Emblemata Alciati 1531 PDF

ANDRE^ ALCI ATI '
V. c.
EMBLEMATA c V M
CLAVDII MINOIS I. C
Commentariis
Adpoftremam Audoris editionem
audis & recognitis.
Ex OrBiciNA PiaktinianA
RAPHELE?iGir.
II
~ Hk’Y
TYPOGRAPHVS LECTORI
V M animaducrtcremus,
beneuole Ledor, quam-
plurinios optare Emble-
mata Alciati excufa ha-
ita
bere, vt inferta charta quo

locoluberet, noua Ami-
corum Symbola fiue Emblemata adferibi
autadpingi facile poffent tamen iidem :
vtilifiimisCommentariis carere fe nolle

profiterentur vt ij vtriufquefui voticom-
5
potes fierent, coquo vides modo Emble-*

mata a Commentariis feiunda damus : fpe-^
rantes id vt iis qui ita fieri deliderarut, com-
modum erit ‘ita nec aliis incommodum fu-
turum. Commentaria veroexpreflimus ad

vltimamaudoris editioneip , appendicibus
in loca fua redudis, &
innumeris quibus illa
editio fcatebat mendis , quoad primo hoc
conatu fieri potuit Tublati?. Si quid tamen
labis ab ifta editione alicubi in hac noftra
remanfifle rcperias,Ledor: mirari noli: Her-
cule enim aliquo opus fuiffet purgando ifli
ftabulo. Vale.
t z
Effigies AndtexAlciati.
lEloquio Ius Viomanum lucebat & arte,, id

Turba obfcurarant barbara tegulei,
Andreas prifco reddit fua lura nitori,
Confultos^ facit doîus inde loqui,

Ecn. Arias Montanus.
V. c.
V. c
ANDREiE ALCI ATI I. Cv
MEDIOLANENSIS
V I T .
PER C L AV D VM MIN O
I E M
IV RISC. CONSCRIPTA.
NDREAS Alciatvs in pago AlciatoTcu
Aizato Mcdiolancnlf natus , c nobili Alcia-
torum familia , lurifconfuliorum polito- &
rum hominum gloriam incredibili ftudio ac
virtute longo poft (e reliquit intcruallo. Is
adolefccQs cum primum ingcnij cultum ca-
peret.non poenitendos infticutorî a quibus
cdoccrctur.nadusefl.fed maximHanum Parrhafium.qui Ro-
mae ac Mediolani litteras humaniores fummo omniilapplaulu
docuir.Eas primas artes Alciatus auide arripuit} Teque iis non
leuiter tinxit, earum tamen vfum omnem ad peritiam iuris, cui
fe totum addiccbatj^ptimereferendum ede duxit vt ea ftudia, ,
in quibus ali) , taoqtiam appd Syrenios fcopulos confenercunt,

huic vni ancillarentur. Ille itaque quod ferio & percupide eam
ruris feientiaro perfcqucrefurVbrcui admodum fpatio' temporis
Ita promouii, vi dignus exiftimaretur, qui Dotlons infignibus
cohoacftaretur. Eo primum honore donatus fic ab omnibus
rufpictebatur) tanramque de fe admirationem concitabat, vt de
rebus etiam grauidimis , quse non niu veteranis , & longo
&
vfu exercitatis viris proponi folitae edent argute politeque
rcrpondcrei. Rogatus enim a Quaefitore , quem appellant,
haereticae prauitatisde re admodum perplexa & dubia, quaeque
I
jiam ante multos fanc doftos , tum Theologicae rei peritos,

I
tum iuris profedbres exercuerat ita fatisfecit, vt Quâefitor ille
,
I
non tam ab homine, quam ab ipro edoûs oraculo abierit;
i agebatur de fupplicio Lamiarum Si earum mulierum quae
,
j
vencficaeaut fortilegae vulgaro vocabulo nominantur ; fcd cirm

Lamiarum fcu fttigum non edet vna fpccies, ex iisque aliae
I
'dicerentur in Crucem imminxide, Ch r r stvm Deumab-

.
,
negade,praefentcs ipfas & vigilantes, veneficiis atque deuotio- '
jj
^ nibusj
VITA ALCIATI*
nibusinfantes cxtinxidc; alix nonnuiix aliquando matribus .|
interminatae, nofta ad carum filios , quamuis foribus obfc i
ratis,yaluisquc occlufis jrrepfillc , cos fafeino prciTiflic quos :

1
pueros conftabat morbo repentino captos & medicis non ‘
cognito deccffilfc. Refpondit in has illasquc Quaeftorem |
debere fuoTungi munere. Quanqu.im enim (dicebat) ex iis

j
aliflercuera , 3c vt vulgus loquitur, perfonalitcr non acccllif j
fent, tamen id Lemuribus fuis videri mandalTc. Quaedam [
etiam nihil vitra egificarguebantur, nifi quod fub arbore Tei- |
lina choreas duxifient, quod tamen hae negabant. Et ea qui-

'
dem vna rufpicionc, quamquam folo vulgi rumore vagaretur, .
eastamen volebat Quaeftor tormentis fubiici , eo quod in fa

uorem fidei, coofeiorum & confccleratorum teftimonium ad-
mitteretur, Alciatus contra ,
id V;Crum de iis quae vigilantes i
vidifient, non quae dormientes & infomnis: multaque alia !
praeclare, quibustotam hanc quaefiionem foluit, vt nihil ad ;
eam dubitationis relinqueret. Ergo Mediolani per triennium

|
moratus, fefe foro parabat, munusque aduocationis cum ait- j
qua laude, certe magna fide ac religione fufiinebat , curpno |
men apud exteras nationes, nedum fuos Italos pro

coepit eius
pagari. Accitus enim efi ad publicum profitendi munus ab
Auenioncnfibus, propofito ei ftipendio fcxccniorum ,tuni
nunquam ad eum diem cathedram, quodipfeait, confeendif-
fet. qua in vrbe per aliquot annos ita ingenium fuum & in
duftriam probauit , vt vnus peni inter laudatos iuris inter-

|
pretes, folusque egregie doûs praedicaretur. Ea hominis;|

fama excitatus Franciscvs ingeniorum folleri &
i. ||
munificus azfiimator, Alciatum ad Biturigum Academiam !
vocauit, anno Chrifiiano 1519- honorario ilii duplicato, [
adeo vt pro fexcentis, fecundo fui aduentus anno, mille &du- i
cenci prasdarentur. Qâ ihvrbe Galliae celebri, & qua nobi* I
lium auditorum frequentia, quantum ille laborum fumma

fua laude pertulerit, idque quinquennium explerit quo fuit in
Gallia • fuperfunt etiam hodie longe multi, laudati vi.
tefies
ri
,
qui Alciatum docentem audiucrunt ; tefies etiam libri edi-
ti zterna digni memoria
,
quos ille fuccifiuis horis fummo fiu.
dio, parique ingenio reliquit. Ciim enim ad laborem , non
adqciumfc vocatum a magno principe, Se in Academia Gal-
liarum fiorentifiima intelligcrct, ne quid de ea laude, quam
multis magnisque vigiliis confccutus erat, imminui patere-
tur, initium duxit ab ea Conftitutione, qu« cdDequin-
que
'
VITA ALCIATT.
I
que pedum pracfcriptionc, magna omnium ,
faneque dodo-
jr-um Hominum admiratione>coque fuccclTu laudis , vt is labor,
animi contentio, ianuam famae nunquam
jvcl po.iius indefciTi
inrcrraoriturae aperuerit. iSTon eft mihi anrrrius fingub per*
j|
currere quae magna dodrinae laude paricjuc dignitate toto eo ,
:! quinquennio perfecit, cius orationem vix polTum tranfilirc

j
quam illc habuit ex tempore cum s c y s Rex Franci
auditorium eius ingrelTus, praefens intcredct. Eam- vnam lau-
dem e multis non rltiraam fuifle cenfemus , tanto principi
placuific.eiusauditoris animum dcmulfiflTc , ve quafi Regia il
ilamaieftas lurifprudcntiaE in fuo Tedenti folio fafees fubmit-
tere videretur. Ea viri ad publicam rtilitaiem nati virtus,
,cum in dies incrementum caperet, F ranc is cvs
jS FORTIA Mcdiolancnfium Dux , fui popularis amo-
re ac gloria captus, cum moras nedenicm ,
penctjue tcrgiucr.
ifantcm ad patriam reuocauit : vtcjuc omnem exc^fationis
j
jremorara interciperet , fenatoria dignitate ornauic i •& ve

Ticm» docendi partes fuftineret ab eo impetrauit. Oratio-
ne ea quam publici Ticini habuit fatetur iplcmct fc de longin-
quis regionibus a principe Sfortia fola virtutis commenda-
tione agniturareuocatum , & fummae dignitatis co-
, fuiffe
dicillis ornatum amplo etiam donatum honorario vt pro-
,
fcflionis munus obiret. Paulo poft certis de caulis Bono-

niam, ftudiotum omnium altricem petiit , in qua totos qua-
rtior annosea celebritate ius ciuilc docuit , vt nullus fatis db
i.dus e fcholis redire putaretur* nifi qui Alciatum audiuilTet.
Q^d
quoties animo complcdor, fuccurrit illud Homericum
IjdcTircfia,
^
ij , 7»i 3 oxiflK
Nam praeter eloquentiam, qua ille vnus fua .Ttate pruden-
|iiam iurisilluftrabat,linguiB vtriufque cognitionem ,
qua fuos
j
aequales omnes anteibat, ingenio adeo felici 6c vbcrchifto-
irum omnem vctuftatis hauferat 8c expre (Terat, vt nihil pe-
initus ignorare videretur : iuris labyrinthos 'ita ingeniose pe^
jnetrabat, ea myfteria pure di ferteque tractabat , vt veterum
1 laudem pene adaequaretrecentium induftriam
, facile fupera
Iret. Ticinum reuocatus, ira iubente CArolo Impe-
Ir A T o R 8 , per annos aliquot illic refedit, nihil de incc-
|ptis laboribus remific, gloriam quam tot vigiliarum impen-
jlis mercatus erae , auxit, vt putaret fibi exemplar propofi*
'
tum Herculis, cui apud Tragicum , finis vnius laboris , ad
'
J I
i fcquentem
::
VITA ALCIATI.
Tcqucntcm gradus pararetur. Ferrariam deinde inuifit, Ducis '
H E R e V L I s honorificis addudus conditioriibus , & pro- j
ftratam Academiam ea follcriia extulit ,

qua exteras cuexc-
j
rat, peneque cxcitarat. Eainvrbe, vt in aliis quas incoluerat, j
non modp viua roce profitendo , fed &: permulta variaque j
feribendo id ne viuis
effecit , &
prxfcntibusmodo confulcrct, j
fed &
pofteris idem multp cumulatius prxftaret. Poft multos !
tandem peregrinationum labores , Ticinum repetiit, in ea- i
que vrbe fuarum fortunarum tabulas poftremb collocauiij j
docuittres, quatudrve ad fummum annos, vir qiii nullis acta- i
tis difficultatibus, neque quietis alicuius, quam capere poje j’
rat, blanditiis delinitus , a coepto opere ac fludio ccflTauit. De i
qua tamen adeo frequenti concurfatione ,

quam picrirqur.
fufpeiâm prxfcnticbat , reipfum publice ita purgauit , vt
non temere rationem probabilem reddiderit. Qmd enim fi I.
Auenione primiim, quid fi Ticini, Bononiae, Biturigibus j'
profcffiis fit , tanquam qui nufquam poffet confifterc ? prom- : i
pta enim cxcufatio hxc illi fuit : nam dum bellicos furores
fubterfugeret, tutamquc fuis quietem ftudiis perquireret diu- ,
tiflimd peregrinatum , principumque iuffionibus huc at-

que illuc agitatum certam fedem tenere non potuiffe di !
cit. cnimuero meminerat Plautini verbi. Di nos tanquam pi- ;!
las, homines habent; ita fe raptum inftar lignbrum, quxpro.

fluduum impetu feruntur, varieque agitantur? quicquid tamen
erroris hoc fuerit, in publicam femper vtilitatcmccfliffc. Aliis ^
etiam rationibus inconfiantix huius culpam deprecabatur, ne-

minem effe dicebat qui Solem vituperaret, quod dum radiis &
calore fuoeunda viuificct, ambitum terrx omnem circum
quaque percurreret ; nec quemquam ,
qui eo animo fixas ftcl ;
laslaudarct, vt errantes improbaret. Celebratum Homeri car-,

minibus Vlyffem ,
quod mores hominum multorum Se vr- j'
bes viderit; fed &philofophos veteres , vt Pythagoram , Pia-'

tonem, Apollonium, aliosquc multos, dodrinx caufa, peregri- '
nationes maximas furcepiffc ; Dionem Prufienftm quod ad ,

:
Celtas & Sarmatas fccontuliffet , tanti a Traiano Imperatore i
fadum, vt rcuertentem aureo curru exceperit ; & Ariftotclcm, j
ei qui ciuilis adminifirationis dudia profiteretur, admodum
conuenire peregrinationem , exiftimaffe, idque Hippodami

Milefi) exemplo qui diu per multas vrbes errarit priufquam
, ,
aliquid feribere fit aggreffus; idem de Lycurgo,Solone, Zalcu-
co,Philolao,nriultisque praeterea aliis proditum. hinc illud apud
Sopho-
.
VITA A ICI ATI. J
Sophoclem ^ domi manca-

dum cunâ cui funt profpera lapientes dens intclligerc dum.
,
taxat, qui priuatam vitam agerent quique domi 6c in ocio

,
marccfccre citra publicum incommodum podent ; alioqui pu>

blico litterarum profedbri, qui vcrfarctur in hominum luce &
frequentia,haudquaquam conuenire, linguam quas plurimis
Academiis prodeQe pollic,intra vniusloci cancellos, in quo pro-
pter bellorum ftrcpiius & horrores gymnadum nullu fit , con-
cludere; multum profecide hac ratione profeflbres alios; fibi
peregre agenti firmidirou femper fuide in dodlrina praeddium:
Icgalenn hanc profedionem dbitanquam Palladis sgiferse cly-
pcum,quo fuperatas Goigones , id eft mondra omnia fabulas
prodiderunt. Et hasc quidem ille, vt padim multa de fua pere-
grinatione quam tamen tam crebram locoruni mutationem
:
nihil moramur, quin potius eximiam homimsfoUertiam admir

ramur.llledifciplinaruqri liberalium, hiftoriae omnis, Grxeae 3c
Romanae linguae liretus fubddiisîuris ftudia nitori pridino fae
liciter rcdituit, aemulatut veteres quofdam magni nominis Iu-
rifconfultos, Herennium Modcdinum, Antidium Labeonem,
I
Atteium Capitonem, aliosque^qui pares fuere in vtrmfquc lin-
I
guae cognitione, artiumque meliorum facultate. lam verb d-
I
quid aliquando inter di fputandum pronunciarit aduerfus recc;
' pcas a maioribus opiniones , hoc non eo animo fecit , vt ledo-^
rem etiam relaxantem in fuam fentcniiam pertraheret, deuti
obieXum illi fuit a quibufdam mateuolis, qui omnia eius con-
dlia dnidrc acciperent* Multa enim dum doceret, varia quad
fercula, vtinapparaudimoconuiuio, folitus erat apponere, ex
quibusquod magis faperc^, vocati conuiups pro fiio arbitratu
eligerent. In qua tentanda tudiciorum alea,, quam feptuden
ter & circumfpcXegcdcrit,id argumento cd,quod fcad vtrun-
que compararit: vt d fortr populari aura exciperetur, non ideo
tamen cxfultarct; didicerat enim ex Biante plures ede malos, 8c
non quicquid continuo multis placeret, id.fapicntibus arridcr
re: contra d paucis probaretur , non idep remittendum ani-
mum, ciim, deferto ab omnibus auditoribus dircipulo,Antigc.
nides, mihi cane Ac Mude , dixerit. Sic enirq adperfus infanam
hominum quorundam ad<oque caninam fa.
petulantiam
,
cundiam fefe obdrmahat, neque cauiUis moucretur, neque

vt
conuiciis ab incoepto curfu icuocarctur. de re tamen
maturius paulo poR. Duodecim podanrÂ.jCum ciuilis &
Pontifici) iuris profedoriis indgnibus donatus edet, Parado-
xa i
1 ; 1
Vita a l c a t i. i
|j
xi& difpundlioncs in publicum cmifit opus, vt ipfc dicir, cla-

*
1
boratum horis fuccifiuiSj^c a candidato adhuc & tirone, Quo -

j
liesenim ea quae a fu is do£loribt!*s acceperat, ftudio iplc fecum i
perpenderet, fi qua eflent qu« probabilibus argumentis digna

‘
refutatione viderentur ncquod occurrebat memoria protinus

',
excideret, quibufdarn quafi aduerfariis dcfcnbcre conlucuerat:

quae omnia tum* in manus accepta , curn paulo accuratius ex-
pohflct, in codicem verasque tabulas referenda dukit, tandem-
que ftudiohs omnibus communicauir. Qôd opus non tam ?t '
gloriam, cums illa actas folctcficautdiflima captaret, a fefate

,
'
t ur editum, quam vt ratione aliqua DoQoi um qui tum ftudia

,
iuris profitebantur, iudicium cohucHeret, qui bonarum littera- i
r«m cognitionem non modo lurcconfulto non neceflariam

vbrquc aficucrabanf, fcd contrariam potiiiS ^ feriis orr.nibus
ftudiis blanda quada & illici voiuptaitc repugnantem quapro-
:
pternon feciis quam a nauigantibus Homericas illas iiicncs,

euitandam, Vlyfliûc fequendum exemplum, qui fc rnalo na-
uis alligaflTctjfocliisquc aures cera illeuiffet , ne vocum modula '
tionc capti a coepto curfu aberrarent. Quae tamen quia dici fie-
ritj. hominu more agnofeebat, qui ea facile alpernarenturqoae ,
adequi ipfinon poflent.afuo propofito non difccdcbat, nihilo- !
queiccius induftrianrfuam excitabat. Interdum tamen eorum ;
conuicia non ferebar, qui quod elegantius quam cacteri difpu

t^retjpro obfcurbiinccficbatur vulgo adeo vt imperiti audito-
,
:
res ceu lioftU^ ad -Solem caligarent ; quinctiam aliquando in-

Quod tamen non tam
clatparenr,rf/dr>^7«y /r)^<j?'e ,/ed apertms.
auditorum, quam Profefrorum iudicium fuit, qui crefccnti glo i
riae Aiciati aperte inuiderent. Ex iis Doftoribus neminem in

precio fuifie habitum confiat (vno aut altero exceptis j qui non
'
omnium aliarum artium rudis ciTet.' Satis igitur fibi faQutn eo

tempore arbkrabatur i fi fuum litteris humanioribus honorem |
feruafiet.iungiquccas fua aetate fapientiae ftudiis pofic docui f-

fct. Quqddam viua voce, &
fcripiis conatur, iuris Ddfiorcs
tanquam trabsfugam cum infediabantur; iidemque hbris editis
laccfierenoli dcfificbant. apud humanitatis vero profcfibies,
tanquam omninci alienus efiet, nec fibi locus nec ratio vlla
,
;
confiabat taurorum alij cum tanto aeri folucndo non efle alij
i ,
praediisprsedtbusquenon fatiiidoneum: alifajiacomminifce- j
bantur.quofat^bm /vtmakimam apud omnes inuidiam glo- ,
riae toco,adeptus fibi videretur, Se huius incafium coepti cona- ,
,
tus taederet^vel potius malo cdodus laboris cum poeniicrct, do-
I
YITA ALCIATI,
DCc pauiatim libri quos etnifcrat m
publicum, &
docendi ratio
quam fequebatur , in multis gymnadis fere inilnuarint. Nec
trero ipfc, quoties occado fert , ddlimjiîat fc rcieda feculprum
aliquot ante lapforum condipiudinc quam iupenis erat am*
,
piexatus, ad imitationem & praeferiptum veterum iuris expli.
candi rationem omni conatu dudioque reuocade. Sed quod
obferuarcr clle qui barbaras dc impolitas interpretationes clc>
gantioribus praeferrent, dc tritico ncglc^ffo cu acauis vefei mal-
lent glandibus, ciim primum hanc dilciplinam prodteri coepit,
eo quod nondum dbi tantum auctoritatis comparadetjfcruirc
fccnae ac tempori cogcbaiurj quantumque deri poterat , fludia
fua difcipulorum auribus accommodabat. Interca tamen de
trita vuigataque docendi ratione identidem querebatur, fuosq.
monebat, ad vtilitatem publicam valde pertinuidcludiniani

ediCtum obferuari, 6c eam dudiorum Tequi methodum, quam
ipfepfooemioDigedorum prxdxidctiHumana quadam curio
dtate deceptos longe multos modum non tenuide, & copia-
ne deuentum vt Aiciatus ipfe quique io eodem (ludio ver(a-
,
rentur daic manus confuctudini pridem receptae cogerentur,

non enim aeqiialcs, non auditores, non gymnafiorum pracfcClos
omnino permifiuros antiquatum & obfoletum murem in
vfum coeptam ducentis ab hinc annis
rcuocari', pluris eos faccre
docendi viam, quam legidatoris ipdus ludum. itaque fcca de re
fecurum fore pofthac neque moturum eo nomine controuer'
,
dam;id nihil rilc aliud quam aduerfus torrentem natare, cique

fc difcrimir.i permittere, vt qui
Fertur equis,Huriga, mque audit currus habenas.

Inquo ciim diutiiis hjtdfrct, non deditit tamen quin fc totum
compoperctad veterum imitationem; non tamen, in tanta
opiniotium varietajte acîlTendone, alicui feiâe nomen dedit,
aut in alicuius magidri verba iurauit jqupd optime cenCcrct^vt
in omnibus aliis artibus , (ic in ea maxime quam profitebatur,
primas partes tenere fanum iudiciumjvixquc fieri po(rc,qai na-
tura dubiae fanitatisedet idem legalis Tapientise certus doClor
,
cuadcret.Ncc vero eft quod quiscxifiimct aut etian|i

îA«tuWe(s eum (ludio captp quxda luo tempore innouafie.auc
(cctistibcuiiTc quam qui ruperiorc feculo (loruiiTcnt,
fi quibus
animaducrtcret,eorum nominibus
locis erralTevetcrcs doCtores
parcebat, (ed tanqua aliud agens odendebat quatenus cis dan-
dum eiTctjin quo fuum candorem certe laudandum exhibuit,
aoueiat enim tributum fuilTc vitio Aridotcli
,
quod quae com-
pitaflet.
11j1 1; 11
!;!
;
[
VITA ALCI ATI, ||
1
pUallet , cis accepta non referret a quibus acccpcrai ; contra vbi
cos pecca (Te animaduertiffet nominatim carperet atque lufc
, !
(ffarctur.fibi luris interpreti agendum ede modeftius quia roo- 1

,
ralis quam profitebatur fapieniia , hoc ceu mhumanum & in-

1 j
ciuilc non admitteret : altercandi fiudiura eiufmodi ad nihil

j
'f
conferre alind quam artis opprobrium ,

nec cedere in laudem ' i
altercantis. Eo confilip Alciatus fua fiudia publicae vtilitati pro- ;
defle voluitj 5i citra omnem ambitionem bona fide Tuos audi- j

i
tores docuit. Videbat hominum raria efle iudicia , & quot ea- j
pita tot fenfus ;efl*c qui breuitatem eam affedarent quam veic- 1
resDynuSsÔldradus, Raincrius aetate fua fccuti funt, alios quij

copiam inaiorem vellent , etiam citra acumen vllum qualis in jj ,
Barbario,Fclitio#aliisque nonnullis agnofcitur : quoidam fub- r

tilia perquirere, Se cum Arctitio,Socino, Ruino imaginati mal- i
1
le, vel «S£9 €<eT«i» per aera incidere ,& ei j

i
tra Solem fatagerc, quod de Sperate Ariftophanes ait. SeQipfc

longo vfu didicerat , nerninem vnum fcquendum cilc, at opti-
1
ma quaeque dt fingulisdcccjrpcnda: quod prudentiae opus pia- ^
ne fingularc ab eodem pcrfecutum, nedum tcntatura,quo fuum

luHfprudentiaelumeiirfeddcrct. De elegantia vero polito gc- & !,
nere dicendi quod in iuris Doftorc non ferebant morofi qui- '
dam veterani, vt qui a fuis magiftris perfuafi errorem vfucon- |
firmatum mordicus tenebant , ille quaedam difpuiauit , idque : j
filis vigiliis confecutus cft, &

vtvinfta barbaries a philofophiae j;
Qôd ciim faceret, no tamen vete -

iuris latifundiis ablegaretur.
rum dodorum fane hominum , audoritatem eleuauit de iis
, : i
femper candidi fenfit: eorum dodrinam magni fecit ,

quan-
quam fdrrmoniselcgantia carucrint;id enim vitium non horni-
num,fed temporum fuiflTc pcrfpicicbat.Gonucnirc quidem Iu ;
rifconfiilio oratoriae artis^ facultatem cenfebat; faciliorem enim ;
aditum ad ius Q^ritium praefltare,non tamen corpus cfficcrci i
folam cius rpperhetem colorare, maximos fuifle lurifconfiil-

tosBartolum, Baldum, CaiVrcnfcm, Accurfium, quos conflat li
ne fummis quidem labiis politiores artes attigiflc; eorum non i:
ferendam cenfuram qui fupercilio grauiflimo in eos inuehont i
eo vno nomine quod bonarum litterarum rudes extiterint i id

enim perinde elTc ac iiquis minoris Aftrologum faciat, quod ’
Muficam Galenum praeftan-tiflimum medicum nullo

ignoret .* i
habeat in numero, quod Euclidis geometrae numquam circi- 1
nam in manus fumprerit. Eos ita fummos iuris Dodorcscuol !|

ucbat, quos propter irt (ignem peritiam colebat imprimis , nc*;,'
— .
^
q“'ll
11!
VITA ALCIATI.
qucoblmguse minus polita horrorem dedignabatur interea :
tamen quicquid ex eorum fertilibus arcis ad luum excolendum

ftudium colligebat ,
purae Laiinacquc locutionis fluuiis irriga-
bat. Quod apcrtiuscjuam antea iibi faciundum cenTuit, acci-
tus ih fcholam Biturigum, cum tertius Pandectarum tomus pro
lege Academiae eflet explicandus; titulum enim de vciborum
obligationibus ad explicandum cft aggreflus, in quo non prae-
termittebat quae a Bartolo & icccotioribus copiotius & acu-
,
tius ob materiae fuhtilitatcm explanata fucrant,qualia funtquae

ad morae purgationem , quae ad poenalis Bipulationis commif-
fionem, qua: ad rcnuncianoncm fidcicommiiibium pertinent.
£t profitenti frequentes aderant nobiliffimi ex Gallia, Gcima
niaqucadoIcfcentcSjqui cms doCtrinae illicio capti, caque Sua-
dx medulla non leuitcr allcCli, vna cum vinsdodiilimis, qui
ei frequentes aderant , mirati tamen eum tritam in fcholis &
nimium patienter approbatam docendi rationem confcCiari,
(limulos illi admouerunt ne id quod feitet melius de politius
,
cos ita celaret, vt inuideie videretur. Ciim ergo incufabant illi,

vt quiccu Plautinus Euclio quos Sn pedoris penu thefauros
,
haberer, occluderet, nec in apertum referret, dicebant nihil ab-

rurdius,quam qui optmia quxquc haberet in manibus, ad imi-
tandum ea non proponere, obferuabant cumaduerfus legum
fcitaqux tradarct ipfe , nonfoliim facere, (cd & rcccntroics
alios iudilTe luflinianum KarufFoJ'ei interpretationes heri , ni-
hilquc magis ic/notum ab antiquorum vfu & confuciudinc,
quam toto anno decem leges magno apparatu explicare, ver-
boCcque commentarios conficere, coepiflc quidem Pyleum,
AcurtJum, Azonem, & gloflEmatum fcnptorcs alios, quod in
fc fuit, leges ad litteram explicare , nec id cis infeliciter ceffiflc
|
ncgocium:fubreciitosBartolum,& qui rede nomi-

didafcalici
nantur, vt funi Caftrenfis, Alexander, lafon., qui certis dodri -
&
nx limitibus cancellis ius conclttfere, hos non parua laude!
dignos, fuoque feculo j.hiocipcs habitos, non putabant cflTc fc-
quendam nouiffimam opinioforum fedam non multis antei
annis enatam, qux modum omnem excefliflet quxquc iam in ,
I
(ludiorum perniciem rctincrciurrhos elTc Vt viperinos foetus pa. j

j
j
rentibus exitiales vt qui xtate pofteriores (cniorum fententiis
,
i aduerfarentur, omnemque horam quam dodrinx impendifle

I
debuerantycontradicendo infumere, de Bartoli verbis, aiebant,
non debere Dodorem ita anxie foflicitum in multis a pro- &
&
j
pofiio alienis immorari.fatiscficquod fentiret intcUigi, brc-.
1 4 J
Ulter I
1
!
: ;
VITA AtCIATI.
j j
uuer admonere, dariorcquc ordine quam fcciflciipfc; nonil *
lius untum,red CEcterorum fententias , fi quas ad rem facerent

adducendas videri', (c minime probare fatebatur Doftores cos
qui fuggeftus paflimoccuparcnr,qttatuor aut fex ad fummum
leges toto anno interpretari folitosj Alciatum centum poiTc: 5t
& quot illi conftitutioncs.cum totidem integros cum fuis titu
lis tradatus; illos , viros quidem bonos, fed non fatis eruditos,
fola in rubnea ircs mcnTcs mfudarc qua ex ledionum pompa

:
neminem fere dodiorem redire domum j multos, fed ignaros,

J
Dodorum laborem admirarijpaucos qui inde aliquid profice
I
renr. Er ca quidem fanc vehementi &
acuta aucTitorum oratio.
» ne permotus Alciatus, vt qui fc omnibus vtilem & morigerum i
\ t
dodorem praeftarecupcict ,
poftea non nili pcrfpicua & lucu- ! j
i
lenta oratione docuit, non
quae optima eflent propofuit,
nifi
l immo radicio &c ratione fuis ea conuiuis apponi voluit quxj

[
conferrent ad valetudinem , non quae cuique facerent ad fio-
machuro. lam vero ciim ipfc fuo munere defungi pofici vnius j
horae fpatio, maluit tamen clepfydras duplicare: nempe vt viua

[
voce, integra hora doceret: altera vero didarct, quo qui pofient
I
i
aut etiam vellent cxfcribcrc, id ceu audarium ab eo confeque- ;
I
rentur. Opportune id quidem & ingeniose cogitatum ab cru-
|
f dito homine, qui citra fucum omnem doceret, intelligcbat ! I
enim lurifconfulto memoriam efle maxime necefiTariam, quam

I j
I non parum obtunderet aut etiam imminueret anxia illa cogi |
I tatio,quae Circa iurisfubtilesquaefiioncs implicaretur. Pofi au- ;
i
I
ditionem ideo alfiduam & diligentem non pofic leuari mcliiis, •
I I
quam fcriptione obferuabat; quamquam enim cfienr aliqui '
!
qui valerent excellenti iilo memoria, tamen &

naturae bono ,
I
temporis intcruallo, & curis interdum hebetari , quaedam in
ipfo orationis curfu minus ab auditore percipi , quacexcom
mentario facile intelligerct. Quam praeclaram fanc & commo- i
dam docendi rationem pleriquepoficafiintomni conatu per-

fccuthfed nefeio an ex multis pauci fint afiecuti. Ex hoc fla
I
granti fiudio fummaque animi contentione ad id gloriae per-
I
uenit quam numquam ante fpcraucrat, id non rcmclfafTuseft, j
I vt ad idem (ludiorum iter ingrediunduro adolcfccntcs cxciu-|;

ret.Bellica primum clade, amidocenfu,cum nufquam in pa-
pedem figeiic tuto pbffet, ad profcilioncm iuris, quam (a
tria
eram anchoram vocat, feconfugifieait: abeafalutem,hono- :
rem,opes,rummuro denique decus cfic conCccuturo. vtque Zc- i
nonem dixiffe ferunt, ciim naufragus enataiTet , (c nunquam

|
felicius
______ _ I
! 1
Ii
VITA ALCI ATI.
I
felicius nauigaflc, quam cumrebus anullis vacare philofophiae

|
cacpillet: fic Aiciatu.cum in patria nimio ocio marccfcerct, atro-

citate bellorum tandem excitatum coepilTc peregrinari, & addi-
fciplinam cOnfugiUe.quse illi fuerit vi MjMtili clypeus. lurflc il-
lum ingentisanimi miliicm , fcuto dimicare folitum , quem,
I
ciim adcxpcditioncm maritimam nnuigalfct, fubmcrfa forte
]
naui, eidem cfypeo iijnixum>i.n tutum Ic recepifle. De hoc Icgi-
I turepigramihaGrxcum,qubd ipferetuiit indanemEmblema-
tum. Id eiufmodi eft; -
Bhta pericU vnii ejf»gi Myttlm armu, ,

Cum j>r0mehr^ foloy cum premerer^ fttlo.
lacoittmem ex acte clypeuA me prn,Httttj tdttri
Kauifyagum apprenJUA, Ittifn ad vjûe tulit.

Profedionis autem ad alias nationes occafio quanquam non
vnacirct,eam tamen a multis exteris appiobaii voluit , non fc
vliro,vtomniscgcntcmopis, erronem, & ignotum obtrudere,
hic tic quidem polium tranlilirefane lepidum ea dc re carmen
Albutq Aureliancnlis ad Alciaium.auo eum monuit, vr detu-
multibus Italicis ie lubduccret, in Galjiaro Concederet, illicque
profiteretur itr quo materiam fumpfit a pomi Pcrlici tralaiio-
j
nc,quod fuoin lolo noxium. in exteris conlitum tandem habe-

ri coepit ih pretio. Sic crgo.illc:
j
fruduA arbor i
coelo aduona xojlro,
Venit ab Eoo Perfidte axe prihs :
Tranjlatu faci a efi melior

,
qua nuxia quondam
Inpatrta, hU nobis dulcia poma gerit:
Fert folium lingua fert poma fmtUtma cordi^
,
.Alciate-^ hmc vitam degere difee tuam.

Tu procul a patria, tn precto es maiore futurm: |
Multum corde fapu ,nec mtnm ore vaks. j
Sua quaedam correxit aetate matunor, quae (ibi adolefcenti fate-

i turcxcidilTejCxeoaquibuldam reprehcnlus, id fefccill'cmaxi-|
II
ma ratione nec finoescmplis innuit. Ciim enim famxfuar con- {
fulcrctjnoluitin publicaliudiorumcaufa prxuaricari. idem fa *
||
j
dum ab Hippocrate, Medicorum Principe, qui ne pofteri erra-
rcnt.quxdam malea fc tradita primus coriexit. fecit M. Tul-i
I
lius, qui cum libn Rhetorici, quos adolefccns cmiferat, pa-i

rum probarentur, alios oratorios adornauit, & a fe ante tradita j
damnauitj& earum rcrumoccafioncin quibus lapfusciret.no- j
uis libriseditis fuam gloriam permultu auxit.Eodem etiam mo-

j
do Fab. Qmntilianus , duobus afe feriptis libri» dc Rhetorica,

1 qttodj
; :i '!:;
VITA ALCIATI.
'quodnccfibi ,ncc aliis placerent, duodecim illos magna cura'*
I
elaboratos, fingulari dodrinac laude confedtos edidit. Quod er-
go aliisgtoriae datum ell, fraudi non debuit ede Alciato. dan-
i dam hanc fcriptoribus veniam , hocque prarmio ad Audia illu
ftranda vel ciiam quoquo modo ede alliciendos
, in quibus ,
emendatio fit erranti conceira,& noua,quod dicitur, permitien-

da lima, qua niteant & poliantur ea quae aut incuria fuderit,
j
j
aut humana natura parum caucrit,vt ait Flaccus.Ncc vero mfi- ;
ciatus eft rede ab eodem fuafum , vt in nonum annum feripta !
premantur, quae diutius durare velimus: fcd fere nullum ede ex

omnibus, qui fitprxceptum hoc ad vnguem feruaturus; quof-
dam enim, qui ex tempore, quam a cura praedantiotes ha-
beantur , alios qui fic ingenio iuo indulgeant vt compcfccrc '
nimiam licentiam non podint , nonnullos etiam repcriri qui

a fc cooicripta femel approbent corrigendi tadium non fe-
, i
rant 5 dixide Ouidium dccentioicm ede Faciem cui na:uus incf- t;
fec aliquis, j!
Hac celebritate famae notus Alciatus, vt I viris folide do£iis ‘

i
cultus cd: (roidos lubens facio exteros) impnmisquc lacobo '
Minutio, loanneSciua, Petro a Stella, multisque alus qui vere

faneque de ingeniis iudicare poterant, fic quibufdam certe ma- j
Icuolis & inuidis obtrcftatonbus male acceptus , & nonnum

|
quam exagitatus eft. Longouallium infcd:um habuit , horni- '

’
nem interdum fine mente ac fine iure tumultuantem , Alciato |
detrahentem , alios etiam in eam contentionis rabiem velis re- !
misqdc pertrahentem, Fait etiam illi aemulus, 5c in
I
Htahcis academiiSjdodor quidam iuris, nomine Alezandtinus, !;
a qao non femel prouocatus, f^peque conuiciis impetitus nihil

I relpondit: vt tamen interdum folct ede acrior viri boni iracun.
f
dia, indigne tulit eum quafi fibi opponi & in eodem fuggcftu ,
i
rucccdorcm nominari, quod oftendit hoc carmen: i’
Akfuolam milufu comitatur degener hArpam» j'
Et pr d.dA partem f£pe cadentis habet,

,
j,
Mullum profequitur,-ûifretas Sargus ab illo

,
i
PrAteritasâuidtu deuorat ore dapes: |i
i .Siemeeum Oenocrates agit : at deferta fiudentum j
'
.
tanquam oeuh,
Vtitur hoc Itppo curia
j
I
Ita laefusfibi temperabat. fcd tamen ne foro cedere prorfus vi -

|j
dcrctur, iniuriam acceptam interdum vlcifccbatur r quod idem ;
fecit prouocatus intolerabili planequc indigna Francifci Flor i- i
di maledicentia, qui Zazium, Budaeum Alciatum , viros in- ,

j
compa ra- 1
'
, ^
VI TA AI CIATI.
.
comparabiles fuerat aufus lacciTcrc; portquam enim hominis

;
infaniam, petulantiam, orisque duritiam pcrtuliflct, ipfeqni fti-
i
li acumine fjcilc fatis habou hoc
confodere Floridum poterat,
j
Vibrare faiyriconnomine paululum immutato, verfoque in
,
RaQcifcum Otidum.
Audsm flagriferi matuU, ftufidij^ magiflri
Bilem m ?ios olidi peiiorii euomere
Beddemusm vicem opprobriis} fed nonne cicadam
Ala vna obftreperjtm corripere ifiud erit}
^J*id prodeii mufeas operofis pellere flagris?
Negligere eii fatites quod nequeas regere^
RelicSisBiturigtbus Italiam repetens, vrbem eam in fc bene-
ficam, hoc tetrafticho, grati animi teftcdonauit,
Vrbs Bhurix inuitui amans te defero amantem^
.ûinqueper aflates terra habitata mihi:
Nunc opui ad vitulos eft d verueeibu^ ire*
Ergo vale, felix flt tibilanicium.
Quod tamen ab homine candido candide feriptum carmen
maledicus quidam nugator , Alciati nomini nefeio qua caulTa
infenfus, ita fuggiliauit, vt totidem numeris ei calumniose oc-
cineret.
Non nos, fed noflros nummos Alzatus amabat
Jût t Hcit ut ff retis vanuii holpiubiu.
lUe ergo valeat vitulos paliurum: at illum
Nofira vel horrentem frigore Una teget.
j
Ex quo illud verum intclligimus vfurpatum iam olim, feli- l
cjtatem otpncm inuidiae obnoxiam folam miferiam carcre in:

|
uidia: Qâ tamen nug icitate mmime deterritus ATci-itus per-

I
I :
I
inde legcflit vt Hercules ille in rufticum Lyndium , cuius infa i
! nas voces contumeliarum plenas non magiscurabat ac rrufear;

1
aut vt Hccate,qu* canum latratus nihil moratur.Ea ratione fa ;
|cilc coniitimus feriptum Emblema adueifus inanem quorun j
j
dam impetum.
Lunarem noBu vt jfeculum canis infpicit orhem^
Seejj videns âlium credidit efle canem.
Et latrat fedfluflrh agitur vox irrita ventis-,
:
Et peragit cutfus furda Diana fuos.

Sed &
Doftor quidam nouu$,& Cifalpinus profcflus in vnj- j
ucrfitatcm Tc£Iofagum (caefl Thololfa in ea peregrinatione ) j
non foliim Italorum vitia, qui quorumdam mos, fed & virtutes .
feaddidicifTegloriatus.cuiufdam legis aggreflus explicationem'

5 !
VIT A ALCI ATT.

incum Termonem incidtt vt diceret aluct a fe legum nodos in
, j j
quam ab Alciato,qui nihil apud nos,inquit>facit, quarn

tclli<»i !|
quod florettat iuraj dodi tum quida^ aderant, qui his auditis, |
feu hominis arrogantiam pcrofijfcu rifuscaptandi-caufa ,dixe- i
I runt,quae Alciatus florettat iura, ifte oletat. Ea fuit magnas &

prieftantis fanc virtups comes inuidia, quae virum pmnt genere !
!
laudis admirabilem toto profeffionis tempore continenter ex- ij
j
creuir. Is quanq.uam fano, viuidoque habitu corporis a natura j
conformatus, quo tempore de minuendis laboribus, quos mul- , i
tos grauesque pcrtuleraf,bb aetatem ingraucTccntem cogitaret, !
neque dum excederet annum setatis otdauum & quinquagefl l|
mum, dolore pedum prfmurq Icmtcr correptus , deinde paulo jj
gramiis &crebriiis,adc 6 vt continuae febris fjrmptomailli mor-

bo adiungeretur , paulatim ,confc£tu$ intra decem quatuor &
dies ,
integris fcnfibqs animam Deo reddidit, incunteanno
,
Chriiliano, ad Romanae curix calculum ,! 59 Ticini fepultus

.
honorifice in bafilica vfbisj vir cui (au{]m dicere^ piusfua pa-

tria, quam ipfe patrias debeat : ynus qui multis annis obfitam
& occupatam quibufdam quafi opinionum fcnticctis, 5c vin

ftam barbarixlaqucislurifprudentiam arTeruit.vindicauit.per
purgauit:qacm qui pcrftrinxerunt , aut inuidi aut etiam malc-
uolijqui parciiis laudarunt ^ ârum candidi ; qui pto dignitate
coluerunt, ciu$qucdo£trinairii fanc vtilcm (uiiit amplexati, gra- I
tos fe 3c probos nec Icuitcr eruditos prxftiterunt.

Hic fymbola homm.is omni ]aude pofteritatis dignilRmi i
non prxtcrmittam,qus ad raram illius doctrinam virtutemque :
prxdicandam non parum pcftineant. vnum fuit gentilitium, :
vt ipfe in Emblematis tcftatus eft,ad nomen Alciatorum fami- •
'
lix alludens, in fcuti planiti,e dcpi£ta confpifitur Alee, fera Ger

manica.quxvnguibus tenet epigramma,
cuius fymboli explicationem ipfcmct edidit Emblemate, ad !
hunemodum: ij
AlciatAgetttii inJignU ftifiinet Alce, j
VnguibtM ^ fert ji
'
Conciat Alexandrum fic rejpondiffe roganti |
,ûi t&t ohiuifjet tempore gella hreui?

Nunquam, inquit, differre volenipquod ^ indicat Alce:
Tortior hac dubiter.,ocyor anne fief.
Alterum fymbolum fibi ipfe proprium 5c prxclarc fecit, vti
pridem Paulus louius me docuit, eo libello fane vcnuflo
quem de fymbolis armorum & amoris lingua^ patria fcripfit.
(
cadu
:
VITA AL C I AT I.
,
caduceus cft Mcrcurjj inter duo Amalthete cornua , cum in-
fcripiionc hac » tcct^xrU cnc huius hatre
fententia
Angaihud impUeitU geminU cadutem alis
Inter Amalthea cornua refim adefl.
Tollentes fic mente viros ^fandi^ peritos
Indicat ^vt rerum copia multa beet:
Inf ca tamen icone Alciati ) ad viuumcxprefTa, qua me nuper
donauit Andrbas Thevetivs, Cofmographus
Regius vir Icîdimus, fubtus cxprcfTa oflenduntur infignia fa
milix Alciatorum;quorum alterum gentilirium c(l, cuius fic fc
planities habet a Ixua, turricula, cui creata flans aquila corona
infignita fummo in apice confpicitur a dextra, repagula qua.
•
tuor: fupra fcuti planitiem, galea (fignum dignitatis equcAris)

fuperius etiam ceruinum caput, porre£lis Sc eminentibus ante-
rioribus animalis pedibus, in apice , fententia efldequa dixi,
Qux fingula fi quis attendat accurate, Fa-
ab ingeniofo & folcrti homine nihil aut cogita
cile percipiet,
tum aut prxtcrmiflum quod ad illuRrandum nomen fuum (vt
optimus quifque gloria ducitur) aut augendam rei litecaris di-
gnitatem conduceret.
I V L i t!
!
IVLII CiESARIS SCALIGERI

EX EiB. Poetices, VI. t
de Aldati Emblematis I v d i c i vM. !
il
A Lcr ATI, prsetei* Emblemata, nihil mihi videre .i
contigit.‘ea vero talia fiint, vt cum quouis ingenio cer- ||
tare poflint.Dulcia fune, pura fu nt, elegantia funt: fcdir

non fine neniis, fententiae vero tales, vt etiam ad vfum i|
ciuilis vitae conferant. !
LI L I V S G YR A L D V S j
LIB. II. DE POETIS ]
noftrorum temporum. |
Alci AT vs potefi: inter poetarum collegium &

conibrtium reponi, eo quod cius exeant carmina pluri-
ma diuerfis in vrbibus iam imprefia, vt funt Epigram-
mata & Emblemata. De hoc enim illud vcriflimc di-
ci pote ft quod cfl: apud Ciceronem dc Scaeuola, lurif- i;
pedtorum cloquentiilimus,eloquentium lurifperirifii- j:
musraddam ego,& polyhiftor, boniisquc poeta. Sed j;
noftra commendatione non indiget A Iciatus qui fuis , |
feriptis iam toti orbi illufiris elatus habetur.
EM B L E-
1
EMBLEMATVM INDEX
in locos communes ad ftudioforum
commoditatem ciigertoium.
ûmtm
I '^Vanenrts J?
Cuflodicndas virgines.
Mediolanum* ^ Vino prudentiam augeri.
Numquam ^roerj^ftinandu. j Prudentes vino abiiinciic*
Dfevs iivE Reeigio.
In ftatuam Bacchi.
In Deo lartandum.
>
^ Gramcuj
Sapientia humana, ftuhiua
apud Deumv
cft.
IvsfiTiA.
Necferbo, nei f^floquemi
Fj^ta Religio.
quamlsedendum. 2^
NtM tibt, fed religioni,
Tandem, tandem iuRitia ob-
dij vocant eundum,
tinct.
VIRT V tES. Efiatn fcrocifnmos domari.
2g
'
Fides. 29
Orariam referendam.
Fidei ^3^’ ni bolum.' 50
9 Abllinentia a miinexibus ca-
Foedera.
j 10 piundis.
I
Silentium. ,
5 j
1 Bonisadiuitibus nihil timen
Non rulgmda confilia. 12
Ne quacftiom quidem ceden- ^“"1* i 3
FO RT I T V D 6.
‘‘“"i ‘i Signa fortium.
PRVDENTIA 5^
sxsilr
VigiUntia Sccuftodia I- n I®
ny . rU-
Prudemes!"^' inCuperabilis. 40
;
Prudens nsagis quW lbqua*. po^
'
rirmillima conudli non pof

Maturandum „ It-
42
II
St>hs,
,
Z INDEX EMBLEMATVM. |j
Spes. I n amatores meretricum. 73 \
Spes proxima. 43 Canendum a meretricibus. 76

ladmulacrurn Spei. ^
44 Amuletum Veneris. 77
In dies meliora. 4^ Inuioiabilcs telo Cupidinis.
Illicitum nihillpcranduni. 46 78
Pudicitia. 47 Lalciuia, 79
VITlAy Desidia. j
Perfidia. Defidia. 80:

In viatoriam dolo partam. 48 Defidiam abiiciendam. 8i ;
In fraudulentos. 49 In facile a firtutc dcfcifcentcs.

Dolus in fuos. 50 St
Maledicentia. 5* Ignaui. S3
Ia receptatores (icaiiorum. 52 Avaritia.
In adulatores* 53 Auaritta. 84
Ei qui fcmcl fua prodegerit. Inauaros. 85 j
no oportere. 54 In
aliena credi aulicos. S6
Styltitia. In fordidos. 87 |
Temeritas. In diuites publico malo.

55 83
In temerarios. 5<5 In auaros rei quibus meliori
Furor Se rabies. 57 conditio ab extraneis offer-

In eos qui fupra vires quidqua tur. 89
audent.
'
58 •Gvla. i
Impollibilc. 59 Gula. 90! i
Cuculi. 60 Ocni effigies, 51!

Vefpcrtilio. 6t In parafitos. 91 j*
Aliud. 62 Paruam culinam duobus ga- i i
Ira. 6} nconibus non fufficcre. 93 i
In eum qui Hbi ipH damnu ap. Capiiuus ob gulam. 94!

parar. 64. In garrulum gulofum. 95 |
Fatuitas. 65 Doriorum agnomina. 96 j
Obliuio, paupertatis parens.66 Natvra. 1
SVPERBIA. Nauira. 97 1
Superbia. 67 Ais naturam adiuuans. 981

Impudentia. 68 In iuuentam. 99 |
^tXecvTia. 69 In quatuor anni tempora, loo;

Garrulitas* 70 . Astrologia.
Inuidia. ScyphusNeftoris. loi
Lvxyria. Q^sc fupra nos , nihil ad nos.
Luxuria. 72 102
Luxuriofbrum opes. 73 InAftrologos. 105
.
,
Tumulus «VI v%l
Ullil4IUi^ meretricis. 74 Qm
J
contemplantur
alta V\JtJiV
4»A%«« lil piaij U t •
, «W'
(ea-
|
I
I
dere. |
1 . N riK X’ E M BX E M-AT f
|
dctd. * 104 Tumulus Io. Galcacij. »33'),
1 Amor* OptimustiUi*.^ ’ ’
134
PoientiffimasafFcdus, amor. Strenuorum innrmort^le n6- j
'
105 .
• mcn. I
ifj\
Potentia Amoris* Nobiips &igctictofi. l ,
Vis Amoris. «.107 Duodecim certamina Hcfû-

Inftudiofumcaptuâmbrc.idS Iis. ;
J •>
••
[
amor virtutis. 109 In nothos,

ivTij»*s,idcft
-
'zhSl
iftifusf amor virtutis aliufh Irtiparilitasc'
j
Cupidinem foperans. 110 In dercitccnrcs/ 14^1

Dulcia quandoque amara fic- .^mulatio impar, ^
•
r4i
ri, i
'
tti Albutij ad.AltiatUm, &t. 14^
j
Fere fi mile ex Theocrito, iii PRtrlCfiPS.

•
•
In ftatuam Amoris. . >115 fubditorum ihcnflu-

Prine,eps
loobliujonem patrfx. 114 mitatem procurans. 143

Sirenes. 115 Infimatu boni principis. 144
ScnexpueFlam arnans. i»6 Confiliarij principum. 1:45
Incolorcs. 117 Opulentia tyreinni , pauperas
^ Fortvna. rubicôiumi; i4t<
Virtuti fortuna comes. i r? Quod ripn oapit CKRI SI r/,
Fortuna virtutem fuperans.119 rapit fifcus, t'47
Paupcrtrterrt fummis ingemis Prificipis clementia, 148

obefle ne prouchantur. nb Respv-blica.
In Occafionem. . lil Salbs publica. 14^
1
In fubltum terrorem. . lai Refpublica liberata, i 130
In illaudata laudantes. 113 VitA.
In mometanca felicitatem. 114 In vitam hî-rbanaVn. ,131
Exdamno alterius, alterius vti. qiUnddt|ucfalutcm rtfdî
.^^.re
litas. 115 ibendam. ija •
Bonisaurpiciisincipiendti-ii^ Mors. !
Nihil reliqui. 127 Cum Karuis non juiîandu. 1 5.3

Male parta , male dilabnntur. De morte 5f 'amore. 134
128. » ; In forttiosS' f5.r0 prarreptn. 1
5*3
I
Scmpcrprasftocjrc infortunia. Ih rnorrem pra-properam. 1555’
Tcrminiic.'
1
.125) s
'•
M7
Remedia in arduob ttiala in Opulcfttrha^fHita?, i5Sj
prono elfc, 130 ,
Amicitia. l
Honor. • Amic-tia etiam poR mortem 1
Ex arduis perpetuu nom^. i;i durans. i39j

I Ex literarum ftudiis immorta- M utuum auxilium. i60j
litarem acquiri. 132 Auxihfr-niirnqiKVdcfiric^. rRij
j
j|
4 INU EX emblematvm. II
Qcatis. 16 1 Litcra occidit, fbiritus fiuffi-

Hostilitas. eat. 185
In dctradore*. Dtdafeptem fapicntoin. 186
Inanis impetus. i<S 4 Ignorantia.
Aliquid mali proptcf vicinum Submonendam ignorantiam.
maluna. i<5 jL 187
In cum qui truculentia fuoru Mentem non formam plus!
perierit. 166 pollere. 188
lx%Sr 167 DiuesindoCûf. 189
A minimis quoquetimendum. Matri monivm.
16Z Inhdcm rxoriam. 190
Obnoxia infirmitas. 169 Reuerentiam in matrimonio
Vel poft mortem formidolofi. requiri. 191
170 In fecunditatem (ibi ipfi dam.
Vindicta. nofam. 191
luftavindi^ta^ 17 1 Amor Bliorum. 1^3
luda rltio. 172. Pictas filioru in parentes. 194
Parem delinquentis Se fuaforis Mulieris famam. non formam ;
culpam ciTe. 175 vulgatam efle oportere. 195

Alius peccat j alius plectitur. In Pudoris ftatuam. 196
174 Nupta contagiofb. i 97
Infani gladius. 175 Arbores.

i*AX, Cuprefliis. 198
Pax. 176 Quercus. 199
; Ex bello pax. 177 Salix. 100
Ex pace vbertas, 178 Abies. 201
Scientia. Picea. 202
Dodos doîs obloqui nefas Cotonea. 203
e fle. 179 Hedera. 104 1
Eloquentia fortitudine pra:- Ilex. 205 1
ftantior. 180 Malus medica. ic6

Facundia difficilis. 181 Buxus. 207
Antiquiffima quxquc com- Amygdalus. 208
mcnticia. i8i Morus. 209
Infignia poctarum<^ 18^ Laurus. 2 10
Muueam Diis curx efle. 1S4 Populus alba. 211
Finis.
1
* CL.
C L, VIRI,
ANDRES ALGIAtl j I u-a
X M
LIBRVM- ‘EMBLEMATVM
p' K A r rd
'
‘
F
A O
CH 0 NRsA,DVM PEvflNGERvk
AvgvstanviA.-' ' 1
V M puerei iuglam , meneii dum

teffera fa0ti ^
|
^ T^ctinet & fe^ts
îrtfSi - i
ff^c P 0S fctiiuis 'tmhlemata\cudi-

mus horis^
Artificum illuUriJ!gnd^fa6t4 mmu\

Vtsiibus vt tofulor^pei^svf figere paf^
It valeat tacitu fcnbere qutfque mtk.
At tibi fupremusfretiefa nomifmata Cafar,
Et veterum eximias donet habere manus^
fpfe dabo vati chartacea munera vates;'
’
^
^^yChonradeiVtei pignus amoris ^he»
A 3 AD
AD
I
, «
I
'ii
L
T '
X •
M V "
M
*
i MA'o|t-fe^l'M'A NV - - i
'
M I O L A MÊ N S E M:
.Supc| infici Duca^p^ Medriolagh »
;
E M B L
{.) ii;A.Al P
....
R I H VM.
^
-.‘i
EXI L I E N 5 i^fafis finuofi e pmihm anguis'^
TaUa.PeUi£tmgtpjfen9mlfmataregim '
Vidimus^ his(^' fmm concclehaffe genm: (ptn.
Diuim frholm feminis e(fe iocet.

Ore exit, tradunt fu quofdamenttur angues,
•
An qaiafic Pallas de cafite orta Iouu'i
MEDIO-
emblemata. ^
M E
/
p I O LA NV M.
BiTVRiGis veruexJIeduU dat fttcula figmim:

HU populis patria debita origo mea eit.
Quam Mediolanum faeram dixere puella
Terram: nam vetus hoc^Gallka lingua fonat.
Culta Uinerua juity nunc eU vhi numine Tecla
Mutato^ Matris virginis ante domum,
Jamniger huic figmm fus e^f^ animal biforme^
Acribus bim fetis y lanitio inde leui.
A 4 Nunquam!
I
8 AU p R A LC I AT I
Nunqudtn ptpcraftinandtjqi,
EMBLEMA lil.’
A i;eTAT^ inpgnia fitînei Alce,

Vnguihm & fîaSlr fert ^retCuvôf/irQ',
Conlfat Alexandrufik ftcreôndijfe roganti.
Qui tot obmjjet tempore geU a breut}
i!ûnqua,'ftquit, differre voles, quod & indicat Ake:
Fortior hac, dubites, oejor anne fiet.
In Deo i
'
-,T
EM Bl EM AT A.
~ i---' -
- — r -I
— -
9
)
In Deo Ixtandum.
EMBLEMA IIII.
Aspice vt egregm pueruw Touts alite piôr

. Fecerit Iliacum fumma per alira vehi. -
Qutsne louemtaflum puerili credat amore}

DicJ)£C Maonius fnxerit rnde fenex.
Conftlium, mens atque Dei cui gaudia praânt,
Creditur is. fummo raptm adejfe Im,
A 5
Sapien-
ANDR E iC A EC I AT I
-
Sapientia hiimana , ftultitiacft

apud Deum.
EMBLEMA V,
i
i'
I
'l
i-
i:
i-
Qyi D dkafqmnant h$c compellem nomine monftru

lSifome,qHod mn
f*
r efl homo, nec eU dracoi

Sed fine vir pedibm, fummre fine partibus anguis*
Vir anguipes dfci,& homkeps anguis poteif.
Anguem pedit homo ^ hominem eruclauit & anguis:
Nec finis hominis eiffinitium nec esi fera,
Siceitm Cecrops doîs regnauit Athenis:
Sic & gigantes terra mater protulit.
Hac vafrum jpecies^fed relligione carentem.

Terrena tantum quiq^ curet » indicat.
Fida
^ 1 1 '
hftdens meretrix pulcherrima feUa^
Purpureif irifigwm ge fiat honore peplum,
Ommbm & latices pleno e cratere propinat:
At f ircum cubitans ebria turba iacet.
Sic BabfbHa notant: qua gentes illice fonna,
Etfiâjlolidasrelligmecafit,
Non!
JZ ANDREWS AtClATI
Non tibi, fed religioni.

emblema VII.
IRIDIS tffigiem tardus geflabat afellus,

Vando veunda dorfo habem myHeria,
Obuius ergo Deam quifquk reuertntei adorat^
Tias^ genibus concipit flexis preces,
AHafinus tantum prxâri credit honorem
Sibi y&intumefcit, admodum fuperbiensx
Donec eum flagris compefcensy dixit agafo»
Non es Deustu, afeUcyfedDeum vehit.
Qua
QuaDij vocant, ciindum.
EMBLEMA VIIL
I N triuio mom eii lapidum : fipertmmet illi
Trunca Df i effigies, ptfUore fa£la tenus,

Mercur^ elt igitur tumulus, fujpende viator
Deo,reQum quitihimonsiret iter.
Serta
Omnes in muto fumus, atque hoc tramite vita
Fallimur,ollendat ni Deus ipfe viam.
Fidci
AN DR E yt
Fidei Symbolirm,
EMBLEMA I x:
Stet depilia Honos tjriff velatus awiSlU^

Eimq^ itmgat nuda dextram Veritas,
Sit^ Amor in medio taîus, cui tempota circum
'
Kofa Diones pulchrior Cupidine.’
Constituunt hac figna Fidem jUeuerenfia FJonorts
Q^mfoueti Amor^fafUtrit^ Veritas.
Foede-
EMBLEMATA. I
Foedera.. •
Ad iJ\/Ldximiiian, Mcdiolan, Btteem.

F. MRLKM A Y
Hanc cithara^k lembi qu<t ferma baliettttca feriptr^

Venditat & propriam Mufa Latina fibi.
Accipe T>ux:placeat noflrum hoc tibi tempore munm,

0^ neua cum fodis foedera inire paras ^
Difficile eft.mft dodohominiytot tendere chordas;

Vna ^ fi fuerit non bene tenta fides,
Kuptavelquod facile efijperit omnis gratia concha,
Illeqj pracellens cantus dnepuu ertt.
j
Italt cdiunt proceres infixdera: concors

j
Ni/ eLi quod timeas, tibi conciet amor* i

fi
At fi aliquis defdfcat (vti plerumque vtdemtssy
j
In nihilum illa omnis foluitur harmonia, j
sTkilll
Silcrititim.
emblema xf.
CvM tacet, haud quicqua differt fapiintibus amni:

Stultitia eU index lingua^ vox^ fua.
Ergo premat labias, digito^ fiUntia ftgnet:
Etfefe Bharium vertat m Harpocratem,
Noni
Limiiê (juodcdcoôbfcura ^ caligine vionUfuht,
GmfiacU claufit Dddalus in latebris,' ^
Deplclum Romana phalanx in ptcelia geUat^

Semiuiro^ nitent ftgna fuperha hdue:
monm, debere Ducum fecreta latirt
'
Confiti/i •
auUQfi Cogmta techna n$csf\
Nec'
Cecropi^ quam cemh inarce leanam,
HarmodqCan nefcU hofesf]amica fuit.
Sic ammutfi placuit monUrare viraginis acrem
More fer a, nomen vel quia tale tulit.
Q^d fidibus contortayfuo non prodidit vUum

Indicio, elinguem reddidit Iphicrates,
Confilio
emblemata;
Confilio^ virtute Chirnarram

hoc
EM B
' ‘ ^
2;T
Belierophon vt fortrseques ftiperure ChinUram

Et lyctf potuit fternere monsira ' ‘
folu .
SU tu Pe^âfeu veclm petis atherapemw/ .
*
ôfi^\i6^<t)UTH't hiotiilTdi j'tipej[b4
dow4S,
I
[antia & Cuftodia.
A XV.
STANTIS quod ftgna canens detgaUus Eoiy

Et r euoe et famulas ad noua penfa mantui
Turribm in facris effingitur area peluis,
Adfuperos mentem quod reuocet vigilem^
ER leo: fed euHos oculis quia dormit apertis^
Templorum idcirco ponitur ante fores.
emblemata. XI
Taum r ^pivm.
EMBLEMA XVI.
N ficredas, ne
(
Epicbarmmait)nonfohriwenoi
Hi nerui humana membra^ mentjs erunt,
Ecce oculata manus Credens id quod videt: eccc
Vulegtum antiqua fohrietatU olus:
Qm turbam oRenfo fedauerit Heraclitus,

Hulxerit 6* tumida [editione grauem.
B 5 n«
: 1
'il- ANDRE^ ALCIATI
n>T 'ti irsî^n^
E M B L E M A X V H.
It Aiic s SamtmfeBd celthemmw auUor

Ipfe fuum clauftt carmine do^m a brent:
Q^pratcrgrejfust qmdagis^.qmd omittis agendum^
Hanc ratimem vrgens reddere qtfemque fibi,
Qmd didicijfe Gruum voUtantum ex agmine fertur.
Arreptum ge fiant qua pedibus lapidem
Ne ccffentt tneu tranfuerfas mala flamina raptent»
Qua ratione JoomiHum vita regenda fuit.
Pru-
emblemata
Prudentes.
EMBLEMA XVIII.
I AN E bifrons, qui iam tranfaâ futurH^caUes^

retro fannas, ficut & ante, vides:
Te m cur oculis, cur fingunt vultibus} an quod
Circumjpeiium hominem forma fuijfe docet}
B 4 Pru
2 4 A N PR E ^ A L C l AT t
Prudens magis quam loquax.
EMBLEMA XIX.
Noctva Cecropiis infignU pYdiflat Athenis^

Inter anes fani noûa conjilij,
4rmifer£ merito obfeqmis facrata Mineruit^
GarruU quo cornix cejferat ante loco.
Maturandum.
EMBLEMA XX.
Matvrare iuheritproperey&cunclarier omnes;

Ne nimwm pracepSytieu mora longa nimis.
Hoc tibi declaret connexum echeneide telum:
Hac tarda eft, volitant Jpicula mijfa manu.
r
ANDRi^ ALCIATI
l
In deprehcjifum.
I
emblema XXL
s
K
rAMi>VDVM quacunque fugiiyte perfequoriat nunc

Cafibus in noeris denique captus ades.
Amplius haud poteris vires eludere nosiras :
Viculno anguillam firinximus infolio.
Cufto.
ElCl BL EM ATA. r?
C uftodiendas vi fgiftc$.
emblema: XXII.
Vera h£C effigies innupta eR PaJladis :eitts
HU Draco qui domina couRtin ante pedes.

Cur Dtua comes hoc animal} cuRodia rerum
Huic data: ftc lucos ^ facratj^ templa colit.
Innuptas opm eR cura affieruare puellas

PerHigill, laqueos vudique tendit amor.
AKDREiC ALCIATI
Hjec Bacchus pater Pallas communiter amb$

Templa tenent y foholes vtraque vera Jouk,
Hac caput ^ ille femur foluttihuk vfus oltui
Debitus, inuenit primus at iUe merum.
Junguntur merito: quod p qui abilemius odit
Vina^ Dea nullum fentiet auxikum»
Prii-I
I
EMBLEMATA
prudentes vino abftin^nc.
emblema xxiiii,
Qvi D we vexatis rami? fum Valla dis arbor*

Atffnte bini botros ^virgo fugit Bromiuw*
jia.
^
ANDREi€ ALCIATI
Ihftatuam Bacchi.
Bacche pater quis te moruli luptine noutt^

Et doBa effinxit quis tua membra manu}
Vraxheles^qui me rapientem Gnopda vidit
Atque illo pinxit tempore, qualis eram.
Cur iimenis, tenera^ etiam lanugine vernat
Barba, queas Pylium cum fuperart fcnemf
Munertbm quandoque meis fi parcae dtfces^
lunior ^ forti peStore femper eris.
Tympana non mambit$,capiti non cornua defiunt:
Qtws dement eis talia figna decent?
nifi
Hoc doceoy noflro quhd abufm munere fumit
CQrnua),
,
EMBL£M ATA. 51-
Cornua infamis mollia fiHra quatit*

Qutd vult ille color membris pene igneus} omen
Abfit^ an humanis vreris ipfe focisf
Cum Semeles de ventre parens me fulmine traxit

Igniuomo, hrfefium putuere tncffit 'aquis
Hinc faptt hic, liquidis qui nos bene diluit vndis:

Qui noHyardenti torret ab igne iecur\
Sed nunc me doceas^ qui vis mifcerier} & qua
Te fanm mumprendere lege queat?
Quadrantem addat aqua ^calicem fumpfiffe falerni
Qui cupit i hoc fumi pocula mere iuuat.
Stes intra heminas-.nam qui procedere tendit
VltrdâUcerftd mox ebrius, inde furit*
Res dura hac nimium.funt pendula guttur aJulck

Th fluis, hsufacilexommoda mUa caduml
Gra-i
AN D RE it ALC I AT I
Gramen.
emblema XXVI.
Gramineam Vahio patres trthuere corollam,

fregerat vt Pcenos Hannibalem mora.
Occulit inflexo nidum fibi gramine alauda.
Vulgo aiunt, pullos fic fouet illa fuos,
Saturno Uarttq^ factum, quo Glauctu adefo
Volybides^faitm creditur ejfe Deus.
His merito arguitur nodis tutela faltisî
Herba^ tot vires hac digitalis habet»
t.
faiUoqoeiMjuaEtn
Isdendum.
^trum veittgta jerU4tf

Continet & cubitum duraj^jrena manu,
Ne mal^ quid facias e improba verba loquarisi
Et iuhet in eunSii rebtu adejfe modum.
II
C Tandem
andre^ alciati
Tandem, tandem iuffitia obtinet.

EMBLEMA XXVllI.
Mkc DiE lieôreo perfufum fangume^g^fcntum,

1
Q^d Gr<£Corum Ithaco concio iniqua dedit,

IitHior arripuit Neptunus tn ^quora iatUm
Naujragio,vt dominum pojfet adire funmi
tittoreo Atacis tumulo namque intulit vtida.
Qua hoat^ i; tali voce fepuhhra ferit:
ViciUi Telamoniade tu dignior armis,
Affeîtsfas cedert iuiiitia.
Etiam \
B MBLEM AT-A
Etiam ferociffimos domari
EMBLEMA XXIX.
Roman VM poft quam eloqutu, Cicerone perempto^

Perdiderat patrU peftis acerba fiut
Infcendit currw viilorjunxit^ leones.
Compulit & durum colia fubire iugumi
Uagndnimos cefijfe fuis Antonim armis,
Atnbage hac cupiensfignipcare duces.
Gratiam referendam.
'
emblema XXX.
nido,
Aerio 'magnis fietate Cieottk
Inuefies pullos pignora grata
fouet.
TaUaêxêilat fibi munera mutua

reddi.
quoties mater egebit anm.

hoc
Auxilio
parentum
N« pialpem (oboles faUit.fed fejfa
Corpora fert bamerif^rtiiat & ore cibos.
Abftinentia,
EMBLEMA XXXI,
Marmore,^ i» tumulis vna ftat farte calumas

Vrcemêx alia cernere malluuium eH.
Ius hac farma menet diûm fine fordibm ejfe,
Defunctum puras 'atque habmjfe manm
C 3 Bonis
ANDRE>C ALCI ATI
x ^;„;r;Kiie
nihiltiraendum.
M A -xxxii.
IvNCTVs contiguo Marius mihi pariete, nec non

Suhbardus,noflri nomina nota fori,
nummati, fatagunt^ vel vitri
v/£dificdhi bene
ObUruere heu nofiris vndique luminibus.
Me miferui gemina quem tanquam Phinea raptant
HarpyiditVt propriis fedibus eiicianty
Integritas nofha, atque animus quafttor honeni;
His nift fmt Zetes, his nifi ftnt Calais,
Siena
. EM"B L E M A T A*
Signa fortium.
I>a-A L oc I s M y s.
EMRLEMA XXXllI.
Qv 45 u caujfu mouet volmu Satmnia^magni

Vt tumulo infideoi ardua Attômenis}
Hoc moneo^quantum inter aues ego robore praRo^
Tantum femideos inter AiiUomenes,
ifideant timida timidorum buHa columba;
Nos aquiU intrepidis ftgna benigna damm.
^
andre^ alciati
emblema xxrini.
E T toleranda homini tricis fortuna ferendo eB

Et ntmum felix fape timenda fuit,
Suliine (Epiitetus dicebat) &abiiine. oportet
Multa pati, illicitis abs^ tenere manus»
Sic ducis tmperium vinctus fert poplite taurus
Jn des^tro: Ji^ fe continet a grautdis%

e:\cblemata.
In adulari ncfcientem.
emblema XXXV.
Scire capis dominos toties cur Thejfalis oya

U uset,&n varios qu^rat habere ducesf
Nefcit adulari, cuiquamve obtrudere palpum:
Regia quem morem Principis omnis habet.
Sed veluti ingenuus fompes,dorfe excutit omnem^
Qm moderari ipfum nefciat Hippocomon,
Nec fauire tamen domino fas: vitio fola eft^
Dura ferum vt lubeat ferre
vrgentia.
Nititvr in pondus palttia, confurgit in auum;
^
magk premitur hoe mage tollit onus:
y
fert & odorat as ybellaria dulcia^gUndes,

Queis menfat inter primus habetur honos»
iamis has coUigei mentis
Omnia
EM BLEM ATA. 45
Omnia mea mecum porto.^

EMBLEMA XXXVII. ^
SCYTHKV^
Hvnnvs mps, Scythicijjmifsrrimttsacctla ?0ntfp

V^m perpetuo liuida mem bra gelu:
Qui Cereris non nouit opes^nec dona tyaK
Et pretiofd tamen ftragula femper habet.
Nam mitriha iUum perfringunt vndique pelles:
Lumina fola patent, catera opertus agit . .
sic furem haud metuit /ic ventos temnit ^

imbres;
Tutus apudjj viros, mm apud Deos.
Con-
)
44 ANDRE^ AXCIATI
Concordise fymbolum.
emblema XXXVllI.
CoRNicvM mira inter fe concordia vita esf^
Mutua flat^ illis intemerata fides»

Hinc volucres hac fceptra gerunt, quod fcilicet omnes
Confenfu populi fiantq^j cadunt^ duces:
Quem fi de tnedio tollas ^^difcordia praceps
dduolat,& fecum regia fata trahit.
' Coa.
I N bellum ciuile duces cum Roma pararet,
Viribus & caderet Martia terra fuis:
Mos fuit in partes turmis coeuntibus eafdem.
Contundas dextras mutua dona dare.
Vaderis hac jpeciesiid habet concordia jignum,
Vt quos iungit amor Jungat ^ ipfa manus.
Con-
^tMiNos mer fm^t concordia fratrei^
Tanta fimul pietoi mutua^ ^
vnm amor i
InmSii humanis vt virthm ampla tenerent
R^gna, vno dt^ti nomine GerjonU^
Vnum
EMBLEMATA.
Vnum nihil, duos plurimum pofle,

EMBLEMA X H.
Laerte genitum ^genitum quoijue Tydeos vna.

Hac cera exprept Zenalis apta manus,
viribus hic praRat^ hic pollet acumine mentis^
Nec tamen alterius non eget alter ope»
Cum dtioconiunRi veniunt, viCmia certa ejl.
Solum mens hominem^ dextrave deRhuit,

Spes pibxima^ .
EMBLEMA XLIIL
Innv MIRIS agitur RefjfuhltcanenrafrQcellis^

Et Jpes vemur£ fola falutis adeî:
Nffn fecM dc nduis medio circum dquore, venti
(âm rapiunt •y
falfis iamj^fatifcit aquis,
Qt^d fi Helena adueniam lucentia fidera fraireî
Aiîjfos animos ês liohdfWtttiii.
Iti (i*
.
A N BR E JE A L C I A T I
in fimulacrum Spei. j'
emblema XLiv. ;
De4 Utij UtQ fuJpHians fident vidt^

Cuim^cnuMHM^
Elftdq fecere inaniu. Ego nominor tlLt,
Qux.mifew^romptiiHi Spes bona .praîat opem.

Cur viridis tihf palla? qiiod omnia me duce vernent^
Qmdmamhil mortis tela rejraâgerss}
Quod vitios {perare decet, practao fe pultis.
Cuf tn doli olt tegmine ptgra fedesj
SoU domi mmji goiitant thus vndiqsienoxis^
A fercti vt docuit Mufa verenda fenis
tibi adefi volucris} Corritx f dtfimm ofcen‘y
EEi bene cum nequeat dteen, dtett, erit.
Qm €Qmites\ bonus Euentns, praceps^ Cupido.

Quiprsteunt} Vtgihim fomnia vana vocant.
Qtu tibi iunBa afiaP.fceler um Rbamnufia rindex^
Scilicet vt êres nif nift quod liceat.
In dies
rB*tBlEM.\T Ai
In dies ntcliorai
emblema
Rostra nmd nuBj feitgm fuiiohiuiltann»^ '
citem ventri xema,dixity habe.

Progedttur fempcTy nec retro refphit vnquam^
Gramma cum pande proruit ore vorax.
Cura viris eadem etl, ne (pes fuhlapfa rctrorfitm
Cedaty ^ vr melius fit^quod & vlterius^
D 1 ililCW
/1 ANDREjC alciati
Illicitum non Ipcrandum.
EMBLEMA XLVL
Spes fimul ^ Nemefis noHris altaribw adfunt.

Scilicet vt jperes non nifi quod liceau
Pudi*
rmblemata*
Pudicitia.
EMBLEMA XLVIL
Porphyrio, domini fi inceH et ut ddihus vxqy^

Dejpondet^ animum, dolore perit, •
Ahdita in arcanis natura eH caujfa: fit index

Sincera bac volucris certa pudicitia.
11
w: ANliREv* ALCI ATI
In vidoriarii dolo partam.
E M B L 'E
AiACis iuwulum Ucryjnis egoperiUi) VirtHSp

H tu mi fera albentes dtUcerdta (tmoil
'
Siilicet Bocreiiabat adhuc, vt iudice Grato

Vincem:^ (aujfa fietpotme dotusr^
In frau-
^ ^
nu 3 I. E MA
fraudulentos,
BILEM A XMX.
Parva Uctrta.ntru fttHatm Corpora guttji

SteSio^qui lat*^hra^>& cana bufia colit
Inuidu, praui^ dolf.fert fjmbei^ pi^m.

Heu nimium nuribus cognita zdofjpis i .
âm turpi obtegitur faciem lentigimquifquts^

Sit quibus imwerfus jlellio^ vina kibaf ,- ,
Hinc vindica frequens decepta pellice vino, -
Q^m forma amiffo flore relinqfdt amans
Do-
I
A LCI AJ I
Alt I Li s aUt&ator an^, fy Cdrula fennii^

Affueta ad dominos ire redire fu9$t
Congeneres cernens volitare per aera turmas^
Garrit, in iHarumfe recipit gregem ^
0^
^rdtenfa incaut^ donec fub retia ducaii
Obftrcphant capta, confcta at ipfa filet*
Perfida cognato fe [anguine pollmt alesg
fffiiciofd alsiej eîtiofa [uis.
Mdedi-
Archilochi tumulo infdulfias de marmore Vt^si
BJ[e ferunt JtHguacertd Jiffda maU.
Latronem, manus fM Scaua^ per vrhem
It comef^ ^ diris m'â cohmgUdiis:
tque ita te mentis generefum prodige cenfes^
Quod tua complures allicit olla malos^
tn noumAdadn, qui poflcjudm cornua fumpftt,
Jn pradam canibus fe dedit ipfe fuis.
Inadu.
S EMPfiR hiat, fenjper tenuem jqua , auram
'
Reciprocat CharHatmi:
Et Jiiutat f^ciem,varios fumit^
Prat er rubrum vel candidum,
sic adulato^ populati vefiitur 4ur4,
Hitns^ cun^ld dcuorat:
Et folum meres imitatur Principis atros-^
Albt ^ pudici nefcm.
£i qui
\
Ei qui femelfua prodegerit , aliena
credi non oportere.
EMBLEMA LIIIL
CoiCHiDOS in gremio nidum quid congeris f eheu

NefeU cur puttos tam male credis auisf
J>ira parens Medea fuos fauipma nam
Te me-
EMBL£MATA« *
In PRifCEPS rapitur^jruHra quoque tendit habenae
Auriga, effreni quem vehit oru equus.

Haud facile huic credas, ratio quem nulla gubernat,
Et temere f refrio ducitur arbitrio*
; ^
ANDREA ALCIATI
In temerarios.
EMBLEMA LVf.
As p 1 c r s Aurtgam oafrus Phaethonta patmd

Jgntuonids aufum ficêre Solii equos
Maxima qui pQffquam terris incendia Ipjr
fi:
Esi temere infeffo lapfiu ab axe mifer,
SiC plerique rotis fortuna ad ftdera Eeges
Eueî, ambitio quos iuuemlis agit;
P9î: magnam humani generis cladem^
Cuneorum poenas denique dahi fceieriMl
Furor
:
£ MfiL£M A TA.
^tfrn cijpemrmojt puta leonis.

Ei jirtptum in fummn margine carmenhahet
Hic hominum e$l terror.cuim poffejfor Atrida: :
Talia magnanimm figna Agammno xuliu
I
^4 and R e >€ AtC I AT I
In cos qui fupra vires quiCquam audient
EMBLEMA tVIII.
Dvm dormit, dulci recreat dum corpora femnoi'

sub picea, & clauam catera^ arma tenet»
Alciden Vygmaa niamu proilefnere letho
Voffe putat, vires non bene do&a fuas. .
ExcUhs ipfe, velttt pulices ,

fic proterit ho^lemy
Et faui ituplicitum peUc leonis Agit'.

E MBL E
C.ticu-
^
Cuculi.
I COLAS agreUe gemu plerique cucullos
Cur vsuitent^qudnam prodita cauffa fuit?

Vere nouo cantat Coccyx^quo tempore vites
Q^non abfoluit^ ture vocatur iners
Fert oua in nidos altenosy qualiter ille
thalamum prodit vxor adulterio.

1
68 ANDIÊ^ ALC lATI 1
Ira.
EMBLEMA LXIIL
Alcâm veteres caudam dixere konii^

Qfu jiimulante iras concipit ille graues.
Lutea cum furgit bilis crude fcit
, atro
Lede dolor, furias excitat indomitas.
In
emblemata-
In eum qui fibi ipfl damnum apparat.

EMBLEMA LXIIII.
Capra lupum non Jponte meo nunc vbenU^lo,

Qmd male palloris prouida cura iubet.
Creuerit tUe ftmul, mea me pofl vbera pafceti
Improbitas nuô flebitur obfequw.
E ? Fa-
/
ANDRE^ ALCIATI
Fatuitas.
EMBLEMA LXV,
Miraris no^lro quod Cdrmine diceris Otm,

Sit vetus a proauis cum tibi nomen Otho.
4urita efi.fmiles (j habet ceu noûa pbmof.

Saltantem^ auceps mancipat aptus atiem*
Hinc fatuos, captu ^ faciles, nos dicimtuotos:
floctibicomenienstu quoqus nomen habe.
Obimio
EM B L E mata 7*
Obliuio paupertatis parens.
,
emblema lxvl
e VM lupus efuriens mandit ctruarim efatri^

fame captum deuorat hinnuleum^
Rejpiciat fi forte alto yvel lumina vertat,
Prafentem oblitus quem tenet ore cibum,
Quxritat incertam (tanta e^lobltmo) pr didam,
Qjn fuA neg!exit,fiulte aliena pettt.
ANDRE^ ALCIATI
Superbia.
E M B L E M 4 LXVH.
E N âtu£ ftatua, ^ duStum de marmore tmrmory

Se conferre Deis atifa procax Niobe,
vitium multebr [uperhia,^ arguit oris
e
Duritiemtac fenfiuyqualis ineil lapidi.
EMBLEMATA.
Impudentia.
EMBLEMA LXVIU.
PvBE tenm mulier , fuccMa latrantibus injra
M-onîr erum catulis ScjUa biformis erat.

Monlira putantur auarttiesâudacia, raptus:
At Scylla eU^nuUus cui fit in ore pudor.
74 ANDRE^ ALCfAT
nimium tua forma tibi Narcijfe placebat,

florem noti eH verfa fiuporu olus,
Jngen^ e^l marcsr^clades^ cleros
^ pejfum plures dat^, dedit viros:
Qui v^teru abieâ methodo, noua dogmata quarunt,

Nii^ fuas prater tradite phantafas.
Garm-
EM BLEM ATA.
Zll
Garrulitas.
V r .
EMBLEMA LXX.
Qî p matufmos ^rogne mihi garrula fomnos

obHrepero DaHlfa4ore canU'i
Dignus Epops Tereus, qui maluit enfs putare^
Quam itnguam wmpdicam Jlirpitui eruerf*
Inui-
ANDRE^ AtCCATI
Inuidia.
EMBLEMA LXXI.
SciÂLiiDA vipereoi manducans fmina carntSy

Cui(^ delent oculi fuum cor edit,
Q^m macies pallor habent, Jpmofa^ ge^lat

Tela manu: talis pingitur Inuidia*
Luxu
EMBLEMATA, 77
Luxuria.
emblema
Ervca capripes redimitus fempora Taum

]mmodtC£ Veneris fymhola certa refert
E/? eruca falaxjndex^ libidinis binus:

Es Satyri Nymphas femper amare [olet
Laxu-
78 ARDREA ALCIATl
Luxurioforum opes.
emblema lXX i i r.
Rvp Bvs
I aeriis, fummij,^ crepidine faxi [
Immites fruûs fictis acerba pariti [.
Qms corm comedum\quos deuorat impr&ha cmix, |
Qm nihil humanx commoditatis habent:

Sic fatuorum opibits parafiti & fcorta fiunntfirr
Et nulla inôs^ vsilitaie iuuant.
Tumulus meretricis,
KB
tumulus fcHtavrna}Ephjr££ejt
Erubuit tantum perdere Parca detus^
Ku^la fuit tum forma, tlUm iam carpfer
l^m fpeculum Veneri cauta diedrat anus,
Qwd fcalpttis ftbi vult aries, quem parte
Vnûibus apprthenfum poêriore tenet}

Non aliter captos quhd ipfa teneret amantesi
Vtr^reîs ef} aries ^clurie tenetur amam.
i
AND ^ ALC I AT I
In amatores meretricum.
emblema lxxv.
V I LioSi€ indutus pifcator tegmina capray

Addidit vt capiti cornua btna fuo;
Vallit amatorem flans fummo in Ituore fargum^
In laqueos fimi quem gregis ardor agit.
Capra refert fcortum: fimilisfit fargus amanti.
Qui mifer obfcoeno captus amore perit-
Caucn
^
•1
Sole fat<e. Circa tam ma^fu potentia fertur.

Verterit vt multos in noaa moniira viros.
Tesits equum domitor Vicus ^ tum ScyiU biformis.
Atque Ithacipoilquhn vina bibhe fues.
Indicat idtisiri meretricem nomine Circe
Jit rationem ammi perdere, quisquis amat.
..
1J
N E Mrm te-încdt mor^ neufemtn} mmcrii
Diripiat magicis
Bacchica auis priiio ti}i motacilla paretur^
âm quadriradidm iitcult in orbe loces:
Ore crticeni ^ cauda, geminis vt complicet alis.
Tale amuletum carminis omnis erit.
Dicitur hoc Teneris ftgno Pagafam Ufon
fhafiacii Udi non potmjfe dolis.
I
S4 ANDRE^ ALCIATI
Lafciuia.
EMBLEMA LXXIX.
Del i c as
i fy molimm mus creditur albas
Arguere at ratio non fat aperta mihi eH.
An quod ei natura falax & multa libido e^lf
Ornat Romanas an quia pelle nurus?
Sarmaticum murem vocitant plerique Zibetlumy
Et celebris fuaui eJI vnguinernnfm Arabs.
Dcfu I
’
^ Emblemata.
il
Dcfidiai
•
emblema lxxx.
D« idet m modi» EJf^m, (pocHlaiur &

aHra,
Suhtm & Mcenfam (ouUgit ,g»e
fauul
Segmttes jpecie recli velata eueuUo,
Noti fenon altos vtilitate
iuitat.
F 5 Dcfi-,
A ND R, E ^ A L plAT l
Defidiam abiiciendam.
E M B LEMA LXXXI.
Qyiscîs iners, abeat, nam in ehcenice figere fedem

Nos prohibent Sam^ dogmata fancta fenis,
Surge igitur, durp^ manm ajftefce Uberi,
Det tibi dimenfos craiiina vt hora cibos.
I ri' fa 1
EMBLEMATA
In facile a virtute defcifcentes.
EMBLEMA LXXXII. '
Parva velut liwaxjpreto Remora impete vently

Remorum^j^ratem fdiere fola poulh
Sic qHofdam ingenio &
virtute ad fidera veôs
Detinet in medio tramite eaup leuU.
Anxia lis ycluti eff^ vel qui mexetricius
ardoT
^gregtumcnes [amat a flHdiu.
8S an br e ^ A t C i’A T c
r V IgnaiH*" ^
E M B L E M A t XXX III.
Ignavi 4fdcol(im jietlatetn efingere fer ut

Et ftndtat ^ mores, fabula prifca fuit:
famulum Afleriam volucris fumpfffe figuram

Esi commcma: fides fit penes hifiancos.
Degener hic veluti (jut ceuet m aere falco
Di^m ab antiquis vatibm ardelto»
Auari' 1
Auaritia.
EMBLEMA LXXXIV.
Hev mifer In mediis fttiens fiat Tantalus vndps^

Etpoma efuriens proxima habere nequit.
Nomine mutato de te id dicetur auare^
Ouiy quafi non haberes ^non fiueris quod habes.
F 5
In
^ y
Ai^DKtJE ALGfATI
SEpTr T I V s populos inter ditipmtu omnes
Arud fenex nuUm quo magh atnpU tenet

Dejraudufis genium fuumimenfafq^ paratas,
Ntl prater betas duraq^ rapa vorat.
Cui fmilem dicam hunc, inopem quem copia redditi
An* ne afino} fie eU\ inHar hic eius habet,
Namque afimis dor fo pretiofa obfonia geiiat^
Sej^ rubo aut dura carice pauper alit.
In au.
In'aulicos*T
EMBLEMA LXXXVI.
Vana Palatinos, quos educat 4ula, clientes^,
Dicttur auratis nevere compedibus.
In
a ici at i
Infbrdtdds.
EkBLEMA LJ^XXVII.
roHro.tly^^ye velutjibi proluit alnum

Ibis, Niliacis cognita littoribuSt
Tranfiit epprobry in nomen', quo Publius hoHem

Nafo fuum appellat y Battiades^ fuum.
Indi-,
EMBLEMATA 95
In diuites publico malo.^
EMBLEMA LXXXVIM.
Angviii AS qtitfquis captdt^ Jt liwpida verrdt

Flumina yft illimes au fit adire lacus,
|
Cajfus erit, ludet^ operam: multum excitet erô
&
j
Sicreu, vitreas palmula turbet aquaf; i
Dtues erit: Sic iis res publica turbida lucro eU,

Qui pace, areati legibus, efuritmt*
i
94 ANDRE /£ ALCiATI
auaroSj vel quibus melior conditio

ab extrateis offertUn
Delphini' inêm vada caruU fulcat Arie»,

Hocâures mulcet,
Q^m fit aU47ibofmnis ,non tam mens dira feraru efi:
Qmj^^vBsrafirniirîfcibtti eripimiir^
Gula’
CvRCVLIONE gruis,
Qm Laren, aut manibus
Talis forma fuit Dionjst, & talis Apuj^
Et gula quos celebn^s deliciofafafn.
\
9^ ANDRE^ ALCIATI
Ocni effigies, de iis qui meretricibus donant,

quod in bonos vfus verti debeat.
Impiger haudcejfdt funem mite xerc fpartOy

Humidag^ artifici iungere fila manUi
Sed quantum multis vix torquet firenutis iwriSy
Vrotinus ignaui ventris afella vorat,
'femina iners animal, facili conge^fa marito
Lucra rapit, mundum prodigit inq^ fuum.
In Pa. ‘i
EM B
Qô s tibi doaamttf, fluuiales

Munera cenueriiunt tnorthus iHa tuu,
Uu oculi vigiles, ^ forfice plurimus ordo

chelarum armatus ^maximaj^ aluus adeH;
sic tibi prepenfus flat pingui abdomine venter.
Pernices pedes ,
fpiculaq^ apta pedi.
Cum vagus in triuiis^ menfaq^ fedihbus erras,
In^ alios mordax fommata falfatacu.
Par-
duobus ganeonibus
non fufficcre.
efi quod quis lucretur: ir vnttm

gemines non alit eritbacos.
Aliud.
I N tenui (pes nuUa lucri cff: vnoq^ refidunt
Arbuilo gcmi)u non bene jiceduU,
Rugn/^jorqv E penm^menf<t^ arrofor henW
'OHrednndjuinmi6 vidit fjitdc 4 labrtSk
teneram apponens barham,falfa ejfa momordit i

Qtteis
AH ea cUuferunttada repente dotnum-y

Deprenfum &tetro tenuerunt careere furem^
S^met in obfcurum qui dederat tumulum.

eo andre^ alc i Ati
In gairulum &: gulofum.
EMBLEMA XC.Vr
Voce boat mua.^^r£largo eB guttur e -^roUrum

Jnslar habet nafiy muJnforis^^ tub£.
Deformem rahtdamMdiûm ventri^ guU^
Signahity volucer cum Truo ficlm erit.
, , ^
E, M B L E MATA . 101
Do£lofum agnomina.
emblema xcvi.
Moris vetuli cH aliqua profejforibus

Super aditet eognomtna,
'faciles apertos^ explicans tantum locos
Canon vocatur Curtius,

"Reuoluitur qui eodem, & iterat qui nimis
Maandery vt Partfius,
Obfcurus ^ confufuSyVt Picus fuit.
Labyrinthus appellabttur,
Nimis breuiSyfnulta amputans, vt Claudius
Mucronis agnomen feret.
Qui vel columnas voce erumpit, Parpalus,
i Didus truo eH fchoMkU,
j
1
G . 3 Con-
'
tOi ANDRE^ AECIATI

Qontra cU voutm. Umiis ejl^lAlhins
‘
Qmd voce\' Sêjpertilw. '
At vttimas mutilans coloJ}otes, fjUahas^
Hirundo Crajfm dicittir,

QM.fHrdmMits fottt9 ipfe vult lo^,
Vt jiurnus in proner bio eH,
Hic hUfmitlle r auctu, i fle garriens:
H Hic ’'fibilat ceu vipera, ^
Tumultuatur ille riftu dr naribus^' ^
Huic lingua terebellam facit, .
Singultit altus, atque tufit hafitans,
ÂtconjfuitalisU,vtpfecas, ?
Q^m multa rebus vitia in humanis agunt ^

'
Tam multa furgunt nonina.
Pana colunt gentes [natur m hoc dicere rerum e
Semicaprum hominem ^ fcmiuiruw^ Deum,
Efl vir pube tenm.quod mbit infita virtus
Corde oriens i celfa verticis arce fedet.
Hinc caper eH^quia nos natura in fecla propagat
Concubitu, vt volucres ^fquamea^ bruta, feras.

Quod commune altis animantibus, eH caper index
luxuria, Veneris figna^ aperta gerit»
Cordi alq fophiam, alij tribuere cerebro:
Inferiora modus, nec ratio vUa teneU
•04 ANDREv® alci at i
Ars naturam adiuuans.
E M B L E M A XC VIII.
VT [pb(tr(£ Vortuna^cuho pc hfidct Hermes:

Anthm hic v artis ^ cafibm illa praeH:
Aduerfns vim fortuna eî ars fada: fed artis
Cum fortuna mala eH,fape requirit opem.

D pe bonas artes igttur jludtofa iuuentm^
Qua certa fecum commoda fprtu habent.
In lU' i
EMBLEMATA. 1
'
In iuuentam
EMBLEMA XCIX.
ANDREiE AtGfATI
In qua^ttQr.anni tempora.
EMBLEMA C.
ffrff
Apvenisse bimem frigiUa remmUt ales:
Ad nos vete nouo garrula hirundo redite

Indicat afiatem fefe expeâre cucuUus:
Autumno esi tantum urner e ficedulas.
EMBLEMATA.
.Scyphus Nefloris,
'
i M
1MBL£MA ei.
NfiSTORjEVM gfmtnU cratera uum. auiyc jm««uj

Q^dgrauis argenti majfa proftwdit opu$*
Clamcult ex auro, fiam ctram quatuor anfd
Vnamquamqne fupcr fulua columba fcd
Solus eum potuit longaum tollere Nesior,
M£oni4<e doceas quid fibi Mufa velit}
Eft calum^fcjiphusipfei color argenteus
Aurea funt Calt jidera clauiculi.
pleiadaseife putam, quas dixerit ille colum biiJ.

'
Vmbdtci gemini magna minor fera eSi.
Hac NeUor longo fapiens intelligit vfu:

Bella gerunt fortesuallidus aUra tenet.
bpra nos^nihii ad nos.
EMA CII.
tLAvcAsiA dternum pendens in rupe Prometheus

Diripitur facri prdpetis vngue iecur,
Pt nollet feciffe hominem: figulos^ perofus
Aaenfam rapto damnat ab igne facem.
Roduntur variu prudentum peSora curify
Qm edi afferant fcire, deum^ vices.
EMBLEMATA. 109.
Inaftrologos.
EMBLEMA CIIL
Ic ARE, per fuperos qui raptus fy aera, donec

In mare pracipttem cera liquata daret.
Nunc te ccra eadem, feruens refufcitat i^nu^
Exemplo vt doceasdogmata certa tuo.
AUrologtis caucat qutcquam pradtcerei praceps
Nam cadet impolior dum fuper alira volat.
1 IO ANDRE /R AtClATI
Qd alta cantem piantur^ cadere.

EMBLEMA CIV.
DVM turdos vifco,pedic4 dum fallit alaudas,

Et iaâ alliitolam arundo grue
Dt^fada non prudens' auccpspede perculnt vltrix
Illa malt, emijftm virtu ab ore iacit.
Sic objt, extsnto quifidera reljyicn arcu»
Securus fati qmd ucet ame pedes..
Por
Asp CE
I vf inuidm vires auriga Uonisi
Exprejfmggwnia puf’o vincat Anm'i

Vtcj^tnanu hac fcuttcam tenci^ hac rt jlcFiit hahcndi^
eU m pueri plurimus sre decor,.
Dira lues procul effot feram qui vimne taUm
rfi potis, a nobis tcwperti anneruantuc
I»Z ANDREi® AlCIATI
Potentia amoris.
EMBLEMA C V I.
Amor viden* vt ridet placidum tuetur?

Nec faculas^ nec qu<e cornua fiebat, habet:
'era. fed manuum flores gerit âltera pifcemy
Scilicet vt terra iura det atque mari
B MBIEM AT A. I J
Vis amoris.
EMBLEMA CVII.
i^LiGBRVM fulmen fregit Deus aliger, igne

Dum demon^tr^st vtie^t fortior ignis Amof»
amore»
ftudiiif dicundo ^ 'ture peritus,
,
maximus libellio,
Et
Helianiran amat quantum nec
,
Thracius vmquam
Princeps for oris pellicem,
Pallada curalio fuperdifi indice Cjpri?
Naw fatfub Idae^l vincere f
Am-
. > /
\
i
Dic vbi funt imurui arem}
HoUia qusii tuuenum figere corda foUs,
Vax vht vbipemfd'^ tres vnde corollas
Pert manus? vnde altam tempora ciuâ gerunt}
HasJ nithi vulgriUcli bojpes cu Cypride qutequart'.
Vlla voluptatis nos neque forma tultt.
Sed puris hominum fuccendo mentibtis ignei

Dtf( tplina ânimos aiira^ ad alta traho,
Quatuor ipfa texo virtute corollas'.
Quarum', qua Sopfna tempora prima tegit»

ANDREiC ALCI ATI
Amor virtutis alium Cupi-
ALiGEiivM,alf£ero^ irntutcum pinxit Amori^

Arcu anumâtquetgnes igne domans Nemefis,
Vt qudi altufecit^patiatHr^sat bicpuer olm
Intrepidus geiians tela, mifer lacrjmat.
Ter ûit in^ finm imos* res mira , crematur
Igne ignis jurias odit Amoris amor.
Dulcia
EMBLBmATA* ”7
Dulcia quandoque amara fieri.
emblema cxi.
Matre precul lUla^pauUum fecejferat infans

lydtm: hunc dir£ fed rapHi^fu apes.
Venerat hic ad vos placidas ratweffe volucres.
Cum nec ita immitis vipera ftua foret,
Qâ datu,ah^duUi jf imulos pro munere mellif-
Pro dolor, heu pne te gratia nulla datur.
m ANpRE^ AtClAT
--Ii
Fet^ fimile ex Thcfdcrito.
EMBLEMA CXII.
Alveolis dum mella legttj pefcufit Amorem

Vuracem npala apes,& fummU ficula Itqutt
In digitis: tumido gemit at puer anxim vngue^
Bt quatit errabundus humum, Veneri dolorem
Indicat, gratiiter queritur , quod apicula
paruum
Ipfa inferre animal tam noxia vulnera popu
Cui ridens Venus, Hanc imitaris tu quoque, dixit,
Nateyferam, qui das tot noxia vulnera paruus.
In
EMB.LEMATA* II5>
In flatuam Amoris.
EMBLEMA' CXIII.
Qyis fu Amor, plures ollm cecinere Poet<t,

Ettis i]ui vario nomtne ge fla ferunt.
Conuerm hoc, quod ve fle caret, quod corpore par uuSy
Tela aloi^ ferens lumtna nulia tenete
Hac ora hic habittu^ Dei efl. Sed dicere tantos
St licet in vates, falfa fubeffe reor.
Eccur nudus agat? Diuo quafi pallia dcftnt,
Qm cunfias domiti pofidet orbis opes.
Aut qui quafo niucs boream^ euadere nudus
Alpinum potuit, fn fla prata gelu?
Si puer e fi, puer umne vocas qui Neffora vincit?
_ An nofii Afer ai carmina dofla fenis}
Imon-
I iO AN D R ALqiATl
Incon^tuns puer hic obdurans pector qua iam
Jransadtit , mtnquafn linquere jpont^ poteil.
At pharetm i; tela gerit^ qutd inutile pondm}

Ancuruare infans cornua dira valet}
Alas curvetmetquasnefcitm dthera ferre}
Infcius \n volucrum fleCtere tela iecur.
Serpit huniK virum mortalU corda
tadity ^ haud alas faxem indemoueU
Sicacm, vittam^ gerit, quid tanU caco
Vtilis ePiUdebnum minus ille videtl
Qmve fagittiferum credat qui lumine captus}
Hic certa, at caci /picula vana mquet.
'Ignem ett^ aiunt, verfatq^ in pedare fiantwas.
Cur age vimt adhuc) omnia flamma vorat.
Quinetiam tumidis cur non extinguitur vndis
Natadum, quoties, mollia corda fubit}
At tu ne tantis captare errmbm,audi.
Verus quid Jit A mor, carmina nofira ferent»
lucundm labor efiflaftiua per otia: Jignum
lUfus eft nijro pupca'glans clype^
Inob
EM BLEM ATA.
|n obliuionem patriae.
EMBLEMA CXIIII.
Iamdvdvm miffa pamaôhlitus^tubrum^

Qwstibi feu [anguis, ftue parauit amor;
Hornam hahltas^neccura domum fubit vUa rekerti,
iySterna tantum te capit vrbis honos.
Sic Ithacum pramilfa manm dulcedine loti
Sire-
f
^ ^
tzi ANDREi® ALCI ATI
Sirenes.
EMBLEMA GXV.
Ab$(5v6 alis volucres; & cruribus abfque puellas^
Kofiiro abfque & pifces, qui tamen ore canant

Quis putat ejfe vUosf iungi hac Natura Hegauit:
Sirenes fieri fed potuiffe docent.
Illicium eft mulier qua in pifcem definit atrum
Plurima qmd fecum^monslra libido vehit,
Ajpeû.verbis, animi candore trahuntur,
Parthenope, tigia, Leucofia^ viri.
Has Mufe explumantjsas atque illudit Vljifies:

Scilicet eH doîs cum meretrice mhiL
Senex
Senex puellam amans*
EMBLEMA CXVI.
DVM Sophocles (
quamuis ajfeâ dttate
) puellam
A quafiu Anhippen ad fua vota trahit^
Allicit cir pretio, tulit agre infana iuuentus
Ob zeluWf ^ tali carmine vtrumque notat:
Noûa vt in tumulis, fuper vt^ cadauera hubo.^
talis apud Sophoclem noHrapucSafedet»
In co.
114 ANDtlE.^ ALCIATI
In colores.
EMBLEMA CXVII,
Index meeîitheU fuUus color vtlmur omnes :
Eoe habitu, tumulis cum damus inferias:

At fmceri animi, ^ mentis ftola candida pura:
Hinc fmdon (acris linea grata viris.
Nos Iperare docet viridis. Spes dicitur ejfe

In viridi, quoties irrita retro cadit,^
'EU cuptdis flauus color.eU & amantibus aptus.
Et fcortis,& queis (pes fua certa fuit.
At ruber armatos equites exornet anuUus;

Indicet fy pueros erubmjfe pudor,
Carulem nautas, & qui caleWta vates
Attoniti nimia relligione petunt,
Vilia funtgiluis natiua^ vellera burrhisi

Qualta lignipedes (Iragula habere folent.
Ouem
EMBLEMATA.
Q^m (urjt ingentes cruciant vel amaris,
Creditur hicfuluanen male ve^te tegi,
Quifquui forte fua contentus tantbtna geHet-^

Fortundi (tqtiantmis tadia quique ferat,
Vt varia ell natura coloribus ingignendis^

Sic aliis altud : fed fua cuique placent.
Virtuti fortuna comes.
EMBLEMA CXVIII.
Anc V I Bvs implicitis^ geminis caduceus alis
Inter Amalthea cornua ?eilw ade^f.

Follentes fu mente viros, fzndiif peritos
IndicatiVt rerum copia multa beet.
,
Ii6 ANDRfiy® ALCIATI
Fortuna virtutem fopefans.
EMBLEMA CXIX.
CyESAREQ po$fûa}ft fuperatus militet Vhiit

Ciuiit vndmtem (anguine ?harfaliam\
Jam iam ftri^mi4S moribunda in pectora ferrum

Audaci bos Erum protulit ore fonos:
Infelix virtus fotu prouida verbis,
Fortunam in rebus cur feûeru dominam f
EMBLEMA CXX.
Dextra tenet lapidem ymanw altera fuslinct alat:

V t me pluma leuat, grane mergit onus.
Ingenio poteram fuperas volitare per arcei.
Me nifi paupertas inuida deprimeret. j
!
1Z8 ANDREyE ALCIATI
In Occafionem*
EMBLEMA CXXI.
Lysippi hoc opm efl, Sicjon cui patria, tu quii}

Cufiâ domans capti temporu articulm.
Cur pinnis jiass' vfque rotor, talaria plantis
Cur retines} paftm me lenis aura rapit.
In dextra esi tenuis dic vnde noudcula? acutum
Omni acie hoc fignum me magis ejfe docet.
Cur in fronte comaloaurrens vt prendar. At hem tu

Dic cur pars calua eft pd(ierior Capitis}
Me femel alipedem ft quis permittat abire.
Ne pofrtm apprenfo poUmodb crine capi.
Tali pptfex nos arte, tui caujfa edidit, hejpes:
Vtjj omnes moneam, pergula aperta tenet.
E Mp.tEM II
mwm\
*
Effvso cirnen)fîent€s a
Qmmcn nunc infiat cornua) fauhw 'aiu
Ingektes Galatum femermt mtltte turmaSy
Spem pr^ter trepidus fuderat Antiochus:
lucarum eum [ana boum vtSyirayprobofcUy
Tum primum bofliles corripuijfet equos.
'Ergo trophaa locans Elephantis imagine pinxit^
Jnfuper ^ foetis, OccideramWyaity
Bellua feruajfet ni nosfcedipma barrus:
Vt fuperajfe iuuat,ftcfuperap pudet.
lu mo
In morricntancam felicitatem.
em'bl EM A cxxirii.
A ereAm propter cretiijfe cucurbita pinu^

Dicitur j & grandi luxuriaffecoina:
, Cumrawos cowplejta jpfumêgrejfacdcuwih,
\ Se pr^Hare aliis credidit arboribus.
Cuipinusy Nimium breuis efi hac gloria: nam te^
Frotintit aduemetjqux male perdet Jnemt.
ANDRE^ ALCIATI
Ex damno alterius, alterius vtilitas.

emblema GXXV.
Dvm ftuis ruermt in mutua vulnera telis^

Vnguele ana ferox, dente timendtu aper.
Accurrit vultur ffe[latum,ir prandia captat»
Gloria vilioris, prada futura fua efi»
Bonis
emblemata
Bonis aufpiciis incipiendum
EMBLEMA CXXVL
AvsPiciis res capta m alis ^bene cedere nefcit.

Felici qua funt emine faSt a Jutfant»
Quidquid agis, muflela
fi occurrat, emitte:
tibi
signa maU hac [ortis beFitapraua gerit.
I
3
Nihil
^
1^4 ANDRE^ ALGIATI

— '
I
I
EMB/L::EMA .CiXiXMir
Sc LICET
I hoc deerat poH tat mala, denique nosirU
LocuildB, vt raperent qukquid inejfet agrit.
Vidimus innumeras Euro duce tendere turmas
Qualia non AtjU casirave Xerxis erant.
Ha fcenum, milium, farra omnia confump ferunt*
Spes in angufto ejf Jiant nift votafuper.
^
igMA^tBMA TA. I3J
Malcparu male dilabuntur*

EMBL,EMA CXX.YIII.
Milvvs cd<tXy jjiwiie quem tjaufca tprfcrat efc£^

Hei mthiy m^terâttyvifcera ab ore fluunt.
Illa autem, quid fles) cur hac tua vtfcera credoi.
Qui rapto viuem fola aliena vomii}
I
vkt:m A't OTIATI
eflfr iWferittfnfa.'
feWB i, EM A cbcîx.
JLvdebakt parili tres olim dtate puelU

Sortibus yUd Stjgiasquds prior iret aqua^*
At cui iaBato tnaie cejferat alea talo^
Ridebat fortis caca puella fua:
Cum fubtto idta caput labente eji mortua tcHo,
Soluit (jr audacis debita fata ioci.
Rebus in aduerfts mala fors non fallitur: ali in

RauUis^nec precibus, nec locus eii manui.
« M BL EM AT Ai
Remedia ih arduo, mala rn prono elTe

•EMBLEMA CXXX.-'
^ther i is poflijfiam deiecit ftdibm Aten

lupiter, heu,vexat quam mala noxa virosi
Euolat hdLC fedtbm celer (jr pernicibus alis,
\nt attum^ nihil caftbus efe finit.

Ergo LitdC.proUs Ionis Jsanc comitantur euntem^
Sarturt qmdquidfecent illa mali.
Sed quia fegnipedes^ lufcajaffa^ feneCla^
Nil nifi poli longo tempore relinuunt.
jExliwerarum ftudiis immorca-
;
. \ litarem acquiri.
EMBLEMA CXXXII.
Neptvni tuhktn (cuius pars vltima cetumt

v/£(]Uoreim facies indicat ejfe demn)
Serpentis medio Triton comprenditur erbe^
Qm caudapn inferto mordicus ore tenet.
Tama xiros animo infignes^pracUra^geÂ
Profequitur, toto mandat orbe tegi.
Tumu
l^p AND R i JE A IC f AT I
Tumulus loannis Galeacij;Vieecomitis,

primi Ducis Mediolanenfis.
EMBLEMA COCXXIII.
[CQi^
.___JBIP1^-NA.^0TES<
TVRNl
5IENA
IMOTEAFeEi
Pjio tumulo pone lidiam, pone ama duces

Et mare, quod geminos mugit adufque ftnus.
Adde his Barbariem conantem irrumpere fruflrd.
Et mercede emptas in fera beUa mamu*
Anguigerêfi fummo finiens in culmine, dicati
paruis magnum me fuper impofuitf
Opri-
1
fiMBLEMATA,
, :^^PgCiniUS Ciuis^ r:
EMBLEMA C XX X 1 1 1
Dvm iufllf patriam Thrafibulus.vmScatarmi^^

Dum^ fimultatei ponere que^nqtte iubet» .
Concors ordo omnUj magni iniiar muneris JIU

ValladU fertum frondis habere dedit.
Cinge comam Thraftbule, geras hunc foltu honorem'. t
:
In magna nemo eH amulm yrhe tibi. I
/ I
ANDRE ^ ALCI ATI
Strenuorum immortale nomea

EMBLEMA CXXXV.
Âci tumulum thestao in littore cernis^
Qmm plerumque pedes vifitat alba Thetis.

O hteptur femper vindi lapis hic. amaramho-^ |
j
Qjwd numquam herets ftt moriturus honos. 1

1 j
Hic Gratum murm,magni nex Hectoris. Haud ptfts
jj f
Debet MieoniiU,quam fibi hlaonides. r
Nobi.
E M B L £ M A TA,
Nobiles ^ generofi.
EMBLEMA CXXXVI.
Avrea Cecropias ncêhat fibula veHe*

Cui conitmâ tenax dente ikadafm
CalceiiSy Arcadice fuleratcui lunuU riti
G e ii atur patribus mullea Remulidis.

Indigenas quod fe adferercUy haC ftgna tulerunt
Antiqua iUu^res nobilitate viri.
JDuo-
1
144 ANDRE^fe ALCIATI
Duodecim Geitamina Herculis*
EMBX.EM A CXXXVII.
Robor i fuperat facundia laudes:

Diâ fophinarumJdquc 0 S(f^ rcfeiuit inane f:
Non furor aut rabies virtute potentior vlla elh
Continuum ohcurfum fapienti opulentia cedit:
Spernit auaritiam, nec rapto aut foenore gaudet:
Vincit femineos poliat infigmbm afliu:
Expurgat ferdes^d^ cultum mentibus addit:
Illicitos odit coitus âbigit
^ nocentes:
Barbaries feritasq^ dat impia denique poenam:
Vmus virtus colleôs dippat bolies:
Inuehit in patriam externis bona plurima ah oris:
Do5la per ora virum volat, i; non interit vnquam»
In no:-
<!1
EMBLEMATA
In nothos
EMBLEMA CXXXVIM,
Hercvleos (purij femper celebretis honores:
Nam veflri Prmceps ordinis tllefuit.
Nec prius ejfe Deus potuit,quam fugeret infans

Lacjibi quod fraudis nefcia luno dabat.
14 ^ ANDREuC ALCIATI
Imparilitas.
EMBLEMA CXXXIX.
VT fublime volans tenuem fecat aera fako-^

Vt pafcuHtur humi jiraculus,anfer^ auas:
sic fuminum fcandit fltper atheta Pindarus ingens-^
Sic fcit humi tantum ferpere Baahjlides,
Indc',
II
S M
Qvod fine egregios turpi

In noxam^ tuum rerteris
Teti(i‘t quod capra^ fuimuldralia. laît

proprm calce profundit
ii.
1
andre^ alciati
ÛlUl^LiU iiupill.
LI.
comitatur degener harfam^

tt praaa partem [ape cadentis habet.
lluUum per (equitur, qui jpretas fargtu ab illo
Vraierttas^ auidus deuorat ore dapes.
Sic mecum Oenocrates agit: at defert a fiudentum
Vtitur hoc lippo mia tamquam oculo.
Albu-
Albutij ad D. Alciatum, /uadenris, vt dc
tumultibus Italicis fe fubducat,
& in Gallia profiteatur.
emblema c
Venit ab Eoo Perfidis axe prius.

:• — aduena
Tranfiatu faâjeii melior, qua noxia

quondam
Tn patria, hu nebis dulcia poma gerit*
Fert folium lingua, fert poma
fi niiUima cordi:
Alciate binc vitam degere
difce tuam.
Tu procul a patria in pretio es
maiore futurus^
Uultum corde fapis^ nec minus ore vales*
» ^ ANDRE-® ALCIATI
5
-r-
Princeps fubditorum incolumi-
tatem procurans.
EMBLEMA CXLIII.
Titanii quottes conturbant aquora fratres.
Tum miferos nautas ancora iatta iuuat:
Uanc pius erga homines Delphin complebitur, imis

Tutius vt pept figier illa vadis.
Quam decet hac memoi es geflare inftgnia êges^

'Ânma quod nautis,fc populo ejfe frol
lii Se-
EMBLEMATA. I5I
In Senatum boni Principis.
Dialog ismvs.
tUTULtMA CXLini.
Eff I G 1 ES manibm trunca ante altaria diuum

Hinc refident, quarum lumine capta prior.
Signa peteffatu fummaj/anî^ Senatus

Thebanis fuerant iHa reperta viris.
Cur refident? quia mente graues decet effe quieta

Juridicos, animo nec variare leui.
Cur fine funt fnanibmhapiant ne xenia, nec fe
Pollicitis fleî muneribus ve fiinant.
_
Cacus at eJi Princeps -^qu^d felis auribus t abfque
Affecti, conJlans iujfa Senatus agit.
Conii» I
Confiliarij Principum.
EMBLEMA CXLV.
Herovm gemtos^fy magnum fertur Achillem
In ftabulis Chiron eruditjfe fuii.
Semiferum do6iorem,& fenmirmn Centaurum^

Aftdeat quifquis Regtbns, effe decet.
Efifera, dum violat foetes, dum proterit hoffes:
homo, dum fimaUt fe populo ejfe pmm.

EM BLEM ATA.
Opulentia tyranni, paupertas

fubiedorum.
EMBLEMA CXLVI.
Hvman I quod Jplen eR corporis , in populi re
Hoc Cdfar fifcum dixerat rjfe fuum.

Splene audo reliqui tahefcunt corporis artus,
Vifco auQo arguitur ciuica pauperies»
K 5
Quod
.jiapitfifcus.
Lvn.
Exprimit humentes^quas iam madefecerat ante,

Spongiolas cupidi Principis arâ manus.
Trouehitad ftimmum fures, quos deinde coercet,
Vertat vt in pfcum qua male parta fuum.
Princi-
LEM ATA.
VtsPA R VM quod nuUii v.nquam Rex fpicula figet,

Qôdq^ altis duplo corpore mator ertt\
Arguet imperium clemens moderata^ regna-^
SaKctaq^ iudkihm credita tura bonis.
Salus
ANDREiE ALCtATI \
Salus publica.
EMBLEMA CXLIX.
Phoebigpna eredis tpidatmm infide t aris,

MttiSy immani conditur angue Detu,
Accurrunt agri, veniat jj falutifer erant.
Annuit i atque ratas efficit iUe preCes.
Rcfpu-
^
Refpublica liberata,
''in'”'"'"
CASARIS exitio ceu lihhtAte recepta

H^c ducibus Brutis cufd moneta fuit,
Enjictdi in primis queis pilem infuper aiiat,
y
Q^lem miJfamaHU feruitia accipiunt* i

ANDRE ALClATI
folitd humana nunc defle hicommod^t vittZy
Heraclite: fcatet plunbm illa walpf.

Tu rurfusyft quando ali as, extolle cachinnum^
Democrite: magis ludicra faftafmt»
illa
Interea hac cernens meditor^qua deniq,^ tecim

Vine fleam, aut tecum quomodo Jpk ne iocer.
I
EMBLEMATA,
iEre quandoque falutem redimendara
EMBLEMA CLIL
Et pedtbm fegnu^tumdi ^ propendulus aluOy

j
Hacfdtncn 'mftdias (ffugit aru fiher.
i
Mordicus ipfe libi medicata virilia vellit,

\
At(j^ abuit, fefe gnarus oh tlU peti.

Huius ab exemplo di fces non parcere rebus^
Et, vitam vf TcdimAiy holfibus ara date.
Cum
^
AN D RE ALC X AT I
Cum laruis nonlu(ftandum.

EMBLEMA CLUI.
^ AciD morkns pmujfu cujpidis

Qui toties hoHeis vuerat ante fuor.
Comprimere haud potmt vocem infultantibus illis
Dum curru ^ pedibus nevere virida parant.

Diftrahite vt libitum efi: ftc cap luce leonis
Conuellunt barbam vel limidi lepores.

EMBLEMATA. I
De Morte Amore.
EMBLEMA C L I Vw
Errabat focio. Mors iunâ Cupidine: fecum

Mors pharetrtiSyparHus tela gerebat Amor,
'Diuertere fimul^ ftiml vna & noQe cubarunt:
Cacus Amor, Mors hoc tempore caca fuit,
Alter enim alterim male prouida {picula fumpfit;
Mors aurataytenet ojfea tela puer.
Debuit inde fenex qui nunc Acheronticus ejfcy

Ecce amat,& capiti florea ferta parat.
Aft ego mutato quia Amor me perculit arcu.

Deficio, iniiciunt ^mihi fata manum,
Varcepuer, Mors figna tenens vidricia parce:
Fac ego amem, fubtat fac Acheronta fenex.
L
putrum I^0rs aufa delu es carpere Am^rem^
Tei* tu n Mteret,dHmpre^m eJfeputaO
il
fiMBtEIÂTA. 1^5
In mortem praeproperam.
EMBLEMA CLVI.
I tenerds forma allexit y torfitq^ pueidi^
l^tilchrhr & tota nobilis vrbe puer,

Occidit ante diem, nulli mage flendufy AreHi,
Quam tibi, cui caHo tunsus amore fuit.
Ergo illi tumulum, tanti monumetiia doloris^
A>lruis,i; querulis voctbfss affra feris.
Me fine abis, dilecle: neque amplius ibimus vndf
Nec mecum in flndiis otia grata teres?
Sed te terra teget; fedfatf, Gorgonis ora,

Dclphwesqj tui figna dolenda dabunt.
L z Tev
164 ANDREiE ALCIATI
Terminus*
EMBLEMA CLVII.
Qjv adratvm infoditur firmifima teffera faxum,

Stat drrhata fuperpeSlore imago tcnus^
Et fefe nulli profitetur cedere, talis
Terminm e/?, homines qui fcopus vnus agit,

EU immota dies, prafixa^ tempora fatis,
vltimaiudicium.
Op“ ,.
£M B L £M AT A.
Opulenti hereditas.
EMBLEMA CLVIII.
Patroclvm falfts rapiunt hinc Trses in ArmU\

Hinc focij, atque omnU turba Pelafga vetau
Obtinet exuutas Heaor.Graci^ cadatur.
Hac fabella agitur, cum vir opimus obit.
Maxima rixa oritur-^ tandem fed tr an
figit heres ^
Et coruis aliquid, vulturOsq^ fmit.
L 3 Amici.
andre^ alci at i
Amicitia etiam poft mortem durans.
EMBLEMA CLIX.
Arentem fenl$,nui4m qua^fiendibus vlmum,

Cowpkxa viridi vitis opaca coma:
Agmfcit^ vices natura, & grata parenti
Offic 9 reddit mutua tura fao.
Exemplo/^ nmet^tales nos quatere amicos,
neque dijiungat fcedere fimma dies.
Mutuum j
EMBLEM ATA<
Mutuum auxilium.
EMBLEMA CLX
Lor pedem
i fublatum humeris fert lumine captus:
Et focsj hac oculis munera retributu
Qm caret ait erut er i concors fu praHat vterque:
Mutuat hic oculos^ mutuat iHe pectes.
L 4 Auxi.
i <58 andre-^ alci at i
Auxiliutn-nudquam deficiens.
EMBLEMA CLXI.
B I NA pericla vnis ejfugi fedulus armtfg
Cum pnmererc^foloycum premerer^ fala.

Incolumem ex acie clypeus me praditit: idem
Nauijrdgum apprenfw littora adufque tulit.
'
Gratije,
EMBLEMATA.
SI I
Gratise.
EMBLEMA CLXII.
Tres Charltes Veneri apnuttdomwamg^ feqiimturx

Hincq^ voluptates^ atque alimenta parant:
latitiam EUphrofpeifpeciofum Aglata nitorem^
Suadela esi Pithus^blandus ore lepos.
Cur nuda} mentis quoniam candore venulas
Conflat, eximia fmplicitate placet.
An quia nilr eferunt ingrati, atque arcula inanis
Eil Charitum) qui dat munera^ nudus eget.
Addita cur nuper pedibus talaria} bis dat
Qui cito dat: minimi gratia tarda preti
eft.
Implicitu vinis cur vertitur altera} gratus
^Venerat: huic remanent vna abeunte dua*
lupiter iis genitor, cali de femine diuas
Omnibus acceptas edidit Eurynome,
In
f
AvDENT JftdtulXyJÛpiai^
Bilem in me impuri pecora euowere.
Quid facUm) reddamne vices}fed nonne cicadam
Ala vna obUreperam corripuijfe ferar
Qmd prodefi mufcoi operofis pellere flabris}
Negligere fatisu, perdere quod nequeat.
Inanis i
EM BIEMATA.
Inanis impetus.
EMBLEMA CLXIV.
Lvnarem no5fu,vt [peculum tCanis indicit orhm\

'
Sejy videns âlium credit inejfe canem.

Et latrat: fed puUrk agitur vox irrita ventis.
Et peragit curfm fur da Diana fuos.
Aliquid
ANDREiC -ALCfATl
Aliquid mali propter vicinum malum.
EMBLEMA' CLXV.
Raptabat torrens oUaSy quarum vna metallo,
Altera eratfiguit terrea faâ manu.

Hanc igitur rogat illa,velit fibi proxima ferriy
Imtla vt pr&ciphes vtraque fiHat aquas.
Cui lutea. Haud nobis tua funt commercia cura.
Ne mihi proximitas hac mala multa ferat.
Nam feute nobis,feu nos tibi conferat vnda^,
Ipfa ego te fragilis fojpitefola terar.
In eum
^
EMBLEMATA.
Delphinem inuitum me in littera compulit Aîns^

Exemplum infido quanta pericla man\
Eiam^fi nec propriis Neptunus parcit alumnis
nauihus ejfieputet?
174 ANDREVE ALCIATI
E’ S cS^,
EMBLEMA ChXVlh
Bellorvm cepijfe ferUnt mmumenta vicipim

semiferum Aiacen, Heôrat^ Iliacum.
Baltea Priamides ,rigid.um Telamontp.s enfem,
InUritmenta fua,eepit v ter que necis.
Bnfisenim Aiacem confecit at Heciora

^
fundum
Traxere t/£moniis cingula nexa rotis.
Sic titulo ohfequij^qua mittunt hoUihus hcsles

Uunera, venturi prafeia fata fmmt.
A mi-
EMBLEMATA. jyjJ !
A minimis quoque timendum.

EMBLEMA CLXVIIL
<
Bflla gerit Scaraheits^ hoHempronocat

Robore & inferior, conftlio fuperat.
Nant plumis AquiU clam fe neq^ cognitm abdit,

vt nidum fumma peraflra petat,
Ouaq^ confodient, prohibet (petn crefcere prolis:
Uocj^ modo illatum dedecm vitas abit.
Obno-1
\"]G ANDRE^ ALCIATI
Obnoxia infirmitas.
EMBLEMA C L X I X.
Pisci cvLos Aurata rapit medio aqaore fardas.

Ni fugiant pautda,fumma maris petam.
AU ibi funt mergis fultctsq^ voracibus efca.
Eheu intuta manem vndique debilitasl
i I
“
I
1
Vî I
.
Velpoft
EMB
Cj^tera mutefcent^muimq^ ftlehit ouillumi

St confeda lupi tympana peh fonent.
Hanc membrana euium ftc exborrefcit, vt hoHem
Exanimis quamuis non ferat exanimem,
5jc cute detratla Zifcasjn tjwpana verfuSs
tomos potuit vincere Ventiftceu
luilai
178 ANDREy€ AXCIATI
lyfta vindida.
EMBLEMA CLXXI.
Dvm teftdet Cyclops fmuofi in faucibus antri,

HaC fecum teneras concmit inter oues:
Tafctte vos herbas\fociiseg9 pafcar Achiuis,
Podremumcj^ Vtin vifcera nosira fetent.
Audiit hac Ithacus, Cjclopac^^lumine cajfum
Reddidit, en poenas vt futis auôr ha bet.
lufta
EMBLEM AT A 179
pcae eorum in Auras

scorpion judaci prxtnia paria guli.
ille infufo fenfim per membra veneno.
Raptorem in Stjgtoi compulit viror aqimSn
rifu res dignai aliis qui fata parabat,
Jpfe perit y propriis fuce uhuisq^ dolis.
^
M 2 Parem
ANDRE^ ALC I ATI
Parem delinquentis & fualbris

culpam efle.
EMBLEMA CLXXIII.
pR-tcoNEM lituo perflaitum cUftM,vi£liix

Captiuum in tetro canere turha tenet.
Qêis ille excafat^quod nec fit firenum armis^
Vilius aut feuo Uferit enfe latus.
Huic iUi: Quin ipfe magis timidifitme peccas,
clangore alios aris in arma cies,
r-
Alius
EMBLBMATA. igj
Alius peccat, alius plcditur,
EMBLEMA CLXXIIII.
Arripit vt lapidem catultis^morfuque fatigat^

Nec perculfori mutua damna facit:
sic plerique fwunt veres elahier heHeUj
Et quos nuUagrauat noxia, dente petunt.
il
M Infani
i
Infani gladius.
EMBLEMA CLXXV.
Setigeri medm flabat gregis enfifer Aiax^

C£de fuum credens cadere Tamalidas,
HOifia pe tamquam fusfuccidanea poenas
Pro laertiade.pro cauedq^ dabat.
Nefcit oheffe fuis furor hoHibtu: errat ab iiiu,
fm
Confilii/j^ impos in damna ruit.
EMBLEMATA, 183
Pax.
,
EMBLEMA CLXXVL
Tvr rigeris humeris i dentis quoque barrtu thurfii^

Qui fuperare ferox Martia bella folet.
Suppofuit nunc colla iugo,
fiimulis^fubAûs,
Cafareos currus ad pia templa vehit.
Vel fera cogmfeit concordes vtidiq^ gentes^
VroMu^ armis munia pacis obit.
ANDRE;« . ALCIATI
Ex bello pax,
SMBLEMA CLXXVII
EN gdea,tntrepidm quam mtlesgejferat, o'q^^

S aptus hoîlli jparfa eruor e fuit:
Varta pace apibus tenuis concefit in vfum
Alueoli.aique fatios, gyatdq^ mella gerit.
Arma procul taceant: fas fit tunc fumere bellum^
Q^ndo aliter pacis non potes arte fruL

£M BLEM ATA.
Ex pace vbertas.
EMBLEMA CLXXVIII.
Gr AND I Bvs ex îcu tenues contexe coreUas^

circum alterno palmite vitis eat*
Ilis compta, Alcyones tranquiUi in marmoris vnda

Nidificant, pullos inuelucresq^ fouent,
Latus erit Ctreri^ Baccho quoque fertilii atmm,
ty£quorci fi
re>; Mitis inifar erit*
M Dodos
lS6 ANDREi€ ALCI ATI
I
Dodos dodis obloqui nefas effe.
I
EMBLEMA CLXXIX)
D heu Progfie Vocalem feaa cicadam,

Pignoribm^ tuis fercula dira paras?
Stridula jirideiitem,v^rn(mt vermjjojpita Udis
Hojpitam, & aligeram penniger ales auem}
Brgo abice hancpradam: na mufua pectora fummu e
Alterum ah almim dente perire nefas.
Elo-I
1
Arcvm Uua tenet, riiifidam fert dextera cUuamy \
Contegit & Nemees corpora nuda leo, I
Herculis bxc igitur facies^ non conutnit illud |
Omd veim, ir fenio tempora cana gerit.

Quid quod lingua illi leuibm traieâ catenis^
Qîs fijfa, facileis allicit aure viros?
Anne quodAlciden Iwgua, non robore GaUi
Vra?tantm populis tura dedijfe ferunt ?
Cedunt arma toga,(^ quamuis durifima corda
Eloquio pollens adfua vot$i trahit.
Fac 11 n -
V88 ANDREiC ALCI ATI
Facundia difficilis. •
EMBLEMA CLXXXI.
Antidotvm medicata in pocula Circes

Mercurium hoc Ithaco fama dedijfe fuit.
Moly vocant: id vix radice eueUitur atra,
VuYpurem fed flos, lactis eir inUar habet,
tloquij candor facundidque allicit omnes:
Sed mutti res e!i tanta laboris opus.
Anti-
EMBLEMATA.
Antiquiffima quseque commentitia.
EMBLEMA CLXXXII.
PxLLENiEE feneXyCui forma eU hiflrka,?roteu,

Qia modo membra viri fers, modo membra feri:
Dicage^qua Jpecies ratio te vertit in omnes.
Nulla fiivt vario certa figura tibk
Signa vetuîatis.i^rmaui & prafero fecU,
De quo quifque fuofomniat arbitrio.
Infignia
190 ANDRE ^ ALCIATI I
Infignia Poetarum.
EMBLEMA eLXXXIII.
Gentiles cljpeos funtquiin louis alite êHanty

Sunt quibus aut ferp^ns.aut leo,figna ferunt:
Dira fedhac vatum fugiant animalia uras^
Doilaq^ fuHineat jlemmata pulcher Olor,
Bic Phoebo facer^ & no^ra regionis altmnm*.
Rex olim, veteres feruat adhuc tituhi.
Mufi-
EMBLEMATA,
Muficam Diis curx efTe.
EMBLEMA CLXXXIV.
Locrensis pofuittihi Delphice Vha^he^cicacUm
I
£unmm hafiC.palmt&Jignd decora fux.
Certabat ple^lr» Sparthjn cawwijfus in boHeWy
Et percujfa fonum pollice fila dabant.
Trita fides rauco cccph
ckm (Indere bombo^
legitimum harmomas cr vitiare welosi
Tum citharx argutans fuaitts fefe intulit ales,
1 i
Qux fraclam impleret vccc cscada fidem
:
I
Qux fi. aliefl mi ad legem defcnuiit ah altis
l|
S altibus yVt nobis garrula ferret opem, |
Ergo tua vt firmus jiet honos J fanfie, cicadx, i
j j j
! Et‘D cithara hic fidicen xneiisipfa fedet,

|
'
i
Lirtcral
*
AN D Ii E A ALC I AT I
191 ri
Littera occidit, fpiritus viuificat.
emblema clxxxv.
Vipereos Cadmus dentes vt credidit aruis^
Seuit & Acnid femina dira folo:

Terrigenum. cljipeata cohors exorta virorum e fi,
'
Homli inter fe qui ceddere manu.
Euafere.qtiibm monitu Tritonides armis

Abieftis data pax, dextraq^ lunet a fuit.
Vrinms Agenorides elementa, notasq^magislris

Tradidit, iis fuauem iunxit & harmoniam.
Quorum dtfcipulos contraria plurima vexant,
Non nifi Palladia qui dirimumur ope.
Dici.
l-
I
E MBLEM AT A. 9^
- Dida feptem Sapientum.
EMBLEMA CLXXXVL.
H yE c babea>i^feptem jAptcntutn UiU4^

Atque ea piaturis qui celebrare velis.
Optimus in rebus modus esi^Cleobulus vt inquit:

Hoc trutina examen^fiue libella docet,
Nofcere fe Chilon Spartanm quemque iu bebat:

Hocfpecuium in manibus , vitraq^fumpta dabunt,
Quhd Periander ait,frena addCy Corinthius^ ira:
Pulegium admotum naribus efficiet,

Pittacuf atyne quidjixit ,
nimii, hac eadem aiunt^
Contra&o qui gith ere liquefaciunt,
Refpexijfe Solon finem iubet, vltimm agris
Terminus haud magne cejferit ipfe loui.
Heu quam vera Bias^ EU copia magna malorum:

Mufimoni infideat effice Sardus eques,
, Nr pras eflo, Thales dixit; ftc idita rifco
In laqueos foetam parra, meropsq^ trahit.
N Submo-
194 AN DREiC ALCIATI
Submouendam ignorantiam.
EMBLEMA CLXXXVII.
QyoD monUrum IdfSfhinx eft- Cur candida rirgi-

nis ora^
voluerunt perinaSy crura leonis habet?

U mfa cim affumpfii rmm mmmMvf i
mgoiomik.
imnimlmTfyiitms bhfuda^^^niufus,
Smt & quos faciunt corda fuperba rude s.
At quibus eH notum^quii Delphica littera popt,

Vracipitis monifri guttura dira fecant,
2âmq^ vir ipfe bipes^ ^^tpesq^ (ir quadrupes idem efiy
Vrima^ prudentis, laurea, nojfe virum.
Men
emblemata
Mentem, non formam,pIus pollere.
EMBLEMA C.LXXXVIIL
gRESSA vulpes in eborati pefjûlawy

Tabreexpoltttfm imenit humanum caput
sic eleganter fabricatum y vt jpiritm
Sdlitm deejfei^^catcris vmifceret,
^d. illa ium fumpfiffct m manm, aity
0 quale caput eH l fed cerebrum non
N iv Diue» J
9^ ANDRE^ ALCIATI
Diues indodus,
emblema clxxxix.
Trahat aquas refidem pretiofo in veUere Phryxus,

Etflauam impauidus per mare fcanditouem*
Ecquid id eft? vir fenfu hebeti, fed diuitegaz,a,
Coniugis, aut [erui quem regit arbitrium.
Iiifi-
Ecce puella, viro qua
Vt fidet, vt catulm lufitat ante pedes I
Hac fdei esi jpecies: Veneris quam fi educat ardor

Malorum in Uua non male ramus eriti
lôma etenim Veneris funt.fic Schcnetda vicit »
Hippomenes ,
petiit fic Galatea virum.
N Rc.
ANDKE^ ALCI ATI
êuefenti^m in inatrimonio requiri,
emblema cxci.
C V M furit in VeneremipeUgi fe littore fiHit
Vipera, i; ah fiomacho dira venena vomiti

Muranam petens ingentia fibiU tollit.
At fimul amplexus appetit illa viri.
Maxima debetur thalamo reuerentiaiconiux

Alternum debet coniugi ^ obfequium.
bmblbmata.
Infaecuriditatemfibiipfidamnofam. -
emblema
L VD I BR I V M pueris lapides ia6ent\hw,

boc mc
1« trtmo pofuit ruiiica
cura nucem:
Qtu laceris ramis,perftriaoq^
ardua Itke,
^^tU6 emne petor,
Qwdfleftltpoffet contingere turphui
ihett^
puam in mea damnafeni .•
iOO ANDRE^ AtClATI
Amor filiorum
EMBLEMA CXCIII.
Ante diem vernam boreali cana palumbes

frigore nidificat, pracoqua ^ ouafouet:
-'Mollias pulli vt taceant yfibi vellicat alas^
Qîs nuda hiberno deficit ipfa gelu,
fcquid Colchi pudet^vel te Progne improba?mortem
Cum volucrk propria prolis amore fubiU
Pie-1
EMBLEMATA.' 201
Pietas £liotum in parentes.
EMBLEMA CXCIV.
Per medios bo^leispatrU cum ferret ah igne

^Sneas humeris dulce parentis onm:
VarcitCy dicebat: vobts fene adorea rapto
Nulla erit i erepto fed patre fumma mihi» .
lOZ ANDRI i® ALCI ATI
l
i
Mollieris non formain>

vulgatam efleoportete. ^
i
r
it
I"
EMBLEMA CXCV.
A IMA Venm^qu^nam fuc facks'iqmd defifftauiUa

quam pede Diua premis^
TeHudo^mollt
Me ficefinxk Phidias^
Vemintum neUra iupt ah ejfigie:
Quod^ manere domi,& tacitae decet ejfe pnellae^
Suppcfuit pedihiu talia figna meU*
In!
EM PtEM ATA.
In Pudoris Aatu,am.
EMBLEMA CXeVI.
i
Penelope dejponfi fequi cupiebat Vljjfem,

'
Ni fecus Icariui mallet habere pater*

Ide Uhacamyhic offert Sparten, manet anxia yirgo.
Hinc pater Jnde viri mutuus urget amer*
Ergo fedens velat vultus, obnubit ocellos:
lUa verecundi ftgna pudoris erant.

Oueis ftbt pr alatum Icarius cognouit Vlyffem,
Hbcq^ Pudori aram fibemateconsiituit.
Niipca
"aNDR A IC I AT I
Nupta contagiofo.
emblema cxcvii.
Di i tneliora piu, Mez,enti. ctiragefic me

CompelldU ? emptHS qued tibt dote gener;
Galltfa quem fcabies.dira & mentagra perurit:
ttoc efl)quidnam altud.dk mihi faue pater.
Corpora porporibus quam imgere mortua vim,
Bfferaq^ Etrufcifaâ neuare ducis}
Cupref-
emblemata. - s 20 J
'
Cupreflus.
EMBLEMA CXCVIII.
Indicat effigies meta, nomen(^ Cuprefi

Tranandos panUconditicnefuos,
Aliud.
Fvnesta t/I arbor yprecerum momment^CupreffiiUt
Qmle apium flebis, torner e jrondefolet,
,
Aliud.
PvLCHRA coma e^l, pulchro digeRaj^ ordine frondes-.
Sed fru^w nuUos hac coma pulchra gerit.
Quer-
Gr AT A loui efl quercus, qui nos fetuat^ fouetq^:
Serumi ciuem querna corona datur,

(
, \ Aliud.
Glakde ahit veteres, fela nunc proficit vmhra:

Sii quaque ftc arbos officiofa lotiis.
:>
Salix.
E M B L £ M A TA,
EMBLEMA C G.
Qôd frugi Iperdam falkem yodtarit Homerus,

Ctimtis homines mojihiu adfmilat.
2o8 ANDRE ALCIATI
Abies.
EMBLpMA CCIv
Apta fretis Ahies in montibus editur altis:

Eil & in aduerfis maxima commoditas.
Picea
AT pice A emittat vuUos quodilirpeftolonesy
Illius eî index, qui fine prole perit.
Coro- i
ALC I AT I
CClll.
Poma nolits trihul debere Cjdma nuptis

Dicitur antiquus coniiituijfe Solon:
Grata ori fy (lowacho cum fint.vt & halitus iUU
Sit fuauiif blandus manet ore lepos.
Hedera.
EMBLEIÂTA. 211
Hedera.
EMBLEMA CCIIII.
HAVBQyÂQÂu arefeens hedera ej! arhufcuUyCijfo

Qua puero Bacchum dona dedijfe ferunt:
Errabunda,procAxâuratiffulua corymbis.
Exterius viridis, catera pallor habet.
Hinc aptis vates cingunt fua tempora fertis:
Valle femt fludiis^laus diuturna viret.
O 1 Ilex
iiz ANDRE^ a L CIATl
'
Ilex.
EMBLEMA CC V.
DVR I T I E nimia quod fefe rumperet ilex,

Sjmbola ciuilis [editionis habet*
Malus i
EMBLEMATA. 213
Malus Medica.
r EMBLEMA CCVL
AVREA funt Veneris poma hac: mundus 'amaror

'indicat jcjl Gracis fic yhvKVTmt^Q-' amor*
ir O 5‘ Buxu?.
SMBt EMATA
Amygdalus.
EMBLEMA CCVUI,
CVR properam foliis pr amittis amygiaUfiotesI

odi pupfUos pracocis ingen^.
O 4 Mo-
.
ANDREiE ALCIATI
Ser 1 oR dt morus mmquam ntfi frigore lapfs
Geminat: & fapkm nominafalfageriu

^
ANDRE^ alciati embl.
Hercvleos crines hicolor quid populus ornet

vices^
FINIS.
tLAVDII MINGIS
I. c.
COMMENTARII
AD
EMBLEMATA
ANDR. ALClATI,
Ad poffrcmatii Audloris recognitioriern
audi & recogniti.
5
Viro patritio ac nobili
LODOICO SEGVIERIO,
in fuprenia Galliarum Curia Senatori
Regio , EccIcIi 3^ Parifieniis Decano
lediffinio.
6 I N A iudkium docii fuhttnra ve*

retur
ludtcii^vt Clarie mijfa
legenda Deo i
Quid enim iis non atilim verbis

atfarite^vir laudatidime
qui te ,>
vntim ex multis adgrediarj nec

tam impetu 3 quam confilio ,tui
lominis vfus aufpicijsfquodrcuc-
ra non tibi, qui meo prarconio non egeas,
fed mihi pu-
tauiadoptandum,vt libelli mei, quem tibi nunc
exhi-
beo, oportunum quaricrem patrocinium.
Fretus cr<ro
tui candore qui certe magnus eft,
, & cuius ego fped-
menâlijqne multi me meliores, non raib
experti fu-
mus, dicam hbeie quod ientio. Meus ille
qualifcun-
que liber pridem pci hominum manus abijc nec mo* j
doDoftratium , Ted etiam exterorum at quem pen^
; .
abiedturus cram,raneque repudiaturas,

quia mihi ado-
Icrccnticxcidinrcr,qaotemporc Academias
Parideniis
nouushofpes clFc iticcpifrem. Is tamen nefeio quo
modo fefe mihi fubinde offert,
& quali tacita prece
rogat, ne omnino defertus & abieaus.vterto & vagus
diqms, cogatur cxulare. Quatuor anni
peiij lapfi
unt, qmbus mecepit anceps ac
dubia cogitandi ra-
to: fed ne amplius ifti meo
fcctui moucatut ftatus
onttouerfia yidefis
,
, asquiiTime & otnatiffime Sena-
orjanmepranV^tJticgeHerira, quitevuum exom-
A i mbu^
4 Epistola.'
nibus ad extremum aduocarim jcui meos in Alciati
- Emblemata Commentarios credam ac committam:
nec in pr^fens modo tempus , fed in pofterum ,
fi vi-
<5i:urus ifte genium poflic habcreliber, Non fpero ta-
men illi acceffionem aliquam gratiae, vel commenda-
tionis fore promptiorem quam ex opinione ac fama
,
iui;vt ipfi perinde contingat ac floribus & frugibus,

qux nifi Solis radijs , & ftillanti rore vegetantur alio- ,
qui marcefeunt ,nifi his recreentur neceflarijs adiu-

- mentis. lamdiu me afficiebat tui fplcndor nominis ac
generis; patris tui,ampliflimi viri, illibata gloria; tuus
fenatodus decor ,
qui iam annos tuis ciuibus
te tot &
commendat
aliis
;
permagnus in ccclefia Parifienfi
tibi famam conflantem pepctcritjfratrum
gradus, qui
tuomm,grauiffimorum hominum, & de noflra repu-
blica quam optime meritorum, egregia fides , fiimma
concordia 8c ,quod inflar omnium habeo fincerus
, ,
iuflitice cultus ; qua? vt magna fint omnia ^ id vnum
perrarae laudis cft quod tu,iuiqueilli na£l;i fine iniii- ,
. dia honorem fitis dc amicos pares. Et hic ignofee mi-

hi, vir confiiltiflimc, fi quod aemulari non pollum/al-
tem propofito & affedu , meaque oratione vere dc ex
animo celebrem. Nec vero exiftimo quemquam fore,
cui vcl probitas , vel do6trinae gloria , vel pietas cordi
cft, qui hoc confilioroco, veliudicium,velrationcm
in
defiderct. Quanta enim virtus tua^noruntciucs noftri
vtriufque militiae pene innumerabiles, itemque ami-
ci plurimi, & clientes &
hofpitcs. Exijs adeo multis
,
fi vcl vltimolococenfcri pofTum annuente ita propi-

,
tio Numine, tamen in minimis nunquam me patiar

«flimari. Viue felix, Lutetia, ad X.Kalcnd.Scpt.
LBCTORr.
f
,
lectori.
o N eU quod H (tlm , amice LeSer
, flo-
/ machimeifaatiium , quimeos in Alciati
•
Emblemata Commentarios, toties excufos
%typis,Atttuerpia primum per
Plantmum,
demde Lutetia nonfemel.ac Lugduni,
iam-
cogitabam, quia in iis
L-i
fiwnpYdter addlelcentia mea priores impetus
aonorcerem,
quos improbare facilius quam emendare,
iiec enim mihi eae-
dem eiiatas .nequemens vt id quicquid
:
ea opella, facili
permffurus effem alqs quibus hoc
, ftudij genus arrideat. Si
quidem me vis quadam maior abripit,
publicaprofeSione Itt-
ru vtriufque reuocatus
, &
quam Spartam fum naHus pu-
tam ornandam potius, pro ingenq modulo, ,
quam tamdiu Si.

renum abduci cantibus cJ* apud
ipfarum confeneCcere fco-
pulos. Qîa tamen labor iPfe
meus d Philologis
(ane multu hominibus, cum applaufu
, eruditis &
aliquo exeeptus ea,
ego foetum quanquam vix dum
fatis maturum , merdum
excepi fouiquefinu, & ad eum augendum locupletandum-
meu temporibus fum aquo animo
que,aliquid de
Muratus
ne quod femel mihimultos
anteannosexciderat, contem-
ptum prorfus &abieaum videretur. Nec enim vnauam d
litteru ammioribus abhorrui ,& antiquitatis ftudia
fum
•j»ixeperfecutus-, quibus &vtendum mihi cenfuiadpru-
denttamluru multo diligentius excolendam.
Studia iahac
humamtatu adolefcentiam alunt,
feneautem obUaant, no.
iifcuhtpernoaant, peregrinantur,
ruaicantur, ait oratorum
princeps, vel, quod Plinius Secundus,
prudens ac difertm re.
rum t^Jtnotor, hu Uteris
iocamur,ludimus,quermur)rafci-
mdbpre^m modo altius
, atque
Zrlvvarietate tentamus, vt
ipfa
,
aliaalqs
,
quadam fortaffe L-
f»bus placeant. Scio
equidem plerofque
ejfequi foliRudus
quibus ajfueuermt
,fic capiantur, vt alia vel
cuLorafafti.
^ 5 dunt.
^ EPISTOLA
dhnt. Vt qui Sch$UHiC(6 thtol9gi<t^vel rei Medica folu defixi
pronumUti^yfoles fuos ausiores laudant, ab ijs tetipendent,
mlla lin^nJrum meliorum tMi cognitione, nuda rerum an-
tiquarum peritiado^t videntm habere fufificôs auêres^
y
quibushtmamtas txcohm\ quin oblique & ,

aut inutdiose
traducum eos^ qui hu lautitijs obtegantur , & quafi melio-
rum fludmtmii n ita dixerim, condimentis. C&teriim non
videntur mihi parum fapere Medica rei periti ,
luris fapien-
t€$y & rerum Sacrarum profejfores ,
qui fuas quique artet
principes yacpracipuas prme loco habent : non tamen vt pe-
nitm ab aultormn politiorum kltione abhorreant ]fed qui-
bus vtantur tanquam ^gjptmum jpohu, vt re£te Beatus
Hier onjnm, qui quamquam Theologia peritipmtis, lingua-
rum meliorum ac dtfdplwarumpcne omnium qua homine y
ingenmnon indgnas vidsbafHur, ex aliam cognitionem hau-

fit & expreptynec vnquam fibi eam commoditatem inuidtty
aut aliis putduit inmdcrhdam. Hoc tamen non ideo dico,quafi
quires eas accejforias adeh impense celcbremy vt quas priore
loco habeti vclirn (id enim obieûm tam olim/ed a plerifque
morofulky & tetricis, qui nifi quod ipfi fiipiunt, nihil reûm
putant) fid quia confidenter ajfeuer are audeam, fine politis
& hMManhribm ayttbus,do^rwam omnem quamquam hu-

mana vita accommodam, pene Jemper videri fquallentem &
horridam yperinde atque cibos , certe bonos, mfuaues tamen
& auHeros, qui faifamemk oporturiis careant. Itaque non
detrc&o iam libri multo auditeris copiam facere , vt fi
tibi
cordifit 'i
eo vtaris impenfiiis , & ns,uos fortaffe plures qui
incuria operarum, vel mea obrepferunt, non adeo dure acci-
pias ^vt putes aliquid omni ex parte beatum. Suus cuique er -
ror att ributm , & non videmus mantica quid in tergo efi,
Qmn facile eH dormitanti & nihil prorftis agenti, de aliorum
laboribus pronunciare. Certus aliequi mihi fore candidiores
fos ,
qui fa£to periculo fentium , & fapiunt ,
quot in tenui
etiam labora perficiendo dcuorandamoknk. St minime per-

fiuadeo^
tt(0s mmtum diligentts.quiferk de diu impune ac
fetmi iL
Meant, fttpfos vfx vnquam
nerunt. Et qued peritiSimm
to-
gatorum Vmo
dixit; Nebit videmur belli
, feSiiui , faperdx,
(umjimut Id quicquid eSl vigiliarum
arte exaSiere potuit, fed quiane»
perfei cura &
fatis etq mihi reliSum
ea, nen pom
lambendo diutius, quafi vrfinam foetum polire
ac perficere. Qutn faalih infittuta femelperfequn
, quam
tefume interrupta; & pendeo animi, cum quid orfus tradu-
cordto, toquoddnmprierimpetusretardatttr.bebefcit
in-
duaria, debilitatur animus : necfatii
beBe negetium vel in-
ftuuitur, vel perficitur, quod
fit
SK Igitur abduaut ordinario penfo luris
occupato & impedite,
profitendi, quod me
totum met, VIX vel nifi rarb admodum,
peffism mufis man-
fuetioribm obUUare animum quamquam eagrauium liu-
,
diorum duritiam nen parum emolliant. Hocvnum
inoenui
profiteor multo plura in meis fchedis
ejfe complicata
, ex
quibus huim moUs non incommodi potuit
libri
excrefeere:
fed, vtidixiiam, otium defuit adde
; qubd vererer , ne foret
iîoriaemim,nHUiufquefiugis.fortaffequibttfd^^^^
modus, mihi minime, qui viderer
operam peni inutilem ten-
faturus. tamen quodimpendi gratuiti
Si
tibiplaceat , aut
quidem certe non diffiliteat, fte tibi
perfuade.uaor candide
fodtnvetereverbo.Eleufiniamkaberequoditerumrtuii
femibus oh^ciat. Vd£o
E P I S T O L A
31 o To G E N E fua aetate nobi-

lem, tam improbo faiflcftudio, tamquein-
defefla pingendi cura diligeniiaque, memo-
riae proditum cft , vt Apelli parem in omni-
Jbus futurum dicerent , (i manum de tabula

tolJcre potuiflet adeo vtilc in omni vitae
:
humanae inftituto vulgatum illud ,
, compofitione cura diligentior a plerifquc

vt irocratea in
reprchendatuf. Qiuod ideo a me diftum volo , amice Leftor,
tt planum tibi faciam, quis meae commentationis in haec Em-
blemata modusa me (it adhibiius ; in quo nimirum e multis
quae facile cogere citra negotium potctam/caduntaxat in fuos
locos contuli, quae ad rem praefentem magis accommodata vi-
derentur. In quo.malui .breuiiis omnia pcrfcqui,&lcuitcr at-
tingerc,quae nemini elTc ignota furpicabar,quam qua(ig«%J/«-
^«»»,perque Ibcos communes identidem cxlpatiafi. Sed ne rc
pluribusmorcr i non erit alienum, (i re ab ouoducla , quod
aiunt, huius mcaeducubrationisconfilium explicem , vt eadem
via compertum habeas, quid quantumquc in literis contende-
rim , quorque labores hadenus incredibili facultatum pene
omnium inopia laborans in ip(is pueritiae meae rudimentis (iim
pcrpelTus. Cô tempore cum fperarem me liberatum iri difE-
cultatibus &, paene dicam,miferiis, quibus exerceri &intcrdum
obrui. pupdlus (plet omni parentum opedeftitutus , manen-
dum quali 'aliqua ih Vigilia mibiilatuebam * neque animum
stadeijciebam, vt a liberalium artium (ludio penitus auocarer.*
tametfi neque fortuna , neque alia melior occafio hunc mihi
frudum quem Dei beneficio videor confecutus haud qua-
, ,
quam polliceri videretur. Nam me (anno aetatis duodecimo)

per feptennium ferme ad inferiores relegatum (cholas, & no-
dis, qaibus me expedire non nifi fero admodum
potui , deten-
tum conftrinxit inimica 5c certe molefta fortis conditio , quae
dndia .mea nefeio quo veterno qua(i fopita 5c ferme extinda
reddidit. Cîbus tamen in jerumnis ficanimus occalluit', vt
feptem anni meum meotium tam ma-
citius clapfi (int.quara
le collocaffc fenferim. quanquam vera (int, tamen ciim
Qiuê
exantlatos a mc labores in memoriam rcuoco , cft certe quod
- fiiromo
EPIST. PRIOR. EDIT.
fummo ^ prxpotcnti Deo immortales habeam ^
qui gratias
hoc veluti gyro includi primum voluerit:atqueme,quan-
quam ea aetate nimium rudem , necdum fatis confirmatum
prouinciamfufdpercconccffit.ad quam partim
«tatisimbeciU
htate , partim etiam ingenioli modulo ac captu
omnino eram
ineptus. Poftquam enimlingu* Latin» & Gr*cs,Mathcma-
tum& Philofophiae peripateticae rudimenta dclibaficm , ca-
runique difciplinarum cognitionem aliquam certe
mediotrem
pcrcepiflem jn palaeftra yiri literatiflimi D.Baeza,Hirpani
ho-
minis (cuius in Logicis & Arithmeticis commentationes
in lu-
cem editae a dodis commendantur) opportunitatem
aliquam
fum naaus ea omnia recoquendi fcdulms, qusc per
triennium
& eo plus in Philofophico ftadio primum hauferam. In quo
quidem diuturna certe, parumque vtili meditatione retexendo,
haerendum mihi diutius fuit quam vnquam
cogitafiem, vt
quafi fcopulum Sifyphium toto fcrmefeptcnniocffraais
pene
viribus volucrem. Qoae tamen a mcdifta
, nolim a quoquam
iic accipi , ac fi quas in (ludiis
aerumnas pertuli , tam molefte
ferre debeam: nrhilcnimcftquod tanti
faciam labores nefeio
quos, aut fpontancas illas moleftias, quae (ludiofos
comitari
fotent:quanquam tamen (vt id ingenue ac libere dubius fim
an ratione aliqua conqueri mihi liceat, quod )
fortunam non
tam iniquam habuerim, quam ingenium inani
admodum &
rulticano quodam pudore praepeditum. Dei enim
optimi ma-
ximi bcneficio(cujusmuncrc ac dono fum id
quod fum)rccrca-
ri paululum occepit ingenij mei languor: & ita hucufqucpcr-
nunquam me pocnitucrit tantillis laboribus adeptum
ucni, vt
Itudiorum frudlus vbcriores quam vnquam cogitafTcm;
non
quod ingenio me valere iadem (quod in me quam
fit exi-
guum, plane fentio) fcd quod mihi nafcicotigcrittcmporefcli-
ciorc,quo inciderim in praeceptorem cordatillimum,
multiplici
rerum cognitione locupletem, 5c, quod in
maximis duco , cui
rncum ftudium probari haud dubie perciperem.
Exeo itaque
cum exceffi, quantum in me fuit, bonorum nudorum
Grseco-
rum Latinorumque pomoeria libero quieto & animo peruo-
*utaui,eratchimmihioti) fatis;bibliothecas virorum
^ aliquot
eruditorum adij, quantum mihi concelTum
I
fuit j & eruditio-
nisalicuii^ comparanda inftrumenta quam plurima perqui-
;
I iiui , eaque auide arripui quafi diuturnam fitim explere cu-

,
pieosjvt ea mihi nota edent
quorum podeavfum aliquem,
,
quanquam admodum mediocrem, fum diligentia
& lludio
confedatus. In his itaque ciim mihi viderer
aliquanto implica-
A 5 tus,
IO SPISTOIA
tuSjdcquc multis multa coiifultaremjcomttiode iftcidit ittmaf-
uus meas Alciati liber Emblematum quem recens nobis Lug-

,
duno aducdum,&: aliquot annis ante, Parifiis cxcufum, no-

uerara a philologis omnibus non minimum commendari.
Quemcumde manibus fere non deponerem , & multa ineo
perobfcura deprehenderem, in quibus haerebam diutiusj in &
inultis nitendo fudans.quod tunc quos vellem imprimis libros
non haberem, feifeitabar ex Leodegario Agathochthonio,Be-
nedidino Diuionenfi, homine vere pio,& m
Hebraea, Graeca,
Laiinaque lingua non mediocriter verfato , vnde mihi omnes
nodi & ferupi dilToiui polTent. Ille quidem de nonnullis mc
libere admonuit fed hoc maxime , vt fontem ipfum
, Ii fieri,
poflet, adirem, ex quo nimirum Emblema qaodque fumptura

cfleconftarct: 5c Alciatum Alciato interprete, quoad cius ma-
xime fieri pofiec, enarrarem id cft, Alciati feripta alia, quo id
:
praeftarcm commodius, fedulo & accurate volucrem: viquc

ingenij vires periclitari paterer, meque nihilo fegni iis exerce-
rem, cum (ludia mihi alia grauiora non fuppeterent, ip(a om-
nia Emblemata fcholijs & coifimentarijsillufirarem. Cuius
viri confilio primum non leuiter inflammatus , primas lineas
(quantam perxtatem certe tenellam & confilij inopem lice-
bat) doccrcinccpi in quo primo impetu ratismihifumcon-
:
fcius, mc non fccus atque vrfinum foetum inconditum plane

& informem pepqride. Qôdenim mihi hic audorimpcnfif-
fime placeret, cum fumma perlegi auiditate: cuius opes admi-
rabiles vtaccuratiiis &
mcliiis aperirem mihi, alios plcrofquc
qiiiad hoc argumentum tam plaufibikfacere videbantur de- ,
uoraui perque multas Philologia areas locupictiflimasfbm-

.•
tna cum voluptate exfpatiatus, ad extremum id mihi lucrifeci,

quod nunquam fuidem con(ccutus,nifi animum ad hanc re-
rum explicandam difficultatem applicuiflcm. Et quidem non
potuit hic liber vel ob argumenti fplendorem varictatemque
vclaudofis nomen clarifliinum apud omnes qui non funt alie-
ni a Mufarum amoeniorum choro, non gratifiimus efie; cuius
lepores & [concinnitatem eo pluris facio, quo video maio-
rem cum Voluptate vtilitatem in eo coniundam,quam aliis
pene iiinumernbilibus qui quotidie manibus teri confueue-
runt. Quis igitur mihi iurcfucccnfcat aut paulo etiam ini-
,
quius frontem corruget, quod aliquas horas in eo explanando

collocarim ? Non enim meam qu.alcmcunqHcindu(lriam &
lludium ab hoc genere fcripiionis puraui vnquam alienum cfle
debere, quanquam non parum in eo clTc difficultatis agnofee-
rem.
PRIORVM EDITIONVM. "
II
rem, quae ab homine& otio & literis abundante, vix folui
pofle videretur. Qupd quis, vt fune varia & iniqua fere ho-
fi
minum commentarium nullo labore a

iudicia, animo reputet
nobisabfolututn , cenfcatque id operis quibullibet aut etiam
Grammaticalis committi non minus quam mihi potuiiTe, ve-
hementer errat. Quotus enim quifque eft(abfit arrogantia di-
fto) qui vel Ethicae difciplina: aut phyfiqlogiae ignarus, ne di-
cam hiftoriae aut iinguaeGraecac prorfus infcium, qui vnum aut
alterum Emblema pro dignitate cnarrarft ? At vt ifthaec milTa
faciam quis nofter in eo explicando
,
&
illuftrando libello co-
natus fuerit & induftria , vt eruditos non latuerit , ita imperi-
tis non poteft nonefle pcrobfcurum & valde ignotum, qqi
non plus ea de re quamcaccide coloribus iudicent. In quo (i

non ingenij dexteritas aliqua vel rerum peritia melior ciucef-
cat certe diligentia quaedam obferuari non obfcureab iis po-
,
teft qui funt aequi rerum aeftimatores. Id vero maxime, nili

fallor^pcrfpicuum erit inobCcruando fonte & origine cuiuf-
cunque Emblematis, in comparandis vtriufquc linguseauifto-
ribus qui magnum videbantur adferre adiumenium ad lin-
,
gulas notas 5c explicationes,vt denique in cumulandisiis locis,
qui rparfim apud Alciaiura in feriptis aliis prolixiffimis ha-
beantur. Qâe ciim dico, fcio equidem quid mihi obiici' hoc
loco poftit;quafi qui velim diligentiam ab omnibus approbari
ineam,vt nihil omnino concedam iis qui in eo libello primum
enarrando elaborarunt ,ruamqiic nobis induftriam probauc-
runt. Certe, vt verum fatear,modtftius de me fentio.quam vt
velim incidere in minimam arrogantias fufpicioncra ; fedvc
aliorum ingeniorum fum candidus teftimator ita velim hoc ,
mihi tribui conccdiquc, vt de me non falfa iaftanti, mihi crec:

datur. Ne enim diflimulare videar, fcio ante annos ododecim,
Scbaftianum Stokamerum Germanum in aliquot AlciatiEm-
blemata fcripfiflc commentariola ( ficcnim appellar j familia-
riter admodum & ftudio facili concfnnata;fed an fuerit ausio-
ris mentem , & argumenti fplendorcm fecutus , aliorum cfto
iudicium. Loquor de Tornefij LugdunenfisTypographi edi-

tione, non,de alia quadam quam ante aliquot annos adorna-
uit Plantinus hac noftra aetate diligentiffimus Typographns:
ca enim aliquot acceftionibus longe alia cft quam prior: quod
non eritobfcurum ei qui editionem vtramque conferre volet,
at vcl pofterior, vtut fit, ea eft tamen, vt eruditorum oculis oon
fatisdigna videatur. Sed efto feripht Siokamcrus ille inali-^
;
quot Emblemata, non ramen attigit omnia •. fi quidem forte

diui-
12, EPISTOLA
diuinarc non aliis audor fibi relletiita quaidanj
potuit quid in
perobfcura funtjVt vel multa rerum cognitione , vel Delio na-
tatore fitopusei qui ea commode velit explicare. Adhaec, etiam
fi Bartholomacus Anulus, vireruditus, breuibus verbis , om-
nium fere Emblematum fententiam complexus fit,cum tamen

non puduit aliquot intaifia omnino praetermifjflTc, quam ob
caufam nefeio, nili quod veriflimum efle video quod vulgo
dicitur, Dodti cft etiam quaedam ignorare vel, vt cum Poeta,
;
Non omnia poflumus omnes. Nihil enim moror lefuitanac fa-

milixfodalem aliquem , quem accipio ante annos fex in
Academia publice interpretatum hxc eadem Emblemata fen :
tamen quaedam, non omnia attigit; quamnam ob caufam ne^

rcio,i,iec vt fciam fum admodum follicitus me tamen non fu-
;
git, li perfccuturus clTet quod inceperat aliorum quorundam

,
induftria cifuifle vtendum , aut certe vigilias maximas eum

itnpenfurum in explanandis rebus tam variis , tamque inge-
niose ab ingenioli ITimoIureconfulto excogitatis autefforma-
tis. Quod tamen difitum nolim , vt lefuitae illi quicquam de-
trahi velim (quandoquidem lubens faueam literatis omnibus,
cuiufcunque profclfipnis & inftituti liabcantur)non hoc dico,
inquam, vt mihi canere videar , qui nihil aliud polTim de me
alferere.quam quod ingenio paene nullo lim:&li quid llt, illud
diligentix cuipiam vchm tribui potius quam acumini aut dex-
teritati. At li ad iuftam carminum tam lepidorum explicatio-
nem multa deelTeobiecerit aliquis j dico, nihil efle quod om-
nibus numeris abfolutum dici 5c perfedum pollit. Sum equi-
dem, vt vere dicam, quod potui, confccutus, nullumque vn-
quam laborem in bonis aufltoribus euoluendis , qui in hoc
mihi poircntcirecomrnodiores,€fFugi,vtipram audoris^men-
li nondum allecutusonini partcvidcar.ta-
tem elicerem rquam
men quantum a me fieri potuit conatus fum*, yt eo nomine
,
noftram qualemcunque diligentiam doctis non nimium mo-

rolis probatum iri confidam. Qâm fi gratam fl:udiofis,vt vti-
Icm fpero, & aliqua dignam approbatione intcllcxero.cfficicnt
profe£to , vt qualifciinquc noftra induftria excitetur ad eatii
^
commentationem non modo illuftrandam, fcd etiam locuple-
tandam. Quid enim defperem ftudiumeiuftnodi gratum fore»
cum res per fe iucunda & fruduofa mirabiles amores in animis
corwm qui funt ingenui & liberales, excitet ? Laudatur a nobis
Orbator, Poeta, Hiftoricus, PhiIofophus,aut aliquis alius ferip-
tpr infignioribus tanquam ftellulis effulgeat &
fplcndcfcat
;
quxciim alicubi leguntur, digito aut tranfuerfo
calamo
PRTORVM iDITIONrM. ^ 15^
calamo notari folent, vt memonac commodius infigantur ^ dc
citius occurrant , cum iisopus erit. Atqui has fententiasnon
paflim, nec rcmpcr,nccTbiuisrcpcrirceft facile, cum nullum fic
Emblema, quod ptjetcr fententiam non afficiat animum rei
nouitate , & egregia quadam antiquitatiscognitione. Adhaec
funt interdum obfcuriorcs, neque omnibus peruiae efle
poflunt : Emblema aut fubicdaîdura: caufa , aui carminis
iffilcvcixSMt aliquam ucifitatem habet, in qua poffit
animus conquiclcerc. Proinde nonmirum fi hoc
videri debet,
feribendi genus & Alciato , & viris plerifque grauibusadmo-
dum placuerit, vt aliquid ciufmodi ludis eruditis confequi pof.
fcnt,quod ftudia grauiora dulci (vt ita dicam) lenimento refi-
ceret. Id enim fimile praefiitere poft Alciatum Gulielmus Per-
rcrius TholofaSjqui Morofophiam centum Latinis & totidem
Gallicis tetraftichis confcripfit. Hinc pegma Coftalij habui-
mus, hinc BartholomaeiAnuli piftam Poefim egregie & follcr-
ter elaboratam: mitto enim Bocchi) laudatum ingenium, qui
in hoc genere fummum fc artificem prarftitit poftremoquc :
omnium optime poft Alciatum, fi quid mihi credendum fit,

loannes Sambucus, & Adrianusluniusjfua nobis Emblemata
cuderunt, quibus nihil ingeniofiusautaccuratiusadinuentum,
nihil diligentius elucubratum aut abfoluium efle conftat. Sed
vt fupenor aetate Alciatus fuit , ita, ni fallor, fc priorem & in-
geni follcrtia , & dodrinae laude pracftitit ; quem ciim hoc in
j
genere primas tenere dicam, quas fuo iure mihi repetere videa-
tur, non cft quod quisfufpicctur me nonnihil famae doftiffi-
morum huius feculi virorum lunij,Sambuci, Achillis Bocchij
detraxifle. Id vero ftudij genus nifi fuiftet liberale ccnfchdum
&dodohomincdignum , noluiffcnt ipfi profecto viri tanti
fuam induftriam contulifle , aut bonas interdum horas collo»
cafle in iis quae nihili facienda ciTc duxiftent. Sed de his iam
fatis.
Supereft vt breuiter totam noftrae commentationis rationem (onfilium ir
explicem refpondcam quos ad obtredandum citius methodui f»-

, iisque
THm Ctmmtiu
quam imitandum paratos fore praefentio. In hac tota ineunda taricrum»
ratione nihil magis obferuandura elTc duxi, quam ferupos om-
, nes & maeandros difficiliores, vt locosctiam obfcuros enarra-
re, & Emblematum paencomnium originem ex fuo fonte du-
Aam repetere , pofirernoque vfumcuiufqueloci & fententise
facilem pro virili parte adiiccre. Q^m
vero pcrfpicuc & com-
ihode id a nobis tentatum nt,noD dico pcrfcftum,alij viderint.*
aliquid eCrtc Uborls ^
diligentiae obreiuari noii obfcure po-
14 EPISTOLA
tcft, doîrinae tribui dari ve laudem poftalo i'»
nullam mihi :
quo tamen ab qui ferio dofti fu nt 8t literis politioribusex-

iis
culti, facilius aliquam gratiam impetrare mihi videbor , quam

imperitis quibufdam nebulonibus qui omnia non modo
& ,
temcrercilicant.fcd.quod ait Comicus, nifi quod iph faciunt,

nihil reftum putant. Nullum adhuc feriptorem legi , qui cuili-
bet in omnibus fatisfeccrit. Nam in multis cura aut labor defi-
deratur, in aliis ingeni; dexteritas , aut Graecae linguae pciiria»
vel Latinae proprietas in aliis denique multorum auftorum
:
Jedio, aut hiftoriarum cognitio; quafi vero virtutes hae omnes

flogulae in fingulis tam facile deprehendi poflTent. Non enim
melatetin Vtrgilij poemate Seruij Grammatici diligentis &
,
accuratioperam faepenumerodefiderari: quemadmodum nec

defunt, qui idem ia Porphyrionis & Aeronis commentariis
in Horatium obfcriicnt: fcd certe hi mihi videntur molcftiflimi
ccnfores,qai ciim nihil faciant, nulloquc fc labore nobis com-
mendent, importune tamen de aliorum fcnptis conqueruntur.
Non tamen vt mea qualicunque commentatione praEiudicaiCi
alicui velim, quafi mea tam vnicc probem, vt nolim aliquando
vel emendari, vel caftigari. A qua fufpicionc quantum abhor-
ream, qui me propius agnouerunr, facile liberabunt; qui nihil
aliud a do£l:is requiram, quam vt hafcc minutias fua reprehen-
lioiie in quibuserratum fuerit, aliquando dignentur: vt in iis
recognofccndis parem diligentiam atque operam impertiam.
Non enim noftros errores emendari feremus impatienter ne- ;
que nos vllo modo piguerit audire potiora fuggerentem ik.

meliorarvt nec moleftura erit priorem fententiam commutare,
fi quid miniis accurare tradatum aut expenfum a nobis qui-
fpiam conqueratur. Côd dum facio, videri nolim in publica

literarum caufa prasuaricari , «& ea docere quae aliquando pu-
tem dedocenda. Quod tamen nec fine exemplis nec rationibus
me praeftaturum intelligenr, fi modo adfii aliqua in iudicando
aequitas, ciim nemini dubium
fit, pofteriores cogitationes me-
liores eflTe monumentis veterum legamus, Hippocratem

; 8c in
artis mcdicx principem quaedam a fe non fatis diligenter tra-
dita, primum emcndaflrc,ne coeteri etiam in idem impingerent.
Idcmjfadtum aM. Tullio meminimus, qui cumRhetorici libri^
quos adolcfccns icripfcrat.non fatis placerent, vt miniis elucu-
bratos damnare magna parte maluit quam corrigerejfcripfit-
,
que accuratius libros alios oratoris, quos tanti fieri adoflis

ago.ofcimus. Sed &
Fabius duos libros a fe primum De arte
dicendi fcriptos,quddooafaU3probarentur, wpunxit,& doo-
dccim
:
J • M, M.^****^®*^'^^* IDrTroNr^f.
d«.m .Hos vt.l.ffi™os nob.s
.«agno fl-d.oforun,
plaulu ded.t,.n quibus videtur
omninm ap!
& p, fores emendafle & , perf^
tum eftinfuisretraftandis non debet nobis
, efle damno ret
multa fere, non tamen omnia. Itaquevtfeueriorem
om^m
Horatianim i«u“
.pi^Tum LTHr ^ "P'"’''“'“^“»-‘>PPO"o.vt &
feipfum nont, 8c
m«le
errau mea mc non dcprccantem /uftiacat
Si quid noutfii reiliut iHii^
Ctmdtdmimptftt: fi nan , his vtere mmm.
Lutetia, CI 3 13. ixxx.
.
Vki
A
ViridodilT. Nic ol i„ G v l o n 1 1, litmrum

Grxcarum Reî j , dc Kis in
Lutetiae Profeflbris
Alciati Emblemata commentariis.
odyrr. A/o?
r. K»&iocrow êtcn^dCs, «cwig O £^1J^
a(r<(»W Kgtjcriv e}«»6 foûs-
T^^VfiOf M/pa' fc5crzef%£'^c6y'^,*^ «w*7«f
Br<«»>6pilvjjnA*J6ft)»t^^ tpJsovvJ^p,
’
tS 5 jcogsos-ci iC<5<C^» ««ps
«W OTaAc«flT£pik>» ^
«7» x^vpla» tci/iyâ^ fcu^ft

tiAPTii jc^rm-
«J 5 Kwjf A^XxtetTH «? Vp^,
T Iia 99 ixcupTufusn ?i9p9,
D. GVLo N I T Epigramma Latinis
expreflum numeris.
Te r tergos louU auditer rex Gnoîm annos^
M&onid& vt cecinit Mupt verenda,ftiit:
A (ftto conJilifim,facros mentU^ recejfus
Percipiens fleges Creiih$i4 ille tulit.
At noRrum Muf& Mimem aluere henignA^

Cuius Apolline Atempora frende tegunt:
Dant^ Heliconiadum facros haurire liquores»
Inde fatur retulit munera Uta Deum.
Oratorum igitur fiue enthymemata torquet»
Aureus ex facro defluit ore lepos:
Seu referat nohis veterum monimenta virorum,
Mens cuna illius nil puerile fapit: . .
Siue etiam abflrufas res prorfum anigmata pandat,

Oedipodem vates veridicus fuperat.
Pxplanata quidem Alciati hac Emblemata,pafim
Teflanturmenunc omniavera loqui»
VertebatL. PincllusVindocmeiifis.
Atn
I
Ampli/Iiffii viri ani Cleric i,Rcoij Se^

flatoris, & Libellorum fupplicum in Fupre-
ma Curia ^
Prxlidis^
AD C L A V D I V M M N O E M. I
MortAlii Minos motteihs dum incolit

Index e terris eluit omne nefas .
Immortalis vbt hunc Minos ex orbe

reducet^ '
^llrâ adfuperosmdsla redibit mers.

generi huinanoprodefi tua longior ’
Citas, ^
^tbreuis ignau os vita decere folet.
E tiam inwr ipfas lit« . & in medio

coptjrc dic«,nde Ennio folcbji
(Irepitu fofcnfi me 'le
Scipio, qui h*c caimi-
• '"'«oriaiionciai
?
mini, defixus,
minis no-
exaraui. Sed pulchritudo aut
potius amplitudo
mi nominis, multa mihifuggerebatsvt ,
plane mirari aon de-
beas, fi in vbernmis, 6c ferciiiifiinis iftis a«fis ranfa j
femihi obtulerit in fterili & mî
gtre mihi non potuiftct. Pulchrum
fundo hLcT
eft iudich perfbnam
nere nec vnquam D,j immortales quicquam
fuT
demiferint.Tpra luftitia
e c«lo m ter«;
pr*llantius vel amabilius,qti®
nens humani fola "e
viucntum focietatem tuetur
fuftinir & •
ver6acfiguras,Si,magi„es.„a„esifi,usL"ut&bont^
giore vfu tn eo exerceamur,nos
foliim tenLus.
tatis igmcuh a natura tibi inditi
, nomini tuo decus
mentum adferun( tcque adeo Minocm
& oria,
,
, Scaouuni tudicel
conftituunt, vt «quitatem (imul
ex lacte nutriciluxifle
iis. lurifconfultum vide^
eCc non tam difficile eft.quam
vulgo prac-
f-noran(e"r
*‘<“«rus
ibr^r aut inepte , dclure rerpooderit
lanoranter.abfurde, qui eL
ciim die
ûxen^^dl’" r
duxerit. Sed lurircoofulti • i" ^P«turp o!
8c Minois (imul fungi Mrtibus^ &
1
bn
>us,
eSm
i
&
"*
generi humano teftatum
.ullaudcs.-qut.
me continere non potui, quin
mortali.
relinquerem, no- nLquam
hmttdleonfn «“Tt ‘“«"d» conTuetSdine &
ium
£l’VSDEr.Ia
i
iaSet Apollinea M&pfui fubltmUmaru.

,§uot gereret teneras perca granata fues^
recenfendos fufceph in arbort gro£os,
Theftorides celebri laude heattes eat,
N oneris aer^ dtfcermre fgna volatus,
^rtihtu obluUans Amphiarae tuis.
ûem^ canunt oUm linguis viguijfe duahm
Transferat AH^ta labra bifulca Cecrops.
Djgnior his Minos, huic efi facundia lingua
AufonUy Argolica verba tenorefonant,
11 uic modulaminibus Mufarum turba nouenk
Certat honorata ducere ple ftra lyra.
Hacefi codicibus candela notata /aeratis.
Candela in media parte locanda domus,
Vt (dl exhibitis eius doflrina medelis
Curat ah innumeris putria membra malis.
Orpheus carminibus potuit ferafaxa mouere,
Viua mouet Minos pefiora: maior vter?
"Ergo quid Argolicas Graci mirantur Athenas?
Cur Khodos Auricomo fit celebrata deo?
Tlam tua cum fummum virtus pulfarit Olympum-^
Nec tibi fit fimilem Gallia iwha, virum: K
Quanto lucidior fuperat vagafidera Phoebe,

Hoc tua Palladius tempora cinget honos.
E I V s D E M.
Cantabunt celebres pafim tua feripta Poeta,

Jngenij decora aha mens cognita viuet,
Tum fiabit medio pendens grauis athere tellus,
Viues,atern o Minos celebraberis auo.
EX z. EPIGRAMMAtVM VIRI CLARIS-

SIMI, STEPHANI PASCHASU, REGI I CON-
iiiiarij ,
in Rationalium decuria.
Q
Atque
Vafitor
.
Minos vrnam mouet, hoetihi,Claudf
Emblema in prima fionte notato libri.
hic augufla fedeat fub imagine Mtnos,
f
ihl
Omnia qui iufle temperet imperio. ^
Hoc autem cur te fortiri fchema velimus,

Si petis, in promptu plurima cauffafuUfl, ^
dum Leihdo nuccoi 'EmhUmattt ah Orooi
Alciatum campis reddu Elyftts: &
Si veterum It^dai UutUnda, errata repur£4s^'
Pro merito tribuens prtLtnia cuiqhefuo^
An tu non iiio, Minos, Emblemate digam^
cum mmois nomine numen habesi
germani avdeberti avrelian/

INDICTION. KEGIARVM PRALSlDli,
A tibiân Auiaiopius, Minoi do

N ominis ^
Stc *ntgma facis ,
, auis neget
ambiguum?^
nedofa Emblemata foluens^
'ê, pararis
^
,
Vts dicam ? tu te vincis

^ Alciatum.
ROBERTI VVIDII, tornodorî
I> I C A S T /E,
A Et ibus exiguis magnji esi excellere

rîl.fumma fifit primus in arte locm^
fiudeo,ne poflremas^ iurts
^
laudis.
etiûi,
Ple facilis Mu
fa. cognitione ferar
Ante ocules vtriufque duo exemplaria pono,
Minoiem Mu fa, turis Alciatum. ‘
îcfelidam cx reUcjuis iuris percalluit eirtem\

Ntl Minos quiccjuid fcitque docetque
UueeH i
Zt quos argute labyrinthos fecerat ille, •
'
His aditum Minos, non Ariadna

parat.
Claudi, qui &mgmata doBa recludis,
Inflruisadfummum tu ubi lumen iter.
ISACII BLANCHARDI AV R E.
tiAN ENSIS.
G Eacia quid tantis Terpafidrum
Nunc defimap, meritoque cedat Galli a»
Spartanorum Terpandertempore
rmiltOi
laudibus effert:
Et mtltte domuit furorem plurimo,

ili omni Minos doBrind
imbutus arte,
-Animos furenteis voce propria
domat.
'oce domat Tigres ,
-^tmos Leonum ynoUificat

^ mulcet voce feroces'
^ filices,
*
B 2 Voce
I
VoMfua Tarcoi ducenuU JIamma viu
Domat, cr uentos animos Ditis domat.
Omnino nouus Orpheus eSiêfi alter Arion^
Mortalia mouet'hie,(^ immortalia.
Kuhila fi quando lateant, aqptofus Orion
Solem, repente voce mijja ofienditur.
lupiter humano generi dum fulmina dextra
Vibrat, repente voce fieclitur [ua.
Sed non mirandum, Mmos Pandora deorumeil,
Di cunâ pojjuntffic potefi hic omnia.
"EfiiUi melius donum doBrina tributum,
Sic fipius rebus hk in omnibus vtitur.
Moliri potis eii oris facundia cunâ^
Sic cunâ molitur fua eloquentia.
Hunc lege, Amice,librum,dices cum legeris omnem,
Hk Phoebus efl,^PaUas,(^ Cyllenius.
FRANCISCI I VRETI DIVION.

Arturit ingenita Natura lege feracis
P Semper noui quid Africa.

Hoc etiam Minos cenfendus more videtur,
Momo vel omni iudice.
Namquefubinde paritfoecunda mente libellos.
At monHra nonfunt Africa.
Tali Pieridumfoetu Pejpublica gaudet
Nouis fubaucla liberis.
Tali Pieridum foetu Refifublica lumen
Sumit recens ^ efficax.
^Hodfuafifobo/es venerando ture parenti
Sequax rependit pramium:
An bella Minos debebit prole beatus
luHo carere pramiof
An quod liuor edax extremafilerefepulfus
Pofifata tantum cogitur:
Viuus adhucfruUum meriu non laudis habebit
Vt hacfruatur pofihumusf
At fatis aniefidesfiudiorumtxaBatuorum
Efl vifa doSis omnibus.
êm tua longinquum 'tam non iranfitndmi mmt
Adultafama Caucafuml
Nimi^
Nimirum liquido gemrofum no£e valemus
Solis leonem ex vnguihta,
ûinetiam vafiifalfum mark ire Uquorm
Vna frohatur guttula*
Haud tamen interea languefcitfresBa veterno
Graui^mens fubotio*
Nam nouaprateritisadcrefcere plura videntur
Negotiis priorihss.
Tot veluti curis fudorum tot^ catenis '
-eigmen tuorum extenditur:

Vtxfimili vt verfet labentem culmine
montis
Labore faxum Sifyphus.
Ac je vera canunt, gaudent diuina moueri
Non dejinente lubrico:
Et, qua colligitur nullis rationibus,
aBu
^ternitas fe perfcit*
Cuius quicquid habet nomen geniumq,
laboris
Natura, mosjj dicitur.
Num cdumindefejja
j rotat vertigo,maris^
jj
^StUA vagatur tnquus?
An datur immoto tardum pede cernere Solem
Facis eorufca prodigum? *
Ignea mens igitur, quibus caleBia conBant,

Cum feminum
feminum fit
Jit particeps •
;
îd mirum nufquamfi torpet, fentiat vGas

Nec corporis moras fui^
Vna tamen Minos fisbit admiratio
mentem.
Tam multa quod cudis noua:
Sed partum generofa nequit mens
edere, inundet
Ni literarum flumine,
Am hunc pruifiti periturum teUH ahertu.
Nec vUa opem Lucina fert.
Team hahti gruuUum pruUrie ariiim.
ortui
Tago^ vena ditior.
Vt ubifit fatis, vt furi nimium^
rapaci,
Cut dum reuerfanil Ceres
HecrmmmiJIipotea tjuimfit tihi

Uuufupetten,
^
I
Lt alma rerum copia.
O felix nimium, cui tam licet
ejfe beato:
Iôn aqua fors
efi omnium.
Vere autem inuerfo teilarii nomine, Minos^
In lvcidomvsas fore:
Nam Mufa interit m horrent ,Jf Iendori6 amore
Tenentur eaedem maximo.
T>Hm tua lucem igitur c&cu adhibere'tehehrU
N m dejinit folertia i
TducuJjbecula lumen, quodfemfer adeptum

Tuto fequantur pofieri.
NICOLAI QV ATERSOLIDI PRiEFE- ,
CTVRA COLVMERlENSlS VICELEGaTI*

* ^ ^ femelvt vidi) facilem, doSlum^ repente
I
X Agnoui, verhii meUifiuum^ tuts.
vi vidi, haud deceptUi ego, neque me ahJiuUt error.
Nam bene comteniem tu tibt nom'en habes.
Nimirum ignofcant Charites,Muf£^ polita.
Ei fi qutd peccem, parcae Apello rnthi)
Nomims hoc anagramma tui,(fp cognominis e re efi,
O animvsDvi, ci sl quem tua fcript a probant.
AD ANaGRa MMATISM VM CLAVDII

Minois, iN casv solidvm.
N CASV SOLIDVM, pr&fers anagrammate nomen:
I Qmd ver unr, at paucis cognita caufa tamen.
Cafibtu eppreffics fortis nam prdpetefato
Mufarum foltdas tu tHu nacim opes.
S, B. D.
ALI VS VSDRxM A N AG R A M M A T I S M VS,

Os DVLCI IN MVSA.
O S DV L c
Sicfacis
I I N^ MV S
Aternum fuders cum fiudfi.

A, qutprAscs ofcula Mufis:
1. Tab.Diuion.B.
DE COMMENTARIIS: MINOIS IN AL-

C J A T I emblemata.
A Lcjtatum Minos
Ornanti nunquid ditior
fcholijs locupletibus
1. E.
efi
D vV A LL
ornat,
animust
I V s=
i
SYNTAGMA
DES Y M B O LIS,
STEMMATVM ET SCHEMATVM
RATIONE, CiV jE insignia SSV
arma gentilitia vulg^> nominantui:
Detjuc Emblematis. „
D S SYMBOLIS &
notis nonnulla pleiique
fcripfctunt : eorum tamen
nemo ell adhuc, quod fciam
eam rationem Sc aiguracntum
rerum
fit
ta tandem ptogrefium amplity-
rem , & cette maiorem confe-
qunntur.Quod nobis planum ciTe
quh poterit, eam inuencionem,quam
itgyptiis
fi
& Chaldxis acceptam

accurata difpu ratione perfecutus. ttibuimus, conferamus cumocha-
Jd vt proflare quodammodo pof* tu.Sc accurat^ expolitione, quam
fim, quod videam cas partes hoc huic praedatas inuentioni Gixci
loco mihi demandatas, dcinuen- adiccerunt , tanta ptofcdd cunf
tionc fymbolotum,corumque vfu venufiate 5c apparatu , vt pofic-
& fine quaedam , fi non accurate,
liorcs Graecorum cogitationes
at certe breuiter dicenda mihi vi- prioribus his ,
& ferme incultis
dentur, ne fubinde cogar anxie re- itgyptiorum lignis praeferre non (
petere quae femcl dixifie faiis erit, dubitemus. Eo enim fadum cfle
xvAttiUo prima Symlrtlo- crediderim , quod etiam in\icnio
rum. feripturae vfu a curiofis quibufque
CoMPE ELCVM quidem no- ingeniis , fed maxime philologis,
bis eft vcl fola conieftura, primos Imperatotibus , ducibus , & aliis
illos homines > fed potiirimixm etiam , quibus politior quxdani
Agyptius bc Chaldaeos , qui in Irteratum cognitio, terumque me-
fthoia Memphitica philolbphati liorum elegans dc culta natura
funt,imoante exprefiam notarum placuit, audus fit afleruatus &
aut chataftcrum inuentionem 6C non fine literatum politiorum or-
feripeurae vfum,repcriflc fymbola natu is vfus. Ad
quxdam rudia, animalium, vcl
vt quam philologia paiiem quodam
1 f derum, vcl rerum aliarum f quae 'modo hoc Syntagmate declaran-
, id cll, fculpturas fadam ('non enim mei pudoris ett
magnum quidpiam de me polli-
I
ctas appellarunt : quod primum

ab facium effe confiat , nc ab
his ceri. quicquid lit , vclira ftudiofi
inaperita multitudine mylbetia 6c aequi confulancmam aliisfortafiTe
arcana fapientix, quam colebant trado fampada , qui pcrficienc
puris auinais ac manibus , facile quod bic a mc inchoatum poiiiis
profanarentur, fed ab iis duntaxar quam perfedum ) fingamus pri-
intclligecencur , qui faexis iifdcm
'
mum nobis aliquem ordinem fa-

initiati elTcnc. Quarum rerum inf- miliarem, vr eruditos homines, &C
ria prima fuifie admodum rudia maximi rerum antiquarum fiu-
bc fimplicsa nemo ambigit, qualia diofos hac qualicunque , fed ta-
folent cfit reruip p;ene oniûm men familiari commentatione iu-
principia , rebus minimis or- uemus.
B 4 SuiA
!
24 D B S y IB O
1 L I S.
îd SYUSO^VUy & quottt- cfle legendum. Q^tto, Symbqi
plex Jit huitu vocU acceptio. - Ium nu{>tiarum annulum iigniii'
SYMBoLvMica Giicci defi- eat. Quinto, conicdVuram feu in*
niunt : oOfxZohoi diciuin,quo ptaenofeimus aliquid,
yliiidf •‘'eft id quo Vei coniicimus , vel obfcruatioue
aliquui tonietiianjus &C cognofci- dignum putamus , quo fenfu ad
iTius. Vocabuli huius multa’ (igni- res varias transterti icUahtat aq-
hcaiiones occutrunt : ex quibus diocum mollimenta. Sexto , pro
ha fuiit in ptimis. Symbolum ac- principis numifmaic fumitur. Sep-
cipi Vulgare cft pri) figno quod timo, pro aigumento , feu etymo,
fpillola , vel viafi , autdolio , aut feu denique vaticinio aut riota
ceteris ciuldem genevis imprimi- quadam qua quidpiara occulta-
tur, ne rclignentur a quibus niini- tur , fed tamen dodris auribus in-
me oporteat: idquenos vulgari telligendum proponitur; quo fen-
.liiigua‘ Marquam liominanius. fu pofitenio no‘i Symbolum ad
Deinde pro bellico figno , quam Emblemafis naturam accommo-
Teflcram vocant, Gallis A/«f du damus ,
dc veluii' ad finem nofiri
Nempe vox hsec fymboluitj, huius Syntaginaiis explanate co-
pro belli figno feu tefleta.qua: da- namur.
tur militibus pugnaturis , quod in De SjmbolU t/£gyptiacu.
bellis ciuilibus oHin etiam folem* O B E R. V A M V s itaque i
s
he habitum : quibus quoniam 6c fjpicntibus i£gyptiis fymbola pri-

armorum habitus pac , fic fonus miim fuifie vfurpata ilia , quap
idem vocis 6c mOs vnus atque
, , ii^yhv<pi!iknuncupabant , quibus
eadem bellandi inltituta , ne qua ruam ravam illam quidem bc re-
doli fubreptio fiat fymbola dux ,
conditam fapientiarn folis ris ag-
quifque luis militibus difiin'iia nitam cfie volebant, qui ea fp di-
dat , vt fi forte quiTpiam occurre- gnos praidateot. Ab ea enim con-
rit (ic quo dubitetur , fymbolum fulto 6c prudenter hifce ingeniolis
edat , 6c itadi fit hollis vel focius & eruditis fymbolis, vti iaro ad-
facileagnofcaiur. Q^re tempori- monui ,
profanum vulgus arce-
bus motuum ciuiliuin,& feditio- bant: eoÛc modoarcana illa do-
nu intcllinaru.C.Marij fymbolfi dtrina: rcuera primae arduae, ca-&
fuit, Lar Deus ; L. Sylla, Apollo fiis beneque rotundis auribus SC
Delphicus; C.Carfaris lulij Venus praeparatis animis excipi vole-
genitrix. In vigiliis etiam caftren- bant. Infignis cft apud Clemen-
fibus fymbola id genus daricon- tem Alexandrinum locus
fueuei unt.vt Palma, V'irtus, Victo- Sirom. quo loco ait , atgyptios
ria. Qu.'e tamen praecepta ex vfu & Hcbrxos fymbolis vfos fuilTc
clilciplina militaris quotidie va- reconditis , Vt fapieniix diuinae
riari debent nc hinc detur holti-
,
eos participes efficerent, qui rebus
bus occafio infidiandi,6c explora- facris initiati eflenc. Addit etiam
tores impune veifeniur. Tertid nefas exifiimatum Platoni ,
eum
idem fonat .TC collatio vel pecu- qui minime purus cflct,ad purum
nia, qua plurcs in vnum conferuut quidpiam atctcdlandum accedere:
ad epulas iSi cc.Huiuia celebranda: quam ob caiilVam facra vaticinia
quo fenfu piciique viri eruditi Jenigmatis reddita olim fuifle con-
etiam fymbolum i fymbolam, & fiat , nec vera my ftetia oftendi iis
vfurpant neutro feminino ge-& folita, qui temere &, impudenter
neribus, bc quibufdam rationibus accederent ,led qui primum pur-
confitmant, Symbolam dedi, apud gati cflent, fefeque diligenter pr*-
Terentium, non symbolum dedi, patatent. Obfemai idem cos, qui
-
DB SY^ BOLIS.
ab figyptiis docerentur ,
primum tum limina locant: innuunt enim
quidem arripuillc viam & ratio- eam quam de rebus facris do^ri-
nem, qu* vocabatur ,
racn profitentur, ca fapientia con-
id eftadcpiftolas fcribendas ftare , qux obfcura fic,&
inuolu-
comparata methodus; alteram, cris quibufdam latear.
qua iacerdotej vtcbaiitur id cft , De Pythaêr* fjmiolit.
tertiam 5c poftre- CBR.T1 antiquailla Pythagor*
mam uominabanr, iymbola huius Philofophix vfum
id efl factam quandam fculptu- non minimum prxbuerc • qu*
ram vcl calaturamtex quibus ma* cum d Tyrthcniis(apud quod fuic
ac»me celebris fuit ca quae av/uCa- educatus, tefte Plutatcho) aut
ab
dicebatur. Longior cflem , fi ^gypiiis, vfrelatum cft ab Iam-
exempla Clementis vfurparem, blicho uobiliPhilofbpho.accepif-
qu 2 eadem p<xncfunt apudOrum fet,ita excoluit , vt magnam
Niliacum. Sed vnura id dunta-
fux
dofirinx partem hifce myftetiit
Xat. Omnes quotquot vetuftis occlufam efic voluetit. Tradit
temporibus dc rebus diuinit ali- enim idem Iamblichus eos olim
,
quid feriptis mandarunt.tam Bar- dcfignafTe per nauis gubernato-
bari quim Grasci.rcrum principia rem, fupremum Deum
occulta primum
I
cfTc volucri*it ,& ipfum motorem ,& primam illam cauW
,
Verum (TatAa^ff^ ajnigmatis , fi- fam rerum omnium vt oftende-

;
gniSjfymbolii ,dc allcgoricis qui- rent omnia Dei prouidcntia cura-
bufdam hguris tradiderunt. Ea- que adminiftrati: vt per mundi
dem lu-
fuere celebrata illa Grzco- tum , materiam aptam ad gene-
rum oracula ; quae caufa cft cur randum, jpfumquc corpus intelli •
Apollo Pythius cognomen
habuerit, c6 quod obfcure ac obli-
gi volebant. Atqui
& interdum
non aho fymbplo Deum defigoa-
que refponderct. Cum Clemeute bant, quam oculo depido,
illo polyhiftore vni coniungam
cui
baculum fcu fceptrum fubftieue,
&
Plûtarchum , qui difputatione bant : quandoquidem-Deus
Vnus
omni- eft, qui omnia videat
, & penea
rjo docet interque alia oftendic quem
i
,
hoc veterum iCgyptiorum infti-

fit
gnitas. Nonnulli tamen

prxccllcns & regia di-
ftantem
tutumfuifle ,vt ab iis legerentur baculum ad aliud referunt nem-
,
reges , vel ex ordine facerdotum, P^.ad naturam diuinam
iBut eorum qui militix nomen da- uuhiimtid
jy eft mutationi minimi
tent ; cd quod illi ob fortitudi- obnoxiam
nem, hi rerd obfapientiam magni , & qux nunquam la-
befactari aut imminui vllo vn*
'
ac celebres haberentur. Si quis e quam pafto poftit. Hanc Aigy-

jbellicofis rex crearetur ftatim fe
, ptiorum PhilofophiamCharcmon
Ifacetdotibuserudiendum dabat,
idemque fapientix particeps effi.
complexuseft.vt Orus Apollo &
Niliacus auxit Pythagoras, illu-
;
ciebatur, cius inquam fapientix ftrarunt excellentes quidam
qux fabulis pleraque occultabat Phi-
lofophi,& fctiptoretnobilcsAthe-
& obfcuro quodam verborum
n*us,clemens & Cyrillus Alex-
nuolucro veritatem compleftc- andrini Paufanias, Porphyrius.
,
satur. Haec cius verba :
Plinius , Appalcius, Pluiarchus:
'*T0
quamque noftra *tatc paene inter-
9iet4^X4xpuui£p»t TU
mortuam magno Jabotc acindu-
ftna, imo vero admirabili
paneq.
ixÔTK.Qôd certe ipfi diuino ingenio exciiauit fuifque
>oiaDt,cum Spbiogcsad templo* ,
perfecit numeris Pierius Valeria
B ^ nus.
,
a6 ® ^ MBOLtS.
^ ^
nus, magnis illis Hicroglyphicon interpretationis lumine i-. fignire.
, . _ C otumentatiis» Cuiui pnm.^ fa* Prius illud occurrit , I>E-

C^^îcntijc vfum,ne id diflimularc vi- GVSyAB ;
iS EX li| < bct
/dcar,tciinucrunt multQ ante Py KIGR-A CAVDA .
tbagoram Mofcs , Salomon, alii- Melanuros ncgultatu : lic
que Hebrxorum rapientes:funt 6c enim malumus cumGyraldo red-
quicie Chaldasoium fymbolis ex ditnon vt Ficinus & GuatinusVe-
Pfelh conirncDtatiis, quibus maroni;nfis;qui non aduettebaniMts
gica oracula feu Chaldaica Zo* lanuros cfle ex genere pifeium,
roiilies exequitur , nonnulla po- quodpoftremo Erafrnus ex Plinio
lleris reliquerunt. Sic enim ex meminit. Simile fuit xnigma An-
figura plantarum, Horum, anima- tiphanis Comici , ^
lium, Ucl}arum,rerumquc aliarum j^CMngii»^-aiieru1nm. Apud Lati-
pleraque inuoluebant, vc minime nos atrum nigrumque , pro malo
putem commodius fapientix ve- 6c improbo accipi ,alijs locis di-
terum quafdam reliquias adne- cetur commodius. Sunt ergo Me-
llra vfque tempora ttanfmitti po- lanuri, dolofi, fraudulenti, tnfidia-
tuillc. Id vero fi quis velit often- tores, ij denique omnes qui aliud
fumclTe aliqua exemplorum far- in ore promptum habent, aliudin
ragine, Ilatim colliget, pto feitili- pcftore celaTif ; fiûti etiam falla-
tatisfymbolo Papauet vfurpa- ces, prxlligiaturcs, quique calum-
tum, Cupreflum pto morte , Oli- nijs rem fuam agunt aliorum dif-
tiam lignum pacis, Lautum tii He- penn»o ,
etiamque iusetdum exi-
deram ingenij fempee viteutis, tio. Suidas, & alij quidam a Me-
Malum cotoacura connubij no- lanuro abitinendum efle cenfuirie
ram iifdem habitdm fuifie, vc Sa- Pythagoram feribie ,‘caufamquc
tyium vel Capiam libidinis, Leo- qua hic lu-
reddit occuitiorem.de
nem tertotis,tracuncli3e, domina -
Obferuandum
hii attinet dicere.
tus: Solem, anui, Lunam mcnfis.&i adhxc non bene ab Erafmo fe-
cetera alia longe multa , qu.-e im piam poni pro meIanuro:ell enim
menfo labore parique dodlrina non rc£le fecutus interpretem
idem Pierius exeeutus elt. Laertij: vt e<i*m in proucrbio,Sc-
De Pythaôr4 fjmhelu ol/iter ejUx- quitut Perca Melanurum.
dam. Stateram ne tranfilixi.] Sat erit fe-
VaxVM quia de Py thagor.x mei admonuill’c,vnms ciuidem 6c
fymbolis rueminimuj^placet qua;* fyniboii,vi adagij fencentiam efle
dam huc adijcerc.qute ad id argu- prima quidem tronie generalem,
menti genus fottalise conducant, qux tamen ad varios vius figni- &
# A ^^quacque reruin antiquarum ftu- heatus traduci poflit. Gyrilius
non auerfentur. Fuit vnus il- A c X a n d t i n u s , SiiiCXaJD » i n q u j ng
I i.t
Pythagoras , pnmus modelti^ tranhltto hoc ell,auarus ne cllo.

.
magifter, & quiprioi ptXotr»^^ ma- Item bC Ath'”n.xus qui hoc fym-
luit, quam <70^2 nomen fibi tribui, bole <ahsovili:tt auariiiam fugien-
& qui ad fobrictaiem, primum fadam clfc cenfet , 6c xqualitatem
piencix omnis humaiix funda- fcdlandam. Sunt tamen qui prx-
mentum, fui fcculi homines reuo • cipi putent ftudijs in omnibus
cauii. Cuius Doôtis fane moderationem 6c temperamen-
prxltantis , &:omuium indicio tumadWbendqm ; alij firoplicitcr
magni , fenteutix prxclarx , qux ad pondera & menfuras referunt,
fyrobola vulgato vetbo dicuntur, qux iuftx''debcnt efl'e;iios de om-
notis exprefla fubobfcutis , plani potilis xquitateintelligi, vtfic
cet obiter enarrate , 6c aliquo hoc unquam ad reges principcf*
qub
,
© * s y M Botrs.
âe monitam generale, rt etiam /xiTfiSwTBf ab alijsdirputau.
iudices prouinciarum , alipfque tur.
omnes qui tempublicam admini- Chanici ne
flrant, vt legum feruata au£tori-
infidea*.-] Choenicem <
Clearcbus hemerotrophum nun-

Utc fe gerant, pQpuIofque fibi c6-
cnpatjd cft,diurnurn cibum 6c
mirTos lulle
rairtos &le«Titime ia
luile 5c Icgitirae in nffirir»
officio dcmcnfum.quod in dies alicui
,
contineant. Nota cft luaitixpul- im-

penditur, a teceniiotibus Latinis
cra defetiprioex Carneadis
hbf. fportula &
falarium. Khemnius
^'jt/Jic/brS.cspudGell.
14. Fannius, aliiquenonnulli.chceni-
& Ciceronis verba illa magnifica cem menfuram aiunt elfc quatci-
ex oratione pro Cluentio; Legum
•nmijlrt ptagifJrAtus: Ugum intermutes n
iudscts. legum denique idttrch
fil q
omnet fer- Mirandulanu» in quadam oratio-
uifumtu , vt Itken ejfe mopmtu. Sed
ne fic cxpofuit,V£ omnia
propius cft veterum emblema,
ma rat ionali metientes
qu> loftiiiam &c Nemefiniitapin.
furam ac regulam cunQa ditig T-
gebant, vc ftaceram manu altera,
«lUitaitcnim: Praecipit Pythago-
gladium altera oftentaret ; ni- ra s ,ii£,iijj2erjSi2jlL^^
mituai vtindicarent duopr^ftan-
»d eft,raiiQnalempp>f^m,q„^
nifima luftitis munia, vnum
qui- ma^ciunfta mrfif nr av fYarn
dem pofitum in facultate fuum jpf,y
«miqac ttibuendii alterum vero et es a m i 1

in
puniendis facinorofis. Exempla
ar diri g e »»in aflldu c,
coram qui ftateram tranfilierinc ar f xc^ mu.s. Haec ille.
poucni adducere Imperatorum Itaque
mifero otio vita traducenda
turpium, 6c eorum qui non prin- non
eft. fcd id penitus excutiamus.
cipes , fcd pcftcs fuae
reipublicap Rette Plautinus ille fenex
tuere, vc Neronis, Domitiani, , Ado-
Hc< leicens ciim fis , 6c cum cft
Iiogabali , Caracalla, cambyfis, fan-
guis integer , rei tua: quaerenda:
aliorumque nimis multorum^ fed
conucnit operam dare. Iiemaue
n^c fatis. Interea fuiffe viros
eru- Nimis homo nihili cft qui piger
ditos cum Lilio Gregorio qui ex elr , nimifquc id
Vno hoc fymbolo duo fecerint, genus odi ego
male. Vigilare decet homimnt ûi
Grxea deceptos letftione, in qua vult
ftte tempori esnficere negotia
modo iugnra , modo ftateram le- *»tt
; qui dor-
libenter fine cum malo
luero ir.
gimus. Nam apud Plutarchum cemeH. Monet
Sympofiaco itaque ne fimus
ita enunciatuc , ai »i£«f9/?<o/,fcd exemplo formica: fu-
; quo loco Saton turis profpiciamus.
quidem pro Zygon ppCtam
credi- Ktemuit dextram.] Edocemur
derunt. Sed ne multa idC^
^lius Pollux explicat
j . vt noto verficuJo, "
mentum quo panimepta&

, cftinftru-
are«
HiUnkdsMp,
Ceterum porrigere,
m temere iueipin.
^
verrantur , i verbo rvspa, iic date dex-

outa tram, eft fuppetiasopemque
Itaque vertendum fuit ferre,
fcopas non date matTus,vi(2um fc fateri
cranhljcndumihoceft.nc fimus ma->
ad iracundiam proni num iniitere, vim inferre manus

oeve , leui
;
de caufa a ratione deridete* Apud prifeos /i

abducamur. quid firmum
Itain carminibus aureis 5c illibatum efle vd.
Pytba- lene, id dextra fanciebant, vt
gor* prxeipitur, ob leue tra-
erratum dit Aurei. Probus, Accipiebant
aliquod amico iion ede
fuccen- item dextram pro parte feliciore,
'•Attfovi/ajcfu. «cqUiniulia
rcligiofiotc &
fandiore ; dex-
trum pro felici &
piofpero,vtNo-
.
l8 »1 SY M BO LI S.
nius retulit. Muku*
cffem,Sc foe- culofum eft in eum fctlbete qui
te nimius , li huclocos congere- poflieprofciibere. Ex quo quidam
rem de dextra porre£ba , pto fidei cum duceretur ad regem Antigo-
facraroento: ad atia itaque ve* num , reus flagitij capitalis ,
qui
Btendum. ducebant ^ hominem bono elTe
- * ^rilumaanul(4mneênat9.]t<]cm animo monebant, futurum enim
V' Pluiaichus , Flamines etiam VI foluctetur ciim ad regis oculos
Diales apud Romanos ea ratione pcrucniret: At, inquit iIic,Cyclo-
vtebantur petuio caflo annulo. pi me crudum vultis apponere?
Plautinum illud fymbolo huic alludebat ad regem lufcum.Quod
quadrat , Liberx funt a:des , li- ciim regi delatum eflet,homincm
bet fum ego , libere me vti volo, ittflitinterfici. Ita fn fuam perni-
Adeolibertas res elt in^ftimabilis, ciem mifctille gladio ignem fodi-
vt cenfentluris au<9:orf s.San^ an- caiiit.Quoddeprincipibus didura
nutum pro hicroglyphico poni cfl, idem de alijs omnibus dici po-
feruitutis ,
qualis ell maritalis, teft j
neminem fcilicet vel dido
conflat ex vetetibus. Nam etiam vel Udo ludendum , aut prouo»
quantum etymo nominis annuit candurn quod iracundiam exci-
colligimus, deducitur ab a h par- tet. Nam 6: fapienter accepimus
ticula qua: circum fignificat,idco* a Soiomone , moderatus fermo
<Jue compedum vel manicarum frangitiracundum animum,at du-
.._xcu vinculum annulus notam ha- rus furorem arceflit. Et hocqui-
bet. Ex hoc ergo Pythagotaci vi- dem fymbolun* vnum ex iis eft
dentutmonuifTc canendum , ne qua: Andocidte Pythagoreo d
nos in eam feruitutem conijeia- Graecis fcripiotibus , non Pyiha.
mus.qux dura fit incommoda, gora:ipfi afcribuntnt. Politian.ali-
qualis cfl: connubij fociccas &C tcc legit, vvpnfifufAH
quafi colligatio , duris implicita ignem ferro nc fodicato. Aliicryp
njolcflijs , folicitudinum morfi* ignem gladio
bus , ifc quafi laqueis , a quibus nelcalpito.Scio alio» efleptor
nos expedite minime poflumus, uerbi/fenTus , ex quibus quidam
poflquam volentes iugum ttjtherc ita obfccene concepti , vt pudeat
cepimus. dicere : quod ad morum cultum,
Ignem ne gladio fsdtto.'] Porphy- vel honeflam dodrinamfacit, ma-
rius ignem Tymbolum efle ditic gis placer, &
iis finibus naftra Itu-
natura: , caraque ob rem in tem- dia terminantur
plis afleruarijcapitalcque fuifle.fl Cor ne edito.] Cicero de Belf^l
facecdotes ignem ipfum extingui phonte. vertit ex Homero , Tpfe
paflicirent ; quo pado apud Ro- jUum cor idem cnmpu errabnt Ûtt.
manos, virgines Vcftales ,
& apud Et Phocylides.a pud ignem
Petfasigni pra:ficiebantur:qua de rrmfor ftuftta non. minuendum,
re alij
mulca.
, & Clemens non
Symbolum igitur ita pla-
parum pt^*ccpit
nvp
hoc
d^fucnw
vcrfu./ui)
rede
xecStsrof pLttvStiC qikor nm/).
W
cet explicare , diuinam naturam, quidem :narn praeterquam quod
iriftitiarura moles , Sc curatum
edaciutn onus aduerfam valetudi-
gug acn tailic maledicentia Se ‘
&
nem corpori infcftam adducit,
Plerique hoc fignificari dicunt, nec cogitationum quoque fludiis
pptentiorum iram non efle didis liberum permittit efle animum.
laceflendam •, quod id non nifi Non eft igitur cot edendum, 6 fi-
communi , aut certe multorum mulflc faperc ^
valere cupimus.
periculo fieri poflit. Etenim peii- Sunt etiam qui hoc fymbolo
vfura
d ^
E» B s yi
«um Pythagoram fuiHc affeue- guis iuira prarcordia
rant,qu(5cl cordis caro comefa, , quafi vi
fuapte natura non facile conco- quadamitufus.confertimcxtin-
guatinhrum calorem, cx quo ta-
«juatur. Ex Cyrillo didicimus,
bes aut etiam mots
cor fupra craticulam impolirum, confequatur.
Sed vt vult lamblicus
prunis 6i igne fuppolito cotidcd
apud
-'tgyprics lignificate iram furo-
, & cerebrum mandi non pcrniific
,
Pythagoras quod quafi duo fine

iemqye:quod cor edendum vetuit ,
Pythagot-s , eadem ratione cere-

duces, &
tanquam gradus fcdisve
brum non edendum vetuit , hoc
viucndi &
fapiendi. Quidam
etiam funt qui fymbolu«i id
cft 'Tt Gra:ce
dicirur^:wf£&i»«yfj,xi. ad
amicos traducant quibus non
â^^w.cerebrum ne maudicotquod cUc ,
obtrctSfandum vel abfentibu»,
ab aliis exponitur de obliuionc
ratio ipfa fuader. Amicum
fugienda. Ex quo Apuleius aitr enim
&
cor , ac corculum blandiendi
Homines funt anxiis mentibus» ,
caufiadicunt.-vtqucfincanima Sc
brutis corporibus vita querula.
, corde riui, fic fine amicitia
Rcdic quidem & vere; nsm quot mode com-
vita traducinon poteft.
in nomine funt perturbationes, ^
tot regnant quafi prtedones
infe- thagorica , cum eam
Timycha Py —
lti,& cruenti carnifices, Dionyfiu* h
qui nun* cogeret id myacrij patcfacctc.ipfa
quamconquierccremiferum ani- arcanum «e proderet
num permittant. Ea ratione de , mordicua
fibi linguam prarfeindena
j
hominum in fa-
,
conditione conquefti ciem tyranni dicitur cxpuilTe;
funt Philofophi longe multi. Silc-
quod idem feribit lamblicus &
uus enim pronunciauit, optimum
;
Olyropiodorus his fere verbis in
1 non uafei , aut qudm ocyfllmd Platonis Phaedone
t mori. Huc referre poHls Heracliti Mulier, in-
quit , Pythagorica coadlaenun-
. lachrymas de hominum miferiit, ciarc rut fabam non comefiet,
'
Timonis di-
folicudincs, cit , <payf/u/ Sv a
, i-nsfiu Jjr. rurfus
Poararurode Philofophorura fa- coafta ctim cifet , ait
jtyricos aculeos. Saluberrimum Smfits % ,
tatytlAi hi
fic demum linguam
fibi
itaque hoc oraculum Pythagoras
[ ablcidit,
inflrumentum rcilicct&
fapientis , in quo bona pars Phi-
I
loquendi, fic guftaiidi. Tametfi

ilofophix moralis occupa tur te- abditum cft (inquam) fab« my-
,
nendum mordicus, vt quifque nc- fterium Aiuibcharus iniisqus
:
iftrilfTi meminerit (e non parum dc fabae naturafcripfit.adMichaf-
profccifle.qui malis afFeaibus fe- Icm Byzantium impcratorcm,ait
ueram legem indixerit. Sit ergo, fabas mAkm fuccum fgu»., in-
VI Flaccus monet Lartut in pt*-
, Camnia turbulenta fac ete,
fens animus, quod vitra eft, ode-,
lit curate , 6c amara Isto
tempe-
gug- ^fmBy4bagoram fabis ab-
.
fiinuifle. Idem Plinius memoriae

'letrifu.Nam Scchryfippus/tayius
tradidit. Hefon z. tei ruflic*
quaii hominis appellat; ete- cx
Geoponicis Didymi , idem cura
nim qui iriftttur &
moerore con- Suida Plinio fcd dicit in faba-
;
ficitur, quafi fenefeit
mifer , ma- rum flore aufpicium quoddam
cicraque &
pallotem contrahit, lugubre rcperiri. Hotai. Serm. x.
fdcoquc Galenus hoc vnum prx, Saty.5.
:ipit ad tutandam valetudinem,
O quandofaba P;)tha^$rs ccgnaig,
:uris acrioribus & i mcerorc ani-
mum fubtrahendum, eo quod in* V»£iafitu pingui ponentw
ae elit!iul4
morbis affli^lantur humana
turd«}
'orpora,ficriq«e interdum vi fau-
OVigenes in eo quem ipfc^/x«-
iO DISYMBOUS. ^
Infciipfit, Zateiham aic cyamonquequafi JtwOTr/oeturam
Chaldaeu has afferre caiifas cur d dc conceptum animalis intellige
abliinendum
fabis quod fa- n per ipfasfabas Phio
re maluit, ac
ba macerata ad Iblcin pet ali-
(i lofophus non minus ab animalis
quod rempotis fpatium dimitta- principio feminequeabrtinendum
tur, feminis huniani odorem con- innuat, qudm ab abfoiuto iam
trahat. Clarius etiam hoc exem- petfedo animali.
plum profert , quod ca florente. tn matellam /]AniisGlxc e,
Vita cu flore in olla circnmlutata vas in quo vtina 8: e.vcremcot»

Iiconcludatur, humoque obrua- At ponuntur. Symbolum ita qui-
luti^cport aliquot dics effod'od|a^ da m interpretantur fotdidoj j
tar pudendi muliebris cjflîem

,
inboneftos homines non efle nu-
habete tepetietur , & jsrd^x etiam triendos. Sed placet int,erptetatio
puerilis capitis. Lii<rianus coDia- Plutatchi ; non funt (vt etiam in
logo.cui nomen, illud facris prxeipitut) inter fues femi-
pr.xcipuemotat, fi viridem fabam nandx margaritat. Vi enim fu bi-
follicafo exuas, apparere virilibus g£jQjA_*^,.,Sûltu perdiligenti cft
^^^rgeliitalibus limilem codtam au- :
li noiSturno tempore ad lu-

nim Certo fpatio dimiferis , fan-
;
ûreque pixpara tis- -animis do-
gUini perfimilein fieri. Acron , A ^
faba, inquit , Pythagoras abfli- Qtiotfum enim Horatius? vuncacl--i

nuit «quod vifidit ih pyxide xrea bibe pure pedere verba puer. QjiodMj
feruata , venitur in fanguinem. idem ipfum verbis ajiis inculcat lj
Memotaiut Pythagorx
6c illud Clemens a.Pxdagogi:
tributum apophthegma, qui toga- n . Setmf
tus quo tempore Veneti opera I
dauda ciTet} Ciim te ipfe fieri de- \Ad finem vbi peruentrii. tte retre. \
biliorem Sc imbecilli orem voles ,, SieSuidas ^

/m inquit. Plutarc.de inftitutione liif Tvit oît uitmffitrslfit. Hieto- ,
berorum , ablUnendum inierptc- nymus hc cnunciai : Ciim p tofe- i
cacut a faifragiis,qux per bicolo- ftus fueris ne redeas, exirtimari

,
res fabas vt plurimum feruntur; id cnirn Pythagoram animorum im- j

quod 5c Athenienfes in primis fe- mortalitatem ortendilTcincc aliuct
cifle in principibus magiflrati- quim
bus fortiendis, tertis cfl Lucianus. ptv/ew figniheac. Monebat igitur,
Et Hua|U07j»«$ apud Grxeos pro- non vitam expetendam polilj
erte
uerbij vice dicitur in cum qui in- moticcn.vt Hieronymusexponir!
de vidluat, hoc crt, in dandis prx - Plutar.de iibcr.educand.cum mo
rtandifquc fuffragiis.quafi Latine riendum ert, inquit, vitx termi
dicas, Fa bx. cof:u:, Sctibii Paufa- numin proximo elTe videamus
nias quod Pheneutx Accadix po* id xquo ferte animo debcmus4
puli, fabam ideo immundam Suidaa vct6,Cum pcregtinaiusr I
impuram exiftimant quod cum ,

ert in finibus, non retrofleirten j
illic Proferpinam quxteas dea dura;Vel,quod idem fert, apai 1
Ceres diucniflee , omnibus qui Diogenem, in finibus peregrinan

eam hofpitio fufcepifTent legumi- ti non redeundum,hoc ert, non ii
na prxbuit, prxier fabas; quo ar- concupifcentHs 5c defideciis , mu

gumcuto eam impuram efle agno- •tata iam vir® ratione , viucnduu
uete, aeque idcirco eam Pythago- elTc, neque
iis quidem voluptati
ras prohibuit. Marcellus Virgi- bus, nec illecebris, quibus ames
lius iwx(j(ov{ oua ert iaterpcc;acus,- Alio pcouctbio dicitur, i carceri
—
DI S V M B O L I S.
1«
bos ad metam. Sic ergo compo- Olympiodof. io Platonis Pbardo
nenda vit.x ratio ett, vi cutn iam nc ita Irgit (U» si3^katif~
vits bona pars tranfada Iit , non r^Ti8ttax non deponenda, :
capiat nos ad pueritiam redeundi fed vna fubeunda onera, quod ip-
incts vanumque defidetiitm ; fed fe ita exponit fimul in vita ope»
Deo, 5c naturs parcamus, & nu- randum , non autem contra fa-
gatoriam omnem (pem ab animo ciendum hoc elt evfxxîrlit
,
p opella taii5j imo iic quidemipc- cum colcurit

t.mas niti quod licea.t. Cynlius; Nun opotter (^muuir)
SuftTUimpATtTmmtro.'] Ea ratio- cooperari cuipiam ad ignauiaoi;
, vt id obiter , quidam putant
fedad viituiesdc labotc». ideu»
^L>UnKQ,dun)..iiiiI](le Plur.irc.Sympofjacis.
pif: f, qi;od pCt CSm tCtnio- OUx vejligtum tn anertytcnfuitde.^
liis numeti mylietinm coleret. Poli iiynntitias itx meiuiciile
lanibJicus tamen Pytbagotara ait malorum cft, ait ille. Stc habet
Apollini ex ternario numero fa- Prophtt.ic vaticinium ,Qiia_igoc
cti bc.r ire, pxciCifiiJLlijiail£Ci,vi ait. ik: catlmnihii.f fnreenfj
EtTheonSmyr-
• cor plenum em is follicicudioi- &
neus Pia toni cus.tcrnarium nume- bus. Olla pro corde, cini» pio pte-
tum libaminibus ca caufa foli-
in nitentia interdum fumitur^ fa-
tum abhiberi luillc, quodprimus. ctis dîdotibus.
ipfeinter numero» dicitur omnia Vngumm , crtntHmque frfjegntina
elle. Multade ternario numcio vrma non Qutu veto
inêrgeada.]
Proclus ad iiiitiuTimari Platonis, dica*, fi non calcandam, ncepeni-
& apud auCt.oics veteres.
p.iilini tus negllgcndam rerum externa-
Ver publicam viam ne ambules. ] S c i rum curam luo hoc fymbolo do-
5i,.7«‘0’ympiodotus retulit 'r«? cuit Pythagoras} Ideo , fcnbic
, fugiendas vias puulicas,
lamblitus, nuiieiidleLnciLgrigu-CB
vel a publicis viis defledendum.
Ficinus : Populares vias fuge, pet At contrarius cft lymboii
dlucriicula VAilito. Poluian -R.c- lenius , fi (vt Ficinus tranitulii)
I
giam viam det lin&io, per femiras eiiuncictur , capillorum ik vn-
I
ir>gteditQl.Jxl traduci placet Gy- gmum fupetfluitaics pctliquam
raldo ad vitam coenobitarum; abu ideris ,
pcilunda ac fi innuat
;
quam bene, ipfe viderit. Qûidam dc externis minime curandum.

per Y litetam a Philofopho dcli- Theodotetus capillos mottaliia-
gnatam Volunt fuilTejde qua mul- lishabere lymbolum dicit ; mot-
timulta. Hucpcrtinei Euangelij tuienim lunt,ucc doloris leufum
praeceptum, Ns in viam gen- habent.
tivm abieritis. '
vncie funt vnguibui ntn nutrien-
Tollenti ontu auxtUare.'\
hh) legunt da.} Monemur hoc lymbolo ,
vc
cipjit! e^fji 08 cuf»v, /M rapaces homines fugiamus , neve
2 fttoarzncTi-
Ficinus fic; viro qui pondus inter familiares 6c doiocftitos ha-
cieuatjtuxiliarc, non ramea cum beamus : quoniam rapiendi defi-
co deponas. Sententia hsc cft, derio , infatiabilique auiditate
Simul-quidcnv rollerwlwB-efttM, omnia confundunt Sc contur-
n an finmlf vniendcpofl endu m .ln
i -
bant. quod pracipuein aulis ptin*
eos fymbqlum dici poteft , q ui cipunieft videte & qiiibujfere
ilitutum orofelfi, ad laxiorem dy. prxficiuniur deiuduftrij,qut am-

murofeviqeqînyrppn^ tu , plius aliquid concedere Sc confci^
<?hUitn contulcriiu .
uve dominis oftcntant.vi co aai-
pliui
3^ D E s yM B o 1 1 s.
piius xpfo rapiant Sc furentur. Vn-

temporcprjcftd funt, frigore pulfr
guicuiuia igitur non aucrienda, decedunCi ita falfi amici , fereno
aec donai habenda. Alij vcrdfi* vita tempore adfuni j fimulacquc
gnificati volunt omnem rapacita- fortuna immutata eft, deuoianf
tem e ciuicace eteetminandam
omnes. Alij tamen de garrulis,
efle ,
quod 8c feufic i£fchylus, & fufpicacitxus dici malunt. Qjid
fpcftat illud Horati) , Peremâto-
qui Iconis catulum non efle alen-
dum in Rcpub.fcripfit. rem fugito nam garnilui tdem ejf.

,
e* a•o^^ Alexander Mynciius,& Dionyfius
Hciiopolitcs, hirundinem in fôm-
Mihi 7» IsiVm nis malum fignificare prodide-
(/S^
runt : vc non temere videatur Py»
thagoras hirundinum confuetudi-
VTntptTM.
nem vitandam pra:cepiffc.
vrbe non Stragula feniper circumuoluta.') Vfo-
Catulum ieenii alere in
tuuat,
nere Pychagoram crediderim po-
iius>ait Gy taldus,vt parati atque
Sed mage canendum ne leonem wa-
expediti femper fimus , quafique
in procindlu , tanquam peregre
^luem qui educartt t eipu & moret
abuuti.nan:; incafttis,cdm mi-
ferat.
graiidumeft , omnia conuoluta
Quod de Alcibiade Poeta intcl-
habere, colli gara,'conuafataque
lexic,tum temporis adolcfcente
retumqueno- fblemus. Ad animum tamen con-
in primis fa^liofo ,
ferti poteft , ac fi ab hac mortali-
^ 1 ‘z*
./uarumappctenic-
rejti/, .Aduerfus Cn ing aeA Vfu
late fit migrandum, ne nos impa-
^ratosmots offendat.
^ruuHurfu, comprobatum eft ciim in difei-
moneat, ciim non firmam bic 6c
plinis reliquis, ueduna in prima re
ftabilcm manfiohera habeamus,
litterarianon multum ptofeftu-
,
Sc vati^ plerumque cafus immi-
rum qui manifeft® veritati con-
,
neant atque impendant, vt parati
tumax repugnat. Sol pro deo in-
femper fiinus, quocumque loco-
terdum accipitur. Ergo aduerfus
diuinitatem loquendum non e(L
rum peregrinandum fit , fedesque
mutanda: nofqucin nobis ipfis
Apud Hebraeos is loquendi tnos ;
omnia noftta pofita habere , om®

cll , vt aliquid contra folem fieri
nefque fortunae cafus longe virtu-
dicant , quod in coofpicuo 6c
te inferiores effe ducere debercj JC
aperto fiat, vt eft apud Mofem.
Hiiûndmem fub eodem te£ie »e ha^
demum tales efte , quales erane
qui fua fecum bona omnia in pa-
beto.]Apud varios feriptores varia
triaedireptione ferre aircuctabant.
eft huius fy mboli explicatio , ciQ_*
In annuto^Dei fguram.^ln annulo
gîra^-h iriLodl nes nc h t bctoê .
Dei imaginem ne circumferto, fic

dom» patere hifundi»'**-^^ Hi^ô
•
nymfis teddit, hirundinem in4o-

enim lamblicus explicat,®# Jhnlu’
J j aliu. ,-fab- S« ««!»«
ne ha-he. ratione ne polluatur. Cyrillus,
xo.Marfilius Picinus, hitgndinem deorum imagines, inquit, ne fetas
nAfurfipiac , ciiim in anaulis: inhancfenicntiam, &C
efteiufdem velteiî vel culmiuis. fignificationem , de diis ne facile,

Significacuradmittendos non efle diuulges. Sed Caelius Rhodiginus
incontubernium amicos illos fu- fic interpretatur , non clTe ani-
catos qui fui compendi) caufa comam qux imago Dei eft
,
»
lant amicitiam. Audior ad He- fandam in corpus,quo plane ,rti

: Vc hirundines xftiuo
anaulus gemma , anim« vis con-
tineri
;
b E § Y mbolis.
tincti viJctuf, nCc mancipamUtn. nam pro regio fafiigib , ipfaijue
Sed 9 t Gy laUius au, fy uiboJum
, adednomopbylacia multos fauc
nos monet, ue in deluiis & propa- au6totes adnorafle
, quotum ra-
tulo Dcietrigicin ac mcniorum tiones, quia fatis I eicotai-s
exiiib
habeamus ; natn non icmcie , 5C mo, hic non recito.
vuIôDci nomen pronuntiandum
H ebratis , nobisque operianca
ceuderunt necoUiîto.'] 1 1 X
: fupctiiitiose hodie a
q iibufdarri
«n>m ik. arcana cllc opotiec diui- obferuari moiluit Gyrald. querij
na myltcfia. tamen morem fi ad animum
StU*m olu nt iynerjerii. ] Qjîidam animi cibum coriucrtamus,
* X
nihil
pAant , nos moneri vt amicorum fuperliitionis erit
rneiuendun-,
omiua ica curemus atque propria Suidas huius meminit , ad hunc
neque blandis verbis iX Icrmo» , modum^ »1 i tp/ejr^csra
, Tiif
hum fuco placcamust fcd veri Itu- ,
X. eadem icr-
dio fedts cnim amititiat Vetitas rne.qu* Diogenes
crt
;
non adulaiio. Quid nos qui (ic efferunt ,

alfert. Sunt X
, fi
ir?
ita imecpretemnr vt pro,
throno X cathedra , vt Latmi fe- iil ne gultaio quXcu-.nque in

elt ,
dem &fcliapro lolio Sitiibunali, Sunt qui paulo

id e^t, pro imperio 5c niagiitum <
popularius expUcani, qua: decide-
accipiunt. Olcuin pto .aircnta- ruht, ne colluoihoc ert,non decet
tioiie poni.cx facris luteris pfodi. quemquara 1'uarum rcruni cfle
tum,vCvkpio fictis fermonibus aUidiorcm,vt etiam Vjlem fefe de-
palpoque: vt illud Dauidis,01cum mir tat ob afiem , quod Horatius
peccatoiis non pingue faciet ca- ait. Nili quis malit ad fuotumi
put mcurri ; 5f l’*tou. oleum ore mortem referre , quos atdchtiiis
ftrrc de ailciuatione blandien-
, appetere, vel requirere, prxier h..'
lium dici videtur, X oleum ferre niauiiudici] modum elt. Video X
In auriculam. qui non male ad Iitcs accommo-
CoreiuiM ne e4rini».]CyrilIas,Hie* dent , quas femcl ex rihtâs
, non
tony mus.alnque tradunt, Pyiha- oportot reuiuirceic, vt lurifcon-
goram eo fy mbolo monuille dif- fulti afleucrant.
cipulos , ne vrbium Sc ciuitatum cundidd abflineat.^tictuus
in quibus coi cfle coatiiigetct.le- X turdas ftiiouut gallum
album ,
ges dccretaque contCii;ncrcnt,ne- non attingendum, quodloui facec

ve violarent, fcd ea cuftodirent ac fit.Sc Lunrt, atque horarum
nun-
inuiolata fcruarcnt.' neve magi* cius icdiei. Meminit 4. Sympof.
itracus ptincipesque vtbium , qui Piui. fcd caullamnon affert. Scri-
Sc hodie per coronarum dia« X bit Paufanias in Laconicis, inMe-
demarum infignia figuificantur, rhana ad Iffhmum vrbe , ciucs
laceflendo prouocaxenc. Id quod contra Africum vineis flbrefceii-
X Chrifiianis legibus pratcipitur. tibus ac germinantibus infeftum,
Pindarus teiîlfime dixit , legem galli pennis albis ac hiucis reme-
bmnium efie dominam , cui vt dio vfos fuifTe quem gailam ho-
deo patendum, &
Ariltotelcs alii-
,
mines in diuerfa trahentes difccr-

que nvulii praeceperunt qua ta- : pebant , per vineasdifeurrentes,
iUoae Plato minatur excidium ei demum in eundem locumiredcun-
duitati, in qua non lex magiftta^ tes.vbi difcerpfcrant gallum fepe-
jibus.fcd legi magifttatus pr*fue- liebant. Diuerfi hi fuere a Py-
jlnt.Mitto prxclaram difputa- thagora? inftiruiii quem tradunt
lioQcm Dionis Chiyfofiomi de gallum album adeo amafic, vt ik
,
Ffibui: tantum admonso , coro» «jdcm rideret , fracti* germani Io.

C co lij
J4 D E SY 1 asotis.
cofalutaret, &rapudfe haberet: menfa amicitia fancirur, vt et fd*
fuis tamen feiftatoiibu* qui poli- quentibus intclligitur. Antiqui
tici di£)i fuiit ,
pcrminUe ait lam< ialem apponebant in conuiuiis
blicui, vt gallum, agnum , alia & hofpitibus ante alios cibos, quo
quardam pauilo ante nata, priccet amicitia: firmitas fignificabatur,
vitulum, rcdtc faccificaient. Idem vel quia conferuat producit re- &
fcrcSuidas. ru multarum corpora, velquia ex
Tantmm frangtu.l Plerlque fic aquis multis &
fufilibus fal cogi-
interpretant ut, vt dicant, hominis tur , &
in folidum quid vnum &
vitam diflrabcndam ikconfumcn- coalefcit : ita ex diucrfo conue-
dam non cflc ea fcilicet ratione
, nientes animi coniunguntui.SunC
udd panis fit humana: vit* fub- qui hoc fymbolo iufiiciam ligni'<
dium. Alij vero ita, vt ad con* ficatiputent nam fal inquiunt,
:
,
cordiam communionem con- nota modeflix, quoniam in ciba-

feruandam inducamur tu hominis admittitur , nec pluri-
«multis p^n;< f-pn mus nec minimus, nam vtrumque
^citiir. (Irrv n||dir|^Mni vnJ^^p. rclpicitur. Sed falem myftiti: &
\^S>C confi-nfii-rommuniQ &: fapientiam prudentiamque legi-
c oncordia conflatur : quibus it a mus : itaque dices in communi
paiM rrwffnnri vt4gjaiti.ipa- fermone, •'""^hlTT fiir7
3iLini;EHilphAntnr. Ab ea Pytha. £t faceto mordaci-
goreafuperltitioneClnifiiani funt que lepore quodam didla , falcrn
alieni maxime, quorpm religio in & falcsnoftri fspedixctc. Quin
fradione panis prxeipue fiia eft & pro acrimonia fal ponitur , vc
ex Dominico inliituto , hoc eft, oleum pro mollitia. Scribitur i.
Chrifii feruatoris , quo Dens fefe Platone, falem diumis tebusma*-
vere ipfum nobis exhibet. Apud xin>e conuenire: idcirco abHome-
Plut. Symp. Lneius Tyrocheus rodiuinusfal appellaturtquod ab
eos Pythagoreos reprehendit, qui Hcbitcis Plato accepiffe videri
in amicorum focioiumque ccenis potcll,apud quos Mofes omnia
panem non frangebant. Apud quaeinfacrificio offeruntur i.’.lc ,
Q^Curtium cum Alexander Ma- condiri praecipit cum ait,;^T«r ,
cedo Roxanis amote captas, eam Svsiof IfAotv In

vxorem duceret in medio cupi- Euangelica hilloria,fed aho fenfu
,
ditatis ardore iufiit afferri patrio dicitur Omnis vi(5lima falietur. ,
mote panem: quod erat apud Ma- Apud gentes ad placandos deos
cedones fan^liffimum conuidlo- fal apponebatur. Ouid. in Fartis,
rum pignustquem panem diuifum tAnte dtii hominti quQa tomiltart
gladio vterque libabat, Credo (in- vAteret,
quitCurtiu*)>:osqui gentis motes Fay erat , ir puri lucida mica
condiderit parco dc parabili vi^lu fatu.
oflenderc voluiffa jungentibus Jn via ne feces ttgna.} Via ,
vitae
opes , quantulo contenti effe de- humanae cutfum & lignum , for- ,
betent. tem animum , etiam in facris lite-
SaUm fal ^ putre- ris videmus fignificare. Malina
fadîoneferuat omnia , & ex putamen nos moneri, ne publica, Sc
rilfimis iiquidiffimisque conltac quae funt rniuecfitatis , tutbare
rebus, aqua matique pto amici- Velimus. Ad eam rem tit. uris. Ne i
,
ti* fymbolo falevfi veteres Py- quid in loco publico , &c fimilia
thagorxi. Huic fymbolo nonni- Praetoris interdifta.
hil congruit Prouerb. Salem
JMen.fahiac proterito. nam iale
Sc
^
^
maximus
libes diit, ^s.] Solomo, rex
fapiens, vineam fea
vitcra»
,
D i s YM 5 0 IIS. IJ
vketn I hominis vitam ia-
flulti tribunali federe, ranquntn deo fA7
iclligii, qux fine dodrina cft bo- cra fit fatturus legibus camum
nuque actionibus. £c id non vnius < A
Pythagorx fuit prxccptumjfed & Suriens e leiJo ,
]Erarmus*hic
antiquorum legibus cautum , vt fallitur qui putat idem elfe hoc
,
meminit Pliuius. Seruius Maurus prouerbium.Siragula fempet con-

in factis dici ait, vt i< furore corri- uoluta habeto, cum boc { £ letlo
piatur qui dc vino factiKcaueric furgens , ipfa conturbes firagula.
quod de vitibus eflei imputatis. Plutarch. Symp. hoc ait ^rtinerc
Romani etiam louis facerdotem ad pudorem thalami Si rcueren-
(vtait Plutarch. ) fub vitem in- tiam , quam tetfiain illibatam &
gredi noluerant quod cumCcili-,
clTe oportet. Sic Gyrald. Suigens
ect ebrium Heri non dccercst. e ledo, firagula cx^licdto , expo-
Ne facrificatQ fne farina.} Huc c fi, nit , fomno mqitalis huius yicx
rtmunoiac u.ente candida, dc erige te ad diei lucem, & ad coelc*
expurgata confcientia, probeque diuinaiumque rerum con-
ftiuoi,
expiata, Deo faciiHcemus. Itaque templationem corporeos fenfus ;
& gentes mola ,

qux ex farina &C deferito , & peiinde corporis vc-
fale conficiebatur, victimarum ca* 'ftigium &
firagula confundito;
pita, antequam maftarcnt, iufpet- hoc cfi , ne ad momentanea &C
gere folebant. £t Hebtai eadem mortalia, fenfuique obnoxia re-
c*ufa,vt conijcimus.fua pleraque flexeris , eorunave memineris.
facriticia, farina &
oleo coniper- Non poterit cigo tede philofo-
fa Deo
OiFerre confucuerant , vt phati.qui fluxarum retum curam
efiapud Mofem, Philonem, luie- non abiecerit. Nam & ficti iiiief-
phum.. ptetes per ledumjfcu cubile, carnis
adorato (ircumdUtu "i Vertigine voluptates interpretantur quod
aCius adorato. Plutarch. videtur 9t poi't.'E fe.culi , Icdum feruarc
rhoc^dferibete Num* , non Py- purum cafiumque , ledum npn
ihagotx.qui &£ multa fcitu digna polfiiere, .ledum fcedare dicunt.
de vertigine in factis aftett. Aiunt pifcibtu abfinei». J Qô loco‘
hoc fymbolo quidam ccudiii, dicit, nullum pifcem idoneum ad
prudentiam circa diuihas preces lacriHcium , de Algyptiis intelli*
voluifle indicare Pythagoran», ne geiidum-.nam 6capud gentes quaf»
in nos videlicet iure retorqueri dam veteres de thynno 2i anguil-
p6(Vet,Nefcitis quid petatis. Scio U rem facram faciebant, quod
hac de re multa, fcituque digna pluribus oftcndii Athenaus in 7.
pOlTe huc conferti: fea quia']^’heo- & M. VatroJib. 5. de re rufi, dc
logorum vetius s quam philologi certis pifcibus tem faciam fieri
penfum cfi , ad aiia facto tcanfi- apud Lydios, feribit. Non tamen
cum. exiftimandum cft ,omni genere
. ^doratfiri fedeant..}
Exponitur pifciutn Hebraeos abfiinuifie
fic: Oportere certa vota concipe- quippe qui tantiim vefei iis prohi-
re ,& in hisquaC optima fuetinc biti eflent qui pinnulis 6<:fquam'iS
petfcuerate.Id diûm ea ratione, carerent/vt cft apud Mofem. Sa-
quodfedcotes meliorem pacaVio ni^ praeter /Egypiios, & ?yros ab-
temque animum aficqui exifii- ftinuifiepifeium vfu hgimus. Ita-
Ojanfj(nam fedeodo & quiefeen* que apud eos Atergatis dea cole-
. do animus melior fit,tcfie Philo - batur, qux fic dicebaiut.qiiia fipe
• Topho ) caqueeaufa reCtiiis de te pifce ellet quippe Syroruni lin-
,
,
quaque ccnferc. £rgo iudicem, gua, Aterpriuaiiua cii didio , &
‘
ddna renuiiiirm cfi difiutus prG ,
Gatis pifccm fignificai. ironvctus’
C 2. ctum
5 5 D i s y M BOLIS.
ciiam videtur abftinentiam gipoflenr, 5c in vnom conuocari
pif-
cium alTctcre,quod nufquam fuo locum milites , qui vel fpaifi vel
carmiae ,
pifcium efum bftende-. fufl extra eaflraelTent. Oecutric
tct; quod idem Plutatch. memi- mihi quod Diodorus Siculus i.
nit. Meleager tamen Gadadeus h Bi<2A<o0.iGtulit , quo loco initium
ttadit, Homerum, cum Sy- ciufmodi febematum videtur re-
rus edet » iuxta patrium morem petere a temporibus (iridis, his O .
fccifle vt piifci illi heroes pifcibiis plane vcibis to /' cyv O' ffigjifft :
abftinerent.Sed potuit ea quoque «Tuo Uii

ratione Pythagotaspifeium vfum A*r«C/i'Ts d)st<pi^9Ttie
interdicere voIujfle,qu6d fortafle itvjpeiak /itipoTifist Tc/C
ab HebricisdidicilTct, pilees igno- Tilii («ar»
biliflima efle animalia. Tradit wt avuitetuv TB «Tzfei «VTac^Tt-Xw/d.
•nim PbiLiîn fua cormopoeia^- Pindarus enim celti* eft Amphia-
tet animaJia primos efTe eneatos raum in expeditione 'i’hcbana pi-
piC:es . quia Vi delicet eotum nc ftum draconem in elypeo circuni-
anima ifrnohiliriima vt h'biW^ tulillfc: Statius CapanCum hydrxi
efLacgrirTim a : qu3E autem ambo- Polynicem Sphingis iniagine,vfos
rum eft intermedia ,
terrcfttibus in fciitis fuidc. In bello Ttoiano
^ volucribus data edtmagU enim Agamemnon piClum habebat iti
haec fenfilis qudm in pilcibus; he- fcuto Leonem vii cnm enijrjm-
betior vero quam in hominibus. maie,««ij Vlyf-
Er go inteLAnimauLES.Deuajiirre» fes delphinemiTyphonem Hippo-
piiBMAâadidic , magis corporis mcd,on ore fumos efflantem: Per-
fubfiantia; qudm animae parti-
,
feus Medufs vel Gorgonis caput.
cipes, Sc quodammodo animalia Virgilius 7 Ancid. ad finem, gra-
.
6 Hon animalia mobilia inani-

, phice nobis exhibet arma Turni
ma, atque ad ipfam folam corpo- pidiuris elegantibus 8c ingeniolis,
ris conferuationem Deus illis in- confpicua.his omnino verbis:V
didit fpiritum animalem , fcu (vt Ipfe tvter prtntos prttiam corpore
dici cur) (/gjuolljulius udfMa^îuar.^ Turntu
Vide Plutarch. Vertitur arma tenem
. , ,
toto vtr-
Sc H. Steph, ibi* tict (upra efl '
dem. Cui triplici crmtta tuba galea alta

Vnde profeHui Stemmatum vfus. Chimaram
Ex Qvo facium efle conflat, vt Sublinet, </£thnaoi enantem fau^
fapientes quique polleri inueiuio- ctbtu tgnti.
ni huic tam ingeniofle multum oc* s/it Uttem cljptHm fublatii corni»
namenti adiecetint fuis tum li- bu» Io
btis , tum difputatioaibus : fle ûro infignibat yiam fetu obJiUt
•tiam permulti nobiles Sc gene, iam hos,
rofltvirique principes, qui bellicis (iyirgamentum iagtns ) eusfot ^
olim negotiis praefcifli funt , rc virginis ,ArgtiS,
etiam hodie, qui eundem dignita- Celataque amnem fundem patef .
tis gradum obtinent quo ,

fui no- Inachus vrna.
minis atque familia: fplendorem £t Romanis in more pofltum
quamlaiiflime propagarentiftcm- olim poftes fpoliis boftium exor*
mata quaedam Sc fymbola flbi nare. Verba haec Polybij: s» rt:
vfurpatunt. Et certe omnibus Ttiiectnieuc /(fieri tdJc Vhêtyirinve-
paene gentibus in more pofltum 'rotvvc 7)d'<ae07 ri oxvAci. Vitgil. i»
fmt , vt fpccialc aliquod flgnum Ancid.
mflicacchabercnt^quofacUius ca«
DE SYM BOtis. 37
Maltaqtu pTAteru facru ito peUiktu beneficio tamen nondum inter-
ar/»d: mori potuerit. Dio tradit inPcmi-
Captiut pendent currus ,
turuaqut peijMagni annulo exptefla fuifle
/ecures. trophza tria , vt ante idem Sylla
Et mfld c*pitumf& portarum ingen- di(dator fieri fibi cucatat. Plucar-
tia (Uuflra^ chus vero eo furami ptetij
ait in
SpieuLique, cljpeique, ereptdque ro- lapillo, qui Pompei) fuit quique
,
flra carinii. pod mortem eius , Cxfatem coS-
Neque enim dubium potrft cffe git ad lachrymas , Leonis confpi-
quin Sc ccteriNobiles infignia
fufls cuamfuifTc imaginem enfem te-
iâmilix , feu lymbola quaedam nentis. Qôd genus doidrin* re-
propria fibi vendicarint.Homerus conditioris quanquam plerique
alter 8. y£neid. id minime fibi ludiciuni ede ccofeant, aufim ta-
prÊtetmittendum putauit ,
ciim men dicere id fapientibus olim
T urni auxiliares copias memorat, hominibus familiare habitum pro
quorum hominum arma fignaque certo coartare : quod declarant
diligenter & ftudiose perfecutus ctudita &
literata illa fympofia:
eft. Cimbrorum & Teutonum quo maxime nomine Principibus
bello illo horribili, quod in Mario digna videri debet ea exercitatio,
Plutarchus deferibir, id memoria quos fi vere Principes agant, litc-
dignum notat,eos popuIos,quan- ratis colloquiis fuas epulas con-
quam immanitate barbaros, fuis dite par eftinon vt inertes quidam
in peltis , fcutis, aliisque id genus aulici, & (quod dicebat ille)atie-
inflrumentis , non modo
bellicis les iaauteo vellere, qui lapillis
nitorem armorum habuilTe, fcd tedetis, qui cubis & foliorum lu-
& depiftas feratum imagines. fu non modo totos dies tetunc, ia
Nonnulli putant Marium pti* quibus luditur quidem , fed inte*
mum Aquila pro fcbcmaie vfum. rea peimultum oti) pecunia- &
Vi praeter ceictos tedis occurrit rum impenditur , multoque plus
Val. Maxim. Primis enim impetij temporis infumitur, quam necef-
Romani temporibus , in expedi- fe ellet j cdm in ea fymbolorum
tionibus bellicis cum educenda dq^rina exercenda, & liberis ho-
efiet acies, aut etiam manus con- minibus digna cognitione , noa
ferendae, pco figno ,foeni manipu- mediocris vtilitas capiatur, inge-
lis viebantur; vnde legiones ma- nium intendatut , iudicium au-
nipulaies primo appellatas elfe geatur, exeteeatut memoria,mm-
coniiat. Sed cdm incrementum fica obledatio capiatur. Sedhzc
aliquod ccpilTet imperium , figna mirta faciamus. Qâm cnimfu-
alia fibi finxerunt , qualia iueis 'penoribus anteadiis feculis hic
'
Lupi, Equi, Capri, Minotauii, pro fymbolorum vfus magnis quibuf*
;
vario Ptincipum arbitrio , qui dam vitis artifccii,exemplis innu-
militibus praeHcicbantur. Sed vc merabilibus tertatum habemus:
i ea demum Aquila vfurpatl ceepta id antiquati) &
rtudiofi lon-
ed pro publico &
perpetuo impe- ge anie,& hoc naftro feculo dili-
rij Romani fymbolo jfic vfus in» genter obfetuarunt in quibufdam
Qaluit,vt qusccunque legio diUin- piifcotum temporum numifma-
(Xse inlignium notas haberet, lii areis <5c atgenieis,tum faxis &
quod poderis ita tranfmilTum cd, adificiis, longa feculomm^ caligi-
vc eius memoria quanquara
rei ,
ne , &quali fenio fete omnino
loHga temporum inteicapcdine, collapfis, ex quibus illorum vete-
longoque fpaiiojdc p»ne vctuftx- rum homiautn (ludium agnof-
i , lis obliuionc depaei^, feriptorum cunc in obfetuaadii familiis , vel
C V gentis
jS B^ SYMIO LIf
gantis allciiuij ftcmmatis, aut ef- "lus cU ex nofiris , quin audferie
fingendis iis quiE ipfi fuo arbitra- auc lege-rit memorabilem illani
tu coticcperanr, quaeque vel mul- Conftantini Magni expeditionem
tis , vel ceitc paucis , &
quidem aduerfus Maxentium , qua maxi-
eruditis atque ingeniofis ptopofi- me fignis tnilicatibus fignum Dp*
ta elTc cupiebant. Siquidem, vt e rainicae Ctucis tum primum coe-
inultis paiica fublegam , Alexan* pit. Et cetteCtux merito pro fa«
det Magnus Serpentis imagine lutis nota vfurpari coepta eff»
'
vfus efl.quod fe a loiie Amroone qupdT liter?, quod fuit olim ab-
patre fubfotma ferpentis efle na- folutionis fignum ,
videatur re-
tum credi vellet. Auguilus Caefai rpondere , fi pidutam 6c Uncas
magnam fui animi
mpdetatip- fpciies, ' •
nem, alietiumquc ab pmni teme- Qijid enim, vt externa illa quae

titaic iuditium id eli maturita-
, innumerabilia runt,rtanfiliam,vc
tem rebus gerendis oftciifiirus,
in quae leguntur de Athenienfiuni
nubi aurei parte , quod
in altet* No£lua, Perfatum Aquila aurea,
cudendum ca masimecaufa iuffe- ycl Solis effigie , aut igni facto,
rar, Papilionem vna cum irhebanorumSpbingejOfiridisCa-
fluuiarilt
Cancro cjelari voluit» altero ne, CyriGallo aureo, & aliis etiam
qui-
dem tatduatem, altero rerd cele- pluribus, de quibus fidem fetipto-
ritatem intclligcbat. Euqrfem &: fes faciunt? Sed nefclp q'uo modo
Sphingis imaginem iri dgillp fcu nos magis dcleftant 6c afficiunt
iphragidid fumpfiflTe memorant; domellica, vt efi Nauis illa,quam
quo plerique coniiciurit cum de- pro ftemmaie habuerunt Franci
fignatlcfuam in rebus obfcutis il- veteres; ficuti Sidonius Apollina-
Iu(lrandis,& conficiendis negotiis ris Sc Pknegyfifies ille' Pacatus
'alioqui perplexis admirabilem fo- tellantuc quod idem fignum Pa- :
lertiam , quod tamen fignum tifiorum cfTc adhuc aperte vide-

comutauit Rcpubl. primum com- mus: vt tria illa Repagula rube;^
pofita , (.V imagine Alexandri feu vedlei, quibus in publico liem-
Magni pofl:e'a fertur vfus, fortafle mate Burgundiones vfi funt ; vt
vt Monarchiam , quafedignum Vîfi, quibas Heluetij i vt Leones',
putabat , iiirdligcict ; ‘quam vbi quibus Germani quidam duces;
hiagna , plancque inaudita felici- vr Igniarium yni cum filice, quo
tate connecutus eft, non alia dele* equites illi torquati, qui aBut»^
«Satus cft imagine quam fua.M*- giindo duce primiira infUtuli
tenas eques Augullo familiatifli- fuot?lohgum enicricflei in fingulis
mus , Ranam vfutpauit jfortafTe immorati , ad ca omnia expli- &
Seriphiam , vt quibufdam placet, cationes adiiccrc. Quid.inquim,
ad arcani fide quam vriicc obfet- hunc memorem veterum illorum
,
uabat ille , defignandara. Titus Gallorum ftemmata &r'infignia,

VefpafianusAuguflum smulatus, quae fibivel ingtniofi finxerunt^
-proptium libi ac peculiare fchema aut aliqua nadti funt occafionci
vel fymbojum habuit, quo matu- vel lanquam bxteditario iurc po»»
randum effe prxcipiebatj Delphi- iieii vfurparuni ? Xûia tamen
num anchors alligatum.' Narra- multus efre'm , imo vero fottafTe
tur hifforiis EcclefiafUcis , D. riiniius in ca Fetum veterum com-
Hieronymi Commentariis , lite- hicmoratioBe,quas fubinde fateri
mm Hebraicam ta v.falutis fuifle cogimur longa vetbftatis' obii-
olim fignum eij|im Paganis ipfis uione nobis pxne deletas &C obii»
habitum, quod parietibus lerapH teratas : facilius videtur ,
med
Serapidis palum vifumfuir. Nui- quidem iudieio, in iis pedem , yt
DISTA IBOtlS.
iti loquar, qu* non tara Heluctiis , quorum Tymbolotn
pnfcotum hominum libris, quira vrfus , quod dc in numifmatis ip-
ip.o oottrorura patrum » bc qui' forum videte eft; item de Germa-
dtra huius aetatis hominum ex* nico Caefare, Carolo v.cuiusinfi-
euplo, plane attinguntur. Itaque gne.aquila.rationclrcperij :dcque
p;xter publicum 6C folenne itn- duccMediolanenfi, cuius gcntili-
ptrij Germanici demma , quod liura flemma.ferpens.de quo nos
Carolus quintusfuperioribus an- fpeciatim ad Emblema primum.
nis pro impetatoiio iute habuit, Henricus II. cius filios, crefeea-
lymbolum etiam peculiate libi tem Lunam , vna cum hemifti-
\eadicauir,duas HetcuIisColura* cbio , Donbc totvm impliaT
nas , vna cum fymboii anima ORaiM: Margaris Nauarraea Re-
VLTER.IVS; Lodoicus xt i. ante- gina , magniFraneifci foror , hc.
quam ad regnum euedius cfler, roina vere illufttis, Hcliotropium
aliqua ratione Hidiicem , quem non Cne caufa libi legit. Catolua
Porcum fpiceum vulgus appellat: IX. duas columnas in fc compli-
Ffancifcus i. Felteis memoria: catas vna cum,Pi etati et Iv-
Princeps, trialilia, quibus alij Re- STiiiA, deferipto epigrammate:
ges regio nomine Fuerunt vli ad haud dubie fignificatum hoc fym-
ha:c noiha vfque tempora, Hc Sa- bolo diiplici, principatum omnem
lamandram aliqua cauld pro- Chriflianumiduabus njti quali co-
priam (ibi fecit. De Salamaudta lumius ritmilfimis , pietate feu re-
Franeifci i. hoc placet adjicere, Deo iungic & iufti-
ligione, qua: ;
quod pauci, aut nulli ex feriptori- tia qux focietatem tuetur ho-
,
bus attigerunt vel er nollris, allo- minum, & concordiam cinili vin-
qui curiolis,Sc etudicis;Foite quia culo firmat, vnaque homines ho-
lenium Principis adequi non po- minibus confociat. Henricus iir,
I
I
ruerint, aut quia noluerint tene- Gallico Polonico regno poti-
j
ros amores, quibus ille dcleiSiatus tus , fymbolo trium coronatum
. fertur impenliiis , fuis celebrare fpeciofo donatas , ex quibus dua:
1 commeiitarijs. Accepimus enim yqualiter iundd* vifuiitur tertia
,
ipatribus, principem reueia maxi- veto fublimior ac fuperior, ad-
mum , a quibufdam Familiaribus dito fubtus emblemate , Manet
non fcmel monitum, abltineret ab VL riMA COEIO. HBnri-
yfu amorum nimio , oppofuifle CVS iiii. tex inuii&iflimus.Sc
conFuitotibus alioquibonis fuara Galliatum bono lingulati natus,
Salamandram , quae (^leu fax um, Vel cnius heroicae virtutes lau-
fcu auimal lu , non elt hoc loco dationem omnem fuperant, intet
qu.ECcte)conjeda in Focum crepi- multa fcliemata quibus ceitatiin
tantem , dicitur algere fuo flam- exornatur a viris eruditis , hoc
mas relHnguere. A 1 altiorem fere primum euulgatum ; vt fccp.
tamen fenfum traxit Salaman- tia duo colligata enfe interme-
,
deam regiamaucior dillichi, dio fimul adnedantur , ad regni
iquod litteris aureis
exfcripium ri- Ftaneici 6c Nauacriciius defi-
Irtimus in rrgia Callirhoes gnandum
ici elt
âd filium Fontis aqua: bellae , his

,
, addito verbo , Dvo
pR-OTEGir vNvs. Sed id
omnino numeris, quidem parum fi tanti , tam-
,
i
VrfiU atrax^nqtuU^ Uues, ir torttlis que inuidti Priqcipis res gcftas
angm, cumfumma omnium admicatio-
Ct^crnnt flimnut iam Sa taman* na Velimus leftimare, quem Thra-
' dra tuc%, fybulo , &c Camillo fuperiorem
;
Cftlsbratur Franeifci vi^loiia dc cenfete non dubitamus imd
,
C 4 sx noftrisj
»£ SY M B 0 L I j.
ex no{!ri*,CaroIo Majno.Sc Phi- Fcrtaricafis denique CardinalJi
lippo Auguflo vel paicna, vel cer- Hefpcridum mala ab infomni nott
te nuf<]uam inferiorem cognofei- culiodita draeonc , quo virtutes
mus: qui tantum nobis ptofuit.vt AlphonfutAra-
figuificati conllat.
j
metito iure illi falutem , vitam, gonura rex libro aperto, ad libet- |
ornamenta dignitatis omnia h* ,

tatem defiguandaro , vti maluit- ,
beriatem debeamus. Id nifi (pon- Francifeus Sforcia cum Ducatum [
te confitenaur indigni lucc com-

, Mediolanenfcm obtineret, Canis
muni fumus. Pacem princeps bo- libi fymbolum pingi fingiqueeu-
nus armis quxliit , irno qui nun- rauit, vna cum epigrammate, N*-
MO QV I ET y M iMPvNE-tACEtr
j
quam nifi laceffitus ad arma pro-

filiit. Et quit in magna etiam ar- 52T. Duo inter cetera PrincipuRT
|
morum lii entia eo principe man- Iral.srum fymbola , eruditis ho-

fustiot? quis parta vuftoiia in fup- minibus placuerunt, nempe vnuni
ptices »c i£ioj dementior / quis
ir
Laurentis il|iusMedicei,& alte-
in padis conuentis , in jpdiicjis, rum Prolperi ColumniE : lUe qui-
.foederibus , promidis bmnibas dem ttes plumas habuit colore
coniianiior ac fiditn ? Communi didimflas, albo, viridi, ru-
triplici
quodam errote lapfos fe fatentur beo, vni cum S E m P 1 B. adiefliQ
aduerfus eum coniurarain;
j
tjui Vocabulo quod eruditi homines

, |
poilquani agnoucrunt qui &r ad virtutem triplicem , Fidem, |
quantus elTerjarnaa fpqnte abjece- Spera, Charitatem, retulerunt: Hic

runt, rrianufquc dederunt;illi au- veto Columna, quo tempore Ra-
tem vîcerunt qui fe vidos fiffi oennati Reipub.prjEfcttos,vtbcra
funt j ipfequc Ptinceps duplici vi/ obfeiram defendebat, duplicem ra-
dor nomine , qui fefe vicit in vi, mqm complicatum profymbolo
doria. Cathatiua Medicea ,R.e* circumtulit , alterum e Cupreflo,
gum mater, iridem fcu c^lclicm e Palma vero alterum , vna cunj
arcum, adiedo fymboliargumcn- fententia adiedta ab eloquenti ho-
to, Sj SA ; Annas mine Antonioi Cafanoua,
Mommoiancius militum raagi- /ltiaa merces. Ijlumquidem
,
fler, nudum Enfem, vna cum ver- ramum, mortisjvidotiiE hunc cfls
bo A“ HA ANO 2; quo innue- notam volebat: vt figniricarct iii
bat fe ab omni fiande alienum,
, ea expeditione fibi certilTimuth
operam fidam ac fludium infum- efle moti, vel vinccre.Quibus pro-
mo magillratu prarfiiiiiTc. Mare- fedd notis & fignis illufliibus |
fcallus Santandreus nodum Gor- magni illi heroFs ac Principes ex-

dium: Picrique idem tribuuntRegi cellentem aliquam fuorum ani-
Catholico, vt louius ipfe :‘Caidi. morum cogitationem non obfcu-
naiw Borbonius.padoriciae digni- rc olicndj voluerunt»
tatis notasn , Enfem feu gladium De qua quidem philologias
flammeum habuit ,
quo verbi di- parte,i>e cogar fingula perconferej i
uini vim
intelligi aiunt Carolus : cum quofdatn viros exccllcntf (
Lotharenus Cardinalis Hederam dodfrina , fle antiquitatis vel raa- ‘
altae pyramidi haerentem vni xirac fludiofos aliquando difpu-

,
cumvccficuli parte altera Ti tare audiebam*, memini vitro ci-
STANTE vt*.EBo; ^rancif- ttoque habitos ea de re fermones
cus Tutuooius Cardinalis cxlefle eruditos, ex qnibus tamen ad ex-
Alanna : Chrirtophoru$ Madru- tremum, -vt Vno dicam verbo, ni-
cius Cardinalis Tridentinus,PhcE- hil fere prztcr conicffanca mihi
nicem fe igni coEnbutentem, vnd comparaoi. Nam
vt prifea illa flc
cum fcaicmia, p£Ai r vr vivax: externa prasteream , quidam au-
,
b 1 1 y M 8 o1 1 s. 4S
flores funt non omnino mali > i tetmiflum velim, Symbola &Em-
quibus acccptmas priocumGallix blemata, de quibus hocagitur li-
êgum.qui i Pharamundo piofc* bro, multiplicia elT^Sc variatquo’
Cii funtînfignU fuifTe tresB ufones tum tamen rationem multiplicem
aocKubecas:oonnulli ctes Coro- adquofdam quafi cancellos reuo-
nas nialuRC:alij Leonem quiAqai- care polTumus. Qjia^dam enim
lam ad caqdam habeat. In quo illi hifloiica funt , alia phyfica , alia
boni fcriptores temere interdum ethica, Sc certâllegOtica, quibus
&
fine indicio caligant ; quippe aliquid petitum a fabulis aut te-
qui quodRegum quorundam perum natura ,
ingeniose ad mores
culiare fymbolum fuerit, ad alios vt plutimum traducltur.Hiflorica
etiam tanquam commune otn- funt ea,qu!e dicuntur ex hifloriis,
nium referant. Videri autem cer- vc Lcanx flaiua xrea in acropoli
tius potcil , tribus Liliis priinum Athcnicnfi pofita, de qua 1 5 .Em-
Clodoueum fuiffe vfum, ciim pri-- blemate. Triumphus M. Antoni;
miira fuadenteClotilde vxorc le- rtiumuiri de M. Tullio inierfcilo,
Cliflima , religioni Chriflianz np- Emblcsn. Hunni Scythici de»
tên dedit : quod liliorum ttium feriptio, 37. &c. Phyfica vct 6 ,vt
/lemma pofteri eriam Reges ad Bacchi &
Palladis fimulachris
noftra vfquc tempora retinue- eadem ara credlis, 13 . vt de Cico-
runt. nia: 30. qua tamen
Polydorus Virgtiiuc In Anglica ad mores omnia mihi reduci pof-
iiifiotia> quo loco vitamGulielmi fe facile videntur, quia cx iis om-
Kothlpetfegaitur, auClor cft Re- nibus, quanquam non femperira
ges Anglos ad eam vfquc regis perfpicuc, moralis fenientia eli-
illius £tatem certas infignium ciatur.
uotas minime habuifie : fed pro Differre inter fe fikemet* ,
regum varia fuccefiione t etiam neijftHinffgma^fymbelA.
ifigna illa fuifie varia. In quibuf Qj/o D cum fortaUe pluribus
omnibus prime excogitandis* oflcndo, nolo mihi quifpiam fuc-
effingendis, exornandis , aliqua cenfeat , yc qui nullum plane dis-
ratione pingendis vel fculpendis, crimen conflituam inter fchema-
Boa video quid veri cettique fla- tailla feu infignia vel arma, quas
tui cerro poific : nifi dicamuspeo rocantar gentilitia, imagines ,dc
animorurq &C opinionum varie- peculiaria hominum vel publica
tate rniram fempet pxneqas in- nationum aut ciuitatumfymbo-
credibilem iy mbotorum eiufmodi da. Scio equidem yt primo de
varietatem extitiffe.Effct quidem fchematis,id facili vol tacente me
impetiti hominis . parumûsiq inteiligi ab iis qui omnino non
rerum veterum hifioria exercita- funt obtufi : nuUum Aemma elTe
ti * qui auderet affirmare nullam puto, quod fymbolo 5c nota non
fubefle fententiam in ea ingeniofa confiet : fed umen non omnia
inncntioneflcmmatum, fchcmav fymbola fiemmaca eflepoflunt:
tum infignium & fymbolotum: Alterum enim , nempe fymbo-
qus veteres ipfi non tam Iludiose lum, latius: fitiîusêrd 6C fpe-
i afFcCfafient, nififuxdodrinx fo- cialiiis alterum accipi compertif*
; icrtiotis,ru£ laudis 5c gloriar, fua- fimum efi.
Irumque cogitationum aliquam Alia vero imaginum
ratio
•ooR minimam partem aliis notam ouamquam ad eundem fortafse
efle voluiffcnt. nnemolim Romani fumpfiflc vi-
SjmMorum trUtientr*. deantur imagines , vt pofteri , &
CBiEkvM ne hocquidempras* hodie Nobiles fua illa fiemmata.
e f Ii celte
4s . » E s 1 M B O L I S.
ItccEiI nofcilcs erant,
qni fui ge- bolorum conficiendorum , expe-
Esecis imagines poterant oftendc- ditam illam quidem dc facilcrq^
Ec>tcftc M.Tullio:qua: caufafuit, iisxta louij doctrinam , qui noti
VI fxpe imagines pro nobilitate modo notas heroicas Principibus
vfuitpari familiare iit aitdlotibus. multis excogitauit , fed artem
Eas Roms patricij in primis quandam apertam ac compendia-
tribuerunt» dc qui (oli maiores
Iri riam admodum inchoauit potius
Biagiftratus , nempe vEdilitatem quira perfecit.
sivaiorem» Ptxtutara , Cenfuram, Symbolorum id proprium &
Confutatum obtinebant. Qûo; peculiare elt , vt gyns quiburdariB
imagines quales fuerint,lib.6.Po- & mxandris, nempe obfcurii fen-
lybius me docuit , Plinius 5f» Tt tentiacum inuoluctis obtegantur.
etiam MTullius permultis locis. Si enim tam aperta & populans
Erant enim limulacra quxdam cfTet inuentio, nihil dodtinx aut
mis ffmiUtudinem artificiofc fi- gratiam iis efie videretur {quod
âm, coloribus 5c pigmentis ad« fymbolis yEgyptiorum, Chaldxo-
«rmbratam referentia, quas ia in- rum , Pythagorxorum Grxeo- ,
figniore domus parte politas ar- rum, Ik aliocumiam antd quadarn

maria liguea includebauc. Eas au- ex parte demonfiraium efi.
eem imagines diebus feliis exor- Deinde, in eo vel maxime fica
nabant apertis armariis ; cumque eft Symbolorum ratio, /t cum
aliquis epcopiiiqms aqt affinibus grauicate bteoitateque quadana
mortuus elatus e(ret,in funere cit* plurimum fenrentix contineant:
cumfercbant ur, addit o,vc magni • quod oUrctuandum notat auutor ji
«udiae quam fimillimi appare- granis 6c acutus; Demetrius Pha-

Eent,reliquo corporis tcuwco. Eas lereus.
demum cereas fuilla me locus Id pexterea obferuatur vt pluri-
admonet Plinianus , quem citaui mum , vt fymboluQi habeat ali-
proxime : ut inde appareat roaio- quam cum adagio feu paroemia
Eum imagines poderis etiam tem- (imilitudinem. Et quidem Ixpc-
poribus nominatas , fednon ita numerd fit , vt fynibolorum 6C
famea vfurpatas. Nam infignia adagiorum eadem narura elfe ap-
Nobilium imagines habent illas pareat, quanquam inter fc ration?
quidem, fednon humani vultus, Cûod Plutat-
quadam differant.
VE facte olim Romanorum, Pro chus diligenter obferuauii inquir
quibus Certe imaginibusporterio- bufdamiCk ptxtet eum Appuleius,
la fecula coeperunt habere fua qui etiam exemplum apponit vc ,
illa, quae vulgo Arma vocitantur, ciim olim diceretur Ex qnocunv ,
id eft infignia gentilitiargux v.tad que ligno Ivlcrcurinm non heri,

faonotem & gloriam veteribus fignificabanc omnia &C quxuis
vfavpata funt ficceite ,vti credi- ingenia minime ad do£ltinam.ca-
,
bile cft , fuere poftea virtutis prx- pefTcndam idonea neque cuiuf- i
naia , &c rerum ptxclate geftatum que animum ita elle a natura in- •
aperta ceflimonia. formatum, vt ingenij cultum tam

jPcQenmr in fymbtlu. commode capere poffic.
Ad extremum itaque qiiid ad Qux tamen magis arti-'
foctafTe
conficienda fymbbla in primis nent ad ea fymbola.qux oratione
obfetuandum fit adiiciarh
, vt , viuaque voce vfurpantur, non ea
tandem (cotum gratia maxime, qax &C iâfx
qui hanc liberalem fic ingenio- nominamur. Certe inicr vitaque
fam cognitipnern colunt ) fotr. magna potefi intercedere fimili-
mulam quandam apponamfytn- tudo , vt nufquam cfTe non pof-
Bp s y n BOLIS. 45
I
fic inrct res ^ vetba non minima dem dcEmblematequxdamcom-
I
cognatio: aut magis placeat, ve
(i menicmur.
I
znigaiata,(ic Tymbola fune alia in de fymhelU
ctbis.in feutentiis alia quadam ;
grapkerum»
etiam in vtroque , imd interdum N 0 N tamen mihi tempero,
literis atqac fyllabis. Quod plu- quin animi caufia , quorundam
ribus illulharem (i puratem id rei Typographicz peritorum ho*
,
fludiofos aliquo tandem modo miiiuth huc adijeiam eiconat,

remorari. quibus ingeniose vti foleant iu
tAn qMdtm i^miendorum (b* <xe<>- fuorum librorum frontifpiciis ,
gttandtrum fymboiorum. quibus fe yel ingenio, vel arte,me-
E i itaque, qui Tymbolum ali- liorum litteratum adiumeuto ne*
I
quod velichema commode volet cefiatia commendent. Vnus iii
effingere fpedanda hac ptimum

,
primis habitus litteris primum re-
proponuntur, vt iufla fit animi nafeentibus qui pure , nitid6que
,
I & corporis analogia(peraninium typographicam illuftrauit, A l-

I
fententiam yno, altero , vcl certe dvsManvtivs Romanus,
>
paucis comprehcnlum verbis in> ui pro nota fingulari ac propria
telligo: nomine corporis, fymbo- biiuropfit Delphinum auchorz
lum ipfum defigotri placet. lOein* alligitum ,
ad laudem ma*
forte
'
de, ne ita tenebricofum fit &C ob* turitatis , quz medias panes te-
fcurum ,
yt Oelio natatore opus neat inter nimiam ac przcipitem
i
habeat. Tertio, vt facile confpici celeritatem, 6c tarditatem^dc quo
I
&
diiudicari polfit,fi Forte aliquid nos ad Emblema, cuiusepigraphe,
interie6fum habeat : vc interdum MaTvranpvm. Excidit mi-
funt fidcta.ftellaE, iuna>fol, ignis, hi memoria typographi ex folo
vnda, nubes, filuae, rupes, fpelun- Italico , qui etiam ante Aldi
cz , alia innumerabilia. Qûar> srtatem Sirenem habuit , qua
,
cd.ne qua humana forma,niii ad* vfus in fuoium fronte yolumi-
I
modura rarp, depingatur, Poftre» nurTi,ad eloquentis, nili me conie*
; mo , adhibeatur interdum anima dura fallit, fimulacrum ofientan-
illa fymboli lingua quadam nobi- duai. Alioqui me non fugit Sire-
li minimcûc vulgari, vt id num nomen ad alios ile£Ii fenfus,
ingeniofaque in* de quibus nos etiam fuo loco.
Dentio,quz cogitationem tequi* SyBAST|ANVS GB.TPHIVS
rat 5c eam quidem eruditam,
,
Liigdqni eam artem peruigili (lu-
multo plus dignitatis habeat 8c dio illufiriorem fecit , fuamque
gtauitatis. Id autem fieri ab eru- follettiam nobili fymbolo patefe-
qui a liberali Sc po-
ditis, vel iis cit, captato fui nominis etymo,
lita literaruna cognitione auee- vel allufione potius. In tabellae
fum aaimum hon habeant, Grz* planicie Gryphis effigies, qui vn-
ce aut Latine commode folet: guibus pedis dextri faxum qua-
auc denique' i fi magis placeat dratum actpllac : fubtus orbis,
I extera quadam lingua , idque fiû figura fphztica, ad cuius par-
fententia breui, arguta, graui, vel tem vtramque totidem alz , fcu
adagio, aut etiam hemifiichio, plumzadfixz : addito noSmate,
integro verfunonnuri-iquam, qui V H.TVTE DVCE, C OM 1-
1
vel recens natus , vel altunde TE loRtVNA. Qux vetba

petitus fit, dummodo argutiarum duo vim fchematis ingeuiofi con-
aliquid dc falis coutineat. De cipiunt.
(fymbolis , fchemaris, ftemma- & Apud Germanos ,Bafilez,Fro-
itum ratione iam fatis : nunc taa- benius , arcis eiufdem apud foos
Rofeius,
1
44 .
u* o t If.
anima.VlRTVSsotA ACIEM
.
K<>rci»s, ftcmma fibris edicis afK- boli

iiEercftafn baculum duabus ac- B.ETVNDIT ISTAM, NoHprxtC-
Teptcim manibus , in cuius apice, teo Andrea: Wechcli equum Pz»
assBCttIa , & ex parte vtraque duo gafum,dc quo in fabulis, quod li-
larpeotes complicati , fed nullo gnum immortalis nominis pee
addito vocali fymbolo. Credibile dodlrinam comparandi. Elegans
cft virumfollcttem his notis bene &C bene fubadum ingenium, iudi-
dicendi artem,quae baculo innui- cium par, mores inculpati Fedcri-
tar,quau fepiti ac colligari fapien» ciMotclU, cuius infignc,Fon8,pci-
eia,qax apud veteres rerpentii no- enn*s fluuios doClrina; omnis in-
Biiovi lignaretur. loan. Oporinus, genux ac liberalis fignificat. Qui
cioditus fane vir. nedum typogra- vir cum in viuis eifec , bona huc
pbus. Delphino inlidcncem Ario- prxfiicit quod artis fuit , dereli-
isalyrcB fides digitis attrc6lantem quit liberos, qui eandem palmanx
iibi legit, fotteindicanslittctato- extendunt in dies vbetius, nec vn-
ruro virorum falutem in mediis qUam Fontem illum finunt arc-
ac lempeftuofis vitx huius flufti- fcere. Seballianuin Niuellium,
!»»s tutam ac fecuram; aut etiam probum dc honefium virum fux
eruditos homines a luis nonnun- iamduduni Ciconix deledarunt,
4]Qam male haberi , ab extraneis notum lignum #5« uvrtTnhaffytstf»
excipi humanius. Nimis multus Et IacobumPutcanum,lua Sama-
eflem, fi fingularum vrbium Ger- ritana puteo proxima< , non ad
Ksanicarum velim coUuftrarc of- alium quxfira finem, quam vc al-
ficinas a-liuqui fateor ingenue
: luderet ad fui cognominis ali-
plores effe velColonixAgrippinx, quam rationem. Nicolao Che-
vel Ftancofutt',vcl Spirae, aliisquc nello. feu Qûerculo placuit Quer-
celebribus Germanix ciuitaiibus, cus dc telorum feu arundinum
,
quarum typogi;aphi eruditis fuis fafticalai vni colligatus, dc aibo-

fymbolis non minus fefc orbi ti appenfus , affixo epigramma-
Chriftiano commendarunt. Sed teio, ViSNSSciA vinCI. Quod
ad nofttos venio, qui fefe iis fupe- ex Scylluti petitum monito ad fi-
rioribuf arquarunt , vel certe nuf- lios, cum morti proximus con-
quam inferiores habiti funt. Inter cordiam fuadetet. Chriftopho-
eos nemo mihi occurrit illuftrior, ri Plantini, cuius memoriam Un-
vel fuo xuo petitiof, aut diligcn- colo,fionam familiare ac pio-

tiot Roberto Stephano , qui pro prium.circinus.cura etuditaGno-
familiari fchemate arborem ha- ina, Labore ex constautia.
buit in ramos porredfam , addita Circulus in fe circuma(fius labo-
figura fpeculantis hominis, verbo rem indcfclTum ; idcminpunfto
alfcripto D. Apoftoli, Ngl t ai* hxrens , conftans animi propofi-
TvM sapeb-E: qua nota vifusell tum notat. Id fanePlantino fphra-
arguere ninais curiofam de rebus gidionconueniens ,quo homine
obfcutis ac diuinis inuelîgatio- nullus laboris patientior,nullus in
*em , 6c do(fltinsc cuicumque ap- virx omni propofiio tenacior
ponendum modum. Simonis Co- fuit, prxtec eam morum facilita-
hominis, laudata no-
linaei, politi tem, qua fefe omni hominum for-
firis& exteris indulhja , qui ve ti probauic. iEgidius Beyfius,
litteras , carumque gloriam ne Piamini gener , vit certe bonus,
quidem tempore intermotituram idemqueinduiltius «conatus fo-
fuoagalmateteptaefcntaret, Sa- ceri Rudia xmulari, laboiiose Sc
cutnum falce metentem omnia conftanter fefe gefliijdc prxprope-
<iepinxit,addieovcificulo vifyra- ta morte defideiium fui idiquir.
Is, cuin
8 y w D1 BOLIS. " 4^5
Is ,
cum aRtc annos peneTedecim riim de griphis , feu *t)igmatis,
fjrmbolum fibi peculiaceac pr«- non eft neccflc hic commentari
ptium quateret, rac percontatus, aliquid i & id nodi genus facili
TOâuitaliquid reperirem , quod permitto iis quibus plus otij fup-
aliis ita commune non foret: ego petat , 6c ingenij ,
vt qui in refeus
iiii fertum albi lilij lubens exhi* obfcuris enodandis operam cuiu
bui .addito boni Poetae hemiHi- fruge aliqua locate polliflt. Quan»»
chiOjCAStA placent SVPIJIIS, quam cnim emblemata longe
Symbolum motibus hominis ac- multa videri a:nigmatica podint,
commodam, quem noram ab om- eo quod dofinnae reconditioris
nibus illecebris turpium voiupta- abquidinfe contineant : abfuac
lum in primis abhorrete. Nec verd tamen non pariim ab xniginatuv
poilura itanhlire Ioan^î^R.u hciij & ficuti res i verbis diffetuct.
Arborem vircfi entem , cum fen- Alioquide aenigmatum omni na-
tciitiufa oota,o^/^#0f iu^^jti^quac tura dirputationem adornare, 'h«>-
tamen parum admodum reipun* miniscli vel cgrtgie folertis , vtl
det arbori ei virenti . b bene cor- non parum aniiquaiij.qiiive ooa
pus fym boli cum anima reflime- aliunde occupatus poiiic ingemj
mus.Grauius fatiC ^ tnclius,meo aciem in afpedum lucemque pro-
quidem iudicio, Stephanus TaiTc- ferre. Tantumdem pene dixetita
tus,Richctij foccr, ance vluipaiat 'de tranimutatis nominibus , ia
arborem viroris plenam , addito quibus bona pars ffudioforaas
verbo ex Dauidc , FolIv m non hominum nimii operose occupa-
D * E L T E T. Hoc efl., meiuenii tur : docli , indofiique his ca**
Deum nihil dcfuiurum.Qâe om- piuntur aurium aeque oculorum
nia quafi per facyram conijcio, illiciis > vt quamquam .failile ia-
inon lingula pctfequi cogito .quae lerduFH feutiaiu , ludicio lameu^

'vt adgregare difhcillimutn ellei, & fere inani errore delcdiantat*
(jenou perinde frugiferum. Alio- Tamen in anagtammatifads
qui memini me, cum quidem pius non pauci ludant nitendo alij
otio abundarem ,
vel antequam poff longam, ccrtequcfallidiofaoa
itne publici myneris ratio totum Uvufiat, fcu 57Egti^>r<ts, quam ftre-
lociupallct , felegifle librum fym- nuani inertiam Fiaccus ait » nihil
bolncumquas vulgus noltracum tamen proficiunt. Qîd enim de
dentfei nuncupat , non tam genio ijs qui nefeio qaid dodtins re-
meo, quam voluntati aliorum fer- conditis in eiufmodi putant efle

uiens. Scorfum etiam, dum fûdirs litterarum metatbefi ? Equidem
grauiocibus quxeo mihi folatium. non prorfus probo vel improbo
Hon pauca fctipli emblemata . in ingeniofam iltam litterarii miftio*-
quibus cecini mihi hadfenus ac nem, dum quid ytifiijutt in fe ha-
jUu(is,dequc iis edendis non fuin beat '.fed n6 ex so mihi depofearu
magnopere/olicitus. palmarium, quia fieri polTit , ve
Dc u£nt^mnU ^
^nagrAmma- eiufdem nominis dc cognominis
tifma, elementa fleiî in contrarios fen-
E T is fane locus me admonet, fus omnind polfinticuius rei eX'*
iis faciam fatis qui pridem mihi empla non pauca in plcrifquevi-
mrem vcllicarunc adhancdifpu' rorum ptincipum noniinibus,Re«
'ationis inftirutae de fymbolis pet- dum aIiorum,in quibus varie con-
Sciendam rationem » de affinibus torquendis nafuti quidam dc ni-
ymbolorum aEaigraaiibus, atque mis otiofi luxuriant. Ethxc fe-
Anagrammatifmis , fcu onoma- culi nodii fcabies , vel opimo ai^
IfophU qttidpiam adi)ccr&rs.Vc« feotatLix, vt delicatus quifquc ac
nuidut
:
D E i M lemate,
nitidus fuas laudes magis putet : nec fempir necerfe eft m
efle proprias ae peculiares, ex fuo Emblemate efle adiedum ept»
qusiltas auagrammate, quali qui gramma. Denique, vt vno verbo,'
e fuo fundo fruges ede meliores Sententia 6c Emblema videntur
arbitretur. trahit fu* quemque mihi differre vt vetba res , fcis&
voluftas. Nec faftidio aliorum fto- fignaqusedam rerum, Sc res figna-
machum.meodiffifus ingenio: fed t*. Denique non cft Adagiunt
vereor ne nimia illa cura ana* vel parofemia quia Emblema cft
:
grammatum nihil fere aliud ha* ali quid ingeniose abingeniofls ex-
,
beat quam affeilJationem, & ftu> cogitatum, vt ita dicam; adagium

diijm vanitatis. Hjc denfto,6c ad ver6 fermo fit ih ore omnium
alia qux nnagis indant^propero. verfans. Jn quo aduetiendum an
ijacute viderint , &
non potius^
De emblemate. abetrarini , qui quafcuuqucfcn»
PLER.IQVE funt non fatis acu- ten tias, adagia, fimilia, apopbthe-
ti ,
Emblema cum Symbolo,
qui gmata ,
hiftorias ad Emblemata
cuaiiEnigmate cum Sententia, , polle rcuocari cenfueruni, quali
cum Adagio temere & imperite ex re quauis Emblema cudi dc
confundant. Fatemur Emblema- confici deberet.
tis quidem vim in fymbolo iitaim SupercftitaqueEmblematls no«
eiTctfed differunt, inquam, vtHo* rtien explicemus. , li prius Alciati
mo 8c Animal : alterum enim hic verba ex Commentatio in tit. De
maxime generalius accipi, fpecia- ter.Sc verbor. lignific. appofucti-
lius veto alterum norunt omnes mus. Verba fignificanr, inquit, fes
qui aliquid iudicij habeant. Em- fignificantuttiametli 6c res quan-
blema xhigma non ell ,
quandoque lignificent , vt Hietogly-
quam interdum cum aenigmate phica apud Orum Chêremo-&
aliquam iimilitudineiti habeat: nem, cuius argumenti nos car- &
Ratio enim quaedam cft apertior mine libellum compofuimus, cur
in Emblemate, propter notas quae titulus eft Emblemata. Ha:c ille.
apertx &perrpicuaefunpiEnigma
vero in verbis ambiguum cft 8c Emblema quii,^ndedic*tHr^^
obfcutum vcetiam viros alioqul
,
quomodo id nomen proprie ^ quem fX
folertcs Sc ingeniofos interdum do figurat e accipiatur,
longa mora teneat. At Symbolo- DiCixvR. Emblema, quicquid
rum & Emblematum de quibus ,
interfetitur ornatus caufi» , non
maxime hic agimus ratio debet ,
rtlodo parietibus Sc pauimentis,
effc clarior 8c apertior ; vt quem- fed & rebus aliis permultis, vt va*’
admodum impetiti axeen-
ab iis fis, pateris , vcftibus : cuiufmodi
homines aliquid ha-

iur,(ic do£li funt clauiculi,aut imagines aurex
beant in quo ingenium exerceant. vel argentex, vniones gemmxj
Nequef mblemacft yv&fAtiCeii fen- ceteraqiie generis ciufJem.
teRtia,quanqUam frpcEmblema- vcl dicitur Euftatfaio,
ta fcntcntlas in fe contineant: niii nempe ornamentum exemptile
fortaffe qua ratione Emblema fu- quod innoxie demi poteft vafis
mitur fMTufuf/tKue pro epigram- aureis vcl argenteis , idemque re-
matefeu explicatione Emblema- poni. Id enim nominis dedudbum
tis. ytifA» enim verbis exprimi- efle conftat mojeVS i(*^kK\.tQ>cUt'
£ur:dc nili fallor, aliter effe aut e77t(MCASf3>itt,quod clt lulerere,
miiymcpoteft , nifi pro eo vfur- interponere , Vel iniiccre. Anti-
quod
pcttir ,
diceremus. quitus enim lapillis qnibufdam
Emblema edim Caepenumetd cft quadratis dc minute Tedia pofitis^
quf;
D1 tM B L 1 M A X 47
âe h quihus eicones quiEdam
,
1 afpernatumin quodam patrum
intertexta eflcni, 2 des magnatum decrcto:tommutandum enim vci-
Ccfrincipum regia vi plurimum bum cenfuide pro peregrino
,
ernabantur , vt colligere cft cx Romanum conquirendum.

P-ufania jPlutarcho , Appulcio, Emblema, vt accipitur a M. Tul-
fhiloUtato , SC aliis plerifque; lio, & Vlpiano I:C. otnameiicum
cuius etiam rei vfuni aliquem vi- exemptile , quod pro bominum
demus in quibufilam templis, tum placito vads argenteis , vel aurei*
jedibus publicis & priuaijs, vt no- citra incommodum demi, turfuif-
{Ira hac atat antiquitatis amula ûe reponipoced : cuiufruodiii-
pridem ede Itaque fMttt-
cccpit. aut rerum, vel flofculorum,
gilla,
hic Emblemata votantur colorumve flmulacra fabrefacta*
carmina, quibus imagines , agal* Nempe Zu'eeTh .
mata, pegmata , & id genuS alia Attiche pour orner Ut vaiJJiauK 4'or
fciica.linuenta ,
varie & erudite oud‘argent , vii reCie dodus Ha-
explicanttir. Sed & oratio variis driam I unius. Martia-
verborum rcrumque pigmentis- vafa cx auro illigata, qux ora-
lis,
hc lenociniis Rhetorica artis ela- das habent ,aut torques exauto

borata , Emblematis referta dici nexiles, vc apud Baifium. Turne-
figurate poted. Notum enim illud bus nodet gemmata vafa , quae
M.Tuilij eX Lucilio; confertas auro gemmas , hoc «A
âm Itf tdt Uxtii tompojia tt ttjfc- UÛnjmt ^v9tti'i-nvf teneant ex-
rulx gmnet ponit ^vffhAju»
^rte pMttnento ,
atque cr/iUtfMAte Ceteiiim plcrique Vel fuTpicaTi
vermiculato. velobiicere poterunt hic ab Al-
Verba fuiu Lucilij P®iftaComici, eiato Emblemata improprie dici,
apud quem Scauola exagitabat ctim ea caimina videantur potin*
Aibutium, <jui nimius efTet in or- expofitiones efle &
explicationes
natu & drudura verborum ; in Emblematum, id eft eorum fym-
quo non vitabat aifediatum di- bolorum vel fimulactoruai , qux
cendi genus dotlis auribus odio- abauriquispetita hk magna parte
fnm. Non poiTum fubticcte i repraefentat , &
horum rationem
M.T ullioVertem reprehendi acer- tradit. Sed dicimus adiunda non
rime ,
quod emblematum vim, temere aliquando rubtedorum
«Jua cfTet in Siculorum vafis, abf- habete rationem metonymieSr»
tnlidec :
quodque Suetonius ait & fententiam vel epigramma dici
Tiberium elegantia verborum pofTc , quod Emblema in fc com-
lûdiodorcn', emblematis vocena picdaiur.
,
48
A D
ALCIATI EMBLEMATA
L A V D A T I o,
vicc frafaphnu ad Emblematum
exfUnatmemi
Habita Lutetiae in regia Burgundionum fcliola^

c). Kalend. Maias
JT s I, A V” D IT o R E S optimi ytt&» eU mei

iConfuemdinu ,qfto tempore ad aliquem egYeînm
"^feriptorem explicandum aggredior finitio mea, pro^
»fefionu tam anxie rationem reddere ^ cur hunc

Ipotius quam illam famam in manus ; pitopterea
qptodûdiofis omnibus meam indnUrUm con^
*[ilium in officio meo perfiluendOfre^ litteraria ia-
uanda probari iri confidam: tamen in hoc angore certe nobili ^ acatOi
fed recenti nimis forfaffie^vt mihi obiicitar, caufa proponenda esi , cur
hunc enarrandum publice , meh^ commentariis illuslrandum inUi^
tuerim, ne quid a me temerk (fi’ intonfulto faûm effe videatur. Sum
enim nonnulli , non quidem mali (fi’ improbi, neque alieni d Hierarum
meliorum vfu ^dignitate, qui dicant me non facere fatu confianter^f
qui nefeio quo animo intermifU aniiquu angoribus , ^ iis d quibtu

folida puraq^ doUrina petitur , mutato priore confilio ,
adrecemiorem
ifium diuertamiacfi prifei illi fapientes, (fil iam longa fecularum diu^
turnitate probati mihi non fatis arriderent. Ego, Auditores, de me ni-
hil pgffium excellens aut magnificum polliceri : fedaufim tamen dicere
me non ita effie plumbeum , vt pulcram (fi* vtilem veterum bominuni
do^rinam tam paruifaciam, qui nullis vnquam Uboribtu (fir vigiliis
peperci ,
vt ex eorum quafi pomoeriis (fi* fertilibus agris , fludiorum
aliquem fiuûm tandem aliquando demeterem. Quia tame ab ineunte
atate cognitionem rerum (fi’
antiquitatis (nedum verborum flofculos,
in quibus aly permulti atatem exigunt) mihiprimum comparandam
effie duxi, operapretium me facturum pHtaui,fi per varias melioris «a-
t£ feriptorum areas ,
libero (fi’ quieto animo exffiatiarer : nudoq^ 4»-
Horeinfalutato ,
qui aliquid felediork do^rina habere videretur, fff-
piam quandm vberemrerum^quA cognUme dignifmAfmt ,

ntiht
'
c iavd. M/n. lavd,. ad ai-c. emb.40

tmpiurm,^ emet.omm mAximej,
dhmaih
Itt
Gr.corm & U,i„r„m fmZ
quo negotio conficiendo nnmqttam
mm hon,fi,4„m.
in Huimum induxi meum vt
>'‘«<:>ddicmm,vimhi,d,cicmc»mliim ma^HIri vtrh

i.L-
1'f^^del.handos,uon .mm„i dmm«dn
tge md,cMi-.& ex m
e^fniUstend» vidi,^,u ad jhdiomm
iikerkrtm
facerem : mo» medo vi qaUacm Jd,»m coraplext.am-
>>^rjnHm
puees lam.^
f»dmmen<ot,a,fmfnn,hmlcaokmem,fedvt
cim habeax, c,md eUfaw, &!
L-
mcihm v ta
tpfacatere um facite ma poiePt, abundam eiiam
innumlrabUi e. L
Prafandieepeeirequdm Jtik
‘^reae
<T» B videamur intmmeiifumi eia
iacutari.c^ de rciui qua ad
innimiim hoc uofrumftudiiim
prccemium lexera
, meam 0,
mu
miem
pe, tineam
ora, mem iu
Moum^
duo caZ
Mm
Zeo
primo, de AUiato qua dicenda
hoc, empore arbiiror- al-
ZZm! ^'^«^ronJiUo pauca dLru,,

quafo di
4' ^4d humani, a,cm /ole, infirmari, ad

iueeiuiU animum aoplica-
Z! T1‘ ‘‘^'^^^rdiotaiii {nam

* ^"“1''"“
ibi uaiu, eU loco mbili
Mcele-
bouiiaZ cete-
tueToiZ«Zf’‘i 'WU^^ria
vifm eft. Era, Ualia hu ,empo.
rbZZaZZ
t duc pena hberalmm artium,
in qua nempe jiudia
omnia, quibm iuL
r.q cuiiu, capitur
m„ifi,e,um colebantur. Uaqueeim
Alciaii fam
frcademiam nobilem conferre
‘V<Be,,f,c em adnentm celebraba,m,v, famam inotnq
expeBatioho
i
«fi ;.r. Sffstsi' r" frmnum loco profitendi
<-
J /?•
r''"Zplo etiam Lge

f pTommeJmmdo qnam eo 'V?«er 4 f anno d:iplicn-
,
tum
50 C tAV O. M I N. t A VDAT IO
tmn hAbnit honorarium y tniUe ducentu eH donatpu, Fuif illk
tewporibitsiHcnndHs Antonio d Prato Gailurum NomophyUciyloan-
mSeluji principi Senatus amphpmo ,
mnltis^^ legationibus in primis
iUtiUri ac nobili: euitus ttm d ArnUo^tumab Erafmo
,
quorum alte^
Yum raripmum Yrancia, lumen non inmtia pojjimas.appellare ; alte^
rHOtyliteratorum huius temporu in Germania primum ; adamatus d
Bembo, Cardinale do^rina Lude commendatifimo cultus denique ab
omnibus iis qni virtutem liter arum gloriam admabaht-.quosom-

neSj quamdiu vixit ,
deuinclos Jibi eonfuemdine tenuit. Sed confero
tattklongo itinereydjuo tandem Principereuecatusiferejit enim vt ip-^
fa virtus in proprio c^‘ natali folo non nififerd admodum cognita, ad

extremum excipiatur yCxcepta refidatUYy refeila pr£miu exornetur) a.
fuojnquam, Principe in patriam reuocatm,pofl ancipites variosdf ca-

ftts ^ labores nomine publico exantlatos, in ordinem Senaterim ho^
norifichooptattts ejl, quam accefmem,vtipfe afjlrmabatyne quidem
cogitanSyhofiore omni maximo dignus, impctrauit.Eam vero prdjlan^
tis ingenij êruditionis famam permultu n auxit libns editis, quibus
C^ftu atatis hominibus pojieris coîfulere fibi propo/uerat. Et qm-
dem intelhgebat eos qni veredodi cfeHt,iion folum cim vini fuut ac
pr£fentes,flHdiofQS dpendi erudire atque docere , fed hoc idem etiam
poH mortem monumentk literarttm afiqui. In quofiam fdem ^
Jludium tam mirifice probanityVt nullus hodie fit eleganti polita
cognitione tindus^quin huius ingenium fnîciat. Neque profeBo hac

parte video, quam fit aquum opinionem {equi vel M. Antonq Om-
toriSydut C >LH(ilij,tametfi dolim vrbauus a M.TulIio nominetur:
Alter enim cur fnas' orationes edi nollet, probabilem rationem red-
dere folitus ,
id a
fi ita fieri dicebat, vt ffortaffe quadam minime aliti
placerent ,
infitiari pofet : alter vero ,
qua firiteret ,
neque a doBk^
neque ab imperitis legi velle ? quod illi melius quam fi ,
hiantem ni-
hil iatelligerent. At qua fronte aliquis noBrum artifici huic tam la-
boriofi fuccenfire aufit,qnis candido animo firipia non exceperit , qua
doBis ineunda , cfi indoctis profutura fiunt ? Neque enim exifii-
mandum nobis esi veriora illa (fi fimp[icioracenfienda,qua viua voce

dicuntur, quaq^ fitmulari,fingiq^ pofjunt, quam quji omnium fiubiecii
oculis, quafi ad publicum quoddam examen proponuntur. Et bdc qui-
dem, Auditores humanifimi,necefiario primum dicenda videbantur,
m quk forte putaret , me illotis, quod dicitur , manibus aggredi au*
Boremvele tam lepidum tam^terfium (fi egregii doBum , eumtjf
flpidiofis adoleficentihus proponere , nifi iuliam aut certe probabilem
wifitl^ meiraiionem primm redderem. Occurrunt enim viri non
imperiti
^
V .
j^DAtCIATl EMBLEMATA.
mptrhi quidem rerum Jatisne conli^Hier facm videar, qui
relicJtfjAUt certe fepofns auBoribuf^qui prifco
its
cr nulms (ecniofio--
I tucruHt^ vtmm hei emm thus affumam petms, ad 'eum exhlanan^
dum aggrediar, cum alios penhunumerabiUs ers^
, ohos
ponent as commuNi conjenfn approkmt
, expluareboc tar.poh pro
mea csnfnetudine &
ex o$ao, debeam. Ego 'oero, Auditores,
,
non /um
«, qui veier&s,vti iam dixi potius quam vetera ea^
, pUtUra vn-
quam probarim : ac antiquam
recoBam doBrinam ,temporhm
fi
ratione citm, quam dtffmtate(fi>
vfu AUirnanm.Qjm emm tam .dte^
»H‘ efi a reBa ratione indicio, qui hominum atatitt(s,noH
autem fho
preno aliquid ^jlimandim, magniifi ducendum
putei? Sed eb prohpfd
ejthminum inmdentia caca opinio, vt nona penhmnU
,
qn/m^
Vf^m fapientHm ludicio pr£na»tipma,HQn mod^
(ed etiam
pene damnent, quod idem fuo
f feculo non temerb videtur ille
conqneiiKs:
£]rcquid hoc dicam (inquit) viuisquod fama
neoatth,
lua qaod rarus (cciiia icdior ^ '
^
amat?
Hi funtinuidix nimirum, Regule, more?,
Pr;t' fera t antiquos Te
mper vt illa no 5JJS,
Qua quamquam nos interdum moneant, retinenda
tamen eBctim re-
Bejentiemitm perpetua cB/enfio, vt nnmquam
iniqua iniperiiorum
quornndam opmmibm nos Mui
patiamur. Quis enim Ennium vel
Pacuuium Virgili9, q!us Lucano Andronicum
Limnm.quis M. TnU
Ujorattonihm omm dicendi lepore ac copu tuiBisforenfes ac horridas
aBiones M Caionu (enmts anteponat? Eqmdm fiio quam non factius
ie notum apud quojdam mfmm, vt honorificum aliquem locum obti-
fieat : adeo
—-nosnoftiaque
,
liuidus odir,
_
&n>hqn;t terris remot 3 ,[ui:qne
Temporibus dcfuiida vider,f.iididit & odir; •
\uon quod reBius in eare

indicium adhibeat, neque quod eo modo llte^
ârum dignimem augeri velit
, fed quia non nifi ,grb patiatur [e vi-
tmo haberi loeo,
fi
res m certamen veniat 0' hidufinam
: excitare /g
4 reBi ra-
iione aCmu^S
^sum tam Grwcis nouitas inuifa fuifTct
tâm nobij.quid nunc cllet vetus? a«t quid
haberet
tôd lcgeret.tcrereiqueviritim publicus
vfus?
jum mah, mHltiptfini oCiime vini mihi
, in mtr.tzni ucnii ;c«
Bisrcj;
& mrki cnjlia„om
, qnzcmnqntji
51 C LAVD. MIN . t AV D ATIO
vetHildte commendAnt, u pcnefoU ^ in primis omni honore haben^
dapHiant : notikan^toriiAtem omnm jidm(^ deirahunt. In t^no vt
fibi mirifUcentjita Platitinam cantionem in pergHl$s,m conuimuj»

balneis, penct^j dixerim medio ipfo foro perfonant:
Qui vtuntur, inqmunt illi, vino vctcre, fapientes puto.
Et qui libenter veteres fpedant fabulas:
Antiqua enim opera & verba cum vobis placent,
iEquum placere eft antiquas fabulas:
Nam nunc noux quae prodeunt comoediae,
Multo funt nequiores quam numi noni.
Agnofeo biquam ep Comici verba , teneo mentem,ni fallor '.n&n ta^-
tnen boni illi viri mihivnqnam perfuaferint id in omne feriptipnm

ejje torquendum , quod de [olis fabalis Pceta ille perfiiette aperte
fromtneiamt. Quibut nimium Jeuerk indicibus vt non minus panem
quam arptum opponam teHem ,
Lyricorum principem Pindarum,
quafo, audiant ; ttrAcmo» ftW eiver, av%ei vfAvm
Vinum vetas laudandum effet vultât etiam receniiorum flores bym^
noYumfaam quoque laudem mererigramter ac verheHatur. Ita qui-
dem doSrinam veterem ac eruditam nuUmnon laudat quis tamen :
floridas, vt itadicam, recentium quorundam hommumferiptiones,c^

qttafi tenellas notmq^ Mjifarum corollas4^bore ac fiudio concinnatas
non aliquo putabit honore dignas ,

non etiam debita fua Unde ornan-
das exinimabiif Vultis itaque vno verbo dicam quod fentio, Audito-
res, non poffumfaciUus quam Plinij Inui oris argutafane (flr opportuna
fentcntiaiSum ex m qui mirer antiquos, inquit ille; non tamen ita vt
ingenia noflrorum temporum delpiciam. neque enim in gignendis epti-
mis Ufla eU (fl’ quafi effeta natura. Sit ergo recens Alciatus ,
dum
tamen antiquam eiusdolirinam ijje confiet. Quid enim excellentem
illam , ^ eruditorum omnium calculis probatam prudentiam luris,
quid eloquentiam, qua aliis prAHitit, in medium adducam? Sic enim

'iJk olim non temere didicimus hanc pulcherrima lurk dicundi facul-
tatem reuera TrphuftaS-luv ejfe, ^ multiplicem atque vberem rerum
optimarum innumerabilmm cognitionem ,
veram profero &
in asione pofitani,non vmbratilem quandam in pnluere latentem
decertationem, fed in omnium oculk ac lucepofitam fapmtiam. Qgul

loquar de Alciati admirabili dicendi peritia,de^ liter arik monumeti'
tis ah eo editis, qua omnia non augeri verbis, nedum illufirari pojfe cer-
to fio? Quanqrsam enim quidam e veteribus eleganter (ff- acute dixe-

rit, facillimum eJJe laudare Solem (um vbiqne praHo femper eft
j
pofint kndatmnm argumenta pene innumerabilia : Ita cm difflalê

,
AD AICIATI EMBtEMATA. ,,
titnfithmmimcommeiidire, w ^«0 loi e^regU
mmi d0lls iIh
eunt :mih, um,n verendnm esi ne qnU ebiicUt
, iUnd olim d fhmn.
rm nebd, philefiphe vfirpatnm, Vitupemi fntim effe, qndnt rentiSi
Uudm. Adde qmdfi mihi nliqnnndo jUmendm
effet
quadm mfigm metitn^ UudnMne exermrem.pntnrem
w Alckmm
equidem ne»
nm eloquendi genere mihi opmeffe^qndm eo quo celebtitniem
nomink
AlciAtus en cQHjecHtm : njt ^ni olim ad
Undandum commode Pinda-
rum, non alia quam Pindari lyrafibiopmefe
cenfebat. Quamobrem a
certo teneam, nHmquam,aut raro admodum, parem gloriam efe in di~
cenievel/cribente, atque in eo cuius laudes oratione
celebrantnr: ta-
men rei difficultate nullo modo deterritus, mn pofiim quin pro inaenii
meb tentmate Alciatum commendem : quod ipfum tamen cum
pro muU mea facultate vix confeqmr, vt CHperem,hmm me^ certe
quibus raram prexaclam

&
VOCIS tenes aduocabo potentifimas
f mas Europa anobili i» jrentes
Doc7 or« huim ornatifimi eruditionem pro-
tatam fuife a patribus accepimm. Primim,
tenuet Italia, bono-
rum ingemor um parens, qua hunc Ferraria, Sononk,
Ticini, fumma
emumm admiratione de fnggeUu fulminantem, imcmile
magno ap-
flmjHpart^ auditorum, concnrjH
te^ts GaUia qua eum Biturigibus
^
frequentia docentem audiuit:
, per quinquennium aluit regiisal-
leclum (tipendns : Germania
qua pra caterkfemper induUrios
teslis
,
C^joU^rtes homines habuit :quor:im opera

facium ,vt literarum cul-
tus exercitatio, pridem extincla Gothorum
incurfionibus , coeperit
hac tandem mundi feneame remuifeere.
Tesles extera nationes ow-
.ms,inqitibus tamen eH aliqua humanitas
atque inf itittio liberalis:
qn& omnes VHQ ore, vno(^ confenfu Alciatum
excipiunt ; ambabus,
^qnod aiunt , vinis amplexantur, adamant,
exornant. Et certe ea fuit
tgregij hominis fuadela,vt etiam
populos immanitate barbar os, multi-
tudine imumerabiles c etiam exteros
, fi abfentes demulferit vt mirer
,
mepene vno Italo inris ftudium
fuife diuinitus excitatum. Qua cim
iiico,non eJi quod veUrum quffiiam exfpeaet
kme,vt nobiles huius
mtra atatu lurtsdoaoresinterfe conferam
-neque enim id meum e(i:
& quamquam mihipermifum ac cencefum
efe videretur, tamen fHo
prmts
fam facile ferunt
id & permolenum odiofum ik,qHi ftfe poHpom aliis non
,
qmq^ vel ingenio, quod ait ille, cedere nolunt, in
IjHofi putarem eos ne verbo quidem mihi fore moleflos,tamen
vt verh
& ingenue fatear, non meus audet
:
Rem tentare pudor, quam vires ferre recufent.
f ed ejûid immoror in ik qua omnibus eruditishominibus probata efe
-onfidof Enimuero , Auditores, tton efi mihi animus calculum adiicere
D i meum
-
54 CtAVD. TvlIN. LAVD ATI®

hêum ad ^ « dilhutatwkiescjuas magna fna Unde fcripfit Alciatm ad
,
Imilh^lrandiim Emblematum Ithello hmhc temporii babeodice^

: (h
te : de eo inquam [ibdlo, (jwi, vt vident omnes, perexigtm eH.fi mo-
lem Jcripti conftdermtu : at magum ceriec^ lofnpUs ^ ornattcs ,/ii
pretium , ft
dignitatem,fi cjjiiiuam teptm ommum felectifimarum^
ijuaqi; fiitdio (2^' cognitione omnino digna funi , egregie, iujirucfamtfi^
vt VHO dicam verbo, bonorum mare adaertanm. Aofim equidem aj-^
fjrniare,nihil omnino ejje quodphilologi ahoqui morofi in so defide-
rettt. fnnt enim non pauci ,

qui longiores verborum ambitus ,
qui
prodigiofAs,vc fijc dicani,fQlionim p.a.gmanm amplitudinis ,
qn»
prolixam in ddhina farraginem non temere faHidiant. Qjik enint
tam patienti animo eam bbrorum molem euolttmt? ait tantum no
burehdiim efl temporis an onj , an vit£ denique qnatn tamen , ,
breuipmam ejse datam nemo non cenquevtttir , vr ad alia etiam pra-

ilara , (p in quilmplm vtilitatis ejje mtelUginisi-^, non primo quoque
tempore properemus ? Rede CaUimachus tlle Crammancta ,
inre
quidem dicebat , magnum libmmymagnitm efe rnalum: vt i ielliga-
mm homines infigm rettera magno^^ damno muidari , quthHshori

tam mulli atque ampli euoluendi proponuntur. At vt permulti /u::t
qui prolixit item auerfentm.
,f( pyofedoalij
quidam nominan hoc loao
popint non illiterati., noninc)t'CS , neque podremo innumero ô-
nendi
,
qui, fi»dlitu(itn(m,fatieta!t6 matrem ,
vt cramben bis male
reiodam plane refugiant. Qwd enim de iis loquar, qui agr e admodntti
ferunt fibi quafi oims quoddam gratufimum impofittm humeru, vt e
raisltu multa lonquiram ,

Cr non nifi labore imieftfo molefoq^ fu-
dia perfeqhautur ? Sant etiam fermulti audoresqui manibus te-
runtur ,
in qmbui fingulis non nififortajje fwgtilas virtutes reperirs.
Cil : adeb nihil ab cmm parte beatum ,

aut omnibus abfolutum perfe-
Clumt^ numeris reperirta notis potesi» Scio alios quojdam dodos af*
vtiles efe libros , e qmhm res memoria dignas exprimimus : alios
qui verborum puritatem ^ elegantiam doceant : alios denique qiU
tmnunqnam vtile dulci permifeeant. Nihil dico de. iis qui nihil. nif
fiinas habent ^ aut iis qui propter obfiurum diicKdigenuf,aut injperjae

opmiones erroneas pium cerdaiim ledortm fkpenumero a legende
reuocant, Emblematum officina, C^quafi Locuple-
vero in hac
te rerum optimarum penu hremtatm non laudet! quis varietatem re-
rum iucuudfimam, exadam pulcramq^ copiam non amplexeturf
quis multiplicem vnim libelluli thsfaimm' exigua mole comprehen^
fum non putabit excolendum (funodnrna diurnaqf manu verfatt^ ,
dml Vj enim de prima Hia virtute, qua breuk efij primo loco certe
• .
'
.
^ Howem-
AD ALCIATI EMBIEMATA. 55
Romem inêHiorum verttx, qaos i^regios ^fipientts viros effin-
git, eofdem eti^min dicendo parcos ejfe dicit :
quantum^ mea mens
dmtnrria legione r epeter e pote^}, & veterem bisiorhm recordari, non
£grheperi9,qHamdiu manjernnt incorrupti hominum ntores,fermo-
Hemftiifepardffimnm & breHipmum. Qt^d iis perffiicere facilli^
mum erit, qui priorum temporum audores cum iis qui poHeri fuccef-
ferum, vnd conferre volem: vt Or pheum, Linum alios cum Ho -
mero, cum Hefiodo, Socratem,Vlatonem cum Chryfippe: cum Galeno

Hippocratem. Veterum enim fapiemum fuere [ementia perbreues,
quafi decreta qnedam placita, vt ilU celebrata omnibus Pythagora
fymboU,Socratis, & aliorum quorundm fapienter argute, Me
gramter^ rejjjonfa qua hodie circumferuntur ,
quibus quid eruditius,
quid nernofus, quid admirabilius f Nihitdico de Solonis legibus Athe-
uienfum ,
Lycurgi, Spartanorum: nihil de duodecim Tabulis, qtti^
tus mira hreuitate contradis tam diu Romani vfi funt ,
vtnon
deam quid amplius poderis acceferit, cum Philofopbia primum loquax
efe coepit: vt ad rem Poeta illudhocloco exclamare lubeat,
laudato ingentia rura, Exiguum colito.
Tratermiferam Epidetamyn quem permulta confertur laus, quod duo.
hus verbis ivi uzTtp/Hvniuerfam PhilofophUm complexus ed.
Quod tamen ita nolim /here accipi , vt omnino exulare velim di-
cendi copiam,tion vtilem modo,fcd etiam necejjarim : at vt veflrum
quifque intelligat Alciatum fna illa breuitate concinnum gra^
tum omnibus non iniuria videri. lam vero quis breuem illam (âr^
gulam prifea dodrina fyluam non pluris habendam ducet , quam im-
manes feviptorum quarundam paginas ,
qua mihi perinde viden-
tur ac cibi nefeio qui ,
ex quibus alimenti minimum ,
reliquiarum
multo plus , vt in cochleis tedudinum genere capitur ? Sed per-
gamus quafi ad varietatem illam qua fi commendat ,
qua in deliciis
habetur ,
qua fudiofis pafeit animos ,
qua eruditam cogitationem
‘fulpenfam tenet. Qued cum meditor vndmecum,exiUmo eosmptos
efe minimeq^ diligentes,
qui fimper idem aut legunt, idem^ fimper
canunt, neque varietate rerum ,quam nobis natura ipfa commenda-
fiit
,
ingenium perpoliunt.
Quid enim morer Seneca , acuti hominh,
vita tamen infiitnto plane Stoici
,
monitum conftlium^ grauip-
mum, quo non obfiure variam kdionem , vt alienam d jludm infe-
datur ? Reuerahic magni nominis Pbilofiphus non fine iudicio vide-
tur fnam ea de re fententiam dixijfe:
fid nos natura certiftmumqued-
dam praferiptum feqmmur,ei^ paremus quo nomine nubus eji, opi-
:
nor ,
qui nobis molefim ejfe debeat. Nant quocumque oculorum
D 4 Acient
56 CLAVD. MIN. LAVpATIQ 1
Aciem fteBimtis^ qHamcumqf.e in pmem feje mm humana recipiat^ 9
mnltiplex vanum non jam numero ,
quam infinitate diHiniim 3
deprehendemus, Flantarum emm,fiorumj herbarum magna eaq^ ad^ s"
mirabilu efi in omni genere varietas : tam dinerfa ammalium facies,
'
ea colorum certe innumerabilium diliiuciio. imo vero terram ip/am
'
videmus hac parte montibus eminentem, illa vaUibus lacuno fam,fon-

tium quadam perennitate ,fiuminum , lacuum, vaHoi^ Oceano irri^
f
guam,^ certe d terra /ecretam,vt ipja fui maximum omnibus vbique
jpeciacitlUm praber e videatur. Cuimn&tm&tam fapientis ^ pro-
uidafodertiam, homines ingemo maxime ,
arte feliciter amulati ^
fnnr, iis pracipne rebus, qua litterarum monumentis continentur. ete-
jiy,n redtiftme pmaruht ingenium humanum non effe ita flerile iu^ v,
fecundum , ^ quafi caîcellts lircumclHfum, vtfisa vi non continere ^
pojjet ea omnia ,
qua abundans ^ opulenta natura educere voluifci, !
NetamcH vos inorer pluribus ,

Auditores, ft conferre libeat hunc tan- > t
lilium libellum cum alik longe plurimis: (ft' ft mature indicium adhi-
'
here par fi Inquis tion capietur admiratione ,vbi obferuarit ineo vnei
innumerabiles opes comineri ,
qua non nifi magna difficultate fum-
|
jnoq- fiudio in permultis aliis commode obferHari popnt ? Vt c»iH» J j
*
id aliqua partereuocem quafiad calcuiospi Alciato puram, terfam,cr ‘
’
antiquam dictionem nullus ,
vt opinor , defidcrabit: acumen logicum
hon absH d praclara illa fabrica ^ inneutione rerum tam multarum t
|
non indicium (fr ordo ,
quo res tam varia colligerentur: non hOiorit fr
,
rerum permultarum : non philofophia morum ^

natura , qua tota
j
in omnibus Emblematis occupatur : vt quemadmodum in Humero [

i
plerique veterum dixeruntejfe difciplinarum omnium officinam quan- I
dam locupletem: ita in AUUtumvberrime concurrunt ,

quahominU ]
eruditi 0- ingenioft laudatam aliquam ideati^ pofint effingere. Qua

cc-rte omnia Hon ideo d me dicuntur ,
vt aliquis veHrum putet me
tam libera ^ aperta laudatione meos qttale/ctmque in hunc audorem
labores venditare cupere : quod profeSo qudm alienum fit d meo
fenfu , fucHe quiuis intelliget , fi verecundum animum meum , ft
mea vita rationem,

fi
mmimum penetfi nullum fludiorum progrefiuni
viderit, neque verd is fim qui Alaati, viri certe maximi ,
dignitatem
.raram^ dodnnam cum mea tenuitate conferre audeam, ille enim
vir aziAvi<mp iocando libere ^ relaxando^ animum,
'Emblemata omni fale lepore Attico Finâ effindit : nos indu-^
firia ffludio ,
cogitatione , fenfu denique amni nuUum mn lapidem
mommus vt fi pro dignitate non poffumus ad vmhilicum perducere
,
quOr cogiiamm,faUem tamen admiratione quadam rapti , conitânea

'
noUrd
AD AlCIATI EMBLEMATA. ,7
mJlriginlUcam^titpnim,<iHam fetu dearma
finam Mianem
proponamm. lUi,vtifer€i optehdt (quando
maximedlurisprofef-
/Ione honeJiam ^
liberam eejfatmem impetrabat) in
mediofm otio
neootium litorarium (onfeaatm,rem quidem
pulcerrimam, dinamd.
omni regio apparatu eruditorum hominum ocula jbeaandam
,
propo-
fuit: ego wb ,
vt libelli huuagnanm aliquem meo arbitratu perci-
perem,innumerabiles peneanaores Ctacos
(y Latinoi aliqua , quod
certe audeo dicere, diligentia
cf' voluptate animi deHoraiii,eamL con-
tinuam operam in perquirendo fixi atque locaui,vt
qui Sifyphm ver-
Jat Jaxiim, [udam nitendo ,fednefcio tamen an hilum profecerim. Et
bdc mea certemeus, ea cogitatio,id iudicinm. Auditores,
vtcum ea de
re apud vos tam libere verba
faciam », rpofim
j adolefcentia ifiyjnin
lapfum ue-
A de-
pTiCATltiUteOT SKllfi neTcin nun eft/ttixf^rnavfi aiaea r.
Arne aimsfeptem
rn 'V u' -cr"
lijje c^fitbleiiffe me in
comti.,
ItbeUi quindAm formam
aliquas minutiof
quas cum amicti aliquot meisoHeudiJJem.mihi
anciores fuerunt, vt de
it& edendts tum primum
cogitarem, i» publicam edi lucem paterer.
Id certe , tiequid ego difimulem mibi
, tum valde placuit vt am
meorum ftudtorum aliquod vel minimum
fiecimen non agre ferrem
ftuuiofis ejfe confecratnm ; adeamq^rem citius
quam liceat , neque
tammaiure , vt oportebat ad CbriHophorum
, Plamittum , ciuem
Arituerpieti/ern , regium typographum
Jcripferuat amici meo nomi-
ne, vt quemadmodum is ipfe mibi corm pro fua facilitate primam hk
LutetupoUicim erat: deinde per litteras idem non inuitm confirma-
rat libellus prelo committeretur ; quodtamen , vbi exemplar ad eum
mfij[em,peMe omnino unli^cccpov,
& &
rener a Ksîcoîûcp 09, diuturna
moltsia negotiorum mole auocatnsytam cito
praflare non potuit vt
‘Plc canmtuer at.Scd ea laudem edita Jihoria,immaiura
pene omnino
neque digna fatu qua hoc tempore, tam
eruditii hominibiu abundanti'
Incem [enent: tamen excepta cum
applaufu a JIudiofis, mihi animos
admouetHnt vt qua inculta parum^ lerfa
efje feirem
, fumpto
quodam otio libero corrigerem. Mea itaque
partes funt, vt cim mihi
tam gratos eruditorum hommuni
animos expertu, fim
, qui pro eo
a ore alloquitenm,gratm mihi «onfemel habuerunt,
de caSlioanda
;Ua editione cogitem : tum vt
reihondeam homimm de me beZme-
ritoYum exjpeaattom tum vt
, adolefiemum jludia quacumque tan-
em ratione luuar pergam. Quod
e uegomm citius confeci fiem d"
tZoI cmentio iH
Ukrioja
mea coutiLaenra
qua cefami efe non licet me
pen'e omnino a
%
,
cuifet. Seqne vero tam facile tji ei qni nolfra hiiim profeponis mn-
D j KM
I
N
58 C lAV D. MIN. tAVDATia
ifm fnpineat animam adres tam varias
,
maliipltces applicare:
qaem certe magnum (ârduam laborem fi qaitarn facilem effe pM-

tant, vehementer admodiirH errant. hîus enim plane animus ejl vel
adeheê d natura informatus ^ vt hoc qnicquideH quod fatere dcbe^
wm ex ofiicio,qm non modo aêndOjVerttm etiam cogitando pofiit/it-
'Jlinere.An vosaliam cauffam efevilam putat k j cur in tanto honore
^no maxime artes aluntur, tam pauci reperti funi haHeaus, qui in hac
pefitendi laboriofa contentione pro dignitate vtrfati fint? Non eji lon-
^hcpetenda ratio :funt enim omittenda voluptates ,
pratermittenda.'
fiudiadekiiationts: ludus, iotm ,

conuiuia , confabulationes omnium
fenefamiltmum deferenda qfu res vt plurimim ardua t^difjicilk,
in hoc generi homines d labore honefiotj^ conatu fludiorum humani-
tatis anocat , (înterdum omnino abHrahit. Non longe abi oro, di ^
tamq^ hoc tempore quod tacitus nulio modo pratermntere poffum:
noJirabac profefio longe grauior eU ymagis% ferta , qudm fujpi-
cari vnqnam aut percipere pojfmt qui dolium hoc nnmquam voluta-
runt. Nntla (iqnidem ars esi digna hominis liberaliter educati fiitdio,
cuius non ali^jna cognitione oporteat tinidum eum ejje ,

qui muim hoc
aliqua imde (fr hominum approbatione fuîinere meduetitr. In quo
ego docendi munere okennilo quanto magis in dies pronehor ,
tanto
ettam magis intelligo qttdm abfim d perfeîone fmmoYtm §pj-
runty ttsiusfj^ profefionk dignitate: vt quamquam videar plcrifq^
nunc extra aleam pojiius aliqua mea ihduiiria (fy exercitatio -
laboris
nefimo vero hominum eruditorum approbatione tamen haud dubie

fateri me fmdameîta qu£ cogito, nondum bene ieciffe. Et hjtc
quidem quamquam vsripma ejfe conHet feto tamen quam imperitis ,
efi^pamm cautis adolefcmtibus arrideant exoterica potius quam airoa-

tnatica quam placeant , nonfollertes
: ^
indullrij , non Uboriofi 0*
ingenui dociores fed clamcfi quidam 0 importuni ardcliofies,vt etiam

fumorum venditores, qui audacia quadam impudenti (fr intolerabili,
iHuemutem fibideuinciunt ,
eoc^ nomine literarum gloriam infigni
quodam fasin complere non verentur.Qmdenim nos, nos inquam la-
ioriofi 0 induHrij ,non vbicumquefaci fcholaUica probamur ? quia
fajlum omnem procludimus quiamalumtufiadere vtilitati attdien-
:
tiitm qudm voluntati :noti pendemus ab aura populari thuic multorum
capitum belludt non obfeqmmur. & hinc illa lacryma, Auditores , vt

nemini mirum fit ,
chm etiam lupiter ipfe ,
vt efi in adagio vetere,
neqmdsm plaiere omnibus popt. Sed vua tamen optime faiiorum
cott feientia,0 doiiortmqusrundam hominum de notiris findiisgra-
tiipmo indicio JuiientamHY atque animum colligimus :
quamquam
AD AtCTATI EMBLEMATA. 59
nihil fit qfiddme pcemiere debeat ,
vt eorum hominumqui ab euentti
metinntm omnia,fertunAmincufarevelim. Licet enim minimeglo''
Tiaripofiim,vt iUe ctti milie Sicttlu errabant in montibus agua iHeque
cantare audeam qua
fohtus fi quando armenta vocaret
Amphion Ducacusin Ad^sco Aracintho:
tamen mea ipfe forte contentmft foi eH,fi licet, Auditores ,
diem in*
genue:
Non %Ti adeo informis; nuper mcin littore vjdi,
Cum placidum ventis ftarct mare.numquam egoDaphnim
Cantando metuani, fi numquam fallit imago.
Sed iam nimis multa de me: in qua «itwirww commemoratione vereor
Ke quts exifiimet me meas merces alienis nominibus ‘velle carius ven-
dere. quod fi facio, mei pUi.efumimmemor, vtquinafutU bomim-
tuf me ridendum propinem. At ne patiar vos hinc non fatiatos dijce-
dere ,
neve aberrem d fcopg,quem mihi primum, propofieram ,
vtq^
VHO quafifafce complebar, qtu hadenus d me diâ /unt, quafi,fl.u-
diofi Adole/centes [vos enim im alloquor, i» quorum gratiam nofiri
h: labores iushtuti funt) qnxfo inquam ,

noHri huius audor is anti-
quam docirinam diligenter obforuemus (f’ exofculemur : peritiam iu-
ih admiremur: eloquentiam conferemur : fuccindum dicendi g»m
eodem cum deû hominibus confenfu approbemus : varietatem certe
gratipiuam imtndifimamq^ venemur: cuitu fingulas eas^ ad-
mirabiles virtutes fi penitius intuemur ythefaurum habemus fiuh
auro Hullisq^ aemmu conferendum : muJto^ magis admirabilem ,fi
eius vnius feUchfimas dodrina gemmas cum aliorum vel certe per-
multorum fiofcults comparemus. In quo Emblematum libello mea
qualicumque commentatione iliuslrando , non puto me omnino ma-
le bsnas horas coltocajje : quamquam id didum nolim , vt cornici-
bus , quod aiunt, configam oculos

,
aut me apud vos ejferamim-
penfius , quod neque veUra de me expedatio neque meus pudor ,
vnquam pateretur. Sed hoc vnum contendo excufetur quajo (»4 :
enim mihi non fe met deprecandum excnfetur inquamnimmado-

)
le/centia mea feruor, qui libeUnm
quafi e nido implumem ,vt ita lo-
quar vt immaturum fetum emitti permiferim excufetur deni- :
que nimia fortajje tarditas , qua efecit vt nondum fatis mihi facere
potuerinf ,
neque fupremam admonere manum in eo diligenter emen-
dando, eo quod continuum mearum praledionim penfum ab eo quod
tam diu mihi propofueram ,
me diutius auocarit. Sic enim mihi
. firmo quodam animi propofiio Jlatui ,
vt quamdiu mihi libere ac
quiete
6o CLAVD. MIN. I AVD. AD ALC. EMB.
quiete verfari hac in Academia licuerit ,
ejjuiam vt qni eruditis ho^
minibm rationem met eiij confiare velim^ûideHim verear apud vos

meas hic fateri delicias? Adolefientes optimi^
Muiae nofter amor Permellidcs.
in quarum fiadio quamquam molelio arumnarum pleno , boneU^
tamen (^landabiU^fic me contineo, Jluûlari Dei beneficio, vt nullus
vnquam fuerit adolefcens ,
qui me toto iam fexennio profitentem de
fuggejlu audierit, cui tamen modejlia commendata fit, cui honefii cui -
tus, cui denique humanitatis Utera^qniidem mihiexanimo non fuerit

obfeciitus. Nihil morer aliorum ftudia labores certe multo sfollici-
tudinum plenos, per me licet ,
ebledentur alij cack quibufdam cupi^
ditatilm : altj fori iuroia configentur : hi rei militari, aut mercatur a
faciunda totos fefi dedant: alij lucris inhient, & opima/acerdotk vel
prêce,vel pretio, pofiint, aucupari nondefinant:
fi
Me vero primum dulces ante omnia MuQe,
Quarum facra fero, ardenti perculfus amore.
Accipiant , cselique rias 5c (idera monftrent.
Dixi.
CLAVDII
6i
CLAVDII MINOIS I.C.
COMMENTA RII A D
EMBLEMATA
ANDR. ALCIATI.
AD PROFATI O N E M.
DC/?^>;?r4f/«;z?.1DcChonradoil!oPeutingcro, ,
.
, r J n °s Ch-amnAa
CUI hoc opulculum dicatum con Itat, tantum
ca dicam & huc referam, quae fcripiorum
nollri temporis Icftioneconfcqui potui. An-
drcas Cratander in Epiftola quadam , quam
editioni omnium Ciceronis operum prsefixit,
hacc habet.ChonradusPeutingcrus, eximium
illud Aiiguftanorum Vindelicorum decus &c (pccimen , qui
cum incomparabili audoritate quam ,
in gnauiter fuftinjcndis
molibus ifcipubl. magna nominis celebritate adeptus efi:,cgre-
giam humanorum ftudiorum peritiam coniunxit. Pro quibus
quoanimodepugnetjVcIindc fatisapparet , quod mihi ali-
quot Ciceronianarum orationum reliquias, & vcncrandxvc-
tuftatis exemplaria tranfmific , tanquam auxiltatrices co-
pias, &c. H«ec quidem ille. Sed exprcfliusHenricus Pantaleon
Profopographias parte 3 eiufdcm Chonradi vitam ,laudcsquc
perftrinxit. Sicautem: ChonradusiHe Auguftae Vindelicorum
ex honefta familia natus , & in omni genere virtutum ibidem
educatus eft. Iseum felici ingenio cEet praeditus, a teperis an-
nis literis incubuit , & in primis legum IciSioni diligentem
operam impendit. Hinc fadum , vt iuris doikrr omnium ac-
clamatione creatus fuerit. Accedebant multae heroicae virtutes,
& rerum agendarum dexteritas. Itaque patriae vtilis ciuis 6c
fingulareornamentumextitit.atquea MaximilianoCsEfare in-
ter fuosconfiliarios cooptatus fuit. quinctiam hunc Erafmus
Roterod. plurimum ob eruditionem dilexit, & inter fummos

amicos habuit. Scripfit isanno ijo^. Sermones conuiuales,
in qui-
CLAVD, MTNOrSCOMMENT.
in quibus multa dc mirandis Gcrrnanise antiquitatibus rcfe-
ruivur; prxterea degentium quarundarn emigratione Epito-
men, quae Procopio,6c aliis hirtoricis in editione adiedla. Erae
enim Chonradusrertim antiquarum Eingularis sftimator.qui
<iafmodi indagare , & ponens proponere magna delcftatione
erat folitus; tandem setate confeftus obiit, & apud fuos hono-
rifice fepultus cft, Hadtenus Pantalcon,quac omnia paene mihi
videntur fiimpta ex iS. Epifl.Erafmi. ^
Dum pueros] Difiimilitudinc fuum n<*gotium cum aliorum
otio conferens, tria luforum genera ponit, ex ad iun£lo tempo-
re quo hocopufcuium fcriplerir. Pueri nucibus deledantur;
hineque vulgo tnta prouerbia. Relinquere nuces j & Ad nu-
,
ces redire.Adolcfcentcs dc iuniores teffera dcleftantur, quod

cftaleatorum. Segnes autem , quique corporis motum refu-
giunt.chartulis pidis obleciantur.
iugUm. \nuy:,
.têru.] Dicitur teffera, quicquid ex omni parte quadranirh
cft.Gel.lib.t C.ZC.& Ca:l.Rhod(g.lib.2o cap,i4.& 17. Cubus
.
a Graecis dicitur: cftq corpus ex lex lateribus aequali latitudine

j
planitierum per quadratum. Is ciim efiiadus.quam in parrem

incubuit, imrnotam habet ftabilitatem , vt funt etiam ttficiac,
ejuas in alueum ludentes iaciiint. Budaeus s.Dc alfe.
Emblemata cuMmus.] A fabris aurificibus ,
vel aliis fculpto-
ribus Significat fe horis genialibus haec lepida car-
mina conicripfilic. Suntenim emblemata, ornamenta exem •
ptilia,quae ad placitum vafis argenteis , aureisvc tolli & repo-

vanaque vt flocculorum, fic dc
ni poifunt, qualia funt figilla,
rerum aliaruno fimulacra affabre celata vel depida. Sicaccipi-
tur id nominis a Cicerone primum, deinde Vlpiano. Ex libris
enim lurifconfoltorum didicimus, nihi! aliud emblema cfle, I,.
ciim aurum, §. idem Cclfus, dc pediculis argenteis. §. i. D.

1
,
de auro dc arg. leg. Ea vox ciim peregrina efict & Romanis

, ,
auribus non fatis nota, Tiberio Caefari minime placuit , vt

principi qui patriam linguam praeferret externae. Qnamquana
cnim,aitSueton. Graeco fermonc promptus cflet , non eftta.
men nifi opportune vfus: abftinuit enim, fed in fenatu maxi-
me. Adeo quidem vt monopolium nominaturus, veniam pa-
tens poftulant ,
quod fibi verbo peregrino vtcndupi eflet. At-
queetiam quodam decreto patrum, ciim
in (la recita-
retur, vocem commutandam ccnfucrit, dc pro peregrina Ro-
manam noftratcm requirendam: aut fi non repcnretur,yfl plu*
libus, dc per ambitum verbotum rem cnunciandam. Id^m ip^
Dionis'
.,
A D E M 3 L ^ M A T A A N d; A t C T A T I
^
Dionis epitoma. Et harc quidem ille. At iios Emblematis ver-

bum retinemus , vt i.im receptum vfu dignurnque Romani ,
ciuitatc eR enim venuihsm & elegans , imo lignificantifli-

;
nium,5c ad hanc imitationis matcii.rm appoiiiillimum

Fejlitin horti. Diebus genialibus quibus nonnum reaiittebant
a Iciicnoribus Rudus, vel, tciliuis horis, id cR^bbciiiuo tempo-
re. Sic enim Mar. Tullius, ciim dies aliqui dabantur ad rufti-
candutn vrerramnum dantur iuRitiorum d:cs noRns Sena-

,
tcribii?, ad eorum numerum accomrnodab atquac fcribcbat,

icftis cft ipfe 1 .de Legibus. Vegeta autc & ftrenua ingenia, quo
plusrcccEus (Limuni,hoc vchcmentiores impetus cduntaitVal,

Max. lib. ).c3p.6. Quo forte pofiim non inconcinne Demo-
criti attexere, ex Stobaroj Orat, i 6, quo Joci ait vit.Tm fine fefti-
uitatibus, longam viam cJfe (inediuciloiiis ; hoc eft
Vcriim 5: occupatis die-
bus aliquid agendum Seneca monet EpiR. 73 quin - Sc fcftis.vt
Quippe cti.am feftis quaedam exercere diebus
Virgil. i.Gcorg.
fas 6c lura linunt, lilud addo Xenophontis fortium virorum ,
voces & gcltu?,cti.im in vino,6c lulu dignum ftudio & memo-

Tatu quiddam proferre.
AriiJiCHm tlJn(lri.] Hic veificulus deferiptionem conthietTS»
qua de re iam fatis. Icd hicaduerte materialem
caufarn.
VtHihta vt tGYtilos.'\ Finalis caura,& vfiis Emblemar^n. To-
rulos .autem appellat eminentias quafdam in vdiibos.corollisi,
&: aliis fimihbus; Cicero in Oratore peifefto , dc mediocri ge-
nere dicendi Icquens, Addit, inquit, aliquos vt in corona toros,
omnemqueorationem ornamentis modicis verborum fcnren-
tiarumque diftinguit. Sunt itaque toruli ornarnenta ex auro
,
vcl argento, qua: petafis, id eR, piJeis, aut penulis veftibusquc

adiici folent.Palam eR illud ex Amphitruonc Plauti Tum ;
meo patri autem tortilusincrit aureus fub petafo.

fe?<»y;r.]pileis,galcris,&c.Pctafum, Arcadicum pileum Rgni-
ficationc primaria eJTe, didici ex Hefychio. •Bre-marsre r
(pofrtfiet. fic enim legendum in Helj^chio non^â»;f^«i vt in
, ,
. vulgatis. Suetonius ait.AqguRum non nih petafatum, hoceft

velato capite fub diofpatiari folitum. Certe & Poetae petafa-
tum Mercurium Id nominis a
faciunt. pandere, vel
extendere defleftitarrquod pilei genus galeio nonabfimric vo-
lunt. Prudentius z, in Symmachum;
Nec petafo tnfignis poterat Laced&momc^^pta
t MercHrm feruarefufu de clade paUsiras,
parm(ti.'l
CLAVD. MINOIS COMMlNT.
pmmpu Parma, fcutum brcue peditam, pelta etiam diclaS
']
Plinio. Nonius in diftionibus Parma, 5c Veles. Martialis:

Hac quAfoipefoUt vinci, qm vincere raro,
Varma tibt fcutum pumilionis erat.
VartoDc UnguaLaiina, & Alexander ab Alex. 6 cap. 21. .
habent i^.gyptiorum Hicroglyphica vt

Sic fe ,
etiamnum hodie fymbola ea, quae armis, rcutis/fignis militari -
bus, & ceteris id genus apponi folent. i)e quibus lepidum St'
eruditum fcripfit Dialogum Paulus louius. nos in noftro lyn-
tao^mate quaedam adduximus. Tacitis notis fcriberCjaliofenfus
& dofte quidem TurnebusAduerrr4.cap.vlt.ad fin.
Attihifupremus.'] Optatio cx diflimilibus. Idem ferediffi- -
milium loeuseft apud Horat.ode 8.hb.4.Carmiri.

Donarem pateras ^gratdque commodut^
Cenforine ,meis Ara fodattbw :
Donarem tripodas, pr^mia fortium
Graiorummeque tu pejfima munerum
me fcilicet artium,
yerreSydiuite
ûasaut Parrhafus protulit aut Scopas. ,
Sed non hAc mihi vismon tibi talium

Res efitaut animus deliciarum egens.
Gaudes carminibus: carmina pof[umus
Donare,(^c.
Huiusautem diffimilitudinis hxemihi videtur gerniana fen-
tentla: Poirum egotibi.Chonrade, Emblematum quorundani
liluam & cumulum cx veterum audorum bibliothecis aggre-
gare: at magnus Imperator (cui fisa Con{iliis)poteft tibi com-
mode 6c munifice fuppeditare veterum artificum manupretia,
ftatuas, imagines ingeniose pidasjfollcrter exprcfias.fculptas,
"cfformatas.-ipfiifimas inquam imagines, non piduram quan-
dam nudam aut defcriptionem, qualis mea hscceft chartacea.'
fupremusCafar.] Maximilianus Imperator , cuius confilia-
rium fuifie Peutingerum paulo ante meminimus ex Erafmo.
Ipfedabo.'] TWpiOT» in libro Poetico Poetae confccrato. Non
enim modo videndum quid fed &
cui des. Seneca De bene»
,
ficiis Vide ne mittas munera fupcruacanca vt feminae arma^

:
,
ruftico libros, 6c ftudiofo retia. Id enim eft ac fi cani des paleas,

& ofiaafino.SicMartialis i4,lib.red non eodem tamen fenfu:
- Non funt munera qua putas puella.
Cum donat vacuas poeta chartas. , Idctn, 7. ^
Diuitibus poteris Mufas, elegosque fanantes

Mittere: pauperibus munera pexa dato. ,
Idcrfi
:
,
AD EMBLEMA i. A N D, A t Ci
Idem lib.eod.fcd aliorfum
Muneribus cupUt fi quis contendere tecum,
jludeat hic etiam CaHrice carminibus»
Et id quidem mihi reuocat m
mentem diftichon Latmum lani
Larcaris,dodiffimi hominis, ad louianum Fontanum;
Verjiculos Fontane tibi jfic munera Baccho
:
Libamus Bacchi,/ic Cereris Cereri.

Fignus amoris habe.] Id Seneca de faeneficijs*
Beneficia non numero, neque magnitudine cenfenda.rcd
dan-
tis voluntate : roushctQofnts
7rô^fiia4>. r>emoflhen,
A«a-7 <r.Sed adrem maxime facit to5r/)g:vz»r cius qui librum
con-
iccrat, & eius cm offertur. Etenim vt
Ariftid. ait orar. Jg«Sv'
Templa dijsfacrareconucnit viros autem egregios 5 ;
decet Ii-
brorurn dedicationibus hoqore afficere. Hoc
cft nlsf^ , vta»
AD EMBLEMA 1 .
P ROPONiTrchcmagentilitiumfiucinfigneDucatusMedio-
lancnfis, in quo
cm,vcl anniculum puerum rubore
ferpens caeruleus in aureo
«quorc iDfan-
tindum cuomens, confpi-
itur. Cuiasquidemfcbematis rationem
adfcraro,fiprius huc
ranftulcro, quod idem nofter auflor ea de re
fcripfit c.
4 5. Dc
ingulari certamine , vt Alciatus ipfc Alci.atum enarret
hac iii
larte. Sic enim ille: Celebre eft in Annalibus Othonis Viecco-
Lui
nitis cum quodam Sarraceno in Afia certamen, quem ille ma-
ijiucapiuna confoffumque
ornamento priuauit , idque
galeje
l
\
addidit^ hoc cft, Vipera vix natum
dhuc manantem fanguine infantem orccuomens;
&
nimirum
. b Alexandro Magno acceptum emblema.
Siquidem incius
‘ ntiquis riomilmatis idem figillum
reperire cft, quo louc fc na-
^m rex ille per ambages oftendebat. Etenim ferpentis forma
luribus Oriciae locis lupitcr
coIcbatur.Suntque in Afia genc-
3r^p^tura , qMos ore parere hominum opinione
receptum
Hactenus ille. Celebratur itaque ftemma
.
dufmodi a diuina
ant.qaa origme,perennique
^ nobilitate,^ fano Sapienti* ca-
«tc.promanantc. Sed inftitucnti mihi
commentaria integra;
uoadcmsmaxinje fieri pQtcft; occurrit praeter alia,
quSde
^ ko^
66 CLAVDj^MINOtSCOMMENT.
Frant.POtair-
hocftcmmateDucuaiMcdiolanenfium retulit FrancircusPe-
ib4. trarcha. Rerum memorabilium libro 4. ad finem cuius haec :
paene verba funtjAzo Vicecomes, qui deinde Mediolani Prin-

cipatum obtinuit, magni animi iuuenis, patris luflii cum copiis
tranfmific Apenninu« In ea expeditione ciim forte dcfccndcns
equo requiefeit, ingens vipera, nullo adueitcntc comite, in ga-
leam Principis iuxta poJitam irrcpfit quam cimi mox capiti
:
reponeret, famofo quidem & horrifico fcd prorfus innocuo

,
lapfu, per genas Ducis interriti fluxit. Eam a nemine Ixdi paf-
fusadolcfcens illcanimofus, ad omen geminse vidloriae traxit,
hinequefadum tandem, vtipfcpro figno bellico vipera vterc-
tur. Et ha?c quidem Pctrarcha , magni nomiifis raracque eru-
ditionis au£tor; quam narrationem, ciimadolcfccns Bononias
ftudiis operam daret, rcfepeaudiuiflTcrcribit. Idem paene Ga-
Gahritl Si*
bricl Simeon Italus retulit, eoCompcndio, quod lingua patria
tntoH,
edidit de DUcibus Mcdiolanenfibus; cuius tamen verba huc
FatU.. Mm, conferre minimeattinet. Paulus autem Iouius,noflra patrum-
que memoria hiftoriae feriptor infignis, cum Alciatoconuc-
uit, eo nempe libro,quo Mcdiolanenf Pnneipum Vîcccomt-
tum vitam efl: complexus. Ait enim Oihonem (facro in bello
contraTurcos &Sarracenos,BulionioGodofrcdo ducejinfigni
pietate 5c magnitudine animi virum , nihil territum Vôlucis
Sarraccni ferocitate , qui medio in campo ad fingulare certa-
men fortiflimum quemqueex acieChriftiana prouocabat,cutr
eo fuiiTc congreflum, tandemque cum non m.inore fortitudine
quam felicitate deuicilfcrdequeconfofli hoftis galea opimum
pleaumquc immortali gloria fpolium rciulilTc, auritam ,
fcili-
cono calfidis crcfla,;

cet, viperam inexplicatis fpiris minaciter a
& puerum paflis manibus dcuorantem.quod vnum aufpicata

virtutis argumentum , non modo gentilitiae laudis gcftameii
fuit.fed & & impe.
pofleris id infigne audafler vfurpantibus ,
ria,& opes gloriam portendit. Fuere qui exiftin-cm

late
Volucem ex ftirpe Alexandri Magni progenitum , tuliflc pre
infigni viperam, ex Olyrfipiadis fabula, puerum parturientem
quod ea a dracone fe coinprcflam fuiflc,Iouis imagine, praedi
caret. Siclouius. Ceterum id ftemma nobileSc antiquum vi
îd/;erftr • deo. Si quis enim veterum .(Sgyptiorura notas , quas Hiero
pt nt*m * glyphicon nomine appellabant, obferuarit ex Oro maxime Ni
pt^dejignA^
liaco, facile difeet cos imagine ferpentis, Imperatorem regem
km*
quedefignaflTe. Qmd enim dominium orbis quid prouincia
,
Principem, quid regem optimum Se tutelarem fiuecuftodcm

quid heroem^quid nominis Si famas amplitudinem flgura fer
pemii
Ab EMBLEMA !. AND. ALCI ATI. Cj
^rntisfxprimcbanr,ni(i c]o6i lpcd:Aio hums animalis admir^-
biiigfnio. conditionem & dignitatem Prmcipumco fchema-
ic ingeniolo, eruditis hominum oculis proponi volebant? ia-
ftatum enim fuit olio» Graea libcttaie in potcntiores qui po- ,
puli diipcndio funs opesadaugerent Anguem , nili anguem ,
deglutierir , draconem non tieri. Sed & proditum mcmorise

cftjcipco as olim admndtos iconibus V qui Opis De® hmUia-
ens apnoni erant loliti quo hgnificabant orbis {^rincipatum.
,
Anguis enim cucularis orbem, Leo vcio fortitudinem viiesque

rcpraucntabjt. CLiod auiem (crpcns ita fspe depictus cpalpi- fer.
ceretur, qui iibi caudam mordicus ore rennciei, pane: {ui ;
qui pente-n
expiuucnnt. Ea vero mihi perplacet triiditoi um ,j

.mis nam /v.Y--
hominum conicctura qui aiunt eo infciicctum

j
, & qitav, oi>
oculos pofitum fiuflc Regem eum ,

qui fi.it in libi adiooum
omnium coaniiorum piudcnter Se accurate pvopcuierct,
6c
cuiquevltima,fmb vero minima ctla>m cura: cHent. b' eniri
iiomincAuguitus, AnroninusPius,Ti aianus, Hadrianus, PtT tu
nax,Scuefus Aiexander ad caelum euctti iuniicon^ra -r-aê ctilic
Heliogabalo, Caracallae, Commodo, Domitiano, 5: aliis pei-
multis Reipub. Romanae peftibus quod liniuiatqoe adfu.n*
,
mum ilium Principatum coalcendcrunt, abiecta cura public^^

fibi tantum feruirejfuasque perfequi cu piditates.quo ime. qua
iniuria, voluerunt. Ccteium Anguis imagwm.P.cx cullos Sc tu-
telaris indicabatur: nam in bonorumPlTincjpunr monunicnti?i
populus fuum in Regem Itudium (cuius bencjiceiuiam grato
animo agnofccbat) non alio modo poltenS commendabant,
quam ferpente vigili ,
(urre^to vertice ,& elato pc.dore, quod
Homericum illud declarat, OtJ /ruvruâii
virum confultormt, quatis h-imep<^ ejje debet iotft
dteet ,
nocie dormire. Apud Horatium eo quidem Icnfu ierpens Epi- ,

Serps>)i
daurius appellatur, vt apud Gr^cos fl^g&is-6,MAc«!e,ad vigilantiam

defignandam*Dcniquc tam fuit infignc Sc celebre idHierogly-
phicum ferpentis vtnon temere Imperator ciarifllmtis Epa-
,
niinond.asvfurparit extremo ad Mantineam confedlo bello:

cuius memores poderi columnam erexerunt appenfo clypeo, ,
in quo fculptus draco eflet. Eius monumenti rationem aflbre

Paufanias.quia Imperacor laudatiffimus exSpartiatarum ge-
is
nere, quod Thebis antiquifilmum fuit, ortum duxilLe putaba-

tur, quorum id gentilitium infignc elfct.vt qui ab aiiauineis il-
lis dentibus a Cadmo telluri mandatis eltent omindi. Nondum
mihi tempero quin alia quaedam ad huius ipagnifki ilenf-

,
naatis areanuni tlluilrariiium adiieiamiln oiteniis cnini &pr«-^

£ i
63 CLAVD. MI»OlS COMMENT.
Enguii <jnid fagiis,Angue fumma nominis dignitas & amplitudo porten-
fgmficabat. debatur, non modo iis, qui ad rcgij dominatus, aut etiam regni
faftigium expc(âbaniur,rcd & lis qui arte quadam vel inge-
i
nio celebritatem quandam fibi compararunt, Vtenim retulit

Kefcm, I .De diuinatione M. Tullius: Cum Rofeius io cunabulis clTet,
cducarcturquc in Sclonio, qui cft campus agri Lanuuini, no-

ftu lumine appofito cxpcrrcfta nutrix animaducnit puerum
dormientem circumplicatum ferpentis amplexu , quoafpcdu
exterrita clamorem fuftulit. Pater autem Rofeij adaruipices
retulit: qui rcfpondcrunt,nihil illo puero clarius , nihil nobi-
lius foxe. Atque hanc fpeciem Praxiteles caelauit argento
Archias cxprellit verfibus. hage Cicero: Spartianus auclor eft,
ScHtTM Imf>. Seucroimperiu prcemonftratum: ei enim in ftabulo dormien-
ti ferpens caput cinxit, &fine noxa expergefactis arque accla-
.
mantibus familiaribus , abiit. Ferunt & Anguem portcndiffc

lAurdUnui imperium Aureliano, quanquam ille mediocrium fortuna-
rum & parentum eflet. Nam cum cius pueri pduim ierpens
cinxilTet, neque vnquam potuifTct interfici ,
poftremo mater
cius anguem occidi noluit. Mulier haec templi Solis facerdos
erat, diuinationum minime ignara quippe quae familiarem
,
Tiberiui C<e*huncferpcntemjtanquam genium agnofeeret. Tiberius^Caefar

fir. ferpentem draconem m deliciis habuit, cique fua manu cibum
miniftrauioqucm cum is corrofum a formicis obferua(ret,mo-
nitus eft cauendam efTc fibi vim multitudinis formicis enim •.
JMaxtminuf populum fignificari. Maximini lunioris, quia patre regni par-

Imm. ticeps fadus eft, dormientis caput ferpens circundedit futura& ,
dignitatis praeftgium. Idem pacnd, quod de Alexandro Ma*

gno, refertur de Pomponia Africani Scipionismatre, & Adtia
ma- matre Augufti Od:auii,quaein templo Apollinis fomniauit fe
ter.
cum Dracone congreftam , indeque fadtum , vt macula pidti
Draconis in corpore conftanter haereret, quae nunquam poftea
eximi potuit. De anguis augurio Cornelius Tacitus lib. i i.lic;
Sedente Claudio circcnfibus ludis , cum pueri nobiles equis
ludicrum Troiae inirent interque eos Britannicus imperatore
,
genitus &:L.Domitiusadoptionc mox in imperium & cogno-

mentum Neronis adfeitus , fauor plebis acrior in Domitium
loco prsE fagi acceptus eft: vulgabaturqueafFuifteinfantise cius
j
dracones in modum cuftodum , fabulofa Sc externis miraculis

affimulata Nam ipfe haudquaquam fui detradior viiam om-
.
nino anguem in cubiculo vifam narrare folitus eft. Virgilius

non temere fcripfit anguem exifle e tumulo Anchifis. Veteres
emm, vt eft apud Plutarcfeunj in Cknmcnc , ferpcnics tribac-
tmi
AD EMSLEMA I. AND. ALCIATI €9
runt heroibus :cuius rei rationem non vnam multi afferunt.fic
enim Poeta lib. 5 quo . loco ^^.neas patri iufta facit;
SalnefanHe parens jurum faluete recepti
Nequtequam cineres ^c. 6c dcindc.
Vixerat h£c, adytis cum lubricus anguis ah imis^
Sepsem ingens gyros, feptena volumina traxit,
implexus placide tumulum. vide reliqua.
Sed hacc fatis.
fsnuofi efaucibus anguis,] Fauces funtgulae partes interiores. Fami.

Plmius: Summum gulae, fauces rocantur; poftremum lloma-
chus.Sinuofusautem epitheton ferpenticonueniens.-finuofum
sinuorui an^
enim dicimus, a longo finu , apud eundem no-
firum auctorem po^ca,finuojiin faucibus antri.
/lemma.] Nobiliores erant,qui fui generis imagines Sc flem- Stemma.
mata proferre poterant. Budacus Annotat, in Pandeftas.VTur-
patur plerunque pro corona ; dedudlum enim eft id nominis
a --
W^sc3j:vt illud Homericum,
rsfê6Tt;^r(^ y^fs-)rS)triôît A.^zrixt<a9l^.
Alciat.rcfcrtz.Parcrg.c. 3 o.Legc 6 Mifcellan.P.Nannij.
.
gentiUtits.^Vto imaginibus pofteriora tempora infigniagen-

tilttia habuerunt qua: arma vel armaria vulgo dicuntur:
, quse fiemmatl ^
ipfa quoque primum, vtfimileefl veri, virtutis fuere praemia,
ac rerum praeclare gcftarum decora. Budaeus.
Tellaum regem.^ynQ^^^s-iKesg pro Alexandrorvt apud luuc* Feliam .Alex-
lial.io.Sat, Wer.
Vnsu Vellio iuueni non fafficit orbis. Aufbnius Paulino:
Ocyus illa tugi fatalis foluere lera
Fellmm potutjfedeum reor.
Sicautem diclusa Pella vrbcMaccdoniae.Pompon.McIaIib.i,
quam ctiana Plin. Alexandri patriam appellat,^ .lib.
5
fuum genus.-] luftinus lib.i i.ait Alexandrum , virum fupra PracUrm
humanam potentiam magnitudine animi fuifTc praditum. -Alexandri
Qâ nofte eum mater Olympias concepit, vifa per quietem cfl
cum ingenti ferpente volutari: nec Dei decepta fomnio. Nam
profeab maius humana mortalitate opus vtero tulit
quam
cum i^-acidarum gens ab vitima faeculoru memoria, &j regnu
patris,fratris, mariti, Scdeinccps maioru omnium
illuftraucriti
nullius tame nomine quam fiiij clarior fttft.Plutarchus
audior
cfl, quod cumAmmonis facerdos Alexandrum
falutaturus,
hnguaEvuiopr3ffpeditus,pro^n^;o,,filiole,dixifretww7«5W, id
cft.Iouis fili, hinc csleftis originis gratiam captatam
cui ini-^ ,
tia dedifiet error* Apud Lucianum in Mortuorum dialogis,
£ l „ Akxana
JO CLAVD^MTNOIS COMMEl^f.
Aicxancler flatetur vtiic fibi fuiflc ad res gerendas ,
quod louis
Ammonisiiiuiscredercrur.Formidandum enim erat, ne aliquis
libi repugnaret. Id cur Fidum (it, lege Auguftin.Dc ciUK.lib.5.
C3p.4. Praeclara exrat Alexandri lautfatio apud Appuleium
prtmoFiondoruto,
Ittpiter w/4»»- Dutfi fe Afrimonefcttum,'] lupiter Ammon ab arena didus,
tfion. ^ quodfub arietis fv>! ma coierctur, in tempioa Libero patre in
arena condito, qua do re multa Lilius Gyrald. SynragmaK
i.hift.Deor. Poiiiian. c.ip. 52.M1rceIian.Lcgc & Hygm. lib.i.
De lignorum csieii-.hiftorjis.
tradu 7itficquofdamtMitier angues.'] PliniiiS lib. 8. cap 2?.&
Soiinus cap. jO. PolyhitL Amphisbxnas ore parde traduiitihis
cnimi caput ell: geminum , hoceft &: ad caput & ad caudam.
,
N^^rninem quidem fludio/orurn latere velim. id commode atq.

perlpicue relatum Icripns a Pierio i 5.Htcrog!yph. nequis mc
ingrati animi arguat qui ex tam foccundoac copiofo rcruna
,
fcledilTimarum pomoerio tot flores & frudus collegerim.

enitter.] proemti Enixae dicuntur feminas, ni-
piiu.
tendi hoceft conandi <&: dolendi labore perfundas. Nexum
, ,
enim dicimus ardum colligatum. Nonius. Id quidem ad

zonae folutionem referri non inconcinni poteft^qua partus de-
feribitura poetis^ nempe quod omni nexu oportet mulier fol-
uatiir, vt commod>hs enitatur & pariat. Callimachus Hymno
inioucm:
eserr 'pee* <>r’i^vcm79 fttrfffv id eft, quando peperit,
3
t P®? quod & admonet Greecusfchoiraftcs. Alcimede apud Apollo-
nium Argonaut. i.filij difceflum lugens,
—w Isr/
Iaoow yfK7»t. quo loco fcholiaftes ab altero

fion diflidct.qum & adiicit ,
c^v ^
Quorum locornm mihi copiam piô fua humanita-
te fecit loannes Frater, Baiocenfium gymnafij hac in Pacifio-
rum Academia primarius, vir viriufquelinguae peritiflimus, &
cum quo, litcrarum nomine, mihi nuper amicitia intcrcellir.
Anquiajic Vallas ,
Teftiscft Pindarus Olymp. ode 7.
,
Cwr VhUm 'e
Icuu nata Ci
citius rei rationem (fcd aJiam atque aliam) reddunt Fulgentius
êbre. Myihoiogic.2. Phornutus Denatura deorum , Gyraldus Syn-
tagm. 11. Ouid. Faftor. 3. epiftnythia etiam fua tradit fcd ,
longe aliis diuerfa. Exhisenim alij rpeeuiationem phyficam,

alij tthicca alij alia confiderant. Themiftius oratione 10.
,
'jTf ryf (alfoquitur Imperatorem Va-

lentem) (E 'quânr fo
I
AD EMBLEMA I, AND. AtClATI.’ Jt

«} ^/X#-
cz^$uZTtsc^'lff^ ^tJêl^yyfifitiSecfAaif^Jûoafitax cv 'h^mvi"
oKi. /iet 7^' T»T9
2^
^ vltb cic T?ff xfpaXtjf ^»S«» 01*
irr/sTSii
êtaiXiim AtflTrXo-,
J9F «;rf0j«r0,#*«T5 «f«|/»«X0;79»c^^0;T20, i»-».«£r »05vci«^y00
etteetyt^ytiifif i5 r» Exiftiino autcm cum Pindari
fcholiaftcad 7. Olyrapior. figmentum id efic referendum c6^
t dicamus omnes artes & difciplinas c loais cerebro id cft,, ,
fummi & praepotentis Dei mente & fapientia prodiifle. Per-

fpicuumenim nobisefie debet vt alia omnia bona,fic ipfas*
,
quoque ingenuas artes a Deo nobis elTc communicatas, Ec

quanquam Dei beneficio nobis haec Mincrua generetur , du-
ftore tamen & magiftro primiim opus eft. Adeo nemo cft,qui
dodrinae laudatiflimam 'i^tv comparare fibi queat, qui non
bonis praeceptoribus fefe tradiderit infiituendum. Hinc enim
a minuendo quod neruos minuat, Mineruam didam putant. •
,
Pallas aurem Xot

vel ?
vuJiêivTi ^0gy,ab hafta vfbranda»
vel a Pallante occifotqua derepoftea fufiiis.
de capite orta ohU.] Imitatus videtur illud Propert.clib.5.
Semma curarum de capite orta tuo,
Martianus Capella initio libri vi.de Pallade,
Hinc de patreferunt [me matru foedere natam,
Trouida confilia quod nefeit curia matrum,
Poftrcmum hunc verrum(quod obitermoncam) vnavocc cor-
ruptum, Bcroaldus emendat annotat, in Caligulam Suetoni;,
ac pro/y»y///^, legi maudlt, Ego cum meo lurcto
ita melius &c commodius, nifi me coniedura fallit:
Prouida conftly quod non fit curia matrum.
Nolim mihi fore moleftum ledorem Tzctzis ratio-
, filfacij
nes adduxero, cuius haec fermefententia in commentariis, iis
quos confcripfit inCaflandram Lycophronis: Tritonia Pallas
dicitur quod in Trito Libya: flnuio nata creditur j vel quod
,
tertio menfis dic orta. Ideo enim tertia dies Mincruae

facra cfl:
Athenis, vel qubdo^ nis rfinlt id cfl:,Iouis capite progenitae
,
TgiTB enim Boeotum lingua, capot nominatur:vcl quod eadem

cum Luna fit, quae tertio quoque a coitu dic appareatrvcl quod
eadem fit cum aninia quae tres partes habet,
,
Uyitruon vel quod eadem cum prudentia fitraut ex Demo-

fcQtcntia,c]upd haec tria praeftantur ab anima bene con-
criti
,
fulcre,rea^ indicare, rc(3cagerc,hocea,fyS*tXfii;mJy,*flh«y,,e5^
E 4 AD
f% p.L A Y Et* MINOIS CO M M E N T,
AD EMBLEMA II.
N
rum
ihilmihi videtur hic afEngcrc, quam quod Mediolani^
vrbis Inrubruin notiflimac «notationem eliciat ex dua-
Gallia ciuitatum fchematibus publicis. Ait enim Heduos
Heduerum & porci»Bituriges arietis habuiflc lignum. Memineram quidem
Alciatum Parerg, iuris 5.C.13. alterius meminifle. Huius haec
•
verba : Habebant Sc ciuitates fua figna , quibus originem aut
cultum tcftarcntur. Hinc in nomiimatis Athenienhum plc-
runque vidimus noduas. Sic Ciaudian.
——ad moenia Gallis
Condita Imigexa fuis oHmdmtia pellem.
Quo fortaflTe pertinent quae de Mediolani iadis fundamentis
refertLiuius 5.ab vrb.cond. Ex Heduorum itaque Bituri- &
gum fchematibus publicis hic conftituitMediolani . Me-
diolanum autem a fue mediatim lanato denominationem
Mediekmm fumpEt. Dum enim prima vrbis huius fundamenta iaccrentur
tientim- (vt prxter alios retulit D. Ambrofius) apereft repertus media
parte lanatus: Alij a Medoinfubrum duce nominatumMedio-

lanum malunt. Vrbs eft metropolisGallix Cifalpina^â Galiis_
Infubribus condita 359. annis ante Chtiftum natum ; quan-
quam Olanum ducemT ufeiae primum eandem cxcitaflc tefte-
tur Cato fragmento 7- Qrigin. Hjncdodi pleriquc prodiere,
inter quos non infimum «fcd merita gloria certe infignem Al-
ciatum iurc adfcripferimjqui hoc emblematcMediolanum na-
tale folum non illepide celebrat.Ncc vero mihi temperare pof?
fum quin adiiciam quod difccndiftudiofis non omnino difpli-
ccat. Imperio in Orientem tranflato ,
veteri quafi fcncfccnie
Iloma , Imperatores, Mediolano capi & deledari coeperunt-
vndein tantum exercuit ca vrbs,vta Procopio2.Gothici belli,
prima inter Occidentis vrbes pod: Romam dicatur, 8c facile ce-
teris anteire , vt magnitudine , ita 8c hominum frequentia, rc-
liquisque fortunae bonis. Aufonius Catalogo illudrium vc«
biiim:
Et Mediolani mira omnia, copia rerum.
Innumera culu^ domus,facunda virorum
Ingenia,; amiqm mores: tum duplice muro
Amplificata locijpecks , populi voluptas
Circus, ^ incluji moles cuneata theatri:
Templa, palatimff arces, opulens^ moneta,
regio Herculei celebris fub honore lamcri,
CHnUaq^marmoreisfirnata peristylafignts^
Moenia^
I
AD EUBLBMA 1 1« A N D. A L C I A T 5 75
^cmiaqîn vaUiformam circundata limbo:
Omnia qua magnU operum velut amula formk
"Excellunt, nec iunâ fremit 'vicinia Roma.
Adidilluftrandum multa fuppedjtabunt Geographica Vola-
terrani & Munftcririllc quidem lib. 4. hic verp a.longe plura
retulit. Q^xdam etiam petenda ex hiftoria Liuianaiib. 5.ab
?. c. vtiam admonui.
Bituricuveruex .2 Vcrucccm hic pro ariete fortafle pofuic *Biturign,
^yTO;j^j)ro6Sr,fed parum refert. Bituriges autera(quorum ciui.
tas metropolis eftBiturix) Aquitaniae populi funt. quorum fi-
nes ab Heduis Ligeris diuidit Buuius, de qua lib. S .belli GallL

ci Caefar. Vrbseft Academia florcniiffima celebris, in qua per In Academia
quinquennium magna cum laude ius ciuile docuit Alciatuss Biturigum
frcfejjitt eii
quod ex aliquot fuorum operum locis colligere cft facile, tum .AlciMvu.
yelmaximehis verfibus (quorum mihi copiam fecit ante ali-
quot annos, vir eruditus, qui Alciatum dolorem illjc audiuit)
quibus Biturigem donauit,cum Italiam repeteret:
Vrbs Biturix inuitfu, amans te defero amantem^
Quinque per aftates terra habitata miht,
Nunc opus ad vitulos esi a veruecihpcs ire:
Ergo vale , ^ felix fit tibi lanicium .
His autem ad Biturigum ftemma, quod nonnihil ad-
alludit
iuuat huius loci enarrationem. Qmbus Alciati verfibus con*
tumeliose refponditncfcio quis; quoiure,quainiuria,noncft'
meum , nifi quod exiftimem nihil tam belle fieri di-
difquircrc
male interpretando poffit deprauaricr. Huius
cfve poffc.quin
anonymihoceft maledicum tctraftichon,
Non nosfed noslros nummos Al:^tus amabat,
ûi tacitusJpretis vanuit hojf itibus.
Ille ergo valeat vitulos pafiurus.-at illum
Nesira vel horrentem fidgere lana teget. }
Ceterum ciim ait vitulos, porro Italos intcliigit cuius rei cau- r
fam ex Gellio petas licet, lib.nempe 1 1 cap.i . quae tamen a me

obiter difta fint.
Heduudatfuculafignum.'] Hedui, qui & Auguftodunenfes, Hedui.
Galliae popnlijinDucatuBurgundias & Francorum regno fiti,'
olim fratres & confanguinei a Romani? appcllati:Ca:farCorn-

mcnt.belliGall.lib.i, facula.'] pro rue,diminutiuum.
Eatria debita erigo Aufonius ,exquo Alciatusid vi-
Sic
deri poteft mutuatus, epiRola quae incipit, Aufoniusgenitor;
ipfe ego Burdigala gentu diuerfaper vrhes .
Quattuor antiquas,ftirpu origo mea.

E 5 veiui
74 c t A VD. M I NO 1 S COMM E NT.
Vitut ttngM Vitas hoc Gallica Imgttfi /£?»4r]Nimirum Gallice, Milan,'dicj-
Qatllca,
mvis.a mcdiaiim lanato fuc, Sidonius Apollinaris lib.7.cpift.i.
Hic autem de vctcre lingua Gallica lubcns aliquid difquirercm,
fieruditorum hominum non fatis inter fc conifantium opinio-
nes aliquid haberent firmamcnti.aut nifi nos vetera, certaque
naonimenta in hac rerum caligine & ignoratione deficerent*
Nihil enim ea de re poflimus certi pronunciarc, nifi primo
conftiterit non modo quae lingua Gallica vetus , fed etiam qui
veteres, & qua maximextate funtihtelligendi. Alij enimfue-
runt qui vixerunt ante tempora Cnefaris lulij , qui primus de
rebus Gallicis feri ptisahquid mandauif; quique veterum Dtui-
darum feculis, vei poftea floruerunt. Alij veteres Galli qui fub
Imperatoribus Romanis fcruilealiquod palFi iugum ; alij qui
fub prioribus Regibus, vt vetuftiores praetermittam, Clodout o
primo, Cardo Magno , & aliis: quibus temporibus credibile
cft non eandem fuiife Gallorum linguam vernaculam ,
qualis
poftea, quaeque hodie celebratur. Qua in
perquirenda mihi
re
quidem cerre videntur ociofac difputationcs quorundam , qui
veteres Gallos lingua Graeca fuifTcvfos, vt Familiari , conten-
dere aufint aiij putant linguam veterum Gallorum eandem
:
fuific qu:® efl: hodie Suitcnfium feu Heluetiorum : PlerFque

etiam volunra Germanis Francosoriundos , & linguam vete-
rum Francorum eandem ac Germanorum, quae hodie celebra-
tur. lam qui volunt ingeniofiores videri, Celtas veteres eadem
lingua fuiffevfos afleuerant, qua nunc Armorici Bataui. Ali)
deniquc(vt liberae funt cuiufque opiniones) coni|ciunt eam
linguam, qualis nunca Gallis Prouincialibus vfurparur , vete-
rum Gallorum excitifle. Sed nefeio quo modo, fi fit flandum
abvna ex iis opinionibus, quae putatur fimilior vero, nos pofli-
mus commode extricare. C^fs enim ea de re certi aliquid pro-
nunciarit, in tanta praefertim rerum omnium confulione, po-
pulorum ac gentium migratione , multitudine colonia-
rum , principum, ac poblicaium rerum mutatione ? Quis
Rcfcit centum, aut eo minus annorum fpatio, linguas, non fe-
cusacres alias, vt varie traducuntur , aut vfurpantur omnino,
vel non minima parte variari , aut corrumpi ? Exemplum in-
fignc proferrem in Latina lingua, nifl putarem fatiselFc notuoi
iisqui veteres libros cuolucrunt , longepuriorem & nitidio-
rem fui/Tefcculo Varronis, Ciceronis, Augufti, quam serateCa-
tonis fenis, fic primi belli Punici temporibus. Illud vnumafTc-
ucro , linguam Gallicam quae Fuit in vfu temporibus Caroli
,
Magni, nobis haftcnus inauditam, planeque incognitam. Nos

enim
AD 8MBI1MA 1 1 A K D. A l C I A T I.
.
75
enim deficiunt vetera monimenta , vtdiximui, quibus licjlieac
qufenam ea fuerit; ctiamqucadiicio»cam qux vulgariserat au-
reo D.Lodoici principatu ,adeb fuilfe horridam £< incultam,
vt li cum ea qus
hodie in vfu nobis cft, conferatur, nihilo plus
vna ab altera differat, quam
hodie vulgaris Parifiorum fermo
a Britonum oratione populari. De Gallorum quidem veterc
lingua corrupta conftat , fcd apud quos Gallornm fermo velut
feruatus fuerit, nondum liquet. NamGalli fcrmoncrnGaliicum
didicerunt, cum non foliini Romana? legeSjfed &c legiones in
Gallia conftitutoe Gallos Romana vci lingua cogerent , vt fa-
cile fu intelligcrc a Romano foro ipfaque Romana
, militia
Gallicam linguam a maioribus illis vfurpatam , pene omnino
fmfle abolitam. Sed vt vetera praetermittam cui potcR cflc
,
dubium , Gallorum idioma vt non parum fuerit immutatum,

aut etiam corrupturo, vt primam fui faciem amiferit, quo tem-
pore Fianci aGermania irrumpentes in Galbas tianfitum fece-
runt, & a quibus fcdes nonimpcrrabant.Gallospaitim cxpulif-
fc,partim etiam fibi fubiccifle? At lingua Gallica, qualishodie,
quanquam ex fe locuples, permultas tamen voces habet quae a
Graecis deflexae non temere videri poflunt. Habet etsam non
paucas Germanicas, & Latinas , ex quo tamen nonfequitur
maiores noftros promifeue vel Graece, velGcrmanke,Latinevc
fcifle. Quid igitur hac in rc ftatuam non habeo, vt promptum
mihi fit quod poflim refellere , quid certius adducere polTim,

nondum habeam. Vnum mihi fupereft vt cum docliflimo ,
Seneca PhilofophojCius maxime loci occafione,quemipfe mi-

hi obtulit cap. 8. _confolarionis ad Albinam , roiffos faciam
alios qui de gentium migrationibus , conuerfionibus , & cor-
ruptis linguis varie difputarunt.
Et lanigero de fue nomen haBet.Vcxetcm linguamGallicam
ait, vel propter Gallos infubres a quibus Mediolanum excita-
tum iam docuimus;vel propter veterem linguam, quam longe
aliam fuifle quam quae nunc nobis cft vulgaris , 6c vcrifimilc
cft, 5c (iodi plerique autumant.
Culta Mimrua,(^cJ] Ait olim cultam illic Mincruam fuiffe,
nunc autem D. Teclam a populo Chriftiano coli. Harc virgo D. TkU
& Martyrfub Nerone apud Iconium, Pauli difcipula. Martyr,
Lanitto indehui.^JAtxo (xc^Jit tibi lanitium felix-c^xio de nomi-
ne quaedam Nonius, &
Turncb.noftcr Aduerfar. 1 3 .cap.t i.ne
quid addam praeterea.
7^ ,c L A V D. Ml NO I S COH M E N T.
AD ExMBLEMA IIL
RiNCiPrs & patriae haîenusinfignia quafi depinxit;
Jehaua,
P nunc ftemma proponit
fuse familiae gjcntilitium
Alciatosenim ab Alce.feranuncupatos,a fortitudine nimi-
cat.
expli- &
&
rum diligentia commendabiles tacite indicat, fumpto argu-
mento ab Alces ferse natura, quae equi robore, ccrui celeritate,
&,niproceritasaurium 6c ceruicisdidinguerec, iumentoiimi-
lishabetur, audore Plinio lib.8.cap»i 5.Qôd illuftrat elegan-
tiAlexandri apophihegmate , qui quasreoii qua tandem via
tanta fibi adeo celeriter comparaiTet , rcfpondit (quod vngui-
bus Alces infertum legitur) nihil differen-
do aut recraftinando. Siquidem optima 6c accommoda belli
comes cftfcftinatio: quo fit.vt qui imperant, quo rerum diffi-
cuitatcs.qiix nonnihil remorando vitro fefc offerunt, arcere fa-
cilius poffint.eo pede citiiTimo neceffe fit propcrare.Eam enim
^êxandri ob rem Alexander ab omnibus ferme laudatur, quod fua prac-
finsMUf. cipiti in rebus agendis cura &induftria , Principum omnium
ederitatem multis quafi ftadiisanteuerterit. Narrant enim cum
pedites fic inftituiffe , vt fua celcrhatc equorum curfum ad-
jzcquarent lipfe ne quidem fibi parceret, nodes vt plurimum in-
fomnestraduceretjfeque crepitaculo excitaret,fiquando fomno
corripi fc fentiret, quo maxime tempore vigilandum cffeintel-
ligerct. Itaque cum ab co Darius impeteretur , maxime con-
querebatur nullum fibi fatis longum relinqui fpatium , quo
Alexandrum pro viribus, Sc ea qua praeftabat animi contentio-
neatque copiis, retunderet. Hoc enim praecipue curabatAlex-
ander, vt diu noduque, magnis itineribus confedis , improui-
fumhoftem offenderet, quem animum etiam adolcfccns ha-
buific memoratur. Huic itaque cum Ariftoteles diceret cxfpe-
dandam effe robufiiorem aetatem, qua longe melius &. oppor-
tunius ad res bellicas animum applicaret: At metuendum mihi
cfl, inquit, nedum annos cxfpcdo firmiores, audacem iuuen-
Captrii tutem interca mihi prseripi per incuriam patiar. Hunc Caefac
«nimtat. imitatus, ardua quaeque quafi temere &
fineconfilioaggrcdic-
batup.imo vero dicebat de iis confultandum non effe, quod ad
ea perficienda maximam vim celeritas haberet. Non praeter-
mittam iî-liani locum de celeritate Alexandri in rebus confi-
Vh tutes Im- ciendis, Variae hift.lib.io. Alexander Philippi filius ter cccc
^r^toria. ftadiis continuo itinere confedis, antequam quietem caperet
exercitus, cum hoftibus conflixit,& eos vicit. A'^s^ccfi^^s Tgts
^ •nit
AD EMllEMA III. AND. A LC I A T T, 77
T?7f icrtCTiZiVfzfi rc fr^ri-rehv ,lK^47f}(n tS» ex^pif.
SicScncca l.Suafor. Vcnitilicdics, Alexander, exoptatus, quo
tibioperae cft adeile. lidem funt termini tui , regni, mundi* &
TcmpuseftAlcxandrumcum orbe cum rolcdcfinere.Q^d &
noueram.vici nunc concupifeo quod nefeio. QêCtamferx
:
gentes fuerunt qu* non Alexandrum pofito gcnuadorauc-

,
nntrquitam montes, t]uorum noniuga vidor miles

horridi
calcauerii? Vitra Liberi patris trophaea conftitimus:nonqu*-
rimusorbcm.fcd amittimus, &C4 Rede Flau. Vegetius lib. 4, c.
5 I. in rebus bellicisceleritatem amplius folerc prodcflcquatii
virtutem. Huc facit M. Tullius^. Philipp.Nam ciim plerifquc
in rebus gerendis tarditas & procraftinaiio odiofa cft, tum hoc
bclium indiget celeritatis. Videram etiam quod idem habet
oratione de Pompei) laudibus, fcu,vt inferibitur. Pro lege Ma-
nilia; Non enim illae (unt folse vartutes imperatoriae
,
quae vul-
go exiftimantur, labor in negotiis, fortitudo in periculis,indu-
ftria in agendo celeritas
, in conficiendo , conlilium in proui-
dendo, &C.&dcincepsrvndc illam tantam celeritatem , & tam
incrccTibilcm curfurn initum putatis?non enim iflum eximia vis
rcmigutn,aut ars inaudita quEcdam gubernandi, aut venti ali-
qui noui,tam celeriter in vltimas terras pertulerunt, fcd haeres,
quae ceteros remorari folcnt.non retardarunt. Praetermitto quas
de celeritate Alexandri retulit QjCuriius libris maxime 5.&: 7.
Haec enim prolixiora fortaftc. Monemur itaque hoc lepido
carmine maxima quseque perfici diligentia, & virium firmitate
(quae duo aperte repraefentat Alce) &
aftidua tam animi quam
Celeritatis ^
corporis cura 5c contentione feliciter abfolui. Nullus enim eft dtii^tntu iam.
repertus hadenus (nifi fit a fortuna quadam benigniore lada-
tus)qui abfque aliquo labore improbo, conftantiaque animi
fit aliquam lummam laudem confccutus.Citatur ex aliquo ve-
terum;
i- Alexander audcndojlaborando, agendo, non
dcfidcndo.fummam celebritatem confccuius eft. Hqk conuc-
tiit illud Hefiodi:
fff r*
6 Lucan.i .bell.ciuil.
To//e inoriLi,femper nocuit dijferre paratis.
cui affine Ouidianum illud;
Sed propera, nec te venturas differ in horas:
'
ûi non eHhodie,cras minus aptus erit i

Martial. Non henedifiuleris, videasquod poffenegUri. Id vnum ex
pr?5ceptisSacfaji$rcfiKtttraXcnoph.z,>^fo3^/i:jf<iC/i*i7wr,Quic
quid
7S CLAVD. MINOIS COMMENT»
quid agas* promptillimc atque opcime & diligenter agerCi
,
lortior h'£C,dubiteSi(^c.] Id cft,an fortior, velocior nc fu Al-

ce, dubtum cft. quo fubindicat vires celeritati pares, 8c contra
celeritatem viribus aequalem elTe debere :altcrum enim fine al-
tero non multum poteftadfcrrc commodi , imo damna ple*
Tunque maxima, fu neftumq. exitium hinc coniequitur. Alcen
defcripfitCiErar 6.Commcnt.quas fi quis conferat cum Plinia-
nis, facile aduertet id tam facile non polfe conciliari. Didici ex
quibufdam Germanis eruditis hominibus quae traduntur a ,
qoam quae a Caefarc.lscaim retulit

Plinio de Alce, veriora efle
aliorum quorundam, qui eam foi tafih feram numquam vide-
rant, opinionemiatcamclfe, qualem Plinius defcribit, expe-
rientia conftarc.
AD EMBLEMA IIII.
C ONSI LlvM ooftrimi fuit hac noftra quaiicunque com-

mentatione, primum quidem fontem Emblematis ex in-
figniorc quodam icriptore petere, viumque ndicaicrcntentiar,i
quam peritus nofier artifex non modo animo committit fed ,
etiam ob oculos ponit. Ne tamen videar, quod faciunt alij

nonnulli,nimiam icdionis diligentiam oftentare, non femper
tam ambitiose, vel fiiperfiiiiose potitis, vt ita loquar, ori-
initio
ginem indicabo fed poftquam quredam praefatus ero de us
, ,
yiaead fubicdhum argumentum nccelfaiia videbiiatur. Sratim

eiitm me recipio ad huius carminis mgeniofi fententiam . fi
quaedam priiis vice praeludij 6c qua fi difputationis anticiparo.

ptne $0 •
Vniucrfam poefim aenigmatum cllc plenam docet Plato in
ta Alcibiade 2 quippe quae non fit ciiiuis intclledu facilis quod
.
,
f^Jena^ rerum veritas qiiiburdam verborum inuolucris obtegatur*

Huiufmodi autem figmenta iribus modis explicari polfunt,
vt plerumque veterum monimcntis deprehendimus: quidam
enim phyficen,alij cihiccainrpiciiintjnonnulli etiam reiThco-
logicae rationem habciit , vti cx dotirina Platonicorum plen-
^luatuer e/e«
menta Utidem que dolfii viri. Sic enirn Homerus ingeniorum vertex quatuor
Jietrum namt- illa prima inter fe pugnantia , <Sc fefe mutuo producen-
tiibui mtel- tia effinxit fub nominibus louis ,
lunonis , Neptuni 5c Pluto-
led*.
nis. Ad mores traducitur allegoria , vtciim Palladem cura
Cur Pallas cum
Marte di/t- Martediffidia 5c pugnasciere aiunt , cara nempe anirni par-
d^t. tem, quge fit rationis expers, in fuperiorem fefe attcdlere intelli-
giitiuri
,
AD EMBLEMA II II. AND. AlClATI.

7^
gimus,vjriutiquc vuium jducrfari. quo dc gcnciccft ca, quapi
nunc fumus explicaturi fabula. Ad Theologicam vero raiio»
,
nem nonnulla icfcriMitui , vt ciim caelum luo motu tempus

producat , qu9ec|uc gignat perpetuo abiumens imaginem ,
quandam intclligimus eflc Dei, Caelum, Rheam atqueSatur-

num filios deuorantem m quibus ; Ca:ius(vcl Caelius) efien-
tiam diuinam praefert, Rfica vitam Saturnus autem ciufdem
,
mentem. ante vifum cft operae pretium admoncre.vtma- Rhea.

turiiis ad noltii Emblematis deueniamus, Poeta^que
veteres, quantum fieri poterit, ab inepta quorundam fciplorum '^'*^»*''***
contumelia vindicemus. EoScninitalc quippiam in fabulofis
narrationibus obferuare voiuifle crediderim quale priores illi ,
lurifpcriti (vt M.Tulliiis in libris dc Oratore memor^j obfer-

uarunt.qui vt audloritatcm aliquam obtinerent, camqueau-
gerent, aitcm fuaxn vulgarem eflc noluere , nificiim Cn.Fla- figmtntu vM
uiusprimus tam prppalauit , quteamobrem diduscft corni- / «. 1
cumoculos confixifle. Eodem plane modo veteres illi poetae

fub aliquo quah velo cene obfcuro , fabulofisquc ornamentis
res fuas occultarunt , vt imperitam plebeculam a myftcriis fa-
picruic reconditioris aiccrct.QimdSfLatiaEtius indicat, lib.i.
^
c.i I . &
i 9 .cumPoeiasait,qu* veregefta funt,in aliquas fpccies
ôrrru^jii#.
obliquis figurauonib. cum decore aliquo conuerfa tradjuxific,
& mendacium non in fadfis , fcd in nominibus admififlc.
Qâmobrem inepti & plane fuiu ,
qui in poeticis nar-
rationibus, & figmentis explicandis, ipfastantiim voccs.nuda-
que vocabula, aut etiam fimplicesyni^^^s confiderant, necca
potiuselictunt,qu0E fenfum aliquem abftvufiorcm contineant*
vt qui in picturis diiudicandis c#lores aliquos, aut operu lineas
quafdam confpiciunt, aut vt qui mercibus inuolutis appoflta s
imaginum tclTeruiasadmiraniur.necquid intiis lateat, autin
clulumefle pofTit.animaducrtunt. Habet enim diuinum hoc
ftudiumnefcioquidiatcns 5crcconditum, quod ccque omnibus
peruium & apertum non fit, fcd ei duntaxat homini,
cui^ttCfiimens diuinior, vt Flaccus loquitur , ficuti non obfcu-
realiquot difputationibuscft a diuino Platone traditum. Sed
& VI hocadiiciam , Poetas ipfos Philofophis fapientia neuti-
quam pofteriores aut inferiores fuifie, praeter alios qucfdam
Platonicos contendit Maximus Tyrius. Hi euim
videntur fefe
populari aurae, Scinfimae plebeculae accommodaflTe, dum fabm phtiofephufi'

lofaciufmodi prodiderunt , quae diuinis rationibus accommo» Ji$rietet,
darunt rem quidem aperta ratione abfttufiorem , aenigmatis

j
autem clariorem, aequaliter a feiemia atque infeitia difiantem

iideni
, 8
8o ‘CtAVb. MINOIS COMMENt.

fidem fibi facientem propter id quod iuciindum cft , admi° &
rationem, aliaque non fatis vulgo perfuafa adhaecquse ani- :
mum ad rerum cxjftentiumpcrueftigationem, 5c eorum qux

remota funrjinquifitioncm diligentem concitet. Qâ inrepfae-
ftanda hi fane homines magnum quiddam effecere; quando-
quidem auribus humanis infidiasquafdam funt commenti , i|
pofU mrm- quidem reipfa Philofophi, nomine autemPoetse, rem inuidio-
ne,re^htlojo‘ fara ad eam artem rcuocarunt , qux populum admodum de-
fhi. mulceat. Scrcenim perinde habet erga multitudinem popula-
rem Philofophus atque diucs aliquis in eos qui premuntur
,
inopia.Sic autem videmus natura comparatum , vtqui vitio

funt alicui addidi, virtutem contrariam non fuftineant ., nifi
foeta fe vulgo eam fuperindudus aliquis fucus adumbrarit. Habetur autem
Jkctltite
modant.
accom- Poeta mollis &
facilis, propterque deledlationcm diligitur, &
propter virtutem nequaquam, aut faltem raro cognofeitur. Ita
enim medici falubre quoddam alexipharmacum dulci aliquo
liquore afpergunt.ne deterreatur xger faporis autfucci acrioris
amaritie. Eodem plane modo de Philofophia illa veteri fen-
tiendum.qux fententiis fdis figmentorum ac carminum , tan-
quam veftecultuquc magnifico tedis ,
prifeorum hominum
animos primum cepit atque deliniuit : neque fecus id quidem,
quamdillimulatadifciplinxmoleftia admftiiutionem & mo-
rum feritatem cicurandam illexit. Ncccft autem quod in du-
Poetici bium rcuoces, vtrimehusdediuinistradarint, Philofophine
fhtlofophia an Poctx quin potius ftudium vtrumque fanquam' inito foe-
:
dcrc,mutub fefecomjjlcdi deprehendas, vt eadem non diucrfa

putes. Ciim enim PhilorOphum ais Poetam etiam intcliigis;
,
&cum PoetamjPhiiofophum quoque innuis. Hxc6c multa

alia Tyrius, quae huc conferre placuit, ncin fequentibus rcpe-
tcrefubindecogar.quod femel admonuifie fatis erit , vt quan-
tum Poetis debeamus, philologus intelligat,noftrumquccon-
filium in narrationibus mythologicis , &
Poeticis allegoriii
planum aliquando faciamus. Si enim fabulam nudam aut hi-
ftoriam attexere fatis elTc ad coihmentationes has quanquatrt
ienues,exiftimafrcmus,arifam ridendi, carpendiquehxc, tan-
CAHjmedii fa' &
quam Poetarum deliria nugamenta prxbcremus: (nonnulli
huU vme ac- enim funt , &
fuere iam olim , qui poeticum hoefiudiumve
ee^ta. plane nugatorium afpernentur) & maxime hoc de Ganymede
figmentum, quod rcprehcnditLadant.D. Auguft.De ciuit. 1 .
cap.ij. dcipTePlato i De legib. fub perfona Athcnienfis ho-

fpitis , nimirum ob infanum pxderaftioe fiagitium. Sed quiai
non vicko quam fit neceffc finguls tam anSii perfequi , quirt
AD EMBLEMA Ull. AND. A LC I A T 1. $L
potius adpropofitum finem me continuo lecipcre iam tan-
dem par fitj age vero, per Ganymedem ab aquila raptumj ani*-
mam humanam intcllisnnus, qu;£,vt ait Plotinu*s, tum con-

dere caput intra caelum dicuurjcam relicta quali corporis lecrc-
tionc.casLeftia quodfane abfque
mentis oculo contemplatur ;
minime poteft. Plato ctiarii inPhaedonc &

''
raptuquodam fieri
Theaeteto, ciim iubet animam a corpore feiungere , non loco

fegregandam efie intelligit fed monet ne corpori animus ad-
haerefeat neque ob corporis commercium a mente fuperiore
,
fiat alienus, conetitrque, quantum fieri poterit fubditam fibi ,
animae fpcciem ad fuperiora perducere. Confiat autem fum- Vnde Ejxhk'

ptum Emblema exXenophontis Sympofio,quo loci concinne
& appofite Ganymedis explanat. Ait enim Deos &
Pleroas animae amicitiam multbpluris facere, quam vfum qui
cx corpore percipitur. lupiter enim quarum formam (cum cf- ^
fent mortales) amauir , has ipfas mortales efie fiuit ; quorum
vero animaseft amore profecutus, hos immortalitate donauitj
dc quorum numero Hercules Caftor ac Pollux efiedicuntur, ,
cum aliquot alus, quos Heroas appellabant. Sicetiam aficuerat

Ganymedem non corporis , fed animi gratia a louein Olym-
pum fuifie raptum . Cuius quidem rei & tcftimonium exipfo
nomine colligamus licet. Habetur enim alicubi apud Home-
rum, vavmrwf , laetatur audiendo ; 6c alibi etiam^
Tfnxiju fAvthcitiywg ,
id cft, fapicntia plena mente confilia
fciens. Ex ambabus igitur hts vocibus, non corporis, fed men-
tis deliciarum nomen Ganymedes referens inTer Deos cfi rela- ,
tus. Sed dum vacat,hucalcribam verba Phiiofophi,

vi aliquo
tandemoncrccandidatos!ingii2eGraec3eleuarepofiim:E*7S73T#-
ô'i tLm xlfit (ptXicw crsi)fi{^’ne
vrstottuTZij. 'n offzot (^'tv B-vtjrcJ v ii(ru9
<n>yfivot^(^,HauvTse5 ^
j«T»f rarstf STTPiH- »» jttrj» «ir/, ^s^pTZHf

»»ôr iya ^ <pn^) (c^vyfeiiJ'4« ts c-UfAttr!^ , u/^ct int($s.
"Jzro ûeeiioKotATTop itnvi^Sliaeu t^cifTvp ei t^r^pofA.» avr^.irt i>uy
yutvtiTeM t UKiSaf’
Tsr i)
0, n X u%^0ip. sxi
J TW»,
TTVKtVa 0^fe-i
a^»tffiujufA.ôr£Qav7iS'TaiiibVi^cri_$tetVsl96fA.u(Bêig c ytpufit'4^g,
i^x\’ i^^plgxeriiKtjTcei.KxctermeXcnpphoa.FsciUi' ^
fnum mihi eflTet repetere agalmatis hifioriam, nifi fallor a Pii-
r F nio^qui
82 CLAV O. 141 ^JOlS COMMiNt. *
habet hb. 34. cap. 8. Lcocras aquilam fentientem

rvio, cjui fic
quid tcciputin Ganymede, & cui ferat, pattentem vnguibus
etiam j?cr veCiem , 6tc. perindeque facile ex Homeri fchuliaitc
ad 4.I!iados Homericae. Sed quid opuS in tantillo iibio tam
multis 3 Ccteriim raptum ciulmodi Alciatustraducit ad cos,
quipia cogitatione, & ardenti attotiru animi , Dei qiiafi domu
cilium penetrant , tamque libi placent in iis qua: Deo grata
funtjVt in hac etiam vita nonnihil asternat bcatiiudmis delicia-
hiftter quid. rum experiantur. Ab hoc non difienm Homeri fcholiaftcs ad
4.1liad.qui louis nomine primam intclhgcntiam iouJj:
Ganymedis vero , cum qui confiliis diuinis gaudeat. rSrv i ^

Varrvpt^^fiê 0 rocT} vo 7®7i ptihen yc«»>tfo2^.Hoc pene
fenili duif Naumachias, vetus poeta pulcrum clle virginem
,
puris icmpcr cogitationi bus deiedari , id eft (nam Graeca per*

belle conueniunt huic Ganymedis eiymo)
qui» wKphnKliu i(pe~%(^ 7szv «ei &Granimt-

tici Don modo , qum etiam Philolophi non poftrcmi nominis
beatos feu fciiccs,quos ^ appellant nent ,
fliio fenfa i*s id impolitum nomen putant, quod habeant ali-

quem cum diis confenfum. Nam & Ari ftotclis in-
terpretantur nonnulli etiam ft«5i(9»g,>ti<fautcm a
Locus Ai iftot.efl; Moral.ad Nicomach.y. Addo ,
& id pietatis eigb .'Ganymedei raptus figmentum non louis

habere fl^girium fcd hiftoriam a quapoifint ad Dei cultum
,
homines inflammari. Laudaui meosaudorcs,ccite

D. Ten^tii
Xenophontem nempe & Euttathium Homericum interpre-
Hterf.' tem. Sane aoftri non temere Hicroglyphicum aquilae D. loan-
r0glyphfcttm ni tribuere, vt cius in diuinis rebus acumen longe pcrfpicax Se
i»r mbuium. oculatum, vt dicam, oftendcient. Vt enim aquila quafi acu-
ita
la ab acumine dida eft j & Homeroteftc,«rtToce|t;ras7stJ'tg-

ici^b 7rov^ 9 W» 7mt(ivS> 9 flc diuus lile oculorum acie in ahiilL
’.
mae duimitatis receflum direda prae aliis ,
arcana vidit qua Ebionitarum nefandam haercfim peflunde-

,
dit. Se praepetibus pennis euolauit, deque ipfo rerum dmina-

rum nido pellucidas illas gemmas cfl: mutuatus , quas poftea
oculis hominum, caligantibus veram certamque claritatem af-
ferant. Sed hic me cohibeo, quod id cfle videamThcoIogorum
pcnrum.Hifl:oria Ganymedis reccnfeiur a Suida fed nihil ad :
iioftrum ptopofitum ea narratio. Defino iam fi vnum La- ,
dantij Firmiani locum adfcripfero, ex lib.5 .cap. 10. qui ad ge-

nerale emblematis huius argumentum facit Ad placandum
.*
Deirni,qutm colas, inquit, iisrebus opus cfl, quibus illuoi gau-

dere,
.
ad emblema ! rn. and. alci at r, 85

dcrc.ac dckîar» rcias.SK fit vt vitam colentium Deus pro qua-
litate numinis (ui tornict
,
quoniam religioiiflimus cif culius^
ifnitan.
loHualiu.^ Aquilae Hanc auium reginam ap-
pellant, crcdiditquc antiquitas eam loui tcfa fiiiniftiaicSc fui-
uhaIu.
<ncn. Horatius 4.Carm.
Qualem minifirum fulminis alitem^
Cut rex Dearum regnum m aues vagfU
Fermifit exptrtm fidelem
lupu er m Ganymede fiauo.
Phornutus eam loui ciie lacram vult, quod rol.indi pernicitate
aliisauibus excellat, , inc]ii:t , «utS 0 utres
fiiU4 , vo xitrer tSi» uSAeet Lege Pliniura
libi.io.cap.4.4\ 5 , Pierium Valerian. iib.iy.Hicrogiyphicon.
Sunt qui conuertunt aquilam nauem enim intclligiirif,

alio :
CUIUS inligne aquila eflet ;aut legionem militum ,qua legione

raptus ctfc putatur. Ladant. l.bto r. cap. ic. Fulgentiuk My-
ihologic.i- . , .
Puerum //rVicwr».] Ganymedem, ab Ilio Troiae ciuitate qui //e^. Hui vi

Troem patrem habuit Tioi^ regem ; a Poetis dicitur ab
aquila raptus ,
5c in cxlum lublatus , vt deorum piaficctctur
aqualiculis. M artialis lib.i
^thertfu aquiU puerum portante per aureu
lUdifum tumidis vnguil/u^ h&fit ontU. ,
ûisnelouem talium puertli^êd\ Puerilem fimplicitatem; pHeritu Jim-
id cli ,
innocentiam ^ mentis puritatem Deo gvatillimajn dic Dt»
paflim teftantur fccrae literac. Quo illud lacri oraculi referen-
dum : Sinite paruuit ad ruc veniant. , Nifi cfEctamihi ficui:
paruuli,&c.
M&onitu finxerit vnde fenex."^ Homerus, qui Mxonins cascu* HsfnhuA cw
tiens appellatur aMartianoCapella lib.i.dc nuptiisPhilologia;, «»'
'a Mxoncregea quo educatus fcrtur.ita cognominatus. Ther-
Tigoras apud Lucianum in DcmofIh.cncomio,tta dc Homero

Verba facit ymrs^ j /iiuleva t«$
:
, »
TrsTufidr j
^(ûXuTntv (pua-lf * luiruXldrl
Csnfilium^mens attine Det, ^c.] f>cu^'>\M'yU c^,'\n qua aduer- viri
tendum , quam graphice 5c commode Ganymedei nosininis Ganyf/ndu, ^
vim cxprimat.yctvvuîcnim, vel yceivvjuAtf.Ixtor cftrrcfpondt rq vnde.

.
ais quae dixit, Gaudia prseftant; &jK«J'i«conrilia. vnde vjeVs>w^
Embicmaiis &, figmCnuTeurum cxpilanat.

,
«4 CL A V 0. M I N O I S C O M ME N T.
At) EMBLEMA V.
H o c in monftro defignando
plane aEnigmaticis., Id tamen quicquid lit,
fcntcntiis
aperto ptimiim fonte ; deinde auftoris confilio, (i tamen pof-
fim commode, illuftrareconabor. Totum hoc ferme videtur
verbis vfuseft obfcuris, 6c,
imitatusex gryphis monoftichis, & dtfticho quodam , quas in

epigramm,
collectaneis Gras, eorum legimus, quaeque hucakri-
Foa* Emblc'
bemus. Sunt autem izsrTrvKipmu^p ,
lib. 4 . Antholo-
natis» giae, his verbis;
\ tn 0 %p
7
K krsp '<3"sr^’
iVatr^ e^dj'^raj h^sjr'iphTuj'i7ir7rof'
I'''srar<^ 'it}P uxxplu/l^, kvpip J*’ «}6«t5,
0’'vyi(puaje QîK6PT£/i(nf ’iyrzs‘^.
ad verbum fic effertur;

Ex viro defccndit equifs afeendit autem de equo vir.
•
Vir fine pedibus, fine capite autem celer equus.

Equus ru£tat virum, vir autem pedit equum.
Equus non habebat principium, vtr autem carebat fine:
t Infixit. Sed hunc natura ludens acri equo t mifeuit.
^«»«1 hoc
Hoc informi monliro, quod nec omnino formam humanam,
mottflro intel- necomnino ferpentinara figuram habeat, natura quidem du-
ligatur. plici, quodque necdum certam appellationem rortiri polfit ij
notantur , qui anima rationis participe a Deo informati, ter-

rena tantum Tapiunt 6c negleda conditione fui meliore, humi
:
repunt, in nacuramque bcliuinam degenerant. Monftrd enim,

vt hiccxprimitur, in hominem non definit nec cft fera; prin- ,
cipium non enim finem fpedant Epicurei homines propter

:
,
Sficmei.
quem homini fit conceffa ratio, qua mi(crcabuuintur,camquc
fpontanea quadam & exitiofa ignoratione inficiunt. Tales
Philofo^hi.
fuerunt rigidi illi Philofophia- fatcllites, qui cum perpetuo
dogmatis fapientiae veteris ,& fibi parum conflantis adbaelc-
rint,nihil aliud fpiraront quam quae rerrsc funt ,
tamctfi vnum
illis videretur effe fludium caeleflia diuinaque contemplandi;
quos ideo exagitat vi» fandiflimus Auguftin. libris Dcciuit.
Dei.Ladantius, Eufcbius, 6c ali) multi.. Opinor autem hrcAl-
CecropibifoT' ciatum exempli caufa Cecropem appofuifle, nec quidem ab
nis. re. Ille enim primus idolorum cultu totam Grccciam imbuit,
primuslouem inuocauit , fimuUerorum vfum induxit aras ,
conftruxit, & facra diis fecit (tefte Eufebio, Herodoto ,& plu-
ribus aliis; quas omnia ante ea tempora omnino fuerant in-
audita.
'
AD EMBLEMA V. A N D» A L C I A1 1. 85
audita. Quod vero primus inter marem feminam certa con- &
nubia dicatur inftitui(re,qug ante vaga edent incerta, &
id cft biformis, eft nominatus. Hineque colligere licet mundi
fapicntiam,quam technis & proeftigiis fatanicis inuexere prio-
res illi Principes ,
meram fuiffe ftultitiam, cum perfpicuumlic
eam longe defciuilTe abinftitatis illis prifeorum patrum, qui
Icgcsduiinasa Noeo, 5c eius meliori pofteritate hauferant.Hos
itaque vafros, & religionis expertes, quibus tantum curas terre-
na funt, 5c quorum Deus venter eft , ex hominum albo reiict-
Hius. Neque enim Iiominum appellatione digni funt ,quani
quam planum fiteosiationis, dodrinaecuiufdam & humani- . ^
tatis haud expertes fuifte:nam ea rccarucrunt, qua fola differt
homo a reliquis animantibus, id clt religione, m qua certe nos animaUbui
hominis fummum bonum conftituimus. Qânquam enim diffsrt,
homofir vera & cxprelfa Dei imago, fi tamen fic fe abiiciarat-

que proftcrnatjVtopificcmDeum ignoret, in bclluarum nume-
rum mento cft aggregandus. Id porro totum poteft conuerti
in profligatos, &
perditos huius fcculi^S /se, ScvoluptariosEpi- sAbheu
curi affectatores, qui ncgle£ta futuri boni fpc , fuas omnesco-
gitationes abicccrunt in id modo quodadeft, quodqueprae-
fens eft. Id quidem ego argumentum non inuitus explicarem
copioserfed fatiuseft vt breuius contraham, fiftudiofum quem-
que admonuero , id commodius repeti poffe a Lactantianis «
Inftirutionibus,maximequelib.x.cap,5.& fequent.itcm lib.5,

cap. IO .lib. 5. cap. 15. &
iis quscfcquuntur, vt deniquelib.
capitib. 1 .7.9.
dic 4 m?quon<tm ?^c.]Qua: noua funt, ftupenda , aut Obfcuraeb’
admirationis aliquid prae fe ferunt , vt qiise a communi rerum
natura fiintalicna , deferibifere folent quiBufdam verborum
fubobfcuris ambagibus & reru inaolucris, vt hic fit ab Alciato
in monftri huius periphrafi. Totum certe ^ vti peri-
culorae plenum alejE doftis vifum , mihi quidem non potuit
nen videri perobfcurum. Quod fi rem acu quod aiunt non
, ,
tetigerim, tentaui tamen quid hac in parte vires alioqui imbe-

cilles poflent, 3t aliis rradidi lampada,vtm 3 ioretandcmindu-
diligentiam aliquam noftram obreurenf.
ftria
dum interea meditor, fortafsc non male vno claudam
Qâs
prouerbio,quod hic obfcure proponitur; Id igitur prouerbium
vfurparunt duo ecclefiae Chriftianas lumina , Nazianzemis
Grrgorius,& Chryfoftomus : Ille quidem in epiftolis fic tL)
ftijs?(rrw,pedeftrem ampleva
h«miq«e manentem philofophiatn. Idem monodia in B
F j lur.s
C t A V D. M ][ NO I s C p M M E N T-
liuiti ; Zy av^^7Tz>âh)9 xtfTu »eve«*tf5 o /Si^ quorum yitS
:
feririliscQ,qiulis mancipiorum, & humum fpc^lans.Sic Chiy-

rofiomus adhoi satur , humi repentes cogijtationcs erigamus,
'ivce^vi uvo^^Zojtf^.Mmo enim quod
cc p.,ganofum ftudio rriuiii e noltris tradiderunt, quos alicubi
Theodorerus appellat :id cll:, rerum ca-
ducAfurn ^ humi icpeiiuam ih«diisaddi^J:os. Sed La^jâniiana
quaedam lucem huic ioco afferent > rneo quidem iudicio , ex
cap.j.lib, 2 Q^qs hqnomcs (d,e philorophis loquitur) philo-
.
fophiisac poera. Lucretius grauitcr acculat tanquam humilej

^ abie<9:es,qui contra naturae fuae ratienem ad urencranda icfr
|rena Te ptoffernant. aitepirr.;
lEt faciunt mtmps humiles formidine jyiuum^
ad terram.
Depreffosfj premunt alio loco (ic idem;
'
• Nec putas vUa efi, velatum fape videri
Vertier ad lapidem atque omnes accedere ad arast
,
Nec procumbere humi proBratum &c.

Paulo poft. non oportet rublimes & cxcelfosanimoMdupcari,
a.tqiK in verram premi, fed nihil aliud, qugm caelcftia cogitare.
Biforme, quod non homo, S^cue^dihi quique vcrficuW
esi
fenarij funt trimetri Iambici. Qbiter admopeo hic confundi

virum & hormnem , draconem cum anguefiue ferpente , 8cc,
qujp aenigmatum kxeft. Adh£ec obTcuri^ verbis dc induilna
videtur vfns.vt rem abifrufarn, & quafi reconditam infculpcip
potius quam dcljneare videatur.
Anguem pedit homo,^c.'jîc Graecorum more non abfumit
yqcalem, quae mcjefura hac remanet integra , icjque fere fit rei
4«fficoItatis aut grauitatis oftendendas ergo. C eterum nove vi-
feitre ^ tru-
StAre obficsna dctur vIus his verbis, pedit, & ,erujftauit, quae vim iPagnam ha-
bentad demonfirandam monftri huius obfcoenitatcm. Rem
enim turpem turpia verba decent.
verba pofita
pedithomo, noup 6c infolenter didfum ,
ob monftri quod
proponit infolentiam. Ita hominem erudlauit anguis , vt
rem prodigiofam quoquo modo effingeret. Erudfare nihil
aliud efl: quam efferre , aut egerere. Erudare ,
quo fenfu dixtt
Catullus;
In pede flans fixo carmitya ruBat hiam^.
Et Lucilius apud Horatium , ducentos verfus flans pede in
vno crudabat. Porro Serpens inter fignificationes alias tur-
,
pium voluptatum &

mollium illecebrarum notam effe didi*
/ 0^“^ aliunde. Interca , cjuandoquidcni Akiatus noder in
AD IMBLEMA V. AND. AICIATI. ty
inonftrotam informi effigiando primum hxrerir, vti rem no-
&
uan infolcntcm plancqucftupendamcxprcfrurus , ndcio
an huc conferre aufim Libycam illam fabulam quam Chiyfo-
ftomus Dion retulit oratione quinta. Sed ciun nihil in nar-
rando periculi, non patiar ftudiofrs ea defraudari. Aitigttur
clTe in Lybia ferarum genus ex promifeoo bclluarum diuciii
gcneriscoitu , feuum
admodum &
ferox circa Syrtes »mpri-
rnis verfari^ monftri faciem efle muliebri corpore certe formo-
fb, papillis tumcntibus.toro pedore ac ceruicc pulcherrima, cu-
tis colore admodum nitido:rc!iquis partibus corporis horridis,
& fquammarum fcabriiie afperis ,
inferne demum inlongura
anguem delinentibus. efleomnium velociffimasait , vt
Fcr.is
nemo fu adeo alacer, quiearum infui tus effugent. Animalia
caeicra quotquot nadae fuerint, per vim a(Iequantur,tandem-
que opprimunt; vnum hominem modo blanditiis adoriri 5c ,
praeftigiisvmplicare. Caetera Dion. At quia fuperiore com-

mentario conatus fum inucntioncm carminis Alciaiinicxpif. '
cari ficutifcci paffim, & ex quodam audore vetere addo

, : &
hoc, apud ./Ilianum lib. 9. de vana hid. aniiquiffimum quen-
dam virum in Aufonia fuiffe olim nomine Marcm,cunis ante-
rior facies hominis effet ,
pofterior equi : Grarcis cft
Caufamautem naturas duplicis in id confert ,
quod pninu$
equum aieenderir.
hominem, qubdii*
2Cet:jf7Zfc/7tf»5i«r5cr7,^c/]Non definit in
nem non fycdet, maxime eaufa conditus homo fit: nec
cuius
habet feraeorincipium quod primo anima rationis participe
,
^
I donatum aDco fit vt omnibus aliis animantibus excelleret,

,
ficuti copio’c difpotat Cicero i.Dc legib.

Sicoltm Cerops Cecrops regionis Atticat rex primus, Plin.j cap,
qui Athcnarim arcem exrruxit. hinc Cecropidae Athenienfes,
Paufaniasaicum A(p« 5 hoc eft, naturae
, duplicisjfupcriori par- <At^tair
te viri.infcrioii ferae quod coniugia primum inftitucrit in At-
,
tica regione. Malim tamen referre ad id quod fuperiusattigi,

de fuperftitlone nimirum, 5c idolomania , quam primus illic
dicitur induxiffc. Lege D. Aug.De ciuitat. cap. 8. libro 18. lu-
fttn.lib.i. Tzetzes in Caflandram Lycophr. Cecropem ait bi- Ceinp}
formerr nominatu, quod ex draconis dentibus cgrcfTus fit, vel
quod diorum hominum magnitudinis effet; vel duarum lin-
^
guarum )critus,yEgyptiac3c nimirum &Graecae:aut,vtcfiin fa-
bulis,qu»dfupcnorcs hominis partes, inferiores autem draco-
nis habuaittquod quidem Dcmoflhencs interpre-
tatus dixi, illum robore fimilcm draconi fuiffe, homini mente.
F 4 Exifti-
88 CLAVD. COMMENT.MINOIS
Exiftimaf taracn idem Tzetzescum optimum regem extiti/!e|
quippe qui hominum ferocitatem omnem de medio fuflulait:
vel quod primus rhulieres, quae more ferarum coibant promis-
cue, ad certa coniugia rcuocarit j ficque nefandos concubitus
& bciluinosaboleucrit-
Du « Dodis, metaphora epitheti. Dodaspofuit
propter cekbratidimam toto orbe fcholam.H;nc enim magni
OiatorcSi hiDC Rhetores , hinc Sophiftae. hinc clari denique le-
gum latores, Plutarchus huius epithetivim exprcfllt commen-
tario, 23-(?7?^V <rtl<p\oW Rc^
uera haec vrbs.inquH, multarum etiam aliarum mater, artium-
que benigna parens, quarum alias prima reperit , inque lucem
mifit,aliis honorem, vim, incrementa contulit. Graecevcio fic:
^ *IJ)i rô<p)^
yepvi,
vrfoS'^(7z>t
Tot?
^
(uviv^fiitvi
Tjfttii
^ Ciceto
uta(pyivt)taz6
i. dc Oratore, omnium
dodrinarum Athenas appellat. Sic idem pro Flac-
inucntriccs
co.* Adfunt Aihenienfcs, vnde humanitas, dodrina, religio,
fruges, iura,legesorts, atque in omnes putan- terras difliibutae
LafU^thma- tur. Haec funt praeclara certe & antiqua vrbis Athenarum
eu-
num. logia. Sed occununtetiam aliorum quorundam nonpeeniten-
da tcftimonia. (icenim Vclleius Paterculus ad finen i.hift.
Rom. Vna vrbs Attica pluribus annis eloquentiae ûam vni- ,
verfa GrageSa, operibusque floruit, adeo vt corpora gentis illius

feparata fint in alias ciuitatcs. Ingenia vero folis Athenien-
fium muris claufa exiftimes. Apulcius emm lo, Afini aurei:
Qâleau-tem 5c illud iudicium apud legiferos AtienienTes &
catQiil!os,5c omnis feientiae magiftros.Idem Apdog.i. Apud
Athenienfes cattos Mclecidcs fatuus. Et luftin. lih 5 Athenas .
vocat patriam communem cloquentiie.Lib.i. idtm fcripferat,

literas ceitas ac facundiam, & ordinem ciuilem,îfciplinae ve-
luti templum Athenis. Mamertin, oratione paijegyric. quam
luliano didam volunt; Ipfae illas bonarum artiurn magiftrae &
inuentnees Athenae. Qmd enim tranfiliam cum aliis quam
plurimis Cafliodoriim.qui lib. 12 Variarum, epifl.i 5 Athenas
. .
Icdem effe fapientium didas ab antiquis ait?

Sic^gigante$i(^c.'] Gigantes terrigens dicuntori Poetis,
id cft,teVrfi£ fili) ,
vt vi nominis intclligiturj y?, terra yttofigtff
'fioViihfcor.vel,’;?’»^^ io yni Ufetif, quafi yiisyfyituîyoiAuc^
runt autertv flaturae admirabihs quorum pedes in f/rpentum
,
voluriiiha definebant , iique in Deorum periiicierâti puta-

bantur; cum quibus pugnare aiifi, fulmine concufPfunr. Pu-
I
gnan»
AD EMBtlMA VÂND.AtCIATI. S9
gnamhanc Pindarus in Nemeis. Huius figmenti ra-
attigit
tionem Mythologiadferunt jcamque traducunt ad homines
quofdam impios qui Deos negligerent , aut etiam negarent:
,
quorum pedes in Draconum volumina defiifle aiunt^ quod

nihil fuperum, nihilre£iumcogitarcnt,totiuseorum vitae gref-
fu ad inferna vergente. Macrob.Saturnal. i. Viigilius in opuf-
culo dc.iEtna:
His nutura ftsa eff aluo tenus per omnes
Squammeus intortus finuat vefiigia ferpens.
Multa de Gigantum ortu & pugnis, Diodorus lib.4.& 5. An- gigantesan»
guinci &
anguipedes vocantur a Poetis quod mihi reuOcat ^«»^M«.
:
in memoriam veteres ftatuas.quibusgigantum forma: obtortis

cruribus confpicicbantur ,
quodque Lampridius retulit in
Commodo cum nempe quos obtortis cruribus eflet
- vbicum-
quenadus fagittis ex libidine folitum configere , coTque dra-
conteos appellitare. Quod epimythion hcxafticho complexus
cft B rtholom. Anulus in pida Pocfi hunc enim feripto-
:
iem,alioqui recentem, eruditum tamen 8c acutum>citare nihil

verebor:
Tale giganuum legitur genus, vt nihil altum
Cogitet, at fpernat, vel neget ejje Deum:
Et tantum, quantum fenfu exteriore mouetur,
Commodat ad pro, fms fe,vel ad id quod adeH,
Hoc genus anguipedum mythici finxere Poeu,
,ûorum ajfeHus humi (fegnis ad alta) repat.
Si vacat,lege Pierium Valerianum Iib.i(^,& 15. Hieroglyphic.
MilLos facio, qui multi multa dcGigantibus, quorum alij fuif-
fe negant, quidam contra 5c certe plurcs , non enim vacat fub-
legerc qu2E de gigantibus tradunt Herod. iif Clio, Plin.y.c.iV,
Solin. cap. 5. tantum admonuiflefateft. Ego quidem facile
mihi perfuaferim hoc gigantum nomine intcliigt veteribus
barbaram & impiam gentem quae fub hominis figura ferita-
,
tem exerceret, a quibus honcftarura rerum induda fuerit «1^-

quales deferibuntur a poetis Cyclopes, Laeftrigones , alii-
que qui ferinis moribus vagabantur, infontes 5c probos quof-
que impune laedebant, nullam diuini humanique iuris ratio-
nem habebant.
H£cvafiumJpecies,(^c.]i7r:{s.uôv, feu figmenti fententia.
Vafium.] Vafrum, callidum, & quafi valdc^frumî Nonius.
Cicero De repub.3 . Non funt in difputando vafri, non vetera-
toresnonm,litft>fi.
i.,
relligtone carentem, pn qua tamen fummum ,hominis bonum propta.
F 5 clfe
.
90 CLAVD. MINOtSCOMMENT.
clfc liquido confta: :cctcra enim qu^ putantur cflc homini pro*
pria,in cetcrisquoquc animalibus deprehenduntur. Religio
fola differentes homtncsa bclluisfacit:quam qui non admmit,
ahenusa natura homints, vitam pecudum fub humana rpccic
viuit. Laftant.lib.2.cap.3 & lib j .cap.i o.& de ira Dei, cap.7.
.
HumAHA ft- 5c 8. Notabo ad extremum humanam fapientiam (quae apud

fUttttA cur
Deum ftultstia dicitur D. Paulo) hic potiilimiim reprehendi,
fiultittA dica-
tur.
qmppcquae rchgionecaruent. Vult autem Ladantius vnam
lah.i.cap. i 1. cum altera, id cft, religionem cum fapientia infcparabili nexu
colligari, in quibus homiHisofEcium,<5c veritatem omnem in-
cliifam elTc colhgat. Religio enim, quae fine fapientia fit , non
rehgio.fed rupctflitio putanda cft ; fapientia vero fine religio-
£/5 29 .
.
ne, mera cft ftultitia, de qua eft illud Prophetae -.Perdam fapien-
%Abd, I
tiam fapientum, & prudentiam prudentum reprobabo , 6c D.
Pauli, i.Cor.i .& 5 cap. Et haec quidem multa fatis. Vnum id
MarhiavtUita
adiecero TtfosUu^yicui obfcuri alioqui carminis. Hic fane typus
quaia.
perquam elegans veteratorum quorundam, quos Machiauclli-
las non male vocitamus, vt qui impuram & impiam Machia-
uellidodrinam mordicus teneant & ab cius praeferiptis non
,
diiccdant. Gensomninb Deo pijsque hominibus iouifa,

vt ,
quae fit ad religionis omnis nata contemptum , & ad homi-

num perhiciem quafi abinferisexcitata. Omd enim ahud fpi-
tnti prnhrnfiirn&idlLiiJii ? laxentur babfn> ffaitr{|bus ^ latro-
ciniis j JAU £ ajm: .nf>mpend s (ifri, m+fpraqfT p^p^^^»la deglu-

fi
‘-'
JhaLiULSLf R^queiam agnofeitis apertius , Philologi Chriftiani,

cui monftro fimilcslefc pracftent immanes ilh u%$t , quales
aulici quidam fimefiifiimi , ncfandiflimiquc _di§iii qui in ,
i^Lorlian-ia m
coxicadant , vel vt Scianus fub Tiberio , aut
fub Alexandro Seuero Turiniis quidam , dignum exitium
forriantur.
Terrena tantum quique curet ^mditat,^CQV\c\n\t\\\i\cT^[k&ni\)
locoex j.lib.diuinar.inftit.cap.iz.Bcata vita quamPhilofophi
quaefiuerunt femper & quaerunt, fiuc in cultu Deorum , fiue
,
in Philofophia , nulla cft idedque ab iis non potuit reperiri,

,
quiafummum bonum non infummo quaefiuerunt , fcd in

imo. Qîdeftautcm fummum , nifi certum , 5c Deus , vnde
animus oritur? Idem ad rem propius rib.6.cap. 1 Nihil fapiunt .
nifi terram, inquit, bonaque & mala folius corporis fenfu j &
voluptate perpendunt. Huius arbitrio vt religionem ponde-
rant , fic totius vita: fuae ada difponunr. Hatc ille. V criim &
rifides,audor Graecus, fuis de mundi fabrica verfibus alludere
huc
AD IMBLEMA VI. and. alc iati* Jt
hnc mihi videtur, quo loco in Philofophos, & Proclum maxi*
meinuchit.*
:êfScr.f^ 0u^ oTlSSt^tt
A’Xb! a» T x«7u
O' TTOUtU ^fc9TU1 »‘i<Po}^
Q^s fic nuper reddidit Fcd. Morciltts Grxee , Laiincquc

doctus;
ûamum valent, vt hauriant, non quantum habes,
Sophijlf Procle, vocem humi ferpenitum
MuUum intonans e fiexuo/is imbribus.
Porco Jd fenTum cmblcmatisLadantiana haclib. i. cap. if,
Quifquis animam fuam.cuius origo dccoelocft , ad interna &
ima proftraueritjCb cadat quo reipfcdcicccritîdebqucoportct
rationis 5c ftatus fui memorem, non njfi ad fuperna niti fem-
perae tendere;quod qni plane fapiens, hic iu(tus,hic
fecerit, hic
coelo, dcbqcie d:gnu's ludicabitur fuus parens non hu-
,
quem
milem, nec ad terram more quadrupedum abiedtum,nec ftan-
tem potius ac redum, ficutcum fecit, agnouent. Idcmlib.j,
cap. 17. Deus folusporfft honorare virtutem , quam qui non
ar petunt, ncc.tiigionenrj tenent,cui aeterna vita fubjacet} pro-
fedr neq. virtutisvhT» feiunt, cuius praemium ignorantjnequc
in<.a. u;: pi“dint, quod ipti (c facere putant, cum resnonin.
iieft c abilcsq laerunt, q\>»a ratio in coelum (pedans , nulla cft
aha nii aut religione rufeipere, aut animam fuam immorta.
,
lem cife credere. V.de & iib.4.c.i8. initio, & de ira Dei, cap.
rdigione, aut immanitate bclluis,aot (tuhitia pecudi-
bus adk^q -.-mur linfclaenim religione , id cft in folius Dei ,
fu rmi notione fapieniia cft. Et nonmiqus diferte in Phdo-

fpp.hci,iib.^.cap,0.
AD EMBLEMA VI.
Q Vâmyariehocagalma nonnulli hoc tempore

quarrqueobliquis interpretationibus contorqueant ,
ad fuos affedus accommodent, vt pote odio partium laboran-
accipiant,
&
tes, certe recenfere pudet Quanquam enim falua fide& pudo-
.
re, aliorum fententias in medium afferre poffem nc cui tamen ,
ftomachu moucam, tutius efls iudico veterum hominum do-

jdrina potius, quam nouorum placita confedari.Id cxD.loan* Falfa religio
nis i7.fompium efle clarum cftiquod quidem de 9“^

emen-
CtAVO. MINOIS COMME NT.
ementita religionis obferuationc, &: verae pietati oppoflta in-
telligitur. Ea eilcollcdio reproborum , quae meretrix dicitur,
quod Deo rerum omnium audorenegledo & vero fponfo ,
nouo quodam cultu,idcft,fu-

Icfufcruatorc, impuro, iIlicito&
catae religionis mu impurae ac formidabili beluae dicitunnfi»
,
tureum po- deie. Aureum poculum manu tenet, id cft, hypocrifim perfe-
qtiitur,qua dilfimulatis vitiis, &
fapieniiae fucatae auro, picta-
iis vera: praetextu quamplurimis imponit , qui ebrietate plus
,
quam fmattea correpti mifere praecipites in ima ruunt. D.

,
Auguftmusiib.io, Deciuitate Dei , idem plane hunc locurn

incerpretatur: C^cefitifta bcftia inquit, quanuis (it diligen-
,
tius inquirendumjuon tamen abhorreta fidereda , vt ipfa irs-

pia ciuitas itucliigatur , 6c populus infidelium contrarius po-
pulo fidei» ciuitati Dei. Imago vcio eius, fimulatio eius mi-
hi videtur:in eis videlicet hominibus, qui veiut fidem profiten-
tur, 5c infideliter vtuunt Fingunt enim fc eflc quod non funt,
vocanturque non veraci effigie, fed fallaci imagine Chriftiani.
Hadenus ille. Calix aureus adagi vice vfurpatur aD.Hierony-
j
mo: Multa depededionc dicuntur, ait, vt qui volumen Philo-

lophi ncfciunt,fivb martyris nomine bibant de aureo calice Ba-
byionis.Ofigen.de vana 6c fucata eloquentia totum hoc intel-
lig! voluit. Eosenim, qui apud gentiles, inquit, eloquentiae lau-
de floruerunt, peflimorum dogmatum fermones mortiferos, id

cft, venenum in calicem aureum infuderunt. Lubens equidem
hucfeferrcm,quaein eam ipfam rern commentati funt nonnul-
li c ncotencis, viriceite eruditi dodrinaeque veteris amantes.
Sed ex audoruni recentium fluuiis meos agellos tam faepe irri-
gare iam non eft animus, ne quis philologus mihi pro fuo iurc
diem dicat quod longe pulchrius fit (vt Varro dicit apud M.
:
Virtutem vi Tuilium)adirc fontes, quam riuulos confedlari, Atvtad rem

tut imUntur.
propius: Promptum quidem id nobis, verum que cfie co+iftat:
decipimur fpecic rcdi.Nam vt prudentiam malitia 5c tempe- ,
rantiam immanitas in voIupTatibusafperoandis Scniagnitu- , j
dinem animi fuperbia in animis extollendi?, 6c defpicientia in I
contemnendis honoribus, & liberalitatem effufio & fortitu- ,

|
Tftudofophi. diricm audacia : fic fuperftitionem religioimitatur. Vtenim j
olim apud Graecos nonnulli Philofophi pallio barbaque pro- i
miffa raram quandam fapientiam pollicebantur , femperque ^
habebant in orelibertatem &

honefti ftudium,cum cxiislon-
gc mulli vitiis plufquam vulgaribus, plancque feruilibus labo-
Ph/iiifei. rarent Vtque apud ludaosPharifaei&Efliiitrifti vultu, latis
:
phyladcriis,5s: cultu quodam fucato, apud imperitum & rude

vulgus I
AD emblema vr. AND. AtCIATI. 53
vulgus venabantur randitatisopinionem :ita etiam, quod dice-
re nos admodum pudet &
taedet , fed dicendum tamen , inter
cbri-
Cnriftianoshomjncs fuere um
olim, & adhuc hodie hint , rc- fitmi.
ucra nimis multi, qui fuis praftigiis fidfaque dodtrina imperi"

tos homines inefeant, quibus errorum quah poculo mifcinme
& fallacilTime imponunt :iique tandem fadti ebrij ,
erronea
perruafionetanquam mente capti ,
puriffimos verae & fimpli-
cis dodnnae fontes afpernantur ,
& ita infanientes ad bcliuas
nutum fcfctotoscomponunt.vt nunquam poflea dccommii-
tando mifero ftatu cogitent. Celerum id mimme pof'
vitae
fumtranfilirc , non temere fub Babylonis nomme, fpurcitiem

omnem 6c tetram libidinem intcliigi , quae non modo cor-
,
porum fuiteommiftione , fcd& qnimorum foeda Sc fccleftA

conrpiratione,qualis qu3C vel lacuarupcrftitionc,aut fimulatio-
ne cultus, vel denique nefanda haercfi committitur.Milfa facio
quae audores veteres de Babylonijs retulerunt: apud quos mo-
re parrio mulieres cum hofpitibus congredi folitaecifent, acce-
pto indeflagitij turpiflimo prsmio,aii QjCurtius lib.7. Idem
rctuIirStrabo Geographia: 16. & Herodor. in Clio qua: quia :
turpicula funt, referre iam pudet. Ex quo D. Hieronymus Ba 'Bdjimtntrf

hylonem. meretricem appellat in epiftolis Cum, inquit, apud :
Bubvlonem verfarer eifemque purpuratae meretricis colonus,

,
& Eadem loquendi figura vfus eft in Catalogo vbi Romam

.
,
i
ait a D. Petro epift. priore, cap. 5. Babylonis appcllat.im nomi.
1 ne. Meminit & locisalijs,vt in Efaiam cap.i4.& 47.fic& Septi-

mius Tcrtullian. aduerfus Marcionem , & aduerfus ludseos.
Poteft huc etiam conferri Ifichij locus hb. 5, in Leuiiic.quo di-
ferte ait quaccunque cultui cidolorum imputantur , figuram
,
meretricis infumpfiffe.
Regali ]
Adiunda funt maieftatis & regiae cuiuf- vitia
dam magnificentiae. Turpitudo & impuritas regio in foliolo- maxuîptr*
cum habet, qui foli virtuti debebatur. At nulla vitia praefentio-
rem inuchunt perniciem quam quae ,
fplendoris
bonefti vc- &
teguntur. Sedere enim in Hieroglyph. maicftatem
fte augu- &
Rum honorem exprimit , vt eft a Pierio relatum lib. 43. Veftis
purpurea, pudoris & verecundiae notam, idem lib.40. Hiero- Purpura,
giyphic.
Peplum. Y^cmm &
folemne veftimentum.Pfouerbium hinc Peplum.
fluxit,Peplo dignus, ab Ariftoph. dcdodum,de ftrenuo in* &
ligni quodam viro. Suidas tamen peplum ait cikiueiTtof
ncuKHof}^ a».
Laiifes.] Latex ,
quod intra aliquid lateat, didus humor
quiuis.
94 C L A V D. M i l4 o I s C b M M E N T.
quiuis. Hic vinum facrum , vt apud Virgil.in 4.
^-Ûticesmgrefcerefdcr&s»
forma,] ilhcientc ScTcduccnte. Illiccrceft illaqueare,
illice
Nonius, vel illice, ab illcx»id efl^linekge.Plaut.Lcdtus illex cil»’

cfca mcrctriif.
decipit & allicit.Virgil.i.Georg.
neûe infidiU nodis capiere ferens,
Ciceco 3.0mc.cx veterum legum formula :Nam quanti verba
ilUjVti ne propter te fidem ve tuam captus, fraudatiisvc fim. Et
in iurcr2epc,capcre pro decipere; Vt,Noncapuur qui ius pu-
blicum fequitur,i.ii6^. dcreg. iur. D. Saepe etiam titulo de Mu
, norib.vil.3.1.1 X .6c l.ii.hinc captionem accipi pro fraudatio-
ne, fallacia, damno non ratorcpfcnmus, U i de integrum m
rcftitut.l.i infin.devacat.mun.l.j.dccoll.bon. D. Eteapuo-
.
fum pro fallaci atque damnofo, i. 41 de vfucap.

. vt & aliquot
locis al IIS.
AD EMBLEMA VII.
Sdurdetesht- C ACER DOTES, Epifcopi, & qui rcbus facris prsefunt.in

nore afjicteudt, ^ honore
quorum
funt habendi ,ob id maxime, quod
funtadminifiri , licet interdum aut vitus piurqoam
facris praefuit,
vulgaribus implicari, aut ignari &

llupidi habeantur. Hi vcio vc
&
fuum munus officium curare vel maxime debent, fic quan-
tamdignitatcm futtincaatdpfosfubindeanimo fecum reputare
parefi. Meminerint tamen fc homines efie nec fibiarrogent ,
impcnfius,qu6d tantum minifterium gerant, & rerum diurna-

rum curam , quafi humeris impofitam habeant nc , vt afinus j
audiuit. Non es Deus, fcd Deum fers, illi aud iant Non vobis j
TrdftSi *e haec, fed Deo foliomniscft tribuenda gloria. Itidem dici potefl:
mimSlriTrio- dc praefedis Imperatorum aliorumqtic prmcipumcum popu-
^ larem applaufum excipiunt audacius quam pareft in prouin-
ciis,in quibus vicem regiam obtinent. Sic enim adeo modefte,
tamquccircumfpedercrc gerere debent, vt piiuati honoris no-
mine nihil, ipfius Principislaudi vel minimum detrahant, & fc
interea norintqUales fant.Eft enim operae pretium r»? cv
fiun 7ii*afd.ivss}ivôxeif/ojiuvJpet 7n>iHrl 9 Succurrit mihi cxcm«
.
pium nobile Corneli) Galli .ffigypti proUincise prarfcdi.is quia

fcfcgeffiiret infolentiiis , multaque flagitiose fcciffict, Ibtuas
etiam fibi locati pafius & Pyramides in altum tolli, quibus a fe
AD EMEIEMA Vff. AND. ALClATI. 95
gcfta continerentur 5 accufatuscft a Valerio Largo; cognitioni
jjr.cfuuAugullUsrignominU notatus cftGalluj;vciuitq.Ca:lar,
xicrcusprouinciam poftea obtineret. ReiuluDion hb.55 Huic
pene limilcquod narrat Corn. Tacituslib.4. dcLuciiio Capi-
tone qui procurator A (ia: (ub Tibciio accufatuscft in fcnaiu
'
a piouincialibus quod vim prasrons vfurpaftct milituinquc

, ,
manu ad comitatum vfuselict ; itaqueconuidus , in exilium

puifascft. Laudatur a Plutarcho Vtucnft* Cato, quod qua:ftoc
fadus fcribarum,ofticiorUm, aliorumquc genens ciuidem mi-
nuerii eam pr£Erogatiuam,quam longo tempore vfurpauerant;
iullit enim, miniftros non magiftrosTc eirc meminilicnt. Sum-
ptum cft Emblema ex Gabriac apologis. Sic enim ille: FomiErnUc»
mau,
ctiJveMTatvtii Ttiuoiaiseyc-vm,
fin ^£>«v
%icn(nv, i G^VyTGtôt ^ uyetf.
Qm vcrficuli quoniam commode (ftd redditi
funt a GabricIcFaetnoCrcmoncnfi.coniciaiii huc perlibenter;
SimulAcrtnn afellui bAinUns argenteum,
Cum id trAnfetmtes jlexo adorarer/t
Sut hoc honoru graiu efl fieri fatus ;
lamijj infolentt elatus arrogantia

Isolebat ambulare^ donec aiêro ^
Frobe dolatui fufi e tlnnei âudiit:

O fiultt,non es tu Deus,fedfcrs Deum»
S£ NORIT HOMINEM Q^Vl MAGIS TRATVU ,
GERIT.
Fabulae huitis rationem vno diftiebo complexus eft loan.Mer-
ccrus, Hebraeae linguae Dodor regius quod memini ab eodem :
non fcmcl in fuggeftu obiter diduai;

ûtd fibt vult afmut tergo myHeria portanti
IndoBos videas fiepe pfAffie faerts.
Non ent a re alienum, fi adicccro,afinum a veteribus i?,gypriis îdptra^r^
fapientiae, fortitudinis,hborisindefefti,& frugalitatis cliclynv jyn>b«ium ve»
bolum. Qmcnim (apientiae fit operam daturus, eum oportet teret muUeont-
vid:u cftcienui.omnia qu^ in vitam humanam cadere poftunr,
aequo ferre animo, neque ad vllam cxcandcfcemiamautcontu'
mciiam fcfcconucrtcre; animo cfl'eparuum,fimpliccm & ino-
pem, vtafinuscft, qui nullum inter carduosSc laducsm difcn-
men faciat:nullum denique fitonus quod dctredet:& vbi o; us
fuerit, pro boUc terram profcindat,fitque totius humanse com-
moditatis aftiduusminifter, vt etiam , quod adagio dicitur,
porurc
96 C L A V D* M1N
S C 6 M M E N To
O T
portare mylkria compellatur. Lege Pierium Hieroglyph.Iib,

12. Et haec quidem mihi meditanti , fuccurrit illa mordax Sc
acuta Corntlij Agrippae declamatio, quam Defeientiarum va-
£Afin\ ento* nitate inferiphr, ad cuius finem adiunxit Afini encomium. de
miumperCer- quo homine quid omnino fentiam nihil habeo necefle di- ,
miium K/igrip'
cere; nifi quod ciim in lueras dcclamitauit, videri voluit egre-
pam.
gie literatus quanquam tamen non miniis apud fanos videa-
:
tur aucupio vanitatis deledatus.quam otiose follers in vanita-

te artium infedanda. Non pofTum praeterire locuin e Pane-
gyrico Pliniano longe praeclarum :Princeps (au) vt fc homini-
bus imperare noritjUa feipfum hominem quoque cffecogucto
Itaque voces &
laudationes quae numini foli debentur, lan-
quam putidifTimas affbntationes oderit. Haec ille.
7fis.
I/idu effigiem, Ifis,vxor Ofiridis, i$.gyptia dea
^ inucnit
hordei rcgctem,vnde& Ceres appellatur. Eadem autem quae

lo, de qua Ouid.i.Mctamorph.Diodor.lib.i.cap.i. Cuius fic
meminit D. Auguftin.lib.8. cap. vit. aliisquc locis. Laftant.u
cap.ii.Sc 15. quidque ca fignificetur,enarrat Macrob. cap.io.
primi Saturn.& pôftremo Lilius Gyrald.Syntagmaie ii.
reflexo, curuo propter impofitum onus.Ouid.4,
lAti^m.Suflinety^pmdononfoniter hdret i.Faftor*
Venera^ fsmor pando Silenmafello, &3.
Vt^ piger pandt tergo refideb^t afelli.
Item 2. Amor. Currit in immenfmn panda carinafolum. & naues
pandae dicuntur Lucretio lib. 5 . id eft curuae ,
quod efl: cpithe -
tonfolemnc:
Tum mare veliuolumfiorehat nmihus pandis.
Verenda.^ honoribus diuinis afficienda. Ouid.^. Metam, de
Hercule flammis cxuflo,
maior que videri
Coepit,^ augufia fieri grauitate verendus.
MjHeria, Habens myfiena^ Alludit ad paroemiam, ayae
Sunt autem myfteriajarcana quaedam vulgo minime commit-
tenda, &
iis tantum cognita ,quiiifdem facris initianturâsTd
T§ H 0 H 9 To rofacc, ab ore bbfignando. omnibus enim myfteriis

lilentij fides debetur. De eo lufit noftro aeuo fefl:iuc,ncc fine fa-
le vir non indodfus cum quo Luteti3eanteannosa5. iegeni;
,
cultum coepimus. ait ille:
En tibi venerandas rerum

Sacrarum cu 0 os,pr£fidet immo facris.
Ex quo altum fiffirans Superis [efeaquat,^ tmsSs
Ob facra qua gs fiat, territat ore minax.
,
AD iMfiLlMA VII i. AKD. A tC I A T 1. 9?

^îdfscUu iUi? auritumfint rudtrt afellum^
ûem procul a facris rtfuo abejje decet.
ilac quidcoi torta iuftc in cos qai nialis artibus ad rerum fa-
erarum irrepunt admmiftrationcm , quorum hoc noftro tem-
pore numerus infinitus. Non mihi tempero, nifi 8c hoc aliud
adifciam eiufdem:
Sarcinulis oneratur equus, facra geQat afellta:
Munera partiri tam male,France, dolet f
Hoc fignificat imperitos rerum j
ac plane rudes admoucri h'0-
noribas tum cmilibus, tum Ecclefiafticis generofos & eru-
,
ditos ad infimasablegari curas. £t quos ludos, fortuna, facis!

imo quotus quilquc qui nonderperet , duro viriuS nomta
inane cft?
AT) EMBLEMA VIH.
H Vius Emblematis charaêrmihi videtur pene fumptus SmbUmatU

aSuida, ex quo didicimus Hcrmas.efi'c Mercuri quaf- ftnu
dam ftatuas.quo loco adducit Meneclem quendam,fiucCalii-
j
ftratem in opere de Athcnicnlibus , avarta porticu adufque

regiam fiatuasefie , qux Hermae dicuntur vnde locum id ac-
:
cepific nominis tiit, quia multae ibi Ik a priaatis,&amag!{lra<

tibus dicatae efient,cx quibusquidam Hermae Hipparcheiab
I
Hipparcho Ptlifirati dicebantur : fuiirequc Hermas faxeas in
1
aedium vcftibulis 5c in fanis. Addit deinde ifualof primitias Herma fima.
c/Icad fiaiuas Mercuriales quae in viis collocabantur a viatori-
bus;It^mque aceruos lapidum Mercurio facros in obfcuris viis*
quaeque non ita cognitae clTcnt peregre cuntibus.InterpresHo-
'
nnen vocar .lapidum congeriem ad OdylT.^. vtM$iph
I
Epigrammatarius: & Helychius. Is honos
congeriei fiue cumuli lapidum , virorum fortium tumulis foli-
'
tus fuit conferri : tertis cft Paufanias. Strabo : rloi
f ueartp s^ftufec usTge»
ôyfiAev. Rcpcrio dc eiufmodi Hermas imponi folitas fuifte
tumulis , ad propagandam defunftof um memoriam. M.Tul-
lius 6, ad Atticum Hermae tui pcntdici cum capitibus aeneis,
:
de quibus fcripfirti , iam nunc admodum deleniant. Sed gym-

nafiis folitas fuifte cpnfccrari Hermathenas. id cft ftatuas Mer-
ituri) Sc Mincruas innuas , idem alibi fignificat Cicero Quod :
id me,inquit, dc Hermathena fcribis.pcr roihi gratum cft, or- HemiAhtai,

Q namen-
5>8 CLAVI?. MINOIS COMMENT.
namentum Acadcmise proprium meae, quod 6c Hermes com-
muneomniurn & Minciua lingulare infigne ems gymnafij.
,
Didicimusad haeccx Steplinno & Herych. Gr^cis audonbus,

Mtfcxmm (wt McrcuriumHodium 6 Hegemonium fniflrprifcis appellatum
c.
litdiui &He- tum a viis & femitis, in quibus fta-

lememuidi- tuebatur ad viam monftrandam peregre proficifccntibus.
Rm.
Proinde Herfhas , id eft , ftatuae Mercuri & lapidei ligncive j ,
Mtrcuru cippi folebant in triuds erigi ad indicanda viarum difenmina,

•ffitu-
quia waarci ,ait Phurnutus.
Viatoresitaqucfta tuis folebant lapidum a ceruos cumulare; fic
enim Deum putabant honorari ^ ea fcilicet re qua: in promptu
eflet &
obuia:vcl quod ita viam repurgare viderentur;vei quod
eo lapidum cumulo Dcieffigies praetereuntibus cfiet notior.
Vlpianus,au£i:or Graecus, annotat ad oration.Demofth aducr-
UtrmA. '-fus Leptinem, Hermas , id eft. Mercurios eiufmodi fuiftc qua-
drangulos, fuperiore parte Mcrcurij figuram referentes, infcniis

infcnptioncs viarum oftendentes. Câ dere GyraldusSynta-
gmate ^.luHcnalishucrcfpcxit.cum ait,. trunco^ fimiUimm
Herm<e: 3c Prouerb. Mercurio dextro, Mercuriale, & Bifrons &
Mercurius. Hoc autem quafi aenigmatio monemur, ea tantum
fequenda efle, ad quaeDcus 6c natura nos idoneos cfte voluiti
cumfummoc fatuitatis & dementiae fit, aliquid inuita.quod
Stquendu aa aiunt, Minerua fufeipere & perfequi, Rededicebat Cato apud
tura, Ciceronem naturam optimam ducem fequendam nihilquc
, ,
aliud fuiftc olim gigantum more bellare cum Diis,nifi naturae

j repugnare. Sed & D. Paulus adhortatur, eam vt fortem vitaeq.
W4- rationem teneamus, cui nos Deus addixir. Sed quoniam menti
humanae ea eft innata caecitas & ignoratio, vt qua via fit eun-
dum plane ignoret, omni piae vitae cultu, & fummifta mente ad
cum perfugtendum eft,qui fc viam , qui veritatem, qui vitam
efte fafluseftjquem qui fequitur,in tenebris non ambulattcon-
tinuoque illud DaHidicum nobis ardenti animo repetendum,
TM 145 . f^t 0 ^'of ei
^ 77®|>< C/flTf^:Oftcnde mihi, Domine,
5
viarn in qua ambulem. Certe 5c Socrates apud Platonem in

Critone, pergendum ea folum cfte via, qua Deus nosducit,af-
(^6 pertinet illud
feucrat.
— q uem te Detu ejje
. 4ijce
humana qua parte locatm es in ire*

Perfije 3 . Satyra:
Slftid titmm Cetcriim ne tranfiliam quod ad rem pertinere videatur, hic

Mmur^, Mcrcurij nomine olim Deorum nuncij,vel facras litteras (qu«
nobis diuinam voluntatem aperiunt)intelligimus: vel Prophe*
tae & Doiftdres , (acri &
cslcftis oraculi nuiifios , ex quibus
«rth»-
AD b.mbiema VI Ii. a n b; a l c I at r, 99
orthodoxam (alutis xternae viam & rationem excipere cf^nc-
Serta.
tctle. Serta autem fufpcnra honorem cultumquc aliquem oB-
,
rcruaotix exhibendum clFc fignifieant. Hoc addam pollremo;

videri hoc Emblema npn male referri polfe ad cuiufque vita:
genus inflitutum, ad..quod ingrcdiundum,ciim d)fficile fit,
opus cfi aliquo Mercurio , id eli praeceptore (eudodore, qui
Tiam doceat.
Menurij esi igitur tumulm.'] Inaliisquiburdaniicxcmplari-
ûs legitur C«w«/r<<:red vtraqucicdio tolerabilis. Tumulus, TumuluSf
quali tumens tellus , pro fcpulcro frequentius vTurpari (blct.
vero loco vocabuli tumuluS,aut cumulus, legi malunt.fa.
cies, non mihi probantur ;
quia vocabulum , facies, pro effigie
aut fiatua hic veramLatinitatem nonlapit.Non definam priiis,
quam quod improba leftionc obferuaui, Itudiofis rerum anti-
quarum communicem. Olim confucludiric receptum fuit , vt '
fupciftiiiofitemere oblatos in via lapides ftipitesque, tanquarti

Qumina colerent. Apuleius de Afino:Neque luftius rcligiofam
moram viatori obiecerit, aut ara floribusredimita.aut fpeiunca
frondibus inumbrata, aut quercus cornibus onerata, aut fagus
pellibus coronata;vcl enim coIIkuIus fepimincconfecratus, vel
truncus dolamine effigiatus, vel cefpes libamine humigatus,
vnguine delibutus, Propertius:
?cl lapis
Et qutcunque fnur^qualis vbiqueJapU.
Xenophon;»^ ^0? jus» cyrt ZctiÂ'iy 6 »T^ rZtSilaf
ivîv rct Tvêv7et.,t^*^£êi
Sujptride vt At or Serta Dea j

Plinius hifioris mundi ii.cap.z. De ceretiu aua
Inter (aera tantiim & honores , coronis nomen fuum
bellicos
^‘**“*‘
vindicantibus. Idem 3. cap. Et iam tunc corona: Deorum

honos erat. Qmbus ex locis intclligimus , coronas ftatuis rc-
busejue facris olira folttas appendi. Q^bd fi quis autôrita.
tem ctiacD aliorum fibi dari poftulet adferre pofiutn Appu-
,
Icium, qui fic 3. Dcafino aureo ; In ipfo vere meditullio , in-

[
''
t
quit, Hippona: Deae fimuiacrumrefidens aediculae, quod accu-
I ratccorolhsrofeis, & quidem recentibus fuerat ornatum. £14.
I lib.Iamquc per ptatca,s commeantem , populi frequenter flo-
ribus, fertis, Sc folutisadprecantur. idemque libro vndecimo,
t fimulacrum Luna: deferibens: Corona , ait, multiformis va-
riis floribus fublimem diftinxerac verticem. Et paulo poft:
j
Dextra proferens finiftram Dea: coronam , mihi etiam Hercu-

les coronam confequenter. itemque Nam fibi vifus cft quie-
:
te proxima , dum magno Deo coronas exaptat. Ad hitiic

veicrum ritum rcfpexit Quid. Faftorum t de Arione loqucns,
G 2 qui
lOO CLAVD, MINOIS OOMMENT*
qui citharoedus a pira tis captus, iamquc dc vita dcfpcrans,
<
— capit ille coronam
poffet crines, Fhcebe, decere tuos.
Apponam 6c Tertulliani locum e libro Dc corona militis, vbi
aitPandoram primum a Charitibuscoronatam, honoris cau-
rafcilicct,cum a Diis omnibus muneraretur.
Viatow quicunquc (ishac in vitahofpcs, vt omnes reuera
hominti. funt. Plato vitam noftram modo vias , modo peregrinationi
fimilcm facit. /
3 i'®h.
Omnes intriuio fumut ,(^c. .luxtaOuidianumillud.Faftor. 5,

Vt incertus, qu^ fit fibi, nefcit, eundum.
Cum videt ex omni parte viator tter.
Theognis In triuio confifto. vt enim viam
faspe pro confilij ratione poni folemne eft Grzcis-.licrglflJ^w
pro incertitudme confilij. Itaque Plato 7. Legum,
Sic. monet ne ad rem nouam & inulhatam
ampledendam accurramus, fed confiftamus.quafi ad triuium
aliquod venerimus. & Minutius Felix in Oda. vt qui redam
viam ncrcit,vbi,vtfit, in plures vna diffinditur haeret anxius, ,
nec fingulas audet eiigcre,ncc vniuerfas probare Siccui non ;
cftveriftabiie iudicium &c. Sic hac in vita tot tantaeque fefe

,
offerunt difficultates & falebra?. Adde quod tam craffajtamquc

fupina hominum mentibus infita fit ignoratio, vt quid potiffi-
miim fequi debeat, quiuis ignoret , 6c nifi adiutus ope caelefti,
in certam aliquam viam fcnon poteft. Dicebat enim
recipere
iprcfalutisinfiaurator rSinemc nibil quicquam efficere potc-
ftis. Necvcro fumus idonei ad aliquid vel cogitandum tan-
quam ex nobisj fed fi ad aliquid idonei videamur , id certe ex
Deo cft.aitD. Paulus,!. Cor. 3.
tramite vitA.'] curriculo vitas &
dccurfu.Toto difiichoean-
Trmn. dcmcontinuat^«v»jj^g4tf<# a viatoribus. Trames, tranfuerfa 5c
obliqua femita.
oflendat ni Deus ipfe viam.] Allufio ad illud Pindari Atet :
uc aff&otftiit,Bblouis prooemio.quo fignificaturconatusomnis

noftri principium a Deo fumendum effie. Ariftides oratione
panegyrica «Wig Vîj 0
Tfl Sed,vt ait Pindarus, Deo initium oftcndenrc, ni-

impcdimcnti.Idem audor alio loco eandem fententiam
hil erit
vfurpauic ^00 : Iv^Sa
to : Deo initium monfi:rante,ait Pin-
darus,facilis cft femita ad inucniendum quod propofitum effi
AD EMBLEMA IX. AND. ALCIATl. 101
AD EMBLEMA IX.
E Xaniiquiffimo marmore, quod etiam ftfitur hodie Ro- Vnietralfum

mae, iumptum Emblema. Ed autem Fidi) (imulacriifli^ EtubUmî»
quod imagine imberbi,fed aetate matura, cui adiedum nome&
H o N o a. Hk Veritati , quae virginea cft facie , ma-
oum porrigit : in medio Amor puer. His tribus fimulacris
Fides deferibiturj quippe quae veritate, fid.c& amore nitatur. FidetadiunÛ
Veritatem matrem habet, illam quidem nudam & (impliccm, taufudefen.
non comptam fuco aliquo, non velo tcftam. Et quidem fides
definitur, dictorum conuentorumqucconftantia & veritas,
quae ideo parentem habere Veritatem dicitur , & eam nudam, VeritM mdn.
quod in conuentionibusquc nihil fucatum elTe , aut a
pa£fis,
vero alienum dcbeaticui adhaeret Honos porreda dextera tan-
quam ftabihs cuiufdam firmique pafti pignus. Is Honos pur-
,
purea indutus vefte.quod veritas facillime pofiitimminuiSc la- ditnti,
bcfaiffari , nifi adiit honoris & reuerentiae quaedam ratio, qua

eadem fulciri opportune & cum dignitate poflit. Et hunc qui-
dem Honorem, vt virtutis praemium, & honcftatis omnis tan-
quara patrem nutricium ,
piftores & plaftae nobis adumbra-
runt. Atlocum medium occupat honeftus Amor , qui verita- Pudicusamt.
tem & honorem nexu firmo colligat fic dcuincit. Nifi enim
tarvquam condimento aliquo amicitiae & beneuoientiae mu.
, vinculum nullo
tuae confocientur haec inter fc alioqui diucrfa
pene negotio difiblui poterit. Id etiam totum referri pofiefeio
ad antiquam illam veterum Sabinorum praefigurationem fa- SanBa
crofanctaeTgrtf^^,3pud quos ,diu ante Christi feruatoris
aduentum,ecat fimulacrum quoddam triplici facie, cuius etiam Sabinu
nomen triplex, nempe Sanftus.Fidius, & Semipater, haud du
bie praecipuum religionisChiiftianae myfterium rcpraefcntans.
Qôd ab Ouidio dcrcribitur 6. Faftor. Sane Dipnyf. Halicam,
hb. 4 Ioucm,?iftiumc(rcdi£l:am, quem Romani Sanflum -

. ait . -
appcUabant.qui & Sagus,Pifiius,Sancus,& fidei fponfor aliis sT*
*
nominibus efferebatur. Coniicerecft Pifiium eundem fuiffeôi.
cum Fidio.Nam vtxWif Grsece fides.ita vtri(^ Fidius
nominari commode poteft. Sed & hodie in Romanis antiqui-
tatibus Fidi) fimulacrum ita cffi^tumconfpicitur. Marmor cft
in fcncftrae modum formatam,inquo tres imagines fta- ^ra».
tuuntur. Dextra quidem virilis habitu pacificoifiniftra vero, vt
muliebris, eodem habitu coronam
, in capite lauream gcftans,
quae dextram dextrae iungat cum priore imagine. In harum
I duarum medio ingenui pueruli effigies cernuur , cuius fupra
G 5 caput
i
102 . CLAVD. MINOIS COMMINT. ‘
caput hoc legitar* Fidii s i mvlacrvm: apud imaginem dex-

tram virilem Honokmh finiftra imagine mulicbn , VERri ASt
Gicgor.Gyrald.Syntag. i.i.& lo.Hiftorias Deorum.
fionty Vm. Stet depiiius Honorem pro deo coluerunt veteres,
vt etiam F;dera & Virtutem. & Ouid.Faft.5. ex Honoris, &; Rer
uerentiaeconiugio ortam clFe Maicftatem voluit. Plin. 3 s.cap.
10. Auguft.Deciuit.4. cap.2i.& ^4. Adiiciam obiter Amor :
honori admndus yerecundiam creat imo vero ipfamct vere-

,
cundia dici non inepte poteft.quo rpe(Sat illud M. Ciceronis

cx Laslio Maximum ornamentum amicitise tollit, qui ex ea
;
tollit verecundiam, itaque in iis pcrnicjoruscft errorqui exifti-

mant libidinum , peccatorumque omnjifra patcrcin amicitia
licentiam.
Tyr« purpurea vefte. Ex Tyro vrbe Phoenicia: coti-
chylia, 5c murices aduehuntur, quorum fanguinc fit purpura,
Plinius lib. 5. cap. 19. Nunc omnis eius nobilitas conchylio at-
qiie purpura conftat. Et lib. 5 5 .c.6. Qjiarc Puteolanum potius
laudatur, quam Tyrium aut Gaetulicum, vel Laconicum, vnde
pretiofiflimac purpurae. De purpurae autem inuentionc, fi va-
cat, lege Caffiodorillm initio lib. .Variarum form ularum.
i
ytritM De*
tungat nuda dextram Ver itas.J Fingebatur , vt
quemodopi- rcrihHtin Amphiarao Philoftratus , virgo niiieis induta vefti-
bus. Hippocrates in quadam ad Philopoemenem Epiftola.carri
depingit mulierem pulchram, magnam , fimpliciicr ornatam,
illuftrcm ac fplendidam j cuius oculorum orbes pro lumine ni-
tebant, vtaftrorum &
ftellarum fulgorem viderentur imitari.
Nurfa VttitM Nuda hic dfcitur , quod qui eam colunt, aperti funt ac fimpli-
ces, nullo modo fraudulenti , aut infidiofi j aut quod veritatis
oratio fimplex efie debear, aut quod in lucc & oculis omnium
agnofei velit.Hinc Horat.i.Carm.
luSiitk foror
Incorrupta Ftdes , nudat^ Veriteu.
Ceterum Fidei (ymbolum
in dextris iundisconrpiciebatur, id-
bolum Fidii,
qucNumÊ Pompilij inftituto.Morisctiam fuit,vt fidei facien-
dae comparanda? gratia dextras coniungerent. Quod multis
autforum meliorum locis facile cftobferuarc. Veritatis nudje
rationem docuit libro 44. Hieroglyphicon Pierius fymbolum :
vero dextrarum coniunftionis Gyrald.i. SyntagmaicHifioriac

Deorum ipofl: ceteros omnes vir eruditusCoeliusCurio appen-
diceHierogJyph.Pierij quaedam non poenitenda retulit. Porro
id mihi in memoriam reuocat quod Athenaeuslib. 13. tradit, in
gymnafiis-ojim vna confecratos Amprem, Mercurium, Hercu-
lem:
"ad BMBLEMA
IX. AND. ALCIATl* iO?
Icm quorum fecundus orationis, tertius roboris praefes ha-
ille
:
beatur s quibus contundis amicitia concordiaque nafei A>tcr.

Hoc autem Emblema facile etiam traduci poteft ad amorem,
reuerentiam.fidem parentibus debitam a liberis: ad coniugum
neceffiiudinem.tum obfequiaquae pra:ftanda veniunt princi*
pibus,magiftraiibus,pr2ccptoribus, a quibus vel fuftentamur,
defendimur ,liberaliier educamur. Infide coniugum honos,
amor, veritas: honos ex opinione virtotis-amor propter officia
mutua.vttscquc huius communis vfibusncccfiaria : veritas, vt
fanda ifthjEC coniuudio procul abfit ab omni fuco & fimu-

latione ,
quam in primis deceat conflantia & veritas , quod
vnum fociciatis omnis ac concordiae cettiffimum firmamen-
tum. De fide quae debetur principibus viris, aho loco. Sane de-
bent fcrui dominis reucrentiam.obfcruantiam, obfcquium, vt
meminerint refubefle aliquo iure gentium^ pudore & liberali,
tate non vi parendum, vere non fide, aut dicis caufla officium
faciendum.
Vienes pulchrior Cupidine.'] De duplici Cupidine , & Venere
duplici maturius poftca.Dione Veneris mater ex loue , vnde
,
Venus Dionaea.Virgil.s.itneid.
Sacra DioriiA matri^diuii^ ferebam»
AD EMBLEMA X.
rincipi fuo indicat, quanta vis concordiae fit fum-

P
,
pta comparatione a lyras temperato aut confufo concen-

tu ea enim conflans ex fummis mediis, & infimis chordis
: ,
concinnam reddit harmoniam, fi tamen eam vir artis peritus

aptauerit. Eodem quoque pado Rcfpublica omnis variae RtifubUtum
diucrfae conditionis hominibus compofita, firma & concordi
***'
pace ligatur,fi modo Principem habacrit idoneum, qui &con-
filio & vfu rerum valeat, quique bcncuolentiam,aflcnfum & ,
commune pacis vinculum inter ciues foucre norit. Ea ratione

prz aliis quotquot vfquam fuere ab omni feculorum memoria
terrarum Dea gentiumque Roma perftitit,quandiu Principes

habuit pacis 5c tranquillitatis fludiofos, iidemque audontate
dignitateque commendabiles. Cicero de Republica difputans,
inducit Scipionem cum,qui Carthaginem deleuit , de Rcpubl.
t verba facientem, quando iam iamque peritura praefentieba-
! iifr.Cum enim Scipio in 2. libri Hnc dixiflet , vt in fidibus ac ti-
G 4 biis,
l
n
104 CLAVD. MINOISCOMM^NT.

Loew vtfignU biis, atqut cantu ipfo ac vocibus^coDcentum ciTc qucndam te*
e i. de Refub, nendum cxcii{lin 4 is(bni$ ,
quem immutatum ac diferep^q-
Cic*r9HU^
tem aures eruditae ferre non poflUnt cumque concentum ex
,
dillimillimarum vocum moderatione concordem tamen efHci
& congruentem :(ic ex fummis & mediis, 6 c infimis mtericd/s
ordinibus, vt fonis , moderata tafionc ciuitatem confenfu dif-

fimilhnaorum concinere: &
quae harmonia a muficis dicitur iq
cantu, eam ciTc in ciuitate concordiam, ardillimum atque opti-
mum omni in Rcpub.vinculum incolumitatis , quae line mili-
non poteftrquod a Cicerone petitum confiat e 4 . De rc-
tia effe
publ. Platonis, cdius ha:c verba: euv^h iy# , <lw
ifAetfT<Aj6[ii6a «pTi, «f/isieerof jri e
az(ptuc^ ciS^w i f<«»
VWT«f w-oXiP7i»|«<eMnf»
$'i «hm UTt^vatTiTUteu êt Tmcrm
•n aS-nnr^stfrcu/raf, ^ rif fiteitf, «>'i»
CsrX«,Pg5f»«o^ £ 8 A« ,
, ei 73^«^« « jîfietesf S aUsm ,
4r»ouJ T«v VtiSTar ««rs c^doTusr uv ô^(d\fi •mwTiw lita ifêfoieee^

«up^frvrlw^toj xJ^êoS re if*elfe9(^ sC^ 0uaHf
ezs-QTi^f i(e^ M
eeeXee s^^ ht Haec ex Cicer, hb.
De repub. retulit lib.t. cap. ii . De ciuit. Dci.
D. Auguftinus
ptf ly'•
Sed hoc loco non erit alienum, fi admopeam Romanos vete-
rar» veteres
res per Lyrae Hieroglyphicum concordiam dcfignalfc,vt & ve-
mttUtxerint.
teres alij ludicium compofitum, concordiam inaequalium , re-
dam bonamq.inftitutioncm,rationctn, amorem, fedatum ani-
&
mum, alia piura^vt commodius ad concordiam fuadendam
fymbolum ab Aiciato minime videatur excogitari potuifie.
In lyra enim diuerfae chordae fimul componuntur , &adeup-
dera tonum temperantunquod prudens &
fedatus homo prae-
jfiat oeconomia
vel in fuis affedibus rationi fiibiiciendis, vel in
moderanda, yel denique gubernatione Reipubl. in quibus ho-
mines varij ac diuerfi , ciim finguli fint , non pofiunc non ha-
bere fingulas de rebus opiniones fcd fapientis tamen Princi-
:
pis moderatione in vnum quafi harmoniae concentum conuc-

niunt. Ifidorus quidem Cynicus merito Neronem increpa-
bat,qu 6 d cum Muficae arti operam daret , Niupli) mala bene
caneret , fiia vero bona male di fponcretj neque fibi vllum ia
vita concentum proponeret. Et Diogenes Muficos ftultitiae ar-
guebat , qui lyrae chordas optime iuxta fiiae artis leges compa-
rarent, animum vero minime componerent. Ea quidem ratio
fuit, cur Plato animum harmoniae & concentus nomine appcl-
||rit; Âfiftophancs fapientem hominem & Gratiis ornatum,
optimum
AD EMBtEMAX. and. AtClATI. I05
Optimum Muficum & citharcrdumcdc. Nam idem Piato
putauit Mufarum nomeo a ftvMVi quod fonat idem ac honefte
inditucrc.Sed inter ceteras fymboli huius (igniHcationes^mihi
placet admodum ea^ qua ratio, qua mens, qua iudicium ,
&
refti pcrfpicientia intclligitur* Sic enim pleriquc optimiferi-
ptores (interquos principatum quendam fibi fuoiurc Cicero
ycndicat) concordiam a corde dcflc£tunt; eor enim animusvi-
detur, eo quod in corde fit animi principatus;vndc concordes,
vecordes, &excordes denominantur. Alii concordiam a chorda
deriuari malunt quod vanae chordae cantum vnum faciant,
,
lam vero quia (ludiorum confenfus atque fimilitudo amorem

pariat , & annumeratur inter ca quae
Platoni lyra confecratur,
funt amoris moBiinenta.Ciim enim m fe lyra fiiauitatem Mu-
ficam contineat non male videtur habere quandam cum Ve-
,
nere, Amore, Gratiis fimilitudinem quippequx blandoad fe

:
homines illicio pertrahat. Ceterum ca (edati animi iucunda

grataque imago, imo vero laborum , (ludiorum Sc perturba-
tionum dulce lenimen belle fuit inditutis Laccdarmonioium
,
exprelTa apud quos erat (bllcnnc, vtad lyrae aut tibiae vtalii
, ,
volunt, fonum aciem indruerent: & Achilles nonalia ratione

furibundum animum (edabat, quam lyrae modulis vr plane :
mihi Hieroglyphicum idue mirabile efle videatur. Sed de lyra

plus fatis, & fortalTesr^pi^^.' nifi quod huc referrem Iubcns„
quae de lyra retulitStobaeuscx Euryphamo Pythagoreo, cap.
^£/.l»a'MfJisfl*t:(\vLo\oco humauam vitam cum lyra non in*
concinne confert. Non poiTum etiam quin hoc loco memo-
,
rem quae Diogenes Pythagoreus difputac apud eundem Sto-

,
baeum,cap. m^Ji Regisefle munus vtRcmpubl. lyrae

indar modcreiur5 nempe ,
ybi prius fibi ipfi imperaritex piae-
feripto legis quippe qui nolTc debeat populi j quem fibi com*
:
miûm habeat , harmoniam fic conccqtum ad eam legem fibi •
accommodandam clTe.
Hanccithuramy^^c.] Hiclyrain protedudinc,quac vulgo cd Lyrafeutej{4
Lutina,accipit:cuiusinucntioncmMercurip referunt. Poiydor.
I lib.t.cap.15.
aUmbiqujiforffiah4 lieutiea.']f\uxforn\ 2 m\\^het\cmb\t na* Ltmbtu,
\ uiculae breuis &
cclerrimae.Lazar. Baifius lib.De re nauall.Ha-
I licutica autem per fimilitudinem fcaphae pifeatoriae. hinc Ha-
) lieuticumopus,in quo de pifeibustra datur. enim pifea-

cor. vtOuidius Halieuticon opufculum fcripfit; quod tamen
pleriquc viri dodi Lucano tribuunt- De Halieuticis quaedam
Plinius lib.32-cap.2«
G 5 Vindicat f
,
10^ €L A V D. MINO I S C o M M E NT.

mentio. Vendicat propriam, (^c.]Vcndi(:ct (Ibi propriam quantum*
uisjinucntioncm tamen Grxcis debet. Sed lialos id (ibi vendi*
carefurpicor , quod apud eos lyra:vfus (it frequens habitus.
Non erit incommodum repetere, quse deMuficx prima inucn*
tionc collegit Polydorus Virgi!.lib.i.cap.i5.
,ûo noua cum foetis, Italicorum bellorum tibi
compares ex P.Iouio,Guicciardino,& aliis permultis, (I vacat*
gratiaQ concentus, decorum, fuauitas.
co-nch £.2 lyrx, tefludinis.
optima prm> Nil esi qttod timcasfji tibi conHet amor.] Bing admodum effi*
eipu etiihdm
cax.plancquc iis neceflaria,qui fuum imperium volunt efle fta-
bile 5c permanens. Sic Ifocrat.ad Nicoclcm-^wXfiijt^® «o-îeAg-
fariou iyn crvp(igiT(^^ta4 7lu/‘Tt r^9 uQitbju , reimn^
?aTa»ev*etetv,}^ rUb eroutxH >S tsItwv »7«ec3^ t(g4
;!sl{f>prwêitTcsc79i^t*i^cts Hvng ûvai-n.Ei Claudian.
Non fic excubU^non circumdantia ptUy
Vt tutatur amor.
Prxclare Agefilaus , ciim rogaretur cur Sparta non cingeretur
mcertibus,ciues armatos, &
inter fe confentientes , fatis elTe ad
vrbis praclidiura refpondit. Dicebat etiam cmiiatem non faxis,
aut vallis, fcd incolarum virtute muniri, quos nimirum (i iun-
gat concordia, nullus poteft firmior elTe murus. Adidfcfpcxit
Cicero 2 Philip. Nonne igitur millics perire cft melius, quam
.
armorum praefidio non polle viucre 1 Sqd

in fua ciuitate fine
nullum cft iftuc.mihi crede praefidium ; charitate & bencuo-
,
' Icntia feptum oportet clPc, non armis, Plutarch. m Trs^jTJush
Tmg^jj/eX^fn.nihil commendatius «(fe viro ciuili ait quam vc ,
fuosciues amicitia mutua, concordiaqucdeuinciat litium & ,
djlcordiarum occafionem omnem tollat. 7n>X<7i-

ksT fi$gvov rSvxxsnuteifthajf tpjMf, o 6A«eT?(j»errT«»«^"
ivv 9pto9oieut tiAintHv etXb.vihiss aHîgeruxtoiK^san,.
^'s ^ ^ â-ptfveiccv l^ccipott tcûarctf 6cc. Ncc
veroafpcrnanda vox clt Agaficlis ,
qui rogatus ,
qua ratione
Princeps tutus haberi abfque ftipatoribus & fatcllitio poflenSi
fubditis ita imperaret, vt pater liberis. Qmd enim Periandri vel
Antigoni hucrcfponra conferam? Horum enim alter
praeclara
didlitabat,fumma openitendum cfie iis, qui tuto regnare vel-
lent vt beneuolentia potius quam armis ftiparentur
, alter, :
amicis fuadentibus, vt fi Athenas caperet, firmis & validis eam

praefidiis munirer, ie6li(fime dixit , nullum imperij firmius &
(labilius elTc praefidium,quam ciuium beneuolentiam. Idcm-
que pene Syncfius : ivrota faovn ^ Iriv
AD tMBLEMA X. AND. AtCIATI.
167
vero mihi temperare poflum
quin adiiciam ,
iftuc ex Arato Plutarch. Veram ac ftabiicm ciuium beneuolen'

tiam, optimam elfc Principis cuftodiam:
fitQcu^ tufotet^vXuKTKQ^t* Grailatorcs enim
& latrones fele tutantur prsecipitiis ik lupibuSjquantum pof-
funt Regi autem nihil fide Sc beneuoienna fliorum iitraius
:
auc munitius elfe vnquam poteft. Pulcher locusapud Plin,

Panegyrico, vbi confert fccuritatem fubTraiano cumDomi-
tiani meticulofo , 6c impotenti imperio Quanto (aitj nunc :
tutior, quanto fecunor eadem domus, poftqu im eius non cru-

dclitatis,red amoris excubiis, non foiiiudine & clauibis, fedei-
unim celebritate dcfcnditur/dc quid cigofdircimusexperimcn-
tr», fidiflimam efle cuftodiam principis, ipfius innocentiam.
Hasc arx inacecfta hoc inexpugnabile munimcntwm muni-

,
mento non egere. Fruftra fe terrore fuccinxerit qui fepius cha-

ritate non fuerittarmis enim arma irritantur. H<ec Plinius gra-
uiftimc.vt fere omnia. Memineram alioqui ex Volcatio Galli-
cano in Auidio Caftio, bonos principes illaefostcoutra iurc oc-
cifostyrannos ferme omnes, tradit /£lian. var. hift. Occurrebat
lilud principis cordati ex Plutarcho , regum Apophthegmatis;
dcuiiftis Graecis, ciim qnidem ipfi confulcrcnt.vt praefidijs vrbes
contincretrmalim, inquit, diu benignus, quam breui tempore
dominus appellari : id cft,
defeifeat. ]dii(cordct,imf<i(\ioncs concitet,

diffoluitur.
fidium concordia & concentus,ab coa-
vnde liida.
ptare. fab.c.io.lib.i.lnftiLOrator. & Macrob.i.Saturn.c. 6.
Laudatur luftiniano, Nouclla conftitutionc ^ trufi-
8.
qua foluta fc-

aî^f^gvccf :
quiiur 6c perturbatio omnium Rcipubl. ordinum.
AD EMBLEMA XI.
1
DcxpreffumeftcJx i, Anthologiae Graecorum

I epigrammatum;
I uu? 7it *7mihuT(^ W) etavZt,
' TorP^c^teyKûTTrat o)i7rudi:â4a'^<)ru^v.
i Pum tacet indoBut, poter it tordatm haberi'.
l Is morbos animi mmqke tacendo tegtf.

Sie
1
.
108 CtAVb. MINOIS COMMENT.

PfHdtntesitau- Sic enim ferenon dtftingujtur impeiicus a dodo, acircum*
rpeô prudcnticjue hocniac imprudens, (i linguam cohibuc*
rit. Eam ob rem facile cft coniicerc , cur quos Hoincrus inge- ,
niorum vertex, fapientiffimos effinxerit cofdcm & Cientes fe-

,
re, aut certe pauciloquos effie volucrit.Noueratcnim Cientium,

& parcum (bbriumque orationis vfum fpecimen habere gra-
,
uitatis;contraquc apud fapientes maxime, loquacitatem indi-

rhirfiit\ Ho- cem ede ftultitiae. Neque caira alio nomine ThcrCicra morio-
Pferictu, nem vituperatione dignum arguit , quam quod loquax effer,
quam quod obftrcperus , importune garrulus & fcditiofus. Is
enim non proprie loquitur, non verba facit, vtalij, fcd tumul-
^Jeflor e/»- tuatur ; ^^triTvs etfairpîvits tâXiec. Ncffori confuhiffi-
ûe*iS mo feni tribuit orationem meile dulciiis ab ore fluentem t5 :
MtneUi oratio
fatXtvsyXvictav ptev Menelao argutam
oordata.
illam quidem, 6c nunquania re difccdcntcm breuiloquentiam.*
V!yJ?u oratio Vlyiii grandem
(itv,oiiXetuiXotXtyici>St6vi)is TTsXopkuSiic.
vohemiii»
6cvchemcntcm :fcd dm tamen cogitabundum facit, antequam
loqui incipiat. Rcdiffime didum cft a quodam ex veteribus,
loquendi magiftros noshabcie honnines , tacendivero Deos,
Tythagore» Proinde vt laudatur sy^fAoîtz Pyihagorica &
Spartanus illc
tttm jUontiumy
Lycurgus, qui fuos a puciisClcntio initiari voluit. Notum eff:
adagium Graccotum, Tutum Cienti praemium j
lilud Simo-
nidis, Locutum fuiffe pcenituit,tacuiflc verb numquam. Suc-
tMegahixMS currit Zeuxidis piftoris ad Principem Megabizum fermo. Is
tepreheoftti a enim Princeps cuiTr,animi caufa, in pidons officinam defccn-
Zeaxtdo,
diffef,& vna cum fuisde arte pingendi dirputarc ad oftentatio-
nem auderet :Cum primum huc venifli (inquir Zeuxis) & lin-
guam continuifti, pueri mei nefeio quid de te magni Cbi pol-
licebantur ,
quippe qui tuum cultum tuamc|ue purpuram ob-
feruarent ; fed vbi de arte, quam non tenes, loqui coepifti tc ,
continuo vtridiculum hominem effe putarunt (^dam capti-

uus cum duceretur ad Antiochum regem, qui hominem comi-
tabantur, iubebant effe praEfcnii ammo, experturum fortafle re-
locm intempO’ gis clementiam, vbi ad eius oculos peruciitfl'ct:Nulla ergo mihi
fiiuut. fpcs,inquit:alludensad lufcam regem, qui iocusinterr.pcftiuc
iadus homini fuitexitiofus. Merito apud Pindarum celebra*
laus Epami' turThebanus Epaminondas, qui quanquam multa fciret, pau-
mnda. ca tamen loquebatur. Et certe frequenter vfuuenit , vt qui plus
habeant pedoris, dicam, id eff;, in quibus & eruditio
vt ita &
D moratus. prudentia maior, i; minus habeant linguae.Demaratus cum in
confeffii quodam Cieret, rogatus an id faceret ftultitia , an fer-
monis inopia ? Atqui, inquit* ftuUus nunquam taccre poteft.
Non
AD EMBLEMA Xr. A N D,' A t C I A T 1. IC9
Non poflum tranfiljrcabfquc piaculo aurcamZcnonis vocem,
qui Athcnisexccprusa quodam Pnncipc vna cum regiis ora-
toribus (quod ilie (ciret cos eruditis (ermonibus oblectari , cu-
rauit & quofdam Philolophos arccflcrcj folus nihil dicebat.

Iiaquc comiicr a legans appcllatus:Dc tc vero, Zeno (inquiunt Zene fenev,
illi) quidnam fumus noltro Pnncipi rcnonciaturi l Nihil , in- tnttrf^ctuU
quit, ahud, quam Athenis eUclcncm , qui tacere fciat inter po* ôo*m>»**»*
cuia. Quod non (impliciter dignum laude habitum tft. ma-

gnum cnim tft lenem taciturnum e(Ie, ciim ea aeras fit admo-
m
dum garrula .fortade uus , quod inicr pocula , vbi non vno
nomine ad loquendum homines prouocantur denique quod :
Athenis, vrbe omnium loquacifTima. Itaqucolim dictum e(t in

nefeio qucm,qoi quamdiu (iluit,tamdiu magnus & grauis ha-
iiituscft: Philolbphus hic vidcn poterat, fiutuidct. Pindarus
lithmiorum i Herodoti Thebani cncomio , Saepeoumero ta-
.
cuidc, gloriam maiorem afferre dicit *tfui9 7nAuxt)^von<ru-.•
Ad cviiidcm omninofentum oc-

currit ex Plutarcho id,in quo gloriatur vel inprimis Ino Euri-
pidea , nimirum rcfcireOTyanTi ottvv ua-ûTiis»
Non definam priiis quam huc rctuicro pulcrum certe Pytha-
,
gorae Samij elogium quod feriptum reliquit Apulcius 2. Plori-

dorurr ^quandoquidem de (ilentij laude mihi verba facienti oc-
currat, quod aiiquis ex veteribus longe ante dixerat , nullos cer-
te fore fapientiae frudus , nifi qui a radicibus filenti) proficif-
cantur. Sic igitur htc noftcrÂpul.Tot ille dodoribus eruditos
( Pythagoram intelltgc ab ^T-gyptiis, Cbald«is Pherccidc Sy- ,
ro, Anaximandro Miicfio,Ep.imcnidc Crctcnfi, aliisque multis

cdodum) tot tamque multiiugis comitibus difciplinarum toto
orbe hauftis, vir prasfertim ingenio ingenti , ac profedo fupra
caput hominis animi auguftior, primus philofophiae nuncupa-
tor & creditor ,
nihil prius difcipiilos fuos docuit quam taccre:
primaq.apud cum meditatio, fapienti futuro Ifnguam omnem
coerccrcivcibaque quae volantia poetae appellant, ca verba de-
tradispinnis , intra murum candentium dentium premere,
Prorfus inquam hoc erat primum fapientiac rudimentum, me-
*
ditari condifeere : loquitari dedifeere; &c. Idem fuitlamblici
Pythagorei praeceptum, «T«-
linguam cohibeq)rae aliis otpnibus, ad Deorum exem-
:
plum. Sed ad id argumentum copiose locupletandum, conful-

to repete quae habet dodillime congcfta Plutarch.cotnmenta.
rioDc garrulitate, dc tradam Dclfide& Oftriderquo locodo*
cttquid ®lino Harpocrates apud ^gypiigs myftcnj habuerit.
.
iro CIAVD; MTNOil.S C O M M E N Ti

Be Hientij vnliratc Gcilius hb. 1 1. cap.io. Plin.5 .cap. 5.6C 2^0
cap.6. Prouerb. Tutum (ilciuij praemium*
uAmeftJ. amsns.'} qui mente ct^ minuta
, vcl qui a mente dcfccndic^
Varro, hic j
pro ftulto ,eo qui non male Abderologus dici
vel
poicft.id eft ftulta loquens, quique nihil inii nenias, nugasqu*c
meras effutiat.
StftltitU eH index, Stultitia argumentum manifeftifli-
nuim eft lingua effrenata, intcrprexcft enim mentis & con-
fiiij.
Ergo premat Ad id luuenal.Satyr.ior apparet alluhfre:

digito compefee labellum.
JLaira vnit Labia.]^ Plutarchus 8.S)^mpofiac6n,problcm.^^.Labra,qub.d
dida. ' iis cibus capiatur, appelbitioncm fortita cflc vult idclt ,X*<|ce-
,
. Cfl4v«»tLu ^dgîc-Sed id forte nthil ad rem, vt pluribus difputai-

re.an Ubia,vc\ lahtoi lic legendum; neque enim me riiouet Gel-
lius & Apulcius, qui labias vfurpant in voce feminina. Gelliui
quidem hb. io.No6tium,cap.4. bisvfurpûit labias in femini-
no. Et Macrob.i. Satum. cap* 2. citat quofdam vcrficulos , in
quibus eft, Cucurrit ad. labias rnihi* Sane Apuleius lib. j Alini .
aureijdixit labias pendulas: lib. 10. contorta in modum linguse

extrema labia grandiflimum calicem vno hauftu perhaufi. hic
enim labia extrema, eft feptimiis cafus. Eodem ilabias modicas
ambrofi*a rore purpurantes fu iuiari. At i quid opus pluribus?
certe labias & Ubia citra differentiam veteres dicebant: quam-
quam Donatus ad Eunuchum diftinxerit non apte profcdb,
vt labra, fuperiora, labia inferiora fintj virorum labra, mu-
lierum labiaj 5c labias afihorum :quod an verum vnquam fue-
rit, cereris relinquo diuinandum
dtgho^ filentia (ignet.\ Aiiudirad illud Oaid.exMctamor.ix.

ûid^ premit vocem, digtto^ [ilentta fuadu.
M vrtianas Capeiia.lib. 1 . Verum quidam rediipitus puerad os
compreffo digito ra!ptari,filentium commonebat. Et Apuleius
lib.i.De afin aur. At illcdigitum a polhcc proximum ori fuo
admouens.&in ftuporem attonitusiTace, tace, inquit, 5cc.Re»
Strap\dtpr<ip»- fpexit autem ad quod de fimulacro Serapidis audores refe-
id
f.twtfiirfectA’ runt, cui praepofitus erat filcntij Deus Harpocrates , digito la.
tes.
bia corriprimcns,.iut Angerona ore fera obfignato.D.Aiiguft.
Dcciuit.i 8.cap.5,Gyfald.Syntag.i. “
Keddere, ^ Pharium vertat inUarpecratem.'] Apud Catullum repetitur

facere Harpt‘ formula haec loquendi proucrbialis , Patruum reddidit Har-
cratera^^sud.
pocratemtpro eo qyod cft, imponere fiUntium.Idcmquc dixit.
Et fadum me effe puta Harpocratem id eftomaind tacitur- .*
Bum,
r
AD EMBLEMA XI. AND. AICIATI. TU
num &: fsIentem.Politjan. Mifccl. cap. Sj.Proucib. Reddidic
Harpocratem.
V€rtat in Harpocratem.] Verba Plut.irchi funt ex difputatio-
nc de Ifivic &. Olindc: T*y «rr %ov ureXn
isTT ^^ptTrZv Fitecifot^îef , cX Jtv6â7mit P.cyiS
>t«^» fC «ttAS* iistSturlau ttI r«'
fActTi T«¥ÛKnhav 'âx*itS^ of , C5fl>7rijf c-t/jt4locA«y
c» rrS p^ÔTcafimî^vTiS }îyH(r.t.y?êioyetrup^,

yilu/i rzJy
7 Afl'ar« âifâov. Harpocrates non eft habendus Deus im-

id cil,
pcrfcHus.aut etiam infans, vcl certequi leguminibus praficia •
tur.fcd prccfcs atque cenfor aliquis nouaEjimperfedae & incom-

politSE hominum deDiis fcntentiac. Itaque & digitum ori ad-
motum habet, quod fignum prae fc fert taciturniiatis& filcntij-t
proinde qui menfe Mclorc offerunt ei legumina, dicere folcnr.
Lingua fortuna, lingua genius.
Dtgitoque filenuaJignet.Et fefe Pharium vertat inHarpocratem.]
Sans larn multa nes hadenus dcearcj fcd nondum tamen
fatis ; fludiororum dcfidcrio volumus obfecundarc j adda-
mus Itaque nonnulla licet. Harpocratis figillum in annulis Ha^l ccrgfi^
folitum gclfari a quibufdam ex veteribus teftes funt longe , »n rf«.
multi , (uumque audorem laudant Plinium in caufa auiem •

Kulu,
fuiffc putant , vti filcnti|fidcs indicaretur. Qmi ratione Ale-

xandrum Magnum exifbmo ciim cpiftolam quandam ma- ,
irisOlynipiadis conuicijs plenam aduerfus Antipatri nomen

vna cum Hephcftione legeret, tradum e digito annulum ori
illiusapprcfliffc, tacite quidem & amice , fcd rcapfe tamen fi-
lentium imperantem. Q^d
mihi vitro reuocat in memoriam
TitiLiuij imaginem a Patauinis fupra Praetonj fores pofj- T, Liu^ iwa»
tam ,* habet enim ori appreffum digitum cuius geffusesufas :
multi multas afferunt ,

fed qui ex aliis dodiores viden pof-
funt, conjiciunt idea confidum ratione, quod is feribendo
adeo multa complexus , vt feriptoribus abis flentium vi-
fit
deatur indixilfe. Sed id ego quidem malim ad fingularcm

hominis tum fapientiam , tum modeftiam conuertefe vt qui ,
multa feribendo , longe plura in hominum animos cogitan-

da infuderit jdequeRomanorum origine ea non minus pru-
denter quam fcite & verecunde tradiderit, quaefine fabularum
pcrmiftionc dici non
vel qua: fi litterarum moni-
poterant :
mentis credita parum de dignitate &: admira-

extitiffenr, non
tione huius imperij deque nomine populi rerum domini dc-
traxiffent. Attigimusnonnulla dcAngerona, cuius effigies
€rc fuit obfignato apud Romanos , vt flendum innueret in
CUIUS
II z CIAVD. MilJTOrS COEMENT,
cniustptela yrbscllct, quodque
proprium nomcn;ea fiim?-
illi
tum fupcrftitione capti, ne di) tutelares facrisquibufdamauo-

carentur. Et ea certe caufa necatum Valerium Soranum legi-
mus, quod arcanum illud fuilTct propalare aufus. Nullus emmi
cft in literis adeo mediocriter verfatus , quin feiat ex veterum
ftima vtbk fcriptis Romae vrbis duo fuilTc nomina, vnum apertum & vul-
Mv-tn* dua. gare Ruma, a puella Trojana, vel a fortitudine, aut ctiarri
a Romo,qucm Romulum poftea diXerunt: alterum vcfO igno-
tum, faens abditum, vcl pauciffimis cognitum, id nomen fuilTc
Anthafam didici. Plinius fic j.lib.cap. 5. Cuius nomen alte»
rum dicere arcanis ceremoniarum nefas habebatur. lam vero’
quia Romani eifent fiknti j lenaciflimi, vtebantur prima huius
verbi litera, S, quae tricliniorum foribus fuperponi erat folita,
nimirum vt criminis fileniium indiceretur , & nc fidos inter
amicos clfet qui dida foras eliminaret, vtFlaccusadTorqoaet
tum cauet. Sed haec haftenus.
AD EMBLEMA XII. .
Mi>ôfnuri
ejfiîes
nnlHanltm
II/ Jignii
M I NoT
ideo fuific
debeant conlilia Ducum
A V ii 1 cfHgiem
fcribit feftus
,
Principum, quam fuerit olim do-

inter figna militaria
quod non
micilium Minotauu labyrinthus idque vcl maxime in bellicis

:
miniis occulta effe
RdmaniS
expeditionibus obferuari debet. Vt enim momenti plurimum

ad vidoriam habet taciturnitas , ita fatpcnamcro ingentes ad-
fert calamitates linguae intemperantia. Dionauftoreft .Tibe-
Ttbeniu.
rium Caerarem,cum aliquando apud cum quifpiam pcrconta-
minime committeret lifi
TCtur.qiiid caufee clfet cur fua confilia
quibus tuto Aut nulli aut paucis
fidere poterat, rerpondilfc, ,
cognitum cifc oportere Principis confilium. Id quod nouerac

MtttUui
cxaiê Sx. Metellus Maccdonicus,qui feifettanti cuidam ex ami*
€tdom»s. cis, qua ratione tam fubitoconfilio vtefetur Si ipfam,ait»vc- ;
flem fcircmconfiliorum meorum clfeconfciam , eam confc»

ftim abiiccrem. Etenim <rwf*SaA(^ hpiv Irt Confultor ,
res cft facra :

proinde non cuiuis communicanda. Plutarch.57»g^
7FBXu<itfeiyf^$<rvins' ifgtAccîiTXirtSyerûtd--
ecwtkt. Qm potentiorum mala inquirunt,
fae pe ante fcipfos pclTtindant.quam cogrioucrint quod quaere-
bant. Etenim qui folis radios , &
fplcndorcm omnibus aper-
tum diftufumque nolunt intueri , fed ad ipfum folcm cotiurr-
tWnt
AD EMBLEMA XII. AND. ALCI ATI. IIJ
tunt oculorum cxca cantur.It^quc Philippidcs Comi- Phtlippidti
cus, cum Lylimachus ipfi dixifler, fe vcllc dc luis aliquid rebus Con.icus apud
impaiiiri: Qmduis (inquu) 6 Rcx modo ne quidpum arcani. ,
Qux cnim luauiffi.na & vilu pulcherrima Reges habent, ea

lioeieortcniari volunt, vi fpiendida conuiuu.opcs.munifivcn-
liam:fi quid autem (it dreani id quidem non ci^ moucndum,,
Fulttio mafe
neque miiimûm attingendum 5cc. Nota cft hiftoria de
vel ,
Cfjsit ck de-
Fulu o cui pelli neccflii quod arcanum Pnncipis Augiitdi
, , teiium princi-
OAa ui) credere tXv>ri non dubitallct. Scribit QXurtius lib. 4 , pii ariÂTikiii.
de Alexandri icbus gcftis ^

Pcriarum inoicm cfle vt arcana re-
gum mna ride celent : vt non metus ncqticrpcs vocem eliciat
qua prodantur occulta; vetus enim ddciplinn Regum fil-entium
Vitae periculo (anxerat. Lmguam gramiis catligan, quam vl-
lum probrum ; nec magnam rem fulTiincti polle putant ab eo,
em tacere grauc fit, quod homini facillimurij natura elfc voluc-
lit Huc reponenda verba Cafiiodori ex formula No-
haecille.
tariorum, libro fexto VarUrum ;Nun dubium cft ait ornare , ,
fubjctfôs Principis (ceret umidum nullis aeflimantur ncccilaria

pofirccommitti,nifi qui fuerint fide magna iolidati. Pubiicuni
cft quidem omne quod ag'mus: fcd multa non funt ante (cien-
>
da, nifi ciim fucriniDco auxiliante pcrfcda.-qus tanto plus de-
bent occuli, quanto amplius defidcraniur agnofci. Regis confi-
lium foios decet fcire grau flimos. Imitari debent armaria, quae
continent monumcnia ch irtarum vt quando ab ipfis aliqua ,
inftrucfio qua?ritur,tunc Icqnaiuur.Totum amem drlTimuIate

debent ,
quafi fiicnics nclcunt. Nam loluius inquifirorjbus
faepe & vultu prodii ur quod tacetur, & e. Leo i rn pera ior,lib. Dc
bellico apparatu In rebus (ait J occultis &c abditis fideles ad-
:
hibe iibi & temperantes viros & taciturnos & qui inTua , &
nonaliorum poteftatc (unr ,
ciim fccrciai res fecretiores
fiant.minime ad cognofccndum multitudine indigent. Ono-
fander lib. De optimo imperatore, cap. De confiliis non euul-
gandis.fcribitjStulti inconfideratiq. ede temere in vulgus con-
filium promere, & multitudini arcanum intempelfiue com-
mittere. Improbi enim,5c qui de Republ. male fentiunt , eiuf-
modi obfcruantoccafiones quasnadi, in hoftes confcfiirn
;
:ransfugiunt,cum nuncium allaturi, vnde (ibi honores ^ prx-

mia conlequi pofTerentur. Nec fuit vnquam vllus exercitus, de
iquo plerafque ob caufas tum hberi tum ferui in hoftes haud ,
:ommigrcnt;vbi praefertim arcanum aliquodatque fenum tra-

nari fentiunt.vel conferendi manum, & proeliandi tempus ada
acaiarcaairaaducrtunt.Hacc fere ille. Ceterum acerba certe lex
H fuit
114 CLAVD. MINOISCOMMENT.
fuitolim apud Êgyptics , qua iubebatur iis abfcindi linguam
qui Reipubl. arcana, quic tcdta cilc oporteret, alicui detcxillcnt,
vt retulit Diodor. Siculus. Laudabile fuit inftitutum maiorum,
' quo obferuabatur vt fi quis de Rep.quidpi.afc!rct rumore alio-
vc modo,id ad magifiratum deferret antea, neve cum alio quo-
quam communicaret, ne inde publicis rebus detrimenti aliquid
importaretur, Magiftratus quae acceptfict, vel occultaret, fi ita
videretur, vel multitudini proderet, Eam ob rem Athenis, ciiin
hofpes venifict in officinam tonforis narrare coepit viitos clie
,
Athenienfes in Sicilia: tonforftatim ad magiftraturr! renun-

ciauitthofpcSjquia non fatisconftantcr affirmaret, vel quia vr-
bem totam coi umore perturbalTctjVindus, tortusque cft, do-
nec certiore nuncio de veroconftitiflct. Reucra multum refert
in rebus tam magni momenti non temere fpargi rumores fal*
fo$,vcI parum veri fimiles : vndccxfumma profufaquclaEtitia
maeror acerbiffimus, fummaqucconftcrnatio: aut contra , ex
m^rore.iaetitia nimia 5c immoderata, quo nihil vei corporum
valetudini, vel public;:? fecuritati pcrniciofius. Referrem exem-
plum Val. Maximi de Publio Vatieno/cd obuium eft cuique,
lib.r .cap. 8. cui etiam argumento belle conucirit quod idem ,
feribit initio hb-a.Valenusrfinguia enim cxfcnbcrc non vacat.

Interea tamen non prstermittam quod Ammian. Marccllin.
21. apud Perfas neminem confiliorum fuific confcium, pijctcr
optimates taciturnos &
fidos, apud quos filentij quoque nu-
men colcretur.Vidc Vegetium De re militari cap.^.lib. 3 .Fron-
tin.Stratagcm. lib.i.cap.r. Hiec cumefiem commentatus ,il-
Confthum tei lud iterum fuccurrit ex Platonis Theage Confilium rem elfe
:
facram.id Cui conucnit quod

:
Menandri
effertur e u 7\.y.âisW''iv « avy^&evMct. Re-
peritur & in Xenophonte » Ad locu-
pletandum vero pulcherrimum thema de non vulgandis prin.
cipum arcanis , fuccurruntcxCorn. Tacito loci duo infignes:
Primus cft initio fere Annalium, vbi de oouo Tiberi} principa-
tu agit, cuius tacito iuffucacfuscft: Pofthumus Agrippa centu-
rionis cuiufdam minifteriomunciaiiti enim centurioni, vt mos
tnilitisE, fadum effe quod imperafiet, neque imperafl*e fefe & ,
reddendam apud Senatum refpondit. Qôd

JLuAtia da-
mw Imperati poftquam Saltuftius Crifpus particeps fccrctorum comperit,
rutwHJetc- nietucns nereus fubdcrctur , luxra pcriculofo , ficia fcuvera
pendet. promeret monuit Liuiam, ne arcana domus, neconfilia ami-
,
corum minifieria militum vulgarentur neve Tiberius vim

, ,
principatus refoluerer, eunda ad Senatum vocando: e.im con-

*
ditionem
AD EMBLEMA XII. AND. ALCI ATI. il^
ilitioncm clTc imperandi, vt non aliter ratio conftct, quam d
vni reddatur. Sed & lib. z.vbi de fidino Agrippa (is erat-
Agrippae feruus, Clemens nomine, qui Augurti audita morte,
fcicprodominogcllitjvaridquc apud multos rumore fpaiToi
Agrippae nomen mentitus ) is vindus ad Tiberium dolo
hitur; & percontanti Imperatori , quomodo Agrippa fadus
etTct ? fertur refpondilTe: quomodo tu Caefar. vt ederet focios,;
fubigi non potuit, nec Tiberius de eo fiipplicium fumerc pa-j
lam aufus in , fecreta palati) parte lu/Iic intcrfiei , corpusque*
clam auferri.
Limine i^Hodc£Co, (^c.\ Deferiprio periphraftica labyrinthi, MinotaitfMs
in quo rcclufusfuit Minotaurus. Plin. ?^.cap. i^.Monftrum

hoc ex Pafiphae Sc tauro procreatum Poerse tradunt, idque ar-
te Daedalea, quod fupenore parte hominem , inferiore taurum
referebat. Ouid. 2 Deartc: .
: DAtlaU*! ocilujit conceptum femine matrU

! Semibottem^ verum^feminirum^ boHe/n,
|H:ftoriam referunt Hygin. P.ilajphat.lib.i. Fabulof.narration.'
Yiigil.in 6.0uid.8.Mcramorph.
'
Didaiui.] Djed.alusingenioliiIimusfabcr,cuiusinuenta plu-

Jtima narrat Plin. Iib.y.cap. 56. '
r
^
I
In fenebris labyrinthi Cretenfis. Gnofos
«rbs CretJe clandima fuit Minois regia. Hinc Gnoliacus , 6c'
Snofius adied.
i Romrnos ph:iUnx JEitercitus Romanus. Phalanx vocabulumi
Tacedomeum pro cuneo ,
tfc acie militari, connexione atque
eftudinc quadrata militum . -
Signn fuperbu'^ Vexilla militaria. ..
Technu.\ , pro fraude j cauillationc ; aiias artem (id

[nifi.at.
/
AD EMBLEM A Xllt.
AT 1 E NT r A & fortitudo plufquam virilis in mulier-

P cula extremisetiam cruciatibus afFcda , tenacem fidem '
Le‘en<t m(*p
libatam ad miraculum conftaniem arguit. Fuit Leaeaa
, dc
'ortumHarmodij 5c Ariftogitont$,3dolcrcepium uiAiheuicn-
ciuitatc nobilium qui cum inter fc conhlium ijjilient ciei,o[i
,
'nda Pilifti-atidarum tyrannide, Sc Hippatchuiudunuxat . e

‘ranaisalieruin.dcmediQ fuliulilicai CHippianicmm fuc-^
Hi
: ,
*
'
laiu '
ll5 C L A V D. MINOIS
C O M M E N T.
raniadorfi)(uc<xiru conatus caiuit:Hcec capta fuit, torta fi- &
diculis, vtconfihaiuucnum proderet rfcd cruciatibus quan- ,
quam grauifiimis,non ccilit;quin in his multos cruciatus,

animam cxhaUuit. Eam ob icm Athenis, vt honor ci habere-
tur (non tamen tanquanv feorto) animal nominis eius ere-
dum fiiit,& vetitum in opere iinguacn addi abartifice , vt ho-
noris caufa intclhgcrctur. Exemplurn hoc conftantillimac mu-
lieris adfert Tenullian. & in Apologetico, & ad Maityrcs: quo
noftri ficicntanimofiorcs & conltamiorcs in tormentis qui-
,
bufeumque pcrfercndisChnftianae pcrfuafionis nomine.-quan-

doquidem Icut adeo de caufa repertae mulieres clfcnt, qux tam
forti animo pro amicorum falute ac fama non modocruciaius
intolerabiles parui feciflent ,
fcd fpontancae morti fefe dc-
diflent. Haec cnim ipfa , carnifice iam defeflo poftrcmo
,
lin-
guam fuam comedam io faciem tyranni facuientis expuit , vt
expueret & vocem, neconiuratos proderet fi etiam vida vo- ,
luiflct , ait idem Tertullianus. Exempla permulta eadem pen$

funt apud Valer.Maxdib.3.cap.3. idemque omnino Plutarch.
in vita HyperidisRhetoris ; &
hoc memorabile Leaenae faci-
nus celebrat, commentario Eadem in tormen-
tis patientia, vel pertinacia potilis piodita memoriae fuit de
,
quodam qui Principem Gonzigam proditurus erat, St in ho-

,
ftium manus traditurus, quam htftoriam petas licet ex Carda-

ni 8-cap.4o.Dererurn varietate. Hiftoriam hanc deLeaena plu-
rimi rctuleruntjvt Paufanias in Atticis, Athenaeus Dipnofoph.
l3.cap.24.Plin.lib.7.cap.i3.idcnnquclib,34. cap.8. Gellius 9.
cap.i.& 17 cip.2 i. & Ladar^tiuslib. i.cap zo.Id 6c addo ftu-
Iftnti tributui dioforum gratia. Sueton. in Caligula; Quo magis nullius non
ItberUM M boni cxernplt fawtorvidcrctur mulieri libertinae odingcnta
,
donault, quod excruciata grauiliimis tormentis de fcelcrc pa-

troni rcticuiffet.Quas ob res inter reliquos honoresdecrctuscd
ei clipeus aureus^quem quotannis certo die collegia facerdo-
tum Capitolium ferrent, fenatu profequente , nobilibusque
in
pueris ac puellis, carmine modulato laudes virtutum eius ca-,
nentibus. Apud Ammianum Marcellinum lib.14.non tam no-

bilis, quam ciiienta narraturquxftiodcijs crudeliflime agita-
Buftb^cHtuf. ta, qui in Conflantium nouas res moliri accufabantur. Inter

dxm cittîant caetcfos cmicuit Eufebiiis quidam nobilis, qui ita cuifccratus
animtutntor-
cft, vt cruciatibus membra dceflent implorans caelo iuflitiam,
,
mmut
toruum renidens fundato pedore manfit immobihsrncc fe in-
cufarc, nec quemquam alium paflus; 5c tandem necconfeffus*
ntc confutatas, cum abicdo conforte pocoaii cfl morte multa-
tus.
AD EMBIEMA XTII. AND. A l C I A T I. II7
tus.Duccbaturincrtpidiis, temporum iniquitati infultaps, imi-'
tatusZcnonem iUum vctcrcmStoicum.qui Vt mentiretur quae-
dam ,
laceratus diutius ,
auulfam fedibus linguam fuam cum
cruento rputaminc in oculos interrogantis Cyprij regis impe-
dit. hec Amm.Cornchus vero 'racitus lib. i5,AhnaI.quoloci
de tormentis eorum agitqui in Neronem putabantur coniuraf'
fe,dc muliere quadam imperterriti 5c infradli
t animi fic: Nero Mulw wfr*\
»0
recordatus VoUifi) Proculi indicioEpicharim attineri, ratusque
muliebre corpus impar dolori, tormentis dilacerari lubet. At il-
lam non verbera, non ignes, non ira , eo acrius torquentium ne
afocminarpcrncrcntur pctuiccrequmobicda denegaret. Fo-
,
ftero dic cum ad cofdem cruciatus retraheretur geftaminc ,
fella (nam diirdutis membris nequibat infifterc) vinclo fafeix

quam pectori detraxerat, in modum laquei ad arcum fclljc re-
ftriiflo, indidit ceruicem, & corporis pondere connifa , tcnucfll
iam rpintum cxprciTit: clariore exemplo libertina mulier in

tanta neccllitatc alienos ac prope ignotos protegendo cum ,
ingenui 3c viri 5c equites Rom. fenatoresqueintadi tormentis

canflima quarquefuoTum pignorum proderent. Bonus fcncx
apud Terent. Andria, Scruum laudat fide Se taciturnitate. Huc
-
Horatius lepide,
filentio merces,
Graeci dicunt, yt^s tJ# «y ^.Horatius ad feruandam
amicitiam fic,
Arcanum necfufirutaheris vUiu6 vnquam,

T ullius z. Philip, criminis loco obijcit Antonio^quod feriptas
ipfius litteras, ciim amici circnt,poftca euulgafict, ciim coepifi.
fenr inter fc inimicitias exercere. Sed ne quid dcfidcres vide Se- ,
necam epift. 89. & 108.

cft.Athenicnfi, a Cccropcficdi£la , VM
fup.raemorauimus ex Plinio. ^
viragmU:']V\T 3 go , vel Symmachus: a»vi

xXuJiIsrsTKf urJ)))5,or,ÂT5ecv^poS «tUTit. hoccft, VOCabi-
tur haec virago, quia ex viro fumpta efi.Ouid, Metamorph.a.
-helio rhetuenda virago,
de Pallade loqucns.quae virili fit animo & virtute Et Martian.
Capcl.lib.6. de eadem Confultisquc virum praefis.hinc difta
:
virago. Aufon.epigr. Threff<i^ viraginis arma reiradat.CKd^^-

pellatur luTurna ii..<T.ncid.
Fidiculae dicuntur chordulae, non etiam vngulac.vt
FiMa vtl
putat Ifidorus 5 .Etym.c.i 7 .quoloGo feribit Vngukl diaas,/<l«*
,
quod efibdiant: hac & fidiculae ,

quia his rei in cculeo torquea-
H 5 ruf,
C L A V,D. MI N OIS C O MM 1 NT.
tur , yt fiHes Inueniatar. At Val. Maxim. lib. 3 .cap. Dc patifch-
iia, aperte oiltcndit, fidiculascnTc funiculo$, reuchordulas;Ru
pit verbera, ait, fidiculas laxauit, fojuiteciuleum.SiictOTJ.inCa
figula cap. 3 3. & fubinde ladâbatcxquifiturum Icmel fi
(diculisdc CKlpnia lua,cui; pm

tantopere amaret, Idem in Ti
‘berio refert, eui}) Imperatorem cxcogitafie genus tormenti , vf
repente verctn? deligatis fidicularum finyul, vrinacq. tormento
homines dificnderet. De his Seneca lib.j.Deira, cap.j.Appa-
y.Ttusque illi icddendus eft fuuSjeculei, & fidicul* &crg3ftula.
Ammian.Marccil.l1b.29 Intenduntur cculci, expediuntur pon-
'dera plumbea cum fidiculis & verberibus, 1. i.C.Thcodofc
'De qu^ftionib. Nullas omiunQ ob fidiculas perferendas in-

6<c.& l.z. cod. Decuriones fiuc
'Cbnfultfs ac nefcientibus nobis,
'ob alienum, fiuc ob fgum dcbitum cxortcs omnino carum vp-
lumus efie prxnaram , quas fidiculae & tormenta conftituunj.
‘Rxtatin iuremcptioeculei vngulaium, fiu fidicularum]. 4,.
,
Cod.ad leg.Tnl.rnai.i.16. C. de quaeftionibusl S.Cod. dema-

‘Icf. 5cXlathem.Curtips in 6. de Alexandri gcfiis Philctam , ait
'poft fidiculas Lampadibus ardentibus tortum fuifle. Sed dc fi-
Mibus aut fidiculis plus fatis.
J^hicvfites. Jj!i/7icm/£';T]Hu(us meminit Plinius 34. cap. 8.
AD EMBLEMA' Xlllli
Opf.R & f&r vLLA efi; tanta difficultas, aut etiam vis, quae confilio &
iopadiuii vti. •XM ,
magiirtiidine animi fopiri ,
& tandem non poffit.
tolli
Cânquam' ciiim nobis interdum 'fit concertandum cum for-
.tionbus, 5c fraudupi omni genere infiruftionbus , pugna ta-
‘ftten mtrimie eft cedendum , modo ihftrufii fimus firma qua-
dqm pa/ioplia conilantjs animi Tanique ludicij. Notius enim
T’ vieO:' quhm’‘'^t confifmdre necefie ‘habeam
,
nilii! tam arduunr
quod dexteritate ingenij attingere &

*t'affique in3tc'eirum cfie
.
randem affirqui non poffimus nullas denique tantas vires aut

:
criam fraudum inuoiucra tam intricata quae declinare , aut ,
etiam aucrfate nequeat ingeniofus beneque confultus animus,

fentchtia certe philofophica hoc lepido figuratur emble-
Bellerophon eques praeftantiffimus , fic adolcfcens
^;pna. formte dignitate infignjs , ab Antia Proeti Regis Argiuorum
”
. . '.yxorc fo!icit.‘ifusad amorem , idqueciim conftantcr effiet aucr-
iatus,mulicr doloris & pdij impatiens, ad maritum detulit, ie-
AD EMB LE M A XIIII. AND. A L C 1 A T !• II 9
que ab adolcfccntefuille appellatam mentita eft. Itaque exui
fadus, & vc quoquo modo de medio tolleretur, expeditionibus
alcisque valde pcnculelis expolitus non tamen animum abie-,
cit, fed permultis laboribusexantlatis vilior eualit^ & denique
ad Chimicram delendam non tam vocatus, quam coadus, Pc-

gafo equo alato vectus, monftrum virtute incredibili confecit. '
Fabulam hanc copiose & erudite non modo retulit, fed & ad
biftoricam fidem rcnocauii Sabcllic. 5 .Enn. i.Non grauabor
autem huc attexere mythologiam Pluiarchi de Bellerophonte,
deqac Chimaera, ex hb. De virtutib. mtjlierum. Huius harceft ,
fententi.i:Fabuiofum eft quod inLycia dicitur euenific.tametii
hoc publica fama receptum fit. Narratur itaque ad cum mo-

dum: Amifodarus.feu IfaraSjTti nomin.ituraLyciis,cxLycio-
rumcolonia,quaeiuxtaZeliamerat,venitvnacumiiauibuspi-
ratic.SjCbimaro duce, homine bcllicofo, fed crudeli admodum
&ctl'erato.HuiusnauisinpvoraLeonis,inpuppiDraconisha-
bebat inllgnc. Cumque noxae multum Lyciis intulifict, niarc-
que infeftum habuillcfjVt ne quidem traiici tuto poflet, neque
vrbes maritimae proinde habitabiles efient, in cum quidem ex-»
peditioncm rukepuRellerophontes, & ad extremum interfecit,
fugientemque Pegafo infecutus: atque Amazones expulit, 8c
bellica virtute domuit, £$cc. Deinde fequitur Sunt qui affir- ;
mcntChimicram illam Poetarum figmentis decantatam, mon-

tem fuilTeSolioppofitum,inquem Solis radij cum retroflefte-
rentur, & vehementem ccftum in planiciem retorquerent fa- ,
dum ciTe vtinde fruges marce Icerent. Qua; malicaufa cum no-
ta eiTct Bellcrophonn excidi , iufiit ipfc praecipitij partem pm,
qusE ieuilfima putabatur , & plurimum folarem aeftum refle-
debat. fed quod non ei elfent habitae gratiae, iratus ad vlcifccn-

dum Lycios fe contulit tandem tamen a mulieribus placatus
;
cft. Eandem hiftoriam complexus eft integram enarrator Ho-

meri ad lliad.J.vr Sc lib.i. PalaEphatus:««ijj^(2/,363vautemFul-
gentius i. Mythologicon. Vide prouerbium , Bellerophontis
Interas. Satis dc Chimaera hucufquej nili me Lycophronis
interpres ,
vt aliquid adderem rcuocaret. Ille itaque Pega-
fum pro equo fabulofb agnofeit totiusque ,
fabulae feriem
tradat eodem pene quo caeteri modo fed
, , fubdit «JiXjjyfl-
tIw 't quxad noftrum hoc propofitum

0'J(nyJKS yvixreatf
nihiUttinct. Addit etiam nunquam fui/Tc Ptâfum equum:

quia nullus fc vnquam vidiflc alatum equum fit tcftatus.
At quia vir egregius Pegafus nauim confccndii , cuius alae
vela eflrent,locuni fadum efie fabulae. Adhatc Chimaeram pro
H 4 muliere^
i
l-ZO C L A V D. MINOIS
C O M M E N T.
muliere ponit, fiham Amifod.Jri lyciae praelidis, cuius fratres
,
duo, Leo 5c Draco, qu» cum Ly. itc egrcflus occupaflcnt,viato-'

res.aiiosquc multos irucidancnt. Q;i_ 6 d autem concordes 5c ,
vna Hi alioium perniciem confptranics, tricipitem bclluam illos

plenquc nominafunt.-vtquia penti bello el-1 cnt,& mfigni cor-
BcJlsfophon poris pricdni robore, ignem txpirantcm dixerunt. Hos Belle-
Chunard/n rophon yivit, unedo faucibus plumbo, id e ft feruitutis ftaeno.
vtctt.
In pri )ii parte Leo pugnabar, Draco in poftcriore, at in medio
Chifn^t:ra,e 6 quod cllct uvfitmior. Ah) ad hunc pene modum;
Chimaeram (4'ti colhgifur ab Homei o J g^-nicm fuillc bclhco-
fam quam leoni eilcfimilcm dicebant. Hae fuerunt Amazo-
,
nes, qu r.a.facie pugnabant valde ftrenue & generose quas ,
Poeta cum Chimaera hoc , cft capra , confert ,

quia per
praecipitia mccdcrcnt caprarum m modum, & in praeruptas lo-
cis habitiirenr,
êUersphcn
a Bejlero Corinthiorum Principe a fe interem-
'bnis
pto hc denominatum, quafi maloium occiioi . cnuii
mala dicuntui :vel quafi fipientcm con ultorem ,
dixeris, vt apud Homer./3 «Aij^<}£^v«»^£^, vt vult Fulgentius,

Chimara qua Chim<£ri’im,'\ Chimscra, monftiuin triforme piiorc parte ,
(u cb" quta Leonem, Draconem poftenore, media capram referebat. flam-

fmih mas ore euomebar. Homerus ng/cS"* Ataur osnfiei :
,
ftios-n 0 «. Proinde Virgl!.
in 6 flammis armatam ait. quo locoStruius aflcrit reucra mon-

^
tem elfc in 1 yciavcQius tum cacumen arderer,iuxta quod.Leo-
nes Client; media vero pafcU3,5c ima fcrpentibus plena quern ,
habitabilem fecifie poflmodum Bellerophontem. A qua fen-

tentia parum d fcedit Palaephatus, cum ait, ante planitiem
montis C hi mdeide Leonem fui/Te quendam, Draconem autem
retib.ex quibus paftores laederentur. Ad quae loca Bellerophon
>\h\ a cccflilTct, montem
occupauir, poflcaqiic inicdo igni ferae
Chi»}jsra (ur perierunt; Triformis efl lutem Chitnaera (qua notatur amoris
informi*. peruUnii 4 ,id efl, 'ipaor'^) quia voluptas corporis infultu
leonino primum inu.idaf,dcinde procacitatem & iaTciuiam in-
ducar,poftea vero poenitentiam & venenum. Fulgent.j .Pierius
I.& 14 Hieroglyphie.
Peâûi quiri Pegafum nauim fuilTe qua vedus efl Belle- ,
rophon, rradt Palarphat.Nauigia enim cum ex alto cernuntuf,

fi forte rcmi'5 agi contingar, ob celeritatem , mobilesquc vtrin-
queremorum ordines procul fpecF.intibus alatorum praebent ,
animal um fpeciem. Ad ailegoiiam vero^fi referamus, per Pe-

gafum (ex Medufac caede prognatum) famam & immortalita-
tem
ad EMBLEMA XV* A K D. ALCTATI. IXI
tem nominis intclligimus. Virtus enim cum terrorem (quas
Gorgone figuratur; amputaucrit, famam procrcai.FuIgcnt.&
Pierius Iib. 4.
<i'rWA.]Proucrbialis formula, pro, laudem confequeris
immortalem,
Csnfiltoqj animi.'] Plus confilio & animi dexteritate effici»
quam rinbus corporis, exemplis infinitis perfpicuum cft.
mon^ra fuperba.]u»inpQ^tôis, pro dolofis (ycophantis , ob-

lte£l.uonbus ,
& alus genens emfidem ; non certe hominibus
(quid enim tam natura humanas contrariumJjfed portentis.
AD EMBLEMA XV.
D v
tum
continuo fiudeat,
funt EpifcoponcceArariae dotes, vt cius cui
cura demandata fit: nimiiiim
vt nihil eorum cisdcfit,quod Ipedei ad fidei
vtiis quibus
anima Duo pafiorii
praeiit, fcclefiapui
veraeproFedum & augmentumtneve quis a reda via dcrcifcar,

aut faci* dodrin® terminos tranfiliat. Nec vero cft fatis, vigi-
lantem cum e(re,nifi etiam cuftodem fefe fortiffimum pr^bcat,
i i cum cura & vigilant ia, quae perpetua fit oportet. cft etiam
cft,
necefie habeat coniundam cum moribus dodrinam qua Se ,
fuosiaftituatjSc alienos etiam Koftes,atquc erroneos homines

forti animo retundat, verarque & fanae inftitutionis quafi hafta
percellat Qôd duplici f}mibolo hic oftcnditur.fumpto argu-
mento ab iis animalibus, quae & facris in turribus, 6c pro fori-
I bus templorum apponi (olcnr^gallo nimitiim, & leone quo- :
I
rum cuftodiam alter dcfignat.Sanenon citra
alter vigilantiam,
I
myfterium veteres gallum editiori facrorum templorum loco
i conftitui volucrunr.quo paftoris potiffimum vigdantia
:
feniaretur. Conuenit illud D. Gregorij ex homilia quadam: fiatuatur.
Quifquis populi fpeculator ponitur inquit, debet in alto ftarc
,
per vitam, VI prodeflie poflit per prouidentiam. Sunt praeterea

qui Dodofcs facros hievoglyphice galli nomine , velint intclli-
gi ,
propterea quod illi inter prtEfcntis vit* tenebras venturam
lucccD,quafi cantando prxuuncient. Vt vero gallus interuallis
aliquot nodis, modo hos, modo illos excitat, 6c tempus ante-
Jucanum difdimmealiquo partitur ita pro r-iiionc perfona-
:
rum,aliafumque circumftantiarum,dodrinam faliitarcm ani-

mis 'nfcrcrc debet. Quantum vero ad leonem pertinet v^gy- ,
ptrLtf
ptij vigilantem innuere ciim vellent, aut etiam cuftodem leo nem,
,
H 5 ninum
, , ,
CL A vp. MINOIS COMMENT.

lainum caput appingebant: Ico enim claufeoculis vigilat, dor-
sntt apertis, quocirca non ab re ad facraclauftra & fana leones ,
eriguntur, tanquamcuftodcSjaitOrus, & Pieiiuslib.t. Hiero-'

gfy^^ph.ex quo cetera petas licct,fi quid praetcrcadcfidcres. Non
poffum illud Plutarchi tranfilirejib. De Pythiae oraculis : i
ffK* Imicni? «votTBAjr : id eft ,

qui gallum in manvi
pinxit Apolhnis. matutinum tempus, 6c folis ottum inftantcui
ftgnificarc voluit. Apiileius lib. 2. Commodum nodis indutias
cantus perftrcpchat ciiftatsc cohoriis.Ouidius in Faftis gallum
Nodi csedi feribir a Romanis:
Noffe de£ NoBii criHattu c&ditur alef^
,ûod tepidum vigili prouocet ere diem.
Et eleganti (Time Piinms lib. 10. cap, 11. proxime, air,gloriam
kntiunt 5c hi noftri vigiles nodurni quosexcitandisin opera ,
mortalibus, rumpendoquefomno natura genuit. Norunt lidc-

ra , &
ternasdiftinguuric horas interdia cantu. Cum Soiecunt
cubitum,qnartaquccaflrcnfi vigilia ad curaslaboremqucreuo*
eant. Nec Solis ortum incautis patiuntur obrepere jdiemque
venientem nunciant cantu, ipfum vero cantum plaulu. Jate-
rum, &c. iF-iianus 4 animal. hiftoriae,c3p 19. 0 ^XiKrfoaix^s
eshKv^? (^^Htr.ucpcieTi, ojc.tpru
3 a¥'i^miSK. air
5TO75 ttt>ro 9 (citixS en liiVKxh.
id cft^Gallum gallinaceum exoriente Luna,vt alHatum diuino
quodam fpiritu bacchari atque cxult.arc ferunt, Onens autem
Sol nunquam ipfum fallit, tum vchcmentiHime vocem con-
tendens. Lucretius 4. hc;
ûinittam gcdlum^neBem explaudentihm alUy
Am&YAm dura confuetum voce vocare. ,
Poeticam rationem huius antelucani gillorum cantus tradit

Lucianus in Somn.fiue Gallo pbilofophicam Heliodorus :
iEthiopic. I .his verbisrif^td 'avjS ecXucTpvovt? uîi(nt,Hrg

d;eXoy(^, t5 7n^r^(p*if etrl
T« his eire %»u9T?s-tk9 <c TKf

T »1»«;^
<3 3'UTjof STnJvulocf xuvsiKSy^-i lîcaKiiûy-
fi^niartioepyo» eydf^vres.Ai vero pulcherrimum D. A rnbroiii
locum ex lib. ^.c3p.24. libri quem Hexaemeron infcnplit,
,
apponere non grauabor quod fit huic Emblemati valde ac-

,
commodus: Galli cantus fuauis eft in nodibiis,nec folvim fua-

u is, fed etiam vtilis, qui quafi bonus cohabitator & dormien-
tcmexcitat, & foliicitum admonet, & iter facientem folatiir,
pfcfium nodis canora figmficatiouc protcftans. Hoc canente,
, f .
AD EMBLEMA Jtllll. AND. A L C I A T 1. Iiy

Utro faas relinquit infidias hoc ipfc Lucifer excitatus oritur,
;
caclumquc illuminat, hoc canente , mxftitiam trepidus nauta

depoBir,omnisq. crebro vcfpertinis flatibus excitata tempeftas
& procella mitefcit.hoc canente, deuotus aftcdus exilit ad pre-
candum: legendi quoque munus inftaurat. hoc poflrcmb ca-
nente, ipfaEccleliae petra culpam fuara diluit, quam, priufquam
gallus cantaret, negando contraxerat.Iftius cantu fpes omnibus
redit, aegris leuatur incommodum, minuitur dolor vulnerum,
febrium flagrantia mitigatur, reuertitur fides lapfis , Icfus titu-
bantcsrefpicit , crrantcscorrigit. Haec ille, quo ex loco facile
videmus , quid nobis ftaiuendum fit in vita: & fludiorum ra-
tione , cum vir ille fandiflimus tantum elaboret in co expla-
nando m)'^fl:crio.
infiamu etii.JLucis aduentantis.^^fjaurora Graecis. Aufon. in
Eidyliiis;
ter clara inflanti* eoi
Signa canit feru4 deprenfo marte fateUes.
Et reuocetfamultii.'\0\i\d.i. Amorum eleg. ad Aqroram:
Tu,ne fernimi pcjftm cejptr e lacerti
Lanificam reueeas ad fuapenfa manum.

Idem dc Lucretia a.Faftorum:
. Lumen ad exiguum famuU data penfa trahebant.
Et in Eptflolis:
JSeve traham ferua grandia penfa manu.
&rea peluu.'] yrtgjicpêig no[x fiuetintinnabuli , cuius
inuen- Ncinfiu tin-
tmnabulum, .
tionem repete ex 6. Polydori cap.i ?. de pelui xrea ipfc Alciat.8.

Parerg.cap.i r.
per lt9>
cufios oculis quia Sic Orus habet lib. i
ntm cy£gypttj
TO ^xôyres ,»j leiepcthid^ o Xicor
dfigmhant.
Tdf l^7iye^fyeoi^f4.'iu.vxir'iss eiftuyo^
T^T»5 i^,efnp Ig-f tS Qvâos-eii ffJfuêp.AsTrsp (tv/i^ôX/k^s t7s ,
xXsi^^sis rZt ui <puXcti(^c t Vigilantem

dc fedulum hominem & cuflodem cumiLgyptij volunt often-
dcre,lconis caput pingunt, quoniam ico vigilans oculos clau-
ditjcofdem ciim dormit, apertos habet;quod quidem cuflodias
atque excubiarum fignum cfl. Vnde & non abfque fignifica-
templorum clauj(lrisleones,qui
tionc, fint cuflodum loco, ap-
pmxerunt.Leoncm quidam >.S», a videndo, dc-
,
dudum volunt. Et Fulgentius gallum Mercurio attribuit, ob

mercatorum vigilantiam.
i;
Temploru idcirco ponitur antefores.']Lrud\tc uon mimis quam
Idihgcnicr in fuo Copiae cornu Pierius Icpnis faciem illam quap
prirna
114 CLAV©. MINOIS COMMENT.
primaEzcchieli,initiandoru facrorum admonitionem
vifa eft
nobis oblatam fuiiEe tradit ; camquc a primis vifam quod 4 ,
vita principum folcat totius populi confenfus legem flbt (la-
Lfw imagn tuere. Ponuntur itsqiic ad valuas templorum , velpoftibus

(fi vAltm tem- fullinendis, vel hypcribyris, aliquando etiam pronais loco-
fUra$a, rum, vt Deum venerari primo meminerimus. Addit etiam in
pronao TaruilinsCaihedralis draconem alatum vnguibus
leonum duorum comprimi;draconcm retorto collo Iconis pc-
£tuj remordere, cuius Emblematis eam cflTe fententiam docet:
prauam quidem cogitationem cor incelfeic: fortem animum
eam protinus elidere alaeua leonem fuo peflori fubiiccreap-
•
preheafum leunculum : gcncrofum quippe animum fcipfum

vincere.
AD EMBLEMA XVI.
D
merariam
vo hic praecepta cuique honefti ftudiofo traduntur, ni-
mirum vt (obnciatem amet, & credulitatem leucmSc te-
vitet :
qiiatn ad rem duabus (Tuo more) notis viitor,
nempe pu!cgio,& oculata manuiilio quidem, vt lobrietas par-
uo contenra lignificetur hac vero qua rerum certarum fides
.•
,
intelligatur. Cicero i. Epiftolar. ad Atticum, carmen hoc Grae-

cum citat: Pnuatis rebus meis,inq6ic, propter infirmitatem bo-
M.TuUiilo norum, iniquitatem maiorum, odium in me improborum, ad-
au^ttndt ptti hibeam quandam cautionem diligentiam; atque ita Siculus
t* efi Emble
infufurret Epicharmus cantilenam illam fu.nm.*
matu eftgvit-
d>piv»y:
ac no.ftraequidem rationis ac Vitae quandam formam , vt opi-
nor, vides. Alteram autem partem idem vfurpauit lib. De peti-
tione Confulatu?; Quamobrem , ait, Epicharmion illud tene-
to, neruos atque artus efie lapientiae, non temere credere, hxc
Ciccro.Relatum cftetiamabAlciato noftro iib.Parcrgon 4.C.S.
Sobrietas virtutum pene omnium feminanum cll.quam vnam
qui habeat, & casteras etiam facillime habuerit. Plato in Char-
fnidctemperantiam,vita£ hominum cuftodcm appcllat.inGor-
gM pr^cipit , vt qui (anus ac beatus ede velit, hanc virtutem
^xcrceat. Et Xenophanes nihil in homine nafci mali polFc.qui
temperantiam fuerit amplexatus. Itaque quotquot fapientes
olim habiti funt,tempcratifiimi pracdicantur:vt Socrates qui ,
quod tenui vidlucflct ^capcftcfauiffimatadusnon cft, quae

Atticam
AD IMBLEMA XVI, AND. ALCIATI. I15
Atticam mualit. Et Plato , apud quem ciiai nobilis imperator
T itDothcus tainafict moderatis cibis exceptus, poftridit illi f'a-
rtusobuius, dixit, Qui apud te, Piato, canant, icqucnti die be-
ne ie habcnt.Nominaiur 6c Pythagoras inter lobnos.qui ctiara
dicebat' Venter pinguis non gigmt fenfum tenuem. idem cu.m
otfcndifict aliquem rnlignitei oberum3 Nen defines, inquit, ti-
bi moleftiorem carcerem ftrucre? Praetermitto Gi acorum vete-
rum frugalitatem laudatam fapientibus, qui fcinel tanium la-
terdiu epularentur.Ergo PiatodclatusinSicilum,cum nullum
ifthic patris frugalitat.s veftigium obfciuarct, admiratus eft
infui* corruptiiTim* deprauaium morem , quemadmodum

refert ipTcmet in cpiftola quadam ad Dionis propinquos. Apud
vctcrcsRomanos, frequentior pultis vfus, quam panis fuit & :
eorum bonae valetudinis quafi qusdam mater erat frugalitas,

inimica luxuiiofis epulis, aliena nimiae vini abundantiae, 6c
ab immoderato Veneris vfii auerfa.Val.Max.lib.i.cap. 5, Ha;c
etiam virtus non modo philoTophos fcd & Imperatores com-
mcndauit.vt Fabricium Curium, Coruncanium Catonem,
, ,
Caefarem lulium.aliosque multos. Credulitas vero aut matuie cteddaM.

admittenda, aut ftatim repellenda cum nemo citiiisfdiatur, ,
quam qui temere credit ; nemoqfle rcdtiiis iudicat & certius,

quam qui rem exploratam habet. Theocriti proinde lauda-
tur illud;
f6« TTirî Tu;^fz6 «Tf o »'Zî}civs «4'«.

Ne erede cmirirne,ni prius finem videas. *
Inter obtulerunt exempla quxdam illufiria de

legendum fefe
credulitate ex Amm. Marccliino primum quidem iib. 14. de Cenf^,t»t'sui

.
1^ Conftantio fic habet; Arelate hyemem agervs Conilantius poli tredum,

theatrales ludos atque circcnfcs ambitiofo editos app.uatu ad ,
diem VI. id. Oftob.qui imperij eiusannum tricclimum lenni-

nabatjinfoicntia pondera grauius librans, fi quid dubium de-
ferebatur, aut falfum, pro liquido accipiens & comperto , inter
aliaexcarnificatum Herontium Magncntian® comitem partis
cxulari moerore multauit. Viqueaigrum corpus quaflari erum
Icuibus folct ofFenfis , ita animus eiusanguftus tener quic- & ,
quid in crepui flet, ad lalutisfuaedirpcndium exiflimans faduni

1 aut cogitatum , infontium caedibus fecit, vidlouam ludtio-
! fam , &c, idem lib. }o. Vbi narrat quibus dolis interceptus & Parerm^
opprcfluscft Para Rex Armeniorum Valentis iuflTu ; qui quod ^^(*f**^
acccpiflct cum fibi infeftum , m.ilisquc artibusquiduis facere

, & moliri, agenti in Armenia Traiano , remque militarem eu
t ranti arcanis literis mandauit vt regem eam quoquo modo de
medio
jz 6 clavb. Minois coMmenI*
rn^rdio tolleret. Itaque liicccbrofis regem Param infidijs pri-
mum ambijt, ei Valentis litcras egregiae m eum voluntatis tc-
ftesoftcndit modofefe conuiuam ci praebuit , ad vitimum
,
compofita fraude ad prandium verecundius inuitauit. Qî ni-

hil metuens mali venit, conccfloqucioco honoratiore difciu
,
buit. Cumque apponcrenturcxquilltae cupedjac,5c aedes pulfii

neruofum ^ articulato flatiliquc fonitu rciultarcnt , iam vino
incalefccnte ipfo conumij domino, per hmulationern oaiura-
liscuiufdam vrgentis cgreflo , gladium ddlriftum intentans
toruo lumine ferociens quidam immittitur barbarus, afper, ex
ijsquosSupras appellant, confoifurus iuucnem,necxilirc pollet
etiam mra praepeditum. Qô vifo E.cgulus forte prominens
vitra torum , expedito dedo aifurgensj vt vitam omni ratione
defenderet, perforato pedore deformis procubuit vidima,idiT
bus multiplicatis foede concifa. Hocque figmento nefarie de-
cepta credulitate, inter epulas quae reuerendre funt vel in Euxi-
no ponto , hofpitali numine contuente , peregrinus eruor in
ambitiofa toralia fparfuSjSc fpumansjfatictati fuperfuit conui-
ValentU »t-
uarum horrore maximo difpcrforum.Lib. vero vltimo, qui cft
mia creduli- 3 i.dc Valcnte Illud ferri non poterat, quod ciim legibus lites
:
omnes, qujasftioncs committere veteres vpllct,deftinatisquc ve-

lut ledisludicibusnegotia fpedanda mandabat, nihil agi con-
tra fuam libidinem patiebatur iniuriofus alias & iracundus , 6t
criminantibus fine differentia veri vel falfi facillime patens, qug
vitiorumlabcsetiam in hispriuatisquotidianisquc rationibus
impendio cft formidanda. Seneca Epill. j.non minus vitio'
fum elfe credere omnibus, quam nemini difputat. eodem cum
Hefiodi carmine fenfu 5jr/f©i$ Siaii-
quem amicum putas effe , cui non tantum habeas fidei quam
tibi, vehementer erras , Sc verx amicitite vim nondum tenes.
Tu omnia cum amico delibera, fed ds ipfo prius. Poft amici-
tiam credendum cft , ante amicitiam iudicandum diu cogita :
an tibi in amicitiam aliquis fit recipiendus;cum fieri placueiir,

toto illum admitte pedore, tamque ardenter cum illo loquere
ac tccum. Qjiid eft cur me coram illo non putem folum
darrt quae tantum amicis committenda funt , obuijs nar-
rant, & in qaaflibet aures quicquid illos vrit , exonerantrqui-
dam etiam rurfus chariftimorum confeientiam reformidant,
& fi poftent nec fibi quidem credituri, interius premunt omne
fecretum, neutrum faciendum cft. Vtruraque enim vitium

cft , & credere omnibus, &
uulii, Cilatut de credulitate hoc
Menandri;
A t> fMBlEMA XV r, A V D. ALCIATI.
damnat ytemqtte Kon plane Audijtt
hjl tmprfibui vir, ideo quod credit male.
Item Ulud,
pcv srufJtczrtiôi ^cc ai/ei vaeJ.
Credenda cunati ejfe cuncta ne putes.

Retulit etiam id Epjcharnuum Clemens 4. Stromatum, &r ad
inftitutumChnftunum accommoda t«Dccreduhtatc,qua:dam
moxadijciam.
De frugalitate M. TuI1.3.TufcuI. Verifimtlc illud efl: DeftiâlitAtt,
temperans, quem Grseci

-ejui lit a pellant :eainqi;e vir-
p
tutem ffoi<pô‘iwt}'> vocant quam ioico equidem tum tempe-
:
rrntiam tum moderationem appellare , nonr.uncjuam etiâi

,
modeftiam. Sed haud fcio an rede ea virtus frugalitas appel-

lari poiTit:quod anguftiiis apud Grarcos valet, qui frugi homi-
'S}cs ;^ti<r'iuifs appellant, idcllvtiles: AtilludcftLatinisabftii-
nentia, omnis innocentia, qu:E apud Gr^cos vfitatum nomen
nullum habet , fed habere potcll , nam eft innocen-
tia, affedio talis animi quae noceat nemtni ,
reliquas etiam vir-
tutes frugalitas conrinctiquae nifi tanta efief,& fi hisangufiiis
quibus pleriquc putant, teneretur , numquam cflet L. Phonis
cognomen tantopere laudatum. Sed quu nec qui propter me-
tum prscfidium reliquit ,
quod cftignauias; nec qui propier
auaritiarn ciam depofitum non reddidit quod eft iniuibtiari ,
ncc qui pioptcr temeritatem male rem gc<Tic,quod eft ftulitiiit',

fiugi Tolet appellari : eo tres virtutes, fortitudinem, iuftitiam,
prudentiam frugalitas complexa eft etfi hoc quidem com- ;
mune eft virtutum omnes enim inter fc nexae & conicigaias

;
funt. Reliqua igitur^ quarta virtus, vt fit ipfa frugalitas nc-

ceffe eft. Hadenusillcdc vi vcrbi.-nosad rei notionem venia-
mus. Rede Apulcius , fobrietatem dicit efte fapientiae omnis
primarium fundamentum quod in fc virtutum omnium le- ;
mina continet nam fobrietas temperantiae fpecies pruden-

:
,
tiae comes eft , in pcrfpicicntia veri falfique ; tum in deledu ,
habendo rerum bonarum ac malarum 3 ea fortis eft, quae vo-

luptatum illecebris non capiatur, & iuftitiam colit, quam in fc
primum (eruat aliis etiam tribuit. A fobrietate itaque fuam
,
philnfophandi rationem Pythagoras orfus eft , cum quibus,

ccriisque decauflis abefu carnium prohiberer. adeo Q^d
mullis probatum eft ,
vt plerique inde fadi meliores, ac cultio-
i
res, fapientiae latices imbiberunt ;alij fupcrftitiosc Pythagoram
aemulati in totum repudiarunt cfum carnium & animantia ,
jnuia , vt impura credldcriim ; quo de numero Eucratirae,

dchu
ItS cl. AVD. MINOIS COMMENT.
deltri quidam haeretici dc quibus Epiphanias. Non eft quod
,
fic multisaugeamus frugalitatem Caij Fabrici), Corun-

verbis
cani, Curij, quos celebrat Tullius hae enim virtutes fuere po-
;
temporum quam hominum. Probatur, me quidem indi-

'tiiis
ce, modeftia vcl Agaficlis,dc quo Auronius,& Plurarchus vel :
Nerusc Coccei, boni Principis, dequo Valerius Martialis. So-

lemnia olim fuere niphalia, lunonis facra , quae abftemi» a
inatronisabftcmi|scclcbrabantur,vt matronte memores efrent,
quam Deam colerent, quae eas moneret fobrictatis , vt quae fit
indiuidua pudicitiae comcs.Non iranfilio quod receptum mo-
Judices abSIf ribus , vt non nifi a tciunis iudicia exercerentur reorum capita.^
lium.vt meminerint ad rem feriam accedere, iV in qua de ho*
fc
minis agatur capite: de quo non nifi prudentiflime , 6c maxi-

me fobriecognofcendum. Id adijcioiBaccho.Dco temulento,
tura papaucr.tum ferulam olim tributam legimus, crudito fa-
nc figmento, VI vini vis ob oculos ponercturipapaucr fomnum
conciliat , vt mero plenus fui oblitus , darefelomno debeat^
fuam vt infamiam tegat fpontancam: fcrulamvcrocafiigano-
nis notam, vt intclligant ebriofi fe poena dignos citius , quam
mifcricordia qui fc fponte in id difcrimcn conieccnntJEadeim
,
prudentia fuit apud fapientes veteres, dum praEfigerent annum

xAnnstt
ludius matroniSj quae viros amififTcnt, ncfcilicctantcannum,
poft mariti mortem, properarent ad fecundas nuptias, ne fieret
confufio ranguinis,1.8.fF.dc his qui not.infam.lul. Paul.i.re-
ceptar.fcntentiar. tit.vlt. Multa huc conferri pofienr,ei Dccre-
tal. Pontificum, de poenuent. 6c rcmifiionib.rcd hoc fludiofis
penfum imponimus. Ad fymbolum illud u7nTt«K , obuius po-

teft cflclocusex 1. fi vindicari, lo .C. de poen quam extrufit B.
Ambrofiusa Theodofio, principe nimis prEEcipitiac iratundo,

cafi princeps rcfeructâiiquem puniendum, debet iudex ad dies
triginta differre, quo videat an relaxari poena pofie videatur.
LexTheod. de
ren. Occafionem legis huius ferendae memorat Sozomen* hifi,
Ecclcf 7 . lib. cap.i+.cxftatquc in CodiceTheodofiano. Bene
inquam iufleque prouifum a fapiente principe, quem fadli a fc
pcenituit. aiioqui quod lufiinian. ait Imperialis 15 . C. de
1 .
,
nupt. nihil eft tam peculiare Imperatoris maiefiati quam hu-

manitas , per quam folam Dci feruatur imitatio. Haec de iudi-
ci)S olim fancita. nunefi. maiorum in rebusetiam alijs pruden-,
tiam ihtucamur,liccbir aperte videre in tutelis pupillorum 5c ,
curationibusadolcfccntium minorum , ad cos nempe defen-

dendos qui fe propter aetatis imbccillitarcm defendere noii
,
pidffuat. Cumque intclligercnt pupillos caeffc state , vttufo*

rutri
:
AD EMBLEMA Xyl. AND. ALqi- ATI. I2^

rum ope indigerent ad annum vfquc 14. exa£turn.iri^m 3 rculis,
1 5.111 fcminisjnon minorem curam impendi voluerunt in mi-
noribus, curatorum prudentia gubernandis ^ ad anjium vTquG
vigclimum quintum. Eft enim adoiefeentia maxime feruiua,
& vitns indulgens, nifi nitatur'& cohibeatur audor/tate pru-
dentum. Elegant^rr Horat. ad Pifdnes epift.de adalcrccmc,
Cerem in vitium jleHi monitortbtU ajêr ,
yttUum iafdm^routjoryîi.
Plutarc./zaf «>^v<^>,idcm complexus , uvct/p^Jlu
< itietrsiti
itat inuttluvlot tajul^njij^MTfzurt^vs ixeivat ruv

tratei JêaexuKut
e» AyS-eicsjff. Non minus ci udite Di;d.Chiy.lpfto-
musfbphifta, ^ûhisecii
;5«Ao 5 Proinde Athenis
. ohm ado|cfcmtcs t«>»
i- hereduarise ,
fuofumque bpnorurp habcreiic
potcftatcm, biennio praeficiebantur .curae vicitfae regi.pnisj fioc
cftjannoiS. quo ex ephebis excedere mos iUis eflet ad yigcfi-
linum. tum rionunsbaniiir ansiTraA©;,
poft id tres fiebant j
& referebantur fa eorum
[humeium^qui fua; omnino ctlcnt poteftatis , ^^|<r,iierc-
iditatcm regere poterant. Dc priore articulo Ipitbarnii ,
ad aliud actedunus
fatis; , ^Tnsm* Occiirrit adagiifim,
Amaitnnquam ofurus , oderis lanquam artiaturus : Redeid^
iquia fallax & lubrica multorum quod homp fit
fides; 5c
Platoni nempe & Hefiodus pricepit npn nift
|telifou6 adhibitrs cum fratre efic loGandum: quja faepc;leuibu$
lecaylii fratrum irae accrbioscs cxiftunt. A4>ud-A.t6icuinPdrh,-
boniumqucriturTulliusdeCnco Pompeio* cui pr»;C¥?yns fir
icin habuerat, Teque ab eo tamen proditum, Et ^dyxorern Tbr
entiam, falso fc putaftc ab ijs amari qui inuidebantc eosfcnPfi
'ecutum qui pure amici eflent* Taftt kujtatcânirni. Athenicn-
‘csimpctutii in Maccdonasmoliri ftatuebant i falfp acceptoi
iiunclodc morte Alexandri i fed cos retraxit Demades orator
iculeato verbor Si Alexander hodie mortuus eft, cr3s;& pe-' &
icndicficcrit. Opportune vir catus induxit , eamque
ippofuit inednfuito furori hominum
de fc luisquc rebus nod ,
ene cogitantium. Apud poetam Trojani riimii. creduli, a Si-

.oacproditi,qui ruaficequum diuina Palladis arte fabricatura
atra Ihj mcenia indocendum. Mifuro quanturu ma|or,un> ag-;
icn fecum aduchat nimia credulitas. Ea res Pompciuiti Ma-
mum perdidit, populari &
optimatum fidentem ftudio.taii-
cnjqiicdcfpcratisrebusad Alexandri» regem miftn ime proc
I fu|uid;
130 CLAVD. MINOIS C O M M E N T.
•
fugum- Qw*<^ M. Brutum, C. Callium praecipites egit quam dc

acieTDro accepto nuncio f fimilctn exitum tiadiAnco.
altera
nius &
Cleopatra , cumilla dcAntoni^ morte finiftrumquid,
qiianquam falso acccptllct ? Quid mirutn liin paruis error
,
dominctur , ciim etiam viros magnates opprimere foicat?

Qjjorfum querela Comici, Pro Deum atque hominum hdem!
fic illud Ou:dij,
Heu vhi fuBci fides, vhi qm. iurare f&kbsuf
Tuil.itcm 7.Verr. Vbi Hdes ? vbi cxlccrationei vbi dextrae
complexae funtfnotum de Brafidx clypeo,quod in costorqueri
'folet,qiii,cum maxime opuscft, fidem non feruant. Stultum
ac pcrieulofum cuiuisfidereiat niiferum nemini fidere. Condi-
tio mirera tyrannorum ab omnibus fibi metuentium ; fcd in
,
primis Dionyfij,dc quo Tuli. 5, TuTcul. & Val. Max. Quae ve-
tera & e.vter na vt miifa faciam ('notiora enim funt quam vt in
iis immoremuf)ad quid tandem oraculadmina nobisr/w/’ iara-
irliM Toadeilt ? non efie otnnijpiritui credendum : Sc tentandi Jptri^

tmaH ex Deo fint:itcn\cauendurn a fermento Phnrifeorum? Ucni-
qucillud, EffoU prudentes vt ferpentes /* Iilud ctum nos non fu-
giat Ouidfj j-. Artis,
Nec cito credideris', quantum cita credere Udat,
Exemplum vobis non leue Procris erit .
Aurei. Vidor. in Valentiniano Sici infidis hominibus

.
,
qui-
bus (efe quali fidtlTimis, prudcntilTimisque dederat, carere- aut
probati.-*', etuditisque vti licuilTct
,
perfedus haud dubie prin-
ceps enituillet. Plaut. Trinumo.* Nimium eft d-fficilerepenri
amicuir.ita vt cluit, quoi rem tuam credideris, line om-
nomen
ni cura dormias. Hieronym. ad Celantiam , de ratione pie vi.
uendijVbi de obtrectatione; Eft fane hoc vitium quod vel in ,
primis extingui debeat, & ab

fande inftituerc volunt,
cis qui fe
prorfuscxcludi.JSrihil enim tam inquietat animum, mhil cll
quod ira mobilem mentem, ac Icucm faciar.quam facile totum
crcdereV& obtrectatorum veiba temerario menti? alTenTu fc-
qui. Hinc cnim crebrae diflcnfiones.hincodia iniulta nafeun*
tur:hoc cfi quod faepede amicillimis inimicos faciat 6c con- ,
cordes quidem^red credulas animas diflbeiat. At contia, ma-

gna anioniquics magnaquceft morum
, grauitas , non temere
dc quoquam finiltrcquid audire ; beatusque cll qui ita contra
vitium hoc (e armauit , vtapud cum detrahere nemo audeat.
Haec illc.Hdius fane argumenti feorentiam facilceft in immen*
Ium cxcrcftcrccrcd placet exempli loco, verbum ftifimv* uTnreif,
dc iudicio hominum prKcipiti ac temerario intcHigcre , dc
/ quibus
, ^
AD EMllEMA AND. ALiClATTi jjl

quibus nonnunquAiT) proauncisiûr cuiu.s.quacn par ciret,nct-
dum bcnc inipcdis eoium moribus qoi comoiCACiantur.
Horat.i.cpirtol.iS.
J^âUrff iommendtsêtlnm atque eti4f^,fijîeiyne mox
i/jcuttant aliena tibi petcata pudorem. .. . .
falhmurtfjy* quondam noatiignum.tradimui, ergo .

<
ûem fua culpa premit deceptus omitte tuerif ,

_
^
Vt peKttusn9tum[i ttntucrimi'tajtrnesi
Tuterisque tuo jidfhtem frAjtdto ,.qui ^
Dente Theonino cdmciroumroditurêcqfi i i .
uidtepoii pauiToventurapettcttUjifmPi!
Nam tua res agitur ^paries tufn ptoxitiius ardet,
Ttnegleciafoie)ttinceK4tuJ**f^^f'^'^f^^^‘
Vtenim qui pro lequc fblutnrum conftituitj
a.iso fidciubct ,
tenetur cx padi neXu pro principali debens

,,rf« ^b.pulationis
di reo ficubi non facru (olucndo.aut nox.im eomrnilcrit ^ ita

,
qui alium commendat non fans fibi peiTpcdum ac cognitum,

& CUIUS mentetrij, vcrUulcm rortalfc, non, detexerit , lui dam-
num pudoris feire ac pati cogitur. Gminter CicCro ad Brur M
tum temere dc
: altero affirnvarc cft periuiiofum , propter OG-
euhas hominum voluntates, multiplicc^qûe naturas. Et Se-
neca ncmiuemciib laudaucris j neminem cito vituperauc-
,
tis. Vatium eit omnia irede: e ; vaium ert nihil credere. Ne ni-
mis muita »t. amqoe veibum, »?4Di

, 'uifitrifa-' umfH» re- ,
,
mihi videtur .p.oHc ad illud Cniic^nis generalius

ferri ,
\<kyoot quo innuebat in hominum confuciudinc omni dc-

, ,
[berc omnia elTc moderata Icilicet amicitiam rton effulam aut

,
diiTolutamdcd robnam ac verecundam cwm nimia interdun^ ,
familiaritas contemptum pariat. Id mcmuorValcriusMartialis

aniccauerar:
quidami
Siv/tare voles acerba
i ^
.
n NuUite facifantmK fodalem: ,
Gaudebis minus at miniits dolebit. ,

" .
garritur non tliepidc Catulluf^;red nori fine fiomacllo tamcri^.

ceamici larfafidejlusomninoverbisad Alfenum:
Alfenejmmemor atque vnantmtsfalfefodalihtis, -
law te nil miferet^ dure^tui dulcis amiculj: .
I lam me prodere^Mtn non dubitas fallere, perjidel

;
Ntc fx3a impiafalUcium hominum c^lfpoUs placent
^«<£ tu negligUyac me rmferurt» defer ts in rhalis.
, 'Eheu,quidfactant dic homines. cutve habeaut fidem?
Certe tute iubebtu animam tradere, inique m* -
^
iMMcens
, .
61 AvD. MINOIS Crt-MMENT.

Inducens in qua/t luta dmnia mi forent.
Jdetjf nunc ntrdhi6ne\ac tua 'diBd omnia ,fAddquc
Ventos irrita ferre, ac nebulas aerem finis.

Si tuoblnm esi'%i -DifmBmimrint, meminit fdes,
^^«4 te vt pceniteat pof modofacit faciet tui.
Idem alio loco* ad vocat ,
pcrtarfusamicialius vetera*
•
toris,
Define de quoquam qmequam bene veUe mereri^
Atque aliquem feri poffe putare pium.
Omnia funt mgraiatKi^dfeciJfebenignmfy
Immo etiam udet, udet yobifl que magis.
Va mihi,q uem nemo grauius vel acerbtus vrget,
,
ûdm modo qui me vnum, atque vnkum amicum habuit.

jExempla ittha&'cadc6 multa noscommoucnt, Tcdgrauius affi-
ciunt nofira, qui ab jsaudaciflime fallimur, qui nobis, fccun-*
i
dum Deum , animam debent :imb nullos natti fumus hoftes

capitaliores, magiscûederperatos, quam qui noftnsaufpiojs,
Opeque vna funt euefti :cx quo fateri cogimurillud veterisj
"Benefaâ male locata,pro Male fadis arbitranda
Eîchamm. EpicharmHS.^^\c\x\\\s Philofophus & Poeta.Comcedisein-

Ucntor,Suidatcfte.
ne non fohrius cf?r).]Duo negata vni affirmationi xquiualcnf^
nerui,membra^.']}*i7tt<po^) ,
quibus vim viiliffimi pra‘cepti
illuftrat.
Hi nerut humana, jj, vt refert alicubi
Sebnetas ani
mf robur.
Stob.quofcnfu dixit Iu ftiii. genitricem virtutum frugalitatem*
Hic ncruos & membra fumit fsiTKô^xee .'veapud Demoft*
T^;jfaffcfle&:vtM.Tu}!ius,vc<ftiga!ia,neruos Reip*
dicit, (ic Fabius lib.i. mollem educationem neruos omnes ani-
mi & corporis frangere. & Dion in Vcfpafiano pecunias ncr- ,
uos efle im peri femper dixerunt, id

j
ta ueiTTSTieivcM
^mUu mi- Adagium, quo rerum certitudo fignificatur,

oculata manus.']
nm. vfurpatuma Plauto:
Cum a piSlore panem petimus ^vinum ex oenopolio.
Si £S habent, dant mercemieadem nos difciplina vtimur,
Semper oculata noSira fumm anus credunt qu od vident..
Vim Prouerbij videtur cxprcflilTc Terentianus ille leno , cum

ait Adelphis iNunquamego adeo aftutus fui, quin quicquid
polfcm, mallem in praefentia auferre potiiiS. Et faerse litersE ad-
monent omni fpirirui credendum non cllc.
fiatm
fitadum*
Credm id quod videt,] Herodotus : ufjpesmunf
ittne
AD EMBLEMA XVt. AND. ALCIATI.
Vom Aurei ftint hominibus magis inae«'
quam ocuh.JHciiod.autcm i.V^^ffub finem; •'
cuius rentcnnac v»m tenere debent qui verfantur in Rebufpub.

& negotiis grauioribus implicantur, fcd maxim^temporibut
periculofis. Si enim propter amicitiam muhorum fucatam vhc
fratri fides interdum fic habenda , perpetuo meminifle debe-
mus Pythagoricae parocmioe^Ne cuiuis dextram inieceris.quan •
doquidem hominum ea fit improbitas & retfutia, vt non m«-
do rermo,fcd & frons, vultus & oculi ipfi perfaepe mentiantur.
Apollonius rogatus a rege Babyloniae , qua ratione quietns in
fao principatu perduraret: Si, inquit , paucis fidem habueris;
Nulla enim regibus maior pernicies impendet , quamciim de-
latoribus facilem ad fc aditum praebent. Plato de Repub. ma.»
giftratum optat, qui fit %)& «tk id cfi,qui att*^
res obtufas habeat ad rumores & fabulas populares. Addam dC

id Plautinum e Truculento;
Hon Uudandm tH is qui credit qUA audit qua^
J^HAVtdet.nonplacet cumiUiplus laudant qUAaudittnt
quA vident. pluris efi oatlatccstefiuvnus^qu^ auriti
Vecem.qui audiunt taudit a diemtiqui vident planefeiunt.
,
Quod tamen non probatur Apulcio, initio Floridorum, qui vt

argumento quod tradat, plus fidei aurium quam ocu'-
iiilcruiat
lorum cfle adhibendum vult. Huius haec verba Non itidem .*
maior mens Socrates: qui cum decorum adokrcetitcra, diuque

tacentem confpicatus elTct Vt te videam, inquit, aliquid clo-
:
hominem non vjdebatretcnim

querc.ScilicctSocratcs tacentem
abitrabaturhomines non oculorum , fed mentis acie & animi
obtuiu.confiderandos. Nec ifta re cum Plautine milite con-r
gruebat.qui ita ait; Pluris eft ocuiatusteftis vnus', quani auiiti
decem. Imbhunc verfum ad examinandos homines con-^
ille
ucrteratrPluris efi auritus tcftis vnus, quam oculati decem.

At-
qui fi magis pollerent oculorum quam animi iudicia,ptofed9
defapientia foret aquilae concedendum. Homines enim neque
longe diffita ,neque proxime adfita pofiumus cernere , &c.
Apulcius tamen alio fementiam torquct,vt dixi, neque propfic
contrarium quid a Plauto ftatuit.fcd certe diffimile. Ad rem tt-
dco.M.TulliusinLaelio:H2cin fabulis ftultifliraa perfonaim-
prouidoTum & credulorum fenum. Non minimum commen-
darunt uTtii-ieuf quidam ex veteribus , non quidem vi omnino
iidem omnibus abrogemus, (ed vt nullo non loco circunfpcdi
fimus, videamusque quatenus dextra fic huic vel illi admouen-
1 5 da.De-
<t t AV D,. MI K Ois M N T.
fi
<3 ^. Perhoftbfncs hanc k>intiea> vrfanr» ait omnibus qui fapiuns

concciranfi a rtraturacuftodiam r3-bns 6c fortunarum. Homctufr
yiyiTcm^qucm fapicniiflimum faorty nonaiiovfum praebdio
<j 4 tu,neq. aiiarationf terrae marisqfjc pcrkuhscuafiiic, quam
quoti nfrnint recriedidcrit,& callide ctmfiiia rua tcxrrit. Hcfio-

non Ab;r^:.TOonc.t,vt neque rr.mi quitquamadco fidem ha-
beat, a|4 t et-iam negotium aliquod vdl loco tranfigat.nill tcftc
.
adhibiro. Nujlu^jelbqui nefciat ab inimicis nobis innportarr

grauilfima incommoda ; fed longe pcrniciofius d.imnum ab
amico creatur faepenumero; cjuia lit aiioqui faede inimici effu-
gere mfidiaSjab amico vero, aut co qui amui nome mentiatur,
quis ita proui.de cauteqqe fibi cauerit , quin interdum oppri?
matui ? Nifi moleftpm effet, oftenderem multo plures ab ami-
cis quam inimicis oppreffos effe ; plures vrbes proditione C3p*
ta-i.quam vi ojpngnatas plures in veterum libris, ipraquc vita
:
quQpdiana repcrin amicorum queftus quam inimicorum .tc- ,
cufationes. Vcriim longior effet oratio cx multis excmpliirqup.

dam fatis erunt. Dionpcrnt, quanquam furpicaretur inlidias
fibi firura Cafippo, fed ventus tft obici uare amicum & hotpu
tem* Antipater Caffandri filius vocatoadeaenam Demetno,,
ilioque vicifficri rcq.uenti dic vocante, ventus ci diffidere, a carna

pppteffus eft. Sed ne longior fim , kgc orationem Dionis
Chryfoft.
fultgmm» ^
P«/(f|i«wj.]liii iSc vinolentiae contrariurri. cuius vires permul-
tas habet Rhn. hh. ip. cap. 14. 5c Apul. De herb. vin.cap. 9 z..
mqlta,
IferadiutA vt.
HetacUtHsJ^HcxzcWxMs im feditionc quadam rogatus a ciui-
^titardia^n bus, Vt concordiam fuaderet, fuggeftum afeendit, calicem fri-
gida complcuit,iafuram dig to farinam mifeuit vna cum pule-
gio, idque bibit, & hinc difccffit: nirniiiim reipfa loquens, ple-
rumque feditioncs, ex luxu rciumquc fupcifluarum vfu oriri:
inter eosautem facile couftarc concordiam, qui modicisac
ranriim ncccfiariis effent contenti Plutarchus dc g.srrulitatc.
.
Magna.vii efi turbAtn. ^ B co nonnuiiis fort^fCc habendus

pratfonu nen
eft Hcr.icUtus.fed certe hacambage, Sc lymbolisaphonis plus
fnedo fed dj"
v.ri
(bne perfhafit quam alius quifpiam orati#-nc ptolixiffima. fi-
,
iont. quidem TzvPêit ts-»}U fftazpxv rv tiouet yrifit

Plei'umq»c vir , cuius per-
/peff i fides eft , vno verbo vel nutu longas aliorum orationes
fuperfit. Sicenim fidem ffcir Amafidi Pittacus, ciim lingua im-
imolantix_viffim«c remifit tanquam membrum omnium vel
,
ppiimum,vc] peffimum. Sic Anaebarfis , cum apud Solonem

icpertui
^ I
ad emblema XTII. and. AtGlATI. I35

repcTiuscft co gcftudormicns>vt dextram haberet admotam
' '
orijfiniftraro pudendis j rt Ggntficaiet maiore ftudro &cura

hnguam efle cohibendam , vt pars omnium maxim^rebcllis.
Qîd enim vel Sciluri facinus ad concordiam fuos liberos ad-
hoftantis.vel Tarquinij Superbi fumma papauerum capita ba-
culo decutienti» huc commemorem , ciim h*c iam vulgo trita
Gnt? Olim enim ciim nondum Platonis opera , \*cl Carneadis,
aut Chryfippi fapientia loquax eilcdidicillct omnia brcuibus ,
oraculis, aut fymbolis.intcrdumqae non rninuscom-

mode tradebantur, quai pertinerent ad vita: human;e cultum '
& informationem. Sed audiamusPlutarchum ea de re ftud’osc '

i
commentario n diirercntem:#<^f, inquit,
^6^r7»i,as ecvrav rif Trvpurif rfet
«irm a^\ cf4S9»la4, kftelicce i7r'tra haZav »vXi»0»,
€tJ» iiX(^lToiflviWMmt 7JvX»jj^»i>6<»âKS,cJj<T/A»<esrSx5f>^^
ciê|«f46 ^ OTt To Ttli Tvîn ^ juii TsJ» XW-

Xw7rX»»,ci
AD EMBLEMA XVII.
H
lia
vnc Pythagora verficulum
tcr ,
(edantur , &
& addifci
in primis obferuari diligco-
cupcrem,ab iismaximcqui (ludia libera-
ex ns frudum aliquem fperant vberrimum.
Permulti enim ex iis peccant, quod non fatis attenti rcpta,vtita
dicam, ledionistraniiiiunt j 6c aliis rebus animum appiican- Emrtt eerum
tes.non vident fc abrcederc ab eo laudabili & ingenuo ioftitu- qwlutrM «A*
to.cui nomen dcdcru.it. (îd enim fchola? quid auditorium? M^*****
vnde nomen 5c appellationem liabetfAlijfunt, qui quanquara ^
labonofi, non font attenti fatis, aut adiiciunt animum ad ea

quae ag'int: Alii dcniq. quanquam multa, & quidem fsepediu-
queagant, tamen innumerabilia, aut certe multa pr^terruittunt
in tranfeurfu, qux ad indituti laboris perfedionem valde con-
ducerent.Scd praeftai Alciatum magiftrum audire citius, qui ita JiteUfi Um
Gaos auditores adhortatus eft quadam praelcdionc , ab iifdcrn <* p^tUSwn$
primum rogatus , qua praecipue methodo m (ludiorum curdi
edet vrcndu.-PraBcat nobis(»nquit illejvctulliflimusItalicxPhi-
lofoplwae audor, Pythagoras, qui difcipulos fuos carmine Gr*-
co.quod maxime nccciTarium adipifccnd^ difciplinaecflct, ad-
monuit, quodq.quotidiccosin ore habere iuflit. Id cfteiurmo-
dirxj wwptSiwirrV’ ttXs s&jjjEtcnim haec trii
I 4 ttoa
15^ CLAVD. MINOIS COMME NT.
non tam praecepta ,
quam oracula vnicuûcnoftrumfempc^
I. Miuo tr4Hf ante oculos effe debent : ne qua in rc aut cx-
In primis fcilicct,
^rejfuii eidas, aut tranfuerfus ab quod iis con-
inftituto tramite feraris,
tingit, qui aliis in rcbus,animiintentiorre occupata ,ad fcholas
tamen accedunt.vt qui vel amorccapii.vcl amiis rixisque dedi-
lufuiquemancipatijvd ambus illicitis addidtijfcho*
ti, vel alcae
iaftici tamen nomen feruant. In hos Annaeus Seneca veteris

iurcconfuld verbis inuchiiur:Etum magna , inquit, pars vitae
dabitur male agentibus , maxima nihii agentibus. enim
auribus folis prêientes, mentem aho intendunt ij aliud agere ,
Latiois dicuntur. Alterum eft, vt attendamus ad id quod agi-

musrvtciim quid boni anobis fadumfuent, magna voluptate
afficiamur;!! vero quid male vertifle viderimus, in futurum ab-
ftincamui, Eyenirn praemium virtutis m.rximum ipla eft animi
voluptas. Iifcccoim iuuenibus , qui in rophifticiscauilbtioni-
bus , vel legum optimarum ambagibus diutiusimmorantur,
redequis dixcri(;Vide quid agas. Cuius rei exemplum iii huius
anniledionibus.accipi poteft. Fuerunt florente Romano im-
perio vari) in eorum Rcpubl.magiftratug:vt Pr^fedi praetorio,
vt Proconfoies yt Praetldes prouinciarum, vtclariffimi,\ fpc-
,
t
clabilcs , vt illuftrcs : &

qua alia funt huiurmodi nomina
fi
Haec hodie mutita Reipub. forma cxokueruni necviloin ,
yfu pcrrrianfefuht.fcd vnufquifque iudex eam habet engnomi-

natipnerri, quae fibrvcl lege mur.icipij;tc! Principis fui chplo-
mate coiicdfacft. Ideoque parum TcPert diutius in veterurn
magiflratttummunenbus dignorccndis verfari. Bartolus certe
dc veteres non vitra tves, aut quatitor ledVioneshac in re viden-
tur confumpH/fc. Côd fi quis maiorem anni partem hoc in
argumento tranfiigere velit huic rc£te praeceptum Pythagori-,
^.âtdemh- pum itifufurrabiturjVide quid iigas.Supeicfl; tertium nequid ,
tuaiendumi agcndum omittamus, fn quo fane adeo peccant vniuerfi ftu-

diofi, vt vix vllum fuperfit remedium. Et haec quidem Alcia-
tus.-cuiusdtfputationem, Ac apertam dilucidamque huius car-
minis explicationem huc attexere malni,quam quidpram aliud
jYt^^xhojnt ppmminifd.aut aliunde minus opportune conquirere. Conflet
'numldj^fut, ergo inter nos omnem humanae vitsE lapfum intribuscffcpo-
tiffimiim- aut cdm ficcus quam oporteat, facimus, quod efl plus
jquam deceat 'aut quod omiffum oportuitraut omittimus quod
erat faciendum. Priori refpoiidet illud, «v«gt€ia;;qu6 tranf*
,gre0iis.?aiteri.verb ,
quid feci? tertio ,
iit
ûyeaPythit- i7sX6<0'« i quid feci non conueniens ? Solebat itaque fuos

dioruri Pythagorais
' *
, vt perpetu^ id carminis in annno
'
' ‘
.
verf»*
AD EMBLEMA XYII. AND. A LC 1 A t I. J37
jrcrfarcnt. Sic autem ille in Aureis carminibus:
«f <» t 5» 4f«i^yalv rf^tf
vji TnzfijsSfu^ T(^’ £{«1«; Tt êo>

Qu« intcrprcMiusctt audior epigrammatis de viro bono , his
quidem verbis;
Non prius in dulcem declinet luminet fomnumt
Omnia quam longi reputauerit aSa diei :
pntergrejjus^quid genium in temporct quid non?

Cur i/it facio decus abfutt,aut rati > iUi\
Lepidiliiaium hoc Pythagorae carmen vidit Seneca lib. 5. De PraeUrtts Se-
ira,c. 36. cuius verba non pigcthuc adncereiOmncs fenfus per- ntulocus.
ducendi funtad firmitatem. Natura patientes funt , fi animus

X los dcfinatcorrumpcre.qui quotidie ad rationem reddendam
vocandus cft. Faciebat hoc Sextius, vteonfummato die citm fc

ad nodlurnam quietem recepiflct, interrogaret animum fiium,
quod hodiemalumtuum fanafti? cui vitio obftitifti.^qua parte
melior es? Definct ira,&erii moderatior, quae feiet fibi quotidie
ad iudicem eflTe veniendum. Qnjd ergo pulchrius hac confue-
tndinecxcutiendi totum rnem ? Qjaalis ille fomnus poft reco-
gnitionem fui fcquitur j quam tranquillus , altus ac liber, ciim
aiit Ntudatuseli animus,aut admonitus, Se fpcculator fui , ce*-
fbrquc fecretus cognofeet de moribus fuisTYtor hac poicftatc,

& quotidie apud me caufam dico. Cum fublatum c confpedlu
lumeed,&: conticuit vxor, morisiam mei confeia, totum diem
mecum ferutor ,
mea remetior. Nihil mihi ipfc
fadta ac didla
abfcQndo , quare enim quicquam ex erroribus
nihil tranfeo;
meis timeam , ciim po/Tum dicere, Vide ne ftud amplius fa- i
cias, nunc tibi ignrtfco, &c? Nequceftalicnum etiam quod re-

latum eft apud Apulcium i.Florid.dcGymnofophiftis loquen-
tcm.-Vbi.ait.menfa pofitajpriufquam edulia apponantur, om- Gymtiej^tphi-
ncsadolcfccntes ex dmcrlis locis & officiis ad dapem conuc- ftu.
niunt. Magiftri perrogant , quod fadum a lucis ortu ad illud
dici bonum fecerit. Hic alius fe commemorat inter duos arbi-
trum deledum fanata fimultate , reconciliata gratia , purgata
fufpicionc.amicos ex infenfis rcddidilfe. Itidem alius , refe pa-
rentibus quidpiam imperantibus obediffir,& alius aliquid me-
ditatione fua reperifle , vel alterius dcmonftratione didiciffe;
denique cacteri commemorant: Qffi nihi! habet adofferre, cur
prandeat, impranfus ad opus foras extruditur.Hscc Apul.Con -
fer Hieroclis commentarium ad carmina Pythag. & Amanum
differtatignum Epideti lib.4.c. 6 huc enim transferre fingula.
.
'
I 5 nihil
I
IjS CIAVP.MIK01S COMMENT.
GrtetMjJjimh nihil sttinct. Caeterum Gruem cum lapillo dcpidam, prudeiu
ti»: lymbolum fuifte notum cft. Doccni cnim
probatillimi au-
ve 4 '
^Qrcs»iapillum Grues «deo ferre, dum in fublimc vulant ^vt il-
lius Uplu expIorcnt,rupratcrramne an mare volitent: quod ex
fono intelligunr,ac proinde confidendum , an vlteruis progre-
diendum fir. M-iximus Tyrius difputationc 40. lapdJj arrepti
aliam rationem nimiriimquod propter imbecillitatem
acifert ,
corporis, alasquc paium

ful-tas,mftar nauis fluitent a ventis im-
puifx.quad cum inrelligunt,non ante fc volatuicredunt.quam
lapidem appreh ndcrint , firmamentum videlicet vacillaturi
volatus, lalutisque cuftodiara. Harum prudentiam ciim non
ignoraret cordatuj homo Deucalion, a diluuij fluftibus fetua-
tum aiunt gruum bcncficio:quarum quidem fupcruoliuntiuin
clangore adrnonirus cnatauit , tcfte Paufania. Non erit huc
conferre alienum, quod feite & ad hunc locum accommodate
Plurarch. retulit lib.zroTsgjt t ^^07 k rk
stoeê& fic enim habet:>5 J)i rvt vrfef

/KSf ,
ytvise zs-etfnsi^&utf 9o5prff,ue4
eo ^<iutZuiriyii,\etTzii^^ Tm^ûhariitenv oTtas nk sd/
^St0tr(piaû>‘yS 7l1lûuclr<^,^XitF^SutelZS^l.<Jos9f*'it^^^ti^3^r» crei^-
6 ^cAr^ct.yjuJ) 'eê9 ''k%y kn ruukyjtcnv \6iuxiti u>ti»

or^t^îss >c5 KSpipkr k âhe(txs:ci,rxTi
^ pgyffst ii» «pifijfff re
id cfi.Illa veio gruum ad ventum aciei commutatio, non
vnius', fed & vnitierfi maritimi generis crt:fiquidcm & aellum
fludusq. contra natando niti, & eadem de c.ûfa aquaticisom-
nibus mos c(t : canent quippe ne ventus a tergo incumbens,
fquamas fubrigat cicatque, atque ita nudatum & exarperatum
corpus vulnerer, vnde in ventum , obnixi que fiuflibus cui tum
dingunt:fic eniai 3 vertice feiffi fluffus & branchias cohibent,
ik perfumma delati minus infcftant , 5c Korrorem non incu-
tiunt. Hrec il!e. Afcribcrem alium locum non miniis commo-
dum ex eo quem fcripllt ipfemct De animal. folertia libro fed ;
indicare duntaxat hic ntihi frtisefto. Ammian. Marcclhn, hb,.

j 8 .de Barbatione garrulo quodam nebulone, eoderr.quc pro-
d rorf':lgnorabat,inquit,notum ArilJotciis fapiens diflum.qur

5
Calhfihencm,red.3 torenri & propinquum fuum.ad rcgcmAIe-

xandfum mittens , ei farpe mandabat, vi quam rariffime & iu-
Cundeapud hominem loqueretut, vitar poteftatem & necis iri
acie linguae portantem. Nc fir hoc mirum hominesprofotura

difccrnere non nonquam. 6c decentia, quorum mentcscogna-
tascatieilibusarburamur : animalia ratione carentia faluiem
AD EMBLEMA XVlf. AKD. A L C I A T 1.
fuira interdum alto tueri filcntio folent , vt exemplum eft per-
quam notum;Linqucntesorientcm grues ob caloreiDjplagam-
qoe petentes occiduam,cum montem penetrare cccpc(intTau>
rum,aquilis abundantem, timentes fortjllimas volucres, roAra
lapillis occludunt , ne eis eliciat vel nccellitas extrema clango-
rem : lifdcmquc collibus agiliore vojatu tranfcuifispioiiciunt

calculos,atquc ita fccunus pergunt, &c. Neleio an huc conferre
aulim
—
Virgilij illud ex lo./^ncid.
fub aubibm atris
Strtmenu dant figna grues, atque athera tranant
Cum fffnttUt fugtunt^ notos clamore fecundo.
Vide Plin.Iib.io.cap.i j. Pierium Hicroglyph. iib. 17. Se Pro-
uerb. Grues lapidem dcglutientcs. Delino mox cum verba
Senecae huc afcriprcro quae mihi quidem certe videntur non
,
aliena a Pyihagoreis,dequibus in commentatione nollraha-

ftenus. Magnam vitae partem elabi nihtl agcritibus maioKm :
male agentibus totam aliud agentibus. Certe Arrianus dif-

:
fcrcationum Epifteti libro fcite eft interpretatus his pene

,
verbis rrr -nztftZlou j vbi omifit adulationem? Qmd repre-'

:
hendi ? num vt ingenuus ? num vtgenerofusr Si quid autem

ciufmodi deprehenderit, fcipfum increpat & obiurgat. Quid
tua inteifuit ifta loqui ? An mentiri non licebat ? Philofopht
enim afterunt, nihil prohibere quominus mendacium effera-
tur. Tu itaquefi nihil cures aliud , nifi vt re<f|e de rebus iudi-
CCS, vbi mane fjfrexcriSjira tccum loquere; Q^nd mihi decft ad
tollendas animi peiturbationes?quid ad tranquillitatem animi
obtinendam?
ItalicaSamtM feci&y^c "] Pythagoram Italicorum Philofo- Pythagertu
phorum fedae auftorem fuiflc tcftatur Cic, 1 .Tufcul. & D.Au-

guftin. n !ib.Dccioit.8.cap.2.Vcnitautcmin Iiaiiam Tarqui-
nio Superbo regnantc,tcnuit<quc magnam illam Graeciam cnm
honore difciphna , tum etiam audôritate. Mulraquc poft
faecula fic viguit Pythagoreorum nomen ,
vt nulli dodi alij vi-
derentur. Samius autem abinfulaSamodenominatuseft.Huius

vitam pete ex Lacrtio,Plutarch.Plin.Jib.i. Gellio lib.i.& 4. De
huiusdodrina Ouid Metam. 1 5.
ûbpratergrejfusi] Pronerb. Quotranfgreftus?
,âoddidictJfe gruum."] Ex volatu gruum prudentiam h*nc
in rebus agendis nobis proporuir^nimiriim
ytrubf TntHP K ffpevUr a vereri adddeant homines
rationis participes , fi deteriores fe prscftitcriniauibus in vit»
adionibus.
,
140 eLAVD. M I M M E N T.
N o I.S C O
ûod dtdttijp gruumvolitamutn.~\ Qôd dc anfcribus Mar<r
cetlinus Icftbst.roftra fiia lapillis oceiudcrc , Taurum montem
abundantem, quas maxime tinscnt^de gruibus alij ma-
ac{iitlis
lam. Noftrum non ett de hac lite pronuDciarc , viquianfcrcs

nunquam ad pailionem duxerimus, neque gruum ordines ita
curiose inrpexcrLmus.
!?»/«<•.] ad aer fi 8c impetuofi venti.
AD EMBLEMA XVIII.
T akvm biformem fcu bicipitem veteres quidam plafiae & pi-
X » vel quod ferinum & filueftrem cultum

fuorum hominum in ciuilcm mutarit : vel quod pater Graecae
& Latinae gentis credcretur.-aiit quia Solem, quem eundcmcum
lano vo}cb<tnt cllc, caelcftis aulae lanitorcm putarent
,
quippe
qui eam oriens aperire occidens vcraclaudcrc videretur. Sed
,
tamen id tam celebre , variisque nominibus decantatum lani

bicipitium quainplurimiad folertiam prudentiamquc-regisrc»
fraientit julcruntrfi quidcm pi udcntis eft prsEicrita nofic , luturis vcio
*“***“
multo ante prouidere. quod figmficauit Perfiusjinquiens;
O laaey d tergo quem nuU^t ciconia pinjlt.. T crcnt.in Adelph.
Bhtc eB fapere, nm quod ante pedes modo.etl
illa qu£ futura funt,
Vidercyfid etiam 1‘rojpiccre,
T^stf optimi Et certe hic regis optimi typus cft , qui ciim caeterispraefit, dc-
bet etiam prudcntia.aliisquc virtutibus anteccdere.Ncquecnim
aha ratione puio ^gyptios oculum in (ecprrO regio fuis hiero-
glyphicis defignalle,quam vt m
Principibus, fummisque Regi-
bus maxime prudentiam , lanquam Reipub. vigilantem ac
,
profpicientero oculum cfie debere fignificarent. Hoc de fi-

gmento multi Poetas lulcrunt ,
quorum ali/ ad alia ingeniose
traxerunt.Ouid.6.Faftor.
•
Videt lantti qua pofi fua terga geruntur.
Sed maxime m
primo^ vbi faciei duplicis ratione? alias adfert.
Macrob. T. Saturn. Creditur, inquit geminam faciem praetu- ,
lifi'c,vt quxantc.quxqucpoft tergum eff'ent,intucrctur.Quod

proculdubibad prudentiam regis , foleriiamque referendam
cfl:,qui & praeterita nofrct,& futura ptofpiccrct,ficutAntcvoj-
ta & Poftvorta.diuinitatis fcilicct aptiffimaccomitesapudRo-
manoscoluntur.QoQfpcdai adagium,<9Tfe<7w ^ «iriew, A fron-
te & a tergo-iquod cft diligenter infpiccrc,& praeterita cum prac-
^ fentibui
,
AD EMBIEMA xvn A N D. A l C r A T I. r. 141

fcntibus & futurisconferrc. tandem tu»fl'c lanum ciwn Novfo runaft4tm
(qui poft diluuium viicm vinumque adinucnitj audoi eft Bc.
tamen nos tiliit Bcroii nonicnj quanquam diflirn-
roius.fnili
tiatLiliusGregonus fub finem Syntag. 4,. Sed bicipitij liuius
caulam aliam &c eandem pane attuJu Pluta-rch. in quarftion.
,
-Romanis Nempe quod genere G-accus ex Perrhaebia fuerit,

:
atque in Itaiiam profectus, (cdibus apud barbaros pofitis , lin-

guam viftEque rationem niutaucnt. fic enim fama receptum
cftj Vcl quod Italos, qui ferinis edent adhuc moribus , quique
iniurte viucrent , ad aliud vitae traduxerit & rcuoc^rit inftitu-

tiim i Ita vt agriculturam & ciuilcm quitum cos docuerit. Sie
vero illc;tfl« ri rct lavov oio*Ti6f vttM
§7Zi f fC ert rJ yern e^ti*
{wf 5 (TtwetKiiffZiSius nvrtSi ^«>p-
i^yâria* /u.aXêr en Tts?
«f jSi» •îj-
^fle,ireiV«« irsPur^f^yftereSaM ^
Memineram alias lam brcipitium c6 relaturo a pidoribus de
poetis eruditis quodprouidus , beneque cordatus princeps
,
Graecam gentem cum Latina communione legum, connubio-

rum, moiumqucfociaiicritiquod & memorant hifton* vete-.
Tum< Nos ad vntutem principis egregie periti duplicem confer-
re malumus, tiU' fludium belli 6c
pactsjvt ex vtraque quid fit Reipub. falutarc videat aut prariit- ,
deat citius, hoc cft,fctat quae in vfu fint.rrf Tm^pra. ei^tvea,

fîÂofTBS Vf^rbtim i Grxcis ,
videre & Icir*
fignificat.Rcde Vegetius lib.6.derc milit.ui, nullum cficqutta
oporteat Ve! plura, vel meliora fcire^quam principem rcuiusdo*
drina drbeat prodedeomnibus fubditis. Atqui prima illius ra-
tio impendenda in conftituendis legibus falutaribus 6c mori- ,
bus emendandis ; altera id tutandis fubditis ab omni hoftrum

extetrto infultu: quod facere non potcft,nifi videat, certd-
que teneat quid temporum varietas poftulct, vt & iudicis , foa
principis officium eft vt res, ita rerum tempora quaerere quod
,
ait Ouidius. Prudentiae ciuilis exempla duo ex multis obuia

ttobis occurriint.-akerum in Romanis ducibus, qui domitis plc-
rifquc gentibus, fuoque iugo fufemilTis, eas fuis moribus viucre
permiferunt j alterum imperatoribus Chriftianae fidei afferro-
ribus, qui prudenter curri haereticis fummoiure non femper
egerunt, id vtrumc|ucrcorfinadirpiciamus. Giim aScipioni-
bus Pccni dcui£ti efient , cos fuisviucre legibus concefTerunt:
eas enim nonpoITc tolli funditus ccnfcbani quam cum fum-
,
ma
J42 CLAVD. MiNOr? cgmment.
ma eorum quos vicitrcnt dcfper icione.adde quod intelligcreilt
in ijsnon minus aequitaiiscllciquam inRomanisrquod 6c ipfc
teitatur Polybius. Sic eum Flaminius prodigallet Maccdonenri
tyrannum, rcliquu Graecis inftiiuta vetera, 5c liuit eos (uis viue-
rc legibus. Subada Macedonia Paullus Aimilius, viftor^ leges
patrias veluitinudas effe.alidsquc addidit etiam nouas, plane
necdfai ias,unto ftudio.curaqucadco diligcntiiVt ne ipfc qui-
dem vfus longo tempore cxpcriundo cas arguent , ait LiuiuSi
Deuida per Caefaicm lulium Gallia*idcm accepit vidoris be-
neficium , in castcris agnofeirnos Romanis coniienillci
facile
cum IUS barbaris redderent ,
ijsquc maxime qui fcntaicm cx-
fuerant , Sc ftudioli honcftatis ciuilis vidcrentufi Habuerunt
itaque in Galbjs femper amicam ac fociam ciuitatem Malli*
Iienfcm , quactinda erat luteris humanionbuSi Eo nomine
femper habuerunt foederatam Rhodom infulam ^ eiu^que «ii-
r»vcf*lcM>probarunt 6c naualcm difciplinam imitari non cru-
,
buerunr. Nihil hic dcGcrmanis , quibus fuos inores., quos

Corn. Tacitus eleganti libro pcrlccutus cft ^ nta dos per mi fe-
i
runt Romani vidores; in quibus obferuarent prifeae fimplici-

tatis i-rnagincm. Ha:c de prudentia veterum Romanorum in
vidos populos. lain verd non minor fagacitas fuit Cacfarum
quorundam ver* land-Tquc pietatis Chnftianac cultoium in
ferendis aliquando fcd.iriiSi& lisqui alienas ab orthodoxa fide
opiniones in orbe Chnltiano diffcminarcnt. quam con- Q^d
fulto,quam ciudi modo, quamque vtiluer ab lis fadum fit, cx
co intelhgerc eft.qubd Theodofius Imp. vere orthodoxus>non
fit vfuifirido iurc fiimmaquc poteftate in haereticos , Socrate
tcftejiift. Ecclef hb.c. cap.i.neqtiecoegit eos ad communio-

nem orthodoxorum, fed finguLis pcrmifit pro fuo cuiufquc ar-
bitr.5tu communicare. Sozomenus item eccl.hifi; lib. 7 .cap. i.
narrat , Gratianum Imp.omnibus in exfilium propter religio-
nem fub imperio fuo deportatis reditum concclTiffc, legemque
tulifleaVt quifquelibere*quam vcllcti religionem teneret, dem-
ptistamen Manicheis, Photinianis &: Eunomianis quorum
j ,
pcruicacia non ferenda putabîtur in hominUrn coctibusi Hsec

quidem cx bonorum principum inflitutis. At mirum videri
poflitqubd loannes Papa i. a Theoderico rege mifilis ed ad
luftinum imperatorem, precaturus vr edidum qnod aduerfus
,
Arianos propofuerat, rcuocarct, ijsquealioqui damnatis hae-

reticis liceret fuo more viucrc. Quod fadum loannis ab Ecclc-
fia probatur, laudatum dodoribus,rtpn fanequbd illi faucrent
haercticx prauitaci , quam dirpitusauulfam percupiebant, fed

AD tMBLEMA XVI II. AND. A L C I A T I. 145
<|UDd ad Ecclcfiac comin^ncm pacem conducere id arbitraren»
tur,Paul.Diacon.&: Platin.in iGsrinc 1 .Sulplnu5'*<*ueru^ in vi-
ta B.Martini.lib.i.Non dtiincoar B. Marrinus ithacium incre-
pare, accuTarorem Prifciliatî- vtab accuianone celiltcrcT » ac
Maximum orare imperatorem, vt langumetnicitcium «bftinc-
Veium dehis
rcf. ad alia feftinat oratio.
Imago lani bifiontis (cd corona picea in nummis etiam
, !
n une conrpici tur, tributa Pompeio ob curam nnnonx de qiia ,
Erifiusin Nomifmatis qua fimilitudine deceptus Theodor.

:
Canteroj eandem effigiem laao tribuit Iib.vh. Vanar. leClion.

fanna4.] irrifionesab occjpitio diilorto, &. labris contottig.
Pcrf.i.Saiyr.
Occtpuucg^fsstica occurrite fnnn A,
AD EMBLEMA XIX.
H vivsEmblematiscbaraêrduftus videtur ex mimis ali-

quot vetuftis , in quibus ert Mincruae (imulachrum cum
ingenti vmbone.Tub qua cil noclua. Sunt 5< alij quidam mi-
ini , in quibus cxprellum cft Palladis galeatum caput, a cuius
altera parte no£lua immittitur p^ftrato carchtdo; iuxta qua-
dnga ,cum vidoria , laurea circunduda cum baccis. Verbo-
Tum parfimonu fapientcs maxime decce, corumejue pcrfpica-
citas in rebus obfcurjs 6c difficilibus agoofei verfaiiqnc debeti
Eo enim praecipue differt ab imperito & ftuItoprudcns,rcium-
quefeiens^quod pauciloquus, quodqucocuhrusiniisfit, ad
quae alij conniuent, vel oculorum mentis-rbrcura caliginc cK-
cutiunt.Eius quidem rei fymbolum efl:Nodua,olimAthenicn- cur veHun
fium infigne,acMincruae fhera, nimirum propter oculos caefios; 'a-
quod indicat paroemiayXrtllWStT® iprifciscnim Athcnienffi cra,& ^rhe-

busNodux volatus, vidonae figntim cenfcbatur.Iuftin iib. zj.
rc! huiufcccauram Hieroni duci affcribit.cui adolcfcrnti prima
bella ineunt», Aquilam in clypeo,Noduam in hafta coniediflc

refert. Quod oftcnfum,& cautum, 6c manu prom-
in confilio
ptum, Regemque futurum fignificabat. Ali? malunt referre ad
nummum aureum 5c argentum, in quo infculpt? erat Nodua'.
Vnde fluxit prouerb, Noduas Athenas. Pierius io.Hierog‘yph.
Gyrald.Syntagm.i r.
Sed quoifum hoc Emblema , dixerit aliquis, aut qwodnarn
ai gumen-
144 CLAVD, MINOIS COMMENT.
argumentum habet ? Nimirum ciuitatcm optimis moribus ac
legibus inftiiutam fapientia, confilio maturo , re£la prudentia
firmari, Tpreta inani hominum loquacitate. Itidem de lingu-
lis magiftratibus, quique Remp.adrainiftrcnt, cfifiaiucndum,
qua ratione Dcmofthencs , ali jque boni oratores aucrfos ha-
bebant demagogosjblandosque concionatores.qui vulgi cupi*
ditatibusinfcruicbant; nccminuscosinfcdabantur quam fo-
phiftas obftrcpcrosoptimiqUiqucPhilorophi.Ccrtecpigraphcs
argumentum quod habet inftar oraculi Frudem magii quam
, ,
loquax, poflem non incommode lUuftraicFabij Maximi exem-

plo (qui quo tempore Annibalem iuueniliter exTultantcm fua
patientia fregir,multisconuiciismilitari lafciuia impetitus,non
ponebat rumores ante falutemjnifi occurreret laudatum Eteo-
nici facinus. Is Lacedaemoniis prarfedus ciim accepiflet fuos ,
milites ininfula Chio annona laborantes tacite coniurafle iti

infulares Chios .'^'tquercfedirccrnercnt, arundinem manu pi-
Icdvc circuntuIilTc ccnfuitille non aperta vi (quod fieri com-
:
mode non poterat) agendum fed quindecim dcledis comiti-

:
bus per vrbem incedendo qui primus ei obuiam veniebat

,
arundinem habens, obtruncari mffit. Caufam fcifcitantibus ni-

hil aiiud refpondebat quam id a fe faCium , quod geftaficc
,
arundinem. Itaque cacterr coniurati arundines fiatim dcpofuc-

runt. Imo Eteonicus Chiis coniiocatis rie vlium quidem de
coniuratione /erbu fecit, ne metum aut fufpicioncm iriiiccrct,
fed pecunias imperauit quas iufiic militibus difi:jbui,ncquid
;
noui molirentur. Ii ftatim paruere. Sic paucorum poena pe,-

riclitantlbus multis occurfumefi. Retulit Xenoph. z. reruni
Graecarum.
îhen* vnde Cecropiis Athenis."] Athenas Cecropias a Cecrope Rege , &c
nemmatx. Athenienfes Cccromdas appellari, iam in fuperiorib.atngimus.
Athenae autem (ne iterurri adhuc repetere coga*^
mur) hoc cft Mincrua ,quae nomen huic ciuitati impofuit;
,
D. Auguft.iS.Deciuit. cap.p.cx Varrotiediucrfum abaliisfcni

tit. Vide Platon. in Cratylo.
JHiaema tur ArmiferA MineruA.] Mincrua ex cerebro louis armata proli-

armata, e louis lik. Mihi fuccurrit illud Anacreontis de rofa:
cerebro fireji'
u&nvtfv
iM.
fêtrivoi ZiibV.id eft, vt cum e vertice louis cxiliitarr
mata fcuto & hafta MincruaiSc Ouid.6,Faftor,
Creditur armiferA fighum CAkfie MineruA. Idem z. Amorum,
eleg,6. Viuit ^ armiferA cornix inuifa MintruA. Martial. ini-
tio epigrarana . Accipe btUigera crudum t horae a Miner ha.
Meminic
& t
AD 'EMBLEMA. ilX. AND, AL C tAT I* 14^

Meminit & m Olympiis Pindar.Odc 7. Armata atirem fing^- ^rmaucut
tur (ait Phornutus ) in ipfo ortu , quod fapxcntu fuisiplius
praefidiis fatis inftruiâ iit ad maximas 6c difficiUinias res
obeundas. Deinde artium omnium & belli Dea, quod & difei-
.plinarum liberalium fum ,
& bellorum admini ftrat ionetn
(ine fapientia mancam , & inanem ciTc intelligimus. Pindari
Scholiaft.
Armifer* No^luam dicatam fuiiTc Palladi , re-
pudiata cornice, copiose tradit Ouid. 2 , Mcumorp^.-Jiîncrua'
Erichthonium Cecropis filiabus ciftella viminea
nandum tradiderat, 5cne aperirent, interdixerat>Q^dciim nf“
glexiflent, Coronis fadtum Mtnerua: indicauit, rviwle ab eiof*
dem comitatu repulfa efi,& in cornicem muta;a< 3 i<;eniiQ.co,n«
queritur; mihi gretiia talis »• , .
Redditur ^vt dic*r tutelapulf» Mme.ru* f

Et ponar pofi noîs auem mea f oena volucret '
{ .
- w
AdmonHifepotefi,net>dca pe{rj(u(Aqu*rant. ^ i.
I
Cuius poftrema verba rnytho.logiam habeiitr. GarrnU enim^
quique nimio lingurevitiolaboiant , haud vnquiarn p.ndhnt
cum fapientibus & cordatis viris; habere commercium i; qum
vbi apud eos aliquid cfFawcfint , tandem odiofa infAmiap latlc
arpe'guntur,&a conuiftu laudato virorum honeilo[rum,&
jtuteiafignium abefic coguntur. De noduac prudeOitia DicMi
Chryfoftornus dode ac lepide oratione Olympica., qua: cft i a.
Hoc etiam addere non grau«bor,qu6d Alciat!Usr§rt.b4t;Mincf>^
uaenoduam mento confecratam j nempe arhEuflar.hjo in gi5-
niojead i. lliad. rationem redditam yhet/pf^ge iaic.ra(ni clfcr^l
:
ijpnnii.it iAtuiUyôi vo tS vXtfupsLMi t«a'T 079^;

quia nimirum yXaJorw^îdem ilgniiiyent. r! '
Garrula quo cornix, ] Mem ini: legere me appd Plittarclv. Eic Comicutn ^
odio & inuidia ,
inter cornices. &‘vJula8 perpeouum^riQdre diffi- 'oUUrum dif
dium quarum vel occifarum' fanguincm
, permiike.tiq.ilidam
Acgant. vt etiam fi quis confundat, vtruitique leorîjm difHaccc
i narrent yS.iian.li.b,5.capi0sdeanimalib> pcrfpicMeidcm tradit,
iTTEi
5 y\xv^ Witkorn (fqpplc K9jm^} -mhiutasii
ti
‘
3*0X6»« vis adis rnt n^êft66 ’
«^<2
Sd 7z ip^v Au» l^rv yXiatTne/i ijle
nquam,eft Cornixa Palladc^ficuti a Graecis ac£fipife^^;,,qu^
neditationura fitinfcftaperuigiliat&tochulagiiattQoem in»
crpcllct fua garrulitate, cuiusipfh fignum gerjtSicmimGrasci
dicunt dcgarruhs.vt ebrnteari Perfiusin Sra.tyrisi&cd 5c
cpciio cornicem in Palladis manuapud Pclo|iom)ô&viltar
K lutn
I4<^ CLAVD. MINOTS COMM^NT.
tum hicroglyphicum, iong^ fccus quam Athenis vbi cornicci ,
ad arcem Palladis non aduoiabant: cuius rei caufarn non a fa-

bulis, (cd ab ipfa natura reprtit L ucretius.
AD EMBLEiMA XX.
N rebus arduis, 5c quibus ncglcdis aliquid periculi efle po-

nimio tardftM» ^ » atque etiam mora fed :
Videndum maxime , vt mature non modo fufcipiamus, fed Se

confedemur quod nobis propofitum eft, ne hac vel illae ab-
errando parte nos quodammodo poenitear. Piutaich. oratione
ad Apollonium.' azô) 3 ,« IjHiTze* êSôs-ms:
Sapientesiftud quidem Ne quid nimis, praeter modum cele-

,
brarunt. Laudatur & illud Phocylidis:

UQ/t^fyVis-t^Zetiricu 0* uXteifc^:
eo enim maxime nomine Ai iftidcm vrbe pepulerunt Athe-
vel
nienfes quod nimis iuftuscirc videretur. Eodem pene modo
,
Ephcfij Hermodorum. Ar vt modum aliquem exemplis etiam

imponamus, hoc vnum addamus ex Liuio In bello Punico ;
fccundoi’Tcrcntio Varroni, homini luucnilitercxultanti & te-

merario datus eft collega Paulus ^miiuis , maturus «tste 3c
coafilio.vt fua prudentia feruorem alterius icmperarct. îc Fa-
bium Max. creatum aliquando bclii ducem memini, cum qui-
dem cunctatorem & maturum, vtMartelli celeritatem reprime-
ret. Id (i placet od nimiam quorundam ftudioforum indu-
ftriam referre , Praeceptum hic eft rebus in omni-
ficftatuo.
bus agendis validiffimum , quo aurea mediocritatis regula
commendatur, Sicuti nihil magis expedit quam agrum opti-
me colere; ita faepe putatur inutiliflimum nimio fc labore con-
ficere. Plantae aqua mediocri aluntur 5 immodica fuffocantur;
ficiuuatur ingenium laboribus ac ftudiis moderatis ^ contra
obruitur fi immoderate exerceas. Nam vt picrunque lufciniis
euenit ob nimium canendi ftudiurn, quo mirifice deledantur,
vt in eo exfpircnt j nempe quas , vt ait Plinius, fpiritus deficiat
citius,quam cantustita nonnullijftudiis intenti plus quam par
fit, in ipfo Conatu interdum emoriuntur. Caeteriim nulla ope-
ra, quanquam ab illuftri artifice profetfta^commendatur, quae

immoderata fit, vt Apelles Protogenis tabulas admirabatur
quidem;vt immenfi laboris ; in hoc tamen non laudabat^qubd
manum ponere de tabula vix vnquam poftet. fignificabat ei
nocete
AD EMBtEMA XX. AND. ALClATT. 14;;^
fiocerc nimiam diligcntumi quam etiam in compofitionc ifa-

adeo modus in rebus , & ceiti deni-
cratca reprehendit Fabius;
que fpedandi (unt in omni capiendo confilio, labore fu-
fines
ftincndo, aggrediendo perficicndoquc negotio^ vi quod atC
,
Flaccus,
iTjfMt pipiem nomen ferat, iniqui^
Vitrk quam fatis esi, virtutem fi petat tpfani.
. Qmbufdam certe in negotiis celeritate opus cft ; tnora obeft*
hoc enim citat ex nefcio quo Plutarcb.77^f«ev6)F«yîi#;ip
iff ctpfTav eg atzrlv tSaXs maroi Certaminibus lam propolitis,

i
cundtatio virtmem prolundas in tenebras deiitlr.ltaqucM.Ctl'

rius Dentatus Conful , ciim dcledurn fubitum coadus efiec
educere, nemoque iunioi um rcrpondifict yconiedlisin fortem
tribubus omnibus, Polliae, qu« proxima exierat primum no- ,
men extradum vrna citan iulfit. eo non relpondcnie,bona ha-

ftac fubiccit. Quod ciim illi nunciatum cflet, accurrit ad tribu-
nal Confulum,coilegiumque tribunorum appcliauit. At Con-

/ui Dentatus appellationem non recepit ^ bona eius & ipfum
i non tam feftinatione poenae, quam pracueniendi pc-
rcndidit j
Iriculi caufa , quando res , tumultusque belli moram dilatio*
incmcûe non reciperet dum inierim cognolccrctur de excufa-
,
[tione aut immunitate. Retulit Val. Max. Iib. 6. Aliis inrcbag

iprobatur tardum confiliuo multo praeflantius contra ni-
,vt :
mium praeceps damnatur , vtquod admndam poenitentiam

habeat. Sic Lucian.cpigramm.
kiil 'tluo fîreitoKX*

jSed de hisiam fatis. VirtuscamaturitasappcllatUf , illa qUi- JiAtutitai*
(dem media intercclcriratcm nimiam 5c tarditatem. Nigidius
apud Gellium libro lo.cap. r i. Mature, mquit.cft quod neque
cihuscrt^ncqucfenus, feJ medium quiddam & temperatum
ett. Bene atque proprie N-gidius. Nam & in frugibus & in pO-
fnis matura dicuntur, quae neque cruda & immitia, neque ca*
duca 5c nimium coda.fcd tempore fuo temperare adulta. In-
lerprctationem hanc Nigidianam duobos verbis eleganter ex-
prcilit Auguftus Caefar.mam & dicere in f€rmonibns,& feribe- ûûFti
ic in epiftolis fblitum ferunt csrMh per quod mone* ddiwnt
pat, Vt ad rem agendam fimul adhiberetur Stinduftriaecelcri-
ias, & tarditas diligentiae:ex quibus duobus contr.ariis fit matu-
fitas. Src Poeta Neptunum inducit dilccfium ventis imperan-
iera,vt 5c cirddifcedantytanquamfugiant.^tamen ftandi me-

iiocriutCin id regreilu teoeant>tanqaam mature, id cft, tem-
1. JH % petase
148 CL AVD. M INO IS COMM ENT.
perate abeuntes. Verciurcnim , ne in ipfodjlccffu claffi rro’-
ccant.dum raptu nimio tanquam per fugam redeunt. CaEterum
Tffumquii. id duabus notis Hieaoglyphicis ob oculos ponitur. Tjelum
enim velocitatis agilitatisque indicium cft, vt explicat lib. Hie-
Remora autem impedimentum
Pierius. tardi-
Bsmtra auid.
tatem dcfignat.‘idein libro 30. Alij rcm plane eandem fignifi-
cantes, Delphinum Remorae adiunxerunt vtPaul. 3.Poniif. ,
Max. Ali) anchorati) Delphino copularunt, vt AldusManutiUs

nobilis rypographus. Erafmus Prouerb. Feftina lente, id pluri-
bus explanauit ; in quod vbcrrimumcopiofae orationis quaii
Ruuium congeflit.
2t£aturaTt, De verbo Maturandi quaedam adduximus, quantum qui-
,
dem ad noftras notas videbantur conducere. Obiter iftud ex

dialogo de Oratoribus qui tribuitur Tacito ; Maturare huius
librieditionem feftino, vt dimilTa priore cura , nouaecogita»-
tioni toto incumbam pedore, quo ex loco conftat, verbura
Maturare , non femper ita ftride fumi , vt a Gellio , Macto*
bio, &
alijs. Sed de verbo fatis , nunc exempla a nobis praeter-
miira,rcfumamus. Tacitus in t. hiftoriar. vbi de Muciano agit,

quem pene imperij focium habuit Vefpafianus , maturitatem
perbelle deferibit, & quidem paucis ; Mucianus cum expedita
Mucmi» manu non , lento itinere, necontari videretur neque tamen
,
properans, glifcerc famam ipfo fpatiofinebat, gnatus modica

vires fibi, & maiora eredi deabfcntibus. Idem hiftoricus hb,4.
ciufdem operis in duobus principibus confert cum maturitate,
vel tardatione potius., celeritatem nimiam
prxcipitem , ad 5c
hunc modum : Domitianus Mucianusque accingebantur dif-
pari animo ille fpe ac iuuenta properans ; hic moras nedens,
:
queis flagrantem rctincret,ne ferocia aetatis, & prauisimpulfo-

ribus fi exercitum inuafiffet, paci beiloquc male confulcrct.
Cundationis pulcher cft apud Ammianum locus initio r^.
vbi de Conftantio Hinc & deiiidenec itinera nec flumina
:
tranfire pofle fine infidijs putans , erat prouidusSc cundator^

quod praecipuum bonum magnis dudoribus,opcm ferre fo'
in
let exercitibus 3c falutem. Sic idem lib, 29. de Theodofio fob
Jerti duce fub Valente Imp. diutius agens, vt antiquus ille curi"
dator pro negotio confultabat commentis potius & pruden-
,
tia quam periculofiscongrefiibus , hoftem pugnacem & im-

penetrabilem iadu telorum fi fors copiam dcdiflet, oppreflu-
,
rus. Non mihi tempero quin exemplum nobile adiungamex
/
eodem hiftorico, de duobus qui fub Gratiano C^farc ducibus
tRcrucruntj quos lubens ego confero cum Fabio Maximo &
Minutio.
.
ad EMB LBMA XXI» AND. A L CI A TI. I45

minutio. Sic itaque Amm.j i lib. Nanniciio negotium dedit
.
nrtutis fobriae duci. Et Mallobandem iunxitpari poteftatc col-

legam domefticorum comitem, regemque Francorum , virum
bcllicofum & fortem. Nannieno igitur fecum reputante for-
tunae cafusverfatiles, idcoqueeundandum eflTc cenfente }
Mal-
lobandes autem pugnandi cupiditate raptatus, vtconfueiicrat
ire in hoftem, differendi
impatiens, angebatur.
«fcewerWtf.] Remora, vcl echeneis, a fiftcndis nauibusfic appel-
lata, Tfltrraur.-dcquain fequentibus oportuniiis.
ulnm.'] Telum fcu fagittam pro figno velocitatis poni, non
Iraque Arrocnij fagittam Tigrim vocant, per quan-.y^^„,^,^^,^,
eft recens.
dam verbi tranflationem. Nam velociffimum animal tigris, fic. tt.

ftuuiusrapidiflimusnominiseiufdem, qui ex Armenia defluit
^
in Mefopotamiam.
vMtmmjpicula mijfa Ouid.fere fic i.dc Ponto,eIeg. 4.
....^SArmatica ficula mtJfA manu.
Nefeio an huc etiam recte contulero quod de Cympdocaea
nympha Virgiliusin decimo;
fugit iUa per vndeu,
Ocyor ^ iacitioi(^ ventos liquante ptgitta.
AD EMBLEMA XXI.
A
kiibus
itEGoRicA profopopoeia
fugacem, qui ob fcelcra
inquemuisdeprehenfum,&
notatusfemel atqtlc iterum c ma-
iudicum fublatus, & pro temporis occaiionc fubterfugiis
vfus.non tamen poflit effugere & expedire fefe,fi tandem cor-
reptus arctiori nodo illigetur. Idfacile& commode potefl il.
luftrari nobilibus hifl:oriis,dePerfc,Pfeudophilippo,Iugurtha,
qui Romanorum infeftiflimi hoftes dolis, fraudibus, fubterfu>
vt vix capi pofl'cvidcrcntur, tandcmtamcnfuccubuc-
funt;lcd libri funt in brrinium manibus. E multis quae occur.
j
ûnt,vnum fublegerc placet ex Iuftino:HannoCarthaginienfis
^ ideo diues crat,vt caitcros ciues op[bus anteiret, is de occupan-
lorcgnocogitauit,fcdinterfcftoprimiimfcnaiu;quodma-
diinatusfimulatis filiae nuptiis, plebi in porticibus publicis, Se- ^
hatui fdas in domo epulas parari mandauit,vt poculis veneno

nfedis fenatores tcftiiis enecaret, & ita Remp.inuadcrct. Q^q
amen confilio nefario per miniftros deteffp , magiflratibus
ilacuit fcelus^declinari, non vindicari; pericurum enim erat ne
‘
K 3 plus
1^0 CLAVD, MINOIS GOMM£NT«
pius negotij exhiberet res cognita, quam cogitata. Itaque
creto cohibuerunt ,vt modus nuptiarum fumptibusftatuerc-
tur.Côcon filio pra:uentusIiaiino,reruitiaconcitat,turrusquc
conftituta caedibus dic, cum iterum fe proditum vidiiret,rouni-
tum calkllum cum feruorum millibus occupauit: fed

viginti
comprehenfus efl ad extremum , dum fibi conatur Afros &
Mauritanos conciliare. Virgis ese fu s, effoflis oculis, & mani-
•
l>uscrunbuûe fra^>s,necaiuseft: corpus verberibus lacerum
cruci affigitur. fiJii quoque cognatiquc,quanquam mnoxij,vl-
timo fupplicio affecti. Sed ne lim longior, id & opportune tor-
queri poteft in cos qui fallacis funt fidei , quique crebro furtim
fe fiibdueunt ab iis, apud quos veium,diccre neceffe habeant:
vti plerorque(hcu nimium mu!tos)noftra hac tcmpeftate vidi-
mus, qui aliud in ore promptum habent, aliud in pedore clau-
fum tenent j
quod de Catilina Salluftius ait ficque imponere
j
aliis alfucucrCjVt non vereantur perfida fronte pcninaciiis ob-

lidere iis quos fibi iufte interdum aduerfari norunt. Qiiod &
accommodari potefl in pertinaces quofdam& rcfradarios,qui
diuinis oraculis demum in noftram fententiam pertrahuntur,
cum cos nihil morentur hnmana.Duda cft fimihtudoa natura
anguillae^quae quia fit lubrica, facilccontineri nequit, nifi folio
y4’iguiUa fcabro&: afpero. Lege prouerb. Cauda tenes anguillam;5c,
fici
Anguilfa in ftrigmcnto.in Erafmicis & lunijâdagtis.

'Biculrpo angwUam^^c.^ Aûfioad Prouerb. Folio ficulno
anguillam, cui poteft viderT aliud finitimum quod refertur ab
Orci caricros adhaerere
aliiSj Inter pro arde irretiri , Tt nulla
:
Pateat effugij rapo,
AD EMPI.EMA XXIJ.
T y p V s Emblematis hnius mihi dudus videtur ex Atticis

Paufaniae lib. I. vbinarrat fimulachrum Mincrua: fuilfc
olim Athenis talari vcftc, cuius pedus obtegeret Medufae caput
eburneum, cum Vidoria Cubitorum quatuor , & haftain ma-
Cur PaUadis nu: ad pedes fuilfc ctypeum appofitum.* luxiaquc hadam ob-,
fiwuUchruia Oolutum draconem. Phidiaselariffimi nominis datuariu5,Pal-»
fi^conem jaclis fimulachroDraconem appofujt.qucm pcdibusDca com-
primeret: quo figniheabat virgines ^ puellasffuitcnim Pallas

yir|iqit§dsqumefijpcruigili eppfincpd^sefTc^ vicaratin-
uefit
ad IMBLEMA XXII. AND. AlClATl. 15I
ccHt optime muliebri pudicitix confultum. Nunquam eft
enim committendum , vt otio fefe dedant,aut plus quam fatis
cft, vagentur :quandoquidcm eo fexu nihil fragilius iitaut im-
becillius. Certe ciim (it adeo difficilis puellarum cuftodiayfta-
tim vt runt,aut elTe incipiunt maturai nuptui , fcu vt iuris au*
ôres loquuntur, viripotentes , funt clocandx,& ijs quxrcnda
conditio. Id &
prxeepit fapiensHcbrxus; Si tibi filix (i nt,
ait, erudi illas , & trade viris cordatis. Quanquam enim vir-
go matura viro nihil dicat, atque quod Nafoait, Pulchra
verecundo fuffundat ora rubore i tAtticn intra fe multa loquitur,
Tcl tcftc Comico vetere Menandro, qui hunc affeftum eleganti
penicillo adumbrauit:
û^nquam fileat pajftm puella nubtlu.

Silendo .multafoUta ejl tntra fe queri.
‘
Qârccircunfpcde iiira permittunt ei qux annum quintum

& vicclimum excefTcrit, vt poffit non cxfpeftata parentum
auctoritate , virum ducere. Ad hanc rem Valerius Maxi-
mus libro (exro refert exemplum longe prxclaium de Pu-
blio quodam Mxuio , qui fc pudicitix acerrimum vindicem
prxfiitit. Nam in libertum fuum, quanquam admodum gra-
tum fibi, animaduercit , quod filix fuxiam nubili ofculum
dcdilTct; ciim prxfcrtim non libidine, fcd errore lapfus videri
polTct. Et quidem poenx grauitate, teneris adhuc pucilx fenfi-
biis caftitaiis difciplinam ingenerari magni xfiimauit: eique
tam trifti exemplo prxccpit,vt no modo virginitatem illxfam,
fcd etiam ofcula ad viram (incera perferret. Sane Draco a vifu,
quem acutiffimum habebat, nomenapudGrxcos habuit, id efi nomen hkba.
w?»^*T»J'«g>t«fl3Smam^fgi(9^reft,acutiffime videom SiUps,
fcrpcns.ab i'»7zy; ideoque Palladi facer cft, quia vocabulum id
77»^' ra zs-uf-m tejpeir CXear^v,»^ sr«»7a» v««i),fa£(um plc-
rique eradunt, prudcntlamquc hinc interpretantur, qux omnia
perfpiciatjSc ante omnes intclligai. Pono quod hic (cribat ve-
ram cfle Mineruxvirginiscffigicm, nec tamen explicet per par-
tes, fcd Draconem tantum adiungat vigilantix velutimini- ,
ftrura.non videtur alienum, fi Dcxpanopliam fubiccero.Pucl- ^ .
la Igitur armata virum lapientem aducrlus omnes animi per- paOm,

turbationes fc armantem, &viiiis animo forti rcfiftentcm (igni,
ficat vel quod virtutem filis ipfiusprxfidiis infiruâm fatis
:
efie intclligimus, vti iam diftum cft. Galeam habet criftatam in Galea^
capite: quod referendum cft ad iudUium , & coQftantiam,qua
K 4 vel
IJt. rG t AVD. M 1 NO I S COMMENT.
velm;ixvme rapientis cerebrum, arx & propugnaculum animi,
pQtirtimum valeat;haftam vero longam ,<ju6d oratione percu-
Seutum, tiat cmmus: Stutum cryftallmunn viri fapiehtis magnam folcr-
tiara rcpraefcntatij C]ua feipfum haud aliter iritus diiudicat,
quam fi in Ipccul.o cryftallino ea quae externa fu nr ,
contcm-
gsrgo- pietur. Sed illud Gorgoneo capite terribileapparct, quodfor-
vutucljfêa. midims ds tîtonjr imaginem cflc volunt quam alij pedbri ;
Pilladisa.ppingttnt quia fapiensin pedore terrorem habet,

quo aduerfarjos afficiat. Inde enim Tritogeniam didam cfie
fAllmrn, vu!tPhtHnutus,quod malis terrorem & metum ingeneret. Pal-
lium tripl|cicplorc tindum, quod fapicntia fit multiplex , feu
quod teda & operta fit, neque cuilibet feipfam confpicicndarri
praebeat. Candidus in eq color fimplicitatem refpiciiraureus in-
ternitens, vim fapientiae fulgurantem; purpureus fulgorem pe-
netrantem. ideoeft,
«nfllÔtiijqubd vtillurtriscfl; 6c cpnlpicua,vt quidam volunt, fic
& formidabihs.Non enim tam caefios habet oculos, vt acute
non videat ; agS ^ oij-TiXenr dida,
lemplumqne habuit a Diomede pofitum nomine ,
Praesuet & ali) ,&Homerusmaxime,tradunteam glaucis

VluU Palladi
efle oculis &:,c,aefiis:qu a ratione huic confecrcnturDracones^Sc
(tujecr^ntur.
viQla-^ninoiriim ob fimilitudinem oculorum: acuttflimocnim
vifu cftDracoi&quandam excubandi vigilandiquc vim habet,
nec venatione capi pofic videtur^ Draconi autem fimilcm efle
virtutcrn indagatricem aiunt quae diligentiflime omnia per-
,
fcruuiur , rimetutque ftudio indcfcflb idcoque ab acuto vifu :
illi nomen fadum,vt iam diximus. Sed placet huc, non praeter
rdm tamen attexere quod pcrfpicue docuit Ponticus Hcracli-

,
des in- allegoriis Homericis 4 <p^wai pbiruvotci>^ttgtlas

:
^
ca; li ôg, 8* uXb.ifasig , t]
(rteufersois Tiîsezg ,
^zFUfTK7t’tgM'>r7z>fi'îg
ofifâcn reivPieîrgttgiv ^ Ivi^nowf'
5^ «« xd is^ktix»y\{^ iktcM/iyfoJf ,
CK
7S Tids tS hmS. ptiv jS T
(îash6^n<rf*uf Qâe coniunda elicum pru-
den.tia poenitudo »utc^pud Poetas Athtna
, id eft Mincrua, ,
njancupatur. 'Etenim cius nomen non abunde ducitur, quam

ab inteiledUfVt Athena tanquam«ifj)»S vocetur , hocefteon-
*
"
V^mplattix iSe nihd non irifpicicnsacutiflimis mentis oculis,
Ijaque virginîmieam maneredicunt: quia prudentiae vis n6n

, -peritjueqUcyHaiccdarimacula poteft. Adhaec putatur nouis
Qffa Capicc >' qwenii lopum pffîpb^ rationfuji cfiTc matrem
i.r T PfieUr
1
AD EMBLEMA
XXI 1 . AND. ALCIATI. 155
oflcndimus. Sed hadenus fatis. Lege Phornutum lib. De nae.
Deorum, Fulgent. Mythol.i. Gyrald. 1 . Syiitag.& Pierium
Valer.i 4 .Hierogl.
innupti Hinc difta. eo enim nomine
culta efiin Acropoli Athenicnii;vndc& templum Parthenon,
eius autem virginitas puri & incorrupti cft (ymbolum,vi Phor-
nutusait.
Cur Diui comes hocanima?.'] Huius quidem rei meminit obi-
terPlutarchus, commentario Dcifide & Ofiridc.
LucoSffacra^tempU colit.'] nimirum vtcuftodixlymbolum:
eadem enim ratione hortis Hcfpcridum fcruandis praefeiûs cft Dirgimm
Draco pcruigil. eufiodia.
Innuptas opu4 eH Phocylidis eadem cft fententia:
rfm^îKlsu 5 (p oAeetw i 79AvxA»f9iC
yuiauv of e /'aftetp oCpdlcaetj lutn^r.
e<ptt vmlJ^vVKetos'1. idcft,
Claufa ubi virgo thalamis/eruetur honeflU,
Kec finito hanc ad connubtum foris v/cûe, videri,
Torma puellarum feruata parentibus igre e/i.
Quo fpedat etymon nominis OT»^dsii(^,quod Grammatici de- Vnie mtpU-
ficdtunta^g^flifl»t-?/»i}-7f{,quod virgo apud matrem manere
debeat, quem morem veterum Hefiodus attigit x.
Ure epvS'i Trze^ fitlTtQ/. fAifivet,
Sed & Homerus vult pudicam mulie-

inpcrfona Penelopes ,
rem folam in medium procedcre,rcd ancillis comitibus fti-

vix
patam.fic enim ille:
i* otn.etuet r^yt f(fij ufA(pi7n'htt h>i7rvpV. id cft,
Haud folaâfi illam duifamuU comitabantur.
Val. Maximus exemplum fcueritatis memorat in QÂnti-
ftio, qui vxorem repudiauit quod illam in publico cum qua^
,
j
t darb libertina vulgari fecreto loquentem vidiftet. Is enim ma-

luit occurrercinitiisculpx, quam perfedum fceius vindicare.
,Id'em fccitSempronius Sophus, non alia de caufa, quam quod
Txor, ignorante fe, ludos rpcftaffet.
Opu4 eli cura a/fer uare puellas
] Non cdzrx f neque pofteftio
(vllaquaetam difficulter afteructur quamfcemina, ait Alexis
Comicus.
«t» IsnrZî «tf-Tf
cuT isa'ii
Tibullus eleganter huius cuftodise difficultatem expreffit.

•
Hicfecere malas, hinc clauem lanua/enfit,
^t capit cisii os liminis ej/e canis, .
K j
Sed
I
Sedpreimm fi grandeferfi4,cuji$dUviêteflf
Necprohtbem cUues, cante ipfe tacet.
Q^d mihi rcuocar in memoriam Apoilodori lepidos (ena-
rios.quibusait occludi fores rcpaguliSjlcd nequaquam fabrum
ianuam adcoclaufam & munitam reddidide , quin adeam
pateat aditus fcii & adultero. Eius hxc verba;
rfulav o^fect «rus ivBttifif

Ci' ))£ evK wi^ytreu»
taqnecs vndique sendtt amor.]yreififj.
AD EMBLEMA XXIII.
ûi Tyif ve R O Diis fuifTc veteribus habitos, qui fibi beneficiis huma-
tertbui
P num
De
genus deuinxiflent notius eft ex M. Tulli) libris
,
nat. Deor. La<2:antio&: Eufcb.quam vt confirmare fit ne-

ceirc.Tantiiin obiter admonebo , quoldam Deosiifdem olim
templis 6i ans fuiirc cultos vt Ccicrem & Neptunum, quod
,
multi itf abrqud fale cibi pene ornnes infipidi fint , refert Plutarch.
dtfn *ru feji Sympof 4 Vt Herculem & Mufas, quia Euandrum literas do-
.
h. cuit Hercules , idem rcftis eft in quxftion. Rom. Sic denique

Mercurium iuxta Venerem ftatucre.vt oftenderent matnmo-
ni) voluptatem maxime orationis indigere; itemcjuc Suadam
Gratias, vt innuerent coniuges inuicem quae vellent, perfua-
dendo impetrare debere. Certe reperio apud audlores quof-
dam Graecos, nomine peculiari Deos nuncupatos efte <7vtv»is(t
quibus delubrum commune fuit.i etiam di6tuuayfi}e<^,vi apucl
j
Thucydidem. Vt & mctaphoricos Synefio cpift t. ruufciot i

minlotii T^<pt^c<r9 ^tx Romae etiam in infcriptione priuatae cu-
iuidam domus, tefte Fabricio. ^ Tsrs
Pe diii 9tUf em/jvfitHs^cUs. His quae dixi de dijs velim adiungi ar- ,
la eodem
gutam fanc & eruditam non minus Ciceronis optationem ex
templo cultu.
u.ad Aitic.de Ccefarc vicino; Scripferam ad te,quiacognoue-
ram ex tuis literis, eum ar4«/»«o»Qmrmo malo quamSaluti.Tul-
liana h.TC verba teneo, quibufuis non facilia intellcdu; fenten»
tiam itaque acnigmaticam interpretor. Optat itaque Cacfarcra
luimmfqui extmdo Pompeio Reipub. veterem faciem immu-
tarat) Qjiirini (rcwtetce j non tam vt eodem templo ijfdcmque
ans colatur C«far,afque Qmrinus,quam vt fimilncr pctcat.dc-
5
AD EMBLEMA XXTII. A K D. A I C I A T T. JJJ

que medio tollatur Cxfar» quemadmodum olim Romulus ad
caprex paludem, aduocata concione. Virgil. deos commjuincs
appellat eodem renfu in lUi^-ncid.
diis communibus aras.
J» meiiiosque focos,
Exempla quaedam attuli in fuperioribus, quibus adiungo quod
nunc mihi occurrit , apud yt-gyrcofes Amorem atque Fortu-
nam eodem in delubro coli folitos
j
nempe ad eorum (ignifi.
candam mutabilitatem. Scribit Hehodus in Helicone idem
fuilTc templum Mufarum Se Cupidinis, quod ijs fcilicct amor
comparetur. Et Phornutus ait Mercurium ducem Gratiarum,
cumque ijs adiungi, quod ratione qua gratificari oportet, non
icmcre & imprimis merentibus & dignis.Nam qui eft indignus
ad retributionem pigrior eft & negligcns. Locum Synefij lop-
gc pulcrum ex epift. i. alibi etiam a me obferuatum , video ad
rem facere, quo fimilitudinc vcnufta Poeticam sequat Philofo-
phiae. Huius hsec verba iTrutâs sya}ii^vsi^frtscraiu/ivTii(int9
Am rif ffifirerecpfS 0(h.sn<pla4, nujtsus rirr, 7r»:n'nxHft Ait
Poeticam ellc 0-:cJv(eo> Philofophix, hoc eft, contubernalem,
fic ciufdem quafi templi confortem. Quod didumadfum-
mam Poeticae laudem , quxiifdem honoribus ac Philofophia
donanda videatur. Plinius autem lib. 2 ait , Vino ali vires, Vtni vu.i
fanguinem colorcmque hominum, & mentem augeri eum no-

bilioribuspaitibus. Gellius lib, 1 .cap. 2 .ex Platonis fententia,
vinum ingenij fomitem eiTc refert, virtutisque incitamentum,
fi mens 6c coepus hominis eo flagret. Quod quidem male a
nugatore quodam citatum fic emendat Gcllius:Sed enim m , PUts ejMAtsnus
quit in primo & fecundo De leg bus, non vt ille nebulo opina- vioum laudet»
batur, ebrietatem iftam turpiflimam,qux labefacere & minue-
rehominum mentes folct,laudauit:rcd hanc largiorem paulo,
iucundioremque vini inuitationem, qux fleret fub quibufdam
quafl arbitris, & magiftrisconuiuiorum fobriis, non improba-
uit. Nam 6c modicis honeftisque inter bibendum remiffionir
bus refici integrarique animos ad inftauranda fobrictatis o£H-
ciacxiftimauit : rcdditquccosfenfim Ixtiores.atqucad inten'
tionesrurfum capiendas fieri habiliorc%haec Gellius. Hincillud
vulgo tritum emanafle fufpjcor,Vinum aûii ingenmm.Com- Cur Bacchtu
mode itaque proponit Bacchi, 6c Palladis, eodem al- <tr TâUat «4«
taricred.s , vt nimirum fignificetur prudenti* incrcmentuiti dem ara Utam
efle aliquod, fi Bacchi, id eft, vini generofi.fcd moderati , vfus rentur»
acccftcrit. Etenim vinum promptiflimum habetur libere lo-
quendi lanquam calcar : itaque &
vino facundiam inuen^- &
uomem tribuit P|utai«hus, Adh«€
Annius
15^ CX A V t>.i M 1 K oi S ’
C O W M E K T.
Ennit44 ipfe parer nunquam nifipotui ad drmk
dutnda. '
: .
EtiErchylus, poeta clariffimus.non riifi inter procula tragoedias
fcripfiiTc fertur. Narratur Q^d plura

ptifci Catonis Ssepe ? &
mcfocaluilTe virtus. Praeterire non poffiim quod feribit Athe-
naeus Dipnofoph. lo. cap. i j.cx Polybio , vinum mulieribus
oUm interdidumicaufam vero adiicit ;
rlo «Ipo» ,
fieri non pofie» vtquae mulier vinum
bibent, latcat.Ea caufa maxime puto ab codcmGclIio feriptum

lib.i 3
. cap, i i .Conuiuarum numerum a Gratiis ad Mofas dc-
finere. Sic veteres Bacchum Mufisadiunxerunt, quia vino non
minimum vires ingen-ij excitentur quam obeaufam laudata ;
funt hominum veterum fympofia eoque nomine Homerum :
puto ruosHeroas.ipfumqueVlylfem inter pocula de rebus lon-

ge feriis facere dificrentem. quod Virgil. «gregie imitatus cft.
Scio quid Plutarchus fentiat^ quodoco difputat. An fit inter
pocula de rebus grauibus diflerendum :fed locum indicare i«i-
hifatiscfi: ad alia properanti. Videtur porro Alciati carmen
confidum ex agalmatc illo dcJzsiSt lib. 4 . Epfgram.
Gr 2ECorum,quod taleeft:
ftjvt riaret ,
TTZtpu ni iuuhieihUrfituf*
iVSj oni<; rj5 A 4v« A». '
7r9Aj|t<0V ^jAiav >6 Ae®“. at^tV Utrtts

UKicU)oS.
eya yXvxs^7s |S#rjys?»

In i fAtlP ifj'* 6ii‘7veet
XZ(m ^"eya
Quem dialogifmum (ic Latio donatum reperi:
Dicito, eflcum VaUxde^ namque
quid commune tibi
Spicula funt iilt,fed tibi vina facta.

Talia ne temere Diuos fpeBantia qu^rae,
lAduena, diSiuri quin cape verba priu4.
•
BelhmihieHra,tumbeUigloria,fîfiHd
India tejlatur robore viSla meo.
.
Tiôdeji tliaviriefiieeo frondemisoliuat

Focula fednohro munere Utabiiui.
Per me nec genitrix vlks eft pajfa detores:
Pemur ego foluiyfed caput illa patris .
fimus»
-
ADEMBIEW* XXlIIv A N D. A E C I A T I. I 57
fimus, 4 uam hic,Ledor optimc.rcpracrciUAroiw, etiam alio- vt
rum Epigrammatum Graecorum, quotum non pauca fibifuna-

fit Alciatusad fua cudenda Emblemata,- non vt putes nos cum
ariifit:c nobili Alciato certamen rufccpifle, fcil viintclliga* libe-
ra ctfcltudia & non paruas laudi fore vd m roiaimisaimulari

,
mcliorcs Hoc genus verllonis multos annos.tccondidi, ea meo- - .
ic ne vnquam foras cuolarcr fed ex amicis noftrls plcrrquc vim

;
mihi inicccrunt, & putaucruni dTc (atius cdecc quam perdere,

ad excitandam faltcm ,
quod aiunt , ftudiolor.om induftriam.
Hk Igitur animum non carmina iadto^qiias fieri multo me-
liora pofiunt. Sed quocunque res abeat id contentionis genus ,
fi nbi prob.:iur,autnoa prorfus improbatur, nullum mi.hi pal-»
manum depofeo liberalius. Verfio igitur noftta haec eft:

Dic, quid tibi commune [cft]cum Pallade? Nam ei lacula.
Et bcllajtibi vero placent compotationes.
Ne tcmcrc;6 hofpes.dc diis talia fcrutcrisj
.Sed feito quibus [ego nominibus] fimilis dpas huic fim.
Etenim mihi bellorum amica [cftjgloria: hoc fcit omnis mih»
Gncntaiis domitus Indus ab êano-.
At certe h6minu geaus donis omauimns.Illa^qiijdem oliua j
Ego autem dulcibus racemis vitis.
Qîn etiam nec mater [mea] propter medolorcs partus per-
pefiaeft:
Sed foloi ego quidem femur paternum j illa vero caput*
ûid commune tibi ejl cum Vallade? dic age^namûs
1/It armu ^
pugnat- fed tibi vina placent, _
Jsihac ne temere de dijs fer ut aberis hojpes :
Sed mage,cum dtm quid mihi conuenmL,

. Tr&lta multa mihi e onfe^ a: fatebitur ijlud
Omnis ab 'Eois Indta.vicia plagis.
Munera noHra hominum generi [unt grataiMineru*
Vt(f olea efl, certe vitis amica mihi. * r
Mater nulla mei fenfit faliidia partus: (
Fatrisegoqut femur yfojuit at i/Ja caput.

Bacchus pater.'] Bacchus, Liber'patcr , rt Neptunu* pater, Bjcchtucuf
Apollo pater. Liberum autem patrem nominatum aiunt, quod
ciimin India bcllafict , multasfccum feminasabduxiflet , quae
'
Bacchae dicebantur,
foboles vtraque vera Iouu.]B3cchas louh ex Scmck filias, de Bacthtt* &
quo poftea. Pallas ex louis capite nara vt fiipcrifis cxpofinim , PsUo^ cur feia
cft.Surpicor hoc in loco non t«mcre Bacchum vnacum Miner '
«t»,
uaconiungi, ik vtrumqucfijbolcm louis dici :ti noter duo

pr«-
CtAVb* 158
praeftantiflima munera homini
1
*MrN<J!SCOMMENT*
a Deo concefla ,
quorufti alta-
rum ad animum nimirum prudcnciaj alterum ad corpons vi-
,
jres inftaurandas, nempe vinum, pertineat,
itlefcmur [eluit.] Hoc vberiusin fequentibus.

ole4quidMi- huicvfmolmi,] Oica Minei uac tribuitur, quod femper vi-
ntftM [«era. rcat,& aliquid fcmpcr habeat glaucedinis, & quod oleum nihil
contineat humidi admixtum, (ed femper fincerum &
perfeucrct.‘ita fic virginitas, sjitPhornutus. Sunt qui fertum oleae
affignent ,
quod arbor hsec pacis fit fj^mbolumj idcoque arma
ferridicuntur , bcllaquc fufcipi, quo tandem commodius in
pace viuatur. Gyrald. Syntag. 1 .aliam habet rationem. Palladi
porro olea meae dicatam ex veterum comraentarijs didici,
eandem caflitati facram, quseque humanis vfibus non pollue-
retur, imo qu^ deorum templis non accederetur nili conrult04
Inter GrtEcosauftorcsplcnqucafrcuerant oliuam ab impudi-
cis confitam,aut non crcfcerc.aut fru£i:um non ferre qua opi- :
nione imbuti,^ caftis tantum &

virginibus inferi debere puta-
bant.
inuenitprimus at ille meruni.'] ViTtizt d\\ot ^\x2im
Plmy.cap. 56.
tcftiseft
lunguntur merito.] Antiphanes proinde to ^îdem aera
trh«»,aut THfJt figniificaredicitjid cft,viucre cflc bibere.
*Abfiemitu» abfiemiu4.]^ vino abftinens. temetum ^ vinum antiquis fuit.
Gellius hb. 10. Ouid.Metamorphofi 5.

^-^^guudetqjmertsabsietnius-vndis. Varro!
Q^ntopere abftcmiasmulieres volueiintcfTci&c.Nonius.
AD EMBLEMA XXIIIL
V I DB TVR hic Superiori enim dixit epi-

.
grammate, cum qui a vinoabhorreat.haudquaquam pru-

dentem cuadeie;quod rationibusahquot fi non omnino nc-,
ccirariisjfaltcm tamen probabilibus confirmari poteft. Nunc

•
autem prudentesa vinoabftinere debere ponit. At hacc inter fc
fic conciliare eft facile, fi dicamus prudentisefie vino modera^
tcvti:fccus enim fumptum, rationem obturbat curas, vigo-

,
remque animi impedit vt merito ceficrit in Prouerbium , Sa«

j
pientiam vino obumbrari ait Plinius. Cuius quidem rei non

,
tTiM. infeiusRomulus, vino femper eft vfus parcifiimo. Capitale

fui( Romanis matronis vinum attingere. vndeinRitutum v( ,
eognatii
: i . .
AD EMBLEMA XXIIII. AND. ALCIATI. 1^9

cognatis olculufii ferrent , reprehendendi caufj,quo indicium Matreu-f
ouor faceret fi bibiflent. Sed &
M.Caio refert, non (b)um pro- R»m. Vinum
non atuMgC’.
bro affectas fcd muldaras quoque a mdicc mulieres non mi-
,
lant.
Bus fi vino vfa: clfcnt , quam fi adulterium admifiHent. Egna-
tius Metellus Txorem , quod vinum bibifier, interemit tuius :
fadi nec accuTatoiem nec reprehenforem habuit^ vnoquo-

,
que cxiftiman te optimo exemplo illam violatx fobrietatis poe-

nas pcpendifie ait Val. Max. lib. i. cap.i , Et fane , inquit,
, vinum
quasrcunque femina vini vfum immoderate appetit, & vniuti. KterdiceretUTm
bus omnibus iannam claudit, dclidis aperit. Polybiusenam

tcftiseft , matronas liberas vino abftinuiflc , vt etiam feruos,
item fit ephebos omnes ad annum vitEtncefimum, quod fic
apud Maffilicnles in vfu fuifie nonnulli tradunt. Proditum
eff abi5,liano,lib.2.cap. 37. De var.hift. Zaleuci legemapud
Locrenfes fuific, qua fi quis merum bibiflet, nifi valetudinis
caufa medico id iubente, moitcmulftabatnr. Ex quibus per-
fpicuum cft, quam olim odio habiti fint ebriofi vinoque de- ,
Porro hic oliua,Mincruaearbor, vitem increpat, quae funs

diti.
ramos implicet.fi: admoucatoliuis. Sumptum eft autem di- Fens Emlrlf

ftuhon ex eo Graeco incerti DiatM.
eiu) ^vroi,
cuîrtriss fiorfuut' fAidvs}.
Quod Iambicis dimetrisfic rcddidu Politianos:
^ûid me implicitu pAlmiteSt
Plantam Miner ua, non Brom^f
Procul racemos toUite^
Ne virgo dicar ebria.
Ego fic:
Palladis fum planta :Bromij cur me afH gitis rami/
Tollite racemos virgo ego : non fum ebria.
ûidme palmitibus premitii?fum planta MineruA%
ToUttt mi vites: vina^puella fugit.
Retuli paulo ante monitumPolybij certe grauc, fieri non pofie,
vtqu^ vinum biberit mulier, lateat, Bcll^ confentit illud Var-
ronis ex Agathone; Virgo de conuiuftja^bducacur ideo quod
,
maiores noftri virginis acerbae aures Veneris vocabulis imbui

noiuerunt.Dionyfius hanc legem primum a Romulo fcriprTfn
fuific teftaturlib. t. De prohibito temeto feminis. Pfouerb,
YCtus, anima ficca,fapientijpma,
Inguinis ^
-
— qmdqmfunt
capitis
enim Venus ebria curat}
diferimina nefiit ai1 1 uiicn a I Is
Lepide Ouidius;
N09
^
l6o CLAVD. MINOIS COMMENt.

Nox amor vinum^He nihil moderabile fuadent:
,
Illa pudore vacat, Ltber,uim 6 rque metu.

Alio loco idem non miniis erudite:
Turpe iacem mulier multo madefaBa Lyao :
i>ig»a eB concubitui quojlibet illa pati.
An vero etiam conciliabimus ad epigrapham huius diftichi
Plautinum iftuc ? Non vinum moderari , fed vino folent , qui
quidem probi funt.
fum Plin.Iib.ii.cap.i.& Iib.17.cap.44. tcftis
eft Phornutus & Martianus Capella lib.6.
Mineru» oliua facra , Pacifera dida:humanisvfibus non pol-
luebatur , nec temere Deorum aris accendebatur. Graeci qui-
dam negabant ab impudicis plantatam crefcerCjfruftumve fer*
re. itaque a virginibus,& caftis duntaxat inferi volebant,
gemma, pro racemo accipitur
virgofugit Bromium.} abhorret a vino.
*SMhtu Bromius autem Bacchus dicitur; WKgitTwit refertur, id
Brmim. cft, tonitru, qui dum nafeerciur.eft auditus, vt fabulantur: vel a
8 ffu(o,ffcmo. luuenal.Sat.6.
Bromium committere noli.
&adremappolitcTheogoniicrcriptor non inuenullus , Py-
lades;
ui Jlrepitu Bromiui^<^md vociferetur Iacchus:
ûbd curis foluat corda Lyaus erit. .
Rcperi citatum ex Ennio Athamante:

His erat in ore Bromius, his Bacchus paterf >
Illis Lyaus vitis inuentor facra.
Multa Baccho nomina indita exprefllt Ouid. 4. Met.

Thuraque dant,Bacchtimque vocant, Bromiumque, Lyaumqut^
lgniuomumque,fatiimque iterumfelumque bimatrem'.
Additur his Nifeusquedndetonfusque Thyoneus,
Et cum Lenao genialis conjitor vua,
NyBeliusque,Eleleusque parens, lacchufii^ Euan, '
Et qua prsterea per Gratas plurima gentes

Nomina,Liber,habes.-r —
.
AD EMBLEMA XXV.
Vini iruQm» T> Acchicae ftatuae profert i«tf«t/ 3i«» 4-^«Svper Dialogifmum,
meiU.
'
Ijquo dcmonftrat incommoditates &
damna quactemu-
, lentiam
AD EMBLEMA XXt. AND. ALCIATI. l6i
Icntiam confcquantur : nam e.x immodica vmi potione ebrie-
tas, cxcbriciatc furor, quo nihil vcl mifcriuSjVci exitialius cogi»
tari, nedum vidcn potdl. Deinde fumciidi vini legem quan-
dam pracfcribitomnibus vtilem,& plane ncccilariam. Omni^
(igiilatim diligentiusaperiam , ne quid interturbem. De fu-
i gienda ebrietate Plinius fufum orationis riuuluni exprompfit ^
l1b.14.totoz2.cap. Prouerbium, Vinum caret clauo ;
j
1
Dum fenem, etiam nolentem, faltarcimpcilit.Plato s.DeRepub,
i
& 6. De legib.
I Cur BacchoLiberi patrisimpofitum nomen Libcf
fit, Plutarch. explicat «i^<£A.^'aî*<»»hbro;qubd nimiriim bi-

bcntibus libertatem ingeneret. Nonnulli enim per vinolcur
,
tiamlibcri 6c feroces efficiuntur: aut quia liba exhibuerit, aut
' quod lilc apud Elcuthcras vibem Boeotiae , Eleutherius, id cft,
Liber appellaretur*
mortalt lumine?^ humanis oculis, haec ad figmcntuiri. Nara
nefas olim fuit Deos fuilfc homines putare.
Praxiteles j
qui me , (^c.'] Id Plinius attigit inter plurima
Praxitelis opera laudatiffima iib. 54. cap. 8. Oriundus hic cele-
bris artifex ex ea Italiae parte quse quondam magna Graecia
,
dicebatur. &
ob artis excellentiam ciuitate Romana donatus.
0
rapientem Cno da.^ As\z<iiicn intt:\l)g\i,M\noh Cretenfium
regis tiliam, qure Thelci amore capta Minotaun necandi oc-
Ariadne, a
, Baceho
calioncm ei praebuit ca lege vc fc vxoicm duceret. Sed eam
,
TReteus in infula Naxo fomno fepultam reliquit: cuius mifer-

itns Bacchuseam fibi connubio mnxit quam m cxlo raptam, j
Coronam Gnotiiam appellant.

C»»" »««c»«,{;^^:.]Ouid. ? .Faftorum fic; Cur imenU
Sine quod ipfe puer fempertuuentse^viderisi • Baithpui
Et media efi ettoi inter ytramque tibi.

& in Metamorph. ^
.
tibi enim intonfumpta iuuent fi f

Tu puer Aternu4 ,tu formofijfimui
luucnis ideo effingitur quod ad iuueniles annos moIIifeL
,
iranfigcndos maxime conferat, fi parcius, &,vt decet, fumatur:
vel quod hilares & laetos faciat. Gyrald.SyDrag.7.
I lanupne,'\ Barba molli , a lanae fimilitudioe , yt cfl: in coto- Lttmgp.*
*
neis malis.
queoi Pylium cumfuperare fenem.'] Ailufio cfl: ad Prouerb^
^
iproxime citatum , Senem vcl nolcntenri Vinum faltare eompcl-^ Vinum i»fanir$
jlit.- cui conucnit illud ex
Athenaeo: /««f.
f
hoc cR, . . .
L Inpt-
ISZ CLAVD. MINOIS C O MMEN T.
In fanirsfacit panos cûoque oopia vini.
Huc fpeftat quod Piato Dc legib. i .ait:
non folum fcnem fieri
bispuerum verum etiam temulentum. Per fcnem Pylium
,
fcnem quemuis fapientem hoiMincm intcliigit,

qualem Neftorc Homerus celebrat in Iliade, Quem tamen
ii
locum dc Bacchi iuuenta non dc vi.fcd dc aetate 5c tem pore in- <
teliigendum ellc mihi facile per fuadeo cum loan. Fratre, viro
fanedodo: mirari enim poflit aliquis Bacchum luuenem fem*
per videri, ciim fit ille Ncftorcannofior, Nam & apud Lucia.
num lupitcr ridet Cupidinem, qui fe puerum efleiader, cum
Iit eCp inXo t 2 letts-sra. Quam germanam explicatio-
nem lubens admitto , rt eruditam dignamque quas probetur
omnium calculis.
Muntribus quandoque meii.l Virgil.ad finem i,y^,neid.
Munna umtumqpte Dei. Scio ab alus legi, die, pro dici fcd
, ,•
hic fcrupfo; mcnihil moratur. In appendicibus Viigilianis,

Compedibus iênmm, vinclis consiringe Lyûm,
N< te muneribus Udat vterque fuis.
Tpmjidnam r»4K'/l>«!#,C^ff.]Tympanum luxuriar inftrumcn-
ear/r, imnUum tum dicitur a Infimo, lib. 30. Sufpicor Baccho tribui tympanu,
Bas^h»
tanquam hilaruaris fignum noiillimum, vel propter firepitura
incc r.di(um,q«»erM edere interdum folcnt qui vino funt oniifii.
Piutarchusde Ptolem«oIuniore, qui temulentus in pala-
tio, tympano complofoobambulabat Grauc, inquit, & cala-
,
mitofum fi Cleomenes opperiretur otium diflblutum Regis ,
Cybele. prcrftigiatoris.vbi primum ille tympanum porucrir,&

i
tripudiantium ccDetosdimilcrit. Grarce ita ei K>îofits*i}s •
uUTi^yi/^rii ^ctaiXicti b. 7[o-
T9 Tuu. nxvop, ^ i(sa-m,7zuu<rtp rovS-/«cî» Ou!d.4.Metamofph,

.Quacumque ingrederu clamor iuuenilis vna
Feminea voces Jmpulsdque tympana palmis,
Concauaq. Ara fonanfPongoq^ foramine buxtu.
CiffnutHS capit f non cornua de funt.] Ouid.in Epift, Sapphus;
Baabus» Accedant capiti cornua, Bacchus eris.
Nam prius ab Orpheo in Hymnis eftap»
pdiatas. Diodorus in 5. rationem reddit, quod prius boues lu-
go junxerit, vel quod Ammonis filius fucnt.qui capite anetino 1
pingebatur. Cornua pro audacia Phornutus accipit, quod au* i
dîccs vinum reddat. Veteres cornibus pro poculis vfos,Sc eam 1
ob caufam Bacchum dici cornutum & temulentum fcholiaft»

qmd?m tradunt.
Vini "Opii- c^c.jSkPlin.cap.i, libro 15. Vinpmodico
ncru;
AD tMBLEMA XXV. ANt>. ALClATT.
tierui luujncur, copioHoic laeduntur, ile &: ocui:. Stomaclius
fccrcatur,.ippctcntia ciborum ;nuitatui , trilbtia: cui a iu b( ta-
tur, vrina <Sc algor expellitur, iomnus conculiatu' ;CoiHrn,ti ni-
miusadhibcatur vini vius beliuina cornua capeillmus , Oi. in
,
furorem intolerabilem non nuriquarri rutmus.

Hoc dcceo,nosir’> quod abt4fu4,(^c^Non. me fugiebat, vnde vini, eh^
rSoi'»*, appellationem Plato tn Crarylodcduceret, nempe vnde di'
'
T* Toff«itl(/t'û'zo^Û9,(^\ibd opinione mentem opplc.u: latuf.
vel, vt cryntolog. Tiishvi<n£os., eo quod iuuet 6c recreer. Sed

ad hunc locum mihi fatisfcccrit Plutarchi monitum ex v.Sym-
pof.Probl. 10. cuius haeeeit fcntentiarQuod vero lummum cfl,
vt in confultationc de rcbusarduis imprudens atque irr.pcritu^
rerum fcquacur prudcntiorcs hoc vinum ebriis adinm. Ideo
,
cnim Piato vino nomen aitimpofitum cfTc ®Tji(^,qu 6 d efficiat,

vtqui biberint , raperefe putent , voaoJr;^^». Vinicffida
quaedam mala quidem adduximus; cum rupcriorc commenta-
tioncadiungo. Menandri,celebratur illud; o m>Cvs
^0ay»^^6i immoderatum merum nos parum iapere co-
git. optimum fore fi quemadmodum
Plato 1. legum cenjet ,
CarchaginenTes olim, miks in caftris nunquam Virium guftct,

fcd toto expeditionis tcmpoie aquam bibat leruis nunquam ;
ûihtu i/i’
permittatur: magiftraius ablicmij fiant quamdm munere purum
blico funguntur : iudices ijque qui rcbuji praefunt publicis , vi- tum.
num omniho non aiting mt quo tempore caufis 3c negotijs
Vacant. Ex Enpho conmco enantur heee:
er' £4p;j;£«r6i?, otf Xfitxac (Kia9
e’ifav ,7^0; yeoyv^,^ yrarr^ ^
In.nuit iiixta vetus verbum, certe verum, tantam cfTc virii vim, vf
lenes vel nolentes falrsre faciat. Aihcnaruslib. i 3 .®<»k
«* T« Vino in cor-
pus defccndentc afeendunt verba improba furiofa.
fumit cornuai^ in effufam profabitur audaciam. Ouid.i.
Artis: tum pauper CBiT/m fumit.
&4.Trift.
lam feror
in pugneu^^ nondum cetnua fumpj?^
Nec mihi fumendt cuufa fit vlU veltm.
Ideai j. Amor.cleg. I o. quo locp fignificat fe refipuiflê , & ab
ameris laqueis extricaffe le,ait.
Venerunt capiti cernua fera mtd,
Plato Dialogo Dcimpofitione nominurh, ®T»cy di£!um vuk^
ûafi ttcicm , nempe rool^rsac tfionptzs^y^r. qued
L i '
,
Horatius
1
‘ , —
164. CLAVD. MINOIS COMMENT.
Horatius i . Carm. vrdetur circumlocutione exprefliilTc:
tene cum Berecyntio
Cornu tjmpana, qux fubfequitur cuus amor fui,
.Attollens vacuum plu4 nimto gloria verticem^
'
Addis cornua pauperi.
Ouid,4.Faftorum:
Mitte pater caput huc.placataq^ cornua vertas.
•âcchum cor* loco admonendi mihi funt Philologi, Bacchum veteribus
nutum quid »*£^(ripij£9tidcpidum cornutum, aut cornigerum
, ideft vel :
fnxerint.
quod primus rationem boum copulandorum ad agriculturam
inuemffe credatur: vel quod cius pater Amrnon cornutus cole-
batur. Plato aliam caufarnhiftoricam retulit 1. Legum, & poft
cumArhcnûsDipuoroph.i.Olim foliti erantin capiendo po-
tu cornibus vti pro poculis, hinc verbum pro, vinum ,
fundere: & K^riip quali quod a nomine xepac de-

,
flexum cft. Pompeius Feftus ad mortalem fentenriam acccdir,

quod qui temulenti funt, adeo interdum truces apparent , vt
cornua habere videantur. & ScholiaftesHoratij adOdam 19.
fecundi Carm. ibi.
Te vidit infons Cerherm aureo cornu decorum .'
ait cornua Baccho tribui folita , quia ebrietas arrogantiam &
audaciam gignat.Cur igitur Bacchus cornutus j deque primo
vfu poculorum qui c cornibus erant, quasdam attigimus.Ccr-
(^rtteu v/i pote apud Xenophontem legimus Graecos non nili corneis vfos
,
culi* veteres. poculisj & Nicandri interpretes non ignoiarunt^ciim nondurn

apud gentes vafa excogitata ciTcht. Nofler hic fuo more ad
mores & Philofophiam referre, quam, ad hifloriam maiuir.
Sumere cor Sumere vero cornua, pro infolenter fe gerere, & arrogantem fe
ttua. praebere, prEsrcr aliosAmm.Marccllinus vfurpauit initio lib.20,
vbi deLupcipino.quem lulianus raiicrat ad Britannos tumul-
tuantes: Supercilia erigentem vt cornua, inquit, &c.
Siflrum. moUia filira.^ Ebrius ad muficam, vt afinus ad lyram. Siftro
dulci 5c fonoro inftrumento in facris Ifidis vtebantur veteres.
Martial. H&c quatiet tenera garrula ftiir a manu.
Ouid.de morte Tibulli, ûidnosfacraiuuantt quidnuncMgy-
ptiaprofunt Siflra? De fiftro, Pierium Hieroglyph. 48. diligen-
ter cuolue. Inftrumcntum hoc aeneum fuit , curuum ad lebe-
tis formam,vt Plutarch. Commentario de Ifide retulit: circum
erant parua quaedam cymbala feu tintinnabula;& in eius parte
fuperiore fculpta erat felis humana facie in ima vero, figura
:
Ifidis 6c Nephthys.
Nudus
ehus.
B(tC‘
3 md vult iUe color fiebant Bacchi fimu-
Iaera,
AD EMBLEMA XXV. AND.ALCIATI. 16$
cra, inquitPhornutus,vt naturam vini oftendcrcnt,qu6d arca-
na detegat. Horat. i .epift. non ebriem dejignat? operta re-
Rubedo autem colorem fatis indicat,hiacquc cognomen
Ignsgcnsc habuit. Strabo lib.i 3.
/^»^n«.]Suidas refert ex Eratofthene, Vinum igni vim habet
aequalemivbi hominem fubierit, conturbat curo,ceu Lybicum
mare Aquilo vel Aufter; vndequoque proditcaquaelatcntin
mentis receflu ; & virorum animum in vniucrfum concutit.
id cft, 611 Of Tt l TIV q}. itTVVS^ J 8u3-’ S69 BiCCvJ/Ct XVftcdffi
oia AiûtoTctif uhu poplis , ff£iifvoTl^’retQ
fivaroB-iv i)
Ktdfioit str«>7’ 'trlvciî 9001 .
Cum Semeles de ventre /?^r««r,^c.]NotifIima cft fabula, quam
fuse tradat Ouid. Mctamorph.dicitur opera matris Bacchus
?.
vtero prpdiiflc , fabula nimirum calorem cius

feruorem in- &
nuente, ait Phornutus tali enim natura cft vinum , vim obti-
: Pahuladter-
nens igni parem. Sed apud Poetas cft:Femori louis infutum ad tu 'Baahi ad
pcrfcdionem venifle, quod fecundo femoribus vinum matu-

refeat ac perficiatur, ciim primum enim maturum eft , vfui
prorfus eft impcrfcdum ; fcd pedibus calcatum ,
fit perfedius*
Nam prima illa generatio fit in autumni maturitate, qqae eft
etiam tum aeftu vigente. At ciim calcatur , pedibus exteri- &
tur, id femoribus confici videtur. Et haec quidem (pvtnKti^. Alij
modo alio enarrant. Prouerb.Perdidifti vinum infijfa aqua, fa-
bulae huius origo affertur. Veteres enim merum bibebant,
1
non fine noxa, donec Sraphylius Sirrheni filius docuiftet vini
1 diluendi rationem. Plato etiam admonebat, Bacchum te-
1
mulentum Deum fobriis Nymphis temperandum efle, id eft,
I
vinum aqua mifccndum. quod hoc Epigrammate Meleagri
compcrtiuscft:
Ai rjutûf rlav ct Trv^t «Xad’ 0
vWrg
, «prr
a-vf iip.(pce4f vi»
î^'^7rvpiTi >(sito(d/JOP,
Id ego ita olim conabar reddere.*
Nymphae Bacchum, cum ex igni profilijt infans;, phutcmperaa-
Abluerunt, in cinere nuper volutatum:
Ideo cum Nymphis Bromius fuauisifi vero ipfum prohibeas
Mifceri, capies ignem vtique ardentem.
Trofiliit rapido cum Batchm ab igne puelluA^
Bft Nyraphif lotm pulueruUntus adhuc.
Cum Nymphis ideo gratusjit Bacchus:at illum
Ni mifcere finfCsîgneHS ardor erit.
-L 3 Pontievw
,
ie6 CLAVD. MINOrsCOMMENT.

Ponticus Heraclides lib. De allegoriis Homericis, id perfpicuc
docuit, euans illud ex Iliaci.^. asmr\ f/êuvofitvotc ^'tmvaxten-
dUvat, &c,aitcnira Bacchum fcu Dionylium appel-
latum a Poeta, id cft ,
infanumde (urentem ,
quod nimio vino
infanihomines fiant. Bacchi nutricibus , vites intclliguntur,
^Jymphie quas Lycurgus pepulit per montem Ny^cren quia confuctu- :
Bdcehi nutri *
do firii alLciuandi vini cauTa admircete marinam aquam.ldcm
fCi.
videtur fcntire Athenaeus DipnoTophift 1 1. cap. j
.quo loco ra-
tionem reddit.cur blymphae dicantur Bacchi nutrices nempd ,
qciod aqua immiflta vmum augeat, & temperet. Prifei autem

illi loui duas nurrices lunoni vnam , Apollini duas Baccho
, ,
plureS attribuerunt, quod oponcitt hunc Deum pluribus nutri-

cum Nympharum menfuris manfuePadum efie ac domitum,
K-cfcram huc lepidum Cceiij Rhodigmi Epigramma, quod, ni
fallor, cGr*co confinxit:
Ardentu Semeles audent puer excidit aluOf
Ardehatej^ vno mater iUe rogo. ^
Et jhes nulla fuper mtfera fuccurrere matri.
At puer tn flammis non tmnen vHvutrat-
Ogyî^ occurrit, fed non pt tm attigit tUum,
Succubuit multi oûam louis ignis aqua.
Jgnis abtt/ednon ahitt vU ignea prorfm\
cuti fumm& parcit, in tma furit.
Eiympha Igitur procul: O puerum ne tangito,clamat,
J^^tfquis es, ignis enim eji,m prius imbre laues.
Huc facit iHudPlutarch.dfipatatione, An feni rcgendaRcrpub.
Aquam mero mifcemuj, quo Deum furentem (vt cum Plato-
ne slluc) fobrio abero caftigatum temperemus.
vmvlvtrS TTfes bJkifi UKfeerg
Idem de philofophiSjqui non
yr/ôvTi ez,'(p(^3lî^n^Kaô(3/)op.
minas btcratis Ccrmonibuscondiuntapparatu conuiuir, quam
yinum aqua diffufa diluit Msazats t'(ip lîevuavf h
,
Nuutpicts teiâvpuvT^s: non miniis Bacchum Mulis, quam

Nymvhis pcrmih entes. Huc pertinent CnemoniS verba ad
|<laufi Iem,lib.5.^thiop.hift.apudHeliodor.,(56i^/(Ji>t«# t5
4^£u^nii r-iwitpaj ,tov E
t« Atcviiru <rv'y}(gi.BiJ)suap
f/ivp ,
iiJhcru 4i pcorm (rwuupa,")(ji»p. Vidcris mibi facrae rei tenere

opiirne iaiioncn),qui ccnmngisBaccho Mercurium, & oratio-
nU.condinKntum|p'ocuIis admifccs. Eiufdcm lege qujeftio-
nem primam Sympof. 5 .
Hinc fapit hicjiquidis,(^c.'] Idem cft illud Antinoi, ni fallor,,

apud Homerum OdylT. |i,
—— # 1 »®*
AD EMBLEMA XXV. AND. ALCIATI. 1^7
——.#1»^ ffs Tgaet «S TtfûJiîss
t?in,fAn ^"cujjf*et irUji*
Vinum iaedu dulcc,quod & alios
Laedit ,
quicunqucipfum abundanter capit, neque deccntw
bibit.
At quae caufa incufandi vini , fi quis damnum indeconfequa-
turriyS 419^ TKvrtc i Trom. TWjrmas
^ Ton(^rHf(3t\us
9 i;^ i'#
wi*îl?iicpa7Tî^ f6*v, 9^4 Noh enim vi-

^4ir «£»• id cft :
num hoc, neque Bacchus facit, ftd immoderatus potus, & vitra
quam decet, & fatis eft. Caefcriim fi quis immoderate bibar,
hilarior quidem dc iucundior fieri folet. Theocritus Eidyiiio
13.3 Baccho dari hominibuslaeiitiam & dolorem ait?
4 ia îi 9 oos-(^ âic a 9 ^»n
Fabulam hanc fcio a vanis accommodari varie. Referam , fi
«ommode polfim, quae Philo ludaeushabct lib. Quod omnis

probus liber , dc Theodoro & Lyfimacho loquens C iim, ait^ :
Lyfimachus praeterea rogafict , num e patria fugatus cflTct

propter fuorum inuidiam ciuium .‘refpondific , Nequaquam,
fcd propter excellentiam ingenij , quod patria minime capie-
bat. Sicut enim Semele Baccho grauida ciim non poiuifict
perferre eam miferatus abornuum ambufiit,
vterum, lupiter ,
& inter Deos retulit ficcum patria mea minor efiet, quam
:
vt caperet Philofophum bonus quifpiam,fiuc Deus, fiuc Ge-

,
nius, Athenas in locum fortunatiorem commodiorethûc mc

tranftulit , 8cc. Apud Euripidem Bacchi verba funt interitum
minirantis Pentheo, a quo (c contemni fenferat. AgnofccDio-
nyfium filium louis; qui fi cius auftoritaicm fpeftcs , Deus
crt vehenientifiimus , idemque hominibus mitiflimus. id cft,
yrasTTM J T«f ^(OS êvoervv y05 V€(pv%i 9 M êt 947K^fy

0717)101 J'’ ,
quod didum
pro moribus vten- cft
tium: qui enim fapmnt, eo moderate vtuntur; qui fecus, furo-
rem Bacchi fbo non ieui malo experiuntut. Et id explicant
duo vaba, ^cepfAet 9^ verfu Theocriti a nobis addudo:
quorum prioris a Marone viscxplicatur ad finem i.AEneid.vbi
dicitur lastitije Bacchus dator, vt Hefiod. a.Opcrum Ai#-
fc;5^« TTv^vyt] S-r^.-Horat Oda 14.2.
mera
Tinge pauimentum fuperhe
Pontificum potiore coenif.
autem homini &moefto Plautus bibendum monet , vt
Trifti
bilem diluat. £tM. Tuli. ^.difputac. Tufcul. Calicem mulfi
L 4 inun-
. .
1^8 C t A V D* MINOIS COMMENTr

inungendum efle dicit ncfciocui , vt plorare definat; haec qui-
dem de altero vei l>o alterum ver6,«;i^3'®t* nempe, dici-
tur de anxietate aniwu,dequc mocftitia. Eft enim compertum
cos qui meraco viuauu, fieri melancholicos & obliuiofos, at-
que interdum furiolos. Virgil.
- Bacchus
,
^
ad culpam caufas dedit: illefuremes
Centauros kt-ho domutt yKhiicumq^ Pholumf^y
Bt magno HyUum Bapythis er atere minantem
Mercurio nsn Cctcrii n quod vijijumiinguam impediat, balbutiemque indu^
vmo fedlaSfe
Romae oiim Mercurio non vino, fed lacie facnficabatur?
jacrtjjta a h
inteliigcre facundiae quali ladeam mmimeque
,
q^Q
impeditam dulcedfnem quod ipfum non vbmis, fedin vico
.*
quem Sobrium nuncupabant, fieri folemncfuit.

Horat.4 Carmin.
torret ab igne tecur.']
Comsjpibere maximi.
Si torrere iecur quiris idoneum. IdemquCv*
— meum
Beruens difficili btle tumet iecur.
Vide Athcnjcum io.Dipiioroph.cap.9.PIin.lib.i4.cap.i5.De
Alexandri vincientia.
Vmo quomodo .
Sed nunc me doceas,^c.'} Non fat fuit oftendiffe incommoda,
ytendum, 5i remedia quasdam adhibeantur. Praeceptum
aegritudines, nifi
itaque eft dc vino icmpcrate (umendo, nimirum vt quarta pars
aquas fcmpcr immifccatur. quod tamen praeceptum pro ratio*^
-ne locorum temporum & perfonarum ad Imeiiteicu/ reuocan-
,
dum eft. Prouerb.Epifcyt hilare, A thenasus io.cap.8. & lib. 1 5,

! Rp.r 5. Qûo etiam pertinet illud ex Graecis epigrammatis:
(JiijTrBXo
(A-sMilviS.
rîerlvO!A,pcuST 6 T^T(^ UofeSy
^c>fJTri<rsrBCjJ‘' B-cwoiTis. id cft,

Blee mtnorefiomedus Bacchi, nec largior equa»
Bine m&rer mentes occupat jnde furor
- ^Jûrtus tres fecum Nymphas admittere gaudet :
Stc thaUmis aptus, comugieq^ venit.
Namque folet teneros contemnere multus amores^
Bt fornnum morti conciliare parem.
Vim meniura optima, quae non nimia, nequeminima:
*
,
Eft enim doloris caulla, vel infaniae.
(jlaudct admixtus tribus Nymphis quartus ipfej
. ,
Tunc
AD EMBLEMA XXV. AND. ALCI ATT.
Tunc cn>m thalamis (i. iugalibus amoribus) prompiifli-
At fi multus fpirct.euertet quidem amores, (mus.
Mergciiirquefomno vicino morti.
2^tc nimto, fed nec minimo vtno utere prudens:
Inde dolor venit, hmc caujpi furoris erit.
Cnudet enim Nymphts mixtus tribus ejfe Lyms^
Delicas thalami qua ratione placet.
Immodicus fi fit, teneros exfoluet amores ^
Vt fiat morti par grauis inde fopor.
Permulti e veteribus Vino in totum abrtinuerunt, fedinprirDis Suivxn»
JEoypu] facerdotes , q«i ijdem reges fuere; repeiio tamen vfos
fuTirevino in deoium cxremonijs, vt tradit Hecatseus.non rem
quidem gratam dijsccelcftibus oblaturi fed gigantum eruo-:
rem qui in Deos pugnafient propinaturi fibi enim perfuafe-

,
.
rant vitem ex fufo in terram Gigantum fariguinc primum pul-

luIalTc , vnde & amentiam 5c furorem inefie viho credebant.
Primus PfammetichuSjtex ^gyptius menfis vinum adhibuit,
fed certa menfuraiquo pertinet illud Hefiodi,
Tp)ivJaT!^ isfeti" orvotf.
Tres mifeebis aqua^partes fit quarta Lyai.

Hac ego putem ratione Tigrides Bacchi currui iunclas a vete-
ribus, vt indicarentmoderatam vni vfum furentis animi fscui-
tiam coh'bcrc. Sic enim Zeno Citticus hilarior in conuiuio fa*
au5,q.'am vteius natura ferret, feuera illa quidem & philofo-
phica,eius rei caufam quairentibus dixit, lupinum quanquam
amarum, aqua tamen moderatum dulccfcere. Sed placetEubuli
comici legem conuiualem huc apponcre.Hic loquitur Bacchus
y/l
intra hemma-s.'] Significat vitra mediocres menfuras nihil

adiiciendum, vel fobriis menfuris viendum. Nequeenim Grae-
corum veterum, bibacitate infignium, aut Germanorum noftri
huius temporis confuetudo probanda, qui inter conuiuandum
potando certent.
moxehrius, inde furit .'\ Gallis veteribus non ebrietas modo,
fed ebrietatis comes rixa & concertatio a Platone, aliisque qui-
bufdam notatur. In cuius culpae focietatem Germani a Corne-
lioTacito vocantur, panque & vinolentiae & contentionis ap-
pellantur nomine fic enim ille: Aduerfus fitim non eadem
:
temperantia, diem nodemque continuare potando nulli pro-

brum. fi indulferisebrietati/uggerendo quantu concupifeunt,
haud minus faciievirijs.quam armis vincentur. Crebrae, vt in-
ter vinolentos, rixaes rato conuicijs, faepius caede & vulneribus
,
L 5
tranf^
ifo CLAVd, MINOIS COMMENT.
tranfigunturjHaec Tacit. Obiter adilciam quod memini legere
me apud Firmicum Maternum, audorem non poftremj no-
minis,libello quo Faganorum errores conucllit Lycurgum :
Thracium ideo vites excidi iuffiire, quia vinum io Thracia in-

faniam furoremque pararet; quo pertinere puto iniiiumOdcs
lib.i .Carm.Horar.
ibatis in vfmn UtitU fcyphis
Fugnare , Thracum esi, tollite barhetrtim
Morem, verecunslumque Bacchum
Sanguineis prohibete nxis.
Qua ratione etiam Aftyagcs apud Xenophontem, cura Cyrum
rogallet ,quam obeaufam a vmo abflinuiflct inter conuman.
dum quia metuerem, inquit, ne in cratere mixta venena effent.
:
ciim enim tu ad natalitia amicos adfciuiftijfacile obfcruaui ve-

nena mero mixta. Sed.quo tandem modojinquitiilcfvidcbam
enim vosi,au, neque mentis nequecorporise/Tc compotes.
vitra alacer fedmax ebrius inde furit,'] Hiftoriarum moni-
, ,
meniis proditum acccpimusCkomenem Spartanum apudScy-

thas vino in infamam verfum , quod cum cis voluiiTct conten-
dere largiore vini potione. Huc referrem proucrbium ,Nemo
cantat (obrius , niii effet omnium inore vimque eius tenerent
,
vel mediocriter eruditi. Certe vt qux fupra funta mcadnotata,

Tbrmtm^ttios hoc qualicumque audario locupletem , reperio Thracibus in
baybavm. more pofitum fui fle in conuiuijs prseliari fequcinuicem vulne-
Thr<$x Lycar.
^,{305 deformare, tcfte Marccllino Amm. Quas vero adduximus
de Thrace Lycurgo lumen capient ab Epigrammatario Graeco
anonymorcuius hoc carmen ex hb.i.
rU ymT ccKitiê^je eucpu}(^
etvh^ au,mXlvts
eiii axv$cth.e)ii
h JiovvTss elechvxiipy^y
a-Bi uiveeoôfiivec* fVSsiTeV
«y ^yb ng oiiizs’if*,ei'^s S Tifh ô/^'«sr
Quaerit poeta qua ratione quis adeo inconfiderate vuam vini

altricem immaturam Bacchi ex vitis paltnitc abfeiderit : labra
autem conftridus (ficenim quae furyt immatura , funt eadera
acerba, proindeque labra hebetant, & conftringunt) humi pro-
jecit, adeo vt eflTet viatoribus femicomeftum putamen Impre- .
catur itaque illi Dionyfiumhoftem * ficuti olim fuitLycurgo,

quod ipfam crefcentem estinxerit laetitiam (is cft Lycurgus
Thrax,
5
AD BMBtEMA XXV. AND. A L C I A T I, I7I

Thrtx, qui, quod vites abfeindi curaflet.dicitur aâccho hoftili
odio pcrfccutus.Tt eft apud Hyginum) nam hunc forte per po-
tum aut ad cantum veniiTctâut curse lufûofse folutioneiD hA-
buiffcr.Si quis carmine idem Tulit,huc appono:
ûis temere h.iKc vuam tenera, de corpore mfttrU
Anfui vafana eft dtjjccutjfe manu:
Semefam^ via medta proieciti acerbus
.ûcdtrtjli [enfu Jlrinxerit orafapor?
Infetitts fit Bacchus et.velutante Lycurgo, _
Vt qui nafcentem fufiulit Euphrofynem.

Hanc qmhbajfet quondajn,'v^l ludere verfUy
Vel poterat cura [oluere corda graui.
Cui poetae non bene fano rcfpondit Vir multifcius Pierii^ Va-
lerianus hoc limato hexallicho;
X iiV6rpcôi«is.âi(^ (AitFUf,
m>Juu% r' g'
oi rtiv avôfeevu* e<rCiftf

r ) oitoêtfKSû VF^/aec^SyK «7 «?
Maê animis quifquis vinum hoc immite perofm,

Allifjtputri vile putamen humo,
Kawosque plantam totam ab radi^p recidit.
Atque itaglifeentem fufiulit AphHifynen.
Namque aliquis poto hoc vino grauis ijfet ad arma.
Aut decoris poterat non meminijfefui.
Huc pertinet hiftoria quam Hyginus retulit de Icario a paftori-
bus intcrfedo, qui vinum fibi a Baccho datum cura iildem de-
dilfet,coque fadi ebrij cecidiifent , 6c fibi venenum propina-
tam fuilfe putalfent, cum fuftibusinterfcccrunt.Repcrioapud
iTTanquillum in Domitiano , edixiflc Imperatorem, ne quis in
Italia noucllarcr. quod enim fummam quandam vini vberta-
tem frumenti vcrb inopiam videret, exiftimans nimio vinea-
,
rum ftudio arua negligi, cohibuit nimiana circa vitesvcl curam

vel libidinem j iufTit etiam vineta in prouinciis fuccidi , relidta
vbi plurium parte dimidia, haec ille. Sed Philoftratusin Apol-
caufam eam dtferte tradit quam fupra pofui, nimi-
lonij vita
,
rum edidi caufam eam fuifie,qu6d in Afia, praecipue homines

vino nimium indulgentes, feditiones excitarent.
Res dura hae mmium,(^c,'] Dura quidem, iis potifiimum.qui
(ibi omnia effuse licere volunt,
A D
171 CLAVD. MINOIS ^©MMENT.
AD EMBLEMA XXVI.
Gramen
Jignificet.
qtiid
G ramen herbam ,
quae
vt tutclar, prachdij falutisque
aliis cft fanguinaria , celebrat,
Tymbolum. Ex ca enim co-
rona graminea fiebat, apud Romanos maximo in pretio habi-
ta. Sed & proprias quafdam in ca vires cfl'e exemplo cft Alau-
da Martisauis, quae nidum gramineis ramulis vallare fokat*

,
Adh^c Saturno 5c Aiaiti gramen eft confecraium, ne qms eam

in minimis habendam putet. Poftrcmo comefo gramine Glau-
cus , Deus marinus cft habitus. His omnibus tanquam notis
arcanis defenfionem falutcmquc intclligimus. Emblematis
,
huius veram fententiam repeto exFcfto Pompeio, cuius heee

Ihrham dare. vcrba.-Hcrbam do, cum ait Plautus , vidura me fateor fignifi-
catiquod eft antiquae & paftoralis vitae indicium: nam qui m
pr.ito curfu aut viribus contendcbant,cum fuperati erant, ex eo
iolo in quo certamen erat, deccrpiatnhcrbam aduerlario trade-
bant. Citatur cx Attio,
Gaudent jCurrunt^cehhrant herham conferunt.
y
Plinius de obfidionali corona, dari folitam e gramine teftatur,

quod gramen decerptum erat quo loco obfelTos fcru-TUct ali-
quis. Summum enim apud veteres vidforite fignum fuit her-
bam porrigere hoc cft terra & altncc humo & huma-
viiftos ,
tione etiam cedere. Idem Plin. de elephante lib.S.Mirus pudor

cftj vidusque vocem fugit vidoris, terram ac verbenas porrigit.
Itaque herbam dare fiue porrigere gramen cft fefe fateri vi-
,
dum.agnofcerc vidorem^prxfidij ^filutisaudorem rcucreri.

(%rona gra'
GramineamFahio, ^c.']Corona gr:ifvAnc 2 (qitx 6c obfidiana-
TAUiM.
lisjdiici dabatur ab iis quos obfidione liberaiat,ait Gellius:ca-
que fiebat e gramine quod eo loco natum efiet intra quem ,
claufi erant qui oblidebantur, Hanccorona^n s. p. q^r. Fabio

Maximo dedit bello Peenorum fecundo, quod vrbem Romam
obfidione hoftium libeiafiet.Hac nullam aliam fuifte nobilio-
rem quae nunquam nifi fumnaa dcfpcratione daretur , Plinius
,
ii.Iib.c3p.3.4.& y.mcmorat.
Satis quidem multa de gramine quae tamen nefeio an con-
,
ferre aufim cum ijs quae traduntur a veteribus de fagmine, her-

ba vulgo nota, vbique, vel non fata,crefcente,qu:E verbena Pli-
nio zi.cap.i. facra olim lubita, quia cx loco facro, hoc cft, arce
Capitolina a confule vel praetore cum fua terra cuelleretur,idco
fagmen feu fagminca nominata , quoniam e facro agebatur,
eamque legati, feu caduceatores cum ad hoftes clarigatum ac-
cederent, hoc cft ad ca repetenda quae ad ius populi Rom per- .
tine-
AD EMBLEMA XXVI. AND. ALCIATI, ! 7 J
tincicin.ad feriendum foedus , bcllumquc indicendum mitte-

remur, clara voce verba concipcrent.cnm gertarc,caque redimi-
ri confucfccrent. Ex ijs legatis viius verbenarius dicebatur, vt
Plin. idem retulit i s.cap.^.Qua de rcLiuiuslib.i. Feciales cum

in Africam ad loedus pcrcuricDdum ire iuberentur.lenatufcon-
fultum in haec vciba fadum eft vt priuos lapides (ilices, priuas-
que verbenas fecum ferrent, vt prxtor Romanus his imperaret,
vt foedus ferirent. il!i prtetarcin fagmina polcerent herba'i(l :
genusex arce fumptunidari fecialibus (olitum.inde jIludNatuij

poetar, Ius facraium louis iurandum fagminc; haec herba ideo
'magno m honore habita quia in (umtnis reip. ncgocijs vfum
,
onendam praeftarc videretur. Circa hanc herbam (cubit Plin.

magos infanirc , cap.9. hb.i 5. credunt enim h ea (ub canisor-
lum neque luna, neque folc confpicientc , elfatis folemnibus
,
colleda fuerit fe polfc qiise velint impetrare, amicitias con-

,
ciliare, & quodeumque morbos abigere. Haefenus ille de ver-

bena. Quibus ex verbis facile eft colligere quam delira 5c ocio-
fa veterum hominum opinio nelcio qmd praeter naturam de
herbula fomniantiu-rr.. Nos tamen veniam lianc dam-us anti-
quitati , quas in medijs tenebris veri lucem videre non pottic-
riL Minus ferenda noftrorum quorundam fuperftitio circa
eam herbam, quam D. loannisappcliitanr, quamque ante fo-
lis ortum eo die leftam , ntiique folemni latam, putant habere
vim incredibilem? quam ob cauflam non mulierculae modo Se

delirccanus, fed & quidam boni
viri hac fane parte nihilo
,
mulierculis meliores, eam geftant ex ea quali zonas, Sc corol-

,
laria concinnant , quam omnium noxarum, 6c infortunio-

rum amuletum certo fore fibi pcrfuadenr. Nos alijs rebus pie-
tatem colcndamede ducimus 6c cos qui nenias credunt emf-
,
modi.fuo more viucre permittimus. Non ergo plura de hisj ad

alia maturamus iter.
Sic meminimus veteres querna corona ?fos ad feruatorem
ciuium celebrandum, quod & ad finemlibri huiusnollri dice-
mus. Etcupreflifolijsin procerum ac magnatum funeribus:
Item myrti folijs ad amoris illecebras fignificandas j myrtus
enim' Veneri facra; 6c populi arboribus fiondibus ad dici no-
disque defignandas vices ; & lauro ad vaticinia , virginita-
tem Poetarum famam femper vircfcenrem ; & pampino ad
,
laetitiam qualem Bacchi munus pracftat adhaec pomis ad

,
•
amorem j nam poma Veneri tributa; item nucibus

ad pueritiae ludos: perfico ad filentium cordatum ,quia Pn-
guae folium gerat fimilc, pomum cordi: moro, ad pruden-
tiam
etAvb. MiNOlSCOMMENfi
tiam in hcgotijsadhibcndam; amjrgdalo adfcllinationcmila-
ftucis, quia frigida: naturae funtjVt innuerent fiftendos,aut co-
hibcndos Venereos impetus Denique nafturtio, ad calorem
:
internum excitandum*
Patres^ Sem - Romani Senatores , quod erga Rcmpubl. paterno
ton$, ede animo deberent, fic norainati.Salluft. in Catih hi tcI aetate,
vel curae fimilitudine, patres appellabantur.
^ceni. V(£nosH(innibtilem^.~\ id eft,Hannibalcm Carthaginienfiuni
Duccm.Pcenijquari Phoeni, quia duxerunt originem a Phoe-
nicibus. quam tamen deriuationem ab aliis vfurpatam refellit
Pompon.Sabinus ad principium i^,ncid*
Fab.JHaxi •
cundationc. Hinc Fabius cundator appellatus , d^
r»ui.
quo Poeta 6.^neid. Ennium imitatus, lic:
Vntis qui nobis cunSando refiiiuit remi
t^Hhnsliwn Occulit inflexo Quibufdam auibus & belluis her-
quoruntla^ barum quarundam cognitio ed a natura infira vt quod arte
,
Jikrtia.
maxima & diligenti obferuationc homines ipfi fciunt , hae na-
turse beneficio (entiant. Quod autem alauda fiuegalcrita ni-
u/4UudA in
âmive nteii- dum fibiex gramine conficiarjexvetenProucrbio fieexprefium
p^cat. Cafiiano Baflb fcholaftico, lib. De agricultura Galeritae,
eft a :
inquitjn gramine nidificant, vndeetiam Piouerbium,
Kamofum grurmn nido occultatur aUud&.

Soletenim alauda peculiari quodam amuleto fuum lufirarc ni-i
dum, impolitis quibuldam ramulis grammis, ficiui aquila cal-
liiricho, cornix verbenaca fupina, turdus myrto, palumbes lau-
ro, vt ex Zoroaftrae magi 15. ysa)7ZBvtH.af retulit literatifiimus v4r
Belgij decus Iunius,adjgio, ^laud^nin nids Utet gramen.
CUuiu4 ,
quoGlauus adefo^t^c.'] Id variis modis ab Athenaeo lib.7.
cap.i6.6c aliis narratur. Hic pifeator fuit Anthenodius,natan.
di peritifiTmus ,
qui vel eundos fui temporis natatores in vn-
disexuperabat, ait Pa!a:phaius.* nam folebate portu fpedan-
tibus, donec iam extra eorum dPet profpedum, enatare. Ctini
autem rediret ,
perfuadebat fefe in marinis fludibus vixilTc}
hineque marinus Deus primum cft nominatus. Tradunt ah}
cum aliquando ob nimiam pifeium , quos ceperat multi- ,
tudinem fuific defefium.onusiquc in media via abiecilTovnuni

ex pifeibusmoribundum herba gudata rcuixific, & in fluuium
profiliiffe. quodciim Glaucus obrcruafi'et>eadem herba come-
fa, immortalitatem adeptas putatur. Prouerb. Glaucus co-
mefa herba habitat in mari, Plinius lib. 9. cap. 16, & hb. 32.
cap.it. Aufonius:
Sk
ad emblema xxvr, and. aiciati* jjj
Sic AnthenoUiu* Boeotia per freta Glaucm^
Gramina giisl at u poslqudm exitialia Circes
ixpertfiS carptae moribundis pifctbus herbas ^
Sump/it .Carpathium fubtit nonus accola pontum,

lllc hamis &
rete potens ferutator operti
2<enos ,
aquoreamfilitMSconuertereTethyWi
Inter captmftsfiiiiiauit pr^docateruas.
Ad id rcfpcxH Francifcus Picus Mirandulanus in Voto pro
falutc coniugis (mihi cnuii aiiud agcnii pridem locus illc oc-
currit.)
Isum mihi firmari pojfent mea vota, maligno
Impete depulfo morbilnum pallida tabes?
2âm t:tns pellipoterit tnors improba (uccist
Gramine vel Giauci velprifca Baonuartef
De Giauco quaedam commentatus eft ad CanTandram Lycrv
phroni; Ifacius Grammaticus , ijs omnino fimilia quae fupra

tunt a nobis allata. Quia vero ad finem huius Emblematis in-
genue Ium fafllis haerere mc in verbo Polybidcs , ncfcioan ,
m:hi videor nadus huius krupi tollendi rationem pcrlcdo ,
Iiacicommrntario quo loco ait Glaaco vitam rcftituiam a

,
Polvdovaic (incilius vocis locum luffecit Polybidcm Aicia-
tus, nilimcconx-ciurarallitj G|.iucus, inquit ille, murem per-

fequens ciim ccddtlTct in cadum meile plenum exanimatus
, ,
cft. Huic vitam rcftitutani ferunt a vate quodam Poiydo,Cc-

rami filto ,
qui cum cafum ante preedixerat. Nam curn Minos
filium quitrerct ,
accepit oraculum , id lntclic<îarum fc , & ei
vitam ademptam reftitutum iri abeo qui dvceiet, cui fimilis ef-
fit v.icca Mnnis, quas in agris pafccbatur. Dixit Polydus illam
fimilcm efiic lubi frudui. quo dato icrponlo,Mmos vatem de*
tinuit , & vbinam Glaucuseliet coegit dicere : ille vaticinan-
di arte dixit in cado fuffocatum. Hoc itaque mortuo reperto
inclufus cft Polydus vna cum Glauco vi ei vitam reftitucrct.
,
Castcrum vifo Diacone ad cadaucrGlauci accedente, vitas ras-

[
dio Polydus in cum Ttruit, vt ab eo interfici fc pateretur fed ;
contra cucnit, nam cafu ilium pcrcutiens cxanimauif. Et fta-

tTm dracoahus acceflit, & herbam quandam admouit draconi
mortuo, cuius herbas vi illum excitamt. Id diligenter Polydus
obfcruauit , herbaque eadem arrepta & mortuo Glauco ad- ,
mota, illum viuisreftituit. Idem narratura Clearcbo Solcnfi

Vitarum 7. lib. Quod dixit gramen Saturno & Marti facnirn, Gramen titr
AifchyrionSamiusin quodam Iambo ait,Safurniim feminafe

*
^
gramcn,quod vocaat gramen Deorum :MartiauiciTi^quod in
176 C L A V D M 1 N O I S C O M M E N t.
.
campo Martio Romae crcrccret,& Martiali donaretur prasmio^

Horat. principio 4. Carminum:
Te per Martij
Campiite per aquas , dure. Volubiles,
Horatius 3
.Carm.Od. 7 .
^mmtm non alitu fle^lere equum [ciens

Mque conjpicitur gramine Martio.
Seruius nititur caulam reddere , cur gramen Marti facrum fit;
& Ouid. etiam in Faftis. Reuera gramen &in nominis ratio-

ne, rcipfa cum Marte aliquar^ habere fimilitudmem vide-
,
turrnam Gramen & Gradiuus(qaod Martis cognomcn)a gra-

diendo & fcrpendoduci videntur; Scciim fit caftramctatio, lo-
cus commodus , id eft planitiescampi diligitur ab Imperato-
rum miniftris , quo loci folet ede gramen, cuius omnino tol-
lendi vel auellendi nulla ratio ede poted:3idcoque puto ab Oui-
dio epitheto ad rem accommodato , inexpugnabile gramen
,
appellatum ede, 5. Transformat,

*Tolybtdei. Folybides.'] Polybi filius. In eo patronyrnico fateor me hac-
fide; fed hunc quanquam leucm,rcrupuium exemerunt pro-
,
fopographi ex Argonautic. Apolloni) fchohafte. Pleriquc no-

ftra; Academiae Parifienfis viri eruditi mihi pridem fignifica-
runt,Polybjdem Glaucum rniXvi Sie» ^«* ede forte 1

,
denominatum quod ipfum non videretur abhorrcrca Glauci

,
viuacis fabula Sed huic tamen coniedâneo vt non plane fum

:
adenfus.fic neque omninorepugnaui.

nodis ]
notis, fymbolis.
AtxryXr:^,vt Ariftolochia h hty.TvTul/.s j
a digitorum forma, qui interfcift! funt.q.d.herba haec vires tan-
tas habet , etfi digitum non excedar. Plin.24. cap. 1 9. Sunt 6c

9
qui aculeatum gramen vocant trium generum .cum incacu-»
mine aculei fint,plurimum quini, dadylon vocant, &G.
AD EMBLEMA XXVII.
N e M E s E o s nomen , vt hinc ducam initium

indignari,rucccnrere,iufte accufare.rSiCtgcrff vero
apud Latinos nomen non habet Plinius tcftaturiib.aS.cap. 2,
j
, «zro Sw
& Aufoniuscidyllio de Mofclla;

•——LatU Nemefis non cognita lingua.
Adra-
i
AD EMBLEMA XXVIT. AND. ALCIATI. I77

Adraftia etiam dida vhrix fuperborum & arrogantium verbo-
rum, ^ Suidas/Paufanias
Adralliam ef i t5 : <
B-elit ^‘ncn kuttîVKToy n «seijsroc^ccf^v.* quod nimirum iplam
nihil effugiat; nam diuina vitio clt ineuitabilis , quaeque non

poteft effugi. Quo lenTu puto dittum a Catullo,
preces^ noflras
Oramus caue dejpuas ocello.
Ne peenoi Kemejisrepofcat ate,

tji vehemens dea.Udere hanc caueto.
Idem Paufanias in Atticis audor eft Nemcfim, fiue Rham-
, , Nemejisvin-
dex,
nufiam fcelerum vindicem habitam, potiffimumquc contume-
liofis 6c elatae mentis Iwminibus fucccnlere, illosque iufte per* „i
fcqui & punirc.Macrobius .Saturn. 7 .eam contra fuperbianl

i
coli fuillc folitam fcribit; ncG detufre qui apud Hefiodum Ne-
mefim lurtitiaxn interpretentur cum cecinit, vsfttTis,
,
Pudor & Nemefis homines reliquere, Sc ad immortalium coe-

tus cuolarunr. Sacpcnumeio pingebatur cubitum fiftcns 5t ,
• ‘
frenum manu tenens. De qua illud cft in Grsecorum collcdai-

ncislib. 4 .
i >Sju,ta7(
sifîTôv li ecâKita ?îyciv.

Vna manus cubitum oHmtat, gerit altera frenum:
lUa modum ferua:h£c admonet os cohibe.
j
Nemeffs praemonet St cubito & ftacno,

Neque immoderatum quid agendum, neque cfFraenate
loquendum.
I
,
Menfura fr&ncq^hominiKhamntifjamonlirat
! Vt verbis frAnumjebusimJfe modum.
£t aliud eiufdem ferme argumenti:
I
ifiuane "srtixvf rU(^
1 sr«57» reftSTifo».
i. Nemefis [egojcubitum contineo, cuius [ rei] cauffa? dices.
‘
Omnibus mandatum annuncio , nihil pratter modurti
agendum.
Men furam teneo Nemefs, cur? inquis, vt omnes
Admoneam quottil, ni medus ad/it, agant.
f
Contineo Nemejis cubitum. qu£ caufa^reqmrkt

Prdcipio cunliii rebus adejfe modum.
'lato' Dialogo 4 . De legibus Ncmcfim iudicij angelum ap-
cllat. cuius fententia proxime accedit ad noftram religio- vida.
cm; Nobis enim ex diuinis oraculis vere pcrfuadcinus fupre-
M rnum
178 C L A V D» M I N 01 S C OM M E N T.
inum rerum omnium opificem nihil latere nihilque omnino ,
impune rc!inquerc:quippc qui.vi cecinit Orpheus,

VM9T 6(pofU , «ixart, (C
Idem Tragic. Seneca;

Dominare tumidpei.fpmtm altos gere-,
Sequitur fuperbos vitor a tergo Dem.
Prouida itaque fuit admodum veterum in moribus compo-
nendis cura, diligentiaque qui vt oftenderent fupeibiam Deo
:
prae aliis vitiis inuifam efie, dixerunt cos qui hac correpti cficwt,
nan modoccnfura dluina,rcd etiam indignatione puniri.-idco-
que proprium ad hanc vltioncm numen adhibuere, Nemefeos
nomine nuncupatum. Colligere eft enim c multis, quatuer po-
tifiimum(aitFicinus)nempc legem, iudicium, iuftitiam, Nem c-
In mente lex.
fim.Horum exemplum quifque noftrum in fe habet, in mente
legem quid agendum fit,qmd non, communi norm.a didbtan.
tein,&honeftum quidem requcndum,cius vero contrarium fu-
In ratione iu •
giendum. Habet in ratione iudicium difiindfiori quadam aigu-
dicwm» mentationum difcurfioncdifcernenSjquod in hac vel illa adiio-
ne pofiium cfi: honeftum efie vel turpc.In voluntate eft luftitia,
In voluntate
iujilm. qu^ eligat aut profetjuatur, quod ratio per mentis leges fi quen-
dumvel fugiendum didfauerit.Eft &in imaginationcNcmcfis,
In imaginatio •
qujc turpibus adionibus verbiscj uc fuccenreat,ac icgitimcindi-
ne Nemejis,
gnctur.Ariftoti.de artediccdi, >6(6*807» pro animi commotione
accipit,& pro virtutc,i. Moralium adNicomach. mediam illam
quidem inter eft inuidiamSc peruer-
lam la:titiam;dcfinitur itaque in Rhetoricis ra cpou-.o'

,
ii» crfcjyttfjdt^lor ob cius felicitatem qui ea Iit indi*
gnust quod ita velimapcrtiiisexplicari. Opponitur mifcricor-

diaeNcmcfisdd eft indignatiotfunt itaque quodarr^modo inter
fc contraria;;[ed non tamen propter fc at propter icslubicdtaj;
,
bonum enim bdno nunquam contrarium eft. Mircrico!dia,fft

spgritudo ex alterius miferia.iniuria laborantis.S: rs quidem at-
fcdus nafcitur cx opinione mali, non cuiufuisjfed eius rantiim
quod vel dolorem, vel interitum afferat. dolorem quidem ,vtli
quis vir minirrie malus pellatur in exilium., & ab annicis defti*
tuatur, aut aduerfae fortunic cafu aliquo concutiatur ; interi-
tum, vt fi quem innocentem torqueri , vexari vc videamus. At

Keraefis profipera fortuna improborum excitatur. Invtraque
dolor quidam eft : namdolemus innocentis affli-
mifericordia
di infortunio Nemefi dolemus felicitate hominis improbi.
:
Qua in re pleriquc falluntur qui eandem cfteNemefim atque

inuidiam putant, propter aliquam motuum fimilitudincm.
Nam
Ab FMBLEMA XXV II. AND, A C T A T I I. J^gf .
K-Iitj inuiiu nullum jnccrbonos 5c m^los diltrimen poim,

lila digne, Icu indigne actid.inr;
Icd bonis alienis crucia iur,leu
& prjcipue regnat. At Ntmclis segie
inter aequales acliniiics
feit tantum indignos & impiobos opibus holioribus florere:
qua ratione laudabiliis animi commotio efl \ t vn tus exiflimc-,
iur,& in probis tantum viruclt. Cum cnuvi iquit.is poltulct,’ vt

malismalejboniseucniat bene. certe vu probus ik luflus maxi-
nae gaudcr,cum luftitia Icraatur ; vt cum
(celeratos homines,
genus de medio tolli
ficarios, grafiarores, praedatores aliosq.id
videt fic neque minus gaudet quando viris bene merins ali-
:
quid optimcluceedit.Qqc omnia paulo pofl exemplis illuftra-

bimus. De Ncmeii iic Ammian. Marccll.lib. 14 ad finem Hxc : Lectu ex^/!i
& huiufmodi innumerabilia vltrix facinorum impiorum bo-
norumque prarmiatrix aliquoties operatur Adraftia,atqucvti-
nam femperiquam vocabulo duplici etiam Nemcfim appella-
mus. Ius quoddam rublimenuminis efficacis, humanatum me-
tium opinione lunari circulo ruperpofitum vcl (vt definiunt ,
alij; fubftantialis tutela generali potentia parilibus prafidens

fatis; quam Theologi veteres fingentes iultitiat: filiam exab- ,
dita quadam aeternitate tradunt omnia dcrptclarc terrena. Hat c

vtregina Gaurarum,6c aibitra rerum j harc difceptatrix , vinam
I
fortium temperat, accidentium vices alternans, voluntatuniquc
noftrarum exorfa inrcrdum alio quam quo contendebant exi-
tu tcrmin.ans, multiplices a£Ius pernuitajidt) con uoluit.hiadcni-
€]ue ncccfiitans infidubili retinaculo mortalnatis vinciens fa-
ftustumentes incafium, $c incrementorum dctrimcntorumc].
momenta verfans, vt nouit,nunc ereflas mentium ccruices op-
primit & eneruat.nunc bonos ab imo fufcitans ad bene viuen-
idum Pinnasauicm ideo illi fibulofas aptanit, vt adcfltf
extollit.
cuuais exifiiinctur & praetendere guberna-
Ivclocitate volucri ;
culum dedit, eiquefubdidit rotam, vt vniuci lit.uem regere peif

jelcmenta difcurrcns omnia non ignoretur. Sic die; qui etiam
|)ib.22. Qqem ab ima (orte adufque iubenduiii Imperatori pc-
|ine elatu m.idcoque intolerabilem.humanor u fpedlatrix Adra-
liftia aurem (quod dicitur) vellens monensque vt caftigatiits
, ,
t
Ivmcretreludtantcm praecipitem tanqiiam e rupe quadam egit

,
iirxcelfa. Audiamusctiam Artemidorum * qni lib.2. Nemefis,

»it, femper bona cft vuicntibus fecundum legem 6c moderatis ,
aominibus, & philologisjat vcio conrra leges delinquentibus,

5c his qui aliquibus inhdias flruum.&magn.is les .uilpicanturo
'Iim impedimento efle, & obflarchis qua inconrulte& pra;-

jcf anum noflii fcniemiam fiunt , Nemeiun vocamus, Qui-
I M 2 duiJi
l8o CLAVD. MINOIS C O M M.£ N T.
dam produnt.quod Dea h-ec bona quidcni in peius vertat, ma-
la autem in melius. De eadem Ncmcfi Plutacch. difputationc
De iis qui fero corripiuntur a numine multa erudite collegit,
,
vt dc Gyrald.Syntag.i5.& Eraf.in Prouerb.AdralbaNcmefis.

veHigid /er«^/.JEpigramraa Graecorum carn ob rem
difta.id cft, vcftigiaria, quae vcftigia hominum infcquatur. cft
& quaedam ad prouerbium allulio,
tideft vcftigiis iafiftcre ,
& vcftigia pcrfequi :
quod
. Platoni familiare eit.
Confinefcj>c»iîtu/pj,alffra^fi£Ka.]Hscctcwperantiz fymbola
Cubitmpro diligenter annotat Pierius Hicrogl. 5
6. 6c 48. Cubitus hicinge-
menfttra,
niose accipi non in fignificationc primaria, pro cubito m.inus,
fed prf> vina fex palmorum rnenfura, tum primum animaduer-
ti,cum aliud agcnsincidi in lulium Pollucem, qui pro eodem
accipit i. cubitum & vlnam. Non patiar hic de
differentiisvlnarum Secubitorum apudaudores controuerfis

aliquid commifccri, fed ad rem dico zrii^v a fimilitudinc cubi-
ti, cum ad redos angulos brachium fleditur, accipi pro inftru-
mento architedorum,quod ex regulis duabus ad angulum re-

dum coagmentatis conficitur , Graeci nominant vt ,
Latini normam. Q_^m effe veriflimam carminisGraeci(i »£)«.«-

^ huius noftri Emblematis fententiam phi-
lologi omnes facile iudicabunt.Csctcriim qui cubitum duobus
conftarc palmis dicunt , digitos omnino quatuor & viginti
commemorant; dicunt enim cubiti fpatium id effe, quod ab
extremis vnguibus in medium brachij anguium protenfum
quidem rcfquipcdale. Pidores cubitum quartam cor-
cft, illud
poris humani partem volunteffc. Didici etiam ab architedis
regium cubitum (id mciifuras nomen) maiorem communi tri-
bus digitis*
Nemale quidfaciat.'] tandem Nero poft multa impia &
Sic
fcclcrata facinora pcrpelfus cft fuam Nemefim. Is enim matre
interfeda , iudiciiim non effugit eorum qui prehendi non po-
tuerunt. cui enim fenatus co-adus fuerat affentin, huius ftatus
populus nodu culeum fufpcnditipalam etiam voces audieban-
matrem interfecit; quas multi ad
tur,his conceptae vcrbis:Ncro
Neronem deferebant non tam vt afferrent interitum delatis,
,
quam vt Neronem apud Neronem accufarent. Tandem poft

miferam, impiam, & indignam omnino vitam , a fenatu indi-
catus eft^vt nudus per publicum duceretur , furca cius inferta
capiti, virgis ad mortem vfquc caefus, atque ita praeceps de faxo
daretur, ?t retuIitXiphilinus Eutropius, PalTus cft etiam
fuam.
AD EMBLEMA XXVII. AND. ILCIATI. l8l
fuam, certe vt atrocilfimam fic iuftiffimam Nemefim Scianus,
magno quidem fed fallaci honore fub Tiberio lafâtu^ , adeo
vt imperatori pro collega haberetur, fed &
Liuia Drufi,filijTi-
berij ab eodem ftuprata , 5c Drufo veneni potione perEude-
mum medicum extindo , quod denique Praetorianos milites-
que alios multis ac magnis largitionibus fibi deuinxiflet,coquc
in principem coniuraflet, Tiberius hominem non aperta vi, fed
paulatim depreflTum irrctiuit,eumque in fenatu accufauit. Cri-
mine patefado Patres ita cenruerant 5 vt Seianus capite multa-
retur , cius corpus in Gemonias proiiceretur, in liberos etiam
animaduerteretur qua de re multa Diolib. 58 Corn.Tacit,
:
.
in 5 Val. Max. 5>, cap. De improbe dnflis 5c fceleratc faftis,

.
aliique inulti.
nive imprebuverha loqUAm!] Demadi peffime cellit ,
qui
dum funeribus neccflTai ia
venderet, optaflTediccbatur vt in hac
arte fua grande maiusque folito lucrum obucniret.itaquc da^m-
natuseft ,
quia id votum nifi ex mala mente , peflimoquein
Rempub. animo proficifei iudicatum cft ; adeoid lucrum non
pofle fine multorum morte contingere. Retulit Seneca De be-
ncfic. 6 SicTheodoto prasceptori Ptolemaei iEgyptiorum re-
.
gis fua lingua fuit exitiotnam ciimPompcium interfici perfua.

fidet, quia mortuos non mordere dixidet, imb vero fefe iaâf-
fet Caelare Iulio fortiorem ; in Afia tandem a M. Bruto depre-^
henfus, meritas poenasluit,yt cft apud Plutarch.
AD EMBLEMA XXVIII.
pparet
A Graecis
utoTii''
id fumptumedeex duobus Epigrammatibus
lib. i. titulo «5 /‘ix4«w:primumquc fic habet;
ietfuZf «As
cuct*v(^ iy,Krle/j apuiTOPfis»

C lypeum qui Hectoris fanguinem biberat,
Laertiades Graecorum obtinuit iniquo iudicio.
Naufrago [Vlydi] autem mare detraxit, & ad tumulum
Aiacis natantem dciecit, non ad Ithacam.
ûemxlypeum Laertiadts a iudice Gramm,
HtHoreo iûrfumj^pcruonitulit',
, M 3
1
} 8 1, C I- A V D M 1 ^ O I S C O M M 1 N T,
.
-
2>iMf'agium pyjfo mare ei ahjiulitâdi^ [epulchrum

Aiacis pepuht fluBtbus,haud Ithacam.
TelidA clypeum non <equo cejfit Vlyffcs
ludicto , plenum fariguwH Heliorei.
Sed mare naufragio detraxit namque natand» ,
Is tumulum Aiacu,non Ithacam petiit.

Quod autem fcquuur, Alcjatus ipfe cxprcffitjfcd mufa paulum
fuliorc,adc{iditque poftrembg^nû^ôt»:
Tmsrxt^' aav ^ ii(a,(rs9 Trahv fâiisov
sftfj icfiTiv i&vac^v xê^ci^zB-uXetois-ê»

ktmts C4/ ktytxTôicn %vuos^fn,
kurover ch(i(^?ieucrsc Tov i^^ter kdJTiJikrkcf,
epfio zsrcif ep^s utaKiîe.
ôs fic vertimus;
Rciic Neptunus iudicium tulit melius quam Mincrun;
Et iudiciurn GraseprUm odiofum [iniquum'] oftenditmare.
Scutum in littoribus clamat, 6c monumentum agitat,
Ipfum te vxacans, [6 Aiaj?] dignum fcuto bellatorem:
Exurge 6 fili Telamonis, habes ftutum /Eacidae.
Aequior ejl iudex Neptunus Pallade longe.

Et mare tudinum Gr&corum ofiendit tntquum. .
Nam monumentum agitat fcutum, ^ te m littore clamaty

Vnum te appellans dignum, Atax b bone,fcuto ,
;
Eia age dum Telamoniade fcu tum excipe Achillis.

CtEteriim de Achillis armis ilitcr Aiacem 5c Vlyilem coorta eft
^cbillu con- nobilis ilIa,Poct sûe decantata controuerfia ; quae fane Aiaci
tentio. eedere coactus clict aftutus & vafer ViyTes, nifi fua eloquentia
tahquam fuam fententiam
fafeino aliquo iudices Graecos in
'pertraxiiTet. ESs tamen arrnis iniuria & dolo partis , non diu
*Tar4fani^ potitus cft malae fidei poirefTor. Retulit enim Paufanias non ,
loCM^Y£cU- poRremi nominis fcriptorjfc audifTe ab ôlcnfibus,qui Iliura

vm. armorum ciufmodi prodi-
poR cius euerfioriem tenuerunt ,
de
PoR VlyRis naufragia, arma
dilTe iudicio, iliudque in primis;
dequibus certamen fuerat, ad Aiacis tumulum tempeflate de-
lata. Id Deo volente faftum colligit hic Emblematographus,
vt alludat adTulgatum miferorum & aiHidorum conque-
RumJuRitia verumque laborat, fed tandem eludaturr&quan-
premitur, non quam prematur, non opprimitur tamen. Cicero pro Cluentio;
opprimitur. Multorum improbitate depreRa ventas emergit; 6c innocentiae
defenfio interciufa refpirat. Et. pro Cocliojexclamat magnam
eflTe vim veritatis, quae contra hominum ingenia, calliditatem,
fpl€rtiamque,contraqqc fidas omnium infidias facile fe per

&
AD EMBLEMA XXVIII. AND. A t C 1 A T 1. igj
fcpfam defendat. Idcmin Sextiana defenfione: Alia quasdam
ciicm egregium iniqui iudicij procella perucrtit,caetcri aut rc-
peitina VI perculfi , ac tempcftaie populari ,
per populum ta-
mei ipfum atque rcuocati , aut omnino inuulne-
recreati funt
rati inuiolatique vixerunt. At vero qui fenatus confilium, qui
auiôriiatem bonorum, qni inftituta maiorum neglexerunt,
impentar aut concitatae multitudini iucundi efle voluerunt,
omnes fere Reip. poenas aut praefenti morte.aut turpi exilio pc-
penierunr. Permultis fane exemplis confirmari poteft , plc-
roTcvie iudteum iniquitate, aut etiam populari rurnorc,rel alio
moJo damnitos, deque honoiis gradu deccflifle qui tandem
vitafiiii<ffi,ccrtilTimis conie£luris infontes.Ce ab omniobicdo
crimine immunes depichcnfi, concitatam de fc opinionem non
moao abderferunt, (ed immortali gloria tandem donati funr.
Opportune ergo didum elf a Liuio; Veritatem laborare faspe,
extingui nunquam. Vt enim qute falfa funt , vel nullo certe la«
borantedclentur temporis aliquo tradu ; vera autem iuda &
violentishominum iniuriis interdum cedunt , fcd tandem
emergunt. Rede Menander;
ymvr) va ^tKoilov
ti? TT/
;
K.^T«,T0 %toi -riuj Tt avXf‘.£i3a)t.
Tempore omni quod lutium efi vincere par f/?.*

j
VnM vir iuflu4 tnfinitu non iuHui
Fr Ati ait iuslitia adiuuantthm .
Quarnuis monumenta praeclarorum hominum fitu fqual-

i leant, eorumtamen virtus nullis vnquam feculis obfcurari om-
I
ninopotcft.Hucfortenonincommodeillud Pindarica Od.8,
, Oljmp.jcê^K^wirrw k jcov/j cft Ncc ,
•
puluetis fitiis occulit congenitorum inclytam gratiam. Hifto-
:iiam de armis Achillis lubens e Quinto Calabro, qui Parali-
' pomena fcripfit ad Homericam Iliada,mutuaius eircm,nifi mc
alio properantem breuitjs rcuocaffct. Sententiam vero Alciati-
ni carminis cum hoc Menandri monofticlio comparo,
vtf o? <p‘^sriuf uXi^c-ittv
Tempus in lucem tandem veritatem trahit. Sed occurrit in- Omnia te»t*
terea Senecas cordatus fermo ex epiftola 79. vbi de virtute, pfu aperit*
qaae fuos honores fuumque precium non obtinet , nifl apud
jpofteroSjdifputat; Quandiu, inquit videbatur furere Demo-
, Viri exceUen*
,critus? vixrecepit Socratem fama? Qâmdiu Catonem ciuitas te$ nulle in he-
nere quamdiU
jignorauitjrcfpuit ? ncc intellexit, nifi cum perdidit. Rutili) in-
Vixerint^ ham
.nocentia ac virtus lateret, niriaccepifleiiniuriam. Dumviola- kitu
. M 4 tur,
184 CLAYD. MINOIS C®MMENT.
Nunquid non forti fuae gratias egit , & cxiliufn
tiir, efFulfit.
fuum complexus cft dc his loquor quos illuftrauit fortuwj

?
,
dum vexat. Qâm multorum profedus in notitiam cuafcie

poftipfos.' quam multos fama nonexccpit,(ed cruit/nulla nr- ;
tus later, latuffle non ipfius cft damnum j

veniet qui coiidi-
tam & fecuh fui malignitate comprcftam dies publicet: paucis
populum aetatis fuxcogiiat.multa annorum mil-
natus cft qui
lia multa populorum fuperuenient. Ad illarcfpice,ctiamfi
,
omnibus tccum viuentibus filentium liuor indixerit vetlient

,
, j
qiii fine oftenfa , fine gratia iudicent. Ethaecquidem Senecae

verba devcrirateiniuria vclignauia hominum quodam occlu-
fa tcmpore.fcd tandem tame fuum decus obtincnte.Dc iuftitia
vero numinis ccrtiftima initio lib.i. in Rufinum Claudianus, ^
quo prouidentiam diuinam fatetur exeo quod tandem

loco , ;
'
Rufinus fccleris poenas digniffimas tuiiftct, Cic. pvo Sextio:

hunc ego reditum repudiarem qui ita florens fuit, vt ytrearne
?
quis me ftudio gloriae putet idcirco exifte, vt ita rediicm. VUc

Comment.Manutij fol.i 3
9.b.
Abfiulit hunc tandem Rufini poena tumultum.,
^bfoltiitque deos, iam non ad culmina verum
Iniusios creuijje queror: tolluntur in altutn,
Vtlapf» grauioreruant.
Achillis;ab iE,aco Telamonis & Pelei patre.
perfufum [anguine Hefloreo fcutum.'] Id dicit, propterei quod
Achilles Heiftotem interfecit.
'
concio iniqua. iudicium Graecorum procerum: vel
iniqua concio Vlylfis ; quam repete ex Quidij Metamorph. 13.
Concio, tria fignificare Gellius lib. 18. cap. 7. notat ex Verrio
Flacco.-locum, fuggeftumque vnde verba fierent: item coctum-
populi; &
orationem ipfam quae diceretur ad populum.
Ithaco.'] Vlyfii,ab Itfiaca patria.
luflior arripuit Ileptuntcs .] aqua marina fuit aequior Aiaci,
quae fcutum &
arma illi erepta reddiderit. Tacite videtur allu-
dere ad id quod poftea dicet , plus inefle pifeibus marinis hu-
manitatis & fidei, quam hominibus, Seneca Declamat. i.Con-
trouerfiarum 7. O maria iuftiora iudiciis, 6 mitiores proccll*
patre.' Sic Ouid.r.Triftium cleg. 4,vbi poeta fuos labores cum
Vlyftis laboribus comparat.*
Cumq^ minor loue fit tumidis qui regnat in vndu:
lUum Neptuni,me louis ira premit.
Idem 5.ciufdem operis elegia v/ndecimar
Neptuni^ minor quam louU ira fuit.
AD EM B L E M A XTCVIII, AND, A L CI A TI. I85
Apud eundem, Dido itnese:
lupor fjl animo ventus, vnda tuo.
Inquibusego comparationibus video hyperbolen:
mari nihii clt implacabilius
& quidem
: de quo nos alio loco.
dominum fHum.] Aiacem, qui dominum quidem iure
poft ,
Achillem mortuum, animo retinuerat: pofleilionem
vero mi-
nime, quam VJyiTes eloquentiae viribus
obtinuerat.
^^«/.Jclamar.tranflate a bobus,
catachrcfis.profono.
Vicifii^^c.] <eztscv7r97nttei.
Telamoniade.^ Aiax Telamonis fili.
ejl,^c.2 &
l7nfA.oôv ad quod illufiran- ,
dum luccurritÎiani exemplum nobile ex lib. 13. var.hift. de
Macareo quodam facerdote Mitylenenfi. fed
quia liber cft in
^nium manibus,nonarcribam. Affectus inquam fas eft ce-
dere iuititisjioc efi
A>(^/ 6 r«J»):vt hic iuftitiaenomcn
accipiatur etiam pro veritate, quae perpetuam
fc iuftitis comi,
j
t^prxfiare debet. Alluditurautem, nifi fallor, ad oratorios
aficaus,qui larpe veritatem rerum opprimunt
aut peruerrunr. ,
adeo nihil tam horridum aut etiam tetrum,
. quod non fplen-
defeat oratione, & tanquam excolatur, vtohm dixit artis huius
mirus artifex. Sed tamen ad luris peritorum
placitum reuocan-
da funt omnia hominum iudicia,im 6 &
confilia, Veritati opi-
nionem pr*pollere. dc plus valere quod agitur, quam
quod fi-
muIare concipitur.Quod&Tull. i. Offic.non
minus genera,
liter videtur dixiffc ; Efficiendum vt
cfi: appetitus rationi obe-
diant, eamque neque prsecurrant.
ad emblema XXIX.
E ic B AP HEN huius T,mh\etY)ûs,etiam ferocipmos

P
vbi tada Auguffi praeclara

domari,
vietur mutuatus Alciattis e primo Annal.Cornel. Tacit.
paucis compleditur , deque muta-
tionereip. Romanae agit:pofito
Xriumuiri nomine , Confu-
ern lc ferens;ybi militem
donis, populum annona, eundos ocii
dulcedine pellexit.-infurgerc pauhtim
, munia fenatus maî- ,
itratuum, legum in Ic trahere, nullo aduerfante:cutT»
fcrociffimi
peracics autproferiptione
ccodillcnt. Teftis huius hiftorSs:
poteltvidcri Plmius.qui Emblefratra^
ficlib.g.cap.iS.PnmusRoms Icones Cium exPlinto
ad currumiunxiiM.Anroniu5,&
quidem ciuili bello cum di- «'r Qifrsne
Oiicatum cuct in Pharlaiicis campis,
non h ne quodam ollento z..yiHtouiana.
M 5 tem-
iSjJ CLAVD. MIHOIS C 0 MM,ENT*
temporum, gcnerofos fpiruus lugum fubiicillo prodigio figni-
ficante. Plutarchus aurem in Ciceronis vitacopiofa oratione
rccenTct interitus ciufdcm caufas, quibus M. Antonius eum ad
necem poftalauit. Nulla tamen potior fuit quam quod Ci- ,
cero, cum fibi (e rc fua) maxime eflet opus,fcruirc tempori noa

potuerit. Adiobibus enim Philippicis in Senatu habitis fic
excanduit Antonius, vt indeomnem, quod aiunt, lapidem mo-
uciit,qu6 Cicero de medio toileretiir.Ciim itaque ex vrbedif-
cedens primo in TufeoUnum vcnilTct, indeque tranfuetfis iti-
neribus in Formianum, vtnauimconfcenderct.inaltumpro-
iicdus eflet, ventisque aduerfis agitatus vitae fugae cum , & &
cepit taedium. Tandem reuerfus in Formianum ab Antonij
militibus pctituseft,8c Popilius Laenasfquem aliquandoCicc-
ro in Senatu defenderat patronus) prominenti cx Icdica ,
prae-
bentique immotam ceruicem caput amputauit.Sc ab Antonia
inter duas manus in roftris pofitumfuit qu® loco ©ratio- :
nes in Antonium Cicero habuerat. Val. Max.5. cap. 5. multa

Seneca /.Controucrf i.& Suaforiarum 6. capitc.Scucrus Cor-
nelius fatum hoc plane funeftum ita deflet:
Abjlulit vna dies &ui deci^yiSia^
Conticuit Latid, facundia lingua^
trijlis
Vnica foUteim quondam tutelh falu^q^

'Egregium femper patrk caputiille Senatui
Vindex ille fari Jegum,ritus^ytogi q^:
,
Tublica vox feuu Aternutn obmutuit armu:

Informes vultus jfarfamq^ eruor e nefando
Canitiemyfacra^fj mamts,operumcf minif ros
Tantorum ypedibui cuius proieSla ftperbis
Troculcauit ouansinec lubrica fata, deosf^
EeJpexit^nuUo luet hu Antonius siuo.Scc.
Meminere alij quidam facinoris huiufcc Antoniam, vel potius
IJihil tam infolcntia: plulquam nefariae inflini huius hominis iugatos
durum quod Icones ad currum iuBgentis, Et hoc quidem certe fat nobis in-
frd*)î non
telligi datur, nullam clfe tantam vim, aut firmum animi propo-
f)fum,nuiliiistam praefradam vocem 6l fententiam qua: non ,
coerceri aut edomari queat. Q^menim faepe vel libertas vel

vinus opprefla, & quali fopita cft tyrannorum violentia? Vltr®
fefemihi offerunt exempla longe multa de iis qui indigna &
immerita extindi nece a multis lam anteadis annis, defidcriuoi
fui nobis reliquerunt, vt eorum non poffimus vel finclacymis,
ve! iuflo dolore meminifle.
Sed vt ad Ciceronem reuertamur : CaEfarem in fenatu con,
folFoni
AD EMBLEMA XXTX. AND. A I. C I A T 1. I87
foiTum accipimus a ciuitatis Romanae principibus ,
qui tyran-
cidem perferre non poterant qui tamen cum aleam
;
pcriculo-
fillimi & funcftillimi confili) fubiflent , longe aliud cecidit
quam putafTentjtyrannum enim de medio fultulcrunt , at ip-
fam lyrannidem tollere non potuerunt. Statim enimpei tur-
batisrcbus,& omnium confternatis animis eandem potentiam
nefeio quofatoM. Antoniusoccupauit,quanquam moribusAc
vitx inrtituto dilfimilis aliisque partibus Cae fare inferior 5 cui ^jr*»»”***-
aperte omni contentione animi reftitit M. T ullius, pleriquc

alij nobiles Romani: quos (inito fccderc cruentiHimo Trium-
uiratus} profcripfic Antonius ,
exiisque roultosinterfceit.Eam
quidem quam non modo ante prxfenticbat.fed pla‘ne experie-
batur, inhnam M. Antonij rab'em>nondifTimulat ipfc Cicero
i.Phil.cum ait:doletis tres exercitus popuIiRomaniinierfeilos^
interfecit Antonius:auftoritas huius ordinis afHida di? afflixit
Antonius:defideratis clarifllmos ciucs? eos quoque eripuit vo-
bisAntoniusjomnia denique quae poflea vidimus(quid autem
mali non vidimws?) fi rede ratiocinabimur, vni accepta rcfeie-
mus Antonio.Et deinde fubiccit: Verfatus in bellojcft.faturauit
fefanguinediflimillimorum fui ciuium. Itemque s.Philip.ait,
cum in hofpitis tedisBrundifij fortiifimos viros, ciuesopti-
morientium (an-
DjOS, iugulari iufiifie.quorum ante pedes cius
guine os vxoris rcfperfum fuifle conflabat. Certe Plinius lib.
i4.cap.22. Antonium fanguinc ciuium ebrium, & eum fitien-
tem notat. Et haec quidem forte fatis. Quanquamenim ad
Emblematis explanationem videamur adduxiflc quaefludiofo
cuique fatisfaciant: tamen adiiciemus quod non pariim for-
,
tafk conducat ad materiam fcu fontem carminis huius expla-

nandam. Si enim locus eft conicdurae noftras dandus (in quo FonsEmLlt^
tamen nihil cuiquam velim prxiudicafum)vidctur id Alciatus THatU,
duxifie potius ex Antonianre i.M.TuIli loco/cd (vtplerifque

j
dodis videtur) corrupto qui fic habet; Vehebatur in efledo

j
Tribunus, &c. fequebatur eum rheda cum lenonibus, comites

nequiffimi. Nonnulli hic legunt j leonibus, quod non proba-
& iis qyi maiorem probabilitatem fedantur qui-
tur criticis, ,
que cenforiam virgulam in feriptisaudorum meliorum fubin-

deadferunt. Qô cx loco fuum videtur Emblema confinxifre
A.lciat.&Jeonibus,legi(re pro, lenonibus. adharc non rede tem-
porum rationem habuifle. Si quos moueat Plinianus locus
quem attuli, nihil certe moror,ciim nihil prsefradc hac in parte
anfim affirmare.
Romanam eh^mum.]xe>:Tltrhii 9 zl'> Romanae princeps elo-
quentiae
lS8 CLAVD. MINOIS COMMENT.
quciiti® vocatur Ciccro , vt etiam di(crtus artjfex Rcipub.ad»
miiiiftrandaea D, A ugufti no. Plinius fenior cum fic!ib.7.c.30.
falatat : Salut, inquit, primus in toga triumphum , linguaeque
lauream merite, &c.
ff/t» patrie, pmrtei pefi ii acerba ftdd,.'] Allegorica nefarij hominis, Reique
pub.perniciofi hoftis, dercript'io, quam faepe orationibus vfur-
.eduum, pro Sextio idem orator ; vt
pat, vt Catilinariis, Poft
cum Clodium aliquando tetram & immanetn bclluam faepe ,
furiam, ftcpius peltcm appellat. Sed & Gabinium atque Pifo-

nem duas imperij Romani pcftes memini nominatos eadem
,
oratione Sextiana, Sic in Politic. Plutarchus Rcipubl. Hoftes

Ariftiona.Nabim, Catilinam, pcftes, morbum vomicam pa- &
triae appellat, id cft, »(gtjf <i;ros7f,t(^9rfl^S6)5.ficVirgil.iE-n, 5.
Harpyias peftem §£ iram Deorum; dc 12.

— Turm fe peHU ai ora
Tertq^ refertj^ fonans.-
Non mihi tempero ,
quin & ha?c adiiciam ,in eorum maxime
gratiam ,
quos in politioribus literisinftitmmus
;
quicquid le-
thale, noxium & damnofum eft.id peftis nomine folcrc appel-

verbum enim, pcftis,
lari, vnde dinfta vox anti-
qua,peftum. pernicies etiam a pernecando dida. Salluftius; E^t
fi certa pcftis adeftet, manfurum potiuSjScc. Catullus fcipfum
*
alloquens ita de amore fuo:

Me miferum afficite:^ fi vitam puriter egi t
Eripite hanc pejlem, perniciem^ mihi.

Idem ad Rufum:
EripuiHi heu heu nojlra crudele venenum
Vtt&^heu heu noflrst, peHis amicitis,,
M. Tullius I. in Catilin. Hoc autem vno interfedo intelligo ,
hanc Reip. peftem paulifper reprimi. & ibidem; Atque delebir

tur non modo harctam adulta Rcipubl. peftis , vei iim etiam
ftirps ac femen malorum. Idem i. in Anton. vt Helena Troia-
nis,(ic ifte Reipubl.caufa belli, caufa peftis atqueexitij fuit. &
Philip. 7. Tetram & peftiferam belluam ne inclufam & con-
ftridam dimittatis, cauete. Apiileius 51, Afini aurei, De forori-
btisPfychaiiSed iam, ait, peftes illa?, teterrimsequefuriff anhe-
lantes vipereum virus nauigabanr. Idem lib.7. Verum fortuna
meis cruciatibus infatiabilis aliam denuo mihi peftem inftru-
xir. Eodem fchemate dixit idem Apulcius 9. Afini, de muliere
quadam Sed omnia prorfus vtinquandam ccenofam latri-
:
nam in eiusanimum confluxcrahtflagitia. Et Arnobiuslib.j.

contra gentes, dc loue loquensj Vt cfld j ait , criminum fedes,
malcdido-
AD EMBLEMA XX IX. AND. A L C I A T I. S? l
maledictorum materia, locusquidam expodius in quem fpur- ,
citiac fc omnes fccnarum colluuionibus denuajent,&c.
lunxttcûe leones. ‘\Vix\tx ea quae de lundtis konibiis adduQa

funt a no bis fuperiore commentario, legi mus apud Pliuarchuni
hanc pompam non fuiilc tum primam .ibAntonio v liirpatam^
conltat enim iamolim Annoni duci Carthaginenfium male fe»r.4
ceiiiTie quod leone pro lumcntovrusfueniadfcrendasrarci

,
t^/cwpi-eji»-
nas, puiruT.quc. in exilium co nomine, quia ad tyrannidem

Qôd obiter mihi rcuocat in memoriam
tendere videretur.
Hicroglyphicum Emollita ferocia, vbi Bacchus curru
trahitur a tigridum pari cuius animalis effigies indomitam rraiT/zw^
: t*
6: efferaram laeuitiam arguit, fed ad rem. In Antiorhi nurno.S’'<^«^*

elt leonem fere humi procumbentca''.,6c iuperuolantem
videre
nocluam: quo figufficatur vires cedere fapienticE-. Ico enim ro-
boris habet Hicroglyphicum; noftua vero Mineruae. Referrem
leones fubijci Magnae deae vehiculo fuifle folitos.edsqucSo-
I Iis trahere currum, fed haec non funt huius claffis. Certe inFau- msgm
1 ftinaeveterrnumo, Cybele turrita (elire leoninae inlidet quae ,
' veloeai^s.
.
I o' r
orbem intra inanum & genu reneat, cum inicnptione,
« 1 •
a ri M i
\
maGNa. Reperio apud Herodianum in vita Scueri, lulianum
i
elephantos quos habebat ad pompam inftitutns conanim af- ,
, fuefacerc.vt fcllorcm patcrcntur:quod & ab-wlijs tentarum non

raro accepimus. Sed de Antonii leonibus iam fatis ) fi tamen
admonuero oftenium a Cicerone ipromcrpiscuifum , epifl.
id
ad AtticumiTu Antoni) leones pertimefeas caue; nihil efi illo
homine iucundiu?,&c.
Nolim praetermilTuirj quod notat Pierius 48. Hie.
roglvph.iugoferuitutcm fignificari,6c fatigationem, vndt vul-
gatum illud, Subdere collaiugo, pro eoquod dicimus in fer- ,
uitutem trahere, a bobus fumpta metaphora.

.Ambagehac.'] fignis & mutis dcmonftrationibus ciufmodi.
Leones enim iunxit, vt fignificarct fe fortiffimos quofquc fub
iiigum miGffic. Leo in Hieroglyph. fortitudinem, robur, & alia Leoqtiyi.
multa fignat: qua de re Pier, Valerianus lib.r Amb.ages autem .
primaria (ignificatione pro verborum circuitu, defententiarum

aliorfum tortarum duclu accipi foletiat hic quantum conii- ,
ciojfchema vel pompam, aut faftum infolentemarguir, quo ta-

cite quid fibi vellet, innueret Antonius. Scio quidem apud au-
dores trequenter fumi pro verborum circuitu,
qualis in criminibus excufanciis aut velandis adhiberi nnnnun-
quam folet. Liuius z. Per ambages tegens ingenij fui effigiem.
& 9. Vix pueris dignasambages , fenes & confulares Lllendas’
Gdei
l
190 CLAVD. MINOIS COMMENT.
fidei<!xqaircre. ik id quidem tranfl.ititte. proprie vero ambages
funt flexus & mxAndn fluminum. Claudianus itaque ^quo-
ris ambages dixit, fic faepe apud CorncI.Tacitum Annalib.
AD EMBLEMA XXX.
Ârentiliu MNiBvsiisqui humanitatis iura colunt, abipfn omnium

quantum de- magiftra natura perfualum debet efle quantum parenii-
biAmus. bus debcant.nifi tamen omnem humanitatem flbi detrahi pa-
tiantur. Siquidem non homines modo arcano aliquo fenfiJ
pietatis in parentes,fed& animantium qurEdam,a quibus abeflf
ratio, admonentur. Ciconiae enim , vt eft apud Solin.cap.45.
Poiyhift. quantum tcmporisimpendcrint foetibuseducanciis,
CiconU pteta*.
tantum & ipfcC a pullis fuis inuiccm aluntur. Qâmobrem
iEgypiij ciiin flgniflcarcnthominem, qui patris curam gererer.
Ciconiam & Cucupham depingebant, quod htr folciini geni-
toribus fenio confcclis eodem modo gratiam repcnchcre quo ,
ipfa: fuerint educata. Iisenirn nidum parant. pennas vellicanc

inutiles^ & pabulum fuppeditant.-idque quoad refumptis pen-
nis flonplis queant fufficcrc. Itaque ha: & pietatis Ck grati ,
animi lymbol.a gerunt, vr videre cft .apud Pierium lib. 17. Hic-
roglyph. Pudeat nos hac in re inrf:iioi es aut etiam deteriores ,
auibusellc. Atqui par cft co lubentuis ocalacniis natura: nos

reddere quod accepimus , nimirum vitam eorum conferuare
nitariique, qui nobis auctores vitae fuerunt: $c quo nobilior efl
noftra conditio, eo affeiflus debet eile paratior ad humansc vitAi
officia obeunda 5e pietatem omnem exercendam. Nobis cni:ia
,<
attate iam alfcciis,^ imbecillioribus fjclisjitidem liben faciet,

c.imq. rependent pietatem quam primum in parentes exhibue-
rimus. Nec verbefl quod pluribus has naturae leges common-
flremus, quandoquidem omnes noi int pofl tria ilia, quae ad di-
uinum cultum fpeitant praecepta, primum rerum human.arum
decretum effCi, vt parentes ipfos in honore habeamus : cui &
fpem certuint]ue pr^mium vits longiorisadiecit fupremus ille
legis audorDeus,ad excitand.im hominum rarditarcm.Hcflo-

dus huc alludens,!. £p;<i»»,reculum impium deferibit abeffedis
hominum fccleraiorum ,
qui probro contumcliacj-ue afficient,
eosque fenio affe£los non fnflentabunt. lupiter, inquit, perdet
hoc genus hominum ,
xvf^KsifttTJ T)Knec§f
AP EMBLEMA XSX. AND. ALCIATI. I 91
fx.ifi^ctret) d
'
rkf ^XiTrzis û^«vt tzs'iiDS't
trîryiiot.ov^t â» omf ôôtbs, ovê

ytj^tTlOSt %XiVC1V h-Tfi 1^4%^
î^yiKuj,
Sco vbi cli illa naturae visfait CalTiodor.variar.cpift.i4,lih.2.)
quae ampkxu copulaedeftinatur ad pofteiosrfcraium catuli fc*
quuniur parcntcs;a cefpite luo virgulta non difcrepant.propa-
go vitis propriae icruit origini 3 &
diferepat homo a fuo fufus
initio.' Cîd dicamus illa beneficia , quae vel extraneam per/o-
nam poflunt obligare ? Nutriuniur a paniulis; iplis laboratur;
ipfis diuitia: conquiruntur & ciim fibi vnufquilque credat

:
abundare quod po^nidet cum a patribus adhuc quccn.tur pro ,
altera potius aetate peccatur. Proh dolor/ non merebimus eo-

rum affedum pro quibus fubire non recufamus exitium?
,
Maria tempchatibus excitata genitoris curairon re-

ipfa fxuis
fugit vt peregrinis mercibus acquirat quod proprise foboli re-
,
linquat. Auesipfae, quarumvita femper in elciscft, naturam

fuam extranea forde non macnlanr. Ciconia, redeuntis annt
iugiter nunciatiix , eiiciens triftitiam hyemis laetitiam verni ,
temporis intioduccns magnum tradit exerrplum pietatis,

,
Narn cum parentes eorum pennas fenio coquente laxauerinr,

nec ad proprios cibos quaerendos idonei potuerint inueniri,
plumis fuis gcnitoiurn membra fngida rtrouentes, efcis corpo-
ra lalla reficiunt:& donec ih pnllinitm vigorem alis crandau-a
redierit, pia viciffitudine iuuenes rccklunt quod a parentibus
paruuli acceperunt. Ideoquc non immerito v ita longa feruan-
lur,qiii pietatis officia non relinquunt. Haden.Gaffiod. Hanc
naturae legem, quod plerumque a fcclcratis quibufdam narurx
monftris violaretur ,
iura ciuiiia confirmaiunt , vt lib. 5. Si
quis a liberis , D. de liberis agnofiendis
de alendis libtri^ ; St
ac parentib. Cod. vbi rerponfum hoc kgttur Antonini Fi]:

n A R E N T V M N E C E S S I 1 A T I V S I B E RÔ S S V C-
Ji .
cvRREKi IVSTVM F. S 1 C 1 ta men 3 li men 3 pr X ftar 1. 1
debent pro modo fiiculiatum & fi non praefienrur , captis pi

: -
grioribus & diftraîs cogetur quis fatirdarcfententiae. Trat^k-

uit hoc argnmentumB ifiiiusM ignuscrationibusd?
Nonnulla cxPlatonei.Alcibiad. petas licet. Arift. DcanimaL
hift Plin.io,cap.2 j,&Val.Max.lib.5.cap.4. Prou.«i.77:r:^,yf7r».
Aerio nido*'] Axo^c^ Tubic^to adiundum apud
Virg.i. ecloga:
iêc gemere aeria celabit turtjur ah vlmo.
^.Prtlun/ocs eadem rarfionc dicuatut aeriae.
.
ipt CLAVD, MINOIS COMMSNT.

Ciio •
infigni6 pietate.'\ Petronius Arbiter Ciconiam pietaticulm-
m4 m fctptrii cem appcliauit. hinc in numis Adriani fculpta cft cum inicri-
•
,
ptionc, Pietas Avgvsta. Reges enim antiquitus fummo in

Reptro Ciconiae gcftabant effigiem, in imo Hippopotami , ait
Suidas iTtadmonerentur, pietatem plurimi cflcfacicndatnifae'
uitiam & crudelitatem cohibendam atque comprimendam.
in/ignispietate.^Hocelogmmtribmt^ntx fuo poeta prin-
ceps initio 1. .Êncid.quod reperitur ab hoc noftro,incinblcm.
cuius inferiptio, Pictas filiorum in parentes. Verbum, pietatis,
quod obiter, inde didum, quod quae in ea fimul ,
quafi peni-
tus, in penetralibus recondantur. Tullius vfurpat id voca-
bulum ad Lentulum , per quem fuerat ab exfilio re-
faepe, fed
uocatus. Sicenim i cpiftolarum initio Ego omni officio , ae
:
potius pietate fatisfacio, &c. ldemcpifi.9. lib.i.eiufdcmiPcr-

iucundae mihi tuae litterae, quibus intellexi te perfpicere meam
in te pietatem quid enim dicam beneuolentiam , ciim illud
:
ipfum grauillimum ,
fandiffimum nomen pietatis , leuius
^
mihi videatur?
InutHii Imefles.] impuberes, quibus propter teneram aetatem nul-
la pars corporis pilat ait Nonius, de hoc verbo multa dode
,
Eornerius nofter Selcdion.i.cap.29.

pu 7os pignora.] Appofitio. Liberi inter virum & vxorem tan-
quam vinculi 6c charitatis mutuae habentur pignora. Ouid. 3.
Fafiorum;
Int^ [mu natos pignora chara tenent.
Liberi figm-
ra. SicNouclla Valentiniani delibertisrltaque libertus ,
qui ciuis
Romani priuilegium fuerit confequutus,fiue vnicum pignus,
fine plures cuiufiibet fexus habeat fiIio-s,cum mori coeperit, fo-
boli fuac ornnes proprias fi maluerit facultates fupremo fecurus
dimittat arbitrio. Claudian. i. De raptu Profcrpinae,vbi Pluto
queritur fe priuari fpe fobolis:
.AJj ego deferta merens ingloriu4 aula
Implacidas nudo folabor pignore curas ?
Et paulo poft de Cerere:
Commendat Siculis furtim fua pignora terris.
Idem 5. ciufd. operis,
reuocat tandem cusi odia chari
Tignorii-.
. AD
AD EMBtEMA XXXI. AND, ALCI ATI.' jfp#
AD EMBLEMA XXXI. .
H K.C Epigraphc non plena fatis eflc,& argumento carmi-

nis accommodata mihi videtur. Velim itaque rcponilic,
jibslmenttak mumrihu CApmndii. Cci&iei um ciim nuper forte U(iM
fortuna incidillcm in Ariftcae Graeci fcriptorislibiu, qui cft De

deludaorum^
lege Diuina, coirtmode fefe locus obtulit huic Emblemati non

parum accommodus. Ille fic :
^trutpcuf y, '97t
^ 'fAsyna
^âtyltircu iXuhZi eixttLv Jiitatexviilf ^
\Lu jr<<v 5«. id cft ,
Interrogarunt (ludaeos intelligit)
cuius rei manus ablucrcut vota fatluri. fignificarunt illi
caufa
id fieri in & aigameniom nullius (celeris perpe-
lellimonium • .
trati. Nam quod per manus omnes corratus folcant expedirf,
ira pulchre & fanê ad iiiftiiiam omnia referebant. Apud

Aiaypcios per ignem A: aquam, vt quae coritincientur turibulo inthwtbuii:
&phiaU^
& phi rla.maculas.labervedeteilasclutcfiquooptimedidiciraus
fignificari. Apud qualiiam qua qui
gentes fuflitio erat in vfu
,
proferiuebaniQf funus ,
quia polluti , haberentur aqua fparft
folebant lencm liipcrgrcdi , vt qui fibi perfuaderent purgatio-
hem ita fieri. In aqua puritate hanc in(cliexitCaiullus,cilim ait:
ût quilibet qui puriter lauit dentes.
Nonnulla lunt apud Calliodorum praeclara monita , qUoe adi
id maxime faciani.cx eo petat qui volet lib.9.cpifl:.i9.5c iib.il.
'
cpift‘8.
MdrmoreAtniumulis.'] Hac funt iudicisaequillimi notae, quf- Jiqwtluir
bus poft mortem vcl maxime celebretur. Siquidem vrceolus vel m^lluuium»
aqualis vna tumuli parte, malluuium cum mantili in altera de-

pidum, arguit fcpulti hominisin adminiftranda iuftiiiakqui-
tatem & innocentiam. Quae virtutes vt iudiccrri quemque
maxime commendant 5 ficab eo fiabfcedant.noniudcx , fcd
impius 8c inhumanus carnifex habendus efl:. Reclamant enim
aduerfus iniquos iudices.Ac diuinae & humanae conftitutiones',
quod inRcpubl. bcnelibcraliicrque inftituta nihil debeat in-
corruptius obferuari quam iudicium quod lingua faepiuS
,
quam nummis Qâmobrem non iniuria Gice-

peruerti folct.
fo dicebat fe non intelligcre cur qui fentenriam pecunia cor-
rumpit, pccna dignus fu;qui autcni oratione, laudem ferat. At
praecipue iudicis cft nec muneribus , nec afFeiftibus priuatis abi
aequkatedimoucri tdebet enim ipfe perpetuo meminifte Deum'
babere fc iudicem, cuius oculum nihil eftugcrcautpraCierirc
N poftit.
1^4 c L A V D. MINOIS C O M M fi N T*
poiiit.Adhaec, quantum ad fymboia propofiita rpc(tat,rtiallu.
uiumSc vrccus integritatem iudicis, & a muneribus capiundis
abftinentiam repraefentant. Manuum fiquidem abluenda»
MmU» dhht.•rum gcftusolim fuit innocentiae quardam aperta demonftra-
rt ftii «Um» tio. Ciim enim quis fc mfontem immunem a crimine &
aliquo vellet indicare , fcd nec vllum in eo admittendo alTen-
fum praebuifTc ,
pracfcntibus quibufdam manus abluebat* vt ex
eamanuum munditie puritatem animi declararet* Huc qui-
dem fpcdlat illud regij Pfaltis.Lauabo inter innocentes manus
meas idcmquccftintellcdum a
: peruerfo nollri Redemptoris
iudicc Pilato ciim accepta aqua manus abluit, innocentiam
,
profcUus , crimenûc in ludaeos rciicicns. Qôd annotauic

PieriusHiefoglyph.35.
Vas terreum aut aeneum ad aquam excipiendam aut
Vnetu»
hauriendam. Malluuium,fiuc pollubrum, vas cftfiuc lebes ad
manus abluendas, quafi manulauium.
/«i di5«W2.]ludex,vt vult Varro, iundo verbo dicitur, qui ius
diceri.
dicit. Ius dicere ipforum cft magiftratuum. Cicero pro Flac'
co:Quiannoantc Idem ad Atticum
ius dixerat. : Quippe ius
Laodiceae mcdiccrc ciim Romae Plotiusdicat. & 10. Anto-
niana : Qm ciim Praetor vrbanusciTet , vrbccaruit lius non
dixit.
Sed paulo diftinftiusen: explicandum , ne mihi diem di-
id
cant Didicimus itaque ex Vlpiano, 1 Ius dicen-
iuris ftudiofi. .
tis, D. de iurifdic.omn.iudic. los dicentis, hoc cft Praetoris, of-
ficium eftclatiffimum. At non modo praetorem intclligimus

iuris dicentis nomine, fcd & praefedum vpbi, vt D.dc oft'. pracf,
vrb. 1 . i. &, Dcin ius voc. 1. 2. praefidem prouinciac, l.ciim hi,
§,red nec mandare, D, de tranfad. & aedilem curulem , qui cer-
tis decaufis ius dicebat de aedilit.edifl. fuit tamen magii
, l.i.
Vfitatum, vt ius dicentis verbo Praetor appellaretur , vclut iuii

dicundo prae aliisconftitutus, 1.1. §. populo, D.dc orig.iur.Al
de vrbis praetore id modo intclligimus : alijcnim qui creati
funt Repub. augcfccntCjius non dicebant, fed tantum de capi-
talibus quaeftionib. cognofccbantjquaeipfisobucncrant for-
te,Tndc Qi^fiiorcs appellati. Ne longior fim,ita ftatuo, alium
fuifte a Praetore iudicem, &
a ius dicente quod planum cft ex :
M. Tullio, i.in Verr. &proRabir. Poft. Itaque diftinguimul

officium Prxtoris,&: ius dicentis^ vt ftipulationcm etiam prae-
toriam a iudiciali : tametft aliquando ludicis & praetoris no-
mina confundantur. Etenim temporibus Imperatorii (quum
antiqua pene omnia ohfalcuciunt vna cum linguas Roman«
AD EMBLEMA XXX!. A N 2>. A L C t A T f.
puritate} iudicum nomine quicunquc magifttatus etiam maid- '
res appellari coeperunt.

purashdhHtfi tnantii.'] Hi puris manibus riucre dicUritur,-p„y^ waaui.
qui pure atejueintegre vitam tranfiguhtrqui neque dolo neque
aftu aliis negotium faceflunt: qui denique runt(vt bic Alciatus
mtelligit) uJhî'cx.i}79i , id ellâ munfribus accipiendis alieni*
Horatius paulo deflexit:
— /i ^««.inquit,
Zt viuctt furis munibw. Sic dicuntdr in Nouell. 8.
Nequidtamcnhicnotadignumtranfiliam,verbaIu-
primo Codicis , titulo de
ftiniani quaeintegra reperiuntur in
mandatis princjpum, huc adferibam digna quidem illa quae ,
literis aureis pallim configncntur;<J'«7v(’»u» n

hortas •rrô nSvalStôir etTFU$~
ntv ^3 tt <c: i5f*7v r» rif*» ruf fnjh- ;yt&er^<|

fis 3ir7»euJ ,
fiirt iâHâfos t ftri'n\Kar\or<^, uXL' ccpxei(S^
f*af0/g T>7f Jêirs a-atorx ^«W
rZf TTtQ/i PT ecvrols uoi4nu^9%t 0yXJcTlhy ro
Oportet igitur te pure rwrcipicntcm hoc adminiftrationis mu-i
nus, procul ab omni largitione, prsC alijs omnibus, mundas ler-
uarc Deo, nobirquc,& legi, manus, nullum lucrum continge-
re, neque maius, neque minus, nequeeaptiofum quiddam con-
tra fubjcftos facere negotiando, Ted contentum cfle foiis a fifcd
tam per te quam per cos qui circa tefuntjpu-
tibi miniftratis,5c
ium yndiqueferuare ius. Suetonius inTitoaitjPontifica-
cis
catum maximum ideo rcprofclfus accidere , Vt piiras feruaret '
jnanuSyfldcm prxflitit.
AD ExMBLEMA XXXII.
i GN1 I eAT fibi rem efle cum quibufdam rabulis for enfl-
S bus, malis vicinis, fuas asdes
rent luminibus
ita alte
fuarum aedium atque a quibus fic importuni
:
extruentibus, vt office-
fatigaretur, vtolim Phineus ab Harpyiis ,vt paium abeflet quin

propriis adibus cxpcllc:rctur,nifi fiiceurriflTct animi probitas 5c
integritas. Sic enim viri boni faepenumero ab impbrtunis do>
minis deturbantur fine vlla legum 5c honefti ratione , nifi
aequanimitate ,
rcl potius numinis aliquo praefidio i 6c quafl
ariete viiidiccntur. Dcmofthenesin Cailiclem:T<);^M»-»vFg9 ^
yu7$i^ 7»;^^«»: id cft, Nihil molcflms
N A Cp
CLAVD. M I NOIS COMM EVt.
poteJft,quam in vicinunrmaluna
cfle &
auaruni incidere.
cuam illud Pindari non aiaJe.quadrabit cxNemeor.io.XrtAesr^'
: Pcriculouim cftconicndc-
i,7jpiTnt(n.rc)>tAt'Ka% %^%osoyetv
i'c cum potcntiodUus.

pariete.’] ProcclcuimaticuSjdadyli vicc.
tene nummati. ]iior nuas i.Epi^.
At bene nummatum decorat fuadeU^ Venusque.
Cic. 2. m Rullum rno-n minus bene nummatus, quam egregie
capillatus. Ammian.Marccll!n.l!b.i.|.Si ad aliquem benenum-
matum, tumentemque loculis honcllusaduena falutatum in-
troieris.
fataguntq^vel vltr} ,^c.] hrgmim violentus diai- &
tum animus., a quibus in primis ell timendum quippe qui ne- ,
que ius neque bonum, fed ncc aequum colunt. ratione pu-
todidum a Platone 5. Legum ivaldediuites homines non ede
bonos. Refert Plutarch.-iia quendam dixilTe Syllae glorianti;
Quomodo vir bonus elFc potes qui tam magnas opes poiTur
dca£,cum nihil a patte acceperis?
. Ohfirmre noflrk lumimbue.'] Obftrucre luminibus vicini
OhHrHerelu^
mnibta quid.
druduram aliquam iuxta eiusaed.fi-
Cium facere, quae lumen eidem eripiat. Obfttuerc enim lumi-
nibus , verbum antiquum iuris. Vnde Cicero pro Domo fua;
Cum ille negaret , inquit , primo fc luminibus cius obftrudu-
rum, minabatur. Idem in Bruto: Vt horum ccncifis fententiis
(de Phiiifto <Sc Thucydide loquitur) interdum etiam non fatis
apertis cum breiiitate , tum nimioacumineofficitTheopom-
pus elatione atque altitudine orationis fuse, quod idem Lyfias
Demodhenes : fic Catonis luminibus obftruxit haecpoflerio-
rum quali exaggerata altius oratio. Quod diduma Cicerone
per metaphoram nemo non vidct,pro co quod dixilPet fine tro-
po^ impedimento fuit ncorationis CatoniansE lumina vide-
rentur. RcdeThucydidcsrôrriff «gi/yftVrflerrriiosTo uvftTm^
Ex vicinis malum bonumvc profi-
cilciiur. Harpyiaram vero fabulam Plutarch.lib. Dcvfuravi.
tanda, torquet in debitores, qui grauentur acre alieno tolerant :
cnimaefuftinent tanquam Phineus Harpyias illas pennatas

pafccntes,&c;«i< 0 (pt%^s u^Ttvieul^vui uTnTrriÛiQoT^tsirte • Re-f
feram Alciati verba ex Commentario ad tit. De vcrb.fignific,
5. 1
} 9 Finge, inquit: Concedit lex volenti laute sedificarCjVt vi-
-
cinum ad proximae rei venditionem cogere pofiit.an eum quo-

que adiuiiabit.qui lautum aedifycium perfecit, fed addere illi ali-
quid defiderat ^puta hortum ampliare, tcl ijnpluuium ? qua in
ce cum
C
AP EMB lEMA XXXIl. A N D. A L C
I
97 I A T I,
rc.cutn ego impeterer, n‘?g.a(3am adiuuari, fcum enim ornaiui

vrbisrationeita conlVitutum ciTei, 5c qui ciues adcxpolicrida'
scdificiaincitarcniiifjin eo qui iam per.rcciiiet, hjtc ratio IbVura
non habebat. Pa jlo poft ita ryefuni ciim non tam lUti me6
quam iudicibus difEMem,trahreg'i,Tt Verilfi (it iilbdH^
fiodi, 'fjiti « Uh yiiTat quod, v( ai^

lumella,non iolum de,bpuc dicitur^led etiam de omhibifsfedi’^
tibus rei familiaris' udeb refert hon Ifa^jrre malu^ Vicinunv
j
^
hoccAIciat. ‘
V . ..
geminae oûem tmcûam ?'hmedri^'anf Hefiqdb*^^ HdfpyU qu»t.

cutus , duas tantum Har.p}Ma5 ftatuiu YjVgd. hiam mcmiqic,
quarum nomina Abliq^ Ocypctc, & Celaeno. Finguntur
eres monftrofiE facie virginca , vnguibus vultures rcferCA^s,
,
‘Vhineut*
>«jTj t 5 «tp5r«^«i»,a difipiendo di^«, ynde Sujdas ait,«^5mjie37»s(^
MX4. Src autcnjhafeet fabu|a.//]f’Klneurn yxorc^

xilie Cleopatram ]Sojcscl& Oruhyra? l^rjam traduqt j cumÛC
j
alteram norninc id^^tn.^DVdani riliam^^^^CF>^d^xiÎct,^^Cll^^

nefario fuafu fi]ips'fx‘CTcDpatra fufccpto^^ ex^^âujt :
«yfa dicitur Ac Ipy^^Biiscxcac in cum^que rnil^â^
pyix^^quac cibos Sc incnfam eius diriperent , i urp ifl.mc
fo- i
darent. Qu^bd vero Zetes & Calais cum'

'Argbnautis Cplchqs itta
proficifcenicsa rcg^Phineo iurcepti fuilT^t hpqoriBce.Vtûm
hac intolerabili moIefluhbcrarcnt,Hairj^’ias nisgbi dexterita-
tepepulerunt, 6c in Plotas vfque infulas paftcuii funt. Caetera
ex 5.x^ncid.Virgilian2e,6.£c7*Mctambfph.puT<f,j)Ct«. Vide
etiam Valer. Flaccum 4. ArgbnautTc. Sed quonfam nobis pro-
pofuimus fabi||is allegoricasenarrîbhe&adiiccfe,non vi-
0 fi 5
debitur a rc alienum, cxplaneVus fi
intelligatur. San| npminis indicat, Ha^yiaryiaci^

yt, vis Harpyid
iipjta t vnd e Ha r p,?^,
i ii
V pa Fjc ycr^b u ma p u d P a uxu mrful- I
geqtius ait,ideb yu^nOi^qjg* qi4od^ra.pin a ômnis (ferifcfqat

Hjgi. q.qoi
> ^
, j
nullin^q.qj;
tur qujra*piunt,^piijjl|is''^’pcrtO^'q‘pbd 'u”
Cur veluerei
cuj lUcceditÔsq^^ll^^^jJV^ 3brconpUntu7..^.Hinc cmm Harpyut.
Cur plumk
l^prnma e-re, Oîanquaim #sô^tbjl«s* alienum;
pr<tdiu.
<^cypctc.,eitiup
, .
, ,
,;ens,?'Ccl^'ny^^ y croîgOm* Suhi: qui per Curtref,
tres Harpyi^s^lYîîApi^ » vd- êUo.
Imt, (Dpinor autem' bic i^jciatum de induurl^dyiarumya^^ Ocypttt»
meminilTe, vtad rem ru.am, itl cft i d‘u6yvicirip?â.ccqmm^ Celant,
ret,. lllcquidcr^ ait^Hatpyiss ira tqnantis

aûerfas^hmcuniiliipulft a Poeta fingi .
qubd quaecunque
N 3 maxima
,
C L A vo.’ M IN O I S C o M ME N T.
rn^xima oriantur mala /irxdiuinsEfoleantaflcnbi : &Thco»
phraijtuj hafcc tcmpcftatcs, fterihtatcs, 8c aiia generis ciufdcm,
qui non yitio terrae ,
fed caelitps proucniunt, t5
appellat, id cil, cipfam Deorum numine vrgentem. Si
plura de Harpyiis requiras, corifulcSyntagma 6.HiftoriaePeor
'' • *
rum
Accommodat fabulam. Propriis aedi*
bus ecacre cogar, 6c his expellar ,
nifi mentis integritate & hor
neftatc vindicer, mcque tuter , ft olim Phineus, Zete & Calai
Vitx innocentis confcientia(vt hoc
adolcfcentibusfortiflimis.
muri ahenei, qua nimirum quis
vei djjitcr adiiciamjeft ihftar
fuftentatus, non eget Mauri iaculis » nec arcu ad retundendas
.-> 0- inhdias iniquorum 6c violentorum hominum, itaqueroga?
metu careret ? inhocenS,ihquit,& eius qui fit
Bias qiiae vita
^fibibchc cphfcius.riam omnes aiiimum ihnocenrcm amant &
'charum habent, vteft ^pud Pindar. aded vtipnocentem dam-
nare pro grauiflTmb crirriine fitiam olim habitum ; ergo malc
Celth Arcni» quod Archilochum interfccilTctrCaccilio Metello
cfe jbahnaVis ciirA caufam triumphanti rAtfalo regi Afiaf.quod
ihifpntcs amlcpsotcidilTet. Sedhxcfatistlpngiiis cnim oratip

cuapatur,
iSu mftpnt Zetes
f»
_
, sar? 8 ^m
^ fd eft:
^ ^
fiden ti animo velociter ornabat rex ventorum Zeten Calaim-
" '
quepaterBoreas viros, qui alis ih tergo moliebantur ambo pur-
,
pureisl !po‘ream autem Ventum cfie Septentrionalem nemo
fauadquid'^ cuius filij dicuntur Zctcs & CiJlafs'fi<3:is ingeniose voca-
buljsh Ex hPmihum ctymo hbn eft dtibiUm quin fongeraul-
, . qii^ qiiafi rtps ipaiiu diibanf Ad epgnitionem
' ,
'
, ferum v^bjb;i^drcm,& quidem magi§ ajyertam.CertJ rfeihi placcc
r ^ • fc!fpIiaft'^Pindariacumen, qui eo loco
• pe uar» qubdiiimium flet,intei‘pictatur ijiiKfiff vero, vi
' qui ««», quia leniter flet. At ad rationciri pliyficam non
vfurpat AIcia'ibs 5 fed ad more^conuertit.qubî^lius ingenio-
’
. hominibusTuum id fArmen oflentet.

' *
Integritî nofivA , atque anirntu qmfitor ht^tfe^L ,
Nam fortace ,
qUoariibii (fefigrtatur inte-
grit^s»ani«iu§ autem q4?fliorboncfli,cflilW‘^^7iff,aKrei» no-
'
'
meti
AD IM
B LE M A XXXIII. AKD. A t CI ATI. 190
rtcn habens, quod quaerere (ignificat. Idem video poflc obfer-
uan facile in Homericis nominibus permultis , & iispcrfonis
quz a Platone inducuntur quae nomina interdum totiuj^du
:
(putationis argumentum implicant.
AD EMBLEMA XXXIII.
H
quam
oc ex epigrammaton Graecorum libro ^.fumptum pul-
eft aemuhtus quo fub nomine Ariftomcnis Impe>
chrc :
ratorcm Carolum V. celebrat, alluditquc aperte ad aquilam»^
in fcuto habuit, 5c imperiali (lemmate, qux fortitudinis
^
Motam prae fe ferat. Ea enim vt dignitate exteris auibusante*
ccllit:ita illcPrinccps alios & fortitudine & fplendorc nominis ,, ;
longe anteccdit.Epigramma cBAntipatri^qnpdhuc adfcribcrc^

non piget; - ' >
AltfS ‘
y (yot i
i‘(i?\.eaîêi^9lnri(piJ^nff}fnziiXs4cu'
“
ttîpLcn KoC cfti -
,
"
lûnciafarelouis pfApes^yoUttbtM »les$
'
“ ’
Cur mAgtti ad tumulum ArtSidmeniil .

•
Hac homines momo:volucrum quantum optims viu$.

Tantum hic herodioptimuc inter erat. '
'
?
Stiparint pauidd timidorum bufla columba,' . :
AjflegQ deleborfor tibtci vfque viris. * - :
Auis louis Saturni), nuncia

quam ob'cau(nim(laf
Ferox, fuper magni tumulo Atiftomenis?
Nuncio hominibus, quod quantum pf«ftantiflim3|
Volucrum fum, tantum hic femideorum (fuit.)
Pauidx quidem pauidis affidebuot cplumbx.
Nos autem interritis virisdcledtamur.
Tare age quid fedeat louis ales nuncia pernix
Magnanimi tumulum trux ad Arifi omenti?
Himirum quantum alitibus fum robore prajlanst
Tantum femideii praflitit ille viris.
Sic hufiis pauidum pauideu decet ejfe columbae:
Nos vero intrepidis figna fuperbafutnue.
Antipatri cxftat Epigramoia cette nobile in Platonis, diuini
N 4 homi?
1
266, CXiAVI5. MINQTS COMMpNT^
Jiominis,timi^lufn, cuiujf animam ad Tcpulclirum e coelo alia«
p/am in (pccicm aquilcE dicit:
«flTV, TfjrTs /Ss€«ic;y4? vzTjp tifaf,
9i«if «ix5» >v^TrP7c,esrg«fj ..
4'»;^?^ «V*< nîaTTitiK^ ^^TirliXftftDS #f
Cwy aquila ad tumulum hunc volitas d'tc:nunquid ah afirt^

Hic habitare Deftm forte aliquem mtuita es l
Imo anima extinHifum diua Tlatonu „Olympum
,Â colojfed cisrptes 'terrigenum Attica habet,
^phfer^Mfur. « mlucrii Saturnia.'] quafj dixeris loiiiana; nam & lupitcr dis-
citur Saturnius. VirgiLin 4.

Nec Saturnim bu oculis pater accipit aquU.
Sic apud Homerum, multis in locis »£ctf,<Ji5y.
ma.gm ArtJlomenU']oCpm(Mfyi?,o}pi\a\o& mentis hominem Co-,
na.t,ajt Pjndari’SchQliaiks *.& Paufan. in Mcffenic.cum Grae-
corum pmniutn optimiirh Apollinis oraculo judicatum re-
fert :quod & alicubi;ConfirmatD. Hieronymus. Vir fuit admi-
randae plancque ftupepd;^ dexteritatis , qui de Lacedaemoniis
vidorias nobiles retulerit , a quibus bisatque iterum. captus,
mirabiliter euarcrit. Icd tandem ab eifdem qccifus , exedo cius
corpore (videndi caufajcor liirfutum cft repcrtum,«Llin.lib.i i.
ca p. 3 7, Vfalcr.Max. lib,i,jâp.5, meminit Dion Chryloftom.
oratione 3 5. initio fercy_ _
quantum inter aues.].C 0 \\atiop 3 nam,
Stmiiei» ^^zw/Wm^/er^^êmidei funt Heroes illuflirjes, 5c nobiles yi--
ri, quiquoniam ad Beor.qrn immortalium naturam quam-
proximeacccffcruntj ^b imperita plebecula, 6c Poetis iplis(qqt
vulgarem opinionem velis^cmisquecoMfedati funt) in nume-
rum Deorum relaticieduntm.Hcfiodus:
—— r: , n,,-
'•
'
lupitcr Saru/njus fecit û 4 ius& melius.

Virorum Hcroum,dmAn;um genus, qui appellabantur
Semidei, —— >.,1 :.;v
Ouid,r.Metamorph, , i . V-
Sunt mihifemiderfylueHria numina JPaum.
& Siaiius in 1 Reges fcmidcos appellat. Lucianus in mortuo-
rum dialogis lub Tr(opb.onif perfona , inquit , er/t c /uvr
iUiiTe iri. Mitto quac
îuutch.dc oraculorum defedu difputatpquasqucD.Auguft^

io.de
-
AD EMBtEMA XXXITT. AND. ALCI ATT. 201

10 . dc ciuit. Deicap. ii.aliiûc ccrtc multi iciulcrunt de he-
roibus.
'InfidMnt timida, ^c.] Columbam pro trepidatione & timi-
ditatis fymbolo poncte vulgatillimum fuit antiquis, nam 5c
nomen illi apud Graecos hoc ‘dem lignihcat deducitur ;
enim a rf j|»,quod cft trepidare. Homerus enim fic;

stj '^ Zocriuf fnhetatnt iSuaf hoc efl",
HApauid&greJfufimiksfthtere columba. Ouid.i artis.
Vi fugiunt aqutloi fimfdiffimu turba columba.

JîcriusHieroglyph. lib.ii.id feite pcrfpicucquc declarat.
bufta.l fepulchra.Iuuenal.Satyr.?.
portandum ad buflafadauer. Fufium.
OuidiusFaftorum 5 .
Compoftuf nepos huUa piabat aui. Et Virgilius:
—femiujlafj [eruant Buiia.
Cicero inPif Quorum ego furori nifi cc/riflTcm.inCatilin^ bu-
fto,vobis ducibus, .roadtatusciTem.Mortuorum cadaucra olirn
cremabant, &
cineres, quae religiose afleruabant, bufta dice-
bantur quaficombufta. Cicero tamen 5 Dc Icg.buftum pro
;
.
monumento accipit, rt 5c Sucton .pro fcpulchro.

,
"
Aquilam Romanorum (rerum dominorum)in-
. Jigncfuiflcquamplunmi auctores referunt. Neque vero id fi-
ne caufa fadumconiicio. nam vetufti quique aquilam auium
;>
principem vocitabant : vt Horatius proinde dixerit ei louem
;
permififfe regnum in aues vagas. Obferuabant enim cius auis
prxftantiam virium , eam politam concinnam , intrepidam,
,
I
jdrenuam liberalem quaeadiundla perpetuo fortem debent
, :
1
Principem comitari. Sed &
aquilino nafo homines regios a p- êjuilimndfi
;pellarunt,teftibusPlatoi\c Plutarcho &
ita vtPcrfse ad re-
gnum nemini aditum liberum concederent, nifiquiea not^
dnfignis effet, atque Gyrus,ille, quem aquilino nafo fuifle mc-
'morabant. Pyrrhus etiam Epirotarum Imperator, Aquilae co
gnomenfibidatumafuislubcnsadmifit. Cum enim milites tûtU didm/
clim Aquilam appclla0ent: rf )l\inquit , i 7^ 7 ?
Qmd vero non debeo ve-
{ ilris armis tanquam alis pernicibus ih altum tolli? Imb vero
apudThebanosAquilae vtfacrxaucs coIcbantur>vtapudi?igy- facra
ptios Crocodili,lbcs, Cynocephali. Non aufim equidem tran- ûes^tubtu..
rUirc, Aquilam olim rerum fucceflum profpcrarom portendifTe,
Ificcnim lupitcromenoptimum cepit, cura fibiaducrfusTita-
inas proficifecnti apparuit Aquila. Practecmitto lubens quae
prolixa funt in Xenophontis commentariis. Certe A quila m ali j
5 referunt
tot C L A V D. MI N O l S COM ME NT.
referunt GordiJ, pauperis alioqui viri, in curru per totum diem
feffitaife ; vnde regnum Phrygiae filio Midae praemonlfratum
volunt. Ciim Hiero admodum adolefcens cifet , medio- &
crium homo fortunarum , primo bello quod vnquam iniiflTct,
Aquila fcdit eius clypco,quod praefagium regni fuiflTc creditur.
Tarquinio Romam migranti Aquila pileum e capite abftuiii:
tAqmla mun.
vndeTanaquil vxor vaticiniorum perita regnum illi ponendi
coniccit.C. Mariuspuer Aquilae nidum cum feptem pullis in
agro reperit.- cuius ominis ratio fuit feptem Confulatibus
oTknfa. Celebratur 6c Offauij Cagfaris Principatus primum
Aquilae offento notatus. Cum enim aliquando inviaCam.
pana pranderet. Aquila ex improuifo panem ei de manibuseri'
puit , de leniter deinde reddidit. Nec praetermittendum quod
legitur de Alexandro Macedone, quo recens nato, Aquilae duae
in culmine domus per totum diem Tcdide dicuntur ; quod
omen tum primum captum fuit duplicis Impcri}, nempe Alia-
ti ct dt Europaei. Sed hxc dum colligo,fcrc non ientio mihi ad
reliqua pergendum.
AD EMBLEMA XXXIllI,
*Tt»h[pfhia
Mpt^ttiduo.
bmcpmpye.
keafav»bu.
D vqbvs his verbis, FhilofophoEpidfe-
bene viucndi ratio comprehendi
to familiaribus, tota
poteft. Primafiquidem ad patientiam adhortabatur^qua quif-
que difeeret tum aduerfos fortunae cafus, tum etiam laborem
aequo animo perferendum altero , eReab omni luxu , potilli-
:
mumque venereo praecipiebat abftinendum. Q^se duo praece-

pta duobus hifce verbis comprehenfa, fic Horatius illuilrauitj
findet eptatam curfu contingere metttm^
Multa tulit fecit^ puer.fudauit ^ aljtt,
Ahfiinuit Venere ^ Baccho.

In tolerantia conftans hominis animus agnofeitur, quando fei-
licet malis non cedit, fcd contra audentior exfurgit. Vnieafi-
quidem conflantia hominem ab hominum communi fece dif-
ferentem maxime, 6c longe nobiliorem facit;quandoquidcm,
vt dofte cecinit Prudcntius,omnibus afiis virtutibus , focic- &
|atem& auxilium fuum fortis patientia mifccatjvirtusquc om-
nis vidua (It, quam non patientia firmer. At quantum condu-
cat abftinentia, quantasque habeat vires, pleni funt au^forum
{ibri, plena antiquorum monumenta, tam enim late patet , vc
pa
. . :
AD EMBLEMA XXXI UT. AND. AtClATT, 20j

per omnia omnium viitutum domicilia fere locum fibi fuo iu«
re rcndicet.Hinc apudLa£lantium triplex ffatuitur virtutis gra*
dus: primus efl; a malis operibus abflinerc;alter, a verbis malis
tertius, a rerum malarum cogitatione. Sed vt paucis, quemad*
^
modum Patientia & Abftinentia duae virtutes funt prae ceteris •
?tiles,fic iisoppofitaduo vitia Intolerîntia nempe & Incon-

,
tinentia, multo omnium grauiffimae cxitiofae maxime dice-

bantur Epideto (teftc Gellio lib. I7.cap. ip) nempe ciim aut
iniurias.quae funt ferendae, non toleramus, neque ferimus: aut
^
a quibus rebus voluptatibusqiic nos tenere dcbemus,non tene-
mus. Itaque, inquit, fi quis haec duo verba cordi habeat, caque
fibiimperando atque obferuando curet , is erit plerunqueim-
peccabilis, vitamqueviuettranquilliflimam. Verba duo haec Tauri J}mii
dicebat, Hadenus Gellius, Alciatus,vti hoc ob
oculos ponatur,^f(C0A/K«7adiccir, nempe taurum roboris ex.
celfi,patientiflimum & abftincntiflimti animal.iE,gypti) enim
facerdotescuro fortem & temperaatem fignificarc vellent, tau-
rum valetudinis integrae pingebant, ait Orus. Onerum enim
& laborum otnnium patientiflimus eft, aerumnas nullas detre-
dat.indatque operi herili quantumlibet, fed & abftinens eftj
quippe qui poft vaces coijccptum, Cum illa non co'eat,vt idem
Orus hb.a.litcrarum Hieroglyph. & Plin. lib.8. cap.45. Vide
Pierium Valerian. lib. 3. Hieroglyphicon, De aduerfis aequo
perferendis animo,quaedainLadantius6.cap.i8-&Plutarchu$
Confolationc ad Apollonium, deabftipentia ycro exempla
longcmulta funtapud Val.Max.lib.4.cap.3
<i)i,î#.]Grai;itcr ad hunc fenfum Horat.i.Carm. 3
memento rehu4 in ardtm
Struare mentem ,non fecm in bonii
jibinfoienti temperatam
pitttta '
Exemploeft Socratcs,quica fuitxqua-
tiimitat'c,vt abeuntem domo,6c redeuntem eodem femper vul-
tu fuifle dicebat Xanthippe, tnorofa vxor. Stoici'ergo<»f«7;2i»
inducebant fqis difputatiohibus , haXyririouf ,
tLo imtîeur,
^ huc fpcdant Senecae confolationcs & fere om-
nes cpiftolz, quibus' tolerantia & fobrictas eruditis aculeis
, ,
inftillantur. Vwiufquc Tcrbi vim expreflit idem Horatius 4.

Carm.ii.
Vindex auara fraudis, gf* ahftmm
pntentis adfe cuniia pecunU^
Confuitf^ non vnim anni^
Sed ^M&ues borm at^m reHm
ludeii
—
204 C t A VD, MI NOI S COMME NT.
luclex honetlum pr^tnlit
Reiecit alio dona nocentium Vultu*^-^
At verbum fic.*
Nonpojfidentem multavocaueris
Rcîe beatum, reciius occupat
Nomen beati, qui deorum
Munsribm frtpmitefvti^
J)urdmqut ca let pauperiem pati»
Reiiisqueleto jiagitium timeu
Non ille pro cavis amicU
Aut patna timidus perire»
ItCPii illud dzrtyji C:c:
— per objlantes catevucu

'Explicuit fua vtrloy arma.
Kifi io co; ferre matllscum illo j Carm.Ji
lufium ^ tsmeem pr^pojiti v rum
Non cmium ardor prauaiubentium.
Non vultus ihjiamu tyranni
Mente quatit folida .'
[Êt tolerar-dahommty^c.^ Huic rerpondet verbum

'
Adhort«ifio clT ad pjiicntiam.-cuj fihmileVirgil. illud;

ûicqutd erit, fuperandaomnit fortunaferendo eji.
,
Et nimium felix, îc.] PMbU\m}iri\xsei\U:

’
Fortuna citmbUndiiuri captatum venit.

eum enim maxime timenda cH:,cum valde profpcra putaturi
ergo idem Pii blitis vere; ^
Fortuna vitrea tsl,quA cum Jpkndit,frangitur,
Horatianurti Hoc etiam vulgo triturn Sapim ventis agitatur in^
:
ges Finm.qixb videtur rerpexifTe ad tlla Herodoti, in Polymnia:

dsTetlTnaiyev^ ^Sxfc^ôv*^$ %6C, 'ou^$ eu^ccvruîcS^ ra
^ <rui%^ ho^t pttv fifus
p
us es Tct
êpJ)>iec TU roioc^TKtmrx irlei ttcuinftp^d^

vTKjm Alexidis hoc laudatu» ;
K^v .sCropfi r\s, ds'iotn%, TgofhxUv
ud rt J'», ^ uvnms-iouf '
Fortuna quamuisfit tibi proif errjma»

Semper auquid timeto ^diffidens i. I',.-; e,
,
FpiUettti.'] Stoicus fuit natus Hierapoli Phrygiap., ciiiul

quidem morum admiratio , vt lucerna
&c vitas tanta fuit
eius fidlilis tribus drachmarum milibus penderetur., Cir- .
cumfertur cius nomine Enchiridion mphis paradoxis rc-

fertillimum, quod cius auditori Arriano tribuitur ; contirKt li-
bellus
AD EMBLEMA XXXIIII. AND. ALCIATI. 20J
bellus ilicquafdam difputationcs admodum viilcs & fucem-
ad pcriurbationesanimi cohibendas,
iliuitiiahs^ttmremdnmA id cft tenere rannus abs illicitis,
nam abjcjac,hu nen cft vna diclio fed duze, conflata? ex pra?-
,
politione abs, & copulatiua, que, ne quis fallatur. Suadet ita»

quccontincndaseflc manusab illicitis, notum hoc,
I-Ji virtus,fUcitii abffinuijje bonis.
ûinon male conuenit Ciccrouisillad Offic. t. Bene Pericles,
cum habcrrtcollegamin praetura, Sophoclem poetam, hique
communi offiao couucnilTent, & cafu formofus puer pras-
terircr, dixilfcrquc Sophocles: O puerum pulcrum, Pericles /at
enim praetorem, Sophocles, decet non foliim manus, fed etiam
oculos abftinentes habere. Anacharfis Scytha eo geftu repertus
efl apud Solonem dormiens, vt altera manu pudenda, altera os
obfignaret, continentiae 3t filcntij figna exprimens. Duo enim Centifwa^
funt inhomine membra , qux nifi admodum difficulter edo-
mari pnflTunt , lingua nempe & genitalia. Itaque quod Ana-
charfis toto aetatis fuse tempore bellum voluptatibus indixerit,
jftfituis eius infcriptum fuifle legimus yXuos-vj? y<<^c9yj-i
,
Qjiarc cum Sacerdotes i^gyptij frenum libidi-

jnibus imponendum efle fuaderent , vin genitale manu cohibu
Itum 6v reprefiun» pingebant. Referrem quae de Alexandri Ma-
(cedonis continentia ab htftoricis memorantur ,
qui nuptam
mulierem attingere, neque Dari; filias captiuas videre fuftinuit.
|Sed haic funt in ore omnium.
Sic ducis itnptrtum.^c,’] .ffigyptij cum indicarent hominem j-auri
I modcftum, 5c qui facile pofleta male faftis aucrti, taurum gc-
i inu dextro ligatum pingebant. Si enim dcxtrsi genu conftrin- tw.
I
gatur,manfucium fc praebet, & vincula confcquenicm. Pierius
i eodem lib.3.
I
!
poplite.] poples, genu cft curuatura, pars genu oppofita. Lu •
canus: nifi poplite lapfo

VUima curuati procedent vnguU tauri.
a grauidii.] Huc pertinet egregium Ariftotclis
Sic fe continet
/crbum de tauro diftum qui feorfum a vaccarum
,
ronfortio & grege pafeitur, id cftabarmentatur,

, lauda-
:ur hic continentia , fuit in Drufo, qui fcvxoriferuauitinte-
rrum.quandiuvcrfatus cft in expeditione Germanica. Et Pefcc-

tius Niger ignarus rei vcnercae fuifle dicitur, nifi quantum libe-
uspiocrcandis impenderetur. Claudianus 2. delaudibus Sii-
iiconis,quo loci laudat pudicitiam Theodofij:
Hinc fuit vt primos in emuge difieret ignes 3
Ordiri^
aoS «LAVD, MINOIS CAMMENTi
Ordirtque virum non luTsuriaote iuuenta,
Sed cum lege thori cailo cum foedere vellet»
Obuius fcfc locus offtri D. Hieronymi aducrfus louinian. tn-
concedum maritis pofteoneeptuna foetum mulieribus iungi$
tum quod venter tumidus non fubigaiur fine periculo ^ tum
quod non fufeipiendae prolis caulfa coeatur.
AD EMBLEMA XXXV.
V
L«etu t
no filum «.
ter^retg.
Dt~
1
E x VIpiano Dcmofthenis interprete, hiftoriam primi huius
diftichi petitam fufpicor. Verba cius non piget adfcribcre:
Ic o\xivis obtrlw ei %êcXo) j

XVa^^wTEf t1 hs <TVf*f(^jîcc* T epihtwiFtt»
ptire-aB-iu^êttV
«4TOi sAdtf » €|«iort?vi T»# ciKit/oihts c^ris
€'z: ipririt ef^sTicîwns ei ^"Buhoi hd'e!>>(în9 uvtS

^
jswsc^ yrcc^Ttti ric ra rut T^.ifSjiar $ vJ?

X7n<fz{ %riee?iei cXou,i(B‘t)<rtcVj « 2^' Teret luntajsr^hlet ot^,tc7n-
SZ9 lipÛveet uiia^Hccje. « en rd 7nXc7rovtitT:aKd TTvAifiM, ov
«oT;,- T5? ixTe etÎf/Jci.iat<!rê?}\,cit%%^cMfA^nUi
%, soi <py><nt e Aleuas quidam ex Herculis fa-

B-is»v^lhiS> id eft ,
milia ThcflTalus tyrannide in ThelTalia potitus cft

,
deinde :
huinsctiam liberi. Qnam cum Thelfali nec ferre poiTent, &

quo fc verterent , non haberent , Philippi opem petierunt. Ii
ciim venilTct , Alcuadas tyrannos cxpulir. Cuius bencficij lio-
mine gratum fuum animum declaraturi, vfum friidfum Paga-
farum, portoriorum item ac mcrca'ruum vcîgalia illiconcef-
ferunt. Perfidi autem exiftimati funt vcl propter Thelfalum
,
iafonem, quem Mcdcasfregifle fidem conftatj vcl quia bello

Peloponncfiaco,cum vtraqueaciesiam ftaretin procitidu, ab
Athenienfibus ad Lacedaemonios defecerunt , vt ait Thucydi-
des. Ha^fenus Vipian. innafeitur autem plcrunqucpopularis
rebellio, vcl ob iniquam magiftratus adminiftrationcm , vel
intolerabilem Principum tyrannidem. Accidit criimplcrunquc
principi rerum gerendarum imperito, quod equifoni, qui duiti
equum alioqui violentum moderari nefeiat , nec chm fit opus
aut freno, vt fiftat, aut calcaribus, vt incitet ad curfumjaut mo* *
dum teneat, excutitur facillime, fcque ex cius manu equuS

eximit; Eodem modo Princeps importunus, in fuos pius &
«quQ faeuiens, yd etiam omnino regni adrainiftrandi prorfus
ignatus^
&
A 9 EMBLIMA AND. AlCIATT.
XXXV. 20f
ignarus, vulgi animos in fc commouct. Eam ob caufam dice- Eûitandipt^
bat Ariftippus bcncccflurum Regi &
Principijfi equitandi ab- ntia M-
tem primum icncrct:ctcnim fi alias difciphnasdirccrcr, id qui- tione i» prtaci^
pibui (km
dem hominum opera de vigiliis efHci, qui tamen rxpenumero tjft
i><P,
verum dicere ne quidem audent ,vt quod fciuut odiofiimcflc
principibus, qui ciim deliquerint, argui nolunt ; at equitandi
peritiam Princeps non modo ex hominibus, fcd ex equo didi-
cerit, qui adulari nefeiat, vt homo, nec certe blandiri, vt parafi-
tusaut fcuira. Si enim vel ipfc Princeps equum, vt decet non ,
rexerit, erratum ftatim equus vindicabit, fuumque rcflbrem,

quicunque fit , deiicit. Serio itaque prius ars haec addifeenda
principij aut fefe indignum reputet, qui in tanto dignitatisgra-
dufcdear, QuodpraeceptumalicubiaPlutarcholitcrisconfi-
I
gnatum memini ad hunc ferme fenfum Qui equos domant,:
iis primum adblandiuntur,acmolhfIimetradbanr,vtafrucrcanc
freno; fic popularis multitudo lenitate retinenda & excipienda

I
I'
ei qui diu in pace regere cupiat. Hucrefpicitgrauitcr didbum
I a Scipione Africano maiore , quo, regi Antiocho pacem cum
, Romanis inire cupienti exprobrauit , non cfTe tempus , quan Sciptenit taTm
. doquidem rcxipfcperpcflruseflret lupatum & hippocomonem. dat* vvx.
!
Quo etiam Stobaci ea pertinent , quae retulit ex Epidleto,
j
ferm. 44. Quemadmodum, ait, bonusequorum domitor non
I bonos tantum pullos ait , ferocesautem famelicos valere iii-
i bet, fed ambos ex aequo nutrit, magis vero cafligat alterum,
I
cogit fimilcm fieri meliori fic vir prouidus, & ciuilis facultatis
:
peritus, bonos ciues beneficiis demereri, malos autem non con»

tinuo perdereconatur:fcd denlimcnto quidem minus ei pro-
fpicictj infiituet vero , &
vrgebit cum vehementius qui rationi
& legi obftiicrit Plutarch. initio De inftitutione liberali; Qui
equi a primis bene domiti annis, fuisnon obfcquuntur fefibn-
bus? Qî autem indomiti pcrftant, nonne ceruicc dunffimi, &
animis feroces cuaferunt.? Idem De diferimine adulatoris &
amici, ex Carneade ait,Diuitum & regum filios nihil rcdbc ne- Carneadi*
que bene difccrc , praeterquam equitare quod his affentetur
:
praeceptor in exercitatione litcrarum .femper ea probans quae

puer admiferit, cedens ac fubmittens fefe plus quam par eft.
Certifiiraum enim cft,racpc ab equo fefibrem dciici qui equi-
,
fandi fuerit ignarus. Haec fere Plutarch. Graeca fiudiofis pen^

omnibus ad manum efiefeio: itaque hic confifio. Nec vero hi^
tfanniircpolTum, equum rcdtccum populo, non quoaisfcd fe-
rocienti, & qui nifi difficulter freno pareat, fefibrem cum prin-
cipe compauii. Diditi enim frenato equo hicroglyphicc ho*
minem
toS CLArD. MINOIS COMMENt.
minem defignari ferocem quidem 5c animo inuidOjfcd quj fa«
men obfequatur rationi. Eli cnirn equus animal ferox & fu- ,
perbumjfed quod hominis leges fubeat, & quasaonrcgredia^'

tur, vbipaulum affucuerit? vt quod ait Horatius,
Non eqmtsm dorfo, non frenum peU^t ab ori.
Sic Virgilius in Gcorgic.
Sed tamen ijdsm olim curru fuccedere (ueti
^^jtadrnpedesy^ frena iuge concordia ferre, ,
Idiplain obferuatur in Carthaginis hiftoria; cum enim Vrbis-

Sl
fundainenta iaccrcntuf,caputaciiscqui repertum, & hinc gen-

tem fore belio egregiam praemonftratum cft : cuius oftenti ea’
fignificatio fuit, facilem vi£tu per fecula gentem. Addam &hoc,

apud Onirocritas dc fomniorum coniedoies, caput equi, afini,
canis, fi fomnisapparuerit , feruitutem fgnificaii. Dequi-
in
bus iain fatis. Nunc ad hiftoriam redeo, quam mc non ftatim
ede naftum fateor , fed pene aliud agentem tandem reperiffe»
Giim enim iam horum commentariorum, non quidem perpo-
liendorura.fed fcribcndorum me fatietas aliqua tandem cape*
ret, quippe qui ad ftudia grauiora feftinarem,mi'hique permul-
ta nondum latisfaccrcnt, quod omnino, ficuti mihi propofue-
ram mitio, confilium audoris detexiffe non viderer, maxime-
ciue trium vel quatuor Emblematon,& huiusipfiiis in primis,
opportune de lis verba facienti mihi, Se ftudia humanitatis rc-
colcntiftrcs a/itcannos,ni fallor, vna cum viro doftiftimo Ro-
EERToWiDio, Tornodorenfi , Glaieani Loriti quon-
dam auditore, qui per feptennium hac in Academia Panfienfi
diligenter 5c erudite docuitj mihi venit in mcntcm,quod aliud
agens ab homine amico acceperam, huius Emblematis origi-
Iacim e Dio- nem videri hauftam ex Diod. Siculi lib. 1 6. ad annum Philip-
daro ShuU, pi 4. Sic enim pcne Diodorus Alexandrum Phereum tyran-
:
num interfecerunt Thebe vxoreiusque fratres Lycophron &

Tiliphoniquacxrc fibi gratiam popularem pepererunt. Hi ta-
men inapertam tyrannidem prolapft fseuitiam tantam exer-,
cuerunt , vt Principes Alcuadae in Thefftftia nobihfttmi in eoS

coniurarint. Quod vero id per fe non poflfcnt, Philippum Ma-
cedonium auxilium aduocaruntrqui profeffusinThelTa*
in fiii
liam, tyrannis deui6lis libertatem huic populo reftituit.

Thejfalh Regio Tlieftalica.id cftjipfaThcftalia. Flauius
Vopifeus in Saturnino de Gallis nefcioquidtalcfcripfitrSatur-
ninus,aitillc,oriundus fuit Gallis
,
gente omnium inquietifTi'
Ena,& auidafempcr vel faciendi principis, vel irhperi).
$bimders palpum.]. Pfouerb.PlauunuiTi^pro co quod cft,artc
doloqup.
*0 SMBtEMA mv. AND. ALCIATl.
do.oque
*o,
fallere fiue adolati. Hinc Palpones dicumur
'q“‘fonibu$, <}ui refraaarijs equis
oWr«
»ermlnuum
Tei manuum plaufu, vel l.ngu* palpo blandiri
folent. Lege
Chiliad. Gtauiffimam ofFenfam tulit
Vefpafianus.qudd nI
feipcdi... I.
Ad«oncm a rabidis canibus pro fera dilaniatum.-fic ja,-
Michaelcm certcctim
^•P^^êntaflentatores quidam improbi.
t.,omninoquc male fcriari.io quod exitium effemina
mfferui;,,n quam
malorum Icroam cum non comcccrunt!
deerat talia concupiffenti perniciofa
Curtius lib ^Nnn
adulatio,
perpetuum ma
JuraRcgum quorum opes
faspiusaffentatiomuam^hDftiseuerl
txt. Paterculus i.hiftoriae Rom.De nepote Aueufti Caio- T^Tec
defuit conucrfatio hominum vitia cius affentanone
etenim femper magnae fortunae alentium-
comes adeft adulatio.
Tacituslib.i.Hiftoriarum^rnorationeGalb*
cinianum adoptantis: irrumpet Pi/bnemLu
veri affedus venenum.
Suadere P
mmum
adulatio blanditi* pcllinum f r ;
^dulaiieia
orincini
laboris
laboris. Ha-rillp Marcell.
TU, ^ V ”^*P*^“O“op0nct,muhi
Haccille. vero Amm.paffim deaffentatori
t.« inr perere., fup" r^Jo”
«Jggetationem.nenium laudum;
oftentationemque abml
ludentium , intiabant ert vfu
imperatorem fuopte ingenirn
.miumquicquid per omnem terra
ambitum agebatur fHic*
..
bâufpics eius affignantes. quocirca
magm oqueuoa eh
. tus adulatorum, tunc & deinde^.ais propofiiis \rrooanrrr
folum.cumgeflts non’affuiL,«
&“f*'
riSenl etfi êr[?'’
8^-”““'" «««rcali-
Hippoconliusabeqnisinfttuendisfucato colorc"
Agina menlientibus. ait r'\'^"*"*-
I ’ %/'»<««<'»
quintilian acAleiar
i
««(.intrespoftetiotesU^Codlc?’
9 Het
ito CIAVD. MINOIS COMMEN-r.
Nec fAuintnmen domino foi.'] Clemeatia principem maVi»
gementia mc decet, nihilque debet efle ab eo tam alienum, quam nimia
cenfuraBltueritas, quod fi cogant iura 6c leges in facinorofutn
aliquando fieuirCjid efficere debent, non quidem perfonatjfcd
vitii odio.
lupata."] frena afperrima, quibus equus ferocior coercetur,
a lupinis dentibus ita nominata, qui dentes inaequales Tuot*
Ooid. i. Amorum;
Ajper equus durie contunditur ora lupatU*
Claudian.a.dc raptu Proferpinae;
Terruit orbis equos prefis parere lupatis.
&
—
& Panegyrico de Probini
iugaferrea neBU
Olybrij confulatu.*
Cornipedes, rigidi/^ docet feruire lupatis.

Plutarchus feribit difficile efie confilium dare regibus.* noK
enim regiumputant ad rationis praefcriptumviucrc,qui regiam
xnaiefiatem velint in effrenata licencia:alieno fefe arbitrio per.
mittere/cruile arbitrantur, quare fuis moribus viuunt, fcu ve-
rius pro fua libidine faciunt omnia. Si verb fine paullb mode-
ratiores,ne ij quidem intcrp'ciIatorem aequo ferunt animoe
adeo Regibus infitaefi;quafiperpetuum,ac vernaculum ma-
lum, ignorantia. Si bene atque ex officio adminifirent, id to-
tum fibi acceptum referri volunt: extraneos confultoresin fo-
cietatemlaudis admittere dedignantur. Vnde illud. Magno
conftarc regum amicis bona confilia. Eodem fere fenfu, nifi
incfalIitanimus,fuggiliatGalliarum populos Lampridius in
Alexandro Scucro, quo loci ait, Veriim Gallicanae gentes, vc
fe habent duriae retrogradae, &
faepe imperatoribus graues.
Idem Bclgis^quod pcruicax,5( fuperbum horni*
dici parefide
fium genus, &
vix vnquam fuis principibus morigerum, hsc
vetutferiptor de Belgis, fortafle rcre profuo tempore.
AD EMBLEMA XXXVI.
BmhUmtiiU
Srmmm»
H v I V s Emblematis primarius typus mihi videtur, nUL
conicÎura fallor, petitus c Quintio auftorc Graeco, qui
editum quendam locum
ûe a fcenfu tradit, cuius
& admodum afperum, difficilem'
fummitate palma confurgar, illic-
in
«uc rijrtiis infideat. jvmimm cx montis «fpcritai,c varios & dif.
icilcfi j
AD EMB IB MA XXXVI. AND. A L C I A T f* Alt
expalma vero temporis diuturnitatem intclli-
ficilcs labores:
gens. Nullus enim eft qui virtutem aliquam poflit alTequi nili
inultis laboribus, diuqucpcrpeUlus. At temporis diuturnitas
'
nullo figno figurari melius poteft.quameo quod anni&men-

fis habetur fymbolum. Huc facit illud Quintiliani; Definie
inaduerfanitiquipcruenitad rummum: fcandenti, circa ima
labor eft. Occafione palmae arboris, quae pondere prefla noa
fleditur, fcd attollitur, & cuius fuauillimi frudus, nempe da-
dyli, cum voluptate fecundis mcnfis apponuntur; ad laborum
& difficultatum perpeffionem fit adhortatio, ex qua nempe fi-
mus vtilitatcm aliquam non minimam capturi. Locus fele mi- ^
;
hi offert Phornuci Graeci feriptoris, qui ait, Mufas ex veterum
'
fententia coronari palma, ob nominis fimilitudincm, eo quod
i
Phoenices primi credantur literasinueniiTe. Probabiliorautem
i; ratio cft,quae a b eo fumitur,qubd pia nia haec tenella fit, qudd
1 benefica, quod perpetuo virens. Arbor haec difficulter fcan-
I ditur, fruduscjuerefertfuauesadmodum, vt nonab re Mufae
i
coronis vtantur e palma confedis. Gra:cafiquismalit,appo-
as fiiv xirts v^vapcum
ruf (PoiUKat hKti» û/i*juetTU’as
Tf>^y\v»uxec^yrvtTeu <p 07pu. Nullus eft certe, qui eruditionis
aut famae laudem maximam affequi poffif, nifi primum gra-

, ues Jc moleftos labores pertulerit. Id velim (ymbolum bene
natisadoiefeentibus proponi, quialiquando ftudiorum libe-
ralium difficultate non minimum deterrentur. Si enim fru- rum
; dum maximum literarum, cogitatione intimoque fcnfu degu- tmbm*
I
‘
ftarent, hac vna grata boni fpe, molcftias quanturnuis acerbas i
1 deuorarenc. Sane rebus in agendis propofita femper debet effe a
. conftantia, quas fit aerumnas cuiufuis firmiffimum condimen-

tum. Ad id explicandum palmam proponit3Cui fi pondera ma- Palms nA*
gna imponas, ac tam grauiter vrgeas & oneres, vt oneris ma-
gnitudo fuftineri nequeat, non deorfum illa ccdit,ncc intra fle-
*
> '
ditur, fedaduerfus pondus refurgit,& furfuim nititur. Idcirco
in certaminibus fuiffevidoriae fignum quamplarimi prodide«
re. hinc vulgatum adagium, Palmam ferre. Vide Gellium lib.
3.cap.6. & Plurarch.S.Sympofiac.ac Plin. 1tf.cap.42,. Con-
flantia: exempla Val.M.axim, habet lib.5 .cap.8. Palma: poiro
fymbolum pnteft tribui ccclefiae vidrici, quae aduerfus totty-
rannos, pTgaaicic fedac,5c ludaicas fiipcrftiiionis aemulos tan-
• 'dem al-.quindo triumphant. Sic Hilarius de Trinitate hb, 4.
JHabcihjc propriuio awcie/ia, dum,exercetur, floret; dum op»
y ^ Ffiraii
primitur, crcfcit; dum contemnitur, proficit ; dum exditur^
?incii: dum arguitur, intciligitur.
odorata6 glandes odoriferos daftylos.
bellaria dulcia.'] srifAêt^ vel fantque omnia ea
quae fecundis menfis apponi folent-Gcllius hb.i 3 .cap. 1 1, Lo-
cus eft elegans apud loann. Salisbcrienfem (audorem quidem
non ineptum, 6c quem non xgre inter optimos fortaiTc habe-
remus, fi meliore fsBculo flormilet) in Polycratico lib.8. cap. 7,
Significant bellaria, ait, omne genus menfae fecundae, quo-
&
niam ibi folentapponi quae pulchriora funt delicatiora.Vti-
tur autem hoc nomine M, Varro: Bellaria, inquit, ea maxime
mellita fune, quae mellita non funt. Quod forte eo referri po-
teft, quod vtenti gratiora funt ea quae neccfiitas appetit, quam
quae irritatio gulae inuenit. haec ille. Addam & locum Arnobij
aduerf gentes lib.y.nam & his verbis bellaria fignificar. Pul-
mentorum varietatibus, ait, afficiuntur Dij caelites, vt fieri mos
efipoficoenarum ditium & locupletum faginas: frufiilla haec
pacuula pro fuauibus mateolis fumunt,non quibus famem fc-
dent, fcd vt palatis admoueant otium, fequcipfos plenae appe-
titu voracitatis nftigcnt.
i Sed vereor ne quis haec praeter rem
'
congcfta dicat.
menfas inter. menfas.
reptans. ] nuens & confccndcns,
mentis qui conflantis erit f (^c.]yrS(An, quae complc<Jiitur to-
tius Emblematis fententiam. Eam illuftrcmus licet exemplo
nobili, vt Emblema per fe quidem lepidum, acccfiione qua-
dam fiat iilufirius. Admirabilis QTabij Maximi conflantia
omni laudatione fuperior venit in mentem. Iseum pecuniam
pro captiuis Annibali numerafict.fraudatus ea publice, tacuit;
yt enim parentibus, fic neque patriaecommuni parenti putabat
clTc aliqua occafionc fuccenfendum.^ Ciim fibi didatori magi-
itrum equitum Minutium iurcimpcrij fenatus aequauit.quan-
quara queri pofiet,filuit tamen. Multis iniuriis, contumeliis»
probris Uceffitus,in eodem animi habitu permanfit. In bello
gerendo prouidus, rumores qui de fe temere a fuis fpargeban-
tur, quod cum Annibaleiuuenilitcrcxfultante non confcrercc
manus, aut contempfit aut clufit, adeo vtfc inuidum aduer-
fus iram, fpem metumque prxfiiterir. Dignus ergo non vna
palma Fabius3 qui nifi fe imprimis fuosque fortitudine inui-
doque robore animi vicifTet, Annibalcm potentiffimum ho*
dem vix etiam pugnando retudiffet. Belle poftrcmoadhunc
Iqcw (OQuemt hoc Senecae ii .De ira: Mille funt in quibu«
^ " perfi*
AD EMBtEMA XJflVlI. AND; At CI ATI. 21}
pertinacia impedimentum omne tranfeendit, oftenditquc ni-
hil effe difficile, cuius fibi ipfa mens patientiam indixerit. Et
cieinde: Nos non aduocabimus patientiam^ quos tantum
aium cxpcftat? : : .
/
I
AD EMBLEMA XXXVII. "
'
"!
I
.
C ORNELivs Tacitus extremo de moribus GermanorQtii

Fennos ita deferibit. Fennis mira feritas, faeda pauper-
tas, non arma, non equi, non penates; vidui herba, vefliiui
1
pelles, cubile humus. Sola in fagittis rpcs,quas inopia ferri of-
,
fibusafpcrant, idemque venatus viros pariter ac foeminas alif.
Paffim enim comirantur,partcmquc praedae petunt. Nec aliud
i infantibus ferarum imbriumque fuffugium, quam vt in ali-
‘ quo ramorum nexu contegantur. Huc redeunt iuuenesVhbifti
'
Bum receptaculum. Id beatius arbitrantur, quam ingemere
agris-,îllaborare domibus, fuas allenasquc fortunas fpemetu-
que verfarc.fccuri aduerfus homines,fecurt aduerfus deos.Haec
fnaiii»
Tacitus. Qûibus ex verbis facile colligo ab Alcjaito funaptuin
Emblematis exemplar. Eadem pene dcfctiptibextatacColafuni
ad Nilum apud Ammian.Marcell. lib. 14. rtdh longeaphnci-
pio. Nec non Emblema hoc a luftino HiftotTco petitum effe,
facile quiuis dixerit qui Scytharum deferiptidnem 'quam ,
,
tetuiitills lib.i.euoluît!* Sic enim: Scythis fnterfe fines huh L«cm %

luftino
|H: nequeenim agramcbrunt.necdomusiriis' vlla, aut teddm]
Htflericti
•
aut fedes eft, armentapecora femper pafcentibus,
8c per iri- &
Ciiltasfolitudines crrarC foIitis. Vxorcrfibe.rosque fecum in
plauftris vehunt; quibus, coriis imbrium ‘hyerhifque caufa tCr
1
jdis.pro domibus vtuntiir. luftitia gentiHngcHiis culta, noft
'
legibus. Nullum fceliis apud cos furto^^rauiusr quippe finb
tedb munimentdque pecora &
armcnmia.bFrifibus, quid fal-
Aurum &atgeh^m‘ perinde afpcr-
Uurrt effit, fi furari iiceret^
nantUr, ac reliqui mbrtalesappctunt. Ladc.^ mcfle vcfcuri-
tur.Lanae iis vfus aeveftium ignotus:^ quanq'uam continuis
frigoribus vrantur, pellibus tamen ferinis aat fhtffiriis ircfliun-
tur. Hajc continentia illis roprurrt quoque iuftitiam dedit, ni-
hil alienum concupifeentibus. Qujppc diuitiarum
cupido
& vfus. Atquie vtinam reliquis mortalibus fimilis
ibi cft,‘vbi
moderatio 5c abffinehtia alieni foret! Profedo nph bcllorurn
Waii|m per ottinidfacculA terris omnibus coiitinuarctur;ncquc
Q 5 plus
1
aT4 C tAVt{^; MINOI S COMMEnT*

plus hominum farum arma, quam naturalis fatorum con*
5c
ditio raperet» Prorfusvt admirabile videatur hoc illis natu-
lam dare, quod Grseci longa fapientum doctrina , prasceptis-
que Philofophorum confequi nequeunt, cultosqoc mores in-
cultae barbaria? collatione fuperari: tanto plus in illis proficit
intiorum ignoratio, quanto in iis Cognitio virtutis. Et haec
quidem lufiinus. Quem locum integrum, quia pulcherrimus
efi,afcriberc malui, quam truncatum. Hinccnlm Alciatu?,vt
opinor, materiam traxit Emblematis, vti iarn dixi:cuius epi-
Omnia mea mecumporto^ ex apophthegmate Biantis,

gUntuapo^
fententiam cpmplediiur, ^ quafi animam ingeniofae piftu-
fhthegm^t,
raequamfubiecit oculis. Ea vero fignificatur, animum homi-
nis pendere non debere ex his quae caduca funt 6c fortuita, vt-
ab
anternii mini» pOjtequaefollicitudines Sc cruciatus innumerabiles pariant,
me pendens, fcd ea tantum debere elTcfatiSiquae benigna natura fit elargita,
ÂUpertM yqi qiias ab ingenio proficifeuntur. Vel mtclligit paupertatem
vbitjue tufa.
vbicunque terrarum (etiam fi ab omnibus.pcne mifcrrima cen-
fcatur)c{retutam &
fecuram. Quam ad rem deferibit Hunni
Scythici hominis cacterorum iudicio pauperrimi conditionem,
VI ex cQ concludat, tutiores eifeopesSi facultates quae nobis in-
têJfripUa
^
iunt, quam quae '.petuntur aliunde. Genus hoc hominum fic
fiumerum •
defetibrab hifto,r.ifisf ecc
. animaduerto, ne vel mini-
mum ftudiofihxrc^nt. Pannones initio eam terram tenuc-
,
runy^Paepaes ol,i;ro rfi^li? inde Hunni habuere, gens Scythica.

1 i O
2dox G ot ijh i ex n fu s cca n G etm ani ci pr o fedi , poft G ot«
i i
thps'Longpbardi,noui{iime Hungarj ex alva Hungana Scythi-

ca,fgrcfii, quaC|npq‘I(Opge a Tanais ortu extat, Zmbra hodie &
dicitur :mikra:adhac regio, vtpotequaeifitfubcaclo frigidifli-
po. Duci Moiepuitx tributaria ;non tamen aurum, argentum-
W, ‘quibus omniaQârent, fcd pretiofas animalium pelles fa-
bellorum rcifrqptupque pendunt homines. Non.ar 3 nr,noa
ierunt, neque. pgncscpnficiunt; feraium carnibus & pifeibus
ycrcuntur;aquai|i:p 6 tanri fub tuguriis ex virgultis contextis
inter denrasdyju.ashpmdcs habitam :.yHde fir, yt homines Tyl»
iicftfibus feris cpmmo;rantc 5 ,V(;ftiment,is fe non lancis neque
Jincisinduant,, fed pellibus nuper aut lupo, aut ccruo vrsove
detraitis.^ Nullius ipfis aut auri, aut jargenti vfus: lac & mcl in
cibatu fre(ûens:cpntra frigora &: rigores ferinis pellibus muri-
nisque corpora commiMiibant. Facik huc polTcm aggerere
inobilem ciuCdcm gentis defcriptioncm ex 5 Ammiani Jylar-^ .
ccllini, ab initio fere fcd ftudiolbsadmonuiffe fat cft.

,
incola, qui adwcâtUius terram colau

^ - ^
' •
-
•
AE> EMBIIMA XIXVIT. AND. AtClATI. 2tf
—
Vfiuiferpetu» geltt.] Vrcre etiam frigoris
& Lucanus:
BoreApenetrahiltfrigtM adurit.
cft. Virg. l Gcorg.
.
Vrebantmontananiues
SicOuidius 3*Triftium, elcg.
Jlurima me pelago urr^^ pericula paffum
*
VRm ah aj/idno frigore pomus habet.
I
eodem Iib.clcg.4. asiriHo terra peruffa gelii^
I
fcd&Faftor.i.
Vos date perpetuos tenerufementihtuauBwSi
Nenoua per geltdas terrafit vlianiues.
qaanquam tamen verbum
I
\ iftudjVrcrc^pro moleftiam cxhibci^

! re,accipimetaphoricAs,& quidem non raro, palam cft. Cor-r
!
ncl. Tacituslib. 13. Ambufti multorum artus vi £i:igoris,.&FC‘'
ftus Pompeius lib. 14. ait, primum nomen inde accepifle fri-
gus, quod fru(ftus nempe ac virgulta perorau Locus Pompeij
'
Fefti, vbipruinam deriuat a perurendo, quia virgulta &
frUr verbwal
I
ges perurat, fuppcditauit etiam mihi, curae verbum, quod acor
'
vrendo dcfl;cftunt,&; illud Ennianum, Curamvclcuaflb, quae
nunc te coquit, Amm.Marcell, initio fere lib. 17. accipit vt hic
nofter: Et quoniam aeris vrente faeuitia, cum diferiminibus
vltimis laborabatur. faepe reperias, vt apud
poetam aliofquc non raro: qualia funt h*c;
VriturirtfoeU^Bido^totaque vagatur^
Vrbe furens. Et , Vrtt atrox luno. '
l
Sueton.in Tibfrio;yrebant infuper anxiam mentem varia vn«
:
dique conuicia. Seneca epift.3. quidam obuijs narrant,, ia. &
quafiibet aures quicquid illos vrii exonerant . Matcell. lib. 20,
1
perfugae vrebantiuliani virtutes quas per ora gentium di.u^t-
farum fama celebrior effundebatf Idem ad finem ciufdetn li-
bri: fuper his vrebat cius anxiam mentem quod vclut patcfa£b3i
ianua diuitis domus, irritus propofiii reuerteretur. loquitur dc
Conftantio ab expeditione Per fica inca (Tum leuertenie Iib.22.,
vbi de luliano bellum in Perfas meditantc.* vrebatur bellandi
gemino defiderio. ,
ûi Cereris non nouitopes.]

qui y fum paniV atque yiiii npn
Habet. Sic Marcellinus: In fua vita vifu fiint afpcnV vt neqdc
igni,nequcraporafis indigeant cibis, fcd' radicibus herbarum
agrcftium,& femicruda cuiufuis pecoris carne vefeantur.
lyai.] Bacchij id cft,vini, ^
num membra & animos difibluat.vti norunt
rS didi, quod horni*
Lyatu.
omnes.
J TclUmcata, pallia, pro ledorum opertoriis alias. Str^nlm
Q 4 97/vri.
^16 CtAVD* MINOIS COMMENT<>
murhi pelles.']
6 mariutp pellibus. Ammian. Marcello fic;In-
dumentis operiuntur linteis, vel ex pellibus fylueftrium mu-
rium confarcinatis. Nec alia illis domeftica vcftis cft, alia
forenfis:fcd femel obfoleti coloris tunica collo inferta non an-?
te deponitur aut mutatur, quam diuturna carie in pannulosdc-
fluxit defruftata.Hacc ille. Seneca in epiftolis meminit pellicu-
larum vulpium & murium, quae ad arcendutn frigus compa-p
pataeclTeat. Has Armelinos atque JZibellinos quidam putant,
fcd nondum fcio an refte.
Sicfuremhgt4 dmetuit,(^c.] Sicfaneneftio potcltnon bea-
tiiflmuscflc, qui efl totus aptus ex fcfc, quiqucinfevno po-
nit omnia: cui autem fpcs omnis ratio & &
cogitatio pendet
tx fortuna, huic nihil potcft cfTe certi, nihilquc quodcxplora-
liim habear, pcrmanfurum flbi, ne vnuna quidem diem, ait
M, Tullius. Huc pertinent quae Seneca difputatepift.14. quo
loci comparat fortuna: & dodrinae bona.Circumfpicicndum
nobiseft qUomodo a vulgo tiiti effe poffimus. Primum ni-
}iillndeconcupifcamus :rixaeft inter competitores. Deinde ni-
hil habeamus quod cum magno emolumento infidiantis eripi
poffit; quam minimum fit in tuo corpore fpoliorum. Nemo
adburhanum fangaiijiem propter ipfum venit, aut admodum
pauciVplurcs computant quam oderint. Nudum latrotranf
mittit; etiam in ob/c(Ta via pauperi pax cft. Ad philofophiam
ergo confugiendum* :Naeliterae non dico apud bonos, fed apud
mediocriter malos, infularum loco funt, &c. Adiicio cx frag-
mentis Petronij Arbitri:
Confontiere tuba, iu^loât dtuite ferrum
Bajebara contemptu,
i^clege,cfontemptu,pr6 contemptui, non vt in vulgatis» coR»
temni. Idem in carmine, cuius initium,
Orhemtam totam viSlor Rpmanm habebat;
Xegitur eiufdcm argumenti
Arma placent mi feris , detrittique commoda laxa
Vulneribus reparantur ; inops nudacia tuta efi -
Salluft. Quoniam egeftas faCile habetur fine damno. (pisan-

tem nudoveftimenta detraxerit?Non abludit luuenalis,quaQ*
qiiam ‘non fine fale fatyrico,
^
^^—iures licet ^ ^
Samothracum ,
Bt Diuorum aras ^contemnere fulmina pauper
‘
^r^4^tur,at^mpeoSiPpi^nefcenttbmtpfi^
'
AD SMBLEMA mVIII. AND. AtClATl. 417
AD EMBLEMA XXXVHL
RiNCiPVM fummorum flatus non aliunde flabilimen- Ûhti cchZ
P tum
Icntia.
capit quam a populi conrcnru,concordia,&bcncuo-
Itaque prudenter & prouide faciunt qui flabile aefir-
p/mi^
mum in fubditos imperium tutari volunt, cum motuum om-

nium reditionum caufas praecidunt, maluntquea fuisama-
ri.quam timeri. &
Eam populi concordiam confenfum, re-
giae poteflatis conferuatricem hic proponit crvf^^cXucaf, adhi-
bita cornicum quae fceptrum fuftinent imagine. Ex quo mc-
minifledebent imperium fuum pendere a populari confeofu,
Quôd ne fit moleflum exemplis hinc inde conquifitis confir-
mare, tantummodo repetam quae audor ipfemet in lib« 15.
Comment.De verbor.fignific. attulit. Principio rerum om- Lecuttit,
nium, inquit, non diuina iuflionc, fed ex populi confcnfu reges

aflumpti funt: quod & pofl Romani imperij occafum ferua-
tumfuit,cumCarolus Magnus a populo Romano Auguflus
cledus cft,6(: a Pontifice Leone facro oleo inundus; quod ius
populi hodie Gregoriana lege in ieptem Germaniae Primates
tranflatum cft. Sic & Franci Chilperico ciedo, quod regno
non effet idoneus, PipinumwaijtsXr/ie^ confilio fubftitucrunt.
Et cum Pipini proles a maioribus degencrafiet , rurfus Odo-
nem, mox eius fratrem Robcrtum,& deinde Roberti nepotem
Hugonc ad fummu fafligium euexcrunt.IsHugoefl,qui vul-
go Capetus dicebatur,vnde oriundi funt qui ctiamnum Fraco-
rum rebus moderantur. Et^quod de maximis hifce Regibus^
nimirum Romano & Franco, diduni cfl,idem &
in inferiori-
bus obferuatumfuifle, qui hifloricos legerit deprehendet, vc
merito cenfcam diuina lege cum iuflum Principem cfle,qui ex
populi confenfu regnet jquod &
Ariflotelcstradit:quiver6in-
uitisdominctur, eum tyrannum efic. Vndeciim magna reg-
na non exfubditorum con(cnfu,fed perviolentiam primo con-
flituta fint,merito D. Augufl.De ciuit. Dei 4.magna latrocinia
efic dixit,addudo etiam piratae cuiusdam exemplo, qui com-
prehenfus, ScantcAlexandrumMagnumaddudus, cum in-
qua caufa mare haberet infeftum Qîd tibi, in-
tcrrogaretiir :
orbem terrarum habeas infeftumJ fed quia id ego exi-

quit, vt
guo nauigio facio, latro vocor: tu quia magna clafie, Impera-
tor, Hadeoi^s Alciatus. Quptips autem veterum monumen-
O 5
218 CIAVO. WrrKOlS COMME TST,
obferuamus quam fluxa, & momenta-
ga percurrimus^ facile
nea Principum potentia, quaoquam fublimis & alcis nixa
fit
radicibus putetor. Hi enim nifi precario, & quafi populari

fuffragio imperant, nciwpe quarum nifi moderatum fit impe-
rium, quam citiifime corruit. vS^lianus refert Thryfum infi-
^brjfi ij. gnem tyrannum fuos adeo torfifie, rt legem tulerit, qua nemO'
9«»ni ex
neque priuatim neque publice inuicem colloqui aut mirccrc
^/^h(tno.
fer mones auderet, (ôd cum rubditismolefliffiraum odio- &
fifiimum effet, qui nutu oculorum, manuumque geftu animi
fenfa cogebantur exprimere, id etiam voluit efle prohibitum,
vt molcfliar dolorem adiiceret intolerabilem quifpiam eorum :
Jocum publicum petiit, qui multis lachrymis effufis, alios

etiam ad fletum prouocauit. Id ciim rtlciflTcttyrannus, in fo-
rum ftatim venit, quo etiam id fi poff et, populo eriperet, flendi
nempe libertatem^ ciucs commoti arma regiis fatelliiibus ex-
\^m4fJk torferunt, & fuum tyrannum demedio fuftulcrunt. Eandem
gaur»^ Tortun® mutationem fenfit Amafis ^^gyptiorum Rex. Ciirti
enim plerofquc ex fuis extremo fupplicio afFeciflet, alios fortu-
nis fpoliaffet, & in omnesinfolentior atque fuperbior veniret,
imperium eius aliquanto toleratum e ft, donec Aftifancs R-
thiopum Rex in euro irrupilTet.num enim odia occulti erupe-
re. cumque multi ab eo defeiu flent, regno tandem pulfus efl,
i
fismx fM. tefle Diodoro lib.i. Caeterum Cornices haberi pro concordi*
fymbolo tradunt Orus 6c Pierius libi io. Hiercglyph. luQcnar
lis Satyra prima:
Vt colitur paxâtquefides ^viB orta ^virtud^.
crepitat concordia nido,.
quem Satyrici locum fcioaplcrifquenon decornice(quod pro
concordi* nota hic flatuimus)rcd dc ciconia intelligi. Solent
enim ad id Ouidianum iftud adducere;
Ipfafibi plaudat crepitante ciconia roffto,
fed cornicis imago videtur in Fauftin* Augull* nummis cuni
inferiptione c o n co r d i a. Sceptrum autem virgam re-
giam Hieroglyplircum regni efle, ex litteris factis tradit idem
Pierius Iib.41.
fiant q^.caduntffil multiplex verbi fiare fignifiipatus ex No-
nio: flare, i.confiftcrc, erigi, prominere, fidem habere, valere,
conflare, fixum efle. Sic, cadere, apud eundem, ruere, occi-
dere, eucnire.In Panegyrico Maximiano & Conftantino A A.
dido; Dij immortales probare voluerunt tibi innixam fietiflc
Rempub.ciim fine te flare non poflet.
MHtm fiat^ Priores editiones habeaty,
H
>T>
ANO*AtClATl. ilj^
ln£ vicem numquum contdminuta fides,
I
Quara autem fequimur, correxit Barth. Anulus, vt alios quof.
I
dans Iocos,quospoftca indicabimus.
^wod/fi//w<<?w»M,c:^c.]Huc,ni fallor, videtur pcrdncrcHo-
faiianum illudjOde 3 5«lib.i.
i
Inittriofo ne pede proruas

Stantem columnam:?teu* popultuêûeits
^d arma ceffanteSjad arma
Concitet fimperium^fiangat.
l' hk columna nomine, fccptrum Principis, ipfumque adeo fla-
tum regium, populi, omniumqucRcipub.ordiiium concordia
fundatum fignificat:quaE:,nifirerueturconcordia, omnia pef-
I
fumcunt. Elegans locus Nazari) panegyrico ad Conflantium:
Perpendit fecum excellens prudentia tua, cique femper pictas
tua applicata omnes concordiae commoditates, illam efle fun-
damentum, ac radicem otij, bonorum ciuium feminarium,
quietis publicae rcgetem,8c almam pacis altricem. Videturifte
;
panegyrifles non obfcure alludere ad nomen quod
indilum,qîarex^lt/S«<7^ff^<i5. de quo ita lufimus pueri,
CurdoBi oltm dixere Telafgi?
JSlempe $eiins rex honm haud dubie efi,
Difcordiapracepsaduolat,'] Difeordiam Deam coluere paga-
isi homines,quam eandem cum Ate(dequapoftea )
pkriquc Dea,
volunt. Vide Gycald.Syntag. i.
regia fata.'] Regis aut Principis mortem.
AD EMBLEMA XXXIX.
M
pferii
e docuit Alciatus ipfemet Annotationibus,' quas fn
Cornelium Tacitum edidit, vndenam materiam fum-
Erablcmatis,ncmpe ex eodem Tacito, lib. 2 .& i8. qui-
bus oftenditur, dextras concordiae figna vitro citroque defti-

narj ab exercitibus folitas, Tacitus in lib. i. Annalium, vbi
de morte Germanici agit; luraucre amici, dextram morientis
contingentes, hic gefluscfl datae fidei Gcrmanico,qua. pollice. *T)extfa,fjm
bantur familiares, cius fc mortem vlturos. Idem paulo ante: fi'
Ab rege Parthorum Artabano legati venere, miferat amicitiam ^***
acfc]edûs,& cupererenouari dextras. Hic foedus renouatum

inter principes Germanicum & Artabanum fignificatur, Oc-
ciurit exemplum Valeri) Max.cx lib. 6,cap, 4 ,dc Cato Popilio,
%20 CtAVD. MINOIS COMMENT.
qui legams ad Antiochum miffus, isqucoim prompto anirtid
acamiciffimo vultu dextram Popilio porrexilTet, inuicctxi ei
fuam porrigere noluit, fcd tabellas fcnatufconfaltum continen-
cum poft aliquam breuem moram ratisfeciffet,
tes tradidit, cui
Popilius manum eius tanquam focij apprehcndit.Caefar.a. De
bello Gallico, tendere manus,petcndae pacis (ignum fuilTe Gal-
licum memorat,vbi deBcllouacis: item /.deGcrgouiorum mu*
pedore nudo prominentes, e muro paflTs mani-
BicribnSj quas
bus Romanos obteftabantur. Signum item fuiffe deditio-
nis eodem lib.traditur, vbi de Heduis, qui manus tendere, dedi-
tionem {ignificare,& proiedis armis mortem deprecari dicun-
tur. Fere tranfilicram qua: luftin. de Dario moribundo re-
tulit ii.lib. Isenim rex porreda manu exfpirauit, quam vni-
cum pignus fidei regise dexteram fc ferendam Alexandro dare
dixit. Sic conqueritur i£neasVirgilian.i.i^neid.
——-c«r dextra iungere dext ram
Nen datur? quo pertinet & illud ex vndccimo i^neid.
Oremm pacem, 6* dextreu tendamus inermes,
Cicero etiam pro Dciotaro: Per dextram ipram,quam hofpcs
bofpiti porrexifti. Fuit enim & hofpitij (ymbolum apud Syros
^Perfas. Hinc & Romani Principum bene de Republ. me-
ritorum ftatiraspedcftres & equeftres ita efHnxerunt,vt dextra
porreda, fidem in Rempubl.oftcnderent. Itaque in ipfo belli,
fcu tumultus ciuilisclaflico, ne amici cum inimicis abfq.diYcri-
xninepremerentar, interpofitum efl: eiufmodi fidei facramen-
tum. Hocdcfymbolo Pieriuslib.5 5.
iun
Gum ijs quae adduxi c Cornelio Tacito locis, velim addi barc
^£pr9 COOm
ex eodem lib. 2,. Hift. Centurionem Sircnem,dcxtras,concor-
discinfignia, Syriaci exercitus nomine ad Praetorianos feren-
tem, varijs artibus aggrefius eft. Dextras hic pro quodam vfi-
tato fidei fymbolodepido in auro,aTgcnt6ve,aut alio ôuis
metallo accipi non repugno, quo fenfu hic locus alius iTaciti
fumitur libroHiftoriaram primo, vbide initio principatus Vi*
tellij: miferat (ait) ciuitas Lingonum vetere infiituto dona le-
gionibus,dexiras hofpitij infigne. In permultis veteribus nu-

misdua: manus iniunda: oftenduntut additis inferiptiohibus
Fides cxcrcituu: nonnunquam etiam Fides Romanorum. Fof-
tafle huc pertinet illud Pythagorae, Necuiuis dextram porrexe-
ris, ne (cilicet quempiam temere in interiorem noftri amici-
tiam admittamus. Et vero poeta nullius antiquitatis ignarus,

ci dextra fidc(jue,ait nimirum foedus & concordiam per dex-
tram fignificari. Viderat hoc longe ante Xenophon IiK5-I>c
inftitu-
AD EMBLEMA XXXIX. AND. AtClATI. 12t
mftitutionc Cyri: Vfyjtftovs,ois ug*»? 9^ rete
Scholiaftcs Ariftophanis hunc morem atti-
git, (B-9S Ijfi 9rir« <nvB‘ni(^ts reis
A«»?. Mos ille folcmnis olim fiiit apud Parthos, vt qui dextris
complexis, tanquam diis praefentibus & arbitris, pa£â fanci-
rcnt. Idem Medi obfcruarunt 5c Pcrrae, qui dextrae fideique
pignore confirmabant, fi quid ratum eflc vellent.Id vno rcrbo
Graeci eleganter dicunt
VitibM g^c4r^^m»e^c.]SignificatbcIl.umciuilc:idquc vide-
tur ex Horatij Epod,i6.0da imitatus:
Suu ^ ipfa Roma virihm ruit.
Itaque conlultor ille apud Antiochum Annibal rebus omai-
bus maturo iudicio pcrpcnfisajt, Romanos nunquam nifi ar-
mis filis vinci pofiTe; nec Italiam aliter quam Italicis viribus
fubigi.
Martia /«rr«.]Roma, vel quod fuerit (ludiis afperrima belli, Revta ima
Jdartk*
ycl propter Romulum Martis filium, vt fama tulit, fic appclU-
M. Ouid .5 .Trrft eleg.y.
Vum^ fuii vi&rix feptem de montilti6 orhm
RroJîctet domitum Martia Row«, legar, ;;
Martial. 5.lib.epigr.
Pulcrior,(^ maior quo fuh duce Martia Roma.
âlio quodam locoMartiam turbam.proRomaao populo dicite
;
Crede mihi^nimium Martia turba fapit.
Ssic Symmachus lib. i.epiftolar. Ab exortu pene vrbis Martiae,,
f&c.
AD EMBLEMA XL.
C
prae fc
ON CORDI AjVinculu incolumitatis&pacis.tot tantafq.
aut domari queat, etiamfi
vires habet, vt vix fere vinci
ferat nefeio quid pufilluaut debile, nempe vbi fingulo-
vit
dia.
fu habetur ratio. Vt enim lapides quidam infulaeCycladicae(tc-

fic PIinio)intcgri natant in aqua, frafli concidunt in fundum:
ita Rerpublicaedifcordiispeflum eunt, 6c quamocyfiimccolla-
buntar.concordi vero pacc ligatae manent & perdurant. Quod
Sedari
aperte docuit Scilurus ille Scytha, cum moribundus ex telo-
fadami
rum fafcicuJo concordiam
colligato, Sepoftea folutoinui£Iam
commendauit. Eam ob rem etiam finxerunt veteres, Ge-
filiis
ryonem fuiffe tricorporem, aut tficipHcm, quod vna cii fratri-

—
Iti CLAVO. MIN dl S COM MCNT.
bus, quos duos habebat, tanto amore tamaque fide suum tra-
ubmincGcryoncs dicerentur: adeoque voicam
c»rif»r,
* animam & voluntatem inelTe , quanquam tres ciTent,
communis iaftabat opinio, quod fancidem omnino videtur
luftino fub finem Iib.44.Ncc enim moror, quod alij id referant
ad tres infulas Hifpanix copiofiflimas, duas nempe Balearidcs
& Ebufin,quibu8imperauLtGeryon:rcd neque quod Palxpha-
tus, ad Trinacriam, id cft,tricipitiam ciuitatem in Euxino pon-
to malit conuerterc, eiim hoc nihil ad noftrum inftitutum per-
tineat. Cxterdm aiunt Geryones ab Hercule vinci nunquam
potuiiIe,nifi feparatos &a fe difiun^los.ex quo perfpicuum fit»
quam firmus 5c inuiûs fitvnanimus ille animoFum& volun-
tatum quafi ne:£us atque confenfus: Vniuerfi quippe concor*
des inui(î, qui finguli debiles, 5c nulIiusTunt roboris. Sic
enim, vt Phiiofbphi loquuntur, Vnita virtus valentior eft feip-
fa difperfa. Lege Pierium lib. Hicroglyph. 31. c.De trkipitio.
Tales fuifle MoIioncs,aQt Molionides obfefuoj.fiquidem D.
GrcgoriusNazianzenus, vt hoc obiter adiiciam, pro concordi
fratrum amore, verbum Molionides vfurpauit, non fine aliqua
prouerbil facie:
t{^t 9 a»loc M.oiionidx f Homerici poematis
miraculum, quos periculorum focietas coniunxit. Plutarch.^
l»ei '
f}is cn/fA(puSs "zjilis h>i($uaTetS‘ Non aliter quana

Molionidas illos admirantur»quos coalito corpore concretos
fuifie cxiftimaruntr Hi vafta corporis mole Augix regi Eli-
dis auxiliares, opprcfii funt ab Hercule atque interfedi, ait
Pindarus. Interpres Homeri ad Iliad.^.q.uaterna^ manus toti-
demque oculos illis tribui a veteribus adnotat. Horum nomi-
naEurytiis«5cCreatus.Qmntilian.dcclam.3 3 i.Devnanimi fra-
trum amore: membra hereJe inter fc citius pugnauerint, fi &
qua in nobis natura germinauit, diuerfos coeperint cfFcdtus.
nam quid aliud efi; fraternitas, quam diuifus fp.iritas,& qux ad
tuendos nos concefla funt, multiplicata eb quidem fcliciits,
quod diuerfis etiam con fifientibus locis efie idem» ac plura fi-
Biui obire pollimus. Horat.lib. i .epifi.
•
—noti,teneri^colitmbiy
Tratemis animis (juicqutd negat alter alter».
Idcmeod.lib.ad lulium Florum:

vbicumque lacffrum
Viuitis îndigni fraternum rumpere fceduf»
Vi^cPlucacc. îhahh<piaiy
H —
ZMBIEMA XL. AH 9 . AtCIATI* 21 $,
Ttrgeminos.'] Lucrctiuslib.5.
ûidve tripedora tergetnim quoejue Geryona vii,
Virgil.8.-/tneid. maximw vitor
Tergemini nece Geryonis, Jfeliis^ fptperhtu
Alcides adereit.
vno nomine Gery0nti.]Gcxyonyyoc:ihu\ttm prifcuma^^rAdc- Getjtm vtj$
Tiuatum,quod cft aducna^vt interprctatwr Hieronymus, Nam dtUoi.
Hiarbac Numidae fuit: ergo aducniens claiTc in Hi-

filius prifei
fpaniam, Geryonx, id eft.aducnac nomen habuit. Non pofTum
hoc loco fubticcre quod mihi occurrit ex Politicis Plutarchi:
quo loco monet, cum qui fit infirmo corporis habitu, indu-
, firium fibi pro focio debere fumere, vt quondam Nicias La-
‘
machum. Siquidem proditum cft memoriae hisartibus Geryo-
r
nem admirabilem fuifTe.qui multa crura^ pluresque manus at*
que oculos habere dicebatur, vnico tamen animo atque confi-
iio regni fui fines moderaretur, haec fere Plutarchi. Permulti
I meminere huius pegmatis, vt Eunapius Sardianus audorGrx-
cos, vitaSophiftarum :Lucianusin Toxari, ipfo extremo pe-
ne: Arrianusde Alexandri geftis lib.z.quoloco fcntcniiam r-c-
uilit Hccatci Abderitae de Hercule Geryone. &
AD EMBLEMA XLI.
E mblematis
Iliad. <.
huius typum obferuo apud Homerum
quo loco vnacum Agamemnone & Menelao
INeftor confultat dc mittendis exploratoribus in Troianorum
Pont ErniUt
caftra. Hanc in fc prouinciam recipit Diomedes animi magni

vir,n tamen cifocius aliquis vnaprofcdurus adiungatur. Eius
hsEC verba:
iV irgvtei x^^tn ^ ecyiiva^,
eivJpSu Jl^fd/ueciiv r^Tot ey>yu0 eotTse
Tgtieet' 72 t fle>«p «VeTTvm ^
ervtrt d‘i’ fp,^nfra, e tvw hiftevf,
Neftor,me mouetiorjgcncrofusiûc animus.

Fortium hoftium fiabirccaftra,quaE prope funt,
Troianorum. fcd fi fit aliqujsvir qui merequatur,
Maioc ait mihi fiducia, ik audacius ctic
Eumi-
ai4 ctAyt». iîifois comm^nt.'
jEuntlbusvnaduobustnamquehk ante illuni cogitaS
Qualiter vtilc fit: folus vero quanquaro intcliigat.
&
Tamen ei tardior animus, confilium imbecillius.
Pluiarchi difputatio, qua ciuilcm hominem informat, huc fa-
cit, ciim ita dicit: uf sm^pctffie
erfultiyUUTOfiTti Tuuri^tuâ^TK wftfT»»,
2icv' uso Atofiv^s,
»fc£i s Tztfif
^ «sTilver* IptuOrh
yrus «V iV^t’ iya ^tet*
Cnm res aliqua proponitur.magna quidem illa atque illufirJs^
fed ardua ^difficilis, laborunl deoperis focium tibi amicam
affuHiito.vt Diomedes Quod fi mihi alterum adiungi iubetis,
:
inquit, qui tandem poffimobliuifcidiui Vlyfiis? &c. Eundem

Homeri locum Apuleius de daemonio Socratis vfurpauit, Sc
breuibus verbis explicuit: Ndnne Vlyflcs, ait ille,cum Diome-
de deliguntur, veluticonfilmm & auxilium, mens dc manus,
Qnjilium dr animus dc gladius? ISfihil egregium, nihilque magnificum per-
ures. fici belle potefi, in his potiffimurn quae bellica negotia rcfpi-
ciunt, nifimaturo coilfilio coniungantur corporis vires, id cft,
nifi iuuenumrobufiiorum viuacitas, fenum de eorum qui va-
leant experientia, ditclu regatur. jSfon enim fbliim viribus,
aut velocitatibus, aut celeritate corporum res magnae gerun-
tur, fed confilio, ratione, fententia. Proinde Sophocles;
fist tSv C4>
Hominum quidem rationilius opera fiunt ac enutriuntur: redi

non manuum robur. Proponitur
eas res confilia effecerunt,
autem in quo fintcxprclfie dc mutuo coniundae effi-
Vlyfps ir
g‘^Vlylfisdc Diomedis, quorum altcx prudentia 6c confilio^
giesimSla altervero firmitate vinum commendabilis. Itaque quantum
profuerit vtriufque induftria, & laudata ftrenuitas in bello
Troiano, notum eftexHomero 6c hiftoricis.Huc ProUerbium^
Vnus vir,nullus viriquointelligitur quan-
tum conferat mutuum auxilium in rebus arduis, dcalioqui dif-
ficilibus.Huc etiam tcferaidu illud, «rv# -n cx lliad,
Mtreutm Homericae k. Qâm obeaufam apUd v£gyptios Mcrcurijge-
mini fimulachrum ficeffidumconfpicicbatur, vt alterum fCi
iiili elfet vultu venerandumjalterum, florente iuuenta: vt figni-
ficarent eum, qui Ueipub. munia obire rite velit, cum animi
prudentia vires habere debere coniundas# qubd alterum altc-
iius egeat adminiculo.
Anftoulcs S. Motal. Hicomêh. whTt
ftnetit
AD EMBI-EMA Xll. A N D. ALCIATt.
ûjutixare^t^ &c. quod pafpicuc dcclarac
Sallolbusjnitio Canlinarij belli: Diu magnum inter mortales
certamen^fuit, vine corporis, an virtute animi, res militaris ma-
gis procederet. Nam & priufquam incipias, confulto, & vbi
confulueris, mature fafiocft opus. ita vtrumque per fe indi-
gens, alterum altcrmsauxilioeget. Lege Flutarchi difputatio-
nem pufcherrimam, An feni gerenda llespubl.fit. Sed occurrit
mihi Hefiodiiftuc,
Flm augete potefi multorum indtiflriavires^

'
idemque Homericum cxlliad.jte,

‘Sd^totenêrie^pi u/xeivov. . .
Quid vero Euripideum hoc fciens praeteream ex Pticeniflis!

8 5r<*i'5'ep5. vel illud ex Hcraciidis,
Inid quadrat elogium dcFauno Aboriginum rege, quod in

retulit Dionyfius Halicam, e-uc/ir^.:
vir & impiger & confuItus.Dc Mithridate lic PatcrculusiQpn-
(iliis manu. Idem Pacatus panegyrico Theodofi;»
dux,miles
dux confiiio, miles exemplo. Sed placet admodum quoidPu.ic
memorias proditum de Lfelio & Scipione^ quorum amicitia
non minus quam confilmm de rebus magnis cclcbrabatur.lta-
que qui gloriae Scipionis inuidebant, dicebant eUm cfiTc egre-
giorum facinorumhiftrioncmjncmpeLaelium illius collegaiit
geftorum: Scipionem praeclara quasdam gerert, fcd Laelii con-
(iliis, Tradit lul.Capitoiin. Antoninum Pium, nec in bellicis,
ftec in ciuilibus negotiis aliquid ftatuidc *

prius quaî
fumpto cum grauibus confilioj dicebat enim aequius elTe
viris
H vt tot & talium virorum confilium rcqucretur ip(c,quam vt tot

^ praeclari homines ab vniiis confiiio penderent.
)
Vicem duorum Tuamere difficile elle dixit lufirc.in Iffi plu-
I
i:es,§.nam difficile, O. de pa£t. Difficile effiaitjVtvnusduoru
vi-
:
ccmfuffincat. In hanc fententiam pulchre Ariftot.2. Politic<
Tamen Aufonius in Tumulis hoc elogio donat Antilochum
;
'
ConjiUis hetlo^ ônu4 qtidi copula fata efi,
,
I
nosca de re alias pluribus. Qaoex norhine celebratiir
Tra-
ianusapud Plinium panegyrico, ciuitas AthenicnfisaPericlc
* , , ,,
yemejuc Pericles a Thucydide.
Deconfilio deque viribusad
^
nonnulla: Ccd muneras
«iddo ifthoec exdeclamatione Qmntiliani
317. inter prxeipuas
Vires cft, imperatorem non
pugnare aliquando. Sic extrahi-
tur hoftis: flc impettis rubitosaduerhe partis
mora frarigit: fie
i*
CtAVD* MINOIS COMMENT*
commeatibus, in dcditioncmvcnire,famc cogimus*
intcrclufos
Itaque legimus militem robuftura, legimus iuuenem:
lieicle
Imperatorem facimus fenem.In illis enim vis corpora mai
nus foUrpedatar.-in his confiliurn, & ratio, quae bona proce-
locum virium fubcunt.Ipfum praeterea nomen
detis Ktatis, in
Imperatoris fatis ilgnificat, non exigere manum ipfius. Impe-
rator enim debet praecipere.
LaertA genitum.'] id VlylTem Laertae Anticleae filium. &
Hic re?f fuit Ithacae 6c Dulichij infularum, vir multifcius, &
aftutus admodum, cui u« nomine OdylTea tota Homeri con-
feripta cft.
DUmdes» genitum quoqueTy deos.] Diomedem, Tydei Deiphiles fi- &

lium, inter Graecorum duces foriiffimos infignem.
ille fuerit, adhuc clam me efie fateor ingenue,
Zemlii. puto equidem nomen eflccuiurdam egregij pi61:oris,qui aetate
Akiatinon minus celebris fuit, quam A lexandi i tepore Apelles,
aut Lyfippus, alter piilor, alter ftatuariustnifi aliquis malit ciTc
nomen quoddam fictilium.
Solum msns hominem, ^c.] Confiliurn viribus detlitutum pa-
rum c6iiducit:contra vero corporis robur confilij expers, facil-
lime in praeceps ruir. Ifocrates Paraenefi ad Dcmonic. pt^/LCf) J‘e
fBp (Pf^fiinecs ruut^g a tbi/j
>^Tet f*if cra[.4,ct^ rav ae'K«iv7a9 côcrfiijtrs, Tulg t ??

ôîislTnfiih.uuiSSTnffKOTiinvi
AD EMBLEMA XLII.
N N V iTcavix confici, aut labefaâripofTejqusfirmis hae-
I rent radicibus, quaeque vel longo temporis decurfu, vel in-
ligrii aliqua virtutefamam fibi pcpcrertint immortalem. Id

autem ferme totum mutuatus cft cx Epigrammate quodatfi
Crinagori «5-
cv ^ pHiog (iTmPTze
aosat pti
irceinp' (puXôff uvu îiscr' upuitt*

Oseanta mvtmt lim mms mdique
tt
’
AD 1MB LEMA XLII. AND. AlCIATik tzy
"Et potet KhenumTtutcm terra fuHmi
'
Kon cadet imperium RomA.qtio tempore Cdfar
f
Prtertt, atque faltec publica acia reget.
Sacraloui quercus nam Jic radictbui haret.
Et tamen ariduloi huic capti aura comas.
Non Oceanus omnem inundationern excitarit.
fi
Non Germamatotum Rhenum biberitj

fi
RomaEVcl tantillum labcfaâbir robur, donec maneSit

Czfaris dextra ad imperandum firenua.
Sic &
facras louis quercus firmiter radicibus
Stant, ex folijs autem ea quas funt arida decutiunt veriiro
Oceanus quanqiiamipfe omnes CQfnmousrit vndas^

Et RlrenumehtberitTheutona terra faumt
Roma tamen Jhbit immoto robore^ dextri . . ,
CAfarislmperiaftrenua donec erit. .
EJempe louis (der <e quercus radicibus h^rentl

Sicca licet ventis pulfa cadant folia. . .
Id conueramr ingeniose ad celebres illas vi£lorias,quas Gcr- Gt^manoru^

niani Principes de Turearum exercitu retulerunt. Ciim enim Prmeipam^... ^
Solymanus millibusarmatorum, Vugaria maiori ex

trecentis ,
parteoccupata, Aufiriam, ipramque Germaniam toto Conatu

inuadere ftatuifiet, de Vienna, clariilimaAuflria: yrbe,ol>fi'den-
da cogitauit,: quod immenfo apparatu circiter IdusScptcmb.j
anno aggredi conatus.eft. cuius rninas & impetum,
quanquam maxunumi ciim Gcrrnani non ita put.arcnc efle,
metuendum, vrbe Yndiqucobfefia, tanta fortitudine reftitef,
runt, vt Tureas multotics reicdr, vrx ad oppugnationem, vel
fuftibus adigi poflTent. Sic Turea per menfem iritcgrumcon-
tinuisoppugnationibus Viennam fniiTa tentauir, pofiridiq ,
Id. Ociob. re infeda inglorius dirccliif,& fugienti fimiliji, ia

Thraciam rediit, nauliis millibus ex fms amifiis., ^ „ .
Obferuaui non raro apud auuloresliteratos, vitse huius nolVaS;

perturbationes.tumultus, clades, marinis iludJbus cojmpAraj^
vr apud Graecos & Latinos faepe, in faens verp faspifiimcoV $ic
poeta, Biluuio exilio tot vafl aper Aquor^ veHi. Idcni Nubem,
belli dixit alio quodam loco. Si quis aute.Ti,caullram rcqu|rAc,,
cuc aqua proaerumnis vchcmeniioribus accipiatur, prompta
ratio cft, quia pericula, cafusque relinqui corpus foleaqt ex yuA,
parte aliqui labefaftarctlcd aqua vniuerfo Ihtim circunofufi
corpori, ipfum obruit, cicjue fclc tuendi confiiiuiL omng
ladimir. .
f CiUtur ex Lucilio j
^
“
? 'i
—
iit '
CtAVD. MtMOiS eOMMSNTj
optimti' diuAm,
Vt Neptmu* pater.
Patrem Neptunum, vt hic Oceanum patrem, qui aquam fi-
gnificct, a qua eunda oriuntur, dici palam eft. quae dodrina
fuit Thaletis. TirvKveu. Idem
macer Tethys inquam,
id cft mare dicitur; vt Platoni prima illa rerum omnium mate-
ria:qua ratione Pindarus,«c^,frpf«e» cecinit. Simile Virgi-
lianum hoc,
Oceanum^ patrem rerum.
Cicero Academ.i. Princeps Thales, vnusex feptcmjcui fcjf
reliquos confcnfilTe ferunt, ex aqua dicit conftarc omnia.

Quo pertinent etiam Homerica «fthaec a multis decantata, qui-
bus Oceani patris vbertas longe lateque patens oftenditur,
SsT TTVTttfô) ^ TTcceei Ba>x<cos-et
i(^7r»(rai ^'^siaTstprauTK fuiitffj*
Sed 5c Catuli.Argonauticis:
Oceariuiq^pater totum qui ampleBitur orhem.
Qemtup»ter Quid fi per Oceanum patrem mtelligamus Turci-
quti alleôri-
cym Imperatorem fua celeritate, fuoquefvt ita loquar) horni-
num.vel potius mancipiorum examine & inaudita multitodi-.
ne tOti Europae, orbique Chriftiano, vt magnum & immen-
fum mare coeterisfluuiis bellum ind>centem, dudumque mi-
nitantem? Oceanus denique a celeritate. Vide-
tor hk alludere ad illud ex i.Meta-norph.Ouid.vbi loquitur dc-
dilauioin terras mifib: —— illum
C<eruleH4 frater iuuat AUxiliarihm vndu,
Conuocat hic amnes, -
Ihtclligititaquc nofter hic audor innumerabiles Turearum

copias in alto mari nauiganteSjDanubiumque Germaniae flu-
uium nobiliffimum numerofo fuoexcrcitu exhaurientes. Al-
ludit ad exercitum Xerxis, quem Graeci vt numerofiflimum fa-
cerent, flumina exhaufifie finxerunt.
Sicfacra qHercu>s,^c,'\ Comparatio appofitifiima.Licet ven-
tishinc 5c hinc perflantibus e quercu frondes decidant aridae,
ipfa tamen immota fedet arbor : fic imperium firmis haerce
fundamentis auguftum &
flabile, tamctfi plcriquchinc auo-
centur, aut pereant in bellis Turcicis. Qô pertinet iita Vir-
giliana collatio;
——velutianmfam valido cum rchore quercum
Alpini Borea nunc huc, nunc jiatihu^ illuc
Eruere inter fe certant, eê.
Aduerte
JID EMBLEMA XIII* ANO. ALCIATI. 11^
Aducrtc nomine fignificari in Hicroglyph.
interca, quercus
“*^'
fortitudinem, diuturnitatem, imperium firmum Se principa- 9
tum.vt docet Iib. j r . Pierius Valerian.
/rma rîdtcibud adHatn.j Huc forte non omnino male illud
referam Senecae elib. De prouidcntia.Id in quoque, ait, folidif-
fimum efi, quod exercuit. Non efi; arbor foiida, nec fortis, nifi
in quam frequens ventus concurlat. Ipfa enim vexatione con-
ftringitur, &
radices certius figit. Et id ex Epiftola 2*65. Liba-
nij Rhetoris (quem librum Graicc fi haberem, c 6 libentius vte-
rcr;) Ea, inquit, me ne minime quidem commoucrunt. Ne-
que enim vetufia. Se iam firnais radicibus arbor ad terram fic*
fti, vento etiam maxime furenti, facile poteft.
Eadem quae hoc emblemate comparatio allegorica IcgitUJf
apud Lucanum lib.2.
Preaior in Magnum popultUtpugndtciue minaci
Cum terrorefides^ •vt cum marepojiidet Aufier,
Platthm hornfonti, hunc<iquQra totafequuaturr
Sirurfumtellui pulfu.laxata tridentis
tumidis immittatjluîbttt Eurum,
ûamuis i8a nouo ventum tenuere priorem
Aequora, nubjferoq^polut concejjerit Euro,
Vendicat vnda Notum. -
Sicca folia \llom\ne:s foli js fimiles, ijque Homero di£fi

Clio pcriiurijficuti lliados 6, ijdem cum folijsconfcrun-
tur, quorum alia ventus humi fternit, alia virefeunt tempore
verno. Apud Piutarch. Euripides;
Tce J'’ isf «eyai. — Sopho‘cIcs Aiace,^ vSjiaiTrvr Ifi irPBufiee,f^

exlufzovct. Nempe & in facris libris homo dicitur vmbra,
puluis, ventus, cinis, ad inconftantiam & brcuitaicm vitat dc-
fignandam.
AD EMBLEMA XLIII.
C quid noftraeconicaurae dandum, fufpicamur id ab Al-

I
Tempus
ciato feriptum fuiflre,quo
tempore adNiceum colloquium, 2^«* (**^^
magna omnium fpe &
votis cxfpcaiabantur Reipubl.Chri- 9 “»'
Cianae Pancipcspoiefttiifirai, Carolusquiniuslmpcrator, 3c
P 5
CIAVD, MINOIS COMM E NTJ
Rexrqub loci nonnulli in certam rpea?
J-rancifcus i.Galliaruro
veniebant foedus aliquod firmum Sc fiabile, pacemque inter
ôs compofitum tandem aliquado 6c fancitum iri;vteo tranf?
afto negotio rixarum omnium
( &
contentionum, tum deni-
que falfarum opinionum in religione Chriftiana tam longe
iateque grafiantium omnis occafio tolleretur, aut certe magna
êmbantUo parte lues ifia fanaretur. Comparat ergo Chriftianam Rem-
Keipubl. (um publicaii#cum naui ventis&fluftibushmc & illinc agitata, fic
hautventts
vt parum abfit, quininfanis &
furentibus aquis obruatur, om-
niumque fpes penitus cadat, nifi tam cralTae caligini & tempe*
itati Deus Opt.Max.aliquidlucis immirerit.qub bonorum vi-
rorum totiusque populi cpnfiernaii animi recreentur. Suat
failoy & veraqiui hie per Cafiorem & Pollucem intelUgi velint fum-
ôUhx
eUefsiue.
c
mum Pontific. & Imperatorem, a quibus vnanimivoto ai.

metam eandem collimantibus bellorum cclfatio , ttirbatio-
numque optata fuit quies. M. Tullius Epifi. ad Cornificium
li.lib. re<n:e nanis nomine Rep.defignanit.Conrcendc.inquit,
nobifcum.fic quidem ad puppim.Vna nauiseft iam bonorum
omnium.-quam quidem nos damus operam vt rcftam tenea-
mus, vtinam profperocurfu. Idem in Pifoncm non fine gra-
tia vfuscft eadem allegoria; Non tam fui £imidus,vtquiin ma-
ximis turbinibus ac fludibus Reipub.naucm gubcrnalfem, fal-
namque in portu collocalfem , frontis tuas nubeculam perti-
mefccrcm. Alios ego vidi veros, 5cc.Ec pro Sextio eandem traf-
lationem mire variat. Si mihi in aliqua nauc cum meis amicis
naiiiganti hoc accidilTer, vt multi ex multis locis praedones claf-
fibus eam nauem Cc op.prefiiiros minitarentur, nifi mc vnu fibi
dedidiffent, &c. Cum
vero in hanc Rcipubl. nauem ereptis fe-
jiatui gubernaculis, fluitantem inalto tempeftatibus feditio-
nura ac difcordiarum,armat2e tot clalTcSjniC ego vnus deditus
depugnarem pptius cum fum-
eflemîncurfuras viderentur,
mo, non dicam quam non id
exitio, fed periculo certe veftro,
vnus pro omnibus fufeiperem. Horat.i. Carmin. eodem fca-
fa & fchemate;
a muii refmnt in mare te noui-
,
Praeter Stobaei locum cap. 44. &

alium quendam c Plutarchi
Bruto, quibus Rempublicarh naui comparant, Tuccurrunt duo
alij e Panegyricis Maximiano di^lis.Prior is eft Pacati.-Statira
igitur praecipitantem Rcmpub.refrenafii,& gubernacula flui-

santia recepifii ; omnibus fpes Paletis illuxit, pdfucre venti, fu-
gere nubes, fiu<fl:us rcfe(ktnnt;& ficubi adhuc in longinquio-
ribus terris aliqua abiietfatiir pbicuritas^ ayt rsfiduus vndi-
AD IMBLEMA XtlH. AND» A t C I A T I. %$i
rum pulfus immurmurar,nccene cft tamen ante tuos nutus di-
luccJcat & fileat. Alter vero cft Mamertini: Neque, inquit,
cum Rcipubl. naucm fecundus a puppi flatus impleret, falata-'
rem manu gubernaculis addjdifl:i, Scc.alia enim longiora funt,
quam vt huc transferri comode poflint Dc nauiquxdam Pie-
rius do(lie collegit iib, 47. qus hic comemorare nihil attinet.-
Dc eo regum conuentu quem attigi fupra, exflat Epigram-
ma lani Larcaris,quod kle mihi aha atqucalia ktailftnu
tro obtulit;
Nam M.%rtk cafira,atj Veneris tentoria fulgent
Argento atque aurofajl £re micant proceres,
it Marti grata ^ Veneri, Venm aurea: ferrum
Mars amat: in precio eji tempore quodque fuo,
. Littora ad Oceam fummi cum comuge, ‘uterque
Conueniunt Reges, Regia teâ vides*
Conueniant alacres ad publica commoda:Tu^
Europa excedent fntbus atque Ajia.
Eximq Heroum, Led<ea vt fydtra nauta %
Vos feruatores terra fretumque coht,,
eircur?).] Circum, hic aducrbij naturam induit.
/««/fk] deficit, & pa:nc obruitur vi tcmpefl:aiis&flu£luurB,
I
'Virgil.i. iS-ncid.
Accipiunt inimicum imbrem, fimisq^fatifeunt»
I
ûodji Helena aduenianty Geminorum,
I
qui Caftor &
Pollux a Poetis dicuntur, & louis ex Leda fili;,
j
Hivbiadoleuiflcnt, mare piratis liberarunt, eaque dc caufla
propitii nautis olim crcdebantur.Ecrunt.fi horum alterappa-
reatjtempcftatera portendercifi ambo,rcrcnitatcm. De his fic
j
I
Plinius: Vidi nocturnis militum vigiliisinliasrerepilisproval-
lo fulgorem effigie ea, & antennis nauigaotium, aliisque ns-
I
|Uiura partibus, ceu vocali quodam fono infiftunt, vt volucres

jfedem ex fede mutantes; grauesciim folitariae venere, mergen-
itesque nauigia: & fi in carina: ima deciderint, exurentes; gc-
i minae autem falutares, & profpcricurfus praenuncis, quarum
; aduentufugaridiram illam ac minacem, appellatamquc He-
;lenam ferunt. Et obid Polluci fic Gaftori id numen affi-
ignanf,eosquc in mari Deos inuocant. Hominumquoqueea-
pita vefpertinis horis magno prxfagio circumfulgent. Omnia
'incerta ratione, fic in naturae raaieflate abdita, Dc flcllis^quas
iDiorcuri appellantur, Plutarch.a. Decretorum philofophico-
Tum,cap. j8.Ouid.fub finem 5.Faftorum, Diodor. Sicul. fub
. fiucm cuamcap*j.Iib.5,Laftant,lib.i.cap. 2, Valcr,,Max. lib.
^52 CtAVt). MINOIS COMMENr.
j.cap.S.Sc alij quammulti. Sed obiter memini legere meapud
Feftum, ftcllam fignificare laetum ac profpcru, idqueêx Ateio
Capitone, auctoritatem fccuto Scruilij auguris. Lucem
etiam feu lumen, id pro fpe accipi follem ne fuit, vt
apud M. Tuli. I. Philippica; Lux quadam videbatur oblata,
&e,Euripid.itcm,<^5tf >3»« s(A.oli KUKols,\ax venit meis malis.

liTam &
Varro de lingua Latina 2 . teftatur,lumcn pro faufto
omine veteribus fuille. Ex quo illud Virgilij,
•••fuhnoq^ fragori
Intonuit huum, ^
de edo lapfa per vmhras
Stella fmm ducens multa cum luce cucurrit.
AD EMBLEMA XLllII.
legans
E
plicat.
nempe
eft
vires •&
Spei deferiptio per Dialogifmum, cuius
adiundaconueuicntiilimis /ymbolis ex-
Ea enim hominem laetum reddit, 6c femper meliorat
expedantem ad mortem vfque comitatur. Ea tamen fi impor-
tuna fit 5c immoderata, vitricem Rhamnufiam fecum aduc-
cat; quae vota plus aequo ambitiofa faciat irrita. Alia figilla-
tim enarrabo, fi prius huc adfcripfcro doCliffirai viri B. Dar-
dani) epigramma in Spemjvt, fifieri poflit, cum Alciati Em?
blcmate conferam. Eft autem ciufmodi;
Tu cfUA fufiemas tereti veftigia ligno,
E'sne Dea? m
noHro [anguine creta? Dea,
Vnde fata? e c<eca rerum caligine, ecqua
Admouit nutrix vbera? Credulitas, €
Ecquinam a tergo plaudent tibilgaudia. dic quis
Eallidulo femper te prdt ore? Timor,
Sujficu intento cur calum lumine? tandem
Hinc dabitur votis metajuprema mete.
Tare,age, quu vultm deturpet caufa ferenos?
Excrucior, quoties irrita vota cadunt.
Cur baculo innixa es\dum pafeit opinio mentem
Cua meam yirrepfit curuafeneBa mihi.
ûid titubas pedibmirerum elijpes lubrica: [api
iûodputo compleSiiJahiture manibus.
1?« Dm. Obiter adnotaiim Spem Deam a Romanis cultam aedem ha-
ia fîQ olitorio, G/ralduMitjCaai vidifle piClam in
t
Q
AD IMBLEMA XLIIII. AND. AtClATI» 2^}
Adriairi Imperatoris aureo numifmatc. Femina fuit ftans, in>
qaitjluditiz laciniam Hnidra manu nonnihil attolicns:dcxcra
in cubitum elata pateram proferebat, in qua repoiitum erat ve-
luti Ciborium, id efl, vas in Boris (imilitudinc, cum hac inferi.
ptioneSpEs p. r. uidam etiam Spem Deam viridiinduiam
palla effinxerunt, & fedeniem fupra dolium cum cornice; qui-
dam etiam cum Nemefi, ^cc.haec ille. vide Syntag.r.
/ujêâns Jiiêra vul/u.] Hic adaerieodum alicuius expefta* SpeSare /i*
tion.sfignum, quod exprcfse notauit regius Pfaltes, 1 20. pfal- der» cjiMd,
ino,r^ T8S ftis a*». 122
«ffU ffT h<p6c6?\,ftits pift roi) f(^‘^t3C6»i>7U ra
penUuli6 reddttii imago.'] id c^,\)cmc\\\o depida expreffa. Fimulut.l &
Peniculus, vel pcnicillus,fiuc peniculum, pidorum efl inftru-
inentum,ex caudarum extremitatibus confedum. Piin.35. lib,
Arrepto peniculo lineam ex colore duxit fummz tenuitatis per
tabulam. ^
Elpid^ fecert manm.] Nomen cft e re fifiitium.nam IXsrrA^ Ebidlus,

hocefl:,a Spe, quam depinxit, nomen habet.
Jpes bona prdjiat opem.] AWuditiid Prouerb. Spes feruat affli-
ctos; & Spes alunt exules.Ouidius: i
Spes bona dat vires ânimumquoque J}es bonafirmat:

Viuere[pe vidi qui moriturm erat.
Sed & memini legere me apud Plutarchum , olim Romz
aram fuilTe booz Spei. Cui conucnit & vcrficulus e Comoe-
dia quapiam,
uTvx^rratrtrctf tuis
Cur viridis ttbi palla? ]
Palla vcftimenti genus cft ad terram Spes viridi
vfquc promiflUm. Viridis autem color eorum eft proprius,qui vefe induta^
fpc laftantur aliqua. dicet enim poltea,
Nos ^trare docet viridis [pes: dicitur ejje
' In v'iridi, quoties irrita retro cadit.'
,ûid manibus mortis tela y^c.'\ Rcfra£ta mortis tela non te-
Vraâ uU
mere Spei tribuuntur, quod viuos etiam in extremas miferias
mortu.
adadosfolctur & recreet, vt enim habet Adagium, i^groto
4 um anima eft, fpes eft. & Theocritus:
jSutJi, Tu;i'*uv^(09 eojsr af-tavev,
Juvovrss.
tfios uiêacc fitr «« Usenet u[ hoc eftj
Tidere, Batte, decetymelius crasfor[an halehisi
Sperandum efiviuis,nonefi fpesvUa fepultis.
^
Nunc pluit, clare nunc lupiter athere fulget,
jQuidam Rhodius ob iniempcftiuam libertatem a tyranno in-
V 5 icaus
134 CLAVD. MiNOrs COMME NT*
ietlus in caueam, in qaa more ferae alebatur, ad cruciatum ig-
nominiamque amputatis naribus, ac foedata vulneribus facie
ciima quibufdam admoneretur, vt inedia fibi dolorum finem
sliqnem quaereret, hisrefpondit: At cundia homini, quoad vi-
uit,fperanda funt. Repete pulcherrimam Spei deferiptio-
siem apud Ouidium i. De Pont.Eleg.7. Qâedum commea-
tor, lubensadiiciam Fornerij mei, praeclari certe hominis di>
Idichon, quod ille mihi vtraque lingua, cademque fementia
fuggcflit:
>I»tm alit peHus noslrum Jpes viuida: qua fi

Deflitaar, durum efi viuere, malo mori.
Sfumva r§J*id mmihm moriu tela refragia geru.]Amm\An. MarccH,
e« mmkwt- Iib.3i quo loci de bclk) plane cruento mifero aduerfusGer- &
d»' manos agit: & cdm omnia caeforum corporibus opplerentur,
jacebant inter cos quidam femianimes fpem vitae inaniter
vfurpando. Ita plane Tibullus:
lam malafiniffem letho,fed credula vitam
Spesfouet ,
meltui cr09 fore femper ait.
Apollodorus Comicus huc rcfpexit.cum ait non oportere ani-
mum abjicere eum cui aliquid aduetft ceciderit, fed femper cx-
fpedtandum elTe melius.
TC6 îKrici ««.

Vf-g&H. fr&cido fepultit,'] Praecidere hic amputare vel denegare flgni-
ficat : & dicimus, fpem alicuius rei praeciderCj,id eft,aufcrrc fiuc
praecludere, vt apud Ciceron.a.Vcrr.
tj9cm(tx C»r /»#/«•//>/?. c^t;.]Ignauiac haec notaefje poteft. Namfcre
Bi^fiosu. dum fperaraus, dcfidemusrfed malim hoc ad fabulam referri,
quam tradit Hefiodus de Pandora principio ferm^ libri, ,
qui (fî(fij iifii^ct4 \nfcnb\x\iT. Haec enim pyxidem omnibus

malis refertam cum apcruiffctiinnumerabilia calamitatum ge-
nera tum primum homines inuaferunt, vna taatiim fpc in do-
lij labris remanente, id cft, in ipfius ore pyxidis confidente. Sje
enim Hefiodus:
tcXtecytwli ^^pees-tirlâ srSjte’ ttptKacrx.
SffKiiUtr.uf&âmtas IfAtimra "hv^k*
E’Aa-if C4» k'of>tet97
widif ujTO
elizFTti. hoceft, -tegmen ah vrna
Dum Fandora kmtitotum mlim per orbem.
^ Qurffji
—
i&D EMBLEMA XLllII. ANDÂlCIATl. IJJ
Curarum infeSa effigies: Spes foU remanft
IntUi, ^
e UhrU ima fub parte refedit,
Origencs aducrfus Cclfutn lib. 4. hanc ridet fabulam. Kidlcu*

Ium, inquit, eft quod dcdoliodicitur, quod olim viuerent ho-
pjinesabfque malis, & graui dolore, &
morbis molcftioribus,
quae Parca: mortalibus dederant: fed femina manibus ma-
gnum doli) operculum auferens, diffudit hominibus, curas &
atroces partita eft.fola autem ibi Spes in tuti (limis domibus in-
lusrciida fub doli|labris, nec extra euolauit. Haec Origen. Panderal
cH:
Wythologi tamen Pandoram, ad humanum corpus referunt
femineo nomine expreffum, quod carnis imbecillitas minimo
exfolui poteft.
uifirAtvt docuit, (^c,]R€iiod\iszb Afcra Boeotia: fico. Vir-
gil. 6. Ecloga;
‘^hos tibi dant calamos, en accipe, Mupe
AferAO quos ante feni .
tibi adesi volucru? cornix] Quod vocem edat Cras,

Cras, CQrnix Spei adiungitur.
oyrt8.]Orcen,3uis dicebatur olim ab Auguribus, quod orc ofetni
aufpicium faceret, ait Varro.
"Eji bene cum nequeat, Videtur hoc imitatus, &: quidem
mutuatus ex Suetoni) Domitiano, vbi agitur de Cornice, quae
paucis ante imperstoris mortem diebus dicitur edidiffe illud : Suetenie.
es-ctf quod oBcQti^m l)c eft aliquis interpretatus,

ait ipfc Suetonius:
Nuper Tarpeio qUAfedkcul/nine cornix^
Esi bene, non potuit dicere, dixit* erit.
"Eflbene cum nequeat dicere, dicit i erit.]Vc fortuna in melius
jcutata,! i.Aeneid.Virgil.
Multa dies, vartufq^ labor mortalibus agris.
Rettulit in melius\multos , alterna reuifens
tujit,^ tn folio rurfum fortuna locauit.
Sed ad rem propius; ex hiftonjsccclefiafticis meminimus. A* ,
:hanafium,virurn fanftumâ paganis fuggillatum,quafl magi-
cis artibus deditum. illum ergo excipientes ludibrio, audita
cornicula, pofccbant quod omen illud cfrct,rcrpondit; auis di-
eit.cras.cras, pronunciatenim vobis triftede luliano infortu-
r.ium. Quod verumconftitit, nam paucis poft diebus relatum
cft de caede lulianinuncium.
î comites? bonus Euentus Duo hi Spei comites vana 'Bohus
quaedam phantafmata ingerunt, ne plus txdij adferat expefla- euenmi
tio, quam ferre queant milcri mortales. Boni Euentus fimula-
*
'
ebrunj
I' CtAVD. MINOIS COMMENr.
ehrum <?cxterapateram , (iniftra fpicam ac papaucr tenens,
fculptum Romse futfTe feribit Plin.libro 34.cap.8. & 36. cap.
5. Boni Euentus, & Bonae fortunx Hmulachrain Capitolio cx
Praxitelis operibus.Gyrald.Syntagm.i.
'EmntU4 .'\ Legi de veteri numifniate Imperatoris Titi,
Eutntm
vbi quoddam (iniulachrutn fuit B o N 1 Eventvs A v-
cv s»Ti, dextra pateram, finiftra papauera tenens, vt apud Piin,
Et m Scticri numo eadem Boni Euentus fpedatur effigies, fi-
gura ftolata, ftante, dextra pateram Cum frugibus, finiftra fpi-
cam & papauer tenente.
Vigilum fomnUvam voemt,"] Plato dicebat rus Ix^riJâs
quo videtur alluliffc Maro ;
inBucoiic. •
— qui atnnnijpfi jibi fomnia fingunt?

Non enim cft qui verbis poffit facile confcquijquam varias m
animo patiantur imaginationes, qui vehementer aliquid fpe-
rant Atque his inanibus fimulachris perinde afficiuntur, aefe-
fi iam tenerent quaj fibi pollicentur.
inct oblcclant.vt
Vigilum fomnia vana.] Pindarus Olymp, 11.
ys fuv (tpâv
kpci, TOi au XATU
TtlA,PCi'
CUI, >tu?%iphp 7 ‘ ihTTihs. id eft.

Spes etenim mortalium, multa furfum, deinde vero deorfura
vana mendacia feca 'ites volutant.
/celerumRhamnufia vindex, f^c ] Quaelibet enim fperare, non
.
eft cuiuflibet. Itaquein hoc praecipue illud animo fisumhx-

reat, Ne quid nimis, Fortunae, vt naturae nofeenda cft menfura i
fuae.nec vei b fapiunt qui altiiis Ipirant, plusquc animi gerunt, 1
quam virium habeant.
AD EMBLEMA XLV.
pmi.
R Y s T I e V s quidam Alciati vicinus Kalcndis lanuariis
porcinum caput pro ftrepis obtulit. Hincfibi Emblema-
tisiJigumcntumnaifiusAlciatus, ex natura filis (quidum fili*
'
quas ore reflexo colligit, femper vltcrius progrediens, num-

quam retro afpicit) nempe vt nihil procraftinaodo meliora fc-
quatnur, neque temporis aliquairi parsicuUm finamus effiucre,
niind
AD EMBLEMA XLV. AND. ALCIATI.
ûod non ad aliquem progrclTum, & rei melius gc-
pertineat
rcndieoccafionem. Alluditautem ad extremum (vtncinmi-
nutulis etiam otiofum deprehendas) ad fymbolum Caroli V.
Imperatoris, quod eft V^^merivs. Quid fi hoc referamus ad SyvtMum
ftudij Philofophici affiduitatem, vt Plutarchus facit difputa
tione de profectu morum? Siccnimillc: ov avK
tfj philoiophan^
do 6c virtutis Itinere nulia eft cclfatio, nulla perpetui progrefi.
fus intcrmiftio. Contra, mifere 6c nonnunquam improbe de-
ftpiunt qui fuis ita male rebus profpiciunt, vt quo magis Ktate
prouehuntur, peiores cuadant, ficuti Menedemus permultos
Athenas, ftudiorum caufa, proficifci dicebat, principio fapien-
tes.deinde philofophos.poftea rhetoras, tandem idiotas. Qûi
itaque fc meliorem in dies facit, quafi feiprum vincit; qui in de-
terius abit, vinci fe ignaue permittit; quod Plato i.Be legibus
aiteftcturpiftimumtiflîeS^ z-atTat re
a//^c6 xxxirov.
In vanjs Caftrodori formulis multa funt quibus hic locus r»cf^* tsul.
commode poteft exornan;Alacriter,ait, incumbendum eftin. fianur ^sr^m
choatis, cdm iam exfpcftatur aliquid quo nos profcciflc gau-. <ufida,
deamus. Spes enim efficiendi laboris taedium adimit: ma- *»
’*
gnumque illicium ac incitamentum, fi nobis perfuadeamus id
”
perfeftum iri quod pcrcupimus. Idem 8. Iib. Natura ipfa boni
adhibita perrcucrantia praeliatur: quia minuseft fi quae laude
dignaiudicanturincipiamus, quam quod confulto eft incoep-
tum perrequamur. Sententiam hanc, In dies meliora, vide-
tur attigifie Tullius i .de legibus. Ego animi pendere folcp,ait,
cum quid orfus traducor aho5ncquc tam facile interrupta con-
itcx'0 , quam abfoluo inftituta. Non abludit Corn. Tacitus
initio libri de Oratoribus; Huius libri editionem maturaui,
iVt dimifla priore cura huic nouas cogitationi toto pectore in-
cumbam. Haccillc. Pertinet hoc pra?ccptum ad fcdulos & di-
ligentes, qui Icmper in melius proficiunt, non procraftinan*
fur.ôn differunt, neque moras neftunt, & diurius confultan-
do mera fomnia finguntrdefident interea, fpcque vana fefe
fibi
laiftant, vt ille apud Martialem qui fe nunc cauffidicum, ntinc
I
'fcRherora fingeret, aut fperaret ncfcio quid, nunquam tamen
i fcproucheret: mani certe ac fupina cogiratiorie, imo vsecordu
'plane delira. Nam, quod Seneca epiftola 1 5. Inter caetera mala
i koc habet proprium ftultitiajfcmper incipit viuere. Adidtra-
r duci poteft quod Sencc.difputat de Benefic. Iib. 2. cap. qud i
'
-
•
toci ait, vitam femper inchoare, mclcftura: Idcm adfin.epift.
69.
: —
CLAVD. MI k oi S C OM HiSNT.
^9. pulchre paulo ante epift. 63. Non inconcinne illud
Horati)
•
^•“viuendireBe qui prorogat horain
dum dejlUat amnis
B,ufiicffs exJ^sSiat .
Certe nc piuribus,puto generali fcntentia emblematis, intcliig!

7:^4» hoc cft felicem diei fiiccclTum, qua voce Cicero
vfusad Atticum 9* Contrarium efl: adagium, Mandrabuliin
morem res fuccedit: cui conuenit illud Maronis i. Gcorgic.
.-Ômma fatis in peius risere.
Koftranouo] Roftrum non modo dc auibiis fcd 6c dc alijs
animantibus dicitur.
cliens^ Litigator, qui patronum Tequitur, vt ab co defenda-
tur in iudicijs;
Xenia dixit thahe.] dcvocc kenioruni, dicetur in fcquenti-
bus melius. Hic intellige ftrcnas, amicorum donaria, quae Ka«
Icnd.Ianuarij vItro,citr6que exhiberi folita. Ex L.Poinponios
Piatoribus afiide,li qua ventura cft alia ftrena ft renue-
locoaduertimus ftrciiam a ftreriuitaifedici, vt apud Nonium;
lam quidem Kalcndas anni aufpices antiquitas facrauit, qui-
bus & ftrenae donarerltur.Qm mos a Tatio rege pofteristranf»
milTuSjciim verbenas felicis arboris ex luco ftrcnas noui anni
aufpiccsprimiirn accepiflTet, vt videre eft apud Symnnachum.
quod argumentum iam inde fuit viris ftrenuis eas deberi, Sc
ob virtutem elargiendas. Ex eo colligimus occafione munuf-
culi a ruftico cliente dati, artificem ingeniofum Alciammi
egregiam fententiam captallc# & rationem arripuiffe philo-
fbphandii
AD EMBLEMA XLVL
R ecte 5c vcrePindarusNem.S.
KiViU» ih.viJhv
vanae fpei imbellis eucntus.qub fpedtat Horatianum illud ex 4,
Carmin.
Terret amhuUm f hahhon amras
SpeSf c^c.
Meminimus in Tuperiori Spem cum Nemcfi vna expreffara
fuifTejexquo intcliigi liceret, nihil nift quod
5c iuftum fit,
fas
qupdque ft?ri faalc poffiti ape^tanduni, fibiqus fingendunt
cfTca
AD EMBLEMA XLVI. AND. ALCIATI. 259
^fle. Hatn valde cft infolcns & tcmcfarium ambire quae nc*
queas airequi, aut fiaiTcquaris, non tamen tueri aut feruare
polTis. Occurrit exemplum Caefaris Borgiac Valentinorum
Ducis, qui audaciusquam aliquis alius ciufdcm conditionis, Bsrim*
Imperij maicftatem (ibi polUcitusi militaribus aliquot vexillis
appingi curarat illud vulgo Italico, O Cefar,o nullo^ id cft. Aut
Ca:rar,aut nullus: qui tandem morte mifera interceptus, vati-
locumtnuenrtjied non quem Tpc magnifica hbi propo-
cini)
Itaque de eo iic lufit Sannazarius:
fuerat.
Ant nihil âufGnfar vult diciBergia quidni. '•
^
Cum fimul C^farpoJJit,^ nihil?
Ideraque m
eundem.-
Omnia vinceboiijêrahm^mnia CAfar;
j
• Omnia deficiunt, incipis e(fe nihiL
I
Obiter aduertendum diftichon Alciati videri e quopiam Orse»
i co cxprclTuai, fed ad imitationem efKdum ; ,
- iKuiaa ^sdfisi fiafict (rrvôi,

j
Quod fic eleganter reddidit Politianus:

Spemfimul Nemefim pofiita dicat Eunm in ara^
Scilicet vt /peres omnia, nil haheoi^
Scriplit & in caridem fententiam lepide ac dode Marullus;qu|
,
^quia proxime videtur accedere ad Alciati Emblema^ huc ad-
feribere non grauabor:
- ûAnam hu tam femper tam Ut^ eH? opima rerum
Spfshona.quA later tiunSta? potem Nemefis.
Dux magii,an comes efil? vindex magU.vnde duabus
Templa eadem?jperes m nifii quod liceat* -
AD EMBLEMA XLVIL
A e L z ANV 5 cap. 3 5. iib.14.ait, Porphyrionem muliebris

obferuatorem efle, matrisque familias adulte- auu
pudicitiae
(uTpcndiofuo indicare. Quod Athenseus etiam comme- smrA*
moratDipnofbph.librop.cap.ii. ex Polemonis lib. 5. eorum
quae ad Antigonum &
Adsum fcripfit,retulitqucLeonicusin
Var.hift.!ib.3.cap.i7.Aiuntjtaque Porphyrionem domiedu-
catum,mulicres quae lunt fub viri imperio, diligenter obferua-
xf,. cumque habere fcnfuni vub aduUerij ailupraercns abhor-'
mu •
1^0 CLAVD, MINOIS C O M M E N r.
rcat.idenim fi facinus perceperit, domino indicat non aliomd-
(doquam fibi vitam fufFocationc, vel vt ali; volunt, rufpendid
adimendo, quam cfie ccrtifiimam commifli adulteri) notam
aiunt. Huius rei cauda cft in abditis natursarcanis:tantum-
que licet hinc colligere, qua en turpe, quamque fiagitiofum fit
adulterium, cuius adu vel clanculario auis ciufmodi vita pri^
uetur. Itaque quantum ad id argumentum pertinet, h«c adhi- .
bcri poteft pro certae Se illibatae pudicitiae fymbolo. Huius

etiam naturae miraculi mentio cft apud alios quofdam , fed
neotericos, quorum ftudium Sc induftriam laudo: fed veteres
in primis habeo. Firmicus Maternus (quem ego alias citaui,
audorem certe pium& dodum)rcribit,a leone cafiifiimo ani-
mali leaenam feminam iugulari, qate cum pardo coierit. Apud
Ariftotclem & Plinium exempla quaedam alia leguntur, qui-
buseadem naturae verecundia oftenditur* Non cft alienum
quod Nouclla la.Iuftinian.fcribit, eos qui fc polluunt nefario
coitu, ea facere quae bruta rationis expertia dcteftantur^^j^^r-
retf K9oxic( f^^tcivTctyiiTnûiA^vjdmlctTrsâ
,
^
aTTOireiirctj .
latefiut. polluat fe adulterio. Inceflas, vel inc€fium,cft fla-

gitium in affines admifium. Non. Marce!, fed 6c proquacunq*
hbidinofa pollutione Seruius accipit. pudoris cingu-
lum, quo fponfae ornabanturj per tranflationem fumitur pro
pudore ac legibus connubij. Hinc pro turpi flagi-*
tio Graeci accipiunt. lunfconfulti inceftum fumunt pro im-
pudico, & turpitudinis flagitio in propinquos admiflb, I.vlti
D.de ritu nupt.
Defpenitre deôndeiq^ animHm '\!\n\m\xm defpondere, apud Ciceronem
Anmum. nufquam legi Budêus opinatur / vfum tamen eius loquendi
formulae apud Varronem,Liuium, Colurncllam notat, appo-
nit Plautinum id e Mcnaech, Pater eius poftquam perdidit pue- |
rum, animum defpondit. !
- i» CaafTam occultam .philofbphi appcl-

j
jtfS.
lant .vt cum quaeritur, cur magnes ferrum? cur fuccinum pa-
leam trahit? id in naturae arcanis effe dicunt-
AD EMBLEMA XLVIIL ; ;
Toî Emhle- Xp L I c AT VR id agalma ab Euftathio ad IliadosHo-

-Iri/ rnericae citaturque a Porphyrio alicubi. Q^d cpL
gramma tributum Virtuti, conditionem fuam deploranrL
AD tMBLEMA XLVI If. A N D^. A L C I A 1 1. 24 i
mutatum Maafalca Sicyonio, & in Voluptatem con-
fuiflc a
ucrfum,cxaltcrofaftumdcAiace,mc admonuit doftiffimus
Camerarius. Hoc ex 5 Epigrammaton Graecorum fumpturo.
.
cft enim tctraftichon Afclcpiadis,

\yoi u T^£f*i^fAptret7zztpar5h 3C^6f!f*eM
‘ruftS# xei (^fispei ^ôtceifASff ^

îZoXtfptifeci UviK
cft,
k Âo4>fd»» kzFkm, «pwoyci* Ifc5 Kixs^'tM.id
illa ego miicra virtus huic allideo
Aiacis tumulo, dilaceratis crinibus;
Animum dolore magno faucia, quod Grafecis [cft.
^
Fallaciarum machinatrix fraus, res pracftantior Iflc iudicata

tumulum fedeo Aiacis, mifcrl obruta InBUy
Ateûe comas, Vtrtus, dilacerata meas:
Vicia dolore graui, quod Graiumiudtciavftarn
I MemefaUaci poBpofuere Volo.
icl. Dilacerata comas, vtfu miferahilis eheti
1 Confideo ad cineres hic TelamontadA ,
! Icla dolore gr aut, mihi quod fi atps callida quondam

Indicibus Gratts ante locat a fuit.
iProfopopoeia cft Virtutis ad Aiacis tumulum infidcntis, 8c Virtutem
‘
magna lachrymarum copia eiuUntis, propterea quod iniufte
tlata fit a Graecis iudicibus fententia de armis Achillis Vlyfti,
ilfion autem Aiaci,cui dcbebantur.adiudicatis.Quointelligi da-
i
jtur.quofdarn vit-os bonos plerumque iniquorum fudicum dc-
I
(cretis angi,& tamen condo-
iniufte dc fuo rure dciurbari,mullis
lleotibus aut opem vel confilium prseftantibus.Eiufdcm omni-
-
ro argumenti fequitur eodem 5 .lib. Epigramma nomine An-
tipatri, ex quo liquet Aiacis tumulum fiiilEe in littore Rhctaco,
rtetiam (^Calaber .-rcd fuifte prope Sigaeum Troiae promon»
torium ponit Plinius lib* 5. cap. jo. &
Sozomen. hiftor.tri-
part. cap.iS.lib.z,
'
Ex ea certe perpulchra thcfi po/furhus oc alias quardam a rc
non alienas fubjicere:id primum ex D. Hieronymo, ad lulia-
aum: Difficile eft prciTam in malis innocentiam non dolere,
k in hoc ipfb, fide non periclitari, quia videat (e iniufte fufti-
lere quod patiatur. Sed hoc grauius,quod putetur indignum,
debeant, vt in L.mcminerinr»
nitirias proficifcijVndc nafei iara
C.vndcvi. Illud adjiciendum putamus, ne quid ad illuftran*
lam materiam praetcruolet.Geftum lamentantis cxprcffit Lc'«
an.lib.i, in Martia, matrona,
condidit vnd
.
SL4t CLAVD. MINOIS COMMEN^

• Supremos cineres i mifer andd conciia vultu,
Iffufas laniata comfu^cgncuffaq^ peHus |
Verberibus crehru, cinere s^mgesl a fepulchri,

No» aliter placitura viro
Cumhac ftatua Virtutis eiulantis confero illud Horatij ad
Auguftum i .Epift.lib.2.
Romulus ^ Libif pater, (^cumCaBoreTcllux,
Tofi ingentiafaB a, Deorum m templa recepti:
'
Tlorauerefuisnonrejponderefauorem
Optatum meritis.
Placet illud Petronii Satyrico,
Rellitur ap&pulo viHtu Cato.triJlior ille
,ûi vicit, fafces^ pudet rapuijfe Catoni:

Namque hoc dedecui eji populi, morum ruina ;
Non homopulfus erat, fedinvno vifia potejias,
Romandmque decus :
quare iam perdita Roma,
Jpfa fui merces erat,i!^ fine vindice prada.
Signum doloris grauiflimi. Sic Ouid.dfi
Tibulli morte: Venit inornatas dilacerata comoi. iE.('chyii Tcho-
Ttefozits: (TiujtiH? fii rols JpmouuTi 'eavrif rpt- ,
Porro Alciatus imitatus cft Ouidianu hoc 4 de Ponto is» .
Venit ad albentes illabefaB a tomos,

UidiceGrAco.fid cft, Agamemnone, quem prauum Atridem
^gurnu
vocat Aufon. in Epitapliio Aiacis, quod etiam huc non male
tnnw.
referri potmlTct. Vide num alludat ad Prouerb. Graeca hdes.
Sed is poftremo locus mihi videtur altiore quadam confide-
rationc indigere, nam cum dicit, hocresiabat adhuc, vt indice
Graco Vincerer, xcm exaggerat ipfa Vîrtus lachrymarum plena, a i
iudicis perfona. Eli: enun indigniffimum, virtutem a Graecis ^
ipfis,aquibus id omnium minimefuit expectandum,ciedam,

opprelTam ac defertarn fuilTe. funt enim Graeci fapientiae no-
mine commendati, quo etiam caeteris alijs nationibus prselu-
ceant. Atqui fi id a Barbaris profe^lum eflet, ferendum qui-
dem aut ridendum denique fuerat. E naultis quae occurrunt
Jocis ad id illuftrandum, apponam vnum aut alterum ex M*
j
Tullio; quibus clarorum virorum beneque de repub. merito- j
rum cafus miferos indignam fortunam conqueritur. Sic pro |
Sextio.-Htecaudiuimusde clarifiimorum virorum confilijsSc |
fadis? haec acceptmuSi haec legimus, neque eosin laude pofi* '
tos videmus, qu! incitarunt aliquando populi animos ad fcdi-

tionem, aut qui largitione cjecarunt mentes imperitorum, aut
qui fortes &daros viros, & bene de Repub. meritos in inui-
diam
At) XIVIII, AND. A t C I A T I. 24J
diam aliquam trocaucrunt: leues hosfemper noftri homines,
& audaces, Sc malos, & pcrnicmfosciucs putauerunc. at vci6
c|ui horum impetus & conatus repreflerunt, qui aucltoritate,
qui qui conftantia, qui magnitudine animi confiliis au-
fide,
dacium i/ duCes , ij audores
refiiterunr:ij graucs,ij principe^,
huius dignitatis atque impenj Temper habiti funt. Atncqijis
'
€x noftro, aur aliquorum praeterea cafu hanc vitae viam pcrii-

vnusinhacciuitaic,qucm quidem ego pofium diccarc,
xnefeat,
Republ.meritus,L. Opimius indignillimc con-
praeclare vir de
Cidit.cuius monimcntura celeberrimcim inforo, fcpulcrum
dcfertillimum iri litorc Dyrrhachino rclidum eft, 6cc. Idciii
1 .de Oratore vbi agit de Rutilij caura,qui C.Marjj ProconfuI
a publicanorum iniuriis Afiam defendcrat,inuiruscquefirior">
dini,pencs quem iudicia tunc erant, in exilium pulfuscft dam-
natus repetundarum. SicitaqiieCicero:Carn effetille virexena-
plum.vt fcitis, innocentia:, cumque illo nemo neque integrioc
cfiet in ciuitate neque fanftior, non rtiodo fuppiex iudicibus
efTe noluit, fcd ne ornatius quidem 'aut liberius caufam dici
II fuam, quam fimplex ratio ventatis ferebat. Et poft; Nunc ta-
llis vir amiifuseft, dum caufa ita dicitur, vt fi in illa commenti-
!
iia Platonis ciuitate res ageretur: nemo ingemuitj neque in-
clamauit p3tronorum3nih!l cuiquam doluit.-iiemo cft queftusi
|nemo Rempub.implorauit; nemo fupplicauit. Carteriim ne-
1fcio art conferre huc poffim opportune adag. quo dicitur bo-
nos viros elTe lachfymabilesj faciles cuirii lunt ad mifericor-.
'diam viri boni piique: vt dc Ker.iclito palam cfit. fic immeas
IVirgil. fatur lachrymans. Dido contra duritiem eidem ex-
probrans in 4.
Num jfletu ingemuit noHrolnurh lummnJlexit ?
JEt Horai.in Odis Plutonem illachtymabikm facit:
'
Non /t trecenis cfuotquot eunt dies
Amice j places iUachrymahiUm Plntones.
NIdlim praetermilTiim quod notatur a fcholiafiis quibuT-
*dam,Aiaccm (de quo hicjnominatum ab «r, a/, heu, heui
nota dolentis, fcu iarticmaniis particula; ^ Umeti-
tari
I
444 CI.A 7 D. MINOIS COMMENi*.
AD EMBLEMA XLIX. |
SteUio,
L I N I V 8 Iib.i9,c3p 4. tradit e Belliotubus malum me-
P dicamentum fien. Nam, inquit, cum ftcllio immortuus cft
Vino, coram qui biberint, faciem lentigine obducit. Ob hoc in
'
vnguerito necant eum, inhdiantes pellicum formae. Alciatus

libro I. Parergon, cap. 46, id copiose fatis enarrat.Sic enim ait;
Criwen Crimen ftellionatus nomen fumpfit a ftellionc lacerta Bellata:
fieUienatus.
quodanimal male apud veteres audiit, fiuc quia inuidum (cum
enim eodem, quo anguis modo pellem exuat, cam confeftim I
deuorat, tanquam vtilero efle pro comitialis morbi remedio

norit, idcircoque hominibus prairipiat, vr Pliniuslib. 8. cap*
5r. atteBaturj fine quod exeo malum medicamentum fiat,
quo mulieres decipiuntur. Nam ciim mortuus cft in vino,
faciem eorum qui biberint, lentigine obducit: ob hoc in vn-
guento eum necant, fi quae mulieres pellicum formae infidian-
tur.qua ex caufia vetifimile cfl primo proditum id mdicium:

an quia in id animal verfus fit,vt canit Ouid Mctamorph. 5,
^-^duripuer oris^ audax?
vnde 6c impudentisc efi: lymbolum, Graeceque dicitur kcx-khA'
quia fit «oTsgAs? Tijs «1^«, conta<3:u afper &
durus. Hiec
Alciat. nofter. Sane idem Plinius hb. 30. cap. 10. nullum effe
animaidicit, ex opinionccr»mmuni,quod fraudulentius inui-
deat homini rindeque ftellionum nomen in malcdidum tranf-
latum ferunt. Plenque volunt ftcllioncseofilem efleae ta-
rantulas, quas Graeci nominant. Quia vero ex
proximo Alciati loco meminerimus criminis ftelhonatus, dc
co haec pauca obiter: Stellionatusiisobiicitur qui aliquid dolo
fecerint; 6c vbicunque nomen proprium deficit criminis, ftcl-
lionatusobiicitur,ait Vlpian.Locumautem przcipue habet in
co qui rem forte obligatam difiimulata obligatione per
alif
calliditatem diftraxcrir.-fcd& incoqui merces fappofucrif,vel

corruperit, quique impofturam fecerit, pcena ftellionatus nul-
W4* la eft a legibus conftituta,qitia nec legitimum crimen efi.Cac*
hâttata.
terum & hoc aduertendum, vt auiôris mentem apertius ape-
riamus, in plerifquc animantibus certas quafdam notas efle
malignitatis a natura inditas, vccaucamus nequid inde nox*
damnive contrahamus, Vulg© enim fertur eaucndum
ab lis
AD EMBLSMAXtIX. AND. AtCIATI. I45
ab qui notis quibufdam infigncs lunt. Diciturqucnon ra«
iis
rdeum qui pctiibusclaudicat,&animi quadam claudicarepar-

tci quique gibbo fit deformatus auj ftruma, aut aliquogenc-
ris ciufdcm vitio, exteris infeftiorcm efle, & magis verfipcl-
Icmsfi quid tamen vulgari hominum opinioni dandum: Vi*
tiofum corpus vitiofa: natuiSB imaginem efic. Quod Home-
rus mfuoTherfite confirmauit, qui vt deformior erat , ita
etiam turpior, loquacior,& fcditiofior, deferibitur. Ssc Cicc-
ropro Rofcio Comoedo cauilUturFannium Chaercam ex ha-
bitu corpori?; Nonne ipfum caput, & fupercilia illa penitus
abrafa olercmaiitiam,& clamitare calliditatem videntur?n 6 n-
ncab imis vnguibus vfquc ad verticem fummum ( fi quam
conieiîuram affert homini taciti corporis figur3)ex fraude, fal-
laciis, mendaciis conftarc totus videtur? qui idcirco capite de
fuperciliis femper efi: rafis, ne pilum vllum viri boni ha-
bere dicatur. Lufit eodem pene fclicmate M anialis ia
Zoilum;
Curte ruher, niger cre,hrtuii pede, lumine lufcu/.t
Rem magnam pr&ft(U> Zoile, fi bonus esp
Jiellatus corpora guttts Stellio.^ Virg.4. Georg.

— ignotus adedit
Stellio lucifugis congejia cubilia blattis.
Ouid. 5
.
—
Metamorph.
latebrtti^ petit, aptum^ colcri
Nomen habet vanis Jlellatus corpora guttis.
Huc referam non inultus dodiilimi viri Turnebi carmina de
Stellionis eadem aniinaducrfione, ex Epithalamio Francilci
Valefij .'haec enim:
Sic qu£ pellicibus nuptA infidiantur auaris,
ûcu forma plus ejfe. dolent, medicata propinant
Focula, guttata lentigine fiellio qu^ tu
InficisyVt vario fgnetur tergore vultui^
Difcolor,^ maculis liuefeant era fubortis.
In fraudulentos multa congeri pofiinf, vt illud Tul-
lianum pro Comoedo Rofcio; ^Tque perfidiofum ac nefarium
cft fidem frangere, quae vitam continet: 5c pupillum fraudare,
qui in tutelam peruenit: & focium fallere, qui in negotio fc
coniunxit. Plin.Secundus; Fides improborum leuis, & tam
infida quam ipfi. In anthologia Graecorum hoc circom^f
fertur;
OvK <1 (iicreivo}\.i}uv
ptXllau,
I V T«F
6
CIAVD. MINOIS COMMENTr

;rc 9 \vrgi%ofA.%^(t,
TCP ^'e Xe^vrct <piXw>y » ia^(poXa»T0fA.i£ft6»
»«P«v xpiva ^«tfUP. e fTTo'] A«5-g»j
<z7roT0?^#^<«f 5r<V<P V;j<.<y
amicum fimulatum declinarcnonpoflumus: eum qui
fcilictc
non ita aegre poflu^
aperte nobifcumexcfcct inimicitias vitare
mus. Etquid homine fubdolo & duplici poteft cfllepernicig-*
lius? Seneca Tragic.HippolytoinfallaceSj& fimulatorcs,
VbivtdtPfsilkt^ finiet mmefioi viriy
Atque habitus horrens, prtfea, antiqua appetefis, ^
Morum^ feniumtrijle,^ aJpeHn graue?
O vita fallax, abditos fmfm gens,
Anir»ii(f puhram turbidis faciem induis»
Tudor impudentem celatâudacem quies:
jpietas nefandum ver a, fallaces probanti
Simulant^ molles dura. —
Poies huc adjicere exempli caufTa, quod Marcellin. Am^
jnian.lib.i j.initio, 5c de Mercurio, pcrfidiffimo aflcntîore,
ibidem.
(5» caua bu(la colit, ] O ai d . 5 . A m or . 8 eleg.
.
Mors tamen a templis in caua buifa trahet,

VtAm prauiq^ dolii] doli mali, quem Scruios definit machinatio-
ius.
nem quandam alterius decipiendi caufra,cum aliud fimulatur,
aliud agitur. Labeo autem omnem fallaciam, calliditatem,
machinationem ad circumuenicnduni 6c decipiendum alte-
rum adhibitam, ccqfetquc fine dolo malo aliud agi pofTeâliud
iImuUri.
Zelotypis.] aemulatio fcu inuidentia; rurr^, forma*
Hinc mulier zclotypa.quae fornmx alienae inuidet. Ea zelo-
typiae opinio permultis mulieribus animum dedit viros quo-
quo modo tollendi dc medio, vt hoc etiam adiiciam praeter
rcm.Naai OfEc. refert Alexandrum Phcrcum ab vxo-
rcinterfedum propter pellicatus fufpicionem. Sic Antoni-
num Verum Lucilia :LcmniaE viros omnes vna excepta inter-
fecerunt :& Demetrius Antigoni filius, Nicanor, aliiquca fui?
feminis interempti. Denique ciim omnia peruefiigaris, col-
lige tecum, quod vindi^fa nemo magis gaudet quam femina.
Ouid.a.attis,
Sed neque faluus aper media tam feuus in ira eji^
Fulmineo rapidos dum rotat ore canes:

Femina quam focij deprenfa pellice leBi
Ardetif^ in vultH pignora mmk habet,
lu
AD EMBLEMA XlIX. AND. A L C I AT I. 247.
Jnferrum, ruit, decor i
Fertur, vt Aon^ cornibus tcia det.
Unttgine.'] Lcntigo,macularubrufa,awt nigricans in facie Ltntige,

lut manibus ad lentis fimi) it udincm.
Pellex, quafi 7ntJôt\ « 'rraiiêniiS ,zh Ge]I.1.4.C3p. J.vel pellg^,
apcllendo, quod vxore legitimam c thalamo pellat, vel quod
>ru peiliciai. Paulus in i. 144.de verb. {ign.DigeftiscxMafuiij
S bini lententia pellicem pro ea fumit quas citra matrimo»
num cum aliquo conrucfcatjdomiquc retineatur.* additq.vul-
g) fic accipi, qua: cum eo fe mifecat cui fit vxor: Cacterumaa
aimitterc aufim difiindlionem lurifconfulti in didalege,iii-
t«r peilicem, amicam, concubinam, nondum fatis liquet. Se4
pxftat audire Dempfihenerrt oratione aduerfus Neatram,

^regie nomina r?f mtXb.ctK^SyryjS fniiêcc, yiwtMxos di-
finguenrcm :aitcnimT^?/M,«y evix,’ V/tfAezy,
7u}iioiicsiS7KS~xci&" TS o-attetr^j^Tcts ytcual*,

xtirS vruihTmiH^ yptfcria^, uj-i tSv sriVu»
imicas habemus voluptatiscaurarpclliccsfeu concubinas fa*
Tiulitij & curas quotidianae gratia corporis vtimur; vxores
lutem ducimus vt legitimos tollamus liberos, fidamque rei f^-
xuliaris cufiodiam habeamas.
AD EMBLEMA L.
H A cfimilitudine (cuius facile rubintclligitur apodofis) pndlthm

proditorum animum fraudulentum aperte arguit: quifr<w<<<».
cum animo clTe amico ac beneuolo fefe profiteantur, vt incau-
tis & imptouidis facilius imponant, cofane nocentiores, quo
verfutiores, habendi funt. Sic enim plerumque infbntcs &

incautos in ignota diferimina, vel ad extremum vlque vita: pe*
ricalum adducant 5c compellant, fcd potifiimum ciim vel vitae
confiictudine,Sc familiaritate,aut etiam obfcquij aliqua fpccie
fucata eos tenent irretitos, nodisquetam tenacibus illigatos, vt
hinc nequeant extricare, quo de genere funt vcrperiilioncs
fefe
quidam, 5c fcelcratifiimi fycophantiE (quorum numerus quan-

tum his temporibus accreucrit,dici non potcftjqui viros incul-
patae vitae, fimplices plane, & ab omni fuco alienos, in diferi-
racn& praecipitium trahunt ; nullumque nonmoucM lapi-
dem, Vt, qnod eft inproucrbio,in laqueos inducant; qiiam ai
4
r.
CtAVD. MINOIS CQMMENT.
rem cuniculis quibufdam vtuntur, ciim impingunt nomen
detcftandifortilcgij, Tcl etiam hacrefeos, aut feda? alicuius, ve
lecurius magisque impune ouicularp» id cft hominem fimpli-
ccm,minirocque malum ab omni crimine tam fcclcrto, tam-
que abominando alieniihmuro madent, vel certe quocunque
tandem modo exterminent: ficvtinfonsille mifcllus hac a{
fpcrfuslabe (tamctfitoto vitae tempore virtuti pietatique no-
men dederit ) humanae focictatis pernicies, & peftis habeatir
ab imperita multitudine, quae vi in vitium plus quam Jice$
credula, ita ob inconftantiam maximam qux illi familiari
^
cft, ad virtutes ipfas inuettendum fic prompta & parata lii, v,
quod ait Flaccus, fincerum auide cupiat vas incruftare. *
Sd
vt paucis contraham, hoc genus hominum vt exitialius & ma
gisaucrfandum, fic & praeter ceteros alios iri quos leges folcn:
animaducriere, digniflimum qui in extejras terras ablegentur
aut certe vt calumniatores merita poena afficiantur. Quoi
cnimvnice docuit optima illa omnium magiftra natura, hi tol-
lunt, 5c improbitate iniquiorclabefadant, nimirum vbi coi>*
tra fuum fanguinem infidiantur, & in animas fuas fraudem
moliuntur, vt loquitur Salomon. Id totum tamen torqueri
melius fortaiTepotefi: in patriae proditores, quales fuere
apud Graecos, apud Olynthios Lafthencs. Tali/
fuit Metius ille Suffetus dux Albanorum , pugna: defertor ii
bclloRomanorum aduerfus Albanos, qui fuae proditionis pa<
nas dedit ab equis difccrptuSyVt lib.i.Liuius memorat.
Altilis alledMtsY ancti. natandi affiduitatedidan
vult Varro, 5. pcling.Lat. Altilis, qupd alatur domi, vel ruri,
vt gallinae, &c. Alkdator porro ab alliciendo. Legi alicubi
morem clfeaucupibus exoculatam columbam in reti colliga-
re, quae ftrepitucaeteras columbas ad fc pclliciat j ea dicitur
a quod cfi: decipere, fcdupere, in laqueuni
allicere. Sed audiamusiprum Alciatum, qui ea dere fic lih
Parerg.9. cap. 1 1. Piaut. in Milite, Paleutrio nomen veterator,

impoftoriqueferuo conueniens. vnidc 5c Trahc^re/êeii quafi ah
ledatrices aues Ariftoiclilib. De hift.animai. 9» turtures vcl co»
lumbae, quae aluntur, vt aucupes aliasalliciant, eosque ad con^
generes capiendos adiimeqt.quod & in coturnicibus fieri con-
itemque anatibus, de quibus ( ed enim aucupij genui
fueuit,
âldeiucundum) nos quandoque carmine fic lufimus;
Altilis allegator anas, C£rulapenna6,(^c. Hxc Alcibus.
ire’redire.]k€f pro abire, vt alludat ad verba luftiniani, in f»
.Ceruorum quoque, Pcrcr.diuifipncînlnftiiut.iniyluam irc
^
‘
&IC'
AD EMBLEMA II. A N D. AICIATI. 249
Sc redire folcnt. & paulo pbft:In iis animalib. quas ex con£uc>
ludine abire & redire folcnt. Martialis la.lib. epigramm.
Atqm inter menfcis ire,redire fud^.
âm/.]Garrirc, quafiincpte fltcperc, Nonius. & proprium garrire.
auium quidam putant.
cfle
AD EMBLEMA LI.
V E s p AE tumulo affixae Archilochi, linguae malae petu- Malediceotia

lantiam effrenem arguunt;hae enim raucae funt
daces, fcd nullam ab ijs neque oblc£laiioncm, neque frudum
mor- H«ta. &
comparare poffisjVij nec a maledicis aut mordacibus expeda-
ffe quicquam praeter aculeum debeas. Sub Archilochi nomi- ScriÛr nuh
ne intclligitur feriptor quiuis,infolita quadam verborum pe- Udum,
tulantia & mordacitate alios infccfans; in quo tamen neque
curam, neque eruditionem poffis deprehendere; fcd hoc tan-
tum notus, quod audapiam in obtredando maluerit ofteniaie,
tamque praueinnotefccrc, quam flare gratis, & cijm filentio,
vt loquitur Martialis. Fuit vero hic Archilochus Poeta Lace-
daemonius, vel Parius, vt alij volunt, qui Lycamben focerum
tam atrocibus & virulentis carminibus infedatus efl, vt eum
adegerit ad laqueum. Hinc Prouerb. Archilochia edida, pro
contumcliofis & mordacibus: Archilochi patria, pro malc-
dicis;&, Archilochum tcrcre,proco quod efl, maledicentia dc-
Icdaii. Quopertinet Archilochi epitapfiium ex 3. Epigramm.
Crxcorum lib.
Tci'' v, af -mre TFticfviV
f*îrec4> vr5’Sr(^
9reiâ/u.ei'âv ohtTTcpi, rSJV

hoC cfl,
Archilochui i^cet hoc in Ut tore teSm, amara
Cuiu4 vipereo carmina felle madent.
Sanguine fxdauit Mufarum Helicona:Lpamhes
Luget natarum turpia lora trium .
HoJl>es abi tacite^ irrites ne forte crabrones.
Illitu in tumulo quos habitare vides,
Sepulchrum hoc Archilochi littoreu, qui quondam amaram
ferpenuna primus tinxit bile.
0-5 Oili
9.^0 CIArD. MINOIS COMMENT.'
Cî crueotauit Hclicoiia nianfuetum. nouit (id) Lycambcj^
Lugens trium nexus tiliarum.
Senlim verb tranfi, viator, nc forte huius
Moueris tumulo fucos intidentes.
Vttioreum Archilochi tumulum en: qui noxia quondam
Carmina, vipereo /anguine tinBa dedit:
Isquecru^ntautt man/uetum Helicona: Lycambes
Pendentes natas de trabe tresque videt.
Th verb fenfim trapfi^ ne forte crabrones
Affixos ijli commoneas tumulo,
Pindar, 2 Pyth, ait fc nolle donuicio aliquo
. Ixionem afKccrc,
quod Archilocho conuicia non bcneccficiint. Sic ille:
—— 1 et/i
(Pioyotv
«^v jb’
uuet^fia
•^'oyioey iSfijgaA.®-
7nen!to/^j!.ov. id cQ')
Me autem oportet effugere motfum imbellem & impoi^tcm,
maledicentiam nempe. Vidi enim iam olim multa in egcfta-
te pofitum conuiciatorem Archilochum, infenfis obtreda-
fionibus enutritum, 6c quafi pinguem fadum. Aiuifthenes
dicebat Diogenem vefpis effe (Imilcm. Vcfpis enim non ma-
gnum alarum (Irepitum, aculeum autem acutiflimum,
effe
Bion oratione 8.& Stobaeus Scrmon.i i,
Lubet attexere cenotaphium Laurenti) Vallae, mordaci effe-
fiûm Iblo, vt mordax ille fuit in feriptis pene omnibus a fe
editis.
Venit ad infernaspoflquam Laurentius ades:
Si quaris quid agatfnunc quoque mordet humum*
Mordacius fuit Arctini virulenti ac pefbfcri feriptoris Italiae
epicedium,linguaEthrufca primo conferiptum, hoc fere fen-
fu: laccreAretini mortiferum virus: fummis Monarchis, &
Pontificibus oblocutum;DeDeo nihil, quia non noffet Deum.
Et videmus, ferreque ac pati cogimur moriones quofdam in-
cpculosin hac noftra vniuerfi fchola, qui nihil aliud pciifi ha-
bere videantur, quam vtftilo confodiant quofeumque vel rei
litcrarisprincipes,fcqueexcaobtrccIandi licentia palmarium
quaerere. Infelix hominum genus qui grunnitu porcos, latra-
ta canes, ruditu afcllos malunt aemulari, (uamque pruriginem,
ac fcabiem prodere, quam intra fores Mufarum
fecoiitincte«
'ad embjlema tir. and. alciati. ijr
quis laboret mtm ejfe tam praue,
^Ht /lare gratis cumfiUntio pofit} ait ille.
certa figilla.^ quxfunt fymbola certxque notx hominis Vefpa olitre-^
vt qui malediccnuîmus (iatens.

intemperanter lingua abutentis ,
fuerit.
AP EMBLEMA LII.
K receptatores»'] Hxcepigraphe mihi ftatim rcuocauit in

I mentem quod de receptoribus, (eu receptatoribus iura edi-
xerunt, in quos nempe
voluerunt acerrime animaduerti, l.
§ cognofeit, D. de off. prxf. vigil, quia fine his diu maleficia

laterenon poflint. de rcccpt. Sic Vlpian.in 1 . Congruit, dc
1. 1.
off. prae f. vulta prafide animaduerti in facrilegos , latrones,

plagiarios^fures, prout eorum quirquedcliquerii:receptoresq.
eorum coercere, fine quibuslatro diutius latere non potefl.Cui
fimile illud Quintiliani ex declamatione 255. ybi ait, proxi-
mos eos effc transfugis a quibus transfugae recipiuntur; quia
natura fimile fit, facere fcelus 6c probare.
Stobaeo citatur illud ex Phauorino,ni fallor: ouicmr Fons Emblt^;
m uvorSrrpftpo/istavujr' uorsS xzwaf Isttus 0/ xoâ~ matis i
icitrutrpi<po'>rums^TziX{ns(ni‘. Quemadmodum Adtacon a ca-

Stobso,
nibus, quos alebat, difcerptuscfi.-ita parafiti &

aficntatoies
eos a quibus enutriuntur, mifere perdunt &
peflum dant.
Sunt vero ncmnulli Adxoncs, qui fibi videntur nobiliores,
liquofuis ficarios, nulliusûc frugis homines ganeones
inertes, domi &
menfie fufeipiant, haud fano mentis ocu-
lo prxuidentesfe vnacum pairimonij comminuti damno,
nominis & plerumque vitae iadtu.ram facere. Tutifiimos
enim fe fore credunt, vtpoie tanto tamque gencrofo fatcllitio
itipati5 & tatnen uonaduertunt,quanticonftct,quamq*
xia fit ea familiaritas. Anulus in pidla poefi fic;
Cornibus in ceruum mutatum ^Bsona fumptis
^
Memhratim proprij diripuere canes.
lid,mifer efi dominus ^par afitos quifquis edaces
Pafcit,adulantumpr£da parata canum:
Se quibus irridendum [uggerit comedendum,
Seruus ^
ex domino corniger efficitur.
mythoiogica tractarunt, hoc dcAdlpeonc figmentum a4 Vmatmr
vena- syiSi sentit
25i CIAVD* MlK OI S COMMSNfT.
venatores rcremnt, qui fuasopes miferc dilapidant in venandi
luxu inutili admodum &fumptuofoietenim a canibus, quos
aluere.tandem vltione diuinaquafimcmbratim dilaniantur.
Kam tametii nihil aliud fceleris admitterent, niO in eo quod
erogent in vidum canum quod commodius polTct egenis 5c
pauperie prellis conferri :ea tamen culpa fatis habet grauitatls
ad prouocandum iudam Dei praepotentis iram, qui tot bona
nobis non ell elargitus, vt iis tam male vtamur. Eoque grauiiis
illi peccant, quod rebus necelfari js animum non applicent, vc
agriculturae, vtRcip. vt alijshoncftisa£tionibus, fed omnena

temporis vfuram collocant in venatu: quo fit, vt invrgcntenri
minusque fibi notam penuriam praecipites ruant. Itaque dici
non ab re potcft,cos nona canibus modo, fcd auibus & equis
abfumptos ac dilaceratos, Palaephatus ait Poetas hoc figmen-
to nihil aliud docuihe, quam homines cauere maxime debere,
ne quid agant quod dijs inuifum fit aut ingratum, aut quod
yiftfrttM}«jM‘'.cosiniramprouocct. Adhaecolim omnes labori fuiffe in-
tentiflimos, manibus viûm quaefiuiffe, non feruis aut ex-
terisfua negotia, fcd fibi tantum commifilTc; ideoque qui la-
boriofi elfent, opibus & facultatibus prae caeteris abundalfe:
contra qui fefc otio dedebant, voluptates confcftabantur, ve-
Otioji venu- nationi 6c alcae dabant operam, in extremam rerum penuriam
decidiffe, &opibus exhauftoscfTe , quemadmodum &
ipfl
Adaeoni contigit. Sed id rpcciatim in prodigos adolcfcentes
nonabrelicctconuertere,qui promi magis quam condi, vc
Phryges fero fapiunt, & tum forte, fedfru{frarefipifcunt,cdni
nihil eft amplius in loculis. Sibi quidem mire placent, ciint
fecundis fortunae ventis opes fuppetunt, quibus impudentes &
ignauos ganeones (qui nullum aliud fibi penfum rcli£ium ha-
bent, quam vt lautas culinas afleftentur, alicnaque quadra vi-
uant)pafcanc 5c enutriant. At cxhauflis patrimoniis, quid il-
aliena compilent, tandemque in malam cru-
lis fuperefi; nifi vt
cem adigantur, ab ijs reli£ti, longumque valere iuffi,a quibus

in conditionem tam miferam, tamque abiedam coadi funt?
LocM Kon piget huc traducere, quae Dion Chryfoft. orat, i o. De fer-
uis, appofitefcribit,fc non putare damna a malis canibusplu-
res accepilTe, quam a malis hominibus. Etenim a canibus
perniciofis vnum Affaeonem aiuntfinquit ille) perditum, &
his quidem in rabiem ciim adti cflent :a pcrniciofis vero homi-
liibus dici non poffe, quot perierint Sc plebei & reges , quot
etiam ciuitatesj hi quidem a feruis, illi autem a militibus & fa-
tellitibus, alii ab amicis quibufdam, nomine tenus amicis: aiij
qui-
/
AD EMfilBMA III. AMD. AlCtATI. £5^
Ijuickni a Hlijs & fratribus, vxoribusquedamna capiunt innu*
mera. Retulimus fupra cx Conftantino ManafTe mcmorabi-
JeMichaelis Imperatoris exemplum, querneum Aflxone dif-
cerpto a canibus ccmparat;{iquidcm inconfulto illi Principi,
quod abaflcntatoribusobfcllusciret, mifere omnino ceflir.
Q^pd narratur de Adxone in ceruum transformato, funt qui

fabulam putant, plerique hiftoriam malunt, audiore maxime vana.
Plinio, qui Adaeonem Sc Cippum cornutos editos memorat.
Quin S< Maximus Tyrius a veris canibus, Aftasoncm lacera-
tum fuiir<6 dicit apud Corinthios, huiufque facinoris audores
Bacchiades appellar* At quod apud Homerum legitur,Dia-
nam per montium errantem iuga telis deledari, capreas cer- &
uos fugacesvenando perfequi, funt qui referant ad fabulam
Adaeonisjalij veterum fecuti Phiiofophiam fagittas eas quas
ceruum aflTequunturjfoIares radios indicare volunt tt^yTiu^r
quorum nempe radiorum rcpercuflu, cornua ipfa pro con-
ditione loci, vbi luna cft,& apparent 5c obducuntur. Sed in
hoc carmine Alciati illuftrando, placet mythologia quam ac-
ceptam ferunt Anaximeni, nimirum quod Adaeon periculis
quaj multa venandopertulerattandcmexpenfis,3rtateiam af-
feda timidior fadus,in ceruum dicatur mutatus, cumque ca-
nes nihilo fecius aleret , fuum omne peculium abfumpiit,
hincqueacanibus laceratum. Sed de his plus fatis. Maluit
Alciatus, & quidem ingenibsc torquere in eos qui latrones fu-
resque recipiunt: aut etiam (vt verbis vtar MarccIIini de dc-
;
prauatis Romani populi moribus agentis lib. 14.) quifamilia-
I
rium agmina, tanquam praedatorios globos poft terga trahunt,
ne Sannione quidem domi relido, vtait Comicus.
Cic,lib.4.in Verrem.' Tua McHana, tuorum adiutrix fcclc-
. rum, libidinum teftiSj praedarum ac furtorum receptrix, ali-
quanto poft; Puiftc MclTanam omnium iftius furtorum, ac
praedarum receptricem negare non potuerunt. Idem lib, 5.in
cundem:Nara, vt ante docui, hanc fibiiftc vrbem delegerat,
quam haberet adiutricem fcelerum, furtorum receptatricem^
flagitiorum omnium fociam.
Latronum, furumtjue mantu. Eruditus vir Alciatus verba
J
hxc non accipit vtiynonyma, vel promifeue, quia quod Ho-
rat.ait I. Sermonum, furta latrocinijseft magnis parua com.
parare." At vox latronum apud veteres vfurpata pro ftipatori-
bus,& cuftodiae corporis protedonbus. Seneca i. de clemen-
tia,cap.iz.Ita fumit Capitolinus, Marcellin.Spartian.& Hero-
îan.lib, 5. nmunûht(x%sdiO:\, feu lateris cuftodcs, h^v<pi-
•
I
i
« .
^54 CtAV». MlKfOTSCOMMENf.'

£9/, rpiculatorcsTacito Iib,i7.i S.Scnecac ^.dcBencfic.ca^.ifJ
& iib.i.dc ita, Sucton. CUudio, cap. 55. In Galba, cap. 18.
Tacit. I.& 1 3- Annal. refert GermaDoscuftodcs Imperatod
Romano, principi feminae adfuiffc. Sicolim latroncspro
&
flipatoribus, a ftipc nuncupati, quam rftcrcedis nomine acci-
piebant corporis cuftodes, qui cum ferro circundabant Re-
gum corpora. Latrones ergo, jtI» t 5 a mcrcede,Var-i
ro lib.fJ.Latinse lingua.
Sc£ua.] proprium quoddam nomen, aut fiflitium non te-
mere fufpicctur aliquis. plerique,f2Eaa, kgunt, pro, dira, cru-
deli, terrifica, &c .fed, malim fcaeuarn accipi, vt Symmachus^
pro improbojfiniftrae famae homine, rerurti imperito. Q33E
fub obtentu tuo a quibufdara fcasuis defignata dicuntur , ait
ille. Et Graeci, cum qui fit ingenio tardo appellant.
<riiect 6 Vy>s^'l 7nXi(r(4 ovd, dicit Ariftophan. id cft , neque fcae-
uum, neque confilij inopem^
wnKui.] multitudOjVt maxima militum manus apud Cice-
ronem in Philipp.St fiepealias.
*Prodiiii prodige.] Cicero 3.0ffic.Prodigi,qui epulisvifecrationi- &
bus, 5c gladiatorum muneribus, ludorum venationumque ap-
paratu pecur[i.as profundunt ineas res, quarum memoriami
aut breuem, 3 ut nullam funt omnino relifturi
0U4 malos.] Ea cft'oli5eamiptia,vthabetProacrbiuttj;
allicit
ad quod refpcxit Martialis lib. 2.

quem vim tihi^quem menf1 pa rauit amicum,
E/Je putasfidipeBus amicitU?
Vinum amat cyathos fumina,^ ofirea, non /«,
Sublato vino nuUws amictus ent.
En noHtus AB&on,^c ]T angit Adiônis fabulam,quam fU-
se narrat Ouid. 3. Metamorph. Hanelubens praetereo^ vt vcl
pueris notiffimam.
AD EMBLEMA LIIL
xpKEssvMidc Plutarchi
Sf)shler4 a
e Piutarcho
petUftm* E latoris 6c amici. huius
^f4U47deTir(^^£m9^cv’
libello,
hsc werbr«:0*
rz
De
j^sik
diferimineadu-'
i
to os tIs asrSsi'iit edvrh
ADEMELEMA tlll. AND. AlClATf. t$S
ahf»7Bf9^pix^9,iiJ''ep Adulatori ^JuUup
afti/miTBy.
quidem omnino id accidit vt Chamaeleonti: liquide vt iliceo- xtChama-
Jorum omnium fimilitudinern exprimit praeterquam albi: fic ie«».
alTcntator , ciim Te fimilcm praeftarcnon pollit in his quae
digna funt ftudiojturpia quaeque imitatur quantum potcft.Vt
enim nonnulli piftorcs imperiti, quia nequeant alTcqui quae
puichra funt 5c difficilia, in naeuis quibufdam ac verrucis aut
rugis depingendis toti funt, & quaelibet repraelcntant, praeter
ea quae pulchra funt, quaque ingeniofi artificij laudem me-
reantur: Sic & afTcQtator, vt principi viro» cui affidet, aliquid
gratum faciat, eius diligenter imitatur intemperantiam ira- ,
cundiam, fupcrctlium, acerbitatem in feruos, diffidentiam in

dorrjeflicos,& cognatione iundtos. Nam praeterquam quod
fponce, naturxquc propenfioncad deteriora propenfus cft,vi-
detur eo modo fibilonge abellc a vitio rcprchcnlionis, fi tur-
pia imitetur, Qêm moiem VI barbaricis moribus conucnien-
I
liffimum, merito pcrftrinxcruntauflotes grauiffimi.* hoc enim

vitio quod laborarit Alcibiades, vt qui ingenio effer verfatili, ^Îciiiadts»
& ad quiduis comparato, naturam Chamaeleontis habuiffe di-

ûseft.Scd miru eff fane quod narrant de Arabu quibufdam ajjisxatw*
;
populis, apud quos inualuit confuetudo, vt illorum Rege ali-
‘
qua corporis parte afTedxOjaut decurtato, populus cius regionis
I
aegritudinem imiterur l’rincipis 5 illoq. membro fafcijs lanaque
I conuoluto,fic in mediu prodit. Quod idem de fcurra quodam ‘j^htUppi
,
Philippi Macedonis memoriae proditum accepimus. Cum Maudem,
; enim in oppugnatione cuiufdam ciuitatis Argiuorum , vnus
j
Philippo fuillct erutus oculus, poftridie fcurra fafeia fimilcm
oculum circumligatus proceffifle fertur. Idcmq. cum crus in
quadam pugna Regi fra£fum effiet, in eiusconfpeftum venire
inon erat iolitus.nifl claudicans,eodetnquc crurecolligato. Ea
litaq.eft affientatorum mens, .hoc vnum ffudium, vt imitentur
omnia, omnibus affenfum prsbeant,pra:tcrquam ijs quae fune
i a natura fua longiffimc remota, nimirum qna: a niueo fimpli-
citatis & innocentiae decore, ac pudoris & verecundiae quafi
rubore omnino Iit aliena. Nam quod Antiffhenes diditabat,
vt meretrices omnia bona prudentiam, fanumque iudi-
praeter
cium fuis amatoribus imprecantur: fic affientatores iis quibus
cum agunt. Vide Pierium iu Chamaeleonte, lib. 27. Hie- '
roglyph.
QuaedcCham«leonteaddu£farunta nobiscxPlinio.
probatur omnib.&ijsquidecrudicis.Linguaenimhoc anima!,
I
inquiunt, fcmipalmu longa habct.quam pono in infera, quib.

I
\
maxi-
S.$6 CLAVD» MINOIS COMlilENTa
tnaximc vefcitur,excritacvibrat, eiusque mucore Tcarabaeolj,
locuftas, formicas, mufeas ad fe adducit. Fatentur tamen ad
mul tos menfes faroem tolerare.
Aflentatorum porro mores eleganti 6c acuto mucrone pes*
cuHit Satyra 3 luucnalis;
comoedd efi. rides? maiore cachinno
Concutitur ;
flet^fi lacrynsat avexit amici.
Nec dolet: igniculum brum<t fi tempore pofcas,
jlccipit endromidem: JidixerU^ jifiuofiudat.
Non fumm ergo pares:melior, quifimper^ omni
NoBe,dieq^ poteji alienum fiumere voltum,
^ facie Udaf e manta, laudare paratus.
Si bene ruBauit,fi reBum minxit amicta ,

Si trulla inuerfo crepitum dedit aurea fiundo,
Bene Ifocrat.ad Dcmonicum, ft/cpfT mve aeari^
rnriu%'>rts tbu ? mftvcyrts
Ammian. Marccllin. iibro 15. Qûam fit aflenratio infcflat
principi, nondum apud Noricum exuto penitus Gallo, Apode-
inius alfentator, turbarumque incentor, raptos eius calceos ve-
hens, equorum permutatione veloci, Mediolanum aduenitjin-
grefius regiam, Conftantrj antepedes projecit, velut fpolia re-
gisoccifi Parthorum, &
perlato nuntio repentino doeente
rem infperatam & arduam, hi qui fummam aulam tenebant,'
omni placendi (ludio in adulationem ex more collato virtu- ,
tem, feiicitatemque Imperatoris in coelum extollebant: cuius

nutu duo exautorati principes efTent in modum mili-
tum gregariorum. Quo ille (ludio blanditiarum exquifitei
fublatus, immunemque fe deinde fore ab omni mortalitatis
incommodo fidenter exiftimans, confeftim a iuftitia declina-
uitjita intcmpcranter,vt aeternitatem eam aliquoties a (fcrcref,
& ipfcdi£lando,rcribenddquc propria manu, orbis (c totius
dominum appellaret. Q^Curtius Iib. 6. de Alexandro: Non
deerat talia coneupifcenti adulatio perniciofajpcrpetunm ma-
lum regum, quorum opes faepius alTentatio quam hoftis
cuertit.
Chmalrn, Semper hiai,^c.'] De Chamaeleonte fic Plinius cap. 3 5 . lib.
8. Ipfc celfus, inquit, hianti femper ore, folos animalium;

nec cibo nec potu alitur, nec alio quam aeris alimento; 5c co-
loris natura mutabilior: mutat namque cum fubinde, ocu- &
lis, Sccauda, & toto corpore,rcdditq. femper qncmcunquc pro-
xime attingit, praeterrubrum, candidumque, Cafiiodorus Va-

riat. fomiuUium lib. 5, epift, 34. naturam Chamteleoniis ad
AD EMBLEMA LIII. A N Dj A L C I AT X.
Truftraiorcm debitorem non minus ingeniose traducit. Fugere

nefeius, fcd fuaefponfionisigoarusf obliuiofus cum rclinqui-
tur:rrepidus,cum tenetur. Mutat verba, variat conftituta:ncc
invnadi^li fui qualitate contentus, diucrfis imaginibus im-
mutatur. Merito Chamaeleonti beftiae confercndus,quae par.
uorum ferpentum formae confimilis, aureo tantum capite» 6c
reliquis membris fubalbentis prafini eoiore diftinguitur. Haec
quoties hominum afpeftus incurrerit» dum ei fugiendi veloci-
tas denegatur, nimia timiditate, colores fuosvane commutat,
vt modo veneta, modo blattea, modo prafina, rnodo poflit
cyanea reperiri. Prouerb.Chamaeleontc mutabilior,
Rtcipracat] repetit, retrofleditur, ve! recipit, procare, petere
eft, dj.fti. Reciprocum vero a recipiendo
vnde procax, 6c proci
dici ait Varro, quia c6 redeat vnde profedum eft. Hinc maris
&
animae reciprocatio. Hoc loco vero reciprocare proprie eft
auram rcfbrberc, fubindeque retrahere: (ic enim Liuius reci-
procare pro rcfpirare vrurpauit,
vefeituraura.] Allufio ad Prouerb. Vento viuerc. Populari
aura vefei, eft populi nugis aftentiri,vnlgi mores inlcqui, -
Albi ^pudici nefeiui.'] Color albus mentis intCgritatcm>' Vt Ctltf alhiU
liubeus pudoicm (igaat, vt dicemus poftea. & ridrtm,.
I ad emblema LIlII.
V hijius Emblematis conuenit illud Scnc-

M Epigrapha
y
l
j de benefici|s 4. cap. 17. Quomodo male filiaeconfu-
cae
lit, qui illam contumeiiofo & faepe repudiato collocauitr quo-
modo malus paterfamilias habebitur, qui negotiorum gcftoii-

'um damnato patrimonij fui curam mandaucrit: quomodo
icmentiftimc teftabi.tur qui tutorem filio reliquerit pupillo-
:nm fpoliatorem: fic ptlTime beneficia dare diectur quicum-
]ue ingratos elegu in quos peritura conferat. Hoeex Qixco Tyt>u4 'Mf!f
\rchiac: bltm
A««*' luje-Kf AiwJWjkfiuj rt»
^kS09;
'"'erram omnem infulasquc peruolitans tu hirundo,
Mcdcac.in pifta tabula pullos alis?
perasauKxn pullis implumibus fidm tuis hanc feruaturani
ijS CLAVt). MINOTS COMMfiNT,
Colchidem, quae neque propfijs peperat liberis'?
Tot fakU4,vnddsqttc emsnfa o hirundoy volatu,

Mede A in picia mdfficas tabula?
f
Titjue tuos fore fecurostttbi da putanda,
,ûa neque vel natis dira pepercit êr it?
MaruUus llc «pofuit 5 Epigrammaton;
vaga tot terras v rbesq^ emenfa volucris,

Colchidos in fs/uo nidificas gremio?
Tignorthus^ tuis credis male fanafidelem,
Ipfa fu os partus qua lamauit atrox?
mi fetus exofa mos Pandiono nata
Phafiaca quarit perdere feuitia,
Breuius reddidit Politianus, nimirum tribus hcndcoafjdiabiss.
Medeafiatuaefi mifeda htrundo.
Sub q ua nidificas', tuosne credas
Huic natas,rego,quA fuos necauit?
SedbrcuiflimcBorboniiis r.ofter, vnodifticho,
Medea fiatua efi: natos cui credts,hirundD?
Fer alto: viden hu moElet vt ipfa fuos?
Fides sten ha
Apoftrophe cft ad hirundinem, ad ftatuam Medeae nidificau.
Unda ei qtti tcm; cx quo datur intclligi, caucndum elTe ab eo qui Icmcl im-
fidem violant, pofuiuvd iis nullam amplius habendam fidem, qui fcmcl vel
quoquo modo laefeiint; aut iis nullo pa6fo afTentiendum, qui
cum Tuadilapidarint, vix aliorum curam commode gerent. Ne-
mini enim res aliena quam fua debet elfc charior aut commen-
datior. Q^modo enim fieri poteft, xt^n(e.Uoi» uf
dpetreds fjîottteireq TTtrev ov dxi>oT^loit;ld explicat Socrates apud
Xenophontem hb.5 nempe colloquio cum Glauco-
ne. Refert Plutarch.d/ Qua ratione Ti-
marchum impudicitiae 5c prodigalitatis accufauit i^.rchincs,
non tam vt hominem probro afficeret, quam ne deinceps ad
populum concionarctur. Qm enim rem familiarem adeo
znaleadminiftraflet, indignus videbatur cui publica crederen-
tur, Praeclare Tiberi) fa£tum memoratur a Corn. Tacito; qui
vt honcftam innocentium paupertatem leuauit: ita prodigos,
& ob flagitia egentes Vibidium Varronem, Marium Nepo-
tem, Appium Appianum, Sullam, Vitellium mouit fcnaiuâut
fponte cedere paflTus efi, Gorgia oratore publice aliquando
dicente vt concordiam fuaderet, Melanthius non fufiinuit. aie-
bat enim de pace eum minimealiis verba facere debere, qui fi-
•bi,vxori& ancillae concordiam perfuaderenon potuiflct.ldem
ift Laconicis: A^s Arehidami filius ci minime Duci fidem
habcB-
AD EMBLEMA LTlII. AND. AlClATr. 10
habendam dicebat, neque crcdeiidum iuuchum cxcrciiiim,
qui fuamipfius patriam mifere pcodidiiTct. Id dicebat Epho*
ris.qui Imperatorem quendam lubricae hominem fidei in ho-
fles mittebant.
Egregie rfocraf.ad Demohicum. otuv esavrS pti\*
Tif\ <76«5rM «ra? o?r£pT5
o-^xutSg iê^'Tv ^jiXas
tTTi tSp aS^dT^l 6f>. Ciim quid de tcipfo confilmm .ib aliquo
es capturus, aduerie priiis qubrriodo ih fuo ipfc fe negotio
geffcrit.mam qUi perperam fuai res adminiftrauerir, vix cil vt
quicquam refteconAiltet in alienis. Idem ad Nicoclcm.fub
finem: «evrw
Certum cft quod qUi libi nihil viile profpiciatjnc-
I
que in alienis prudentem fore.
, Colchidos.] Medea Colchis hothibata, quod Cblchbfum
» legis quaelafonivt nuberet, aurei velleris obti-
filia fuerit,
ncivdi corripiendique viam ei commonftrauit, fcd priiis Dra-

' concfopito.Tandem ab lafonc repudiata, quos ex eo liberos
fufccpcrat, interemit. Repete fabulam ex 7. Metamorph,
'
Ouidij.
AD EMBLEMA L V.
XGNIficatvr nihil ei corattiittenuurh efle, qui iri
S proprios afFcciUs nullum (ibi fumit imperium, (cd temere
'
huc atque illuc concitatus fertur, uon aliter quam cquuS,quem
nulli freni nullaeque habensE continent. Similitudinem hanc
1 mutuatus eft ex Platone, qui animum nofirum cum auriga,
corpus vero j5ceiurdcm perturbationes cum eiquis comparaHar;
luxta quod ab Hieronymo etiam diftum eftjfcnfus corporuni
quafi equos efle fine ratione currcntcsjanimam vero in aurigae
modum frena eu rrentiam ictinerc. Maxime enim eft efficien-
dum, vt appetitus rationiobcdiant,eanVque neque praeciirrane,
nec propter temeritatem, nec propter pigr itiam aiit ignauianpi
deferant, finrque tranquilli, atque omni perturbatione ca-
icant,vi .ibeetM. Tullius. Locris Platoiiis tft in Phidrb, d<E
duobus equis,bono &: malo,& eoturti auriga ratioDc;qub M,
Tuiliusalluriflc vifuscftz. DcRcpubl. Vt auriga indofkis ^
cnrfu trahitur, operitur, eliditrilr, lariiatur. Qvem locurii
obfcruauu Heraclides Ppmicus libto De allegoriis
R i
2. 6.0 CLAVD, MtNOlS COMMINT,
ricis. Locus Maximi Tyrij fcrmonc 55 .tfa-
hic» vt apparet, e
ûscft. Neque vcib grauabor locum integrum fublegcrc:
$ rns atdpazs-iviis roS-ôr fîvpt %oi
ivuldê rluf •ûy(^liv yaiva c-îAUTiât vivto;Qiv etpf*ci-n, ^ ^^«5 T«f
iitixsr^ nno^
exurit
^ wwp’ «wrS
i^nSp
îturca/ âv httSitf n fd^<Âtluav 7^ fx.K»ce£jiciiôj(îi fx,ifit9nut»n
nreu gv'i T»«^fta lu.ttxltM iiAZg^ccax}titit%ov <cs^<^k\M-

T®-, e;^<r«/ up’^ 'Sappiav^^ ôAkêtrus t <W-
wzu» 0pfiae*(BiJ'f uXây^îs *
0 oihi<pky(^ i(i^bZ^r'4SiO
fikuh/î ^ * 7^nx« £f«.'Z3A»}Kr(^, 6 3 ai*AiAoiM.b(^, « 3
•miF{90 5. fiTue kpfbu es-eiffJe6(rfie*a9
TBfpkil^ T09K9ie;^t.-xS^ K^ff6hx^9iia’yi auTîtestra ruu §" ^seou’

y8Ja»r(^..fVar«.f«f4^» >5 ji f«'e» tJ iXKOâr» 'Izfwm
^»v rb a^f*cc ûfA.î^p3ê9 tivT^ bviJâ ljri (i^pas ^ •7mp^t9li»i
Afle;^«<«5 4J^v« 5 , vui 3 esrl it«-
ackereis frct/9ToS'u7tug. Quae Latine

Tonant: Vetiim hic vnus
ita
inuentus eil: modus ab ipfo Dco,quo humana conditio mino-

rem feciTediuina fateretur, propterca fciiicet quod animum
rerrcftri corpori, tanquam aurigam impofuit currui» cuius <S:
habenarum fullinendarum ^
incitandi vim cilet habiturus.
Huic enim aurigae» Gmul aurigandi artem» viresque tradidit:
hmul etiam liberum abutendae artis arbitrium dedit, qui po(!-
quam infeenderit currum, & habenas acceperit, fiqutdem fe-
lix beatusque animus fit, memonamque habeat fe iuflu Det
'fublaium efle in currum, validcque aurigationem regere debe-
ic,nimiriim habenas moderatur.regitquc currum, & equorum
itemeritatem.contundir. equi diucrfum appetunt curfum»
temereque huc atque illuc rapiunt currum, hic ad petulantiam,
ingluuiem ac contumeliam, ille ad temeritatem atque fero-
ciam, alius vero tarditatem, mollitiem, feruitutem» fatuitatem»
atqae humilitatem fedtatur jcmufmodi fcditionibus diftra-
ituscurrus,aurigam conturbat: &fi vicerit eum praepotentis
equi vis, fertur currus prolibidinevidoris. fit, vt viftricc
interdum petulantia» vna currus & auriga ad contumelias»
Q^
conuicia, impuritates, atque altas nefarias, minimeque finccras
voluptatesi interdum veib dominante iracundia , in multas
variasque calamitates vterque feratur in praeceps. Huc etiam
£ypmm icferam commode illud D. Cypriani, cx lib. De difeipiina &
bono pudiciti 8e;Coerccat animus, ait, ftimulos carnis, refrenet
hnpetttm coipoiis, Acc€|>it hanc enim potcftaicm, vtilli ad
imp«'
/D gMB tE MA IV. AND. A t C I A T 1.
Imperium ciusmembrafernirent. Et quali legitimus ac per*
fedus auriga vitra conceffas corporis metas extollentes fc car-
nis impetus, caeleftinm praeceptorum habenis refledat, ne vi-
tra terminos fuos currus ifte corporis raptos in periculum Tuum
fecum ipfum rapiat aungam,6cc. Spedant huc Tulliana
cz.rchola Tufcul.difputation. Reliquum cftvt tute tibi impe-
res:quanquam hoc nefeio quomodo dicatur , quali duo li-
rniis.vt alter imperet, alter pareat: non infeite tamen dicitur.,
eft enim animus m partes diftributus duas, quarum altera ra-
tionis cft p3rticeps,altera expers. Citm ergo praecipi tur.vt no*
birmcwplis impcrcmus,hoc praecipitur vt ratio coerceat terac-
wtatem. Seneca item ad hunc modum; Quid prodeft equum
regere, 8c curfum eius freno temperare, &
affe^bus efFcratiT-
ifimisabftrahi? fortafleid non maleconuertasadiuucnilcs im-
i
petas, confili} ac iudicij expertes, quibus nihil credendum fa-
KiIe,quod Iit ea aetas lubrica certe, & praeceps, & quae nifi ma-
(ture refrenetur, triftem exitum fenfura fit. Argute Dion
Chryfofiomus: k lyj/wrra»,
;5«Xnr5. Et Arifior.Moralibus ad Nicomachumrj^(ji?c«-
7F09 »enKpiee*rtot<^ i K^tttlee,
f;^jfcrnj tv'l Elegans cft dcfctip-.

tio adolefcentis apud Horatium epifi.ad Pifones;
i Ctftui tn vitium monitorihm ajêr, ^
*
Vtilium tardmproui for , prodigU4 aris, ‘
Sublimis i cupidt£4^(^ amata relinquere pernix* f ‘
Q£id pluribus opus?Tria fibi videri difficilia dixitfapiensITe-^

‘
praeus, viam auiculae in aere medio Tojitantis: viam colubri in
I
Ticdia planitie oberrantis: viam nauis in acquofe medio: fcd
amnium difficillimum.viamadolcrcentis jnipro astatis feruo-
c luxuriantis. Sed me reprimo, nc metas excedam Icdionts
'ompofiiae ac moderatae.
In ptAceps rabitur frufira^ Alludit ad illud Virg^lw-
num,
-
"BruUra retinaeuU tmdens :
Fertur equi* auriga^neque audit cterrus hahenxf*

'i ad prouerb. De curru delapfus. 'Citatus ex, Plafonelocus
ft in Phaedro, qui explicator commod illime a Plutarcho,
>n*ftionam Platonic.S.qubpcrtmcrCiceronishoce j.Tufi-
bl. Exillec potcftatc dicimus eos qui effrenati feruntur, auc
bidlne,aut iracundia. Qui igitur cxific^potcftaf^fficunfur,
leo dicuntor, quia non funtin potcftate mentis, cui reghum
)tius animi a natura tributum cft hinc compotes 'impotes, &
3 K qui '
1
C L A V D. M 1 N O l S G O M M E N 1*.
qui animum habent, vel non habent in fua pottftatc.
quem vehit om ] Manifella allufio ad parocmiam,Qs
infrene, id cft, Wrt©-.
I
.'» . .
f
-«i n ..
.
.
..I»
AD EMBLEMA LVI.
£nS&.[ "fiAETHONTis cafqs hic traducitur in Principes quof-
y damDuccfqueiuirenilitercxultantcSjqui tragnofuo fuo*

lumquemalocunfta furfuiii &
deorfum vertunq cumq. quod
volcintjomne fibi licere putent, non mirum cft, fi intolcrabi.
icm malorum Icrnam fecum aduehant. Nihil enim aliud af-
ferre poteft tam caeca prarcepsque tcmeritas.quam certiUimum
populi difcrimcn.Sc interdum exilium. Quod fi illi quando-
que.refipinpant (quod fere non §t,nifi accepto damno, eoque
grauiffimo)id fane contingit, poftquam vulgus decidit in gra-
uem fprfunarum omnium iaduram, vtfpei nihil reliqui ha-
beat, fere fit enim, vt Principes illi fatui &
excordes, eo quod
habearii in alios impcii| ac potentia?, pro fua libidine: mifci^fi.
me abutantur, quafi prodigant in publica? rei fummam per-
&
niciera. Vitio datur Agaracmnpnijqubdambitiofus magis
quam cordatus fuerit, qui pro vna. Helena tot tantosque ho-
mines ad necem pofiujarit, fuosq. ad eandem belli aleam pro<«
uocaM-it. -licifte Flaccus t.
TuhtdaqHaVuridupfopternarrxttir amorem
Giêta BarbarU kntocoUifa duello,
. Sttihorura regum (^populorum continet dilui.
Non cft ambiguam, quin fccurius acuum traduxifTcnt, & glo,-
liam credo npeliorcm fuifrentconfccutinobilifiimi Imperato-
res Cyrus, Xerxes, & Alexander, fi filis contenti finibus, ma-
luifTcnt regna propria tutari,^ adminiftrarc^ quam armorum
alea plus quam par efict,alienis inhiarc.Itidcm & innumerabi-
ambitio, regnandique cupiditas,
les alij.quorttm efferatior &
fuuen &
poppIJ interitum accerfiuit. Qmdchim, vc exteros
taceam, aliud fecit Alexandcf, quanquam praedaris natur*
&dod;rij)p? rub,ornatus,niuncribus , quam vt graflatorum
princeps orbem circumcurfaret, fibi fuilTque labores mole- &
ilias innumerabiles crearet, nullumque quietis & otij finem
propqncrct? Huius infatiabilem vidoriarum fnim nullos vcl
prpfperrimiefiwceflusynquam reftinguere potuit; nullus ho-

"
nQh
1 ,
A D E M B l E M A LVl. A N D* A L C | A T I, 2^3
HOS, quanqoam magnuSjCius ambitionem fâqit.ItaqucnQO
cofttenrusampliirimo imperio Pcrfico, impcmin fecit in Scy-
iKaSjiiiEadrianoSjin Indos, vitra ctum progidl tirus fi per eo- ,
pias fuaslicuiiTctjautnifi morte violenta leprcEos cifet. Qîd

de Pompeio?quaDta virtute & cxpcricmia wof quam magni
v
enim vpa caufa fuitcar, a- Romanis, a^liirquc,

afuis habitor nec
gentibus maximo in honore eflet. Eum tamen mifere .qccae^
cauit tandemque perdidit infana ambitio, nec fcmocldj fed
patriam & Remp. quam defendere rciaftabat,opprcflit & fu-j
nefte dilacerauit. T otus enim in auciipanda;g^na, in cuiuS;
communicationem admitti neminem ^ftmebarûm Sparta-,
cum perdomuit, dum Lucullo eripit viatorias Poniicaj ^
4r^
meniacasj dum Metello honorern de piratis f^ûr^tUr,.
que omnibus excellere, omniumque obfcurarc gloriam cqgi-^
tat, ahcnauit a fe optimorum quoriunieitncp:if aqinios..,^^!|r 20
dum. potentiam fuam putat egregie Cajans ajm-
iiitatc, quem fibi adiunxerat ad Tuasyites. fifrnanâs,^
dem fuit opprclLus. ,

r
Et hos quidem fuac ciuitatis Phacthopfas, re^^ d,tcim«S,

quales nimium multos fupciiQr pati^n^ noftra vidit, aetas,
e on ft d D 1 n u s, Ma nalfcs .Annal.de Mi e hac jo I m peratotc,
in modum fere rcribit:(qui3 enim Graeca Aop fuppctunt.Lati; Jmptmefi
nam verfionern huc conterre nonipercbp/:) Vbi Michaeius
roaturam.ad xtatem perjuenit,iamq^n|^glus amplitudinem ne*,
gptiorum Imperifptpcurare coepiÂi^gprcycrum.dlud..prd^^b^
uit ciTc quodeft in fahulis, (juippe mox vt alter quidani)
ittuenis Ph3cthon,cufFU confccnfp^totum Romanorum impe<*
I
rium perdidit, A: pfe de auitop^tnpquc jregnOjVcruti quodam?

i
curru, eft deturbatas ^ cxcuRus, np^ pronus tantum cadens,

fcd etiam dcQifqmlaEdeiis. Quippe luxuriofae humidaEque!
vira: fe dedidit, velucajicr Nero, immodeftMs
iq vino, anima
cft'emmatp,impudkus,tcmtUcntus,pmr4 cmpceupiam ip coi- >
lulbres exhauriens, qui erant fcnrras impuri, curruum agitato-

res, mimiiprjmpRatino diluculo temulentiae dediti, delicias
ciborum, &; fuauiumoproniorum auidbquiercntes, totos dies
apud inucrecundas mulieres cxigentes^potorcs, ludiones, libi-
dinum flammis furentes: qualis kilicet olim erat ille, Sardana-
paluF,rex Niniuitarum,&c. Quod dum meditor, vitro Icfc of- Cmbu dm
fcrt-CaroIi vltimi Burgundiae Ducis fatum dcploratiflimum, ûrgtwdi»*
qui propter virtutem bellicam, &
tiitioncm*ampliffimam, in-
ter Principes fprtunatilHmos haberi potuiflet, !! vim ingeniji
qua pollebat, magnitudinem animi qua fe terribilem &for-
K 4 micia-
':
2^4 c t A V D* M 1 N O I S C 0 IT M E N T#
midabilem oftcndcrat, ad fua potius afferuanda, aut ctlatli au-
genda, quam ad cictera cx{)ugnanda conuertiflerj nec fane tam
irifcltccm inortem-bbiiflet. De quibus tamen alias fortalTe
commodius. HucreFcr Adagium, Aut Regem, aut fatuum
naTci &,Haberias Vgnarusnon traact. Fabulam hanc alij alio
:
tranfferui, nimirum ad infignem quandam conflagrationem,

n PlatbinTimaeoiCui lucfetioslibi)'' fubfcbbit. Ficinus &
aliquot alij Iradurit fuiiTc t vaftum natura folarem,
qui tandem diflbliitus, intolerabiles aeflus concitaucrit. Sed
hxc praeter rem. Siâd meres’ referre malis, apponere huc po-
*
tb exemplum' Flamihi|Gonrufis,cuiu^ temcricati infigne detri-

mentum fuse Rcipubfattblit. Valer.Max.i.cap. 6. Phactontis*
carumad printripesîmprouidos, ambitidfos, finque officij mi-
riini^mciddiestdrfii ctiUrn Dio Ghryfortomus oratione prima
- ' -
%quiS«lU* Qiâtuot equi Solis, naturam illius' ig-
ffeam (lidicant: Phlegdn/a4>Ae;<w, quod cfl inflammo; Pyrois.i
quaflSgnitoXiîtirtii^îvydVi^dosiab aurora; yEthon, quali
ardens; Sunt qui his equis quatuor horas iuxta Solis exortum
aj5paVehtds'ihtclIigi velint. vhdecft illud, '
A Malim' ego h flhdibfeiegi^diligcnter qu^B deijs Solis equis ha-

•^^bet OuidiilMbtliVinvyh:'' ^ ' ' - ^
Sfc pertimui y<n«i^.^"'StnriiHtildirii« €ft Fortunae

rota/coi in fidet, fiibtitSeW^ propter earictaterri irfconftan* & ’
tram. Galehus''* lx\ ra^reîikt egregie fortun am, ;
ViferyimUi
cluTqhcinconfl:aiitfahibrfp'iHxld E^flrat cxempldrn longe pul •
frccop^ Ci-
iitis atftu.
chmimum apud Amm.hifloriarum^lib. ib: de Cilice quodam -
PVocQpid,qui vatia quidahi motus anibitioiiedciciuit ab Imu <
pcratofc Valeritihianbf Imo' Vero im(3eriurn mercatus, Impe- •
ratofqtre appclIatus^Ftmf pabeprum fufurro' illeftorum precio,

’
deinde tuihultUarijsfutcliâtionibus plebis inultos ad fuam

fa£li6nenhftbnlditahit;pinrfm^S ftragcsedidm Sed tandem vi-
ûs ppR foedam rrioft!hi'diFci^dhc‘rn ,'Ca*ptufl]Uc Imperatori ^
©ffertm tetjcensaVquc^defiisus abfiilfaccrUicedif-

ebrd ia r u m 'ci ui u hv gliTcChtes tuf bi hes fepcli ui t^ a d ve teri s Per-'
1 i
pehriae citem pium, qui pbfl’$morjum inter epulas obtrunca--

tu* dqmiriationc paulifpeV potitus, e ffuteiJFis fub quibus late*
baVeitrajftuîoblattrrtjue Pompeio,eiusiuflru cfl: interfedus;
Fbjlmdgmmhufnanigeheris.^^ Seneca epiif.
'
Multi inue-^
niiintiir qui ignem, ihfefaht Vrbibijs,qui inexpugnabilia fccu-
!is/&pet iliqubt astîes tata proftbnanf, qui aequum arcibus
:
agge--
.
Jio embiema tvi. awd; aict-att; 255

aggeccm attollant, &. muros miram
altitudinem addudos
in
arietibus ac machinis quaiTcnt. Multi funt qui ante fc agant/”'*»»/»»
agmina, &
tergis hoftium graues inftent,& ad mare magnum
***®/«*^«»
perfufi caede gentium vcniant.Sed hi quoque vt vincerent ho-
iiem, cupiditate vidi funt. Nemo illis venientibus rcfiftit, fcd^
nec ipfi ambitioni crudelitaiiquc reftiterant T une cum alios
agere vifi funt, agebantur. Agebat infoeliccro Alexandrum
furor aliena dcuaftandi,& ad Ignota mittebat. Nec Cneo qui-
i
dem Pompeio extrema inire bella, aut domcftica virtus, aut ra* pomfeius,
• tio ruadebat,fed infanus amor falis magnitudinis, modo in
Hifpaniam 5c arma Sertoriana, modo ad colligendos piratas
! a-cmanapacanda vadebat. Hae praetexebantur caulae ad con»
’
tmuaodam potentiam. Qmd
C.Caefarem in fua fata pariter
ac publica immilit? gloria 5c ambitio, 6c nullus fupracasteros
eminendi modus. Q^dn» C. Marium femel confolcm (vnum
cniniconfulatum accepit, caeteros rapuit) cum Teutonicos
I Cknbrolque concideret, cum lugurtham per Afric» deferta le«
i queretur,tot pcriculaputasappctidc virtutis inftindu? Marius
exercitum, Marium ducebat ambitio. Ideoque cum multis
fuerunt mali, peftiferam illam vina, qua picrifque nocuerunt,
ipfi quoque Icnfctunt.Et haec quidem Seneca. Caeterum nolim;
koc loco praetermitti, Phactontem hic feite ab Alciato compa.
rari cum ambitiofis & improuidis principibus,vt tacite allude- Phaettn^
iret, meo quidem iudicio, ad Tiberi; de Caligula di£i;um. quod

«nifnfagaciffimusfcnex Tiberius naturam adolefcentis Cai) j,araniur,
Caligulae faeuam atque probrolam non poterat inhibere, ali-
quoties praedicabat exitio fuo,omniumque, Caium viucrc;dc
fc natricem ("ferpentis id genus eft) populo Romano Phaeton-
I
lem orbi terrarum educare. Placet huc alligere cuiufdam ano*
I nymi car men non illepidum in Phactontern,
.
^
‘'AuftMtn dtermt iuuiniiconfcendere cHrrtis,
Jgnedqtte audaci (umere lora manu, ^
'
Ohlitue pariter^ fui, metaq^ paterna
ûos mundo ârjfitignibueipfe perit*
Etilludbrcuiuseddcrnfpeîrat:-
Lucifero puer inuedea temerarius axe :
'
• •
Concidit, ^ feCum perdidit orbis opes,
- laecdi £!a meminimus in fatuos & focordcs principes,qui cura
,
limia animorum impotentia terrae, coeloque minari non du-
’
dtent, femetipfos in praecipitium non raro conjiciunt. Et dc
lallicis motibus quod fcquituT non femel a ftudiofis recitari
uditiimus»
R J si
16 ^ CLAVD, MINOIS COMMlNT.
Si Thnethonu vm bana pan amhufia exdenu
Orbii, ^ infolitis terra perufla ragis,
Nilmiruminfehxjiiam cadat tmpete vajf^
(jalha^quafatuos tot Phaethontas habet l
AD EMBLEMA LVII.
&
taSU,
ferod
Q vorvndam Principum Imperatorum ferocia &

immanitas Hgnis plerumque notisque vcxillaribus expri-
mitur, ita vt quid in animo reconditum habeant, tacitis fyrai-
bolis aperte oftendant. Quid enim fignificant in ciufmodi
flemmatis Vultures, Gryphes, Dracones, AquilaejLeoncs, quam ,
rapacitatem, ferociam, intcrnccionem,forraidinem, & cactera ^
generis ciufdcm, quae perpetuo fanguinarios Duces conjitau-/

tur? At VE carmen noftrum explanemus, habuit Agamemnon
ciypeuro.in quo eflfctdepifltusLcoad terrorem alijs Micuticn-
duni quod quidem fcutum in Olympiae fano per aliquot tem*
:
pora pependit, inferiptione etiam adiet1:a;
hoc cQi, Terror htc eft hominum, fmm gerit efi Agamemnon, ,
Ia» terreris Leo quidem pro fignoraboris’& vigilantia apud ^gyptios

habebiturrhe & ad terrificum hominem, qui reliquos afpcdiu
folo conftcrnarct.aflumcbatur.teftiscft Pierius inteonc^ Plu-;
tarchus Ariftide.* Hanc iufti appellationem, inquit regum & ,
potentuni nullus eftprofccutus; u»u 7n>vto^%viTTse^ rjji
, er;ai.^s tetni
^0^ rSc fitecf }^r»s , îu>U(Ata>e, m? fo^KîlAa^9,9^T^ h^9o
fed potius diili fu nt vrbium vallatorcs,
fuimiiia, &; domitores: aliictiam aquilae & accipitres: vocari
maluerunt, a vi 3c potentia, vtapparct,maglsquaraex vtrtu*
telaudem & gloriam ampleftcntes.
Appofitead id argumenti La£lant.|Lb.i. Diuinar, Inftitut,.
cap. iS.Romaoi non (apiemiores Gr aecis, regiam virtutem pu-
taucrunt,ait, exercitas ducere, aliena vafiarc,vrbes delere, opi^
da exfeindere, liberos populos aut trucidarc,autfubjiceFC ferui-
tuti, videlicet quo plures homines afflixerint , fpoliauerint»
occiderint, c6 fe nobiliores & clariores putantr & inanis fpe^
fiecapti gloriae, fceleribus fuis nomen virtutis iraponuntH^c
Laftant. Nefeio quis apud Tullium loquitur imperator gJo-
?icfius^
ad emblema Lviir. and. alciati, 167
Siftu s£dtftdo calefies [candere [edes,
ynimlcaUianuaaêria pateto
AD EMBLEMA LVIII.
pigrapha
E ec<Pfefv
p1x)is ^'s
haec refpicit ad illud Hefiodi ex
'irfcs
r£(irM, iêST
K^sosotui
Infipicntis aitcflc cum potentioribus velle congredi qui ete-

:
nim ita regerit, longeabcfta visoria, & adhaec damna pati-

tur atrocia.PindarusNem.io.^>.es3-^^’«e^jrti'25aizr5*j
Mfios-irar. ideft. Difficilis pugna cfl: fortioribus repugnare
velle, quod mihi Herodotus
declarat in Vrania ûvtcfiss :
varff ij Iri Apologus hic ad-

monet, nihil praeter vires aggrediendum, nec vllum ruicipien*
dum negotium, ad quod perficiendum vires non ruppetant.
jlcde Pindar. Pyth. ^ 4« «5«».
oportet quifque fui modulum fpedet. Sic Propertius:

Tfirpe efi quod nequeas cafitifumtnittere pondus:
Et preffum infiexo mox dare terga genu.
Et Cicero I. Officior. Suum
quifque nofeat ingenium, acrem-
que fc & vitiorum, & bonorufn fuorum iudicem prarbeat, nc
fcenici plus quam nos, videantur habere prudentias: neve hi-
ftrio videat in fccna,quod non videat fapiens in vita. Sed, ni
fallor, conuerti fabula in cos poteft, qui licet tenuis fortunae
fint, aut ingenio non perinde valeant, audent tatpen potentio-
res, vel etiam doftiores impetere, quo cx confliftu nihil repor-
infamiam 5c detrimentum. Allufio eft ad
laturi fint prxtcr
prouerb. Cum fis nanus, cede. Qnord intellexi fic videtur A m-
mian. Marcellinus 22 .lib.quo loci magnum luliani Imp. ani-
mum cclcbfai, & maledicorum in eo contcmptum 5 illud effere
prouerbiali fchcmate,coquc eruto eGrasco apologo quopiam:
Fruftra, inquit, virum circumlatrabant, immobilem occultis
jniurijs,vtPygmaei, Thiodamas agreffis homoLyndius cura
Hercule, innuit lutianum nihilo magis commotunj
fuiffefufurronum &
blateronu aulicoru conuicijs,quam Her-
cules ille ruftici hominis colu*
mcliofa infeffationeaut Pygmseoru infultib. exterritus fuerit.
Meminit figmenti huius Politian.Epiftok quada, bis quidem
Turbis:
1<>S CLAVD. MINOIS COMMfiNr,'
verbis: Viftccrcnon magis te potui, quam Herculem rMicuff
apud Philoftratum Pygmaei, quos ille omnes correptos leonis
pelicinuoluit,5cc. Meminit & Alciatus nofter Commentar*
De quinque pedum praeCcriptionc. Haec cum fcripfidem,
commode fefe hiftoria Pygmaeorum obtulit ,
quam retulit
Philoftratus m fuis Imaginibusjvnde perfpicu^ video Emble-
ma hoc petitum elTc.
Suhpcea.'] Piceam ,
quintam cedri rpcciemcflTe docet Pli-
nius cap,io.lib.i6.
Alciden.'] Herculem, vel ab Alcaro Ampliitryonis 5c Pcrfcl
patre, vcl>^'TSf a robore & fortitudine didum vo-
lunt.
FygmAAmetntci.] Pumilionum aut nanorum multimdo.
Vocantur a Philoftrato «i ,q.d. cubitales pueri.
Euftathius dcD. Auguftin.Dc ciuit.Dei 1 6. cap. 8. Nanos aiunt
pygmaeos appellatos a Tn/ya?, quod cubitum figni-
iicat.vcl jruyatf, breuis: itaque quafi Hi
homunciones extremas i5,gypii partes inhabitant, agricola-
tioni dediti, fubinde cum gruibus bellum gerant. Plin. libroy.
«ap.i.aliifquc locis, Gellius lib.9.cap. 4. hxiftimat tamen Car-
danus De rcr. variet. Iib. 8. cap. 40. contra quorundam opinio-
nem, qui fabulofos Pygmaeos faciunt, reuera Pygmaeos clTe.
Sed hacc
Fygm&a manm. *) non facile verbis haereo, nifi quantum ad
antiquitatis notitiam faciant liberaliorem, &
ne multa, video
vcrbum,manus, non raro accipi pro hominum multitudine:
vtapud Tull.z.Verrina.-Comites illi tui dele£fi, manus erant
tuac;pr£cfcdi,fcribx,medici,accenfi, arufpices, prxeones, ma-
nus erant tuae; vt qui fque te maxime cognationc,affinitate, ne-
ceffitudincalicna attingebat, ita maxime manus tua putabatur,
cohorstota illa tua, qux plus mali Sicifixdedit, quam fi cen-
tum cohortes fagitiuorum fuifient, tua manus fine controuer-
fia fuit. Idem lib. 4. in eundem :Non hoftium aduentu, neque
repentino ex domo atque cohorte Prx-
prxdonum impetu^fiid
toria manumfugitiuorum inftrudam, arma’tamque venifle.
i
Item eadem oratione: vt ciim perinde te Prxtorium impe-
rium, ac nomen clfctjad illam paruam nranumextinguendam,
ducem te, principemque prxbcrcnt, Noftcrhicde receptatori-
bus ficariorum anr^.
Latronum, f/*rum^
frofternere letho,"] fuffocare.cli.dere, tollere de medio.
vires mn bene doilafu(u,'J Phrafis Graeca, pro non bene di-
mco.*
AD EMBLEMA LlX. AND. AtClATI. 1^9
tn^nGs fui» Viribus, nulla ratione habita imbecillitatis Tuarum
vinum.
itfAuiwipUcitum,(^c.]p 2iacm€crumcommm vt pulices,
partem rccluTii m finu. Leonina autem pelle dicitur vfus pro
thorace Hercules poft occifum in fylua Nemea Iconem uueu-
Icntiflimum^dc quopoftea.
AD EMBLEMA LIX.
E x Luciani Epigrammate tranftolit.fic enim habcL*

HSrluutUif »iarT«f
i ^'lifacai fvx^
re}^nis*
:(^6i3?uaa-eif>
Tyfms
tmbUmatu.
[
quod idemabErafmo ficcftconucrrum;
[
Abluis Mthiopemfrufir atquin definis artem?
1 Haudvnquam eîesnax fit vt atra dtes.
Id autem ex apologo quodam iLfopico manaffe planum eft;
quo quid-cm (igniheatur, ott fievisaip m (pue-as ag rlw
naturas manere vt fuum habuere principmm. Eindar. Mores vti
Oiymp.i »/Lcu;(p9 «rvyfcêf Difficile eft oc*

anmum rriH.
5
iare,dtffittH,
.cultarc morem ingenitum. Idem Ariliophanes Vcfpis;
'iÛrca ‘4/ocjAifvji'
e;^ «5 ««: Tegere difficile eft qua quis
naturam habeat. Succurrit illud Ciceron.ad Q,fratrem: hoc
nunciion contertdo,qu6d fortafle cum in omni natura, tum
jiam in noftra aetate difficile eft mutare animum, tk fi quid eft
penitus infitum moribus, id fubito euellerc. Qô referendum
Diogenis apophthegma j qui ciim improbum quendam Sc
proteruum quid faccrct:A:,thiopem,inquir,
caftigaret, rogatus
labftcrgo, vt difficulter Qôd in genere d€
candidum reddam.
his omnibus inteUigi poteft, qu^ nulla arte nullaque induftna
corrigi aut mutari queant. Sed fipcciatim hoc torquebimus
inca quaefucata funt & fimulata,vt gloriam inanem, non vitas
i meritis, fed precario emptam, cuius omnia fimulaCra, vt fic d«-
jcerimjtanqu.am flofculi celeriter decidunt; quandoquidem fi-
'
mulatum quicquam non poffit cffiediuturnumjikfidtaciibad
naturam redierint Tuam. Vere Flaccus:
Naturam expellas furca.tamen vfque recurret.
Velhgc traducemus ad snores indociles, & indomitam qua/i-
dam naturam.quas nulla vi aut arte mitclccrc potcft.vt furit ef-
ferata quorundamingenia, a quibus non pofiuni audii quae
Judibttsaanis prioiiina percepta fuac. Nam
— .
iÔ CLAVD. MINOIS COMMEHts

^^0 femet eH Mfita fecem, feruabh odorem
TeiiA diu. —
Tatiictlicnim ad tempus dcfirvere rideatur in plerifqucoecoc-
thes,rhultaqu€ prohibeant «tw, metus, & magiftri}eum tamcH
habitum delere, «edum tollere, fere non ellqui pofnt.Adfcri-
bam huc Epigramma lepidum Anuli ex Pida Poefi:
Indocile ingenium fi perggu velle docere^
infelix operam perdeuivt fi quis a felium
In campum doceat patentem currete freno.
ûi cum quadrupedum in morem videatur equorum
Tollere poffe caput, grejfiis glomerare fuperbos:
Hunc tamen autfrenis> aut fi calcaribus vrges^
Aurkulas dimittit iniqua rmntk afellus
In HtrAm, pedibus poli icis calcitrat, ergo
Define: nam nunquam ars naturam vincet, equus^
Nunquam ex degeneri fiet genero fus afello.
Et nunquam exfiolido cordatus fiet ab arte.

avJpîis b.fôtpov Conari quod fieri noo pd-
;
tcil: non pertinet ad fapientem: Helenae verba funt ad Mene-
laum apud Euripidem. Nuli^ fapientia (inquit Seneca epifto-

vix famis
lia
la vndecima) naturalia corporis aut animi ponuntur vitiaj
to&i.
quicquid infixum &
ingenitum cft, leuircr arte non vincitur.
Q^dam nec difciplina, nec vfusvnquam excutit, fed natura
vim fuam exercet, &
illos viri) (ui etiam robuftiffimos admo-
net.Haec vt dixijnuila fapientia abigit, alioqui haberet rcram

naturam fub imperio fu», fi omnia eraderet vitia. Q^cunque
attribuit conditio nafeendi, corporis temperatura , cuiil
multum re,diuque animus comporuern, hacrcbunti Nihil ho-
rum vitari potelt non magis quam accerfiri.
Durum cftadfaeta relinquere, aitille.-Hieronym. ad Helio-
dorum, de laude vitae folitariic; Corpus afiuetum tunicis lori-
cae onus non fert; caput opertum linteo galeam recufat mol- :
lem otio manum durus csafperat campus. Nicephorufflib,

ji.cap. 3i. hiftor. ecclefiaft.de Martianocpifcopo Nouatiano,
qui cum ludaeura initiafict,qui tamen ritus adluctos non pof*
fetabjiccre, dicebat Martianus, perinde fujfic ac fi (pinis ma-
niis impofuiiTet, non autem Sabbatio* Conferri potefi lu-
uenalis illud c fatyra 1 5
Mobilis ^ varia efi certe natura malorum:
Cum fcelus admittunt ,fuperefi confiantia-. quidfas,
ûidve nefets i tandem incipiunt fentire peraHis
Criminibus, tamm ad monstratura recurrit
pamni-
AD IMBLIMA I!X. AND. AlClATl. 271
'Dumntttoi^ fingi mutari mjcia: nam quii
Teccandi finernpofuit fibi? quando recedit ,
tieûm fevulaiirtla defreme fudorem?

'
VlpHan.iurifc. hanc thcfin ad fpccicm fa£ti (inguiarisaptauit*
Kpraecipianr, D.dcaedii.cdid. mancipia, quacfudiafunt, prx-
'
fumuniur clTc fimp!iciora,& ad rBiniAeriacnuUoapuora-trita
vcf 6 5c veteratoria difficile cft reformare*
Abluis jEhiopem»'] Huc pertinent prouerb, ^thiopem de-
albarc:& vtthiops non albcfcit.quo refer & illud Nazianaseni;
^ .
*
I
I
vufaWhtiisx ^>OTTiflsT«MTorâcritrr*7rr, hoc
elt, Pardus non deponit pellis maculas, neque nigrorem
thiops. Si quid de iîhiopibui pluribus rcquiraSyConfnkPiin.
2ib.5.cap.8.cap.3o.lib.^.
AD emblema LX.
D nobis luculenter enarrauit Alciatusipfcmct lib.7.Parcrg, ^«cafei ga9
I iuriSjcap. 5, his verbis; Cuculum vocant, qui matrimonij
fui incuriofus fit, quirûc vxorem fuammcecbispcrmittat.Cu-
cubitarc verbum confinxerunt, quali cuculitarc. EgoCucu-

iers peculiari conuicio agricolas diôsapud veteres legi, qui
iiegligentcs,focordcs,iardiqucdI'ent, quod non prius putaus

i vites haberent, quam cuculus cancre coepilTet. Horatius:
r m agna compellans voce tucnllum.

j Graece »oxxd| a voce dicitur, vt appareat veteres Graecok ypli*
more quo nos Latini facimus, pronuuciaffe. Rc-
Ion per » eo
centiores Grammatici Cuculos dici hos homines putant a na- -
tura auis.quae m alienum nidum, maxime Hypolaidis, quam
ipfi Curucam vocant, oua fua transfert. Sed hac ratione non
non ipfi in alienum, fed
cuculi, fcd curuese dici debuilTenticum
al:j fuuflinidum congerant; vnde & adulterium didum,
in
quafi ad alterius torum. Hactenus Alciat. Ait itaque Cuculi
nomen abufiuc in eos cllc tradudum, quorum impudicas fune
vxoresi cijm i; contra cuculi po tius vocari debeant, qui alienas
vxores adulterant, fpc£tato nimirum auis ingenio, quas fua in

îdis alienis oua ponere foleat. Idem repseries Adagio Eraf-
mico. Cuculi. Vide Pfin. i8. cap. t<5 . & Pierium 116,25. Hie-
foglyph.
Scio ctianij nojnea Cuculi^ alio sccipi fenfu, vt pro inepto
homine*
^
271 CLAVD. MINOIS COMMENT,

homine,rerurnquein:)perito,vt apud Lycophronem A fax
xulappellatiu*, ficuti Meleager Glauconis filius infulfiis cucu-
lus, jj^<^<(âpud Platonem Comicum.
Vere nouo cantat Coccyx.lvnAc & pro verni temporis (ymbo-
io ponitur Cuculus. SicHefiodus:
i6o»Ko| Koxuvêt cûov C4> mrAXem:
Vt cantum audieris quem reddit ab ilice coccyx»
quo tempore vites, ^c,Y\\\xdti\<\wo(i Pliniusait, probro fb-
]ereobiicivindemiatoribus,fi cuculus eos deprchcndifietvilCfQ
putantes. & Horat. i.Scrmon.
Tum Vranefiinm falfo multum^ fluenti
'Exprejfa arbufio regerit conuicia, durus
Vindemiator inuiBrci , cui [sLp^ viator
Cejjijjet, magna compellans voce cucullum,
Cbm loco Horatiano & Phniano coniungo iliudAufonij cos-
icaianeum.in Mofella, Inde viator
riparum fubieBa terens, hinc nauita labens,
Trobra canunt feris cultoribus» —
AD EMBLEMA LXI.
C H/RREPHON
pertinaciter libris
Athenienfis, Socratis difcipulus, tam
incubuifle fertur, vt lucubrationibus
nodurni? extenuatus, maximum pallorem maciemque conira-
Vt vulgari iocoNoftua,ve!,vtalijs placet, Vefpertilio fit ij
Noaua^dt»
vocitatus. Apud Ariftophanem, in macilentum 5c pallore
confeftum petitur didterium proucrbialc,
natura differs a Chaerephontc.Philoftra-
tus in pr«fat.vit.Sophiftarum,duosfuific eius nominis tradit,
quorum alter Buxeus eft cognominatus Graeci no-
minant.quifuntluridacutc.&tcxruraerarioris) ^bd admo-
dum pallidusefTet. ille enim lucubratione nimia fanguine la-
borabat.Msquecft, qui cognomen habuit No^fuas. Alter iniu*
liusquidam homo fuit, impudentiffimeque momordit, qui
etiam Gorgiae ftudium taxare aufus fit- At quantum coniiccrc
«ft.id non torquetur in pallorem qui ex ftudiis contrahitui/cd
in labes quafdam corporis, qu;c auimi vitia produnt. Qui enitn
oculos habent jEgros, afliduirque lucubrationibus prope iam
perditos, non ideo ludibrio funt habendij fedpotiusquivef-
peruhonisxwuUuaatur^m» videatur aliquo modo tum vo-
cem/
n
AD IMS L E M A txi. AND. ilfclATi. 27J
tcm, tum rulium humanum cxuiiTcin co,qudd in luc^ homi-
num vcrfari refugiunt. Ex quorundam qui nori exftaht
commentariis ^lianus refert in 9. Variae hift.Philctam qucii-
dam Coum fuiifc adeo macilentum, vt occafionc etiam le.
uiflima fubuerti pofTct.-qui ne a ventis tolleretur,* ferreis
fokis
y^bator. Id tamen figmento fimiliusciTcquis non
I
ridet ad
. iocandum?
volHcritx MineUe.] id efi, TefpCrtiliohc. Mineidcs
thebari* MimiiiL ^
-fororcscum Libcii patris facrificia ih contemptum
j raperent,
Mineruae lanificio addidaE,cx improuifo^quadam ri
numinis
vocibus tibiarum & tympanorum fono perterritae,
tejjsinftru-
mentirejuefuisin vites ac hederam repente commutatis,
orhiiu
,
que loco feris replctoinodu fugientes, in vcTpcrtilibncs tranfi

formatae funr.Ouid.4.Metamorph.Hihc rolucrcin
Mincidcw
pro vcfpcrtilione dixit Alciatus.
^
Fu/c 4 viro facies.^ Eiusquidem rei âutfarii rtrferrc
non te-
mere p jfiumus ad lucernarum fuliginem, qua lucubrantes
in:;
ficiuntur. QuintiJian.vndecimi cap.^. Et
Vigilanda; nodes fic
fuligolucubraiionum bibenda.
AD emblema LXII.
^poffic.V
O ^ nomernad multa traduci
rpeciatim tamen rripheihominum
generi accom.
^modat Alciatus. Enmo vcrpertilioncsij
appellantur, qui db
malam famam, «l aliqnam capitis diminutioncm, ^
dbmi few
comincni, nequt inmcdium prodircaadent;
hi quidem laei.
.fugKaScne-ca & Apulfioappellathvelqaigtauaii
arcjlicnd
hoclu tantum prodeunt, ne a creditoribus
offendantiir, 5e jn
Jusq«oq.iorrmdosocentur,DeinJecooue„iturid nominis,
,ciuofd,m.rigidos Pi6tofophi* fateUi.es.
qui omnin™.”^
tiunt, dum ea quKTuntabftrufaproifus ,
atque abdita^ fcfntah

ur, ac retumcxlcfttum
naturam conqununt. qux’
TS
dc his dtfputare aVi
funt m
r..:: vtquxafferucrunt,
pfobatacerta<jue nderi velint.
At
'vdmfn
^rîcendrftudiouvfanionr, dum etiam
nobis k
qua:
III, enlm d^r; coi
falfa proferunt
liiam Tcraa refutam audacius,

non‘tantbtn lUiselapfa Tcrita^
S
I
274 ,
C L A V t>. M i N O I S COMMHNt.
cfi.quam fcquaerercfimulant, fcd Se ipfi cam fi quam tar5»
dem reperirc magno ftudio potuerunt, vcl imminuunt , vel
etiam labefadSant. Socrates cum efict omoium Philofopho-
rum vel Apollinis oraculo fapieniiflimus indicatus, tamen vt
caeteroram argueret ignorantiam, dicebat fc duntaxat hoc
vnum fcirc. quod nihil fcirct. Videbat enim ocnUtifiimus
ille veritatis indagator, Philofophiam illam humanam nihil
in fc habere certi, nihil vcri:ncc(vt plcrique cenfent ) dodri-
nam ipram difiiniulauit,vt alios refelleret, fed quadam ex par-
j
te veritatem nouit: humanam enim fapientiam nullam efie
FafTus eft, adeoque quam Philofophi fcientiam profiteban-
tur,quxtum maxime vetfabatur in fiderum infpedionc, con-
VerJifeU($,
tempfit,derifit, abiecit. Tertio & poftremo nomen hoc tra-
duettur in callidos dC verfipclles ancipitis fidei homines , qui
nec huius ordinis funt nec illius, cum vtrpque tamen cpllu-
durtt, 5c pleri|mque tanta dexteritate res agunt fiias, vt cum
vtraque parte communicandi ius habere videantur, & vtram-
qUe (vbi collibucrit)cbriiiidiS profcindercr cuniquc aliud tem-
poris exiget occafio,eandemprobabunfpraequealtcra efferent.
Genus hominum certe vt verfatilc 8c infidum, fic deieftandum
4xiaxim& &
cxlecrandum. Qnîd cnim.CWmiUis agas, qui ne-
que fidem neque mentem habent fibi conflantem ? Non du-
bium efl:,quin aliqs.cum quibus verfantur, fallant, ciim fefe
ipfi prius fefellerint. Si enim veritatis cfTentaliqua tandem
'
parte ftudiofi, darent operam ptofe6lb,vtfocietatem cum me-
lioribus & fapientib.inircnt,iisq. adhaererent .contrarios vero
‘fugeret, & fcri6,/rion perfundorie autofeitanter &quafi aliud
lucri, aut prsemi.j denique cofe*
agentes aduerfarctur.Scd quid
quuntur.mimirurn quod mendaces atque impoftores, quibus
aion credatur, eiiamfi vcradixcrint.Ted & illud adiicitur,qudcl
vtrique parti fiirpcdi &
odiofi apud omhes turpiffima infa-
mi® labe afpcrguntur. Vtrinque enim proditorum habeatur
Ioco,quibusquc neutra pars ex atiimo fatiere poffit .qqo fit,rvt
qui fadlionis vtriufque fibi contrariae conuidores jilTeclja!
oluerint haberi, non raro ab vtraque conficiantur & atteran-

tur, vtMetius Suffetius Albanorum duXj aoeipitis dub<* &
fidei homo, ruptor Albani, Roroanique Tcederis j cuius alio
loco memini; vt fuerunt in bello Italico Senenfes; in quo ciim
fc medios gererent in neutram partium inclinatos, fedato tan-
dem bello a diuifis militibus confolfi funt. vnde fcftiue di?it
quidam magni nominis Princeps, Senenfibus idem accidifie,

quod ijs foict, qui mediam domus partem incolunt* rt fumo
ab in*
Ab tMBlEMA ixil. ANI). A t C I At i, £7^
abinfcnoribus,puIuercautem & ftrepitu
vexentur ab ijs qui
Tupcrnas partes teneant. Sapienter itaque a Solone faneituna Stlanislexl
qui in ciuili difeordia &populi dirceflfionc duasin par-

ies, non vni aut alteri readiunxiilct/cd folitarius, neuterque a
communi malo ciuitatisfccclliflet, is domo, patria, fortunis-
que omnibus priuarcturj 6c exui cxtorrisque ciTct,* quod nofl
inflammandjE aut augendae difeordia:; fcd compcfccndae po-
tius, aut etiam cxtingucndae gratia decretum cft. Idem Pha-
uorinus Philofophus inter fratres ^ amicos diffidentes. facien-
dum effie cenfebat, vt qui effient in medio partis vtriufque ê-
neuoli, (i in concordia amittenda parum audtoritati? quafi
amici ambigui habuillcnt, tum alter in alteram partem difcc-
derct, VI hac via concordiam vtriufque inftaurarcnt.Eo confii-
I lio Cicero aflionibus in Catilinam, vult in fronte, ntJdum 14
animo inlcriptumciTcquibufcunquc ciuibus,rt omnes aperti
fateantur quid in bello tam nefariod^ pcriculofb fentiant. Sed
ad alia feftinandum, fi prius monuero, Helychiunn dixiflc, v.C-
fpcrtilioncm impurum hominem, quique ambiguo, ponat m
ca quae fidei funt, rcpraefcntarc.vt funt qui omnibusctiarq di^-
fimillirois fedis adhaerent, quibus non miuria «jra r»
vscSj inditum nomen eft. Pierius lib, 2. ScdperlegcipliusAl-
ciati caput integrum 16. hb. 9. Parerg. qui locus egregie tibi
- -
Emblema declarat.
.
Venere quA Vefpcrtilid,vbIucrebiformd
animal, a vcfpcre nOmen trahens, qudd»vefperi folitet. de quoi
j?lin.cap< 5 i.lib.io.& cap. 37*fib. 1 1 . Legi alicubi
'
*
jhoenaturam vcfpcrtiiionis exprimens; ,
. .
'
[ Vt quadrupes volitat, di inter *
T.
**;
Quadrupedes non ejl nec f2Hwerandu4 af4est

I
Laê Chos nutrit pullos, A» non parti outttn:
Sunt aU, dentes, labra, pedes^ duo. , . .
Aduerte autem illud (Vejpere qua tantum volitat) rcferriâi^ pri-

mum genus hominum quos attigimus, cor.um nem.pq. q[,ui
, infames funt,& iudicium formidant. ^
qu& lumine lufc a esi.] Membrurn hpc refertur ad cVligdotcs

Ehilofophos. ,
Qua cum /j/^.]Ha:c pars ad pofteriores r.efpicit, qempJ.veV

futos & infidos, qui dc repoflb'i)c quod eft apud Varrpn.jnJ
Agathone.profiteri.*
Quid multa?fa£imfumveipertilid, iieqiii
^
In muribi^s pUne, neque in volucribus fur»,
Inde ^ philofophos.'] Confer huc Plutarc.dc placitis pt)lld=
27^ Ct A VD* MINOIS CbMMENTi
fophorum,M. Tullium dc natura deorum 2 Ariftophan. . ii-
^lAiWffjLucianum palTim,luftinum martyrcmaducrfusArifto-
tclis dogmata. Se alios fane multos, qui fapientum veterum
coecitatem fliloconfbderuut^Videfis Gratianum, e. hinc etiarn^
49.dift. I.
Tandem (^verfu/os,] hoceft, tanquam
genens communis Vel cpicoeni oberrant, delultoria leni-
'befliae
tate infames* infidi, veteratores, Vertumno, Proteo, aut Em-
pufa mutabiliores, quos neque vt prehendas, neque vt mittas,
fcias. Similes funt tio(iûs oculis, aiebat Bias, qui fapicntiae
inani dant opcramiillius enim oculi noOu quidem vim fuam
habent, folc orto caligant: eodem modo eorum mens ad res
vanas pcrfpicicdas acutiflimaeft, ad veri autem luminis obtu-
fa, hoc eft, ietKUff: n7$ cftf*ecff7 rijv ^>iaoKos ei fitetntltuf
ixHfiifai (^^l'e^svuK'J^^ eppitreitfiîn

î}ieHA-êc4/l9t ufAetvêuorM ^'e tIu/ tS ahtt^nS
huc Varronis illud 1 u-

f^7ttx,t9n7i9têtf^ctoêbuj7»t facit
daemoriibusrPoftrcmoDcmo «grotusquirquam fomniat, neC
tam infandum quod non aliquis fomniat phtlofophus.
Caligant ocptlis.'] caliginem inducunt, obfcurant.
- - AD EMBLEMA LXIII.
D c fcholiaftc Apolloni) Rhodi) ad lib.4.«X>e<efji >Ayirttj{
I itrtZ )\.iovr^ eupeCyîri aXxlu} tîm^:A\cxz

aoriit
dicitur prxeipue Iconis cauda, qua nimirum ad robur dc forti.
Zn teuia tudinem excitatur. Impotentem & indomitum furorem fi*
catuhi verbe- gnificantcs iT.gypti), leonem catulos cauda flagellantem pin-
famqmd, gebant: leonem quidem ob iram, catulos vero caefos.quoniam
eorum offa inter fe colli fa ignem videntur emittere. Plinius
S^.lib.leoiiis irati figna colligens, ait .-Leonum animi index cau-
da, ficut dc equorum aures. Immota ergo placidus, clemcns,
blandientique fimi!is,quod rarum efl;crebrior enim iracundia
cius. In principio terra vcrbcratur,incrementoterga,ceu quo*
dam incitamento, flagellantur, dcc.ex quibus colligere eft faci*
iratehiben^ Ie,quantus fit Iconis concitati fufor. Admonemur itaque ir*
4i. impetum cohibendum efte, omncfqucoccafiones deuitandas,
quod ea perturbatio fic hominem extra fe deiiciat , vt in bcl-
luam ferociflimam quafi transformer. M.TulIius i.Decffi-
cijs: Lkei ora ipfa ccrncrc iratorum^ aut coram qui aut libidi-
ue ali*
AD EMBLEMA IXTII. AMD* A L C 1 A T 1« TfJ
oe aliqua» aut metu commoti funt» aut voluptate nimia gc<^
fiiuntiquoium omnium vultus, roccs, motus, ftatusquc mu-
tantur Quid tandcm?/Elianus 5,hiftor, animal, cap. 3 P. idem
quod Plinius: dequc Alcsa cauda videtur idem pene quodAl-
ciatuscffcrrclib.i 3.cap,i4. ciufdem ani|qal*hift.SicadiinciQ
Tui clypei Hefiodus:
vafietr:
^
1 ii( 7t ipu^<xr(
j
id cA, Sxuum videns oculis, vt quando nadus leo corpuf^
Quique alacriter admodum vnguibus faeuis pelle
DilTcda, quam citiflime lenem animum abilulit:
Alacriter adhacc furibundum cor explet.
,Scd huc propiiisaccedit Lucani pulchra defcriptioelib.I.quQ
;ioco Cxfarem cum leone furibundo comparat:
'
JEfiifer A Libyesvifo leo cominus hoilCi
j
Subfedit dubtHi , totam dum colligit iram.
Mox vbi fe fiua Jlimulauit verbere cauda,
Zrexit^ iubcuj vaHo ^graue murmur hiat fi
Infiemuit.dum torta leuis fi lancea Mauri
Jiareat, aut latum fubeam venabula peciui, ^
'
Fer ferrum tanti fecurut vulneris exit.
Excroplocft Alexander Macedo, totius pene Orientis viftor, jfapenittu
qui fubita quadam ira correptus, Ciytum nutricis fuac filium w/4/<N4Mi<r
(a quo fuerat ad Granicum amnem feruatus) interfecit3 quem amtium inter» •
que prouinciae praefecerat, conuiuio admoucrat , mulcisque

honoribus, vtamiciflimum, donaucrat, impetu nefeio quo in^
dammatus ferro traiccit. Acpaulopoft ciim ad fe rediiflcf»
ereptum teiumex Clyti vulnere in feipfum doloris impatien-
tia vertebat, nifi fuorum manibus fuilTct prohibitus. ItAqud
'timme nobis elaborandum cft in ira domanda, vel faltem fic
zompefeenda & continenda, ne nobis pofllt vllum adferre ho» '
:amentum;hancenim qui vicerit, hoftem fe vicifTe omnium

maximum & pcrnicionilimum dicere non iniuria poicft.Eool-
jc totum Plutarchi librum De ira cohibenda, & Val. Max.
9. cap. j.
Alcaam veteres caudam, ^c.] Teftis cft Pierius Hieroplyph. Alutal
ib. I .Leonis caudam ab eruditilTimis Alc£eam,«7« rS
dvTê
•ic«A*i»T|im;5?.qubd cius incitamento ad fortitudinem exci-
etur, vt dixi iam.
Bilis Graece omnis Bumof
S I
Dobis
Ct A VD, MIN 015 COMMENT*
nobis calidus ficcus. Duplex primiim ftatuitur, naturalis
quae fimplici nomine bilis appellatur, eftquc vtilis ad alendum
corpus;Alia verp eft quae recedit a naturae mediocritate, addi*
foque nomine vitium delignantc folet appellari, cftquc ia
nturtiplif i differentia: alia cnim rubra, alia glaftea, alia nigra,
flauaalia, liquida, aquofa, fufca&c. puto hic intelligigla-
ilieam, quae tout^hs glaftum colore cafio refert, cam medici
faciunt acerrimam, caIidiffirnam,raordaciffimam, quaeque ex-
tremam inter bilis genera malignitatem obtineat, in ventricu-
lo 5c circa ipfum gignitur a calore vcliementiffimo. Praeter
<
Galeni commentarios ea de re plura perdode difpmat Fcrnel-

liusDefunftionibus &
humoribus lib.i.cap.3.&p,
crutêfch.^Ctudus fit, commouctur, excitatur.
0trofelle.] Fel, irac folliculus, quae hominem pro fui cotj-
ditionc commutare folet.
furias excitat Philemon Comicus,

STtfVTTff OTTOTcOf 0 01^ (A*
EtTurcuIanarum4. Cicero: Anquicquam cfl fimilius in-

faoiae quam ira? quam bene Ennius iram initium dixit infa-
piae ? & furiarum taedas ardentes dixit in Paradoxis aduerfufi
Clodium.
Verbum Graecum animum vehementem fonat de^ ,
quo hic, a cum impetu feror. At nihil aliud infania eft,

quam ira, vel audacia nimia, aut fine ratione pericula fufeipe-
re-«^y«Ieuiusquiddamefl:,& cupiditas vlcirccndi,vrw|>2« tS ege-
appetere, concupifccre. at grauius quid 6c vehe-
nientiqs, ybicupiditatcm fadunacomitatur, ita vc a
dici videatur. Sed ad rem ,^Da da nt.de ira Dei,cap. 5 . Cum in
janimum cujufdam incidit velutfaeua tcmpeftas, tantos cxcirac
fiudus, yt flatum inentjsimmutct,ardcrcantoculi,os tremat,
lingua titubet, dentes concrepent, alterius vultum maculet,-
nUnc fuffufus rubor, nujac pallor albefccns, &c. Pertinrt
hocTuUij 3.Tufcuj. His perturbationibus, quas in vita ho-
minum flui,titia quafi quafdam immittit furias, atque incitat,
omnibus viribus, aiqae ope repugnandum eft, fi volumus hoc
quod datum eft vitae tranquille placidcque traducere. Salluft.
Jugurtha: Cupido & ira pcflimi confultorcs. Quaedam le-
guntur apud Hebraeum paroemiaftcm, prouerb. iz.Noli ami-
cus cfte iracundo, neque ftude furiofo, ne difeas mores eius,
§c capias animae tiiaefcandalum. Idem cap. 22. Graue eft fa-
& pncrpfum,^ fcd
'
ita ftulii grauip;#
’
'
Fi Ecclefiaftici
28 Ccff
.
AD emblema LXIIIX. AND. ALCIATI. 279
»Lg. Certamen feftinantium lites incendit^ fi fufilaucris, quali
ignis ardebitj & fi expueris, extinguetur.
AD EMBLEMA LXIIII.
D ex incerti ausioris Epigrammate Graeco tranftulit, quod

I eft ciufmodi:
»»it6 !* (UtayKtcêi 7niiA.'i9{^ i^^<ruin. y

»UT eretft
i ÛQ/.5 »X\^^ce4 rlu) 06 cr.v ^ a'u*aTecf.

t id eft, Capr^ lupum UBo mammiimuita^fed illud
j
TafiorU cogit mens male cauta triei^ *
Nutritus per me, tandem fera faukt in me.

Vertere naturam gratia nulla potefl.
t
Lupum proprijsvbcribus nutrio inuita,
Sed [ad id] me cogit paftoris imprudentia:
mc, contra me rurfum fera
vbi creuerit ex erit:
Gratia mutare naturam non poteft,
LaBo lupi catulum mammis inuita capeliUi
ûo me pajioris cara coegit iners. »
Tojiquam creuerit ille ex me, male fnuiet in me:

Naturam mutat gratia nulla malum.
Videtur confictum hoc Epigramma ex Theocrito, apud quem
ciurdem eft argumenti apologus. Id torquetur in ingratos, cos- Ingrui,
que potifiimiim qui perniciem ijs adfcrut,dcquibus bene me-
riti funt: quo genere hominum nihil peius aut deterius cduce*
re Tcl gignere terra poteft: tantumque id flagitium atrocitatis
habet Sc probri, vt omnia conuicia, ingratitudinis folo nomi,
ne contineri dicantur. Quidvero cxecrabilius elfe poteft,quani
iis vitam adimere, aut etiam quodam torquere pa^to, qui no-
bis viuendi caudas fuggeflere, dederuntque operam, vtquod
«fumus, edemus? C.Toraniusingratidimus filius triumvirum Tngratitadi
partes fccutusptofcripti patris fui praetorij &
ornati viri late- fummum
bras, aetatem, notasque corporis quibus agnofei podet, centu- vitmm.
rionibusedidit,qui cumperfccutifuHt. Senex tamen paterde
vita magis, quamdefua folicitus, petijt an incolumis fi-
filij
iiusedcL & an impcratorib.fatiifaccrct. At ipfc eft quite nobis

54 -
ptodL
2?q jCtAVP. MTK0I5
C O M M E N Ta
prodidit, inquit vnus c militibus; continuoquc p€£lus eiu^
gladio traiecit. Indigiia quidem mors.fed auftorc caedismi-
ferior. Idem pene de Viiho Annali narratur, quicumpro-
ad clientem fuum confugiflet, (celeramus filius militi^
jfciiptus
bus occidendum patrem, rcpracknteobiecir, bis parricida, vc
qui confilio priiis deinde fpe£taculo tam crudeli & impio ci
vitam ademerit a quo vitara acceperat. Miflbs facio alios quof-
(dam,qui nobis interdum occurrunt in hiftoffcoru monumen-
jtis, ne nimium hjchaefrcam. tantum adiicio quod feribunt au-
ôres grauiflimi, ingratitudinem fcelerisatrociflimi lococfle

poGiam,adc6 vt tanto crimini non fit vlla poena legibus con-
ifituta: quod, Geutifapienter arbitrantur, maius (it quam vt
ab homjpibus vindicari po^t, ideoque ad vltioncm diuinani
jremitti. Tamen legere cft apud Xenophontem, in Perfarum
pioribus & Gatutis hoc ciTe podtum, yc maxime ingratitudt*
nis notam ipreftentur. Q^m
enim cognouerint pofle gra?
fiam referre, nec refert, in hunc feucnilime animaduercunt;
quippe qui arbitrentur cos qui funtingraih & Deos ncgligc-
te, hc parentes, 6c patriam, & amicos. Ingratitudinem ve-
ro, ait, potiflimum impndentia fcquitur, qu« ad omnem lur-
phudincm maxima cft dux. Sane vt hoc quafi per rranfennam
adiiciam, pulcherrimas ingenij fui pene diuini dotes multum
pbfcuf^pit Ariftotclcs, didus ab Athenaeo, quod ani-
mo in prseteptorem Platonem fuerit ingrato; quanquam ta-
men ajicubi diflimulet in fuis difputationibas : ex quibus ocu-
hoipincs facile conjiciunt, qpid animi habuerit
lati ille in do-
dotem, cui dcbcbat.oinnia Iphcns referre accepta. Pulchcr-
rimuni legere cft Socratis monitum ad filium Lamproclcm^
matri Xaptippae contumeliofum, e? 2 . Xenophon-
tis. & quae^dam ^liani varia hiftoria exempla, ex lib. 3 .cap.
ylt.pc ijs qui ab ingrata patria male plexi funt, & iniuftc dam-
qati. iîhil enim video aptius huic loco illuftrando.
f«^fi/.]permittit, finit; Graecum habet cogit.
Imprebitf^ Idem fpnat pene Publianus ille ipir
mus:
Maleuolutfemperfm natura vefeitar»
^
refer Adag. Lupus pilum, non animum mutat; &,Cq*
lubrumin Gnufouere; 6c Aries nutricationis mcrccdcm per-
foluit. Sed mihi multa legenti occurrit opportune illud
Theocriti Eidyll. xtwag , uf n
puyofUTt: ale & fcetus lupi, ale canes, vt te abfumant. fic autem
AD EMBLEMA tXV. AMD, A t C I A T I. i8 l
knVo is xiyct rtvTvp ixi a;^^riu»srt^t 79 v'fi
âfx^MTifS, K9^xh Tnicif fv î^tu xwius.
AD EMBLEMA LXV.
^
H o cdidumcftin quempiam temerarium, gloriabiin-
dum,& plus quam par cft,auitae nobilitatis ladatorcm,
quem 0.honcmappcllat,ab Otide auc fatua & gcfticulatricc,
captuqi^c facili, quam Ariftotclesnoftuae fimilcm.&circa au-
res alarum quandamfimilitudinem habere tradit. Prouerbia- ,
hter enim ff7jj|dicuntur,qaiin re qualibet facile decipiuntur,

ac illi maxime, qui mbisfefe protelari facillime finunt , cuili-
bet fincdeledu & prudentia dcxiram,quod aiunt, iniicientes,
yt ex EuftathioHomeii fcholiafte didicimus. Dtosdici gloriae
Tanitatem affeântes, id eft quidam eruditi hpmi.
nesadnotarunt. Videprou.Aues quaeris.
-<i«rr/<if/?,y7wi/«,c^c.]Piin.lib.io.cap.i3.0tisbubonemi-
nor cft, noftuis maior, auribus plumeis eminentibus, vnde 6c
nomen illi,quidam Latine Afionem vocant: imitatrix alias

auisde para(iia,& quodam
genere faltatrix. capitur haud dif- \
Bculter,vtno£l;uae, intenta in aliquo citcumcunte alto. Idem

fere Athen. Dipnofoph. 5j.cap.14.
/»«;?f//>4t.']manu capit,propriam efficit, & vfu capit. Horar.
a.Epidol.
ûAdam {{i credii confultfs )
mancipat vfm.
Ture Otum iaftas, vtqui
llocttbiconuemens.']c\M^(i 6 \cticv.
Driginem trahas ab Othone Imperatore magno, cum inge-
lio lirad yanitaiemcompofito, ad aucupandam gloriolam
:>ronus;ego vero te Otum ab Otide aue dixerim, quod vti ea
jcfticuUbunda &
ad fuas laudes affiihans facile capitur; fic tu
neptus Se glojciofulusconuenicns tuis nomen motibus indi»
um habes.
AD EMBLEMA LXVL
C A A MIN I s
Menadrocitatur:
huius^ fententia fimilis eft huic quae
A Luî cciuarij oatutai vt quamuis poft longa

ex Luputetrm^
Ea
iciunia reper-
riw,
^ 5 US
aSz CtAVD. MINOIS COMMENT.
tas aegre camcsinandcrc coeperit, vbi quid cafu rerpcxcrit, ob-
liuifcatur, & copide praefeatis immemor, aliud quaerat, tcftibus
Piin.lib.8.cap.i2.& Solino Polyhift. cap. r 8. Idem contingit
ambitioiis &
auaris,qui fpe honoris amplioris, aut commodi,
in quo Iit vberior quacftus, ncglc£Ia prasfenti forte venantur
aliam. Fit tamen faepenurnerp,vtvtraquc fruftrcntur. Hinc
Sophocles in Thyede:
— rZf 'iê^s
id cft.Impoflibilium cupido multos fecit repente fruftrari. Id

quidem exemplis quamplurimis confirmari polTet: fcdvnum
fyrrhus
duntaxatex luftinofubiiciam. Pyrrhus in ampliffimo im^
Epirota.
iam nec eo contentus, Graeciae, Adae-
perij faftigio collocatus,
que regna meditabatur: neque illi maior cx imperio quam
cx bello voluptaserat: nccquifquam Pyrrhum, qua tuliflct
impetum, fuftinerc valuit. Scdvt ad regna deuincenda in-
Hiftus habebatur, ita vidis acquifitisque celeriter carcbatjtan-
to meliiis ftudebat acquirere imperia quam retinere, quam ob
^:auflram collatus cft ab Antigono, lufori imperito, quichm
multa & feliciter iaciat,iis tamen vtendi modum negligat, Plu-
tarcho tcfte. Fruendom cft itaque rebus praefcntibus, 6c
rede agendo fperanda meliora, Eli enim animi valde pu*
hili & angulii inopiam metuere plus quam par eft, ideo-
,
queijs quaeadfuat, nonfrui; 5c alienis anxius inhiare, ma-

gnae Ifoliditatis argumentum. Fere enim fit, vt iuxta pro-
ucib. Duos infequens lepores neutium capiat; cuique illud
conueniat;
ÔtftTTJÔuiffSiS^hri^V
Ambo concHpifcens neutrum aêcutui es,
lo*
Pulcher locus apud Procopium i. De bello Gothico: refert
cut. enim Bellifarium initio belli fcripfilTe adTheudcbertum Fran-

corum Regem (qui cum eo manus conferuit:) Satius cft fc-
curefua vtquifqucpoffidcat tenere, quam dum aliena nimium
appetit, de fuis rebus periclitari. Huic belle conuenit quod
Seneca refert epift. 73. Solebat Attalus hac imagine vti: Vidi-
ftialiquando canem a domino frnfta panis aut carnis aperto
orc captantem^quicquid excepit, protinus integrum deuorat,
ik femper ad fpem futuri hiat. Idem nobis cucnit; quicquid
expedantibus fortuna proiicit, id fine vlla voluptate dimitti-
riius, ftatim ad alterius rapinam eredi &
attenti. Hocfapienti
noneuenit. plenus eft retiam, fi quid eucnit, fecure excipit.
Flue refer Adag.Pratfcntcm mulgc,quid fugietem infequeris?
:
AD EMBLEMA IXVI. AKD. ALCIATI* sSj

Multas funt affines huic fententisE: vc apud Hcfiodumj
ruirtUfietKmaf artTstfccc
i
Salluftius inCatilinano^quo loco verba facit delegatis Allo-

brogum, pertraftis ad focietatem nefarij belli, de euentu tamen
anxiedubitantibus:In incerto habuere, quidnam confilij car-
perent. Inaltera parte erat aes alienum, ftgdium belli, ma-
gna merces in fpeviôriae: in altera maiores opes, tuta confi-
lia, pro incerta fpe, certa prarmia. Sed 6c Pfcudolus feiuus
apud Plautum fic fecum loquitur; Certa amittimus, dum in-
certa pctimus:atque hoceucnitin labore, atque in dolore, vs
mors obrepat xnterim.
ûifna neglexit y &c.] Non videtur incommodum, fi ap-
&
ponam lepidum facileT.Moritetraffichon huic Emblema*
Ci connenientiffimum
Os canis implet anM\ alium capturus hiabat :

Non capit y at quem iam ceperat ore fugit.
,
Sic mifer interea fium rem captas alienamy

Sapius ^ merito perdis y auare,tuam.
luftinianus l.nemo,C, dealTcffiorib. Feftinansadduodiuerla .
neatrum bene peragit, ne cum in vtrumque feffinat, neutrum

perficiat.Etfatyric. luucnalis,
VeSiora nojlra duas non admittentia curas.
Ridetur adolefcens luxu perditus apud Perfium , faty. 3. his
verbis,
—^ duplici in diuerfum ftinderUhamos
Vdum molle lutum e/i.
lEtgloirographiAccurfii aiunt, eum qui hor^ vna eademque

duos feSatur lepores quandoque vtroque carere.
AD EMBLEMA LXVIL'
I gmentvm hoc Niobes ob infblentem ia£Iantiam in ^bet fa-
F faxum ligcns transformatae , arguit potentiorum qua-

eundam mulierum fuperbiam , clationemquc immodicam,
qua occaecatae ne ipfis quidem Superis fubefic fe putant: quo
£t vtfuac mortalitatis immemores, in dcicftandam
,
incidant. Hoc ergo verborum inuolucro monentur , ne ftlc

altius cfFerant,5c plus quam oporteat, apud alios intumcfcanr,
etiam plusfiî tribuant, quam par eft. Praeterea de numine
284 Ct AVD. MI NOIS COMMENT,
bene (jcnticndum cffc. taciti videtur innuere: quandoquidem
non erratur periiculon^s, neque fceleAius quam in numinif
contemptu. Pindar. Olymp . %hs
rmfi» uMftt fiuticu^t isssrcxpfMH, nam
Pi|s conuiciari, inquit, odiofa fapientia e(i| incempediuc
Sc
,
gloriari^ idem eli atque infanire» Protelare monitor ille apud
Yirgilium.*
Difche iujiifiam moniti, non temnere pinos, ^
Exftatin tumuiwni Niobes elegiaca profopopoeiaccrtcclcgansi
Ilis omnino verbis;
Efie procul Uti,cernant mea funera triJleSi
Non fimilis toto maror in orbe fuit,
"Bu feptem natos peperi.bis pignora feptems
Me miftramlDiuum fuflulit ira mihi.
Ptrigui demum lacrymU,^ marmora manant.
Sic mihi mors dolor ejl^fic mihi vita dolor.
Pifcite,mortales,quid fit turgefeerefafiu.
Et quidfit magnos pofihabnijfe Deos,
.propter itaque magnificos Iui$
smpia flaius Tantalis, ytStatius cecinit Thebaid. 3« Huc con-
geram infignem Pindari locum ex Olymp. 9. quo fub Cadmi
perfbna monet vnumqucmque,v£ exemplo Penthei filij,pie6c
greucremer de Diisfentirc difeat.
iVrr êe4(4o*aif
eis TH d* atfôu; B-eivct 79 »Hyei(û%if.
r» ffu^p^teiv dt, vtS«* Tcc reot^Sf
nU>iMr«9 olttixfy* ituTt, 7
^ traÛTtirof
S-fiiTiioit roin id eft,
Si quis fit (nempe Penthei)
qui Deos contemnat, ad huius
mortem refpiciens, fecum animo reputet cflc Deos. At verQ
temperantem elTc, & numen diuinum colere, ccnfco rem clTc
omnium pulcherrimam, & fapientifCmam hominibus, qui
iiuic fefe implicant.
luguriha Quae in magnis fuperbia, in infimis iram
Salluft^ :
nuncupari. 5|iy«, cjuafi «p£y}j,ab

reptilis hinc
iracundus, qui Gallico idiotirmo,tfr^««ê«x. Sed rurfum a!i2
occurrunrSaliufi;iana:Qnaeapud alios iracundia dicitur, ea in
imperio fuperbia, atque crudelitas appellatur.
EnJtatu<efiatua,f^c.']VLoc imitatus ex fenariis his, cx j. Epi»
^ramm. e #ur®- V»Ani vtKpo»,
0 nxpes «ur(^ c^ror xm riôv,
uur et i fi
ii
—
AD EMBLEMA A N t>. ALCIAtl*
Lîcvit. tSj
id cft, Hoc non conditur^
in fepulchro mortHtti
Hoc eji ca(U»er,(y* fepulchrum non habens:
Sed eJl idem cadauet^ fefuUhrum ftbi.
Scpulchrum hoc non habet intas niortuumi
Mortuus hic extra non habet tumulum;
Sed ipfc fui mortuus eft & tumulus.
IHudfepulchrum mortuum intus non habet:
At nec fepulchrum /ibi habet extra mortuum:
Sibi fedipfeefl ^fepulchrum ^ mortum»
liludOmiletit.
Ttv^cta
Csterurtiid varie accipi figmentum reperio, vt curti Cor<|uctof

in praefraftaeceruicis hominem, fiupidum, cumejuequi fit vei
animo vel cofpore immotus. Ad id facit quod citatur ex Luci-
lio, poeta Grseco.de quodam raltatorf,qui fe mouere non pof-
fct,o^;^ri)f Orchclfes fpirans arche-
typum Niobes.
Se conferri Deis ,tr^c^] Niobe cum liberorum numero efiet Ninh.
elata, Latonam contempfit,ipfique fepraeferre non erubuit,
quod ea non nifi duorum, Apollinis 5c Dianx mater efiet. Ita-
que indignata Dea, Apollinis & Dianae fagittis liberos citis
omnes curauit interficiendos, ipfamquc Niobem fibi conui.
ciantem turbine rapuit iuxta Sipylum montem, & in Taxum
transformauit. Ouid.i^.Mctamorph.Rci veritatem, fi vacat, cx
Palaephati !ib.i.& Paufari in Arcadic.exquirc-
vitium muliebre fupefbia.]CicSa\\vil{. in lugurthino dicit fu-
pcfbiam commune nobilitatis rtialum. }
arguit oris Duritiem , ac fenfut, Lapis in Hicroglyphic. ta

hominem fenfus expertem fignificat;vt pro ftupido & ahenatae
mentis homine vluipari certum eftrvndc illud Comicij Qmd ^
primos illos homines rudes & impolitos, nulla-
fias Iapis? 5c
ûe difciplinarum cognitione cicurato^, Taxeos appellarunt.
Hinc enim Maronisillud: -^^qko tempore primuns
Deucalion vacuum tapides iaHauit in orbem,
Vnde homines nati, durum genios ,
Theocritus in Eidyllijs Milonem rufiicuni impolitum

ûc rudem appellat fragmen durae rupis, id cfi«-fv/>«e
«Tiîi^rif.Ladtantius lib. i.cap.io. loquensdctcro xjo,q in
Capitolio locabatur: Qnid dc his dicam qui colunt i .lia?
ipfos potiflimum lapides, ac ftipiteseficiOaid.p.iVivuir c »
ph*
auditas Jlupuit ceu faxea voces.
AtU’-
—— ^ ^
28^ CLAVb. MINOIS COMKlEgfT/

AttonitA^ diu fimilufuiu--—^
Idem 1 5 . Metam. durot^fimiUima fax 9 Torpet. ——
Ecm Ariadna,' faxofrigidu pdi-,
,ûamÛpUfedeSytiim lapis ipfa fui.
quo fenlu dixerat ante Ouidium Catullus de nuptijs Pclci,-

Ariadnen faxea effigie fuiffe, vt vira doloris exprimere non
poffet, neque in vllam vocem erumpere, cum vidit fe a Thcfco
jn litore Naxus infulae rcli£lam.Tibullus lib^ 2. Elcg. 4,
O ego^nepofftm tales femire dolores^
.ûhm mallem in gelidis montibus ejfe lapUl
Stare vel infanis cautes obnoxia ventis
Naufraga quam vajli tunderet ora maris.
Ouidiifs De Ponto:
Telicem Nioben^quamuis crudelia pajfam^
û& pofuit fenfum faxeafa£Sa malis.
lide Ponto, Elcg.2.
line carent lachrym&.nifi cutn jiupor ehjiitit illis
Et fimilis morti pecora torpor habet.

Et deinde;
lUe ego fumfrujlra qui lapis eJfe velim.
Sic impollibilitatc ipfa mutata in lapidem Pfjrche ,
quamiii§
praefcnticorpore.fenfibus tamen aberat. Apul,6.De Afin.autrf
quod autem modo dicebam lapidem pro ftupido vfurpari hie-^
roglyphice, idoftcntoplanumeft quod animum perculit Su-
perbi Tarquintj, ciim a columna lignea rcpentHapfus anguis
omnes in fugam vertifTet, omnino hoc vifo confternatis. Nam
portendebatis ferpens nouum & inexpedatum principem de
columna lignea, hoc eft ftuporc,quem diu fimularat, proditu-
rum.
fenfus, qualis i«fy?/^/>r<î.]Lapldem vfurpari, pro ftupido, aug
{enfus vacuo palam efi. Martialis lib. ^.inquandam Ma*'
triniam:
An pojjim vetulam, qu&ris Matrinia, pojjum
Et vetulam,fed tu mortua,non vetula es.
Tojfum Hecubam tpofum Nioben, Matrinia: fed Jl
Nondum erit illa canu^nondum erit ifta lapis.
Sed quod ad argumentum facile emblematis facit, non perf-
fura praetermittere illud Valerij Max. de neglc£la religione;
&
Deorum fpreti monitus excandefeunt, humana confiiia ca-
ftigantur, vbife caleftibuspraeferunta
AD EMBLEMA IJCTITI* AND. ALCIATI. 28/
AD EMBLEMA LXVIH.
C x: Y r. L A M Phorci filiam, Glauci amore captam , Circe Sglf4 i»
quod eundem deperiret, fic affecit, vt fontem, in quoNym* monjirum
phalelauarc confueuerat, veneficijs & magicis herbis infecc- «'irjwMwwii-
fontem de more uigrelTa, inferiores

ritrcujus rei nefeia Scylla
corporis fui partes in caninos riftus vidit elfc commutatos;
quam tantam deformitatem horrens, in mare fc pracipitem
dedit, & in raxummuta.ta,Poctisargumetum fabuisE praebuit.
Homerus Ody(r.|».Ouid. Metamorph. luftinus in Tro-
14.
. gum 4.fahula: de Charybdi materiam Poetis fugge-
Scylla 3c ^*^‘**^
liam ait ob fretum quod in Sicilia citato faeuoquc impetu ftr- SejU*,
tur, in quo rndarum inter fc concurrentium tanta pugna fit,
rt alias rcluti terga dantes vorticibus in imum defidere ,
alias
• quafi vicirices in fublimc ferri videas: nunc hic fremitum fer-
uentis aeftus, nunc iUic gemitus in voragine defidentis audias.
Accedit perpetuum ^tnae montis incendium: hinc latratus
auditos;hinc monftri credita fimulacra, dum nauigantes ma-
gnis vorticibus pelagidefidcntis exterriti, latrare putant vn-
da5,quas forbentis tertus vorago collidit.Scyftarn fuirte naucm SaUtif^ /«.
triremem Palaephatus tradit, Sallurtius faxum putat effe in cai.
mari prominens, quod procul vifentibus muliebrem formam
Tcpraefcntct, in quodiljifi fluffus, qooniam & luporum eiula-
•
tiim, & canum latratum videntur imitari, finxerunt illam pu-
be tenus feris huiufmodi fuccinftam effe. Alciatus id appofite
’
>tranrtulit ad impudentiam, .quae tribus patiffimum vitijs rabi-
• .dirtimis, comes effe foleat, auaritiae,fiuerapinaE,audaciae, inui-
diae.quaBfabclcgaatiaut yiriaut mulieris forma plerumque
latitant. Q^d
enim non audeat impudens, qui nihil non fibi
p ermitt it, turpe putat nil?Heraclidcs Ponticus ait ab Homcio EmkUmaiia
pcTSÎamljghfffcaitoInntrgeneris impudentiam, quae non
ab re canibus cingatur, ri(îbus,audacia, rapina & auaritia rc-
fertis.Locum Graecum apponam, tx qbo Alciatum puto fuum
Emblema:duxirtc;,(^v;i>se^ -rr rluJ uvuiêtap
xvtuf
tube tenue mulier Duobus in locis Virgilium imitatus

Qc^nirn, -^-^^^^pul(hro^s^}orevirgo
tubi
188 CLAVD. Mlliois COMMEttrJ
VuhettnHi. &aiioloco,
ûid loquar aut ScyUam Nifiâut quam fama fetuta cjl;
Candida fuccinciam latrantibm inguina monjlris, & c.
®«4 Sejlid,
Ex quo loco aduertes duas fui{reScyllas,quas plerumque Poe-
tae confundunt,vt 6,Faft.Ouid. LegcNannij Mifccllam lib. 6i
& lacob.Bonodicnfcm, Annotationibus quas pauculas ferip-

fit in Virgil.& eundem Virgil.inopufc.cui Ciris nom^n.
Monjlrci-um catulis.^csinibus monftrofIs.Virgil. dixit.*
Ah timidos nautfU canibut lacetajft mar/nis.Et Ouid. 4. Trifi.
TJfe canes vietojub virginis.
Cicero Dc harufpic. refponfis: Quam Scyllam tam eminenti-
bus canibus, tamque idunis Poetae fingendo exprimere potue-
runt, &c. Canes porro accipi pro rapacibus 5c explorato-
ribus hominum rapacium idem Cicero non fine fatirico mor-
fu nos docuit, rt lib i. in Verr. Debere aiebat fuam rationenj
.
ducere: multa fibi opus efie, multa canibus fuis, quos circa fe
haberet. Et lib. 3 .in cundcmrQuid ifta cohors, quorum jio-
&
minum eft? Volufij arufpicis, Cornclij medici, & horum
canum, quos tribunal meum vides lambere? Eadem oratione:
Qîciim agros maximos ac fcracifiimos per rerpfum, hoc cfi,
per A promam, Verrem alterum depopularetur, ad minores ci-
uitates habebat alios, quos tanquam canes immitteret, nequam
homines, & improbos, quibus aut pecuniam, aut frumentum
publice dari cogebat. ^
raptus. raptus, pro rapina, poetico morcj vt cogitatus,
pro cogitatione? vt aufus pro audacia. Iri iure alioqui faptu^
dicitur contredeatio fraudulenta perfonarum, proprie, vt iri
Cod. dc raptoribus rirgin.Ac in DecrctaL^, dcraptoribus.Ra-
pina vero neri intclliigitur in rebus mobilibus per vim ablatis^
Tt in tit.Vi bonor.rapt. Sed hoc quidquid eft emblematis rc-
£Ie torferis in fori latratores, rabulas, quibus quid impuden-
tius, quid rapacius, quid denique fraudulentius?
AD EMBLEJViA LXIX
r
iresias vates tamdiu viciarum Naiciffiim praedi-
*Vaticmitm
Ttrefii dt
NarcfJJi»
T xit, quandiu a confpcftu abfiincrer. At dic ignarus
fui
rifortunij quod iamiam fibi impendebat, vifam in fonte fui
ullus imaginem fic depcriir,vt fui amore captus milerc con-
Nms htrb4. abucrit, fic in fiprem fui nominis commutatus fit, qui Narce
dtei-
Ab B M B L £ A lilX. Afib. AtCiAtl. iSfli;
dicitur, &
ftuporem fonat,qu6d Natcilli odorcaput aggrauct.
Plm.lib. 21. capitibus 51 i. 6c is>.NountUr hoc figmtnio, qui.
a vficrum Icgibss bc jnOitutis Qv:lcircc,aics, ncuam quandam
dodfina? formam ccnle(âiitu_r;ramque (ibi placent, vt licet
obtuliorcs rcucta hnt.quicqvud larnen praecipiunt, violentius
aliquantum inculcant, uegkcfa prorius 6: cbliterata maiorum
Via 6c rationeieoquc deucntuin eil, vc fidem ilUm canam, &
prifcam veterum auiitoritatcnh prae fua opinione nihili ducant:
tanta eft caecuticiuia, ftuhitia atque pcruerfitas. Tales funt Noui doSfatci
re^rehenfi.
tiotre^tt quidam impudentilfimi, qui nouofum dogmatum
pcrlualione populum incautum mclcant, verborumque pha-
leris fic protelant &pefucr(unt, vt miferrimi homines errore
rcitijquafi gu.fla,ra loto, libenter a Chriiliana: Reipubl. com-
munione, fuo magno malo, dcrcifcant. Tam enim fuftt pcf-
friftae frontis, vt fug dogmata omnium effe certiilima yerbia
fcriptisqueallcrcrc non veriti, nullam aliam meliorem , aut
certiorem dc religione traditam fuillcfcntentiam, quamquxa
fe fuistjue tradatur, nfhrment. Si.cque plurimorum damno 8c
pernicie dcceUandam in rebusdiuinis experimur.
Poteft hoc torque/i commode in.tmperitos, & re-
rum fuarum non aeq.uos admiratotes^quibusfanc (vi Comicus (btXitlltOf»
ait)nihil vmquam quicquam iniuftius. nihil enim rcdurh pu-
tant.mfi quod fec:eii.nt.- quo fit.vt aliena tam i.mpense carpen-^
do.fuaque piusquam par efi, admirando, ingfnioii fio^ abfq.
vllo fr uda facili imjc finarcercat..vndc meirto iilqd repetamquod
lAlciatus jn q.iadam. Oratione dixit: Nullam eile permeiofio-
rem Qud iorum calam.natcm.quam fui ipfius confidemiaro 5c
admirationepi,que,x?] mo^^bum appellant: Eft
enim ea lues adulatione deicrior.eoquc horninem inducitj vt
licxiftimetopti.mi^.fîit^ quae non intelligit, redditqueeum ne-.
gligentcm, ruperhum , odiofum; aliorum conteroptorenii ,
Eruendatur auitrii djicerrorSc malum non tam oratione quam

frequenti audifu Sc collatione* quae cum peritioribus habetur*
Q^propterjpquit ille, caucndum ab hac bclluainullus enim
crit verae fapien lice capitalior hoftis quam qui meliorum praJ-*.
ceptoi.um dogmau flocci facit. Diiiinus Plaio, quem tan* 'TPd(fartif

PUtoni» 1$^
quarn rara? abeuius verae fapientiae tcrreftre oraculum mc.
CM.
dod» omnes fuCpiciunt ac vcnerantut.lib. 5. De legibus au-
rjio
ream pl^ne fenrentiam pari verborum pondere fenptis man-

dauit:ir«»TO» 5 f^fyts-ov v»r? TnXbeU (u(portv cS»
esh.iflo «y-rw av^vaf^Lu ««hfnW
t»t» ^‘ifh'6.AiyjrCT», •« ^/A©- liwT^ vrat
T (pyfei
IpO C L A V D. M 1 NÔ l S CO M I«1 E NT.
<Pu(rH 'It W) roiSvv'To vretrruw
il*uf7i}f^*ruv ^tlirlw 'tuut^ <pt?\.tu» uinov •'/tfiittt
ItAroTt, Qus fi.ngula expendamus, fuppeict no-

fi diligenter
bis accommodatum cerre & pi«fensamuietum ad arcendum,
aut mmaeadoofi hunc animi errotem.hominibus quidem gra-
tum, fcd tamen exitialem. In primis enim îXasrifftrnon ab
re appellatmaximum quoddam malum innatum in meliore
liomjnis parte, nempe animo; & eo quidem deterius ac piae*
rentius.quodlicet coplcriquc morbo correpti finr.non tamea
vmquam dc remedio quxi endo, aut parti male affefla? appli*
cando cogitant, vt tandem fani poilint cuadere. Atqui nulU
tnorktu m»%%* exitialior aut damnolior aegritudo cft, quam quae fui fenfum
adimit, ita vt quandam inducat, dc tenaciter fo-
ucat: quo iit, omni animi contentione Ac indudria in eo
vt
rnalo periculofillimo propulfando fit enitendum , & cb ma-
ior cura coriferenda, quo morbus hic(in quo fit fons, & certe
principium aliorum omnium, quae in animum cadere pofTunt,
vitiorum) grauiores afFj;^! corruptiones, cladcmque ingenij
praefentiorem. Nulla enim ratione fieri poieft.vt qui hac per-
culfus pefie oberret, fanum vel inalijavei in fcipfo iudiciutii
retineat, ciim fc non norit; quandoquidem fit in oculis meri-
tis, infufa caligo tam denfa tamque fpihofa,vt vel apertis ocu-
j
lis nihil videat, itaque qui fui capitur amote, non vere fefe
amare poteftjfedfalfam quandam defe opinionem , Tivm-
bram aliquam, quafi qui in tenebris palpat, ofeitanter aucupa-
tur. AtvcrbCvt Platodocet)fcipfumafcipfofaHi!T«r7wv^*
7«v«»,imb verbadijeiam Cum
enim importor ipfc praelio femper habeatur, nec minimum
quidem abfcedat, quo pado non cfTct grauiflimUm malumi
ani . inprimisquc deplorandum? Caecitas hac omnium maximciii-
wi nt<»»(if»a tolcrabilis, ciiminfcitiam noftram fapientia loco habcmus,6c
quanquam omnium pene rerum ignoratione laboremus, ta*
inennos omnia ingenio affecutos arbitramuriTolcrabilc allo-
qui vitium, fi ea tantum placerent, qua ingenij fpecimina qua-
dam pra fc ferunt, aut alia generis ei)ufdcm;in quibus fi tan-
tum fallimur, nec fallimus, aut fi fic fallimur,vt melioribus U
pcritioribus aurem patentem agnito errore prabeamus, nemo
cft quiri veniale putet. Quotus autem quifque eft, qui pla-
cido ferat animo, qubdipfi naui , &
vitia tam impense no-
bis placeant, \c\m am/tiorem amicA, vtait Flaccus,
Turpia, decipiunt cuum vitia, aut etiam ipfa hac
Vtkânt^ vtlmi âlbimsm p oljfput Agmtt
AD EMBLEMA LXIX, AND. ALCIATI.
Quo tit, vt vero venus diitum fit a Thcocruo(vt id ad nofirutn
Icrmoncra conuertamus)
miiikins « 7n)\v^<xfci, rufi^ K»?êmuXu ^s<pcu>Tcij»
Nim:ramid jn caulla eit, quod, vt ait Varro, Omnes videmur
nobis cllc belli, fcfimi.lapcrdae, cum fimus er«c{ir^» Ex Anfto-
nymo citatur illud; eW» «» «« «A«3-7o», re itoiras evrecf,
eii^
tiss fnxtiii, eitM: td in pnmis clt iii vita humana
noxium, quod permulti cum fe fapere putent, tamen defipiant.
Q^mobrem nihil deterius aut pciiculofius quam nimiuin ,
fidere. Cei te(vt de me ipfe aliquid) fum fatis mihi conicius,

quam dcbiliSc pene nullo ingemo fim;fi quid tamen fit, num>
quam vlUtcnus me pro feci ifc libere confiteor, quam ciim
Ignorare me multa, & quidem pene omnia primum agnoui,
lumqucmco non minimo fiimptu dcprchedi, & apertis, quod
dicitur, oculis expertus fum, quam non fit tutum aliorum iudi"^
CIO & famae incumbere. Nam fxpcnumci b contingit, vi «os v^^'*^'*^'***
amore, quouis afFcdtu

'
plcriquc prxfcnies laudent, vel vel alio

dudijficcjuc de nobis bene mereri putant, ciim fepius vt de co-
loribus caeci, fic i) denoftro captu & in literis, aut etiam hone-
ftis adionibus profectu fentiant. Interea tamen eorum in fen-
tentiam pedibus imus, quod aiunt/^ tque importune falli nos

finimus.Crafiam me hercle & lupinam credulitatem. Agno*
uic lubens Socrates de fc Phyfiognomi iudicium, talcmque
a natura fore fc palam fafius clI, nifi fc PhiloTopluac cxcolcn-
U dum fradidifiet. A qua quidem modefiia longe femper
ii abfumus, qui ementitos quofdam fapicntia? colore», îrnagi-
'
nana virtutum ornamenta nobis inelTe demiramur; & vt ver^
'
credimus abfolutaque, quafi quibus ad pcifedioncm addi ni-
hil pofii'} ideoque molefte terimus, fi qui, dum noftii mentio-
(
1
nem faciunt non fa tis hono rifice loquantur, c aque tribuant
,
' qux nos minimc.anjjngont, y5l etiam nullo modo acf nos atti-
nent. Qui morbus vtdepioratiffimus fanari nifi agrepoteft,,
nifitamen aliquando meliore quodam impulfi genio, potius
fpccl-emus quid nobis defit quam quid adfit, Si quid enim
adefi, canendum eft inprimis ne cfHuat aut pretio ampliori
,
;
quam pu fit, aeflimatum vilcfcat apud alios; fi quid dccft,
i quod fciamus ornamento nobis efie pofle & vfui.efficicndurrj
1 cft, vt labore & diligentia comparari a nobis & conquiri pofr
;
fit. Sed in primi» meminifiedebemus, fubindeque animo re-.
'
petcrc,non quantum carteris excellimus, fedquantum aliis fi-

mus inferiores, &: quamalioqui deteriores. Illud enim
vitium um nobis familiare ac domcfikum, fcd tamen
' X A io
CLAVDi MINCflS COMMENT.
in ‘primis «itiofura, praeterquam quod tumorem, inuicJianij
audaciam, & defidiam foucc, folet etiam vna fecum aducher^
& alere turpslTimam ignorationem quam meritoSophoclcs ,
AiweAfiire» appcilai. Veteribus illud in orc fuit, cum

malignos habere vieinos, qui (ui laudatorfucrit. Idcirco num-
quam probata cd illa pius a quo pruriens opinio in
^4ilydmtu Aftydamante hi»{lrionc, quod fuas ipfc laudes inferibi vellet
bijim. ftatuae quam metuerat. Non enim populus hominis voturn
inrolcnsfibi ferendum dTcputaiiit, quanquam dc fua patria
bene meriti. At quod pene mihi, dum ad alia propero, exci-
derat, Suidas audof eft. Nymphas aNarciflTo fpretas veriflim^
dixiiTe:
*
«rs Tt &<)co<r0t <pi^^g.
Et multi te iplum ames.
oderint, fi tu te
Quid tam mat^ audiit Sophiftaium nomen , nifi ob cffrciiirf
tam illam, 5c caecam fui admirationem? Socrates n eorum im-
portunitatem frangeret atque eluderet (illi enim nihil fc ne-
feire iaftabant impudentius) eosque contrariis aimis oppug-
naret, nempe honefta diirimulatione potius, quam pari verbo-
rum firepitu atque contentione, dicebat hoc vnum fc fcire,
quod TCriim omnium elfct infeius. Id vero non aiebat, vt
fdifa defe loqacrcnir, apud cos praefertim, quor«m familiari
confuetudine vtebatur, fcd vtanererct ea lubens omnia fe ne-
fcire, quee tara impudenti fronte fibi arrogabant triuialcs illi
fiaraiiXoptj qui fic liberales dilciplinas ipfamquc fhilofn-
.
phiam oftentando, reucra proftitucrent profanarent: aut &
potius vtfignificaret ad veram folidamque fapienciam nemi-
nem accedere vnquam poffe, nifiprimiim fenorit ignorare.
tAntânteu Sunt enim quidam ingenio tam ftolido 6c Ipbrico , qui cum
nondum primoribus labiis litcras dcgufiajintjfalfam tamen fi-
bifeientiae perfuafioncm induant. Ex quibus alij fe^w-nAJ^rf-
%Titfj^h]7rcM>ffoîSi ^
1 mtvi7ns’Vfitovaf efferte non verentur.‘alii
alios quofcumqueconucllunt 5c*impctunt, in quorum vel le-
uiculis 8c venia dignis erratis ingeniofiorcs,non perpendunt,
4ii pciot Irtvii fibi nempe ignofeunt , vt
Na:uias ille Horatianus, qui fciplum ignorans carpebat alios,
fcque venia dignum cenfebat. Quaraobrem audiit ad extre-
mum, ftultum 6c improbum hunc amorem cflTe, dignumcjuc
*^®^®^** At quanto in errore verfantur, qui fibi primas nullo
Artihocl %
tribuunt? Agathocles Peripateticus cum apud Demo-
anclar», naftem ia£Iarci fefolum 6c primum efTc Dialc£l:icoruni, audi-
uit: Si folus cs,qui primus?fi primus, qui folus potes cflc?Non
, ^
ADEWELEMA LXJX. AND. AtCIAXl. 19 }

quod repetam literatoris illius Rhcmnij intolerabilem arro- nhetnnim
gantiam, cum diceret vna fecum natas, & tandem perituras
difciplinas. Ncccft quod memorem duorum in Philo/bphia
principum notam fatis & pcru.uiga-am (piXxorieuf Ariflote- K^rifleteja^r
lis nempeie Ciceronis;quorum hic taniu fuae ipfcmet indufiriae
^ ingenio tribuit, vt nullis ferein procemiis laudem propriam

conijeuerie: ille vero, qubi nen modo fuis in eodem Philo^
fophico curriculo certatoribus paiiim fauerit, fcd qupd con»

tradiccndi ftudio dodorem etiam Platonem vexant, fui nomi-
nis celebritatem non pariim obfcurauir. Illi ipfi Philofophi phiUfcpH
libris quos De contemnenda gloria feribunt, nomen etia fuum

praefigi volunt. Permittatur hoc ad inflammandum ftudium,
& exercendam dodorum hominum induflrram; honos enim
alit artes, nullusque fui laboris pramio 5c contentionis honc-
ftx laude fruflranduscfl:. At quis fanae mentiseum dixerir,
qui fibi plura quam habcat,arrogei? Narrat Athcnauslib. 1 2, Thrsfylofu
I
cap.vltimo, Thrafyiaum quendam tanta infania fuifle perci-
I
tum, vt quotquot naucs in Pyraeum appellerent, fuas cflTc cre-
.dciet:casenim voruptatcqnadam incredibili numerabar, alii«,
[
i que fuara fortunam lubcns communicabat, donec frater eiusc

Sicilia reuerfus, hominem medico committeret, is vbi refipuif-.
fct.affirmauitfc numquam vixifle felicius, quam ciim eo men^
tiserrore teneretur; quippe qui in tanta voluptate nihil mole-
fti« Icnfiflct. Peritide fe habent aut reuera deterius;
quandoquidem vt aliis nocumento fint, anxie ftudent, t.um vel
maximequod honorem alienum fibi audaciiis arrogant, aut
quod aliorum conatum nigro lolliginis fucco & mera aerugine
confpcrgant. Olim difcipulis mos erat vt proprio etianri
,
Marte reperta ad prjeceptores referrent. Qjijcm morem fecu.

tus Plato 2. ad Dionyfium Epiflola fatetor, quicquid (cripfc-
rit, non fua, fcd Socratis e/re. Qui leges primum tulerunt ^d f
cicurandosmotes, 3 ut continandos hominum animos, earum
inuentionem non fibi, fcd alicui numini tribueruntrtum vt di-
tjinitatis nomine, quafi obtento aliquo velo, plushabcrentau-
doritatis; tum vt infcrcrent rudiorum animis, leges, vt
pulcherrimum Deorum inuentum,fic & vtiliflimum, a nemi-
ne efle violandas, fed toto pedore colendas, tutandas, aman-
das. Sic &
priores illi ciim referrent omnium artium & difei-
plinarum inuentionem ad primam illam cauflam,id efl, prae-
potentem rerum omnium opificem Deum, Palladem e louis
«crebro natam cflTc commenti funt. Qôrfum ha:c? vt nimi-
ânjintclligamus, quam in omnibus pulcherrima fit mode-
T j Am,
—
294 CtAVD. MltJOlS COMME KT*
(lu,quamqac turpis valdcquc pcraiciofa (ptheu/riei> Conclu*
damitaquccum Platonc^dicamquc cum qui nnagnus cftfutii- /
rus, majttmedcccfc, neque fe, nequefua lic admirari, vt njlnl

putet cxaftius, nih»I mcliu5, «-«vTKtfjfljjaTJZ!» ^luy^» t»
uvTct, Tot^* rtwrS ^8t^TU îxeif fiifhfttat
’t7r) rftoira Idcirco cft operas
pretium ,
rt quifque nimium fui amoicm fugiar, meliores in.
fcquatur , nullo verecundias rubore praepeditus. Repeto illuci
Platonis Cratylo: rrJ l^wTrarCii^ «wrSwa»^»»

CTtt¥’^ ittt^'t9armx.^«y «7n>r<eT j} rf« WWgji 0 e|«SVjraTI)ffZiiW,
,
A fcipfo dccipi aliquem, rcscft omnium pelfima.

srS# « ^«><ir:
nam quando fui ipfiusimpoftor, ne vel minimum a fcdilcc-
dat, fed ipfi femper adfit, quis non dicat hoc clfc moleftum?
Verecunde hoc ita pereta princeps, non ego Daphnim
Cantando metuam, fi numijuam fallit imago.
& M,Tu!!ius, Nifi me communis decipiat (pi}icuirlce.huCit 'm
quemdam fui nimio pius confidentem Strobilum ,
Vir catus,
& fui natura minime dicax, his omnino fpiculis:
J» fpeculo, ^ vitreii fefe dum fpeciat in vndfi
Cherilui, nimio fiagrat amore fui,
JE doflore vago bacchatur vappa,fuosfj
Collegas nihili coectes, iners que facit.
"Ringit, ipfe fuos patitur pro crimine manes^
neque fe infanum cogitat ejfe mifer.
Sic
Succurrebat pridem exemplum rhcflali apud Plin. hifioria
mundi lib.z9 vbi fic:Eadcm aetas.Neronis principatu adThcf-
falum delentem cun£la maiorum placita, & rabie
tranfiliuit,
quadam omnes acui medicos perorantem. Hic tanta arro-
in
gantia fuit, vt latronicem fc infcripferit, quafi medicorum vi-
liorem. Sed de his fatis: castcra videamus.
.ûod nimium tua forma tibi, ^c.l Huic fimilc pene eft Epi-
gramma pidac Poefeos Bartholom. Anuli, quod propter ele-
gantiam aferibam: #
Narcijfus liquidis formam JfecuUtUim vndts.
Contemnens alios, arfit amore fui.
Tabuit,(^ fenfim venienti in membra fiupore,
Ipfe fui, faliw Jlos hyacinthus amans. ,
Hinc fugite{b iuuenes)fons i(le Vhilautia, feipfum

Stultus vbi, ciim (e non bine norit,amat.
Euoluc pulcherrimam difputationcrh ea de ic Marfilij Ficini, |
Ofat.6.cap.i7.in conuiuium Platonicum.

Suaforma tibi Narcijfi placebat, jVlamchSymjpoCi^c. j.quS!-
ftiooc
ad E MB LE M A,tXIX« A N D* A t C I A T I* 2^^
f ionc 7 .rcfcrt idem accidiflc cuidam quem Eutelidam nomi-
nat, qui cum fc in vndisadfpe^tarct, amore fui captus^paine
periit dum ita deperiret^
tniircor.'] putredo, caries. Metaphqra, pro eo quod dldc-
prauatio.
clades^.] & exitium.alia metaphora.
mors
]cxcus amor fui, attollens vacuum plusnimioglo-
îX»(;Ttc»
fia verticem. Horat.i.Carmin,
fe(p*mplttresdaf^dediti^.]pro,pc{[andAtSc pefrundcdit,tmC“
fis.pelTum.dcorfum.quafi fub pedes proiedum. ApuI*5,Nili
eam peflum de tantis opibus deieccro. Plaut-pclTum abire. Lu-
. cretius 6. MuUaqj^r&tereaceciderttnt mania tnHgnis.
Mot)bu4 in terris, c^ mulu per mare pejfum
Suhftdere fuU pariter cum ciuibut vrbes.
[ methodo jdocendi canone.
pharaajiiu.] opiniones. Rerum tamen vifiones & imagines
appellat Fabius lib.io.cap. 7. & hb. ii, cap, lo. vt
VifaCic.i.Acad.
AD EMBLEMA LXX.
MITATV s efl; Anacreontis , quae fic
I habet;
Tim minoz», Quid tibi vis faciam,
^hareSer
ri Qmd tibi, loquax hirundoi kuitu Evdfli*
ruTcifriir^S^f ree xS^cc Pennas tuas leues meta*
?iceZb>r Vis abreptas forR^ce refecemj
i fiuAererhiU.eriStj Aut potius internam hanc
rlcJ yûos-eto, ucc Ty,^Zoe Linguam, vt Tereus
Ille, demetam?
ri t(gn><tir ofci^f Qîdmihi gratos fomnos

"Cixrepiîeufft (futtxis Matutinis vocibus
ucpi^mtazts BxiuXt\Cf$ EripuiRi Bathyllum.
Qjsam fic Latiis numeris do- Ego vero fic:

nauit H.Stepbanus; I ,ûafnam tibi paraho,
ûibtee loquax, quihufnam Vanas, loquax hiruntkh
j
Te pleilam hirundo peenis', |,
Vennas tuas recidam
Vtrumne vis volucres |
An forfice has volucres f
Alas tibi recidam? j
Tuam fecemve linguam,
^mamfecemvt linguam, |
Olim vt tibi ille Tereus f
t: \
f
1^6 CtAVD. MINOIS COMMSNT*

TihiqU Oville Tcrcta NMm mane garriendo
oUm?
êcijje fertur Grktummtht foporem^
Jâm tu qmd ante lucem Meum rapu Bathyllum?
flrepens ad aures
£ fomniu beatu
Mtht rafu Bathyllum?
Eiufdcm argumenti ert lib.i.Epigr.Graecor. y^y.p^ptis hcxaftj. .
G4rrulioii9[4 chon gallo indignantis, vt apud Eucianum Muyllt,qu6d cun?

irnpmwmteA. importuno fuo cat tu Excitatum, fuaoiilimo fomno priuarirj
idcoque malum ilii Hic airtcni hirundinem ob-
imprecatur.
iiirgat fomnos matutinos auerientem/uoquc importuno can-
tu dormientes abrumpentem: idque maxime in Cos torquet,
qui odiofa garrulitate rationis inopiam prae referre fatis ar-
guunt.yt Progne abreiffa lingua in hirundinem garritu nimio
infigoem .commutata, cos fignificet, qui fapientise parum, lo-
quenticE multum habent. Et fanc vfuucnirc folct,vtIoqua-
crores fere fintquibiis cfl rationis defedlus, ‘quam qui pruden-
tia & ingenij viribus anicftant.* ciim apud graues & fapientes
quofque viros filentium commendatiliimom verborumque ,
parcimonia grata fit. Extat apud Anftophancm de Clco-

piionte quodam garrulo di, dtuium;
l(p H Jpuly.ta
EJe Ctuim labru hirundo fhra.cia injlrepit.
<îo fped.u praeceptum Pythagoricum >
hituodinem fub eo-
dem te<So ne habeas, quo iigni.ficatur , abflinendum cjdc ^
Confuctudine garruli 6c fururrouis: & illud Nicoflrati,
j£iT 0 7-ZWi}'oi)Sf^ 7n)>i^
l 'a iSf
*i V t 5 '0^v€i> -pmpaffj^peei, at
i>Ay)^¥Tuj liuZjt TTthv. hoc eif,
Loqui fi indefinenter , muhaefj,^ velociter,

, Prudentiam indicareii vtique hirundines
Bortajfe quam nos fapef edicantur magis.
Mrundtquid. Lcge Plutarch.S.Sympohac. pioblcm,/.
Progne garrula,] Adnota hoc loco hirundine garrulitatem
fignari. Pierius Hicroglyph. 21. Videtur autem primum hunc
verfum ex Martiale mutuatus lib. 74.
Si matutinos facile eji tibi rumpere fomnos.
Lucanus in tertio:
LafiinU, Dum non fecuros liceat mihi rumpere fomnos:.
O» chjlrepere Daulias ore canU?^'D<tu\\ti,diinM^\t \ etiam dau-
lias, pro lufcinia effertur a Poetis, quod in vrbe Ilaulidc (quae
.quoDdam fyitfub diiionfc j^cgis JJ;irac!?c) in ai;em fui nomi-
AD EMBLEMA LXX- AND. A L C I A T f. 197
jilstransformaca dicatur a Poetis. Ouidius ^.Mefatnorph,
& Prou. Daulia cornix. Videtur autem hic nofter Alciatus
Prognen cum Philomela confundere, cuius hnguam Tereus
abrcidic(cum ei vim intulifictj non au*cmProgna: yxori. Haede
1
' re videquid difcepient Coelius Rhodigin.!.i9..cap. 2 6.(n0n de-
fuerunt enim qui Prognen in lufciniam commutatam fuifle
!
aflcruerint}IacobusBononicn.& P.Nannius 6 . Mifccllan. aa*
i Jiotation. in Virg. Non enim video quam fit neceffe quceftio-
ivcm hancintcrGrammaticosconiroucrfiim dirimere; veneq.
vacat conferre quae legimus apudThucydidem
Paufaniam in Phoeicis ,
Strabonem lib. i.ad alia chim
'iprogredimuc.
DiintisEpopsTereft4 ,(^c.J id cfi:, merito in Vpupam muta-
;
tus, qui maluerit linguam refeindere^ quam omnino aucllcre.
jVpupa auis militarem quandamenfiam in capite retinet, &
iquafi adhuc filium quaeritans, has videtur ingeminare voces,
.
jsr5,jr2,id eft, vbi, ybi: hinc Epops dicia. De qua Plinius ro.
r lea p. 29. Ali j in mutatum Tereum volunt, vtHiginus
accipitrem
non longe a Flauio-
‘fabula 45.So!inus; In Senienfi regione,
. ipolicolonia,Byzixopidum, quondam arx Terei regis: hinc
jnuifum hirundinibus, & deinccpsalitibus illis inaccefluin.
putare.'] fcindcfc.metaphoraa vitibus.
jp- —— —
AD hMBPEMA LXXI.
i N D A EV s 2. Pyih.fic;
P c^€ 7K^C4 tX-

i
Xô^'cuitc^'tviU'X:ga<B-i
care j^^tretrea ideft,
Qjii facultate alicuius tangitur abundanti, inflixit vicus mife.
um fuo ante animo,quam quae fecum corde molitur, afTequa-
tur. vel: Qôb facultates cuiusdam, opumque abundan-
tiam, animo difcruciatur, fcipfum angit mifere,
fibiqueante
nfi(gitvulnus,quamvt nocere poffit ei cui inuidet. Nullum
/itium inuidia pene vetufiius cft, aut homini damnofius cf- &
eratius: quandoquidem fi cum quibuflibet aliis conferatur,
nfpiciemus quam caeca temeritate rapiantur qui melioribus
nuident. Nulla enim alia vitia funt quae non aucupentur
,
lutfcntiam aliquam voluptatem. Inuidus perpetuo maeret
ictriftatur, coque grauius afficitur, quo maiori teneturinui-
diSj ûi non fecus atque aedes, in quibus ipfc fit, conflagrer.Mi-
T ^ ferri-
2$^ C l A V D. MINOIS
C 0-M;M E N T<,
fcrrima fancconditio.red qua tanquam felicitatis pcdi0cqu3*,
fucceflus videndo profperosintabcrcat, vt Nafo cecinit. Hac
autem deferiptio perelegans, qua inuidorum triftiffima & infe-
liciiiima vita proponitur: quippe qui virulentis cogitationi-
bus pafcantur.qux fibi liorribilcm perniciem adferant, quique
fine confilio 5c ratione aliorum rebus opimis marcefcani, 5c
aculeis maledicis pungant 6c infedentur, nullum tamen inde,
commodum reportaturi. Itaque , vt hoc quali per tranfen-
nam, quid ea turpius aut miferius, citm vt aliis noxam dam-
Bumqiie in ferat, libi prius, & quidem farpenumerbgrauiiis no-
cei?Ergo in caeteris in!quiflima»in hoc tamen ajquitatis aliquid
habet, quod eum, in quocll, tanquam veneno proprio afficit»,
perdit, abfumit, eumcjuc vlcifcitur primum, a quoconcepu
Sc educata fucrit.*quod habet illud;
i srl , 6 T< ej» ivTsf •
Inuidia ed malumffiabet autem aliquid boni in le;

Tabefacit enim inuidorum oculos Secor.
Res mala liuor-^ habet tamen in fe ejuid boni adurit
,
:
û$s tenet, mterna, corde oci*luc»ue,face.

Squallida.]foxd\d:L & inculta. Squalior etiam triQitiac nota.
Vipereas manducans carnes.'] Inuidia fimile alicjûid habet
T-ftitik vt funi vipera, quam ferunt non prodire in lucem, nifi arrofis ma*
*uera,
tris lateribus:fic liuor eum primum afficit, & quali enecat iri
quo gignitur. Quo pertinet illud Ouidij in dcfCriptioncIn-

uidiae, 2 .Metamorph. videt intus edentem
Vipereas carnes , vitiorum alimenta fu 'rumiSiC,
Sedalia fortalTe ratio commode reddi pored i vipereas carnes
edit inuidia, quod alienismalisgaudeat,iisque pafcaturrîd vi.
tium Graecis appellatur vel id dicitur vt eius per»
nicies oftedatur. quag enim venenata venenis aliitur animalia,
exitialius venenum habent. Plinianum illud rede concinit, lib.
24 .Sed quis inuenit illa, venewiafcilicet, praeter boniincm?
li vtnefeos. Bein fequitur: Quid? non 5c homines quidam ad venena naf-
cuntur? atra hominum, ceu lerpentium lingua vibrat* tabes-
que animi contrada adurit culpantium omnia; ac dirar
rum alitum modo tenebris quoque & ipfarura nodium quie-
tiinuidenfium gemitu, quae fola vo}«ôrum eft, vt inaulpi-
catarum animantium vice obuij quoque vetant agere, & pro-
dclTe vitae: necvllum abominati fpiritus piaemiuro noucre,
quali odilTe omnia.
Cui^ dolent oculi, ^c. ]Hiuc illud MartialiSp*
:
JLI> IMBttMA IXXI*AND. AtCIATI, 259

Tiâtur gtmitn graues delores:
Suspirat ^ gtmxt incutit^ demes.
,
Sudat frigidus intuens quod odit,

qut^ fuum cor edit.] Allu(io ad prouerb.P5nhagor. Cof MO>r »««
editoiid cft,nc curis animum cxcrucics:vclad vocabulum Cu-
ra.quac quod cor vrat vcl edat, dicitur. Cicero 3. Tufcul, ex Ho-
mero illud de Bellerophonte citat ex veterum nefcio quo;
Ipfe fuut» cor edens ^hominum vejligia vitans.
Similes Martialis verfus hi:
Vefanos tacite mouet furores .
Intentans animo faces Erinnys

Lethalis,Tityi^ vultur intta
^jtifemper lacerat jCOtneiiff mentem,
Quofpcctat diclumMatreae Alexandrini, quianigmafelufi-
Itando aiebat fc beliuam alere qusefeipfam abfumerct Svgrov :
iurotcwTOixBrUt. quo (ignificabat quotundam in.

|uidiam,qui improbe & ignaue dolcrcnt ob profperos fuorura
laborum fuccelTus.Retulit Euftath.i.Odyfffic Athenaeus. Sc-
rrecalib.Dc paupertate Interdum non licet eflTe palam mife-.
:
ro*,rcd inter aerumnas cor ipfum exedentes. Graeci dicunt d'»'

i »»»^,vel tLo xti(i'lecv <^«*v»;3
j,ciim grauem& moleftam animi
pblicitudinem (ignificanc. Et uvi, noxa animum
i inordcns,vt H omerus lliad. vltimo
c-H» VJV«M»^/rn»}quourque lamentans & maerens cor tuum

exedes?
1 ûam macies pallor halent, e^c.]%\cO\x\d,
Vallor in ore fedet, macies in corpore toto,
Pallsf imidt.
Nunquam reUa acies, Ituent ruhtgine dentes,
Veciorafelle virent, lingua ef/uffufa veneno, Scc.
^ Virgilius:
Valler terribilis genas colorat,
Jnfelin macies renudat offa,
ê/Z<irTc/4w»«««.]Hoc referendum cft ad aculeatam - ... .
inuidorum maledicentiam. Siquidem ,

dtiernia^^
Effundit mala lingua virus atrum, *
& perpetuo carpit quod aflequi numquam pofcft. Ad id rcfpc-

xitOuid.cumait: InuidirthusA
^
Indoluit, haculumque capit, quemJpinea tortum /nitans gt^k
Vincula cingebant. impense de-
Ad fincmhuius,placet addi exemplum infigne iauidae maledi-

ccntiae, ex Ammiano lib. 17, quo loco natrat quantum apud
tium,
Con-
CtAVD, MINOIS COMMENT.
Conftantium Auguftum detraxerint alfentatores rebas pras-
clarea luliano genis: Omnes qui plus poterant io palatioadu-
landi proFelToresref^c confulta, profpereque fâ vertebant in
rifum, talia fine modo ftrepentes infulse, in odium venit cum
vidorijsfuis capella, non homo:
vt hirfiitum lulianum car-
pentes, eumtûe talpam loquacem nominantes, & purpuratam
fimiam, 5c litterionem Graecum; ^ his congruentia plurima,
atque vernacula principi refonantes, audire hxc taliaq. geftien-
ti, virtutes eius obruere verbis impudentibus conabantur , vt
fegnem incelTentes, & tumidum 5c vmbratilem, geftaque fc*

cus verbis comptioribus exornantem:quod non tunc primitus
accidit: namque vt foletamplifiima gloria obie£iacfic fempee
inuidiie, legimus in veteres quoque magnificos duces vitia cri-
ininaque(etiamfi inueoiri non poterant)finxi/rc malignitatem
fpedatiffimisaftibus eorum ofFcnlam: vt Cimonem Mdciadis
filium infimulatum incefii, qui prope Eurimedonta Pamphi-
lium flumen Perfarum populum deleuit innumerum, coegit-
que gentem infolentia regis elatam, obfecrare fuppliciter pa-
cem: ^milianum itidem Scipionem, vtfomniculofiim, aemu-
lorum inculari maleuolentia, cuius impenetrabili vigilantia
obfiinaiae in perniciem Romae, duae funt potcntifiimae vrbes
cxcifie. Necnon etiam in Pompeium obtreâtores iniqui mul-
ta ferutantes, cum nihil vnde vituperari deberet , inueniretur,
duo haec obferuarunt ludibriofa & irrita, quod genuino quo>
dam more caput digito vnofcalpebat: quodque aliquandiu te-
gendi viceris caufa deformis, fafciola candida crus colligabat:
quorum alterum Fadicarc vt difiblurum, alterum vc nouarum
rerum cupidum afferebant, nihil intcrclTe oblatratcs argumen-
to fubfrigido, quam partem corporis redimeret regiae maicfta-
tisinfigni,ineum virum,quonecFortior,nec cauriorquifquam
patriae fuit, vt documenta praeclara tcflantur.
AD EMBLEMA LXXII.
Symbol* libi T B I D I N I s (ymbola ponit ob oculos , nempe Satf*

îftii. X-#rum,qui erucam capite geftet. Eruca quidem (ab vrendo
difta) prouocatadVenercmjVtpote quae virtutis fit calidiffi-
mae. Plin.libro i p.cap.S. Satyrus autem, fiue hircos, luxuriam

Sotjyi libidi- putidam Sc olentem defignat. Sunt enim Satyri ad Venerem
propca(iflimi:vndci4 nomini? didum putant a cwf», quod vi-
rile
:
At> £MiLfiMA L^XII. ANt>. A tCt ATI» 3 01

lilc membrum cft. Hoc itaque innuit libidinem io afFe£tu at-
dere maxime, in aftu ipfo foetere Sl olentem efle, vt quemque
ab illicitae Veneris titillationibus fubducat.
udimituA tempora.] caput habens cinûm 5c coronatum.
V I rgi n e opa
1 . i : —Qraid redimita miteilA.
Ouid.j.aroorom clcg.9.
Flaua Ceres tenuesJpicis redimita capiUot.
in lo./Encid.vbi de -<£monidc Phoebi facerdotet
Infula cui [aera redimthat tempora vitta,
tjl eruca falaxj] frequens enim cius efus Venerem ftimulaf.
Ideo antidotum contra amorem praeferipturus Ouid.ab erucae
tfu caucndum fuadet a.Deiemedio.Martialis etiam;
Venerem reuocans eruca morantem, Emdo
appendicibus Virgiliaaisi - —
libidinofi imitatm eructis
ibidemque — falaces nolle tollat erucas.
Yt $c i^milius M acer in eleganti opufculo Be viribUs herba*
rum
Non mddi^ manfam, Venerem flimulare,
velhaujlatn
Confirmant medici pariter plures^ poeta.
loquitur de eruca. Illud tritum vulgo:
Excitat in Venerem tardos eruca marites.
Etex Ouidioetiam illud:
——eX horto qua venit herba falax.
indeX^ libidinis hircus.]TcAc Pierio Valrhicroglyph» 10»
Ef Saryrr Vide ^lianum libro 3. De var. hift. St
Leonic. Thomaeum lio. i.cap.i4. Apud Plutarch.in Galba, ho-
mines in diem viucnteSj & Satyrici, vufv^xetTols
Î«rs pro libidinods &
luxu difBucntibus accipiun-
tur. Idem iu Pericle: ei heetv^) tS Aiovirte U^) egUtt c;^0f
rk athla, Satyri Baccho la^ri
credos habent mutones, diuinae fymbolum poteBatis.
Index libidinis hireue.] Hinc puto torquendum Ariilotelis
verbum 7£9Ti(«r>quod nonnulli vertunt, hirquitalire, ideft in
•inorem hircorum falacium clunes moucre. Si lafciuirejquam*
quam ab hircino odore faeculento alij trahant. Non pofTum
trandlirc quod retulit Paufaniasde dmulachro Veneris hirco
inddentis ad dgnificandam nimirum coitus infanam petulan-
tiam. Idem Atticis, narrat hiftoriam dc Satyris, corumque li-
btdine valde prodigiofam, quam reaitacccpilTc ab Euphemo giejAd» Satj*
Care. Is cum nauigaret in Italiam.vi ventorum pulfus ad cx- rk.
fimum mare,quod nauigari non roleat,pcrlams cft. Infulae
ibi multae fune ac defertae, quarum incolae font agrcAcs horni-
362 CtAVO. MINOIS COMMENT.
ucs. £ae infulas nominantur Satyricx, in quibus homines
rubicundi, qui caudas in medio dorfo habeant , equinis non
nauito minores* Qî ftatim vbi fenferunt nouos venifle hof-
pites, ad nauigium,quari fa£to impetu, accurrerunt, nullam*
ijue vocem ediderunt, fed mulieribus vna aduc^tis manus inic-
ccrunt, Nautxmetu perculfi,. barbaram mulierem in infu-
lam proiecerunt « eam Satyri non folum qua parte naturz
coniuctudo permittat , fed & toto corpore libidinose vio-
larunt. Dc Satyris vidc^lianum libro 3 .Dc var. hill. & Leo»
nic. Thomxum lib. 2. C3p,24. Apud Plutarch. in Galba,
homines in diem viuenies, 5c Satyrici, t(^ <n»7v^x«t
tqIs (iitis pro libidinofis &
luxu dilHuentibus acci- ,
piuntur. Idemin Pericle «i ; Aiayvcrgti «gd-m

*;ê»wTe« <«i^ro6> : Satyri Bac-
cho facrieredos habent mutones, diuinae fymbolum pote-
Hatis.qaem locum fupra etiam adduximus.
AD EMBLEMA LXXIII.
'*»
f»ni Emlfle
mdUt, H oc ex apophthegmate Diogenis fumptum. Dicebat
enim cos, qui profuse & temere bona decoquerent in
rebus Venereis, conuiuiis magnificis, & id genus aliis, arbori-
bus clfe fimiies in montium cacumine nalcentibus , quarum

frudus hominibus cflent inutiles, avultuiibus aut coruis deuo-
randi. Illud eft quod vulgus noftras crebro vfurpat E diuitc ,
malo malae opes, 6c opibus bonis eos indignos effe penitus

qui ijs viantur male. Fit enim faepCjVtampIiillmae poflcflio.
nes, quae in pios vfus conuerti debuerant, in fumptus mutiles,
autetiam pcrniciofos dc detefiandos prodigantur, nulla habita
sudi autaequi ratione. Sententiam illam argutam Diogenis
retulit in Paraphrafi Menodoti orationis lari rots Gale-
nus, his plane vetbis: tcctKcis oh 0 Aieyftfif»
i ««XSartff «TnnhuTUt* 0
iult67Fivu9Kpti(*vi!9avKctlse6ntix.iâtuuTii?. cêitar t* •
ZFOV, KO^KW JJ K6h.t^s IcQ^lftV TiSTZ-iP •re Ttt
•nl: urelote* ^'*

5
tSf »o\UKat. id eft, Praeclare itaque Demofthcncs & Dioge-
acs. riquidgm iiic 4iuiics impetuos, aulloque herctarum culta
AD E)4 BL‘EMA IXXIII. AND. ALCIATI. 305
f)crpolitos, aureas pecudes appdlabat;hic autem eosdem ii.
cubus comparabat» qux nafeuntur in locis prarruptts , 6c ad
quae difHcilis acceilus eii. earum enim arborum fcudo non ho-
mines, fcd toruos «3c graculos vefci: horum aurem hominum
bona & reditus non ab honeilis hominibus, fed a quibusdam
facetis & ailentantibusabfumi. Verba Plutaichi confero ex
apophihcgmaiis philofophoru :rn)is Vî) wa^w?ii{r/«s
ci'r£M ffuxitisif
StTnyioiTcM, K6 ^K%s
yii<P’jKv’nMS , «fnu
iS-iovai,
^ C’jx>
K«//^«4derc«.Jidcd,cditiHimis»aiulIimis, eadem mciony-

mia qua fuperius aereo nUo dixir.
. furmniqae crepidine faxi.'} Videtur hoc hcmiftichium cx 10.

^neid. imitatus:
Forte ratis celfi coniuncia crepidine/axi.
Editioiis autemcuiufquc extremitas crepido appellatur,
loci cnpidf^
elique oraterrae, quam
alluit aqua. arboi duiiuc
in cacumine aut extremo frudiHcans.
FietSi «rcrii».] Caprificum intclligc.
cr>r«/x.]idcfi,inaufpicata, quam Virg.finiftram vo-
cat in Eclogisj & improbam i.Gcorgicon, vt 5w impiobusan- Cemix ii
fec ob garrfllitatcm. Cornicem autem prifci inter prodigio-

fas aucs leponcbaht. Itaque his nominibus improbae vitae
homines iniclligit, es quibus nulla poicft neque gratia, neque
, commoditaspêti.
parajt/i.] rcurrac, & homines qui omnia vcntrisgraiia ia-
lOiunt. De his io fequcQiibus commodius.
feor/a.] meretrices.
injioi.] Tirosbonos.In facrisiufti dicuntur non tantiim qui
iuftuiara, fcd & qui virtutes aliasomncs colunt: eaque luftrfia
°
^
c-ft, quae in (c viriufem ampleftitur omnem. &. Plato Dialogo,
qui t0t5-ec'i,vcl mpi<p‘i\0^^(Us mfcribiiur/viriutcs morales vno
Uiftmae nomine complcdj, videtur.
Tull.i.Offic.Iuftitix ineft fplcndor virtutis maximus, cx qua
boni viri norainanturicuius prihaum munus cft,ne cui noccatj
deinde vt communibus pro communibus vtaiur- priuaiis, vt
filis. Idem in 2. lofiitia, ex qua boni viri appellantur mirifica
quxdarcs multitudini vidctur.Refcrrcpoflishucquxdirputac
sttfi fifsetf Dion fophifia» & Arifiot.; .dc motib. ad jb^licomach.
504 CLAY 0 . MlfJOIS' COMMENtf.
AD EMBLEMA LXXIIII.
Aia>EM
Lm* firma-
L
alios
tota Graecia cclebrauitobinfigncm tenuffa-
tem, ad cuius aedes frequens fuit concurfus , vt praetef
cecinit Propertius. Huius monumentum (Paufania teftc
1, Corinthiae.) extra vrbem Corinthi, in qua aetatem exegerat,
celebre rifebatur, fecundum Bellerophontis feptom, iuxta Ve<^
neris cognomine Melanidos templum cui pro infigni titulo
,•
leaena anterioribus arietem complexa pedibus impolita fuifle

perhibetur: quo fimulacro petulantia &
libido meretricis ar-
guebatur. ^ Per arietem, fatuum ftolidumquc animahamato-
rem vefanum intelligc, illum quidem a leaena partibus pofte-
rioribus fcalptum 6c detentum, quo rapina meretricia impc*
riumque in amafios libidine prurientes, & quali vinculo cot-
ZeMna mert- ligatos exprimitur.
. Caetcriim Ictenae nomine meretricem in',
tricem figwfi- telligi multis veterum fentennisconftat, & maxime facrorum
«Kfi- Bibliorum locis aliquot; Ezechicl enim Hierofolymam leae-
nam vocat, & Heliachim catulum cius qui in i^sgj^tum dts-
<iius‘eft. Plautus Truculento;
Bonis ejfe oportet dentibus Unam probam i
Arridere quifquis veniat, bUnde alIoqui,maU corde
Confuhire, bene loqui lingua: meretricem ejje fimilemfentk
Condecett Huic 6c conuenit fenarius vcKrts cuiufdaizi
poetae;
inr h.i»'nvie ytUfctixo^
Far eR leam, ^ femina crudelitcu.
Retulit Pierius in leone i.Hteroglypb.quem etiam lege inArie-
quibus Laidis monumenti huiufce meminit
te lib.rô. in Si
Gytald.Syntagma i j .Inft. Deorum. De Laide plura apud
Athenaeum cap. lo.lib. 13.
Tradit porro Suidas Corinthum Veneri operatam ,Cotyn,
Deam turpitudinis, &praepofterac libidinis praelldcm coluif*
fc,qux eadem Cotyto dicebatur: in cuius tutela obfeoeni infa-
mium amorum fedatores erant. Eam enim nominat Suidas
*i<pe^frafut^fcii. SolinusPolyhiftor.cap.ii.de Sicilia; Hic
Lais illa, quae eligere patriam maluit, quam fateri. Hoc dicit,
quod ciim nata Crafti foret, quae vrbs Siciliae cft,Corinthi age-
re, Corinthiaque dici maluit. De ea feriptum carmen ano-
nytni cuiufdam, auditi fanc hominist*
, ^
ad emblema txxiiir. akd. aLciatj» joj

Lais amu Jêddo fe contemplata nitenti,
Vt folttum vidit deperijjfe decm,
Lahrdque nunc pallere oltm inuidiofa corallii,
"Et ver[a in canas aureafila niues ,
Et qui certabant eboriy fubigine dentes

ruga tempora laxa rudi,
Squallercy
Ltwitnaqueillufiri tantum non Amula Phoebo,
Nunc fuh mucofa claufa latereJpecu :
Et tamen idem animus fttmulosfub pedore eodem

Et noto fenfit feruida corda Ded-,
Sic fecum>Fucie nimium viuacior,o mens,
Cur dudum hac anusefi,tuque puella manes?
noii mali quadratio noftrum hdc Alciati cafmeil,red atf*
ccpipridcma viris Italici foli, id fcriptum fuiifc in quandam
meretricem Venetamjquas sEtaiis lapfo, fcu decuffo florc,quor
es reinfpcculo conrpiceret^ftonteiam rugis obfiia , miferd
coatabefcebat, & nihilo fcgnius ardore tentiginis pteme-
batur.
Ephyraaefi Laidos. ']Ephyrx 2 ab Ephyre Vfbc AchaisCi qu±
nunc cft Corinchus,Propertiu5 Iib. i.
Non ita complebant Ephyrâ Lasdas ades,

Ad cutm tacuit Gracta tota fores.
De eius patria concertant plerique, vt Athcn*
ahinon Erubuit tantum perdere Parca dum?'^ Nimirum mors neviut
hemint Appendicibus:
parcit. Virgiliiis in vuatur.
Illa rapit iuuenes prima florente iumnta.
Non oblita rapit fed tamen illa fenes^

& Kovzt.Ub.^.OdaT.Mors (^fugacemperfiquitur •uiruip»
Nec parcit imbellis iuuenta
Poplitibus , timido^ tergo.
l*4rc«.] Atropos, id eft. mors ipfa rerum vitima linea*'
nempe fenilis, qua reniete color Stvenuftas flacccfcit: Sene&ate
Ouid.j .Trift. Ifiadecens facies lon^ vitiabitur anniti form* itfii* ’
Rugdque in antiqua fronte fenilis erit:

Iniicietque manus forma damnofa fenecius-,
^HA firepitumpafiu non faciente venit4
Tamjpeculum Veneri, Milites, qui per sctatcm a bellicis
'undionibus ceffant, dicuntur vulgo arma poruiffe: 5c qui
tlicui omnino arti renuncialTcntjDeQ illi qui arti prsecrat, in-
itumenta eius artis furpendebant.Hotat.l.Carm.
Vixi pu filis nuper idoneus
St militatii noa fim glotkt
— — :
e L A VD. M 1 N O T s COMMENTi
ûnc armitj defnnciumqj bello
Bfirbyten hic paries habebit.

Idem i.epiftolaad Maecenatem: Veianim armis
Herculis adpatlem fixu, latet abdtttu agro.
Vt alicubi Virgil, -hicvtlior ceHm.artem^ repono.
loquitar de Eaicllo. Sfcfcorta, cum ad fcuilcsanaos pcruc*
niunt, Veneri rpeculum dtcant.Aufonius;
Lais anus Veneri fpeculum dico: dignum habeat fe
JE terna eternum forma mimfiertum,
At mihihullus in hoc vfMy quia cernere talem
Qualis fum, nolo: qualu eram, nequeo.
i^.grc ferunt enim rugas contradas, amiiramquc forrftie glo-
ciam, ejuam diu in rpcculo erant intuitae. Htnc Ouidianuoi
illud s.Trift. Cumque aliquis dicet, fuit hacformoffii dokbis^.
EtJpeculum mendax ejfe querere tuum.
Idem fere audor De medicamine faciei
Tempus erit quo vos jpeculum vidijje pigehitj
Et ventet rugis altera caujfa dolor.
Id 6c attingit ad Ligunnum Fiaccus iib.4.
' Dices heu, quoties te Speculo videris alterumt
/
ÛA mens efi hodis,cur puero non eadem fuit?
De fpcculo multa paflim leguntur. Amor,vc ait Euripides,
^ |6«rd/<rf6X7a5, amat fpccula&crinium ru:-
fationem. apud eundem Eledra damnat formae lenocinium

\iii quscfitum rpecuIi,»D matre Clytaemncftra, abfente marito
Agamemnone:
n icuvo 9r}ôivjklxuy.ov xo/u^f,
c]U3s fiauos orbes crinium ad fpeculum ftudiosc componebas.
Sed 3c Ouidius, tenerorum dodor amorum, eleg.14. lib, l.ad
amicam,
ûid mall compofitos quereris peritjfe capillos? ^
'
ûid Speculum msfia ponis inepta manu?
Virum gregis appellat arietem, vtprimo
Transformationum Ouidiust
De grege nunctibi vir,(^ de grege natua hahendm.
Virgiiiîs etiam de Capro: Vir gregis ipfe caper,
.& in Georgicis;
legere ducem , ^ pecori dix Ire maritum.
Vide Ma.iob.lib.6.cap, 6. Hanc loquendi formam vfurpa*
iruntaudores certe graucs, vt milTum faciam Ciceronem, qui
oratione in Pifdncm, admiflarium pro homine immoderata:
libidmis diî^.Papini^nus enim de admilTarip tauro,
AD emblema LXXV. A N D. A I C I A T I. 307
fiabtilijfie muritm.
felSaluianusin j.dcprouidciuia.-li vere vt enîfKirij equi, nom
ad paucas tantum, pene ad omnes vernulas fuaSjid c(}, ad
fcd
greges proprios irruebant, & in morem eorum pecudum, qui
manti gregum appellantur, leruidae libidinis dtbaccbationc
gradantes, in quamcumque eos foeminam primam ardens
impudiciticE furor traxerat, irruebant.
clunetenetur amp,ns.] Horat.i.fatyra lib. i. Sermon.
pulcrd clunes, breue quod caput, ardua teruixi
Hocilitre6ie,m corporti opttma Ijnceis
Contempler e oculis.
Locus ifte omnis fane lubricus ac Venereus ,

quo fediuus
feriptor mulierem equis vaenalibus comparat. Sed ad rem, clu-
nes, & carum inrpeitio.fedcs
incitamentum libidinis, qua-
ac
rum intuitu muliereshomines oiiofos adigunt
ad infaniam.Scd quis non videt quam foedum ac contemp-"
tum clune capi, & voluptati turpi fiKcumbcrc? quam bcl-
luinum fi homo rationis particeps nihil putet inter fc & qua-
drupedem interelfc?
AD, EMBLEMA LXXV.
!
H oc
de fargo pifee, qui fit a laruato pifeatore deceptus,
manifefte incos torquetur, qui carco turpic]ue amore
capii decidunt in obfcenam perfonatarum mcietncum naf-
fam, mencij errore ncfcio quo ray pulchrum id efie quod
j
j
pulchrum apparet, tandem eos multum diuque ptjenitct,
fed
cum ad fefe redeunt: non enim poliunt effugere cum maxime -
volunt, (ôd difcrtmen vivitaii tandem aliquando poffit, ^
;
adhibenda clt cautio diligens. Vt enim nofirates
Prius nolTc opus cfl quam amare, qui enim primo vifam fia-
tim exardet, Icuitans non minimum prte fe fert argurnentum.
Judicio fiquidem efl opus & maturo confilio. Proinde belle
profetSo Ouid De remedio arhoris primo, qui vt illicitoscx-
.
jcludit ciiirmodi igncsjfic honefios probat: ait enim,
j
Si quis amat quod amare iuu at , feliciter ardeti
Gaudeat,^ vento nauigettUefuo.
iPorrb Capram referre meretricem ex eo patet quod moxh\ ,
peflilcnî maxime nOccat:gcrmina cnim‘pcrucrtigat,qua’ aui- ««w
y ^ diffime
€
508 CXAVD. MfKOIS COMMENT.

diflimedeparcitur; fic meretrix adolcfccntix potiffimiimen-
pida cfi:,nimiriim xras ea cft, quae ob imperitiam faciliusdeci-
piatur. Vnde non illepide Nico Attica meretrix , id eft,
Capra cognominata eft, quod Thallum adolefccntem, qui in
'Atticam mei & caricas cmturus aduencratjabligurriHet. Huc
V«!uptas w4 fpcftat di<a:u Arcbitae Tarentini apud Platone,^)i»li xce-
immejea.
^ Efca maloni vokfptas; qua hominescap)untur,vt hamo
pifccs. Vide Plinium fub finem cap. 59 libri 10 Sed tibi fa- . .
Locu* t/£tta 6lum fatis puto, fi conluins y^.lianum De animalibus lib. i.

iri
si ,
qui ifl cap.Z 3 -cuius verba huc conferre non piguit,^»?iSff:»r 5 c t «Aa-
ij (rxiufitxs
J5 ci tIj cih «a-f^tviesôa-vtSffi ^ itUTnj*
7
â(n9,ei)tiiÔfôf tC rav utyZf TnSSaif

»ui'ftiS'7rtifo%ovTesZ\77Ko)Tl(/ja^m'vt]p(^0(B/iat'^ Vzya Ttls xv*
fxetnv/ifjias rns rZf uXym oo-w?? ee'<c3‘3}(nv, ^ u0’ 7(^9-
fAfi«»f 7r'<eyri<?axr^^ 8 OT»’ r« 5 x)i sr^<lpf}/i/S^x Jhxega’
Tti Z9 7Ti>$5e7r,C‘}t Tiimv a?\.ic-xovTsM’ jS Zrti^ eciyhg
Jbpkv eaurof7rgQ4af*zT{^(rvv avrsle xi^n ZoTHS.^ctU”
««2^ T »)Arav ViWTPO e7nS»>i8uajf S rfj aras
xxTUTrarl^l ^ v(p’ iiv atxQfftv el TTêtpsjfisvaf, aXeptret xU
•ysiu ct trupytX as 'wro ^fojroy-
TKS ocrf4,^sri)S’X‘êt^yiîij^?,7r^riotcn ^(nnvttMpttt rSt» et?i^
^'l'm9,KHhhTCC4 hpuS ^MTTVflUijS Zs AiyoSj XtîiTOU

•LXffOTKS
uvtZp uyxirpa erx^tj^Z. Q^rum verbotum haecelt
/ententia; Capras fargi admodum amant. Ciim enim vm-
bra quaedam apparet earum caprarum quas fecundum littus
parcuntur,ftatim prae laetitia geftiunt, quantam maxime &
pofTunt, adnatant:& quanquam falire non pofTuntjtamen fa-
lire nituntur, fed fruftra tamen. Caprarum odorem perci-
piunt, ctiamfi in fludibusverfentur; quae caufTa eft rt accede-
re ad capras in primis afFcdent. Atctim in fuo amore fint
adeo infelici nati fidere, earum cauflTa capiuntur quas tam de-
pereunt. Pifeator enim caprina indutus pelle cum cornibus*
infidiasftruit.folc relido a tergo: atque farinam iure caprino
madefadamin eam deiicitpaTtem maris in qua fargi funtrquo
illicio odoris capti fargi accurrunt, farinam deguftant, ma- &
xime detinentur, eius pcIHs caprinae quam fcntiunt.Ex hisita-
que pifeator multosvalido hamocapit, &:c. Ad id argumenti
copiofius illuftrandum repetenda eft pulcherrima Socratisdif-
putatio cum Ariftippo 2 . Commentariorum Xenophontis,
Goilpquiura dafdem Socratis cam Theodota , hb. 3*
Yilloi
^
AD £MBLEKIA Ix w 1 mn * a ^
* *^
ViBsft indutut fifcatsr
cx Moreto Virgiliano,-
teamin» catrt
^ ‘ 1
^
H «“‘«'“S t»
,
p* etniiw viUoft tegmitjot capra,
n ;
Sargus caprae amore detentus Simus grex*
& emcn.ta capr* forma dclufi, illa^cam,.
Simum gregem
c7og'aT"’
‘ ”
virgulta capelU:
r •
Citantur & hi verficuliNieuij

i^giftho:
T« w autem Ufemum Nereifimum pectet
Ludens ad cantum clafiium
lufirat .
Venerem vincu-'
Dum cadat in Uquei,!c»p,m tjucjue mptr amator,

Sefolum thalamesfieret habere
tues.
mlTaZT
_. •
er
*
*
.
5
CAcocaptm amsre furit
'ft Ouidii
?bi de Tarquinio amore Lucretiae capto.
AD EMBLEMA LXXVI.
TT oMERvsOdyffeasH
S
ait, foeJos aliquot Vlyffis aui ,
tTomTueSmat t^nefi:: ft
E'E”=i=iFû"i‘îs
prjfter hommis rocsbulum nihil hominh

habere, fcd ad'p™
^ ^ cudura
CLAVD. MINOIS COMMSNT.
cudum dcgenerafTc nacuram,puta libidine in vrfos, fbmnoIcB-
tia ignanuquc in fues, ferocia in leones, atque ita de confimi»
Vljgesfûid,
libus? Qnsd Vly/fcVjqui foius poculoepoto , virgaque mon-?
(ftfjfica percudas, non elT: mutatus, n»fi firmum illunn 5c con-
flantem fapicntis habitum, qui nec frangi terroribus, nec vilis

aftefluum illiciis ab honefto porefl abduci? Sunt vero qui di-
Circe merf-
cant rct veritatem ex eo eife infpiciendam, quod Circe mere-
ira» trix, quos fibi amore turpi deuinxit , cffeciflTct tandem prae-
datores, viarum obfcdbrcs 8i homicidas, nempe quibus nihil
fupcrciTct ad vitam miferam fiiftincndamjquae vitia ciim po-
ferarum fint quam hominum, rem totam lepido & com-
tius
modo flhematc Homerus, & alij nonnulli e veteribus adum-
brarunt. Cui fcntcntiae fubfcnbit Palladas lib. i, Graecof»
epigf. his verbis;
7-4J KificUo h dgsjKGv
&^^.iiVTCcs ^ flvffzx
- > h>AU^t¥T()C47F]a;!(ir»TS£^ iTTola'
‘tm ^^(ruXverzieazii
ci r’ 67z,
aXoyt^»’
Sf*<ppst>¥ J'' o^tjcn'hs vioTi}^
Ho-mertu ait, triî medicam» s leBos

Hofpitio Circe reddidit ipfa. fues:
Tatiperior fed quifquis erat difcejfit ab iUa:

meretrix quondam perniciofi fuit i
'S.xutosq^fua prerfus ratione maritos

Tormee continuit, non fecm atque feras.
renue dciufamjpreuit VlyJfeSi,
rerum conditione valens

Inftgni :
Mersuriocf datam ntcfmeji credere moly^

Ille fed ingenio reppulitvfque dolum.
Circem non dico.vt dijtit Homerus,
Pro viris fecific autflics, aut lupos.
Ad dmei tcnres,mcrctrix ciim elfct vafra^
ipfiim
Hamo incfcaios pauperrimos effecit;
Et humanam vbi prredata cfl rationem,
Dcin haberent amplius,
(fecir) vt nihil
^kbat i ntus habens inftar animalium expertium rationis,

^rildcns autem cum eflet VJylfcs iuuentuicm riians;
Noa
AD E M B t E M A IXXVI* AND. AlCTATI. 5 !!
Non (tam) Mcrcunj (quamj natur® propri® donum, ra«
tioncm
Habebat, incantationis remedium contrarium»
Nc» eredum Circen, ceu magno fertur Homero,
Transformajfe homtnes in noua monjlrajupos.
Sed JfoliaJfe iltos for tume omnibtes.hamo
Correptos, meretrix nam bene cauta fuh,
Exutos opibus fatuos ^ mente carentes
Reddebat -miferis turpiter vfa viris.
Expertes rationis erant: has intus alebat,
Vt captas turpi in fornice vafra feras.
Hanc tamen iUufit maturo pectore Vlyjfes,
HontamMercurij, quam rationis ope.
[îoetiam nemo non videt eodem recidere Horati; carmiD^
r.Epiftolar,
Sirenum voces ^ Circa pocula nofli:
^HA ficum fodis Hultm cupidus bihijfet.
Sub domina meretrice fuiffet turpis excors: ^

Vixtjfgt cants tmmundus, vel amica luto fue.
)Ccnophon i Socratem ait in conuiuiis, a<2
qu® non nili coadus accedebat^ parciffime cibum capere foli-
-umjocoque vfurpare multisciulmodiappofitiscibis, Circen
homines transformalTc in fues.-ipfum autem Vlyflcm mutari
nonpotuifleconfilijMercurij memorem, Scabftinentia ipfum»
rnet fua femper vtentetn. At h®c erafi^yese. Non parum illu-
1
ftrabit hoc Emblema, Plutarchi Dialogus, quo Grillum difpu- FreeUvutt
tantem facit. Idem fic habet; « Jêt r5ii
itpant miH (ffeevêp’ nraf eei %vk îjTeiecf emn^

’i(,'>ti!êUTsliiu>^&in î Iffhilic eeurhe, IfAV^^.HKXOiS
yfij!
aeolsîs xltd
0( KUTuêipfAax^j&evTtSii j e^^crxTv yrfsf iJ^hauToUgio-) i^hcts
}Avtf4.ivois'T0i 0âTiafnfi;i(tv7et frtwovm ^^Piptug,
y« 7n?(;«».ideft,Vt pifcesquibufdam medicamentis celeriter ca-
piuntur. fcd efui tamen fiunt inutiles: ita mulieres, 'qu« amo-
rispoculis &
veneficiis viros captant, voluptaieque in fuana
potcftatem redigunt,ftupidos cos, amentes 6c deprauatos vit«
focios deinceps habent. Ii enim nihil Cire® profuerunt quos
,
veneficio muifluerat.neque ad vllara rem iis vfa efl:,ciim in ca-

& afinosdegeneraflent: Vlyflcm autem prudentem virum»
ries
prudentcrquc fecum verfantem, omnino dilcxij:,

^Keniplum prius eorum qui a Circe in belluas cduerfi funt»
V 4 abfolui*
,
3?*, CLAVD. MINOIS COMMENT,

ficus i» abfoloi. Alterum cft Pici equum domitoris. Picum Saturni fi-
lium facit AEncid.y. Virgil. & Ouid. 14. Metamorph. Rex fuit
Latij,& ab vxore Circe in auem fui nominis conuerfus. Id
fingi creditur, quoniam primus hac aue in aufpiciis vfus cft,
quodque angurfueritrquod a Seruio cft annotatum. Sed id
melius, 5c ad hunc locum opportunius teferemus ad animi Ic-
uitatem& inconftantiam quae cx turpi amore contrahitur.Tcr-
tium exemplum fuit appofitum in Scylla, de qua iam fuperius
a nobis didlam fatis.Hic tamen fpeciatim conaertitur ad mc-
letriciam turpitudinem, quae vt fuperne facicmvirgincam ofte-
tatyita inferne rabidi canes confpiciuntur,audQcia, rapina, in**
gluuies,quiad exitium miferiamque certiftimam prxeipites

agant, quotquot amore turpi capiuntur. Qûae omnia cb fpc-
£tant,yt quifquc virtutis & honefti ftudiofus impudicarum
paulicrum dolos pracftigiasque omnes declinet j intclligatque^
h quod Cicero ait, corporis voluptatem non fatis dignam cfle
hominis praeftancia,eamquevtbelluarum propriam contem^p
ni ac reiici oportere. Lubet attexere lepidum ac motdax cpi<
âmma Bellaij in quemdam:
Cer t mere diti, cum te genuert parentes.
Tine afinum mallent, m generare fuemi

Clitella namque huic, laniena placebat at illi.
Nec paribm /ludium par erat ingenqs.

Tstit te varium amborum fententta mon/lrumt
Nam caput e/i afini, cetera membra futs.
Videtur hic eleganti rancpenicillo expreflifte hominem plani
iftolidum, ac gulofum,qui non plus integrae metis habet quam,
arelius^vaecors animal, & tamen gulae aclibidini addictior, ad
naturam fuillam accedit. Quales nimis multos ftrobilos & ga-
neoncs,e bonis alioqui & honeftis ortos familijs agnofeimus,
& quos neque natales ingenui, ncqueipfa educatio fleftere po-
fiuerir. Et quid cum ijs agas lurconibus, comedonibus, ventri-
jbus,qui inter iuguen Sc caput nullum diferimen faciunt, 5ctan*
&
lum fubarc obligurire fciant?
Solefata Circes.] Ouid.initio 14. Metamorph.
Sole fataCirces,variarum plenaferarum. TcftisHiglnusrFrv'
Cwf filk liam autem Solis habitam propter herbarum fcientiam , quas
radiis Solis vim & incrementum capiunt, credibile cft. Fabulae
huius meminere Diodor. lib.4. Plin. variis loicis.D. Auguftinus
j8.Deciuitatc,cap.i7.
TJeliii equum domitor TicM.]Sk Virgil. ancile gerebat
^Sffi eqn^ dfitmtsriqnem capta cupidine cpmunx
40 EMBLEMA tXXVI. AND. A t C I A T 1. JIJ
Ahtca percujfum viria, verfum^ vtmm
Tecit auem Circe,j^(irfitqj coloribus aia^.
"Et rationem animi,'] Idcp mythologici Venerem
ûafi eft ftultitiam & mentis priuatioriem inter-
|)retantur. Propius allufit i.dclaudib.Stiliconis Claudianusr
Luxuries predulce malum, qUa dedita femper
Corporis arbitriis, hebetat caligine fen[ui,
Membra^Circ&ii effeminat acrius herbis,
M.Tullius prima Verrina (vi hoc quali per tranfennam) allu-
Iit ad hanc poeticam fabulam: Eft adhuc, id quod vos omnes
admirari video, non Verres fed Qûtius, quid enim facere

potuit elegantius ad hominum exiUiraationemJaequius adlc-
I
uandam mulieris calamitatem? vehementius ad Q^Jaeftoris li-
;
bidinem coercendam? fumme haec omnia mihi videntur lau-
danda. fed repente vcftigio ex homine, tanquam aliquo Cir-
poculo, failus eft Verres; redit ad fe, atque ad mores
iicaeo
Tuos, & c.
Lt rationem animi perdere quifquis amat. ] Simile cft iftudMe«
ja^J^dri: amfipup7uv$uf{êi9 7iCaîoi,
Trzt^ctlinTsecriijnt euros «pilosi
Carere amantes mente fi quis non putat,
ejje potm mentis expertes putet?
AD EMBLEMA LXXVII.
i
E Pigraphe fea index emblematis huius eft, Amvletvm
Vem ERIS, Amuleta, remedia funt, quibus arceri & aucrti
creduntur mala omnia, fed maxime veneficia; ab amoliendo
1 «ominata, de quibus Plin.aliquid i3.cap.i.& lib.2,5.c.9.itcm
i.8.cap.4.& 5o.cap.io.& 1 5.& lib.37.cap.5.& Dicuntur 6c
i7TVTg«fm7flj,quae appenfa.alligataq . incitamenta magica, ve-
acnorum propnlfaminlidias, aut certe inefficaces reddunt, iii
quo differunt a periammatis &
periaptis,qui 3 hacc fpecialius
quid fignificent,& quod fuum efferum praebeant, vt homi-
libus inftar miraculi fint. Illa vero fignificatum habent gene-
ralem , fuamque vim ex ratione medica videntur mutuare,
Apud medicos amuleta funt in differentia multiplici, aTnrpe-
beftiarum venenatarum
ncdcnturmorfibus,tcfte Galeno, coque differre uve rSt «Ae-
quidam putaQt:quod tamen non probatur Gale-
V j no.Era'*
S)o* Eruditi homines hoc differre putant, quod ro
fue»9v intro rumatur,«A8|n7ap/a» foris imponatur,nccmod6ve-
flcnicaulfa.fcd &farcinaiionisdcpcllcnd2C,qua: appendi foleac
collo: (impliciter Hippocrati eft medicamentum
fcarcmcdmcn;nam efl /3oi}7«r. Alexipharmacum di-
citur medicamentum, quod delctcnjs pharmacis medetur, non
fixtrinfccus impolitum corpori,vt quod dicitur, fcd
intro fumptum! Sunt tamen qui haec accipiant rudifferen-
tsr: «X8|s 7» enim cft a veneni noxa vindicare, (icuti & Latinis
amuleta, ab amoliendo; aTrarôvmla funt amuleta quae appen-
fa, illigataque venenorum & incantamentorum arcent infi-
dias,aat reddunt inefficaces. Hsec haftenus* Ad ipfum Em-
blema pergimus. AthenaeusDipnofoph.i.cap.ji, rationem af-
fert, cur dicaturVenusAdonidcmabaprointeremptumla^fu-
cacfohisoccuitalfe (quod alij tamen de Phaone Lesbio tradi-
<dcre,vt retulit in hilforia Poetarum LiI.Gyraldus) quod nimi-
riim,qui ladlucis affidue vercuntur,hcbctiorcsfiant,;^ AtrpuTr-
ad libidinem minus idonciilaftucam enim frigida cfle,
iam in fuperioribus docui ex Plinio. Venus itaque fingitur
emortui Adonidis genitalia ladlucis recondere, vt moneamur
iibidincn> turpemque voluptatcm,ciborum moderatorum vfa
fopiendam reprimendam c(fe. Nihil enim «qarconducit
ad motus illicitos cohibendos, quam vidus ratio temperata.
’
puidius inter alia, qux de remedio amoris fcripfit, vta qui-p
bufdam cibis abftinendum clTc monet, fic quofdam cfTc tut»
adhibendos ru3det,hisquiderr? verbis;
Ecce cibos etifim (medicinAfungAv<vt omni
Munere) quosfugias, qubsve fequare, dabo»
Daumus an Libycis bulbus tibi mijfiu ab orU,
An 'veniat Megaris ,noxiPts omnis erit.
JJec minus erucas aptum ejl vitare falaces.
Et quicquid Vmeri corpora noftra parat:
Vttlths fumas acuentes lumina rutas^
Et qmequid Veneri corpora noHra negat»
Sed &exnimia ciborum copia turpem amorem excitari Pho-
cylides teftatur,
8» «^ 601 » svetet^y
t) ^«s esusT^m tXxei iârecf»

Jnguina dente fero.c^c.]hh\i\iim Adoni(i\s apro interempti
Ouid.fub finem lo.Mctamorph. defcnpfit, nec tamen huius
myfterii meminit. Hanc .attigit & Augoft.De ciuit. 6. c. 7. to-
mmqoe illud ad Phyficea retulit Macrobius i.Saturn. c.zr.
a
ADEMBIEMA IXXVIT*AND. ALCIATl" ?l*

C^;r« ] Venus ab infula Cypro ei facra. libidini
deditifflnia’ C,pr&t
roiydor.Virgil.lib.j^cap.iy.Dcinucntoribusmum,
«inum Martyrem. Eufcb.Laaant. & alios fcxccntos
retulit
4^.]Hkaruum genitale pro virilibus & pudendis
pohiit.quod fint generationis mftrumenta.vt Virgil. ^
a.Gcorg. muU,
^
Hocfacmnt,nimto»e Iftxu obiuji0rvf$t4
Sit geniuliartio,(^ fulcos oblimet
inertes.
Loquendi eandem formulam non eftafpernatus
Auguft lib
iS.cap.23.DeciuitatcDd:Sedvoluntati,inquit,membra
illa >
tt cetera cuncta fcruircnti ita

gcnitalcaruum vasin bocopus ^
creatumfcminaret.vtnuncterrammanus^&c.ficaruumpcni-
tale,*««-^ Graecis, Latine hortusdicitur. ^
Uauoa re/ifiit.] Confule Plinium.Dionyf.
Cafllus lib.xi r.
iJcagricult.cap.i^.Coda.ait.coitumaucrrit. VndePythapo-
nciipramcunuchumappcllant.Matiial.is.palumbcstorq'^.
fios reprimere Venerem tradit: ^
Inguina torquati tardant hebet dntque
palumhh
ôn edat hanc volucrem qtii volet ejfe falax*
A D EMBLEMA LXXVIII.
A rtificia
laqueos
cfto.Pindarus
lEeft in Venereos motus,
& prxfliaiarum
am uletura.cuius tamen rei fides penes au£tores
Ode 4*Pythiorum,auaor cfi, Motacillam a Vc' MotadUa
I
Bcre primum e caelo ad homines deportatam, 5c lafoni tradi -
I ^^ni,Tt Medeam alliceret. Hanc autem auiculam aiunt vene*
t ncis rnulieribusad incantationes
efic perutilem; eam namque
1
iccipiuni trocho, & rota quadam alligant.quam in orbcmrol-
'
aunt praEltigiatores, & noxia verba immurmurant. Ali;, quod
.^xemptaîccrum interanea orbiculo appendut.
vnde prouer-
pio apud Graecos vulgato, Iyngem hi
dicantur habere, qui vc-
uti qmbufdam pr^ftigiis
homines ad amorem pertrahunt.
Nofter Alciatuscx Homero & fcholiaftis
quibufdam, extulit
ûodhicoaofiichotraditj nimirum ad arcendas
amoris ille-
;cbrasCquo nullum exitialius aut furiofius
praeftiglum ) adhi-
aendam efie motacillam humano ftomacho,
q«* difponatur
nter binos circulos
rcrcquafiintcrfccanies. Sane numquam
qiimpcrluafcrovirymdoftiflimum, & rerum multarum co-
gnitio^
31 ^ CLAVD. MINOIS COMMENr.
gnitioncinfignem, id aliis communicalTe vt rem veram & fc-
namj&: vt crederer tantam clTe amatori philtri vim, vt men-
j
tis humanae libertatem fic cogere, aut torquere vel fledere co
tandem modo poffet. Sed tamen profefto non aufim difE-

tcri,pleraque clFe remedia ex bonis ausioribus petenda, qui-
bus effrenata & indomita pene amoris huiufcc petulantia co-
PraBmm» hiberi.aut etiam fopiri queat» At vero quis tam excors erit
tfwwrw prafli- aut ftupid,us,qui furorem illum Cupidineum infigai hoc prae-
di» «8» ftigio coerceri pofle dixerit, fiefafeino quodam cupidines men-
tem occupa/itcs exturbari? Vidcrintalij,quibusamatoria Oui-t
diana quandoque placuerint impenfius: tamen ipfemet exiVh
Iit & verius, & quidem falubrius:
Ardetiii^ affmm Circe jendebat ad artes^

Nec tamen attenuatm amor,
ejf tUts
Zrgo opem noftra tibipofeisab arte,

quifeûii
Deme veneficiis carminibiu^ fidem.
Idem loco alio vere & difertc amorem non conciliari
gteis artibus docet;
'SallitHY Mmonm fi quis decurrit ad artes,
Dat^ quodd teneri fronte reuellit equi.
Non facient vt viuat Amor Medeides herb^,
4 Mixtacf cum magnis Marâ venena fontis
Thafias MfonidemJZirce tenuifiet Vlyfiem,
Si modo feruari carmine pofiet amor*
Nec data profuerint pallentia philtra puellis:
"Philtra nocent animis, vim ^furoris habent.
,, Sit procul omne nefcvs:vt amer is amabilis efto’.
Sed miferihomincs amore pcrculfi graui,ciim re amata ftatina

potiri nequiucrunt,ad artes & amatoria pocula per-
magicas
fugium habucre,res inprimis noxias & exitiales. Conftat enim
Lucretium poetam, Antiochum, Caligulam in furorem ver-
fosfumptis hifcc philtris. quemadmodum & Lucullum, aliof-
que nonnullos. Caeterum nullum perinde remedium cft ef-
m ficax ad turpes hofcc motus fedandos, quam ftudio labori &
cuipiam honefto fefeprorfus dedere; fic enim fict,vtclauuscl3'
uopcllatur.Ciim enim perfpicuum fit, amorem hunc non nifi
in animos luxu otio fra£f:os irrepere,nullo plane modo aud-
ii potcft,nifi accedat labor aliquis & anxietas, quae fua mole*
îa innatas amoris maculas oblinat. Ouidius:
Defidiam puer ille [equi folet, odit agentes:
Da vacua menti, quo teneatur, opus.
,
AD EMBtBMA LXXVIlI. AND. A L C A T T, 3X7 I
Q^d amuletum certius, & profcdo falubriushuc appofuc»

fi
ro, nempe rt iuxta D. Pauli confilium, carnem cum vitiis cru-

cifigamus? Ific erit diuinus & eaelcftis quiterrenufti
illum & hac corporis compage deljtefccntcm
in robore
validiore conficiet. Hoc vnum captiuarum animarum amu-
< letum fatis erit ad turpia omnia libidinum motuumque ge.^
ncra frangenda,
Dhi porro me torfir, quod fateor ingenue, carminis hu*
ius fententia, fed poft diutinum meditationistsediam, conie-
ftanei mei facio copiam ftudiofis, vr cxfpedem eorum iudi-
cium, quorum aciMior Quamquam libidinis fit adeo
hircnsac feruidus impetus, vt vix fubraoueri animo poflir,
I quem femcl occuparit/ophri tamen impofito aliquo labore vcl
ludicro potcfi,qui quadam opinione hominem teneat obuin-
ftum ac dcfcfium,vt quafi clauus trudatur clauoj& molhcics*
I
vnde nafcitur male feriatus amor, retundatur, aut etiam quo-
I dammodo corrigatur. Amor certe res leuis, & qui non nifi
; leuitate rfititurât fiftitur aliquando rei leuiculae interuentu.
I £t quid fi rei feriae animus intenditur, 5c honefiis fefe labon*
bus dedat?
N<f , VeTjf^ otia afnat:finem qttt ÛAfit amori,
(^Cedit amor reb(i^)res age, tHtm eris»
Nullus tamen qui fapiat.cxiftimct amorem ledari efficaciter per

carmina, vcl fufurros magicos, fed nonnumquam commentis
quibufdam,ac ludicris artibusmotusanimi efferati, aut impo-
tentis compcfcitur. Occurrit exemplum, fortafleab hoc ar-
gumento non alienum, apud Corn, Tacitum lib. 16 vbi de .
Poeno quodam, Bafio, qui Neroni Domitio flagitijs impuris ac

'caedibus ciuium occupato, fpeciem thefauri obiecir, quem di-
cebat in fundo quodam defolTum. Vanum quidem certe com-
tirentum, fed interea duro thefaurus ille imaginarius magno
conatu erueretur, aut erui putaretur, tamdiu Nero fpe animum
laftans,remifit fefe,5c a federibus vacauit.
Apud Plutarchum, Alcibiades cum populi rumores de fe
fparfos inhibere non pofTct, caudam fuae canicujae truncauit
eaque pcrvrbcm Athenienicm fugiens, popularis multitudo
cauifam exquirebat cur id faftum eflet. Rogatus a familiari-
bus Alcibiades quem ad finem id populo fpc^taculum prae-
buiflet; vt tandem definat, inquit, de me deteriora corami-
nifei.
Bacchica auisfrAjlotihi motacilla.') Auiculaefi: plumis difeo*

loribus, praelongo collo, lingua exerta, colore vario, motu cre «‘«i*
brq
j
Îg etAVD. MINOIS comment.

brorcarcumagens,& ccruiccm in orbem fJcdensrvnde &
tremylSlo^ rocant/cu <r«V»gy5»,aut apud Hcfychiumj
}ctXMtpep,vt
Latinis Moiacilla,Gallis^tf>'^cr<7»»f//e,aut hnlle(iHtm^ a caodsc

niotu,fcu cauda tremula. Varro meminit Dc lingua Lati-
na; Sic Galerita &
Motacilla; altera quod in capite habet plu-
mam alatam : altcxa quod femper mouet caudam. Non me ta-
men fugit, quod pluribus verbis contendat Bapiifta Pius, An-
notationibus pofter.cap.3. Motacillam Iyngem pro vna & &
eadem accipi non debere, idque contra Scruij Gazae opi- &
nionem. Certe ’/uy|Jynjc, ea cft quse Gallice tufcot^ auis pauioi
maior fringilla, coloris varii:cui collum circumagitur, lingua
ferpentibus fimilis, praelongafqua exerta formicas attrahit, vn-
dc formicula difta quibusdam Italis) vngues vtrinque bini*
autem haec auis fit,fcpctc ex Anftotele a.De hiftor. ani-
mal. &PIin.i i Lege proucrb.Iyngc trahor. Adhaeccur Mota-
.
cilla dicatur auis Bacchica, rationem audlorcs non reddunt.

Hclychius quidem Bacchum cognominatum ait, quia
(ni fallor)ad Venerem inflammet immoderatus vini vfus. For-
talTe Bacchus appellatur, quod vinum homines ad fc
iyngis inftar alliciat, ac fi dicamus, illecebrofum. vel melius
etiam iynx a Pi ndaro dicitur non quod Bacchi fit auis,
fcd quod furo'em inducat.
ûam Pindari eR idue nam rerîtoiipiotie
eam, de qua hicagttur, auem nominat, id eftquadnradiam.
amuletftm.^remedmm aduerfus veneficia, malaqucmcdica-
menta, ab amoliendo ab amoliri, de-
pellere, quod verbum frequens cft Plinio.
P^gafûs lafon ]Falluntur qui legunt Pegaf&m. lafon autem
diduseftPagaiseusaPagafaThefialiae vrbc,iuxta quam Argo
nauis fabrcfacla: quam etiam Ouid. 7. Metamorph. principio
Pagafseampuppcm nominat. Idem 8.
...âuBor teli Pagajktu lafon.
& Faftorum i;
Paffti^ idem Tydem^/^ idem Pagafm* lafon.

Lnca fius 2. Vt Vagajm ratt^ peteret cum Phajidos vndoi.
Phajtacii dolis. f^ncsiniAmrrxns, Medeae, quae i Poetis cogno-
minatur Phafias, a Fhafi Colchorum fluuio. Ouidiui
pe Artet ^maritum
IB^rârajpernatos PkftJifM vim fim*
!
AD EMBLEMA IXXIX. AND. ALCIATI. pp
AD emblema LXXIX.
ERSTRINGIT molIiticm &Iarciuiem nobilium qua Omttm n
P rundam matronarum, quae ad corporis ornatu
laras pelliculas animalculorum,ncmpemuris aranei,
oftcntcnt tfenantm
«eluri zi-
viantur fuffitu mufei
bellini (felis hbidinofiilimi) 5c praeterea
Atabici. Sane de muris falacitate multa funi a pkiifquc fcii.
ptoribus tradita. Hinc enim illud Martialis:
Nam cum me murem, cum me tua lumina dicas»
Opici mures dicuntur luuenali falaces, Jibidinob, obfceni, a
fpclunca quam Grajci tf7r)5»,id eft foramen, caucrnam.viD. Au-
guQin, tradit ^xod.Iib.z.Siccnimobfcenitatis partes
quatio. in
per caucrnam imcrdum argui docet Aufonius in epigram-
matis.
Deglubit fellat ,molitur per viranque caucrnam.
,
Legi Mellalmam portentof» libidinis mulierem ab Epicrate

didam efle Myconiam,quari dixeris murinam. Adhaec non-
nulli feminam ralaciflimam per xluri feminae fimulacrum fi-
gurari dixerut, proptcranimalis ingenium rcogunt enim ma-
res ad coitum feminae,ipfa:quc puniunt, nifi paieannCaeteriim
mufeum Arabicum circumferunt, non modo matronaeprinci MufiMs
pes,fed &aliae gradu longe inferioresctantaque in &cul- iis cft
tuum,& fufrituumvarietasjvt ferme ignorent voluptatem quae

inde capi pofiir, quod in his afiidue verfentur, quibus nempe
perfpedum non eft quodSatyricus ait,voluptatcscx vfurario-
rccommcndan. Cur autem mulieres fuffitu & fuauiffimis
odoribus vtantur.hanc efie cauflam aiunr,qubd totae fint Ve-
nereas. Itaque Poeiae Graeci Venerem nufquam loco egre-
dientem fingunt, nifi odore aliquo exquifitiflimo relido ad
fuam praefcntiam declarandam adiiciunt praeterea fuffitus
:
omnes elfe falaces. Muliebres ornatus ridet taxaiqueLucia-

nus in Amoribus, luuenalis Satyra 6. & vberrime Plautus iii
Pcenulo.Miem .^lian.i.Dc varia hiftori.i.
Non pauca reperiuntur apud audoics primae notae (picula
in nimium mulierum culturr.Oiiid.in arte;
Femina camchmgermantf i'^fictt herbis.
Et melior vero qmritur arte color.
Femina procedit denjiffima crintbm emptis,
Fro^fuii alios effiat areluos.
etAVD. MINOIS COMM^NT^
ûid de vefleioqHarfmn iam fegmentti requifff,
Nec qu<e de Tyrio murice lana rubet,
luucnal.^.fatyra:
Nil non permittet mulier fibijurpe putst ni!.
Cum virides geminas coUo circumdedit cum

jiuribus extenfis magnos promifit elenchos:
Intolefabilim nihil eji quam femina diues,
Martial.ck quadam Phila:ni,lib.^.*
TmBu murice veBibtM quod omni
Et noBe vtitur,^ die ThiUnis»
Non efi ambitiofaynec fuperbuy
HeleBatur odore, non colore,
Plutarc.apophihcg. phirofophomm: Cuidam tnguentis deit*
butodixitZcno,muIicrem olet.id irtywicuTsh D-
Hieronym.ad Dcmetriadcm,de (eruan<fa virginitatcrPolirc fa-
ciem purpurilTo, & ccrufa ora depingere, ornare crinem, &
alienis capillis turritum verticem ftruere, vt taceam de murium
pretijs, candore margaritarum rubri maris profunda teftan-
tium,{maragdorum virore, ceramtorura flammis,hyacintho'‘
rum pelago, ad quae ardent, & infaniunt ftudia matronarum.
Idem Hieronymus epiftola ad Gaudentium, de educatione:
infantulae genus feminarum cfl, multafque et-
iam infignis pudicitiae vidi, tamen libenter ornari. Sed quid
feminas ornatuum ftudio incclllmus, cum videre (it quoCdam
virili faltcm formamulierum nitores aemulari? de quibus acu-
leate fic idem Hieronymus ad Rufticum monachum: Videas
nonnullos accindosveftibus , pulla tunica a mulieribus noa
pofle diffiderCjfub eodem manere tefiiorlimul eodem iere an-
cillas habere iuuenes in monafterio, & prastcr vocabulum nup-
tiarum,omnia ede matrimonij. Martialis acutum fcQcnma ia
quemdam lib. 12.
Hic qui femineis noBesq^,diesqm cathedris.
Incedit tota notm in Vrbe nimis.
Crine nitens, niger vnguento, pellucidus ojire^
Ore tener , latus peBore^ crure glaber,
mollitiem mus creditur albus Arguere.
]
Lege Proucrb. Era?
Mus albus:in tafciuum 6c libidinis immodicae hominem.
nurus.'] matronas, nomen fpecialius pro communi, m-
Sarmaticum murem, Zibellus a quibofdara musSar-
matteus appellatur ad Alciati mentem, quod c Sarmatia aduc-
hatur: dicitur ^vîiiiu^. de quo kge eap.io.lib. ) a. ^liani
'
^
AD EMBLEMA LXXIX. AND. AlCIATl. 3x1
Dc animalium hiftor. Sed non a mure mufcum dici, at po-
tius ab vmbilicocaprcoli cenfent eruditi homines. /
mufeui Arabs.] Dicam obiter, Romanos olim in obfidionc
Veiorum pellibus tcctos hiemare cospiRe, vteftapud Liuium
iib. 5 .ied hsE pellcsrudiorescrant, vtfeculum tunc fuit, quas
nulli aiij vfuiparcnt in vrbe, Conftat tamen pellium vfuni,
pofteain vcftiium irrcphlle: quod Seneca teftatur in cpiftolis,
quo loco mentionem facit pellicularum vulpium, rhnriumq,:
quasZibcllinos atque Armclinos plcrique nuncupant; tamcili,
Zibcllini maiores linr, quam quibus murium nomen conuC"^;
ciat. ;
AD EMBLEMA LXXX.
5
T7 Xvno Pythagoi ico f}’^mbolo emblemata duo finxit Alcia- Emhlem^tU

exemplar.
1 / tus, nam dclldere in medio, &c, io choenice figere fedem,
idem fonatjfcd var e tamen accommodatur. lamvcro quas-
dam, licet paucula, funt hic adijeienda, norrindigna cognitu*
Docemur eo fymbolo non debere nos in vitas nofira: Tporiii-
,
jlis ita fpem collocare, vt fede in cis ILituta, totam aetatis tem-
pus ociofe traducamus, fed aliquam ineamus rationem vt no-

t^ra induiirta viftum comparemus, neque Icmper ab aliorutn
Ijope pendeamus, vti i.im fupra fatis. In diuinis autem literis
lôdius hieroglyphicum efl doiflrinae ludaicae, veritatis lumc-n
•
fub eo recondentis, ficuti explicat Hilarius in Matth. Et hxc
• quidem hadtenus. Quamquam autem id non incommode ^luerttndan
torqueri pollet in eos, qui concreditam fibi eruditionis & in- cceHshttarujH
defidia^
genij dotem aliquam excclienccm neghgunr, idque non
raifere
eferunt ad vfum, cuius potilTimiim gratia norunt fibi cilc dc-
nandatum & commiflum a fummo prxpoienti bonorum
i()mnium auftore Deo; tarnen, nili me fallit animus, videtur
i«oc reuera tortum clTc in defides. quofdam coenobitas , qiij
imaginem aliquam profefii , ignauiae /itu aetatem tc-
-unt.iiteras afpernantur, aut certe non magni faciunt, quan-
tuam alioqui valeant ingenio & non parua naturx dexterita-
p; iners omnino genus, Ce fruges confumere natum, & ex ter-
jo ilio hominumgenere quod aflignat Hefiodus, merito di-
jCrim, ciim nec fibi nec aliis-commodum aliquod referant,
^^^dipfum tamen velim acquisauribus accipi, non enim is
um qui aufira aut etiam velim carpere inftiimailla vetera pri-
X miim
’512 CIAV£>. MINOIS COMMENT.
mum quidem a induda p;^tribus noftrac picta-*
fapicntiflimis ,
tJS antcbgnams i5< vindicibus , quorum tanta cft

Chrirtianae
apud nos auctoritas, vtinuerecundum effer, ne cHcam impium,
eorum vitam,pictatcm,dodiinani, fidem non [brobarc , nort
colere, non amplexari. Vt ergo aperre dicam quod fcnrio ea
de re; liiC ab Alciato, a me, ab aliis etiam, quibus fimpleJt mi-
nimequc fiicarus eft animus, nullo modorcprehenditurmo-
nachorOm laftiiutum & regula, fcd multorum cx iis otium,
jgnauia, imperitia notaturj quippe qui eo nomine peffimede
fedeque alus mereantur, lallent i) quantumuis fui ordinis
fuiraraquc 'egum antiquam dignitatem & fanftimoniain^mifi
enim fc limiles iis pra;ftitcrint qui laboribus, vigiliis ftudiis, ,
iciuniis, omni denique Chriftianum nomen

patientias laude
auxcruni& amplificarunt, non video qua ratione digni ha.
beantur eo, quod fuit honorificum apud prifeos, monachi no-
minc, quod ilii fua vecordia & inertia, ne quid dicam grauius,
in contemptum adducunt. Viinam vcio vt continuo folent
inTolefcere ob veterum illorum patrum admirabilem toti po-
fteritati religionem', ita eorundem vitae infiitutum asmulatcn-.
tur; nOn eiiim mifero 6c infelici otio fe ita dederent, vt ^<5
abefient ab iis quos adpias viias religiofacquc inftitutio-
nem fc Sed ne abeam longius, quid labo-
imitari diditant.
iiofiusexcogitan,quid quid diuinius in terris fingi
faniffius,
aut audiri potuir, quam fuit illa vere ac merito laudata prio-
rum monachorum vitae ratio? quod purius aut vbenus olim
cccicfia feminanum clarorum virorum habiiir, quam quod a
coenobiis, mandris rllis 5c eremis duifltum fmt ? Nunc vero
Deusoptime/quam abfamtis a prima illacanaquc religione,
Cum qui feuerioribiis inftitufis fefe obligent, non tam pietatem
ûam otium, non tam folitudinem mrdiiandique dc rebus
diuinij opportunitatem, quam defidiofam vitam fibi propo-
nant. At id quidem certe plnnbus exaggerare videtur cflc
non modo rupcruacaneum, fed Sc intempeftiuumj quando-
quidem notius fit. quam vt confirmare habeam, nc videar ini-
quius in eos debacchari, quos ad mclioi€ frngcm reuocarc la-
bons edVt infin<ii,di pene «^w»« 7>f.*adinonerc, intempeftiuum
& quidem importunum: reprehendere, prorfus odiofum, &
perinde non omnibus gr.itum. Hac enim tempcftare fic om-
nia funt exulcerata, fic lubrica peruicacia, vt quoquo te ver-
laSjVcl etiam noIens,experiaris te per ignes incedere fuppofitos
cincn dolofoiSc quicquid in eiufmodi quorundam hominum
lacgotio velis auingcre^ vicus & vomicam ciiifljmc dcprcheti-
,
AOtMBtEMA IXXV. AND. ALClATf.

das,adc 6 fub omni lapide dormit feorpius. Qâmobiem Ta-
tius cllc duco malum bene conditum non moucre,& huius or-
bonos (quos tamcifi paucos & colendos, fic exof-
dinis viros
culandos clTcputo) a malorum fece (emper abllrahcndos 3c
eximendos vnice volo, ne crroic quodam populari pio vitio
virtus crimina lacpe Terat.
Defidet.] Cicero proinde in Verrinisdixit per Mciaphoram Vtjidtrt.
ignaaisconfenianeam.Qîd Tedes Venes? quid fpedas? Idem

in Pifonem: Anpotcftvlla excuTatio ede, non dico male fen*
tienti, Tcd fedcnti.cundanti, dormienti in maximo Rcip.moiu
confuli? Eodem fenTu Hcliod.atr, fpem non bonam, virum in-
digentem tenere, fedentem in taberna, cui vidus TufEcicni
non iit;
fXzr)? Gvji uyit6t\ KOfiiêt,

ticôf ci ein.
Sed & Demo rtlicn.a.Oiynth. Athenieniibus fucccnict, cosque

fcdercdicit,5c Philippi potentiam non aitcndcrc. Sic cnim:
je» Kx6»f4t9ot,is^h7rst5f7is,d<c. Defiderc in modio, pro
jgnaui Tig o fupc.iu? pofuit, in iimulacrum Spei:
Cur in dolioli tegmine pigra fedes?
iicmquc aftra fpecuian;
De* tam Uto fu^pecians (idera vtiUtif
Lege Pierium Hicrog’yph. lib. 56 .
Edaei, ludosi fuerunt, ab aliis vitae fcucritate, ieiuniis EJJkiquh

5c inllituiis quibuldam differentes. De iis Philo luda u?, Eufe-
bius De pracpar.cu.ingel. 6c Philaftriusin catalogo hacref.
accenfam contegit igne facem ] Vlfuseft mihi hiclccus inter facem aeeen^.
alios permultos dignus effe qui maiorecura ftudicquc a nobis fam tegere
explicetur. Sed mihi ca de re cogitanti tam multa c multis 8c q»i<i &
variisoccurrunt, vt verear ne quis rrc putet intemperanter a b-
uti ftudio, aut etiam plerirquc otioTus videri. Sed ad rem. Plu-
^
tarchus 4 .Decrctorum,dc anima difputanscx Democrito. igni-
tum quiddam cllV au ex naturis concretis mente perceptis, glo-
bofas ideas, quae habeant igneam facultatem , idque corpus
eire.Succurrit id Ladaniij e i.cap. 5. Qjmd fi anima igniscft,
in caelum debet cniii,ficut ignis, neextinguatur, hoc cft ad im-
mortalitatem quae in caelo cft. Virgtl.in 6 .
Ignem efi ollis vigor^ ^
cule/lis ortgo Seminibus,
Hefiodus, & CIUS incerpreics, ab ca opinione non recedunt,
ciim aiunt Prometheum ignem creleftem cIcpfitTc.qucm fimu-
Jacro a Te confedo appofuiijVt animatum fieict;ca entm mens
cft, qu* molem agitatj toto Tc corpore mifcei. Quod fi quis
X * forte
i
1
^ 24
’ CLAVD. MINOIS COMMENT*
& ipfe Maro dicant loucm ab homi-»
forte putat, cuf Hcfiodus
nibus ignem rcmouiire,faciliscftrcrponfio. Viscnim dc fo-
Icrtta humanianimidiffictliscftinucntu^quod hebetiore inge-
nio (imus; adeo mhil tam excellens &
praeclarum fine magno
aliquolaborc vita dedit mortalibus. Contegunt ergo coeno-
bitae otiofi ac languidi facem accenfam fub pallio, nullis arti-
bus, aut ftudiis lioneliis animum applicantes, nulla fua indu-
ftria ac diligentia notiones animi cxercntes,vt non miniis vere
quam rede in eos id Plautinum conuerti polllf,
Sufnma ingenia in cccuUc latent.
Ad ea quxde igni vcl ardenti facula iam di£ia funt, adiiccrem
lubens quae Piutarchus difputat Commentario^ Anredcdi-
ûm, eo etiam qui efl: dc cupiditate diuitia utn,
fcd maxime iuuat locus ille Problematum, quo ait, veteres ob-
fcuris vTofiationibus, potiffimiim in rebus facris, lucernam

corpoii animam continenti (imilemdixitTe.Lux enim cft, in-
quit, qui intuscft, animus, &c. Quod fi qui monachi ( vt
funt cx lis quidam boni viri, fcd non fatiscruditi) dicant id a
paganis auftoribus male detortum, ne videar verbo molc-
ftus, quippe qui fiufia omnia illis precari non defino , euol-
tiant quasfo diligenter rnagni ac fandi viri Chryfofômi Chri-
ftianam fcntcntiam, ad illum ratii Euangclij locum. Luceat
luxveflra.^c. Hunc enim Chrylbftomum iudicem hono-
rarium fi admifmntjnihil dico afnplius,caufla dida eft.
fuhttiâccenfam facem centegiLl Petitum id e Socratis apo-
phfhegmate: ovpi vvîfA,aTia ûuetroi, ooTt
Neque ignem vefte nec tuipcaliquod dc-
lida.n tempore occulcare poffibilecfi^. quo refero adagium,
Sub tunica 8: finn, dc tis quas occulte fiant, non palam 3c
in propatulo: 8c Manum habere fub pallio, pto eo quod cft,
languere otio.
Non fe, non alios iuuat.'] Proinde ex tertio illo genere ho-
minum, quod Hefiodus afiignat, Cicero z.Offic.Q^mob-êm
contemnuntur ij qui ncc fibi nec aliis profunt, vr dicitur; in
quibus nullus labor, nulla cuta, nulla indufltia cft. Lcgc pro-
uerb.Ncc fibi ncc aliis vtilis.
AD
AD EMBtBMA tXXXI. AND. ALCIATI. 315
AD EMBLEMA LXXXI.
A d hort a t i o eft ad laborem, fumpto argumento cx

paroenua Pythagorica, qua pr«cipjcbat chocnui^.non
clfc laiidendum cuius explanationem malumus ab tpfo Ai-
:
ciato rcpetcrcfciim fit obuiuslocusjquam ab aliis quibulquc

tamctfi dodtiliimis.emcndicare, vt fumus initio polliciti. Sic
itaque Parergon cap. 17. Sciendum cfi, inquit^ apud
iilc 1. ,
Athcnicnfcsfciircmcofuramtiuici, quantum quifqwc vnodic

comederet: ea erat 6c maior libra, vocabaturque cheemx, vel
vt interpres Ariftophanis ait. pendebat autem carum
,
drachmas cx.huc efi/eptem & viginti vncias Graecas, vt lulius

Pollux, & Nicandri interpres fcnbit: noftra autem npenlura
(erquilibram: cius choenicis dimidium drachmarum 75. libra
fcu libella dicebatur, vtRhcmnius Palaemon ofiendit cq eat»
mine;
Attica non minor eji-^ter quinque hanc dmique drachmif^
Et ter vicenu tradunt explerier •unam,
ig tui* iubet conflicutio duas libc|las,i.4.cft choenicem victualis
fubfijntiae cufioditis praefiari : quod.ctiam olim fieri folitutn
oftendit Pythagorae fymbolum. Super choenicemnon ejfe fiden-
dum: id cft, non debere quenquam contenr
praBfenti cibo effc
tum, fcd potius aduerfus legem Euangelicam de crafimo foL
licitari.Sic &. Corinthi j ;yivo6»f4£^/« di(tt, quod pluribus fer*
uisabuadarcnr,quibusdcmenrura, fcu, vt in Euangelio Luc<e
dicitur,ff;7»fer^/av quotidie praedandum erat. Id fingulismciir
fibuscrat apud Romanos quaterni, modi) vt fctibit in Phor- ,
mione Terentiana Donatas. Had-enus Alciatur* Hoc itaque ,
prouerbio docebat Pythagoras, non oportere per ioertiam 5c

gtium.cibum alienum.fcAarjyfcd fua quemque indudriadebe*
icfibi facultates comparare, quibus vitae munditiei confula*
tur. Proinde mtf ito Refpub. omnis liberaliter indituta fc^
gnes & laborum ofores pellit 6c exterminat. Inditutum cc«
Icbrc laudatur Atbenienfium(profe(dum illud quidem ab In-
dis 6c ^gyptiis)quo inertia & otium iudicio publico damna-
bantur, Nam fingulis annis ftatoque tempore ciucs in iudi-
cio hftebaat,cxpofituri,quoquaeftu, quaque arte viuerent. Ec
Corinthi Periander hunc morem inftituit, vt fi quem fplendi-
diusol^fonarianimaducrtcrcnt, exquirerent ynd^^nam fump-
X 3 tus
CLAVD. MINOIS C O M M E NT.
tus illc fuppetcrct. (i efifci vndc illud genus tueri poiTct, fi-
nebant vti: fi facultatum modus noncflet,iubcbant hominem

moderatius viuerc: ni dido e.fiet audiens, mulda damnabatur)
ac fi oihil omnino habcfct, nihilominus ita fplendide viueict,
cmabat.t interfici, ejuia hunc furem efic, aut praedatorem, aut
calumniatorem necclfe elfet. Ea fueic veterum inftituta, hi
mores: fic enim cenfebant ignauum & nullius frugis homi-
nem, indignum efle qui Vitae commodis fruerctur. Praeclara
femihi olfert oratio Tiberij in fenatu,qua refpondit M. Horta-

!o, nobili iuucnijCtiiinopi Auguftus ante foccurrerat, vt fuum
ordinem feruaTCisfcd poilca ciim rejfuosque liberos,quos mul-
toshabebat,fuftentare non pofiet, Tiberium Caelarem roga*
uit, vti noua liberalitatciuuaretur. Cui fic Tibcnus.Si quan-
tum pauperum eft, venire huc. 6c liberis fuis petere pecunias
coeperint, finguli nunquam exfatiabuntur, Refp. deficiet, de-
inde, quod fi ambitionecxhaufcrimus.per fetiera fupplendum
ent. Dedit tibi, Hortalc, DiuusAuguftus pecuniam, fcd non
compellatus, nec ea lege vt femper daretur, languefiet alioqui
induftria. intendetur focordia, fi nullus ex fc metus, aut fpes,
aut fccuri omnes aliena fubfidiaexfpedubunt.fibi ignaui, no-
bi^graucs.Corn.Tacit.a. Anna!. Refert Sabellicus. apud Flo*
yeniiam patrio inftituto in eos animaduerti, qui otiose & igna-
uiter in caciuitate agunt. Expoftulatus enim eorum quif-
piara, vndc vidum fibi comparer, nifi rationem pollit expli-
care.qua vitae probet integritatem, vt fcclcrisconuidusplcdi-
tur.aut vtciuitdtiperniciofuseiicitur. Tale profedo debet
effe ignaui hominis maleque feriati praemium,
Jî<srW^|<^>3it P|aro:quo quidem innuit, eum numquamad
fummam virtutis laudem perucnrurum,qui duram & afpcrara
callem numquam focrit ingrclTtis.
illius Siquidem «
f*vA4t«,a^(pi7«<^8wy«.vnde mciitovtftudiorum labores fequi-
tur gloria, fic ignauiam contemptus & inopia comitantur.
Sam^de>g‘9âta fanâ."] Pythagorae fymbola oraculoruin
fjthigor» infiar prifiiscclcbrata funt.

a
Dehis Piutarchus variis locis;
)mb 9la. quae fymbola certatim a virisdodisexpofita fuhr. Ex veteri-
bus nominantur Anaximander Milcfius lunTfir; Polyhiffor
Alexander, quorum libri temporis iniuria perierunt. Piutar-
chus, Athenaeas & Laertius, n6 perpetua difputationc.fed hinc
inde multa explicuerunt. Ex recentioribus Pliilipp. Beroai-
dus.ErafmuSjPhorcinus & Gregorius Gyraldusin ea rc fcdu-
3am operam nauarunt.
mmm ajpiefee lahori.^ Verbum lioC| afiTuefie, fre-
quen*
AD IMBtEMA IXXXI I. A N D. A,l C I A T T.
qucntatiuum Fcl natura? ncutriu», pro adiuo male vfurpari,
mc, non longe ante, monuit Fornei las 1 C. dodillimua vel
aliud agens: cui cgo,vt in caEtcnsalTcaiior facile, malim ergo
diccre;
— durc^marifis compone labori,
crajltna vt ]oorA.'\\d cft, dics craliinus;Synccdoche.
AD EMBLEMA LXXXIL'
a v I funt ingenio lubrico & inconftanti, mentem futm ab hconônui*

.honefto quodam inftituto vita' dimoueri facillin c findt..
Sic cnim cum damno non icui coeptis rebus abftinent, easque
penitiis delerunt, tcl conrroucrlia, aut litis mouenda tnqis, 5;
quafi tendiculis auocati, vel quibufdam illecebris amafiae ali-
cuius deliniti. Qua in re, vt in Glauci & Diomedis armo-
rum permutatione, fentiunt tandem fuo magno malo quam ~
periculofum fit,& quidem alienum a reda mente, Philolophise
feptis auocari, vt rei vel Icuiculse, vel etiam flagitiofae fe adii-
ciant. Id enim refert nauis, qua? remora pifciculomi iutilli-
mo lidatur. Mirumfane & praneincrcdibile,nili fidem audo* ^
resmagni nominis facerent. Remora, impedimentum & ob*

iedam tardationem fignificari apud veteres afierit Pienuf 1 “*^’
Hieroglyph.?o.CommodiffiiTium habes exemplum ad id illu-

ftrandurn, in Critia & AlcibiadcapudXenoph. i. commen-
tar. hienim adolefccntes magnis naturae &ingenij conforma-
ti dotibus, ad res fummas nati, leuiculisoccafionibus non tam
deterriti quam auocati ab officio, libi fuaeque Rcipub. exutum

crearunt. Dc Echeneide Plutarch.2.Sympoliac.quacT:ione 7*
& 2.Problcmaton,qiiaEffi5.npn enim commode poffumus ci*
tra taedium omnia huc conferre.
Paraavelut limax, Remoraf(^c.] Teftistft Plin.ltb.$.c,25.*
Sic Ba{ilius;i;^ 7 f(^ 07WV
VsrtK6a¥^jfci7ci9, ez-êevtis lacoTig (JT* Ma^nu
Tvlc KUfittati
t Jiunt ol vcu/2ik$\ ro Ivun
xfpHnt rat ecvf fiat, id eft, Echinus rbi prflEftntit vento-
rum tumultus, calculum quendam 8c lapillum magnucnârri-
pit, incoque quafi m anchora innititur, ne facile impetu flu-
duum dimoucatur: quod cum nautae obferuant, praenofeunc
X 4 YCnto- ^
3
iS C A V D, M T N O 5 S C O M ?4 S N T.
T.
'&'cntorum 5c fluduum agitationem. Calliodor, meminit cpifl.'

3 5
.Variar.formul Cardaniis Dercr.varict.7.cap.37. fatis
conftarc ait haerentem remoram naucs retardare. Et Rondelc-
tius contendit cxperimento.vidiflc triremem, in qua Cardina-
iisTuroncnfisRomam vehebatur, a curfu inhibitam, camque
deprehenfam prxbuiReconuiuium. Echeneis ab & no-
mine rtfutf^quod naucs remoretur,vt Remora-Latine eadem ra-
tione nomen habet.
impetu. Statius 7.Thcbaid.
iwfe/<f.]idert,
aurigam impete vajio.
i
Vide Gellium cap. 7. lib. 17.

adjidera veôs.]kXb,i}pf'iot.
ihmedio tramite.] proîn mediainftituti via, 5c re infeda.
AD EMBLEMA LXXXIII.
^
^ N T E Q_v A-M veniam ad explicationem huius carminis,
,/^ lubet paulum exfpatiari, non tamen vt omnino volitem
praeter cafam, quod aiunt, fcd vt atheiiad hypothcrim, quod
prsEcipiunt Rhetores, facilius mc recipiam. Qma enim id
omnino tortum eft in ardcliones,cosquc qui multis, variifque
ftudiis eodem tempore animum applicant, quasramusan pro-
Ijidi fint qui fic fc gerunt. Primum quidem videmus cRe
natura comparatum, vt nemo fit repertus hadenus ingenio
'adc6 felici, naturceque bonitate praeftanSjVt pluribus artibus
addrdus,multurn promoucar. Rei enim vnius ftudium , fa-
cultas V'na,6L negociumalioqui ferium, totum hominem re-
quirit :quodqiie de cibis medici folent prsefcriberc, itrdcm m
(ingeniis prudentes homines diligenter cRc caucndum praeci.
pmnt.adeo nullus eft ita valenti liomacho, quin fibi permul-
tum noceatjfi multiplici & confufa, immoderataque cibo-
rum copia ventriculum faburrare malit, &
corpus onuftum
reddcre,quod ait Horatius, quam mediocribus & nccelfarils
epulis valetudini confulcrc. Sic qui pluribus & variis ftudiis
rVno codemquctcmporcingenium onerat, feipfum quidem
vad tempus videtur reficere varietate rerum; fed interca tamen
non modo nihil inde lucri capit, fcd memoriam obmn-
-dit, aciemque ingenij debilitat. Aliquis forte mihi Ca«
tonem Porcium obiecerit, quem furomum hominem fuillc
memorant iiift:ori?e.- nempe 15 fummus Imperator, fummus
^ orator,
ad HMBLEMA IXXXIII. AND. AtClATl.
orator, fummufque lurifconfultus a quibufdam elogio mag-
nifico celebratus. Si tamen conferatur cum quibufdam aliis
vel Griseis, vel Romanis qui fuperiore aut inferiore leculo flo-
ruerunt, longe aliud fcniiendumeritifuitcnim M.Cato Aqui-
lioGallo multo infcfior,fiiliiusiniure peritia cum huius do-
drina veniat in certamen . In oratorio munere ac facultate di-
cendi neque Lucium CralTum, Marcumvc Antonium, neque
Hortenfium, aut Ciceronem fupcrauit. lamvero indiici-
plina belli non eft cum C.Caefare comparandus, aut aliis certe
multis, quos Refp. Romana olim laudatiflimos aluit. Idem
judicium dccccteris. nam & Plato relidis artibus Icuioribus, ^
fe cotum philofophiae confecrauit; & DemoAhencs ciim fc

glotiae daret, rclida philofophia, in qua non parum profece-
rat, eloquentiam eft amplexus. Et quidem viri illi magni in
id videntur incubuifle, vt vnam difciplinam fibi ornandam de
excolendam proponerent, ad camque vnamfuum omne flu-
dium reuocarent. Ita qui excellerealiis & anicftarc, aut ali-
qua in laude efle voler, procul abefle debebit ab illo
immoderato Audio, quae fspenumero inducit. Sta-
tuo itaque cum Seneca; Certis ingeniis immorari & innutriri
oportere : nufquam efle qui vbique cA. In peregrinatione
agentibus hoccuenire,vt multa hofpitia habeant,nullas ami-
citias;idem accidat cftncccfle iis qui nullius ingeniofamilia-^
riter fe applicant, fcd omnia curfim &
properanter tranfmic-
tunt. Nihil ^quefanitatem impedit, quam remediorum cre-
bra mutatio. Non conualefeit planta quae faepius transfertur,
&c. Sed iam fatis lufimus. Veniamus ad argumentum Em-
blematis. Sufceptutncft in ardcliones, vanosque oftentatores, ^rdclmum
quo hominum genere nullum aliud impudentius aut inuti -
hus;quandoquidem fe omnia tenere, &

ad vnguem nolTe pro-
fiteaatur.ciimtamen reacra in iis prscter iadantiam & impor-
tunam loquacitatem inucnias nihil. Sed lubet paucis in eiuf.
modi Thrafonesinuehere, quod omnia fibi tam temere ven»
dicent, tam nulla fronte arrogent, vt fi cum aliis (quod fit fas-
piufculc)rixantur;
Jot pariter pelues, tot tinunnahuU credo)
Pttlfrri, —
Quam enim ex omnibus artem aut difciplinam adduxeris in Exmfusin
medium,cuiusfc imperitos non negent? Qûid tam reconditum ardelmsu
& obfcurum in rerum arcanis cAcpoteA, quod ilii fiiaindu-
ftria, miraque ingenij folertia non fint exade complexi? Tan-
ta cA horum hominum tam male feriatorum impudentia,

X 5 tam-
|30 CLAVD. MINOIS COMMENT.
camque infoIciisproteruiaiVtcum oculos, quod aiunt, corni*
cum auii (int configere, nemiai debeat efie mirum, fi de rebus,
quas minime compertas habent, cpntra omnium fcntcniias Cc
iudicia pronuntient audacius, & plusquam par efi, iniquius.
Tum enim videas eosfiiam opinionem elato fupetcilio tueri
accuratius, fievt periculum coneiis eos de catifla dciicc-
fit, fi
re,ne fua efferata licentia inimpotentius fxuiant quam vcU

te
Ics, acrius inuchant,ruaqueStcntorea & vocaliflima loquentia
eetuasquerationesinuidiose traducant apud imperitum vul-

gus, tibi omnem refpondcndi libertatem eximant. Sivero fit
quaelbodelitteris quxad humanitate pertinent, quas vel pri-
moribus tantum labris degufiarint, aut tibi tacendum , aut fi
penitus aufcultarc nolis» colloquendum cftrariu?, eoq .paiio
vt non vfpiam te quicquam refellere pofTc videaie. Si quid de
lurifprudentia forte dicendum fit, tum belle fuo more excur-
sent. Nunquam, inquient, veteres exade difciplinam legum
funt interpretati, aut. Farragines funt gloffcmaium intolera-
biles, aut, Inter fc mirabiliter pugnant, aut aliquid .<1 ud eiuf-
modi. Side arte medica Termo elt.Numquam tam concinne,
tamque opportune (fi modo fidem illis habeas) Galenusaut
Hippocrates. Si de aftrorum fcientia, quid? Hoc lippis & ton-
foribuseffenotifiisTmm contendent, nempe vt diligenti hac 5c
bene prouida cautione propriam infcitiam tegant. At fi ad
Theologiae recondiiiorrs arcana deueniendum fit , aperient
ftatim,quid iuns habeant in iis excutiendis; folcrtcs fe efle fin-
gent, (udabunt nuendo, neque tamen hilum proficient, & ab-
undcraiagent, nihil agent tamen. Nec cfi quod Philofophiam
commcmorem.Illi enim nihil nefeiunt, qui tam ferio per om-
nem difciplinarum circulum peruolitarunt, vt eorum ludicio
vel ipfe Plato excutiat, Ariftotelcs ineptiat, Cicero garriat,
Aquinas deliret, Sc Peripatetici omnes mifcrabihtcr errent.
Adeo iunt in omni difciplinarum genere exercitatifiimi vt, ,
contra Socratis inftitutum &

meniem , hoc tantum fiiant,
quod omnia fciant: quin potius hoc tantum nefeianr, quod
omnia ignorent. At fi tam multa fciant, mirum efi maxime,
quod fe nefcianr.î enim vel quadam ex parte feirent quid il.
lud fit ytiH/ r«6yrtff,iampridem pcrfpcxificntfapientixaditum
cuiuisobuium &
patentem effe non pofTc, nificiim aliquid fc
ignorare no. it:aut
fi quid fciat, non oportere eo faftu inturaef-
cere.vc nullum alium fcire meiiiis pofTe & abfolutius audeat

czifiimarc. Sed miflos faciamus eiufmodi yn?itfyrfayft 4 vet£,'^^-
fliamusque ad carminis explicationem. Vereor enim nc vehe-
mcn
AD IMBLEMA IXXXIII. ANO. A L C I A T 1. JJf
mentiusin rcTnterariacardcIionesinucham,&rpccialius rdcon*
ferre videar iti Sophiftas quofdam iadabundos, nihiique non
tentantes: quod qmdem tamen in genere video iniclligi de iit
poflTc, qui fuam operam & ftudium collocant in variis Sc
mulripiicibusvnoeodcmquc tempore centatis negotiis, quae
certe aoarcdi poffunt iili fatis audaciet & anxie, pcificcrc vero
conftantcr minime polTunULnmcM-quadam fabuU indutus
erjat feruus quidam fatuus, & nihil non fatagens, qui afteriaevel
ardeolae iêllatac figuram repratfentaref, tt mores & conatOt
ardelionum exprimeret. Hi quotquot funt, fatis mouentfeG:;
nihil tamen promouent.nihilque agunt, fcd tantum fatagunt;
idque ad modum adulterini & degeneris falconis, qui cit tan-
tiim ceuentis in acremotus.Talem dcfcribit Attalum Martial.
1 . 6c 1.1. & Afrum 4 .TaIiscftapudTereni.in Eunuch.Thrafo,
ftetiamSuffenusapudCatullu. Huc refer adagiu.Callippides,
Ardeolam [leUanm.l Plin.lib.io.cap.6o. tria facit Ardeola- Arital
f um genera, quae funt Lcucon,ab albedine; A fierias. ab aftro-
rum fulgore per fimilitudinem didaji^ Pellos,quianonitaia
altum volat. artXtfC enim prope fonat.
Fabula prifca.]LoQum hunc, (eu Emblematis fontem, malim
fcpeterecxloco Anftoiclis.quicft lib.^ cap.ip.Dchiftoriaaoi»
mal.vbi meminit huius prifeae Cicu veteris fabulae. Ea auis Sc
Paufani* #»t(^,id eft pigra & tgnaua nominatur.
ee«e/ ]alas agitet, & volare contendat. Ccucicpropricclunci
wouere, verbum obfcenum Perfius Satyra i»
-an.KomuleiCeuesf
luucnalis 2.
A» te ceuemem, Sexte, verebor* ic 9*
Computat ^ cenet, ponatur calculus *
Fidei fit penes htfioricos.] Eiufmodieft illud Salluflij clugtlf**
thinotCaeterum fides cius rei penes auôres erit.
AD EMBLEMA LXXXIIII.
&
E s T auari hominis fumpta ex Petronio Arbitro Emhlemeth
Horatio, verbis quibufdAm tantum mutatis* lllc enim fyp*** **
iiainSatyrjco;
Huhihit inter uquM , nec pomafugacia earpit
Tantaltu infcltXtûem [uavotapr$mHn$9
Vimik
31 I CtAVD. MINOIS COMMSNT^
Vitiitii h^c magni facies erityOmnia lati
,^jii tenet ficco concoquit orefamtm»
Hic Tcro i.Scrmon. Satyra i.
Tantalum a labris fitiens fugientia captat

JPlumina. quid ridestmutato nomine de te
Tabula narratur. congeiiu vndique faecis
' Indormis inhians, ^ tamquam parcerefacrU
Cogeris,
Et Cornelius Gallus;
ûid mihi diuitk, quarumJl dempferis vfum,
,ûamuis largus opum ,femptr egenus ero»
imo etiam poena ^
partis incumbere rebus ^
^mtciimpoffideas.ejl violare nefas.
Tlonaliter jttiens vicinas Tantalus vndfts
Captat,^ appoftisabfiinet ora cibis.
'Ji^m Siccnimauarihacin vua fuos iam manes patiuntur , quibus
diii». quid mali optes nifi vt viuant diu? Macrob.Saturn.r. Illos, in-
quit, epulis ante ora pofitis excruciari fame, & inedia tabcfcc-
re, fignificat cos quos magis magisque acquirendi defiderium
cogit, praefcntcm copiam non videre, & in affluentia inopes,
cgcftatis mala in vbertate patiuntur, nefeientes parta Ycfpicere,
dum egent habendis. >5»
mvjtjs p^?isnuregit , jaeiiône^ fieii^cvus ch-

(hteu aiebat Bion:id Cupiditas habendarum qpum,
eft,
nifi aliqua fatictatC cohibeatur, extrema pauperie longe dete-

rior eft: maiores enim cupiditatcsegeftatcm quoque maiorem
arceflunt.Proindc fi quem diuitem efficere voles, ('dicebat Epi-
curus) pthpi^pitjaeeTwnfas-fiiiyrits^’ imh/aicts eipcttpci, ilonefi:

quod opes augeas, fcd tollas cupiditatem. Diflentiunt inter Tc
Poeta: dccaufla poenarum Tantali, Alij enim ad infeirps rele-
gatum ede volunt, ciusque capiti faxum impendere, cuius ca*
fum femper extimefeat teatjuc poena cruciari, quod Deornm It-
bcralitate fit yfusintemperantias, cum eorum conuiuii^' inter-
«fietrvel quod linguam habuerit incontinentem: vcl quod Pe-
lopem filium membratim difleûm coûmquf coetui Deo-
rum comedcndnria appofueritj vndcih inferis perpetua fame
fitique torquetur, vt etiam in mediisepuhs aquis famelicus &
fitieneftuscogaturlanguefccic. Referam huc Maxiffii Ty-
ri j Platonici verba «
oratione 2 5. Quid,obfccro, continua ho-
\
minum cupiditate egentias ? Vbi enim fcmel animus fupra
quam ncccfrarius exigit vfus, voluptatibus indulfcrit, priorem
continuo faflidit,nouarum cupiditate dciiactur. Et hoc cfl
quod
At> emblema IXXXIIII, AND. AtCIATl. 35|
quod Tantali (igniHcat xnigma, continuam videlicet vclup»
tuanj fitim, vtciim oblectationum interdum latices affluant,
recedant interdum, proptcrca cupiditatum refluxus excitetur^
quibus tamen cupiditatibus infcftiflimus dolor, metus ac per.
turbatio permista flnt, Nam quidnam homines timere peius
folent, quam ne pracfcns voluptas elabatur? Graeca fi quis ma-
lit, hafc funt.Ti^
Sifm^^vj(;ny*vniT£C4i)h)favVsr't( rlw < 5 wt ??
nfoTfîiPt;^,<ciT(paiP£^Z.>CTo ? uittyfAttt
tStz) ec^,J /^'«c
tsf
'
u*i'ôe (ptKn^ «>y,(c faf*etnt
ffiifTK uTncfm Tnch-iypotet ?\vvMt jrusgjdf
murans ôSdr^#(o*ô» fiif 9r»-
^Soan) apud Achillem Statium
Clitophon
feriptorem veterem, lib. a. loquens de amore puerorum, quem
Menelaus vehementiorem dixerat muliebri: Quo paClo,
ait, vehementior? An quia fimulatqiic apparuit, cuanefeit,
nec amanti fui fed Tantali po-
perfruendi potcftatem facit .‘
culo fimilis videtur? Sarpe enim etiam inter bibendum auolar,

amansque nihil, quod hauriar, ampliosinucniens, abire cogi-
tur, aiqueetiam id, quod iam hauflum eft, prius eripitur, quam
qui bibit, exfatureturj&c. Apud eundem Achillem elegan-
ter detorquet fabulam Tantali Mellite alloquens Clitophon-
icm, cuius Venerem prouocarc non poterat:Quamdiu, ait, co-
tum qui in aliquo facrario cubant, morem imitabimur? Lar- '
gam tu quidem aquae mihi copiam offcrsivcriim ne hauriam,

vctas.Tanidne tempore, vt propter fluuium fedeam, fitimque
explere non poflim? Nae ego Tantali menfê haud diflimiiem
torum fortita fum &c. Lege adag. Tantali poenae:5c Tantali
:
talenta, Lucian. in Dialogis mortuorum, Horat.i.Epifl. ad Iu*

lium Florum, & Ciceronis vitimum paradoxufn.
Diximus hac in vita fuos pati manes qui afFcCfibus obfccun-»
dant cupiditatum. Ita Lucietius lib, 5 .
Atqueea nimirum quacunque Acheronte profundo
Troiita fuat effe,w vita funi omnia nobis:
lêc mifer impendent magnum timet aere fexum
Tantalces vt fama efl, cajfa formidine torptns:
Sed magis in vita. Vinum metta vrget inanis
Mortales, timent quem cuique ferat fors
,
: »
lêcTttyum volucres ineunt Acheronte tacentem, .
Sed Tityus nobis hic efl, in amore iacentem

ûem volucres lacerant atque exefianxiui unôr,
,
"
Am alia quassis f:mdunt torpedine chya,

Exq
II4. ClAVe. MlMblS COMMENf.
Hjecidcad Epicuri fcnrum,ficuii& Tullius i.fchola Tulcaf^
fub pcrfbna cuiufdam Epicurei, Nam Sc funt qui huc putent
pertinere deferiptionem inferorum apud Platonem, & Virgi«
lium lib.^. Acneid.
w;/er.]TantaIus,quafi7w\«ff«r^,ideft,infelicilTimus,Pla*
TantatfU vnXt
to in Cratylo. Apul. lib.de Deo Socratis: Solus Tantali vice in
iiatUt
fuis diuitiis inops, egens, pauper, non quidem fluentem vilum
fugiMUum captat. 5c fallacis vndac fiiim,&c.
Vulgatiflimum illud. Tam decftauaro quod
habet, quam quod non habet. Marfupiorum minlftru, .^>u^fl» 1
vat &ec'Kct4frta>tfiM^fU hominem vocat Eunapius Sardianus, ta-

lis dcrcnbiturîn Aulularia Plauti Euclio, miferrimus fenex,
amittendi metu fefe perpetuo excrucians. Conna laudatura

Theocrito Ptolcmxus Philadelphus, qui domi fuae no occulta-
ret opes inutiles, vt formic» folent, quae aurum penitus ecre*
ftum in antris afleruare memorantur, vtSolinus5c aIi;.quidan»
tradQnt.HucHoratian:Ai«^;2^ inter opes mops^j .Catm. 1 6.
AD EMBLEMA LXXXV*
tVTARCHVs libello arrgi lohfiicoe^ meminit negotia-
P toris cuiufdam Chij.qui omniu maxime auarus, tamctli

multum vini,primaequcbonitatisvcnderet,ipretamcn libi aci-
dum, vappamejue conquirebar. Et fortallc is fuit,a quo cum
profugillet feruiis,rogitus quamobrem fc ab heri dominio fu-
gitiuus cxtulilTet:Qaia,inquit,(um prafto bona lint, mala ta-
men quaerere folet; quippe qui vinum generofum vendat, tan-
tûari afm»
tumque fubacido & vitiato vtuur, Itaque rcê genus id homi-
atmparAtt. nem comparatur al]no,qui tergo gcftet epulas opiparas, opfo-
niaque delicatiflirn.ijSc tamen carduis vittitet. Pleriqueenini
funtadeoexcordes.tamque fui parum memores, vt /olo pane
mucido, vappa, & larido fubrancido fc expleant, quamquam
opimis polTefli anibus abundent. In quo fane vtgcninminli-
gniter defraudant, fic & partis ad vfum humanu concelTis mi-
Ltetu 'Ph’ fcrabilircr abutuntur. Verba huc apponam PKirarchi; aaortp ai
9art,hf, ffZicZeu (Cxtks
Ftweey^fiwi (ToufTor.i^t* \ "nZ TTsXto fi
ire£5><C7n?rf««r*<i»* ist/jxc* rtf £^»i**^
fêduiifis vf' iu^vriTntirTu tV» A-

«rcTi»
^
AD EMBIIMA LXXXV» AND. A L C I A T I. J3$

mrirt|fKc^â>ii?iemr,A^9eit(f^^)7rwf0f•mr.xeiKef t^ttrSfTBS,
jS ei /rinfjia rs>* VsrfpêihetTif, ijri te»
/*0;^hpuTîz^^'‘ Referam Latine, vt potero; Vtcu«

cuibiiulje pclfimum e carne fanguinem cliciuntjfic tu quxque
pcllima in teipTum confers, nihilo melior illo mercatore Chio,
qui cum magnam vrni gcncrofi copiam venderet aliis , fibi
vappam & acidum Tinum feruabato Eiusitaque famulus ro-
gatus, cur ab hfrofugifl'et;Qîa, inquit, cum ci bona adfint,
malum tamen conquirit. Ei longe multi fimiles fuauia potu-
lenta tranfmittunt, Sc ad moleOa prauaque quali accurrunt.
Idem JTtî(ptKezt'h>S%icti: rra^ffp.aajrtp ûhetnas^
^6\et ^piy»fce xceTKzcpcl^dt/p, aei xaT$5 tC aiuTnfjinisâ-
p3^îXe’jrpov ntî »et6u£/t6nr(^m
Nihil capiens inde co modi, veiuti balneatoris aiinus, qui
ligna & farmenta defert, femper fumo plenos ac fauillis,nun-
quam autem balnei particeps, nequeteporis, neque mundi-
ciei. Simile eft illud ex fecundo Epigrammaton:
TTViêtf uuptxÔi uprtfitJhp^,

^ (4,vi^\»
7ra»ocxis ai
^stTtzmetf Stov iiuteta*.
;i^pvc-5 nfcet?^f)(ei (peprov t^}fs-eei»
mXôv \}zp’ip rava ^cprzviîfffT ftotefm

Multas myriadas computat Artemidorus,
Et nihil impendens viuit vitam mulorum.
Qui faepe aun prctiofum onus habentes,
Mnltum fuper dorfo,fcniim edunt folum.
Viavnsvt muli,dum fumptm pneauet omnes
Supputat tnnumtYM Artemidorum opes.
Aurum fepe gerunt ingentia pondera dorfo
M uli, fed Jiccum non n^Ji gramen edunte
ExM.Tulliocitari hoc memini: Fcrcbaihanc quoque im«

•quttatem Septius, & imbri frumenta in arca corrumpi patieba*
tur. Talis Opimiusapud Horatium 2. Satyrarum 3,
Fauper Opimium argenti pofititntus auri,
,ûi Veientanum fejlis potare dtebui
Campana felitus trulla, vappam.^ profefiis,
Quondam lethargo grandi efl oppreffum^ (ê.
Defraudans genium^ fuum.] Defraudare genium, cft natu- Defraudare
rae dcjiegarcquod appetitum opponitur, Indulgcrc genio, gemum.
Animo obfcqui. Piant. in Aulul.
Perditijfimus ego fUm omnium in Urra\
Fiam quidm>hi opus vita ef, qui tantum auri
Ferdidtj quodtufodiuifedulol egometmefraudaus^
AnU
11^ CLAVD, MINOIS COMMENT*
^
Antmumq^ meum ^genium meHm,f^€.
Et Tercnttus Phormione: Suum defraudans genium.
betpu duraq^rapa.'] Synedoche, pro quibuilibet abicdis edu-
liis: in quo notanda fordities auarorum.
inopem quem copia reddit ?2 Antitheta. Ouidium imitatur 3.

Metamorph. ,ûod cupio^mecumeflînopem me copta fecit.
Seq^ rubo, aut, &c.'] AUudit ad illud.-Afinus ftramina ma-
uult quam aurum. Id genus homines a Grzecis nominati
cumini fediores ab h.uôiz\c,K.op.nf67t%iT»t, 4 . Mo-
ral.Nicomach.
ÂD EMBLEMA LXXXVI. .
«»* A 1 L V s I o eft ad Diogenis apophihegma: dicebat enim

pedesmhmH, \ Adtiippum ( Phdofophum aullcum)^ ureis tcneri com^
pcdibu.sne poiEct cxirfj quod rplendidiore Principum vita ca-
ptus, Philorophicam vitam mcntiictur. In quo fenTu etiam
Seneca dixit, ftultum ciTe compedes fuas, quamquam aureas,
adamare. Id tamen quam ftudiose faciant aulici, nemo eft
quin videat. Non enim animaduertunt quantum voluptatis
iS< obleftamenti fuppeditet viuerc
nec alus gnathonum move, aut parafttorum nefeio cuius rei

gratia, manum dcofculari, ridenti arridere, 5c foede palpando
quamlibet perfonam induere. In quibusfaClitandisquid (ob-
fecro) fidei aut bonae mentis, qux honefti ratio efie poteft, cum
fiinulatioms & perfidiae fentinam inexhauftam in animo prae-
feiitcm vbiquecircumferant? Ea de re copiofius Lucianus, eo
feilicer Commentario quod fcripfit Dc iis qui condudi merce-
dc in dmitum familiis viuunt. Apud Plutarch.Theophraftus
exprobrat Aril1:o?eli,quod reli£Ia Academia mallet in Philippi
aula verfari,quod 6c ante fuerat a Diogene reprehcnfum,Ari-
ftotclc caenare quando P.hilippoj Diogenem cum Diogeni pla-
ceret. Quantum autem pertmet ad noftri diftichi materiam,
videtur refpicercad M. Catonis lepidam fententiam: Dicebat
enim fures priuatorum furtorum in neruo & compedibus aeta-
tem agcrc,pubhcos in auro &; purpura vifendos. Retulit Gel-
lius lib.i'i.cap. iS.Huc Aure« compedes:&,Leochordula vin*
«ftiis. Elegans aulicorum defciiptio apud Scnccam Tragi-
cum Hereuk Ociaso:
Fauci
— '
AD SMBLEMA tXJTXV! .AND. A L CI ATI. J57

FMci reges, non regna colunt,
Pluresfulgor conuocatauU,
Cupit hic Kegi proximus ejfe.
Clarus jj Utasirepervrbes:
Vrit miferum gloria ttSiuo, ,
Lucan. 8. debello ciuili; exiata*sla,

î volet effe pius:virtm
^
fummapotejlas NoH coeunt,
Sanc.vt id paucisji qui fint qui vitam parafiticam viuant, to-
tam iiiam quidem ad alienum comparatam arbitrium, fintre-
ucra aulici moriones, &
ftrobili,qui vento fumoque ebrij mera
/ibi fomnia fingunt, nihil non fperant, nihil non promittunt,
feruitute voluntaria, eaqucgrauiorcprcfli, quod etiam cimi
pofiint aflercrefefe, effugia nulla quaerunt. Nos ea de re^
quo tempore curis vacui rufticaremur, carmen fcripfimus, fi
non plane bonum, aequi, vt rpero,conrulcnt ftudiofi;
Aulicus injipiensy fumis ebrius auU,
Se Jpe, aut pollicitu credit ad aftra vehi.
Er dum captat iners, fefore pojje beatum,
Vt qut fieret edax, certa futura putat.
Compedibus flricle manicis adliringitttr excors,
Et patitur vana credulitate capi,
Ore,oculu, vultu mentitur, fape retentus
Plufqudm feruili conditione mifer.
Nam qua feruities efi turpior, imo pudenda,
^dm turpe ^
foedum fiontefubire iugum?
AD EMBLEMA LXXXVII.
X turpia, ot quae alioqui fidem requirunt, cruffantes

fiJentij
furi ^ /«/-
aperiunt, & qu» natura prouida
voluit efic tedta , detegunt
cuulgantqucificqucinterdum loquuntur, vt quod vulgo
dici
fqlctjpîjcem exore faciant. Hos itaque non ab
re Ibides dixe^
ns,idelt,fcndidos & ineptulosrindignos, inquam, quiinho-
® perfpcdtoauis ingenio. Hsecenira
xoftn aduncitate fc peream purgat partem, id efi. aluum,qua
ccddi ciborum onera maximecft falubrc;
rûm
itaque clyfteris v^m
f dicitur oftendifie. Plinius Iib.8.cap.i7.& Ariftor.
.9.Dc natur.animal. Quamobrem Ouidius
&
Callimachus
luos aemulos 5c obttcaatorcs hoc nomine
infignes efle voluc-
y lunr^
l
5}8 C L A Vl>. M I N OTS COWMEWT.
ruiUjVtrooxfubiiciam. idem cft quod abluo: vnde cly-
fter nomen habet.
quo VubltHi hojlem N4j'<?,c^c.]CallimachusPoetaCyrcn3eus,
(âUimaehus.
Batti filius (hinc Battiades didlusj difcipulus Hermocratis Ia-
fciGrammatici, Apollonium Rhodium, qui fc ingratum difei-
pulum prsebucrat, diris imprecationibus deuouit, cumque pcc
contemptum Ibim norainauir.quafi aucm itgyptiam & Ale-
xandrinam, fiueqaod AIcxandrinuscfTct, quanouis Rhodius
diceretur, fiuc quod rpurciflimus & impudentiffimus. Sic
etiam Ouidius Callimachum imitarus,aducfrarium quendam
fuum Ibim appcllauit, quod virum Romanum mentiretur: vel
Ottid. in
quod exulantisQuidij vxorem turpi amore tadus follicitarit:
Jbim* multaquc ad AuguRum deferret, quo diutius in exilio Poeta
detineretur. Itaque doctum cmifit Poemation in Ibim Na-
fo,in quo non exprcflit maledici nomen, fiue quod inultus ma-
ledicat, & prouocatus regerat in eum conuicia,’ fiue quod ali-
quem nominaiim carpere, 5e ita verbis profeindere lege prohi-
bitum Ouidius eodem opufculo in Ibim:
elfet.
Nunc quo Batiiadss inimicum dmouct Ibim:
Hocegodeuoueotec^jHoic^modo.
Dc Ibide, lege q « fciibit Plutarchus, Comment. Vtrum plus
11
rationis infit in terreftrtbus animantibus quam aquatilibus.

Strabo ly- libro
ftgye5®>*‘ J^rJyi rivi fiepm?ieipyaihis, » ’j fitXecdtu»
^
fisrsj ccoxav umtirsc Suidas meminit
huius poematis; mquit, gfi mitiiAa iTnrrtôpôp «?
îTtrci iZtv t5 luo .
®yr^ A’7rs2iiitfv;(^ 0 At Apollonius

T<e îpy«>fls»77*fl6.
non tam doiRo.n fuo,quam patriae ingratus, merito nomen id
foTtitus eft, prxcipue ciim per ignominiam vocabulum fpur-
ciflimaE volucris, qua refertifiima patria fuit, quam tum auer-
fabatur, ferre coaiRus efiet.^
AD EMBLEMA LXXXVIII.
D videtur fumptum cx apologo quodam -^(bpico, de pif-
I prolabcrentur.
catore aquam verberante, vt fngientes pifccs incaute in re-
tia Quam aquarum turbationem ciim culparet
aliquis. ftatim hme pifcator: At nifi,air,fic moueatur vnda, mc
mori cfuriciucm eftnecclTc^Qôdfanc aperte defignat, 'i-npJi
:
AD EMSIEMA LXXXViTT. AND. ALCtATI. ^^9';

im* aroASA»» ^*<«yA>ye) t« 7T fiuhtfat ipyuôvrof/oTKr tat
-COS nempe quj Rcrumpubl.ciauum tenent,
tum vei maxime qu^ftumfacere, cum patria, fua opera, labo-
rat fcdjtione. Proinde vulgato Adagio ij dicuntur anguillas ca-
ptarc,qui priuati quxftus gratia tumultus concitant, cum vi-
deant publico Reipubl.ftatu nihil fc polle corradere. Itaq.non
mirum, fi feditioncs enatas clTc gaudeant, vel etiam excitent,
quo publicum ciuitatis malum in fiium vertant commodum;
Prouerbij vfum ex Ariftophanis verbis colligere ent facile:
czjp <71 tat
cTttv fih >) Xifuyi) xaTuf^
ictv aiet TE xkTu T<f» xunSinv
iipitsf/frpif ru â(iCateis,fir^c/ srd?i/t tz£pu'ijipt,
tecijit^vt ii ejui captat anguiUsts, facit ;

,ûteta cum fumfi agna, venatur mhil;
Sed ccsnhm vbi omne iUac hac /ubuerterit.
Captura magna efl:lu quoque vbi pirturbatteris
Hanc duitatem tnde plurimum capt4 .
Hanc artem (heu nimium) callent quidam Principes
qui tyrannico confilio in ciuitatibuS diflidia ferunt , quo
*^^'^*”‘**
hcentius mulcfent miferam plebeculam. Notiffimum eft quod
iaditnnt magni iili latronesa laqueo immunes, nihil ellcvti-
lius & opportunius, quam in aqua turbida pifcati.Sic viuituf
ta eft morum deprauatio atque hominum peruerfitas, vt quf
ipfi fiepenumero legum facra traflant,aut certe quibus Vt cu-
ftodibus afleruanda & tutanda concreduntur, ipfimet legum
lDlutis& perfraftis repagulis vifliient. Memini quae aliquan-
doMatius aperte liberequc falfuseft. Bello enim coritra Cim-
bros gefto.cum milic Camertes ciuirate donalTet, idquea qui-
bufdarn reprehenderetur, vt a legibus patrijs alienum ; ftatim
ait fc inter armoruna ftrepitus Icguro pratfcfipfum Sc quafi vo-
cem audire minime poflc.Lege preuerb* Anguillas captare, ^
Picrij Hicroglyph.lib.29.
CaJJt4<i erit Judet^ Operam.'] id eftjfpe excidet, fruftra fc labo-

rafle fcntiet.Proucrbiales metaphorae.
palmula.] remi extrerha pars, fic di£la cb qttbd protenfa cft PaUnulal
in modum palmae. Virg.5 .iîncid.
Littifi ara, Uuaifiringatfine palmula cautes,
vtinc»
t at
Vitreoi aquas.] Per fimilitudincm vitreae dicuntur aquae,
funt quietae, nec turbatae .Statius
u Plaudit aquas.—
5. Siluarum, _ chm
vitreao^ na^
fiC iU res p»6/ifA*c^c.lSimilimd« erat, cuius Kk cH

'
/ X 1 faci.}
340 CLAVIJ* MINOIS COMMIHT.
face.] pacis tempore.
arBatilegibm.] Elegans mctapho;a a vinculis aut coiwpe-
Lix eur prt-
* dibus, quibus illigati fontesrctincniur.Lex,tefteCiccronc, vin-
mitm lati,
culum cft ciuitatis, libertatis fundamentum, fons aequitatis,
Scc.Ncc fanc aliunde magis florent Refpublicae quam cum le-

gum viget auftoritas: quae inftitutae funt praecipue* vt carum
metu humana coerceatur audacia, tutaque Gt inter improbos
innocentia,traditlGdorus, audior non omnino malus. Huc
pertinet quod alicubi didum efl; a Demoflhene;
ejri rhi
Legis virtus efl imperare, vetare, permittere, punire, ait Mo-

defliiius. Seneca 9 5 .epifl* appellat leges minis mixta praecepta,
conflituuntur itaque leges poena j inflrma enim lex efl quae
neruos non habet aduerfus facinorofos, inquit Demofth. ergo
punit lex ea etiam interdico quae non fponte admittuntur fla •
gitia, fedculpa aliqua atque ignorantia: vt lex Aquilia cul-
pam in damno dato vel leui{Gmam,leg.3 1 ,Si putator, Icg. 44.
adIeg.Aquil.D.Sed ad rem.degcs conflringuntimprobos,aliof-
que in officio continent, Repub.quicta, nulloque tentata tu-
multu. Sic M.Tullius pro Sextio: Illum tot iam funeribus Rei-
publ.exultantcm ac tripudiantem, legum, G poGet, laqueis con- j
Rringeret. Rebus enim perturbatis fcelerati homines Gbi

pollicentur impunitatem, qua nulla maior ad peccandum il-
lecebra. Proinde apud Suetonium, luliusCaefar diftitabat iis
quos grauior criminum vel inopias luxurias ve vis vrgeret, bello
ciuili opuseiTe. EG certe quoddam hominum genus ,
quod
nonniG malo publico faginaturj 6c cui rebus tranquillis male
cG.hi nihil magis affiedant quam vt res mortalium furfum
deorfum mifceantur.M. Tuli. pro Amcrino.Tsmihi proprie &
folus honos ridetur,qucm Gs neque maiorum commendatio-
ne, neque per alterius calamitatem aflecutus. Lucanus lib. z.
belli ciuilis.*
I
Hinc vfura vorax, auidum^ in fcenore tempus, .
Et concujjafides, ^multis vtile bellum, \
Eo de genere prasfedi Grco,aEranj quasftores, depeculatores, & I
qui annonam vexant, asrufcatorcs, dardanari j, hirudines num- 1
quam faturas, qui fpiritii ac fanguincm populi auido orc Gtiutj i
nedum fortunas expilant; Scquibus licet efle beatis, quia eorum |
fraudibus quidam viri principes vti nunqua fere deGnat. Qê-

|
rimur,ciulamur,lamentamur,red quis Calais veiZethes harpy-

|
ias famelicas abigit.ûismagiflratus intercedit? quis gtatiofus {
noxas volitantes aucrruQcat.^ Imo G quis fefe foete o&rat,ruf^

i fpcaai
AD EMBISMA tXXXlX. AND. AtClATf. 341
i*pc(^9shabcinus qucrcotum lacrymas,irota incedimus (polia*
torum. Quin nec mala noftr3,nec etiam remedia pati pof-
fumus, praedari, depeculari, aliena diripere putamus efle lici-
tum,quia folemne eft fieri, &
ad id vitae genus per omnes pro-
uincias comparatae fint hominum myriades quibus nihil
,
aliud penfi, quam vtfuos
compilent populares, miferos non-
&
num quam egentes» 5c quibus praeter animam miferam ni-
hil reliqui. Veriim,
HAcfierentyfvirtHtii ventt vIU paterm

VtHtut in nobie? vndtijiuddedecw?
Cum fiiperioribus ifthaecadiungorarftatos legibus pro ijs lugum pr»
qui legum nexibus, & quafi iugo continentur. Nam 6c iu-
gum, legum (ymbolum fuifie interpretes quidam rerum facra-
rum docent.Rcfte apud Vergilium in primo .^neidos;
^gesque viris mcenin poneu
enim legibus parent, fimilitudine quadam polia fubdere
iugo videntur; vtfubirciugum inferiores, qui potentiorum
parent imperijs.
AD EMBLEMA LXXXIX.
T D extulit e Graeco Bi4iog(^hcxafticho,quod eft i.Epigram. Fflw Emble*
jLfic autem; matU.
^
^«f/;ct»ra9^xecrisS->}»ect>ilartîov6sof,
h\ipU
avTiiCc6 fctf»t 6 t(f^hfyuitXi/ ^'iêtro
rutb^fCfiM ^ fivia viî*i?\.tos-of3ê3,
tzr i(B(*69eiciXn xapittsop’ nppi â?issosa,
if^dvtivâTruf^^ ^tfîortpiss»
Sic reddidimus;
Fures quando marini Tyrrhenum prope vorticem
Citharoedum de naui pofucrunt gurgite mergendum:
Statim cum cum cithara arguta fufeepit Delphiu
Seflbremtex profundo autem cnatauit emergens:
Vfquc ad Ifthmum appulit Corinthium, certe mare
Pifccs hominibus habuit tum aequiores.
Prdicipitem e naui citharoedum aliquando latrones
Invajlum pelagi forte dederefretum.
Protinus in mediis delphin apparuit vndis
Isicio grata duUifona% ehelys:
y ? s«/«-
CtAVD.MiNOlSCOMMENy.
Sejforem^ ifthwuTn dsuexit adtifcjûe Corinthi,
^luîtbui ^ mediis reddidit incolumem^
HlncfMtet indomito meliores tzqnore netfti
quam tellm gignat alumna viros.
PifceSj
Hifloriam,feu (ri mauis) labuUm copiose traflauit Herodo?

l4tmU ci- tuslib.i.& poft eum Gellius cap. vitimo lib. i6. retulit Oui-
tharcedi d dius 2.Faftor.ea cft de Arione Citharoedo, qui attc fua pecuniis
Delphina fer-
cum patriam repcierct Corinthum , in piratas incidit,
MU hiprta.
„yjnnaorumcauiIa confilium ceperunt de co interficien-
do. quod vbi animaduerti/Tet, impetrata ab eis venia fidibus
cecinititum fiatim eprora refein profundum deiccit iquem fu-
bito a delphino exceptum, & dorfoCorinthum vfquc vedum
aiunt. Allufit ad hanc hiftoriam Propertius, elegia 2. ad Cyn-
thiam, de fomnio naufragij.-
Sed tibi fubfidio delphinum currere vidir^ —
^4 i
puto Arioniam vexerat ante ratem.
Eoalum etiam adolcrccnicm in mari a Delphinis feruatum,
eodem pene quo x\riona modo, retulit in Sympofio feptem
fapientum Plutarch. Itidem narratur de Telemacho pueruloj
quM ciim forte in mare decyilTet, excipientibus Delphinis, ab
imoque retrahentibus, cuafit. Ait idem Plutarch. ad finem dif*
putationis, qus inquirit, An fit aliquid in brutis rationis. Id
jlMrUU autem dicitur, 5c non iniuria fleditur in crudelem & infatiabi-
quinta ptrni- hominum auaritiara, qui in vitam aliorum non vercntqr .
confpirarc, quo bonis eorum & opibus potiri quoquo modo

queant. Hineque admonemur, mitiores efle feras in homi-
nem, quam ipfc homo in hominem fit, Qujd vero fcclcftius.
'
ant deterius ca cupiditate habendi, quae non modo fui facit
immeraorem, fcd etiam fibi & aliis exitialem ? Eam itaque
jrede Menander appellat /Hsyifdv Ka%)i», Euripides
ycrillime, ^
^
szTi ro rriÛK ctvitf,,
(pi\ 6 tSTU^f>iT(^lf i <0-9X01.
Qmfquis ambitiofum 5c auatum ingenium habet.

Nihil fapit iufte, neque vult,
Difficilisque amicis cft, &. toti ciuitati.
Ambire quem vides âuarum v tuere.

Is neefapit, necfapere vult prorfm fibii
Imb efl amicis & molejim ciuibu4 .
& Bion Sophifta optime AettT^jwvX/r o-Jtffiif jfjs-
^leffffpeMCznCmu
'
C^rauKP^l fugunummaiuiua qmbuldam
^
’
îca-
AD EMBLEMA LXXXIX. AND. AlCTATI. 54J
dicatur aaaritia, in promptu ratio cft, quod ea vix vnquam fo- ûariti£
laciTcqucat: quippe ciim perpetuas habeat Hbi com ites rapi -
nam)pcriurium^mendacium,proditionemjatquc etiam parii- Ium.

cidium, quod exemplis longe multis pcrfpicuum efTc potcftt
ftd vnum ad rem praefentem fatis erit, quod ex Ariftotelc pro-
tulit Ariftonymus:Socios odo latrones dc fpoliisinter fc con-
certafle, ex quibus quatuor funt inierfcdi: deinde quatuoi
alios rurfum co nomine dimicaflTecvnde fadum vt duo tantiim
fuerint fupcrftites^qui etiam ciim rixandi finem non facerent,
vnus ex omnibus ad extremum incolumis euafit. Sed quid re-
liqui tandem futurum, fi etiam dextra in finifiram armetur?
Haecille. Cicero pro Qmntio.-Nallum eft officium tarr\ fan-
dum atque folemne, quod nonauaritia comminuere atque
violare folcat. Et quidem ftatira omnis iuftitia negligitur, 5c
aliena per iniuriam occupantur, ciim pedus auaritia, mifera-
que cupidine fctuct,aii Horatius. Perplacet illud luucnalis,
de auaritia:
Inde fert fcelerum CAuJf& , nec plura venena
Mtfcuitt aut ferro gr affatur fApiui vllum
Humana mentis vitium^ quam faua cupido
Indomiti cenfiesmam diues quifieri vult.
Et cito vult fieri, fed qua cufiodia legum?
Id fledi vere poteft ad exempla miferas proferiptionis , non
certe Syllanê, ycl triumviralis, fed Gallicanas iam toties vfur-
paiac, non in citharoedos (quibus facile careremus) fed in ho-
mines vitae inculpatat, fobrios, non rebelles, non reprobos,
quietos, qui minime belligeri, imo ab omni dimicandi alie-
ni infania, & in eadem quafi vedi nauc publico & nefario
tumultu , infontes perierunt, aut extorres fidi pania 'carerp
coadi funt. Et quis non vidit viros bono?, certeque laudatos
pene omnes extorres fados diu exulafle, aut in exteris regio-
nibus mortuos, nec alio nomine a fuispulfoSjquam quod infi-
gniter improbi non cficnt,aut fadionem nullam alerent? Ec
quidem certo fcimus idem coniigiffc quibufdam noftris vrbl-
bus atque Milefiorum ciuitaii, apud quos nemini clfe bono
licebat. Scdrcfifto iam,vi fuccurrai illud Tibulli eleg. 5 .
lib.i.
Brada feras acies auxit difcordthus armis:
Hinc eruor fijtnc cades, mors propior^ vepit.
, Trada vago iujfit geminare pericula pomo.
Bellica cum dubqs roftra dedit ratibus.
i vadaearuU.1 mare cajrulcum.
Y 4, fulc<it.\
l
|44 CL A VD. MINOIS CO M M E N T,
/«/^<l/.]i«67w^(Jge6 ab aratoribus, pro co quod cft, fccat, pro-
fcindir, tranfgreduur.
frenat ^ ora fono.'] ^h equis tranflatio in verbo, fienat, pro
co quod cft,rctinct,liftit,rcgit*
viris rapimur,pifcibm eripimur. ]ld paulo ante carmen Gr«-

cumcxprcllit.*—
eivJpoiTTWt ^Kestere^fst.
Eft & ciufdem argumenti 4. A’t&o\ey. epigramma, cuius con-

cludo eadem cum Alciati verfu vltimo,
itrst99f.t.id' atjpeimisj^^vn
Cui conuenit Ouidianum illud ex i.Trift,cleg. 4.
Cum^ minor loue fit tumidis qui regnat in vndts,
lUumNeptuni,meIouis ira premit.
Non abfimile huic Corn. Tacitu^ 5. Hiftor.dixit, Valenti mare
tutius quam littora aut vibes.
AB EMBLEMA XC.
Culofsrm
H acciconcdcpinguntur lurcones & gulod fcu hclluo-
quorum illis tribuit gruis collum, vt dbi dari po-
nes,
ftulabat Philoxcnusrhis, vcl etiam (d roauis)vtri{que ventrem
maxime prominentem. Expreidt autem ventris haec gulaequc
mancipia, duarum auium maximi furacium, &gul% dedita-
Lirut,
rum imagine. Larus enim edaciflimus eft, qui quod totam
efeam ore deuoret.locum fecit prouerbio. Larus hians. Aui*
cula eft e mari viûm quaeritans ant lacubus,qus Gauia Lati^
nisdicitur. Hinc Matron, quidam parodus, Chaerephontem
paradtum comparauit famelico Iaro,co quod voraciidmus cf-
fet hclluo. n«r3v7J «pnU letans. Onocrotalus autem
olorum dmilitudinem habet nec omnino difterre vidcrc-
:
rentur Onocrotali &

olores, nid faucibus ipds ineflee alterius
vteri genus. Huc enim inexplebile animal congerit, miravt
fit rapacitas, moxperfetfta rapina fendm inde in os reddita, in
eram aluum ruminantis modo refert. Plinius cap. 47. lib.
—^
lo.Ethaecbclliilima guloforum indgnia. Martialis vndccL
mo lib. quam
Turpe 'Rauennatis guttur Onocrotali. -
MsUuthint. Melanthii Poetae tragici i']fcûyit \T\(ign\s votum fuilTc tradi-

tur, vt collum olorinum optaret , quo diutius dapum fenfu
,fracr€t«r; Vt etiam cius quem fuperius attigi, ûi dbi a Diis
.vo.k-
AD IMBLEMA XC. AND. AlClATl. ;jfe
Tokbat impartiri id cft guttur
,
treslongum cubitos, cuius cft mentio apud Gellium ip.cap.i.
CMrcuIson^gru/s.JgtuiscoUo, Videtur ex proprio fcciflbap-* C«rcufU,
pcllatiuum :eft enim curculio, vermis edaciffimus, quafi jTur-
gulio fic didus, &
frumenti fortitus vocabulum; quo nomine
funt etiam notati picrique parafiti. vt ex i. Mifcellan.
Nannii'
difees.
tumdavir fingitur id cft quafi dicas ventro-
fum :quo epitheto notatus eft Ptolemaeus Euergetes propter
,
abdoraJnisftudium.Vt Alcaeus Pittacum Mitylcnaeum^wV^*;.
quod pinguem haberet aqualiculum, appella-
uit, tefte Laertio, Citatur ah Athenaeo ex Euripide, ficuti
8c
a Galeno oratione ix/
abdominis minifter, &
fcrausgulae. Huicconucnit Perfianum hocSatyr.i,
Finguii Mqualiculu^propenfo fifquifede extet.
Id hominum genus vocantur xg^yfifftfgijGraece,
nempe queis
pingui abdomine venter prominet.
Talit forma fuit Dionyfi,(^c.] Duos hofcc inter
gulofos in-
Cgnes memorat Athcnaruslib.i.cap. j.Dipnofoph.
Apicius
quidem omnium helluonum maximus gurges, librum etiam
edidit De gulae irritamentis; non enim fatis habuit
Priocipum
congiaria & Capitoli j vcîgal dcuoraftc.Hunc fibi
manus in-
iuliffc quidam referunt, ciirn fubduftis rationibus ex fextertio'
millics quod in culinam congeflerat, centies tantum fiipcrcfte
Ifbi cognoaiflct.LegcPlin.5).cap.i7.
Et guU quos celebres, vt, praeter fuperihs nominatos r /. .
Gnatho Siculus, Pubi. Gallonius.^fopus, Clodius

Albinus! iJifnT
Altydamas,Abron,5cquamplurimialij,quorumluxus ex ve..*
tcrum monumentis hinc inde colliges.
AD EMBLEMA XCI.
D cxPaufaniae Phocicis trabum, enumeratis enim
aliouof „
I ftatuis Deorum & Heroam Polygnoti manu depic'lir,
poft h« nrum quendam fedete
ait.infcriptioncroque
eum clTc Ocnum,qui texat e iunco reftim vel funem, indicare
ftd aftan-
wm afellam totum quod ille laboriose texuerit arrodentem,
Gnauum înduftrium hominem fu fic Ocnum
i
aiunt ,
qui
Y j vxoi.
j45 CLAVD. MtNpiS COMMENY.
exorem fiimptuofam & prodigam habuerit, quae profundere
confacueratquicquid ille opere faciundo per fummum labo-
rem quaerita fleti idque pet ambages voiuifTc Polygnotum dc-
fignarc, Compertum eft etiam Ionum vulgo prouerbium cflc,
quotie|jiiomincm fignificant ad laborem quidem vehemen-
ter propenfum, fed nihil inde capientem commodi. Ocni Fant-
Hsm urfure. c iilum torquet Ita ferme Paufanias. Huius quidem effigiei
.
^ffiitarchus meminit libello h&ofAmt &Plin. 35 cap. ii* ,
inter opera, ni fallor, Socratis piatoris. Sic & Propertius 4 .

;EIegiarura.”
Dignhr obliquo funem qui torqueat Ocno,
^ternumi^ tuam pafcat ofella famem,
Retulit & commode la.Hieroglyphicon Pierius.Icgc cap. 8 u
Mirccllan.Politiani.
Impiger."] diligens, induftrius.Virgil.i. i^ncid.
iUe impiger haufit Spumantem pateram,
5c Ouid.i.Metamorph. —
patrios adit impiger ortus.
Videtur tamen (quod obiter dixcrim}adic£tiuum hoc differre
vel maxime a nomine Ocni, quod proprie ignauum, & qui fa-
ciat aliquid grauate,{ignificat. Dicitur enim oMot &
ipfa paSofiefu dicitur iatos aatagla, fed &oxi*n»,idcm efl quod
pigrcfcerc. Hsc tamen didio ad fenfum potius attinet: ig-
ziauus enim en:,nih)lquc agit, tametfi laboret, qui fuas opes
minime ncccflatios erogat.
nialc collocat, casq ue in vfus
enim quidam interpretantur. Spartum
geni fta.fic
vero genus eft herbae apud Hifpanos frequcniiffimaf.
Humidaefj artifiei.^-mQ^p^nt reftis.
Femina iners animal.] Laborat totis diebus homuncio, fpe^
ratq. ditefeereired quicquid labore tam improbo partu cnafei-
tur,ad ornatum quendam fuum transfert prodiga Sc infoleni
mulier. vnde vero ver ius a luuenale feriptum Satyr. 6,
Prodiga non fentit pereuntem femina cenfum.
Ac velut exhauSia rediuiuus pullulet arca
Humus, e pleno femper tollatur aceruo:
Honvnquam reputat quanti fua gaudia confient,
quo pertinet adagium,Mulicris podex, in Chiliad. Adag.
Menander <rujoitKcf Iri muIicr
natura eft omnino fumptuofa.
Xdem: yy»« TrsXyrrAijs tf 5»^’ iu
rfiv ^sv\i]c(4.
Rcscft pcrmolcfta fumptuofa foemina,qu» non finit mari-
tum arbitrio ftio viuerc.Huc fpcdai Hefiodi comparatio fuco-
rum
j
^
ad emblema xci. and. alciati. 347

tura cum muliere, ia Theogonia, quam lubens tranfilio vt ad
aiia reniara.
munium.'] Liuius in oratione Catoais pro lege Oppia fer-
uanda:Munditise,ornatu?,& cultus, hsEC feminarum indgnia
flint, his gaudent 3c gloriantur,hunc mundum muliebrem ap-
pellarunt maiores noftri. Nonius ex Lucilio;
Legauit quidam vxori mundum omne penumf^,
VIpianusnofter ait mundo muliebri contineri ipecula, vn-
guenta, vafa vnguentaria, &
fi qua dici fimilia poliunt; diftin-
guitquc muliebria ornamenta a mundo muliebri, ac fi mulier

polTitelTcmunda, nec tamen ornata: vt fokt in iis contingere
quae fc mundarim lotas in balneo, neque rcornarint;&epntra,
cft aliqua ornata, nec tamen mundata. Sed hoc nimium fubii-
liter a lurifconfultojnam apud oratores, poetas, aliosque ter-
fosauiflorcs, mundo muliebri non ea modo continentur qui-
bus mulier fit mundior, fed etiam quibus ornatior. Val.Max,
& libidine, memorabile refert exemplum
lib.p .cap. De luxuria
de abrogata lege Oppia,quae lata fuerat olim bello Punico fe-
cundo ad coercendam mulierum luxuriam; fed eas tamen ait
excufari mentis imbeciIlitate, 5cgrauiorura operum negata af-
feciationcj quamobrem omne ftudium ad curiofiorem fui cul-
tum illis permitti.
/»'<7<ii^</.]conrumit,difIipat5 verbum aptiffimum ad prodi-
galitatem notandam.
V " T-; .
AD EMBLEMA XCII.
N
citi
On cft mihi dubium quin, eu au£tor hic fuum
cuderet, vel memoriae adiutusthefauro, egregiam
deferiptionem fibi tanquam archetypum
carmen
fingerct.fic
Ta-
enim
15. Annal.vbi de Neronis lafciuijs ampliflimc: Vati-
ille lib.
nius inter fosdilfima eius aulae oftenta fuit, futrinae tabernas

alumnus, corpore detorto, facciijs fcurrilibus: primo in con-*^ ^
tumclias aflumptus, deinde optimi cuiufqne criminatione
coufque valuit, vt gratia, pecunia, vi nocendi etiam malis
praeemineret. A pparct hoc fureeptumefle in mordacem quen-
dam u fcurram, cui lymbolicc cancros flu-
uialcs dono dat, parafiticis moribus apprime rerpondentes.
Dcijorum itaque feruat in c.o,qnGd ratioaetn habeat perfonae
CU3
34^ CIAVD. MINOIS COMMENT*
ZUtntU ni, cui haec tribuat: intcrcaque graphice depingat hominis impor»
WM fmfxtu luni & obtrectantis effrenatam licentiam, qui ad quaeftum dt
ventrem omnia conferat fua (tudia,vt aliis, Sc plerumq* etiam
praefentibus obloquatur, in quos ciaculetur molefta dc acria
quaedam diClcria.ld autem genus hominum (I quando iocan-
di Hnes tran{ilianc,ita vt e falibus hilari fronte acceptis, dc da-
tis ad feommata mordacia fe conferant, iamtum faflidio
non ab re incipiunt nec enim Capiunt qui iis omnia licere vo»
;
luntjquandoquidcm nihil magis lubricum fit dc importunum

conuicio,quod quafi meile litum animos ingreditur, Paiafl*
tum Luciani 5c luuenal.j.dc 4 .Satyr. perlege.
Belle apud Plautum Captiueis, initio fere ACtus i, para?
Citus dc fc/uaiûe notae hominibus:
«^4 /? mu res femper edimm eiUenum cibum,

Vbt res prolau funtyCum rm homines eunt^
Simul prolata res funt nofiris dentibtu
ûaji cum edetur in occulto latent,
Suofibifucco viuuntyres ft non cadit:
Jt a parafai rebus prolatio latent.
In occulto miferi vinitant fucco fuo,
^Martialis in Philomufum fcurram, lib.y.
J^ôdte diripiunt potentiores,
* ler conuiuia, porticus ^theatra,
'Et tecum quoties ita incidifii,
Gejlari tuuat,^ iuuat lauari,

N olito nimium tibi placere,
DeleS(as,Philomufey non amaris.
Mordet ibi hominem fatuam, & vrbanum, in conuiuijs alie-
nis oberrantem. Idem Martialis lib« 9. in quendam Cantha-
rum;
Cenes, Canthare, cum foris libenter^
Clamas,^ maledicis, ^minaris,
'Deponas animos truces monemus,
Liber non potes gulofui effe,
Horat,i.epift. I. notam imprcflit,
Quantus fit Dorfenius edacibus inparafitis.
Nam dc Philum mordet feftiuc Martialis, c6 quod nunquam
domi cenaret. Sed ad rem. D.Hicronymus ad Domnionem:
l
Contra quemlibet pafihm in triuijs ftrepere & congerere malc-
diaa,non crimina, fcurrarum cft 5c parafitorum.
fiat pingui abdomine venter. ] Abdomen, pars
humani corporis, quae a coxis, dc pubefurfura yerfus ad prae-
cor«
. :
ad emblema xcii. and. ALCIATI. 349

cordia pcrucnitjab exteriori parte, cuidenti cute,ab interiori, Ic-
Bi membrana indufaiqus omento iungitur, dici-
tur; Celfus lib.4.cap. 1.
oculi vigiles, quod refert paraGtorum vigilantiam in
obferuandis aliorum menils. Euolue ?to\icib»u»êtfu^tiyat
in Chiliad.
forjice plurimus ordo, ab exercitu. Pedes ha- Ftrfex,
bent cancri iluuiales ad modum forGcis. Forfex Tutorum cH;

inGrumentum, quo pannum aptant, & in fruila commoda
diliccant.Cheis autem fune cancrorum brachia, a Graeco
quod etiam (ignihcat vnguiam. Huc pertinet Pliniana
deferiptio cancrorum,quae eft lib.p.cap. 5 1.
abdomine venter.] Abdomen, pinguedo eG; fjpi.

fiut pingui
nxadbaerens, in qua funt renes: tamen a pube ad praecordia
furfum verfusabdomcnpcrucnircCorncliusCelfus tradit lib*
4. luuenalis,
^venter adejl abdomine iardeu,
Aulbnius Eidyllio 9.cui Mofcila nomen
•-—~‘CHi prodiga nutat
AIuua, opimat ofj^fiuens abdomine venter,
certe paraGtus dicitur EuGathiop^^f«^«|, quod abdomini
inferniat.
C«/»t/«^«4.]Horat.i.Epiftolar. belle fcurram ita dcfcripGt; Scurra dt*‘
Scurra vagus f non qui certum prafepe tenereti firipm.
lmpraHfu4 ,non qui ciuem dignosceret hojie:
Jâlibet in quemuis opprobriafingerefauHii
Pernicies ^tempeifasfiarathrum^ macelli,
menfa^fedilibus err/r<.}Hinc epitheta, ,
quod
mcnfasillingat, &
nidorem e cibis furgentem rabido ore car*
pat. Hinc $^t>î^7m|,aut ûp«7r»|,qu6d foribus alienis inGdie-
tur, nempe qui lucuecit aliena viuere quadra, Prouerb. Sartagi >
num pernicies.
[commata falfa,]E^n\\zi\ metaphora. Dc feommatuna gene-
ribus Macrobius Saturnal. y.cap.y
AD EMBLEMA XCIII.
D Vohus ganeenibus.]GiMo ,c\x\ vitae modusefl: culina, vti

VarrodcfcnbitiquanquamaM. Tullio fumatur etiam
CLAVD. MISOIS CbMMENfi
pro fcortatore qui proftibula & meretriculas alTcftatur.
ErtbusmiKu Noli cft mulium lucri expedandum cx rebiis midimis, Jti
«8(5 parum quibus quanquam multum laboris & operae collocetur, tameif
frudus inde parum capitur. At in rerum maiorum adminiftra-
'
'tionevtilitas multo confurgit vberior. quamobrem vulgo va-
riis efferuntur modis adagia, vt in tenui ftatu conforti non cfTc
locum dicamus» qualia funt ifta. Domus vha duos non alit
canes, vt nec vnura arbuftum duos erichacos; Vno ramo non
bene fedent duae ficedulae; & quod noftratesiocahdo efferunt,
Noftraianua non fuftinct duos mendicos. Falluntur itaqut,
qui c rebus minutulis ampliflimum expedant quaeftum, pra;-.
fertim fi fit eodem ftudio confors, vbi plerumque res abfquc
iniiidia tranfigi,nifi ®gre,poffit*
^vnumarbiifliim.~\?roiia\3,eACh\\nd, Arbuftum Vnum
non alit duos erithacos. Cedrenus, detcftans,
hanc fimilitudinem vfurpauit: ss/-êcxevs (aietXexf^n
ai Tgg<^«, oyTf fitu &sre
ySy. Vt vnum arbuftum duos erithacos non alit;fic vnum re-

gnum feliciter a duobus principibus adminiftrari non poteft,
Enthacm. Erithacus auiscftquaedam folitaria, vt eodem in faltu non te-
mere nifi vna reperiaturj quam Theodorus Gaza nunc Syl-

uiam,nuncRubeculam nominatralteram quidem a fyluarunl
defertis, aheram a ruboris indicio,quodcx Graeco nomine in-
telligitur. huius meminit Plin.io.c. 20 .
/;?/c»«ij(^65,C^c.]Diftichoneiurdem argiimenticum fupe-

riori.mutatistantitm verbis.Aliuditautem ad prouerb. Tenuis
fpes. Vide Chiliad.
vno^refidunt arhuô.'] Proucrbium aliud idem cum ftipe-
EiceduU» rioribus.Ficcdula a ficubus edendis nomeri habct^cum tamen
vuis ponii? vefcatur.Martial lib.r.
Cum me ficus alat, cum pafcar 4ulcihu4 t4vkt
,
Cur potius nomen non dedit nvu mihi?
Lege Plin. lib.io.cap.ip.
AD EMBLEMA XCIIII.
Galoltinfpan- T D videtiif proprie in COS efte tortum, qui lautioris vidufi
^ '
X in domos opulentas femiliter ingerunt, vnde mhil
praeter
AD EMBLEMA XCIIII. AND. A L C 1 A T T. 3St
prxtcr damnum , aut etiam interitum confcquantur. vel ia
cos quadrabit, qui luxu 3c gulae intemperantia mortem prae>
properam fibiarceflunts quique , vt vulgo dicitur Gallico,
ilium in dentibus tumulum conficiunt. Hi funt«irg^T«^
icu impotentcs.qui obiciâm cupiditatem fellantur; qui a de-
licatioribus bolis nunquam fibi temperant: qui etiam totos
îesin crapula, noêsque in compotando exigunt, hi fic dc-
feribuntur a Lucilio, vt citat Nonius Marcellus:
fex wenfes vitat?» ducunt ^ Orcofrondem feptimum»
Porro gulam in feraituiem pertrahere docetLucianus de mer-
cedeconduftis. Itaque huc non incommode retulero iUud
Horatij,quanqoam forte alio recidat;
— pauperiem fugiens potiore metaUis
Libertate caret^ dominum vehet improhtaâtqnt
Seruietaternumquiparuo nefeiet vii.
Emblema ex primo Epigrammaton Graecorum Latine hic red-
ditum ab Alciato.huc non grauabor apponere:
xuTti ftVf
lailu/ aâ\otro (ra^xett

eevTixee J’’ ef
, cJ*’ ci *A«5£9/77* uûxrei?
fîefre/eztV* * «Irâr.
1 Omniuorus,rcpcujquc per aedes helluo mus
!
Oftrcum confpicatus labris patens,
i Barba madida fpurcam momordit carnem;
I Statim vero teftacea crepuit domus.
Aptata [id efi, claufa] cruciatibus, at mus in claufiris inculta-
bilibus
Captus, foi interfc£Iorcm tumulum contraxit.
HeUno^^ omniuorus ,repenfqueper atria mus^ vt
Contexit tumidis oHrea aperta labris,
Appofuit barbam madidam, fpurcas^ momordit
Carnes tum crepuit tefiea Ufa domus.
:
ClauJIra retentarunt captum firmifftma murem-^

Inttrfeilorem qui reperit tumulum.
Penus eft omne efculcntum aut poculcn- Ptm,
tum,lcd frequenter mctonymicos pro eo loco in quo aficr-
uantur cfculcnta quaeuis,accipitur.quo de nomine controucr-
fiam repete non poenitendam cx Gellio cap. i. lib. 4 .
Ojirea hiulca.'] hiantia, Ycl ofitcas hiantes. Dc ofircis PliJ

niu5 3 z,cap.tf,
frip,
i
CtAVD. MINOIS COMMiNfT.
^
fatfaofa.yid cft.tcftam oftrcac, quam olTa putabat cflf,
domum.] pro cochlea, vel tcfta,qua pro domo vtitttrjidûtf,
mctonymicds & catachrcfticos.
Deprehenfum furem,]lt\ iurecft g^’«5w7J
tetro tenuerunt curcere furem.] a furibus,qi}r deprc*
Iicnfi conjiciuntur in carcerem.
tumulum. '][4,tTuôû0i tumulum dicit, Tcla confequcnn^
quod perierit forex in Oilrcae tefta.
AD EMBLEMA XCV.
VEPicoR id traftum es Clementis Alexandrini 2 . Pae-

S dagogi cap.i. cuius hate VC[ba;ror vdK» ty »$f
Kt6\uftif'»tniara f*tc}\.tfuioi»as. Qui animum
in aluo dcfodit,pifci qui arcllusdicitur,niaximcfimilis; Hunc
cx pifeium genere folum habere cor in ventre, Athe-
naeus ex AriBotele tradit, quamobrem vocatur ab Epichar-
mo propter monftrificam ventris naturam.
€Merctalus Caeteriim Onocrotalus ,
qui Sc Truo dicitur, gutturis cil am-
fuidn/mt. pliflimi,& vocis clamofiflimae.ita vt ruditum afini dicas,&na'
fum habere inftar tubae. Sic quidam vt verbo
Ariftotclis vtar, fuo incondito clamore, importunaque garru-
mace conturbare apud quofdam videntur, cumta*
litate caelo
men importuna fua loquacitate dent fine mente fonum; quip-
pe qui omnia referant ad ingluuiemiquibusdenique (vt apud
noftratcs di^crio vulgato notantur)omnia funt lingua & po*
dcx.Id genus homines, quod in diccndo ncminicedcrcvidcan-
tur,ab imperita multitudine plurimi fiunt, quos tamen probi
viri dodique fafiidiunr.
î74r.]tranfiatio a bobus.
Infiar hsbet nufi.] Feflusad hunc modum; Truo, auisono.
crocalus. Caecilius irridens magnitudinem nafi : Pro dii im-
mortales, vnde prorepfit truof
rabulam,] Rabula, a radendis auribus, vcl a rabie , vcl a raui,
id efi, raucitate. Hominem fignificat^qui caufiam quam defen-
dit, a iudicc contendit extorquere , vt funt patroni illi triuialet
'
2>c plcbeij caufiidici : inter quos qui clamofifsimus cfi putatur

,
alios
AD EMBLEMA XCV. A N D. A l C I A T '
ISi
a!iosiudicio &
do^rina antiftare.. Cicero De Oratord*
i\oncnim dccUroaiotcm aliquem de ludo, aut rabula m de fo-
ro , fed doftiilitriim 6c pcrfetlidimum qua:rimos oratorem.
Idem Ctccro eodem libro i. De Oratore : Qâft rabulae,
qui libi diferti non videntur, nili omnia tumuhu & voci-
feratione ccncuircrint. Idem Cicero ibidem ; Noa I
enim cauiiidicum nefeioquem , neque proclamatorem , aut

rabulam hoc fermone noiho conquirimus. Raua vox,
rauca, inquit Fellus, parumque liquida, provime canum latra-
tam Ibnans; vnde & caufidicus pugnaciter ioquens, rabula.
Noftri vernacula lingua nunquam nih contumeliose chicanos
appellant rabulas, foite a verbo Grasco corripere', of-
fendere, inuentum aliquod comparare ad decipiendum. Ma-
lim tamen a voce «»«)^«<;Siculoi u enim gens querula ,
& con^
troucria natura.
AdiiciocxNonio, rabulam pro caufTarum patrono accipi,
quamquam w proprie qui nimia vcibofitaur , & quafi rabie
fit
quadam vtitur in patrocinando, omn,csque radit atque per-

cellit. Ammianus appellat Iitium'conrarcinatorcm , Cato viti-
litigatorem, SaliuRius canina: facundiae exercitum jlurifconC

litium concinnatorem,! 9 D. de off proconf. Apulcioeft hi-
.
rudo forenfis, Anft raphani, jto-.wf Euripidi.* aliis

, vt Comicis aei ulcator,fyco-
I phanta,$c Dcmolthen. lulio Polluci dV-

*opp<e 0 (^,hc enim ille genus hoc hominum dcfcribit;
i&Si ?\,iy6i)9,<jr^6i zhvLiJ Ca-

lumniator, linum conceptor, litium confutor, pecuniae caufla
! loquens, nullum verbum gratis proferens, pro rncrcedc verba
i
faciens, ad gratiam dicens, ad voluptatem concionci habens. Et
I de his Plautus Pcifa:
Etiam/i mhtl tfi litium Utts ferunt.
,
Huc etiam faccic videtur illud quod Dinus Hieronymus

ait & leonibus crudelioies , qu; ore rabido dc-
eos lyncibus
uorent.Seneca in lu!lo C1 rudij , cos appeiUt venale genas,
&
Apuleius lib. i o. capita vihlfima dicit, fbienha pecora CX to- ,
gatos vultures. Qum

& c.iftui fccipcor, ColurnclU, pra'farion<!
librorum de fcrufticaiOiim, ait, tine rabulis beatas fuilTe vr-
bes; fed maximo quodammalo , contra maiorum morem re-
pertum ac conceflum in ipfo foro latiocmium. PImius Sccund.
fib.i.epift.j.Nosqui in foroveris litib,ac lurgiis quotidie t<-
jrimur, multum malitiae, quaquam nolentes addifcimus. Sym-
i I
Z machus
A
J54 CLAVP. MtN O IS C OM M E N T.

machus dcluliano familiari fuo lib. i. cpift. 37. Scis in illo
forenfi pulucrequLm rara iit copia, cqgniiio fandi oris , & bo-
ni pectoris, dum aut modeftum ingenium verecundia con-
trahat , aut fucceiTu eloquens infolefcat. Laertius Anacharfi-
de, uî^veî} eifsn a£/.e-ju.sva 9 totzvp ei$ to «TraxSv. fo-
rum aicbat dcftjnatum locum ad inuiccnri fallendum. Egre-
gie Conftaniinus magnus, qui litium circuitus ainputauit , m
Cod. de formul. & impetr. fublat. cuius legis videtur memi-
nifie Nazarius panegyrico Nonne leges, ait, ingerendis vir-
:
tutibus, & vitiis fugiendis conftitut.v , veterum caliginofae

ambages rcfcilTac, cupicndje fimplicuatis laqueos prcecide,-
tuni?
addidi um ventri^ gul Is vnico vesbo 7X4ô3-«V‘=^r'?g »
appcUatur, lui. Poiiux iib, i. .
AD EMBLEMA XC V I.
r c cft natura vel potitis confuctudine quadam deprauats

S comparatum
maxime in iis
vt cuius vitia quam virtutes obferuemus
qui
,
litcras proHtcntur, Quod i\ic planum

,
facit
Akiatus in qmbufda ruperiorjs fjrculi lurifconfultiSjVrl etiam,
quantum comicio,in aliquot aliis, qui fuo tempore minus apte
ius ciuile profiterentur (quorum tamen, u par erat, nominibus
parcit) vnde finguli fingula in fcholis cognomina funt fortiti,
quibus notarctui ingenij vel naturx proprium & peculiare vi-
tium in legibus enucleandis, vel hoc generalius accipi potefi.
Homines enim imperiti vt etiam argutuli quidam auditores,
,
qui nafum rhinocerotis habent facilius quod ftulte dixeris re-

,
prehendere, quam quod fapienrer tacuei is.probarc pofiunt vt ,
aiti- de Orat. M. Tullius. Magnum prpfedtb onu? eft .atque

munus,vtipfcmet nficuerat difputationc 1. Dc natura DeofU.
fufeipere atque profiteri fefe omnibusfilentibus vnum maximis
dc rebus magno in hominum conuentu audiendum. Adeft
enim fere nemo quin acutihs atq acrius vitia in dicente quam
.
xc&A videat. Ita quicquid eft in quo offenditur, id ena »lla quae
laudanda funt, obruit: & quoties dicimus, toties dc nobis judi-
catur.Necquicquam eft tam infigne, nectam ad diuturnica-
tearmemorix fiabile,quam id in quo deliqueris.
1
AD EMBLEMA XCri. AND. AlCTATT.

Meander,] Maeander flexuofus & finuofus fiiiuius,qaod no^
minis farpe pro obliquitate fumitur. Huc prouerb. Labyrio- ^
thus.
„^t4i vel columvoi voce rumpat. HucproUCrb. Chillad. Cd*
lurriiias rumpere.
I>«(7 Oe hac aai in fupftioribus,
.
j
Colobotes.
j
mancus 5c decuriatus. ,
commlouo Sc
trunco.
Dchacaui Plin. ltb.ro, cap. 24 . & Volaterranus ia
Philologia.
iam olim aa-
PJecfu.] ftillicidium vel gtitta,aut ftilla. Tfecas
Antimachus Lyr'viis,quod identidem exfpueret. quod 15c
diuit
cognomen datum fuit Olympico cuidam, cums nomen mihi
excidit. Fuit&pfccas, ancilla qux matronarum capillitium
fuco perplueret.
Jâm multa rehw,c^c.] At i({h?echccnt\i, 5c deprauata con*
fuciudo reprimenda erat. Siquidem conuicia qux torqueri lo- *'**^**^^
IcntjOb ea qux funt m
corpore vel m
fortunis hominum viiioc tlrmtlu *
fa.proficircuntur ab animis pariim finis. Proinde Viyflcs apud

Homerum Therfitx non claudicationem , non gibbum-auc
caluiticm exprobrat, fcd omnino garriendi vitium. Sic Achilles
non naturae vitia infeftatur in Agimemnoncv led ea quae ani-
mi maxima, quibus adhiberi modus , quali frenum imponi
tctl:* rationis poteft.
AD EMBLEMA XCVII.
AS vt multarum diuerfiriimq^jc naturarum
pingebatur,
P particeps. Idenim nominis Pan totum vei vnmetfum fo-
Iraque Macrobius Saturnal.i. cap. 17
lat. Pan jpfe fub hoc .
labiiu quo cernitur, folem fe cfle prudentioribuspcrmitritir.-

clligi. Hunc Deum Arcades colunt , appellantes
ri/gao»» non (yluarum dominum, fedvniuerfx fubBaniia' ma-
criaiisdominatorcm, fignificarc volentes , cuius materia; vis,
niuerforum corporum, fcu illa diiiina , (iuc terrena lint, com-
;onit eflentiam , 5cc. Alciatus Panos naturam Ac. habirum ad
j
omincm traniiulit. Homo enim conftat animo diuino cxle- ,
ijd, immortali, Angelis & Deo fimili corpore vero monali ex

;
uatuor elementis compofito ; hac quidem parte beiluinam

'I
Z i uatu*
i
C t A V D. M I M O I S C O M MEKT.
aaiuram proxime referenti. In animo duae partes fant : illa
qu* meminit, rapit,ratione,iudicio, ingenio vtiiur ac

intelligit,
valet, quae pars fupffior nominatur, Sr proprio nomine Mens,
qua verd homincsfumus,qua Deo fimilcs qua caeteris anima-
,
libus excellentiores, & longe fupciiores. Altera cft ex coniun-

ftionecorporis, rationis expers, brtita, fera .atrox, bettias
quam homini llmilior: in qua funt motus illi qui Graecis
dicuntur,parslonge inferior & abieclior qua nimirum a bcl-
,
iuis nihil differimus. Homo itaque medium cft quiddam inter

diuiaasintelligentus,^ bruta animantia, eamqueeb caulTaai
finxerunt veteres Pana clTeDcum , qui fupenorc pârte homi-
nem, inferiore vero caprum referret: vt natura humana hoc m-
uolucro, & quafi propofito agalmarc fignificarccur. homo H
enim pro ruperiore fui paite rationem habet diuinam ,& caele- l'
ftem^ inferiore appetitum & libidinem, quibus conucnit curri

(untqui hominis naturam triplicem hic no-
Hominum na- bclIuis.Caetcram
tura triple*. tari vclinfidminam , humanam, &
diabolicaar.-diuinam qui-
dem, qua eam Angelis participatjhumanam, qua cum belluisj
diabolicam autem, qua quippiam fcclefte 6c dcpr;iuate cegirat
& molttu/. quod planum etiam Auguft, fub finem e. 3.
facit
hb. i4.Dcciuitatc.
Non erit alienum paucis digredi, vt huius pegmaris , & plu-
rium aliorum fiat notio explicatior, Nemo cft ex litterAtisqui
nefeiat qutc & quot portenta olim Agyptus tulerit quae lui ,
caufta.proque fuo arbitratu deos fiaxcrir Sic enim Saturnum

colunt, qui fotorem fuam Cybelcm in ''xo-cm duxir , ex qua
fufeepit Ofirin 5c Ifidcm, quos aiij fanum Se Dfsnam nomi-
nant, & liberos ex iis genitos Typhoea, Apollinem, Venerem;
fed maior aucfa infania hominum, cum quidem animalia pro
diis habere coepiirenr.nempcboucs.quibos caicre non p>olTrnt
ad vfus agrorum colendorum :& oues, a quibus viderent mate-
riam prseberi vefttum.itemq. lac cafeiim ad nurricationcn:
imo & hominum cuftodes & venationum foems.
canes, vt ,
Quare apud eos Anubis, canino capite ficfustibtsque a-ns,

Se
pro dea habita, quia locuftas 5c ferpentes .Tgypto infeitasab-
fumercr. At vero Hircus ea ratione deus putabatur vt Pnapus ,
apud Graec/s.A: Romanos, quia per membrum genitale conti-

nua fpecies animalium propagaretur. Inde Pana dcum,cornu-
tosq. Satyros, perpetua tentigine ad res Veneris idoneos. Hanc
deorum iimulatorum multiplicitatem merito vellicarunt Ar-
nobius, Ladantius , luftinus martyr, idemque philofophus,
Athcnagoras.TatianuSjD. AuguftinuSjD. Atnbrofiuf, FiimU
AD EMBLEMA XCVII. AND. ALCIATI. J57
cas Maternus» Se alii verx pietatis aiTertores My. ac vindices.
tholegi ad rationes phyiicas Deorum naturam retulerunt. M.
Tullius t, deoatura Deor. ad multiplices Dei cfrcdns multo
prudentius pro fuo captu rcuocauit. nam &
naturse nomen fae-
pe pro deo, aut mente diuina vfurpauit. Imb veteres peneom- ^
r nes immerii tenebris infcitiae, nihil aliud efTe Deum ccnfuerut»
quam prodelFc hominibus , &
variis fanc modis vitam beare
communem. At quia in rebus naturae nihil pr^flantius aut .
perFeclius.quam Dei iphus opificium, id cfi homo animal pro-

uidum, memor, fagax , plenum ratit^nis & confilii, prsclara
quadam rationcconditum , in deferibenda corporis humani
fabrica , 5c compofitione admirabili , fuam follcttiam nobis
probare conati funr. Cuius rei fpccimcn ingeniofum nobis hoc
lepido carmine profert Alciatus, qui hominem, certe /it/x£^>C5cr-,
vel quafi totius vniucrfi epitomen exhibet. Sed nos, non
vt certemus cum nobili &
erudito artifice Alciato (dtfpac
emm congreirus Achilli) fcd animi cauda carmen iatn olim de
^
Pane deo effudimus;
FfinaDtum felite humanet, pedihtu^ ferinis
Semivirum^ deum, femtferum^ virum,
'Effinxere elim plafis, doBi^ politi
,
i
Ars obfcura quidem, non male grata fuit.

Si bene confficias, totum fonat, efijj homo totumX
^
Nam^ animo refert rattone Deum.
EH membris compacius horne vel fenfibus ipjts^
- Esi animal parte hac, inferioreferum:
qua parte augefett, vt orbis
Jnfiar habet planta
Paruului a prtfeis tnde vocatus auis,
Dirquircrcro hic de vocis etymo, S' uiûaris, in quoingeniofa V
j
l| Grammaticorum, philologorum conicânca pridem cclc-
6e
t brantur3rcd id aliorum edo penfum. Non pedem refero , nifi
t prius moneam ftudipfum Icgific me non ita pridem homiliatn
I
D.Grcgorij, hunc locum facri Euangclij explicantis; Praedica-
f ce Euangelium omni creaturaerqua erudite praeclarus & erudi-
tus ille pater verbum iiiud,omni creaturae, ad folum hominem»
feu hominum fpcciem ingeniose confert. Eft enim homo crea-
I ;ura omnis, hoc eft particeps cftentiae rerum omnium a Deo
'ronditarum imb homo eft Dei opificium plane fiaguiarcac
.
:
. iiuiuum quo ics naturae vniucrfs qua(i fub compendio ha-

»
i beantur.
> Pana eelunt gentes.’] Confule Labant. &D. Auguft. cod.
I >pcrcDcciui(. libro iS.cap. 17. PhornutumDc natura Deo-
TL 3 Hiin,
i
j5g CLAVD. MINOIS COMMENT.
lum, & pofttum Gyraldum DebiftoriaDcorumSyntagm. r 5,
No nnihil nbiiuppeditaueritEufcb. 3. praepar. Euangelicae.
Seroius ad eclogas Virgilianjs, Pana Deum rufticum aU naru-
jae bmjlitudincai faifiuni elPc (cnbit. Cuius boni Grammatici
icmcntiam inicgiam afctibcicm , fi oiiminb nofiro huic argu-
mento rcfpondcrcr.
JB/ivir pube tenus. legunt, Vir tenus vmbilicocfl:, quam
voles, requitorleftionein.
an quod nchis tnfita virtus. Cicero i. Tufe. Platonem in Ti-
tfi cerebro &n maeo Iccutus, 6c Anftoteiem in 2. De animo. Principatum ani-
tn tarde» mi aiteflc in capite ficut in arce fumma ira vcib dc cupiditas
locis dircluracrilla enim in pedore, haec fiibter praecordia Icdcm
habere dicitur. Galenus in lib. Dc
Hippocratis 5c Pla-
placitis
tonis, m
cerebro pofuit Ipiritus animales, id eftjimaginaiionem,
rtiemoriam.lcnrun), motum, 6c intciligcntiam; facultatem vi-
talem in corde , naturalem iniecore , dcquoexiftit nutritio 5c
generatio 3 quae tria funt non partes , fcd facultates & vires dc
vnico animo cxiftcntcs, qui vt feipfum rnoucat ratiocinando,
irafccndo & concopifcendOjVtiturcetcbro.corde & hepate, quae
tria funt inftrumcnta fede ck loco diftinda. QjJod itaque Ai-
ciatusait nos habere virtutem corde orientem , & cella verticis
arce fedentem, animum fiuceam anirai facultatem quae raiio -
nis eft mteliigit,quae vitx principium a corde, mentis vero & m-
telligcntiae a cerebro habear, vclfoitafie ad veteiumquoiun-
dam feutentinm , qui animi principatum in corde fiatuebant,
vtEmpcdoclcr.-alij in cerebro, vi Plato & Democritus, Pluiarc.
Dc placitis 4.C. 5.
celfd verticis arcefedet.'] S fummo 5c
praslfaiui Principem arccfummajVtloco tutiori, (edente.
Hinc caper, ejl
"]
In fiiperioribusdidlum cfi , hircum libi,
dinis efie lyrnbolum. 5c concubitu fit generatio. Vidc Macrob.

cap.S.Saturn.i.lib-
vt volucres ,fquarnea hrutay feras'] Animalium eft diuilio:
y
genera. funt enmi atit acfrea,vt volucres aucsj aquatilia , vt pifccs terre- ,
na, vt hornines &

bruta omnia. Huc confer principium 1. Mc-
lamorph.Ouidianae.
Cordi alij jophtan,] Id eft,rationem menfem cuius fedem & ,
incapite bona Phdofophoium pars , quidem eorum qui &

mcliof is notas putantur, dic volude. Lege Opificium Dci La-
dantij.
Inferiora modtu nec ratio
]Inferiora bclluina plane funt,
\t ira &. appetitus, quae UBicnfupcnori animi parti, id^ftipfi
mtinu
:
AD EMB I EM A XCVIll . AND. AICIATI. 3^9'

mcnti dcbenr.nificnim in motus imperium obtineat raw ’
fubiici
t'o,<luid imcr hominem & bcllnam putabis intcrcfTc?
AD EMBLEMA XCVIM.
OLEBANT veteres F^)rtunam ipLim itacfHngere, vt mu-
S lier cllct qus At Mercurium itudioforum ^L^^'*^^^^^
pilae innfierct.
numen cum defignabant. balim quadiatam fcu vndique qua- tatârtesji.
tuoraogulis nitentem tcileram etiicicbant !wc enim modo :
•firmum Budiorum & artium liberalium fundamentufn fta-

tumquecifingcbantjVt quae nullo fortun* impetu poliunt con-
cuti.Slc Bias illcPricnsus omnia fua fecu fc portare pradicabat*.
fic Anrtippus Cyrenaeus ciuibus fuis mandauit vteasfibi pa- ,
rarent pollclliones, quae naui frada fimul cum pollcllbrc pof-

/entcuacarc. Igitur hi mihi fapicntcs videntur , qui periculofis ,
atubus relictis togae ftudia fcquuntur. Haec ipfcmet Alciatus

oratione quadam Ferraria: habita. His itaque agalmatis pro-
politis admonet bonas difciplinas opera diligenti' ampleden-
dasclTc, quibus nimirum fortuitos cafus non temere vel fufti-
nere, vel ctia retundere poffimus. Quofpeftat illud vice Pro-
uerbij celebratum, W)* fua enim
cuiq. ars pro viatico cft. Video carminis buius materiaro fum- - ,,
ptam ex Galeni oratione paraenctica ad bonas artes , in qua fu-

se & oratorio more Fortunae &
Mercuri) lyrpbola diueififiiroa
explanat. Declaratur id vberrime e Plutarchi commentario Dc
exilio. Locum Galeni. vel Menodoti ( vt aliis placet) exoratio-
ne e huc congeBimus in gratiam Pbilologoruhi
r44) r /Sa^^tjbevTfs ol Trv.Xcuih
tb: rii’ ti(^¥o» h cruf*^4X«9 7Tr,^'uXtov ehenxf ci;^-

etVT^ IStbTv TTohlt VZ^t^0dC¥ fixfJP
y
ra rtis 7 u^s
xfzdrev. a/artg K»cai»i)i lsrr»Ai/^{o^ 79
To/V icu(*Xin xivJû/Jtuat «itj?
raTPj^xXix xifîpy^ryimpA^’ f(0tTa rey xvrot oJfiM ^0
<1
*
778» xcer TEif /3<« fi4iôya)f fcuixyim wigi alxiSS ytytsjxivay , §

jn^ 7U 3^x?,a'f,af, chi epbas yiâcrH^tr'^ 'tftv, «th*
TStyr^ti tiu/7cr* C9 vntauTKts td^t^tcsxn argjcyftaiTa»
atrrji (ii^xtas jfi ^ ra-
Z 4 <rBT9 »,
CLAVD. M I N O I S CO M MEW T.
, &e a.i,tc\oyit9
Tjjs «ff 'gT»T»c îZulai, i>jK «(fov vreiKif ii'me
pSts% Tuhîv^.TvcvnîT'^
i' ^t3,ft'4tf'^5TOT' ci T?i to Sana? ^MmKu>.t-
fS4,*ins ttOT^jay^ fo îp€i,t^>'^Toiicpr,ftvZi i^torr y^^harltje h6*
€riuictxi»tWjuii}isiiX^s$,ixoid//CS7reivrt(ivr^ /u>a>tt J'*
cîHvtj y^my,'hiKn>i T ty «(^tA^vTrv»

<ewri^',l5T !5^sA(2^'.Ta tJ;^ 5 €pp«» TPâsuras' ro»
tf.Ti Koyit 9?m «J' iajrarU/j /e^^rot uvFumi ^lAtrui uk^
Ai» tWc4»««/T<s#r«y >t8i(5<r(fc6«i(^cri» «1 ^
•zs^.airâfTie- tiouii(rx<^ £r<i' «^7^,'<rTO IjriieTjwp isk'i v{suuoi-n%of
VJ^viaTS <ruoifiêtivi^%lc». a^trlui A*
«wtS. iri 5 «4^«? kêhpKt ‘j ,
« ûtis
T^TFMVTui <^^(AetTai\a'îoni7zf rt i(^'4 ^fAtmsrvetfrkru-nt » Ts»
Xôo». i(Q-' 0'n e ^ «yTtff Ti* S‘ift T«raa %»il|e^T£ »(55"f45en». i'^fl<5
TS5 33a6riaraf5 aor$ , (poj^^kslX of/slc^s xw Ketjvytutt^ ^5»
l4,i(4>(ponUits 5 kîm-n 4wt6i», cirUi •sii^tw^ki^’
vnfzvoT’ t iik't ;^£/(âiu,efif ,
ei^Jk’ e^pcetuts w ^î^yiztvres hcst-
Tortm* ima p^ctievrctirke ^^»oioii xurii- id cft Ciim veteres dcciararc vcl- ,
ient fortunae iinprobitatem non fatis habuerunt eam pingen-

,
do fiiigendoque tamen erat

(pecic muliebri rcpraefeiuare(quod
magnum antentiae fignum)fed & manibus clauura fecerunt, vt
prehenfum teneret, pedibus autem fedem globofam fuppofuc-
runt; adhaeccam pnuaruntoculistiisqucomnibus fottunaein-
fiabilitatcm deiignarunt. At vero quemadmodum cum , nauis
admodum flud:u3t,ita vndique agnata parum abell
vt procellis
quin pcriclitetur, improbe certe ille praucque omnino fecerit, fi
• caeco gubernatori clauum commiferit ita ciim longe plura :
naufragiajeaqiie g-auibra multis in familus quam in mari acci-

dat, profedio amens lilefucrir qui in ciufmodi cafibus feipfum .
fortunae, ca?c;e Dex, commiferit^ ea enim nullam habet firmi-

tatem S< conftantiam ftolida nimirum Sc expers mentis ell,
;
qux fepcnumcrb Tiiros honore dignos & quorum magna cft ,
habenda ratio, prxtctmittatjlocuplctct autem indignosrneque

hoc quidem conftanti aliquo modo nam Sc quae dederit, po- ;
ftea interdum adimit. Hanc awtcm Deam imperitorum homi-

num multitudo confedatur j nunquam in eodem manentem
locojcb quod balis cui infidet, fit maxime volubilis, quam oh
cauffam fertur in loca quxdam abrupta &pr.Tcipitia)interdum
etiam in mare dctruditur,in quo vna omnesobruuntur qui fue-
rint cam fecuti.ipia vero damni expers dabitur, intcrcaquc fc-
cutc ridet eos qui conqueramur^ a qivbus inuocatur cimi .*
tamca
AD BMBLEMA XCVIIl. AND. ALCIATI, 361
tamen ea tamquam furda nihil auxilij paeAec, £t quidem
cis
fortunae fada ciufmodi funt. N une vero contemplare, qua^fb,

Mercurium fermonis dominum , omnisque difciplinae opifi* Jl/rnirr/o#
cem, quem contrario piorfus modo exornarunt pidorcs & fi-
dorcs.Iuucnis cft & formofus, formam habens non arceflitam,-^^*^*
neque fuco illitam fed ftatim vbi apparet ea quidem forma,
:
,
virtus animi elncefcit ; hilaritatem oculis prae fc fert- acute in-

tuetur; CIUS autem fedes , cubus cft , omnium figurarum maxi-
me ftabilis,pcrmuliumquc a caiu aliena. Hac ctia figura Deum
hunc interdum ornant, vt poliis intueri cos a quibus coliiur,hf.
I
ian clTc vultu , ficuti & dux ipfc Deus: cui nutnquam fuccen-
1 fcant,vt funt qui fortunam accufant, ciim fc lelidos a tdgocd-
1
temtosque fentiunt. Qî enim cum eonfequuntur, per omnc
vita tempus CIUS prouidcntiafingulan perfluuntur.
Sphaerae fcu rotulae Fortuna infidet ad eius inftabilitatcm fi-
gnificandam. Etqindcmqua: primum Vortuna dicebatur a
Vortendo, digammi mox mutatione in F ineram affinem, For-
tuna rocnaca cfi::cuius nimirum praecipua visfumma imis eo-
niifccTc, rerumque inducere mutationem. C
rtjfhir A Fortuna.] Fortunam rotundo lapidi infidentem purtunacm

pinxcrii^ veteres, quo eiusinfiabilitatem defignarentj vt pluri- i»ftdcatirkh
bus verbis docet in Circulo Pierius. Lege 3 .Diuinar. inftit. La-
dant. 5c Auguftin. in ciuitate Dei 2. 4. & 7. libris potiffimum.
Hic porro Iphaeram pro quacumque re volubili rotunda &
vlurpauit.
cubo pe tnfidet Hermes. ]
Galenus in Oratione quam proximi
citaui, ad artes modo eius cftj ait Mercurium Orationis
(
fi v*t
parentem, & artium omnium audorcra in aliam effigiem^

•
quam fortunae, effidum ede a veteribus tum pidoribus , tutn
,
i ftatuanis. luucnis enim eft forma confpicua , non tamen fu-

catus, fed natiua quadam fpecic in bafi quadrata , quae firmi-
tatis & 'labihtatis notacll, &c. Idem fere Pierius lib. Hiero-
.^^'yph.39.
Hermes.] Herma a Graecis ponitur pro firmamento j ait Fc- "
ftiis Vnde Mercurij nomen inuentoris, vt putabant, firmae
:
orationis dudum. H].c autem apud Feftum ( obiter admoneo)

/ firma oratio eft padum fcu ftipulatio firmiftiroum Juris vin-
,
rculum , vt didicilic me memini ex GuliclmoForacrio, Anic-

i ccftbrc Aurelio dodilTimo.
i Aduerfus vim FortUHA eJLarsfaHa']
I Ars hominibus eft mfel.r.tatis portus. Nempe lua
Kuiquears pro viaiioo cftr Idem illud, Tjbgjjiivit» tv^nm %
CLAVD. M I NfO I S C OM M E N T. '
Meminimus cx TuIJiopro Archia^naturam finefJo'

ttuii4 commendari, (]ui 5c ipfcaufc malle naturam finedo^tri-
sia^quam fint natura dodrinarp. Sed bonus ilic artifex caufli^
lux ferun. Tavmen certius cft quod arte perficitur quam quod ,
lisatura.Sic non idem iudicium artis & fortunae namibaouua ;
n-s ^ rs cf,[ a - Fortunam fedantur 5c cafum ingenia te-

t
meraria» artem » dodnnamquc non nifi cordati ac prouidi ho-

uimcs. Itaque vidcn feliciores ac tutiore in ftatu qui a libe-
ralibus artibus prxfidium quaerunt, quam quia mechanicis 6c
iiordidis, fcd maxime
quae corporis laboribus exercentur, &a
cafu pendent,nec nifiquibufdam momentis icmpoium fo-
lantur hominem. Eo de genere coqut , fiftulicincs,auicedi, tni-
uiij, jocul.uores , milites balatrones, lixx, toufores.dc alif fex-
cenu,quiad xenodochia etiam non fponte commeant, aut fti-
pem quxritando vuammifcram fallunt. Sic Fabius Quinti-
iun.lib.io. cap.i. Ia magnis audoribus mcidunt aliqua vi-
tiofa, & adodisintcr ipibs etiam mutuo reprehenfa. atqoe
'stinam tam bona imitamcs dicerent melius, quam mala pcius
dicunt. Hxc ille. HaiÎenus Fabius. Sic ego ciim primum ad
acadcmiain Parrfinam vcnilTem, ad capiendum in^niicul-
lumôfTcndi longe multis fimuhatibus Dodores laboSlkc , fcd
<orucF> maxime qui Ramiftac , & Carpentariftae, quafi fadio-
num nominibus infigniebantur. ^
Thcfialus methodicus audiebat, fed a qui-
bus, nifi lumultuofis & liuore percitis ? Quernus, trium canti-
knarum poeta, & hiftrio Reginae vocitabatur, quam rede, alij
viderint. Cctie nunquam vidi fcftiuioicm , & qui fuis prsek-

Oionibus plus operx Tumeret in falibus locisque infpcrgcndis.
Belkrinus, peregrinus in Philoibphia, alioqui Grxee, reit]uc
pbilofophicx perimus. Et Mafficus , qui Hcbrxum alphabetum
paucis auditoribus , hoc eft vni aut alteri, quanquam publice
doceret. Vox clamantis in deferto, &
venerabilis Bcda false no-
minabatur. Bollulus, boslalTus, 6c cymbalum .icademix vt ,
ohm Appion Gr.imma(icus. mundi cymbalum incclfcbatur.dc

ceteri', f-rcilefilcri patior.
Difce hoTiiii ^rtes, Mutuatus id videtur cx Ouidio i.
De .arte: ^
,
Difee bonm AfUs^moneOt KomMa mucnua.
AD
AD EMBLEMA XCIX. AND. AICIATI, 3^3
AD EMBLEMA XClX.
D
mmirum certa
v o runt,qu 2 vtcoipusbcncconrtitutum,ranum,&
colume confciuani^lic &i animum ipfum curis
viduj ratio
vinumque moderate fumptum jvc
,
in- Duo id vaUm
cxpcdi ut, tudmm
ducemuK
coM-
contra cr pula 8c vinolentia, vt etiam curas edaces

naturam ho-
minis hbetadant & corrumpunt ipfamquc
kneaut em acce-
,
Hic Itaque dclcriptos videas Apollinem & Bacchum.-

lerant.
(f
il-
lum quidem medicinas principem, qui falubn diKta *âtchu* iun*
prtecipiat
quid quamumquclitin victu fequendum vel quid.
fugiendum; huc
vcio,qui vinoloJlicirudincsadimat. Marfil.
Fiemus lih. Devi-
ta caelitus comparanda duos hofce Deos fic copulat: Fratres
,
certe lunt indmiduitjuc comites

Phoebus atque Bacchus; ille
quidem nobis duos potillimiim adfert, lumen
videlicet atque
iyramihic item praecipucduo vinum
, odoremquevini ad fpiri-
tum retreandum,quorum vfu quotidiano /piritus ipfe tandem
Phccbacuscuadit & liber, Philofophorum
eft etiam ea lenten-
tia, (cdiiia tamen ad vitam longam, adeoque valetudinem
cfle
tutandam nccclTaria conft.tuunt. Prima cft frugalitas
, tempe-
rantia, lobricta5(quam modo
oV«,gti.appcIlabamus;)cam enim
cHe matrem fanitatis afleuerant artis mediem
profcflWcs eam :
virtutum omnium domicilium praedicant
philolophi omoes-
viccoscnim icnuis hoc efficit, vtin piimis
valeas bene.aitFlacl
cus 2 Saiyr. Secundo labor 6c exercitatio
.
corporis moderata
oaum cnimvircscncruai , vt rub/gme ferrum exeduur.
Bene
Ouidins, f
Carnis vt ignauum corrumpant ocia corpus-^

Et Vitium captum, ni moueantur,
aqua,
Vtendum exercitationibus modicis, inquit
tantumque
Cato apud M Tui
cibi & potionis vtendum , vt reficiantur vires
no
opprimantur.Tertio voluptas animi
iôncfta & oblcftatio.-cc
mm.nquoeftclor vu.l.s
ua cxh.br.tMr iBct.,,,
facili molcftiisa.,eri,ur.
« eo
Viroquefumit. Q..ara,ioneAnft.
4 .d
ta!e
vitam beatam m ».ta tranquilli
Nntui
3 »4 C t AVO. M I NOI S COMMEMT.
Natus Vier tfuelouis.] Poct« quos impense inudant, a Diis
genitos dicunt. Nempe Sc principes viros , ac illuftres pro Diis
habuit paganica feda , quae quicqijid admiraretur , aut ma-
gnum pridicaict, Deum dicebar. Multus cft in ea materia La-
disvims eloquens vir faneque Chriftianus', acutior Arnobius,
,
pergrauis Auguthnus libris piionb. De diuit. Dei ,cxadus tu-

hinus martyr, aliique plurcs , de quibus quia iam in fuper ori*
bus, ad aha propero. £x Florido, poeta vetere hi celebrantur
numeri:
Su Ap&UOf deinde Lther^/ic i/idetur ignifer,
Amhfunt creati profati^ ex ignibus.
Ambo de comis calorem ^ ambo radios conferunt,
,
N ociis hic rumpit tenebras Me tenebras peBorts.

tener atque imberbis vterque.] Sic Tibullus Eltrg. 4. lib.r,
Solis sterna eji Phoebo Baccho^} iuttentus.
Nam decet intosfus crtnis virumque deum.
De Baccho & Apolline plura in Syntagmatib. 7. Bc S. Gyralds

Deorum hiftoria:. <
ûerh Latona tulit,]

Apollo louis filius cx Latona in Delo
Infula vno partu editus vna cura Duna, medicinae vfam primus
«radidit. Ouid. I. Metamorph.
SalHste,^c.'^ vt illud Homeri Iliad. e».
verborum hacc formula fdlcmnis fuit in Hymnorum epilogrs.

quem tulit Semele.] Bacchus ex Semele louis filius , vi fu-
pcniis explicatum cft in ftatuam Bacchi.
Numine vefro. ] veftro beneficio.
Tuvino curasP^HoxAUmi \
Caras edaces dijfipat Euhius,
Bc Tibullus I. Eleg.
Bacchus agrie ols magno confeâ Uhore «
PeBora,trt/iitU dijfoluenda dedu.
dilue.] tolle, aufer.
Vt knto accedat, (^c.] iîjjjeitfpcriphraftiea.
AD EMBLEMA C.
Vififutudi.
H oc referendum ridetur ad quafque temporum & an-
norum vicifiitudines, vel ad ca qujE fuo non alio tem-
pore IbUm clTc tempcftiua, quorumque magna ris cft, fi fuo
tcro-
AD EMBLEMA C. A K D. A t CI A T I.
tempori vfum accommodemus. Rc£t^ Ouidius:
Ttmforthus medicina valet y data iempereprofutU:
tjf data non 'apto tempore vina nocent.
In hanc temporis quafi cyclicam vari^ varia lurerunt,

quae huc non piguerit 3 rcribcfC,cac]ucpouflImuni, quae maio-
rem cum hoc Alciati tctrafticho aflinitarcm habere mihi vi-
Lubensenim praerermirto Horatianam Odam 9.1tb* i*
dentur.
& feptiraam quarti.Outd.ad Pifoncm:
Cejfat hyems, madidos ^ Jiccae vere capiQos:
Ver fai$t afiates, afiatum terga laceît
Fomifer auitwtnw.nehaiiscîirue (^vttdis.
Idem primo De lemcdio amont;
Poma dat autHmnHS.formofa tfl mejjlhus aSias'
Ver prahet flores^ ignadeuatHt hyems.
Et Tiiftiurri quarto:
' Vtn priHS Hores , eflanumeraUs arsflas ^
Poma per auttimnurn , frigoribus/^ nttuu
Claiidian. dc fine Vcrcnenfi, qui nunquam pedem limine fui
tuguiioli extulerat:
Frugibus alternis, Confuh cempntat attum:
Autumnum pcmis,ver flhi flore notat.
Idem condit ager (oles, idemt^ reducit:
Metitur^ fuorufticus orbe diem. ^
Barthol. Anulos m Poeli pida, ad hominum magnique mundi »
perpetuum &
seternum curfum ingeniose traduxit:
Ver âflas, autumnus, hyems ^ha quatuor annss
Sunt tempeflates orbe volubilibus.
^jsatuor atates homo fle habet integer aut,
ûf puer, hinc iftuenk, mox vir, (^tndefemxt
JEtsrno vt fimilis mundo renohiio vita
Nos itidem Aternos arguat ejjs homines.
Temporum anni quatuor alia cflc apud alios fymbola nemo
nefeir , vt veris ciftaflorum, quia vere cua£Ia florefeunt tev-pcrtim
,
j
ci
flavero fpicis referta aeftatem refert apud Eufebium.
, vt cft
copix cornu vuif & pomis plenum autumni cflindcx hruti :
• nicnlaapiid ignem parata hyemem (ignificat.Huc prouerb. Vcc

t hyemem fcquiturj & varios focos Hieroglyph. Picnj. Idipfum
I:
an Seneca, Epiftola quadam ad Lucilium difcipulum: NuUius
I
rct finis cft fed in orbem ncya fiinr orrip*^ ,
I i^r. d*f f jMrfrm , x flnajja flHtfimaum

I
fliiitajimmnri
!
quje vetC COmpefcitU f 1 OOLaiA
^
I
»anfimntvtreuertanfur.
/«-
l
^66 ct AV D. M I N O T S G OM M E NT.
frigitlfi.'] Auisa frigorcditâ vt quibufdam placct
, : dequt
FriiUla.
AriftotJib.8.cap;5.Dehifl:. animal.
vere nouo garrula hirundoredit.'] Onid. Faftor.t*
Hirund»,
<-^dn verii ^r munem venit hirundo?
Diciiur &a Sappho ««J' i'», veris nun»
cia blandiloqua lufcinia, cliadagium V''na hirundo ,
non facit ver. Lege. Pierium lib. 12. Hieroglyph. Huic fimilc
adag. Audi Chelidonem j cojôbd hsec auis pramuncict vens
aducntiim. Hirundines plufts a mari conuolantcs verni
temporis indicium elfc docent au£lorcs Sc'il Ciconiam etiam
.
reperio veris cflb notam. Ea enim aducniente hyeme mi-

grat in regiones calidiores, vere nos inuiht. Sed nonnul-
li addidere in «(latis pi£l:ara,quia conftat efTc ex erraticis ae (la-
tis. Adhacc Miluius ciufdcm temporis verni ponitur indi-

cium, quia verno primum tempore apparere inopit, ccrtuin-
que fit eius nuncium Ei aui nomen Urit» ab aduenni.
.
&
quod magno rufticorum pauperum defiderio cxpeftatus ac-
•cedat.
adueniffe hpmem.'] ApudHeGodum Cornix habetur pro
hycmis Hicroglyphico. fejgrsr eiîâfiivi! hctxiô^ct
cacttlus.'\ de quo in fiipcrioribus.

Indicat aîatem cuculus. ] Tribuitur hoc etiam. Hirundini a
Philemone Comico;
« h hirundo «(late nunctar,
6 mulieres, (cd Afil-tophanis interpres Equitibus hoc citat, fiet
Noua hirundo veris cft initium,

fceduUs.l de ficedulis etiam alibi.
AD EMBLEMA CI.
Nefitrit vtA‘
Ur, H o M E II V s inNeflore fenc cloqucntiffimo & confuirif-
,
fimo;typum fapicntiae repraefentat: cuius patera geminis

fundis, argentei, clauicuhs aureis, quatuor an(is , fub harum &
qaa.quc fedens columba, caslum dc pulcherrimum aftrorum or-
natum fignificabat.Nam cratcr.cui fit color argenteus, clauicu-
lis aureis, caelum refert puriffinium , &
ftcllas aurei coloris.- co-
lunnb* funt Pleiades; duo vmbilici^ vtraq^c yrfa. Hoc igitur
fcheinate adronomiam tacite commendabat ,
quam quidem
folus
i
AD EMBLEMA CI. AND. AtCIATI-

folus fapiens ?c apprime excrc:tatus, ingenio poteft aflcqui , vt
folus Ncftorfiium poculum manu ferre potcratv De huius ar-
tis exceilcniia plura repetere licet ex Plinio variis locis, fed potif-
firmim cap. 57.lib.7. Cererum Homeri interpretes memorant
Neftorem, quamquam fenex admodiim ciret, poculumfufla-
hfrc,cui'n.ca?tcii iuniores vixa .mcafa tollerent. Sic habet HO”
nicn locus,*
a» û »( ^
tsf’ yeîjf «,A<S^'KTi hoCcU,

Vix alij plenum p otetant fusiollere menfa
Poculum at ipfe fentx Nesior facile ahflulit
, illud.
De hoc Nertoreo poculo pluribus Athenaeus Dipnofophitl: ro.

cip.ii. fed maximci3. libri 12. Quaedam non poenitenda? le-
ctionis adnorauit de illo cratere Nefloreo Cornelius Vitellius
Annotationibus in Georgium Merulam.
,ôd gratiis argenti,'] Circumlocutio qua nimirum Nerto- ,
ris 'cyphum commendat a.rhaseria.

fulua columba.] Faluam.aiiream interprctor jnc quis ad colo-
rem fimplicirer referar. Sex columbaedunt apud Athenaeum,
nonquatuordunQtaxat,quaE feptem dici, fex tamen cllcfolent,,
vtNafocecinitinFaftts. Martialis hucalluiitin 8.
Hi duolong£MO cenfentur lêftorefundi:
Pollice de Pylio trita columba nitet .
Ey2r4/««?.3Tribusdiftichisfequentibuscontineturcpinr'.y-
thion, vel, vt melius dixerim, poculi
P/crWflue^.] Columbae rcpraEfentani Pleiadas , numero ta-
men non obfcruato.Nam Pleiades feptem funt ftcllaciuxtaiTau-
tifignum , quae Latine dicuntur Vergiliae ,
quod veris tempore
I
oiiantur.Legc Ouidium Faftor.4.
I
m^naînor^ fera eji. ]y rfam maiorem fiocElicen,& mino. Vtja dupUx,
f TemfiucCynofuraniintclligir,quaeGraccisarftidicantur,r.5nt-
que Septentrionali polo velut axe quodam nixa;, ficarîcocir.
culo daufae, (icque dirpofitae vt refupinata vtraque caput alte-
,
rius contegat: cuius autem caput quae fuperior eft, ad inferioris

caudam contendat. Dc his Ouid.Faftorum 4.
» 'lOuidianumhoc 5.clcg.4.Trift.
Magna minor fera
longo Vfu.
]
Longa exercitatio Ac experientia dodrinam par.at
ccrtiHimam; potidimumq. ad difciplinam aftionomicam lon-
ga obferuatione opus habent.
Bella gerunt fortes.] Collatio cft diilimlllum qui corpo-
:
re fuot firmo. & valenti committunt prcclia atque inter fc di-

micant;
y6% CLAVD'. MINOIS COMM EN T,
micant; fapicns vero rapimr & ducitur ad rerum caelcftiuiti co-
goitioncm. Ars cft longi vfus &obreruationis, quaeque plus po-
teft in rebus arduis,quam robufti corporis vues.
i AD, emblema CIL

pfmtthti
f4tum.
H vi V
dodis. Notjftima
s. Emblematis
i fiuy
cft
i
inferiptio
^\s iittZt quod
,
fumpta cft ex didis Soa n-
adagij vicc ponitur a
Promethei fabula , qui ciim hominem cx
luto finxilTet,3c Mjncruae opera ignem cackftcm furripuiirct.vt
Juicam ftatuam animaret, aegre tulit lupitcr,cumqiic Mcrxunj
miniftcrio ligari luftitad Cauca/um montem Scythiacarperum
& inhabirabdcm: aquilamquccxbibuit,vci,vt aliis placet, vuU
turcm,qui perpetuo cor cxederct,cxcfumque renouarciur.Mar-
tial.lib. X.
Jîaliter in Scythica religfttm rupe Prometheus
AJJidufiim mmio pedore pauit auem, c. &
£ljiid ptr
Macrob.lib.i in Somnium Scipionis,huius fabulae myftcrium
.
Prgmtthtun
CAucaio
exponit. Per vulturem, fiucaquilam ,,iecur immortale tunden-
gatwn. tem, nihil aliud intelligunt prifci illi Theologi, inquit ^qiiam
tormenta malseconfcicutix obnoxia flagitio vifccra interiora
rimantis, & ipfa vitalia indcfefta admilTi (celeris admonitione
laniantis, femperque curas, fi (orte requiefccrc tcntariwr, exci-
tantis, tamquam fibris rcnafccntibus inhaerendo, nec vlla fi-
bi mifcrationc parcentis ,
lege hacquafc iudicc nemo npeens
abfoluitur, nec de fc fuam poteft vitare (ententiam. Plato Dia-
logo Deregno , a Prometheo ignem, a Vulcano artes datas ho-

minibuseiTc tradit. Idem ih Protagora , rapicniiani a Prome-
theo furreptam ait hominibusque communicatam, cuius haec
,
fere verba funt ; Communem Vulcani & Mineruce officinam,

in qua artes excolebantur , clam ingrelTus furatos cft Vûlcsni,
artem igneam, aliamquc Mineruae, qua viuendi ficultasobuc-

nif. Prometheum vatem fuifTe ex etymo nominis oftenditur:
quid fit enim 5c quid notum cd. Is Io-
nem monuiftc fertur, ne cum Themidc congrederetur. S^-holia-
fies Apollonij Rhodij id figmentum retulit ad hiftori® fidem.
Ait enim ex Agrcta nefeio quoferiprore rerum Scythicaium,
Promethei cor ideoabfumi ab aquila, iuxta poetarum com-
menta, qudd fuasn regipatyn fluuius (cui nomen Aquila) fie-
.
At> EMBLEMA CII. ANI). ALCIATI.

qucnti cluuione corrumperet. Cum vero Kcrcuicj quibufdam
foffis Buainm aucrti(Tct,cx eo faddjVt diceretur aquilam abe-
gilfc.ac Prometheu Iibcrafle.AIij fccus tradunt, Piomcthcurrt
nempe cum prseftare non poffei incolis Scythicis quibus p/ae-
crat.ca quae ncccflai ia efl'cnt,ob inundationem fluuij Aquilar^
in vincula conicdum , neque folutum inde , donec Hercules
fluuium in mare deduxillcf. Quseda funt apud Aphrodifaeum
in problematis, perdofta fane &. .id mythologiam pcrtincmia/
*
Cicero in Tufcul. Prometheum ait virum quendam pcrCpica*
cem appnmc veriatum quas hotni-
fuiflc.dc in rebus arcanis ,
nibus communicaucrit; huic loucm iratum quod veritas iit ,
profundo demerfa Videatur. Iccur autem ab aquila exefum fi-

& curarum ardores , quibus vel pruden-
gnificat follicitudines
Tiorcs irretiantur ,
quarum vinculis cum fe conantur expedire,
in alias molcftiores recidunt. Fulgentius in Mythologico.non
ab aquila PronJethei cor , fed a vulture corrodi tradit j idqtic
perbelle interpretatus cftrcui videtur afrcniiri Petronius Arbi«
ter his hendccafyllabis.-
Cur vultur iecur vltlmum fer errat y
Zt peBtts trahit, intimus^ jibru6 'i
Nen eft quem lepidi vocant poet^z-y

Sed cordti mala linor atque luxui.
,
Hic auteconuertitur fabula, vel in eos qni diuinaPhilolciphlai

myfteria nefeio qua mente fubtiliiis conantur indagare ; vel in
eos,qui naturali iudicio, fidei Chriftianac oracula coplcfti, vel
etiam ipta arcana diuina( quae Icrura ri periculofiffimum efl-jVt
i
.
quid plane ) difcutcre,dcq IIS Iramano fenfu alkpjid'
ftatucre Ic pofte putant ad quae certe humani ocuh caligant; vt*
noftuac ad lumen folis diurnum. Proinde Sapiens Proueib.zf,
Qm ferutatur maieftatem, opprimetur a gloria, qubaiafpc-
£tat illudEuripidis.-iPip^jft» ^'tv.ror i
3
e{\, Morrilctn.
non decet altd faperc. Scitu digna funt illaArnobi} lib. 2. con-
iraGcnt. Qâe nequeunt fcirijncfcire nos confitemur , neque
ea coquircrcaut inueftigare curamus, quas comprehendi liqui- m futurorum
difiimu non potre,quamuis mille per corda rufpicio fe por- ccwnônr*
eft
rigat atque intendat humana. Etideo Chriftus cum morta-
lium feirer caecam efte natura", neque vllam pofle comprcht‘n-
dere veritatem pofitarum ante oculos rerum, pro compertb
habere <k cognito, quicquid (ibi efte fuafiffct, & prorfus fofpi;.
eronibus hacfitarc.litigiofas fercre arque intendere quseftionesy
omnia ifta nos linquere & pofthaberc praecepit, neq. in icseas*
.qusefint a noflira procul cognitione dimotae , infruduofaN im*.'
a mittere
/
170 CIAVD. MINOIS COMMENT.

'
mittcrccogitationes. Et deinceps: Quid eftjnquitjvobisvcfti-
garc,conquirerc,quirnam homine fecerit? animaru origo quae
CtPquis maloruexcogitaucritcau(ras?orbe fit fol amplior an ,
pedis vnius latitudine metiatur? alieno ex lumine , an propriis

luceat fulgoribus luna ? quae neque feire compendium , neque
ignorare detrimentum cft? Remittite harc Deo, atq. ipfirm fei-

re concedite, quid, quare,aut vnde fit. Vcftris non cft rationi-
bus liberum implicare vos talibus , & tam remdtas inutiliter
FtU- curare res. haec Arnob. Addam 5c aliud oraculu Minuti Feli-
j
ci* 0 »««. cis,Romani olim caullidici,qui inOtftauio ita fcribif.Quo ma-

gis miru eft , nonnullos txdio inueftigandae penitus veritatis,
cuilibet opinioni temere fuccumbcrc, quam in explorado per-
tinaci diligentia perfeuerare. Itaque indignandum omnibus, Sc
indolcfcendum eft, audire quofdam, & hos ftudiorum rudes,
litcrarum profanos, expertes artium etiam fordidarum, certum
aliquid de fumma rerum ac maieftatc decernere, de qu.itot
ojunibus feculis fcftarum plurimarum vfque adhuc ipfa Philo-
fophia deliberat. nec immerito ;ciim tantum abfit ab explora-
tione diuina, humana mediocritas, vt neque quaefupra nos cae-
lo fufpenfa fublata funt, neque quae infra terram profunda dc-
lucrfa funt, aut feire fit datum, aur feitari permifium. aut feru-
tari rcligiofumrbeati fatis, fatisque prudentes iure videamur, fi
fecundum illud vetus Sapientis oraculum normetipros fami-
,
liarius noucrimus. Idem ctia Minutius paulo poft hac dere ita
do£lc 6c prudenter Proinde, ait, fi quid raptcntiae vobis aut
:
verecundiae cft.dcfinitecaeli plagas &c mundi fata 6c fccrcta ri-
mari:fatiscft pro pedibus afpicere, maxime indodis, impolitis,

rudibus, agreftibus:quibus noeftdatu intelligcre ciuilia, mul-
to magis denegatu cft difterere diuina. Quamquam fiphilo-
fophandi libido eft, Socratem fapientiae principem , quifquis
veftrum tantus eft, fi potuerit, imitetur. Eius viri, quoties decae-
leftibus rogabatur , nota refponfio eft, Qyoo svpra nos,
NIHIL AD NOS. quod oraculum idem ipfc praefcnfit, iccif-
cb vniucrfis fe praepoficum non quod omnia comperifiet, fcd
:
quod Ita confe (fio imperitiae fumma

nihil fefcircdidiciITet.
prudentia cft.Hoc fonte defluxit Arcefilae, &
multo poft Car-
neadis & Academicorum plurimorum in fummis qu;eftioni-
bus tuta dubitatio; quo genere philoTophari & caute indoli
,
Sitmnidtt poflrunt,& dodi gloriose. Quid Simonidis Melici nonne ad-

datum rtJpQii^ miranda omnibus &
fciftanda cumftatio qui Simonides ciim
dc eo, quid ,& quales arbitraretur Deos, ab Hierone tyranno
qufiercrctur,primb deliberationi diem petiit: poftridic biduum
pro-
AD EMBLEMA CH. ANt). AtCIATr. 57I
prorogauit.mox alccrum tarwum admonitus
adiunxit poftrc-
mocum caufTas tantae morae tyrannus inquircm, rcfpoaditij. :
.
Quflj
>
qayrn innmluio .tardior ncryrrrr puita ,
Mea quoq. opinionc.qux funt dubia, rt funt.

re.inquenda funt ncc rot ac tantis viris
:
deliberantibus
& audac-rer in alteram partem ferenda fententia eft temere
ncauc ,
ani.isinducatur fupciflitio, aut omnis re igio
dcftruatur. Sic
Minurms. Poterit etiam non incommode
torqueri in eos qm'
Aftrolog. ludicun, vulgo nuncupantur
quotu animusquan- ,
tisvagctur erroribus, ahi viderint;
Vel in quofdam Philofo-
phos, c]ui quae abftrufa prorfus atque abdita
Deus ciTc voluit
/crutati funt.-ac naturam rerum
caileftium inueiisvarunt quae
n nobis longe remotae neque oculis
confpici , ne qSe tanm ma.
nu. neque comprehendi fenfibus polTuor.
tamen de
omnium ratione fic difputaran^vt ea quae alTeruerunt, illarum
proba-
ta ac cogmra videri voIucrint,.ait
Ladant. in opifIc.Dcr Fabu-
Jam hanc pertrahat Hefiod. in Operibus;
quam ad rei mita-
tem explicat in procemio hb. vhimi naturalrs
l.broProblcm. Alcxandr. Aphrodif. Lrge
Hilt. Plinius &
Lucanum in Pro-
mctheo.DiodorumSicul. in Texto, Laaant.hb.a.cap
rclcrenda diTputatio nobilis Socratica
n Huc
ex Xcnoph.i. Com.
^
Labant, io 2. cap. i^.Diuin. Inftitut*
PHripnpetisvrigu,] Sacri pratpetis.id

cd.auis diuin®;qua in'
iignihcationc vlurpatur a Virgil.j. ^
ytneidos:
'Et velttcrum Unguit,^
prtpefti omina penna.
Prxpc, au, cm.vt doce. Geli, bb.s.cap.^.
auis d.cur, qu*op: Tra;,,.
portunem auguriis pr*uola,. Blondtis
pr*pctcsd,cia„ qu* ,
nam prsepetere dicebao, anccre.

OuidmrFTe"'""^”""''
oritur magni prapes adunca Uutt.
Bacchis, vt refert in Eclogis Sto-
Dacus. ^
C^TW, tjc-St» noTcr
ad e mele ai a cui.
D »i<ltturconfinii/re exGrreco
I ifM/j tt i n Ksip» typm.
(i k
I
yji CLAVD. MI NOIS comment,

r^ytp w aZ6if o ;^hHSrizF^.
uyt fAn VTS^ vuTitit ro Xw 7ip«i»,
h^îzsriTFruî/mJiÛMrsTîcr^t. idêH:, .
quidem tc perdidit, nunc vero te cera

Icare, cera
Rcuocat in formam rurfum ftatuaxius.^
Sed agedum,nc pcnnastollc peraera, ne lauacrum
Ex aere cadens Icarium facias.
Icare cera olim te perdidit , at mo^ cera
Ad formam reuocat te bene fiBor adhm.
At vero pennoA ne toUe per airajapfu
Balnea ne fiant nomink Icatij.
Aliter: Cera vitam prim ahfiulh hare^fed num

tibt
Te cera finxit denuo doBa manm,

ImmotOiUtûidum feruato per aera pennas ^
Balnea nefiant nomine clara tuo,

Icari fabulam prolixe fatis perfccutus cft Ouidius cftauoMe-
tamorph. &
fecundo De arte. Mcrainit 6c pluribus aliis in Io-
ci5 ,totamque narrationem, G vacat, repete ex Diodoro Ssculo,
.Jfirtlogi- lib. 4 Rerum antiquarum, cap.i 5
. Id autem torquet in Aftro-
.
vtnitoi.
logos quofdam falfarios & impoftores
qui fupra humanu ca- ,
ptum conantur aliquid quaeq. longiiGm^ abfunt ab ingenio

,
humano, vi mentis, & artis experientia fe hariolari poHe pu-

ta nt.Rc<51era ne Ifocratcs dixit in orat, fii» at-
ra izs^ysiacmeif chi'nîTS^5û<nm «Vr Diogenes ciim mente
ogitarct Philofophorum, virorum politicorum, medicorum, &
cius generis aliorun», in hominum focietate fundiones ,
dice-
bat homine nullum aliud Gbi videri fapientius aut abfolutius/
Cum vero contemplaretur aftrorum infpedorcs .diuinatores
tk conicdores, clare pronunciabat nihil cG'c quod Gbi videre-
tur homine ftultius &
ftolidius. Attamen quotus quifquc esi,
ejui non hodie plus prope fidei hariolis iftis coniedoribus, &
quam facris oraculis habet ? quis no ex fua hora fuorum cuen-
torum feriem trahi 'puiat,& rede fida ac vitia Gderibus potms
&ftcllaru curfibus, vt vocat, quam Gbi aferibit? At haeefigmen-
t 3 ,vcl potius deliria, virfapicns ficillimedcclinarir, ipfaq. po-
pularis multitudo portenta harc rerpuere occeperit , G tandem

fucum agnouerit Gbifadum. Hanc coniedorum dodnnain
omnem damnatapud Gellium i 4 .cap. .Phauorintrs.nam aut i
aduerfa fore dicunt(ait illc)aut profpcra: G improfpcra dicant,

& fallant,mircr homo fruftra timendo Get.G vera rcfpondcat,
caque profpera non Got.iam inde aliiquis milcr ex animo erit,
i^ntcquam c fato fiat.G felicia proniittant,caquc Gnt euentura»
tum
AD EMBUM*
CIM. AKD. A t c I A T I. 37.
tumplaneduotruntincommodaniaro&cxrpeaatiofpeifuf.
pcnfuro fatigabit , &
fututum gaudiifruflum fpcsiam
deflo-
raucnt. Eleganter Aflius poeta Te nihil
credere ausutibusdi-
cit.qui aures retbis diuitant alienas,
Tuas vt auro locupletent
doinos,nulloquepa£fo huiufmodi hominibus res foturas pr*
fagientibus efle viendum.Cicero ad
finem 1 .de Diuinat.Nunc
Illa telfabor, me non fortilegos
neque eos
, qui qusftus caufa
nariolcntnr,nc piychomantia quidem
agnofeere.
on hcibeo denique muci Marcum
augurem,
K
on.vicanos har ulices, non de circo
aRrologo),
Non Ifiacosconieiiorts, non interpretesfomnuim.
Non enim funt aut fcientiajaut arte diuini^
ij
Sedfuperflitioji vates,impudentes^ atioli:

uiut inertes, aut infant,aut quibus
egeHas imperat:
^îfibi femitam nonfapiuntâherimonHrant
viam^.
^tbtu dtuttias polluentur, ab iu drachmam
ipfi petunt.
De hu diuitiisfibt deducant drachmam, reddant catera.
Atque haec quidem cx Ennio. AftroJogos
&
fatidicos ciurmo-
di qutfe deo plenos fimulant.vit
Paulusp.fentcntiarum looui-
lur.kd maximequi alienam mortem prtenunciant,
non fccui
quam patricidas enfecrata eft antiquitas
omnis: itaque & ma-
Ichcidiaiobfacinoiummagnitudinem. Vitellius,
rteilapud
Xiphilinum.cutndiem ptatdixiflctaftrologis.
quoexcederent
Italia, twontra.noftu '
praEfcripferuntei diem
dum cl.ct & intra illum diem mortuus eft, quo ei morico-
;
Dione tefte ; forte
non fato, fed propter vaticinium. Ergo citm
farpe alias imoe
Mnti^bus Auguft^ Tiberio, Vitellio
intetdilum vatibus^Bc
,
aihematicis fuiflet,nc vllo modo de
cuiufquam morteprte.
dicerentfquod id femper habitum fit exempli
peflimi: & mor.
tis metus fspeipfa
morte dctcrior,aut etiam nonnunqua
tem acceleret) tandem etiam a Domitiano mor-
Cafare Afcletario
^ftologusviuus comburi lulTus, & Largius
Proclus capite da-
pohliceptpdixiffcnt quo die imperator fupre-
tnum V*
i""»* Ti
Eraclarus fefe mihi pridem
obtulit Pici Mitandulani
I0cusex2.lib.c3p. 9. inAftroWos- " Mirmiu
quem videtur vfurpalTc hic nofter: Qui Homerum, inquifpil
eus,allegorice exponunt.per
illam Iî fabulam,
qui fafliiiis^"’
penniscaelo tenuiore fecommittens,in
mare ptsceps datus eft
^“'0'*'^'’’''''’“'*’^“'’'* "‘"''“"«Pi-ofeflionis
1 incSuFftf °
» quibu^M-^”^ 'a'”’ dogmatibus,
ft‘"dfuntprsdiauri, tn pelago;
tuunt me^r-"
fuum "‘'''‘T’
mendaciorum. Occurrit etiam diuinatoris cuiufdam
2 i Angli
—
574 C L A V D* M I N o I S C O M M E N T.
Angli fomnium. Is cx aftris praedixerat Henricum rcptiniutn
ttru vana Aoglorutn Regcm (qui tum regao piacciatj co anno cxtin-
fradtai», ûm iri. Rumor ftatirn ad ipTum delatus eft. lubet itaque ho-
minem ad fe vocari: a quo Icifcitatusfcrturâncx aftris certum
ahquid pofiet priecognoki. Innuit. Sed tune, inqnit Rcx,eius
artis penius es? (k eiVe rerpondit. tam Rex, An ceno coniedas
tnchociplbarinomofituiufn? ficefleait. Dic ergo ixiihi, Rex
infeinvbi tu futurus cs his fellisnatalitiis (inftabat emm nata-
lis Domini dics) nam & hoc forte tc non fugit. Ego, ait, cum
ixieisfimiliaribus & domelbcis laute mc vifturum l^cro. At
certe, ait Rex , ai tistuae fum petilior quam fis ipfc: nam fcio tc
futurum in cartere. fimulquc hominem in vincula comici lu-
bct. lilic vbi lam fatis diuinandi calor rtfnxifia, curri tiludi-
iniffuscO. Eiufmodi hominum fituitatcm acerrime pcrftiin-
gunt Bafilius oratione 6. «V Eulcb.De praepara-
tione Euangelica libro 6. 6c Picus Mirandula in opere ex pro-
feflb in nugones eiufmodi edito. Ad finem pene 4. Comment,
Xenophon idlub perfona Socratis eleganter A: copiose difpu-
quo
lat; fpedant Laclaniiana cx cap.j. lib.3 . Icarium lapfum
Dio Chiyfofiom. oranonc4. deregno ad ladantiam , piinci-
pum iiiucnilcm populares quas defe concitam opiniones
St
tranftulit. Quadrat hoc Horaiij, 1. Carm.

ûidfitfuturttm cyhis fuge a.u&rere,
fors diersim CHmifue dttbtt^ lucro jippone ,
Sed quod fcquitur.rpccialius, apud eundem;
Prudens futuri temporis exitum
Cfiligtndf^tnoê premit Detsif
Pidetef ji mortalis vitra Pus trepidat.
Meminit Eunapius Sardianus philorophorum & fophi-
lih.de
Rarum vuis,in Prirco:Q^s,ait,g!oriorosobdogmatum info-
lentiaanimaducrtebar, 6c pennas extendere maiores, fragilio-
resque quam Icari fuciinr, eos feofim cx alto dcducebai, non
ad tnarc.kd ad humum, & humanitatis modulum. Epigram-
ma mihi fuppetit cuiufdam fed anonymi eruditum ianc 6c , ,
niims veridicum, quin vereor nc in noftros quofdam principes

quadrant, Ita fe habet carmen;
Cum co demiorem princeps audaculas, amens
Confulit,^-* qua Jim fata futura rogat.
Sceptra manent inquit, u regia,
, ecce parenti
Maior erts: Qlatio verius ore loquor»
Credulitate ifia fallaci captus, ad arma '
Currit ^tnexumm teccus at iUefuum,

£t
AD emblema crv. AND. ALClATl,
t4 cum #75
^
vate fuo cectdit.fed di^^ttre cttfu^ ^
Alter vt is Phaeto», Ic;tru4 ijie
fuit»
Debemus aliorum periculis fieri
] cautio-
res & maxime iftucellfapere,
<prudentiores:
^ umducno
dumafeno
datinofapimus.PobhusMimis:
Ex vitio alterius japiens emendat fuum.
AD EMBLEMA CIIII.
cxiit aucupatum. Vilo

turdo in alta
fedemr arbore
(edente compofiiis arundinibus furfum
,
Ipeftabat
incTd.°"‘'"^""^T‘''""“"’
incid ..1 qua morius lamque
«dormientem
pr* dolore vitam agens
,
. dixit
Ah.almn capturus ab alio miferecapior.
Huiclimile eft Euii
gramnaaAntipatii Sidonij de Alciniencaucupe.qui
ciim ar^cu
'f’''“'"‘*®'''^'^“sadipradeintc-
tii/rmi^'""
Tof im autem carmen
nit. "'"'T
cft profopopeeia:
^
« 4^?^ <c
lfv»a)9
îpuotrp-h-^tmr^ Prototypus
^
$t-sx>9ie&rysîof.
Emilemeti
xSKcc tjtwi»®»
UAKtfB^nsvTVisat Af'^9'd7m% nip^-
(At TisJrjrBip,
o-tpupi» t;:i^ha
^
T cêsffze ^tKev
r;*’ dfs rd Ktuosei^,
vtcnmque Latio reddidimus:

Qui & rturnum & rapacem arcens
prius ego
A femine altiuolantcm & Biftoniam
gruem,
b cono fundae tortilia brachia
intendens
Alcmenes [ego] volucru arcebam
procul multitudinem.
h me quadam vulneratrix iuxta talos dipfas vipera.
^ mandibulis amaram immittens
SderÎT,!! bilem,
S«le[me]pnuauit[ideft,me,ntetfecit:]ecce n
adiethera
•pCCt3 0S
^
?edibus non videbam malum obuolutum
^t fiurnum la^ts fementibui ante, rapacem [ id cfT ^
pTo-
"
altiuolam BiUoniam^ gruem,

xttnjis mambus, bubuU^^ in verbere
funda
abigens ipfe procul volucres-,
^flfgttpedtbtisferpms ium vulnera dtpfu
a 4 Letlid
jyS CtAVD. MINOIS COMMJNT.
Letlnifero^ nigrum virw ah ore vomit.
Me% dat ipfemci,ftttentui dum fidera JpeSlOf
. Nefcim exitij quod foret ante pedes. j
Gui conucnit quod dc Thalete krtur qui dum noû cxlim ,
contemplaretur, m ferobem decidit, quod ridens ancilla

mtriv uyftZviTa M
tt^vu soxozrei. Itjalif
tribuunt Anaximeni. Gabiias in tecraftichis idem fcribit cu.^
iushaecrerba:
'zJôxtfrZi rg u^âx 6 Z3-(^
® »Vt^ AsAjjfiiWr frfegtp^sa^^Tvpfet J'e 719
«Jin9r«g(^55^vfln7j,moT’ V^jj A6p&»,
\h %)savei>,lii^'nig, rlio ylu! k ^\ezs'eig>
.AftroUgonm Taxantur Aftrologi qui ciim ca2lcftia,id cft , corporuc fupe-
,
rt^rthenfi».
fiorum infpcdioaem fc confeitan putant , ea tamen igiorant
qux propius lunt admota:curnquc priefentia fere ignoent,fu-
turorum fcientiam habere fe gloriantur. Atqui, quod Iindarus
habet Oiymp.T2. t i*i»\ovT£<i 9 yi defi:,ob-
fcurae funt admodum &. caecae futurorum cogniiionfs. in cos
Morus Epigramma hoclufir Ic^jidum 5c fcftiuum:
Saturmes procul eH^tam^ oUm c&cui,vt aiunt^
Nec prope dtfcernens a puero lapidem.
Luna verecundis formofa incedit ocellis.
Nec nifi virgineum virgo videre poteff.
lupiter Europam, Martem Ventes,^ Venerem Mars,
Daphnen Sol, Herfen Mercurius recolit.
Hinc facium Afirologe.ell.tHa ciim capit vxor amaHtes,
,
Sidera ftgnifieent vt nihil inde tibi.
Turdoi
turdos, Turdus inter primas a faporis bonitate infigiis.
Martial.hb.i 5,
Imer aues turdut ft quis me iudice certet:
Inter quadrupedes gloria prima lepui.
De turdis Pliniuslibro io.cap.42.& 55.
]
Galeritas, de quiDusPlin lib.il.cap. 57.
Figit arundo,]\lro Csghu hic arundo fumiturrob yfumtoirti
quem faglttis conficiendis praebent arundines, has pro ills ac-
cipi palam eft.
gruem.] De gruibus Adnotandaynec-^

in fuperioribus fatis.
^
doche, quapofuit Cpcciales quafdam aues pro aliis qiibuf- .
cumque.
Dppu dipfada,] Dipfas , afpidis genus, cuius morfu fitis hduci-
ferêns. tur; !k Gr*ce litis efi. Huius meminit Plin. lib. tj.
cap.S.&Iib. za.cap.;. SplinusPolyliiflor cap. 50. Lege bu-
can.
AD BMBLEMA CV, AND. AtClATl. 577
cian. praefatione Dcdipfadibus, 6c Pierium Hicroglypb. i6,
'Exunto qui JuUru rejîcit 4 rf«.] Forte allufit ad verbum Grae*
cum ct/ 59 ;^/«ec :is enim eftcW;^^ , hoc e(l, quam*
quam me non fugiat id tribui nomen pifci cuidam, qui (ica
corporis habitu nuncupatur.
Securtufati'] Id ell, ignarus Se infeiusinfortunij ,
quod (ibi
mortem Ladanc. lib.i.cap. 3 in philofophosrDum
attulit. Stc .
aliorum praecipitium vident^nonprofpcxerunt quid ante fups

pedes elTet. M. Tullius in z. De Diuihat. ridens harufpicinam:
Demeer itpa non infeite nugatur yVt phyfieui,
quo genere nihil arrogantius: citatque illud ex nefeio quo
poeta:
,ôd esi ante pedes, nemoJfeSiaUcdi fcrutanturplageu.
AD EMBLEMA CV.
D extulit ex Graeco Argentarij,quod adferibam:

dvyeiâ rev (rSp^yi^^tfeint foM Emhle^
^
matk»
)(iê-tXiorTfiet4> uttop^tZfTu 3iei*f
cs TU u , u7
'
IviuvettTTiXbûd'' Uf>t<piT(^XiyÛQAS>
oXljait speinTui id cft,'

ûid video in gemma hac? amor efl^ auriga leoni
Infidet, ^ firente ora fuperba regit»
Vna manuifagro cadit, moderatur habenas
Altera: nulla magisfigna placere queunt:
Sed metuo immitem puerum, mortalibus agris
ûid faciet, qui fie corda ferina domat?
Contemplor ineuitabilcm in figillo coclato Amorem^
Manibus leoninum qui moderatur robur:
Qui hac quidem manu flagellu ad ceruicem jilla ycro frcnof >
Dirigit:multa autem circumflorct gratia.

Horrefeo homicidam. Nam qui feram etiam domet
Atrocem, neque imbecillibusignofcct hominibus#
Indomitum JpeBo caelatum in gemmula Amorem,
ûi mantbus fdui coUa Leonis agat.
Vna manus flagrum capiti, tenet altera penos:
tinum pueri gratia multa genas»
^ S Hm
,
^7^ (bLAVD, MINOIS COMMKNT.

Hhc procul, h'mi^ homicida .feras qui perdomat iiiasy
Vel magis infirmos perdomet ille homtnes.
Lucsan.in Deoru Dialogis. Conqucrcntcm cnim
Kac rcfpexit
\ cACicm apud Cupidinem tilmm facit, Sc fibi nonnihil refor-
midantem, ne propter fcclcraquamplurima leonibus tandem
iMiurdiacM. obnciatur^cui puer Cupido; 9-<«pp« wTjAsjfiJJ» «»-
litti twKvetZcii intret risstte-
IA,m (rct[i}sny ^rlu/

ic ra (&t 5 »;Contidc matci^leo-
iiibus cnim ipiis la familiaris fum faffus, 6c iaspcnumcrocon-
fccodi eorum tciga, 6l apprehendi fubas êquius more infi-
densillbs agito ; vero intcrim mihi caudis adblandiuntur,
lili
sc manum infertam ori receptant, lambuntque j deinde mihi

reddunt innocuam. Hoc quidem fchemaic fatis oftcnditur,
quanta fit amotis vis , qui dc fortillimis etiam & fcrociflimis
lesoitsfdt. triumphum agat. Leonum cnirn nomine fignificantur viri
graues, & aiioqui fandimonia probitateque aliqua infigncs.
Leones autem amore furere notat Plinius 8. hiftoriae mundi,
cap. i6.& Ariftotel. hiftor. animalium lib. 6. Sed non poflum
conniueniibus oculis tranfilirc, quod feribit Piutarch.in Ama-
torio etvâninf 'a»
: flgS»
^ tis rlou
yc«ift/»t3»/7T». woe
uoTo xeiVTuô^v ^ »;9A»or,lOT«T«7a» dvâ-

ro^»r}^(n^noosf/%9!i, idcl\ Non. fum ductus admiratione a
quibuldam veftrum in condauia viroru ab , aliis in gynaeceum
trahi amorem, ingens ac diuinum bonum :
quandoquidcrn
tanta fit vis,5c tantus horioi amori exhibitus ,
vt a quibus om-
nino expelli dcbuc/at &
oppirmi, ab jifdem augeatur pras-
dicetiir.Scd haec videri non fatis apetia poffunt, nifi exemplis

illofiicmwvêlian.i 2 Var. hift. narrat dc Dioxippo Olympiis
.
vidore ciim pugilum more Athenas eques introiret magno

popuii concttrf\i , & alij rerum aliarum quae in eo efient appa-
ratu, pulchritudine caperentur, ipfc medio triumpho conicclis
oculis in njulierem quandam formofilhniam , ab eius afpcCta
non potuit abduci; quin eti.Tm vuitern faepe mutabat, vt facile
appareret eum telis Cupidineis faucium iam non fui fuiffe ,
compotem, quarnobrem Diogenes Synopenfis ad populum;

En, inquit, pugilem veftrum magnum vt a puella configitur.' ,
quali dixiflct, turpe cfie qui viros vicilTct a muliercula fiiperari.

Atiocularis ifte rcprehcnfbr ignorare fe fingebat quanta fit
timoris vis, quaniquc efficax pulchritudo fotmaq. decens cor-
AD EMBLEMA C V. AND. ALCIATI. 379
poris, quam non temere Socrates cx»gui temporis tyrannidem
appcliauit: Carneades,rcgnum quod nullis fatcllitibus egeat.*
Plato, naturae priuilegium. Confero huc PropertianUnatituci,
Eripitur nohU iampndtm chara puella, (^c.
quo loco de viribus amoris in gcnerolos animos, exemplis
hinc inde ductis, nimirum raptae Heleni, Centaurorum impe*
tus in Pirithoum: Romuli qui Sabinas rapere docuit Achil- :
lis de libi erepta Hippodamia Brifcide; iic enim poeta ele-

^
gans:
Inferior multo cum fm vel Marte vel armis.
Mirum fi de me ture triumphat amori
fipe duces, magni cecidere tyranni.
Et Theba Jhurunt, alta^ Troia fuit.
Plutarch. in Hyperide rciulii exemplum perquam venuftum 5c
memorabile de Phryne pulcherrima femina quae impietatis
, ,
accufara, defenfa ab Hyperide, oratore certe nobili, qui

cft
quod rideret eam iam damnationi proximam , commiicratio-

ne vfus, rti quoquo modo iudices dederet , muUerem produ-
xit IOmedium, & difcilTa vcfte, nuda pedora iudicibus often-
dit.Qui mulieris admirati pulchritudinem, eam dimittendam
ceiifucruntêx quo 6c oratoris aftum,&iudicum inexpedatam
milcricordiam.ipfiusque reae venuitatem (id eit te a\tev
loquitur in PhoenilTis Euripideslfpcdanda pro»
ponuntur. Ariitoiclis memoratur didum, pulchritudinem om-
ni cpiflolacommcndatiorem, id cft formam corporis habere
maiorem periuadendi vim quam quaeuis oratio vel epiftola.
Ex eo Itaque ciim aliquis quaereret, cur quaj pulchra clTent,
tam imptrise amarentur dixit eam cliccaci hominis interro-
;
gauonem. Mirari caiAt pollit aliquis fuilTc caecum , qui nun-

quam antea quicquam vidilTer, &
,ûi nunquam vifcjlegr aret amore pueUe,
dequu luuenalis. quiu plura ? etiam in caecorum animis (ubti-
lis 6c peruicax regnat amor .fcd nos haec milTa facimus.de Her-
cule fcribiiur ab Ouidio:

non mille fera , quem non Stheneleius hoSlis,
Non potuit luno vtncere,vicit amor.
Procluiomnc pulchru, dicit houcftu cllc.idcmquc amabile, eo
qnod naturae diuinx aliquam imaginem habeat, exquoto 1^-
X€»,a quida deducat, quod eft vocarc;quia ad Ic vocet 6t
alliciat hominum animos: quam ctia ob rem credibile cft a ve-
teribus, reges eos in primis creatos qui pulchritudine aliis ante-
cellerd^Sic enim Ho5nei us fuos heroas a dignitate vultus ipfaq,
puUhritu*
—
j SO
C L A V D. M I K O I S C O M M E N T.'
pulcbntadinc commendat. Achillem ommum pulcherrimam
iacit.-quamuis enim Nireum nominet ex iis qui adllmm ve- j
ttidencforroofiffimum, tamen ei Achillem praefert. Ita Vir-
gilias de fuo Aenea:
iffennte alios pulcherrimus omnes
Infert fe foetum jienem, atque agmina iungxt*
De Laufo ver 6 ,dcquc T urno hc.*
IStiitu huic iuxta Lau fue^quo pulchrior alter
jSJonfuie , excepto Laurentis corpore Turnt.
His confcntanca maxime funtqua: difputanturab Ifocrsje^
in Helcn» laudatione: vbi fic pulchritudinem commendat, ve
camefle fcmdiuinamftatuat; ea enim fere contemnuntur in
quibus nulla pulchritudo: contra quae pulchta font fufpictun- j
lur ab omnibus. Imo virtutem non alia de caufa cenfet m pre- '
cio haberi fum.mijque honoribus affici ,quam quod pulcher-

rima quaedam res iit. denique alia omnia bona inuidiae Tunc ,
cxpohta ; nullus tamen cftqui pulchris hominibus inuidear^ t

quos potius admirantur omnes, dignosquc hoooreputant:
cumque omnia fortitudo fua dignitate antecedat, a pulchritu-
dine tamen fuperatur.
pujio,^ paruus puer, Cic.i . 'Turcul. in
lib. Platonis, qui inferibitur Menon, pulioncm quendam So-
crates interrogat, &c. Idem pro Caclio Propter nodurnos : .
quofdam inanes metus tecum femper puGo cum maiore foro*

rccubitauit. luacnal. Satyra 5.
pufio dormit^ Pujio qui noBu non litigat.
fcuticam.'] p3,ns\im flagellum e loris fa£tum,a Grseco
quod cfl: corium. Horat.Scrmon.i.Satyr. 3 .
Ne fcutica dignum horribili feHereflagello,

luucnal. Satyr.^.. — rubet illeflagellis ^ Hicfcutka .
Scutica quid non omnibus notiim.crjcwrt^ pellis efl,

fit , forte
vnde fcutica, quia fiat e corio fiuc pelle. Hinc fcuta quia pel- ,
libus operta. Sed habeo penes me libellum membrana delcri-

ptum,in quo praeter alia quaedam , commentarius cfl nun-
quam quod feiam editus tn Satyras Perfii. Scuticam ergo fic
definit Innominatus illc: Scutica erat quaedam corrigia, ha-
bens in fummitate nodos quofdam in modum fabae; de qua
Terent. Haec faba cudetur in me. Haecillc. Hucego proucr-
bium refero: Vnica fcutica impellit omnes. Chil. 2 Ccni.io. .
Proucrb. 65 .
plurimus OH decor. ]
Siccum effinxit Lucian. in Amore fugi-
ti uo. -
cvi. AND. AtCIATI.
Jjt
pn-W^;.] Epiphonema. Dirum, Dei ira natum, Verrius ait
^*«»,('oIucn Jo.fcu d.flbiucndo, fcu
n.hil adeo foluat hominum vel
«w.quod
gcncroforura mentes quam
rtrdi & ignaui amoris confuetudo. ,
ftram (ûi vincere uUm. A maiori ad

] minus.
AD E MB LE aM A CVI.
T> tranftulit e Gr;rco Epigrammate:
Etniltra^sit
I fVt>, f»Kt.
^
t^7wôc^7z>t$iXn,
^ 3" rji ‘j S-îXutIcu/ sp^.

Id clt, Nuiiue amor hianda iccirco arridet ocellis-.
No» arciM , aut nunc ignea tela gerit.
Nec temere manibus Jiorem delphina^ , tradat:
Illa etenim terris, hoc valet ipfe mari.
Ivimus Amor ob id ndet, & placidus cft.
Quia nca habet arcum, neque ignita
cela.
Haud fanefiuftra manibus tenet Delphinum
Hac enim terrs.illa vero mari imperat.
& florem.
Nudus Amor mitis placidis arridet ocellis-,
^ &
Nempe arcu faculis, vtfolet ide, caret.
Nec temere is fiorem manibus, delphin
a geflat:
Ida etemm
imperat , hacA mari.
terris
Legi ahcubi Philoftratum
Cupidini roramconfcrrc.Nam fic-^
'4
«nin""!™” .non ahtcracro.
j«.eap,|l, .r.buuntnt: h.e
quoque fpinaspto
pro iaculisgcftat,
taebu fulgorem; fol, pro ahsdata
a funt denique vtriq. lem- :
>us,colot& mores conueniunt.

Delphinus autem hominum
'^ “"’ "»nq‘">'itntem oftend.c,
tamque & eommot.onem 0fluauum
rTmriuer"*
ibi emollitam fignar vt ,
ocet Pierms.nDelphmo fu
0 H.er 0 glyph. x7. Idviderur^x-
Wclliltc apertius in Hippolyto Euripides;
a mixtXivrrc^^
‘
eCXOTXTq JTTTgSJ, ,
««Tarat/ ewi yziasi, eunp^Tvr

S- ec?if4y^,Uit3-o'vTvf. hoceft:
pennis ornatus variis vndiq.
lilc
volitans alis vclocimrnis vo- >rt«ov
2 namq. fuper
terram, faperq fonoru falfum mare. Quod
. &
lignifi-
s
3 St C L A VD. M I N O I S C O M M E NT.
fignificat omnia fubiici imperio Amons qui nuJus cH:, pro- ,
ptcrca quod hic aft'e£tus debet cilc fimplex & apertus: ridet,
quod obledationem prae fe ferat; biande alpici^vr pcrfuade.u:
nullis armis inftruclus cft, vt cum eo congredi n 5
reformides.
Plura lege apud Athenaeum r5.csp.5.(5c Platon. m Conuiuio.
Apud Euripidem Hippolyto, nutrix Phaedram heram ailoquu
tur,cique amorem ruadet,in quo fi qutd fii viiij , culpam om-
nem in Venerem confert,
(psuri 0^* ot9 eti ^
%huh)it
Viuit per athera ; eftque marino xftu m
Venus: omnia vero ex ea natafunt.
Tax Cufi» Nfc/4C«4w.]Fax Cupidini tribuitur,qubd corda mortalium
adurat, & animos confictat.
Arcum, qui cornutus apparet , cum potiilimum
tenfuscft.
Teja Ventri Altera ftd manuum flores gtrit.'] ro tc po<ô» promifeue
di(At 4 .
poni apud poetas foiemne cft. Sed non clt hic praetermitten-
dum lepidum Aufonij Epigramma(quod iamdiu tribui Vlrg,
coeptum, inter eius appendices etiam nunc Icgitur)de Rofa:
Vidi Te fl ano gaudere rofarta cultu
Exoriente nouo roflda Lucifero. deinde,
Eos vnu4 , color vnue, vnum mane^ duorum
Siderit floris nam domina una Venta,
Terfan vnta honor: fedcelflor ilis per aurcu
t>iffiatur,Jpirat proximut tfle magis :
Communii Paphia deaflderii,(^ dea forti

Tracipit vnita muricis ejfe habitum.
Certe philofophi quidam odorem rofae &: colorem a Veneris
ftclla proficifei exiftimarunt. Qârepoeta Venerem fcrnper
orc loqui rofeodicir. Virgii. 4. Ecloga:
tibi lilia plenis
Ecceferunt Nympha calathis^ tibi candida Nsis

Pallentes violas.e^ fumma papauera carpens,
Narciffum ^
fiorem iungtt bene olentes anethi»
Politianus Eleg. de violis:
Formofe b viola, Venerie munufcula noflra^
Dulce quibtes tanti pignus amoris inefi.
Hortos tutelae Veneris alhgnat Plautus, Plinius item Iib.i9.c.4..
Et quid verear, fretus eruditorum venia, carmen artigcrc,quod
ciufdcm pene argumenti cum Aiciati Emblemate ociose fu-
dimusUdiic habet:
AD IMBIEMA CYI. AND. AlClATl. fSj
Symbola adulantum cernis , 'Rofay TifciSyStmorum,
Non [ane vmm fymboU certa mali.
Nam rof» verna fftt6 non efi fim fentihu4, i dem
Fifcis habet Jptnas intus ^ ipfe fttas,
Tulchra rofa efl, verum lUa breui fit marcida', pifidi
EJlferus êjfe aliqua nec cicur artepotefl.
Praeterieram nefcio quo cafn OuidijilludjCpiftoIa Pbxdrae,
^ûicquid amor iuJJit,non efl contemnere tutum:
Regnat, in dominos ius habet ille Deos.
Seiltcet vt ]
Notiflimum eftillud cx Eclog.io.Virgil.
Omnia vincit amor, ^
nos cedamur amori.
Idem alibi;
Omnia vincit amor :quid enim non vinceret ipfe?
Item, Omne adeo genus in terti* hominumf^ ferarum^, Scc.
Scilicet vt terra iura det atque mari Lucretius initio primi
] ,
libri: Alma Venus, hominum, Diuum fraterna voluptas.

Idem eodem:
mare nauigerum, sus, terras fugiferenteis
Ccncclebras. Et deinde; «>
tibi fuaues dsdala tellus

Submittit flores : tibi rident squora ponti.
Ouidiu*;
Tu fuperos,ipfum^ Iouem,tu numinaponti,
ViBadomasflpfumef regit qui numina terra: '
Tartara quidcejfant?
Et Propertius:
Hic Deus terras fy* maria alta domat.
Qua ratione tradit Paufaniasin Corinthiacis apud Sicyonios
exftare nobilem Veneris ftatuam ex cborc quae capite geftcc ,
casli orbes; altera manu teneat papauerum capita j altera vero

malum; quo fignificarctur quanta Veneris in animantia om*
nia, inque ipfos dcoSjVisefTct.
ad' emblema C VII. ^
X lib.+. Epigrammai. Graecorum fumpfitillud:

ovmeec T arruve* têîp jcyfgy^
ac jry^ nv^sfcttepuc.
Alatus alatum intuitus perfringit fulmen,
Oftendens quod fortior ignis fulmine fit Amor.
liger
^
384 CLAvb. COMMENr, ;
Aliger aUtum fulmen -perfregit: ^ hoceji.

Fulmine quod rapido eft fortior ignis Amor^
Tama vis cftamoriSjVt pfo fulmine concitatior fit,
i violen- &
tior : quippe qui nec ipfi loui cedat, quem multoties arcu pc-
fulmi Poetae referunt quo figniîcatur arr.orcftrenuo nihil ve-
:
mjuperur.
dementius efle neque infuperabilius.Itaquc Grsecis «pdy? orrt» Aj-
dicitur. De quo illud eft diftichon per proropopceiani;
Ferfiingunt, penetrant, vrum mea jpicuU fulmen-.
Scilicet hinc nomen efl mihi vafhtfAuruf.
Qmdamexftant Euripidis verfus apud Stobaeum ,
quibas
Amorem Deum omnium potentiffimum facit ;hi ftint;
tpu 7U c 93 C xQ/!rct
uirupTar J)xi/nov$n/ xjsrspTztrsyi

^
ZC76 euesi^v/^f(^âsitn-fif^ liif,
Gtru oth r
Anacreon; ,
%Amor $m- i 5 4 %ur^ 9 elê

uum domttor.
Menander:
Atcareit^tpums t%uu
Ov^* uvvoi 6 x^TUP ci â»
Z *t)v, £*«»» TrufT uvuyygiS-eiC
amore potentius vtncqueipfelupitcr^qui in cceto
dicit nihil ,
amore coaftus ei obfcquatur. In Troadi-

diisaliisimperet.ab
busEuripidis Helena fa£lum fuum cxcufans,apud Menelaum
maritum , confert omnem culpam in Venerem aqua coada
fit, his verbis:
xoKaî Aicexêios-ut yiiS,
c! T fJSÛ^xOif
«fbjjs 3 fW* Id eft;
Obiurga Deam & fiasloucpotcntlor, qui

: aliis diis imperat,
huius quidem (VencriS nempc)fcruus eft,
Ouidius;
Regnat,^ in fuperos im habet ille Deos.
Hucfacitiliud Clementis c «pa/ttcjr.t/jaiTa t jm-IXt?»-
ftcci «gy«r 7K t&i^<x:4 S 7r^?,vcu>Sei^{$i{ Aehêij. «31^ f J' twuê , i

3
Amorem celebro delicatum fl orentibus ple*
iium coronis;qaippe qui & in Deos imperium obtineat, atque
homines domet. Huc A iigeriaiii od:oftichon, fanclepidum;
I^piiuvt ept' Omne olim calum (ytfertur)calum omne ruebat
gramma Aa- Inter fe fuperi dum fera bella gerunt.
"
:Ltrtani.
FoftH^m Fromm th^rf^^^Mars enfci tridenti
IdeptunMt
AD emblema CVII. AND. A I. C I A T 1. 385
Ntptunta^fortid fuhnine dextrm louis.
At tum vifui Amorfuit in fulgenti^w urrnU^
Necnon Mccenfk Umpade pnlchra
tentui
Triu^tur thyrfo Bromitu Mars
enfe, tridente
,
êptunue fortii fulmine dextra louis.

Sed mirum fuit Ouidij ingenium
ineo afFtftu exprimendo
eiufquc VI amplificanda.-fic enim
2. Amorum, cle«y.i
^ ^
m^ôd bene pro calo mitteret ipfe
habebam'!
fuo.
CUnfit amicafores: ego cum loue
fulmen emifl,
^xctd$t»agenioTuppiter ipfe meo.
luppiter ignofeae : nil
me tua tela innabunt:
Clauja tuo maim ianuafulmen
habet.
5' ' bi conqueritur de
Fi faciem vidi, fortes cecidere

lacerti:
Defenfa efi armis nofira puella
fuis.
îmodbfaufueram ,fupplcx vltro^rogaui,
Ofcula ne noits deteriora daret.
Rift: 6» exanimo dedit ofcuU,
qualia poffent
Excutere trato tela trtfulcaloui
fufri^ûtlfo
auftot nefeiebatut. ,d
2 ,“
cTpfdW '
"P"" “ P'--.
'
f:'r?p.rJr
’
''' fiii.
•"
fu n SfZ"'’'"* ‘'“T Ep.ft, cxpVeT
'
Anforsr/:i:r:ld'’ff1 cum,eloE-W./^,.
'SSE^gpsS vtGuecis
ignis
dicitur.ItaqueViroiI
Amorem, gn,s„om.ne„uncup,t.S,c;.Geo\ vu^.l.paiUm
„,(n„
•» hominum^ faarumd..
fnTr*
^^jHrmtgmmj^ruanu ^
^ Idem
3 86 CLAVD. MINOIS COMMENT.
Idem Aeneid . uco,carpitur igni.
In Eclog. porro,
jit mihi fefe oêrt vlfrl meu4 ignit AmyntOi.
Ouid. epiilola Pandis Helcnx:
quis enim celauerit ignem,
Lumine qui femper proditur ipfe fuo?
ScripGt & perelegans fanctctrartichon loan. Secundus impu-
pidinem camino infculptam, eadem ferme cauda:
Tlammiuomo Veneris quifquufuit ille camino
,ûi [culpfit puerum, credite doBtts erat.
Aterne penes hunc cuflodia fiamma:
Scilicet
Per quem fopitus non queat effe focus .
Tortior ignis Amor. ] Tclle Xenophonte qui ait amorem ,
ipfo igni torrentiorem, dc fcruidiorem. nam ignis tangentem

iblum vrit, & vicina depafeitur; amoris ignis etiam in procul
intucntes,& longo terrarum tradu diditos ardentes fuos ra-
dios vibrat. Eodem fpedat Sc illud Ouidianum excpiftofai
Phaedrae ad Hippolytum:
Venit amor grauius quo ferius, vrimur intus,
Vrimur, ^
cAcum pellor a vulnus habent, deinde.
At henefuccejjit diro quod adurimur igne. & pod,
me tacitum con fetus vrtt amor.
Sed haec dc verbo, vrit, quod ad amoris afFc£lum traduci fo-
lemne cft.Nos argumenti fententiam poflumus non inconcin-
ne traducere ad foedera illa quaepercoti folent inter principes
viros, 5c familias nobiles inter fcdididentcs.rcd tandem quae
paftisconucniis.connubiorum illecebra, dataque fide coeunt,
ac deponunt hodiles animos. In eo vis amaris eiucefeit , vt
qus Martis impetum omnem contundat optari aduentu Cu-
pidinis. Argumentum lepidi huius didivhi audiui aliquando
trahi ad illud Efdrae quo loco veritatem rege , vino , femina
,
potentiorem arguit: de quo id legimus

Tex, mulier, vinum.,pr A cunBu fortiter vrgent^
Sed inter omnes Veritas vidrix manet.
Item ad eum modum.
Magna meri vis eji,fortis rex, femina fortis:
Tortia qua cum fint, Verum ta^nen omnia vincit.
Sed vt ad carceres redeam, non me fugit illud Ouid. 5 . Meta-
morphof. --~~-videt hunc Ertcina vagantem,
(Ditem intclligit)
Monte fuo refidens, natum^ amplexa volucremi
Armaynanmfg meAfmea[nate)potcntia, dixit,
iSa
AD EMBLEMA CVIII..AND. ALCIATI. 587
lllAqHtbtia [uperaômii^s^cupe teU Cufiddi
Dei p"du4 celeres moltn
Cfrttripluucelf}( fortun A noHifima regni,
Tu fnper os, tpj^tn%loHem, tu numina pomi ;
Vtda domxs tpfutn^

,
reges qui nsimiaa HTTi'* ^ ^
'
Tartara quid ceJlant:
AD EMBLEMA CVIII.. r'.
X Guifciardino Italo, fcripiorchiftoriê diligenti 4c,crii- Origo EmbU^

**‘’^*^*
dito, dtdki, Epigramma hoc Alcuti fpeciatjm
failic inHicronymumPaduaninn,dO(£tum quidem homineni,
fcd qoi amatoria etiam tractaret. Quod Ik generatim wadud
poreft inquofdam doftrinxgioria celebres, qui amoie turpi
cxc*cau videte non polTunt , quanta vitae fuae & famae detra-
hant. Pudet fane referre dodos homines quaplunmoS, fui. Do-
minis oblitos, qui hac pcrculfi non icuitcr infania, difciplina-
rum liberalium, (quibus ingenium perficitur, boniq. mores in-
feruntur, )cultum natiuu turpiffima Veneris labe infamarunt.
Tales fuerunt apud Grsccos Callimachus, Sophocles, Philetas, ûi inter da-
quos fccuti proxime Catullus, qui Lcsbiam.-Tibullus, qui De-

•^^^***^
liam* Propertius, qui Cynthiam: Nafo, qui Corinna verfuum
*
mira luxuria celebrarunt. Certamen cmfmodi inter Palladem
& Venerem ctia nunc durat, quodque crebro accidar.plei ifque
ciiam bonis (qui co fortailc non ta inuiii luerent) videtur
viris
cllc ludus. Qô loco refcrreplacet quefe Paulus louius,

noftrae hiftoricusexcellentiiTimus , de Auguftino Nypho Phi-
•
^'^** *
lorophiaeprofctTotcretuiit, Sufccpiis enim liberis <5c vxorc fe-r
nefeente feptuagenarius fenex, puellae citra libidine impoten-
ti amorecorreptus cft vfq ad infaniam; ita vt pieriq. Philof&i
phu fenem atque podagricu ad tibiae modos faitantem mifera-

bih pudore confpcxcrint: vnde illi maturatum vitae exitu con-1.
ftir. Mcliusquidem Panaetius. qui adolcfcentulo qiia’ientiaii
fa piens amaturus cflTct: Dc fapicntcjnquit. videbimus: mihi
5r tibi, quiafapiente longe abfumus, non cft committendum

vt aliquando incidamus tn rcmtainn comotam & impotentem,
alteri emancipatam, & vilem fil«. Marcus etiam Tullnis' mora
tua coniugc,abamicisvocatusad fecudasnuptrasiVix pofttrn
ego, inquit, eode modo vxori & Tapientiar ftudio dare operam.
referam illud Chryfippi. Cum enim dixiftet quidani fa.
plentem amore no capi,tcftimonio cfte Mcncdenfium, Êpim-
Tu,& Alexinum.-Hac ego, inquit, raitiocinatione vtatiSÂLxi-
b 2 nus
CtAVD. MINOIS COMMENT.
nusille difToIutus, & Epicurus infenfatus, & Menederaui ca-
nis acdelirus ( fic enim ab Eretrienfibus dicebatur ) amore ca-
pti non funt: nec fapiens quidem eooipiemr* Porro vidcwr
hoc Emblcmâ imitatus efTe ex Graeco Pauli Silentiarij;
%ru\9 uzr^xeiji^^'
ytjoZoîs jSiAHoTiv U9if4,êtv^ « «rfii iâruf
ttv^îfcc m x>\ita %l^ve^ ftiow<JsroA<(^.
m «th 7Rt.»ki^ ttuui
ytwzi9it4iftnVfrx^(^ l(p^ tcoriQ^^9>
Senex qui conqueritur fe, cum iuuenis eflct.tclo amoris in-
cft
uiolabilem fuiffe: atrate autem proucflum amoris iugo cogi.

Epigramma fere ita Latine:
Acer eramjVt primis inuiBa mente fub annis
OeBrifera jfreui dulcia iura Dea:
Mi0ibHi nec eram ditis violandus amorum^
ûi tua nunc cantu fub iuga vado Venus.
Sufeipe ouans, tetrica viBa tibi Pallade cefiît
prius Hejperidum munere maior honos .
Q^t pnus duris in prxcordiis iucundam in pubertate

Ocftriferac Paphix legem recufauij
Membriuoris imperuius qui prius eram, amoribus
telis
Collum tibi inclino, o Venus (ego) fcmicanus.
Sufeipe me Ixtabunda fapientem quia Pallada vincis
,
Nunc magis,quam olim pomoex Hefperidum.

ûum prius in duris florenti state meduUts^
NuUa mihi cefirifera cura foret Paphias
Nullus amor potuit nojlros abducere fenfus:
At Venus hejs,_canas nunc tibi fuhdo comas.
Me iam admitte: magis doBam tu Pallada vinces ,
,^jsam quondam pomo viceris Hejperidum .
Videnum huc referre poffis initium Odes vndecimae Epodi

Horatiani:
PeBi^hilme^ficut antea, iuuat
Scribere verficulos amore perculfumgraui.Scc.
Alio feofu ab Ouidio didlum memini elegia terti; Amorum,
qua Tibulli mortem deflet: ’
Ecce puer Veneris fert euerfam^ pharetram,

EtfraBos arcus , ^ fme luce facem.
Amorem etiam fuisdeftitutum armis dcfcripfit initio ciuf-
dem operis amatori) his verbis;
ûis (ibi pene puer dedit hn in carmine iuruf
fieridfsm
^ ^
ad E14B i IM a CVIII. AND. ALCIATI»

Pigritium vatiSM^ tfna
ûtdtji proripiat fiaUA Ventu arma Miner hh?

Ventilet accenf/ujldua Miner ua fuces?
Ad hunc locum placet adgrcgarc Icncs ac fuaues Tibulli
Homcros.cleg.i.
Interes dum fata fnunuiungsmtu amores:
lam veniet tenebris nox adoperta caput,
Ism fubrepet iners etcu^nec asnart decebit
Dicere nec cano blundittfu capite» —
Deinde clcg,2.
Vidi ego qui iunenum miferos lufijfet amores
Tofi Venerie vinclie fubdere colla fenem^
"Et fibtblanditias tenera componere voce.
Et manibus canaefingere velle comas.
Stare nec ante fores puduit» fer uire puella.
Ancillam medio detinutffe foro.
Hunc puer» hunciuuenis turba circum fletit ariia,
Deipuit in molles fibt quifque fmus.
Memineram mimi cuiuldam vetens , Anus cum faltat morti
,
dcIiciasfiCit.Nihilcnim ridiculum magis, & maiore dignum

cachinno, quam iit fencxamalius , &
iiteratus nugis ac iafei-
uiis obnoxius. Quia dc turpis amoris quibufdam efFcdi^ non-
nihil attigi, iisquc maxime quibus eruditi plcriquc, &qui fa-
picutiam profitentur , argui nonnunquam folcnt , nefeio' an
huc rede audeam condicere , id cft, Veneris iw"
/<9r,quam a defipicndo non inepte quidam
'
dcflcclunt. Qôd confirmat Euripides quo loco ait,
vettr er /Sg^Tvirrhominum efie fiultitias,quxcum-
que Veneris caufa fiant.Et Cytheream, Veneris nomen Gram-
matici dcflc£tunt 7r»*ftc rrgaiTK tutta KgVSTT^f
,
: quia , vt inquit Cicero i « de oificus ^ qui ad voluptatem

corporis paulo funt propenfiores , quamuis ea capiantur, oc-
cultatit & diilimuiant tamen appetitum propter verccun«
d»am.
Immerftu fiudiis.'] Ab aquis tranflatio.
libeOio.'] quem nos Tabellio-
Libellio dicebatur a veteribus, Libdlu.
nem vocamus^ Graece yf^t^furnoe dicitur.
quantum nejc Thracius vmquam, ] Hac parium collatione tur-
pem amorem fignificat, qualis fuit in Tereo Thraciae Rege,
i]ui Philomelae luuenculae, Prognes vxoris forori , (luprum in-
tulit. Fabulam repete ex Ouidio.
Pallada cur alio.

]
Haec apoftrophe gratiam addit, caque ta-
li } cite
• ‘
C L A V Dv MINP t S ‘COMME N T.
citefignificat qnam fint ad libidinem propcnfi qui ab ea in
primis eilc deberent aliehiilimi.
Cyl>^*’ ]
Cypns,vflCypria,Vencri$coghomen a Cypro in- ,
fula, dcditiflima. lurtin.Jib.i S,D. Auguftin.Ciuii. Iib, 4 .
fap.io.ahrquc plures.
Idaefi.] Ida moris cditiffimus, io quo tres Deae de pomo au-
^ ’
reo concertarunt.
AD EMBLEMA C I X.
H oc dccaftichontraUtu
lalLti eif i
fftito^tVGêifo 'itxi}iivroto9yOt r
rn]yr'j/*\vot (/-iffjiiiuit
(P
f?
cci'
reperio cxGraecoMariani Scho-
a /Ahoy .quod fic cft-4. Epigram.
arS 7r're
^ ,7r» hctl^>rec4 rih «frocras
cht Tiur^nf^n £s»* «6arg/e5'®^, Qrx

'
lXittt)s 'i)cpiK^ ^v(p^<rums'
‘ ivaznv
' eipirciy ^ff^vpap

''rifh<p6fcot>nf‘^Tce'*^'"<rB/piniir'ilp9^^^
Vbr fibi ar<ûs il!e reflexus, vbia te
i TransfixaE medium in cor fagittae?
i
Vbi perrnas.vbi fax triftjs? ad quid tres
Coronas manibus fcncs, in capitcaliam fers?
Non (ego fuiii natus) a vulgari, hofpcs, Cypride» ncq. a terra
Sum maternali genrrus voluptate;
Sed ego in puris hominum mentibus ignem accendo
Honeftat doflrina:, mentem vero »n coelum induco;
Ex virtutibus autem coronas quatuot nedo, quarum ab
vnaquaque
Easque ferens, prima quje eft fapientiae coronor.
Arem vbi refiexmÂmot^dir^^ fzgitt&i
,Û€is/£»er6s antmos fjipe ferire foks?
TeKHc vbi funt? vbi faX trtfiU ? cur &rgo coronai
Fers mmibm? caput ckr aêdum vna [uheSil
No» ego' vulgari natm fuua Cypride ^mc me
. Maternal terra foeda ltbtdi\tMlit.
AH hominum puris accendo in mentibus ignes
DoHrinAttit^He miptos purtu in aHra irab&.
AD EMBLEMA ClX. AMD. A 1 C I A T 1« 59 !
omni nt£lo virtute corontu,
.ûaifero ego^^ Sophi a efi prima corona mihi.
EffingitCupidinem Hncarcu fic Imc tc]is , cru- Du0 Citphlises
dito fanc figmento diatogillico , quo quidem virtutis omnis &
tftidei»
diUributionem affignat. Sed primum aduertcnduni efêxPla- Vsfiercs.

tonejn Symporio,duascnc Veneres, & totidcCupidincs: haec
antiquior & line matre c«lo nata , quam caelcftcm Venerem
^
vocamus raitera lunior, c louc fic Dioneprogenita, vulgaris &

communis appellata. Eadem raciocdCupidinis nriufque.Ho-
rum enim alter honedas cupiditatesanimis ingerit ; alter veto
affcdlus voluptuofos & terredres inculcat. Prior ille iinsfvs.,
quali dicas, priori contrarius 5 qui hominem anollit ad fuperio*

la 6c cacledia contemplanda ,
omnemque virtutem & honeda-
icm praedat. Hicitaq. tres coronas manibus c'ontrcdat,vnam- ûatuor lara-
que circumfert in capite: quibusquatuor illje virtutes ( ex qui- na ad totidem
bus omnis honcdi fons petiturj defignantur, Prionlla coro- virtuteire.
lata.
na caput ambiens (partem quidem Platoni in Timaeo om-
nium corporis partium diuinilTimam,& certe principem) pru-
dentiam rcpisefcntat.-prouidcre enim & aliquid prudenter mc-
ditari,contempla(ionisei*t ; rresahz quas manibus continet,
,
luditiara Fortitudinem, 6c Temperantiam notant quae po-

,
,
tiflimum in aClionepofitae funtj manus ©nim adionislunt or-

gana. Qjuod pcrfpicuumed exprimo Officiorum Ciceronis;
Loctu Cicero^
Qui maiimc pcrfpicit , inquit quid in re quaque veriffimuro MU.
,
fit
,
quique acutiffime & celerrime potcd videre Sc explica-
le rationem, is prudentidimus & fapientiffimus nte haberi fo-
kt. Quocirca huic quafi materia quam tradet, & sn qua ver-
fetur, iubicda ed ventas: reliquis autem tribus virtntibusne-
cefiitates propofitae funt ad eas res parandas tucndasd/ie , qui-
busadio vitae continetur ; quo fane loco differentem facit vir-
tutem Prudentiam a reliquis tribus, ea enim pofita ed in veri
inuedigatione & contemplatione reliquae funt adionis. De
,
vtroque Amore Plato in Conuiuio. Ficinus Oratione 2. C.7.&

orat.j.cap.^.in idem Conuiuium Platonis. CactCTum
Duplex amer
Proetus intapretatur Amorem diuirium animas a corporibus
qutialtufigni.
abdrahente; qua in fignificationc hic vfurpatur. Aii; duplicem ficet.
Amorem i^coeffidum ede narrant, quod nullius frugis aut
commodi poffit ede amor, nifi mutuus fit ; qua de re Porphy-
rius Philofophus hunc adfert A poIogum.Ciim, inquit, Cupido
infans parucoalerccret, Venus Themin Deam confuluit/quac
Veneri rrfpondit, Anterota necedarium ede quirependatvi-
ccS|Vt fef: muiub iuuent. cui Venus acquicfces,Aiitciota, quafi
b 4 Contra»
, ;
39L CLA V-D. M 1 N O I S jC OM MENT.

Contracupidinem dicas, genuir : quo vix dum nata, Cupido
coepit adolcfccrtj^c proccnor cuadert. Sed hacc fortafle
5*)f. Scio quidem apud Plutarchum in ifeoriM , duos Amores
edeiuxta Aegyptiorum fenteruiam &
Platonicorum
^ eft,v ulgarcm , Ac carlcflcm amorem
fcd quia dcHeftit aliquantum ab ea quam retuli fententia Ma-

riani ,faole praetereo. Apulcius tres amores facit libello quem
De phiiofophia fcjipfit (vbi Platonem auctorem appellat)
viium diunium cum incorrupta mente &
virtutis ratione con-
ucnicntcn>-alierum degeneris animi, corruptiHimx voiu-
ptatisitertiurnex vtioquc permixtum, mediocris ingcnij cu- &
pidinis modica:. Animasautem fufeioresait impcllicorporum
cupidine; vnum quod illis propofitum eft, vt.corum vfura po-
tiantur, atq. ciulmodi vo!uptatc& dclcflatione ardoretn fuunj
mukeant. Illas vero facetas 5c vrbanas efle ; animas bonorum
«
deamare, fadium velle vti qui potiantur plurimum bonis

artibus, & melioies praefiantioresque reddantur. Medias ex
vtroque conftarc:ncc dcle«JIationibus corporis prorfus carere,
& lepidis animarum ingeniis capi polle. Vt igitur illuni amo-
rem dctcriimum, inhumanillimum, atque turpem facit, non
ex rerum natura, fed «gritudinc corporis, morboque natumrfic
illum diuinum, deorum munere bcncficioquc concclTum af- ,
fpirantecaeleOuupidine inanimos hominu venire .credi. Ter-

tiam fpeciem amoris, quam mediam dicit, diuini atque terreni
proxirairarc collegium, nexuq. & confortio parili copulatum;
vtque rationi propinquus eft diurnus ille ita & terrenum tur-
,
pitudini luiKftum cfte voluptatis. Hadlenus Apul.

t**»» nvterii. 'Faxvbijriflif.'] Triftis.a confcq.uenti Fax autem Cupidini
;
tribuitur^quod iqdicarunt Afgypuj facerdoces, quiper ignem

amorem exprimi voluerunt.
Ouid.2. Amorum, eleg. 9.
Cur tunfax vriti figit tuus arcus a/nicos?
Ifidorus non poftrcmi ordinis au£tor rationem rcildit, quia
nonnumquam amor cupiditate impatientius cxuraf.nonnum-
quam vero prae fatictateabuolct. Itaque apud Gcltum Fortius
Licinius dixit hominem ob amorem nonefte ignitum, fed
ipfum ignem. Notum eft illud Virgil.
aco carpitur igni. &, efimoUuflamma meduUas.
Ittm :Vr it ur infelix Dido,lam diximus paulo ante.
vti
Veniu vulg0 vulgari cum. Cypride.] Vulgarisilla Venus circa turpes amo-
vu.
res verfatur .honcfta vero ad virtutem & honcftatcn ample-
xandam inftammat , & ad retum cxUftium contemplationem
animos
I
AD EMBLiMA CIX. AND. ALCIATI, 395
animos pertrahit. Q^d
dummcdi(or»non pofTum tnihi tem-
perare quin hoc adiuiam.
Apulciusapolog. I. pro fcipfo dicit item ex Platone gemU
nam effe Venerem, quarum altera vulgaris,, quae fit percita po-
pulari amore, oou modo humanis animis , fed Se pecuinis &
ierinis ad libidinem imperitare; Alteram vero caelitem Vene-
rem, quae praedita fit optimati amore ; folis hominibus , eo- &
rum paucis curare: nullis ad curpitudioem fiimulis , vel ilicee»
bris fc<3 atores fuos percellentem j eius enim amore non amoe-
num Se Iarciuum,rcd contra incorruptutn Se ferium pulchri-
tudine honefiatis , virtutis amatoribus Tuis conciliare; Se fl
quando decora corpora commendet^n contumelia eorum pro-
cul abfterrere. Neque enim quicquam aliud in corporum for-
ma diligendum quam quod admoneat diuinos
,
animos cius
pulchritudinis,quam prius veram Se finccram inter deos vide-
re. Q«propter,vi femper, eleganter Afranius hoc feriptum re-
liquit;
Amabit fapiem, cupient cateri.
£a dere muitofufius Lucian. in dialogo, cui nomen
vel uvxifas de quo fcripferc fingulares commentarios
,
quidam recentium, vt Caelius Chalcagninus , Augufiin. Ny-

phus cap. 1 9.60.98. de amorc,alij plurcs.
Bene T UII.4.T ufcul.Virtus cfl: animi afierîo confi:ans,con«
ueniensque, & laudabiles efficiens cos in quibus ipfa per
fe fua fponte , feparata etiam vtilitatcjaudabilis. ex ea profici-
fcuntur honcftsc voluptates, fententiae, adiiones, omnisqucrc-
I
1
da ratio dici poteft.Huius igitur virtutis contraria cftvitiofitas,
ciqua perturbationes, quae fiint turbidi animorum, concitati-
qucmotus,aucrfia ratione, & inimiciifimi mentis, vitaeque
tranquillae. Amoris huius bonefti exemplum habes apud Pli-
nium, audorem cafiiifimum lib.s.epifi.j.vbi de lulio Genito-
re, rhetore. £t nefeio an agnoficre aufim differentiam inter
,
Cupidinem & Amorem, de qua Nonius. Nam Cupidinem ait
efle inconfidcratac nccefiitatis: Amorem iudicij. Videtur id in-
nuere Phocyllides, , i ^
I Virtutis amor honefius, at Veneris dedecus adfert.
neris i. caeleflis di inculpatae, ab omnique corporis fc-
iundaedefiderio , templum Athenis fuiffe fcnbit Paufanias.
I
primos hominum Aflyrioseamcoluiffe: Deinde Paphios, pofl:
I Afcaloaitas, P hocnices, inde Cytheraeos, vliimos Athenicofes,
.iÊgco rege fac ra illius conftitucntc.Vcncris autem
f
icfi vulgaris fcu publicae fenum Athenis exfiruxit Solon expe-
b 5 cunihi
y -
3^4 CtAYT). MINOIS COMMENr*

cijfiiis <|uas Iup« in proftibulo merentes contulerant, Athe-
»jEus lib.i Plato Conuiuio.quod nos obiter. Sed ad vim ar-
3.
gumenti facit illad ValcrifMax. lib. 3. cap. 3 Eft illa vehe- . &
mens conftans animi militia, littcrispollens, venerabilium
doctrinarum antiftes philofophia, quae vbi peCtore recepta cft
hominum , inhonefto atque inutili affedu difpulfo totos in ;
folidp virtutis munimento confirmar,potcnuorcs meiuacdo>

Ibrc faciens. Ad id fpcftat hoc Flacci,
^notecceleJiisp$f>Umiad(tceretyireSff
Frigida curatum mementa relinquere pojfes.
Adiungonon inucnuftum Baptiftac Cynthi) epigramma, de
Solone & Venere:
âllffdis afflatu patrU dum conderet clim
lura Solon tUi candida Cypris ait,
,
ûid fequeru demeas plena Imc monimenta laborum^

,
Cur placidum numennon colis ipfe meum?

’
‘
Forte piget coluijfe Cyprtn: Tritonia nobis

Eli longe inferior iudice vel Pande.
Hincfenior, Phrygio fi mens non l&uafuiffety
Non ejjetfiammis Troia cremata tuti.
Tu vero ne quafo iterum me iudice cert es
Nam tibi non cedent aurea poma Venus,
Me iuuat ili e labor, ver a hic par it otia fu dor:
Ocia fedfiammas qu^ facis ipfa ferunt.
Sed puris hominum. ] ElFcCta pudici amoris: vbi notabis dvli-
gebti pracparatioiie opus eire,priurqoam aditum habere poliis
ad rerum diuinarum & pulcherrimarum fpecul itionem.
Hic raptus quomodo fiat , fuperius docui-
mus ad Emblema, cuius inferiptio eft, In Deo Utandum.
AD EMBLEMA CX.
Umor qua- R I VM P H v A moris pudici,qui dc Cupidine Venc.
s eft
f»ado<tb.yiKio- 1 ren Tpolia ampla rcfgrat. Nemefisrgitur vltioms Dea fu
refupmtttr.
pcf'bientem Veneris filium voluit ab alio aduerfario Cupidine,
feuoppofito amore vinciri &conftringi: quo fignificatur, tur-
pem amorem , aut noxiam aliquam cupiditatem pofic ab ho-
nefto quodam affeCtu & labore non modo imminui , fed Sc
fopiri. Mahifcfta eft Clauum
itaque allufio ad prouerbium,
clauo pellere, quo pertinet illud Hieronymi ad Rufticum Mo-
nachum :PhiIof6phi faeculifolent amorem veterem amore no-
uo.
AD EMBLEMA CX. AKD. AtClATT. 39 y
i!0,quaficUuumdauo pellere. Cicero 4. Tufe. Loci denique,
inquit, mutatione, tanquam aegroti non conualcfccntcs Oepe ,
curandus clt. Etiam nouo quodam amore veterem amorem

tamquam clauum clauo eliciendum putant. Id mihi In memo-
riam rcuocat C. Valerium Flaccum, qui primum luxu perdi-
tus adolefcens temporibus belli Punici (ecundi , ciim captus
flamen cHd a Licinio Pontifice maximo, quo facilius avita
fl curam facrorum &ccremoniarum con-
agitiofa recederet, ad
ucrlb animo, quantum priiis luxuriae fuerat exemplum, tan-
tum poftea mtidcftiae &
fanditatis fpccimcn euafit,vt ait Val.
Max.lib.g.cap. De mutatione morum. Tralatumcft hoc car-
men ex Epigrammate Grateo incerti, quod fic habets
jttofS XTKtcp Vg«7Bt r irTtovt'Sjfieccr* epeeTt Arcbetjput
<!t9(fitS7s,To^t>ro^4f UfAtwcfjihety Emblematii»
0S xt 0 5 0 xf)f
xixpZf y^<rx/xip(^ /SfAcair,
Koh,7f9t xxtttTvny k
(P^s^HTifTivg/txu^' Yi-âr têeri^tpat* id cft:
"Pennatum volucri ûero atque^ltricta pennis
Tela Cupidineis oppofuit Neptefis:
Vt quA cdmrnifittferret, quiforits audax
A nt?, fn odo expertus jpiculci ktAitrn gemit ’•
Terj^ finum jpuit in mîum ,pfo mira Iquis ignem

Igne vret?liamm(ti [enfit Amotis amor.
Pennato pennatum Amorem 'contrarium fi-nxit Amori
Nemefis, arcu arcum vlnTcens: Cpiduf, ’
’
Vt quat mala fecit, patiatur. Audax vctbqui prius [6i]intrc-
* Lachrymat, amara vbi fenfit tela:
1
In imum leiTrnum confpuit. Quam valde mirum/

'Accendetquis igni ignein ? attigit Amorem Amor.
Pennato Nemtfii pennatum finxit Amori
'Oppofitum,arcu arcum.vt qui domet alter Amor:
,ûo mala qu^ fectt patiatur, .ûi prius ergo
t Audax, intrepidus, fextit amaritiem:
Conjfuittn medtumef finum. Igni accenditur ignis,
{Mirum ) Amorem ifloc verbere fentit Amor.
Non cft alienum quod Oiiidrus cecinit i. Amoruro,eIcg,T*
\ûidJi praripiat fiaua Venus arma Minerual
Ventilet accenffuflaua Mimrua faces?
Et-deg.g-hb.j.qua TibuJlimoitem deflet:
i-cu puer Veneris fert euerfam^ pharetram^
^
^tfiaiUs arcus y (^fmlmefatem,
Pau*
.
eiAVn, MINOIS COMME NI**

Paufamas \a Eliacis memoi;at Cupidinem dcpidum fuiflej»
qui alteri Cupidini palmam e manibus extorquere nitcreturr

quovoljebaat intellrgi boneftum amorem de amore Venerea
Tidoriara: quaerere. Ouid.i.Dercmed.cumait:
Alterius vires fub trahit alter etmor. ,
A^tipsont certCjiid cft <i»T;dfc>,opporucrunt meres 'epart,vtin»

tcrpicfcs nonnulli cxcmpluroita aipponsnt, In Phaedra V^f, m
Hippolyto «rTSjai* crati vtapudNafonem in Apolline petfe-
<queiite^&Daphne fugiente: cuius Poetae ?crfus h» noti.*
De^ fagimfera promppt du 0 telsp pharetra, fê,
Eostalfc huc noomale quadrat iftud anonymi cuiufdamA
Dum fidet, vano dtfejjus membra laboret
Van, fi
tortum uculo amore pudet:
Capit agens vnd calamos infiare fonoros
CanttbUs,:^ f:c quo udiafallat, haber,
opus ad Mufeu animum reflexere dtdees.’,
Tak amuletum turpis amoris eru^
Tcftis Plato, qui audito ptimum Socrate, poctieam abiecit, to-
tumque fcftadiophilolophiasndedidititcftc Polemone, adote-
fcente profligatOiluxu 5c ganea perdito, qui cum forte in libo-
km Xenocratis v€r>iirct , &
phdorophum exquifuedifputan-
»em aduerfusluxum &
tetrarn votMpratem,{tatimfcrcccpitad
frugem melioHf€>m,St fic excolendum fe dedit piarccptis fapien-
eijE, vt inter noti nominis phalofophQS numeretur, de eo Laer-

tius,Horafiits z»fcrmon.yalMaxirD.lib.6. cap.i. Id reuocatin
naememSocratis de fc iudiciumvquicum a phyfiognomo quo-
dam Zopiro.ex inlpeÎionevulijus argueretur, vt bardus & mu*
lietofusiVcic, allinam talis eram natura , nifi me philolpphiae
dedilFcm cxcbljCpdum. Sed in piiiins valde nos afficit Hierony-
Stii piavosx.mea
^
quatcftad Ruflicum epiftola; Gratias ago
Deo mco,ait,quod de amaro ieminchtterarum dulces frudus
eapio. S igni ficat beatus ille fc ex.profiinrs linctis meliores fuc-
fcos cxprefliUc , & quicquid in ns- fpurcurn aut amajulcntum
foret, fecide melius mcditatioj^diumi vcEbi, & vcridtcx pic-
eatis. ^
Vt qua aliisfetit .patiatur ]

A dducitur tdera a Suidar
, wirirt rciifitTtt jt’ 'ipili, Ûn «r ^fiet yirttT^. id eft,
Si quis patiatur quae aliis fcceric , iu da poena fuerit. & apud
Pindart fcholiaftcn 4, Pyth.
*iar* rolsr nA®- «nrW iteart*. Alicubi & apud Pau-
faniam.* itfdcm artibus captetur ille, quibus Tfuied, mii A*
A9m7$ li^veetsiVecAttffSTutr «icogrsûarSdc^* Ladantius lib. i*
cap.if*
AD EMBLEMA CX T. ANO. A L C I A T I. 3^7
csp. iS. Diuin. Inftitur. delouc loqucns; An tandem;» ait) illi
venit in mentcm,Ab alio expetes alteri quod Feceris? Ac timet eumiMftt
nequis (ibi Faciat quod ipfeSaturQo? Boethius (quid enim ve-
lear adducere a uftorem tam bonam?) Be confolat. i.
autem cft)inquit,quod in alium quifquam poBit Facere, quod
fuBincre ab aiioipfe non polTit ? Bufiridem accepimus neca- s
re hofpitcs folitum ab holpite Hercule Fuifle madatum. Re-

gulus plurcs Poenorum bello capros in vincula conieccrat; Fed
mox ipfc vinAorum catenis manus praebuit. Vllamnc igitur
cius hominis potentiam putas, qui quod ipfc in alio poicB, ne
id in fc alter valeat, efficere non poBii? hxc ille. Seneca longe
ante rfurparat idem verbum jfcdaliotamcn fenFu epift. 39. ,
Olerum voluptatum imporentix atque infante libidini ob

hoc vnum poffisignofccre quod qux Fecere patiuntur. Ac*
,
commodatius ad hunc locum Giccfo 2. dc Oratore aliota- ,
men orationis filo : Vc fementem feceris, ita & metes. luBitia

enim videtur poftulare vt qui Fecerit aliis ioiuriam ab aliis ,
itidem accipiat iniuiiam. Haec enim lex eft talionis vt par poe-
na reddatur. Virgil. in dccim6,deTurnoqui Pallantem £uas«
dri filium interfecerat:
NtfcU mtm hominum fati, futura,
Jtt feruare modum rebta fnbUta fecundu:
Turno tempta erit, magno cum optaucrtt emptum
Intactum âllama, ^
cum Jfolia Hia ditmtf
Oderit, etenim ciim Aeneas Turnum proftrauidrt , illique
parcere decrcu i (Tct , viFo Pallantis balteo, quo(c Turnus cm*
xcrat,
furiis accenjies ira
TerribilutTuve hincJPoliis indute meorum
'Eripiare mihif Paflof te hoc vulnere^ Pallas
Immolat poenamfceUrato ex [anguine pofeit.
Et Orodes praedixerat in 10. cod. Iib. Fore, vt eadem poena
breui afficeretur Mezentius, quam in ipfum intulerat:
non me quicuna.ne et inulto
longum Utahere, te quoejuefata
Victor, nec <
eadem mox arua tenebis,.

ProJfeSiant paria:atqut
Glyca Annalibus fcribit Adonibezccum.viunm captum, extre-
mtsque peduni ac manuum partibus mutilatis Septuaginta, :
inquit ille rex, reges extremis pedum manuumque partibus

truncati,mcafub mcofa micas collegerunt. Quemadmodum
in illos egome geffi , Ita mihi dininitus eft repeafum, Aelius
Lamptid/ip Alexandro Scucr. VctroniuaiTariaum,3it,ramt
vendi-
398 CLAVD. MINOIS C 0 MMENT. »
venditorem accufari Alexander iulIit.;probati5cjue perteftes

omnibus, 5c quibus prjefcncibus quid accepidet, & quibusau-
dientibus quid promifidct, in foro tranfitorio ad ftipiicm il-
lum ligari praecepit: & fumo appolito, quem ex ftipulis atque
humidts lignis fieri iuflcrat, nccauit praecone dicente; Fumo
,
punitur qui vendidit fumum . Trebellius Pollio in Gadieno:

Cum quidam gemmas vitreas pro veris vcndididet cius vxori
(Gallienum intclligitj atque illa rc prodita vindicari vellet,
lurripi quafi ad Leonem venditorem iullit. Deinde cauca ca*
ponem emittit: mirantibusque eundis rem tam ridiculam, per
Curionem dici iulfitrimpofturam fecit, 6c palfus cft. Deinde
negotiajtorem dimiiit. Lampridius in vita Seucri CUniab^t- ;
que faepius quod a qnibufdarri fiue Iudasis,fiueChi iftianis au*

dierat tenebat: idque per praeconem ciim aliquem emenda-
Slued tibi
rctjdici iubebat; Quod tibi fieri non vis , altcri ne fccctis. Nec
fiert noUesâl- vero praetermittendum quod narrant Socrates hift. Ecclcf. li-
teri ne ftcerii. bro (J.cap .5 , & Sozomen.lib.S.cap. 7. Eutropius primus Im pc-
taioris cubicularius , ac primus eunuchus, ciim dc nonnullis
qui ad Ecclefiam confugerant , vindtdam fumere vellet, ftu-
diosein hocincubucrar, vtlexab Imperatoribus ferretur, qua
vetaretur ne quifquam ad Ecejefias confugeret j quin etiam vc
indcabftrahercntiir qui ad eas iam confugi ITent., Confeftim
poena fubfecuta crt. Piopofita autem hac lege, haud diu portea
Eutropius ipie,qu6d coniugi Imperatoris contumeliam mtu-
liflTct, primus eam legem tranfgreditur , & ex palatio profugus
ad Ecclefiam fupplcx accurrit. Veriim Imperator Eutropium

abftrahi iuilit; poeoasque capite truncatus dedit, 5c lex quae
lata fuerat, prorius e publicis commentariis expunda cft. h?ec
illi. Vide Prouerb. Neoptolemea vlrio. Rcdc Cailiodorus
lib.^.Variar. cpift.z. Poena ifta peccati cft, vt vnufquirqucin fc
recipere polfit.quod in alterum protcruusexercuit. Et huc qui-
dem videtur pertinere titulus 2. Pandedarum , Quod quifquc
iurisin alium ftatucrit.codcra iurc vtatur,
Qâmuis haec i.am fatis videri poflimus illurtfafic, hascta-
men obuia refundimus in ftudioforum gratiam; mores quos
quis in fc adprohauit in alio reprobare non poteft,.!, 1 , C. dc
.
inoffic. te{Iam.&: quod glofiographus, Patere legem quam ip.

fe tuleris, ad l.i.D. quod quifque iur, inal.ftat^: Citant Accur-
fiani monoftichon , fi non plane bonum , falrern probatura
vulgo, Frangenti fidem fides frangatur eidem j ad l. cum pro-
ponas, C. dc pad. c. pcfucnit, z. dc iurciur. aud. c. infidelis,
8« q.z. Sed dc illud : ludum ed vt qui alium decipere voluit,
fuam
.
AD BMBI. E.MA CXI. AND- AtClATI. 390

fuam fcntiatiaduram.Authcnt. dc cmphytcut. conirafi. §. u
quis. £t,qui mortem mircct,nioricm pati debet, propte-
rca.D. ad I. Corn. dc ficar.
Ttr /puit finus ] Irati &
abominaatis eft gcftus. Tibul- SpHeninJi-
Ius Elcgiar.i. de fene amatore ioquens;
Hunc puer ^hunc iuuenis turba circumftetit wBai
Dejpuit in moUes Jibi quifque finta.
luucnal.Satyr.y.
Confluitur ^ fintu veram deprehendere mejfem
Siltbet.
& apud Theocritum puella rufticum quendani,a quo amaba-
tur, ridens, dum illi deformitatem, graucole^gi^m, & alia cor-
poris vitia exprobrat, ter in fuum (inum derpui(;aitenim«
vfi/ls eis 16» larTOffr itoAwzu'.
edit Amorit amer. ] Eadem polyptoGsapud Ouid* 5. Amor,
cleg.io. Caufa fuit multis nefier amoris amer.
AD EMBLEMA CXI.
A p p A R E T id efle tratûm cx Antipatri

Epigrammatis ciurdem pjcnc argumenti,ilib.i. An-
noris
thologiae,titulo «r B-imns Sed Antipatri pri-
, atq. etiam Bla- Origo
mum ciufmodi eft:

Tc pLtT^taraf
'0tâvns)t^zres'lur,uneAuf*ttt9fBi/»af.
mJiiiu.t liiaim Uiyptetst aXict*T\ui
Ktfrp^tt' ei J'* itpiuf ûXietfisiatpoets^.
;weiicr' ?ûa7/(mn UACvfVgA» fstîioreae ^
oesoHf MuttHfeusenx^f srtft

Bianoris vero Gc;
x5^v
(Ptv ue akîxusioMrr ûyavtss.
zyroufrrv e is b/uttceeia fatPlies-oue
cAd«»,<«f ij’n
itrt 5 ei ietfjtuijtpn <Polftuxt»r^^

u mx^)tyûxtenf '*
Nos vteumque Ita lumus interpretati: ^ ^
Recens natum Hcrmonaflcm occidiGis,apes«

(Ah canes!) reptilem, fauos inquirentem^
SxpccxvcGris punftum perimitis, ah ah, v" J
Aculeis, qu« ferpentum latibuU (pernitis. >
Dic
/
:

Dic LyGdieseSe Amyntori [parcntibu€ tuis;] neque apes
Laudare debes: etenim iliis amarum ineft me!,
"Repentem per humum tenerum HermonnBuJegentem
Dulciu meli* (neftu heu) pupugifiu apes.
Reddidit entium fic veHer aculem.ah ah^
Serpentes nequeant vt nocuijfe magU.
L age^ L^fidtCA mattis A

myntort dicito patri
Improba apes^ melli cum fit amarities.
Alterum Gc.‘
Puerum aberranten [5c] adhuc ladentcm Hermonaftem,

Ah, infantem ,vt iniurtse,percu/Tiftis, 6 boutgcnx[apcs.']
Ignorabat mifer ad vos, licuti ad apes.
Cura veniflet; vos autem viperis cratis peioresj
Proque comeftionc[mellis] imprcffiftis rubros aculeos.
0[vosi] dirae, dulci aduerfatiae eftis gratiae, [id cft^jnoo mi-
amarae quam rael dulce e(i.
niis
Errantem in triuio^moUem HermonaBa puellum
IniuHe nimium corripuiflu apes.
Vipera quam fit atrox peiores^ venit vhi ad vos
Nefeiud, infelix e(fe putabat apes.
At pro meile graues fiimulum pungendo cruentum
Ltquiliis: fic fic gratia mellu abit.
Emerit mtl Hoc autem Tub Ggmenco, amoris naturam intclligerc licet,
&feU qui, vt rc<a:ifl[imc Plautus ait , & mcllc & fellc cft fccundilii-
mus:nam guftu dat dulce, amarum ad farietatem vfquc agge-
rit.Qîd enim voluptate blandius ? fed eadem quid triftius?
Cauendum cft itaque, dutn obleâmenta-magho labore con-
quirimus, ne fub dulci melie venena lateint. Exemplum przfto
cft in apibus, quae mei dulciffimum conficiunt caedem acu- :
leum habent praefcntancum fi quis fefe propius admouerit.

,
Hinc a Graecis Amor djcitur. quod fignificat Eu-

ripid. in Hippolyto his verbis:
riri(0"o
a TiuiTtioToitluXyMeeS '' id eft,
Qmd hoceft quod dicunt homines amare ? refpondet nutrix:
lucundiiTimum ,6 filia ; fed idem calamitoGlfimum. Verba
funt Phtedrae ad nutricem , cui fuos in Hippolytum amores
credit. Huc rcfpexit Catuli, ad Mallium;
Multa fatis lufi,no» efi Dea nefeia noflri,
,Û4 dulcem curti mifcet amaritiem.
In formofam puellam id aliquando torfimus:
Virgo tmUa^ decens ^ quaforma alleBat amantes ^
Adpetimr
,
AD E id B L E M A CXI, AND» AtCIATl 404

Mpetimr Virnans ceu rofa odora nimie,
Kecdum leda placet,fed înU obfita dmk
Ingratam gratU mifces amaritiem,
Grata,deceos forma placet , ^
bene compta puella^
irarum aftuoîurgianuUa placem,
^
fifl ,
akcerte vitiis fi qua vacat vxor, in omnes '
Diuarum tUa choros adnumeranda venit,

Caetcrum Epigramma cft Meleagri Jib.
7. Grxeorum Eet'
grammatum,in quo cx apicula quaerit cur Heiiodorae
corpuS
tangat: Num ideo rt ei nuncict quod ipfa
, amoris dulcem 5c
amarum ftimulum habeat? Putabam pridem id de
Amore al>
apibus punfto figmentum non incommode
rcuocari pofic ad
idquod Plutarchus fcribit (fi tamen vere dicendum
id efTc
^lutarchi problemaj ab apibus cos pungi
citius, qui ftiiprofe-
commacularint a^quod id animal fit munditiei
le
perftudiofum, quippe quae faci!codorcntur,nec
& eleganti*
immunditiam
Jibidinoforum luftincant. citaturque ibidem
Theocriti locus
quo continentur Veneris ad Anchifen verba.
paulum fecejfer at.] Hic figmento indulgetur.
Nam Poct*
omnes lemper Cupidinem Veneri ad elTc faciunt.
Rationem
adfcrtScruius; Qma,inquit,venerca voluptas
fineamore lion
potcftexerceri.Horat.i. Carminum:
Liberum ^
Mufas Venerem^, ^ illi
Semper h^rentem puerum canebat
Plato «n Sympor.rationcmlongiusrepetitam
narrat. Vldc?
?r^par.Euangcl.Earebq,&Gyra{d.Syntagm.i^ ,
] Periphrafis Cupidinis. Lydi populi funt in

tj
Onc minoris Afiac omni mollitie 5c
,
voluptate deprauati
<
IUI primi caupones & inftitores fuerunc.Herod.

libro i Lese
lin. 3 .cap. 5
^
.& 5 c. 29. itemque Athenaeum Dipnofoph.
c.l
1
.ii.&Prouerb.Chihad. Lydus oftium claufit;
&, Lydus
^ nonnulli verbum , ludere , a Lydis du-
dtrafedrapuifiis apes.
] Enallage perfonae per apoftrophen,
,
^
«‘^8«.ideft,rufiulifiis de medio.
LrodolorMufinete
] Alludit ad illud 7- Metamorph.
nulla efifincera voluptas.
Sollicitum^ aliquid Utisinterueittit.’
(<<« mpUciiurn) t/i;

f^ror comes conferuntur. ScHoiiuOdit.i.
—-ml e(i ab omni parte beatum,
j
ucptou«bi 3 iDui« & amatum

St, Nc qd*re tnolHa.nc
;
tib?
'
^ durd
M«
40t C'LAV,r>. MINOIS COMMEN^T.
dura c6tingant.‘ &,Fcccm bibat qui vinu bibit, itemquc illud^
In apes irruere. Caeterhm in co tandem velim ftudiofum ad-
monitum pro eo quod in Graeco eft ^
: w iirimt-
,
Xflr dicit Alciatus, Fro dohr heu,/ine te gratia nuUxda-

suri nimium obfcure id quidem , vt omnes vna mccum fen-
tiunt. Ego vero fateor his verbis (ficjic gratia mellu abit) me non
alTecutura effe Graecae conclufionis leporem, fenfus iscftj O
apes, quae non minus amar^ eftisquam mcl ipfum dulce.Nani
Vqx fignificat virium aequalium contrarietatem,
aut aequalitatem virium quae funt inter fc aduerfae: quafi aper-
te diceret apum acerbitatem aequare mellis dulcedinem , fum-
huimquc bonum fummo compenfari malo.
AD EMBLEMA CXil.
'EikyUian
Thmriti,
H oc fere idem cum
pidius claudat Theocritus
tem audire non pigeat:
Tov KhiTtrla» vere^siTct
fuperiori.nifi
: quem
qu«d concinnius
fua lingua loqucn-
& le-
xsvtwc^ fiiXiosTtc '
rUf oûvcMf ^ of?ry8 tvtSo»

Jneôt c^T< dKii(gt Tfaufi^nt tjtj/w.
Z d yi\u<n:6cra, 71 y cvKitrov eoyi

X d> Tvrdis rfotefêeTK^ miSf*
Jimcreontk Quod faneex AnacrcontetranfcripfitjCuiusOde fic habet:
'' ' '
ttst' pohit» wterrojas Cuptao
i($tfAa>u.iilvj fesX/7?eei» ApicuUm tacentem
Non vidit, ejli^ punBUi:
t'o» ûktvXoi y I
Manum^ fauciatM
Mox eiulare edepit.
Eteurjitans volans^
Ad candidam Cytheren^
Heu occidi, occidi, inquit,
$â?ies,K p Vitamq^ mater effe.
En rae minuta ferpent
aTTTfgaroffjO» Vennata vulnerauit:
fitMrlecif alytci/ppi.
* Apem vocant coloni.
« J'’ r 6 »«»T£9il Tunc iUa Apu fi acumen
:
sraveJ To Ta$ Tantum facit dolorem,

7rlffzi,ha^s,7n!rH7j9 ,ûantum putas delere
ifus SFifS eruâ^^si ^ûos tuftrii Cupido?
.
AD SHBIEMA CXII. AND. ALCrATr.

io»
Carmen Theocrm certanm,ni fallor, a doa» quam
plurimis
conuerfumeft; nos fictranflulimus; . .
Furem olim Cupidrnem noxia punxit apis,

Fauos ex alucaribus prasdantem
extremos , autem ma-
nuum
' at illedokbat, manibusquem.
Ft terram pcrcuticns exiliit, atque Veneri
Oftendit dolorem. 5c queftus eft quod tam
exilis
‘
BeftioIa(cum)enctapis,tanta vulnera infligeret.
tufimilises api-
Er cum um paruusfls, tamen vulnera tanta facis?

Noxiit apii furacem olim male punxit
Amorem
Pradantem mella ex alueartbuSy tumebat
'Extremis manuum digitu, ideofj dohbat^
Et terram quatienspedibHS ênerit^
, dolorem
Onendens^multosquelltci ex ore ciebat,
ôd tam exile animal tam faua infligere pojfet
Vulnera^ cui ridens mater- quin nate
apibus tu
Esflmilis ,(um infers adeo tot vulnera paruus,
quatit humum.] Doloris flgnum,
.
pedibus terram percutere
eft dc indignantis,
^
& grauitcr ferentis. Homerus de Irci; '
bmauatm^'
*
‘——a-to!/ a
7n$'\ îmi, i . .
id tft.Simul autem cxciiifit dentes, calcittans pede

tatiusetiam mulus in locis
terram Ho
pro figno
mea calcittationem non ede indignantis
laetitiae pofuit. Hanc ra-
. fed moribundi pu.
latamtcus meus Io. Frater LtjMallenfis. Nam Irus ab VlylTe
gratninmo iftu ad terram afflidus eorum more qui animU
.
efflant, apud Homerum terram
virgiliansB;
pulfat pedibus. « lo.Aeneid,'
Sternitur infelix Acron,.^ caUibm atram
Tundit humum expirans, '
Duid. 1 .artis:
^ydiue aquatam ter pede pulfat humtim,
- .
r,
ridens Venui.-] Poeta:
Gr^ci Venerem
V encrem ac appellant
A n. r ^
tlclt.nfus
cft.nfus amicam. Horat.i. Carminum:
Carmmnm/*^ ^ njus.
Siue tu mauis Erycina ridens.
_Tna genera tifus ponuntur 4 demente Alexandrino
•«>.«, riGim decorum «„. •
....i, , mctetricium
rj,yiccA,
rocacem & notas teferensem libidinis. ;
404 C L A V O. , M I NO I S COMMEKT.
quid doi tot aoiciavulmra.^ Hucfpedat illud c Eidylllo
Theocriti;
ftujtyteifTtêiTKyfiAfiisôs.VfctXietUcts
tI ftfjr erfs<^8 fiuTJif»
Nunc amorem noui ;
& quidem leaenae
dirus vtique deus cftj
mammam fuxit,inque faltibus ipfum mater cnutriit. Sed pro-
pius eft quod citatur ex Naeuio:
JEdepol Cupido^cum pupUm Jis^nimis multum vales.
Facit huc Samij poetae Graeci epigramma fanc lepidum^,
quod ita Latine redditum accepimus.
Aligeri accepto crudeli vulnere nati.
Sic ait ingenti viSla dolore Venun:
Si facis hoc^quid erit puer hopihtes impie noprui
Tot monachis quid eritjVirginibus^ faerts?
ûi {eruatur os fe iurauere pudorem
Terpetuum^nec te, nec tua tela timenti
Contra Amor, b mater ne fzui vrumur illi, :
Et fenfere meas ojfa per ima faces.

Vruntur grauius quam quos connuhia iungunt,
Sed furtim coeunt, fua furta tegunt.
GrsEca, fi mihi ruppeicrcnt, libcntiusadfcribcrcm, ne quis pil-
eet id inuentum nouum , & in monachos propofito quodairi

tortum cauillandi, dc quorum dicere inftituto noneftnoftri
penfi jfolutum vitx genus etiam carpunt tpfimct lafciuiarum
artifices. Sileretamen fatius foret dixerit aliquis fed ridendo
,
:
dicereverum Qîd vetat? Caeteriim Athenaeus lib.i 3.cap.4.

Dipnofoph. enumerat bella propter mulieres excitata ; qui li-
ber quia efi in manibus , facile mihi tempero a longiore com-
mentatione.
AD EMBLEMA CXIII.
igmentvm de Amore vtfibi repugnans &
F veramque Amoris definitionem ad
ticulatim reprehendit,
extremum fe tradere docet fub quibus omnibus inuolucris
:
graphice exprimitur amatorum vita miferrima/quse figillatim

omnia explicabimus, fi prius Marulli elegantem deferiptionco
fubiccerimus: ,
tuarii ex ûus puer hic? Vemris. plena qua caujfa pharetra ep?
£lon bene prouifm certa quod arma monet,
Cat
, .
AD IMBlfiMA exui. AKD. AlC|ATl. AOf

Curfim vefie Dtui ? fimflex puer odit apertum».
Vn4i puer? puer os quodfacitipfefenes, .
pennut humerii dedit ? inconjlamiu. quare

NuUa Deo fions eft J figna inimicafugit,
fors eripuit lucem? immoderata hbido.
Cur macies? vigilis cura, doler facit.
ûis C4cum prait ? ebrietas,fopor otia, luxus,
ûi comites?rix4,beOa, odia, opprobrium.
ûicalo dignati?homines.qu4 caujfa coegit}
Mitior auSiore eft credita culpa Deo.
Heu curuum genus, veri corda infcia! que
Fas^.fcelusmiferi fifcelere abluimus?
m
Addam & Augcrrani poetae ccrtc non illepidi cadem dctc car*
men :
eptgremma
Angelus inuiBa qui cupide femper oberras, * Arnm*

Dic mihi, te nudum cur tua mater alit?
Hudo homines quinoftra petunt delubra. Rubenti
Curftant in dextra fiicula? trado necem
Cur puer es? pueros facio quofeumque fagittk
Saucio,fine volans ignibus vro meis.
Ventofas humeris curfixit lupirer alas?
Eft quouu leuiorflamine quifquis amat.
Cur tecumfacuU ? quia viutda corda fretum^.
Et iugamontofa,^fcrupeafaxa cremo,
Cacus es? an claro, dic).umine?c4cm amator,
N on ego: luce poli lux mea clara magis.
Eafceris ambrofia, feu neBare? pafeor amoenis
Elanditiis,riju,fedulitate,iocis.
Cur tibi pulchra parens }quia denfos forma calores
Ingenerat forma munere nafeor ego.
Cur maris e fluBu prognata efi mater} amator
Vt mota in falfis ftuBuat vnda vadis.
Dic, tua non vitis domus? an cultijfima ? nuUa
TeBa coloi hiberno /ub loue dego mifer.
Dic vbifias, dum lajfa tuo funt membra volatu?
Crede rmhi,numquam mdeursala vehit.
Sed &
nonnallie veteribus commentitiam iftam.Cupidinis
diuinitatem doae vereque perftrinxcrunt vt Archias
poeta,-
;
chi 0 ansham,
ievâ7mp- eo‘6‘iefagorfe^ct(nf.
Non amor eft qui afficiat iniuria humanum genus fed in- ,
ftempera^tes.'animis enim hominum hanc occafionem praefiai
c 3 «moi.
^ y
40^ OLAVD. M I N O 1$ C O M M E N T.
amor, quafi diiccrct fine vHo verborum circuitu.-no amor qui-
lisa pottis celebratur, fiftiiius illc pufio, laedit homines, fcd in-
temperantia. Refer huc Eidyllion Theocriti ti.
vario nomi»e.] Propter diucrfa vel admnda vcl effc£la,quae
fludiose in Syntagmatib. Hiftoriac DeorQ explanat Gyraldus,
ConuenithoCyquod.'] Abrurdam.vtfabulamrcfutct.
T,ccurnudH4 agat.j Maximajinquit, eft impudentia cum nu-
dum pingere,cuna Dij nulla premantur egcftatciEa tamen nu-
ditas importunam &
perpetuo vigilantem amantium pertina-
ciam arguit vcl manifcftam eorum infaniam prodit. Sicali-
i
^
quiscxrcccntibi^: ‘
Nudtu ^mer Cur ucum nullo corpm velamine montiratl.

iuri
Stultitia in[ammantfeH a patescit amantis.
Nudus porro pingitur amor , quia hic affedus tegi Sediffi-
mulari non poteft.Ouid. in epiftolis^
Sed male dijjtmulo quu enim celauerit ignem..
;
Lumine quiftmper proditur ipfe fuol

"Etfûa licet ^
pojfum, luUor cehre furoremt
Sed tamen apparet dijjimulatm amor.
fenfu dixit Antiphanes Comicus duo clTe quae tegi occui-
tarTve non poflint ,
amorem nempe & vinolentiam, quod fi
quistemere neget, ftaiim arguitur meodacij. Et ea imprimis
caufa fadum puto,vt obiter dicamiquaâcchus in ftatuisom-
nibus pingatur nUdus.ficuti fupra docuimus»
cunllfu domiti.'] Hiiic difilus efi: vruvâfêtTzip^vt ruperius
annotauimus.
jiut qtttqu&fo niues.] Nil cft quod timeant amantes , dum
rebus amatis potiri fc pofle rperant. fic Plaiitns fub amatoris
perfona:
ptri»
calui» detre-
:
Neque vUd mihi objlahit amnis, neque mom neque adeo mare: ,
Siant amatoo' Nec calorem nec frigus metuo, neque ventum neq^ grandinem:
W. Imhremperpetiarjaborem fufferam,felem,fitim:
Non concedam, neq^ conquiefeam vfquam,neq^ noliu neque diu,
Trius profeHo quam aut amicam, aut mortem inuefiigauero,' •
Tibnll.itcmElcg.i;
' umore tenetur, eat tutus ^ fucer
.ûa libet : inedias non timuiffe decet.
Non mihi pigra nocent hiberm frigora noHUi
Non mihi cum multa decidit imber aqua,
'
Propert.lib.i3.cIeg.i 5.
-
Non tamen efi quifquam facros qui Udat amantes
'
' Scironis medtaficlust ire via. ‘
\
, '
•
SM£tI£MA CXII.lt AND. A I C I A T 1*
A S>
407
^^quis amator erit, Scythicis licet ambulet oris,
I^mo adeo, vt noceat, barbarus ejfe volet.
Z.unaminijirat iter fdemonjfrant afira falebrost
1 umor actenfas percutit ante faces.
^
Ssuacanum rabies morfusauertit 'hiantes:
Huic generi quouis tempore tuta via
efi.
it Seneca in Hippolyto:
Hon me per altas ire fi iuheas niuesy
Tigeoi. gelatis ingredi Pindi iugis:
on ji per ignes, ^ infefla agmina^
Cunder paratis enfibus pedus dare.
puerilmne vocas, Puer ob amatorum
j cftvarietatem in- & P*ier*Am6T^
conftantiam.qualis incft puero, Ouidiusi. Amorum, turi
clcgap.
E/ puer ed ^
nudus amor, Jine fordibus annos,
it nuBas veHes,vtJit apertm, habet,
Mofchus de fugitiuo amore; eVi P* c ww7?
quiNedora.vincit. ] Senem quemque rapicntiflim«.
Hefio-
ius &
Orpheus Poetae Graeci vctuftiffimi,mortaIiu & immor-
talium mentes ainore capi & domari tradunt.Picin . in, Platon.
Conuiuium. Scd.id non eft fatis, nifi aliquid aliud qusramu.s*

Amor puer pingitur cum Neftore fit antiquior, Hcfiodotcfte*
qui in Theogonia canit, Chaos,TdIurcm,Tariara, AmoreH\
Deorum primos extitifle. Verba hEEcHefiodifunt:
tiTft u sFSUTifze êi(^ yifir\ecuree^ tzrei^
^TsOôsspvQ^, xurrat kscpaKes «/«
K&rsîT^ Of aietsk-nm.ôin, ’
.
EtOrpheus Argonauticis;
srfiMTurorrei^ uvrreKv TnXvfitjnt
®*'go>q^> Neftora vincit, fic interpretor, qui Nefiora vincit ®fa-
tc,qui fitNcftorcannofior , deniquequi fenior Iapeto
,vt es
l/uciano meminimus iam fupra.
Afcrai fenis. ] Hefiodi, ab Aferaeo Boeotiae pago in Helicone
monte.
Ineonftans puer,'] Adjd rcfpexit Ouid, De Arte;
"Errat, (în nulla [ede rnoreitur
'Erm b ini
amor . csnfimiia
Hocdefefafluscft Horatiusi.lib.Carm.4. »Amom,
Intermijfx Venus dis»,
Rurfum beUa moues. parse precor precori,
,
Non fum qualis 'eram henx
Sub regno Cynara, dejine mojlium
c 4 M^ttr
I
—u
4CS M 1 Q I S CpAlMENTa
C t A VD,
Mater Cupidinum,
Ctrca luBra decem fieBm moflibfte
lamdudumimpefiis&cc.
Ad idem videtur refpcxiflrc i. cpift, ad Maecenatem;
Non eadem efl ateUy non menc^
Salue fenefeentem mature fantee equum.
Sobrie ille quidem poft emenfum pelagus mollium volupta-
tum : fcd fuftt tamen pleriquc Tenes pene capulares , quorum
jn medullis regnat anior vuidus , turpis tamen, riTu, quam &
mifericordia dignior ; at eum ludum, (eu lafciuiam, feti mor-
bum facilius eft reprehendere, quam fiftcrc.aut lenire , bo- &
jaorum virorum aliquando hic morbus eft.
Jiic obdurans peBora.']ldctDicrme 'mHippo\yto Seneca;
blandiendo dulce mtriuit malum,
Sero recufat ferre quod fubiit iugum.
Theophraftus: egtff Irh uhcyte-n TifUiTrthfAieti
: Amor e(|
irrationaliscuiufdam cupidinis exccflus,qui velocem habet ac-
ccfTumjtardum autem dirceffura. Id non pofTum docere com-
modius,quam ex cius arte* qui fc egregium dodorem praeftitit
iiaturae amoris explicandae;hc enim cleg, lo.lib, Amor. 5 •
Luliantur : peSiusq^ leue in contraria ducunt :
Hacamor,hac odium:fed puto vincet amor.
Odero,fi potero:fi nondnuitm amabo-,
Nec iuga taurus amat: qua tamen odit, habet,.
te, nec tecum vtuere pojfum,
Sic ego necfine
Et videor voti nefeiusefie mei.
„ûicquid eris,meafemper eris:tu [elige tantam^
Me quoque velle, velu,dnne coaBus amem?
Zintea dem potius, ventis^ ferentibus vtar:
Vt quamuis nolim, cogar amare tamen.
Idem cleg.z. primi:
— h&ferunt tenues in cordefagis :
, Et poffejfa fertti peUorâ verfas Amor,
'
êlcg.18.
.-.--tener dufur os grandia fiangit amor.,
âpe me& dixi, tandem difcede, puella:
Jn gremio fedit protinus illa meo,
âpe pudet ,dixi-,lachry mU vix illa retentis.
Me miferam,curte,dixU famare pudet?
Implicuit fj fuos circum mea colla lacertos,
ofmUmiUe dedit.
:
*D BSBIEMA CXIII. and. AlCIATI. 40J

V^nconay^tngentumfnmptfireuocaturulmmis,
Res^ domigeRfUyi^ bella cano,
fundem afFeauim expreffit Catullus in Lesbiam;
Odi (^ amo:quare id faciam fortajfe
requiris:
ilefciOtfsd fieri femioy^ excrucior, '
quod idem apud Marullum rcpcrio/cd

Mufa fuCorc;
Odi te, mihi crede, quantacunque es :
Odi confiteor Camilla fed quam
,
Rt odi, magis in dies magis^
Velim odijfe.fequi, atque amare cogor
îcme amor retrahit tsMs, trahit^:
Sic quem/auitia fugas proterua^
Tam rara reuocas decore forma,
non poteft, elabi po-
teft. fed inconftantiasn amons belia Plautus expieffit
2iumniot * Tei-
Idihilfie celere efi, nec volat vt amor,

,Atque is meres hominum moros
Mtnus placet magis quodfuadetur, quod
morofos ^ efficit •
dijfuadetur, placet.
Cum tnopta efiycuptas: quando eius copta
lUeaut expeUtt
efi, imum non velis.
ts qui nonfuadet. vetat.
compeUit:ille
Infanum efi ^ malum in boîtium diuorH Cupidinis.
Atpharetrsuy
] Xenophon iccirco Cupidines fagirtarios
^
quod fotoiofi & formofe etia ^ longinquo
fingi a.t,
llm vuU
nerent.nitnirumoculisipfis tamquam
faginis eminus in rem
ct •nifurMiun. Rropatius:
Et merito hamatis manus
efi armata fagittis:
huhsero Cnojfia vtroqut iacet.
Hora t C^
Semper ardentes acuensfagittas
Cote cruenta.
ôTchus in amore Tugitiuo;
TroXkUKt » f}fie
ert humere auream pharetram: intus autem mult»
fagittae, quibus me
cruenta
fauciataTheocritus, in cidyl. hac
ait Amori pharetram tribui plenam telis, quia
*
num animos vulner^homi

multis certe modis. Qrigenes
hoc figmentum al-
goricos exponit: ait enira
pharetra fignificari cor,- telis
« &
.ones,arcu,os
qu*habenuliq„amTum^
labella,
co<yi
^ htudiAcni,adcoqucjpfa verba ^ oraiionenjj quibus omni.

f ^ bus
:
4IQ CtAVD* MINOIS COMMENT*.

bus dominatur amor. Huc facit illud Pindari cx Olymp.
——vnXi.uf^tvz3''iyitd-‘
9(^ azea/StPm
trhv ciri (pee^fTfas;,
<pmtcv^ g’tt/jnunv: It.
j T9 fretv
id eft. Multas mihi funt fub cubito ccicrcs fagit-

tx intra pharetram Tonantes prudentibus; ar apud vulgus in-
digent interpretibus. Intelligit Pindar. pulchra animi fenlat,
quibus fe fatetur ornatum & excultum , & oratione diferta ad
vidorum laudes celebrandas. Sed de his fatis..
Otr^ddtUi Alas curve tenet.2 Cicero De nat. Deor. pennatum Cupidi-
nem rocat , vt Orpheus & Plato in Phaedro » idque
propter frcqucntiiiimas in eo viciffitudines rerum , ait Pierius.

;in Accipitre. Alexand. Aph^ôdtâeus problem. 87. rationenx
reddit, propter inftabilitatcm nempe.

Propertius Elegiarum i.
,^mcumqne ille fuit, puerjum qmpinxh Amorem^
Nonne putas miras hunc habuiê matues?
Hic primum vidit ^Jim/en/uv tuere amantes,
Et leuihus curis magna perire bona,.
Idem non frufira ventofas addidit alas,
Eecit ^humano corde volare Deum;,
Scilicet alterna quoniam iaUamur in vnda,
Nolira^ non vilis permanet aura locis.
Ouidius initio z. De arte:
Magria paro quas poffit amor remanpre per aries.
Dicere,tam vallo peruagus orbe puer.
Et leuis ell ^
habet geminas, quibus euolelâlas
Difficile eil illis impofuiffe modum.
Secundo amorum 9.cleg.fic.-
Tu Imis es:mult9qj tuis ventojior alis:
Gaudia^ ambigua das^negdsquefide,
alloquitur Cupidinem.
Eubulusapud Atkenxum lib.13figmentum hoc ridet; cuius
.
Tenafios propter elegantiam huc conferre non piget:

rU ity c ^«4^^ orfSr^
dre •Tffhlou yiKi^ôvete
4»»^ uvetzr^^^^r rioTzsifT
Iri» >S 'drt kvt
iijmJiêeynveq 'm ^t^vtirha teazOf
; '
AD SMBLEMA CXTII. AND. ALClATl,

5rS« ii?»» STTigjs}
•P^79 «r, q>nreit Ttf. ici ci}^
*
J^fs omnium primus virorum pinxit aut ,
-Alatum Amorem fin-xit in cera prior?

Hirundines folum fciebat pingere:
Mores nec ille norat, aut mentem Dei,
Hecefl enim leutc^ nec eft U qui celer
Morbum ferentis auolet pfACordiifi
Crauts(f valde, quifit aU vtfirit et?
Kuga mtr& funt hdc: quis ergo perferat\
pBeretelaiecur.] Philofbphi libidinis vim
puamin lecorc
& fcdcm pr^ci- Mi
putwcontincri^quodLaftantius in Opificio
Dci tradidit. Sicctiam Mathcmatum
profefibrcs ccnfcnt a Vc
nere lecur .pfum regi qua ratione fedem
; amoris
poet* iccu^
agnorcunt* CupicTinemque iccur fagittis
appetentem vicc- ,
queruntur carminibus. Horat. i.

Epiftola,
Non anciUa tuum iecur vlceret vUa,puerve ^
StCACus,'] Cascum, non folum oculis captum fed

fum,
& infidia.
& occulte malum, vel latens & tacitum' quid veteres ,
ccndumcxiftimauerunf.Virgil.in^.
dl
^~^c&ca regens filo vefiigia,
Sifenna_4.hiftonar. Subiio mare
ruWiorrefcerc.cscosriuc Bu.
flus m fc prouoluere leuitcr ocespit.
Idem alio loco ; C*cum
yeteres pro improuido dixerunt,
Varro 4, de vita populi Rottia.
ni: Neque rd errer Confuler
feeiffent. AmoriscL.rasimprdl-
tam horniitrs rationem oftendit: nec enim
r<«.^ Theocritus Eidyll. i o.
modowÂir.fed & «»'“
, ;
^
Plutus, vcrumetiam delirus
tf tK
A nior.
hoc eft C*<:us non folhm
,
Propett. Elegiarum i
Ante pedes CAcis lucebat femita nehts :
'
^ -
Scilicet injano nemo in amore

^ videt.
p uidius epiftolis —quid deceat non videt vUut amans,
:
Ivittarum extremitas .
quoties; hjc pro paniiiculo quo
&
pro tota vitra fumiturafi.
velantur ocufi Cupidinis,
, ac-
Abfurdum aliud per collationem
Igneus Ab effcais.vt iamdi^Q eft, Flamma fine

Vulcano.
*anmsCenr.7.. Prcu.87. Dc ‘limorc igneo, aut potius amoris
^ jgoi.
: :
4tt MI N O IS C O M M S N r.
CIAVD,
mihi ad alia properanti occurrunt ^ paaes
igni^ e multis qaae
feligam. Antipater Sidonius:
(Mi ithetloff Tetane
flX<y« wwuc-«»pAjn arwg ivmgt
Ôffitse^ciiT^ iet miiWftgs. 3
TOTt C4» TnXb,» nKtOfdfiof aiA*y«.
circumferuntur hxc incerti cuiufdam
r« »•«{ t(^vcr€iv « vokto^
T tisuTCii if6«ga»v
>(^/ 0^(111 TTi^luu (pXe^»

QubfpcftantqucC Aul.Gcll.retuIic i9.capj.ex Aedituo:
^jtidfficulampr&fm phileros, quA nil opH^ nobis ?
ibimpfSyhk lucet peBore fkmma fatis. 6cc*
At cur Amor igneus dicatur, ardere autem qui amore corri«
piuntur« Paulus Silentiarius ita
I—— 4>'r/TttJ3'»
aispl^ (ffOtur. li» nsoirS
fXp, ^b«yiK^wer«/ ciror aA®-.

y//#S»g9>)S
tumidis Naiadum. ] Naiades aquarum Deae, per quas hic ca«

Aas 5c pudicas puellas matronasque poilis intdligcrc*Q<^ tt»
ferendum videtur illud Meleagri;
^ttios târ> ^0900. ri j to 5 5 » Wtf An» «jrw»
9^ 7CCt.'Kt9 TTOXtÛKt efiUCi
^^0 mtlgr^ntai yt?iZ ^ m/uvee /(^xtSêig

9^
A4 y^wjissio <peta&iats
xifAur^, o-o.TrvortVxets, id ciL
Sauus Amor? ftuus,, quid tum, fi talia marens
Conquerar^ atque iterum talia-,fAUta Amori
Nimirum puer hac conuicia ridety^ ipfis
Gaudet, ^
infuUat iurgia fi qua loquor.
Ali ego demiror yglauco Venus edita ponto
flammam ex vnda progenerafie potes?
Saeuus Amor, faeuus, quid vero amplius^firurfus dixero.
Et rurfum, plorans faepe/asuus Amor.
At enim puellus ridet, 5c ftepe vituperatus
Gaudet j n autem dixero contumelias, inde infultat.
Miru autem mihiiquomodo rtiquCiCglauco vbi apparuilH
HuÔj
Xl> EMBLEMA OCIII. AMD. ALCIATZ. 413
Fludlu.cxhunsidOjCyprijtuigncra pcpcrifti.
Sauus Amor ,fiUHS. quid tandem ?vt dixero rurfum.
Et rurfum plorans/ape^t Sauta Amor!
âm puer hU ridet ^nihili conuicia curat,
Infultans iaHem Ji qua ego probra loquar»
Interea miror, cur e glauco editafluSiu,
Ex humore ignes tu Venus alma fereu,
Ouidianum hoc conucnit 3 Amor.clcg. 5 . .
alumina deberent omnes in amore iuuare:

Elumina fenferunt ipfa quid ejfet amor.
At tu ne tantis. ] Hadtcnus refutatio fuit vctcrUin dc Amore
commentationum, taoderoque veram Amoris deferiptionem
vltimo perftringit difticho.
lucundus labor ejl , lafciua. ]
Libidinis & QbfcenaE; voluptatis
>adum fignificat; cuius fchema cft malum Punicum in nigra
fcuti planitie, qus repraefentant fimilitudinc quadam fexufi
vtriufquc f*eQ/iee: Punicum quidem dulci fapore , fed
amaro cornee mihi , rcfcwe poteft hhvlu) yyôxvmx^v. Nigra
planities caecitatem Sc caliginem, quibus implicantur qui tur-
piter amant. Caeterum virdoflusquifpiam ait , hic glande fi-
gniHcari partem obfcenam genitalium, quam Cornei. CelfuSj,
Arift. & Galenus Balanon appellant ,
quod glandem fignifi-
cat: eftque virilis penis prior pars, quas Latinis eft mentula.
Certe clypei nomen, latens &
arcanum habet fignificatum.
Clypeura quidem a jeAu«> dici voIunt,quod cluere, id eft,mo-
rem gerere fignificat;vcl eo quod clepat & celet totum corpus*
vt notat Sofipater Charifius; vel eo quod imago 6c
facies cuiufque redderetur; quas taihen originationes aliqui
trahunt ad obfeoenum renfum, de quo hic aliquid aperti dicc«
te me pudor vetat. Vide Godefcal. Stevvech. ad Veget.
Jucundus laber eJl, lafciua per otia. ] Labor opponitur ocio:
duoque haec fimul codemque tempore , 5c eodem modo pof- îdem
funt in eodem haerere Ihbicdo, vt loquuntur philofophi. Vn- rvw rr«4r«
dc funt illa dc amote vulgo etiam nota, ex ocio amorem nafei, *li“*^*
ipfumquc ociofum elTc : fed amatores ipfos laboriolam 6c
aerumnarum plenam vitam trahere. Vnde illa Ouidiana Ocia .*
ii tollas. &; Tam Venus ocia amat, quia facile folet amor ir-
repere in male feriatos ^defides animos, quique fere nulli ho-

nefto labori dant operam. 6c vbi funt amoris correpti vindi-
que laqueis, tum demum fentiunt fefe laboriofam vitam age*
te. Ex quo haec eiufdem poetae?
Militat omnii amans habet Jua caHra Cupido.
itenvj
— :
414 Ct AYD. M INO IS COMMENT.

l\cm, Amor edit inertes,^ &> ,
MilitU Jpecies amor eji ^difcedite fegnes.

Castcrum quod primo comment'ano monui , glandem accipi
pro mentula,obrcoeno nempe fignificatp, confirmo Arcadum
epitheto , qui didi ob luxus nimios , & obfcoe-
,
nara Venerem legibus vctiiam.*& id quidem /ymbolum glan-

dis in nigra clypei planicie mihi fuggerit ciurdem fcnTusMiero-
glyphicum. Ycicres pingebant Venerem myrto coronatam.
Myrtus pudendi muliebris fignificatum habet. lulius Pollux
onomallico, carunculam clTc dicit intra muliebre pudendum
lafciuo quodam motu nonnunquam iubrultanlcm. Hinc io-
cusapud Ariftophanem, vbuhorus fenum ait, enfem pofthac
fc in myrti ramp geftatnrum. Qua derc fabula haec a Graecia
circumtertur. F^nus Hecatcm filiam folicrtaurt ad ftuprum.*
querneum aucrfarcrur petulantem, ille virga myrtea fertur
eam primum verberafle, deinde vini tormentum, adhibuifie.,
mox in anguem conuerfum fpiris totam implicuific, atqueita
pudicitiam virginis rapuifie.quae fabula virga myrtea, nequitiae
cftimaginatio, vinum mentis hilaritas j at angues multiplices
modos voluptatis repraefentant. Innuit haec poeta
'îos durus Amor crudeli tabe peredit
Secreti celant calles^ ^ myrtea circum
silua tegit .
AD EMBLEMA CXIIII.
Tymtisrfeni \ T i N I M E mihi dubium cft ,
Alciatum,id Emblema
Emblentatu^ manibus Ammianum Mar-
fcribcrct.Iiabuifie in
ccllinum,& tum ad eum refpexifie locum qui cft lib. 14. quem
integrum apponam, & deinde fentcntiam explanabo. Verba
itaque Ammiani funt haec: Illud autem non dubitatur, quod
cum eftet aliquando virtutum omnium domicilium Roma,
ingenuos aduenas pleriquc nobilium , vi Homerici baccarum
fuauitatclotophagi , humanitatis multiformibus officiis re-
tentabant. Et haec quidem ille. In cos qui patriam obliuiooc
delent, in alio quodam folo retenti , & fortuna quadam beni-
rpatrU gniorc laflati, torquet Alciaius. Notiffimacft illa Teucri vox

tfi
vhicttmcjHe apud Ciceronem Tufc. j. Patria eft vbicumque eft bene, tum
ieneefi. enim vcl maxime patriam ipfumquc natale folum tradere fo-
lemus obliuioni , cum aliena regio meliorem nobis 8e lautio-
lem conditionem proponit. Scdccrtc hocpotiffimum in cos
tor-
J
AD EMBLEMA CXIV. AND» ALCIATI. 41

torquetur, qui cum ad amplum aliquem dignitatis gradum
peruencrint, fuiruorumquctmmemorcsfadti , tumidasattol- Sui&Jk
lunt vertice criftas, vt iis nihil intolerabilius ellc poflit , neque
afperiusiquippc qui nec de parentibus , nec de amicis amplius
cogitent jcx quo perfpicuum fit.quara defipiant, quamque ve-
cordes fint^ciim non intelligant leuiflimo cafu fepofTc detui*-
bariiquamq. temerari) & inliabiles fortunae huxus dc reHuxus.
At Oratorem iudiamus licet : Si quam virtutis praeftantiam,
aut ingenij,aut fortunae fplcndorcm fumus confecutj,eam no-
ftris impertire eft opus , & cum proximis communicemus : vt G.
parentibus nati (imus humili & obfcuro loco, (i propinquos

habeamus imbecilliorcs^vel animo vcl fortuna, eorum augea-
mus opes, eisque honori fimus 5c dignitati : vt in fabulis, qui
aliquando propter ignorantiam (iirpis 5c generis in famulata
fuerint:cum cogniti funt , 5c aut Deorum aut Regum fili) in-
iienti, retinent tamen charitatem in pailores , quos patres per
multos annosefle duxerunt. Apud Euripidem Iphigenia, verba
Menelai Agamemnoni mores mutatos obiicicntisdc imperiuni
honorem ei delatum:
T iyet 9 «», «rfrtojovTK }A,iyaha,
a»a rort vli (plhetff

Hfin stûuuroS 69tttU 7vp^fi 9 .
(û?\.t 9
Virum bonum non decet, auftum rebus profperis mores com^

mutareifcd (labilem effe tunc amicis, Cum iuuare maxime po-
tcft.foelixexiftens.
,ôsttbi.] Duo luc amicorum genera liotat; vnumeoruih
qui fanguinis coiiiunClione , alterum qui vel vicinitate, vel
(ludiis quibufdam paribus, vel commercio aliquo, autvfuvi-
taeque confuctudine amicitia nobifeum iundi funt.
Rcmam habita^.] Poteft hocintclligi (yaecdochic6s,proqua-
uis vrbccelcbri.
VrbsifîT i|«;t'ia''Roma, vt olim Athenae «fy, Etma.vth
& Alexandria ^«%t,qu6dcaEteriscxccl!erent. quod vidit Ma-
gius Mircellan.lib.4.cap.6. Allufit autem ad prifeorum Roma-
tiorum opinionem , qui Romam & Romanum imperiu Icm-
,perduraturum credebant. Hinc illud eft louis apud Virg. Yc-
'
neri perpetuum imperium pollicentis:
His ego nec metas rerum ^nec tempera pono\
^
Imperium fine ^ne dedi. EtAufonius:
Ignota mrng nefint tibi tempora Roma*
Idern^
1
416 CtAVD. MINOIS COMMEi«t.
Idcraquc;
Sman* vrhU Vrbis ab ater na deduSlam rege ,§mrinQ.
Sed praeter haec, placet etiam quaBfcquuntur addere ,
philolo®
gorum gratia. Ammianus Marccllinus lib. 1 5 .Tamen auôri*»
rate qua poiiorcs afeternae vrbis Epifeopi, firmari defiderio nite#
baturardcnii.Idemiib.!^. Et Vrbis templum, forumque Pa-
cis, &
Pompeij theatrum, 6c Odaeum, &
fladium, aliaquc in-
ter haec decora vrbis aeternae. Idem lib. 19. DifHcultatcm ad-
uentantis inopiae frumentorum vrbs verebatur aeterna. Idem
Ammian.iib.i^. Romam ingrcfTusJmperij virtiitumque om-
&
nium larem. lib. 17. Si ablatiim vtlo templo miraculum Ro-
mxfacrarct,idefl:in templo mundi totius, &c« Necdiilimile
quod ait Cafllodorus lib.i. Variar. epiR. 5 1. Roma mater
omnium dignitatum, Sc epi(1:.3^. Roma eloquentiae fecunda
materj virtutum omnium latiflimum templum, &c. Praeclara
haec certe Romanae vrbis elogia; & merito quidem 'ea enim tot
populorum difeordes ferasque linguas, Latini ferroonis com-
mercio ad colloquia contraxit , ait Plinius. Mitto quae notae
Alciatusipfc Commentario De verb.fignific.ad I.87. Porro
Epitheton id vrbis aeternae, mirum quam faepe vfurpatur in Hi-
ftoriis Marcellini.nam praeter locosa mein fuperioribusaddu-
£los commentariis, placet alios quordamfublegerc.Siceniiii
idem Ammian. lib, In locum Tertuili Maximam vibi prae-
.
fecit aeternae. Et z^.lifdem diebus legatos ad fe miiTos vtbc

aeterna. Item 25. Tyberisintcrfecans vrbem aeternam. At 26.
Apronianus regens vrbem aeternarh. Initio 28. faeuiens per vr-
bem aeternam vrcbat eunda Bellona. Eodem Per haec & alia
quae decolorabant rpeciem vrbis aeternae, deinde poft.* Funera
dcplorauit vrbs aeterna. Qôd elogium certe magnificum nC
cui videatur omnino ridiculum, huc confero numum veterem;
in quo Romae fimulachrum eft in fede cum ancili , inferi*-&
ptione,RoM/E iLTERNiTAs. Et quidem ipfum Romae no-
men , nationes nonnullae ex patriae linguae fignificatione attec-
nitatem interpretantur. Plutarch. libro de fortuna Romano-
rum, fortunam ait,Tyberi tr.iiedo,alis pofitis.exuiistalaribus,
abieda inflabili pila, ita Romam ingre{I'am:quod indiciumef-
fet, eam ibiconfl.intcr permanfuram , neque in poflerum alio
abuolaturam. Teneo tamen memoria quid de ifla vrbis

aeternitate iamolim fenferii Odauius Auguflus.qui vt Plu- ,
tarc. retulit Apophthcgmatis,cum obrctuarccPifoncm ita ma-

gnificeaedes excitantem, vt propter materiamquam adhibebar;
videretuicum xtermutepadrei > aut sdificiam nunquâm in-
teriturum
ad emblema cxiv. and. i l c i a T i, 417
icrittirum cogitare, fic dixit .-Pironem ita aedificare qoafi Ro- .
m a foret aeterna. Non icpciarn nnifcram Romae detiagrano»

nem fub Genfcrico barbaro principe, quamquciocdeatintuin
fucrind impcriuTii (ub Athalanco & Odoacre, id enim cotn^
tnodiiisex Paulo Diacono & Orofio mutuandum eR.
Ithacum prAtnfJlam/tnM. ] Id cll , multitudo Vjyfiis focio-
rum, quos exploratam miferat in Lotoph-^gorurn patriam.
Manus, pro multitudine feu numero Uomtnum poni, alio loco
monuirnus.
dulcedine Polybius, hiftorisE feriptor ait in 11.
Loron arbOrem a rperam, pumilam, rpinolam, frondibus viri-
da-ntem ihamno li milibus, cuius fruftus inino candidrs
tidibus nen fit diilirniiis , mox incrcfcens palmeo colore, ma-
gnitudine lotundse oUua:, ncclco perpufilio, c quo dcciinains
exprimitur latex, quo filis Icuatur, fine admixtu aqute fcd vi- ,
tra diem decimum non durabilis. Theophrsfi. 4. lib.Dc plan-

tis, fcribic loton parem habere cum pyro magnuudinem eiuf- ,
•
que pomum fabs fimiiemj quod dum raaturefcit variat colo-

j
res vua:inftar
:
quocx frudn mcmoiant integrum quendam
1
olim exercitum in Africa, comeatus inopia laborantem fuiffe
. ad dies aliquot refeftum. Mitto quae Quid. jj». Meramorph. Lotm <
i Homerus OdylP^. ait>VJy (fis focios dulci quadam gufiara io- tephagi
<to,rcliqua neglexifTc , ac pr^fenti voluptate dclinitos nolurfic
5 ad nauim redire , nifi veibcribusadafJos. Ponticus Hcracli"
'iidesair, ab Homero volupiaiem defignnri per Lotophagoram
• regionem, quar voluptas polita cflet in ea re perfiuenda quae
I dulciffims putaretur. M to A.a>'t‘(p^^v ^^'£/,01 ycaie-
i y«i tyic^ris Syivunath.
I in epiftolis allufit : Vt i-nihi, ait ,\:juafi apud fcopulos bifillc
Videaris. Aul. Geli, flexit in eos qui nimium immdrcntur in
dialefticae gyris &: maeandris. Lege prouerb. Lotum guftarc.
De Lotophagis Strabo lib.17. Plm id). 1 3 ,c. ly.Hanc fabubm
. îlcrique conuerrunt in v(>juptuoros,&: libidine prurienteis.qui
guftato femcl dulci blandoque rurpium volupratum veneno,
tbeo non fere abftineant. Lucianus Dc mcrccde cpndudis.
Memmii & Dio Chiyrofl.Orar.3 5.
AD E M^B L E M A C X V.
legans Sirenum mythologia
E fluminis
eft : Iije
& Calliopes N^ymphae filiae, tres nimirum, Par-

d
fuerunt Acheloi Sireeeiq
thenope.
41S CLAVD*M\N»I8 C O M M E N T«
thcnope.Ligia, & LeucoiSa. Virginea facie funt, & in pileem
delinunt, alij volucres eas faciunt.Cum littus Siculum tncole*
tent^ nautas pr£tercuntip^,cantus & vocis amcenitate pellicie-
bant, pelle^los fopiebant, fopitos demergebant , & podea dc-
Uorabant.VlyflTcs ciim illae fibi praetcreunduai clTct;,
lUemt ura [odorum callidum sures^

Atque fuas vinclis prAhuit ipfe manus.
Trunffluit fcopubs ^ mhojjnta Ut tora clajps:
lUi pTAcipites defiluere freto.
Sic hiandas vocuq^ notas, ^
carmina vicit'.
Sic tandem exitio monflra canora dedit,
Martialis huc allulitlib. 3. ad Callianum:
Sirenas hilarem nauigantium pcenam,
Blandas^ mortes, gaudium crudele,
ûas^ nemo quondam deferebat auditas,
Tallax Vlyjfes dicitur reliquijfe.
Sluiiptr Si- Homerus Odyfhf«. id pcrtraftat. Meminit & Plato in Ph«dro.
fenei ifite&i-
Virgil.Acncid.5.& 5. Metamorph. Ouid. Plcrirquc dicuntur
gepdum.
,
fcd altiorc fenfu , «i •4/w;('W cha^fioftei
^t4«^f««f,vtSuida8:& in fua Repub.PUto.cum dc rphaerarum

^
cxlelimm volubilitate tradlarct , fingulas Sirenas dicit Ungulis
orbibus infidere, lignificat motu Tphaerarum cantum numini-
bus exhiberi, nam Siren dea canens Graeco intclicdu valet.
Macrob.t. Comment. in fomn. Scipionis, Sirenesautem aucs
fabulofaselTeputat Plinius lib. 10. cap.49. cui fane aduerfamur
Theodorus Gaza & Trapezuntius qui Sirenes in mari fc vi.,
diffe affirmant. Reu||ra meretrices fuere, vt tradunt Scruius &

Palaephatus, ejuae quia tranfeuntes deducerent ad cgcftatc , his
fiftae funt inferre naufragia. Ad hanc fabulam alludens D. Hie-
ronymus, ait in Epifiola quadam £t nos ad patriam fefiinan*
:
mortiferos Sirenum cantus furda debemusaure

tes, tranfirc.
quo fpetdat illud Socraticum, ym-
coTivhtturlud tcîrlu) tisari^ wwrf/A«: Vôluptares
oportet praeterire tamquam Sirenes cum qui virtutem vt pa-
VtjffetS*- triam intueri pcrcupit. Caifcriim in V^ylfc typum fapienriae
ffiftU iiatio. obferuamus, qui Sc fuosauocat a turpi voluptatum commer-
cio,& ipfcfibi eandem legem imponit. Cicero 5. Dc finibus,
paulo aliter enarrat, fic enim; Mihi quidem Homerus huiuf-
modi quiddam vidifle videtur in iis quae dc Sirenum cantibus
Neque enim vocum fuauitatc videntur aut nouitate
finxerit. ,
quadam, & varietate cantandi rcuocarceosfolJtae, qui pratter-

uchebantur; fcd quia multa fc fcire profitebantur , vt homines
ad
AD EMBLEMA CXV. AND, A t C I A T T.
ad carum Taxa difccndi cupiditate adhsrcfccrcnt.
Mirum fanc
cur hic Cicero per Sirenum cantus nil ab
Homero fignfficari
dicat, quam difccndi ftudium,& (ciendi
rolupiatem/c^mVlyfl
(es ne Sirenum cantibus caperetur,
ligari fc trolueni rquod noa
lcciflct,niliinfigncm quandam calanhiatem 8c turpitudinem
ab cis (ibi fuisqac importatum iii cognouilTct. Horatius Epift.
2, de voluptate turpi intellexit; ^
Sirenum voces,
Circa focula, nofli, 5c c.
Me non ab alus vane trahi hanc Sirenum fibulam
fugit
vt :
cum Paufaniasin Atticis ait Sophoclem diaum fuilTe
nouam
Sirenem. Siren ctiani nominatus Bacchylides.
^
^ Syncims epi-
ftolaquadam ad Herculianum : jS u //
U vo-o r votnrmf iiyHyjM
9 1
i'7,
aTsuôdf <Gt»truyifS^»i to» 'itcisow ^
^ 'etyrZt ttS
t/ euZi^^tametivcij Xarntie cti
T<rmft 7n^^,u 9jthf(u- Ego fane non aliam
obeaufam exiftimo
Sirenas male a poetis acceptas, quam quod
vocis dulcedine ad-
ductos perderent. Audiui a quodam ex
fapientibus, qui allc-
goricc fabulam explicaret, Sircnasobfcurcfignjficarevolupta'
cos perdant qui ipfarum cantui
,
& blanditus aurem praebuerunt. Cûid
igitur impedit quomi-
nus tuarum cpiftolarum voluptatcsfint
Sirenes , 5cc. Horai.a.
Serm. aiio torfit, nempe ad deddiam:
* vitanda efi improba Siren Dejidia.
,
DeSirenum fabula poft Platonem quid fentiat Plutarchus

re-
pete exSympoC 9. quxftionci4. Ali6torat& Xenophon 2.
LegeLucianum Commentario dcfaIfatione;& oro-
uerb. Ceram auribus obdis. ^
Abpûe alis volucres ri Eadem deferiptio qualis
fuit in fupe-
,
non Emblemate de homine anguipede,
idqucarnigmaticos.
£0 pertinent Ouidianahxc 5 Metam.
vobii Acheldides vnde
Vluma fedesjj amum, cum virginis ora geratis?
iyrenasfcmiuolucres appellat Lycophron in
CalTandra.alii fc-
imiferas vertunt, quo loco Ifacius
meminit viaoria: Mufarurn
quaercalis Sirenarum coronarunt. Putat
tamen fui/Tc norten!
toras,carumqucfabulamtrahitada!lcgoria.-dicircnimnomi.
ac bircnum raenhsuf intclligi
j & feorra eas fuilTe, qu^ icp^rc
tuo naulgantes retinerent, tradit
idem ex Plutarcho luniore.
d 2 Nefeio
,

Nefcio quo cafu praeterieram Sirenum deferiptionem, toties
snihi ledam apud Claudianum:
Dulce mslum pelago Siretit volucres^ pueSa
ScyU&os inter fremitMtauidamjj Charybdim,
Mufica facta fretis habitabant dulcia monjlra*
Blanda pericla marisyterror quoque gratus in vndisi
Delatis licet huc incumberet aura carinis
Implejfentq^fineu venti de puppe fer entes y
Vigebat vox vna ratem, nec tendere certum
Delegabat iter reditus yodtumq^ iuuahat.
Nec dolor vUua erat, mortem dabat ipfa voluptas.
Nec mirum, quod obiter dicam volo, figmentum hoeSirenu
adeo poetis placuilTc, inquoipfbrum ftilu? non tam lafciunt,
quam acumen enituit ingeniofae rcdulitacis ,
qua hominum
mores reuocarc conati funt a voluptatum, aut ineptiarum ille-
palTim obuerfantur in hoc vitae Oceano,
cebris, qiiac 5c Qmn
fapiunt qui monentur eo commento fugida curatum momen-
ta, nugas, lafciuias, fcurriles ineptias effugere, quin & vitare
fludiorum omnem foeditatem, in quibus occupantur quidam
feripturientes vanitatum, qui fuos amores, fuas lafciuias , fuas
infanias cum apparatu nobis oflcntat, quas fi magni aeftimenr,
id ex priuilegio furentiumpoetarum faciunr, ex quibus nemo
eft quin fc optimum putet, ait Tullius. Sed id mihi btlcm mo-
«ct,qu6d plcriquc viri dodi ab iis nugis non abhorreant, quin
tflis aliquando poftponunt feria ludis.Nos non quidem a pne-
tica vmquam abhorruimus , fed lenocinia carminum detefla-

tnur,furta& proditionesamatorias,fltupra, adulteria, & quic-
quid omnino mores inficit , tanquam peflem vitamus. Illud
cftmcllc litum virus,
dum carmina lumbum
Intranti^ tremulo fcalpuntur vbi intima verfu,
£t quid aliud ifla blanda Siren nobis obiicit, quam perniciem
pudoris ac verecundiae , cum fidor verfuum nihil aliud penfi
habcat,quam vt cogitet infidias , atque afpera bella pudori.'
Quare vnus ex cccicfiae fandis patribus, confultor bonus ait,
Bonumefle homini mulierem nonaudirc; melius non videre;
optimum non tangere; auditu illa mouetjvifii accendititad*
adurit.Sc corporis, animique vires depafeitur.
ûis putet eJfevUos} ]
VtChimaeras, vt Hippocentauros, A:
alia cius generis portenta fabulofa : tragelaphum , quod

vcl vt
Arifloteles finxit in A nalyticis,aut deniq. vt illud informe mo-
drumi quod Horatius exhibet initio epidolae ad Pifoncs,
£t
ad emblema cxv. akd. ALCIATI. 421
Et miranda canunt, ftd n$n credenda poeta.
Certe Lucretius lib. 5 .aliquot rationibus arguit Hippocentau.
ros non eife, quales a poetis deferibuntur» £t Xenophon 4. de
inftituiioncCyri,au Chryfanthunm dubitarean fint Hippoccn*
tauri, addit enim hoc verbum, h ejivoftTt. Valde ftomachatur
Galenus in Pindarum, quia fingere non dubitauerit ex horni*
nibus & equis Magncfiis patos Hippocentauros. EiM, Tul-
lius 2.de natura deorum, Qms, inquit, Hippocentaurum , aut
Chimaeram credat efTc ? Qôd & idem confidcntius|negat i,
Tufcul. Eiufmodi tamen populos fuilTe in Pelio Theiialiae
monte a Nymphis educatos tradit Diodorus Siculus lib. 5. fa-
cile a (criptoribus fuis perruafus, id eft poetis , qui rctum om-
nium memoriam figmentis compleucrant. Alioqui conflat
primos ThefTalos equitandi artem yfurpalTc ; quos ciim rudes
homines, qualesea tempora ferebant, eminus in montibus
equis federc primum eflent intuiti , putarunt quafi animalia
noua, 5c fuperne homines, inferne vero equos: 6c quemrulgt
errorem poetae am picxati, adeoque pidores nona haec monff ra
repraefentarunt. Benequidem Palaephatus lib. 1. umSufat, ex
Hippocentauri etymo, veritatem elicit. Nulli epim alij fucic
Hippocentauri quam equorum fuba^fores, rei ftimulatorcs,
M ,
Nihilo tamen minus fcnbit Plinius

lib.7.cap.3. fc vidiflc Hippocentaurum in meile conditum , &
iEgypto aliatum, oblatumquc Claudio Caefiri, eodem die ex-
piraiic. Scimus ad haec m uita de Satyris & Siluanis iaffata : Jk
quodD. Antonius vidit in folitudinc, forma Satyri monflrum»
tcftcB. Hieronymo, id plcrique putant fuiffe daemonem incu-
bum,aut fuccubum.Et Satyros fuiflc mon-
in fabfolanislndiae
tibus feribit Plinius, quin & eiufmodi animal fuiffe aliquando
ad Cornei. Syllam dedudum Plutarchus auftor cft. Sed de his
plus fatis. ^
»
lUtciumefi mulier.'] Ab illicicndo,qu6d blanditiis illfciat. UulUr, iW*
<ûatn pifcem.] Abfardum cft. quo alludit ad illud Horati); mm.
— :
vt turpiter atrum
Dejinat in pi/cem mulier formofafuperne.
Per pifcem mollities & voluptas plerumqucintclligitur. Vide
Lucianum De Syria Dea, vbi mulierem fuperne in caudam
pifeisdefinentem vifara fuiflc ait.
Plurima quodfecu.] Qjâplurimascert^ calamitates cx libidine Tres ad volu.
proficifei nemonefcit.-tamcn cius tres font praecipuae illeccbrpc.

fiquidem auivifu,aut cantu, aut comcrcio capiutur, 8cin turpis
I
tmoris pedicas illaqueantur humani animi, vt mox dicemus.
ii
4lt CLAVD» MINOIS COMM IN T.
Vijitt 4tnofis
Vifu nafcitur amor. Hinc illud Propcrtij vulgati^
jiJfeSltt.
]
i
initium. fimuni: Si neftis, oculi funt in amore duces.

Pindarus formam amoris praeconem 8. Ncmeor. facit:
O veneranda pukHritudo, Veneris praeco, &c*

Theocritus, is'lhiv, ^si}ct6 fi] 9 .
quod Maro Ecloga 8. fic cft aemulatus:
Vi vidi, vi perif, vt me malm ahjlulit error,
Ouidius item 10 Epidolis;
Tunc ego te vidi, tunc cerfi feire quia ejfes:
lU^fuit mentii prima ruina mea.
E/ vidt perq, nec notis igntbtu arjt.
Idem 3. Amorum, eleg. IO. (alloquitor amafiam)
Fertfg tues oculos, m^gni mihi numinis inflari
Fer^ tuos oculos qui rapuere meos,
App.lib.io.CaulTa omnis & origo praefentis doloris; & cft me-
dela ipfa,8c Talus vnica, mihi tute ipfe es. Ipfi enim tui oculi
per meos oculos ad intima delapfi praecordia , meis medullis
tyimdru tui- acerrimum commouent incendium. Plato amoris vulnera ra-
tura tM ceu/if. dios cirequotdam ait tcnuiftimos, qui ex intimo cordis cvpi-
rant,vbi viralis fanguis dukiftimus ^ calidilTimus fedear ha-
bct,vjaquc fibi per oculos paicfa£fa, fubindepcramantisocu-
los illapfi ad inrimum eius cor penetrant. Lucian. dialog. ffof
•rts- egttf vffarvue^ 'ipu <sr&-
qua rationcPhiloftratus amoris Ocu-
Jos fecit: a i(^Ksi ^»7xt fsid' hfU» r$»seXt.(^
•Tn/^vsvdTzisTs. Itaque probatur fcntenna Plotim,Vg4iTw deducen-
tis, ig^Waic.lib. j.De amor.Exquoillud Propcrtij;
Cynthia prima fuis miferum me cepit octUU,
Contafium nullis ante cupidinibus.
Jijjidue crefeit Jpe flando cura puelis:
Ipfe alimenta Jibhmaxima prsbet amor,
Seneca De remediis fortuitorum Non intelligfs; partem inno-
centiae eflecaeciratcm. Hmc oculi adulterium roonftrant ,h'nc
inccftam:binc domu quam concupifeat, hinc vrbem & mala
omnia. Certe oculi funt irritamenta vitiorum ,duccsquc fccle-
rum.Ex Plutarcho refertur illud ^Stob$o cv 'Koym icj
formofos intueri iucundiflimum: tangere autem & tractare fi-
ne periculo non licet. Imo, vt Xenophon docet, qui ignem
tangunt, vruntur dumtaxat: formofi vero , quamquam prociil
diftent, incendunt tamen. £ft enim vifus, incitandi amoris oc-
cafio. Giscaita foiunt: rtts MeePiiis epZpp tjnTfftrffunpf
'
ad emblema CXV. and. ALCIATI. 4IJ

^ Xtc^M SVH ixliîcuet- fcZxt.or^\ac^:jnt « rcfcif
'’
wZf tiit 1*9*99, •<

5 9(g*X9$ j rtfs A(^»^9 itrartcs
Z<p«txTit9i*.n'^9^tsXcc^nristrtt9¥sir't, Huc pctiincnt illa Hc-
cubaâd Menciaum verba cx Euripide Troadibus, quo loco ei
fuadet Helenam de medio tollat:
9^6)* ^rluf h,<pivyi,f9^r 'ihxY.xoim,
0tj^ 9f*fiaTBca7J^09, fâtp^xtXei^t
witixtufi u xiiXificijet,
Cerncic hanc luge » ne te cspit enim vf-
tiahat (ui ddidcrio :
rorum oculos, cmitates delet accendit sedes : (ic enim habee

;
mulcimenta. ^pud Gratianum impudicus oculus cflimpu*

dui cordis indicium, e. nec folo, ja.q.j.Sed huc lubentius in-
tegram D.Auguflini lentcntiam ex lib.de fide Chriftiana con-
fero :Ncc folo, inquit, affeclu & tadujfed afpedu quoque ap.
peritur, Se appetit concupilcentia feminarum. Nec dicite vos
habere animas pudicas, fi habetis oculos impudicos : impudici
cordis efinuncius oculus impudicus. Nam & tacente lingua,
confpcftu mutuo corda Ic macerant impudica, & fecundum
concupifccntiam carnis ardore aiternatiuo deleniantur , etiam
intuitusab inualida voluntate corporis fugit ipracafiitas. Eo-
dem fenfu , fed brcuius , Hieronymus epilt. ad Furiam, vbi de
feruanda viduitate; Speculum mentis efi facies, taciti oculi &
fatentur cordis arcana.
verbis.]Et verba certe non minorem vim habent ad pcllicicn- Verh infiam,
dos animos quam
oculi:im6 vero maiorem plerumque.
Eloquentia compta ornataque, qua vel pertinacif-
fimi,vcl etiam maxime refradarij molliri, & in aliam pene for-
mam mutari queunt. Vel candor hic pro puIchritudincvCur-
patur, vt apud Piopertium in I.
Ktc Phrygium falfb traxit candore mnritum
^
Aue&a externii Hippodamia rotii.
Nifi candorem referre mauis ad illam Sirenem flexanimam,
quam nofiri gratiam, aoimumq. purum ac fimpheem vere &
amabilem dicunt. qualis fuit mulieris cDiufdam Theflaixgra-
tia.cuius amore ita cxarfillic Philippum Macedonem aiunt, ve
plcriqucfurpicarcntur cum amatorio quodam philtro coad-
adum. Quam ob rem Olympias Philippi vxor tantum operre
pofuit.vt tandem Thcfialam illam prehenderit: quam cum di-
ligenter intuita edet , cius formam certe bonam, verba omnia
naturam ingenuam fpirantia, prxclaram educationem, facef-
fantergo catumnix, ait Olympias: tu enim intephiltium ha-
bes; non alio fafeino capitur Philippus.
d 4 far-
j
414 CLAVO. MINOIS COMMENf.

Triti*» Sire
fdfthsnope^ Trium Sirenum nomina non remere impodia
tiu»3 nomtnd rurit.w*i0'ii>^ viiginem fohat Ligia.non a ligando, vt piuane
:
vnde > nonnulli, neque ab illiciendo, fcd a Graeco ,

quod cano -
rum fonat.-auiXrvefluCj dulciter, quod ad fermonis 6c. colloqui
refertur illicmm: Lcuc'oii3,a album, ab albcdinc, qu»
infui ad mirationem rapit, mcniisquc oculos quali farcinoali-
qi decipit. Ea eqim lignificatur verborum ornaruty
xA Mujii Hoi Per MufasintelhgeliteraroSjqui cum
Strena explu
voluptatibus corporis nihil habent commercij: praecipuum au-
murt fitdi
tem iibidinisantidotum cft literarum ftudiu. Huc placet adii-
cercfabulam Graecorum fcholiaftn poeticam fatis vulgatam.
Suafit aliquado Iiino Sirenibus, voce 6c cantus fuauitate pius
aequo tumcrccntibusjVt Mufas ad canendum prouocarenf, dc
cas vincere niterentur.Mufae conditionem, vbi aliquantum
concertaflent non recufantes, facili negotio de iis vitlonam
,
retulerunt. Nec vero mirum cuiquam videri deber, fi tam fa-

cile vicerint. Quis enim ftuuem St natiuum Mufarum moda-
lum cum eo blando quidem , Sirenum
(cd fallaci 6c capiiofo
icantucomparet ? Mufte igiturplumas Sirenibus anulferunt,
quibus fibi coronas confecerunt invidloriae fignum. xMytbo*
logi Sirenum vocabulo, fophifticcnt Mufaru nomine, folid.im
& cxprciTiim fapientiam volunt inteiligi: plumae, fciipta fuot
ridicula eorum qui adumbrata , non vera fapientia feieoilcQ.
tant : de quibus dofti fapientesque viri faciiiinie-triumph.inr.
Hoc veterum figmentum Tbcodorctus De curandi? Graecis af-
fcdibnibus, flarim initio !ib. 8, attigit, ciimaitex Pythagorie
fentenria ,»ut eorum certe qui eius vitam fcnptis tradiderunt,
cfle Mufas Sirenibus praeferendas.
feregrinati» hili aique illudit. Antidotum cfl: alteram imAfftorem, nimi-
']
confert ai
#uni peregrinatVb.Otiid. lo.Metamorph.
amorem de.
Jre iihet procul hinc, patri relmquete fines,
dimndum.
Jfum fcelus fffuguw :malus eir dor amantem.
retinet
Id vero fuader apertius I De remedio;

.
Tu tanthm quamuii firmis retinehere vinclis^

J procul, ^ longui carpere perge vias.
Tempora nec numera, nec crebro r effice Kornstm:
Sed fuge, tutm adhuc Parthtes ab hojiefugu efi,
Jdcnn libio 2 .
<
Manat amor teBu4.fi non ab amante recedas.,

Turhaefi in hoc emnes ingeniofa fumus.
Proximus a teBis ignis defenditur 'agrh
V$ilefimtimk ahjimuififi loiU.
U»9
]
^
AD EMBLEMA CXV. A N D. A l C I A TÎ. 4l5
Kon ft$cile e furiens fofitaretinebere
multam faliens tncitat vndafitim.
Et
dcû.] Epimythion cft;qu6 referendum vidctnt
Scilicet efl Âmerentn
lepidilUmum Platonis tetraftichon, vt habet Laertius:
^nui.
A'iiv«^ts f*ienin, rett
« T «**.***’’
jî .uSoKI TJSr» TCt fUfûhx TKWTW,

lifiiiy il23'i^ti^KtTiTr^•^^t^‘UQA*9. ideft;
Hdc Venu4 ad Mufeu: Venerem exhorrefeite Nymph<i:
In vos armatus aut Amorinfiliet.
Cui centra Mu fa, Verba hê age dicito Martii
Aliger huc ad nos non volat tUe puer,
Venus Mufis (hacc ait ) 6 puellulae Venerem
Honorate, aut Amorem in vos armabo.
At Mufa: ad Cyprim: Marti ftulta haec blateramenta [i. la-
ciantur hacc in Marte, qui faepe ab Amore correptus cft;]
In nos autem non volat ifte hic puerulus.
"
SteVenus ad MuffCiiVpnirem colitote, puella, .
Durior aut tn vos arma Cupido feret.

At Mufa ad Cyprin: apta ifihac ludicra Marti,
Fufio namj^ tn nos non volat ifie leuts.
Idem argumentum tradat Lucianus in Dialogis Deorum/
quod c6 Impedat, vt (ignificetur,dodos,& laboriola iludiorum
mole predos.ftulto amore noncornpi: quod accidere foletiis
qui otio fefe turpi dedunt, laboreriiquc honcftiim refugiunt,
quod Ciccro pro Ca;lio pluiibus verbis extulit : Scitote Judi-
ces, inquit, eas cupiditates, quas obiiciuntur Ca?lio
, atque haec
ftudia, de quibus dirputo,non code homine cfrepofTc.

fac ile in
Ficri enim non potell, vt animus libidini deditus, amore, defi-
deno, cupiditate, fepe nimia copia, inopia etiam noqnuquam

mpcditus.hoc qmequid cft quod nos facimus in dicendo, no
•nodo agendo, vcriim riiam cogitando, poflit fu ft nere. An vos i
iliam cau/Tam elTe vllam putatis, cur in tantis praemiis elo-

quentiae, tanta voluptate dicendi, tata laude, tanta gloria, tan-
o honore, tam pauci r}nt,rcmpcique fuerint , qui in hoc labo-
c rerfentur? Omittendae funt omnes voluptates, relinquenda
ludia delectationis, ludiis, iocus.conuiuium.fcimo etiam pene
•mniurn familiarium deferendus; quaeres in hoc genere ho-
nines a labore fludioque dicendi deterret , non quo aut ioge-
la deficiant, aut doCtrina puerilis.
eR doliis. Carmen Theocriti efl: ex Eidyllio^.
Scilicet
ir tugi^x7rlttuy}^9xtâ7S^9,ivn f*,ihloaru49
d 5 xtheif
416 CIAT!>. MIKOIS COMMENT.
utHctt oarer efcif ÎXecf. ou; ^ e^Hazit
^dlUaSIrjTtff /‘'snTTST^ /isAlJtWT »flS* id cft,
Iêtûe ver jubnum lentU4 efi, nsque aptbui
iLotti [tam dulces]qtt»m tniht tnnf&chftrA [frnt. \quos enim
ajjuckndo
'ExhiUrantêesfufi potione non poterit fafcinnre Circe,
AD EMBLEMA GXVL
Leo
•
V v apud noftratcsiaftatur
Deo 8c Naturae repugnant , homimbusque valde dilpli-*
ccnt:nimirum adoleftcniisignauiann, inopis fupcrbja,& fenis
, ritia quasdam cCTcjqu*
y»fn«ri jjppj capularis libidine intcmpcftiua.tucnim vcl maxime

******
ûiht •< ye^me plufquam iuuenilibus intempe-
, ciim vitiis
.
Hiuc dckftatitur. Quanto enim quis xtate prout:fliorcft,tan«
tb a voluptatum corporis titillationibus remotior cllc debet,
' Catone maiore: At non cft voluptatum tanta quali
Swn rmul
titillatio in rcnibus,crcdo»red ne deOderatio quidem. BeneSo-
wdupLtilftu
phoclcSjciim ex co quidam iam confefla aetate quaererer ^ vte-
returne rebus Vcncrcis;Dij meliora, inquit.-libcntcr vero iftme
lamquam a domino agrefti & furiofo profugi, cupidis enim
rerum talium odiofum eft & nnolcftum fortaSe carere: fatiatis
vero 8c expletis iucundiUs cft carere, quamfrui. Idcmrctulit
Plutarch* Commentario Tngi^rAtfTnJ^Brlrfc.&Valcr.Max.lib. 4,
Ad id facit lib.7. Epigrammat. Grxeorum inftitutum Philo-
demi poct* iam feneSutc cafti, qui fatetur fe quondam amori
dedifle operam, ftcuti & alios, lulilTcquccum per tempus Iicc-
rci:red tandem canitie adraonitum.grauioribus coris &ftudiis
incubuiile. Modo, inquit, reiiciatur amor canus enim adeft :
pro nigro capillus, xtatis iam maturx nuncius; vbi ludendi

tempus c/rct,!ulimus :ciim autem non amplius datur, ad me-
liores curas properemus licet, haftcnus ille. Er certe, dum in-
tempcftiuos fenum quorundam amores, affeftum libidinis
bme aetati plan^ repugnantem aduertimus, facile cft colligere,
Venlîmum cftequod ait PUui. Mercatore:
^
—,Ubant iuuenes, itidem rapiuntur fenes.
Stnum amoT lUi fe amant iquod amant âmatum volunt atque cognitum,
vebemm. jUt vero Ji amare eA atate occeperint^multoinfaniunt aerine,
Tibullus Eleg.z.iib.r.
Jlidi ego qui iuuenum mt feros lufiffet amores^
iofi Veneris vtnclisfubdere colla femmt
\
AD EMBLEMA CXVI. AND. AtClATI. 427
Et ftbi blanditias tremnla componere voce,
Et manibiis canas fingere velle comas.
Stare nec antefores puduit ^char&ue puella
Ancillam medio dettnui(fe foro.
Hunc puer ^hunc tuuenu turba circumfietitarHa,
Delpuit in molles ^
quifque finus.
fibi
Locuseilcicgansapud Plutarch.lib. contra Coloten, vbi do*
cct fenibus Venerem exercendam non clle; Minime fefellit
Epicurum, voluptatescorporis, tamquam Eteiias ventos, vbi
petucncrintad fuum inacmentum expirare : quod in cauiTa
,
inquirafjVtrum Tapiens aetate decrepita, qui res Venereas

cft vt
nequeat cxerccrc,contaû formorarum,& contrectatione ad-
huc gaudeat: longe aliter fenttens quam Sophocles, qui liben-
ter iftinc.vt a domino agrefti &
furiofo , fe profugillc dicebar.
Sed cum plerafque voluptatum iftarum fencCtuic exarcfccrc
videant, cumejue
Cytherea canos fit perofa milites,
multo potilis debebant homines voluptuarij, animi voluptates
conquirere, ac vclut cibaria quae non putrcfcunt;& incorrupta
durant. Et ibidem: Obfoleto.intempeftiuo , turpi remedio fa-
tentur fe vti,cum recordatione priftinarum voluptatum fe ipii
Tccrcant.-Sc quia non«fuppetunt recentesjquibus vti queant, ve-
teribus lilis, id cfl; mortuis & pollinatis, alias tam moribundas
aut enectas in carne, vt in frigido cinere , moucnt aduerfante
natura , vcntiUntqucpaulifpcr foucndorquipp^qui in animo
nullam habeant domcrticam voluptatem, dignam libcro.con-
dltani hilaritate, haec ille. Sane luuenalisin defetiptione Se«
nedutis oftei dit fatis, quam fit aliena Vcnusarenibus.CaEtc-

riim quantum ex hiftoriis deprehendi poteft, Sophocles Vc- Ssphttlet,
ncrcis rebus multum fuit addiftus, & iam grandatuus Theori- «•»*torftnea.
da meretricem deperiit. Idem fenex admodum , Archippen

adamauit feortum nobile, cuius prior amafius, Smicrines no-
mine.a quoda rogatus quid ageret Archippe: refpondit, Vclut ^{fuatu.
no£Iua tumulo infidet. Athenarus Dipnofoph. lib.r 3.cap.2x. muU.
(ûamuts ajfeHa Itate.] Id eft
,
quamquam iam fenex eflet,
Ouidius rede:
Turpe fenex miles, turpe fenilis amor.
Huc pertinet illud Menandri,
Senex amator fummum efi fortuna malum.

Allicit precio. Allufio efi ad meretricis nomen quod du*
J ,
Aum a merendo, nemo ncfcit. Differt ergo a proflibolo.'
cft
4tS CtAVt». MINOIS COMMENT.
cnim mcrcincis vctbum paulo honcftius apud
eft
concubina, fcu itoSr^y Graece. Nos non fugjtapud Romanos,
quibus &
feminae vfuariac permidae, concubinarum vfum fuif-
fe.quod hquct ex tit. Dtgeftor. de concubinis , &mu!tis anti-
quitatum naonimcntis:rcd inftituiodiuinae legis meretricum
turpis otnnis vfus. Id adiungQ^, quod ad emblema facit apud
Nonium verbum j adolcfcentiari, pro iuxuriari, ex Varrone;
tum quidem vt faciat, cenfeo, quoniam tu quoque adhuc ado-
lefcentiacis. Finitimum illud Horatij:
pastum largius equo
PLideat pulfet Ufeiua deeeattm £tasi Ait M. Tulliusin Cat-
Itana, oratorio more, non ad mentem fapientum iuuenibu»
quafdam voluptates permittendas. Bt Piin. Secundus adole-
Icentes putat non dcdcccrc perturbata quaedam & nonnun-
quamconfufa.Infcncturpem omnem luxuriam, & lafciuias;
quod dc Cato maior dixu apud eum quetn citaui proxime
Tullium. <3E.tatum omniunafua tcmpcftiuitas, foiquc mores,
adeo nihil dultius aut contemptius, quam fenem capularem
& blicernium de amoribus cogitare. Id exemplo vidimus in
duobus aeui noftti dociiffimis viris, loanne Aurato, Regio
Graecae linguae profclTorCjSc lacoho Cuiacio, praeclaro Roma-
ni luris interprete, qui iam pene oftogenarq^ luucnculas vxo-
funi quae iuuenes.
res fortiti,ea mqliti
mptnaiHuefUits.]A.at(\aod iuuenes a commercio Archippes
anocarentur^ aut id referas ad paederadiam , qua notatus cft
Sophocles.* Athensus cap.zy.lib.i 5 . & Hicronym. Rhodius
in hiftoricis Commentariis meminit,
zelotypiam.
fupervt^c*flau£ra buho. ]. Senex morti proximus turaului»^
expetat, itidem mox cadauer futurus.
AB EMBLEMA CXVII.
tv /ÔLOKES & corum diffcrentiat non minimum folent
fnm-jmturaf. animos noftros afEccrc.ob camquc indodi

rcQ) oodi
fcBsaantmt. ea qux funt in animis, paffim eoioribus exprimunt.
Horum tamen colorum tot (ignificationes efle poHunt , quot
funt hominum affedus &
opiniones. Q^cquoad rationem
aliquam propius accedunt ,
vel naturam rerum cxprciliiis de-
clarant, c 6 pulchriores habentur : vt cum nigrore vtimuT
xnortuoxqm inferiis ) albore ad puritatem animi {Ignifican-
dam*
AD EMBLEMA CXVII. AND. ALCTATX. 4x9
am. Ai viror, fpei nota vt dictum cft in fupcrioribus auans,
<3 ,
aaiannbus,&/d genus aliis, qui fpenn pretio noo emunt, rufus

haud maieconuenit. Ruber tum militum, tum pucroru,quos
verecundia maxime dreet, Tynabolum eflepotenuvt caeruleus
nautarum;gilaus & burrhus, vilium, & eorum qui funttcnuis
fortunae. Mcticulofis denique & zelotypis quod animo fine ,
pcrturbato,non male fuiuus color tribuitur; ianthinus iis qui

fua forte contenti viuunt. de quibus in fequentibus (ingula-
tim. Colorumododiffcrentiasexplicat Alciatus ifiitioi. Pa-
^
rergon.
Index puSus.] Nigro vel pullo colore in parentalibus
vtuntur. quod ex hiftona Thefei proditum nobis eft. Ille enim
interfedo Minotauro ciim rediret in patriam, nigroque velo
per imprudentiam vtereturâter Aegeus hoc figno tamquam
lugubn & funefto confternatus, quippe qui fijiumcxdndum
efle crederet, fc in mare praecipitem dedit. Quem colorem mae-
ftttiae & doloris notam fuilTcfignificat Ouidiusexul, fuaecala-
mttatis memor, librum ab omni ornatu cultuqucicmoucns;
•
Infelix habitum temporis huim habe.
Nec te purpureo velent vaccinia futco:
Noneliconueniens luBibuAiUecolor,
Nec titulue minio ^nec cedro charta notetur.
'B ortana memorem te decet ejJerHeA.
Index moeflitU efi puUws color. Hicronym. ad lulianum Lu- 1
gubrem veftem mutaueris:& dedicatio oflium martyris candi-

da tibi vertimenta reddent, vtnon fentires dolores orbitatis
tuae,quam ciuitas vniuerfa fcntirct. haec ille. Quo ex loco faci-
le
Iceft intelligcre morem etiam fuiflTc apud veteres fumendae
pullae vcftis temporibus orbitatis , & fepulcralium : at ciinri fe-
jfti diesmartyrum celebrarentur ingaudij fignom fumpfiTe
,
vcftcs candidas & hilares. Ad idnoftrumde colotibus emble-

ma pertinere video Tertulliani id de fpectaculis , vbidc colo-
I ribus paganicis; merito &
coloribus idololatriam vcftierunt,
& ab initio Deo Soli fecerunt albas & rnlTeas : albas hyemi
obniucscandidas.TuflcasaBftati ad Soli? ruborem voticiant,
,
fed poftea tam voluptate quam fuperftitionc prouefta 5 ruf-

fcum alij Marti , alij album Zephyris confecrarunt prshnum .*
verb tetra: matri, vel verno venetum colorem mari vcl autum-
no. Ciim autem omnis fpecies idololatria damnata fu a
Deo, vtque etiam ilU damnaturqux clementis mundiaiibus
profanatur.
lumuUi tum damus inferiae. ] Cum mortuos Tcpulchro man-
damus»
430 CLAVD. MINOrsCOMMtNT.
Inferia, damus.Infcri» facrificia fuere
,
qu« Diis inferis folui diceban-
tur, & , Inferias facere ,
eft mortuorum animas facrificiis pla-
care,rcl iufta dcfunftis pcrfolucrc. Vrrgil. in 9.
Ahfentiferatinferifu, decoret f^fepulchro.
Idem 4. Georg.
Inferias Orphei mhtit Încumfj reuijst,
Catullus:
Multas per gentes multa per £quora verita,
Adnenio miferas fater ad inferias,
5c deinde: Nunc tamen intereaprifeo qua more parentum
Tradita funt trifies munera ad inferiao.
Ouidius cpiftola lafbnis;
Inferias vmhr^fratris habete mei.
Claudian.4.de Honorij confulatui
Has dedit inferias tumulis, iuuenum^ duorum
Turpureoi merito placauit fanguine manes.
Idem dciaudibu$ Stiliconisj
Inferiis gens tota datur.
Tradit Scruius morem fuifle in fcpulchris tirorum fortium
GUdiatornm
primn tnft. captiuos necari. Qôd poftquam crudele nimium vifumeft,
tutio. placuit gladiatores ante fepulchra dimicare, qui a budis bu-
duarii difti funt. Eorum fi forte copia non fuifict, laniantes fe-
minae genas fuas effundebant fangoinem. De hoc Inferiarum
nomine nonnihil Gellius 19. cap.S. Contra tamen, quodptz-
termifium nolim, Pltuarch. libro Quasftionum Romanarum,
In luBu sfuo quaerit quam obcaulTam mulieres in ludlu vcftibus albis vte-
habitH R$-
rentur;qiiod fadum ab iis putat exemplo Magorum ,
qui ad-
teres
tenebras ipfumque Plutonem lucida & jlluftii ve ftc fefe
obtegunt: vtque defundi cadaocr albo amidu tegitur , fic pu-

tant arquum efie amicos ac familiares veftiri. At in Indu v»iia
maxime conuenirc putant quar autem colore aliquo tinda
:
funt 5c fufFufa, luxum arguunt , & fiiperfluarum rerum appa-

ratum. Ciim iraqite folum album finceru fit, minime mixtum,
&
purum, tindura non imitabile ; optime putant iis conuenirc
qui fepulturac committuntur. Proinde & Socrates feribit , Ar-
gis vertes albas in vfu c/Tc dum lugent, qoac exdem fintaqua
elutae. Sed eum tamen obfolcuilTc morem idem Plutarth.
feribit : nimirum deprauata confuetudinc , viros albas vertes
in ludu vfurparte ;quod fere colligimus ex iis qux Paulus lu-
Jius ait, in tit. De fcpclchris & lugendis: Qui luget, abrtmcrc
debet a conuiuiis , ornamentis & alba verte. Conrtat cnimex
Varrone, de nta patrum, vti citatur a Nonio, mulieres in ludu
nigrutn
1
AD iMBIEMA CXVII. A M 0« AIClATl. 4)k
nigrum colorem folcmncm habuilTe; Amiculo ntgc]io(inquie
ilIc}capillodcmi(ro(Vqucrctur luAum. alio loco: Funere ipfo
pullis pallis aroiftac. Idem fuiffevfus traditur apud Graecos er
vltimo Iliados Homericae, vbi Tethys futuram filij Achillis
necem deflens velo nigro tefla louem adit. Apud Euripidem,
Iphigenia matrem Clytaemneftram monet, ne” comam laniet
fuam ob mortem fuisque vt renuncict
; fotoribus nc veftibus
nigris corpus eam ob rem contegant.
finceri aximi.] Albedo, puritaiis, fidei, caftimoniae, integri-
5f aliarum generiseiufdem virtutum nota, idcoque reli-
tatis,
gioni accommoda. Cic. 2. De legib. Color albus praecipue de*
conis Deo eft, ciim in caeteris, tum maxime in textili. Plutar-
chus lib.Dc lfide& Ofiride,qu»rit cauflam cur Sacerdotes lin-
teis tantum veftibus vtercniur. Id quidem faftum air.quod im-
mortalibus Diis omnia pura.mundaq. conucniunt. Non enim
fac cft (ait Plato ) pura Deorum numina contaminatis A: im-
purisrcbus coli. Itaque ciim linum maxime purum fiat, fitque
ad eluendu expcditiflimum.facrificis, &
Deum cultoribus prae
cfftcrisconucnirccenrucrunt. Picrius40. Hieroglyph. memi-
nit, & alij nonnulli. Reperio & vcftem caildida, fignum fuifle
apud Val.Max. lib.i cap. i. quo loco fcribit poft Can-
laetitiae, .
nenTem cladem, qua maior virorum Romanoiu pars abfbrpta

fuit, decretum fuifle nc matronae vitra trigefimum diem loftus
extenderent, vt ab iisfacra Cereris peragerentur. Ha: itaq.ab.
fterfis lachrymis, depofiiisq. doloris infignibus, candidam vc-
ftem induerunt. Nec prxtermittcndusRomanoru mos in ho-
norum pctirionibus.*qui enim magiftratusambibant,toga can-
dida induti fefecomendabant populo: hoc cultu integritatem,
probitatemque ex colore omnium puriflimo & fimpliciflimo
fignificantesjfeq. pecunia minime vfos qua populum corrum-
perent ideo candidati a candore yeftis nominati, vcl fimplict-
:
tate, puritateque animi potius.

StoU candida. ] Nomine ftolae quamcunque vcftem oblon-
gam intelligo : alius ftola erat muliebris, &
demifla ad talos
vfque.
Htnc Jindon facrii linea grata viris.] Poeta lib. t z. JEncid. tc-
ftis cft
—
locuples,
Setigera in frontem fuM

Omd.i 5,Mctamorph.
facerdos
,imon[amj; bidentem AttHlit,
..^..^Cereris^ faendos
Ampkycm albenti velatw tempora vitta.
Sindon vcftisalba , vc! amictus ^ lino^gyptiaco. Pura au-
tem
i
4J2 CLAVD. MINOIS COMMENT.
tem Scruius pura
in fchcdis intcrprctatur.non polluta;
&
cft,ak,qua diebus confueuerant lacrificatufi, vt neque
fertis vti
faufta fit, neque fulgurita, neque maculam habeat. Eft autem

purpurea & luiea purpura enim maris vicem praebet: li-
:
num vero fluminis, quia ciirn vere primiim in Oiicnrc flumen

inundaflet, linum natum ait Plinius .Et Fertus Porrpeius,Pura
veftimenta laccrdotcsad factificium habebant, id cft, non ob- f
lita, non fulgurita, non faurta,non maculam habentia. Nemi-

nem fugit quodohm magirtratum petituri toga candidavte- ,
bantur.cx quo didi candidati. Fragmenta qmjc^lam nobisTul-

fiana fupttinntorAUomSyif? togn cancinis, Liuius .dbum verti-
mentum dicit. Vopifeus in flonaim; Scn.atcrcs omnes ea Ixti-
tia elaios,vt domibus fuis omnes albas hortias caederent , ima-
gines frequenter aperirent albati federent
,
,
quia antiquitatem
fibi redditam crederent. Acerrime Vatinius inceflitur a T ulho,
quod toga pulla accubuiflet, contra decorum fefti conuiuij. Il-
lud ex te, ait,kirecupio,quo confilio, autqua mente feceris, vt
in epulo QÂrij, familiaris mei, cum toga pulla accumberes.^
quem vmquam videris ? quem audiucris ? quo exemplo, quo
more feceris? Dices, fuppheationes te illas non probalFc.opti-
mc.nuMus faciebat fupplicationes.Vidcsnc me nihil de anni il-
lius cafii, nihil de eo quod tibi cum fummis viris commune efle
videatur, fcd de tuis propriis fccicribus ex te quaerere? nuiia fup-
plicatio fuerat; cedo , quis vmquam cenat atratus? ita enim il-
lud epulum funebre , vt munus fit funeris, epulae quidem
cft ,
ipfae dignitatis Sed omitto epulum, populi Romani feftunv

:
diem, argento, vefte niuca,omni apparatu, ornatiiqucvifcndo,

quis vrnquam in ludu domcftico , quis in funere familiari cc.
nauit cnm toga pulla?cui de balneis cxcuti prster te toga pulia
vmquam data eft? cum tot hominum millia accumberent?
cum ipfc epuli dominus Anus albatus efl'et;tu in templum
Caftoriste cum C. Fidulo atrato , cctcnsquctuis furiis ftinc-
ftum intulifti. Qîs tum non ingemuit ? quis non doluit Rei-
pub. cafum? quis fermo alius in illo epulo fuit nifi hanc tan- ,
tam, & tam graucm ciuitatem rubieftann efte non modo furo-
ri, verum etiam irrifioni tuse? Hunc tu morem igi)oraba5?nun-
quam epulum videras? numquam puer aut adolciccns inter

coquos fueras.? Faufti adolcfccntis nobilillimi ex epulo magni-
ficentiflimo famem illam veterem tuam non expuleras.? quam
acerbeatratum vidcras,dominum cum toga pulla, & ciusami-
cosantcconuiuium.?qua:tc tanta tenuit amentia, vt tu, nifi id
fccjflcs,quod fas non fuit, nifi violaflcs templum Caftoris, no-
men
^ AD EMBLEMA
CXVII. AND. ALCIATI 43J
mcncpuli, oculos ciuium, morem veterem , cius qui teinutta-
rat audoritatem, parum putares teftificatum elTc, fupplicatio-
Dcs te lUas non putarer Hucufque orator morem patrjuiri vio-
Jatum queftus in Vatinio,non fruftra quidem, ciimqui Gpiac
non abhorreji a more patrio. Memini adhaec Aureliurh Vî*
j
ôrem in Marco Antonino Philofophojdicerc .Nuncioaccc-
I
pto de morte principis, confufacn luftu publico Vrbem : fena-
i
tores in curia veftctetra amiftos lacrymas ciFudidc.
i Nos Spei colorcft viridis quod omnia fpe duce
,
1 vernent. -Vt enim cum vircrcuni Tegetes & arbores, ab cisfra-

i dum expc£lamus:fit tamen it;ter<ium ea fpes irrita, falUx , 5c
; nullius omnino frugis. Ouid.
'Fallitur augurio jês bona f^pefuo,
I Plautus:
Ego fcio (juiJjtefMuerint ./pem decepijfe multos^
quoties irrita retro cadit."] Oaid. j.dc Portto,4.cIi’g,
Irrita verorum non funtprdifagiavatum,
Cod.Ub.cleg.7.
SpemiuuatampleSti.quA non iuuat^ irrita femper.
Ic 4 ciufd.opcris.y.
fides non irrita.
Ini.Faftor. -^-^venit irritum illuc "Romultu: hoc cft,
re infeCta. Idem in j. ciufdcm,
Si mea notafides , irrita nulla putes .
& dcNarcilTo, cod. lib.
Irritafallaci quoties dedit ofeu lafonti,
Curtius iib. 4.
Tam (Hfcedsre irritum, quam morari pudebat.
Eli cupidis fiaum.] Auaris, amantibus , & iis qui meretricias
artes Tedantur, non malcquadrabit color flauus , qui ex aibo,
rufo &
viridi concretus cft, qualis cft color mellis , auri ari- &
ftarum. Auaris quidem, qui fpem prerfb non emunt, cum fint
colorisflaui , obinfatiabilem habendi cupiditatem: Amanti-
bus .obflauedinem contradam ex amoris afFcdu, licet inter'
dum propter conceptam in animoYpcm,vireant.* Scortis deni-
que, & turpiumvoluptatumfcdatoribuSjqui prcefentis opinio-
ne boni ducuntur. Meretrices tamen toga pulla a matronis ad-
ulteri) conuidis, quae albatae erant, diftindse.
At ruber armatos.] Robor militum eft: ardorem cnimbcl- R^bofansita.

lieum.cardem fic ferocitatem tacite arguit. Apud Pcenosin ca-
ftris Ahnibalis rubeam veftem Ducis tabcmacwlD protentam,
Vt aliis purpuram, indicium fuifte certaminis prodim eft ,quo
c vifo
/
,
434 C L AT D, M I NO 1 S COMM E NT.

ifo miles ad pugnam fc accingeret. Scribunt Val. Maxim 5e .
Plutarch. Laccdaroonios, nonYt rulnerum ruorum in bello

cruorem diflimuUrcnt 6c occultarent, Phoeniceis io proelio
ne ipfis terrorem incuteret^ fed nc hoftibus fi»
tunicis vfoSjaut
duciae aliquid alferrct.
At ruber armatos.'] Piutarchusauftoreft, Demadem orato-
rem oiimdixilTc. Athenienfes dc bello numquam dccrcuilTe,
nifi pullis vcftibus indutos; eo verbo fignificjbat cos bellan-
di cupidiores, nec nifi dc clade fuorum admonitos, pacem ;
cogitare.
Pufpuftui Purpureus color pudoris indicium. Hinc i
tolrrjjmbe^ pf*texta Romanos puGros admonebar, verccund iam in diftis !
Inm vtrecuH-
fa£îsquc feruandam. Notum cft Catonis illud, cum diceret fi-
bi magis placere adolcfccntcs qui rubefccr^, quam qui pallef. i
cerent. EiDiogcncs cuidam, Confide fili, inquit^ hic

verenti *
«nim virtutiscftcoIor.Claudian i. dc raptu Proferpina:: Vbi <
iuucnculam viro iam maturam deferibit abadiunô pudore; '
—— »r«eoJ infecit purpura vultus

Ter liqui das fueeenfapnas .
Ad hunc modum Virgtl. inii. dc Latini vxorc, belli dubii
euentum reformidante;
Accepit vocemUcrymU Lauinia matris.
Flagrantes pulfata genas, cui plurimus ignem
Subiecit rubor, ^ calefacia per ora cucurrit.
Indum [anguineo velutiviolauerit ofiro
Si quis ebur vel mtfla rubent vbi lilia multa
,
Alba rofa, tales virgo dabat ore colores.

Attoniti nimia reUigione. ] L u cret i u s i b. j
1
,. ,~.~~wulto^ tn rebus acerbis
Acrius aduertunt animos adrelligionem,

ûo magis in dubiis homines (pe £lare periclis
Scilicet aduerfisqj in rebus nofcere qui fi nt.
Nam vera voces tum demum pexiore ab imo

Fliciumur, eripitur fortuna, manet res. f
At puto hk alludi ad vocabulum , timor, vnde putant

j
Dei Latinum nomen trahi, ex quo illud Petronij, i
Primus in orbe Deos fecit timer. f

CaruUus nautas.] Scruiusin S. Acneid. Caeruleus color ma- I
ris cft , a cuius Deo equum confiat dlTc inuentum Hunccaeru- fi
Icum colorem, vt mundi colorem laudat obiter polyhiftor Plu- 5

tafch.t.dc philofophorum decretis, cap.6. Sed vt cft rana ho-
'
minum mcnsâliusqucaliotuii} Tcafus in colorum vfurpandls

fymbo-
AD IMBIEMA CXVlf. A M O, A L C I A T I. 4}^
fyrnboIJS,rcpcric) Agrigentinos tyrannide Phalaridis hberatos,.
pubhccccnftiiuitrc.nulii caeruleo eoiore veibtum geftaic per-.,
muceretur , quod tyranni fatellitcs 6c corporis cius ftipatorci;

eo eoiore rjblii»aculis fu»(Icnt vti foliti,
VUift fuftt Tenuis forrunae homines decent vi| ia , vr
*
hyrrhum (iociufurrjgiluum (iuc melinum ; de quibus Gellius
cap. vlt.lib.i
lignipedes firaguU.^\\\(\\n\ reftigeri quidam Mon?r. Ligniftiti
fhi,qui ex mltitutofcuenore lignciscaiccis vtuntur, aut potius fw.
folcisquiburdamcrubcrc velligno. Itali vocant CapufiinpSt
Pro velle, pallia cinericia gci unr , eo colore ,
quo vilm ruftico-^
rum faga qui caminos emundant. Stragulum pono
apud aos,comttrture de IttjOUy lodierjwujfe. rede quidem hic &
ftragula.nam quidam horridiore cultu tVatcrciili, vt Capueini,
non tam pallia , quam formam quandam ftragulorum in-
duunt, non vt Francifcani noftrates, qui initio cultu Teucnore,
atnunc tandem coeperunt nitidiores elTe.
ûemcurA.] Meticuloiis, Zelotypis & iisquiomnipo fune
perturbati, fuluusamidus ex viridi de rufo permixtus potcl^ cfr,
fc peculiari.s.
Violaceus ad cosperrinet, qui fua contenti Vulatm
forte viuunt,vel etiam foriunas ludibria pro nihilo ducunt: cos
enim afFcdus violae & rofaeOgaificarcpofluiUji^fjiîtj^D.
mturM ] Verba funt iplius Alciati ex a. Parerg,
Vt vMriaefi
cap.i Colorum omnes appellationes Latine exprcllim often-
.
drre vix quifquarn poifit, taenim hac in re varia narura cft,vc,

quod in aliis plerifq. accidit, rcru multitudo vocabula fuperer*
(ed fua cuique pUeent H om er us « , »yt, A «. Suum
] .
enim cuique pulchrum, ait Cie. & lic fc res habet, te tua dele-
dant.mc mea . Virgil.
Trahit fua quemque voluptoi.
fed fua cuiq^ placem.'] Elegans illud Eueni PariJ,
0^d5?^’«»77A*>HI'»«£7IT5‘? ei e^</.
i
»«*’
wf o?j£t Ti<T Xav'®-
'0
erei fift TtiVTU êKotujT' rdj^.

Significat multis effefoiemne repichcndcre.redeaufem id noa
\
facere, quin aduerfusillos pofle verbum vetus retorqueri Hsce ,
k tib» videntur talia, mihi vero contra. Plinius Secund. feite ad-
1 modum cpift.io.lib.i.Adieccram qa4d me docuit vfus magi-
fter egregius. Frequenter egoiudicaui , frequenter in con filio
fui laliud alios moucr,ac pierumq. parux res maximas trahut;
e 2 varia
4^^^ '
C t A Y b'. MI NOISCOMMfeNT.
Yariafuoc homiilumiudicia,Yari« voluntates. Inde qui ean«
dcmcauflrarafimuraucliucrint, facpediucrfum, interda idem,
ftd &diucrfisantmi' motibus fentiunt. Video huc trahiorc
populi celebratum adagium, Quot capita, tot rcofus; cuius
etiam meminere hoidn luris fcholiaila;, hb. 4 . Dig. adS.C.
Trcbcllian, Aha eriim aliis nationibus honefta , quae aliis tur-
pia. &
(icrarij quot in orbe colores , tot etiam notiones animi
£uxae ac vagae pcruolitant. Conferrem huc exempli gratia fe-
rarum varias fpccicS nedum colores; varios: hominum ac re-
,
gionum faciem diflimilem, fcd id forcaflc bilem moucret qui-

baCdam dcHcacuIis qui domcfticis vitiis, vt naturalibus mor-
,
biSfdcleiflantur , &
vclutiBalbinum polypus agnse, quod ille
dixit. Malim ad ludorum Circenhum , circa quos im-
colores
prudens antiquitas infaniit vel ad colores varios coenobita-
:
rum, ,qui patrum inftituto non ad alium finem induili viden-

tiir, quam vt familiarum difiindio fieret , confufio vitaretur.
Nihil hic de coloribus caftrorum , aut militantium ,qui necef-

fario varij funt, rt haec varietas fingulas copias in offivio con-
tineat.
Vervm ENiMVERO dc coloribus itcrum quaedam fed ,
mentem veniunt, placet addere quo emblematis

obiter, vt in ,
ratio fiat illuftrior. Plato itaque in Timaeo dicit colorem,

fplendorcm ede quendam defluentem figillatim de corpori-
bus, fic talibus qinbufdam partibus quae funt aptae ad oculo-
,
rum fenfum. Colorum autem funt pene innumerabiles diffe-

rentiae, fcd dc notioribus, ijsquc maxime quas Alciatus hic at-
Cilir fuU(4i. tingit, agimus, primumque decolore pullo, lu£Iibus 5c funeri-
bus accommodato, cum obferuamus effe terrar eoiorem quae ,
magna fui parte pulla cft: quodqoc mortuis iniiciatur , infli-

tuto maiorum qui iufta perfoluunt mortuis, induuntur pul
,
lis palliis, terras nimirum colore .‘indeque nominantur p!c-

(jur pulU V»- rifquc atrati, pullati. Nam
pullum faepenumero cum atro con-
ftt$ w futuri funditur. Sic enim mors atra dicitur^, eo quod cadauerex-
tM
tindo calore vitali, & exhauftisfpiritibiis atrum relinqui-
M»ri a trA, tur. At differt ater a nigro .quoniam omnis arer niger cflj
0tr.
at non omnis niger ater efl: , arer enim aliquid horroris habet,
Jltt* Anigro eflquc vifutriflis & iniucundus ,
proindeque lugentibus pe-
dtfftrt.
culiaris, at niger non item i efl enim nonnunquam Icpidui Se
Ycnuflus.
Color albus purifllmfe , quocirca pro fincero capitur, cum
JillUi,
transferturad animum. Cum eo confundunt candidum; inde
€4ndfdu$. Cj^ndor animi pro (implicitate puritateque non raro accipitur.
Itaque
AO 1MB LEMA CXVII. A K D. A l C I A T J* 4J7 ,
Jiaque apud omnes fere nationes mos inoleoit , vt ad Dei cut-

tum indumentis albis vt plurimum rtantur.Qô refero illud e
Satyr.a.Pcrfij.*
•^Negato luppfter h£C illi ijuamuii te albata rogarit,
£t Flamen ioui (acia faciens albatus erat» alboque pileo vte- Fkmmlouk
batur. Magi ctram Perfac putabant Deum non delegari nifi in *^^^^**-
albis veftibus. f uit & VeTtaliura fuffibulum vcftimentumalr VcfiaUstlbai»
bum, praetextum, quadrangulum » oblongum. Itcmqucfcrui t*.
acceptahbcrtate albis vettibusvfinnemoiatur,vti liquet ex Sep-
timio Florente. Denique fuit iftc color modeftiae (igaum , vt
purpuraambitionis^ fublimisque animi elati. &
Hinc illud
^
Alexandri de Antipatro » quem quidam ob modeftiam com- ^w;d.
mendabaciForis albo pallio vtitur, inquitEex, intus autem to*
tus purpureus, notabat (imulatam hominis ambitioH dc furn.
ma petentis pariimoniam. Color viridis » herbarum color Vtridiil
dc auis pdtuci» & lapil!i,qucm fmaragdum nominant. Hujic

colori (imilis ed Pradnus, qui nomen prafinae fa£lioni dedit.
Appellatur hic color etiam caeruleus, vt a Grarcis glaucus, v,n
de Pailas ^veteribus Latinis caelia, quali caelia,|a
colore cacli,ait Nigidius.Flauum.alij Venetum, vulgo blauum FUuut,
appcllitant,coiorem illum quidem a fadione Circenfi nobiU-
tatum. Quidam eundem efle ac caeruleum volunt, quem Gr?- ^^Vtntu
ci Kytfiitf», nonnulli lazuriontfed inter hos magnum difcrimcn,
Flauixfamiiiainomcndedit flaua caefanes. Lucanus lo. beUi Ftauiafami-

Pharfalici; [lia.
Tamfiauos gerit altera crines,
Vt nullas Cafar Kheni fe dicat m afuU
Tam rutilas vidiê comas.
Loquitur de Cleopatrae pediifequis.Sic luuenal.l Satyra:
Cerula quis JiupMt Germani lumina, fiauam
Cafariem,(^ madido torquentem cornua cirre.
Legi altcubt flauam Achillis comam, caloris & iracundiae fuiC
fe argumentum .‘quoniam iifcrefnt id eft.jflaiia
bile laborantes, &
ad iram propenfiores qui crines flauos bf*
'*****
bent.‘fcd tamen Bauum fuilTe Menelaum memorant, virum

quidenîtem proindeque mollem bellatorem.
Rubeus ex animantium ranguine,& quo lana inficitur, coP' Rabeut,
‘
cus, vnde coccineae vcftes, id cftjpurpurcae. Vcftis autem rubi-
cunda erat pugnae acieive committendae apud Romanos (ym-
bolum,Tt Plutarch. tcftatur multis locis.
De czruleo nihil amplius, quam ^ caelo denominari, noilri C^rNlruf»
coloxcmcaleRcm dicunt» non quodcxlum particeps (it colo-
c 5 ris
cl A V D. MINOIS COMME Vtf.
fis alicuius »
fi^d fjuia ita nobis appareat, ^rblndc facerdotes
v^gypfij Dtum vclk indutum cjsrulca quia praecipua cius
, m
caelo Icdes, effingebant. Non referam quar notantur a Piutar-
Tfs & Tt^hi»
eoiore Ifidis 5: Tiphonis caeruleo, 'haec enim u^f4f^t6-
chode
idvidit.
voffw. hiinccoioiCQi caeruleum «Airgyo» a cbloic maris ,
enim caelum caefalcom
^ ^
4X'«s, d)ci volunt, vt , Cie mare caeru-
leum dicunt poetae.
Caerulei coloris veflis nominatur etiam cymatilis, quia no-
men ab vndis trahit. Onidius,
Hk vndas imttatur^habet auoque nomen ab vndis,
KUfi^ enim fludum fonat. apud Piauiumi 'veftis cymatilif til
vndulata, nos camclctum vocamus.
Canui eolot^ Candido colon prcxirr ust il quem cahirm nominant qui .‘
tiqm Mttuui,
Cblorcftalbi nigriqsie pîrticcps, Grxas >:dOKo<pet4^, qualis
'
cit capillorum &; barbje in fenibus, vndecanvties appellata eft.
Is natiuus color eft, vt qui non inficitur rcd ex ipla ouis ana
,
1
0neriim, ita capitur. Quia vcib cineri pene fimiliscfi Cinericius, inde vc-
quales FrahcifcanorumTodilium. huic colori
fies cinericiae ,
Rufiti, projfimus clt quem pene rcfcit giluQS.leu heluus fic no-
rufiis ,
mihatUvS , a vini genere quod eoiorem habet inter rufum a!-

barnûe; rufium barbari appellant, aur rufieum ; ali) fagina-
tum.qoafi fanguinatum, qui fit cruentato fimiJis. Eft ilic qui
dicitur impluuiatus pullo fimilis,fic horainatiis, quafi fumato
ftilhcidio impiutus. Sunt qui volunt ruartimCfic, aftillicidro
fadum fumofo in albo panno, & is color eft peculians mona-
chis, quosMinimos appellitant, Parifini bonos homines. Eo
fortalfe fcnfu homines feculi aurei defignati ,ob morum vitae-
que fimplicitatem quam ipfi profitentur ; veftis enim natiui
,
colbrisminimequcinfcdi vitae innocentis, & abomnialicnx

,
luxu index eft. Tum autem primum coepit hoTninum exunda-

reluxuries, cum natiuas lanas cerperunt ad cultum tingere.
tulim. Fuluus, eft color cceli 6t ftcllarum; qna ratione fidera tulua
dixit Tibullus. Sed hic cxiftiroointclligi maxime rauum colo-
rem, qui obiufus eft quodammodo atque obfcuratus. Gellius
cap, 2rO. lib.i. ex Frontone docet fuluum videri de rufo atque
lanthir.us.
viridi mixtum, &
rn alus pius habere rufi ; vide apu^cundem
reliqua. Ianthinus qui 5c violaceus, ex quo Hyanthinos, e
purpura fadus & viola, vt nomen indicat, hinc vcftislanthi-
na. M artial. in x. Coccina Gmofae donas & Ianthina moechae,
fignificatvcftimcnti genus infe£fi purpura violacea. Quo de
colore perdode Ba^fius cap. j. de re veftiaria.
V t vana eft natura coloribus in gignendis^ funt eoiores in n
m-
(
ad EMBLZMA CXVIII. AMD* AtCIATI. 4^5^
infinita pcnc varietate, ficeorum nomina varia diucrfaquc, fi,
cuti ab hcibis fcu fioribus,hiacynihinus, violaceus, rofeus, pa,
aucratus,nialachtnus;a plantis phceniceus>buxcus,pr»finus«
^
a virentis porri folio.* a locis, Tyrius, Puniceus , Indicus : ab
animantibus, vt ceruinus,muitcllinus, olorinus, coracinus: ab
aqua, aquilus, neque albus neque niger, ait Fefius Cxtcrum
, :
quia nihiiablque luce poiTumus intueri, variequeipfa mutetur

lux , non cft mirum fi cura luce varient ipfi colores. Ea de rc
nonnulla Caelius Rhodig. amiq. led;. 1 7. ltb.cap.7.
AD EMBLEMA CXVIII.
H o c ipfiilimum
louius ,
fuiflc Alciati
lepido eo libro quem
fymbolum
Icripfit
cuU Dc notis armorum 5c amoris. Quod fchema quam belle

refert Paulus Symbolum
lingua fua verna>
Alctato conucncrit, facile poflUnt intcliigcrc, qui cius prudcn>

tiam iuris,& eloquentiam , quacxtcrjsexceliuitjvna fecum re-
putant. Id cnim ftudium , eaq. facultas cfFccir, vt magnos ho-
nores & hooefias opes ad vrtx pracfidium fibi compararit.
Idem louius me docet eodem dialogo, (ymboiumhoc,
TVTi FORfVNA C o M E s, fuiffc vfurpatum antc ab
lafonc Maino nobili lurifconfulto : quo, fua Ic virtute ac ftu-
dio, lautam fortunam efieconfecutum oftendebat.Scd id £m.
blema placet ad quofeumque doi\os 5c fapientes homines
transferre. Hisfymbolis, virga nempe Mercuriali caduceo,
duobus inter fc connexis ferpentibus ,& duplici copia? cornu
fignificatur,hominesrapicntta& eloquentia praeditos, rerum
omnium copiam facile conTcqui, Côfpcât Arifiotelicum
illud. Diuitem fi vclit cfTe poiIe,qui lapientia fueritexcultus.
quod quidem fy mbola hasc tacite indicant. Nam caduceus difi Caductut,
ciplinae, eloquentiae, rapientiXjfed £Sc felicitatis notam habet,
tcftc Pierio lib.i 5. Defacris Aegyptiorum literis. Cornu veio ,Amaltht4
Amaltheae, rerum omnium abundantia cfi. Hinc apud Sto- C«rnM.
bxum Hippodamos Thurius ciuitatem bonis legibus confit-
tutam, cornu Amalthea appellat : quandoquidem bona inge-
nia cius beneficio profeÎum capiant, tum mores, fiudia legesq.
fiant optimae, item rationes redae &aequs,pictas,fandimonia,
rcucrcntia. Ab hac fententia non multum abfccfiit Socrates.*
c 4 T0
440 CtAVD. MINOIS COMMENT.
T»'^ eita»’^ ruftCvXof;^»
^Jtd pef
t/imaltbtd ^f<>a?ib.at,^X^*fpy»iTvs>wat6’ r uyx6 a. JtyjS' «m«\-
cornuêx St» UVI TUTif^H’ »i %t^S i? {ioesi^yst7i%a^
bi».
rititovT^T ipyurito ci tJ Kt^TJ^vm tQ
'retefJiîeii ert yi&pyiuvttfnt 'ittgt» fti» n£f4
t^vns tfUTtf «rtf 2«»»^,«, w U}<x99s ^ctiptaiv , xj 4 ru^- id tli,
Amaltheae cornu lic interpiciabatur. cum quidem hgnificarc

qui minime fit dilTolutusJcd operi iotentu^, genus omne boni
confecuturuoi ; Per cornu;ver6 bouis,quod ammal cft laborio-
B»s Mimtl
operarium intclligi; Vuas autem Se fimilia in
«i labtfiin
mtttn». cornu habet iûia ex agricultura confequimur quaecumq. nc-
cefiana funt. Itaqucrpium gcfiantesiuducuntui bonus genius
&bona fortuna. Hanc Socraris feutentiara dc cornu Amal-
theae obiter volo ita rcftitui ra * ui4 Ci>^ 6 e4 ect »t^s
:
vvicivnjg 7if»s aneope^s Kîsfirs». Amalthe* cornu explicans c6

referri volebat, vtdici lymbolum, qqodcfignarctur is qui mi-
nime dilPolutus dTt tjfed intentus operi, genus omne boni con-
fecuturum. vocabulum enim Amalthea:, loco fcii
hoc eft,nondiffbiuti,poni} per cornu verobouis , &c. lu .Coi*
Icâncis ex Philemone de pecunia idem inteliigituri
r'i ^ »19014 St
eli»9 û(p}t<n9 »1 â.(p&fxsî
^tST^b’ '^îih.et,Tte¥7uazt ^4<rs^,

peapTe f is, fftwatKttxf’
Putasnc Amaltheae cornUhuiufmodicfle,
Quate pidorcscornu bouitium depingunt?
Argenrum cft;quod fi habueris, petas
Ab ipfo quicquid volcs^ omnia tibi addentur.
Amici, auxiliatores, tcfics.domuum multitudo,
Amalthea ifiud cofnu,praetcr cjeteros, ad felicitatem & fortu-
nae bona retulit Oio Chiyroftom. Orati. Dc fortuna.
Virtuti fer mna comes. Gnome pulchra, non feropCr vera, vt
res humana? fluunt, ad eam facit locus Plinianus cx panegy-
rico ad Traianum Polfum ire per omnes appellationes tuas,
;
quasolim virtus dedit; quas proxime fortuna concefiit., quas

adhxc indulgentia diuina meditatur, hafc ille. Sed nomen vir*
tutis non hic accipitur pro eo habitu quem reifae rationi con-
fintaneum philorophi dicunt, fed rpcciaiim ronatTi!w«i'^««M',
quae Italica dialedodicitur, i/ valort^Ga\lKcJavaleur,f>rou»f
Je,grandeur de courage, Alioqui virtutis nomine, prarclarac quaf-
que dotes animi continentur. Vndenofifis appellatur
:
AD EMEtEMA CXVIII. AND. AtCIATT. 44I

^vmltHr merite^ pietate graucm &
meritis poeta dicit. &
iovailidncejafuffifance ; forte huc
referas Horatianum ihuce j.Carmiii.a.
VirtH4 TepulfA nefeia fordidd,
Jacontammatfs fulget honoribus.
& deinde,
yirtus recludens immeritis mori,
Coelum negatu tentut iter via.
£c illud Plauti Amphitruonc:
'
Virtute ambire oportet ,nonfauit oribus:

Sat ille habet fauitorum qui virtutem habet.
Item Scnccs de ira, cap./.lib.a. Non citfortiox nequitia vir-
tute. EtVirgil.
Tum pudor incenat ^ viros ^ viuida virtus.
At fortuna: vocabulum aliquando pro mcCrto rerum euentu,
nonnunquam ciiam pro felici fuccdlu & aiHuentia opum ac«
tipinemo uefeit. ad primum illud (igoificatum refero varios
de fortunae varietate qucHusiv t lile Horatij
Fortuna feuo Uta negotio.
Ludum infolentem ludere peruicax
Tranfmutat incertos honores,
Nuncmihi,nunc altis benigna,
JEt Plautinum illucj Pfeudolo;
profero hfcce erit.
Centum doLium hôminum confdia fola hec deuincit dea
Fortuna, ate^ hocyerum eji^pertnde vt quifque fortuna vtitur.
Ita pracellif, atque eum fapere omnes dicimus-^
Bene vbi quod confilium difeimus accidiffe , hominem catum
Zum ejfe declaramus :fultum autem illum cui vertit male.
Illud itemTcrcntij: Ofortuna,o forsfortuna.
Ouid. vir. Trift. cleg. 15 .'
Rara ouidem efi vtrtus quam nonfortuna gubernet',
.ûa mantat fiabili cum fugit illa gradu.
Secundo modo fortuna: verbum fumitur pro felici opum fuc-
cclTu, vnde didi viri fortunati , 'Miot, : quare
nos.fortunas numero plurali dicimus opes , vt apud Hora-
tium:
J^b mihi fortunas, finon conceditur ytil
Virgil.i. ecloga:
Fortunate fenex, ergo tua rura manebunt.
5c alia eius generis mulca, illud ad rem propius. Alciatus ca-
duceum U Amaltheae cornu Gbi proprium fyinbolum fecit»
c 5 quod
'442 CtJlV©. MIKOIS COMMENr,
quod in ipHus vita memini. Adiiciocx Nonio, caduceum fuif.
fcpacts fignum.cx Varrone, devita populi Romani lib. 2. in-
quit, vbi verbenarius ferebat verbenam , id erat caduceus ,
fi*
gnum pacis nam , Mcrcurij virgam poiTumus appellare. Ite

Martialis in 7.
deem facunde minijfet»,
CylleHeStCaeh^
Aurea cui torto virga dracone vint,
Citdticeut ' cadticeH*.'} Virga Mcrcurij, qua dicitur vfus ad lites & iorgia
tollenda ad fomnum inducendum, ad cuocandas ex
, inferis
dt>imas,vel etiam immittcrjdas : Homerus OdylT. i.
uurt
Caduceus autejn » a caduceatores legati ,cft
Gr£cis,cuius verbi meminit Marcianus, 1. 8. de icrum diutf.
Horatius:
Tii piae Utii anim^ji reponU
Sedfbue tXnrgH^kuem coercet
Aurea turbam, fuperii Deorum
Gratue imif»
Et Virgilius4.
Tur» virgam capit, hac animas iUe euocat §rca
TaUentes , altas fub triiiia tartara mittit.
Dat f^mnos, adimit lumina morte rejignat.
lulian. Imperator epifiola quidam ad lambiichunn , Mcrcurij'
virgam, adeloqucnriiE vim dode retulit, chv
vsiS t(SU t(sthvhpnte, quafi virga Mcrcurij moucs, at-
que dormientes expergefacis. Idem pbft: gefiund* tpftnXaylM
et puQhv ciu ci
rd uivMi^ pea^»» iSeAnv Aequum

eft te, qui fis Mercuri) eloquenti* prajfidisdifiipuiuSjaut fi ma- 1
uis alumnus, virgam non (bmnt proaocandi grana tranare,

fcd illum tmicart ad moucndum & excitandum. Hanc Mercu- \
rialcm virgam x}»#yx««v a Graecis appellari dixi, qua legati, fe-

cialesque vfi, proindeque caduceatores nominati, vt notat VI-
piartus interpres Dcmofthcnis, ad orationerr» contra Timocra-
tem : quo ioci ftatuit duplices Ccrycas, qui ius idem habCreut i
cum fecialibus, candemcjuc paene poteftatem, vtbclli denun-

ciandi, pacis ineundae quos tiplu/od laete , pacis Tequefiros Dio-
:
ca- nyf. Halicam, interpretatur. De Serpentibusautem caduceo

inuo impU* implicatis, hstc cft Mythographorum narratio. Mercurius in
Arcadiam iter faciens,duo$ inter fe Dracones acerrime conccr-

untes oifcndit,quos interpofito baculo fiatim pacauit; qua de
ad fMBIEMA AND.
A l C t A T I.
CXVllI. 445
caufa nc pofteri miraculum ignorarent Acgypiij virgam duo-
,
i
bus interporfirara draconibus Mercurio conkcrarunr,fic Cadu-
ccum noYninarunt/Baculus hic eloquentias typus eft idracones 'Bawhi quid.
Tapicntix gerunt iymbolum; AHj ad pacem refer unr, quam ple-
rumque legati fiuc caduceatores componunt. Huc iclpexit I(i-
dorusi Mercurius, inquit , virgam tener qu* Tcfpcntes diuidit:
nam bellantes & diflidentes interprctom oratione fedantur.
Iamblichus ad DcuxippumiRcueraDcus quifpiam SerÛi,
in Epiftola
fuit, qui hominibus Dialcdicam cflendit. St e caelo dcniint: dtalt&Uit
vel, viquidam dicunt, eloquens Mercurius, qui in manibus
Diafctftcs fymboium geftat,rcrpcnies fcilicec fe inuicem rcfpi-
cicntes.
jimaltheacerntut. ] Amalthea capras nomen fuit, cuius la£lc ^melthe* hi^
lupitcieA enutritus, Adraftes &
Idas Nympharum minifterio pri4 .
& opera. Cum vero aliquando capra cornu, quod habebat am-
pliilimum.in obicâ fregiflct arbore. Nympha id fuftulit di-
ucrlis pomis ac herbis bnuilum , Se ad os iplius louis detulit:
cuius benehcij memor iam
grandior laftus cornu feruatum ,
NympiuT.cuius capra,dono dedit ea virtute imbutum,^ vt

erat
quicquid appetcict, ex eo cornu profinusexilirei. Alij hoc cor-
nu referunt ab Hctculc ereptum fuiilc Acheloafc/c in varias
yAdahicemu,
figuras commutanti. Ouid.9. Mctamorph,& Fadoru 5. Strabo
ib.io.Laflant.lib.r.âp.-ai- Mythologi referuntad regioneqi
jntea ftefilem & infecundam, quam labore Se induftnaHercu-
cs fcraciffimaro reddiderit. Nos
facultatum Se omniunn bono-
rum copiam quae virtutem & liberalem
hic intcrprctainur
,
Tinjnem eruditionem confequi iure debeat quod fignificat :
i huius Emblematis inferiptio. cuius Citero meminit in Caton<
Maiore his vcibis;Tc Cyre beatum ferunt, quoniam virtuti tu«

'ortuna coniunfta cft.qua^ petita videntur ex Oeconomico Xe-
lophontis, Qû 6 etiam refer Adagium , Virtute duce , comite
'ortuna. ex Ciceronis Epiflolis familiaribus.
Bollentes mente.
]
Exprimit Gra:cam locutionem
: d cif ;p£^f<ui{?.Signi6cat autem eos qui piaediti tJ Xey»
i nam multi quidem dodi , at elingues, Se
i luoium domi dodrina filet, foras prodire nefeia. Secfalij ver-
i *oriaciocutulctj,qui nullum garriendi modum faciant, Aequi-
rus nthil aut parum mentis. At quibus virumque datum , feli-
)
j es.Sic laudatur apud Flaccum lulius Florus epift.

5 .Hb. i.
non tibi pmruum
\ Ingenium, non incultumy neque turpiter hirtum.
Seu Unguam eaujfis atuU,feu eiuuu tura
444 etAVD. MINOIS COMMENT.
ReJ}mdereparM,feueojid(s amabile carme»
Rrtmaferes edeta viilrieis pramia.
Apud Tulliam commcadatur nctcio quis»cui promptum, pa«
ratumque ingenium) & qui praeclaras animi notiones pariiin*
gu£e roiubihtate fciret exprimere. Sic apud Plinium r.cpift.az,
Artflo,iuriS peritillimus impcnsôrnatar.
Necabs re Socrates ex fccrabatur rophiftaj,qui primi fapien-
iiam ab eloquentia fciunxiênt res natura iodiuifas. qua de re
Tullius praefat.z.libr, de inuentione.
Memmi ab Homero tribui Vlylli ciuilem prudentiam,
7n>sinitltd, & promptam eloquendi facultatem^ i;-
omnino verbis,
61 d' cli u pêVes Ir^Xtiy
Mente valens jnnB a ejifacundis gratia dtdii,
fandifj peritos. ] Ariftot i. artis dicendi appellat eos uvus
. i^cwctâe»
eopta multa htet.] Bcarc,cft prodeflTe, inquit Vlpian. 1 49. D. .
deverb. (ign. naturaliter enim bona ex eo dicuntur, quod

beaotjhoc cft, beatos faciunt.
AD EMBLEMA CXIX.
NTERFECTO lulio Caefarc ^ Bruto & CaiTio, vt liber-
I tatem ciuibus ereptam leflituerciit , res tamen non cedit vf

fperabant. Siquidem extinfto Cadio in bello ciuili, cum Bru-
tus vidiflet fc fupetatum iri , quibufdam de fuga fuaddntibus;
Non certe pedibus,inquit ed fugiendurn,
, fcd manibus: tao-
demque arrepto gladio prorfus defpcrans fe ipTun» confodit,
Mori Marciiauante Stratone Rhetore. Dion in Aogufto refert tumverfus
*Sruii. hos pronunciadc,qui in tragoedia Herculi tribuuntur:*!
|
agtTv eyu dis intectu , |
PoM Embk- '
hoc eft,0 mifera vinus, quam tu reseras nuga-

matk.
toria : equidem ferio in te exercebar , at tu fortunae infcruiebas.
vel fic :0 mifera virtus, ergo nomen inane cras
i
egoVerotevt
rem quamuisincerim fortunae feruires. Signi*
folida exercui)
iicabattunequidem temporis plus momenti & virium fortu-
nae quam virtuti fuidc, virosq. bonos improborum raachluis
fraftos&cxtindtos. quod Q^Cuttiuslib. 8. confirmat, ciim
ait j Qms neget eximiam quoque gloriam faepius fortuna?
quam virtutis elTe beneficium^ Alciatus Parergon lib.a. cap. 7*
AD SM8 LEM A CXIX. A N D. A l. C I A T 1 . 44J
’
retulit hanc Bruti fententtam • vfurpauitûe in Epitaphio a fc

conlcriptodc Pyrrhi Anglcbcrmeei Aurclianenns Academis
lurcconfulti monc^ his omnino vcrbii;
non mnUgnas mortis accufatvicts,
Virtute cUros que virot preceps repit,
Vtueeiores improbos coruii fmens?
Ea Pyrrhus ille tot unimi tllufiru bonis,
Lntojg clauo,efl enteprireptw diem:
Trufiraputeuiiejpe te VmusDeem,
ÛA fortuitu feruietas cafibus.
Atreucra hsce fuit Bfuti,»d©ft hominis pagaoi,nccvcrc Philo- ^f^rtmtk
®/'"**^*^*
roph«,imd vcrbdcrpcrantisopinio:qui quantum ineo errarit,
colligere cft facillimum cx feriptis Platonicoru Ac alioru, quo-
rum fuit ludicium acrius, & auftoritas maior, Cert^nonmul- .
tum cf poteft bbciTc fortuna qui fibi firmius io virtntc quam

,
in fortuna pracfidium collocauit. Vinus cnimomnia quae in Virttak tk,

hominem cadere polfunt, fubtusfchabctjeaquc dcfpicicns ca-
fus contemnit humano», culpaq. omni carens, prater rcipfam
nihil cenfet ad fc pertinere ivtrc^^^ docet Cicero TujTcuI. 5. Ac
Lafânt.lib Dcfalfa fapientia c.aS. Neque vcroccnfcndus Ferti» nen tH
cft fortis, & magno praeditus animo, qui vi aliquod damnu, aut qutfenecet.
alioqui afperam titae calamitatem effugiat, vitae fibi tfuram

adimit; quod in Cleomene Piutarchus exaggerat. Cum enim CUowenu w-
ipoft miferam acceptam cladem
beiioc6traAntigonu,Cieo-
in Ifogretufsme,
Ixncncs rebus omnibus dcfpcratis admoneretur a Theryclonc,

ivtfc interficeret; Generofum vero putas effe, inquit, magnique
animi facinus, fibi vitam adimere ; quo vno nihil facilius aut
promptil magis effe poteft? Idvcrdignauihominis&incon-
i fulti maximum argumentum eft. Cîs enim eum qui fimilc
l quidpiam in fc receperit, nonafua ipfius ignauia viûm efte
i confitebitur? Minimi cft oppetenda mors, vt honeftas aftio-
)
nes dctrcftcmus.jimo diligenter prouidcndum.vt ipfa mors in _
‘
fc gencrofi quidpiam & honefti habcat;quia cum probro non
1
rninimoconiundum fit, aut viucre, aut mon fui caufia velle.
Quod fi aliquantjo cogitandum effe vidcatur(quod nunquam
: tamen pcrmifium fuit inftituto Chriftiano) id forcafle permit-
titur. cum nulla fpes fuperfit amplius defendenda: patria*. Re-
ille quidcm,red verius Poeta;
Eebus in incertis facile eft contemnere vitem :
PortiustUe facit, qui mtfer ejfepotefi.

flue Martialis inprimo ad Dcîa ium quendam:
Holo virum facili rtdimit qui Jknguine famem':
Bum
44^ CtAVD. MIKOTS COMMENT.
Hum volo, Uudari qui fne morte potejl.
Idem ficicpidcpcrftrinxit Fannium.*
Hofies cum fugeret-, fe Funniu-t ipfe peremiti
Vic mthi,iJo» furor efi, ne moriare,rnari?
Reftc Ariftot.s.dc Morib.ad Nicomach. to
•m 7rt/icU> ,K ig4)7W,>i 71 Atiarij^», Ctm irJpdn , jtiu^.ay ^'«^ 5 .
j2> Tfl ^guyH» Tfii iTrivryXj^chioTif^Xet xjzosf^-^, AJês
0 e(/^v Caefar in 7. dc bello Gallico: Animi cft dia inol-

IitiCE,inquit, non virtus, inopiam paulirpci ferre non polle qui :
fc morti vitro offerant, facilius rcperiimtur, quam cjûi dolorem

patienter ferant.Idcm pxne Curti.uslib.5. dc Alexandri gefti?;
Fortium virorum magis cft mortem contemnere , quam odillc
vitam, faepetaEdio laborisad vilitatem fui compelluntur igna-
ui. At in primis audienda vox Herodiani 6.
teilitsrt ci(p^vecsto)(tû \}aet^}^ctv ret 3eA7ifK,^f{|f<» tt

Viros gencrofos atque fapicnics decet optima
»rg^f«3-»sr7»i/TK**
quidem optare , fed ferre quaccunqueinctdant. Laudata non
Cicertnudif^ temere fa picnttbus & confulti» hominibus M.TolIij fententia,
videret fra^las omninoSc extra fpem politas effe Pom-
Tt^peiamm peianoriim copias, cum Caefarc ScCraflb fentirc maluit, quam
Uudatur, 11$ quos vincere fc minime poflTc fperabat, obfiftcre, aut etiam
verbis molcftus cUc. Nam neque pugnandum Hbi arbitrabatur

elfe turum aut, facile contra tantas opes, ncc]uc permanendum
in eadem fcntcntia.conuerfis rebus ,ac bonorum voluntatibus
immutatis, fed temporibus aflentiendum. Numquam enim,
gubernanda Repub. viris laudaia cft
vtait ille.praeftantibus in
in vna fententia perpetua permanfio: fed vt innauigando tem-
pedati obfeqiii, artis eft.ctiamfi portum tenere nequeas; ciim
vero id pofliS, mutata vclificatioiic aflcqui.ftultum cft eum re-
nere cum periculo curfum quem coeperis, potius quam eo co-
miirato, quo veiis, tandem pcrnenirc:ficin adminiftranda Re-
pubi, prudentibus viris propnfirum debet elfe Otivm cvm
fat$Hu erti
& non idem femper dicere, fed idem Tem per
fpeciarc. Quae laus Catonis fuit , qui cum cftet eo ingenio lis-
impohaur. quc moribus,vt feipriim mutare, dc (vt Saliuftij verbo vrar}na-
turam verfare minimi poftet , non modo fua; Reipub. nihil
profuir.fed etiam valde obfuit? Eum quidem hominem corda-
tum & fortem dc temperatum facile patior fuiffc at non tatn ,
prouidum neque tam circumfpcflum video in iis quibus erat ,
in primis ea aetate coque tempore prouidendum. Vtque Solis

eurfus non rc£to per caelum meatu fertur, fed obliquo, leni, at-
que moderatO) umen orbis rniucrfi machinam sequabili tem-
AD EMBLEMA CXIX. ANO. A L C X A T T, 447
peric califfacit Ptincipes^ roagiuratus fcfc poptilinon*
: Ita
numquam (ludiis,vt ita dicam, obliquis accommodare debent,
vt melius (it lisccnfuhum, quos regi par cil non -Tummorcre,
Ted aequitatis vario eoque mutabili ptaeferipto. In quo Crccro,
quamquam in caetens vitae partibus oculatus, infeliciter lapfu? uutitju.Tat*
ellcaquam M. Antonium inftituit mifera contentione.
in ^9'*‘'^'****
Nam quamquam non inuitus fatcarillius cau(rar,quam pro li-

bertate lufcipicbat, optimam conditionem fuifle, non poirum
tamen quin vna cum Poeta dicam.
Heu nihil inuitisfxi quemcjuaw credere Vûiil
Putab it enim fc Antonium tam facile, 5c eo iure,pqfle de me-
dio rolUrTC, aut certe in ordinem cogere , vt quondam Catili-
nam, Verrem, & aiios facinorofos. Non videbat, inquam, ic
verfari in Romulidum fcce,&cum alia vrbs clTct, aliam efle yi-
tara debere; vt non mirum viden debeat (i ei fato iniqoiflimo ,
pereundum fuerit. Sed iam fatis ad alia nobis properandum.

:
Jneam Bruti mortem fponrancam difputat Seneca Debenefi-

vniccimoEpiftolarum ad Lucilium, S3. epift.
ciiSi. e. 20. 3c
Et D. Auguft, Catonis faiûm tribuit ignauisc potius , quam
fortitudini, _
In eos porro qui fibiipfis vimentis manos afferunt, logc plu-
rapeti polfuni ex refextiffimo tum fapientum , tum Hiftoriae ,,
feriptorum penu. fcd praeter mi (Iis alus fere omnibus fuccur-

Tit nobilis apud êgefippum difputatio, quo loco ludaei ob-
fidione preiTi a Tito Vefpafiano, extra omnem fpem conic* 3*
Ai mucronesiamiam in (e parant, aliosque ad fimiic adhor-*

: tantuf facinus. A quafententia eos conatur reuocarc lofephus hfephi nthtlk
; multis , iisque validis rationibus. Qîs enim, ait ,
animam adhortatu»
foam corpore , fi liceat, cxfolui ? Ar fol-

nolit ex ipfo mortis
! ucre non qui ligauerit. lunfta cft anima corpori
liccc , nifi ei
j
natur» quodam quafi vinculo. Q^s naturae au ftor nifi prae
} porensDeus ? Ecquis hoc animae A corporis contubernium^
j a Deo informiturn intercidere aut dilToctare audeat ? Si quis
R manibus fuis impofita vincula
(eruus , ita volente 6c iubente
t domino non cxrpe£>aio CIUS arbitrio
, detraxerit, is damnabi-
tur , vt qui dominum iniuria Nos vero
certe graui affecerit.
Dei poffefiio fumus , ipfiquc feruitium debemus itaque vt :
. ferui ,cxpcftcmus imperia ; vt vindi, nos in vinculis continea-

musjvt fideles, depofitum fide omni religione afferue- &
mus. Non cfi recufandum vitae ifiius munus quod a Deono-
» bis tftpertniffum acconccffum; nec refugiendum ifiud profe*
^ sdo cxlcRc ac diuinum naturae donum. rpccies cR coritumclia?,
fi quis
1
44 % CLAVD. MlNOrS COMMENT.
f
--
.
11quisafpcrnctur ac reiiciat quod ab homine vd offertur, rc!

dono datur.-quanta cura feruarc debemus quod a Deo gratis
,
accipimus? Eius enim munere ac dono vicimus 6c fpiramus:

ipfius erge> debet elfe vt fimus, quamdiu voict: li quidem vtru-
que ad ingratum hominem pertinet, 6c citius vita cedere quam
volet, diutius velle vitam produccre,quam volet qui vitarau-
ôt eft.Optaruntpermulti viri pij cv hoc corpore quafi e quo-
dam carcerc &. vinculis excedere nullus tamen ex ns vmquam
.*
fuit qui fibi necem inferret. Quod fi quid cft in morte lucri,
funi eft inftar praeripere quod cxfpcdaiur.
Si viucre bonu eft, facrilcgium cft vitam amittere antequam
jcpofcatur. Sigloriofum eft in bello , multo gloriofius eft pro
patria mortem oppetere. Malo hoftium latrocinio perire, quam
meo. latrocinium meum eft fi mihi manus intulero violcnrasj
ii hoftes, beneficium erit; vtque hanc mihi necem facilius per-
fuadcatis.miniftrasveftras manus pollicemini. Sed nequemeo

ipfius, neque vcftro fcclcre perire volo. Nonnulli ex vobis alle-
runt fiiauccftc pro libertate viucre. Timidus eft & qui mori
detredat cum oportet , & qui mori cupit ciim non oporteat.
,
Nam quis nefeit efic muliebre n#moriarc mori velle.? Confttt

enim aliquando vfuucnifrcvt pcrculfie metu mulieres, ciim fibi
aliquod imminere periculum praercntirccrcnt , fele de edito lo-
codedilTc praecipites. Reiicra qui funt animi angufti & pufillt,
quidquid timendum putanrjhorrcntiipfumque mortismetum
perferre non poftunt. Ac vir fortis qui non metuit ea quae in-
ftanf,qua’quc futur.i funt cogitat , non trcpidat.quid caufae eft
cur damnetur qui fcipfurn interfecerit? quia nihil eft adeo alie-
num a naturae legibus.
Nullum eft ex animalibus brutis quod non confentiat inter
fele mutua quadam concordia. Naturae lex omnibus infiia,
vitam tutari, a fui abhorrercinteritu. Informem Icti laqueum,
hominesi nucnerunt, ferae, quanquam immiics.nefciunt.Quod
fi quis dicat ferarum morfus pro armis cifc, dentesque vt gla-
dios & ficas videri :
quis inquam, aliquando vidit bclluam vcl
adeo ferocem qux membrum fibi fccuerir/eque vel muneribus

priuarit?Nobisquid amicius vita, quid tam inimicum quam
mors? denique qui vitam alterius ope confilid ve tutatus erit, 1
dcfcnforcft; qui vitam alteri tollere conatur, inlidiator eft. Si ]
ergo necem tam miferam tamque ab omni non dicam huma- ^
nitatCjfed vniuerfi natura alienam ccnTcmui cxccrabi]em,quid

caufxcft cur ipfi nobis inferre volumus.?iure infectaremur eum
gubernatorem , qui commiftam fibi naucm faxis illideret, vc!
caro
Al> IMBLEMA CXIX. AND. AIClATl.
«m quoquo modo ad naufragium faciendum perforaret; 449
nos
a Deo nobis commiflam noftri corporis
gubernationem fen o
exfeindemus, &
voluntario naufragio addicemus ? Sed
obii-
citur mihi cita mors cum perucncro sn
hoftium rranusihoc ii
Ita cft futurum, quid facum lucrf.fi
quodab hofte riietuo,hoc
raihi iprcinferam? fieri enim poicrt vt
defaeuiat hofiilis ita. id
non aliter fe habet ac fi qms gubernator metu
tcmpcftatis
quam pracuidenr.naucm fludibus obruendam curet.
An vero*
quod fuppheia grauiora fir exadurus hortis, ideo
putatis ante-
uertendumtan quia fortis &r intrcpidianimiccnfecisaroi.mcn-.
tura, mortem fibi confafcere.^red ita fegcrercimbccilhrittjg
po-
tius habendum eft fuffugium.non tropliatum vntutis. Sit tgi.
turapudnosconftitutura.id neque cife fortitudmis.nec habe-
re aliquod momentum Quid enim adiun^ram viola-
vtilitatis.
ti depofiti religionem?
Deus ihefaurtim dedit optimam, inclu-
lum illud quidem in hoc fic^li vafe. idque cuftodiendum
de-
<lit,pro arbitrio, cempcrtiue repetiturus.
Nunqmd
vtroque in
crimen vel abijccrc deporttum non repofccnti
qui dedent vel
negare rcpofccntiJ Poena infamiat eftfiquis homini
depofiumi
non reddiderit: quanto magis violare Dei depofitum
? .mima
in corpore depofitum crt, quam
vt inutilem nobis lemittinuis.
atque domo pellimus, corpusque ipfum
fuigr.iiia fpoliamus
irque in terram refolaimus. Cur hinccxruncii
praceprum non
;xrpcdamus? Miies non difccdit a c.iftris, nili
accepra tefie .'i
erui imperio domini retinentur : lin aliter fccennt. alter dcler.
or,altcrfugit.uuseft. QinrermishcrurnfuRerit.pcenacftob-
ioxms,quanquamimp.obumfugcrir.noscumon.niumnpri-
Tjum fug.mus.polTumus non artringi
impietatis fiagitio? Hac
[Ile longe praclare &
erudite, vt mhilapud Piatonem vclfa.
)icntcs alios cruditiusi.
Fortuna virtutem jUper ans Mirum quantum
^ J pagani veteres
ortunae.tanquam numini tribuerim. Ex multis not
pauciora.
•icOuid.
Fjira quidem esi virtus quum non fortunu gubernet,
maneat flabili, ckm fpigtt lUu pede.
< Horatius:
Fortuna fluo Uta negotio
Ludum infolentem ludere pertinax ,
Tranfmut at incertos honores.
Nunc mihi, nunc aliis benigna.
iautusPfcudolo;
^—•^proft^bhocceerit',
f Centum
450 CIAVP. MINOIS COMMENT.
Centum doBum hominum confiliafola hAC deuimit dea
JFortuna.atque hoc verum ejl .perinde vt quifqj fortuna vtitter^ .
Ita prAcellit atque fapere eum omnes diSUant:

,
Bene vbi quid conflium dicimtu accidijfe, hominem catum

Bum effe declaramm fultum autem tUum tui veriit male*
:
Sed Sailuft. in Catilina; fortuna in omni re dominatur, ait.

DcnicjucQXurtius lib. 8. Quis neget eximiam quoque glo-
riam faepius fortunae quam virtutis ellc beneficium ? Fortuna
rebus famam, prctiumqucconflituit» 5c militiae probrum ple-
rumque venit in gloriam.
Ciuili vndamem [anguine Pharfaliam.] Verficulum hunc pla-
cet ita immutari.
Ciuili vndamem [anguine fraBus humum)
Nam vox, Pharfaliam, non bene quadrat ad hunc numerum,
antepenultimam femper produdam reperias apud

vt cuius
M
Lucanum & ceteros. Bruti opinionem fuilTc merum ac per-
fticiofum Romanorum veterum delirium intclligimus, quo
plurcs viri etiam graucs laborarunt, quod cx Seneca, Plinio Se-
cundo, Priutarcho meminimus. VaI. Maxim. c, dcamorecon-
iugali, Tuos caftiflimos ignes , Portia, M. Gatonisfilia ,cun.
fta (cciila debita admdrationc prorequentur: qnaj cum apud
Philippos vidum & interemptum virum tuum cognorccrcs,
quia ferrum non dabalur , ardentes ore carbones haurire non
dubitafti * muliebri fpiritu virilem patris exitum imitata fcd :
nefeio an hoc fortius, quod ille vfitato, tu nouo genere mortis

abfumpraes. Sic Martialis,
Coniugis audtfet fatum dum Fortia Bruti^
Et fubflraBa [bt quAreret arma dolor.
Nondum fcitis,ait,mortem non pojfe uegarii
Credideram fatis hos vos docuifje patrem.
Dixit, ^ ardentes auido bibit ore fanillas.
I nunc, (^ferrum, turba moleBa,riega.

Coniunge exemplum de Arra, Parti Thfafcas vxorc apud
'
Plin.
j. epift. i6, dequa & Martialis.
Sccund.
CaBa fuo gladium cum traderet Ari^ Fato.
Jêm de vifceribm traxerat tpfa fuis, St c.
Et vereor nequis hic me puret nimis diligentem, quare ad alia
propero. Redeo ad inftitutum M
Bruti. Vetus infama dc fc
ipfis tam prauc ac nequiter iudicantium nufquam plus habe- i
ri debuit ,
quam fapicntiim iudicium. Ex multis profero i
vnum inculpatum. Solon cum Athenas Pilillratus occopaf- |
fet, fidcrctque conatum omnem fuum fruftia effe pro Iiber-

ta(C> !
.
AD EMBLEMA CXTX. AND, A t C I A T t. 45T

(Qte.arma dcfcutum ante fores curiae ponens, 6 patna inquit,
libi & didis & fadis opitulatus fum , atque ita domum abiit,
in pofterum quieturus. Mihi merito videtur graue illud Veileij
Paterculi Iib.i,vbi de Caefare: loeludabilis fortunje vis cuius ,
fortunam mutare conftituit conliiia corrumpit. Iiemque:

,
lîppcita res habet, vt plerumque qui fortunam mutaturus

eil Deus, cpnfilia corrumpat, cfSciatque quod crt mireirirnum,
vtquod accidit, etiam merito accidilJc videatur. Haec Patercu-
li s. Idem iudicium M. Tuliij in Liganana defenfione; Mihi
quidem, ait, fi proprium & verum nomen nolln mali qusritur,

fatalisquaedam calamitas incidifle videtur, & improuidas ho*
minum mentes occupafiTejVr nemo mirari debeat humana con-
filia diuina nccelfitatc efic fuperata. Loquitur de vidis Pom-
peianis.vidorc Cat-farc hocadiungo , ad Icntcntiam carminis
;
perpoliendam. Alterum lasdcrc ius prohibet, fic neque reipfunri

permittitur. Ita D. Auguftin. Jnnocentia vera efi,qa.T nec fi-
bi,necalteri nocet, quonum qui diligit iniquitatem odit ani-
inamruam:& nemo non prius in fc quam m alterum peccat.
,
Bene D. Paulus ad Ephef. 6. Carnem lUam nemo vnquam

odio habuit. Rcfcircpofiis huc quod Seneca conlolatione ad
Polybmm.cap. j
Abeo viri faptenês abhorruerunt, adeoque Romani iuiii
audores. Scilicet alter» non parceret c]ui fibi ipfi non pepercit,
1 . fic autem, in fi. D. de bon.cor. qui ante femen. Sic enim
Martian. fibi non pepercit, multo minus ahj paiêcrct. 1 ,
omnedeltdum, §. qui vulnerauit , D de le milit. ciim au- 1 .
tem, §, ciinn excipitur, D de aedilit. edidi, malus feruus creditus

eft qui aliquid faciat quo magis fe rebu? humanis extrahat,
puta filaqueum toifit.fi pro medicamento venenum bibit,

prarcipitemvcfccxaltomifitjaliudve quid fecit ,quo f.ido fpc-
rant mortem praiuenturum.ranquam nihi! non lu alium aufu-
rusquihacc aduerfus fc aufuselTct. Video ego mortis fpnnta-
ncaeconfilium probari apud Plinium Sccundunijlib.i.epift.a.
huc videntur attinere hi mimi veterc?;
Heu^quam efi timendm qui mori tutum putati
Crimen rdirtquii vit<e qui mortem appetit.
Mori efl necejfe, fed non quoties volucris.
Locus apud Gratianum elegans 15. q.5. ex feriptis AnguBIni
in lonam; non eft noftrum, ait, mortem arripere, fcd tllam ab
aliis libenter accipere : vnde & in perfccutionibus mihi non
licet propria perire manu, abfquc eovhi caftiras percellatur,
fcd pcrcuticnii colla fuboaittere. Idem Auguftin. contra Pe-

f 2 tilianum*
4S2 CLAVO. MINOIS COMMENT.
tilianum non veneramor nomine martyrum eos qui collum
:
ligauerunt. Verum vt ad metam properemus, fapiunt qui for-

tunae voces ferre conftanti poflint animo, non qui rebus dc<
fperatis confilia quaerunt animam euocandi,Sc vita: nobis vfu«
ram permilTam antcuertencli.
Ciuilivndmtem [anguine PWyi/ww.] Vellem ita vctficulum
leui aliqua mutatione corrigi,
Ciuili vndantem [anguinefracta humum*
ni(i quis ita malit,
Ciuilis plenam [anguinU Emathiam,
nempe quod nomen Pharfaiia , producit antepenultimam , vt
apud Lucanum maxime, fic enim lib.i.de bello ciuili.
Hac mercede , tuos Pharfaiia campos Impleat, & b. 1 i
iuga deuexui Pharfaiia porrigit Mmus. I tem n i 7.

SpeBari e toto potuit Pharfaiia mundo. &
paflim fequentib. •
Infelix virtus. ]Manilius : ûinetiam infelix virttes , noxia ^

felix, quo renfu dicitur a Septim. Florentclib.aducrfusValcn-
tinianos, dcfultrix virtus, id eft inflabilis dc motoria; tantiina
quod dcfultriccm & dcfcdriccm illam virtutem non vult. Ita
Seneca Hercule Oeteo;
Sine holie vincor, quodif me torquet magii
( O mifera virtus) fummue Alcida dies.
Huc pertinent Menandri quidam fcnarij.
t3e e&f . 0 &C.

— M vfoveiec « B-ear» ,
73-^^n’rt tX 3 f«l.
Vefnite mentem habere: nam nil amplius

Humana mens ejl, tota fortuna manet*
Mortales autemfumue efl prudentia
Hugaq^, non vospanitebitj credite.
Quacunque fentimus, agimus, vel dicimus,
Fortuna cups quidem inferipti fumus,
det^nos
fotis prouida ver hu. ] In hoc fequebarur quorundam dogma,
qui afferebant , V irtutem nihil aliud effc quam verba & voces,
cuius meminit etiam Plotarchus Comment. De fapcrftitione,
vbi hoc quod ante affcripfi fere, citat ex Poeta quopiam.‘2 tXJ-
, tya is ei Kirxeuo aêlc tlu ,
j
rUd yoiif^t uaruetjs nhins us^Xae-teto. 1
Idem feriptum tandem. rcpcrio(quid enim prxtermittam quod

)
AD IMBLEMA C X X. A N O. A l C I A T X. 4JJ
fcfc vltfo ofFcft ? hiftoriae Romanae quae L. Flo-
in Epitoma ,
ri nomine circumfertur ; Quanto cft, inquit, cfEcacior fortuna

quam virtus? quam verum eR quod moricnscfHauit, Non in
rc,fed m verbo tan:um elfe virtutem? haec lib.4. c. 6 Caetcrum.
ad eorum opinionem qui putarent virtutem nihil aliud eile

quam verba. Horatius videtur allutilfc in Epiiloiis^ciim *ait,
—
— virtutem verba putas, vt
Lucum ligna»
AD EMBLEMA CXX.
A dolescentis
tis
efl ingeniofi profopopeeia , qux mul-
aliiscomunis eB; quibus n quid fuppeterct ad (ludio-
rum progreflum, non fanem minimis haererent, fedabfolutam
’
aliquam perfe^lamquc difciplinarum cognitionem feno con-

tredarent. At quia fumma laborant inopia , non poiTunt vitra
prouehi neque enim parentes habent, aut cognatos, aut alios
:
etiam bcneHcios (ludiorum liberalium nutritios, qui fumtus

nccclTarios foggcrant. Notiflimum illud luucnalis;
Haudfactle emergunt querum virtutihtts ohfiat
Res angufia dotnt.
'
Idem que; -.^cantarefub antro
Pierio thyrfumve potejl contingere fana
Paupertas yAt que aris inops, quo noffe dieqj
Corptfis eget: fatur efi cum dicit Horatiae ohe.
Sed nctranfiliam lamofcitantcr eam vulgatam &
foletnnem _
^
ftudioforum pene innumerabilium querelam, quimiferam
fuam fortunam vitsequcgcnusincufanttquotquaefo iamolim Ufeentum fe^
& hocnoBro tempore adolcfccntum mynades clTc condat, in
quibus ea (it ingenij dexteritas, vt ad liberalem omnem difei-
phnam non imbuti, feddfti a natura clTc videantur? At in pul-
ucre coenoq. mifero hzrerc coguntur , &
cum meliores fruges
f non polItnt,(iIiquas a(redatur,im6 vero cum grauibus mo-&
Icdis admodum collucantur diiHcultatibuSj quia quamquam
i
ingenij mentisq. pene diuins pennas expeditas 5c alacres ha-
beant , nullum taroco aut amicum aut locupletem hominem,
vel certe Maeccnacem bencBcum nancifei po(runt,qui nodum,
\ qui faxum illud egedatis adeo vrgentis , qui validum fortunae
^
impcdimcammtollatiQaTslaboriofumacindudriumClean-
f 3 theno
4,54 C L A VD. M I N Oi S C O M MEN T.
thcminhiftorns laude dignmn non ccnlcat , qui no£tisma- ?’
gnam partem in aqua haurienda impendebat, quo fibi vidum '
compararet, inteidiu veio Cluyfippi doctrina: operam daret?

Nam ne longiusabeam, nullus noftium cft , cui compertum
nonfitvbiuis gentium permultos eircftudioaddidosadokf-
j
ccnies, qui incredibili amore fiagrent eas capetieodi artes, t
quibus humanitas & ciuditio comparatur. Qî tamen ardio.

^
re,nimisquc violenta paupertatis remorafic interdum prohi- ,
bemur, vt cum iis facultatibus omnino cateant, quae ad hoc

Iter conficiendum rieceflariae funt,ad artes quafdam fordidas,
tamquam in pillnnu.foi tunse, vt ita dicam,tyrannidetompel-
luntur: vel n quid (pci rcliquum fit, non tarnen poliunt cmcr.
gere, nifi deuorent infinitas in ftudio pcrfcqucndomolefiias. ;•
*Tddagogt
Vitjtrt.
Nam aat pxdagogiae onera fufiinent ( qua conditione , fi cum ^
aliis confcratut,nulia alia mifcnor) aut deterius aliquod lubirr: j*
munus & viliores qualdam partes , imo vero labores indignos

liteiatJshominibus perferreae pati coguntur. Qîngcma cer-
te acuta perfe 5c viuida, fcd iiiopiae tarnen nimiismolclbisfo-
pita nimiu ac languida fi quis liberali animo ratcniia excii ai er,
jion dubium quin longe plures haberemus in rebus Theo-

eft
logicis exercitatos ,graues profedo & eruditos lunsvtnufquc

confultos, fidos St pei fpicaccsMedicos, Dodorcslonge plures
in omni litcrarum genere, Mathematicos, Phylicos, Logicos,
Oratores, Poetas, Grammaticos, ad Reipub. non minimum &
ornamentum, & adiumcntum. Quod ciim ita queror, nefeio
profedb an dicere aufim qua; mihi nunc in mentem veniunt;
nempe hu:c mopice diligenter magnaej- bbcralliate fuillciam
,
olim occurfum a noftris maioribusjfapicntibus certe ac pus ho-

iu Pa minibus, qui tot fcholas hac in noftra Parifienfi Academia (vt
de caeteris taceam } a fundamentis excitarunt, legibus & influ
trtfienji ^c<t
dimt0 fthold.
tutis informarunt, reditibus etiam ac cenfibus annuis locuple-
tarunt: quas opes rebus primum iis quae ad Religionem per-
tinent ,& pauperibus alendis lisquc quibus nimis clfct arda
,
Tupelicz, afiignari voluerunt. Qâe pia certe & Chriftranis ho-

minibus digna beneficentia,infiitutioquchberali5,miiu quam '
hodie immutata fit. Hunc enim adolefccntum ftudioforum &

pauperum cenfum nefeio qui fcholarchae malis artibus inter- 1
dum occupant ex quo fit, vt quae iufte conferri debebant in

:
vfus publicos, mifcic ab iifdcm &

inique rapianturrneciamin-
'
opes ij admittantur, quos folos participes cfl['c par erat huius

munificentiae, fcd ignaui quidam ventres impune fandos illof
{cditus depeculentur. Sed ck his ahas foicallc commodius. La-
*D BMBUMA CXX. AND. AlCIATI. 4 ,,
pispaupctuuseftfymbolum.ptopter grauitattm & difficulu.
tcm ponderis. Citatur a multis hic fenarius:
hS‘if xitiuf fiupurt^t fff)
Nullum pauperie moJcitiuscil onus. Dextr* etiam
Iapis ad-
haerens, referri non incommode poceft ad impedimenta
feri-
bcndi. Nam prae inopia nihil eloqui potcft,vcl fcriptis manda-
re adoielcens.fortun» bonis omrano
deftitutus. Et certe talis
futurus erat Virgilius, talisque Horatius, nifi
libcraliiatem Mae-
cenatis fuillcnt experti. Pci alas Iiuc pennas. Vigorem
ingenii
& acumen intcllige. ° '
Alt porro hic nollcT paupertatem fummis

obefTe inoenii<-
quo ve. bo puto intelDgi cgellatcm,dun8
in rebus vrgcn?em, vt
poeta loquitur. Pauper enim didus a paruo
vel pauco *rc. at
egens, CUI nulla gens vel qui nullius familia
quafi cxoens,vrcft
apud Grammaticos veteres, ait Seneca epilf. 17. non
eh quod
Paupertas DOS a Philofophia rcuocct kd
, ne egeftas quidem.
Idem epift.59. Quanta nobis verborum paupcitas,
imoegc-
Itasiu, nunquam magi», quam hodie
intellexi. Plin. Secundus
hb.4.cpift. 18. Exprimere icntaui Latincepigrammata
tua: ia
deterius tamen accidit hoc, primam imbecillitate ingenij mei,
deinde inopia, aepotiui, vt Lucretius ait , hac fo-cftate
pa-
rrij (crmonis. M. Tullius i. io Antonium:
Modo egens, re-
pente diues. Sed de verborum differentia
fatis, ad rem ve-
niamus. Iurc canonum redte conftitutum
, vt omnis fordes
abEcclefiaremoucrctur, fed in primis exaîo prctij pro do-
cendi facultate, quamquam id lani olim
ex aliqua confuetu.
dinc, vel vtcniium more receptum clTcc. id
enim fapete fimo-
niam canoniftae afTcucranr, vt Abbas e. 1 cxt. de
. magiftr. Non
mmusconfuito prouifum concilio primum Laterari,
deinde
pancelncis comitiis Aureliancnfib. vt praeceptori
Grammati-
co, &Dodori Theologo praebenda: fructus adfignarentur,
vnuuentus in litteris humanioribus informaretur,
& Chri-
ftianus populus fidei fandfae rationem addifcerct.
Menonfu-
gu qûod quamquam paupcr.non egens tamen,
«yme>ckalio-
qui facilius aliquanto ad Philofophiam
perucniat. Ateonti-
pt Platoni & Ariftorcli.in magna rerum copia beatis ve
, Phi-
lofophia: cultum aflUmerent fcd hjec verborum
:
philofophia,
non morum Diogenes fane, trcfiis homo, ac diobolaris!
fait.
paMio tenus philofophus, nec tampropofito
animi, quam nc-
<eintate. Arifiippus , fcurra nitidus beneque
, pexus in aula re-
gia. Cleanthis iuuenis induftria
, 5c laudabile (ludium merito
laudari debet, cuius 'a snura t4v n(piat>
Quid multis.^
f 4 Laudat
45 ^ C LAVD. M 1 Nors COMME NT.
Laudat paupertatem Seneca fpiendide & magnifice, pfcM- i
men in fumma rerum affluentia diucs quibus non refignauit» :
nifi cum morti proximus co (Ibi nomine inuideri .fcnfifiet.

Ncccnimabiccit, viquifafto napfragio ad pallium fefe con-
tulerunt.
AD EMBLEMA CXXI.
D famptum e Grecco Pofidippi Epigrammate, quod fic ha-
I bet;
Fons rUzaroJi9o’sdâ^r,(nscoi»9t(^'
?ivcnv'ar(^.<rv j TiUf^^biUttTZvf.
77»ct1v &iCpusiS-,'iTrti[A vzxlvAfjn^^

^6^ 'j pspsjs
k$ kscuî zuketji rrêôf.
i j »o(ASij,zl Ks^T c^^sVjTjsrecvrtecffstw XasbIcS^.

tii îetr t\()7n%tfrê Tt (Pitô(x^7ri?\fii
T eiTm^TtTrte^sfft «iu^6pt^cM7u fAt mos-fVt

itnsi&'f tix^pei9 e|^^n0cf.
sr)’t9v 0 fii ^siTJ^ytmnv » ixcv h(A(af
^«» 8 , <A/ ôQuîf S-VKi

Quis vnde piaftci ? Sicyonius, n.otnen vero quod.?
Lyfippus. tu vero quis? Occafio omnia domans.
Cur vcio fummis pedum vnguibus incedis? femper rotor.quid
vero alas
Pedibus habes biformes? volito Icuis.
Manu dextra quid fersnouaculam ? hominibus documentun^
Qôd acie omni acutior futij.
Coma vcfb quid verfos faciem?

vt a peseucniente capiar.
Per loucm.poficnorcs partes (capirisjad quid caluae fum?

Nam fcntcl pennis currentem me pedibus
Nullus deinceps expetens prehendet a tergo.
Talem me artifex effluxit vefin gratia,
O horpe5.& tn veftibulispofuitadhortamcnium.
,^/V pU(ies I Sicyomtu, dtc age nome».
Lyfippti6. tu ûis? fum dea cunila domans.
Cur fummis pedtbu4 graderis^ femper rotor, altu
Cur talvs habeasPnempe leuu volito.
Cur dextra tibi acuta nouacula? acutior omni
Ipfa acie : prostant hac documenta viris»
jg»M
ad EMBLEMA CXXl. AND. ALCIATI, 457
ûid crines in fionu? cdp$ a vtnientibtu vitro
Ffijfum. qutd culuum efi occiputi ipf* refer.
THumfic pennatis volitantem prendere pUn tu
A tergo nuUtcs vel cito me potis efi.
Talem me artificis finxit mamu.hoêst in omni
VeiiiMoi eundi os fcilicet vt doceam.
Erafmus cofdem verfus paraphraflicos teddidit , id cft, mufA
paulo fufiorc,in Prouerb. Nofcc tempus. AufbniusinEpi-
g^rammatis eodem ferrae argumento deferipHt occafloncm^
Icd huic comitem fecit metanecam, id cft poenitentiam, qua
de re Politianuscap.49.Mircellan. Retulit & Syntagm. i. Gy-
raldus. Admonemur hac icone occafionem , cum fefc offerat^ VU ece^tm.
; ftatim elTc arripiendam: cius enim tanta eft opportunitas, >t
plerumque ex voluptate tnftitiam , ex damno lucrum , ex ho<
nefto inhoneflum parturiat j contra :breuiterque rerum na-
i
turam permutet. In aggrediendo itaque 5c conficiendo nego-
L tio praecipuum habet momentum, vtnon ab ic veteres eam
I
donalle cliuinuate videantur. Occaiionem Cicero definit libris
I
De inuention^, partem temporis, in fe habentem alicuius rei
j||
idoneam faciendi aut non faciendi opportunitatem. Eam qui
||
oblatam arripiunt, quique ciim maxime tempus poftulataut
h\ dicunt aliquid aut faciunt, rc£tc illi fapere dicuntur. Quaedam
I enim funt eius generis , vtquanquam honcflaper fc vtilia &
i videri poHunt, nifi tamen tcmpcftiuc fiant, plane vilcfcunt.M.
1 Cicero } Antoniana Caefaris Odauij virtutem verbis auget,
.
quod opportuno tempore periclitante Remp. iuucrit.Sic cnim;

C.Cacfar adolcfccns, incredibili ac diuina quadam mente atq*
,
virture, ciim maxime furor arderct Antoni j, cumque cius a

Brundifio crudelis & pcftifer reditus timeretur, nec poffulantt-
quidem nobisfquia fie-
biis,nccccgirantibus,ncc opinantibus
ri non videbatur ) firmiffimum exercitum inuifto genere
pofle
veteranorum militum comparauit. Idem oratione pro Pom-
peio laudat cum imperatorem quod praeter omnium fpem
3 ,
breui tempore bellum contra piratas fufccptum confcccrit.Pro

di) immoitales tantaoe vnius hominis incredibilis ac diuina
!
virtus tam breui tempore lucem Reip. afferre potuit, &c. Et

Aeneas Virgilianus Didonem laudat quod folamiferis Troii-
nis opem tulerit, quo tempore maxime opis indigerent.
O fola infandos TroU miferata labores,
nos relliquicu Danaum, terrai^, marUfj
Omnibus exhaufi&s iam cafibtts, omnium egenot
Vrbe, domo focias.^^
f S
45^ CLAVD. MINOIS COMMENT.
^yfipp^ 1
Lyfippus ftatuarius cx Sicyone vrbe Pclo-
ponch, multis variisquc luac artis monimcntis nobilitatus , ve
Alcxandervctuerit,nc a quoquam pingeretur , aut kulpcretur,
prarterquamab Apelle & Lybppo.Horat.Epift.a,
vetuit, ne quu fe, praeter Apellem^
PinêretyUUt aliui Lyfippo duceret Ara
FortU Alexandri vultum Jimulantia.-.^
Idem Plutaich.lib. De Alexandri fortuua. LegcP!in.cap.7.5c
S.lib.34*
CunBa domans,'] Deferiptio eft Occafionis. per articulum,
puridum 8c momentum intclligcbrcuiflimum.Poucrb. Tem-
punitum. Voluitautcm exprimere Grascum epitheton
poris
rebus enim permultis caufam 6c ini.
tmm datoccalrp, v retiam quas potentem e paupere faciat^ au
Menander,
ucupu Tv^^dv 3^' STTwpijW iûei /ne^.

Inio & Itrcnuos facu qui non erant.
Cur pinnis Jias} ] Hoc fignilicatur volaticam e/Tc & fluxam
Occafi» vtU ,
tUA. oecafionem, idcircoque talaria pedibus, vt Mercurio, ci tri-

buuntur.
ôuacitU nouacula,] Culter raforiusrquo etiam acutiilimum momen-
Occapoati. tum temporis exprimitur.
In dextra eji tenuts die vndenouacula. Fuit & fottun* fimu-
]
Ttnumpi *
lachrum pilae infiftcns, cum nouacula, nauali clauo , & copix
mmcuU. cornu. Nouacula ligmhcat foelicitatis amputationem.- pila cms
volubilitatem; clauus,vit 2e noflrae cutfum fub eius ditioncaor-
nucopite, bonorum largitionem.
Acutum omni aeiehoc fignum, ^c. ]
Mutationem repente aF-
ferreoccaflonem Menandri docet mouoftichon, a
rd rrfetyf^cCTve.
Calm occafia Cuf in ^bntecoma} ] Alluditad illud:
a %trga. Fronte capillata, fed poji Occajio calua eJl.
Nam poft neglectam occ.ilionc, ea frui non amplius licet, n^r-

e^rrccaluaderôccipitio acoma libero, capillis in fupcrciiia dif-
fluentibus olira pingebatur, talcmque prius finxit Sicyonius ille
plaftcsLyfippus.DemofthcncsEpiftolisdeConcordia.eaudcm
fententiam Athenienfibus inculcat rTds
^
' pji huat xk êdUTK, asiu i'a\a4t tnumjQ/ittx eh.^6t£jleea
i‘twk^n uTnou^,i/4,iteahiAhiCiû
kyvatjrkfraiv jti nu^KÛîaTr^v, i etvdifrai iorat «vocAas.
Swvj mS&v j^nituTiui »’/«««/ v5 y it xtovas
B-tiveu*
;
ad emblema CXXI. AKD. ALCIATT. 4J9

huc Pindarus Pythior. 9 5 .
3 tiMf^s,c/u{$las ww,»-
^ Occafio
T'(stp^H^fv<pitf:idei\ limiluci totius negotii perfc-
diioncminlchabct. Athenagoras proChriftianis,«i^jSTAe^
T ^'tctXiyur.f , tl 5 Cicero j. Philippica: Minimis mo-
mcotts maximas lociinaiioncs temporum heri , cum. in omni'
cafu Reip. tum in bello. Et in 6. Dies affert hora magnas ,
clades. Horat. primo Epift. ad Biillaiium

Tfi qttamcftnque Desa ttbifortunaaerit horam^
Grata fame manu , ntc Uulctadtffer in annum,
Ouid.i De remedio;
.
Sed pr Optra f nec te venturtu dtffer in horas:

non esi hodte,crat minua aptue ent.
Idem alio loco;
Temporibus medicina valet: data tempore profunt»
Et data non apto tempore vina nocent»
Martialis item;
Non bene difiuleris videas quod pojfe negari,
Pronerb. Premenda occafio;&. Capere crines.
alipedem»^ Celerem &
veloce, tjnafi alas pedibus habentem.
Aulonius.dc artatib. animalium, ceruam alipedem dixit.
Me femel alipedem»'] Intelligc de motu prascipiti occaHonis:
alloqui, quod mmreduitur , inora modici temporis non no>
cet, fi debitori, z .D ludic. vel quod Ouidius,
i. 1 .
Dtjftr, habent paruA commoda magna mora»

Sunt tamen res quadam in quibus rapienda potius confilia
funr, quam querenda , quod dixit veterum vnus. Exempla in
tumultu, naufragio, incendio in quibus mora omnis vel mi-
,
nima, periculofa. Comatam in fronte occafionem dicit hic,

ita vt facies nufquam appareat,quare Graecis
CIUS
& quis vmquam occafionem vidit , nifi fere eodem momento
abeuntem? Hinc verbum occare, & nomen occa: quamquam
occafio deflectitur ex ob, & cafus. Veterum exempla non defi-
ciunt. Gyges , occafionc data vfurpauii regnum Candaulis, &
regem intei fecit qui vxorem nudam cxhibuifTct. Occafionem
flupraodae Lucretiar arripuit Sextus Tarquinius, quia cum Ro«
manis principibus Ardeam oblidentibus audiflet a Collatino
marito fuam vxorem pudicam impense laudari. Ad Capreae
paludem difccrptus Romulus arrepta occafionc. Et occafionc
Lucretiae violatae pulli Tarquini),& mutata Reip. forma.Ple-
bis feceflio infacrum montem extorfit a patribus tribunos,&
fiefefe vindicauit a contemptu patritiorum. Decem-viri fub.
lati occafionc corruptae Virginiae. Dc c^femdenda Cartbagu
**
t
4<5o e LAVD. MINOIS comuent. !
oe Cato confihu dedit, occafienc ficuum quas patribus ofteo-

dit. Cxfar Galhasfubegit occatione fadionum inter Heduos i
& Sequanos. Occatione mortis Caefaris fenatusaudoritatcm i
fuam amitic, 6c populus quati furens ad libertatem procla«

anauit. Rix* implacabiles inter 0<2:auium 6c Antonium , oc- i;
1'
catione vxoris Antonij , quae foror Odauij. Qjrin 5c occatio

t:
dedit exuto Heliogabalum, Baltianuii}, Caligulam, Domitia- II
num, Maximianum, Galbenum. Et fcxccnta occurrunt alta,

quae non niti in maiore otio potiim cumulare. Cicero pro Mu-
rena.* Dies intcrmiti‘usvnus,aut nox interpofita pe turbat om-
nia; & parua nonnunquam commutat aura rumoris. Plinius
Jtb.i epiti. S. Pleraque quae funt agendae rei neceflaria eadem
, !•'
pcrfeda,nec viiluatem parem , nec gratia retinent. Idem epift. 1 .
9. fcqu.ad tincm.*Tu ftrepitum iftum , inancsquclabores, vbi

prirnum fuci it occatio, relinque, tcque tiudiis alfere . Pulcrc
T uli . ad Brutum idetiderabam nonnullis in rebus prudentiam
celeritatem: qua tietiemus vti, iampridem rem rccuperatie-

nius. non enim ignoras quanta fint momenta in Repub. tem-
&
porum 3 quid intertit idem illud vtrum ante , an poti dcccr.
natur, fufcipiatur,agatur. Omnia quae feuere decreta funt hoc
tumultu, ti aut quo die dixi fententiam, perfeda etient , 8c non
ex die m diem dilata: aut quo ex tempore fufeepta funt, vt age. )
rentur,non tardata & procratiinata, bellum nullum habcrc>

,
mus. Facit huc Val.Max.lib.7. cap. 2. De Scipione Africano,

quididitabat ,cum hotienon aliter elTc confligendum, quam
aut fi occatio ycnitietjaut hccetiitas incidiffet: nam &c profpe-
fc gerendae rei facultatem omittere maximam dementiam
elTe.
Tali opifex.'] Admonet fpedatorem imago, docetque cuius
?ei gratia, 6c propter quam cautiam locata tit in loco vndique
patenti 3
fcilicet, vt omnes &quofcumqueobuios fui negotij
admoneat & doceat.
Pergula. ] Plin. 3 5 de Apelle : Perfeda opera proponebat in
.
pergula tranfeuntibus. Ladancius i.c.zz. ex Lucilio,'

Pergula piBorum veri nihit^ omniafiSla,
AD EMBLEMA CXXII.
Origt tertip. T7 * Polyspni audoris GrasciStratagematon lib. primo tra-

fma Emblt* JlL' id Emblema video ; fententiam ita reddere fum co-
014(0. natus; Pan Bacchi dux fuit.Is Pan primus aciem iDuenit,quam
phalangei^
: .
AD EMBtEMA CXXll.A^D. ALCTATt.

phalangem nominauit. Dextrum etiam & iiniftrum cornu in^ ^
ftituit: quae cauffa fuit cur ci cornua tribuantur. Primus etiam
fuit 3
qui arte & calliditate hoftes intercepit. Cum enim ali-»
quando-quimifli fuerant exploratura, rctuliflent hoftes in al-

tera fyluae concauae parte caltra metari^ Pan eo accepto nuncio
fuis praecepit, vt ingentem eia morcra tollerent, quibus ita con-
clamantibus , locis cauernofis Tonus exceptus inulro quidem
maior exauditus eft. quare pcrculfi metu hoftes, ftarim fc in pe-
des conieccrunt. ftratagemate ciim Pan fuerit vfus ,
Echo
Pani amica idecq vani nofturnique terrores Pa-
efle fingitur; .
nici dicuntur, haec ftre Polyaenus. Alij vero ad hunc modu ex-
plicant, fed nonita fcite &
ver^,mco quidem iudicio. Putauit
anriquitas Pana paftorii Deum repentinos terrores ,
& animi
confternationes immittere vfque adeo impotentes, vt non ra-
tione modo, verum & mente careant.-quemadmodum no raro
ffu venire folet in exercitu, cum nulla mouentecaulTa equi at-
que homines perturbantur. Phornutus Panicos terrores ait di- Panici tumui*
ei de repentinis & fine ratione faftis.- ita enim nonnumquam tmasurmt»,
greges atque armenta paucre videntur, ciim fonitus aliquis
vclftrcpitusfurgit in fyluis , aut cfpelunciSjauiexterr» caucr-
nii. De Panico illo tumultu praerlarus Plutarchi locus cft in
M. Antonii vita : quo loco traftat expeditionem Parthicam,
magnus enim metus inceflit Antoni) milites, ob aurea quarda
vafa Mithridati liberalitcr ab Antonio data. Hic terror Gallos
inuafit.cum Brenno duce Dciphos praedaturi acccficrant. Ter-
rores quippe, inquit, nulla certa caufla exifteotes a Pane oriri
produntur. Silius lib.13. Punicorum, fcribit hoc terrore Panico
Annibalemfuiflepcrculfam , cum ad vrbis moenia accelTillejt
eam expugnaturus. ApudSuidam Polybius ait; Cum Luna
defeftum clTct paffa temporibus Perici, Macedonum Regis.
rumor incrcbnit,hoc quafi oftcnro regis mortem fignifi
.vulgo ^
Qiye res effecit vt Macedones confternarentur , ipfiqoc

cari, ,
I Romani animos Tumerent. Itaque

'
«TJ Ctccro pro Caecina: Exer-

fignificat
i citus, inquit . maximi fugatique funt terrore ipTo,
faepe pulfi
\
impctuque hoftium,finc cuiufqua non modo morte, fed eriam
f
vulnere. Huc refer proucrb PanicuscafustAr , Inanis metus
Multa belli inania Diodor.lib.i. ea dere nonnihil. Quid fi quis
referat ad eu pauore, qui omnefapientiac vim cx.ammoexpc-
I ftorat.vt ait ille? vel ad confternationcro terroremque , cui viri
ctiafbrtiftiminon pofTuntcilc aliquando pares, non videbitur
! abhorrere fortafTe a mente Alciaci. Rcftcfiquidem Pindarus:
— <poZ^
i,
J
46Z CLAVD. MINOIS COMMENT.
>
f
t7ntvnfi\icetT<p^tfSt*
Timotvirorum domitor fortitudinem animis adimit. Opinio
fanc praeceps ac volatic?, & quae Ariftotcli non temere com-
paratur cum ilatuis Daedali volitantibus ) ea perinde le habet
vt fama.,
malum quo non aliud. velotitwvUum^
Mobilitate viget virest^ acquirit eundo:
.
Farua metu prim'o,mox fe/e attollit in aurcu^

Ingreditur^ folo, ^ caput inter nubila condit.
Et quid tandem? opinio faepe terrorem inducit hineque con- ,
fternationem ,quacrapicntiam omnem ex animo cxpcflorat.

Nos non deficit exemplum domefticum proximitumulmsin*
fanda fufccpti occafionc, nam qui in maxima trepidatione
prafuerunt, omnia terroribus mifcacrunt dum fuppetebant
cataphra£li centum, ia£labant mille (1 trecenti vel quadrin»
;
genti pcdites,aicbanteirc decem, aut duodecim millia; extero-

rum copias auxiliares non nifi multitudine innumerabiles ha-
bere fe dicebant; imo tanquam caftra Xerxis aut urese prin-, T
cipis magno apparatu nobis obiiciebant, fcd quid illis inflabat
cornua? vanitas, impoftura, peifidia, furor, rabies, Se mentita
iniquitasfibi. Vt ha!c niifla faciam, fuccurrit illud apudOuid.
Penelopes ad Vlylfcm,
„ândo ego non timui grauiora pericula verti?
& deinceps:
In tefingebam violentos Troas ituros :
Nomine in HeUoreo pallida fempsr eram.

"Ejfufo agmine Difpcrlb exercitu & perturbato.
Faunus. ] Pan, cuius cornua credebantur tcrrorcmimmitterc.
.AD EMBLEMA CXXIII.

ûtitehijfra-
t,*iemain
H I STORIA
dam, qua;
heee refertur a
inferibitur
ignoraret Antiochus, cui
Luciano in Apologia qua-
Zeuxis fiuc Antiochus. Ciim non
cognomen Soter erat , 8c corporis vi-
ribus &; audacia inftrudoscfie Galatas, iilorumque mulutu-
dinem innumerabilem videret > fpem valde malignam animo
concipiebat poiiundae vi£ôriaE, iliis tamquam inuidis cxiftcn-
tibus. Itaque iam de foedere ineundo pacisque conditionibus
petendis Cogitabat, cum Theodotas viraniini gcncrofi , Sc in-
(Irucde acici peritus iufik interea Elephantos, quos An tioch us
YfldC-
,
AD IMBtEMA CXXlIJ. AND.

A L C I A T l. 4 ^$
vndecim habebat.clamoccuIiilTiraercnciCjnccxacieapparcn-
tcshoftibus fierent confpicui: vbi vero manuseflent conferen-
dae, fic Galata: aperta phalange currus immitterent, Elephanti
in Galatas fecerunt impetum sipfiq. equi ferociam Elephan-
torum non fuftinentes, fefibres dof fo excuficrunt. Ad extremii
itaque Antiocho ccllit vi£ôria: ideoque Macedones regem Ti-
morem coronabant, isetumque Paeana canebant. Ille tamen ef.
fufislacrymisdixitrc fertur: »hyi m-
C4P ff^xi^fKctriiTPte tyiptTo,igH fiii ri xMtOf ^
ritf Trrîtfiius, ti u» wf if xur^f j twirr
Tj^vmimKl}iiuti uXtio
^ (lovof hoC
crt.Pudore afficimur, inquit, 6 milites, quibus falus in hilcc vn-
decim ftetit bclluis,adcb vt nifi fpcdaculi nouitashoftium ani-
mo? terruiffctjquid tandem in co« potuiffemusr^taq. rropha?n
Imheratoret
nullum aliud quam Elephantem iuflit fculperc. Hoc exemplo
frincifl»
belli duces potiffimum notantur qui faepifTimc honefto vtilc
, j*pe konffit
anteponut. Antigonus rogatus, quo modo cfTcnthoftcs aggre- vtt(eprxfe>‘
diendi, dixit: Aur dolo, aut vi.aut apert»^, aut infidiis. Sed im- tum.
probius Lyfandcr, qui exprobranti cnida artes Jc dolos quibus Lyfandri
as} ut.
in proelii? ?teretur:S!, inquit, leonina pellis fufficere non poflic,
induenda certe vulpina cff. Innuebat quidem ad artes confu-
giendum efic, (i quid virtute paran non qncat. Huic quideru
Chilonis aduerfatur fententia. Damnum inquienris proferen-
dum cfle turpi lucro, fiquidem illud fcmcl dolemus , hoc fera-
per cum infamia durat. A t rt Choroebus apud Virgilium,
—
dolus an virtus quis in hoile requirat?
quod noftris temporibus ( prodolorjm quibus virtuti fortuna Excurfti in
comes effe debuerat magno noftro malo plus quam fatis eft faderum dr
,
fidtt xtolaUrtS
experimur. Quado enim vberior ritioru copia ? quando maior prtuttpti.
auaritio paruit finus ? Imperator Ethnicus & Barbarus faffus
eft fc fupcraffe lôftesno vijfcd dolo.vndc 6c trophacu iuftit eri-
gi: pleriq. vero Chriftiani duces (quod granate dico j^faepenn
mero dolis& hoftem circuueniunt, idq. virtuti bcllictc
infidiis
afcribuf.mcceft quod apud eosdcvinccndi via difputcrur.qua:-
Jibct Martis alea vcl aperta vel infidiofa committitur ; ficque.
Cura qutd (Xpediat frior e/?, quam quidft homflum.
Rex Sapor fcribcns .-id Conftantmu, apud Ammian. Marcel-
I1n.lib.17. inter alia, tum hoc eleganter idcoque Armeniam
recuperare cumMcfopotamia debeo, auo meo compofita frau-
de praereptam, Illud apud nos numouam acceptum fuit, quod
afferitis vos exultantes nullo difcriminc virtutis ac doli , pro-
fperos omnes laudari debere bellorum euentus. Ifocratcs
Pana-
4^4 CtAVD. MINOIS COMMENT,'
Panathenaico iniuKla bella ita exagitat : rleg
vets flxet( rett ivu^ re ,
fci)
Hvau.i^ tcAho^»» henân rett k’ôc4 rus ngi.x\<xg
t^vmvTU t^ôreSiCn ptsy tt^.cct îu/upuls TTsttiî j
7r3»,u»ts ylyscv^ xfei-tiiss uyJ^cif auris xiv^^svm vzrtf

THS 9rzi7§'i^(^ «3€$ec4fiSfJS/jai9’ cvs mXv î(^.sors^9 up eTmtfeltffS^,
i5T»5 aa^l T aôT^Jiaif >^&vKoxft9 fTvtptas eSe\ei>(^$ j ^ nlg
f($7fri^tiv/iiaff:iiefiigi}fs «tTus. mvTU ^yeep eîf tp^ rrepitêov uf-
r u^txw îs'ho-
tnum,%m up TiS tcfiiXetcuf apMf ipiae*ci>. id dt:Miror autem fi qui
funt qui proelia &vid:orias praeter ius 6c aequum parras, non
clfe turpiores, &
pluribus plcnasefle probris exiftiment, quam
clades fine jgnauia acceptas: praefertim ciim feiant magnos ex-
ercitus, quamuis fcclcratos, faepe fuperiores cilc riris honeftis
qui pro patria pugnare non dubitant; quos laudari muho fit
aequius, quam eos qui alienarum opum cupiditate mortem op-
petere non rccufani , conduditiis militibus fimiles. nam haec
fada funt hominum improborum. Q^d vero boni yiri non- 1
nunquam infelicius, quam qui ftudent iniuriis infcrcndis,prcc-

liantur,id Deorum incuriae fortaflis cft tribuendum. Cererum
MtjgareaJiuPf,
’
cum hoc Antiochi ftracagcmatc.coniungn hiftoriam certe no-
bilem de Mcgarenfib. qui afflidi ab Antipatro ad exitium vf-
que,illcquc vterctur elephantis, excogitarunt porcos pice obli-
tos, &
iniedo mox igne flammatos in elephantorum gregem ‘
immiflos. quo fado elephanti fiatim iii fugam conicdi vido'

riam Megarenfibus reliquerunt. £t quidem nullum animal cft
aeque inuifum elephanto atque porcus, adeo vt cius prarfen.
tiam nullo perferre modo poflitjatquc cum primum audit gru-
De eUphantii nitum, fugam elephas arripiat. Caeterum veteres in bellis mul-
tKpAmmio,n9. tum fuific vfos elephantis facile cft videre apud audores re-
rum antiquarum. Amm. Marcellin.lib. 19. Lux nobis aduenit j
moeftifiima,Pcrfarum manipulos formidatos oftentans adic- , 1
dis elephantorum agminibus, quotum ftritfore, immanitate- |
que corporum nihil humanae mcnrestcrribilius cernant. Item

colib. vbi de pompis funebribus filij regis Chionitaru Grum- <
batis.in obfidione Amidaevrbis balifta pcrfofii : Occidentali

portae, inquit, oppofiti funt Segeftani, acerrimi omnium bella-
torcs,cum quibus elata in arduum fpccie elephantorum figmi-
na rugofis horrenda corporibus, leuiter incedebant armatis
,
onufta, vitra omnem diritarem ^ctri fpcdaculi formidanda.

Idem lib.25.vb1 de luliani in Parthos expeditione: Poft hos cle-N ,
phantorum fulgentium formidandam fpccicm 3c truculentos

^
biatut !
ADiMBLBMA CXXtIT. AKD. A l C I A T 1 .
mcnics auidz perferebant ad quorun» rtndorcm,

Jriatui vix :
odoremque &
infuctum alpcdûm magis equi ter.cbantur;
quibus infidentes magiftri, manubriatos culirosdtxteriA^ma-
nibus illigatos geffabaut , acceptae apud Nifibin memores cla-
dis, & fi Tctociehs animal vires tXfijpcrafiet regentis, ne reucr-
fum per fuosjVC tunc accidcrat,coUjlam fterneret pfebem ver* ,
tebramqux caput a ccruicc dirtcrminat,iû maximo terebra*

banr.
GaUtum. 1 Galatar fineGallegrarci ,
populi minoris Afiae, Gafatd^Hi.
Phrygi* & Bithyniae finitimi: de quibus Liuius S.lib.Dccad.^.
& luftin. lib.is.
femermi militi .
]
Semiarrtiatis militibus,
fuderat.'] pilieccrat. Liuiusiib.a. Etcrcitum fundit, fufiim
pcrfcquitur.
]
Elephantorum, qui primum ab Italis vifi
funtin Lucanis, vt fcntit Plin.lib.S.cap. 6, & Sotinus polyhifi.
cap.ig.itcmquc Vegetius lib.5.cap.26. Varro 6 delingua La- .
ftna.-Luca bos, elephas: cur ita dicia Iit duobus ihodis inuenia
feriptum^nam in Caij Aclij commentario erat a Libycis Lu- ,
cas, 5c in Virginijcomment.ab Lucanis Lucas, ab eo quod no-

ftri maximam quadrupedem, quam ipfi haberent , vocarent
bouem,6(ciim in Lucanis Pyrrhi bello, primum viîflcnt apud
hoftes elephantos identidem quadrupedes cornutas ( nam
,
quos dentes multi dicunt , funt cornua) Lucam bouemappel-

laiTe.Sfa Libya diftae funt Lucae, Panther* & leones non Afri*
canae befti* dicerentur, fcd Lue*: fi ab Lucanis didi* vrfi cur ,
potius Lucani, quam Luci didii ? Quare ego potius Lucas ab'
lucc.-qubd longe relucebant propter inauratos regios clypeos, i
quibus eorum tum ornatae erant turres. Vide Proucib. Piiiis

locufia Lucam boucm pariet.
probofcis.]i^'S quod eft ante parcere, Par^ efi: fi- 'Trthflit fim
Uc corporis porrcdiio naribus inhaerens, qua vntur Eicphauius
tamquam manu. Plin. cap 7 .lib. 8.
T
irophM.] roph cum Jeni ? Tgtrrw» a conucrtehdo ; quod ,
Trbphdn»»
qui hofies in fugam eonuerterat, iropharurri merebatur -quod
in loco publico confpicuum crar.vt vidioti* fignum. hinc lilud
cftVirgilij vndecimo Acncid.
Mezenti ducis eXftutdi ubi mr>pnetroph£um
Bellipotem apt^t rorantes fxuguine crifi as.
Bellua fcedijfma barrus.] Banus , Elephas efi, qui barrire di-
cituriindc barrirus, talis vox. Appul.Fiofid, ?. Vt efi Tauroruin
grauii mugitus, Luporum acutus vlulatus, Elcphaniotu tnfiis
g barritus,
1
.

barritus, &c. fcd & pro clamore militari vrurpatur.Vcget.lib.j,
cap. 1 8. Clamortquem barritum vocant prius non debet attoU ,
li, vtraque (ciunxerit. Corn.Tacitus;Sunt Germa-

quam acies
nis haec quoque carmina, quorum relatu , quem barritum vo-
cant, accendunt animos, foturatq. pugnae fortunam ipfo cantu
laugurantur. Obiter admoneo, melius hic fortafle legi
quam /ceit^warTcd in hoc ferupo tantillo immorari nolim.
Amm, lic hb. 16. Cornuti dc Biacati vfu praeliorum diuturno
firmati excipiunt cos, iam gefturicrbtcs barritum ciere vel maxi-
mum; qui clamor ipfo feruore certaminum a tenui fufurroex-
oriens paulatimque adolcfcens ritu extollitur fiuduum cauti-
,
bus illifbrum. idem Iib.a6. dc Procopio agens imperium foc-

deac mifere mercato; pro terrifico fremitu quem barbari dicut
barritum, nuncupatum Imperatorem ftipatumque de more
confcnticntcs in Tiium, reduxerunt ad caflra. hbro 3 1. fic: Et
Romani quidem voce vndique martia concinentes, a minore
folita ad maiorem protolli , quam gentilitate appellane barri-
tum, vires validas erigebant.
Vt fuperapttiuat.'] Allufioad illud, Lucrum pudori prarftat/
& Plauti in Trinummo,
Pol pudere ,
quam pigere proflat ^ totidem literis»
Re£>c Theodenciis apud Calfiodorum lib.i. Variar. td Mar-

cellum Aduocatum fiTcL-Non quoties, ait, fuperes, fed quem-
admodum vincas inquirimus Non quaeras de potcftateno-
,
(Ira, fed potius dciurc vigori* .* quando laudabilius a parte fi-

fei perditur , cum iuftitia non habetor , Scc. Non miniis refle
Claudian. Honoriu admonens.vt non quod i»ccat,fcdid quod
deceat in vira priuata & publica fpcilcr:
N
on tibi quid liceat,fed quidfecijfe decebit Occurrat
Et lorifconfulti tradunt non modo quod licear, fcd quod
honeftum fir, videndum cflc.l. femper, Dc ritu nupt. & 1. 1 97.
dcvcrb.fign.
AD EMBLEMA CXXIIII.
CRIBIT Guicciardinus Italu* rcriptor,id Alclati carmen
S
affixum fuilleianuae cuiufdam hominis Angli
Vude EmbU~ infolentior ob profperos rerum fuccciTos
qui fadfus
permultis inui-
,
m* ftittHm.
,
fum fc praebebar. Idem

apologus .ipud Petrum Crinitum
cft
Oc honcfta difciplina lib.i. cap. 14.
Sata cll olim, inquit, cu-
curbita iuxta pinum arborem cditiflimatii ; cucurbita verb
At> iMBLBMA CXXtV. AND. AtCIATI. 46J
cam atque caeli temperamento creuiflet, laki-
irulris pluuiis
uire coepit, & ramulos audaciiis porrigere lainqiic in pinum :
fcrpebar,& luas in ramos frondes andcDat inuolucic praegran-

dia poma Ck virclcentia ollentans. Tanto itaque fartu acmfo-
lentia intumuit, vt pinumaufa Iit aggredi; Et vides, inquit, vc
te lam fuperOjVique follis 5c virore pVaefto ? Tum pinus ,
qua:
fcoiiiprudentia pracftabat, nihil mitata cft cucurbits infoicn-
lis audaciam
j
fcd rcfpondit; Ego vero hic multos calores SC
hycmes, vanasquc temporis calamitates pertuli adhuc tamen ,
integra confirto: tu ad primos rigoics minus hai^cbis audaciae,

cum & frondes concident, & viror omnis'aberir. Hocquidcm
dicitur in cos, qui ob momentaneam quadam felicitatem glo fro/peros juc^
tiantur, quique plushabent ortentationis 3c pompx^qahtxi fi- tejpuviiur/?e^
culiaium aut vinam. Itaque non mirum videri debet, ii dum
fc ahis praeferunt, magnique videri vôlunt, fcfcaliis& quidem "
nafuiis horninibusndcn Jos prtipinent, 6c tamquam (Icci qui-

dam flofeuii citiiiimeexarcfcant ac decidant. Cei re apud Oni-
rocritas cucurbita (pes inanes prafiagit vtpotc quae cum ven-
tricolam artmodum fpcciem prat fe ferat^multomcj. identidem
nutrimenti polliceri videatur, iliud tamen tenue, & mii condi-
mento aliquo iuuctuT.egrCgic fatuu efl:,vt refert Pierius lib. 58 .
Eodem plane modo (efe habent Thrafones illi , fortunae fuae

momentanea: Uclatores, vel qui fecundis ventis plus aequo tur-
gefeunt neque aducrtuni icueri(Timam illam Nemcfim , quae
,
defuperbis faftuofis vmdiirtam 1'umit. Id apertis verbis Paii- rmfkniMm,

famae Simonides, ab eodem couiwio lautilTtmc exceptus figni- /*'*'**•
ficauit. Rogatus enim vt quidpiam ex arcanis Philolophijc ad-
ferret in medium, vidensque Paufaniam rebus fuis riimium fi-
dere, dixit: Memineris tc in tanto reium fuccertu hominem ClTc.
At qujE effet verbi huius vis, quodq. pondus, paroni vidit Pau-
fanias. Itaquecum ipfc iam in (ummo vita: difcrimincconfti-
tutus ,
moitcm fibi impendere intclligeret , exclamartc fertur:
(^lam inani pcrfuafionc deceptus eram qui Ccci hofpuis f.»- ,
lubernmum confiliu ad me pertinere non putabamrvndc nnnc

niifere perire cogor. Rcde Philippus Macedo ,
qui ne felicita- pkHipiM M*.
'te nimia fc erterret, ex pueris aulicis vn; id muneris demanda- icdoexmfa.
uitjVtfummo mane cubiculum ingrclTus pronuiiciaret, modora^
(f”'*
cuius rei faciendae occa fionem fortarte dederat

Archidamus Agcfilai filius j qiii ciim a Philippo poft partam
iftofiam ad Cheronaeam acerbas 6c minarum plenas Iitcras
acecpifl*cr,haic rcfpondit;Si metieris vmbram tuam, Philippe,
haudquaquam reperies illam fadam maiorcm,qunnri eracanrc
g a, Tifforiam.
4«8 C L A?,D. M I N O IS C E NT. OMM
yidloriam. Aliud, fcd vit® priuat® apponam cxemplG in Ma-
na liberto Pompei) , quem infedatur Horatius Epod. 4. Oda.
Hunc populus indignabundus Romanos ludos e primis qua-
tuordccim ordinibus fpcftantcm .nuper fcruum.ncc modo f®-
pc vinftiim.fcd Se verberatum Ibcricis funibus, durisque com-
pedibus pcrufta latera cruraque habentem ; quod etiam gra-
uiuscft, magni alicuius delidii caufarcruiiibusaftcdum ftagrij:
modo rcpentcquelibcrum,,Qpulentumj ruperbum, delicatum,
pr®fc^tum aduerfus piratas. Carmen Horatianum quia
clalii
fit in omnium
manibus,facile prxtermitto. Interca tamen ad
huDclocum multa obleruari facile pofTuntjprirnum, cos longe
arrogantiores effe qui nuper diuites cuaferunt, quam qui ia
,
amplo patrimonio educati opes &

fortunas acceperunt a ma-
ioribus, quod notat Ariftot. fecundo de arte dicendi. Deinde
fsEpenumero fieri, vt diuiti® mentem pcrftringant,vt hominem
infolentem reddant, quamobrem noftcrFlaccus,S/«//f/r<?rw/>«-
tiuntur opes. Sl Publi) mimus: Fortuna quem nimium foucr,
ftultum facitivt Cicero de amicitia dicit, nihil quicqnam infi-
piente fortunato intolerabilius adeo verum cft quod multo-
•
rum cft in ore, fortuna non foliim ipfam efle escam, fcd ctiana
cos quos amplexa fit, c®cos efficere. Salluft. Res fecunde ani-
mum etiam fapientum fatigant. Virgil. 10. Aencid.
Nefeia mens hominum fati, fertUfj futura.
Er feruart modum rebui fublata fccundu.
Idem*Ouid. i. artis:
Luxuriant animi rehui plerum^ fecundis.
Adh®c non polle non indignari viros bonos & cordatos alio-
qui, cum vident abic£los, viles, improbos in altum prouchi,
opibus 6c honoribus augeri, potentiam confequi, qua tamen
indigni funt. luuenalis (atyra prima:
omnes opibus cum prouocet vnus,
Patritios
J^so tondente gtauU tuueui mihi barba fonabat,
Cum pars NiliacA plebit, cum verna Canopi
Crijpinui Xyridi humero reuocame lacernas
Ventilet afliuum digitis fudamibm aurum.
Nec fufferre queat maioris p ondera gemma ,
Diffcihefi Satyram non feribere. (equitur,
ûid referam quanta fecum iecur ardeat ira, Se e.
Sedin lumma, fere fit vt ciim fortuna ita blanditur , capwtum
veniat :quod fubinde debemus meminiffenc opprimamur in-
cauti , nam fallacia funt de caduca queeunquea fortuna pen*
dent,opcs,diuiti®, honoces, clicntcl® ,magiflratus , potenti®;
affluunt
AD BMBLIMA CXXIV. AND. A 1 C I A T 1« 4^9
affluunt Albico, repente dilabuntur» nuliom loco Aabiii ntxa
radicc conAftunt; icd incerto flatu huc atque illuc aiia quos
cxtulcfuat in fublimc.dccurfu improuifodcrtiiutos nfijrcrnmc
deliciunt, Seiani fatum attociflimum mihi occurrit^ Icd quia
iam alio loco addudum memini, facile iranflho Venit in men-
tem quod Dion retulit de Narciflb quodam liberto Gbudij
Caefaris. Ciim expeditionem Britannicam legiones detreda-
rcnt.nec duci militiacPlauiio, laudato viro, parere vellentiNar-
ciflusab Imperatore miflbs fuggeftum confccndit, vctbaquc
fadurus pro concionead mihtes-jprohibuuscflomnium accla-
mationibus, vfurpatoetiam in eum diuerbio Io Saturnaliaj ,
quia in Saturnalibus ferui herili cultu induti epulari confucuc-

rant. Hoc autem diderium nonnunquam in cos torquebatur
qui fuse conditionis immcraorcsînfolercebant. Non cft igitur
prudentisob fortunae fucceflum intume Aere, fcd opushabet vt
Ic propriis non externis bonis metiatur, Etqmdcm prae-
cipcic videntur, qui monent, vt quanto rupenores (umus.ranto
nos fummiflius geramus, umenda eftcmm ve! maxapjc fortu-
nae volubilitas, quae tantum conflans cft in leuitate fua , vt Na-
foair. Ceterum ad hanc epigraphcm,id adiungo/ Ftrtu»d tv-
retfAiy^Xtt rietoj.
To a-aiu cirx
ii/’ itrpet?<'tt sr5v ci S-rrjji y*»«,

Z 'sfe^fTpt^cat) Tifii
«srJfci iar’ «eK£9 » 715

quod ait Apollodorus Comicus. Sic vero Latine;
Habent perampla donafortuna metum.
Fericulo^ non carent pralufiria:
Kec vUa celfa tuta funt mortaitbus^
ûa euertere vel inuidia , vel tempm folet^
FoeliettatU culmen vbt quu atttgn.
Eodem fpcclant verba Hecubae ad VlyflTcm cx Euripide,
i Ttfe fUTV^SpTccf sd
»"aya ^ ipTPire.aXêtruo cvx eipt* 'ent
T9Mrtt^' yi(*c6^ U ftl
Non dcccc foeliccs cxiflimarc ic foeliccs femper fore. Ego enim

eram quondam, nunc non fum amplius, cumflasfcd opes di»
VQica mihi abflulit. Citatur illud Menandri,
agioKe?iaKiFl9FT8nva4
quam facile cadunt qui fecunda fortuna Ttuntu!?, Adidac-
cedunt mimi quida veteres, vt illud : Cito ignomina fit fuperb:
glorU. &
hoc , Cito improborum Ixta in perniciem cadunt
g y
Salluftius ,
LaTciuiam atque fupcrbiam alunr res fecunda*. &
Seneca: Profpcra ant mos efferunt. Q^Curtius Iib.z. Fragili-
tatis humanae nimta in rebus profpcris obliuiocft. Et appoliuc
luucnahSaiyr. 2 .
tam nunc ud culmina rerum
IniuFios cyeuiJfti reor. tolluntur m dtum,
Vt lapfu ^rautsre ruant.
deriam.] Editj{Iimam,3ltiiTimam; vi Virgi-l.in i . Ecloga:
Nec gemere aeria ce£abit turtur ab vlmo>
& j. netaui
Ipfe locum aeriae sjub congejfere palumbes,
feriam propter.'] pinum. Terent. Adel-
Id cft, prope aeriam
phis; HiC propter M. Tidi.in Pifoncm Hic vir
hunc afliile. :
cbrifhmus qui proptei te Tcdct, L. Gci ius, & c.Ouid,^. Meta-

morph.
Fropter humum volitet, p9»it.j^ in fepihui ouu.
de perdiee loquitur.
AD EMBLEMA CXXV.
F<f"f
bUomiu»
E*»-
H o c peritum conflat
traftithon Scnariisiambicii;
c Gabriae apologis.
?rf as ttstt
Hc cniin cil tc-
7y»Ts
T liTjpj&iv-uii 7rai^ 9ztt rec;^'
(pthisi d'' i^Sv7f? T iXwtJ^v,
Qjios fic vtcumque reddidimus;
Leo pugnam aliquando inflituit in apium: [bulum.cum
Vulturcs'autcm cx alto loco obfeiuabant certamen [vtj pa-
Qui Vinceretur, facerent ftatim fibi.
Amicos autem ciim vidillent [coseffefaffos] cxcidciut fpe.

J» aprum leo certare cfuando(jiue aufm ejly
^14 os longe J]ieHabant Ut e mota vultures ^
ûi vinceretur vt vorarent, attamen

Ili tandem amicis tota jpes pr<edA excidit.
*Vriittif>ur» Sufccpium tarritn id videtur fpcciatim in Principes Chridia-
Chnfifaatrutn
noj, qui cum inter fc non longe snte decertarent, Solimahus
rtxu
0(i TMPctmm
Turea quafi fpeÎatorem agens, fuam non parum ditionem
,
auxit, & Jn Getnunia irrupit, magna ^ ingciid totius Reipub.

Chti-
ID EMBLEMA CXXV. AKD. ALClATI. 4?!
Chriftianae calamitate & damno.Qôd Georgius Sabinus Hoc
hcxaftichopcrfecutuscft:
Mutua difeordes faciebant fr celia turdi,
Aerii ^ altti^ pugna duobtu erat»
Vtdtt vt amborum prado certamina Nijut,
Vngkibu4, rejlro dilaniauit aues»
Sic medo dum factum dtfeordes praelia riges,
Turciem Europa diripit hoilii opes.
Ex quo facile intciltgimus, quantum mali afferat inteflinum

diflidium non modo ciuitatibus, fed imperiis, lum labcfa-
Aandisjum etiam euertendis. Nihii enim ciuiii bello periculo- cmti kH»
fius clfc poicft nimirum quod hofti extetno uon paruas addat
,
txtsto,
vires. Hic ego non incommode referam ex lulbni 8. hifforiam

nobilem de Philippo Macedone qui fc vulturem prafftitit in
,
diflidio duorum Thraciar regum. Sicenim iuftinus:Fortceuc-

nit VI Philippum fratres duo rcgesThraci3e,non contemplatio-
nciuftitiae, (ed inuicc metuentes, ne alterius viribus accederer,
difccptationum fuarum ludiccm eligerenr. Sed Philippus mo-
re ingenij fui, ad iudicium vcluti ad bellum, inopinantibus fra>
tribus, inftrufto exercitu, fupcruenit, regno vttumque non iu-
dicis more, fed fraude latronis ac fcelcrc fpoliauir. Incidi ali-
quando in eam quam de iis belli temporibus Elegiam ChrU
,
Oianam fcnpfit Erane. Franchinus.homo Italus, eamqueadii-

cere non putaui ahenum, neque ingratum ffudiofls.Sic ergo;
Callta cui paret, cui paret Batica teUui,
lam conferre manum Marte furente parant:
Tamfg animu,&- tam concurrunt fortibus armit.
Turbidus vtiamiam fanguin^Sahu eat.
Et tamen amborum ceruteibus imminet hoHis
Thracius, in pharetris acer,^ acereqtiis»
ûi maius nil mente petit, ntl voce precatur,
ûdm femtl vt pugnem hi duo Marte pari.
Sperat enim noiitu canâfiis viribus , omnem
Europam paruepoê labore premi,
Ele,Reg€S, ne ianu ammis difeordibus ira.
Ne gerite hoiiiU bella petita prece.
Ulius in vires ^ pectora vertite ferrum.
Sternere qm telts ardet vtrumque fuis.
Koma rogat, Paulusfj rogat,date^ arma, dat aurum
Paulus, ad tante premia lauda opem.
Tu Deus, exalto qui pr officis omnia caIo,
maneat quanta ruina tuos,
g 4 Ccnftt-
.
47 i C t A V P. M T N O 1 S C o M M E N T.
CmfftU militibii* facris confuU templii:
,
HiidnctbtaprohibebelUcruemmgeri.
Hi piemte graueSyduo funt ht lumina pacui
Hidno jdmbclhfubmna.mtigne.piiter.
Infer te medtumjtquidu da nnbibui tmhreSt
Fac rapidum tumidu flnmen inundet aquit:
Tcafiruambcs^tube dtfcedere ab armisi
Coge domumarmipfitem alter ^ alter eat:
Se^ putet neuter vUiumfediaêt vterque

Vigorem popHlu4 fereduffe fuu.
Non malc quadrat hoc luCo belli etymon, quod a bclluis d€-
dudum volunt; fiqviidcm belluaruni , non iiominum cft inter
rccoofl'gcrc hoftiliqiic odio diffidere. Crauis eft & cordata
,
Theodahadi cpiftola ad Francorum regem, lib. 3. Calfiodori

Variarum, ambo eftti. inquit, fummarnm gemium reges; am-
bo astate florentes, non leuitcr vcflra regna, dara quam^fatis fi
pariiboshbertaie confligitis, virtus vclira patrias non fiat ino-

pina calamitas;quia grandis inuidiacit tcgumj incauflislcui-
bus granisruina populorum, Ammian. Marccllin.lib. 14. Sar-
riceni, inquit, miluorum vitê fiinilcs, qui fi prasdam dcfpcxe-
rint.cclfius volatu rapiunt celerij aut fi impetrarim , nihil mo-

rantur. Cicero 13. Philipp. Qôd fpeiiiaculum adhuc ipfa
fortuna vitauit.nc vidciet vnuis corporis duasaciesjanifta Ci-
cerone dimicantes. Val. Max. lib. 7. cap. 6 Caio Mario <k
C 410 Carbone CoflT., bclio ciiiili cum L. Sylla diffidentibus,
quo tempore non Reipub. viiflioria quarcbaiur, fcd pjasniium
vidoriae reserat publica.
dente timendm aper.^ S i c Ma r t ia I . I i b. 1 3
Dente ttmetur aper, defendunt cernua cerHUm,

Et Ouid. in Epifl.
obliquo dente timendus aper.
Idem loco alio:
Fulmen habent acres in aduncis dentibus apri.
Martialis:
Fulmineo fumantis 'apri fum dente petita.
Conflat apros cum ira ferucnr, dentibus Vfcrc, in iisq. aliquid-
ignrnm confineri, vt reflatur Xenophon in Cynrgetico.
prandia captat, j Captare prandia.efl hic,ni fallor.prasda cx-
pcdarc;quod explicat fequcnti diflitho.nifr tamen captarc.al-
tiorc quenda lenfUm habeat, vc apud lurccofuitos* apud quos
captaie propne dicitur qui dolis 6c ilic^larocntis quiburdam
aucupatur luaum. Sichxtcdicatcm captare dixit Vipianus,
pro
^
AD EMBLEMA CXXVT.AND. AtCIATI. 47;

pro co quod dicimus, artificiose niti firuifiisquc technis, vt eam
praeter defundi voluntatem corradamus, iib. 1. D. fiquisali.
quem tcft. Et votum captandae mortis , ardens ille affedus eft ^
quo flagrant iniufti quidam homines ex morte alterius lu-
,
crum fibi pollicentes, vitaeque infidias ali parantes de fidei- j , 1.
«ommiiro, Cod. de tranfad. Martialis hoc verbum ita vfurpa-

uit vt proprie, ita lepide:
Capto tuam pudet heu^fed capto Maxime^ cocnam:
,
Tu captae aliae: iam fumus ergo pares, .
Idem alio loco:

Dum me captares mittebae munera nobis:
Pojiquam cepifii, dae mihiyRufe^mhiL
AD EMBLEMA CXXVI.
ophoclis illud citatur a Plutarcho, lib; De Poetis au-
S diendis: ' optima prbf
Sfyn 3 Tmerts «i apertu

tic
rue Tth^rue «xW teS’’ irasi^r,

ûtcumque rem reQa ratione inceperit
Bonumiliius certo Jper abis exitum.
H >S «lo» 7T, ait Polybius , ^rihne « rh ufxfis ioie-
^nffKeju:Minime enim fieri potefl , vt finem nte conicquatur,
qutde principio non rede primum coniccerit atque cogitarit. "'
Tantam vim dicunt ineflebonis fauftisque riegotiorum fufei-

piendorum principiis, vt ea vix bene cadere poifint quse infe-
lix initium fortiuntur. Et fane omnia diligenter aduertenda
ciTe, graues nec poenitendi audoics cenfuerunt. Rcdc quidem
& prouidc.modo abfit fupcrftitiofa illa & inUtilis obferuatio,
• quae humanos animosterrore nefeio quo aflScit , torquet. &
Nam vt in rc aliquafufcipicnda non parum conducit faulium '
fclixquc principium, quandoquidem vel Poeta tcftc,

Fabii dimidium qui bene capit habet:
I
ita non parum adfert impedimenti , aut etiam incommodi, fi
vel malo, vcl inerti , aut etiam flagitiofo principio negotium
^ „
ordiaris: tunvenim muftclain , id eft . omen habere inaufpica-
tum dicimur, cum flagitii alicuius a nobis perpetrati, nec dum
expiati purgatique animo obrepit finifira quaedam cogitatio,
quae intimam confeientiam verberet atque lancinet
quo fit vt .•
frigidiiis & ignauius rem alioqui magnam aufpiccris. Redc ^nalk

Aiax apud Homcf um, qui Deos inuocat refead arma compo. ap^Hemtr^
g 5 nens.
1
,
474 €tAVD‘. MINOIS COMMENT.

ricnsineque coiiH ptim (ibi fcliaus rei bene gerendae aufpt.
cmm capere poire,qoam ab inuocatione numinis. Cur poeriu
eum illud, Vt rcre Philofophicum celebratur
ia ^ Ab loue principium MuJa^. CurRorUani fuorum con-
£MYf4>»i^T liliorum 5c Senatus habendi ducebant minum a facro illo pr,c-

eationiscarminc, cuius tam faepemenuo eR apud fcriptores?
m!*.
Sed Se m dclcdumiiimm, udem ,
vt legionibus conferibendis,
primus vocaretur jaufpicatum nomen
©peianr» dabant, vt qui
aCetret. Neque vero ad vrramqucconfrrmaiKiam panem (c<v-
5 um nempe qui omina & aufpicia vel neglexerint vel ob/ciua- -
rint) mulcis verbis opuseft. Exempla (i quiscuoluerc velit, pe-

tat a Valerio Maxim, iib.i. cap. 4 . Nonfolum.ait Cie. i.Dc#
druinat. deoium voces Pythagoiei obferuarunt etiam homi- ,
num quae vocant omina. Qiiae maiores noftri quia valeiccen-

febant, idcirco omnibus rebus agendis, c^v o d b o n v m,
r A V S I V FELIX, r o X T V N A 1 V M Q_v E £ S S E T
prae fa ve-
rabantur.-rcbuscûcdiuinis.qua: publice fifient, vr
312 N f L 1 N G V
imperabatur; incjuc ftriis imperandis,
1 s, !
velitibus 6c iurgiis TeabRincrent. Itemquc in luRranda colo- <
»ia, ab eo qui canri deduceret; & ciim Imperator exercitum,

ecnior populum luftraret, boois nominibus qui holt.asducc-
«ent, eligebantur. Qupdidemin dtlcdlu confulesobreruant,
«r primus miles Rat bono nomine. Celebre eR quod retulit
Cedrenus, Graecus aD£ior,dcPcrfis, apud quos follemnc fuit !
denuUa-re graui & feria quicquam (latuere priiis, camcjuc au-

rpicari,qu 3 tnoratro & colloquium religiose haberetur. Legi i
alicubi equum hi ingvcfFu itineris cerpitantem aut prioribus

bpfum pedibus , pro inaufpicato figno a veteribus accipi foli- '
tum fuiilc. Cum cnimSulpitius Galba in prouincianvcxiens,

ad portam ipfam canterium fuum cccidiRc animaduertifTer, i
Rideo, inquit, canterie, te iam lapfum elfc ciim tam longum , j
Iturus iter, VIX ingrcHus laberis, quaebiftoria prouerbio locuffl |
dedit, incosqui animo deRciuniipfo ftatim ncgotij principio. )
Mulrse funi eiufdcm argumenti apud M. Tullium hiRoriic Ii-' j

l
brisdediuinationc. Lumen huc adfert illud Ifocratis ad De-

monicuni: (is iK
ris <aiffa;/6^#rTO5* ^ 5 ••i'**" ‘
Si velis tibi paraic amicos bonum quid dicito apud eo»,

, j
quod ahqais illis renuncict nam principium amicitiae, lauda- j
auiem vituperatio. Hanc fentcniiam vai4i

tioeft jislimicmae
jjji
vfurpaiamrcperio lureconfultis. Originem enim rei aiunt 0- |b
fpidendam^l.a.D.dcofig iur.Eqqua; malo funt inchoat^prw*
|
ctpio, jr
(
AO emblema CXXVII. and. AlCIATI. A7<
cipio.v.xcft>r,bonoperjgiotur(xitu, c.
principatus, i. q.V.
apud Gratian c. miramur, dift. Ircm.quod ab
fumfiiit, ttaftu temporis conualcfccrc
initio vL-
non poteft.l quod ab
mitio. D. rcg.
qm
iur.l, fi tib, decem .§.fi paSus.*!).
bene mcaepifie, quamquam diuerfiis
fequatureffe-
dS^
"'S- r«s <‘ubfiftir,cum ad
eum
fum’caf‘^
cafum quo non potuit incipere, 1. pro parte
venir a
fermtutd). Item^v^ nullum principium eft, D de
nufius finit fequi.
tur, l.inrniuerlis.C.quidar.tut. EtdilpoCtiofaaa
CUI lexab iniiiorcfiUiti inhabili
fi conferatur
in tempus habile, hoc eft
In tempus permiflum non ral, datur. I. fi minor. D.
,
e*port.l. in
def«a
tempus D. bered. inftir. Et alia ciufmodi
cccufrum.qu» ftudioh '0 fuo arbitratu fcxcenta
P poflinifublcBere
w»j?c/4 rr4r^«r«rrar.]Occurfuramuftel«ominofum
fiiif.
ft tradunt auftores. Vnde
nunc etiam apud quafdam
lofelix
nationes
habetur omen.fi ctim
paraturvenatio.aliquismuftelam
nominat icuiusetiamoceurfu.rulgoeftinaufpicatushabitur
tur infauftum eff^malique prafagi

j, i.srjue maxime quorum
domos habitet. Drcitureoim mfidiatidomefticis animalibus
,
ptaclertirnque altilibus, easque ad

internecionem vfquc perfcl
qui, aii Pier. Iib. 1. idemque
1 occurfuro pletifque telioiofijm
. "'g»»'* obeundis
*elLmen?pfum,
vmm'! eft-"'
brftelam”ate.“"""‘“"‘’““''°”''"‘’""- ^'S'P-oa.rb.
AD EMBLEMA CXXVII.
A V i V M
P 'mmoraborinijluftranda, huius emblematis
epipapha, antequam eeniam ad
explicationem carminis!
ium’ yvfas: iuxta id quod dicifolct,

n hil amplius
cxhiletetprxfaiio, Cui conuenu
illud, Pratec
^trs:':u„rd carrem'"
annum.rt conficere facile eft.i Mi,.

itZT. 54, .
gumina, herbas,* grana fetme
omnia dcpafl*,indttxctLt L
mfm,
fiicm 5c quornndam dcfpcrationcm, quod poli tot tantsqwc
,
inToaunia ruhil clFctrch^ûm. Habebant digiti longitudinem,

turgida capita, ventres obcros.dc fanie refertos, itaque extin-
iXx. intolerabili foetorc acrem corruperunt, vt etiam corui, cor.
Mices, accipitres, aliJcq.aucscadaucnbusalioqui inhiantes fer-
ve nequiuerint : quod colligimus ex Commentariis eorum qui
noftri temporis hiftoriam congeflerunt. Iidcmcjuc tradunt, m
legionibus Poioniae regno finitimis incredibilem fuificctuf-
modi animalculorum multitudinem nulla» primo alas ha. :
builTe/ed magnos dcdilTc raltus: paulo poft quatuor adeptas,

cantoque numero conuolaiTe, vtduo milliana in longum Se
Jatum cubito tenus ita occuparent, vt ipfius qnoque fplcndo---
fcm Solis a toto illo terra» fpatiofuadcnfitatc excluderent vn- ;
dc colligere cft facillimum, rebus humi nafcentibus damna in-

jiumerabilia inde fubfecuta efle , quae ad radices vfque omnia
dcpaft.xcflent:Cum vcroruccrcuiifent alas, erant digiti huma'
ni niagnitudincjtumque in fruges atrocius grafiabantur. Cac-
tcriimlioe neque vi, neque indnfiria alia propulfari potuere.
HocauteeI hmilc efi, quod habetur Exod.i o. & apud lofcph.
lib. Antiquitatum x.cap.i j.Locufiarum ctjam in Africa mul-
titudinem prodigij fimilcm fuilTe tradit Augufiin. in lib.De ei.
uitate Dei tertio, cap. vltimo,cum iam populi Romani prouin- :
ciac{Ie,t. Confumpiiscnim frudibus & foliis lignoiu , ingenti I
fiubcin mare dicunt cfrcdcicîam/qua mortua, fecuta eft aeris

corruptio, quas tantam aduexitpcftilentiam , vtin foIoMafi-
niffae regno odingenta hominum millia periifle referantur, &
multo amplius in tcrrislittoribus proximis, haec ille. De Locu-
fia ita feribitD. Ambrofiuslib. 5. Hcxacmer. e, 14. Vlquc ad
locufiam.ait.quoque gratia diuina penetrauir,qiixcum 3 gmi-
Bcconfcrtoregionis cuiufq. occupaucrit latiiuciinern, innoxio
priroiim fertur habitaculo, necfrndus inhofpitali mcuriionc
depafcitur.iiifi diuinae fignum praeceptionis acceperit. Etenim
licutinExodo legimus, ea quoque cxlcftuvltioncm olfcnfio-
nis exequitur,piae miniftra vindida» Hanc quoque auis deuo-
.
ratSeleucis. Sic enim Graeco haec auis nuncupatur nomine,

data ad remedium malorum quae locufta confucuit inferre,
,
cui creator inexplebilem dedit deuorandi naturam vtinfatia* ,
,
bili plagam fuam poflit cxtinguerc. haec Ambrof. Hcrt-
paftu
mannusSchedel in Chronie, de damnis ab eodem animalium
genere illatis ita commeminit : Lotharij Imperatoris tempo-
re, ait , a Carolp Magno tertij , locuftae innumerabiles ftx alas
habentes & dentes duos Upidc duriores , in Gallia ,

vcluti ntx,
teriam
8
ADIMBLEMA CXXVII. ano. AlCXATl. A-y

teram operuerunt, herbas, fege.e.
&
arbare., ac vniuerfa v/
d.iatem habentia deuaftarunt;
Tandem proiefl* in mare,
adlittora in terram eieâc, fecuta
cft magna putrefaftio;
<juc hominum inteinum furcitatunt."'l‘demTJaorbacdnc

Tempore Caroh Burgundionum
lVe,‘. , nli| hilippj
I
optimi, iocufta per Italiam vagatae,
Bri-
agfum deuaftarunt, ciim in Brisianoi^ro
xiat
in maxima mul.
tinidme aduo atunt qua; Brixianis
& Mantuanis maximum
;
damnum imule, tint Ou, busn.fi I.udouici
Mantuani Prmei-
p slolic.iudoobftitiirct.fata quoque in tota Lombardia
cor.
lOillIfnr h ri) m ctum
Earum niemincre TImperatores in 1. 1 C,
«»» I
.n -k :
C. ^ cond.
De .
Excepto, aiunr, tempore, quo

edaci locuftarum
pernicie ftcnluatis vinum
intcrcclEr, fcquentis temporis fru-
^tus,quos nbi .uxia pratcricam
confuetudinem deberi confti.
terit, reddi tibi Prouinci*
Praefes mbebit. Locuftam
depinxit
^
Claudianus in Epjgrammat.
Horret apex capit n, medio
fera lumina furgunt
VertieSy cognattu dorfo
durefeit amiclui.
^rmauh natura cutem, dumif^ rubentes
Cujfidibus paruis multis acuere rubores.
riltotcI.j.Rhetorica ex Stefichoro
proucrb.vfurpauit Cicadx
Apu^humicanennoT.^^^
c quis dicat id quod Stefichqtus in Loctis cxmlit

oportere , no
conmciati.necicadK humicanant.
Voluit poeta vaftafioncm
rerum omnmm.tumamque extremam intelHgete.adeo vt non
omnraT?-
orun telinqnanm"
aqueloloiquentut, vt cicada; nihil habeant qtio
infi-
urbuftis maxime gan-
dlan V -
l>oftibt,s.i,a vt fietrunca.ts
nbm cadar necellario
cogantur
ftrpi.
humi cantillare. Apud Theo-
pcilamr''ldeftf
P""'"”"'' f«'ri„ap.
«t^.bus ptodrra remedia arcendrs
Camum locuftrs.fi vacat, Ic-re ald
Dronyf. De agricultura lib.,.5.cap:,.
Compl, caris
lammersfchcdisoccutritcxPifidepulchradc-
fctrpr,o|ocuflarum,lib.cocuiuomcnrc'ii
re.it r '
fichiber, Ea
T<f 7r»y*i»? rlw' uK^h*',
£ n 7.f<07 \,eis<p^^, AVyyarvirr»,
478 C L A V D. M I N OT S C OW M £ H
Aoyûtu 'iToifituf, letiTicoiinv
IlrfKvSur (p^Xetêt , UvQAO^pitf

n ewrcXl» «fcir» ;
Ic^^Tt^tru TTOîfi , y^ jcXefftflrTTPK^'»!,

A«)c« j ^«yy«» «rjjy fter»,
S2 ûh T 'dTtm tLo tKfû^)cA^ ’
TfwyST^^w^8i«< rloi ^fvyUrj 3

Km ffvXtîyHTtt ]c«#A<t, T«f« stcÂi»
il*'earif ra tfZ^ t |3tA3» «< 7®|«'raf,

ûifnam in actcm inducit Locutiarum agmitm'
Aligera, coUtBa in neces JEgjptieUy
Vt nubilum telum abditi Jagtttar^t
luculum pMratum^haflamc^ motam vifu4p
J>enfam cateruam ,centicipitem^f gladium^'
Saliens^j prt.Jidtum inquieti pral^?
Locufla enim non Jiat, fer it^, ^ curitat,
omnia loca,
Va/latjf repens, per uolitut
'Eugctaq^/imulat reciproca^ jiftit via,
,
uic pertmit ante tempm,ante dum metit:

Arbujla marcere, rigere herbasfacit;
Crudum lignorum ex fugit humorem omniumt
Vindemiat folia, ac vorat vindemiam:
Cadauera modo congregat, mododifsipat,
Neruos fagtttarum vt fagittipstens feUt,
Et hofliumcorptM fuorum vulnerat
Hajlilihus crurum recuruorum horridtf.
Euro Eurus ventus cft Orientalis calidus.
']
tendere turmas f\ Ab exercitu allegoria.

jityU» Atyla Princeps cxScytharum gencrC
] ,
qui poft fab-
adtam Pannoniam, Aquilciam dcIcuitjikinGcrmaniam tranf-
iens multa raftauit; eius exercitus armatorum fuit yooooo, ent
dux Romanorum Actius 5c Theodoricus Hifpanicorum Go-
,
thoru rex fortiter in campis Catalaunicisoccurrcruntjvbicom-

miiloprcelio Sooo.o. Ytrimqueeaefa funt, Hunnis vidis. Pau-
1
cis vero micriedis annis, Actij, deinde Valentiniani audita cae-

de rediit in fertior, A quilciaque deleta Romam properabat, fcd
Leonis Pontificis Romani precibus dclinitus, dumnouisin*
tentus ertet nuptiis, vino nimio obrutus, effufac naribus fan-
-guinis copia, eft fuffocatus.
Xerxit
AD EMSI. EMA CXXVril. ANO. AlClATl. 47$
Xerxis erant. Xerxes rex Perfarum , Darij filius;,in Graecos
]
Xeotei,
dimicaturus, habuit de regno fuo (cptingenta millia de auxi- ;
liis trecenta :ro(lratas naucsmiilc& ducentas: onerarias, ad tria
millia :in quibus fuerunt hominum myriadesz;. tcrrcftris au-

tem exercitus fuerunt ccnru & Tcptuagintamyriades , e-quitum
o^lo.CIaudian.a in Rufinum:.
^
Hand aliter Xerxef» toto fmul orbe ftculHi'

jSarratur rapuijje vagos exercitus amnes.
Et telis vmbrajfe dieru^curn cUfsibta iret f
Per fccpiilosjcdunj^ pedes contemneret aqttcr.

Herodotus iib 7. Lege lutf num lib.2 . & Pkitarch. initio libri,
cui Parallela nomen fe-it. Deeodem exercitu , fi mauish^berc

fidem Ifacio Trctzi.Lycophronismterprai.haJcfiabc. Nume-
rus exercitus Xerxis erat 'quingentae myriades manes mille du-
centa & fexaginta. quadringcntistalcniu opus erat exercitui
finguliS diebus.
farraomnia.]KfiS\^c\.]hii fpondaicum fecit, priores edi-
tiones no.farra omnia, fcd, corda omnia, clegantiin habebant.
Corda autem non a vocc,cor cordis, fcd a cordum cordi, quod
cR IVeundum foeiuim poft inclTioncm primam germinans, vc
ex Plinio liquet cap.iS.hb, 1 8.
Spes ^ in angufto efl.'\ Rcftat defpcratio. Videtur Metaphora

a captiuis.
Jiant niji vota fuper. 1 Id eft.nil nifi trota Tuperfunt ; vt habet
Ouid.hb.i.Trift. Elegia 2. Hic enim notanda Tmefis, & Ana-
ftrophe.
AD EMBLEMA CXICVIII.
ioraphe
E p
rec
huius c Plauto perita
avfeôfki TreXêts
liel
,
refero illud
ilhid,
Menandri,
quo fenTu apte dix;t Euripedes , rae-ic btaiis u^lnac ^b^Tetchc

Hoc malum cfie maximum diciiMenander.quia
qui aliena volunt vndique corradere, fpc fua cxcidu ut ,
ipfi- dtte. tu
met namcontra quam fperabant.cuenit. Refert
periclitantur.*
Cornei. Tacit. 1. hift. grande gaudium Romanos iniufilTe,
quod ii tam pauperes foicnt quibus donafict Nero qu.am qui- ,
bds abftuliflet. Sed audimus longe grau^ dc cordatum Plauti

monitum.fic enim Rudente; ,
,
4^0 CLAVD. MINOIS C O M M E N T* ,
O Gripe Gripe^ in^dtate hominum plurtmd,

Ttpmt tranfennd vbidecipmmur dolii.
.Atque ddepotin ecu pltrumq^ efca imponit urt
quis umdtis pojdt efcnm auaritert
fi
Decipitur iutranfenna auuritia fuu. ,
lUe qui confulie,dode, atque aflutecuuet^

Diutine ei l/U bene licet partis b ne,
EmbltmAtit Tetrafticlion porto hoc paucis commutatis mutuatus cff ct
tjpu». Gabria: apologo, quod hchabct:
tpetyeit amTf eyx^tTzst,
ei(j{StKi%K*ty\ dit mhetyîu.

i d*' uuyihafftc^ fiiiôZisTeKt , 't(pt}t
'Tff-SrjC) ^ ce»«7ftaif. id cft,

Bouis puer cum cdilFct ciic fello vilccra.
Hei mihi! gemeb^sr; quia intdlina mater cmitlOi
Ilia autem ridens, Netimc fili, inquit:
T uorum enim nihil, at vomis alienum.
Puer die fefto bouis cum vifcera
Vorajjet^ Hei mater clamat ^mea effluunt
,
^
Intefiina.at rtdens ait, Ptli, haud time ^
Nam non tua hac [dnifiola at aliena vomis.
Infuracei «Jr Dicitur in cos, qui quas rapto & fraude congclTeruntjSc^re per- i
rafterts. dunr,3c li fua clfcnt. Proculdubib non ab rc didum eft a Chry-, .
fbftomo. Pauca male parta, multa bene comparata perdere: vt

5c Plautas viidccfl Emblematis titulus"^. Male parta male di-
,
labi. Hoc veniret aliquando in mentem iis qui tam impense

animo fecum agirant , vt faciendi lucri rationem conquirant,
huc & illuc pecunias corradant nec interca vnde habeant cu- , ;
rant: aut certe timcfcnt, nc amittendi alea fortaflTc aliquando

impotentius cruciarentur aut nc uiftamin fc numinis iram
:
prouocarent: aqt falte cogitarent. quam haec fluxa lint, quam-

que fragilia bona, quorum habendorum cauffatot
ea fortuna; i
tantisque curis dillringuntur. Celebratum cft iam olira doclb- ?

tum hominum vocibus: Dioitem aut iniquum ,aut iniqui hae-^f -
rcdem.-qtiod duflum cllc fufpicor in eos tantum qui quicquid ,

]
omnino auidc cupiunt , mre vel iniuria congerunt. vero'

fieri potclhvtopum facultaturnque tam expedita ficilisqur , &
paene momentanea, vt ita loquar, adeptio, conquifitio, poflef-' ]
(io, iufta elic & legitima cenferi debcat?Iuuenalis optime: v
-—
— diues qui fieri vult '
i
Et cito vult fiirt. fcd qua reuerentia legumf M

Jî metus aut pudor e fi vmquam properantis auari?
Hif
AD EMBIBMA CXXVIII. AND. ALCIATl. 4ti
His itaque violcncts 6c iniquis harpyiis , id eftfuracibus homi*
nibus,li quid aduerfa fortuna dctrahac>aut aiius quidam caius
cripiat(quod nonnumquam folet accidere)iaduraiD hanc nQ(i
tam moicftc fcrie debent , quam certe boni quique & honefti
firi in lucro efle deputarent , beneque cum mortalium rebus
adum clfc non tam grauarc diacrent, Ci qu« iniufte pollederut

iniqui illi captatores, ad veros tandem poifeHbrcs redirent. £q
^ cgcncrc furum funt plcriqueforenfcs rabulae, atque impc>riu-
ni rycopliantsE.bc maxime aerario publico nonnumquam prae-
fcft),qui aEquifli/Tia numinis vliione, aduerfa rcHante fortuna,
plerumque iumptus faciunt, quos numquaro putadent: & fx»
penumerd citius quam vellent, cnomunt quodcocoqucrc noa
potuerunt. Id etiam vulgo irit^m ;
De male quAjitu non gnudet tettim k&reS, ^
Porro Cicer. Philipp.i. vlurpauit hoc Adagium Plautinum,

tranftulitquc in Antonij rapacitatem 6c ingluuicm, his verbiss
/tquam infolcntcr ftatim heluo inuafitin cius viri (Pompe-
ium mtclligit) fortunas cuius virtute terribilior erat populus
,
Romanusexteris gentibus , iuftitia charior / In cius iguur co-

pias cum Ce fubito ingurgitalTct, exaltabat gaudio, perlona dc
mimo modo egens, tepente diues : fcd vt apud Poetam nefeio
quem. Male parta male dilabantur ,
incredibile ac fimiicpor»
tenti cft, quonam modo ille tam multa ,quam paucis non dico
ir.cnfibuSjfed diebus effuderit, Foriallc & hucrefciri poteft il-
lud Democriti , «pp-asriaff
xiKT7)TcM,^ Hciiodus, mala lucra damnis

cifefimillima cecinit:
Contra laudat, ;î5/u«;Tn{ isx «pztkibtw, quaeque funt

audire huripidem:
praeftat
'
Kv /3x^9 7r7»X(«()
ê*oy iuiueveif. rd ^ aîKdes
cixiti i<nK$ovT chi id eft.
Ne compares iniufte vllas opes ,
quas yclis tibi efTc diuturnas;
quicquid enim inique domi cumularis, faluum efreminime po-
teft. Non alienum illud lurifconfultiiNon videtur rctinerepof
feftionem qui eam fic naftus eft vt retinere non poftit, h uon
I
videtur ,D. acq. poftefT. Refert Coin. Tacitus libris Annal.
\ quofdam fub Neronis principatu locupletes, quicumtan-
\
dem faîeffent omnium egennflimi ac miferrimi , & Popu-
I
Ius Romanus letabatur fortunam ita conuerfam, fimulque
$ poenas dare qui rociuiflcnt, Illuftris ille Taciii locus 5c nos ,
t h lingulari
, : —
48t CLAVD. MINOIS COMMENT.
non ita pridem vidimus plerofquc bala<
fingulart dei iudicio
medio tumulto, fub titulo fanîi foederis fafti fan-
trones , qui
guinc bonorum ciuium locupletes, tandem vrbe recepta, & re*
buscompofitis fa£l;os omnium defpedidimos. Adhsecnon
praetermittam (quod attinet ad carminisenarrationem) Mil-
uum inHieroglyphicis locupletem dcfignare& rapacem; quod
in Phaedone fignificat Socrates, ciim cos homines quiauari.
tiae ftud ut lient ,&ad imbecilliorum expilationes -Se rapinas
parati ac femper prompti fuiflTcnt, in miiuos & luposconuerti
ait.Sed înfacris Mtluus pro praedone ac grallatore accipi.
tur.Picr.lib.17 Hicroglyph.
qutmmufeatorfirat.] Qm
prae ingluuic vomebat.
Vifcera, di~ vifcera aborepinm.'] Vilccra funt diuitias; vnde Penelope

Mti4, Ouidiana; '
Vifiera noBra tu a diripiuntur opes

Et vulgariter dicitur apud noftratcs Eiim qui fuum perdif,
,
(enfum perderer vel, Qm cenfum perdit, perinde videri, ac fen-

fum profundere. Sunt enim i vt
eftinquodam Graeco Epigrammate. Cicero pro Quiniioinon
pecuniam modo, verum etiam hominis propinqui fanguinem
vitamque eripere conitiir. Notus eft ex Syllana dcfcnfionc
M. Ciceronis locus, de iis qui tanto amore fuas poflefliones
amplexi tenent, vt ab cis membra diuclli citius & diftrahi pode
videantur. Amm. vcroMarcell.lib.i/. Dum nullus obfiftcrcr,
&c. ex barbarorum vifeeribus alimenta co.ngella funt.
AD EMBLEMA CXXIX.
poLoGVM
A
quaenam
rum
hunc in primo Epigrammatiim Graeco-
reperi, de tribus puellis alea iafta inquirentibus,
prior fato conceffura clTct .*qiije vero fortem ladam
viderat (ibi mortem portendere, rifu neglrxitjCum ftatim tegu-
Mddvenmnt
caput lapla rifui finem deditjQuod figoificatAdagiu,Ma.
cata.
inuocatavcniut.Mlludq. apud Graecos vulgatu,
Ia vel
vm^yiUTeM , rk 5 »<tKu jO fti hoc efi. ;
Mala vel etiam non quaerentibus obtingut , bona vix accedunt

etiam quaercntibus.Idcm rcfpondit Diogenes rogatus, quid de
&
hominum forte fentiret : Miferam infortunatam hominum
conditionem ede dixit, ciim bona quaerentibus vix obtingant,
cadant autem infortunia, non tantum non quxfita , fcd praeter
omnem exfpeâuoucm . Plautus Modcllaria
I vnwm
AD EMBIBMA CXilX. AND. ALCI ATI. 4« 5
hoc fcito, nimio celcrita
Ventre quod molfjium eff^quamidquodcupid^pctot. ^
Accedit adagium iliud, multa inter os & oâm, Sc multa in-

ter c-liccmjAipicrnaquc labra, cx vetere quodam. Notant fcho-
liaft^ ad §. illud. Inftit. dcrcr. diuif. Q^CurtiusIib 8 Contr^

obfcquia fortunas non fatis cauta mortalitas eft. 5c illud vete-
ris mimi NuUa efl adeo bona fortuna
;
,
de qua nen f offis queri: 5c,
nefeis qutd optes autfugifCiittaiudit dies.
, Virgiltanum illud ad
Bcm i.Gcorg.cx quadam Varronis fatyra,
Hefta qutd veffer fersu vehat, vndejerenoi
Ventus agat nubes.
Graecum Epigramma ciufmbdi eft,in titulo «r JVfir^yiW.
«f TS/orsu TTPri Ttuihscfv e
Â<rsra4
CharaSertm «
^ T£/i u ^pSy's^>.ef KU«6»' ^lAî 5
'bUmatH.
isf*ta*, ii ryrAfir
C^H Tryf(§- jrioTj/eri»*
ei( ati'luu
c or» ftctxd*, f( j ri
Tres quondam puella vna ludebant

Soi^tc,quae prima itura clTet ad inferos.
£t tresquidem e manibus emiferuni talum venit autem ex :
omnibus
Ad vnam .-ridebat autem fortem debitam.
£ tedo veto inopinatus lubrico lapfii ruit cafus.
Infortunata in Orcum dcfccnditjVt erat fortita.
Non fallax (eft) fors cui malum (imminet; ) ad bonu autem
Neque preces mortalibus funt ) peritae iacuUndi , neque
(
manus.
Tres quondam firnul vt lufljfent forte pueUa»
ÛA prima infernos effet itura lacus:
Tresfj emiftffent talum ^
cecidtffet at vni
E tribus, hac fortem rifit inepta fuam.
Tum de teBo inopinatus ruit imptiecafus.
Ex forte infernus Upfa repente domos. ,
Sors minime efl fallax impendent cui mala , fed cui

Spes bona,vix urut hanc vel prece,vel pretio.
Carterum Socrates aleae ludo humanam vitam comparabat, jiUaluisvi»
TiutstKCAt 0 7i>« ri^Ku^! T« tdhtmtvi*
pcr. «'ySrrrrSraillftf S<6X«i», »<î Aleae ludo (imi.

lis e(l vita, &qm^quidcueaii,ve)uiiquandam tederam depo-
ii 2 jicie
^

nere oportet. Non enim dcnuo iaccrc licet, neque tciferam 2T1-
ter poncrc.Cui Si conuenit illud Terentij in Adelphis;

Sic in vita efi hominum, quafi cum ludat tiJferU :
Si illud quod efi maximo optu iadu non cadit

Illud quod cecidit forte, id arte vt corrigas,
j Hucfortdnon incommodi transferes illud Dcmollhcn. «arat-
cttvtlmAxi- r^7n»^>S(n\ rox,^ , roix

tntfoTtuna^ ^narld* auns^ldi ôgte 5S »7? (pvXa-xicî-
M. fcis KTW <v$ si^vXcCKrof eirus , iS 7j aôsd' eKffrtt
mtdHt. id cft, Proborum hominum officuim cft , ciim fortuna
vtuniur maximeprofperajtum fummum habere modeftiae ftu-
diiim.Neque enim quicquam tam formidabileôuin vigilantia
prxeaucri, neque vllum malum eff , quin ofciiantibus eucnirc
poflic.
ad Stygias aquof.] Id eft, ad mortem. Styx inferorum fluuius,
perquem veteres putabant animas tranfire poft mortem. La-
Aant. lib i.cap.ii. Hanc phrafim mutuatus efl ex Martiale*
,
Naminprimo fic 79 .epigr,
Vecreuit Stygios "Fefius adire locos.
Idem 102.
iêc prim ad Stygios famulus defeenderat vmhras. Si dcin.
Vixit ad infernas liber iturm aquas.
Mox 105.
Et Stygios aquumfuerat patrem ijft fuh vmhras.
Libro etiam 4. 3 7.
Etiam per Stygios effet iturus aquas.
Denique vndecimo Iib.8 5.
.
ûi nondum Stygios defeendere quarit ad vndas.
caca fortis.] Ignara exitij futuri.
tedo.] Tegula,
Eehus inaduerfis mala.'] Prudens quifque omnia qu» fiSi
fperanda funt , noti in meliora fcd in peiora conft itu.n
, : vt fi
quid praeter fpem accidat, id tamquam lucrum reputet, vt mo-

net Comicus. Ouidius 4. Dc Ponto-.
Tu quoque fac timeas-,^ qua tibi hta videntur.
Dum loqueris, fieri trifiia pojjs puta.
AD EMB,|EMA CXXX.
"^btvms^vnie ENERALis ea thefis praefixa Emblemati ad quaf-
, ,
dtdlus. VjT cumque hum.anas calamitates & incommoda poteft ac>

com-
,
AD EMBLIMA CXXX. AND. ALCIATl. 485'

commodari .‘caquc, nifi fallor,|)arGemiacft medicis familiaris.
Eam conferre placet cum aurea illa Nazari) fententia, ex Pa-
ncgyncoqucm Caifari Conftaniino dixit : Facilior, inquit,
multo procIiuiorlaEdcndi quam commodandifemper cft via;
vulnerare integrum ,
quam fauciato mederi: diilipare rapta»
quam diuulfa componere.
AttheriU. ] Homerus Iliad, 1 . Aten IDeam fingit mortales Hmt-
variisimplicantcm auguftiis 5c perturbationibus , eorumquc/*‘^‘**
mentes feduccntcm.variiiq, opinionum monftris afficientem;,
ad quae mala farcienda placandaque Litatlouis filiae opponun* Utt.
tur.qaac tamen non ftatim poflunt inffaurare atque compone-
re, quod ab ea motum atque difTcdum fuit; fcd id longo tem-
poris intcruallo Heri ait, vtpote quae Hnt lufcae, tardis pedibus^
& fcnioconfcdaB.VcrfusHomericos hucadiicicmls;
rt \irm hV( %5êu
etf ftcn ^ filrojnoStct «tvC KiStreu.
it vrac-af
ecix0
fiXcizrrne-' iiJpizFits- ei lêntiofret^ oirios-et,
ee ea^‘ie77af uos-ev liruff
T fisy amffvtyif^T^fxXvertvâfifoete.
oi i'i X atifi)TM,xeci vr rtfiSs ^êisTfj,
?itos-09Tec4 J'’ et^ -mtyf Ata x^vieofct xi^ffece,
ier/u/ ecf*' ext9^,'itet /S?ia<p6eis hoc cfl,

Namque Liu foboles magni louiSif^ pede cUndo,
Kugoft obliquo^ oculo, medeantur vt illi,
,
Aten feclantur. celeri prsMtrtitur omnes . ^
Illa graduyf^pajfim damnum mortalihu4 ajferU

Ha vero aSiutum fartura damna fequuntur
Conciliant^ fuis cultoribecs optima Jemper»
At fi quii rescit prafiaBeâc perneget illis ,
Tuncadtto loue patre, precantur, vt ilicet Ate
Huic adfit, poenas^ fuo det denique damno.
Etenim Litae Ci. prcccs) funt louis filiae magni
Ciaudaeque, rugqfarquc^ firabaeque oculis.
Hac poft Noxam curanteunies;
&
&
Noxa vero robufiaque pedibus integris ideo omnes
Longe autem omnem per terram
praecurrit, anteuertit
Laedens homines.ffiaeque medentur tandem.
Qui cette venerabitur filias louis propius accedentes»
Hunc valde iuuant,dc exaudiunt prccantem:
h 5
Qui
Qui autem abnegarit, & protcrue lecufarir»
Precantur quidem hae loucm Saturnium euntes.
Hunc vt Noxa finiul fequatur ,quo laefus poenas luat.
Eiafdcm Ates etiam meminit Hiad. r. quo loco lupitcr io eam
confert, quod cfTct deceptus alunonetlllarn enim ca cauila ca-
pillis arreptam in tcrtaspraecipitededitjindixitquc ne vnquam
iKttaiuerfki contubernium. Hoc quidem fignificatur ad-
rediret in caelitu ,
fatim aci-edi^
ucrfa qusquc & ex improuifo impetere, tarde autem re-
ftatim
ccdcrc;illud enim cft quod Gatlorum vulgus ait Mala & afgri- ,
tudines in equis accedere, fed pedibus & lento gradu recedere.

Ateenim noxaeft velociilima , qua: propter motum celerem,
infortuniorum aleam maxime fubitam & improuifam fignifi-
cat. Hanc ChliftiansE pictatis auiftores i. Luciferum
Lutifere tslo
deturbatus. ^ caclo deturbatum interpretantur vt maxime iuftinus Phslo-
,
fophns ac martyr,Bulcbius Pamphil. Suidas,8c Budseus nollet

cx Belfarione Cardinale Itb. 5. in calumniatore Platonis. Sto-
baeus Elegia ^^(^teo-vvife ex Solone hoc dirtuhon retulit, vbi
1
emergentem e dus noxam facit:
id cft,
Zx illis Ate apparet, quam vbt luppittr ipfe
Miferit vltricem, tunc aliam alter habet.
tiUiJauia^T Litasautem Deas claudas interpretantur Mythologi de iis qui
lujcacur. precantur, quod genua flcflant quas rugis obfiraseflTe Poetae
:
volunt,ad dengriandam imbecillitatem. Has aiunt elfe lirabis

luminibus, quod conniiicfe videantur in quibufdam, fed po-
Bremo necellitate ad fupplicatiohes defiefti. Phomutus clau-
das eHe tradit, quod tarde 3t vix accedriotad eos fupplicandos,
quos ante affecerint iniuria.-rugofas vero & ftrabisocuiis,qu6d
grauiter & ore parum hilari intueantur quos offenderunt, 6c
a quibus veniam deprccenturrlouis porro filia?, quod venera-
biles fint. haec il!e. Itaque id transfertur ad illaram cuipiam in-
juriam , cuius difficulter memoria tollatur ex animo iniuria- ;
Tumenim & confumcliarom memoria tardiffime fenefeit, 6c

morte deleatur. Vel ad id traduccrur non omnino
fere vt nifi
Leeus Cornthi male, quod habet Coinel. Tacitus in vita luiij Agricolajjfocc-
Tatiti,
ri fui ; Natura infirmitatis humanae .inquit, tardiora funt re-
media» quam mala: 5t vt corpora lente augefeunt, cito extin-
guuntur.* fic ingenia fiudiaquefacilitisopprcfferis, quam re*
uocaucris. Sic Seneca Epillola 92. Ehgit aliquid nouicafus,

per quod velut oblitis vires fnas ingerat. Quicquid longa feriet
mulm uboribus , multa Dei indulgentia fiuxit, id vnusdies
fpargit
§
AD EMBLEMA CXXX. AKD. ALCI ATI. 487
Edet aliquod imbecillitatis noftrz roJatium
fpargit ac diilipac.
rerumque nodrarum , d tanto tempore repararentur eunda,
quanto Hfliuntur. Nunc incrementa lente exeunt tfeninatur in
damnum :nihil publice, nihil pnuatim dabilced; tumultuan-
tibus caudis mala, vnde minime expedabantur , erumpunt.
Huc pertinet Scytharum legati fententia ex Curtio lib. 7. Cîd
tu 3 ignoras arbores magnas diu crercere, vna hora extirpari^
Ponticus Heraclides difputatione De allegoriis Homericis , co- Hera.
dem pene modo intclligit quo loco eos arguit impcrui*, qui
:
Homerum rituperent , qui Litas louis Elias impie deformi & utk^* ^
mutilo corpore Enxcrit. His Poeta imaginem expredit eorum
qui fupplices funt. qui enim peccarunt , ex confcientise verbere
tardiores ede folcnt; eosque verentur aggredi quos laeferunl, $c
a quibus veniam impetrare poduiant : pudoris enim fui /unt
ipfi continuo memores. Nec veto praefenti animo ede podunt,
aut conftantcr intuentur, vt qui retro aucrtant oculoru aciem.
Primo itaque fupplicum animus nullum prx fc laetum rubo-
rem admittit, vt qui pallidi fint, demidb vultu , mifcricordiam
elicere conantur. Ea ergo cauda fuit , cur Luar ita fuerint ab
Homero depidae. Contra valida cft & pernix Ate , cuius nimi-
rum acris 3t vehemens ftultiiia hominum non modo ccruici'
bus, fed & animis impendeat. Nam toto impetu ^ iincaliqua
ratione fertur ad omne flagitium, Isergo Poeta perinde fegef-
Cit, pidor edet humanorum affeduum , quosafFcdus
vt qui
Pcorum nominibus allcgoricos effingere folct. Lege Lucian.
in Imaginibus, 5c Tragopodagra.
Ate ed noxa, «fi(0-f«M/,ltrdo.
heu maU noxa De nomine noxar & noxix haec placet ad.
']
derc e commentario Alciati ad tit. De verb. (ignid. Noxam di-

xcreaniiqui,ait,id quod nocet: quapropter culpa, p.ccna, detri-
mentum, noxa cd. vnde & lib. 3 5 . T. Liuius,noxaE exoluerc, id
cd a poena capitalis fraudis liberare, accepit. Scruusquoq.qui
contra legem Aquiliam alicui damnu dedit, noxa ed. At noxia
folummodo de malcficioipfo dicitur, nec tam generali fignifi-
catiooc accipitur, ficuti i)oxa. Cicero lib. 3. de Legibus, Noxiae
poena par cdo,vt in fuo vitio quifquc pledatur, vis capite, aua-
mulda honoris cupiditas ignominia. M. Manilius:
ritia ,
Qmnetiam infelix virtus & noxia felix. Plautus in Bacchid.

,
Sat ritjfufpcdus fum, curn carco noxia. Quo fenfu & in Mo.
ftcllaria & io Pfcudolovfuscd.
Terentius quoque in Phor-
mione.* In rc incipienda ad defendendam noxiam. Ifcd & in
Eunucho &
Hecyra ad eundem modum. Nec coxam eos
h 4 afcripdde
488 C L A V D. MINOIS C 6 M M E N T.
afcripfiflequifquam dixerit , cum ratio carminis non con(cnti*
rct. Qu 3C adducere volui, vt palam fieret quam iniquo iurc I«-
ftinianum m Elegantiis fuis infeftetur Valla>& Scruium Bcro-
aldus, dum aditftmc tantum dici noxiam opinentur contra
veterum au£l[oritatcm. Hjec ille.
Ergo Liu, proles loui6.'] a Litis.nomcnfaftum XiTicflutt &
verbo nr. quod efi rupplicarc,vota, precesq. fupplici-
tcr fundere. Sic litatum , pro eo quod cft ahis folutum , dedi*
tumdeo.quad luitatum.aitFcftus.
proles louis.] Redc Dei proprium iuuarc
proles Iouis,quia vt
mortales; ait iMin. mundi, fic nulla re alia ma-
initio hifioriac
gis ad Dei naturam accedimus quam faluiem hominibus
,
’
dando, vt Tui i. Ligariana, vt Strabo,d0 6 ^yer«»eri %'ss

Contra Atabulus apud Horat.i. fermon. 5, nomen habuit
^r,luj tfT^t>/3<»«?‘.<^»,qu6d damnum, noxamq. ferret. Aelius Mc-
nalippo,tc huic noxae obnoxium, citat feftus, tradens no-
efie
xam clTe peccatum , vel pro peccato poenam.
AD EMBLEMA CXXXI.
l N D A RV s Olymp. 5.
u4 kp%7tttn laTrii-
P »tii(:gc.Xunfe,ivot. idefi,
Circa virtutes labor fumptusque perpetuo implicantur, vt opus
difficultate obteclurn aifcquare. Sed propius apud Piutarch.
Bacchilidcs; jnf sj
HiTiartaex
Crediderat plaiani. ]
Cum in Aulide Boeotiae portu
, Graeco-
Uomtro dt rum ad Troiam cucrtcndam nauigantium aduerfo ven- clafTjs

vatmnio to detineretur , Calchas augur peritilfimu?cum caeteris Grae*
CaUhaniu .
cisprofcdlus Agamemnonem docuit, qua ratione Dianam

iratam placaret , & ex ferpentis vel draconis augurio ( qui in
arborem fubrepens noucm pafTcris pullos vna cum tnatrede-
glutierat) decimo tandem anno Ilium captum tri praedixit.
Nam pro palTeribus annos , pro angue tempus intellexit, vt
explicat Pierius Hieroglyph. lib 20. Narratio cfl apud Home-
rum Iliad. /S. 6c Cic. 2. De diuinat. quam eandem reperi in
vita Homeri, quae Plutarchi nomine a quibufdam circum-
fertur. De Calchantis illo vaticinio facile mihi eficc adiicc-
fc Ciceronianos verfus, qoos citat ipfc eodem Dc diuina-
tione: fcd liber cfi in omnium manibus. Locus Homeri fic
habet;
AD IMBCEMA eXXXl. AND. A L C I A T 1« 4^9
rlsrT’icf*a>ey^pt^tf(fcfvn9neaf‘nf
jSeT'«^”e^tJ»lTS^îM5^ fitjriiTu ^tvf, 6cc,
quem eundem fatis fclicncrOuidiuscilaemulatusTransfor.lx*
..^veri protiidtu augur
Thejlorides^VincwitPi ,Att , gAudete feUfgi,
TrotA cadet: fed erit nofirt mora longa laborit:
Atque nouem volucret tn belli digerit annos.
Hoc autem innuit. quod praeclarum (lt,iêm e{re&arduumj&
rebus maximis difficultatem quandaro a natura efle propofi-
7{uUam gto^
tarn.ait idem M. Tuli. Tufcul. 3 Etenim nulla poteftcffiediu-
.
riam [ne {<*•
turna gloria . quam labor Areouus Sc indefcffiis primum non bete paratu
antcceflcrit. Cîsenim magna coronari contendat Olympia,
dulcis fine puluercpalmie i Vulgo tritum id ,
Pr^ciare Xenophon 2. iea-ifii-
hfici4 T »’ «^12» tp^p lîitp^<3^ 7m^9tpf6is (panp ct etîei
it)idpts' Xiyei ^
rlub u 5
^' xetKeTKitt eriv gAea3^ Vir t tu dif.
oê;.f««Aar J*’ iy]CU pcue*' fittiterpara-
•f y ufiTKi idpeSTti 5iei -sjrf azra^îi^v 'iHaouf tM,
aSecpciTi- 5 ^ ofit(^ aipfc®- isr’ koxluf^

*'a
<xfa7tp' tTtlw ax^p 'ixfTtei,
KTxei^ ve\ei iSffx.
£
fuccpTu(€^ ;)
cV T&r/li, Tirovap '/ruXSetp nfeiP ptuptu »
leêk%ei.id Curae quidem laboriofa: efficiunt, vtad pul-
cft,
chra 6i honcfta facinora peiueniatur jficuti viroium optimo-

rum habet adagium. Ait enim Hefiodus:
Ampkiit vitium cumulatim [umere promptum tjix ^
Hamque iter idfacile eff, nec eo vicinius vUum,
At Dq fudorem virtuti pnpofuerunt.
Ad quam Icnga via eft atque ardua, ajfera multum ^
offertur:tamen efl vbi ad alta cacumina ventum^
Titfacilts, primo fuerat qua tam ardua virtus,
Teftatur autem Epicharmus, A diis omnia nobis vendi labo-
ribus. Memoriae fuccurtit &
illud Clementis Alexandrini Stro-
ma?. J*. jGTifAeyt^ Tet» «psr<«t pevfetp Siaxcfx^tnzie Int irir^te'
p»eo Jvety zrup<mt
tS» tnz3-r@-,e^p fcoX,vi ,tiKi}T^ ieuK^P
idpufitoe^»
«»«)«Wquoruni verborum haec cft fententia Fama cft virtutis ;
domiciltum elfe in quibufdam rupibus , ad quas difficilisad-

modum fit afcenfus camque celerem incolere locum caftum.
,
Ea vero non confpicitur qDibufcumquc hominum oculis ; ne-

que vnquam ad cam quifquam pcrucniet tamquam ad forti- ,
h 5 tudinis
CtAVI>. MINOIS COMMENT.
tudinis propugnaculum» nifi primum fudore ac labore sm*^
mumafSciemc fuara indudriam probant. Quid cnimglo-
ti£ Aitxander, quid Epaminondas» quid Themilloclcs fibi
coroparadcnt , nih laboriofis dtmoleflis cxpedutonum angu-
inis arduum virtutis iter fibi conficiendum propofuiflcnt? i
f^ra)îet r«» p4>»waltf », Ttf i'Ma
«git?
,
«« au in Ciallo Pluiarch. id
clt; Non tam fortunae profpcr eucnius Romanorum poten-
tiam auxit , quam egregia virtus ,
ac fumma in laboribus afpc-
tisque in rebus tolerantia, adueriis cafibus fuccumbere nclcia.
lUud etiam mihi fuccurrit PirvdarI cx Olymp. fcxtn:at(Uêwsi
^êmt UTt Mv/âiv ir' cv tewfi Tifj.nu' 7n)i^«i
mtaS-y. id cfi,Viitus periculorum expers

neque apud homines , neque mari habetur in pretio : at multi
memorant, (i quid boncfti laboriose pcraftuiii cfi- Quid, vt
hoc poftremb, laudis CtKfarcflh confecutus, fi facile iilifoi flet
Britannis inferre bellum.' Aut Annibal quantum fibi famae cu-
rnulatfct, fi dum Italiam adiret, peruias Alpes citra pulucrem
flt fudorem »ac non magna fuorum carde Icciffci^ Rc£le Nafo
Triftium4.
jirduaper prueps gloria vadit iter.
Et Propertius 4. Elegiarum.*
'
Magnum iter afcende.fed dat mihi gloria vires:
Noti iuuat ex facilt UHa corona iugo.
Porro Alciatus id carihmis videtur imitatus e Graeco incerti
cuiufdam Poeta?, apud quem tamen non cft eadem conclufio,
cum de hirundine verba faciat , cuius nidum fcrpcnsdcieciflet
& Coque tandem igni ardenti combuftus eflet.
cxturbaflet.in
Crediderat.] Commiferat, nidificaucrat.
fua pignora.] Pullos, vt alibi monuimus, dc Ciconiae nido.
Fatalis ferpens cft: nccnon perpetuas belli Troiani
memorias per meramorphofim ferpentis in perpetuae duritiei
faxum. fonat etiam faxeus, durum , crudelem, inexorabilem,
quique nulla ficati prece poflit. Huc pertinet quod alioloco
B)Co?ini rctuliffe mc
de illo angui qui Tarquinij Superbi ani-
mum fiupcfccit attonitumque reddidit cum a columna li-
, ,
gnea repente lapfus omnes in fugamvertiflet.rci miraculocon-

fternatosenimirum portendebat illc ferpens nouum inexfpe- &
dtatum principem jcundemque aetate florentem lunium Bru-
tum, de lignea columna, hoceftiflupore, quemdm fimulaoc-
rat,nc opprimeretur ^ tyranno , proditurum.
AD
ADEMBL£MA CXXXII* AND. AlCIATl. 49Z
AD EMBLEMA CXXXII.
D petitum apparet c^âcrobioSalurnal.l,cap.8. illud non TjpmEmhli-
I omircnm,ait,Tritonascu buccinis faftigio Saturni sedis fu-
perpo(iios»quoniam ab eius comemorationc ad noBram aeta-
tem hiBoria elata & quali vocalis cB:ante vero muta &obfcu-
ia,5c incognita:quod tcBantur caudae TritonB humi mcrfac Sc
abfconditae.Tritoo marinusDcus,Neptuniqu€ filius , & tubi- Trtttu,Dtut
ccn,hocrchematcrcrpciUis circulo continetur quod refertur

;
quidem ad perpetuam & numquani intermorituiadoftoru vU

lOium memoriam.Tuba enim famae &
commendationis nota
cB, vt quae ab omnibus exaudiatur. Serpens in fe rcuolutus,
aeternitatem defignac, vt docet Orus Niliacus in ipfo Hiero-
glyph. principio. Hocfignificat hiBoriam rerum gcBarumab
Saturni commemoratione ad noBra vfque tempora » quae alias
obliterata eBcr, notam 6c quafi voxalem cxtitiflc.Nam quae an-
te Saturnum gcBa funt , obfcura Sc incognita in tenebris deli-
tuiBL*quod oBendunt Tritonum caudae ad humum inclinatae,
quaccjuc oculos effugiunt. Id Alciatus ipfe Annotationibus in
Tacitum fic attigit:Vctcrcs,inquit, in templorum Saturni ia-
nuis imagunculas Tritonum Batuebanc . non aliam ob cauC
fam.quam ftab eo coepiBchiBoriam,xternir3temqucillisde-
bcre Deos oBcndcrcnt, quorum praeconio fuillcnccelcbrati.Ti-
bullus idem fignificac his verbis:
ûem referent Mufe,viuet, dum rohora teUtu^
Dum cilum Jledatt dum vehet umnis aquas»
Ouid.j. TfiBiam;
singula quid referam^ nil non mortale tenemus,
feSl oru, txcepjis ingenti honu.
En egfi.cum patria caream,vohii(^domo^,
Kapta^ Jint,adimtqu A potuere mihi:
Quilibet hanc ftuo vitam mihtfiniat en/ct
Me tamen extinElo famafuperfies erit,
Qubrpcftat Eudamidae iilud,qui rogatus cur Lacedaemonii SpartaniMu-
ad bellum piofcfturi Mufisfacrificarent , cum nullum cfi Mar-P
tehabcrcntcommcrcium: Vr, inquit, poB praeclare fafta, me-
** *
moria apud poBcros maneat. Et quidem do£bi,non foliim viui
ac praefcnics Budiofbs difccndi erudiunt aiqoc docent, fcd hoc
idem etiam poB mortem hierarum monimentis aflequuntur,
Cic.i. OfHciorum. De Tritone plura apud Macrob. eo quem
proxime citaui loco, & Gyraldum Syntag.y.
tftrm»]
492 CtAVD* MINOIS COMMENT.
tttum. ] Inferiore fui corporis parte pifcctn refert, fuperiore
deum. Plutarch. de iGdecomentario are Amphitritcm rnino'*
lesq. Deos marinos, Tritonasdici. Eos dcfcripfit vberrime 4 .
Argonautic. ApolIonius.Mittoqua: Paula- in Arcadicis habet

nias: funt enim prolixiora, quam huc attexere habeam nc-
cdTcrVirgilius in decimo, vbi de apparatu nautico Mezentij^:
Hunc vehit immanis Triton , ^ cdrula concha
Txtervent fietayCui laterum tentM hijîda nanti
Trons hominem pr£fert,m Priiltn dejinit alttu4.
Spumea femifero fub pecore murmurat vnda.
Tama viros ammotn/tgnes.] Sic initio panegyrici Maximino,
5c Conftantino A.A. didti Equidem feio gaudentium ftudia
,
nunc Ita toto orbcflorclccrc, quacunque fama vitra natuiam„

qua fugitur difcurlio volucris^mucuata, & plufquam mille vo^
cibus fonora perciebuit>n omnium nationum gratulationibus
confecreiur.
Viros entm9infignes.'\l{\ dicuntui eleganti vetboGrscco, at
7FoXo(p)i/n3i , & uf/Xetat Homero,
quae fane laudatio petitur a virtutibus primanis, fortitudi^ e,
&iuftitia:quaii elogio donati heroes, toto orbe, omniquepo-
ilcritate celebrati . Pertinent huc arguti & inimitabiles hymni
Pindarici, in gratiam eorum
qui viatores redierant cx
fcripti
01ympiis,Ncmcis,Pythiis,Ifthmcis'; item quae ab epicis, & tra-
gicis graui deferipta charaderc, ad res geflas pofteris mandan*
das.Et quo maxime pertinent hifloricorum monumenta niit ,
vt egregie fada a mortalitate vindicent l Et pertinet ad exem-

plum , bonos Scpraeftantes viros honoribus afSci, nccmodo
dum in viuisfint, fed etiam fato fundos, vt*vittuti fuum red-
datur praemium qux fane laudata crefeit 8c id permultos ac-
,
:
cendit ad fimilem virtutem, fada iimiiid. &
AD EMBLEMA CXXXIII.
prTAPHivMcft loannis Galeacij jquem
E maximenomine, quod
celebrat
fortiflime Tureis in Italiam
rumpere conanubusre(literit,& Remp. fuam legum auctori-
eo
ir-
tatecompofuerit.Huius Hiftoriam repete ex Sabellico Ennead.

9 .
9 fed maxime Paulum louium confule de Ducibus Me-
1 ib. .
diolanen. Videtur autem Alciatus id confinxilfc ad Graecorum

quorundam Epigrammatum imirationem , vt eft Germanici
quoddam lib, 5 quoThcmiftoclcs rerum a fe gedarum com-
.
incmo*
AD EMBLEMA CXXXIIT. AND. ALCTATt. 49 ^
xnemoraiione iadicat>quo pa£ô a Graecis fcpeliri velit: alioqui
QuilumGtisma^nufn 6c dignum fcpulchrum fuis virtutibus
erigi poflc.quo l'pc6lat& Parmeniooisin Alexsodrum^cuipro
magnitudine rerum noo polTcfcribi dignum epitaphium, icd
Europam & A(iam,quasrubiugauir, eiuselTeiepuIchrum tra>
dit. Simile eft quod in Hedoris tumulo fecit Poeta quifpianu
in quoHcdtor non vult comparari fcpulchro aut tumulosquip-
pe qui vniucrf* Graecia: rcftiterit, & cuius ampliHiinuni fepul-
chrumfint Ilias, Homcru^ ipfc, Gracia , & Achiul fugientes:.
Eodem modo vt dignus Gaieacio tumulus ad perpetuaro no*
minis commendationem extruatur.ait Alciatus, deferibendam
efTc Italiam vniucrfam. Duces ipfos, regiones conterminas, &
B«>rbaros toto impetu I taliae ceruicibus imminentes ; poftremo
conftitoatur Anguifer, qui rymbolum habeat fcnptum , T l'
ME' MI KPO^ rs TO N ME'rAN E’NTl'©ETE;
Sed huc apponam Germamici in Thcmiftoclcoa epiccdium,
quod imitatus eil, 6t ferme integrum fvocabulis aliquot dum*
taxat immutatis) mutuatus cft Alciarus, vt videre cft:
«rri S-15 Izri mv?w
CharASer
cvfiZoAei
Einbltm*
TvuZ» ecftit
rttXec » a7x.?<et(*is ivnKtiffUTctf,
riti*' Xt cXri%Tfj
Pro Tepalchro lapideo pone Grsrciamjponc adhaec
Haftas barbarici fymbola naufragij.*
I
1 Et tumuli [in] apice circumferibe Perficum Martem,

Et Xerxcm;in illis humo conde Themiftoclem.
Columna vero Salamis fuperimponatur, gefta referens
H.£C mea. Quid vero paruis magnum imponitis?
Marmoreo in tumnlo flatuatur Gracitt-^ deindo ,
barbarici fymbola naufrag^:

VerfuM Manor s afice aJiet deinde /epulchri,
E/ Xerxes,^ humo conde Themin odea.
Hac mea gefia canem SaU mii ponenda columnM.
^^tid magnnm parnU impofuijfe innat?
Meminerimus interea, quod priori huius libri Emblemate
I adnotauimus, Anguem liuc ferpentem ftemma c0e Ducis Mc-
i dioJaoenfis Oôd hoc loco nimis auxic repetere , non video
;
t quamTuncceuc. Hoc mihi rcuocat in memoriam fpecies vn-

I dccim honorum qui ab Ariftotcle ftatmintur Rhetoricorum
t primo, nempe facrificia monumcoia vcl carmine, vd oratio-
^
ne fo-
494 CI.AVD. M/IMOIS COMWEHT.
nc foluta^ praemia certa, fupcncrcs in fedendo loci , Tepul-
luci,
chra, imagincf, publicae epula:, & quibus vrunturBarbari,ha-
bitus adorantium, &
canrpcftuscuitationes, munera quae apud
quafquc gentes in precio funt. De quibus {igiilattm aliquid di-
cere nihil hk ncccHc habeo. De (epuichns & monumentis agi-
mus, quae inter honores non paruos poni folcmnc iam ohm
fuit, exemplorum varietate obruor vnum huc conferam vetus
:
quidem &memorabile, Menandro Bactrorum regi , homini

mitiilimo in expeditione quadam vita fundo, cunctae regni
,
ciuitatcs,cund:iquc populi inferias de morecommunique con-

fenfu fbluerunt.Scd de reliquiis cum diu certatum cfrct,quibus
in primis commendarentur, vix tandem interomnes conuemr,
vt aeque partitae fingulisdidribucreotur rata pro parte, nempe
quod illius viri monumentum apud ornnes pariter cum vene-
ratione exiderer. tedis cd Plutacch. commentario quo ciuilcm
hominem indituit.Cum his quse antea dida funt ad tumulum
Galeacij, deque infcripiionc illa magnifica; Qîs paruisma*
gaummefuperimpofuit ? Velim annedi quae mihi nuncoc-
currunt ex aliis certe non poenitendis audoribus. Sic igitur Ho-
'
rat. epod. oda 9 .
— Afpicanoicui fnper C4rthagmem virtH4 fepulchrum condidit.

Vclleius Paterculus de Carthagine Eam vrbem inuifam Ro«
:
mano nomini Pub. Scipio funditus fudulit.fccitqucfuae virtu-

tis monumentum. Sed interea dum haec meditor , nefeioquo
modo mihi prae caeteris placet Martialis fanc argutum Si lepi.

dum de Pompeio & filiis Cenotaphium:
Pompeios iuuenes Afia, atque Europa, fedipfut»
Terra tegit Ltbyes, ji tamen vlla tegit.
ûid mirum toto fifiargitur orbe? iacere
Vn» non poterat tanta ruina loco. ,
Dion Nicaeus in Adriano-podquam venit in Graeciam fpeda- I
uit myderia.cumquepcr ludaeamin ^gyptum venidet, J
Ponearma.'} Pro deferibe , aut difpone,non placet Fornerio i
nodro, vt quod a mera lingua Romana defledat j quamquam

Cicero initio 5 Antonianae dixerit: Pacem vult Antonius,arma
.
ponat. hk enim, pro deponat, vfurpari liquet.

Et mare, quod geminos mugit.2 Italia hineSe ilhnc mari Siculo 1
Si Adriatico clauditur. \
mugit.] A tauris tranfiatio.

emptas mjunus. ] exercitum mcrccde condudum.
par uis magnd 2 ^.nmhcton, ApadCiictam in (cpulchro mar-
.
moreo «ncaq. vrna,h2cciafcripu rcpcriuiur Scipioni Africano:

Deui*
AD EMBLEMA CXXXIV.AND. A1CTATX« 4 ^$
VeuUlo Annihftlt, tapta Carthagine^
Imperio, hos aneres marmore teffue habes.
Cui non Ettrepa^non obflitit Africa quondam,
{Rcjftce res hominum ) quXm breuis vrna prtmhl
Illud Carm, Horatij occurrit,
3.
defmt Magna modis tenuare partiis.

Sic Tuli dicebat Cu. Pom^cij glonam non regionisrnius, firi
orbis vniuerfi tiaibus clfe terminandam. Et Alexander Mace-
do Iliadem Homeri non ad tibiam fcd tubam videri concclc-
,
btandam. Et ncrcio an paflim huc adgregarc illud Epaminoo-

dsclog um. dequn lurtin. Vnus vir pluris fuir, quam vniuef-
faciuicas. Non abludit Sallufiianum hoc in Catilina, initio,
quo loco au Videri iibi difficile Hiff oriam fcfibcrc
,
quia dida
faîi arquanda lunr.
AD EMBLEMA CXXXIIII.
O PTIMI
rnetu crcrccrc
vinculo cotuincre,
ciois cft
, Ted
& omnem
Rempub. fuam non modo legum
& omnes omnium animos pacis
rixarum occafionem adimere.
Prarftoeftexemplum Thrafybuli. Aihcnicnfibus enim iongif-
fima obfidionc prellis a Sp.irtams.pcft longam famem, 6c aiii
diiam peftilcntiam, pacem poftularunt i quam tandem impc
trarunt , ca tamen conditione, vteiuitas Athenienfisa triginta
Ducibus gubernaretur. Sed temporis fucceflu horum tanta ly- It*-
& opu-
rannis 5c faemtia fuit,vt boni quiqueeiuitatis principes
!cnii,brneq ic nummatihomincsexularent inter quos Thra- :
fybulus vnus ex pracRantiHimis , cum aliis inexilmm abirceft

coaûs. Itaque lilcfuocofilio, ^
focioru ope,tyrannos omnes
mduflria fiogulari repulit, patritrque libertatem recepit, Sed vt
pax (fabiliorcllVt interpofita Ede pu-
inter Athenicnfcsciucs ,
blica, Thralybuluslcgem fanxit Dc abolendis prreteritis initu

liis.quarri nuncupauit quocirca coronam cioic^m
:
magno totius ciuitatis applaufumcruit. Ha-c lex conformis elf

; oraculo Euangelico dc iniuriis remittendis & obliuionc de.en-
dis. Huc Proucfb. Nc malorotn memineris. Dc Thrafyhult)
Aemilius Probus in cius vita.Iuftin.inTrogum !ib,5 Valer.
I
;
lib.4.cap.r, Marullus in cam ferme fententiam IcriplitEpi-
L gumma certe vcnuflumr
I
Cum fugeret duem ctuis deuOlus vt hoffem.
In patriam faleris confdus ipfe fur-,
Staif
«,
4^^ CLAVD. MINOIS COMMENT.

Smtt viri, Thrafybului ait, viEioria vefira efi:
Nec tnihi.fed v»bii vicimtes, patru.
Dixit, per medios ruens enfes^ virost^.
Parcendum pafsim ciuibtu .ingetninat.
Bcnc porro mditum nomen Thralybulo qui audentreon» ,
filio icm magnam aggreflus efi, 6c feliciter perduxit ad exitum.

Atqui quod h.ibet Publij mimus: lii rebos dubiis plutimi cft
audacia. Qô fd c fcniu Euenus dixit ad fapicntiaivi permul-
tum conducere audentiam: feoifum fi fit, noxarn adferre: fjf\s
fKxha e-ufttpepjv Irt
Innoftroiurc, audacia circa licita adprobatm 1,-
uifjjTttipifH. ,
CclfuSjro. §. videndum. D.de lib. 5c poftum.l. fi quis in tan-

tum 7. Cod. vnde vi.
Dum iu/lis patriam.^^s «leer^c ZFUTête,
ait »llc,& quae pictas prior;quam in patriam & parentes ? imo
quae arma luftiora quam qux capiantur ad vindicandam pa-
triam?
Dum^ fimultates ponere."] Iniuria femcl remifia reaocari non
debet, c.fi illi, z3.q.4.cxGeIafio, qui diilimulat iniuriam
callidifiimus efi, apud Hcbrxum paroemiaftcm prouerb. c. iz.
fcd hic callidifiiimus,p!U'Jcntifiimus,vt apudTull.Partitionib.
Refero huc locum cx Aufonij panegyrico, ad finem pene , vbi
dccombuftis foencraiorum nominibus , vt noux& veteres ri-
xandi occafiones tollerentur aufpicc Gratiano, bono principe.
Exemplum aliud celebre Conftantioi magni , de combuftis li-
bellis cxpoftulatoriis epifeoporum, qm Nicenam fynodum
corrucncrant.
Palladia fertum.] Ideft, ciuicam coronaro, qux dabatur
ciuiquiciucm in bcllo fcruauerat; fiebatqueexoliux fronde,
aut querna interdum ilice. Geli. lib. j, C3p.6. & Piin. lib. 16
,
cap.4.
geras hunc foltes honorem. ] Seneca epift:.4i. In homine id
laudandum quod ipfiuseft, familiam formofam habet, ffc
efi
domum pulcram: multum ferit multum foeneratur, nih'1 bo-
,
num in ipfo efi, fedcirca ipfum. Lauda in co quod nec eripi,

nec dari potcll:.Qôd proprium hominis efi quxris animus
5c ratio in anima perfeda.
AD EMBLEMA CXXXV.
H v I
rcuic;
c epigraphx conucnit illud Euripidis Hercule Fu-
yc#-
.
AD emblema CXXXV. ^ND ALCI ATI. 497

^fvctioff a^t-nti tB-6tut *
To/f » si^?xf*et
Fortium iaborumvirtutcs mdrtuis etiam decus exiftunt. Achil-
lis fcpulcrum fuiHc in Sigaeo Troix promontorio, knpidres
Fama num<.
tradunt. Id lepulcrum amarantho vindi fcmper ornatum fa- quam viier»^ ,
mam heroum perpetuo vircfcentem & apud pofteros num- maniara.

ejuam inrermotituram arguit. Rede Sophocles m Phiiodcra
*ng^£onC«e«,c|uod idem intclligcrc par cft. Ijivs-t^
C««i,iocÛit, cuuSvnfXfi xeiv , kai îvstnv^ cht
>^»ura4. & Pindar. llthm. 5 non oblitcrari prolixum labo-
.
rem virorum ait , » 7»/ T?TwÂ 6>r*« Ad-

hzc tertio Graecorum Epigrammatum fimilcrepcno in Laer-
tae tumulum: quod afcribcrc placuit I
quia coucm fciaiclpc*
datr
)^9rsTf/» e 7n>iuf^09^,i^'t
<pn^'ira* « 2^« fin/ TrUtr aginet suuxyv,,
«tg t^XaifTU^TO UKtAS
(ia40f Ae<» ircin £| y tTAir.
*Mjoueti*tu* AHUCf' is'^ daâg
xtdv (»«» y»aT«r. id cft.
Saxa canat tempui .ferro nec tempora parcunt.

Omnia fed moUtt tempore longa dies,
Laertd/tcLufla terit quoque liff ora propter
JEthere de fummo dtflutis tmber aquu.
Immortale fed.heUy nomen delere vetuflas
Herois, Mfifa vindice,nulla poteji,
Cauat &
petram longum tempus, neque ferro
Parcit,fcd vna omnia perdit conlumiionc.
Sic etiam Laertae rumulus.qui prope littus
Paululum abcl^jfiigidis liquitur a pluuiis.
Nomen quidem herois femperflorens. Non enim carmina
I
Obfcurarexuum, etiamii velit, poteft.
;
Longa dies faxumq^ ferrum^ retundit,
cauat ,
i
Curfibua aternts omnia vbique vorat»
I Sic quoque Laerta tumulus, qui littore ah ipjn
5 Paululum abefi, tenui tunditur d pluuia:
i Komen at herou manet immortale, nec Auum
Delere (yt vellet) carmina dia poteji.
Apponam & illud argumcnii ciufdcm;
/autieKf .T^doH eoTofsiteet.
i nvhe'.
. i
498 CLAVD. MINOIg COMMENT.
uTifets idciV^
Hic paftUA Grîu tumulm pftgmcis AchillU,
Dardanid* cuica mmbr* feptihtt ument.
Adiacet adhttns pelagi quo murmure natus
,
Laudetur ThetidU contumulatus humo.

^maran- CstcrucR Philoftratus ad tumulos exornandosfcribit amaran-
th$u tumulii
thumvfurpatum fuiHej OrtoaThclfalis initio, qui Achillis fc-
pulciueiafmodi corouis redimirent. Vtlccrt^rcfcremusEm-
Embl. blemans huius materiam ad id quod i.Attic. retulit Paufanias
dcincoiis.ni fallor, Salaminis, qui tradunt apud fe poft Atacis
cladem, Horem qitcndam primum enatum candidum , modice
rubentem, lilio cumcaetens panibus tum fobis minorem , in-
fcrtptum iifdc, quibusHyacinthii, lueris. porro cpigraphc
reuocat in memoriam illud luUiniani principis, §. Hin de ex-
cufat.tut. inftitut. Hi qui in acie pro rcpublica ceciderint in ,
perpetuum per gloriam viucre intelhguntur, Vlpian. ini. bel-

lo amiHi, eod. tit. Sic Tullius 9. Philipp Horum mortuorum
vitam in memoria viuorum ponam. Idem i Philipp. O for* •
tunata mors, quse naturae debita , patria: ert potdfimum red-

dita. Breuis nobis data vita eft; at memoria bene redditae vitae
fempiterna, quae ft non eflet longior quam haec vita, quis cflet
tam amens , qui maximis laboribus dt periculis ad fummam
laudem, gloriamque contenderet ? Et oratione pro Cornelio
Balbo jcondituit difcrimcn inter gratiofos , ambitiolbsciues
5c fortes;quod illi viuifruuntur fuis operibus; horum etiam
mortuorum n quifquam, inquit, huius imperii defen for mo-
ri poteH, vincit aiicloritas immortalis. Nec vero apud Ro-
manos tantum fcd & alios prifeos populos hxc gratia red-
, j
dita eft, fuam proFudilfcnt. F.x-

his qui pro Rcpublica vitam
j
ftat apud Thucydidem ca de re Et non Ib- j
liimiis qui mortui funt hunc honorem clfc fiibucndum, fcd

, 1
coram quoque proximos confolandos, ait Cicero 14, Phijipp. |
Et quidem parentibus hanc clTc confolatitMicm optimam, j
quod tanta prazfidia reipuhlicae genuerunt Deinde addit at ,

'
que etiam ccnfco, P. C. quxprijcmia militibus commiHmus,

nosrcpubl, recuperata tributuros eavuis, vicloribnsquc tu
mulatcchm tempus venerit ,
pcrfolocnda. Qui autem ex lis
quibus illa promiflTa funt, pro patria occiderunt, eorum paren-

tibus. libccis,coniugibus . fratribus tribuenda cenfeo. Sciibit
Ariftoteles 2. politicor. Hippodamium apud Arhcnienfcsali-
quandolcgc cauiHe , vt cx publico alerentur Hlij quorum pa-
tres pro patria cccidilTcnt. Q^d apud Thucydidem Peri-
AD filêtEMA CXXXV. and. ALCIATX. 4^5
cics faciendum fuadet. Cicero i. TufcuJ. i(italil ex quodam
Vetere,
Dic , hoJf.es , Sparte'^ nes te hic 'vititre tacentes.
Dum fanHte patria legtbiOs obfequimur.
'BJoceteo.'\ Rhoeteum oppidum
6: promoAtorium Troadis, ghattHm,
Aucis lepulcro Poct-scclcbratum , ficut & Sigaeum fppulcro
a
Achillis. Videtur iccirco Alciatus abufus vocabulo, tftque
albaThKM.] Dea man>,quae quia femper in aquis habitet,

pedet albiflimosdicifiir habere a Poetis.
.Ahsarantho.^ ArtiAramiTusab <* pnuante,&: ptdÛeêtt, ta-
befio, quod numquani hccctur neque tnarccfcat. Plin.lib.ii.
cap. 8. '
Gralum murus. ]
Id eft Graecorum rhunirrentum 5c robur:
,
elegans Metaphora, vr apud Maronem, duo* fulmina belli Sci-

piadas;iJc Cie, in Paradox.Duo belli propugnacula. Eo feofa
Pindarus in Olympus Hectorem Troiae columnam appellat;
E‘*-7Tg' teiota id c(V, qui :
^torern rubuertit.iuexpugnabiiem, immobilem columnam, de

Achille loquitur: quo referri polTunt allegoncbs a luucnalc
dicta in ementitos nobiles qui laânc magnificos generis tU
,
sulos:
—
- rhifetum ejl aliena incumbere fam^,
KecoSapfa ruant fubdufiis ieSla columnis.

Scribit Hyginus exclamaife Achillem ciim bigis illigatum Hc-
dtorem raprarct;Troiam expugnam. in appcndicibusViigilia-
nis hoc legitur;
Defenfor patria, iuuevum fortijj^miu HeBof,
ûi muruA miferii ntubtes alter erat.
Occubuit telo violenti vi^lUi Achillis:
Occubuere JimulJfes^ dettisq^ Phrygum.
i Seribit AE-lianus Eparninundam, accepto mortife-
i z. var. hift.
lo vulnere in pugna Mantinenfi, delatum in caftra itillille.icci.
n Daiphantum,vr eu ducem fibi nioribundr> fufficcrer: quem
cuminaciccecidilfc reruiifieris rurfum lolaidem vocari in pe-
ralfe, quem etiam intcrfeiitn ciim dicerent nihil aliud habmf- ,
fcjquam vr ruaderct paec»’^> cum hoRibuf ede faciendam nullo

iam ducc Thebanis fuperitire. in EiKMiidis Hecuba , ficloqui-
1
tur vmbra Polydori 1^« ^ r^lad' , ; r is9r<5Ai7v
I trier vbi Troia, & Hc^torrs ammhs pC'
^
riit.Af patnj lares diriitt funt.
i Baud pUu dthet Maontda-j Tantum Homero debet Achi!-

:

Ics (cuius Poetae hcncficio vinus taro infignis tranfmiffa cft
pofteris)quantum Homerus ipfi Achilli, Nifi enim lam infi-
enc &
praeclarum virtutis exemplar Homerus fibi narius eflet,
fortafle ingenij admirabilis vim non ita cxeruiiTct. Fuit ergo
ingenium par materiae, quod ait luuenalis.
AD EMBLEMA CXXXVI.
^
&qt4 t I-
T7 X eruditfs hominibus, iisque maximequi vetera diligcn-
obferuarunt, aliquando didici, inter Nobiles & Gcnc-
rofosintereffe nonnihil. Arirtotelesanimalfum hiftoriar i.ev;4<
iesff]r«iîye69Systit> ,ytfvu7efj T«f^t)tîree(^09 -f «wtS
f v-
vrivf ; Nobile id cft ,
bono genere profedum cft: gene-
quod ex
rofum quod ,
a fua natura non degenerat. Excmplumquc ap-
ponit in lupis,quos generofosj&lconibusjquos nobiles clfc di-
cit. Idem pene r. De arte dicendi, quo loco ait praeclarius eife
generofum quam nobilem nobilis enim maiorum tan-
dici 5
tum gcncrofus 6c virtute maiorum

virtute gloriaquc niutur :
& fua commendatur; itaque gcncrofos omnes cfte nobilcsj

fcd non contra, nobiles generofos omnes. Quidam enim no-
biles, dcgcnerania virtute maiorum, 6c humili ac t^cmiftb ani-
mo fiunt , atque ad ignauiam focordes delabuntur. Cicero m
Bruto, Scipionum .ftirpcm gencrofam vocat , quod in ea multi
cxccllcmcs viri fuerint ; 5c Offic, i. Pyrrhum Epirotam ,gcnc-
rofum & potentem dicit vt in dcfcnftonc Caeliana , Clodiam
.*
impudicam mulierem, & nobilem & notamappcllat.Idema.

de Oftic. ait Phalaridis prxtcr caeicros nobilitatam crudclifa-
tem. ex quibus apparet nobile, accipi etiam in malam patrem
generofum, non nifi in bonam. Cornei, Fronto, nobilem ap*
pellat rerum nobilitate, generofum vero cognatione. Eam fi-
gnificationem Cicero in Paradoxis obferuat. Ipfius, inquit, li-
bido lapfa cft in muliere ignota 5 dolor ad pauciores pertiner,
quam fi petulans fuiflet in aliqua gcncrofa virgine ac nobili.Ea
de re diftertatio nobilis cft cuolueiida Phauorini apud Gellium
cap.2j.lib. 13. Certe duo hsce tamquam fynonyma coniungi
ccrtbfcio , & interdum etiam confundi. Apud M. Tullium^
Rofei) Amerini pater , genere & nobilitate fui municipii prin-
ceps dicitur, luuenal. 7. Satyra.*
Felix fapiens,(^ nobilis (^gemro/tsi*
5 Ouidius
i. in Heroidum cpiftolis;
Si H nehilit(u,gmroJa^ nomius tsngunu
Sed,
&
. AD EMBLEMA CXXXVI. AND. ALCIATI. 5OI
Scd,ft Tno verbo claudamus» Ht nobiles generaliter appellan-
tur, qai vel familiae nominc.vel alio tande modo innotuerunt:
gencrofi vero fpcciatim , qui e nobili genere ortum duxerunt. .
Apud Athenienfes Cicada nobilitatis infigne fuit;aureas enim

cicadas crinibus innodabant , indigenas efle
vt fignificarcnt fc
& nobiles, id cft( Graeco vtar verbo yrijo-ix* i-M#.
ynXirtcti quod Cicero expreflit Oratione
pro Flacco. Id vero ridebat Antifthenes ri refert Laert. iib.5.
,
aiebatenim hoc illis efle cum cochlcis& teftudinibus commu-

ne^qnippc qui aliunde no commigraffenf,ncc vnquam ibium
mutaflcnt.Hincergo 7FTj<^^«£9i,ideft,Cicadigcridi£li-Athc-
nienfes haec enim nota indigenas
; &
ingenuos abaduenisSc
fcruisdidingucbat: cuius rei caufiam nonnulli adferanr, quod
Cicadae interalia animalia indigenae praecipue videatur, quod
inca regione, in qua narcuntur,vfuant & emoriantur: reliqua
fere omnia migrent alio, neque Tcdem vllarn firmam habeant.
In quaque autem ciUitate & municipio nobiliores eos agno-
fcimus^quotu maiores pluribus ante annis in fua patria ciarue-
runt,ait Pierius lib L6.qua de re Plato nonnihil in MenexenO)
Herodotus in Tcrpfic. Aelianus lib.4. Variar. hiftor. cap. 22.
Scio ego per contemptum dici eos upautras cicadis
opertos, gloriofi quidam iadatores obfolctisiam & nimium
,,
vetuftis vtentes. Romanos autem qui nobilitate generis aliis'

,
excellerent, aiunt lunulas in calceis habuifTc, fortafTc vt fignifi.

Romani imperij conditionem j quod fenfimereuiti
carent
temporum lapfu decreuit, vt in lunae hemicyclis fieri folct-Ali) norttm,
putabant fignum efic cius habitationis quae in luna cflc dici-
,
tur, & quod pofi mortem, animi lurfus lunam fub pedibus ha-
bebant. Vciriipcrbas homines admonebant rerum humana-
rum inftabilitahs, cuius rei luna fit exemplo , quae ab obfcuro
in iumco.inde tn obfcurum icdit. Philofiratus de Herode fo-
phifta narrat cum fratri de generis fui claritate mufta iaftanti
dixific:Certcnobilitatem'habcsin talis, quod fignificauitlu-
ucnalis, cum de Fabio loquitur his verbis:
\
[
nobilis ^
gemroftM
Appofi$amnigr£ lunam fubtexit alat£.
&
Quin ZonarasauAor Graecus , ait patricios gefiafle in vrbe
calceos corrigiarum inflexione, & forma litcrae, C, adornatos;
quod &
Plutarch. retulit in Problcmat. Nec quidem praeter- ^re4de} lu-
inittcndum, id genus calceorum lunatorum Arcadibus in vfu nam primi cb.
fuiilc, quo a diluuio Deucalionis primi ipfi lunaminfpexi(re/«r>Mr««»t,
^nafccnuinfccrcdidere, quodque putarent rniuerfum genus

‘
i 3 raox-
501 CLAVD. MfNOiS COMMEVT.
mortalium aquis obrutum pcrnflc,&alcr rurrusongincm prp-
pagaiionfs €manafl'c,ait praeter alios vctuftiorrs Pierius lib; 44,
De facris Aegyptiorum literis. ApolIon.Argonautic. 4.
A*^ 'jr^«t3'e esXjjvaeiijf y JêcvrciM,
Strabo 111 8. Geograph, ^««5 ff^'ê^l^6^rtiruih^fi\ci4xeiA'f'^•

Sic piirno Fartorum Ouidius’
Orta prter Luna ( dc fe Jf creditur ipji)
A magno telUu Arcade nomen habep.

Secundo Fartor, iiucrefpexit Nafo: '
Ante Ionem genitum terra» habutjfs feruntur

Arcades,^ luna gsns prior illa futt.
Itaquccum fc luua vellent aanquiorcs dici (adeb fui generis
aniiqunatfnn ia<rt3banr)di<rtiruntaThuc3'^clidcinitiohirto-
fiscarg^vEA^ft id eft, ante lunam editi. Plcnque ad hiftonam
nattuce rcfcirc malunt , quia lunae cuiium primi obferuarinr.
JntrMiMU^ Prjctei jias rationes alras adfcrr Piurareh. in Problematis. Sed
%am ttobtllta’
hxc quorfum attineant, non plane video, nifi ad commuiiem
Um.
locum retulero dc nobilitate , quam fibi longe multi tribuunt,
vanis quibujTdam fchematis & imaginibus .maiorum tumid' ;
quoruni arrogantiam intolerabilem quibus maxir^c verbis in-
certerc debeam. plane non habeo. Qmsenim fuftincat aliquem
tollere cnrtas,îbiquc arrogare quidpiam, quod tamen proprie
non portideat? Atqui genus fuum qui laudat, quiqucaitoilit
animos ob maiorUm nobUit^t^ni, & alienum laudat, & falrts
nominibus fibi tnbuit quod ad fc minime pertineat. Qî pro-
culdubio raihi non videntur abrtnftilcs fugitiuis iis qui prae
metu cjuiti ad aras Te icccpciiftf,tamdiu latent, inquc tuto (e tlTc
putant, quamdiu eo perfugio vti polTunt, At cum indc fuerint
eruti, quid lis fupereftquanl certa quardam crux, aut extremum
aliquod dirpendmm Sic vulgares ilb nobiles, qm nibil piserer
?
maiorunn liomina crcpant,ad qnse fola hirent fuisdiffirt virtu-

tibus, ver;que gloria, qui nullam habent, nqn fcntiunt quain
itiiferi finr,& quanto in errpre verfentur Sed retineamus aflen-
fionem cum lis qui nobilitatern in animo gcncrofo rttam erte '
volunt, pecudum nobilitatem in corpore valido ac ve-

qui
geto, hominum autem in vita: morumque bonitate ponunt.
I.audatura Dione Chiyfortorno Thebanorum optimum &,
'
aequiflimum inrtttutum qui eos feruorum numero non habe-

,
ant, qui per vim & iniutiam belli ferui fafli elfcnt: Cur igno-
bilcseoselfe vulgari opinione iudicamus qnorum fi virtutci ,
aeftimentur, fi moderatio animi, fi prudentia, fi fagacitas, alios

quos vulgus admiratur, infinitis, vtua dicam, fpatiisantcucr-
runt? .
AD IMBLBMA CXXXVI. A K D. AICJATI. 50J
tunt? Magnunfuit & plenum xqiiitAtis eorum quos proxime
nominaui, ludicium atque confilium^qui folos cos nobiles c0c
cenfebant , qui ad virtutem propend edent neque tam curio-
:
se, miovcro (upcirtiiiose quaerebant , ei quibus orti parenti-

bus cirent.de quibus afiquid datuendum videretur. Sic autem
vna fecum lanonesconHcicbanc: Annquitiisvt inanimalibus
quibufdam mutis, ita & in hominibus idem nomen perdura*
uit. Nam in canibus, equis, gallis etiam gallinaceis id facile

cd aduertere: qma equum d quis animofum & ad cuiTum ido-
neum fado periculo uorit , non rogat an ciuspatci dtex Arca-
dia, an Thcllaiia fatis enim ede putat, quod equus animum
:
gcnctofum habeat. Ira cum canis venaticus egregie ad curfum

valere iniclligitur , nihil opus cd fcire an ortum duxerit e Ca-
ria, vel Laccdj:mone,r#d exidimatur ede fatis, quod gencrofus
ille canis dt. idem de gallis, deque aliis iudiciumridcmc}ue po-
dremo de hominibus ienttendum: ex quibus qui virtutum du-

dioruscd,qui iudiiiam colit, qui humanitatis lura, qui reli-
gionem oKferuat , is rcuera gencrofus ed & nobihs, tametd
parentes eiufdcm &i auos nemo vnquam fortaiTc nooerit. De-
mocritus, magnus inprimis & catus philofo^ hus iamolim, vt
ait Saiyncus,
materiam rifu4 huenit, ad omnes
hominum
Occurftu •
^
cutt44 prudentia monflrat
Summos po£e vtros,f^ magna exempla daturos

Verueeum tn patria, nafei,
quod tortum ede condat in iupcibofquofdam ementitxnobi-
liiatishomines , qui orti dirpe Romana capteros pra: fen.hilt
ducebant. ladtent itaque fuum genus, qui de parentum virtute
nihil habent prartrr imagines ; quos nihilo tamen puto melio-
res ede quam equus aliquis non re , fed opinione vulgari genc-
rofus habitus, quod frenos aureos.quod diagula, quod orna-
menta externa omnia exquifltidima circumferat. CâedcAr-
cadibusadduximus,iume capient ex iis qux apud Tzctzen Ic.
gimus in Cadandia.-ideo riaios dici Arcadas ante Lunam, quia
nutrirentur ante luna: coitu coquendo glandes in igne, vel zr^-
9-tXlwet di£ii, quod ed afHcere iniuria. Apud
alios vero pro duitis habentur, quia putant fc luna priores ede.
fed fiefe habet ratio; Annum, menrc5,*quino£liA,& his Hmilia
omnia quie funt artisAdrologicse, rex Arcadum,(iue Atlas fue-
rit, fcu Poenus, a Luna fiippaians adinuenii.podca Thales,
AureaCecropiui.'] Vedes Athenienfes neftebantUr fibula au-
rc3>€ui cicada circumligabatur.
i 4 Arsadi-
504 CtAVD. MIKAIS COMMENTo
m«.] Ad morem Arcadum.
Parua luna, ad morem hctnicjj-cli.
iHdigtus. Indigena, inde genuus.ncc aliunde natus, Grae-
Jni!ligeNas.'J
ce |y;^;A)gx(9^’**cni opponitur, aducna.
Oblitus eram apponere huc quod Demofthenes aduerfus

Aelchinem quo loco de Athenienfibus &
Arcadibus verba facit, fiettt ixmTZitf vtins etvvi^^J^vis 'tn
Euripidis hsce refert Plutarch commentario . De exilio?

'
i<rp 27K^>cl^f «{Tffx fymitTos'
4tUTo^ô*te s(puf3jff.
vios-U9 $6Xcuf f
St?ê€4 uXt m ê-if iêiyii)yt,ust.
Trimum mctnqmlinui nos pepulf44 fufUU4^
SedtndigenA^ csms at aliarum vrbium
Sufft corn parandi tejferariwt iaBibrot,
,^4 alus alis (tues mittunt tdemidtm.

Hoc poftreiTiO quod mihi alia conquirenti occurrit ex Tzctze
joi .Hiftofia 10. Chiiiad. vbi cicadas AthenienCum refert ad
corumnimiamloquacitatem;
i(^rctht7\oi rcit vumr,
5 ««Ar» T fifitytiyaôfV
?.UKa>9if
5 rbTig ixivaprtoig. id cIV,
„ôd cicadsfint loofuaces compertum efl omnibus,
Sunt eodem modo Athenknfes, qui multi fnnt^ garrult tn pet'
orando-
imaqmm .
vtuntur verbis.
Lacottes paucii
ftu
autdRoms. De cicadiger IS
Athcnicnfibus,dcquc Romanorum crepidis lu-
Mi. natis fuperiore commentario quae dicenda videbantur attuli-
mus. Non erit autem alienqm ab huius carminis argumento,
de iure imaginum qusedam fubiiccrc.cft enim res non indigna
Vide multa cognitu, neq. certe iniucunda ftudiofis. fuerunt crgotmagincs
ai?ud Ltphum infignium virorum llmulachra ad oris fimilitudincmartificio-
i.Eiedovur» sp Afta coloribus
& pigmentis adumbratum corpus referentia,
eaque in dornus parte aliqua celebriore pofica , ligncoqucar-
mario incjofa. Licuit autem non omnibus habere imagines,
fcd lis tantum qui curules magjftratus gcffi/Tent^- caeque vale-
bant ad memoriam pofteritatemque prodendam, & vt iis qua-
fi infigniis nobiles ab ignobilibus diftinguerentur. M. Cicero
oratione 2. Contra Rullum;Eft hoc in more pofitum. Quiri-

fes,inftitutoque maiorum , vt ii qui beneficio veftro imagines
fiimilia; fuic confccuti funt, eam primam habeant concionem
qua
ID EM»LEMA CXXXVI. AND. A l C 1 A T T. 5©5
qua gratiam beneficii veftri cum fuorum laude coniungant.
Idem in Verrem adione poftrcma.-Ob earum rerum laborem, '
acfoiicttudinem frudus illos datos , antiquiorem in Senatu

< renientiae dicendae locum togam praetextam , feliam curru-
,
lem, IUS imaginum ad memoriam pofteritatemque proden-

dam. Q^d ideo dicitur a Cicerone , quia tunc xdilrs erat, 6c
quaeflura iam perfunefus, nempe ius hoc imaginum non tam
nobilitatis gcncrisquamviriuiisinrtgncfui(;quaroquam&
&
generis etiam eflet. Qî enim familiae imagines 6c generi fuo
confequebantur , non dubium efl quin & nobilitatem affer.

rent:at nefcioquid maius & excellentius fuit , pofle vtiima>
ginibus. In oratione vero Syllana fic: Ipfe fi erit veftro iudicio
liberatus, quae habet ornamenta, qux folatia reliquae vitae,
quibus laetari & perfrui polfit?domuscrit,credo,exornata;ape-
nentur maiorum imagines ipfc ornatum ac vcfltitum recupe-
,
rabit. Omnia, iudices, hsccaroifla funt, cmnia generis nomi-

,
nis, honoris infignia atque ornamenta, vnius ludicij calamita-

te occiderunt, hoc dicit Cicero, quia Pub, Sylla conuiclus am-
bituscum Pub. Antonio ius imaginum perdidit , non rtccn-
j
feri delineret inter nobiles, fcd vt cius mortui imago cum ma-
I
I
iorum fuorum imaginibus non portaretur, nec horum imagi-
l nibus funus cius ornaretur. Ad id offendendum multo aper-
tius, adduco in modium Plinij & Polybij audoritatem certe
‘ locupletem. Plinius enim cap.i. lib.5 5. Apud maiores, imagi-
nes in atriis erant qu* fpedarentur, non figna externorum ar-
tificum, nec aera aut marmora. Exprefii cera vultus lingulis
difponebantur armariis, vtefient imagines qux comitarentur
gentilitia funera, femperque defuncto aliquo, totus aderat fa-
vnquam fuerat populus. Polybius vero lib.
miliae eius, qui
fcribit Romanos fefiis diebus, apertisarmariis imagines exor-
nafic, cumque cz domeff icis morruus effer aliquis, eas in fune-
re extulific, addito reliquo corporis trunco, vt magnitudine
quamfimillimae apparerent. Ius autem illnd imaginum non

fic tranfibat ad poftero? , vt iis vti omnes & finguli poflent : id
enim vfurpabatur ab lis duoraxat.qui fimilcius adepti erant.

Afferuabantur autem domi , & in gentilitio funere affereban-
tur, ad exemplum rerum egregie geftaruro. Occurrit Valerij
Maximi diûm praeclaru lib.5.cap.8.vbi de Manlio Torqua-
to lurifc.agir. videbat fe In coatriocpnfcdiffc,in quo illius im-
pcriofTTorquatifeueritatc confpicua imago pofita erat:pru-
dcntiflimoquc viro fuccurrebat effigies maiorum com titulis
fuis, idcirco in prima jedium parte poni folerc, vt cotum virtu-
15 tes
I
âg C lAVjy. H I N o 1 s c o m m. e N T .
tcs non folum leg*:i-cnt,fcd criam imitarentur. Tul- M

lius Pifonem vellicat quod obFcpfent ad honores errore horui-
Aum, commendatione rumofjrum imaginum, fumofas ima-
gines appellat beoeautiquasfquibus opponuntur fubitic ima-
gines apud Plin. lib. 8. epift. pio tcccnti & nuper nara nobjls-
tate, aut certenon diu duratura. Et hi^ quidem haclcnus dc
imaginibus, quarum vfum futile tum primum antiquatum pu-
to, cum imperatores in Chnfti familiam tranfietunr, relidis
rupcriorum temporum deliramentis, ob metum nempe (uper-
ftitiofi cultus 6t idololatriae, quas non minus facile inllnuari
imaginum approbatione quam olim Deoium & ft-
potuit ea
rnulacrorum mdufta pcrfuaflo-- Locoitaque imaginum nobi-
les&gencrofi vti coeperunt ftemmatis gentilitiis, dc quibus
paflrm diximus. Demre imaginum multa colkgn Rofitiushb.
“
i c.iî.rcrumaniiq.
AD EMBLEMA CXXXVIL
iaiti. M v LTOS
qoenfj e*
fuiffe
Alcmena
Hercules tradant quannpUirimi
potilTimum cele-
fufccpit lupitcr,
brant ob varia certamina, virtutemque bellicam cuius duode-
cim labores praecipuos (longe enim plures pcffequitur Diodo-
:
, fed
tus rerum Antiquarum lib.4.) complebuntur alij, quos hic le-

cjuiturAlciatus.quanrom ad laborum numerum pertinet, quid
per vnumquemque laborem iit intelligendum , ailegoricos:
coarrans. In Collcbaneis Graecorum Epigrarnmatum hoc hc-
xaftichon reperi:
Im. 5'?p*«TOên>r,
ht trHifiulit .
myHcu» eJ'aio,3Ctfiits tt ôycui^tKruvc*

oKttpfxrat
Peremi Nemes feram terribilem, peremi & Hydram,

Et taurum, apri circomcufli maxillam.
Cingulum detraxi, puiios equinos Diomedis fuftuli.
Aurea mala poftquam fregi, Gciyonero cepi.
Augiam noui (i. repurgaui)cerua aon effugit: interfeci aues
(Siymphalidas)
Cerberum cxtraxijipfe Olympum habeo.
Ixtinxi
AD emblema CXXXVIl. AND. ALCXATl. 507
Exiirirî Nemees monilrum^lerrmmq. peremi.
Ei taurum^cecidit dtl^cerutta aper.
Baltem arripui, DtomedU equos^ cecidi,
Geryonem Jiraui,pomaqjfuluatuh.
uiugtam noUt, capta eji cerua, atque volucres,
Cerberta ahduSiu^. Utue in afira feror.
Sicin appendicibus Virg,
prima Cleon&i tolerata arurona leonis.
Proxima lernaam ferro fate contudit hydram.
Mox Erymamheum vis tertia perculit aprum.
jIeripedH quarto tulit aurea cornua cerui.
StymphalidfU pepulit volucres dtferimine quinto.
Threiciam [extoJfoliauit Ama^na balteo.
Septima in ûeUfabulis impenja Uberis.
Ocfauo exput(o numeratur adorea tauro.
Jn Diomedeis viti oria nona quadrigis.
Geryone exttnclo decimam dat Iberia palmam:
Vndecimum mala HeJperiUum diiiracla triumphum.
Cerberus extremi [upremaeji meta laboris.
Hcraclidis Ponuci djfputatio ad Homeri allegorias mire ad Lottu Htra-
hanc noflra facit explicationem. Verba eius audtoris haec funr: clida.
fojuiiîof che ffuuunxns /twuutac •nvvrof

i^-va-ecf Ttlf d* ;ôf»i<, um' u^rife uoptfi'
0*0ipift,<ppa)f iC cmplcci
daxrtpei «5 âbaets , imhdvxtieu' e^havoi rtw <ptKen-

^
(picui,t(«L^dtTpp ofA.cXoyi«n * o't eexiuuiDcVi. <srfi jST oiwtuf
iZToozi 4 vaf Oftyifm u-rliu-ris ,ri
^ »35» ;
cTt xarr^vtl
>,dîS(n%9 ee JitdiTTzie dtis^ttoieu/ heov-m' tLo uxgjirzus ipuSxreto
i(p’ u d'ci dtiTo
j t6?.eyir»!f "mdioeu ,T
fi» -nxv^t caculdyt} hh aiteu deih.icu y fcLl i(puydd'<sle’cs> chi 5*
mt^vvtix*'ih.et(be'i. ris irrfiZFue

ievrS rUd iTnreiy^mnstf iifdlecr,
«p9HS diictt c-MKtifitiss ‘t^^vridoi , ai (ioa7iis<r, T imext-
duffi 5 dL 7Pyy Tnhu^wj xewîyi- 7rrAo»«^tf>.o» vd^v , itris «tm#
eUr^trr, eoo/s^ didpHecfmuî^' nv^g
*r Tntîvin»? dvittyi ptUi « rg/.KfâAQv dn^êisithiu
vltd îKoaretpiup tssi catiritTut T*
^ aorn^ Xe^xof , ro '^tpttinKS* ,vc 'j i^xlf hteuaîrat. ruvTu de

ii<BT%p d^' iiee cdamCPuxoru dP) rlcd %%â>.L» eCî
diiTdrtUituecirfp dSXutc^ cuuro/aa did»\a>retf. quorum
lententia Tcrborum haeceft : Minime putandum cft Hcrcuicm
corporis viribus oliin tantum pratftarc potuilTcat ciim prudens
clFct,
C I AV t). M I O I 8 COMMEKT.
cilct, & ca-lcfti fapicntia plenus
ccupfofunda caligine dcmcr-
,
farn Philorophiam illuftrauit quae fententia etiam principum

:
StoicorotTs eft. Dealiis itaque certaminibus Herculis, quie ab

Homero non memorantur quid attinet ad ingenij oflcntatio-
,
nem multa praeter rem verba faceti? Aprum enim cepit , boc
cftvcrfantem inter homines mflfJfirpcrantiani & Iconem do-;
muit . nempe impetum temere ruentem quo rnmime decet.

Eadem ratione cijrn brutam iracundiam compcfcuilTet atque
freriailct, taurum cornupetam di£ius cft aftrinxilfe. Expulit
etiam & propulfauit e vita metum , quod per Cerauniam ccr-
uam oftcnditur.Et quoddam etiam certamen, quod nominare
non conuenit,idcm fubiit, repurgata qua priusiencbatur,ani-
rni roeditaic. Cohibuit & volucres , nemp^ fpem inanem 8c
ventofam', qua hominum vita viplurimiim lallatur. Adhaec
plurimum fimi expulit, & multis capitibus hydram fupcrauir,
quar abfoira rcoafci non defincbant.Hanc ficuti atS'fHet*y\d c(l
imperitiam aliquam, igni exesdit , hoc cft admonitione. lam
vero Cerberus triceps in lucem pcrtraiitus , non male triplicem
philofophandi rationem innuit. Sunt enim Philofophiae par-
tcs>eaqu« rationis c(V, Logica :qu« naturae, Phyfiologia : quae
inoru, Ethica nominatur :&cae quidem tamquam ex vna ccrui-
' ce prognatae, triplici etiam modo iuxta caput difinbeuniur. Et v
haec quideni de aliis laboribus di£â fufficiant. Hadenus Hera-

clides: cum quo infigni loca velim vna conferri quae difputat
Lactantius diuin. Inftitut. I. i:ap. 9. Caetera enim pcrcenfcrc
chjt- nihil attinet, nifi maxitnq ad rcmfjiciant. Quo in argumento
dum animus elaborat , mihi arrifit nobilis difputatio Dionis
Chryfoftomi, qui Herculis fcu labores vel aerum nas ita
celebrat, vt eum ex aduerfo athlciu opponat , 5c Principem
fortilTimum atque iufiiifimum faciat. Pcniigrl & tenuis erat,
inquit illc.vt leones neque enim carnibus onuftus, vt aihleta:,
;
potuiffet AfiamEuropamque peragrare. Acute videbat, acute

audiebat neque hyerois aut aellus vim curabat, vt aprarclaris
:
a£tionibus rcuocarctor. Sordida pelle indutus , interdum fame

correptus, bonis opem ferebat , improbos vei 6 aut de medio
tollebat.aut in ordinem cogebat. Diomedem enim Thracium
deliciis afHucntcm, & hofpitcs afficientem iniuria.fuosq.fub'
ditos miferc feruire cogentem, claua pcrculfum de medio fuf-
tulit. Geryonem boues permultos & multa pecuaria poffiden*
rem , vt opulentia Principes omnes qui in Occidente eflenf,
facile fuperaret , fed tamen eundem nimia fuperbia elatu, vna
cum fratribus interfecit , corumque armenta corripuit. Idem ^
ciiffl
AD E M 1 l 1 M A CXSXVII, AND. ALCIATI, 505
cum Bufirim ofTcndercc certaminibus (otos dies occupatum,
totos dies conuiuia agitante, fibi vnic^ placentem, ejuod egre-
gius ludatorcflct.prollrauit. Amazonum reginae zonam tot^
uic,qus illum fuerat afpernatatquo congredu ojftendit.fe illius
forma minime fui/Tc fuperatum ,
vel mulieris gratia potuilTe
fnquamarebus primum animo concepe-
excellentibus, quas
rat, auocari.Nc autem videretur arduis tantOm rebus 6c gloria
dignis operam impendififc fimum iacentem in Augiae Itabu-
,
iis.amujtis annis collciûm fierquilinium repurgauit. Puta-

bat enim non mmuscile /ibi aduerfus gloriam decertandum,
quam bcliuas Se homines fcclcratos. Hjcc pene Dio Oratio-
ne S.De virtute. Idciii labores Hereuhs retulit ad purgationem
arfimi &-vitiorum expulhonem, Oratione 5, Sed obiter admo.
nco.plcrofquecxiftimare, rt Lucianus (quemadmodu pofiea
dicemus) Herculem virum fuific Gallum, qui ^
mrn follcrti qua- ,1
.
j - L ' ^ Hncmif^Vir
eloquentia , qua maxime vale-
,
dam prudentia, turn adnTirabili I 1 !
bat,praeclara facinora infigni forntudine fit exantlatus , in-

*
&
gcnij dexteritate fummas quafquc difiiculiates fuperarit; quae
tamen omnia Graecia quamplurimum mendax, ad armorum
gloriam eonuertere maluit. Pr«iernii/cram ApuleiJ
quod imprimis ad rem facit, ex 4. Floridorum Quod Hercu- :
lem Poetse oiim memorant moniira ilia immania hominum

ac fcrarom virtutcfubegi/re, orbemque terras purgaiic: fimili-
teraduerfum iracundiam inuidiam, atque auaritiam ac libi-
dinem, caeteraque animi monttra ac flagiiia Phiiofophus iftc
Hercules fuit. Eas peftcs omnes mentibusexegit,familiaspur-
gauit, malitiam perdomuit ,(cminudiis 5c ip^, & claua infi-
!
gftis, etiam Thebis oriundus, vnde Herculem fui/Tc memoria
extat. Videram ego pridem locum Plutarchi in Problcm. quo

rationem reddit, cur olim Herculi atque Mufis communis ara
fa£ta fit ;quia nimiriim Hercules Euandrum litcras docuit, vt
a lubamcmoiix traditum efi. honelFum enim & liberale dur
ccbant, fi amici ac propinqui literarum de fapientije cognitione
perpolirentur.
Rohris Huic refpondct primum Herculis cei tamen, LeomTê-
quod fuit IconisNcmaei luxta Cleonas internecio • quo in.
:
tclligi datur, facundiam corporis viribus c//e pra^ftantiorem.
Non enim viribus , aut velocitatibus , aut celeritate corporum
fcs magna: geruntur, /cdconfilio.ratione.prudentia, eloquen-

tia. Nec vero aliquid magni momenti vires obire po/luot, aut
fufcipcrc.nifi confilium & ingentj dexteritas antccc/Tcrir. Sunt

liqui alacr Nemesi Iconis eaedem interpretentur luerunt enim,,
]
qui
l
i
510 CLAVD. MINOIS COMMENr.
qui e Luiijc globo dccidiffc vana pcrrualiooe crcdcrcht nam : &
veteres monftra immania in Lunae globo putabant nafei Hunc
crgoleoncm inermis Hercules interfecit , vtait Pifander: hoc
eftiram cohibuit ac repredit quae in fortium virorum animis
maxime regnat.
fjjdra Ur^ VUiafophiHarHm, ] Secundo labore, hydra, feptem capitum

nti. belluani in Lerna palude omnia vaftantem pugna perdifficili
,
vicir,& ferro facibusq. oppreiTit. quo aiguitur , rirum fapien-

tem & ficundum, multiplices fophillarU argutias, & elenchos
veritatis fpxcic adumbratos ingemj vn rbus retundere. Hydras
,
vno capite refedto feptem alia lepullulabant; quod notat anis

fophifticae captione. S» enim agas cum Jophirt 3 vno argumen- ,
to rcprchcnfo, multa alu tibi opponet, teque (ni diligenter ca-

ueris)ad abfurdu vel , adiget. Certamen hoc ad alios
vfusconuertunt ahjjVtad diluuiu.ad vitia, ad inuidiam.qua de
reprouerbium eft, Lerna malorum; 5c*, Hydram fccas, Socrates
apud Platonem in Euthydemo fatetur fc multo imbecilliorem
Hercule, qui pugnare fimul no potuit aduerfus hydram fophi'
Aicam,cui propter vnam fapientiam pro vno Termonis capite
amputato multa repullulabant. Adhxc Pierium lib.i6« euolue»
laqueos . Paralogifmos 6c captiones.
^ptr Ery- Non furor aut.^ Tcrtio,aprum terribile in Erymantho mon-
waMthdiU. te Arcadix omnia vaftantcm cepit . 5c ad Euiyfthcum, viuum i
perduxit, quod innuit, virtutem furori & rabiei non cedere, j
imo longe antecellere. Impetus enim 5t furor per aprum indi- i
catur,vt docet Pieriuj Hicroglyph.p. 1
Ctruaaeriptt Continuum ob curfttm.1 Charto, ceruam acripedem & celer- i
rimam, aurea cornua geffantern interfecit, quod ad fapicnrcm

referendum eft,cuf & ditillimi cedunt & opulcntiflimi. Notum
illud Ariftotclis in Politicis, facile ede ditari Philorophis,fi vc-
Iintrquo rpcftat adagium. Sapiens non eget.
Spernit uuaTttiam.\Qu\ni2i pugm^fuit, aiiium Stymphali-
phftlidei.
di|m expuUio, fonitu ahenei cuiufdam inftrumenti quodeft :
«
lucrum inane, 6c auaritiam refpucre, raptumq. omnem putare

ncfas.Scd qua: potcftcfle volucrum cum auaritia collatio? Vo-
lucres per in quo tamen viftum comparare
acrem volitantes,
non pofTunt, cupidi &
hominis cogitationem(aliis atque
auari
|
aliis opibus femper inhiantem, qui tamen nec partis bonis vra- 1
genium defrauder, & in quo confidat

tur,fcd tenuiffirno vi£fu i
non habet^fatisodcndant, qui quoniam vel natura deprauata, i
vel vfu longo induratus cd, ad rcdpifccntiam aliquando per- 'i
trahi potcQ qaibufdiin accrrioix orationis crepitaculis , qui- ^
bu« ^
)
ad emblema CXXXVU. and. AlClATT.
busjiac arceatur. au{ apropontojnalaqucconfuetudincdimo--
uratur. Alt) raalunt hocintciligidcfcortillisquiburdani im- &
puris mulierculis, quarum illecebras Ac iondias detegimus
zneofapienria! crepitaculo , quod tanquam tuba in aures pc«
ijetrct,vtBafi!ms ioquitur:vixcnim alia fugantur ratione com-
munes ills pcftes adolcrcentium.
Viacit femine 95.1 Sexto certamine mulieres Amazpnas de-
bcllauit.earumquc regtnam H ippolyiam cepit ,
cui cingulum
militare abftulic. qurd cft muliebrem & dolos, falla-
aifutiama
ciasque ccercerc Ac vafr itiei materiam penif îscripcrc.Amazoni
hic mulier bclUcofa , mcrcirkcro refert ,
qux vcl fortiiCmuoi
pollit deuincerc. '
.
Expurgat forules.] Labore feptimo Augiam repurgauif. quod

arguit vitiorum crrorumcjuc innatorum , vel etiam qui fuccre-
uerunt alTuetudinequada longa,abai)imoexpul(ioncm, Kihii
eft enim tam horridum tamquefordens, quod eloquentia non
polTit excoli.
lUmtosoMt» ] 0£fauo, taurum luftiminedomuit: quodeil Cwntmr»
fontes abigere , & omne illicitum facinus fcclusquecxlccrari:
»cl furorem aut truculentiam animi cohibere.
ethigitiff nocentes. iWmc nomen habuit nam Ac ple-
rifqucdtduself natusad hominesiuuandos.
j
Nono Diomedem Regem Thracix
, crudclifli- TîemeiUsvi-
mum,quifanguinc carnibus humanis equosalcrcconlucuc-
Ac
rat, perdomuit, Accius exemplo ipfum fuis equis dedit pabu- -
lum.quod (ignificat, Herculem eloquentia; Acfapientifc viribus

barbariem Ac ferocitatem ab omnibus, quas incoluerit , regio-
nibus fubmouilTci^
VntHs T;r>r«x.] Decimo labore Geryonem tricorporem Ac trj- Getyvn tr^r.
cipitem bello expugnauit: idcft.collcdam, Ac vnanimem ho- fof
ftium multitudinem fua virtutccomprcdit , indeque Ac vii^for

Cuaflt. De Geryone in fuperioribus fatis.
Jnuehit in patriam.'] Vndccimo aurea mala Kcfpcridiim, oc* *T«fna
cifo priiis dracone peruigili, fuftulif. quod cft referendum ad

illam, qua do£li Ac Tapientes homines a^bundant , infignem rc-
iiim copiam, qua cos fua fortuna viisequc conditio beat.
D ocia per ora.] Duodecimo Ac pofti emo, Cerberum tricipi-
(em ab inferis traftum ad auras deduxi t.quod fortitudinem per
omnia omniumôro volitantem, & immortalem nominis glo-
riam, apud pofteros fcmpcrvidlara pcrfpicue (ignificat. Nam,
vtcftapud Diodorum,magnosmuitosqne, dum vixit, labotes
Ac pericula fponte adiit Hcrculcs^vt pro fuis erga omnes gcn?es
beneficiis
,
JIt CtAVD. MINOIS COMMENT.

beneficiis immortalitate donaretur. Cic.j. Tufe. Abiit ad Deo 9
Hercules aiumquam abiiiTtijUif» cum inter homines cflet,cam
fibi viara muniuiflet. Facile tranfilio Pindari locum , vip«t^
longiorcm.dc Hercule, I. Nemeorum. Nonnulli hOc traduci
malunt ad auaritiarn therauros in tenebris oedufos afTeruan-
tem, nec in lucem erui permittentem. Ea tamen fi a viro glo-
ria cupido coerceatur, & ex animi rccclTu, in quo locum occu-
parat, expellatur, opesque illas conferantur ad vfus hominum,
magnum certe momentum afferunt ad obtinendum nomen:
licet enim yera gloria fita non fit in opjbus & facultatibus, ad
gloriam tarhen obtinendam magnum adjumentum adfert.
Docia per ora virum. ] Allufit ad illud veteris poeta,
volito doSia per ora virum.
Videtur hicnofterhoc vcrficulo poftremo allufiffcad nomen
quodajtXf^, at ponitur pro aere, ne-
dum lunonc, vt tradit Macrobius Saturnal. Sic prxiUntes vi-
ri poli; praclare geda viuunt perpetua hominum memoria,
,
adcbvt etiam mortui prafentes effe videantur, vt Horat. 2.

Carm.
Viuet£Xtemo ProcHleiuiaHo»
Non poffum tranfuolare Martialis carmen de Herculis labo-
ribus, lib.5?.
Si cupis Alcid& cognofeerefacia prioris,
Difce:Lybin domuit, aurea poma tulit
Peltatam Scythico difeidit Ama^na nodo^
Addidit Arcadio terga leonts apro.
Aeripedem filuu ceruum, Stymphalide vndii
A bfiuli^., d Stygia cum cane venit aqua'-
fecundam vetuit reparari mortibus hydram,
HeJêtias Tufeo lauit in amne boues.
AD EMBLEMA CXXXVIII.
Mtthi nohiUi. ? o R V M qui nati funt ex iniufio concubitu mifera videri
E^conditio pottft-quanquam enim ex nobilibus orti paren-
tibus, nobiles tamen dici non poffunt,ncqucin ius bareditatis
ac familia fuccedunt , nili foluaniur legibus, & a principibus
agrrofcan.turquafiquc adoptentur f quod vulgo dicimus ad-
,
uoucrc^ tiincenim fuccedercin familiam poffunt,rcd natura»

Ipa illam maculamdckicmiaime rnquampoffum. Qua de
caufa
AD SIWBlfMA
CAubSa onfta.u.. fpu.K. ,„h,l
debere p.cnDburi qu.b^
Sed & A.h^Lnf«
dam rh h
habebanr, locamtue"
.„ qao Ipur.,
fent lolm: cum Cv*io;j»<»cin
ftorlbmah.nwnu.srx^Xri'
r> ''“'»<^*crtcricl.
.
nobilitatem putabant Ipunoium

tamen alluto ingemo nr,
conrueiud?nrThcrTT‘
adolercemcs ingenuos &
feniim pnmusad CynoCaiaes noWÎ
^
blanditus alfai, , n
/puriorum & legitimorum
differentia. Sed ad tem
demat prouide eonftitutum a ReS"*"'*
lapientibus fuit vi
v<! Venete,quaf. in '“g*
fiiiis pui.irenmt & eftW. I
men Icfuarctur inicr Icgmoios & illfeitimos uartn^^ a, u

noium 8C
moaeri debeue
bonorum paTernorum
paicrna; virtuus
hmrfdS
at rtWinm,,:
•
mero prxter viuere trifte relinquitur.

quod adeo infcliciicr futi nialeduc accepti
fint
permulti ec iit qui omm alia ope dcftitutf omn a r^!"‘ r
ponunt fuamd. induliriam excitant.
Nemin. dubmm eft qni
paulum affueucrit in monumentis
veteru permultos **
ielputios. qui fortitudine . luil'
'
ac animi dcxtental/l-r
b..fq,iclibctuanteceliucrunt.quiquefbf'epe^^^^^^^^^ .
gnoque animo, & certe perfecerunt

qu« Icpirimi r >4, -
,
numquamexequi. nedum
aitingercpotuerl.^Ta7.s HL'ul".’ N .h Ai
.uii.ipliquc omnes loun, filii.
Poetarum fabuiildicamni io
de numero fuete Themidotles,
Aeneas TheLs T i
ppsssisii
rbieam\omp";,a(k“’,qrmnmu^
V‘ *** Cynofatgc, , *bi templum eft Hc “uhs!'exe,ce“in-’ ^y-r.r>

* lur.
514 CtATD. MINOIS COMME NT.
tur, quoniam is Deus illis prxeft. cuius rei & in Emblematis
mentionem fecimus. Idem lib. De (ingulari ccrtamine,cap.i^.
Legimus in hiftoriis Arnulfum , qui primus 5c ante Othonem
ex Gallia in Germaniam Imperij titulum tranftulit , ex Caroli
Magni pronepotibus fpurium fuilTe. Fuerunt 5c in Cypro Re-
ges» fuerunt rbique etiam approbatiilimi duces» non ablimili-
Busorti natalibus : vt vcriflimum fit illud Platonis oraculum»
Seruos a Regibus, Reges a feruis oriri.
j^«ry,]Nothi dicuntur illegitimi, qui incerto patre nati funt,
vel qui nati funt illegitimo concubitu, 1. vulgo quxfiti D. de ,
fiatu homin. Sc 1. Diui , D. dc captiu. Spurij diftinguuntur a

vulgo conceptis: funt enim i
j
quorum pater eft incertus, d. I.
vulgo, vt qui nafcuniur ex ruigari meretrice. Sed & qui patrem

quidem certum dcmonftrarc pofTunt , ftd non cum quem ha-
bere liceat,vcluti qui nati funt ex concubina, vulgo concepti, at
improprie tamen & tranflate dicunfur,d.I. vulgo qua?fiii,& 1.
AdoptiuusD. deritunupt. Olimfparii duabus literis S.P.dc-
pingcbaotur,quaii qui fine patre edent, rationes exquirit Plu-
tarch. in Problem.
Necpriwejfe.] Dc Herculis apotheofi Cicero OfEc. Plin.
lib.;.cap.ii.& Ouid.M. Metam.
5
EmbUmatit ûkmfugtret infans lac Hiftoriam hanc bis reperi in Ifacij
']
buitu typ$u.
Tzciziscommcntario ad Lycophronis Caffandram. huic ita-
que refero acceptum Emblcmarischaraftcrcm, cuius ego qui-
dem vim ac fententiam longe ante pcrfpcxcram , fcd auftorem
tamen fatis idoneum laudate nondum poteram.
AD EMBLEMA CXXXIX.
D apparet e Pindaro trafium. Sic enim de fc ipfe in Bacchy- 1
I lidcm,OIymp.i. <
ftabivTTg
is
id eft.
Sapiens multaram rerum gnarus eft natura :at dikentes proca- ,j
CCS inepta loquacitate corui impcrfcc)^ admodum garriunt, i
aduerfus diuinum louis alitem, ad quem Scholiaftcs Jocum, j
Xw- j
I
;
AD iMtIEMA CXXXlX. AND. AICIATI <r<

viy.„;S
Ahuscltcnam locus ad finem Nemeorum
y.
—— «ifT^r^wure# {vfT&vo/f,
eX«Cc*^rti4/«
J^^0t9Cfay^f rrerit,
*^ytr0M$iU>?iui^9s-ifu fifjifivTM, ideft,
quila in auibus velox cft.qua ftatim
corripit procul vefiiffans
pedibus cruentam prardam clamofi
vero graculi res hurniles
:
pafciint. îbus verbis inrelJigimus Pindarum fc cum aquila '
conferre,alios vero
,
vt Bacchylidem, & alios Bacchylidi fimi-
les nunc cum coruo , nunc cum graculis. Sic Scholiaftes
militudmedoceAlciatus, aliquam femper obferuari facile in int<iualnM.

ingcoii* inaequalitatem.Sunt enim
qui vr falco vel aouila vola-
tu pracftent.id eft. qui ingenij
riribnscattcris antecellant ; funt
&quidumcaxat Humi gradiuntur.vtaues illa domertic*,
qui.
Dus rna eft cura vulgatiora tantum con/cflari.
quod cerrerefe-
rendum cft ad debiliora quarque ingenia & ^
minûs viuida,qu«
tenues cogunt filiquas : quique plura demagis ardua velint
quampofUar. cfim , vt imperiti piftores, nihil ferant
pr.xtcr!
quam firnularc cuprclTum, vt loqmtur Flaccus. Primas
tenet
inter Lyricos Poetas Pindarus,
Bacchylidcs inferiora tantum
«nfeitari dicitur. Potcftnon inconcinne
huc referri, quod in Non omne»
Uratore Cicero ait: Si quem aut natura tener»
fua, aut illa pr*ftantis
ingeoi, vis forte deficiet, aut minus
inflruûs erit magnarum
artium difciphnis, teneat tamen
eum curfum quempoterit.
Prirna enim fequentem honeftum eft in fecundis
rertiisduc
^nfiffere. Nam in Pociis non Homero foli locus eft vede
{
Grascis loquârj autArchilocho,aut Sophocli, ant Pindaro,
fcd
(êundos. Nec vero Arifto-
tcIiminPhilofophiadcterruifafcribcndoamplirudoPlatonis?
nec ipfc Anftoteles admirabili quadam
fcienria & copia cstc-
rorumftudia reftinxit. Reucra tamen
fufpicordd Alciarum tra-
Gueere voluiftc in quofdam legum
doftores fibi nuMomodo
confcrendos,aquibustamenvel impeteretur,
vel fugillarerur,
Olvm ^ eft
•
ex CIUS aliquot fcriptis. Huic
\ T\
conucnit illud ex
t*tu a%Mrsti minf4t
k i Vix
.
51 ^ C L A VD. M N Oi S C O M MEM T*
I
Vi* funt aliae aliis excellentiores eadem autem non omnes nos
;
alit exercitatio. Aufoniusad Paulinum.*

$i vitulum uuro^vtl equum committis onagro.
Si confers fulicoi cycnis^^ aedona parra,
Caflaneis corylos aques, viburna cuprtjjis,
Cxterum mihi videtur atluniTe Alciatus ad mus Adagiumj
** nubibus: cuius explicationem ftudiofus vbi cuolue-
ikSw
rit,nonnihil (ibiad huius loci diluciditatem comparabit.
Porro quam magna (it ingeniorum didimilitudo nos quo*
tidianus docet vfus,& ipfc M. Cicero de claris oratoribus, item-
que Fabius Quintilian. Sed ea nonnumquam comparatio
naufeam' in multorum nares concitat. &runtqui ne quidem
louem pro riuali ferant , &
fc omnium optimos haberi velint.*
&
Nam Palxmoni, gloriofoGrammatico, Varro togatorum
peritidimus difplicuit.* & Maro ipfc Bauium & Nseuium auer-
fatus cft, ficuti Pacuuium Perfius , quos fuo aeno placuilTe cre-
dibile e(l,cum alij meliores non edent. Sic qui vixere tempo-
ribus auorum nodrorum loannes Meunus, Quadrigarius,
Marotus.Sangtlafius , pro bonis habiti , ciim nondum polita
poeds Gallica foret : fcd ficonferunturcumlequentisacui no-
ftri poetis egregiis Ronfardo , Bcllaio, Bcllaquco ,Bartaifio,
'
id perinde erit atque anfei^bus plores adaequare. Nam quis
ea vaecordia cft qui Maroni Ennium comparet ,"vcl Homerum
Chaerilo, vtxtate fuperiorc quidam Budaco Badiam confer-
re non dubitarunt ? In materia quamquam didimiii compa-
rationis excanduit Catullus , fuam amabam non aeque laudari
queftus:
Tecum Ltshia noHra conferatur}
O feclum infipiens ^ infcetum!
8c Martialis in quemdam qui fc pro amico fido haberi vellet.*
Dijjpeream, fi tu Pyladi prafiare matellam

Dignus es, aut porcos pafcere Ptrithoi.
Sed haec fatis ad alia properanti
fublime.] Adieftiuum neutrum pro aduerbio, more Graeco-
rum.
im- Pindarus"' Lyricorum Poetarum princeps imita-
utitminaccef
inacccdus.vt rcfcrunt Horatius lib.4.Carm.& Macrob.j.
Hamtfirpm. Saturnal.de quo Plinius lib.7.cap.29.
*
humi tantum ferpere.'] Sic Horatius in Arte:
Serpet humi tutus nimium, timidus^ procelU*
dcz.EpiftoI.
—necfermones ego mallem
AD EMBLEMA CXl. AND. AL C I AT X« Jljt
Repentes per humum. —
Hi funt Pindaro
BMCch^lides.'] Lyncus Poeta, Cous genere, filius Medonis no»
thi Bacchylidaeathletz,vt ait Suidas.Tres fuilTc Aelianus tra.
dinhunc primum, alium Athenicnfcm, tertium Arcadem. Por.
ro mirum rideri poteft cur hic Bacchylidem adeo clcuet, qui
dictus cfi Siren ob carminis fuauitatemtfic enim in epigramma-
te i.
KuKt arf*ftou
quod imitatus eft Poliiian.Nutricia,

vulgate canit duliu ab luhde Siren
Bacchyltdes.
Proptcrca Ladantius in Phoenice ( fi tamen eft eius poema»
tion) Iuleas voces pro fuauilTimis &
dclicatifiimis accepit , vo-
cabulo ab Iulide, Bacchylidis mclici patria, dudo.
AD EMBLEMA CXL.
C v M quifpiam ferme toto aetatis curriculo prudenter pro-

bequcrcrcgc(rcrit,& in extrema fencauic vel etiam poft
praeclare fa£ia, criminis aliquid autvitij admittit, nec gloriae
debitum fibi praemium expedat, efficit vt c^pra ,qu£ muidram

nrioro pede difpcriiît torumque lac emifium iamque in muU
, ,
ftrali paratum effunditj vnde natum prouerb. Capra Scyria. Scjrm.
Eiufraodi funt qui e felici principio, id eft , pueritia bene li- &
bcralitcrinftituta, dcflc£bunt ad mores corruptiflimos, ritam^
que dcplofitilfimam , vt Nero, Tiberius, fimiles Rom. &
Reipub.peftes, qui c praeclaris initiis femper in peiora procef-
ferunt, & vitam omnium infcliciffime clauferunt. Hisannu, Exempla tori
nacrari poteft Metellus Pius ,
qui cactero vitae tempore conti- ûi de/imi-
nentiftimus ad extremum iam fenex in Hifpania Confui,

,
foedis indulfit voluptatibus. Idem eucnit Hortenfio, & Lu-

cullo, &
apud Graecos Tapientiffimo Icgiflatori Soloni, Antio-
cho magno, Xerxi, ^
aliis multis: Sc, vt etiam ex hiftoria facra
‘
colligere eft.Sauli, Salomoni 3c Samfoni , qui in peius progref-
fi funt. Huc adagia referre pofTum, Auris Bataua: &, Primiim
Aegina optimos pueros alit; &, Mandrabuli more res fucccdit.

Exempla vcrocxVal. Max. cap. Demutatione morum for.
tunae«
k 5
ûod
51S ClAVtJ. MlîOlSCOMMENT.
ûoiij^fje egngiof 4rj'u4,]Opumam principium.LiuiusIib.r.
Vt Ollis lanti operis fucccflus profpcros darent.
Innoxano^tuf**».] Prouctbialis locuiio,yi cum officium di-
citurinmalcficjum conucrti.
tMulSraU.
mulBralta. 1 Vas in quo mulgetur ,
quod 5c mulftrum, &
—
muliStralc dicitur. Virgil. in Gcoirgicis:
< implebunt mulSirulia vnc$t*
'
Extrema pedis parwi
AD EMBLEMA CXLI.
fcrtfftum in
ûtndam
A egre ferebat Alciatus aemulum quempiam eflcfibi (yn-
dromum cum quidem legum inicrptetcni auditoics
,
quoidam male atfeôs allicientem , qui quantum poterat,

0ui(ffOfi6r. operam dabat, vt eius gloriam obfcurarct vel etiam eruditior
,
haberetur: quem tamen vt imitatorem ignarum grauiiis pun-

gat, pcrbella vtitur (imilitudine , actum non libi temperata
Otnotratti,
conuiciis, nempe in cum confido nortiine ,
quafi
dicas, vinipotens aut meripotor; dc tandem lippum oculis ap-
pieiIat,quodad ludicij imperitiam refertur. Quemadmodum,
inquit,miluus degener comitatur harpam alte volantem, vt iis
vefeatur ciborum reliquiis ,qu 2e ex cius roftro frufiulacirn con-
cidantfvtquc largus marinum pifciculus mullum pifeem confe.
quitur, vt quae praEtcncrit, arripere queat eodem modo mc- .•
cumagit Oenocrates ille,ludimagifier bibax,quirelidosamc

quordam auditores excipit: quoiidcm vtuntur, tamquam lip.
po oculo, id cft, nullius ludicij dod:orc,5c impcriu> legum in-
terprete, cui fir luris ciuilis abUrufa feientia penitus incognita.
Eum itaque hominem maledicentiae notat, vinolentiae, (fultae
cuiufdam imitationis 6c imperiiix. Hunc futfic Alexandri-
num Aomine.iurisinterprctcmAlciatoinrcftum.nonkui con-
aedura fafius mihicft GerrUanus Audebertus , Regiis tributis
Aureliae prxfcdus , cuius viri certe dodi Bc amici non potelt
non ciTe mihi gratifiima iucundilfimaque recordatio, quem
feio a permultis eruditis hominibus officiose Bc honorifice
cultum,^ cum quofaepe dc literis fermones vitro citroque ha-
bui fupcrioribusanteadis annis ciimiuriciuili operam darem
apud Aurelianenfes.
^lux$.
Miluus.]Auis rapacidimaBcguIofifiimaidcqua Plin.lib.io.
cap.io.Mtluum vero dcgcnctcm dixity Tcfuo Ocnocrati ac-
commoder.
.
AD EMBLEMA CXLI. AND. ALCI ATI. 519

coimraodctj quafi extra ordinem dodlori ,
feu potius inerti de
imperito leguleio,
jHarpa auis oracinima,>^Vytfgar«^«F,a diripien-
Harpa.
do ditta.de qua Flin. lib. 1 1 .cap.74. v
Genus marini pifcis & fluuiatilis.qui quod gemi- MuHfU,

na barba inlignitur» barbatulus, barbo, vel barbatus dicitur.
Huius mentio eft apud Plin.lib.9.cap.i7.& 33. cap.ii. quomo-
do differant inter fc Huuiatilis & mannus, notent curiofi.
yji*2a»/.]Sarguspilcis,dequoiam ante,in mari nafeens Acgy- Sorgui,
apud Feftum:qui tcffe Plin.eum quem Lutarium
ptiaco,rteft
nominant, cotyitatur; & illococnum fodiencc, hic excitatum
pabulum deuorat. Vnde hominem ex aliis laboribus fibi fru-
dum & gloriam vfurpantem alienam, vt dicitur, meflem
, dc
demetentem, qui velint (igniHcari , fargum muilu pingunt. &
Sequitur enim fargus reliquias mulli, atque vbi ille excitato lu-
to abierit (fodere enim potcH mullus) dciccndit & pafeitur , n
retulit Pierius lib. 50.
deftrtacuria.j Iionicos didum ,
pro decuria, ycI auditorio
deferto.
tfc»/0.]lp(emct Alciatus prouCrbialc hoc dicendi genus Ocult lippo
interpretatur Patergon lib.^.c. it. Vti tamquam lippo oculo, vti.
inquit, proucrbialiter dicitur de rc qua carere non pofTumus,

cuna tamen damnofa nobis (it. Eleganter Plauc. ad (eruos im-
probos traxit,quos quamuis dominum decipiant , tamen reti-
net dominus, dc vt potclf, eorum op«a vtitur,cum vt velit non
podit. Eius carmen cftin Perfa:
EgQ neque libenter feruio, neque fum hero ex fententU,
Sed quMp lippo oculo me meus hertee vtitur, munum
Huud abfiinere qnit tamen quin imperet mihi .
,
Sed & apudeundem in Bacchidibus/iefenex loquitur:

Lippo iUe oculo ferutciiflpmillimui, &c.
I
Lege Prouerb. Lippo oculo fimilis.
curis.] De curiae nomine, (i vacat , euoluc caput 1 6. lib. i
Curis,.
Genial. dierum Alexandri Neapolitani ;non enim mihi vacat
'
omnes minutias perfequi.
AD EMBLEMA CXLII.
A lbvti 1, cuius hoc Epigramma cft

mcminttAlciatus libroPraetcrmidorum 1. Legi apo-
ipfc
logiam quandam cius nomine aduerfus Petru Stellam, &Lon-
, Aureli j lurceonfulti
k 4 goualliutii
510 CIAV». MINOIS COMMENT.
gouallium legum do^lorcs. Hic monet, vt Alciatus a tumulti-
bus & fadlionibus Italicis fc(c fubmoueat , & florenti flimam
Galliam petac,in qua futurus /it commendatior. Sumit argu-
menti materiam a pomi Perfici tralationc quod m Perfide vi- ,
xnlentum fuit, in Italia vero confitum , loci mutatione toxi-

cum habere defiit. Eodem modo patriam relinquat, in extera
fi
regione admirabilem futurum Aloamm (perat -.licq. tacite al-

ludit ad illud Euangelicum, Non eft Propheta fine honore nifi
in patria <iia quod Erafmusin quadam ad Alciatum
Simile eft
tX
cpiftola fcnbit : quod patriae tuappotifli-
Pietatis erat, inquit
Srafmi tpi- ,
ftola.
mum bonum ciuem praeftarc rolueris ; (cd Deos voluit erudi-
tionem tuam vclui in cdiro lucere pltirihiis. Nana virrutis fplen -
dor ncfciQ qiin pat^ô infuaciijgnr parna f^rp obrennor ob-
Locw tx pi-
ting it. Quod apertius ( vt carminis noftri enarrationem ha-
etati quadum
oratione.
beamus magis pcrfpicuam) Alciatus ipTcmct explicuit oratio-
ne quadam Ferrarix habita, his omnino verbis; Scio, inquit,
plenfquc fufpcftam efle poffe tam frequentem mutationem
meam, qui nunc Aucnioni , nunc Biturigibus none Ticini, ,
nuncBonontx profeflus finvnec deerunt qui inconflantixhoc

tribuant, tamquam nufquam poflim conliftere , quod in
carmine Horatiano eft,
Tthut- riPMtfifuK Tihuvg ^/ifnasaa.
Etenim non bcnccompofitx mentis argumentu eft, cum quis

huc atque illuc vagus difcurrit.ncc quiefeere pote ft. Cxtcrum
mibiexcufatio eft in promptu, notilwmumq. omnibuseft.me,
dum bellicos tumultus fubterfugio, tutamque ftudiis meis fc-
dem perquiro , diutiflimc efle peregrinatum , Principuniquc
iuftionibiis huc atque illuc agitatum .certam fedem tenere non
^lur teeus potuifte. Idem Oratione Ticini habita fic; Qiiamplurjmi vc-
$x eodem. ftrum optime feiunt, vt belli calamitatibus cieftus, rciiâ pa-
tria tras Alpes profeftus fum: ibi profeflbrio muneri addtclus,
aliquot annos fumma cum gratia moram traxi quod an illo- :
rum humanitati tribuam , an qualibuTcumque noftris ftudiis,

non fatis feio. Tria certe magnifica hacin difciplina tnbus in
celeberrimis gymnafiis mihi contigerunt, qux nercio(quod ci-
tra arrogantiam diiftum llr) an cuiquam alij primum vt Auc- .•
nioni , ciim numquam ad eam diem cathedram afccndiflcm,

ftipendium fexcentorum mererer, 8t xtate longe impar, fenio-
ribus tamen xquarerialterumin Biturigibus quorum libcrali- ,
tate magiftratusChriftianiftimijiproliegcadiuuantc, fecundo

quam eb veneram anno duplicatum mihi honorarium, &,
eft
mille ducentique prxftiti : tertium eft ,
quod tam a longinquis
AD IMBtEMit CIII. AND. A t C I A T T* 51I
partib. in patriam ab excellcntidimo Duce noftro accerfltus.
Senatoria dignitate ornatuS}*faanc acccflionem ne quidem co-
gitans, tantum abefl vt petierim, fum confccutus. hadenus ille.
Necrero prattermittam hoc Perfici fymbolum a Paulo louio OeiuiPMb
explicari in eo Dialogo qui eft De notis armorum & amoris, /« bw.
cum inrcriptione,TM»y7(ir« proficit Arbos, ipfiquc Aiciato afcii-
bi.Sed pomum Pcilicum notam fuilTe cius qui in alio caelo
&
melior fit, tradit Pierius iib.Dcfacris Aegypt. literis 54.
ÛA dedit hos. ] Ciim Perf* aliquando in Romanos bellum 'Perfica pomm
gererent, mullis in locis Italiae Perfica implantarunt, quae in
Perfide venenum praEfcntancumferunt. Hac tandem arbore
hoftes extindum fperabant fcd in Italia mutato folo natu-
irt :
ram etiam mutauit. qua in opinionecft Columel. vbi refert,

pomis qua barbara Perfis
Miferat, vt fama eft ,
patriis armata venenis ;
uit nunc expofiti paruo dtfcrtmtne leti,
uimbrofios prabent fuccos obltta nocendi.

Id non ridetur Plinio vcr»fimile lib. 1 5. cui tamen adaerfantnr
Galenus, Paulus Acgincia, Plutarchus, 6c aiij.M.artia!.i3 .Per-
fica nux:
Vtlia maternis fueramus pracoqua ramis,
iûnc in adpptiuis perfica cara fumus.
Tranftatu faclaeft melior, ]
Qualdam arbores mutare natu-
1 ram pro regionum eo libro quem
varietate, tellis eft Plutarch.
i infcripfit. De facie quae apparet in orbe Lunae.PIin.lib. ly.cap,
j ' 10. rbi agit de arboribus quae auulfionc nafeuntur^ omnia ea
‘
non ftarim moris eft in fiia locari, fcd prius nutrici dari , arque
in feminanis adolcfcere, irerumque migrare. Qui iranfiiusmi-
Tum in modum mitigat etiam fylueftres:(iucarborum qboque,
vr hominum natura, nouitatis ac peregrinationis auida eft; fi-
I uederccndentesvirus relinquunt, manlucfcuntquc in trarftatu,
ceu fere dum radici aucilitur planta. Simile illud Plinij hifto-
riae mundi iib.2.cap 96,ln Cruftuminio natum fenum ibi no-
i xium, extra falubre clIif.Ex quo intciligc quaedam foli mutatio-

ne fieri meliora, alia deteriora :quod rei rufticae periti audores
I
obTcruant Po!l;idius,Columclla,Cato,Varro,aIij.
Pertfolium //»g«A.] Plutarch. commentario De Ifide Ofi- &
'
ride, Perficam ai borem Ifidi confccratam fuifte feribit quod ê petfita

,
linguae folium habear, frudum cordi fimilcm. Eius hzc verba *^^®^**
vfunt: t/ atyuzFTu tpvrZp Xtytsotrlut^
mprtioo.oTt xci^j'lfc u '0
Kcipfref ttorii, /‘f r« tetxM*
[idn ^ «tr Hrjpaard^ s^f rrifvxt Aayir, t^fiit^tsu t 5
f eiiria*' «f.« iufiictf<3fieu/.ô td fU9 w x\
^nrêA»> M^TUU^ J(^710»TI TrUî^V^fAeOt, «Tttt ^gjivw»,
•jni: Dcltirpibus Aegyptus liiaximc conlccfatam Dcx aiunt
lêifeamrquod ciusfTuCtascordis,foliumlingu£e fpecicm rcfc-
rat.N*m coruqu«!n hominciii cadere poliunt, nihil diuiniui
cft oratione, praecipue vero dc Diis: ncq. vlla res a!ia maius ad
fci:cicatem anert momentu. Itaq. hic prateipitur ei qut llt ora-
culum aditurus, yt fande picquc 6c modeile loquatur*
Icniiat,
Tupr<>culapMtria.] Virgiliana imitatio e lo. Ecloga:
Tu procnlap^trU ntc Jit mthi credsre) tantam
,
Alpina*âh,dur amnes.
Apud Euripidem Hercule lurente;
io3 evrdi
n /'^raftfcaprj^' Xu^suDeeer^f,
Koneft vbiftrenuc quid agens tclkm habeas patriam, verba
funt Amphitruonis ad Lycum, quibus docet magnorum Her-
culis operum teftcscirc gentes exteras. Qm^d contigit multis
oiim rapiemibus qui longinquis pcicgrinatiombus noiiorci
fadi fefe toti orbi commendarunt, vt hi de quibus B Hiero-
nym. prologo adBiblia.ruppetunc ea de re exempla longe mul-
ta apud Diogenem Laertium, Philoiiratum, Eunapium 5 ar.
dtanum. Occurrit cx veteribus vnus Anacharlis Siytha.qui
apud Tuos multo in honore , Athenis admirationi fuit. Romae
non nifi fero admodum excepta ik admifla Rhetoricae & Phi-,
lorophiae (choia.rub aufpicio Graecorum Tapicntum. Et feculis
fuperioribus maiores noitri exceperunt Alcuinum ,
fcu Albi-
num, Scoticae gentis, qui dodrinas liberales primus Lutetiae,
fub pa^Ja mercede fic plaufibilitcr docuit, n fundamenta prin-
cipis Academiae tum primum molitus dicatur. Taceo dc Alcia-
to. homine extero, qui turis fapientiae nitorem primus apud
Biturigas noliratescclebrauit.
AD EMBLEMA CXLIII.
E pI G K A F K E fimilis mihi videtur fententix Marcellini
Ammiani, qui z9. hb. grauiter proounciauit , Imperium

curam clTcfalutisalicn*. Principes enim debent habere per-
fpedum fc (ibi minime natos clfc, fed ad publicam omnium
quietem, Plinius lib.zS.ait, Delphinum futuram tempeftatcm
praefagirc. Quocirca vt fi naucm ventis agitatam
(r>>VW«9
^4^^ 5?«t9-o#. qffenderit, tutius vtfigaturânchorara quafi humano quodam
inftindltt
.
AD IMBLEMA CXLll. A K D. AlClATl, $2$

inftinû dingit: Piinccpsquifqucfuoru maximi itudiofus
iic
c(lc debet, potiilinoum veibraeuientecempcftate&impctu bel>

li, vel etiam infortunio quodam alio impendente, ne Reipubi^
Ratuspoflit aliquo modo perturbari, autetiam comminui.Cac-

terum Delphinum anchorae illigatum proiniigni ilemmate Vtlf>hwut &
publico geHcruntoiim nonnulli Principes & Imperatores lau.
daiiiIinM,irt Aoguftus Cxfar, T. Vcfpafian. Seleucus & Nica-
nor:noftroq. (a^culo Aid. Manuiius, nobilis apud Venetos ty-
pographus. qua de re cRelegantiflima in Prouerb.
Fcitina leDtc,apud Erafmum. Noftns etiam temporibus Galli- .
*
ii imperij Thalalliarchus, id clt, Admiralius , inlignehoccir-
ralita^
cumkrt,Tt nuper laudatus ille noftteru patrum xtatePhilippus ^
C habotius« In fcuto VlylTis Delphinum depidtum fuide fcribic
Plucarch.ad fincmdirputationis,qua quaerit, Vtra animalium
plus rationis habeant, an terrellria , an aquatilia. Apponam &
id XenophoQt. ^ >^^»«^». fbi facit Socratem difputantem
ciim Dionyuodoro Câmob caudam, inquit , Homerus ap-
:
Agamemnonem ^
pellat A««r}nin quod vt pallor fua- fd.
rum ouium curam habere debet quo habeant quse funt ad ri- -
,
dium necedaria; (ic etia Principem curare cfl ncceflc , qux po-
pulo expediant ? Non enim tantum laudatur Agamemnon n
maxime vt/S«n^ci*e qui non(c
tnodo bene regeret , fed etiam fuis felicitatis cauda edet,
tt» 'ifec fav 5^ ^ ai eTta-
$rr,iv non eligitur vt
curam habeat, fui
fed vt periplum qui cum elegerunt, infelicitate viuant. Pr«-
clara porro » Princeps Juhditorum incolumitatem procu^
rans. Cur (imile lilud exSpartiano/xpenumcro in concione &
fcnaiu dixidc Cxfarcm Adrianum , ita fe Remp. gefturum, vt
feiret populi rem ede, non propriam. Et Capitoiin. Antonino
Pio Huius primu hoc fertur quod cum ab rxore argueretur,
:
,
quali fuis parum rcliclurus dixit. Stulta, podquam ad impe-

rium tranfiuimus 6cilIudquod habuimus ante perdidimus.
,
Elogium & hoc veridicum Traiani cx Plinio lib. 3. epidt. 20.

Sunt quidem eunda fub vnius arbitrio ,qui pro vtilitate com-
muni folus omnium curas, laboresque ruTcepit. Idem panegy-
rico magnificentius Bona confcientia principatu libi delatum
:
acceptat, qui non niii animo fcruandi illud accepit, Ckqucm

ipfius Rcip. rtilitas & vox ad illud arccdit , non fua. idem ibi-
dem: Quod precatus es, vtillaipfa ordinatio comitiorum be-
ne ac feliciter cucnirct nobis, Rcipub. nonne tibi tale cH, vt
nos hunc ordinem votorum comomtcic debeamus : Deos de-
nique
^ " ,
514 C M I N O T S COMMEKT.
L A Vl>.
jiiqac obfccrare omnia quae facjs quxquc facies , profpcrc
, »t
cedant tibi, Rcipub. nobis: vel fi brcujus Iit optandum vt vni ,
tibi, in Rcfpub. & nos (imus. Ctccro 8. Philipp. O d»i

quo
smmortalcs,qiiam magnum cft perfonam inRepub.tueri priii-
noo animis loliim debet , fcd etiam oculis fermre ci-
cipis,quae
uium/lllud Ifocratcum perplacet ad Nicoclein, regem Cyprio-
che mXbaf «pTuru^fre^f
fi'ti tlcb «pif ^fjt.nS‘i rk rS» ^<cy-
fticTzof , /i4if/iT« rm /trui it^tveus uta-
ic^vaif , itriT^r ftfaî 6 9 rSv i eiorcis
Oportet cxtftimcs tenon vnum exrnuitis, fed multorum prin-
cipem exiftcntcm, non tuam ipfius habere mentem cum aliis,
id cft, aliorum inferuire afFctftibus debere, neque honcfta con
filia, neque rede fentientes homines voluptatibus aeftimare,
fed vtilibus actionibus probare,

Tiieitm. Tttany fratres. Venti, qui Titanes dicuntur,a patre Titano,
Saturni fratre , Gigantes robuftiflimi , qui pro vc«tis vfurpan-
tur a Poetis.
tniferos.'] Epitheton conuenicns,vt illud eft Lucani lib.8.
mifer osfallentia, nantds
^chtTit
Sidera non [equimur . —
jimhoraiaSiaiuuat.'] Prouerb. Anchoram facram folucre,
fuid.
fuit autem anchora prasfidij & falutis typus. Pierius lib.45.
Hierogl. Ad gloriam Se rdicitatem retulit Pindarus 6.lAhmio>
rum:Si quis,inquit,hominum fumptu Se laborcdiuinas virtu-
tes exequitur, Deus illi amabilem gioriam praeftat , & «^9
«XCtr/3 «^ST* id eft, Felicitatis iacit anchu-
jram diuino honore auCtus. Quîd fi huc rcuocemus aureum
Plutarchi monitum e vita Solonis.* quo Io eo dicit, Senatu velut
anchora firmari ciuitatem ? Memini Euripidem in Hecuba,
Polydorum gentis familiaequcfuacancboram nominare 5 « ni,
9^ ifAUf qui iam folus generis fupcreft aniho-
:
ra noftri. Anttidcs or^(tione Panathcnaica prima , dicit Graecos

omnes fibi virosfuifTc in portu quodam duabusnixos ancho-
ris, quafi gemino fultos prxfidio.
AD EMBLEMA CXLIIII.
D agalma lodicu Thebanoru^ variis aUftoribus peti pofie
Emblt'
FcfiJ
muta. I fcio.Ccrte Plutarch us attigit libro Del fide & Ofiridc quod :
idem
AD EMBLEMA CXLIV. AND. ALCIATI. 525
JdcQi Sermone 44. Stobaeus retulit ex cod«m Plutarcho, his
erbis ei ; «»«»•? «ei»
m^;yiJ^KtcrS rolg <>fif*air,¥, *>S ttfta tIu) }iKtU6rut&u ^
«»t»T^KT<»»£;w»:i(lcft,Thcbis imagines confpici&tur ludicum

nianibus carentes; at fummi ludicis imago conniuet ocu4is: c6
quod iuftitia nec muneribus capi nec hominu vultu fle^li de-
,
beat. Alciatus ipfc Oratiqne quadam in laudem luris ciuilis

haccaii.-Chryfippus luftittae imagmem ita cxprciUt^vt puellari oram»,
virginisforma, afpcclu vchcmcnti,luminibus oculorum acerri-
mis confpiccrctur,qubd ?idciicct iudicem incorrupto clTc ludi-
cio, fandum, fcwcru, contra improbes inexorabilem, viacma-
ieftatc aequitatis, vericatisq. terrificum efic oportear. Quapro-
pter memori* cft traditum magifiratuum, (latuas a Thebanig
ita folcrc formari,vt finemanibus efient: Principum verbclau-
lis oculis, nimirum eam iufiiti* natura ede ofiendentes, vt in-
corrupta fit, nec pretio precibusve , aut alienx vili voluptati ce-
dat. Non verebor in vfum rapere meum quae retulit audor ^n-
duftrius,roultaequclcdioni5,A!cxand.abAIcxaod.lib.3.Thc-
bani, inquit, vt incorruptam iudiii-^m fignarcnt.nccrariari gra-
tia, ludicum imagines fine manibus. Principis vero fine oculis
in foro propofucre, vt fignisoftcndcrcnt,Iudiccs 8 fFedibus ca-

pi non oportcrc,caudnq, definita damnatos vndccimuiris pee-
nisaiHcicndos tradebant. Certe legibusdiuinis &: humanis iu-
dices a muneribus capiundis abdmerc debent ; iccirco hic tru-
cis manibus pinguntur. quod non praerermifit Pierius lib. Kie*
rogIyph.} 5. , ne alFcdu quodam
Praefes ipfc captus cft oculis,
moucatur. fiquidem, Cicero Officiorum 3 neque contra
vt ait .
RempubI .neq. contra iufiurandum ac fide amici caufta vir bo-

nus faciet, ne fi iudex quideerit deipfo amico. Ponit enim per-
fonam amici cum induit iudiets. Nam fi omnia facienda tim,
qu* amici velint, non amicitix tales , fed coniurationes putan-
dxfunt. quocirca non oculis vtatur, fed auribus , DCcitbtno~
ueatur ; & cum ipfi dicenda cft fententia, meminerit fc Deum
habere tcftem, id eft,mcnrern Tuam , qua nihil ipfc dedit homi-
ni diuinius.Adhxc omnes fcdcnt.qubd animus eorum debeat « ,
^
efte optime compofitus,ncc hinc atque hinc fledi, quod cftic-
uitati's;fedendo etenim &
quiefeendo fit anima prudens , ait
Philofophus. Euftathius ad lliad. notat ftatuas Mineruge
oUm omnes fedentis fpecic fieri folitas. Interdum enim federe
idem cft quod confilium capere, vt apud Plautum is qui nimio
plus faperefe Cedentem afterit. Vulgatumque cft illud, Roma-
nus fedeodo ?iacit,id cft confultandô^Picrius libro 4 3 . Lubens
huc
$16 CIAVD. MINOIS COMMENT.
huc referrem quae de iuftitiae imagine olimaCarneadccvpre/Ia
Gellius adnot3uitIib.i4. C.4. fcd quia liber c() in omniu ma-
nibus, facile iranfeo. Velim potius id obferuari diiigenrer, quae
concise lib.14. Hiftor. vat Icripfit Aelian. Olim apud Aegy-
ptios eofdcm fuilTc iudices,qui iacerdotes erant :quorum Prin-
ceps natu maximus in omnes (Statuendi ius habcbat.^qucm om->
nium optimum atque ac^quillimum elTe oportebat. Is circa col-
lum imaginem c Taphiro gemma confe^lam geftabat.quae Ve-
ritatis nomine nuncupabatur. Atqui , ait ille, ludexreritatcm
non tam in lapide fculptam ant cxprclTam circumrcric , quam
inanimo menteque indiam & infixam habere debet.
Stiere ifuii Cur rejident.] Cicero ad finem proocmij Dialogi De claris
habeat mjfte ’
orat. Sed quo, inquit, faciliiisfcrmocxplicctur.fcdcntes, fi vide-
rf tur,agamus.Cum idem placuiflci illis tum in propatulo con*
,
fcdimus. hsEc ille. Dialogorum redere vel dicuntur, vcl

Perfona!
intcliiguntur : Dicuntur quidem in libris Oratoriis, in quxfi.
Acad.inlib. De nat. Deorum, in Phaedro Platonico: Intclli.
guntorlibrisDe finibus quatuorîn Laslio.in Catone, &multis
Platonis Dialogis. Cette M. Tullius videtur femper ambulare,
cum Pcfipateticu agit ,
vt 5 . De finib. 1 . De diuinat. i . De legib.
alias, vt Academicum, vult federc quo ,
fignificet aliquid (labi.
hiieet euf
fediaot.
liusdilTeri. Confiat ex veteribus iudices federe folitos , ciim j
quid ftatuendum cHct. Ita enim lufiinianus in Nouclla 8. De ^
iudicibus.-Sedcbunt autem, ait, hi pedanei iudices continue 8c

nunc in regia bafilica, in quibus & tunc domunculis iudicant,
&c.IdeminNou. Vtabillufirib. & qui fuper eam dignit. Se-
cundum quod, ait, datu cfi cis fuper hoc priuilcgiu,nc cogantur 1
aut federe cum indicibus cum iudicant, aut fiarcrurfustaquam t
litigantes.Marcianusl.7. D. Quod mct.cauf Confeftim autem

pro tribunali te fedentem adiit. Sic in l.x. D. Ad fcnat.Tertyll.
federe dicitur Prtetor Confefiim autem (icerit accipiendum,
.•
vbi primum potuit, id cfi. Praetoris copiam habuit huic reife-

dentis. Et in 1.7. D. Deininteg. refiit. Confefiim autem pro
tribunalitc fedente adiit. Bonifacius incap.fin. Dcfenrent. &
reiudic.in VI. Sententia, ait, quam feriptam edi, a iudicelitiga-
toribusnon recitari, ve! quam ab ip(b fiando.no fedendo pro-
ferri contingit, nullius penitus cfi momenti. Gellius hb.y.De
Scipione;Et quodam dic,ait, ius in cafirts fedens dicebat. Pli-
nius libro 5. Epifiol. Sedebant iudices , centumuiri venerant,
obuerfabantaduocatt.filentiii longum, 5fc. Cicero ProRabir.
Aecttfaui de pecuniis repetundis, iudex fedi. Ad hanc vero ren
Fiautut in Mofiellaria:
AVfw:>
t
AD EUBLEMA CXLI V . A N D. A t C I A TX. $i7
Nimio plu4 fapio [edtm,
auiM mente irauts,'} Huc lila CalHftrati verba aptaiicJa, qnac ft-
.
hab cntarl.19. D Dcoffic. Prartid. Sed 6c in cognofccndo.ait,
neque excandcfccrc aduerfus cos quos malos putat, neque pre- tm.
cibus calamttoforum inlagrymari oportet. Id enim no eft con-
flantis & redi judicis, cuius animi motum vultus detegit, hate
ille.
Cur fine ffintmanlhui^^Âpnd Gratianum fle: Cito vulnera-

tur auro luftitia.nuilamtjuc reus culpam pertimefeit, quam re-
dimere nummis exiftimat. Pauper dura nihil habet quod offe-
rat in iudicio, non folum non cont€miiitur,fcd etiam aduerfus
veritatem opprimitur, i.q. 5.
Vel prece, vel pretio male verum examinat omnis

Csrruptui iudex, — ait ille.
capiant ne xenia,] Prohibetur enim Deuteronomii, Munerat n»n
Ecclcnafl.4t. &
Proucfb. 14. multisque aliis in locis. Refert
Plinius S.Epifl.Iulium Baffum accuratum repetundarfi, quod
in Bithynia qutedam munera ab amicis prouincialibus acce-
piflet. Lex enim dona 5^ munera a magiflratibus accipi, imo
vero & quid emi vetat , nili vidus quotidiani cauffa. Hoc ta-
1
men addamus licet : Non in totum xeniis abflincre debet pro-
conful, (ait Vipiao. in . 6 . de offic. proconf.) fcd modum adii-
1
ccre; vt neq. morose in totum abflmcat , neque atiare modum

xeniorum excedat, quade re verba hxcfuntSeueri & Antoni-
ni: Quantum ad xenia pertinet, audi quid fentimus. Vetus pro-
uerbiumefl: STnrtfym.VTr 7r«gis9r«»7»» Nam val-
di inhumanomefta nemincaccipcre ,
fcd pailim vilifilmum
eft.dc per omnia auariflimum,&c.Q£a ratione P!in. cpiftol.5.
ad Seuerianum, ait in caulis agendis & exercendis iudiciis non
modo padionc dono, ,
munere, verum etiam xeniis fir femper
abftinuiffc, vbi rcflefubiicit oportere quae funtinjmnefta, pa-
rumque decora non quafi illicita, fcd quafi pudeud* vutare.Sic
Spartian. tradit Pcfcenniuro Nigrum Talaria iudicibujc publi-
codari voluiflTe.nccuieflfcnt oneri ; adieciifcque. iudicem nec
dare debere, nec accipere.
Cacus at efi Prmctps. ] Oculus in Hicroglyph. pro gratia, feu,
Tt ita dicam, fauorcvfurpatur, vr tradit lib.? 3. Pierius. Noneft
qupd fufpicionibusaut conieOuris aliquid vfpiam tribuat ipfc
iudex,nec litigantium verbis haereat, fcd probationibus mamfe-
. flis veritate inuefliget. Qiiod eleganti coplexuseft roonofticho
Poeta nefe io quis: ar^trmuâr nZhruKii-

Ne de lite prqnuQcics,oin vtratnquc paf tem priiis audietis.
Decretum
i
*i
ii
t!
52$ CLAVD. MINOIS COMMENT*
Decretum quod caufa cognita pronunciatur
id dicitur proprie
a iudice;ncc enim decretum dici poteft nifi rtraq. audita parte,
Tertullianus Apologetico: Rcrpondendiâltercandiq. poteilas
patet, quando nec liceat inauditos dc indefenfosomninodam-
nari. Huic conuenst I.i.Cod.dccondcmn. rcis & vcrcrum con-
fuctudo qui reos niii auditos condemnabant, quoniam qiii aa>
diti non eflent pro indamnatis habebantur , ex Lycurgi legi-
,
bus^ vt tradit Val. Max.cap.Dcfapicntcrdiîs 6c fadbs. Tri-

tum id e Solonis elegiis.*
Magiftratum gerens audi Se lufta & iniufta.

quodfolis auribus Plinius Sccund,<^.cpift.z,
Primum religioni fuic iudex debet patientiam ,
qute magna
pars luftitijccft. Tullius ad QTratrem, i. cpift. Conftantiaeft
adhibenda & grauitas, qua» icfiAat non folum gratiae verum ,
etiam fufpicioni. Vlpian. I. C. iifdcm inliltcns vcftigiis, ge- 1

.
neraliter, 14. D. deHdeicommiiL iibcrtatib. Ne aliquam > aic^

ambitionis vel gratiae rufpicioncm Prxtor habeat. Memmi au-
tcmlegcreme, Athenienfes iudicia de caedibus habituros, ad
Areopagum, Martis vicum, ire nodu folitos ; iifquc qui caufas
dicerent, afFeAibusabftincndum fuWTc tcftatur Ifocraies Areo*
pagitico. Nolebant enim indices mifcrabiliom perfonarum in-
tuitu, vocisque lenocinio, quod magnas ad Hcctcndum per- ,
turbandumque Longe alia Romano-

vires habet, comraoucri.
rum confuctudo fuit qui quocunque modo ludiccsad iracun^
,
diam vel misericordiam dedebant: quod Cicero facere lolct in 1
pcrorationibus.Cclcbrccft exemplum ScrgiJ Galba:, qui reus a

Libone trib.plcb.accufatus, quod prxtor contra Hdem Lufica*
nos quofdam interfeci (Tet ciim nihil haberet quo fe purgaret,
,
paruosfuos liberos dens commendare coepit :quo fado Icaiu-

dices permouit, vt nihil in cum grauiusftatuciint. Hanc ratio-
nem producendi reorum liberos Fabius lib.6 cap. 2. memorat,
vt & Val. Max.S.c.i.eamquc ter vfurpatara memini a M. Tul-
lio, nem pe pro Flaccopto Sylla, proSeftio. Idem in Plancia-
,
nade: Non opibus contendo, nonaudorttate, non grana, fed

precibus, fed lachrymis.fcd mirericordia:mccumque vos limul
inirerrtmus& optimus obtedatur parens.* &
pro vno hlio duo
patres deprecamur. proFonteio: Tendit ad vos virgo rcilalis
manus fupplices eardcm,quas pro vobis Diis immortalibus
tendere confucuir.*cauete ne pcriculofum fupcrbumquc(it,ciuf
vos obfecrationemjrepudiarc, cuius preces d Oij afpcrnaren-
tut} haec falua elTc non po/Tcnt. Quibus ex locis intelligimus
AD*MBM!MA CXIV. AtcijITl.
graues lUe mptuum faces admoucat,
vt ludumn animoi
ad lenitatem &; miiericordiam impellat.
AD EMBLEMA CXLV.
C hiron Centaurus Saturni & Phillyr* fJljus

Phjllyrides a Poetis
equusinfcfiorc,datus creditur Achilli pacdago!Tus,fub
(
Chirm
didus; fupenore fui parte homo' taurm.
quo dif’
Ctn»
ciplinas liberales exciperet. Vt enim ait

Homerus, fecit cum
oratorem vetboriim, facforem vero rerum;
ideft, ’
AAfcxef4o«r r<e/fe watnt

I
Ferinam Chirone natura ranis modis exponitur Ferwd Chin»

a Mytholo
gis;rcd hic notantur nu natura
maxime Principum Rcgumq.eoniiliarii
qttid.
qui ferinam quidem & plufquam bclluinam
nataram refer ut'
cum fac principi praua confilia fuggerunt vt
, populares fuos
pecuniis emungant, vel fuo commodo, Reipub.
procurent in.
commodum.Spccicro humanitatis habent, ciim iuRitia:
tam imagine populum fibi deuinciunt. Qôd & pic-
itidem explica-
AlciatoHb.i». Parergon, e. i hisomnino
i
j ;
ver-
fcis.-InGraccisauaorihusannotaui.aChirpncCentauro
|
Achil-
Icm, aliosq. Regum filios eruditos fuifle
,
fingi, quod foleat dd-
ctores &
confultorcs Principum natura quidem
feri clfc Se
promptum ad afpcriora ingenium habere:
humanitatem v*er6
in (pcciem tantum prae .fe ferre. Ma(ciautUm
I Idem difputat Macciaucllius
auctor Ita us (dequo quid ego cum aliis multis in totum ItdtUi
feril
«am, nihil habeo dicere , nifi quod exiftimen
cum in ciuilibus
negotiis alioqui pcrfpicaccm.Sc magni
certe ingenij virum.fed
in quo tamen parum aut nihil
:
plane fidei elTei & ver* relicio.
ms vtcmsfcnptaquxdamteftantur.) illeiiaq. fhre fic diflerit
Jc.i g.ciushbri, quem de Principe lingua fua
edidit ; Primum
^vquidcm Principi fidem hofti Se aliis
cum quibus rem habct.fer-
ruandam
clTe dicit .fcd ea tamen
lege, ne fibi noceat. Siquid
f^nim nox* importatum iri ob fidem
datam Princeps metuat.
fuadetad fraudem & aftiis cRc
recurrenda. Docet pcrfpicuc
>
concertationem omnem legibus vel fraude
inftitui atque perfi-
i
y»:has quidem hominum cfie.hanc
vero belLuarum. Sed quia
rnterdum leges non fatis efle firm*
,
ac ftabilcs videantur incli.
vf enim dece
i anmanam h”*"’
>
< » Se bclluinam naturam prae fe ferat, quod a ve-
i tcribus
i
530 C! t A VD. MI Nb IS COMMENT.
tcribus figmento quodam cxpiefiuiri noiat in Achillis
tdu«
cationc, quem Chirone Centauro infiitutum tradunt, vtfi-
a
gnificaicnt Ptincipem quemcunque hac natura duplici prae-
Stium efie debere. Ebelluisautcm dntas in primis proponen-
das, Leonem nempe & V ulpem; illum quidem viribus hanc ,
aftu 5c vafritie permultum valete: illum, vt incautus elli,non

raro temere coniiccre; hanc, quia non fatis virium
fe in retia
habcar.fallaciis vti.Qmbus argumentis parum quidem Phi- ,
lofqphicis, ne dicam impiis, Principem eum qui res magnas Ac

periculoTasaggrcdiatur, casque tuto ad exitum perducere vc«
iit, fraude inftruîflitnum efle debere , docet non tam mhin-
Huc fere pertinet Ciceronis illud ex primo lib.Offic, Duobus

modis fit iniuria,am aut fraude; fraus quafi vulpecula?
vi, , vis
Iconis videtur icd fraus odio digna maiore.
:
genitos.] Liberos.
cogao magnum Achillem. ] Diximus in fupcfsonbu?, Magni cogno-
mm ijttibm
>mcn paucis quiburdam,& itsilluftiibus:, tributum efic,vt Ale-
tributum»
xandro, Pompeio, & aliis. Plutarch. in Pompeio.
Cintauri quh Semiferum Centaurum.] De Centauris ea mihi minime re-
petenda funtjqiitc ftudiosc tradit Palfirphatus eo, quem feri-
pfit, libro De no credendo fabulis.^ Id dumtaxat e Plinio, lib. 7.
c.
5 (5.
Pugnare, inquit, ex equo, Thcflalonjrn inuentum cfi.qui
Centauri appellati funt. hinc nata fabuk ^ quod biformes di-
cantur, ab Ifocratc, inferiori parte refcrentcscquum,ru-
periore hominem. Dicuntur autem Centauri, jetvTwvg^nftimu-
jatores, a Kcvte«>, ftimulo. ficenim 6c itrTmtctnz^v^qt equorum ,
ftimulatoret Luci.ono nominantur ,

id cft , equites, nec modo
qui vehuntur equit, fed qui funt alTucti praedis :
quales funt Sc
aulici permulti, 6c .tlii quidam reguli ; vt & vicani lili pr^frcki
qui apud nos honorifico nomine Gentiles homines appelLa-
tur.dj funt quosOba?rcos,vcI potiiisObarraros nefcio ob quam (
icaulam ) vrbana petulantia nommar. Aliunde dutit etymon '
Centauri Tzctzcs7.CbiIiad. Hiflona 99. niinirun a

fcd nihil ad hoc noftrum argumentum.
AD EMBLEMA CXLVI.
litn IMILI TVD I N Eoftendit opulentiam tyranni, caulfani e(Tc
timo^ctunt.
Saudior
fic
fubditorum inopi*. V^temmin corpore humano fi fpleh
At tumidior , tabem & maciem cacteris partibus in-
ducit. Rationem adfertAriftot. in Pfoblcm. Q^bdfplcnmul-i
eam
j
AD '
E MB LE M A CXLVI. A N p. A t C I A T I. 5Jt
tam ad fe irahit materiam ,
quae cedcrc debebat in alimca*
tum. Conftat ille, hoimncs patui fplcnis pingucscifi-
ci. Splen autem rifcus cft ^n finirtfaanjimabs parte, Cuccos ad fc
attrahens craflbs & melancholicos m hepate genitos. Licnern *
Larini votant, dequp Galenus hb.4. Dc vlujiariiumcap.i jeid

VfroTraiani C^fatis apophthtgma fuit .•fiquidern fiCcum liet Traianidii
nem appellabat quod eo crefccnte reliqua membra tabeUcl
,
rent. Magno certe regnt & Rcipiibl. malo Princeps auarus riaC>
citur, CUI nimirum cenfus publici, & vectigalia plus aequo pla-
ceant. quo fit , vt miierrima plebecula cogatur ad cgeilatem
extremam pauperiem , cbm tyrannus in Tuorum pollcilloricm
Tiolcntcr irruit eoruroque peculium depeculatur. Ccnatim a
,
doCtisiIlod Tibcrij celebratum eft Boni paftoris efic tondere ;
pecus, no deglubere. Quo damnab-rt tyrannos illos

'qui Tuis abradunt quicquid poiTunt, & ikimportuniuMn fii^
cum Tuum conuertunr,vta mifera plebecula no pcllern modo,
feci & carnes ipTas detractas vclirit.Eandem fententum^red aliis
verbis exprclfam ab Alexandro Macedone, liceris proditam ha-

bemus. H uic enim ciim difpliccrcnt exa£tioncs,corurr que po-
tilTimum qui a fubditis ampliores vc£tiga!ium reditus, quana
per fortunas hominum liceret, extorquebant apud fuosdidtf- ,
tabat,ii.n^^'v/K./0'^ Tc^ftâr ci^rentofTu Olitorem ,
odi qui radicitus herbaS conuellit.atq. ab ima itirpc aiborcs ex-

cidit. Artaxerxes Longimanus didtitabar. Addere quam au-
fcrre,magis clTc regium Piolematus Lagi filius, Ditaicquam
;
ditem effe, conuenientius Principi. Malum illud Lucri bo- ,
nus eft odor ex re qualibet. Sed ad illuftxandum id argumen-

tu, conferre placet alia quxdam.Theodoricus fcnbens ad Mai"-
ccllu Aduocatum fifci.apod Calliodor. Variar.lib. i. Epiil.az..
Non quoties fuperes, ait, fcd quemadmodum vincas inquiri' Tu««Cafp->
mas: non qusEiasdc potcilatc noftra.fed deiurcvidoriasiquan-
do laudabilius a parte fifei perditur ,cum iuflitia non habetuf.
Nam fi’dominus vincat, opprclijonis inuidia cft; aequitas vero
cicdiiur, fi fiippliccm fuperare contingat. £t !!b.4.Epift. 37.
Crementa fifcalium tributorum iufliiltimo funt penlanda m-
dicio:cjuia feruientium imminutiocft huiusillationisacceffio,
quanfumque pars illa proficit , tantum Te haec a firmitate fub-
diKir.Sed anobis.qui fifei vtiiitatem ftabili volumus diuturni-
tate confiftcrc excludenda cft difpcndiofa femper enormitas,

,
ne augmento fuo tumens fumma deficiat , incipiatque magis

d/êfle, quia i.mmaniter vifa cft a^creuifie. RcTle itaque idem
CalTiod. lib.i Fit interdum CdulTa malafifti,vr bonus Piinceps

.
1 A «(T^
5J1 CtAVD. MIN OIS CQMME^fT.
cflc videatur. Raro enim ( vt eiufdcm Cadiodori verbis Ttar)
vtrumque fub admiratione perfedum eft, vt ^ fifcus crcfccrct,
Lttm ex ^l. & priuata vtilitat nulla damna perferret. £x Alciati iib. Parer-
6$m Parerge, gon 8 .c, 6 notanda h«c Pliniana cx Panegyrico ad Traianum:
.
Q^xprxeipua tua gloria eft, ixpd vincitur fifcus : cuius mala

cauffa numquam eft, nifi fub bono Principe, lulius Capitoli*
nus in M. Antonini vita : fifeo in caufiis compcndij numquam
iudicans fauit. Eutropius 5c Sextus Aurelius in Conftantii , fcu
lulianivita. Pompeia Plotina, incredibile di£tueft, quantum
auxerit gloriamT raianbcuius procuratores ciim calumniispro-
uiocias agitarent, adeo vt vnus cx iis diceretur locupletu quem,
que ita conucnirc, habcs?vnde habes? pone quod habes;
illa coniogem corripuit, atque increpans.quod glori* fux ciTcc
incuriofuSjtalcro poflca reddidit, vt exadiones improbas dete-
ilans,fifcum lienem yocarct.qudd eo crcfccnte reliqui artus ta-
befeunt. Elhxc quidem bonorum Principum exempla funt.
Haftcnus Alciatus. Bene I.C, in 1. non puto , D. de iure fifei;
Non puto eum dclinqucrcqui indubiis quxftionibus contra
fifcum facili refpondct. Cert^ iuris auflorcsvix fifei compen-
diis indolfcruntjvt neque principes boni.In Autent. vt iud. fin.
quoque fuffrag. Expedit rcip. fubditos efle locupletes. & im-
perium fifcusquc abundabit fi fubditos habuerit fortunatos.
,
Adilluftrandum autem hoc tyrannicx rapacitatis argumen-

tum pulcher fefe mihi locus offert cx Ammiano Marcellino, vt
VaUntmisni
ficuitiam auaram Valentiniani excitat. Auiditas plus haben-
Mafitta 111« di, inquit, fine honefii prauique differentia, & indagandi qux-
ftus varios per alienx vitx naufragia exundauit in hoc princi-
.
pe, flagrantius adolcfccns 5 quam quidam, prxrcndcntcs Impe-

ratorem Aurelianum, pnrgarctentabant.id affirmando ,quod
vt ille poft Gallienum , & lamentabiles Rcipub. cafus exinanito
crario , torrentis ritu ferebatur in diuites ira hic quoque poft :
procinftus Parthici clades magnitudine indigens impcnTai um

vt militi fupplcroenta fuppercrent, 5c impendium , crtidclitati
cupiditatem opes nimias c5gcrcndi mifccbat: diffimulansfcirc
ThemiliecUt quod fiint aliqua qux fieri non oporteat, ctiamfi licer.-Themi-
animm mnis- ftocIisilliusdiffimilis;quicum poft pugnam, .^gminaque
deleta
f4tm*
Perfarum, libenter obambulans armillas aureas vidiffethumi
proieftas, 6c torquem: Tolle, inquit, hxc ad comitum quen-,
dam prope aftantcm, tu qui Themiftoclcs non es non quodii- -
[
bet probans in duce magnanimo lucrum.Huius exempla conti- *
nentiaein Romanis exuberant ducibus.* quibus omiftis , quo- j
niamnon fint pcrfc£isc virtutisiDdicu(ncccnini aliena non!-

rapere I
ad emblema cxLvr. akd. alciatt. ‘
rtperc laudis c(l) rnum cx multis conftans , innocentiae Tulgt

veteris rpecimen ponam. Cum proferiptorum locupletet do- jiow, 4 tii€ 0 nti~
loosdiripiendas Romanae plebi Marius dedicet & Cinna, vul- Mmruntmamu
gi rudes animi & hirnnana foliti rerpetâre , alienis laboribus ^
pcpcrccrunt,ri nullus egens rCpcrirctur aut infimus ,
qui dc ei.
Ulliludu fructum contredarc pateretur fibi concefium.
nus Amm.Apud Caffiodorum epiftola cft Theodetici Gotho-
rum regis ad ienatum vrb. Ro. qua Venantium laudat honore
donatumComitiuae.moique praefectum Pr3ctorio,qui fic prin-
cipis fifeo confuIuityYt nihil priuatis videretur oftcciffc. Scrifi-
mus auctas illationes , inquit , vos addita tributa nefeitis. Ita
vtrumque magnz fuit admirationis quod ,
fifcus crcfccrct, &
priuata vtiluas nulla damna perferret.
Jifcum. ]
Fifcus, receptaculum
nummorum eft,propriequc .j
principis, 1.1. §. hoc interdictum, D. ne quid in loco pubi. Res ^
fifcales.ait Vlpian.quafi proprie & priuatz principis funtra fi-
feis, id cfi fpoftulis, re apud Afeonium a. Verrina
,
quz num-
morum receptacula funt ad maioris fummx pecunias capien-
das. Hinc confiicarc deflexum verbum , pto deferre ad fifcum
principis. £t apud Sueton. in Auguflo confifcata bonaûx'
fifeo funtadiudicata. Aerarium vero publicum c(t,popîfquc
Romani,quod Plinius lunior tcftatur in panegyrico.
mrguitur ciuim pauperies, j Conflans Imperator Romanus
dicebat opes publicas melius a priuatis pluribus haberi, quam
intravnum Principis clauftrum referuari. Nec alienum efl ab
eo quod ad Nicoclem fcripIitirocratcsteii/Kfitf» in», inquit , n»
? Ka\vs iuf rlss igtci iumgtfrepitg eu*
Argumentum hoc
tibific imperij reCte lioneflequc adminiflrati, vbi videris eos,
quibus przcs, tua diligentia curaque locupletiores & ditiores
faCtos.
AD EMBLEMA CXLVII.
rincipes auari eos publicis Se. maximis funCtioni- ctnmentan
P bus przficiunt quos ingeniofos & flrcnuos efle norunt; 'FrtMpufi»
,
qui n aliquando ad rem plus zquo attenti publica in priuatum

transfundant ( quales potiflimumrolcnt efle qui fifei rationes
fraCtantj ita vt populum Se regiones (Ibi commiflas expilent,
rzpcnumcro damnatur capitis, roalcque parta bona fifeo ad-
I s dicuntufi
,
5 J4. CIAVD. MIWOTS COMME NT.

dicuntur, adeo fint lainqua fpongiac.quz pro arbitrio nunc
b tt m ed ^ n tu r, a u t ar cfiu nt. Exerra pia q oa nr p ut i a f u n t n o- 1 m i m
numenti? anttquitaiuro.fcd &
in noflrib Galii* annaJibuSiquac.
non placet huc adducere, vel quod obuia fint, vcl quod ca icti-
bendi libertas quofdain oftenderet. Satis cft fi fubnciam quod
Suetonius de Flauio Vefpafiano fcripfit' Solus cft in quo me-, :
aBus^ aas» jcito culpetur pecuniae cupiditas inquit: non enim contentus
,
rtfta. orriifla fub Galba ve<î:lga!ia zeuocafie, noiia & grauia addidtf-
fc: quoque vel piiuato pudendas propalam exer-
negotiationes
cuit. Crtdituretiam procuratorum rapaci fiimum quemque ad
ampliora officia ex indujftria folitus promonere quo locuple- ,
tiores mox condemnaret quibus quidem vulgo pro fpongiis

:
dicebatur vti, quod quafi & ficcos madefaceret, & exprimeret

humentes. Caeterum neminem latere velim epigraphen huius
Zjtetu e *Ton - ictraftuhi tradiam effieex caufia xvi i q. 7 can. Maiores, fic .
.
tifm ture. enim fcriptum reperiotMaiores noftri ideo copiis omnibus ab-
undabant, quia decimas JDco dabant & Caefari cenfus redde- ,
bant; modo autem quia difceffitdenotio Dei ,acceffitindi^l:io

firci, Nolumus partiri curii Deo decimas^ modo autem tollitur
totum.Hoc tolht fiTcos, quod non capit Chriftus.

Pti^cipu arBa rna.nw. J Alludit ad illud Ouidianum:
An mfcps longdi KegihH6 ejfe manui\
Proucrbium , Longae Regum manus, forte non male
jnaniis fumetur pro au.ira Ic rapaci.
TrduehitftiresA\^t.^\ depeculatores. Furum enim nomen
genens cft. Pcculaius a.imcn notum in iurc.
Ad emblema cxlviii.
RVM
inu abuftue.
epi
V Es P A
non minus eruditi

vocabulum pro apum aiominc hic fumi
dodi quidam hommes coniiciunt. Ali|
citra arguunt. Harum ita*
figuram id feribi
,^pum na- que haec natura cft ,

vt quem fequantur
Frincipem habeant ,
tur4. aitis proceriorem , 6c quafi honore poiiorcm^ qui quamquam

imperium in alias habeat, aculeo tamen caret, quod histcfta-
tur verbis Bardius homilia 8. in Hexaemeron e«-i nS .*
^(«errX» AC(XrevT«v,<8M ^ tiru wie

vntr apyiss «naisr retf tetyi-,
fzuv îwec^^^v emZoiUciVTVii, id eft , Regi apurei acfilctts cft , fcd eo

,^dm hs naturae leges npn
ad vlcircîdum non vutp>, '*
' '
fcripiae^
'
• '
vtquifi
AD EMBtEMA CXLVIII. A N D. A l C I A T X. JJ5
Tt quifquc maxima eft potentia prsditus »ita tardu ad punien-
dum cilc oportere, haec Bafil. Eadem fere retulit D. Ambrof..
Hcxacmer. lib.j.cap. 20. Achan. hiftoriac antmal.i .& 5. Dio
Chryloftom. Orai.de «tgno 4. Sed audiamus Principem Stoi-
corum Senecam. Sic enim lib. De clementia Maiorem pote- :
flatem non oportet ellc noxiam, (i ad natur» legem componi-

tur. Natura enim commenta eft regem, quod ex aliis animan-
tibus licet cognorccrc,&; ex apibus, quaium regi amplillimum
cubile cfl,mcdio(^ ac tutiliimo loco.Ec ibid.Piadciea inlignis
Regt formacft ,
diftimiiisque exteris, tum magnitudine tum ,
nuorc.Hoc tamen maxime diftinguiiur.Iracundiflimse.ac pro

corporis captn pugnaciflimae funt apes , & aculeos in vulnere
relinquunt . Rex iple fine aculeo cll. Noluit lilum natura nec
fauum efle, nec vliionem magno conflaturam petere , telum-
qucdetraxir, Exemplum hoC
iram cius inermem reliquit.
magnis Regtbus ingens eft. Eft enim illi mos exercere fc in
paruis,& ingentium rerum documenta minimaagcre. Pudeat
ab exiguis animalibus non trahere mores, ciim tanto homi-
num moderatior animus cllc debeat, quanto vehementius no-
cet. Vtinam quidem eadem homini lex edet 5c ira cum telo ,
fuo frangeretur, nec fsepius liceret nocere quam fcmcl, nec alie-
nis vitibus exercere odia, hxc ille. Et hoc optimo Principi, fym-
bolum propofitum eft, vt inter alias virtutes, quibus opus ha-
bet ad fux Reipubl. adminifljationem,nihilan)mi.modeiatio-
nc habeat antiquius. Etenim eius auôritas 6c agendi facultas,
ctiamfl maior /itquam in alus, minime ramen Ixuiredcbet,
iisque quibus prsecft, terrificum reprxbcre. Nam inter virtutes
alias, quse Piincipem maxime deceant, clementia eft. M. Anto- Clem/ntia ve
ninus, qui Phih Tophi cognotnen non ab re eft confcculus ni ,
ra pnnaû
hil quicquam efle diccbat,quod Imperatorem Romanum ma- Virtus,
gis dc«.etct quam clementiam ; eamque ob cauflam neque in

,
rebelles Tuos ficuitum voluit. Re£te apud Claudianum Theo-

dofius Honorio filio falubre hoc confihum ingerit;
Sis pitu hi primis: nam cum vincamur in omni
Munere.JoU Deos acpugit clementia nohu.
Ouid.i.dc Ponto clcg.5.
Sed piger ad ppcnas p rinceps^ ad pramia velox:
,ûi^ dolet, quoties cogitur ejfe ferox.
Compertum eft CaeTarem luliumDcorum numeroaferiptum, Tul^ Cafkrit
quod clemens ac placabilis in eos fuerit, a quibus iniuriam bel cUmentia.
lisciutlibus acceperat. Eadem virtus Auguftum confccrautt;
'Boni piique
'
Tij cognomen dedit > aliosûe permultos immortalitate do.
JmpttAUrtt,
I 4 nauit.
^ C I A VD. M I NO I $ C © M M E WT.
rtauit.Pyrrhi Epirotae iaudatur animi moderatio, qui ruucfies,
a quibus inter pocufa irrifuscratj&conuiciis impetitus , illae-' J
fos abire fiait.cum vnos ex iis rcfpohdifici id rim caufl*a conti- |
gifle. eo plus Augulius Caelar , cuius gratia ciim

Celcbrlitur
j
Senatus iis adempturus ciTet ius icftandi qui curo contumeliis

, |
ik probris affcciflcnt,non cft paflus id decerni, vt cft apud Suc*

tomum. Eam ipfam patientiam initio imperij linxilfc Tibe-
rium, tertis eft Cornelius Tacitus. Nam lrbcllosfamolbs &di-
^3 in fe mordacia dirtimuiauit, eorumque audores ad cogni-
tionem vocari noluit. Vfurpabat enim illud rtepenumerb, In |
libera ciuitare liberas etiam linguas crte debere & (i cûando • '
lixc aperta fenertra ertbt, nullas altas in Senatu fore lites, & ac-
cufandi occafiones.Magas Poeta quidam in ludis publicis Phi-
lemonem pcrftrinxerat. Iseum reniflet in Philemonis potefta-
tem, ftatim minirtro cuidam Philemon praecepit aperta vocc, ;
vt maledico caput gladio amputarcf.Tcd clam , vt nudo cnfc

ceruices attingeret, moxqucvtcum illaefum abire fi neret, cique
daret nuces, talos, pilam, & alia quaedam ludicra. Quibus illc [
Princeps apcrteindicabat, aculeum quidem habere, fcd eo

fe !
vti minime vcllc; deque potentiore maledicere, magis erte pue-

|
rorum quam virorum. Eam regiam virtutem vt asionibus aliis
permultis certe bcroieis.ficrefcripto egregie probarunt Theo-
dofius, ArcadiUs, & Honorius: cuius rcfcripti ad Ruiinum ha:c
formula: Si opprobrium ex Icuitatc proceflerit, negligendum;
fi ex fnrorc & infania, condolendum ; fi ab inioria , rcmitten-
dum.Occurrurit irifignia exempla clementiae apudSuetonium,

Vefffajtiini cle-
quae quia longe pkira funt hxeduntaxatex Vefpafiano
, Of- :
mens anir/tsti,
fenfarum inimicitiarumq. minimemcmor,cxccutGivc, Vitcl-
etr Ttti filtt.
iij, hortis filiam rpicndidiflimcmaritauit,dotauitqucctiam 6c
inftruxit 6cc. Non temere quis infons punitus reperitur nifi , i]
abPenic eo Sc ignaro, aut certe muito atque decepto.HcIuidium

Prircum,quamuis relegatum primo, deinde & interfici iurtum, i
magni aeftimauit feruare quoquo modo,mirti$ qui pcrcurtorcs

rcuocarentjSc rcrualfet, nifi iam pcriifTc falso nunciatum efTet.
Caeterum neque caede cuiufquam vmûam laetatus, iuftis fup-
pliciis illacrimaim etiam & ingemuit. Idem in Tito fic Pon- ,
tificatum maximum ideo fe piofcrtus accipere , vt puras ferua-

ret manus, fidem pracrtiiit, nec author pofthac cuiufquam ne-
cisnec conrcius,qu3imuis interdum vlcifccndi caufanon dcef-
fet, fcd periturum fe potius, quam perditurum adiurans,&c.
Ammianus vero Mare clliiius ad finem 2 t. lib. cum aliis com-
parans Imperatorem Conflantium , ait immanitatem facile'
fuperaf-
.
AD EMBLEMA CXtVIII. AND. A L C I A T I. 557

fupcralVc Caligulae, Domitum, Commodi , & id vnumcgiflc
maxime, vt quamquam rsuinimuscHct, iuQus tamen vellet &
clemens xdiman^quique ex minimis caufis malorum conge.
nes excitabat, dilTimilis Marci illius
,
principis verecundi ,
qui
cum ad Imperiale culmen in Syria Callius furrexiflet , epillola-
rum fafccm ab eo ad confeios miflum perlatore capto fibi ob-
latum, illico lignatum exuri praecepit , agens adhuc in Illyrico,
ne infidiatoribus cognitisinuitus, habere quofdam pollet in-
fenfos, vtque rcdlc quidam fentientes arbitrantur virtutu , erat
potius indicium magnae , Imperio eundem comitantium fine
cruorecefli fle, quam vindicafletaro inclcmenter.-vtTulliusquo-
que docet, crudelitatis increpans Caefarem in quadam ad Ne-
Fdeticitai
potem cpiflola Neque enim quicquam aliud cft foelicitas, in-
;
quid.
quit, nifi honcftaium rerum profperitas. vclvt alio modo defi-
niam; Foelicitas eft fortuna , adiutrix cbnfiliorum bonorum;
quibus qui non vtitur , foelix nullo pafto efle potefi. Ergo in
perditis impiisque confiliis quibus Caefar vfiis erat, nulla potuit
efle foelicitas foeliciorquc meo ludicio Camillus exiilans,
:
quam temporibus iifdcm Manlius, ctiamfiid quod cupierat

regnare potuiflcc.Id Ephefius quoque Heraclitus adferens mo-
net, &ab inertibus 5c ignauis,cucnius variante fortunajfupcra-
tos aliquoties viros fuiflcpraeftantcs. Iliud vero eminere inter
priccipuas laudes, ciiin potcftas in gradu, vclut fub iugum mif-
fa nocendi, fkuiendiquecupiditatc,& irafcendijinarce vi£ioris
animi trophaeum erexit gloriofum: Haftcnus Ammianus. Ad-
dam etiam cxciurdcm 30 libro vituperationem fane acerrima
.
Valentiniani
Valentiniani Imperatons.-Nonnumquam ctiamclementiaefpc-
truculentia ,
ciem prae fe tulit, ciim eflet in acerbitatem naturae calore pro-
,
penfior, oblitus profedo quod regenti imperium omnia nimia

velut praerupti fcopuli, funt deuitanda. Nec enim vfquam re-
periturmiti cctfrftionc contentus, (cd aliquoties quaefliones
multiplicari iuilifle cruentai, poft interrogationes funeflas no-
nullis ad vrquedifcfimina vitae vexatis. Et ita erat cfTufiorad
nocendum ,
vt nullum aliquando damnatorum capitis eripe-
ret morte rubfcriprionisclogio Icui.ciim id etiam principes in-
terdum fecerint f«uiflimi. Atqui potuit exempla multa con-
tueri maiorum di imitari peregrina atque interna humanitatis
& pietatis, quas fapientes

confanguineasvirtutes clTc deficiunt:
e quibus haec poni fufficict. ArtaxerxesPerfarum
ille rex fapien- \Artaxtrxv
tiflimus,qucm Macrochira membri vniiis longitudo comme- animu media

rotM.
morauit, iuppliciorum varietates, quas natio femper cruda ex-
gemina calligans , tiaras ad vicero capitum»
ercuit: j lenitate
1 5 qu*-
, j
CtAVD. MINOIS comme NT,

quibufdam noxiis amputabat ; &
ncfecarct aures more regio
prodcii6tis,cx galctis filapendentia procidebat: quae tempe-
rantia morum ita tolerabilem eum fccit 6: verccandum, ad- n
nitemibus eundis multos 5c rnirabiics adus impleret Groda
fctiptonbus celebratos. Praencftino Praetore, qui bello quodam
Samnitico properare iuflus ad pr;efidium venerat legnius ^ ad
crimen diluendum exhibito. Papyrius Curfor ea tcmpcftatc
didator, fccurcmpcr lidoremexpediri homincqucabicda fc .
purgandi fiducia fiupefado viium prOpe fruticem iullit ab-

,
fcindi.-hocqucioci genere caftigatum eum abfolmt, non ideo

contemptus, fed ad rcfiftcndum par Alexandro Magno, fi cal.
Jjtmtuia prin- calfct Italiam, exiftimaius. Haec forfiian Valentinianus igno-
rans, minimeque reputans afflicli folatia ftatiis Itmpcr tlie le-
Jilatium fia'
nitudinem pnneipum, poenas per ignes augebat & gladios.*
fatf.
quod vitimum in aduerfis rebus remedium pictas repent maio-
rum, vt Ifocratis memorat pulchritudo ; cuius vox cft perpetua
docentis, igoofei debere interdum armis fuperato rcdIori,quam
iuftum^^quid fit ignoranti vnde motum exiftimo Tullium
prxclarc pronuncialfe, ciim defenderet Oppium: Etenim mul-
tum pofle ad faiutem alterius, honori multis; parum potuilTc
ad exitium probro nemini fuit. Et ha:c illcjhadcnus tanto qui-
dem libentius in eo fermone ccite praeclaro exTpatiatus quam ,
xgiccommcmorarci multorum principum Romanorum ni-

intam fxuitiam ad fua vfque tempora impune grafianiem.
Qma vcrodcconuiciis & probris in Principes nonnihil dixi-
mus prima nofira commentatione , placet attexere nonnulla
in
cx Tacito quae ad id faciunt; lic enim illc oratione Cremuti
Lectu Taciti
d« Ttbtm colet
Cordi apud ImperatorcroTibcrium accurati,qudcl editis anna-
Uicta IU» cu- libus, laudatoque M. Bruto, C. Cafiium vltimum Romano-
rante. rum dixifict. Marci Ciceronis libro inquit ille, quo Catonem
,
caelo aequauit quid aliud dictator Caefar quam icfcripta ora-

^
tione, vclui apud ludices , rcfpondiir Antonij epifiolac, Bruti
conciones, falfa quidem in Auguftum probra, fed mulracum
acerbitate habentj Carmina Bibaculi & Cstolli referta contu-
meliis Caefarum leguntur, fed ipfe D. lulius ipfc D. Auguftus
,
Ar tulere ifia 5c reliquere, haud facile dixerim moderatione ma-

gis an rapicntiainamque fpreta exolcrcuiififi irafeare, agnita vi-
dentur. Nos multa ex Seneca tranfilicnda ducimus tot enim :
pene firntentiae & decreta leguntur apud eundem quot verba; ,
iVtis habemus hunc commentarium claudere oraculo impe-

riali: audm humd-
per quam foiumDei fernatur imiauo 1, Imperialis,
'
C.dc
.
AD EMBLEMA CXLVIII. A N D. A L C
519 I A T I.
C.dcnupf. Ncc arbitror aliam fuiflc mentem Scucri,qui
nu-
mo quodam fiiofimulachrum mulieris leoni expprrcftoinfi-
dcntis.altcramanuhaftam tcirae afExam tenentis
, altcraful-
men abncicmis oftentauit.rt dementiam infinoarct: Nam & Sfueri ffff
CIUS idinfcripno dedarat. 1 nd vegentia A v g. 1 n moi.
Car. JgUur peculians imperiali maicEati cft humanitas, per
quam lola<n dei feruatur imitatio, i. jraperialis.23. C, de nupt.
Auten.vtiodic.lin. quoque futfrag. Bene & rapienter Xeno-
phon. quo loco ait, tt mtreâir
B-Sr: meminimus alloqui patris patria:
tributum bonis nomen
, vfurpaium etiam ambitiose ab improbisi
memi-
nit Corn.Tacit. 2. Annal Id magnifice
declarat Seneca i de .
dementia; Hoc quod parenti, principi faciendum cft,

quem
appellamus patrem patriae. Certe 6c fi cognomina
data fint,
magnos, & fdKcs,& Auguftos dicimus: & ambitiofemaiefta-
tiquicquid potuimus titulorum congcftimos:Patrem
patriae
appellamus, rt feiret datam fibi poteftatem
patriam, qu®
cft tempcraiiftima, liberis confulcns, fuaque poft
illos repo-
nens. Hasciile. Et eodem elogio a Pcrfis donatum
Cyrum
legimus. Ioft.nian.Noue! 1 .i 7T,ji^;j«,T.f t2p
7 .
as i,
ârigis Qmd plura t &
T. Lfuius ait. Imperatores
tlic debere parentum loco. Martialis
adblandicns Domi-
liino.
Tu vnfus patrU diceris ejje pater,
fandajjiudicibus.] Ait lurifc. Parum cft in
ciuitarciura cfte,
nififint qui ea polTint reddere,!. 2
§. poft originem, D.dcong.
lur. At quidem bonus princeps fimiles
fui iuridicos magi- &
ftratus amplexatur, VI fimilcfimiii gaudet; alioqui non caTct
culpa qui hominum improborum opera rtitur , ait lurifcon.
Exemplum in Alexandro Scueroapud Lampridium
in Coc-
3
ceioNcrua, apud Aurei. Victoremiidem inTraiano,&
inTheo-
dofio: Sagax, multumque diligens ad cognofccnda
maro>
rumgefta; e quibus non dcfincbatcxrccrari quorum
fida fu-
perba, crudelia, libcitatiinfcfta legerat, vt
Cinnam, Marium,
Sullamque. atque vniucrfosdoDiinanuum,&c.
BcncCIau-
dian.i.dclaudibus Sriliconis,
non te gurges corruptior £ui
Traxit ad exemplum quod iam firmauirat omni
:
Crimen, in legem rapiendi verterat vjum, poft,

non obruta virtui
Paupertate latet, Ubios ex omnihm ^tU i
nunquam meriti cunabula quaris.

It
5^0 ctAVD. Mrwais commenv-
ttffJt»tu,ôiiijndefaiUi^ff*bunehehtgno
Vtuiiur tnuttam pr^mia mores.
Magnifice Plinius panegyrico. Permagnum quod te ab otnni
contagione vitiorum rcpriinis, ac reuocas:rcd magnificentius,
j
quod tuos. Quanto enim magis arduum cft alios praeftarc, j
quam re.untoUudabiliusquodciim ipfefis optimus, omnes i
circa te fimiles tui cffccifti. Tu amicos ex optimis legis, & her- j
cule aequum efi efie eos chariifimos bono priacipi , qui inuiii
j
aialofuerunt>
AD EMBLEMA CXLIX.
escvlapivs infignis Mcdicus^Dianx precibus Hip-
Mf Oent ka^
A
obrem
polytum ab cquisdilccrptum in vitam
lupitcr iratus eum fulmine percudit.
reuocauit.*
Poft
quam
mortem
Deus cfi habitus , 5c fub ferpeutis irnaginc diuinis honoribus
affedus. Tali cultus c£5 gic Romam graui pefiilentialaboraiv.
tem dicitur liberaffc, ad quam tandem dedudûsefi a âno fibi
/aero, quod erac quinque millibus ab Epidauro pafiuum. Ht-
fioriamhanc fufiiis pertrahant Valer.Max. e. De miracul. It.
bro i.Plin.24.cap.4. Diuus Augufi.Dcciuit. c.i7«mcminii
Cie Lahantius variis locis, ex quo notum illud Sereni:
JEgecUyqui ?ergama,ûi^j Epidaurum,

quondam placida teûs fub pelle dra&onii
Tarpeifiu arces t atque inclyta templa pttijii,
depellens utro^ pr^fenti numine morbos.
Strpmt,
Hocrerpentis i.nuolucro nihil aliud venus & expredius intelH.
ûfd. gi datur ,quamScruator noder Chrifius , verus animarum no-
drarufta Aerculapius,& falutis humanae vindex, qui fub ferpen-
tisfiguraln deferto a Mofe legiilatorc appenfus, omnesom-
ntum uiptbos & vulnera fanitati refiituit , £c in cruce tandem i
Sirîni,falum
iit fjmbolwa.
omnes noxas &
crimina expiautt.^ Nccvcib immerito falutis
notam ferptnsfibi videtur rindtcafic, a quo nimirum multa in ^
humanum genus remedia proficifcuncur. qua de re pluribus

libro i<^. De facris Aegyptiorum literis Pierius. Aefculapium
etiam, praeter alios, Medicorum prxfidcm Pluiar. Sympof.5.
quxfi. 10. tradit. Sed occurrit interea mihi locus e x.Artcmi.
dori lib. De fbmniis:qui ait, per Aefculapium in templo ere-
hun],& in bafi dantem, figntficaii quoddam bonum przfa-
gium. Qui fimoucaiur, aut accedat, motbum & pefiem por-
tcpditf
.
At>»MBLlMA Ct, AND. AlkCtATl. 54^

tenditr tum enim maximi Hominibus eo Peo e(i opus.His fu^
tem c}ui sgrotaot.falutcm praedicit. At non ridetur omitren;-
eJum, quod reterum monumentis proditum cft. In numo An-
tiochi Soteris S a l v s Dea Romanis habita pingebatur for-
,
ma muIicriSyhabitu regio fedcntis. patera tenentis» iuxta quam

erat ara,& ad aram inuolutuj anguiseaputattollens. PIcrique Anguk
nodractate viri eruditi coniiciunt ab Alciatohic tacitam efle brefiAum
faftam atiunonem ad Ambrolianum illum anguem , qui Mcr Mtdtalm
diolani Tidrur in marmorea columna credusipfa xdc D.Amr
'
brofii.
Ef>idauriff4 .] Ab rrbe notilTima Pcloponncfi in finu Saroni-
co.exqua in Terpentis imagincRomam adduûserrditur. Pro-
pertius: ^
Et tkut exttnclum Cttjjts Efidauriui herhis,

Eefiituit patriti Androgeona fotis»
iLegcOuid. lib, 1 5. Metamorph.
Annuitâtque ratas. ] Ouidium imitatur i. Fiaftorum:
E^ciat^ ratas vtraque Dina preces
AD EMBLEMA C L.
O
bcrtatc
cciso in
populo rcftituta,
Pompdj curia
Caefarea Bruto, Cadio »
fabricari
»
&
vbi (enatus habebatur
caEteris coniuratis
numifma voluerunt,
, ij
»
ceu
in
Iulio Nttmipna
li*
quo
Brnti.
fculptierantduo pugiones adie^lo pileo. Pugio cac dem pa-

tratam omnino fignificabat; pileus vero libcriatcni , vt refert
Dion lib. 47. Vulgare olim prouerbium fuit.Vocarc ad pi-
leum; cuius memintt Nodium Atticarum?, c. 4. Gellius , Ac
Macrobius I. Saturnal. Aurelius Vidor (cribit, mortuo Nero-
ne fic eundas prouincias.oroncmq. Romam cxuIta/Tc , vt plebs
induta pileis manumiflionuro, tamquam faeuo exempta domi-
nio triumpharet. Compertum habemus libertatis indicium pi-
9
leum fuidc: vnde qui ferui libertate donabantqr, pileum ge^ TiUm,fgnur
& tibertatu ,
ftabantrafo capite. Longum effetaudores huc aduocare, qui
longe multi idem tradiderunt. Suppetunt exempla quammulta
de pilei vfuAc gedationerSt huc quidem pertinent numi vete- PHetu i»
« res quamplurirai, in quibus eft pileus cu inferiptione Libertas, numi*.
i
\ vtin numisTibcrij.-ed enim effigies hominis dextera pileum te-
S nentisjeeua expan(a,cum n fer ptionc, libertas Augufta.Lon-
i i
« gum cfTct , Ac alia ciufdcm generis numifmata percurrere. In

Scru.
542 CtAVt». MINOIS COMMENr. *
Scru. Galba; numo limulacrum eft cum iacuio & pileo: Jrvfcii-
X>iofiurt pi»
Uati, ptio vero, Libertas publica. Caftores etiam Djofcuros fuiirrpi-
Icards legimus; quo habitu fuidc LaconesVolont, hi ertim pa-
trio inftitutopt)g*nabant paleati, vt artimum in barbaros & ty-
rannos indomituna fignificatione libertatis oftendeont. Ea-
dem forte caufa Graeci illi qui noftrorum patrum temporibus
tyrannidem Turcicam fugientes in Iraliam fc receperunt, inge-
nuam fuam libertatem & prifcam nobilitatem pilei fui gcfta-
tionc profeilrrunt. Quid enim memorem pilei eclebrem lau-

ream iamdiu in fcholis non temere vTul^patarr.?
Struat** mijfa manti feruiti*.] Serui manumilli, Irbcri fafli, aut liber-
tate donati. Scruitiorum nomen profcruis, prxtcrcaetcros in
Catilinaria vrurpatSalluftius,& Cicero farpe.
AD EMBLEMA GLI.
Heracliti fle*
tmyij rijlu
Dtmtcrfti.
H eraclitvs
manas
quoties
fletu folcbat excipere
deploranda viderentur :
domo
,
hu-
egrederetur, ineptias
quod omnia illi mrlera &
contra Democritus eadem de caufTa
ridebat effuflus, quod humaiias adiones ludicras 5c fluitas
confpicerct ;
qui fi hodie rciiiuifcant , ampliorem quidem Sc
vbcriorem vclluftusvcl materiam offendent, quam vn-
rifus
quam antca,cum omnia quando enim
in dies deteriora fiant,
vberior vitioruni copia ? quando maior auaritiae paruit finus?
Mores hominum lapfos femper in deterius audlorcs non
pauci pcrftrinxerunt. Virgil.i.lib. Gjcorgicon:
—— fic omnia fatis
In peiu4 ruerct ^
retro jublapfa referri, & c.
Horatius (ic,
Damnofa quid non imminuit dies!
Mtoi parentum peior auis, tulit
Nos nequiores, mox daturos
Trogeniem vitioftorem*
Salluftius in Catilina: Sic imperium a bonis ad non aeque bo-
nos deriuatur. Guidius,
Vtendum ejl &tate: cito pede Uhitur ateu '
Nec bona tam fequitur ,qukm bona primafuit.

luuenalisfatyr.j.
Nil habet vUerius quod nojlrss morihu* addat
Vofleritas:eadenhupient, facient^ nepotes,
l^s hQdte mmor efi,her} qnkm fustiatqne eadem ertu*
Dubium
ADIMBIEMA cll. AND. A l C IA T I. Ji,
Dubium Itaque telinquitut , vtrum fequi Ct fatius , citm fit
planetuium, nec omnino probaturo.
iVb^ner*"^' Scocca in
r / accommodatiorem, quam He-

raclitifleturo.ait. In qua fenicmia fuit etiart
Saiyra Jo luue.
nai.s Sed praftat audnePhilofopbum
eundem lib.z.Deha
Ccdirputantem: Hetad.tus, quoties
prodierat, & tamurociVe»
le male riuentium.irob
male pereuntium eiderat, flebat-
mift
*
rebatur oron-uro qui fipi '
l*.ifelicesqueoecurr.bant:mitrant
mo.fed nimis imbecillo & ipfe inter
deplorandos erat. Demoa
"''“‘",5°""® "‘“1‘ fine lifu in publico fuifli;
mhililli fenum ridebatur eoru
adeo
qui feriogercbantur. Vbi ifti
bic ir* locus cft’ Aut ridenda
o.tinia.aut flenda
ceturfapttns peccantibus, quare?
funi. Non iraf
quia fcit neminem nafei
fa-
pieniem.fed fieri .-rciipauciffimos omni
acuo fapientes euade-
rc, quia conditionem
humanae vine peirpeflam habet.
Nemo
enimfimiraii rclitnonin
ijhiettnbus dumis poma^pendci e
> quid fi miretur
fpincta fen
tesque non rtili aliqua fruge compleri
? Nemo irafcitur.
»bi vi-
tium natura defendit. Placidus
itaque fapiens Sc xquus etro-
ribu^nqo hofl^, led correptor peccantium,
hocquotidie pro-
ceditanimo.- Multi mihi occorriinirioodcditi
, multiiibidi-
nr li.muUi ingrati, multi auari,multi
furiis ambitionis aoitati
C jEterum Emblema fumptom cft cx incerti Poeta Graci Eni-

grammare , quofi ciufmodiVftv -
T fi («$ , j5gjtxA«7r»aB-«Au «V’
Typus Embio-
ra4tu.
'
riiu 0 TAfrnwf £fi
fta
3 ^ uursf ifU0 rtf .«IVB-Jy
'
'
y.
««At* xArtWiw srSf ttjuetimiyiPitiraf,
‘nuito pJus quam cum viucrcs
iJcHc:
nunc enim vira eft mirrrab.iior.
Vi^m nunc ride Demoente plus quam
antea : ‘
Nunc cnim vita cft omnium rnaiorcrifu

digna,
n\ os autem & ego
contemplatus, interca cogito
^ lugwm.quomodovnatccu rideam,
defit HeracUte meigis cfuarH flemtii olim:
Vuahtmmum pr<ftn$ efi Uchtymefa magu.
£t modopetnoertu ad
rifum u impenfus efor;
Omnia fttm rifn nttnc ^tto^fte digna fnagii,
Vof
,
544 CLAVp,. MINOIS COMMENT*

Vos d»m contemplor certe fum nefcius vtrum
Nunc ridere mihi ,y9« modojlere licet,
Ntr4cUtM» Heraclite.'] Hcrsdiius Philofophus Ephcfius, cuius vitamic-

pccc e» Laerti) lib. 9.
cachinnum.] Deride, nafo rufpendc adunco. Cachin-

extolle
nus, fidium vocabulum cft a (bno rifus. Eft enim nfus elatus, 5c
folutus. Perfius I . Satyra.*
Ingeminat tremulos nafo crijpante cachinnos
DtrnetritUi.
Democrite,] Democritus Abderita fuitjdcquo Plinius variis
locis, 6clib.^. Laertius. Gelafinum fuIlTc cognominatum obti-
fus petulantiam norant veteres picrique. luucnalis;
Terpetuo rifu pulmonem agitare feUbat
Democrittee.
JpUneiocer,] Abunde rideam. Lien fiuc fplcn, fedes cft rifus,
PerfiusSatyr. I,
petulantiJplene cachinno.
AD EMBLEMA CLII.
Cajioru Ceu
fltri f0Utrti4. A p o
cft in
o G T s cft iEropicus de Caftore , quem proditum
L
venatione deprehenfum fuos fibi tcftcs abfeinde-
re, atque cos proiiccre, gnarum fc eorum praecipue caufla petu
Idquc fignat , tfTi T *c»jp^7ruf 01 ieuftSr cum-
rrnthreu: hoc eft. Viros ptuden-
les fu® falutis gratia non debere vll[am pecuniarum rationem
habere :id cft,non «gre ferendam elTc pecunia: iadluram. Po»
tiflimumvcro vrgcnic ncccfiitatc non magni cft ducendum,
nummorum difpcndium facere, fi modo vita: hoc padlo ppfiit
confuli. Id Ariftippus fuo exemplo dcmonftrauit , qui eiim in
C4Utt6* eadem naui fefe cum piratis verfari cognouillcr, fuas omnes pe-
cunias de induftria in mare proiccit, imprudenter fc id fccilPc
ilmulanstpraeuiderac enim fc ab iis quibufeum nauigabat,fpo-
liatum, &
in aquas propter pecuniam praecipitem datum in. Vc
itaque abcllct cftcdiiSjcaullam fuftulit. Idem CratesTheba-
nus cum thefaurum fponte perderet, Hinc abite, ait, malas di-
uiciz:fatiusenim cft a mc vos demergi, qu.am ego a vobis ipfc,
Similequid apud Plutarcli. traditur de Philoxeno, qui cum
opulcntidimam hgereditatem naflus cATet , &c pcftifcras aduc-
narum delicias obferuaftct. Per deos, inquir, me ilia non per.
dcnt,fcd ego illa potius: pck rif tfu tuvtu t iyaik
;
"** Catullus ille , de quo S»iV.

r, : T "J'”
r..t.IuDeoal.s,qu,ma„mo.ndiferimine,empefta,is,p,r,em
Wumteru^qu.busnau.,
fi) rerum quibus nauiinni»r:»k,»..- "
onerabatur.
quo nau.s faaa leu.ot.eontmodii,,
pS'
.'"peâgu™
®
portumâppellcret.
jiutdtt nofltofifr,ili>sfortunn Catullo.
Cum pUnu^ pii u mtdttu foret aluew
.Alternum puppu Utm euertentthu^
, Um
vndU
^rhoruincetta^nuUam prudentia cam
Bî^cru conferret opem, decidere
ialiu
Capit eum ventu tmitnttu flora '
,
ca , aut fe
Eunuchum *pfefaiit,cupienseuadtre damno .
Tetltculorum, adeo medicatum
inteUitit inquem
CuipotdlelTe affine Omdianum illud
^Ki>^P«*r,i,mMJ,rTHmf,tUTUîgneii
ArtUa nec Jtt iens ora lauahu
aqua.
Vt valeao ammo^quicquam tolerare negahia}
prettfimpars hac corpore maius
ti hahet.
Huc confer Adagium Pax redimenda. Refero bur *
,
;?? A
^ r^t>us aliis
corporahbus.adco
dum
du’ rûibufcunquccauffis ° abfi?!
vel vafisanimas hrsmin
n, l.fa„cin,u, Côd. defactof.
olutx,dema>o,.& obedtent. Et
Eccle^'^ Pfê'
tu,pea„i„,a™ o
luc d^
ie.& propter vitam viuendi eauffias
perdere oui i,, mi?
.ri .,S“r;
propterpedum tarditatem,
dulut”'*'^'"'^ & ventrem pen
.
M.rtfte», ]
E!tb’,pfi:L’p„T,r.?er«=^
Sie
mo, fica, im, mordendo. Id
Aelianus h"fto" r,m;a"lffib1;T

ai.TcaXm
tamen Plmius
^
a'
» fb .nfequentibus venatoribus cur
tamTunSfrT. !
«m ea parte, quam evpetuat. careat

. venatores indue». Lpi
™ etiam
545 CIAVD, MINOIS COMMENT.
ctum nunc tcfticulis prseditias, cum a venaTorumtonrpedu (c
iongitTimo curfo rcmoacrit , eam partem dcndcraiam ita aftu-
tc comprimit &
occohat, vtnon habere vifus infc^tatoies^fal-
lat. haec 4 llc fere. Sed 5c Apul. Icpidiffimc in lib. 1. Afin. aur,
apud quem Socrates quida loqueus dc Meroe anu faga : Ama->

torcm,ait,faum, quod in aliam tcmcralTet , Tnico verbo muta-
uic in feram Caftorem :qubd ea bcftia capiiuitatis metuens (e ,
ab infcqucntibusreprjccifione genitalium liberat, vt illi quo-

que (im»le,qu6d Venerem habuit in aliam, prouenirct.Sed re-
Cx C^n^dntt- feram huc hiiloriam nobilem Conftantini Manadis cx Anna-
»9 ManaJJe, tib. quod ad hunc locum faciat; Michaelus quidem Impera-
dt
tor audita tyranni ferocia, impetu, defedione, fuamet fponte
iItchs$U Imp,
throno imperiali ceilir ,
hoc
diuims Chrifti iulTis fa-
iplb fifto
tisfaacns,& erga pcriccutorcm non aliter fefe gerens, atque ca-
ftorfiuc fiber facere confucuit. Legimus enim in pnfcis ilUl
monumentis eorum,qui de animalibus fcnpsere, fibrum ani-
mal clfc, quod in vtroqucviuat elemento, & teftes habeat ar-
cepdis quiburdam morbis fane grauibus conducibiles. Qôd
c^m plcriqur venatores normt animal canibus longe velocif-
,
fimisinTcdantur. Huius pugri« caudam ciim ipfc fiber etiam

cognitam habeat, perhibent cum morfu refectos tcftcs abnec-
rc, atque jta currentem faluti fuac confulere: qiiofa<f>o, venato-
res feram perlequi definant. Sic nimirum Muh.ielus quoque
Volens imperium rdignauit Leoni bclluinis moribus & indo-
le ferina praedito, qui oriundus erat cx .\rmenia, 5c c. Comtno
de obtulit fefe mihi aliis implicato .& ad alia cogitanti, locus
Ex cx Ammiano Marcellino.sCX 17.l1b.quo locofaftuofus Rex Sa-
n9 AiarctU-
por Conftantio Impcratd^ri fuadebae , vt regni parte vitro ce-
deret; Poftremo, inquit, fi morem gerere fuadenti volucris rc-
contemne partem exiguam femper lu^fificam cruentam,
Ttcaetcra regas rccurus;ac prudenter repurans medelarum quo-
que artifices Ttcre nonnumquam & fecare, 5c partes corporum
amputare, vt reliquis vti liceat integris ; hocque bcftias failtta-
r e, quae chmaduertant cur maximopcie capiantur , illud pro-
pria fponte amittunt vt viuerc deinde pofiiai impauid^. H«c
,
Ammian. quo manifefie allufum condat ad Cadorem.

MtdtcaSa, medicat*. ] Medicinis apta, vt apud Martialem,mcdicata po-
cuU:mcdicata vina, apud Columellam lib.i. cap.^.
—
.-4de0 medicatum inteUigit inguen,
rtpaulo ante luuenalis. Has partes Cadorisgenitales, vocant
medici Cadorea , quae medentur multis morbis, vt vertigini,
tremulis nemorum v itiis,paralyticis, iis qui aêô funi doma-
cho,
;
AD EMSIEMA CUtr. AND. A l C I A T T. 547

“
cho,irc.hiadicis,alii 5 que.Qu)dam rcfcront.poftgenitaiionn am-

putationem, H Cador iterum petatur a venatoribus., engere Ce,
& oftendere nihilcxpeftandum amplius.
fefegnarHs obilla petiC] Verba Plini) funt lib. 8 . cap. 30 . quod
cafclcm partes fibi ip(i Pontici amputant fibri, periculo ngen-
tc,ob hoc fe peti gnari.
dra ] pecunias; materia pro materiato.
vttdmvtre(iim(uC\ Vt qui, apud Saluianum ,
contemptis di-
uitMs, vitiisnon fuccubuerunt auri 5c argenti cupiditate non
,
tidijfparfi», quod diertur, redemerunt crinniina nummis.
AD EMBLEMA CLIU.
Homerie*
DCumpium
I ftorem
clTe liquet ex * IliadoS;^. Graeci
ab Achille lam interfcidum circumdantes impetc-
Hc-
bant,5( mortuo infultabant nec erat quifquam quicxiinCto

,
Tulnus non infligeret. Sic enim H'>mcrus:

LoemHemtri'
^ JnicftCfV
•< «VIJTd»
ix-n^s' d^doi tU hoccd;
alij autem accurrrnint fili) Athiuorum,
Qnî 5c mirati funt daturam & formam fpeftabilefn

Hcdoris:nequc ei quis fine vulneic aditit.
At Tilic^Ht Graij accurrunt cingunt/^ cadaucr^
Hedorit eximiam Jpeciem formamq^Jlupentes:
Nec tamen afiiitt exanimt fine vulnere tjutfquam.
C*tcruna videtur di.îchon Emblematis tertium c quodam in-
cd Epigramma
certo au^ôrc petitum, cuius tale
ruZ f nor 0T71 ivni
tiHfg
quod Tonat,
mortem, Danai^noflrum configite corptu:
Pofl
Er lepores audent caco infultare leoni.
Verba funt .Hedoris a Gr*cis bigis rapti quifcus timiditatem
,
& ingenuis bellatoribus omnino alienam per-

dringit. Allufum ed autem ad prouerbia.Iugularc mortuo?:&, ato»
Mortuo leoni lepores infultant & ,Cum laruts lu£lari .Quibus cefiottr»
:
monemur, ne quid maledicenti* in vita fundios etfundamus, tuli.

aunis obloquamur. Quemadmodum enim in bellis maxime
ridiculum cd Sc inaudit* cuiufdam Teritatisarguraentum , fi
quis prodiatos arqueiam interemptos feriat, aut quoquo mo-
cn 2 do
I
548 CLAVD*MINOIfCOMMEKT.
do afficiat ; (ic intemperantis cft, & certe dementis maxima?^
mortuos iniuriis probrisque lacerare ; vt funt qui ?cl libris edi-
cis» rcl priuatisaut publicis colloquiis» prifeorum, aut etiam
clarorum virorum dogmata reuellunt, & nigro dente lacerant.

Laertius Chilonem ait vctuillc demortuis malHoqui quod :
ignauum videretur cos incelTcrc linguti, qui refpondcre non

cum vmbris & laruis lu£lari. nam id cft
poflcntjac turpe clTct
fcpultum quodammodo refodere. Philoftratus Aelianum fa-
te coercuit» qui accufationem cuiufdam tyranni , fcd lam mor-
tui fcripferat. Inflitutum iftud tuum laudarem equidem, ait
ille, Jiviuum accufaflrcs. viucntem namque tyrannum inceffe- ,
re^ viri efleducoj at mortuo infultarc, cuiufuis. ro f

Tu^ff»9 itrtftovTfii rc j ezra/uSuftfif
Sic Munatius Plancus cinn audiHet in Ic orationes
quafdam faâs ab Afinio Pollione , quas tamen nollet ante
mortem eiuscdcrc.cu mortuis non nifi laruas luAari rcrpondir.
Contra Leptinem Dcmofthcncs ait Nemini mortuo maledi- ,
cendum clTe. Refert Zonaras Aniial 3 cum EudoxisHcracl .

j
Imperatoris funus efferretur, Epiphaniam filiam quod fpuif- ,
fertncadaucr,viuam rogoimpofitam&cxuftam fuilTc. Lauda-

tur Lycu/gus, qui cadaucra hofiium nudari vetuerit} refte pro-
fefto, quippe qui humanitatis memor cfTct. Vituperatur con-
tra, viralioqui magnus, Alexander Maccdonias.qui cadaurri-
bus pontis loco vfus dicitur. Et Verris crudelitas a M. Tullio
inceffitur 7. Verrina, quod nauarchos innocentes non modo
vita priuaflet. fcd Sc eorum cadaucra fcpelienda non priiis pa-
rentibus rcddidiffct.quam ab cis certam mcrcedcm accejîffer.
Rcfte Homer.
Na» faaBum eff viris interfeBt6 infultart.

Virgilius vndccimo:
DtiU qtti (k
Nullum cum viHU certamen ^ Athere cajfts.
In cos qui fcuiunt in humana cadaucra locus eft Plaronis

itiuHt in h»,
tnintt mir~ longe pulchefrimus ^.dcRcpub. A’v«Afw^£9» 3
tm. yu/jofxeitcf ^ riMMpae ,To-yrv-
vautêif ro a-Sua kcTZzsTTttftffit J
5 ^ * vtXitiei, « •!« « ^tei(po^v rise Uruf rSv Trvteuo-
recf T xufSf,tt4 T»/-' aif av |3Aj}65<n
chccesrrofâu; turtav auriti
rui t 3 » «iflM{i(/v«v2i|^*4iAv»-«f.Nonnc videtur illiberale & ani*
mi plane fordidi, muliebris ac pufilli, cadauer fpoliare, & mor- i
tui corpus hofiem putare, ciim hoffis ipfc abierit eo rciiifto quo i
pugnabat*? i
.
AD EMBLEMA CLIU, AND, ALCIATI. 549

pugnabat? Quid putascos qui gerunt differie a canibus
ita fc
in lados lapides Ixuicntibusêo qui icccrit praetcrmiflb f Nibtl

differunt pTofeCto. Itaque ab ciufmodi przdationc abllincn-
dumeft, obfunicnina fitlons. Cui quodammodo congruit
m
quod formula quadam Comttiux prtuatarum Dom minus
argute, quam picinculcat CalTiodorus lib, 6. Variarum :Dcfun
ôrum facrara quietem aequabilia iuratuxconfcicntiaccom-
mifcrunt « ncqais rcrtiia marmoribus fepulchra nudaret , ne
quis columnarum decorem irrcligiofa temeritate przfumcrct,
nequiscincres alicnos,aut longinquitate temporis, aut voraci
flamma confumpto^jicclcrata pcriciutatione detegeret, ne cor-
pus quod femel reliquerat moleflias mundanas, humanas ite-
rum pateretur infidus. Nam cifi cadauera furta non fcntiuht,
ab omni pietate alienus cflcdignofcitur, qui aliquid mortuis
abrogalfc menflratur.
jûi tomes hoHcii.^ Ouidiana eft imitatio, ex primo De arte;
toties foetos, toties per terruit hoiles,
DtttrtcurrH.] Hedor ab Achille inicicmpius, bigis alligatus

eft Circa Troiz moenia. Viigil i.Aencid.
Ter circum iliacos raptauerat Heôra muros»
cajfi luce leonis. ^ Lumine pnuati. Lux pro lumine, & lumen
pro Vita vfurpatur. Si quem prxftantem dignitate opibus
hominem aduerfa fortuna przcipitem dederit, in hunc paflim
omnes infiliunt j quem nimirum non iam tunc mordere poffe
putant. 1,^0 pertinet iadatum vulgo, Ligna quinis colligit ab-
fcilTa arbore: id eft,
ConutUunt barham.^ Alludit ad illud. Barbam vellere quod '^‘^*bam^>eU

,
irrifionis lignum eft. Petfius Satyra I
5i Cynico barbam petulans Nonaria vellat,
& Horatius primo Jiermonum;

barbam tibi vellunt
Lafetut pueri. —L"
AD EMBLEMA CLIUI.
G vicciAROtNVs libello qaodam Italico quo res quaC-

dam memoratu d.gnas,casq. reteres & nouas, tum etiam
alicubi feftiuas&iocularcs, exfcripflr, hoc carmen ab Alciato
,
Eu Guiuiar»,
defeSla
fuiflc feriptutn tcftatur,quo tempore in Italia vehemens pefti- o*^*;^'”**

Icacu ita grafTata eft , tc pci multi iuueues extremum vitx diem
m 3 clau-
5J0 CtAVP. MINOIS COMMENT.
(laufcrint, Sc Tenes fcreillxfi atque incolumes permanferint.
Quod facile mihi probari poicft.Scd tamen Emblematis huius
matetiam video fumptam tlTe ex antiqua Caecorum fabula,
joM. Manui quam Gallicis fcnptis mandauit loanncs Marius, lilaftratio
nu Galliae fcriptor fua aetate nobilis. Figmento enim lepido fa-
neacfeftiuo tradit, cur plcriq. fenesamori placido fuccurobat,
qpibus poiiiisdc fato imminentccogitandu crat;c6traiuucncs
immatura morte decedant, quorfi potius fuerat hilarem vitam
ducere, & amorem conTedari, habita praefertim aetatis latione.
Koeexpreffit non inconcinne aliqûis.fed
Forte locum horrores plenum urit timora,
Ta mori^^‘ penna pr&pete venit Amor.
Dum trepidam animii Agnita Cuptdinu arma
Mors capit, Mortufrtgtda tda puer.
Hmc enata Ims nodros trrepjit in annos:
Htne amat tpfiffenex, htne perii omnis amans.
r»achi»*ui
Nec vero pigebit afcribcre loachirai Btiiaij Epigramma in
hanc rententiam,quod in eiustumulis & pocinatits Latinis ali
quando iegifleme mcnîini;
Mutarunt arma tnter fe Mors atque Cupidoi
Hte falcem geilat geiiat at tUa facem
Afficft hacammumAorpHi ftd conficti ille.
Sic moritur iuuents: fic moribundm amat.

Vtfecat hic iugulos, oculos excdcat tllav^
lUa vi amare docet,fic iubtt ifie mori,
jyifce hinc, hu mana quit fimt ludibrta vttt:
Mors thalamum flernit fir.rnit Amor tumulum*
Tu quoque dtjce tuas. Natura Attuertere legesi
St pereunt iuuenes, depereunt fenes.
Opa te!d Morsaurata.] Abeffedis & confequentibus Morti oflea te-
wortti.
la tribuuntur Cupidini vero aurata, quod dclcdlent.videantur-
:
que mente capri? io aliquo elLc pretio.

StHtxAchi- fenex Acheronticus.]HMnc loquendi modum videtur cxPIau-
rouiKm, to mutuatus, apud quem fenex Acheronticus capuUrem Sc
morti proximum (ignificat.
A fi ego mutat 9. Adolefccntis cft profopopcEia de Amore
conqucicntis quod ab eo mortifero telo (it affcdus. Et fanc
,
fere fit, vt immodicus amor in iuuenibus mortem arccflat.*

quod potius imprudentiae & infani* luucnili quamCupidinis
fagittis aferibendum cfl:,
fac Acheronta.'] Qind Acheron figoificet, explicat Plutarch.

Confolationcad Apolloiiiuni,& lib. Deprimo frigido.
AD
AD EMBLEMA CLV. AND. AlClATX. 551
AD EMBLEMA CLV.
I V s D E M cft argumenti cum fupcricri qoo deflet cu-
E lufdam formofac virginis immaturum obitum* Increpat
itaque mortem tamquam huius funefltilimi mali cauHam, ni-
,
mirum quae Amori dormitanti cela detraxerit :

quo effedum
cft, vt pof^modum lethiferis pro blandis ixtl^c]ue vterctur.
Quod quidem faepenumero contingit , vel ciim pucilff amore
capts dcfpcranics expirant , mortemque Tpontancam aliquan- p-*^**-^
do malint, quam ab aliqua fpc incerta ac dubia ladari diutiiis; /’*'''•
aut ciimcorpons aliqua xgritudine. vel caulla alia minime eo.
gnita, quo tempore de coniugij negotiis agendum erat, ante ,
mori direanr,quam viucrc inceperint. Sic enim amor ille cxcus

reuera & impatiens, imb veib cxfpct, corripere tela mortisdici-
tur,cum iuuencuis illz tencrz & delicatz aut fe falli (entiunr,
aut Qihil rpci fore intclligunt meo quem ardenti animo con-
cupiuerunt. Memini me aliquando epigramma lufific in gra-
tiam nobilis cuiuldam adolefccntis qui magno fuo dolore,
amicam. le£ti(]imam primzque nobilitatit iuuenculam,prz<

matura morte fibi ereptam, lugebat cuius qîidcm carminis
hzc fuit pars quzdam;
Ah vtrgo infelix quid te Lihitin» trucidat
Tam cito for mef» digna puella viro?
Jnuidtt thalamo tumulue quo tempore primas
Coniugqtedoiipfe parabat Amor.
Sic penetrabilius telum fuit illud Amoris:
Mors aberat f mortem e fijîde fecit Amor.
male fuadus Amor,
Sic M
^rtts qutJficuU dirus
Ar rtpuu, qua ndo lethifer omnis erat.

Sed ml nos quefus^ iuuant,moUesqj fufurri^
Virgo iaces, thalamis aptior vna tuis.
ûdm mt fere ante dtem Parcâr.um flamine rapta
Conderis m tumulo, digna puella thoro! ,
Jt* - ‘ '
..f-
AD EMBLEMA CLVI.
D eplet
queeommendat
&4tnoriscum Areftio
amici curufdam przmaturum obitum cum-
a vultus dignitate ,
,
nobilitate generis,
adolefcentc zqualitate: huicque Are-
m 4 ftium
^
55t CLAVt>. MINOIS COMMENT.

ftium pr« cstcris tanti infortumj ludus dcbcrc pcrfequi ait.*
quippe qui cum eo & ftudnj,& vitae ncceffitudine fuerit maxi'
me coniundus , iccirco tanti ludus vt bcncuolcnti* memo- ,
riam fuperAitem profert hoc cenotaphio , epitaphio, fubquo

Delphinum ficGorgonae imagines emineant. Delphin quidem
hominum amaiius, hic notam amicitiae prae«
fert. Gorgoneum Mcdufac caput pro mortis figno apudqtiof-
damvfurpaturjproqiicftupore & admiratione indu-
cente, vt apud Plenum lib.i 6 Hicroglyph. diligenter explica-
.
tur, Philoftratus de Perico: To 70^y8f,eîi

ciTO;yo»Trf <«uTJXc/:0i>Xi^/>ir«yr0M : Scpolito Gorgonis icincu.
lamento, ne homines lapidefccrcnt ipfi occurrentes. Heliodo-
rus hiftonac Aethiopicae 4, uaaTi(^rLuyo^y>ts%a(ret,îvvtxt’
âXlouy « 71 T «rjiairfgfliiy, «|i/ n : Illa autem
non fccus quam tacie confpccia Gorgonis, aut alio terrifico
nionftro,alium vociferata cft. Vides porro hiccfflidim figna
doloris ac mcefiitia» carmine lepido exprinui ab amico, quior-
bus re charifiirna neque modum , neque finem ludus faciar.
Cum hoc fortalTe non male confero illud ex quadam epiftola
Paullae & Euftochij, qua: legitur inter Huronyuiianas ; Men-
furam charitas non habet &
impatientia ncfcit modurar, Se
,
defiderium non fuftinct. hate fandae viigmes. Exemplum non

y^^/l^^niale,vt opinor quadrat Artemifiae.quac Maufolaum exeta-
,
uit,argumcntum ma*roris perpetui, fed fignum tamen gloiio-

fae iadantiae,de quo Gclliusin nodib. Atticis. Propius cfi quod
Corn. Tacitus, de Germanici veneno cxiind!,ar.
vxoie, mariti
te Pifonis.priepropcrum funus lamentante ac vindidam pei fc-
quente. Vetera ifthac,aliaque plura. Ecquid enim, vt de caete-
fis taceam, ludum memorem S. patris Hieronymi in funere
Nepotiani,in ipfo flore «tatis extindi? 8c quid lamenta Bnn ar-

di in morte Gerardi fratris, cuius, vt difpcnfatoris opcr>a VKaria
Vtcbaiur?
nuUi mage flendas ]
Horatianum iftuc ioiitatur e 1. Carmi-
num;
Mahn fHc qaidem flchilu occidit
NhU: flebilior qtthm tibi Virgili,
Delfihirme^ tui. ]
Pro amoris nota hic Delphinem poni, ad-
monui fupra. Dicoadhxca veteribus quibufdam Delphinem
Cupidini iundum , pro amoris fitmiutc expri-
mi folitum.
AO
I
:
4 D emblema CXLVII. AND. A L C I AT I.

5J5
/
AD EMBLEMA CLVU.
Mon
H
taicm
I€ Ttrmini piîura
ficaijtjux
: ad
nihil rlli concedentis, mortem fignf-
mcuiiabdcm habet
quam cum pcrutnimus ,
in res
tum
quafcumquc nectffi-
folent hominum qui
tabtiu.
intui’
rupcrlLcesiunt, iibcias de nobis che opiniones atque indicia.

QLoJ enim vluma quaeque & poftiemo fafta,im6 vero inter-
dum cognata tam iynccisoculisinipici foleant , tamqucfecure ûid v/m»-
ac fcuerc accipiantur, nolL* panes funt, nenodrapte culpa in
conHviendo vitx huius noBrx curfu aliquid aganius,aut etiam
moliamur, ex quo finiOriquidpiam de nobis homines ludica-
re poili.nt. Qôd FaciIcconTcquemur^fi Terminum, ideft, ex- Terminus
mors.
tremum diem peipctuo aut quidem fxpcob oculos po-
vft* ,
namus: qui Terminus ciim minime cedat principibus etiam

viris , de quibus mortuis lam intrepide fama pronunciat^quid
de nobis uifima conditione hominibus cxiftimandum ? Qui-
dam fufpicaniur his verbis. Eralmi (vt loquuntur) immodc-
ftiam niodcfte carpi (quod coniedancunti an probare debeam,
nondum fcio ) quod in annulaii digito Terminum depidum
habuerit N
cum infcriptionc, v L L i e E o oiquaii figniHca- Erafmi Ter»
minus,
rct hoc fynibolo in hterarum cognitione fc nemini cedere.
Eam ob rem cum plciiquerugillaruni , interque caeieros Car- farumatusm
uaialus Francilcanus quadam Apologia in Erafmumtcuiushic Erafmum»
verba malo afcribcre quam aliqnid de meo fingere. Male ha-
bet Eralmum. inquit dic quod Ecclcfi® dotlorcs & Euangeii-
,
fttc ad numerum quaternarium fint redarii, quod rideatfe non

poffc inter ilir.s computari, neque credit fcilliscfic inferiorem,
qui nulli ccdir hoc rn'm elogio fua feripta claudit Erafmus,
Cedo nui!i. Et , vt nemini fa» fit ignorare hanc Erafmi prxci-
puam infaniani.apponit DeiTcimini effigiem cera fignatam,
qui Deuf neci|-fi quidem loui cedebat. Ndnnehxc Erafmi
infolcntia omnes t iusinfokntias fuperat ? Non cedis Erafmc
Badxo? non cedis CapnionsjClitouco, Pico, aut Angelo .^Ce-
do, mquit, nulli. Non cedis Auguftino, Ambrofioaut Hierony-
mo.êdo nulli. Non Hilario, Cypriano, Ladtantio, aut Ori-
geni? nulli.O felix fiEculum, cui talis homo datus efi/Hadtenus
Caruaialus.cui vtaffcdibus plus quam par erae indulgenti, ni-
miaq. animi impotentia dcbacchanti , animbs^ fatisfccit Eraf- Erajmirej^st^
Oius, bis plane TCibis:Vt doceat me difcruciari, quod no annu* fisadCaru4»

ukm»
m i iqcrarcr
JJi CL AVt>. MINOIS COMME Nf.
lOciarerquatuorEcclciiae do^ôribus, profert r)mibolum ahnuli
nici.in quo ed figura Termini; adicei , ContedovuUiTirmintu,
£t cft Iambicus dimeter ; {i inuertas , T rochaicus eil totidem
pedibus, Teym»M cMcedottaUt. At in fufili Termino habet,
.'item Latine, Mois vltima linea rerum,
indicans mortem nulli cedere , meque iprum admoneo inllare
iupremum. vitae diem, quemadmodum Pradent.
Inflat terminu4 , diem
Vicinum fenie tam Deue applicat,
Idquefcripto quoque vulgato dcclaraui. Hic itaque Terminus
dicitomnibus, (ôncedo nulli, non Erafmus. At me ferociter
appellat Pantalabus :Quid ais Erarmef non concedis Clitoueo,
non HiUrio,^non Cypriano, non Budseo,non Nebriffcnfi, non
Xhomae.ndn AuguUtno ? Si vis vt meo nomine refpondcam,
nemini non concedo. Si poflulas vt Termini id cft, mortis no-
,
mine, refpondeam dicam , Non concedo leonibus , non clc-

,
phantisinon cedo Monarchis & iummis Pontificibus;non cef-

iiProphetis & Apo{Jolis;denique nec ipfi Francifeo cefli. Eat
nunc, & ia^ct Termini mei fupcrbiam.haCicnus Erafmus.Ccr-
tcapud auctores colligere eft , Terminum Tublimitatts &glo-
(ymbolumede, atque ciiam difei pii narum cognitionem in-
liae i
terdum pro fym bolo referre. De Termino plura Quid. Faft. z. \
D.Auguft. Deeiuit. I>ci 4.c.i3.Gyrald. Syntag.i. Qm cnim

fhrcnuedccuifo fpatio in literis profecerit, & ad tranquillum
iam portum applicuerit, vndecumq. prudentiflimus efic.
vitae
Aus, neque fecundis intumelcit infolentcr, neque aduerfis per* ;
turbatur, atque m vtramque fortunam ita fc comparat, vt i
aequum & indomitum ad omnes cafus animum prae fc ferat. .

j
Pierius hb.j.S.St 49. Ceterum ciim notas hafcenrjcas in Alcia- i
tum relegerem, cafu incidit in manus meas luiij Sc2)tgeii,acuTi |
phiiofophi oratio in Erafmuni,qua cum acute tran^hxit.vt ho- j
minem qui Ciceronis luminibus voluerit obftruere, quo fua |
vnioi fcripta legeremur. Certe video a Ciceronianis omnibu.% -
qui paulo ante noflram aetatem non parua fui laude Tullia-
nam eloquentiam aemulati funt, non alia caufa vnum Cicero- |
nem in Latinae linguae Capitolium inducere conatos ciTc.quam
vt Erafmianum inde Terminum ciiccrcnt. Et is poteft videri |
fonsiphilimus Alciatini Emblematis, nifl me mea comeduta ;
fallit.
Sr4ie#»'r4/<*,] Cirrati, funt qui capillos habent cirratos, cin* ‘
j
cinnos calamiftratos. Cirrus, ad contorquendos capiUos com- ^
j
paratum inltramemumiquafi incircum tortus. Mart.^.lih.Ô' j),
AIVIMBLEMA CtVII, AND. ALCIATI, 55J
Nic Mutmini cirrata catertta magiRri.
Pcrfius Satyra prima;
Tcn* cirratorum cemum diHatafuijfc
Tro nthtlo pencLu? ^
Ttrmtnfueft talu.\ Huc aenigma dc Termino, apud Gcl*.

lium lib. duodecimo, cap.6. quod foluit Politianus in Mifceti.
£Ji immota dies. ^

Seneca Epift. Vnus dies dc omnibus fere
(cntcntiam. & Plin.hift.nai.7‘cap.4o. Ita cft profcftbâliusdc
ahoiudicatdies , 6i tamen fupremus dcomnibus. Qmdenim
huc aggeram iliud Pind. Oiymp* ^
fiapnîe nCpotruVS.
diespollcriorcs,tcftcslapienti(Iimi, Specat huc DcHicrony.
m> locus ad Furiam matronam, vbi de (ciuanda viduicatc:fai«
Ius rumor cito opprimitur, & vita podetior iudicat de prioic.
Idem ad Ruflicum Non cft facile de proueda «tate fulpican-
:
dum:quin5c vita praetenta defendit & honorat vocabulum

d'gnitatis. Haec Hieronym. bene ac cordjtc. Alioqui num-
quam erratur pcnculofius , quam cum (intllie dc aliis fufpica.
mur,6c quae nobis dubia fuiit in Gnillram patrem traducimui.
Qôd ciim facimus , non meminimus nos homines clTe, vcl
quod illc, Nos tcmeic in nofmct legem fancimus ^niquam.
Cîd/quos putamus cUc dcfpcratos ac perditos, fient aliquan-
do meliores, & quos cenlcmus frugi, continentes inculpatos^ ,
mutato propofito fient imptobifiimi. V no verbo, non femper

deprimis ferunt vitima ludicium , quia potefi quis toto vits
ftadto proflig itus cxtmflc, qui fupremum diem beate, pieque
claudat. Occurrit quod Plinius Secundus, dequodam toto vi>
tar genere difToluto, qui tamen moribundus optimum tcfta-
mentum fcccrati vnde colligit non femper efie prouerbium vc-

I
ridicum.quod vulgo la^tatumolim , tcftamcntum cflTcfpccu-
lum motum, lib. 8. cpifi.iS.
AD EMBLEMA CLVIII.
f
{
O
i
^ ^ c L I fub falfis armis ab Hedore interfecti , my- patmlut futi
thologice biftoriam enarrat. Vt enim hoc mortuo Hc« a%«ri(ei.
^fôripfc CIUS exuuiasfibi retinuit, Gr«(iT*(b corpus interem-
ptum.
55^ CLAVD. MIKOIS CO M M C N T.
pittm , vt fcpulturs beneficio donaretur magna pecunia rede.
,
merunt; fic diues poftquam fupremum vitae diem claufit^con.

cectationen), rixamque inter beeicdes de pofTcflione leiinquie.
vndc vuiturijtiili»togata;quecunsehorpitcs/im6vero6c ipli ra>
bulae forenles pattem praedx aucupantur. Cadaueripfum bu.
gno a facerdotibus pro pietatis ratione mandatum , impenfa^
rum aliquid funeiis gratia facit. Itaque Patroclus diuttum c(l
typus, qui falfis armis non propriis beiligerant:id eft. opibus &
diuitiis;quas externa non propria bona (unt.fuccumbu tandem
& profternitar,qo6d emimodi pracfidiisbomo fuam metiri fc-
bcitatero mmimedebeat,
yalfis ili arniPs.'Â\\adit ad illud Ouidianum^
Stue MtHc&tmdetn falfis eecidrjfe fub armis,

ixuuioi. j
Hic esuuias pro pixda quae bofti detrahitur,
vfurpat.
Etcoruisaticûid.] Teftamentorum captatores vulgata tranf-
latienc vultures appellari obferuamus • quod fenibus orbis aut
aliis libi confangumcis, ceu cadaucnbus inkicne. Hinc illud
Martialis:
CutMS vulturis hccerh eadauer?
JEt Seneca in Epiftoiis: At fi haerrditatis caufa td facit , vultur
eft. cadauer cxfpcdat. £t Dinarchus apud Plautum tn Tru-
calento.*
m.^vide vt iam ifuafi vultur^ tridu»
Irim pradiuinaiit, qu» dietfuri fient,
lldum inhiant omnei.
Cicero pro Scxtio.Exicrnnc raalPs ominibus atque exeerarioni.
bus duo vulturi) paludati, luteiligit autem Pifonem Sn Gabi.
nium,quos inimicos fibi maxime infenfos dicit. Apuleto to-
gati vulturi), caufftdici dc patroni forenfes fuHt^:in qua lignifi.
«catione hic accipi palam efl.
AD EMBLEMA C LIX.
D C Graeco Antipatri Epigrammate trati(Iulit,cuiuscarii)e«
I cileiufmodi:
'ivL* fif vxStitivtfer i(96X(mW
afipittJiiAuxetivt'
It i
fioTfoof, » TUuTus
•nilu/
.
ad emblema Citx. and. AL C1 ATf. $5>
tlnf titcxiu ciSi fclfti.
Aridam mc platanum irrepens i^git

Vitis, externa autem circumuirefccns cotr.a.
Qu£ pniis meis virentibus alens ramis
Raccmos.hac ipfa eram nnn minus froodofa.
Talem quidem ecne pofthaceonftituat ( (ibi) quilûe amu
cam.
Quae rependere mortuo norit foU.
Mt fictam J>lmnnut7J irrepens circundai alumna
Vuu.vt externJifloruit auiia coma.
Quando meii ramis teneras cire undabat vuas.
Tunc fiondofa iUd non minf*s arbor eram.
Talem quifque fibi ^
propriat conquirat amicam^
Cut,ne^ morte vtri,ft peritura fides.
Significatur autem hac vite vlmum vigore iam defliiuiaill
comprehendente ac Toftinente (a c)ua nimirum ipfapriiis c«m
tenera eflet, quafi pubeftens inctcmenri occafionem mate-
&
riamque ruropfcrat) amicos nobis efle deligendos , qui nec
temporum diuturnitate, nec locorum diflantia, Ted nequidem
i
poft mortem amare defiftant.I!ludquee(^qood Phocion dixit,
vt referi Stohaeus, retiam ti
j
I mmamayluo yru^feieoMxm , Comparandos efTc iibetos

iffilu &
1^^
maiitum & amicos, qui ad mortem vfqucconftanccsfint.Vif
gilius in obitum Maecenatis:
Et decet, certe viu.sm tibi femper amicus:
Nec tibi qui moritur, definit efjetuus
qurcq uid ero, cineres inter ^ fauiUas
Tunc quoque nonpoteronon memor ejfe tui.
I
I Huius amoris cft quidam apud Propertium chara<2er lib.2.his
) verbis;
Terra priuefalfo partu deludet arantes^
,
Et eitiue magnos folaoitabitequm,
ûam pojjim noHros alio transferre calores:
HutM ero viuui, mortuus huius ero.
1 Vitis, hic fignat vxorem Phdaniram.rrrariti ffudiofam, qualem
i^def-ripfit Flaccus a.Carm. Ode 5. Alioqui apud Dauidemre-
^gium vatem Pfal. ii7.vxor vui comparatur foei. undae : Vxor
:! ’'ia,inquit,Ti vitis abundans; &
vlmum pro atborc amatoria
,
in eclogis pofurt,
Nec gemere aeria ctjjabit turtur ah vlmo,
sPetron. Arbiter fic.
'EaruuU
J5S CLAVO. MINOIS COMMENT.
ParutiUfecttro Ugitur mihi culmine fedes,
Vm(^ plena mero fxcunUa pendet ab vlmo.
Martial.dc nuptiis Pudentis & ChiidiaE,lib.4,
' Nec melius tener U iunguntur vittbtn vlmi.
Horatius: VUtantuedebs
Emeet vlmos-^—.
Ouidius epift. Oenones,
Non ftc appo/itis vincitur vitibus vlmtes^
Et tua fini collo brachia vinfla meo
Verum ad fcntcntiam emblematis fscit ilIudHcbtaci Paroemia-
fti», Prouerb. cap. ly.Omni tempore diligit qui amicus cft. Ele-
ganter Lyricus,
Felices ter ^ amplius
,QueK irrupta manet copula, nec maVu
Auulftu quertmoniU
Suprema citius foluet amer die.
Nec cum pro vero amore cenTemus qui mortalis huius vitae
tcrminisconcluditur, fi quidem ad mentem fapientum an ons
vim aefiimamus. Refpicic emblematis argumentum hocOui.
dianum 2. de remedio:
Semper habe Pyladem aliquem qui curet Oreflem,

Hic quoque amicitia nonleuis vfUs erit.
Et 3. de Ponto,ad coniugcm;
Cumfj ego deficiam, nec po(?im dmere currum-.
Fac tufuhineas debile fola iugum.
Admedteum ffeclo venu fugientibus eger^
Vltima pars vita dum mihi reflat, ades.
Cicero pro Scftio: ademit Albino focen nomen mors filiar, fei
chariiatcm illius nccclTitudinis^t bcncuolcntioe non ademit. Et
Virgiliana Did04.iE.neid. de fuo loquens Sichaeo:
lUe meos primus qui me ftbi iunxit amores.
Abfulit: ipfe habeat fecum fruet^ fepulcro.
Vlmii *dtiin- Arentem fenio.] Vlmisadiungi vites fuiirc in more pofitum,
84 titei. vt etiam hodie in Italia, notius eft quam vt confirmare nece/Te
habeam. Porro aduerte an huc traduci polltnt Catulli verfus hi
quodam Epithalamio:
Vt vidua in nudo vitis qua nafeitur aruo .
Numquam fe extollit ^numquam mitem educat vuam.

Hanc nuUi agricola, nuUi accoluere iuutnci ;
Atfifort} eadem efl vlmo coniunHa marito^

Multi illam agricola,mulu accoluere iuuenti,
eoma.] Foliis, pampinis.
vices
AD EMILBMA CltX. AND. ALCI ATI. 55 j
vfcesnafurdj Qux nimirum mutamur in horas.rtîuuene
icncx citifTimc fiat.
fsremi.jVlmOt a qua fuftentataeft, & incrementum crpit,
Horati U5;
E/ vittm vidHOi ducit ad arbores.
Idem;
^-—adulta vitium propagine
Altas maritat populos. '
Outd. j.De Ponto.eleg.S,

Non hic pampiness amicitur vitibus vlmtu
htuUa premunt ramos pondere poma
fuos.
Idem 1. Amor. clfg. 15 .
Vlmus amat^ vites vitis non de ferit vlmum:
:
Separor a domina cur ego ftpe mea?

Catullus m nuptiis Iuli* Marjlrj;
Lenta quin velut ajfitoi
VitU implicat arbores^
Implicabitur ia tuum Complexum $c c.
Claudian. 2. de raptu.*
— — pamptfftci tnaast vim os. \
Eurifid«sppofi,cTro3dib,is aiteum
]
non «ad amantisccnfcri nomine qui femperamAS:
noti fcn.pcf amet.
Orxir tg^r^s,'oae CBX uH
Sed quia epigramma Graecum
Antipatri dc
quam nos vxorem poffumus inteingerc.lubcnsamica loquitur
hicadiunm rcl!
Icm Menandri fcntcntiam qua
, vbi matrimonii incommo-
«iamfubiungit, fed iismaxim^
A'rvûZ-n <n,faimf't filios , >^9afofne J

etK^cee.
In rebus aduerfis comes eft, mortuum vero Tepclit.
AD EMBLEMA CLX.
A ppaRETftimptum Wc/recGr*co fietnim

grammaton reperi:
n^Xos iXvnvetv xuXov vrUeet
: libro i.Eni.
' Foni
muta.
EmbU,
aShesîcts
^
nutnXusstfU ifesônfH^fei^stncf,
Cdcut
,j . ,
560 CLATD. MINOIS COMMENT,

C4CfUcUHdHmhHmrisgeSiiit:pro mmeretMto
lUe oculos cUudi mutuli dona refert.
Imperfeiii ambo coeunt : fedcorpw in vnum^
Jôd^ deefi^focio prdhat vterûp fuo,
Caicus errans claudum pede ruftalit,
Oculis alienis mutuum accipiens/
Ambo quidem imperfedi ad vmus na: uram aptati funt,
Defedum inuicem rerribuentes ( i, ac<iommodantcs, lea
praebentes operas mutuas.
Cectu vt errabat claudum pede fufiulit-^ ille
Alteritufj oculos mutua dona capit»
Imperfeiii ambo fefe iuuere vicifsim
Alterttu prompta fic fretua alter ope ef.'-
Et illud ciufdcm omnino argumenn,audorc Antiphilo.

.a».* 0 <>
4'^«,
ir^vtritvmts ofi(ôce%^
i fitu ^ p)^ «t» 0vne
c« ^ taetfm
vbft^tTrit, tcJtihetf ei§ o^#v hoc cfl:,
Ambo mendici, cacue, claudus^ fuere^

Alter at alterius fufiultt arte malum.
Attollens humeris claudum qui luce carebat ^
Claudi oculis dubiam tentat inire viam.
Coniunxere fimul quod fors vtrique negarat:
Natura ambobus fic fatis vnafuit.
Ambo quidem miitih & errones, fed alter quidem oculis.
Alter vero i ngre/Tu { alterius autem alter fubminil^ratio
(erat) i. alter alteri feruiebat.
Caecusenim claudi fuperhumcralc onus tollens
Viam alienis oculis, fummis pedibus ibat.
Vna vero rtrifquefufficiebatnatura: in vnoquoqueenim
Defectum inuicem ad totum mutuata eft.
Mutili erronei ambo alter lumine caffm.
:
Alter at ingrejfu mutua dona dabant

Cacus enim cUudum tergo geflahat:oceUU
Alterius, fummis ibat iter pedibus.
Natura vna vtriqj fatis, parilis^ facUltos
ûo caret in^ vices alter et alter agit.
Sunt & alia duo ad idem fpedtantia, quae a dodis eertatim con-
uerfa huc non adiiîo fedtliud tantum breuius ex Politiano
;
afccibam^quod nonnihil leporis habeat:

Tu/phei
AD HMglBM* CIX. AND. AtClATJ
.A,
n.pA««rw T«7i«4»,\„;, ^
nl»^cfhYHn,n>TfifSn/'ariis.
t.*cus,pjdibus<jut mAncus,erant
fib. inuicem miniftrantcs:
^ deducebatur a claudo,] dorfo

3?bm m
pedibus mancus.
[ ferebaiut
f’< trad»nt epatu

fiU mutui loripes, utaue
:
Caius.iterfuci hic, fertur ut ille pea,!,
‘“Wcuandamdue bu.
.m4n«ritannopiam,honiinchomincminxiiacrc:
stenimnor.
‘‘“"'I*' q-ib-^.bct
ZTocZrrLî'"’'''^
^ •'abcmusparotmias.Vnus homo,
mn-w!»
mo. Manus manum fricat Mult* nullusho'
manu? reddunt
:
onus Icuius-
‘
^
natura ita effinve
.tacformat,tv,grcg,Icicrcn?,&bin.'a^
onidrcuntur
tatem nata ^ quandoquidem
cft.animalf, darlja.
eo genio /int vrfhla
foc Hd ^
queant. Itaquep,*clateille,qui
fumanum’i„gen umToicul*
uomparau.t; rten.m illa periredictur
a fola vUia ha Sirur! fi/i
hominrseaeft vt fine opera «r-wL,.
mutua Jc fociet" e vi'tlm»al
cere nullo modo poffit:
vtque manuSmanun; '
hominem mutua quadam neceflitudineatque boln
opcim LÔnh
fog™;rb"r.:s"5x7i’s
i«d,gea?t.q„oeasabaliis ,û,u*fapiL
Spia;':'^n;”b«t.‘Sf";;^
m viam huius vita:anxiaeac^lrfta.r ’ quo tc
•Mirarum arum'„?;2t7o?o'mot'i' "“di, elice, aj

""V'’» fitmisen.
iufdam opulenti benrd.J^
nummati humeris rufienieris!
quorusquifom eq Sed
pa.earoffic.j'hiit’mm"„!Xte“'" ‘<>"g>l»<4
eft.quodautauulfum a «tetis
n fuaai
02 CLAVD. MlN*OI$ C O M M E K T,
iuata atque xtcrnitatcm conferuare pofljt. Stoici que in terris
gignuntur, aiunt ad vfuin hominum creata cflTc homines au- :
tem hominum cauiTa genitos, vt ipfi aiiis ali; prodefle poiTcnt;

qua in re neccnccft naturam ducem optimam fequi, & vtilita-
les omnes in medium conferre officiorum comutatione, dan-
do, accipiendo, commutando, conducendo, & «teris ciurdem
genens, tum artibus , tum opera rum facultatibus hominum
,
inter homines focictatem deumciendo. lam vero illa fapientia,

vtfapiencer ab Oratore di£ium , diuinarum atque humana-
rum rerum fcicntiaeftjnqua contincturDeorum 5c hominum
focictas quedam & communitas inter ipfos. Quod ciim ita (it,
meminerimus ad extremum quod ante didum cft vnum ho- ,
minem pro nemine habendum; vnum, inquam, nihil fere, duos

fimul lunôs permulta facere & confequi pulle.
AD EMBLEMA CLXI.
H o e
ciatus
e Grxcolulij
,
in
fuum celebrantis. Grateum
quo
Lconidx Epigrammate
Myrtili militis profopopoeia cft
fic habet;
expreffir
,
Al-
fcutum
EmbUîAtu
/«»#•
Tâj}tflv<reC(, T
etpyfriif er’ tA(n yi«f ef osrry, eccariaâ ee^tt
<miciS vhlTl ^ 7T9'k^^^m,
Iffttgi geminum dypeo dtferimen iii vno

Myrtilu4 pugnans fortiter atque natam:
Atrtpui clypeum depreffa flamine puppi
Fludibui oppreflûm, belliger is virU.
Vnis pericula duo cffijgi [ego] Myrtilus armisj
Vnum quidem fortilliinc dimicando , alterum vero na*
tando.
Argeftcs[vcntus]quandofubiit nauiscarinam.clypcu habui
Scruatus dcftinatum aquis de pugnar.
Vnis damna duo vitant Myrtilus armis-^
Vnum acie certans^ alterum in amne natans .
Vt primum vento pulfa rate is adfuit, vtq^
Me clypetes pugna, efi auxiiiattes ûa. _
Huc refer & altaciufdem argumentrEpigrammata lib.f.tit.MV
ftwayter. Scutum hoc nufquam inquouis periculo dcHcicns,

fed ftiam in iis auxilium prscAaas, qux ridentur alioqui ab-
hoff<rrc
CtX I. AMt». A IC I ATI. fff
boritrc ab vfu proprio & naturali
typus cft amici veri num- K.rW*;rl'
,
quam oon fuppetias feicntjs
vel etiam in iis qua: videntur a W>»-
,
biafacijltatepineomnindalienaeire. Hoc etiam potefteom-

modiibme transferri ad liiietarum (tudia
nufquam no oppor. .fl^
nufquam non lucunda quibus nimirum
tqna,
non modd ab pnnia.
,
aduerrafioiua) tchs & horrnuutn iniunis
tuti fumus , 6c taro^
ûam oppofito clyprn munimur, fcd dc eorum minifterio vfu-;
quccmediii vits huius fludibus ad
tranquillum otlj portum
recipimur. SKCDim Myrtili
clypeum Alcutus ipfcmet oratio-
?c quadam Ticni habita inicllcxtr.
Tradunt , mquit 2eno »4 «,
nem Philorophum,cum naufragium ,
fccilla .dixifle, fenum-

quam felicius nauigilTc, quam ciim rebus amiHis
vaiare Phi-
lofophisdandecapilla. Idem vfurparc ego polium . qui
cum in patria otio quondam . nimiaq. tfanduilluate fere rmr-
cclcercm atrocitate bellorum
demum excitatus peregrinari coe-
pi, &
ad hanc difciplmam conftgi,
quar mihi plane fuit quod
.
« "'gcn'i»ani. ilicei
mimiles/cuto pugnare foliiu.vquicum ad ^
mariiiniam expedi mw.
tiooem nauigader.fubmerfa forie naiii
eidem clypeo innixus
ip tutum portum delatus
eft.De quo hunc in feofum Leonides
roeta fcripht;
Binapertelavnisef4giMyrtilu4itrmk,
, foh^cum premifer^fttlo. _
^^ôlmnemexACt€dypefi4mepr*.Rittt,tdem a
.
• littum adufque fnlii»
Sic mil-.i h^ceg.egia p.ofellio omn. in
rempotc, omniin.for^
t^rna auxilio fuit.-quod
ceu fenefiuti veftra: viaticum
compaietis. hortor fuadcoque. , vt & voi
H*c ille.
AD EMBLEMA C LXII.
P'pfopograpl,ia'.' qualem'
Ofeml
fetme & piflorcs
mflme!''^ ftamari) veteres
5r
expreflciunt. Tres cV-v— >
funt atque nudat, vpgmes.

iuuenes . hilares . qu* inuicciri
Gb, adhatreant: Hud* quidem, & "*“
quia beneficia non oportet
,rcfucata i m
quibus fimphcitas
& punias ammt maxime re-
'"'8'"’=”««'" & quod nufquam fenefeere
|Z1!!V Wri.«i.
cbeat aut intcrmon accepti
bcoeficij recordatio: Sibi con.
oexs & adhatrehies qau yr ait Sophocles
. ( n
)
pfCîq-Aodq.dcbcai c/Tc pcrpc£uuni,d: quali
contmuam bci?^-
^ * uolcnii*
2 ,

TaUrUpe» uoIentixfcedus.Aclhxc pedibus habent alata talaria, quod tar-
dnm,
daro gratiam clTe non liccat.Poftremovuam aucrfam duae aliae
Cuf flut IWM
4TEwrjn9mn.
confpidunt j quod pro accepto beneficio duplicem , & quafi
cum fcnorc^gratiam rependere debeamus. Has ex Eurynome
yhamdu£alU louem fufccpilTc ferant, vt afFeftum eiufmodi non tam huma-
num quam diuiouroelTe intelligas. Huius pidura: Paufanias
in Aeliacis diuerfis locis meminit : 6c Seneca pluribus agit li-
bro Debcneficiis. cap.3 .Porro huc non grauabor adfcribcre in
Charitumciconem Epigramma non^Mlepidu.quodetiamnum
extare Romae , tcftis eft Lilius Gyraldus Syntag.8. afcripfitqu^
Alciatus ipfcmet cap. yndccimo libri primi Parergon:
Snnt nuds Charites,mueo de tnarmore: st ittas
VtHS Columns fuu sdibtss intus habet.
Tsr tribus eft facies t qualem decet effe fororum:
Far tribue eft sm,par quoque forma tribue,
Qrttta Thalia tamen gemina conuerfa forori,
Implicat alternu brachia nexa m odis
Xuppiter eft genitor, peperit de femine C ali
Eunomia, ^
Veneris turba miniflrafuit.
Inde alitur nudus placida fuh matre Cupidoy
Inde voluptates, inde alimenta Dei.
Chsritii virJ$ Cbarites.] i^Tw;i«e^r,Ma:titia,vt Phornutus aitrfcd 5c no-
dias. tlilimo Graecorum adagio, •nttc eBret^w, Gratiis facrifi.
care, i| iubentur,qui trifies & folhciti funt.
Veneri ajfifiunt. ']
Tcftiscftin Aeliacis pofierioribus Paufa-
Gratis itvtSs
nias,0c Caelius lib.iS. cap. 18. vt figoificaretur quae voluntas
Viatrieur. ,
ferret fine pugna, citraque contentionem vllam, &

qui dat, 8c
qui accipit, tranfigerent.
SMphrtJyna, Latittam Euphrofyne.ftôtat\o eft nominum. Eophrofync !ae~
titiamfbnat, vel quae hilaritatem facit, 7n»(a ^^cp^lretf, lae-
tum reddere.
%Ailsis, Splendorem, dignitatem 6c honcftatcm fonat.hinc
myXctiôisetl ay}iaiês,honoio, orno.
ThstU ir Suadela eflPithus. Thaliam intclligit, quae Suada fiuc Sua-
Sssis, dela, pcrfuafionisDea, & a Graecis rraia nominatur. Cicero in
Bruto: Vt hominis decuseft ingenium, fic ingeni ipfius lumen j
eft eloquentia, qua virum excellentem pra?clare rurn illi homi-

nes fiorem populi elTc dixerunt :Suadaeq medulla, quam
vocant Graeci, cuius efFe£lror eft orator, haneSuadam appcllauic
Ennius.Hius autem Cethegum medullam fuifie vult > vt quam
Deam in Periclis labris fcripfit Eupolis fcflltaiTc, huius hic me-
dullam noRrum Oratorem fui (fc dixerit, hxc ille, vero
(ait
;
ADEMBiLEMA CtXIX. AMD. ALCXATl. 5^5

(ait Suidas) cft n quam oratio,
cui facrum nihil aliud
quam etiam Grzci4'v^>'y»’appcllahaot>qu6d animum du-
cat quo velit.
Eofcniu eloquentia flexanima dicitur Ennio.
s:qMe srguUiftanis eft ChMritum.] Huc referendum videcut
quod de Simonide retulit Stobaeus ^rtuU Crs*

^ fiii tiarumifiMnit*
mt$e r«s ivêxa «mir

^ f««?i^:5imonicles,roganicquodamvt fl*
bi conlcribeicicncomium,& gratiam ie relaturum dicente, ar-
gentum autem non dante: Duas, inquit , arcas habeo . vnam
Gratiarum, alteram argenti;Sc cum ncccflitas exigit, Gratiarum
quidem arcam aperiens, inanem ipfam icperio; alteram vero
folam mihi commodam. Sed hoc videri poflet illiberale: nam
libera & vltronea debet efle gratia , non coaâ , aut illiberalis.
Adde, quod pulchrius &
magniflccotius cft beneficium con-
ferre, quam afHci beoefleio. Hinc enim illud Pltnarcbi:(«-i»i«-
|P<^ , tu , T6 eu 7191»» it iitit iiJhtVHtOi
nks X«t^n rk , 7^ r Stf'

C T«tJ ^^0771 rlw cV
I
I
‘vi^ ^4, AflT* xk%i 4 tu meanti.
kyiitoi^^ •rk\y Tnim. hoc efl, Epicurus ait, 06 modo pulchrius
iucundius.Nam nulla
efle beriefleto afliccre,quam aflici,fcd Sc
res perinde parirgaudium,vt beneficentia. Sapiebat autem qui
indidit Gratus nomina, Ag)aix,£uphrorynz,dc Thaliae, flqui-
dem cxultatio & laetitia in dante rnaiorcft & purior. Itaque
multi pudore faepe fuffunduntur , ciim bencl^cium accipiunt:
femper autem gaudent, ciim beneficium praflam. Non mihi
temperare poflum, quin addam Ciccronisiiludci. Offic. Aut
opern fit benigne indigentibus, aut pecunia,&c.quamquamin
vtroque inefl gratificandi liberalis voluntas, tamen altera ex ar-
€a,altcra«x virtute depromitur: largitio quz fic ex te familiari,
fontem ipfum benignitatis exhaurit.
buiiatquicito 4at,] Proucrbialeeftex Publi) Mimis: Sudta qui
Bii efigratum^ quodoptu efi vitro fi ffferttt, Itcidque, citi iat.
BtnefUium inoptbh^Mtt qui dat celer tUT.

vulgatum cfl etiam in hancienteniiam Lucianidiflichon:
I id cfl:,vt Aufonius reddidit:

GfMtUqHAtardtttfifingrtttftefl gratMtnMtffqut
n 3
15 €tAVD. MIKOIS COMMENY,
Cum fieriffoferat gratmjgrdtamMû. ' ^
Lcgc' Proucrb, dat qui cito dati
Bij*
-t//»».] Brachiis. Vina ficqucAtius pro longitudirncduoruny

'
brachiorum cxtcnforum accipitur. , .
grstia vt remanent v»aabeuntidu<t.] Siquidem referenda gratia nul-

nftrtnda. lum officium magis neccliarium. Quod fi quadam acceperis
vtcnda,maiorcmcfura,fi modo poffis, reddere iubei Hefiodus,
&imitan agros fertiles, qui multo pius reddunt quam accepe.
fint. Cie. 1 Officior. Grauiifimc ditium a Valerio JVlax. dandi
.
fit commercium ( fine quo vix

accipiendi benefieri hominum
vita confiat) perdit de tolht, quifqui» bene mcrlio parem fal-
tem gratiam negligit.
referre '
lurynome.] Eurynomen diftam ait Seneca , quia late paten-

tispatrimonij fit beneficia diuidcre. Alij Eurynbmeh , qiiafi
latis pafcuam , a fpatiofis pafcuis interpretantur , Alio poiro
nomincdicitur Euiydomcnc ,
ter do: aIiisEurymedura,a ,
s? 4 ^ abundani
quod rego fignificat. Hefib-
dusinTheogonia;T|«f te»! ^xt,i7mfnns.
Huius meminit Homerus lliadU 8 .
Ad locupletandam huius Emblematis commentationem,

inulta Tunt apud Senecam de Beneficiis paffim : fcd in primis
cap.j.lib. pripris. Cum hoc coniange nobilem Latlaniiidifi»
putatione, de verb cultu c.i i.finguiaenim exferibere no vacat.
Ex multis tamen quae paffim obuia fefc offerunt e bonisau-
.
ôribus, quaedam fublegernus. Ex iure communi didicimus,

tericri nos ad fed eifi. de petit, heredit. 1 fi verp .
non remunerandi. §, idem Poin ponius. D. mand.l. nnonfor<!.

tcn3 .§. libertus.de condift. indejb. In Mimo vetere; ’
Beneficium qni neftit redderet imuftlpetit.

ProdicusTophiffaapud Platonem Axiocboffi quidem Platonis
dialogus efi^ illud folebat in ingratos audiroies fledere : ^
vi >^x4Si rr .BcrtcMartialis:
Dedtemefi fem per fumereinil^ dare»
Fatemur alioqui bcneficiuin voluntarium magis efie quam nc-
ceflarium,!. qui ex caufia. D. de bon. hbert .Et gratia fi non ac-
cipiturgrati?,noncftgratia.NamquodScnecacpift. 85 .fapien'»
fis cft bene debere beneficium bene (oluere, interdum autem
,
folotio cfi ipfa confcfiio. Voluntas enim fpedanda, non facula

eas. Sed idem tamen fapiens fuo more mouet aculeos: Plus ce-
leris dedit qui fine ,lpe recipiendi dedit. Nam ha:c bcoeficij in-
ter duos lex cft, alter enim obliuifci debet dati, alter accepti
nunquam nempe vt qui dedit beneficium
;
, taceat; memoret.
ADBMBLEMA CLXXII. AND. AIClATI.
ûi accepit . Eft eniai odiofum genus hominum ofHcia expro*
brantium, ^c. Quo nomine grauiter fuccenfet Martialis Po<
{lumo cuidara.qui quod donarat, impenhus celebrabat. Lace>
ratanimum»& premit frequens bencHciorum commemoratio.*
quod etiam non fecit quidam libertus apud Simonem parro*
num,in Andria Terenti) :vbi (ic;
St tibi quid feci.ttut facio quod pUeet^
l4 gratum fuiffc ammaduerttfii^ habeo gratiam:
Sed hoc moUiiumefi^namiJf hac commemoratio, '
ûafi exprobratio eii immemoris benefieq.

Non ditcedoa Icdtionc Seneca: :Bencficta dando, ait, imitamur
Deum, non roeneramur. Dignus cft decipi qui de remuneran- ,
docogitauit. lam quod hilares Sc nudae hic Gratiae repraefen-

tantor, mera liberalitas.nulioq. lure cogente profeda deligna-
lur. Qî enim dat inuitus , nihil dat. Ergo Fabius VerrucolTus
diccbai, beneficium ab homine duro afpere datupi, panem la-
pidofumefle, quem efufienti accipere neceffarium e)0[ct,etfi
acerbum. At c Hilarem datorem di-
,
ligit Deus. Etnuilaiunt maioia bcnchcia

,
quam quae funt in
accipientis verecundia.
AD EMBLEMA CLXIII.
ERAM
V tuatus
feribendi huius
fum
men, audorc incerto.
c libro, cui
Epigrammatis occaflonem mu-
lonfperitorum nomenclatura no-
Isergocum IcriptaZazi) enumcrauit, j, FrMcijtum
haecqux fequuntur fubiicit : Sane multum profuit Zazij pru- Flmtbtm.
dentia luns atque eximia do^nna, a Francifeo Florido fugilla*
ta:in qocm nomine ip(iusZazij,Budaei, Alcia(i,& ca:terorum,<
titulo In Rancifeum Olidum, accepimus apologeticum ,
quod
fic habet: '
^
Audent fiagriferi matuU,ftupidi^ magiflri
Bilem in nos olidi pecoris euomere:
Beddemusne vicem opprobriis? fed nonne cicadam
AU vna obHreperam corrtpere ijlud erit?
ûidprodejlmufcasoperofis pclltreflagrui
Negligereeft fatms^quod nequeas regere.
Homines certe liberalitcr inftuuii contumeliam impotentius
ferunt quae (it illata a contc.mpio quodam deinerti conuiciato-
rercumquocongccdi vel indignu putetor, vt apud
turpe fir, vel
Acliao. in 14. Var. bid. AriffidcsLocrenrismorfusa muBclla
n 4 Tar-
^6% CIAVD. MIUOIS COMMENT.
Tartefia, dixit fc dolcrc , qui maximi, qupd morcrctar a bc-»
vt
iiiola tam contempta iftus;multoque honeftiorem mortem

fuUfc, (i id libi obtigiflet ex morfu leonis vel pardalis. Itaqpe
accrbiuscaufam mortis , quam mortem Vpram ferebat. Et qui-
dem, yt facile poflom coniiccrc, vna cum Flondo illo , alloqui
dpfto homine, fcd certe parum vcrecudo,yt ciusfcnpta tcftan-
tur.malc feriati paedocribac 8c inepti niagiftclli Alciato nonni-
hil detraxerantcadeofolct intabcfcercinuidia, fuccellus homi-
num vidcndo.yt cum Nafonc loquar. Vix enim vt fine fumo

Ignis cmieat.*fic excellens quxdamglona comitem inuidiam
vtplupmum habet. Qui vir certe magnus, cumaegiêrret ft
abhuiufmodi litciatoribus 6c roagificllis importune traduci,
fcripfithoc Emblema, di^lanic indignationis affedu, quo red-
dit rationem cur pluirbus non refpoodcat; quippe ciiisn exifti-
snetcum iisconccrtqic fibi plane indecorum efle, quandoqui-
dem minorem a maiori prouocari nec iuftum nec ingenuu fir.
Qiminioco notanda eft mbotum energia vehemens, & Sa-
tyiicx comparationes,fui:cin£tae quidem ticd acres admodum,
^ quae ptufimum nctuorum habeant.
Flagriferi matuU.'] Per contumeliam flagriferos appellat
ciufmodi fciolos & impudentes obtrectatores. Ebdeminodo
Plautus in Pfcudolo dixit; Eoingenio hi funtflagriitibae, qui
Matula, haec habent confilia. Matula poiro vas eft , in quod vrina exci-
pitur, Iiiuenali trulla, (j34««î<iiGraEcis,Fefto& Varroni matellio,
nonnumquam metaphoncOT vfurpatur pro homine foetido &
impuroi apud Plautum iri Per/a;
vt
Numquam ego u tam matuUmeffe credidi.
Bilem eutme* "BiletHemmere. Allegoria ab his quf concoquere nequeunt
\
ft. certos quofd am cibos prae ftomachi debilitate , quod prou^fb.
citatur ex Ariftoxeno Muficoapud Plutarch. Sympof.y. cap.8.
^nid faciam? reddamnevicetl ] Addubito , an par pati refe-
ramii^Sic addubitare Ciceronem memini t;. ad Atticum, num
fihicoritemnerida contumelia fit a fororis Attici filio illata, &
diflimulanter concoqnenda;vcI an fit euomenda fcroel & aper-
te bilis omnis acerbitas. Verba eius h»c funt Nunc me luua,
:
mi Attice, confilio, v4'ia», id eft vtru aper-»

fc hominem afpernfr & rcfpuam i n<rvM<cjts ivetTseti. vtenim
Pindaro, fic omnino rooribuis
meis illud aptius: fcd hocfbrialJe temporibus.Tu autem quod
tpfc tibrfuarcris.idcrh mihi perfuarum putaro.
Contumelia Se obtreCtatio faepe animis tranquillifiimis
patientiam extorfit , ait Seneca. Câre ferendum eum puta-
mus
/ 8 ^
ad emblema CLXIXX. AKD. ALCIATI. S6f
iBusqui pudorem fuu purgat.^Si€ Comicus prologo Andds:
Si mihi pirgHt quod voUt^dictre,quod non voUt, audiit :
Benefidu ft urtajjit» audiet bene.
Dejmant maUdtcere^maledida ne mfeant fka.
Hictooymus id imiiatus , ad Rufinum : Si dixeris quae ris^
peius audies. Quod ante memihimus vfurpatum Plauto: Con-
tumeliam fi dices, audies. Ecquid tandem? diHicilceft iuftum
dolorem temperare,!, (i adulteri 3 §. imperatores. D.deadulr*
.
Quin & reterem ferendo iniuriam, inuitas oouam , n apud

Gcllium,lib. 6 .ex Mimo quodam vetere. &c«
'
.âlitet extinôs iniuria [ufeitat ignes,
aitOuidiusj. Artis. Ingenuus animus difficulter admodum
contumeliam patitur, quamquam leuiusfiat patientia quod
corrigi non Veriim ffiangulat inclufus dolor ,& prcil
poffit.
fum enecat, nec fatis habet virium , vt par ciie ferendae iniuria;
poffit.
cicadam ah corrtpuijfe.] Refpexit ad Prouerb. Cicadam ala cicsdamala
corripuidi. Animakuli hoc genus na tura garrulum ala fi corri. eetriftre.
pueris, clarius obfirepet: ita fi maledico praebeas occafioncm

odij non modo non tacebit,
, fcd dc importunius effutiet, dc
.omnem bilem cuoir ct.
cum im- Mufiat
mufeoi opero/is pellerefiabrii.lDoibim virum dedecet peU»^
pcfuis & inertibus
Grammaticulis concertare. Alludit autem n.
ad Prouerb. Mufeas depellere, cui dc illud conuenit : Aquila
non capiat mufeas. Mulca autem in Hieroglyph. impuden-
tiam & improbitatem ngnat,qubd etfi crebrius abigatur,nihi- Ûtgwtck.
lominusrcdcar.Lcgc Pierium lib. 6 , dcOrumlib. i.
Mufc(u pellere. J Inter Deorum praelia Homerus pertinacem .
mulca; improbitatem propofuit, vbi ferox hofiisinfultat hofti,

neque quietem dat vllam, donec vulnus inflixit. 5iccnim>^«(
tox.etA>iia Huc conferrem aliquid non inuU

tus de quorum impudentia non toleranda
Cynicorum ,
mandata cft omnium feriptts. Malim ex eo Emblematis argu-

mento elicere id quod iegrturapud Plinium iuniorcm,rcdla in-
genia debilitari vei cc udia, per uerfa confirmari audacia; etenim
vffiucairc folet vt quo quis imperitior efi,fit eo ia^lantibr & fui
cofidentior. Mento igitur viro forti efi odiofa rourca,dc fapienti
atque prouido temeritas. Qâ ratione Hercules de fuo faccllo
mufeas dicitur abegi fi'e.
Operofafiabris.^JrhbcWvmn, mufearium dicitur Martiali, qu»
mufcc abiguntur, 4 v# 0 4 Qq,Grxcc •
^
« 5 Uigligeri
570 CLAVD. M IKOl $ COMMBNT. j
lêgUjferetft fatim (^c, ] yrifin. Non cft quod cc tam excru-

j
cicsin eo vcl perlequcado, vd fogiendo , quod vitare nuilo

tnodo poOls.
AD EMBLEMA CLXIIII.
(ôfptvefacu A R p 1 T xHiulos quofdam imitatores, fcu, Ttdimim

(mquam vcriiis, obircftatore^ & maledicos, qui cirro dodrin*
*'*"•'**
vbcicro quandaro gloria in ‘magno aliquo 6t excclfo viro con-
Tpiciant, conuiciis eum profcindunt citius quam imitantur,
£11 eniro illtfd vulgo notum, p^dv Wrv ^
, in multis Momum agere 6c reprehendere longe facilius

quam imitari : vt miro venus mihi Xenophon dixine videatur
2. Commentar, i vu9v yt p«Adv if) £ cvx
Tîbil tjl auTtttm «tw vi nvttimi, 415»
*‘P**^**^
?
« Tnin<n9X«t,fjkn £yv£f4Sft jfcg^TSj <s^S7v;^M.l^,a
iv4r/*a/|Ti»W5
ma aliquod opus polIit,in quo nibil a quo-
fjcile crt,3ii,vt repenri
quam reprehendaiunEA enim arduum itaquicquam perficere,
\t oon alicubi pecces. Quod fl etiam fine aliquo errore quid<
C»nit *y^m quam peragat aliquis, difficile cft non pati , aut inucnire ali-
quem iniquum iudiccm. Sumpta eft cane in Lunam a
cttM^Nti. latrame,(uamqueipGusvnnbram temere confpicante, fed qui
c6 plus aegre ferat , quod fuo latratu Lunam non deterreri, ne-
^mdetumht que inceptum cur^lum fiftcrc videat. Eodem prorfus modo cx-
•krtaatu. creendi funt importuni illi lycophatsc,vt & alienae famae capta-
"***
torcs.quos non modo animum dcfpondcre, fed in rabiem agi
dcprehendes,cum ab iis qui Izfi funt, habentur contemptui, &
eosrefponfo aliquo minime dignentur. Cum cnjm hoc vnum
in primis expetant vceiufmodi aculeis afficiaris , danda tibi
,
cd opera, ncfubitus irz impetus animum a TuaTede Sedatu

dimoueat: (cd didimulandum.fingcndaq. vultus hilaritas, qiu 1
*
prz te feras , quam minimi aut nullius plane momenti ea fint

quz falso & temere in te iaculantur . Sic enim fiet,vt tua hac to-
lerantia. caluroniarom artifices definant, maledicta & nofeant
fua: vel impotenti qaoda dolore perculli rumpantur, quod ob-
ede tibi aon potuerint. Qua dc re pluribus apud Plutarch. in )
Commentario, Quomodo quis vttliratem ex inimicis capere '
queat. Huc facit przclaru Scnec« monitu ex 2 De ira: Non vc .
in beneficiis honeduro ed merita mentis repenfarc ita iniurias ,

<
iniuriis:illlc rinci, turpe cdj hic vincere, lohumanum Tcrbu ed,

&
AD EMBLEMA CLXXV. A K D. A L C X A TI. t7X
& quidem proiudorcccptulm, Vhio.‘ & a contumelia non dif.
fcrt.nifi oiaioe.Qui dolorem rcgerit;tantumcxcuratiuspeccat.
M. Catonem in balneo quidanrpetcuilit tmpiudeos.quiscotm
ini iTcieni faceret iniuriam? Poftea fatis facienti Cato; Non me-
mini^ inquit, percuiluru me. Melius putauit non agnofccre,
quam vindicarc Nihil, inquis, illi poft tantam petulantiam roa-
H fadum eO? Imo multum boni;cGcpit Catonem nodc.Magnt
animi ed iniurias dcfpicerc. V Itionis contumclioiilllmum ge«
nuscft.noneirevifum dignum j ex quo peteretur vitio. Multi
dum vindicant» lllc magnus
Ieucs'iniurias altius (ibi demifere ,
& more magnae ferae latratus minutoru canum

nobilis cd, qui
fecurus obaudit. Audiamus tandem confultorem optimum in
primis iuxtaquclepididimum Comicum Philemonem;
ir, «
-
quod ita Latine (onar, ^
lucundiu4 nihil efi^mqueetiarn concinnius

"Efl, quam pojjfconutciiknum ferte:
'
Ham qut cenutcUtur.eo in quem conuicium iacitur

Dtjfimulante tacenu^^ effiat vt ftbi ipfe conutetetur,
Cenfet ntdiam auribus iuTcundioreiii muficam,quam taccreal-
terurif), altero conuicianre. cum enim patienti animo, fedde
farti pedlorc quis maledirda perferre ac pati poted , cfHcit ille

ejuidem didimulardo.vt maledicus (ibi maledicat, idcdfuura
morbum prodat, vt (ibi potius quam alteri noceat. Cumpor.
t 6 quidem impune detredat quis , nullo praefente qui contra-
dicat, dicitur Grxeo adagio, fUn, heteromalia

cauda. In eo vincit r»pe,qui pati poilit. Ita Seneca, Viri boni
ed fcire pati, non facere inhitiam. Idem B, Hicronym, ad£u-
dochium.-ApudChriOianos.vc quidam ait, 'non qui patitur, (ed
qui facit contumeliam, mifer cd. Ibidem, Irafci hominised,
frenum iracundiae itnponerc Chridiani. Contemni enim Ic-
ilius cd, quam dultitia perculi. ait Mirmisvetuj, Nempe male-
difflum interprirtando facis acrius, dc (i bene fubduxeris , falfum
maledicum , rnaleuotum mendacium ed. £x multis fcdiuum
(ane occurrit veteris cuiufdam Stoici cauilium , apud Senecam,
epid.9i Eleganter Demetrius noder folct dicere, eodem loco
-
(ibi ede voces imperirorum, quo ventre redditos crepitus nihil

j
rtnim referre ari furfum , an deorfum fonCht, Horatij idud con.
^ruicr.Epidolar.
Msrdenr
:
571 CtArD. MINOIS COMMI NT. I
MofdtMr opprobriis frlfis^muumm colores?

lealfus honor iuuat, ^
mendax infamia ferret,
^êm,Hsfi mendofum ^
mendacem?
£t Ctccroi. m
Antooium. Me ii$ didis ncfcit Ixdat an laudcf.
Sed Hieronymi lila mihi placent , vt omnia « tn ea quae cft ad !
Ruflicum : Sicut fagitta , ii mtmtur contra duram materiam» |i
nonnumquam in mittentem rcuertitur.&vuinerac emittentem.*

m detrador cum triftem faciem videt audientis , imo non au-
dientis , fcd obturantis aures luas nc audiat > iilico contuefcic.
pallet v,uUua> bebent labra, faltua ficcatur. Nempe quod
Ouidius;
Cwfcia mem reBifama mendacia ridet,
Xx omnibus perplacet locus Senecxdcira cap.53. Ira habet ,
aliquam voluptatem » & dulce cft dolorem reddere i mini,

me. Non enim vtin beneficiis honeftum cft merita mentis re.
penfare, ita iniuriasiniuriis. lilic vinci , turpe cft : hic inhu-
manum vincere, haec ille. Meminerit ergo vir bonus fibi non
cHe iniurias iniuiiis compenfandas , neque rabie cohibcndatn
petulantiam: quia, quodlurifc. Innocentia reus purg tur,
non relatione criminis,!. U. qui, 5. D. de pubi, iudic. Qmd
tandem/
Vttra atiquu pracepta vocet
fcd pcjrlcgat elegantem Plutarchi difputationem ,
quomodo
quis viilitatcm capiat ab inimicis,& Ibrtaile amplius quod de-
lidcret,nibilcrit.
Lunarem orbem>'\ Lunam. Puto allufum efic ad id quod in
Pharmaceutria Theocrit. vbi ait canem terreri Hecate lubtcr- '
rancas compertum cfi autem canes vcl ferociores terreri Ipcciris j
hodurnis. 1
Cma^viUm C4r»is.} Canem accipi pro conuiciatorcjnuido, impudenti & ]
maledico obtredatore notum cfi, vt etiam pro adulatore Sc

fcorra. Apud Homerum, ab Achille Agamemnon tncciruur,
f;^«>r>qui caninis fit oculis. £a enim canis natu-
ra efi;,vt cum nihil pudcat.ltaquc lulius Pollux, Oculum is ha-
bere caninum dicitur,ait,qai nimio plus impudens efi. Plautus
Menaechm. Hecubam ait ex eo appellatam canem, quod in
^ quofeumque incurretur conuiciatrix & maledica efiec. Itaque
,
M^Tuilius Oratione pro Eofeio Amerino , alios Oratores
damare ait> non etiam nocere, alios latrare , qui etiam morde-
re pollint. Cur vero canis Diogenes eft nuncupatus , nifi quod
(
mordax efiet & maledicus? Hinc Cynicorum fluxit appellatio, \
& vox Homerica xwiraDijf. Apud Terent. Eunucho, canis o* -i
durum, ^
AD BMRLEMA CIXV. AKD. A L C A T T, I
<ûruin, & impudentiam Hgnificat. Catullus in quandatn:

.^^ruhorem
Verre» CMTm exprimamtti cre.
Vcrpafianus Imp. (apud Suetonium) Demetrium Cynicum
obuium (ibi, ac neque affurgere, neque falutareicdignantcm,
oblatrantem etiam nelcto quid/atis habuit Canem appellare.
Se^ videns. ]
Suam vmbram.
ventis.'] Catullus;
idem nunc retrahis te , ac tua diBa ofnnia faBa^
Ventos irrita ferre ad nebulas aUrias finis.
Idem Argonauticis:
Irrita ventefa limjuens promijfa froceUa.
Eiibid.Arudna de perfidia Thcfci <;oDquetcns,aitrc rpcraiTc
....—optatos lyjmenaoSy
cunBa aerij difeerpunt irrita venti.
Tibullus lib. 3. Elcg.4. ad finem,*
Htc Deuiin meliu* crudelia fomnia vertat.
Et iubeat trepidos irrita ferre Notos,
furda Diana.] Epitheti Diana pro Luna apud
Poetas.
AD EMBLEMA CLXV,
MSiGsiseft apologus, quoadmonctnur cum potentioribut
I aut improbis focietatcm non effe ineundam: quia fi quid
infortunii damniveaccidcrit in infirmiorem fem per reclinari
,
foleat. Apologus Acropoaferibitur. Titulus Emblematis fum-

ptuseft cx Plauti Mercatore, aitenim Lyfimachus : Nunc ego
verum illud verbum efe experior vetus, Aliquid mali ejfe propter
vidnummaluos. Pindar. Nem. «^.5. docet vtilitatem“ rnaxi* “
mam adferrevicinum, fi fit idem 5c amicus : contra, tii iiii
micn» tc malui , damnum iaduramque. Cûod belle :prc(fit
1 fefiodus: mMttM.
ytirue/toaretT puy* creta f,
A ’
JîSf iiri>^cir ,€i f*n ,
Detrimentum [eft] malus ficinus^quantum bonus cd ma-

gnum commodum:
Neque bos perierit, nifi vicinus malus adfit.
Noxa^malM vicinae, vs efi bonas vtilis dmo
Nunquam hos pereat^vicinui ni improbae adfit,
Demo^
S 7^ clavd.minoisconjment-
DcmofthenesaducrfusCalliclcmdcprxciio, nihil molcftiuscC-
rcdicic,quam tncidcrcin ricinum auarum & improbum. r«
'cdûHKr»’n^^$. Qô etiam
illud Virgtliaiium fpedat:
Mckntuu v£ tnifer^ nimium vicim Cremona.
quo deplorat Mantuanorum infelicitatem quibus obfuit foJa ,
CremonenGum vicinitas, ait Scrqius. Itidem cucnit Chalcedo.

niis Byzantinis, itemque Aetolis & Acarnanibus ,
qui finui-
mi mutuis armis & diircnfioqibus refe,confecerunt, liaq.apud
nodros vulgo circumfertur, Ei optime cedere qui bonum vici-
num habeat. Caiofenior eos qui praedia cmturi cfTcnt , admo-
nebat, vt pra; ceteris aduerterent ne malum haberem vicinum.
Celebratur de Themiftoclis apophihegma. Ciim quis enim
praedium venale haberet, iuflit praeconnu aduccrc.lin
yM7v»«e(*quan longe vendibilius edet virini commcndatip-
nc.Apud Plautum pauper Eucliorccufat efiSaitatcmcum diui-
te Mtgadoro contrahere, his verbis;
Vtnit hocin mentem mihi Meg^doreje ejfe hominem diuitem^
Taiiiofumi meitemefft hominem pAupernm^ pauperrimum.
Nunc fifiliam loeajpm mekm tibi in mentem venit
,
Te bouem ejfe^^ me tjfe afellam.vbi ttcum cowunBtu fiem.

Vbi onui nequeam fer re, pariter taceam ego afintu in luto^
Tu me bos magu haud rejf icm ,notm quafinumquam fiem:
Tt te vtar iniquiore,^ me tmun ordo irrideat.
Neutrubi habeamflabile ftabidum fi quid dtuertijfuat:
me mordicus fcittdantibouesincurfentcornibue.
jifioi
Hoc magnum efi periculum, ab afints ad houes tranfcendtre,
TtrrtHS Caetcriim hac fifta deferiptione rapidus torrens rcpracfcnrat
humanae vitae condicionem torrentis inftar fluxam & celeri
momento cuancrccntcm. Etenim more Hucntis aqua;labunr
OlU 0ntA turtcmpora,vt cecinit Ouidius. Ollaapneadiuitcs opum con-
qmd.
gerie onuftos & graucs; terre* vero pauperes fignificat, cos qui-
dem facile in his vitae huius turbulentis Hucfibus enatantes Ac ,
perkula grauiora effugientes. Videtur fanc Apologus cx Eccle-

OUatirres. fiadici I j.expreiTu$,cum ait Sapiens: Pondus fuper fe tollet qu^.
honeftiori communicat. Et ditiori tu nc focius fueris. Quid
communicabit cacabus ad ollam fquando enim le colliferint,
confringetur. Diuesiniudêgir &
fremet: pauper autem lafus
tacebit. Fabellam Gc redditam a Facrnobuc afcribam, quod
rideatur admodum lepida:
T>H(utfahehatamnMoUa4, aneam
Vuam^ alteram autm fidiiem.
Sed
, :
ad embiema clxv. and. alciati, 575

Std ahe»M proprio pr^grtûatM pondtr*,
J Stbi^ porro prscauens^ .
-Suadere capit anteeunti

ContuMgi vti vellet /ibi,
ûo rapidum aequarum fuRinerent impetum
lunciu vtrimque viribue.
Cut fiRilis'. Tua mihi, ait vicinitas
Non admodum placet, foror.

Sam/iuete mthivnda/fiuemetibi
Frope adnatantem tStferit,
VtfoJ/item te dura preRabtt cutis.
Fragilem meam Jtc conteret.

Sic, Votemiorum femper tjl vtcinitas V
Vitanda tenuiortbM.
Magnates enim locupletiores vicinis pauperculis numquam
qui eos no dcHnant exlugerc, dum ad nihilum
ccllerinc, quippe
'»•-
redegerinr.naturam cardami referentes qui herbarum in pro-
,
pinquonafccntium humorem attrahit, ?nde illas arere poftea

(it accede. Notandum id Nafonis monitum:
Et quamquam foli pofint prodeffe potentes
Nonprofunt potius plurimum obe/fe [olent.
Duo porro nobis offerunt fefe luris prouctbia quae eo perti-
nent, primum intereft noftra bonum habere vicinum. 1. quod
,
f«pe §.fin.D.dccontrah. empt. Alterum , potentioribus paics

cffcfion poffumus.I.;. de alien. iudic. mutand. cauda fa£ta 1.
nam magiftratus,dc arbitr.Optanda quidem h»c,non fperanda
fcmpcr,nifi ei forte cui permiffa cd elegio praedi) vcl domiolij
nec enim paru mtercd nodra quibufcum hominibus, aut apud
quos viiiamus. V^t de ceteris (ilea, ad quid illud labatum Grae-
cis.f .yelvute’ i. JFrancum pro amico habe,
at non vicinumiNempe quia Graeci Romaniquefurpeâmha-
herent Francorum veteru potentia, ciiin rix pares ede putarent*
Hoc natura, vel hommu potius deprauatis moribus compara-
tum ,Tt nullae fint rixae acerbiores, nulla odia implacabiliora,
quam quae inter vicinos, ac contribules agitantui*: vcl quia vici-
nus potentior inferiorem fubtus fc habere velit, quin nullas no
ffrophascomminifeitur , quibus quietum vicinum degluttac.
Non funt nobis repetendae Romanorum & Graecorum Hiffo>
f iae.cum quidem vcl domclîcar ac nofl:rae gentis fuppetant, cx
,
quibus accipimus quamfccd^ ac nequiter de vicinis, a quibus

nihil metuendum erat, triumphatum cd Sed emblematis hu-
:
ius charaftee videtur fpccialius trahi ad eos qui foedus cx<

horrent
57$ C L A VD. M I N Ol S C O M MEN T.
horrent potcntiorum principum j quo animo fi fuiflct rex Por- !
togaUix,Scbafiianu$(quiinrau(lam Sc impiam cum Mahumc. i
tano focietatem ad fuum , fiiorumquc exitium non longi^ ante ;
contraxit) felicius vixiflet. Memoratu dignus, fed infaufius, 6c i
exemplaris cafuSjVt ita dixerim. Comitis S. Pauli, principis mi-

litiae Gallicanae fub Lodoico xi. Is Comes res nouas molitus
aduerfus principem fuum.colludebat cum rege Anglo, 5c duce

Burgundo neque trifte fuum fatum pracrentifccbat. Tandem
,
enim foedereinito inter viros principes, & fopitis difeordiis,

Comes ille, ytSoiFcnus alter, fuae proditionis poenas dedit. Fa-
cilemihi efiet recolere quaedam nofiri aeui funefia exempla,
led vereor ne ea narratio bilem quibufdam moueat,qui fuorum
infortunia, quafi plagas rixdum bene fanatas refricari non pa«
ciuntur.
ûdrnm vrnt metattoâlura terrea, ] Duplex hominum fors &
coi^tio, diuitumnempi^ & pauperum totidem cxprcfialym»
bolis, quo fere pertinet illud Aufonij;
IBerculagemmatUcum poneret horrida vafit,
'EtmifceretopeSyfAHperiem^jimul.
Id eft.crai fiftilis./og/p^Txr.
liMfia/0ffi}(;rcr<«.]Tuaconruetudo. Metaphora a mercibus»
AD EMBLEMA CLXVL
otV M hoc
^Delphin in
mari atffir-
ftm qmd.
T accipe. Delphin enim marinis
fiu£hbuscie£tusconiultoremquendam virumque Princi-
pem, vel ctia nota aliqua probitatis initgncm.a populari turba
bcncficij loco iniurias, ludibria, mpncmqucipfam referentem
arguitrquales fuific legimus Socratem, Ai iftidem, Phocionem,
Dcmofthcncm, M. Tullium, & alios quamplurimos, qui poli i
prxclare faâ innumerasque difiicultatcs , & pericula nomine |

patriae exantlata, honor u & prxmiorum vice iniufium exilium <
duramque mortem Delphin

perferre coafli funt.
vtqui fuis bene confultum velit; Pelagus ipfum, in quo pifees a
pifiibusafiiciantur & abfumantur , orbis huius angufirasmuU
tipliccs & damna innumerabilia refertnimirum io quo nemo
,
fibi deterius quam ab homine nocumentum impendere vidcac.

Hoc tctraftichon video petitum ex 3,’ Epigram. nempe incerti
cuiufdaffi bexaft(cho« quod tale cfi;

ad emblema CLXVt. A^NI). AlciAtl. 577*
*
Kvf*mru f^r^n^vs (iit im
/iA^trtCiêSms H^^rota^fita T^z^t,
-
wi ^^<V,tXe» roir(^‘ («i 3S' i^cprti»
sv$vg vr£^( rufcôp ft i^(pcv iufffêtis)
fuZ 5 , rtxisinx $-i?ûr}et AtfXm rU * vrapu vrSpr^

yFi^S}OsiJ'' tî^s iêiffznT ericurpo<pt}jf.
Id ita reddere fum conatus:
Flu6tus & afpera tcmpeftas ad tcrrarti traxerunt
Delphinem externae fpedtaculum fortunae.
Sed in terra mifericoidiae locus [ repertus eft ] nam tidentes ;
Statrm ad tumulum me coronarunt pij [vtri:]

Nuc vero quod[mc]genuit mare perdidit. Quae tandeponto
Fides, qui neque propriis parcit alumnisf
Delphinem pelagi rapidus me ad Ut tora fiuBue
^ Ludibrium cunSiis,[orte volente, tulit.
Irafidium at pia terra dedit : me namque videntes
Ornarunt tumulo conueniente viri.
Me mare quod genuit, pcfufiuUt. ergo age ponto
Quanta fides i natos perdit (jpipfefuos.
Hieronym. ad Demetriadem de icruanda ,
virginitate; Quae dc
medio mari fumantem viderat patriam, 5c fragili cymbx falu.
tcmfuam.fuoruttjquccommiferat, crudeliora inucnit Afficae
litora. Videreliqua. Quilocusnos admonet permultos iani
olim fuifle viros claros, quibus fua virtus obfuit, Memorarerri
Hermodorum ab Ephefiis pulfum , Ariftidem ab Aihenicnfi-
bus,imbTbemiftoclem, Periclem male habitum, riifi nos ex-
empla Romanorum commouerent, Coriolani .Camilli , imo
Porti) Catonis toties accufati , M. Anconi j oratoris exuUntiSj
& aliorum, de quibus apud hiftoricos.
meinlittora compulit. ]
Id vno verbo deflituerc dicitur, vt mc
admonet perfpicaciilimi vir ingenij Fornerius
:
qumetiam ad-
ducit hoc Virgilianum;
Lt freta deflituent nudos i» littore pifces,
Exe»?/)/«/»i»jWfl,]Locuseft huic accommodatus in 7. Con-
trouerf. Senecae declamat. i.O maria iuftiora indicii?, ait, b mi-
&c. Infidum mare,
tiores procellae patre, in
Graeco epigrammate;, id efl , cum quo nulla fponfio aut Hdes
poteft intercedere.
Nam Ji nec propriis, ^c. ] Collatio maioris ad minus. Porro Maro peri.
inter fummasdiflicultatesnauigationem pofucre veteres vn- «4/4. ,
de pr«tcpta defugiendo mari, & terra incolenda Dixit itaque .
AriRagoras^ 5Jn zfutrpc id eft, ex atquo pencu-

o lofurn
lofnm cflTc mare, licet appellationes habeat varias, cui cooucoit
illud ex Hecyra Comici;
O fortunate, mfeis quiJ malifr^temru^ eÛthumûam io-
grejjui es tnkre!
Ouid.i.Amor. t1eg.vndecima:
Nauita fohcitm ^ ventos horret iniquos^
"Et prope tam hthum.quam prope cernit aquam»
ûodfiuncuffasTritonexaJperet vnda4,
ûkm tibiJit toto nuUm in ore color.
AD EMBLEMA CLXVII.
v M P T V s eft hic titulos ex Sophoclis ,
S Aiace fljgclhfcro,qui ait (c, poftqnam ab Hetôre inimicif-

{imoacccpiflctenfem munertsioco nthil praeter damnu atro-
,
cidlmum a Graecis habuifle. Itaque pofiquam mule» cfteon-

queftus,fic poftremo infert:
««l’ ir’ 77W^9<H6i«e,
K dne odsif^k.
Exhoc loco Scholiaftcs elicit, ab amicis dona quaelibet, vel
etiam pretij minimi ,boni eATeconfulcndaiab hoBibusvcro &
inimicis ne pretiofiffima quidem expetenda vtpote perniciofa
,
A’ noxia ^5^ enim funt KetnUh^tid eft infelicia do- ,
Plautus Milite;
In mala vxore,atque inimico jfi quidfumeu (Umptus e/7; .
In bono hojpite atque amico quaflfe* ejl quod fumitur»

Umblematu Totum Embjcma ex Gr®co traftum liquet;
thttraSIcr,
^zfluo tKmf x,^Q/sr,
«jtTwe i'aKC9‘
rlcd
ij
TT '^tmv ci Jutetr».
r* ei X' utecem /i*iu»jvo7«, friXt
eihKVfft ^t(pQAU
KTws rj ariAtJTiT»
Acerbam inter fc Hedor gratiam atque reutifer

Aiax ex bello pignus dederunt amicitiae.
Hedor enim cingulum cum acccpiftct , enfemque Ticiftlm
dediflet.
Hanc quidem gratiam donum experti funt in morte.
Gla.
AD EMBLEMA CLXVI.I. AND- A t C I A T I. 575
Gladiusinrcffecic.Aiaccm infamia correptum, ai rurfum cin-
gulum ' > •
Traxit Ptiamidem bigts raptarum.

Sic ab hoftjbus mortem vino afferentia mittiinmr dona*.'
(Q^‘SE)'ub gratias prxtextu fatalem mortem contineant.
'Exitiale inter fe ^ fcutifer AiaXy
'Ex hilo dederant pignus amicitU. '
CinguU enim aeêpta htCy tandem^ ille tnfe vteij^my

'
In morte experti gratia iÛAn/a foret.

Nam fe A tax gladio infantem tratecit, eanisfj
Raptattff higis deni Priamides. ^
qua dona fuu mittuntur ab hoBthtct vitro,

Sic
‘ Sub tit ulo dom funt ea figna necis. - " • .
Subiiciam & breuius Epigramma, ciufdcmomnino argumetii

exTr.'^ amvTi aTzurtf , tKTv/^ atac
^ssfUfl, ecf^êrtput k B-UfetT(^m
UrrsS t^Jpar eitiTtHTovee vifAvirB
Aiaci datur enfis ah Hechrty balteus Atace

HtcioriyVtriquif fu f*rrr donum erat exitio.
Atque ita abhoflehotit veniunt lethalia dona,
Jâfludij Jfecte fata necemfjferunt. i
Hcftor Aiaci cnlcm obruht: HcAori autem Aiax

Cingulum,, ambobusdonnm (fuirj vnamurs.
HeBor vt Aiacidjtdit enfem, illi^vt dedit Atax
ZoHafitiVtrique necem munus vtrumque dedit.
Narratio, eft apud Homerum Iliad n. Hedor ^ Aiix inito NeSlori» &
inter fi-lbcdcrc, vitro cirroque miflisdonis, de amicitia fic-
Âtdcafada*^
manda Hector Ataci gladium, A iix Hectori

ftatocra, arque
cingulum fed vtrique fuum mutios fuit exi-
militare mifirj
tio. Virtus enim Aiax ab VlyITc (in contentione armorum
Achillis) & cognitis ii* q.uac per infamam dixerat & fcccratjeo-
dcm gUdio rcipfum interemit.Hedtor vcio per occaficncm cin-
gulnuxta llij muros.ab Achille ocerfus ., A ter circum meema
tp^tuscft. Ex quo pcrfpicuum apparet verifEmuin eUcquoi
aitEuripid. / ;
»(^k3 ifJph ofUffi» 6^ V
Nullam luuamen adferunt dona improbi, s -

. ,
. .
Signifipat viri mali dona cUc inutilia perniciofaque. quod

JLaocoonapud VirgiL confirmat, cum a Troianis equum dolo
relictum nequaquam in vrbem recipiendum ccnfetjhis quidem
verbis;
O 2 .0 Piiferty
j%0 CLAVD. MINOIS COMMENT* ’
^.ôm$feriy(iUA tamAmfaniateiues?
Creditis aueSios hofltsf am vUuputtetU
Von» csrere dolis Dmaum,^c»
ic deinde, ,îcquid idefi, timeo Danaos, dona ferentes. ^
Et alibi dc Capi fic:
Aut,Capis,e^ quorum melior fententia menti^
Aut pelago Danaum infidias,fuJfeHa^ dona,
Tracipitare iubent, fubiefiis^ vrereflammis.
Huic conucnit monoftichon Graecum,
j(Sneo» >4 /‘«g^vTffav ««-'i
Saepe nihil intereft ,

inquit Seneca , inter amicorum munera, 8c
hoftium vota. Qmequid illi optant accidere, in id horu intem-
peftiua indulgentia impellit atque inftruit. Bene Horatius:
M moror officium quod me grauat,
Scutiferum Aiacem.]pe^carss aiue,yt (pf^mis Soc-
ias dicitur. De nobili Aiacis fcuto alibi iam fatis.
HeSlora^ iliacum, ] Troianorum fortiilimum.
Baltea Priamides, ] Baltea, in accufandi cafu , quad a reô
Balteus, nullo modo placet , vt neque tolerari in patria Roma,
napoteft. id in Alciato noftro peccatum , fcu erratum potius.
Grammatici noftrae aetatis doîdimi obleruarunt : (icuti 5c ab
Vrfino Velio , crudito fanc viro , idem pene admilTum notant
verfu quodam dc laboribus Herculis ex Anthologia Graecorum
Latinis numeris expreffo.fic,
Balteon arripui, Thracit^ armenta cecidi.
Sed quid? in tam vera manus dare cogimur, verumque fateri

ce
quod Fabius ait initio lib.io.Inditut. orat, dodos etiam viros
labi aliquando ,
cum & Ciceroni dormitare interdum Demo-
fthenes, Horatio etiam Homerus ipfc videatur j
fummi enim
funt, homines tamen.
Priamides.'] Hc£lor Priami filius, patronymic.
' Telamonias.] a Tclamone,ad differentiam Aiacis Oilei.
Infirumenta fua,(^c.] Hectoris enim cadauer balteo circa Pa-
trocli tumulum Achillis iuffu trabium cR : Aiax gladio fibi ab
Hedorc donato fcipfum confodit.
Mmoniis rotis.] Td cft, ThefTalis , Grxeis. Aemonia Thcffa-
lia eft,ab Acmone filio Deucalionis. Acmonia interdum etiam
pro Grse€ia,trMwiiftl^;^ft$r.
AD BMBLEMA CLXVIll. and. alci ATI. j^X
AD EMBLEMA CLXVIII.
W i ajrhntu, tfifi
g»o vctcrc. Sed Se Pindar. lfth.4.
$ vt cfl: in A<Ja-
«]f i» TfX^ Us^»
xftos-§t* JcKiâp
erâXit, rt;['yfCt(gimMag4'^^* id
£(ltamen iacertitudo fortuox vel hominum Arenue pugnan-
tium donec ad fummum finem perucniant his enim qualem- :
cumque ruit finem dat fortuna : &

meliora interdum deteriori-
‘
bus hominibus premuntur ac Tupplantantur. Sumptum autem
id cft exapologo Aefopi, qui petitus apparet ex perpetua con-r
trouerfja.qux naturae vi quadam intercedit inter aquilam auiu
principem, & fcarabeum viliflimum infc^li genus. Ille enim vt ‘Dijrdium
illatam (ibi ab aquila iniuriam vindicet , ciim fc viribus haud «9«'^ & /r4-
quaquam parem efle norit, confugit ad dolos clam enim fc in ;
plumis aquilae recondit vt eo tandem modo ad nidum aquili-

,
num pcrucniat, caq. poflmodiim abfente oua eius omnia con-

fodiat. Cuius fabulae apud Arilfophah. mentio eft.flcenim;
c^vlnvectcrcizrs
mreif at eit %ifs u(piyfiiy^,
icm ftp ei9Ftcf fiujov, o trMrcg,irurtpf
nXjsf <piT tenti vithcn ttott,

hoceff,
Jn fabulis id 9fi repertum JEfopkiSf
Adiijfe Diuos vnteum ex volucribus.
Haud credibilem aiifabulam ^patery pater,
Adiijfe Viuosaximal obfcenum atque olens.
Feruenit olim inquam ob fimuUatetn afieram^

ûa illi fuit cum aquila ôua voluens illius.
Et expetens poenas ab hofie mutuas .
Hoc quidem admonemur, hoftcmj quamuis infimae fortunae» NuUtutJf

non cdTe contemnendum nec quemquam vel omnium mini-
, perum bellu*
mum &contemptifnmumc(rcprouocandum. fiquidcm.vtin
Mimis Publius ait»
o 3 Inimu
,
'
-5-i4 C A V D .
’
M T <v t s C"o W M B N r;
'
Inimicum tfHamuu humilem, ddîell mtueri.

Brafidae illud ' quem cum ficus Icgtntcm forex
momordUrct ;.0 J>P,n€ Lupuer, inqui(, qullpm di ram minu-
tum animal, qtib^ rui dcfcndciidi, aiir pcriculqm vitandi, ciiin
{itopus.oecaiiones non perquirat. Eodem recidit quod vulgus
lioftvas liirpe viurpat : Caucndum ab iis quibus mhil dl quod
perdant, ahiis enim citms iniuriam damnum accepeTtî
quam ab quibus aliquid cft in locuirs. Timent cnim vt
aliis ,
plurimum aliquem pi ouocarc, ne quid vel famae vel fortunis

Vefi-npiio detrahatur. Homunculi vcio liii fortis infimae, fed dolis&frau-
i-^prehorur»
quomndum dc inltrudiiTim , improbi non miniis quam Icarabe», neque
i
Ti»'*t4 fortHnJf- minus putidi, ncqueabieftiminus, pertinacis itigenij rnaluia

Hmiawn^ quadam, ciim nemini fere pEodcfTc queafti-jmagrtjs tameo vjris
fae penum ero face fiunt nrgotiiim. tâmtertitant nigrore (quae
vna itJaprobi anirni fibia ) obftrcpunt firidore (qui nemmi

j
non moleftuscfij } foetore luo commaculant obutos quofqoe,

cn cumiiolitant, haerent , inlidiantur vtnon paulo fatius fit ,
cum praedantibus aliquando viris (imultatcm fufcipcrc quam ,
hos laceficre rurpifiimos ftarabeos quos pudeat etiam vicific ,
(quae enim victoriae tam pudendae molcftacqucfpesJquod prx-

mium? qui finis? )
quosque nec excutere pofiis , ciim maxime
velis, neque conflictari cum illis queas
difcedascontami-, nifi
nitior. Huc prouerbium : Scarjibcus aquilam quaerit. Certe
Alexahdcr, quamquam potentiflimus, dexteritatem Ptolemaei
fiiipe^tam habuit Arrij tnrbulcrttrarn & Pythonis nouarum ,
fcrum ftiidnira reformidabat, audor Atliaaus fu b finem 14.

Var.hill. <
y«w»7«pei'ai/?r^,] Per aera fumrfiuiti. Aquilamineditifii-

mis locis nidificare, tefiis cfi: Plinius, & ahfnonnuUi.
Jpgmcrefcen prolis.'] Spem crcfccndae prolis. Infinit, proge-
jundiuo, lociint) Gr*ca, ’ '
I muriam & damnum.
AD EMBLEMA’ CLX IX. '
IMiutum feru»
per TuenfiattOy
¥ t nullo non loco ditiores
tutu in praefidiurn fe recipiunt
pciuparum noH infirmi, pratcipitcs in
item.
ira mi feri aliquapatte
infortunium ruunt, quocumqUe fugiant,
, & qui funt ampliori folrtuna,
: &
eque Scylla ,
quod dicitor, in Ch^rybdim, decidunt; vt litiga-
toribus accidit qui nulhs opibus , oulitsque amicis fauitori-
lis,
bosadiuti, amdiccadiudiccm temere frullraquc prouocant,

fiOfi
AD EMBIEMA CtX IX. A N D. A lC I A T I. 5$}
noa tninoTem ab vtio quam ab alio gratiam inituri. Siccoim
dumcadcrccaulTa timent , in difpcndium nocentius ^ grauius
vtplurimum veniunt>tamctii iure dirLeptcnt,& cx sequo bono*
quc.non dolo vel fraude altqua» de fua in integrum rcftitutibnc
agitent. Enimuero.quod ait Comicus, pauper dum nihil haber
quod offerat in iudicio,non folum noii contcmniturêd etiam
aduerfus veritatem opprimitur. Ad id iliuftrandum meoqui*
dem iudicio huc reuocanda erit hiffona Hyperidis Oratoris,
cuius exilium miferum Plutarchus in vua decem Rhetorum dc-
firrhit. M, Varro apud Nonium,
Aium humani^ paria,
pote pleee vrget, ptfces vt f&pe minutos
Magnu comeji^vt aues emeat acctptter.
de pifeium mutua laniena loquitur, idq. torquet in intolerabi-
lem potcntioruminfolentiam in tenuis fortunse homines, quos
bonis omnibusdcgiubcrcfolcnt.mircrequc fpoiiare. Sed huius
Emblematis argumentum quodammodo cum Martialis bbc
diRichoconueni!.*
Dente timetur aper, defendunt (otnuft ceruumi
Imbelles damtt quidnifi preda funtiisk
Aurata.l Mannus ptfeis ab auri colore di^ns, quem aiunt jiurate.
omnium lunidiilimum ia maris reflesu fub littoraiium arbo-
rum radicibiss fefe occulcare folitum ibiqjfrondium agitatio,
,
oc exterritum facile capi, quadam vclut deditione. Martul.13.

Non omnis pretium Uudem^ Aurata rnerttur^
Sed cui /olus ertt concha Lucrina c$hm,
'Lege Plinium libro 32.capitc 5. & 11.
[ardeu.^ Sarda, quae dc Sardinia, pifcis exiguus, dequoPlin* Sarda.
-eodem 31, cap.rltimo.
3 Mergus, ams a mergendo di^la. cibum enim in aquis Mergum
.capiansfcafliduc immergit ;dcqua Pliniuslibro ii. capitesy.
.Prouerbium, Mergorum inflarj de mgluuic inexplebili.
Tulick.\ Fulica, fiuc fulix, anis manna, paulo
vel ftagnenfis, Fw/ico.
.fupra coiurobse magnitudinem:de qua libro dccimoo^lauo, ca-

vute trigefimoquinto Plinius.
AD emblema CLX.X.
V T nonnulli ob virtutum fplcndorem , vel etiam morum

facilitatem, poft mortem fui memoriam acceptam poflc- ptfimnturt.
fis dc amabilem relinquunt ; fic ali) moru ferocitate, dc infigni
o 4 quadam
5S4 Cl A VD.iM r M QI S C O MtlEN T. -
quadam crudditaie,<4uaniquam pridem extindi fint, fui fnica

Tenijicl . metnoria terrorem animis incutiunt vt apud Tureas loannis
:
tnorter/t,
Hunniadis ducis foriiilimi fupcrftitcm famam permultum for-
lean.tfuaniam
midabilem cxiitiflrc,hiftQriarum monumentis proditum.buius
da.
ci5«m nomen vfque adeo terrificum fuifle dicitur, vt nutrices ad
fifiendum puerorum vagitum Hunniadem adefle fimularent.
Sane exemplum Zifcae Boemi memorabile eft aefiupendum»
nyum qui etiam poft mortem fuos hofies infolito plane modo terre-
canjfe homini, facete & fugare potuerit. Qôd antequam explicemus, quae-
ius mcoguiti.
dam funt a nobis praelibanda vt Epigrammatis ipfa
,
apertior fit. eft enim fimilitudo perelegans. Multa quidem in

maiefiate naturae^rccondita latere concedend.um efi^quae inge-
niofi 5f follcrtes homiiics nondum fatis videntur cxcuffiflc.
Quapropter Alexander Aphrodifaeus in Praefat.Prbblero.quae-
fiioncs aitquafdam eiTc penitus inexplicabiles, foli Deo cogni-
pccuH* pr9,
tas,qui feiheet carum cxiftcntiasauftor fit. Hae a Medicis occul-
fnetata.
ta proprietates appellantur de quibus ciim mentio fitinfiho-
:
lisMedicorum & Philofophorum feftiui quidam & iocofi

,
homines vulgari feommate. Pontem alinorum appellant. Pra-

uc autem nonnulli harum folutiones quafdam proponunt,
quas necrationen^c probabilitate nituntur. Earum cnimeo-
gnitio excedit ingenij humani captum: neque vero haftenuis
repertuseft.quicaufiam teneat cur palea fuccinoattrahatur^cur
ferrum magnete : neque fatis eft, fi arcanam quandam vim
tam vulgo tritam nobis obtrudat. Quomodo enim definient
occultam illam vim de qua nihil ptaet.cr, nomen pofiunt ofien-
,
derc? Apponere polfumus exempla in concordia vcldifcordta

multorum animalium, ve) etiam animantium , in quibus feh-
tiendi facultas non efi: quibus tamen, quia longum effet, prac-
termifiis, attingam taritiim quae ad hunc locum proprie atti-
nent , quaeque auiôrcs non poenitendi feriptis mandarunt.
Di/Tidiitnt lu
Odium luporum & ouium tam naturale eft, vt fi lupina pcHc
forum lij ..
MmurT, tympanum conficiatur, oues fonum exhorrefeant, ac fi lupus

prope gregem confifteret. Sunt etiam qui aileuercnt harmo-
niam nullam vnquam coituram cx ouis lupique tcnfisad con-
centum vifcenbus. Adiiciunt praeterea, fi lupina pellis in ouili
pendeat,oucs pauore conterritas omnino paftum negligere: vt-
queleonina inficit aliorum animalium pelles,ficouinam a lu-
pina exedi & confumi dicunt. Quod fane fit virtute quadam
interna & nemini cognita. Quare qui rei tam abftrufae & inuo-
lutac rationem conetur reddere , nihil certe adfcrct,(cd,vt Sily-
phus fciransiûm,rudabitnitcndo,neque umen proficiet hi-
lum*
AD EMBLEMA CLXX^ A N !># AiC I A ,T I.
lutn. Ait itaque Alciatus : Tympanum ck lupino <eorio cpnfe-

.dum n pulfctur, aliud ex ouiilo corio adiaccns.cxhorrcfcit , vt
propemodum nullum fonitum edat , tametijl ouis membrana
Jupum mortuum non fentiat: Eodem modo Zifca^ in tympa-
num verfus, quibus invita fuerat in bello form dolo fus , poft i
mortem etiam eifdcm terrori fuit. Sed quid ad haec? autvnde

ide terror ipilflima terroris fublata caura?id quidem in opinio-
ne pontum nemo non videt. Seneca 51. Controucrf.5. Ciim
Polyxenc eflet abduda , vi ad Achillis tumulum immolaretur,
Hecuba dixit,
cinisipfefepulti
In gentfs hoc pugnat,
poterat hoc contentuselTe Scaurus audor; adiecit tamen,
tumulo quoque f0nfimui hollem.
Idem eftindeclama(ionib.iib.4.5. Et apud Ttagicum Sene-
cam Troade, conqueritur Hecuba, quod poftulciur ad mortem
tumulo Achillis immolanda:
dhuc Achillei viuit in posnas Thrygum :
Adhuc rebellat.
de Achille mortuo loquitur, fcd qui tamen adEuc fpirare videa;.
turvltionem. Ad cum modum Cicero in Miloniana queritur
decuria inccniaiGlodij buftQ,quam culpam omnem confert in
Clodium quaC poft mortem furentem &
baccbaniem , vt ciim
in viuisedet: Excitate, excitate, inquit, cum fi poteftis ab infe-
ris: frangetis impctun^viuii cuius vix fu Ainctitfunas infcpulti?
Et illud ex eadem ofationc i Quid vultu extimuiftis .? quonam
modo vos ille viuus mortuus inani cogitatione
affecerat, qui
percudit fFortaflead hunc locum non inconcinne referre au.
fim clamorem Haronis:, apud Normanos in.viu pridem habu
tum, interdidi genus ex eo dudum, quod Haro, dux Norroa-
,
niar tam terrificum fuis nomen efie voluit,, vteius nominis ac-
clamatione ab oram vi,& incoepto ccfiarctur. Sednunctempo-
ris ea non abit impuncacclamatio , fi temere fiat. Etadrcm
propius, nos etiam nunc vcl poft feculum non vnam rabiem
Gothicam, & Vandalicam cxhorrcfcimus, & abo-
minamur qui fuofuncfto tranfitu Gallias deuafiarunt: Hi-
,
fpaniasfibi diu parere coegerunt, & Italicum ipfurp fblum in-

folcntifiimcpoficdcrunt jomniaque incendiisaccihcribusfoe-
difiimiscomplcucruntjimo teternmam barbariem inucxcrunt,
adeo vtipfa barbarorum vocabula nobis terrorem incutianr#
Sed placet vetera cum recentibus vt fefe offerunt , adgrcgate,
,
Sa qux in primis faciant. ad argumenti huius non iniucutvr

o j dam
Ct AVb. MiNO IS COMME^jt.
j
dafn«t«X#»i» Scribit PlutaK.. problematis, ciim bellum c0(t 1 ,
wMcr baitiios &

P^jcnncnfts , initio damnis quibufdam fc me- j
diocribus affeciire.pdft luftocommiflb praelio Samios a Pncn>

'
nt^nfipusoccilos t icptimopbftanno congiclTos cura Milcfiis |i
ptrmos quofqiie bmul vno certamine amt(in'c. Ergo poft lianc ;
acceptam' cruentam cladem Pncnnenks feminat per tenebras,

qua cnca quercum erant, obtcftari ac dcicrarc ccepiffc, quod I
itberos, parentes, maritos, charifiima pignora eo locoamifif-

ient. Hactenus Platarch. Nos hic dcLamiarum tcrriculiracn-
patimur , de quibus quod fit Diodori Situli iudi-
tts facilc filcri
cjum , vidclib.ctus zo. (^b refero qua de Empulis credidit i
antiquitas, dc quibus Phiioftraius 4ib.4. de Apollonij vita.

Strabo Ub.i.pueatciTe fabulam, & Apulcms vetularum terni
tamenta dicit , ficuxquoddc Manduco prifci Romani , quod
'
/lomen terrificum obicftabant ad incutiendum metum rt ,

^
queruli 5c eiulamcspueneofpeCtrocohibcrentur.Scd ad rem^

M. Tullius in Lxiio.* Dc imperio in Iraha decertatum tfl
cum Pyrrho (k Annibalc ab altero , propter probitatem eius
'
non mmis alienos animos habemus: alterum propter crudeli.

'
ratem femper haec ciuitas oderit. Quodammodo huc facit

quod Tullius idcm queritur dc flatua Verris ereda in curia,
quae a Ciuibus fine gemitu afpici nonpoiTci. vidc adion. 2. dc
4 IO Verrem. Ad laudationem principis riftoiis pcrimci hoc
Lucani lib. 9.
* princeps facit omne timendum
- '
ia nulla non creditur eê earina.
Et Polybius lib.4. prmcipum manfuctudinem tantum poffe
infubditosi vinon praefentesmodb , fcd etiam maximo dif-
paratos fpatio quofdam fui amoris & beneuolentiae ignieiu
'Jos, hominum pedoribus immittere, atque relinquere fo*
•leat.Qj3urtiuslib.,5. Nomen Alexandri &
fama ( maximum
in bello vtique rtiomenturn ) in fugam conucrtit. M. item Ci-
cero Verrma; Cum
tui nominis terror in auribus , animis-
que armatorum verfarctur. Hoc ad vituperationem Verris,
euius odiofum patii m nomen cxfecratur ncc minus quam
;
Romaoi potlcri quos naafea capiebat, iicubi audirent vfur-

,
pari nomen Heliogabali aut Bailiani etiam mortuorum, qui

memoriam fui fceJiffitriam rcliqutflcntpoftcris. Contra Vo-
pifcusin Probo!! Tetendit iter per Thracias, atqucomiicsGc-
tulicoS populos, fama rerum territos. & antiqua nominis po-»
tentia pseAToj, Haec fortafTe obiter. Propius id accedit Plinia,.- i
num hb. I o. quo loco fcribit ,

gallinam magnopere horrefccfe
accipiiws.
ad BMBIEMA CI-XX. AND, A tC I A T f. S^7
accipitris , vt ctiaoi fi vbccnrt audierit « tahtifpcr dum incubat,
cua titientur.
tortum^ filehit.] Coiiumpro pelle abufiuc ,
qubdpelltco«
riumadiacct.
membranei.] Superior pclIis.Ea charta pergamena dicitur, Mtmbreaui,
quod C4US primum vfus Pergami, Eutncncrcgnante,coepeiit,
Exnninw qfiiimuiitC^c/] Licet ouis exanimata non fentiae
exanimatUrn lupum.
'
' Sic cute deirafia Ztfcas.] Zifca, vel Zircas,dax belliconflimus, Zifca vei
in Teutones & Bocmos diu fatis acri Marte conflictatus eft. Zticat
Bthemae,
Itaque Sigifmundus Imperator cum videret Zifcae eunda ex
animt fentcniia profpere luccedcre , & iam illum clle vnum, ex
quo res Bocmix penderent clam (ibi eum conciliare tentauiri
,
. Ille opimis condicionibusab Imperatore oblatis annuensdum

fcitineri accinxiflet pcftc raCtuserpirauit. Ferunt illum ciim
aegrotaret, rogatum quo loco mortuus vellet rcpcliri,iulTiflc ca-
.daueri fuo pellem adimi , carnes volucribus ac feris obieCtari,

expelle tympanum fieri , coque duce bella geri , indeque arre-
pturos fugam hofles.quiimpnmiira eius tyrnpan» fonitum au-
dirent.His adiccit AlbertusCrantzius,fccille amicos quod ille
iuiferat i &
reperiffe quod promiferat. Hoc vnum praeclare
aiunt ab cofadum,qu6d fedam Adamitarum dcleucrit. No-
tum cft, cum partibus Huilitarum prorfus fauiffc Pragaeloca :
facra templaquc deleuifle.in Catholicos potiflimbm facerdo- ,
tes, crudelem & implacabilem animum gefli(fe,idqiieCa!ho-

licis, quod A (TmTddais, fiiiflc. Infignis bellator , quamquam
i
cdkcus. InicClauddtiflimos Principes, rcique bellicae gloria illu-
ftres haberi pbrerat. nifi quaedam flagitia laudem obfcuraflenr.
Retulit AcntasSyluius j Comment. Dcrtb.geftis Alphonfi.
poft cum Cochlxus hbro y hifloriaeHufTitarum.
AD EMBLEMA CLXXI.
V
lit',
LYSsEs.Troiaiamexcifa, cum
ventosam in Siciliam pulfus ad Polyphemi fedes appu-
,
Hic Gigas fuit vnoculus , ingentts'magnitudinis , feritate

domum repeteret , vi*
implacabili ,
qui hofpitesfoicFet enecare , corumque carnibus
pro cibo vefei. V !y (Ics itaque cum fociis captus , vbi aduerteret
iam aliquot cx fuis abfumptos a Cyclope^ dc vino Maronio ci
dedit:
5 SI C t AVD. M I N O I S COMMINT. :
dedit: 8c rogatus ab codcin quod

nomen cflTct, «tip fe rocari
ei
Viydes aflcruit.Gigas naturae vini nefciusâlto iam fbmno prei^

fus > fuique penitus immemot, ab Vlyflc (cui pollicitus crat^
vnum fe poftremumquepoftrocios omnes peremptum & vor
ExdcuiiUtU 4b ratum iri ) oleagino trunco , in oculo » quem vnicum in fronte
VfypToly. habebat ,
acriter laefus eft , {<. eodem efFolfb confternatus qui .*
vulneris acerbitate vocem coepit attollere, vt alios Cyclopasin-

folito rugitu conuocarct. Quaerentibus ab eo, quis vulnus in-
ftixiflctific V7x»(quae vox Nuiium, vel Neminem Ibnat) dixilTer,
riferunt, cumque vclut furentem reliquerunt. Sic enim loquitur
apud Euripidem:
itvs I* ecvaXinv»
Chorus refpondct,
che
^cinde illud:
«lint fAi cwx «f
Totum hoc Fufius apud Homer.Odyfleasi. Ouid. 14, Meram.
Virgil.^.Aeneid. Compara fcftiuumLuciani dialogum
arpp-^cLvor.Q^ fabula intelligi datur, quod vi brcuitcr,
ficappofitefcripfit Hefiodus:
4 I ttvTrS
ûiatm ma- Ipfum fe Uditt altum qui Uden quArit,

htm fiikrtcat^ &:,quod cft in prouerbio, Kuinam libi fabricat , aliis qui fabri»
Jik arctftt. cat.Vel fpccialius in cos torqueri poterit tyrannos, 8c
Rcipubl, pcftes infeftiflimas,qui diuina tandem ira vitali lumi- j
nc priuantur, vel ad exitium morte grapius, aut infamiam Se

|
maximam capitis deminutionem praecipites ruunt, ciim inte-
rea quibus potiflimum terrori fuerant ,
rideantur & conuiciis
^
profeindantur. Meminit , fcd aliorfum , Brodaeus Mifccllan^z. ,;ii
cap.y.hoc tandem obiter. Seruiusad j.Aeneid.alibtorfitfabu» J

£yid«f>sqnii Iam de exoculato Cyclope. Cyclops, inquit, vir fuit fapientiffi- ;f
mus, de ob hoc oculum'hi capite habuific dicitur , id cft , iuxta
cerebrum, quia prudentia plus videbat. Verum Vlyflcs cum
prudentia fupcrauit, &
ob hoc fingitur cum cxcaecaifc. Plutar-
chusApophthegmatis refert Oratorem Demadem, Alexandro
mortuo, dixiflc Macedonum exercitum Imperatore carentem
,
1
fimilem fibi videri Cyclopi excaecato. Non percurram Graeco-

rum fcholiaftum allegorica placita,red Hcraclidis Pontici dum-
taxat explicationem ad Homericam OdyfTcam; qui ait Cyclo- jf
pem nominari afTcdlum ratione priuantem ; aufistren ^
« ri/f OsvtfX» CS».
VelpeH morumformidolofi, ]
Suetonius : Tibcrij morte ( in-!^
quit)
j
AD EMB t EMA CLXXI. AND. AtCt ATI.

quitj Ita laetatus eft popuIus,rt ad primum nuncium difcurren-
Tiberium in Tiberim clamitaret; pars terram
tcs pars
matrem
dcDsquc manesorarent, ne mortuo fedem vllam
nifi inter im-
pios darent , &c. Cum fenatufconfultum
aaum cfTei vt poena
damnatorum in decimum femper diem difFerrctur.fortc
acci.
dit,vt quorundam fupplicij diesiseflct,quo
nunciatum de Ti:
beno erat, hos implorantes hominum fidem,
quia abfente ad-
huc Caio , nemo exftabat quiadiri
intcrpellariquepolTct , eu-
Itodcsnequidaduerrus conftitutum facerent,
ftrangulaueronr.
abicccruntquc in Gemonias. Creuit igitur
inuidia^quali irtiam
pott mortem tyranni permanente.faeuitia
Dumreftdet C^c^f.jFuiiiTimehanchiftoriam narrat
Ifacius
TzctzcsinLycophroncm,quamnchuc traducam, me prolixi-
tas reuocat. ^
^
finHoJiin'fnucihud4ntri.]S\c Virgil. dixit in 6.
VefmulHManteipfum.primtîinfMcibM
& faic nofter in Em blemate primo;
'—-finuofi e faucihtu anguis,
-^^^**^»OAchiui,iâs7o;.GraEci;& nonnumquam pro
quoli-
^
bet populo ciuili. Horatius;
îctjuU delirant Reges ,
plebuntur Achiu^.
Catuli. inArgonaur.
N
amjimnlacfejjis dederit fors copiam Achiuis,
Poflremun^ Vtht ^c. Ovnta ft poftremo
] voraturum beHc
)raedixerat, & i id cft neminem , vorauit imo
ab eo qui :
juamquam eflct#^«j, aliquis erar, exoculatus eft. ,
Taanenfup.
Jlicium differre diutius gr.iuifnmu habitum;
.
cclus benefici; loco cft, vt in hiftoria
& ftatim puniri
Machabcorum,lib.z.c.6.
son parui, inquam, bcncficij loco habitum
, vt quis prior in-
erficcrciur.-exemplum apud Cornei. Tacitum r .hift.vbi Otho,
iisfatta crudelia pcrcenfct.Titus Liuius,
inquit, ad hoc tantum
daiori fratri praelatus eft, vt prior
occideretur.
Audiit fuc Ithacus.] Nempe defenfio
propriae falutis nemini
iatur probro,yt m
I. fi quis pcrcuflbrem, C.ad l.Corn.dc ficar,
t haec non fcripta. fed nata l<*v ait Tull.in
Milou.
lumine ca£um,'] Caecum, Virgil.
.Acncid.
nunc cajfum lumine lugent,
dem;
ii f*Uum cum vmiidftamen f^ntheresafltu
t Lucretius: >
lumine fsrtHr,
^
590 CLAVt». MINOIS COMMEHT.

Saucltarextinfio corpore cajfm trfn,
lic poetae interdum yfurpant lumine cadum , & luce ca-.
enim
Tcntcm pro mortuo vt& lumina lucemque relinquere. Vir-
:
gil. in4.
,^0 magis inceptum peragat . lucem relinquat.
Catullus; cum femel occidit br em lux
Nohts tucictius:
Lumina ftc etiam Solis bonus Ancu reliqmt.
en panju vt fuus auclor habet !]
non efi lex iufiior vlla, ,
'
,ûamnects arttfices arte perite fua. : ,
Fraudem in Inum audorem ictorcjucii dignum cd,I. penuI.C,

delegat. Ouidius,
Difcat ia auSiorem poena redire fuum.
Alluditad alia quaefcqucnti Emblemate confuitoadferemus.
AD EMBLEMA CLXXII.
ÔTtiUi (tt' IMILE cft apud Aefopom de Coruo cibum quiritante,
ftnttm.
S (crpentem in aptico dormientem corripiente, a quo kthi fe-
tum rpiculum feiitienSjiudam in revltionem anitnaicuii vilidi*
raifcnfit. quod idem accidit iis, qoi re flagitio parta , fuo de-
mum magno malo difeunt,, male parta maledifpcrirc. Et fc»c
fit,vt,quod vulgo dici folet, ca prores ipfi capiantur, raptoresque
CupUrti ftpt ab aliis etiam vicidim correpti decidant &
illaquecnturivtctirn
ipfi (M^mntur. a veneficis falfarij, calumniatores, adulteri, & id genus alij tol-
lunturcmcdio ,vcl ciirn latrones a praedonibus prehenduntur
& fpoliantur. Quo fpedlant adagia, Cornix feorpium : Suo
ipfiuslaqucocaptus;&, Coruus ferpcnteri). Carmen ipfum ex
Archiae Graeco petitum cd , libro i. Gra;corum Epigram-
mamm;
Embimatu Ctf STflTF TTUflCPcUtOfTl j64eX«»7Tg VCOft^V,
tjpm.
cote^TX-tof cicyoe!)}? oih ,
ufistnf «y eciêteTs err’

e7V'4/l ,
ûtje f4t¥ teuffOTt- 'U' eos-cftrtv^t S7r’i»e0,

cu «vroj id cft;
Scorpiuseterra prorep ferat,id(^ vidente
Coruttyqui calo viBitat in liquido i
Corripuit vifum,fugit^: fed hic vt humum aUs
ContigerattUlo mox ferit atque meat .
Lcce
.
AD EMBLEMA CtXXlI. A K O. A L C X AT Z.
lEue tibi^quodm hunc anis inftdiof» par abMti

Inde atciuii ipfa necem mifira.
Aliquando confpicuo in Kthcrc nigrior fc vibrans
Scorpium c terra vidit cxibentcm coroos.
Qutm correpturus if ruit;at ille (rcprpius)cius qui irruilTct ad
rpium
Non tardus multum aculeata pedem perculEifagitta,
Et vita eum priuauit. ecce quantu (quilquc) fecerit in alium.
Ex illo mift r ipfc accepit necem.
Quondam conîeno fe eorum in athere viirans.
Scorpion intuitm qui voUuhat humo eji,
^Hem dum correptum tenuit, percufftt inermem
Raptorii coruieujpu acuta pedemi
Atq^neci dedit hunc in quemquam qui facit, ecce,
lUitamundem dthita fata lues. ^
aliti qui fata par aha t.

]
Fucrequi femet eodem pugibnc, illo
'
quo Caelarem violauerant, interemerunt. Suetonius in Cxfarc.

Qaod de Caefare memorise traditum cflt , hoc etiam de Gordia-
noCordos eueniflcfciibit Nam omnes quicumque illum gla-
dio appetiuerunt,qui noucm fuidedicuntur^podea interemtis
Philippis, fua manu fuisque gladiis, 5c iifdcm quibus illum
,
percuderant, interiidedicunnir: lui. Capitolinus in Gordianis

tribus, fub finem. Saludius in fragment. hiftoriar.Praua ince-
pta confultoribus funt noxae, Lucretius Iib. ^
Circumretit enim vis, atque iniutia quaque.
Atque vnde exorta efl, ad eum plerumque reuertit.
Ouidins i.Dearte;
^ allitefatlenies: ex magna parte prefanum
Sunt genus: in laqueos quos po fuere cadant.
Cornei. Tacit.6. Annal.vbi de multis ob amicitiam iniram Dtlepdoit
cum Sciano periclitantibus iudequcdamnatis;quo laetius ac-

,
ecprunn, fua exempla in conlultcues rccididc. Seneca epid.95.

Idcoque cum multis fucrunr mali .loquitur de Alexandro, Cn.
Pompeio, C. Mirio, pcftiferam illi vim , qua plcrifque nocue-
rant, ipfi quoque fentium, Claudian. Quam bcnedifpofitum
terris, vf dignus iniquiConfilii fruûs primis audoribu* indet»
Chori verba funtapudEunpide.dcLyco interfe<ô ab Hercule,

itrimna duritut tihfAU, , ye T talio-
nem peiroluensrudine,danspccnamob patrata fcclera.Ouidiui
dcRemed.2.
Farua necat morfu ffsatiofum vipera taurnm:
A
eam non magno fape ummr aper,
Mali5
5J2 G t A V D. M I N O S C O M MEN T. 1
Multo id quidem generalius in iurc fraudem in fuum au£^«

:
rccD retorqueri dignum pcn.Cod. de legat, vel quod idem

Ouidius alibi,
Difcat m auBorem posna redire [uum.
Sed properanti mihi occurrit illud Vicloris Aurelij in Vitel-
lio, Huiustempore Vcfpafianus, ait, in Oriente principatum
arripuita cuius militibus certamine Cub muris vrblsfupcratus,

c palatio quo fe abdiderat Vitellius , vinalis a tergo manibus
produdus circumducitur ad fpeftaculum vulgi ac ne horno :
impudens. in extremis raltcm,malorum quae gefferat rubore fa-

ciem demitteret^ fubieflo in mentum gladio, feminudus 9 mul-
tis cerno, fimo, & ceteris turpioribus diftu purgamentis vul-
tum eius incefientibus per fcalas Gemonias trahitur ,

vbi Sabi-
num Vcfpafiani fratrem necari permiferat, numerofis iftibns
confoflusinteiiit.Haec Vidor, Apud paroemiographum Hebr.
prouerb.i^. Qui fodit foucam , incidit ineam ; fic qui lapi-
dem vibratj ad cum reuertetur. Et rideo latifiime id porrigi ad
technarum, fraudumque machinatores, qui tandem fuam Nc-
incfin fentiunt , 8c vtfementem fecerint ita metent. Multa &
huc comportari pofiuntex Plutarchodehisqui tarde a numi-
ne puniuntur.
AD EMBLEMA CLXXIII.
TuUcen in
x Aefopi apologo, de tubicine in bello capto, qui fein-
ktU» captiUf
eur fe excufa
ra.
E fbntcm praedicabat quod nullum occidilTct, fcd neque in
quemquim gladium diftrinxiflct, qui moxaudiuit
, oTt a-v ^ ,t>sc rrd,'*’nt% kt ^mc
-
Sed ideo magis tibi monendum eft, qui ciim pu-

gnandi fis expers, alios omnes ad pugnam concitas. Etenim
iA^tnus ir
(quod aiunt lurccon fulti) Qui agunr,& qui affenTum praebent,
eoMjentseotes
jfori pana fu
pari fupplicio afficiendi funt;& fatis ipfe facit qui peraltum fa-
.
tjiendf» cit Hocm cos torquetur potiffimum qui oratione & confilio
,
Principes ad fufeipienda bella inflammant, cifm ipfi pugnam

detreftent, nec vili fefc periculo patriae aut Principis nomine
committunt : quibus quidem certe nullus probabilis efle poteft
confilijtam nefarii praetextus , cum ipfircucra fint nocentio-
iStUcrum Jii4- res, maiusque detrimentum eminus lingua exteris adferant,
ifirssp
quam qui cominus gladiis decertant. Nulla enim fort6 irrepe-
lec M41US Yiolcaua> nifi antecederet eiufdem committendi
perfuafio*
J
AD E MB i fi M A CIXXITI. AND. A l CI ATI. 5,4

pcrruafio.VcIdciisintcIIigftur,quicruorc quidem manus noii
tingunt , at nihilominus parricidij faciendi cbnfilium fugge-
runt. Occurrit illud Dcmofthenis de patre cuiufdam facerdo- ^
tis,quemBrauroniam appellat. Is, ciim alterum quifpiam oc-
ciderct,impellebat &
hortabatur ad id facinus. Palam crathoi*
minem mortuum nedigito quidem ab eo taûm, fcdab oeci*
fore dumtaxat 3
ita vulgo iudicabatur non teneri czdis. Sed
Arcopagitarum aliud tudicium fuit , qui cenfuerunt eum qui
fuadendo iuuififct, eodem obftridum fcclerc. Nam conftat ho-
mines audaciores fieri adhortatione; nec iblum manujfed
etijmvocc & pfbcIamatio'ncopem& auxrliu ferri. Itaque ille
damnatus^ 6c in exilium pulfus cft. Ariftot.i Rhctoric. argu- .
mentum citat quo vfus efi orator Lcodamas aduerfus Calli*

ilratuin: dicebat enim enm qui confiliu deduTer, magis in cul-
pa effe, quam qui ficlus cOrtimififiet;quia Iccius admilTum noft
cfTet, nifieiusaaftorif confoltor aliquis extitiffet. Ciceronis
exemplum vnum proferam ex oratione iaPifonem; Quid in-
terfuit inter Catilinam, & eum cui tu fenatusaudoriratem, fa-
lutem ciuitatis, totam Rem p. prooinciac praemio vcndidift.?
Quaeenim L. Catilinam conantem conful profiibui , ca Pub«
Clodium facientem confulcs adiuuerunt. voluit ille fcnattiin
vos abroga ftis: inter-
interficerCjVosruftulifiis; leges inccndicre,
ire patriam, vos adiuurftis. Quid cft vobis Colf. geftum firc
armis.? incendere illa coniuratotum manusvoiuit, vrbfcm ; vos
cius domum, quem propter vrbs iheenfa non cft. Acne illi qui-
dcra.fi habuitTcnt vcftri fimilcm confulem , de vrbis incendio
cogitaffcnt.Huc facit M.Quintilian. declamatione 170. Satil
oftendit ipfa poena , JnqUit,eum teneri qui idem commifcrit,
i quod fi occidiflet. Neque enim grauius quicqua aduerfus eufn
qui fuamanu interfecerit, conftitucre potuit legum lator*
quam aduerfus eum qui caufam praeftitifret. Ergo & fimilitu-
dine poenae etiam crimen par exigtre debetis. Haec ille. Cete-
rum cum hocnoRro Emblemati magis conuenit quod LcodS-
mas, dequo proxime dicebat, eum in maiore culpa efic qui fa-
cinus commifcrit, quam qui confilium dederit, cofilium cnifn
nullius cR momenti, nifi fit qui illud fcquatur. Et interitus
caufanii non interitum fpc£lari oportere , dixit in Miloniana
di fertus orator. Vlpianus etiam , vt cR in lib.i 1. de ihiuriis;
Non folum is iniuriarum tenetur qui fecit iniuriam , hoc cR
qui percudit, verum illc quoque continetur qui dolo fecit, vel
qui curauit vt cui mala pugno pcrcoteTCiur, Eodem recidit
lib.i;* adi. Cornei, dc ficariis, ybi idem Vlpian ait. Nihil in-
p urede
594 CtAVD. MINOIS COMMENT«
tcrclTc, occidat quis, an caufam mortis prabeat.In nefarios bcU
It confultores & publicos regnorum incendiarios hoc efft tor-
tum diximus. Ad id Ciceronianum illud pertinet in Laelioilm-
probis cft poena ftaû^nda nec minor iis qui fecuiicrunt alte-
:
rum, quam qu» ipfi fuerint impietatis duces. Ad hanc fen-

lis
tentiam multa iurispronunciata pertinent. In l. Mela, D.ad K

Aquil. ferens auxiliumfacit delifti participem. Im 5 quod in ,
veteremimo; Bis peccat qui peccanti auxilium accommodat.

Et qui occafionem damni dat, damnum dcdifTc ridetur* 1. qui
occidit, §. pcn. cod.tit. ad Aquil. Et qui per alium facit, per fe
1.
ipfum facere videtur,!. ita tamen, De adm.tut. C. qui per afu,

dercgul. in6. Sed vniustamen factum aliosinpenculumtra-
herc non debet, 1. illicitus, §.iicut, de ofF. praefid.
Litum, incurus. Fcilus ex Ennio:
lituo.] Lituus, genus bucciriae
Inde lod lituus fonitus ejfudn acutos.
Et Ouid.s.Fafl:.
lam lituui pugna figna daturus erat.
Lucan. de bello ciiuli, lam litui flrepmt. Amm. Marccll.j i, Iib.
Cumque arma ex latere omni concuteremur , 6c tela lituosquc

Bellona luftuofos inflaret.
CLtffkum perjlantemclajjica. ] Claiticum canentem. ClafTicum canere,
hau fignum cft dare qup milites pugnare incipiant, cui opponitur.
Canere receptui. Virgil. ad finem 2,Geor0.
Necdum etiam audierant infiuri clajftca,
vidrix turma. ] Viîricescopi».
qui» ipfe magis peccas.] Fruftra legis auxilium itbpioratquiin
legem committit, l. auxdium, 78. in fi. D. de minoriB. Q^ln
homo pcrniciorus fulatat lites , & peruerfus feparat princi-
pes ,vt apud Hebreum paroemiaftcro, prouerb. i6. Etfefeof-
fert locus elegans Hieronymi epift. ad Cclantiam ; Malitiam,
'
odium atque muidiam (qua
,
vei maxima , vel fola funt no-
cendi (emina ) a fe propellat anima Chriftiana ; neque manu

lantum aut lingua , fed corde quoque cuftodtat innocentiam:
nec opere modo , fed voto etiam nocere formidet. Quantum
enim ad peccati rationem attinet , nocuit de qiii nocere dif.
pofuit.
clangere aris,] Tub« fonitu. Metonym. in di(lionc, aeris,
pro tubae.
.r". AB
i
AD emblema CIXXIV. AND. AI C 1 A T I. 555
AD emblema CLXXIIII.
LERIQ^v E funt.quicumnonpoffint iis noxam inf<rrc Trnpottttutm f

P quibus fc
a putant, vt acceptam iniuriam vlcifcan-
tur,vcl puc(os, Vel famulos, vel etiam, tl fier» poflit, Tuorum ^4-^
'**'
uerfariorum amicos adoriuntur , impotenti qurdem & iniqqQ

conatu, qui mqs pcrindeeft ac puerulorum,, qui fubita ii.tcu.n*
dia pereuKi, virgas adurunt quibus plexi funr. Eiufmodi ruDr,,
quicaulTas adiuusntcs vel per fc omninp ad agendum ineptaa
pro efficientibus imperite vfurpantjVt Medeae natiiy,dum cuU
pam conferret in trahes abiegnas e nemore Pelio aucdtas,qui->
bus Aigonauisfa^la ciTet , in qua Medea eu I^fone aufugiller,
Sed vt ad iioftros mores iermorêm conuertam , omnibuS 4 a
confclTp cft , quot quantaque infortunia in dies nobis impeUs
deant,6c interdum grauuer vrgeant: qupru c.iu/Tam incpnfubo,
rciicimusmeos fortalLc, qui nullo modo funtin cauflTa, curu
potius errores 5c lapfus noftros agnofecre, & pia finccratjuc f(S«
tot contradas vitiorum fordes ejucre deberemus ; nf cvt:
canes in lapidem Geuicntcs,incufarc iuftillvmam fuprcn>i in- &
corrupti iudicis Del animaduerfionem. Id fi placet ad ira: in-
iuftitum conuertere,, vna etiam Senecam audiamus ita difpu-
tantem i./Dcira:Iam verp fi affedtis iraedamnaej. velis intueri^
nulla pcftis humano generi pluris ftetit. Etdemdc.Id no eft ira,,
fcd quafi ira ificiiti puerorum, qui fi ceciderut, terram ?crb*crari
volunt, & qutdecui irafeantur fed tantum iraf
faepe nefeiunr ,
'‘*^*‘**
cuntur fine cauda iniuri3,non tamen fine aliqua iniuriae
St fioc
- fpccic,nec fine aliqua poenae cupiditate. Deluduntur itaq. imi-
tatione plagarum, Ac fiaiulatis dcprccantiurn lacrymis placan-.
tur , ik falfa vltione falfus dolor tollitur. Idem Seneca eodem
lib. cap.i6. iram ortendit ita imipotcntem ede, vt fxpc infcfta
p.ittono.rcum damnct;& fi veritas oculis apparear, inqutt,ta-
incn errorem tuetur. &in male coeptis houeftior illi;vidctur per.,
t.inacia quarti poenitentia. Apponitcxemplum in Pifoncquor*
datu .
qui sum iratus duci cum luffidet, qui ex conirvjcaru fine
commilitone redierat, quafi intcrfccidet quem non exhibebat:
roganti tpmpus aliquod a.d conquirendum , non dedit. Dam-
natus extra vallum dcduduscft & iam ccruicem porrigebat,)
,
ciim fubito ille comilito apparuit, qui occifus videbatur. T une

centurio fupplicio prxpofitus , coqdcre gladium fpteuiatorem
iubctfdamnatum ad Tifonem reducit, redditurus Piioni inno-
p X centiam:
59S CLAVO. MINOIS COMMENt.
ccntiamrnam militi fortuna reddiderat. Ingenti concurfu de-
ducuntur, complexi alter alterum cum magno caftrorum gau^
dio commilitones.Confccndit tribunal furcnsPifojac iubeidu-
ci vtrumque, 5c eum militem qui non occidit, & eum qui non
perierat. Quid hoc indignius? Qîa vnus innocens apparuerat,

duo peribant. Pifo adiccit & tertium. Nam illum centurionem,
qui damnatum reduxit duciiubet conftituti funi in eodem
,
:
loco perituri tres ob vnius innocentiam.

Arripit vt lapidem catulus. ] Fons Emblematis e Pacuuio,
Marcello Nonio citatur : Nam canis quando eft per-
nnriftiti,
(icuti a
cufla lapide, non tam illum appetit qui fc icit, quam illum
ipfum lapidem quo ea ipfa iAa eft , petit. Comparatio eadem
cft apud Platonem de Rcpub.s. quo loco in cos agit qui fe-
uiuni in humana cadauera n : rvf Swe mi.
9uSms T xcewSv ,
erj tIs elf m &' 5 <*X-
/
A«vr^ Non differre dicit cos a canibus; qui

Ikuiunt in iaôs lapides j
cum vero qui icccrit praetermit'
tunr.
catulus. ] Canis. .
morfu fatigat.
Mutua </<!/»»<*. jTalcm iniuriam. Reprehenditur hic Alciatui
quodam, qui fc fuo iudicio pro dodio ven-
ineptae Latinitatis a
ditat, quod, damnum Facere non dicamus. Sed imperitus nu-
,
gator non legerat hunc M. Tullij locum 5. a£>. in Verrem;

Qmd fi docebo, indices, cos damnum fafturos fuifrc,fi,&c.
veroshoiies.] Ipfiflirnos aduerfarios, a quibus orta cft in-
iuria.
7{9x}a, noxia. ] Noxia de maleficio dicitur. Noxam dixere antiqui

quod nocet: dt cft detrimentum culpa, poena. Legeipfummet
,
Alciatum Commentario in tit. De verb, & rer. fignific, 137. 1 .
quem locum & nosfupracitauimus ad Emblema, cuius titu-

lus, Remedia in ardu»,malain prono.
dente ]
Iniuriis vel conuiciisprofeindunt. quod vnum
miuftitix non paruum facinus.quia iniquum cft aliquem alie-
no odio praegraoari, ait Imperator luftinianus in 1. Si quis fuo,
§. legis autem, Cod. de inoffic. teftam. Et Calliftratus I.26.D.
de poenis. Crimcn,vcl poena paterna nullam maculam filio in.
fligere poteft, nam vnufquifqucexruo admiftb forti fubiicitur,
nec alieni criminis fuccelTor conftituitur. Quod fi ad vindi-
ftam publicam id protendere liceat , audiamus Arcadi) & Ho-
nori) rcrcriptum,exl.2 2.. Cod.dcpcenistSancimus ibi efle poe-
nam, rbi ^ noxia cft. Propinquos, notos, familiares procul a
calumnia
'AP EMBLEMA CLXXV. AMD. ALCIATl. 597
calumnia fubnioucmus« quos reos fcclcris focictas nonfacir.
Nec enim focietas vel amicitia nefarium etimenadmittut. Pec-
cata igitur fuos teneant auôres; nec rlterius progrediatur me-
cus,quam reperiatur delicium. Adiici placet illud c iure noftro,
aiienoodio neminern debere praegrauarij. fancimus^ Cod. de
poen. Sicenina Arcadius &Honorius fanciunt ibi eile poe.
uam vbi 8c noxia ell : propinquos^ notos , familiares procul ^
calumnia fubmouent ,
quos reos fceleris focietas non facit;
quia nec affinitas nec amicitia nefarium crimen admittit :crgc)
peccata fuos teneant auAorcs : nec vltcrius progrediatur me-
tus,quamreperiaturdelidlum.l.(iquistellamento,§.lcgis.in ffi
Cod.de inofF.tcftam. inffit. Hoc inquam judicantes ne alterius
odio praegrauetur alter. Seneca de ira lib. z.cap. 34.Nihil cft in-
iquius quam aliquem paterni odij heredem fieri. Cicero ad
M. Brutum: £(f acerbum, parentum fcckra liliorum poenis lui.
Ladiant. non minus grauiicr Iib.6,cap.i 8.Qm referre iniuriam
nititur, eum ipfum a quo Ixfus effigeilit imitari:ita qui maium
iiiiiitatur,bonus cilc nullo pa£lo poted.
AD EMBLEMA CLXXV.
R ecte
tuo
monuit Menander
damno ;
;
yicifcac hortes fcd abfquc
fiiitzr \ cj mttrS
^<^„4
Hoc 1» tum iapjm
quidem arguitur temerarius furentum hominum impetus, qui v»demtinaiat.
noii iduerfariis , fed libi maxime nocent , quod irae praecipiti
omnia committant, omnemque viam rationi prarcludant; vn-
dc rtt,vt, quod ait Horat.
confil^ expers mole ruit fua,
Xs enim furentis animi affcduslic hominis animum c fuafedc
dimouct & exturbat, vt non fecuSatque Circe altera hominem
in bciluam feiociffimam transformet :quo Ht, vtquitaiem ho>
rpitem excipiat, non aliter faciat, ac qui fefc vna cum iplisoedir
bus incendio perdat: coque deterior effiquod ita tumultu , cali-
ginc,fumoq. eunda intus errore mentis compleat , vt nccccr^
nere integrum (it, nec eosaudirc qui volutopitulari. Id quidem
ob oculos pofuit Homerus lliad. C. Ac Odyir.(«. fub perfona tu
Achi)iiS}Cuius iram facit implacabilem, tum Aiacis,qucm tan-
ta inceffit rabies ob Achillis arma Vlyffi adiudicata , vt in por-
corum gregem furibundus inlilicrit, cosque trucidarit , exirti-
mans fc Graecorum copias prortcrncrc. lllc itaque ciimduos
p 3 quofdam
CLAVD. MINOIS COMMENT.
qiiordam maximos fucs de trabe rufperifas flagris cecidrActi
hos eifc Agamemnonem & Vlyflemôrans' (quorum alicri vc
ludici alteri vt vidioii pottflimum erat infenfvs) suibus ita fuf-
penfis milito cum rifu infuliauil addens cbnuicia quaecumq.'
,
bilis fuggerebat. Poflquam autem rcfipuiflet, fadi pudore fibi
mortem confciuit. qua de re pulcherrima efl Sophoclis tragce-

dia, quae inferibitur etJ<w^4r^<paf{^*Horatius2.Scimonunlr
•--^tnfan^' quid ettam Aia::»:
'Eecitt cumjlrduit ferro pecm ? absimtfit vtm

Vxore gnuto^maU rnultn precatus A iri dis»
dc, —
•>, cur Amx heros ab Achille [ecundfii
Ttitrejcit^totiesferuamclarm Airidis,
Gaudeat vt populus Ptiarnt, frtarnuiq^ mhuwatq.
Ter quem tot iuueites patrio caruere ftpulcro?
Mille ouittm in furiui morti dedit , inclytum Vlyjfetfif
Et Menelaum vnst mecum fe occidere clam ani.
Et deinceps; Atax immeritos dum occidit jdejipit agnos, ,
tficitêie Cornelius Celfusde re medica lib.3.cap.i8 inter infanijp gc-

fjeraiiiub longe maximum pooit.Ck longiflimum, quod vitam
(^Qtntlu Cdfo.
ipfam no impediat, idq. robufti cor poris «Ile confutreat. Huius

fpccies duae ; nam quidam imaginibus non mente falluntur, ,
qualem infanientem Aiacem vel Oitftem fabulae ferunt qui- ;
dam animo dcHpiuntj&c.Seneca 2. De ira, cap. 36. Videndum

il ud quam multis ira per fe nbsuerir. Alij nimio ftruorc rupe-
re venas & rangbinenrl';*fupra vires claros clamor egeflir & lii- ,
hdnum fufFudit aciem; iri oculos vehementius humor egeftus,

& in morbos segri recidere; nulla celerior ad infaniamvia efl.
Multi itaque contiiuiaucrurit ira: furorem nec quam expuic- :
rant mentem, vnqu im receperunt. Aiacem in mortem egit fo-

ror, in furorem ira, Morrem libens, egeflatem fibi, rmnarn do-
mui imprecantur, &c, Hae»; Seneca. Ad illiiftratione argumenti
huius corhmode referes, quaedeimpatientia & vindiefa? appe-
titione d‘o£le LatlantiusdiTputat libro 6 Diuin. inflitui. c. j 8.
Hifloriampete cxOuid. Transfoim.i 3. & lege Proutib. Aiai-
‘
cisrifus.
Setigeri gregis ^^Votcoxyim.
enfifer AiaxJ]\t\ roperibrihus Aiacem reutiferum, hic enfife»
lum vocaf,ab tfFcdVu mortis vltrohcie, quae eiVconflrcuta.
? Porcorum infcrnecione.
^redTasta- Tantalida*. ]
Graecos, qui a Tantalo Tantalidae diifli funt,
tida, ;
eorbm enim plcrique a Tantalo louis tx Plota Nympha filio
traxerunt originibm.Iupitcr Tantalum genuit;Tantaius filium
. !
. i ‘ Pclbpcm
AD SMBLEMA CEXXV. AKD;AtClATl* 599
Pelopem habuit Pelops pater Atrei: Atreus Agamemnonis.
:
Itaque lupiter fuit Agamemnonis abauus. Id epitheton vfur*

pat opportune Ouid. oratione Aiacis,qua heros ille Ylyllis or-
tum genus a Tantalo, tamquam probrum, obiicit.
Hoflis fic tamquumfusfuccedaneai^^c.] Sues erant tamquam StttctdAm
tridimx , quae pcenas luebant pro Graecis ludicibus Vlyflc. hoiittt. &
Succedanea autem hoiha olim dicebatur, quae fecundo loco
fiebat.Si enim primis bofliis litatum non fuiilc putafTcnt facri-
fici, alis hoilispofl primas cdu^fs csdebantur dus , qus
prioribus iamesfis luendi piaculi caoffa rubdebantur.Gcil.i.4.
C.6. fuccidaneas, non fuccedancas cflc dicendum ait , ob voca-
buli compofitioncm.
Cauca.polyfemum eft. Hic ludicum confeiTum
frocancaji,'] Cauta quid,
intelligc. autem Metonymia pro iudicc Agamemnone.
Elt ,
Olim Cauea pro fubrclliis equitum & populi. Virg. 5. Acncid. ^
Hic totum cuueA confe£'Hm ingentis, era

Frima patrum magnis Salites cUmorthm implet*
Cicero inLslio Qui clamores tota cauea nuper hofpiiis , 5c
:
amici mei M.Pacuuq in noua fabula?

Nefeit obeê,c^c.] yvufin. Iracundus mente captus non iis
quos odio profeqaiiur fcd fibi nocet; non inquam eos quos
,
maxime vellet afficit iniuria, fcd f^ ipfc laedit & interdii enecat.
iudic.cum enim illcab-
FurioH nulla volutas. l.fuiiofi.D. de re
fentishabcaturloco.l.furiofusjdereg.iur.fifortequcmimpc-
ticrit,aut occiderit, abibit impune faciscnim
: furore ipfo puni-
tur furiofus.!. Diuus.D.dc ofT.pracfid.l.infanSjad 1 . Corn.de fi-
car.i.pen.in hn.adl. Pomp. de parricid. quare fi Principi male-
dixerit, poena: non fubiicitur.Et id quidem non omnino praeter
rem, ne quis fortaffe putet nos abuti otio. Videntur enim pa-
riimTansrpentiscfTequicum furiofis, aut mente captis, Hno-
cucrini.rummo iurc agendum putent. Excufat enim mentis de-
liquium, vt quod fir a dormitante, vel puero fcptcnni,vcl quin-
qucnai,in querneum dolus non cadere pof^cvidcatuf, nec pcc-
na etiam cadere debet.
Nefcitobejfefuisfhrcr.] Furor, mentis caecitas definitur a M.
Tullio 4.Xurcui. ea Graecis. In paradoxo contra Clo-
ell/i£«e{i<(«
dium, exagitatur is animi morbus, quo docet omnes flultos fu-

rere,idcfl exeo mentis impetu in omni fceiercvcrfari.quse per-
turbatio fxpc a nimia ira proficifeitur.
damna ruit* ] Seneca Hercule furente;

in fua
^—~in fe femper armatus furor.
ibidem* quod^ habet proprium furor,
Infeipftfauiu p 4 AD
4co C L A VD. M 1 N O irs . C OM ME NT,
AD EMBLEMA CLXXVI.
LEpHANTORVMin bcllis vfum oliro fuiflc cplcbcrri-
Yfuselephaiu
torumfH telik.
E munn, notius cft quam vt confirmare opus liabcam; vndc
apud plerofque pro belli fymbolo reperio, vt hk etiam pro pa-
ce, diueiTa tamen ratione &EQc;£lcphantu&cnim,qui equis m
acic terrorem incutiebat , qui fui horrendo fpcctaculo milites
ipfos conturbabat quique eburneo dente pugnantum homi-
,
num equos corripiebat, pace parta, colium lugofuppofuit,

Thphatittii W Cajfaris currum triuqiphalem ad templum vehit, quali agno-
triumpho. fccns initam inter populos concordiam , ideoqncad pacis mu*
nia obeunda fefe fubikicns Quod fane intelligi litet de fcrocif-
(imisquibufque , 5c forti ili mis bclii ducibus, qui truculentos
ipfi mores, 6c ferociam bellicam redempta pace deponuntreo-
que fit j vt fele poftea conuertanc ad ea qua: ad religionem, vcl
publicam ciuitatis adminillrationem pcrtincnt.quae quondam
inter arma vcl filebant, vclconfopita peneque opptefla mifero
fitu iacebant. Cafliodor. Variar. formuLlib. 3 «epiB.i. populo,
rum ferocia corda longa pacemoilefeunt. Haec quidem ita
enarrari velim, nili malis Epigrammatis huius literam referri ad
lulij Cit/arii lulij Caefaris triumphum , de quo Suetonius agit. Aitcnini
tflumphi/ts. eam afccndilTe capitolium ad lumina quadraginta elephantis
dextra atque finiftra lychnuchos geftaniibus , idque in lignum
pacis bello partae. Elephantis etiam Pompeiu^Magnum trium-
phaireteftatur Plin. lib. 8 , quod priiis India vi£Ia Libero patre
Seneu locm. fadum memoratur, êncca De vitae breuitatccap. 14 .ait, Me-
tellum vi(3:is in Sicilia Poenis triumphantem voum omnium ,
Romanorum ante currum centum & viginti captiuoselcphan.

tos dcduxilTe. Et Capitolinas de Gordiano iuniorc: Quadrigae
elephantorum Gordiano decretae funt , vtpoie qui Perfas vicif.
fet, triumpho Pcrfico triumpharet. Caeterumnon praeicrmifc-
ro Graecum hexaftichon , quod hk Alciaius Latio

rcdditjied
Tjpm EmLU» Ctrn,t7t7rup^&ei;o0uhetôpt.dîeriîi£ji,t
TetXuf /Sfltdtiv
f
AO EMBLEMA CLXXVI. AKD. ALCI ATI. ^01
Non iam tuf ritus phalangibus pugnans in certamine
Indomitus irruit candentes habens dentes Elephas:
Sed metu contrahens humilem ccruiccm ad lora fubiugia
Currum trahit Csefarisdiuini.
Nouit autem etiam pacis fera gratiam 3 tnftrumemis deicdis
Martis^ aequitatis viciiTim vehit patrem.
iamturritftitneciam certando phaUnê
IndcmitUA demes irruit hic Elephas.
Contraila aiceruict metu^currumq^ trahendo
Cafareunty fubdtt mitia colla iugo.
Ergo bonum pacis nouit fera : namque reieBo
Marteâqui ^ Mi nunc vehit tUa patrem.
Sed praeclarus fefe locus offert ex Panegyricoj qui Conftantino
AuguffoConftantij filio didus eft,nobisquc tranfmiirus incer- . . .
to nomine. Hunc enim locum quia puto gratum foreftudiofis

rerum antiquarum, totum aferibam. (ic itaque: Qîd egeras
Imperator? in quae nos fata proiecerasfnifi tediuina virtus tua
vindicaffet.quae haec efl impatietia?aut quo tibi manus noftras,
ii verfa vice pugnas iplc pro nobis ? Haec ego non dicerem Im-
perator, neque ab aliis di£l;a memorarem^nifi beneficio tuae le-

nitatis tutior cfict noftra in verbis ,
quam tua in armis audacia.
Nouaenim quadam varietate naturte , confufoque virtutum
temperamento, idemts in proeliis ferociflimus, & parta fecuri-
tate miti0imus. Cum enim dato obfeflis tempore poenitendi»
Aquileiam quoque de legatis eorum ac fupplicibus recepiflcs»
cundiq.fe tibi dedidiflcnt.quod obfidedo rcruaucras,ignouifli
omnibus, Sc vitam quam dcfperaucrant, reddidrfti, & quidem
iuffifti arma deponere, vt multo tutiiis vidori^ pietate tege-
rentur. Vt tamen pertinaciae fuae merita fentirenc, corripi cos

vinciriq. iuiIilfi,non ad fupplicium, fed vitam, ne confeientiae
timore diffugerent, grauiterq. delinquerent, conferuarique ite-
rum non mercrentur,n feruati non fuilfent .Sed vnde tanto ho-
minum numero torvincula,quae continere militares , & paulo
ante armatas manus pollent? Stupere milites qui producendos
fufceperat,6c cuftodiarcuram abnuere, & prorfus nefeirequid
facerent Jpfi etiam,qui tibi in confilio erant, ipfc etiam Praefe-
ffushzrcrc, ciim tu diuino monitus inHin^fu, dc gladiis eo-
rum gemina manibus aptari clauftra ioflifti , vt fcruaicnt dedi-
tos gladij fui, quos non defenderant repugnantes. O
pulcherri-
mum, qui omnium oculis fubiici dcbuifler, triumphum vir-
&
tutis &elementix tux Cuius enim potentiae fuit hofltbus ar^
I
ma diripere, cius humanitatii deditos ad impuniutem fuisac-

P I
: «
4:0 % Cl A VD. MINOIS COMMENT*

luisailigareâtq» etia vinccrc. Vt eos ferri «Ilius, quod contrate
gclTcraot, quotidie peeniteret ,
gladius ille quena m dcftrinxc-
jat holhs mfelûs, ipfc domini (ui matius tenuit, & paratus ad
ca:dcra,cufto$ factus cft ad falutem. Magnus Poeta,dum bello-
rum toioorbcfurgcntium dircurfum apparatumque defcribir,
Et cttru*^\ n q u \i^rigidumfalcei coafiuntur i» enftm,
Trifte nimium tempus id , cum initrumema cuitui pecudum
jwfiw/Mwc praeparata, in caedem l)ominum vcrteieniur. At nunc rigidi illi
ufiltMtuni. mortiferiquc mucrones in falutana vincla cutuantur , exar- &

matum hominem non interimunt, fed coercent, deditosqiic
holtcsgiadi) fuicoUili obtuiiq. tutantur, qui nihil illis prodtf-
fe integri acutique potuerunt. Omnium ergo armorum mini*

Acria ad dinicrfos effedus arbitrio tuo fcruiunt Imp. tibi vin-
iCUEit gladii, tibi feruant, te pugnante feriunt, te ignofccntc eu-
Aodiunt. vt Deus ille mundi creator & dominus eodem fulmi-

ne Tuo nunc triftes , nunc laetos nuncios mittit , ita eadem fub
numine tuo tela inimicos,aut ruppliccs iuos, permcic aut con-
fcruationc difccrnunr.
Tufrigitii hfimem. ] Expreflit epitheton 7np}i>êi9., turribus
oneratum, id eflt , Lege PIia.8. Cur autem barrus
dicatur ,iam explicuimus Emblemate , cuius tit. I» illaudata
Uudatntes»
fHperafefetox.êr} Explicatius iri Craeco,
^5 ssa-j agtiditH ,
phalaiigvlûs pugnans indomi-
tus impctuose irruit ad pugnam cum phalangibus in acic dans,
VeLfera t&gnofcit ']
•
De particula, vel, quaedam Alciat. noder
»d4. jl.de vcrb.(ign.§. pr«dia.
AD EMBLEMA CLXXVil.
D EM materiae di ucrfa & contraria podunt edein-
^
E i V ,s
drumcnta,vt ciim ex galea, enfe , vel aegide militari con-

damur falces aut Iigoq?s agricolis idonei j quibus etiam pacis
'tempus iflielligunt.*: quod ^^mTnmuM/dc likc cx,cafc
Mar t iai is ex pri m it in. Apophoretis
^
me certu duuk p:lacid^s Cftruatth in vfui:
\ ^gricoUnuncifHm,mditt^ ante fui.
^1 VirgiL bellum fignificansâitGcorg.r,
I , Et curtu rigidum fa^fscurtt^ntur in enfem.
'
Oilid, Item Fador. 2 . .<) ,

^
! Ilut 9rMt ingladi»t%uam eurtf^ UudU aram»

Idem-
:,
AD EMB lE M A CLXXVli. AND. A tC I ATI. 603

XdctDquealiolocb:
Bellit diu tenHtre vir os :tf at Aptior enjts
yomere: cedehat taurui arator equo.
Sarcula cejjabant ^verjij^ Itgones^
Faâ^ de rafin pondere cafU erat.
^tt-cinde paccm,his(equcni»bus:
pax ades, ^ tote mitis in orbe mani.
Dum defunt hoil€S,deJit quoque caujja triumphi
Tum ducibus bello gloria maior erit.
Sola gerat miles, quibus arma coerceat^ arma-y

Cantetur^ fera nil nift pompa tuba.
Claudianus dc bcilo Getico huc icfpexit , hgna partx pacis
memorans:
A on idm deleBus miferi^nec falce per agros
Deppjita,iaculum vibrans ignobile meôr:
Non tentat clypeum proieBii [umere rafiris.
Occurrit& illud Bafchylidis Lyrici Poctx, cxStobxo& Plu- Batehylidit
tarcbo; Lyriii vtme.
rtx7^ 3 3-»av7oi ti^ya7\cc P***
Pax iriagna hominibus affert diuitias.

EtdcindcfcquitUT;
c^^<n^î'srci(nf Miecvuf discor
icci rrtXotreii^cy^ti rs
î^teeT icf4.0axix ivput
icKtTi arvth.tri^fut »7uzir@M ,
^>bn ufieSyOS xeteg. id clf

Atinrcuindis ferro clypeis nigrorum araneorum tcl« funt^ha-
fta^. curpidatas,& erifcsancipitcs aerugo confumitistrcarum-
iûe non amplius tubarum clangor , neque Tubripitur mellitus
fomnusa palpebris, noftriim qui cor fouett-Hiic ciiam referam
Efaiae vatis illud .‘Contundent, inquit, gladios fuos in ligones
aut vomeres, & lanceas haftasq, luas in faltcsj*ncquc rltra auc
bellum addifcent.aut proelio allucrcet.SicCalliodorus ffl*tflia-
dam ad Valerianum praef. praetorio epilfola bb.i z. Vanar. Ar-
ripiant ferrum, inquit, fed vnde agros excolant fumant cufpi- :
dcs.boum Ibmulos.non furoris. Qux ideo adduxitnus, vtnon

modo Emblematis fcd & duo priora difticha, per fc
alloqui clara, explicemus apertius, his enim offendit temporis
quandam coueifionem & viciffitudinem , ciim ex bello pacem
arguit fob galeae iymbol6,qu3E belli tempore fxpiiishoffium
fanguinc tinffa , nunc demum pace in apum aiueariuro com-
,
mutaretur. £odcm modo Marius Molfadcroff risna-

fernia
ualibus.
^04 CtAVp* MINOIf COMMENT.
ualibus, cuius carmen propter afEoitatcm afertbere non pigett
tfu ^trriH roiira olim prejis erepta carinis,
Nslt fiadoi tefiijicantur opes,
Zese apibus parcts pandas prapandimm aulas :
Congeiia redolent (quis patet) ara thymo,
Cdfam hac ingens laus efi, quo vindice, pacis
JucundosjruBus arma mimica ferunt.
Forroab armts (imuadet,ncc ea omt^no iumenda vult,ni(i alia
k^ ejfe catt
ratione in pace ac qaicte viucre no poffimus. Rc<Se Cicero di-
$t» M InQui
xit temere in acie verfari,& manu cum hoftcconfligcre, imma-
JuJit^n»du^
ne quiddaip>2c belluarum nmiie.itdciim tempus neceilitasq.
podulac, decertandum manu elVc,&; mortem feruitun tutpitu-
diniq. anteponendam. Certe bellum non tam facilcfufcipicn-
dum^quam putant quibus inexpertis poniiimiim, dulce nec
,
:
de vllarc alia magis deliberandum cll, neque religiosus con-

rultandum,aut maturius aliquid tâtiicudum quam de bdlo;
cuiusalea vcanceps& dubia, &
in quo b;s peccare non licct.lic
damnoia maximd ,
de omni parte pcnculoU: quandoquidem
& qui vicit, & qui viduS ed, fuo damno dc fuo gtadu decidit:
ille quidem magno forte fui fuorumq. dirpendio viftonam eft
i»crcatus:hic,qubdfpesirriia ceciderit, quam aigie fciat,qiun-
toque dolore contabefeat , omnibus comc^landum relinquo.
Principes itaque , magnates, aut etiam magillratus, nunquam
nili tamquam incuitabili neceibcate prelli, aleambeilimoue-
rc vel minimum debent i fed omnibus primum tcnratis leme-
dcfuoiurcquicquam decedat potius, quam
diis,ficre gerantj;Vf
fuaaudontate tale aliquid comittatur. NotueA illud Africani
Scipionis, turpe eA'c in re militari dicere Non putaram, quod
,
inemendabilis error At, qui violentia Maitis committitur.

ciilimtimeftfnim.Armafnmrre. ar rad^rn riiQLpta deponerr.
JBOBgqttftiîlg» NCfcIgrp It Qi rrim hdli p ru»apmjEn ,
Ppngjprs i; ff> iLf«-vitncfinia.n„rliiitjn prn #**> niit;ri

|
li
^jpdQ6«A>d4A£Ui3i« Quod Ci quifque,vt decet ,

per fe coniicerer,
quam interOt leui dc caulTa bellum mouerc , agnofeeret quam
pcriculofus (iiPrincipum ludus, quibus tam parui cA inomcnti
fwmytmitk-
ituîctdo'»
clades &
Arages populi multitudine innumerabilis j ruina, va.
Aitasquc:red Sc indigna locorum permultorum vaAitas,folitu.
dOfConBagratio. Valeant itaque quibus tam piacet belli for-
tuna, cuius etiam vel profpcrc geAi cuentus ipfum poenitere
Principem decet, A modo vel minimum fapiac aut nt A ab hu- ,
manitate prorfus abhorreat: Addam etiam &i illud (quod inte-

Aina haec dc plus quam ciuilia bella Gallica nobis tam fspe
tam-
AD EMBLEMA CLXXVIt, AND. 4LC1ATI. 60^
tamq.diu bilem nioucant) nulllom rcgnom,ncc vUam Remp.
diu manere incolumem potuilTc, qua arma crcbio moucrit*
Meminerint quibus dulce bellum eft, quoties in extremum dif-
bttin tKitftfit
crimen Venerint Athenienfes quondam fcliciflimi & potcntilTi-
mi,tot tantisque bellis attriti . & poftmodum deleti quorum ,
nempe ciuiras a Pcriis incendio perdita , a LaconibusafFcfta

faepiflime.ac moenibus ipfis exuta , a Philippo Alexandri patre
fatigata, ab altero Philippo affiida,a Rege Ponti Mithridate
caedibus 5c cruorcinfeda, a Syllapropcmoduconcufia & diru-
ta. Qîd Laccdacmonij?quamquamdiu fatisfloruiflevifi funt,
idem tame.quod aliae florentifiimae monarchise.&oligarchiae, rum beUM i«*

teiltta.
funi experti; quarum quidem exitium non ab externis , fcd c^-
te intefiinis potiflinium odiis atque difsidiis cft profeilum.
Nihil illa inclyta Roma clarius aut admirabilius, vt quae
Imperium terris , etnimos Aqnauit »lympo.
cuius tamen quanto aliisgloiia &
praecellens dignitas eminen- PtinaHeyum
tior fuit, tanto ruina cafusque grauior &
pcriculofior. Si vero bella.
tanti imperij labefaâti caiiiTam inueftigemus, bellorum alcae
acceptum elfc referendum aelîmabimus.Ea enim
citra negoiiij 'SreifP catula*
gKf betiatum
Romana ciuitas primum a Porfena obfefla , a Pyrrho territa,
Re$n0neti»*H',
ab Annibale identidem concuffa.aTatio capta, ^ Brenno expu-
gnata, SeaGallis incrr.fardfniq.viribusipfa fuismiferc proftra-
ta,& penitus fra<^^.l, quid pofteris Golhisaut Vandalis reliqui
habuit, quod labef^îandumaut concutiendum daret Credi-
bile cR tantum imperium tam cit5 non fuiflclaprurum tl pri- ,
mores ipfi.qoiqucReipubl.cIauum tenebant iis temporibusyin

iis quae parra erat, conleruandis citius claboraiTcnt, quam alie-
• nastanto impetu & ardore animi prouinciasinuafiflcnt, vel

in exteros, aur etiam feipfbs ferrum ftrinxilfent.
atque fauosgrata^ meUa gerit, ]
Sic ex pace vbertas, quod di-
cet in fcquenti, vt colligas omnium fruduum prouentum e*
pacc,cont»a ex bello vaftitatem omnem & calamitatem.
pertinet etymologia Grammaticorum, quiwoAj^W» quafi ,
i'
5^T<t?T#X^f,iiTifs 7n>Xt\^f 5 quod ciuitatcs^multos-
que homine.s concutiar, perdar, laberadfet.
fas fit tunc fumere bellum ê. ] Cicero i Offic. Sufeipienda. btHa
bella funt ,
vt in pace fine iniuria viuatur. Se Vegetius lib. j, Rtpfitida.
cap. i. Qui defiderat pacem , praeparci bellum : qui vidori.im

cupit, milites imbuat diligenter. Adharc fcripfit AriR.r« 5?7rf-
Nec ego pacem no-
Cicero 8. Philipp.
.lo/ed pacis nomine bellum inuolutum reformido. Quare fi
pacefrui rolumusibdlum gerendum cR;(i bellum omittemus,
pace
P
6o6 CLAVp. MINOIS COMMENT.

pace nunquam frucmur. Caffiod. lib. j.Variar. cpift.i. Tunc
viilc folum ad arma concurrere cum locum apud aduerfa-
eft ,
lium iuditia nqn poteft inuenirc. D. AuguftinusEpift.i .adBo-

nifac.in cap. Noli cxiftimare.c.23 q,i. Pacem habere volun-
tatis efl: bellum aiitenr debet cirpiecelTitatis, vt liberet Deusa
iieceflitatc,&‘46icruet in pace. Non enim pax quatritur vt bel-
lum exerceatur, fcd bellum geritur vt pax acquiratur; Efto ergo
bellando pacificus, vt cos quos expugnas , ad pacis vnitate vin-
cendo perducas. Idem can.Apud veros. cad.c.Sc q.Apud veros
Dcicultores,inquir, etiaipfa bella pacata funt; quae no cupidi-
tate aut crudelitate, fcd pacis ftudio geruntur , vt mali coer- \
ceantur, 5c bonifublcuentur. Ariftot.Poiitic.7,,c3p.9.ait necefle I
eficarma domi ncccfiario pofita in armentario iis qui Rcipub, |
pracrunt,tum propter cos qui detredaqt imperium , tum pio- j
pter exteros qui iniuriaro conantur inferre. Reperio & apud, j
Cornei. Taciium^lactiorem fuilTc Tiberium imperatorem, quia ;
pacem fapientia firmauiflet ,

quam fi bellum per acies confe- i
ci.Tct. Addam hoc poftrcmb, dignum cert^ memoria exem*

pium, Viiruuiu,5 cap.7. lib.i. ait veteres Hetrufeos quo ciui-
bus fuis perfuaderent ,
arma inuenilTc ,
vt iis aduciTus hofies,
non ad ciuilcm difcordiam yterentur j
qui sedem Martis ad
campum,& extra vrbcm,non, vt aliorum Deorum , intra moc-
niaconfccrarunt.
AD EMBLEMA CLXXVIII.
Nsc R I no confentit cum hac Euripidis, Supplicibus ( vbi
I pacis commoda multa pcrccnfentur a praecone , Thcfeum
monente. ne bellum moueat in Thebanos} iV* tt
nfei^lu/n
l^dêt,rif7llTC6t TWUt' Up'i*TtS ti ngir
1(51 7r9>,ipt.9fU9cMp{tf4.XÂy t><M «oTaveC
1;^ 9r«Afv. Qânrb bello potior pax homiuum geneu/

primCtm quidem ea Mufis gratifiima, cruciatibus inimica, de-
lectatur foeliccfobolctadhatcdiu.itiis abundat, h ec ramen nos
iniprobi contemnimus j beilaque vitro rufcipimus, & miniis
fortem fubigimiis vin virum ,
& ciuitas ciuitateno. Citatur «k
iftud Menandri fenarium:
jaAijyo» »«» T^tcpet
Alit
AD EMBLEMA CIXXVIII. ANO. ALCXAT^ ^^7
AUt colonum pAX vel infaxis hene.
At bellum i» ipfo noxium cnmpo quoque,
Porro huifus carminis fontem iubtns repeto ^ BafiliJ Ma^l Smiftmm i
rra»
Hcxacmcro; quamquam feiam , idem apud alios certe veteres
£{ttm.
legi: fcd mihi admodum placet viri huius fanîdimi dodii
na 6c eloquentia. Sic enim ille Oratione 8. in Hexaem.
IcÂ«t?i«i aoTT) TTKg’ auritt foartvHv rtsf xtyâhxe «re-
^'jKC9 t iw’ avt»e ret utcTiie ^ vcos-êi icgtric
Ufnv a-X rc 9
fT^SetûoTiTsu.
, ors ^0 teu4 te
oftui n^t/^l^trveuuTriprei
!> BuXuara
*-J5 isgv-
nvtix JuXaaTÔfjorxe aXxvu» (7 ma^f*ru( itfret rui^g.ci

ntncumts Uoyeug C^htviêitevs xvTvh
êix.u^êcftxlu tt^s tHi} tZp utrlav av^Xfiv, o %ef
TU fttxfi^Tdru âu Tmfifî^yJiisr t^ tavvnst zrtitjrf 'Itnxm tStv , ^
«Axutfvi/cer txfifiispttf tx^-ivof x^frxyopiuxn, ruvm oving
T^xlu) aiTeip vretû^Srx ^
6 ? enn^Jeee. Sik^^ ret ieXo^
TH^tSir^foiuf Tichcuy ^«trp t in-

ifty TXôg Axefctytyeyeu 5*S‘ evrxyi Xxar^tp jj-jw
fifut, i fctytiXn xetrt^Ttu BetXxoru dii ftig-w

A^fluf uyHv f 7n 7Kx,^Hffzc, Quorum verborum hacc cft lententia.*
Alcyon auis eft quar mare accolit qu« ciim fit in maris Iit.
, :
UfU*,
tore parere foliia, deponit oua in arena, & media hyeme nidum
componit,quo maxime tempore ventorum impetu mare tem-
peftuofumeft. Sed tum venti fcrcrmitunt: compefiitur ipfum
mare, cum alcyon Teptem diebus incubat: excludit enim pullos
totidem, qui ciim cibum appetunt, feptem alios dies ad pullo-
•rum incrementum rainutirtimo amroali liberalis Deus cbirgi-
tur. Omnes itaque qui fc mari commiitunt, id obferuant, cos-
qucdiei Alcyonios nominant. Cûae tibi concefla ac tradita
funtadiuina prouidentia,cuius etiam vis elucefcii in iis anima-
libus quae rationis expertia liint vt te commonefacerent ad ea
,
perenda ah eo quae tibi ad falutcm coferrent. Quidnam etiam,

qusfo, velquod fidem excedat alioqui , non eft vua paratum
caufta qui ad Dei fiflus imaginem fi$; cirm propter eam tam
,
minutam auem vaftum illud ac terrificum mare redctiir,& liyc»

me media Dei iuftu coerceatur? haec ille. Naturalem hanc
hiftoriam accommodat Alciatus ingeniose ad pacis optima?
prouentum cuius pacis laudes ex 5 ^ capite Stobxi adiucicm,
,
nifi putaiem fatis cfle ea dcrcftudiofos admonere. Significat

enim optimi Principisofficiumin id incumbere peniriisdcbc Of:ciu», itni
re , vt populum in fuis regionibus & prouinciis ncceftario pro-
uentu inftrutlis foucdt ^ tutetur ,
habiu primum ratione
icm*
tfoS <CXAVD. MltÔlS COMMEKT.
tempeftatum, carumquc calamitatum qua; folent in dies acci-
dere; fioattûcrcntos remittere, &
tandem procellas ebullien-
Îcjanttm tcihoftium conquiefcerc^trt fecuriiis in pacc poftea iriuatur: id-
foUtrUAtn que Alcyonum more, quae in medio mari nidum conficiunt ad- .
rîfcAttdt, luirabili quadam follertia ,

paulum cmincntiare
perquam , 5c
anguftojgrandiu fpongiarum Gmilitudinc qui ferro no poffit ,
intercidi,necrndeconfigatur inucniri, tradit Plinius. Quidam

ex fpinis aculeatis, alij ex fpicis Tegetum & vitium pampinis,
cum confeftum efle nidum volunt. Foctificani bruma, qui dics
Alcyonidesidcb vocantur, totidemque pbft diebus pariunt:
quo tempore mare tranquillum creditur nauigantibus, qui eos
dies obferuat accurate. Varro De lingua Latina ^.‘Alcedo Gr*-
cc «Xxvtfr.haec hyemc quod pullos dicitur tranquillo mari fa-
cere, eos dies Halcyonios appellant. Vnde Pacuuius:
HaUyonis ritu litttu ptruolgans furor.
Lege Plin.io.cap.ji.Plutatch. quo librodifpuiat, vtrum ani-
malia prudentiora, terredriane an aquatilia.
Halcyones.'] Halcyones Grammattci refte deducunt ab
xietft quod in mari pariant, id ro c!» u?u xi/»v. & t1> eth-
marina fpuma qua nidum congerunt Halcyones, ait
Diofeorides in 5 .cap.i 56 Theophraft.lib.i.cap 8 icfi atriotf
. .
Dies fereni quibus Alcedo foerificat,a re ipfa nomen in- j
uenere<l'X«v«vi^$ii^ dicuntur Ariftoteli &Iti- i
animal. 5 .cap. 8 .
J
Ornatae, fuaucs, gratae, vel ad nidum ,vcl ad tran-
quillitatem refer. Plutarch. dixit alicubi bonam valetudinem
idem effc voluptatibus, quod ca;li tranquillitatem Halcyoni-
|
bus.quouiam eis concedit vt tuto & fecurc incubent. |
tranûtUimarmorii.] Idmarmoreo vel faxeo fcopulo,
eft, in ;
quo aqua marina alluit.*vcl potius marmor pro mari peliucente i
& aequaliter ftrato accipitur.

r»«o/«cr«.] Nondum apti ad volatum, impuberes. j
LAttM erit Cereri, Baccho quoque.] Prouentus vbertas erit an-

J
&
nonae maxima. Annona ponitur inter res eas quae ciuitati ma- J
'
ximcneceffariaefuntrcui diligenter efTc prouidendam Principi-
bus Sc Magiftratibus fapientes monent,nc villus annuus ciui.
tati deGt. Noti funt populares Romae tumultus ob annonae ca-
ritatem, itaque frumentum faepeaduehebatur ex A frica, Sardi-
nia, Siciliarquas tres prouincias , tria Rom. populi frumcntaria
fubGdia Cicero appellat in ea quae c(i pro lege Manilia, idem
quarta Verrina. Siciliam nominat cellam penuariam Reipubl.
Auuicem Romanae plebis. £t praefcdiua annona; creabatur, qui
flumen*
AD BMBLBMA CIXXVIII. AND.
framcntum rndiquc coemendum
ALCTATI
curaret , 5c in vrbcinaduc^
qood
aao'd'nu^'”“'ri’''"‘"
quodammodo refermj
qu.dam Alcyonem pro iuftit.j forrnfis HieroalyS
I bin.bus;quo allufic Horatius

, cum dicit femeri/riciuiflb^
nommantm in quibus fora comice.
feom.'"*
^yunifiKex gliiainnneril. Si fefe habeat in fuos
] Priii.
cfpsqmlibctac Alcedo marina in pullos. Eli enim Prinn» e
Virtus maxima.no
modo noiTe/ed «c tutari fuos.Quodouam
quamprtîcuum fit omnibus.
iUuarandtetaniM huuispul'
chernm* fentenii* caulTa reoetam . r.- ^
‘
‘
Dionis Chryfoftoroidifputauonem
deregno quaReoui^'17
''’"-^'';°"''P°"i‘ob oculos. Sif ergo prim&m
cinemc'* :™r^^' ^muarj.
c.pemcont,nu^laboribus &
vigiliisintentum cfiTc dec«
Nal /'«'»'/"•
in naui licet Tegoribus
abfquccura plerumque defidere*
ofpicere quidem marinos
finflus, imo vero neque
& ne
fc ,c oûd ^
aiunt, vbi nam terratu fint. ^
Sic enim permulti hoc
tum ftcuri trajiciunt, talis ludunt
, canant . conuiuantur
tmos
*««u;tu:x"p7rcr:.a=
mit, alus alte flertentibus; ^

interdia aarpm g k r
«dhortetiir aut contrahenda

XiXft
claiium fiftendum
,autqoidpiam tentandum aliud
vela aut
vtefiam
” '"'8"'“* faciat, ciim aliis ir^
puTcrr"”' capere liceat.
punefomnum Eadem ratio eft exneXriom m
milifum quifqtic fui dumtaxat
JongJmaiuscftatqucdifficilius:
ribmSis
eoorumiatislit.fcd
fit'’
curam fuftinet at ducis munuc
nempe
"^'“"1
vroXi
& rc equi diligenter inftrufti modo
fati-' 1
•
nec
v, filii
S
h fee,jsr,deatqu.\m par fint Otiori
fit, maiore, rillitia ille
9 AD
6io CLAVD. MINOIS COMMENT.
AD EMBLEMA CLXXIX.
t hoc SIÂouCxi. Graecorum Epigrammaton
ehara^tr
EmbUmatU, E enim habet Graecus;
ûX(^}iaXot ufn‘eiêt(n*
traxit. iic
rtT^t^sieTeUHUS Û47U(ptfti(TilCiS79,
T tuTrrt^f, cc zrTtîoret
T i «poVi» ^<eg4>>«e.
P‘4'«*5
^ /'
(Vio»
c)Xu^* ufAf«zroX}tsvfi90xoXoii ro/xxffit.
O Attica, dcccnti forma, cantu nutricabitur] vocalis vocalem
diripiens
Cicadam, pennatis in praedam fers pullis?
Garrulam garrula, 6c volucrem plumisprxdita^
• Hofpitam hofpiia vernam verna?
,
Non cita conflicteris, non enim fas, neque iuflum [cftj

Perdere canoros canoro ore. [id cfl:,vtanvmaha canora de-
glutiat,& abfumantea quae funt ore vocali Sccanoro.}
Cur agtdum in prtdumfcrs puIlU ore cicadam
AiticHi forma decem^carmine fuetaleut?
Garrula garruUm adhu,volucrem plumata canoram t
Vernam verna etiam.tuqj auis ho/pes auem.
„^în age fisle precf>r\ neque enim fcu iusve canoro*
Tam dtrii animic ora canora vorent.
Rix4^ wn- Increpat hirundinem, quas cicadam ad paflum corriperet, quo
tentionts inuolucro doctos mutuo (ele prouocantes arguit his
a (tu- orationis
dt4ji$4lm4. enim rixis & contentionibus fcic Ht, vt ndilum aliud pcrnicio-
fiiis malum fuboriri poffit. Si quo conincio docti ab iguans 5c
rerum infeiis impetantur, non debet haberi noufi aur infolens,

cum vt plurimum audax cITc folest ignorantia, qua nullu aliud
malu aut intractabilius aut difficilius. At chm doctus doctum,
^ Chriftianum Chriftianus iniuriis, contumeliis, clamofis
difputationibus, vel etiam famofis libellis impetit quod bonis
,
literis Sc Reipubl. malum atrocius aut exitialius eile porefl.^

quae clades, imo quod naufragium praefentius , cum in mediis
Rudibus irato mari concertatio nafeitur inter nauis dudores,
aut etiam gubernatores ipfos, a quibus corti quifunt io eadem
nauijVcl vita ,vcl mors pendeat ? Nullum certe mifertus acci«
dere detrimentum fqcictati humanae potefl; quam cum erudiri
eruditos
/10 SMBIBM A CIXXIX. H M O. A l C
f A T t. «d^
crud.tos ( a qutbus^ccrte pendere debet
popuJarrt mdcitudo.
vteorum dudu fefen ofJiciocontineai nigro
) dchteconUeU ^
Juut: quo fitinrcrdufT) vt ciiut.us altercando

.
teriMtemoof>rr.>
manr. Nam vero abfurdum odiofum maxime ortinil^/ti.
dcnd^ct.eos quosparcft,nterfcomnindeonoenire,mutliis.
que oftciis animos inuiccrn fibi deuincirc
j
niiiiir^m quod lif-
dem lacris initiati ad vtilitatem
communem liberales difei-
p.Mias excolere ex officio deccf, quas
tamquam Communi quo-'
d j .n vinculo, & quafi cognatione inter fc cdtincri
nemo nefeiu
ncpne inquam , prorfus ridiculum cft, cos
fefe mutuis iniu» iis
prolcinderc, »n v, tam moresejue debacchari -&
, falfis crimina-
tionibus «mulos oncrarc,qui alioscoercendi las Habent, quo-
nes aliqua vel ieui occafione rixantur
& decertant > Vane
coiuumclixconocentioresrunt, quo inpluresdcrki^tnr;
cx
iisenirn non minimam fam«
detrahitur eorum pbtiffimiim *
qui, vt loquitur Horatius, hoc

fucco lolliginis, «c «f ugine meri
tinpmur. Non muiius quidem fatebor in concertationibus
eiulmodi qu*dam cene, nec obfcura ingeniorum videri fpcci-
mina tamen genens ciufdcm femper iudicaui
id
non tam la-
boriolxquampcrxculof* plenum opus alc®, in
quo faepcnii
mero vb, quis cornmcndatjoncm nominis
aucupator , ncfcio
quo fato famae laduram facit. Cerre vt hoc
adiiciamVheminem
imquam fuiUc credo j qui maledidis &
conuiciis in aliom ia
axs honeftiorUm famani metcafi viVquam
potuerit. Qu« por-
rocictasinhirccdeccrtatibnibiis ad iiiditem
nmm corruptiffiraum
conWcom
irtiquiffimum riemp^
turbam popa-
.
brem.cuni dubium nonfit.quamnonvideat/quaroquccsccu-
* *
non poffit,
tiat.vf videre
_
SdihMmprtpriunutreSafHt praMiemnitirf
1'nquc qui fieri pofiit.vi fano mentis
oculo qu* captumfxcc-
d..ntluum..mueatuiJId quidem (quod umen
grauaiedieam)
temporibus nofttiseplceranflim.s
fiepenumerS ridimus.nou
modo in iis difciplinis qus ad humanitatem
pertinent , fed &
in diurnis omnino fciipiis, atque
pietatis Chriftian* otaculis:
quorum aucloritat. apud qiiamplutimos
non parum deira.
aiimeft quod de IIS importune &
intempeftiuc doaoresple-
dLtf
tei literatiae fiuaus
dimdiisnihilcettc
aut ornamenti acccfljt,. fed
bonis moti^bus non
,
de pietate
minimum decedit , dum non 'eft qui relit
&
contentio fed abfit
i ,
ti« Mularuni forci qucniadmodum ex

, reictibus filetique dt-
i xcruof,
4
6M Q L;AiVD, MI N 0,T S C OMMENT.

xerunt» admittant quidem iurgia vel animorum diftra- ,
ftionem aliquam inducant. Scite Chryfippus; Qui ftaduim

curritjjnquit, contendere eniti debet quam maxime poflit,
Yt vincat j
at eunti cum quo certet , aat fupplantarc , aut manu
depellere nulla ratione debet ; (ic tota animi contentione licet
ex literis indefcflbcurrurplcndorcm, nominis celebritatem &
aucupari, redfpcij autriualis curfum dolo quodam maiore-
morari, aqt cius mores impetere, vel etiam do£lrinam ( nifi
prorfusmaia nt j mordaci aceto conrpergcrc, quo vel dcfiftaf,
contemptui ^ non modo hominis cft difloluti 5c
Ycl habeatur,
inuidijled & animi pufilli & plane illibcralis.Intcr pares tamen
‘
inuidiafacpcrolctinnarci.quodpraetcrcetcros not. gloffbgra-

j
phus Accurnus.audor non poenitendus, ad 1. (i exceptione, . 1

'
§. eo qui, P.quod met. caufa. hi dicuntur Luctano lib. de ca-

lumnia, «f«o 7T;^v. 0 i, inter quos propter artis ciufdem communi-
tatem peracres (imultates &
iurgia nonnunquam implacabilia
cxardcrcunt,veloccanonefpcratae gloriar, autlucricaptati,cuni
nemo artifex fe libenter poftponi patiatur, aut contemni. Sed
tamen dignum e(l vt qui (Imilem cum aliis vitam fuferpiunt, i
iimilem cum aUis ferant difciplinam, e. recolentes, de flat.mo-

|
nachor.Imo qui Urdem facrisinitiati funt artium melioru con^ i
cordi pace ligentur, vt meminerint Mufas dici Graeco verbo, j
cr<«s,quaG id, e{l,nmiles, inter quas fumma Htconcor*

dia.quamquam inter tonos dirpares. Omnium enim honcfta- ^
Tum difciplinarum inter fc magna (imilitudo Sr concordia eft, ^
quae omnes ad humanitatis fefe coitum comparent. Solemne

c(l,n rrxTsvf TfxTur , vt ait Hcfiodus,
fedinhumanum cft & nullo ferendum pa£lo
,
Grammati- , fi
cam incefiat Grammaticus fi Rhetorem Rhetor fi Logicum

; :
Logicus, quia cenfemas inanem cficarnum meliorum vfum,

niu cum litterarum fucco mores inftituantur, vit*quc ratio
conformetur, qui finis eft eruditionis omnis ac dof^rinar. Elo-
quentia male fine moribus dircitur,ait Plinius Secundus..ûo
fuperiore maiores noftri viri fani patienter audiucrc rixas qnae ,
in Italia per aliquantum temporis ort* funt inter Roborrcl-

Ium,Maioragium, Nizolium Sigonium , quarum conrenrio-
,
num vcftigia libris editis poft auftorii mortem fuperfunt. Et in

hac noftra vniucrfi fchola diu non fine rixis ac cauillis conten-
derunt eruditi viti Anton. Goucanus, de loachimus Perionius
in P.Ratnumrqqos proxime fqruti Adrian. Turneb. lac. Car-^
pentarius Lcodegarius Quernus diutius de re litteraria con-
, ,
tenderunt, fed quanto cum fruû, viderint qui ea de re iudtcare

fbbri^ pofliint. Troivt.]
AD SMBLEMA CLXXIX. AKD. h,lCJ ATI,
Trc^ne.] Hifundo,dc qua djfturacftfupra.
vccWern.] Canoram,
fignoribta.^ Puilis.
SiriduU fifidtnttm ]
In G rseco csdcin funt
Nam ««I) Au}i»*i htt?\.i\txxec rcddit»ftridula ilridcntcm letfttlt ii«i'
g^v^^rcrnam vcrna,id clI,v.ei'CCantillaotCfn:T|iMfa|nf«»h6{l

picam hoffîta; vtraquc cnim non abhorret ab hominum ho/*
pitiis.alura enim prope lares patriosnidti}cat,altera vcl in hor-
tulis nodns exauditur. , aligeram alige-
ra, aliger ales. Permultum hoc £mbirnia.'qust(Iio 7%

illuiti abit
Sympof, 8. Plutarehi, /ymboLo Pythago-
quaccit denota fcu
rico, quo hirundincna horpicam recipi retabat Samius ille fe; Himndt car-
nex. Garncm dcpafci /olet hirundo , inquit, venaturque facras «»««>«.

illas Mulis canoras cicadas : tr<» n
^
fAiXiftt r»# rirUyti fttinxits hrm$ cireifî
vide reliqua. i •
.
A biice. Syncope.
nam mttfica ptôrat ]
Grasriis dixit u|i«vtf9r«Xirr ideft, ca^
nentes, ftndorem cmittenicsrîcadas. Mnlicauutcm pedora
dixttinterprcsi quia plenque docent, omnes aucs canoras dici
Mufarum volucres. Cicadas veio oh camum Apollini faCras Mujkrum "
c/Te volunt, iuxta Ari/Iophanis Scholiaften riîA. •ir(r?r;«f vtlutrts,

liunHSi 4iTtg rd & Troianos oratores cica*
discoinparauit Homcrvrs liia.y. Cxteium hic<yii^jK)te(l , qua Ptrkufopt
innuit abfurduro efle, &

ferroe impium , eiufdem ordinis viro$
fefe mutuo conficere; tum enim vel maxime periculofa e/fc
tempora ferunt, qurbus lupus lupina cft.* & quami:]uam ,
vt lo-
quitur luUin.lib.KS.ailiduum inter pares dtTcordia malum (ir^
tamen id locum habere non debet inter doÎos, Sc ftudiofos
Mu/arum cultores, inter quos vna& conflans animoru confen-
fio& concordia neceflaria efl. Huc facit Themidius , oratione
quadam.quo loco air Mufas inter fe numquam rixari, fed op-
time illis cum Apolline conucnire ita etiam poetas minime a
:
poetis debere diffidere. Gtacce ita, ii MSreu

^ i/iftUiwSf liyettMXTH nfig ritg
«Ti â/Aoia(r9^/aer*,f«i]J'f«vrx «t ynt$-
r«^. Huc Proueeb.Xaniaa Yiditans, Cynocephalum op-
pugnas, 1
. } .
S . i fClWyDi M I K 6 ‘f S C O Wk Z N •
'
.;AD:. EMBLEMA 'CLXXX.
Tyi>u* T T AE c Herculis zfxprcfTa cft Luciairi

natiiex Lu- quada«i prxbttoiK^ qua oilcndit Cdtas
tUui Hsnule.
‘JL 1 , id ciVGalloisi
ciim Hereukm norainaflc, coniqiic eloquentiae fapiea?
îacq.Deum csirtimallc. apud quos, ita effingebatur, vt ftnexi
faluus & rugcrfu.sjneulto capite & glabro, cuiufmodi feniores
nauiasmadnos videmus: ad haec leoni no tergore indmus/dex-
chuam teneos,.aTciim iiniAia^ pha.rctram ex humero pen-
tera
dulam, habensjconfeniffimam quindam hominUm mulruu-
dincm.trabenscaicnulis exauro £k ckdiotenuiffimis IVoguac ,
(bxcxtfe.mitate.p,.e,ilbraca infertis\camquc non muit-am.j. fcd ,
\Ur6 requentem, ienb etiam hilares omnes, nec vJIo modo ic-.
ftitantcs, vt huicallentiri videas ducentem fc Deum laudibus ,
efferentes.: Id aihilaliu-d indicabat, quam Herculem eloquen-

tia & fortitudrncpracftantcm , diflipaios ohm Galios & efficra-
Sluti Hertu t.os, ad iuQitiam , Se mitiorem vitam viuae viribus eloquentiae
Ui tUeGÛtatf reduxilTe; cuius faiîtam infigms hffidriam mendax Giatcu
.figmcntiscft perfecura, & ad armoru llupenda facinor.vpoftca

conuertit , atque ad fuum Herculem louis ex AlCmcrra hlmn^
retulit :
quod Herculi Gallo diiiin* cuiufdamhaturae viro pro-
pter ragaciiaicm,prudcntiam iingulai em , 6c admirabilem elo-
quentiam pecuiurc fuit. Putant nonnulli ex philologis, neolcr
âUi veteres
uibus fanc conicdurisalTerunt.Gallos veteres tum cloqueniix,
JapuHtu Gy<£- tum linguae Graecae fuide perdudiofosi loan. Annius in Bcro-
td ferth. ium (niij me .nomen Berofi fallit ) de regibus Babyloniae tra^ ,
dic Graecos a Gallis litcras habuide apud quos qua.m domtdi- .‘
ea fuerit eloqjuf mia, pluribus contendit Bndûs nodet i
aflci & maxime Commentariis in Pandcftas adl.i.Dc fcibr.

Corrupt.,§. Quod ait praetor. Quin audiamiisipfum Lucianum
fua.loqucntemlingua vTsuii/^KActf «i .«.•Av»!
0mn ri) f sra»»» viprv»
«fivtfUTsrt if Ttf \e>tnu\ t
ro ^6 k.TJ , dtel eiffjv ei
^XuTiif^^t ye^d-ns- eeXtitc ^ cet, 'i^ efdearlto
rlu) WviVthouxluj . J^Tope^rw-
ei rjf ^ t )A>far)tr Tra^^pn/ne^tf^ ro raôicvTiTW-
liAflif evl. wi te
e
^ yifotf
,
ad bmblsma cixxx. and. alciatt. 61.5

9rai«v9>itf 71 (XxM} c^t&Fi arup uwuvZf*
, cn^gjei AlJTwi, ;tCtfr5 4
7*7$ «/4A)( u^'»'ms u^c^cip
U7W «»> aXasaPTirrirtf^
mp,n rus 7nv\* u^rfêijâoiyvr^s »• ci«#T4fl». i^vvktH^fv»
7ff,u».cc(pa4i‘îs7R'pTtctt }*y>t6 iris t TCP HyiPTU tmiiph-ns,
i9H*f^f^ciot'/mp'ns i^r^. :p^^*np. T /"trfior i7n^}imTiSf
itiKorrs a;^9fiQttnfS^p<S , h 0 5 xmvtzjp iinzra^TBP
«i^JciijCriw exvHfzu •giti 2V« i;)^> » ^6>yp*i<p^.,
cB-cviîêi^ha-fi^tsrlcsrtiv iig-ftup af%,us i^rs Tfif Slj^tut pipp
ijJijTo piTucPiof . rns h.U4us t<> rl%u \)îscrtiS‘ rpu9n<rtcs tS îrlu)

yKmV ec* etKf^p/f \d9iciv))S ikKSptifjts icvriss Ifrotnff ^ irrirûmi
yt eisrifs iiypttipise twwt’ ty® fi's» ftrj tts^v eirixnp
kcwptiûv, t^'^^2ip t yJjt«7ec4>et»T2ip. xiAre^J rit CJS»
ivaiîil>r«s letifAirt^, 6>s t^6i^c»,iKQAZZsixtîâ<f>povluf uîsip^

pt\i(ra^ ^ tiftoUfTM izrt;cifi/icc,iyci êc^MS
raUntyua. v^pv temecs srôg litjrit, ru Xiyeprfieig
Pt Kthv\ iicpTif ifte^s ei tXsijuîs /g^piiif
pcurev ev7m^7nh>v S* «uftff. e< 5 yf?^>

Tn^rc/ijrflw, f*« i ?*dy(5>- ci yijpgf ci>rtXti
xIm ax,\xtw, ^yt hfitip ci Tnftfmi fpiyacjp , cn tu
fiTue evjêrigaif^pins iifitJenTtM, To J‘i yipufp^ ri Af^«M raip

/lap <n(pi'n^p‘ jiruyint ^ vegeas v/i/.tp^^'ff^ 0 yhdrjsjgti ^^
piiAi , ^ et
iveuiH vtec Xeia/ec

kyeîvtu t rÛoip rLuerru rluu XeiS/til<atti/
raav^. kfS 64 t
k^/Zn»^
Jirwf
7S' t(fiheira4,slyt fisiu.tintttni\
riif «tpjparnes wt’ag rlw yXuritte e yiâtp y7(§H*if0-
kAiir,a Aiy(^ *tA»^’ /xii J'i t5t» Juvptatnfift ^^hg riw rZt arup
yhkriti» ovyjipacui. ii'' iJZ^g Sis eivr,ti ruur^rrer^vvrfireM.fiiuptfftett
yettZ i<Pni ^ Ksmmut rttut faf*^Heuf,precp‘ * rttg 4t.
Aoigiâxûny^krietTUffiv iri rtr^vTmptip^, 9

^ liorcF
iiAeig rh ti^xXite Xeym rurrkpret iiyifA.i% ilsfyauie<3^,creîv^ê»
fSêp.tîTf^fu rarsf.eisv fitkffucS^.t^rkyt C iXi} aurS {ei ?iey4i wp,
4if*a4,6^HS i^tifg9;j<t , tCreey;;»; , ^ -RTfaSoxam#. wTy-
âprttyeuuretsTPi Hfie<g <petTi^PM. hoc c(t: Hcrculcni Gallt
OgmioQ lingua propria nominat, cius autem Dei (imuiacrum
monilrofum & abfurdum repraefentanc. Apud cos fenex cft,
inculta glabraq.caniticyobrugata cu(r,& nigro admodu coIo>
rc,vt marinos nautas cilc compertum habemus: atq. ciufmodi
cum £ii,tamcn Herculis cultum gerit. Amicius entra cft tergo-
re Iconis, dextra clauaro tenet, pharetram humeris aptatam , fi-
niftra protenfum arcum praetendit, deniq. omni ex parte Hcr.
culcscfi. Verum quoi an imagine admirandum maxime mihi
q 4 vifum
^16 C t A V D. MINOIS C O M M ENT.
t^funn cft, fcncxillc Hercules confcrtilTtmam quandam homi-
num multitudine trahrt, omnes auribus vin£los. Viucula lunc
tenues quaedam catenulae auro elcdlrpvc fabrefactae , rptiulis
collaribus pulcherrimis (imiles. At bi certe tam exilibus vincu^
lis duCli, ne defuga quidem cogitant, tametfi facile poflint: nec
omnino rcftitaut, aut pedibus in dtuerfum renuuntur quah re-

supinantes, fcd hrlatCs littiquc fuum dudtoreno laudant, fpon-
te fcftinanics omnes, vtftudio praeucniendi laxa etiam tincu-
la relinquaDt,pefindc ac tnftcs futuri , fi ciufmodi vidculis exi-
mantur. Qôd autem abfurdiffimum mihivifumefi, non pi-
gebit referre. Cumenim pictori reliquum iam'nihilcllct, vn-
^dc catenarum extremitates inncCtcrct , dextera nempe ciaus
ferenda occupata , finiftravcro arcu tenendo fummam Dcj ,
linguam perterebratam clIC voluit , cx eaque religatis catenis

cos trahi nimirum ad cos qui ducebantur, fe conuer>
fecit: ipfe
gallu^ Htt tendo arridebat. Haec ego quidem cum diu confificndocf-
tuUi^tlofo- fem coniemplat!US,admirabundus.ha:fitans indigoansj Gal- &
phUi,ltHgU4
lus quifpiam qui tum forte aderat, haud quidem ignarus re*
grdeagnaru4.
rum nofiraium , vt qui linguam Graecam exaefe do5us eficr,
Philofophus, vt opinor, cx iis qui in Gallica funt regione:
Ego tibi, hofpcs, inquit, piCiurae huius explicabo rationem vi- :
deris enim nonnihil hac in rc conturbari. Nos itaque Galli fert,

JJmults apai
C alios, aratio- monem & orationem jVt vos Graeci, dicimus cfle Mercurium,
nt* numen. fcd Herculi eam tribuimus , non quod hic Mercurio longe ro*
SeneSlu* ela- Qôd autem fenex fingatur non efi quod mi-
hufiior fuerit. ,
ûentior. r.crc. enim eloquentia in feneCtute demum fuum onr*ncm

Solet
^4/. cxcrercj vigorem ^ oftendere, fi modo vera funt qu« Poct* vcftri d ixc-
runt: luniorum mentes inflabiles & voliicresefie- fcnciûtcn)
autem doCliusfcirc dicctc,quam iuuentusipra pofiit Hinc cer-
te cx Neftoris lingua fluere mcl a vobis dicitur, & Troiano-
rum quandam vocem emittunt, id efi,lirio-
oratores floridam
Utmms vitt- efiam -nam lilia, quantumcommemini, vocantur flores. Pro-
3$ awibui.
inde quod auribus homines «d linguam vineos trahit fenex
ille quod miicris cumfciaslin-
Hercules, id eft (crmo.non cfl ,
gu;K auriumque efie cognationem. Neque vero ad contume-

liam illius hoc dicitur: memini enim, ait, iambos quofdam co-
micos e vcflrisdidicifle loquacibus extrema in parte omnibus
:
HertulU tlo’ lingua efl pertufa.Cxteriim opinamur Herculem oratione om-

qutatta.
nia perfeciflc, virum quidem fapicntem.qui perfuadendo facun-
dia quamplurima fubegcnt. fiquidem tela ipfiusacutos,certo$^
celeres, & animas fauciates fermones interpretamur;hinc enim
pennaUTcrba ros etiam diditatis. £t hacc Lucian. Nolim equi-
dem
. j
AD EMBLEMA CLXXX. AND. ALClATX. iSl7

dem tranfiiirc' quod Seruius6. Acncid.annotalt ad illud,
IjumStn^.
Tartareum 'tUe manu cuHodtm in vincla feiiuit,
quo loco ait , Herculem a prudenttoribus mente magis quam
corpore fortem habitum, adeo vt duodecim ciusUboi es ad ali*
quod excellens virtutum opus referendi ede rideantur. Huc
pertinet quod de Porphyrio eloquenti homine dixit Eunapiut
Sardianus libro De vita fapientum , quo loco fumit catenam
Mercuri), pro facundi Scdiferti hominis lingua, his plane ver-
bis; S itro-ff igftasranjnr rr(^$ tm~
vatifieunictm ig ^
Porphyrtus , vt catena quaedam Mercurialis ad homines
tracta, produxit omnia clare pureque variae dodrinae arcana.
Pono hanc video armorum 6i litterarum ficuti rcipub. admi-
nidrandac rationem ellc crebro vfurpatam apud audores bo-
nos. TuU. i. de Offic. Non minorem vtiliiaiem adferunt qui
rcipubl. praefunt, quam qUi bella gerunt : itaque eorum conii-
lio fepeaut fufccpta, aut decreta bella funt. Quare expetenda
magis cft decernendi ratio, quam decertandi fortitudo. Teme-
re enim in acicvcrfari , & manu cum hode confligere immane
quiddam cft, & bclluinam. Idem dcarufpicum rcfponfis vo-
cat arma iudiciorum atque legam. £t quidem nihil seque valet
'ad municndanri ciuitatcm, & tuendum principum domioa-
^
rum: Nec abs imperatores, qui tam uri feon fu Itis

re laudati i
quam prschuerUnt , Yt Hadrianus Caefar,

faicilitibus ftipchdia
qu) luIioCcUb.Saluio luhano, Prifco, atque Neratio pluri-
mum vius cft. Antoninus Pius, qui Valentem , Marcianum,
Marcellum labolcmim coluit:& Antoninus philofophuSjqui
,
i Scaeuolac confuctudincm praecipue arnauit.licmquc Alexander

Scuerus, qui frequcotcr apud fc habuit Sabinum, Paullum at-
que VIpianum , vt refert Lampridius; ideo lummus fuit impe-
rator, qobd Vlpiani coniilio rcropub. adminiftrarct. Pertinet
huc iliud Horati j iri arte:
Siluefires homines facer interpres^ Deorum *
C^dfbue vtHufcsdo deterruit Orphem :

Dictu* ob hoc Itmrt tigres j rabsdos^^leoms.
DiÛ4 Amphion Thebana conditor arcu
Saxamouere fonotejiudinu, ^
prece blanda
Ducere quo vellet Idemi.Carm*
MercHrt,facunJi nepos Atlantis
ûi feros cultm hominum reeentum
Vecefermafii catus decora
More paUfira*
q t r»
t
Clt CIAVD. MINOIS COMMENT.,

In appendicibus Virgilianis,
Thnicitu<iuon{Um vates,Jidt ereditur eanom
MouiffefeuftUMcrium ferarum:
^tque amnes seouijfe vagos
Et (urda cantu CBttcitajfeJaxa-^
Suauifonos^ modo tejiudmu arboresfecuta,
Vmbram feruntur prabuiffevqtt:
hominum dtetufera cqrdamitigauit,
SedplacidtSr
TtoHajj viros voce temperautt,
Jufiitiam docuitiCoetu quoq^ congregauit vno,
Moresqâgreffesexpolmit Orpheus,
Superior lile locus quem adduximus ex Luciano de Uertu^c
philofopho Gallo, rerum Graecarum pcnio, alienus ab
coquod kgicur apud audoies haud quaquam afpernandos,.
nepe Gallos fui^^CJp/A^^^4<'fl^s, hoc cft, vt ego interpretor, Gra?.-
cas non modo lingux , fcd 6c doftimae penios: idque primum
urti Gy^c0
fmii. cx C.Csefarc confirmant, priuaom pubiiccq Gixcis ittcrisvfoS
olim GaIlos}& in caftrisHcluttiorum tabulas repertas Grxcis
dementis conrcriptas.Maflilicnfcs quidem locutos Grxee Stra-
bo geographus primi nominis tcftatur, quo tempore incorru-
pta eflet minimequecpnfufa Phocephum colonia. Nec vero
praetermittuntDruidasillosvctCfesrdigionisGallicaeantiftitcs,
quos lirdcm dikiplinis fuifle imbutos atque Tophos Grxcix,
memorant. Imb etiam conie^furis quibuTdam non manibus
adeueramdifciplinam Semnotbeorum Druidarum , JBardq-
rum,Saronidbrum vctuililltmorum in Gallia dodtinx omnis
liberalisprofeiTorum multis ante feculis apud Gallos floruiflc,
quam Cadmus^ Phoenicia venilTct in Graeciam ;quam ad rem
probandam citant Ariftotcletn in magtco>qui ait philofophia
a Celtarum Semnotheis duxiffc initiurn, &
Galliam fuiiTc ma-
giflram Graecix. Longum ciTct perccnTcre quam dodis & elo-
quentiHimis hominibus iam olim Gallia multisq. feculis abu-
dartt : hoc vnum adiicio;nullum numen maiore quondam re-
ligione cultum apud Galios^quamPitho fuerit, qux Suada fiue
Suadela eft Romanis, illa rna non temere diâ EnoioHcxani*
i»a,id Colligimus etiam ex vetulioribus litera-
runa monumentis, priTcos Gallos dodrinx & facundix gloria
fuiffeinligncs, eos inquam qui floruere temporibus priorum
Gallrx principum,Samotbis, Magi, Saronis, Bardi, Longonis,
Celtis, Herculis, Galatis, Albonij, Lugdi, Beigij : rj enim me-
morantur intercos qui legibus 5c moribus populum Gallicum
kxcoIuerum.Ht id quidem de Gallorum veterum cultu & difei-
i
t
ad bmbiema clxxx. and. alci at i. €1^

plina eo cii ignotius,quo a paucioribus traditum fuit, quia vcl
nihii aut parum admodum poderis reliquerunt maiores illt
6 al)ij aut quia fuam dodtnnam non ici iprtS y fed per manus
condiUo iiadi voluerunt.
ArcumUuat€mt,^c.'\ Idem omnino cultus cademque dgu.
ra ac Herculis illius, quem Poei&Gra:ci konisexuuio ,claua &
aliis armis indruûm faciunt.
^ In infula Nemea leonem occidit HcrcU' JLf# .V«jf7e/ai

ah Htfi ul§
les.cuiub peliem aiunt vice thoracis induidc. co autem indu>
oaijia.
mento cum fuidc vfum , & talem dngi, vt homines antiqui
1
cultus admonerentur, ait FcdusIib.i 4 .Scd hxcparcrga.
,
• »<>» C6/iir«r»rr4i?«d,^c.3Huiusabrurdi& C3udam
i
cxLuciano itpcic.
- Gapui canum. cfFe£la fenij.
Cedunt arma 0^<e, c^c. ]Hemidichiunf) Ciceronianum , quo

fe Orator ipfc pacis femper fuide dudiofum declara-
bat. Verius hic, V$rfiu Cicer»
•h a multa
, Caedant armataÂyicnudat laurea lingunt
repreUnfui,
a permultis obtredatonbus leprchcnlus cd, quo nomine Ci-
ccroâborauit intitdia. Sed apologia hxc fuit Oiatoiisexora Lecta em
tionc contra Pifoncm : Non illatibi, inquit Pifo, nocuit inui> oratione m
dia, fed rerfus tui. Nimis magna pccna , tc Confule, condi-
' luta cd, fiuc malo Poetx, fiuc Iibcro. Scripfidi enim verfus.
Cedant arma togA. Quid tum } hxc res tibi duûs illos excita,
-uit.At hoc nuiqiiam opmor feriptu fuidc in ilio elogio, quod,
te Gonrulc,in fcpulchro Reipubl. incifum cd. Velitis, iubcatis,
vt,.qu 6 d M. Cicero verfum fecerit , fcd quod vindicaiiK Vc-
rumtamen quoniam te lion Andarchum, Icd Phalarim Gram-
maticum habemus, qui non notam apponas ad malum verfum.
fed Poetam armis profequare : fcirc cupio, quid tandem ido
in verfu reprehcndas,CedflJi/ Tus dicis, inquit, togae
fummum Imperatorem ede ecdurum. Quid nuncte, adne, li-
Uras doceamus? non opus cd verbis,fed Rudibus. Non dixi hanc
togam, qua fumamidûs: necarma,rcutum, Ac gladium rnius
Imperatorisj fed, quod pacis cd indgnc 6t otiji togaicontra au-
tem^rma, tumultus, atque belli: more Poetarum locutus, hoc
intelligi volui, bellum ac tumultiim paci atque otio conccdu*
i<€irr)^ Quarre ex familiari tuo, Graeco illo Poeta probabit ge-
:
nus iprum,5c agnofcci, neque te nihil (aprre mirabitur. At in

illo altero, inquit, hxres, Concedat laurea lingua. Imo mchercu-
I le habeo tibi gratiam. Hxrcrem enim, nid tu meexpedides.

i Nam cum tutimidus ac tremens tuis ipfc furac illimis mani,
i - . bus
CLAVD. MIKAIS COMMENT.
kusdetradam c cruentis fafcibus lauream ad pottam Efqurli*
namabieciAu indicaiii^non modd ampli (Irmac, fed etiam mt>
simae |aud lauream concelltire. Atque ida ratione hoc tamen
i
Pompeium inimicum mibi ido verfu

tntclligi a rcekrate« vis «
clTc fatuum : mihi nocuerit ,ab eo quem is vetfusof-

ff,fi verfus
fcuderie, videatur mihi pernicies elTc quxfita. Omitto, nihil

lilum verfum pertinuiHead illum : non fuidc meum , quem,
quantum poiuidem multis fxpe orationibus fcriptisque de-
,
cotafl'efn,huncvno violare veriu. Sic Cicero. Hic autem

eft»& nimirwna quod Hercules hic
nodler{ Orator quiique inligms) non quidem viribus corpo-
vtsdedcloquentix laude auditorem trahar quo velit. Id Cicero
locisquamplurimis confirmat. Ham dc Orpheum aiunt ciiha>
fX dulcifons modulo feras & faxa moutlTe ; quod cfi referen-
dum ad vim eloqueintix, quam Euripides reginam & Ennius ,
flexanimam appcilauit.Lcge Valer.Mas.S.cap.5)<& lo.
AB EMBLEMA CLXXXL
fudifU^tuK H p ja E R V s OdyflT. moly herbam a Mercurio Vlylfi

datam ait, tamquam amuletum prxfcntifilmum aduci-
fus omnia veneficia. pleriquedcfic&untvm^TtfÂvMvtdis
a fcdaadis. morbis, quod ttadit A puleius, libello De viti-
bus bcrbarum»cap.48.Herbam hanc nigrx radicis, fed floris ia-
(êi,&inuentu difficillimam facit :cuius etiam mentio efi apud
]Plia.lib.^tCap.4. Sic autem habet Homerus;
^
1 9 ^îMhm
fuiXu ^
tntit yttheniTt
,
r ifScer^^,
n TTAvru i> 6 vtt4>Tetj.
~ Radix quidem nigra erati laî fimtlisflosj
Moly autem ipfum vocanidif; difficile vero [cft] cfFodcrc
Viris mortalibus, dij autem omnia pofTunt.
Tlos fiailis kBi, nigrs r^Jiee, fed ipfum
Moly volunt fuperii quum vix hominum itnui vnquum
'Effoderet veleomn^. feddiomntupoffunt.
Id figmentum non raro intclligitur de virtute, omnique cru.
ditione, ad quam primus aditus arduuscfi ac fudoris plcnus,fcd
fuauifiimusomnium fruflus. yitiXtveu ra i(^Xay vt habet
vetus adagium.Hk autem eloquentiam primo quidem abfiru-
fam & dimcileni,dcindc inulto labore & diligentia patiam,iu-
cttodif-
AD S M B L E M A ClXXXt. AKD. AtCfATI.
cuDcfiiTimos adfarc frudus, homincsij uc fui candore aliiccrc
imclligJtur.
Remedium, ex «yr< datur enim con»
tra venenum.
JE4£ Circes.] Virgit.j. Aeneid.
JEaa^ infuU Citus»
Infernit^ factis ,
Sedmukirtseil tanta laboris opM.] Cicero r. de Orat. Hoc

fufiflime fic eloqucntiffime docet. Qmsnon iure miretur , in-
quit, ex omni seratum memoria, vt temporum»fi€ de ciuitatum
tam exiguum oratorum numerum inuenjiri/ Sed nimirum ma>
iuf eil boc quiddam, quam homines optnanturt&c. Vult au-
tem M. Tutlius eloquentiam omnium diilHciilimam videri,
quia conftet rerum pulcherrimarum Tcientia} cocopoCitionc
apta verborum motuum cognitione^ iocorum dc facetiarum
;<
eruditione; fubtiUtate refpondcndi &

lace/Tcndi; vrbanitate;
hiftoria; prudentia iuris,aîone, memoria. Eandem difficulta-
tem eloquentiae ipfcmctaiiis locis, fed in ea maximi pro Cse-
Jio: An vos aliam caulTam c/Tc viiam putatis, cur in tantis pr»«
miis eloquentiae tam pauci fint fempertûe fuerint qui in hoc
labore verfentur.Ômittendae fant omncsvoluptate^clinquen-
da ftudia delectationis, ludus, iocus, conuiuium , fermo etiam
pene omnium familiarium deferendus; quscresin hocgcncrc
''homines a labore ftudioque dicendi deterret.
AD EMBLEMA CLXXXII.
C onvertit Protei yrtXvMsfipS fabulam In feriptores

quordam rhapfodoSjdtrcrum antiquifTimarum, quaque
extra omnium memoriam pofirie funt narrationem c variis &
,
rhApink ta.
faepe pugnantibus concinnantes : qui cum Hbi

inter fc petitam
non conucniant, pro arbitrio fomnient de rcbusa fc remo-
de
tlffimis.dt ingenij humani caprum excedentibus, pro germana

naturaliquc rerum ventate tenebras qiiafdam fabularum of-
fundunt.dc portentofam hiftoriat formrim e variis petitamifeu,
vt dixeris verius , indigcftam quandam midanicjue , nullacjuc
penefibi parte cohaerentem farraginenx nobis obtrudunt, vt
Tcucra Proteum quendam in ciufmodi feriprionibus effingere
velle videantur. Qimd antequam doceam apertius, referam Ar*
i
nobij verbaex libro i. contra Gentes iFalfitatis, ait, arguitis res
^ noBrasi&nos VcUfasarguimusfaintatis.Scd antiquiora, inqui<
. tif.
]
^
621 CLAVD. MIMOII COMMEKT.

hoc fidei & veritatis p]cnifiim3.*qtia(T ve-
tis,noftra runt,ac per
ro errorum non antiquitas plcnifiima mater fit, 5c non ipfa pc-
pe.crit res eas, quae turpifiimasDiis notas ignominiofisconcm-
luuerunt in fabulis. Ante millia enim annorum decem non
potuerunt falfa & audiri, & credifaut non fimillimum verieft,
fidem vicinis finitimis quam fpatiorum inefie longinqui-
,
tate diftantibus Tcftibus enim haec, illa opinionibus alieiun-

?
tur; & procliuius multo cft ,vminu8 efie in recentibus fiftionis,

quam inantiqnaobrcuntatcrobmoris.&c. Gentes enim plera-
que 6c nationes ignarae vctuftatis , 6c vera: perpctuatqoc fenei
temporum, fabulofasquafdam origines confinxcrunt.-vt Thef-
fali, qui ex lapidibus ortum fuum repetebant: Arcades Luna
fc antiquiores exiftimabant: Athenienfes effe fe
ciim oftenderent, gloriabantur fuum genur, Ionica gente, quae
originem habuit h lapheth Noei filio, vetufiius , ideoque cele-
brius ; uam fallax vero & dubia ohm fuerit in rerum origi-
Q
nibus indagandis gentilitas , vel Pluiarchus nudor cft libr. dc
placitis philofophorumjrcd melius 3c purius Eufeb. PamphtI.
iibris de euangelica praeparatione, Theodorctus de curandis
,
Graecis affedionibus, luftin. martyr, Athenagoras, Tatia

Firmicus Maternus , de erroribus Gentilium, & ali} nonnulli.
Quotus enim quifquequi non videat, Herodotum & Diodo-
tum Siculum (vt de aliis taceam ) initio fuorum librorum e di-
ginofa quaedam fabulamenra nobis &
oftiicias obiiccreiT.Li-
ufius, multo verecundior , ciim Romanae vrhis, adcoqut Ro-
muli, Rcmiqucrcccnfct incunabula alioqui fateri cogatur \'C-
:
tcrum fetiptorum commenta, qui magnas audoribus fuas ciui.

tates commendarent; fcd hanc veniam tamen putat antiquita-
ti dandam,& communiter receptae opinioni. Nulla cft hiftoria
paganica, quae non aliquid in Ic faecis habcat;& nulla pene cer-
ta rerum antiquarum primordia , nifi quae in libris diuinis le-
guntur; imo multa nos fugiunt propter ignorationem linauac
primigeniae, ve! quia multa temporum longa fenefint obruta.
Nec mirum ciim , &
ih iis quae noftra xtate vel nonnunquam,
nobis videntibus accepta fiint, pleriquc fetiptorer vel recitato» es

oblique contorqueant , & ipfi fibi mera fomnia fingant. Fuit
autem is Proteus marinusDcus, vaticini} pcriiiilimusjn quam-
libet formam rcmirabiittcr tranfmutans: nam fiebat
4pgr, modafaxum, ^ cum voUtt arbor
inquit Horatius. Quin Ac Virgil.4. Georg.
fubitb fvr horridas, atr»^ tigris,
dtmo, fnlm strjti(§
Aut
A D «MBllMA ClJtXîr. ANO. Alci ATI. 6^^
Aut acrem fiamftt a fontium dahit { attjut ita vimik
Eiscidetj »ut in aqum tenues dtUpfm abibit,
.Talem dcfcribitEmpufam Ariftophan.iitRanis: Artîephatui
.
<c ftt T i^la feiyt. SEmuJ*.

•jnuoy ri:, dttvir mertodlUmr ym y^yrirm.
reTtp^gSyftcut eîw5, rirr aivyvvii
itxterettii T);’-9ri iWi avrlw^tUp
,
Gtne tr uZ y^wnVii', aXS.’ lihi xuur.
At qui profeiio maximam video feram,
pialem? nouarn.quA in cunBct mutatur fiatim,
hiunc muUynum bos.fit^ rurjumfxmina
efi} ad eam me confero.
Valde venujla vhi
Sed rurftu haud mulier at iam fit cank.
illa ,
Pbto in Euthydemo Proteum ait Acj^yptium failTc fophi-

ftam, qui pr*ftigiis quibufdam incautos falleret. Diodor. Si«
culus, in a, ait coniuctudincm regibus Aegypti traditam,
Graecis caufam huiufmodi tranrmutationis praebui (fe, nam re.
gibus Aegyptiis moscrac, leonis ,
tauri, vel draconis priorem
partem ferrem capite, principatus inlignia : quandoque rcro
arborem, aliquando ignem, nonnunquam redolentia fupra ca-
put vngucnta,dc aquas; Jiarcenim fpedabant ad ornatum, tuni
ftuporem ac fuperftiiionem quandam infpicicntibus iniicie-
bant. Alij funt qui hanctraniformationcm conuertantad va-
riarum difciplinarum peritiam* Interpres Arati Proteum
FiKê acrem eiTe dicit idcoque apud Homerum , in ignem at^
,
que aquam conuerti. At Platonici exponentes illud Orphei de

Proteo,
—
— aroiTir>iXfj7^<tf i;wi»7at: volunt Proteum eam eflTc men-
tem, a qua formae deduant. Claues enim ponti , generationem
rerum efle volunt. Cerre Poriticus Heraclides fub Protei fabu- Ihr^.tuh.
la informem rerum materiam a Poetis fignificari lOiM.

ait: cuiusverba huc referam vcl obiter. nirvXvwioimtf^Hi
Sc ni-mittopiPauns Trumtufi %pei^4t û-
Jvt ^Kgtnf ,« t1« g^*iy 4'® ijj oXutivlin *uhu "nMrue U
rlui #«» T chup v^t^street îc:t u(p ite ,
toxup ftâiiceytice pvm |3Xc77V^,>)»e« i|[pcTtfS7iêt. xnXeuo) ifTUO

xot» ;ôp9t. ^' ns irvTmTttn lityflX/ma» tiv,
riXHtfnxttau/uj^tpnt. urr yjrji rme eXur Wiu

I
xittfepimrrtiyH jSiSc^dr.vn i^pecad^) rlu! midiet <pe^«ettdî>uu
i outvnXfiT' vtipTtt d*H9 utnXt^ ipi/ula ^ t(gtvi^S^ (nyH,n^

i taXeei «tî» ij ntxpufafSidne uXiff ii hifiivyXi
uuktrue t mtbêi \X%omon nf /ity rixer.
i,
6l4 CLAVD. MINOIS C O M M E N T.
3 t4» nM^f ^\0tTiiig . tir\tt^ 5 ^ f ^ ci

T«$« vlu/ l^îeU fJlS^plu/ T«TW»5 WfOftJfflSf
« ôris xLu af^f(pty vXluj. <7ifa>Tsat
j
^yavfêihifoi (ma?9»^4/meini ^lee. S^\^V f*lat rt>
*)f <pu<ne e rfo/rsvf, «s TTtXStcg ifitQ^^tT vari zr^-
f$iccf
ijTBi -nfas Xifl» 5^47* j»yy« *'?*(^*
ivrag V rwm ,
i(^ , >iê f^tyxi vut.
y'i9tT9 /’ vpflv ^«vcîe» u4'/lr£»:»ô».
u evvrS \sovr!3^ ifitrv^v îuie ,ri9 ett6t^ hfKoi. ûxaf
iritnyn ro jS <ewTa;j'^«f itiri t5t#
0ilfi(^tvf4. a^nây yt fi^'ettanv tcvêcfofâv,
in ra
^ y«f
fMruptricw \uiAât'>c9 1 (n/fiSaX/»»? ^
aa-cpuKiri^v eiv xr^lw\\et,r» i'n\oin9 c>tc^ (peun^riî
mA^tfuny
«artf y, yiyirv ^vp^hv tlJ^ f £t>âya»r^' [Bp^nstôy uhtw a»^®-
T£« }(fii\eiiSî xho ^ »^«X0«7êfri>0M0s»D eibtffsf tFf6y$tu» ,
*rif «f Tfl» ^*r£^fw*TT»i TaXa»»
•
xnjttvaf 3 ritw >r?<rsr^ci vf ntvTii J'£f tsXaeai a , (J>ac^9 »va-

fictffty (pi^7ZAi,To^'/nereM,t^ xLo ylw , a
rtyaaai , aiar j^vvij. (puTixut ti» r'^»
«^09X141 xaxi^ Xi^^9 a9Of4,0fft (pu^f fC^'^ 2^9tfcie rr^tiiye^ccf,

4 ftaXtâtiQiTiiT* , mif*n9eci. Pontici Heraclidis locum inter- «
pretatione Gcfneri apponam , ne ftudiofos noftra paraphrafi
remoremur. Narratur multiformis , in quafcumque res roluif-
fer, Protei mutatio: qus omnia Poeticae & monftrone fabulae
vidcntuf,nifi quis diuina Homerimente myfteria, vcluti facra,
Etenim hac fabula primigeniam yntuerh ori-
caelcfti traftet.
ginem conftituit, qua omnes mundi partes confirmatae, illam
quam nunc videmus.fpecicm effecerunt. Erat enim olim mun-
dus informis & ccenofus , nondam diferetis rerum notis inte-
gritatem fuac formx adeptus. Nam neque dum tellus centrum
fuum pro fundamento rerum omnium ftabilicrat neque cae- ,
liperpetuus motus certa fede volnebatur j fcd omnia fincfolis

vfu immota , triftitûc filcntio depreffa langucbant.*aliud ewa-
bat nihil , quam informis diffufae materia: fegnities, ante-
quam principium illud, a quo produfta conftituta funt om- &
nia>falubrem vitae modum depromens , mundum mundo red-
deret, eaelumque a terra , &
pelagus a continente diftingueret:
quo tempore primum elementa quatuor, cx quibus ceu radice
ac gcncrisprincipio nihil non gignitur, ordinem fuum & for-
mam propriam acceperunt. Hsec igitur ciim diuina prouiden-
tift
, j
..
*? 'MBIBMA ClXXXIt. Aîc. kiciATt.
6iH'
tiadifpofiufint, numen Illud quod
informem prius indiftr- ’
HomeroPro.
^1 hha Eidoihej noroinatur,id<jucmcrito, vt qux if/», {ii
hoc cft .d« (cu f0 ,m.x cJiufuis
Proteus
inf^calc,;;
qui »na ptius naiuia fuerat,
S“-
dfin^r
deindcrpeciesa
in nuiltlfi*
prouidenitaformatus diuiditflr.
£>uumfuhUJJiU<)â,
draco fieri, ferspirtIalumJt.
'
Ia lance,mmfe -vertit.
& arbore fefdtaii,
Matauitprifcam ramum fioadtiue alta.
. .
Per leonem.animal jgneum,

aiherem indicat.
£)bco tellus eft' Lavald
^^tejndigen. & e terra natus. Arbor autem
quteuiseumiu’ OrT^
gcatur,& atma femper in fublimc rtatiuomotuferatur,
bolum acriscft. Aquam VcrbvtclaHmjrn.tY,^.. rym.
^
i
ftrarct.fuo
“
nommemanifcftd vocat Jhqui?ns,
*
In Utiegs etiam fe vertit^
r.i,d*j,.
tmuas fibi Sc perficientes
ZZl‘S;IrS.SZi
mundum partes diuifim erte. Proba,
‘"rulam.tn qua h*c fafta fuot,
u Nam Pharnm appellac
ftrram
"«''’"''’
f''"-''<
^^"'^‘^‘ *
Callimachus fierikm
-
idcft,ctfu mulier
fterilis. Itaque naturaliter locum
parentem rerum omniu hua-
«ymoiogiam a fecunditate duttam,
ii:lnd;pXogrcT
.n..„,human,if,v!r,,sr;r;mutrn^f::r,^
Y'"""!!"!-'**'"®"' *“• Epdlola qua-
dam ad Iamblichum de fapiente quodam,
damâdM^^’!!!'
qui luam eruditio 7,»*/ u
nem tegetet.inielhsi maluit. „Z,US fi J’ • •
f""*''*
(p.n«c «cr., irmi, , .
Ueln.aZla, iJeilt,
J4»ânf.(^ »,,^«OTi! j.idctt, Aium Proteum illa Acuyp,|ura
le IO earias formas commutalli, quali
qUi vereretur ne^Jer i.n
prudemiam homimbus requirentibus^
fapientem fe efic
mon», arer. Siauicm verum ell de-
eum fuini fapieniem & v
l UO fcenu*
â*mr) fciemlT"
l Home'rus re-
qyidcm oc«inc Uaâj-j
^
^ nium
6Z6 CLAVD. MrNQlS COMME NT*
niuin vcro minime. Non enim viri boni , &
libcraliterinfli-
tuli f fcd impoftoris improbi partes agebat , ciim ita fe finge-
ret occultando, ne hominibus prodefie poflet. B jfihus Magnus
oratibnccifdf adinconftantix fugam conuertit.
#icw, inquit,
tî($uZm «^0x«T«r.
tJ nflt ÎtZ ^ r$ls
T5c^667h.iya*nytfistnc7r9iH>^ ^ (iU,
iis% «grptmp ttiÛTrott «tTiXiy^p, »«p
vX5/*vi, «igScS^ tSf i^$Zf Tm^nt-
pMt>, rip ^ fiti TmH rS n^tfs
Aiyvzrliit
tTM, it ^VTcp iymr»f «wpvr /3 «Am 7» ^ wtJ{, ,
tCwitnt^Hf^Tu. Ceorum verborum hic cft lenius.* Caucn-

Jûm igitur fapienti homini ne ad opinionem viuat, Btadea
qux populo placent, fcd cc£tam rationem, vitx ducem, referat.
Si ergo fe omnibus opponere, fi jmalc audire, fi periclitati opor.
fuerit pro honefio , nec vlla vnquam ratione abducatur a vera
fententia.Quod ni ita fecerit, quid ni dicemus cum fimilcm cf-
fe (bphift^ illi Aegyptio , qui modo in arborem , mod6 in fe-
ram, aliquando in ignem Se alium quempiam habitum fele
transformabat? Sed iam fatis imo vero plus fatis. Alij ad alia
•
refcrunt.vt Ifacius Commentariis in Lycophronem, Certe vt

id pofircm6,quz antiqua funt, hominum memoriam5c eitra
qux inquam ^mhettx non mate
aut certe conicûram pofita, .
Proteum Pallcnxum referunt de quo varij varia ^ mAma

;
pntKtXet referunt, Plcriquc vatem Faciunt , alij Oratorem , rcl„

*
Sophifiam, quidam faltatorem alij marinum Deum funt Se
, ;
qui cum regem aut tyrannum fuific velint. Sed hafcc tam va-
rias & prodigipfas opiniones rcccafcrc nihil hk aliud mihi vi-
dcrctur.quamProtcam quendam hic affingere. Si qui Proteum
denique ad trîrluu Hxlu» rcuocant , fentiunt cum Heraclide fi :
qui probabilem hiftoriam, cum Diodoro libro 2 Qô perti- .
net adagium: Palienxa tunica: 5c, Proteo mutabilior.

P/»//eoae /ewc*.] Valcr. Probus Proteum facit Aegyptium,
Protm Bufi- quem propter infignem quandam crudelitatem Bufirimno.
fii. minatum ait ; ctfi Virgil. Pallentum faciat. Pallene vibs cfi -I
Thracix. Poeta fic:

Hic^nunt JEmathU pcrtw,f striem^ retiijity
Vatkmn.
fld eam enim reuerfus fertur, ob fcclera filiorum Telegoni &
Polygoni ab Hercule poficaoccifbrum.

forms hijtrice l Varia Se multiplex, qualis hifirionum , qui
pro tei^quam fingunt, vaiictatc ratium cultum afiumuhr,
AO
AD 8MBLEMA CtXXXril’. AND. AX CI A T I, 6iy
AD emblema CLXXXIIL
C onfert infignia Poetarum cucn aliis ftcmmatis.&

Tymbolis gentilitiis, ccu o#a#W«9is
cnim qui Aquilam circumferaot, fuot qui Vulturem, ali)
r r •
Suat iZr<!erint
Dru./n/i^-taWi-
concm,6c alia ciufdcm generis, quibus animorum (jenm,
diritas, im-»
mamtaf.rapacitasapcrtc declaratur. At Poetis Olor cft
candi-
dus» Pharboiaccr,qui< uc Regi quondam nomen
5 dedijj animi
puritatem rcpracfentat.qualis in Poeta facro debet
effe, qui fuof
omnes labores ad Phoebum litcraru Pr«fidem, 5c,vt loquun-
tur Grarci,^trm^T4*’ referre debet vt cantus dulcedine
, pofteru
tatemnbidcuinciar,nec minus in admirationern rapiat»accyc-
oi paulo ante mortem cantio, de qua illud
Martialis:
moeiulatur carmina lingua .
Cantator cycnus funeru ipfi fui.

Nce mimis hoc Socratis ex Platonis Phaedone: ac Pkt$*
(«{%%, rSp
nu
•VtTriictv
U ti-n
»«/, «««jf «<ri Jt^7TVfr(t:hoc cft, V e apparet.ad diurnandum

vil
deor robis cilc cycois deterior rllli quidem quando fe breui
mo-
muros agnofcunt.tum magis admodu.Sc quidem dulciiis
mo-
dulantur quam anrea confueuerint &qu6d ad
, Deum, cuius
erant famuli, tunc fint migraturi congratulantqr.
Hic nonmc .^1»»»«^«»»
mouct,quod Aelianus i .’/reixl\. & Plin.c. 1 3 .lib.i o. negat
cycnum canere id enim difcutcrc non eft noftri inftituti.
;
(cd
cert^ obiter adnotabo Acgyptios,cum muficum
fenem fignifi.
carent, cycnum pinxi (Te; quod, inquit Orus,
fenefeens concen-
tum edat fuauifnmom. Qmn & Pierius hacaui
Poetam, animi
candorem & Apollinem delTgnari (cnbit quem lege
,
iib.a 3.
:
Atrcmidorus,vt poftremb adnotcm.lib.a.De fomniis, Cycno
id
virum ait muficum
fignificari.arquc adeo muficam ipfam
_ oc- ;
jculta isdciegu, coloni ratione, 5(c.
Videtur efle hypallage, pro,. Alitem Io- - 7
msindypcs a,c. Ve Pcrnn«, Antoninus P.us lurt.nianxa
,
!tatX)ilia,Hcrculiani Iuniorcs,qui fub magifiro militum rraefen-
• lialimilitabant, Hcrcoliani feniores id cft Illyrie*
legio, !< lo-
uiftiani.alia legio.» ex quibus harc
fub Maximiano, i!U fub Dio-
cletiano metuit aliisque multis.
S i Sunf
6iz C L A V D. M I N O I S C O M M £ N T.
SHntqmhfH aut firpent,'] Dcquo iymbolo fatis primo dixi-
mus Emblemate.
Lt» in jf<w- autleo,] In Antonini Mimo facies Leonis horride iubata
mntt» confpicitur in morern biftricis concitata*. Traianusferb forti-
tudinem ita voluit exprimi , vt claua Leonino capiti infideret:
qtto etiam fpeftat irnago fortitudinis in C. Publici) Mimo.
Leo enim cernitur fuffocatus claua a pedibus (Irata , pharetra
cum fagittis antepofita.
Nota eft hiftoria Lyfimachi qui coriieflus ab Alexandro io
,
dauftfum ferocientis Iconis, bclluaro quamquam maxime ter-

rificam (Irangulauit qux res admirationi fuit ipfi Alexan-
:
dro, deditque anfam pidoribus id in clypeis Sc tabulis expri-

mendi. Pragtermitto alia multa quae paflim leguntur apud au-
Aores.
Vira fedhuvatum fugiam.] Signa hacc«^<iiifrt,fymbol3, no-
SjmhtU dt-
6eot apta U , ts rerum, hieroglyphica debent hominum moribus, quibus
kmejfi. tribuuntur, aut etiam rebus, quarum caufa pinguntur , rei fin-
guntur conucnirc. Quae enim mitia funt , & quieta, nor^ de-
bent terrificis & truculentis rpccicbusreprxfcntari. Et quidem
rcdic colligit i^.lian. lib.xi.& 14. hift. variat nullum neque pi-
d:orem aut (latuarium aufum fuiflc Mufas louis filias effor-
marc falfis & alienis imaginibus : neque opificem fuiflc reper-
tum ba£Icnusadc6 rationis expertem qui cas armatas exprefre-
rit. Nempe tctctcs illi fcite voluerunt oftendere vitam eam quae
fludiis liberalibus impenditur facilem, pacatam Si aiienamab

omni Martis (Irepitu efle debere. Sic Poetis, quorum omnis
vita efl in ocio literario , rede tribuitur olor pro fymbolo. Sed
hate fatis.
ctras.] Imagines cera evprcflas. luuenal. Saryr. 8.

Tota licet veteres exornem vndiqueeer*
Atria, c^c. De veterum imaginibus cereis hate addi pla-
Vpu imaî cet. Vfusimaginum nobilitatis infigne fuit.quo bonoredona-
uum» banturolim qui aliquo geflomagifiratu fuam virtutem Rc»p.
probaflent :
quod quidem ius non ira tranfibat ad pofleros , rt
eo ipfi po flent vti;nec qui familiae fuar imaginem inferucrat,
aliud efficiebat , quam vt infuo funere & fuorum gentilium
fua imago eflerretur : quemadmodum hodie apud noscon-
fuetudo inualuit infignia militaria przfercndi, phcrnroquf 8c
ieputchris affigendi; fcd eorum imprimis qui act nobilitate do-
nati,aut fplcndore generis , aut munere aliquo inflgnes cxtirc-
runt.Eiufmodi autem veteru imagines cera,aut aere (eu rtiam
ligno faxoTCcflbrmabantur, Prudentius in Symmachum )d> t.
ad
AD BMBLEMA CLXBXtII. AKD. ALCIATI.
tid cum morem aliunt. Quaniuis ili ultres meritis. Sciauguinc
clari Praemia virtutum titulis & honoribus aucli Ardua rettule-
rint, faftorumquc arce potiti Annales proprio figoarint nomi-
ne chartas. Atque imer veteres cera nunêrentur dt aere. Ap-
^ pian.lib.i. bell.ciuil. vbi agit de funere Iuli j Caefaris.ait a Mar-
co Antonio quafi lymphato veftcm a pecore abfciiram, caqur
accirvâm manuum dexteritate lectum fub tentorio pofuidc*
£t deinde Gc furente turba cum ad manus fc accingeret.qucm-
dêxcaftris leô imaginem eius exiuIilTe cera fabricatam.
Ific mos de imaginibus in pompa funebri latis , pridem
cereis
citoJeuitapud eos qui nomen CliriGianae religioni dederunt,,
ob aliquam non ferendam fuperGitionis & eidoloroanix opi-
nionem: tnque CIUS locum ordinis ornamenta rcilituta.
Hic Phoebo facer. ] Id tcftatur his verbis Plato 4 »’flSTr o^fnu.cymud
:
Phetb»
O9ntyf*0>o7it(yin H<pf T<« ficer.
. ij c« 7^ Cf4 -
tstyrbeo Quia Phoebo lacri funt,vt arbitror, diumatio-

ne praediti prxfagiunt alterius vitx bona.adcoquc cantant ala.
criusygcftiuntque ea dic, quam fuperiori tempore. Poct» fuf»
dicuntur Theocrito vt &
Latini Poetae cycnos pro
:
poetis accipere non raro folent.vt in eclogis Virgil.

Cantantes fublime ferent adfidera cycni.
qua ratione Pindarum , Dircaeum cycnum appellat Horatius;
quo fenfu lufciniam Mularum , inhett ftijiraf Palamedem Eu-
ripides dixit, fed haec obiter. 0
Non verebor £lauij Cltophilf.
qui ad Ouidianam venam proxime accedit, lepidos ca dc rc ver.
fas apponcre,c lib.Dc Poetarum coctu;
Interea niueos liquidum prope flumen olores
Audio calefies edere voce fonos.
Hanc volucrem ^hoebo fertur facraflevetufiae,
ûbd referat cantud Delphice magne tuos.
Candida fama viget nullo violabilu ano,
Nec mors huic nigrae iniicit atra manus.
Tu famam, vates candorem rert velucrum.
Atque ideo vates continit inter auu.
Kex oUm veteres, cê.] Cycnus Ligurum Rex, in Gallia tranf- (^yrntegithi*
padana, Mudeae laude clarus: qui cum deccdilTcc, ab Apolline /Itria.
in fui nominis auem mutatus creditur, ait Paufanias in Atticis.
Aliam caudam 2. Meta morph Ouid. adfert. Cycnumque alte-
rum Neptuni dlium,iaaucin fui notninis mutaturo facit , eius
operis 12.
15 AD
.
CtAY^» MlKOIt COMMEKT.
AB EMBLEMA CLXXXIIIL
ftnttmhk- TP Strabo Gfograph.6.pcrtraât, cuius huc verba refirram;
mAtu, ci v'ii tvtoftis ? » riT?!-
^ ivirLu tnûôu^
^}^^tiôptivet(t»ntTt
^na-t 5 rifictt^ 9iv6iets irt/Ji
igA^t t«»
j^ctf'ifa/»a fitj^p0r <eî
^ ?Vf4apf<<T?«». iigjvr yt' mm
r55jS TM f(sti rlcJ ^^trh ireeXSecf. rtZ
i** gutof^su ^Hffsctw^ ftiiê ptirMeti cittifais itfVtf T /clî
ijaoyiff^fid-mVyTruf oL «l rtiltytjeiip «^«>«1, teciv^^}{o*
TOm tSv ^(V»r, «jUtff , f4.fii'tv piriop vli» 'îfseya i cv f>i-
%\h rli» pipjw 'fp(^t’.yt%votct Atv rot ro» ivviîp tLu

*
eixef A ci T^ {A , eao-H <2>5y«e ^4«? rSr ^9^^*
faydovfytmreis^trit^ c^rahifp^ccit r id cft Oltcudi-
;
Sutug tmg’ tur apud Locros Eunomi citharcedt ftaiua qux infidentem ci- ,
•**•
tharx cicadam habet. Scribit autem Timxus, aliquando in Py-
thiorum certamine illum vna cum Ariftohc Rhegino vcnilfc
in contentionem, vterprxmiuro forriictUf. Anftonf Tufis pre-
cibus Delphorum ciucs rogade, vt fibi adefient ; maiores enim
foos ipfi Deo Apollini confccratos.fic a Delphis Rhegium mif-
fam Coloniam norat. Eunomum autem dixifie illis, numquam

de mufica ab eorum primordio certamina fuilTe , cum qoidctn
apiidcois cicad* eundorum animalium cantu fuauiflimxomi
jiinbTonum non haberent. Nihilbminus Anfionem fpe vido-

rixad Idudcmaflfequeodam ftrcnuu;Eunomu tamen vidorem
declaratum, fl:atuam,quam diJtimus; in patria coliocafie. Cura
enim inter certandum chorda vna frada dcfeciflct cicada Tu- ,
pcruolans adfuiti qu* fupplctnenium vocis facciet. Hadenua

Strabo. Certe hocEpigramma Latio doriatum,5c aliquot ver-
fibus ab Alciato coercitum, legere cft in Tedione quarta Gixco-
Typmtmhti* rum Epigranh. titulo eif xi}upui‘is(, quod huc aferibam*
mttii» JLufPfôp, cv"^ 'irai Tnt’ cMxoit
« A«*g9f e v», tsTijO^^LtfK A’
Ki6Afcicp6pispg»^gpi$t M fitûerbt
p^p$''airBrSu%Tôp A-Tnnfitpiskoip.
u<s4 Itiuop h^plxu uw^rttp
f
wtfôv rirgijtrf s^cv.
K«i 7JI Azr d»T»^«<T» «srt vn)i^tw iitATA€
wirit^tta^nîtraTpgAififf^^ying»
,
AD EM8 IBM A CLXXXIV. A N D. A l C l AT X, 631

«y tdhfiatat 5
m{*s tftki ttihiteui ViAivtCfAMûs i^tsif miÛ
tf ffVfif4itiynir7t
ritnii^ ivnpmm p lyi 0

c^f S-' tW
Eunomum^ 6 Apoiio« tu quidem nolti me, quihdo vincc;^
bam
Patria Locrend&egOfimcrrogantibus autem dicam.
ABolium in cithara modum refonabam : at in medio
Cantu, nnihi chordam pledrum fufpendit fi. fr«git.)
Ec mihi fonum rerum ( t. paratum } quando occalib po(lu«
'
labat,
Ad aures numerorum non rere reddebat.
Atque ( tunc) quaedam vitro citharae ad cubitum (Huc, iu.
gum) exurgens
Cicada complebat veram harmoniam.
Neruos enim pulfabam, quando feptimae curam habererp
Chordae, huius voce rtebamur.
Ad meum enim cantum meridiana c montibus cantatrix
Ilium padoricium fonum accommodauic.
Et quidem cum fonaret, vna cum inanimatis ncruis
Mutato (imui congruebat fono.
Huius rei caufTa congruam habeo gratiamcHc autem forma-
ta I. exprelTa cicada)
i¥.re, hodrafedctfupcr cithara.
Lunemus hic ego, /cis quo vici tempore ÂpoSo,
Locr en/is, referum iis qui mea nojfe volent,
JEolio vt modulo rejonabamiin peTfint tenta
Conticuit medio carminefy aha jides
Mt lyra deJlttuU tum non foret ergo nece£e,
Et mihi legitimos non dedit illa fonos.
Attamen ai cithara cubitum mihi fronte cicadn
Adfuit^vt veram redderet harmoniam.
Cor da fatigabat me fepuma^ quando repenti
Vox mea fupplebat quomodocunqud fonum.
Sed mihi cantatrix venit de montibue altie.
Obtulit atque fuum meridiana fonum:
Egregie reddent moduloSt fiedebat eofdem
Exanimes neruos quod^referret, erat,
t 4 Ergo
»
^1? c I AyP*. M IK or s ro,M Mi Hr^ 5
irôhabeogramrherifffihmc^^xpî^Jfii-^^^
SpeH^tnr condam 4if^fHpeX'cith^r^ ,
Mcmiait huiusiiiitoM»; Cje^Bciu 4l??^?n4cttû5 linitio I
orationis qua Gfntcs hortatur ad gictatotift. Nonius Exodia:

, |
Quando ad ludos ypirâiij ^:u(n. facetcnt , tpûfn dicm aroQta> |
tjjr quafi cicada. Eius narrationis ^l^p^mconituKtfarjygjs^y, ni-

mirum Muficam Diis cilcciicap: quod, ^ (igqificat HoiîfiMS
Iliad.i. ciim iitduxit Pcps cithara vtentc^ poft contentionem
dÂ^^h^hc. quod & certe non rnodo pagaqorufn fcripta teftan* '
tur,rcd maxime libri

continent
facri $ quanta fuerit lege diuiR'a 1
MuHcae conarnendatio, vt i Rcg. ] . U apud regium Pfaitciri

variis in locis. Confulc ^ D.Aug.Df ciuii.Dei i7.ci4.ScripCit
Plutar. elegans de M uHca commentapum » cuius vires attingit I
ppfteriorc de fortuna & virtute Alexandri, dc de cohibenda ira-

cundia. Athen. item 11.C.4. & I4 c.11. Sed & Muficac pulcra
laudatioeft apud Ca0iod.lib.Vaiiar.2.ept{l:.4C. Quantum au-
tem ad hunc locum attinet , repete Prouerb. Achantia cicada:

&,Chordaevice: 5c, Adfraftam cancrc,in Cbiliad-Erafro. Sed
(1 quis plura voler^ ad illuftrationem huius Embiem. conduxe^
ritforta/Te legere Plutarchi tr^âtum De animat proercationc,
ad finem. Sed vide num huc conciliare poflis Strabonis illudes
bonu addttM
lib.io. iy "fA ^Ts^rvf iiMf
9x camt^.ura. «>Twv gyegj4T<siffji‘ ^v Xiyci ve, n/iiTif ^
êquidem didmn efl , mortales tum Deos imitari,

qqaqdo benefici Tunt: rcdiiis vero quis dixerit, ciim beat» fnp-
lint. quod ipfum cft gaudere, feftos dies agere, dpc philolbphai-
ti, St muficam attingere. Sed nimis fortaife verbofe haftenus.
Nos ne otiofi omnino in hac cxplicaripnc fimus, quatuor potif-
fimiim ex hac hifioria certe nobili colligimus. >
I. Phimum quidem apud veteres Muficam in magna laude

habitam fuille.dteius ^fum in magnis quiburqucconuentibusif
conuiuiis/acr.ficiisprofecutum. "
. , .
z. Deinde veteres illos, quanqua vera Dei cognitione defii-

tutos, putadetarpen quaedam efie numina,quor.fiopem mrc-
bos aduerfis fperabant impctraturos:ytquc hominum multa?
fe
rariaeque conditiones efTent,fic peculiares e(TcDcos,credidifiCi
j. Tertio, iis qui temeraria quadam protcruiacomcmlercnt,
& Tuis aequalibus debitam omnem laudem eripere conarentur,
faepenumero male cedere .* iis vero qui modefie dc fc fentirent,
Deum vitro frequenter occurrcrc,adc 6 lfr praeter omnium fpetti
de fortioribusViilorcseuadant.
4 Qua*-
*
AD EMB lE M A CLXXXIV. AND. AI C 1 ATI. ^55
4. Q^rto &
pollrcmo, prodigia quxdam quali arcano* &
rum fuoium rccciius , Deum in rebus pene omnino dcfpcracis
oftcndcrc:vndc memoria fempiterna tranfmcct ad pofteros.
1.
Sed multo plura funt reccindittons fenfus in hoc Emblemate^
-
n Ungula diligentius appendi liceat.

^mulationem rerum honeftarum incendere vires ingenii
ad gloriam aucupandam.
2. Inter pares xmulationem inflammari, cum nemo flt qui
ingenio velit cedere & nonnunquam inter cos qui patria dif-
:
pares vehcmentiusexcicari fludium.

3. Deum ex impromfo nonnumquam apparere , vel in rebus
plane dcfpcratis. *
-
,
4. Garrulam & Aridulam cicadam garrulo fidicini opem tu*

liflc infptratam, & luuilTc fiduciam.
‘ Pro impetrata ope Deo grates habirasyt in cafu fanedlf-
5.
^
ficili. Nos id opportune flectimus in difeordes ac funeflaspro*
cerum noflrorum rixas fpccic religionis excitatas; nam poft oc-

cifionem Principis, non cicadac clblonatai.fcd vnanimis nobi-
lia coetusharnioniamfupplcuit impeditam, & interturbatamj
fidemque concordem dedit, quafaluii GalJiarum, & imperio
nutanti fuccurreretur.
Deu4 nubu h<ec otia fecit:
Namque erit is nobis remper Deus.
•
Delphice Phoehe. ] a Delphis Phocidis ciuitate Phoebus Del- phmbtu Dd-
pliicusdidusefi, in qua nimiiurn oraculum fuit toto orbe ce-f^KH».
Icberrimum.
pleciro, Inflrumcnto ,
quo fides plc^funtur & percutiuntur.
Martialis;
P.x»rmni docilem garrula pleilra lyram,
tn holiem SpartyttJ\ ln iducriariam Spartanum, id cA, Ariflo*
nem. Spartyo Gtzcusaccufatiuus. Gizeum epigramma,
, vc
habent vulgati codicesyfccutus Alciatus, in errorem potuit im.
pingere. Qûod cb dico, quia vox, videri furpe^fa, non
temere poicA. fic legendum putat NicolausGulonius , litcra-
rumGrzcarum profeilor Regius: cytf,&c.pro
coquod diceremus^ k5 tlid enim re£fa erit
e Xcx(^f. fic
carminis Teotentia. Eunomus enim Locrenfiserat , nonSpar.
tanus, nili forte putet aliquis avî^myClfe agnomen quoddara
rpl cognomen; quod nefcioan probare debeam.
Trita fides."] Rupra.
- flridere.] Diflbnarc.
kombol\SQnot
f 5
C L A VD. M I K O 1 S C OMM E N T.
urguunt fuauH files.'] Cicada fuauitcr canens.
dsfiendtt ad legetsifoni.] Apuuit fefcad inftfunjcnti mufici
concentum.
abaltis faitibut. ] ^ ryluif,5c rcli£lis nemoribus, in quibus po*
tiflimuiT) frequentia crt cicadarum.
0 fanSe. ]
Phccbe.
tnacteadi,.
]
Tibi facrae.quo de Cupra.
Trocttharzhicfdtcen. ]
Ne tanti miraculi memoria temporis
vetuiUte deleretur , citharam Apollini cum cicada aenea in(I-
deme conlccranit Eu.^.omus.Ad finem huius£mblematis,Gra;«
Ct epigrammatis particulam poihemam Ita corrigit Gulonius
meas ihft,ipmav p quae Icîo, vtfaciliory
nnhi probatur.
AD EMBLEMA CLXXXV.
ptMYTHxoN quo literatorum
E cft tleganciflimum
aemulationem, quar fxpenumero rixarum plena efle fo*
ki, permultas vna fecum aduchere difficultates
,
contcntio-
^
. nam tricas arguLt. Id quia non minus varium quam ingenio-
'
rumiit,haudcgoquidempofl'um vcl paucisvcfbisfolucrc, vel
TUO, quod aiunt, fafcccompletti. Quia enim multa fiiiiul oc- ^
currunt, aurpicandumeilc video a Cadmi fabula. IsAgenoiis
Phoenicum regis filius , a patre mifius in remotas terras Euro-
pam fororem qusfieurusîuifusq. Phceniciam non redire prius,
quam illam vna fecum reduceret , Apollinis oraculum dicitur
adiflc,vt quid libi cfTct agendum, certo nofict; cumque rclpon-
fum habuifTe, vt indomitae bouis dudum fcquutus, ibi tandem
fiftetct,fedemque figeret, quo loco ilia procumberet. Itaque
oraculo paruit, Thebas Bocotias condidit , Harmoniam Martis
ex Venere filiam duxit vxorem, Draconem Cafialij fontiscu-
ftodem Marti facrum interfecit , cuius dentibus (fuafu PaiU*
dis) hump.vt fata quaedam mandatis, armatorum militum le-
giones prodiere , qux fc mutuo confecerunt : demtis quinqut
reliquis, qui Palladis confilio foedus & pacem inierunt; quibus
ita tandem conciliatis, 6c quaii aliquo certo foedere rociatis,au.
Xilfttm Cadmo tulcnlt inThebis infiaurandis. Ex quo fadum,
vr poft aliquantum temporis , in numerofum populum exerc-
uerint , totamque Grxeiam fuo genere & prxclarc gcftis com-
plcrint. Sed de fabula plus fatis* HiBoriam fufius }. Transfor-
matio-
AD EMBLEMA CLXXXV. AND. ALCIATT. .
6}f
mationum Ouidins cft perfccutus. Sati dentes labore Cadmr, S0tiitnu»
totam Graeciam primum fparfx, quas ille ingc>
iiteraefunt per
nioius admodum artifc:x Graecis ipfis primus tra*
ifidufirius
didit. Qôd omnino vel de fcimonc litjcrarum monumentis
comprchcnfo , vel de contentionibus hominum litcratorum
ctl accipiendum. Dracunem primiim ri id cft. Drar»
acutifiime videre, nominatum alias admonuimus .‘quofapien- 'i*(i**«*&
fiam lotcliigimus, & dikiplinarum circulum literaruro con*

tentum monumentis. Nemo enim cft qui nefeiat liberalem
omnem doctrinam Termone vt plurimum & fcriptis quacunq.
lingua communicari. At ea liberalis cognitio (errnooe com*
municatur & fcriptis. Sermonem quidem a ferendis verbis cf.
Te didum Grammatici nos admonent ^ qui fermo qua parte li-
teris continetur, fedccim primiim charaderum notis confla*
bat ; tot enim Draconis efle dentes affcucraDtj qui naturae ar*
cana inuefligarunt ; & ij quidem characteres non modo pa>
rum inter fcconfcntiunt ,
Ted & fcipfbs mutuo quafi tollunt.*
idcfl, coalcfcere, aut figmficarcquicquam non poliunt, nifi
quinque vocales adfuerint, quarum ope ac beneficio redeunt
in gratiam, id cft, articulatam orationem faciunt. Armatorum
ballas & gladios poflumus transferre ad accentuum vel fpiri-
tuum nue notas: quae non nili Palladis, id ell, intclligen-
fedes
iix beneficio ,
bene inter fe componi & conciliari queunt. Vel
hs armatorum copiz ex iis dentibus ortae , ftudioforum quo-
rundam factiones oftendunt, qui liuore quodam, & stthulatio-
negrauioremoti (ibi mutuam inferunt internecionem , dum
,
fcriptis vitro citroque cditis vel etiam verborum concertatio*

,
nibus,id rixantur, Tuorum rtwJîfivv & eorum

qui verfantur in codern cuco laboribus detrahunt, corumque
dodrinam importunius vellicant. Vidit plus quam fatis eft
CIUS rei exempla noflra arras, qua: vt politiorem concinniorem*
que non modo artium , fcd totius philologiae tradendae viam
ac rationem fummo dei beneficio rcflitutam habuit .-ficcenc
plura , quidem nocentiora eo monftra partunit, fic vt vero
5c
f Clius didum fit, Vbi mc!,ibi fel: 5c Vbi vbcr , ibi tuber fiic»
,
crcfcerc. Porro nunnerus perexiguus a Mincrua fapicntiae Pr*-

fide io gratiam redire iuflus , & qui tandem in infinitum nu.
merum exercuerit ftudioforum conditionem notat , qui ciim
,
femutub iuuant,vbcrrimum doArinae prouentum rcfciunt;fcd

quam pauci fini qui animi candore & ingenue id faciant, non
eflrncum hoc loco dicere. Hanc fabulam ingeniose & lepide
trtducit Anulus in typographosLugduncafes, icfcitquc deo-
tes
: :.
CtAV©* MIN02S COMMBNT.

tc$ ferpentis ad fedecitn litcras, quae tot primum luerunt Cad-
xni tempore: cx quibus confonas fcfc interficere ait, quod nihiS
viriora habeant li fingulac fpedentur : quinque vocales, quae
per Ce vocem faciunt, quaeque aliis ront vim communicant, re-
ierre quinque milites , qui mutuo in pacem confpirarunt. po-
ilrcmotypographum elementorum typos «quafi Cadmum fer*
pemis dentes diircminare.quibus bavbari ad vitae cultum 8<ha«
jnanitatem perueniaat. Carmen Anuli hoc cft:
iaeuli*m,mulo^ unimm prAfiantior smnK
Atque leomntfm vie erut exumum:
CMdmm Agenorides prdfiamfMunStt.^ttrmUr
Vt muluin penetrans . vt leo magnanimue.
Vexit in Europam literae Vhotnicihue ortae,
In quibue humana eircultte efi SophU :
arum quinque [aliti fe ceUisientibtai vltrby

F lena vocales integritate manent.
At nrreUfihm heu animk mfemt , ^ anes
Ciniles hominesfteit ex rudibus,
FiHtu oh hac vigilu dentesjparfijfe draconis,
Ex^ fatis natos dentibus ejfe viros
^î fe occiderunt per msstuavulnera, tantum
Fofireliqmscafos, quinquefuper Ritibus
hominum pofi multiplicata propago^
F,xquihua eji
^ûi pvinsi Thebas incoluere nouas.
Huttu ad arehetyptem » literas quiârgit in vrk^
ûa nomen, vires,fiemma leonis habet,
libris homines fapUntes perficit: an non
Itire fari pajfii dicere chalcographw?

Semno ferpentit dentes in pelle leonis.
Hoc efi iMgdum^qui Leo Gallicus efi.

Vipereos dentes, ^c» ] Totam hanc narrationem Ouid. retulit
I.Mctamorph. Lege Plindib.7.ca.p.5^. Solin. cap. 15, Vipereos
autem dentes dixit,^ proferpentinis , fpeciei pro
genere. Meminit Corn. Tacit. lib. vndccimo AnnaL Allulic
Plutarch. ad fabulam Cadmi, qua dicitur ferpentis dentes pro-
/eminafrc,tnitiodifputatipnis,Cur oracula dare Pythia defierir.
Sed fortafTe conduxerit ftudipfbs euoluere Sympefiacon
ciardem,qu»ft.3.6c 4*^00 loco quaerit ciir AJiterarum prima
fit aceepta. Alib fleait hanc fabulam Dio Chryfod.orat.23.
quem confuIe.fi racat.

creMt aruts.] Mandauit folo. .
Aonio
AD EMBLEMA CLXXXV. AND. A t C I A T I. 6^7
Aonio foio.'] In Grxcia. Aonia difta Grsciaâb Aoac Kcpcu-
»t filio, rcgc Boeotiar.
mommTriiomdos.’] Suafu Palladis. Ouidius;
Et funitcit hufni monitu Tritonidos ttrma.
Agtnoridts.^CzdmMî Agenoris filius.Hinc fabulae materiam
fumpfcrunt Poetae,qudd Cadmus licerasGrsecas ^Phoenicia ac.
ceptas in Graeciam detulerit, vti iam a nobis diûm e(l.
Quamquam fatis multa de feminatis a Cadmo dentibus ad-
duxerim, vt nihil fit quod ftudiofos remorari polle videatur^
quia tamen iam ab infiituca hac commentatione mihi propo-
fuerim nullam illufirandi Alciati materiam praetermittere, adtj-
cio htc quod apud Ifacium legi , ad huiiC ferme fenfuro; Cad-
mus cum draconem Martis interfecifTct, aquam ad fiiiam^por. dc ftminfiiu k
(,ad>n0 4Untt'
caarcs,cuulfos illius dentes feminauit; ex quibus procreati funt
hm.
armati firi: & a quibus aiunt Thebanos fuum genus duxifTci
quae tamen fabulofa efic confiat. Palaephatus Stoicus frigi'
de quidem fcd tamen aliegorice } tradit Cadmum e Phoenicia
venientem, dentes elephantum habuific, quibus humo manda-
t!S,ruppctiasiiIiaduerfus fratrem tulerunt. Sed Androtion hi-
fioricus feribit Cadmum cumquibufdam Palantibus venifie
Thebasrexifiimat tamen idem Ilacius, draconem illum praedo-
nem fu ifie, vel prxfcdumqucndam, infidiatumque facra fa.
cienti Cadmo,& aliquot ex fuis fociis fufiulifie. Deinde Cad*
muminfirurfiis militum ordinibus eundem draconem, & dra>
conis focios interfecifie.quos dentes nominat eo quod rhordi-
ces eiTentjCxiisautcm multos fudit , alios fibi affinitate iunxit.
haccillc. Cornei. Tac. vti alio loco adnnonutmus lib. xt. An-
nalium meminit Cadmi vclitcrarum inuentoris apud Grxeos*
AD EMBLEMA CLXXXVT.
EPTEM fapientum tanta fuit apud prifeos audoriias,vt Sffttm (7r#-
S propter vit« integritatem
comprehenfirum pondusA:
cis verbis
& iententiaruro quarundam pau- ii* iafHntv
graihtatcm,foli omnium 5«.

nfo) dicerentur.Vits quidem infiitutoAc moribus ab aliis dif<
ferebant, 5c quibufda fententiir & apophthegmatis alio-
feriir
rum mores informabant. D. Augnfiinus DeciuitateS. St i8.

eos ait ciaruific pofi Poetas Theologos & vitx genere lauda-
,
bilia quaedam hominibus praefiitific, nullumquc mortumett-
Cum,quod ad lucras attinet, pofterii reliqwifie.uifi quod Solon

qqafdam
,
CIAVD. minoiscommbnt.
quafdam leges Athenienfibus dederit , Thaks vcroPHyficus
iliorum dogmaturi^ libros reliquerit. Horum apophthcgmjta
permulti docic copioreque fermonibusiiiuftrarunt. In Graeco-
rum Epigrammaton colleftancis oftoftichon extar de reptem
horum fententiis infignioribiis, 5< de cuiufq. nomine patria, &
quod hic propter concinnitatem aTcribcrc non grauabor. Adde
quod eaedem ipfac finr, quas Alciatus illuftrat f’ymboIis,vt Em-
blematis naturiE & decoro inferuiat;
IvTet cTc^M* ipiee KvtT*iir'^ rriXt*
ei «tSfiAjj \ec»tî)t>if43ti.yv»Bi neujtif.
"ilji f^tTvhk^ne.
rip/^cc J"’ 6 fUf ^/eTvia^vaXar ce uinveut.
T«f KetKtnf 5 ixspifft-gar
(ptvy^t 5 Kv/k.
Homina^diâ, vrbes ftptem canimt44 fnpientunt»
optima menfura ejl, Cleobulm Linditu induit.
Te cognofce ipfum,Laced^rnonU incola Chilon,
Cerwthitcde/lîram rege,ait Periander:
Pittacum at, ne quid nimie, effatur Mitylenis,
uitticus hinc Solon vitx inquit, rejpicefinem,
. ,
Non fi>enfler«, Thales Milefius vtilecenfet.

Plena malorum cunBa , Bia* canit vrbe Priene.
Apud Aufonium eadem apophthegmata Gr«cc& La-
plenius
tine repetes, apud quem etiam ludum eorundem fapientum vi*
dcreeft. Cactera percurramus.
CUebkltu. Hic ex Pindo vrbe Rhodi infulae, patre Euagora,
Cteohulus,']
in Aegypto didicit. Dicebat , caucndas clTc inimicorum infi-
dias,& amicorum inuidiam. Eius vitam Icgcapud Lacrt.lib. i.
Huiusinfigncdiûm fuir usr^^f. Optima raenfura vel. i
Optimus modus. Ad quod ovftSoAixSe defignandum trutina ,
Huc lanx adhibetur.ca enim quaeque ponderantur. Idem habet

Hefiod.i.Vfya»».
Cbilea. Chilon.] Lacedaemonius fuit Ephorus, qui magiftratus a tru
bunatu plebis Romani non multum differebat. Fuit paucilo-
^ quiis.in fermonc cocifus, quod ci fuit patrium. Hinc enim La-
conifmus. Elogio proditum cft , feptem aliorum fuiflefapien-
cillimum. Eiu* infigne apophthegma ,^S 3i a‘tufTav, quod per
fpcculum intclligitur. Plura Lacrt.lib. i, Plm.lib.y. cap. 31. 6c
Erafm.in Adag.Nofceteipfum. Sentcntiam banc tribuit Aefb-
po PItttarch. ad finem Sympod; feptem fapientum. Sed quid
fpccu*
/
AD IMBLBMA CLXXXVI. ANO. A L C I A T T.
rpeculum cura cognitione? Inuenta funt fpccula, inquit Se-
fui
neca i. qu8c(lio'num naturalium, cap.i 7. ft homo feip(cnokc-
rct. Multa cx hoc confcciita : primo ,
fui notiua, deinde dc ad
quaedann confilium.formofus , rt ritarct infamiam : deformis,
vt Iciietrcdimcndum clfc virtutibus quicquid corpori dceflet:
iuucnis.vt flore aeratis admoneretur, illud tempus efle dikejidi,
& fortia audendirfcncx.vt indecora canis deponerer, & de mor-
te aliquid cogitaret. Ac hoc rerum natura facultatem nobis dc^
dit nofmet ipfos videndi. Harc ille.
FeriancUr, ] Hunc aiunt tyrannum fuifle immodica quadam PefiA>u(<r,
iracundra, quique duitatem auro fpoliarit. 6c incertus non no-

fninandosperpctraril. vndcplenquc negant huc fuilfc vnum e
(cptem fa plentibus, fed alterum quendam nomine Pciiandrooi
Ambraciae natum. Didum celcbic /r«w cohibendam: quod f c
nrôriadrooto intclligi datur apud quofdam fciiptoies. Sed
hk pulegium adhibetur , quod per inferiores partes bilem pur-
gat, 3t admotum naribus medetur lipoihymiac. VidcPlin.20.
cap.4. lib.z6.cap.9.
PittacM.'] Hiradio patre Thrace natus, vir amans Iibcrtaris, ^trtacm,
iurtilTimus &c forrtrtimus. Huius egregium didum,
& quorum îltero mediocritatem
:
, altero rem pus
erte cognokendum id ert temporis habendam
, . erte rationem
admonebat. Symbolurn autem prions crtgith, nigerrmmm
femen optimumque, excitat ilTirn odoris, quo minimo fumpto i
in cibis d.u fapoiis gratiam venenum exhibet.

; largius autem,
Pleriquc furpicantur efle minutulum piper , quod poyurcium
noftri vocant, pharrnacopo!aEN'gellam Romanam. Plin.lib.
xo.cap.i 7.Melanthion & mcUlpcrmon norninat, de eoius ibi-
dem vii ibus fatis & Iib. lo-cap.S.
Sc/an ]
In Salamine infula narus, qu* ioriscrat Arheniert* Srfen...
fium parentibus nobrliflimis orrus, leges Di aconis.fjHguine,

,
non atramento feriptas mit g.ruir.alns promulgatis certe mitio-

libus toto orbe celebrans. Nullum ante monern beatum dicen
dum. fed cx'pcd^ndu vittE finem dicebat, quod Oiiid.j. Trans-
format, rciulit his veibrs:
fctUcct vltijva femptr

Expeânda dies hi^mtni dteitf beatus
^nte obitum nemoy fttprema^ funera debet.
Id Termini figura refert, cuius cfligici rationem fupra iam fa-
tis expreflimus,
Pku.'] Hic Prienis vfbc Ioni* natus , cuius infigne diûm a. i?'».
plttrimiscckbratu; Omninmiamwtmp*rt 9 : illud nertrum.
4
^40 CLAVD. MINOIS COMMiSNT.
quo taxabat vitiorum inter homines omni par.
S*fd. te Tcatentiuin multitudinem quod figuratur per Sardum ho«
:
minem mufimoni infidentem.Mufimoncs.annumulijaut equi

breues, vtiiiqujtNonius. vnde Lucilius;
Pretiitm emit qui vendtt equum mHfimonem, .
Sardi autem deprauati & Notatur itaque

ncfarij funt habiti.
icrum malarum copia fub duobus hifcCjqutbus abundat Sardi-
nia. Lege Plinmm 8.cap.4^. De Biante Law. Valcr. Max.lib.7.
& GclLlib.5. Gloflulanj ciuilis fapicntiae celebrant nefeio quae
brocardica, vchoc; Bonus praefumiiuc quicfl bonsc nactonis:
malus, qui malar. £t illud,
SdtpefoUt fimilufiliui ejjepatri-^
ad 1. quod fi nolit, 3 1 §*qui mancipia, D«de aedil.cdi^. £i Ho.:
.
ratius puellam commendans a genere, ait.

Credi non iUstm tibi de fceletJu
Plebe deleBamt neque ftcfidelem i
SU lucro dduerjtim potuijfe nafei

Mdtre pudendu.
ThaUi» Thales, Geometriae 5c
Nobiliflima ortus familia Mileti
,
]
Aftrologix pciitiflimus. Inter ciurdcmgraucs fcntcnuascB ca^
qua monebat fponfioacm non eflc faciendam ,
mvf qui enim fc vadem flatuit^Gbireruitutcm, alteri libertatem
parat. Clemens Alexandrinus Stromatum, Sponfioncm clU
noxte filiam dicit (ex Thaletc)fponfionis vero mulftara; id cft,
i}{vct ,l^pec( d'e êtfttec. Symbolum cft parra yel me-
rops ,
quae pedibus aut vifeo captae confocias attrahunt. Tales
enim funt debitores, quivt fefe explicent irrciuos, alios quos
polTunt fidciulTorcs aiicupantur. Parra quidem ams inaufpiia-
ta.quae galerita vel alauda dicitur. Plinius 1 1. cap. 37. Merops,
quod apes comedat, apiaftrajidcm iib. 1 o.
AD EMBLEMA CLXXXVII.
O
V I minus proueîs aliquantifper confuUm, paulo alriii*
repetam carminis huius argumentum ex fentcntia Dio-
dori Siculi , Sophoclis 5t Strabonis. Oedipus Coipn.Tus^ in-
fatu/n, quiunt, Agenoris cx Lab(^^ nepos Ck locahae filius :q.uem pa.
ter cum cx oraculo futurum cognouilfcr , vt a filio vita priuarc-
lur , Oedipum recens natum paftori dedit interficiendum, lllc
fofpcnftttntraicAatefti per vtrumqucpcdcai rehquit in Cydic-
ton^
, ’
Ab feMBtEMA CLXXXVir. AKD. AlClATl.

«4?
ronc. Sed Mclibaus paftdr regius j tum forte mifcricordia tno-
tus, ad Regem fuum Polybum detulit qui ciim liberis carercti
:
pro fiho curauitcducandu & a tumore pedum
,
Oedipum no-
minauit,^ a Cum adoleuilfetiam corpore
robuftus&animofoitijfuigenerisignarusjApoIlinisoracu-
lumdcpatreconruluitraquorcfponfum habuit fc parricidalia
futurum, & fuae matris maritum. Itaque Corinthum
repetere
noluit, viamque ingrclTus qua Thebas
proficirceretur,obuiuiA
parentem (a quo, quod no ccffiflctjfceptro fuerat
percuflbs) in-
terfecit. Regio Thebana tunc temporis
infcftata erat
fcladibufi
& latrociniis Sphingis. Monftrum id erat ore virgineo, quod
captis & inprarcipiiium adducis anigma
folcbat proponere,
cosq. qui id nefeirent dilToluere.de ra.\is prascipites
dabat. Hoc
vero tale fui (Te traditur «nigma ôdttniml
;
fes,^btpes,^trifes.(^ôd Aufoniîdylliodccimoquinto
effet ^quadrtt^
'
vbi
de ternario n umero, bdie eo plexus el! his verbis,
m
bipes ^qHadrupesforet,& tripes,
omia filus.
Terruit Aoniam volucris Jeo ^vtrgo triformis
Sphinx volueris pennis, pedibus fera, fronte
puella.
Creon Thebanorum Imperator eam obeauflam
cdiftumpcc
vniucrfam 'Grxeiam promulgari iuffit cftque
j pollicitus, vt qui
Sphingis arnigma diCTolueret fuam illi fororem
, daret vxorem
qua fama excitatus Oedipus, ad montem Spinthium
profeftusl
Knigma foluir, deque humanae vitae partibus
interpretatus cfti
Homo enim quadrupes infans, propter corporis imbecillita-
tem: aetateincuntc.bipcsircncxautcm tripes,
quod hepius vicn-
dum baculo fit ea aetate, quae aliquid victum habct&caducum.
Soluto ergo problemate Sphinx doloris impatientia
feexedi*
to monte praecipitem dedit. Hanc fabulam variis
modis a feri-
ptoribus traditam reperi. Sphingis ortum
hibet Hefiod. in
Theogonia: luntqucqui afferant Sphingemeffe ex
genere fi-
miarum, vt Diodorus. AtAlbcrius Magnos
21.Dc animalib
& Solinuscap.jo.Polyhift. fimias clTc voluni.Alia
Plin. feribit
nb.8 .cap. 1 1 & 1 1 . cap.7z.& s.cap.i 2.
5 ex quibus locis peten-
darn clJc veram Sphingis deferiptionem
pleriquccenfcnt. Sa-
bclhc. principio Enncad.y. libro i.
credit Sphingem pernicio-
Ium quendam homincrn fuiffc.qui fua calliditate
multoi pere-
nicrit.Scd hacc miffa faciamus^ &
ad mythologicam traâtio- Sphi»gu i
nem ventamus. Sphinx informis (vtpotc qua?
puellari forma
^ ^ Iconiiiis pedibus) ignoratiam arguit,
> m editiffimo huius vitae monte,
&
quafi theatro locatam, infi!
4 bitam hominum multitudinem fua fcriiatc
opprimere no alia
^44 fctAVp, (COMME NTi,
]
dccauffajnifi quod fcfe non agnofcant, idcft, fchotiiihcscflc 1
ignorent. Triplex autem monftri forma refertur ad tres prima- i
/a-
nas caulTas efficientes ignorantis. Nam virginea facies volu- 1
'Virginvt
cki m S^hm*
ptatemreprsfcntat, fcedamque libidinem , quae hominem ita
V* cxcscat &
afficit , vt cum ab humanitate degenerem in bellui-
nani ferme naturaiii commutet quo fitvtab omni vera difei-

,
TUtma plina redaq. inftitutionc penitus abhorreat. Plums volucres,

SphingU,
quibus totum corpus occupaturjSc quafi obfi(icturj Icuitatem
ecinconftantiam animi fatis aperte declarant, quae quidem cum
rationis principatum, vel naturs vel confueiudinis vitio praeri-
puit &6ccupaurt, quid in hominercliqui effiquod firmum auc
tiffimi pedes. cohftanscfrcvcl
videri poffit? Csteriim pedes, quales funt leo-
nis, indicant fupetbiam arrogantiamque ; qus curii falfam dc
rebus opinionem habeat, feq.fcirc putet quod nefeit, non mi-
rii cft fi turpiter impingat , & longiffime abfit a pcrfcifta rerum
Jngen^ leuitae.
cognitione. Prima itaque ignorationis caufia eft ingenij Icui-
taSjVcl temeritas, quae quid maxime fe deceat, non videt. Altera
VoluptM eor» cft corporis voluptas, pritho quidem afpcAu blandicns, fcd af-
porit. pcrrima,triftisquc,poftquam ûftaucris : Dc qua fic ante,
tneretrictm ardor
T^gregiis iftuenes feu&cat d jiudiis.
Superbi». 'tertia caufta omnium perniciofiftima & , ad nocendum im-
primis efficax, cft animi elatio & arrogantia ; dc qua quia iam
,
in fuperioribus, verbum non ampliusaddam.

Sl>hinx, igna. Hamfadem ajfumpfit rerum ignorantia^ Qips bic Sphinx ad-
ratttnu hibetur pro typo ignorationis id cerre primo videturefletra-
,
£lum cx tabula Cebetisirhebani.* cuius ipfiffima verba huc tra-

duco ad maiorem fidem: isi» i Tiis ftpt^cs cit-
ylyf(^n,ocieeivii
crUuU,
reit
lisro V
^ tsv
dxrauTus
ioreviuti^
tcri «•«f -muTu^. H 7^’ d^^croitj Toti mjpii-mti rr(p\y^

Ifir. ccftlTiiraj <5'e t«^«, rt eiyct6cf,ri »r’ , Uti
er(9 ntvr' «iV9 lu* fAvivs e-twi^ f \sss-*
'GVJCHS‘dvm^,£ocorif 0 tWo TJjf <r<Piêe

êc K^ fitfK^9 ci 7T^ (ii» , xetû/e^ ei sts-}
M ne yv», ivuTrttXif ii
p et^pâ-uvn
uvroe Q p(îceec^^ iud'ed/uW9 ylyrireu csf Tree^ri tzJ
(il». id cft:Haec expofitio cius aenigmatisi quod aSphinge pro-
ponebatur hominibus. Qui chim illud intellexerat, falutem
quidem confequcbaturjqui ver^ minime, in exitium incidebat.
Eo modo fc habet ca explicatio. Sphinx enim cft hominibus in-
%iemia. Hatc autem proponit quid bonum quid malum:
AD ERBIEMA CLXXXVII* AND. AlCtATl. €43
iûid neque bonum, quid neque malum (it in vita. Qua: (i quis
minus intellexerit, ab ea interimitur: neque idTemcl, (icuc is qui
depaftusa Sphinge moriebatur , fed per omnem vitam paula^
tim abfumetur , vt qui perpetuis fuppiiciis addicti funt f contrS
TCTO (i quisagnouerit, occifa tandem inllpientia, lalutcm ip(«i
confequitur , 6i beatus & felix per totum vitx curriculum cua»
dit. ba:c ille. Caterum (quod nolim prastermifiTum) Clemens
Alexand.5:. Stromat. Sphingem retulit ad ingenij follcrtiamjfie
robur corporis, ob humanam faciem Sc leoninum corpus. At-
tigit Aelian. de hiAcria animal. lib,i. cap. 7. Retulit ad iufti-
tiam Dio Chiyfoftom. Orat.io.fub finem / & torquet ad fo-
phiflarum genus.
At quibus ejl notum, ^c. ] Plato in Charmidc , & Plutarcb. feipfkm
variis locis tradunt alTcripiG fuifle pro foribus templi Apollinis 9 ““*” wwfca*
Delphici, literis aureis, rN12©I S EATTO
N, idtfi,No.
s c £ T £ 1 p s V M, in quo omnis fapientix neruos efic fitos
permulti audores tradiderunt : quod Alcibiadi apud Platonem
Dialogo De natura hominis , omnium difficillimum videtur,
dusquedifficultatis rationem explicat Anton. Zimara lib.Pro-
biematon. Hanc fententiam diuino beneficio in terram ad ho-
mines deiapfam plcrique exifiimarunt, vt luuen. Sat.i i. cuius
quidem diuini praecq)ti vires , vt copiose , fic &
erudite tra^lat
M. Tullius De Irgibus I. Qm rcipfum norit, inquit, primum fc
aliquid habere fcntict diuinum, tantoq. munere Deorum fem-
perdignum aliquid 6c faciet & fcntict & cum fcipfc pcrfpexc-
:
totumque tentarit, intcliigct quemadmodum natura fub-

rit,
ornatus in vitam venerit , quantaque infirumenta habeat ad

obtinendam adipifeendamque fapientiara quemadmodum
, :
principio rerum omnium, quafi adumbratas intelligcntias ani-

mo ac mente conceperit, quibus illufiratus, fapientia duce, bo-
num virum 5c ob eam ipfam caufiam cernat fc beatum fore.
,
Iâm cum animus cognitis pcrccptisque virtutibus a corporis ,
obfequio indulgcntiaquc difcclTcrit , voluptatemque, ficut la*

bem aliquam dedecoris opprcilerit, omncniquc mortis dolo,
risquetinnorem effugerit, focictatcmquc carnis cicccrir, tum
omnibus fc natura coniundfum duxerit cultumquc Deorum
,
& puram religionem rurcepcrit, 5r exacuerit illam vt oculorum*

fic ingenij aciem ad bona eligenda, & reiicienda contraria: quas
virtus ex prouidendo e(l appellata prudentia : quid eo dici aut
cogitari poterit beatius ^ idemque ciim calum , terras , maria,
terumque omnium naturam perrpexeric,eaque vnde generata,
quQUCU[Unt,quando,quo(podo obitura, quid in his mortale
f 2 ^ Udu-
^44 CIAVD. MINOIS COMMENT*
& caduciimi quid diuihum acicrnumquc fit» vidcrit»tp(umque
camoderantem & regentem pen^ prehenderit feque non vnis ,
dreundatum moenibus popularem alicuius definiti loci, fcd ci-

ucm totius mundi, quafi vrbisvniusagnoucrit, in hac ille ma-
gnificentia rerUm , atque in hoc confpeau , cognitione na- &
turae,Di] immortales , cum fe nofcct ( quod Apollo praecepit
Pythius) quam contcmliet , quam defpiciet , quam pro nihilo
putabit ea quae vulgo diciintur ampliifima / Atque hxc omnia
quafifepimento tijquo vallaBitjdifiTerendi ratione, veri & falfi
iudicandi rcicntia,& arte quadam intelligendi, quid quamque
icmfequatur , & quid fit ctiique contrarium. Idem Cicero i.
Tufcul.Eft illud vel maximum, ait, animo ipfo animum vidc-
irc:& nimiriim hanc habet vim praeceptam Apollinisjquo mo-
jnetjVtfequifqucnofcaf.nonenim, credo, id praecipit, vt mem-
bra noftra aut flaturam jfigurimvenofcamus: neque nos cor-
pora fumus; neque ego tibi haec dicensi Corpori tuo dico. Cum
igitur,Nofcc te,dicit, hoc dicit, Nofccanimurn tuum. Nam cor-
pus quidem quafi vas cfl, aut aliquod animi receptaculum: ab
animo tuo quicquid agitur,td agitur a te. Hanc igitur nofle, ni-
li diuinum eflet non eflet hoc acrioris cniufdam animi praece-
,
ptum ,ficvt tributum Deo fit, lioCeft feipPum poflccognoPce-

re: & haec haflcnus CiccrO. Apollo apud Ouidium 2. Artis, dc
Ifiio templo;
£/? tibi diuerfutn fama celebrata fer orbem
Littera, cognofei qua fibi quemque iubet.
’Aufoniuseidyilio4.
ûanqUam dijfctle efi fe nofeere^ (rsewtort
ûam propere legimus, tamdth negligimus.
Hanc porro fententiam Thaletis eflTc vultLaerr, Chiloi
lib. l.
nisvcrb Plinius lib. 7. cap. gi. Lege Platon, in Amatoribus,

fermonem
Stobaei <Y¥»^lc‘ew^'o*. Macrob.i. Satur. cap.^T.
Adagium, Nofcc tcj multosque alios qui auream hanc caelc-

ilemquc gnomen feriptis commcndartrnt, & quantum habeat
in mortalium rebus momenti, explicuerunt.
Delphica littera. ] Sententia Delphica perbelle declaratur a
Xenophonte 4. Comment. fub perPona Socratis. Platonis iftuc
mihi occurrit e Philacbo.^T^sj-^î^ff tri T^feu>rt«fZ3-ei-
tj TO Mylfd/fot tssrt rZv ci ri
Philemon Comicus ait hanc Penten-
eiam non temere laudem habuiflem Delphis maximam:
Ti rao©! SAYTON. ts (luvlut en
AD EMBIIMA CIXXXVII. AND. AlCIATii ^4/.
Tntcipitis monfiri, ]lgnonni\x,qux cft rcuera
HUKittt vc loquitur Sophocles a^) ifitcîect, Prseci.
pitismon^ri,iclcftdeied;i,detutbati ruentis. Vel monl^rum
,
przcepSfidein eft atque periculofum. eo quod io praecipitiis far

xorumvel montium pericula maiora elTe putentur.
Namque vir ipfe bipes^.^c.] Tres hic notantur a:tatis huma- Tutati»^:
nae partes, infantiai virilis ztas^ &
fcneflus. Alijaliterdiftri-
buunttfcd non eftinflitutinoftri eunda perfequi.
Frima^ prudentis laurea.] Primus fapiemia: gradus a vete- Trwai «i
tibus cclebratiffimus, S E i i» s v m n o s s e, vltimus o
*
'
N
s£ DEVMs vtrede pieque monuerunt quidarn PhilofQphi,
Chridiani.
laurea.] Vidoria, gloria. Martialis 7. Iib.4.
.......^veniat laurea multa licet. in &
Non minor ifla tua laurea pacis eriu
Idem in fecundo dixerat, initio fere;
û& datur ex Dacis laurea, tota tua ejl.
^
Aufoniuseidyllio^.
Hac profligati venit modo lojerea hefli
ncê virum.] Oraculum id, o-ccurh, praeter caeteros cx4
Dedifcrimineadulatoris
plicat Plutarch. libello & amiciiquo.
loco ait,I>eum reqoi,& rcipAim nolTe.ralutis efle rummam.£e
Clemens Alexandr. liatim initio ?. hb..ciii Paedagogo nomen
indidit, pulcherrimam & maximam difciplinarum omnium
aitciTc^feiprum nonc;quta qui feipfum oorit,Deum cognofcir%
Acc. videreliqua. Nemoinfipientium (inquit BioChryroft.4.
Orat, deregnoj feipfum noiiit. Neque enim id Apollo praecc-
pillct in primis, nifi cuique difficillimum vifum edet. Nonne
putas inter morbos nullum magis pcrniciofum infipiential
cumque qui fit infipicns,fibi ipfi nocentifiimum.ân etiam plu»
rimorum cauflTam malorum aliis c^^c^
AD EMBLEMA CLXXXVIIL
D ex Aefopi apologo de vulpe & capitis humani dmolacro,
I quod ciim offenderet, artem quidem & vultus effidi lauda- FwntanJhilt
uit elegantiam, fed nihili effe duxit ,
quia cerebro careret. quod/Z^/^nâ
torquetur ^ 7^ crafiteert , i^t rj/u'
i?i«yts-xs. vel in quofdam formofulos & elegantiorc cul-

tu adolcfccntcs, caetera vaoprorfusobcufos nuUiusque frugis,^
fi <i“‘
. ^ »
^45 CLAyp. MINOIS COMMENT.

qui certe nihil aliud circumferunt, quam quod dici foletÎn au«
rea vagina gladium plumbeum.vndecooqueftuscft nefeio quisi
Graecorum his quidem verbis;
B-9isTav!)'ô’^'is lyy*»M5r,
«i» 2 r i4eft*
Multts mortaitum ajpe^ttu liberalis:
Mens autem infe ignobilis deprehenditur, t
R efteadmonuitThalcs laborandum non ede in facie exornan-

. da,fcd potius in aftionibus /k ftudushoneliis pulchritudinem
efle quaerendam. Lubens apponerem exemplum Nirei ex Ho-
mero Ihad.y. qui eorum qui ad
Ilium venerunt formoliflimus: fcd,vtillc lubijcst ,aKumths$
%lMt imbelliscrat, & in caeteris inutilis : cuius fcmel dumtaxac
Homerus meminit in nania catalogo j vtpcrfpicu^ oftenderee
. eam corporis formam ad res excellentes , & quae laude digna?
^bnt, minime idoneam. Eft itaque operae pretium, iuxraSocra-
&mCdptent
*
tispraedarummonttum,qucmqucvirtutis&honeftiftudiq-
fwm riuu tcwTH ^ ff^TowTâ Sfces-xfBi/uee « f*tf naôs ^
r4^ TstctWleu ^\)ei4 umrov ^yri<ra(djfjS9
f^nethxceSfietTfôj^lu) eu<rî^cif e fxei9, ti^ ettp^cs uvr^ ^cuveif9
eraiiuTîiêeuf eivof .Tsca^ /AuXtôv (7n(Ai?it)îpee4
ideft:fuam ipfius formam in fpcculodcbcrc coripiccrc , vt (i

forma bona (ibi videatur, exerceat eam vna cum animoj& fa-
«iatquat forma digna funt vt putet admodum abfurdum ede
;
in pulchro corpore animum deformem continere; quod fi de-

formis fit iniis quae corpons funt, eo magis curandum fibi ni-
tendumûe,vt pulchritudinem animi confequatur. Carterum
Philofophi permulti animae fedem in cerebro, tamquam in ar-
ce fumma pofucre/vndc vecordes &
infipidi vulgodicunturcc-
febfb vacui.luuenal. Satyr. 14 .
Cum facias peiora fenextvacuum^ cerebro
Jampridem caput hoc ventofa cucurbita quaratf
Prouerb. Caput vacuum cerebro. Apologum ita fcite reddituw
{ipc apponam;
Mimi ingrejpt domumvulpes dum fingula yerum
Vifendifiudio^ fcena inftrumenta reu oluit
i
'Formofi laruam Jffmulacrum repperit oris:
, In^ manu fttme»s,anim6^(^ lumine lujlrans,
O quam infigne caputyjfiecie quam, dixit honesltte,
^tetu wtrdax Sed rationis inops, cajjfoq^ informe cerebro.
Cicersnii in '
Sordet honosformg,nificui fapientiaiunBaeJi,
i.ciodmm^ Ck^ro iq oratione quae non cxftat, in Clodium & Curionem,
- ' Credo
o
AP EMBLBMA CIXXXVIII. AND. A l C 1 AT X. 647
Credo poftquam tibi fpcculum allatum cft, longe te a pulchris
formam, & ad cogno?
reofidi abefle. locatur Tullius in Clodij '
fnen familise Pulchrorum proditum cfl fuilfe pru.

alludit; cos
Jentes, fobrios, continentes, modeftos, Reique publicae fu
fcraporcpcrftudiofos,a quibus longeaberat Clodius. Sed quia
Jc forma corporis nonnihil attulimus ; huc conferre placet di^
ûm luliani Imp'eratoris,quod vt memorabile laudatur aMar-
:ellinolib. 25 .hift. Turpe eflTe Tapienii cum habeat animum^
captare laudes ex corpore. Egregie Seneca cpift.6(>. Errare mihi
7idctur qui dixit.
Gratior eft fulcro ventem e corpore virtm.
Hon enim vllohoncftamcnto eget ipfa, at fui magnum eft de-
& corpus fuum confecrat. Clatanum noArumetepi intuc-
cas,
riTormofusmihi videtur, & tam redus corpore quam cfl ani-
mo. Poteft ex cafa vir naagnus exire ; potcH: ex deformi, humi-
liquc corpufculo formofus animus ac magnus. Qjuofdam ita-
que videtur mihi in hoc natura tales generare, vt adprobet vir-
tutem omni loco nafei. Si polTct per fc nudos edere animos, fc-
ciflct.Nunc quod amplius cft, facit, qaofdam enim corporibus
impeditos, fed nihilominus perrumpentes obftantia, 6cc. Suc-
currit Galeni, fcu Menodoti non inucnuftuscrflf locus,
vbideNirco', de quo fupra. Quid enim gratia formae nili fis
cultus animus?
labrl.l Id ell, affabre, ingeniose, artiheio quodam {ingula*'
li, V
O quale caput ejljedcerehrum non hahet. ]

a
Graece lepidius.
AD EMBLEMA CLXXXIX-
c pertinet Diogenis apophthegma, cum diceret indo^ ^rUtm au.
£l;umdiuiicm , ai icicmcflc in aureo vcllcrc; &
Socratis, reo vellers»
qui eius generis homines aurea mancipia , equos argento &
circumtcflos appellabat. Hic vero notantur potiBimum locu-
plctesilli, qui ciimfint hebeti &
obtufo prorfus ingenio, du-
cuntur trahuniurquc pro vxorum arbitrio, vt eorum negotia 3
famulorum du6lu rcgulaquc peudeant; nec fccus ac infantes
anniculi e nutricis amplexu, illi quid loquantur, quidque Ua-
tuant,non habent, quod illos animus &c rationis copia dcHciat.
In quos hoc PaUadse torqueri folet:
f 4
C L AV n. MI N OIS COMMENT,
•alk^Tof'^ uhisrSvT(^(;^f, 3 ar£»jjT(^, / !
Serui homines Xenophontis locus 4. Comment. fatiscflcpotcftad id Emblc-®* I

JShmêrUtemt
ma iltuftrandum : nempe «w «»5p<MT«i ^S?i0i /'/ iytoiMff staj^ 1j
îaset. qus Speratis /ii^pntatio citeutn Euthydemo. Notii Jj
dedecet aliquando rehus feriis iocos immifccre non inurJ

j
banos. Sic ludunt noAri quidam in famulorum conditioJ

ilibus;
Mihshahetferuum‘>fnonaeh^,cler6ei^fod4 km:
Plerumq^ (5» focium flulm vterqne temt.
Nempe qui (eruit nuliti, vere non (imulateobfequitur: atclcrv
ci & monachi faepe pro feruis dominos ferunt , ad eorum &
mores (efe nimis aliquando fupine accommodant, ferunt er-
go pndendam digni feruire magis,cum nulla tur-
pior feruitus quam voliitaria. Cum Diogenis apophthegmate,
de quo ante, confentit illud Caij Caefaris, quod a Corn. Tacito
luJiue Sih‘
Anîal, lulium Srlanum auream pecudem
mu aurea f9“ memoratur lib.i
appellabat C.Caefar oh fegnitiaro,vel vecordiam potius. Certe
ouisin Hieroglyphicis tum foelicitatem, itim (lultitiam arguis
foelicitatem quidem ex oue portendi Ethrufcadifciplina olim y
docuit. Marodiuitias pllcntans fuasait, Ddtlle mu
Siculis errant
i» ii»D»rr^»#<i|«i)?.'Idcmquc foelicitatem aurei feculi fub Augu-

fto reuiuifeentis atti ngens* 7|>/tf fedin pratk aries iamfuaue ruben-
ti, Scc. At de ilulticia haec pauca : Accius in Somniis pofuit oui-
Icm foetum in Tarquinium Superbum concitatum, tanto im-

petu irrucntcm,vt regem folo profterncrct: quod Brutum indu
cabat,quem Rex ille hebetem , 6c quad pecudem exiftimabat.
Fabius etiam Maximus, cum prima aetate communi hominum
indicio putaretur hebetior, Quiculae cognomine appellatus e(t.
Vt autem Phryxi fabulam attingam , ille nouercae infidias vni
cum Helle forore fugiens vifus e(l per mare vehtab ariete vellc-
yis aurei. Aiunt autem ei nauem fuilTe paratam fugienti , cuius
infigneaneserat. Phryxi meminit Annal.6. Tacitus: Parthi fe-

runt fe ThelTalis ortos. Fabulam de Phryxo deque Helle copio-
narrat Ifacius T2ictzcs in Lycophronem.
pretiofo in vellere. ] De aureo vellere Quid, 7. Metamorph. &
Uumm vel• Inllinusin Tregum Sunt qui aurei velleris pellem in-
lib.42.
terpretentur fuilTc librum quendam veterum morcin pellecon-
fcriptum,in quoauri conficiendi feientia traderetur .‘cuiurmo-
di libros cum Diocletianus fumma diligentia perquifiuiflcc
apud Aegyptios ( qui huius pcntiflimi cenfebantur ) omnes
Bamma confumplifrc fertur ^ ne diuitiis ita coparatis Aegyptii
’
Ronaa*
^
AD BMBIEMA CIXXXIX. AND. AICIATI» 64^

Jlomanis inferre bellum auderent : atque cx eo tempore artem
'
hanc publicoCserarisediAofcmper habitam fuillcflagitioram.

Sed dum alios plerofquc ausiores roluo, occurrit id quod de
aureo vellere plurimi referunt, cx Suida potiilimiim, explicant-
que, vti iam admonui de arte , quam Graeci appellant.
i\lij vero malunt hoc intelitgi magnam auri vim, quae apud
Colchos c(ret,a principibus quibufdam viris congcftam. At ve-

ro Colchica regio propter vicinitatem Caucah montis, auro
abundabat, vel tefte Strabone, qui fcrlbit multos fontes ex Cau-
cafo manare, fcaturientes arena aurea , tam tenui, Vt oculorum
aciem effugiat, ramque colligi ab incolis, pellibus quibufdam
ianofis in aquam inieris. Hinc enim fufpicari poilumus locum
cfTe fabulae datumspellcs enim, TubOdente in iis arena, fpeciem
aurei velleris prae feferunt. Locum Strabonis cx 10. lib. huc
transferre non pigeat. •jmfutiTvis j }if^reu ^ ^vero» i^tniiî-
fH9Tise ^'aorcp rifs 0aî8at^t/e xas-
/itftoSsv^ ^To
Memmit Corn.Tacit.6. Annalium.
fenfu hebeti. ] Qualis eftouis, animalis ftolidi & inOpieotis
prorlus. vnde illud, ^>1’} dc Pie-
rius libro io.
Coniugis aut ferui quem regit arbitrium.^ Is apte dicitur a Ctx*
Philaemon Comi-
cus rcdillime feri p fi t vxor is probae partes effe, vtfenonfupc-
f iorem marito putet , fed di^fo audientem; adiungit enim ma-
gnum effe malum ii mulier viro dominctur cumque fuperet.
ita ille,
Mii x(«T?av' tipM VzrnMee*

Fuuij^s focdJ’«'’«V^g56 irtf ftfy*»
AD EMBLEMA C XC.
D
hdes
v o funt quae matrimonio iundis maximi conueniunr,
idque ftabiliunt, & communi vinculo ligant nimirum
& amor.Huius quidem fymbolum, canis HdiBimum ani-
,
mal: illius autem pomus vel maluS frugifera. Coniugum (iqui-

dem copula ,quae fit mutua corporum coniundionc Ede coo- ,
Klantiaque fouetur imprimis atque conferuatur. Poma autem

V cacti confccrata , cui nimirum aureum Hcfpcridum fuit ad-
C5 ' iudicatum:
^50 CLAVO. MlNfOlS COMME» T*
'
judicatum : &
carum beneficio Atalantam vicit Hippomenes^
Se Galatea fuum amafium malo petiit. Huc pertinet Epigram-
ma Platonis ex Laatio:
ffVt eu ^ et "fit tîsim(pt\^sfe*j SiQ»
Malo ego te ferioi cape^Jt ?m diligis, illud,
dextra tungitur,'] Dextra, fidei lymbolum, vti fuperius expli-
cuimus.
txwjdei Canis, catellus, qui etiam fidei notam repraefentat.
catulit^.']
Siquidem canem iurat , ciim obfequium

Socrate;? per fidens &
putat praeftandam iis qui rerum habenas in ciuitatibus tenente
Et in e. Mamilij numo, qui aliquando S.C.praifcftuscft limi-
tibus metandis, eficanis allatrans , qui notat fidem efie prae-
flanda ei qui ciufmodi operx prxficitur, Pierius inCane, lib.
Parte finiftra.
mp^tmenet fic Scheneida vicit Hippomenes. ] Atalanta Schenci fil ia fuis pro-
vtets .âlan.
gjg certamen curfus proponebat , ea lege tteum qui viiKcretur
confodcret.Htppom€nes,qui eam deperibat, Veneris art€,cur-
fum cum puella infiituic Sc primo in prxeurrentem pomum
, ,
vnum aureum, deinde alterum, 6c tandem tertium iccit quare :
capta pomorum tam rara pulchritudine, anteuertit curfum

Hippomenes, & puellam vicit. Oaid.io.Metamorph.
pitiit fic Galatea virum. ] Galatea Nympha marina Polyphe-
mo adamata, dequa 13. Metamorph. Ouid, Sqd hocinielli*
gerem potius de ea quam 5 Ecloga Maro . celebrat:
Malo me GaUtea petit lafciua puella.
Lege Prousrb. Mafis ferire.
AD EMBLEMA CXCl.
,T T o c innuit, quanta in matrimonio requiratur puritas &
ii Si enim eam obferuentinftindlualiquona-
tursanimalia ratioae carentia, pudeat homines in hoc elTe de-
teriores. filius Magnus in Hexaemeron Oratione 7. ira fer-
ine ex anguis & murxnx congreiTu , quales coniugum mores

eorum qu«
cilc debeant, ofiendit. Vipera, infeiliilimfianimal
fcrpuQt, inquit, cummarina murxna congreditur, fibiloquefc
adede fignsficans. ex profundo eam ad concubitu euocat: hsc
autem morenu gerit, & cum venenata bcftia copulatur. Qupr-
fum haec fpediat oratio vtintclligamus,(iduri$ & feris mori<
?
bus fic rir, cuiq efie vxori ferendum „ ncc coniugium vlla cx
eauda
.
ID EMBLEMA CXCT. AND. ALeiATI.

cau{radirimcndum.Obiurgatoreft,at»ir;vinolentU8,atnatur5B
lege coniunûs;ciutus dc mororus,at iam mctnbium tuum c{t«
atq. omnium praeflantinimum. Audiat etiam vir monitionem,
quae ad ipfum pertinet. Vipera viros cuomir, reucrentia coniu-
gij:tu animi inclementiam 5c inhumanitatem, coniugalem co«
puiam rcueritu»,non deponcs?An aliam etiam nobis vtilitate|||
adfert viperae exemplum, quod adulterium quoddam eft natu-
rae viperae atque muraenae concubitus? Bifcant igiturij qui in
aliena coiugia inuadunticuiufmodi beiliae untfimiles. Haec fe-
re Bafii. Graeca (i quis malit ,
propter viri tanti auctoritate huc
placet adllcerc.^;y/r^tTfl;JJCt^8^!^^^w{v»lf tJv
JcmtvTa ^Xaos-ia« ^ rlul 7mfV<rieu>
trn , kvrluu T ^fiixuo ffvfi'a^«xlu} «
iis:-ecxiei hCoha. ri f/jt dTôpsi 07iKUt 7fax;vi
^ Kcirecy£4^ Tfl arufa/K^j kfkyxil^tfeivrkk of^ci^vy»,

ua-axêâ-^MTlw ivanvîâxrav .
msi- Axa* j kxtJ hciftsvCSî^rlu! (p6ffitt r^^S9(s^

Av«g8r(^3«î\i8fteX®«» xh}e-ou,t(^ Ttfitkmnv.uxtitra ^
ffôuvy.p «r (SrOoijxiffKf uut4 •xu^tnnî. n id»
kihouettj r ycef*#»* c-9 vo «jr4</i? id kn-kfjpayrofchi
‘îvuinaf-yiTk;^ 8^ fre-
Tietri r ûnens *i ix'tîvtis $
sTH-s^ oxii «u» «i tbi; etXS*tQjictc imCvAtu*
«vTif 7 tf^/$, 7 3 Ta: 27^tf «o-iiibartT^
r Dematrimonij
cultu D Paolosi. Corinth.7.& LaCtant.6.Diuin. inftitut.23.
Emblematis autem charaCter videbatur trahendus ad illicitam
commiftjoncm,quiamuracna & vipera fint rpccierUm diucrfa*
rum quamquam vtraq. e ferpentum numero. Sed nos id tor-
,
quere polTumus ad nuptias quae contrahuntur cum exteris, vel

iis qui Tunt cultus, fcClaeque difparis,quod tamen non permitti-
tur niit fub certis conditionibus.fcilicet Chriftiano homini mi-

nime conceditur ludaeam ducere, nifi abiurata primum fuper-
iiuione ludaica, & initiatam facris Chriftianorum , lotamque
facro baptifmi fonte. Id enim eft euomere virus impietatis.
Certe ad contrahendum legitimum coniugium non parui mo-
menti e(i religionis difparitas quod praeter ceteros videtur cx-
,
prcilille Tcrtullian. ad vxorem lib.i.

Cutn furit in Venmm.'\ Duro coitum appetit.
patiendo di£Va ,vt Gracis Echidna, wwgjl
Vipera.'] a vi Vipera partm
yefkJ Refert enim Herodotus in
Thalia, quod in concubitu masinosfeminxeaputinferit; at I
illa poA lem peraitam illud prxcidic , mox paritura difrumpi-

CIAVD. MIKOIS COMMBNT.
tur; ncc ni(I cfFrafVis lateribus erumpunt nati quos paritura efl.
Nam non oua» vt plerique (erpentes , feci catulos ferme viginti
parere dicitur . Ergo non
parentum caede foetus in lucem
nifi
prodeunt. Ferunt autem naturam, ne tam noxi) ani.

ita cauifTe
malis fpecies fupra modum aogefcerec. Ait enim Solinus vipe.

ram infanabili clTc rnorrujciusque venenum, vt vult Albertus,
apprimccalidam eft,ideoquc magis noxium.Lege Piin.lib.io.
cap.^2,
Mur*mm^ciens,'] De Muraena Plinius lib.p. quo nomine
Lampetrain intelligt pridem exiftimaram, fecutus quorundam
opinionem :a qua me facile reuocat loan. Frater, virexadiiu.
dicq, amicus meus: Equidem Lampctra,muraena fluuiatilisap-
pellatur, (cd propter Emilicudinem quam habet cum Plinia-
na muraena , non quod eadem fpecie dtei debeat nemo enim :
vnquam in dubium reuocauit quin mas elTct in Lampetrarum

genere; & cum feminis non diEBciliiis 5c rariits capi. Is vera
captus, nunquam vifus eft dentes habere extra os. Itaque id in.
teliigcndum dc muraenis carniuoiis, prsfertim cum Pliniua
documentum fzuitijs
cap.z^.lib. eiufdem 9, tradat in muraenis
Vedium Pollionem Romanum inueniiTcyqui viuariis murx.
narom damnata mancipia immergeret, ac ii ad id terrarum fe-
tae non fuiHccrent. Qôd Lampetrznon poteft accommodare
Cxtcrum fabulam hanc feu hilloriam mauis de murzns 8c
, ,
ferpentis concubitu, lepide & copiose retulit

Oppianus i.Ha-
lieuticon, Aclian.i. dcanimalib. c.50. &5i.vlt. Verba haec PIn
niana c 3 i.c, z. Licinius Macer murxnas tantum feminei fexus
clTc tradit , & concipere e fcrpcntibus , ob id (ibilo a pifcatort.
bus tamquam ferpentibus euocari &
capi. Q^m
ipfc fenten-
tiam refatarat ante Iib.9.his verbis: Murzna quocumque tem-
pore parit,cum exteri pifees ftato tempore pariant. In Ecco lic-
tore clapfas vulgus coitu ferpentium impleri putat. AriRotelcs.
Myrinum marem appellat qui generat ; diferimen cEe qu^
Murxna varia & inErmaEt; Myrinus vniôlor & robuEus,
dentesque extra os habeat.
Maxime debetur thukmo reaerentia.] ImitataSieE luuenal. il-
lud e Satyr. 14.

Maxima debetur puera reuermtiat fi quid
Turpe paras,
eoniunx Alternum debet ^c. ] Idipfum eft quod ait D. Pau-
,
lus :Vxori vir debitum reddat; & vxor viro» Mulier fui corporis,
potcftatcm non habet, fcd vir:itemquc vir fui corporis potefta-
tem non habet , fcd vxor. Difputant audior cs canonum, de r ed«
ddnda.
t
AD EMBLEMA CXCIX. AND. ALCIATI. £S3

dendo a coniugibus mutuo debito, tit. dc diuorciis, iib. 4. De-
crctal* Martialis egregie ac cordate:
Scirefuos fines matrona femina debet
Ne vagus a thalamis coniugis erret amer*
At Aufonius fcftiue nimis, vt opinor:
Vxoryvadeforasi vel moribus vtm noUrU»
Trcbcll. Pollio in triginta tyrannis , vbi dc Zenobia: Huius CA
caftitas fuifle dicitur, vt nc virum quidem pafla fit, nifi tentan-
dis conceptibus. Sic enim malo legere, non vt in vulgatis: niii
tentatis conceptionibus. Claudian.lib. 2. de laudibus Stilt-
conis; qui alienus ab omni illicito complexu , folaconiuge
ivfuslit;
Nim fuit vt primos in coniuge difeeret ignes.
Ordiri^ virum non luxuriante iuuenta.
Sed cum lege thori callo tum foedere veUet.
Apud Clementem Alexandrinum , vxor dicitur /Boijr^ U‘
,
focia & adiutrix operae domcfticae , & fortis vtriufquc
particeps. £t quid tam humanum , ait VIpian. quam fortui-
tis cafibus mulieris, maritum; aut contta , viri vxorem efie par- ,
dcipem:
AD EMBLEMA CXCII.
R o s o p o p OE i A cft nucis arboris , dc pueris & viatori-
Pbus conquerentis, quod vndique lapidibus obruatur , pro-
pter vbcrem fuarum nucum prouentum vnde colligit noxx 8c :
difpcndio fibi fertilitatem cfie. Qôd certe transfertur in pa-

ventes, qui liberos habent vfquc adeo perditos 6c proBigatos,
vt damnum atrocifiimum 6c infamiam iis arcefiant, a quibus MdimieiaJ
ifunt molliter educati. Tales fiint quos vitae improbitate, vcl
Icrimiuealiquo infignescenfura corripit, aut coercet magifira-
J"”
tus, non fine parentum dolore incredibili. Ea enim vox cft lub
perfona matris apud Ouidium;
Nunc vtersts vitio efit qua vult formofa videri,
Rarat^ in hoc euo efi que velit effe parens.
Certe ego fi numquam peperijfem^tutior efiem: ^ L9tU4t Km
Ifta Clytemneilra digna querelafuit.
'ItCmquc:
;
truSfus ohefi,peperi{fe nocet, nocet ejfe ftracemi
multts, hic mihi prada malo,
'
1 Alcia.
ffj4 CtAVD. MINOIS COMMENT.'
Alciati Emblema tradutn apparete Graeco Antipatri, aut,
ali)volunt, Stratonis, cx quo etiam pulcherrima Ouidij Elegia
dc Nuce videtur fumpta. fic enim habet Graecus:
Ty^m EmlfU»
vmio-t ht6o%hits 7miyuo¥
iKf§^¥asn,f^ h^?ieaf
îvJpitnyioKtcpmne ij«j«
iw’ cVtoegwôgjw.
Praeter Alciati verdonem, hae mihi quondam non poenitends
occurrebant;
me quifque petit tcur in me dejlinat iBum?
Hei mihi ^qteod fnerim tam prBpeiunBfivUl ’
Sunt mihi rami omnes, fant viridantia JraBî

Germina , tam crebris obruta mijjilibtu.
ûid mihi profuerit^ quodfim fecunda parens^?
Me miferam ! fuBiu in mea damna tuli. *
Vix iundam nucem mc praitercuntibus Teucrum

Pueris ludibrium, lapidum iaculatricis peritiae: [qua nctn*
pe petitur feopusjid enim fonat eosv^t^.]
Omnes autem ramos 5c virentes furculos
Prada fum, crebris lapidibus dum petor.
Plantarum frugiferarum nihilo melior cft conditio: nam ego
quidem
Miferajin mei noxam frudum retuli.
Nux ego iunBa vUJapidum iaBu vna iuuenta
Ludibrium, ^ populo prattreunte petor.
"Ramos fvaBa omnes paff m
frendes^ virentes,
,
laBibus afiduis mifiltbtes^ teror.

Nonefi fors melior plantarum frugiferarum:
Ergo mei in noxam fruBum ego planta tuli.
Quaedam huc commode transferri pofTunc e Colledan. Sto«
baeiSermon.74.
rujlica c«r«.] Rufticus laboriofuSjVt Horat.aXarm. dixit,
luuenum^ prodii publica cura,
ardua ] A Itiffima, ingens.
perBriBd libro. ] Rupto & fei/To cortice. Librum vfurpatin
primatu fignificationc. Vide Caffiodormn lib. rndecimo*
^:pift sS.Variarum.
/««flfitf.
] Inftrumcntis ad Iapides ciaeuUndoS;
petor. 'l Dilapidor^
I
AD EMBLEMA CXCIIf. A K D. ALCIATI« ^55
AD EMBLEMA CXCIII.
H o c fufccptum cft in quardam ferreas 5c abhorrentes ab ifatntm

omni humamute matres, qua? fetus enecant, aut etiam âmadamim
incuria perire (inunt; quascert^ tanti flagiiij vel eo magis
dere deceret, ciim quae rationis expertia funt, id numquam ad«
mittant : certumque (it ex iis aliqua, &
, vt vcriiis dixerim , prae-
teradmodum pauca, fere omnia, tanta cura parnulos educare

5c tutari, vt fc non foueanc accuratius. Nemo cft profedo qui
hePeiat tantam non efte bellluarum ftiritatem , ac quorundant
hominum, qui fua pignora relinquere non verentur^ aut etiam
perdere non exhorrent ,
quae communis omnium parentis in-
ftinftus & pietas feruareiubet, iifdemque curare quae ad vitam
fuftentandam neceftaria funt. Quibus itaque verbis, autqui-
l>us,quaefb|dirisdcuouebimu$eiufmodi ftagitium, non dicam
parentum , fed carnificum impiiftimorum , qui naturae ius vel
etiam honefti repagulum praecipuum diftblucrunt , quibus in
animum cadere potuit tam infandum fcclus tancumque fiagi- ,
ttum, vt vitam innocentibus adimant, non dicam ignotis auc

exteris, (cd iis qui quafi fui corporis membra fine, imo reuera
expreftiftima.non mutaautadumbrata, vt ficdixeiim, fimuia.

cra ? Id forte fit, vt famae confulatur, &
ne ob hanc labem cuL
pamque teterrimam apud cos,quiburcum viuut, ruborem con.
trahant. Sed tamen
Summum credo nefae animam pr£ferre pudori^
Et propter vitam viuendiperderecauftu.
Etenim quae haec vita cflepotcft,quaeaflidu6 fibi maicconfeia
nofte dicquc fuum portet in pedlore tcftem ? Tantum veio
abeft vt immanitas ea in bclluis deprehendatur, quae etiam
pueros a matribus aut rcliftos.autcieftos, vbcribus interdum
aluerint, 6c prO viribus immunes a damno fecerint, cuiusrei
tcftcs habemus hiftorias tum Graecorum tum Romanorum.,
Hic autem exemplum proponit palumbis , quae r&uientc fri-

gore nidificans, & partum emittens, fibi plumas haud graua
tur.iucllcre,vt paruuli molliiis incubent quo fit vt ipla
:
mater gelu contabefeat* Sulpicius Scucrus ait : lege diuinaqui

partum non deformatum mulieri excuftcric, extremo fuppH-
fio puniendum. Quid igitur mulier, quae audet panum elide- SulpUvSemi
^
-ic^quae fuaipfius viftcra (horrendum dittu faftuquc impium j
cuifcc-
CLAVD, MINOIS COMifENTi
euifccrat? Succarritad hanc rem granillimum Tertulliani
tertnUk*
mUtm, ftimonium Ciitn nobis homicidium fcmcl interdictum
.*
fit
etiam conceptum vtcro , dum adhuc fanguis in hominem de-

libatur, diflbluere non liect. Honfiicidij feftinatio eft, prohibe-
ri nafei;nec refert natam ejuis animam eripiat, an nafeentium
difiurbet. Homo eft & qui eft futurus; & fruCtus hominis iam
in femine eft, Qua ratione mulier quaedam Milcfia queid me-
dicamentis partum abegiftet . damnata eft capitis tquanquam
enim eum qui nondum eftet homo.expuliftct, fuftulcrat tameti
fpem parentis,memoriam nominis , fiibfidium generis . here-
dem familias, defignatumqueeiuem Rcip. vt Cicero in Cluen-
tiana. Ouidius alicubi deteftatur facinus idem matrum , quae
in fuos fetus ita crudeles funt,vt vel abortiuos , vel etiam leccns
«TrMclartti editos vita priuent. Sic enim ait.*
Owd^ l»cMt prima inHituit teneres aueUerefem^
m* matres cost»
Militia fuerat digna perire fua.
Jitlti abortien-
autfetH!»
Si mos antiquis placuiffet matribus idem,
tes,
mecantet* Gens hominum vitio deperitura fuit,
ûid plenam fraudas vitem crefcentihus vuk,
Pemdepj crudeli vellis acerhamanu\
Sponte fluent matura fua: fme crefeere nata:
Efi pretium parua non leue vita mbra.
Vefira quid effoditis fubieiiis vifcera talis.
Et nondum natis dira venena datis?

Colchida dtêrfam puerorum fanguine culpant»
Aque fuac&fum matre queruntur Itym»
Dicite quis Tereus, quis vos irritet lafon
Figere foUicita corpora vefira manu ? _
Hac neque in Armeniis tigres fecere latebris.
Perdere nec fetus aufa lema fuos,
TjptuEmbU- Caeterum ex Antipatri Graeco tralatum eft Alciatihochcxa*

mnSH, ftichon: _
vtipdSî&Ft mtXuoofês nites optts,
rsKfe/f svmttes zrlsfuyae,
ptttr<pet fitf iêtfior ahircO’ ti
^ tfittvco
is^nat utriTmKi^ viatur,
stfoatt] xuT aiS'(^ etld‘iS'ii70
ipu%>rep^ JîôxopSêu,
Hibernis niuibus confperfa, cicur auis.
Pullis cubitorias circumfundit plumas;
Donec ipfam acrium frigus peremerit , fiquidcmpermanfit
A^ris rduCtauix ccelcftium imbrium»
ProenC
.
AD «MBI.EMA CXCnri AND. A1C I AT i;

•
Procne 3c McdcA-,. cum pudore pudeat Tos,
MatrcsâuiomaffeAusaddirccntes. •
Sparfa 'ntHe^hyberno cicUr ales tempera,

vulfii z
E plitmis.puUU mode cubile parat, ‘
, • J)<mec ab atrio tabefiat fiigore^ni fors

.. 'BcrmaneatvtfirixfrtgorUaerij,
|
. Anne vUo afeâ Procne

Medea dohre > .
,
: Maires\ nempe auiumfunt ea fadialuet. .f- >
Gj^crum quanta fit , caej. naturalis in iibcros

pircntui*]
dottcXenophondifputata. Commentar, in colloquio
Socra*
tisicum filio l amp.rocico, 3c Plutarph.
* Eurai
pidis citatur illud^
eifJpaTTDtm jj
CmSis hortnmbus liberi funt,anirrtfi.~

Philoftratusfic
:X<iii(nf i'âx'i,rixtci animalibus :
liberi funi
animaemftar, I.atfiraus a M. Tull.oepulolisad
Aitic.nomj.
mtur:»<p}^yfi0iKniciiopslsTaTSKva,
ioreili fiigore. Sauiente Aquilone.qui frigidiffimus

] cft.
Colchi.
J ad Medeam , quae liberos* quos
ex lafonti
Suiccpcrat,intcrrecic,vtprifisannotaiiimuSi
liym filium ex Tereo trucidauit.&
patri com«.
dendum isppoluit. Dc vtraqueluucnal. Safyr, 6 .
» Credamte^ Tragicis qtticquid de Colchide
torua
Dicitur ^ Progne..—^ i
Cicero 1. de Oratore Fer* partus

rosnoftros vti debemus indulgentia. Item
:
fiios
^
diligunt; & hos in libe j*
5 . Tufcul Befti*
pro fuo partu ita propugnant , vt vulnera
excipiant . nullos im-
petus nullw calus refotmidem. Is
vchemcntillimus in filios ‘Tikcam ou«
amor potiifimumtn Pciccarto. aue
-»gyptia,celebta,ur,qus fc
neci po lusdedete foleat.quam patuuli
capiantur.ea igitur via-
toresfalllt.eosque tranruerfosfeducit.-feniora
etiam vcliicatrt
«xcuiro fangume fil,| pafcantur aliqnandiu.tmo in
ardentem
Ignem fc connctr/cqne^torreri citiusin rapida
flamma fuflincr,
quam ytruoâtusfcfiipcraitcfibiabripipan^^
aisiuns ciuil.s animaduertimus id eife Verum quod
natur.i
omnmra parens lingulis noflrum animis
infeuit. proafFcrtu
parentes magis torqueri in perfona liberorum,
lib.g.Quod me-
tus cau^fla. Ad id
nobile cftArfinocs exemplum,
qu^Prole-
maeo âtre infidus &
fralide decepta eum
dTa confbicin ,
.
«nmilTos pcrcuffotcs in fihos impuêr^s,

ccm^lLa cofaT
^ fugientes.
:
rfjS ciAVD4 MiNOtS COMMfiNt.

fugientis, ea pane qua vulnera filiis intendebantur diu cof|)uf
fuum caedendum oppofuit multifquc ita vulneribus acceptis,
:
eorum faluti confulcrcnon potuit, fed vna cum iis cftmiicrri-

me confoffa. Legimus in expeditione CyriminorisapudXc-
nophontcmlib.4. a puero quodam , Dracontio nomine, per
imprudentiam puerum interemptum fuifle ; quamobrcmin
exilium pulfusquanquam puer 5c imprudens. Sed iudices non
tam quidem iniuriam quae non poteft efie fine animo nocen^
,
di , quain parentum iniuriam in filio vindicaucrunt. Gram-

matici porro veteres filium ,
quafi^t\/«» vocant, quia nullus
amor paternum vincit ,
in 1, cumfuriofus, 7 . C. de curat, fu-
liofi&l. ifti quidem, 8. D.quod met. caulL £x quo iHud poetae
ini.itncid.
Omnis in Afeanio chari flat cura parentis.
jSt Cicero ad Atticum; Filiola tua te delectari gaudeo : probd
enim, vt qui miXMnCyrU crfWrarfiertf. Et cele-
brata fapientibus A <pi?iercfyU , de qua egregie Plutarch. Ele-
gans apud eundem poetam locus 4.7Encjd. quo Anna foror
Didoni fuadet nuptias iterate syf W rUd ttoi his omnino
verbis,
Solane perpetua moer m carpere tuuentUt
Hec dulces natos, Veneris me pramia noris)
Apud Gratianum, 2. q. 2. Pudor efl feminis nuptiarum praemia
non habere. Quare & in fiiflitio argumento , lepido tamen, i.
^neid, lono pollicetur Alo\o fe daturam pro prxmio nyna-
j>ham formofam, foecundam, certo connubio fociandam,
Jârum qua forma pulcherrima Vehpeiam
Connuhio itingath flabili, propriam^ dicabo
Omnes vt tecum meritis pro talibus annos
'Exigat, ^ pulchrafaciat ts prole parentem .
Sed hoc generalius; ad rem propius facit quod eleganter La-
dtant. lib. e.cap. 10. in crucntiilimos infantum oecifores Cie
ait Ne illud quidem concedi aliquis putet vt recentes natos li-

; ,
ceat oblidere, qus vel maxima eft impietas. Ad vitam enim

Deus infpirat animas, nq.n ad mortemi Vcriim homines, ne
quod fit facinus quo manus fuas non polluant, rudibusadhuc.
Si. fimplicibus annis abnegant lucem, non a fe datam. Exfpc»
êt vero aliquis vt alieno fanguini parcant qui non parcunt

fuo? Sed hi fine vlla controucrfiarcclcrati &iniufti, qui illi i
quos falfa pietas cogit exponere ? non poffint innocentes exi-

ftimari qui vifccra fua in praedam canibus obiiciuot : Se quan*
litm in ipfis efi, nudelius necant , quam fi (traogulaficntf
ID EIpIBLTEMA tXClT. AND. At I ATI. c'
Qms dubitet quin fit impius qui alienae mifirricordiae locunj

,
non tribuit, qui etiam fi contingat ei quod voluit ;'rt alatur, ad..
dixItccriHanguincm fuumvdadfctuiiuccni, vcladlupanat.'

Haftenusillc.
'•
'
: ^ t
AD EMBLEMA CXClllL "
H oc
cft:
ctia m ext n
utvût
1 i t e G rared au floris innominati, quod
offiov
‘
***
Sic conatus fum aliquando reddere: '
Ex incendio Iliaco, telorum per mcdiutfi dipliit Heros

Alneas, pium filio pondus, patrcmj
Acclamabat autem Argiuis ; Ne tangite exiguum ad Mal« :
tccri
Lucrum fenex. at [mihi] fercniti magniiiti.'

SufinlitMnea^Gretium 'per hlkt pef ignes
Inualidi fundum quando parentis onm^
Parcite er, dixit: nihil hoc e Marte Imellit '•
' '
At mihi, fublato gloria fumma patre, \

Cum quo Epigrammate non iniiitus coriferre vcljm lepidiitii'
' ’
Aftij Sinceri, Itali Pocraercuera politi 5c elegatis carnrien, quoti ’
in gemmam fcripfit e SinUefik ruinis erutam; quia in gemma

fculptusAeneas Anchirch patrem & Afeanium Humcrisfulloi- ^
Icnsconfpicicbatur.Id cft ciufmodi:

Hac mihi qua rofeos tujiit fordere hyacinthos,
E; nitet articulis vnica gemma rnetsx StnnAxjff^
Qmw in exiguo duiior fialTroicM orbe,
Anchifes^fenex, Afcanitti^ puer;
ûii credat^veteres inter negteBa tuinias.
Et vili latuit femifepulta folc
Tutamen obrueras, nec te SinUiJfa pudebat
Hoc decus ^heu tertis occuluiifetuii, •/ -
Scilicet JEneam^natdmqj patrem^ gereUteml - '
Ignibus ereptos obrueresqj Deos?

Parcere debueras, cui iam ptaflamnia pepercit',
Hec te tam turpi dedecorare nota . . ,
•
£l dubitem Belgdsqjferos,rigid6sq^ Britannos

•Rac Comite ignomiii^penetr Arefmml
* > 6 Mi
.CLA,VO. MI N OIS COMMENf.
H^C iU. llUc&i pietoi JêBanda per ignes ,
,
Cumsjmta eB profugos Uderejlamma Deot,
Aeneas potjflimum commendatur ob. fummam in patrCm Ati-
chifen pietatem.ilio enim expugnato, & iamiam conflagrante,
ille cnnftis aliis facile negledis Deos penates abduxit , & pa-
,
trem humeris e media flamma fuftulitj^ quod hoftes Graci

cum vldiffcnt rrppti pictatetaminfigni ei quod fibidari po-
.
ftulabat,con^:efl'cfc , 6c abeundi quo vellet, facultatem non in-

'tetejufere, fat^ntps illi quidem hoftilitati-s remitti iura , & mao-
iuctudinei^ ^Cjadhibendam, , aduerfus cos potiflimum qui
Ita verecunde fc iq peos &
parentes gerant. Refert Aelian.j.
Hoc^certe monemur, quanta obferuantia quanto-
que amore dc^camiis profequi parentes, a quibus fecundum
Deum vfuranb vitae communis accepimus. Sunt enim paren-
tes viuae quadam verseque imagines communis oniniu paren-
tis Dei , «y4Ajtic«Tns 5* TTUTê tefte Proclo : dixit-
ûe Hierocles ^'eiC>Tspiff. fC i^rt^yeius mus
Stobasus retulit ferm. 77.. neque vlluscft, qui Deum rede cole-
re & obferuare pc>tcft,quiin parentes fuerit impius,
‘2*« «9<y(5>«?; Parentes funt, inftar Deorum certe maxi-
morum apud prudentes. Platonis non male quadrabit oracu-

lum hoc loco, ficenim ii.Leg. Guius pater mardtvc , aut ho-
rum parentes fenioconfedi ,
quafi iheraurus aliquis, domiia-
qent.is puter ournquam aliud, flbi tale fimulacru vel magis efli-
LaiiU 'Tlatd- cax domi 3fFutu>r,u,;fl rede, vt decet ab eo colatur. Id
, eft,?TOT*!p
fiii,de pietate CpPOtM fZfjti.f tf ci ei»llX ItTiVTOU
filiorum in
itorzSv
parentes,
iipeôv otxvfptet ci elztoc uuôp kvq/.ov iup J'» /(^ra TgeJ-
770 pyea^&Zf 0 Sed haec etiam Senecae
*TtMerStM^
«fi ItqfU'
addamus 3. Dc beneficiis, quod ad argumentum faciant. Hoc
agite, optimi iuuencs,propoiita cRinter parentes ac liberos ho-
nefl:a contentio. Sumite modo animum qualem decet, & defi-
cere nolitCjVt vincatis optantes. Nec defunt tam pulchro certa-
mini duces, qui ad fimilia vos cohortentur , ac per vcftigia fua
ire ad vidoriam faepeiam paTianv.ex parentibus iubeanr. Vicic
Aeneas patrem iple, cuius infantia Icuctutumqucgcflamen,
grauem fenio.per media hoflium agmina, & per cadentis circa
fcvrbis ruinas ferens, ciim complexus facta ac penates Deos re-
ligiofus fenex non fimplici vadentem farcina premeret, tulit il-
lum per ignes Sc quid non pictas poteft l Lege Valer.Mâx.5,
:
cap 4. Sub Vitellii nefarij hominis princi{)atu mirum didu ac-

Gzdit; & non poflrema^ pietatis exemplum» lulius M^fuetus
•
CS
AD EMB LE M A CXCIV. A ND. AlClATlJ
ex Hifpania rapaci legioni additus , impuberem filium domi Ii.
qucrat. Isixiox adukus inter Septimanos a Galba confiriptu^j
oblatum forte patrem vulnere liratum, dum femianimem feru-
tatur, agnitos agnofcens<]ue3|& exlanguem aiViplcxus, voce fle-
biliprecabatur piatos patris manes , iievc fc vt parricidam ad-
ucrfarcntur,publicum id facinuSj& viium militem, quotam cir-
uilium armorum partemt fimul attollere corpiis, apetire hii'^ \
mum,ruprcmo erga parentem officio fungi. Aduettere proxu
xni, deinde pluresj Hinc per omnem aciem miraculum , que<« &
ffas,& faeuilflmi belli exlccratio. haec Taeit.lib.s.Hift.
Per medios boflets.] Per medias Graecorum militum copias. •
psstrU.'] Ilij. .
ab igne,] Incendio, prouerbium fapit ,

quo vfus Ariflidesini
Apcllae genethliaco; r c me-
quod dicitur, incendio
dio, Icruare virum s pioco quodefl, $
maximo periculo liberare.
dfilce parentis omts. ] Sic fere Ouid.a.Faft,
Ve^ viri coUo dulce pependit onus.
’
deLucretia loquitur. Catullusad Manlium?
'
?
Ingratum tremuli tolle parentis onus, i
adorea.] Gloria, vidoria bellica. Horat.4.Carm.OdC4^

adorea.
UJateaioii.
Plinius cap.3.1ib. 18. Gloriam iplam a rarris honore adoream
appellabant,quiagloriofum cum putabant veteres, quifarris
copia abudarct,vt tradit Feli. Pompeius. Ammian.Marcell. 20.
Laborum fadorumque vehens adoreas celfas. Sidonius Apol-
linar. Epift,7. Polfet triumphalibus adoreis Familiae tuae defa-
tigari? Apuleius Aflni aurei 3. lam &
ipfe polium mihi pri-
mam illam virtutis adoream numerare. & 7. Vt, quod aiunt,
domi forisque fortibus fadis adorea plene gloriarer. Mamerti-
nus Panegyrico : Ciim honorem meum adoreis militaribus cu-
mularet: Claudiana dc laudib. Stiliconis in fine:
Hac omnes veterum reuocauit adorea laurets.
.
Marccllinus lib.i5.Hill.Catilina claras gloriarum adoreas fem-

piternis maculis obumbrauit.
rapto, erepto.] Obferua difcrimcn fignificationis interlimplc:^
dn compblitum, vt illud eff in Fuperioribus:
Virk rapimur, pifetûi eripimur,
tr AC
,
CtAVD. MIKOIS
1
AB EMBLEMA CXCV.
xvTA R c i» I hxc funt exeo quem Bemulierumrirtu-
P tibus libello rcrip(it.*tlsî5Sp6T«jvteaflM»5»
Yf^yt.lw A jnh ki
, i rlu! uurlu/ riS
iXi>^r^^9iK^rtie
HSl^-ôTeî^ p 0 Ft^yfccf <pxfte^ yxiêuait

fdira »^6?, iaêi rtw S'o\ct*> woj Trv^clf yva^^fjî rifg ytwuncog,
X-pnge aliter ego de mulierum quamThucydides.
virtute fentio
Iseoimpam in primis laudandam plTc mulierem vult , dc qua
vclmioimusaut in bonam aut tn mala partem rumor. Etenim
cenfet optime vt corpus, ita & famam lapientis feminae domi
efle inclufam , nequq in publicum exire debere. At mihi hac in
partcconcinnjor videtur Gorgias, qqi mulieris non formam, (ed
famam vult multis efle nota. Haeic PIutarch.Aridotcl.in Occo>
i^t nomicis,ncc veftium elegantiam nitorcmquc,ncc auri pretium
aut magnitudinem tantum habere momenti ad mulieris com-
mendationem ait quantum modeOia valeat & probadmores.
Hinc illud Properti) matronas veteres laudantis;
Non ittis Jiudium vul£o conquirere amantes:
iSig ampla fatis forma, pudicitia.
Aegyptiis mulieribus calceis vti non fuit patri) moris , quo do-
mi ic continere quodammodo cogerentur. Et Valerius Maxi-
mus tel|isen:quordamfuasvxorcs repudialTe, quod cum aliis
Itaque Phidias Elienfibus Venerem finxit,
fuiffent collocutae.
quae pedibus teftudincm premeret : idque innuebat matremfa.
milias a domcfticis parietibus npfquam oportere difcedcre , vt-
pote cuiusomnemunus intra domefiicos parietes contineatur:
camque tacitam, vel certe pauciloquam efie debere. Quod refte
|n Iferaclidis admonuit Euripides:
rûvtunX rjB cty^re ra
nav^f df
Id quidem & in conpubialibus prxeeptis Plutarchus docuif,5c
ali) permulti qui de ceconpmia &
oificio matrisfamilias feri-
pferunt. Sed illud Properti) fubinde occurrit:
êlix Admeti cofîuXyP^leSiuAVlyJJis,
Et quacumque virifemina Ume» amat.
|icMaro z.Gtot^.CaiiaputUcitiamferuatdomm* Olitnputa-
•
-J
'ad EMBLEMA CXGV. AND. AlCI ATI.
bant digni matrisfamilias nomine , H in publico ver.
npii*ratis
faretur :quamobre Conditinus l.Nemo, Cod.de oCdiocr.iud.
vetuit ne matcrfamilias in publicum protraheretur, nempe ob
verecundia rexus,1.2..§.i . Cod. dc his qui vcn.xtat. imp.Scd Sc
mulieres virorum coetibus immifccri non conucnit, aitBoni.
facius,in c. mulieces. De iudiciis,in 6. Succurrit exemplu nobi.
&
Ic^ grauc imprimis Sulpitij Galli , qui vxorem dimifit , quod
cam aperto capite foris verfata cognoucrat. Lex enim, inquir,
tibi meos tantum praefinit oculos, quibus formam tuam appro*
bcs.Hisdecorisindrumcntacompara, hiscfto fpcciofa, horum
te,certiori crede notitiae. Vltcriqr tui conrpcdus fupcruacuair-
fitatioacacccrfitus, in fufpicionc & crimine fubhaercat ncccf-
fccft. Val.Max.lib.6.cap. Dc feueritate,. Quantum autem atti- ,
'
net ad mulieris fileniiura, Epicharmus aiebat Termonis parcita.
tem in muliere probitatis efie argumentum .‘Nicoftratus, cadi- •
tatis pignus; Democritus , ornamentum pulcherrimum. Illud,

que Sophoclis prouerbiale celebratur a
n ayii
Contra vcro.vt cd apud Euriptdem, qux apud viros taccreoon
, ego neque
pofTuntjfcfc dedecore afpcrgunt. Silentium vxoris
lurpcûm habeo neque iimco ( ait dedam. 180. Quintilian. )
,
decet hoc matronalem pudorem; & d uuâ fuerit ad magidra.

tum, hoc illam maxime faduram arbitror,vt taceat. Hoc etiam
agalma Phidiae eodem pene modo Emblemate lepido e.xprof.
iit Hadrian. [unius, raridimum Galliae Belgicae decus:
Tefiudo premitur pede^cUmm dextra retentat >
Vacat ohfiruenô dentium fepto altera,
vaga difeurfet coniux^nen futiles «i?#,
Ipfamfj cura opumtitetsdarum addecet.
Idem annotauit Pierius zS. lib. Hicrog. Multa funt apud Piat. tolumU* h»
lib.De praeceptis quibus coniuges inditauntur. Interea tamen
npntraafiiiam id Columellae c prooemio iz.Dcrcruft.Chm dc
opera & diligentia ea qux propofuimus dcfidcrarci, ncc exigua
cura foris acquircretur,qux domi cudodiri oporteret, iurc a na-
tura comparata cd mulieris ad domedicam diligentia , viri au.
icm ad exercitationem forcnTcm 5: extranea. Itaq. viro calores
dc frigora perpcticnda;tumctia itinera dc labores pacis ac bclli^
idcd rudicationis dc militarium dipendioru didribuit. Mulieri
deinceps, quod omnibus his rebus cam fecerat inhabile, dome.
dica negotia curanda tradidit. Et quonia hunc fexum cudodiar
dc diligentis aflignaucrar, idcirco timidiorcreddidit quam vi-
iilcio.Kam utf tus plutimq confcic ad diligentiam cudodiendi,
l 4 Plutar.
CLAVD. MINOIS C O M M ^ N T.
Tuiica mu- Plutarchus in praeceptis conubialibus ait,mtiliercs a luna op5ciI'-
Siftfi o^Qtum, tcre diuerfas cll<:,quac quo afolc Ipcdatur remotior, eo apparte
cfiTcclarior : caderp cum Sole nullum habere Videtur lumeti.
Nam vxor modcfta fie fapiens praEfente tantum rirda eseteris
conrpicijcodem abrente,domi Ic debet cpntineê. Porro didici-
mus ex veterum billoriis mulieres oiioi teftudineas imagines
lAe^ypti»
gellace folitas, quas Vcnericonfecrarcnt. Apud i^gyptios tanta
tûlieres*
fuit pudicitise muliebris cura, vt patrio inftituto calceorum vfus
interdidus mulieribus, ne tam faepe palam conrpiccrentur,
clTet
fcdtanquam teftudincs in fua coclea manere cogerentur. Ex.
quo intclligimus non poftrcmam fuiffc matronarum laudem fi
domo non nifi ncccifario excederent ,operaqac muliebria tra-
ftarent. Legi epitaphium quoddam vetus pudicae cuiufdatn
Matronae Romanae, quod ita fe habet.
Hojpes qHod dico^peiulum efiâfiaiUtc pelleggt
Pudie4 m4 -
Hoc eSi fepuUhrutn haud pulchrum pulchrai foemina^
fro »4 epau-
Homtn parentes nominarunt Claudiam,
fhtuof
Souom mareitom corde dilexit fouo.
fpt-
9nut.fat.y 9 &- Gnatos dmQS creauit^horunc alterum
.
Embl. It. In terra linquit, alium fub terra locat:
/Mwjr irTira- Sermone lepido, tum autem ineejfu commodo:
qucl Ug con-
nub.fal. 159 .
Domum fer uauit, lanam fecit, dixi-, abei.
yttemmrf Qiwe poftrema verba mihi in memoria rcuocant veterum mo.^
rem, quo notiam nuptam in pelle lanata iubebant confidere;
quogeftu polliceri videbantur marito, fc adduftasadpracftan-
dam lanificij operam ;Sed Sc hodie in plcrifque locis Italia3,po-
Rero dic quam mulier eftingreffa mariti domum, illi c geniali
thoro prodeunti, mane propinqui obuiam veniunt, cique ofte-
runcfarum,cplum,l3nam,acnm,forficcm,omncquevasdomc-
il;icum,vt cuique promptum cft quo admoneatur officij mu-
,
!iebris,feqae non ad delicias, fcd ad ea curanda quae domi nc-

ccfTaria fant & accommoda vocari ftatim imclligat.Aufon, Pa^
fCntalib.in i^milia Aornia matre:
Morigera vxork virtus cui contigit omnis,
Eama pudicitia, lanifcA^ manus ^
Coniugiique fides
Vt LueretM Idem in Veria Licctia:
Huius fi probitas fiforma ^ famafides^
Mortgeraûxor is, lanifica^ manus,
Naiimacbius ita de officio matrisfamilias?
f
5 TU ^ ?uuarM yripU^,
f
'
AD EMBLEMA CXCV; ANO. AlClATI, 66
Eclioquc illi ( hoc cft!^ viro ) externa qua: conHcercnegotU

pdtefl:Tua cura utreifarnlliatis , ia cuHiodia j H^t^.iprum per-
contaic dc rebus quas liefas e(l mulieres noHc. Egregie illc
quidem & veridice: fed hon illibenter ad iuogeretn elogia loa-
ge praeclara bonae matris familMsapiid paroemiographuniHe<-
toxumininciletin omnium manibus3& quk de Alfafia rctu-
1 k ^ttan. librishiftoriae variae. Verum quia contrarium oppo.
fitum contrario magis elucet , apponam cuiurdaiii tctrailichon

in quandam,
• êmhaquî loquitur mHhumypapm^^Mgatnf,
Saltat cîucunBfi iieJjdiofalocu, ’
Ûaq^wl ignotos nimis ambitiofafalutHty

Si quid agat, quAras appetit illa mares»
,
In lege vetcrcRomufl^Viri confors muher , fatroromque focia.

Dionyf.Halicarnafli rn 2 .yta;aif($t Upivi o-twtK-
S-SoM )(SSvafiao atru^mr tireu iagaf >:domina
rerummariti, diuinae dc huiiianae domui focfa^ in Ki.D.rcr,
amot.l. I'. de rit. nuptiar.l.4. C. de crim. expil. hjferedit. Vnde
materfamilias difta vctcfibus , Clementi Ale-
xandrino, rns osHsuQ^cii fropt^sorh Cfâxxm rei dome-
’
fticae. ,
Velutvultus.‘\ IfthaeccthopOciahoncftae feminae, vel quali

habitu e^cjllam decear , praecipiente D. ApOftolo. ad Quem
locum non videtur alienum traducere flammei nuptialis ritum»
dequolfldorus lib. de offic. referente Gratiano, c.flrmioae, 5^
q. 5 .Feminae, ait, dum nrtatiiahtur velari folcnt , vt fememine-
nnt- femper maritis fubditlis ,
'ae humilci : item qubd nubentes
poft benediîionem vitta ihuiicOm» quali vno vinculo copulan-
tur; videlicet id cb fit , ne compagem coniugalis virtutis dif.
rufnpantiat vero qubd eadem vitta candido/purpureoque co-
lore pcrmifcctur , hqc ideo efl: qubd candor fit ad mundiciem
viix, purpura ad ranguinisadhibetur poftcriralcm,vt boc figno
continentia, & lex continendi ab vtrifquc ad tempus admo-
ucantur; & poft hoc, reddendum debitum non negatur. Item
qubd in primis nuptiis annulus a Tponfo cTatur fponfe, fit ni-
mirum vcl propter futuras fignum cfilcdionis , vcl propter id
magis vt eodem pignore eorum corda iungahturvnJe & quar-
to annulus digito ihferltur,qubdin eo vena quxdam , vt fertur
fanguinis ad cot vfquc pcrucniat. Hxc Ifidorus. Et nos alio
meminimus loco nuptias a nubendo di£âs quod velare fcu ,
pperite figaat,Ycl'proptcr flainmciim illud, dc quo diximus ? vcl
t ^ quod
etAVD* MXNOU COMMEKYo
quod in nuptiis primas tenerrpartes verecundia debeat , quam
cuftodem ac comitem virtutum omnmm Cicero ait in Parti-
tionib. Sed propius ad rem facere videtur quod Vlpian. l.i.§. ii
quis filiam, D. de iib.^ exhib,Siquis,ait,fiham ruam,qusemibi
nupta eft, velit abducere, vel exhiberi fibi dciiderct , an aduerfus
incerdiûm exceptio danda , fi fort^ pater concordans matri-
sooniara,5c forte liberis fubnixum velit difiblaerc; certo iurc
vtimur,ne bene concordantia matrimonia iure potefiatis pa-
triae turbentur;quod tamen ficcric adhibendum, vtpatriper-
fuadeatur,nc patriam potefiatem exercear.
Tejiuda.] a tegendo, velquod tefia te£ta fit, ait Varro. Hanc
domiportam appellat Hefiodus &. Vgîv. Cicc^
êgi«rK9», id efi,
ro 2. De diuinatioinc,cx Pacuuio citat hoc znigmaticunu
Sanguine Mjfa, domiporta, terrigena traditur,
Quadrupes , tardigrada, agrefi(6,humila,ajjl>era^
Capiti hreui,ceruici0nguina, aJpeHu truci,
ûifcerata,inanimetûm animali fono,
& alius quifpiam alludens ad noftrum Emblema:
Tardigrada, herbigrada, domiporta fanguine caja.
Sub pedibui VentrU Coui cûam pinxit jipJles,
Thidia4.]a. Plinio nominatur artifex nomquam fatis lauda-
tus, excellens fiatuarius: cuius opera prxfiantifiima repete ex

Plin‘Cap. 8ib. 54 .& cap.
. 1 ib, 36 . 1 .
5
ViMtup»eai»>’ fexum^ referri femineum.’] Venus pro vxore,amica, & tnatrc-
Ivm /ro/jr/i-
familias alicubi repcritur.Virgiks.Eclog.
BttOK
Parta mea Veneri funt munera»
Macrob. etiam Satur. i.pro generandi facultate accepit, yt apud
Pompeium Feftum, Cypris vcl Cypria Venus, quia parientibus
prsfideat,qubd Grarce moetr parere fir.
AD EM3EEMA CXCVI.
SîSmhU* p fumptuin cficx Paufanias 3. qui Laconica inferibitur, vbi
I agit dc Pudoris fiftiulacro
,
quod Icarij patris Penelopes do-
num fuifie ferunt; Grarcique hifioriatn dc hac rehurufmodt
conferiprere* Ciim Icarius ab yiyflc fiuftra contendiffet , vt
Lacedsmone habitare inallet , id demum filix perAiadcre co-
natus cft. cumque acrmsinftarct, ne fcdcfcrerct, VJyflTcsiuffit
Ttea fponte fcqueretur quem vellet , aut cum patre , fi grauarc-
ttir, Lacedaemona tedirct. Penelope
"
obteâ facie ^ nihil quic-
quant ’
AD EMBIEMA CXCVf. AMD. AICIATI. €67
quam rcfpondebat. Quare pater ,intcllcfta fili* fententia, eam
dimirit,& in fa<ai monumentum eo loco Pudoris fimulacrum
quod in Laconia fpedabatur. Cuius meminit Gyraldus
erexit,
Syntagm. i. hiftofi* Deorum. Id quidem arguit, mulierem de- MitrpMtttt:
berc magnam parentibus gratiam& pietatem , fcd ®naritum *
J.» *
prae exteris fcqni 6c obreruare:quod Sc facr* liter* prxeipiunt»
fiquidem homo relinquat patrem & matrem , 6c vxori adhx^
reat eft ncccflc,fintque duo in carne vna. Videturque huc refe-
rendum quadam ex partc,quod Ouidiana Penelope ad VlyflTctn
feribere fingitur his verbis :
Me pater Icarit^ viduo difcedere leBo

Cogh^^ immenfasitterepat vfque morat.
Jncrepet vfque licet, tua ftm, tua dicar ôportet*
Penelope toniux femper Vlvjlis ero.
}lletamenpietatemea,precibusqjpudicii
Frangitur,^ vires êmperat ipfe fuas.
Cui forte diflimile non eft quod feribit Euftathius interprej

Iômcri: f^vyuuuiKceKiytTeu 0 irif t&T updl^^
Sed hucipaxime pertinent illa Qmntil. dedam. 255. Virgo ad
patremjnupta ad maritum pertinet. EiufdcfTi fatuae mentio eft
apud Lucianum in Imaginibus.Mulieresfubditaseflc viris ora-
cula facra prxeipiunt, ex D. Paulo ad Ephc^jic Petri j. Quod
2crubnp,tantcanQaes,c.ratis.c.muIicrcm. 33 .q* 5 .^.eft ordo, dc
pcenit.Diftin(ft.5. in I.alia.15. §. eleganter. D.fojut. matrim.
Quanquam tamen dicatur vxorfocia diuin* ^liumanzdp-
ipus, l.aducrfus.4.C.de crim.expiUhcrcdir.
Ithacam.] Vlyftis patriam, infulam in mari Jonio, vnde ipfp
Ithacus & Ithacenfis cognominatur a Poetis.
SparteH.]l<i^Gi., Lacedxmonem,exqua fuit Icarius pater Pe>
Dclopes.
quod vocabulum non ita ftrift§ accipitur,
Virgo.] Penelope, y. .
yi foraniant pleriquc.Lege Vallam lib. 6, $c apud lurifconful-

tos,Tirgo pro femina viripotcnic accipitor, vt Mulieris , D. 1. tw.
Ycrb.fign.
'
Pi;/4rx/M/r«r.]Hucpcrtioet nummus vetuftus, in cuiulinfcri.
ptione legitur: Augufta Hadriam Aug. Cuius in altera
parte dea fedet veto faciem operta , indice digito dextrz admo-
to ad iugulum, cuius inferiptio Pvdicitia. in alio quodam
Herenni* ligillum muliebre fedens cum conto in Ixuam rl-
ham iacente^dextra velum obducit ante faciem huius inferi» .*
ptio^ PvDiciTiA AVG, Prxdare Septimius Fiotens, qui ooti

r • '
-
foli^
5^8 C t A VB»i *riNOr S co M MENT*
folutn velum virgiUum & mulierum armaturam pudoris ap..
pellat, vcrecundix vallum^ fexus foeminei murum, qui nec fuos
emittat oculos necardmittat alienos, verum etiam modum prx-
feribit ad quem veli hoius forma produci debeat» Sic enim ille:
quantum refol uti crines occupare poffunc tanta efl; velaminis
regio,vtccruiccsquoqdc ambiantur; & quae fequuntur» Addu^
exemplum Arabix fceminarum.qux non caput fed faciem
ctt
quoque Ita totam tegunt vt vno oculo liberato , contentx fine
dimidiam frui lucem, quam totam faciem profiituere. Mauuls
enim fcemina videre quam videri.
obnubit oceUoi.^^îoz fimpliciter referri poiTevidetur ad vere,
cundiam pudicx mulieris, qux icfta viros non afpiciatjfcd cum
loqui necclTc habet, demittat '.qualis apud poetam Didoxi^TV
(Srfi7T9fîb.^*
Tum hreuiter Dido vultum demljfu profatur»
^ in de Andromache,
3.
IXeiecit vultum, ^
demijfa voco loeuta efi,
Vnde didium olim, pudorem in oculis effe, ait Ariftot.i. l>c ar-
te dicendi. S'cd coniicio noftrum huolc noU temere verbo
vuhitf vfum fuiflTe, vt alluderet ad veterem nuptiarum ritum;di-
enim nuptix fiitit a nuptii.hoc cftbpertionei nubere cft ve-
lo tcgcrcj mulier enidi nupta / id crt bbuolub , & teda velami-
ne ducebatUr in' viri' dbmiira. Sic Neptunus, ait Varro, ejiduS
eft quod terras & mafe ‘obnubat , vt cxluq^ nubes. Id probant
aptidFcftum Cxlius &
Curtius , quod nubentis caput
flammeo obubluîretur.
Hocfchemate.\ haC figura, hoc cultu Vd habitu, hachnaginc;
Schema, habitumycolorcm, figuram
Rhetoricam, & alia permulta fignificat.
AD EMBLEMA CXCVII,
oN E R I T V R hic puclla ingcnua de patre per-
rti* de patro J quam difficili 5c inhumano, qui eam locauerat virocui-
dam turpher inquinatoac mifere foctentij mentagra , morbo
Gallico, fic alia fimili lnc confumptolQuod facinus illi fimilli-
xnum ciTc dicite quodjfuy plim folemne ac familiare
ssr« Mezentio Tyrrhenorum Regi, Deorum & hominum con-
temptori qui crudelitate omni & inaudita ferocitate folebat

;
corpora motmit colligare 2 vtfo?torc 5c intolerabili tabe

. fcnfim
Q
AD fiMBtEMA CXCVI r. A N D. .A,L CI A T I.
fcnfim animam infeliciter exhalarent. Permde fefe habent cru-
I
deles illi patres, qui fuas filias egregia forma, integras, Sc bona
matrimonio ( a quo difiblui pofiea netas) copuUrc
valetudine,
non horrent hominibus lepra & podagra confers, & facpiuft
Neapolitana fcabie corruptis , iis quidern viuis cadaucribua^^
qui mortuis eo quidem peiores, quod cOrumfoctor Sc crucia^
i
IUS ad vitsevfque.dc interdum etiam diuturnoej, fincin noancat:
illorum vero celerius animum debilitando enccct. Eiufmo.;
di coniugium tam impar , yi erudite ita feftiue depinxit
,
Erafmusin Dialogo cui titulus ex quo pia- ^rafmilgef»
. cet huc transferre quae ad rem faciant. Sic autem primum non
bilem puellam deferibit. Ga. Qmd ego tibi depingam puellam
non incognitam, quamquam plurimum gratiae addidit orna-
tus natiuo decori ? Mi Petroni, dixifies Deam quampiatn effe:
nihil illam non decebat. Interim nobis. prodiit beatus ille
fponfus, trunco nafo, alteram trahens tibiam, fcd minus fc-
bciter quam Suiferi folent, manibus fcabris, habitu graui, ocu-
lis languidis, capite obuinflo: fanies & c naribus & exau-
Tibusflucbat. Ahj digitos habent anulatos, illeetiam in femo-
re geftat anulos. Pe. uid parentibus accidit vi talem filiam ta-,
li portento committerent ? G a. Nefeio, nifiquod hodie plc-
-
liique videtur adempta mens. P e. ForialTc praediucs efi. Ga-
E fi affatim fcd aere alieno. Pe. Si puella veneno fuftuliflcc
,
ambos auos & auias, quofigraulusfiipplicium de illa fumi po-

terat ? Si minxilTctin patrios ciner« fatis poenarum datura
,
ftierat tali monfiro vclofculum dare coafia. Mihi fanc fa-

ctum hoc crudelius efie videtur, quanfvfi illam-nudam obiecif-
fent Vrfis,autLeonibus, aut Crocodilis. Nam aut feraj peper-
taminfigni formae., autfubita mors finificr cruciatum,
cificnt
mihi plane videtur hoc fadum Mezentio dignum, qui mottHUj
vt inquit Maro, c
iungelaisofpoYAviutSi
Componens manibus^ ma»f*sâtqueorihus pr0,
quamquam nec Mezentius, ni fallor, tam immanis erat,yt tam
amabilem puellam cadaUcri iungeret. Nec vllum cadaucr cfi,
<ui non iungi malis quam tam putido cadaucri. Siquidem hoc
ipfum quod fpirat , merum venenum eft quod loquitur cfi! : .
pcftis; quod contingit, mors eft. haccillc. Hucrefer etiam Prp-

uerb. Mal^ coniugati. Ad huius Emblematis finfcntiam puro
fpeflarc illud Scncca5ex4.de benef. cap.27. MalecOnfuIittllc
filiae , qui illam contumeliofo &
faepe repudiato collocauit,
Sanffifiima coniugij copula non cfi uoicrc quibu/cumqnc
perroit-
C t A V D. Id I K O I $ C O M M £ N t.
permittenda, fed fanis tantum corpore, animoque valentibusJ
Qmd enim iurc canonum prohibita leproforum coniugia , nift
quod inhumanum vifum Ht, contagione infc<î corporis ac ca-
rioH/anumi ac viuidum corpus turpi lue infeii;are?Sed auaritia;
tetra labes oilihia iiira naturae Sc humanitatis violat, nec minus
infane committit, quam qui olim viuos homines ad aram Sa-
tornijvd Dianae Tauricae manarent; vel qui miferos reos ad la-
tomias dciicercnt. Melius &dcccntius,vtapud Plinium Secun-
dum lib.i.epift. i 4 .formofhsac decorus fponfus elocatur puel-
lae ingenuae.Ed illi,ait,raciesliberdli8;& ingenua totius corpo>
ris pulcritudo, &quidem fenatoriuS decor; quae ego nun^quant
putem negligenda. Debet enim hoc caftitati puellarum quali
praemium dari.Et haec ille de Minutio Aciliano. Occurrebat il-
lud Ouidianum;
ûam male inaqmhs veniunt ad aratra iuueinei.
Et quid tam dominatur in coniugiis quam confeofus , ac con-
cors animus? Nec enim tatn concubitus Sc corporum miftio
nuptias racit,qu^mcohrcnrus animorum dc voluntatum, vtre-
lurcconfulti. Illud adiici placet ex Flutarcho, didum De-
generum nadtus erit commodum, inuenifle filium.*
mocriti, qui
qui vero incommodum perdidilTc 6c filiam. Non male agge-
,
ro Plinianum cxlib.8.cpifl:.i8.dcvxoreDomitijTulli j Mu-

id
lier, inquit, natalibus clara, motibus proba , aetate decHuis, diu
vidua, mater olim, parum decore fecuta matrimonium videba-
tur diuitislcriis, ita perditi morbo, vt eflTe taedio pofletvxori,
quamiuuenis, fanusqiic duXilTet; qiiippc omnibus membris
cxhaufius,5c fra£lus,tantas opes folis oculis obibat ac ne in le- ,•
gulo quidem ab aliis moliebatur. Qmnetiam foedum , mife-

raftdumqucdidlu, dentes lauandos, fricahdosque praebebar.
Auditum eft frequenter ab ipfo, cum quereretur deôntumcliiS
debilitatis fuae,fe digitos feruorura fuorum quotirlie lingere. Vi-
ucbai tamen , & viucrc volebat, fuftentante maxime vxore,
quae culpam inchoati macrimoni; in gloriam pctfeuefantia
verterar.
T>g meliora pik.'] Optandi form hia per-apofiopefin. fum-
plum id ex s.Ocorg. Virgil.
meliora pik .errorem^ hofiihu^ illum»
Graeci fic efferunt , ttaxotf Malum foras : tocpifAH Z «{i#,
apud Lucianum> Cicero Antoniana S. Dij meliora id enim :
ipfum agimus, nc quis pofthac ciufmodi quicquam poifit pol-

liccri.Ouid.Epifl’. Helenes.*
Pjf nonfuit illi
t
AD EMB A CXCVII. A N D. A l CI AT I.. ^7»

Idem 1 5. Mciamorph.
frocHl,o procul emina, dixit
Talia d^ pellant.
Et Epiftola Laodaraeise Protefilao;
D^, precor, a nohis omen remonete pnifirum.
Amotum 2. cleg. IO, idem: ^
,
Hotlibtfs eueniat vita fenera metit

Hoflibui eueniat vacuo dormire cubili, ^
£c 3.eiurd. operis.* ^
lEueniat noflrti hofitbtti ille pudor,

Tibullus 3.
meliora ferant, nec fmt infomnia Heta,
Liuiuslib.9. Oratione Poftumij (quiConful fubiugummif-.
fus ad Caudinas furcas^dilTiiadcbat foedus a feiftum cumSam-»
fiitibus. )
Qmd tandem^ u TpopondiiTemus nbem hanc relu
£turum populum Roman. (1 inccnfurum, ilfub regibus futu*^
rum? Di meliora. Quae loquendi formula plena cft aifcdius
j
^
energia:, vt facile apparet ex iis, quos modo citatii,loci$.
emptui quod tibi dote gener. ] Emptus geixer, Tt apud Vir-
gil. I. Georg. Te que phi generum Thetp emat omnibui vnda:
m quo allufum ad matrimonij fpteiem , quae veteribus

coemptio dtccbatur; de qua Cicero in Topic. & Seruius.
Quiniilian. dedam. 2.^7. Securus fis pater: petiti fumus: empti
fumus.
Gallica quem fcahies. ] Moibus hic Neapoli allatus, nondum
fuum nomen vnjcum cft fortiius nominatur interdum Indi» peUtavat, &
:
cus, quandoque Gallicus, quandoque Neapolitana autHifpa* lutiHiJptuiu,,

nica fcabies: ea efl: fiipcrbiflinia ,
quae nec leprae , nec elcphan*
tiafi,neclicheQibu$, nec podagrse, nccmcntagroc cedat, fUci
veniat in ceicamcn. Hanc luem cx Indis profedam tradunt
audoreSy cum qua in illa Hifpanienfi India infantes nafeun-
tur. Alij alio referunt: fcd ceno confiat in iftas regiones inuc-
6Iam non multo abhinc temp6rc;nimirum ignota mit ante glo«
riofam, fed parum fdicem expeditionem Neapolitanam fub
Carolo 8. Gallorum Rege.
mentagra.'] Morbus eft a mento ficdidus. Nam a mento
per faciem, collum,pcdus & manus, foedo inlolito quodam &
furfure dilatatur. Plinius cap.i.lib.i^.Grauiflimum, inquit, cx
his lichenas appcllauerc Grseco nomiec, Latine quoniam a
inento fere oriebatur, ioculari prirniim lafciuia , vtefi procar
natura multorum in alienis mifenis mox vfurpato vocabu.
, &
iOitncntagum^ occupantem in multis totos vbique tuitus, ocn^
^ lli^
1
,
^71 CLAVD. MINOIS CO-MMENT,'

lis immanibus , dcfccndcntcm vero in colla peclus,qu^
tantlim
ac manusfcedo catis furfure,
Etrufei Ducis.] Mezentij. Regis Etruriae , quae regio eft Italiae
mari Tyrrheno adiacens.
*' ' '
•
!
AD emblema C3C.GVIII.
v A D E T V R hoc verfi(Gulo #ff?f«»g4<«, id eft , aequa in Uberos

S hereditariae fucceilionis diuillo.dc
lolepho
qua B. Ambronusjib.de
patriarcha, cap.z. lungat liberos, inquit , aequalis gra-
tiarlucrum pietas nefeit pecuniae, in quopietatis difpcndiumi
clf. Qmd inanius (I propter fundum aut domum oriantur inter
fratres lurgia, quando propter tunicam inter fanfti lacob. filios
exarfitinuidia ? Haec ille. Proditum memoriae Chariclem dc
Antiochum, fratres Ponticos , cum paterna inter fe bona diui-
derent, poculum argenteum confcidilfc , vcftcmq. mediam dif-
fccuilTc, vt neuter altero ditior, opulentiorquc redirct.vnde illa
Tragica detcftario apud Pluiarc. in Pyrrho
f>t» tiss u.h^<phn acuto ferro diuidant fratres domum.
Sane ij & fimjlcs fratres adeo pertinaciter aequalitatem feffatt

funti vt vel ficos non pateremur indiuifas^cx vetere verbo
ficos diuidere: Ex quo Martialis iocos in quinto,
CuUioiiornt habet cenfum{quis nefeit) ') .
SexUifed fratrem Calliodorm habet. , .
Quadraginta fecat qui diett^ Mif<rw»e<6
Vno credis equo po£e federe duos)

Ariftot. Politic. 2 . cap.i. feribit vbique fer^ propter inarqiiait-
tem oriri fufpiciones. Idemcap, feq. multa in idem confert ar*
gumentum. Suppetunt multa ex lurifconfultis, fednos ahb
properamus.
CuprtJJiu wj- Indicat.] Muljti CyparilTum vocatam aiunt tc xSnt
wwgjc»; xa^zr^s, a froftuum aequalitate, pa.,
riterq. ramorum quos producit. Siquidem Cuprciriisabradicf
ad fummitatem rc£l:o ftipite confurgit, fuaque brachia omnia
pari aequalitate in coni figuram ad faftigium protendit. Hoc
quidem admoneri poteft Magifiratus & Princeps, vt in Repub.
&prouinciis fibi fubie<fiisa:qualitatcm feruent atque tueantur.
Meminerit etiam optimus quifquc patcrfamiliasfuorum libe-
rorum aequam habere procurationem, ciim fint omnesxqui
legitimi, quod in plcrifque nofirsB Galliae prouinciis
iurc
' S
AD IMBLBMA CXCVIII. AND. AtCtATl.
673
lurcpamo nonDbfcruari palam Caflius Bionyf.lib. u.
eft.
c.ip.j. CuprciU duplex nomin habet: & Gharites, hoc eft Gra-
tiae appcllantuf ad dcledationcmi
Cuprefli rcro, fiuc (rtCr*-
ci rcaiiis appcHant) Cyparifti, quod
fere pariles gcftcni
ducant tum ramos , tum fruftus. Ambrofius Scrmon.4.
pro- &
Pfal.nX. cTcGifprcfrovcrba faciens; (quid enim
me pudeat
audorem um
pium ik dodtum huc aduocare/ Genus hoc ar*
}
horis, air. numquam amitnt yiriditatcm
fuaro hyeme. luxta
rcr & aftatcm comam pafeir nec diuerfd
, colorc mutatur. oa.
lam hanc arborem ventusfuo nomquam honore
defpoliat; fd*
ia numquam vetere exuitur amidu,
aut nouo flore veftitur. Sic
Apo{k)lica quoque giâtia ncfcitdefcaum.fed
muftatc ftii flo-
ret. Caeterum quod hic feribie Alciatus
de arqualitate qua; pa.,
tribus inlibcrosoblcruanda fit. illuftrarinon
I
minimum pof-
! fiuntbis AmbrofiicTofdem vctbisinHcxacA).Iib.y.cap.i8.Quis
docuit nifi homo filios abdicari quis
I
,
? reperittam immitia pa-
\
frum mra? quis inter haturae-fraternae confortia fratres
impares
fecit/ Vnius diuitiisfili; diucrfa forte
I
eduntur. Alius totius pa-
;
ternae fortis adeptione inundatnr, alius opuleni®
hsercditatis
patriae deplorat cxhauftam atque inopem
portioncm.Nonquid
natura diuifit merita filiorum? Ex pari
omnibus tribuit quod
«nafccndi atque viuendipoflint habere fubftantiam. ,
I Ifta ros
docent qon difccrncrc patrimonio, quos titulo
germanitatis
arquaftb. Etenim quibus dediftis communiter
cflcqupd nati
tunr,non debetur his, vt id communiter
habeant, quod a natu-
ra lubltituii funtinuidcre,& e. •
tr.et£.]Mcra,’ftrucs in acutum tendens, Grateis

Vire.
Hic viriiiem Ceveat fr0ndmti ex ilice metam
Conjlituit.
Idcmaribi,Acriasqueccus,5cconifcrascypariirosappclIat.Ci-
lat & iftucek EnnioVNonius:
C^pitihHsnmantei.finos,reBos(^cupfeJfos.
Ctiprcflum autem a CypanfiTo puero
nomen habuifle, eo qui-
dem rclcphi fiho, ab Apolline adamato, & in arborem
fui no-
ministommutato,fabulatur Ouidiusin 10.
racra.idcbqucprofigno funebri CuprtUUAî-
ao domos pohta.Pnn. hb.r(f.cnp.3
^.Hxcenim procerum ma
gnatumque ficuti Apium plcbeiorum
repulcris'imponebatur
,
quod putredinem aucrtere crederetur.- quorum

vtrumque fi!
mili propemodum folio, colore, odorc.faculiate naruraque
fit
Sunt auicro qui ramos cupreflinos ante
defundorum ^des po-
iiUolilosycIiQt, nequis p€t imprudentiam
ingreifurus pollue-
rciur.
^74 CtAVD. MINOIS C0MMK\NT. ' > '
rclur.In funeribus autem adhibebatur, quod femel excifa nun-

quam renafeatur: v<tl vt humanum corpus ab anima & anmaa
iam relictum diutius feruaretur, atque incorruptipm remaneret;
Varro putat hunc morem indu^lom ne cadaucrum odor na-
,
res offenderet, interca dum vterentur. Vide CuprclTum Picrijjd

citlib.$2.
FHnefia] Funeribus dcn:inata,vel pro mortis figno adhibita:
Ideo enim Horatius Ciiprcflus appellat funebres Ode j. Epod.
vt Virgil. in 6.feralcs. fic enim ait:
—cui fôndibm atris
. Intexunt lanrat& ferales ante cuprfjfos.
Idem 3. Acncid.
-^Jlant manibus ara
Caruleis m&tla vittis, atra^ cuprejfo,
'EtnonpUhtiesluBusteliatacuprejjiis,
Ouid.3, Triftium, elegia 1 3.
Funeris ara mihi ferali cinBa cuprejfu Commit.
Claudian. 1. de raptu Proferp.
Quercus amica loui, tunmlos teûracuprejfces.
Videmus porro inquam aliquando in magnatum ac nobilium
fcpulcralibus, & pollindfuris fpargi cupicfli frondes: fcd ifte ta-
men ritus apud omnes noftrates non aque celebratur. Plebei,
dum parentant, raluiaihyfopo, mentha, buxo, & nonnunquam
apiovti folcnt, non alia ratione crediderim, quam ad olentem
mephitim auertendam, & tetram cariem moriicinse. Quin Se
pueris, pucllisque morte raptis exhibentur flores, 5c corollaria,
marcorem innuendum. Cur vero Cu-
forte ad vitae praecipitis
preflus funeraria ? an ob pariles ramos ( vnde illi Graecum no-
men) an quod mors aequo pulfat pede pauperum tabernas re- ,
gumque turres? haec enim dominos feruis, &fceptra ligonibus

aequat, quin fefe in omnes habet Arithmetica proportione, vt
quae nullam fctAt
Difimiles pmilt conditione ligans,
quod argutus notat Lucianus dialogis mortuorum. Illud pri»
dem mihiobuiumerat Martialis, Ub.^.
Sed mihi perpetua nuncjuam moritura Cupreffo,
Item Lucani 3. dc bello Ciuili:
Ft nonplebeios luBm teSlata-^ euprefi
Tunc primum preffere cornos.-—-^
Id quicquid efl; opellae dum concinnare pergo>no verebor,fre-
tus bona ftudioforu venia, traducere carmina duo quae dudum
icripfctain maiore otio: Primu illud ad viri Principis cpicedifi;
: ' u
AD EMBLEMA CXCVIIX. AND. A 1 C I A T I.
tibi cura falm patria fuit, optime Princrpst i ^ . j
Hoc tua JirenuitOi clara^ gefia canmt^ - •
Kempe ttht conti anti animo dum vita manent , . i

- . O
'
Propojitum fuerat sincere fine inofi\ .. i

^ Ver pe tu at ergo inft ritu tibi mag ne facramui
'
Stgna^conjpicue palma, cupreÛ4y erunU
,
Alterum vero habet non inucnuftatn, mcoquideram-jri

dkio; .
/ ;
A . ; ,
Principio extli magnum capkwcrementum, . •

i
Semine vtimimmo proceras crefeerepUntas,

Et patulas alte luxunare comas i . '..nil'!
'
Vt peni vmbriferam videas a£'urgere filuam\ .
*
Magna parens rerum fciiicet edtt optu: •
E jententiola multos emergere /en fUi \\ .
Nouerii,egregtumcernu«îJiudcpus. ? . i r.-. A
H.eperio etiam pinum 5c myrtum pro^nrortfs fymbolis accipi JTfnrw &
(blitas a vetcribus.pinus.quia fcmelcxcifa nunquam reuiuircit;
sut etiam repuUulafcic. Myrtus etiam funcfta.cuius foliis The- ,
bani rtcbanturad tumuium Iolai herois maximi , vt fccibirot '
fcho}iaft£e Graeci.. ; -: h .
^(?rw«rc.] Ornare, hinc comptum dicimus ornatum. '

b
comere fionde.']Hoc ftiTtecp censis. Proptie Plautus: Dum po-
liuntur, dum comuntur, annus cft. Claudian. in laude Serenae:
NoniHonitfdosvaquam bellante capillos ^ -
Comere.
Vulcracoma, Huc refer di£Ium Phocionis
nciM Oratorem mnhis & magnificis promillis Atheoienfes ad'^'’'"‘'*j**
'
bellum concitantem : cius enim orationem cuprefiis clfc fimu
lern aiebat,
quae ciim pulchr* fint &
procerae nullum tamVri ,
fruflum referant. Dicitur autem in cos , qui cum membris fint

elegantibus & apprimecomptis, nullius «amen frugis fum> nc*'
que fuis alicui coiU modo efiepofiunt. Rcfcc hucadag. Cypa*
i
jiflifru£lus, • ' i*. I
AD E MBLEM A CXC I X:.

I 1
„ ’
. i.:
,
»1
'
'
'
G rata
batur
Jotti ^c.
O pt. Max. in ca enim
ijHua.Virgil.a.Georgic.
] Qâcms loul facra
reddebat oracula in
,
qui Deusbabe-
Dodona cr4 /«w.
— nemorum^ loui qtii rnaxima jr.ondet

EfctilHs,atqm habita Graik frAittlaquertus,
vi
•
u i ClaiN
. :
«7« CIAVD. MINOIS COMMENT.

CUudfan.i.de rapi^:
^Htrcfu amic)^ loui
Oui«i.4.Fan;or.
—
toflmod» glans nata ffi:btne erat tum glande reperta;
DuraijjmagnificctiqttertM habebat opes
Huius autem glandibus pnfei vefccbarmir anu frumenti vfuir
fiebat etiam e froode qucriia ciuica corona ,
quam
a ciuis ciuj,
ûoferuatusefletin proelio, tamquam iritaeicftcm, falutisqu«
pcrccptscmonimcnium dabat. Fiebat etiam ex ilice: quod ge-
nus fuperiori non admodum dinimilecH. Gcliiusc.6.1ib.5« 6c
cap.4.1^.
SerHantieiuem.']Luc3in.\n\iT\ttiQi;
Seruati citik referentem pramia qstereum.
Corn. Tacit.ia. Annal.M.Oftoriusfcruati ciuis decus meruit.
& in X 5. Si (ingulii manipularibus praecipua feiuiati ciuis coro-
na imperatoria manu tribueretur, quod illud, 6c quantum de-
cus, vbi par eorum numerus adipircerctur qui attuliHcnt falu-
,
Clmct di9a$i
tem Si qui accepiflent ? Sed quia forte nota omnibus non fune
quae & quanta tribui (blita eilent iis qui ciuicam incruillcnt,
adiiccre placet. £a primum corona vtebantur in fpc£taculis:in.
duenti alTurgi etiam a Senatu moris crat,5c Senatui proximus
erat adignatus locus. IpH munerum vacatio, patricjuc 6c auo
paterno dabatnr , quod litium Rcipub. falutarem genuilTenr.
At ne temere daretur , leges lata* funt arcFiorcs , nempe vt ciuis
qui feruatus clTct.fcruatum (e e(l'c fateretur: tcftcs enim adhibe-
ri nihil proderat-, neque ll aliquem, alium quam Romanum ci-
ucm fcruaCrct.quamuisRcgcm.Is igitur honos quia in maximis
effct^cum afTcftarunt principes Romani, non probi modo fcd' .
Sc rcelerati,adeoque fuis numifmatis exprimi curarunt. Vt enim

de iis taceam quibus merito is tributus honos fuit in Cai Ca- ,
ligulae numo ciuica cum glandibus fpedatur , cum literis his

S.P. Q^R. PP. Ob cives sfc rvatos. Numus vero Gal-
bae imperatoris ciuicam habet cum inferiptione, S.P, Q^R.
O B C. S. Eadem in Vitcllij Germanici irreuius medio hsr ii-
,
tcrae.S.P.Q^. Ob Civ. Ser, in numoaurco & aliis qui^

bufdam, ciuica etiam Neroni ex $. C. dedicata, Claudianus de
Laudib. Stilieonis 3.
Mos erat in veterum caslrUyVt tempora queren
Velarettvalidis fufo qui viribtee hoê
Cafurum potuit morti fubdueere ciuem:
At tibi qua poterit morituru ciuica reddi
aut quA U penfabuot faîa coroUA f
Glande
:
AD EMBLEMA CtClX, AND. A L C X A T X. /77

CUnde aluit vettres.'] VctcribusqucrnsgUndes viAum prae-
GUniu.ve-
nunc vero arbor ipfa
buere: ibla vmbra proded. quod conuer- ttrum tibi.
tipotddad Tcterem iliam legem populo ludaicoa Mofepro*
poficam, qua aeterni patris tilius (eruator noder C H k i a-
T V s expedabatur ; cuius quidem fpei Hdcm certi^Hmam cum
nobh Chridianis dederit, pbiiumus atque prifei illi fubinde re.
petere, tfA/r reperta tandem, vel potius cuique nodrum
gratis cancella fruge omnium optima diuinidirnaquej quam
Êuangelio decerpimus. In eam fententiam lud aliquando
Epigram. ‘
.GUndefntretalmtquerens^fagm^vetuJlcsi
Sed modo non Ctbutejl, projictt vmbra tamen;
Glandibus antiquis tantum fuit vfa vetujicu: *
Frugibus inutniisvtimur. at quid id ejil

TradiUtt in facro quacumque volumine Mofet,
Glans eraty(^ veterum pabula prifea patrum*
Jit largitor opumfruges inuenit 1 E s v s,
Et mijfa palea plurima grana dedit,
Vmhra Itcet nobu lex {it vetus atque Propheta
Sedneua lexC H m iXi verior ejfo cibus,
folanunc proficit vmhra. ] ViJi aliquando non improbum ac

nc quidem mficctum hommem qui hocfledcrct ad veteres mo-
nafteriorum bibliothecas, qua fuperioribus feculis habebamur
in pretio, quo tempore nondum typographifuana nobis artem
commcndalfcnirnunc enim membrana veteres, codices ma- &
. nufcripii exolcfcunt, 5c fcr^ fola fc odentatione venditant anti-
quitatis. malim ad corruptas traduci difciplinas , in quibus pa-
trium «uojornillb puriore bonarum artium lbcco,foh dioboJa-
fes in fcholis terebantur Holcotus,Bricotus,Anlclmus,Burida-
lius ,Florctus,Perchetus, Alexander de villa Dei, aliiquc id
genus tenebriones, qui quafi glandibus vfi veras difciplmas ac
non potuerunt, rcuocaii Tuorum tero-
prrriores fruges excerpere
porum hac fortade zrafif^, Et placet add-
barbarie. Sed
nem adiici nodrum quaiecumque dc quercu &. oiiua carmen, fi
qms tamen hoc quoque fi quis captus amore leget, idfic habet?
Jûercus amica loui, potitur bona Pallas olsua: '
Illius fru^lus, huirus ^ vmhra plaeet.

Glans iuuatiVmbra pUeet prodtjl ^fiJfiU lignum ,
,
Frondibus ifia viret, fic quoque fragrat edor,

' ‘
Vtraqj deleilat nofirit accomrmda rebus,

Vtrat^ fecura fymboU pacis hahet,
Qjjia U alterum grauioris argumenti noaiam odento, Ted
u 3 committo
'
'^3'^ . . '^rV.VV ,
M*N ^
• ilotfcmittb carididisicdoribus quo ego discrimen intct Ectlc- »

"
'iffam, & dbrtiinatum tciinporarium fom complexus:
’
"
^ -
ôfi bene conuemupt tîtercus^ ole&ij^, mcvn4‘
‘ ' •
‘
- 'm
Tn(cr ohe phmmthr.Jiuefer miut h^wo.

‘ '
-
’ ^
"^}StfaciaiyVâi^neciit ulter» .
Natura, id^vemmfcUicetejJedffcet.
ii<x1ka%'ijceri n^ ierre^ribris Aûe
' '
'
Nouitris'. if2 cajj'ftfn,qui^^
AB EMBLEMA C C.
H oMER r s Ody^T ''t etiam Theo-

it'
phraftus 3.1)c plahiis d3p.2.& a.cap.J

c-iK«p7K?» y £» 5 ^
DccauiTis.Âe»
appellat, (ûod^meftocyflimi amittat, awtc-
falicem
5 .
S-ih''‘ ê>nen
quam omnmo maturit?tai!4 fcntiat, vt cnarrai Phn.Kj. cap.i 9 .
itleoquc hydropqtartim poteftefle Tymbolum .^ûorcfcics il-

lud; Aquatn bioens nihil boni parias. StC autemHomerus, ua:-
%îT, atyetî a^K^criKa^wî!. Rctolit idem' ex Homero
StbbjEus Serm. lOd. eX Pqrpby» lo, qhi eUfn Minio feniit , fali-
eis ft’o<q:um cum vino f>ropinatum,fteri'Iitarcinninferrc, genitale
extin|ucrc;,aclitridinjs impetu m^mateore afficere. Pie-
^ rru^Hieroglyph: 5 2, idem omnino , 'alia 'quaedam de falicc &
‘inotauitrn Aeli^rtusde hift. animal. 4.ca‘p. ii’,
ûo(ifiugisperdam,(^t;.] In cos fortaffe tbrfcris qui laborant
"^6hofrhoea,ideft,impur6rcmiliiseffiutii6', quos adeo femmi-
'fltitJS'îtD. Bernatdus, Canonifti, Malim & eos flcifti qui m
'lidffiis inanibus deleibritur , & nihil rmquam profuturis , vt
quf iid roluptatCm' ‘rrihiam referunt Omnia aut qui nefandis
âfiibus ad fterilitatem venena propinsnt , non coni uges , fcd
' fcrmicarij,vt auE. Augdftinusapud Gratianum mc. aliquau-
'doiâ.q.i. Caeterumquoddefaiice hit, notauit Porphj*rius

'
apud Siobaeum ferm. 98. de quo 5c Marcellus Virgilius in
Diofcoridcmlib.i. cap.i2i. Itemque Hicronyra. in Efaiam
cap.i^.ad torrCntcm falicum diicenteos , vt fcUicct nullus in
cis fruftus remaneat.’ Hanc enim feminis eatUm arborum efle j|
naturam, vt qui illud iri poculo hauferit , liberis careat. Vnde

&fandi, qui propter peCcata in confufmcfe mundi huius e(Tc
ccepctunt , falicibUs Babyloniorum fluminum fufpendunt or-
gana fua, Pfal.55. De Clitorio fonte VitrUuiusl4b,8.cap.3. &
’
'Philandcf ad eundem: -
. -Clitmti
I
AD BMBLEMaI CC. AND. AIC I A H* 679

. Ctiltriis Qui vino non vtuntur. Plin. cnini 31. c.i.
moribm,']
Clitorium lacum Arcadiae aquam tali virtute imbutam habere
dicit, vt qui ex ea biberim, vinum afper nentur. Ouid.15. Mc«
tamorph.
Clitorioquicumque Jitim de fi)nuUuauit,
Vina fuîtygaadetq^ meris ahfiemius vndii,
Itaque homines cliioriis moribus appellamus abftcmios. Mc-
mincram quidem, , obfccnum verbum , idem ellc
ac ra rJ 9 yuoeunay ri^r xaSavltd^, mu-

liebria contredare. nam » vt traditur ab Hclycliio , cft
y tweuKeiii atôlis h {mendosQ va ohs^Sy vtlfgitue
invulgatis Hcrycbij exemplaribus ) ^
caruncula quaedam murcuiqla in media parter«i)
,
«ihiatytwtujtHsif. Itaque qui immoderatius muliebria con-

tredant, dicuntur , nempe non tam iT^tcrUttîrett
vcralaces,quamr0 eojt^tiAd)et^^d^vrtt » qui venere licentius

abutuntur , proindeque ad generandum inepti hunt. Quem
ego germanum puto huius diftithi fcnlum ; non vracctpitia-
dabundus nefeio quis 6c impudens plagiarius,^qui bonam par-
tem huius meae commentationis libi ante annos aliquot auda-
der 5c impune vindicarat. Is, vi fibi vidcrciur ingenioHor»
verbum ad venerem mafful^m retulit; Erafmi
audoncate dudus. fcd in eo tamen dubius cft Erafmus, ne-
que id pcrrpicue afterit , yt quidumtaxat fuum comcdancum
afterat. .v . . .
» f
AD EMBLEM.A CCI. |
L I N i V s cap.io.tib. 16, In montibus editiinmisnafci-r..4(i«i.

P
vt
tut abics,ccdmaria fugerit,
ampliorem mcrcedcm confequantur^
quod hic transfertur in coi,qui
pericula fubiic hon,
refugiunt.
abies in montibus. ] Sic M
aro 7. Ecloga:
Fra^tiinus in fyluis pulcherrima, pinus in hortis,
JPopuius in fiuuihtabies in montibus altis.
IdemaÂencid*
..êtiam ardua palma
NafcitMr,^ eafus abies vifuramarwfis»
'
£( Claudianus;
AptafretkabieSihtUU accommoda corrttts,,
“4
^So CtAVD. MlNOrs COMMENT.
Zfl w aduerfis commoditf{j,']i\\iid Ouidij quadrat:
j4pparii virtus arûitHt^ petalis, . ,
Si nihil adUerfipAtunsvidtjfetVlyles^ ,
Penelope feltXyftd fine laude foret,

iôta cft Plutarchi liudiofa djfpuiatio , quomodo quis ab ini-
micis vtilitaicm capiat.Siccft:in natura hominum resaduerfk
docent, profpcraE faepius efferant, fcc(5n/4«rtf: &.no-
c:umenu fiunt documenta. Poffis huc traducere quae prius di-
£la funidcperfico arbore, tranflatu fafta meliore.
In aduerfis.
]
Locis contrariis ; dum enim abiete fit nauis sn
a:quisfluduans, videtur locum habere fibj contrarium. Sic Pli-

nius, Abies nauigiis expetita, fitus in cxcelfo montium. ceu nia-
tjarugerit,nccf(irrnaaiia. matenes vero praecipua trabibus, 6c
plurimisvitas operibus. Non piget Ambrofi) ea dcrc hticfen-
teniiamej. Hexaemeron cap.i i.adiiccrc Abies, inquit, non :
contenta terrenis radicibus atque aerio vertice, etiam cafus ma-

ritimos tuto fubitura remigio: nec foliim venus, fcd etiam fla-
tibus certatura proccflit.
AD EMBLEMA CCII,
t c E A, quae nullos emittit c fua ffirpe ftolones, horninem

'Ticta,
P arguit,qui fine libens vitam agat. Dc hac arbore fatis mul-
ta Plin.lib.i6.cap.i o.
fiolones.'] Stolo, virgaltu cft ex arborum radicibus, aut trunco
produtu. Qmd liconuertas in cos qui nullum fui monumen-
tum relinquunt, fed eorum vita ac mors lUxta a:ftiroatur,vt
ait
Sallaftius. Vide an huc quadret illud Senecae, confoiationc ad
Martiam :Qui filios optat, nc^feit quas noxas optet. Id certe vi-
deri poteft orbitatis lymbolum, nili nofter hjc malit anudere ad
confuctudinem iam olim receptam in mediis, quorundam mo-
nachorum clauftris, in quibus videre cft proceras quafdam pi..
ccas coniferas, qucE font pini fpecies, perpetua viriditate confpi-

cuas, quae nec f rudius, ncc ftoloncs educant, fcd fola vrabra fc
commendant. Ego ciim aliquando rogarem cauflam cur por ,
tius hanc plantam monachi in loco clauftrofum confpicuo,

quam alias quafdam frugiferas confcrcrent docuit me vir mi- ,
nime malus, fcd qui tamen neque nare, neque litteras fioffet,
id habere arcani aliquid: ncmpcciim ad preces antelucanas cu-
cuilati fodales fummo mane accindii prodirent, fl arborem eam
AD EMBLEMA CClIX. AMD. ALCIATI. 6it
îmo confpcxcrunt, rei omnis Venereae cogitatione immunes
toto dic fore. Qâmfuauem profcdlo 6c nimis dilutam opinio-
nem viderint etiam ipii coenobitae. Ac puto id citius in morem
venifTe.vi arbor ea index eflet orbitatis cui nomen dedere qui
^
vitam rcligiofam profitentur. At, abfit inuidta dido, id referre

quodammodo vitam quorundam monachorum crediderim»
qui, vt piceae, neque frudum ferunt , neque dolones , fcdfola
vmbra(quid enim lis longe multis praeter vmbr3m?)proficiunt.
Imo rides, 6i nimis vncis naribus ihdulgcs, ait aliquis. Cert^,
nam & ridendo dicere verum nil vetat, &
interdum arrepto
mifccmusfena ludo. At ea non fuit Alciati mens, neque conft'
lium , vt bonos illos fodalcs falc ifto afpcfgdet. Credo non id
Yoluit:fcd fi viucrct.mccum, vt opinor fcntirc^t, faneque ride-
ret, quem non puto fuifit
AD EMBLEMA CCIII.
iVTARCHVs }n yxf4,tn$ts ita fcribit;OVflX«»<» Qounta (ur
P
Piit ais tof»C9y 47t rof«ar^
neuu nuptu
edertrrtur.
«
^(êifns ; Solon iubebat

fponfam cum fponfo coricubitoram , prius edere malum coto-
ncum: innuens ea rr, primam quae ore & voce iriitur, gratiam
concinnam debere efie 5c fuauem. Idem tri Problematis fere
tradit. De Cotoneis Plin.i 5 cap.ii. Ac 17. de eorum faporc
.
& odore ciuidem Iib.cap.z8. Bene autem & fapienter illi vi-
dentur fcnfiflc qui bpnis aurpiciis vtendum monuerunt, alio-
qui qus: malo fint coepta principio vix cft vt bono peragantur
exitu, vtapud Gratianum in c.pnncipaiUs,i .q.i. Et plurimum
intcrcd,ait Val. Max. quibus aufpiciis inchoetur negotium, &
quo fine claudatur. Qiiare honeflus amor conjugalis fuam de-
bet inprimis habere Suadelam jucundos ac concinnos fermo-
,
ncs.adabilcm conuidum , & vitare quicquid confuctudinem

animorum ac voluntatum poflit offendere. Bene quidem Flu-
tare hus Tnt^pff^fian fferibit vetcrcsMercurium vna
cum Venere coluillc.quo innuerent, maritalem coniundionem
roaximîndigcre (ermonis & cibationis vfu ac minifierio. Non
nifi grauisoffcnfa quar ftatim initio committitur, nec bene vn-
quam coalefcunt animi, nifi finccris illiciis , Se affedu candido
confocientur. Haec quidena omnia veteribus ac-
u 5 ccpt«.
68 V : CIAVP, MINOIS COMM^NT, ,
«jcpta.'Cctetumneminem puto fugere apud varios varia fuifTc.

vlima folcmnia nuptiamm , qu* eomparara fuifTc ad morum
videntur inftiiutioncm.red aliis praEtcrmilTiSiîium hpc QXur-
tij placet adiungiylib.S, Rex medio cupiditatis ardore iuHitad-
ferri patrio more panem .* hoc erat apud Macedonas fandiili-
mum pignus amicitiae, quemdmifum gladio vicrque libabat.
Credo eos qui gentis mores erudierunt, parco & parabili vi-,
ûoftcndcic YoiuiiTc in tantis opibus quantulo contenti clTc
debeant.
ad BMBLEMA CCIIII.
i N D A R V s in Olympiis Bacchum id cft hc-
Btticfto
htderu
facru
Pdereum, vel hederaceum aut hederigeram appellat, quod
ci hedera dicata lit. Tradunt autem nonnulli Cinumadolcf-
,
centem Liberi patris hiftrionem faltatorcmquc fuilTciqui cucni

t iifu, hiUitt Deo prscfente Thya/os cxerccrît , in quendam terrae hiatum
S^cehi. cafu lapfus micriir. Tcilus autem ciim gratificari Baccho vellet,
fiorem produxit adolcfccnti cognominem. Legitur quidem
primo Epigrarnenaton^,
BûchtM Am (it heder^y^lHppiur Agide gmdet.

Retulit autem m
Attici^ Paufanias jtiorsf difljwOTe» Bacchum
appellatum, quod in ca Atticae regionis parte , id cft Acharnis,
pftmiirn hedera vifa lit quo loco fiatUfC etiam funt hcdcrcae,
;,
Bed &
Homerus jn bytnnis xtcsrtitifiijj ôwnif , id cft , hederi-
cpmam vocat. Probus {Grammaticus aic, in Cytheronc facra
Liberi patris arcana tcrtip quoque anno celebrari folita. Liber
autem cum Mufis Ac Apolline clTc perhibebatur , idcircoquc
cx hederae cius ftonde Foetas coronari. Porro dicata cft eilie-
dera,qu6d vt ea fcfupcr viret, fic ilkfcmpcr iuuenis j vt diximus
initio; quamquam plcriquc referant ad ca ferta fcu corollas,
quas poft expeditionem Indicam circumtulillcBacchus dicitur,
tcrtclib.i6.cap.4, vnde fic Dionyfiaca hedera didlaeft,
Ac R icchica 0«.id;Faftor. 6 .
i, . / . .
^Bacche raceuaiftras htdertt redimiit capiSos.
Lmtt Idemalibi corymbiferum eum nominat. Piutarcbus tamen
turthi. 3 yrnpo(IaG.s. feîonc 2. Hedera dicit aBacchp fumptam.non
.
yt auxilmm cftee aduerfus ebrietatem , aut vt vino aducrfaii),

quipp^qui Methyranaeum, a methy , quod, vinum fonat , feft;
nppellari voluit ; fcd H finofi vino vero dcftituti > hordcaceq
potu
AD J LEM A
CttV. AN D. A LCI AT I, ‘6%$
potu pro c malis aui palmulis quaedam libi vina
trino vtutuT,'5c
conficiunt ita qui hieme dcfidcraret corqnam videam, quod
:
tunc temporis vitem nudam vidit, & foliis carentem, obfimiHi-

tudmem quandam, hederam e(f amplexus. Non polTum conni-
ucntibus oculis fubticerc quod didici ex Poitis Graecis, & eo-
rundem fcholiaftis i nempe vates appellari id cft
tei «-
lauriuoros, vel lauto v€fecntcs,aut laurum edentes ;
quo rcfpc- yi.
xit luuenalis quadam Sat)’â, quo loco diXit,
— latirnin^ ffioôrdit.
Poetis autem hederas decretas e iTe, cum Pierio, & aliis quibuf^
dam dodioribus crediderim, vt vna cum lauro pcrmifccicnlur,
non tam vt pcrpctuus viritftque viror, qui diuturna eorum feri-
pta tepraefcntarctjio caufla fuit, quam vt oftenderetut cos, qui
digni hederis cuafiflcDt, laurcamquc meruincnt , 6c aft€& in- Digvi hederb.
genio cxcclluilTc. Siquidem per laurum inrelligebant infitam
quandam ingenij vim ac venae fecunditatem, Apollinis radiis
vberem atq. locupletcmrpcr hederam vero artem & induftriam
pcruigili labore partam. Huiusquidem rei indicium clt, quod Lauro, quid
hedera fuapte natura fit tam imbecilla, vt femper repere ncccflc intcUigtbatit
haberet, nifi vel muro, vel plantae, aut faxis haereret, pertinax vttetes.
conatu fefe attolleret, vt tandem paulatim irrepens vidrixeua* Htdera quid.
dat. Eft autem operaepretium, vtroque (arte fcilicct 6c ingenio)

ii quis velit aliis antecellere; quandoquidem mediocribus efle
Poetis, non homines.noiidijjnon conceflerc columnae , vt ha-
bet illc< Sed & iftucaduertendum,
— ingenium cui fit^cui mens diuinior^ atque os
Magna fonaturum^dei nominis huius honorem.
£t, ega quodJiudium fine diuiu vena
Nec rude quidpojfit video ingenium :alterias fic
uiherapofeit epemêsê^ coniurat amice.
Frocax.2 Donat, ad Hccyinm Terent, procax petacem figni-
ficatl procari enim nih»'l aliud clI quam impudenter 6t impor-
tune petereâit Nonius. Hinc piocaciias, fcu procacia , yt ih l.fi
rradiiio,C.dcadion. emp.ldeoautcm Plutarchus amorem he-
dera? confert:/«»cfr<3 > ieÛfêeaxrt^ « xtriie iUvrsv o^trdrtg «n»-
inatsKarêpetnac. £a eff amoris vis, vt non lecus atcpic hedera^
valeat fc applicare, arrepta omni occafionc.
Exterius viridis.] Intclligit hederam nigram, quae florem cro- Hederu ni£ra-
ceum habet, pulla folia. Id efl, hederae nigrx folia parte altera
yirefcunt, altera pallefcunt. Ne quid ad hxc requiras , confulc
Plinium lib,J^.cap. 34 .
Jiim aptis.^ Horatius t. Carminum? facra.

^ Me
484 CIAVI». MIKOK COMMSWT.
Mi difiarum hedera prstî*fiontium
Diu mifcent fuperii-
IdcminEpiftolis:
Frimn feret hederd viUricisprAmm.-—
Virgilius in Eclogis:
fMfiores hedera erefcenUm ornate Toetam.
Qi^d ridet in Satyrarum vcftibulo Pciiius: ait enim,.
Heliconidae^ pallidam^ Pirenen
lUit relinqno, quorum tmagines lambunt
Hedera fequaces
Hinc aptia vates cingunt.] Sic Ouid,i.Trift.6.clcg.
Siquii habes nofiru fimiles in imAgine vuUue,
Deene mek hederata Bacchica ferta comu i
Ifla decent latet felicia ferta poetae',
Temporibuanonefiaftacoronameie-
Idem 5. dc Ponto, 4. eleg.
Tu tamen l facru hedera cultorihm vnum
Kumine dtbuerae fuffinuijfe tue.
idemque ? Art>s,vbi queritur poetas fine honore
. clTc,
.
N uno hedera fine honore iacent,
Fdma dfi/h» Pallefeunt v8<î^Mi.]Sicuti errabunda tenaxque hedera fenfim
ntm. altum confcenditycxccrius vircrccns,in exteris pallida, fir amcoi
corymbos cx Te producit; ita Poctxfuis laboribus bumopede-
tentirn fefe efferunt : & quamquam affiduo (ludio pallidi finr,
fam* tamen ex Tcriptis &ingcnio concitata femper tiicnt :quip-
pc qui aureos cruditiouts & do£lrina: fruûs parcuiiant/
AD EMBLEMA CCV.
M ,
y T V AT V
Rhetoric.
efle limilcs dixit, vt
tios inter fc proeliari.
s cft huius diftichi
lib.^. Pericles ,
argumentum ex
inquit ille ,
enim ilices fefe ticifiim frangunt: ita Boeo-

Grxee ita: tueBeterU/on efJtBsetntsm^l-
Ariftot.
Bccoiios ilicibus
eeie* tbsTt ^ iruf Beecri(f0{*$

,
/?<•> I»»f 4 fi- Seditiofi durxquc ceruicis homines, quos citius frangat
quam flebas aut corrigas, fuo magno malo efficiunt quod ilex,
cuius tanta durities cfi, rt non nifi magna difficultate profeindi

queat ,
nifi etiam per fe fatifcat S* diffindatur. Protcrui enim,
quibus fcditio & turbatus Reipubliese Ratus cordi dl, ciini
num-
KD EMBtEMA CCY. AND. AlCIATI. 685
numquam polTiQt cum ajiis conucnirc, feepCQumcfo a reliquo
ciuitatis corporcqua/lagminc fa^to, dilccdunt; & taodem cum
nonnihil di^ntiunta fua faîonc, facillimccorripiuntur, fuo-
ruruqiie Magiciorum pcenasiuunc. Hacuram huius at bocisrc»
fcKcx Plini) i6.cap.8.
DtiritU ]
Pocca in eclogis, argutam iliccqj ait , hoc cft
(Itidulam. Horatius pto nota fortis animi Yfurpauit 4. Carm.4.
Duris vi ilextcnfahipcnmbus, &c.
Id rcuoeat in mentem quod Piin. obfcruatlib. Hiftoriac rcr^m
i6.cap.r^.nuccs pinus, qua fc in ipfa arbore pr* nimia, aut po-
tius praepropera maturitate diuifcrc. Zamias appellari, & ni(i
detrahantur, ceteras laedere. Hocnosipii Franciadse vidimus,
fcnilmus, expredimus, maximo noftro malo nonirapiidcm,
cum plebs ftupens quafi medio interregno fureret, mhii pra:tcr
patriae exitium affeârct, bonis qaibufque paci« nudioHs aut
iTtortem aut exfilium minaretur, vel extrema qoaque diferimi-
na etiam morte duriora intentaret. Qui furentum hominum
impetus numquam fidi aut cohiberi pofle videbatur, nififa-
ftioipfa difeiifa, ac in rediuifa primum fomenta ac femina dif-
cordiarum retardalTct. Nam hoc nutium portenti genus & ex-
emplum infolcns edidere turbulenti, ve de iis peius meriti fine
qui fuac coniurationi nomen dederant ,
quam alij qui contra
palam fietifient. Ita rabie perciti fibi ipfis vtm attulerunt , fefe-
queconfodcrunt,6t in critiutn rpoutancum coniccerunt At ve-
ro quam innumerabiles ex iis qui de vita potius ,
quam de fir n-
tcniia decedere maluerint imo fiiperfunt adhuc qui rcdinais
?
motuum incendiis animum tamen armatum retineant; 6c nc-

feioquid mulTa nt adhuc, vum aperte eloqui non audeant.
AD E M PL E M A CCV l.
M edica malus, quae Se Citrus, Se apud noftros ob ali-

quam cumauro fimilirudinem nomen tcpciir non in-
concinne amoris poteft cfie nota. Eft enim coloris aurei ,dukis
quidem Se auften nonnihil faporis habet, fed amari torticis.tta
,
Citru*^
tk j>fikoiuin
turpis voluptas primo blandieris a^pe^>u ,

tora videtur aurea,
fcd vbi guftu dulce dedit ,
amarum
ad fatictatcm vIque ag!>crit,
quod nomen indicat. Plato it.ique , vt fcnbit Mar-
filius in Symptaium amorem rem .amaram vocat , nec certe
,
ioiuria, qoiAHiontut qusTquuiasa^ Hunc A: OrpbcusyXvsv-

'
rvr*^9f.
^S6 Ct A’ V D, MINOIS C O M M B N T,
eft, duUc amarum nominat quippe cum amor mors
;
Voluntaria (it. V’’t mors cft, amara res cftj vr volonbria , dukii.
moritur autem quifquis amat. Haec Marr. Fiemus.

fucundus amaror, ] Paronomaiia elega ns, quam lepide vfur-
pauu aliq-uise rcccntibii': ita:
]ôn amor anticfuoftierat,fed amaror ah <£U 0
Dtcmdtii, cum ft femper amarus amor,
yXu*tf7n>s5©*«wcr.] Sic Mufaeus;
>9 yXyjfryjsr;»^» KCvT^g? epwT6ii>t
lam amarum acceperat aculeum amorum,

dulcem
&: apud Hephaetiionem Sappho ait: ,
'i^coeyXoftuTmco^v
Amor dtilciamara auu inexpugnabilis,
voluptas eadem ratione vXwxw^t/ftU dicitor. Huc Proucibium,
Amaro dulce miflum. De amore qui yXwxw?niep(^ appellatur,
Plutarchus 5. Sympof.prob.y. Hanc yXtijn;7rt>6g475»7w in Lyde
Horat. cxprclli: Od.i 3 lib.i.
Vror feti tibi candidos Turparunt humeros immodica mero .
0
"Rix^tfiue puer furem lmpre t merriorem dente labris notam:
Non/i me fatu audites, Speres perpetitum dulcia barbare
Ladentem ofcula, qua Venm __ûinta parte fui neBar ii imbuit.
Idem oda I5>. requenti.
Vrit me Glycera nitor. Splendentis Pario marmore purius: .
Vrit grata proteruitas, Et vultus nimium lubricus amicit

In me tota ruens Venus Cyprum defeyuit,!kc.
Plautus Caflina; V bi amor rudimcntum inerit , cuiuis placitu-
rum credo, neque (alfum prorfus, neque raaucciTcpotert quic-
quam.vbi amor non admirceiiir fel quod cft amarum, id Icnc
:
facict;hominem cx trifti lepidum & lenem.
AD EMBLEMA CCVIL
v X V s quoriindam amantium vitam Sc condicionem re-
Arrumtium
ctodith per
luxam repra*
B fert.
etiam ligno
Vt enim cft fronde femper viridi & pallida , cx cuius
fiftulac optimae conficiuntur ita interno quodam
:
fenuta. vigore ic vernantiSeXtatis afFedu viuunt quicumq. fc amori dc-

dutipallorcm tamen contrahut,huicafFedui peculiarem, quod
lingulis pene momentis reformident , ne fpe concepta cadant,
velturpem quam fibi fingunt, repulfim patiantur. At quidem
nihilominus hilarem pije fc vultum ferunt, vt blandil ^ fefii'*o
—
AD EMBIEMA CCVII« AND. ALCI ATI. 6S.-7
r«rmoncm,remperqucaliquid cantuum, aut legunt taciti, aut

meditantur ftudio, vel etiam (cribunt aut recitant ad pellendos
ex animo mxrores.auc exprimenda ea quae ipii concipiunt.
Huic proximum illud Claudianiz,
de raptu:
's.^htcdenfo crijpat* cacumine huxus.
dijparibm fisiula.'\ Virg.z. Ecloga:
Efi mihi dijâribm feptem comâBa cicutis
ItBula ,
Ouid.S.Meramorph.
[icrufiic a quondam
tifiuU dijfaribus paulatim furgit aucnis.
Idem loco aiiode nbia buxea;
Longdq^ multifori deleBat tihia buxi, I tem 6. Fa ftor,
Frima terebrato per rara foramina buxo,
Vs daret effeci tihia longa fonos.
Phrygum tibias e buxo fuiiTe memini , Afrorum e loto apud
luhum Pollucem.
Deliciis temric.
^
Amoribus blandis , 5c aliquando corpibui
voluptatibus. Ouidius fc tenerorum laforcm amorum vocat.
palforine/l illi.] Martia). iz.lii). 51.
Et non recenti pallidus magis buxo,
pallet omnis amans.] Cur amantes palleant, rationem ape.
rit Ficin, Commentar, in Platonis Conuiuiiim. Jn Priapeiis, palUrîur.
Vuis aridior puella pa(j[is.
Buxo pallidior, noudq^ cera •

Ouidius Metamorph.
cui protinus intima frigus
Offa receperunt, buxo^^ ftmillimus sta
Ballor obit. Et 4. Metamorph.
ordq^ buxo
Balhdiora gerens exhorruit.
Idem in amaioms:
omnis amans: color
Ballcat hic efi aptus amanti.
Catuliusde amafio quodam:
inaurat a pallidior fatua*
Horat 3 Carmin.io»
Nes tinffus viola pallor amantium.
D.Ambrofius lib.3iin Hexaemeron
cap. 1 hafCde Buxo: Bu- Li}iuiD,.A>n.
xus elementoiu apicibus exprimendis leui materia vfum
viilis ;
manus puerilis informat, vnde ait Scriptura: Scribe in bu\o,{i-

mul rt-admoneattcipfa tnatetia quo? <cmper vtret cec vn-
quam
^8S CLAVDw MINOIS COMMENT.
quam foliis exuitur Tuis j ne vnquam fpei tuaedillimulatiooc
nudetis, feci femper tibi per fidem germinet fpes uluiis. Apulc-
lust.DcAfinoaur, Eumqueauide cfitanicm afpiciens, ali-
quanto inferiore madeatque pallorcbuxeo deficientem video.
Idem Iib.8. Atillc modicum commoratus , refert rcfc.buxantK
que pallore trepidus, mira fuper conferuo fuo renuntiat. Clau-
diani illud non cft alienum a pallore amantum ,
qui de nuptiis
Honori; 6c Mar. gratus amantum pallor.Et Naro4.Mctam.
—-^Falles .'facit hnne amor ipfg ciôrem.
AD EMBLEMA CCVIII.
LORETprima omnium amygdala menfclanuario, Martius
tnymo,
F veropomum maturat. Piin. 25. cap. nJ. quod torquetur
in illud ingeniorum vclut praecox genus, quod non temere rn-"
J
‘
^
|
'
quam peruenit ad frugem ait Fab.Iib.i. cap. 5. Suntenim

,
' i
qui ftatim primoque omnia difeant memoriterque reneant, ,

» :
qui tamen quanto aetate fiunt proucftjorcs, tanto minus com- i
plcdluntur, ita vtad folidam eruditionem vix aliquando per-

.
ucniant. Eam ob rem vulgo pene apud omnes creditum , cos, j
quibus fit ingenium tam praecox & prafraaturiira, aut infanos |
fore,aut non diu victuros. Proinde Aîus apud Geli. 13. cap. z. I
ait, in iuuenilibus ingeniis itidem fibi placere , vt in pomis im- |
maturis acerbitas ipfa placct;ca enim demum maiurcrccic(ma-

'Dt Htrmogg- turitas cnim tcmpcfiiuarQ adfcrt fuauitatcm } rcliqnaantcKhi-
ntRhitore pus puttefccrc. Id quidcm obrcruatom maximc fuific in Hcr*
wnrum.
j
mogcnc tradunt , cui vixdum pubcfccnti tam admirabilem in- I
genij 3c '
memorix vim annos natu» otlodccim
fuifle dicunt, vt i
artem Rhetoricam confcriplciir , quae ab omnibus admodum ;
commendatur; quem etiam declamantem alicûandoMufo- !
nius PhilofophusgrauilTimii.s audire non refugit, quemadmo- '
dumtiec M. Imperator. At cum annum quartam 5c vicefimum j
attigilTef.menicIapfus dicitur, omniumque pene rerum oblitu»

nulla euidenti caufia. Praeclara Lyfiae vox oratoris ciira diceret
fc nolle confcribcrc quae feftinatio pratcipitafici, » £;>*>- |
^ftutrierJ^p iaa-tvfiiva^. quod tortu apparet in eos qui nimium

prxcipitaiiieitilo edunt, fcu potius euomunt qux nondum bel-
leconcoxerunt.Non miniis lcpideSynefius,cum diceret eos qui i
fibi in ftylo indulgcrcnt,c«ca Se fubuentanea pverc : ncc^mm

incubando foucrcorationjim cos quibu$ acc^fic cit vomere. |
fieri
AD BMBLEMA CCVIII. AND. AtClATI. 6%f
namque ftyfum cuanidum & qui non congrua :
temporis mora dicionem elimat nam quod in foetu immatu-

:
IO , vt abortus eiuCmodi
Colet accidcrc>ab.ortit,’coque fieri Colet
nihil pariat quod fit integrum, diuturnum. Philofira*
fiiale.
nis tradit in Sophifiis, chm M. Antoninus Cama excitus AnfiU

disSmyrn^4 audire ipfumdificrentem vellet, dixific : Hodie
proponito,& crasauditojncqueenim fumus^numero vomcn«
fium, Ced cxa(aa cura elaborantium, id cft,
«ve/t«r k ^ t i/nkpTWP, ititet rui Huc
fpeânt adagia , Ante barbam doces Cenes & } Odi puerulos :
praecoci Capientia, cuius poftrcmi meminit Apul, a. orat. pro le,

fcd alio torquet. De Hermogene, cuius ante memini, hoc iada-
lum olim,e^ vncrc-iysÂiv, 7mU quo elogio Cunt qui
.*
laudatum adoIeCcentis ingenium putent, fune etiam qui non

probatum omnino fuipiccacuri^ quidem, vi efiapud Menan»
drum, ^
iricns praecox odiofa^M. Tullius z .dcOratore.‘Non potefi in eo

oflcfruftusdiuturntfs quod nimis celeriter cft maturitatem aC-
(ecutus.* Non mitius fapienter fub pcrConacuiuIdam Q^Cur-
tius : Nullum elTeeumdem Sc diuturnum, 6c praecocem fru.
Aum .Memini alias adagii veteris, C^nem fefiinantem cxcos
parere catulos.Et in rerum natdra praecocem, nimtsque celerem
cucurbitam fe in altum cacumen breui admodum fpatio tem»
poris efferre, &de Cc quid magni promittere, Ced leui momento
deficere. Et qualia cenfcas animalia iutpiitx , qxix tam pro>
perc occidunt quam nafeuntur ? Alccftidi obicdium a poera
vano legimus, quod non nifi vcrfiis tres immenCotlaborc con-
dcret:atiadâtor dicebat centum; Bene inquit Alcefiis. nam tui
in triduum tantummodo; mei vero tn omne acuum Cufficient.
tefiis Val. Max. lib.3. cap.7. Nos ad ingenia praematura cum
Alciato id fledimus. magna pollicentur pnmaeuo aetatis flore^
fed pofimodum langueCcunt aut debilitantur. Spem eam Ia.
dant patres nimis indulgentes, aut (lulti magiftii , quiadole^.
fcentulos fibi concreditos fouent Cpcilla plerumque fallaci ac
dolida, qua imbuti tenelli animi labores abjiciunt , vel ftudia
ipfa dcftfunt, quia fe iam putant confecutos cum vix per (om-
nium dodrin* folidae guftum perceperint. Atqui vt plantarum,
fic 5cingeniorum fua tcropcftiuitascxrpcdatur quibus (i vj« ,
ante tempus iniicitur, nunquam maturefeunt. Diiit verernm

vnusnihil (ibi videri inamabilius, quam (it (luliitia diligcn^?,
hoc cft, qua; contra naturae leges coepto nondum

X vete.
6^0 CLIVD. MINOIS COMMRNT,
?erc, autumnum cogitat. Sic enim nondum bene delibatis ret
Grammaties primordiis properant ad Logicas fabtilita-
tes manibus illotis ^ nullo pudore irrumpunt,
aut fcholas luris
adgrcdiuntur. Bene olim
yel j»l>asgraucs difciplinas imparati
ac fapienter conditutum a maioribus.qui fcholam Parificntcnni
bonis moribus ac legibus informarunt, vt annorum aliquot ex<
aîsfpatiis, dudiorum curricula exigerentur : collegia priuata
per certas decurias (claiTes appellant vulgo) tribuerentur: fupe-^
liorcs collegiorum ordines, Theologorum nempe, lurifpru-
dentum, Medicorum fuislcgibuscontinercntur.quorfum enim
ad gradus Tcholadicos, promotiones non nili datis temporibus
cuiquam adeândas? £tqnid,vt de aliis taceam, cenfenie prin-
cipe ludiniano quinquennium prxditutum Ifudiofis luris?
?elquid primo anno, ludinianêi noui nuncupati, dein Decre-
tales,Papinianidas, Lytae, Prolytae, niti quod ccurucrit dudia
non nifi mature ineunda & perficienda’’ Sic enim ad honorum
graduscuedi iam olim qui exaido legitimo dudiofiuftum dif-
fiplinx principis exprefliflent, non vt hodie deri folemneper
ialtumiVt ita dixerim, datisque pecuniis, non virtute, fcd ambi.,
tu occupantur tituli magnifici, quibus impensd multi nunc
temporis intumefeunt, fed imprimis qui non effe, fed videri
Tolunt. Plinius Secundus fuoaeuonon abrefiiccenfebat no-
uitiisaduocatis,obrcuris& ineptis, qui nimis irreuerenter ac te-
mere ad ccntumuiralia iudicia irreperent fcdidud cacoethes
:
pridem nodrorum hominum animos occupauit,vt dudiorum

herbas amputare malint, quam regetem cxfpcd^jrc. Etficfcrc
fic,vt quod Menedemus Erciricnlis de lis diditabat, qui dudio*
rum cauda Athenas concederent, primo anno phiiolophos, fe-
cundo Rhetoras, tertio rerum omnium imperitos: ita deno-
ftris longe multis pridem jaculatum accepimus, primo anno
Bacealaiifcos dici,fccundo Licentiatos, tertio Do£iorcs, quarto
nihili cenferi , 5c in magna rerum ignoratione verfari. Contra
nihilderperandum putamus de iis qui primo tardiores, ccnc-
que rudiores, 5c in quibus vis ingenij viuida non ftarim erum-
pit. Hoc enim defe A£lius apud Pacuuium fc-
tragicus iunior ,
niorem Adius enim Atreum

iudicauit, Gellio tede lib.i j. e. i.
tragoediam quam feriprerat, Pacuuio legendam dederat, fenex
illedatim pronunciauit grandia quaedam fibi videri & fonora,
duriora, Ac nondum matura fatis. Ita fentio, inquit A£lius; ne-
que me poenitec; meliora enim fpero fore quae fum podea feri-
pturus.
Cht froptram Properare aliud cft quam fedinarc, ait No-
nius*
:
ad BMBLE^fA CC I X. AND. ALC I AT t«

nios :
qui cniro rnumquodquc matuf^ tranfigir, is properat:
qui multa (trmjl inciptt.hcqueperficit.is fcifinat. Sic omnino
Caco.orationc Dc fuisvirtutibusjyt apud Geli. Icgimusjib»
cajKi4. '
fTAcgw.l Dehuius vpcabuli inêxioncGell.io. c.rz.
AD EMBLEMA CCIX.
}
\ jt oRvs
alija
qiiafi |i5|!(^’^quibuTdarh dicitur,qudd nigra
morajid cft.rardiratcdcriuant, quod arborum po-
fit;
fi rem a floreat. Noiioulii x<»r^ Moium quaii

appdlaiam cxiftimant.id cft,ftuItarD,cum prae carteris pruden-
tifiimaclle videatur, Siecnim PIin.lib.i6.cdp.25, Nouiilima,
inquit, vrbanarum geiminat, nec nifi exadlo frigore j ob id di-
fta rapientifiima arborum; fcd cum coepit , in tantum vniucrfa
germinatio erumpit, vt vna norfic peragat etiam cum firepiru.
H*c Plinius. Ea itaque prudentiae gerit fymbolum, ait Pierius
iib.51.qu6d ne aeris iniurialxdatur , tempeftluam & commo-
dam occafionem praefiolari videatur. Nam vbi primum lenio.
tes & mitiores aliquantum aurae fpirauere .‘ erumpunt germi-
na , & flores cxfinuanc magna interdum ftrage ob temporis
inconfiantiam. Ne autem pruina Ixdipoflit ,quem hofiem
fibi pcrniciofum agnofeit, non ante germinat quam frigus
penitus lapfum fuerit, atque^d amoeniflima adulti veris tem-
pora peruentum omninO fit. Ita vir prudens grauiora nego-
tia, & confllia omnia confulto prorogat ; neque ante tempus
fcrccfrcrt,’ fed maturam occafionem citra noxam 5c pcricu.

Ium expetat. Kuc facit proucrbium Maturior moro. Politia-
,
nusRufiico:
Mox vbi tum fetpiem capit frondefeere morus,
Avtf quidem fupiens, nunc ambmofu.
Exemplo Bruti lumi qui ad tempus fiultiriam fimulauif, fed
,
maturi tandem virtute Angulari Tarquinios expulit ; quare

Bruti nomen non xque illi impofltum. SicScFabij Quinti di~
datoris, qui procaci cauillo cundiatot audiit . tamen cunclari'
do rem reftituir,ait Et non ponebat ru-
Ennius apud Tulliam ,
mores ante falutcm. Occafioncfymbolorum amygdali 3t rao-

li, quae nofter bic ingcnioscopponic nos aliquando effudimus
,
«iurdem pene argumenti earmco»ad hunc modum

s X G/atrot
CL A V D, M I K O I g CO MM E M T«
Qlftuca falix properat, ftd multum tardat oliuai
Illa perit citius , fed valet illa diu*
logemum pracox feflmat prapete curfit.
Sic tamen ad frugem vix bene perueniet.
Tardior at multo nunqt/am niji tempore venit
Haturaât multo fit magis illa tenax.
AD EMBLEMA CCX.
fhthokivs Rhetor Laurum ^mbolom
LMtm V4(f<
A prodidit.\idcirc6 veteres fC£M'7i»L^vrd»
Apollini diuinatioiiis Deo
vaticini;
Lautum dikcrc>dc
facram putarunt. Si enim ftrepim
eilc
c|uodaminignc crcpuiirct> feli.citatem portendebat* Adhsc

puluillo fuppoittadormijtntium, fomniorum veritatem conci*
liare putatur, vt libris magicis proditum accipimus. Et quidem
olim in maleficiis amatoriis incendi laurus , & aliqua religione
in ignem coniici folebat, tanquam amantium querimonias re*
praefentans.adag. Clamofior lauro ardeotc/quod videtur (igni-
ficaffe his verbis Tibullus, Laurus vhi hona jigna dedita gaudete
coloni, (i veto tacita conHagraffet , habebatur iâuf])! cati (li-
mum, vt ipfemct ait:
£r tacet iXiinô laurus adulia foco.

Pleriquc hinc#lie^» 4</ di£fam putant , aVWintennua particula
vnd* diiSa, & ûriuf quod cB cano St voco, quod in igne fonitum Sc crc.
pitumcdat:vt Latini ala, particula , quam etiam dicunt habe,
re vim intendendi, & vro.vt (ignificationeconueniat ,
non vo-
ce. Huc pertinet ex Lucilio illud a Macrobio citatum hbro fcxio
Satarn.cap.4.
Nec res vlla magis quam Phoebi Delphka laurus
Terribili fonitufiamma crepitante crematur.
Trafcia ventura.'] Sic videtur legendum potius,
Prafeia venturi laurus, fert figna faluiu i
ft apud Ciaudian.a.dc raptu Proferp,

venturi prafeia laurus
TluBuat.
Ad idem Bmhlema aliis verfibtts.
C AR 01.0 V. viftoriani Thunfs

debetur, quam triqrophames antiquitusgcftabant. Pli-
nius
refcrenii laurea corona
:
AD £MS LEM A CCX. AND. ^ LC I ATI. 6pJ

Dtus i^cap. vlt. idcmqoe miras laurt rirtutes cap. S.
Vrbcm cam ab imperaiore Carolo expugnatam anno 155 f.
crcptamBatbaroirZjfuoq.regi tandem reftitutam a patribus no
ira dudum accepimus, qua dc ri£toria libri editi circuoferutur.
Poenis.] Pccni fucte Carthaginienfes
;
quo nomine ThuooS xhmA
intciligiCirclThunenCes, quieamrrgionemincohint, inqua
olim Carthago fuit , vt &tiptores quidam tradunt, quotum in
numero eftPacchimcrius ; qui tamen erroris conuincitur ab
aliis quibufdam ftudiofis antiquitatum. Ea enim vibs Ptolc-
mxocftrviaTvs* Straboni tvrif/vtTuhicenfe oppidum Plinio.
Qma rero forte Tunetom, vel vt alij Tunitum , digna moni-
xnentis litaarum ciuitas cft , addo qua: fcquuntur in (ludioib-
rumgratiam. Tunetum itaque Scipionisaetate tumulnscrat
editior, vnde ille fpcftauit Carthaginienfes ad cladem Roma,
norum exurendam accinôs. Pod excifam Carthaginem eam ,
incolucruntpuin a RamAai»>patriaquc carere coaî: quam ob

caufam amplificata ilia fuit, adeo vtnoua Carthago diceretur.
Apuleiuseam nominat Augudam amplidimam Schonorid.
ccntidimam.in ea fuere vin liceratidimi 3c gymnadum celebre;
inquo profitetur fecontendidc D. Augudmus. Aberat ohma
Carthagine duodecim ferme palfuum millibusjlocus tum arte,
tum natura fuapte tutus, & qui a Carthagine confpici 8c prar.
bere confpc^fuir. tum ad vrbcm tum ad circuofufum mare vrbi
podet. Doza cpift. 5 1. in Africa oppredis Tuncttbuf grautter
premiturGolctta,quam olim fuidevoluntCafihaginis portum.
Victrices ornent ulin fignneomns. ] Horat. initio 2. Carm. de
Pollione A dnio,
Cui Lnurtu dtertios honores >
DAlmatico peperit triumpho.

De corona Laurea uiumphis aptata Ouid. 1. Metamorph. vbi
dc puella fugiente A pollincm in Laurum transformata.- Quid
cade rc fcntiant Mythologi, viderint alij. (^Curtius lib.4,
dextera praeferem Lauream. h?ud dubium Viftoriae aufpkium.
dc hoc fatis. Id me obiter vnum mouet quod Poiuse dbi hcde.>
,
ram tribuunt , arborem infrugifcram, foloque virore perpetuo

celebrem, dchqc facile trandiio aliorum cbnieAanca : Sc non
difpiicct cuiufdam non illepidum ea de rc carmen , quod exee*
pi aliquando ex orc diccntis
ûid Lauri fine honore virent f quin dia p o^fit
Defi)Uitur lautis, principibus^ viris,
Nempe peeta kmus.non laurum pofettf at nururh^
" '
Nec enodo,fifapiat,efie poeta velit, .
X 3 AD
'
694 eXAVD* M IKOI S COMMfiUr.
L,.,',.
'
Ai>ViMiXEMA CCXl. il
opvLVM aJbam
HcfcviJi facrani Plinius tradit c.i. lib. 12 ;
Ptûlui albi
Htroili facTA P& lib.i6.cap.a3»iijeciqo6iUit fol |0 fcmpcr tremulo , fu-.
perne candicanti , ^
.infenori parte viridi , temporis motuna -
?i
'
'
continuum in diem clarum, &

obfcuram noctem diftributum ^
|
fcprjefcntat. Sicautem Plmius.rPopulus alia alba, alta nigra,

; ;
aiiaquae Libycaappellatur , minima folioiac.nigcrtima , fun- ^ |
giûcenafcentibuslaudatiflima., Alba folio bicolor ,rupern^ j
candieans, inferiori parte viridi. Hanc albam populum Hercu*

U Indigeti {aeram, idem Plin. l<.£ibit,& Virgil. Ecloga 7. |
Fopulus Alcidi, gratijjtma^ vitis laccha. ‘

!
AdhsccLilius GyraldusSyntagm.iy.htl^* Deorum, hos Virgi-

'
I
Hanaauftoritatereprehendit, quitradunteos fola lauro coro> } j
oari folitos, qui ad aram maximam Herculi facra facerent. Sic <
cmm Viigd.in 8. ^ . ,)
. —-HercuUnlicohrtum populus vmhrn

^
'
. Velauitt^ comas, folmqîmexa pependit*.

Et paulo pbft: I
,
.PcpukisadfunteuinBi tempera ramis.
.
Hec quidem vidit diligcntiflime Pierius lib. ji. quipopulo ar-

borc tempus fignificari ait, quod iit bicoloribus foliis, quippe ^
quaBdiena.^c noêm referre videatur. Qnjnctiam hoc habet :
ôpuliu ar
biv,t«mpow populuscommunc cum tempore, quod cius folia poft folfti-
^ytnboiwn» tium circumaguntur J necvllo argumcntoccrtiiis intclligitur »
Sunt quidem picracque arbores, quae duorum-

fidiis confeiluiî.
eoiorum Mia habeant, vt funt oleae, falices, citri jn illis tamen, :
eolop pene idem Jicetab vna partediIutior,aItera denfioratque

coloratior habeacutj in populo verq.alba praefertimi candor
yna ex parte pene niueusac ceruiTarus, cx altera porracei foiij
inftar viridiffimus. Eius arboris coronam geftalfcHcrculcmH
narrant , cum ad inferos dclccndit
, eamque partem quae foris>
chaus obfcuratam.quxcondcba»
elfct confpicua, fuligine tetri
'-
(Ut interius, fudorc ablutam candidiorem euadife. Secus ha-

bet Paufanias. Sed omnes hafcc opiniones figillatim recenfete
yt non animus, fie non video quam fitncccfle. ApudHorat,x.
Carm. Teucer, ciim Salamina patremque fugeret;
Tempora pepulea fertur vinxijfe corona}
Vices temporum , ac fortune deflglraus. quod idem Hora-
/ tios
AD fiMBLEMA CCXI« AND; ALCI ATI.
€$$
tius ad Canidiam Epodo figuram arguit his verbis,
, citra
- Vrgetditmnox, fodies noHem»
Populeam coronam ad (ignum fortitudinis traxit Ouidiuscpi«
AotaDcianirar Herculi;
uiufuies hirfmos fffitra redimire capiSosl
Aptier HercuUi.fopttlm aWs cornee.
Se<l nos ne quid antiqui finamus intatûm, Athenagoras, Athe<
nienfis Philofophus, Apologia pro Chriftianisêo loci vbi deo«
ruoi gentilium monftrofitatcm arguit , exempla quaedam con-
fert, Icd primum Herculis, gigantum alterum , & tertium Pro-
ferpinae.HercuIcm Deum muolotum dracone ex Orpheo dicit;
cumdem cum Orpheo rcFcfcns, ita deferibit, vt al-
terum caput habere a natura Iconis dicat: & inter alia duo,quo-
. vumvnumeif draconis, alterum leonis, medium caput Dei (if,
hhne Herculem tempus fuilTc nominatum, onus praegrande &
Alt pofuidc: quae phylicis rationibus vtrinque conftantjVtfo-
lent reliquae Graecorum fabulae. Probus Grammaticus com-
mentariis in Virgilium tedatur phylicos Herculem tempus in-
terpretari, ideoque illi populum arborem iStîiyegîtSs aliigna-
n,qu6d bicolor nt:quae hac ratione partes temporis indicct,dici
fcilicet ac noîs. Et ferpentem fcu draconem conuolutum tem-
poris habere/ymbolum, tnrcmetipfum reuoluti, notius cft'
quam.vt tcHimoniiscgeat.Tria igitur Herculis capita» tria fune
intcrualla temporis, prxceritum,praercns, futurum. At praeteri-
tum quidem rede per Iconis caput exprimi cum cius pofleflio- ,
Dcm feriptisae memoria firmillimam homines teneant futu- :
tum per draconis caput. Vi enim futura prdfpicimdSyita nullum'

animal cft quod acutius videat nam & draco a videndo dici-’
:
tur,ncmpc Praefens porro tempus per Dei caput expri-

nittur,quia Deus, qui tempori fubicdus nou eft , ncq. praeteri-
tum , neque futurum femit fcd in praefenti femper c(f. Quod
,
autem hic Hercules praegrande onus pofuerit , vnde coelum Sc

terra originem duxerit, hoc fignificat,huac mundum, 6c qux
in eo funt omnia tempori c(T'e fubicda: initium fcilicct cepilTc,
Ac proinde habitura Enem* Deum vero cius conditorem folum
ciTcimmortalem. Macrob.i. Saturnai.cap.ao. Herculem, tem-
puscflccxprofeflb tradit, AcOOridis imaginem tricipitem dc-
rcribit,qucm Ac Herculem, Ac Solem nominat.
X 4 Vervm
CIAVD. illMOIS comment. 'j|
V E n V M hiciam terminus haerear, 5c nos vt laboris diytitif,

(ic quietis vices
tationum
experiamur quin
:
his abfolutis
aducrrariis,5c quafi codiciUis opera tumultuaria eoo.
cornmen-
f ;
ad luris priftina (ludia reuocemus animum. Etrpcri.

feriptis, !
mus nobis certe condonaturos (ludiofos, ii in ida rerum varie-

tate quid incautis nobis exciderit, aut non (atis opportune con-
ceptum (It, vel fecus podtum quam debuerit, eo quod prope-
rantibus multa praeteruolent. Scio plcrprqoc nollris officere lu-
minibus, nimis delicatos , Se defixos vni Tulliano charaileri.vcl |
paucorum eius gcneiis,quibus non placeat vel Cafliodorus.cu-

tus pergraues fententias non raro comparaui, quae ad rem face-
re viderentur, vel Gratianus canonum concinnator minime >
peenttendus, imo quibus kidoribusmrisllomani

Fallidions
gnomae pulcerrimaedirpticeant,6t quasciim audiunt, feinno-
uas infulas putant ablegator hos nihil moror inquam, nec pili
facio fi quid fupina & Caperata fronte de his collcdancispro- ^
!
nuncient. £t quantae mihi curae (i nitidi, beneque pexi vel quid. II

rnudent, aut denderent ad rerum adeo variarum pulchritudt- h
nem augendam ? Palma in medio polita e(l, eam arripiat qui
poffit. Interca liberum edo cuique vel oodris vti candide, (Icu-
biopushabcat,
—
i
fi quis tamen h£cquo(ûey fi cihU

. i
||
CaptU4 amere leget: * r
vel reperire meliora, nec ita indignanter faflidirc quod quibof-
dam fortalfc prodcfTc poffit, nocere nemini.
T I B I V N I, tHR I S TE l
V
m a X.
.
Opt. Gloria.
M ON I-
M O N ITIO
AD
LECTOREM.!
A d calcem huius Commeniarij , admonitum cITc volui
philologummc de induftria priore illa editione, quam'
tamquam fetum abortiuum parturieram fuperioribusanteaflis
annis, traoniiiIIcTnam£mbicma,cuius argumentum mihi dif-
pliccret, ipfaquc fententia , tum quod mihi non faceret ad ilo-
machum« tum etiam quia non videbatur cadis auribus com-
mittenda» cenfebatur indigna qute mea explicatione illuftrare-
tur. Ne tamen iludiofos omnino defraudem jqui me vrgent &
certe cogunt» vt (i nolim cnarrarc^pluribus^, quod ingenue ac li-
bere mc fateor ignorare» faltem ipfum fontem detegam Emblc-
matiSj idquidem certe ea velim cautione facium, nc quis ofFeu-
datur. Epigrapha fcu titukis carminis hc habet» uidnerfus na$H*
ram peccantes: Q2tmtn vero ita;
Turpe quidem diBu, fed fjr res improba faBu,
Excipiat ft quii choenice ventris onu4 ,
Menfuram legis^ modum hoc excedereJanBa efi,
ûale fit inceiio pollui adulterio.
Video allufum fuiflead Pythagorae diflum , audio id torqueri
in nefandum aliquod flagitium, idque comparatione odendi.
fed haec fatis.Caetcrum id apparet ede trabum ex Artemidori 5.
Dcinfomniis. cius haec verba : mde glutta iaû
tccurS ^
vu» n»ie , Tm^ra fteo/Atrfifia
margiriaf. Haec Latine ita fonant ; Qîlpiamiibi vifuscdm
choenicem aiuum exonerare, conuidus de eo quod cum (bionrc
cubitadetfdamnaiused : roenfura enim edcliocnix: at quidem
mcnfuralegi Hmilised. quodam itaque modo legem tranfgrcf-
fus erat» qui nimirum admiiiflct aliquid praeter leges toti Grae-
dae communes.
Turpe quidem diiiu.'] Ifocrat. ad Dcroonicum; u uoiSr «r^^v»
7t;«ev79 ^fcu Quod tUrpe faû» nc
puta didu pulchrum. Paullo diucrdus tamen M.TulIiuseacpi-
dola»cuius initium» Amo verecundiam; Quaedam hunt no tur-
piter, dicuntur non honede. Et priori de OfHc.Quarum par-
tium corporis vfus fune ncccdarij » cas neque partes » neque ca-
xum vfus fuis nominibus appellant; quodque faccce turpe neo
» } «ft.
-
ei. MINOIS €OMM. £MBL. CCXI. AMO. ALC. ,
{
cft,inodd occulto, id dicere obfccenuoi cft.£t sd Hhem ciurdem ^
libri : ita tctra qusdatn^ ita obrcoena, vt diû quoque videantur

turpia.
excipiat fiquii choenici. ] Choenix , quodrram gen us mcofurae» i
fupra didufi],ad EinbJ. Dendiam abiidcndam.

legis modum excederefanHa.JE^ q^^ verbo vno dicitur «ir«- 5 !
fAi«» iegiscran%reirio.red hic non legis Cuiufcutnquc^fcd nata> 1 <
ralisac diuinaeiquam turpiter & nefarie violant qui vclinceilu» l

'
cl adulterio fefe inquinant. Qmsenim, verbi cauiTa, non cx« t!

horreat maculonihnram illaixi Semiramidis cum Nino filio i i
commifiionem? quis Ncrot\is cum Agrippina matre Artaxet- ,

1
xis cum fororc, Bafiiani Caracallae cum nouerca & alia eius
, fj
j
enerisflagitiorum monfira, quae qui patrarunt videntur haud \ I
f ubie vim quafi armatam ipfi naturae iniecijdei Sed baec faceG> i |
fant qux faluo pudore vix dici pofiunt. i'

|
. 1
INDEX
RERVM ET VERBORVM
V V •
QJ/ JB HIS COMMENTARIIS.

C O N T I N .£ N T V R.
A. Aegyptijfymbola repererunt. zj
A bdomin. 34P Aegypti; cur oculum in fccptro
-vbies.579. fcctis apta , ibid. legio pofucrint. 140* cotum
ABflemiui. 1 z8, 1 58 Hieroglyphica. zi
Abilinencia. zo z. ab efu pifcium. Aegyptij quid per leonem defigna*
, 55 a muneribus capiendis. 19 i rint. 1 zi. quid pet ferpentem»
Ablfiucntix officia. Z03 55
Accola quid. xt4 Aello harpyia. 197
Acheloii cornu. 44 5 Alutus.
Achilles focmofi (Iimus Grxeo- Amulatio impar. 5^^
„ rum. 380 iCnex pictas. ^5^
Achilles vt tra&atit Hetloris co- Anigma. 4S
pus. 547 i£nigma de teAudine. 66 ^
Achilles nana corna* 457 Anigmata. 14. eorum lex. 4S
Achillis fepulchrum 4P7 AEfchylAspocta. i
Achillis atma ad Aucis tumulum i£iculapiuscutDcus habitus. 54^*

delata. fub forma fetpentis cultus, ibid*
de acmis Achillis cocccntio. ibid, .States tres. ^4S
Achiui. 589 itehiopem dcalhate. i? *
/ .
Ad.ton in ecruum mutatus, bc de jEthiops non albcfcit. ^7 *

. eo varia. 1 5 1 . z 5 z. z 5 5 Alfctius iulliti* debent ccd*:!^*
'
A^ônes venatores. ibjid* ,185. AlFctluj in indicibus

Augulli matris fomniu. 58
Aiiija: dati. S*-?
^dfinern v|ji pciuciicris, ne re- Affetlus moderandi funt. z$P
deas. 50 :
A Itontc « tergo. & 14°
Admiifarius pro homine imfno- Agamemnon. J'4*>
deratjE libidinis. ,
305 Agamemnoni quid vitio daturo.
Adolercrntia maximeferuidayScc. z5z
;
I ip- Agamemnonis clypeus.
Adolcrcentis dcfcriptio. z5i Agimcumonis fymbolum ko.3
Adolefccntiati pro luxuriari. 4Z8 z55.
Adonis. 514.31 Agathocles Peripateticus. ap a
j
Adorea quid. 55 Agendi initium iecundum vites cu-
Aduerfus Solem nc meiito. 5 z
‘
iufquc lumeodum, X47
Adorato circuma£lus. 5 $
Agentes Si confeniicnici pati poe-
Adoraturi fedeant. 5 5 na puniendi.
Aduerfx res ftatim accedunt, tar- Agelilai cordatum rcfponfum SC
de recedunt. 485 cpnliliura.
Adulatio in aulis Prtflcipum. Z09 Aglaia. 5^4
Adulator VI Chamxleon. Z55 Agrippa H(3ittus* x*4
Adulaturum mores. Z54.dcfcqq. Aiax qualis apud llomerom. 47 )
Adulterium rnde ditium. zy 1 Aiix vnde dlRus. 14^
,
Ai»x
> 1
X NOBX K V R V M.
Afax fejprum interfecit. 598 A'MdoôrscMtj. 17^
cumula* vbi. Ama tanquam oruiuSjSce. \ 19
Aiacij ialania. 597 Amabiles poH moctem. 58 $
Aiacts Vlyi^s contentio. i 8a Amaitbxa vndedidla. 439
Alauda jn gtammc nidificat. 174 Ardaithaiae hiiloria. 443
Alt>a vclUmcnta in contiiuii<. 4 $ 2. cornu quid. 44.0
Alboris (ignificationes. 43 * Aoians vere feroper amat. 5 59
Albmn cc purpureum quid. 4 57 Amantes cucpailidK
Aious colur. 45 * Amantium conditio per buxuift , 'I
Albus eoior gaudij fignum. 45 * repr^feiitata. 6%6^6%7 ,

i
Albuuus. 519.5*'® Amaranthus tumulis appofiius-

Aleata cauda leonis. i 77 498
aIcc fera. 7^ Amaranthus. 499
Alciati fymbolum.459. Epigram- Amafidis fatum. ri&
ma in dettaôrem. 518. ui pet- Aniatot.vt aries flolidum animal. t
•
I
dnttibas. 5^7. 5^8. 5®4 I
Aiciatus iusciuileprofenus inGat- Amatores meretricum. 307

lia. 7 }. eius laus in aliena pa- Amatores nullum peticuluns dec
tria. 5 2.0. Emblemata eius Phi< irediant. 404
lologia omnibus probata, iz. Atnazonrs cumCHimarra coIlataE.*
11.1}. eius methodus in cutfu 1 10 ab Hercule deuidtx.
.
6'
1
iiudiocum. 13$ Ambages. 187
Alciatac gentis infignia* 76 Ambitionis mala. i 4 i, fcqq. &
Alcibiades. 155 Ambitioii dc auati lupo cciuatia
Alcibiadi* facium vt populi tumo- collati. i8i
res inhiberet. 317 Amens. iro
Alcimenes auceps. 375 Amicorum duo genera. 4*5
Alcyon vhde. 608 Amici qui diligendi. 5 57
Aicyonij diesqui. ‘
A07 Amici veti typus. 56^5
Alcyonis lollcttia. 6e>7 Amici plures opptcfTcrunt quatn
Alcyonum follcrtia tn nidifican- inimici. x>4‘
do. ô8 Amicitia poft mottem dutas. 5 57
Alcae ludo vita hoihinia compara» Icx. 49 5
ta. 483 Amor.aiFcctuspotcntifiimos. 577
AlcuadatTheffali. lo^. zo8 Amor in gemma fculpcus. 377'
Alexanciet Magnus. Pcllzus iuue- Amor,lconum domitor. ibid.
nis. 69. cius praeclarus ortus. AnioryCofa: fimilis,&c hcderar.3 8r
^9. mater eius Olympias. fi* Amot nudus, ridens, nullis armis
1'
lius didius louisAmrnonis. inltruCtus. 38
eius apophihegma 76,77 fura- Amori fax tributa. 581.391
wa in bellis celeritas. 7^. infa- Amotis potentia &
vis, 381.585
x6 1. ambitiofus. 1^5.
tiabilis. Amot nttt omnix domat.
iracundus. X7J, cur annulum 381. 384. tulmine rupetiot.-
ori Hephaefiionis apprefierit. 384
•v
. ad Alex.rcfpoorum.
z 1 X .piratae Amor ignis, imd igne fortior. 384
117. ipfi acceptum Emblema. Amor honon cur iunûs. loi
7 ^. eius petuicacitas. 76.77 Amor 6c vinolentia celati non
Alcaande* PWcrcus tytanoui occi- pofifunt. 4c4
ius, 10 8 Amot ex otionafeicuti Uboteni
A>iJ^rquid. 314 tamen cteac. 415
4
5 * Atnore captus ftudiofus. 3 87
•Aliud agere qui dicantut. 13^ Amote non tapi Mufas quid.415
Alius peccat, alios plebitur, 59 5 Amor fine aicu & telis. 581
Amo-
•
INDEX A B X. V M.
Amores duo. 391 in aqua tirbida pifearu ibid.
Amor duplex. ) 9 i. alus triplex. Anguis quid fignificabat. 67
59 » Gnuo^s. ^9
Amoris honedi acraima. 390 Anguis Ambcpfianus Mediolani.
Amotis cxledis efêfka. 391.591
Amor curpisvt pellatur. 594 Anguis prxlagium. 6%
Amoris natura. 400 Anguis fibi caudam mordens. 6y
Amotti mei Sc fcl ^00. y fluxum Anguis tortilis ducum Mediol-
K^f. 40=5. ^8 ? (fgne. 4^
Amoris (lacua ^
dcfcripiio. 404 Animalium genera., 3^8
Amor aliger. 38 ^
qiicrundam folertia. t-»4
Amor cur nodus. 40^ Animalia pro diis habita. <e 3
puer 407. inconllans. 407 Auima de ccclo'cft. 91. ficcafa-

pharetratus dr fagiitifer, alatus, pientifliVna. oninibn* rc*
i 59*
409. pennatus. 410 bus corporalibus ptxfcicnda.
cxcus 411« ^ Tu^ôaciec, 54 5
igneus. 411 Animi voluptas magnum virtuti*
Amorem rrilûs rebus induci. 4.11 pixtnium. 154
Amoris eolnera ex oculis. 411 Animi partes dux. 336
ad Amorem ioHammatu verba & Animum mutare difficile. 549
cantus. 41; Animi contemplatio qux. Si
Amoxis antidotum. 414 Animi amor Diis gratus ibi. 3 .
Amor cadus dc pudicus. ici Animi puritas Deo grattfiima 83 ,
Amor laqueos rndiq. tendit. 154 Animus ab externis minime pen.

in Amaudo deledius Sc ceudiium. dens. 114
507 Animus vt auriga. 159
in Amorem turpem amuletum fi* Animi fedes an in cerebro^ an in
ue remedium effirax. 51 <5^. 3 17 corde. 3 tS
Amor vt inhiberi Sc fopiri podlt. Anni quatuoc tempora 344.345
ibid. quomodo ab amore fu- Annon Icone rfiis pto iumcuto.
petetur. 394. ab Amocc lutpi 189
quomodo cauendqm. 307 Annulus in primis nuprlis cur de-
plus amore quim vi effici. 385 tur. 445
Amor Ali peffimus. 189 Annulus, fignum ferustutis. 18
Amphisbxtix frpentes. 70 Annulum arftum «e gcfiaio.ibid.
Amuletum quid. 313.318 inAntjtdo Dei figuram nc iiabe-
Amuletum tu ubirctdaiiouem. to. 3 2.
570 Afnns laflu«. 1
Amygdalus. 688 A’vTipaft. id efl.atroT virtuti^. 39 i
Anacharfli Scyfha. 311 A'’iT</:aiC , alium Cupidiivem fupe-

Anaerammatir.ni ratio qux. 4? rans, 3
«i
.i-
Sc fcnfju vacuitas. 18 ^ Anteuort.i A: Pofliiorta. 14 »

Anas auis npn X48
inelegans. A\7i»rie9t vel «i/gis vira 'O. i f»
Anchura quid. 514 Aiuioebi (Itatagcfua in Gahtas.

An.hcira delphino iun^>a. ^13 44 I.
Au*boraThalafiiar<hiGaIIic.i. 515 Antiochus Sc Cbariclcf fratres.
Anchoratm raoram folucte. 514 4t '1
^ lo I A*i?i7ti^«f quid. 4U.'.
Angetona,lilcnti}Dra. i 10 A>TJ 7r*;wo>e«r. 41. r*»!
Anglidiuinaioris r&iM pi^sdidlio. Antiquidima quxquc commenti-
574 tia. 4 it
An;?uilU lubrica. 130 Qj4 ntiflij feueritas. t45
I Anguillas qui dicatur ceprai^. 3 3 9 M. Aatonius tytaiPus .
patri*
pe Hi
11
N X D Bx ». E R. V M.
pedi*. I 87. eius facinos. Aries vir gregis, 3 di'
Aper Erymantharus. fio Aries in aureo vellere. «47
Apes eidus pungunt pollutos libi. Arionis d Delphino fetuati hi/io-
dine. 40 ria. 54Z
A*oAa»Mf,ryniboIum. 40 Arillides ludus.zii. cur Athenis
Apum naiuta. 554 pulfus. I4i
A’^feif»'w vnde difta. 389 Ariliippi cautio. f 44
Apicius gulofus. 349 Ariftoraenes McfTcniui. 199»
A’»xr/«t cut veteribus laudata. zoo
li4.Scfcqq. Aridoteies ingratus in praecepto-
Apollo vbi natus. ^ 6^ rem. zSo
Apollo Se Bacchus cut iumai. } 6 5 Aridoreles cut li/utosot dicatur,
Apollo Loxiai. z8o
A’'37BT£?7aiat. 3 X 4. 3 X 8 Aridotcles & Ciccio
Aqua quid. ^15 19 5
Aqua cur pro aerumnis vehemen. Armorum fymbola. ^4
tiotibus accipiatur. 117 Arrogantes. zpz
Aqu* vitreae. 359 Aitinoes mira in liberos pietas.
Aqualis Se fnalluuium. 1^3 57
Aquila, imperij fymbolum. 57 Ars fua cuique ptoviatiio, 5^9,
Romanorum inhgneSe fymbo- 3^1
lum. 37 ioi * Ars naturam adiuuat. 3iz
in rtemmatis. 6 xy Attem qui fcquantur. 56’z
pto ftemmate I raperatorii. 1 99 Artes liberales quam illiberales
Aquilxomcn. loi fequifatius, 359
prxllantia. lox Artaxerxis otuderatus animus.
Aquila in nubibus. ^ i ^.foctitudi* 5J7
ri: nota. 199. auium regina dr Arundo pro fagitta. 57^
louis miniftta. S3 Atuura genitale. 315
Aquilae Se Scatabei dididium. 58 Afeliis commifTa faccidotia. 97
Aquilz faerx aue5 quibus. zo i Afini cncomium. 96
Aquila Pyrrhus ditkus. loi Aiinus vehens myftcria. 9^
Aquilino nafo homines. 10 i Afinus quid in hieroglypblcis. 9 5
Arabum afTeQtaiio. Adencationis malum, zff. zî.
Arbor quid.
Arbuftumvnum non alit duos cri-^ Adentatorum mores. z^tf
ihacos. 5 50 Aduefccrc verbum. 317
Ateades cur. 414 Adrolr.gj. 37Z. &fcqq.
Arcades ptiiui Lunam obfetua- Adroiogi ludiciarij. 375
tunt. joi Adtologorum reptebenfio. 57 i
Arcades quur«ô»iai»ifei di£li. 50 z Adrologorum Vanitas. 371
Atchilochuspoiita nuleditus. 149 Aftydamas hidtio. zjz
Archilochia edifta, e. & Z45 Atalanta. i 50
Arcula Gratiarum inanis. 51^ ; Ata fabula in quos torqueri pof-
Ardea. 531 fit. 487
Ardeliones,eorumqucftudia .3 2.8. Ate Homerica. 485 ’
3 X9 Ater a nigro diffetr. 4 >‘5

Ardeola ftellaris. 5 5 r Atergaiis dea. 3 %
ex Aeduis perpetuum nonien48 8. Athanadusi paganis ruggilUcus.

Srfeqq. J-57
A’îTi 'iirn t* 47 9 Athcna:do(^*. 88 carum laus.ibi.

.
Ariadne a Baccho rapta. lei Acheoz vnde di^x. fubMincraz

Arieiamatocem fignificat» )*4 tutela, CUI Cecropia di Aar. x 44
Albe»
13
XnDCX A1 r M.
a. I
Athenienses 5OX Bacchus Kjrmphii temptandus.

Athenienlium de caedibus iudicia. *^5 (x^j
,
5 x8. inhgnc cicada.- 501 Bacchus femori louis inSutus.
Athcnicofium bella exuiofa. 60 5 Bacchus Bromius. x60
•E^cs voluptuarij» Bacchus tiuduf, rubeus, igneus»
cut. x^4. 1S5.
Atealus.
Aiyla. 478*
1
^
Bacchus Liber patirt.
162
i6t
,
Aa»n condicio, 35 1 Bacchus Sc Paâs cur eadem ara

in Auaros. 334 . 34 * locantur. x 5^. x 57
Auatotum principum commen- Bacchus cut pacer. x 57
tum. 55 5 Bacchus & Pallae cutlouenatK

A uati afino comparantur. 334 *57
Auacicia. 5 5 *< 55 a Bacchylides Lyricus.
Auaritia fummum malum. 343 Baculus quid. 44
Auatitix quanca pernicies. 341 Barbam Vidlcre. 544
Auacicix comites. 345 4^5
Barrus.bartitus, dc barrire.
Auariciz mala. 343 Barcholomsus Anulus. ^35.45^
Auaritix 6c volucrutn collatio. Battiades Callimachus poeta. 3 5 8
- 5*® Bellaria. iis.
Audentes fupra vires. 1S7 Bella ChrtHianorum quim per-
Augeriani lepidum fpigtam. 384 uerfa. 47
Augix purgatio. 5
* * ex Bello pax. 60 %
Augufti Symbolum* 5® Bellum quando &
qua cautione
Auguftidi^tum. 147 Sufeipiendum. ^04.^05
AuguUinus Nyphus Fbilofophus. ficllorumSuaSores. 54 >
387 Bellicis iu rebus celeihas* 7^
Auium ioduflria naturalis. 174 B llum vnde didum. 471
Aulicorum aurex compedes. 33 ^ Bdlumciuilc. 111.471
Aulicorum defcripiio. 3 5 ^»5 57 B.dlerophoatis hinotia, 6c vnde
Autaca.piScis. 583 didus. 1 to
Aureum vellus. ^48 B-lliraiius* iSi
Auxilium mutuum. 55 P. 5^0 Bcncfa£la mal^ locata, pro male-
Auxilium nunquam deHoes. facis arbitranda. 13 *-
duos Icx.
Beneficij inter 54<»
B. Bencuolcniia ciuium firmiHima
cultodia. lo^
oM
B îyi jûid.
BabyloDix mulieres.
45
45
Bias. ^34. cius
Bilem cu orner c,
apophthegma.il 4
5^8
Bacchi oilut. *^5 Bilis duplex. 178
Bacchi nutrices Nymphx Bis dat qui cito dar. 54 5
Bacchi ftatua. 16^0 Bicuiix.vrbS) &: eius indgnc. 73
Bacchi (imulachra nuda. 1 ^4.40^ incipiendum. 47 3
B:>nis atifpiciis
Bacchi currus cratflus i iigribui. Sonis i diuitibus timendum. 14 5
18? Bos ad laborem natus. 44 ®
Bacchi nomina. iô B urus- 160
Bacchi mater S»mele, x 57 BjucsLn^*, 46?
Baccho carpapaucr fic ferula tri- Briiii numifma. 54*
buta. x x8. cur tympanum. IS^ Biuti opinio de fortuna, pernicio-
Bacchus cut 318
di£lus. fum delirium. 44 3. 4 50
Bacchuscuriuucnis. 1^1 Bcutus feipfum occidit. 444
Bacchus cut Lyxus didus. 115 Baiius «S: Caflius. 444
Bacchus cornutus dur. i 4 a» i ^4 Burgundionum tria repagula, 38
B lUuco.
z 9
»N D B X K R V M.
I
Buftum. , ZOI Cardamus noxius ricinis becblt.'
Buxus. 68«; 57 f
Byithus gUuus. 43 5 Casncadis apophthegma. 107
Carolns Magnus vt fadûs Imp.
c. zr7
Caroli V. Imp. fymbolum. 137
âchinnvs^. H4 Caroli IX. Tymbulum. 39
Cadmi draco. ^7 Caroli Lothareni fymbolum. 40
Cadmi hifloria. ^54 CarolusDux Burgundionum. z8j
de feminatis i Cadmo dentibus Carpere Fafilius quim imitari.
mytbblogia. ^57» 570
Caduceatores legati cur. 441. Carthaginis hiftoria. zo8
CaHucco implicati ferpentes. 44 Caruaialus in Erafoium. f 5 3
Caduceus Mercurij. 441 Ca/l«r dc Pollux quid allcgorice.
Caduceus. 4}?. 441 Z50.
Caecitas animi maximafi t90 C.artor 5c Pollux. 8x
Caecus claudum geilans. Callor feu fii er refles fibi exfein-
Caeruleus color. 454437.4^8 dit. eiuscjuefolcctia. 544. 54 f
Cxrulcus «>K^>-occut. 458 Ket^gpei 1 S
Carfat Borgia. 159 Cathannx Medicez fyrobalunK
Cxfar ambitiofus. imitatus 4*3
Alexandrum. iG Catonis pertinax animus impro*
Cxfat occifjs in fenatu. 8 ^. 1 87 i batur. 44tf
Cxfaris occifores. 444 Caucaquid. 599
(fbCKOXae. 489 CauiTa occulta. Z40
CaLis Zetes. 197 Cauilz rerum mulcz hominibus
Calais cur fit diftus. 198 incognitz. 584
Calchantis vraticicium. 488 Cecrops Athenienlls. 87
Calix aureusi 91 Cecrops 84. 87. idolola-
Callimachus poffta. 558 trlz inuentor. 84
K«>or i «fleXeT». 379 Celaeno harpyia. 197
Cancri Huuialcs. 547.348 Celaenum, i. nigrum. 197
Gandidje velles gûdij figou. 4 3 r Celeritas nimia, Ac nimia tarditas
Candidati vnde didti. 431 fugienda. 145^
Candidus. 436’ Celeritatis Ac diiigentiz laus. 77
Can ior animi vnde. ihid. Centauri. 530
Canes pro rapacibus. z88 Cerberus triceps. 509
Canis pcrcufia lapide, non peteur. Cerebrum non edendum, z9
rorcm,led lapidem petit. ^^G Ccraa afccipcs. 510
Canis pro inuido. '
57 z Ccucrc verbum obfcenum. 55X
Canisquid in Hieroglyph. ^7 z Chxrephon cur appellatus refpet-
Canis orbem Luna; confyiciens cilio vel noiûa. Z7 z
quid. f70 Chxrephontes duo. 171
Canis fidei nota. 6^30 Chamxleon. 153
Canus color isqiie natiuus. 458 Chamxleon no folo vefciiui aere,
Capcre,pto decipere. 94 zn* 15^
Capra Scyria. 5^7 Cbariclcs Ac Antiochus fxatres.
Capra meretricem fignificat. 507 6-7 z
Capra lupi catulum lallans. «79 Charites vnde didar. 5 tf
’4
Captate verbum. 471 nudXyvirgines , iundx talaria
,
Captores ipii capiuntur. ^90 alata habent, vnam d'i* aiiz

Captiuus ob gulam. 5p.3^r confpiciunt. 5^3. 3^4
Caput racuumcerebio. ^4; CUI hlixlouisScEucynomes.ibi.
Chel^
1 8
XN D > 3C urRvM.* ,,
,,
Chclaquid. ^ 349 ^
'
^7«
Chicani tabui* vttdc. 3 55 Clementia principii. ato. 5j
|
Chilon. 4^5. ^38 Cleobulus.
Chimzta quale monftiuni. Cleomenis rerba grauiffima. 44 c
X 10 Chens. xT«
Chimaram pto muliete ponit L)r> Clitorius lacus abflcmids reddit.
cophtou* XX9 ,
(78. hinc Cliiorij motes. (75.
Chiiou CcDtautu*. jip Clune capi. 507
Chironis fetina natura quid. Clypei latens fignificatum. 41/
519 Clypeus Myrtili.
Chotnix quid. 315.(58 Clypeas vnde dirius. 41}
cncenict nonih(idendam.2.7 3 if Cfytum Alexander iratus iuteife>
Choiitadus PeuttngerAiigultanus. cit. 1^7
(1.(1 Coccinea vertit.
Cbnliianorum Imperatorum pri> Coenobuacum quocundam dcfx«
dcutiaiii hzreti ot 141. durp v‘ dia. ^
ii inter fe rixantur,auûm im«' Colobotes. 3 5 j

pct>uai Turcicum. 470.471 Ccloiquid, ’
43^
Cibum in matellam. 30 Color albus, niget,c*ruleui , v iri-
Cicâda nobilicaiis inOgne apud dis, rubens, dtc. 418. Sc fcqq ,
Achentenies, '
30* Colot albus ac rubeus. 1 57
Cicadam ala corripere* 5(5 Colores aêiûs animi' cxpiimunit
Cierio ab Antonio inrecfedlas* 418 •
i8(. ptinccpi Kunianx elo Colorum di£Fetentis pene ihnu*

qucRtis. metabiles. 4 5( '
Ciceronis £c AtiAotelis Colorum nomina varia. 435

15 3 '
Columba timidicatis lymbolum'.
Ciceronis didlroulacio poA: ciuile' lOX
bellum Pomprunum laudatur. Comitis S. Pauli mfaurtus cafus,.
44(. lefponfum de amotr 6c 576 '
. ^
philofophia.387 . Cua. emenda' Compedes a utex aulicoruxh. 3 36
te non vetebatot. 14 Compos bc impos vnde. z6t
Ciceronis iuielix contentio in Congio. 184
Antonium. 447 Concotdia per lyram defignatut.
Ciceronis in P. Clodium iocus 104
mpictax. (4(.(47 Concordia vndedeciuata. X05
Ciceronis vetfus i multis tepie* Concordia ciumm principibus cu*
heufus. 6‘t 9 rxerte debci. 117
Ciconia veiisnuncia. 4(0 Concordis vts, commoda 5c Tym*
Ciconix pictas, eftxgies infcepttis. boium. 105.ii7.ii0. 111
I5t»i9i Concordiam vt Tuatii HetacUtuSj
Ctmbrotum dc Teutonum atma* ‘54
37 Goniugium quibus petroiiutm.
Cineticius. 43 ^ 681
Circe meretrix, filia Solis. 3 10. j 1 CooCientis msKs tormenta. 368
Citrus,^ Cirrati.quid. 5 54 Coiidlia in quibufdam rebus ra-
Ciirm Bacchihilliio. ( 8 :. pienda potids quam qusreiuia.
Cicrusamotis rymbolum. (85 459.
Cluis optimus. 495 Contilia non vulganda. x i-i
Cladicum belli. 594 Coutilia Kegum paucis commix-
Clauum clauo pellere. 354 tehda. x is. 1
1 3
C eanchif indultria laudanda 453 * Coafliij Oc fottitadinit vis. 1 1
4J? Cuaiili» Ic fircute Chimsram fu*
y P«f*;
,
iNDlx
petacl, quJ<!- gius maior communi. rSo
^
C6nfiliutn viiibujclcftitutuni.i xs Cuculus quis vere, & vnde. 17 i

Conlilium & vires. ”
114 •
271
fconfiliumrcs facra. 114 Cucurbita ad pini ramos. 46^7.:
ConnaQtij adulatores. x(;>% Cucurbita quid allcgoricc. 4(^7
Conftantius credulus. 115 Cui des videto, ^-4
Confuhor res facra. a>i 1 Culina parua duobus ganeonibus
Contemplantes alta cadunt, jy 5 V non fufficit. 349.3^0
Continenti* geftus. 20 y Culpa in in fontes reieSa.- 59 y
Contumelia f*pe animis tran-, Cundlatio. 148
quillifliraispatientiam extor- Cupidines duo. 391
quet. .
Cupidinis 8c’ Amotis difFcrcntia.
Cor ne edito. 18.199 . i.9 j
Cordum quid. 479 Cupidinis fax. -381.391

Corinthii ^«eoptBTjfcq. iiS Cupidinis tejo inuiolabiles. 31 y
Corneis poculis vtebantut vete- Cupido cur Veneri adiudios. 401
res. i6î. itf J .i6'4 Cupreifi frondes in fepulchtalibus
Cornicis VOX, cras, cras. magnatum. 6y
Cornicum concordia. 217 Gupretfus vnde nominetur, & eius
Cornicum oculos configere. 79 natura.
Cornicu & vlularudi(fidium.i4y CuprelTus adhibita funeribus. 6^7 3
Cornix cur reiefita d Pallade. 14 5 Cura vnde didâ. 11 y. 199
Cornix in Palladis manu. 145 Curculip.
54^
Cornix inaufpicata. Curia .
5^9
Cornix quid. 118 Kva/u(hTf&^. o
3
Cornua fumere. 11^4
^
Cyclotp* quid.Seruio, qiiid Hera-
Cornua audaciam ifignificant. , - y8 8
16^5.1^4 Cycni regis hifioria. ^19 '
Cornu Amalthe*. ^
'
440 Cycnus Phoebo facer. 619
Corona graminea. '
180 Cycnus quid fignificet. <>17. de
Corona quetna„; , 173 Cycno ^nic mortem canente
Corona ciuica donati qui^ ^7 ^ PlatonU locus: item qui negent
Coronam nc carpi fo. 5 3 cycnii ante mortem canere, ibi,
Coronx deoru ftatuis 3ppenfe.99, KJ|U« quid, 8c Cymatilis.
|
Corpus vitiofum viiiofa: natur* 438

^d Cjrnofarges quid. j
imago. 14.5
U I
Gypria Venus. 31 c
Coruus ferperitem. &c.
|
590 P.
Cotonea cur a nouis nuptis ede- TÂBDAtVS.
rentur. '
^8i .
•--'Damuum prsfctendum turpi
Cotys dea turpitudinis. 3 04 lucto, 4^3
KgptTifvndc. 1 ^4
,
.
ex Damno alterius, alterius vtili-
Credere omnibus &: nulli , vitium tas» .
. 47<3. dk feqqi.
cft.i 25. 1 1^,1 5 3. cui non cre- vndcdiiSa. 6^91
dendum. 1 y9 Daulia, Daulis, &
Daulias pro lu-
Credere omni fpiritui feriptura fciniacur.
prohibet. ij6 Decretum quid. y iS
Credulitas fugienda. i ly Defraudare genium. 3 3 y
Credulitas nimia magîu maloru Delphin ia mari abforptus quid.^
agmen fecum aduehit.i 55.154 57<f
Crepido. joj Delphin Cupidini iundluf. yy i
Ctux.fignumfalutifetiim. 33 Delphin y 1 1. y y 1
Cubitus promenfura. inflrumen,-
bclphinus alligatus anchor*. y ij
cum atehiteAorum. enubit us te- cetQorx* 148
Pema<
, ‘
.
i a ^ V kl ^
'Dematfc»* Difeordia dejj.'
Dftriade* Aihcnienfcs 'i»b in>pWu Diues in^£lus.^47.rnaliit ^ im-

tfi Macedona* retraxit. W9 peritus. 501. aut iniquu? V.auc.
.”
Demaratutcur Qlcrtt tog^tUJVio^ iniqui „
'
480
^
Democriti rifus.
^
:54'i Diuiiei puljlicd niaro. y j.8. , 3 3
’
Democr ttii. S44
'
340* ,
;
Dcmollhcnei auetfos habebat di;* , d Diui cibus timeh^ûrn., 19 5. xjf ^

magbôi., 5cc. 144- Diuitum'(!*chipe't>u\a llauo> paut
'
Dentes fati laborcCadmi qui l.sy^ perum non item.
Dsrne petere. S 9 ^. Diuinacoris Angli vana praediîo..
D?prehciifa*iiiterceptus cft. 149 U. 4 .
T
In Defeifiintes. f i7, Dofti qui amoti operam dede-'
Dctrdcre.^ 2.?, in rnodio. 314' '
"tunt. 387, ‘
^
Dcii iia; 3 II .abiicienda. 315 Doaores-fibur tepêheniil iS jT
,
Defidia quoru Ia Cccnobitatu.jix DoiSoruni fami.<r84. agnomina.'
Dcfjjcrantis opi lio. 44V ‘
Defpoaderc animum. ‘
' 140" Doctorum dilHiia 8c certamen.
'
Detra^fibrlrs. . Vn.ffjs' •
^
,
Deu colere i: timere opottctji 184 Dodos dpftis, obloqui nefas, i o

Deiis omnia videt. 17;?. Dod^tina rioh citYinv magiflio. 7s
oculum nemo fallit, Dolofi dolo ca^ti. 591 ,
in Deo liEtandum.yS. eius atci^; Dolus ih fuos.' 147 '
na fcraiaii non opus. 571 Dotus malus.

'
^ .
Deucalion gru im beneficio fer-! Ppdus an Vi'rVu$"qufs' ia h^fte re-

iiatat. quira/, ^ ^
..
, ^
’
4^4
Dextra fynibnlu fidei, xoj. 119. Dona bbuiiim non dona. 57 8
hofpMr) infigne.* i id Draco quid. '
Dexttx iun(-4at pro c6cbrdi3% 2. 10 Draco vnde dfftus. x 51 . ^3 5*
Dialefticx fymbolu ferperes. 445^ quid fig*hi1icctr '
,
ibid.
Diilâ fepte n fapientum. ^57‘ Draco Amphiarai. *
3^
Difficiliacria, &c. ’
Dracones & vluljc f ut Palladi c6-

Df) qui vocant, eundum. X5a
’
'$ fecrentiij,*
7 ^ '
\
Dij q!»i yetetibui habiti. I f4 Dulcia quandoque' amata fieri.
Dij mnlri iiftkm aris pofiti, i 54; ,

5^9
Dij^Lcuraoi, in eodem teoiplo tui- S-
'fl. 1^4 dex B s I A in adaetfis ccefclt.
Dij meliora. <>70;
E. ,
’
ii 1 *
Deorum coronx. 99 Echeneis vel Remora vnde di*

Diligentia orimia perfici. 7^-71 aa. 184.3x7
Diogenes Muficos (luUitiar cuc Echo Pani amicacur. 4^1 '
arguerit. x<54 578 ^
Diomedes. li^ Egens vnde dicatur. 4S5

Diomedis '5c Vlylfii effigies iiin- ««fivoif quid Grxeis. 141
dtjcqmdt xi4 Eidothea filia Trotei quid. € ij
Diomedes Thrax vicius. 511 (Ttdr»^, , 114
Dione mater Venetis. lO ? Bleaienta quatuof ôtidem deo-
Dionyfius nepos & guloTus. 345 rurii nominibus iincUeiJia.. 78
Diofeari pilfcati. 54 2- B!e£lofcs fmp. reptem.^
Dio'xippi hiftorta» 57,8 Elephanti, Luca: bbuei. 4-'^ 5 .
Dtpfas fer peni. 47*^ Eiephantotum vfus in bellis. 4^4'.

Ditum quid. 3 8f <>00,
Difciplina vaa voicuique exco; Elephantus |f)tcam pstfetre neu
‘
pOtClU '
4’^4
y a Ile-
1 z
f H DSX :
K. B M.
Ilcphantu» in triumpho. ôp tiotfem. -
'455
Eloqueniu fottiiudine ptxftan* in fcedetum & ^dei violatocet -
tiot. ^t 4 principes. 445

Elpidiuj. Ex damno alterius «alterius vtili-
Brabicma qttid»^ ciui catto, vfas, tis. 470.Scfeqq.
iaus,&c. 4^*47 Exempla eorum qui defciueiunc
Epaminoadx laut« 108 i virtute. 517
Epaminoudas mocci pcozimur* ExilTe c potcflate qui dicatur.
499 F.
Ephyre. 305 pABA immunda. 30
Epichacmus. 151 ^Fabis abllinendum* ap
Epifteti philofophla duobus ver.» Fab. Maximus. 171
bis comprcheiita* 10 z Fabi) Maximi conUantia. zi z
£piaetut,& ctus lucerna. 104 Facem acceolam tegete quid. 3x3
Epicurei vita futura cootemto- Fa£tio Veneta 437
tes. 84 Facundia difhcihi. 4 10
Epidaurius ferpens. ^
^7 Fama dodlorum. ^84
Epifcopi munera Sc ofHcla. z 11 Fama nunquam intermoriiura.
Equi Solis. a ^4 497
Equitandi peritia principibus ne- Familiaritas nimia parit contem-
ceflaria. i 07 ptum. I 3 X
Equus animal feroX , adulati ne- Fatifecre. i3 1
fcium&c. 107. 108 Fatuitas. aSt

Equus populo ferocienti compa* Facum memorabile. 57 X
'
ratur. iP 7 Fduces. 69
Equus in ingrclTu itineris ccfpi- Fauni 6c Hecates fabula* 4*4
taus. 474 Fecunditas fibi ipfi damnofa. «55
Erafrni TermiDus&fymbolfi. 5 5 5 Felices qui. 8 z
Erafmi telpoodo ad Catuaialu. ssf Felicitas momentanea. 4f 6.467
Erithactts. 3 5 ^ Felicitas quid. 557
97 Feminainers animal. 34 «
Error peticulofilOmus quis. 555 Fennorom defetiptio. 61 i
Errores eorum qui Ittctas addif* Fera Libyca. 87
eunt. »35 Feroiitiimos domatU lii
Eruca. 30 Ferocitatis (igna. 166
ElTai qui. 3 as FelUuje hora. «5
Eteonicut. <44 Fiber, vide Caftor.
•Tsgfiu«?u«r //x». - 57* ' Ficedula. 5 50
^
Eucrartar deliti h^retici. 1 17.1 tS Fidei fymbolum,dcXtra. t Q z

AAUfilOVtit, 8t fimulacrum- lOl
Euentus bonus. 13 5 Fides quid. xot
Euencusd>oni imago* a 3 ^ vxotia. «49
Eunomi llacua. 6}0 non efi habenda ei qui fidem
Eunomi £c Attflonis certamen. violauerit. ztS. fidei nota ca-
30 nis. 6 50
Euphrofyne. 5^4 Fideiancipitis , fallacis homines.
^
Eurynome Gratiarum mater. 5^^ MO. 174
Eurebij cuiufdam cdAans animus Fidendum quatenus, t icqq.
-
in tormentis. Fidicula vel fides- 1x7
5 v 5»X*** 577 Fidii fimulacrum. xox
EuueptUS. yS>S Filius vnde,dcfiliocam amor 5 5.
Excurfut fn miferam adolefc en- tf 57-^58
tium fcliellfimi ii^cni) condi* Ficmiôu conuclli 00 poiTe. zz^
Fifcus
11
Ifl DtX B.B B. V Mr
Fircasqaid. 55 J Galea 1 51. iiivrum atoearlf. €oz

^
quod Chridus n 6 capit.<H
vapic, Gdleaci) tumulus Se geda» 491
FUbcllufn murcanum. 5^9 Gallica lingua vecusi 74
Flagriferi. 5^8 Gallica fcabies. fy i
^
Flammei nuptialu ficus. (£5 Galli veteres Grxcx lingux 8f fa«
Flaoiafamitu vndc. . 457 pientix petiti. ^14.^1^
Flauus coloc.457kquotu fic.45 i Galli nomine Doflores facti in*
Foedera iotet ptinctpes viros pec telliguotur. tit
amoris vim fignificaci, 4^5 Galit cantus noAuvtilitas. t i‘i
Foedus. 10$ Gallo candido abdine. 35
Forfex quid. 349 Gallus Pytbagocx. 3 3
Forma hidcica. 6 iS Gallus cur in manu Apollinis pi«
defloterdtrene£hite. 305 ftuS. 111
nihiljfi fola forma ed. £4 5 Gallus vigUantixf/robolum. itr
Fotmofa fato ptxtepta. 551 cur factis turribus daiuatur. r i t
Fotmidoiofi poli motrem. 584 Ganeo quid. 349
Fortis non cA qui feoecac. 445 ytinvSi fiiAat ti tfilc. 83
Fortium ligna. 199 Ganymedis ctymoniSc fabula. 8 1.
Fortuna quando maximi tiraen. 85
da. 104 Garrire. 149
cur infideac orbi. 3^1 Garruli cum lapientibus vix po(^
vnde dida. ibid. funt habete commercium. 145
quid lignilicer. 3vo Garruli odioraimpoccunitas. 19^
vittucem fuperans. 449 Garrulus Se gulofus. 351
Fortuna pilx inlidens cum noua« Garrulitas. 195. ipS
cula. 4 5S 349
Foriunx imago «dcfcriptio.fadai y'ave4f4fifyof, 5 5 A
^
rota- a^4.3 ^0.3^1 Grneroli bobiles* qui, 500
Fortuna virtuti comes. 439.440 Genitnn defraudate. “
$5 5
FotiunX varietas. 469 }*v»rtKm 41 3
Fortunx' multum tribuerunt ve> Gentilitas quito fÎIax in reruih
teres pagatii.' '
449 originibus inuedigandis. ^1
Fortuna-m quiTequancur. Germanorum ptincipum dcTur»
Ftancifci t. falamandta. >
39 cisvidtorix. 117
Francum pto amico habe non vi. Geryon vude dtfûs,8c cur triceps
cinum. 57 5
Sc tricorpor. 111.113
Fraternitatis defctiptio. iii Geryonem rupetaultHeccules. 5 1
Fraudulenti. 141. 144. 147 Geltus viti boni nd minorem virti
Frigilla.' ^<f habet quim oratio. 1
1^'
3
Frudus qui maturi dicantur. X47 Gigantes tertigeox , anguipedes^

Frugalitas. x 17 88.89
F ugax tandem depreheuAii. 1 49 Giluus.feu melinus. 4 19 . 43 S
Fulica feu fulix. 583 Gith* quid. ‘
^59
Fuimen aligerum. 385 Gladiatotd prima inditutio. 430
deFuluao hilioria. r r 3 Glandes queenx veieru cibus , ^77
Fuluus color. 419,438 Glans quid. 414
in Furaces hc raptores. 480 Glaucus comefo gramine immor.
Furor &
rabies. i^^ talitatem ed adeptus 174. vita
Futurorum coniedores. 3^9 ei rijdiiuta iPoIjrbo vate. 17 1
G. >43
G aLaTaB quw4if 5.abADiiocho
vifH. 4^X'
Gloria nulla fine labore.
>>eM«>.A«»pquid.
489
3 5 5
Calatea. 6 50 x 8o
y 3 Gnoda
m». V w
Gnoffii-Atiajdnc.' Haipyiatum nomine quidjiignJfi-
• .V*. {
XI f r.cfrm^: -
^ i97
ySiii oxteurotf i ;
^4i Haliae& gUijij,. .^ 6.5 5
.
'
<?oisgoneum Medu^XApUt.» 'S 5 x Hecates 6C Fauni fabula... .414

Ci^jrgonis caput, ifl plypcpi., x ^ x- Heftot ab. Acbitlt ocîilus 8« bigi»
Gt>^;bicabaibaric 5 ».-i* - .
5^5 alligatu», ik.c^;- ::.147 i
'.
Cifir>;a fides. . ,.:i

HcQoiis &i Aiacisfcc.du*. ;i79
GrVei Tantalida-. 5^8 ;
Hedexa nigxa^. ;
.
Gxscia ,cuj Aonia difta. .^57 : Hedera prîs idirai 8c £a<:vho;

e rameo tutela:, prfflidij .iSc-falut is ^ 81,685 , ?
fymboluni. 17 ^ .
Hedera quid. -68 j .
, .
Gramen Satuuio &. Maitii cutfa* Hederis digni. 68 5. .
/ erum. X7 ^ Hcdui.feu AaguAoduncnfet. 7 5

Graminis cum Matte fim.ilitudo. Hclueiiorum yifws. 59, .
- 176. in gramine, nidificat alau- Hcnrici i l. fymbolum. .591
da. ... 174 Henrici I ir .iymbolum. 39

Graminea cotonajquac&.obfidio-. Hemai.i j-i i .fyrnbola. 59
oalis. X7i Henneos VI I. Ai!“!. Rex. 374
Gratia referenda. 130. quomodo. Hetaclnusi6<: cius netus. 54 ^.544
^66 .
Heraclitus vt cuncordiaui fuafc-
Giaiix. 56 3 * tit.
^
134
Orati* iundae Veneri, 5^4 vnde. 51 a
Grati* cur nudae,. 563.567 Hcibamdare. 171
Gratiarum at.cuU inanis. 5^5 Herculem pt*^rande onus poluiF-
Grex fimus. 5^9 fequid. 694.695
Gruis fymbolura, »38 . ; , ,
Herculem pygmasi adotiuniur.
Gruum fagacitas. 139 ^67,168
Gruuro vplatps. ... 138 Hercules multi. 506
Gula. 344. infetuitutem pettra* Hercules vii G<ilus. 509
hit. 3 50.351 Hercules Gallus Philofophus Un-
Gulofotum imago. / ,
344 gu* Gr*c* gnarus. 616
Gulofi infignes. 34 5 Hercules nothus. 513
,
ob gulam capti, 351 Hctculei oj-jwisr. 614
H. , , ; Hercules Gallus quid. 6.14
jjALCYON, vide Alcyoor Hercules apud Gallos orationis
*^Halieuticalyr* forma^ 105 numen. 61S
Hannibal. 174 Hercules Deus. 694
îanno Catthaginiehfis. 149. 1 50 Hercules .Geryonem vicit. zti
Harmonia v.ndc di4id.xP7«in tep. Hercules magnus corpore & ani*
105 .
r. / ,
roo. x 6j
Harodux Notmarii*,eiuftiucc!a- Hercules cur Alcides diiSus. i68
pior. 585 Herculis cloqueiuia. 6 \S
Harpa. 5x9 Herculis duodecim labores. fo6.
Harpagare, >
? X97 509.510. 5ij[
Harpocrates filcQtlj, Deus Serapi- Herculis tria caqsita. 695
,
dipr*poficus. iio Hetm* & Hermaihcn» , Aatu*
Harpocratis figillum in annulis. Mercuri), 97.98
«51 I
de Hermogene mirum. 688
Harpocratem fiactree Se- reddere HefiodusAfiersus. 155
quid. .'tv ii<> Herpetidum poma. 5x1
Harpyi*.qux» quor, vndedi^** Hieroglyphica.
. .curvitgjnesj cur voluctc«,cut Hieronymus Paduanu*, vitdo-
plumis ptacdit*|£c cur (C6S. 197 ûs, amore captus. 587
ac-,. Hipp«:
1
IM D I Z KtKVM,
Hippocentauri qui, de tisfabu* U Humiferpere. fx 6 . humum pedi<^
ia vnde originem ruq3pfecit<4 xr bus quatere. '403
Hippocomon. xo^ HunniadesduxTuccistetiibilis.sS4
Hippocrates fua emendare non Hunnorum defciiptio. xi4'
veritus. 14 H y dtaLetnxa. 5 1 o, fophiftica .f x o
Hippomenes Atalantam.^ 50
vicit
Hiccus libidinis fymbolum. 358 I.
Hirundinem fub cedo ne habeto.
Tami breipitium duplicem priu*
Hirundo. X9^. 56’^ ^ cipis virtutem dciignar. 140
Hirundo veris nuncia. 36^ lanus biformis cur.X4C>. Sol. 140
Hirundo carniuora. 615 lanus idem cum Noeo. J41
Hirundo niditicans ad ftatui Me> Ianthinus color; ' 438
dcx. X 58. cicada corripiens. 61 o lafon Pagafaeus. ' 3x8
Hiiioria paganica nulla, quae ali- Ibisauis. 537
,
quid faecis in fe non habeat.^ xx Icari; hiltoria. ~ 171
Hiltrica forma. • Icari fabula. 37 x. 573
Hiitoriaru fetiptores thapfodi.^ zi Ida mons. 3 9®
Homerus cur Moionius didfus.S 3 lecur libidinis fedes. 41
Homo cur dicatur creatura om- Ignem ne gladio fodito. tS.
nii. 5 57. Dei imago. 3 5^ Igniarium, iymbolum Burgundi
Homo natura; vniuctfae compen- ducis. 38
. dium. 3 57. qua maxime re i Ignis aqua in thuixbulo & phia-
mutis animalibus differat. 3 <6 la. 193
Homines impuii fordidi. 3 57 Ignis quid. 313
Homines auribus vandti. 61S 1gnoiantia fuctvihuSWi xeexor ist
, ^
Homines v<ai/ua$sxoi cur appella* Ignorantiae cauffae praecipux.^4 2-

ti* Ikx feditiofotumnota* ^84
Homines foli minimi viuctepof- Illcz. 94
fuot. imagines Romanx. 504
Homines foliis (imiles. 1x9 Imagines nobilitatis. 41
Homo cut dicatur puluis^dcc.x i$ Imaginum vfus. ^ 18
Homines ferui ob imperitiam. ^48 Imaginum vfuf <|uaudo cceperic
Hominis prnptium bonum. 89. 9 ^ antiquari. 5^^
Hominis deferiptto. 35^ Imparilitas.
Hominis partes duae. 35^ Imperatores & principes fxpc ho<
Hominum natura triplex. 35^ nedo vtiiepixfetunt. 4^3
Hominum ptoceiuiias in vitiis Imperatores boni & pij. 5 3 $
notandis. 3 S S Iropeiatonx maiedaci nihil tam
Hominum diuetfa iudicia &C vo* peculiare quim humaaitas.53 8
luntatcs. 4x8 impetatotix virtutes. 7S
Honor alienus non affe£kandus. Impciatoris editum nequis in Ita-
94-9 S lia noueilatet.dcc. 17 r
Honoris rpecies vndecim. 493 Imperatoris fiemilitis munera, xx^
Honos alit artes. X93 arcana domus Imperatoris noa
Honoris imago. xoi funt detegenda. 114
ex Honoris &c Rcuerenii® coniu- Impetiti 4l/4U7t)i. 189
gio Maiellas nata. 102. Impetus inanis. 570
Honos deus. xoi Impluuiatus color. 438
Horxfciiiuz. ^5 Impoffibile. i^9
Horati; fchoiiaftx. x 4 Impotentum hominiiaffefiust395
Uoliia fuccedanca* 599 Improbi nulla gratia flediantur.
HugoCapeius. .
xi? xSo
y 4 Im-
ikdb» R 1 R VM.
loiptobotuia quorundam tenuis loacbimus Bellaius. Y
factunae hominum dcfctiptio. loanhesPapa s. prauic Tufliqum

’
58 i -
vt cdidlum aduetius Attianos
Impudentia tribu* vitiis tabidifli- reuocarec. r4t
inis comes. 187 loannec Hunniades. 384
Impudentia ingtatiludincroftqui- loan. Marius Bciga. ®
3 3
2.80 p.loannis aquila. 8 t
tur.
cooftantet perficienda. t>.luannis hciba. i7 3
Incepta
locus intempertiuus.
incertus, 14 ® loTepht nobilis adhortatio adlu-
Inconftantes» 3 17. d*os , ne fibi ipTii manus infe.
Indigena. $04 ranr. 447
In dits meliora , ad quos pertinet Iphicrates. xi 8
!
;
illud ptateeptum. i 57 Ira. 17 ^
tndutgere genio. 3 3 ^ Ira cohibenda eft. 17^.177
tn eum qui truculentia Tuorum Irati deferiptio. .
%77
.
peciecTt. 57^ Irus. ' 4®5
In cos qui ob ptofpcto* fucceffus Ifis ^ Tiphon cxrulci. 43 *
intumefeunt. 4^7 Ifi* itgyptia. 9^
^
In facile i virtute deTcifcentes. Ifotratis nimia in compofitionc

317 diligentia improbata. *
inferias. 43 ® fCTD/U«e<«. €7 %
XnHtmitas obnoxia. 381 Ithata, €^7
Infortunia- fempet prasfto Tunt. iudxi parati fibi ipfit manum in-
481 ferre. 447
Ingenia praecocia qu*. ludzorum ritus in manibus ab-
Ingeni) Icuitas. 442. . luendis. X 9 3
Ingeniorum inaequaliraa» 31 3 ludex redear.3 cur. 3x3. 51(3
Ingrati. Z79 'ludices abrtemij. x
Ingratitudo rommonfivitium.179 ludices munera accipere non de>
Innocentia Deo gratifiima. 83 bent. 3x7'
Innocentia vera, 4 3,1 ludicis officturo.virtutes.xquifi}-
lofania quid. X 78 mi not*. r 93 *i 94 'X 93
InTaniae pcena in eura lapfa vnde ludicum Thebanorum imagines.

raanauit. ; , 397 314-3x3
Infignla 'varia quid notent. î 7 .
ludicum afiefius debent efle ftN
Infigma pogtarum cycnus. €17 dati. 3Z7
Infignia nobilium. .
4t ludicium in ratione. 178
inucrtis. 19 % lugum pro legum fymbolo. 341-
Inuidia incet pates fxpe innafei lugum quid fignifteet. 1 89
tur. Six luliani Imperatoris ditium. ^^47

Inuidia. Z 97 luliano obfuerunt aflencatotes.
Inuidia nullum viciam damno- 300
fius. Z97.Z98 lulij Czfaris celeritas^ 7^
Inuidiae nulla voluptas , nullum clementia. 333
commodum. X97 ;
triumphus. '
600
Inuidia vt tîpera. 198 Itilius Baflus repetundarum accu-
Inuidia llteratorum. 6^ s fatus. 3x7
Inuidiae obieâfempet gloria am- lulius Silanus,aUrea pecus. 6^48
plifiima. 300 lupiter quid. 8 x
Inuidi pallor, 199 lupiterPirtius, Sanû$,Sagus.i ® i
Inutdi maledicentia. t99 Satutnius.ioo. Ammon. 7®

inuoluctes. ^08 louis flamen albatus. 437
Juri^
1
IRD B X 1i.BR.VM.
lurifpeThi vete. artem fuam vul- Lembus. fo(
gate noluerunt. 75 Lentigo. 147
Xus dicere. «94 Leodegatius Agathochionius vir
lufiiqui. 303 pius dc dodus. 10
lufliria, Nemefis. X 77 Leo cauda catulos vetberans
luflitix nomine quid Plato intel- quid. Z7^
ligat. 303 Leo cur ante templi fores eriga-
luilifia piemitur,non opprimitur. tur. 113.114
x8i Lcovnc)edi£lus,&quid.x n.i 15.
lufljttiain voluntate. 178 189.615
lulhtia tandem obtinet. 181. QC Leo fymbolum Pompei), 37
ieqq- Leo terroris fymbolum. itfd’
luflitix munera. 303 Leo curtodix fytnbolu. x 11.111
lufiitix imago. 5^3 Leo in [lemmate. 618
Iynx, iyngem habercw 3 «S
Leo Nemexus ab Hercule occifus*
r
509.^19
T AiiA & labias in feminino ci- Leones qui. 578
^ ira difFerentiam veteres di. Leones amore furere. 378
cebant. I xo
Leones niagux dex currum ve-
Labta vnde di£la. X 10 hunt. x8p
Labyrinthus Minorauti. 1 1 Leonis catulus no nutriendus. 3 z
Lacedxmuniotum in acie indru. Leonis irati [jgna. '17^
endainfiituium. 105 Leonis cauda cur dicatut Alexa.
lacedxmooiomm bella inteHiiia. zyS
605 Leonini pedes. 177
Ladiucx foliaj vis.vfus } 14.3 1 s
LcofthenispromifiTa. 67^
Laidis monumentum. . 304 Lex in mente. 178
Lats formoililiroa. 3 04 Lex 49 S
Lanugo. .
t6i LeX vinculum ciuicatis. 340
Lapis in Ijieroglvphicltqold. 185 Lex cur primum lata. 340
paupertatis lymboluni. 455 Legis virtus. 54 «
Lapides infulx CycUdica integri Legum inuentio ad deos cuc tela*
natant. «• 153
Laqueo amor (igniHcarur. 309 Legum latores primi. 193
com Latuis non luiiandum. 547 Liberales artes illiberalibus ptx-
Larus,huos. 344 ferendx. 3 35
Laiciuia. i 19 Libellio. 389
Latex. »3 Liberi niolliut educati damnum
Latina lingua. 74 parentibus aicedunt. 6 si
Latio vnde didûs. 153 Liberi pignora. xpi
Lationes magni i laqueo immu- Liberorum amor. 6s$
Libectinx fides in tormentis, i x^
Latrones olimpro ftipatoiibus.sss Libidinis fymbolum. 300

Laudantes illaudata. 4^3- Libidinis fedes iccur. 4x1
Laurentis Mediexi fymboIui]i.40 Libido quomodo poflic fubmouc"
Lauros quid veteribus. 3 ri. 5 \<^. 5 X 7
Laurus vaticini) nota« & vidtorix Libidinofosab apibus citius pua«
ligna, poetis tribuenda.^8 3.^9 i gi« 4®*
Lexnauierecricem iigniHcat. 304 Libyca feta. 87
Lexnx metecricis patientia in Lien fi ue fplen >& eius officium,
tormentis. 1 x f ep exercente leliqua membra ta-
Leao Turges cotucbes Aiagula. 3 S befcere. $ 30*5 3 Z
Ledlus putus, 35 Ligoipedes» 41 S
y $ iiogua
1
s N » E X Kl KV M,
tlngu* cffhenata. iio M.
Linum. 431 TL AAa^^Wqui. Iz
Lits. '
4S5 IVlMacciaueilitz. 50
Licse claudz & lufcx cut. 486 Macciaucllms Italus. 5x9 =
<ic Liiis & Ata PonuciHcwclidis Mxander. 3 j y

allegoria. ^87 Mzcenatis rana. ji
Licz cur iouts filix. 488 Magni cognomen quibus tribu-
Litera occidit ,Spititu4 vtuificac. tum. 530.
^34 Maiertas quorum fiha. i o z
Litteratum fludiis immortaliia* Mala in equis veniunt, fcd pedibus

tein acquiri. 492. & lento gradu recedunt. 48^
Liteiatoiuni inuidia. ^5 5 Mala nomina. Z7 5
Lituus. 594 Mala veniunt non vocata. 48 z
T. Liuij imago cur digitum oti Maledicentia. Z49
apprefTum habeat. 1 1 r Male parta male dilabuntut. 480
Locullatura hiltorix. 47 S- 47^* Mali aliquid propter vicinum ma-
477 lum. 573
Lodoici XII. fymbolu hiftrix. Malignitatis notz in pletifque
Loquaciotes qui. animalibus. Z44
Loquacitas index flultitiz. 10 8 Mailuuium. 193
Locos, & Lotophagi. 417 Malum Veneti racium. 64;;
Liicz boues elephanti, 4^5 Matus Medica. 68^
Lucifer e ccelo deturbatus. 48^ Mancipare quid. z8f
Lucri parum e rebus minimis.) Manipulares legiones. 37
Lucto turpi damnum ptzfcten* anum habere fub pallio. 3
Ivi
dum. 4^5 Manus oculata. 132.

Lucrum noa e(l aliona coitadcte. Manus abluere quid olim. x.94.
47 9 . manus purx. r5)>
Luesvndc.- )8i Manus vocabulum pro hominum
Lumen pro (pe. z 3 z multitudine. z(J8
Lumine cadus. 589 Manus tendete. zzo
Lunulx in R.onunotum calceis. Marcor. z^ j
ioi Mares, naturx duplicis. 87
Lupata. 210 Mare pro tumultu, zz7
^
Luporum Sc ouium dididium. Matis pericula. 577
584 in Matres confultd abortientes,
Lupus cetuarius. z8 aut fetum enecantes. 656^
Lulcinia. i,<? S Maccum quarumdam in fetus im-
Luforum tria gcncrac '
z pietas. 6
Luxurioforum opes. 30 z in Matrimonio teueeencia xcqui-
Lycurgus vitem fecuit. 170 litur. 6^0
Lycurgus i Baccho bollUi odio Matronz pudicz fchema. ^88
profecutus. 171 epitaphium, 66 6
Lydi mollitie inflgnes. 401 Matronarum ornatus nimiu<>
Lydiui infans Amor: 401 5x9.32-0
quali Avwf. . z9 Matronz Rom. vinum non attin-
Lyra quid defignauerii apud vete- gebant, 1
res. X04 Matula. 56S
Lyra fiucteftudo. 105 Maturandum, 14^
Lyr* inuentio. lo^ Maturitas MucianK 148
Lyfandri artus. 4<?3 Maturitas quz victus. 147
lyfimachi hiftotia. ^ z8 Maximinus junior. 68
lyrtppa* (Utaaiiui* 4 j
s Medea cur Colchis diâ. a ^9
CUI Pharta* 5 X 8
1
1 N D «r Itl&V M, “
fin/hSytt». ,
14 ^ Mfnefua cwafinata ^ lotiis cete*
^
btoproliliit. 144
Mcdjcaia. 54 *^ * Minetua cucTritogeniaîdia.i st
Mediolani etymon. 7 ^ Minerua virgo. 1,33. armifera.
Mediolani vibis fundamenta. 7 ^ »44
Mcdiolancn. ducum iniigne. ^5 Minctuavnde dida. 7« .
Mcgabiz us teprchcnlus a Zeuxi Minerux (iniulacrum. I so

de. T io8, cut ei draco «ppolicus. X 51 -
Megarcnllura ftraiagcma. 464 14»
Melanthius po 5 ta. 344 Mineiux p an opiis. * 5t
a Melanuro cauciidum, quid, i Minimis timendum. 484
Membrana. 587 Mmotautus. ,
Mcnelar oiatio.cotdaia. • lOS efhgics cius cur in (ignis milita-

Mencl dUS iiaua tomi. 437 ribus. X 1
MJJt/fqutdfic vnde. i7^ Modcftia decet vel maxime for-
Mens. '
5 tunatos. 4S4
Mentem non formam plus polle- Modius. ili
re. ^45 Moliooides pro concordi fraitum
Mentagra. 671 amortr, nz,
Mercuriale. 58 Moly hctba quid. £ 10
Meteurij imago. 381 Mondrum humano capite, angui-
Mercurio non rino Ted laê fa* nis pedibus. 84
crificabatur. 188 Morbus Neapolitanus Se lues
Mercurio ocxiio. 9^ Hifpanica* 671
Mercurium .& Venerem cur vni Mores ,
vel animum mutare diffi-
. colu-erint reteres. 681 cile. i£f
Mercurius geminus cuc. 2-^4 Mors & amor mutauc tela.
qualiter efhtlus. 5^0
cur cubo infidcat. Mors atra. 4 3 S. incuitabilis.
Mercurius o/soe 58 nemiui parcit. 30 ^
Mercuri^ othcia. iiiietpte* Mortem nobis ipfisnon debemus
deum. ^8 inferte. 447.448.4^1
Mercuri) caduceus. 441 inMoricm prarptoperam. 5^1
Meretrix vnde didla. 4 17.4 18. i Muttit tela Oilea. 550. fra&a«
nietctticibus lauendum. 153
Mercctix dilfctt a proitibulo. 4 i7 in Mortuos non fxuiendem.
Metctticjs tumulus. j
3CJ4 ^47 •
Metetrues a matronis adultetrj Mortuis non maledicendum.

conuidhs didindix. 43 3 h8
Mcretiicum amatores. 307 Morus vude diifla. £9X
Mergus. ’
583 Motus prudeutix fymbolum.d? x
Meflalina cut di£la Myconia .5 19 Motacilla quxauis; lafoui i Ve-
Meta. 67 3 nete tradua)V(uc6cis vtilis. 3 X («
Metellus Macedonicus. I I i 517.3x8.
Mezentius ctudcldlimus. 66S. Muldtalc. 518
669 Mulier prodiga. 34^. illicium.
MichacHmperatot. 163. 34^ 4x1
Militii 6c inipciaiocis munera. Mulier infradi animi in tormen-
1^5 tis. 1 17
Miluius cucdicatuiIxTmCi & ve- Mulier patenti ritum proferte de-

ris indictum* 3<>^ bet. 66 j
Miiuus. 518 Mulierem olere. 3 x«
Mmcides. 17 3 MuUeicm decet dlenUum. ££f
Moliet
ir K 9^8 X
MQ?»«teteurvtaatat fuffitu* &c. Nemefeos & tnaidiae difibtimcir*
179
idutteies^gyptir. ^^4 Nemefeos hnago. »7^
famam.non foimamvul* Nemelis Adr alita dtfta. S77.X79
gatamcnre opoteet. ^^2^ Nemelis virtus. 179
M ulieti» pudics officium» ^^4 Nemelis i Sa
Multus. ^19 r»^s, 19 /Afjin»' imvetf. 1 14
Mundus moltebti». }47 Nero ab liidoio Cyuico rnetiid
Musis fakcitas.' ^19 reptehenfus. 104
Mus albus. Nero matrem intetfecic. 1 80
Mufa vucic difta » x o f Nellor eloquens. xoS
Mufx cur palma coionarst. ai i Nefior» crater.
MufaeSy renas explumant» 4x4 Ncftoiis fapientia. 3^^.3^7
Mularum volucres. Nicxi colloqui) tempus. iz9
Mufas amore oon caju quid. Nico meretrix cur «^diâ. 30S
4*-S Nigroris fymbolum. 419
Mufea quidallegortce. 54^9 Nibil reliqui* 47 f
Murca fplcncm babec » & formica Nihil tam durum quod frangi non
bilem. fSi polHt. i8S
Mufex improbitas. 5^9 Nihil eft quod leprebcudi non
Mufeas depellere. 569 polTit. 57®-
Mufeus Arabicus vnde didfus. Nkhil procrallinandum.
3;19 Niobes fabula.
Muikx magna vis : diis curae. Niphatia lunonis facra. 1 x8
J. Nireus fotmofiUimus. 64^
Muumones. <$^40 Nobiles qui. ^00,501
Muitel* occQifu». 47 S Nobilitas ementita. 502.
^
M/rtilus quis» eiusque clypeus. Nobilium inlignia. 3^
No&ua tumulo. .
4x7
Myrtus quid. 4x4. Veneti facra. Noûa cur Mineruie facra. 14*.
i73.1unefta. ^75 14 f. prudentis Cymbolum.
Myficrtavndc appeliara. 9^ »43
No<ûs volatus vigoris lignum.
N. »•43
Noduas Athenas, prouctb. vnde.
NaUMs
fonat.
qu**
Narce herba. 18 ftuporcra
S.
189
»43
Nola feu tintinnabulum.
Non es deus afeUe fed deum
? t.i
fers.
HarcilS roeiamotphofis. a88
Natura. 5 5 5* i Noirefeiprum 'quam vim habeat.
Naturam fcqui. 98 ^^43'
Kauis . rymbolum Pariliorum. No:hiqut. 31-4
38 Nothi oobiles. 5x3
Ne cuiuis dextram porrige. 17 Noui dodiores reprehenS. xS?
Ne facrificato Oue farina. 3 S Noxa dc noxia. 437.396’
Nec verbo , nec (i&o quenquam Nullus c maledidiis famam captat
laedendum xSo.iSx 61 I
Ncmelisvnde. . 17 S Nullus efi patuus ho.llis. 381
Nemelis feu Rhamnulia Dea vl- de Numine bene fentiendum. x8 3
tionis. J77 184
Nemelis in imaginatione. 178 Nupta concagiofo. 668.669
Nemelis quatenus mifetieordiz Nupciaium ritus. 66$
opponatur. 17^
0»DV*
1 N O 1X JH X It V M>
O. «4<rvude. s 5a
Opinio iiepe cectotem inducii»
O BDVRANDrMadueifusrTgen-
tia.
Oblici fui ^ ruoTum.
11
41
X
;
4^1
Opulenti hxreditas.
s^>iquiddc vnde.
5 5
178. 184
5^ 5
Obliuto pauf erutis parens. iS t Ornatus matronarum nimius.

Obicuu obfcutis defccipta. S 5 31 ?
^^bddionalrs corona. 271 Os infrene.
Obilruece luminibus. 196 Ofeen.
Obtctidete palpum. 10 ^ Otho ab otide. a8t
Occare bc occa. 4 59 Otis auis.
Occafiocaluaatecgo , comau i Ocium fugiendum firgtnsbtts*
t r 4
frencc. 458 * )
•
Occailo volatica. 458 Otus fatuus. at t

Occaiionia nouacula. 458 WTsi qui. a8^
^
Occatio. 458 Ouidius in Ibin. 33 «

Occationis vis. 4 57 p uis quid in HiefO|lyph. ^ 4*
Oceanus parer tjuid allegoiicbs. ew. 5 «5 ^
X4.8.
Oceanus vndediûs. aiS P.
Ocni effigies* )4f
Ocni funiiulum torquete. 34^ pACOAcoci mifeti. 4 54
Ocnus cur tic didus. 348 ^ Paganorum iludia qu«. 8^
««Nf oxi«fo< quid. 34^ Pagafa. 318
O^lauij Augutii de Romx atrerni- n«Asv‘qN«. 148
cacedidum. >/4*^^»4X7 Paleuttio. ^48
Oculi irritamenta vitiocuan 4x1. Palla. ij?
Oculo lippo vti. Pallas nata louit capite. 70
Oculus in Hieroglyphicis quid. Pallas vnde diâ. 7«
517 Pallas, Tritonia. 7«
Oculus impudicus cordis impudi- Pallas cur armata. 145. trs
ci nuncius. 413 Pallas >K«vxt5 iw« cur. 437
Ocypcie. 1 97 quxrc tcliqua in Mlnerua.
^
Oedipus vnde didûs 6^ 1 . eius vi- Pallene. 63.S
rade fatum. 840.^41 Pallium. X >'X
Ornocrates. 518 Palma quidtignificet. ai a
O 7roi vnde difius. i (?5 Palmnc Tymbolum Ecclefi* rk^tt.
Olea cur Mincrua Iaera. t 58 ci tribuitur. XXi
Olea caiHcati facra. 158 Palm* natura. »2 S
Oleumpro adulatione. 53 Palmam ferre vnde difluna. il t-
Oliua cur a callis iofeti debeat. Palmula qa«d.
X 58.1 80 Palpum ubiiuderc. 1 C9
Olla anca, 574 Pah.oibesfe adfouer.dos fetus ex*
Olla icrrca. 574 plumat.
OlU amicitia. 574 Pan Dens* 355
Uilx vclligium ne tuibato. Pan bome. 3 5 s
M. Pan dux Bacchi 48^ eiufdcm in-

Olympias > mater Alexandri. ucQcom. ibid.
€6 Pani cornua cur tributa.
Omnia mea mecum porco. ai4 Panici tumultus ac terrores. 4 ^*
Onocrotalus. 344 Pandora.
Oaoctoulus quid referar. 3 j 1 Pandotx pyxit. »3 +
Paoc(9
41 1
* V D sx RXR.VM.
Panem ne frangtta. 34
Panis fraiîo. 54 nS TreifiCUif; ?cc, 1 5 135
Pata tcx Armeniorum i Valente Pelagus quid. 37^
opprelTus. Pelecani auis pietas in fuos. 6 (y
Parafiti. -
547 P*>lcx. 147-
^
Parafiti nimia licentia. 548 bedaria, 21 t

Parentes inftar Deorum. 660 Penelope Vlyflcra feqiii maluit
Parentibus quantum debeamus. quam patrem. 666
1^0 Peniculus, vcl peni, illus» 233
parentibus damnara arceifunt Penus. 35;
mollius educati liberi. 6^55 Peplum quid. 73.
Parifienfis Academi* multxfl ho. Pec publicam viam ne ambules-
1*. 4^4 51 -
Parma quid, 64 Peregrinatio confert ad amorem

Parra quid. ^40 declinandum. 414
Tlat^liror vnde. Periandt-r. ^3^
^
1^3 ,
ParturisEccIcllafiici munera duo. Periciilofa tempora quando ma-

Xirne. 61 i-'
'
Patientia. '
; 10 Pernicies vnde, '
18S
Patienti* &, conflanti* pr*miu. Perfarum mos in arcanis Regis
zr 1. XI 5. 114 celandis. > 113
Patientia quid docear, xox. xii apud Peifas qui fint confiliorum
Pifientia quorundara in tormen- conf ih '
1 1 3
tis, j r'5.1 S I
Perfica pyrusvndc 5x1 nota eo-
Patres Senarores, 174 rum qui in alieno Gcelo melio-
Patria efi vbicunque ben^ e]>.4 1 res fiunf. ^20'
Patri* obliuio. 4T4.4r5 Perfica arbor 'cur Ifidi confecraia.
Patroclus quid allegoricp, ^ XI I
5^5
Patroclus occifus, cjus‘q. excqui*. Perficum pomum in Perfide viru-
lentum-. '
; 5x0-
Paulus Aemilius rur Terentio Pedum vn de. 188
Varroni collega datus. Pedis vnde didla. i88-
Pauli louij dialogus de fymbolis Pedis patri*. 1S8
armorum 5c amoris. jxi Petafus. <f5
Pauper vnde dividus. Phaethon e plaudro paterno de-

4j^
Paupertas vbique tuta, x'14 zt6 cidit. t6x
Paupertas fummis ingeniis obefl Phaethontis fabula ad varia refer-
ne prouehantur, ri potcll. z6 5
4^3
Paufanias infolens. 45^7 Phalanx. 115
Pax. 600 Phanrafia. 2,9^'
Pax ex bello. 600.601. 602. Pharifai. '
92
Pacis redempt*'i(igna. 6^01 Phidias datuarlus,
cx Pace vbertas. 606 189
Peccantes aduerfus naturam. ^57 qu* fcquantur. 291
Pedere Sc cru^larcjobfccna verba. ^tXaurUt malum ciusque reme-
85 dium. 2S9, 290’
Pegafus equus alatus. 119 $i\auT/<i morbiifmaxinius. 290
Pegafus quid allcgorice (ignificet. Philippides Comicus. 1 1 3
I xo Philippus Macedo vulturem prx-

Pegafus equo alato vedlus quid. ftitir. 17
i 19 Philippus Macedo ex infolcnci
Pegafas noa fuit cquui. 119» moderatus. 4^7
1 X9 rhibrophi huoailest 8 $
Philo*
9 1
I N D S X *. 1 R V m;
Philofophi 19 5 Platonis modefiia. ^9 %
Philofophi CJEci. ,17} Plebis concordia Principi necefia.
Philolbphia Epifteti duobui vcc- ria. xi-r
bis comptchenra. 10 i Pleiades. v
^hilofophotura veterum fimula- Poculum aureum. 91

tio. Poeni. ,
'
» 74 ,
.
Philofvxphia vetus qualis. 78.79 PoEfis aenigmatum plena. yg

Philofophotum cum poetis com- Potfex, primi philofophi. 79. So
paratio. 78.79 Poet* ISc vates
Pbilofophotum quorundam nu- Po&*taruminfignia. Ciy
gacicas. 55 Poitarum veterum confilium.
^58 79
Philoxenus gulofus. 344 Pnfetica figmenta triplicia. 78
Phineus. 197 Pollux Se C artor. ,
Phocionis didum in Leorthenern Polybides. .

17^
oratorem. 67 5 Polyphemus. 587
Phoebus Delphicus. ^33 Polyphemus exoculatus ab Vlyf-
Phtyne femina pulcherrima. 579 fe. ‘
588.
Phtyxi fabula. ^48 Poma Hefperidum. 51
de Phryxi ariete locui Taciti. Pompeijanulus. 57
^48 Pompeium quomodo obtreftato-’
Picea. ^80. orbitatis fymbolum. res vituperaiint. 300
6^81 Pompeius ambitiofus. 3 oa
Picea cur in claurtîs Monacho- Popilius Lxnas Ciceronem occi-

- rom. ^80 dit. 18^
Picea quinta cedri fpecies. i ^8 ,
Poples. io^
Picus in auem mutatus. Populari aura vefei quid. 157
Pierij Valeriani Hiecoglyphica. Popularis confenfus ftabiltmcn-
i?. tum regum. iiy
Pictas in parentes. 190 6 ^$»660 . Popularis rebellio vndcfxpc. z 9 S
Pietatis verbum vnde. 191 Populi confenlu Reges primi.
Pictas Ciconiae. x 90. 1 1 ny
de Pietate filiorum in patentes Populus lenitate retinendus, loj
PUtonis locus. Populus alba Herculi facra. ^94
patrem exemplum.
Pietatis in Populus arbor, temporis fymbe.'
Pignora catiilima liberi. Ium. 6^94
Pilatusiudex iniquilTimus- »94 Porci natura 156
Pileus libertatis fignum. 54 » Porphyrio auls pudicitlx fymbo-
Pileus in numis. 54 » lum. ^
139
Pindarusimitationi inaccciTus-^** Potphyrionis natura. 139
Pinus ac myrtus pto mortis fym- Potentiorum mala oon inquiren-
bolis. 67 5 da. III
Pipinus quomodo cteatus Rex Prxfidere. 134
Francorum, X17 Prxpcs quid. 37 a- '
Pirat* ad Alexand. tefponfitm. Ptxrtigium amoris prxrtigio non

pellitur. • 31 <5
Pifeari in aqua turbida. 3 3 8. J 5 9 Pixtor Sc index non idem. 194

Pifeibus abllinc. 3 5 Prxtotis officium. *P 4
^
Pifeis quid allcgoticos. 4ZI Prxiotis Sc ius dicentis differen-
Pifonisfaftum indignu. 595 59 »
. tia. »94
Pitho.id cft, Suadela apud Gallos Prandia captare. 47 i
maxime culta. ^18 Ptafina fadio. 4 37
Vittacus, 6 19 Pialinus color. 437
Pcaxi.
111
I N D1 X R.B X V M.
Praxiteiff. i 6 i PiOniciheus Caucafo alligatus,
Pnmas tenete iion poflunc om- quid
nes. Properare aliud eil quim fefiina-
Pfinceps fnbditorum incolumita- tc - 6^0. 69
tem ptocucans. 5IZ. Proprietates occulrx.
Ffinceps bonus pacer pateiz. epovu ^ oWiTt0, I ^.5
559 Proteus quis.^ 11.^11.^13,^
Princeps bonus, iudices bonos di- ^x^.Bufiris. tfî^
ligit. materia informis. 6^15
Principes abaUentatoribus perdi- Protogenis rabuix. 8.14^
ti. toj Prudens magis quim loquax. 1 4 3
Principes fatui Sc focordei . i. omnia iperanda in peiora con-
& Icqq. fiituit. 484
Principes ambittofl cura Pha&'« Prudentes vino abfiinenr. 1 58
thonte comparantur. ^
pauciloqui. 108.143
Principes fidei &fcedccuin viola- Prudencix nota 3c prudentis offi-
tores. 4^3 cium. 140.141
Principis boni officium. ^07 Ptudentix ciuilis duocxcmpla.14
do6frina debet omnibus fubdi* Pruina vnde. 'n 5
tisprodeife. 141 Pfecas.
555
Principis boni Senatus. Pfcudochriftiani. 3,3
Principis qux fit optima cufiodia. Picudofophi, 51
04. 10^.10^.107
1 Pudicitia. 139. 140
Principis clementia. 1 z o. 5 3 5 Pudoris fiatua. 66 g
Principibus equitandi peritia qua- Pucllx querela de patre inhuma-
tenus necciTutia. 107 no. '
^^8
Pfincipurn Chtidianorurn rixis Puellarum mors prxpropcra. 551
amûra ell Turcicum imperium. Pcicti prxcoci ingenio. ^88
470 Pulchtitudiois vii, 578.379
Principura 4 uorundara ambitio Pulegium.. 154.^59
forura miiera fortuna. i6 5 .
Puilxvcftes io funeribus cur.4 x^,
Principura ludus pericutofus. ^04 45 ^
Principura l&nitudoafflidi (Utus Pullus color. 419. 436^
folatlism. ^3g Pullus color moeftitix figqum.
Principura quorundam rapina. 42-9.45^
3 59 Pura veltis. 45 1.45
Principura bonorum exempla. Purx manus. 195
551 Purpura &
linum, 431
Principura auarorura commeo- Purpurea rcitis. 93
tum. 55 3
Purpureus color fymbolum verc.
principura Confillarij. 519 cundix. 4 3^
Principia optima quid pexfient. Purum quid. 451
47 5 Pufio, 3811
Pcpbofcis feu ptomufeis. 45^5 Pygmxi qui. z 68
Procate verbum. z 57 Pygmxi Herculem adoriuntur.
Procax & proci vnde. z 57 xd8
Profcopii Cilicis cafus. z^4 Pylius fene.v.
Prodigi. X54 Pyrrhus Epirota. ‘ z8x
Prodigo fuotura aliena non cre- Pyrrhus lufori imperito compara.
denda. ZJ7 tor- x8i
Ptodteorura fraudes. 14^. Z74 Pyrrhus Aquila diiûs. xo 1
Progne. ^ 5 ^« ^57 Pythagoras. i5. 1 5 9
Pcomcchei facuca, } PythagorxfyaiboUt 15.3 zf
Pythai;
1 8
1
Xlf DIX R t X r m;'

Fjrchagorx fami) elogium. X09 Remedium efficax th amorem, ttp
Pythagorx aurea carmina, Rhamnufia vindeX. X77
Pythagoreorum filentiuro. 1 o8 Rhea vitatirprxferc. ^ 79'
Rheranius Palsemon* 19 3'
QT AB ceciderant ne tollito. ) ) RhceteunFiV; ' ' •

*
499
Qttx fupra nor , nihil ad not. Remora quid. 148. 3 i?
57® Refpublica liberata. 541
Qux imcis funt vngoibus. 5 Keipublicx arcana non cuulgan«
Q^xllioni non cedendum, xt^ da. . 1 z 3. 4 i'4
Qiâiuor temporum Tymbola. Reipublicx cum lyra comparatio^
'XO) . -
Quietcasquid. azp Reip. cum naui vencis agicaraco»

Quercui facta loui «75. veterum ? paratio. .1*3 di
cibus. 676.677 pro Repubt. mortui. 498.499
Quetcui annofa ventis nondeiir. Rifus tria genera. 405
citur. irf Rixx & contentiones d fiudiofiu
Quercus nunc fola vmbra ptoii- aiieox. ‘ - 6i<i
cic. ad quid referatur* 677 Roburcorporls fioeconfilio. 114«
Quintilianus fua ipfe errata cot» - X15 “i’ .
•
^
texit. 14 Roma, Babylon Hieronymo» 93

Quod tibi fieri non vis> alteri ne Roma quaudiu incolumis hc io^
fecerit. 358 uidla. X03
K. Roma terra Martia. iii
Roma Vtbs per excellentiam. 415
R axvia quia
Rapina.
Se vade. . 3 ^
a8 8
188
t
Romaxterha.'
Rontx duo nomina.
415.414
xii
Raptus. •
Rapto dc fraude viuentes. 480 Roma VI ea if». iir

Ratio quid. 9i Romanx vrbii elogia» 4i4
in Ratione iudicium. 178 Romanx mulieres quo habita in
Rebellio populatis vnde nafcatur. ludu vfje. 4)0
t06 ^ . Romani continuerunt manu» d
Reciprocare vnde. 1^7 bonis profcciptotum tempore
Reges primi ex populorum con* ciuilis belli.
.
5 )3
fenCu- 1*7 Romanorum beliorutn breuis ca«
Regibus dare confiHum difficile. talogus. , €of
1X0 Romanotam prudentia in viCtos
Regis optimi typus. 14O populos. 141. t4i
Regis arcana qui feiunty imitari Romanorum nobiles in caicehs
debent armaria. 1x 3 lunulas habebant. 50
Regis munus. xo ^.xo^.ioy Romulus fobrius. *
1 58
Regum io fcepctiseffigies ciconix* Rofa Veneri dicata. 3S1
191.19X Rofeius infans ferpentfs amplexo
«QtRegem aut fatuum nafei. 1^4 circumplicatus. ^8
Regum Gallix priorum fymboU. Robeus color» 4)7
4X Ruboris nota. 43 3
Regna magna, magna latrocinia. Rufas color. . 45
117 S.
Religio cumiapientia. C iitera cur tricliniorum fotibvt
Religio , fummum booum homi- fuperponi foli'». ix x
num. 89.90 Sabini factam prxfigura*
Religio fi£la. pt runr. lot
Remedia in acdtto« mala io prono Sacerdotes primi xnagifirl apud
funs« 48f Aegyptios» aK
a SaesK*
5
ikDBx R t R. V M.
Sacctiôdbus hono* exhibendus. Scutrxdcfcriptio. 347.34^
Scutica.’ 380
Sacrum carmen ptccatiotiis, 474 Scutum. ,
* 5 7-
Saginacus color vnde. 4J 8 Scylla quid. 187.188. 3x1

Sagmen fcu fagittina , feu verbe- Scylla in mondtummatinu. 187
na. ‘ t 7 5 Scyllxdux. 188
Sal apponito. 34 Scythanimdefrriptio* X13
Sal pro rapientia. 34 Sedere quid habeat my lleiij. 5 if
Salix femen amittit. ^ Sedere in dolio vel modio. 434 *
Salix ftugirpet(â}tn quos torque? 3^3
cipoflit hoediûm. ^7^ Seianus. x8x
Salus aere redimenda. 544 Sellam oleo ne abdetreris. 3?
Salus publica. 54 ^ Semidei. r 100
Sancus fidius Sc Semipater. tot Sempronius Sophus.
^
133
Sanna. >43 Senatores cur parces didi. 174
Sannazaiij epigramma. ^59 Senatui boni principis. 514.^15
Sanniones qiii dicantur. 335 Seneduscloquentiot.
Sapientes reptemGrxeiae qui. ^ Senedute forma dcfiotefcic. 3 ®
eocumdem auSiotitas. ^37 Senes bis pueri. 4*^
Sapientes pauciloqui. 1 08.143 Senes procul i voluptatibus cor-
Sapientes^ cbt iilentes etiam effin- poris. 41^
xerit Homerus. /
108 Senes cur ament. ffo
Sapientes teropetatf^mi* x tj Senex Achetonticui. 5 5»
Sapietiaan amaturus fit. 387. >di. Senex puellam amans. 41^
tefeete poceft fi velit. 43 9 Seuum amor vehemens. 41^
Sapientia humana ,
ftultttia apud Senenfes in bello Icalico.Sec. 174
Deum. 84,90 Senfus corporis equo comparan-
Sapientix 8c teligionis coniun- tur* 159. 1^0. i 4 x
dtio. 9 1 Serapidis (imulaCto ptxpofitus
ad Sapientiam ptimui gradus. ^45 Harpocrates. xio
Sarda pifeis^ 583 Sergius Galba reus. 5 ig
Sardi*' ^4 ® Sermo vnde dicatur* 3 5
Sargus pifeit. 5 ®7 ‘ 5*9 Serpens Epidaurius. ^7
#êr. 17 Serpens quid. 349
^ ^
Saturnus mentem diuinam prx- Serpens falutis fymbolum. 340
fett. 79 Serpens faXeus. 490
Satyri iibidinofi. 300 Serpens in fe reuolutus quid fi-
de Satyris hifloria peodigiofa. tot gnificec. ^5.491
Satyrus 300. vnde didtus. 300 Serpens quid inhteroglypbicii. 4 ^
Saxeus quid* 490 Serpentem ore pireve. ^s
Sexua quid. X54 Serpentes dialedicx Tymbolum.
Scarabxtts aquilam quxric. ^8 x 44}
Sceptrum regni hietoglyphicum. Serpentis oltentiim. <^7.^8
.417 Serta. '
99
Schemaquid. ^^8 Serui homines ob imperitia m.<4 8
Sxhemata gentilitia. 4* Setui raanumifii albo veftitu ree*
Scilurifadhim. xit banur, 437
Scipionis cordata rox. 407 Setuicia. ^4$
^
Scomma. 349 Sctuius Grammacicut non omni-
Sctfpioc maledicus. 149 bus faiisfecic fuii io VitgUiuni
tetipeores rapfodi caxaocut. ^11 Commoncariis. 14
Scurt4 Philippi Macedonis. 15 5 Scueius Imp. ^ 8 , eiis uumami*
ScuctS yaiia nomina. 34^ 559
Sica-
i1 }
1 1
IHDI X rB V M.;
R.
SfCAciorutn receptatores. x5 acrÂ 147

i Siriacis canendum. X44* X4 5 Sphingis deferiptio.' 64 x
Sjle^fij pfxqiiaip (mum. 109 Sphingis virginea faciet ,
plomx,
Siteqtium. '
.
' 108.144 < dc pedeS: leonini. ^4 t
Silentium mulietepi dccct.- 6 $ Sphinges cemplurura liminibus, x i
Simonidis cocdaium tcrponfum. Sphiox ignorationis fymbolum.
K i ..S4V •
-
Sitnplicitaf pueiiiit Deo gtata. 8 j Splen tiue lien, Sc cius ofticiura.

Simus grex. . i 09 . 530 . 544
Sirenas i Mutis explumaci quid. Splen audiior maciem exteris par*
4 H • .ribus induck. ,55o'
Sirenes qux,& quid. 417.418 Spuere in tinum* > 504
Sileni nunina vnde impotica. 4S4 Sputijqui. ^ 51*4^
Sirenum defvriptio. 4iiX «Stare &
cadere varia fignificaiitV
Sintum. 1^4 X18
Sobrietas animi rolnjr. 1 ) X Stateram ne trantiiias. x^
Subrictatislaus. i ly.&c fcqq. «Stellio. «. 144
Sociccas cum quibus non titin* 0 Stellionibus malum medicamen-
- eunda.
57 5 . tum. 144
Socrates cur fe nihil fetre dixerit. Stellionatus ctiraen. ^44
X 74 . . ; Stemma. qjjid. . 69
modetiia.
Sroccatis 19 1 «Stemmatum vfus vnde. 3 ^
Soctaiisdidumrapiens. 6^6 iS.ipatot a iiipe dktus. X 54

Suiisequi. x^4 «Stola. .... 45 i
Solon.. 4 J5 .
«Stolo. 9i
Solonis faflum» 450.451. 6'tragula fempet citcumuofuta.5 x
Solonitlex de neutris iudilcordia «Sitagulum. ^ XI 5.45 5
,
ciuiU. 17 5
«Strena vnde dtda.- x}8 •
Soiy manus Tureus. 1x7 Sticnarum mos vnde. 158

Solymaniis Viennam Auftti* fiu- «Studia nulquam non opportuna.
Uti oblidet. xa? 563 .
Somnus tranquillus poti fui teco* 5 iudioti laborum dirticultaie de*

guiiiotiem. 1 )7
terrentur. xi t
Sonipes. xo^ «ftudiofotum coutencio qualis de*

'
Sopbiltx. X9X beat clici •

6 i r
Sophocles amator tirnex. 4 X7 ^tudiofut amote captus. 387

Sordidi. 5J7 «Stymphalidcs aucs. 510
Spartani cur ance bella Mutis fa- «Styx. 484
ciiticarciit. 49 «Suada tiue fuadcla..' 564
Spatturo. 44^ «Sub tunica dt (inu. 3 X4
SpeiUare tidera quid. x i j

Ciuccedanea holha. 544
Speculum* ' jof. 50^ Superbia. x83.x84.64x
si>etacc quid liceat. 158 Nuperis impaii naiiicco la«.iitic«u-
Spes Sc Neaactis in eodem altati. dum. ,
3
X58. XJ9 67 ^
Spes etiam in motibundis. X54 •i!^Cha«,is^s 1 1 X
Spes vigilum fomnia. X56 Sycophantx bommu
montitu.iii
SpespcoXirax. X19. xjo «Symbola typographoruni. 43.44
Spes fecuat afHidios. 15 5 Symbola Pythagoix. X5.16
Spes viridi vcilc induta. x) fymbola dcbccelVe apta rebus. 6 xt
Spci timulachrum. 155 «Symbola feu hieroglyphica. X4
Spei dcfctiptio cSzfkit X } X. X
^ H dymbolatci militatis. 36
Spes dea* X5X fymbolotum. farrago. 38
z X S>m*
1 1
i Mo 11 11 '
tVfcl.
^yinboloru^ ars guut. loi
Sy mbolorum origo. j-j Thedaliarrogantft. i 94
Symbolorum vtilitat* 57 Thcflali primi equitaadi artetn
Sy mbolorum tria genera^ 4 yfurparunt. '
411
Symbolum quid» 15 .14 * Theflalia cut Acmonia diâ. 5 80
Symboli acceptio: mulrip^lex. 14 Thetis. 499
Symbolum, pro belli lenVia. 14 Thracum mos barbarus. 17®
Symbolum, fcjj Cymbob', 14 Thialybulus tycannorunt expuU
aiwTt iv* ip‘)f«f4 stat, 114 for. '
49 ?
i T. Thrarybuluicurnedi&us. 49 ^
littera faiutifcra. 58 Thrafylaus infanus. 19
T Taenia.
pcenarum caulTa*
*I*ancaIi 551
4^ * Thry li tyrandi hiftoiia.
Thuni.
»1*
^95
5
•
Tantali aenigma quid fignificet, ©t |U*squid.

3 178
Tiberius Cxiar.^ tfB.i ! i
Tantalus auarus. > ? 5 1 Tiberi) cautus animus. 1
1 5
Tantalus vnde didlus. - 5 54 Tibcrij mone quantum populus
Tarditas nimia fugienda. 14^,147 Ixtacus (in :588.589
Tauri Tymbolum quid ngnificec. Tiberi) oratio qua M. Hotulo
:
105. 10 5 ,
refpondit. 51^
Taurum Hercules domat. fit Tiberius (mpetatoc conuicta non
Techna. 1 1 f curauit^ ?58
Telum quid.. 148 TigrideicurBacchi cultui iu%.i6f
Telum fignum velocitatis. iA 9 Timendum i minimis. 581
Temerari). i^î. i6i7 Tir6(is vaticiniu deNarci(fo.i88
Temeritas. iî T^tane5^ 514
Temperanti* fymbola. 1.79.180 Titi clementia. 5 58
Tempora pcriculoia. quando ma* T ollcnci onus auxiliare. 51
xime. Î 5 e.Toranius. 179
Temporum yiciifitudci, 5^4 Torrens quid. 574
Tempus omnia aperir. 185 Toruli. 6\
Tereus in vpupam mutatus. 187 Tesej-fJ^squid. 501
Terei R.<gl$ arx. 197» 589 Ttaiaui didium. 551
Terminus mors. 5^5 Trames. joo
Terminus quid ligniHcet.
Terminus..,.
S H T riton deas marinus* 49 1
.5 j y Tfitonura imagines. 491
Terram pedibus quatere* 405 ih Triuio clTe. 100
TcrrjHci poft motic. 584. 58 ^ 58^ Troiauinimiaccedolitate prodi»
Tcrrpr fuhiius.. 4^0. 4^1 ti. 1 29
Tefleta. . Ttopbxumynde. 485
Teliamentorum. captores vultu* Tuba Tam* nota. 491
’
resdi(ai. ,
5 5^ Tubicen in bcilo captus cut fe ex-
Tedis oculatus. 15 5 curatic. 59
Teftudo, €66 Tumulus. 99
Thalia Suada. 5^4 Tunecumquid. 895
Th.iles, ^40 Tutcarum exercitus ad Vieonam
‘
irrifus ab ancilla» ^76 Auftti* vrbem fufus» x ^7
Thebani iudic-es. 514.5 Turdus. 57
Thccla D. Paqli difcipula martyr. '
Turni arma fymbola. 57
"
7 S N ^53 i. Tympanfiluxuriînftrumentfi.'*»
Themiftoclis moderatusanimus. Ty mpanu curadiundûBaccho-iS»
T hcodoiii lex de reis. 1 18. Ty pographorum Ty mboia. 4 5 «44
Xhctfites cur yituperaiioac di« T/tanousquis» 108.107
Tfian*
6 41
tMDtK *. 1 KV
^
T)^nnt opuIcDtia^paupeiras Tub. Vefpafiaoi Tymbrolum , delphinus
ieiioruir. 550, 551 anchorx dligicus. 38
"ÂFBRquij. 89 Vefpafiani atluS autritia. &
534
Vafrorum fpeciesl 8f Vcâfiani cleoatUI animus ScTiti
.
Val7ntiniaf)i nimia aoaritia. 5)1 hlij. ?
Valentiniani truculentia. 537 Veipeitilio. 171

Valentis credulitas. 11^ Velpcrtilio vhdc nbm£ ducat. X7 5
Valerius Soranus cur «tcclfus.t 1 1 Vefpertilio biformis. 17 5
Vaietudinemqux conretuent.3^3 Vcrpcttilionis nomen quibus con*
Vatinius. 347 uehiac. 173.
‘
z7
Vbertas ex pace. 60 (.6 07 Vefpettilidnis dercriptio. '175
Vellus aureum. ^48 VeUales albatx. 437
Venandi Audium nimium. 251 Vellis e5)e*citiea. 437
Venaiotcs otioli. '
X51 Veterum indulltia. z 5
Venatores Aîxones. 151 Vcteiu ritus, quo nouam nopta ia
Venefici. 198 pelle lanata iubebit cdfidccc.atf
Veneficia 6c incantationes nihil in Via non fccanda ligna. 34
polfani. 31^ Viatores homines in hac vica.ioo.
Veneres dux. 39 1 Viatores Mercurio ferta ptxbcnc.
Veneri rofa dicata. 381 98.99
Veheris (fatua. 383 Vicini bonifumma c6modicaf.57f
Veneri Ipiculum dicare. 505 Vicinorum commodicast&c. 1 96
Venetis amuletum. 313 Vidoiia dolo parta. 141
Veneri poma confecrata. ^49 Vidui tatio quid agar. 314
Veneriicxleftis templum yfei. 3 9 5 Villium filius occidctc fecit. x8o
Venetis vulgatis templum. 393 Vindida iulfa. 587.588
in Veneris tutela horti. 381 Vini incommoda. 1^0
Venus cypria vclCypris vhde di* Vini vtilitas. 1^2.
•
aa. -
31 5* 590 Vini vfur apud Locros. 159
Venus cut di<fla 3^9 Vini vis. 1 5 j;
Venus Cytherea vn<14 tti'<Sfa'. 389 Yinutn quatenus laudatum! Pla-
Venus cuc Adonidem la<ftucX fa* tone. 155
'
occultaueiit.
Ilis 3 » 3 * 5 r 4 Vini diluendi 'prima inllitutio.
Venus vinculo fignifkatur.' 5 09 xtf 5. 1 6^
Venus amica rifus. 403 Vino quomodo viendum. z6%

Venus vulgaris. 3 9 *- Vino qut abilinuetic. 169
Vcuoscoelertis. 391 < Vino vndcameniia.^lcc. 169,170
Venus cur Amori iunifla. 401« Vino prudentia augetur < & inge-
Phidix,teliudine ptemens. z nium acuitur. t5f
Venus vocabulum polyfcuiu. 5 ^^ Vino rapkntiam obumbrari, i 58
Veneta radio.' ‘
457 Vinum quibus prohibitum. 16 i
Vento viucte. 157 '
VinUm ctireosr. 1^5
Verba infiamant adamorem. 4 X 3 Vinu igni vim xqualem habetîî
Verbena reuTagmioa cui lacta. «xi Vinum infantre facit. i6t
Veritas fottilTmia. ' ^86 Vinum quibus iuterdidum» j ^9
Vefitatisvis. •
i8t Vinum^maironis Romanis intet-
Veritas mater fidei. -f 101 didum. i58.xtp
Veritas dea , quomodo Ac CttC nu- Violaceus color. 43: (
da pida. 102, Vipeia vnde dida. ^51
Vetiiaspremiturndopptimitur.ila Viperx partus Qi fcetos qaalis.^51
Ver fi pelles qui. 174 Vir gregis. 30^
VeCpx abufiuc pro apibus» $ 34 Virago. 1 »7
Vefpic obtcedatoKs. »51 Vifi cxcoUeatcf nullo in honore

z $ quandid
5 1
ISAVM*
ûandii» vixettnt. s8} VUip julla. f 99
Viti illuUie; pco diii habili* 3^4 Vluls & dtacones Palladi confer
Viti bom lacrymabii^t. ^4 3 . ciantur. 1 $ x
Vici animo ibiignct, ,49 i’ Vlulaium $c eotnicuta diilidifi,.i«s

Vitgines culiodiendas. t jo* > S i Vly fles rapientis typus. 4x8;
Vultuum cultodia. 153
^
Vlyflcs. ,
ii 4
Vitgupcomulietcc|uauis. ^67 VlyOes Cyclopem exexeault. $88
ViccUikcolot. 437 Vlyl&a foce) tn belluas tianslotma-
Vuocrpciuota» ^3 3 tu ,. .
. 309
Viituccm lugere quid. 1.41 VlyeTis foci/ qui. 305
Vutucem a Gcxcu deleti indiguir* Viyilc.s quid. 310
.limum, '
,14^ Vlyifis oratio vehemenf. 108
Viitute» quatuot » honcHi amoni Vlyiiisaftus. $88.
ODicdta. 390.551' Vlyilis & Oiomedta ftatus iun-
Vettutes quatuoc cotoais ly. h* Ci s . , ,
2.14
goibcauiuc. 390 Vlyflcs poculis Ciices.6ii.
teflitic
Vittuciiociuna comes. 4 39 , . cum Aeace contendit dcattnis
Vittutudefciipuo. 3^yi Achillis. 181
Viciutis vcs. 44 S Moly hctbam accepit a Meccu>
Vitcuustiiplexgcadui. 1,05 rio. 610
Victucis itet acduum.j 4^9 Vngacia occupata d Tureis. 117.
Virtus ad Aiacis tumulum deflens, Vnguium ptaelcgmina dc capillo*
140.141 tum. 5
Vicius Im magnum cft decus. ^47 Vnguicuruia, 31,

Vescus quid fignihcct. 44 “ Veium nihilyduos pluiimum polle.
Vrttu$>iêcba OC voces. 45 ^ 111.144 ~ Jit
Viteus difficuUei pacatur. 4^9 Vnus vii, nullus vir. £14! c»i ,
Vectus multis obluic. $77 in Volurityee lulitcia. ^
Yectutctn vitea emitancuc. 9^ Voluptas cka malotum. 30S

a Viitute facele dcrcifcctc. 5 ^7 Voluptas fofpoiis. 641
Verum bonum non decet tebus Voluptatis ttes iUccebts. 411
ptofperis motes mutate. 41 Vpupa. 197
Vetus meile litum. 42.“ Vtccus£c malluntum in tumulo
Vifceta diuitia. 4^ i ,
ludicis quivi. 29 3
Vifus amotis initiucn* 4^2. Vtccuj. *»4
Veta beata en philorophit nou iuit. Vrcte. »2$
9 2 ‘9 2* Vtfa duplex. 567
Veiaiemoceus. *98 Vtij ittt. $89
Vua humana. 34 2.
.
Vult utci qui.
Vita humanaalc* ludo coparaca. VxOjis bons officiu .6 43.^$o.6j»
qut. 4)7
Vita humana petegtinatio, 1 00 m8
humans iap4us in tiibus.i 5 6 Xrtxcj. 4.7 9
Vetes vimisadiuntis. $ 5
^ âIEvC.I Icx. X is
Yuisflgnihcaia. .5 57 ^Zelotypus. 14 ^
Vitia poteua quam viteutea obree* Zenalis.
«aotut. 3 54 Zeno fenex inter pocula tacieut*
VUiaDcodcna tutae tepugnatia.42tf nus. J09
Vitia quz maxime petniciora. 9 3 Zenonis naufragium. 56 J
Vitia oacutalia vix facile coUun* Zetes dc CaUis. 197
mt. 2'70 Z CICI vnde^ I9<
Vitta iei huptiia quid. 6^ 5 Zibcllus. 3 2.0 . 3ix
Viuendb quid cogiuadum* 5 5 3 Zifca vel Zifcas Bohemus. 5^7
f I : 1 S.
\.
J.
L
l
l
• -!..
X PAUL G€TTY ONTW
UBftARY

Emblemata Alciati 1531 PDF

Caricato da

Informazioni sul documento

Titolo originale

Copyright

Formati disponibili

Condividi questo documento

Condividi o incorpora il documento

Opzioni di condivisione

Hai trovato utile questo documento?

Questo contenuto è inappropriato?

Copyright:

Formati disponibili

Emblemata Alciati 1531 PDF

Caricato da

Copyright:

Formati disponibili

ANDRE^ ALCI ATI '

bere, vt inferta charta quo

vtilifiimisCommentariis carere fe nolle

potes fierent, coquo vides modo Emble-*

turum. Commentaria veroexpreflimus ad

lEloquio Ius Viomanum lucebat & arte,, id

Confultos^ facit do^ius inde loqui,

in quibus ali) , taoqtiam appd Syrenios fcopulos confenercunt,

jiam ante multos fanc doftos , tum Theologicae rei peritos,

vencficaeaut fortilegae vulgaro vocabulo nominantur ; fcd cirm

'dicerentur in Crucem imminxide, Ch r r stvm Deumab-

interminatae, nofta ad carum filios , quamuis foribus obfc i

ratis,yaluisquc occlufis jrrepfillc , cos fafeino prciTiflic quos :

pueros conftabat morbo repentino captos & medicis non ‘

cognito deccffilfc. Refpondit in has illasquc Quaeftorem |

debere fuoTungi munere. Quanqu.im enim (dicebat) ex iis

aliflercuera , 3c vt vulgus loquitur, perfonalitcr non acccllif j

fent, tamen id Lemuribus fuis videri mandalTc. Quaedam [

etiam nihil vitra egificarguebantur, nifi quod fub arbore Tei- |

lina choreas duxifient, quod tamen hae negabant. Et ea qui-

dem vna rufpicionc, quamquam folo vulgi rumore vagaretur, .

eastamen volebat Quaeftor tormentis fubiici , eo quod in fa

vidifient, non quae dormientes & infomnis: multaque alia !

praeclare, quibustotam hanc quaefiionem foluit, vt nihil ad ;

eam dubitationis relinqueret. Ergo Mediolani per triennium

moratus, fefe foro parabat, munusque aduocationis cum ait- j

qua laude, certe magna fide ac religione fufiinebat , curpno |

men apud exteras nationes, nedum fuos Italos pro

duftriam probauit , vt vnus peni inter laudatos iuris inter-

pretes, folusque egregie do^us praedicaretur. Ea hominis;|

munificus azfiimator, Alciatum ad Biturigum Academiam !

vocauit, anno Chrifiiano 1519- honorario ilii duplicato, [

adeo vt pro fexcentis, fecundo fui aduentus anno, mille &du- i

cenci prasdarentur. Q^a ihvrbe Galliae celebri, & qua nobi* I

lium auditorum frequentia, quantum ille laborum fumma

:! quinquennio perfecit, cius orationem vix polTum tranfilirc

jremorara interciperet , fenatoria dignitate ornauic i •& ve

fcflionis munus obiret. Paulo poft certis de caulis Bono-

H E R e V L I s honorificis addudus conditioriibus , & pro- j

ftratam Academiam ea follcriia extulit ,

rat, peneque cxcitarat. Eainvrbe, vt in aliis quas incoluerat, j

non modp viua roce profitendo , fed &: permulta variaque j

tandem peregrinationum labores , Ticinum repetiit, in ea- i

que vrbe fuarum fortunarum tabulas poftremb collocauiij j

docuittres, quatudrve ad fummum annos, vir qiii nullis acta- i

tis difficultatibus, neque quietis alicuius, quam capere poje j’

rat, blanditiis delinitus , a coepto opere ac fludio ccflTauit. De i

qua tamen adeo frequenti concurfatione ,

Auenione primiim, quid fi Ticini, Bononiae, Biturigibus j'

profcffiis fit , tanquam qui nufquam poffet confifterc ? prom- : i

tiflimd peregrinatum , principumque iuffionibus huc at-

cit. cnimuero meminerat Plautini verbi. Di nos tanquam pi- ;!

las, homines habent; ita fe raptum inftar lignbrum, quxpro.

etiam rationibus inconfiantix huius culpam deprecabatur, ne-

laslaudarct, vt errantes improbaret. Celebratum Homeri car-,

bes viderit; fed &philofophos veteres , vt Pythagoram , Pia-'

nationes maximas furcepiffc ; Dionem Prufienftm quod ad ,

Celtas & Sarmatas fccontuliffet , tanti a Traiano Imperatore i

fadum, vt rcuertentem aureo curru exceperit ; & Ariftotclcm, j

ei qui ciuilis adminifirationis dudia profiteretur, admodum

conuenire peregrinationem , exiftimaffe, idque Hippodami

Sophoclem ^ domi manca-

taxat, qui priuatam vitam agerent quique domi 6c in ocio