THEOPHRASTI ^

PARACELSi
R L I B I . V.
e

DEI
Vita longa, breui,& fana;
D E Q.
Triplici corpore. \

Jdtndudum ah ipjo authore oh/cure editi nunc ^

yero opera fludto G E R. A R. D I

& O R,- D
tJEi Commentarijsilluflrati.

Mno M. D. L X X X X I i, I f j
 7

I
-A ^ -A 1*1
I ;
:i ARISSIMO ET OrI
lATlSSIMO PIETATE, VIR.
VTE, ET DOCTRINA VI-
O D. S A M V E Ll SIDERO-
5
CRATl, SINCERIORIS PHl-
lolophix, medici iiarqueDoi^^ori cele-
berrimo, ReiiereiidifsimiO.
Praefulis > Epifeopi Spi-
renfis Medico,

GerardusD orneus s* d*

V M tacite inccum fepius con

maxima anticjuoruin
lidcro
medicorum negligentiam,&
pr^fertim Athenienfium Phi
iiophorum quorum difcipuli adhuc in
,

idem pcrlirtunt, admirari /atisamicefra

xnequeo. Videntur enim ii non igno- ,

i^e, pigritia faltcm officiu praeterire me-

ici,quod non aliud die,quam longa vita
itaniconicruarc & prafexuare lanam, ab
ftphara fiue corruptione tutam redden-
o breiicm ex Paracclfi,ti;m primorum
,

pientum Icntetia, patet. Quid indignius

a A ergo
4. PR F A T I O.
ergo medico poteft cflc,qu^m ignorare
quid vita longa, fana, breuisqticfint, quid
iupcrcoelcftc corpus,& phyficuifi duplex,
vt coekfte & dementare? An putantifti
corpus aliquod ex (e viuere,vel vitam cfle
corporis, aut corpori propria, an forfitan
haftenusitacfcuriuerunt,vt vitam ipfam
vnquam poHe mori crederent, quemad-
modum & corpuS) quod in nihilum redi-
gitur, quia ex nihilo eft:ex quo quidem vi-
ta no exiftit, fed ex atterno, ad quod etiam
redit h corpore (eparata? Nec eft quod exi-
Rimetur nos hoc loco de animae rationa-
lis(quam vocant) ^terna vita quid diflere-
re velle,icd de vita iblum naturalibus ad'
motum fui corporis infita:haec ipfa,vt illa
cx fonte vi tarum eft omnium Deo videli-
cet. Viuunt enim elementa exfirmamen-
tOyhoc autem ex intclligibili mundo,6c
iftefblum exDeo,fiuc ex aeterno eius v^r-
bo. Eftigituromnis omnium vnicavita
in omnibus, iuxta fubiedu nihilominus
in quod influit, vario modoglifees. Q^-
propter fi medicina tantum in eo laborat,
vtin corpore vita maneat fana, fubieduin
cius
 PRyEFATIO. S
ispotiffimum non erit corpus, fcd vita,
que (ana,qu^ medium eft quo longa re«
icturin ca,nefugiatabreui funt enim
:

imiciflimae. Vtergo paxfiat interiftos

lmicos,bal(amo vitae mediseeft opus ab
ternis petito, quo internum inftauretur
retinend um, vel luftentandum ignem
ae longae, fine quo fomite receditacor-
renon lecusatqja lychno flamma de-
ieteolco.Eftitaqj Paracellb noftrolon-
vita fupercocleftis ,quae coelefte corpus
dura per influxum , vita efficit mediam
[anam: hinc autem in elementa proflu-
s, vitam breuem induit. Atqui tantiiper
m vinculo mediae vite retinetur longa,
)ercoelefl:e corpus nuncupatur a Para-
(b, propter coniunftionem , alioquin
arata vel libera, corpus non dicitur a m-
uSjfed vitae fpiritus. Media vero nobis
balfamu & anima virx, ceu vinculum
rituseu corpore, quod fui natura (em-
:in vitam breuem tendit indies. Cum
tur cdrpus per ieipfum immobile fit,
inere vitam a (e fugietem,velutab ini-
co Tuo, minime poteft : quapropter eo
as ad
6 P R iE F A T T O:
ad medicinam opus none(\. Hincc^l eti-
am cuf Tpagyri hoc a fuis medicamentis
amoucanr, retero folo balfamo, vira me-
diae coelefti videlicet corpore, quo dekdij-
tur illud fupcrcoelcftcjrctineturquc ne fu-
giat a carcerc corporeo. Qiiid n.ultis? a-
liud mederi corpori alere aurem hoc
cft ,

ip(um,item aliud elhlntcliigcnti hec non

tibi quidem, Icdalijsdidu opus fuit, liib
tuonominc tamen: melius enimhacco-
mnia vel me tacentenofti. Nihilominus
vt eflent argum en tu m ,atq; tefti m oni u m
i n t foed eri sin ter n os a td (Ti m x n cd u m,
i i i

verum etiam vnitiflimxacindiflb'ubilis

aipicitiae, dedicare tibi,tanquam amic9'
fratri volui, fimul & qualelcunqj lucubra-
tiunculas noftras in libros De vita lotiga
Paracelfi: quibus prodefle omnibus ma-
gisquam mihi ipfi va"Icam,quod etiam in
hisnollrum femper adhuc ftudium fuit.
Defende igitur pro veritate, qui facile po-
tes, ne mordicus lacerentur ab Athcnien
fibus Vale, mcqj tuum cfle patiarclibciv
ter.DatumFrancofurti 3.1ulij.i58j.
 y

y
CANDIDE ET RECTE SEN-
TIENTI ATQJE IVDI-
cantiLcdori S.

C Vm T>e ^ita lonpa Taracelfi lihelltis, ai

Oponnojuo quide amanuenjii tftf trans-
latuifit i ac diuerfa in aliquibus phrafi, in yna
eandem autorts fententiam cotiuenientei le-
f2r

pores eius admonendos ejjeputaui^ '^tfetant

quurnonnulla capitula ab initio bis a mepofi^
tafint 3 idnon alia de caufafaUum ejje , quam
yt omni exparte ipfis T^afacelfi mes aperiatur,
uc yideant quam ^anafit inimicor umfuorum
doUrina^quos Cyclopesyocat^eiusfcrtptps com
parata. T^otandum in primis admentem auto-
ris.deWa longa,conJequendum 3 triplicem in-
telligi debereyitam,ytputa longam,fanam,&

ireuem,quaruprima immortalis dicitur,qu6d

ab tmmortaliprocedatialiaduayero pofierto-
prouenietes, ratione coniunSlioniSf
res,
a prima
cum mortali,mortales intelliguntur. Itidem di
corpore intelligendum ejfe tripliciter: ynumjk
perccelefie dicitur 3yeUternum3eatenus cor»
pus yocatur ,cum f^iritus magis dici deberet
quatenus cum corporibus iungiturjalioquin ah
4
 ^

ADLECTOREM.
aratum, non nifijpiritus
fetuus. S ecundum corpus dicitur calefte , yel
phjficum firmamentale : unium yero phy-
ficum dementare. Verum yhiponhur corpus
phyficum ahfoluUide ytroq^ intelligiturificyi
taabfolutc pofita ,phyficam &
mortalem indi-
cat. Vbi tamen ccUeJle corpus ahjolute legitur
Jkpius defupercceUfiiyteterno, eejupra naturam
didum ejfie putato. Summatimidementa yult
afirmamento yiuificari,et hoc ajupernaturali
yita luceye,quampofieriorem yitam ea de cau
fa corpoream yocat,fiue corpusfupra naturam^
quatenus corpori coniungitur, ^ non aliter%

Alihi in Thilofophia ad Athenienjh dicit im-

mortale cum corruptibili conmnUum^
& ideo ifiud immortalitatem
.V'
,
quandoque conficu-
'
turum*

t
THEO-.
 & f

9
THEOPHRASTI PA*
RACELSI DE VJ-
. T A L oN G A,

L/l^er primus
C A P, I.

I de vita longa Theophraftum Paracel-

S fiim philofbpnari fas cft, nece(Tarium pri-

mojfcitu^ue dignum, quid vita Ut,exifti«
mo,maxime ver6 immortalis: quem locum
Prilci prorlus integrum reliquerunt^ credo*
incognitum*aut non latis intellectum. Hinc
eftqu6d alteri fblum, immortali lcilice^,con-
(liltum voluerunt hactenus. Verum vt tan-
dem quid vita lit, definiam Nihil mchercle
:

yitaet aliud,nifi Mummia quadam balfami-

ta,conferuans mortale corpus a mortalibus
vermibus 2 tphara* cum imprefTa liquoris
(alium commiftura. Praeterea vita noftra,yita
nempe logaeft,quam nec (piritus,ncclumeri
naturaebreuem efTe aiunt. Ignorantium vero
breuisjcum arte longa.Breuius arte quid?vita
vero quid longius, inter mortales faltcm non
(uperllitiofbs?Porr6 diutius, lanius, viuacius-
^uequid balfamp? velocius, debilius, morta-
liuscorpore quidlTemperamentum quippe
eft breue alongo,& a breui rurliis logum. Cur
(onga igitur vita;, & cur breuis. Veruntamen
'
a 5 ca
V
10 EXPOSITIO
;
LIB. I.

caVita fjuacfupercoelcftis phylica apud nos ca-

nones non habet^noflrf authoritatispompa>
mortale (bliim corpus indicat , ac regulatur
('vcficdixerim)abarteintertiiim viquetermi
num jimo quartum etiam &quintum. Hxc
de viuo. Quid inde de morte? Mors namque
quideft? Nihil certe aliud quam balfami do-
minium ,Mummix interitus,{aiiumvltima'
materia. Qiiibus ex ini mortalibus (eparatis a
mortalibus, mortalium membrorum tranfi-
turum inducit regreirum. Hstc itaque eft vita
longa,ab exordio di<51:a. Haec etiaeft vita bre-
uis, de morte videlicet di(51:a. Mors apud nos
mors eft, no vita.Longior vero hac morte ars*
Ha res vita diflblutiones, digefta quoqj ftpa-
rationes puri,16ga &{anz»cum mortalis, tutn
immortalis, qua dies natalis coniungit ac co-
pulat, idqj ab vtrifqj corporibus. Nam omnis
coiun(ftio rerum mortaliu , maxime diuerla-
rum,adfert(ecum dilTolptione. Quemadmo-
dum omnem coniuncftionem rerum natura-
lium , earum qua prater naturam ftmt, le-
quiturdiflplutio. Sicvitaqua coniuntftaeft,
comeS'e'ftdilIolutio. Mortiscnim caufabellu
empiricum, non aliud fere,ni{iduellu quod-
damdueftum a mortalibus &immortalibusi
quod dicitur. Pugnat quif^
atq j hoc eft plane
que pro patria. Morbus vero quaft iaculum,
& Anthos belli lorica, prater lites in his, quid
,
aliud?
 DE VITA LONGA. ii

iJiud?Hinccft huius mali fons & origo, gene-

TACJO morbi ,
quam cocinuoinleqiiitur mors.
Ex quibus facile coli gere licec^ quid vira lir»
ciim mortalis, tum immortalis. Qua ratione
Vtraq; conieruari debeat, id quod infrketiam
in hiie phyiici corpori* L«tiiis patebit.
' Alit tr vero fic:

Antequam coram vobis dilcipulis meis vi-

gilantifsimiS) incipiam philofophari deyita
longajC re veftra fore arbitror lipriiis peni- &
tus quid htvica,deknbam: maxime vero im-
mortalis, quam lane (cnbedoaIijcomplures>
prorliis millam &inta<5lam hadenusrelique
tunc. puto ex ignoratia plane, aut vtlatisipfis
peripedta non fucritrhinc fad:um,vt alteri lo-
Iummodo,mortali Icilicet, magna difputatio
netonfultum hoc vlqucin tempus voluerint.
Nuncautem vcclarius hae ambae dignolcatur,
certe ab initiode phyfico corpore dicendum
efle reor, cuius corporis generalis praxis fit ad

hunc modum. Principio confiderantur par-

tes eius tot & tam variae^medullae, ofTa, cartila
gincs,ligamina,nerui,carnes,membra,deni-
quequicquidel^ principalium membrorum^
Vt funt mulculi, lacerti, & id genus alia, quae
phyficam vitam compledtuncur. Sed ad ea ^

priulquam perueniamus,quid fit mors,quid?

ve aegritudo, paucis indicabimus. Efi mors
dillolutiq vitae, cum mortalis, tum quoq; im-
mortalis»
* *
'i .
12 EXPOSITIO LIB. h
mortalis, quam dies natalis coniungit acco«
pulat: Nam omnis coniuqc^io rerum morta-
lium,maximediuerfarum,(ecumadfercdi(ro
lutionem. Quemadmodum omnem coniun-
&
d:ionem rerum naturaliu, earum quxprx*
ternaturam lunt.lequiturdilTolutio. Hincell
huius mali Fons &
origo , generatio morbi»
quam contjnuo Fubiequitur mors. Ex quibus
facile colligere licebit, quid vita iit.ciim mor-
talis, tum quoque im mortalis, & qua ratione
Vtraqjconferuari debeat. Quamuis etiam ea
inferius, vbi de phyiico corpore agemus, (atis
fuse declaraturi (umus.

Expositio»
ttfibtM tradudioneSi qutt Um de primo capituh
pofiufiint, interfefe dlfiareftylo videantur^ nonfenjk
tamen, hoc ioc 0 minime dijputabimus, Idfolum conUm
limur efficere pro viribus, yt lepores frudum aliquem
de tam ob/curis arcanis reportare queat. Cum videam
neminem adhuc tam difficilem prouinciam elucidam
tionis aggredi, pr at er Leonem illum Suautum larua-
tum l.G.P.loannem Gohorreum Parifienfem , aufum
futffe: qui quidem ,vt cacus alijsviam commonftra^
re conatus,infoueam cecidit ignorantia. Quod recens
adhuc ex infidelium fiholaprogrejfa, ad fublimiora
ftandere prajumeret implumis eimauiculay^uidfu-,
pra ytres audere , vel attentare dee oris adferat,expe*
 DE VITA LONGA. ij

rtri oportuit hocipfum ,quod & aly in pojlerum elati

fimilisarrogantuGigantes abfque dubio comperient.

Sed ad rem ipfam potius deueniamus. Antea tneis,

tkm phyficis f tum in admonitione adAthcuienfium

propugnatorem infidelium tfcriptis abunde futis exfa
ira Genefi deduxi, quid rerum vita fin immortalu na-
turalium ,vtpote lucis idealis vnio cum coele terraq^
pariter idealibus. Hac animaperpetuitatis fi cum de-
futuro fiue mortali corpore fuerit coniunila, vitam
longam efficit quia (piritus lucis perpetuus, cum luce
,

natura iun£lus,eiufmodi coniun^ionem Avitam non

finit ejfe bteuem , prafertim ijs qui bonam huius noti-
tiam habent, ignorantes autem eam, breuem habent
vitam , artemqfiongaw, qua necaffequunturquodo-
ptant. V ita igitur in genere ell balfamus incorrupti-
bilis qui diilus ejla Paracelfo, Mummia balfamita^
torpus a corruptione quauis defendens , per medium
fitlini liquoris, id eli,balfami inferioris, ex/uperiori in
inferioribus enati.Superior itaq^ balfamus, quem aper •

te vobisiam dedaraui, generat per influxum in infe-

riora corpora, bal/amum, vtperconiundionem hanc,
vita longa refultet corporum aut breuis,iuxta difpofi-
tionem influxuum,cumyiaturalium, tumfupernatu-
ralium, hoc eH, vel arte longa,vel ignorantia, breuisfa
tura.lnnuit Paracel/us vitam longam effie pojJe,velna
tura, vel arte, prafertim ijs qui norunt artem, hanc k
breutdifcernendi. Non quodomning velit omnes ho-
mines prolongare pbipojfe vitam,/ed eostanthnuqut-
bm datum eH a Deo vitam ytran^ cognofcere, & non
alqs
 14 EXPOSITIO LIB. L .

dlijs (fui neutram y ob alterius ignorantia intelligfmt:

contraria fi fiadem per fefe mutuo mnorelcunt. Ars

jfiiarum cognitionis itae^fionga d’Cttur, ^ breuisjpofl
cognitionem ad longa vita cultum , per eos [qni non
/uHt Ita fuperfhitofty vt omne hcitu ad fupxrjl,tionem
ex Ignorantia contrahant )tnv/iwi ajfumptum. ESI
igitur temperami ntton breue d longo^c^ d breui rur^
jus logum. Forrg quid vita bal(ami drut urinus fanius^ ,

viuacnu^fveloLim uutem,dibiliu<y aut mortalius phy

fici corpons vita?cur longa igitur vita, &
cur breuts^
iam habes, V erunt anun vitaqua fupercoeh fiis anteet
~dtStaesl, & phyfica, rui tone influxus huius JpirittK in
fhyficumvtrunqy corpus , apud nos explicari ex fi fit-
tis non poteH,ntft quatenus mortale corpus regit, t/lU

nobis differentiam ind eat & codefiis corporis^

arte^dirigit in tertium, quartum, et quintum etiam
Vita terminum, Deiiiue hactenus dixit, nunc de mor^
tuo,quid loquatur audiamus. Mors inquit-,eli balfami
dominium, Mummia interitus, (alium vltima mate»
ria. Tria nobis hocloco proponit confider unda, balfa-

mum videlicet, Mummi am, O" fal, ac fi diceretyVbidts

minabitur fuperccelefte fulphur Mercurio
, vitali coe^

lefti^ , & corporis balfamo [ah , tanquam in lucerna

flamma oleum exiccabitur, &con/umetur Itchnm in

omnium dijfolutionem lucu vitaq^ ext-nilionew^
His itaq^immorrahbus d mortai biuJeparatis,morta^
Ua membra tranj^unt adregreffum tn fua primordia,
fitffj diffolutiovita cum morialu,tum quo jue immor..

talis, quam dies natalis coniungit , ac copulat influxu

ytdeU^
y \ k
^

pE VITA LONGA
videlicet, cumfupercoeleft'mm,tum caelejlium,adegn^
iunilionem etufdem vita. Vita igitur ab exordio longa
dicitur y& a morteJiue di/folutione coniuniiionts, bre
uti. Hac morte longior eif ars, qua prolongari poteHa
/itis cultoribus, qm hanc artem ex cognitione morti*
& vita norunt. Omnia qua coniunguntur mortalia,
^potij^imum dtuerfa_, diffoluuntur , contrario modo
quam coniun£la funt, ob diuerjitatem ,fimiliter/u-^

fematuralia naturalibus iunda , dijfolutionem ad^

mittunt, quapropter & vita hutc eli obnoxia: maxi^
me cum fit intemperamentum coniundmU inter
mortalia & immortalia,tum maxime pugnat vtrun^
' que pro patria, id eH, contra mortalia fuas partes de^
fendunt immortalia, cir contra hac tlla. Cauja mortit
igitur, eH regnum hoc in feipfum diuifum,imefitnum,
vel empiricum duellu, ex dtjfolutione vinculi quidem
ortum. Inde morbus oritur tanquam iaculttm, cui re-
fifiiturper Anthos medicina , loricam huius beUi, qua
ntfi valida fit admodum, fequitur mors, Q^uid anthos
fit & lortca belli, audietur infequent ibus. Cognita per

(a qua diila funt vtraque vita, mortali & immortali

videlicet ,
quemadmodum conferuari debeant, infid
dicetur lattfiime,

C A P V T I L
O Vpradi^a omnia vc clariiis^nnotefcant»,
'^principio dephylico corpore dicendum,
cflecxiftirao. Omnium quippe quxtradan-

I
 EXPOSITIO LIB. I.

tur per noftra argumenta fuftentatio phy/ici j

corporis cftcaii(a. Aequi generalis quidepra- i

xis in phylico corpore in hunc modum fieri ]

oportet. Principio cpnfiderantur partes eius,

j

&hxexlocalianatomia,per locu totius phy-

fici corporisjcum intclledu medullarum, con |

ditionum, vfiis ligamentorum, formarum^

olsi um .& carcilagi nis,neruoriim, carnis pro- ;

prietatum,leptemq 5 principalium membro-

rum virtutum, idqj vniuerfiim, vt quida(5Iu--i
rus fis inphyfico,teipfiim intelligasadhanc
regulam. Principio oportet probe cognitam i

habeamus vniuerfam rationem atque natu-

ram, cum phyfici corporis, tum phyficx vitset ^

Corpus fiquidem vitaque phyfica mortalia, 4

Exmortaliverbnihilpoteftelici.quod pariat
vitam longam (edea qux poflunt haberi cx
,

his, fanum reddunt corpus,& fic neq; corpus, *

neqjvitamortalis,inhac noftra monarchia»

debent confiderari pro fententia Arcani vel
Elixiris. Extra namque corpus eft vita longa, !

&acorpore conferuatur, corpusque inferius^

ab ea. Prxterea interiieniente corpore, exori*
turdiftblutio virxvtriufque:vbicunqueenim
mortalitas non eftconiuntfta immortalitati,
illic dillolutio efte nequit. Hoc loco plurimu 1

laborauit em pirica mufa, & fbphiftx medici, -

fpagyrorunique, qua ftilicet ratione corpus

unquam ballamum conferuarenc, necaufa«> |

>
rentur i
 DE VITA LONGA. 17
^ci rentur mortem,cum balfamum fjt vitae Muni
n* mia, non corporis: haud memores inrenm in
vitamortem non efle. Nihil enim aliud vitas
usi morseft,nifidiirolutioqitedam abimmorta<*
'if Ii,quf vbiacciditjtumdemu moritur corpus.
:oii Atquihucomniafuaexcerpta retulitHippo-
ni| crates , corpufculumque illud prae manibus
ro- /umere, tanquam rubied:um long* vitae, &
r» mortale mortali conferuaredecreuit: cum in
lu< eo nulla vnquamfueritvita,qufexilliusFon>
m( te manaiiit. Corpus enim creatura eft, at non
lii vita,nihil^ueminiis mortis filia. Igiturexar-
tu< ca ea defcendit quae eft immortalis. Non
,

pVorfus rfeferenda eft, inquies, Hippocratica'

ii mufaadimmortaiicatem.£fto:at multo faci«
ial liorem viamadianitatem inuenias,quando<^
d quidem e (uperis defcendit magnale iftud.
jj, -Nihil praeter ea, quae creatur^funt, Hippocra-
j) ti tribuit Deus , imo nec ea ei plene, quxcrea-
«1 turaefunt,infigniamyfteriadeditifedadrem*
a, Huic corpori Deus adiunxitaliud quoddam,
jj
putaccelefte,idquodin corpore vitae exiftitJ
i.
de quo Theophraftus egoParacelfus:Hoco.
g
pus, hiclaboreft, ne in diifolutionequ^ mor«
i,
talium eft, &
huic fo]iadiun<fta,erumpat. £e
g
in corpore ifto accidere poteftdiftolutioyau
fi

,
que adebcolhgi ex ea amifsiocoelip corporis,
I
tamen vitae longae obeife nequit, propter in«
(Uuratione I quae fubinde heri debet, vt pror«^^
• b fui*
tS EXPOSITIO LIB. I.

jHisomnidefe(5lu careat cprpus. Sicut enint

ignis tantiiper, dum ligna ad(unt,viuit:ficvi^
ta longa, dum adel^ corpus ex arca, quod cor*
pusvccorpuscon(eruandume(I,inceruenieii
teeb corpore, quo excrinfecusconualeicit.ln-
deenim conieruari potefl. Nihil enim aliud
'cft corpus nifi (ubiedum , in quo vita longa
,

'
corporis actern i glilcit.
y «
. % •

Aliter 4UtemJtc,

Princlpib oportet, vt probe cognitam ha-

heamusvniuerlamrationem atque naturam,
cum phyfici corporis, tu phyficx vitae: quanf-
uis neque corpus,neque vita corporis hoc lo-
ci coniiderari. per fe debent: ciim nihil pofsic
clicicx mortali, quod vitam longam pariat,'
&uxtracorpus fit vita longa, & a corpore con'
Ieruetar,prxterea,interueniente corpore exo-
riatur diflblutio vtriulque vitx. Nam vbiciin-
qucimmortalirasnoneftconiun<51:amortali-
penitus efle nequit. Hac de
tatijillic diflblutio

replurimum iniudauit Hippocratica mula,

qualcilicetratione corpus tanquam balla mo
conleruaret, ne mortis caufa exhiberet fele,
immemorin vita mortem non efle. Nihil c-
nim aliud mors eft,nili quxdam diflblutio,
quxvbi accidit,tum demum moritur^orpus.
Hucquc omnia fiia excerpta retulit Hippo-
• cracef>
 DE VITA LONGA. ip
;nt(
trateSj corpufculiimque illud prs manibus
icr. (umere, & obnoxium morri,morrali rcmc-
Ic® dio co'li feni are decreuit,cumiiieo nulla vn-
:nit quam fuerit vita, quacex'fonrevir;c manarit:
it.l« Siquidem corpus eft creatura , non vita,
at
alio Non prorfus referenda eft, inquies, Hippo-
0D{ cratica mufa ad mortalitatem. £fto,atniul-
to faciliorem viam ad (amtatem inuenies.
Nihilenim prarrereaquatcreaturic (une, Hip-
pocrati tribuit Deus. Sed redeamusad pro-
pofitum. Huic corpori Deusadiunxit aliud
mb quoddam, puta coeleftc, id eft, in corpore vi-
irao ta exiftif. Hoc opus, hic ne in dif-
labor eft,

uao (b]ucioncm,qua; mortalium eft, &huic (bli

ocit coniundfa, erumpat: Etii in corpore iftoca-
poi duco accidere poceft dilTolutio atque adeo ,

ari: colligi ex ea amifsio coelici corporis, tameti

eco nequitobefl» vitae long«,propterin#auratio-
;(S nem quxftibinde Heri debet, yt prorfus omni
icii defe6tucareac corpus. Sicut enim ignis ran-
rol cifper, quoad lignaadfunr,viuit,ita vita Ion-
iaci ga,dum adeft corpus Qtiod corpus, vt opor-
:

niii tet,con(eruandum eft,inceruenientecorpore

lait eo, quo extrinfecus conualefcit. Indeenini
;|(i conferuari puteft: cum nihil aliud (Tteor-
hili pus , praeterquam fubied um in quo vita gli-
uii icit longa.

'f .
Expo-
 ^

Adfaciliorem inteUigenttam eorumtqua hoc loro^

& per torum opufi ulum vita longa ab authore f rt.

<
pta funtjapprimenecejfarium eSl conftderare triplex

corputydir non (o um dnpleXyVr nonnuUt volunt. vnum

C povfimum ,
quod vita longa dicitur, aternum,e^
fupernaturale: fecundum, talefte, velfirmamentale:
urtiumverb phy ficum &ilcmenture, Quanquam id
quodaternum esi, proprie corporeum dicinonpote§l,
quatenw ac tanti(per, dum corporibm eUconiun-
tirfi

ilum,oofi diffoiutionimveionon. Teflatur autorfub

finem tflius capituli du ens .corpus ejfefiibie(ium,in
quo longa vita corporis atermglifcit &
in fecunda
,

iradu^tone : fultteitum in quo vita ghfcit longa, Pri-

‘tnum igitur corpus phyficum, ex anatomid locali par^
tiunticum internarum,tum externarum, effe medice
probe curPintelleilu cognofcendum, ait, vtfacere difi.
ferentiam valeat inter phyficum corpus , ^ coelefie,

•quodauthorvocauitphyficam vitam, quaqutdemam

bo dicit ejfe mortalia, ac talia, ex qui btu vita longa
nullatenus elici queat , velquidpiam aliud quod eam
pariat. Hocfolum ex diflis mortalibus haberi pojfe acU
mittit, quodfaciat in fanitatem corporis. Concludit
inde monarchiam Jpagyricam, ex phy(icis nullo modo
confiderart debere, ad,ummum tllud arcanum, quod
metaphyftcum aliquando vocaui, &authornofier £.
lixir,siquidem extra corpus ejfe vitam longam dicit
hoc efl, monarchiam hanc ex vilo corpore non fluere,
fed
 DE VITA LONGA. 21

fcdex perennifonte corporis experte dcrtuarein cor--

pora phyficA , in quibus tantijper inuoluitur corporeo

indumento, dum ipfis cum morutttr.a dtffhlutione ta-

men (polium hoc corporeum abqcit. C onferum vult d
corpore coelejli tamen, per cuius medium infertus cor.

fuSjideRfphylicum, etiam conferuatur, Sedratione

corporis mortalujCui cemungttur immortale, dtjfolu-

ttofumit originem i id eii mortale esi caufa cur eiuf-

,

modi conitin£lionu vinculum fbluttur in natura, Dtf

folutio nullafieri poteSl,vbt nulla pracefiit coniunclio.
Huius tam excellentis arcani dicit , Hippocratem
fuosfutffe prorfum ignaros, atquefophifias medicotf
necnon alios(papyros vel exoertmcntatores^videlicet
in vita mortem non effe.Quofalium vt balfamum hoc^
vita Mummiam nonrepererinttetfi maximo labore

plufquam Herculeo ad hoc perquirendum m!udunnt,

Namsn corpore quafiuerunt, in quo noneil,nec huius
quid. quod tpfum confer uare debet, alioqwn
ejfe poteH

perfeipfumconferuaretur, quod fui natura labile eil.

Mirum fane, tantos viros & philofophos idingenio, la-
boribus^ fisis ajfequi non potuiffe, quod Paracelfius.

Propterea huic inuidebunt d Deo donum ,

quodtpfis
denegatum(uti? Bella ratio hominum (cilicet : fed ad
rem ipfam. Pofiea mori vitam affer it per dtjfolutionem
ab immortali, qui prius tamen dixerat in vita non ef-
fe mortem. Huc vos volo confluere calumniatores in
Paracelfum , vt cum Erajlo clametis , vnico tamen ex
eius ore omnes : Omnia dicite contra fefe pugnare qua
ferippt homo,fi quem nojlis,plaudit e cum pradam ba-
b s bebitis.
ii EXPOSITIO LIB. I.

bebitit, tenete ftri^ius,mv ftrof manus euadat. Bre^

uibus tamiam vos dmd> bit, ferio magu quamfacete,
vita moritur & non moritur: ex aria e fi im~
qua, .

mortali morti non cQ obnoxia, fblitm ea qua ireatura

ejljmortem per/olivt fui corporis. Hippocrates autem
/ubteclumvita lon^a multis excerptis hmc indcquaa
Jiuit ftdquia mortale mortali con/eruare detri uit,
mtfire deceptus eH. Nam in mortali nunquam vita
fuit, qua ex vitafonte manauit, id eH, in cius fubftart-
tia,vtta nuHa poteil effe, nec eii. Paracel us entm do~
c et i
corpus effe creaturam ,
at vitam non effe tahm,
imo nthtl mmiis effe vitam, quam mortis fitiam. Quan
quam autem Hippoi ratis labores, non omnino ad mor
talitatem refpcxiffe, quis dicere poteii , mhilomtnut
circa mortalia verfabantur, vtabhu ebc<.rety quod
immort alitat t confonum efftt.id eH,ad vitam longam
poffet tnfruire. Cum tamen ignoraret magnale ifiud

efuperis defundere, Nihil enim Hippocrati Deus re-

ite Ure voluit prat er ea qua creaturam concernunt,
.

imo nec omnia myficria dedit ei , qua de creaturis ha-

beri poffunt. Gloriatur ttaq^ Paract tfus,necimmerirh,

de dono Det, dona Hyppocratis ^ infidelium excellen-

sefquodqumu etiam chriflianus facere poteH, cum
tnodefita tamen)adhunc modum exaltans Huic(m- :

quit)corpori Deus adi fixit aliud qucddam.puta coele-

Jle.tdquod in Lorpore vita exiftit,de quo T heophraftus
Paracel/usego. Hoc eH,vttacorporU,velfivu corpori
Vita mortalu, adtunxtt Dem aliud corpus immortalis
fita,& coflejiefquidimil etiam dtfta mortalis ma
torpori,':
 &
de vita longa. a;

corpori, de quo mthi a Deo meo reuekto, gratias agh^

glorior in ipfoqui dedit mihi, quod Hippocrati reuela*
re noluit, ne^alijs infidelibus. Hoc opus, hic labor eff,
ejicere videltcet,vt hocfupernaturale corpus,per con^
iunitionem cum coelefii, coeleftefa^um , non erumpat
in diffolutionem,qua quidem oritur ex mortalibus,
ifiisadiun£fafuit.Fieri fepifiimepoteH,vt cau/eture»
iufmodi dijfolutio in ifio caduco nojfro corpore ,&in^
de coelici corporis amifiio, hoc vita longa per fe ohejfe
nopoteSi,ob iafiaurationem,puta coelicicorporis,qua
fubinde fieri debet, ac tam cito atq^dtffolutio coeperit
initiit, vt prorfus omni defectu corpus, puta phyfitcum,
careat,propter infiaurattonem. Exemplum ab ignefis
mitauthor,qui tatilperviuit,etflammas, aut excan*
defcentiam conferuat, dum adeH lignum, quo quidem
abfumpto,moritur corpus in cineres failum, a quo dif-
/oluta eil ignis vita,fic vtta longa dum adeH corpus ex
arca , viutt in eo corpore, quod quidem eU conferuan-
dum interueniente corpore, quo extrinfecus allato , id
eH,abextrinfecisintrmfecus ajfumpto, conuale/cit.
Inde enim conferuaripoteH. Vt confirmetur corporu
/
quam fupra flendam effedixi,iam, audite
partitio,
quinam fecundum hoc fuum capitulum concludat,
tithtl(inquit)enim aliud eH corpus, nififubieHum,in
quolongavita corporis aterni glifcit, Hoc eH, corpus
firmamentale in corpore elemetari , phyficum eUfub»
ie£lum,inquo at ernum corpus gltfcendo vitam parit
mortalem, cuifuam vitam longam coniungit, aqua
coniunHione corpus fortitum e(feinteUigitur,bac ipfa
durante-.a ipso per d jfolutionem etiam liberatur,
b 4- CAP«
- r'
 EXPOSITIO LIB. I. (

C A P V T 111.

H AcStenus de phyfico corpore : nunc qua

ratione materiam huius ab omni corru-
ptioneconferuari oporteat, dicendum. Prin-
j

cipi6> quidquid in feiplb corpus corrumpit,

idem alieno corpore eft recuperandum, ita,vc
monarchia fpagyrorum nonadmittatperuul
garem ball^mi naturam, qua corpus confer-
uarelaborant. Sicut enim heri nequit, quin
lignum abfumatur igne , ita fieri non potell,
quin corpus aliquando corrupatur vita. Qua-
re miniis admittedi fiint eflentialium rerum
periti, qui longam vitam ballamo comparari
aucumant,ciim potius h^c fit natura ballami,
vc corpus a corruptione eiufdem conferuee,
ne in corpore vacuu fit. Nam omne vacuum
eius loci morbus eft,fiue*gritudo in corpore,
& quafi atrophia quxdam vit;s longx.In per-
fedlocnim corpore locum habet vita longa:
In imperfeAo , in continuum defeiHxim ad
mortem vfquediflToluitur. Scimus enim phy-
ficum corpus ftillentari polFe a morte,& illud
ipfumex vifuacmummiiae innatx. Hxcadvi-
tamfanam, non longam, quia terminus pro
phyfico eft corpore.Operf pretium autem eft,
antequam vitam longam declaremus,fanam
Vitam exhibeamusac prsftemus.Suntautem
ilia quas a morbis defendunt. Vt in perfico
igne
 DE VITA LONGA. ijr

igne peric membrum non citra difpendium

vitae, quandoquidem ilie morbus membri cft
mors, deinceps caufa vi ta: cordis, hoc ab ac-
cidente,poteil tame per phyficum baUamum
toiii.InmoIa&Herniavelaturilue celatur vi •
talonga tantilper,dum definit idem humor.
Similiter in carbuculo &fapphiroplus aequo
glifcit. Obferuandum igitur corruptionem a

corpore auferendam > &

quod in vira longa
cxarfit , in refrigerium denuo redigendum.
Quare hoc loco fpecihca naturx, quaein hoc
luntadornata, corpus vndecunq; morbo con
fe(5fum,muniantnecefTeeft,id quod medico-
rum elTe debet. In vita autem longa nihil e-
iufmodi requiritur. Leonina enim ad vitam
16gam,ex aeq uo cum eo , qui a m orbis alienus
cft, poteft reduci. S i m il i ter Li thyalis & Ty m-
panites:fedhaecdevitaI6ga.Nuncad brcuem
vitam, teftalem fcilicet. Quicquid in Hypofar
ca fuftinec corpus interuenientc percipiolo
adminiftrandum. Ruftenna Enea in Epilc-
pfia.Perla grandis in Gutta.Sardiniana in ma
trice,& in id genus ali js. Theffana iri Thyria:
Thutia inOphthalmia; perllitella in Eryfipe-
la externa Hypericon inalijsoffenfionibus.
:

Haec atq j alia, quamuis probe confcda & ab-

(bluta, nihil tamen prorfiisad longam vitam
iaciunt,fed in hocfblum adhibentur, vt con-
ualcaccorpus;Parui enim refert, quoad vitam
b y
. longam
/
26 EXPOSITIO LIB. I.

longam attinet, coniulatur febribus, nec rie.

Ephi merae, canfonac, phthifi, ethicae, & id ge-
nus alijs.Tantiiperenim dum fpiritus naturae
manet , corpus ccelefte feruat, mahetque vita
longa vna cum cruciatu morborum. Hic non
praiio eft mors.Quatenus enim corpus in tu-
telam medico committitur, morscft, at non
ccelede corpus. Ex corpore autem difHuic v-e-
nenum in vitam, quaadeo accendit, vt pror-
(usinaefepharam erumpat, quandoquidem a
corrofl&is mors ducit, originem, &
arfenicale
inyniuerfum quoddam rcalgareft, ideo nec
delinit a natura veneni,
quoufque latisfaciac
donec & reddat coliimptum cor-
(uac naturae,

pus, idquetamdiu donec inaefcpharaminci-

neratum, nec poft fiilcm ceiTabit a (ua malitia
inea. Quare duplex praxis aggredienda eft:
haec , vt vita conlerues, altera vt reprimas cor-
pus ac places, &idip(iim indies propter cor^
xuptionem,quae quotidie accidit.
%r

Expositio.
PoH declarationem phj/fici corporis, adeiusmate^
fu conferuattonem ab omni corruptione tran/it,hii

ferme verbis: Vita sjuandoque dominante , corpus cotm

rumpitur, nec minus idfieri confueuit, quam aper tif-
fime videmus ignem habere dominium in omne li^
^um, quod tanti(per abfumit, ac deuorandum datur:
fi
verh
 DE VITA LONGA. 17
Ji vero cejfmus add. re, confumptohoc (ibo^fepardtur
ignit a con ore quod moritur Vi rum fi ( onfiruari de^
bvt >n corpore Irgni , add ndd continuo fuerit efia,
hon alit ir fi Vitam ton/eruure voles, tdquodabfitmit
indtesdeierpOre,idtm a teno corpore recuperandum
ertt, ftue per cibum, fiue per medicinam idfiat,iuxt4
ncceptatem. Quapropter in monarchia fpagjrr orum,
medii ina dn itur vniuer/alu,non admittitur per»
uulgaii baljomi natura y fed balfami fupernaturalit
ex natur altbiu tuxta (pas^yriam praparati, Nonfitnt
igitur audiendi
,
qut bal amo hoc vulgari fiio longam
Vitam comparari pojfe doi ent, cum tflius natura tan»
tum fit, corpus a corruptione per Vitam faila , tueri,
ne vacuum tn i orpore loi um habeat. Nam in corpore
vacuum eil morbus , tanquam atrophiafubjpecie ta-
bis, qua nutrimentum non recipit, ^ per confequem,
fiullam tnflaurationemabfumptoru admittit. Perfe-
iluw corpus eli, m quo nihil vacuu, &
in eo vita longa
totum occupat loiumitn mptrft£loafit,quiavacuum
Jubintrat corruptio 0 morbus, ea vitajdga vidt licet,

vnd cum ea qua mortalis ift.in continuum defeilum

ad mortem vfq^ d jjoluitur &
moritur corpus. Verum
foteHhocip(umJtiftentari,ideJlJifendi,vta morti
Jit libei uni , id^vi fua mummiainnata,quodadvita
fanam attinet, qua terminu habet, non ad longa, quia
terminus prophyfiuo corpore efi,nonprocoeleJlt,Prtuf-
quam tgttur vttd longa declaret, de fana dturefiatuit
author, ac ponere ea , qua d morbis defendunt, corpus

fbjfic u,idq^ per exempladn igne perficoQnqwt)pefit

membrum^
 28 EXPOSITIO LIB. I.

membrum non citra dijpmdium vita, puta membri,

,

nam hic morbus, et/i mors exi/lat membri in quo eSi,

nihilominus per accidins comperitur cordisvitacau^
fa,&poteflperphjrficum bal/amum tolli. Uortemv-
nitiscaufam alterius ejfe hoc loco, eil quodintelliga..
mus, ad hunc nempe modum. Quod in membro de vita
longa erat, loco cedit ad cor tran/iens, vitam adaugent
per accidens &acce/fum,velexce(fum. Vt itaque tem
^ramentum injlauretur advttam fanam, corruptio
elid corpore phyfico auferenda, & id quod eil acc^fum

in vita longa,refiigerandum:Quapropterjpecificis na
tura,in medicinam adhocpraparatis,vtendumerit,
qiiacorpus phypcummorbovndi^infeUum,muniat.
In vita longa nihilfimile requiritur, nam & Leonina
lepra per monarchiam ad eius fanitatem reduci po-
tefi, qui morbo caret omni, idipfum de Lithy%ft </y

Tympanitefieri poti H.Sed hacdevitaldga di^a funt.

Advttam breuemfiue tefialem,idell, caducam, deue-
nimsait, inUypofarca adminifirandumeffeid.quod
fufiinet corpus ,interueniente percipiolo, hoc efl, me~.
dtcamento adeam rem comprobato: Ruflcnna Enea in
Epilepfia: Perla grandi in Gutta: Sardiniana inina-
trice,etidgenusahjs,vt Thefianaimhyria:Tbutia in
Ophthalmia : Perftitella in Eryfipelaexterna:HyperL
cone in alijs offenfiontbus, vtendum effe. Qua omnia
particulariafunt adfingulos morbos remediorum ar-.
cana,quamuu etiam exalhfiimepraparata etabfola»
tifiima, nihil tamen ad vitam longam prorjits condu-.

cunt,folum in hoc adbibentur vt conualeat corpus»

 de VITA LONGA.
. Uihil enim ad vitam longamfacit quodfebribuStCpbu
mera,caufona,phthiJi,etbtUy (ir idgmusalqs multi,
adhibeatur quantumuis idoneum ri medium , n^^ht\
Tantifper emm acjpmtus natura manet, id eSl^fir.,
i mamentalis virtus , hac in fe conferuatac retinet cat^
lefle corpus in quogli/cit aternum, manente vita knl
ga vna cum eructatu morborum, Htc non prafioeii
mors. Ea tamen ratione quafefe committit ager, &
fuumcorpusin tutelam medico , mors eH ,fedcalejle
corpus mortem tnfenon admittit ^et/t dijjolutionem
a corpore phyfico mortali^ vita. Venenum corporis
phyficifnonnunquam accendit vitam in quamfereci^
ptt,vtpoflmodu erumpat prorfui inafcpharamJdeS,
incinerattonem,Abetufmodicorrofiuismorsintrodu-
eituripergenerationem arfenicalis cuiufdamrealga^
risin vniuerfum corpus difcurrentujdeo non definit a
natura veneni, quou/quefatisfaciatfua naturaddeft,
totum corpus, nifi obueniatttr,con/umat,&incinera*
tum in afipharam conuertat , non prius ceffat afua
Ptalitta. Duplex igitur praxis ad obueniendum , ell
4ggredienda,vna, vt vita conferuetur : altera veto, vt
reprimatur corpus & placetur, id^ indies & abfque
intermtfitone, propter corruptionem qua quotidie ac-
cidit, EtufmodtpraxininfiA reper/es, &/uoloco,vbi
de remedtfs agetur,

CAP V T I I I I.

pojdcio-
 •

30 EXPOSITIO LIB. I.
poficionem form*trAn(ic,& quia phylTctirtl .

corpusdimidiumei^jcumcoddli tociim:plu9
igitur medico confideradum>vnde& ex qui*
busmaiorhomoconfiderandtisfit. In maio-
'
refiquidem vica,confiditviralongAjatin mi-
horc, mortalitatis r«biedtum, & hoc inieri tiu?
iqxta prjedeftinationem videliceticumcor-
,

puSjtum vita cceleftis phyfico corpori qu^ ve-

lutindiuiduuscomes fequiturhancconiun-
Bionem. Ex qua quidem de praedelHnatiuiia
fciendu.quod quae in numera funt, aliud con-
iundio^aliud oportet) aliud rerum elTe, aliud
vita,aliud mors, omnia tamen tamen illa abi-
queprxdeftinato termino, vel pundtodepti- ^

tato ('qui hominib. cognitus elTepor^it)qiian .

doquidem fub manu hunc te-

priuilegiata,
^
nereconditordecreuitfibifoli notum, vtlla-
tutum apud (e habeat, pofsit^ie abfque reno* »-

catoiudicio libere, quod vult, quodq;vili»fn >

cft,difponere: Porro redama coniund;ione ha

rum duarum formarum , naturalis videlicet,
& eius qu2 prxternaturamell,in formam na
'

turae.idque omni no in cella matricis elicitur*

genitores duos, filium vnum,genitricesetia
duas , filiam vnam, has quatuor perfbnas gi*.
gnere.Parit hoc femen ccelefte cum mortali id •;

animal, quod genitum apparet, elementalo

&
femen fiipercoelefte fi mul. Na m hoc ver^ o- _
peratur corporale femen^id quod inprxfef-
uatio-
 'DE VITA LONGA. ^
Uatlone dudus naturalis conferuari oportet*
Eaaucem quxprajter naturam eft forma Jn
pri m is conliderari debet , i ta vc per illa etiam
quae praeter naturam (unt,/eruetur. Sicdupli-
cium bonorum haeres infcribiturpuer,natu-
risSc elTentia; quae a natura exiflit>
iuxtaprx-
(criptum creationis, quxlimiiloboritur,idqi
ab eo, qui prxter naturam eft parente, qui cor-
^usrcgicac gubernat. Ex duobus quippehis
parentibus fuperius (equitur coniun Aio ma-
trimonij diuinitus. Nam Adamus neque ex
creatione aliquid afTecutus,nequea(cen-
eft
dentibus ftgnis, neque alijs rebus obnoxius
faAus: nihil igitur exaftris quatuorciim ho-
mine participes: Indiuila funt enim aftraSc
homuncula, (edexeo,quod prxter naturam
eft, vitam longam accepit. Verum vt habeat

medicus quod rftirpet; neque pafsimlequa-

iiir imperitorum nugamenta, qui frigidi^si-

mehacdere^c^ipferunt,principi^)admonen-
dus medicus , vt plus ad ea qux prxter natu-
ram (unt, quam ad eaqux lecudum naturam
fiunt.animuadiungat. Deinde vtpr^deftina-
tione pulcherrime calleat. Exhac enim tan-
quam ex fonte potius Icaturit ea monarchia»
qufprf ter natura eft, quam (pecificu & quaii-
ficatu. Atqj hinceft peruulgatus ille error,quo
no pauci indu Ai , fic ftatuut coftilere corpori»
vcanulcb plura corpori» q qu* corporis liint»
tri-

/
32 EXPOSITIO LIB. I.
'

tribuant.Hxcvtclariusinnotefcanrjfimilitu-’'
dinem hanc cape. Videmus in eo quem fb- V
mnusopprefsit, vicanaturacdunraxat inefle, *.
fatumque fpiritum cum eo colludere vna. V-*
bicunque igitur pricfens vira exiftit, non ple-
ne, atque adeo citravim exidit. Ea^quamuis
mortua Ut, qui a non operatur, tamen corpori'
inlitaeft.Itemineoqui iugulum gladio prae-
bet, iduslongam vitam aufert. Quicquid por
ro in corpore rubfulratviuumadhuciingeni-
tavita'naturae eft. Haccprodiis non eftobler-
uanda, (ed ea qua corpus reuiuifeit. Praeterea
vita longa tanquam homo exidit nobis, vc '

ignis ligno inlicus>quo redintegralcichomo.

Expositio* .
i

Uscloco docet Paracei/us qua fit phyfiet corporU^

& eius quod e^prater naturam,facienda medico dU
Jiinilio»Saturalefiquidem innuit per creationem cort
fiare phyfica vitatanquam exforma,
, &
ex corpore
qua tamen amb^e
pariter phyfico , velut cx materia :
partes dimidium creati confiituunt/olum^ &mino-^
rem hominem , cum calefit vero corpore fiue homine
maioref totum & integrum Vult etiam plus
efficere*

confideraremcdicum,vnde ^ ex quibus maior homo \

fit conferuandtu^quhdirt
eo vita longa confifiat.quam
mtnor yinquo mori alitatis ell fubieilum duntaxat:
Verumhutfinjeri iuxta pradefiinatmeWiCumcor^
pus^

/ '
,

1
 de vita L.ONCA.
ftUj tum calftem vitam, fciltcet phyjho corpori, er
ifii, fieri c omun^tonUjlUm continuo t omitem tantis
jfier indiuiduum, dum vita long4, breuu^j (imul con-
uenerint pro ratione Vim uli. i\uodfan<t vita dui tem^
peramentum potesi. Oe pradefimatione autem 'obfcu-
ra fatu adducit. &qua mihi Vidc ntur ab intmicu eiiu,
vel ab ignaris deprauata, per ablationem partu uU,
qua addere Visu eU atq^ fateri de meo tn refhtutione
,

melioris ac fanior ude prxdefi/ natione, luxta Riblta,

fententta, acce/^ijfe adauthoru textum, tntra pareH-
thefin condu[am,vtputa ( qut ter minus velpiinCltu,
hominibus cognitus effe pofiit ) Textus enim /ic habet:
Omnia tameillaabfi^ijradeftinatotermino, velpun-
£te deputato, effe (ub prade(lmatione,fcilu et, qua \re^

ceti 'utt antea, coniunltionem rerum, rffcniiam,necefi

fitatetn, vitam, mortem, o^c. qua fingula poftea con^
eludit, conditorem, vnd cum terminif,fub pfiuilegia^
ta manu tenere, deireuijfe, vt (latiitu apud/e habeat,
poffit^ab/^nuocatoiudicio, libere quod vult, qu6d~
quevijUmeii,difi>onere. His aperte declarat mentem
/uam author,de pradefiinatione, verbis(apudfe habet
fiat ut um ) non dicit apud homines, item fub priuHc»
giata manu conditoris ejfe dicit, non hominum mrellu
git.Sacra fiquidem Utera nos docent, quas l aracelfu*
non ignorauit, per Prophetas Cir Apofiolos, numerum
dierum nofiroium &
capiUurum apud Deumfolum
effe, non aut em apud nos. Quapropter nec apud nos a^

li juidparticulurtter cerri vel determinati concludere

poj/umut depr&deJltnattone,praterquam jolt Deo co^
f gniiam
 ^
34 EXPOSITIO LIB. l'

ffiit Atn effe particulariter de fmgulis.mbis aut no nifi

vniuerfaliter de omnib. in gener e, quantum nos docet
facra litera.Cum igitur nemo diern vit^fuaterminut \-

fer hora vel momentum, longa, vel breuis/cire pracise

vUatemupo/it, nonfunt contemnenda medta, quibus
ad alterutra,Jtue logum,fiue fana,abf(^languore petm
uenire valeamus,id^ remedijs &
arcanis exfonte do-
nor u Dei deriuatis. Quibus enim datu ejl a Deofimilia
cognofcere,pariteretvti,adctim in quefunt creata
fi.
ne,coceditur, No diutius in materia pradtfiinattonis
aufusfitm perfifiere, quod captu ingenij nedum de ip/a
vix cogitatio fuperat, verum et id confundit ex ratione
folafide,htc & in plarisq^ alijs locis fatris opus effe vi-
deo tantum, noningenio nec arte, Adaliaigittlr,qua'
minhpericulofafunt redeamus. Duas ponit Paracel-
fius
&
rerumformas, vt naturale, prater natura, eas^
per coniunltione in tertiam redigiformam etianatu-
|

ra,(pec ifica videlicet, in fuis produ^is,Jpecies a generi- "

bus generari no inconcinne docens, i. formas (pecificas .

ab vniuerfatibus, lam dici asformas duas recipi, & con '

cludi in ceUa matricis, i.matcria, dicit,genitores duos,

i.mafculeasformas duas, igneam & a’ered,fitium vnu
gignere mafculeum , &
genitrices duasyfoemineas bi-
nas materias, aqueam^ terream videlicet, generare
filiam vnamfcemmeam creaturam. Ex quatuor dt£lis
perfonis partt hoc femen codefie,quod audiuimus, cum
mortalifemine,id animalis genus, quod quide genitu I

c um apparet , cft nibtl aliud, quam elcmentalefemen^

‘
ttfuper ccelefiefimul, l n ifia generaitone^corporalefe-
 DE VITA LONGA.
Wtn vere & perfere operatur id, quod prafiruari dg^
bet in praferuattone du^us naturalisy /. quod ex cor->
fore phjfico e^j vita nempe mortalis autphyfica. Sed
formaprater naturam, ad hunc modum confideranda
venit, vtferuetur etiam per illa qua prater naturam
funt, i, per fispernaturalta quada arcana remedia fit^
pernaturaliter de naturalibus, in quibus delitefcunt,
extraria. Ad hunc modum etiam puer qui nafiitur ex
ea generatione. puta phyfica veljpagyrica, hares eii bo
norum duplicium, videlicet natura inferioris phyfico-
&
rum, ejftntia /uper ccclefiis, qua a natura exifiitiu-
xta praferiptum creationu id eU, qua natura indita
,

esi a creatione,fimuLjj oboritur ab eo parente qui pra-

'
ter naturam e^,qui^corpus regit & gubernat. Hoc ,

ip/um Hermes Trtfmegifttts docet his verbis : Sic recu

fitvim /Uperiorum &
in feriorum , videlicet quod ex
vtrijque natum, patre Sole,matreq.^ Luna,&c. hoc eSi
foetus duplex , Solis & Luna duplicium , vt fuprL Ex
duobus itaque parentibus, tdque duplicibus, (equitur
matrimonq coniunblio diuinitus facla, Adamus e-
nimex creationefidefl, ex creaturis, non eiiafecu-
tus vitam longam, neque ex ajir is, neque ex afeenden-
tibus , qua omnia creaturafunt , neque alqs rebus ob-
noxiusfait us eli, inteljige ante Upfum , fed esp eo quod
frater naturam efi , vitam habuit longam & im-
mortalem. Quapropter medicum decet, plus ad ea
intentum ejfe , qua prater naturam funt ,
quam
ad ea qua jecundiim naturam fiunt , ab illu quan-
doquidem ijla reguntur omnia : Deinceps pra-
C. z deftind-
 EXPOSITIO LIB. I.

deJlinauonm,vt €quum eHiCAUeat yquU ex eatam^

qua exfonte yfcarurit monarchia qua praternatura
efi,magts quam fpecificum qualficatum, intellige
medicamentum. Krrormaxtmw increbuit interme^
dicos.quo cofulendum effe corporificftatuunt, vt buie
plura tribuant, quam ipft lonucntunt , immemores
interea vita qua nullatenus e Si corporis ynifi contribui
titiafVelcx alieno accefforia. Exemplofit oppreffusfo^
mnoycui naturalem ineffe vitam videmus, &fatum
(piritum cum eo coUuderevna. Vbkunque igitur vitd

prafens efi,etfi quandog^fopita,vt nihil operetur, viri.-

husfuu tamen propter ea non dcfiituitur.quiavidetur
quafi mortua fed corpori adhuc infita eSl, ite in trun»

,
cato capite,iStus quidem vitam logam aufrt, at quod
in corpore adhuc refuit at, ingenita vita natura eSl,
qua prorfiis non eSl obferuanda , fed ea foliim qua cor-
pus reuiuifiityid esi, vita longa. Vita igitur longa no-
bis eSl tanquam occultus homo, qui maior fupra di-
£lus eSl , infitus minori vifibilt & naturali, tanquam
ignis ligno,quo maiore minor redintegrafcit,id eH,in-

fiauratur. \

CAP V T V.

Ed vt magis dilucide appareantca,qu*de

S parente diximus, qui praeter naturam cft,

& naturali, iuxta praefinitum infitus:quf cau>

(acft duplicis ac corporis naturalis, & e-
vitae ,

ius qu pr^ter naturam euparentis^ex quibus

i

(
 DE VITA LONGA. 37
facile liquet hominem duplici (emine nafci:
<lehi$omnibus ficbreuiter habeto, lamindc
ab Adamo immutata eft com plexio vn^ cum
natura generationum in carne^ propter im>
portunas &intempeftiuas operationes per-
(bnarum in earum natura contrarif Pal^m e«
.

nim e(l) neque melancholiam principio no-

bis ingenitam, neque (anguineum, neqjcho-
lericumjiieque phlegmaticum fuilTc. Ex m©-
laiicholia enim & cholera ^(imiliter exalijs^
nulla vnquam orta eh plena coplexio. Nam
(eminecontrario(emelconfu(b,perijtvnkna
tiuacomplexio:adeo vt nemo cholericus ple-
ne, ac perfede dici polsit. Quod li(bla&in
gradu (iiopermandlTetjporro etiam apud nos
praecelleret cholera. Quare medicus prordis
de quatuor complexionibus nihil (entirc dc-
bet.lnAdam enim non fuerunt,mult6miniis
in eius prole, & necdmul confillerc poflunt
iftaquatuorinterlediuerfa. Praeterea (icutin-
terueniente partu intempeftiuo,(inguIae com
plexiones corrurtipuntur , &
idipfum non li-
ne ia<^ura liberorum (quid enim eft com ple-
xiofparentis natura eft, idque (ine calido vel
frigido, nigro velalbo jdcetiam in eo, quod
praeter naturam eft,corpore,(cmen quoddam
haereditariumexiftit. Erfiduoeiufdem com-
plexionishomines copulantur, tamen (iiper-
nacurale (emen, fub quo , cum (apientia, tum
c 3
• vita
 -

g8 EXPOSITIO LIB. I.

vitadclitefcir.nunqiiavereconiungitur. Du-
plex ergo eft matrimoniu, aliud quod humar
na ratio pcrfualjtjaliudquodDeus coiunxit.
Illud proprie matrimonium no eft, nift qua-
tenus oculi & captus naturx ftnunt. In illo,
quamuisyndecunq;difpiciathomo,quodfir
biac pueris prstexat, Ipititum Dei qui iplbs
copularit, requirar, honeftum praetendat, ni-
hil tamen nifthypocriftseft. Argumento eft
fubindenoua mutatio locorum. Hocautem
quod Deus cdiunxit, proprie matrimonium
cxiftit,&ad vitamlogam refertur propter di
uortium , quod hoc loco accidere nequit, id
quodnemo,niftintcriienientib.liberis,intel-
ligit. Propterea multi vel in vtero matris funt
iancftificati. Hi ftint quos Deus copulauit, vc
cam qux fuit Vriac&Dauid,quamuia ex dia-
metro fiic.n. libi humana mens pcrftiadebat)
cum iufto& legitimo matrimonio pugnaret
hoc. Quia tamcvterq; prxter id quod naturae
erat,quafi hxreditario vitam longam adeptus
eft. propter Salomonem, qui aliundc nafti nq
potuit,'nift ex Berlabea , coniun<fto Dauid fc-
mine,quamuis meretrice, coinnxiteos Deus,
Adeo quicquid eft prxter natpra, velut naturf
thelaurus eft Deo comiffiis.id quod apud (pa-
gyricf artis peritos palam eft,vitfq; logf miru
in modu conftntaneu. Hxcprxftribunturiii
hoc,vt q prxter natura ftint, phyCep plene ap?
parean u KXPOr
 &
DE VITA LONGA.
Expositio.
‘

Ad mdioremita^decUrationem parentis fupernd

turalis, naturali parenti iuxta prafinttum infitiy ex
qua cotunUione caufatur duplex vita , corpus duplex,
C parens duplex,videlicet naturalis ^ &
fupranatUm
rarn.vnde colliditur etiam hominem ex duplici femine
nafcijde his omnib.nuc latius & br^euibus audtte,Pofl

Adamu complexio fimulvna cum natura generatio^

fiumin carne immutata eil.ob importunas &intem^
pefiiuas operationes perfonarum, in eiufmodi generac-
tionum natura contraria. Adamifiqutdem alia natu- ^

rafuit , non ex carne, fidlimo & fpiraculo vita, qua-

propter Cain & Abel, qui non immediate ex eifdem,
ex quibus parentes natifunt,fedex intempeftiua vel
fejhnatafortajlis operationegenerationis in carne,na
turam aliter complexionatam adfecutifunt cum fua
fofteritate, propter amborum parentum (emina con->
traria^qua femelconfufa natiuam complexionem de-
perirefaciunt. Certum efl i neq^ melancholiam nobit
ingenitam a prin6ipio,neqjfanguineum,neq^choleri-
cumineq^phlegmaticumfuiffe Adamum, neq^ prolem I

eius ante lapfum ejfe potuijfe, fed hanc eiu/dem condi-

tionis atq^ natura, cuius et pares eius fuit,poli Adamu
lapfum iame,a quo degenefauit, ab abfoluta prtmaua
perfe^ione/dccefione mutata efndtiua coplexio.Po
teh et hic loc^ aliter intelligi, videlicet ex Jeparatione
Eua ab Adamo,diuerfificatafuijfe parenta femina,
fa^ncotraria.Quid.n.eft eoplexio,nifi paretis natura»
(4 id^
 /

40 EXPOSITIO LIB. L
idg .fine calido, fiigidoj huwido,fic(o, nigro, yelalhof
onmia fiwultmer fe contraria confitflere non pofi

fiunf. Confiant nofira corpora ijuidm t liment it

tuor,(ed non mnr /efe mutuo contrarijs , alioquin 'tn
ynum cqnui nne nequiret.Si dtcoi per quahtatfs cort»
^tnirc ynenfiaconueniunt oli innatam (ontrarieta^
tem,quarea(iud mt quod contraria concordare debet
'm vntimj id^ tertium, a qualitatibus alienum. No»
negamus couftare mundum cdtraiijsfiuLftanttjs,pra»
‘fiernni duabus,/ed conuemre per qualitates naturalU
ter: quttt imb affirmamus per tertiam fiubftatitiam,,
eam^ magneticam in vtroq^ exifientem, potius ad v-
puniadduci,quacunqueexvnoper/eparationemerat
fia^a contraria. Quare medicum , ait Paracet/us, de
quatuor complexiomb. nihilfient it e di bsre,cum aliud
inauro cottfiderare oporteat ,quhn elementum t vel
qualitates, in qutbus nulla vita per/e, de qua medice
potifitma curu,maior^,quam de corpore habe nda eil,
Duofiemina igitur contraria , difiimtlium etiam duo^
xum parentum, per magneticumfiemen^tertium in V‘
troq^latens,eotlueniuntin vnu, adgenerationem ter^
tij, alterutrius parentis complexionem flue natura ba
bentisyidemjpjemtn fimina.ln corpore /upernatUrt
rah fiquidenr, fiemen hareditariu habetur advitalon^
gam , in naturali ad breuem, (p‘ in magneticu ad/a^
nam vitam i vtladgenexafiionem vtrobtque conuenu
tntifitn>um. Sub lupernaturah femine, cum fapten-^
ita, tum vita delitejcit , longa videlicet. Hoc locofiatis.
. fpene fatet ur raracel/ue^j^tiperriatifrale Jemen^yn^

V
tum
 DE VITA LONGA. 41
(um fapiemia Jimul a De§ hominibus donum contin~
gerrnam aliunde fupernAturalu fluere nequaquam
pojfunt. Et quamuu lureditartam dicat fapiimid&
Vitam longam , non aberrat , quia non dii it eiufmedi
hareditatem obtingtre nobis a naturali parete^ (ed ab
.eo qui prater naturam eR, &a Deo, per donum hare-
ditarij feminis fupernaturalis. Nec eR quod nafutulut
quijptam inferat, Paracel/um hoc loco docereanimam
rationalem t quam vocantyVelperpetuam ex traduce,
/eu hareditario propagari: differentiafiquidemfacien
da eR, inter vitam longam,ftpientiami& animam tx
ffiracuto vita ortam yit em interfapientiam etfapien^
tiam ifedijlareferuanda funt alij loco magis idoneo,
faracdjus itaq^ de naturali /emine docet (emina duq
mn vere per homines coniungi , etfi duo ciufdem com^
plexionis vel confenfus copulentur, quia duplex matri,

tnonium inter homines ponit,vnum quod humana ra.

tioper/uafit,alteru quod Deus coiunxit. Prius proprtb
piatrimontu effe negat, ni/i quatenus exoculo captu^
natura iudicaripotiR, ideo quod etfi vndecu»qjdt(pi.
ciat, quodfitbi ac pueris pratexat,(piritum Det qui eos
(ppulantjequirat, honeftum pratendat , nihil tamen
tiifi hypocrifis eR, qtiiafubindenoua mutatio locor u,
in animo videlicet fuboritur. Matrimonium vero
quod
d Dep oontuuRum cR, proprie matrimonium dici po.
tcR, & ad vitam longam refertur , ideo quod in eo du
uortiu fieri nequeatJjocipfum nemo nifi interuenien.
tsb. primum liberis intelligtt.Hac de cau/a multifunt
in vtero matrU /anRificathficuti 'loanes,$amuel^<f^c,
c $ matri»

k (
 4» EXPOSITIO LIB. I.

matrimoniu Thobia 'tumoriSjlacob,fic de CAterU com- -

pluribus. Hi funtquosDew capulanity vt Ber/abeam,

qua fuit Vru et Dauid,i.cum Dauid Hic locus rejipere
videt ur depradefiinatione quare mente authoris p9->
,
nere folumodo /latui, nibtl de mea iudicio in medium
adferens,at in meliore parte interpretatus jdt/putabu
le relinqua Theologis argumentum.MatrimoniuBer^
fabea cum Dauid extfiipatfuiffe prauifumy ac praor*
dinatu apud Deu, vt quodnecejfario contigt/fe debuit,
quduis apud homines videatur ex diametre iujle et
"Et

aquo repugnarei no eftiftorum de/latutis aternis atq^

decretis altipmi & iu/lipmi Dei tudicare,cur idma*
pimoniu fieri hac modo voluit vel ex peccato, &
ex eo
Salomonem/ecundogenitum nafcty dotatu omnifapu
entia, &primogenitu interire. Quod omnipotes Deus

Vouit/olus, omne quod nobis malum ejfe videtur, in bo

num conuertere, Nec propterea,quod malit e/i,appr0‘
bau Quis erit aufus/erre iudicium , autferutari, cur
Dem omniafub Adami peccato concludere voluerit 4.
liud,qumfcripturafacranos per Paulit Apojl, docet,
videlicet, vt mifereretuiLomniuperfiliu fuu lefum,ex
Adami,regenerati tamen/uccepone natui His de pie
et /obrie dictumfit halienus,hocfolum adda ex autho^
ris mente, vtrunq^parente Salomonis, hareditario W-
tam longa adeptu effe,cum/apientia in Sahmoneifed
vitam breue ^ itifipientiam in primogenito. Hinc pa~
tet,quid authorper vitam longa intelligat:nthil aliud
/ane,praterquam rerum omntud Deo datafapientia,
in cum qua,datur paiiter omnia, Quodappa^
ret
 DE VITA LONGA. 4j
'

retmmfeft>pme^fReg,s, Quiapojiulafti verbuhoc,

et no pet^fti ttbi dies(tfit Dominw Salomom)wf{ltos,
nec diurnas, aut animos immicoru tuoru:fedpoftula.
fit tibi[cientiA ad difcernetidu tudiciu:eccefei i ttbi/?-
eundum fermones tuos. Et quauis cum fapientia nop$
tierit vitam Ungam, neq^ multas epes,mbHomi»us eu
cumfixpientta multa obtmuit aDommo, quia nopra.
tulit tlla fapientia. Qui fapiens e^lJOptimenouit
fi qua
via vita longafit acquirenda. Concludit authoryomm
quodprattr natura efi,effe natura the/aurum Deo cor
Viifium: ac fi diceret :Deus O.M.in natura the/aurum
comltifitiquod prater natura e SI, ad vitam togam acr
quirendam maxime tdoneum- quod quidem arcanum
fiagyrica artis periti non ignorant infitu ejfe natura^
htne fityVtfummis conattb, & laboribus, hunc elicere
fiudeant a natura. In eu fine/ftafcripfijfetefiaturau^
tbor,vt[altem phyficus cognofieret prater phyfica ra-
tionem ,altudtnejfe naturafirinqs inclu[um, non
naturale quidpiam,/ed naturm excelles mnemt ipfi
tamendortiun^umf

C AT V T V I,

"PXluifa igitur duplici praxi, alia in phyfici,

alia in vitam longam quatenus vtriulq; .
,
inciderit vfus, ex fine iudicabit phyficus. Do
hac autem vita ) quxprxter naturam eft^qua
deinpraefentialoquimur,vided.umnumfied
pofsic , vt aliqua ratione adfequamur illam
ifi phyfica vi;a, (quando extra vires, qua: fe^

.
/* icundum -
i
44. EXPOSITIO LIB. I,

Cundiim naturam runr,exiftit,&fiibilla Ion*

.gae vita: arcana delitefcunt. Nam hoc locopa-
ikm fiunt i m prefsionesnaturam
j
quae praeter
vitam fi«
^lintjVtutfcilicet infiipernaturalem
mul concurruntjVtut etiam firmamentum in
corpusjquod fecundum naturam eft, concur-
rit. Etfi imprefsiones fiipernaturalesappare-
ant,tamen oblcura eft illarum cognitio. Hinc
eft cur imprefsiones ab ali js dici coeperunt, ab
alijs incantationes , ab alijs fuperftitiones,ab
alijs aliter , iuxta prxfcriptum magicae artis.

Nam ex his fluitea qux Crxcis niagyriaeft,ea

prxter imprefsiones , quas incantationes &
fuperftitiones appellant, aliud nihil tradlar«
&idipfum in corpus fupernaturale. Quare o-
perxpretium eft de corpore fupernaturali in
imprefsionibusfuisloqui.Cum tota magiam
ab Aftronomisetiam in alienu vfiim torqueri
videam , &
perperam ab omnibus appellari
fuperftitiones, pharmaceutriam quandam.
&
Quemadmodu necromantiam, nigroman &
tiam huc omnino retulerunt, vt vtraque ido-
lolatria quxdamefTe credatur. Qux nifi inter-
ueniatinfluentia,prorrusfilefcunt. Quamuis
enim quaqua verflim rcfpondeat, aut loquan
tur manes, tamen non nrfiea, qux prxter na-
turam eftyinfluentia interueniati accidit id
quod perperam impoftura Satanx creditur,
quia impofsibile hoc iit homini, ciini facile
 de vita longa.
exorcifmis phantafticom
aflfeqiii liceat, vtin

fpirituum videmus. Nam tota Cabalifti-

fieri

ca magia hoc in (c claudit, vt palam faciat cor-

pus qudd (ccundiim naturam eft, a corpore
quod praeter naturam exiftit, & nobisvelut
imago infitum,fiiftineri&adminiftrari,vtdi
ueribs & longe difsitos fenfiis.puta Orientem
& Occidentem «quales , cogitationesque in-
cognitas, cognitas abfens reddat. Qiianquam
,
difficile admodum fit cognitu his, qui huius
: artis Cabaliftic<j prorfiis rudes & imperiti sut.
1 Ciim ab his etia qui hanc artem apud omnes
,

i
iadaucrunt, longe erratum fit,id quod trand
i latio eorum ex Hebr«o & fpagyrorum cano-
! nes indicant. Quare de praxi longae vitae con-
i
eludimus in huiK modum, ex influentia fii-
!
pernaturali,non modo incantationes, veriim
j etiam imagines, &gamohoeasfluxifle. Hanc
l
quidem philolbphaftriin aftra firmam etire-
)
tulerunt, &excarbonib.cceli Martem lo- &
(
uemfinxerunt, qui corpus illud, quod praeter
!
naturam eft,regerent & adminiftrarent,ciim
{
tamen no fit js porro poteftas, nifiinresmor
i

;
tales, qus prorfiis nihilad vitam longam fa-

5
ciunt.Quare ex fiipernaturalibus corporibus,
1 non naturalibuseliciendafiint,quibusadvi-
:
tam longam vtaris. Tota enim vis illa Ibper-
{
naturalis magica eft, & omnis magus influca
i
tiam^qux prf cer naturam efl^vna cum corpo-
{
refub

X
 EXPOSITIO LIB. T.
refiibquo vita deprehendit. Cbr-
delitefcit,
puSjinquam,quod in (egerithomo.inuifibile
homini eH; quemadmodum de generatione
,

habetur^&c.
:

EX P O S I T I O*

Diuidit author medicinx praxin in duas partes,

quarum altera naturale vitam concernitjolum a na-
turaUb.pettta domicilqs,imh fupernaturalium carce^
ribusialtera vero longam& [upernaturalem vitamab
eiufmodi compsdibut liberam :de qua hoc loco tranare
vifum ejl ei poti^imu,ac perquirere qua ratione qtieat
iftam , invita naturali ,cum extra naturales exijlat
vires, confiqui,&fubca longaviunthilominusarca^ \

na delitefcant. Ex eofacile comprehendi pojfe dicit, im

^

preftonesfupernatttrales in naturalem vitam quoquo

modo concurrentes : &fimiliter impnfiones firmae
menti in corpus naturale: quarum fupernaturalium
impreftones, etfi nonnunquam a/uis effellibus nobis
appareant, nihilominus obfcura valdefunt earum&
cognitio , propter inuifibilemfuorum effebluumcau^

fam. Huc non inconcinne referri debet, quod in admo»

nitione quam feci ad Erafium, de intenftone , cxtent»
fione ab infinito in infinitum , radiorum at ernorum,
ad interfe^ionem centralis vita concurrentium bd-^

hetur, in demonftrationem myflerij magni , qua quia

fatis dilucide fuerunt ibidem enucleata, lectorem e^
relega*
 DE VITA LONGA. '47 ,

relegarnut, Quhd eiufmodi vires, virtutes & faculta^ ^

tes,<fuapr(tter naturam funt^apUris^.etJt maxime
UteratU , intelligi nequiuerunt , ab iflorum nonnullis .

impre^iones.ab alifs incantationes, aut/uperjlittones ^ ^

appellatafunt^exprajcripto artis magtca,Exiflis in- <

^
tantattontbus & fuperflttionibus , fluxit magjris *

Cracanicorum fupetftitiofbrum ^ & mendaciumbo-

minum ^ hac enim altudnthil trailat 3 &idipfum per , *

imprefiones in corpusfupernaturale» Cum igitur vi- 0

detet Paracel/us ab Aflronomis, puta Gracis, in alie- %

numvfum totam magiam contorqueri, perperam
ab omnibus , propter abu/um hunc, appellari fuperfti-
tiones ceu pharmaceutriam non fectu , & huc referri
necromantiam , & nigrowanttam vt vtraque , idolo-

latria quadtm effe credatur, & propter magi- iflas

am veram & licttam , detefiatam ab omnibus , mali

audire: operapreciumfore iudicauit^ defupernatiira-
li corpore in/uis impreflionib loqui,ac admonere prius
Udorem , omnes eiufmodi artes prater influentiam
plere y ideSl ,vanas & fitiuolas effe. Qttapr opter aip,
quocunque modo ideueniatyVt loquantur ac refpon- '

deant manes . bonos puta, non nifi ea,qua prattr na- ^

turam eli,influentia fieri : quod igitur fifiat, perpe-
ram impoftura Satana creditur, qui nuUatenmfit-
fernaturalibtu & prater naturam influentqs vti
poteli , necfltji ifs qua contra naturam funt , &
contra fupernaturalta . Altud enim eli dic ire con-
tra naturam & prater naturam . Et quia bo-
" '

ui malhe manes extjlunt , ifti facili per aba-

[um

(
 4« EXPOSITIO LIB. t
fum obediunt: illi vero nequaquam ynec niftperverdm
fupernaturalem influentiam. Tota fiquidem C4-
haltftica magia jn hocfolo verfatur, vt manifcflumfam
ciat corpus quodprat er naturam efft a corpore natUm
ralt fecernibilcy quod quidem huic ineH velut imago
trunco philofophia Paracelfica ad Athenienfes ^(jrab
iflo fuftinetur & admmijiratur, vt & longe
diuerfos,

dtflttos fenftUyputd Orientalem & Occidentalem^ hoc

eil, ab hoc ad ait erum aquales ,& cogitationes ineo'-,
gnitas abfentib. reddat.ltUpfltm a multis pradicatum
eli,publicis editis^ monumentis, artem quandam fu^
pernaturalem ejjepoflibilem,qua quide amicus amice
centum dr vitra miUaribm dtftanti ^mentem indica-
revalear.nontamen artem hanc docentj qua /ktisin-
telligiturab his qut funt ingenio mete^ fmcerioribi,,
vtea percipiant qua de noflra monarchia paflim ex-
Quanquam(ait Paracelfus) difficile (it
tare videntur,
admodum cognitu, his, qui huius artis Cabalifitea prot
(us rudes &
imperiti funt : cum ab his etiam erratum

, fit, qui magnofujluyhanc artem apud omrtes iaHaue-

1 unt.quod ipforum tranjlat tones ex Hebrao, tum ex-*
fermentatorum fruflraneorum cavonesteflantura-
f erte,De praxi vita longa com ludit non fotum incan-
tationes, verum etiam imagines &gamohoeasfluxif-

fiyputa per influentiam dillam, & iharacleriflicam.

Ridet hocloco Paracdfiu pbilofophaflros,^quQrum,vt
Jtultorum, infinitus esi numerus ex infidelium fckolls
natus , qui Martem dr Ionem ex carbonibus coeli hoc .

esl,Jlellis,qui regerent & aiminijlrarcnt hocf er-

ccelefte
 DE VITA LONGA.
ialejie corpw praternaturam,cum tamen ipjisnull4
(it potefiof in/upernaturalia» nec nift in res mortales,

quA nibtl omnino faciunt ad vitam longam. Exfuper-^

naturalibus igitur corporibus non ex naturalibus^ u.
necejfar 10 eltcere oportet ea, quibus ad longam vitam
eii opus.Nam /upernaturalis virtus,vis,atq^ omnis po^

tefiasyjiue facultas eil magica, & magus omnis, pra^

ternaturam influentiamfimul vnacum corpotefuls
quo vita delitefcit, deprehendit: corpus, inquam^quod
in (egerit bomo,inuifibile homini, boc efl,iftud eil./uk
quo vita longa delste/cit,quod magus omnu deprebetu
derepoted ex influentia,necnon hanc in illo.

C A P V T VII.
autem exa^^ intelligas ex quibus ra-
^ manes fiiper-
tionib. incantationes j iiue
flitionum confideratst fint^ & quo pa<^b in
bbuflim venerint> vt nec manes dici> nec
perditiones debeant:hxc ed ratio, quia a pro-
toplado primum ducit exordium , qui cor-
pus (upercoelede &
mortale^ dmul invitam
iuam longam coniunxit:reliqui vero^qui me-
morantur, item^id quod ab ali js deinceps ali-
quatenus dibintelleidum ed^ iuxta veram ta-
men rei naturam nodum fatis >vt oportebat»
cognitum Eandem enim quoque artem ag-
:

grelsi fiintjfed quia longe late^ue errabant^fi-

*nidro fane aufpicio,haec eis via peqicusqon
i’ '
d fiic-
 ‘
^6 B5CPOSltlO LIB. t;

(iiccelsit. V niuerfa namcj', phantafiA,& tmagl

natio,principaIccftac pr^cipuum incorpcrii-
buscoeleftibus.Qucmadnioclu'ccorpus mor-
taleinfua conferuac fubftantia>fictupernurri
illud in imaginatiua.Nam cjuicquid ad f hau
tallam attinet, ex eo dutaxat eft corpore,q inu
&cotpusipliimeft. Vbilciendum,qubd qui-^-
trunqueeiufmodi corpus liipcrcoelefte aliqub
coa<fturuseft, probe cognitum habeat opor-
tet, vt imaginationi quidem refirtat.
Quanto
enim frequentioreftei corpori cum mortali-,
bus confUetudo,tantb vertigin ollus (vi licdi.*.
xerim jpernicius^jeacorpus comitatur. Hoc.
liiperarut plane protoplafti illi. Caetcrum po-
fteri illorum , cum eius nullam habuerint
Ib-

lidam,ac perfedkam cognitionem, lemctipfb»

infatuarunt &lcduxcrunt, proque deliris ac.
ftultis.ncquc id immcritb,luntaellimau. Pr**^
terea etiam corpus illud lupercoelcrtc , aftris

quodammodoexignenonvrquequaquedif.
(imile eft ex quibus equidem inuijibilibus
;

nebula exurgitvillbilis. Sic etiam proprietas,

ac natur^ corporiim eft coeleftium , vt ex n ihi-
lo plane imaginationem conftituant corpo-
ralem, quod corpus efte (olidum exiftimetufi .

Eiufmodi cftAres,vtrilupum fpeculatiorcfc- ,

rar,lupus appareat:C^uod quidem yniucrliini

ftmilc eft generationibus ex quatuor elemen-
tis ex quibus aliquid nafeitur,
.quod primd
I
tamea
 ViTA^ LONGA.
tamea fuo nequaguam xqualee(}, nihilo ta-
men obidmiiiusipfum Ares in fegeftat. Hii-
lufmodi quicfcm nslturam &
rei ingenium^
rudes illi atque imperiti ex periierfa artis per-
/uaffqrictqrociTantes('quodaiunt)ccelo,cuni
penitus ignorarent, &
fundameiiti ortus
eius inanes quofHam efle finxerunt^
nfefcij ,

^quosaJij qtiidem fatum appellarunt, poftd-

riores Ver6, incantationes &
fuperftitiones.
Ex Hifcenamquefupercceleftihus corporibus*
tam necromantia, quam nigromantia,fuani
/ducitonginem; fimiliter&geoinantia q’uo-
<que,pyronianitia, Hydromantia, ipfade- &
nicjue (peculia. Ad hunc itaque*modum &
Virgulta efficiuntur, & ex hac eadem virtute*
ife clarius quoque vertit cri brum,& eius gene-
ris > qux de fuperilitioh bus continentur, iff«
i

libAieraalia.

EX P O S I T t d;

^tjones et origines ineantaitonuy fiue manium ei

jMper^itionUthocloco ponit Pdrdceljus,vtfciatur que-
admodum hd^enm in abufiim deuenermt^vt nec md-
^
nes dict,ne^fitperfittiones debeant. Quia(inquii)ab
\
Aaimb primo Bomme,prtmum duxerunt exbrdiu tin-
‘de vsdeHceiyqubdfupercceiefte corp^,& mortdle.fimul

in/ddtft vitamlongqm emunxerit: Alij verbqui hanc

, i 2 contuit*

o-
 .

^ itXPOSITIO tlB. t
coniunBionemfacere ignorarunti id, quod a fiiifprih
decejforib.ea de re vix^aut aliquatenus fubintellcitkm

fueratytiecfatis vt oportuit, ex rei vera natura,cognu

tum per artem aggrep /unt. Verhm quia ob tgnoraiu
tiam buc atq^ tUuc oberrabant, infelicibus ducibus at*
que finiliris du^i.viam non inuenerunt,quagradten*
dum erat infimilibus. Quadoquidem ignorarunt vnu
'
fierfamphantapam & imaginationem, epepracipuu
^ principale fundamentum agendi, cuni corponbm
eaUpibus. Hucadferretempepiuum eUlfiuodde me*
ditattua nofira pbtlofophia,fub laruafiultitiapraluP,
in Phypcis ex Genefi deduStis, Si hac via non quaras vt
inteUtgas,nop video, qub te conferas tutius , vt in por-
tum nauiges,exfiuduofo quoque mari phantaparum
'recolligaris, Quemadmodum(ait?aracelfiss) corpm
mortale fe eonferuat in fua fubpantia , non aliterfis*
'pernum illud, id efi,fispernaturalecorpus,in ima^na*
tiua fe eonferuat, Indefequiturfubpantiam corporis
l^am quicquod
fiipernaturalis , imaginationem e(fe,
(idem ait) adpbatafiam pertinet, vetdd imaginatio*
nem,eH ex eo corpore,imaginationis videlicet, quin et
corpus ipfum ed,Hine dilucidius apparere non pottd,
cur Paraeelfus in praeedentibus corpora tribuat ps*
percoeUpibusyQuanqaam & alsa ratione etiam expo*

fui,fcilicet,quia imaginaria corpora coiunguntur mu

turaiibusadyifdm longam. Deinceps docet aut hor,fu
'pernaturale corpus, id ed, imaginarias imprefiiones in
animum, alioquin ob nimiam cum mortalib.pequen*
tia,^triculoffmstCohibere,fianare^f,^
*
' ginatto*
 :

DE VITA LONGA. q
^nationibus eiujmodi refiftendo» Quapropttr in ifiit,
hoc opus, hic labor efi, vt in careris omnibus, obferuan
tnodum,et medium quod tenuere beati. Qiunthenim
fiequentior elfei corpori cum mortalibus con/uetudd,
tantb vertiginoftus [ytita dixerim ) pernicius^ ea,
fitpplt corpora,corpus comitatur. Hic locus duplteivin
renit interpretandus, priorem audiuimue,hanc & po*
fieriorem adhuc explicabimus ad hunc modum |^i«
tiunque volet eiufmodi fupercoelefie corpusaltquoco»
'jere,tdeH,aliquarecohibere,velad aliquem locum
relegare, probe cognitum habeat oportet, qua rationi
imaginationi refiflere debeat (addendum fuit) vel in^
JiJlere, quod omiffum per deprauattonem e(fe videtur:
indicant ijla particula, vertiginofius et pernicius, di/^

pendioserna^is& celerius vtdel cet. Hoc /kperarunt

f^Xd^tlfus) id efl, periculum tflud euitarunt
,

4^ intellexerunt primi ftatim ab Adamo patres, ipfi

proximiores. Cqterum pojleri illorum, id eH, ab eim
.pctfe^ione remotiores, cum eius rei nullamfilidam,
neque perferam habuerint cognitionem, /emetipfos'
infatuarunt, id eH , vcrtiginofos effecerunt, fedu» &
icerunt, pro^ deliris acfiultis nec imm» rtth furit ajlu
. inatt. Supencejefte corpus (ait) iUud,eSl ajlris ex}gne
quodammodo pmile,id efi igneis qffrisjxquibus inuU
Jffb.iUbus, nebula exnrgit vifi bilis. Hic locus eSladmo^
Jdurn dtffictht , prafewm ignaris , aut vera magica fa»
pft mia initiatis. Ardentes, & ignis inflar vehemefiues

imprepones, vocat afira ex igne, eac^ dicit vijibitem

generftn nebulam: qualu fortaffe fuit flamrricusille

d s flen-
 EXPOSITIO LIB. t
jplendor vifibilUequo Alexapdrt J>er furorem 4ccei^
jus y&mpUruqueyirUanttnojiSi dequtbm yarqs Ipcif
tuantur hjlorid. Talis eH et tam propriet 46 f^natUr
\a corporum fupernat.uraliunfiVt ex nibdo plano con^
Jlituant imaginationem corporalem^ id fijf. itq vi/ibf-
lem qupd c^pus ejfe foltdum exijlimetur id quod vU
detur. Eiujmodi e!l erum A re$, id i fi, aUer natura dijJ-
fenfator, ex generibus firmas Ipeciesque producens^
VjfiittpHm [peculatio refirat , lupus apparere j *d e^
fupifirma quandoque yifibilis. Quod ad hunc rnodurn
iii generatum, e^ fimile
generationibus exquatum

elemetftis, ex quibus aliquid nafcttur, hoc eitMipfim

refertiquamuis non fit aquak, quia nyn /pltdum^ ni-
hilominus tamen eius rei naturam primamfid efi, Ares
(iiltqui rudes:
1p fegfftat^ Eius generationis naturam
^ irnperitifunt rerum occultarum, ex peruerfit artit}

per/uafione,errantes, ideo quod ignoraret fundamen-

tum artis nera huius, & ortutn) finxerunt quofdarn
[manes^altj fatum, alif incantationes & fuperfiitiones
(fixerunt ejfe:ex quibus fuperccelefiibus corporibus,nt-
gromantiam & necromantiam fuam deriuarunt ,fi-
mtliter&geomantiam,pyromantiam,hjdromantia,
fiieculorum artes, crtbrtque verfipnes , & virgult
the(aurorurn infi^sM eius generis alia multafuper-
jittsofa. Qua omnia^oc loco Earacel/us, ac alqs muL
tiSytanquamexabufiivera rnag^CafapientiaQrta,rfi
‘detacdetefiatur*

CaPm
 ^ -DE VITA.XONCA,
C A P V T VIII.
OEdvtphyiicus omnia habeatplcn^acper<i>
^ videamus exempla leniorum, qui in
iiocin magia plurimu laborarut, ycadieque#,
rentur vitam logam,& idipfiim citra om ncni
admiftionem Hermeticae rcpuerafccnti*,cU
traque artem 1'pagyricx experientiae, quaelb-
us efl corporis. V ideamus ergo aetatem Ad*
Ji

& Mathufalem ^qui bona pars lunt principio»

nim magicx artis Quanquam hoc vulgo
.

perluaflim cft , maximam aetatem habuilTip

protoplaftum, minimam habiturum horni»
fiem poftremumiidquod efficax argumen-
tum eft in fcholis eorum, nuUo tamen pado
approbari debet quemadmodum de xtate
,

virorum habetur. Tantxxtatis Adami caufa

fuit magia, excuius influentia (emper vixi^.
Miferam ergo,& pofteris femper deploran-
dam mortem Adx, non i;am propter lapflim^
quam propter fcientiam , qux vna cuin il-
lo interijt , qui fpiritum fumm* vit#e ».p^^
ter id quod- natur* erat, fblus retinuit. Iti»
dem de Math>il?lem , qui prodimus Ad*
fuit.iudicandum. Quamuis alij non igno-
bjles viri Maiorum xtatis fuerint, vtMoyles,
qui centum &
viginti annos eompleuit , at
non pro ratione magi* , fed potius phy(i-
X* vit* , cui natura qu*dam fuit
d 4 con-

7
 E^POSlVlO LIB. -L

coniun6la,vciftucjstatis nullo negotio attin-

geret.Itcrum alij complures, quorum nomi-
, iia hoc loco referre longum eft,idquodcDain
hpud nos , vtad noftra tempora veniam, fieri
'
videmus, 8c porrb etiam videbimusvTque in
finem mundi. Alij qui centum &
quinqua-
ginta annos tranfmiferunt,(ccundum magia»
& non (ecundum naturam vixerunt.Siint et-
iam qui plura tranfegerint (xcula,quam pro
ratione natur* credi parfit idqueadiujK^aVi
Tiatur*,qu* plene in metallis csterisque re*-
bus,quas minerales vocat, exiftit, qu* corpus
(iipra complexionem qualitatem ingeni-
tam erigit ac conleruat-Cuiufmodi eft tin<^u-
i:a& lapis philofophorum, quodexantimo-
nioelicitur.Similiterquintacflentiajquead-
tnodum ineomm pr«parationibus habetur»
’

H*c & complura alia ipagyric* artis arcana

leperiuntur , qii* corpus (ene<ftute cofedium
prifijn* iuuentuti quaquauerfiim reftituunt»
& abomnisgritudineliberu reddut,idquod
huius monarchia peritis confiat.

Expositio*
Ver exempla docere conatur hoc loco Paracelj^i
finioribus vitam longam acquiri pojfe , dono tame vni
faptentia, per quam innotefeit arcanum hoc, id^fine
emniadmtjhone cuiu/ukakmmreigVt cB^Hermetit
,
repue^

(
 de vita LONCA^ . 57
repuerafientuimentum, &pnur omnemJpa^i^
idartis experientiam, quafolum concernit corptu, Vt
ergo phjfficus omma hac plane acperfelle haheatiVL
deamus quinam maiores nojlri laborarunt, vt vitam
longam adfequerentur. A Etas Ada(^ Matbufalem,ex
quibus bona pars principiorum & fundamenti artk
magica vera, et nonfalfajefultat,fatis docet ex natu--
rafolum abfi^altofuperccelefii adminiculo id non con
tigt(fe,varijs de caufts, a diuerfitateatatum ex veter}
tejlamento de/umptis , quas hoc loco adducere nodum
iSiopus. Communis eSlf holarum fententia, primum
hominem habuijfe maximam atatem , &
poflrernum
minimam habiturum, quod probari nequit ex atate
virorum, id efl, eorum qui regulate vixerunt, vitam^
fiiam inordinata ratione minime deprauarut , nihilo--
minus d proportione temporum mundi , ad atatujuc-
xefiones , plurimum fallit ift orum hominum regula»
enim annos centum &viginti cempleuit,non
Jdojffes
^ro ratione magia, fed potius phyjica vita : fortk quhd
arcano vita longa dotatus non fuerit d Domino,ficufi
Adam & MathufaUm,atbnge excellentiore fit oma^

tus olim,& feliciore vtriufqj vitaacofiicq genere. Si

valere debeat fcholafticuni argumentum , ab Adami
temporibus vel iiathufalem, ad Mojfis atatem , qua
proportio reperietur annorum inter atates vtriu/que^
necejfarih futura elid Moyfits teporibus, adpojlrema,
in quibus verfiri mundiu videtur, dtatum intercala*
rium,iuxta proportiones numerorum, eadem propot*
tio deficientia, Vt paritet mundo cumfenefeat horni*
ds
 •

5« EXPOSITIO LIB. I. ;

nes aqualtter, umeret altus pro me, efuodfriuolum

tjfe iudicem, &

magU impium hac vta, vel alia qua.
piam Deo prafcribere velle tuxta mathematicas ar*
tes,altdsve,necej^itatem, Sat nobis fuerit ex operum
y

jfuorum cotempiatienibusypiam atque modr/lam, non \

ionfirmatam pernosyfacere aliquakm conieQurarn^

cum admiratione y mentU^ nofira maxima confler
natione:fedpergamw, Tantaatatis Adamicau/afmt
(inquit Faracelfus)magta, ex cuius influentia femper
vixit. Hanc influentia abfque /cientia tribui non vult
(tuthor : apparet ex eo quod/equitur videlicet, Mtfern
crgOy ac dephrddam femper pofteris A da mortem ,nom
tam projpter lapftm, quam propter/cient iam, qua v.
na cum eo interijt , qui longiflima vita /piritum reti,
nuit, Scientiam dtcii tnterqjfecquam antea /aris dilu^
eide influentiam vita longa , docuiffe primos hominet \

cognofeere , vfum applicare, docuit. Hunc mteru

in ,

itum pofieru Ada magu deplorandi, quam eius mor. .

^

tem, qua per lapfum introdu^a t /?, afferit, etenim ak.

eo tempore lapfus & mortis, adhuc eiufmodt feientue
^ influentia cognitio femper defecit, non ita tamrn^
Vt prorfum in omnibus d, leta /it, adtOy quin etiam in
aliquibus, at valdepaucifltmis, nonnulluve/hgia rtU.
querit,flcutt de Mathufalem, Noe, cateru^ habetur,
'
tjlosvixiffe plurimos annos, ac tantos,vt per naturam

fieri popbile, VIX credi queat, nec ni/i dono Dei pecu.
l:ari,quod omnem fitperauit naturam, Delap/uhoc .

Ino latius di/putandum non eH , quam fm/fe taufant <

meritus , O" mortis: de longa vita/ptrtiu,/atfuperq^

diSicm-
 TDE VITA LONGAE 55>

4idlum esi W pr^tcedentibu^k Mti/tositaque nejho tem

pare videmus aliquibus locU , Ac videbitur infinem vf-
que mundi y qui centum & vitra compleuerunt , vt
Mq^fiSi.annoSy non per magiam, fid per pi^(icam vU
famicui natura quadam validifiimafuit adiunUa, vt
'

, V-
V’ i

'ad eam atatem nullo negotio, vel arte quapiam , attu

jgermt, Nonnulli alq reperiuntur, qui centum et quin^

‘quaginta annos vixerunt fecundum magiam, & non
per naturam. Item &alijfuerunt , qui plura fecula
juperarunt,quamnatura fit adfiribendum ,peradie-
'irionem virium eius natura pura & abfoluta (quare-
hus metalltcu ineR, quas minerales vocant,pariter &
fne tallis) corpus fupra omnem complexionem^ qualim
tat em , (p- naturam ingenitam corroborantis, Eiuftno*
facultatum eR ipfa tinRura,
‘fit &
lapis illephilojd-

pborum, &
quodexantimonio elicitur,fimiliter &
'quinta ejfentia , ficuti legitur in ifiorum praparatio-
itibus. Monarchia fpagj/rha artis compertum habet,
. hac & aha multa huius generis arcana,ftneRutela-
hefaRum ac deficiens corpus y vndequaqueadfamta-
tem infiaurare , vt deinceps longo tempore liberum ac
'futum reddatur ab omni agritudine , morbi ^vitiofk
'caufa, Notandum hoc loco deJpagyriSyParacelfuma-
'
liquando loqui, tanquam de palpitantibus experi-
nientatoribus tn genere, quos nullo modo fub monar-
chia (fa^yrica vult comprehendi : pottfiimum tamen
^agyros vocat expertifimos artifices, quam differen»
fim non nifi 4 verbis (^/cntentia petere cR,

V.
 t
3

4o EXPOSITIO LIB. t

C A P V T IX. '

E St.mfuper alia ratio longx vitx coieruan-

dx,quam Mahumet fecundum magiam
pdpulo.fuoconfcripfic^&multisannisdona-
uic^neque idipfum ex Deojfed ex ea,qux prx«
ter naturam efljinfluentia.Hanc praxin qui;i
Mahumet tanquam magus imperito vulgo,
'non fIbi,aliquando exercuit, nomen immor*
talitatis meruit. Archelaus aliquot annos
pra centum (eipfumconferuaiiit, idquodfihi
vitio verfum eft> &
inter idololatria relatum.
£x xquo enim, cum tribus magis illis Sabf^is,
qui magica npn naturali yiequoru ad Beth*
Jeemitas venerunt, (^b^lillics artis peritqs
'fuit ndfblum in eo qnbd vitx longx erat,red
:

cius etiam, qui prxter natura i ntelle<^us. Hxc

,
omnia ex fupernaturali influentia, quxco^'
pus regit atque gubernat, fluunt. Hos magpi
poflea (lint (ecuti,qui fe falso hoc nomi ne pp^
jiediuinovenditarunt,inter quos fuit Hippo
.crates. quijRliam fiia , quam maluillep'n pr^
forma perpetub manere, extra natur^i
(enti
influentiam in*corpus ab omni naturaali^*
num , transformauit, id quod euidens argu*
tinentum incantationis efTepotefl. ^doipo?
do lereilus longam vitam retinuit, me^- &
morpbofi naturx animum adiunxit*lllprn(n
;t)tigo 8c (cientia Tuis locis indicabutur* Porrb
in
' I • •
 bE VITA tONCA. ^
'

in prxf^atione eius>quod prxter naturam

e(l corporis jplxrique fuerunt xqualesMachu
(alem^ (ed in transformationibus longe erra*
hint. Nam operatio eorum in phantallicum
corpusabijt, propter infcitiam rerum phyd*
calium.Quare multi (unt, quorum vita longa
in nouifsimum vlque diem exiftitrfiunt tamo
eiufmbdi rhetamorpholes citra longa vitam*
Quemadmodum in lupis marinis accidere
videmus ei ufdem vitxcumreliquislupis. Id
genus animantia fi prifiinx formxredituan*
tur, mortalitati rurfiim obnoxia fiunt. Simi*»
liter &
de corpore phantaflico iudicandum»
interuenientecibo,authominisofculo. Hxc
omnia delticximpreisioni obnoxiafiut. Pri-
tifquam tamen in delcicam imprefsioneabe-
unt^non adefl mors, nifiquatenusphantafti-
ciim corpus admixtum amittitur, id quod
harcoticam formam gignit , perfeuerantem
in annum ignis. Prxterea vixerunt multi vi*
tamalienam,id^ue iuxta prxfcriptum deitt*
cxnaturxjinterquos fuit Satyrus>qui cum dc
Vit^ laboraret, robuflifsimi cuiufdam adole*
icentis,qu#cum forte afsiflebat,vim atq ; na*
turam attraxifle dicitur, id^; per imaginatio*
ilem fic e(l confecutus,vt fenfus, cogitationes,
denique animus ipfein alium transferretur*
Per hanc imaginationem Archafus , vniufoi*
iufq; eruditi atque prudentis hominis icieiir-
^ '
tiam»
A
X.
EXPOSITIO
'
tifif t
*
, .

tiam atq j prudentiam attraxifle dicitur.Tarf-i

'

ta vis animi in quo (upernaturalis ille vigof

,

exif^it,Vt aliquoties ardenti, atque adeo gli-^

(centi <:6ncupilcentix (atisfaciat. Hinc e(l coii
temptus ille imaginum ^ &
gamahirarum a-^
pudeos,qui adinternecionejn vfq;hacima-
gineliintabuii.Hincfunt verba illa, chaw^ej
res,figna,form*acfigur*manuuifl,impreca-3
tiones atque orationes , qux potilsima (unt
caula incantationis, atqs adeo verborum, qiias, !

vulgb ad viilnera.cxteros^ue morbos adhir-

berifolent. Denique quicquid in haneformS i

fieri quod prxter natnrani crt

poteft ,yi eius , 1

corporis nobis infiti,lit. Porro ex bis qux prx> |

ter naturam fiint, imprelsfonibus, erumpunt

*

etiam aftra firmamenti Venus & Saturnus^ ^

:

exteri^ue planetx, ita vteaquxprxter natu-

ram cft,influcntia, aftra inferiora regat & gu-
bernet. Quicquid ergo in gamahxa,& imagi-
nationibus fit, accedetibus planetis aefignisj
totum hoc quicquid eft,ad (tiperibra ugiia re- \
ferri debet. (^are,qux caduca funtcorporai,
atque adeb morti obnoxia , Tupernaturali illa ,

vi,a morte liberari facile poftunt^onauerut

prxtereaVenus.&SaturnusjMars a^ue Mer-
curius,in fiiperiori firmamento curium fiiunix
exercentes, plxrolque mortales immortali;^
tatey &
idipfum citra vllam operam huma- ;

nam,acccdencibus imaginatiohibus*£x ^

j
 ^

DB VfTA LONGA;
t>us non pauci, cum in aquis, tum eciahTm
terris exiltunt yiii biles & inuifibilcs. Qiioi
rum aliqui per delcicas etiam impre(sionese6‘
peiucneiunt, neque prorfiis nymphx: quem-
admodurn de generationibus ahimaiiuni
habetur; ha<5ienus de his. Reliqua qux hoc
loco requiruntur, alibi in archidoxis indica-
bimus. Niuic ad duplicem praxin longx vi-<
t£, in qua, qux ad Ipagyricum attinebunti
plene dieenturi

£ X p b s I f i 6j ;

Po^quam Unga viu cocilianda vart4s rationes p§*

fiitauthornofter, eat^Jtcitoi & non fuperftit talos
deirceps ad illt citam quandam deuenteuSf magure»
fit undt gratia per diuijionem, quam nottjicandt^Ma-

kumet ( ait) ccnfcripfit vita longa conferuanda mo-

.
dum fecundum magiam , non ex t>eo,/ed ex ea qtut
prater naturam eii influentia, id e Si , non licitam
arte m prafcrtpfit populofUo,ex abufu magia & influ^-
tntia qua prater naturam eSit quam praxtn aliquati-
diu taquam ^uqcji effet magus, exercuit imperito vul-
go, hoc eSl, non intelligenn huiujmodi hequdhomirm
vafrtetem & ajiutia, non autem fibt hanc exercuit, ii
eSUjciutt ip/e hamjuam praxtn exvera magia no pro-
cedere, quam ignorauit, fed ex adulterina per abufum
keagta ,velmtaHtatmss,aliaL damnata vehepetd,

/
44 EXPOSITIO LIBi I.

itfumpt4m,ptrqutm tfienutimm pbnomptrauii

(fton mermt)ab imperito vulgo nomen immortalium
litatis, Ifta di^io (meruit) tn textu per tradu^oria
negligentiam,tnagis eleganter, quam pertinenter &
ex aut oris mente, verterefiudentis pofitam fu i£e te^
,

fianturpracedentiaverba. Vult igitur Paracelfus hoe

loco, & vbiqj, magiam & influentiam fupmodeftem
diflingui,iuxta finem & vfum ad quem affumuntur^
vel in licitam artem , cum ad virtutem ,aut illicitam
advitiuniiquampofleriorem exercuiffe dicit Mahu*
metem, non ex Deo influentiam prkttinaturale, Nee
mirandum,/! magia, qua verafapientia eH, abutatur
homines vitiofi, cum & verbum Deifapientiarumfon
tem,adpeflimos & nefandos vfus indtes ajfumant, ac
aliquando execrabilia patrent opera,fuos etiam exe^
erabileseffeHut confequentia , vt omnisgeneris vencm

fictafununon ex verbo,neqjper ipfum dliquam efflcdm

(iamfortita,fedper malam fiduciam operant um^ tH
quorum nonnunquam ,& aliorum cajligationem, i
Tieo fieri permittuntur. Opinionem hanc infequentK
bus confirmat author,cum fiibiungit, Archelaum infi,
delem hominem, aliquot annosfupra centu fibi vitam
longam conferuajfe , id^fibi vitio & ad idololatriam
verfum ejfe,cum tamenCabalifiica artis, non fecus at-
^
que magi qui Chriftum venerant adoratum,pe-
tres

titus ejfet, nedum advitam longam,

verum etiam ad
inteUedum quiprater naturam eH, Hinc patet infi-
deles pariter & fideles artis magica vel cabaliftita
feritoselepojfe/bacratione quidem exaquo^ vcha-
betur
 de vita LO NCAr Hfy

^etttr in texta ) quatenus ea, qua prater naturam eH

influentia, vtriqj non abutantur yfedaqualiteradvir^
tutem v/urpet, Aitoquin fi qua diiiarumpartium, vek
altera y in jiniftram partem a fupernaturali defleret
inteUe£lu,veitnflueHtiafupercoeleJlt,adfkperlhtt6nes.

& incatationeSyCejfut ejfe magu, fiuefapietUtyfed po.

tius necr ornant ia velnigromatia dicenda dl,vttefta-K
tur Paracelfus in pracedentibus,& libello fuo de occul
taPhilo/ophia. Cum autem extra verbum Dei nulla
ptfapienttaj. fiue Gracanice duas, magia nullayfl qua
Jit inter mortales, eam ex Deo efje neceffum eif,altter.
fapientia dici non poten,quicquid apparentiam habet
eius. Quis ergo contra magiam veram blaterabit am^.
piius y niji qui vitulis allatrare (olet AE/opicus canis,
&qui nihil vnquam fapientia deguflauit,nec niJi vm-
bratilem illam &
mundanam cognouityquaapud coe-
leflem nil ni/i meraJlultitia eli.^idnam poflitmen-
tis ex verafide di(pofitio,pauci fiunt quiintelligunt,&
tonge pauciores qui ex ea rite norunt operarifiuperna^
turah influentia i qua corptu regit atque gubernau
Quanquam muli i reperiuntur,quidifpofirionis huius,
cognitionem habent, verum ob mundanas curas & fio^.

,n bil operari pofjunt,'

licitudines , quibus obruuntur
quod vetAm /apicnttam redoleat. Magos Veros nonuUi
Jecuti fiunt , qut /e falso tales profffli, multos ac enor»
mes errores incurrerunt, inter quos fuit Hippocrates:,
hic Jiliamfiuam trafmutaiinin aliam formam, quam
Volebat,arte fua nimirum falfafialfus,acin talem ,qu4
omm natura ejfet aliena, imb horribilis,propter fn-.
66 EXPOSITIO LIB. E
eantationeni,(juafyerat ad h.ifjc reni vftts, Tuerunt
^ alij,qui ad vttam longam operati funtl& ad natu^
ratranfmutattonem , qualis lerellus txtirit : barttm
artium originem & /dentiam enarror e yfuis loc U poU
licetur Paracilfus . Multi quidem in conferuationt
corporis prater naturam cxijlemis , ad atatem perue-
nerunt ipfim MathujaLm , /td in transformationi-
bus toto foelo [quod aiunt ) err atterunt. Nam ob igno-
rantiam phyfices vcr<£i quodexfuis operationibus re-
/ultauit, pbantajlicum fuit opus. I/? & aliud vira
longa quoddam gtnus i per tran/hiutattonem citra
longam vitam antea dictam , qua in nouifimum vf-
quedtem protendi fertur y vtm lupis marinis eiujdem
‘

conditionis cum alijs lupis naturalibm, httamcnpri-

jitna forma rejlttuti yinorti rurfum , vt prius ,fa^i
juntobnoxq.
Dephantajlico Jimiliter corpore indicandum ejfe

dicit
,
quod interuenientecibo vel ofculo hominis gi-
gnitur , hoc morti nonfubijciy nifi per delncani im-
pre^tonemy admi/lione alterius corporis yphantaJH-
tum id amittatur, quod eiufmodi firmanrnarcoti-
cam gignit i in annum fiue terminum ignis perfene-
rantem. Vitam etiam altcnamvixiffe nonnullos aft-
ferit ,
per dtlticam imprt/ionan , vt Syrus^idam,
qui robu(iipmi iuumis apjient is naturam attrst-

xijjvferiur ycim maxime devita laboraret ,id^ per

imaginationem, vt alterius fcnftts,i ogitationes '& a-
ntmus intpfum tam dcfiiientem /emm transfirnn-
tur, Anhajusnonabfimiltmo.lo per imaginationem^
 DB- VITA LONGA. 67
tuiufuis prudentum & eruditionem ad fe traxijfe
dicitur. Vis animi pragnantUilla fupernattirali in^

fluentia, tanta eli tjficacia, vt etiam ardcntiflimi fui

defidertj aliquando compos fiat. 'Operaprecwn hoc
loco dicividetur, quidnam fit 3
& quotuplexinfluen*
.
tia: nimirumattractio fuperiorum virtutum tum
y
naturalium , tum prater naturam exfflentium per
,

mentales imaginationes in animum nofirum, quas

quidem hauftas retinemus Vt nobifcum maneam:
oflque dupUx.vt naturalis , qua per creaturam in nos
deriuat ,
qualis est influentia cceli per firmamen-
tum: altera vero fupernaturalis videlicet datur
y fi-
ne medio quouis a datore luminum. Multos dicit
Taraceljiis hac imagine Jutife per ignorantiam abu-
fos y ettahi ad internecionem vfque. ideiljn fui per-
ditionem, ^ alias imagines influentia naturalis con-
tempfiffcy quas Gamahaas vocant. A b eiufmodi con-
t empt
u partt er babuijfe progrejfum verbay chara fle-
,

res yfigna, formas

& figuras manuum, imprecatio-
nes fy orationes qua potiflima caufa fuerunt in-
,

cantationum &
verborum , quibus advulnera, dr a-
lios pUrtque morbos, vtuntur qua omnia in hanc
:
patrata formam , VI eius corporis quod prater
natu-
ram homintbiu hi/eritur,fiunt.
Ex iflis imprejsionibm fiipernaturalibus etiam
prorumpunt aflrafirmamenti, iddfaflraks inipref-
fionesy vtiVen erisy Satuini, nliquorumque planeta-
rum y vt prater naturam influent ia regat (jrguber-
y
MCt afira inferiora^ f^uapropter omne quod in arte

f A. Qama-
 ^ EXPOSITIO LIB. I.

Camahdafit, ac imaginationum acctjfu planctarum

at^ fignorumyadfuperiora figna debet referri, Nam
/upernaturali iUa vi , corpora caduca & morti obna^
xiad morte quandantenm pojfunthberarii acfacile»
Tlaneta igitur infuperiorj firmamento pro diuerfita-^
. tefuorum curfuum , abf^ vUa induftria bumatta,pUu
rofque mortales immortalitate quadam,accedentibtu
folum imaginationibus ( nonfine permtfiione diuina
puta) donarunt : quorum plurimi, in aquis y& 'm &
terris exifiunt vifibiles & inuifibiles : aliqui verh per
delticas imprefiiones hocip/um adeptifunt, qui pror^

fm Nymphanonfunt^vt latius degenerationibus ani*

Wabum habetur, Cateraqua ad hanc rem factum^
alibi, vtm Archidoxis noflr is, leguntur, lam de
praxidupliciadlongamvttam,ex(fia~
gyricaratione dicendum erit in
fecundo Itbro, >

THEO-

, f ’
/ *
*
 T T

dp

THEOPHRASTI PARA-
CELSI DE VITA LONGA,
LiherfecmdtiSi
'i

,
i
C A P. I. .

N (uperiori volumine, qu* de vita longa

I tradauimus genere, bicin
in
bimus, puta lingularem quandam meden-
fpecie tracta-'

di rationem , id quod interuenientibus arca-'

nis Ipecificisj&id genus alijs fieri confueuir,'
& extra vitam longam, vt in apoplexia, vul-
neri bus,& id genus alijs. Integram enim,atq;
adeo lanam vitam longx prxferasnecefleeft,'
vt innotelcacfundamentum, cui omnis vale-
tudo vitaque longa innititur. EU igitur huius
fecundi libri ftatus,acliimma, vtintegravita
conleruetiir,nevnqiiam in corruptionemc-
nimpat.Hinc; eft cur primo loco vi rtusarcani,
deinde natura ballami requiratur. NavniuH-
cuiulque arcani comes eft lanitas.In hanc len-
tentiamllibiecftum vitxlongx accipias o*por-
tet.Bifariam ergo diftinximus librum fecun-
dum, aut enim firmum eft, aut infirmum cor-
pus.Si firmum, in eadem valetudine conler-
uandumeft:fTn infirmum, aut aliqua ratio x-'
gritudinis in illo delitefcit,fingula genera vn^

/
e l cun\
70 EXPOSITIO LIB. IL
cum fpeciebus ,infignem aliquam cano-
aid

nein medicum^ quem magifterium vocatore-

ducas oportet. Eaeft fingularis medendi ra-
tio, quamuis multo iuftiore nomeclatura, fed
alia ratione' vniuerralis dici pofsit, prepte?
ipecies quxli fub vnum genus congeruntur^
.

iam non iing*flarem,red vniuerfalem curant

eonficiunt.Tamen communius quiddam eft
i4»quodin calce huius libelli dicetur, quod Or
mnia genera in vnum comple6litur,quemaci
modum particularia (pecies. Cuiufmodi effc*

ratio medendx febris, qux in fe includit fyno-

cham, ephemeram,he(fticam, caufona , cacte-
rasque Ipecies. Similiter hydropifeosyquae.
afeiten continet, tympanitem, &hypolar-
cam.Item Guttx lethargicum,torturamipar^
Jyfin,apoplexiam.Magisvniuerraleautem'iti
fe claudit Gutta, febrim, hydropifin,cxteros-
^ue morbos yniuerlbs. Eftqj arcanum,
illud
quod in Archidoxis Parifijsdedicauimus,
Sc tindura qux leproflim humorem metal-
lorum pellit, haud difsimiliter operatur, fuU
getque ad elementum redadtum quaquauer-
<um,yeluti ignis, qui quicquid corripit, con-
fumit. Neque enim fpecies vUx funt, neque
genera vila, quin igni corripiantur. Huc re-
spexerunt fpagyricx artis profeflprcs,qui tum
demum mecUcamina corpori accommodan-
da dixerunt in ignem reda^^. Perbocepin^
. ^lemen-
 DE VITA LONGA. 71
elementum omnis confumi debec
aegritudo
a quolibet medico. Quanquam alias de au-
ro potabili , fimiliter de quinta ciTentia men-
tio fiat, tamen hicfingulaad cheiri,&ad la-
phiricum Anthos referemus , id quod non
paucos fefellit, inter quos ell Arnoldus,vni
cum aemulis filis, qui fiib lunaria hoc produ-
xerunt. Nos in hoc fecundo libro fingularem
medendi rationem in mcdicina,ad-
iunc5tisratronibus,quilmsinuenias illud, cir-
ca morborum originem dderipturi furnus.
Ad finem funt adieda cheiri, balfamum, &c.
quae t;amen peritifsimum huius reiledorcm
requirunt.
.i

Expositio.
^ Prtmo libro de vita longa poflquam abunde fatk
trattauit aut orbium fecundo hoc, defana vitUiVelcon^
feruanda in fua integritate, vel de recuperanda fi qua
parte deficiat , differit fidj^per (pecifica quadam ar*-
(ana, quorum virtutes declarantur prius, tum de-
mum balfami natura. Vitam fanam dicit effe longa
praferendam , cum fit fundamentum , vel fubie-
&um vita longa , cui hac innititur. Vult etiam fin*
.
gula medendf genera , ad infignem curandi metho-
dum ^(duct, quam vocat magtfiertum. Hac medici-
na fingularu dtd pote^l & vntuerfalu , quatmug
t ,
pectes
 y

72 EXPOSITIO LIB. lU
'jpeciesfubgenm vtium concludit. Aliud eSlvniuerfi^
4tUi medendi genm in calce libelli pojitunucjuia centrr

prehendit in vnum omnia genera ificuti particularia

genera dtda prius , omnes /itas jpecies : vt jub vna me^
ciendi ratione comprehenduntur fj/noebajOphemera,
,

heclicay caufona, ac alia febrium fpecies : itemfub Ijy-

dropifi, afchttesy tympanites. &hypofarca:fubgutta»
lethargicus f tortura, paralyfis^,apoplexiay&c. Vniuer
/alius eli quod dicta genera concludit, vt febrim, hydro
pifhiy guttam & cateragenera morborum. Arcanunn
ijludpofteriusyejl tinctura quadam, qua lepram a me~
tallis pellit, poflquam adfilidum elementum addudlu
ell.tum demum yeluti ignis omnia con/umit,quie con^
/umenda /unt,alijs omnibus , qua fixa funt atque ne,-
cejfaria.con/eruatis paritcr& inftauratis\nulla gene^

ra motborum , nullaq^ (pectes qua non hoc igne corri-

,

piantur abfumantur. Per hoc elementum , agritu»

dinem omttem.qui bonus ell medicus^ cofumere debet
artU^huiusfpagyrica profeffbr.Etfi de auro potabili»
quinta^ ejfentia fapius mentio fiat', nihilominus hof
loco fingula ad Cheiri , & adfapphtricum Antbos re-
ferenda funt, tdeSi, ad binos tllos philofbphorumpre.-
ttofos lapides. Hac in re plurimi decepti fuere,wprimu
Arnaldus ille Villanouanus, cum athuhs fuis,lMllianu
videlicet. Rupee tjfanis, &c. qui fub lunaria hoc pro.-
duxerunt. Hoc itaquefecundo libro peculiarem quan--
4am rationem curandi , in vtraque medicina pfyficsf
dr chirurgica,pcn t autbor,vna cum rationibus inue-
mndi medii memum td,ud tirf a morl/qrut^ origis,

i . ^ ^
 DE VITA LONGA. 75
pmi&fubfinem adkcit Chetri, & balfarnum, peri^
(ifiimU AC diitgentipmu leitoribm inuefitgandum^ .

C A P. I I*
J
'

' . De Todagnt,
Ria (unt quae ad perfe<9:am ppdagrae cu-
T ram requiruntur, purgatio, apertio, dein-
de cura,iii hanc (ententiam. Principio purge-
tur omnis podagricus plena ac perfedta pur-
gatione,& idipfum arcano corallino, quo ini
terueniente, eliciuntur fluxus podagrae, ade6
Vt ne locus porro relinquatur podagrae. In hoc
corallino, quod ex eflentiaaUri efl, canta yis
ac virtus ineft,vt ea nifl hac purgatione a mei
dico deprehendi impolsibile Iit. Fiat ifta puri
gandi ratio fexies aut fepties pro vetuftate, fli
ue duritia, flue natura podagr^.Porro fl fliperi
funt reliquiae aut podagricus alioqui inflr-
,

mioreft,quam qui purgationem hanc ferre

^po(sic,aperiaturin hunc modum:IlIic vbi cen
trum podagraedelitefcit, aperi, &idipflimin-
teruenientealcalifpirituum. Sub hancaper^
tionem continuo oritur tumor, flibtus quem
quicquid centro inleruit, confluit, &: in abie-
<^ione aefepharae eru m pic. Porro vbi fluxus pa
dagrae defljc,tiim demum integram curamj
jicqueadebconlblidationem aggredere, fcilii
C f cec
\
74. EXPOSITIO LIB. II.

cet cataplafmntis ,
qua: fiunt ex
Hicfimcqua: podagram medicantur. Quao-
quam liquor ex mummia ccmperanis,fi rrtor
bus recens cfi,ncque induruerit citra aper-
,
I
tionem etiam curet, vi tamen natiuapotiuf
hocfit,vtperrpecificam naturam. Tertia ra-
tio medendx podagraceft,pcrmummiam re-
ductam in vltimani materiam alcalilatamSc
liquorem de mummia, in hanc fententiam:
Indies podagricos artus inunge, idque ad (c-
ptem vel oCto hebdomadas, pro ratione ac na
tura podagrse.Triplex fta medendi ratio>
i

quicquid mutilum , quicquid deniqueman-

cum eft,priftinjE fanitati reftituit. Noua hxc
eft, certo (cio,pellendimorbi ratio, maxime
apud infulfos& medicos ndo6tos,& contra
i

canones eorum, vt ifti caiiillantur, qui de me-

dica profefsione prxter inanem titulum^csco i
>Ll

rum nihil prorfus reportaucrunt.

Expositio.
Sub triplici cura podagram comprehfdit quarum
,

frima eii phyftca , ri liqua dua chirurgica. Falso non-

nulli arcanum corallinum ex coraliis interpretamur,

cum author ipfemet ftibdat hoeejfeex fubjlantiaau-

tt, trabum fcilicet. emmeli dicere apud Para-
Aliud
celfum,arcanum corallinum^ item aliud arcanum co-
raliorum, corallatumttem aliud : qua fingula collegi
antea
 DE VITA LONGA. 77
dnteAwjlofculos praclicosex libris Paracel/i ,pa/im
difperfos. Reliquias podagra poil purgationem, Ji qu£

fuperfint, per apertionem chirurgicam, applicatis 4 /-

calibiis, i.falibm jpirituUj hoc cR,Jpiritualiu cauteri^
fantium amouebts. CcntrTi intcUigit emunitorij locu.
Rosifluxum, eo^ ceffante confoltdationem fieri vult
vnguentis mummiatis , non ex mumia tranfmarina,
fed recenti, quarum differetiam innuere velle videtur

m. Mercurio
paflim in omnibus fuisfc riptis per duplex
vjummia temperato, recentem curari podagram vult,
frater apertionem. Tertiamrationem eitu cura, per
mummiavidelicet ^ fieri dicit per liquorem, flue mer^
curium et fal mummta, inunctione perfeptem vel oito
hebdomadas.Nouam hanc rationem medendi podagra
apud tnfuifos infidelium fi hola medicos, indo flos,&
qui de fuisftudijs in medicina prater inanem titulum
nihilprorfus reportarunt, futuram effis dicit ac fcit,

quia contra canones jp/orum eSi, vide licet podagram

ejfe curabilem^

C A P. I I L
"
. De Gutta.

, A D propelledasaegritudincgqu* oriuntur
-^^ex Gutta & ipecieb.Guttf,cuiufmodi suc
morbus lethargicus, paralyfis linguae, mebro»
&
nim,apoplexia,oris tortura, aliae lj3ecies,re-
quiritur cura generalis.Na in his omnib.nihil
aliud praeter vim naturae confiderari oportet.
Nequa
 y6 EXPOSITIO LIB. II.

Neque purgatio, neq; fimplex confortatiua*».

neque vnc^io, neque aliud quicquam, in quo
tantopere laborauerunt ValcfcusdcTaranta,
tum etiam i Valefcum fuerunc.Prin
j,qui ante
cipio igitur obferuandum,in qua valetudine
ifaturxvisilla,quagutts colultum volumus»
reperiatur. Priufquam tamen ad illa peruc-
niamus , Iciendum guttam quod ad quanti-
,

tatem attinet, non plus (crupulum vnum in

fe cotinere , apoplexiam ad fcrupulum vnum
non afcendere. Nihil igitur eft quod obJeruc-
mustam prolixos Auicenns canones, cum
paucam admodum fubilantiam in le Habeat-
,
’
morbus.Neque fieri potis efl, vt illis loca atq»< ^

dolores coprehendantur.Quare ad hunc mo-.

dum adornari debetconfortatiua,qu^(cilicec>
naturaexpellat,&?xfui natura vincat. Quo-
enim gutta cannas in pulmone prxfocat>-
ties
toties apoplexia vna cum prsfocatione con- i

tinubfeq^itur,quam non nifi arcanatollunt- .

Hinc latis liquere puto, vel tatillum in re me-

dica myfterii pluris fieri,quamvniucrfasAui-
cen* formas, quam vniuerfum myropolium,
quam vtraqj lumina & praepofitum vna cum,

bifigni experientia, quam Thefaurus praferi-*

'

hit, quibus penWniuerfb orbi illu(umeft,(ed;

vt redeamus ad arcana. Ouplex efl arcanum, :

aliud vitriolatum , aliud mercurius auri, quc>

vulgus Salenenfium medicorum Aurum po-M
i tabilc
 DE VITA LONGA. 77
.tabile falso appellat > addui^i opinione Her<»
metis, quam fuae ignorantiae praetexunt, adeb
Vthorizontem pro auro potabili acciperent,
homines , qui Hermetem ex
egregij Icilicet
^

eorum infcitiaiudicant.Cxtera arcana extrin .

fecusvlurpanda, cuiufinodi funt,balfamumi

myrobalanorum,chebulorum , belliri:.
aloes,
eorum, indorum, &c. fn nucha funtadmini-
Aranda. Haec ftint quae Arnoldini, & Rupecif-
(ani nunquam funtaflecuti, qui in additione
extractioniselementorum , quae nulla funt*
frultra&pius laborarunt. Qui ergo inhaere
medicus inhgnisefleftudeat, animum ad fe-
parationem (pagyrorum adiungat,idq;pro.>.
pterextradione myfteriorum. Alioquin fleri
nequit, vtconflilatur tum paralyfl ,tum Ipe-
ciebusquaeiiintde gutta. Inhanclententiant
propelle contradionem. Nam vtrunqjmor-r
buvi q uad a lanari necefle elt. Dolis vitriola-
grana tria , dofls horizontis grana quatuor.
,ti

Expositio.
Guttam per generale tjuoddam (urari docet medi^
camentumjn omnibus fpedebtueitUy non per comi-
munia hadenus ex fcholu vfurpata remedia, qua affe^
ritprorfum idutiha. Cum enim paruam quantitatenil
vitiofa materia dfcut, ex qua oriuntur gutta &apo*.
plexia , noo e^e medicamenti pariter quantitaten^
« exifti-

I
 &
^8 EXPOSITIO LIB. II.
exi(Iimandam,fedvimatque/oUm curandi faculta-
tem, Item oriri apoplexiam ex Gutta y quoties haec
pulmonis cannas prafocaty dr non mfi arcanis vtrurrtm
* que tolli affirmat, Arcanum duplex ponit ,vitriola—
tum,& Mercurium auri, quomorbt d Hipotiffimum
curari poffiunt, non purgando vitium, at folumeius
naturam vincendo & expellendo. Aliud medendi
genus ponit ineiufmodi nwrbis, at externe applican-
dum, vt bal/amum, aloes, myrobalani,cbebulJ,belltri-
\ Indi, in arcana fua redalia, idq^ ad nucham. Hoc
ci,

} ignorarunt arcanum &

ipft,qui Villanouanum,
? Rupeciffiam in elementorum extractionibus fecuti
funt.^ Mirabuntur etiam Galsnijla ea qua ipfi do-
/ cent inmnfectu adminijlranda, contra tam extrin—
fecus applicari, quid mirum, cum de balfamita natu-
ra nihtl vnquam degujiarunt? Quapropter docet au-
tbor hoc loco, vt pUrifqtie alijs, infigni probat o^ me-—
dteo neceffitriam effie Jpagyricam, non elementorum
^ quidem ,
fed myftenorum duntaxat exiraltionem,
frater quam impop bilem effe dic it par alyfis, tum
cierum Gutta , necnon contractionum curationem»
Hos enim morbos vi natura curari oportet. Nec du-
plicis ateani intrinfecus adhibendi quantitatis pro-»
portionem , quam dofin vocant , ignorari vult fed vt-
triolatigranatria,&aurimercuriativelHoriz.on-
tis grana quatitor, nonvult excedere. Vraparationem
eiufmodi arcanorum reperies , vbi ex eius libris tibi
fingulas collegi formulas, cum in Praxi, tum in Fafci-
culo praparatiomm libellis,&c^
Cap»

(
 DE VITA LONGA. 75*

: C A p. I I 1 1.

De Lepra i.

O Tngulaerpeciesleprar, leonina videlicetjcle

M phantia, alopecia, tyria, morphoea, &vn-
dimia,ad eadem medendi rationem, qu£ eH;
per regenerationem, referutur. Omnis enim /

lepra frigidior exiftit natura atque prarpin-

guiornicque fieri poteft,vtvnquam cum me-
dicaminibus concilietur. Qiiod enim eft o-
leum ad aqua hoc ide eff medicina ad lepra;
,

quare plenam atque perfe(5tam curam aggre-

diamur oportet, propter praeparationem re-
generationis, & idipfum iuxra pr; dcriptum
2

Ipagyricac tin6turai,in huncmodumrj^rinci-

pio mundanda funt metalla leproioium in-f x

^
teruenience tinclura, in qua duplex tiii6fura>
''
.

&duplexlepra delitefcic, rubea Icilicet al- &

ba, hanc lunarem, &
illam folarem appellant
fpagyrici: prior ex tindtura fblis,polleriorex
tmrtura lunae accipitur: Hic non putooperac-
precium efleobferuari ea,qux veteres de ori-
gine leprae fcripferunt, cum eadem praxisad-
ferat. Quare hoc loco (pagyrice agendum eft,
neque prorfusobferuandum, quae de origine
leprae a veteribus (cripta funt. Porro qui ve-
lit (pagyrice confulere leprae, videat ne cum •

'

mercurium fblrsjquem^^plaeriq; fpagy-

his qui
torum materiaprimam appeiranr,aurupora-
bil«

/
 EXPOSITIO LIB.' tf. ‘

bile falso crediderunt,aberrct. Qiiibus itnpp*

fiiit euentus , quemadmodum Archelaus ha-
bet: nos autem hoc loco afferi mus rubeam le-
pram a mercurio folis, albam a mercurio lun^ :

fanari. Hoc opus, hic labor eft, Vc mercurium

exade conficias. Poftremb etfi mercurius ad
'

tingenda metalla non prorfus fufiicerec,Vale-:

ret tamen in corpore, vt illud lanitati reftitue-
rct.Sunt praeterea aliaquaedam arcana, quoru
alibi de vita longa fit mentio>qux lepram e3t
xquo tollunt. ,

'i

E X P O S I T I O* '
I

Caufam hoclocd ponit author, cur tepTdcommtU ’

ntbuSy&haSlenui afcholu medicorum medicaminibut

excogitatis curari nequeat , quia ( inquit ) fiigida & j

maxime pinguis ^quo fitjVt eiufinodi pinguedo non mi \

'

gis cum dictis medicamentis conueniat, quam olei pii

guedo cum aqua : huic enim illudfupernatare fimper- ^

conjpicimus, &
nunquam permifceri Non magis itaJ
|

que lepra medicamentum eiufinodi recipit ^quam olei

j

aquam, at fuperat,vt ifiam illudfupprimiti altapetes,

adfuperfictcm latum. Quapropter no expulfionis,aut t
humorum purgationis via gradiendum effe dicit, fed
^

regenerationis totius corporis ^yel ( vtipfe loquitur)-

metallorum leproforu, in corpore Icprofo exifienrium.^
Lepra t injuram dupheemyonit , rubeam & albam, j

duplex mediememum pariter, rubeam tin^uratif^

*- •
•
/olit,
 r
\

bE VITA LONGA. «V

& albam tMuram luna id ar*

filii, id eSl,4uri^ , efl,

genti. Metalla leproforumfunt aurum & argentum'

/brdida, propter t tritura vera defelium, id eil, balfd^

ihiriatuia,<6‘ obfalfa tinHuraintrodullionem,id eSl^

corruptionis. Hinc videre eSl fpagyrtcos in humanis

corporibus ponere metalla, cum pura, tum impura:&
hac illis regenerari pojfe, Non vult ob/eruari,quicquid
i veteribus haHenus de origine leprafcriptum eHy/o-'
n
Ium fpagyrice curetur. Verum admonet eos, qtd cu-
ram hanc volent aggredi^ vt projpiciant ac videait, ne
/educantur ab qs , qui mercuriumfilis vel tinliupam
exiflimant eje aurtim potabtle, cumfalshidip/untiu-
dicent. Maximam ponit Paracelfus inter hac duo dif*
fertntiam,dc talem, PoteH(mquit alicubi)aurum pd
s iabile rurfum in corpus foltdum ignis mtnijierid redu*
ci, quod nunquam ex oleo tlnllura^fiet auri, vel ex
eius mer curio, Piecor dor communii cuiujdam obieUio-
nisGcileniliarliim aduerfus (pagyricos falla. Duriora
Juntmetalla( inquiunt)pra/ertim qua perfellafunt,
. ex quibus potifiimum fua volunt eliciJpagj/rimedica-~'
tnmarqudm vt igne quouis euinci queant, quanto mi- ,

niss ab humano fiomacho digeri, quapropter noxia md

gis,quamproficua,His refpondetur, id^brembiu,Du
fcite Galenifia, extra fcbolas infidelium, occultum
ignem, carneis et fetifitalibus oculis non perceptibilem^
cognofiere prius, tum demum cum jpagj/ricu conten-
dere prafumite vel tacete. tlam igni fiagyrico vobis
ignot^imo, non magis aurum refijlerepoteil.quant
Guaiacu lignumfanllum vefirum ignifocario nec id ,

' ‘
/ tffund
' ‘

\ K
‘
'
\ .
i

s V.

‘ •
> •
 "
*l EXPOSITIO LIB. it
rte^etiatft
ipfitih crudum adhibetis ffutientibus j
Vtfiro praparare nojlis aliter ,
quam ancilla (olent uf*
fas in (uif coquinis» Mercuriorum
/olis ^ lunaptapa^
ratio talis non tH , qualu apudrudes & ignaros ^it
extjlimatur /pagyrica» No» enmadmedkinam indi*
gfitfortiia mmurij vulgaris ad met alia tingenda he$
:

loco non ^furpatur mercurius,de

quo idm loquitur Pa*
eiujmodi metat»
Tdcetfwiimo ^otra docet eum, qui ad
lotum tlncluram eil inutilis, adJanitatem
humaniva
in ^irur*
Ure i orporU. Praparationem hanc reperies
§*
gia magna po/itam a Paracel/b dilucidius iquattt Jit
fut huc adducere,

c A P. Vs

2)e Spilepji^»

T> Lena atq; adeo perfe Aa medendx Epi^fe*

A pfix ratio bifariam fit, neqj idipfum fine
peririfsimo huius rei viro, propter
arcana &
inferumt.
pfaxin chirurgicam, quxEpilepfi*
Principib deprehenduntur ardu^
qu^da atqj
adebrupernaturales eirenti«,idq;pcr
pr*pa-
ratione,vc in vitriolo,camphora,rpodio,
mo*
nocerote, &
id genus ali js, qu* citra
hunc ca-
Tubtiliter, nullo pado eo
redigi pofiuc
ptum
Maxime verb bona pars in narconcts,oc qu^
dam alia, qux extra naturam & effentiam ni-
pra naturalem influetiam»in
paroxy^bep^
icptico vim fua excreent ac habet;
 lefle.boteftp|onia/anguis,vnacum mebris ili
quib.oriuirmorbus.Hxi:omnia,vtutfunc,cil /
rancurad hunc modum jparcim iitxcaphyfica
ratione, partim iuxra chirurgicS>neqsidip&u
fine fubtiii captu fpagyroru. Quod ad chirur- .

gia attinet, duplex raciocft,prioradprxparaii '

,
'

dumemun<5fcoriucaducB,fecunduadelicien- '

dum humore epilepticum peninetinhacieii

tentia: Aperi craniu idoneisad id inhrumen-^ \
dSiVti cenigdamis: deinde argentea caniiam
filo loce impolitam confblida,vitxq; prilHns
reditue jam omnis morbus caduc’ eiufmodi
m
em u n (5iori o ajor ti atus i n paroxy Im u abi rd
iiequit.H^c de priore via, nunc ad poileriore;
Relolue membrum epileplia corruptu, aut lira
petlorem parte membri, pura ligametai arte- , ,

'
riasincircuitu/id^^corroiiuo narcotico, fald
corrodente citra dolorem vfq; ad oflTa.Deinde
, turfuseolblid^Tnafcuntur cotinub ligamenta ^ /

narcotica, arterix,denique caro ip(a,qux |^or^

rb noii (imintmdrbum in. paroxyrmuerum<» / .

pi. Hadeiiiis de ratione chirurgica, nuncad

' phylIcam:Recipe oleum vitrioli corredum Bc
aurihcatum, vel per phlegrha forma circulari
teuri peratum, ve! per oleum rubeum iiuevirU
de,qUodflibcolcOihardelite(cit:vtrunqjlibe‘*'
rac a morbo caduco, id^; prxter eam xtatem»
quam Hippocrates pr^fcribir. Atque hinc coU '

liatur Hippocratem vna cum interpretibus

. , f a fidi
 .

•• '' !
•
>
'
w.-.

4 EXPOSITIO LIB. TT.

qus epilepdaih
fuis non Etis intellexifle ca
pellunt.Porr6inun<aaparsmerairialisbaira-
mo, quod eft de hederibus , idque poft paro- ,

xylhiuni> fimiliiermorbuin pellir* Prxterca

inuti(5tum occiputbalfarnpcleni
>&idip(uiTi

in vehementifsimoparoxyrmo ,
morbun) cx
xquo fanat. Sunt infuper alia , qU» hiiic mor-
bo non parum conferunt, vt arcanum fangui.
nis caeteraquiS. membraifcd Hia, quia
qiixdam
(unt.qus defid^ancur,prfteribimUs>& in his
foliim ,
qu« prima ac optima fun t , i mmora-^
bimur.

> , i
'
Exposixtcy^ •
^ . .
;
• •
'

, . i ^ T-
^

'Epitep/Um ponit mahUm, contra canones

tarum medicina GaUnica & Uippotrattcafatpefhkm
m rei perittpmum virum ,
(juf/uat arcana probe, ac

praxin cbirutgicam atque phjrjicam,& qua

cura huic

mceffariafunt peculiariter. Superhaturalibus effeti^

oh ipfattt praparationem ita xocatid , idipfum
fieri
tijs

docet , quaru bona pars in narcoticis

extJbt,aUdqua-

damy nonvifua naturali, fedea quam habent fitpra ,

naturalem influentiam, contra paroxyfmum operan^

tur,qualiafitnt in peonia,in [anguine ^ inenembrU,
cateriiqj. Hinc
in quibus latet mcrbus, vt in cranio,
patet, in rebus naturalibus aliudqttidpidlatere,quatn

y eaquanaturatia (unt ,tdeU, ex influentiafirmamen^

titn elementa. Hunc locum intelligere quivolet,eh(e
eonfe^
 ,

pE ATI T A t O N GA. 85
f9nferat,vbidePhilofophUad Athenlenfes habetur,o-
nnetranfiturum naturale ^ depermanfuro nonnihil^
Mt plurimum in fe continere , quofuftentatur in effe
^uod efl. Ingenio^raditis hac fuffictant : necAlijs defe- \

iijfevolumus; quin & hoc addamus, fummdopeUbo^

te^niti oportere,vtfubtilis eiufmodi Jj>iritm,arte
ingenio Uberetur e carceribus,cumfuo vthiculo tante,
quibus detinetur , no ficus quam lux a tenebris. C/;/r.
'ttrgicam curam praponit phyfiu, adparanduemun* •

^orium^ in exitum epileptici (piritus, d phj//icis arca^

nispojlmodumexpuifi. Chirurgum docet hoc loco,dUm
plicem obfiruare murtetis & offictj fui rationem, jn
periedo cranium;fisis ad hoc requifit isfinetrappanan^, -M.
tibus,vt vocant, iut alijs inftrumentts, Nemo peritus V.

artis huius ignorare pQtefi, prius ejfe nudadum os cra.i

nij:hocip/um prat erit, artifi cis indufiria relinques, no
enim initiatis conuenit ijlud opus. lmponi cannam ar^
genteam f auream quiuis laudabit magis ) aperto loco
'

vult^etpofieacqnfolidari vulnus, ac pr^tna vita refiu

tui , membrumfauciatum videlicet. Prapofiefus hic
‘
ordo mihi videtur, vtpoiicon/olidationem it erum a^
periatur membrum,fid inuerfus ad hunc modum,for-
taffeper interpretis inaduertentiam, velpaucam artis
notitiam, vtquapofleriorponitjsrvia.prioreffedebeat
ad nudandum os , refilutis Itgamentis arterijs m
circuitu ,per(orTofiu4narc'Qttcq,falta (cilicet corro-
dentiafine doliare , vfque ad offa. , Quofaflo nudatum
cranium appetiti poteli. Ad hunc modum abfque dolore
fiunt omifiajaam & offa perfe mfenfata Junt, vel non

f 3 fentiunt.

0
fd EXPCySIT.fO LIB. 'IV -

f€ntiutit,& narcotica indormifcunt, &c» flanceim

loci reftitution tm l^oni confulere Ultor pomis, vdhai
de re mehus quid adferre tufa correltioni libenter fno
/ubmittam. Ad phjrfcam v/urparivuh oUumvitrio&
eorre£lum& qurtficatum,ideSlidepuratumpoiipri^
'inamextralliouem alias reitificatum fcribunt :ai(t
,

phlegma temperatu forma circulari, hoc eiljjpiritum

eius per operationem ,
quam circulatoriam vocant, in
fubtilem penetrat iuamjfj fubfiantiamreda&urAivel
'oleum rubeum, fiue viride, ex vitripli cokothare tra-
&um,iubet affumi, AurtficatiopoteSi etiarn oleidiSi
fieri.per dtffolutioriemauriin eo, iuxtaprafcrtptu ar~

iis Jpagjiric a/at isvulgat um.Vtroque rubeo, vehtri£^

quodfub coh othare latet vitrioli, vim ineffe liberaiHeh

patientem afeut dcaduco,contra fententianrilippOm

€rat is, qui poii aliquot annos a piima correptione, ca-
ducum incurabtleptpdluit, Alia duo ponit arcana bal-
fami artifici ati , alterum ex hederibus traHutn, qup
pars mer curialis eiufdem dtembri, in quo morbns ort^
tur, inunca. peditur caducus,id^poll paroxyfmums
Verum in vehementi iam paroxyfmo vngenaum eft
ait occiput altero bal/ame, eleni vtdeUcet, eaq^ inun»
Bione curari dr fanari patientem ex ^uo, ideB,prOf
ctseacab/olutefmereliquijsdtorbi» Pofterioriboch^
eo videtur exponere pei otciput, quid per mercurio^
km partem mtelligat in cerebro, videlicet mediam e»
ius regionem,in cjita viget ratiocinatio, cuti in ante^
f
ttore mtelUBus , & iri pqfieriore memoria. Caterum
^aadpraparatimm eiufmtdi^ (km arcsmori,tum
 f©6 vita longa.
'
"
l
87 V

,
M/kmorum at tinent,p^Pm in omnibus Par4ce1fiiu .

I
(ffis mu(niumuriqu£ et tam pro maxima parte tnfiu^ ^

,
tbofarum gratiam coUegibis i in praxtvideltcet^aftn /
,
. fajckulo remediorum»

y Gap. VI.

•• 7)e Feltnhus» ’
\

,
-"pvEfebribusbreufterfic habeto. Pnnclpi^^
fiat purgatio febriJis, deinde cura fpecifi-
j

ca>&ininutio caudalis, ira vx diacelcateflon

j,
^ ^
praecedat fecundumedicamen.Nam hac pur-
,

,
gatione pellituromnis febris in materia pcc-
cante.Porroii non di iatatur morbus, iamne<
I

' queeura^neq; minutio requiritur. Pl^runque

^
enim diaceltatelTon integram curam comple v <

,ditur. Sin in membra fpargitur.feqiikur con

^

tinubopopyron Laudani, id quod febrim

I
na cum dilatatione propellit. Minutio aut,
' ue{aluatell2,liuecephalicae7liueeaqu^per(pi '

>
^

I
nam dorll Heri coniueuit^materiapeccanrem ^

inlanguineaidqjintracutem&carnem tollit:
j

.
quare npclocotria funt>qux fub vnameden-
di rationem clauduntur^ Hngula per leperfe^
^

^
^a. Ppftremb ne plus mimisye, quam par ell,
adhibeat medicus, diligerer obferuet quid dU
^

latatu. Nolim quenquahoclpcodeterreatca^ ^

I

4ipuesi^edicotu>qui 4 nobi£idiire
'
,
'

1'/, ..... ’
f '4 enint
- - ir .
* .» • . V
'
• — _
'
 EXPOSITIO Elli
.enim id permagni referre arbitror. Et
.quenq; reperias eruditum medicum qui tiis
>
canonibus immoritur?

EX P O S ITIO.
Tmponit febrium remedu , fingulaperfe petfe^
Ha, quorum primum vult praceder efecundum , 44»-
quamgeneralejpeciftum: tertium vult ejfe minutio^

nemcaufalem,ideh, /anguinis aut liquoris cauffntii

feUrim. piaceltateJfonyVt tn/rdlaudanum, fuhtme^
dicamenta quadam medicina Jpagyrica, dParacelfi
ordinata potifimum adfebres, quorum defiriptiones
habemur in libris eiufdem. Per diaceltateffonfilum,
nonnunquam febrim curari, prafirtim vbi per mebra
"nonJpargitur,ait, alioquin opus effe alto valgiori me^
dicamento,quodppopyronvocat laudant, quofebris et
eius dilatatio pellitur, Huius defiript tonem reperies in

libris Paracel(i,Verum quiafuit d multisfapius falfi^

ficata,no appono, donec integram &genuinam habe^
re licebit. Minutionem loco tertio ponitjknguink, vbi
materia peccans ibidem cofiiterit: curas tres in vnam
conuenientes , id eli , tribusftmul vti poterit medicus
in vniusfebris curatione fimelfienda,
fi videbitur ex^

fi minus ipfitrum aliquapecultari,^uamagu

pedire,
idonea, Maxime tamen obfiruari vult d medico, quid
fit dilatatum, &pon, ytexaquo medicamentum ad^
hibeatypraterexceffumvel defeHum iufia quantitas
Us,quamdofin appellant. Scholarum negleUis cano^
 V^TA LONGA. 8p
'
;
pihm,a/uis dijfentientibus , vult medie umvtifatto &
matttrOi necnon ex verd medicimfetetU peritia^ de^
prompto confilioy& nonji^timvel Galeni, vel Hipp9^
cratiSiObauthoritatuapparentram,fubfirilfereplaci^
tis,atfuopatienti medicum e(fe naturam & experien
. tiaiA finat,i^ff plurimos dicit, vt etiam indiesappai
yet, medteps erUditos per eiufmodtfcholarum canones
occupuiffe: quid obftabit igitur quin &ipfirupatten‘’
pes bif immoriantur?

G A P. Vir.
i*-
7)e Apffftemaithus.

T> Rindpii) deapoftematibus obftriwbis du

* pliciaeflfe apparata. Qu«dam (uot qujc v-
nacum paraxyfmo morcem inducunt. In his
plurimum laborarunt medicii dum impone-
renthominibus.Mileram accredulam natio-
nem mortalium jtam apertis nugamecis^ qux
de epidemi js^&id genus alijs apparatibus an-
notata (iint^palTaell (ecircuiiueniri/ Aliafunt
qua pitoxyfeum citra mortem adferunt,ca
medkinafobijcimus. Vtraqj in Antracecon-
currunt,fimiliterin (apphiro>in carbunculo,
jn pieurehiin pefte,in bubone,&alijs complu
nbus. In quibuida nulla morsineft, vtin can"- ,

cro, & id genus ali js apo(lematis,qua in ma-

mis mulierum liint. Inhis omnibus feqiiitur
£5 cura
 . .

pi) EXP6 S I T O
I II ^
curain hancfenteciam: PrxterfbnathjCui vir^
tus expuliiuaineft>£2terum nihil reci pe. Hu«
iusenim virtute ac vi» lingula aperjta pellua*
tur.Hoc relbluir, mitigat, denique expellita*
pertaex corde. VnaergoadlitouQitetchiru&
gica praxis » interueniencihu^F^^^^^^ui^»
quibus in emunctorium redigas apofteina*
Maturatiuaaute cumattraCtiuis itaiintcon*
iunCta, vtexpulliuum attrat^iuum. (equatUTr
DireCto igitur (bnath in virtutem liiam ex-
puiliuam,l^uiturchyriaca»fubquadelitefcic
arcanui^ in omni veneno vfurpandum Reli-
qua experimenta vndecunque corrola,.rele*
gamus ad eos»qui{elepa(sini apud omnes ho- S.

'
mines venditat» & in hoc Ibliim incumbunt»
; V' vtgloriolamaliquampcr fas nefas fibiaU- ,;;.^
i-^rciipentujv
\ ,,'r

Expositio. \

Apoftematttmgenus in duogenera diuidittaherum ••

^
'

ait eum paroxyjmo, vel correptione, morte inferre cotTr

j

ri#/*'
> reptis , qualia funt epidemiarum , & pefiis^iH quibm .
j

deplorat cacor um patient um miferiam , qui tamftupi '

]

fe perkiiferunt a perfidis & ignaris /educi medteisi '

. )

ac iftorum perdi nugametis,qua pafim ab ipjis adhuc^

religa leguntur : Mt erum quod citra mortem infert, ^

'
i

faroxjfmurtttid^medicinafubijci,hoceii,medscalnh
mgUiquam prius pojttumtetjim hoc nonjitdejieran^y
dum: \

X
I
 t>E VITA LONGA.
'^umltuoninibusenim curam afiignat infia, Exduo^
buspracedentibus generibus ternum narrat vtriuf^
naturam habens »vt anthracis, /apphiri, carbuncuh^

peft is, bubonis, ac aliorum idgenus: Quar-

pleurifis,
tum deinceps ponit , quod morti perfe non e fi obnoxu
Um, nififortefortuna per accidenSyVt cancer in mam-
mis mulierum,&aiia huius generis.Gineralem omtUrn
ftmijlorum curam effe vult fonath, ob admirandam e-
f us in expellendo virtutem, refoluendo,& mitigando^
quatamefi aperta funt, per chirurgica maturatius
imunHorium,idefl,exitum, efficientia. Hinc luce da*
. rius patet fonath intrinfecus adminiflradam ejfe : te-
fiatutparticula textus {^adfit, inquit, chirur^h apra-
' xis)p^fica vidcbcet adtunilayfinif liter quod (equitur
^maturatiua effe attrafliuii coniungenda)intelligito
in emplaflrum vnum,qtiod procedere vult , & ind&
pofi hoc, (equi expulfiuum per fonath. Hoc poftremtim,
fonath videlicet , fub/equi vult pofiea thj^riacam,ad

venenunfvndper virtutem fonath expehndum. At-

trahit enim thyriacavenenum c§niun£la/bnath
in corporevel eius natura , committit propulfahdum,
Baflenus ignorarunt plurimi, cum Paracetfici, tum
alq,quidper (f nat h intelligedum fit, ego nihil horum,
quoex'Paracelfo dataJunt inteBigerfi mihi, necalqt
thuidens, detexi alids,quodnunc etiarecenfere datur
ftccafio, We modus efivnus cotagediindignis bominiK
urcana,que docet Trithemius infua Polygraphia , per

traffiofitioneliteraru,vt idem fit/bnatb,quodanthos,

^ de quo et infrafatUumpU fit maio»Reftat vt declarea
 EXPOSITIO LIB. II.
tnm tJ^riacam,& non profcholarum praeopto The-
riacamejjepojttam intextu: Vult emmParacdftu^
tuxta vettrem eiufmodi compoftttonem , ingredi fir*
pentem ibyrum.nAm a multis pratermittituraffum^
pta vipera Jfyncoj & id genus alqs. Ambos vel Sonat b
compofitionem ex auro inltbris Parattljirequire,ibi*
demaperttpmedefiriptamreperies»

m
-
V jr
G ap. VIII,

DtHyiropiJi. ;

t\ Vo funt qu§ ad curandam hydropilin rei»

•*^qiiiruntur;(pecificapurgationis,&fpeci-
fica tumoris. Elice principio edendam ex A«
landahal vnacum compodeo: Deinde cofun-
decum aquda prscipitata, porro adminidra
purgationem pro ratione morbi» &idipfum
tantifper dum abi jt morbi origo. Intarim adr
niinidra etiam indies edentia tartari^vitrioli»
&diacubebe. Sub hxc adorna cataplafma ex
Rebis columbarum in aceto roiaceo. Deinde'
impone^ dum pror/iis condimatur morbus.
Podhxc infequitur (limmum (pecificum (pi-
ritus vitae ex auro extradus» quo aliquandiu
etiam vti licebit. Energiaenim atque adeb vi‘
naturx fanari vult hydrops^qux tum demum
inqujritur,cum iam caufa morbi dedjt. Vada
acmultarunthuius morbi fpecidea, quorum .

maxima
 DE VITA LONGA. pj
jnaxima pars hpcloco a nobis eft annotata>
quxfuperhacre empiriciin mediu adfcrunt;
credo nemini non elTe manifeftum.

Expositio
T>uabus]pecifcuvtjs hydropem curari docet potifi
pmum:prtori purgationem trthuit,poflertofi ve) otu^
moris ablationem. Purgari vult per epntiam tradam
ex colocyntbideyvna cum copofito, id e^i corporCf eam
confundi cum aquila pracipitata ex auro, i.auri mer*
curto. Hoc medicamento adminiftrato iuxta morbi
proportionempdqj /aptus expurgari morbi caufam di^
citytnterueniente etiam adminiflratione indiese/fen^
itdrum tartari iVitriolitCt diacubebe. Deinceps ad/pe-
ctficurh tumoris deuentens , catapla/ina vult , exfimo
columbarum in aceto rofaceo madi fablo , fieri, ac ad
tumorem tattfper applicari Jonec abeat. Ner dum his
contentuSfCuram confirmari vult per natura corrobo-
rationem , id^fiatim ablata morbi cau/afadam.per
jfipirisum vita trabum ex auroyquem fummu (pecificu
nonunat,tufn^prim Anthos vel S onatb vocauerat.

C A P. I X.
(

De Dtjfolutii.
N diflblutisverb,
I cellenciisimum
fiimmum atque adebex-
medicamen inauroeft> &
in
\
 H £xi>osnrio libv it
^
inLaudano perlato. PrimiJ veroaclunniTiHrti
notabile apud medico5,verosputOidcconfoV
tatiuis ede debet. His enim indiget natura in
hocmorbp,quibiispQrr6fublcquaturc6ftri-
^iuurn.NamperhUncmodueiuifbodi mqr-
^
busjfiue hypoiarca,i(5teritia>feu alcite , expel<>
Ktur. Delcriptionem autem in corifof tatiuis *

talem habeto. Exnuro non planatofit> ne^

permido ref alia incongriia, iitqueperatha-^
nar & rubellam > cum adminidratione rubeae
eflfentiae. Dods ex tribus guttis componitur^
vel fecundum dirpoirtioiiem dibicfti. Exhoc^
auro om nes dyfeiiterisefpecies,i(derieif, diar* '

rhcexjatqjalii fluxus ventris, vel mineralium^,

iuxtaritiim medicum optime curantur. Sei ,

cura ex condridtiuis talis ed Recipe olei Mar-

tis ex croco drachmam vna,Laudani fcrupu^
Ium femis Syriaca drachmam ynam femisy
,

mummia fcrupulumvnum lemis, fiat bohis.*

drachma lemis eddofis. Hancobleruaregu.i.
lam in omnibus dilTolutis cofortatiuum eflft^
adminidrandum: Qiiiain principijs&cac&ti
tiafiimma deliberatio :alias percondridiua>:
in fecundam generatione alterius morbi abit.

Expositio-
-
' Aaruw docet e(fe j>raftanttpmumih mofhudifpiX
huif^ob eim vim
f
quam habet in confortMda natura^
frofttr
 "
feE Yita lcnca: pf
ftoptercttirndelfUimmed^iiifnprlfi/umunt origL
nem* AbUta igitur cau/Apcrconforutionentt^ non
frmyudum ejfe dicit conpiitiuUiaUoqumalterim
jnde morbi gttierAtiofiqUitur. Confortantu ita^ me-*
dicamenti formulam ex auro non planat o, id eh, non
J
maUtat onlfoliato y neque re tncongrua permipjed
bene conumenti aperto y fiue corrupto fit perathom
^nar,tdt^y perfurnum feiretumdigeftorium i &per
tubellam, hoc e^l^ per ejfenttam JjnritaUm exti^ahen-

tem,V!fua folutpriayt inituram rubeam:fum adminU

'

pattone rubea ejfeptiay puta per rubellam, vt narra->

tumeil,extraita,Con(lrtiltuam curam indepbHfiejo
‘
dam^a confortattondyponit ex oleo trailo de^crocofer*
fi,caterif(^ ibidem pofitU , perfe notie* rraparationet

ommum habes in chirurgiamagnaFarafelfi, &pUh.

rt/^uealqslibrieeiu/dem.

C A P. X.

r.
De Vtrmilut.

Eneraquoque vermium quocunq; mo-

donata, velexfpermatcinfu(b,vclalic-r
io,iiiie (permatis rcfbluti,iiue putrefadi, fiue
rafuerfiin (iiis regionibus, autex re minerali'
ucreFadia, vel cbymo,autciufmodijecia qui
srmes de matricis natura (lint: Omniu horii
ira 9 res debet effe fpccifica » nequaqua natu-
ralis»
 EXPOSltlO LIB. II.
J

hunc modum. Recipe porofij-

ralis,id6|ueiil
'

mandennae ana manvpulOm vnum , liquefa-

cito in bitumine, &fuperfundum cmud:orij
huius generationis applica: pellit enim ver- V
mes tam deoriiim quam rurflim,neflnipe iu3(tit‘
autem e-
orificium cmun(5torij illius.Qubdlt ‘

mund:orium pro egrefsione n5 forer aptum,’

aut locus comprefTus, vermes necacumfpon- ,

^ijs fyluanis,& putrefadum pelle per Centau-

ream, vel perpeflarium propter matricem,vel
per clyfterium propter inteftinainferiora, vel ,

per os,prcxpter ftomachum , velinteftina fiipe

"ripra. Optima vero eft centaurea cum porofa
^

commifla,cum additionib.iuxta procelFumr i.

medicum ex collodio velellenioadiundo.* *

I
V * . \ 'r

Expositi o .
" '
'

't
Vermes enecari vult quacunque cau/anatos^per i

Jpecifica quadam arcana, fitpra communes &fa "

vires
cultates naturalium hnfukratatVtfuntporoJi,putA
feminis porofa & mantella, hoc e^iieHeborifCumhitU’^
mine puta fulphurea terra,{imul foluti,& folutoruiHT^
arcana,- fuper fundum emunctorij generationis ver^
miiirn>ideflilo(hinin quo fi en debet egifiio pojjtd, '

i^t locus (i fit anguftiorjvel minus aptus adegefiionii *:

enecandifunt vermes tum (pongijsfyluanis, id ei?, pe- "•

ro/afolqs, & piltrefafitpoh enecattonempelledifttnf '

per Centauream i vel per pejfarium propter matricemf.

 DE VITA LONGA. 97
hoce^itcxtra matricem, fi ineaextiterint, vdclyfle^
rio extra inferiora inteflmayVelper os extraJiomachU
mtcfiinafuperiora.Mtxtionem laudat aurhorcen»
taurea cum porofa,prafertm fi addatur aUodiuflt vel
icIlemuiHiid eU,ehula campand»

C A Pi X I.

*De Cancro^

Orrb Cancri medela fic (e habet: Primurtl

renoUatio, id eft, venarum (epara-*
cft rei
tioabimpuris.Huiusieparationismedicame
cft tale. Accipe expurgati alchoi a mineri plu-
bi vnciamvna, parthenionisfucci vnciaslex>
plantaginis vnciasdecerh,comilccanturcUm
modico alcohol vini,adminillra de iexti iii
(exeam. Madefacito periculum paniioj vel
(pongia,eXaquaparthenionisfiipcrpohtA:his
peradtispoft triduum applica oppodclcoch
ex prxparatislTmplicib.coiifec^iis in cerotum
mellinurti, abfque alumihe focho, donec in
in afuetUm dolorem abeat> &
declinet a rube-
dine. Tandemcomnuinenolfrum oppodel-
toch fuper locum applica* a duodecim horis
in (equentesvlque.Porrb fi lalciuiim eftiorae*
nurnoccUiTerer,cum liquorib. alsignatisex-*
pell6, reitera procelTurrt acentro in viceris per-
ditionem « Ha:c cUrx ddcriptio,fiftularum.
/ g cancrii
 EXPOSITIO LIB. ir.
^ ^

cancri,exh*morrhoidibus,exmamillis> pra-
' us tentiginis^ siliomenxprauitatis vera
dicinaeit.

EX P O S I T I O4 i

Cancro mederi docet in primis per rei renouatio^

nemiquamvenarum feparationem interpretatur ab
impuris ihoc eiijimpuritatis exiftentism venis expur-
gationem tqua fit per expurgatum althoitVelaltheijd
efi, per ejfetiam dulcem extra fiam a Satumo:perfiic-
cum partbenionis , plantaginis cum alcohole vini , id
efi,(piritu vini mtjlaiapphcata defexta infextamiin»^
ielligito horam. Nota de venis, eas intelligi, quas can-
ter pedum fiue ramorum infiar expandit in periculo^
hocefl,inlocovitiofi>, Oppodeltochnon commune/u-
um \ fed aliud ex praparatu fimplicibus~,puta pranv- \

mtnatis , & confefHs in meUinum cerotum, id eS, in^

Jlar mellis denfum , & mellita cera mifiis fiue incor-
• poratis,abfque alumine rupeo. Tandem manfuefa^d ,

dolore , vult communefuum oppodeltoch applicarifii-

per locum, a duodecim horis in fequetes.intellige duo-
decim alias heras, Lafciuum afliomenum expellen-.
dum effe dicit a centrofiso, id efl,a fitu quem pofuit ad
emunflorium,perafiignatos antea liquores, Eiu/modi
tura/ubijcit fifiulas,hamorrhoidarum cancros nia-
^
fnillarumprauas tentigines, afiiomenas,&e. \
 '

*De Sjronihm. !

Yronis ciiri ex hac fit fententia:Spei^iioI«

S liqiiefadx cape cum mucilagine lumbri-
corum de nitris, & oleo fquaminD: facito ex
hisvi(cuminlocofrigido,vcere fic:lnungelo-
cu,&cataplalmaeius defiiper impone ad tri-
duum ,ab(ierge locum,cataplafma, cutem,
^yroncs depone, ac oppodelcoch melouad-
miniftra ab occalu n auroram quo fac^o ad-
i
,

•lioca morbum in balneum albugineumjto-

•tiesjdonccalbum illud membrum fixumque
appareat. Hsccurain lyronibuS, cicatricibus,
-fjjecieibusmorpheae, cutis leprofic fumma ac ,

'perfedtifsimaert,quin&tota vngulam, pru-

ritu m,(cabies,& primae fpecies alopeci^ tollit,
•pelli tquerolaceam guttam.

E X p o s i T i
•

Syfones curari docet ranarum {permate^ cum wrt-

'Xtlagine lumbricorum oleofquammoi id eH.tarta^
tee,tnvt/cidum liquorem bumidolocOyVtmorii iH,re-
/oluttSytnungendo locu,& cataplafma,boce^,refidiiu
a dijfoluttoncy fuptrimponendo per triduum. Tandem
auferri vult cataplajma & cutem ab eo de tergi ^ Sy~

‘rone/quedcfcalpl ,ac ceroto fiue emplajlro meloum.

 foo EXPOSITIO
td eit^ex voUtantibw m e/e Mato fcarabeis, aureo colo--
renitMuSfadornato, Poftmodum balneualbugineu,
id eHiabfiergens at^ dealbans ^vel albicantibus etabf-
terfiuis paratum Jocet membrum hoc abluis donec aL
bum & fixum, id confirmatumfit.^ Curam hanc
esi,

nedum fi/ronibus, verum etiam ctcatrkibus,Jfiecielm

I morpheaiCutUleprofavitijsprafcribtU

C A P. X I I I.

*De Tujlulps.

T N(peciebus Gallici morbi, triaobleniabis,

purgationem curam,, & conferuationem.
Dc quibus hxc paucula liotato.Purga princi-
pio puftulofiim ceniocemio,quo pellitur cau-
ia morbi,vnacummateriapeccante* Canen-
dum aute, ne interim a dofi & quantitate hu-
ius purgatioqis longius, quam pareft,abcrrcs.
Porro li puftulx adhxlerintcuti extrinfecus,
aut alioquin dolor iuneSturaru altiiisinfede-
ri t corpori , inunge oleo quodeft exrealgarc,
J &conualelcet xgrotus. De vlceribus autem,
nodis,tubcribus,liue extra corpus,{?ue in cor-
pore, quxinde exoriuntur, iuxtaprxlcriptujn
praxeos,quxdevlceribus,agito.

Expositio.
Morbum Gallicum curari docet his tribus operatio^
nibuSf

\
 DE VITA LONGA. lOt

nthuSiVidelicet peculiart{ui purgatione, cura, &con~

Jeruatione: Primo purgationefieri debere ceniotemto^
id efl, mercurio ad morbum Gallicum praparato in Ia--
xationem,vt habetur libro Chhurgiafua,ac alijs: non
pratereund^m effe dofis quantitatem, &c.Curariau->
tem extrinfecus vult pujiulas apparentes,vnilioneper
oleum ex realgare : vlcera vero, nodos, & tubera, cum
in corpore, tum extra corptu originem exdiSto morbo
ducentia ,fecundum praxin, qua de vlceribus habetur
injrd» -

C A P. X I I I I,

7)e Flcerihus.

'pRincipib quicquid e(l fluxuum^ aut hu-^

A morum, fi ad emuncSlorium erumpit, ad
eandem medendirationem redigiturin hanc
(ententiam: Mortifica primum, deind^ mun^
difica,poiIrem6 cohfblida.De monjficationc
fic habe Recipe akali quod
: eft eX realgare.
Hoc quicquid in corpore corruptu eft ac man
cum,mortifica: MortiHcatum ab aefcphara li-
bera gum mi: Liberatum priftins fanitatire-
ftitue,& idipfum interueniete mumia quan- :

quamfiint vlcera quaedam, qu« prorfusnon

indigent mortificationq. Alia vtacftiomena
mortificationem ;^'ehementius etiam defide-
rant.Tamen hxc omnia vtutfunt, chirurgico
.
'
S 3 exiiU-
to*' expositio'
exillim;mda relinquimus. Sunt indiperalia',
innumera medicorum recepta, quibus, quia
hominibus non (emel impofuerunt fuisque.
inueHtisperieriintij,qui haec commenti liin.tjt
non video cur vtaris. Haecdevlceribus. Pur^
gationcm, quae propter conferuationem cor-
poris iure prima efie debet, prudenti medicQ
committo ineam (ententiamquam (upra d?. .
p.uftulispraelcripfimus. ’
i

E X P O S I T I

Confluentium humorum in locum aliquem^ vtpa.

tmunllorium faciant txixum^trthtu etiam curart mo
disfluxtones (iocet,mortificatione, mundificattone^et
con/blfdatione. Alcaltfatofale ex realgare mortifica^
tur quod fiiper corpus corruptu e(feconJpicitur:Gum^
'
\

mi,td eSigummeis emplaftru Uberatur M eilymundU

ficatur,ab afiphara,hoc eli, corrupta, & fuperfedentt
Virulenta fquama : tandem per mummiamy boc eSl,

mummiatis medicamentis perfanatur vicus. Nonnul^

la rjepenridicttvlceraLeuiora, quavt mortificatione:,
indigeant ,& aUa , qua veheinentiorem expetant ea»-
quafuprapofitaeH,vtfuntafltomena» Catera ha£le*
nwia medicis vfurpata remedia fuadet ejft reUnqueru.
dd ,td^prafertm , quia non.folum alqs imponunt ho-^
mintbus ,fedfuo( etiam inuentores perdiderunt/epius.
Addt purgatiQnemiquam fupra de pufiulU poJutt,et’r^
mvlctributmdx.rnevtiLmeJIepqffe^,. . :

Cap»
 ,

DE VITA LONGA. 10 ^'

C A P, XV,'
*De Vulneribus.

^T^RipIex eft ratio fanandorum vulnerum?

J- Naturalis, vt balfamo: fpegfica, vt brafsi-

della:chara<5teriftica, vtmagoreo. Priulquam

tamen ad illa perueniamus, principio quae mi
raculi vice erunt his, qui harum rerum impe-r
riti funt,indicabimus,neque genus,neqiIocu
vllum in vulneribus efle obferuandu, id quod
veteres difputationeadmodum prolixa difle-
fuerunt,num fint fananda, nec ne, quae fune
cerebri, inteftinorum, item veficacj&idipfum
hacratione,quiavidemus,ciim confofla,'tum
alio modo cofedavulnera,illicvbi vitaclocus
efle nequit,nihiIominus tamen cofequi mor-
tem. Quare de mortiferis vulneribus nihil
prorfiis dicemus i n praefentia, cum fiia fponte
fefe offerunt illa. Porro haec prima cautio eft,
ne chirurgus ex eo, quod medicabile vulnus
eft, immedicabile atque adeo mortiferum fa-

ciat. Hoc igitur opus , hic labor eft , vt pro-

be agnofeas triplicem hanc fanandorum vul-
nerum rationem,longe faluberrimam^neque
interim audias eos,qui alicunde erogant, ne-
f«o quae vanifsima commenta , imo preci-
bus etiam a barbitonfbribus mediaftinis
caeteris^ue id genus hominibus leuifsimis,
g 4 conten-

\
104 EXPOSITIO LIB. tl.

contendunt j inter quos ell Landfranciis, Pe-

trus de Argi liato, qui multa ac varia, vel nuce
nppaHtimanda, de vulneribus in vnumcon-
gefiervint. O vere pileatos do<iilorculos,qui
praeter pileolum lubrubrum.&titulumjcxie-
rum nihil inlign? geritis, qui ex pumice Ni-
lum exundatem petitis/Cxcuslequiturcxcu,
&carcuscafcam.Hincen:c urii qui Montem-
peflulanum fiintlequuti, triplicem hanc me-
dicinam,quxeft de vulneribus, in alienum V-
fum verterint. Naturalem IciHcet.qux balla-
mi eft,in putrefactionem prxpoftere, Specifi-
cum ad ea loca, quibus minimecompetit, no
fine periculo torlei‘unt.Chara(5teribus ita (iinc
abuli circunforanei, vt in contemptum pror-
fijs abierint.Nos autem qux de his vere haben
tur,aperte trademus in hanefententiarn. Bal-
lamum naturale potionis viceadmiiiiftratu,
aut alioquivulnerib.infufiim, nihil aliud cf^
nifi hypericon,centaurea,& prunella,qus no
itiodoea, quxextrinfecuSi led etiam qux in-
trinfecur funt, vulnera curat, &
hoc propter
virtutem , qux in ballamo exifiit. Qiucquid
autem eft de (pecifico,multis partibus fuperac
ballami naturam. Nam coliatenna fub potio-
ne adminifirata, cum externa, tu interna vul-
nera fanat,propter virtutem, qu* adeo firitia^
atque adeo fixa in efie folet,& tantifper opera-
tur, donec yulnusefi apertum. Braffatella.fi
• \
 DE VITA LONGA. 105

inodo attigerit vulnus, neque porro opus ha-

()et aliquo medicamine. Sunt prarterea alia

complura (peciticajqux ad eundem modum

operantur: neque idipflim ad duodecim , aut
vigintiquatuor horas.Horum tanta viseft,vc
fixum, atq; adeo perpetuum medicamentum
fiibminiftrent, yel femel vfurpata,& idiplum
in finem vlquevulneris.Hoclocoexperinien-
tarpecificarecenfendaerant, de quibus, quia
in Arcliidoxis metioncm fecimus,pr^tereun-
dum cenfeo. De charaderibus, qua: tertia for-
ma eft,fichabeto.Chara(5teres,benedicliones,
caperaqj id genus, vulneribus praeiens, ab(ens«
adiunc^a , lingula vulnera lananr,&idipfum
citra omnem lynoniam. Sunt etiam quxlyn-
pniarri albafiftut, cuiufinodi eftjftaraphaxat:
alia languinem.vt Kift,&Kils,& id genus alia
innumera, quae alibi in Archidoxisrecenfen-
tur. Haec lunt vel (bla, quae medicu nobilitat.
Quare in hac triplici fanandorum vulnerum
ratione,generalem curam,iuxta praefcriptum
adhiberi oportet, ncqueinterirn eos,quivni-
uerfb orbi impoflierunt, audire,

Expositio,
Vulnera tribus modis curari docet,primi^pirnatu^
rale balfamum:fecundo per (pecificum, vi bralJudtlU,

f e^jophiogloffo: tertio iburaheribus per mugoi eu,

gs
 »otJ EXPOSITIO LIB. II.
id eSl, magicum arcanum , non autem netrornans
licum , nec illicitum. De vulnerum locis , vel curabi-
li flatu , nihil hoc loco dijferere vult: ideo quhd ali-

quando locis infii^afln quibus nullus vita locus ejfe po*

teilMeSl, mininiCy vt hominibus apparet, periculofis,
mortem inferre videatur: nec de mortiferis quicquam
in medium adferre flatuit , quibus de veteres admo-
dumfuerunt anxij. Potipmum ejfe medico vult, ac a-
mmaduerfione digniflimum , ne ex medtcabili vulnei-
refui natura per ignorantiam artis y incurabile red-
,

dat y ac mortiferum efficiat. Triplicem itaque vult

medicinam in curandis vulneribus diligentifimeper-
quiri:ne cumMonJpeJfulanis ypileatis & bullatis do-
doribusy naturalem balfami curamprapoflere inpu-
trefaci tonem conuertatjimj^perditione potius, quam
fanationem.item quodffectficorum cura conuenit,a^
lijs ineptipmis non tribuat, neque charaliertbus abu-
tatur, in modum circunforaneorum, Balfamum na<*
turalevultauthoreduciyperjpagyricam artem ex tri-
bus ,& in potionis formam adduci , vt exhypericone^

centaurea,& prunella. Specifica duo ponit hoc beo,

videlicet, collatennamad potionem , & braffatellam,
id eH, lanceolam 3 in contublum, rtliqua ex Archidoxis
petendafunt. Collatennam vocat d colla , quafi colla
tenax y nonnuUi volunt effe herbam ^quanivulgovo-
cant pedem leonis. De charaH eribus nihil docet , bos e-
ntm indicio relinquit eorum y qui his vti volent, vtpe-
tant alibi fuis locis y in medicina coelefli flgnoruma-
Jirorum^ coelefiit4m,caterisq.y Adjynoniam fijlendatn,
ponit
 de vita longa. 107
p&ptflaraphaxat,ideifymtdtcamfrttumJlaref4cU '

em :& ad fangumem Kiji, vcl Ki/ hoc eii, medicanti^

nUiVtlmgmnttgcnuf formatum tn eum modum,quo _
t folent lapiadt pro cifternis praparare m colla for^
'

'tnam . Hunc trtpltcem m curatione vulnerum, chir^

‘

urgfcaniy& parttm pfyyficarti rationem^ vult fuf^

Jicere:cAteru ,vt qua toti mundo venena
potius, quam medicamentafunt,
atergorctiHu.

a'"

-
•
.
' .•
I,

N
 foS

THEOPHRASTI PA-
RA cel si de VI-
TA L ON G A,

hiber tertius t
'
r
Gap. i.
'

Oftquam de particularibus arcanis» qux

P corpus morbis confedbum priflinsfani-
rati rellicuunti diximus, inde vbilupe-
riora defieri nt»aulpicabi mur. Vtea,quas in fii-
perioribus libris tradita fimr» tandem a nobis 1

abibluantur, & corpus phyficu tanquam bal-

famum con (eruetur »etfi particularia arcana»
& huius materies»ad idem corpus
terti} libri
j

referuntunPorrb etiam vnaeadem^uepraepa

. ratio exiftitrcamen praxis in hoc tertio elixi-
ro, alia cfi a fingulari illa medendi ratione.
Quare in hoctertio libro primas obtinet flos
cheiri»& anthos.lnhocenim abfbluiturelixi-
ridum arcanum, &idipfiim vi arqj adeo vir- '
,

tutetotiusquintfeflentiar.Principioigitur.YC ;

fingulaclariiisinnotelcanr.quidquintaeiren
tia fit, paucis indicabo in hklententia: Qua- >

tuor elementa procreat natura, ex quib. tepe-

raraquacdaeflentiacoficiturafpagyro,quem-
admoduflos cheiri exprimit. Hoc loco parui
referre
 de vita longa. :
lop
referre atbicror, qux (uper haere ars Lulli j ha?-
beac, cum plus fedecim pedi busfvt dici (blet)
ab vniueria monarchia, quam Archidoxa prf-
(cribunt, aberrer. Aliudenim ‘eflextra<Stio,a-
liud confortatio^ali Ud itielioratio^ VC illorum
hominum vocabulis vtar,quorum Raymun-
dus in eo libello , qui inferibitur^ ArsLullij>
meminit.HiSc quia magis (iintargutix, quam
Vcra,lTlentioprafteribimus. Flos auri autem,
flosamechyftijdeniq; quicquid e(l diaphinex
nacurx.margaritarum,rulphurearum,cachi-
miarum, poliremoetiam quicquid eRalumi-
noibrum zerebothinorum, &id genus alior
,

rum^ qux aqua gignit, carabaru, coraliorum.

HxCjinquam,omnia quint^elTentixluntob-
noxia, pro ratione ternperationis,qux inter>
uenientecorruptiohe elementorum alpagy- •

rofiericonfueuin

Expositio.
'Duobm ptdudcntihus libellis JeparticuUfikqul-
bufdatn arcanis locum eSi,hoc tertio^ de magis vniuer
faltbus traclaturiu fubejfentta quinta , duoprajiatio»
ra proponit, videlicetflorem cheiri,&anthos i quem
poftertoremfuperim Sonatb appellare voluit. Florem
fbeirt dicit ejfe quintam e([entia, de quatuor elemen»
tis naturaltbm intemperatam fubftantiatn Jailam,
arte ^agj/rica,idMSl iper experientiam comprobata.
*ia EXPOSItlO LtB. Itl.
Hanc non vult fieri per modum a Lutlio defcriptufn^
/edtux'aprafiriptum Archidhxorum /uorum. qmbm
docet florem aurijlorem amethjftt,gemmarum dc 4-
harum rerum extrahere, Jola corruptione tiemtntd^
tum,
.io;i

C A P. II, ,

T> brro totius rei fummain hoceft (cjuarid6

* ea,qiiaehociibrodeeiixirodiGUi:ur,fingii
la ad logam vita referenda ) vtvniuerfanatil-
ra redigatur in fpagyricam mifturarri,feu tem
perationem, quae nihil aliud eft, praeter natui-
tz bonitatem, cui nihil quod corruptibile efti
nihildeniq;aduerfiineli. Ecfialiarationejat
Taria eadem naturae bonitas deprehenditiir
in tindtura iuxta praeferiptum naturae, quaciil
lapide phyficorum exiftit: inantimonio (e-
cundum corui naturam, n hilphure iuxta lu-
i

nariaeelFe<5lum,&in id genus alijs. Tamen ia

his omnibus eft vna eademque temperatio,
quae inter metalla fub Mercurio deliteldit
{Mercurium dico, qui omnib. metallis inert)
inter gemmas hibciyllallo: inter lapides fub
zeloto: interliquores lub carabe: Inter herbat
fiib valeriana:inter radices fub peucedanoiin-
feramara,fubvitrioIo: inter{Tlices,rubahti-
monio. Porro ficuc merouiti^^ecallis ineft
fingu-
 DE VITA LONGA. ui
iingulis/iic antimonium (ilicibus , vicriolum
^melilTa herbis, hxc fiinc nomina elixiri
(ali

remperati.Obferuandum igitur in elixirisin-

(equentibusfulphur eorum, quaeifti minera-
liavocant, quintam eirentiameiTe, mercuri-
um metallorum , ex quibus elicitur natura
corporistuNam cheiri Veneri praeftat,anthos
Marti: quorum vis ac natura efl, non tam vc
morbos pellant, quam vt corpus illud vitae
obnoxia eft,
longae , quae inferiori influentiae
^teferuent. In hanc (ententiam elixira longae
vitae, multis ac varijs nominibus comprehen-

di volumus , cum vna eademquc flt vis eos-

rum Nobis autem ( fl forlan miraris hanc
.

tradbandi rationem ) viliimeflintcrim ludere

tnvocabulisi
I
•
/

Ex P O SITIO.

Hoc capitulo docet autbor vniuerfatn naturam Jjot

elementa rerum cumfuperiorU , tum inferioris
, ,

conditionis, inJpagjricam mifturam,ideSi,in vnitam

tjfentiam.per temperationem ex corruptione elemen-

torum ortam redigi debere ,& hanc natur
dicit ejfe st

honitat em, i. virtutem & efficaciam a corruptione re-

fnotam,& omnivitio. Innuit pojlea aliavtam adeam
natura bonttatem acquirendam, falicet ipfam phyfi-
corum , quam vocat alibi tin^uram » & lapidem,
vt
'4

l
1IZ EXPOSITIO LIB. Iit
quam antimbntunt v6a
vt in capite corni fiue natura^
cat,&in effe£iu lunaria, quam falphur appellat, iuxt4
veterum v/iim pbilofopborum, defulphure argenh
viuo aliter fcribemium/ed idem intcUigentiumytdei
luet eandem mercurium, in metallis fub mercmij no-‘
viineiin gemmis [ub nomine cryjlalli: in lapidibusfub
z.eloto,tdeslJaptdeo mercurio, in liquoribus /ubcard^
be:in herbis fubvalertanadnvel interradices/ubpeii.
cedano-.inrer amara (itb vitriolo: interfilices fub antU

inonio, hoc eH, ifludpraferendum effe vult filicibus

mn:bus,ac (ic de cateris antepofitis, quatiquam et ifiii
mercurius indi tlle medicinalis , at non vjqueddeh
tens vel abundans. Deinceps vniuerfalemfacit mercU
rium in omnibus me tallis, non aliter irt omnibusfilicu
bus antimonitim vniuerfalg , & in falibus quibuf^ w-

triolum,ac generalem mehffam in herbis. Sub ijlis no„

minibus temperaturam clixtri vultintelligi, Tandeni
/ulphura Vocat elixirum ( qua mineralia dicuntur ab
alijs )quintani e(fent'tam,& mercurium metallorutH,

Flori cheiri tribuit naturam Veneris & dnthos, Mar-

tU virtuteniiin debellandis morbis adfcribit, necnoti
in longam vita conferuando, qua tamen inferiori fitb*
qcttur influentia, Elixirum Varia nomina, dicit non
variare Virtutem ad vitam longam ,fed omnium ean-^
dem vim exifiere ,fatetur^ fe tn vocabulorum varie^
tat e ludere. Hinc ortum, vt plurimi huius artis profef.
fores, propria comesurafallafitUr , non confiderantes
ixfolitts aitrhn. jcriptis mentem eius quarendam effe

potius, juamcxfeipfis,
Cai».
 t) E VITA LONGA. «|

C A P. 1 1 I.

‘P Xvniuerfis elixiris (ummum ac potifsi^

-^niumeft aurum. De hoc igitur principi6
tradabi mus.Nam huius rationem fi noueris>
aliorum qu* a corpore feparatur noiieris. Re-
liqua quae a corpore non (cparantur > infra vbi
de vino mentionem Faciemus, indicabuntur.
De elixiro igitur auri, quod ad praxin attinet,
fichabeto.Refbiueaurumvnacum omnifiib-
ftantia auri corrofiuo, & idipfiim tantilper,
dum fiat idem cum corrofiuo.Neque interim
abhorreat animus ab ifta tradandi ritione;
Auro einim quatenus aurum cft,corrofiuuni
prjeftat, &
citra corrofiuum mortuu eft. Qua^
re quintam efientiam auri, citra corrofiuum
inutilem efie afrcrimus.Sequiturergo,rdoIu-
tionem denuoperputrefadionem eflercmo-
uendam , etfi corrofiuum tenacius etiam ad-
hxreat : nanii fi tanta vis aUri eft, vt corpus fer-
uet, ac liberum reddat ab omni sgritudine,
neqj id corrumpi finat, quatb magis feipfiim,
idqj citra omnem infedione? Corrigit eninjt
acemeiidat quicquid no eft fincerum.Corro-
fiuum igiturin auro,nullo pado corrofiuum
appellari debet. Vis enim arcani fuperat o-
mne venenum: Nam omne realgar moritur
in elixiro auri, & in tinduram abit medicinae
pratftanteni. Atqui in hunc modum gignitur
h aurum!
 EXPOSITIO LIB. III.

aurum potabile poft putrefa(^ione.Hanc<Io-

firij ftu manis harmoniam quandam
prxfcri-
bitperuulgata Ipagyrorumpraxis. Poftremb
obfcruabis de elixiro.Cuicunque conferture^
Hxir,idem tranfmutat.vt haud difsimiliccrfi-*
bi fixum pono maneat.
i

Expositio.
t

tUxirum hoc loco paradorum duas punit rationes^

vnam\qua Jeparantura corpore: alteram,qua non/e-
parantur» fedvna cum fuis corporibus adminijlratur* .

Interea vero qua feparatur ebxtra, praflanti^imum

ejfe dicit yquod ex auro elicitur ,
quapropter &
hoc pri
pto loco ponit, vt abeo catera, huius generisfeparada,
*

Mfconturik maiori adminus argumentando. Refiltsi j

aurum oportet cum omni fubftantia auri corrofiuom

Sefm eH amplh bologicus, valde^ dubius, an genit iu^
*

aurif adfubftantiam pertineat, vel ad corrofiuum/fi

adfubjlantiam,tntelligitur eius tinfiuramfimul cum
corpore per cotrofiutim extrinfecum in folutionem
adducendam ejj[e:at fi ad corrofiuum referatur» fenfits
trit,aurum proprie fuo correfiuq diffoluendum ^nam
/equitur effenttatn auri quintam citra corrofiuum ith-
. utslenHjfe,& antea,dum fiat ideni(inquit)cum cor»
tofiuo.Propter hoc dubium^voluit addere : Neque itt»

terim abhorreat animus ab ifla tranandi ratione. Ac

.^diceret: Nefis perturbato anmo , fi.
dicam., aurum
*
kabert
 DE VITA LONGA. itf
hahere corropuum , citm opinio pt omnium philofim
phantium,quaqHauerpim hoc e(fe per/t^um, & in-
corruptibile, Scimus entm/ub luce iriiorrupta latere
tenebras corruptibiles , dum a/ua luce (eparintur.at
tum fua luce permanentes, dbipaconferuari,ne 'm
corruptionem abeant. Ratione igtturfeparationts, cor
ropuum dicitur aurum hahere iri feipfo, quod corro-
puum ab elixiro auri cohibetur naturaliter , ne tn fe^
parationem emergat. Aliter enim aurum corrumpi
non poteii , ntp corruptibilis quid in fe contirseati
quod per corropuum extefnUm fepdrari popit ab in-
corruptibilipio, Per artem idperi folum , at natura-
liter minimhpopeSi: vnde concludendum, aurum efl
fe corruptibile & incorruptibile , vt fequitur paulb
poli in hanc fententiam: Corropuum igitur in au-
ro, nullo pa6lo corropuum appellari debet : Vis enim
arcani fuperdt omne venenum, Nam p tanta vU
aurieii( ait )vtctirpus /eruet, ac liberum reddat ab
omni agritudine, neque id corrumpi pnat, qtiantb
magis /eipfum,tdque citra omnem infectionem? No-
tandum, quod dicit auri quintam ejfenttam, citra co^
ropuum epe inutilem, dr per putrefactione refolutio-
nemePeremouendam, Hinc patet ip/um de corropui
etiam extritifeco loqui, cum popre/olutidnem aurifa-
&am extim/eco corropuo.refolutione, id eP,re/olueni
corropuum extrinfecum hac,vnd cum intrinfeco ep a-
mouendum {intelligito permultas ablutiones ) ab eli-
xiro,velqumta epentia,per putrefaCtionem,qua quU
‘dem omne realgar moritur in elixiro auri, & iti

h i t^n^^Ua
ii6 EXPOSITIO LIB. III.

tin^tiramabit medicina praJiantemifeparationevU

delicetj putrefactione fatim indefaCla, t^ofinrepe-
ries (inquit )apud omnes fere vulgatos (pagyrosjd eCl,

in rpfotum diuulgatu monumetis fiuefcripturu.Traf-

mutat elixir ad hunc modum ppaparatum(quo et au~
rum potabile gignitur) omne c ui confertur, id tCl,ad-
minijlratur vt fixum etiam hoc maneat, quod eltxhr
fixumrecipit,iden,fanum& confirmatum*

)
I
C A P. I I I I-

De perlpsJiue ynionihus,
Edvtca,qu«de quinta eflentia diximus,
S clarius eluceicantjobleruandum, nihil ma
gis efleauro propinquum perlis-Quatuor igi-
tur elementa^qu^ pcrlis infiint, eadem ratio-
ne cum auro redigas oportet id, quod vere ex-
iftit quinta eflentia, citra amilsionem (ubflan

tiarum. Porro fi iuxta pralcriptum perlasin

quintam eflentiam tranfmutare velis, pro ra-
tione quint*eflcnti« age, neque quicquam
immuta 'praeterprincipium, in quovltimam.
materiam, qux in conficienda quinta eflentia
Iblis, prima materia exiftit,adiugi neceiTeeft.

Eaexeiufmodi recepto elicitur. Principibre-

digelimonemin liquorem, denubreclinatu,
in quo perl*calcinationemarripiunt:exicca«
tx relbluuntur , qux refolutio in elementum.
 de vita longa. tt/

cui prorfus nulla complexio ineft, erumpit,

eftenim huius vis vni uerfa , fimijis qui ntae ef-
ftnti*. Nolim hoc (oco admittas ratione ex-
tractionis, quam Archelaus priEforibit, neque
id genus alias (eparationes fpagyricas : Na fu-
perior tranfinutatio , non modoea membra
quacdcbilia fiint,prittiniE valetudini reftituit,
ied ea etiam quae valida (iint ac robufta, in eo-
dem vigore conleruat. Hinc eft.cur perlae plu-
quam reliqua fpermata,fiant: inter quas
ris,
longepraeftantifsimasoftrearum ede affirmo.
Quanquam hoc loco non minimas partes fe-
rat,quemadmodumArchidoxa habent, Ho-
munciilus,que necromantici Alreonam,phi-
lofophi naturales mandragoram vulgo appel
lanutamennon nifi in communem errorem

abijt, propter chaos illud , quo ifti obfulcaue-

runt/verum homunculi vliim. Origo quidem
(permatis effiper maximam enim digeftione,
quaein ventre equino generatur nomun-
fit,

culus,fimilis ei per omnia, corpore &fangui-

ne,prirtcipalibus,& minus principalib.mem-
bris,aquoprodijt. Quare hoc loco praeteribi-
mus huius virtutes, quandoquidem nonvc
perlae,apud huius rei peritos,in notuit.

Expositio.
Vnmes dicit 4uro proximiores virtute ac tempe^
hi ramento.
fiS EXPOSITIO LIB. in.
tametotquapropter eadem via, qua &aurum»in
ferat uram adducenda funt illorum elementa, &irt
quintam effcnttam citra amiponem fubftatiarum,id
eil,pratcr feparatione a corpore, Nihilimmutari vult
in procejju praparationu,niJi vt principium, in quo r/-
ttma materia , qua adfolem prima fuit, mutetur, hoc
eSiytn alio liquore foluendi funt vniones, & in alio au^
rum. Liquorem folutionis perlarum duit limonutn
fuccum e(fe,etin Archidoxis radicatum acetum:qutc-
quid fit, reclinatum effe vult acetum,fiue limonu,Jiue
aliud fit , aut ex vino, modo fit ad fuam materiam fk-
f im reflexum & deflillatum,vt eli artis. In ifto calcie

nationem accipiunt, intelligito philofopbicam no vuU

garem,quapertinHurarum fit extraltionem,plurib.
excolationibus fiue reclinatiombus,Exiccandi colores
/unt,& poflmodtim refoluendus puluis, intelligefuper
marmor irefolutio hac tranjitin elementum, tdeH,
quatuor in vnum,id^ tempcratum,hoc eli,quod dicit
ejfefine complexione qualitatum, vi eH vniuer/kquin
tarum effentiarum natura. Alias extraHiones, vt
chelai &aliorum dicit inutiles, qua multas fepard-
,

tionum iterattones docent , quia non funt admodum

efficaces admembrorum debilium inftaurationem, et
validorum confirmatione, atq^prior.Perlas Jiueynio^
pesvocat (permata,fedpottus idquod ex eis trahitur,
ftfupra,nam &
Homuculum dicit (quem necroman--
tici Alreonam vocant, philofophi Mahdragoram ) non

eyfpermatefieri, vt nonnulli interpretes falso iui&-

carut^exifia barbara dicione Dampras, qua/anguis,
aDam
 .

de vita LQNGA. ti9

d Ddrttj & a pras potius paras, arcanum

vel inielligU

tur. Ex arcano [anguinis igitur , vult author libro (uq

D e natura rerum ,/perma hoc elui putrefasionibus,
& reliquis medijs fp apricis, de quo nafcitur homun-
culus artifictatus ad medicinam: quod latius in Fa/cL
culopraxis Paraceljicadeclaraui, Origo quidem {in-
quit )Jpermat is eSl, Non dicit, origo hornum uh (per-
maehffed originem Jpermatis- td ell, fanguinem vult
effe originem homumuli,ac [diceret yeadtm efl
origq

bomunculijquaelt Ipn matis origo. Decepit tftosin^

terpretes,eaiquamfupra diximus vnamejfe rationem
occultandi, Paracel,ofamiltarem,per trunfpBfittonem
literarum^vti de fonath anthos. Verum non confi*

defarunt Dampras tranjpojitione Sparmadmterpre*

•tandum,& (perma Ampres, In communem abijjje dt*
dter.rorem^p''^ opter chaosjtd elitconfu/ionemjquai^i
interpretes vani obfufcant omnia pariter,
& veruin
v/um homunculi fupprefferunt, quem generari vultm
'ventrt equino per dtgeftionem.NonuUi ventrem equi-

num effe voluntfimum equinum jalq balneum Mana,

quod vocant, reliqui vero vas, in quo materia claufit
digeritur, quicqsiidfit, digefiionempotifiimum intcU
ligi nos vult author, meliori quoquo modoffadam*
I

C A P. V.
Z)c extraUione quinta tjjentia ex berhfis.

mentionem fecimus quintx eifen-

Q Vprk qu» citra vUam extra^iooem fieri
ti« I
h 4 . debeat^
#20 EXPOSITIO LIB. III.

debeat, id quod in hanc (e ntentiam accipias

oportet.In elixiro,quo de in praefentia metio-
nem facimus, quinta efsetia nullo padio elici
potcft ex herbis citra extrajfiione , propter di-
ueriitatem eflentiaru, quaevnifubftantiaein-
liint. Haec ita {iiht(egregada,Viherba maneat
herba^ & quinta elTentia maneat quinta eflen
tia. Etfiin qualibet herba (iint quatuor ele-
menta duplata : quinta tamen elTentia non
adell dupjata.led altera pars Ibliim. Alteram»
qux chilubllantiae^relegamus adeas artes^qu^
particulares liint, &quodelixiri eft tradlabi-
mus; id quod exemplo m el i ITx clarius innb-
tefcet.Digere meliflam philolbphico m.enle
in Athanar, deinde ita lepara,vtduplata ele-
menta leorfim appareant, continuo elucelcet
quinta elTentia, queelixireftvitf. Similiter de
vino generolb,&idipliimvarie,innepira acer
ba,in lolio,iutea,in tincio,njgricans:in lupu-
lo,tenuisacalba: incu(cuta,auflera: in alijs Ii-
militer indicandum , iuxta experienti» prx-
fcriptum. Porro extracto Ipirituifto, &abal-
tero leparato, ecce vinum laliitis, in quophi-
iolpphi aliquot laciila obnixe iaborauerunr»
nihil tamen vnqua funt alTecuti.Et bona pars
eorum, qui Raymundum liint lecuti, aliquot
dolia releuauerunt, dum elicerent quintam
elTentiam vini, nihil prorliis deprehenderunt
praeter vinum aduttu, quo perpera pro Ipiritu
 de vita longa. m
vinivfifunt. Quxhocloco requiruntur, alibi
in philolbphia de generationib. reperiuntur.
Sufficit enim admonuilTelpagyrum, qua ra-
tione herbis quinta effentiainlit,deniq;qu2e
in his funt inueftiganda.

Expositio.
Extra^ionem hoc locointelligit/eparaiionem fiK
rim a corpore. Prius de per lis nullam fep arat tonem
relextraSlionem pendam effe dixit , nam totum cor-
pus vna cumJpiritu , propter temperaturam ingenita
A natura, in quintam ejietiam attollitur velfublima-
tUr.Non ita de herbis fit,propter diuerfitatemfubftan
tiarum,i,intemperiem,qua vmfubflantia, herbarum
videlicet, ine^i.Hac autemj.herbarum vegetabilia.fe-

paranda funt,velcorpus&Jpiritus earu,vt herba ma-

neat herba, i. corpus herba maneat impermixtualtcui
rei extranea,pariter et quinta efictia fit pura, & pra-
teradmijlione alteriusfegregata.Quodinpracedenti-
hus minimefa^lu efl, nec fine adiunctioneliquorufol-
uentium. Hoc loco auteproprq quiq^ liquores, propria
fua corpora foluunt. Duplata in herbis elementa qua-
tuor intelligit impura , &
quatuorpura, anteextra-
aionemfidpoHextrailionem duplatanon fiunt, quia
quatuor tantum impura manent elementa in corpo-
re:qua verh pura quatuor erant prius ante extra^io-
nem,iampoH fiegregationem,vnumfaSlafiunt elemen
tumfitd^ex quatuor puris temperatum, Elementa
h s fiubftan-
 ,

m EXPOSITIO' EIB. IIL

fubflantU^ id efi corporis,impura,ad particulares ar^
tes relegans, eltxtrfolum tractandumfufcipit.per me»

iijfam inchoare proceffum voluit in modum quifequi»

tur: Digere melijfam ( inquit ) philofophtco men/e,id
etl , dtebtu quadraginta , m Athanar > hoc eti,in fum»
fe creto philofopbotum, deinde tta feparajid etl, per co»
hobationem fuiproprij liquoris adfuum corpus , quam
iterationem vocantfua calcinationis philofophica, dom
necduplaia elementa, per dtgeflionem ftue putre a» f
Clionem,videlicetcohobatorumiappareant/eorfum,id
edy d fefe mutuo diflinCla : elucefcet quinta ejfentia,
hoc eR, manifejiabttur ab impuro /egregata pura ef~
fcntia,qU(t eh elixtr vita,& vinum falutis appellatur i

Occurrit occafio iam de vino philofophtco nonnihil Io»

qui, nam hoc nedum ex vin o vitis, verum etiam ex o-
tnmbuF liquoribus poteR elici : non tuxta praceptum
'Raymundi , necamulorum eius, quo vinum adufium
fieri docet ur, no (piritus vini verus. Frujtra dolia mul»
ta rcleuantur,id eR.euacuantur, in extraCHone (pirlr *

tus ciufmodt, cum ex omnibus etiam, vt ex vina ba^r

'ripofiit»

C A P. V I.

De Amlmenie,
Icutantimonium finit aurum ,(ic eadein
ratione ac forma finit corpus: in illo enim
efleiTentia^quas nihil impuri cum puro con^
fundi
 devita longa. 125

fiindi finit. Neque quirquam fpa^ricx ar-

tisperitus deprehendere potis eft vini, atque

adeo virtutem antimonij. Nam in prind*
pio rerum e6 deucnitantimonium, & inter

metalla,qu* aqu^ fu nt,ficcft relatu m.vc por-

ro etiam diluuio exado vis huius
genuina,
atque ideo virtus permanferit, itayt fele ex
influentia femper dirigat, neque aliquid de
deceflerit. Meri-
vi ac virtute natiua vnquam
to igitur omnia , qu* mi neralium funt ,
quoV
rum fiimmum ac potifiimum arcanum infij
claudit antimotiium , huic vni tribuimus.
Mundat feiplum vna cum reliquis, quae im-
mundarunt. Porro finihil omnino faniad..
cft, immundum corpus in mundurn
trans-,

format. Quemadmodum in expofitionc le-

palam declarat ac in*
prae habetur, quae omnia
Sed ne longiusquan^
dicat fpagyrica praxis.
par cft, digrediamur, & tandem ad pricpa-
randam antimonij virtutem (cuitis vel apex
vnus , aut iota
omnibus codicibus , qui in
noftra profeftione fiint , praeftat ) peruenia-
mus,fic habe; Principio vide ne corrumpa-
tur antimonium , (ed totum hoc, quatum
eft,

ac integrum maneat, citra vllam amiisionem

forms. Sub hac enim delitelcit antimonij ar-
canum, id quod per retortum impelli debet
fine omni capite mortuo, ac denuo in tertiurn
cohop tertiam naturam rcduci.Tum demum
erum-
 124- EXPOSITIO LIB. III.
erumpit,dofiseiusgrana quatuor , quintx e(^
(encixmelinx coadminidrata. Huicpmerca
nihilcribuitArcheuscerriE.
d

Expositio.
Argumentum hoc multis videtur aminori adma-
ius concludere yfedmifere falluntur miferi dtaUiiicu
Nd eil a maiori ad minus. Maioris enim eil induflria,
tum difficultatis, auri purgatio (quam finitionem w-
cat) minoris autem ea, qua fit in humano corpore. Si
valorem atque pretium ajpiciamus, cadauer humani
corporis perfe confideratum, non pre ratione illius,qui
domicilium inhabitat , animi videlicet , quanto vilius
eii aurol tanto fane quatb incorruptibile corruptibili
prafiat, Vt latiits confundam eos , qui prorfum igno^
rant quidnam fit aurum in homine, d>cam,Balfamum
aureum in humano corpore , purgatur aureo balfamo
antimonq, nonfecus atq^ hocipfo balfanmm auri pur-
gatur, Qui hoc non intelligit , addifcat prius ex/choia
Vulcanica feparationum,quam de incognitis garriat , ,

Hac ratione dicit author nofter, finit corpus, non au*

tem dicit hominem. Corpus namq^hominis homo non
tH,nec nifiviifiima pars hominis, Alia confuieratio ha
benda eH hoc loco, ex ver bis eius,Eadem(inqt*ir)ratio-
ne acforma finit corpus , qua finit aurum. RatioJiue
formaantimonq,eft aurum eius in corpore lates.Qua-
propter aurum purgatur auro perJ^mpathian, & non
perantipathian (vt aiunt) cum in auro,tu in homine,
lam
 de vita longa. f25T

Im videamus a qm repurgetur aurum , afuo realga-

re videliceti inficiehte corpus eius , atq^ tiniluram ob^

fufcante. Pariter &

corpus hominis d rcalgaricofuo

veneno corrumpente liberatur3 vt eius tin^urafidePl,

fanttatu color appareat, impurifiquidem, ideSl, cor^
ruptijiue corrumpentis 3 nihil cum puro fideli 3 auro
humano , confundifinit antimonium. Virtutes eius
nunquamfatis laudatafiuntfquas etiam in diluuio rf-
tinuityCateriSi aliarum omniumferme rerum fViribus

ablutis, d filis rebus ex aqua exifientibus, etfi ex aqua^

rum genere prout metalla ducat origineny.caufiam

anteafiatis,apertepofiuitauthor,Adpraparationem e-
ius veniens , docet non ejfie corrumpendum, id eli,for~

mafiua priuandum , intellige metallina ,

quodfiub ifla

lateat eius arcanum * C^cinatione quandoquidem,

aut alia liquatione quapiam fieri minime poteli, quin
deforma genuinafihi depereat, d qua petendum ell ar
canum eius potiflimum, dr excellentifiimum, Perre»
tortum tamen vult propelli fnon ficus at farina mo^
lendinorum volatilis in alcol, id eSljn/ubtilem admo-
dum puluereniyfine omni capite mottuo, id e^, ab/que
fecibus infundo retorti vafis refiduis. Pofimodum in
tertium cohop3i.tertiam /ublimationis iteratione, in
tertiam naturam 3 id eli, in trium colorum tertium,
qui rubicundifiimus eH,poH cttrinum &
album. De
quorum pofiremi dofis ellgrana
floribus intelUgito 3
quatuoTiCum ejfentia quinta meltjfa adminifirat 4.

Cai»/
 «rf EXPOSITIO LIB, IIL
I

VI
!

A P. Ii

De Sulph ure.

p Rincipio ardua res eft> &'multis nomini-

bus celebranda, tantam inefle vim atque
'naturam terrx^qus baliamum procreet^cuius
cft haec natura , vt porro nihil putrelcercfinac.
Atii colideres relinas, quarum potilsima pars
cH: fulphur,nihil eR quod luperiora laudes. In
'llilphure ballamum eft,quo de nemo non va-
riarum reru ftudiolus-meminilTe debet: nam
in eo funt liquores ballami, qui neq; viuumi
rieqj mortuum quicqua putrelcere linunt, fcd
corpus ita conleruant , vt nulla, neq jinfluen-
tia,neq; naturalis corruptio, vel imprelTa in
corpore deprehendi polsit. Nemo miretur
hocloco tatam inefle vim in relinis terrae , ne-
que maiore praedicationem huius , quam qu|
ballami lit fu per terram crelcetis,8c huius vim
atque virtutem declarantis. Nam in his quae
occulta liint, multo plura deprehenduntur,
quain his quae maniFelia funt. Sicin llilphure
multo plura deprehendutur quam incaeteris
,

refluarum partibus. De fulphure autem, vt ad

traiSlandi rationem perueniamus,fichabe:E-
leua fiilphuracolcothar, fpagyrico more,id^
.tantifper dum non fuperatignis,idquodna-
'turacolcotharrulphiiri tribuit, idem fpiritus
hxus

t
 de vita LONCA. Uf
fixus cftbalfamus terrae: de quo hoc loco*pau-
cula admodum fcribimus. Hiiiusenim virtus
experientia pacet: etfi aliqua de gummi, qux-
dam etiam exrefihis,cxteraqueidgcnus,e-
eiufdemnaturx (linteum baliamo, tamen in^
ter illa primum ac optimum elTe paco (iil-
phur. .

E X P O S I T I

Sulphur vocat ?aracelfm Balfarnum terra» cuiut

Vu atque vtrtui en,nthilin putredinem abire» cuifue^
rit applicat umffinere : intellige tamen eius arcanum,

non crudum id efficere.. Subiungit enim ei liquores

ineffebalfamiihoc eii, liquores fulphuris »funt liquores

balfai^i»quinedum viua,fed etiam mortua corpora

conferuant ac defendunt ab influentia » hoc eh , a
fupernaturalibw mprefliombus , & a naturali cor^
ruptione morborum j puta communium , qui fi etiam
prius iamirrupertnt, explodunt. Non minuseffiaunt
bquores refinarum quarum (inquit ) potiflima parS
»

eh fulphur , quare nec minus harum arcana lau-

dabilia dicit» alijs pracedtntium arcanis rerum. A-
lio nomine fulphur nuncupat reflnam terra , cum
dicit, nemo miretur tantam ineffe vtw m rejinis ter-

fa,ideft» in fulphurtbus/ubrerraneis » quibus no mino-

rem effie vim d\cit»iie(^ laudatiora minus e/Je debere
balfamisfupra terram crefcentibus » vegetabilibus in-
telhgito, vel etiam vltramarinis ,
qua quidem eius

virtM*
«8 EXPOSITIO LIB. III.

virtutem declarant balfami crefcentUfub terraXau^

fam addit) in occultis pluradeprehendi, per artem &
experimentum, arcatUyquam ifi bisquafunt maiufe-
jia.hoc eSlyftibterranea longe prajlantiora comperiun
turadmedicinam)ijs corporibus quafupra terram e^
nafcuntur.' Si rurfum caufe caufam huius requirat^
perpende folitm, quanto viciniora funt arcana Dei na»
turalia centroytantojunt excellentiora,propter com»
preporem influxuum coelejlium concurrentia, Aliam
iterum habeto rationem hanc, terram videlicet acce-
dere magis ad centri naturam, eat eris elemetis, Qwt»
'

propter (ait)in fulphure multo plura depreheduntur, y

quam in reliquis refinarum partibus. Praparationem
eius/ubditinquiens. Eleuafulphura colcotharyideili
deapite mortuo, vclrefidentiavitriolipo^i extrario-
nemJpiritus , autfi mauis, rubificati ifitblimetur ali-
quoties, ac fantijj>er,dum no/uperat ignis)hoc eH, non

inflammetur ,fedfixum euadat ,natura colcot haris,

hoc fibitribuente:poSlciufinodi fixionis conftantiam,
(piritus fixus, & 'balfamus terra vere nuncupatur, qui

reliquos omnes, cum refinarum, tumgummi, cum fit

optimum inter mfimodi balfamorum arcana, faci&
fttperatbalfamos, ^

'
C A p. V 1 1 r.

De "Mercurio,
Lixirex Mercurio eadem ratione qua ad
E tranimucanda mecallaadornatur^confe-
'

dum»
 de vita longa, J2P
(9:um, pliirimum valet ad pelljedam mortem.
Nam illius rubigo,quam Lullijye(5tatores fal-
mors eft. Sicut e-
so florem appcllant,nil nifi
nim mors cohfiimit &conterir corpus, fic ru-
bigo metallu. Quicquid ergo tindtura illa tin
git^ong* vitae plurimum in(eruit,& idipfum
tanto efficacius, ac fortius, quantb altius fab*
fitinuidia dido ) gradum Veneris attigerit,
quantbacrius etiam, ac fubtilius in praepara-
tionereiteratumfuerir.Nemincnideterreant
Rupeciifae fabulamenta, qui fup more temere
acfrigide (uperhac re (cripfft: videlicet in tin-
dura corporis aurum, & id genus alia, quae
Mercurij funr, denique quicquid ex fpiriru fa-
lis, aurarie n ici confedum.eft, prorliiselTefa-

'
gienda.AdtinduramMercurij( cuius virtus,
exlubtili acrimonia,quam anatura Archei Iia
bet)propiusacce{l'eruntAlbertus,acTl)omas:
in coagulatione autem nimia, & gradu reite-
rationis,qui bos totum negotium obruerunt,
falfffunt, Quamuisinadorn^a tinduraeo-/
rum quiddam eft, quod verae tindurae finiti-
mum eft, in hanc (ententiam: Sicuti metalla

tranfinuranturacplenefigutur.ficetiam cor-
pusad hunc modum.-Reduc Mercurium in e-
Jeuarionetantilper,dum in fixum cryftallum
abeac:deindeinrerolutionem>accoagulatio-
&
nem digere, cum auro coniunge, iraVt fer-
niencum eius hocipfiim fiat. Proinde iuxta
' •

i praeftri-
Ijo EXPOSITIO LIB. III;
pr«(criptum Hermctis age vfquc in fincmJa- -j

pidis, cuius dofis eft granum vnu. Huius vis,

-

ac virtus corpus rcferuat integfunu '

I
/V
Expositio.
'
'
' '
^
. . . .

lAercurtus hoc loco praparari docetur mJuum tlU

4cir, noti itito procejfu, quam ad metallorum tranfinu^
'

tationem,eumqjplurimum valere adpellendam morj-

tem 3'auferendo morbos , &
irruentes influxus, fiue ,

quafuU alias corruptiones arcendo per conferuattoiie.

Verum eum procejfum , quem ^aymundus LuUius/uis
confcrtpfit difctpulis , de ruhigtne Mercurq , id e^, de .

rubiflcattone , flue pracipitatione (quam vocant)per

!

lunartam fuam, 'quam etiam rubiginem falso florent

appeUant , cum corporea magis qudmJpirttalis fit , ntl
nifi mors eH,falfum ejfe comprobat, tHam tubigine :

. mercurius , &
omnia metalht confumumur dd mor^ ,

tem,fic eadem rubigtne iptro ajfumpta,

corpora huma
na confumuntur etiam vtilla , qua his longe duriora .

t^compadiora/unt. TinCluram dicit author hofteri ,

(^non rubiginem efeneceffariam i ad vitam longam

conferuandum ac fanam,Utnc patet, (pagj/ricosfloresi
"
Vt tinHuras,effejpirttales,&hon corporeM rubigines^
flores appellari debere, nifi quatenus
florujpagyrtc^u
fubieUafint:ideo fubdit mox. idtpfum tath efficacius^
&c,quanto altius gradu Veneris in praparatione^pd-
tdpriore, reiteratafuerit illa beata firtditas, de
qua
gloriantur nonnuUi, necdumfiientespraparationem
ipfidi
 p

ji DE VITA LONGA.
^pjttis. Quapropter non eftiquodijlorumfubuU nos de^
terreant^qui negant taurum, ac alia mercursalta, tum
gudcperjpiritum falis, aut arfenicipraparatafunt,e(fe.
humano corpori ad tin^uram, ideil, adfanttateni,v-
titia,fedfugiendaprorfus ex ignoratiapradscant. Me»
lius detinkuraMercurijfcripferHntAlbertus,ac The»
mas de Aquino, quJim LuUiu(,& Rupectfft, verwn &
illi non fecusac tfti, reiterat sotiibits coagulationuwy
guibtu totum hoc negotium fiuepraparattonu procef.
fum obruerunp,hoc eH,obtenebrarut,Jtueper ignoran
tidm pueper inuidiam fecerint, ea rationefalft fuht.
,

Vnde clarius patet quam declarati debeat ParaceU

,
,

^ fum
no tam infmulare Veteres ignorantia , qua m in»
utdt£,cumfuprddicat f\quanto altius ( abfit inttidta

di^o) gradum Veneris attigerit inpraparatione.ac

diceret i Non inuideo meu led: oribus vt fim veteres^
,

bam Mercurq praparationem vegetabilem ejfe viri»

ditatent; vt in pratisfuosfores producentem , dr non

rubigtnes boreales, &c. Quamuis in adornanda, id eil,
praparadatinllura eorumj,.aii^idefi pnitiniumfm
effyptnile quiddam elibuic, iamdmeTheophrufto pq-
fito procejui praparationis,ad hunc modum videltct t:
Reduc Mercurium in eleuationetantijper, hoc ep, to-
tiesfublimato, duminpxum cryPallum abeat yidilf,
yfqut dum pgatur in dtaphanamfubjlantianu deinde
per refolutionem & coagulationem digerie, hoc eH,di»
gePtonib. rege,& cu auro cotmge,vt hocfermentupt
illius. TandeacpoPremb,coniunltioneh^c,vt Hermes
docet, informa lapidu adducito, cuius dops,vtfuprd*
ia. Gap.
 »j2 EXPOSITIO LIB. riL

C A P. I X. ,
'

'

/ 'Def^mtw^m. '

^
VprkvbielTemif herbarum memini, nihil
S aliud nifi vinum efTeoftendijid qiiodfic
accipias oportc^. Spiritus vinialiibftantiae-
iuidexn proditniam huius (iibiedioexiftitvi-
jnum,(icut marrubium proprij ac natiui vini.
Quare vt fpiritum vini^tanquameircntiani,
quae vere clixireft,habeas,licaccipe.Sicutpcr-
licariae libravna , (criipulos duos vini ^mitcic
Sic vini libra vna, plus (crupulo vno no capic
reliquu eft phlegma vini, id quod ad prxfens
elixir parum confert. Porro inquiiitio huius
ad hunc modum: Digere vihum
eirentiae,fiat
pellicani infuliim fimo equino^ id^ue biq[ie>
ftre lpacium,continub videbis adeo tenue ac
purjum,vt pinguedinem quandamfquf Ipiii-
tus, vini eft in fuperficie vitro eliciat. Porrb
)
quicqtud liib ea eft,phlegma citraomnem vi^
^
ni naturam exiftit. Pinguedo auteJblaphia-.
lae i nelufii,& per (e digefta,fiimmae energiae eft
ad vitam longam. No modo autem ad vitam
longam, (ed etiam ad alia praxis illa torqueri
po.teft,&idip(um interuenietibus cinnamo-
mo, xylo bal(amo,myrobaIanis,& id genus a-
lijs ad huncmodUm.Gonfunde^acinterueni-

cate digeftione ita coaiungc, vtelixiro>quo

^ dc
i.
 PE VITA LONGA. 133

de hoc loco metionem facimus , auroque ad-

iundo medicina adornetur,quf omnem cbn'
tradionem tolli t, ac membra reibluit. -

Expositi o.
lam apertefatetur^quidper vinu vh'u^ infuUferi- ,

ptisinteUigat P.aracelfus,efetiam rerum omnium vi-

delicetyip/arum effe vinum, a quo tanquam a verofuh-
ie^o ff>irhus earum etiam elicitur, vti de vino vituiti-
fiaponereprocejjum videtur, quicateris correjponde-
at. Vini autemperficarU,/iue herbarum firupuli duo,
tantum,ex corporis eiufmodilibra vna, haberipo/ut:
& ex huius vini libra^vixfcrupulm vnusjpiritus elici-

tur, Reliquum vero phlegma vini eH , adelixir inutile

quod quarituKProceJfmtJhus effcntiahiceU. Digere
(inquit) vinum^ tntelligito vitis , aut aliud, infufum
^eUicano ,
per fimum equinum , bimefirejpatium, id
eli,oHuaginta dies(fmt enim quadraginta dies mefis
vnus philofophice {pagyricus ) cotinuato calore hoc, vi-
debis in fuperficie hatare quandam pinguedinem vi-
tro elicitam, quaJpiritus eh vini. Separandus eli^ a re-
liquo liquore, qui nilnifi phlegma,prater naturam, id

efi,ejfentiam etjpiritum vint,contmet. Pinguedo hac

ftue ejfentia ,
perfefolam inclufa , digeratur fuo tem-
pore .maximam efficaciam habet ad vitam longam, ad
tum, vel ad alium vlterius praparata, ceu inornata
fnodum,vt fequitur : Confundatur cum iis quadifla
fmt ip textu,velalqs, id^perdigefiione optime com-
V'
y /i *S mifcendo.
1^4 EXPOSlf IO LTB. III.
mifccndOfet hutc eiixiro akningdturaurum,vtinttr-_
uentente digtflione metUctna adornetur, 'ad membro-
rum omnem 'contra^ura7n,& liberationem a vineuk
contra^ioms, „ ,
»
y

C»
A
\
P* X.
'
* A

t)e Jsdummleeextra^tone,

V irtutum vero ex Mummia extradio, ma

giftraliter, vt eo verbo vw, fit per comi-

ftionem eius cum eirentiavini, exchelidonia

quidem iumptj, nempe, fi ad decem vfijjdies
ficdigerasjin qiiinq; autedeftilles. Porro vero
digeratur ex integro rurfus,eo vfquequb ft

mummiain liquorem vertat, quofadlotan^

fiiperno,quam inferno leparatis,nempe feof-.
fim amedio, addatur hiiic fedecima pars b^l-
fami de lignis , terraeque figillatae pauladadi
pondus duodecimum, ac tantunde horizon-
tis liquoris: digeratur fimul adfui menfis fpa-

tium,qut) conclufiim ita fefe reuerberet. Hoc

enim pa<SIo in fummum vlq; gradu afeendit, *

Quod quide eorum ornniu, quae venenis do-

minatur, pocecilsimumatqseffi^cifsimueru ^

Expositio.
Ixtradtottem ^agyrUdtn extraSioSifiedani, nos.

I
 D E V I T A L O N G A.
docet jpagj/rut dux nofter iUeperitifimus Paracel/iu,
mumrnu videlicet efetU per ejfentia che^donia vini,
hoc interueniente per digefiionem dierum decem ,40
perdefiillationem dieru quin^fimilium,idefliadm^
dumfumeyt in quinq^ diebus tantum abfoluatur. Di-
gerenda e^i ex integro rurfus, hoc e3, id quodfuerit eo
modo qui docetur defiiUdtum&repduunii integrum
denuo digeratur, donec murnmiavprtatur in liquore,
vtfuperno,i.puro,ab inferno^ videlicet impuroymedia
tanquam firmamentali linea, feparato feorpm: huic
addatur decimafexta pars balfami de ltgnu,putd aro-
maticis terrafigillata pauladada, hoc e3, ab Italis

familia S,?aulific nucupataiduodecima pars, ac tan-

dem borizjmtis liquoris, i, ejfentia vel imiiuraauri: di
geratur fimul adjpacium quadraginta dierumi& ita
conclufafefe reuerberent,hoc e3iCirculari motu puri-
ficentur, & adfummum gradum in vnum conueniat,
antidsum venenis omnibus dominans atque potentif-
fmumrernedsum^
_ /

C A P. X I.
"
De Satjrionpi extraBione.
y
Vicquid autem exSatyrione elici debet,
^Hj,perfeparationem fiat necefTura eft. Vis
namq^in Satyrione delitefcitSaturnina,quae
quidem clam virtutem, qua de gloriari Saty-
rion debebat,Iulfuratur ac debilitat,fit% lic e-
ins exaltacip triginu graiils minor. C^o €t>
i 4 vc
1^6 EXPOSITIO LIB. III. ^

Vtno raro opem vftirpatus deneget Satyrion. '

Quare in eius /eparationeicontiderari operac-

•’pretiumelI,vtrionforniacjuidemafed virtus,
duntaxatfeparecurrid quod inJaaTic fit (enten
tiam Indigere in pane filiginisSatyrionera,
:

iplum in ventre equino'adruum nem-

'

idqtie
pe menIem:quo peradio, ipfum quidem epa-
ncexcipe^abie^s quippe iecibus.Deinde lan •

^uineni Sacyridnis probedigeri, delpumari-

'quefinitOiqiwIedatOjtumdemu medicinam
naduscs, quae exteras omnes, quaeadconccr' i

ptionem attinent, facile pofi tergu reli n quat.

E X P O SITI O/

- SepafatiQnm hoc loco intclligtto, vt inpracedcn-

\

'itbm additionem alterius, tn quo digifitur id,a quofe-

parari debet arcanum quod quaritur. Id potifimum
fieri debet his, qua Satur mnam facultatem habent,id
eSi, maximefecukntam at^terream, qua louis exaU
tatienirerum eiufcemodi.virtutes detinet, vtfeparari
nequeantyob nimiam coniundionemin diStaterrana
turaliter ingenitam. Hincfit vt Satyrion, & idgenus
alia ad vfum ajjumpta medicina, denegent opem agris
fuppuittare.Quamobrein ita /eparddaycniuttytipfo-
. rum forma maneat inedrrupta, &folavirtus adbunc
* modum feparetur\ Indigetantur inpanefiligmts,4n^
equino ventre diebus quadraginta , ac tanttjferdonec
Jpuma cejfetiVt fft textu fquodfignum,vt cui^fuum
V,- i dicitur
 DE VrxA X
diciturfutu mtnfis’) posi quos excipiendafunt y id esi,
exprimenda,fecibus abiehis. Separatus eiufnodifan-
guU,vt JiSatyrionisfit y digeri ac dejpumarifinatur,
hoc eH,in feipjfb maturefcerey quofedato, ideSiyCeffan.
tjejpumay ‘tum demum ex Satyrione
mediana qmdu
ad conceptionemmulierumpra cuneis al^ excellens
'

tifiima prorumpet. '

U V
'G a p. X I I.
'
;

»1

7)e metaUiprimi extraBtone. '

pEr primum metallum fiimmaeatq; ade6

praecipujc (iunc confeniatrones corporis,
neque tamen ex natura propri^ (iixcoi^forta-
tionis tam eft efficax, ied potius ex virtutemi-
neralium^ qiixin fe continet- Nam vt vitam
•longam conferues, ex principe mineraliu hoc
•prqiicifcatur neceflum eft, quandoquide mi-
neralia phyftcum corpus exiftunt. Atque hoc
temperamentum illud eft, quod fblum atque,
-vnicum corro/iuisreliftit,operatiirq 5 tam per
^himicum,quamperarcheicum ares,quih e-
tiam robuftiftimum quodq; corpus cum de-
biliftimo temperat in vno gradu.Roburftqui
dem prxter roboris ares perinde eft, atque de-
bilitas infra gradum ares roboris exiftens: fir-
miori quidem adimit, quodimbecillioti prx-
/ftct,a(;vtrunque in medium tandem redibit
i
5
’
diamc-
 e

,3? EXPOSITIO LXB. Ul

diametrum, id quod iii huncmodum 6t: li-
quorem corallinum accipito^ eun>nepe^qui
probe diaphanus exiftac, cui adiuge cius qui-
jdem vitrioli,quodeftex Venercjquiatam par
'tem digerantur in balneo maris admenleni
:

luum.Hocenimpadofeparatfc vipu metalli *

'
primi in fummitatem» exterum quicquidd^
fecibus vini eft, vitriolupi Venedis occupat.
Sicque iit primum illud metallum ^perlpicu- j

um, diaphanum atq; rubinum plane vinum^ ^

cuius prxcipuayirtus acpotellas in omnibus ,

cll mineralibus totius phydei corporis. j

^ _
i

'

, 1 O S I T I o.

Varia e!i inter multes de primo metaUpftnUntiOy

[edepiniopoiiui, Nonnulii primum ab ordinis iuitio
sudi eant, al^ volut a fine dici primumj vohtt extreme
perfeclufti: qua pojleriore denotaretur aurum : priore
vero prima radix metalloru omnium, lEgo magisfub^
|

feribes priori, tindluram ejje dico mineralis cutUfdam

]

primatum inter eat era tenetis , aurei videlicet nune^

ralis,quod per liquorem corallinum interpretatur au-

thorfid eli,'rubeam iin^uram primi mineralis, tu per
hoc verbum: Nam vt vitam longam conferues, ex prin
cipe mineralium hoc proficifeatur necejfumeli. Vide .

tamen,ne feducarU in appellationib, auri, nani eSlro-

huftipmum quoddam , quo de iri principio dixi: at ro-
fiuftipmum potius tmnerde primuli Veneris:
I
 '
DE VITA LONGA.
dpbilipmu,quod minerate prtmumdkitur,vtivitrto^
Ium, aut etiam primum metallum, Pracipua corporis
humani conferuationes igiturfiunt ex prtmo metalla,
non ex propriafua natura,fedpotius ex virtute mine^
ralitith in ipfo radicem habentium. Primum itap^ w;^-
t alium, e^i radix mineralium & metallorum omniu,
tiufmo^ temperamentum fit ex ro^
conferuationis
hufiipmo,idt^l,folidiori, cum debiliori in vno gradu
renereo,contemperatU, per chimicu ares, id etl, dijpen
/at orem natura per hanc artem excitattm,&per ar^
cheicum aresM efl,fumme exaltatumJpiritu ex cor~ /

paribus emergentem. Vis abfq^ viribus aresfiue dijpen^

fatoris tn natura per artem, non eii,ni/t debilitas infia
gradum exiftensjpiritus corporum exaltandifirmuf^ Sr ^

rifii]uidem,hoc elt,folidiori adimit ares,quod debilio^

ri,hoceH,non folido,praftet, ac vtrunpj in diametrum
tandem redigat, id eii, in temperamentum. Liquorem X »

igitur corallinum accipito de primo metallo tradum^

e^m^diaphanum, fiue clarum, cui quintam partem V
vitrioliex Venere iungito, dgerantur in balneo maris
ad menfemfu^jd efi, m tempus quo vifiim erit vinum
primi metalli in fummitate /eparatum,quodpUrunq^
> . ^

fit pofl quadraginta dies. Vitriolum Veneris cumfecU

bus infundor efidebit,mctall6primo per(picuofa-
Mo vt tubineum vinum, vir es &facultates '

fuas habens, in omnibus minerali- v

btu tsttiusph^fici corporis,

i
id eii, humani,
^ '
' . 'THEO-
.
; 't ..li

V ‘vi
 140

THEOPHRASTI PA-
,
'R ACEL SI, DEVI-.; '

TA L 0 N G
'
A,, ;

-V,
i

; 4*4'
• T,
^

Vv
^
Liber quartusy. .
,

Gap. i.

Ed nein vita^onga quicquafilentio ptx->

S
- .
cereacur, in
quod
hoc libello obftruari couenit^
intra tellam ^ vitra etiam quintum
illud elTe, coclufiim eft aliquid, ex qudcoiun-
i51:io qu 2edam,cum corporalis , tum eius quod
.
praeter corpus eft,extra qnintumillud,in lon-
gam vitam corpus producit, de quo ific habe;
Nihil plane efle,acinuilibile: in iplbtame cor
pore eximium, quod non microcolmicolb-
lum corpori longam vitam praelia t,(ed etiam
iplumDardo in trigelimum annum vlqueinr
m con leruat , plii m qde a n thos , ac i nli-
tegru i

,gnem illum cheiri vfque in tertiam cuftodit

«ratem. Hoc namque ciim antheras ac folia
liiftentet, quanto magis corpus.luftetabit mi-
crocofmicum ,quod per vniuerlam qiisttuor
elementorum anatomiaperdurare in luacon
leruatione debet? Quocirca in hacquidem po
Etione notandum medico eft, quod vniuerla
quatuoiLelementa , anatomia in vnicam mi-
crocolmi
 )

DE VITA LONOA.
crocofhaianatomia contrahi deheat^ non auj
tem ex corporalhfed potius ex e6 quodcorp^ji*
raleconferuat; quod quidem fiipra quintum '

illud, ciim hocjtu m reliqua quatuorfiiftentat.

Etfi nomenclaturam ei iuftam ac veram dare
oporteat, haUam lim ipfum vocare, ex quo vi-
ta con(eruatur,iure polTum , qui (ea corporis
baKamo iure (eparat,& talis eft baKamusi qui
"
ipfamquoqj naturam antecellat, idqjipfum ,
. *
tamen percorporalem operationem

Expositio.
Vojlquam tertio libro de quinto efe^ quatenus ad
vitam longam facit, ample fatis ab autbore diSlufuit,
quarto hoclsbello aliud adducit y quod ad eandem eii

apprime conuentens,mo necejfarmn; vtputa quodda

incorporeum coniuncluni corporeo, longam producem'
i* vitamM^intra tejlam,id es},pellem(quamaliquatt‘^
do alibi chdos appeUat)cdtinetunlfiibil ejfe dic it, quod
j

inuifibile efl,&fenfumfallit oqinem: non autem vult

inteUiginon exijlem per nibil, fed potius aliquid non '

\ perceptibilejimhvixj autnon definibile iqucideximiu'

quid esi incorpore.Non abfimile feribit it}fua Philofo^
phia ad Athenienfes in hanc fent etiam: Quk(inquit
aternum cum quandoque defutut o mira coniunhiont
-
conuenitihoc propter^ tllud, particep's.{Hfyi urum im-
mortalitatis, Kcc/olum corpus microcofmicum idton
(truare vult in vita longa, ft d etiam ipfum Dardo, hoc
^ .
eii,
r *
*

/
./

l.

i'
 i4.i EXP0^51TI0 LIB. ilit.
eSi»iam conferuatum tn vrio bal/antum, etiam in aGoj
'quod ex et> propagatione deriuat, in tttgefimum an^
ttum integrum : Nonficus & ifta medicamenta con*
firuat fiagyricayVidelicet anthos &cheiri, in tertiam
dtatem, ideSiy etiam in- trigefimunp annum va&da. '

Nam fiAnteraSiid eft,Hiac^nthinosfioreSydcfoUafufi

tentati & catera vegetabilia y quanto magis corpus

fuftentabit hominis , quodperdurare debet in fua con-

firuatione,per vniuerfam elementorum quatuor ana^
tomiam^ide^yfipars elementarie anatomia, videlicet
antheray per aliquid conferuari debeat, quanto magis
totum velvntuerfa quatuor elementorum anatomia^
qua in vnicim corpus misrocdfmi concurrit i peridU
pfum conferuabitur , quodfingulas confiruat partes?
,
Incorporeum ell,quod corporeum ejfi quintum,et e/r-
mehtorum corporafuflentat & confiruat , bocipfum
etiamvniuer/am quatuor elementorum anatomiamt
in vnicam microcofmi anatomiam contrahit, & in y-

nicurn ex firmamento & elementofimul compaBunt

lutum. Quod,fiper iufiam nomenclaturam definiri
porteat jbalfami corporalis incorporeum balfamum^
vocare pojfqm ,inquit,quinaturam antecellit, ergo
fupernaturale balfarnum non iniuria dici poJfet;^quod
per corporalem operationem a co)rporis balfamo,fidd
balfami corporei corpore crafiiori potius, retentofitb-
tiliori vehiculo tamen, fine quo nihil, vtfuptd, vetin-

/enfibile fit,& ad medicinam inhabilefiparatuti,

 - bE VITA LONCAi I4J

,
Gap. r'ii
T) Orro eius quidem baliami , quo de iam
/

^ di(^um y qui longam exhibere vitam de-

bet,declaratioduobusmodisfit:Vno>quie-
iufmodi virtus clam eft, fc a calii accides ex co
(equitur, quo plaerifque longa quidem vita tri . ,

buitur,qui tamen ipfam»,qualis in (e eft, agno

fcunt mininie. Alter autem modus per artes ,

fit, eis nem pe qui illam adipifci coniundio-

hem polTunt, neque tamen idiplum fieri ci- -
^
'
tra medium aliquod poteft. In hoc enim pia- '

'

nefitaeftreilumm 9 ,qubdineo lIiaftro,ciim •

loga,tumbreuis etiam vitareperitur. Na qiise i

^
herbi?adiun6baeft,terminufiiuhabet.Simi-
: literetiafn fiiiuphabetterminum, quae mine- / '
^

faliu eftaqux, eode modo Thereniabin quo-

que, necdilsimiliter&Nofioch.Pr^tertnhacc '

omnia, talisactata ipfiuseftcoiundionis vis

atqi poteftas,vcomneid,quodcunq;exqua- '
t

; tuor demetis produ(5lu fuerit, liipra primum

'
. illum cerminufiiumc6feruetur:& is efttermi
Bus lliaftri. Quo quidem etiafuperatumvolu
mu§fubtilem illum Viruni, qui terminutral^ , ,

gredi no pofle, ait, quodquidefin minus fuc-

^it,actralgrediatur,fierethoc,Velinaltcro^aI-
,tem.Eorum nanq; ftmtduo: quoru alterqui-
,
^demtranlgredi nequit (eft enim terminus in
. ^microcofmi naturam pofitusj alius autetiam
*
natura elementorum ;,alius Vero in quintam '
,

eflen-
 144 EXPOSITIt) L16. Ilii. :

eifentiam qiioqpe^prseterea &alius exvltimo

lliaftrp. Ij quippe termini in medici poteftate
confiftunc,qui n his mutare pcoTub pateft ar-
i

bitrio quod vnlt, praeter folum fixum, ybi fi:?

'

nemvnacum ftiijplius quoq, mucationcex-

pecStareipfum oportet. , .. •/
•

'
'
'
'
; T
EX P O S I T I

Buobtumodis hoc loco balfamnmviubaljkmicor--

"porei, quo vita longa acquiritur, declaratur. Priore^ ,

^
virtus occulta quadam ,
qua piarifque vita longa tri^ ,

{puitur^eam^ non agnofiunt qui potiutur ipfa,/edita*

turali quopiam accidetefortiti futit^ nobis innote/cit.
Alter autem modus acquiritur arte,per eos tamen, qui
eiu/modl coniuniltonein artificialem & norunt, &
pojfunt adipi/ci , quod vero fine aliquo medio nequit
fiert/Totum huius rei negotium confifiit, qtibdtn Ilia*

fir ‘o hoc, id ell,in occulta natura huiufcemodi

virtute^

vtraq^vita, longa fiilicet breuis^ reperitur. Vita ^ud*

\
tuor elemetorum, terminumfuum habet, vt qudfunt
ex terra vegetabiliafierba,et idgentu alia, termitum
'
habent fuavita: Pariter &
qua ex aqua/untiinincra*
ha fine metalla-.exaere Tcreniabin,id e^ijmanna dttl*
cedo: & qua ex igne furit Nojlocb, id eSi^iaculafideru

purgationefui in terram dewifufingula vitafua ter*

minum expellant, VerumproptercoUiunhioneman * .

tca dUfam demetor utity eorum etiam ^ qua ex eis pro-

ducta /unt, cum fuper naturali balfamo/hmu/modi
: .. .j .
'

, .
nexiit
 ^

DE VITA LONGA. 14^

quodam elementumfuum^
Hextu tanta visefit vt
frodu3um,fupra primum terminum di^um, confer-^
uetur:& is est terminus UtafirtJjoc e^,ocailu virtu^
tis natura, balfami Vita videlicet. Hoc ipfo cotimcituri
quicunqty ajferit terminum vita tranfgtedi non poffei
quod ft tranfgrediatur ( puta conjuetus communis^
Vita terminus)in hoc faltemvrfo, vel in altero contin-

gitfieri.Terminorum namque vita duo /imt, quouipt

alter tranfgredt nequit » alter autem eH in patefiate
fnedici)Vt pro fuo arbitrio mutare pote H in eo quod
Vult : Huiu/modt terminus eH, vel in hominis fiuemu
crocofini naturam pofitus. vel altus in natura elemetu
torum : altus in quintam ejfentiam : & prat erea alita
magno lliafiro, qui efi mentis
in vltimoy hoc eSi) in &
animi raptus in alterum mundum.Ttxum verb termi-
num ^id efi, a t)eo pradeftinatum , nullus medicus im^
pedire potefl,fed finem eiusy cum fuijpfius mutatione
Namad/uumcreata/iint omniat
cogitur expeftare.
fnedicus & medicina
, terminum qutbufuU ignotumt

praterquam foliDeotCui &

producendi &abbreutan-
difolapotefias efijVtpra/cietia voluntas aciu^cium*
De bis plura dicere non e fi ifiius loci^neq^ infiitutu

C A E. I 1 I.

'Tj Vnc itaq; lliaftritm ad eum modum iii-»

telIige,quandoqiiidem hic triplices praf-
terquintam eflenti.\m virtutes reperiuntur*
Eilenim Iliafter landtitus , alius verollial^et
k parate*
 EXPOSITIO LiB. nit.
paratetus:tcrtius aute lliafter ille magnus. D®
priore iTc acci pe:Qu6d fandtitus ille longa vi-
tam pricftat, idqj fecundu eius qui iplb vtitur,
induftriam alter vero idiplum dilpelatiuxta
:

fauorem : led tertius illjtfus,citraqj noxam m

vita longa confidit. Hinc igitur Iliadrum hoe
in loco coprehenfum expende, quod primus,
(ccundus, & tertius fimul omnes microcbfmo
fubditi flint, ita vtip vnum eos gamonynum
redigere pofsit. Alter vero cogiturnequaqua,
led quemadmodum faiioricoueiiit.acquiri-
tur.ln tertio perindehabet,vtinEnochdianis
non fecus , atq; de aquaflro pa-
ac Heliafatis ,
tet.Primum itaqjex elementis fuam ducitori
gine,veluti teda concludit, ipfisq; arcanis fu-
pra quintu ede attribuitur. Secunda vero ma-
gnalib.adfcribitur. Ettertius exproprijsfpe-
cificisfuis. Exquofeqturterrflatos, nymphi-
dicas,aerdados, fbladinos logam vitam diam
accipere, dngulos in aliena efsetia. Illius enim
tertij lliadri &
mors ed,& tempus, arbitrium:
isq; ed,qui fpics vitra, quam ipfa quoq,]per fe
natura ferat,tribuit, quin & myrrhiaefragran-
tia,roburq; in lerisAtquivtutfefe haec habeat,'
conddcrandu medico ed, vt eiufcempdi con-
4un^io non difsimili modo contingatin cor-
pore, nepe quemadmodu arbor maris > femel
fixa, atqj adeo fui iuris ab illo facda edjfufus^;
cheiri probatus accodans: iic per eandecoiua
dione in microcofmo ide quoq j
poteft fieri.
Expo-
 E X P O S I T 1

tliaftern triplex, triplhcs etiam Virtutes

habeh
Viimus eli fan6lttus: fecundus dicitur
paramus ; ter-
im vocaturlliaprmagnm.Sanaitusexindupta
v-
tentis, &4rcahis,vtt a longam
admtniJlrat:Paratctus
a dtjpenfationeperfauorem eam
tribuit. Magmu verh
tn tpfa vita longa fine
impedimento
quopiam confijht.
Simul omnes in vnicam anatomiam
harmonicacon-
uenrrepofunt, &
d microcofmo fapiente cdtrahi,mo^
ido/ecunditsftuore uteris concurrat .alioquin
ccgife
tjonpermimt,fed acquiri.De tertio
intelligenduni,vt
tn Enochdiana vita longa,
tdest, apparentiam oculu
&
Heliafana,per aquajiru,
oblatam patentvm, vt
raptus Diut Paulifuit in tertium
ccelusn. Primum ar-
canum lltajlri primi ducit originem
, ex tkmentU^
cum quibus in tefta cbaoica fimul
concluditur ac tri-
buitur arcanis Jupra quintum ejfe. Sccundaviulon-
gavirtus lltajln, magnatibus
adfcribitur. Sed ma-
gnus tU^e tertius lltafter eliex
proprijs fuis fpecificis,
futa(pccuUtmis arcanis. Qtiaproptertpfi
terralati,
nymphidica, aerdadi, &/otadmi,ideSl,
elementorum
Iptritus corporei, longam vitam fuam habentJitiau/i
tnaltena ejfentia. TertiJ mors lliajlri magni villi,
tet,tn tempore arbitrio tbfiftit, nam gubernandus
^tt>moderandwq^^ahoqum ip/um nemo
jatis ob cius ve
l^Jtia/ufmerepotea.o^^^^
f^^&ratte,qmbmvtcndufiteiu^^^^^
um tnfluxuti impr f
e Ionibus, animu & mente tran
k, e mutana
<48 EXPOSITIO LIB. IIII.
mutantibus i corpori quo^ vitdm longam tribuettbtu,
Quicunqjbac apertius inteUigere volet , ea qua in hac
rem libro De luce natura fcrtpfi, legat maxima cum
attentione,potifiimuminM.editatiuis»

Gap.' IIII.
'Alterum de primo illo lliaftro, quopac^o
(e habeat, in hunc modum ^ccipe, quod
cius vitra mille funt (pecies: rion tamen quod
aliud prxcellatalio, verum potius iuxta hoc,
Vt quilibet microcofrnus peculiare luam,atqj
adeo perfedta Coniuildtione habeat, quilibet,
iuqua,vtrinqjperfe<5i:aruaac propria virtute.
Tanta fiqtiidem eftlliaftri virtus ac potentia,
vtperetim Corpus quidem mortuum confer- I

ueturviUu,in eo nempe, quo primus illeter-

miniis tranfmutatur.Qiiae quidem vitsclong^
conferUatio fupra vires noftras exiftic , no au-
tem practervires fiiperiorum:fitquefuftenta-
tioeius ad hunc modum, quod vitam logam
tri bu i t,ci tra ta m e expulfio ne m m orbi : vitam
quidem prieftar,non autem bonam Valetudi-
ne m n o n nu n qu a m vero & vtra m qu e. Sed e-
:

'iuTmodi quippe vita longa, quae ab illoprofi-

cifcitur Iliaftro,annuatim quidem durat, ac
propagatur, vtalij quidem in decimum vlqj
annu porrigitur, qui in quinto obijfle debue-
rat, alij in vigefimum, qui jn decimo: Similir
tcrin quinquagellmu,quiin trigclimo; non-
nullis.
 DE VITA LONGA. i4p
nullis in odtuagefimum, quiin quinquagefi-
^
moialijsinceteiimunijquos in oc^luagefimo
Vel leptiiagclinio vita oportuerat efle fun-
dos. Maximum autemincentefimumacvi-
gelimum. Alij vero in tertium , quartum, vel
quintum, &lextum (licquedeincepsindiffe-
renterj vlq; diem, vitra fuum terminum pro-
longaturdd quod vniuerfum tum exfupcrio-
re,tum inferiore coniundionibus , perinde
atquehxdu2conueniunt,accidit.

Expositio.
lUafiri prhm vitra mille (pectes dicit eje, nec ta^
pecuUarem
tnenvnapracellitalijs ,ni(i quia quilibet
fuam coniun^ionem habet, perfeilam in fito gradu ta
men,&perfe£lam virtute, llia/lripotentia, virtute^
mortuum etiam corpus confer uatur viuum, in eo nem
peflatu, in quo terminus primiu eo trafmutatur. Cor^
pus hoc loco mortuum non dicitur, quod vita prorfus
priuatumefly/ed cuius terminus aduenerat , & iam
prolongatur, vtfuprd in textu narratumfuit : hoc pro
mortuo hic aflimatur , necvtutt,niftper lliaftrti, ter^
minum hunc primum tranfmutantem ,vt cotinuetur
in vita corpus, in eo vita termino velflatu, in quo traf

mutatur, Hac tranfmutatio huius lliaflri, viribus fu-

periorum fit, non autem noflris, ita tamen vtpcr/uf

tentationem vitam longam tribuat, prater expulfio-
nem morbi, quanquam aliquoties vtranq^fcilicet vita
3 &
150 EXPOSITIO LIB.'IIII.
^bonamvaletudineyidj^per aliquot annoSjVti (jum--
tm in decimum protrahitur,hic in vigefimum, trige-

ftmns in quinqu agefimum , &hic in ocluagefimum,

hic autem vel fcptuagefinm in centefimum , v^l in

centefimum (^vigeJimum,adfummu,annum,Quaiu
doque non nift ad aliquot dia vitra terminum vita
frotralnrur,vt in quartum, quintum,/extum,(^c.iu-
Kta conuementiam fuperiorU et inferioris coniunitior
v-
niSfidtpJum contingerefolet^
I

C A P. V,

Ed «levero illo Iliafiro fi cieres habet^quod

S eiiilrnodi quid citra yeHignificatione,Yel
iiecelsicatem quandam erga maiorem illum
pa6^o poteft. C^od qui-
lliafirum,tieri nullo
dem in liancfententiam intellige,lliaftru illu
eiulcemodi vitam loganv iamiam produ^u-
rum, praeftareid minime gentium pofle illic,

vbi eius vit:e longae locus nullus eft.Quareob-

lerua, tale quid non, nili cum tranfmutationc
tam loci, quam elemetorum, fieri, fic nempe.
Queadmodu quatuor elementa in tefta mor-
talia funt, omni momento noua conficientes
generatione, morti ea exhibent. Sic e regione
alia quoq ^ efiin fiio firmameto fixa,atqj adeo
inconculTa perdurans, quae nec morbum can-
laturnec mortem. Quadereficphilofbpfiafi
|icet.Q^od Ipiritus ifti fixi nihil planHnterire
'
'
finunt.
 DE VITA LONGA, tji

finunt, qiioru longa vita immobilis eftac fir-

ma,vfq; in tranlmutationem eorundem, riir-

fiisqj in primam. Similitudo liquide ex tefta
fumitur,qu6d (ecudum fixatione (vclicdixe-
rim) firmamenti,loga vita in vnoquidecofir
mamento prolixioreft, quam in alio: tametfi ^
ad primum (blummodoterminulingulaatd
nent. Veruntamen eiufcemodi tralmutatio-
nendnulliquoq;comitanturincolf(ficenini-
vocare libet)in decima vel duodecima vfque.
Quorum morsin deftru(5fcionem quidem (e-
^uetur magni illius firmamenti quado vera- ,
'

que corpora, tacoeleftia, quam terreftriacom-

ljnouebuntur,quin& fiipercceleftia quoque.
Quanquam hoc citra naturx diicrimen fit.In

prima namq; minuta, quando eiufmodfmu- ,

rationes accidunt, naturf orditur putrefactio,

fitque fiiperftite , ac viuenttf idhjuc corporo
proprioiu

EX P O S I T I Q.
Vt iflit melius intelligantur, in primis notandu de
vero quod habetur Iliaflro,deficundo intelUgi debere,
nonfecus ac^ ue^ti capitulo de ter tio& magno,
prae edenti de primo, (^balfatnalt/iue mummiali llia^
Jlro.Secundum hunc aliquem rejpeiium habere necef-.
'JitatU dicit autbor nojler, ad magnum illu Ihafirum^
'quhd huic iUepraparare locum viu longa debeat, alio^
-iquin ifie nihil operaturus erit. Quapropter fecundo

^ 4. hoa
 EXPOSITIO LIB. IIII.

.fjoc fienda,cum loci,tum elementorum tranfmutatio.

llctnenta ftquidem illa quatuortn tefla,feumauU 4 -
patomUiVcl cutU firmamento/unt mortalut^quopt,
yt tuxta mortiferam fuam conditione operentur Jem^
per nouas generationes ad mortem. Verum ex aduerfo
adeli alia pariter tefla in fuo prmatnentopxa.etper-
manens, cuius prmamentt httmanipxi (piritus , nihil

corrumpi vel vmt patitintur,quta ip/orum vita longa

eU cottpans &non mutabilis, dnnec tranfmutatio pat
eorum iterum in primam, inteUigito materiam. Nam
invnitts quandoqjfirmamentopxo , prolixior eRyita

longa, quam m alio, quod ad primum terminum attt-.

net. Comitantur eiujmodi tranfmutationemfptritus
nonnulli naturales, quorum mors eH defruclio magni
firmamenti, hominis puta, quandofcilicet corpora coe-

lefia,& terrefria commonebuntur (a fuis fedibusin-

tcllige) qua sut jpiritus didi naturalesihi foli moripof

funt,non illi, qui fupernaturales exifuntpxi : verum

&ifs hac decAufa dimouentur etiamaftiU fedibus»
Mox at ^talis mutatio cotingit in monarchia huma.-
pi corporis, putrefacito natura fumit exordiu, proprio
pihilominus adhuc viuete corpore: quapropterptabf
que periculo natura, \ ..

C A P, V I,

"T T T autem porro id quod maxi me necefla

V rium cft in hoc procefTu erga lliaftru , dc-
(tribi^mus; Principio yc impurum animatum
dcpu-

A •

y /
 DE VITA LONGA. lyj

lepuretur citra feparationem elementorum,

juodfitpertuam ipfi“imaginationem,cum
;ain animi tuiconfirmamentoconliftit,prs-
:er om nem corporalem ac mechanicum labo
rem. Qii«quidem difpofitibexeocontingit,
quo fefe homo gradaturin animo, vt squalis
reddatur Enochdianis.Non quod Enochdia-
nam agere vitam cupiat,animotamenabea
per diametrum diftet. Quare microcofmum
in flia interiore anatomiareuerberari oportet
in fiipremani vlq; reuerberationem. Per hanc
enim reuerberationem fele impurum confii-
mit:fixu autem quod ab impuro deftruitur,
,

Ene ferrugine permanet.Nec tamen ignis eft,

cui falamandrina adefTe pofsic efrentia,Melo>
En iciim ve ares,fed potius retorta quf dam de-
ftillatio ex medio centri , fupra omnes carbo-
num ignes.Fadtaeiufmodireuerberatione, in
vltimo quidem termino fulmen exhibet phy
ficum,non fecus atq, feparant fefc abinuicem
Saturni fulmen &Solis. Itaque quicquid per
hoc fulmen incendit,vitslogs eft , magni ni-
mirum illiuslliaftri. Atque hsc quidem ful-

&
minatio, prxcedens eius reuerberatio, nihil
quidem ponderi adimit, fed magis turbulen-
tis corporis, id^ue ex colorum diaphanorunx
ratione*
 Expositio^
Antea de repurgatione per halfamatione at^ traf-
Kt litationem locutus, iam demum de animati tmpuri,
non corporei jdepurattone dijferit, arcano magni iliiut
lltajlrifienda.propria duntaxat imaginatione^qua in
animo prcrfum confirmatur, nullo alioquouu opere

corporis adhibito , vel arte manualiiVel fenfuali qua^

piam interueniente. A nimi gradatio talis confiflit 'in
exiftimatione mentualiterfixa, qua fi/e quis Enoch-
dianis, id fi?, vitam Ehocb viuentibus^ comparatione
folum ad hanc, aqualem reddere fummeaffeilat. Non
quod aque longam ajjcquife pojfe credat , verum e di-
reilo firmiter ad illam rejpiciens anhelans q.j/uam iHa
vitam alat & nutriat & in longitudinem terminum
^

protrahar. Hac reuerberatio fit in interiore anato^

mia, hpceHyjpirituali.vfquetn fiipremam microcof.
Pii reucrberationem , idcfl, dijpofitionem. Duo fi-
quiintur inde commoda vita longa :
prius eSl) quod

hac di/pofitionU reuerberatione,fifi impurum confit”

mit : pofierius efli quodfixum, id eli, purum, quodah
impuro vafiaturmon contrahit rubiginem, tdeH,cW”
fuptionem ad mortem. Ignis huius reuerberationis,
cum falamandrino igne commune habet nihil, t^ue
ftiacum Ares Uelu ftnico, hoc eli,perduratis vita bru-
talu nymphidica dtjpenfatore,fid fi? circularis defiil-
latio quadam e medio centri, cordis puta , fuperans o-
mnes carbonum ignes, Poi? vltimum terminum iftius
tmrberatmis ^akH iam fbyficum fulmen , id elf,

. florum
 DE VITA LONGA.
forum depurationis vltimum indicium : fimilitudinf
fumpta quidem a repurgatione metallorum , prafer-,
tim auri per cineritium, atque Saturnum fmeplum^
bum. Quicquid accendit i hoc fulminis animati fiue
mentalis igne & virtute , efficiens tfl vita longa^ quU
hanc habet in fe complexant , inteUige vitam longam
filius lliaftri magni mentalis. Amba operationes, re-
jierberatio pracedens , (^fulminatiofubfequens vide-
licet, nihil de podere corporis adimunt, ai/olum ipfam
mbuUntiam,per t injurarum injiaurationem,
\

C A P. V I I,

pR^tereavero ablliaftro prim* poteftatis

eiufmodi yital5gan5eft. Inferiore enim
gradu praebet. Sed is tamen ell, qui eo in loco
/eparat,& perinde vtresfixa non fixaferuare
poteft,a morte microcofniu defendit: quado-
quide eius operatio non eft, vtfeparet, verum
potius , vt per arcana illaperfpicua indigeftu
vincat,qubminus (iiccedateijLisperditio:limi
Iis ei,qui mala bonis (liperat. Velut mumia,q
vna cum corpore a partu procedit, ipfa quide
per (e bona , corpus aut malum, ac putridum.
C^amcunqj igitur vitam corpus viuit,ex fola
viuiemummiarpropriumenira eius acnati-
uiim eft,vtputre(cat,rurlusqj in ftercus, cuiils
jnembrueft,abeat,idquodcontinuu eiusflu.*
diu eft. Cxteriim mummianoite; ncquitia‘m
'
enim
I5<J EXPOSITIO LIB. IIII.
enim illi liia fuoipfum proprfo
frangit, atque
conleruat arbitrio, quo miniis id quod cona-
turaliquando, efficiat. Quamobremficlbriac i

eiusreceptum , quod mummia fupercoeleftis }

microcofmum plus,quam propriaeius mum ,

miafuftentat. Quoties enim mummia,toties' 1

item alius terminus: tametfi neque tempus,

neque numerus ineiufmodi terminis reper-
tus eftrperdurat enim eovfque, quo fecundam j

euitare generatione non poteft ampliiismain j

hoc peritus elTe phyficus debet.qubd qualibet j

prima materia vltimam expellat. 'Quare gene

ratio vermiu hic orditur, vbi vltima materia j

phyfici corporis fefeoftendit: huncigiturllia-

ftrumoblerua,qubd vermium generationem .

non modo no deftruit, verum etiam cum ea-

rum adfit materia, generationem ne impedit
quidem quam tamen prxucnire mummia
,

debet. , /
'i’1

Expositio.' I
'
’

'

vita longa non eSlab lliaflro primo, nam inferiore

1

gradum obtinetyhocfolum efficit vtfixum eius non fi-

]
•

xum /eruet, hac via quidem a morte defendit corpus

]

microcofmi.nonfeparat quidem fedperfua digejlifii-

&
ma perjpicu/t arcana vincit ac fuperat indigejlum, j

ne moliatur corpori perditionem aliquam , fimilis eH

f!ii,qui bono malum vincit , vt mummia, id eli, balfa-
) mum, \

•'

.. I
 &
de vita longa, ijr
tnumiquodanutmtatefimul oritur cum corpore, hoc
putridu e fi, illa vero bona prafiruat a putredine, qu*
mortis e fi radix & erigo : balfamum tamen eflcaufi

vita, Hamexbalfamofiue mummtavtuit corpus,

non ex alio,finequaputrefcit:propriuboc ingenitum
I

vtfemper in tdipfum redire conetur , ex quo efl

efl illi,
'

ab initto. Frangit hac illi maliiiam ipfa munimta, ne,

quod efficere malumft udet,faciat : proprium enim efl
mummia fiue balfamo, tx puro fuo arbitrio coferuart
corpus. Verum duplex mnmmia hoc locovenit confide
rada,fuperc(xltfiis & propria corpori,vtraq/ane con^

fewat corpus, at longe prafiantiits & nobtlms illafu^

percoeleftis. Vita terminus in his confiderandus non ejt

ex t empore, ne^j numero, fid ex generatione putredL
num,(iue vltima materia: hanc expellere per primam
oportet. Statim at qj in phy(ico corpore prorumpit vU
ima materia,adcfigeneratio putredinis atq^ vermiu:
haneprauenire potefi mummiafiue balfamus llia/lri
primi, non autem , cum adefi materia generationis,
impedire,

C A P. V I I T.

Ad horum omnium conclufionem prin-^

cipio nota, qu6d naturalis mummia ex
tribus illisanatomijfscoponi debet, quo pere-
,

grinus microcormus phyficum corpus guber-

net, id quod extr infectis fieri necelfumeft,!!-
tieper elementa aqus^ velutper eius metalla^
(alia#
(
 EXPOSitiO LtB. iiif.
faliaj & id genus: feu per elementum terrx, vt ,

per eius herbas liue boletos: aut in tereniflbiil

V^lNoftoch:namhxc omnia manfiohesfLint
rerum ftipercoeleftium. Quamobrem neth6
irjiretur, quod ingentes pafsim meli iTa: virtu-
tes defcribantur. Qiiandoenimi in hacluper-
ccelcftisconiundlio (efevn it, quis virtutem ei
quantumuiseximiaabneget?Atqueha:cqui-
defunt magnalia, quae in (e Bamahemi quo-
que continent, atque is plane iloch eft, qui ex
vero compohtus aniado, eidem elementatb
adimi nullo pado poteft, id quod fit perexalr-
tationesvtriu{quemundi,perindeatqjvrticaB .

exaltationes adurunt,nitetqiacfpledetflaiti-
inulae color.In huiufmoditame exaltationi-
bus, virtus eorum traduci in aliud poteft. Ad
hunc igitur modum dignoftere exaltationes .

longe potiores exiftlirit.id-

dilcite,quae vrtica
^Ue ipfum vt iavero Maio , vbi aniadoru exal
tationesordiuntur,ea(dem colligatis. Neque
enim virtutum exaltationes in matricib. dim
taxat fitaefunt, Verum etia in fupercoeleftibusi
Vulgaris quippe, ac veluti nihili Ideus is elfeti
qui vnam Iblummodo rem viftii ftibieiftam fa
bricare noftet,nec praeter ea,quae tagi poflTunt>
creaffet maiora quaedam. Eiiimuerb alium
quendam Maium conftruxit, vbi (e flores ex-
altat fu percceleftes,in quo extrahi Anachmus
debet; ac feruari^nonfecus atque muftusin
pomani-'
 DE VITA LOKGA. *ij5>

pomambra,&(icuti Laudano
auri virtus in
'

dclitefcitjcuiufmodi quidem Anachmi virtu-

tes quando colliguntur, tum demum de Ion-*
gavicalxtari mericopotes.

X P O S I T I O.

Hoc poffremo quarti fuiDe vita toga libelli capitu-^

lOf concludit autbor omnia qua pramtjtt,pcr mummii
naturalem ex tribtts anatomqs componendam, vtpote
niumijs tribm,halfamo^magnal\i& fupercoeleJli.Con
flatur ex his peregrinus, ideSl, externus mtcrocofmtiSy
quopljjftcumcorpus gubernatur. Hic ab extrinfecis efl -

petendus, aq^matricibus quatuor elementorum, vtab

aqua per metalla, mineralra,falia,&idgenus, ab ele^
mento terra per eius herbas flue boletos, hoc eSl, boU^
resftellas terreas , ab aere & igne, per thereniabin &
NoJloch,qua manflonesfunt vel corpora quibus im~
morant ur/itpercalefies virtutes.Sicutimehjfain qua
fupercalefiis infiuxus cum eius vnittir corpore, virtu-
tes ingentes habet, ficdecateris, Viufmodi magnalia
continentur etid a Bamahemis,id ctl.fiupercalefiium
turriculis, quos fubintrarunt in^calefiibus ,vt pereos

in inferiora veherentur: qua coniun^io llech nofirum

e fl compofitum ex antado vero, id efl, efficacia virium
atq^virtutu calefitum afixalium^, per influentia di-
Sam ad nos deriuantiu, & elemcntata corpora, quib,
adiminequeunt, curriculis intelligito ia dementatu:
bene quideabiflis in^liudper exaltationis, i.magne-
 &
EXPO SITIO LIB. Iin. X

ticoi vires, adduci poffunt, ex vtro^mundo,fuperiori

videlicet ac infertori, qui fimulexaltaripofunt, vel in

fuwmam puritatem adduci. Exaltationes itaquefuti

corporibus longe ac fupra modum funt praflantiores,
Dtfcite igiturovds, qui fpagj/ri nomine gloriaminit
priufquatalesvejipfos appelletis, in vero Maio, id efl^
fbilofophico nofiro magnete fVbianiadorum,id elf,cce^
lejlium et ajlralium virtutum exaltationes, i.fumma
depurationes, ordiuntur, colligere. Now enim hkma-^
tricibus elementorum foliim exaltationes ftta funt^

fed etiam in fupercoeleftibus, intelligito contundi is , vt

fupra narratum eH : nam ante hanc, exaltatione non
indiget.Deusenim,qai[ummuseH ldeiu,ideH,ArchU
teSlus,prater ea, qua fenfibtu fubijcitintur, maiorafa~
bricauit,in inuifibilimundovidelicet, quibus tamen,
hoc omnequodvijibile con(lituit,non priuatur. Alium
jiquidem conjiruxit piatum, id eSf, rorem maialemaC
ntagneticum liquorem, quem nonulli philofopbidiui*

nam vocat aquam, vbifupercoelefies flores, c olores pu ^

'

ta,fc exaltant, id efl, emergunt: in quo Maio debet ex-

trahi, id c^,extradum inferi, tanquam mufius in po-
mo ambra, Anaebmus, ideSl.Jpiritus incorporeus, qui

peffefuit, feruari, hoc eHyVeliiti curriculo retineri,

corporeus fieri:fleut auri virtus in Laudano,id eSi pe-
,

culiari quodam Paracelfl medicamento, delitefcit . F-

bi idm collegeris Anachmi rerum virtutes, gloriari de
vita longa , tanquam Jpagfriu venu, non arrogantef^
fed mento, poter is,

I
THEO.
A .

V
 Iffl

THEOPHRASTI PA-
RACELSI DE VI*
,
T A L O N G A,

Liber qmntus,
V •
,

\
C A P. I.
'

Vpr^ in primo libro fundamenta leci vit$

S iogas^ea hoc loco abfoluemus. Non enim

video, cur ea, qujB ad integra vitam , atqj
adeb lanam pertinent, hic dcnuo repeta.Ciim
in (liperioribusii bris,(ecun do &
tertio, de his
anobis latis abunde dictum fic: quare in hoc
quinto libro lupremam manum imponam
his quae luprainprimolibro,de ea,quxprxter
naturam ell, vita, incepimus &idiplum pro
:

ratione theorica. Principio proponimus vnU

tierlis Ipagyricis, ciim Adae, tum Mathulalem
Ctatem^ id quod in lecudo capite lequenti in-
dicabitur. Antequam tamen ad illaperuenia-
mus, prius devita longa, qux in manu illius
maxini i Iliallis ell, exade dicemus, idque pto
ratione magnaliu. Vbi plurima de libero arbl
trio accipienda elTe admoneo, quam qux nos
ex elementis adminiftrare polTumus. Haeeve
oponet
clarius ac rudius pateant, principio
fingamus £nochdianos>quam influentiam fi
1 in
 i6t EXPOSITIO LIB. V.
V in mente noftra,perindeac.igne in ligno, non
fine vulgari virtute, gelTerimus, fieri potert,vc
'
adhanc vitam perueniamus,vcl nullo nego-
tiorid quod exemplo Iohartietis palam fir,cu-
'
‘
iusnatura,neq5vnam aetatem fbliim,neq3fe-
r . culum vnum duntaxateomprehedit. Sed ne
> his meis paramiricis libellis praebeacalumni-
t andianfam his, qui Icripturas varie torquent,
^
'
r nihil certi hoc primo capitedefiniemus de vi-
taflimmilliaftismum hicin corporalibuselc-
mentis fit,autporro etiam inquintoviuat.v-
bi nullum corpus occurrit, vbi non modo i j,
quibus de mentionem fecimus, viuunt.fed e-
' ^ tiam ij, quos fbmno fepultos credimus. Haec,
,
inquam,omniafublimioribusrpiritibustan-
tifperexiftimada relinquimus, dum infra ad
/' .. illavenerimus.Porrbiiimpellccurlliaftes ille

fummus , aut aliqiio-faltem haberet opus , fa-

cile eo, quicquid effet Enochdianum peruc-
niret,vbivniuerfa vita noftra longa, fuislocis
in aethere ac nubibus collocaretur: Sedfemel
*
• '
farurauitlelliaftes,vt porro no careat,neq; ali
quo habeat opus. Quare in hoc libro vltimo^
iingula pro ratione primi libri tractabimus, i

EX P O S I T 1 O.
Primo libro tra^uuit Paracelfus defundametis vu
t(t longa, qua hoc vltimo fate quinto iuxta theoricath
db/oluitJnfecundo aut& tertio, de vita/ana (y inte-
> .
gra

t
 DE VITA LONGA. t6i

fra differuit:quidin quarto fd^u fity hoc loco non hu-

betuTyfcd ab eius led:ura deprehedi poteff. Vndeputa^
uit Leo Suaum ille Gallus Partjienfts l.G»P.larua de~
pofitailoannes Gohorreus Parifius» librum quartu e(fe
fuppofitmu, t um quia nonnihil variare videtur d (lylo
tradu^ionU aliorum. Quicqtiidfity ell Faracelfi opus

non adulterinum y vt exiftimauit ijle cen/br temera^

riusyac rtdiculm commentator.Mehus abftinutjfet his
mmifure fua JchoUIhcalia puris arcanis ,
quorum
pror/umfuit ignarus. Sedadrem. Spagyris in proba-
tionem vitalonga proponit Adami & Mathufalem a-
tates y
qudm^d
quas exijiimat ex longa vita potius ,

communi curfu natura der tuar e. Honnthtl adfcrt in

hanc rem devita longa fummi lliaJlU, idelif mentalis
energia, quam itixta rationem pollicetur magnalium
exponere.Plus ad liberum arbitrium nos vult attentos
effe, quam ad ea qua ex elementis adminifirantur, ad
hunc nempe modum. Enochdianos (inquit) fingamus
oportet yid eii, animo nofiro eos, qui vita longa potiti
Junt, proponamus , & tanquam influentiam , hoc cli;
qudndam inflammationem ei perfmilemy quafit in
ligno per ignem,geramus in mete noftra, paruo labore
fieripoterityVt vitam hac via longam affequamur. lo-
harnetem in exemplum adducit, qui non vna atateiUt
neqjfolum vnufeculum comprehedit: huius naturam
declarare nudius non vultyprepter calumniatores, qui
/umerent hinc an/am carptndt , etiam profuomore^
qua non intelligunt. Quare hoc primo capite devita
Jummi lliaflis juprd declarati , definire certi nihil
' l 2 fiatuiu
I
 )

i«4.' . EXPOSITIO LIB. V.

fiatuitivtrum in corporeis elementisj id eSl, inferiorh
bus,fit,vel in quinto viuat effeMcorporeo videlicet, ars

vbi nonfilum ij vtuunt , quos dixit ,fid etiam qui per

fimnum etfipulturam quiefiunt, ac dormire credun-.
tur, ijla relinquimus tanttjperfubtiliorfbus (ait /«-
genijs dijputabiltaidonecea infid pertingamus.UiaJles
nullo alio indiget, quia fummus eSi, alioquin attrahe--
ret omne quo haberet opus^ac ita facile Enochdianutn
quicquid effet eo, vbi vita longa noftra collocaretur, in
athere et nubibus. Atfimelfatur eU Ui^es infi,& ex
fcipfi,vt alto quopiam neq^ indigeat, neq^ careat- lam
boclibro,quaprimodeficiunt,audiamus,

C A P. 1 1.

tandem ad fine deducamus ea, qu*

S Ed
de
vt
vita longa tradare incepimus, princi-
pio indicabimus quid vita longa fit. Termi-
nus vitae longae complectitur in (e mille, aut
nongentos f aut ad minimum (excentos an-
nos. De (caturigine autem huius, qu* pr*ter
naturam eft vit* , fic accipe. Du* ftint in ho-
minis poteftate vires, vna naturalis, qua de
diCtumeft vlq; ad natiuum finem. Alia aeria,
in hac enim nihil eft corporale. Quare incor-
poralia hunc noftrum libellum ab(bluut.Mi-
feros hoc loco mortales, quibus primum ac o-
ptimum thefauru ('quem natur* monarchia
in (e claudit)natura recuiauit,puta natur* lu-
men/
 DE VITA LONGA. i6^
me/Ne porro in hac laboremus fruftra, in phi- , ,

lofbphiaaiitem^quiadeiinitac abitnacuraa>
niadum » recordabimur, ncqiporrb mentio-
nem faciemus philofbphiar.MifTas igitur Facia
mus res naturales.milTa etiam faciamus qu 2<
cunqueftintexelementis,infupcr'ctiamgc-
flahelifimidam: denique quxcunqjfupra di- »
ximus,quiciubchao,id qupdflimmuslliaf^es
exi(lit,delitefcunt. Et in manus ea, quibus de
mentionem in libro primo facere coepi,tande * *

accipimus. Vtigiturad annum Aniadin, aut

'
'“i
etiam vitra perueniamus,ob(cruande fiintre-
culaelequentes. Neminem offendat, qu* hoc
loco de Nym
phidida di(5i:uri fumus, quo loco
hmul indicabitur vis ac natura guarinorum*
laIdinorum,deniq 5 falamandrinoru, &quic-
quid ert melolinic. Porro ii que pr*(ens locus
abalienaret, neminem offendat, Icdpotiusfi- i

nem huP opulculi adeat , vbi fingula videbit.

Expositio.
vitam hngam in fitos terminos collocat: eius tame
$rigmem, qua prater naturam esi vita, duas ejfe vires
''
in hominis poteflatefitos dicit , naturalem vnam an^ *
teadiilam, quaproterditurvfqueadnatiuumfinetn: '

alteram vero amam, & incorpoream, nihilin fecorp^

tale habentem , de qua incorporea quintus hic libellus,
diflerit» ix lumine natura hacipfa cognofeenda ell,

l s quhd
V.
i66 EXPOSITIO Ll^. V.
quhdnaturamtferis mortalibus, ide^l, ignaris homu
nibm, vt fummum ac poti(Simum the/aurum fuum,
ab/condere recufare^ videtur ^ quem quidem in fua
pjonarchta claudit. Ominis itaq^naturalib. omnibusy
ac ijlis qua ex elementisfunt, &gcftis heli/imtdafn/d
eSi.mummia balfamita,quin &
omnibus qua funtjub
chaojidediaereiquod chaos /ummus eSi lliajles, deli~
tefcuntyfolum ea tranabimus (inquit) qua primo /i-
bro fuerunt inchoata. Vt igitur ad annum, id eH,ata^
temAniadin, hoc eSl, virium & virtutum ccelejlium
et ajlralium veniamus, obferuandafunt qua dicentur,
infra de Nympbidida , hoc eSi, de natura (pirituaUum
(orporum,fimiliter quid deguarinis,id efl, hominibus
ex influentia coels vmentibus, de^faldinu fluefala.,
fnandnnisftd eSijfpiritibus ignem mhabitantibus, id^
corporeis jvel hominibus fpiritalibus ex ignis influentia

viuentibus,&c,

C A P. I I I,

V TfimuI tandem innotcfcant, cum locusjt

tum corpus in his rebus, quod certa qua-
dam cocordantia ordinari debet, ac diiponi:
Principio obferuada eftlolis natura, quod ili-
aftis eft: nam aliud a trecentis vfqj ad (excetos
annos conleruat, id quod ^d eos codices rele-
gamus, qui traeStantde natura elementorum.
Porrb quic^pid ex fui natura (imul etiam loci
 DE VITA LONGA. : \6y
naturam admitti t^haud diisi militer priori (e-
culo in vnam coclulionem cogitur. Vbicunq;
vero coeuntjcum loci, tum corporis natura fi-
'

mul,iliic vel nullo negotio peruenitur ad Icx-

centefimum annum, quoru aliquot,quiifiuc
xtatis a,ttigeriint, commemorare poflem, nifi
alio properaret calamus. Sunt prxterea qui a-
liquandiu clam,atqj adeo furtim fimt leruati,
idque per vitam longam. Quorum ratio quia
nulla, nifi quatenus lliafiitribqerut,6c hoc lo
co praetereundum <en(co. Sic quicquidnon
eftaerix vitx,hoc loco tollitur. Sequuntur er-
go qui aeriam vitam vixerunt, quorum ali j a
fexcetis annis ad millefimum, &
millefimuin
accentefimuni annum peruenerunt,id quod
juxta prxfcriptum magnalium,qux facile de-
prehenduntur, ad hunc modum accipe. Com
para an iadum, idque per (blum aera, cuius vis
tanta eft, vt nihil cum illo commune habeat
terminus vitae. Porro fi abeft iam didtus aer,e-
nimpit extrinfecus id, quod in capfula delite-
(cit. Iam fi ide ab illo, quod denub renouatur,

fueri t refertu in,acdenu6inmediumperlatu,

fcilicet extra id fub quo prius delitelccbat,im6 ^

adhuc delite(cit,iam vt res intranquilla pror-

fus non audiatur a re corporali, & vt (blum a-
& Edochinu relbnet. Por
niadu adech,deniq j
rohxc tria, &quod in hxc triavergit,noqua-
tuor,(edvnuntfint,habebislongilsimavitam
l 4 delite-
 Id8 EXPOSITIO lib; V.
delitcfcencem.Hinccft natiuitas magni illius
aquailri,qui praeter natura natus efl. Hoc,etfi
id q uod extri n lecus erat , nequaquam depre-»
hendere potuit: tamen hic prsbuic occalio*
'

nem id^quodextrinfecus Iliades fuit>&c.

Expositio,
Dijpofitionem ad vitam longam circa duopotip^
mum verfarifdocetur hoc locoMdelicet corpus& locu,
ac tftacontdenire debere in certa quadam ac rite ordi^
'
nata concordantia. Primo obferuarivult naturam fb-
lis, puta cum naturalis, tum artificiati: naturalis ad
externi loct temperiemfacit\artificiatus vero adin-
terni &inclufi intra tefiam loct vnionem pottpmb
conducit,Temperiem quandam ex elcmetu elicit am^
conferuare pojfe dicit authorm/excentejimum annu,
td^prafertim,cum €x/ui,puta/ubieili, natura, loci
naturam admittit, hoc eSl,cum temperati fubiedum,
ex quo deduStum ePi , cum loci temperiei natura con.^

cordat: quo quidem adueniente,facile in vnionem vi-»

talem conueniunt locus (^corpus in priorifeculo,vel
dtatefexcentorum annorum, id^pervnitam eiufmo*
di conclu(ionemiintellige,externorum in internis* Eos
ip/osaitfe commemoraffepoxmjfe^quihanc atatem esc
rattonevixeruti nifi properaffet alio: tum etiam alios
qm longa potiti vita funt , aefurtim, id eSi , clam vel
ipfisfer me infiqs,non alia de cau/a, quam quodiliafii
bQcbalfmo^tribuerintfid eii^adbibuerint velfidem,

'*
'
'
,
• * S
 )

DE VITA LONGA.
vel operam. Sed hoc loeo potipmum tradat, qua funt
aeria vita,per quam nonnullos vixijfe dicte a/excentis
annisa d mille/imum iVeTad centefimum fiipa mtUe^
pmumtcmusmagnalis &
arcani permaximi rattone
ponit, Compara(inqutt) idefl,adfimila,aniddumJ)oc
eH, vires coeleftes,per influentiam imaginationis, aftu
mationis vel phantafiatid^folum per aera, hoc notat:
huius arcani tanta vis e!i & eflicacia,vt nihil ei praua

leat vitat erminus, A bfente hoc aere di£l o,td eil,per in^

fluentiam haufio, mox erumpit hoc mali quod in ca~

,

pfitla delitefcebat:prafente vero ac replente ip/um,qui

dentto renouandus eH ,/cilicet ab eo tra^ofiue libero,

fub quo delitefiebat , tmbfub vehiculo ,fub quo adhuc
debteftit,compefcitur:vt etiam res intranquUlaiam
non audiatur a re corporali, id eH, a corpore prouenu-
ens, non admittatur, nec nififolum aniadum adech.id

e^, imaginarius intertmsvehomo, Edochinum ,putd

Enochdianum ,fcilicet quod longa vita eH, refonet,vel
audiat, huic aut fimili det locum ,fedibus^ fuis recu
piat animi tam Enochdiani: vt^hac tria, qua didia
funt, videlicet aer influetia, locus, & corpus, velfi ma-
uis, animusfiuefiiritus haufius,&hauriens anima, et
corpmfimilia.hactrjiafunt vnum elementum purum
temperatum, & nonquatuor impura fint elementa
crafia,mundanag^^aquibusvtta longa proculfugit,
Jiis omnibus comparatis , habebis longifitmam vttam
fuo loco in te delitefietem, Hint tU natitiitas(inqutt
magni illius aquafiri tpentalu vtfionis , qui prater na-,
turm name^tjioc e^i,exea matre antada per ade^hi
l y influen^
170 EXPOSITIO LIB. V.
influentia iam di^a,nafcitur magnavifioflocu fuum,
id eSl, matricem praternaturahm ingrauidansi vt in~
uiflbilemfcetutfivka longa, ex inuifibili extrinfecovi
lliafle procreatumfeu generatum j pariat,

C A P. I I I I.

R Eflatadhuc in hac monarchia, cuius nos

magnus ille (enio maximopere commo-
nefacit, videlicet, longe aliam efle vitam ab
ea, quam nos plene prxfcripiimus: quae tunc
alia nosperflringetjCum fingula tranlibunt,
qui calcat,&qui calcatur,nihilominus cameli
vtraque manebunt, id quod non fatis hacte-
nus intellexerunt aliani. Tum demum erit,
quando omnia delinent,quacvna mecum in-
dagaflis,iam inde a primo ad vltimum vlque.
Sed par e(l, vtlemel etiam probemus ea, qux
tractare incepimus, idquenon philolbphica
ratione, (ed elTentia ipfa, quae vel (bla hoc loci
cuius meminimus plurimum valebit.Hoc fo-
co quo de plene loquimur, miraberis forfaii
ac quxres,num vita lana pofsit elTe coniuncta
cum vita longa. De hoc igitur haec paucula
notato: duplicem elTe elTentiam , alteri (ani-
tatem&fixam:alteri fgritudinem &fimiliter
fixam inelTe. Quod autem ad locum im- &
mutationes iftorum attinet, nihil prorlus im-
mutamus. Potroquorfum attinet fcutra his
/ immo-
 DE VITA LONGA. tyt

immorari, quae nobis lumen naturs recufa-

uit? Pristercaille,qiii exanimi libidine nobi(^
cum agit, indicar, acrurftis hiantes nos defe-
rit. Qiufe hoc loco praeteribimus, qua: vires

noftras fiiperanti&creaturas aliquot vitae mi-

rabiliter Iongac,& eas line fato, commemora-
re incipiemus. InterquasliintLaureus, Sico-
nius,Hildonius, &alij placrique,quorum na-
tiuitatem iTue mortem naturalem nemovn-
jquam neque deprehendit, nequeaudiuit. Ad-
de naturam &eflentias illarum,&quotum-
quemq reperias, qui vel apiculu de his Icriple
j

qu^ua paramyrica Icripta nonihii de his

rit?
habeant: tamen lTcutlcmelhocftiit,acrurliis
dehjt , ita etiam vna intelled:us abijt. His igi-
tur concludimus,quicquid eft vitxlonga:, id-
. ^ue extra necrolicas, quemadmodum in le^
quentibus patebit.
^ 4

Expositio,
Senio mAgnum inteUigit authorm viu hng<t,
mAximumque l(Uum effe, qui commonefacit nos lon-
ge maioris vita, quam Jit ea longa , de qua tanto-
pere locutus ell cum non, vt ijla, terminum ha-
,

beat, Alia (inquit ) nos perfringet, vita fciliceti

cum Jingula tranjibunt , qui calcat , &
qui calca-
tur , id eli , agentia quauis 'ac patientia natura-
Ua : nihihminut tamen vtraque manebunt , inteU
Ugttu
 I7Z / EXPOSITIO LIB. V.
ligtto quidem,per intermmat am vitam innouataifio^-
tum effentia manebit eadem, id non fatis intellexerut
baUenus Aliani,hoceSl,jpagyriiqu'tillum pracejferut,
ac fut t emporis, qui fub eadem tempeflate naturalium
'
rerum indagarunt atcanaja primo ad nouifimum vf
que:(imul omnia cum hac definent eJfe,quod iam funt
vidi licet :tum demum erit,idc^l, euenietiVt appareat
qua iamfunt occulta. Sed iam fefe recolligens redit ad
ea^qua traSareprius inceperat , vt probet nonphilo-
fophii e quidem, fed per efetiam, ad interrogat tonem^
qua hoc loco fieri pojfet^ejpondens, His(att)qui forte
quarentfHum vita fanapofitefe coniunilavitalon^
'gafnotumfit effe duplice efetiam, puta vita]quarum
vni/annas inejl fixaialteri vero ineft agritudo pariter
fixa. Sanitatis vita locus , & agritudinis , in vita vbi

nam fitus fit,perfcrutabimur quidem,fedfiuflra, cum

id plene fcire natura lumen recufauit, quorfum igitur
his immorabimur , vt per naturam ,
qua prater ipfam
funt, perquiramus ab ijloru locoy id eii, origine, vel ah
immutationib^jhoc eJl,jpgre(}u,receffU,abfceJfu? &c^
quapropter horum prorfm nihil immutamus. Aliud e-
ntmefl in corpore locum indagare fanitatis vel agru
tudtnis, aliud m vita. Quod pojieriiu, etfi ille, qui no-

bi/cum agit ex animi libidine/td e^i, occultus ille/piri-

talis homo adcch nofier,propter animi nofiri maximu
defidermm , etfi loquatur fape,fuo^ more, nohifcum,

ac indicat plurima, tamen hiantes , id eSi, ofcitantes,

nos,ob eiiifmodi negUgentia,dcferit. Quapropter nunc
fratereundum hoc loco, qua vires nojiras,putato nobit
a domi^
 DE VITA LONC^. i/j
a domino Deo conceffas fuperati& creaturas aliquot^
viu mirabiliter longa,& eas finefatOyCompiemoran-
dumeffe iudicatopportunumJntcrquas Laureus,sU
contus, Hildonius, &alq pUriq^, &c.Hos vixijfe vitam
longam ajlerit^nafii vidijfe neminem ^ aut mori natu^
tali morteivnde probat vitam longam non naturalem

fjfe y fedprater naturam :acJidiceret,eiufcemodiho^

mines apparueruntpraternaturales ^ hominibus natu
rabbusyVt iflis,per indictum manifeflum,innotefieret
vita longa. Sicut itaq^ hoc femeltndiciumfuit &ap-.
parutt^ac rur/us desijt, vnaftmulperijt & huius,puta
vita longa,intelle6lus, Vt autem aliquid de meo adfe^
ram fublimtortbus ingenqs , quod lumen eis ad hanc
rem prabeat, paucis dicam : non ficus ac illifupra na-^
turam virif natifunt exfupernaturalibus parentibus»
nunCyVt tunc, ex ei/dem nafii pojfe nobis conjpicuos
vel inuijibiles , de hisfatis ad 'concluftonem vita longa»
qua eSi extra necrolicas, tntellige medicinas vitacon-^
feruantes & pellentes mortem»
C A P. V.

^^Onpili fecerim eum, qui fiibLulIianis

artibus ie falso , vt necrolium veditat, 6C
improbat id quod in quatuor Scaiolis com^
preheditur, &me vt fum mum Scaiolam prx^
dicat, ita vt pro ratione cedurinorum pofsim
adoriri necrolias artes. At ego vel hydros Sca-
iolis vna cum atmulis inuideo. Quid dica hoc
loco
 f74* 'E^VOSiriO LIB. V.
loco de his ,
quae mufa fagax
canonibus
in
*
fuis,vnacum narcoticis quatiior Scaiolarum
complectitur, quae vobiicunt indormileunt,
tymporain vobis Anodynica reddunt? Ete-
go vos etiam atque etiam in tantum itupo-» '

remadducojVtin notitiam papaiieris rediga-

mini. Sed miflfa facio illa, &
in hoc foliim la-
boro, quod in fuperiorib. libris haCfcenus mo- '

nui, in cofinographica fcilicetvita,vbiciini

locus,tum corpus lelahachapparenc.Porroe-
tiam quaepraeicribo,prxterlociaccorporis'vi-
resjidquelpagyrice pracfcribo,hydromanticei
&pyrotenchaiis. Sedquid attinet haec com* ’

memorare vobis omnibus, quorum nenomi^

na quidem noui?qui eth necroliosagitis,& in
cyphanto nonnihil experti , tamen indormi- ’

Icunt pullatiles. Haec omnia ego abfoiui,ea

quifquisintclliglcjoptimoiure lelpagyrino-
mine venditet^ actum demum quintum ca-
'
putcdifcerelaboret,inquome plurimum of-
fendunt Scaiolae.Nam in his nulla ineft mor--
talitas.Subhaecigiturconcludototiusrei fum
mam,& affirmo eum elTe immortalem, qui-
cunquc pro ratione Scaiolarum vixerit , id
quod pei Enochdianos & fui fequaces probo.
Neque hunclocuminfringecaquafter. Porro
'
fi pro ratione necroliorum Scaiolis inlererer,
clfet quod excipiendum ducerem , id quod '

maximiis ille Aclechanteuertit,&propofitu

noftrumi
 DE VITA LONGA. 17^
no(^riini,at no modum deducit: Quod vobis
theoricis diicutieiidum relinquo. Atque ad
hunc modum abi jc e nymphidicanatura^in..
teruenientibusScaiolis, in aliam traDfmuta-
tionem,permanfuraMelolipe , iT difficilis il-

leAdech annuiflet , qui vminque exiftit, cum

morSjtum vita Scaiolarum. Annuitprxter^a
prima tempora ^ fed ad hnem leipffim immu-
tat.£x quibus colligo flipermonica figmenta
incypliantis aperire feneftram. Sed vteafi*
gatur,reculantgefla Melofines^quscuiuimo
di funt,milTa facimus. Veriim ad naturanym-
phidicam, ea vt in animis noflris cocipiatur»
atque itaad annum aniadiii immortales per-
ueniamus,arripim"chara6leresVeneris,(^uo$
ctfivos vnacum ali js cognofeitis , minime ta-
mevfurpatis. Idipfum autem abibluimuseo>
quod in prioribus capitibusindicauimus,vc
hanc vitam fecure tademadfequamur,in qua
aniadusdominaturacregnat, & cum eo, cui
fine fine a(siftimus,permanet. Hac atque alia
arcana, nulla re prorfus indigent, in hunc &
modu vitam logam conclufam relinquimus.

Expositio. y

No» djiimandum ejfe dicit Paracelfm eum , qui

perLuUtanas artes credit /e pojfe confer nare vitam %
&peliere mortem, ac improbat artes, qua viribus
mentis
1^6 EXPOSITIO LIE. V*
mmis animi^virtutibm adlpifcmtar JPdgyri,veti
Scatolarum dtfctptili , interea me, vtfummum Scato^

lam predtcat (inquit) ita vt pro ratione eedurinoru^

id en craniorum ingeniorum, necrolias artes ^id elf^
,

inflauramas & conferuatiuas , adoriripo/im^ideflt^

velim. Verum ego contra ScaioW, id eil , mentis arca^
nis,vtamulifolent fuis praceptoribus bonidifcipuH,
hydros, id eH ,fuccos & fruilus inuidesfuaru artium,
fd eSi,amulor:non quiafiatet ijiis, verum potius quhd
his abundefatis imbui velJaturari, vtipfa hydria»
provoto nequeam :plenitudinem vero & abundatiam
ipfisita non inuideo.vt exhaurire cupiam , imo potius
alijs omnibus affluere, qui digni funt eiufmodi neilartt
inebriari liqnore.Quiddehtsqua Uufa,id e^,?hilofi^
phia, fagax, in fuis canonibus vna cum narcoticis , hoS
eSi, dolorem mitigantibus & auferentibus indormiti-
uis , dormiuntvobifcum, id eH , vobis prorfus inutilia
/untftymporajjfeu tympana pulfatiltum venarum A~
mdynica,id eSlMfenfitiuii cerebru vobis ac ingenium
reddunt, mihi dicedum erit? Ego vos etiam at^ etiam
bifie meis fcriptis ( inquit Paracelfus ) in tantum fu-
porem adduco, vt in noticiam,hoc eii,in naturam, pd-
paueris infenfatam &
infenftbilem, autfenfu et inteU

le£lu priuam,redigamini.Sed miffafacit illa,& in hoc

laborat hoc loco folum,videlicet, in cofmographica vi-

ta,microcofmo concilianda, vbi locus, id e(l,(piritus fi-
desfiu anima, tum corpus le/ahach, id efl, fupernatu-
rale, apparent, per longam vitam videlicet. Hac &'/i-
milia vobis bic& alibi prafcribit, non filum ex loci
corpo-
 DE VITA LONGA.
icrporisjy dirorum modo viribus’ theoricu,fid etiam
J>agjiricts, id eiij hjrdromantice, hoc eii, chymicepra^
ex igne ph lo/ophanr.
Hicis, idjj pjfrotenchans, ideSl,

Sed quid tuuat ijla commemorare vobis yinquit, omni»

husjputa cedurinis (pagyris palpitantibus ,
quorum rre
nomina quidem noui^ id e^litantumabl^i vte re vos
frojpagyrisagnofcaht , imo nec omne ^ quodvfurpatis
magijlerij nomen, vUum notum eR mbty etfi in 9^-
phanto , td efl, vufifit Hat orto , nonnihil experti efiis;

indormijcuntjnthilominm vobis pulfatiles, hoc e fi, vos

deficiunt ingenij vires. Denique dictt omnia hac fi
ab/olutjfe , qua quifquis imelliget, optimo sure poterii
%agyrs nomen v/urpare v« ri, & non palpitantis , ac
pofimqfium , nec prius Lbo%are, vel nauare operam vi
quintum caput, hoc eR, ejfe quintum, edtfcat , in quo
quidem Scaiolas ipfum offendere plurimum ait, hoc
eR mentem
, eius exercere miris laboribus
,
quod in eis
nuHamortalitas infii , quapropter opus hoc mortales
etiam fuperat labores. Breuiter itaque totum hoc he--
gotium concludens affirmat immortaLm
, eurri effe^

quicunque pro ratione Scatolarum,td cR, metit afiutn

virium atque virtutum vixerit, vt per tnochdianoif
,

id eR, longi ^ma vita homines, probat, &

eorum fi-
quaces,hoc eR,per prifcos atque poficros. Seque hunC
locum (tnqutt ) id eR,ffiiritualem machmani, injr n-
get,hoc eR, fallet, aquafler, hoc eR vfio non erit tneffi- -

cax, fed,vt in apparentia,verax; Porro fi pro rattono

necroliorum,tdeR,conferuantium remediorum, Sca^
ioUff hoc eRj mentaltum artium proprietatibus, infi-
mi reteid
 .

IBXPO SITIO LIB. V.

> '
rerer,eJJetifuodexciperemiintelligeA canonibutan^
^
' r^4 pofitu : hoc ip/hm tamen maximus iUe Adecffy iit
' . ekyinuifibilis homo maximus, artteucrtit, hoc eiijd
•non permittit luxtapropofitumnofirum fieri, fed&
modum etus propofiti noftrinon deducit yhocefi,non'^ s

fegtt: Hoc difiutiendum theoricU rdinquens, ait Mt~

j lofinam,ideil,apgarentemmmemevsfionemfinter'-
uenientibusScaiolUiboceil, (ptritalihus imaginatio^
k nibus, e nyrhphidica natura , m aliam tranfmutatio'^
> ; nemabirejinquapermanfurayfi mo^difiictluiUe
~ dech, interior homo-videltcet, annuerit, hoc eflyfaue-^
rit:quiquidemvtrunqueefficit,'vtdehiettnortem,iir
,
'vitam Scaiolarum, id eil, mentalium operationum^
Harum tempraprimafid eii,initia annuit, ideH,adt
'
mittit, fed adfinem /eip/um im?nuiat yintelligepro-
' fter interuenientes ac impedientes d^rabliones^quh
miniis confequantur efeblu inchoata , fcilicet'opera~
'

' ;
tiones. Ex quibus colligitjupermonicafigmenta hoc ,

e^lyfpeculationesAnigrhaticaSyincyphantiSyideSl,^'-
parationum 'velpraparationum operationibus, aperhv'

b fenifiramyhoceii,inteUe{lum,fedVtfiganturyideSly
[: adfinem perducantur y recufantgefla Melofines , hoc
eil,viftonumvarietates,&ob/eruationes,quacuiufi‘
modifunt (ait) miffafacimus, Adnaturam nymphis
^
^ dicam rediens , vt in animis nofirU concipiatur , in-

quit, atque hac via ad annum aniadtnperueniamuf,

hocefl,ad vitam longam per imaginationem arripi-
mus charableres Veneris , id eH, amorisfcutum Iu- & j
ri£amyadviriliteraduerfisfejijlendum9bfiaculis:a-
mor
\

• >

I
 6E VltA LONGAj iff
'
fnor^ enm ommm difficultatemfiiperat quos etji vos
:
^na cumalijitognoJcitUffutato cbaraHeresy minimi
iamenvfurpatis. Abfoluit itaque iam Paracelfus ea,
qua prioribus capitibm indicauit in vitam hancfecu^
re confequendamjn quadominatur
& regnat ania^
dus M eSi, rerum efficacia, & cum ea cui finefini
is ,

nfiijlimus, permanet, aniadtts nempe coelefiis. Hic

at^ alia arcana nulla re prorfm indigent: ~
His paucis igitur vitam longam
concludit author Varacel-
fiisexlibeUo,
. 1

FINIS.

/
 INDEX R ER VM AC
Vfi i;.B o a vM, V

A Dami mors cur potipme deplor4nda*

Adecbnofterquid»
Adecbquid.
jj,s 9
^
I74.i7t
AEtatum exfcboUtreguUfallax,
AEternum quare corpus efedtciturvifs longa, ^
Alandabalquid, 9^>9S
Alcalijpirituum, 21
Altani qui. ;

AlopeciaJpecieiprima cura,
Alreonaquid, tjz
Anacbmus quid, i6o
Anatomia bominis interior, 114
'Aniadumquid, 019*169
Aniadinquid, 166
Aniadusquid, .
07Ul7i*l79
Animi vis admiranda.
Animi gradatio,
^c
154
Animatum impurum non corporeum, ss4
Anthosquidl 21
Antbosjlos, lol'
Antbos natura, m
Antimoniumvbi, m
AntimoniumEaracelfimirum, r ili.

:
Antimonq elfentia,i22.Praeminentia,i2S,i2i, Efica -
CM, 123
m I Antmonq
 INDEX, "

Anttmonij effentUhabend^ratio. }' _u§

AmtmonijfQrm.iquid, 124
AppplexU caufd. 76.79
Apojicmatum cura,genera^, xcMcdium dupUxabu
Aqua dmina quid, . 160.,

Aquaflerquid, I 4^a?4--J77
Aquaflri magni natiuitas vnde, /68.16 9.

Afcanumgemrale.Jpecificum, velpA7V^t^lare. 70-^^-

ner altusy&generaltpmum, ibid,
'

Arcanum corallinum. 74
Arcanum duplexin Gutta, 7 6>79
.

'
'
Apcanivirttisfur requiratur, • •

Arcana contegendi modus vnus, pt;

Ates Archeicun/,np,chymicum,ibi.meloJitttcuni. 174.

Ajrajirniamentiyndc erumpant, 6^7
Aurum in homine quid. 124J2 X
Auri mercurm.76.?8.effentia citra corrofiuum tnuti
lis eft. ns.potabilisforma.ibid.elixir forma, ibid, .

3.

B Alfamum quid,/4.i4i.duplex, _J7

Balfamum terra quid, 12 7, adfanand^yulnera Ta
racel/o quid,io 4/upernaturale. 14 2
Bal/ami natura qua.24,curttecejfaria.69.vktus &o-
prratio duplex. 143444
Bamahemiqui fint.
Boletus quid. ibid.

C.

C Abalifiica magia quid operetuu

Cancer 'u aut ^ancj\ cura.

C4»0»
_97

t •
 '
I JT D E X. - ^

Canon medictu.quid dicatur^. '

/a
Carabe Paracdfo quid, 112:

Ceduriniquu > 17.^.176

^

Centrum morbi. 7S» hominU,. ISA '

Centrovires omnium inejfe, _ izl

Chaosquid. ^
u7Jtg,i66
'
Cheiriquid. . "lA
• CheirijtosAot, natura,.. • //2

Cicatricum cura.
'

Complexio mutata. 37 >59

Conceptionis arcanum, ishtsd
Corpus triplex.zo.SupercaleJle guid.s.Ziigi
jimile.ibid.Vita quid. iS,i£.Ph^ficum duplex.^l.:^

. phyficum a quo conferuetur.i6.quid quotuplex.

Corpus vnde viuat, tst^proprium eius, ibid.

Corpus bdfami quo corpore conferuatur. iy_
Corpus phantafiicum gutd.jo, non ejfe manes , neque
fatum, non JuperJhtiones,non item incantationes,
^. S4.quo medio yipnitur, 6l6A
Corporis fupernaturalis fubfi^ntia quid. ^ proprie^
tas atque natura.^^.naturalis gubernator, do.ply

fici differentia duplexi za<

Corporum phyficorum a fupernaturali difiin6lio, 32
Corrumpi nihilpojffe,pratercorrofiuum proprium, iiy
Corui caput & natura. m
Cryfiallus Paracelfo quid, tjz
Cypbantumquid, . ^ 174*177

Depuratio animati citrafeparatidne elemetorum.ts3

m ± Diamc»
 I N D E X.
^

pUmeter /pagyricus ejutd, • ,

//f
pijfolutorum w orbor P. cura.Ss.remcdif de/crtptio.g^.
remedium duplex.ibid confortantis defcriptio.ibi.
conftriitm defcriptio. ibigenerale obferuandu ib,
Vo6lrinam alterius attrahere,
'
6u6^ 6y
'E.
_ ^

Lementa quomodo conueniunt.Ao, in cdmpoji-

^ tum quatenus vnum conueniunt, noti contrqria,
_AP duplat a, i2t
^lixir quid.iio.potilSimum.

J llixiri temperati nomina, ni

tlixirum vna & eade vis fuh varqs nominibutdinjiz,
formandorum ratio duplex. 114-
'Enochdiana vita. 1 6 t.quavia fit acquirenda. 162
tnoManum quid, •
169
'

Enochdianiqui. .
/74.177
'Bpilepfia cura.S2.duplex.ibi.& Ss.fuhduplex ihirurm
'

gua.Ss.pbjfica. -
ibtd.

'BJent tarum e xtrasionum differentia, J

_i2

Exaltat io quid, /f9

ixtrailioquid, _i2l
F.
J
Ibriu tria rmedaa perfeSta per fe .S7M.cura .l7
Fenejlra quid. jjS
Vtliw natura &efetiabonorum haresjt, vnm,vna^
filia. 30.it
Firmamentum hominis duplex. ij2,tefiale cutu.ibid,
fixu m teflale.ibid.magnum.. ibtd.
Flores fpagyrorum quales./jo.quodfubUblum habent.

ibid.fupercceltfies,

Forms
 INDEX.
formdtrtplex,
tulmen phyficum in homine, ijj, viu longe, cau/e eh
magni lliaftri, tbid,

Wulmmis fhjfici efficacia & operatio. jjj

C.

G Enitores duo,
Genitrices dua,
Cuariniqwd.
^

ihid,

lUi
Cuttamorbt quantitas. 76.cura.7urofaceacura,
H.
^
H armonia Paracelfi tn medicina quid,
Heli/midam quid,
Herbarum ejfentia quin fa. uqiquiduj2,Vmum,
tff
Jii
ibtJ,

Hippocratis donum, 17, error, 1^

Homo maior & minor quid.so,jJ^J,oecultus.3W.ma
nifejlus.tbid,alils quam eUmentu quahficatis con^
fiat.
Homunculus, st 7,^9

Hjdropifis cura duplex, ^

Hydrus quid, ijd

Deus qutd,i6o,maxmus quid, Jft

I lefahaih quid,
Ignis monarchia, 72 ,fiipematuralis in homine, tjs
Ilee h quid. rjf
lUafterquid.T4^aJ4S’tnagnusquid,ihid,triplex,\bid,
omnes fubdtti microcofmo. ibid,

lUafier primus vitam longam non efficit, tj&, quid ve^

rhprafiet. ibid,

lliafiesfummusquid, tbf
m j lUifiet
 I N D E X.
ttiajies quid.iSI. magnus alio non indiget. 1^4 -

Itiaflrum primum fecundo locum vita longa prapara-

re. I u. fecundum nil pra/lare nifivbi locus eii vita
longa. . 'Jj9

lliajiri primi mille (pedes & vltra.u S.virtusJhi, va^

ri acur.i^g.magni arcanum.iS4 . prima potefatu

DpU6_&efficacia.iss.primi balfamus quidpofit &

non pofit efficere.
Imagines Gamohaavnde, . , 4~f
Imagines Paraceljt quafintJz* quid ex earum abu/u
fuccefferit. ibid.
^
Immortalttasvnde, J
Incantationis argumentum ab Hippbcrate. 6o.6s .

Incantationum caufaAz,67. per verba,figuras,

lia,caufa, tl
Incorporeum elementum quid. - i64-(ibid.
Influentia quid (it,& quotuplexJ2J27.i6^.vndefit,
Influentiam non tribuifine fetent ia^ ei
L.
T Apidis Monarchia formula breuis. •
>.?<>

^Laudanumquid, ,

tepidajpecieru omniu eura.7p.cauffi.Mg(uus duplex^

ibi.cura duplex. 8 q. cura difficultas.ibif ratio vera^

lepfo/brum metalla, Si(ibid„

Lepro/a cutis curn, 99

Liquor quid. 75
Locus Vita ^ corporis non idem &vnus eSf. JZA,
M.
Agiacoeleflisfundametumqnod.sr.effe^usimr
pedimentum>6s,diftinltio^ ^4
Magu
 INDEX
jAagifiertumqutdin genere. . 7$
. Hilum apparensibonumeffe, '

Mandragora quid. 117

'
’ Manium excogitatio vnde, & ahufui^ ^
Mahfiones rerum fupercoeleJHum, tji
Materia vltima quidJit. JJ/
Matrimonium duplex.jS.Juper coelebe diuinum^ Jt
M,atrimoniumJtnediu(frtioquod. JS
Matrimonq fupercoeleJHs indicium f ^
Maius philojbpbicus. ,
lio
Medici ojicium, ^
Melijfavbi. ,
. m
Melojinaqua. WT-Wi
Mercurius vbi. m
Mercurq ejfentia. I2 8, extrario vera , veteribus non
exade cognita (pagyris.127. veneris in eo gradus Ud
eji, natura mitis, ibid, huius babendaformula.ibi.
eltxir. Jjo
Metalli primi elixir vel effentia, Jjy, tnodus eam ex-
trahendi. jjt
Hierocofmus peregrinus quid. iS7>iJ9
Hinutio quando infebribus requiritur, tj. vbi fienda,
ibid.quid efficiat. ibid.

Horiarchia quid.20.27. jpagyrica.27. prat er natu-

ramvncU.31.3J. Archidoxornm. 109, humani cor-
poris. TJ2
Uorphkacura. 99
Mors quid. loJiJt
Mors quando caufetur vitam. 23
Mors Scaiolarum, • ’
t7 S
‘

Mortie

f
 J N D E X
Mortis caufa quid.io.is> qua, ‘
ttj2 .ts 7*
Mummia quidjs 6 . duplexjs?» corporea &morpo^ \

rea.ibid, fupercoeleflispra/lat corporea. 156, viu

^uid. 17 . 21. ex quibus naturis conflet.
Mumia elixir, 134 , eius extraSUo^additiOiCi virtusJbh

officium. , J^S
Mujk quid, _12jb

N.

K lEcroliusquis,

Necrolica^uid,
iJofioch quid,
m*i7b,l77

144
Hympbalisgenerationis origo. 42.6 S
^ymphidtdaquid. 166
Vymphidicumquidrn Jit
O.

O Ccultisfub terra
fupra terram,
maammyim inejfemmfeflii

\
_uS
77*7 f
'
Orizjonquidinffiagyricis»

P.
n Zucedanum quid Paracelfi,
Podagra cura,
^
tiz

Tradeflinatiovita, J3
Trima materia quid,
Truritus cUra. jS9
Turum in homine quid, JIS
Tuflularumcura, ioo

Tjrotencbansquie» iijjii
Q.
Qmntaejfentta, JisS
tealgof
 n

INDEX.
K.
IdlgArhommU, iii
"ij
^^^Refina terra quid, tzz
Reuerkeratiolpiritttalii,
Rubella quid,
S,
tU
^^ Sapientia vnde.4o,cur hareditaria
/tueSaUmandini quid,
Aldini .

dicatur, ^
SatyrioniseffentUiVeleUxirifortna, i^s^i^6.virtus.ik
Scabiei curdd
^
Scaiotaquisi »7 6.177, t
Sertien hominisgenerationU dupkx,i 7»hareditartum
triplex, 49
SeneUus quibus iuuentuti reJHtuiturd 56,79
Senio magnus quisd ’
i7i
Sonatbvirttts,-
^ it
Spagjfrorum differentia duplex^ \ 5l
Spermatarerumd 117

Spiritus vita quid. 5*7

Spiritusfixi immortales,i52. non fixi naturales mr*
talesi ibi(L

Sulphur quid.izz^rerum quid. uL

Sulphuris ejffentia.i2^ejfentiababendarath, ibid.

Supefmonitumquid, /7S>i7i
Supernaturatid cur dicantur ejffe medicamina, M
Superftitionurn origo & abufus. 4^
Syronumcura.ggJefcripttoremedijd ibid^

T.

T Emperatumquict.
Tenebras inejfe pura luci, ir^ cohiberi ne moli^
ni

antur
 i N E %
/ dnturmrujnionem in Juo corpore, , ^ '
ilfidi

Tereniabin (juid, ; 14^

fhe/aurus natura qmd,43.inqud, ‘

.
'

i^4
Tin^ura quid m hominejzsiVita quid, - . ^ 131
' - V.

Y
.

Acuum in corpore quid, ;

Valeriana Paraceljlquidi ni ^

Venenumfuperahs, * '
ftS
'

Veneris chara^er, /7j;/'7g>

Vermium cura. ps,qUanam,&qualis effe debeatabuJ^

Vinculum vita quid. ^
vinu m fu. itis, i2o.i22.philofophicum. ihid.

Vinum rerum omnium quid.jjj.fubiedum ejfe dequd

jpiritus earum elicitur, ibtd. eitis vini fofmuta jiut

.
procejjtts.ibt.huius deinceps habendiJpiritus vel exi
trahendi modus. ibid,

VmeUxir. 132. admembr orum contractionem refoL

uendum. 13^
Vitaquid. Q. mzenere,i3Jonxa quid.p.vbi.i6. cur. ibi.
&JS- breuis cur , ibidem, cx quo,_4> media quid. /,
longa jbrcuis, &f;na.ibi. oiriniu vna.4, immorta»
lis quid.j3. increata.17. ip^. aerea.167. ' qua via
^ copararipotefi.ibidUribuscoparainr.ibi, Keltafa^
'
- na. 14 7. terminujuillu habens. 171. Scaiolatu.jyj.
Vitaldngaa quo ccnfcruetur.t^ logaateina.zo. qua-
.

tenus procuranda fir.^j-.thefaurus Deo Commiffiis.

^S.vnde.go . cur Juiedttari a dicatur. 4:1. qutdpro-
prie dicatur. 42 . quibus ac qUiripopt abfq^ admU
(lionc.sd.qutbta adiuuetur^. in quo confiJlat.iS/
VitaJana longe praferenda. 6p.7i, qua fatione.ibidi Ji

*
fopt
 INDEX.
po/tt e(fe contunsa viu longa, quiH,J, breuU
quid.ibid.hnga quid, ibid*

Vitacaufaquid. ii7. diJfeUitionU caufa, 20, duplicit

cau/a.sS.sp.tJfenm duplex, 172.I0CUS quid, ibid*

Vita loci & agritudiniifiuftranea fcrutatio.ibid. me^

tamorpbofescitralongamvitam, Tt
Vitamori quid. 7 /
Vita longa origo. si.argumentu manififlum.i ff.con-
feruanda ratio, do.domictltum quid. ^ g:fcetus. 170.
' -
in Adamo & Mathufalecaufa.Jj.JS. locus & cor^
pus.ibS.Uonarchia trium in vno. T^. fcietia quid,
jS.fenten.40.breuis.ibid.fana.ibi. terminus quan-
tus,i64»origo duplex. ^
tbid.

Vita terminus vnde confderandus.27. tjf. terminus

duplex eil. J7J4jj4j
Vitam alienamviuere ex delticanatura. JI.66. qua
fiat arte. ibid, -

Vitam longam viuendi rationes diuer/a.jf, longa qui

habeant. tj.qm breuem. ibid.

Vitam non mori,

Vitriolum?aracelfimirum.ii2. vbi, lu
Vitrioli oleum aurificatum.Ss.vinum, 1J8
Vitriolatum arcanum, 7 ^>t 9
Vngula cura. Jg
Vnionum effentia formula.u6,vtrtus. ibid.

Vocabulis ludere Paracel/um, ///. 112

Vulnerum cura triplex.Jdfa veteribus deprauata.iojf'

Z.
TAhtum quid. U2

FINI S.
 errata.
V4gm28,lin,sadcau/amaddevit£.so.t^,tdn
glurunf dde, 32.2S* poii confiflat adde magis. 37
eontraria.i32.i6.piUicano,t4o.2s, dmetorum, h
t4-.Prtmw.tbidm.16. Secuttdtujs^. 27.exaitathi
t6o,t2*anteaprQ anHhanci