Dimenzioniranje na vlak i tlak (izvijanje)

Primjer 1.
Za kutni profil L 10010010, elik S235, odredite koliku moe preuzeti silu:
a) vla nu uzdunu silu (N > 0)
b) tla nu uzdunu silu (N < 0) ako je nosa duljine 2,80 m zglobno pridran
na oba kraja (tap reetkastog nosa a).

a) Vla na uzduna sila (N > 0)

Profil L 10010010

A = 19,20 cm2

N
= dop N dop A dop = 19 ,20 14 ,5 = 278,40 kN
A

b) Tla na uzduna sila (N < 0)

Profil L 10010010

A = 19,20 cm2
imin = iv = 1,95 cm

Duljina izvijanja li

(u vr enja krajeva tapa reetkastog nosa a: zglob zglob 2. slu aj)

Duljina izvijanja li = l = 2,80 m= 280 cm

li 280 S 235
Vitkost tapa: = = = 144 = 3,82
imin 1,95

N A dop 19 ,20 14 ,5
= dop N dop = = 73 kN
A 3,82

13
Dimenzioniranje na izvijanje (tlak)
Primjer 2. Dimenzioniranje tla nog tapa reetkastog nosa a postupkom
Odabrati kutni profil; elik S 235

1. Sila u tapu N = 61,53 kN (tlak) ; duina tapa l = 2,80 m

2. Materijal: elik S 235

- doputeno normalno naprezanja: dop= 14,5 kN/cm2

3. Naprezanje
N
- normalno naprezanje od uzdune tla ne sile =
A
li S 235
- Vitkost tapa: =
imin

- Duljine izvijanja li

1. slu aj 2. slu aj 3. slu aj 4. slu aj

4. Duljina izvijanja li

(u vr enja krajeva tapa reetkastog nosa a: zglob zglob 2. slu aj)

Duljina izvijanja li = l = 2,80 m= 280 cm

5. Dimenzioniranje:
N
= dop
A
N
A pot
dop

14
6. Iteracija
1. korak iteracije: 0 =2,0
N 61,53
Apot 0 = 2,0 = 8,48 cm 2
dop 14 ,5

Profil L 65657

A = 8,70 cm2
imin = iv = 1,26 cm

li 280 S 235
Vitkost tapa: = = = 223 1 = 9,15 >> 0 = 2 ,0
i min 1,26
(Za navedeni profil naprezanje bi bilo sigurno puno ve e od doputenoga!)

0 + 1 2 ,0 + 9 ,15
2. korak iteracije: 2 = = = 5,58
2 2
N 61,53
Apot 2 = 5,58 = 23,68 cm 2
dop 14,5

Profil L 11011012

A = 25,10 cm2
imin = iv = 2,15 cm

li 280 S 235
Vitkost tapa: = = = 131 3 = 3,16 < 2
i min 2 ,15
Kontrola naprezanja
N 61,53
= 3 = 3,16 = 7 ,75kN / cm 2 < dop = 14 ,5kN / cm 2
A 25,10
neekonomi no ! ("prejaki" profil)

15
 2 + 3 5,58 + 3,16
3. korak iteracije: 4 = = = 4 ,37
2 2
N 61,53
Apot 4 = 4,37 = 18,54 cm 2
dop 14 ,5

Profil L 909011

A = 18,70 cm2
imin = iv = 1,75 cm

li 280 S 235
Vitkost tapa: = = = 160 5 = 4,71
imin 1,75
Kontrola naprezanja
N
= 5 = 3,16 18,70 = 15,5kN / cm 2 > dop = 14 ,5kN / cm 2
A
("preslab" profil)

4. korak - Umjesto iteracije odabiremo prvi "ja i" profil

Profil L 10010010

A = 19,20 cm2
imin = iv = 1,95 cm

li 280 S 235
Vitkost tapa: = = = 144 5 = 3,82
i min 1,95
Kontrola naprezanja
N 61,53
= = 3,82 = 12 ,24kN / cm 2 < dop = 14 ,5kN / cm 2
A 19 ,20

Odabrano: 10010010 , S 235

16
Primjer 3.

Koliku silu moe preuzeti profil L 10010010 za razli ite slu ajevi
pridravanja krajeva tapa?

Duine izvijanja li:

1. slu aj 2. slu aj 3. slu aj 4. slu aj

A/ 1.slu aj tap na jednom kraju upet a na drugom slobodan

Duina izvijanja l i = 2 l = 2 280 = 560 cm

Profil L 10010010

A = 19,20 cm2
imin = iv = 1,95 cm

560 li
Vitkost tapa: = = 287 > maks. = 250
=
imin 1,95
Profil L 10010010 ne zadovoljava konstruktivne uvjete i ne smije se
upotrebljavati za navedene uvjete u vr enja krajeva tapa!

li
= maks = 250 l i maks i min = 250 1,95 = 487 ,5 cm
imin
l i 487 ,5
li = 2 l l 243 cm
2 2
Samo do duljine tapa l = 2,43 m mogu je prijenos tla ne sile uz zadane uvjete u vr enja tapa.

17
B/ 2.slu aj tap zglobno pridran na oba kraja

Duina izvijanja l i = l = 280 cm

Profil L 10010010

A = 19,20 cm2
imin = iv = 1,95 cm

li 280 S 235
Vitkost tapa: = = = 14 = 3,82
i min 1,95
Kontrola naprezanja
N A dop 19 ,20 14 ,5
= dop N dop = = 73 kN
A 3,82

C/ 3.slu aj tap na jednom kraju upet a na drugom zglobno pridran

Duina izvijanja l i = 0 ,7 l = 0 ,7 280 = 196 cm

Profil L 10010010

A = 19,20 cm2
imin = iv = 1,95 cm

li 196 S 235
Vitkost tapa: = = = 101 = 1,88
i min 1,95
Kontrola naprezanja
N A dop 19 ,20 14 ,5
= dop N dop = = 148 kN
A 1,88

18
Dimenzioniranje nosa a na savijanje

Primjer 1: Odabrati IPN profil; elik S 275

Vidi rijeene zadatke iz statike

1. Ekstremi unutranjih sila

M y = M maks = M 3 = 698,16 kNm = 69816 kNcm

Tz = Teks = T A = 156 ,27 kN

2. Materijal: elik S 275 doputena naprezanja:

- doputeno normalno naprezanja dop= 16,5 kN/cm2

19
 - doputeno posmi no naprezanja dop= 9,5 kN/cm2

3. Naprezanja:
My
- normalno naprezanje od momenta savijanja: = z
Iy

Tz S y
- posmi no naprezanje od popre ne sile: =
I y by

Iy [cm4] aksijalni moment tromosti

Wy [cm3] aksijalni moment otpora
Sy [cm3] stati ki moment povrine presjeka
by [cm] irina presjeka za poloaj neutralne osi (osi kroz teite)

My Tz S y
4. Dimenzioniranje: = dop = dop
Wy I y by

My
W y potrebno
dop

My 69816
W y pot . = = 4232cm 3
dop 16,5

- profil IPN 600

W y = 4630 cm 3
I y = 139000 cm 4
S y = 2730 cm 3
b y = d = 21,6 mm = 2,16 cm

5. Kontrola naprezanja:

My 69816
= = = 15,1 kN/cm 2 dop = 16,5 kN/cm 2
Wy 4630
Tz S y 156 ,27 2730
= = = 1,4 kN/cm 2 dop = 9,5 kN/cm 2
I y by 139000 2 ,16

Odabrano: IPN 600, S 275

20
Primjer 2: Odabrati IPN profil; elik S 235

1. Ekstremi unutranjih sila

M y = M maks = 265,99 kNm = 26599 kNcm za x = 3,49 m

Tz = Teks = T A = 118,64 kN

2. Materijal: elik S 235 doputena naprezanja:

- doputeno normalno naprezanja dop=14,5 kN/cm2
2
- doputeno posmi no naprezanja dop= 7,5 kN/cm

3. Naprezanja:
My
- normalno naprezanje od momenta savijanja: = z
Iy

Tz S y
- posmi no naprezanje od popre ne sile: =
I y by

21
 My Tz S y
4. Dimenzioniranje: = dop = dop
Wy I y by

My
W y potrebno
dop

My 26599
W y pot . = = 1835 cm 3
dop 14,5

- profil IPN 450

W y = 2040 cm 3
I y = 45850 cm 4
S y = 1200 cm 3
b y = d = 16,2 mm = 1,62 cm

5. Kontrola naprezanja:

My 26599
= = = 13,0 kN/cm 2 dop = 14,5 kN/cm 2
Wy 2040
Tz S y 118,64 1200
= = = 1,9 kN/cm 2 dop = 7,5 kN/cm 2
I y by 45850 1,62

Odabrano: IPN 450 , S 235

22
Primjer 3: elik S 355
(dijagrami My i Tz)

1. Ekstremi unutranjih sila

M y = M maks = M 2 = 350 ,00 kNm = 35000 kNcm

Tz = Teks = T A = 110 ,00 kN

2. Materijal: elik S 355 doputena naprezanja:

- doputeno normalno naprezanja dop= 23,0 kN/cm2
2
- doputeno posmi no naprezanja dop= 13,5 kN/cm

3. Naprezanja:
My
- normalno naprezanje od momenta savijanja: = z
Iy

Tz S y
- posmi no naprezanje od popre ne sile: =
I y by

23
Primjer 4: elik S 235
(dijagrami My i Tz)

1. Ekstremi unutranjih sila

M y = M maks = 751,60 kNm = 75160 kNcm za x = 6,23 m

Tz = Teks = T A = 148,80 kN

2. Materijal: elik S 235 doputena naprezanja:

- doputeno normalno naprezanja dop=14,5 kN/cm2
2
- doputeno posmi no naprezanja dop= 7,5 kN/cm

3. Naprezanja:
My
- normalno naprezanje od momenta savijanja: = z
Iy

Tz S y
- posmi no naprezanje od popre ne sile: =
I y by

24