio, Banja Luka, 2005;
5. Babić, M., Marković I.,Krivično pravo posebni dio, Banja Luka, 2007;
6. Babić, M., Marković, I., Krivično pravo opšti dio, Pravni fakultet, Banja Luka,
2008;
7. Đorđević, Đ., Krivično pravo posebni deo, Kriminalističko-policijska akademija,
Beograd, 2011;
8. Jekić, Z., Škulić, M., Krivično procesno pravo, Pravni Fakultet, Istočno Sarajevo,
2005;
9. Jovanović, LJ., Jovašević D., Krivično pravo, opšti deo, Policijska akademija,
Beograd, 2003;
10. Marković I,Privilegovana (lakša) ubistva, Banja Luka,1997;
11. Marković, I, Osnovi kriminologije, Pravni fakultet, Banja Luka, 2010;
12. Simonović, B., Kriminalistika, Pravni fakultet, Kragujevac, 2004;
13. Simović, M., Krivično procesno pravo uvod i opšti dio, Bihać, 2005;
14. Stojanović Z, Krivično pravo posebni dio, Srpsko Sarajevo, 2001;
15. Stojanović, Z., Komentar krivičnog zakonika, JP Službeni glasnik, Beograd 2009;
16. Stojanović. Z., Krivično pravo (opšti deo), Pravna knjiga, Beograd, 2009;
17. Stojanović. Z., Krivično pravo (opšti deo), Službeni glasnik, Beograd, 2002;
18. www.newsblic.ba/clanci/vijesti/narucena-ubistva
67

Diplomski Rad Tesko Ubistvo MM NOVO 03-10-2015

Caricato da

Informazioni sul documento

Titolo originale

Copyright

Formati disponibili

Condividi questo documento

Condividi o incorpora il documento

Opzioni di condivisione

Hai trovato utile questo documento?

Questo contenuto è inappropriato?

Copyright:

Formati disponibili

Diplomski Rad Tesko Ubistvo MM NOVO 03-10-2015

Caricato da

Copyright:

Formati disponibili

Diplomski rad

VISOKA POSLOVNO TEHNIČKA ŠKOLA DOBOJ

SPECIFIČNOST ISTRAŽIVANJA UBOJSTAVA

Doboj, septembar 2016. godina

1. POJAM KRIVIČNOG DJELA PROTIV ŽIVOTA I TELA

2. POJAM I OBLICI KRIVIČNOG DJELA UBISTVA

Nepovredivost života čoveka, a time i njegova krivično-pravna zaštita je opsalutna.

teškog zapaljenja pluća, a do zapaljenja je došlo kao posledica komplikacija i povrede

određenog motiva koji se u sudskoj praksi postavlja, nije od značaja za postojanje

pasivnog subjekta. Postojanje umišljaja u odnosu na posledicu utvrđuje ce, no pravilu,

2.1.1. Teorija nasleđivanja kriminalnih dispozicija i ubistva

Šeldon i Elenor Gluk su uključili istoriju porodice u njihovom upoređivanju

2.1.2. Psihološke teorije o ubistvima

Psihopatološke teorije objašnjavaju nastanak kriminaliteta postojanjem duševno

U psihološki teorije spadaju: teorije inteligencije, Ajzenkove teorije ličnosti, teorije

individue da je kontroliše. Pravi se razlika između kontrolisanih i nekontrolisanih

2.1.3. Psihoanalitička teorija

2.1.4. Teorija frustracije

Pojam frustracije se definiše kao nemogućnost zadovoljenja određenih motiva, nagona,

Postoje brojne podele ubistva.

Vrste ubistava s obzirom na ubijenu osobu su:

zivot,odnosno njegovo unistenje moze biti izvrseno u tom periodu.Medjutim,pitanje se

radioloskim sredstvima,itd.Svim ovim sredstvima se deluje na telo I zivotne funkcije

2.2.2. Kvalifikovana-teška ubistva

1) Ubistvo iz koristoljublja je lisavanje zivota drugog lica u nameri da se dodje

pohlepe,pozude za prekomernim I nepotrebnim sticanjem I uvecanjem materijalne koristi

Ubistvo iz bezobzirne osvete je lisavanje zivota drugog lica iz egoistickih i

Tesko ubistvo s obzirom na osobenosti pasivnog subjekta jesu:1)Ubistvo sluzbenog

U privilegovana (laka) ubistva spadaju:1)Ubistvo na mah 2)Ubistvo deteta pri

3. AKTIVNOSTI OTKRIVANJA I DOKAZIVANJA UBISTVA

3.2.Obezbeđenje lica mesta

Mesto na kojem je izvršeno ubistvo predstavlja dragocenu osnovu za pronalaženje

pravilima, da ovim licima učini dostupnim određene informacije i da ne dozvoli šetnju i

3.3.Tragovi i predmeti na mestu izvršenja ubistva

U zavisnosti od načina, sredstva, mesta i vremena izvršenja i od kretanja i ponašanja

 Put dolaska, kretanje i način ponašanja na licu mesta i put

Posebnu pažnju valja usmeriti na utvrđivanje činjenice da li je mesto pronalaska leša

lica mesta. Kriminalistički tehničar i veštaci odgovarajuće struke uzimaju tragove i

3.5.Opis i pregled leša

Sa kriminalističkog stanovišta, veoma je bitno izvršiti detaljan opis i pregled leša

Na licu mesta preduzimaju se adekvatne mere na utvrđivanju identiteta leša, u skladu

U određenim situacijama moraju ss vršiti i naknadne ekspertize, a ako se sumnja da

Od početka uviđaja pa do okončanja kriminalističke obrade, rukovodilac

3.6. Uzroci smrti

Pripadnici policije u pojedinim situacijama, kada je očigledno da je osoba mrtva, a

3.7. Sredstva i način izvršenja krivičnog djela ubistva

Slika 1.: Raskomadani leš i oruđe sa kojim je to učinjeno

Profesionalno izvršena ubistva su ona lišavanja života koja se pretežno vrše uz

a) visok stepen organizovanosti u realizaciji krivičnog djela;

razgovor, radi onemogućavanjaidentifikacije, te se uopšte u odnosu na sve druge

Profesionalno izvršena ubistva su karakteristična za djelatnost organizovanog

U otkrivanju učinioca krivičnog djela ubistva, kriminalistička načela brzine i

na učinioca, preduzima se pretresanje lica, stanova, prostorija i terena, postavljaju se

mogu biti od koristi, u mozaiku sa ostalim podacima i informacijama, u rasvetljavanju

postavljanju ovih verzija od izuzetnog uticaja je činjenica da li su se ubica i ubijeni

Radi obrade kompletne ličnosti ubijenog potrebno je detaljno pregledati njegove

3.9. Motiv izvršenja krivičnog djela

Čovjek je od davnina razmišljao o svojim motivima i o motivima drugih ljudi. Još od

antisocijalni, časni i nečasni itd56. U kriminalističkoj praksi nerijetko se zamjenjuju opći

Otkrivanjem motiva olakšano je otkrivanje izvršioca, naročito u slučajevima

4. ORGANIZOVANI NASILNIČKI KRIMINALITET

Organizovani nasilnički kriminalitet predstavljao bi onu vrstu organizovanog

slobode, sprečava ekonomiju otvorenog tržišta i legalne strane investicije, ograničava