MG

111
5

3
 007 00

Bd. May, 1879

.
MG.H15.3

SIGILL

C
O
L
CHRISTO 5

HARVARD
L
6

Λ
Ο IN
Ν
I

Bought

1 Nov., 1858
.

Ge

336
 080

00:

borel Bee

00
20

Co
00
249
Co
c

82266

20

98

Do
TheRig Wallas, J.

23-223

ΓΕΝΙΚΗ ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗ

ΤΗΣ ΝΗΣΟΥ ΘΗΡΑΣ

ΥΠΟ

I. AE KIPAAAA.

000000000000 0000 000

Datemi un uomo di affari, scienziato e di buon
gusto quanto volete; fingetelo anche pieno di buona
volontà, ma ignaro dello stato di fatto particolare e
completo di suo paese. Quest' uomo colle migliori
intenzioni del mondo, o agirà male o a caso. Senza
di una buona statistica non conoscerà mai nè i
veri bisogni, nè i mezzi di soddisfazione del dato
popolo. Meno poi potrà accorgersi dell' introdu
zione di abusi o di malori , ai quali sarà poi diffi
cile di rimediare. In breve questo uomo agirà
alla cieca. ( Romagnosi )
6000 600 00000000000000 900000 00000000000000

EN ΕΡΜΟΥΠΟΛΕΙ
ΤΥΠΟΙΣ Γ . ΜΕΛΙΣΤΑΓΟΥΣ ΜΑΚΕΔΟΝΟΣ .
(ΟΔΟΣ ΑΓΟΡΑΣ) .

1850 .

2368
Genera Statisti
l cs

of the

Island Thera
д

By
Gieseffe

Joseph de Cigalla.

Hermoupoles , 1850
 I
Anal. p. 68.

ΓΕΝΙΚΗ ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗ

ΤΗΣ ΝΗΣΟΥ ΘΗΡΑΣ

ΥΠΟ

Joseph 8.4.E.
8.
p.
1. AE KITAAAA.

pe de Cigalla (in Itali) ofp.5.

Giusep00000000002000000droge
Datemi un uomo di affari, scienziato e di buon
gusto quanto volete; fingetelo anche pieno di buona
volontà, ma ignaro dello stato di fatto particolare e
completo di suo paese. Quest' uomo colle migliori
intenzioni del mondo , o agirà male o a caso. Senza
di una buona statistica non conoscerà mai nè i
veri bisogni, nè i mezzi di soddisfazione del dato
popolo. Meno poi potrà accorgersi dell' introdu
zione di abusi o di malori, ai quali sarà poi diffi
eile di rimediare. In breve questo uomo agirà
alla cieca. (Romagnosi)
M

EN ↓EPMOYHOAEI , Hemopolis 2
ΤΥΠΟΙΣ Γ. ΜΕΛΙΣΤΑΓΟΥΣ ΜΑΚΕΔΟΝΟΣ ,
Syra
(ΟΔΟΣ ΑΓΟΡΑΣ ) .

1850.
21 272 τ
1858, Air . 1.

MG.1115.3 Bought.

br . 2.

Εἰ γὰρ ταῦτα εἰδείη τις καλῶς, μάλιστα μὲν πάντα ,

εἰ δὲ μὴ, τάγε πλεῖστα , οὐκ ἂν αὐτὸν λανθάνοι ἐς πόλιν
ἀπικνεόμενον , ἧς ἂν ἄπειρος ᾖ , οὔτε νοσήματα ἐπι
χώρια , οὔτε τῶν κοινῶν ἡ φύσις ὁκοίη τίς ἐστι · ὥστε
μὴ ἀπορέεσθαι ἐν τῇ θεραπηΐῃ τῶν νούσων, μηδὲ δια
μαρτάνειν, ἅ εἰκός ἐστι γίγνεσθαι, ἂν μή τις ταῦτα πρό
τερον εἰδὼς προφροντίσῃ .
( Ιπποκράτης , περὶ 'Αέρ . ὑδ . τόπ . )
 …………………

ΠΡΟΛΟΓΟΣ .

Κατὰ τὸ 1838 ἔτος , Διοικητικὸς ἰατρὸς Θήρας ὢν ,

διετάχθην , δι᾿ ἐγκυκλίου τῆς ἐπὶ τῶν ἐσωτερικῶν Β.

Γραμματείας τῆς ᾿Επικρατείας, νὰ συντάξω , κατὰ τὸ δο

θέν μοι παρὰ τῆς αὐτῆς Γραμματείας σχέδιον , τὸν ἰατρο

στατιστικὸν πίνακα τῆς Διοικήσεως . Τὸν πίνακα τοῦτον

συνέταξα ἐγκαίρως , καὶ μολονότι ἤρεσεν εἰς τὴν μνησθεῖ

σαν Γραμματείαν (1 ), οὐδόλως ὅμως ἠδύνατο ν᾿ ἀρέσῃ

(1 ) Πρὸς ἀπόδειξιν τῶν λεχθέντων ἀναφέρομεν ἐνταῦθα τὴν

ἑξῆς ἐγκύκλιον τῆς μνησθείσης Γραμματείας :
ΒΑΣΙΛΕΙΟΝ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ .
Ἡ ἐπὶ τῶν Ἐσωτερικῶν
Ε. Γραμματεία τῆς ᾿Επικρατείας
Πρὸς τοὺς Διοικητὰς τοῦ Κράτους.
Ἐπειδὴ ἦλθεν ἡ ἐποχὴ καθ ' ἣν, κατὰ τὴν διαταγήν μας, πρέπει
καὶ μᾶς διευθύνωνται οἱ Ἰατροστατιστικοὶ πίνακες τῆς διοικήσε
ὡς σας καὶ τῶν δήμων σας, προσκαλεῖσθε Κ. Διοικητὰ , νὰ φρον
τίσητε τὴν ὅσον δυνατὸν ταχεῖαν ἀποστολήν των, καὶ διὰ τὸν
σκοπὸν τοῦτον σᾶς διευθύνομεν ὡς πρωτότυπον τοὺς πίνακας
τῆς διοικήσεως Θήρας, τοὺς ὁποίους συνέταξεν ὁ πρῴην διοικη
τικὸς Ιατρὸς Θήρας Κύριος ΔεΚιγάλλας , καὶ τοὺς ὁποίους, ὡς
συντεταγμένους ὁλοκλήρως κατὰ τὸ πνεῦμα τῆς διαταγῆς μας,
σᾶς συσταίνομεν ὡς παράδειγμα , εἰς τοὺς διοικητικοὺς ἰατροὺς ,
ὅσοι δὲν τοὺς ἔκαμαν ᾗ δὲν τοὺς ἔστειλαν εἰσέτι . Εννοεῖται ὅτι
οἱ νεωστὶ διορισθέντες διοικητικοὶ ἰατροὶ θέλουν συντάξει τοιού
τους δι ' όλας τὰς διοικήσεις , εἰς τὰς ὁποίας διωρίσθησαν, ἐλπίζο
μεν όμως , ὅτι οἱ παυθέντες διοικητικοὶ ἰατροὶ, ὡς τὸ ἔκαμε καὶ
ὁ Κ . ΔεΚιγάλλας, θέλουν συντάξει " οἱ ἴδιοι ἀκόμη τοὺς εἰρημέ
νους πίνακας, ἢ χορηγήσει τὴν ἀναγκαίαν ὕλην εἰς τοὺς νεοδιο
ρεσθέντας ἰατρούς .
Εἰς τὴν περίστασιν ταύτην ἡ Γραμματεία έχει σκοπὸν νὰ
 8'.

εἰς τοὺς μικράν τινα γνῶσιν ἔχοντας τῆς Στατιστικής

ἐπιστήμης , καὶ τὸ περὶ ᾿Αέρων, Υδάτων , Τόπων ,
ἀξ όλογον πόνημα τοῦ ἀθανάτου Ἱπποκράτους ἐπιπολαίως
κἂν καγνώσαντες. Ἑπομένως δημοσιευθέντος τοῦ ῥη
θέντος Πίνακος διὰ τῆς ἐφημερίδος ὁ Β. Ταχυδρόμος

ἢ αγκάσθην, ἵνα μὴ ἀποδοθῶσιν εἰς ἐμὲ αἱ ἄπει :ο : αὐτοῦ

ἐλλέψεις , νὰ συντάξω ἐντελέστερον ἄλλον ᾿Ιατροστατι·
"
στικὴν πίνακα τῆς νήτου Θήρας, δν καὶ ὑπέβαλον ὑπ᾽ ὅ
ψιν τῆς ἐν Παρισίοις περιφήμου Βασιλικῆς ἰατρικῆς Ἀκα
δημίας . Η υποδοχὴ δὲ ἣν ἐλαβε ὑπὸ τῆς ῥηθείσης Ακα
δημίας ὁ πίναξ οὗτος (2 ) μὲ παρεκίνησε νὰ συντάξω

χορηγήσῃ εἰς αὐτοὺς τοὺς ἰατροὺς τὰ δαπανηθέντα ἐξοδα τῆς

περιοείας των .
Επειδὴ ἡ Γραμματεία ἐπιθυμεῖ μεγάλως νὰ λάσῃ ἐγρήγορα
καὶ ἀκμόὺς τις στατιστικής ταύτας πληροφορίας , προσκαλείσθε,
Κύριε Δοκητι, νὰ φροντίσετε μ' ὅλην τὴν δύναμιν καὶ τρόπον
διὰ νὰ μᾶς διευθυνθῶσιν ὅσον τίχος .
Ο Γραμματεὺς

- ( 1 ) Σημειούμεν ἐνταῦθα περικοπές τινας ἐκ τῆς ἐκθέσεως ἣν

ἐπὶ τοῦ ἰατροστατιστικοῦ τούτου πίνακός μας ἔκαμεν ἡ πρὸς
ἐξέταων τοιο των ποιημάτων διωρισμένη παρὰ τῆς ' Ακαδημίας
Επιτροπή : •
» L'envoi seul de ces documens à l'Académie royale de médecine
prouve, d'un part, que la renommée de cette société savante s'est
étendue jusque dans les contrées les plus reculées de la Hellade , et
d'autre part que cette patrie de tant de grands hommes, s'est enfin
réveillée au b uit de la civilisation moderne ; c'est donc avec une
sorte d'orgucil et en même temps avec un vf întérêt que nous nous
sommes empressées de prendre connaissance du manuscrit qui nous
était envoyé par le médecin de l'île de Santorino. •
·
Cette simple énumeration indique déjà combien sont intéressans es
précieux pour la science les documens envoyés à l'Académie par M.
Cigalla , • •
» Combien dés lors ne serait il pas important pour la science d' avois
par devera soi des travaux du genre de ceux que nous a transmis
 .

καὶ ἕτερον πλέον ἐκτεταμένον καὶ μὴ μόνιν τὰ ἰατρικὰ ἀν

τικείμενα ἀφορῶντα , ἀλλὰ γενικὸν τῆς νήσου ταύτης
στατιστικὸν πίνακα , τὸν ὁπῖον καὶ διεύθυνα ακολούθως

πρὸς τὴν Βασιλικὴν ἐν Τουρίνῳ περιώνυμον Ακαδημίαν τῶν

ἐπιστημῶν . ὁποίαν δὲ κρίσιν περὶ τοῦ γενικοῦ τούτου
πίνακος ἐξέφρασεν ἡ σοφὴ αὕτη Ακαδημία ἐξάγεται ἐκ
τῆς ἀκολούθου πρὸς ἐμὲ εὐχαριστηρίου αὐτῆς ἐπιστολῆς.
ACCADEMIA REALE DELLE SCIENZE .

Torino aldi 29. Aprile 1844.

Il Segretario della classe delle Scienzo
Fisiche e Matematiche.

Al Sig . Conte Dott . Giuseppe De - Cigalla

Isola di Santorino .

Chiarissimo Sigr. Conte ,

L' Accademia ha ricevuto sul finire del passato

autunno, insieme alla pregiatissima lettera di V. S.

Chiarissima del giorno Luglio , la Statistica Ge •
nerale manoscritta dell' Isola di Santorino , che Ella

ha avuto la bontà d'inviarle ; e poco dopo ricevette

ben' anche un foglio di correzioni , accompagnato da
lettera del 26 Novembre p. p. Secondo gli usi Acca
demici, quella dotta fatica di V. S. Chiarma venne

M. Cigalla ?
» Mais ici , messieurs, se termine notre tâche ; nous Vous avons
fidélemeut exposé le contenu du travail du médecin de Santorine : il
ne nous reste plus qu'à vous proposer.
.1 D’inscrire M. Cigalla au nombre des candidats pour les places
vacantes de membres correspondans ;
« 2 D’adresser à ce médecin un lettre de remercimens, lettre qui
l'invitera à poursuivre la série de ses travaux pendant un période assez
longue pour leur donner une valeur plus décisive en hygiène, en
physiologie et en pathologie. » ( Adopté . )
( Βλ. Bulletin de l'Acad. Roy. de medec . T. VII . p. 536-551 .)
 5.

da S. E. il Presidente commessa all ' esame di una

Giunta, la quale, nell ' adunanza del giorno 21 del

corrente mese , la fece oggetto di un lungo e partico
lareggiato rapporto .

Le conclusioni della Giunta , che l'Accademia

approvò con tutti voti , sono troppo onorevoli per la

S. V. Chiarma , perchè io non mi rechi a graditis
simo ufficio di qui riferirgliela testualmente.
I Commissarii finiscono col dire chè proporreb
bero all' Accademia di pubblicare ne' suoi Volumi
il lavoro del Conte De-Cigalla , se l' estensione troppo
grande di esso, e principalmente la forma tabulare
che il Chiarmo autore ha creduto di dovergli dare ,

non ne li sconsigliassero . Tuttavia , per non privare

il pubblico del vantaggio di una pronta sebben som
maria cognizione di questa bell' opera, propongono

che la loro Relazione , nella quale si studiarono di

compendiare i fatti più importanti dall'autore rife
riti, venga inserita nella parte storica del prossimo
Volume Accademico, e che si confervi nell ' Archivio

Accademico il manuscritto originale del Chiarmo

Autore.»

Da giudizio tanto favorevole V. S. Chiarma deve

argomentare il piacere , che la sua egregia Scrittura
ha procurato all' Accademia . Io ho l'incarico di
porgerle da parte dell intero Corpo i più vivi rin
graziamenti per questa comunicazione, ed aggiungo
che quando la Relazione sarà stampata , mi farò
una graditissima premura di mandargliene qualche
esemplare.
 C' .

Continui, Chiarmo Signor Conte, questi nobili

studj, e voglia credere alle proteste d' altissima
stima , con le quali ho l ' onore di dichiararmi.
Di V. S. Chiārma :
Umilis . Dev. obb , servitore

Prof : Giuseppe Gené .

ἀλλ ' ἐπειδὴ τὸ σύγγραμμα τοῦτο ἦτον Ιταλιστὶ γε
γραμμένον , μετέφρασα αὐτὸ εἰς τὴν καθ᾿ ἡμᾶς φωνὴν ,
καὶ ἐπιδιορθώσας ἐπὶ τὸ κρεῖττον αὐτὸ κατά τε τὴν ὕλην
καὶ τὸ σχῆμα ( καθότι πρότερον διῃρεῖτο εἰς στήλας )
ἐκδίδω νῦν αὐτὸ εἰς φῶς ὡς ἀναγκαῖον καὶ χρήσιμον εἰς

τὴν φιλόμουσον τῶν Ἑλλήνων καὶ πρὸ πάντων τῶν Θη

ραίων νεολαίαν , εὔελπις ταυτοχρόνως ὅτι καὶ ὑπὸ τῶν
ὁμογενῶν λογίων θέλει ἀξιωθῆ τῆς αὐτῆς ὅσης καὶ
ὑπὸ τῶν ἀλλοδαπῶν εὐμενοῦς ὑποδοχῆς . . . . . Είθε
δὲ μετὰ παρέλευσιν 30 , ἢ 40 ἐτῶν εὑρεθῶ εἰς κατάστα .
σιν νὰ κάμω τὰς προϊόντος τοῦ χρόνου ἀπαιτουμένας
εἰς τοιαύτης· φύσεως συγγράμματα τροπολογίας καὶ προ
σθήκας · εἰδὲ πάλιν εἶναι ἄλλως πως περὶ ἐμοῦ γεγραμ

μένον εἰς τὴν αἰώνιον τῆς είμαρμένης βίβλον , εὔχομαι ἐξ

ὅλης ψυχῆς ὅπως ἄλλη Θηραϊκὴ ἱκανωτέρα χεὶρ ἐκπληρώσῃ
τὸ λίαν ἀναγκαῖον τοῦτο ἔργον . (3)
᾿Εν Θήρᾳ , τὴν 13 Δεκεμβρ . 1849 .

(3) ᾿Αμφότεραι αἱ σοφαὶ αὗται ᾿Ακαδημίαι μοὶ ἐξέφρασαν ἰδι

αιτέρως τὴν ἐπιθυμίαν αὐτῶν εἰς τὸ νὰ ἐνασχοληθῶ εἰς τὴν οὖν
ταξιν ὁμοίων Στατιστικῶν ἀφορωσῶν τὰ λοιπὰ τῆς 'Ελλάδος
μέρη καὶ πρὸ πάντων εἰς τὴν σύνταξιν τῆς γενικῆς Στατιστικῆς
τοῦ Κράτους ἐν γένει ὁλοκλήρου . Τὸ ἐπίπονον καὶ δυσχερὲς
τοῦτο ἔργον ἤθελα εὐχαρίστως ἐκτελέσει ἂν ὑπὸ τῆς Κυβερνήσεως
μοὶ ἐχορηγεῖτο ἡ ἀπαιτουμένη πρὸς τοῦτο συνδρομὴ , ἀλλὰ κακῇ
τύχη , ή Συνταγματική Κυβέρνησίς μας , καίτοι μὴ δν
καμένη ν' ἀρνηθῇ τὴν ἀνάγκην τοιούτων Στατιστικῶν, ὡς ἐκ τῆς
ἀκολούθου περικοπῆς τῶν Πρακτικῶν τῆς Βουλῆς ( σελ. 1054 )
σαφέστατα δηλοῦται , οὐδόλως ὅμως ἐφρόντισε μέχρι τοῦδε, καὶ
πιθανῶς οὐδὲ θέλει ποτὲ φροντίσει περὶ τοιούτων καὶ τηλι
πούτων πραγμάτων , ἕως οὗ Θεοῦ εὐδοκοῦντος ἐπανέλθῃ πάλιν
ὁ πρό τινος καιροῦ ἐγκαταλιπὼν τὴν ῾Ελλάδα ἀγαθός αύ
τῆς δαίμων ... Γένοιτο ... Γένοιτο ... Γένοιτο . ·
-- Συνεδρίασις ΡΑΣΤ . Τῆς 3. Μαΐου 1815 .--728 . Δι 'ἧς &
Ι . ΔεΚιγάλλας Ιατρὺς ἐκ Θήρας ἀναφέρει ότι . .
ἐπειδὴ οὐδὲν μέγα ἢ μικρὸν Κράτος δύναται νὰ διοικηθῇ ἐπαξίως
ἄνευ τῆς Στατιστικῆς αὐτοῦ καταστάσεως, προτείνει ν' ἀναδε
χθῇ νὰ συντάξῃ τὴν στατιστικὴν τοῦ Κράτους , οὐδεμίαν ἄλλην
ἀπολαβὴν ἐπιθυμῶν, εἰμὴ τὴν ἀπαιτουμένην διὰ περιοδείας καὶ
λοιπὰ ἔξοδα , ἐπιφυλαττόμενος ἐντοσούτῳ μετὰ τὴν ἀποπεράτωσιν
τοῦ ἔργου ν' ἀπαιτήσῃ ἀνταμοιδὴν ἀξίαν τῶν κόπων του καὶ τῆς
ἀκριβείας τοῦ ἔργου .
Σκεφθεῖσα ὅτι ἡ Κυβέρνησις θέλει πάντοτε σπεύδει νὰ ὠφελῆται
ἀπὸ τὴν στατιστικὴν κατάστασιν τοῦ ἔθνους, ἀναγκαίαν διὰ τὴν
καλῶς ἐννοουμένην διοίκησιν, ἐπαγγελλομένην τὴν ὑλικὴν καὶ
ἠθικὴν ἀνάπτυξιν τοῦ τόπου ,-- Γνωμοδοτεῖ νὰ παραπεμφθῇ εἰς τὸ
Υπουργ . τῶν Εσωτερικῶν . - -Οπου καὶ ἐσκάλωσε !
κατὰ τὴν κοινὴν παροιμίαν .
 1990 φυσιοθεραπισεριο DIG FOTOS

ΕΙΣΑΓΩΓΗ,

*H

Σύντομος ἱστορικὴ τῆς Θήρας περιγραφή .

Η νῆσος Θήρα κατετάττετο τὸ πάλαι μεταξὺ τῶν Σπο

ράδων, νῦν δὲ συμπεριλαμβάνεται εἰς τὸν Νομὸν τῶν
Κυκλάδων . Κατὰ τὴν μαρτυρίαν τοῦ Πλινίου ( L. II .
cap . 87. ) ἡ νῆσος αὕτη καὶ ἡ τῆς Θηρατίας ἀνεφύησαν

περὶ τὸ Δ΄ . ἔτος τῆς 135. Ὀλυμπιάδος ( 237 ἔτη π . χ . ) ,

ἀλλ᾿ ἡ διήγησις αὕτη τοῦ Πλινίου εἶναι ἐσφαγμένη , δ ότι
ὁ Ηρόδοτος ( Βιβλ . δ΄ . 145. ) μᾶς βεβαιεῖ ὅτι εἰς ἐποχὴν
λίαν ἀρχαιοτέραν ἦτο γνωστὴ ὑπὸ τὴν ὀνομασίαν Καλλί
στη · καὶ ὁ Θουκυδίδης μάλιστα ἀναφέρει ὅτι κατῳκεῖτο

ὑπὸ τῶν Κάρων , τοὺς ὁποίους ἐκβαλόντες οἱ Κρῆτες ἐπὶ

Μίνωος τοῦ Γ΄ . ἀποκατεστάθησαν οὗτοι· τούτους δὲ πάλιν
κατὰ διήγησιν Διοδώρου τοῦ Σικελιώτου ἀπέβαλον οἱ
Φοίνικες περὶ τὸ 270 ἔτος μετὰ τὴν ἔλευσιν τοῦ Κάδμου ,
ὅστις , ὡς γνωρίζομεν ἐκ τῆς μαρτυρίας τοῦ Ηροδότου ,
ἐρχόμενος εἰς τὴν ῾Ελλάδα κατα τὸ 1493 π. χ. ἔτος
προσώρμισεν εἰς Καλλίστην ὅπου , ἢ διότι ὁ τόπος

τὸν ἤρεσεν ἢ καὶ ἁπλῶς πως , ἀφῆκε συγγενῆ του τινα

Μεμβλίαρον καλούμενον υἱὸν δὲ Ποικίλου ἀνδρὸς Φοίνι
κος , καὶ μέρος τῶν συνοδοιπόρων του Φοινίκων ἵνα ἀπο

κατασταθῶσιν . Μαρτυρεῖ πρὸς τούτοις ὁ Ηρόδοτος, ὅπερ

ἐπιβεβαιοῦσιν ὅ ,τε Παυσανίας ( Βιβλ. Α ' . καὶ Ζ'. ) , καὶ

Στράβων (Βιβλ . Η΄. ) ὅτι ἀκολούθως εἷς τῶν ἀπογόνων τοῦ

Κάδμου , Θήρας καλούμενος καὶ υἱὸς τοῦ Αὐτεσίωνος , τοῦ
Τισαμενοῦ , τοῦ Θερσάνδρου, τοῦ Πολυνείκους , μὴ εὐχαρι
στούμενος νὰ ἄγῃ ἐν Λακεδαίμονι ἰδιωτικὸν βίον ἀφ᾽ οὗ εἶ
 χεν ἤδη χρηματίσει ἐπίτροπος ἀντιβασιλεὺς τῶν ἀνηλίκων
ἀνεψιῶν του Εὐρυσθένους καὶ Προκλέους , καὶ τῆς βασιλίσσης
Αργείας , χήρας Αριστοδήμου , μετέβη εἰς Καλλίστην
μὲ τρεῖς τριακοντόρους, συνωδευμένος δὲ ὑπό τινων ἐκ τῶν
Μινώων τῶν δραπετευσάντων , διὰ τῆς ἀγχινοίας τῶν

συζύγων των , ἐκ τῶν φυλακῶν τῆς Λακεδαίμονος , καὶ

κατακτήσας αὐτὴν τῆς ἐπέθεσε τὸ ἴδιον αὐτοῦ ὄνομα ( 1 ) .
Τοῦτο δὲ συνέβη εἰς ὀκτὼ γενεὰς ἀνθρώπων μετὰ τὸν

Μεμβλίαρον . ( 2) Τὸ δὲ νέον τοῦτο ὄνομα, Θήρα

διεφύλαξεν ἡ νῆσος αὕτη οὐ μόνον ἐπὶ Ῥωμαιοκρατίας ἀλλὰ
καὶ εἰς ἐποχὴν πολὺ μεταγενεστέραν . ( 3 )

( 1 ) Στοχασθέντες λέγει ὁ Παυσανίας (Λακων. Κεφ. Α' . ), οἱ

ἀπόγονοι τοῦ Μεμβλιάρου ὅτι ὁ Θήρας ἦτο κατ ' εὐθεῖαν συγγενὴς
τοῦ Κάδμου , καὶ εἰς αὐτὸν ἀνῆκεν ἡ ἡγεμονία τῆς ἀποικίας, τὴν
παρεχώρησαν ἑκόντες. Ἰδοὺ δὲ ἡ γεννεαλογία τοῦ Θήρα κατ '
εὐθεῖαν γραμμὴν ἀπὸ τὸν Κάδμον -Κάδμος, Πολύδωρος , Λάβδα
κος , Λάϊος , Οἰδίπους , Πολυνείκης ,Θέρσανδρος, Τισαμένης , Αὐτε
σίων , Θήρας .
( 2) Κακῶς ὁ Κ. De Norvins ἐν τῷ Α΄ . κεφαλαίῳ τοῦ Α '. βιβλίου
τοῦ ἐπιγραφομένου συγγράμματός του «Histoire de Napoléon » ἔφαρ
μόζει εἰς τὴν νῆσον τῆς Κορσικῆς τὰ , ὡς εἴρηται , ἀναφερόμενα
περὶ Θήρας παρ ' Ηροδότου , καθότι τὸ περὶ τούτου τεμάχιον τοῦ
΄Ελληνος συγγραφέως εἶναι σαφέστατον καὶ οὐδεμία δύναται νὰ
ὑπάρξῃ περὶ τούτου ἀμφιβολία .
( 3 ) Τὴν ὀνομασίαν ταύτην, φαίνεται, διεφύλαξε σχεδὸν μέχρι
τῆς ΙΓ' . ἑκατονταετηρίδος , καθ' ἣν ἐποχὴν ἐπωνομάσθη , ἴσως
πρῶτον ὑπὸ τῶν Σταυροφόρων καὶ μετὰ ταῦτα ὑπὸ τῶν κατα
κτητῶν αὐτῆς Ἐνετῶν Σαντορίνη ( Santa Irene, καὶ κατὰ
διαφθορὰν Santorino ) τουτέστιν ' Αγία Ειρήνη . Καὶ τὴν
ὀνομασίαν ταύτην λέγουσιν ὅτι ἔλαβεν ἀπό τινα ἐκκλησίαν τῆς
'Αγ. Εἰρήνης εὑρισκομένην πρὸς τὸ νοτιοδυτικὸν παράλιον τῆς
νήπου Θηρασίας , καὶ οὐχὶ , ὥς τινες λέγουν , ἐκ τῆς μαρτυρησάσης
ἐνταῦθα ' Αγ. Εἰρήνης, διότι ἂν καὶ ἡ ἁγία Εἰρήνη θεωρεῖται ὡς
πολιοῦχος τῆς τε Θήρας καὶ Θηρασίας καὶ ἑορτάζεται μέχρι
τοῦδε μετὰ μεγάλης πομπῆς ὑπὸ τῶν κατοίκων ἀμφοτέρων τῶν
 ex'.

Τὸν Θήρα διεδέχθησαν εἰς τὴν βασιλείαν οἱ αὐτοῦ ἀπό

γονοι ἐξ ὧν ὁ Αἰσάνιος ἐβασίλευσε τὸ 600 , π. χ . ἔτος ·

καὶ τοῦτον διεδέχθη ὁ υἱὸς αὐτοῦ Γρῖνος , πρὸς τὸν ὁποῖον

μεταβάντα εἰς Δελφοὺς ἵνα προσφέρῃ ἑκατόμβην ἐκ μέρους
τῆς πόλεως , ἡ Πιθία ἐχρησμῳδότησεν νὰ ἐγείρῃ πόλιν
τινα ἐν Λιβύῃ· ἀλλ᾽ οὗτος ἀκούσας τὸν χρησμὸν τοῦτον

ἀπεκρίθη λέγων· ἐγώ , Θεέ , εἶμαι ἤδη γέρων καὶ βαρυ

κίνητος , ὅθεν πρόσταξε κανένα ἀπὸ τοὺς νεωτέρους τούτους
νὰ κάμωσιν αὐτά·· καὶ ἐντούτοις ἐδείκνυε τὸν μετ᾿ ἄλλων
πολιτῶν συνοδεύσαντα αὐτὸν Βάττον τὸν τοῦ Πολυμνήςου

ἐκ τοῦ γένους τοῦ Εὐφήμου , ἑνὸς τῶν Μινύων· μολαταῦτα

ἀναχωρήσαντες ἐκ τῶν Δελφῶν οὐδόλως πλέον ἐφρόντισαν
διὰ τὸν χρησμὸν , διότι οὔτε τὴν Λιβύαν ἤξευρον εἰς ποῖον
τῆς γῆς μέρος ἦτον, οὐδ᾽ ἐτόλμων νὰ στείλωσιν εἰς ἄγνω
στον τόπον ἀποικίαν . Αναγκασθέντες ὅμως οἱ Θηραῖοι

νὰ καταφύγωσιν ἐκ δευτέρου εἰς τὸ αὐτὸ μαντεῖον , ἕνεκα

τῆς ἐπισυμβάσης ἀνομβρίας , ἥτις διήρκησεν ἑπτὰ κατὰ

συνέχειαν ἔτη καὶ κατεξήρανεν ὅλα τῆς νήσου τὰ δένδρα

ἐκτὸς ἑνὸς καὶ μόνου , ἡ Πυθία ἐπανέλαβεν ἐπιμόνως τὴν
προτέραν αὐτῆς παραγγελίαν. Οθεν μὴ ὑπάρχοντος ἄλλοι
μέσου ἵνα ἀποφύγωσι τὸ κακὸν , ἀπέστειλαν εἰς Κρήτην
ἀνθρώπους ἐπὶ σκοπῷ νὰ ἐξετάσωσιν ἂν τις τῶν Κρητῶν
ἢ τῶν μετοίκων ἐγνώριζε τὴν χώραν τῆς Λιβύης · οὗτοι
δὲ περιερχόμενοι ἐπ' αὐτῷ τούτῳ τὴν Κρήτην ὑπῆγαν καὶ
εἰς τὴν πόλιν ἔτανον ὅπου ἀπήντησαν πορφυρευτήν τινα

νήσων τε καὶ δογμάτων, δὲν ἐμαρτύρησεν ὅμως εἰς Θήραν ἀλλ'

εἰς Θεσσαλονίκην .
Σημειωτέον δὲ ἐνταῦθα ὅτι ὁ Λατῖνος συγγραφεύς Ἰουστῖνος
ἀναφέρει τὴν Θήραν ὑπὸ τὴν ὀνομασίαν Θηραμένη (Thera
mena )· ὁ δὲ Πορφυρογέννητος λέγει ὅτι ἐκαλεῖτο καὶ Ῥηναία .
προστούτοις δὲ θέλουν τινὲς ὅτι ἡ νῆσος αὕτη εἶχε καί τινα άλλα
ὀνόματα , οἷα · Φιλοτέρα , Τευσία , Καλαυρία , καὶ Στρογγύλη ·
 6'

τοὔνομα Κορώδιον , ὅστις παρασυρθεὶς ἄλλοτε ἀπὸ τοὺς

ἀνέμους εἶχεν ὑπάγει εἰς Λιβύην καὶ ἐν τῇ νήσῳ τῆς Λιβύης
Πλατέᾳ · ἑπομένως πείσαντες αὐτὸν τὸν ἔφεραν ὑπὸ μισθόν
εἰς Θήραν . Ἀπὸ δὲ τὴν Θήραν πρῶτον ἐκίνησαν μετὰ τοῦ
Κορωβίου ὀλίγοι τινὲς πρὸς ἐξίχνευσιν τοῦ ζητουμένου τό
που · οἵτινες φθάσαντες εὐτυχῶς εἰς τὴν νῆσον Πλα

τέαν ἐξεβίβασαν τὸν Κορώβιον , οἱ δὲ Θηραῖοι ἔπλευσαν

ἀμέσως ὀπίσω ὅπως εἰδοποιήσωσι περὶ τούτου τοὺς αὑτῶν
συμπατριώτας . Τούτων οὕτως ἐχόντων ἀπεφασίσθη νὰ
σταλῶσι κάτοικοι ἀπ᾿ ὅλας τὰς κώμας τῆς νήσου, οὔσας
ἑπτὰ τὸν ἀριθμὸν , οἵτινες ἐλήφησαν διὰ κλήρου ἀνὰ ἕνα
μεταξὺ τῶν ἀδελφῶν· βασιλεὺς δὲ καὶ ἀρχηγὸς τῆς ἀποι ·
κίας διωρίσθη ὁ Βάττος , ὅστις ἐμβιβασθεὶς μετὰ τῶν συν
τρόφων του εἰς δύω πεντηκοντόρους ἐκίνησε διὰ τὴν Λιζύην

( 658 , π . χ . ) πλὴν οὗτοι φοβούμενοι φαίνεται ν' ἀκολου

θήσωσι τὸν διάπλουν ἐπέστρεφον ὀπίσω · ἀλλὰ προσορμι

ζομένους εἰς τὸν λιμένα οἱ Θηραῖοι ἤρχισαν νὰ τοὺς λι? ο

βολῶσ: καὶ δὲν τοὺς ἄφινον νὰ πλησιάζωσι τὴν γῆν παρὰ
τοὺς διέταξαν νὰ πλεύσωσιν ὀπίσω εἰς τὴν Λιβύην . Ο εν
ἀναγκασθέντες τοιούτῳ τρόπῳ ἀπέπλευσαν καὶ ἀκολου
θοῦντες τὸν διάπλουν αὐτῶν εὐωδόνησαν εἰς τὴν Πλατέαν ,

ὅπου κατ᾿ ἀρχὰς ἀποκατεστάθησαν, ἀλλ᾽ ἀκολούθως βια

σθέντες ὑπὸ νέου χρησμοὺ τοῦ αὐτοῦ μαντείου ν ' ἀποικί
σωσιν εἰς τὴν κυρίως λεγομένην Λιβύην , ἀνήγειραν τὴν
πόλιν Κυρήνην , ἥτις μετὰ ταῦτα ἐστάθη πατρὶς τοῦ ποι
στοῦ Καλλιμάχου .

Εντοσούτῳ ἡ Θήρᾳ φαίνεται ὅτι εὑρίσκετο εἰς πολὺ

ἀνθηρὰν κατάστασιν, διότι ὑπῆρχον ἐν αὐτῇ ἑπτὰ , ὡς προ
είπομεν κατὰ μαρτυρίαν τοῦ Ηροδότου , κῶμαι ἢ πόλεις
καὶ ἐν τῇ ἐποχῇ τοῦ περιφήμου Πελοποννησιακοῦ πολέ
 sy'.

και μόνον ἢ νῆσος αὕτη καὶ ἡ Μῆλος ἐτόλμησαν , καθόσον

μαρτυρεῖ ὁ Θουκυδίδης ( Βιβλ . Β΄. ) νὰ μένωσιν οὐδέτεραι ,
ἐνῷ αἱ λοιπαὶ ἅπασαι ἠναγκάσθησαν νὰ συμμαχήσωσι μετὰ
τῶν Ἀθηναίων (4 ). Τὰ μέχρι τοῦδε σωζόμενα ἐρείπια τῶν
παλαιῶν τῆς Θήρας πόλεων εἶναι ἴσως τὸ σημαντικώτερον

μνημεῖον τῆς ἀρχαιότητος ἀφ᾽ ὅσα ὑπάρχουσιν εἰς τὸ Αἰ

γαῖον Πέλαγος , καὶ ταῦτα μαρτυροῦσι τρανώτατα τὴν
μεγαλ πρέπειαν τῶν εἰρημένων πόλεων· τὸ δὲ πλῆθος τῶν

μέχρι τοῦδε σωζομένων καίτοι χαλκῶν ἀρχαίων τῆς Θήρας

νομισμάτων καταδεικνύουσι τὸν κατὰ τὴν τότε ἐποχὴν
πλοῦτον αὐτῆς . ( 5 )
Μεταξὺ τῶν ἐν Θέρᾳ λατρευομένων Θεῶν ἦτο κατ᾽ ἐξο

χὴν ἡ ᾿Εκάτη, ὡς ἐκ διαφόρων ἐπιγρατῶν ἐξάγεται͵

Τὸ δὲ μαντεῖον τῆς Θήρας ῎Επος Θηραίων ἦτον ἀρκετὰ
διάσημον .

( 4 ) Κατὰ τὴν διήγησιν τοῦ Ἡ οδότου ( διόλ . ή . §. 66 καὶ 56. )

φαίνεται ὅτι ἐν τῇ ἐποχῇ τῆς εἰσβολής τοῦ Ξέρξου οἱ Θηραῖοι
ἦσαν ἐξ ἐκείνων τῶν νησιωτῶν οἵτινες ἔδωκαν εἰς τὸν Βάρβαρον
γῆν καὶ ὕδωρ .
( 5 ) Τοῦτο ἐπιδεόαιοῦται καὶ ἐκ τῆς ἑξῆς περικοπῆς ἀπαντω
μένως ἐν τῷ Συμποσίῳ τού Δίντου · « Veramente io viddi un luogo,
nelle coste d'un monte, che si chiama Faltonera in Toscana, dove il
più ville villano di tutte la contrade zappando, più d'un stajo di San
telene d'argento finissimo vi trovò , che forse di due milla anni l'ave
rano aspetato . » Τὴν δὲ λέξιν Santelene ἰδοὺ πῶς ὁ σχολιαστὴς αὐ
τοῦ μεθερμηνεύει · «Due maniere di moneta corrente si praticava intorno
ai tempi di Dante : edera questa la più comune comechè forse alla
mercatura ed allo spendere la più usuale, cioè erano i Bisanti e le San
telene : e tanto in oro che in argento, ed in rame si battevano comune .
mente. • · la Santelena o Sant Elena, vien
denominata dal luogo, nel quale si batteva questa moneta; questa é
quell'isola nell' Arcipelago, situata dirimpetto a Candia, la quale da'
Latini fù detta Tiresia o Thirasia, ed anticamente Therasia, di poi ne'
tempi bassi fa dotta da' naviganti Sant' Elena (Sant Elena ή τάχα Sant
Irene ? ), e in oggi si chiama Santorini . (Edia.
Venet. 1760 ι. 5. part . I. pag . 221 2
 id.

Φαίνεται δὲ ὅτι ἡ δυναστεία τῶν τοῦ Θήρα ἀπογόνων

δὲν διήρκησεν ἐπὶ πολὺ , καθότι εἰς ἀναριθμήτους διαφόρων

ἐποχῶν ἐπιγραφὰς ἀπαντᾶται ἡ ἔκφρασις « ῾Η βουλὴ καὶ
ὁ Δῆμος » ὅπερ ἀποδεικνύει τὸ ἀριστοκρατικὸν εἶδος τῆς
κυβερνήσεως , καὶ τοῦτο ἐπιβεβαιοῖ τοὺς λόγους τοῦ Ἀρι
στοτέλους διηγουμένου ἐν τῇ πολιτικῇ αὐτοῦ ὅτι αἱ νῆσοι
ἐν γένει ἀριστοκρατοῦντο . Ὑπῆρχεν ὅμως καὶ ἐποχὴ
καθ᾽ ἣν ἡ Θήρα διωκεῖτο πάντῃ δημοκρατικῶς , καὶ τοῦτο
δηλοῦται ἔκ τινων παλαιῶν ἐπιγραφῶν ἐξ ὧν καὶ ἡ ἀκό
λουθος .
Ο ΔΑΜΟΣ

NIKI1ΤΗΣ 6),Ν ΔΩΡΗΜΑΧΟΥ

ΕΥΤΑΞΙΑΣ ΕΝΕΚΑ , ΚΑΙ
ΚΑΛΟΚΑΓΑΘΙΑΣ ΘΕΟΙΣ . (6 )
Πιθανῶς ἡ νῆσος αὕτη ἥτις διέφυγε τὴν εἰσβολὴν τῶν

Περσῶν, δοῦσα εἰς αὐτοὺς γῆν καὶ ὕδωρ , ἔγινε μετὰ

τὴν ἧτταν τούτων σὺν ταῖς λοιπαῖς νήσοις ὑποτελὲς εἰς

τὴν δημοκρατίαν τῶν ᾿Αθηνῶν . ᾿Ακολούθως δὲ ὑπέκυψε ,

κατὰ τὴν μαρτυρίαν Κοσμᾶ τοῦ Αἰγυπτίου , ὁμοῦ μὲ πολ
λὰς τῶν ἄλλων νήσων εἰς τὴν κυριαρχίαν τῶν Πτολε
μαίων . (7)

ἴσως δὲ ἐκυρίευσεν αὐτὴν καὶ Μιθριδάτης ὁ τοῦ Πόν

( 6 ) Τὴν ἐπιγραφὴν ταύτην ἐξέδωκε καὶ ὁ σοφὸς ἀρχαιολόγος

Boëkh, ὑπ ' ἀριθ . 2,458 , πλὴν τὴν δευτέραν ἐλλείπουσαν αὐτῆς
λέξιν ἀναπληροῖ διὰ τῆς συλλαβης ΠΠο , ήτοι ἀναγινώσκει
ΝΙΚΙΠΠΟΝ ἀντὶ ΝΙΚΗΤΗΣ ΩΝ ὅπερ δὲν συμφωνεῖ νομίζομεν
ἀκριβῶς μὲ τὴν ἔννοιαν τῆς ἐπιγραφῆς .
( 1) Μεταξὺ τῶν ὑπὸ τοῦ Βοικίου ἐκδοθεισῶν Θηραϊκῶν ἐπι
γραφῶν ἀπαντᾶται καὶ ἡ ἐφεξῆς , ὑπ ' ἀριθ . 2,451 .
« Ὁ Δῆμος ὁ Θηραίων ὑπὲρ βασιλέως Πτολεμαίου καὶ βασιλίσ–
σας Κλεοπάτρας, θεῶν φιλοματόρων, καὶ τῶν τέκνον αὐτῶν
Διονύσων . η
 LE'.

του βασιλεὺς ὅτε ἐκυρίευσεν ἄλλας τῆς ῾Ελλάδος νήσους .

ἡ Θήρα ὅμως ἐστάθη ὡς βεβαιοῖ ὁ ᾿Αππιανὸς ( Βιβλ . β΄ . )
ὑποτελὴς καὶ τῶν ῾Ροδίων ( 8 ) . Μετὰ ταῦτα δὲ ὑπέπεσεν
ὁμοῦ μὲ τὰς λοιπὰς νήσους ὑπὸ τὴν ἐξουσίαν τῶν ῾Ρω

μαίων, διὸ μέχρι τοῦδε σώζονται ἐν τῇ νήσῳ ταύτῃ ἐπι

γραφαὶ καὶ μνημεῖα πρὸς τιμὴν τῶν Καισάρων, ὡς καὶ

νομίσματα φέροντα τὰς προτομὰς αὐτῶν καὶ τὴν ἐπιγρα

φὴν Θηραίων . Μετενεχθείσης δὲ τῆς Αὐτοκρατορικῆς
ἕδρας ἀπὸ παλαιὰν εἰς νέαν Ῥώμην , ἡ Θήρα ἔμεινεν ὁμοῦ
μὲ τὰς λοιπὰς νήσους ὑπὸ τὴν κυριαρχίαν τῶν Βυζαντινῶν
αὐτοκρατόρων · ἀλλ᾿ ἐπὶ τῆς βασιλείας τούτων ὑπέφερεν ,
ὡς καὶ πολλαὶ ἄλλαι νῆσοι , διαφόρους ὑπὸ τῶν βαρβάρων
εἰσβολὰς , ἐξ ὧν πρώτη παρουσιάζεται ἡ τῶν Σκυθῶν ἐπὶ
Βαλεντίου κατὰ τὸ 376 σωτήριον ἔτος ( Lebrun Hist .
du Bas- Empire , t . XIII ) . ἀκολούθως ἡ τῶν Σλάβων
ἥτις ἔλαβε χώραν περὶ τὸ 769 ἀπὸ Χ . Γ . ἔτος · μετὰ
ταῦτα ἡ τῶν Σαρακηνῶν οἵτινες εἰσέβαλον εἰς τὰς νήσους

πρῶτον ἐπὶ Μιχαὴλ τοῦ Ἐραυλοῦ (821), καὶ ἀκολούθως

ἐπὶ Μιχαὴλ Γ . ( 864 ) , Κωνσταντίνου Η΄ . ( 1087) , καὶ
περὶ τὰ μέσα τοῦ ΙΑ΄ . αἰῶνος ἐπὶ Μανουὴλ τοῦ Κομνηνοῦ .
Εἰσέβαλον πρὸς τούτοις καὶ κατηφάνισαν τὰς νήσους, πι
θανῶς δὲ καὶ τὴν Θήραν, οἱ Τοῦρκοι , Δανοί , Λατῖνοι καὶ
Καταλάνο : οἵτινες μάλιστα κατὰ τὸ 1346 ἔτος ὁδηγού
μένοι ὑπὸ τοῦ Καταλάνου ῾ογέρου, ναυάρχου τοῦ Σικελικοῦ
στόλου , κατέκτησαν πρὸς καιρὸν αὐτάς . Κατακτηθείσης
δὲ τῆς Βυζαντινῆς Αὐτοκρατορίας ὑπὸ τῶν Γαλατῶν κατὰ
τὸ 1204 ἔτος , διάφοροι τῶν εὐπατριδῶν Ἑλλήνων ὠφελού

μενοι ἀπὸ τῆς ἀδυναμίας τοῦ βασιλεύοντος Βαλδουΐνου (

(8) ‘Ο Τουρνεφόρτιος λέγει ὅτε εὗρεν ἐν Θήρᾳ τὰ ἐρείπια τοῦ
ὑπὸ τῶν Ῥοδίων οἰκοδομηθέντος ναοῦ . ( Voyag . du Levant , T, I.
Lett, 6.)
Βωδουΐνου ) ἐκηρύχθησαν ἡγεμόνες ἀνεξάρτητοι διαφόρων
τοῦ Κράτους μερῶν , καὶ μάλιστα τῶν νήσων , καὶ ἴσως

κατὰ τὴν ἐποχὴν ταύτην ὁ Ρωμαῖος ᾿Αργυρός ( ἢ ᾿Αργυρό

πουλος) ἐκ τῆς αὐτοκρατορικῆς τοῦ αὑτοῦ ἐπωνύμου οι
κογενείας ἔγινε κύριος μέρους τινὺς τῆς νήσου Θήρας καὶ
ἰδίως τῆς κωμοπόλεως Επανωμερίας . ( Du- Cange ,
In familiis Byzant . p . 156 ) (9) . Μετὰ δὲ τὸν θά
νατον τοῦ Βαλδουίνου ἀναλαβὼν τὰς ἡνίας τῆς αὐτοκρά
τορίας ὁ ἀδελφὸς αὐτοῦ ἐῤῥῖκος καὶ μὴ δυνάμενος ἄλλως
πως νὰ ὑποτάξῃ τοὺς ἡγεμονίσκους τούτους , ἐπέτρεψεν
εἰς τοὺς αὐτοῦ αὐλικοὺς καὶ τοὺς συνδραμόντας εἰς τὴν
κατάκτησιν τῆς Κωνσταντινουπόλεως Ενετοὺς νὰ ἐκστρας
τεύσωσι κατὰ τῶν περὶ ὧν ὁ λόγος αὐτοχειροτονήτων ἡγε
μόνων ἰδίοις ἀναλώματι καὶ πρὸς ἴδιον αὐτῶν ὄφελος .
(Du Cange , Hist . des Emper. de Constantin . Lib . 2. )
Μεταξὺ λοιπὸν τῶν ἐπιχειρησάντων τοιαύτας ἐκστρατείας
εἶναι καὶ Μάρκος ὁ Σανούδης ὅστις σὺν ταῖς ἄλλαις νήσοις
κατέκτησε κατὰ τὸ 1208 καὶ τὴν νῆσον Θήραν , ἥτις ὡς
ἐκ τούτου ἀπήρτισε μέρος τῆς Δουκείας ( Ducato ) τῆς
Νάξου , ἢ μᾶλλον τοῦ Αρχιπελάγους λεγομένης . ᾿Ακολού
θως εἷς τῶν διαδόχων τοῦ Σανούδου , Ἰωάννης ὁ Κρίσπης ,
ὅστις εἶναι δωδέκατος ἐκ τῶν Δουκῶν τοῦ ᾿Αρχιπελάγους,
ἐδωρήσατο τὴν νῆσον Θήραν πρὸς τὸν αὐτάδελφόν του Νικό

λαον ὅστις ἐδιοίκησεν αὐτὴν ὑπὸ τὸν τίτλον Κυρίου

τῆς Σαντορίνης (Signore di Santorino) . Μετὰ δὲ

τὸν θάνατον Γουλιέλμου τοῦ Κρίσπου ΙΕ΄. Δουκός, ή Θήρα

συνεχωνεύθη ἐκ νέου μὲ τὴν Δουκείαν τῆς Νάξου , καθότι
ὁ εἰρημένος Δοὺξ Γουλιέλμος ἀφῆκε κληρονόμον τὸν ἀνε

(9) Ἴσως ὁ μέχρι τοῦδε σωζόμενος ἐν Επανωμερίᾳ πύργος εἶ

και οἰκοδόμημα αὐτοῦ τούτου .
ψιόν του τὸν τότε Κύριον τῆς Θήρας . ῾Ο δὲ Ἰάκωβος ὁ

Κρίσπης ΙΖ΄ . Δοὺξ τοῦ Αρχιπελάγους παρεχώρησεν ἢ μᾶλ

λον ἐπώλησε τὴν νῆσον Θήραν πρὸς τὸν Κύριον τῆς νήσου
Ἴου . ( Hist des anciens Ducs de l ' Arcip .) . Κατὰ δὲ
τὸ ἔτος 1537 κατακτηθεῖται ὑπὸ τοῦ ὀθωμανοῦ ἀρχι

ναυάρχου τοῦ περιβοήτου Ξανθογενείου ( Barbarossa )

ὅλαι αἱ νῆτοι , ἐξαιρουμένης τῆς Τήνου , μετέβη ή Δουκεία
τοῦ ᾿Αρχιπελάγους, ἑπομένως καὶ ἡ Θέρα , κατὰ διαταγὴν
τοῦ τότε βασιλεύοντο ; Σουλτάνου Σουλεϊμάνου Β΄ . εἰς τὸν
Ισραηλίτην Ἰωσὴφ Νάκην ἀναγνωρισθέντα ὑπὸ τοῦ μνη
σθέντος Σουλτάνου ὡς Δοῦκκ τοῦ ἀρχιπελάγους ( 10 ) ·
Αποβιώταντος δὲ τοῦ Εβραίου τούτου Δουκός , ἡ μὲν Δου

κεία κατηργήθη , αἱ δὲ ἅπαρ ἴζουσαι αὐτὴν νῆσοι, ἑπομένως

καὶ ἡ Θήρα , μετέβησαν ὑπὸ τὴν ἄμεσον τῆς ΟθωμανικῆςΚυ
βερνήσεως ἐξουσίαν, χαίρουσα , ὅμως προνόμιά τινα ἃ καθί .
στων αὐτὰς σχεδὸν ἀνεξαρτήτους . Κατὰ δὲ τὸ ἔτος
1770 ὑπέκυψε , ἡ Θήρα πρὸς καιρὸν , ὡς καὶ πολλαὶ ἄλλαι
τοῦ Αἰγαίου νῆσοι εἰς τὴν Ῥωσσικὴν δυναστείαν , ναυςαθ
μοῦντο ; τότε τοῦ ῥωτικοῦ ςόλου ἐν Ναούσῃ τῆς Πάρου ,
ὑπὸ τὴν διεύθυνσιν Αλεξίου τοῦ ὀρλώρ . Τελευταῖον δρα
ξάμενο : καὶ οἱ Θηραῖοι τῶν ὅπλωνὑπὲρ τῆς κοινῆς τῆς πα
τρίδος σωτηρίας ἀνύψωσαν τὴν σημαίαν τῆς ἐλευθερίας
τὴν Β Μαΐου τοῦ 1821 ἔτους , καθ᾽ ἣν ἡμέραν τελεῖται
ἡ ἑορτὴ τῆς ἁγ . Εἰρήνης πολιούχου τῆς νήσου . (11).

( 10 ) Βλ . Γεωγραφική περιγραφὴ τοῦ Νομοῦ τῶν Κυκλάδων,

ὑπὸ 1 Δ : -Κιγάλα · ἐν τῇ ᾿Αποθήκῃ τῶν Ωφελ. καὶ Τερπν . Γνώσ .
έτος 6'. ἀριθ . 9 κλ .
( 11 ) Πρῶτος ἀνύψωσε τὴν σημαίαν τῆς ἀνεξαρτησίας ὁ
Εὐαγγέλης Ματζαράκης ἐπίτροπος τοῦ πρίγγιπος Υψηλάντου .
2*
******* 20.0 .....

ΓΕΝΙΚΗ ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗ
2
ΤΗΣ ΝΗΣΟΥ ΘΗΡΑΣ .

Τμῆμα Α΄. Τοπογραφία .

ΚΕΦ . Α΄. Γήϊος .

᾿Αρθ . Α΄ . Θέσις.

§ 4. ) Αστρονομική .
23,34΄ , μοίρας μῆκος ἀπὸ τοῦ μεσημβρινοῦ τῶν Πα
ριπίων · καὶ 36, 26΄ μοίρας πλάτος .
§ 6 '. ) Γεωγραφική .
'Ο Στράβων ( βιβλ . β' . ) θέτει τὴν νῆσον Θήραν μεταξύ

Αἰγύπτου καὶ Κρήτης , ὁ δὲ Στέφανος ὁ Γεωγράφος με

ταξὺ Κρήτης καὶ Κυρηναίας · αὕτη ὅμως πραγματικῶς

κεῖται πρὸς βορὰν τῆς Κρήτης καὶ τρεῖς λεύγας πρὸς

νότον τὶς Ιου · ὅθεν ἀμφοτέρων τῶν ἀναφερομένων συγ

γραφέων τὰ τεμάχια εἰσὶν ἐσφαλμένα , καὶ τοῦ μὲν Στε

φάνου ἐπιδιορθοῦται, νομίζω , κατά τινα τρόπον , ἂν ἀντι

καταστήσωμεν τὴν λέξιν Κυρηναίας διὰ τῆς λέξεως

Κυνουρίας , οὐχὶ ὅμως καὶ τὸ τοῦ Στράβωνος, διότι

οὗτος αποδίδει εἰς τὴν νῆσον τὴν παρ αὐτοῦ καλουμένην
Θήραν, καὶσχῆμα καὶ περιφέρειαν διάφορον ἀφ᾿ ὅτι ἔχει
ἡ περὶ ἧς ὁ λόγος νῆσις .
§ γ. ᾿Επὶ τῆς ἐπιφανείας τῆς θαλάσσης .
Πρὸς μὲν τὸ ἀρκτο - ανατολικο- μεσημβρινὸν μέρος ὑψοῦται
ὀλίγους τινὰς πόδας, πρὸς δὲ τὸ δυτικὸν 200-250
Γαλλικὰ μέτρα . Ἡ δὲ ὑψηλοτέρα τῆς νήσου θέσις εἶναι
 απο( 2 )30

τὸ τοῦ Προφήτου Ηλιοῦ ὄρος ἀνυψούμενον κατὰ τὸν Γότ

τιέρον 1806 Γαλλικοὺς πόδας .

§ δ΄. ) Υγειϊνή . (Sanitaria )

Η θέσις τῆς νήσου ταύτης εἶναι ὑγειεστάτη · ὡς ὑπο
κειμένη ὅμως εἰς σεισμοὺς , ἕνεκεν ὑποθαλασσίου τινός
Ηφαιστείου · φρονοῦσί τινες ὅτι ὑπάρχει κίνδυνος μὴ κατα
βυθισθῇ μιᾷ τῶν ἡμερῶν .

§ έ .) Εμπορική .
Διὰ τὸ δυτταξείδευτον καὶ ἀπόκεντρον αὐτῆς ἐκ τῶν
λοιπῶν τοῦ κράτους μερῶν, καὶ ἕνεκα ἐλλείψεως καλοῦ
καὶ εὐρυχώρου λιμένος δὲν εἶναι κατάλληλος μεγάλου
ἐμπορίου .

§ στ .) Πολεμική .
Μολονότι δύσβατος ἐκ τοῦ ἑνὸς μέρους , εἶναι ὅμως ἐπί
πεδος καὶ ὁμαλὴ πρὸς τὸ ἕτερον δηλαδὴ τὸ ἀνατολικὸν ,
ὅθεν μὴ οὖσα φύσει ὀχυρὰ καὶ ἅμα εὑρισκομένη εἰς
τὰ σύνορα τοῦ βασιλείου δὲν δύναται χρείας τυχούσης ν᾿
ἀνθέξῃ εἰς τοὺς ἐχθρούς . Διὰ τὴν ἔλλειψιν δὲ εὐρυχώρου
λιμένος καὶ ἐδωδίμων προϊόντων δὲν δύναται νὰ χρησι
μεύσῃ οὔτε ὡς σταθμὸς ναυτικοῦ ςόλου ἢ στρατευμάτων.

§ ζ '. ) Διοικητική . (Amministrativa . )

Απέχει 128 ναυτικὰ μίλια τῆς πρωτευούσης ( Πειραιῶς ) ·
68 τῆς Σύρου ὅπου ἑδρεύει τὸ ἁρμόδιον Πρωτοδικεῖον καὶ
Εμποροδικεῖον ( 1 ) καὶ 40 τῆς Νάξου , ὅπου ἑδρεύει ὁ
Οἰκονομικὸς Επίτροπος (2 ) , καὶ ὁ προϊστάμενος Αρχιεπί
σκοπος Μητροπολίτης τῶν Δυτικῶν . ἔτι δὲ Β τῆς Θη

( 1 ) Κατὰ δὲ τὴν εἰς Νομοὺς διαίρεσιν τοῦ Κράτους καὶ

ἁρμόδιος Νομάρχης .
( 2) Νῦν ὑπάρχει ιδιαίτερος Οἰκονομικὰς Εφορος τῆς Επαρ
χίας Θήρας ἱδρεύων ἐν Φηροῖς .
 3

μασίας · 21 τῆς Ιου · 48 τῆς Αμοργοῦ · καὶ 30 τῆς Ανάφης ,

ἐξ ὧν σύγκειται ἡ ὁμώνυμος Επαρχία Θήρας . ὁ δ᾽ ἁρ
μόδιος Διοικητὴς ( νῦν Επαρχος )· Ταμίας , Εἰρηνοδίκης κλπ.
ὡς καὶ αἱ ἐκκλησιαστικαὶ Αρχαὶ ( 3 ) ἑδρεύουσιν ἐν τῇ αὐτῇ
νήσῳ . ( 4 )

*Αρθ . Β΄ . Σχῆμα καὶ ἔκτασις τῆς γῆς .

§ ά .) Σχῆμα .

Τὸ τῆς νήσου ταύτης σχῆμα ἔχει μεγίστην ὁμοιότητα

μετὰ τοῦ ἱππείου πεδίλου (πέταλον ferro di cavalo ) ,
ἔχον τὸν κόλπον πρὸς τὴν δύσιν , ἐν ᾧ ὑπάρχουσιν
εἰς μὲν τὸ στόμιον ἡ νῆσος Θηρασία καὶ τὸ νησίδιον

τὸ καλούμενον Ασπρονῆσι , εἰς δὲ τὸ κέντρον σχεδὸν τὰ

νησίδια ἢ μᾶλλον σκόπελοι τῆς τε Παλαιᾶς , Νέας καὶ
Μικρᾶς Καμμένης . ὁ κόλπος οὗτος εἶναι ὡς εἶδος εὐ

ρυχώρου ἀμφιθεάτρου παριστάνων ἕνεκα τῶν ὑψηλῶν κρη

μνωδῶν, δυσβάτων καὶ κεκλιμένων ἐπέκεινα τῶν 60 μοιρῶν
ἢ καθέτων αὐτοῦ παραλίων , φρικωδεστάτην μυθιστορικὴν
( romantica ) καὶ μοναδικὴν εἰς τὸ εἶδος του θέαν . Επει

δὴ δὲ τὸ ἀρκτο -ανατολικο -μεσημβρινὸν παράλιον τῆς νήσου

δὲν ἔχει σχεδόν ποσῶς ὕψος , οὕτως ἡ νῆσος παριστάνει
ἐπίπεδον ἐλαφρῶς πως κεκλιμένον ἀπὸ δυσμῶν πρὸς ἀνα
πολὰς , καὶ εἰς πολλὰ μέρη διακεχαραγμένον ἐκ τοῦ ἄνω

( 3 ) Νῦν ὑπόκειται εἰς τὸν ἐν Σύρῳ ἑδρεύοντα Ἐπίσκοπον Κυ

κλάδων .
( 4 ) Ἐνταῦθα νομίζω καλὸν νὰ σημειώσω καὶ τὴν ἐκ τῶν ἰσι
πῶν Κυκλάδων ἀπόφασιν τῆς Θήρας εἰς ναυτικὰ ὡσαύτως μίλια .
*Απέχει ὅθεν τῆς ᾿Ανδρου 92 · τῆς Κέω 94 · Κιμώλου 50 · Κύθνου
*7 · Μήλου 56 · Μυκώνου 68 · Πάρου 44 • Σερίφου 65 · Σικήνου 24 .
Σίφνου 55 · Τήνου 75 καὶ Φολεγάνδρου 30 ...'Εννοεῖται δὲ πάντοτε
ἀπὸ λιμένος εἰς λιμένα .
 $&( 4 )43*

πρὸς τὰ κάτω . Τὸ πλεῖστον δὲ μέρος τῆς ἐπιφανείας

1
τοῦ κεκλιμένου τούτου ἐπιπέδου εἶν᾿ ἀμπελόφυτον ἀλλ '
ὑπάρχουν καὶ δένδρα σποράδην κείμενα .
§ β΄. ) *Εκτασις·
Α΄. ) Περιφερείας .-- ὁ Στράβων ὅστις ἀποδίδει

εἰς τὴν Θήραν ἐπίμηκες σχῆμα ( βιβλ . ά . ) λέγει πρὸς τού

τοις ὅτι ἡ νῆσος αὕτη ἔχει 25 μιλίων περίμετρον , ἐνῷ
ἔχει 36 .
Β΄ . ) Επιφανείας .

1) ᾿Απολύτως.-- Περιέχει ὡς ἔγγιστα 36,000 , Ο

Ενετικὰ μουζούρα , ὧν ἕκαστον λογίζεται ἀνὰ πεντήκοντα
᾿Ενετικὰς πήχεις . Ταῦτα δὲ συνιστῶσιν 11,400 ἐπιτό
πια στρέμματα , σχεδὸν ὅλα καλλιεργημένης γῆς , καὶ
· ἐξ αὐτῶν μόλις 700-750 εἰς ἀγροὺς , τὰ δὲ λοιπὰ
ἀμπελόφυτα , ὅπου ὅμως ὑπάρχουσι καὶ δένδρα φυτευμένα
Σποράδην . ( 5 )
2) Σχετικῶς.ά.) Ως πρὸς τοὺς Δήμους .--- ἐκ τῆς
ὀλικῆς ταύτης ποσότητος τῶν στρεμμάτων ἀνήκουσιν εἰς
μὲν τὸν Δῆμον Θήρας , ὅστις σύγκειται ἐκ τοῦ βορείου τῆς
νήσου μέρους , 4,400 στρέμματα τὰ δὲ λοιπὰ εἰς τὸν
ἕτερον τῆς νήσου Δῆμον , τὸν συγκείμενον ἐκ τοῦ νοτίου
μέρους , τουτέστι τὸν τῆς Καλλίστης . β :) ὡς πρὸς τὴν
θρησκείαν τῶν ἰδιοκτητῶν.— Θεωρουμένη ἡ ἔκτασις τῆς

( 5 ) Κατὰ τὰς τοῦ περὶ στρεμματολογίας νόμου δηλώσεις ὑπάρ

χουσιν εἰς μὲν τὸν ΔῆμονΘήρας Εἰς δὲ τὸν Δῆμον
στρέμματα αμπελόφυτα· Καλλίστης ·
Α΄ . τάξεως · Α'. τάξεως •
B'. . • 1429 B'. A · 3,060
Τ P 1012 T'. • · 1,5201
6
A'. · 916 Δ'. 1,3561
E'. 836 2
Ε'. 720
ΣΤ΄. 4493 ΣΤ΄. 423
Τὸ ὅλον 4,6421 Τὸ ὅλογ 7,080,2
Ἕτοι εἰς ὅλην τὴν νῆσον 11,723 ,
 ( 5 )

γῆς ὡς πρὸς τὰς θρησκεία ; τῶν ἰδιοκτητῶν ἀνήκουν εἰς

μὲν τοὺς τοῦ ἀατ λικού δόγματος 8,700 ὡς ἔγγιστα
στρέμματα ἐξ ὧν , εἰς τὰ κτήματα τῆς ἐπισκοπῆς 112
εἰς τὰ διατη ούμενα με αστήρια 1535 - εἰ ; τα διαλε
λυμένα μοναστήρια 1121 · -εἰς τὸ μονήδειον τῶν καλο
γραιών 103 · — εἰς δημοτικὸς ἐκκλησίας 210 τὸ δὲ
ἐπίλοιπον εἰς ἰδι κήτας. Εἰς δὲ τοὺς τοῦ δυτικοῦ δόγ

ματο . τα λιτά 2,700 στρέματα , καὶ ἐξ αὐτῶν ὡς ἔγα

-
γιστα εἰς τὴν ἐπισκοπὴν 100 – εἰς τὰ λεγόμενα ἐκκλησι
αστικά κα ονικά ( caucnicati͵ 50 - - εἰς τὸ μονέδριον τῶν
56
καλ - γραιῶν 66 -- εἰς τὸ μοναστήριον τῶν Λαζαριστῶν
48·- εἰς ἐκκλησιαστικὰ κληροδοτικὰ κατεμπιστεύματα

(legali pii di guis patronato pessivo ) 1,100 · τὰ δὲ

ἐπίλοιπα εἰσὶν ἰδιωτικαὶ περιουσίαι. γ ) Ως πρὸς τὴν
φύτιν αὐτῆς τῆς γῆς - 4. ὡς ἔγγιστα τετραγωνικῶν με
λίων εἶναι τιτανιδος καὶ σχιστώδους φύσεως, ἡ δὲ ἐπί
λοιπος ηφαίστειος , ἐξ ἧς τί πλεῖστον μέρος ἀσπρώδης δ' .)
Ως πρὸς τὸν π η υσμὸν τῶν κατοί ων -᾿Ανὰ τρία σχεδὸν
τετραγωνικά μουζούρα ἀναλογεῖ εἷς κάτοικος .

Αθ . Γ΄ . Φύσις τῆς γῆς.

§ ά) Γεωλογική .

Δικαίῳ τῷ λόγῳ ὁ σεφὲς Πλίνιος θεωρεῖ τὴν νῆσον Θ

ραν, εἰς τὸ περὶ φυσικῆς ἱστορίας αξιόλογον αὐτήν εύκρα
γραμμα , ὡς γέν ἅμα ἡφαιστείου πυρὲς καὶ εἰς με την ὁ
σχολιαστὴς καὶ ἐκδότες αὐτοῦ , ὁ καὶ διὰ πολλὰς ταρα

δοξολογίας διακεκριμένος Αρδεΐνος διϊσχυρίζεται ν ' ἀπο

δείξῃ τοὐναντίον , καθότι ἀρκεῖ μόνον νὰ ἐπισκεφθῇ τις τὴν
νῆσον ταύτην καὶ ἅμα θέλει πεισθῆ ὅτι αὕτη εἶναι τραγο
ματικῶς γέννημα ἡφαιστείου πυρός . Επειδὴ ἡ εἰρημένη
 ο( 6 )

νῆσος ὁμοῦ μὲ τὰς παρακειμένας μικρὰς νήσους τῆς τα

Θηρα : ίας καὶ τοῦ ᾿Ασπρονησίου περιστᾷ εἰς σχῆμα σχεδὸν
κύκλου , τὰ χείλη τρόπον τινὰ ἀνυψωμένου ἢ δι᾽ ἀνυψώ
σεως κρατῆρος . Καὶ τῳόντι τὸ ἔδαφος τῶν τριῶν τού

των νήσων ἔχει πρὸς τὸ ἐξω μέρος ἐλαφράν τινα ἀπὸ

κορυφῆς μέχρι βάσεως κλίσιν , ἐνῷ πρὸς τὸ ἐσωτερικὸν

μέρος ἢ τὸ ἔσωθεν τοῦ παρὰ τῶν παραλίων αὐτῶν σχήμα

τιζομένου κύκλου, εἶναι κρημνώδες , δύςξατον καὶ λίαν

ἀνώμαλον . Τὰ διάφορα τοῦ ἐδάφους τούτου στρώματα

κλίνουν ἅπαντα πρὸς τὸ ἐξω μέρος, ἐξ ὧν τινὰ μὲν, ἐκ
τῶν κατὰ τὰς θέσεις τῶν ὀρέων ἁγίου Ἠλιοῦ τῆς νήσου
Θήρας , καί τινων μερῶν τῆς νήσου Θηρασίας , σύγκεινται

ἐκ τιτάνεως καὶ ἀργιλώδους σχίστου. ᾿Αλλ᾽ αἱ νῆσοι

τῆς τε Θήρας καὶ Θηρασίας παρουσιάζουν καὶ ἕτερον οὐχ
ἧττον ἴδιον τὸ δὲ ἀνυψώσεως κρατήρων φαινόμενον , δη
λο ότι χάσματα τινὰ τοῦ ἐδάφους ποταμοὶ ἐπιτοπίως
καλούμενοι καὶ ἐκτεινόμενοι ἀπὸ τὰς δυσβάτους πλευρὰς
τοῦ ἀναφαινομένου ᾑραιστείου κύκλου , ἢ τὰς κορυφὰς τῶν
περὶ ὧν ὁ λόγος νήσων μέχρι τῆς βάσεως , ἢ τῶν ἐξωτε .
ρικῶν παραλίων τῶν αὐτῶν νήσων . Τὰ χάσματα ταῦτα
εἰσὶ , ὅμοια τῶν κατὰ τὰς Καναρίους νήσους , καὶ μάλι
στα κατὰ τὴν νῆσον Πάλμαν , ἐ υπαρχόντων, ὅπου ὑπὸ τὴν
ὀνομασίαν Βαράγκος διακρίνονται. ᾿Αλλὰ πρὶν
σχηματισθῇ τὸ χάσμα τὸ συνιστῶν τὸ κέντρον τοῦ δὲ ἀνα
ψώσεως κρατῆρος , εἰμὶ γνώμης , ὅτι ὑπῆρχον ἤδη τὰ ὄρη
τοῦ τὸ ἁγίου Στεφάνου καὶ Προφήτου Ἠλιοῦ , συνιστῶντα
τὸ πρῶτον ὕψωμα τὸ σχηματισθὲν κατὰ συνέπειαν προγε
νεστέρα ; ἀνυψώσεως . Εκ δὲ τοῦ ὑψώματος τούτου .

ἐσύγκειτο φυσικῷ τῷ λόγῳ ἡ ἀρχαία Θήρα ἢ ἡ

κατὰ τὴν μυθώδη καὶ ἄγνωστον καθ᾿ ἡμᾶς ἐποχὴν γῆ
σος . (6 ) Οτι δὲ τὰ ὄρη ταῦτα εἰσὶ σχηματισμοῦπρογενεςέ
ρου τοῦ δι' ἀνυψώσεως κρατῆρος ἀποδεικνύεται ἐκ τῆς δια

(β ) 'Ο σοφός καθηγητὴς Δουδουᾶς εἰσηγητὴς τῆς ἐπὶ τοῦ

Ἰατροστατιστικοῦ τῆς νήσου Θήρας Πίνακος μου , Ἐπιτροπῆς
τῆς ἐν Παρισίοις Β. Ἰατρικῆς ᾿Ακαδημίας, λέγει ἐπὶ τοῦ προκει
μένου εἰς τὴν περὶ τοῦ ἀναφερομένου στατιστικοῦ ἔκθεσίν του ·
. Ce médecin serait plutot disposé à admettre que Santorino aurait été
successivement agrandie par les éruptions volcaniques, mais en cela , nous
devons le dire, il est en opposition avec des faits historiques bien consta
tes , et M. de Choiseu! Gouffier parait avoir prouvé que Santorino, loin
de se trouver agrandie, a été plutôt diminuée, amoindrie et en quelque
sorte démembrée par ces mêmes eruptions » ( Bulletin de l' Acad. R.
de médcc . t. VII, pag. 538.) Ίσως ἐγὼ δὲν ἐξηγήθην σαφῶς ἐν τῷ
μνησθέντι πινακι · οὐδέποτε ὅμως διϊσχυρίσθην ὅτι ἡ νῆσος Θήρα
εἰς τὴν σημερινὴν αὐτῆς κατάστασιν ἔχει περισσοτέραν έκτασιν
ἀφ' ὅτι εἶχεν εἰς τὰς προγενεστέρας ἱστορικὸς καὶ γνωστὰς εἰς ἡμᾶς
ἐποχὰς , ἀλλὰ μόνον πρεσβεύω ότι τὸ μέρος τὸ συνιστῶν τὸν δι
ἀνυψώσεως κρατῆρα εἶναι μεταγενέστερον τῶν ὀρέων τοῦ τε ῾Αγ.
Στεφάνου καὶ Προφ . Ηλιοῦ , ὅτι να ὡς ἐκ τοῦ προγενεςέρου αὐτῶν
σχηματισμοῦ συνίστων τὴν προτέραν Θήραν ἢ τὴν τῆς μυθικῆς
ἐποχῆς νῆσον . Καθόσον δὲ ἀφορᾶ τὴν σημερινὴν νῆσον τῆς Θήρας
εἰμὶ γνώμης ὅτι καθεκάστην μάλιστα ἐλαττοῦται δὲ ἀνεπαιοθήτου
ὑφέσεως τοῦ ἐδάφους κατὰ τὸ βορειο -ανατολικο- μεσημβρινὸν πα
ράλιον · καὶ ἐν ἔργῳ εἰς διάφορα μέρη τοῦ παραλίου τούτου καὶ
ἰδίως κατὰ τὰς θέσεις Κουλοϊμόον, Καμμάρι , Βλυχάδα , κ.λ. ἀ
παντῶνται ἐν τῷ πυθμένι τῆς θαλάσσης τὰ ἐρείπια πολλῶν καὶ
διαφόρων οἰκοδομῶν , καὶ πιθανῶς τὰ λείψανά τινων ἐκ τῶν ὑπὸ
τοῦ 'Ηρυδότου ἑπτὰ ἀναφερομένων πόλεων . καὶ μόλις πρὸ 80 ἐτῶν
αἱ ἀκταὶ τοῦ κατὰ τὸ Καμμάρι παραλίου, κειμένου πρὸς Κοῤῥὰν
τοῦ ὄρους ἁγ. Στεφάνου , συνείχοντο μετὰ τοῦ πρὸς μεσημβρίαν
παραλίαν τῆς Περίσσης λεγομένου, εἰς τρόπον ὥστε ἀπὸ τὸ ἓν εἰς
τὸ ἕτερον τῶν παραλίου τούτων μετέβαινέ τις διὰ ξηρᾶς , ἐνῷ νῦν
ὅλον τὸ περὶ οὗ ὁ λόγος παράλιον, ἀπὸ τὸ Καμμάρι δηλονότι μέ
χρι τῆς Περίσσας , καλύπτεται ὑπὸ τὰ ὕδατα τῆς θαλάσσης, όπου
τὰ αὐτὰ ὕδατα καλύπτουν καί τινα ἀρχαίαν ἐπιγραφὴν ἀπαντω
μένην εἰς τὸ κατὰ τὸ Καμμάρι εὑρισκόμενον μικρὸν ἄντρον . Δὲν
εἶναι προσέτι 25 ὡς ἔγγιστα ἔτη ὅτε ἡ κατὰ τὸ παράλιον Εμπορίου
ἁλικὴ ἀπεῖχε 170 καὶ ἐπέκεινα σημάτων τῆς θαλάσσης ἐνῷ νῦν
μόλις ἀπέχει 50 σημάτων .
 **£L( 8 ) 93*

φόρου κλίσεως τῶν στρωμάτων αὐτῶν καθότι ἡ κλίσις τῶν

μνησθέντων τρωμάτων δὲν παρουσιάζεται ἁπλῶς ἀπὸ δυσμῶν
πρὸς ἀνατολὰς , ὡς αἱ κλίσεις τῶν στρωμάτων τοῦ κρα
τῆρος, ἀλλὰ παρουσιάζουσι μίαν κατὰ τὸ φαινόμενον
κλίσιν ἐκ τῆς κορυφῆς μέχρι τῆς βάσεως ὅλων ἐν γένει
τῶν πλευρῶν ἀμφοτέρων τούτων τῶν ὀρέων · καὶ πρὸς τού
τοις τὰ τιτανώδη στρώματα τῆς βορείου πλευρᾶς τοῦ
ὄρους τοῦ Προφήτου Ηλιοῦ , καὶ τὰ στρώματα τῆς μεσημε
Ερινῆς καὶ ἀνταπ κρινομένης πλευρᾶς τοῦ παρακειμένου
λόφου ἐφ᾽ οὗ κεῖται ἡ κωμόπολις Πύργος , παρουσιάζουν
ἀναλόγους κλίσεις καὶ ὁμοειδεῖς διευθύνσεις ἐκ τῆς κορυφῆς
τῶν πλευρῶν μέχρι τῆς παρακειμένης κοιλάδος , ἧς ὁ πυθο
μὴν καίτοι κεκαλυμμένος ἐν τῇ ἐπιφανείᾳ ἐκ πιπερίνης
καὶ κισσηρίδος , ἐνδιτέρως ὅμως σύγκειται ἐκ τιτανωδῶν
στρωμάτων διακεκομμένως πως καὶ δίαν ανωμάλως δια
τελειμένων ὥστε ἐκ τούτων πάντων φρονῶ ὅτι δυνάμεθα
νὰ εἰκήσωμεν ὅτι ὁ μνησθεὶς τοῦ Πύργου λόφος κατ ' ἀρχὰς
συνείχετο μετὰ τοῦ εἰρημένου ὄροις διὰ τῆς παραθέσεως
μικροῦ τινος ἄλλου ὄρους , σχηματισθέντος καὶ τούτου διὰ
συγχρόνου ἀνυψώσεως μετὰ τῶν ὀμέων τοῦ τε Προφήτου
Ἠλιοῦ καὶ ἁγ . Στεφάνου , καὶ ἑπομένως πρὸ τοῦ σχηματισ
σμοῦ τοῦ κρατῆρος · εἰς τοῦ ὁποίου μάλιστα τὴν ἀνύψωσιν
ἐπειδὴ κατεβυθίσθη τὸ περὶ οὗ ὁ λόγος μικρὸν ὄρος προ

έκυψεν ἡ κοιλὰς καὶ ὡς ἐκ τούτου παρατηρεῖται. κι άλογός τις

κλίσις ἐν τοῖς στρώμασι τῶν ἀνταποκρινομένων πλευρῶν
τοῦ ὄρους τοῦ Προφήτου Ἠλιοῦ καὶ τοῦ λόφου τοῦ Πύργου .
Κατὰ τὸν αὐτὸν δὲ τρόπον φαίνεται ἐπήγασαν καὶ αἱ
ἐνυπάρχουσαι κλίσεις εἰς τὰ στρώματα τῶν λοιπῶν
πλευρῶν ἀμφοτέρων τῶν ὀρέων τούτων · εἰς τρόπον ὥστε
κλίνω νὰ πιστεύσω ὅτι ἐν τῇ ἐποχῇ τοῦ σχηματισμοῦ τοῦ
 >
#++ ( 9 )g@*

κρατῆρος συνέβη ὕφεσίς τις καὶ καταποντισμὸς τοῦ προ

ὑπάρχοντος ἐδάφους .
Εκ δὲ τῆς παραδόσεως γνωρίζομεν ὅτι ἡ Θηρασία

εἰς ἀρχαιοτάτην ἐποχὴν ὑπῆρχε συνενωμένη μετὰ τῆς

Θήρας , τουθ᾽ ὅπερ ἐπιβεβαιοῦται ἐκ τῆς ὁμοιότητος κατά τε
τὴν φύσιν καὶ διάθεσιν τῶν διαφόρων στρωμάτων ἀμφο
τέρων τῶν νήσων τούτων καὶ τοῦ παρακειμένου νησιδίου
1.
Ασπρονησίου λεγομένου ( 7 ), ὥστε φαίνεται πιθανὸν ὅτι
--
ὑπῆρχε ποτὲ ἐν τῷ μεταξὺ διαστήματι ὄρος τι 2,500
3,000 ποδῶν ὕψος ἐπὶ τῆς ἐπιφανεία ; τῆς Γαλάτσης , τὸ
ὁποῖον συνέστε τὸν κεντρικὸν πυρῆνα ἢ θόλον ( ddine )·
ὅστις καταβυθισθεὶς ἀκολούθως ἐπροξένησε τὸ ἐκτεταμένον

κενὸν τὸ ὁρίζον τὰ ἀρχικὰ ὑψώματα τοῦ ἐσωτερικοῦ πα

ραλίου, καὶ συνιστῶν τὸν ἐνυπάρχοντα κόλπον τῆς Θήρας,
οὗ αἱ ἀνώμαλοι δύσβατοι καὶ λίαν κρημνώδεις͵ ἔτι δὲ καὶ
εἴς τινα μέρη ανεστραμμένει ( culbutées) κλιτώεις ἐπιβε
βαιῦσι τοιαύτιν τινὰ καταβύθισιν .

Εν τῷ κόλπῳ δὲ τούτῳ καὶ σχεδὸν εἰς τὸ κέντρον

αὐτοῦ συνέβησαν ἀκολούθως αἱ διάφοροι ἡφαίστειαι ἀνυ
ψώσεις καὶ ἐκρήξεις , ἐξ ὧν ἐπήγασαν τρεῖς νῆτοι , αἵτινες
ὡς ἐκ τούτου φαίνεται ἐπωνομάτησαν Καμμέναι . Αὖ
ται σύγκεινται ἐκ τραχίτου λίθου διαφόρως ὑπὸ τοῦ πυρὸς
μορφωμένου , ἐκ μελανῆς ὀξυδιανῆς , ἐκ λίβας πεπυκνωμέ .
νης καὶ σκορεοειδοῦς , ἐκ πιπερίνης, μύδρου ( tufo vulca
nico ), βασάλτου καὶ κιστήρεως . Εἴ ; τινα δὲ μέρη -

( 1) Ο Πλίνιος μολονότι εἰς τὸ προλεχθὲν κεφάλαιον τοῦ ποὺ

νήματός του, λέγει ὅτι ἡ Θηρασία ἀνεφύη κατὰ τὸ Δ΄. ἔτος τῆς
135 Ολυμπιάδος· ἐν τῷ Δ' ὅμως κεφαλαίῳ, βιβλίον ΙΒ τοῦ αὐτοῦ
ποιήματος, λέγει ὅτι ἡ Θηρασία ἀπεσπάσθη ἀπὸ τὴν Θήραν, ὅπερ
συμφωνεῖ κάλλιστα μὲ τὴν πατροπαράδοτον καὶ τὴν παρ ἡμῶν ὑ ·
ποστηριζομένην δόξαν.
 ❤#6( 10 )***

παντῶνται προστούτοις τραχιτικὰ συνελίγματα ( conglo

merati trachitici ) σκωρίαι εἰς εἶδος ἀνωμάλων σταλα
κτιτίδων , ἴχνη ἐγχύτου θείου , καὶ ἡφαίστειαι σφαῖραι
( bombe vulcaniche ) , καὶ εἰς μίαν ἐξ αὐτῶν εὑρέθησαν
προσέτι λείψανα τινα ξύλων ὠρυκτωμένων ( legni in stato
d' opalo ) . Εἰς οὐδεμίαν ὅμως ἐσχηματίσθη κρατὴρ και
θότι οὐδὲν ἄλλο ἀπαντᾶται ἢ ἐπισώρευσις ηφαιστείων ὑλῶν
εἰς σχῆμα θόλου ( dôme ) ἢ κεκομμένου κώνου , αἵτινες
οὕτω ἐπισωρευθεῖσαι κατέφραξαν τὸ ἀφ᾽ οὗ ἐξῆλθον ςόμιον ·
ὅθεν εἶναι σαφὲς ὅτι εἰς τὰς μνησθείσας νήσους δὲν ὑπάρ ·
χει πρὸς τὸ παρὸν ἡφαίστειον (vulcano ) κυρίω ; λεγόμενον,

ἀλλὰ μόνον μεγίστη προδιάθεσις , ἵνα οὕτως εἴπω , πρὸς

σχηματισμὸν τοιούτου ἡφαιστείου.

Η μεγαλητέρα τῶν νήσων τούτων καὶ ἀρχαιοτέρα πα

σῶν εἶν' ἡ οὕτω λεγομένη Μεγάλη ἢ Παλαιὰ Καμμένη ·

αὕτη κεῖται πρὸς δυσμὰς τῆς Θήρας καὶ πλησίον τοῦ νη

σιδίου , τοῦ καλουμένου Ασπρονᾶσι · ἔχει ἔκτασιν 1920
γαλλ . μέτρων κατὰ μῆκος καὶ 800 ὡς ἔγγιστα κατὰ
πλάτος, Ανεφάνη κατὰ πρώτην φορὰν ἐν ἔτει 198 π . χ .

ἀλλὰ δὲν ἐσχηματίσθη διὰ μιᾶς ἐντελῶς, ὡς θέλομεν ἀνα

φέρει παρακατιόντες · μόλις ἀναφανεῖσα ἐπωνομάσθη Αὐτό
ματος καὶ Ἱερὰ καὶ ἀφιερώθη τῷ θεῷ τοῦ ᾅδου Πλού
των .. ὁ Στράβων , ὅστις ἐξιστορεῖ τὴν γέννησιν ταύτης ,

ἐκφράζεται ὡς ἑξῆς · « Μέτον Θήρα ; καὶ Θηρασίας ἐκ ·

πεσοῦσαι φλόγες ἐκ τοῦ πελάγους ἐφ' ἡμέρας τέτταρας,
ὥστε πᾶσαν ζέειν καὶ φλέγεσθαι τὴν θάλατταν, ἀνεφύση

σαν κατ᾽ ὀλίγον ἐξαιρομένην , ὡς ὀργανικῶς καὶ συντεθει

μένην ἐκ μύδρων νῆσον , ἔχουσαν δώδεκα σταδίων τὴν
περίμετρον .» ( βιβλ . Β΄ . ) . Ο Πλούταρχος ὠσαύτως ἀνα
φέρει τὸ συμβὰν τοῦτο καὶ τὸ διηγεῖται ὡς προλεχθὲν ὑπὸ
 απόψε ( 11 ) ανα

τῶν χρησμῶν τὸ ἀναφέρει πρὸς τούτοις ὁ Πλίνιος ἐν τῇ

φυσικῇ αὐτοῦ ἱστορίᾳ ( L. II . c . 89 ) · καὶ ὁ Παυσανίας
ἔτι δὲ καὶ ὁ Σένεκας εἰς τὰς φυσικὰς αὐτοῦ συζητήσεις
( Lib. VI . cap . XXI . ) ἐπὶ τέλους ὁ Ἰουστῖνος ἀναφέρει
περὶ τοῦ ἀντικειμένου τούτου τὰ ἀκόλουθα· . Eodem

anno ( 584 ἀπὸ κτίσεως Ρώμης ) inter insulas Thera

menam et Therasim medio utriusque ripa et maris

spatio terramotus fuit , in quo cum admiratione navi

gantium repente ex profundo, cnm calidis aquis
insula emersit. Η νῆσος αὕτη φαίνεται ὅτι ἀκολούθως
ἐπεκτάθη δι᾽ ἐπανειλημμένων ἐκρήξεων , διὸ Πομπώνιος

ὁ Μέλας λέγει ὅτι κατὰ τὸ 770 ἔτος ἀπὸ κτίσεως Ρώμης,

ἀνεφύη ἐν τῷ κόλπῳ τῆς Θήρας νῆσός τις ἀπέχουσα δύο
σταδίων ἐκ τῆς ἱερᾶς , μετὰ τῆς ὁποίας ἀκολούθως συνη
νώθη · ἡ νῆσος αὕτη , προστίθησιν , ἐπωνομάσθη Θεία . Τὴν
γέννησιν τῆς νήσου Θείας ἀναφέρει καὶ ὁ Πλίνιος, ὡς γε
νομένην κατὰ τὸ 19 ἔτος ἀπὸ Χριστοῦ γεννήσεως . Τινὲς
δὲ τῶν νεωτέρων φρονοῦσιν , ὅτι ἡ τῶν ἀρχαίων Θεία εἶναι
ἡ καλουμένη τὰ νῦν Ασπρονῆσι· ἀλλ᾽ ἐκτὸς ὅτι ἡ νῆσος
αὕτη ἀπέχει οὐχὶ δύω σταδίων, ἀλλὰ δύω περίπου μιλίων
τῆς Παλαιᾶς Καμμένης, δὲν φαίνεται πρὸς τούτοις σχηματι
σμένη ἐξ ἰδιαιτέρων ἐκρήξεων , ἀλλὰ μᾶλλον φαίνεται
ὡς ἡ παρακειμένη Θηρασία, λείψανον τοῦ καταβυθισθέν

τος μέρους τῆς Θήρας, ὅπερ κάλλιςα ἐξάγεται ἐκ τῆς

ὁμοιότητος τῆς φύσεως καὶ τοῦ ὕψους τῶν διαφόρων
αὐτῆς στρωμάτων μετὰ τῶν τῆς Θήρας καὶ Θηρασίας ·
ἑπομένως ἡ ἀρχαία Θεία , κατὰ πᾶσαν πιθανολογίαν σπό
ναπαρτίζει μέρος τῆς σημερινῆς Μεγάλης Καμμένης , καὶ
ἰδίως πιθανῷ τῷ λόγῳ τὸ ἀκρωτήριον τὸ συνιστὰν τὸν τοῦ

Αγ . Νικολάου ὅρμον . Η μεγάλη ἢ παλαιὰ Καμμένη,

 ate ( 12 ) »

κατὰ τὴν μαρτυρίαν Γεωργίου τοῦ Συγγέλου , ἐπηυξήνθη

καὶ δευτέραν φορὰν κατὰ τὸ 46 σωτήριον ἔτος · ἔτι καὶ
τρίτην φορὰν περὶ τὸ 60 ἀπὸ Χ . ἔτο ;, ὡς μαρτυρεῖ ὁ
Φιλόστρατος , ἐξαιρουμένης τῆς περιτάσεως καθ᾿ ἣν θέλομεν
ὑποθέσειν, ὅτι οἱ συγγραφεῖς οὗτοι ὑπαινίττονται νήσους
.
ἀναφανείσας κατ᾽ ἐκείνην τὴν ἐποχὴν καὶ εἶτα καταβυθι
σθείσας . ὁ Θεοφάνης εἰς τὴν αὐτοῦ χρονολογίαν ἀναφέρει

καὶ ἑτέραι ἐπαύξησιν τῆς νήτου ταύτης ἐπισυμβᾶσαν κατὰ

τὸ 712 ἀπὸ Χ . ἔτος καὶ ταύτης κάμνουσι μνείαν διάφοροι

τῶν νετέρων συγγραφέων , μάλιστα ó

ὁ Βίετος , Βαρόνιος ,
Λεβὼ , καὶ Φλευρῆς · « Eutre ces iles de Thera et The
rasia , λέγε : ὁ τελευταῖος οὗτος , on vit d ' abord sortir
pour quelques jours , de fond de la mer bouillo
nante, comme d'un fourneau tout ardent, une va peur

épaisse, qui se dilatant peu à peu parut toute en feu .

Ensuite la mer vomit des pierres ponces en si grand

quantité sur les côtes maritimes de l'Asie Mineure ,

de Lesbos , d' Abydos et de la Macédoine . qu'elle
en fut couvert et la terre qui s'amassa forma
comme une île de feu qui s' unit à l'ancienne Hiéra.»

Πλὴν ὁ Νικηφόρος , καὶ Κεδρηνὸς ἀναφέρουν τὴν ἔκρηξιν

ταύτην εἰς τὸ 726 ἀπὸ Χ . ἔτους . Τελ υταῖον μετὰ παρέ .
λευσιν ἑπτακοσίων καὶ ἐπέκεινα ἐτῶν , ἤτοι κατὰ τὸ 1857

ἔτις , συνέβη ἑτέρα καὶ διὰ τετάρτην φορὰν ἐπαύξησις τῆς

Παλαιᾶς Καμμένης. Τῆς ἐκρήξεως ταύτης οὐδεμία , καθ'
ὅσον γνωρίζω , ἀκριβὴς περιγραφὴ σώζεται, ἀλλὰ μόνον
μαρτυρεῖται ἔκ τινος ἐπιγραφῆς πρὸ ὀλίγων ἀκόμη ἐτῶν
σωζομένης ἐν τῇ κατὰ τὴν πόλιν Σκάρον ἐκκλησίᾳ τῶν
Ιησουϊτῶν, ἥτις εἶχεν ὡς ἑξῆς .

Magnanime Francisco, beroum certissima proles

 * ( 13 )***

Cfispe, vides oculis nobis quæ mira dedere.

Mille quadringentis Christi labentibus annis,
Quinquies undenos istis jungendo duobus ,
Septima calendas decembris , murmure vasto,
Vastus Theresinus immania saxa Kamenæ

Cum gemitu avulsit , scopulusque ex fluctibus imis

Apparet, magnum giguit memorabile monstrum .

Καὶ ταῦτα περὶ τῆς Παλαιᾶς Καμμένης . ἡ δὲ Μικρὰ

Καμμένη ἀνεφάνη κατὰ τὸ 1570 ἔτος , ἢ ὡς διισχυρίζεται
ὁ Ιησουΐτης Ριχάδος εἰς τὴν τῆς Θήρας περιγραφήν του
κατὰ τὸ 1573. « Il ya , λέγει οὗτος , bon nombre de
veillards en cette fle . qui disent avoir vu de leurs
yeux se former par le feu , une île voisine de la

nêtre , au milieu de la mer, en 1573 , et pour cela

elle s' appelle Mikri -Kameni ( petite Caméne } ou
petite Brûlée , pour la distinguer de l'ancienne

Camène, qui étant plus grande , en est plus éloignée ,

et qui à Trois diverses reprises, a reçu la médiocre
grandeur qu'elle a maintenant ‫מ‬ Τὸ περιστατικὸν

τοῦτοἀναφέρει καὶ ὁ ἰουσουΐτης Κίρχερος ( Kircher ,

Mund sub. Lib . IV . ) βασιζόμενος ἐπὶ τῶν προφορικῶν

πληροφοριῶν τοῦ εἰρημένου Ριχάρδου. Η νῆσος αὕτη τῆς

Μικρᾶς Καμμένη ; μᾶλλον τῶν ἄλλων προσεγγίζει τῆς

Θήρας, ἔχει σχεδὸν ὠοειδὲς σχῆμα , πεντακοσίων Γαλλ

μέτρων μῆκος , τετρακοσίων πλάτος , καὶ 130 καὶ ἐπέκεινα

ποδῶν ὕψος ἐπὶ τῆς ἐπιφανείας τῆς (αλάσσης .

Τελευταῖον ἡ Νέα Καμμένη κεῖται μεταξὺ τῶν ἄλλων
δύω , αλλά πλησιέστερον τῆς Μικρᾶς ἀφ᾽ ἧς ἀπέχει μόλις
500 μέτρα . ῎Εχει ἔκτασιν 1900 μέτρων κατὰ μῆκος ,
Y
καὶ σχεδόν 1000 κατὰ πλάτος, εἰς τὴν μεγαλητέρα

ī
 #46( 14 ) ***

αὐτῆς διάμετρον , ἀνυψουμένη 200 καὶ ἐπέκεινα ποδῶν

ἐπὶ τῆς ἐπιφανείας τῆς θαλάσσης . ὁ Βοσγυένος , ἐν τῷ
γεωγραφικῷ αὐτοῦ λεξικῷ , λέγει ὅτι καλλιεργεῖται · αλλ '
οὐδ᾽ αὕτη οὐδ' αἱ ἄλλαι καλλιεργήθηκαν πώποτε, καίτοι
ὅλαι οὖσαι εἴς τινα αὐτῶν μέρη ἐπιδεκτικαὶ κατὰ τὸ
μᾶλλον καὶ ἧττον καλλιεργείας . Κατὰ τὸ μεσημβρινὸν
παράλιον τῆς νήσου ταύτης ὑπάρχει ἡ πηγὴ ስ
ἢ μᾶλλον ἡ
ἑστία τῆς χαλυβοκρήνης τῆς ἐχούσης τὴν ἐνέργειαν τοῦ

καθαρίζειν τὸν ἰωμένον χαλκόν . Η νῆτος αὕτη ἀνεφύη

κατὰ τὸ 1707 ἔτος , καὶ τὸ φαινόμενον τοῦτο περιγράφει
ὁ Ιησουΐτης Ταριλλῶνας εἴς τινα διατριβήν του καταχω
ριθεῖσιν ἐν ταῖς νέας διατριβαῖς των Ιεραποστόλων τῆς
Ἀνατολῆς , καὶ ἐν τῷ Ζ΄ . τόμῳ τῶν Παραδειγματικῶν

ἐπιστολῶν. Περιγράφει αὐτὸ ὡσαύτως δ Βαλλισνέριος ,

ἐπὶ τῇ βάσει τῶν τοῦ ἰατροῦ Γεωργίου τοῦ Κονδύλου

πληροφοριῶν , (Vallisneri, Opere Fisico med . Τ. 2) .

᾿Απαντᾶται πρὸς τούτοις καὶ ἑτέρα περιγραφὴ καταχω

ρισθεῖσα ἐν τῷ τρίτῳ τόμῳ τῶν Διατριβῶν τῆς Ακαδημίας

τῶν ἐπιγραφῶν · καὶ εἰς τὰ χρονικὰ τῆς ἐν Παρισίοις
Ακαδημίας τῶν ἐπιστημῶν τὸ ἔτος 1708. Εὑρίσκεται

προσέτι καὶ εἰς τὸ ἀρχεῖον τῶν ἐν Θήρᾳ Ιησουϊτών, νῦν

δὲ τῶν Λαζαριστῶν, χειρόγραφός τις γαλλιστὶ ἀλλ᾽ ἀνω

νύμως γεγραμμένη περιγραφή · καὶ ἐπὶ τέλους σώζεται

καὶ ἑτέρα χειρόγραφος περιγραφὴ ἰταλιστὶ γεγραμμένη

ὑπὸ τοῦ Θηραίου Αντωνίου Δελένδα αὐτόπτου τοῦ περι

γραφομένου συμβάντος . ὁ δὲ ὀρδιναῖρος εἰς τὸ ἐπιγρα ·

φόμενον αὐτοῦ σύγγραμμα « Histoire naturelle des

Volcans . περιγράφει ἔκρηξίν τινα τῆς Καμμένης γενομέ .

την κατὰ τὸ 1767 ἔτος · ἀλλὰ γνωρίζομεν μετὰ θετικό

 **b( 15 ) ***

αὐτὸς ὅτι οὐδεμία ἔκρηξις μεταγενεστέρα τοῦ 1707 ἔτους

ὑπάρχει . ( 8 )
Υπολογιζομένη κατὰ πιθαναλογίαν ἡ ἡφαίςειος δύναμις

ἡ ἐνεργήσασα εἰς τὰς ἐκρήξεις τῆς Θήρας , δὲν δύναται

νὰ ὑποτεθῇ , ὡς ἐκ τοῦ ὕψους ἐφ᾽ οὗ ἔφθασαν αἱ λάβαι καὶ
ἠφαίστειαι σφαῖραι, ἐλάσσων τῶν 600 * 500 ἀτμοσφαι
ρῶν ( 9 ) . Η ἐνέργεια τοῦ ὑποθαλασσίου τούτου ἡφαιςείου
ἴπως δὲν ἔπαυσεν εἰσέτι ὁλοκλήρως · ἴσως μάλιστα εἶναι

πεπρωμένον νὰ ἴδωμεν ἀκόμη καὶ εἰς τὰς ἡμέρας μας

νέαν τινὰ ἔκρηξιν , καθότι τινες εἰσὶ γνώμης ὅτι διηνεκῶς

γίνεται ἀνεπαίσθητός τις ἀνύψωσις τῆς ὑφάλου τῆς κει
μένης μεταξὺ Μικρᾶς Καμμένης καὶ τοῦ ὅρμου Φηρῶν ·
μάλιστα ὁ Βιρλέτας βεβαιοῖ ὅτι εἰς τὴν θέσιν τῆς ὑφάλου
ταύτης ὑπῆρχε κατὰ τὰς ἀρχὰς τῆς παρούσης ἑκατονταε
τηρίδος 30 μέτρων βάθος , ἐνῷ κατὰ τὸ 1830 ἔτος ὑπῆρ
χε , λέγει 8 μόνον μέτρων, καὶ κατὰ τὸ 1835 ἔτος τεσ

(8) Κατὰ τὸ 1650 ἔτος ὑπῆρξε μεταξὺ Θήρας , Ιου καὶ ᾿Ανύ
δρου ἔκρηξίς τις διαρκέσασα ἐπὶ πολλοὺς μῆνας , καὶ μετὰ τρο
μερῶν φαινομένων παρουσιασθεῖσα , διὸ καὶ Καιρὸς τοῦ καὶ
κοῦ ἐπεκλήθη . Τοῦ συμβάντος τούτου σώζεται ἀνωνύμως σύν
τόμος περιγραφὴ μέρος μὲν εἰς πεζὸν λόγον καὶ μέρος δὲ δὲ ὁμοιο
καταλήκτων στίχων συγγραφεῖσα ὑπὸ τοῦ ἱερομονάχου Σιγάλα .
Τῆς περιγραφῆς ταύτης τὸ πρῶτον μέρος κατεχωρίσθη ἐν ἔτει
1837 εἰς τὴν παρὰ τοῦ Δόκτωρος ᾿Ανσέλμου ἐκδιδομένην ἀπο
θήκην, καὶ τοῦτο ἐπιμελείᾳ τοῦ ἰατροῦ Κ. Βούρου .
Οἱ ἐπιθυμοῦντες λεπτομερεστέρας εἰδήσεις περὶ τῶν διαφόρων
ἡφαιστείων τῆς Θήρας ἐκρήξεων παραπέμπονται εἰς τὸ παρὰ τοῦ
ἀξιοτίμου Κ . Πέγου ἐπιγραφόμενον πόνημα « Histoire et Phenomé
nes du Volcan et des fles volcaniques de Santorin ».
( 9 ) 'Η δύναμις τῶν συνήθως ἐν χρήσει μεγάλων ἀτμομηχανῶν
περιορίζεται εἰς 1-5 ἀτμοσφαιρῶν · οὐδὲ μέχρι τοῦδε ἐστάθη δύ
νατὸν νὰ κατασκευασθῇ μηχανὴ δυνάμεως ἀνωτέρας τῶν 10 ἀτ
μοσφαιρών .
3*
 **6( 10 **

σάρων μόνον μέτρων . Ἐγὼ ὅμως διστάζω νὰ πιστεύσω

τὸ τοιοῦτον· διότι καθ᾽ ἃς ἔχω πληροφορίας ἐκ διαφόρων
ναυτῶν καὶ ἁλιέων τὸ αὐτὸ βάθος τὸ ὁποῖον ἀπαντᾶται

νῦν εἰς τὰς διαφόρους θέσεις τῆς ὑφάλου ταύτης , ὑπῆρχε

καὶ πρὸ 30-40 ἐτῶν ἄνευ ἐλαχίστης αὐξομειώσεως, ὥστε
ἀπατηθέντες φαίνεται τινὲς ἐκ τοῦ ἀνωμάλου τῆς ἐπιφα
νείας τῆς περὶ ἧς ὁ λόγος ὑφάλου ὑπέλαβον ὅτι συμβαίνει
ἀνύψωσις , τούθ᾽ ὅπερ δὲν εἶναι ποσῶς δύσκολον νὰ συμβῇ
ἐν μιᾷ τῶν ἡμερῶν ἂν καὶ πρὸς τὸ παρὸν δὲν ἔχει χώ
ραν . ( 10 )
Εντοσούτῳ ἡ Θήρα δύναται νὰ θεωρηθῇ ὡς θέατρον
παντὸς εἴδους γεωλογικῶν καταστροφῶν , καὶ ὡς ἐκ τούτου
εἶναι ἀξία τῆς περιεργείας καὶ παρατηρήσεως τῶν περὶ
τὰ τοιαῦτα καταγινομένων σοφῶν ἀνδρῶν .
$ β.) Γεωργική .
Εἰς ὅσον δὲ ἀφορᾷ τὴν γεωργικὴν φύσιν τῆς γῆς αὐτῆς ,
σημειωτέον ὅτι εἶναι ξηρὰ , ἄνυδρος, καὶ μολονότι δὲν
εἶναι πετρώδης , ἀπαντῶνται ὅμως εἰς πλεῖστα τῆς ἐπι
φανείας αὐτῆς μέρη πλῆθος τραχιτικῶν χερμαδίων. Ὅλη
σχεδὸν ἡ νῆσος εἶν᾿ ἐπιδεκτικὴ καλλιεργείας μὴ ἐξαίρους
μένων τῶν ὀρέων καὶ βράχων αὐτῆς , διότι τὸ πλεῖστον
τῆς ἐπιφανείας αὐτῶν μέρος εἶναι κεκολλημένον ἀπὸ

ἀσπρώδη γῆν καὶ τεθραμμένην κίσσηριν . Ως ἐκ τῆς ξη

ρότητός της ἡ γῆ τῆς Θήρας δὲν εἶναι δυσκαλλιέργητος ,
ἀλλ ' ὡς ἐκ τούτου δὲν εἶναι καὶ τόσον καρποφόρος , πλὴν

( 10 εἴς τινας Εὐρωπαϊκὰς ἐφημερίδας τοῦ ἔτους 1836 , ὡς καὶ

εἰς τὴν πρό τινων ἐτῶν ἐκδοθεῖσαν ἐν Παρισίοις γεωγραφίαν τοῦ
Ιταλοῦ Βάλβη , ἀναφέρεται ὅτι κατὰ τὸ ἔτος 1836 κατεποντίσθη
ἕνεκα δυνατῶν σεισμῶν μέρος τι τῆς νήσου Θήρας, ἐνῷ οὐ μόνον
δὲν συνέβη τοιοῦτόν τι , ἀλλ' οὔτε κἂν ἔγεινε παραμικρός τις σει
σμὸς κατὰ τὸ ἔτος ἐκεῖνο.
 ( 17 )

ἕνεκα τῆς ἡφαιστείου φύσεώς της οἱ καρποὶ καὶ τὰ προϊ

όντα & προάγει διακρίνονται διά τε τὴν ποιότητα καὶ
γεῦσιν αὐτῶν .

Αρθ . Δ΄ . Σύνορα .

δ . α. ) Απολύτως.
Φυσικῷ τῷ λόγῳ περικυκλοῦται πανταχόθεν ἀπὸ τὴν
θάλασσαν .

" .) Σχετικῶς .
§ βʹ
1) Πρὸς ῎Αρκτον . --- Συνορεύει μὲ τὴν θάλασσαν
τῆς νήσου ἴου . 2 ) Ανατολὰς— μὲ τὴν θάλασσαν τῆς
Ανάφης . 3 ) Μεσημβρίαν---μὲ τὸ Κρητικὸν πέλαγος . 4)
Δυσμὰς---μὲ τὴν νῆσον Θηρασίαν καὶ τὴν Επαρχίαν Μήλου .

ΚΕΦ . Β' . Ὑδρογραφική .

Αρθ . Α΄ . Ύδατα ἐπὶ τῆς ἐπιφανείας τῆς γῆς.

§. ῾Ενιαῖος .
Εἰς τὴν νῆσον ταύτην δὲν ὑπάρχουσιν οὔτε λίμναι , οὔτε
ποταμοὶ οὔτε ῥύακες , ἑνὶ λόγῳ οὐδενὸς εἴδους τοιαύτης
φύσεως ὕδατα .

Αρθ . Β ' . Ύδατα Ὑπόγεια .

§ α ) Φρέατα .
Μόνον εἰς τὰ παράλια οὐχὶ ὅμως καὶ εἰς ἄλλο τῆς
· νήσου μέρος ἐστάθη δυνατὸν νὰ κατασκευασθῶσι φρέατα·
ἐντεῦθεν καὶ ἡ γενικὴ τῶν Θηραίων δόξα ὅτι τὰ ὕδατα
τῶν φρεάτων λαμβάνουσι τὴν ἀρχήν των ἀπὸ τὰ τῆς
Ο
θαλάσσης . Οσον δὲ τὰ φρέατα ἀπέχουν ἀπὸ τὴν ἀκτὴν
τῆς θαλάσσης τόσον πρέπει νὰ γίνονται βαθύτερα προ
 ( 18 )a

χωροῦντες δὲ πρὸς τὸ δυτικὸν καὶ ἀνυψούμενον τῆς νήσου

μέρος δὲν εὑρίσκουσι πλέον ὕδωρ , εἰμὴ φθάνοντες ἴσως εἰς

μεγάλα βάθη . Σημειωτέον πρὸς τούτοις ὅτι εἰς τὸ δυτικὸν

τῆς νήσου παράλιον δὲν ὑπάρχουσι φρέατα ἐκτὸς ὀλίγων
τινῶν πρὸς μεσημβρίαν τοῦ ὅρμου ᾿θηνιῶν , ἤτοι πλησίον
τοῦ σχιζο- τιτανώδους τῆς νήσου μέρους Τὰ δὲ εἰς τὸ ἀρ
κτικο-ανατολικὸν παράλιον φρέατα εἶναιὡς ἔγγιςα 40 τὸν
ἀριθμὸν , ἔχοντα ὡς ἐπὶ τὸ πλεῖστον 3-4 γαλλ . μέτρων
βάθος , ἀλλὰ τὸ ἐν αὐτοῖς ἐμπεριεχόμενον ὕδωρ εἶναι γλυφὸν ,
καὶ εἴς τινα τούτων ἀπαντᾶται καὶ μικρά τις ποσότης
θειϊκῆς μαγνησίας .

§ β΄.) ῾Ρέοντα πόσιμα .

Δὲν ὑπάρχουσιν εἰς ὅλην τὴν νῆσον εἰμὶ μόνον τρεῖς
μικραὶ πηγαὶ , ἐξ ὧν ἡ μία εἰς τοὺς ἀρχτικοὺς πρόποδας
τοῦ ὄρους τοῦ Προφήτου Ἠλιοῦ , ἧς τὸ ὕδωρ εἶναι καλλίτης
ποιότητος καὶ ῥέει σχεδὸν πάντοτε· ἡ δὲ ἄλλη εὑρίσκεται εἰς
τὸ ἀνατολικὸν πλευρὸν τοῦ αὐτοῦ ὄρους , γνωτὴ οὖσα ὑπὸ τὴν
ὀνομασίαν βρυσάκια , ἧς τὰ ὕδατα δὲν εἶναι τόσον καθαρὰ
οὐδὲ ῥέουσι πάντοτε , μάλιστα εἰς ἀνόμβρους ἐποχάς . Η
τρίτη τελευταῖον εὑρίσκεται εἰς τὸ δυτικὸν παράλιον πλη
σίον τοῦ ὅρμου Αθηνιῶν ἐν τῇ θέσει τῇ καλουμένῃ ῞Αγιος
Ἰωάννης , ἧς τὸ ὕδωρ ἐξέρχεται ἀπὸ τοὺς σχιστοτραχιτι ·
κοὺς βράχους τοῦ παραλίου · εἶναι δὲ καλλίστης ποιότητος
ἀλλὰ μόλις ῥέει εἰς ποσότητα μιᾶς ὀκᾶς τὴν καθεκάστην
ὥραν.

§ γ. ) Δεξαμεναί.
Ἡ ἔλλειψις πηγῶν καὶ ἡ δυσκολία εἰς κατασκευὴν φρε
άτων πρὸς τὰ ὑψηλὰ τῆς νήσου μέρη , ὅπου ὑπάρχουσιν αἱ
κωμοπόλεις καὶ τὰ χωρία , ὑποχρεοῖ τοὺς κατοίκους νὰ κατ
τασκευάζωσι δεξαμενὰς , ἐν αἷς δέχονται καὶ φυλάττουσι
 **6( 19 ) ****

τὰ ὄμήμιμα ὕδατα , ἅτινα χρησιμεύουσι πρὸς πόσιν καὶ τὴν

λοιπὴν οἰκειακὴν χρῆσιν . Τὸ ὕδωρ τοῦτο εἶναι ἀρίστης
ποιότητος , καθαρὸν, ἄοσμον , οὐδ᾽ ἐπιφέρει τὴν παραμικρὰν
εἰς τὴν ὑγείαν τῶν χρωμένων αὐτῷ βλάβην .
Ολαι σχεδὸν αἱ οἰκίαι τῆς νήσου ἔχουσιν ἀναλόγως δε
ξαμενάς , καὶ ἐκτὸς τούτων ὑπάρχουσιν εἰς διάφορα μέρη

οὐκ ὀλίγαι δημόσιαι δεξαμεναι , μάλιστα πλεῖστοι τῶν

Θηραίων θεωροῦσιν , οὐκ ἄνευ λόγου , ὡς ψυχωφελὲς ἔργον
νὰ κατασκευάσωσι δημοσίαν δεξαμενήν · μολαταῦτα ὅταν
συμπέσῃ μεγάλη ἀνομβρία αἱ ἐνυπάρχουσαι δεξαμεναὶ δὲν
ἐπαρκοῦσι, καὶ οἱ κάτοικοι εἶναι βεβιασμένοι νὰμεταχειρί
ζωνται ὕδωρ τῶν εἰς τὸ ἀρκτο-ἀνατολικὸν παράλιον ὑπαρ
χόντων φρεάτων . ( 11 )
Πρέπει λοιπὸν ὡς ἐκ τῆς περιστάσεως ταύτης αἱ ἁρμός
διαι τῆς νήσου ἀρχαὶ νὰ φροντίζωσι μᾶλλον τῶν ἄλλων
μερῶν διὰ τὴν ἐπιτήρησιν καὶ ἐπισκευὴν τῶν φρεάτων .
Πόσον καλὸν δὲ ἤθελε πηγάσει ἂν ἦτο δυνατὸν νὰ κατα
σκευασθῇ ἀρτησιανόν τι φρέαρ .
§ δ '. ) Ορυκτο.πηγαί. ( 12)
Τέσσαρες πηγαὶ ὀρυκτῶν ὑδάτων ὑπάρχουσι κυρίωςἐν τῇ
νήσῳ ταύτῃ ·

1) Η καλουμένη ῾Αγιάσματα , ἥτις εὑρίσκεται εἰς

τὴν ἀνατολικὴν πλευρὰν τοῦ ὄρους τοῦ Προφήτου Ηλιοῦ ,
ἧς τὸ ὕδωρ εἶναι ψυχρότατον , ἄοσμον , καθαρὸν , πόσιμον ,
καὶ μολονότι δὲν ἔγεινεν εἰσέτι ἡ ἀνάλυσις αὐτοῦ , μολα

( 11 ) ῾Η μεγαλητέρα τῆς νήσου δεξαμενὴ εἶναι χωρητικότητος

18,000, ὡς ἔγγιςα 'Ενετικῶν βαρελίων .
( 12 ) Περὶ τῆς εἰς καθαρυπηγὰς καὶ Ὀρυκτοπηγὰς διαιρέσεως
τῶν πηγῶν δρα τὴν ἐπὶ τούτου διατριβήν μου ἐν τῷ περιοδικῷ
Giornale Toscano di Scienze med. Fis. 0 natur .
συγγράμματι "
T. I, A- 6...
 **$( 20) )*34*

ταῦτα ἐκ τοῦ ὁποίου ἀποθέτει τιτανώδους ὑποστήματος ,

φαίνεται ὅτι ἐμπεριέχει ἱκανὴν ποσότητα ἀνθρακικῆς τις

τάνου .

2) ἐν τῇ περιοχῇ τοῦ αὐτοῦ δήμου Καλλίστης, παρὰ

τὴν ἀκτὴν τοῦ δυτικοῦ τῆς νήσου παραλίου ὑπάρχει να
προθέρμη τις , γνωστὴ οὖσα ὑπὸ τὸ ὄνομα Πλάκα . Ꭲ

ὕδωρ αὐτῆς ἀναβρύει ἐξ ἑνὸς τραχιτικοῦ βράχου , καὶ συν

νάγεται εἰς λάκκον ἐπίτηδες παρὰ τῶν λουομένων κατε
σκευασμένον , ἐξ οὗ ἐκβάλλει εἰς τὴν θάλασσαν · ἔχει γεῦσιν
ἁλκαλικὴν , ὑφάλμυρον . κατὰ τοὺς θερινοὺς μῆνας 20. P.
θερμοκρασίαν· εἶναι δὲ ἄοσμον , καὶ εἰς 16 ὀγγίας ἐμπε
ριέχει κατὰ τὴν ἀνάλυσιν τοῦ Κ. Λανδερὲρ τὰ ἑξῆς
συστατικά .

Ανθρακικῆς σόδας , κόκκ. 1,800 .

τιτάνου, " 0,800.
Θειϊκῆς σόδας, ‫ת‬ 2,400.

μαγνησίας, Ἡ 3,500 ,

Υδροχλωρικῆς σόδας , 13,600.

B τιτάνου , D 2,250.
D μαγνησίας, » • 2,800.
᾿Ανθρακικοῦ ὀξέος, κυβ . δάκτ . 1.

Εκχυλισματικῆς ὕλης .

Εἶναι λίαν ὠφέλιμον εἰς τοὺς ῥευματισμοὺς , ἀρθρίτιδας

καὶ τοὺς χρονίους ἐρεθισμοὺς τῆς μήτρας .

3) Πρὸς μεσημβρίαν τῆς Πλάκας εἰς τὸ αὐτὸ παράλιον

εὑρίσκεται θειοθέρμη τις ,

ὀλίγα τινὰ βήματα ἀπὸ τὴν
>
θάλασσαν ἀπέχουσα , κοινῶς δὲ Θέρμη ἢ Αθέρμη καλου

μένη, τῆς ὁποίας τὸ ὕδωρ ἔχει 27. Ρ . θερμότητα , καὶ

εἶναι διαυγὲς μὲν ἀλλ᾽ ἁλμυρώτατον , ὑπόπικρον καὶ ἀνας
 ***
6( 21 )*
3***

θυμιᾷ δυνατὴν θειώδη ὀσμήν . Σύγκειται δὲ κατὰ τὸν

αὐτὸν Κ . Λανδερὲρ , εἰς ποσότητα 16 ούγγ . ἐξ
Υδροχλωρικῆς σόδας, κόκκ . 23,500.
τιτάνου , 2,400 .
Θειϊκῆς μαγνησίας , 3,500.

Υδροβρωμικῆς μαγνησίας , D 0,500 .

Υδροθειϊκοῦ ἀερίου , κυβ . δακτ . 5.

Εἶναι δὲ ὠφέλιμον εἰς τὰ ῥευματικὰ πάθη, τὰ ἐπιδέρμια

νοσήματα , καὶ τὰς ἐμφράξεις τῶν ἐντοσθίων .

4) Πλησίον δὲ τοῦ Εξωμήτου ἐν τῷμεσημβρινῷ τῆς

νήσου παραλίῳ ἀπέναντι τῆς Κρήτης ὑπάρχει ἑτέρα ὀρυ
κτοπηγὴ γνωστὴ ὑπὸ τὴν ὀνομασίαν Βλιχάδα · ταύτης ή
ἀνάλυσις δὲν ἔγινεν εἰσέτι ἀλλ᾽ ἐκ τῆς ἐλαφρᾶς θειώδου
ὀσμῆς τῶν ὑδάτων αὐτῆς, καὶ τῆς χλιερᾶς αὐτῶν θερμο
κρασίας φαίνεται ὅτι ὑπάγεται εἰς τὴν κατηγορίαν τῶν
θειοθέρμων .

Εκτὸς τούτων ἀναβλύζουσιν ἐν τῷ πυθμένι τῆς θαλάσσης

εἰς διάφορα μέρη τῶν παραλίων νήσων τῆς Καμμένης ,
καὶ κυρίως εἰς τὸ μεσημβρινὸν μέρος τῆς Νέας-Καμμένης
τὸ κοινῶς καλούμενον Βουρκάνος ἢ Βουλκάνος, διάφοροι
πηγαὶ εἰς τρόπον ὥστε ἡ θάλασσα φαίνεται κατ' ἐκεῖνο
τὸ μέρος εἰς διηνεκῆ ἀναβρασμόν . Τὸ ὕδωρ τοῦτο τὸ
ὁποῖον , φυσικῷ τῷ λόγῳ , ὑπάρχει πάντοτε μεμιγμένον
μὲ τὸ θαλάσσιον , εἶναι ὑποπράσινον , ἁλμυρὸν, ὑπόπικρον καὶ
στυπτικὸν τὴν γεῦσιν , ἀναθυμιῶν ὀλίγον ὑδροθειϊκὸν ὀξύ ·
εἰδικῆς βαρύτητός 1,036 . Κατὰ τὸν Κ. Λανδερὲρ

ὅστις ἔκαμε τὴν ἀνάλυσιν αὐτοῦ εἶναι 23 ° . Ρ . θερμοκρα

σίας · ἀλλὰ καθ᾽ ἃς ἔχω θετικοτάτας πληροφορίας τὸ ὕδωρ
τοῦτο οὐ μόνον δὲν εὑρέθη πώποτε θερμὸν , ἀλλὰ πρὸς
τούτοις ὅλοι ὅσοι ἔλαβον ἀφορμὴν εἴτε νὰ τὸ παρατηρήσω
 ****( 22 ) ****

σιν εἴτε νὰ τὸ μεταχειρισθῶσι βεβαιοῦσιν ὅτι εἶναι μάλιτα

ψυχρότερον τοῦ λοιποῦ τῆς θαλάσσης ὕδατος . Τὰ ἐν

αὐτῷ δὲ ἐμπεριεχόμενα εἰς 16 οὐγα . εἰσί

Ανθρακικοῦ σιδήρου , κόκκ • 1,600 .
Θειϊκοῦ σιδήρου , W 0,500.
Ανθρακικῆς τιτάνου , " 1,800.
Θειϊκῆς σόδας , D 2,500.
D μαγνησίας , · 5,400 .
Υδροχλωρικῆς σόδας , 32,000.
μαγνησίας, • 3,500.
τιτάνου , 1,600.
Υδροβρωμικῆς μαγνησίας , 0,460 .
Ιχνη ὑδριωδικῆς σόδας ,
Εκχυλισματικῆς ὕλης ,
Χάλυβος .

Ιχνη ὀξειδίου τοῦ μαγγανησίου . (13)

Ανθρακικοῦ ὀξέος , κυβ . δικτ . • 3.
Υδροθειϊκοῦ ὀξέος , D D 1 , 1/2.
Τῆς χαλυβοκρήνης ταύτης τὰ ὕδατα ἐφάνησαν ὠφέλιμα
εἰς τὰ ῥευματικὰ πάθη , τὰ ἐπιδέρμια νοσήματα, τὰς χρο
νίας φλογώσεις τῶν ἐντοσθίων τῆς κοιλίας , εἰς τὸν ῥαχίτην ,
χοιράδας , καὶ λοιπὰς καχεξίας , νευροπαθείας ὑστερισμούς .
κ.λ. ἔτι δὲ συντείνει τὰ μέγιστα εἰς τὴν τεκνοποιΐαν .
« Ἡ ὡραία αὕτη χαλυβοθέρμη ( ἀνάγ . χαλυβοκρήνη ) λέγει
ὁ μνησθεὶς Κ . Λανδερὲρ , ἥτις δύναται νὰ συγκριθῇ μὲ
τὰς ἀξιολογωτέρας τῆς Εὐρώπης , καὶ διὰ τὰ ἐν αὐτῇ ἐμ
περιεχόμενα καὶ διὰ τὰς μέχρι τοῦδε ἐπιτυχεῖς ἰάσεις
διαφόρων παθῶν μὲ πείθει, ὅτι ἐντὸς ὀλίγου θέλει λάβει

( 13 ) Δὲν ἀναφέρει ποσῶς μὲ ποῖον ὀξὺ εἶναι μεμιγμένον τὸ

ὀξείδιον τοῦτο ,
 + ( 23 ) **

τόσον ἐντὸς ὅσον καὶ ἐκτὸς τῆς Ἑλλάδος τὴν εἰς αὐτήν
ἀνήκουσαν φήμην . Διὰ νὰ φανῶσιν ὅμως ἐνεργέστερα .
αἱ δυνάμεις , τὰς ὁποίας ἡ εὐεργετικὴ φύσις μὲ μυστικὴν
χεῖρα ἐναπέθεσεν εἰς τὴν θέρμην ( ἀνάγ . πηγὴν ) ταύτην ,
ἀνάγκη νὰ ἀνεγερθῇ κατάστημα πρὸς ὑποδοχὴν τῶν ἐκεῖ
συῤῥεόντων ἀσθενῶν . Οἱ πρὸς ἅπαντα τὰ κοινωφελῆ
πρόθυμοι Θηραῖοι θέλουσι βέβαια συνδράμει πρὸς ἀνέγερσιν
τοιούτου , εὐέλπιδες ὄντες ὅτι θέλουν πολύ συντελέσει

πρὸς ἀνάῤῥωσιν τῆς πασχούσης ἀνθρωπότητος » ( 14)

῞Ολον τὸ τῆς νήσου μέρος τὸ ὑπὸ τοῦ ὕδατος τῆς χαλυ
βοκρήνης ταύτης διαβρεχόμενον , ὡς καὶ ἡ εἰς τὸν πυθμένα
τῆς θαλάσσης εὑρισκομένη ἄμμος εἶναι ἀναμεμιγμένα μὲ

σχωρίαν σιδήρου. * Αξιον πρὸς τούτοις σημειώσεως εἶναι

οἱ κεχρωματισμένοι κύκλοι οἱ τὴν νῆσον περιβάλλοντες ,
οἵτινες ἀποτελοῦνται ἀπὸ τὴν τοῦ ὕδατος τούτου ἀποσύν
θεσιν . Οὕτω διακρίνονται ἐν καιρῷ γαλήνης πράσινοι ,

κανοὶ , ἐρυθροὶ, καὶ πολυχρώματοι κύκλοι· καὶ κατὰ τὴν

ὁποίαν , ὡς διϊσχυρίζονται, ἔκαμαν παρατήρησιν τινὲς Θη

ραῖοι , ὀσάκις δὲν παρατηροῦνται οἱ κεχρωματισμένοι οὗτοι
κύκλοι , συμβαίνουσι πάντοτε σεισμοὶ· πλὴν αἱ παρατη
ρήσεις αὗται δὲνμοὶ φαίνονται ἀκριβεῖς .
Τὸ ὕδωρ τῆς περὶ ἧς ὁ λόγος χαλυβοκρήνης ἔχει πρὸς
τούτοις τὴν ἰδιότητα νὰ καθαρίζῃ τὸν ἰωμένον χαλκὸν ,

ὅθεν ἐπ᾿ αὐτῷ τούτῳ προσορμίζουσι τὰ πλοῖα εἰς τὸ μέρος

τοῦτο ὅπου κατὰ τὸ 1838 προσωρμίσθη καὶ ὁ Αἰγυπτι
ακός στόλος συγκείμενος ἐκ δώδεκα πλοίων τῆς γραμμῆς
ὧν ὁ χαλκὸς ἐκαθαρίσθη ἐντελέστατα ἐν τῷ βραχεῖ διχ
στήματι τριῶν μόνον ἡμερῶν . Ἡ ἰδιότης αὕτη τοῦ περὶ

( 14 ) Περὶ τῶν τῆς Ἑλλάδος ἰαματικῶν ὑδάτων, ἐν 'Αθή

ναις , 1840 .
 ** ( 24 ) §***

οὗ ὁ λόγος ὕδατος ἐξηγεῖται εὐκόλως διὰ τῆς ἑνώσεως

(combinazione) μέρους τοῦ ἐλευθέρου ἀνθρακικοῦ ὀξέος μὲ
τὰ ἀνθρακικὸν ὀξείδιον τοῦ χαλκοῦ, ἧς ἕνεκα σχηματίζεται
δισανθρακικόν τι ἅλας εὐκόλως διαλυόμενον εἰς τὸ ὕδωρ. ( 15 )

Αρθ . Γ΄ . Θάλασσα .

a ) Παράλια .
§α.
Εἰς τὸ ἀκτο -ἀνατολικο-μεσημβρινὸν παράλιον τὰ ὕδατα
τῆς θαλάσσης δὲν ἔχουσι πολὺ βάθος καὶ τὰ πλοῖα δύνανται
εὐκόλω ; ν᾿ ἀγκυροβολήσωσι , πλὴν δὲν δύνανται νὰ ἦναι
προφυλαγμένα ἀπὸ τοὺς ἀνέμους · εἰς δὲ τὸ ἐντὸς τοῦ

κόλπου δυτικὸν παράλιον τὰ ὕδατα εἶναι βαθύτατα · διότι

αἱ ἀκταὶ εἶναι ἀπόκρημνοι καὶ κατωφερεῖς ὥστε τὰ πλοῖα
δὲν δύνανται εἰς κανὲν τοῦ παραλίου τούτου μέρος ν᾿ ἀγ

κυροβολήσωσι .
Σημειωτέον ἐνταῦθα ὅτι 3 σχεδὸν μίλια ἐκ τῆς δυτι
κο-μεσημβρινῆς ἀκτῆς τῆς νήσου Θηρασίας ὑπάρχει ὕφαλος
βάθους ὀργειῶν 4 μέχρι 1,3 /4 , ἥτις καθ᾽ ὅσον γνωρίζω
δὲν εὑρίσκεται σημειωμένη εἰς τοὺς μέχρι τοῦδε ἐκδοθέν
τας θαλασσίους χάρτας . Υπάρχει ὡσαύτως ἑτέρα ὕφαλος

πρὸς τὸ ἀρκτο -ανατολικὸν παράλιον τῆς νήσου Θήρας

ἀπέναντι τῆς θέσεως Κουλούμβου ήτις κατὰ πᾶσαν πι
θαναλογίαν ἐπήγασεν ἐκ τῆς κατὰ τὸ 1650 γενομένης
ἡφαιςείου ἐκρήξεως τῆς καὶ Καιρὸς τοῦκακοῦ ἐπικληθείσης .

5 β. ) Κόλπος .
Τὰ ἐν τῷ κόλπῳ τῆς νήσου ταύτης ὕδατα εἶναι βα
θύτατα , καὶ κατὰ τὰς καταμετρήσεις τοῦ ᾿γκίου ὑπάρχει
ὡς λέγουσιν εἰς μέρος τι βάθος 1000 , ὡς ἔγγιστα ποδῶν

(15) Bλ. De- Cigalla Brevi cenni sulle asque minerali e termali
dell'isola di Santorino . Att. dell' Accad , dei Fisiocritici di Siena, T. X.
 * 6 ( 25 )*****

( 16 ), ὥστε εἰς κανὲν ἄλλο τοῦ κόλπου τούτου μέρος δὲν

δύνανται ν ' ἀγκυροβολήσωσι πλοῖα παρὰ εἰς μόνον τὸ

παράλιον τοῦ ἀνατολικο-μεσημβρινοῦ ἀκρωτηρίου τῆς

Παλαιᾶς- Καμμένης τοῦ κοινῶς καλουμένου Διαπόρι, ὅπου
ὁ πυθμὴν εἶναι ἁμμώδης καὶ τὸ βάθος τῶν ὑδάτων 24

μέτρων εἰς ἀπόστασιν ἑκατὸν ἐκ τῆς ξηρᾶς βημάτων ·

ἀλλὰ κατὰ τὰς χειμερινὰς ἐποχὰς δὲν εἶναι φρόνιμον νὰ
διαμένωσι τὰ πλοῖα ἐπὶ πολὺν καιρὸν εἰς τὴν θέσιν ταύτην .
Εντὸς τοῦ κόλπου τούτου ὑπάρχουσι τρεῖς ὕφαλοι, ἐξ ὧν αἱ
μὲν δύο κεῖνται εἰς τὸ μεταξὺ Ασπρονησίου καὶ Θηρασία ;
στόμιον ὅπου εὐκόλως δύνανται νὰ διακινδυνεύσωσι πλοῖα
τῆς γραμμῆς καὶ τῆς Β΄ . ἀκόμη τάξεως · ἡ δὲ τρίτη εὑρί
σκεται μεταξὺ Μικρᾶς-Καμμένης καὶ τοῦ ὅρμου Φηρῶν·
τὸ περισσότερον δὲ μέρος τῆς ἐπιφανείας τῆς ὑφάλου ταύ
της εἶναι ἁμμῶδες καὶ ἑπομένως χρείας τυχούσης εἰς τὴν
θέσιν ταύτην δύνανται κάλλιστα ν᾿ ἀγκυροβολήσωσι προ

σκαίρως τὰ πλοῖα . ( 17 )
Εντὸς τοῦ κόλπου τούτου συμβαίνουσιν ἐνίοτε , μάλιστα
πνεόντων δυτικῶν ἀνέμων , μικροὶ ἀνεμοστρόβιλοι ( σαγα
νάκια ) , λίαν ἐπικίνδυνοι εἰς τὰ διαπλέοντα πλοιάρια .

§ γ. ) Λιμένες .

Εἰς τὴν κυρίως Θήραν δὲν ὑπάρχουσι λιμένες · ὅθεν διὰ

προσορμιζόμενα πλοῖα χρησιμεύουσι οἱ εἰς τὰς ἡφαιστείους
τῆς Καμμένης νήσους ἐνυπάρχοντες , οἵτινες εἰσὶν οἱ ἀκό
λουθοι·

( 16) Κατὰ τὰς καταμετρήσεις τῶν ᾿Αγγλων αξιωματικῶν

γενομένας κατὰ τὸ παρελθὸν ἔτος ( 1848) τὸ μεγαλήτερον βάθος
ἀπαντᾶται ἥμισυ μίλιον πρὸς ἄρκτον τῆς Μικρᾶς - Καμμένης
καὶ φθάνει μέχρι 213 , ὀργειῶν (braccia).
( 17) Πρό τινων ἐτῶν ἤρχισαν ν ' ἀγκυροβολῶσι συνεχῶς ἐπὶ
τῆς ὑφάλου ταύτης.
 άλλα£ ( 26 )

1) Αγιος Νικόλαος · κεῖται πρὸς τὸ ἀρκτο -ἀνατο ·

λικὸν μέρος τῆς Παλαιᾶς Καμμένης , χωρητικότητος μόλις
Β πλοίων Β΄. τάξεως . Εἰς τὸν λιμένα τοῦτον εἰσπλέουσι
#
μὲ βοῤῥᾶν καὶ νότον , καὶ ἐκπλέουσι μὲ τοὺς αὐτοὺς ἀνέμους ·
ἀλλὰ διὰ νὰ προσορμισθῇ πλοῖόν τι ἢ ν᾿ ἀναχωρήσῃ ἀπαι
τεῖται μεγίστη ἐπιτηδειότης καὶ προσοχή .

2) ῞Αγιος Γεώργιος · κεῖται εἰς τὸ δυτικὸν τῆς Νέ

ας-Καμμένης μέρος, χωρητικότητος 15 πλοίων Β΄. τάξεως .

Εἰσέρχονται μὲ βοῤῥᾶν , καὶ ἐξέρχονται μὲ τὸν αὐτὸν ,

ἐκτὸς μόνον ἂν ἦναι γαλήνη . Εἶναι δὲ λιμὴν ἀσφαλέςατος .
3) Βουλκάνος · εὑρίσκεται εἰς τὸ μεσημβρινο -άνατο
λικὸν τῆς Νέας - Καμμένης μέρος, χωρητικότητος 4 πλοίων
Β΄ . τάξ . εἰσπλέουσι καὶ ἐκπλέουσι μὲ ὅλους τοὺς ἀνέμους

ἐκτὸς τοῦ Εὔρου · ὁ δ᾽ ἄνεμος οὗτος οὐ μόνον ἐμποδίζει

τὰ εἰσερχόμενα καὶ ἐξερχόμενα πλοῖα , ἀλλὰ καὶ αὐτὰ τὰ
διαμένοντα ἐνοχλεῖ οὐκ ὀλίγον . Τὰ δὲ ὕδατα τοῦ λιμένος
τούτου ἔχουσι τὴν ἰδιότητα νὰ καθαρίζωσι τὸν χαλκόν .

4) Δύο -Νησιὰ · ὑπάρχει μεταξὺ νέας καὶ Μικρᾶς

Καμμένης, χωρητικότητος 15-20 πλοίων Β΄. ὡσαύτως

τάξ . ὅπου εἰσέρχονται καὶ ἐξέρχονται μ᾿ ὅλους τοὺς ἀνέ

μους . ὁ λιμὴν ἢ* μᾶλλον πορθμὸς οὗτος ἔχει τὸ μὲν ἐν

στόμιον πρὸς ἄρκτον τὸ δ᾽ ἕτερον πρὸς μεσημβρίαν . Εἶναι

δὲ κυρίως προσδιωρισμένος διὰ τὰ ὑπὸ κάθαρσιν πλοῖα ,
ὅπου ἐπὶ τούτου κατεσκευάσθη πρὸ πολλοῦ δημοσίοις ἀνα
λώμασι καὶ ὑγειονομικὸν φυλακεῖον , πλὴν μέχρι τοῦδε
δὲν διωρίσθησαν οἱ ἀπαιτούμενοι ὑγειονομοφύλακες .

5) Συκιὰ · εἰς τὸ ἀρκτο ἀνατολικὸν τῆς Μικρᾶς- Καμπ

μένης, χωρητικότητος ἑνὸς μόνον πλοίου Β΄ . τάξ . εἰσέρ
χονται δὲ καὶ ἐξέρχονται μὲ νότον .
6) Μεγάλος- λιμένας · κεῖται εἰς τὸ ἀνατολικὸν μέρος
 αλλάξει ( 27 ) χαλασσα

τῆς Νέας-Καμμένης , χωρητικότητος Και πλοίων Β΄. τάξεως

εἰσπλέουσι μὲ νότον καὶ ἐκπλέουσι μὲ νότον καὶ βοῤῥᾶν .
ὁ λιμὴν οὗτος ἐχώρει πρότερον περισσότερα πλοῖα , ἀλλ᾽
ἐσμικρύνθη διὰ τοῦ ῥιπτομένου ὑπὸ διαφόρων πλοιάρχων
ἕρματος · τουθ ' ὅπερ θέλει συμβῆ καὶ εἰς τοὺς λοιποὺς
λιμένας , ἂν ἐγκαίρως δὲν ληφθῶσι τὰ ἀπαιτούμενα ὑπὸ
τῶν ἁρμοδίων ἀρχῶν μέτρα .
7) Τοῦ ᾿Ιγγλέζου , ἢ Μεσινός- Λιμένας εὑρίσκεται

πρὸς ἄρκτον τοῦ μεγάλου λιμένος καὶ ἐπὶ τῆς αὐτῆς

νήσου , χωρητικότητος 3 πλοίων Β' . τάξ . εἰσέρχονται μὲ
νότον καὶ ἐξέρχονται μὲ νότον καὶ βοῤῥᾶν.

8) Επάνω - λιμένας · κεῖται πρὸς τὸ ἀνατολικο-άρκτι

κὸν παράλιον τῆς Νέας- Καμμένης , χωρητικότητος δύο
πλοίων Β΄ . ὡσαύτως τάξ . καὶ ὅπου εἰσπλέουσι μὲ νότον
καὶ ἐκπλέουσι μὲ νότον καὶ βοῤῥᾶν .

Σημείωσις ,- Οἱ δύω πρῶτοι ἐκ τῶν ἀναφερομένων λι

μένων ἔλαβαν τὴν ὀνομασίαν αὐτῶν ἀπὸ ὁμωνύμου ; μικρὰς
ἐκκλησίας ὑπαρχούσας κατὰ τὰς αὐτὰς θέσεις · ὁ τοῦ
Βουλκάνου ἐκ τῶν ὑπαρχόντων μεταλλικῶν ὑδάτων · ὁ τῆς
Συκιᾶς ἔκ τινος δένδρου τοῦ αὐτοῦ ὀνόματος . Εἰς οὐδένα
τούτων ὑπάρχουσι πόσιμη ὕδατα · καὶ εἰς οὐδένα ὡσαύτως
δύνανται νὰ ἀγκυροβολήσωσι τὰ πλοῖα διὰ τὸ ἀνώμαλον

καὶ πετρῶδες τοῦ πυθμένος αὐτῶν· μόνον εἰς τὸν τῶν

Δύω -Νησίων ἐμποροῦν ν᾿ ἀγκυροβολήσωσιν ἐὰν ἔχωσι τὴν
ἄγκυραν ἐπὶ ἁλύτεως . ( 18 )

(18 ) 'Αρχιερεύς τις τῆς Δυτικῆς Ἐκκλησίας ὅστις κατὰ τὰ

τέλη τῆς ις '. ἑκατονταετηρίδος ἐπεσκέφθη τὰς νήσους τοῦ Αἰγαίου
ὡς Εξαρχος , καὶ ἐδημοσίευσε σύντομον περιγραφὴν αὐτῶν, λέγει
ὁμιλῶν περὶ Θήρας , ὅτι τὰ εἰς τοὺς λιμένας τῆς Καμμένης προ
κορμιζόμενα πλοῖα δένουσιν εἰς σχῆμα σταυροῦ τὰς καμήλους
αὐτῶν, ἵνα προφυλαχθῶσιν ἐκ τῶν κατὰ τὰς νήσους ταύτας δια
 ** ( 28 ) *

Τὸ πάλαι ὑπῆρχε κάλλιστος ἐν Θήρᾳ λιμὴν κατὰ τὴν

περιοχὴν ᾿Εμπορίου καὶ ἰδίως κατὰ τὴν θέσιν Εξωμήτου ,

μάλιστα μὲ ἄριστον μόλον , ἀλλὰ μετὰ ταῦτα φαίνεται
κατεποντίσθη δι᾽ ὑφέσεως τοῦ ἐδάφους , καθότι νῦν καὶ
αὐτὸς ὁ μέλος εὑρίσκεται κεκαλυμμένος ὑπὸ τὰ ὕδατα
τῆς θαλάσσης εἰς βάθος μιᾶς μέχρι δύω ὀργυιῶν .
§. δ΄. ) ῞Ορμοι.
ἐπὶ τῆς νήσου τῆς κυρίως λεγομένης Θήρας ὑπάρχουσιν
οἱ ἑξῆς τρεῖς ὅρμοι
1) ῞Αγιος Νικόλαος ᾿Επανωμερίας · εὑρίσκεται εἰς
τὸ δυτικὸν παράλιον τοῦ ἀρκτικοῦ τῆς νήσου ἀκρωτηρίου ,

χωρητικότητος Β πλοίων Β΄ . τάξεως, καὶ ὅπου εἰσέρχονται

καὶ ἐξέρχονται μόνον μὲ γαλήνην . Πλησίον τοῦ ὅρμου
τούτου ὑπάρχει ἡ κωμόπολις ᾿Επανωμερίας τῆς καὶ Οἴας
ἐσχάτως ἐπικληθείσης · ἀλλ᾽ ἡ εἰς αὐτὴν ἄγουσα ὁδὸς
εἶναι ἀνωφερὴς καὶ ἐπικίνδυνος . Εἰς δὲ τὸ παράλιον εὑ
ρίσκονται διάφοροι ἀποθῆκαι μάλιστα πιθοτεκτόνων , ἔτι
δὲ καὶ ἰδιωτικαὶ δεξαμεναί . ( 19)
2) Λιμένας Φηρῶν , ἢ ἁπλῶς Λιμένας · κεῖται εἰς
τὸν μυχὸν τοῦ κόλπου ὑποκάτω τῆς πόλεως Φηρῶν, χω
ρητικότητος 10 πλοίων Β΄ . τάξ . καὶ ὅπου εἰσπλέουσι καὶ

ἐκπλέουσι μόνον μὲ γαλήνην . Εἰς τὸν ὅρμον τοῦτον εὖ

ρίσκεται τὸ Υγειονομεῖον , τὸ ῾Υπολιμεναρχεῖον , τὸ Τελω
νεῖον καὶ τὸ Λοιμοκαθαρτήριον · εὑρίσκονται πρὸς τούτοις
διάφοροι οἰκίαι, ἀποθῆκαι καὶ ἐργαστήρια· ἐσχάτως δὲ

μενόντων κακῶν πνευμάτων ! Η τοιαύτη δόξα

ἐπεκράτει τῳόντι καὶ ἐπιστεύετο κατὰ τοὺς βαρβάρους ἐκείνους
χρόνους . . καὶ ἴσως ἕνεκα τούτου Νήσου διαβόλου
ὀνομάζει καὶ ὁ Θεοφάνης τὴν Θήραν .
( 19 ) Ἐσχάτως ἐσυστήθη κατὰ τὸν ὁρμον τοῦτον Υγειονομικόν
φυλακεῖον .
 29 ) ****

κατεσκευάσθησαν καί τινες δημόσιαι καί ἰδιαίτεραι δεξα

μεναί . ῞Οταν δὲ πνέωσι σφοδροὶ νότιοι ἄνεμοι δυσκόλως

ἐκβιβάζονται καὶ ἐμβιβάζονται τὰ φορτία ἐν τοῖς πλοίοις .
Απέχει ἓν τέταρτον τῆς ὥρας ἐκ τῆς πόλεως Φηρῶν .
3) ’Αθηνιός· κεῖται μίαν ὥραν πρὸς μεσημβρίαν
τοῦ τῶν Φηρῶν · χωρητικότητος τεσσάρων πλοίων Β΄. τάξ .
καὶ ὅπου εἰσπλέουσι μόνον μὲ γαλήνην καὶ ἐκπλέουσι μὲ
εὗρον . ἐν τῷ ὅρμῳ τούτῳ ὑπάρχουσιν ἀποθῆκαι τινὲς
πιθοτεκτόνων , φρέατα καὶ ἰδιωτικαὶ δεξαμεναί . Εἰς τὴν
θέσιν ταύτην καὶ εἰς τὴν καλουμένην Αρμένη κειμένην
παρὰ τὸν ὅρμον ἐπανωμερίας κατασκευάζουσι συνήθως
τὰ πλοῖα .

Σημείωσις ,---Εἰς οὐδένα τῶν εἰρημένων ὅρμων δὲν δύ

νανται τὰ προσορμιζόμενα πλοῖα νὰ ἀγκυροβολήσωσιν ἕνεκα
τοῦ βάθους τῶν ὑδάτων · οὕτω εἰς τὸν τῶν Φηρῶν τὰ ὕδατα

ἔχουσι βάθος 15-20 ὀργυιῶν εἰς ἀπόστασιν ὀλίγων ἐκ

τῆς στερεᾶς βημάτων , καὶ εἰς ὀλίγον τι μεγαλητέραν
ἀπόστασιν πολὺ περισσότερον βάθος · ὅθεν ἕνεκα τούτου
δὲν νομίζω κατορθωτὴν τὴν ἐν τῷ ὅρμῳ τούτῳ ὕπαρξιν
ἀγκυροσχεδίας (σιμαδούρας ).
Εκτὸς τῶν δέκα τῆς Β΄. τάξεως πλοίων δύνανται ἐν τῷ
ὅρμῳ Φηρῶν νὰ χωρέσωσιν ἐπέκεινα τῶν 35 πλοιαρίων Α΄.
τάξεως, τὰ ὁποῖα ὅμως ὅταν πνέωσι νότιοι ἄνεμοι καὶ
δὲν ὑπάρχωσι προσωρμισμένα μεγάλα πλοῖα ἐφ᾽ ὧν νὰ

δέσωσι τὰς καμήλους αὐτῶν, αναγκάζονται νὰ μεταπλεύ

σωσιν εἰς τοὺς ἀπέναντι λιμένας τῆς Καμμένης .

Ἡ ἔλλειψις δὲ λιμένων καὶ ἡ τῶν ἐνυπαρχόντων εἰς

Καμμένην μὴ ἀκριβὴς σημείωσις εἰς τοὺς διαφόρους θαλασ
σίους χάρτας , ἐστάθη πολλάκις αἰτία νὰ διακινδυνεύσωσ
κατὰ διαφόρους καιροὺς τινὰ τῶν προσορμιζομένων ξένων
 30 )

πλοίων · ἤθελεν εἶσθαι ὅλεν καλὸν ὁσάκις παρουσιάζεται

εἰς τὸ στόμιον τοῦ κόλπου ξένον τι πλοῖον νὰ μεταβαίνῃ

ἀμέσως ἡ λέμβος τοῦ λιμεναρχείου μετὰ τοῦ ἁρμοδίου

ὑγειονομοφύλακος εἰς τὸ μνησθὲν πλοῖον καὶ ὁδηγοῦσα

αὐτὸ νὰ τὸ διευθύνῃ εἰς τὸν ἀνήκοντα λιμένα ἢ ὅρμον .

ΚΕΦ . Γ΄. ᾿Ατμοσφαιρική .

"Ap9. A'· Κατάστασις Θερμομετρική .

§ ά .) Θερμόμετρον .
1) ἐν τῇ ἐποχῇ τοῦ θέρους.— φθάνει εἰς τοὺς 22 .

—28° . f. 2 ) ἐν τῇ τοῦ χειμῶνος ——Σπανίως φθάνει εἰς

τὸ Ο . ἀλλ᾽ ὡς ἐπὶ τὸ πλεῖστον κινεῖται μεταξὺ 6 καὶ

10 °+0 . Ρ .— Περὶ δὲ τὰ μέσα τοῦ ἤδη λήξαντος Δεκεμ

βρίου (1849 ) ἐντὸς μὲν τῆς οἰκίας ἐδείκνυεν 14° +0.
ἐκτεθὲν δὲ εἰς τὸν ἥλιον περὶ τῆς μεσημβρίανὑπερέβη τὸν
22. βαθμόν .

§ 6' .) Κατάστασις εἰκαζομένη ἔκ τινων φαινομένων ,

1) Ανοργανικῶν σωμάτων - Σπανίως χιονίζει, καὶ

ὁσάκις τοῦτο συμβῆ ἡ χιὼν πάραυτα διαλύεται : Σπανί

ως ὡσαύτως πήγνυται τὸ ὕδωρ, καὶ τοῦτο συμβαίνει πάλιν
μόνον διὰ νυκτὸς ἐνῷ τὴν ἡμέραν διαλύεται. 2) Οργανι
χῶν σωμάτων - Ανθοῦσιν αἱ ῥοδακινέαι(Amigdalus per

sica ) περὶ τὰ τέλη τοῦ μηνὸς Φεβρουαρίου · ἡ ἐλαία περὶ

τὰ τέλη τοῦ μηνὸς Μαρτίου· ἡ ἄμπελος περὶ τὰ μέσα

τοῦ μηνὴς Μαΐου· καὶ ἡ κριθὴ περὶ τὰς ἀρχὰς τοῦ Μαρτίου
μηνός . — Η ἐκφυλλίασις τῶν δένδρων συμβαίνει περὶ τὰ
----
τέλη τοῦ Ὀκτωβρίου καὶ ἀρχὰς τοῦ Νοεμβρίου μηνός
Σπείρουσιν ἀπὸ πρώτης Νοεμβρίου μέχρι τέλος Δεκεμβρίου
θερίζουσι δὲ ἀπὸ τέλους Απριλίου μέχρι μέσων Ιουνίου · καὶ
 6( 31 )

τρυγοῦσι περὶ τὰ τέλη Αυγούστου . — Οι μύρμηκες ἐξέρ

χονται τῶν φωλεῶν των καὶ κατὰ τὰς περισσοτέρας τῶν
χειμερινῶν ἡμερῶν.-- Καθ᾽ ὅλον τὸ ἔτος εὑρίσκονται μυῖαι .
--Οἱ δὲ γεωργοὶ οὐδέποτε ἐμποδίζονται ἕνεκα ψύχους
ἀπὸ τὰς συνήθεις αὐτῶν ἐργασίας .

Αρθ . Β΄ . Κατάστασις Υγρομετρική .

$ ά. Υγρόμετρον .

Ἡ ὑγροτέρα ἐποχὴ τοῦ ἔτους εἶναι ἀπὸ τοῦ Νοεμβρίου μέχρι

τοῦ Μαρτίου μηνός · ἡ δὲ ξηροτέρα κατὰ τὸν μῆνα Μάϊον
μέχρι Σεπτεμβρίου .
§ 6΄. ) Βροχόμετρον .

Ως μέσος ὅρος δύναται νὰ θεωρηθῇ ἡ ποσότης 27 ,

δακτ. καὶ 9 , γραμ : Ὡς ἐπὶ τὸ πλεῖστον αἱ ἀφθονώτεραι

βροχαὶ συμβαίνουσι διὰ νυκτὸς καὶ ὁ μέσος ὅρος τῶν βρο

χερῶν ἡμερονυκτίων περιορίζεται συνήθως εἰς 35. Π

πτουσι δὲ αἱ βροχαὶ κατὰ τοὺς χειμερινοὺς μῆνας ἐνῷ

κατὰ τὸ θέρος οὐδέποτε σχεδὸν βρέχει.
Sr' .) 'Quix.In.
Πυκνοτάτη ὁμίχλη , μάλιστα καθ᾽ ὅλας σχεδὸν τὰς
θερινὰς νύκτας , ἀφ ' ἑσπέρας μέχρι πρωΐας καλύπτει ὅλην

τὴν νῆσον, ἥτις ὅμως ὠφελεῖ οὐκ ὀλίγον τὴν γεωργίαν

ὑγραίνουσα τὴν φύσει ξηροτάτην τοῦ τόπου γῆν .
§ δ' .) Κατάστασις εἰκαζομένη ἔκ τινων φαινομένων .
1) ᾿Ανοργανικῶν σωμάτων- Τὰ μέταλλα ὅλα μά
λιστα ὁ σίδηρος ὀξυδοῦνται τάχιστα εἰς τρόπον ὥστε ἐντὸς
24 ὡρῶν σιδηροῦν ἐργαλεῖον δύναται νὰ σκωριάσῃ .
Τὰ βιβλία φθείρονται εὐκολώτατα ἀπὸ τοὺς σκώληκας .
4*
 07 ( 32 )παράστα

Τὰ ἅλατα διαλύονται . Η πυρίτις κόνις ἀποσυντίθεται.

Τὰ μεταξωτὰ καὶ τὰ τούτοις ὅμοια φορέματα σιγματίζονται.
Δἱ ἐξ ᾿Ινδικοῦ καλάμου ῥάβδοι, τὰ ἀπὸ κόκκους κομβολό

για , ( πατερημὰ) κτλ . διϋγραίνονται τόσον ὥσε φαίνονται

βαπτισμένα εἰς τὸ ὕδωρ . 2 ) ᾿Οργανικῶν σωμάτων: -- 0
εὐρὼς ἀναφύεται τάχιστα ἐπὶ τῶν μὴ ἐν χρήσει σανδαλίων ,
οὕτω καὶ ἐπὶ τοῦ ἄρτου , διὸ οἱ χωρικοὶ εἶναι ἠναγκα
σμένοι νὰ μεταχειρίζωνται κλιβανωτὸν ἄρτον .--- Οἱ καρποὶ
σήπονται εὐκόλως καὶ οἱ σπόροι ἀνοίγουσιν · αἱ δὲ ζωϊκαὶ
ὕλαι φθείρονται τάχιστα .

Αρθ . Γ . Κατάστασις Βαρομετρικὴ

καὶ ᾿Ανεμομετρική .

\ § d .) Βαρόμετρον .
Μέγιστ . 28 , 6, 9 .-- Ελάχ . 27 , 1 , 5 .
§ 6. ) ' Ανεμόμετρον .

Ὡς ἐπὶ τὸ πλεῖστον εἰς τὴν νῆσον ταύτην οἱ ἄνεμοι

πνέουσι μεθ' ὁρμῆς, καὶ ἐξ αὐτῶν ἐπικρατοῦσιν οἱ βόρειοι
οὕτως ἀπὸ τῆς 28 Οκτωβρίου 1837 μέχρι 14 Αὖ
γούστου ἑπομένου ἔτους ἔπνευσαν ἐπὶ 134 ἡμέρας οἱ
βόρειοι ἄνεμοι· διαρκούσης τῆς αὐτῆς ἐποχῆς ἐπὶ 80 ἡμέρας
ὑπῆρχεν ἄνεμος καὶ μάλιστα ἐπὶ 18 σφοδρός .
Πολλάκις κατὰ τὸ θέρος οἱ πνέοντες νότιοι ἄνεμοι εἰσὶ
ψυχρότεροι τῶν βορείων , καὶ τοῦτο ἕνεκα τῶν χιονοσκεπῶν
τῆς πρὸς νότον παρακειμένης Κρήτης ὀρέων.

Αρθ . Δ '. Κατάστασις Μετεωρολογική .

§ ά .) Μετέωρα .
Μεταξὺ τῶν ἐν τῇ νήσῳ ταύτῃ συμβαινόντων με

τεώρων εἶναι οἱ σεισμοὶ, ἕνεκα ὑποθαλασσίου τινὸς ἡφας

 * ( 33 ) ***

στείου , καὶ οἱ θαλάσσιοι σίφωνες οἵτινες παρατηροῦνται

κατὰ τὴν χειμερινὴν ἐποχὴν καὶ ὡς ἐπὶ τὸ πλεῖστον πρὸς
μεσημβρίαν τῆς νήσου .
S
§ 6. ) Ηλεκτρόμετρον .

§ γ. Πίναξ δεικνύων τὴν ὥραν τῆς κατὰ τὴν νῆσον

ταύτην ἀνατολῆς καὶ δύσεως τοῦ ἡλίου .

Ἀνατολῆς . Δύσεως .

Ἡμερομηνία .
ὥρα . [λεπτὰ ὥρα . ' λεπ .

1. 7, 16. 4, 44.
Ιανουαρίου 10. 7, 11 . 4, 49.
19 . 7, 5. 4, 55.
1. 6, 56. 5, 4.
10. · 6. 45. 5. 14.
Φεβρουαρίου
{ 19. • 6. 35 . 5, 25.
1. 6, 22. 5, 38.
10. 6, 12. 5, 48.
Μαρτίου
20. 6, 0. 0.
6,
1. 5. 48. 12.
10. 5, 38 . 6, 22.
᾿Απριλίου
20. 5, 25. 6,? 35.
1. 5, 14. 6, 46.
Μαΐου 11. 5, 4. 6, 56 .
21. · 4, 55. 6.
1. 4, 49. 7. 11.
Ἰουνίου 11 . 4, 44. 16 .
21 . 4, 42. 7, 18.
1. 44. 7, 16.
Ἰουλίου 11. 4. 49. 11.
21 . • 55. 5.
1. • 5, 4 6, 56.
12. 5, 14. 6, 46.
Αὐγούστου
23. 25 . 6, 35 .
&
 ** ( 34 ) ***

Ἀνατολῆς . Δύσεως .

Ἡμερομηνία .
ὥρα . [λεπτὰ ὥρα . | λεπ .

2. 5, 38. 6, 22.
Σεπτεμβρίου 12. 5, 48 . 6, 12 .
22. 6, 0. 6. 0.
2. 6, 12 5, 48 .
οἱ

2020 20
Οκτωβρίου 12. 6, 22 . 5, 38.
22. 6, 35. 5. 25.
1. 6, 46 . 5, 14.
Νοεμβρίου 11 . 6, 56. 5, 4.
21 . 7. 5 4, 55 .
1. 7, 11 . 4, 49.
Δεκεμβρίου 11 . 7, 16. 4. 44.
21 . 7. 18. 4. 42.

ΚΕΦ . Δ΄ . Χωρογραφική .

Αρθ . Α΄ . Δῆμοι , πόλεις , κωμοπόλεις καὶ Κῶμαι .

§ ά .) Δῆμοι .

Κατ᾿ ἀρχὰς ὑπῆρχον τέσσαρες δῆμοι , τουτέστιν ὁ τῆς

Οἴας , Θήρας, Καλλίστης καὶ ᾿Εμπορίου , οἵτινες ἀκολούθως
συνεχωνεύθησαν εἰς δύο Β΄ . τάξεως δήμους, δηλονότι εἰς
τὸν τῆς Θήρας συγκείμενον ἀπὸ τὸν τῆς Οἴας καὶ Θήρας ,
καὶ εἰς τὸν τῆς Καλλίστης , συγκείμενον ἐκ τῶν λοιπῶν
δύο, κείμενον πρὸς μεσημβρίαν τῆς Θήρας , ἀφ᾽ οὗ χωρί
ζονται διὰ τινῶν ἐπίτηδες κατασκευασθεισῶν στηλῶν .

§ 6 '. Πόλεις , κωμοπόλεις , καὶ Κῶμαι.

Α΄. ) Τοῦ δήμου Θήρας .

1) Φηρὰ πόλις πρωτεύουσα τῆς νήσου καὶ ὅλης τῆς

ἐπαρχίας, κεῖται 20ü γαλλικὰ μέτρα ὑπεράνω τῆς ἐπι
 αλλά 35 )

φανείας τῆς θαλάσσης ἄνωθεν τοῦ ὅρμου Φηρῶν , ἐξ οὗ

ἀπέχει 1/4 τῆς ὥρας . Τὸ πλεῖστον μέρος τῶν κτιρίων
αὐτῆς εἶναι ᾠκοδομημένα εἰς ἐπίπεδον μέρος, πολλαὶ δ᾽
ἐξ αὐτῶν εὑρίσκονται ἐν τοῖς βράχοις τῶν παραλίων · οὖσα
εἰς ὑψηλὸν μέρος , ἡ θέσις αὐτῆς εἶναι ὑγιεστάτη ὅμως
προσβάλλεται ἕνεκα τούτου ἀφ᾿ ὅλων τῶν ἀνέμων. Εἰς
τὴν πόλιν ταύτην ἑδρεύουσιν οὐ μόνον ὁ Διοικητὴς ( νῦν
+
Επαρχος ),· ὁ Εἰρηνοδίκης Θήρας , ὁ Δήμαρχος, ἀλλὰ καὶ
ὅλαι αἱ λοιπαὶ ἀρχαί . ῎Ετι δὲ ὁ τῶν Δυτικῶν Ἐπίσκο
πος , καὶ οἱ ᾿Αντιπρόξενοι τῶν ξένων Δυνάμεων ,

2) Φηροστεφάνιον " τὸ χωρίον ( κώμη ) τοῦτο κείμενον

πρὸς ἄρκτον τῆς πόλεως Φηρῶν συνηνώθη νῦν καὶ ἀπαρ
τίζει ἤδη μέρος αὐτῆς . Τὸ πλεῖστον μέρος τῶν οἰκιῶν
αὐτοῦ εὑρίσκεται ἐν τοῖς βράχοις τῶν ὑψηλῶν καὶ ἀπο
τόμων ἀκτῶν τοῦ κόλπου.

3) Κοντοχώριον · κεῖται πρὸς ἀνατολὰς τῶν Φηρῶν

καὶ συναπαρτίζει ὡς τὸ Φηροστεφάνιον μέρος αὐτῆς . Τὸ

πλεῖστον μέρος τῶν οἰκιῶν τοῦ χωρίου τούτου ὑπάρχουσιν
ἔν τινι χάσματι τοῦ ἐδάφους ἐκ τῶν ὡς εἴρηται ποταμῶν
᾿Επιτοπίως λεγομένων ,

4) ῾Ημεροβίγλιον ἢ Μερεβούλιον κεῖται πρὸς ἄρ

κτον τοῦ Φηροστεφανίου εἰς ὑψηλὴν θέσιν · ἐκ δὲ τῶν

οἰκιῶν αὐτοῦ μέρος μὲν εὑρίσκεται ἐν ἐπιπέδῳ , μέρος

δ᾽ ἐν τοῖς βράχοις τῶν ὑψηλῶν καὶ ἀποτόμων ἀκτῶν τοῦ
κόλπου . Απέχει δὲ τῶν Φηρῶν 1/4 τῆς ὥρας .

5) Βουρβοῦλος · κεῖται εἰς κοιλῶδες μέρος πρὸς ἀνα

τολὰς τοῦ Ἡμεροβιγλίου , καὶ ἀπέχει ¦ ὥραν τῆς πρω

τευούσης .

6) Φοινικία · κεῖται εἰς μεσόγειον καὶ κοιλώδη θέσιν ,

πρὸς ἄρκτον τῶν Φηρῶν ἀφ᾿ ἧς ἀπέχει ὥραν 1 , 20/60 . Τὸ
 ( 36 )

χωρίον τοῦτο κατοικεῖται συνήθως ὑπό τινων γεωργῶν ,

ἀλλὰ κατὰ τὴν ἐποχὴν τοῦ θέρους καὶ μάλιστα τοῦ τού
γους , διαμένουσι καὶ οἱ τῆς Επανωμερίας κτηματίαι .
7) Θόλος · κεῖται πρὸς ἄρκτον τῆς Φοινικίας ἐντὸς

ἑνὸς τῶν χασμάτων ἢ ποταμῶν , καὶ τοῦ ὁποίου ἅπασαι

αἱ οἰκίαι εἰσὶν ὑπόσκαφοι . Απέχει δὲ τῆς πρωτευούσης
ἐπέκεινα τῶν δύο ὡρῶν.

8) Επανωμερία · ἡ κωμόπολις αὕτη κεῖται πρὸς τὸ

ἀρχτοδυτικὸν τῆς Φοινικίας ἐπὶ τοῦ βορείου τῆς νήσου
ἀκρωτηρίου ἀπέναντι τῆς Θηρασίας καὶ ἄνω τοῦ ὅρμου
τοῦ Ἁγίου Νικολάου , ἀφ᾽ οὗ ἀπέχει δέκα τῆς ὥρας λεπτά .
Αἱ πλειότεραι οἰκίαι εἶναι ᾠκοδομη έναι ἐπὶ τῆς ἀποτό
μου τοῦ κόλπου πλευρᾶς . Απέχει τῶν Φηρῶν 1 , 1/2 τῆς
ὥρας .

9) Καρτεράδος χωρίον κείμενον εἰς κοιλώδη θέσιν

1/4 τῆς ὥρας πρὸς νοτο -ἀνατολὰς τῶν Φηρῶν .

Β΄. ) Τοῦ δήμου Καλλίστης .

1) Πύργος κωμόπολις κειμένη ἐπὶ λόφου πλησίον

καὶ πρὸς ἄρκτον τοῦ ὄρους τοῦ Προφήτου Ηλιοῦ , καὶ πρὸς
μεσημβρίαν τῶν Φηρῶν , ὅθεν ἀπέχει περὶ τὴν μίαν ὥραν.
Ενταῦθα ἐδρεύει ὁ ἁρμόδιος εἰρηνοδίκης καὶ ὁ Δήμαρχος

εὑρίσκεται πρὸς τούτοις καὶ οἰκία ( κονάκι ) τῆς Επι

σκοπῆς .

2) ᾿Εμπορίον ή κωμόπολις αὕτη κεῖται εἰς ἐπίπε

δον μᾶλλον μέρος παρὰ τοὺς μεσημβρινοὺς πρόποδας τοῦ
Προφήτου Ηλιοῦ , ἀπέχουσα μὲν τοῦ Πύργου 1/2 ὥρ . ἀπὸ
δὲ Φηρῶν 2 ὥρ .

3) Μεγαλοχώριον εὑρίσκεται πρὸς δυσμὰς τοῦ Πύρ

γου εἰς μεσόγειον καὶ ἐπίπεδον μέρος ἄνω τοῦ ὅρμου
Αθηνιῶν , ἐξ οὗ ἀπέχει 15 τῆς ὥρας λεπτὰ καὶ ὅπου ἄγει
 ***( 37 )***

νεοκατασκεύαστό ; τις ὁδός . Ἀπὸ Φηρῶν ἀπέχει 1, 1,2

ὥρ . καὶ τοῦ Πύργου ἓν τέταρτον τῆς ὥρας .
4) ᾿Ακρωτήριον · κωμόπολις κειμένη εἰς μεσόγειον
καὶ εἰς ὀλίγον ὑψηλὴν θέσιν, ἐπὶ τοῦ μεσημβρινοῦ ἀκρω
τηρίου τῆς νήσου, ἀπέχουσα 2 , ὧρ . τῶν Φηρῶν καὶ 1 ,
τοῦ Πύργου .

5) Γωνία χωρίον ἐπὶ τοῦ ἀνατολικοῦ πλευροῦ καὶ

εἰς τοὺς πρόποδας τοῦ λόφου ἐφ' οὗ κεῖται ἡ κωμόπολις
Πύργος , ἀφ᾽ ἧς ἀπέχει ἓν τέταρτον τῆς ὥρας καὶ μίαν ὥραν
τῶν Φηρῶν .

6) Βύθων τὸ χωρίον τοῦτο εὑρίσκεται εἰς κοιλώδη

καὶ μεσόγειον θέσιν πρὸς ἄρκτον τοῦ Πύργου , ἀφ᾿ ὅπου
ἀπέχει ἓν τέταρτον τῆς ὥρας καὶ 50/60 τῶν Φηρῶν .
7) Μεσαρία · χωρίον κείμενον εἰς κοιλώδη καὶ μεσό
Α
γειον θέσιν πλησίον καὶ πρὸς ἄρκτον τοῦ Βόθωνος · ἀπέχει
δὲ 20 λεπτὰ τῆς ὥρας τοῦ Πύργου καὶ 40 τῶν Φηρών.
§ γ .) Γενικαὶ παρατηρήσεις .
ὁ ἀὴρ ὅλων τῶν κωμοπόλεων εἶναι ὑγιέστατος .
Αἱ οἰκία : οἰκοδομοῦνται ἐν γένει ἐκ βασαλτικῶν λίθων,
καὶ πρὸς κατασκευὴν τοῦ πηλοῦ μεταχειρίζονται χῶμα
ἐξ ἀσπρώδους Θηραϊκῆς γῆς , ἥτις ἀποῤῥοφᾷ καὶ μεταδίδει
εὐκολώτατα τὴν ὑγρασίαν , καὶ ὡς ἐκ τούτου ὅλα τὰ τῆς
νήσου οἰκήματα εἰσὶ κάθυγρα , μάλιστα αἱ οἰκίαι τῶν
ἐνδεῶν καὶ χωρικῶν , αἵτινες εἶναι μᾶλλον τρῶγλαι και
τεσκευασμέναι εἰς τὰ στρώματα τῆς ἀσπρώδους καὶ κις
σηρώδους γῆς, εἴτε ἐν τοῖς βράχοις τῶν ὑψηλῶν καὶ ἀπο
τόμων παραλίων τοῦ κόλπου. Εἴς τινα ὅμως χωρία, κα
πρὸ πάντων εἰς τὴν πόλιν Φηρῶν ὑπάρχουσι καὶ κτίρια
εὐμεγέθη , ᾠκοδομημένα ὅμως ἀνευ πολλῆς κομψότητος καὶ
ἀρχιτεκτονικῆς . ( 20 )

( 20) Εσχάτως κατεσκευάσθησαν οἰκίαι τινὲς κατ 'ἀρχιτεκ

τονικὸν σχέδιον ,
 αλλάξει( 38 )δεν

Αἱ πλεῖστοι τῶν ὁδῶν τῆς πόλεως καὶ χωρίων εἶναι

μὲν λιθόστρωτοι ἀλλὰ στεναὶ καὶ ἀνώμαλοι , ἐκτὸς τῶν
νεοκατασκευασθεισῶν ἐν τῇ πόλει Φηρῶν , αἵτινες καίτοι
πλατεῖαι καὶ ὁμαλώτεραι τῶν λοιπῶν, σύγκεινται ὅμως
·
ἐκ καμπύλων γραμμῶν διὰ τὸ ἀνώμαλον τῆς θέσεως . Με
ταξὺ δὲ τῶν κατὰ τὴν νῆσον νεοδμήτων ὁδῶν διακρίνονται
ἡ τοῦ ὅρμου ᾿Αθηνῶν, καὶ ἡ ἐκ τῆς πόλεως εἰς τὸν ὅρμον
Φηρῶν ἄγουσα , ἥτις κατεσκευάσθη ἐπὶ τῆς αὐτῆς σχεδὸν

θέσεως ὅπουὑπῆρχεν ἡ παλαιὰ ὁδός . Η θέσις αὕτη ἔχει

κλίσιν 45-55 , μοιρῶν , ἡ δὲ ὁδὸς εἶναι ἑλικτικῶς κατ
τεσκευασμένη , ἔχουσα μῆκος 975. γαλλ. μέτρων , πλάτος
5 , καὶ κλίσιν 13 , § ἕως 20 3 διὰ δὲ τὴν κατασκευὲν ,
ἥτις ἔγινε κατὰ τὸ δοθὲν σχέδιον παρὰ τοῦ Νομομηχανι
κοῦ Κ . Βάϊλερ , ἐδαπανήθησαν ὡς ἔγγιςα δραχ . 33,000 .
( 21 ) Αἱ ὁδοὶ πρὸς τούτοις οὐ μόνον τῶν χωρίων ἀλλὰ
καὶ τῆς πόλεως , ἂν καὶ δὲν εἶναι ἐντελῶς καθαραὶ, εἶναι

καθαρότεραι πολλῶν ἄλλων μερῶν μὴ ἐξαιρουμένων καὶ

τινῶν πρωτεύουσῶν · • οὐδεμία δὲ ἐκ τῶν κατὰ τὴν
νῆσον ὑπαρχουσῶν ὁδῶν εἶναι ἁμαξωτὴ , καὶ μ᾿ ὅλον ὅτι
εὐκόλως δύνανται νὰ γενῶσι τοιαῦται ὅλαι αἱ ἀφ᾽ ἑνὸς
εἰς ἄλλο χωρίον ἄγουσαι , καὶ ὅμως γενόμεναι θέλουν
φθείρεσθαι εὐκολώτερα παρὰ αἱ τῶν ἄλλων τόπων ἕνεκα

τῆς ξηρότητος τῆς γῆς . Διὰ τὴν αὐτὴν δὲ αἰτίαν οὐδέ

ποτε , καὶ μετὰ τὰς πλέον ῥαγδαίας βροχὰς σχηματίζεται

εἰς τὰς ὁδοὺς ἢ καὶ εἰς ἄλλον τῆς νήσου μέρος ἐλύς .

Τελευταῖον ἕνεκα τῆς αὐτῆς ξηρότητος , ὁσάκις πνέει σφο

( 21 ) Εἰς τὴν κατασκευὴν τῶν περὶ ὧν ὁ λόγος ὁδῶν συνετέ

λεσεν οὐκ ὀλίγον καὶ ὁ τότε Διοικητής Θήρας Κ . Νικόλαος Πο
νηρόπουλος .
 *96 ( 39 )**

δρὸς ἄνεμος , ὅπερ συμβαίνει συνεχῶς, ἐγείρεται εἰς διά ·

φορὰ τῆς νήσου μέρη πυκνὸς ὡς νέφος κονιορτός .

Αρθ . Β ' . Πόλεις ἀρχαῖαι.

§. ῾Ενιαῖος .

ἐκτὸς τῶν εἰρημένων κωμοπόλεων ὑπάρχουσι καὶ ἐρείπια

κωμοπόλεως κειμένης παρὰ τοὺς πρόποδας καὶ πρὸς δυσ

μὰς τοῦ ἡμεροβιγλίου ἐπὶ μικροῦ ἀκρωτηρίου . Η κω

μόπολις αὕτη καλεῖται μέχρι τοῦδε Κάστρον τοῦ Σκάρου ,

καὶ ὑπῆρξεν ἐπὶ Ενετοκρατίας πρωτεύουσα τῆς νήσου . Τινὲς

δὲ φρονοῦσιν ὅτι αὕτη ἐκτίσθη καὶ ἔλαβε τὄνομα τοῦτο

παρά τινος ἀρχαίου Ῥωμαίου ἐκ τῆς οἰκογενείας τῶν

Σκάουρων ἐλθόντος ἐξορίστου· ἀλλ᾽ οὐδεμία ἱστορικὴ ἀπό
δειξις ὑπάρχει οὔτε περὶ τῆς κτίσεως τῆς κωμοπόλεως
ταύτης , οὔτε περὶ τῆς εἰς τὴν νῆσον ταύτην ἐλεύσεως

Ρωμαίου ἐξορίστου . Τὸ μόνον δὲ κατὰ τὴν κωμόπολιν

ταύτην σωζόμενον ἀρχαίας ἐποχῆς μνημεῖον εἶναι ἡ ἑξῆς

ἐπιγραφὴ -ΘΥΡΟΡΑ Ο ΑΝΑΙΑΣ-- τις εὑρίσκεται ἐπί τι
νος τραχιτικοῦ βράχου .

Συγγραφεύς τις ἐκ τῶν ἐπὶ Τουρκοκρατίας συγγραψάν

των λέγει ὅτι ἡ νῆσος Θήρα εἶχεν ἐπὶ τῶν ἡμερῶν αὐτοῦ
πέντε μόνον κώμας ἢእ χωρία, μ᾿ ὅλον ὅτι ἔκτοτε εἶχε τὰ

αὐτὰ πάντοτε χωρία πλὴν τοῦ νεοκτισθέντος Θόλου. ὁ

συγγραφεὺς οὗτος φαίνεται ἠπατήθη ἐκ τῆς πολιτικῆς τοῦ

τότε καιροῦ διαιρέσεως τῆς Θήρας, καθότι διῃρεῖτο εἰς

πέντε Καστέλια , δηλαδὴ Επανωμερίας , Σκάρου , Πύργου ,
Εμπορίου καὶ Ακρωτηρίου , τὰ ὁποῖα , ὡς φαίνεται, ἐκ τῆς
ἐποχῆς ἀκόμη τῶν Ἐνετῶν προΐσταντο τρόπον τινὰ τῶν

λοιπῶν χωρίων , ὧν οἱ κάτοικοι οὐδόλως ἐλάμβανον μέρος

εἰς τὰς κοινὰς συνελεύσεις , ἀλλ᾽ ὑπεβάλλοντο εἰς τὰς
 ** ( 40 ) ***

ἀποφάσεις τῶν προεστώτων τῶν εἰρημένων Καςελίων. ( 22 )

Καθ' ὅσον δὲ ἀφορᾷ τὰς ἀρχαίας τῆς Θήρας πόλεις ,

γνωρίζομεν ἐκ τῆς διηγήσεως τοῦ Ηροδότου ὅτι ὑπῆρχον
ἑπτὰ ἐν τῇ νήσῳ ταύτῃ κῶμαι· ἐκ δὲ τῆς μαρτυρίας
Κλαυδίου τοῦ Πτολεμαίου, ὡς καὶ ἔκ τινων σωζομένων
ἐπιγραφῶν μανθάνομεν τὰ ὀνόματα τριῶν τούτων , δηλο
νότι τῆς Θήρας , Οἴας καὶ Ἐλευσῖνος . Τεσσάρων δὲ ἢ
πέντε τὴν τοποθεσίαν δυνάμεθα νὰ εἰκάσωμεν σχεδὸν
μετὰ βεβαιότητος ἐκ τῶν μέχρι τῶν ἡμερῶν ἡμῶν σωζο
μένων ἐρειπίων . Μία τῶν πόλεων τούτων ἀναμφιβόλως
ὑπῆρχε πρὸς τὸ ἀρκτο - ἀνατολικὸν παράλιον τῆς νήσου,
καὶ ἰδίως ἐν τῇ θέσει νῦν λεγομένην Κολοῦμπος , ὅπου
εἰσέτι ὑπάρχουσι λείψανα αρχαιοτάτου ὑποσκάφου νεκρο
ταφείου, γνωστοῦ ὑπὸ τὸ ὄνομα Κελλιὰς καὶ ὅπου παρα
τηροῦνται ἐν τῷ πυθμένι τῆς θαλάσσης ἀρχαῖα ἐρείπια καὶ
κατειργασμένα μάρμαρα . ἐνταῦθα νομίζει ο Γάλλος Bory
de Saint- Vincent ὅτι ὑπῆρχεν ἡ ἀρχαία Οὔα , ἀλλ᾽ εἰς

οὐδεμίαν ἀπόδειξιν στηρίζει τὴν δόξαν ταύτην, καὶ πιθα

νῶς εἰκάζει τοῦτο ἐκ μόνης τῆς σημασίας τῆς λέξεως,
καθότι πρὸς ὅλον τὸ μέρος ἐκεῖνο δὲν φαίνονται ἄλλα
λείψανα ἢ ἴχνη ἄλλης πόλεως· πλὴν κατ᾽ ἐμὴν δόξαν ἡ
ἀρχαία Οἴα ὑπῆρχε κατὰ τὴν θέσιν νῦν λεγομένην Καμ
μάρι, ὅπου ὡσαύτως φαίνονται ἐν τῷ πυθμένι τῆς θαλάσ
σης, μάλιστα ὁσάκις ὁ εὖρος ἄνεμος διασκεδάσῃ τὴν
•
ἅμμον, πολλὰ λείψανα οἰκοδομῶν, ὅπου εὑρέθησαν δι᾿ ἀνα
σκαφῶν κατειργασμένα μάρμαρα καὶ ἄλλα μνημεῖα . Εἰς

(22 ) Εἴς τινα λιμενογραφίαν ἐκδοθεῖσαν ἐν Βενετίᾳ ἐν ἔτει

1544 ὑπὸ τὴν ἐπιγραφὴν -Nuovo Portolano . de » ἀναγινώσκονται
περὶ Θήρας τὰ ἑξῆς · e la detta isola ha castello e non è abitato, la
detta isola si chiama Santorini » ὥστε κατὰ τὸν συγγραφέα τοῦτον ἡ
νῆσος αὕτη ἦτο κατ ' ἐκείνην τὴν ἐποχὴν ἀκατοίκητος!
 ( 41 ) ***

τὸ μέρος τοῦτο ὡσαύτως ὑπάρχει μέχρι τοῦδε ἐν τῷ ἱερῷ

ναῷ τοῦ Αγ . Νικολάου στήλη μαρμάρινος συνιστῶσα τὴν
βάσιν τῆς Ἁγ . τραπέζης καὶ φέρουσα τὴν ἑξῆς ἐπιγραφήν .
TON PHT (OPA)

Ω (Λ )ΟΝ ΠΛΩΤΙΟΝ ( Σ )ΑΤ ( Υ )

ΡΟΝ ΩΛΟΥ ΠΛΩΤ ( ΙΟΥ) ΛΕ (Ω)
ΝΙΔΟΥ ΑΣΙΑΡΧΟ( r) (Υ )ΙΟΝ
ΏΛΟΥ ΠΛΩΤΙΟΥ (ΘΕΟ ( Δ )ΩΡΟ ( r )
ΒΟΙΩΤΑΡΧΟΥ ΑΔΕΛ (ΦΟΝ )

ΟΙ ΜΕΤΕΧΟΝΤΕΣ ΤΟΥ ΙΕΡΟ ) Υ

ΣΥΝΕΔΡΙΟΥ ΤΗΣ ΕΝ ΟΙΑΙ
ΠΑΛΕΣΤΡΑΣ ΤΟΝ ΕΚ
ΠΡΟΓΟΝΩΝ ΕΥΕΡΓΕΤΗ͂Ν
ΤΗΣ ΠΑΤΡΙΔΟΣ ,

Τρίτης λαμπροτάτης πόλεως τὰ ἐρείπια σώζονται ἐπὶ

τοῦ ὄρους Μέσα βουνὸν ἢ 'Αγ . Στέφανος (ὅπου νῦν ὑπάρχει
σκήτη ( ἀσκηταρίον ) ἔχουσα δύο ἀσκητὰς ) (23) · ἡ κατ
τεδαφισμένη αὕτη πόλις εἶναι , κατ᾽ ἐμὴν γνώμην, ἡ ἀρα
χαία τῆς Θήρας πρωτεύουσα καὶ ἡ τοῦ Θήρα ὁμώνυμος ·
ἐξ ἧς φαίνεται ἔλαβε τὴν ὀνομασίαν ἡ νῆσος ὅλη, ὡς
ὀρθῶς παρατηρεῖ Δομίνικος ὁ Μάριος ἐν τοῖς Γεωγραφικοῖς
αὐτοῦ Σχολίοις . Οτι δέ ἡ πόλις αὕτη ὠνομάζετο Θήρα
ἀποδεικνύεται σαφέστατα ἐκ τῆς ἐφεξῆς ἐπὶ τῶν λίθων
τοῦ αὐτοῦ ὄρους ὑπαρχούσης μέχρι τοῦδε ἐπιγραφῆς ·
ΣΤΗΣΑΤΟΤΗΝΔΕΕΚΑΤΗΝ ΠΟΛΥΟΝΥΜΟΝ
ΑΡΤΕΜΙΔΩΡΟΣ ΦΩΣΦΟΡΟΝ ΗΝ ΤΙΜΩΣΙΝ
ΟΣΟΙ ΧΩΡΑΝ ΚΑΤΕΧΟΥΣΙΝ ΜΝΗΜΟΣΥΝΟΝ
ΘΗΡΑΣ ΠΟΛΕΩΣ ΠΑΡΙΟΥΣΙΝ ΕΤΕΥΞΕΝ
ΒΑΘΡΑ ΤΑΔΕ ΣΤΗΣΕΝΤΕ ΜΕΛΛΝ ΛΙΘΟΝ ΑΡΤΕ
(ΜΙΔΩΡΟΣ .

(23 ) Τὸ ἀσκηταρίου τοῦτο κατηργήθη.

 * ( 42 ) ***

Οὐδὲ θεωρῶ βάσιμον τὴν γνώμην τοῦ Κ . Ρὸς πρεσβεύ

οντος ὅτι ἡ πόλις αὕτη εἶναι ἡ τῶν ἀρχαίων Οἵα στηρι
ζομένη ἐπὶ τῆς κατὰ τὸ Καμμάρι εὑρισκομένης ἐπιγραφῆς ,
διότι εἶναι παράλογον νὰ ὑποθέσωμεν ἄνευ οὐδεμιᾶς ἀπο
δείξεως ὅτι ἡ στήλη ἡ φέρουσα τὴν περὶ ἧς ὁ λόγος ἐπι
γραφὴν μετεφέρθη εἰς τὸ Καμμάρι ἐκ τοῦ ὄρους Μεσαβουνοῦ ,

ἐνῷ καθ᾿ ὅσον γνωρίζομεν αὕτη εὑρέθη εἰς τὴν αὐτὴν ὅπου
κεῖται θέσιν . . . πλὴν εἶναι γελοῖον , λέγει ὁ κ . Ρὸς
( Ἀθηνᾶ , ἀρ . 339. ) νὰ ὑποθέσῃ τις μίαν πόλιν εἰς τὸΚαμ
μάρι καὶ ἄλλην ἐπὶ τοῦ Μεσοβουνοῦ , διότι τὸ διάστημα
εἶναι, προστίθησιν οὗτος , μιᾶς τουφεκίας . • Ὅτι τὸ

Καμμάρι εὑρίσκεται πλησίον τοῦ ὄρους Μεταβουνοῦ καὶ

μάλιστα παρὰ τοὺς πρόποδας αὐτοῦ σύμφημι , οὐχὶ ὅμως

ὅτι εἶναι τόσον μικρὰ καὶ ἡ τοῦ Καμμαρίου ἀπόστασις
ἐκ τῆς θέσεως ὅπου κεῖνται τὰ ἐρείπια τῆς περὶ ἧς ὁ
λόγος ἐπὶ τοῦ Μεσαζουνοῦ πόλεως . Καὶ ἐκτὸς τούτου

διὰ ποῖον ἄρα λόγον εἶναι γελοῖον νὰ ὑποθέσωμεν μίαν

πόλιν ἢ κώμην ἐπὶ ἑνὸς ὄρους καὶ ἑτέραν παρὰ τοὺς πρό
ποδας αὐτοῦ , ἐνῷ ἔχομεν πάμπολλα τοιαῦτα καὶ κατὰ
τοὺς παλαιοὺς καὶ κατὰ τοὺς νεωτέρους χρόνους παρα

δείγματα , καὶ ἐνῷ μέχρι τοῦδε σώζονται τὰ ἐρείπια τῶν

ὑποτιθεμένων πόλεων ; Αλλὰ τὰ ἐρείπια ταῦτα λέγει
ὁ Κ . Ρὸς , εἶναι λιμένος καὶ οὐχὶ πόλεως · πλὴν οὐ μόνον

δὲν ὑπάρχει κατὰ τὴν θέσιν ταύτην λιμὴν , ἀλλὰ γνωρί

ζομεν πρὸς τούτοις ἐκ πατροπαραδόσεως ὅτι τὸ μέρος
τοῦτο ἦτο πεδιάς , καὶ μάλιστα πρὸ 80 μόλις ἐτῶν ὑπῆρ
χεν ἀκόμη ὁδὸς ἄγουσα διὰ ξηρᾶς ἀπὸ τὸ Καμμάριον εἰς

τὸ ὄπισθεν μέρος τοῦ Μεσαβουνοῦ δηλ . εἰς τὴν Περίσσαν .

ἀλλ ' οὐδέποτε , λέγει ὁ Κ . Ρός , ὑπῆρξεν ὁμώνυμος τῆς

νήσου πόλις , καὶ μάλιστα πρωτεύουσα , διότι , προστίθησιν,

 * ( 43 )

οὐδεὶς τῶν συγγραφέων ἀναφέρει ὁμώνυμον πόλιν , καὶ

διότι Κλαύδιος ὁ Πτολεμαῖος , διηγεῖται ὅτι μεταξὺ τῶν

τῆς νήσου ταύτης πόλεων ὑπερέχουσιν ἥ τε Οἴα καὶ ῾Ελευ
σίς · ἀλλ᾽ ἐκ τοῦ ὅτι δὲν ὀνομάζουσιν οἱ παλαιοὶ συγκ

γραφεῖς ὁμώνυμον τῆς νήσου πόλιν, δὲν εἶναι νομίζω λόγος

ἱκανὸς ν᾿ ἀποδείξῃ ὅτι δὲν ὑπῆρξε τοιούτου ὀνόματος

πόλις , καὶ τοσούτῳ μᾶλλον καθ᾽ ὅσον . αἱ περιγραφαὶ ἃς

ἀφῆκαν περὶ τῆς Θήρας διάφοροι τῆς ἀρχαιότητος συγ

γραφεῖς οὐ μόνον εἰσὶ πολλὰ ἀτελεῖς ἀλλὰ καὶ συγκεχυ·

μέναι · καὶ ἂν ἐπὶ Κλαυδίου ὑπερίσχυον δύο τῶν τῆς
Θήρας πόλεων ἢ κωμοπόλεων καὶ ὡς ἐκ τούτου ἠξιώθη
σαν νὰ σημειωθῶσιν ὀνομαστὶ , τοῦτο δὲν ἀρκεῖ ν᾿ ἀπο
δείξῃ ὅτι ἄλλοτε καὶ εἰς ἐποχὴν ἀρχαιοτέραν δὲν ὑπῆρχεν

ἄλλη πόλις ἢ κωμόπολις σημαντικωτέρα αὐτῶν, ἐνῷ

μάλιστα ὑπάρχουσι καὶ ἐπιγραφαὶ ἀποδεικνύουσαι σαφῶς ,
αὐτὸ τοῦτο . Αλλ' αἱ λέξεις Θήρας πόλεως τῆς ἀνα
φερομένης ἐπιγραφῆς δὲν σημαίνουσι λέγει ὁ Κ . ῥὸς ,
τοπικὴν πόλιν ἀλλ᾽ ἠθικὴν ὡς ὁ Εὐριπίδης, προστίθησιν
ὁ αὐτὸς ὑὸς, ὀνομάζει πόλιν τὴν νῆσον Εὔβοιαν · πλὴν

ὅταν παρατηρήσωμεν ὅτι ὁ Εὐριπίδης ἠδύνατο νὰ κάμῃ

τοῦτο κατὰ ποιητικὴν ἄδειαν καὶ ἕνεκα τοῦ στίχου , καὶ

ὅτι σκοπὸς αὐτοῦ δὲν ἦτο νὰ προσδιορίσῃ μετ᾿ ἀκριβείας
τὸν τόπον ἢ τὴν αὐτοῦ φύσιν , θέλομεν κάλλιστα ἰδεῖν ὅτι
οὐδὲν ἀποδεικνύεται ἐκ τοῦ εἰρημένου στίχου τοῦ Εὐριπί
δου . . . ῞Οθεν οὐδεμία ἀμφιβολία ὑπάρχει ὅτι ἡ ἐπὶ τοῦ
Μεσαβουνοῦ πόλις ἐκαλεῖτο Θήρα . (24 )

( 24 ) Τὴν γνώμην μου ταύτην παρεδέχθη , ὡς πληροφοροῦμαι

καὶ ὁ σοφὸς ἀρχαιολόγος 'Ραούλ - 'Ροχέτος . Παρεδέχθη προσέτι
αὐτὴν καὶ ὁ πρῴην κατὰ τὴν Θήραν Λαζαριστὴς Κ . Πέγος, εἰς
τὴν περὶ Θήρας γαλλιστὶ ἐκδοθεῖσαν πραγματείαν αὐτοῦ , ἂν καὶ
οὐδόλως κάμνῃ εἰς τοῦτο μνείαν τοῦ ὀνόματός μου .
 * ( 44 ) ****

Καὶ ἕτερα ἐρείπια διαφόρων ἐποχῶν εὑρέθησαν δι ' ἀνα

σκαφῆς κατὰ τὸ 1836 ἔτος ἐν τῇ περιοχῇ τῆς Περίσσας ·
τὸ πλῆθος δὲ καὶ
કે τὸ εἶδος τῶν κατὰ τὴν θέσιν ταύτην δια
φόρων κατηδαφισμένων οἰκοδομῶν ἀποδεικνύει τρανώτατα
ὅτι ἐνταῦθα ὑπῆρξε πόλις κατὰ τοὺς ἀρχαίους τῶν 'Ελ
λήνων χρόνους , καὶ ὅτι ἐπὶ τῶν ἐρειπίων αὐτῆς ἐκτίσθη
ἑτέρα κατὰ τὴν Βυζαντινὴν ἐποχήν . Ποία ὅμως ἡ ὀνο
μασία τῶν πόλεων τούτων , καὶ ποία μάλιστα ἡ ἐποχὴ

καθ᾽ ἣν ἠφανίσθη ΐ νεωτέρα , οὐδόλως γνωρίζομεν · ἐκ

μόνης δὲ τῆς μαρτυρίας τοῦ Ιησουΐτου Ριχάρδου μαν
θάνομεν ὅτι ἐν τῇ θέσει ταύτῃ καὶ ἐν τῇ τοῦ Καμμαρίου
ἐφάνησαν κατὰ τὸ ἔτος 1650, ἤτοι ἐν τῷ καιρῷ τοῦ κακοῦ,
ὡς ἐκ τῶν προκυψάντων σεισμῶν καὶ τῆς ταραχῆς τῆς

θαλάσσης , τὰ ἐρείπια δύο μέχρι τῆς ἐποχῆς ἐκείνης ἀγνώ

στων πόλεων. Πιθανῶς δὲ τὰ ἐρείπια ταῦτα ἠφανίσθησαν
πάλιν διὰ τῆς αὐτῆς ἡφαιστείου καταστροφῆς καὶ οὕτως
οὐδεμία διεσώθη περὶ αὐτῶν κατὰ πατροπαράδοσιν εἴδησις.
Τελευταῖον ἐν τῇ θέσει τῇ καλουμένῃ ἐξωμήτης ὑπάρ
χει καταβυθισμένος τις λιμήν · διάφοροι ἀνάγλυπτοι τάφοι,
καὶ ἄλλα ἀρχαῖα ἐρείπια , ἀποδεικνύοντα σαφέστατα τὴν
ὕπαρξιν καὶ ἑτέρας κατὰ τὴν θέσιν ταύτην πόλεως · ἦτις
πιθανῶς : ἦτον ἡ ἀρχαία Ελευσὶς , ὡς ἐλλόγως πρεσβεύει

ὁ Κ . Ρός , στηριζόμενος ἴσως ἐπὶ τῆς σημασίας τῆς

λέξεως .

900
 * ( 15 )*****

Τμῆμα Β΄ . Κάτοικοι .

ΚΕΦ . Α΄. Πληθυσμὸς καὶ κατάστασις

τῶν κατοίκων .

᾿Αρθ . Α ' . Διαίρεσις αὐτῶν κατὰ φύλον καὶ ἡλικίαν .

§ ῾Ενιαῖος . ) Δῆμος

Θήρας . Καλλίςης .

῎Αῤῥενες. 1,389. 1,406 .

Παῖδες μέχρι 18 ἐτῶν. · • {
Θήλεα 1,698 . 1,294 .
282. 241 .
῎Αγαμοι μεταξὺ 18-25 ἐτ. ῎Αῤῥ .
Θήλ. 364. 345.

Ωρίμου ἡλικίας ἔγγαμοι . . | Ανδρες 1,351 . 1,473 .

Γυναῖκ . 1,362. 1,302 .
᾿Αγαμο: καὶ χηρεύοντες ἄνδρες τε καὶ γυν. 96, 80.

Γέροντες καὶ γραῖαι ὑπεράνω τῶν 70 ἐτῶν 84. 111.

Τὸ ὅλον . . . 6,820 . 6,232 .

13,072.

᾿Αρ . Β' . Διαίρεσις αὐτῶν κατὰ τὸ πολιτικὸν

δικαίωμα καὶ τὴν φυσικὴν αὐτῶν ἱκανότητα .

§ ά. Κατὰ τὸ πολιτικὸν δικαίωμα .

Δῆμος

Θήρας . Καλλίςης .
Δημόται . 6,734. 6,231 .
῞Ελληνες ἀνήκοντες εἰς ἄλλους δήμους 6. 4.
Ἀλλοεθνεῖς . 80. 17 .

Τὸ ὅλον , . 6,820. 6,252 .

13,072.
 ** ( 46 ) **

§ 6' .) Κατὰ τὴν φυσικὴν ἱκανότητα .

Θήρας . Καλλίς.
Φρενοβλαβεῖς . 6. 8.

το
20
από
Τυφλοὶ ἐκ γενετῆς 3. 3.

Ενεόκωφοι . 8. 13.
Επιληπτικοί. 6.
Ανίκανοι . 14. 14.
ἱκανοί. . 6,784. 6,210.

Τὸ ὅλον . . . 6,820 . 6,252 .

13,072 .

Ap.. Γ ' .
᾿Αρ Διαίρεσις αὐτῶν κατὰ τὴν θρησκείαν .
§ ῾Ενιαῖος . )
Θήρας . Καλλίς .
Χριστιανοί-Ανατολικοῦ δόγματος . • 6,137. 6252.
Δυτικοῦ . 683 . 0.

Αλλόθρησκοι . 0. 0.

Τὸ ὅλον . 6,820. 6225 .

13,072.

᾿Αρθ. Δ΄ . Διαίρεσις αὐτῶν κατὰ τὸ ἐπάγγελμα

ἢ ἐπιτήδευμα , καὶ τὴν διάρκειαν τῆς ἐν τῇ
νήσῳ διαμονῆς αὐτῶν .

§ ά . Κατὰ τὸ ἐπάγγελμα ἢ ἐπιτήδευμα .

Θήρας . Καλλίς .
Ἱερεῖς- Ανατολικοῦ δόγματος . · 22. 36 .
y Δυτικοῦ . 23. 0.

Συγγραφεῖς . 1. 0.
Διδάσκαλοι . 7. 4.

Μαθηταὶ σχολείων . 322 . 262,

 *( 47 )90*

Θής . Καλλίς .
Νομομαθείς . 1. (1) 0.

Αναφορογράφοι . 4. 1.
ἐατροί . 2. (2) 0.

Φαρμακοποιοί . 1. 0.
Μαΐαι . 9. 10.

Φλεβοτόμοι . 4. 3.
Υπάλληλοι δημόσιοι . 28. 8.

δημοτικοί . 29. 31.

Στρατιωτικοί . 16. 19.

Ναῦται . 912. 412 .
86. 76 .
Κτηματίαι Α΄ . μεγάλοι .
μικροί . 555 . 386 .
525 . 665.
Γεωργοί .
Ποιμένες . 4. 14.
Παντοπώλαι . 10. 0.
41 . 16.
Μεταπράται.
Οἰνοπῶλαι . 7. 0.
στολή

Καφεπῶλαι. 4. 0.

Αρτοποιοί. 3. 0.

Ιχθυοπῶλαι . 2. 14.
37. 41.
Μυλωθροί.
Τέκτονες . 12 . 26 .

Βαρελοποιοί . 20. 4.
Ράπται · 7. -6 .

Σανδαλοποιοί . 16 . 6.

Εφαπλωματοποιοί . · 1. 0.

( 1 ) Νῦν ὑπάρχουσι 3 .
( 2 ) Νῦν ὑπάρχουσιν εἰς μὲν τὸν δῆμον Θήρας 5 , ἐξ ὧν δύο
ἐπιστήμονες · εἰς δὲ τὸν τῆς Καλλίστης εἷς ἐπιστήμων .
5+
 ****( 48 ) ***

πέρα Καλίς .
8. 11.
Ξυλουργοί .
Νηῶν ἀκέσται ( καλαφάται ) . 1. 0.
Κλειδοποιοί . 1. 0.

Σιδηρουργοί . 3. 1.

Πεταλουργοὶ (τενεκεζίδες ) . 1. 0.

Βαφεῖς . • 1. 0.

• 18. 28.
Αχθοφόροι .
Κουρεῖς . 3. 0.
1. 1.
Χρυσοχόοι .
2. 0.
Ωρολογοποιοί .
23. 15.
Αργοὶ , ζῶντες χωρὶς ἐπιτήδευμα .
῎Αλλοι κάτοικοι , • 4,047. 4,156 (3)
Τὸ ὅλον . • . 6,820. 6,252.

13,072 .

§ 6΄. ) · Κατὰ τὴν διάρκειαν τῆς ἐν τῇ νήσῳ διαμο

γῆς αὐτῶν .
πήρ . Καλλίς .
ἐκ τοῦ προειρημένου δ᾽ ἐξάγεται
ὅτι οἱ κάτοικοι οἱ μονίμως διαμέ

νοντες ἐν τῇ νήσῳ ( popolazione

sedentaria ) εἰσί . 5,841 . 5,805.
Οἱ δὲ μὴ μονίμου διαμονῆς ( pop .
mobile ) ( 4) . · · 979. 447.

Τὸ ὅλον · 6,820. 6,252.

13,072 .

( 3 ) Αἱ πληροφορίαι αὗται ἐξήχθησαν ἐκ τοῦ ἐπὶ τῶν ἐπιτη

δευμάτων καταλόγου τοῦ ἔτους 1841 ·
( 1 ) Εἰς τὴν κατηγορίαν ταύτην ὑπάγονται οἱ ναῦται, ἔμποροι
καὶ στρατιῶται , ἀλλὰ μετὰ τὴν τρίτην Σεπτεμβρίου πρέπει να
κατατάξωμεν καὶ τοὺς δημοσίους ὑπαλλήλους! ! !
 * ( 49 ) *3****

*Αρθ . Ε ' . Διαίρεσις αὐτῶν κατὰ τὴν κατοικίαν .

§ ά .) ᾿Εν τῷ δήμῳ Θήρας.

Εν Φηροῖς κατοικοῦσιν . 1,240 .
· 170 .
Φηροστεφανίῳ .
Κοντοχωρίῳ . 1,130 .
930.
Ημεροβιγλίῳ
258 .
Βουρβούλῳ .
275 .
Φοινικίᾳ .
Θόλῳ . 55 .

Επανωμερίᾳ . 1,732 .

Καρτεράδῳ . 1,030 .

Τὸ ὅλον . • • 6,820 .
"
§ 6΄ .) Εν τῷ δήμῳ Καλλίστης .
ἐν Πύργῳ κατοικοῦσιν . · 1,159 .

Εμπορίῳ . 1,166 .
958 .
Μεγαλοχωρίῳ
431 .
Ακρωτηρίῳ . •
Γωνίᾳ. 1,032.
Βόθωνι . 664.

Μεσαρία 842.

Τὸ ὅλον . 6,252 .- 13,072.

῎Αρθ. Σ ' . Παρατηρήσεις .

§ ῾Ενιαῖος . )
ὁ ὁλικὸς ἀριθμὸς τῶν κατοίκων τῆς νήσου ἀναβαίνει

( ἐν ἔτει 1841 ) εἰς 13,072 ψυχάς · ὁ δὲ ὁλικὸς ἀριθμός

τῶν οἰκογενειῶν εἶναι 3,134, ὥστε ἑκάστη οἰκογένεια
χορηγεῖ τὴν ἀναλογίαν 4 , 18/00 ατόμων .
Επειδὴ ὁ ἀριθμὸς τῶν οἰκογενειῶν εἶναι 3,134 , τῶν
 **** ( 50 )***

δὲ κτηματιῶν μικρῶν τε καὶ μεγάλων 1.103 ( 5 ) , ἕπεται

ὅτι τὸ ἓν τριτημόριον σχεδὸν τοῦ πληθυσμοῦ στερεῖται
κτηματικῆς περιουσίας · καὶ ὅμως πρέπει νὰ ὁμολογήσωμεν
ὅτι ἡ κτηματικὴ περιουσία εἶναι ἐνταῦθα ἀρκετὰ διῃρη
μένη . Εἰς Θήραν κατ' ἐξαίρεσιν φαίνεται τοῦ γενικοῦ
κανόνος ὁ ἀριθμὸς τῶν ἀῤῥένων δὲν ὑπερβαίνει τὸν τῶν
θηλέων , καθότι ἔχομεν ἄῤῥ . 6,336 . καὶ θήλ . 6,365 , ἐκτὸς
τῶν χωρῶν καὶ γερόντων ἀμφοτέρων τῶν φύλων.
Εξ ὅλων δὲ τῶν κατοίκων τούτων μόλις 2,000 ως
ἔγγιστα μεταξὺ ἀῤῥένων καὶ θηλέων γνωρίζουσι νὰ ἀνα
γινώσκωσι καὶ νὰ γράφωσι .
Μεταξὺ δὲ τῶν τεχνιτῶν δὲν συμπεριελήφθησαν οἱ
αὐτῶν μαθηταί ( καλφάδες ) ὡς μὴ ὄντος γνωστοῦ τοῦ
ἀριθμοῦ αὐτῶν .
Κατὰ τὴν νῆσον ταύτην ὑπάρχει καὶ οὐ μικρὸς ἀριθμὸς

ἀνηλατῶν, οὗτοι δὲ κατετάχθησαν εἰς τὴν κατηγορίαν τῶν

γεωργῶν .
Εἰς τὸν ἀριθμὸν τῶν στρατιωτικῶν κατεχωρίσθησαν οἱ
κληρωθέντες καὶ ὑπηρετοῦντες (1841) εἰς τὸν Β . στρατόν .
Εκτὸς τῶν σημειωθέντων μαθητῶν ὑπάρχουσιν ἕνδεκα

( 5 ) 'Επὶ τῆς εἰς δύο κλάσεις διαιρέσεως τῶν κτηματιῶν , ὁ

αξιότιμος Κ . Δεβουὰς, κάμνει τὴν ἑξῆς σημείωσιν · « M. Cigalla a
distribué les proprietaires en deux classes : les grands et les petites,
en admettant qu'on puisse se servir du terme de grands proprie~
taires pour une ile de 12 lienes de tour » Ὁ Κ . Δε6ουὰς ἔχει δέ
καιον ὅτι οἱ κτηματίαι τῆς Θήρας δὲν δύνανται˙ νὰ ὀνομασθῶσι
ποσῶς μεγάλοι σχετικῶς ὡς πρὸς τὴν ἔκτασιν τῆς κτημα
τικῆς αὐτῶν περιουσίας, διότι ὁ μεγαλήτερος τούτων μόλις και
τέχει 500 μουζουρίων γῆν · δύνανται όμως κάλλιστα νὰ ὀνομά
σθῶσι τινὲς ἐξ αὐτῶν μεγάλοι, σχετικῶς ὡς πρὸς τοὺς λοι
τοὺς, καὶ κατὰ τὴν σημασίαν ταύτην ἐκλαμβάνεται ἐνταῦθα τὸ
μεγάλοι , εἰς τὴν ὁποίαν κατηγορίαν ὑπάγονται οἱ πληρόνοντες
109 καὶ ἐπέκεινα δραχμετήσιον ἔγγειον φόρον .
 **$6( 51 )4***

νέοι Θέμαῖοι σπουδάζοντες ( 1841 ) ἐκτὸς τῆς Θήρας , ἐξ

ὧν οἱ μὲν τρεῖς εἰς τὰ τοῦ Κράτους ἀνώτερα σχολεῖα , οἱ

δὲ λοιποὶ εἰς Παρισίους καὶ Ιταλίαν .

Σημειωτέον ἐπὶ τέλους ὅτι οὐδεμία τῶν μαιῶν τῆς

Θήρας ἔχει θεωρητικὰς γνώσεις .
000

ΚΕΦ . Β΄ . Ετήσιος αὐξομείωσις αὐτῶν .

Αρθ . Α΄ . Γεννήσεις , γάμοι , καὶ ἀποβιώσεις .

§ ά .) Γεννήσεις .

Κατὰ τὸ 1841 ἔτος ὑπῆρξαν αἱ ἑξῆς γεννήσεις ,

ἐν τῷ δήμῳ Θήρας· ῎Αῤῥ . Θήλ .

Γνησίων . • 127. 101 .
Νόθων . . • 0. 0.

ἐξαμβλώσεις . 15 .

Εν τῷ δήμῳ Καλλίστης
Γνησίων . • 113 . 121 .
Νόθων . • 1. • 0.

Εξαμβλώσεις . • 13 .

Τὸ ὅλον . · 241 . • 222 . 28 .

Ητοι 491 καθ ' ὅλην τὴν νῆσον· εἰς δὲ τὰ προηγού

μένα πέντε ἔτη ὑπῆρξεν ὁ ἀκόλουθος ἀριθμὸς καθ᾽ ὅλην

τὴν νῆσον · δηλαδὴ : κατὰ τὸ 1840 ἔτος ἐγεννήθησαν·

῎Αῤῥ Θήλ .
Γνήσια . 239. 195.
Νόθα . 2. 4.

ἐξαμβλώσεις . • 24.

Τὸ ὅλον . • 241 + 24. + 199464.

 ** ( 52 ) 43

Εν ἔτει 1839 .
231 . • 203 .
Γνήσια . .
Νόθα. 3. • 3.
19.
Εξαμβλώσεις .

Τὸ ὅλον . · -19. +206.459 .

234.+
Εν ἔτει 1838 .
Γνήσια . . 233. 239.
Νόθα . 1. · 2.
Εξαμβλώσεις . 11.
Τὸ ὅλον . 234.+11.+241.- 486 .
Εν ἔτει 1837 .
Γνήσια . 334. 274.
Νόθα . · 4. 2.

Εξαμβλώσεις . · 16.

Τὸ ὅλον . . . 338. + 16. +276. —630.

Εν ἔτει 1836 .
Γνήσια . . 280. 261 .
Νόθα . 4. 2.
23 .
Εξαμβλώσεις .
Τὸ ὅλον , • 284. +23. +263—570 .

Ὥστε εἰς τὸ ἑξαετὲς τοῦτο διάστημα ὑπῆρξαν 121

ἐξαμβλώσεις καὶ 2,979 γεννήσεις ὥριμαι , ἐξ ὧν 1557
ἀῤῥένων γνησίων καὶ 15 νόθων · καὶ 1394 θηλέων γνη
σίων καὶ 13 νόθων.

§ 6. ) Γάμοι .
Κατὰ τὸ 1841 ὑπῆρξαν εἰς μὲν τὸν δῆμον Θήρας 56,
εἰς δὲ τὸν τῆς Καλλίστης 37 , ἤτοι·
Καθ᾽ ὅλην τὴν νῆσον . · 93.
Εν ἔτει δὲ 1840 . · 99.
‫ܗ‬ 1839. 80.
D 1838. • 100.
‫כן‬ 1837 . • 100.
» 1836 . 101 .

Ητοι καθ᾽ ὅλον τὸ ἑξαετὲς τοῦτο διάσημα . 573 .

 53 )***

Ἡ δὲ ἡλικία τῶν νεονύμφων ἐσημειώθη μόνον κατὰ τὰ

ἔτη 1837 και 1838, ὥστε κατὰ μὲν τὸ ἔτος 1837 ἦσαν
72 ἄνδρες καὶ 89 γυναῖκες μεταξύ 12 καὶ 30 ἐτῶν
ἡλικίας· 9 ἄνδρες καὶ 2 γυναῖκες μεταξύ 30 και 45
ἐτῶν · καὶ εἷς ἀνὴρ ἐπέκεινα τῶν 45 ἐτῶν . Κατὰ δὲ τὸ
ἔτος 1838 ἦταν 90 ἄνδρες καὶ 98 γυναῖκες μεταξύ 12
καὶ 30 ἐτῶν· 9 ἄνδρες καὶ 2 γυναῖκες μεταξὺ 30 καὶ 45
καὶ 3 ἄνδρες καὶ 2 γυναῖκες ἐπέκεινα τῶν 45 ἐτῶν .
.)
Sr'. ᾿Αποβιώσεις .
Κατὰ τὸ ἔτος 1841 ἀπεβίωσαν εἰς μὲν τὸν δῆμον
Θήρας 229 ἄτομα , ἐξ ὧν 107 ἄῤῥενα καὶ 122 θήλεα · εἰς
δὲ τὸν δῆμον Καλλίστης 135 , ἐξ ὧν ἄῤῥενα 61 καὶ
θήλεα 74 ἤτοι καθ᾽ ὅλην τὴν νῆσον ·

῎Αῤῥ . Θήλ . ὁλικὸς ἀρ.

168.196. 364 .
ἐν ἔτει 1840 . 121. 153. 274.
D 1839. 213. 199. 412 .
1838. 220.+ 247.467 .
1837. • 173. + 184.357 .
1836 . • 166. 164. - 330.
Ως : ὁ κατὰ τὸ ἑξαετὲς διάσημα
τοῦτο ὁλικὸς ἀρ . ἀναβαίνει εἰς 1061. + 1143.=2204.
Ἡ δὲ ἡλικία τῶν ἀποβιωσάντων παρετηρήθη μόνον κατὰ
τὰ ἔτη 1839-40 καὶ 41. καὶ τὸ ἀποτέλεσμα τῆς πα
ρατηρήσεως ταύτης ἔχει ὁλικῶς ὡς ἕπεται ·
" Αῤῥ . Θήλ . Ολ . άρ .
Απὸ 0, μέχρι 10, ἐτῶν ἡλικίας . 362. + 280 = 642
10 20, >> Σ 20. + 46.= 66.
20 30, D 14+ 29. 43.
30 40, D ‫מ‬ 11. + 30. 41.
40 50, » » 15.+ 20. - 35 .
50 60, » » 21.+ 26.
26 , 47.
60 70 , 22.+ 44, 66.
70 - 84 , D 29.+ 45, 74.
Επέκεινα τῶν 84 , » » 8. + 28, 36.

Άθροισμα . 502+ 548.= 1050 ,

 * 4( 54 )****

ὁ μέσος ὄρος τοῦ ὁλικοῦ τῶν ἀναφερομένων ἡλικιῶν

ἀθροίσματος διὰ μὲν τὰ ἄῤῥενα εἶναι ὡς ἔγγιστα 9,042
ἔτη , ὥστε εἰς ἕκαστον ἄτομον ἀναλογοῦσιν 18 ἔτη · διὰ
δὲ τὰ θήλεα 15,000 ὡς ἔγγιστα ἔτη , ὥστε δι' ἕκαστον
ἄτομον ἀναλογοῦσι 27 , 1/2 σχεδὸν ἔτη. Διὰ δὲ τὴν
ὁλικὴν ποσότητα συμπεριλαμβανομένων καὶ τῶν 71 ἐξαμε
βλώσεων τῆς τριετίας ταύτης , ἀναλογοῦσι 21 , 1/2 σχε
δὸν ἔτη . Πλὴν ἐκ τῶν τοιούτων ὑπολογισμῶν οὐδὲν

θετικὸν δύναται νὰ ἐξαχθῇ .

*Αρθ . Β '. Παρατηρήσεις ἐπὶ τῆς αὐξομειώσεως

τῶν κατοίκων .

§ ' Ενιαῖος · )
1 ) Ενταῦθα ὡς καὶ εἰς τὰ λοιπὰ τῆς Εὐρώπης μέρη
γεννῶνται περισσότερα ἄῤῥενα ἢ θήλεα · ἡ δὲ ἀναλογία
μεταξὺ τῶν γεννήσεων τούτων εἰς μὲν τὴν Γαλλίαν εἶναι

16 πρὸς 15 , εἰς δὲ τὸ Σαρδινικὸν Κράτος 20 πρὸς 19.

ἐνῷ κατὰ τὰ ἐν τῷ προηγουμένῳ ἄρθρῳ ἀναφερόμενα ἐν
Θήρᾳ εἶναι 11 πρὸς 10. Μολαταῦτα οὐδὲν θετικὸν δύ

νάμεθα νὰ ἐξάξωμεν ἐκ μόνων τῶν ἀναφερομένων παρα

τηρήσεων· καθότι ὑπάρχει μεγίστη ἀφ᾽ ἑνὸς εἰς ἄλλο ἔτος
διαφορά · οὕτω κατὰ τὸ 1838 ἔτος ἐγεννήθησαν περισσό
τερα θήλεα ἢ ἄῤῥενα κατ᾽ ἀναλογίαν 34 πρὸς 33 , ἐνῷ
κατὰ τὸ 1841 ἔτος ἐγεννήθησαν ἐξεναντίας περισσότερα
ἄῤῥενα ἢ θήλεα καὶ εἰς μεγίςην ἀναλογίαν ἤτοι 6 πρὸς 5 .

2 ) ὁ ἀριθμὸς τῶν κατὰ τὰ ἐξ ἔτη ὡρίμων γεννήσεων

ὑπερβαίνει τὰς ἀποβιώσεις κατὰ 757, ἄτομα . Ὁ δὲ μέ
σος ἐτήσιος ὅρος συνίσταται εἰς 126 , 1/6 ἑπομένως έχου
σῶν τῶν λοιπῶν περιστάσεων ὁμοίως , καὶ αὐξανομένου

τοῦ πληθυσμοῦ κατὰ τὴν αὐτὴν πάντοτε ἀναλογίαν, μόλις

 ( 55 )***

μετὰ παρέλευσιν 104 σχεδὸν ἐτῶν θέλει διπλασιασθῆ ὁ

ἀριθμὸς τῶν κατοίκων, ἐνῷ εἴς τινα μέρη τῆς Ἀμερικῆς

διπλασιάζεται εἰς 25 μόνον ἔτη! ( 6)
3 ) Αἱ κατὰ τὸ ἑξαετὲς τοῦτο διάστημα, ἤτοι ἀπὸ α' .
Ιανουαρίου τοῦ 1836 μέχρι τέλους Δεκεμβρίου τοῦ 1841
ἔτους συμβᾶσαι 2,979 ὥριμα: γεννήσεις δίδουσι κατὰ
μέσον ἐτήσιον ὅρον 463,1 /6 . ὥστε ὁ ἀριθμὸς τῶν ἐτησίων
γεννήσεων ἀναλογεῖ πρὸς τὸν πληθυσμὸν ὡς 1', πρὸς
26,49 · ὅθεν ὁ μέσος ὅρος τῆς ἡλικίας τῶν ἀποβιώσεων
εἶναι ὡς ἔγγιστα 26 , 1/2 ἔτη .
4 ) ὁ ἐτήσιος μέσος ὅρος τῶν θανάτων εἶναι 367 , 1/3 .
ὅθεν οἱ ἐτήσιοι θάνατοι ἀναλογοῦσι πρὸς τὸν πληθυσμὸν
ὡς 1 , πρὸς 35 , 59, διὸ ἡ κατὰ μέσον ὅρον διάρκεια τῆς
ζωῆς ( ἐν Θήρᾳ ) εἶναι σχεδόν 35 , 1/2 ἔτη ὡς καὶ εἰς τὴν
Ιταλίαν , ἐνῷ κατὰ τὰς παρατηρήσεις τοῦ Βιλλέρμου εἰς
τὴν Γαλλίαν οἱ ἐτήσιοι θάνατοι ἀναλογοῦσι πρὸς τὸν πλη
θυσμὸν ὡς 1 , πρὸς 40 .
5 ) ὁ δ᾽ ἀριθμὸς τῶν ἀποβιώσεων τῶν θηλέων ὑπερβαίνει
τὸν τῶν ἀῤῥένων κατὰ τὴν ἀναλογίαν 14 , πρὸς 13 · ὅπερ
δὲν συμφωνεῖ πρὸς τὰς γεννήσεις · ἑπομένως καὶ ἐκ τούτου

ἀποδεικνύεται ὅτι οὐδὲν θετικὸν δυνάμεθα νὰ ἐξάξωμεν ἐκ

μόνων τῶν παρατηρήσεων τούτων .
6 ) Οἱ κατὰ τὴν ἑξαετίαν ταύτην γενόμενοι γάμοι χο
ρηγοῦσιν ὡς μέσον ἐτήσιον ὅρον 95,1j2 . Η δὲ μεταξὺ

τοῦ ὑπάρχοντος πληθυσμοῦ καὶ τῶν γάμων σχετικὴ ἀνα

λογία εἶναι ὡς 1 , πρὸς 37, 1/4. Η μεταξὺ δὲ τῶν γάμων
καὶ τῶν γεννήσεων ὡς 1 , πρὸς 5, 17. Καθ᾽ ἃς δ᾽ ἔχω

(6 ) Εν έτει 1700 ὁ πληθυσμὸς τῆς Θήρας συνεποσοῦτο κατὰ

τὸν Τουρνεφόρτιον εἰς 10,000 ψυχὰς , ὥστε ἔκτοτε μέχρι σήμεραν
(1841) ἐπηύξησε μόνον ἐπὶ 3,0*2 ! !
 ( 56 ) .

ἰδιαιτέρας πληροφορίας ὁ ἀριθμὸς τῶν ἀτέκνων γάμων -

ναλογεῖ ὡς ἔγγιστα πρὸς τὸν πληθυσμὸν ὡς 1 , πρὸς 91 .
7 ) ὁ ἡμίσυς ἀριθμὸς τῶν θανάτων παρατηρεῖται εἰς
μὲν τὰ θήλεα κατὰ τὸ 10 , ἔτος τῆς ἡλικίας, εἰς δὲ τ᾿ ἄῤ
ῥενα ἔτι κατωτέρω τῆς ἡλικίας ταύτης , ἐνῷ κατὰ τὴν
Στατιστικὴν τοῦ Σαρδινικοῦ Κράτους , εἰς τὰ μέρη ἐκεῖνα
παρατηρεῖται εἰς μὲν τὰ ἄῤῥενα κατὰ τὸ δέκατον ἔτος καὶ
δύο μῆνας , εἰς δὲ τὰ θήλεα κατὰ τὸ 19 ἔτος καὶ 8 μῆ
νας . ( 7)
8) Αἱ συμβᾶσαι ἐξαμβλώσεις δίδουσιν ὡς μέσον ἐτή
στον ὅρον 20, 1 /6 · ὁ δὲ ἀριθμὸς αὐτῶν ἀναλογεῖ πρὸς
μὲν τὸν τῶν ὡρίμων γεννήσεων ὡς 1 , πρὸς 24, σχεδόν
πρὸς δὲ τὸν ὁλικὸν τῶν γεννήσεων ὡς 1 , σχεδὸν πρὸς
25 · ὅπερ συμφωνεῖ κάλλιστα πρὸς τὰς εἰς ἄλλα μέρη γε
νομένας παρατηρήσεις ( βλ . journal de l ' École Poli

techn. T. XVI . ρ. 263. κλ . ) . Καθ᾽ ἃς δὲ ἔλαβον

ἰδιαιτέρας πληροφορίας αἱ πλεῖσται τῶν ἐξαμβλώσεων συ
νέβησαν κατὰ τὸν 3, καὶ 5 , μῆνα τῆς κυοφορίας .

9) ὁ ἀριθμὸς τῶν νόθων παραβαλλόμενος πρὸς τὸν

ὁλικὸν τῶν γεννήσεων δὲν εἶναι οὐδὲ τὸ ἑκατοστημόριον
αὐτοῦ, ἐνῷ εἰς μὲν τὸ Σαρδινικὸν Κράτος εἶναι τὸ 480v.
εἰς τὴν Γαλλίαν τὸ 1ξoν . καὶ εἰς Γοτίγγην καὶ Λειψίαν
ἐν Γερμανίᾳ, τὸ 6ον . ] !

10 ) Αἱ πλειότεραι τῶν γεννήσεων γίνονται , ὡς ἐξά

γεται ἐκ τῶν ληξιαρχικῶν βιβλίων , κατὰ τοὺς μῆνας
ὀκτώβριον καὶ Νοέμβριον, ἐνῷ ἐν Γαλλίᾳ γίνονται κατὰ

(*) Αἱ πλειότεραι τῶν κατ' ἔτος ἀποδιώσεων συμβαίνουσιν

εἰς τὰ βρέφη ἐξ ὧν πολλὰ ἀποθνήσκουσιν ὑπὸ θερινῆς διαῤῥοίας ·
εἰς δὲ τὴν περὶ τῆς νόσου ταύτης διατριβήν μου σημειοῦται ἡ
ὑπάρχουσα ἀναλογία μεταξὺ τῶν ὑπὸ θερινῆς διαῤῥοίας καὶ ἄλ
λων νόσων ἀποθνησκόντων βρεφῶν.
 ***6( 57 )ý�**

τὰς παρατηρήσεις τοῦ Βιλλέρμου ( Annale d ' hygien .

publiq . et de médec . lec . t . v . p . 55. ) , περὶ τὸν Φε

βρουάριον . Η διαφορὰ αὕτη πηγάζει πιθανῷ τῷ λόγῳ
διότι οἱ μῆνες ὀκτώβριος καὶ Νοέμβριος ἀνταποκρίνονται
εἰς τὴν ἐποχὴν τῆς εἰς Θήραν ἐπανόδου τῶν ναυτίλλωμέ
νων ἐντοπίων , καὶ πρὸς τούτοις εἰς τὴν ἐποχὴν τῆς ἀπο
κρέω καθ᾽ ἣν συνήθως τελοῦνται οἱ πλειότεροι γάμοι .
11 ) Αἱ κατὰ τὴν εἰρημένην ἑξαετίαν ἀποβιώσεις συνέ

βησαν τόσον ἀνωμάλως ὥστε εἶναι ἀδύνατον νὰ προσδιο

ρίσωμεν τὸν μῆνα καθ᾽ ὅν συμβαίνει ὁ μέγιςος ἢ ἐλάχιςος
ἀριθμὸς αὐτῶν . ( 8)
12) Μολονότι ὁ τοῦ δήμου Θήρας πληθυσμὸς εἶναι με

γαλήτερος τοῦ δήμου Καλλίστης , αἱ κατ᾽ ἔτος γεννήσεις

εἰσὶ περισσότεραι εἰς τὸν τελευταῖον τοῦτον δῆμον , καὶ
ἐνταυτῷ οἱ θάνατοι ὀλιγώτεροι .

ΚΕΦ . Γ΄. Χαρακτὴρ, ἕξις , κ.λ. αὐτῶν .

”Αρθ . Α '. Χαρακτήρ .

§ ά.) Χαρακτὴρ φυσικός.

1 ) Κρᾶσις. — Εν γένει εἶναι δυνατωτάτης κράσεως, μά

λιστα οἱ κάτοικοι τῶν χωρίων .
Σημειωτέον ἐνταῦθα ὅτι διὰ νὰ ἐνεργήσωσι τὰ φάρμακα
εἰς τοὺς νοσοῦντας Θηραίους πρέπει νὰ δίδωνται εἰς μετ
γάλας δόσεις εἰς τρόπον ὥστε ὁ ἐν ταῖς Φαρμακοποιίαις

( 8 ) Ἐκ τῶν κατὰ τὸ ἔτος 1841 , ἀποθανόντων 229 ἀτόμων

ἐν τῷ δήμῳ Θήρας, το ἀπεβίωσαν ὑπὸ τῆς ἐπισκηψάσης ἐπιδημίας
τῶν φυσικῶν εὐλογιῶν , ἐξ ὧν ἄῤῥενα μὲν 34 , καὶ θήλ. 36· ἐκ τῶν
ὁποίων ὅλων ὁ νεώτερος τῇ ἡλικίᾳ ἦτο δύο ὡς ἔγγιστα μηνῶν, ὁ
δὲ προβεβηκότερος 36 ἐτῶν . ( 6λ. τὴν ἡμετέραν περὶ φυσ. εὐλογ ·
κ.λ. Πραγματείαν , 'Αθήνησι, 1842.)
 ***( 58 )***

ἀναφερόμενος συνήθως ὡς ἀνώτατος ὅρος τῶν δόσεων χρη

σιμεύει ἐνταῦθα ὡς ἐλάχιστος εἰς τὰς συνήθεις ιατρικὰς
συνταγάς . Δὲν δυνάμεθα δὲ νὰ ὑποθέσωμεν ὅτι τοῦτο
πηγάζει ἐκ τῆς τῶν φαρμάκων ποιότητος , καθότι ἐξ
ἀλλεπαλλήλων παρατηρήσεων καὶ ὁριστικῶν δοκιμασιῶν
ἐξεβαιώθην ὅτι πηγάζει ἐκ τῆς ἰδιαιτέρας τῶν κατοίκων
ἰδιοσυγκρασίας .
2 ) Εξις .- Οἱ πλείονες εἰσὶν αἱματώδους ἢ αἵματο ·
λυμφητικῆς ἕξεως.

3 ) Διάπλασις ἢ φυσικὸς ὀργανισμός.--- Οἱ Θηβαῖοι εἶναι

μετρίου καὶ μᾶλλον μεγάλου ἢ μικροῦ ἀναστήματος· εὖ
τραφεῖς , μάλιστα αἱ γυναῖκες , ἔχουσαι καὶ στῆθος ἐν
γένει ἀνεπτυγμένον· χρώματος μᾶλλον μελαγχροινοῦ ἢ
λευκοῦ , τὰς τρίχας μελανοκαστανάς· σοβαρᾶς μᾶλλον καὶ
οὐχὶ δυσμόρφου φυσιογνωμίας .
ς C'.) ’Ηθικός .
Οἱ τῆς νήσου ταύτης κάτοικοι εἰσὶν ἐν γένει πρᾷοι ,

εὐάγωγοι , θρῆσκοι , νηφάλιοι, αἰδήμονες , φιλόπονοι , φιλό

ξενοι καὶ τὰ μέγιστα πρὸς τὴν πατρῴαν αὑτῶν γῆν καὶ
τὴν οἰκογένειαν προσκεκολλημένοι .

Ἀλλ᾽ οἱ εἰς τὰ περὶ στατιστικῶν εἰδήμονες δύνανται

1 εὐκόλως νὰ συμπεράνωσι τὸν τέλειον χαρακτῆρα καὶ τὴν
ὀξύνοιαν λαοῦ τινὸς ἐκ τοῦ συνόλου τῶν στατιστικῶν πα

ρατηρήσεων· ὅθεν καὶ ὁ εἰδήμων ἀναγνώστης εὐκόλως

θέλει ἐξάξει τὸν ἠθικὸν χαρακτῆρα, καὶ τὸν βαθμὸν τῆς
τῶν Θηραίων ἀγχινοίας , διερχόμενος τὴν Στατιστικὴν
ταύτην , καὶ σημειῶν ἰδίως.
1 ) ῞Οτι ἡ Θήρα δὲν εἶναι βουνώδης .
2 ) ῞Οτι οἱ κάτοικοι εἶναι διῃρημένοι εἰς διάφορα μικρὰ
καὶ φύσει μὴ ὀχυρὰ χωρία .
 **&( 59 )***

3 ) ῞Οτι ἡ νῆσος αὕτη εἶναι ἀπόκεντρος .

4) ῞Οτι εἶναι ἄφορος ὡς μὴ παράγουσα τὰ πρὸς ζωάρ
κειαν τῶν κατοίκων ἀναγκαῖα.

Β) ῞Οτι δὲν ὑπάρχουσι βιομηχανικὰ καταστήματα ,

καὶ ὅτι οἱ κατὰ τὴν νῆσον τεχνῖται περιορίζονται εἰς τὰ
ἀπολύτως ἀναγκαῖα διὰ τὴν οἰκιακὴν οἰκονομίαν ἐπα
γέλματα .

6 ) ῞Οτι δὲν ὑπάρχουσιν ἀνώτερα ἐκπαιδευτικὰ κατα

στήματα , οὐδ᾽ ἐπιστήμονες ἄνδρες καὶ μάλιςα ἱερωμένοι .
7) ῞Οτι οἱ Θεραῖοι δὲν ἔλαβον ἐνεργητικὸν εἰς τὴν ἐθνι
κὴν ἐπανάστασιν μέρος .

8 ) ῞Οτι οἱ κάτοικοι δὲν εἶναι οὔτε πλούσιοι οὔτε στε

ροῦνται ἐν γένει τῶν ἀναγκαίων.
9 ) ῞Οτι ἂν καὶ πρεσβεύωσι δύο διαφόρους θρησκείας,

ὑπῆρξεν ὅμως πάντοτε μεγίστη μέχρι τοῦδε ὁμόνοια μετ

ταξὺ τῶν κατοίκων ἀμφοτέρων τῶν πρεσβευομένων δογ
μάτων . ( 9 )

10) Καὶ τελευταῖον ὅτι εἶναι ὑπὸ τήν ἐξουσίαν πατρι

κῆς Μοναρχίας , ( νῦν Συνταγματικωτάτης Κυβερνήσεως) !
( 10 )

(9) Οἱ μόνοι κατὰ τὰ μέρη ταῦτα τῆς ᾿Ανατολῆς ( Levante)

ἀκολουθοῦντες τὸ παλαιὸν Καλενδάριον Δυτικοὶ εἰσὶν οἱ Θηραῖοι .
( 10) Τὰ μέγιστα συμβάλλει εἰς τὸν ἠθικὸν χαρακτῆρα τῶν
λαῶν τὸ εἶδος τῆς κυβερνήσεως. ....
. . 'Οποῖος ὁ ἠθικὸς χαρακτὴρ
τῶν Θηραίων ἐπὶ Τουρκοκρατίας, ἢ μᾶλλον ἐντοπίου 'Αριστοκρα
τίας ! 'Επὶ ἐπαναστάσεως , ἢ μᾶλλον ξενοκρατίας ! ἐπὶΚυβερ
νήτου, ἢ μᾶλλον προσωρινῆς Κυβερνήσεως! ἐπὶ πατρικῆς Μοναρ
χίας ! καὶ νῦν ἐπὶ συντάγματος ! ! Αἱ Κυβερνήσεις , κατ᾽ ἐμὴν
γνώμην, δύνανται νὰ θεωρηθῶσιν ὡς μέτρον τῆς ἠθικότητος τῶν
ὑπ ' αὐτῶν διοικουμένων λαῶν. Ἠθικὴ Κυβέρνησις ἐπανάγει εἰς
τὴν εὐθεῖαν ὁδὸν καὶ τὸν πλέον διεφθαρμένον λαόν· ἀπεναντίας
διεφθαρμένη Κυβέρνησις διεφθείρει μετ ' οὐ πολὺ ἀφεύκτως καὶ
 ****( 60 )****

Σημείωσον δὲ καὶ τὰς ἐν τῷ οἰκείῳ τόπῳ ἀναφερομένης

παροιμίας .

῎Αρθ . Β ' . Τρόπος τοῦ ζῆν .

§ ά. Φυσικῶς.
Οἱ περισσότεροι τοῦ λαοῦ ἐνδύονται κατὰ τὸν γραικι

κὸν ἢ μᾶλλον ὀθωμανικὸν τρόπον ( ήγουν μὲ βρακία ) ,

ἐξαιρουμένων τῶν γυναικῶν (πλὴν ὀλίγων γραιῶν ) αἵτινες
παρεδέχθησαν τὴν Εὐρωπαϊκὴν ἐνδυμασίαν .
Ἕνεκα τῆς ἐλλείψεως κρεάτων καὶ λαχάνων ὁ τῆς
νήσου ταύτης λαὸς ἀναγκάζεται νὰ τρέφηται ἐξ ἰχθύων,
καὶ ὡς ἐπὶ τὸ πλεῖστον ταριχευτῶν, ἔτι δ᾽ ἐξ ὀσπρίων ,
καὶ πρὸ πάντων ἐξ ἀληλεσμένης ὠχράδος , κοινῶς φάβα

καλουμένης , συνήθως δὲ μεταχειρίζεται καὶ κρίθινον κλι

βανωτὸν ἄρτον σκίζα λεγόμενον .

Εἰς δὲ τὰ οἰκήματα ( ὧν τὸ πλεῖστον μέρος εἰσὶν ὑπό

σκαφα ) , καὶ τὰ ἐνδύματα ὑπάρχει ἡ αὐτὴ οἵα καὶ εἰς τὰ
λοιπὰ τῆς Ἑλλάδος μέρη καθαριότης .

ἐνταῦθα ἀνήκει νὰ σημειώσωμεν ὅτι ἀπὸ 28 Απριλίου

τοῦ 1840 μέχρι τῆς 28 τοῦ αὐτοῦ μηνὸς ἑπομένου
ἔτους ἐσφάγησαν εἰς τὸ ἐν Φηροῖς σφαγεῖον τὰ ἑξῆς ζῶα·
δηλονότι ,

αὐτὸν τὸν πλέον ἐνάρετον · καὶ λαὸς ἄνευ ἠθικότητος οὐδέποτε

δύναται νὰ ἦναι ἀληθῶς εὐτυχὴς, καθότι ἡ ἀληθὴς εὐδαιμονία
τοῦ ἀνθρώπου, εἴτε ἀτομικῶς θεωρουμένου (in individuo ) εἴτε εἰς
κατάστασιν κοινωνίας ( in stato di societa), συνίσταται εἰς τὴν
ἠθικότητα αὐτοῦ , καὶ οὐχὶ εἰς τὴν ἐπισώρευσιν ὑλικῶν ἀπολαυῶν
(ricchezze materiali ) , καὶ ἀπατηλῶν θεσμῶν. . . Τὴν ἀλήθειαν
ταύτην τὴν ὁποίαν ἀποδεικνύει τρανώτατα ἡ ἱστορία τῶνἀνθρω
πίνων πράξεων, καὶ τὴν ὁποίαν θέλομεν ἴσως ἀκολούθως ἀναπτύξει
εἰς ἄλλο πόνημα, εἴθε νὰ αἰσθανθῶσιν καθ' ὅλην αὑτῆς τὴν ἔκ
τασιν οἱ διέποντες τὰς τύχας τῶν λαῶν, καὶ μάλιστα τοῦ ἀρτι
συστάτου καὶ εὐαγωγοτάτου ἔθνους τῶν Ἑλλήνων : ...
 * ( 61 ) ***
Βόες . 170.

Μόσχοι . 208 .

Αἰγιδοπρόβατα . 839 .
Τὸ ὅλον , · · 1,217.

῏Ων τὸ κρέας ἀνέβη εἰς 32.000 ὀκάδες ὡς ἔγγιστα .

Εκτὸς τῶν εἰρημένων ζώων καὶ ἄλλων ἰδιαιτέρως κατ᾿
οἶκον σφαγέντων , ἁπάντων ἔξωθεν κομισθέντων, πρέπει νὰ
προσθέσωμεν εἰς τὴν ἐτήσιον κατανάλωσιν καὶ τὰ ἑξῆς

ἐντόπια ζῶα, δηλ : 650.700, χοίρους · 600 καὶ ἐπέκει

να χοιρίδια 400-500, ἐρίφους· 100-150 ἀρνία · κ.λ.
ἑπομένως λογίζοντες κατὰ προσέγγισιν τὰ ὁλικὸν βάρος
τοῦ κατ᾽ ἔτος ἀναλισκομένου κρέατος εἰς 91-504 , ὀκάδ .
καὶ ἀναλογίζοντες αὐτὸ ἐπὶ τοῦ πληθυσμοῦ ὁλοκλήρου τῆς
νήσου, ἀναλογοῦμεν εἰς ἕκαστον ἄτομον 7 , ὀκάδων κρέας .
§ 6.) Ηθικῶς.
Η πολυτέλεια ἤρχισεν ἤδη νὰ εἰσάγηται , μάλιστα εἰς
τὴν πόλιν .

Ἡ ἀνατροφὴ προσεγγίζει τὴν Εὐρωπαϊκὴν, καὶ ἂν δὲν

ὑπάρχῃ καθ᾽ ὅλην τὴν ἐντέλειαν , δὲν ὑπάρχει ὅμως οὐδ᾽ ἡ
ἐξ αὐτῆς πηγάζουσα πολλάκις διαφθορά ,
Οἱ Θηραῖοι ἐν γένει εἶναι χρηςοήθεις καὶ ἐγκρατέςατοι·

καὶ τῷόντι ἐνῷ τὸ σημαντικώτερον καὶ σχεδὸν μόνον τῆς

Θήρας προϊὸν εἶναι ὁ οἶνος , οἱ Θηραῖοι κάμνουσιμετριωτά
την αὐτοῦ χρῆσιν , ὡς καὶ τῶν λοιπῶν πνευματωδῶν ποτῶν .
῎Ετι δὲ εἰς τὴν νῆσον ταύτην δὲν ὑπάρχει χαμαιτυπεῖον ,

οὐδ᾽ εὑρίσκεται καθ᾽ ὅλην τὴν νῆσον γυνὴ μετερχομένη

δημοσίως τὸ αἰσχρὸν αὐτὸ ἐπάγγελμα . ( 11 )

( 11 ) Ἐν ἔτει 1826 ὑπῆρχον ἐν Λονδίνῳ 30,000 δημοσίων

γυναικῶν ! !
 ****( 62 )

” Αρθ . Γ '. ᾿Ασθένειαι ἐπιπολάζουσαι.

§ σ. ) ᾿Ενδημικῶς .
Ὡς ἐνδημικὴ τῆς Θήρας νόσος δύναται κατά τινα τρό
που νὰ θεωρηθῇ ἡ καὶ κατὰ τὰ λοιπὰ τῆς Ἑλλάδος μέρη
ἐνδημίως ἐπιπολάζουσα θερινὴ τῶν βρεφῶν διάῤῥοια , ἥτις
ὅμως δὲν προξενεῖ ἐν Θήρᾳ τὴν αὐτὴν τῶν ἄλλων μερῶν
θραῦσιν .

Τὰ δὲ μητρικὰ πάθη , μάλιστα αἱ λευκόῤῥοιαι καὶ χλω

ρώσεις, τόσον συνεχῶς ἀπαντῶνται ἐν Θήρᾳ , ὥστε δύνανται
σχεδὸν νὰ θεωρηθῦσιν ὡς ἐνδημικὰ νοσήματα · τὸ αὐτὸ

ἐφαρμόζεται καὶ εἰς τὴν χοιραδικὴν καὶ ῥαχιτικὴν καχε

ξίαν καθ᾽ ὅσον ἀφορᾷ τὰ βρέφη ( 12 ) . Τὸ αὐτὸ δυνάμεθα
νὰ εἴπωμεν καὶ ὡς πρὸς τὰς ἐντεροκήλας , μάλιστα
καθ' ὅσον ἀφορᾷ τοὺς ἄῤῥενας.

§ 6΄ .) 'Επιδημικῶς .
Ενίοτε ἐπιπολάζει ἐπιδημικῶς ὁ σπασμωδικὸς βὴξ καὶ

πολλάκις οἱ ὑπόκρυφοι διαλείποντες πυρετοὶ ( Febbri

larvate ) .

§ γ΄. ) Σποραδικῶς ·
ἐκ τῶν κατὰ τὴν νῆσον σποραδικῶς ἐπιπολαζόν

των νοσημάτων σημειωτέα · οἱ ῥευματισμοὶ , αἱ γαςραλ

γίαι , ἡ στομακάκη , αἱμοῤῥοΐδες , ὑστερισμοὶ ὀδονταλγίαι,
καὶ σῆψις τῶν ὀδόντων , μάλιστα τὸ τελευταῖον τοῦτο

( 12 ) Αἱ χορηγούμεναι συνήθως καὶ ἐν ἀφθονίᾳ εἰς τὰ βρέφη

κατὰ τὴν νηπιότητα ὀπιακαὶ παρασκευαὶ ( preparazioni oppiate )
φθείρουσιν οὐκ ὀλίγον τὴν ὑγείαν αὐτῶν, καθιστῶντα αὐτὰ εἰς
ἄκρον καχεκτικὰ , καὶ ὡς ἐκ τούτου ἀλλοιοῦται οὐ μόνον ὁ φυ
σικὸς ἀλλὰ καὶ ὁ ἠθικὸς αὐτῶν χαρακτήρ · ἑπομένως ή συνήθεια
αὕτη ἥτις κατὰ δυστυχίαν ἐπικρατεῖ οὐ μόνον ἐν Θήρᾳ ἀλλὰ
καὶ εἰς πολλὰ ἄλλα τῆς 'Ελλάδος μέρη έπρεπεν άφεύκτως νὰ κα
ταργηθῇ ὡς λίαν ἐπιβλαβεστάτη .
 αφαί ( 63 α
) να

εἶναι τόσον κοινὸν , καὶ πρὸ πάντων εἰς τὰς γυναῖκας ,

ὥστε μέγα μέρος αὐτῶν στεροῦνται κατὰ τὸ μᾶλλον καὶ

ἧττον ἢ καὶ ὁλοτελῶς ὀδόντων. Μεταξὺ δὲ τοῦ ὄχλου
δὲν εἶναι πολὺ σπάνια καὶ τὰ ἐπιδέρμια νοσήματα . Εκ
δὲ τῶν κατὰ τὴν νῆσον ταύτην σπανιωτάτων εἰσὶ τὰ
ἀφροδίσια πάλη .

Εξεταζόμενα δὲ τὰ νοσήματα κατὰ τὰς τοῦ ἔτους ἐπο

χὰς παρουσιάζονται συνήθως κατὰ μὲν τὸ ἔαρ οἱ γαστρικοὶ
πυρετοὶ καὶ αἱ δυσεντερίαι, κατὰ δὲ τὸ φθινόπωρον καὶ
χειμῶνα αἱ πλευρίτιδος καὶ ἄλλαι φλογιστικαὶ ἀσθένεια :.
τὴν δὲ ἄνοιξιν ἐλαφραὶ καταῤῥοαὶ. Εν γένει δὲ ἐπικρα
τοῦσι μᾶλλον αἱ τοῦ φλογιστικοῦ χαρακτῆρος ( di tondo
infiammatorio ) ασθένειαι , ἐνῷ αἱ τοῦ νευρικοῦ εἰσὶ σπάνιαι .

§ δ΄. ) Αἰτίαι αὐτῶν .

1 ) Τὸ ὑπέρυγρον τοῦ τόπου , καὶ αἱ νοσώδεις κατοικίαι

( τῶν χωρικῶν ) αἵτινες , ἐκτὸς ὅτι εἶναι πολλὰ ὑγραὶ , δὲν
κλείουσι ποτὲ καλῶς , καὶ ἕνεκα τούτου διέρχεται ἀκα
ταπαύστως εἰς εἶδος ῥεύματος ὁ ἀήρ .

2) Η ἐκ τῆς πόλεως ἀπόστασις τῶν χωρίων καὶ τὸ

ἀνώμαλον καὶ ἀνωφερὲς πολλῶν ὁδῶν , ὥστε οἱ ἄνθρωποι
κοπιάζοντες ἱδρόνουσι καὶ περιπατοῦντες ἀνεμίζονται καὶ
νοσοῦσιν .

3 ) Η ἐκκλησίασις, ἥτις εἰς ὅλα τὰ χωρία γίνεται σχετ

δὸν διὰ νυκτός .

4) Η κατάχρησις δυσπέπτων καὶ ταριχευτῶν (παςῶν )

βρωμάτων.
Β ) Η καθεστικὴ τῶν γυναικῶν ζωή , αἵτινες ἀποφεύ
γουσι καὶ αὐτὸν σχεδὸν τὸν περίπατον .
6) Η μὴ τελείᾳ καθαριότης, κατ ' ἐξοχὴν εἰς τοὺς ἐκ
τοῦ ὄχλου ἐν γένει τῶν μερῶν τούτων. 6*
 ***( 64 )ÿ�«

Σημειωτέον δὲ ὅτι οἱ ὑπόκρυφοι πυρετοί εμφανίζονται

καὶ ἐπιπολάζουσιν ὁσάκις ἐπικρατοῦσιν ἐπὶ πολὺ οἱ θερινοὶ

βόρειοι ἄνεμοι ( μελτέμια) , ὅπερ ἀποδεικνύει σαφέστατα

ὅτι αἱ ἀσθένειαι αὗται γεννῶνται ἐκ τοῦ διὰ τῶν εἰρημέ
νων ἀνέμων κομιζομένου μιάσματος ἀπὸ τὰς πρὸς βοῤῥᾶν
παρακειμένας νήσους ἶον , Νάξον , Πάρον , κ.λ.
Ὡς αἰτίαν δὲ τῆς θερινῆς τῶν βρεφῶν διαῤῥοίας νομίζω

τὴν 22 , 1/20 μέχρι 27° f . θερμοκρασίαν τῆς ἀτμοσφαί

ρας προστιθεμένην εἰς τὴν τοπικὴν τῶν μερῶν ἡμῶν θέ
σιν· καὶ τὰ βρέφη ὑποκείμενα εἰς τὴν νόσον ταύτην μέχρι
4-5 ἐτῶν ἡλικίας· ἀλλὰ τὰ μᾶλλον ὑποκείμενα εἰσὶ τὰ
μεταξύ 9-12 μηνῶν· τὰ δὲ μικροτέρας ἡλικίας ἐν ὀρθῷ
λόγῳ τῆς ἡλικίας αὐτῶν· καὶ τὰ ἀνωτέρας ἡλικίας , ἐν
ἀντιστρόφῳ λόγῳ · πλὴν περὶ τούτων πάντων διαπραγμα
τεύομαι διεξοδικῶς εἴς τινα ἐπὶ τούτου διατριβήν μου .
§ έ.) Εμφυλλίασις καὶ δαμαλισμός .
Ενταῦθα ἁρμόζει νὰ ἀναφέρωμεν περὶ ἐμφυλλιάσεως καὶ
δαμαλισμοῦ . Ἡ ἐμφυλλίασις τῆς φυσικῆς εὐλογίας εἰς
σήχθη ἐν Θήρᾳ περὶ τὰ τέλη τῆς παρελθούσης ἑκατονταε
τηρίδος · ὁ δὲ δαμαλισμὸς κατὰ πρώτην φορὰν ἐνεργήθη
ἐν ἔτει 1809 · κατὰ δὲ τὸ ἔτος 1817 ἔγινε σχεδὸν κοινὸς,
ἐπιμελείᾳ τοῦ ἐν Νάξῳ τότε διαμένοντος Χίου ἰατροῦ
Μαρκοπώλου . Διαρκοῦντος δὲ τοῦ ἤδη λήξαντος ἔτους
( 1841 ) ἐδαμαλίσθησαν καθ' ὅλην τὴν νῆσον 880 ἄτομα
ἐξ ὧν 111 , ἦσαν προδαμαλισμένα .

Αρθ . Δ ' . Ἔθιμα .

§ ῾Ενιαῖος .
Δὲν ἀναφέρω ἐνταῦθα παλαιὰς τινὰς περιέργους τῶν
Θηραίων τελετὰς ( ceremoniali ) ὡς πρὸ πολλοῦ οὐδόλως
ἐν χρήσει , ἐκ δὲ τῶν γραπτῶν ἐθίμων σημειωτέα τὰ ἑξῆς·
 * ( 65 ) ğ3**

* Οἱ συγγενεῖς τῶν ἀποδημούντων εἰς ἄλλον τόπον ,

ἐσάκις πωλοῦνται κτήματα συγγενῶν αὐτῶν, προτιμῶνται
ἐρχόμενοι μετὰ τὴν πώλησιν ἕως μετὰ δεκαπέντε ἔτη .
Εἰδὲ μὴ , χάνουσι πᾶν δικαίωμα ἐπ᾿ αὐτῶν .
•Οἱ συγγενεῖς τῶν ἀλλαχοῦ νυμφευθέντων δὲν ἔχουσ :
κανὲν δικαίωμα ἐπὶ τὰ γονικὰ , ἢ συγγενικὰ αὐτῶν πωλη
θέντα κτήματα , ἀλλ᾽ ἀποξενοῦνται παντὸς συγγενικοῦ δι
καιώματος αὐτοί τε καὶ τὰ τέκνα αὐτῶν.
« Οἱ συγγενεῖς τῶν εἰς ἄλλα μέρη νυμφευθέντων , ἐὰν
ἐλθόντες κατοικήσωσιν οἰκογενειακῶς, ἢ καὶ ἐὰν ἀφοῦ
χηρεύσωσιν ἔλθωσι , δὲν ἔχουσι δικαίωμα νὰ ζητῶσι τὰ
τῶν συγγενῶν ἐκποιηθέντα κτήματα · ἀλλ ' ἀφοῦ και
τοικήσωσι καὶ πληρώσωσι τοὺς κατ᾽ ἔτος ἐπιτοπίους φό
ρους , ἔκτοτε προτιμῶνται εἰς τὰ συγγενικὰ πράγματα
ὅταν πωλῶνται .

«῞Οστις νυμφευθεὶς εἰς ἄλλον τόπον ἔχων δὲ εἰς τὴν

νῆσον κτήματα εἴτε ἐκ προικὸς εἴτε ἴδια πωλήσει αὐτὰ

ὁ ἴδιος ἢ ἡ γυνὴ ἢ οἱ παῖδες αὐτοῦ , τὰ τέκνα αὐτῶν δὲν

προτιμῶνται ἀλλὰ μένουσι ἀναπόσπαστα εἰς τούς ἀγορα
στάς· οἱ εὑρισκόμενοι ὅμως συγγενεῖς εἰς τὸν τόπον ἔχουσι
τὸ συγγενικὸν δικαίωμα .
« Οἱ ἀπόντες ἔχουσι τὸ δικαίωμα νὰ λάβωσι τὸ πλησίον
αὐτῶν πωληθὲν κτῆμα ἅμα ἐρχόμενοι κατὰ πρώτην φορὰν
ἔξωθεν, ὅταν ζητήσωσιν αὐτὸ εἰς διορίαν ἡμερῶν ὀκτὼ, καὶ

πληρώσωσιν τὰ τῆς ἀγορᾶς χρήματα καὶ τὰ ἔξοδα, ἐπίσης

κατὰ τῶν συγγενῶν τὸ δικαίωμα.
« Τὰ Μοναστηριακὰ κτήματα δὲν ὑπόκεινται εἰς τὰ
ἔθιμα τῆς συγγενείας καὶ γειτνιάσεως.
« Οταν πωλῶνται μοναστηριακὰ ἀκίνητα κτήματα προ
τιμῶνται οἱ κοσμικοὶ πλησιασταί.» ( ἐκ τοῦ Κεφ. Α '.
Περὶ ἀφορᾶς καὶ πωλήσεως ) .
 ****( 66 ) ***

· Οἱ γονεῖς ἔχουσιν ἐξουσίαν νὰ μοιράσωσι τὰ τέκνα

αὐτῶν , δίδοντες εἰς καθὲν εἴτε ἀρσενικὸν εἴτε θηλυκὸν ὅ ,τι
-
καὶ ὅσον θέλωσιν .» (Κεφ . Β΄.—— Περὶ κληρονομίας. )
« Τὰ χαρίσματα ὅσα δίδονται εἰς τὴν νύμφην , ἀποθα
νούσης αὐτῆς ἀκλήρου καὶ ἀδιαθέτου , δὲν κληρονομοῦνται
παρ᾽ οὐδενὸς , ἀλλ᾽ ἐξοδεύονται εἰς ψυχικά.η (-Κεφ . Γ '.
Περὶ πραγμάτων ὅσα χαρίζονται καὶ ἀφιερόνονται. )
« Οσα δίδονται εἰς τὴν γυναῖκα λόγῳ προικὸς δὲν και
ταλύονται ὅταν ἦναι ἄκληρος , εἶναι δηλαδὴ σιδηροκέφαλα
ἀποθανούσης δὲ ὁ ἐπιζῶν σύζυγος καρποῦται αὐτὰ τὰ
προικοδοτηθέντα ἀχρισοῦ δὲν ἔλθῃ εἰς δεύτερον γάμον · τὸ
αὐτὸ γίνεται καὶ εἰς τὴν γυναῖκα .» (-Κεφ . Δ'.— Περὶ
προικοσυμφώνων. )
«Οταν ἀποθάνῃ τις ἄνευ διαθήκης , οἱ συγγενεῖς καὶ
κληρονόμοι αὐτοῦ πρέπει νὰ προσδιορίσωσι μέρος διὰ τὴν
ψυχὴν αὐτοῦ ἀναλόγως τῆς καταστάσεως τοῦ ἀποθανόν
τος.ν (-Κεφ . Ε΄..Περὶ διαθήκης) .
a« Di ἐκκλησιαστικοὶ νὰ μὴ ἀναμιγνύωνται εἰς τὰς τοῦ

Κοινοῦ διαφορὰς καὶ συνελεύσεις περὶ κοσμικῶν ὑποθέσεων ,

πλὴν ὅταν προσκληθῶσι , καὶ τοῦτο ἵνα φυλάττηται
σεμνοπρέπεια .» (-Κεφ . ΣΤ΄ .- Περὶ δικαιωμάτων· )

«Τὸ ἀντίγειον ἔχει περισσοτέραν ἰσχὺν παρὰ ἡ διὰ

χρημάτων ἀγορά . » (-Κεφ . Ζ ' .— Περὶ ἀλλαγῆς καὶ ἀντιγείου ) .
« Διαφέρει τὸ δικαίωμα ἀπὸ τὸ σπάτζιον , ἄλλοτε εἶναι
ἄλλου τὸ δικαίωμα καὶ ἄλλου τὸ σπάτζιον (περιοχή ).
་
« Εἰς τὰ σκαπτὰ ὀσπίτια καὶ ἐσώσπιτα τόσον τοῦ ἄκρου
ὅσον καὶ τὰ ἐκ πλαγίου δὲν ἔχουσιν ἐπάνωθεν σπάτζιον
καὶ δικαίωμα , ὅταν ἦναι ἐπάνωθεν ἀλλου τινὸς ὁ τόπος ,
ὅταν δηλαδὴ ἡ ἄνωθεν τοποθεσία ἦναι τῶν κάτωθεν ἐσπι
τίων, ἀλλὰ νὰ τραβᾷ καθὲν ὀσπίτιον κατὰ τὸ ἶσόν του .
 ( 67 )33***

« Νὰ μὴν ἐμπορῇ κανεὶς νὰ φυτεύσῃ ἀμπέλιον ἢ ἄλλα

δένδρα ἐπάνωθεν σκαπτῶν ὀσπιτίων καὶ δεξαμενῶν ἕως
οὗ ἐνδέχεται νὰ γενῇ ζημία εἰς τὰ κάτωθι .

αἰὰν εἰς τὰ ἐγκρημνὰ κάμνῃ τις κηπάρια, νὰ μὴ δύ

ναται νὰ ἐμποδίσῃ ἄλλον νὰ ἐξάξῃ πέτρας ἀπὸ αὐτὰ τὰ
ἐγκρημνὰ καὶ νὰ μὴ δυσκολεύῃ τὸν δρόμον δι᾿ αὐτὰ , μὴ
ὄντος τρόπου νὰ περάσῃ ἀπ᾿ ἀλλοῦ , καὶ ὅταν ἐξάγωνται
αἱ πέτραι πρέπει νὰ γίνεται ἄνευ ζημίας τῶν πλησιαςῶν.»
(-Κεφ . Η '.--Περὶ τοποθεσιῶν καὶ συνόρων. )

« Αἱ χρεωστικαὶ ὁμολογίαι ὅσαι γίνονται ἐπιτοπίως προ

τιμῶνται εἰς τὴν πληρωμὴν ἐκ τῆς περιουσίας τοῦ χρεω
φειλέτου , παρὰ τὰ χρέη τὰ γενόμενα εἰς τὴν ἀλλοδαπήν.
(-Κεφ . Θ' .—Περί χρεωφειλημάτων .)
« Οταν τις δανεισθῇ ἐπὶ ὑποθήκῃ ἀμπελίων ἢ χωραφίων
καὶ εἰς διάστημα ἐτῶν δεκαπέντε δὲν πληρώσῃ τὸ χρέος ,

τότε μένει τὸ ἐνυπόθηκον κτῆμα εἰς τὴν ἐξουσίαν τοῦ δια

νειστοῦ . » ( -Κεφ Ι' .-Περὶ ἐνεχείρων )

« Οταν φθάνωσιν ἔξωθεν τρόφιμα ἢ ἄλλα εἴδη διὰ πώ

λησιν · νὰ μὴν ἐμπορῇ πραγματευτὴς ἢ ἐργαστηριάρης νὰ

ἀγοράσῃ αὐτὰ ὁλικῶς , ἀλλὰ νὰ πωλῶνται εἰς τοὺς κατοί
κους κοινῶς εἰς διάστημα τριῶν ἡμερῶν, καὶ μετὰ τοῦτο
ὅποιος θέλει ἂς ἀγοράσῃ αὐτά · εἰδὲ τολμήσῃ τις πρὸ τῶν
τριῶν ἡμερῶν ν' ἀγοράσῃ τὸ αὐτὸ πρᾶγμα διὰ νὰ τὸ με
ταπωλήσῃ , νὰ παιδεύεται· καὶ τοῦ τοιούτου ὅποιος ἐπάρῃ
ἀπ ' αὐτὸ τὸ πρᾶγμα , νὰ πληρώνῃ καθὼς ἐπωλεῖτο εἰς τὴν
σκάλαν . » ( -Κεφ· ΙΑ΄.---Περὶ πραγματείας . ) ( 13 )

( 13 ) 'Ο Πολιτικο -'Εμπορικο -Ποινικὸς οὗτος Κώδηξ συνετάχθη

ἐν ἔτει 1797 πλὴν τὸ πρωτότυπον ἀγνοεῖται ἂν καὶ ποῦ ὑπάρχῃ ·
 Proverbs - Mod. EGreek.

Ĉ
αλλα£6(( 68 ) και

Αρθ . Ε '. Παροιμίαι.

$ 'Ενιαῖος. )
Εκ τῶν συνήθων ἐν Θήρᾳ παροιμιῶν, κοινῶν μετ᾿ ἄλλων

πλείστων μερῶν, σημειοῦμεν τὰς ἀκολούθους

» Πλέον πολλὰ ἔχει ὁ Θεὸς παρ ὅσα ἔδωκεν .
»῎Ανθρωπος ἀγράμματος ξύλον ἀπελέκητον .
» Γονέως εὐχὴν ἀγόραζε καὶ 'στὸ βουνὸν ἀνέβα

η Θεὲμὴ δώσῃς τοῦ παιδιοῦ τὰ βάλλ ' ὁ νοῦς τῆς μάνας

• Τὸ γλυκὸν γλυκὸν μελάκι , τοῦ παιδιοῦ μου τὸ παιδάκι.

»῎Ας μὲ βαστᾶ ἡ μάνα μου , καὶ ἂς μὲ βαστᾶ ἄνω κάτω .

» Ανάθεμα ῾ποῦ πίστευε ᾽στῶν ἀδελφῶν τὴν μάχην .
» Τὸ αἷμα νερὸν δὲν γίνεται .
N» Οταν διψᾷ ἡ αὐλή σου ἔξω νερὸν μὴ χύνῃς.

» Αγάπα τὴν φίλον σου μὲ τὰ ἐλαττώματά του .

‫ܐ‬ο Φίλε
μου ᾿ςὴν ἀνάγκην μου ; ἐχθρέ μου 'στὴν χαράν μου .
» Κάλλιον στὸν τόπον σου γυμνὸς , παρ᾽ ἔξω στολισμένος .

»Ο ποντικὸς ἐστὴν τρύπαν του μεγάλος ἄρχων εἶναι.

• Παπούτσι ἀπὸ τὸν τόπον σου κ᾿ ἂς ἦν' κ᾿ ἐμβαλωμένον .

»Ποῦ γεννηθῆ στὴν φυλακὴν τὴν φυλακὴν ᾿θυμᾶται.

» Τὸν δουλευτήν σου πλήρωνε , καὶ ψυχικὸν μὴ κάμνῃς.
บ
Σπίτι ὅσον χωρεῖς καὶ κάμπον ὅσον θωρεῖς .
» Μάζευε κ᾿ ἂς ἦν καὶ ῥῶγαι .
D
Εχεις γρόσια ; ἔχεις καὶ γλῶσσα .

» Τὰ στραβά μας παραθύρια , τὰ χρυσὰ φλωριὰ τὰ ἰσάζουν .

"
Πτωχὸς ἅγιος θυμιαταριὰς δὲν ἔχει .
Ασχημέ μου φέρ᾿ νὰ φᾶμεν, καὶ εὔμορφέ μου · τί νὰ φᾶμεν ;
» ὁ ἄνδρας μὲ τὸ τσουβάλι , κ' ἡ γυναῖκα μὲ τὸ κουτάλι.
» ῞Οποιος ἔχει ἂς τὰ καλοφυλάττῃ .
»Ζημία 'στὸν κάμπον γίνεται, στὸ σπίτι ἀποσώνει .
1῞Οστις ἐξοδεύει εἴκοσι καὶ δώδεκ' ἐσωδιάζει ,
 ****( 69 )***

'Στὴν φυλακὴν τὸν βάλλουσι καὶ δὲν τὸ λογαριάζει,

3· Κάλλιον στὸ μάλι παρὰ στὸ κεφάλι .

» Οπ᾿ ἀγαπᾷ τὴν ἀγαπᾶ καὶ τὴν δροσοπεζούλα ,

Πολλὰ καλὰ στηρεύεται ἡ ἄθλιά του γούλα.

1
» ὁ κτύπος ᾿στὴν 'γειτονιά , θὰ ἔλθῃ καὶ ὡς ἐδῶ .
» Ἀπὸ κακὸν πληρωτὴν καὶ σάκκον ἄχυρα .
» Κάλλιον πέντε καὶ ᾿στὸ χέρι , παρὰ δέκα καὶ καρτέρει ,
» Κάλλιον τὸ σημερινὸν αὐγὸν , παρὰ ἡ αὐριανὴ ὄρνιθα .
» Τοῦ οἰκοκυροῦ τὸ μάτι κοπριὰ 'ναι στὸ χωράφι .

• Τὰ μικρὰ δὲν ἤθελες , τὰ μεγάλα γύρευες τράβα γέ

ρων διάβολε .
»
• Οπου δὲν φθάνει τὸ χέρι σου , μὴ κρεμνᾷς τὸ καλάθι σου .
»Καλὰ ἦν τὰ φαρδομάνικα μὰ τὰ φοροῦν οἱ δεσποτάδες .
» Τοῦ χωριάτου τὸ παιδί , μικρὸν φορεῖ τρανὸν θωρεῖ .
» ῞Οποιος λυπεῖται τοῦ κάτη τὸ ψωμὶ τρώγει ὁ ποντικὸς
τὰ ροῦχά του .
ο῞Οποιος πίνει βερεσὲ δύο φορὲς μεθᾷ .
» Οστις κάθεται καλὰ καλήτερα γυρεύει ,
ὁ διάβολος ὀπίσω του κουκλὰ τοῦ μαγειρεύει . ·

» ῞Οταν μ ' εὕρῃς ἔπαρέ με , νὰ μὲ ἔχῃς ὅταν θέλῃς .

» Μὲ τὸν καιρὸν ὁ φρόνιμος ἐφύτευσεν ἀμπέλι,
Κ ' ἀγάλλ' ἀγάλα ἔγινεν ἡ ἀγουρίδα μέλι ,
» Κάλλιον νὰ κοκκινίσω παρὰ νὰ κιτρινίσω.

» Καὶ τὰ μεταξωτὰ βρακιὰ πιδέξια σκέλια θέλουν .

• ῎Ανθρωπος βαριοῤῥίζικος ἀτός του καὶ ἀπ ' ἀτός του ,

Κάμνει κακὸν τῆς μοίρας του
Ποῦ δὲν τὸ κάμν᾽ ὁ ἐχθρός του.

» Ποῦ γράψ᾽ ὁ Θεὸς ξεβράκωτον ποτὲ βρακὶ δὲν βάλλει .

» Σὰν δὲν ἔχεις μοῖραν , τί τὴν ξεῖς τὴν λύραν ·
• Κάλλιον ὀλίγον ῥιζικὸν παρὰ περίσσα γνῶσιν .
 70 )

» Ανάξιος βρακί βαλε , εἰς κάθε πόρταν τὸ 'σχιζε .

» ῾Οποῦ φιλᾶ παντοῦ φελᾶ .
» Μὴ ἐπαινέσῃς τὴν ἀρχὴν ἂν δὲν ἰδῆς τὸ τέλος .

» Ὁ κόρακας δὲν κάμνει περιστέρια .

. Ἡ καλὴ ἡμέρα ἀπὸ τὸ πρωῒ φαίνεται .

» Θώρει οὔγιαν καὶ ἀγόραζε πανὶ , θώρει μάναν καὶ ἀγάπ

ραζε παιδί .

» Κάλλιον μοναχὰς παρὰ κακὰ συντροφιασμένος .

» Ποῦ κάθεται μὲ τυφλοὺς τὴν νύκτ ' ἀλληθωρίζει.
· Εἰπέ μοι μὲ ποίους πᾷς , νὰ σοῦ εἰπῶ ποιὸς εἶσαι .

» Αν δὲν ὡμοιάζαμεν , δὲν ἐσυμπεθεριάζαμεν ,

» Ο κακὸς κακὰ λογιάζει .
» Ποῖος ἀκούει ἕνα καὶ κρίνει δύο ;
» Τῶν φρονίμων τὰ παιδιὰ πρὶν πεινάσουν μαγειρεύουν .
‫ܡ‬
» ῾Οπ᾽ ἔχει καιρὸν ἂς μὴ τὸν χάνῃ .
» * Αν ἔχῃς καλὰ παιδιὰ τί τὰ θέλεις τὰ καλά ; Καὶ ἂν ἔχῃς
κακὰ παιδιὰ , τί τὰ θέλεις τὰ καλά ;
» Ποῦ σκάπτει ἀλλονοῦ λάκκον, τὸν ἰδικόν του σκάπτει ,
» Ως στρώσεις θὰ κοιμηθῇς .
*
Κάμε καλὸν καὶ ῥίψε το 'στὴν θάλασσαν.
» Τὸ καλὸν εἶναι πάντα καλόν .

» Ο,τι κάμῃς θὰ σοῦ κάμουν .

• Σύριζε καὶ μὴ κεντᾷς .
» Τὰ πολλὰ περίσσα χαλοῦν καί τὰ ἴτα .
» Τὰ πολλὰ λόγια εἶναι πτώχια ·
» Τὰ λίγα λόγια εἶναι ζάχαρι καὶ τὰμηδὲ καθόλου μέλι ,
» Τὸ πολὺ Κύριε ἐλέησιν καὶ ὁ παπᾶς τὸ βαρύνεται
e/
D
» Οστις πολλὰ ὁμιλεῖ , πολλὰ σφάλλει .

» Τὸ μῆλον ὅσον κρύπτεται , τόσον γλυκά μυρίζει.

» Κάθε πέρυσι καλήτερον ,
 *** 6( 71 )******

» Παλαιὰν στράταν μὴ ἀφήσῃς , καὶ καινούριαν ν' ἀρχήσῃς .

» Τὸν ἄρχοντα τοῦ τόπου σου , καὶ ἅγιον τοῦ χωριοῦ σου.

ε Μωροῦ κι ' ἁγιοῦ μὴ τάξης, κι ἂν τάξῃς μὴ γελάσῃς .

ν Τὰ σοῦ λέγει ὁ παπᾶς κάμνε, καὶ τὰ κάμνει μὴ γυρεύης .
» Καθαρὸς οὐρανὸς ἀστραπὰς δὲν φοβεῖται.
• Διδάσκαλε ὁποῦ δίδασκες καὶ νόμον δὲν ἐκράτεις.

» Κάλλιον μπονοβόλιας καὶ στεγνὸς, παρὰ σπέης καὶ βρεγμένος .

» Κάλλιον νὴ βγῇ τὸ μάτι σου, παρὰ τ᾿ ὄνομά σου.
»
• Η πτώχια φέρει γρίνια .
» Μωρὲ πτωχὲ βοήθει με, μὴ γίνω ὅμοιός σου .
» Απ᾿ τὰ καλοπαρμένα πέρν᾽ ὁ διάβολος τὰ μισὰ · κ ' ἀπ' τὰ
κακοπαρμένα · κ᾿ αὐτὸν τὸν οἰκοκόρην .

η῎Εχεις Θεόν ; ἀλλ᾽ ἔχεις καὶ χαμοθεόν ;

» ᾿Αλλοίμονον εἰς ἐκεῖνον 'ποῦ δὲν ἔχει ὀνύχια νὰ ξυσθῇ .
· Τὸ μεγάλον ὀψάρι τρώγει τὸ μικρόν .
Η» Μηδὲ διάβολος σοῦ λάχῃ , μηδὲ τὸν σταυρόν σου κάμῃς .
Ο
»Μηδὲ γρόσια θέλω νἄχω , μηδὲ λόγια μὲ τὸν ἄρχον .
»῞Οποιος γάδαρος κι ' ἐγὼ σαμάρι.
Πλειότερον ψωμὶ τρώγεται μὲ τὸ μέλι παρὰ μὲ τὸ ξύδι .
»᾿Απὸ τὸ κεφάλι βρωμᾷ τὸ ψάρι.
» Μηδὲ πικρὸς καὶ ῥίψεις με , μηδὲ γλυκὺς καὶ φᾷς με .
» Σὰν σοῦ λάχῃ πειρασμὸς δέξου τον δι᾽ ἁγιασμόν .
D Λεῖψε
τὴν ἀφορμὴν μὴ σὲ κολλήσῃ κρίμα .
» Ποῦ γεννηθῇ καντουνωτὸς στρογγυλὸς δὲν ἀποθαίνει.
Χωριάτης ἅγιος ἂν γενῇ νὰ μὴ τὸν προσκυνήσῃς , καὶ ἂν
τὸν προσκυνήσῃς χάριν μὴ τοῦ ζητήσῃς .

» Τὰ ἔχη πάγουν κι' ἔρχονται, ἀλλ ' ἡ ἀρχοντιὰ ᾽πομένει.

» Μὴ βλέπῃς τὸν κοπρόσκυλον ὅταν κυνηγᾷ , παρ ὅταν τὸν

κυνηγοῦν .

» Καλὸν σασμὸν'στὸν αὔλακα καὶ μὴ μαλιὰ ς ' ἀλῶν..

 **** ( 72 ) ***

» Εἶσαι ἐλεύθερος καὶ σέσαι , μὰ θὰ ῾πανδρευθῇς νὰ ξέσαι ,

» Πολλῶν τὴν γνώμην ἄκουε κι ἀπ᾿ τὴν δικήν σου μὴ βγένῃς .
» Παπᾶς ποῦ χορεύει, γυναῖκα ποῦ φιλοσοφίζει , καὶ ὄρνιθα
ποῦ κράζει, τέλος καλὸν ποτὲ δὲν κάμνουσι .
» Ας ἦν᾽ ἄνδρας κ᾽ ἂς ἦν καὶ κούτσουρον .

» Τῶν ἀποθαμμένων παραγγελίαι , τῶν ζωντανῶν θελήματα .

·» Μ᾿ ἐδικόν σου φάγε πίε , καὶ μὲ ξένον πραγματεύσου .
» ῎Ανθρωπος καὶ ὁ λόγος του .
D
ὑπ᾿ ἀκούεις πολλὰ κεράσια βάστα μικρὰ καλάθια.
"
· Αλλοίμονον εἰς τὸν ἀνδρειωμένον ποῦ τὸν πιάσουν δυὸ
σπασμένοι .
» Χωριοῦ ξυλιαῖς μὴ δώσῃς , καὶ χωριοῦ ξυλιὰ μὴ πάρῃς :
» Λαγὼς πιπέρι ἔτριβε , κακὸν τῆς κεφαλῆς του .
Πώλει καὶ μετάνιονε ·

• Ἐγὼ πωλῶ καὶ στραβόνω , σὺ βλέπε καὶ ἀγόραζε .

ΔἪ παπᾶς παπᾶς , ἢ ζευγᾶς ζευγᾶς , ἢ καθάριος μυλωνᾶς .
* ὁ κόσμος εἶναι ῥόδα καὶ ἐσὰν τροχὸς γυρίζει ,
῎Αλλος ὑπάγει ὑψηλὰ , ἄλλος κατηφορίζει .
»Ποιὸς ὀλίγον , ποιὸς πολὺ ,
῞Ολοι εἴμεθα τρελλοί .

ΤΜΗΜΑ Γ΄ . Προϊόντα .

ΚΕΦ . Α΄. Κυνήγιον , ῾Αλιεία καὶ

Φυσικῆς ἱςορίας προϊόντα .

Αρθ . Α΄ . Κυνήγιον .
§ ά .) Πτηνά .
1 ) Εμφωλεύοντα ἐν τῇ νήσῳ --- Ταῦτα εἰσὶν : οἱ πέρδι
κε ;, αἱ ἀγριοπερίστεραι (Columba Livia , Briss) , καὶ οἱ
κόσσυφοι ( Sylvia Merula , Nob . ) , εὑρισκόμενα εἰς τὰ
 * ( 73 )***

ὀρεινὰ τῆς νήσου μέρη, καὶ οἱ κορυδαλοὶ οἵτινες ἀπαν

τῶνται κατὰ τὸ σύνηθες αὐτῶν εἰς τοὺς ἀγροὺς . 2) Δια
βαίνοντα ἐν τῇ ἐποχῇ τοῦ Ἀπριλίου καὶ Μαΐου μηνός.—
Τρυγῶνες , συκαλίδες , ἥποποι , αἰγοθήλακες . κ.λ. 3) Δι
αβαίνοντα κατὰ τὰς ἀρχὰς Αὐγούςου μέχρις ἀρχῶν ὀκτω
βρίου .--- Τὰ αὐτὰ καὶ προσέτι ὄρτυγες , ὀρτυγομάνες (Rallus
Crex . Lin . ), ᾿αλινοκουρούνες ( Coracias Garrula, Lin . ) ,
βαλανίδες (Corvus Glanderins , Lin . ) στρουθία ( Yunx
Torquilla Lin . ), κ.λ. 4 ) Διαβαίνοντα ἀπ᾿ ἀρχῆς ὀκτω
βρίου μέχρι τέλους Δεκεμβρίου .- Σκωλόπακες , μικραὶ σκω
λόπακες ( Scolopax Brehmii, Caup. ) φάσαι ( Columba
Qnas L. ), κίχλαι , κοκκοθραῦσται , λοξίας , ἀκανθίδες ,
σπίζαι , καὶ τούτοις ὅμοια .

§ 6. ) Τρόπος κυνηγίου .
Τὸ κυνήγιον δὲν εἶναι ἐνταῦθα τακτικὸν ἐπάγγελμα
τάξεως τινὸς πολιτῶν, ἀλλὰ πάρεργος ἢ πρὸς διασκέδασιν
ἐργασία διαφόρων τάξεων ἀνθρώπων· καὶ τῶν μὲν τρυγώ
των , περδικῶν , σκωλοπάκων, καὶ τῶν τούτοις ὁμοίων ,
γίνεται διὰ πυροβόλου , τῶν δὲ ὀρτύγων συνήθως δι᾽ ἐπὶ
τούτῳ ἐργαλείου ἐκ δικτύου κατεσκευασμένου καὶ πόλη
κοινῶς καλουμένου . Εἶναι δὲ ἀξιοπερίεργος ἡ ἐπιτηδειό
της δι᾿ ἧς τινὲς ἐνεργοῦσι τὸ κινήγιον τοῦτο , εἴτε ὡς
κοινῶς λέγουσι ποχιάζουν· εἰς τοὺς τοιούτους εἶναι δυσκο

λώτατον νὰ διαφύγῃ ὁ κυνηγούμενος ὄρτυξ , καὶ ὁσάκις

συμπέσῃ νὰ ὑπάρχῃ ἄφθονον κυνήγιον οἱ τοιοῦτοι δύνανται
ἐντὸς μιᾶς ἡμέρας νὰ συλλάβωσιν ἐπέκεινα τῶν 150 όρ
τύγων . ( 11 ) Τὸ δὲ κυνήγιον τῶν ἀκανθίδων, σπίζων

καὶ τῶν τοιούτων μικρῶν πτηνῶν, γίνεται ἐνίοτε μὲν δι

( 1) Ο Γεμμέλιος Καῤῥέρης διηγεῖται ὅτι κατὰ τὸν αὐτὸν

τρόπον κυνηγοῦσι τοὺς ὄρτυγας καὶ οἱ Κιναῖοι.
 ( 74 ) του

ἰξοβέργων , συνήθως ὅμως διὰ δικτύων , ἅτινα θέτουσι πέ

ριξ ὑδροδοχείου ἢ μικροῦ τινος ἐπίτηδες κατασκευαζομένου
λάκκου καὶ ἐκ βολβίτου κεχρισμένου , κοινῶς δὲ γούρνα

καλουμένου , τὸν ὁποῖον πληροῦσιν ὕδατος καὶ ἐνῷ ὁρμῶσι

τὰ πτηνὰ καταφλεγόμενα ὑπὸ δίψης δι ' ἔλλειψιν ὑδάτων ,
ὁ κεκρυμμένος εἰς πλησίον καλύβην κυνηγὸς σύρει διὰ
σχοινίου τὰ πέριξ δίκτυα , καὶ οὕτω μένουσιν ὑποκάτω τὰ
πτηνά . ὁ δὲ τρόπος οὗτος τοῦ κυνηγίου κοινῶς καλεῖ
ται λίμνη .
§ γ. ) Θήρευμα .

Θήρευμα ἐνταῦθα δὲν γίνεται διότι δὲν ὑπάρχουσιν ἄλ

λου εἴδους ἄγρια ζῶα ἐκτὸς τῶν κουνίκλων τὰ ὁποῖα σπα
νίως θηρεύουσι .

Αρθ. Β '. Αλιεία .

§ ῾Ενιαῖος. )
Η ἁλιεία εἰς τὴν νῆσον ταύτην δὲν παρέχει ἱκανὸν πό
ρον ζωῆς · ὅθεν οἱ περισσότεροι τῶν ἐνταῦθα ἁλιέων μετέρ
χονται καὶ ἄλλο ἐπάγγελμα . Ενεργεῖται δὲ διὰ δικτύων
( ὡς ἐπὶ τὸ πλεῖστον ἐκ μετάξης ), διὰ παραγαδίου καὶ
τρατῶν· ἐσχάτως δὲ εἰσήχθη ὑπὸ Μελιταίων καὶ ὁ διὰ
κύρτων τρόπος τοῦ ἁλιεύειν .

Αρθ . Γ '. Φυσικῆς ἱστορίας προϊόντα .

§ d .) Ορυκτά . ( 2 )

Μεταλλεῖα , κυρίως λατομεῖα δὲν ὑπάρχουσιν ἐνταῦθα ,

( 2) Ο γάλλος Huot λέγει ἐν τῇ Γεωλογίᾳ αὐτοῦ ὅτι ἐν Θήρα

εὑρίσκονται ὠρυκτωμένα ξύλα (bois giticieux et troncs d' arbres pas
sés à l'etat d'òpale.-T. 2. L. XIII. chap. II ), dλlà nal' door yvw
ρίζω τοιούτου είδους ὀρυκτὸν οὐδέποτε εὑρέθη ἐν τῇ κυρίως λε
γομένῃ Θήρᾳ ἀλλ' εἰς μίαν τῶν παρακειμένων νήσων τῆς Καμ
μένης.
 αλλα ( 175 )

ἀλλ᾽ εἰς τὴν κατηγορίαν ταύτην ὑπάγονται κατά τινα

τρόπον οἱ ἡφαίστειοι λίθοι , οἵτινες χρησιμεύουσιν εἰς τὰς
διαφόρους τῶν κατοίκων οἰκοδομάς· ἔτι δὲ τὰ μάρμαρα
δι᾿ ὧν κατασκευάζεται ὁ ἄσβεστος . Τὰ μάρμαρα ταῦτα
διὰ τὸ ὡραῖον κυανόφαιον χρῶμά των ἠδύναντο κάλλιστα

νὰ χρησιμεύσωσιν εἰς διαφόρους ἐργασίας , μάλιστα τεκ

τονικάς .

Εἰς τὴν κατηγορίαν τῶν ὀρυκτῶν ὑπάγεται πρὸς τούτοις

καὶ ἡ Θηραϊκή γῆ κοινῶς ἄσπα λεγομένη , ἥτις εἶναι
πολλὰ ἐπιτηδεία πρὸς κατασκευὴν ὑδραυλικῆς ἀσβέστου .
Κατὰ τὰς παρατηρήσεις τῶν Β . ἀρχιτεκτόνων διὰ νὰ κτι
σθῶσι τὰ θεμέλια κτιρίου τινὸς ἢ τὰ τείχη αὐτοῦ , ἐντὸς
τῆς θαλάσσης ἀναμιγνύονται ἑπτὰ μέρη τοῦ χώματος τού
του καὶ δύο τιτάνου ἐσβεσμένης μετὰ θαλασσίου ὕδατος ·

διὰ δὲ τὰ ἐπὶ τῆς ἐπιφανείας τῆς θαλάσσης κτίρια , τές

σαρα μέρη χώματος καὶ ἓν μέρος τιτάνου ἐσβεσμένης
μετὰ γλυκέος ὕδατος . Κατὰ δὲ τὰς ἀναλύσεις τοῦ ἀξι
οτίμου Κ . Λάνδερερ 100 μέρη τοῦ χώματος τούτου ἐμε
περιέχουσι .

ὕδατος ὑδροσκοπικοῦ , ἕνεκα τῆς

πορώδους καταστάσεως . · 18,000.
Χαλικῆς . 71,000.
Ανθρακικῆς τιτάνου . 3,560.
Ποτάσσης . 0,540 .
Λιθίας. 0,094.

Αργίλλου . 3,470.

ὀργανικών μορίων , 2,400 .

99,064.
§ 6.) Φυτά
Μεταξύ τῶν αὐτοφυῶς ποῶν σημειωτέα: αἱ ἑξῆς , ὡς
 ** ( 76 )***

χρήσιμοι εἰς τὴν ἰατρικήν· κρόκος , σκίλλα , ( Scilla ma

ritima , καὶ S. bitolia . ) κοχλικὸν , ἀψίνθιος , πήγανος;
ὑοσκίαμος , μαλάχη , λειχὴν , σίκυος ἄγριος , κολοκυνθίς ,
ἐλελίφασκος , ἀγρώστις , ἀδίαντος , χαμαίμηλα , λιβανωτίς .
κ.λ. ἠδύνατο πρὸς τούτοις νὰ εὐδοκιμήσωσιν , ὁ μήκων ,
τὸ κίκινον , ἡ ἀλθαία , τὸ στρούθιον , ἡ ἴρις καὶ πλεῖστα
ἄλλα .

Πλὴν τοῦ ὑοσκιάμου , σκίλλας καὶ κοχλικοῦ δὲν ὑπάρ

χουσι δηλητήριαι πολὶ , οὐδ᾽ εὑρέθη πώποτε μύκης δηλη
τήριος .
Sr' .
) Zwa.

Ζῶα φαρμακερὰ δὲν ὑπάρχουσι, καὶ αὐτοὶ οἱ ὄφεις καὶ

ἔχιδναι εἶναι σπανιώτατοι ἐνταῦθα , ἐνῷ εἰς τὰς πέριξ νήσους
ὑπάρχει πλῆθος αὐτῶν. Οὕτω καὶ οἱ βάτραχοι οἱ τόσον

ἀλλαχοῦ κοινοὶ ἐνταῦθα δὲν ὑπάρχουσι παντάπασι, φυ

σικῷ τῷ λόγῳ δι᾽ ἔλλειψιν ὑδάτων .

Εκ τῶν κατὰ τὴν Θήραν ζώων μόνης τῆς σκολοπένδρας

( Scolonpendra terrestris ) ή δῆξις δύναται ἐνίοτε νὰ

προξενήσῃ μικρόν τινα ἐπιτόπιον ἐρεθισμόν . Οἱ δὲ κύνες

οἱ εἰς πολλὰ τῆς ῾Ελλάδος μέρη τόσον ὑποκείμενοι εἰς
λύσσαν, σπανίως καὶ σχεδὸν οὐδέποτε ὑποπίπτουσιν ἐνταῦθα
εἰς τοιαύτην νόσον .

Εἶναι δὲ ἄξιον σημειώσεως ὅτι εἰς τὴν νῆσον ταύτην

αἱ χελιδόνες δὲν ἐμφωλεύουσι, πιθανῶς δὲ δι ' ἔλλειψιν
ἐλύος . (3 )
Μεταξὺ δὲ τῶν κοινῶν εἰς τὰς θαλάσσας τῆς νήσου

ταύτης ἰχθύων εἰσί καὶ οἱ σκάροι. ( Labrus scarus ), οἵτι

( 3) Κατὰ τὴν μαρτυρίαν τοῦ 'Αδανσῶνος ἀναφερομένου ὑπὸ

τοῦ Βυφῶνος τὸ αὐτὸ συμβαίνει εἰς τὰς χελιδόνας ἐν Σενεγάλῃ
καὶ Μελίτη .
 ( 17 )

νες εἰς τὰ λοιπά τῆς Ἑλλάδος μέρη εἶναι σπανιώτεροι ἀφ'

ὅτι κοινῶς νομίζουσιν οἱ ἰχθυολόγοι. ( * )

ΚΕΦ . Β '. Γεωργία .

Αρθ. Α ' . Κτήματα .

§ ά .) Εἴδη καλλιεργουμένων κτημάτων .

Τὸ πλεῖστον μέρος εἰσὶν ἀμπελῶνες · ἔτι δὲ ἀγροὶ,
βαμβακώματα καὶ ὀλίγοι κῆποι . Τὰ δὲ δένδρα εὑρίσκον
ται εἰς διάφορα μέρη καὶ δὲν συνιστῶσιν ἰδιαίτερον εἶδος
κτημάτων .
§ 6΄.) Ποιότης καὶ τιμὴ αὐτῶν .
Η ποιότης τῶν τῆς Θήρας κτημάτων διακρίνεται συ
νήθως ἀπὸ τὴν μᾶλλον ἢ ἧττον πρὸς ἀμπελοφυτείαν ἐπι ·
δεκτικότητα αὐτῶν , καὶ κατὰ τὴν ἐπιδεκτικότητα ταύτην

διαιροῦνται εἰς τρεῖς τάξεις, διακρινομένων διὰ τῶν ἐπι

θέτων καλῆς , μετρίας καὶ κακῆς · ἀλλὰ πολλὰ ὀλίγα ὑπά
γονται εἰς τὴν τελευταίαν τάξιν .

Ο μέσος δὲ ὅρος τῆς τιμῆς, ἑκάστου ο μουζουρίου

ἀμπελοφύτου γῆς λογίζεται τῶν μὲν Α' . ποιότητος δραχ.
450-500 · τῶν δὲ Β΄ . δρ . 300-380 . ( 3 ) . (6) .

(4 ) Ο Βυέλ -δελ -Μάντης ἀναφέρει ότι παραπλέων τὸν λιμένα

τῆς Θήρας ἀπήντησεν εἰς τὸ στόμιον αὐτοῦ πολύπουν ἐξαισίου
μεγέθους , ἔχοντα δηλονότι ἑξήκοντα πηχῶν μῆκος . Προστίθησε
δὲ ὅτι ἂν τὸ πλοῖον δὲν ἐπρόφθανε 6οηθούμενον ὑπὸ οὐρίου ἀνέ
μου ν' ἀπομακρυνθῇ , ἐκινδύνευε νὰ καταβυθισθῇ , ὅπερ συνέβη
μετά τινας ἡμέρας εἰς πέντε 'Ενετικὰ κάτεργα , ὧν μόλις διεσώθη
σαν τὰ πληρώματα ! ! !
Διηγεῖται καὶ ὁ Πέγος ὅτι ἐνταῦθα εὑρέθησαν διάφοροι σκελετοὶ
γιγαντιαίου μεγέθους , μάλιστα ζητεῖ νὰ ἐξηγήσῃ τὴν καταγωγὴν
τῶν Θηραίων τούτων γιγάντων.
(5) Νῦν μόλις ἡ τῆς Α΄ . τάξεως τιμᾶται δραχ. 250-500
 ***( 78 )43*

§ γ΄. ) "Εκτασις καὶ σχῆμα αὐτῶν .

Τὰ κατὰ τὴν νῆσον ταύτην κτήματα εἶναι μικρᾶς ἐκ
τάσεως , καὶ μόλις ὁ μέγιστος τῶν ἀμπελώνων ἢ ἀγρῶν
ἔχει 30 μουζουρίων ἔκτασιν · κατὰ δὲ τὸ σχῆμα εἰσὶ
πάντη ἀνώμαλοι· οἱ πλείονες δὲ τετράγωνοι, καὶ σχεδὸν
ὅλοι ἐπίπεδοι καὶ περιτοιχισμένοι .
Εἶναι δὲ μικρᾶς ἐκτάσεως καὶ τὸ σχῆμα ἀνώμαλοι,
ἕνεκα τῆς ἀνωμάλου καὶ κεκλιμένης ἐπιφανείας τῆς γῆς .

Αρθ . Β΄ . Δένδρα , φυτὰ καὶ προϊόντα ἀναλώσιμα .

§ άλ Δένδρα καὶ φυτά .
1 ) Εἴδη αὐτῶν.— ὑπάρχουσιν ἐπέκεινα τῶν 50 εἰδῶν
ἀμπέλων, καὶ πλειότερα τῶν 15 εἰδῶν συχῶν· ἐκ δὲ τῶν

λοιπῶν δένδρων εὑρίσκονται ἀναλόγως τῶν εἰρημένων ὀλί

γιστα , ταῦτα δὲ εἰσί· ῥοιαὶ, ῥοδακινέαι, ἐλαῖαι, ξυλοκερα
τίαι (Ceratonia siliqua ) συκαμινέαι , βερυκοκίαι , λεμο
νέαι, καί τινα ἄλλα · εὑρίσκονται πρὸς τούτοις πλῆθος
φαραοσικῶν (Cactus opuntia ), οὐχὶ ὅμως καὶ λαχανικών . (7)
Τὸ εἶδος δὲ τῶν κατὰ τὴν νῆσον ταύτην βαμβακίων

εἶναι ἐκ τῶν χρονίων (Gossypium arboreum ) ἐνῷ τὸ τῶν

ἐπετίων (G. herbaceum ) δὲν εὐδοκιμεῖ .
2 ) Διάρκεια αὐτῶν. -Τὰ τῆς νήσου ταύτης δένδρα
εἶναι μακρόβια , μάλιστα αἱ ἄμπελοι καὶ βαμβακίαι · βε
βαιοῦσιν ὅτι ὑπάρχουσιν ἄμπελοι ἐπέκεινα τῶν 350 ἐτῶν ,
καὶ βαμβακίαι 200 ὡς ἔγγιστα ἐτῶν,
3) Μέγεθος αὐτῶν .-Ολα ἐν γένει τὰ τῆς νήσου ταύ

καὶ ἡ τῆς Β '. 180-230 . ἐνῷ πρὸ δέκα ἐτῶν ἔφθασε νὰ πωληθῇ
ἡ τῆς Α'. τάξεως μέχρι 350 δρ .
(6) Τὸ πάλαι ὑπῆρχον ἐλαιῶνες ὡς ἐκ πατροπαραδόσεως γνω
ρίζωμεν , καὶ πρὸς τούτοις ἔκ τινων ἀρχαίων ἐλαιοτριδίων, καὶ
ἔκ τινος ἀνακαλυφθείσης ἐν Περίσσῃ ἀρχαίας ἐπιγραφῆς .
( 7) Νῦν καὶ τὰ λαχανικὰ δὲν εἶναι σπάνια .
 ** ( 79 )ÿ****

τῆς δένδρα εἶναι ἀναλόγως τῶν ἄλλων μερῶν μετρίου

μεγέθους , καὶ οὐχὶ ὑψίκομα .
§ 6. ) Προϊόντα ἀναλώσιμα .
Κατὰ τὸ λῆξαν ἔτος 1841 ή Θήρα προήγαγε τὰ ἑξῆς
προϊόντα , ὧν σημειοῦμεν τὴν ποσότητα καὶ τὸν μέσον ὅρον
τῆς τιμῆς ἑκάστου .
1. ) ὠχρὰν (ἀρακᾶν ) κοιλὰ 1,840 . ἀνὰ δρ . 5, 60 /00
2. ) Κριθήν 24,500. » 2, 80/00
3. ) Φασόλια . 800. Η " 6,
1. ) Οἶνον . • Βαρέλας 53,640 . Τ >> 7, 40/00 .
5. ) Βινσάντον 2,350 . Η » 30.
6. ) Σῦκα . κοιλά 950. » 5.

7. ) Σταφίδας κοφίνια 11,750 . "} 6, 50/00

8. ) Βαμβάκιον ἐκάδας 4,050 . Τ 1.
. 250. . » 1..
9. ) Σήσαμον .
10. ) Μελίσσαν ἀριθ . 260. " > 1 , † óxã.
Ωστε ἡ ὁλικὴ ἀξία τῶν προϊόντων τούτων ἀναβαίνει ὡς
ἔγγιστα εἰς δρ . 549,000 .
Σημειωτέον δ᾽ ἐνταῦθα ὅτι ὁ μέσος ὅρος τοῦ ἐπὶ τῆς
σπορᾶς προϊόντος εἶναι ἑπτὰ ἐφ᾽ ἑνός .

Αρθ . Γ '. Ζῶα .

§ d .) ᾿Αναλογία τῶν ζώων πρὸς τὴν ἔκτασιν τῆς γῆς .

1 ) Βόες .---Μὴ ἐπιβαλλομένου φόρου εἰς τοὺς βόας ὡς

χρησίμους εἰς τὴν καλλιέργειαν τῆς γῆς δὲν γνωρίζω ποῖος
ὁ κατὰ τὴν νῆσον ταύτην ἀριθμὸς αὐτῶν , ὅστις ὅμως

πρέπει νὰ ἦναι μικρός . 2 ) Ημίονοι. — Οἱ κατὰ τὴν νῆσον

ταύτην ἡμίονοι συμποσοῦνται εἰς 482 , ὥστε ἀνὰ 1,000 ,
Ε μουζούρια γῆς ἀναλογοῦσι· 14, σχεδόν ἡμίονοι. 3 ) &
7*
 ( 80 )εξήγησα
YOL.-
10. Οἱ ὄνοι συμποσοῦνται εἰς 787 , ὥστε ἀνὰ 1,000 [
μουζούρια τῆς ἀναλογοῦσιν ὡς ἔγγιστα 22 ἐξ αὐτῶν .
4 ) ἵπποι.--- ὁ ἀριθμὸς τῶν ἵππων περιορίζεται καθ ' ὅλην
τὴν νῆσον εἰς 12 , ἑπομένως ἀνὰ 3,000 , [ μουζούρια γῆς
ἀναλογεῖ εἷς ἵππος . Β ) Αιγιδοπρόβατα .-- Ταῦτα συμπ
ποσοῦνται εἰς 1,434 , ἑπομένως ἀνὰ 1,000 . [ ] μουζούρια
γῆς ἀναλογοῦσι 39,5 / 6 ἐξ αὐτῶν . 6 ) Χοῖμοι.-- Κατά
τὴν καταμέτρησιν τῶν ζώων , ἐφ ' ἧς στηρίζονται αἱ πλη
ροφορίαι αὗται , ὁ ἀριθμὸς τῶν χοίρων συμποσοῦται εἰς
697 , ὥστε ἀνὰ 1,000 , Ε μουζούρια γῆς ἀναλογοῦσι

19,2/ 3 χοῖροι .
§ 6΄. ) Βάρος αὐτῶν .
1 ) Βόες.-- Οἱ ἐντόπιοι βόες εἶναι πολὺ ἰσχνοί, καὶ ἕνα
ταυτῷ δὲν μεταχειρίζονται αὐτοὺς παρὰ διὰ τὴν καλλιέρ
γειαν τῆς γῆς . 2 ) Πρόβατα .— ὁ μέσος ὅρος τοῦ βάρους
ἑνὸς προβάτου ἓξ μηνῶν ἡλικίας εἶναι ὡς ἔγγιστα 11 ,
ὀκάδων . 3) ῎Εριφοι ----Ενὸς μηνὸς ἡλικίας 3-3, 1/2
-
ὀκάδων . 4) Χοῖροι ——ἑνὸς ἔτους ἡλικίας 50-55 ὀκάδων.
§γ. ) Θάνατοι.
Δὲν γνωρίζω ποία ἡ ἀναλογία μεταξὺ τοῦ πληθυσμοῦ
τῶν ζώων καὶ τῶν συμβαινόντων θανάτων ; ἀλλὰ καθ᾽ ὅσον
παρετήρησα τὰ ζῶα ἐνταῦθα μακροβιοῦσι 1, καὶ δὲν ὑπό ·
κεινται εἰς συνεχεῖς ἐπιζωοτίας .

Αρθ . Δ ' . Ἐργαλεῖα , Ἐργάται καὶ Δυςυχήματα .

§ ά.) Εργαλεῖα .

Τὸ ἄροτρον καὶ ὁ πέλεκυς εἶναι τὰ μόνα τῶν γεωργῶν

τῆς Θήρας ἐργαλεῖα . Καὶ τὸ μὲν ἄροτρον εἶναι μικρὸν

καὶ ἀτελές, σύρεται πάντοτε ὑπὸ δύο μόνον ζώων , συνή
θως ὑπὸ βοῶν ἢ ἡμιόνων , ἄλλοτε δὲ ὑπὸ βοὸς καὶ ἡμιό
 * ( 81 )40**

νου, ἢ μοὺς καὶ ὄνου ( 8 ) , ἢ ἡμιόνου καὶ ὄνου,• καὶ ἐνίοτε

ὑπὸ δύο ὄνων .

Δἰ ἑνὸς ἀρότρου ἐν διαςήματι μιᾶς ἡμέρας ἤτοι 8,1 / 2

ὡς ἔγγιστα ὡρῶν , ζευγαρίζεται συνήθως 2, 14-2 , 1/2
μουζουρίων γῆ . Ὁ μέσος δ᾽ ὅρος τῆς τιμῆς αὐτοῦ εἶναι
δρ . 3 ἀνὰ ἑκάστην ἡμέραν .
§ 6. ) Εργάται .

Οἱ ἐργάται λαμβάνουσι σχεδόν πάντοτε τὸ αὐτὸ ἡμερο

μίσθιον συνιστάμενον εἰς μίαν δραχμὴν δι ' ὅλας τὰς ἐργα
σίας , καὶ καθ᾽ ὅλας τὰς ἐποχὰς τοῦ ἔτους . Οἱ δὲ παῖδες
ἀναλόγως τῆς ἡλικίας αὐτῶν ἀπὸ 30 μέχρι 7000 · Κατὰ
δὲ τὸ τρύγος οἱ παῖδες καὶ αἱ γυναῖκες ἀπὸ 3550 /00
Εργάζονται δὲ 250 ἡμέρας κατ᾽ ἔτος , τὰς δὲ λοιπὰς ἑος
τάζουσι . Σχεδὸν οὐδέποτε ἐμποδίζονται τῆς ἐργασίας
ἕνεκα τοῦ ψύχους καὶ σπανιώτατα ἐκ τῆς βροχῆς , ἐκτὸς
μόνον ὅταν ἦναι ῥαγδαία .
§ γ .) Δυστυχήματα .
Οἱ σφοδροὶ ἄνεμοι , μάλιστα οἱ νότιοι , ἡ ἀνομβρία , ἡ
ἐπέκεινα τῶν 26. Ρ . θερμοκρασία , καὶ ἐνίοτε ἡ χάλαζα ,
ἐπιφέρουσι πολλάκις μεγίστην εἰς τὰ προϊόντα τῆς νήσου
ταύτης φθοράν .
}
Αρθ . Ε΄. Τρόπος καὶ κατάφασις καλλιεργείας .
§ ῾Ενιαῖος .
ἐπειδὴ ὁ τρόπος καθ᾿ ὃν καλλιεργοῦσιν ἐν Θήρᾳ τὰς
ἀμπέλους διαφέρει πολὺ τῶν ἄλλων μερῶν τῆς Ἑλλάδος ( 9 )

(8 ) Ἐναντίον τῆς ἐντολῆς τοῦ Δευτερονόμου · · Δὲν θέλεις

προτρεύσει μὲ 6σῦν καὶ ὄνυν ὁμοῦ .» Κεφ κ6 . 10.
(9) ' Ο τρόπος οὗτος ὁμοιάζει πολὺ τὸν τρόπον καθ᾿ ὃν καλ
λιεργοῦσι τὰς ἀμπέλους εἰς Λαγκαιδόκην, Βορδέλην, καὶ Προσιγ-
· κίαν τῆς Γαλλίας , καὶ εἴς τινα μέρη τῆς Ἰταλίας.
Εἰς τὴν Θήραν δὲν σκάπτουσι τοὺς ἀμπελῶνας διὰ τῆς σκαπά
νης ἢ τοῦ λίσγου, ἀλλὰ διὰ τοῦ ἀρότρου ὡς εἴς τινα μέρη τῆς
Εὐρώπης .
 συχίατου( 82 )

κρίνω ἐπάναγκες ν᾿ ἀναφέρω ἐπὶ τοῦ προκειμένου ὀλίγα

εινά. Κατὰ τὰ τρία πρῶτα τῆς ἀμπελοφυτείας ἔτηἀφαι

βοῦσι τὰ περιττὰ κλήματα (κλαδία ), τὰ δὲ ἐπιμείναντα

ἀφίνουσι κείμενα κατὰ γῆς · κατὰ δὲ τὰ ἀκόλουθα ἔτη

συμπλέκουσι τὰ κλήματα ταῦτα πρὸς ἄλληλα εἰς τρόπον του

οὗτον ὧςε νὰ σχηματίζωσιν εἶδος ἀνεςραμμένου κώνου , ὅςις
ἀκολούθως καλύπτεται ἐξ οἰνάρων καὶ βοτρύων , ἅτινα θε
ωροῦνται κρεμάμενα περὶ αὐτόν . ὁ ἀνεστραμμένος οὗτος
κῶνος, ὅστις κατ᾽ ἔτος ἐπαυξάνεται διὰ τῆς προσθήκης
νέων κλημάτων, μετὰ παρέλευσιν 12-20 ἐτῶν τέμνεται
καὶ μένει τὸ στέλεχος μετ' ὀλίγων κλημάτων, ἐξ ὧν τινὰ

μὲν ἀφίνουσι κείμενα κατὰ γῆς , ἄλλα δὲ στρέφονται περὶ

αὐτὰ κυκλοειδῶς , καὶ ἡ ἐργασία αὕτη ἐκτελεῖται ἐτησίως
καὶ ἀποτελεῖ τὴν λεγομένην κλάδευσιν ( κλάδαν ) .
Διὰ τὸ θέρος δὲν μεταχειρίζονται. δρέπανον οὐδ᾽ ἄλλο
ἐργαλεῖον ἀλλὰ διὰ τῶν χειρῶν ἐκριζώνουσι τὴν κριθὴν
κ.λ. τὰ ὁποῖα φυτὰ ἕνεκα τῆς ξηρότητος τῆς γῆς οὔτε
ἀνυψοῦνται ἐπέκεινα δύο σπιθαμῶν οὐδ᾽ ἀντέχουσι ποσῶς
εἰς τὴν ἐκρίζωσιν.
Οὐδέποτε ἀφίνουσι τοὺς ἀγροὺς ἀκαλλιεργήτους, ὡς εἰς
πολλὰ ἄλλα μέρη πράττουσιν , ἐπὶ σκοπῷ νὰ ἀναπαυθῇ ἡ
γῆ , ἀλλ᾽ ἀδιακόπως καὶ καθ᾿ ἕκαστον ἔτος μάλιστα
ἀφοῦ συλλέξωσι τὴν κριθὴν , σπείρουσιν ἐκ νέου ἐντὸς
τοῦ αὐτοῦ ἔτους τὰς λεγομένας καλοκαιρινὰς σποράς,

οἷον φασόλια , αγγούρια , πεπώνια κ.λ. Πρὸς κοπρισμὸν

τῶν ἀγρῶν μεταχειρίζονται συνήθως ἀνθρώπου ἢ ὄνου

κόπρον , καὶ ἀνὰ ἕκαστον μουζούριον γῆς ῥίπτουσιν 25-35
φορτώματα ( 10) · οἱ δὲ ἀμπελῶνες συνήθως κοπρίζονται
τότε μόνον ὅταν σπείρωσί τι ἐν αὐτοῖς .

( 10 ) Φόρτωμα ὀνομάζεται κοινῶς ἡ ποσότης ἣν συνήθως και

μίζει ἓν φορτηγὸν ζῶον .
 *** ( 83 )***

Τὰ ληνοστάσια δὲν ὑπάρχουσιν ὡς κατὰ τὰς λοιπὰς νή

σους καὶ εἰς πολλὰ ἄλλα μέρη ἐντὸς τῶν ἀμπελώνων, ἀλλ᾽
ἐν ταῖς οἰναποθήκαις .

Αἱ πρὸς κατασκευὴν τοῦ λευκοῦ οἴνου σταφυλαὶ πρότε

μον ἐκομίζοντο ἐκ τῶν ἀμπελώνων εἰς τὸ ληνοστάσιον πρὸ
τῆς τοῦ ἡλίου ἀνατολῆς, ὅθεν ὡς ἐκ τούτου ὁ οἶνος οὗτος
ἐπωνομάσθη τῆς νυκτός . ( 11 )
Τὸ τακτικὸν ἐτήσιον ἔξοδον καλλιεργείας ἑνὸς τετρα

γωνικοῦ μουζουρίου ἀμπελοφύτου γῆς ἀναβαίνει ὡς ἔγγισα

εἰς δρ. 41/2. Τὸ δὲ προϊὸν αὐτῆς συνίσταται ὡς ἔγγιτα
εἰς τρία Ενετικὰ βαρέλια οἴνου ἤτοι 1,283 χιλιόγρ. Τὸ
δὲ ἐτήσιον ἔξοδον τῆς καλλιεργείας τῶν ἀγρῶν ἀναβαίνει
ἐφ' ἑκάστου τετραγωνικοῦ μουζουρίου εἰς δρ . 8 · καὶ ἐν τῇ

ἐκτάσει ταύτῃ σπείρεται συνήθως 7/8 κοιλοῦ κριθῆς . ( 12 )

Εκ τῶν εἰρημένων ἐξάγεται ὅτι ἡ κατάστασις τῆς καλ
λιεργείας δὲν εἶναι τόσον κακὴ, ἔχει ὅμως ἀνάγκην μεγίςης
βελτιώσεως .

Αρθ . Σʹ. Αμεσοι φόροι ἀποδοθέντες

κατὰ τὰ ἔτη 1839-40-41 .
§ ά .) Εγγειας φόρος .
Εν
ἐν ἔτει 1839 , ἔφερε δραχ . 60,775 . Εν ἔτει 1940 ,
.
δρ . 66,911 . · ἦν ἔτει 1841 , δρ. 50,400 . ( 13)

( 11 ) * Αν δ Κ . Πύκλερος Μυσκαύου ἐλάμβανε ἀκριβεστέρας

πληροφορίας εἰς τὰς περιηγήσεις αὑτοῦ δὲν ἤθελεν ἀπορεῖ διατί
ὁ οἶνος οὗτος ἐπικλήθη τῆς νυκτός. (βλ . Entre l' Europe et
Asie Voyage dans Archipel. )
(12) Ο μέσος όρος τοῦ βάρους ἑνὸς κοιλοῦ Θηραϊκῆς κριθῆς
συνίσταται εἰς ἀκάδ, 16 , 1/2 .
( 13 ) Κατὰ τὸν περὶ στρεμματολογίας νόμον νῦν ὁ φόρος τῶν
ἀμπέλων συμποσοῦται εἰς μὲν τὸν
Δῆμον Θήρας δρ. 11,644: 68.
Τ Καλλίς. 20,447: 44.
Τὸ ὅλον , δρ . 32,09 2; 12.
 *$6( 84 )****

§ 6.) Ποιμνιακός γύρος .

Εν ἔτει 1839 , δρ. 1,250 . ἐν ἔτει 1840 , δρ . 1,783 .
Εν ἔτει 1841 , δρ . 1,790 .
§ γ .) Μελισσίων φόρος .
Εν ἔτει 1839, δρ . 30. ἐν ἔτει 1840, δρ 20. Εν

ἔτει 1841 , δρ . 20 .
Σημείωσις .—-Εκτὸς τῶν εἰρημένων πρὸς τὸ δημόσιον
φόρων λαμβάνουσι καὶ οἱ δῆμοι 2 ἐπὶ τοῖς 000. Κα
πρὸς τούτοις πληρώνεται ὑπὸ τῶν ἰδιοκτητῶν ἡ τῶν ἀγρο

φυλάκων ἀντιμισθία .

Τμῆμα Δ΄. Βιομηχανία

καὶ Ἐμπόριον .

ΚΕΦ . Α΄ . Τέχναι καὶ Ἐπιτηδεύματα .

Η
Αρθρον Ἑνιαῖον .

§ ά. Κατάστασις αὐτῶν .

Αἱ ἐξασκούμεναι ὑπὸ τῶν Θηραίων τέχναι εἶναι μόνον

αἱ ἀπολύτως εἰς ἀρτισυστάτους κοινωνίας ἀναγκαῖαι , ὡς
φαίνεται ἐν τῷ Α΄ . Κεφ . τοῦ Β΄ . Τμήματος. Ἀλλὰ καὶ
οἱ μετερχόμενοι αὐτὰς δὲν εἶναι ἐκ τῶν ἐμπειροτέρων, διὰ
ἡ εὐπορωτέρα τάξις τῶν κατοίκων ἀναγκάζεται πολλάκις
νὰ προμηθεύεται καὶ τὰ πλέον κοινὰ εἴδη ἐκ Σύρου καὶ
ἄλλων μερῶν . · ἐξαιροῦνται ὅμως οἱ τέκτονες , διότι οὗτοι

καθ' ὅσον ἀφορᾷ τὸ πρακτικὸν τῆς τέχνης μέρος εἶναι ἐμ

πειρότατοι , καὶ τῳόντι ἐκ τῆς ἐπιτηδειότητος δι᾿ ἧς ἄνευ

ὁμαλοῦ σχεδίου ἀλλ᾽ ἐπὶ καυσοξύλων καὶ ξηρῶν ποῶν καὶ

κασκευάζουσι διὰ τῶν εἰς ἄκρον κατὰ τὸ σχῆμα ἀνωμάλων
λίθων τοὺς θόλους , ἀποδεικνύεται ἡ πρακτικὴ αὐτῶν ἱκα
 * ( 85 )***

νότης · ἀλλὰ κατὰ κακὴν τύχην καὶ οὗτοι ὡς οἱ λοιποὶ τοῦ

τόπου τεχνῖται στεροῦνται παντός ἴχνους θεωρητικῶν ἀρ
χῶν , καὶ φιλοκαλίας .
§ 6. ) Τεχνουργεῖα .

Τεχνουργικὰ κυρίως καταστήματα δὲν ὑπάρχουσιν εἰς

τὴν νῆσον ταύτην .

Ενταῦθα ἀνήκει νὰ σημειώσωμεν ὅτι καθ᾽ ὅλην τὴν

νῆσον εὑρίσκονται 78 ἀνεμόμυλοι · νερόμυλοι δὲ καὶ
ἀλογόμυλοι δὲν ὑπάρχουσι.
Σημειωτέον πρὸς τούτοις ὅτι ὑπάρχουσι πέντε κάμινος
πρὸς κατασκευὴν ἀσβέστου , ἕκαστος τῶν ὁποίων ἐξάγει
κατ' ἔτος 5,000 κοιλὰ ὡς ἔγγιστα , τιμωμένου ἀνὰ ἡμί

σειαν δραχμὴν τὸ κοιλόν· ὥστε ὁ κατασκευαζόμενος ἐπι

τοπίως ἄσβετος δὲν ἀρκεῖ διὰ τὰς ἀνάγκας τῶν κατοίκων ,
καὶ ἑπομένως προμηθεύονται ἀπὸ τὰς πέριξ νήσους , μάλι
στα ἀπὸ Ιον καὶ Ανάφην .
Πρέπει ἐπὶ τέλους νὰ σημειώσωμεν ἐνταῦθα ὅτι αἱ γυ
ναῖκες ὑφαίνουσιν ἐξ ἐπιτοπίου βαμβακίου πανία, μάλιστα

δίμητα , ἀρκετὰ καλῆς ποιότητος · καὶ πρὸς τούτοις πλέ

χουσι περικνημίδας , σκούφους , καὶ βαμβακομαλλίνους φλπ
νέλας ἀρίστης ποιότητος . (1)
$ γ΄ .) Φόροι ἐπὶ τῆς βιομηχανίας· ἀποδοθέντες κατὰ
τὰ ἔτη 1839-41 .

1 ) Επὶ τῶν ἐπιτηδευμάτων.----ἐν ἔτει 1839, δραχ .

3,183 , 25 /00 · ἐν ἔτει 1840 , δρ . 2,695 . Εν ἔτει 1841 ,
δρ . 2,750 .

2 ) Επὶ τῶν οἰκοδομῶν.-- ἐν ἔτει 1839 , δραχ . 870 ,

36/00 Εν έτει 1840, δρ . 948 , 79/00 Εν ἔτει 1841 ,
8p 1,200, 40/00

( 1 ) Αἱ κατ ' ἔτος ἐξαγόμεναι τῆς νήσου περικνημίδες ύπαλο

γίζονται ὡς ἔγγιστα εἰς 8,000 ζευγάρια .
 86 )46*

ΚΕΦ . Β '. Ἐμπόριον .

Αρθ. Α '. 'Εσωτερικὸν ἢ Ἐπιτόπιον .

5 d .) Εργαστήρια .

Καθ᾽ ὅλην τὴν νῆσον ὑπάρχουσιν 67 ἐργαστήρια , δ

λαδὴ παντοπώλων καὶ μεταπρατῶν , ἐξ ὧν 30 εἰς τὴν πρω

τεύουσαν .

§ 8.) Τιμολόγιον τῶν μᾶλλον ἐν χρήσει εἰδῶν ·

ὁ μέσος ὅρος τῆς κατὰ τὰ ἤδη λῆξαν ἔτος ( 1841 ) τε

μῆς τῶν μᾶλλον ἐν χρήσει εἰδῶν λογίζεται ὡς ἑξῆς .
Σῖτος τὸ κοιλὸν δρ . 7 .
Κριθή , » 2, 60/00.
῎Αρτος , ἡ ὀκᾶ 30/00.
Κρέας βοὸς , · 88/00.
μόσχου , ἡ ὀκᾶ 1, 20/00.
» προβάτου , " » 1 , 20/00.
1,
D Π
τράγου , 70/00.
* Έλαιον . » >> 1 , 60/00.
Τυρὸς ξηρός . » » * 1, 30/00.
Βούτυρον Ρωσσίας » » 3, 20/00.
Ιχθύες δικτύων . 1, 10/00.
>> >>> 90/00.
τράτας .
· Χαβιάριον μαῦρον ปี ‫ען‬
5, 50/00.
Я 1.
ἐρυθροῦν
χαλβᾶς . • Κ 1, 20/00.
Καφές . • » 2.

Ζάχαρις. » 1, 65/00.
Αλας .
16/00.
Καυσόξυλα τὸκαντ 1, 50/00.
 → ( 87 ) **

§ γ .) Μέσα δι᾽ ὧν κομίζονται ἀφ ' ἑνὸς εἰς ἄλλο

μέρος τὰ ἐμπορεύματα .
Εκ τοῦ ὅρμου εἰς τὴν πόλιν συνήθως κομίζονται διὰ

τῶν ἀχθοφόρωνκαὶ ἐνίοτε διὰ φορτηγῶν ζώων · ὁ δὲ μέσος ὅρος

τῆς τιμῆς ἑκάστου φορτίου λογίζεται λεπτὰ 25. Εκ δὲ
τῆς πόλεως εἰς τὰς κώμας, εἰμὲν ἡ ποσότης εἶναι μεγάλη
ἀλλὰ διαιρετέα κομίζεται διὰ ζώων , εἰδὲ μικρὰ ἢἀδιαί
ρετος , δι᾿ ἀχθοφόρων .

Αρθ . Β ' . Εξωτερικόν .

§ ά.) Τόποι μεθ᾽ ὧν ἐμπορεύεται .

Τὸ σημαντικώτερον τῆς νήσου ἐμπόριον γίνεται μετά

τῶν Ρωσσικῶν πόλεων Ταγαῤῥόκου καὶ ὀδησσοῦ , μετὰ
τῆς Σύρου καί τινων τῆς Τουρκίας μερῶν, μάλιστα τῆς
Κωνσταντινουπόλεως .

§ 6΄ . Εἶδος ἐμπορίου .
Τὸ μετὰ τῶν Ρωσσικῶν πόλεων ἐμπόριον εἶναι μᾶλλον

ἐνεργητικὸν ἢ παθητικὸν , τὸ δὲ μετὰ τῆς Σύρου καὶ τῶν

Τουρκικῶν μερῶν ὅλως παθητικόν . Τὰ ἐκ Σύρου ἐνταῦθα
κομιζόμενα ἐμπορεύματα εἶναι παντὸς εἴδους , ὡς ἐπὶ τὸ
πλεῖςον ὅμως Εὐρωπαϊκὰ τεχνουργήματα , ἀλλ ' ἡ ποσότης
αὐτῶν δὲν μοὶ εἶναι γνωστή , καθότι μὴ ὑποκείμενα εἰς
τέλη τελωνείου δὲν κρατεῖται ἰδιαιτέρα σημείωσις αὐτῶν ,
τὰ δὲ τῆς μετακομίσεως αὐτῶν δηλωτικὰ πέμπονται κατὰ
περιόδους εἰς τὴν ἀνήκουσαν Β . Γραμματείαν τῆς ᾿Επι
κρατείας .
Η κατάστασις δὲ τοῦ Θηραϊκοῦ μετὰ τῶν ἐξωτερικῶν
μερῶν ἐμπορίου δύναται νὰ γίνῃ γνωστὴ ἐκ τῆς ἑξῆς ση
μειώσεως τῶν καθ᾽ ὅλην τὴν διάρκειαν τοῦ λήξαντος ἔτους
εἰσαχθέντων εἰδῶν , καὶ πρὸς τούτοις ἐκ τῶν ἐν τῷ οἰκείῳ
τόπῳ σημειωθησομένων ἀπόπλων καὶ κατάπλων.
 αλλος ( 88 )

4 ) Εἴδη εισαχθέντα καθ᾽ ὅλον τὸ ἔτος 1841. ( 2 )

Σῖτος καὶ ἄλευρος. κοιλὰ 45,560 .
Κριθή . » 9,055 .

Ζυμαρικά . ὀκάδ . 11,351 .

Παξημάδιον . >> 2,927.

ὀρύζιον . D 12.534.

Κέγχρος . 5,496 .
Κοκκία . 28,077 .

Πίσον , ἐρέβινθος καὶ φακή . » 10,499.

Κάστανα . >> 2,990.
Λεπτοκάρυα . D 1,678.

Αμύγδαλα καὶ ἀμυγδαλόψυχα » 3,923 .

Ελαῖαι . D 5,419.
Ελαιόλαδον . » 3,153 .
Τυρός · · >> 3,331 .

Βούτυρον . · 4,899 .

Κρέας ἁλατισμένον . 3,706 .

ὀψάρια ἁλατισμένα διάφορα . 9 16,371 .

} 12,642.
Χαβιάριον μαῦρον καὶ ἐρυθμοῦν .
Μπακαλάος . · καντάρια 125. 1/2.

Τσίροι καὶ ᾿Αρίγγαι . · ἀριθμ . 864,800 . κλ . κλ .

2) Εἴδη ἐξαχθέντα κατὰ τὸ αὐτὸ ἔτος .
Οἶνος. βαρέλ . 71,407 .
Βινσάντον . 1,713.
§ γ΄ . ) Κεφάλαια .
Εἰς ποίαν ποσότητα ἀναβαίνει τὸ εἰς κίνησιν κεφά
λαιον τοῦ Θηραϊκοῦ ἐμπορίου δὲν εἶναι δυνατὸν νὰ γνω
ρίσωμεν ἀκριβῶς, ἀγνοοῦτες τὴν ποσότητα τῶν ἐκ τῶν
διαφόρων τοῦ Κράτους μερῶν καὶ μάλιστα τῆς Σύρου εἰ

( 2) Συντομίας χάριν δὲν ἀναφέρομεν εἰμὴ τὰ κυριώτερα είδη .

 ****( 89 )***

σαγομένων εἰδῶν· ἀλλ ' ἐπειδὴ τὸ πλεῖστον τοῦ κεφαλαίου

τούτου μέρος χρησιμεύει διὰ τὸ μεταξὺ Ρωσσίας καὶ Θήρας
ἐμπόριον, οὗ ὁ μέσος ὅρος ἀναβαίνει κατ᾽ ἔτος ὡς ἔγγιστα
· εἰ ; δρ . 800,000 , δυνάμεθα να συμπεράνωμεν ὅτι τὸ κε

φάλαιον τοῦ ἐτησίου ὁλικοῦ τῆς Θήρας ἐμπορίου δὲν ὑπερ

θαίνει πώποτε τὰς 1,300,000 δρ . Τὸ δὲ εἰς κίνησιν
χρηματικὸν ποσὸν καθ᾽ ὅλην τὴν νῆσον δὲν πρέπει νὰ ὑπερ
βαίνει τὰς 750,000 .

Τὸ πρὸς χρῆσιν τοῦ μετὰ τῆς Ρωσσίας ἐμπορίου χρη

ματικὸν κεφάλαιον εὑρίσκεται ἐπὶ ἑπτὰ ἢ ὀκτὼ κατ᾽ ἔτος
μῆνας ἐκτὸς τῆς νήσου , καὶ μόλις διαρκοῦντος τοῦ χειμῶ
νος ἐπανέρχεται .
§ δ΄ . Μέσα εἰ ὧν μετακομίζονται τὰ ἐμπορεύματα .
Τὰ περισσότερα καὶ σχεδὸν ὅλα τὰ ἐκ Θήρας καὶ τὸ
πλεῖστον μέρος τῶν εἰς Θήραν κομιζομένων ἐμπορευμάτων
φέρονται ἐπὶ Θηραϊκῶν πλοίων, ὧν ὁ ἀριθμὸς καὶ ἡ κατά
στασις ὑπῆρχε κατὰ τὸ τέλος τοῦ παύσαντος ἔτους ( 1841 )
ὡς ἑξῆς ·
Πλοῖα Α΄ . τάξεως · 27, χωρητικότητος τόνων 277, 3
>> Β΄ . τάξεωςὑπὸ
81
)) B ,891 , 4
Ελλην . σημαίαν 33 .
"} - ὑπὸ ῥωσ
σικὴν σημαίαν 14. ; >> 3,444.
Η }) S
Τὸ ὅλον . · · 76 . 9,613. 94

§ έ .) Φόροι ἐπὶ τοῦ ἐμπορίου ·

Αἱ τοῦ Τελωνείου εἰσπράξεις κατὰ τὸ παρελθὸν ἔτος
( 1841 ) ἀνέβησαν εἰς δρ . 75,963 . 73/00 .
Παρεκτὸς τῶν τελωνιακῶν τελῶν πληρώνουσι τὰ εἰσες
χόμενα εἴδη καὶ δημοτικὸν φόρον 2,0 /00 · ὁ δὲ ἐξαγό
μενος οἶνος ἀνὰ 20 λεπτὰ τὸ Ενετικὸν βαρέλιον . ( 3)

(3) Ο φόρος οὗτος δὲν πληρώνεται πλέον , ἀντὶ τούτου όμως

εἰσήχθη ὁ ἐπὶ τῶν σιτηρῶν φόρος, ἀλλ' εἰς μόνον τὸν δῆμον Θήρας.
 **( 90 )***

Τμῆμα Ε΄ . Θρησκεία και Παιδεία .

ΚΕΦ . Α΄. Θρησκεία .

Αρθ . Α ' . Κατάστασις αὐτῆς .

§ Ενιαῖος.)
"
Απαντες οἱ Θηραῖοι ἐπρέσβευον ἐπί Τουρκοκρατίας , καὶ
πρεσβεύουσι τὴν χριστιανικὴν θρησκείαν , ἥτις εἰσήχθη
φαίνεται κατὰ τοὺς πρώτους χρόνους τοῦ χριστιανισμοῦ ,
καθότι εἰς τὴν ἐν Χαλκηδόνι συγκροτηθεῖσαν Σύνοδον κατὰ
τὸ 451 , ἔτος παρευρέθη καὶ ὁ τῆς Θήρας μητροπολίτης
( 1 ). Μετὰ δὲ τὴν διαίρεσιν τῆς Εκκλησίας , οἱ Θηραῖοι
προσηλώθησαν εἰς τὴν Ἀνατολικὴν ὡς καὶ οἱ λοιποὶ ἄλλη

νες Εκκλησίαν, καὶ μόνον ἐπὶ τῆς τελευταίας ςαυροφορίας

εἰσήχθη ἐν Θήρᾳ ὁ καθολικισμὸς ὑπό τινων σταυροφόρων
νυμφευθέντων καὶ ἀποκατασταθέντων ἐνταῦθα · ἀκολούθως

δὲ αὐξήνθη ἐπὶ Ενετοκρατίας διὰ τῆς ἀποκαταστάσεως

διαφόρων Εὐρωπαίων καὶ μάλιστα ἰταλῶν · οὐδέποτε ὅμως

ὁ ἀριθμὸς τῶν δυτικῶν ἔφθασε τὸ τριτημόριον τοῦ πλη

θυσμοῦ , ὅθεν ἐσφαλμένως ἀναφέρει ὁ Τουρνεφόρτιος ὅτι
ἐπὶ τῶν ἡμερῶν αὑτοῦ τὸ ἓν τρίτον τῶν κατοίκων τῆς
νήσου ταύτης ἐπρέσβευε τὴν δυτικὴν θρησκείαν · ὀρθοτέρα
εἶναι ἑπομένως ἡ παρατήρησις τοῦ Χοισεύλου ( Choiseul .
-Gouffier ) ὅτι κατὰ τὴν ἐποχὴν τῆς ἐν Θήρᾳ περιηγήσεως
αὑτοῦ ὁ ἀριθμὸς τῶν Δυτικῶν ἐσυμποσοῦτο εἰς 700-800

( 1) ῾Ομιλῶν ὁ Βουϊλλέτος ἐν τῷ ἱστορικῷ Γεωγραφικῷ αὑτοῦ

λεξικῷ περὶ Θήρας λέγει· « cette fle parait tirer son nom de Saine Iréne,
qui y fa martyrisée en 304. Τὸ αὐτὸ εἶπε προλαβόντως ὁ Λα Μαρ
τινιέρος; καί τινες ἄλλοι · ἀλλ ' ἀγνοῶ ἐπὶ ποίων μαρτυριῶν στηρι
ζόμενοι δεόαιοῦσιν ὅτι ἡ ᾿Αγία Εἰρήνη ἐμαρτύρησεν ἐνταῦθα , ἐνῷ
οὐδ᾽ ἀπόδειξις καμμία περὶ τούτου ὑπάρχει, οὐδὲ σώζεται τοιαύτη
πατροπαράδοσις .
 91 )*****
"
ψυχάς . Εκτοτε ὅμως ἠλαττώθη , ἐπειδὴ τινὲς τῶν τῆς
κατωτέρας τάξεως ἐνηγκαλίσθησαν τὸ ἀνατολικὸν δόγμα .
Η σύστασις τῆς Δυτικῆς κατὰ τὴν νῆσον ταύτην ἐπὶ

σκοπῆς ἔγινεν ἐπὶ ᾿Ενετοκρατίας περὶ τὰ τέλη τῆς ΙΔ΄, ἢ

τὰς ἀρχὰς τῆς ΙΕ ' , ἑκατονταετηρίδος . ( 2)
Αναλογοῦντες δὲ τοὺς ἱερεῖς ὡς πρὸς τοὺς λοιποὺς καὶ
τοίκους παρατηροῦμεν , ὅτι μεταξὺ μὲν τῶν τοῦ ἀνατολικοῦ
δόγματος ὑπάρχει εἷς ἱερεὺς ἐπὶ 614 , 1/2 κατοίκων με
ταξὺ δὲ τῶν τοῦ δυτικοῦ δόγματος εἷς ἱερεὺς ἐπὶ 29. 1/5
κατοίκων !

῎Αρθ . Β' . Καταστήματα .

§ ά .) ᾿Εκκλησίαι .
Καθ᾽ ὅλην τὴν νῆσον εὑρίσκονται αἱ ἑξῆς ἐκκλησίαι ·
᾿Ενοριακαί .--- Ανατολικαί. · 69.
» -Δυτικαί. 2.
QU
Μοναςηριακαί Ανατο λικαί . 40.
» Θέλε
Δυτικαί . • ·
Αδέσποτοι --Ανατολ . • 165 .
>>> Δυτικ . 12.
Τὸ ὅλον . • • 290. (3)

(2) ‘Ο Πέγος ἀναφέρων τὸν κατάλογον τῶν τῆς Θήρας δυτι

κῶν ἐπισκόπων παρέλειψε τὸν Στάϊον , ἴσως διότι ἀπεβίωσε πρὶν
ἡ λάβῃ κατοχήν .
(3 ) 'Εκ τῶν ἐκκλησιῶν τούτων 15 ὑπάρχουσιν ἐντὸς τῆς πόσ
λεως Φηρῶν, καὶ ἐξ αὐτῶν 9, ᾿Ανατολικαὶ καὶ 6, Δυτικαί . 'Ex
τῶν ἀνατολικῶν 5, εἰσὶν ἐνοριακαὶ, καὶ εἰς μίαν τούτων ἤτοι τὴν
Παναγίαν λεγομένην τοῦ Χελώνια τελοῦνται ὅλαι αἱ δη
μόσιαι καὶ βασιλικαὶ τελεταί . Ἐκ δὲ τῶν δυτικῶν μία εἶν ' ἐνο
ριακὴ καὶ ἐνταυτῷ Μητρόπολις (Cattedrale ) , ἥτις ἀναλόγως τοῦ
τόπου εἶναι ἀρκετὰ καλή , εὐπρεπῶς κεκοσμημένη , ἔχουσα καὶ
μικρὸν μουσικὸν ὄργανον · διὰ δὲ τὴν συντήρησιν αὐτῆς δαπανῶν
ται ὡς ἔγγιστα κατ ' ἔτος 1,200 δρο
 → ( 92 ):

Ωστε ἡ ἀναλογία αὐτῶν ὡς πρὸς τὸν πληθυσμὸν ὑπάρ

χει οὕτω· διὰ μὲν τοὺς ἀνατολικοὺς μία ἐκκλησία ἐπὶ
15,1 / 8ὡς ἔγγιτα κατοίκων · διὰ δὲ τοὺς δυτικοὺςμία ἐπὶ
42 , 2/3 κατοίκων .
Μεταξὺ δὲ τῶν ἱερῶν τούτων ναῶν διακρίνεται ὁ κατὰ
τὴν Περίσσαν οἰκοδομούμενος δὲ αὐτοπροαιρέτων συνει
σφορῶν μεγαλοπρεπὴς ναὸς τῆς Παναγίας, πρὸς τελείαν
τοῦ ὁποίου κατασκευὴν θέλουσι δαπανηθῆ ἐπέκεινα τῶν

150,000 Sp . ( 4) .

§ 6΄. ) Μοναστήρια καὶ Μονήδρια .

Επὶ τοῦ ὄρους τοῦ Προφήτου Ἠλιοῦ εὑρίσκεται τὸ ὁμώ
νυμον καὶ μόνον διατηρούμενον κατὰ τὴν νῆσον ταύτην

μοναστήριον ὅπου μονάζουσι 15 ὡς ἔγγιστα μοναχοί .

Εν Φηροῖς δὲ ὑπάρχει τὸ Γαλλικὸν κατάστημα τῶν
Λαζαριστῶν, ἔνθα μονάζουσι τρεῖς μετὰ τοῦ λαϊκοῦ Λα
ζαρισταί .
Πλησίον δὲ τοῦ καταστήματος τούτου ὑπάρχει καὶ τὸ
ἕτερον Γαλλικὸν Κατάστημα τῶν Κοσμοκαλογραιῶν ἢ
ἀδελφῶν τοῦ ἐλέους ( Seurs de la Charité ) , ὅπου εὑρί

σκονται 8 ἀδελφαὶ ἐκτὸς τῶν φοιτωσῶν νεανίδων .

ἐν τῇ αὐτῇ πόλει τῶν Φηρῶν ὑπάρχει πρὸς τούτοις
μονήδριον Δομενικανῶν καλογραιῶν , ἐν ᾧ μονάζουσι
νοβιοῦσαι 20 καλογραῖαι ἔχουσαι ἐτήσιον εἰσόδημα 4,500
ὡς ἔγγιστα δραχμῶν .
Πλησίον δὲ τοῦ Ἡμεροβιγλίου εὑρίσκεται ἓν ἐκ τῶν
διατηρουμένων ἀνατολικῶν μονηδρίων μὲ 22 καλογραίας,
τοῦ ὁποίου τὸ ἐτήσιον καθαρὸν εἰσόδημα ἀναβαίνει εἰς

( 4 ) Ο κατὰ τὴν Ιωνίαν ναὸς τῆς Παναγίας λεγόμενος Ἐπι

σκόπου εἶναι οἰκοδόμημα τῆς ἐποχῆς τῶν Βυζαντινῶν Αὐτο
κρατόρων .
 → ( 93 )

4,000 δρ . ἐκτὸς τῆς τοῦ οἰκονόμου τακτικῆςμισθοδοσίας.

§ γ . ) Νεκροταφεῖα .
@
Εκαστον χωρίον ἔχει ἰδιαίτερον νεκροταφεῖον , εἰς δὲ
τὴν πόλιν Φηρῶν ὑπάρχουσι δύο , ἓν δηλονότι διὰ τοὺς

ἀνατολικοὺς καὶ ἕτερον διὰ τοὺς δυτικούς· ἐκ τῶν πολ

λῶν τούτων ὅμως νεκροταφείων μόνον τὸ τοῦ Πύργου ἔχει
τὰ παρὰ τοῦ νόμου ἀπαιτούμενα προσόντα .

§ δ' . ) Φιλανθρωπικὰ καταστήματα .

ἡμίσειαν σχεδόν ὥραν πρὸς μεσημβρίαν τῆς πόλεως
Φηρῶν εὑρίσκεται ἓν Λεπροκομεῖον , ἀνῆκον εἰς ἀμφοτέρους
τοὺς δήμους , καὶ συντηρούμενον δὲ ἐξόδων τῆς ἐπαρχίας
καὶ ἐξ αὐτοπροαιρέτων συνεισφορῶν· τὸ κατάστημα τοῦτο
εἶναι μικρὸν καί χρήζει μεγίστης ἐπισκευῆς .

Εἰς τὴν κατηγορίαν ταύτην πρέπει νὰ κατατάξωμεν

καὶ τὸ μόνον κατὰ τὴν νῆσον φαρμακοπωλεῖον τὸ εὑρισκό
μένον ἐν τῇ πρωτευούσῃ . ἐν αὐτῷ δὲ ἐνηργήθησαν δι
αρκοῦντος τοῦ ἤδη λήξαντος ἔτους ( 1841 ) 1,104 συντα
γαὶ, ἀνήκουσαι εἰς 215 ὡς ἔγγιστα ἀσθενεῖς .
000

ΚΕΦ . Β' . Παιδεία .

Αρθ . A'.
Λ΄ . Ἐπιστῆμαι καὶ ὡραῖαι τέχναι .

§ d. Κατάστασις αὐτῶν .
Αἱ ἐπιστῆμαι καὶ ὡραῖαι τέχναι εἶναι ἐνταῦθα εἰς τὴν
αὐτὴν ἐλεεινὴν κατάστασιν , εἰς ἣν κακῇ τύχη εὑρίσκονται
εἰς τὰ πλεῖστα τῆς ῾Ελλάδος μέρη · ἑπομένως οὐδ΄ ἐπι
στήμονες ἄνδρες ὑπάρχουσιν οὐδ᾽ εἰδήμονε ; τῶν ὡραίων
τεχνῶν · κρίνων τις μάλιςα ἐκ τῶν ζωγραφιῶν τῶν ἐνταῦθα
τριῶν ζωγράφων , ἐκ τῶν κοινῶς ψαλλομένων ᾠδῶν καὶ ἐν
χρήσει στιχουργιῶν μᾶλλον ἢ ποιημάτων , καὶ ἐκ τῶν μου .
 ***( 94 )j**

οικῶν ὀργάνων , θέλει νομίσει ὅτι οἱ κάτοικοι στεροῦν

ται καλῆς αἰσθήσεως · πλὴν δὲν εἶναι ἀμφιβολία ὅτι ὡς
κάτοικοι τοῦ τερπνοτάτου τῆς Ἑλλάδος κλίματος ἔχουσι
διοργανισμὸν κατάλληλον πρὸς ἀνάπτυξιν τοιαύτης αἰσθή
σεως , καὶ ἐκ τῶν μέχρι τοῦδε σωζομένων ἐρειπίων καὶ
ἄλλων ἀρχαίων πραγμάτων ἀποδεικνύεται τρανώτατα , ὅτι
οἱ πρόγονοι αὐτῶν οὐδόλως ἦσαν κατώτεροι κατὰ τὴν
ἀρχιτεκτονικὴν , γλυπτικὴν κ.ἑ. τῶν λοιπῶν τῆς Ἑλλάδος

μερῶν . .
§ 6. ) Εκπαιδευτικὰ καὶ ἐπιστημονικά καταστήμα
τα , πολ

Σχεδὸν ἕκαστον χωρίον ἔχει ιδιαίτερον σχολεῖον , καθότι

ὑπάρχουσι καθ᾽ ὅλην τὴν νῆσον ὀκτὼ ἀλληλοδιδακτικὰ

σχολεῖα , δύο γραμματοσχολαί, καὶ δύο ῾Ελληνοσχολαί ,

ἐξ ὧν ἡ μία ὑπάρχει ἐν τῇ πρωτευούσῃ , ὅπου εὑρίσκεται
καὶ ἓν σχολεῖον τῶν κορασίων ( Β ) , καὶ μία τῆς Γαλλικῆς
γλώσσης σχολὴ διευθυνομένη ὑπὸ τῶν Λαζαριστῶν. Πρὸς
τούτοις διδάσκονται εἰς τὸ Γαλλικὸν τῶν ἀδελφῶν τοῦ
Ελέους Κατάστημα διάφορα κοράσια καὶ οὐκ ὀλίγα ἐξ
αὐτῶν τροφοδοτοῦνται .
Ενταῦθα πρέπει νὰ κατατάξωμεν δύο ἰδιαίτερα μικρὰ
ἀρχαιολογικά μουσεῖα , καὶ διαφόρους οὐκ εὐκαταφρονήτους
ἀναλόγως τοῦ τόπου ἰδιωτικὰς βιβλιοθήκας , ὡς καί τινας
μικρὰς ἄλλας ἀρχαιολογικὰς συλλογὰς καὶ ἀγάλματα
ὑπὸ ἰδιωτῶν κατεχόμενα . ( 6)

( 5) Τὸ σχολεῖον τοῦτο διαλύθη .

( 5 ) Υπάρχει καὶ ὡραία τις εἰκὼν τοῦ περιφήμου Ρουδεναίου ,
ὑπὸ ἰδιώτου κατεχομένη καὶ παριστάνουσα τὴν ἐκ τοῦ σταυροῦ
κατάβασιν (deposizione ) τοῦ νεκροῦ τοῦ Κ . ' Η. Ι.Χ. ἢ τὴν
ἁγίαν ἀποκαθήλωσιν .
 ***6( 95 )36*

Αρθ . Β '. Σωζόμεναι αρχαιότητες .

§ ά . ᾿Ερείπια καὶ ἐπιγραφαί.

Εκτὸς τῶν ἐν τῷ ἁγίῳ Στεφάνῳ σωζομένων, ὡς προα

νεφέραμεν, ἐρειπίων τῆς ἀρχαίας τῶν Θηραίων πρωτευού

σης (7 ) , σώζονται διάφορα ἄλλα ἀντικείμενα πολλοῦ λό
του ἄξία . Τοιαῦτα δὲ εἰσὶ · τὸ κατὰ τὴν θέσιν τοῦ Κου
λούμπου ἀρχαιοτάτης ἐποχῆς ὑπόσκαφον νεκροταφεῖον
→
γνωστὸν νῦν ὑπὸ τὴν ὀνομασίαν Κελλιά . Ο κατὰ τὴν πε
ριοχὴν τοῦ Εμπορίου διατηρούμενος σῶος ἀρχαῖος ναός
ἢ ἡρῷον , γνωστὸς νῦν ὑπὸ τὴν ὀνομασίαν ῞Αγιος Νικόλαος
ὁ Μαρμαρινός . Οἱ κατὰ τὸν Εξωμήτην ἀνάγλυφοι τά
φοι καὶ ἡ πλησίον αὐτῶν ἀνάγλυφος ἔχιδνα . Τὰ κατὰ
τὴν Περίσσαν ἐρείπια ἀρχαίου τινος ἡρῴου , καί τινων οἶ
κοδομημάτων τῶν πρώτων αἰώνων τῆς Χριστιανικῆς ἐπο
χῆς . Καὶ πλεῖστα ἄλλα ἐρείπια ἀρχαίων ναῶν σποράδην
κείμενα , ἐφ᾽ ὧν εἰς ἐποχὴν μεταγενεστέραν ᾠκοδόμησαν
χριστιανικοὺς ναούς . Φαίνεται πρὸς τούτοις ὅτι πρὸς βορο
ρᾶν τῶν ἐπὶ τοῦ ὄρους τοῦ Ἁγίου Στεφάνου ἐρειπίων τῆς
ἀρχαίας πόλεως, καὶ κυρίως κατὰ τὴν θέσιν τὴν καὶ Σε
λάδαν λεγομένην , ὑπῆρχε τὸ τῆς πόλεως ἐκείνης νεκρο
ταφεῖον , καθότι εἰς τὸ μέρος τοῦτο ἀνακαλύπτονται δι'

(1 ) Μεταξὺ τῶν ἐρειπίων τῆς πόλεως ταύτης ὑπάρχουσι

καί τινα τείχη ἐκ τῶν λεγομένων Κυκλωπείων, μάλιστα
διαφόρων ἐποχῶν , διότι τινὰ μὲν εἶναι αὐτοσχέδια καὶ φαῦλα ,
ὡς λέγει Δίον . ὁ 'Αλικαρνασσεὺς , ἄλλα δὲ πρὸς κανόνα , ἐφ᾽ ὧν
ἀπαντᾶται φαλλὸς ἐγγεγλυμμένος, όπερ ἀποδεικνύει , κατὰ τὴν
ὑπόθεσιν τοῦ Γάλλου Α . Κ. Φ . Πετίτ -'Ραδέλου , ὅτι ἡ νῆσος
αὕτη κατῳκεῖτο ποτὲ ὑπὸ τῶν Πελασγῶν. Γάλλος τις συγγραφεὺς
ὁμιλῶν περὶ τῶν ἀρχαίων τῆς Θήρας ἐρειπίων λέγει · « vers la fin
du XVIIIo . viécle , les Russes, sons la conduite d' Alexis Orloff, ont
achevé de détruire ce qu'il y avait de plus précieux parmi ces ruines.»
8*
 * ££ ( 96 )****

ἀνασκαφῆς τάφοι , σαρκοφάγοι καὶ τούτοῖς ὅμοια . Εἰς τὸ

αὐτὸ μέρος ἀνευρίσκονται καὶ ἀρχαῖοι πλίνθοι , πολλοὶ τῶν
ὁποίων εἰσὶν ἀρίστης κατασκευῆς .

Πλῆθος ἐπιγραφῶν διαφόρων τῆς ἀρχαιότητος ἐποχῶν

καὶ πολλοῦ λόγου ἄξιαι εὑρέθησαν κατὰ καιροὺς , καὶ
πολλαὶ μέχρι τοῦδε ὑπάρχουσιν ἐν Θήρᾳ , αἵτινες ὑπὸ δια
φόρων, πρὸ πάντων μάλιστα ὑπὸ τοῦ σοφοῦ Βοικίου ἐξεδό
θησαν · τὰς δὲ ἀνεκδότους ἐδημοσίευσα ἐσχάτως διὰ τοῦ
παρὰ τῆς ἐν Ῥώμῃ Αρχαιολογικῆς Εταιρίας ἐκδιδομένου

περιοδικοῦ συγγράμματος · ὅθεν οἱ ἐπιθυμοῦντες νὰ γνωρί

σωσιν αὐτὰς παραπέμπονται εἰς τὰ μνησθέντα πονήματα .(8)
§ 6'. ) Νομίσματα .
Τὰ μέχρι τοῦδε γνωστὰ ἐκ τῶν ἀρχαίων τῆς Θήρας
νομισμάτων εἰσὶ τὰ ἀκόλουθα, ἅπαντα ἐκ χαλκοῦ .
1. Τοῦτο ἀφ᾿ ἑνὸς μὲν μέρους φέρει κεφαλὴν κατὰ πρό
σωπόν .

Αφ ' ἑτέρου δὲ τρεῖς δελφίνας τὸν ἕνα δηλονότι ἐπὶ

τοῦ ἄλλου.

2. Τὴν κεφαλὴν τοῦ Διὸς ἐστεμμένην ,

Αφ' ἑτέρου κεραυνόν .
3. Δίωτον (ἀγγεῖον ) καὶ ἐπ᾿ αὐτοῦ βότρυν .
Τὴν ἐπιγραφὴν ΘΗΡΑ, καὶ πρώραν πλοίου . ( 9 )

( 8) Τινὰς τῶν Θηραϊκῶν ἐπιγραφῶν ἐξέδωκε καὶ ὁ καθηγητὴς

Κ . ' Ρὸς, ὡς καὶ τὴν περιγραφὴν τῶν κατὰ τὸν Εξωμήτην ἀνα
γλύφων τάφων .
Η σημαντικωτέρα δ ' ἐκ τῶν σωζομένων ἀρχαίων τῆς Θήρας
ἐπιγραφῶν εἶναι ἡ οὕτω λεγομένη διαθήκη τοῦ Ἐπικτή
του. Ἡ ἐπιγραφὴ αὕτη ἐξεδόθη ὑπὸ τοῦ σοφοῦ Βέκου ὑπ' ἀριθ .
3,448 . ἀναφέρεται δὲ καὶ εἰς τὸ σύγγραμμα τοῦ Πέγου .
(9 ) Τινὲς ἀπατηθέντες ἐξέλαβον , φαίνεται , τὸ νόμισμα τοῦτο
ὡς Κερκυραῖον .
 *****( 97 )*®**

*. ΑΥΤ . Κ, Μ . ΑΥΓ . ΑΝΤΩΝΙΝΟΣ . καὶ τὴν κεφαλὴν

πλαγίως καὶ ἐστεμμένην τοῦ Αὐτοκράτ . Μάρκου Αύρη
λίου˙ Χλαμὺς ( paludamentum ) .
ΘΗΡΑΙΩΝ . Καὶ τὸν ᾿Απόλλωνα γυμνόν , ὄρθιον καὶ
κατὰ πρόσωπον ἔχοντα τὰς ἀγκάλας ανοικτὰς καὶ κρα
τοῦντα διὰ μὲν τῆς μιᾶς χειρὸς πλῆκτρον , διὰ δὲ τῆς
ἄλλης τόξον .

Β. Τὴν αὐτὴν ὡς ἀνωτέρω ἐπιγραφὴν καὶ αὐτοκράτορικὴν

κεφαλήν .
ΘΗΡΑΙΩΝ · καὶ τὸν κιθαριστὴν Ἀπόλλωνα γυμνὸν
μὲ ἔνδυμα γυναικὸς, κρατοῦντα ἐν μὲν τῇ δεξιᾷ χειρὶ
πλῆκτρον , ἐν δὲ τῇ ἀριστερᾷ τόξον.
6. ΘΗΡΑΙΩΝ · καὶ τὸν ὁμόριον Θεόν .
7. ΑΥΤΟΚ . Μ . ΑΥ̓Γ . ΟΥΗΡΟΣ · τὴν κεφαλὴν πλαγίως

καὶ ἐστεμμένην τοῦ Αὐτοκράτ . Λουκίου Οὐήρου · πρὸς

δεξιάν . Χλαμύς .

Τὸν ὁμόριον Θεόν .

8. Τὴν κεφαλὴν τοῦ Θήρα ἀσκεπῆ κατὰ πρόσωπον καὶ
ἀγένειον .
9. Τὸν αὐτὸν ὡς ἀνωτέρω τύπον . Η
ΘΗ · καὶ βοῦν κερατιστὴν προχωροῦντα ἐξ ἀριστερᾶς
πρὸς δεξιάν.

10. Τὴν κεφαλὴν τοῦ Αὐτοκράτ. Μάρκου Αυρηλίου ἐστεμ

μένην .
ΘΗΡΑΙΩΝ · καὶ τὸν ᾿Απόλλωνα καθήμενον ἐπὶ πετ
τῶντες κύκνου . Κ
11. ΑΥ . Κ . Μ. ΑΥ̓ . ΟΥΗΡΟΣ · τὴν κεφαλὴν πλαγίως

καὶ ἐστεμμένην τοῦ Λουκίου Οὐήρου . Χλαμύς .

ΘΗΡΑΙΩΝ · καὶ τὸν Ομόριον Θεὸν ἐν τετραςήλῳ ναῷ .

12. ΑΥΤ, ΚΑΙΣΑΡ Ο ΗΡΟΣ· τὴν κεφαλὴν γυμνὴν τοῦ

Α . Ομήρου .
 απο ( 98 ) ****

ΘΗΡΑΙΩΝ · καὶ τὸν αὐτὸν ὡς ἀνωτέρω τύπον .

13. ΘΗΡΑΙΩΝ · τὸν Απόλλωνα ὄρθιον καὶ κρατοῦντα διὰ
μὲν τῆς δεξιᾶς χειρὸς πλήκτρον , διὰ δὲ τῆς ἀριστερᾶς
λύραν .
14. Τὴν κεφαλὴν τοῦ Αὐτοκράτορος Κομμόδου .
ΘΗΡΑΙΩΝ · καὶ τὸν ὁμόριον Θεὸν ἐν τετραςήλῳ ναῷ .
15. ΑΥΤ. Κ . Α . ΣΕΠ . ΣΕΒΗΡΟΣ ΠΕΡΤΙΝΑΞ τὴν κε ·

φαλὴν τοῦ Σεβήρου ἐστεμμένην.

ΘΗΡΑΙΩΝ · τὸν Ἀπόλλωνα γυμνὸν μὲ περικεφαλαίαν
ἔχοντα τὴν δεξιὰν αὐτοῦ χεῖρα ἀνυψωμένην καὶ ἐπα

κουμβισμένην ἐπὶ θώρακος , εἰς δὲ τὴν ἀριστερὰν κρα

τοῦντα τόξον .
16. Τὴν Αφροδίτην ,
ΘΗΡΑΙΩΝ · καὶ τὸν ὁμόριον Θεόν .
Ταῦτα εἰσὶ τὰ πρὸ πολλοῦ γνωστὰ εἰς τοὺς Ἀρχαιολό
γους νομίσματα , μάλιστα τὰ πρῶτα 15 ἀναφέρονται καὶ

ἐν τῷ ἀξιολόγῳ τοῦ Μεονέττου πονήματι· τῶν δὲ ἀκολού

θων τὴν περιγραφὴν πρῶτος ἐγὼ , νομίζω , ἐκοινοποίησε

ἐσχάτως εἰς τὴν ἐν ῾ώμῃ Αρχαιολογικὴν Εταιρίαν .

17. Τὴν κεφαλὴν τοῦ Θήρα πλαγίως .

ΘΗΡΑΚ · καὶ ἕνα δελφῖνα .
18 , Τὴν κεφαλὴν τοῦ Θήρα πλαγίως καὶ ἐστεμμένην.
ΘΗ · καὶ βοῦν κερατιστήν .

19. Τὴν κεφαλὴν τοῦ Θήρα πλαγίως μακροπώγωνα καὶ

ἑστεμμένην.
ΘΗ · καὶ μίαν λύραν . ( 10 ) .
20. Τὴν κεφαλὴν τοῦ Θήρα πλαγίως ἐστεμμένην , ἀλλὰ
βραχυπώγωνα .
H.

( 10 ) Ἐσχάτως ἀπήντησα καὶ ἕτερον τοῦ αὐτοῦ τύπου νόμισμα,

ἀλλὰ μικροτέρου μεγέθους με κεφαλὴν ἄστεπτος καὶ ἀγένειον .
 lt
NĀ,
KĀ
*
aAEkefi,a
( 99 ) ***

21. Τὴν κεφαλὴν τοῦ Θήρα .

Βοῦν φοινικικοῦ τύπου μόλις διακρινόμενον .

Τμῆμα Γ΄ . Δημόσιος ὑπηρεσία .

ΚΕΦ . Α΄ . Ὑπηρεσία τῆς

Κυβερνήσεως . (1)

* Αρθ . Α '. Διοικητήριον . (2)

§ ά.) Προσωπικόν ,

Διοικητής , Διοικητικὸς ἰατρὸς , Γραμματεὺς , Υπογραμ

ματεὺς , Γραφεὺς καὶ Κλητήρ .
§ 6.) Υπηρεσία .
Εξεδόθησαν ἐξωτερικὰ διαβατήρια ὑπηκόων Ελλήνων
110. Ξένων ὑπηκόων 32. Επεθεωρήθησαν δὲ 15. Εξε
δόθησαν ἄδειαι ὁπλοφορίας 225. Διοικητικοδικαστικαὶ
ἀποφάσεις 2. Επεβλήθησαν πρόστιμα 4 .
§ γ΄ .) Εισπράξεις .
᾿Απὸ ἐκδοθέντα διαβατήρια καὶ ἐπιθεωρήσεις δρ . 740 .
Ἀπὸ ἀδείας ὁπλοφορίας δρ . 315 .
§αι δ΄.) . Δαπάναι.
Εἰς μισθοὺς τοῦ προσωπικοῦ δρ. 6,600 . ἔξοδα ὑπη
ρεσίας δρ . 720 .

Β΄ ..
Αρθ . B' Ὑγειονομεῖον.
§ ά.) Προσωπικόν .
Υγειονόμος , Αρχιφύλαξ καὶ εἷς φύλαξ . (3)

( 1 ) Τὰ ἀναφερόμενα ἐν τῷ παρόντι κεφαλαίῳ ἀφορῶσι τὴν

ὑπηρεσίαν τοῦ ἔτους 1841 .
( 2 ) Νῦν ἔχομεν Ἐπαρχεῖον.
( 3 ) Νῦν ὑπάρχει Ἰατρὸς καὶ Γραμματείς ·
".
 **2 ( 100 )**

§ 6. ) Υπηρεσία .

Κατέπλευσαν ἐκ διαφόρων τοῦ Κράτους μερῶν 910

πλοῖα . Εκ ξένων μερῶν μὲ ἐλευθέραν κοινωνίαν 45, ὑπὸ
κάθαρσιν δὲ 155. τὸ ὅλον τῶν πλοίων 1,100, φέροντα
τόνους 39,567. Απέπλευσαν δὲ δι ῾Ελληνικὰ μέρη μέ

ἐλευθέραν κοινωνίαν 957 , ὑπὸ κάθαρσιν 39. Διὰ ξένα

μέρη μὲ ἐλευθέραν κοινωνίαν 99, ὑπὸ κάθαρσιν 44, τὸ

ὅλον 1,139 , φέροντα τόνους 30,060 .

§ γ´ ) Δαπάναι .
Εἰς μισθοδοσίας δρ . 2,040 . εἰς ἔξοδα ὑπηρεσίας δρ . 96.

*Αρθ . Γ ' . Λοιμοκαθαρτήριον .

§ ά .) Προσωπικόν .
Επιστάτης , ἰατρὸς καὶ Αρχιφύλαξ .

§ 6 '. ) Ὑπηρεσία .

Εκαθαρίσθησαν 72 πλοῖα . 56 ἐπιβάται ἐν τοῖς πλοίοις

καὶ 841 ἐπιβάται ἐν τῷ λοιμοκαθαρτηρίῳ .

§ γ .) Εἰσπράξεις .
Εκ τῶν ἐν τῷ λοιμοκαθαρτηρίῳ καθαρισθέντων ἐπιβα·
τῶν δρ . 731 , 12 /00 · ἐκ τῶν καθαρισθεισῶν πραγμα
τειῶν δρ. '76,25 /00
§ δ΄. ) Δαπάναι .

Εἰς μισθοδοσίας δρ . 1,980 . Γραφικὰ δρ . 50 .

§ έ .) Παρατηρήσεις .

ἐκ τῶν ἐν τῷ λοιμοκαθαρτηρίῳ καθαρισθέντων ἐπιία

τῶν οἱ 792 ἦσαν ἐκ τῶν ἐν τῇ ῾Ελλάδι προσφυγόντων

Κρητῶν.

Η διατήρησις τοῦ Καταστήματος τούτου εἶναι εἰς βάρος

τῆς κοινότητος ὅλης τῆς νήσου, εἰς ἣν ἀνήκει τὸ κατά
 ( 101 ) #3***

στημα , ώ ; καὶ τὰ εἰσπραττόμενα ἐκ τῶν ἐν αὐτῷ καθαρι

ζομένων ἐπιβατῶν καὶ πραγματειῶν δικαιώματα .
· Τὸ κατάστημα τοῦτο χρήζει μεγίστης ἐπισκευῆς . Ἔχει
δὲ δύο ἐπαύλεις , καὶ εἰς μὲν τὴν ἄνω ὑπάρχουσι τὰ διὰ τοὺς
ἐπιβάτας δωμάτια 11 τὸν ἀριθμὸν , εἰς δὲ τὴν κάτω δύο
ἀεριστήρια , τρεῖς ἀποθῆκαι , δύο δεξαμεναὶ καὶ οἱ ἀπόπα
τοι . Υπάρχει πρὸς τούτοις πλησίον τῆς ἄνω ἐπαύλεως
δωμάτιον ἀνάλογον πρὸς κατοικίαν τοῦ ἐπιστάτου .

῎Αρθ . Δ΄ . Ταχυδρομεῖον .

ξ ά. Προσωπικόν ,
ὁ ἡγειονόμος διευθύνει καὶ τὴν ταχυδρομικὴν ὑπηρεσίαν .
§ 6 '. ) Υπηρεσία .
Εγγραφα ἐπίσημα σταλέντα ἐκτὸς τῆς νήσου , ἐπὶ ἀπο
δείξει 528. ἄνευ ἀποδείξεως 1,081 . ἰδιαίτερα ἐπὶ συςάσει
30. ἄνευ συστάσεως 83. τὸ ὅλον 1,712 .
Καθ ' ἕκαστον ταχυδρομεῖον ἔρχονται ἐκτὸς τῶν πρὸς
τὰς Αρχὰς ἐπισήμων ἐφημερίδων, φύλλα τινὰ ξένων ἐφη
μερίδων καὶ 10 Ελληνικῶν . ῎Ερχονται πρὸς τούτοις καὶ

φυλλάδια τριῶν τῶν ἐκτὸς τοῦ Κράτους περιοδικῶν συγ

γραμμάτων .
$ γ. ) Εἰσπράξεις .
ἐκ τῶν ταχυδρομικῶν δικαιωμάτων δρ . 200,76 /00
§ δ΄.) Δαπάναι .
Επιχορηγήσεως δρ . 40, 14/00

Ε΄ ..
Αρθ . E' Εἰρηνοδικεῖον Θήρας .

§ ά. Προσωπικόν .
Εἰρηνοδίκης , δύο Πάρεδροι , Γραμματεὺς καὶ Κλητήρ .
§ 6 ' .) Υπηρεσία δικαστική .
 ➡ff( 102 )***

Συμβιβασμοί , 5. Αποφάσεις πολιτικαί , ἀνέκκλητοι 7,

Εκκληταί 31 , ἐξ ὧν ἐξεκαλέσθησαν Β . Πταισματικαὶ ,
ἀθωωτικαὶ 6 , καταδικαστικαὶ εἰς πρόστιμον 1 , εἰς κράτη

σιν 6. Ανακρίσεις διὰ πλημμελήματα 14 .

§ γ΄. ) Ποσὸν τοῦ δαπανηθέντος εἰς δικαστικὴν ὑπη
ρεσίαν χαρτοσήμου .
Δραχμών 314.
§ δ .) Υπηρεσία Συμβολαιογραφική .
Διαθῆκαι 9. Προικοσύμφωνα 20 , ὧν ἡ ἐμπεριλαμβα
νομένη προὶξ ἐξετιμήθη δρ . 81,750 . ῎Αλλα διάφορα
συμβολαιογραφικὰ ἔγγραφα 336 .

§ έ .) Υπηρεσία Υποθηκοφύλακος .

Υποθῆκαι 112 , ὧν ἡ χρηματικὴ ποσότης ἀναβαίνει εἰς

δρ . 142,153 , διὰ τὰς περιλήψεις καὶ ἐπιδόσεις τῶν ὁποίων
ἐξωδεύθησαν εἰς ἔνσημον χάρτην δρ . 240 .
§ στ΄. ) *Εξοδα .

Εἰς μισθοδοσίας δρ . 600. εἰς ἐνοίκιον 72 , τὰ τελευταῖον

ποσὸν πληρώνεται ὑπὸ τοῦ δήμου .

Αρθ . Γ΄ . Εἰρηνοδικεῖον Καλλίστης .

§ ά .) Προσωπικόν .
Εἰρηνοδίκης , δύο Πάρεδροι , Γραμματεὺς καὶ Κλητήρ .
§ 8.) Ὑπηρεσία δικαστική .
Συμβιβασμοὶ 4. Αποφάσεις πολιτικαὶ, ἀνέκκλητοι 1 .
Εκκληταὶ 47 , ἐξ ὧν ἐξεκαλέσθησαν 9. Πταισματικαί ,
ἀθωωτικαὶ 12. καταδικαστικαὶ εἰς πρόστιμον 11. εἰς
.
κράτησιν 4. Ανακρίσεις διὰ πλημμελήματα 6 .
§ γ .) Ποσὺν τοῦ δαπανηθέντος χαρτοσήμου εἰς δι
καστικὴν ὑπηρεσίαν .

Δραχμών 382 ,
 *** ( 103 )***

§ δ' . ) Υπηρεσία συμβολαιογραφική .

Διαθῆκαι 13. Προικοσύμφωνα 32 ,} ὧν ἡ ἐμπεριλαμ
βανομένη προίξ ἐξετιμήθη δρ . 72,600 . ῎Αλλα συμβολαι
ογραφικὰ ἔγγραφα ἐν γένει, 240 .
ξε . Δαπάναι .
Τὸ ποσὸν τοῦ δαπανηθέντος χαρτοσήμου διὰ τὴν συμ
βολαιογραφικὴν ὑπηρεσίαν ἀναβαίνει εἰς δρ . 1,150 , τὰ
ἔξοδα τῆς μισθοδοσίας δρ . 420 , καὶ τὸ τοῦ ἐνοικίου δρ .
144 , ἃς πληρώνει ὁ δῆμος .

Αρθ . Z.
Ζ. Ὑπολιμεναρχεῖον .

§ ά .) Προσωπικόν .
Υπολιμενάρχης , Γραμματεὺς καὶ δύο Γ΄. τάξεως ναῦται .
§ 6΄. ) Υπηρεσία .
Εγγραφα ἀναγνωρίσεως 23. Διπλώματα , ναυτιλιακὰ
μιᾶς δραχμῆς Β2 , τριῶν δραχ. 12. ἓξ δρ. 40. διπλώ
ματα ἀτομικὰ , ἀδειῶν 1. κυβερνητῶν 10. πλοιάρχων 22 .

Ναυτολόγια 301. ὧν ἡ ἀξία φέρει δρ . 505, 25 /00

Γραμμάτια καὶ χαρτόσημα 111. ὧν ἡ ἀξία ἀναβαίνει εἰς
Sp. 505, 25/00

§γ.) Δαπάνη .
Εἰς μισθοὺς δρ . 2,720 . γραφικά δρ . 96 , ἐνοίκιον
δρ . 14.4 .

Αρθ . Η ' . Διοικητικὸν Ταμεῖον .

§ ά .) Προσωπικόν .
Ταμίας .
§ 6 '. ) Ὑπηρεσία .
1 ) Ποσὸν εἰς δραχμὰς τῶν εἰσπραχθέντων χρημάτων
παρὰ τῆς Κυβερνήσεως ἀπὸ τοὺς κατοίκους τῆς νήσου Θή

ρας. Εκ διαφόρων φόρων καὶ τελῶν 144,426 . 48 /00 °

 ****( 104 )ga

ἐκ τοῦ δαπανηθέντος χαρτοτήμου , ἐρυθμᾶς σφραγῖδος

5,110 . Μελαίνης 3,190 . 75/00 Εξ ἐπιβληθέντων προς

στίμων 40. Εκ διπλῶν δεκάτων 1,750 . Τὸ ὅλον 154,
517. 23/00 . ( 4) —2) Ποσὸν εἰς δραχμὰς τῶν δαπανη
θέντων χρημάτων παρὰ τῆς Κυβερνήσεως ἐν τῇ νήσῳΘή
ρᾳ .--- Εἰς μισθοὺς καὶ τὴν ὑπηρεσίαν ἐν γένει 26,955 ,
85 /00 · Εἰς δικαιώματα καὶ προμήθειαν χαρτοσήμου ,
2,874, 7 /00 · Εἰς συντάξεις 3,012 . Τὸ ὅλον , 32,841 ,
92/00 .

§ γ΄. ) Δαπάνη τοῦ Ταμείου .

Εἰς μισθοδοσίαν καὶ ποσοστὸν δρ . 1,432 , 19 /00 · Διὰ

μετακόμισιν χρημάτων καὶ χαρτοσήμου δρ . 98, 32 /00 ·

Αρθ . Θ ' . Τελωνεῖον .

§ ά.) Προσωπικόν .
Επιστάτης , Ελεγκτὴς , Αρχιφύλαξ , Φύλακες σταθμεύον
τες εἰς τὸ κεντρικὸν φυλακεῖον Φηρῶν 10, εἰς τὸ φυλακεῖον
Επανωμερίας 2 , Αθηνῶν 1 , Ακρωτηρίου 1 , καὶ Γωνίας 1 .
§ 6'· Υπηρεσία .

Εἰσπράξεις - Εἰσαγωγῆς δρ . 42,677, 30/00 . Εξαγω

γῆς δρ . 32,275 , 61/00 . Μεταφορᾶς δρ . 1,010 , 82 /00 ·
Λαθρεμπορίων , Ο . ὀρυκτῶν ( Θηραϊκὴ γῆ ) δρ . 5,011 ,
52/00 . Φόρου ξυλείας δρ . 690, 25 /00 · ἐκ λιμενικῶν
δρ . 2,028 , 15 /00 · ἐξ ὑγειονομικῶν καὶ καθαρτικῶν
2,042 , 92/00 . Εκ ναυτιλιακῶν δρ . 1,313 , 89 /00 · Τὸ
ὅλον τῶν εἰσπράξεων δρ. 87,050 , 46 /00
§ γ .) Δαπάναι .

Εἰς μισθοὺς δρ . 9,060 . γραφικὰ δρ . 360. ἐνοίκια

391,20 /00 Τὸ ὅλον δρ. 9,711 . 20/00 :

( 4) Οπερ ἀναλογεῖ, ὡς πρὸς τὸν πληθυσμὸν τῶν κατοίκων,

σχεδὸν 12 δρ. κατ' άτομον .
 αλλά δ ( 105 ) αξ

Αρθ . 1 ' . ᾿Αποσπασματαρχεῖον

τῆς Β . φάλαγγος . ( 5)

§αι ά. ) Προσωτικόν .
Αποσπασματάρχης , δύο αξιωματικοὶ καὶ τέσσαρες πο
λιτοφύλακες .
§ 6. Υπηρεσία .

Ελήφθησαν 376 ἔγγραφα , καὶ ἐξεδόησαν 97 .

§γ .) Δαπάνη .
Εἰς μισθοὺς ἀξιωματικῶν δρ . 2,320 , πολιτοφυλάκων
δρ . 1,440 . γραφικὰ δρ . 6. ἐνοίκιον δραχ . 180. Τὸ
ἐνοίκιον καὶ ὁ μισθὸς τῶν πολιτοφυλάκων εἰσὶν εἰς βάρος
τῶν δήμων .

ΚΕΦ. Β΄ . Δημοτικὴ ὑπηρεσία .

Αρθ . Α ' . Δήμου Θήρας .

§ ά. ) Προσωπικόν .
Δήμαρχος , Γραμματεὺς , Αντιγραφεὺς, Κλητήρ .
ς β΄. ) Υπηρεσία .
Εξεδόθησαν , ἐνδεικτικὰ πενίας 8. Διαβατήρια 652.
Καὶ ἔγιναν 26 ἀνακρίσεις .

§ γ .) Γενικὴ ἔκθεσις τοῦ διὰ τὸ ἔτος 1842 προϋ

πολογισμοῦ .

1 ) ῎Εσοδα --Κεφ . Β΄. Ἀπὸ δικαιώματα τῆς ἀστυνο

μικῆς διοικήσεως δρ . 150.
7,000 . Κεφ . Δ΄.
Ἀπὸ ἐπίλοιπα ἔσοδα , 2,636 .
Εξοδα .— Κεφ . Α΄ .
τῶν δήμ . ἐσόδων δρ . 700 ,
Κεφ . Γ΄ . Ἀπὸ ἔμμεσον φόρον
Ἀπὸ ἄμεσον φόρον 9,150 . Κεφ . Ζʹ .
Τὸ ὅλον δρ . 18,936 . —2 )
Διὰ τὴν ἐπιμέλειαν τῆς εἰσπράξεως
Κεφ . Β΄. Διὰ τὴν δημοτ .

( *) Νῦν ὑπάρχουσι χωροφύλακες .

 αλλα ( 106 )+f

διοίκησιν ἐν γένει 3,330 . Κεφ . Γ΄ . Διὰ τὴν ἀστυνομίαν

700. Κεφ . Δ΄ . Διὰ τὰ κοινὰ καταστήματα 11,091 ,
17 /00 · Κεφ . Ε΄. Διὰ τοπικὰ ἔξοδα 675. Κεφ . ΣΤ΄ .
Δι᾽ ἐξόφλησιν καὶ ἀπόσβεσιν δημοτικοῦ χρέους 4,812 .
Κεφ. Η΄. Δι ἐπίλοιπα ἔξοδα 70. Κεφ . Θ΄ . Δὶ ἀποθε
ματικὰ κεφάλαια δι ἀπροσδιορίστους περιστάσεις 500 .
Τὸ ὅλον δρ . 21,878 , 1700. (6 )

Αρθ . Β΄ . Δήμου Καλλίστης .

§ .) Προσωπικόν .

Δήμαρχος , Γραμματεὺς , Ἀντιγραφεὺς , Κλητὴρ , Ἀστυ ·

νόμος .
§ 6. ) Ὑπηρεσία .
Εξεδόθησαν , ἐνδεικτικὰ πενίας 6. Διαβατήρια 173 .
῎Εγιναν δὲ μηνύσεις πταισμάτων καὶ πλημμελημάτων 58 .
Ανακρίσεις 66 .

§ γ. ) Γενικὴ ἔκθεσις τοῦ διὰ τὸ ἔτος 1842 προϋ

πολογισμοῦ .
1 ) ῎Εσοδα . - Κεφ . Α΄. Απὸ προσόδους τῆς δημοτικῆς
περιουσίας , δρ . 5,548. Κεφ . Β΄. Ἀπὸ εἰσοδήματα τῆς
ἀστυνομικῆς διοικήσεως 60. Κεφ . Γ΄ . Απὸ ἔμμεσον δη
μοτικὸν φόρον Β 150. Κεφ . Δ΄ . Ἀπὸ ἄμεσον δημοτικὸν
φόρον 4,220,‫ ܝ‬94/00 Κεφ . Ζ . Ἀπὸ ἐπίλοιπα ἔσοδα
2,220 . Τὸ ὅλον δρ . 17,198 , 94/00 --Εξοδα —- Κεφ . Α΄ .
Διὰ τὴν διαχείρισιν καὶ ἐπιμέλειαν τῆς δημ . περιουσίας
δρ . 250. Κεφ . Β΄ . Διὰ τὴν δημοτ . διοίκησιν ἐν γένει
3,012 . Κεφ . Γ΄ . Διὰ τὴν ἀστυνομίαν 640. Κεφ . Δ΄ .

(6 ) Ὁ δῆμος οὗτος νῦν (1849 ) εὑρίσκεται εἰς χρέος δραχ .

13,336, καὶ λ. 69!!! διὰ τοῦ ἐπιβληθέντος δὲ νέου ἐπὶ τῶν σι
τηρῶν φόρου ἐλπίζεται ἡ ἐντὸς δύο ἢ τριῶν ἐτῶν ἀπόσθεσις αὐτοῦ .
 * 6( 107 ) *3**

Διὰ τὰ κοινὰ καταστήματα 13,646.36 /00 . Κεφ . ΣΤ΄ .

Πρὸς ἐξόφλησιν καὶ ἀπόσβεσιν δημοτικοῦ χρέους 5,500 .
Κεφ . Η΄. Δὶ ἐπίλοιπα έξοδα 1,150 . Κεφ . Θ΄ . Δι ἀπο
θεματικὰ κεφάλαια δι ἀπροσδιορίστους περιστάσεις 570 .

Τὸ ὅλον δρ . 24,766 . 63 /00

” Αρθ . Γ΄ . Παλαιὰ τῆς κοινότητος χρέη .

§ ῾Ενιαῖος .)

Εκτὸς τοῦ ἐν τοῖς προϋπολογισμοῖς τῶν δήμων ἀναφε

ρομένου δημοτικοῦ χρέους ὑπάρχουσι καὶ ἄλλα παλαιότερα
τῆς κοινότητος τῶν Θηραίων χρέη τὰ ὁποῖα ἔγιναν κατὰ
διαφόρους ἐποχάς· οὕτω κατὰ τὰς ἀρχὰς τῆς ἐθνικῆς ἐπα
ναστάσεως τὸ χρέος , τῆς μὲν κοινότητος τῶν ῾Ρωμαίων·
συνεποσοῦτο εἰς καθαρὸν κεφάλαιον γροσίων 579,500 ,
ἐξ οὗ 325,800 ὠφείλετο εἰς ἐντοπίους· τῆς δὲ κοινότητος

τῶν Λατίνων εἰς γρόσ . 24,000 . (7)

Διαρκούσης δὲ τῆς ἐπανατάσεως μέχρι τοῦ ἔτους 1827 ,

ἡ μὲν κοινότης τῶν Ρωμαίων ὑπέπεσε προσέτι εἰς χρέος

γροσ. 175,000 · ἡ δὲ τῶν Λατίνων εἰς γρ . 14.824, Ξ2 (8 ) .

( 1 ) Οἱ ἀποδοθέντες κατὰ τὸ ἔτος 1819 πρὸς τὴν Ὀθωμανικὴν

κυβέρνησιν ὑπὸ τῶν Θηραίων φόροι εἰσὶν οἱ ἀκόλουθοι·
Εἰς πεσινάτον καὶ λοιπὰ αὐτοῦ . Γρόσ . 28,196 .
Εὐχαρίστησιν Δραγομάνου . A 1,000.
Μελαχικά . . 6,000.
ZAGR τὸν Σερασκιέρην . » 360 .
- 25,766.
Πεκιμὲν καὶ φόρον κρασίου .
Τὸ ὅλον . 61,322.
Εἰς δὲ τὴν ἐποχὴν καθ ' ἣν ἐξεῤῥάγη ἡ ἐπανάστασις εἶχον πλη
ρωθῆ δι ' ἐκεῖνο τὸ ἔτος δηλ . 1820, μόνα τὰ πρῶτα τρία τῶν
εἰρημένων κονδυλίων φέροντα γρ . 35,196 .
( 8 ) Οἱ Δυτικοὶ εἶχον ἰδιαιτέραν κοινότητα , ἑπομένως καὶ
σφραγίδα ἰδιαιτέραν · πλὴν ἡ σφραγὶς αὕτη εἶχεν , ὡς καὶ ἡ τῶν
᾿Ανατολικῶν , τὴν εἰκόνα τῆς 'Αγ. Εἰρήνης καὶ τὴν ἐπιγραφὴν
 ***( 108 )***

Τὸ δὲ ἐπὶ τῆς τοῦ Καποδιστρίου κυβερνήσεως γενόμε ·

νον ὑφ᾽ ὅλης τῆς νήσου χρέος συμποσοῦται ὡς ἔγγιστα εἰς
δραχ . 5,929 · τὸ δὲ εἰς τοὺς προϋπολογισμοὺς ἀναφερό
μενον χρέος ἔγινεν ἐπὶ Αντιβασιλείας ἐξαιρουμένων 2,420 ,
21/00 δραχμῶν αἵτινες ὠφείλοντο πρὸς τὴν Προσωρινὴν
Κυβέρνησιν· καὶ δρ . 2,583.1 /2 αἵτινες εἶναι ὡσαύτως
διὰ προλαβόντα χρέη .

« Σφραγίς τῆς νήσου Σαντορίνης»障 μὲ τὴν διαφο

ρὰν ὅτι ἡ μὲν τῶν ᾿Ανατολικῶν εἶχε κάτωθεν τῆς εἰκόνος ἓν **
μεταξὺ τριῶν ἀστέρων, ἡ δὲ τῶν Δυτικῶν Τουρκικά τινα γράμ
ματα . Τὴν σφραγίδα τῶν Δυτικῶν ἐκράτουν οἱ αὐτῶν Σύνδικοι ·
ἡ δὲ τῶν ἀνατολικῶν διῃρεῖτο εἰς 4 τμήματα , ἐκτὸς τοῦ ςελέχους
ἢ κλειδίου · ὅθεν ἔχαςον τμῆμα ἐφυλάττετο ὑπὸ τῶν προεστώτων
ἑκάστου τῶν 4 Καστελίων, τὸ δὲ στέλεχος ἐκράτει ὁ γενικὸς τῆς
νήσου Καγγελάριος .

ΤΕΛΟΣ .

:
Ανώτατοςείναι ο
***** SSSSSS roooooSLS0SSSST

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ .

ΣΥΝΤΟΜΟΣ ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗ

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΗΣ ΝΗΣΟΥ

ΘΗΡΑΣΙΑΣ .

§ ά) Γέννησις αὐτῆς.

Κατὰ τὴν διήγησιν τοῦ Πλινίου ( L. II . cap . 87. ) ή

Θηρασία ἀνεφύη δι᾿ ἡφαιστείου ἐκρήξεως περὶ τὸ Δ΄ . ἔτος
τῆς 135 ης ὀλυμπιάδος · ἀλλὰ κατὰ τὴν σωζομένην μέχρι
τοῦδε πατροπαράδοσιν , ὑποστηριζομένην καὶ ἐκ τῆς φύ
σεως καὶ ὁμοιότητος τοῦ ἐδάφους αὐτῆς μετὰ τοῦ τῆς
νήσου Θήρας, οὐδεμία ἀμφιβολία ὑπάρχει ὅτι ἡ νῆσος αὕτη
τὸ πάλαι καὶ εἰς ἐποχὴν πάντη ἄγνωστον ἀπήρτιζε μέρος

τῆς Θήρας , ἀφ᾿ ἧς ἀκολούθως ἀπεσπάσθη ὡς ὁμολογεῖ καὶ

αὐτὸς ὁ Πλίνιος ἐν τῷ Δ΄ . κεφαλαίῳ Βιβλ . 2. τοῦ αὐτοῦ
πονήματός του .

§ 6 '· ) Θέσις , σχῆμα καὶ ἔκτασις αὐτῆς .

Κεῖται εἰς τὸ στόμιον τοῦ κόλπου τῆς Θήρας παρὰ τὸ

ἀρκτικὸν ἀκρωτήριον αὐτῆς , ἤτοι τὴν ᾿Επανωμερίαν, ἀπέ
χουσα δὲ Β μίλλια τοῦ ὅρμου Φηρῶν . ῎Εχει σχῆμα
ἐπίμηκες ἐκτεινομένη ἀπ' ἄρκτου πρὸς μεσημβρίαν· δύο
λευγῶν περίμετρον , καὶ 2,500 ὡς ἔγγιστα [ ] μουζουρίων
ἔκτασιν γῆς· κατὰ δὲ τὰς περὶ ςρεμματολογίας δηλώσεις
ἔχει ἀμπελοφύτου γῆς :
 *** ( 110 ) 47*

Στρέμματα Α΄ . τάξεως .
D Β΄. · 49 , 1/4.
Γ΄ . >>> 7, 1/2.
» Δ΄ . • 43, 1/4.
E'. >> · 122 , 1/2.
Ε

ΣΤ΄ . η 37 .

Τὸ ὅλον . . 259. 1/2

Ο Τουρνεφάρτιος συγχέει τὴν νῆσον ταύτην μὲ τὸν πα

ρακείμενον τῆς Επανωμερίας σκόπελον τοῦ Ἁγίου Νικο
λάου , καὶ ὡς ἐκ τούτου λέγει ὅτι ἡ νῆσος ἡ ὑπὸ τὸ ὄνομα
Θηρασία διακρινομένη παρὰ τῶν νεωτέρων Θηραίων ,
εἶναι μικρὸς σκόπελος πάντη ἀσημάντου ἐκτάσεως ·
§ γ. Φύσις τῆς γῆς .
Η γῆ τῆς νήσου ταύτης γεωλογικῶς θεωρουμένη εἶναι
τῆς αὐτῆς φύσεως οἵα καὶ ἡ τῆς Θήρας, καθότι ἡ νῆσος
αὕτη απαρτίζει μέρος τοῦ δ᾽ ἀνυψώσεως κρατῆρος κύκλου ,
ὥστε τὸ ἔδαφος αὐτῆς παριστᾷ ἐπίπεδον κεκλιμένον ἀν
τιστρόφως τῆς Θήρας , ἤτοι ἀπ᾿ ἀνατολῶν πρὸς δυσμὰς ,
καὶ εἴς τινα μέρη διακεχαραγμένον, ὡς εἰς τὴν Θήραν, ἀπὸ
τὰ ἄνω πρὸς τὰ κάτω. Θεωρουμένη δὲ γεωργικῶς εἶναι
σχεδὸν ἅπασα καλλιεργημένη · τό πλεῖστον μέρος ἀμπελό
φυτος , ἀλλ᾽ ὑπάρχουσι καὶ δένδρα (σχεδὸν μόνον συκαῖ )
σποράδην πεφυτευμένα ,
§ δ '. ) " Υδατα .
Εἰς τὴν νῆσον ταύτην δὲν ὑπάρχουσι ποσῶς ῥέοντα
ὕδατα , ἑπομένως μεταχειρίζονται τὰ τῶν δεξαμενῶν , καὶ
ἐνίοτε τῶν φρεάτων , ἐξ ὧν ὑπάρχουσι τρία μόνα καθ᾽ ὅλην
τὴν νῆσον .

§ έ.) Λιμένες .
Δὲν ὑπάρχει λιμὴν , μάλιστα τὰ ὕδατα τῆς θαλάσσης
 111 )

κατὰ τὸ ἀνατολικὸν καὶ μεσημβρινόν παράλιον εἶναι βαθύ

τατα , οὔσης τῆς ἀκτῆς κατωφεροῦς , ἀνωμάλου καὶ κρη
μνώδους .

§ ς'. ) Πόλεις καὶ χωρία .

Κατὰ τὴν μαρτυρίαν τοῦ Πτολεμαίου ὑπῆρχε τὸ πάλαι
εἰς τὴν νῆσον ταύτην μία πόλις , καὶ πιθανῶς αὕτη ἦτον
ἀποικία τῶν Φοινίκων , διότι πρό τινος καιροῦ εὑρέθησαν
μάρμαρά τινα μὲ Φοινικικὰς ἐπιγραφάς . Νῦν δὲ ἀπαρτί
ζει ἰδιαίτερον δῆμον συγκείμενον ἐκ τῶν ἑξῆς τεσσάρων
χωρίων:
Μανωλᾶ ( ἕδραν ) μὲ κατοίκους. • 171 .
>> • 170.
Ποταμόν .
Αγριλιά . D 110.
>> 66.
Κερά .
Τὸ ὅλον . 517.

Εκ τῶν χωρίων τούτων τὸ μὲν τοῦ Μανωλᾶ εὑρίσκεται

εἰς ὑψηλὴν θέσιν , τὰ δὲ λοιπὰ εἰς κοιλώδη . Ολων δὲ ἡ
ὑγειϊνὴ κατάστασις εἶναι καλή .

§ ζ .) Οἰκίαι καὶ δημόσια καταστήματα .

Τὸ πλεῖστον μέρος τῶν οἰκιῶν εἰσὶν ὑπόσκαφοι . ἐκ δὲ

τῶν δημοσίων καταστημάτων ὑπάρχουσι καθ᾽ ὅλην τὴν
νῆσον 16 ἐκκλησίαι ἅπασαι τοῦ ἀνατολικοῦ δόγματος .
καὶ ἓν νεκροταφεῖον ἀρκετὰ καλὸν , ἀναλόγως τοῦ τόπου .
§ ή .) Κλίμα .
Εκ τῶν εἰρημένων πάντων ἕπεται ὅτι ἡ μετεωρολογικὴ
κατάστασις , καὶ ἐν γένει τὸ κλίμα τῆς νήσου ταύτης εἶναι
τὸ αὐτὸ μὲ τὸ τῆς Θήρας .

§ θ' .) Προϊόντα .
Κατὰ τὸ λῆξαν ἔτος ( 1848 ) προήγαγε τὰ ἑξῆς:
9*
 * ( 112 )****

Οἶνον , Ενετικὰς βαρέλας . . • 1,260 .

Σῦκα, κοιλά . 380 .
>> • 1,733.
Κριθήν ,
Αρακᾶν , D 164.
Φακλν, 41 .
Σῖτον , D · 23.
Φασόλια , ο 162.
Βαμβάκιον , ὀκάδ . 3,195 .
ξι.) Κάτοικοι .
Ο πληθυσμὸς τῶν κατοίκων τῆς νήσου ταύτης ὑπῆρχε
κατὰ τὸ λῆξαν ἔτος 1848 , ὡς ἀκολούθως :
253 .
*Αῤῥενα . ·
Θήλεα . 264.

Τὸ ὅλον . 517. ἐξ ὧν :

Παῖδες μέχρι τοῦ ἄῤῥενα . 174.

18 ἔτους · 1 θήλεα. 182 .
῎Αγαμοι μεταξύ ἄῤῥ. 8.
θήλ. 10.
τοῦ 18 καὶ 25 ἔτους·
῎Ανδρες μεταξὺτοῦ
25 καὶ 30 ἔτους. 20 .
῎Αῤῥενα καὶ θήλεα
διαφόρων ἄλλων ἡλικιῶν . 123 .
Τὸ ὅλον . · 517. ἐξ ὧν :
·
Γεωργοί . · 31.
Κτηματίαι (1 ) 32.
6.
Ναῦται τοῦ ἐμπορικοῦ ναυτικοῦ .
Υπηρετοῦντες εἰς τὸν Β . ςρατόν . 6.
Δημοτικοὶ ὑπάλληλοι . 9.
" 1 ..
ὑπηρέται .
Μαῖαι. 1.
Ἱερεῖς . 1.
Φυσικῶς ἀνίκανοι. · 1.
Μαθηταὶ σχολείων . 0 !!!
Αλλοι ἁπλοῖ κάτοικοι . 429.
Τὸ ὅλον . • 517.

( 1 ) Τὸ πλεῖστον μέρος τῶν κατὰ τὴν νῆσον ταύτην κτημά

των ἀνήκουσιν εἰς Θηραίους .
 * ( 113 )ÿÿ**

Εξ αὐτῶν γνωρίζουσι νὰ ἀναγινώσκωσι καὶ νὰ ὑπογρά

φωσι μόνοι ἕξ . Διαιροῦνται δὲ οὗτοι οἱ κάτοικοι εἰς 126

οἰκογενείας , ὥστε ἀνὰ ἑκάστην οἰκογένειαν ἀναλογοῦσι

σχεδὸν 4 10 .
1112 ἄτομα · ὅπερ συμφωνεῖ μὲ τὴν ἐν Θήρᾳ
ὑπάρχουσαν ἀναλογίαν .

διά .) Ετήσιος αὐξωμείωσις τῶν κατοίκων .

Κατὰ τὸ λῆξαν ἔτος συνέβησαν αἱ ἀκόλουθοι γεννήσεις ,

γάμοι καὶ ἀποβιώσεις · δηλαδή :

Εν μηνὶ Γεννήσ . γνησίων Αποβιώσεις .

Γάμοι .
῎Αῤῥ . Θήλ . ῎Αῤῥ . Θέλ .
Ιανουαρ . 1. • • • 1.
Φεβρουαρ . • • 3. •
1. 1.
Μαρτ .
Απριλ .
Μαΐῳ .
ἶουν. . 1. 1.
Ιουλ . . • 3.
Αὐ. 2.
Σεπτ . 3.
Οκτ. • 1. • 2.
Νοεμβ. 4. • 3. 3.
Δεκ . 1. • 2. 1•

Τὸ ὅλον . · 8. 12. 6. 8. 2.

20. 14..

Ωστε αἱ ἐτήσιαι γεννήσεις ἀναλογοῦσι πρὸς τὸν ὁλικὸν

ἀριθμὸν τῶν κατοίκων σχεδὸν ὡς 1 , πρὸς 26 · αἱ δὲ ἀπο

βιώσεις σχεδὸν ὡς 1 , πρὸς 35 , 1/2 . ὅπερ συμφωνεῖ μὲ

τὰς ἐν Θήρᾳ ὑπαρχούσας ἀναλογίας· οὐχὶ ὅμως καὶ ὡς

πρὸς τοὺς γάμους · διότι εἰς Θηρασίαν γίνονται ἀναλόγως

ὀλίγα συνοικέσια , ὧν ἡ ἀναλογία πρὸς τὸν ὁλικὸν ἀριθμὸν

τῶν κατοίκων εἶναι 1. πρὸς 129, 1/4.
 )
28 %( 114 Jeffer

§ ιδ '.) Δημοτικὸς προϋπολογισμὸς τοῦ ἔτους 1848

Εσοδα .
· · δρ . 80 .
Πρόσοδοι δημοτ . κτημάτων .
2.
Ἀπὸ ἀστυνομ .. διαβατήρια . •
"} >> 10.
πρόστιμα .
D ἀμέσους φόρους . » 400 .
" ζώων D 15.
» 5.
φόρους οἰκοδομῶν καὶ ἐπιτηδευμάτων. »
• » 450.
ἐξαγωγὴν χώματος ( ἄσπαν ) ..
Τὸ ὅλον . » 962.

Εξοδα .
Διὰ μισθοὺς δημοτ . ὑπαλλήλων. δ . 710.
» ἔξοδα γραφείου . >> 36.

ἀντιμισθίαν εἰσπράκτορος . » 40.

η φωταγωγίαν δημοτ . ἐκκλησ .

καὶ καλλιέργειαν κτημάτων . • D 60.

· τὴν ἐφημερίδα τῆς Κυβερνήσεως . · D 10.

ν ἐπίλοιπα ἔξοδα . • ‫ע‬ 52.

Τὸ ὅλον . » 908.

Σημ .- Διὰ τὴν μεταξὺ Θηρασίας καὶ Θήρας συγκοινω

νίαν ὑπάρχει μικρά τις λέμβος περαματαριὰ λεγομένη ,
ἥτις καθεκάστην σχεδὸν διαπλέει ἀπὸ τὴν Θηρασίαν εἰς
τὸν ὅρμον Επανωμερίας , καὶ τὸ ἀνάπαλιν .
Η δημοτικὴ σφραγὶς τῆς νήσου ταύτης φέρει ὡς ἔμ
βλημα ἄμπελον . Νομίζω ὅτι αἱ δημοτικαὶ σφραγίδες
πρέπει νὰ σχηματίζωνται καθ ' ὁμοίωσιν τῶν ἀρχαίων τοῦ
τόπου νομισμάτων, ἑπομένως διὰ τὴν σφραγίδα τῆς νήσου
Θηρασίας ἤθελα προτείνει κερατιστὴν βοῦν , οὐ μόνον διότι
ἀπαντᾶται εἰς τὰ ἀρχαιότερα Θηραϊκὰ νομίσματα , ἀλλὰ
καὶ διότι εἰκονίζει τὴν γεωργίαν. Διὰ δὲ τοὺς δήμους τῆς
 ( 115 ) ***

νήσου Θήρας , οἵτινες εἰσέτι δὲν ἐσχημάτισαν σφραγίδα μὲ

ΕΝ80. ἔμβλημα , ἤθελα προτείνει : διὰμὲν τὸ δῆμον Θήρας; τὴν

κεφαλὴν τοῦ Θήρα πλαγίως, μακροπώγωνα καὶ ἐστεμ
μένην · διὰ δὲ τὸν τῆς Καλλίστης , δίωτον (ἀγγεῖον )

ἔχον ἐπ᾿ αὐτοῦ βύτουν καὶ ἐν περιπτώσει καθ᾿ ἣν , ὡς

πρόκειται λόγος, σχηματισθῶσιν ὡς καὶ πρότερον, δύο
ἕτεροι δῆμοι, τότε διὰ μὲν τὸν τῆς Οἴας, πρώραν ἀρχαίου
πλοίου · διὰ δὲ τὸν τοῦ ἐμπορίου , δελφῖνα . (2 )

962

( 2 ) Ταύτην τὴν στιγμὴν μοὶ παρουσιάσθη μικρόν τι ἀρχαῖον

χαλκοῦν νόμισμα τὸ ὁποῖον ἀφ' ἑνὸς φέρει πρόσωπον πλαγίως καὶ
τὴν ἐπιγραφὴν ΘΗ)ΡΑΣΙ(ΩΝ, κάλλιστα διακρινόμενα · ἀφ' ἑτέρου
Η όμως δὲν δύναμαι νὰ διακρίνω τί ἔμβλημα φέρει, ἐφθαρμένου
ὄντος τοῦ νομίσματος, ἀλλὰ μοὶ ἐφάνη πρώρα πλοίου . Τὸ νόμι
σμα τοῦτο εὑρέθη εἰς Θηρασίαν .
 ΠΙΝΑΞ

ΤΩΝ ΕΜΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ .
4

Αφιέρωσις . ·. • Σελ .

Πρόλογος . • . ) γ.

Εἰσαγωγὴ , ἢ σύντομοςἱστορικὴ τῆς Θήρας

περιγραφή . · 0'.

Τμῆμα Α΄. Τοπογραφία .

ΚΕΦ . Α΄ . Γήϊος .

Αρθ . Α '. Θέσις . › 1.

‫ܟܕ‬
D Β '. Σχῆμα καὶ ἔκτασις τῆς γῆς . · ‫יב‬ 3.

D΄ Γ΄ . Φύσις τῆς γῆς . Σ 5.

‫ܕ‬ Δ΄ . Σύνορα .. 17.

ΚΕΦ . Β΄ . Υδρογραφική .

Αρθ . Α ' . Ὕδατα ἐν τῇ ἐπιφανείᾳ τῆς γῆς. ν ν

> Β΄. Ύδατα ὑπόγεια . > >>>
Γ΄. Θάλασσα . 24.

ΚΕΦ . Γ '. ᾿Ατμοσφαιρική .

Αρθ . Α '. Κατάστασις θερμομετρική . · >>> 30.

» B'. >> 31.
υγρομετρική .
T' .
>>> Βαρομετρικὴ καὶ
ανεμομετρική . 32.

>>> A'. Μετεωρολογική . • D Σ

 117 ) -83**

ΚΕΦ . Δ΄ . Χωρογραφική .

Αρθ . Α΄ . Δῆμοι , πόλεις , κωμοπόλεις , καὶ

κῶμαι . • Σελ . 34 .

2 Β΄ . Πόλεις ἀρχαῖαι . >> 39.

Τμῆμα Β΄ . Κάτοικοι .

ΚΕΦ . Α΄ . Πληθυσμὸς καὶ κατάφασις τῶν κατοίκων .

Αρθ . Α΄ . Διαίρεσις αὐτῶν κατὰ φύλον ,

καὶ ἡλικίαν · 45 .

» Β΄ . Διαίρεσις αὐτῶν κατὰ τὸ πολιτι

τὸν δικαίωμα καὶ τὴν φυσικὴν
αὐτῶν ἱκανότητα . · D 45.

» Γ΄ . Διαίρεσις αὐτῶν κατὰ θρησκείαν . η 46 .

D 4'. ‫ܕ‬ » ἐπάγγελμα
ἢ ἐπιτήδευμα καὶ τὴν διάρκειαν τῆς
ἐν τῇ νήσῳ διαμονῆς αὐτῶν. » »

» Ε . Διαίρεσις αὐτῶν κατὰ τὴν καὶ

τοικίαν . • 49.

» Σ΄. Παρατηρήσεις . D D

ΚΕΦ . Β' . Ἐτήσιος αὐξομείωσις αὐτῶν .

Αρθ . Α΄ . Γεννήσεις, γάμοι καὶ ἀποβιώσεις . >> 51 .

» Β΄. Παρατηρήσεις ἐπὶ τῆς αὐξομειώ

σεως τῶν κατοίκων . » 54.

ΚΕΦ . Γ΄. Χαρακτὴρ , ἕξεις , κ.λ.

· 57 .
Αρθ . Α΄ . Χαρακτήρ .
60.
» Β΄ . Τρόπος τοῦ ζῇν .
» Γ΄ . ῎Ασθένειαι ἐπιπολάζουσαι , » 62.
 αλλα ( 118 )&&
• Σελ . 64.
Αρθ . Δ΄. Ἔθιμα .
» Ε. Παροιμίαι . > 68.

Τμῆμα Γ'. Προϊόντα .

ΚΕΦ . Α ' . Κυνήγιον , Αλιεία, καὶ Φυσικῆς

ἱστορίας προϊόντα .

Αρθ . Α΄ . Κυνήγιον . • » 72.

>> Β΄. Αλιεία . • >> 74.

D Γ΄ . Φυσικῆς ἱςορίας προϊόντα . ·

ΚΕΦ . Β΄. Γεωργία .

. » 77.
Αρθ . Α' . Κτήματα .

» Β΄ . Δένδρα, φυτὰ , καὶ προϊόντα ἀνα

λώσιμα . · · >>>> 78.

20 Γ΄ . Ζῶα . > 79.

D Δ΄. Ἐργαλεῖα , ἐργάται καὶ δυςυχήματα ν 80.

81.
» Ε΄. Τρόποςκαὶ κατάςασις καλλιεργείας »
>> Γ΄ . Αμεσοι φόροι ἀποδοθέντες κατὰ

τὰ ἔτη 1839-40-41 . ) • • 83.

Τμῆμα Δ΄. Βιομηχανία καὶ Ἐμπόριον .

ΚΕΦ . Α΄ . Τέχναι καὶ ἐπιτηδεύματα .

"Αρθ . Ἑνιαῖον . . » 84.

ΚΕΦ Β΄. Ἐμπόριον.

Αρθ . Α'. Εσωτερικὸν ἢ ἐπιτόπιον . · · » 86 .

» Β΄ . Εξωτερικόν . • >>> 87.

 119

Τμῆμα Ε΄ . Θρησκεία καὶ Παιδεία .

ΚΕΦ . Α΄ . Θρησκεία .

Αρθ . Α΄ . Κατάστασις αὐτῆς . • Σελ . 90 .

» Β' . Καταστήματα . • >> 91.

ΚΕΦ . Β΄ . Παιδεία .

• 93.
Αρθ . Α΄ . Ἐπιςῆμαι καὶ ὡραῖαι τέχναι .
D Β΄ . Σωζόμεναι ἀρχαιότητες . D 95.

Τμῆμα Ϛ΄. Δημόσιος ὑπηρεσία .

ΚΕΦ. Α' . Ὑπηρεσία τῆς Κυβερνήσεως .

Αρθ. Α΄ . Διοικητήριον . • D " 99.

» Β΄. Ὑγειονομεῖον . · >> >>

>> Γ΄. Λοιμοκαθαρτήριον . • >> 100 .

>> Δ΄. Ταχυδρομεῖον . · · >> 101.

Ε΄ . Εἰρηνοδικεῖον Θήρας : · >>>

» T'. » Καλλίστης. >>> 102 .

> Ὑπολιμεναρχεῖον , >> 103.

Ζ΄.
» Η΄ . Διοικητικὸν ταμεῖον . >> >>

>> Θ΄. Τελωνεῖον . >> 104.

Ι΄. 'Αποσπασματαρχεῖον τῆς Β . φά

λαγγος . » 105 .

ΚΕΦ Β΄ . Δημοτικὴ ὑπηρεσία .

Αρθ. Α΄ . Δήμου Θήρας . » »

» Β΄ . >>> Καλλίστης . · >> 106 .

>> Γ. Παλαιὰ τῆς κοινότητος χρέη . » 107 .

 ****( 120 )***

Παράρτημα .

Σύντομος στατιστικὴ περιγραφὴ τῆς νήσου Σελ .

Θηρασίας . · Δ 109.

Πίναξ τῶν ἐμπεριεχομένων . >> 116.

Πᾶν ἀντίτυπον πρέπει νὰ φέρῃ τὴν ἰδιόχειρον τοῦ

συγγραφέως ὑπογραφὴν , ἄλλως θεωρεῖται ἀπόκρυφον .

Makgage
 ΔΙΟΡΘΩΣΕΙΣ .

Σελ . Γραμ . Εσφαλμένα . Ἐπιδιωρθωμένα .

s'. 7. percbe perchè
8. riferirgliela riferirgliele
ι. 5. Μινώων Μινύων

β' . 1. Κορώβιον , Κορώβιος ,

ex². 24-25 averano avevano
27. edera ed era

ιδ '. 12.
|

Ω ), Ν ΩΝ
ιε΄ . 19. Γ. r' .
29. ὅτε εὗρεν ὅτι ηὗρεν
ιζ' . 15 . χαίρουσαν χαίρουσαι
3. 9. cavalo cavallo

18. θέαν . θέαν, ἥν κατά τινα

!

τρόπον δυνάμεθα νὰ
περιγράψωμεν διὰ τῶν
ἑξῆς τοῦ Καίσαρος

στίχων
"Nude scabre deserte

alpestri rupi ,
La cui petrosa fronte
al ciel si spigne . >>

8. 13. guis patronato gius patronato pas

pessivo) sivo)
fac 17. ἀσπώδης ( pozzolana )
ἀσπρώδης ,
 *( 122 ) .

Σελ . Γραμ . Ἐσφαλμένα . Ἐπιδιωρθωμένα .

6. 15. τὸ δ᾽ ἀνυψώσεως τῶν δ᾽ ἀνυψώσεως
24. χάσμα τὸ χάσμα (crevasse ) τὸ
27. ὕψωμα ύβωμα ( gibbosite )
28. ὑψώματος ὑβώματος
|

7. 30-31 τοῦ πρὸς μεσημ · τῆς πρὸς μεσημβρίαν

βρίαν παραλίαν παραλίας τῆςκαὶΠε

τῆς Περίσσης λε ρίσσης λεγομένης ,
γομένου ,
32.
παραλίου παραλίων
9. 13. ὑψώματα τοῦ ὑψώματα ( buttes ) τοῦ
16. κλιτώεις κλιτύες
12. 14. va peur vapeur
13. 7. giguit gignit
- 18. Trois trois
14. 16 . Uallisneri, Vallisneri,
16. 22 . κεκολλημένον κεκαλυμμένον
23 . ἀσπρώδη ἀσπώδη
19. 5. ἀναλόγως ἀναλόγους
21. παραλίων νήσων
18. παραλίων τῆς Καμ
τῆς Καμμένης μένης
24. 7. ἀκτο
ἀρκτο
28. asque acque
25.
22-23 διὰ προσορμιζό- διὰ τὰ προσορμιζό
μενα μενα
30. 13. (1849. ) (1841. )
35. 3.4. πολλαὶ δὲ ἐξ πλὴν πολλὰ ἐξ
İİİ 14 . τῆς τὴν
 ** ( 123 )

Σελ . Γραμ . Ἐσφαλμένα , Ἐπιδιωρθωμένα .

38. Μετὰ τὴν · Ἡ ὁδὸς ἡ ἄγουσα ἐκ
τελευταίαν τῆς πόλεως εἰς τὸν

τῆςὑποση ὅρμον Φηρῶν εὑρίσκετ

μειώσεως . ται μεταξὺ βράχων

καὶ ἑτοιμοῤῥόπων χρη

μνῶν , ἢ ὡς λέγει Ι
ταλός τις ποιητής :
• • pendenti
Stanle a' fianchi erti
petrosi

Precipizj spaventosi.
40. 18 . ἀπόδειξιν ἀπόδειξιν
28. de et . c.
42 . 2-3 . στηριζομένη στηριζομένην
49.
25 . ψυχάς · ὁ δὲ ὁλικὸς ψυχάς· ὥστε θεωρού
ἀριθμὸς τῶν οἶκο- μενος ὁ πληθυσμὸς ὡς
γενειῶν πρὸς τὴν ἔκτασιν τῆς
γῆς χορηγεῖ τὴν ἀνα

λογίαν 301 κατοί

κων κατὰ τετραγω

νικὸν χιλιόγραμμον ,
ἤτοι 1031 κατοίκων

κατὰ [ ] μίλιον, ἀ

ναλογία μὴὑπάρχου
σα εἰς οὐδὲν τῆς Εὐρώ
πης μέρος καὶ ἰσοδυ

ναμοῦσα σχεδὸν μὲ
τὴν ἐν Μελίτῃ ἐνυ
 από ( 121 ) και
>
Σελ. Γραμ . Εσφαλμένα . Επιδιωρθωμένα .
πάρχουσαν ὅπου και

τὰ τετραγωνικὸνμί
λιον ὑπάρχουσι 1066 ,
κάτοικοι, ἐνῷ εἰς τὰ

πολυπληθέστερα τῆς
Εὐρώπης μέρη ἀπαν
τᾶται ἡ ἑξῆς ἀναλο
γία· οἶον ἐν Βελγίῳ
132 κάτοικοι ἀνα Γ

μίλιον · ἐν τῇ Δουκείᾳ
τῆς Λούκας 135. καὶ

ἐν τοῖς παραλίοις τῆς

Γένουβας , τὴν πλέον
πολυάνθρωπον τῆς

Εὐρώπηςχώραν, 282.
Ὁ δὲ ὁλικὸς ἀριθμὸς

τῶν οἰκογενειῶν
50. 25. lienes lieus
63 . 12 . tondo fondo
68. 3. κοινῶνμετ᾿ ἄλ- καὶ κοινῶν ἢ μὴμετ ’
λων ἄλλων
71 . 8. νὴ βγῇ νὰ βγῇ
73. 4. ἥποποι , αἰγοθή ἔποπες , αἰγοθῆλαι .
λακες .
11

8. glanderins glandarius
10 . Σκωλόπακες , Σκολόπακες ,
12. Qnas Œnas

17-18 τρυγώτων τρυγώνων

 ** ( 125 ) *****

Σελ . Γραμ . Ἐσφαλμένα . Ἐπιδιωρθωμένα .

74.
24 . Μεταλλεῖα , κυρίως Μεταλλεῖα κυρίως, καὶ

λατομεῖα λατομεῖα
26. siticieux silicieux

15. Πρὸ τῆς προ Σημ : Ἡ περὶ ἧς ὁ λό

τελευταίας γος ἀναλογία ἡ εὗρε
θεῖσα διὰ τῆς ἀναλύ

σεως τοῦ Κ . Λάνδερερ

ἐν τοῖς ςοιχείοις τῆς
Θηραϊκῆς γῆς δὲν δύο

ναται φυσικῷ τῷ λό
γῳ νὰ ὑπάρχῃ πάν
τοτε, καθότι αὕτη
τροποποιεῖται ὑπὸ

διαφόρων περιστάσε
ων , μάλιστα ἐκ τοῦ

τρόπου τοῦ σχηματι

σμοῦ τῆς ἄσπας ( poz

zolana ) , καὶ τῆς φύ

σεως τῶν πρώτων συν
+4 στατικῶν αὐτῆς , ἂν

δηλονότι σύγκηται

ἐκ κισίρεως , εἴτε τρα

πεζίου λίθου ( trapp ),
κ.λ.

76. 2. κοχλικόν, κολχικὸν ,

8. κοχλικοῦ κολχικοῦ

16. Μελίσσαν Μελίσσια

1
 ***6 ( 126 ) ****•

Σελ . Γραμ . Εσφαλμένα . Ἐπιδιωρθωμένα .

79. 18 . 519,000. 617,500 .— (Σημεί
ωσον δὲ ὅτι τὸ 1841

ἔτος , ἐστάθη ἐκ τῶν

δυστυχεστέρων καὶ ὡς
πρὸς τὴν ποσότητα καὶ
ὡς πρὸς τὴν τιμὴν
τῶν Θηραϊκῶν προϊ
όντων . )
90. 25. Saine Sainte
29. 28-29 Επισκόπου ᾿Επισκοπῆς
95.. 30. sons sous

Σημ : Τὸ λεκτικὸν τῶν παροιμιῶν ἐπιδιωρθώθη ἐν

μέρει καὶ ἐν ἀγνοίᾳ τοῦ συγγραφέως , ὅστις εἶχεν ἀνα

φέρειν αὐτὰς ἀπαραλλάκτως ὡς κοινῶς προφέρονται ἐν
Θήρᾳ · ὡσαύτως καὶ τὸ λεκτικὸν τῶν ἐθίμων ,

ἀνέφερεν ὁ συγγραφεὺς αὐτολεξεί , ὅπως γνω

ἀναγνώστης τὴν κατάστασιν τῆς τότε γραφομένης ἐν

Θήρᾳ κοινῆς γλώσσης .
 vd.

Σημεία
1841

ἐκ τῶν
C
vx
τητα

τιμή
ο προϊ

3θη ἐν
ν ανα

νται

ένης ἐ
お
 68

900

6421

ED

101
176

O
3 2044 019 952 480

080
O O
L

6399 OO
C

9099

fo

90

589838
28

8000