Documenti di Didattica
Documenti di Professioni
Documenti di Cultura
zogadi unarebi
2
Sesavali
3
zogadi unarebis testi
testis zogadi daxasiaTeba
4
rogor iqmneba zogadi unarebis testi
testis struqtura
verbaluri nawili
5
analogiebi (10 _ 12 davaleba)
am tipis davalebaTa meSveobiT mowmdeba:
• sityvebis mniSvnelobaTa codna / maTi wvdomis unari;
• sityvaTa mniSvnelobebs Soris arsebiTi kavSirebis, mimarTebebis wvdomis
unari;
• msgavs mimarTebaTa gamovlenis unari.
logika (8 _ 9 davaleba)
am tipis davalebaTa meSveobiT mowmdeba:
• arsebuli monacemebis (wanamZRvrebis) safuZvelze daskvnis sworad gamotanis
unari;
• arsebuli monacemebis safuZvelze gamoTqmuli varaudis kritikulad
Sefasebis unari.
6
maTematikuri nawili
7
rogor movemzadoT zogadi unarebis testirebisTvis
8
verbaluri nawili
analogiebi
analogiebis blokis davalebaTa meSveobiT mowmdeba Tqveni unari:
• gansazRvroT mimarTeba sityvaTa mniSvnelobebs Soris;
• ipovoT erTgvarovani mimarTebebi.
sityvaTa mniSvnelobebis urTierTmimarTebis gansazRvrisas unda daadginoT
arsebiTi kavSiri am mniSvnelobebs Soris.
mag., televizori : ekrani _ arsebiTi kavSiri am ori sityvis mniSvnelobebs
Soris SeiZleba ganisazRvros, rogorc mTelisa da nawilis mimarTeba.
bneli : naTeli _ bneli da naTeli urTierTsapirispiro movlenebia.
nimuSebi da ganmartebebi
analogiebis blokSi SegxvdebaT ori tipis davalebebi Sesabamisi
instruqciebiT:
I.
am saxis davalebebSi mocemulia muqi SriftiT gamokveTili ori sityva (sawyisi
wyvili), romelTa mniSvnelobebs Soris arsebobs garkveuli mimarTeba. daadgineT, ra
saxisaa es mimarTeba.
savaraudo pasuxTa yovel variantSi aseve mocemulia mniSvnelobiT
urTierTdakavSirebuli sityvebis wyvili. airCieT maTgan is wyvili, romelSic
sityvaTa mniSvnelobebs Soris mimarTeba sawyis wyvilSi arsebuli mimarTebis
msgavsia (analogiuria). pasuxis arCevisas gaiTvaliswineT wyvilebSi sityvaTa
Tanmimdevroba.
1. werili : wers
(a) tivi : tivtivebs
(b) nergi : rgavs
(g) sarwyavi : rwyavs
(d) xnuli : xnavs
sawyis wyvilSi _ werili : wers _ Sedegisa da am Sedegis gamomwvevi
moqmedebis mimarTebaa – `werili weris Sedegia~.
advili SesamCnevia, rom sawyis wyvilSic da pasuxis yvela variantSic
dawyvilebul sityvebs erTi da igive Ziri aqvT. sawyis wyvils pasuxis yvela
varianti am niSniT emsgavseba. magram es msgavseba zedapiruli xasiaTisaa. Cven
sityvaTa mniSvnelobebs Soris mimarTeba gvainteresebs.
mimarTeba, romelic sawyis wyvilSi dadgenili mimarTebis msgavsia, gvxvdeba
pasuxis mxolod (d) variantSi – xnuli : xnavs – `xnuli xvnis Sedegia~.
sxva wyvilebSi amgvari mimarTeba ar gvaqvs:
(a) tivi : tivtivebs
mocemul sityvebs Soris mimarTeba SeiZleba Camoyalibdes, rogorc mimarTeba
obieqtsa da misTvis damaxasiaTebel moqmedebas Soris – `tivi tivtivebs da ase
moZraobs wylis zedapirze~. tivi, TavisTavad cxadia, ar aris tivtivis Sedegi.
9
(b) nergi : rgavs
kavSiri mocemul sityvebs Soris ganisazRvreba, rogorc moqmedebasa da am
moqmedebis obieqts Soris kavSiri _ `nergi is norCi mcenarea, romelsac rgaven~,
da ara dargvis Sedegi (aseTia nargavi).
(g) sarwyavi : rwyavs
mocemul sityvaTa urTierTmimarTeba SeiZleba amgvarad CamovayaliboT:
moqmedebisa da am moqmedebisaTvis saWiro iaraRis/saSualebis mimarTeba –
`adamiani rwyavs sarwyavis (specialuri WurWlis) saSualebiT~. Sesabamisad,
sarwyavi araa morwyvis Sedegi.
amrigad, sworia (d) pasuxi.
2. Tevzi : layuCi
(a) roiali : klaviSi
(b) xe : wiwvi
(g) gza : asfalti
(d) tansacmeli : Rili
sawyisi wyvilis sityvaTa mniSvnelobebs Soris kavSiri SeiZleba gamovxatoT
winadadebiT: `layuCi yvela Tevzis aucilebeli funqciuri nawilia~.
analogiuri mimarTebis Camoyalibeba SeiZleba pasuxis (a) variantSi:
roiali : klaviSi _ `klaviSi yvela roialis aucilebeli funqciuri nawilia~.
pasuxis sxva variantebSi warmodgenil wyvilebSi gansxvavebuli mimarTebebia:
(b) xe : wiwvi
wiwvi wiwvovani xeebis specifikuri nawilia, magram ara yvela xe-mcenarisa.
(g) gza : asfalti
asfalti gzis safaria, anu, garkveuli azriT, misi nawilicaa. magram
asfalti ar aris gzis aucilebeli funqciuri nawili, arsebobs sxvadasxva saxis
gza, maT Soris _ asfaltis gareSec (mag.: Saragza, qvafenili).
(d) tansacmeli : Rili
Rili tansacmlis funqciuri daniSnulebis mqone nawilia. magram yvelanairi
tansacmeli rodi saWiroebs Rils, es ukanaskneli ar aris nebismieri tansacmlis
aucilebeli nawili/atributi.
amrigad, sworia (a) pasuxi.
4. yvavili : Tafli
(a) qaRaldi : rveuli
(b) sabado : foladi
(g) fqvili : comi
(d) wvima : gube
sawyis wyvilSi sityvaTa mniSvnelobebs Soris mimarTeba SeiZleba gamovxatoT
winadadebiT: `Tafli miiReba yvavilidan mopovebuli wvenis/neqtaris gadamuSavebiT~.
msgavsi mimarTeba arsebobs (b) variantSi – sabado : foladi _ `foladi
miiReba sabadodan mopovebuli rkinis madnis gadamuSavebiT~. amrigad, sityvaTa
orive wyvilSi gvaqvs mimarTeba raime masalis bunebriv wyarosa da am masalis
gadamuSavebiT miRebul meorad an saboloo produqts Soris.
sxva variantebSi amgvari mimarTeba ar gvxvdeba.
(a) qaRaldi : rveuli
qaRaldi aris masala rveulisTvis. rveuli mzaddeba uSualod qaRaldisgan.
am wyvilSi sityvaTa mimarTeba SeiZleba ganvsazRvroT, rogorc mimarTeba masalas
da misi damuSavebiT miRebul saboloo produqts Soris.
(g) fqvili : comi
fqvili comis ZiriTadi ingredientia da ara _ misi bunebrivi wyaro.
qaRaldis msgavsad, is ukve gadamuSavebuli masalaa, romlisganac uSualod
mzaddeba produqti _ comi.
(d) wvima : gube
gube SeiZleba gaCndes CaRrmavebul adgilas wvimis wylis CadgomiT. gube
wvimis uSualo Sedegia da ara misi gadamuSavebiT miRebuli meoradi produqti.
amrigad, sworia pasuxis (b) varianti.
11
5. kinoekrani : kinokamera
(a) TefSi : gazqura
(b) vitrina : maRazia
(g) sarke : gamosaxuleba
(d) isari : ciferblati
sawyis wyvilSi sityvebis mniSvnelobebs Soris mimarTeba SeiZleba
gamovxatoT Semdegi winadadebiT: `kinoekrani aris kinokameriT damzadebuli
produqciis momxmareblisTvis miwodebis saSualeba~. kinokameris meSveobiT
mzaddeba is produqcia (mxatvruli, dokumenturi filmi da a.S.), romelsac
sabolood kinoekranze vixilavT.
msgavsi mimarTeba gvxvdeba sityvaTa wyvilSi TefSi : gazqura. gazquraze
mzaddeba is produqcia, romelsac saboloo saxiT TefSze vixilavT. pasuxis arc
erT sxva variantSi amgvari mimarTeba ar gvxvdeba.
(b) vitrina : maRazia
vitrina aris momxmareblisTvis maRaziaSi
arsebuli saqonlis Sesaxeb
informaciis miwodebis saSualeba. rogorc viciT, maRaziaSi produqcia ki ar
mzaddeba, aramed mxolod iyideba.
(g) sarke : gamosaxuleba
sarkeSi vxedavT mis win myofi obieqtis gamosaxulebas. am wyvilSi sityvaTa
mniSvnelobebis urTierTmimarTeba SeiZleba CamovayaliboT, rogorc mimarTeba
mowyobilobasa da mis mier `Seqmnil produqts~ Soris.
(d) isari : ciferblati
isari da ciferblati erTi mTelis (saaTis) ori nawilia, romlebsac saerTo
amocana aqvT – isini erTad gviCveneben dros.
amrigad, sworia pasuxis (a) varianti.
7. farmacevti : avadmyofi
(a) reJisori : msaxiobi
(b) monadire : zoologi
(g) mwvrTneli : mocigurave
(d) kompozitori : msmeneli
farmacevti amzadebs samkurnalo saSualebebs, wamlebs. mis mier Seqmnili
produqti gankuTvnilia avadmyofisTvis. sawyisi wyvilis sityvaTa mniSvnelobebs
Soris mimarTeba SeiZleba winadadebis saxiT ase CamovayaliboT: avadmyofi aris
farmacevtis mier Seqmnili produqciis momxmarebeli.
(a) reJisori : msaxiobi
reJisori xelmZRvanelobs msaxiobebs speqtaklis dadgmisas, filmis
gadaRebisas. reJisori xelmZRvanelia, msaxiobi _ Semsrulebeli. maTi erToblivi
SemoqmedebiTi produqti gankuTvnilia mayureblisTvis.
(b) monadire : zoologi
monadirisa da zoologis saqmianoba cxovelTa samyaros ukavSirdeba, Tumca
maT sxvadasxva mizani aqvT: monadire moipovebs, moinadirebs cxovels, frinvels,
zoologi ki Seiswavlis cxovelTa samyaros.
(g) mwvrTneli : mocigurave
mwvrTneli aswavlis cigurebiT srials, xvews mociguravis saSemsruleblo
xelovnebas, profesiul Cvevebs.
(d) kompozitori : msmeneli
kompozitori aris xelovani, romlis Semoqmedebac gankuTvnilia
msmenelTaTvis. am sityvaTa mniSvnelobebs Soris kavSiri SeiZleba CamovayaliboT,
rogorc mimarTeba Semoqmedsa da misi produqciis momxmarebels Soris. ase rom,
sworia pasuxis (d) varianti.
8. jungli : taiga
(a) naturmorti : portreti
(b) speqtakli : scenari
(g) musika : simfonia
(d) teqsti : sqolio
jungli da taiga tyis saxeobebia: jungli gauvali tropikuli tyea, taiga ki
_ dedamiwis CrdiloeT nawilSi arsebuli, ZiriTadad wiwvovani tye; zogadad
rom vTqvaT, sawyis sityvaTa wyvilSi mocemulia mimarTeba erTi gvaris or saxes
Soris.
aseTive mimarTebaa warmodgenili pasuxis (a) variantSi: naturmorti :
portreti. naturmorti da portreti ferweris Janrebia (saxeebia) _ naturmorti
13
aris naxati, romelzec gamosaxulia usulo sagnebi: xili, yvavilebi da sxva,
xolo portreti adamianis an adamianTa jgufis ferweruli (an skulpturuli an
fotografiuli) gamosaxulebaa.
arc erTi sxva wyvilis wevrTa mniSvnelobebi ar ukavSirdeba erTmaneTs
amgvari mimarTebiT.
(b) speqtakli : scenari
speqtakli aris Teatraluri warmodgena, scenari ki kinofilmis an Teatraluri
warmodgenis literaturuli safuZveli, siuJeturi sqema, gegma, romlis mixedviT
idgmeba speqtakli an kinosuraTi. amrigad, sityvaTa am wyvilSi warmodgenilia
mimarTeba siuJetur sqemasa da mis erT-erT SesaZlo ganxorcielebas Soris.
(g) musika : simfonia
am wyvilSi warmodgenilia mimarTeba zogadsa da kerZos (gvarsa da saxes)
Soris, radgan simfonia musikis, kerZod, saorkestro musikis erT-erTi saxea
(Janria).
(d) teqsti : sqolio
teqsti aris risame werilobiT Camoyalibebuli Sinaarsi, sqolio ki aris mis
garkveul elementTan (sityvasTan, frazasTan) dakavSirebuli SeniSvna, ganmarteba,
damatebiTi teqsti, romelic moTavsebulia ZiriTadi teqstis an gverdis bolos.
zogadad, es aris mTelisa da misi specifikuri nawilis mimarTeba.
amrigad, sworia pasuxis (a) varianti.
9. brtyeli : reliefuri
(a) lakoniuri : sxarti
(b) harmoniuli : SeTanxmebuli
(g) absurduli : kanonzomieri
(d) adaptirebuli : Seguebuli
Tuki davalebis sawyis wyvils davakvirdebiT, vnaxavT, rom aq
urTierTsapirispiro mniSvnelobis mqone sityvebia mocemuli: brtyeli
sworzedapirians niSnavs, xolo reliefuri _ amoweuls, amoburculs (reliefi _
amoburculi gamosaxuleba sibrtyeze).
pasuxis (a) variantSi sinonimebia mocemuli, lakoniuri, iseve rogorc
sxarti, mokled da mkafiod gamoTqmuls niSnavs; sityvas sxarti aqvs sxva
mniSvnelobac _ swrafi, moxerxebuli, magram arc es mniSvneloba upirispirdeba
lakoniurs.
pasuxis (b) variantSi sityvaTa mniSvnelobebs Soris zogadisa da kerZos
mimarTebaa _ harmoniuli Sexmatkbilebuls, mwyobrad Sexamebuls, SeTanxmebuls,
niSnavs, Tumca yvelafers, rasac SeiZleba SeTanxmebuli vuwodoT, harmoniuls
ver davarqmevT (magaliTad, SeTanxmebuli sakiTxi, SeTanxmebuli moqmedeba).
pasuxis (g) variantSi mocemuli sityvebi urTierTsapirispiro
mniSvnelobisaa: absurduli Seusabamos, azrs moklebuls niSnavs. Sesabamisad, is
gamoricxavs yovelgvar kanonzomierebas, yovelive kanonzomiers (garkveuli kanonis
Sesabamiss). rogorc vxedavT, (g) pasuxSi sityvaTa mniSvnelobebs Soris mimarTeba
sawyis wyvilSi Cven mier dadgenili mimarTebis analogiuria. e. i. davalebis
swori pasuxia (g).
14
imaSi dasarwmuneblad, rom (g) erTaderTi swori pasuxia, ganvixiloT
pasuxis (d) variantic. adaptirebuli garemo pirobebTan Seguebuls niSnavs.
Sesabamisad, am wyvilSi sityvaTa mniSvnelobebs Soris mimarTebas SeiZleba
sinonimuri vuwodoT.
amgvarad, davalebas aqvs erTaderTi swori pasuxi _ (g).
15
II.
am saxis davalebebSi mocemulia muqi SriftiT gamokveTili ori sityva (sawyisi
wyvili), romelTa mniSvnelobebs Soris arsebobs garkveuli mimarTeba. maT gaswvriv
mocemulia sityva, romelsac savaraudo pasuxebidan unda SevusabamoT erT-erTi
varianti ise, rom sityvaTa mniSvnelobebs Soris mimarTeba sawyis wyvilSi
arsebuli mimarTebis msgavsi (analogiuri) iyos.
16
2. yuri : melodiuri Tvali :
(a) mkrTali
(b) maxvili
(g) dakvirvebuli
(d) aRqmuli
sawyis wyvilSi sityvaTa mniSvnelobebis urTierTmimarTeba SegviZlia amgvarad
CamovayaliboT: `yuri aris smenis organo, romliTac SevigrZnobT, rom garkveuli
obieqti (magaliTad, simRera) melodiuria~. msgavsi mimarTeba arsebobs sawyisi
wyvilis gaswvriv mocemuli sityvis mniSvnelobasa da pasuxis (a) variantSi
mocemuli sityvis mniSvnelobas Soris – Tvali : mkrTali. Tvali aris mxedvelobis
organo, romliTac SevigrZnobT, rom garkveuli obieqti (magaliTad, sinaTle,
feri...) aris mkrTali.
sxvagvaria mimarTeba sawyisi wyvilis gaswvriv mocemuli sityvis
mniSvnelobasa da pasuxis sxva variantebSi mocemuli sityvebis mniSvnelobebs
Soris: pasuxis (b) variantSi mocemuli sityva _ `maxvili~ _ Tavad Tvalis
maxasiaTebelia. `maxvili~ gadataniTi mniSvnelobiT gamoiyeneba SemCnevis
gansakuTrebuli unaris mqone Tvalis epiTetad. pasuxis (g) variantSi mocemuli
sityva _ `dakvirvebuli~ _ aris adamianis (da ara Tvalis) Tviseba. am sityviT
vaxasiaTebT adamians, romelic guldasmiT sinjavs, aTvalierebs raimes. sawyisi
wyvilis gaswvriv mocemuli sityvisa da (d) pasuxSi mocemuli sityvis
mniSvnelobebs Soris mimarTeba amgvarad SeiZleba CamovayaliboT: obieqti,
romelsac TvaliT vxedavT, SeiZleba gaxdes aRqmuli, mas Semdeg, rac is adamianis
cnobierebaSi aisaxeba. Tumca, aRqmuli ar aris obieqtis maxasiaTebeli, rogorc,
magaliTad, simRera SeiZleba iyos melodiuri, an sinaTle Tu feri – mkrTali.
amrigad, sworia (a) pasuxi.
18
zogadi rekomendaciebi analogiebis blokis davalebebisTvis:
• xSirad sityvebs erTze meti mniSvneloba aqvs. Sesabamisad, dawyvilebul
sityvebs Sorisac SeiZleba iyos erTze meti mimarTeba. amitom zogjer
saWiroa ukve dadgenili mimarTebis gadasinjva, raTa ganisazRvros
(gamoikveTos) erTaderTi swori pasuxi;
• SesaZloa, Tqven mier dadgenili mimarTeba sawyis wyvilSi sityvaTa
mniSvnelobebs Soris imdenad konkretulia, rom mas ar Seesabameba
savaraudo pasuxis arc erTi varianti. mimarTebis ufro zogadi saxiT
formulireba dagexmarebaT, Tavi gaarTvaT am problemas. SesaZlebelia
Seiqmnas sapirispiro viTarebac, rodesac Tqven mier dadgenil mimarTebas
Seesabameba pasuxis ramdenime varianti. aseT SemTxvevaSi dagexmarebaT
mimarTebis dakonkreteba;
• am tipis davalebebis Sesruleba mxolod da mxolod sityvaTa
mniSvnelobebs Soris mimarTebis gansazRvras unda emyarebodes. pasuxis
arCevisas nu ixelmZRvanelebT garegnuli an Tematuri msgavsebiT sityvaTa
sawyis wyvilsa da pasuxis romelime variants Soris;
• sityvebis Tanmimdevroba arCeul pasuxSi unda Seesabamebodes sityvaTa
Tanmimdevrobas sawyis wyvilSi. Tu sawyis wyvilSi sityvebs Soris
mimarTebis dasadgenad SecvliT maT Tanmimdevrobas, maSin unda SecvaloT
sityvaTa Tanmimdevroba pasuxis yovel variantSic, raTa SearCioT swori
pasuxi.
19
davalebebi damoukidebeli samuSaosTvis
2. metyveleba : intonacia
(a) aveji : savarZeli
(b) solo : dueti
(g) xili : aromati
(d) gakveTili : niSani
3. Tavisufleba : okupirebuli
(a) samarTali : marTali
(b) wyali : mwyurvali
(g) wuxili : mwuxare
(d) Zili : mZinara
4. moipova : dasaCuqrda
(a) ganizraxa : moifiqra
(b) daadanaSaula : daibrala
(g) daimaxsovra : daamaxsovrda
(d) CaiZira : daileqa
5. gemTmSenebeli : zRva
(a) geologi : niadagi
(b) konstruqtori : planeri
(g) dizaineri : interieri
(d) Jurnalisti : presa
20
8. meryeoba : gadawyvetilebis miReba
(a) imedi : sasowarkveTa
(b) riski : gabedva
(g) Secdoma : gamoaSkaraveba
(d) siaxle : danergva
21
winadadebis Sevseba
nimuSebi da ganmartebebi
22
SesaZlebelia misi gasamrjelos gaormagebis gziT. es, SesaZloa, marTlac ucnauri
iyos, radgan gasamrjelos gaormageba, Cveulebriv, dadebiTi ganwyobis Seqmnis
safuZvelia da ara _ uaryofiTisa. amitom winadadebis es nawili logikuri
Seusabamobis STabeWdilebas ar tovebs. sityvebi `da ara~ gviqmnis imis molodins,
rom maT unda mosdevdes `gaormagebis~ sapirispiro mniSvnelobis zmna. es ki ase
araa. Tanxis `gazrda~ da misi `gaormageba~ urTierTSesatyvisi cnebebia.
maSasadame, pasuxis es varianti swori ar aris.
(a) uiliam terneri xSirad xatavda nislian londons, nawvimar quCebs. oskar
uaildi amtkicebda, rom londonis nislma Seqmna terneris ferwera. am
SefasebaSi gamosWvivis xelovnebis qmediTobis idea. xelovnebis qmediTobas
ganapirobebs samyaros mravalferovneba, is ver qmnis samyaros xedvis wess.
pasuxis am variantSi erTmaneTs azrobrivad upirispirdeba meore da mesame
winadadeba _ Tuki londonis nislma Seqmna terneris ferwera, maSin am SefasebaSi
Cans ara xelovnebis qmediTobis, aramed samyaros, bunebis qmediTobis idea.
pirvel da meore xarvezebSi Casasmeli sityvaTa jgufi (Tu sityva), romelic
pasuxis am variantSia mocemuli da azrobriv dapirispirebas ganapirobebs,
pasuxis (g) variantSic meordeba. maSasadame, (g) pasuxic arasworia.
(b) uiliam terneri xSirad xatavda nislian londons, nawvimar quCebs. oskar
uaildi amtkicebda, rom londonis nisli terneris ferweram Seqmna. am
paradoqsul mtkicebaSi gamosWvivis xelovnebis qmediTobis idea. xelovnebis
qmediTobas ganapirobebs samyaros mravalferovneba, is qmnis Tvals, romelic
aRiqvams silamazes, yurs, romelic swvdeba bgeraTa harmonias.
pasuxis am variantSi erTmaneTs azrobrivad upirispirdeba mesame da meoTxe
winadadeba _ Tuki londonis nisli terneris ferweram Seqmna, anu xazgasmulia
xelovnebis qmediTobis idea, maSin xelovnebis qmediTobis ganmapirobebeli ver
iqneba samyaros mravalferovneba, piriqiT, am paradoqsuli mtkicebis Tanaxmad,
samyaros mravalferovnebas unda qmnides xelovneba.
(d) uiliam terneri xSirad xatavda nislian londons, nawvimar quCebs. oskar uaildi
amtkicebda, rom londonis nisli terneris ferweram Seqmna. am paradoqsul mtkicebaSi
gamosWvivis xelovnebis qmediTobis idea. xelovneba ayalibebs samyaros xedvis wess, is
qmnis Tvals, romelic aRiqvams silamazes, yurs, romelic swvdeba bgeraTa harmonias.
pasuxis am variantSi winadadebebi (Tu winadadebis nawilebi) azrobrivad
eTanxmeba (ar upirispirdeba) erTmaneTs _ mtkicebaSi londonis nisli terneris
ferweram Seqmna (da es marTlac paradoqsuli mtkicebaa), aSkarad Cans xelovnebis
qmediTobis idea. am ideas Seesabameba Semdegi Sefasebac _ xelovneba ayalibebs
samyaros xedvis wess, is qmnis Tvals, romelic aRiqvams silamazes, yurs, romelic
swvdeba bgeraTa harmonias. amrigad, davalebis swori pasuxia (d).
27
5. sityva `martivi~ gulisxmobs nawilTa ararsebobas. _____ , martivi _____
sazogadoebas, romelic _____ sazogadoebebs, vidre Tavadaa; romelic ara
mxolod amJamadaa dayvanili _____ segmentamde, aramed _____ manamde arsebuli
segmentaciisa.
29
davalebebi damoukidebeli samuSaosTvis
4. roca vsaubrobT _____ , maSin xom _____ , rogorc mis zRvars. amitom roca
es _____ mogvevlineba, maSin mistifikaciad _____ miviCnioT is, rac moxda.
(a) SesaZlebelze / TavisTavad vgulisxmobT SeuZlebelsac / SeuZlebeli / ar unda
(b) SeuZlebelze / yovelTvis gamovricxavT SesaZlebels / SesaZlebeli / ar unda
(g) SesaZlebelze / arasodes gamovricxavT SeuZlebels / SeuZlebeli / unda
(d) SeuZlebelze / yovelTvis vgulisxmobT SesaZlebelsac / SesaZlebeli / unda
30
5. erTi mxriv, warsulidan momavlisken da, meore mxriv, momavlidan warsulisken
mimarTuli mzera _____ dakvirvebis obieqts. Tu mzera warsulidan momavliskenaa
mimarTuli, awmyos _____ erTobliobad aRviqvamT. _____ roca warsulisken
vixedebiT, _____ .
(a) ar cvlis / gansxvavebuli faqtebis / aseve, / Tanabrad mosalodnel
SesaZleblobaTa mTel jaWvs vxedavT
(b) sruliad cvlis / Tanabrad mosalodnel SesaZleblobaTa / magram / realobas
faqtis statusi eniWeba
(g) ar cvlis / Tanabrad mosalodnel SesaZleblobaTa / magram / gansxvavebul
SesaZlo SemTxvevaTa jaWvs vxedavT
(d) sruliad cvlis / gansxvavebuli faqtebis / aseve, / realobas faqtis statusi
eniWeba
31
logika
*
krebulSi gamoyenebul cnebebs _ monacemi da daskvna _ mecnierul terminologiaSi Seesabameba
wanamZRvari da danaskvi.
32
nimuSebi da ganmartebebi:
1. mocemulia:
• yvelaferi, rac brwyinavs, oqro ar aris.
33
3. mocemulia:
• yvela biWs, romelsac aqvs Savi Tma, acvia jinsi;
• yoveli gogona Tu biWi, romelsac jinsi acvia, ukravs gitaraze.
diagrama 1 diagrama 2
zustad aseve, meore wanamZRvris mixedviT, Tuki biWs acvia jinsi, igi
aucileblad ukravs gitaraze. magram aq araferia naTqvami imis Sesaxeb, gitaraze
mxolod jinsiani biWebi ukraven, Tu _ sxvebic. Sesabamisad, im biWebis simravlis
aRmniSvneli wre, romlebic ukraven gitaraze, SeiZleba moicavdes jinsiani biWebis
aRmniSvnel wres an emTxveodes mas. pirveli ori wanamZRvris mixedviT, diagrama
biWebisaTvis aseT saxes miiRebs:
diagrama 3
34
mniSvnelovania gvaxsovdes, rom saSualo wre SeiZleba emTxveodes pataras,
xolo didi _ saSualos, anu SesaZlebelia samive wre erTmaneTs emTxveodes.
gogonebisaTvis diagrama ufro martivia, radgan gogonebs mxolod mesame
wanamZRvari exeba: yvela jinsiani gogona ukravs gitaraze; amave dros, es
wanamZRvari arafers gvauwyebs imis Sesaxeb, jinsiani gogonebis garda sxva
gogonebic ukraven Tu ara gitaraze. Sesabamisad, diagrama aseTi saxis iqneba:
diagrama 4
am davalebis Sesruleba gulisxmobs mocemulobis samive nawilis Sejerebas
da amis safuZvelze daskvnis gamotanas.
agebuli diagramebis mixedviT ganvixiloT pasuxebis SesaZlo variantebi:
35
4. mocemulia ori debuleba:
• doRi sasiamovno sanaxaobaa;
• zogadad, cxenebis Weneba sasiamovno sanaxaobaa.
es daskvna:
(a) gamomdinareobs mxolod erToblivad orive debulebidan
(b) gamomdinareobs TiToeuli debulebidan cal-calke
(g) gamomdinareobs mxolod erTi romelime debulebidan
(d) ar gamomdinareobs mocemuli debulebebidan
5. mocemulia:
• Tu iadons raime siamovnebs, is kargad galobs;
• iadons siamovnebs, rodesac cisartyelas xedavs.
6. mocemulia:
• Tu dimitri films gadaiRebs socialur Temaze da kinomcodneTa mowonebas
daimsaxurebs, am filmis premiera romis kinofestivalze moewyoba;
• Tu dimitris films pirvelad romis kinofestivalze aCveneben, maSin
dimitri miiRebs dafinansebas dokumenturi filmis gadasaRebad da mas
arqivSi muSaobis uflebasac miscemen.
garkveuli periodis Semdeg aRmoCnda, rom dimitrim arqivSi muSaobis ufleba
ver miiRo.
*
Tu romelime debuleba mcdaria, maSin misi uarmyofeli debuleba aris WeSmariti, da, piriqiT
(uaryofaze miuTiTebs sityvebi `ar~, `ver~ da a.S.). magaliTad, Tu mcdaria `dimitrim filmi
socialur Temaze gadaiRo~, maSin WeSmaritia `dimitris socialur Temaze filmi ar gadauRia~,
da piriqiT.
38
7. megobrebi _ ana, veriko, Tina da lia magidas irgvliv usxedan (ara
aucileblad am TanmimdevrobiT). cnobilia, rom maT Soris erTi yvelaze
maRalia, erTi _ yvelaze Wkviani, erTi _ yvelaze xalisiani, erTi ki – yvelaze
dinji.
39
8. oTxi yuTidan TiToeulSi devs erTi wiTeli da erTi mwvane burTi. oTxive
yuTi, oTxive wiTeli da oTxive mwvane burTi danomrilia ricxvebiT 1, 2, 3 da
4. TiToeuli yuTisa da masSi moTavsebuli ori burTis nomrebi (e. i. samive
nomeri) gansxvavdeba erTmaneTisgan. garda amisa mocemulia:
• #1 yuTSi moTavsebuli wiTeli burTis nomeri emTxveva #2 yuTSi
moTavsebuli mwvane burTis nomers
• #2 wiTeli da #1 mwvane burTebi erTsa da imave yuTSi awyvia
• #3 yuTSi devs #4 mwvane burTi
yuTebi #1 #2 #3 #4
(a) 3 4 2 1
(b) 3 4 1 2
(g) 2 1 4 3
(d) 4 3 1 2
40
mocemulobis meore punqtidan vigebT, rom erT-erT yuTSi awyvia #2
wiTeli da #1 mwvane burTebi. es SeiZleba iyos mxolod meoTxe yuTi, radgan
danarCenebSi wiTeli Tu mwvane burTebis nomrebi ukve davadgineT.
41
davalebis pirobaSi naTqvamia, rom turists, romelic A qalaqs ewvia, aq
sakuTari molodinis sapirispiro suraTi daxvda. masobrivi informaciis
saSualebebidan mas am qalaqis Sesaxeb negatiuri (uaryofiTi) informacia hqonda
miRebuli. realuri mdgomareoba ki, romelic man aq ixila, pozitiuri
(sasiamovno) aRmoCnda. Sesabamisad, turistma masobrivi informaciis saSualebebiT
gavrcelebuli cnobebi A qalaqis Sesaxeb mcdarad miiCnia.
davalebis Sesasruleblad unda moviZioT faqti, romelmac SeiZleba
`gaamarTlos~ masobrivi informaciis saSualebebi, anu eWvqveS daayenos turistis
varaudi maT mier gavrcelebuli cnobebis simcdarisa da, Sesabamisad, qalaqSi
arsebuli mdgomareobis pozitiurobis Sesaxeb.
ganvixiloT pasuxis TiToeuli varianti:
(a) turisti moxvda A qalaqis centralur ubanSi, romelic, periferiuli
ubnebisgan gansxvavebiT, qalaqisTvis aratipurad mowesrigebulia.
pasuxis am variantis mixedviT, turists qalaqis aratipuri, centraluri
ubani unaxavs da amis safuZvelze gamoutania daskvna mTeli qalaqis Sesaxeb.
periferiul ubnebSi ki Turme gansxvavebuli viTarebaa. isini, centraluri
ubnisgan gansxvavebiT, mouwesrigebelia. amgvarad, SesaZloa, masobrivi informaciis
saSualebebis mier gavrcelebuli cnobebi qalaqSi arsebuli usiamovno garemos
Sesaxeb sinamdviles Seesabamebodes. rogorc vxedavT, swored esaa faqti, romelic
eWvqveS ayenebs turistis varauds masobrivi informaciis saSualebebis mier
mcdari cnobebis gavrcelebis Taobaze.
miuxedavad imisa, rom pasuxis es varianti sworia, ganvixiloT sxva
variantebic, raTa davrwmundeT, rom davalebas erTaderTi swori pasuxi aqvs.
(b) A qalaqis meria uzrunvelyofs sanimuSo wesrigsa da sisufTaves qalaqis
rogorc centralur, aseve periferiul ubnebSi.
pasuxis es varianti miuTiTebs garkveul uwyebaze, romelic uzrunvelyofs
wesrigs qalaqSi da amiT ufro ganamtkicebs turistis varauds qalaqis
mowesrigebulobisa da masobrivi informaciis saSualebebis mier mcdari cnobebis
gavrcelebis Sesaxeb, vidre eWvqveS ayenebs mas. Sesabamisad, igi araa swori.
(g) A qalaqis policiis samsaxuri srulad akontrolebs qalaqis yvela quCas
da, Sesabamisad, aq Tavdasxmebi adamianebze arasodes xdeba.
pasuxis es varianti miuTiTebs garkveul uwyebaze, romelic icavs usafrTxoebas
qalaqis quCebSi da, pasuxis (b) variantis msgavsad, ufro ganamtkicebs turistis
varauds, vidre eWvqveS ayenebs mas.
(d) informaciis masobrivi saSualebebi, ZiriTadad, eyrdnoba arasarwmuno
wyaroebs, da, Sesabamisad, avrceleben mcdar cnobebs.
pasuxis am variantSi dasaxelebulia mizezi imisa, Tu ratom avrcelebs
masobrivi informaciis saSualebebi mcdar cnobebs. Sesabamisad, es pasuxi
ganamtkicebs turistis varauds imis Taobaze, rom am konkretul SemTxvevaSic
masobrivi informaciis saSualebebis mier gavrcelebuli cnobebi A qalaqis
Sesaxeb SesaZloa mcdari iyos. pasuxis es variantic araa swori.
amrigad, davalebis erTaderTi swori pasuxia (a).
42
10. romis imperiis zogierT regionSi wyals intensiurad iyenebdnen energiis
wyarod. Tumca did qalaqebSi wylis energia ar gamoiyeneboda. zogierTi
istorikosi am faqts ase xsnis: mWidrod dasaxlebul adgilebSi mmarTveli elita
amjobinebda energiis tradiciul wyaroebs, rac moiTxovda didi raodenobis
muSaxelis dasaqmebas; wylis energiis gamoyenebis danergva ki samuSaos gareSe
datovebda bevr adamians da socialur areulobas gamoiwvevda.
43
zogadi rekomendaciebi logikis blokis davalebebisTvis:
• davalebebi sxvadasxva tipisaa. miaqcieT yuradReba, ra mogeTxovebaT TiToeul
davalebaSi;
• zogierTi davalebis Sesrulebisas sasurvelia, davalebis piroba gamosaxoT
naxazis, diagramis meSveobiT. amgvari naxazi dagexmarebaT pasuxis calkeuli
variantebis ganxilvisas da gagiadvilebT swori daskvnis gamotanas;
• kargad gaiazreT mimarTebebi davalebis pirobaSi warmodgenil obieqtebs
Soris. winaaRmdeg SemTxvevaSi, diagrama SeiZleba arasworad aagoT, rac
xels SegiSliT swori pasuxis arCevaSi;
• TiToeuli davaleba SeasruleT mxolod da mxolod masSi moyvanili
monacemebis safuZvelze, miuxedavad imisa, Seesabameba Tu ara es monacemebi
realobas;
• gaiTvaliswineT, rom zogjer davalebis swori pasuxi ar Seesabameba realobas,
xolo araswori pasuxi Zalze realuria. pasuxi unda airCioT mxolod
Tanmimdevrul, logikur msjelobaze (da ara faqtobriv codnaze) dayrdnobiT;
• zogjer davalebis Sesruleba niSnavs iseTi pasuxis arCevas, romelic ar
gamomdinareobs davalebis mocemulobidan, SeuZlebelia momxdariyo am
mocemulobis pirobebSi an xels uSlis garkveuli daskvnis gamotanas,
eWvqveS ayenebs mas da a.S. amitom davalebis Sesrulebisas mniSvnelovania
kargad gaiazroT, ra mogeTxovebaT davalebis mixedviT da mxolod amis
Semdeg airCioT pasuxi.
44
davalebebi damoukidebeli samuSaosTvis
1. davuSvaT:
• yvela mxatvari arqiteqtoria.
adamianisa, romelic:
(a) aris mxatvaric da arqiteqtoric
(b) aris mxatvari, Tumca ar aris arqiteqtori
(g) ar aris mxatvari, magram aris arqiteqtori
(d) arc mxatvaria da arc arqiteqtori
2. mocemulia:
• ar aris marTali, rom yvavili, romelic am qoTanSi gaiSleba, aris ekliani
da samferovani.
gamoitanes daskvna:
Tu Jurnal GEO-Si statiis gamoqveynebaze uari giTxres, rogorc Cans, ar
yofilxar keniaSi lomebze dasakvirveblad.
es daskvna:
(a) gamomdinareobs orive debulebidan da ar gamomdinareobs arc erTidan cal-
calke
(b) gamomdinareobs TiToeuli debulebidan cal-calke
(g) gamomdinareobs mxolod erT-erTi debulebidan
(d) ar gamomdinareobs mocemuli debulebebidan
45
4. yuTSi uwesrigod Cayrili sagnebidan eka TvaldaxuWuli iRebda erTs da
daTvalierebis Semdeg kvlav yuTSi abrunebda. es operacia man mravaljer
gaimeora. aRmoCnda, rom yuTidan amoRebuli yvela sagani iyo wiTeli saTamaSo.
46
7. skolaSi ori meTerTmete klasia _ A da B. damkvirvebelma, romelic skolis
muSaobas ecnoboda, SeamCnia, rom qimiaSi A klasis moswavleebs ufro maRali
Sefasebebi hqondaT, vidre _ B klasis moswavleebs. am faqtis safuZvelze man
ivarauda, rom A klasis moswavleebi, B klasis moswavleebTan SedarebiT, qimias
meti mondomebiT swavloben.
47
wakiTxuli teqstis gaazreba
52
6. teqstSi moyvanilia ori mxatvris citata. ra aqvT saerTo maT avtorebs?
53
I abzacSi dasaxelebulia mxatvrobis erT-erTi Janri _ naturmorti,
axsnilia am Janris arsi da ganmartebulia sityva `naturmortis~ mniSvneloba.
ase rom, I abzacs Seesabameba me-4 winadadeba (ganmartebulia saxviTi xelovnebis
erT-erTi Janris arsi).
II abzacSi mimoxilulia naturmortis, rogorc Janris daniSnuleba
antikuri xanidan renesansamde, gamokveTilia misi cvalebadoba. ase rom, II abzacs
Seesabameba me-3 winadadeba (mimoxilulia epoqaTa mixedviT am Janris daniSnulebis
cvla).
III abzacSi warmodgenilia XIX saukunemde arsebuli Sexedulebebi
naturmortis Sesaxeb. aRniSnulia am Janris gaazrebaSi mniSvnelovani cvlileba,
romelic Tavs iCens XIX saukuneSi. saubaria eqsperimentebze, romlebic
ukavSirdeba am Janris axleburad gaazrebas: `xilisa da yvavilebis meSveobiT
mxatvars yvelafris gamoxatva SeuZlia~. ase rom, III abzacs Seesabameba pirveli
winadadeba (miTiTebulia Zireuli gardatexa am Janris gaazrebaSi).
IV abzacSi aRwerilia van gogis ori naturmorti, romelSic avtoris
subieqturi ganwyobilebebi, sulieri gancdebi, emociebia gadmocemuli. garda
amisa, misi sityvebi zustad gamoxatavs naturmortis, rogorc Janris axleburi
koncefciis arss: `imis nacvlad, rom zustad gamovsaxo is, rasac vxedav, ferebs
Cemeburad viyeneb, raTa ufro energiulad gamovxato sakuTari Tavi~. ase rom, IV
abzacs Seesabameba me-2 winadadeba (dazustebulia am Janris axleburi koncefcia
erT-erTi mxatvris Semoqmedebis safuZvelze).
amrigad, sworia pasuxis (d) varianti.
54
teqsti II
Zveli berZnebis rwmeniT, maTi kulturis aRmavlobamde egeosis zRvis
auzSi wamyvani adgili winaberZnul tomebs ekavaT. berZnuli enis
araindoevropuli elementebis, egeosuri toponimebis* Seswavlam naTeli gaxada,
rom amgvari winare mosaxleoba marTlac unda arsebuliyo. am TvalsazrisiT
mniSvnelovania kunZul kretaze aRmoCenili damwerlobis sistemebis Seswavla.
maTgan yvelaze Zvelia e. w. kretuli _ ieroglifur-piqtografiuli (xatovani)
damwerloba. am sistemis nimuSebi, ZiriTadad, qvis, spilos Zvlisa da liTonis
beWdebze SemogvrCa. zogi mecnieri varaudobs, rom es niSnebi ideogramebs
(damoukidebeli azris mqone simboloebs) warmoadgens, sxvebi ki am sistemas
marcvlovani damwerlobis adreul safexurad miiCneven.
sruliad originaluria kretaze, festos sasaxlis nangrevebSi aRmoCenili
Tixis disko, romlis orive mxares spiralurad amotvifrulia piqtografiuli
niSnebi. isini erTmaneTisgan vertikaluri xazebiT gamoyofil jgufebs qmnis.
gansakuTrebiT saintereso isaa, rom diskoze niSnebi amokawruli an daxatuli ki
ar aris, aramed specialuri, winaswar Camosxmuli liTonis formebiT (figuruli
niSnebiT) aris amotvifruli. es msoflio kulturis istoriaSi moZravi anbanis
gamoyenebis pirveli SemTxvevaa. festos diskos suraTovan niSnebs arc kunZul
kretaze da arc, zogadad, damwerlobis istoriaSi sarwmuno paralelebi ar
moepoveba. isic araa garkveuli, disko adgilobrivi warmoSobisaa, Tu romelime
sxva regionidan aris aq moxvedrili, rogoria damwerlobis sistemis xasiaTi da a. S.
e. w. kretuli damwerlobis ganviTarebis Sedegi unda yofiliyo minosuri**
xazovani damwerloba, romelsac A-xazovans uwodeben. A-xazovani damwerlobiT
Sesrulebuli teqstebi gvxvdeba keramikaze, qvis nivTebze, Tixis firfitebze. A-
xazovani warwerebi jerjerobiT ar aris gaSifruli. dRes mxolod is SegviZlia
vTqvaT, rom damwerlobis es sistema marcvlovania.
kretaze aRmoaCines pirveli berZnuli damwerlobis, e. w. B-xazovanis
nimuSebic. es damwerloba A-xazovanis ganviTarebis Sedegs warmoadgens. B-
xazovani warwerebi gaSifra ingliselma mkvlevarma ventrisma. misi Teoriis
dadasturebas xeli Seuwyo cnobili arqeologis, blegenis mier mopovebulma
epigrafikulma masalam. erT axladaRmoCenil firfitaze yovel warweras Tan
axlda sxvadasxva tipis keramikuli WurWlis gamosaxuleba. ventrisis mier
dadgenili B-xazovanis bgeriTi mniSvnelobebiT TiToeul warweraSi ikiTxeboda
Sesabamisi WurWlis berZnuli saxelwodeba, magaliTad, `samfexa~, `oTxyura~.
B-xazovani damwerloba iyenebs silabogramebs (marcvlovan niSnebs), romlebic
aRniSnavs xmovans an xmovnisa da Tanxmovnis kompleqss, agreTve ideogramebs. rogorc
Cans, berZnebs minosuri damwerlobis sistema mourgiaT TavianTi enisTvis. maT, erTi
mxriv, ar gamouyenebiaT A-xazovanis zogierTi niSani, xolo, meore mxriv,
daumatebiaT ramdenime axali grafema, romelTac minosuri damwerloba ar icnobs.
B-xazovani gavrcelebula kontinentur saberZneTSic. Tumca sistemis sirTulem,
rogorc Cans, ganapiroba am damwerlobis SezRudulad gamoyeneba. kreta-mikenis
civilizaciis dacemis Semdeg B-xazovani sistema anbanurma damwerlobam Secvala,
romelic, Tavis mxriv, finikiuri damwerlobis safuZvelze Camoyalibda.
*toponimi _ geografiuli adgilis (mTis, soflis, tyis, mindvris da a. S.) saxelwodeba.
**minosi _ kretis miTiuri mefe; kretis winaberZnul kulturas minosursac uwodeben.
55
14. qvemoT CamoTvlilTagan romeli mosazreba SeiZleba miviCnioT imis
argumentad, rom egeosis zRvis auzSi berZnuli civilizaciis warmoSobamde
araberZnuli warmomavlobis tomebi saxlobdnen?
56
15. ra saerTo aqvT e. w. kretul damwerlobasa da festos diskos warwerebs?
(a) orive tipis warwerebi spiralurad aris amotvifruli qvaze, spilos Zvalsa
da Tixis firfitebze
(b) orive damwerlobis niSnebi vertikaluri xazebiT gamoyofil jgufebs qmnis
(g) orive damwerlobis niSnebi damoukidebeli azris mqone simboloebs
warmoadgens
(d) orive tipis werilobiTi niSnebi piqtografiulia _ xatovani damwerlobis
nimuSebs warmoadgens
16. ratom miiCneven festos diskos warwerebs moZravi anbanis gamoyenebis pirvel
nimuSad?
(a) moZravi anbanis calkeuli asoebiT SeiZleba `avawyoT~ sityva, festos diskoze
warwera winaswar Camosxmuli werilobiTi niSnebiTaa amotvifruli
(b) Tanamedrove pedagogikaSi moZrav anbans iyeneben wera-kiTxvis swavlebis sawyis
etapze, kunZul kretazec festos diskos swored amgvari daniSnuleba unda
hqonoda
(g) festos diskoze piqtografiuli niSnebi spiralurad aris amotvifruli,
moZravi anbaniTac SeiZleba spiralurad `davweroT~ sityvebi
(d) kretaze aRmoCenil yvela damwerlobas safuZvlad udevs moZravi anbanis
principi, Tumca festos diskos warweris Sesrulebis teqnika yvelaze
daxvewilia
57
kombinaciiT (konfiguraciiT) iyo SesaZlebeli. moZravi anbanis daniSnulebac
(principi) swored cal-calke arsebuli niSnebiT (asoebiT) sxvadasxva sityvis
awyobaa. swored amas gveubneba pasuxis (a) varianti. maSasadame, is sworia.
58
18. minosurs uwodeben:
(a) mTel berZnul kulturas, radgan minosi iyo Zveli saberZneTis miTiuri mefe
(b) A-xazovan da B-xazovan damwerlobebs, radgan orive kretaze Seiqmna minosis
mefobis dros
(g) A-xazovan damwerlobas, radgan es sistema winaberZnul civilizaciaSi unda
Seqmniliyo
(d) B-xazovan damwerlobas, radgan es damwerloba berZnulia, minosi ki
winaberZnuli mosaxleobis miTologiuri gmiria
60
(g) pasuxi araa swori, radgan, rogorc ukve bevrjer iTqva, B-xazovani
damwerloba berZnulia, berZnebis mier aris Seqmnili da ara winaberZnuli
tomebis mier (winaberZnuli A-xazovani damwerlobaa).
(d) swori pasuxia. teqstis dasawyisSi dasmulia sakiTxi egeosis zRvis auzSi
mosaxle winaberZnuli tomebis arsebobis Sesaxeb. A-xazovani damwerloba swored
winaberZnul civilizaciaSia Seqmnili (mas minosursac uwodeben). teqstSi isicaa
naTqvami, rom es damwerloba jer gauSifravia. misi gaSifvra _ A-xazovaniT
Sesrulebuli warwerebis amokiTxva _ mniSvnelovan informacias miawvdida
mecnierebs misi Semqmneli xalxis warmomavlobis Sesaxeb. maSasadame, teqsti
namdvilad iZleva (d) pasuxSi mocemuli varaudis gamoTqmis safuZvels.
61
davalebebi damoukidebeli samuSaosTvis
63
5. III abzaci iwyeba SekiTxviT. qvemoT CamoTvlilTagan romeli pasuxobs mas?
(a) friSis eqsperimentiT dadginda, rom futkrebs aqvT feris SegrZnebis unari,
ufro metic, isini im sxivebsac xedaven, romlebic adamianis TvalisTvis
uxilavia
(b) friSis eqsperimentiT dadginda, rom futkrebi xedaven mxolod erTnairi
intensivobis ferebs, Tumca TeTri feri maTTvis mkveTrad gamoirCeva
(g) TeTri dafebis epizodi cxadyofs, rom futkrebi adamianisgan gansxvavebulad
aRiqvamen ferebs, xiluli samyaro maTTvis Sav-TeTr fotografias emsgavseba
(d) TeTri dafebis epizodi cxadyofs, rom futkrebi erTmaneTisgan ver ganarCeven
sxvadasxva fers, Tumca xedaven ultraiisfer sxivebs, amitom samyaro maTTvis
ar emsgavseba Sav-TeTr fotografias
64
maTematikuri nawili
65
nimuSebi da ganmartebebi
A B
raki anam Seagrova yvelaze meti soko, amitom sofos mier Segrovebuli
sokos raodenoba iqneba yvelaze naklebi. marTlac, Tuki sofos mier
Segrovebuli sokos raodenoba iqneba romelime biWis mier Segrovebuli sokos
raodenobis toli an masze meti, maSin gogonebis mier Segrovebuli sokos
raodenoba meti gamova biWebis mier Segrovebuli sokos raodenobaze. es ki
SeuZlebelia, radgan, pirobis Tanaxmad, gogonebma imdenive soko Seagroves,
ramdenic _ biWebma. maSasadame, sofos Seugrovebia yvelaze naklebi raodenobis
soko, kerZod, ufro naklebi, vidre _ Tornikes. Sesabamisad, swori pasuxia (a).
66
= 500 lari, rac nikas xelfasis tolia. ese igi, gias da nikas SeiZleba Tanabari
odenobis xelfasi hqondeT.
ganvixiloT axla SemTxveva, roca nikas xelfasis naxevari 250 larze
naklebia, magaliTad, roca nikas xelfasis naxevari 200 laris tolia. maSin nikas
xelfasi iqneba 2 · 200 = 400 lari, xolo giasi _ 200 + 250 = 450 lari, rac nikas
xelfasze metia. ese igi, gias xelfasi SeiZleba meti iyos nikas xelfasze.
maSasadame, gias xelfasi SeiZleba iyos nikas xelfasis tolic da masze
metic. Sesabamisad, swori pasuxia (d).
SevniSnoT, rom gias xelfasi nikas xelfasze naklebic SeiZleba iyos.
magaliTad, Tu nikas xelfasis naxevari 300 laris tolia. maSin nikas xelfasi
iqneba 2 · 300 = 600 lari, xolo giasi _ 300 + 250 = 550 lari, rac nikas xelfasze
naklebia.
67
davalebebi damoukidebeli samuSaosTvis
68
5.
b < 0 (a) (b) (g) (d)
12 −3
b b
n naturaluri ricxvia.
a =1− b
7. (a) (b) (g) (d)
a 2 − b2 a−b
69
tolujredebiani badis erTi
ujredis sigrZec da siganec
1 sm-is tolia. gamuqebuli
oTxkuTxedis wveroebi am badis
12. kvanZebSi mdebareobs (ix. naxazi) (a) (b) (g) (d)
am piramidis
14. wveroebis raodenoba 5 (a) (b) (g) (d)
70
amocanebi (18-21 davaleba)
am saxis davalebebi Tqven SegxvedriaT maTematikis saskolo
saxelmZRvaneloebSi.
amocanebi pirobiTad SeiZleba davyoT wminda maTematikur da yofiTi
Sinaarsis amocanebad. wminda maTematikuri amocanebi Camoyalibebulia maTematikuri
terminebis saSualebiT. yofiTi Sinaarsis amocanebi sxvadasxva cxovrebiseul
problemas ukavSirdeba. maT gadasaWrelad mizanSewonilia amocanis pirobis
gamoxatva maTematikuri terminebis meSveobiT da maTematikuri modelis Seqmna.
TiToeul amocanas axlavs xuTi savaraudo pasuxi, romelTagan mxolod
erTia swori.
nimuSebi da ganmartebebi
1. TamTam 42 cali fanqari ramdenime kolofSi Caawyo: zogSi _ 2 cali, zogSi _ 3.
CamoTvlilTagan romlis toli SeiZleba iyos im kolofTa raodenoba, romlebSic
3 fanqaria?
(a) 9
(b) 10
(g) 11
(d) 13
(e) 14
risi tolic unda iyos im kolofebis raodenoba, romlebSic TamTam or-
ori fanqari Caawyo, maTSi Cawyobili fanqrebis saerTo raodenoba mainc 2-is
jeradi, anu luwi iqneba. raki TamTam kolofebSi sul 42 cali, anu luwi
raodenobis fanqari Caawyo, amitom fanqrebis saerTo raodenoba im kolofebSi,
romlebSic sam-sami fanqari awyvia, aseve luwi unda iyos. Sesabamisad,
CamoTvlilTagan (a), (g) da (d) variantebi unda gamovricxoT. im kolofTa
raodenoba, romlebSic 3 fanqaria, ver iqneba verc 14-is toli, radgan aseT
SemTxvevaSi am kolofebSi 14 · 3 = 42 fanqari iqneboda da arc erT kolofSi aRar
iqneboda 2 cali fanqari. gansaxilveli rCeba mxolod (b) varianti. Tu TamTa sam-
sam fanqars Caawyobs 10 kolofSi, xolo or-ors _ 6 kolofSi, maSin mis mier
Cawyobili fanqrebis saerTo raodenoba iqneba 10 · 3 + 6 · 2 = 42 , rac ar
ewinaaRmdegeba amocanis pirobas. maSasadame, im kolofTa raodenoba, romlebSic 3
fanqaria, SesaZlebelia iyos 10-is toli. Sesabamisad, swori pasuxia (b).
72
am amocanis amosaxsnelad unda movZebnoT gogonebis ganTavsebis yvelaze
`uaresi~ SemTxveva, anu iseTi SemTxveva, roca yvelaze meti nomeria saWiro. Tu
romelime universitetis studentebis raodenoba luwia, maSin maT gansaTavseblad
SesaZlebelia mxolod oradgiliani nomrebis gamoyeneba, rac saSualebas mogvcems
naklebi raodenobis erTadgiliani nomrebi gamoviyenoT. amitom ganTavsebis
yvelaze uaresi SemTxveva maSin gveqneba, roca oTxive universitetis
warmomadgeneli studentebis raodenoba kentia. am SemTxvevaSi, oradgiliani
nomrebis garda, dagvWirdeba 4 erTadgiliani nomris gamoyeneba. magaliTad, erTi
universitetis 3 gogonas gansaTavseblad saWiroa 1 oradgiliani da 1
erTadgiliani nomeri. amitom Tu 10 gogonadan pirvel universitets warmoadgens
1 gogona, xolo danarCen sams _ sam-sami gogona, maSin maT gansaTavseblad
aucilebeli iqneba 1 + 2 + 2 + 2 = 7 nomeri. amitom 4 universitetis 10 studenti
gogonas sastumroSi aucileblad gansaTavseblad ise, rom sxvadasxva
universitetis studentebi erT nomerSi ar moxvdnen, minimum 7 nomeria saWiro.
Sesabamisad, swori pasuxia (g).
75
davalebebi damoukidebeli samuSaosTvis
76
6. laSam 8 saaTi da 30 wuTi iZina da dilis 7 saaTsa da 20 wT-ze gaiRviZa.
romel saaTze dauZinia laSas?
(a) 22 sT 10 wT
(b) 22 sT 50 wT
(g) 23 sT 10 wT
(d) 23 sT 50 wT
(e) 00 sT 10 wT
7. Taroze wignebis 2/9 nawili _ inglisuria, 2/3 nawili _ qarTuli. maT garda,
Taroze awyvia rusuli wignebi, romelTa raodenoba 30-iTaa naklebi qarTuli
wignebis raodenobaze. sul ramdeni rusuli wigni awyvia Taroze?
(a) 6
(b) 9
(g) 12
(d) 15
(e) 20
77
11. sami ricxvidan erTi ricxvi meoreze 5-iT naklebia, mesameze ki _ 9-iT meti.
am ricxvebs Soris udidesia n + 6. qvemoT CamoTvlilTagan romeli gamosaxule-
biT Caiwereba am sami ricxvis jami?
(a) 3n – 1
(b) 3n – 4
(g) 3n + 2
(d) 3n + 14
(e) 3n + 20
12. daTo kafeSi sxvadasxva samuSaos asrulebs. SabaTobiT mas 20 lars uxdian,
kviraobiT _ 30 lars, sxva dReebSi ki _ 10 lars. maqsimum ramdeni lari
SeiZleba gamoimuSaos daTom kafeSi zedized 15 dRis ganmavlobaSi muSaobiT?
(a) 190
(b) 200
(g) 210
(d) 220
(e) 230
13. erToblivi firmis dasafuZneblad daTom 27 aTasi lari Seitana bankSi, ninom
_ 18 aTasi lari. firmis mogebas isini TavianTi Senatanebis proporciulad
inawileben. CamoTvlilTagan romeli SeiZleba iyos firmis mogebis ganawilebis
Sedegad daTosa da ninos mier miRebuli Tanxebi?
(a) 5 aTasi lari da 3 aTasi lari
(b) 6 aTasi lari da 4 aTasi lari
(g) 8 aTasi lari da 6 aTasi lari
(d) 9 aTasi lari da 8 aTasi lari
(e) 15 aTasi lari da 6 aTasi lari
78
15. spilenZis madnis gadamamuSavebel qarxanas madans ori sabadodan awvdian.
pirveli sabadodan mitanili madnis gadamuSavebis Sedegad miRebuli spilenZis
wona madnis wonis 6-7 %-ia, xolo meore sabadodan mitanili madnidan miRebuli
spilenZisa _ 4-4,5%. minimum risi tolia pirveli sabadodan motanili 300 tona
madnidan miRebuli spilenZis wonis Sefardeba meore sabadodan motanili 200
tona madnidan miRebuli spilenZis wonasTan?
(a) 1,5-is
(b) 2-is
(g) 2,5-is
(d) 3-is
(e) 3,5-is
79
19. ras udris tolferda samkuTxedis fuZis sigrZis Sefardeba am samkuTxedis
perimetrTan, Tu fuZis sigrZe 2-jer naklebia ferdis sigrZeze?
(a) 1
6
(b) 1
5
(g) 1
3
(d) 2
3
(e) 4
5
22. seifis gasaRebad 5-cifriani kodis akrefaa saWiro. molares daaviwyda asa-
krefi kodis bolo 3 cifri, magram mas axsovda, rom am kodis bolo 2 cifri
erTnairi iyo, xolo bolodan mesame _ 8-iani an 9-iani iyo. minimum ramdeni 5-
cifriani kodis akrefa mouwevs molares, raTa man aucileblad gaxsnas seifi?
(a) 10
(b) 20
(g) 25
(d) 30
(e) 35
80
23. darbazSi 10 gogona da 10 vaJi iyo. cota xnis Semdeg darbazidan 2 gogona
da 3 biWi gamovida. risi tolia imis albaToba, rom amis Semdeg darbazidan
SemTxveviT gamosuli kidev erTi bavSvi gogona iqneba?
(a) 1
20
(b) 1
10
(g) 1
4
(d) 2
5
(e) 8
15
81
monacemTa sakmarisoba (4-5 davaleba)
amgvar davalebebSi, Cveulebriv, mocemulia ori piroba da dasmulia SekiTxva.
davalebis Sesasruleblad unda daadginoT am SekiTxvaze pasuxis gasacemad
sakmarisia Tu ara pirobebSi mocemuli informacia.
nimuSebi da ganmartebebi
83
davalebebi damoukidebeli samuSaosTvis
2. meRvine cisternis dasaclelad Rvinos muxis kasrebSi asxams, ise, rom kasrebs
bolomde avsebs. TiToeul kasrSi 800 litri Rvino eteva.
84
monacemTa analizi (5-6 davaleba)
amgvar davalebebSi informacia warmodgenilia cxrilis, diagramis an
grafikis saxiT. davalebebi orgvaria da gulisxmobs:
• saTanado monacemebis moZiebas grafikze, diagramaze an cxrilSi;
• daskvnis gamotanas grafikis, diagramisa Tu cxrilis saxiT
warmodgenil monacemTa analizis safuZvelze.
TiToeul cxrils, diagramas an grafiks ramdenime davaleba (SekiTxva) axlavs.
yoveli maTgani testis damoukidebel davalebad iTvleba. amitom TiToeul
SekiTxvaze pasuxis gacemisas ixelmZRvaneleT cxriliT an diagramiT, da ara wina
SekiTxvaze gacemuli pasuxiT, raTa Tavidan aiciloT araswor pasuxTa jaWvi.
nimuSebi da ganmartebebi
85
grafikisa da diagramis mixedviT upasuxeT Semdeg SekiTxvas:
86
zogadi rekomendaciebi testis maTematikuri nawilis davalebebisTvis:
87
ZiriTadi cnebebi da sakiTxebi
ariTmetika da algebra
1. naturaluri ricxvebi:
• naturaluri ricxvebis Cawera cifrebiT;
• luwi da kenti ricxvebi;
• jeradi da gamyofi; martivi ricxvebi.
3. nawili da procenti:
• ricxvis nawilisa da procentis povna;
• ricxvis povna nawilisa da procentis mixedviT; imis dadgena, Tu erTi
ricxvi meoris ra nawili an procentia.
4. Sefardeba da proporcia:
• proporciis ZiriTadi Tviseba;
• proporciul nawilebad dayofa;
• masStabi.
5. ricxviTi RerZi:
• ricxvebis gamosaxva ricxviT RerZze;
• wertilis koordinati ricxviT RerZze.
6. algebruli gamosaxuleba:
• algebruli gamosaxulebis ricxviTi mniSvneloba;
• algebrul gamosaxulebaTa gardaqmna: msgavsi wevrebis SeerTeba, saerTo
mamravlis frCxilebs gareT gatana, mamravlebad daSla;
• ori ricxvis jamisa da sxvaobis kvadratis, agreTve _ kvadratebis sxvaobis
formulebi.
5. geometriuli sxeulebi:
• kubi, marTkuTxa paralelepipedi, piramida, sfero, birTvi, cilindri;
• kubis, marTkuTxa paralelepipedis moculobis gamosaTvleli
formulebi.
monacemTa analizi
1. monacemTa warmodgenis xerxebi:
• cxrili;
• skala;
• grafiki, wriuli diagrama, xazovani diagrama, svetovani diagrama.
albaTobis Teoria
1. xdomiloba da misi albaToba.
89
zoma, zomis erTeulebi
1. sigrZe
sigrZis erTeulebi: santimetri (sm), decimetri (dm), metri (m), kilometri (km).
2. farTobi
farTobis erTeulebi: kvadratuli santimetri (sm2), kvadratuli metri (m2),
kvadratuli kilometri (km2), heqtari (ha).
3. moculoba
moculobis erTeulebi: kuburi santimetri (sm3), kuburi metri (m3), litri.
4. masa
masis erTeulebi: grami (g), kilogrami (kg), tona (t).
5. siCqare
siCqaris erTeulebi: metri/wamSi (m/wm), kilometri/saaTSi (km/sT).
6. dro
drois erTeulebi: wami, wuTi, saaTi, dRe-Rame, kvira, Tve, weliwadi, saukune.
90
maTematikuri cnobari
ariTmetika da algebra
• naturaluri ricxvebia:
1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11, 12, . . .
• aTobiT poziciur sistemaSi yoveli naturaluri ricxvi cifrebiT
Caiwereba.
• cifrebia:
0, 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9.
aTobiT poziciur sistemaSi, magaliTad,
eqvsas sami aTas oTxas Svidi cifrebiT ase Caiwereba: 603407
testSi mocemuli yvela ricxvi Cawerilia aTobiT poziciur sistemaSi.
• Tu a naturaluri ricxvi naturalur b ricxvze unaSTod iyofa, maSin
b aris a -s gamyofi, a ki _ b -s jeradi;
magaliTad, 7-is naturaluri jeradebia: 7, 14, 21, 28, 35, 42, . . .
12-is naturaluri gamyofebia: 1, 2, 3, 4, 6 da 12.
• naturalur ricxvs, romelsac mxolod ori gamyofi aqvs (iyofa Tavis
Tavze da 1-ze), martiv ricxvs uwodeben.
martivi ricxvebia: 2, 3, 5, 7, 11, 13, 17, 19, . . .
1 ar aris martivi ricxvi.
• mTeli ricxvebia:
. . . -4, -3, -2, -1, 0, 1, 2, 3, 4, . . .
• mTeli ricxvi luwia, Tu is unaSTod iyofa 2-ze.
luwi ricxvebia:
. . . -6, -4, -2, 0, 2, 4, 6, . . .
• mTeli ricxvi kentia, Tu is 2-ze unaSTod ar iyofa.
kenti ricxvebia:
. . . -7, -5, -3, -1, 1, 3, 5, 7, . . .
• wiladi _ mTeli ricxvisa da naturaluri ricxvis Sefardebaa.
5 1 0 7
wiladebia, magaliTad, , , , da sxva.
9 100 3 1
m
wiladis mniSvnelia n , mricxveli ki _ m .
n
• wiladis mricxvelisa da mniSvnelis erTsa da imave, nulisgan gansxvavebul
ricxvze gamravlebiT an gayofiT wiladis mniSvneloba ar icvleba;
7 14 16 8
magaliTad: = ; = .
3 6 10 5
• wiladebis gamravlebisas namravlis mricxveli mricxvelTa gadamravlebiT
miiReba, mniSvneli ki _ mniSvnelTa gadamravlebiT;
3 2 6
magaliTad: ⋅ = .
5 7 35
a c a d
wiladze gayofa mis Sebrunebulze gamravlebaa: : = ⋅ .
b d b c
• wiladis mTel ricxvze gamravlebis an gayofis dros mTeli ricxvi unda
91
warmovadginoT wiladis saxiT;
2 2 5 10
magaliTad: ⋅5 = ⋅ = .
3 3 1 3
• wiladebis Sekrebasa da gamoklebas gaerTmniSvnelianeba sWirdeba;
2 3 14 15 29
magaliTad: + = + = .
5 7 35 35 35
3 3
• 80-is nawili tolia 80 · = 48;
5 5
m m
sazogadod, x -is nawili udris x · ;
2 n 2 n 7
Tu x -is nawili aris 40, maSin x · = 40 da x = 40 · = 140.
7 7 2
• procenti niSnavs meased nawils da aRiniSneba simboloTi %;
25
magaliTad: ricxvis 25% igivea, rac ricxvis nawili, da es igivea, rac
100
1
ricxvis nawili;
4
25
80-is 25% aris 80 · = 20;
100
80-is 100% aris 80;
80-is 200% aris 160;
b
sazogadod, a ricxvis b % aris a · ;
100
5 100
Tu x -is 5% aris 40, maSin x · = 40 da x = 40 · = 800.
100 5
a c
• = proporciis kidura wevrebia a da d , Sua wevrebia b da c ;
b d
proporciis kidura wevrebis namravli udris Sua wevrebis namravls:
ad = bc
a b
a, b wyvili proporciulia x, y wyvilisa, Tu = ; magaliTad: ax, bx
x y
wyvili a, b wyvilis proporciulia;
ax, bx, cx sameuli a, b, c sameulis proporciulia.
• ricxviTi RerZi wrfea, romelzedac yovel wertils garkveuli
ricxvi (misi koordinati) Seesabameba;
saTavis koordinatia 0, saTavidan erT-erT mxares mdebare yoveli
wertilis koordinati dadebiTia da tolia am wertilidan
saTavemde manZilisa;
saTavis mimarT simetriulad mdebare wertilebis koordinatebi
mopirdapire ricxvebia.
92
• algebrul gamosaxulebaSi asoebis nacvlad ricxvebis CasmiT da miTiTebuli
moqmedebebis SesrulebiT gamoiTvleba algebruli gamosaxulebis
mniSvneloba;
magaliTad, (x + 5y) x + 4y gamosaxulebis mniSvneloba, roca x = 2 da
y = 3, aris (2 + 5 · 3) · 2 + 4 · 3 = 46;
5x+4y+3x+y gamosaxuleba SeiZleba SevcvaloT misi toli 8x+5y
gamosaxulebiT. amgvar gardaqmnas msgavsi wevrebis SeerTebas uwodeben.
• Semoklebuli gamravlebis formulebi:
(a + b)2 = a2 + 2ab + b2;
(a – b)2 = a2 – 2ab + b2;
(a + b)(a – b) = a2 – b2 .
• utolobaTa Tvisebebi:
Tu a – b > 0, maSin a > b;
Tu a > b da b > c, maSin a > c;
Tu a > b, maSin a + c > b + c;
Tu a > b da c > 0, maSin ac > bc;
Tu a > b da c < 0, maSin ac < bc.
• ramdenime ricxvis saSualo ariTmetikuli aris am ricxvebis jamis
Sefardeba maT raodenobasTan;
6 + 5+1
magaliTad: 6, 5 da 1-is saSualo ariTmetikulia = 4.
3
• a 2 ( a ricxvis meore xarisxi anu kvadrati) aRniSnavs namravls:
a 2 = a · a; sazogadod,
n
a = a · a · a ·... · a ( n -jer)
an · am = an+m
an : am = an–m
(a n )m = a n · m
geometria
• marTi kuTxis sidide 90°-ia.
93
• samkuTxedis nebismieri ori gverdis sigrZeTa jami
metia mesame gverdis sigrZeze (samkuTxedis
utoloba):
a + b > c, a + c > b, b + c > a
• samkuTxedis kuTxeebis sidideTa jami 180°-ia:
α + β + γ = 180°
• samkuTxedis farTobi samkuTxedis
gverdis sigrZisa da am gverdze
daSvebuli simaRlis
ah
namravlis naxevaria: S = .
2
• samkuTxedis udidesi kuTxe udidesi gverdis pirdapir mdebareobs, xolo
umciresi kuTxe _ umciresi gverdis pirdapir.
• samkuTxedi tolferdaa, Tu mas ori toli
gverdi aqvs. tolferda samkuTxedSi fuZesTan
mdebare kuTxeebi erTmaneTis tolia; fuZeze
daSvebuli simaRle fuZes Suaze yofs.
• marTkuTxa samkuTxeds erTi marTi kuTxe aqvs;
• piTagoras Teorema: kaTetebis sigrZeTa
kvadratebis jami hipotenuzis sigrZis kvadratis
tolia: a 2 + b 2 = c 2 ;
• marTkuTxa samkuTxedis farTobi kaTetebis sigrZeTa
ab
namravlis naxevris tolia, S = .
2
• paralelogramis mopirdapire gverdebi tolia,
agreTve tolia mopirdapire kuTxeebi;
• paralelogramis diagonalebi gadakveTisas
erTmaneTs Suaze yofen;
• paralelogramis farTobi gverdisa da masze
daSvebuli simaRlis namravlis tolia: S = ah .
• yoveli marTkuTxedi, rombi, kvadrati _ paralelogramia.
rombis diagonalebi urTierTmarTobulia;
marTkuTxedis diagonalebi erTmaneTis tolia.
• marTkuTxedis farTobi misi sigrZisa da siganis
namravlis tolia: S = ab ;
• kvadratis farTobi misi gverdis sigrZis
kvadratis tolia: S = a 2 .
• wrewiris yvela wertili Tanabradaa daSorebuli misi
centridan;
• wrewiris sigrZe L misi r radiusis mixedviT SeiZleba
gamovTvaloT Semdegi formuliT: L = 2πr .
π ricxvi measedis sizustiT 3,14-is tolia.
• r radiusiani wris farTobi gamoiTvleba S = πr 2 formuliT.
94
• ori paraleluri wrfis mesame wrfiT gadakveTisas
Sida jvaredina kuTxeebi tolia: α = β.
• marTkuTxa koordinatTa sistema
urTierTmarTobuli x da y RerZebisagan Sedgeba.
am RerZTa gadakveTis wertili koordinatTa
saTavea;
sibrtyis yovel wertils ricxvTa wyvili _ misi
koordinatebi Seesabameba. wertilis
koordinatTa Cawerisas pirvelad x-koordinati,
anu abscisa iwereba, Semdeg _ y-koordinati,
anu ordinata. magaliTad, A wertilis
koordinatebia (-2; 1),
B wertilisa _ (2; -2), C wertilisa _ (4; 0),
koordinatTa saTavisa _ (0; 0).
• kubi, marTkuTxa paralelepipedi, piramida
mravalwaxnaga sxeulebia.
mravalwaxnaga sxeulebi SemosazRvrulia
brtyeli mravalkuTxedebiT. am mravalkuTxedebs
waxnagebi ewodeba. waxnagebis gverdebi da
wveroebi mravalwaxnagas wiboebi da wveroebia.
• marTkuTxa paralelepipedis moculoba
paralelepipedis sigrZis, siganisa da simaRlis
namravlis tolia: V = abc ;
• kubis moculoba kubis wibos sigrZis kubis tolia, V = a 3 .
• Tu figura naxazze gamosaxulia masStabiT 1 : 500, maSin realuri figuris
monakveTTa zomebis gasagebad naxazze mocemuli Sesabamisi monakveTebis
sigrZe 500-ze unda gamravldes.
albaTobis Teoria
• xdomilobis albaToba tolia am xdomilobis xelSemwyob elementarul
xdomilobaTa raodenobis Sefardebisa elementarul xdomilobaTa saerTo
raodenobasTan, oRond yvela elementaruli xdomiloba Tanabrad
mosalodneli unda iyos.
verbaluri nawili:
analogiebi 10 -12
winadadebis Sevseba 8-9
logika 8-9
wakiTxuli teqstis gaazreba (ori teqsti da maTTan dakavSirebuli 12 -14 SekiTxva)
maTematikuri nawili:
96
gTavazobT ramdenime rekomendacias testirebis procesTan dakavSirebiT:
zogadi instruqcia:
gisurvebT warmatebas!
97
maTematikuri aRniSvnebi da formulebi
testis maTematikur nawilze muSaobisas gaiTvaliswineT:
• naxazebi, romlebic erTvis zogierT davalebas, araa Sesrulebuli davalebis pirobaSi
miTiTebuli zomebis zusti dacviT. amitom monakveTebis sigrZis an sxva sidideebis Sesaxeb
daskvnis gamotanisas nu daeyrdnobiT naxazis zomebs. yuradReba gaamaxvileT davalebis
pirobaze;
• Tu naxazze mocemuli swori xazis Sesaxeb amocanis pirobaSi damatebiT araferia naTqvami,
maSin unda CaTvaloT, rom es swori xazi _ wrfea an misi nawili;
• testSi gamoyenebulia ricxvTa Caweris mxolod aTobiTi poziciuri sistema.
98
Zalze mniSvnelovania, winaswar gaecnoT instruqciebs, raTa testirebis
procesSi ar daxarjoT bevri dro maT gaazrebaze.
• testze muSaobis dawyebamde kidev erTxel yuradRebiT waikiTxeT
instruqciebi, vinaidan SesaZloa, winamdebare krebulis gamocemis Semdeg
isini umniSvnelod Seicvalos;
• kargad gaiazreT, ra mogeTxovebaT TiToeul davalebaSi, da Semdeg
airCieT pasuxi.
gaiTvaliswineT:
pasuxebis furceli im saxiT gaswordeba, ra saxiTac gadascemT meTvalyures. Tu
raime Secdomas dauSvebT, pasuxebs araswor adgilas moniSnavT da a.S., gamocdis
dasrulebis Semdeg aRar geqnebaT SesaZlebloba, gamoasworoT es Secdoma.
Tqveni xelweris nimuSis (da ara xelmoweris) dasafiqsireblad aucilebelia,
zedmiwevniT zustad gadaweroT pasuxebis furcelze mocemuli fraza Sesabamis
adgilas.
dauSvebelia pasuxebis furcelze xelis mowera, saxelisa da gvaris, inicialebis
dawera an raime sxva aRniSvnis gakeTeba, radgan am SemTxvevaSi Tqveni naSromi ar
gaswordeba.
Zalze yuradRebiT imuSaveT pasuxebis furcelze da droulad moniSneT
arCeuli pasuxi Sesabamis ujraSi.
gaiTvaliswineT:
Tu abiturienti gankuTvnilze meti droiT Seyovndeba testis verbalur an
maTematikur nawilze, misi naSromi ar gaswordeba.
99
• Tu testis verbalur nawilze samuSaod 1 saaTsa da 30 wuTze nakleb
dros daxarjavT, unda daelodoT aRniSnuli drois amowurvas. testis
maTematikur nawilze muSaobis dawyeba mxolod amis Semdegaa SesaZlebeli.
100
verbaluri nawili
analogiebi
am saxis davalebebSi mocemulia muqi SriftiT gamokveTili ori sityva (sawyisi
wyvili), romelTa mniSvnelobebs Soris arsebobs garkveuli mimarTeba. daadgineT, ra
saxisaa es mimarTeba.
savaraudo pasuxTa yovel variantSi mocemulia, aseve, mniSvnelobiT
urTierTdakavSirebuli sityvebis wyvili. airCieT maTgan is wyvili, romelSic
sityvaTa mniSvnelobebs Soris mimarTeba sawyis wyvilSi arsebuli mimarTebis
analogiuria. pasuxis arCevisas gaiTvaliswineT sityvaTa Tanmimdevroba wyvilebSi.
2. karnaxi : miniSneba
102
5. mTa : aisbergi
6. globaluri : lokaluri
103
winadadebebis Sevseba
am saxis davalebebSi mocemulia winadadebebi, romlebSic ramdenime sityvaa
gamotovebuli. gamotovebuli sityvebi winadadebaSi xazebiT aris aRniSnuli.
erTi xazi zogjer erT sityvas gulisxmobs, zogjer ki _ ramdenimes.
savaraudo pasuxTa yovel variantSi mocemulia sityvaTa jgufi, romlis
nawilebi erTmaneTisgan daxrili xazebiTaa (/) gamijnuli. airCieT pasuxis is
varianti, romlis TiToeuli nawilis Tanmimdevrulad Casma Sesabamis
gamotovebul adgilebSi azrobrivad gamarTul winadadebas mogvcems.
104
9. politikuri eqspertebis saqmianoba mniSvnelovnad Seicvala bolo wlebis
ganmavlobaSi: adre maTi ZiriTadi funqcia iyo mimdinare movlenebis ufro
farTo konteqstSi gaazreba, Tvalsazrisis gamoTqma _____Sesaxeb. bolo dros ki
eqspertebi sul ufro _____ laparakoben imaze, _____ , da _____ msjeloben
imaze, _____ .
(a) ukve momxdari faqtebis / naklebad / rac ukve moxda / mets / Tu ra SeiZleba
moxdes momavalSi
(b) mosalodneli cvlilebebis / mets / Tu ra SeiZleba moxdes momavalSi /
naklebad / rac ukve moxda
(g) ukve momxdari faqtebis / meti sifrTxiliT / Tu ra SeiZleba moxdes
momavalSi / Tamamad / rac ukve moxda
(d) mosalodneli cvlilebebis / meti sifrTxiliT / rac ukve moxda / Tamamad /
Tu ra SeiZleba moxdes momavalSi
10. _____ , adamians imdenad farTo da miukerZoebeli goneba hqondes, rom _____
SeZlos mniSvnelovan sakiTxebSi swor poziciasTan miaxloeba _ aseT SemTxvevebSi
WeSmariteba mxolod _____ miiRweva.
105
logika
am saxis davalebebi gansxvavdeba erTmaneTisgan monacemebisa da gamosatani
daskvnebis TvalsazrisiT. amitom gansakuTrebuli yuradReba miaqcieT SekiTxvas,
romelic axlavs TiToeul davalebas, da mocemuli variantebidan airCieT
Sesabamisi pasuxi.
zogierT SekiTxvaze pasuxis gacemas gagiadvilebT monacemebis gamosaxva
naxazis formiT.
106
13. dedam bavSvebs _ makas, ninos, gios da daTunas _ saaxalwlo saCuqrebi
moumzada, lamazad SefuTa da naZvis xis garSemo wreze daawyo. erT-erTi
maTganisTvis mas SerCeuli aqvs xelTaTmanebi, erTisTvis _ maisuri, erTisTvis _
qudi, erTisTvis ki _ kaSne. garda amisa, cnobilia:
• giosTvis gankuTvnili saCuqari da maisuri gverdigverd awyvia.
• makasTvis gankuTvnili saCuqari kaSnesa da ninosTvis gankuTvnil saCuqars
Soris devs.
• xelTaTmanebi ar aris gankuTvnili makasTvis, kaSne ki ar aris gankuTvnili
giosTvis.
107
wakiTxuli teqstis gaazreba
yuradRebiT waikiTxeT da gaiazreT teqsti. TiToeuli SekiTxvis savaraudo
pasuxebidan airCieT is varianti, romelic marTebulia mocemuli teqstis mixedviT.
108
15. teqstSi fraza _ `sityvieri Tu kinematografiuli xelovneba warmoadgens
mudmivad cvalebad semiotikur sistemas~ _ migvaniSnebs, rom:
109
18. teqstSi aRwerilia literaturuli nawarmoebis ekranizaciis lukino
viskontiseuli xelwera. qvemoT CamoTvlilTagan romel konkretul principze
ar aris saubari teqstSi?
(a) filmSi ar ismis maleris garda arc erTi sxva kompozitoris musika
(b) filmi marTlac maleris musikis CarCoSia moqceuli, am sityvis pirdapiri
mniSvnelobiT
(g) Tomas mani STagonebuli iyo maleris musikiT da viskontis surda, es
eCvenebina
(d) Tomas manis moTxrobis mTavari personaJis prototipi gustav maleri iyo
20. Tengiz abulaZem gadaiRo mxatvruli filmi `natvris xe~ giorgi leoniZis
amave saxelwodebis moTxrobaTa krebulis mixedviT, romelSic mwerali
bavSvobisdroindel ambebs ixsenebs, gvixatavs garemos, romelSic gaizarda,
moTxrobebis personaJebad aqcevs misTvis axlobel adamianebs.
Tengiz abulaZe sxvadasxva moTxrobis (`fufala~, `cicikore~, `marita~ da
sxv.) gmirebis ambebs amTlianebs, Semohyavs axali personaJebi, cvlis bevr epizods.
magaliTad, moTxrobaSi soflisgan gariyuli marita dardiT kvdeba, filmSi ki
mas sastiki brbo uswordeba. Tumca, filmSi SenarCunebulia leoniZis
nawarmoebis ZiriTadi azrobrivi xazi.
110
analogiebi
am saxis davalebebSi mocemulia muqi SriftiT gamokveTili ori sityva (sawyisi
wyvili), romelTa mniSvnelobebs Soris arsebobs garkveuli mimarTeba. maT gaswvriv
mocemulia sityva, romelsac savaraudo pasuxebidan unda SeusabamoT erT-erTi
varianti, ise, rom sityvaTa mniSvnelobebs Soris mimarTeba sawyis wyvilSi
arsebuli mimarTebis analogiuri iyos.
111
winadadebebis Sevseba
am saxis davalebebSi mocemulia winadadebebi, romlebSic ramdenime sityvaa
gamotovebuli. gamotovebuli sityvebi winadadebaSi xazebiT aris aRniSnuli.
erTi xazi zogjer erT sityvas gulisxmobs, zogjer ki _ ramdenimes.
savaraudo pasuxTa yovel variantSi mocemulia sityvaTa jgufi, romlis
nawilebi erTmaneTisgan daxrili xazebiTaa (/) gamijnuli. airCieT pasuxis is
varianti, romlis TiToeuli nawilis Tanmimdevrulad Casma Sesabamis
gamotovebul adgilebSi azrobrivad gamarTul winadadebas mogvcems.
28. xelovnebaSi verasodes iqneba originaluri is, vinc _____ . xolo is, vinc
_____ Tqmas cdilobs, ise, rom ar dardobs imaze, Tu ramdenad _____ , aTi
SemTxvevidan cxraSi raRacas _____ ityvis, Tumca, SeiZleba verc ki
gaacnobieros es.
112
29. ucnauria, rom zogierTi moazrovne _____ miiCnevs adamianebis bunebiT
Tanasworobas, rom _____ maT movaleobas, uyvardeT erTmaneTi; _____ erTmaneTis
winaSe adamianTa valdebulebebi, samarTlianobisa da Rirseuli qcevis wesebi.
30. televizias erTdroulad or rameSi sdeben brals da, _____ , erTi da igive
adamianebi: erTi, rom _____ , Secvalos samyaro; meorec, rom _____ .
113
logika
am saxis davalebebi gansxvavdeba erTmaneTisgan monacemebisa da gamosatani
daskvnebis TvalsazrisiT. amitom gansakuTrebuli yuradReba miaqcieT SekiTxvas,
romelic axlavs TiToeul davalebas, da mocemuli variantebidan airCieT
Sesabamisi pasuxi.
zogierT SekiTxvaze pasuxis gacemas gagiadvilebT monacemebis gamosaxva
naxazis formiT.
31. TamaSis wesebis Tanaxmad, xuTi bavSvidan erT-erTma raime unda daxatos, erT-
erTma ki gamoicnos, vinaa naxatis avtori. iraklis unda gamoecno naxatis
avtoris vinaoba. kiTxvaze – vin daxata es saxli? – bavSvebma upasuxes:
daTuna: Tikom an likam.
Tiko: me davxate.
giga: likam.
lika: daTunam.
vin aris naxatis avtori, Tuki bavSvebidan mxolod erTi ambobs simarTles?
(a) giga
(b) Tiko
(g) lika
(d) daTuna
114
33. mocemulia sami winadadeba:
I. sportsmeni, romelic bevrs ar varjiSobs, ver miaRwevs warmatebas.
II. zogierTi sportsmeni bevrs varjiSobs.
III. arseboben warmatebuli sportsmenebi.
34. mocemulia:
• zogierT fexmard cxens grZeli fafari aqvs.
• arc erT TeTr cxens ar aqvs grZeli fafari.
115
wakiTxuli teqstis gaazreba
yuradRebiT waikiTxeT da gaiazreT teqsti. TiToeuli SekiTxvis savaraudo
pasuxebidan airCieT is varianti, romelic marTebulia mocemuli teqstis mixedviT.
116
35. qvemoT mocemulia debulebebi I-sa da II abzacebs Soris kavSiris Sesaxeb.
maTgan romeli ar aris swori?
117
38. mecxramete saukuneSi mrewvelobis ganviTarebasTan erTad, rasac atmosferos
dabinZureba mohyva, inglisis samrewvelo raionebSi aryis xeebis totebi
WvartliT daifara. amis Sedegad aq gavrcelebuli aryis xis pepela, romelic,
Cveulebriv, Ria ferisa iyo, Savma saxeobam Caanacvla. es peplebi dRis saaTebs
aryis xis totebze atareben da Savi feri maT Citebisgan Tavis dacvis
SesaZleblobas aZlevs.
(a) mutaciis gareSe adamiani ver SeZlebda cxovelTa axali jiSebis seleqcias
(b) mutaciebi imisTvis xdeba, rom adamianma ganamtkicos ama Tu im cocxali
organizmis axali niSan-Tvisebebi
(g) mutaciis xelovnuri gziT ganmtkicebiT SesaZlebelia im saxeobebis gamravleba,
romlebic adamianisTvis sasurveli niSan-TvisebebiT xasiaTdeba
(d) xelovnuri mutaciis gamoyenebiT adamiani genetikis kanonTa yovelgvari
codnis gareSe efeqturad axorcielebda saseleqcio saqmianobas
118
maTematikuri nawili
119
raodenobrivi Sedareba
SeadareT erTmaneTs A da B svetebis ujrebSi mocemuli raodenobebi.
Tu A svetis ujraSi mocemuli raodenoba metia B svetis Sesabamis ujraSi
mocemul raodenobaze, airCieT (a);
Tu B svetis ujraSi mocemuli raodenoba metia A svetis Sesabamis ujraSi
mocemul raodenobaze, airCieT (b);
Tu ujrebSi mocemuli raodenobebi tolia, airCieT (g);
Tu mocemuli informacia sakmarisi araa imis dasadgenad, romeli raodenobaa
meti, airCieT (d).
A B
4,004
41. 1,5 (a) (b) (g) (d)
3,003
120
printeri kompiuterze 4-jer iafia, kompiuteri ki
musikalur centrze 3-jer Zviria.
44. (a) (b) (g) (d)
printeris fasi musikaluri centris fasi
3a + 3b ≠ 0
45.
a 2 + 2ab + b 2 a+b (a) (b) (g) (d)
3a + 3b 3
121
amocanebi
47. ramdeniTaa naklebi udidesi luwi samniSna ricxvi udides oTxniSna ricxvze?
(a) 9001-iT
(b) 8999-iT
(g) 900-iT
(d) 101-iT
(e) 99-iT
122
50. 42-is meramdenedi nawilia 35?
(a) 1
3
(b) 2
3
(g) 3
4
(d) 5
6
(e) 12
35
123
monacemTa analizi
53. erT-erT dRes myidvelis mier SeZenili erTi litri Rvinis fasi 4 larisa da
55 TeTris toli iyo. CamoTvlilTagan romel dRes SeiZleboda momxdariyo es?
(a) 6 aprils
(b) 9 aprils
(g) 12 aprils
(d) 15 aprils
(e) 16 aprils
124
54. 24 aprils Rvinis qarxanam 2000 litri naxevrad mSrali da 3000 litri
tkbili Rvino gayida. CamoTvlilTagan romlis toli SeiZleba iyos am dRes
Rvinis gayidviT miRebuli Semosavali?
(a) 19600 laris
(b) 20900 laris
(g) 21300 laris
(d) 21800 laris
(e) 22900 laris
amocanebi
56. Tu a da b iseTi ricxvebia, rom a + b < 0 , maSin:
(a) ab > 0 an a > 0
b
(b) a < 0 an b < 0
(g) ab < 0 an a < 0
b
(d) a < 0
(e) b < 0
125
58. andros, ninos da paatas saSualo asaki 9 welia. ramdeni wlis Semdeg iqneba
maT asakTa jami 39 wlis toli?
(a) 2
(b) 4
(g) 6
(d) 8
(e) 10
126
raodenobrivi Sedareba
SeadareT erTmaneTs A da B svetebis ujrebSi mocemuli raodenobebi.
Tu A svetis ujraSi mocemuli raodenoba metia B svetis Sesabamis ujraSi
mocemul raodenobaze, airCieT (a);
Tu B svetis ujraSi mocemuli raodenoba metia A svetis Sesabamis ujraSi
mocemul raodenobaze, airCieT (b);
Tu ujrebSi mocemuli raodenobebi tolia, airCieT (g);
Tu mocemuli informacia sakmarisi araa imis dasadgenad, romeli raodenobaa
meti, airCieT (d).
A B
mineraluri da wyaros
wylebis Camomsxmeli kompania
yovelTviurad erTsa da imave
raodenobis wyals asxamda.
diagramaze mocemulia,
62.
zafxulis TveebSi Camosxmuli (a) (b) (g) (d)
wylis ramdeni procenti iyo mineraluri.
127
k iseTi mTeli ricxvia, rom 0,10203⋅10k > 100 .
64. (a) (b) (g) (d)
k 4
A, C da K asoebiT
aRniSnulia kubis
65. (a) (b) (g) (d)
wveroebi (ix. naxazi).
∠ACK ∠AKC
amocanebi
128
68. 4 furclidan TiToeuli gaWres sam nawilad, Semdeg TiToeuli naWeri isev
sam nawilad gaWres da ase moiqcnen kidev 5-jer. miRebuli naWrebis raodenobaa:
(a) 3 + 4 5
(b) 3· 54
(g) 5 · 43
(d) 4 + 37
(e) 4 · 37
129
monacemTa sakmarisoba
130
74. maRaziaSi televizorebis 50% pirvel kviraSi gaiyida, xolo meore kviraSi
gaiyida mxolod 12 televizori, romelTagan naxevari feradi iyo.
mocemulia Semdegi ori piroba:
I. meore kviraSi gaiyida darCenili feradi televizorebis 60%.
II. pirvel kviraSi gayiduli televizorebidan mxolod 10 iyo feradi.
imis gasarkvevad, Tu ramdeni televizori iyo Tavdapirvelad maRaziaSi:
(a) I piroba sakmarisia, II ki _ ara
(b) II piroba sakmarisia, I ki _ ara
(g) I da II piroba erTad sakmarisia, cal-calke arc erTi ar aris sakmarisi
(d) sakmarisia cal-calke rogorc I, aseve, II piroba
(e) mocemuli pirobebi ar aris sakmarisi
75. mziani dReebis fardobiTi sixSire drois SualedSi (magaliTad, kviris, Tvis
Tu wlis ganmavlobaSi) ewodeba mocemul SualedSi mziani dReebis raodenobis
Sefardebas dReebis saerTo raodenobasTan.
mocemulia ori piroba:
131
amocanebi
132
79. gias ninosTan SedarebiT 20%-iT meti xelfasi aqvs, Teonas ki giasTan
SedarebiT _ 20%-iT meti. ramdeni procentiT meti xelfasi aqvs Teonas ninosTan
SedarebiT?
(a) 44%-iT
(b) 40%-iT
(g) 32%-iT
(d) 26%-iT
(e) 20%-iT
133
verbaluri nawili
analogiebi
am saxis davalebebSi mocemulia muqi SriftiT gamokveTili ori sityva (sawyisi
wyvili), romelTa mniSvnelobebs Soris arsebobs garkveuli mimarTeba. daadgineT, ra
saxisaa es mimarTeba.
savaraudo pasuxTa yovel variantSi mocemulia, aseve, mniSvnelobiT
urTierTdakavSirebuli sityvebis wyvili. airCieT maTgan is wyvili, romelSic
sityvaTa mniSvnelobebs Soris mimarTeba sawyis wyvilSi arsebuli mimarTebis
analogiuria. pasuxis arCevisas gaiTvaliswineT sityvaTa Tanmimdevroba wyvilebSi.
1. maskaradi : niRabi
2. zRva : mozRvaveba
3. niJara : bakani
4. qveteqsti : wvdoma
135
5. droSa : himni
6. globaluri : lokaluri
136
winadadebebis Sevseba
am saxis davalebebSi mocemulia winadadebebi, romlebSic ramdenime sityvaa
gamotovebuli. gamotovebuli sityvebi winadadebaSi xazebiT aris aRniSnuli.
erTi xazi zogjer erT sityvas gulisxmobs, zogjer ki _ ramdenimes.
savaraudo pasuxTa yovel variantSi mocemulia sityvaTa jgufi, romlis
nawilebi erTmaneTisgan daxrili xazebiTaa (/) gamijnuli. airCieT pasuxis is
varianti, romlis TiToeuli nawilis Tanmimdevrulad Casma Sesabamis
gamotovebul adgilebSi azrobrivad gamarTul winadadebas mogvcems.
137
9. kino ar aris saukeTeso mediumi ambebis TxrobisTvis _ is metismetad _____
adgils utovebs warmosaxvas da _____ zRudavs mas, warmarTavs reJisoris mier
gansazRvruli mimarTulebiT. roca _____ , rom personaJi oTaxSi Semovida,
_____ scenari SeiZleba warmoidginoT. xolo roca _____ , rom is oTaxSi
Semovida, _____ .
10. mecnieruli Teoriis _____ mkiTxvelebs xSirad _____ ambavi hgoniaT. Tavad
mecnierebma ki ician, rom mecniereba _____ . mecniers SeiZleba guli dawydes,
Tu misTvis saintereso hipoTeza mcdari aRmoCndeba, imedi gaucruvdes, Tu misi
samuSao Teoriis araadekvaturoba damtkicdeba. magram hipoTezis uaryofa _____
am imedgacruebas Tu gulistkivils.
(a) marcxi / arcTu samwuxaro / win warmatebuli TeoriebiT miiwevs / mas iseT
gakveTils aswavlis, romlis Rirebulebac verasodes gadawonis
(b) warmateba / arc ise sasixarulo / win warmatebuli TeoriebiT miiwevs /
iseTi umniSvnelo danakargia mecnierebisTvis, rom verc ki SevadarebT
(g) marcxi / samwuxaro / mxolod sakuTar Secdomebze swavliT sazrdoobs / mas
iseT gakveTilebs aswavlis, romelTa Rirebulebac gadawonis
(d) warmateba / Zalian sasixarulo / mxolod sakuTar Secdomebze swavliT
sazrdoobs / imxela danakargia mecnierebisTvis, rom mniSvnelobiT bevrad
aRemateba
138
logika
am saxis davalebebi gansxvavdeba erTmaneTisgan monacemebisa da gamosatani
daskvnebis TvalsazrisiT. amitom gansakuTrebuli yuradReba miaqcieT SekiTxvas,
romelic axlavs TiToeul davalebas, da mocemuli variantebidan airCieT
Sesabamisi pasuxi.
zogierT SekiTxvaze pasuxis gacemas gagiadvilebT monacemebis gamosaxva
naxazis formiT.
139
13. wignebis karadaSi sami Taroa. maTgan erTi bolomdea Sevsebuli wignebiT,
erTi _ sanaxevrod, erTze ki ori wigni devs. amasTan, erT-erT Taroze mxolod
franguli wignebi awyvia, meoreze _ mxolod germanuli, xolo mesameze _
mxolod inglisuri.
• Taro, romelzec germanuli wignebi awyvia, naxevradSevsebuli Taros qveSaa.
• karadaSi mxolod ori inglisuri wignia.
140
wakiTxuli teqstis gaazreba
yuradRebiT waikiTxeT da gaiazreT teqsti. TiToeuli SekiTxvis savaraudo
pasuxebidan airCieT is varianti, romelic marTebulia mocemuli teqstis mixedviT.
roca saubroben ama Tu im reJisoris kinematografiul samyaroze, xSirad
gulisxmoben kinoxelovnebis gamomsaxvelobiT saSualebaTa Tavisebur gamoyenebas,
garkveuli tempisa da ritmis, Suq-Crdilebis Sexamebas da a. S. Tuki reJisori
axerxebs amis ganxorcielebas garkveuli TanmimdevrulobiTa da stiliT, da
gascdeba ukve gatkepnil gzebs, mas sakuTari kinosamyaros Semqmnelad miiCneven,
amboben, rom igi amdidrebs kinematografiul enas, axal niuansebs sZens mas.
zogjer cdiloben, kinoena sasaubro enis analogiiT Seiswavlon. amisaTvis,
upirveles yovlisa, unda ganisazRvros sasaubro enisaTvis damaxasiaTebeli
erTeulebis ekvivalentebi kinematografSi. `kinosityvebis~ anu mniSvnelobis mqone
umartivesi elementebis nimuSebi firze aRbeWdili obieqtebia (adamianebi,
cxovelebi, usulo sagnebi), `kinofrazisa~ _ kinosityvebis iseTi Tanmimdevroba
da monacvleoba, romlis meSveobiTac dasrulebuli azri gamoixateba.
kinofrazebis azriani `akinZva~ montaJis saSualebiT kinokonteqsts qmnis.
kinokonteqstebis Taviseburi monacvleoba (isev montaJis saSualebiT) ki aris
kinoenaze moTxrobili ambavi, kinematografiuli teqsti _ filmi.
kinematografiuli enis eqspresiulobis misaRwevad gansakuTrebuli
mniSvneloba eniWeba kinometaforas. metafora berZnuli sityvaa da niSnavs
gadatanas, e. i. erTi sagnis Tvisebis meoreze gavrcelebas. amgvari gadatana
emyareba am saganTa raime niSniT msgavsebas anda maT gansxvavebas, kontrasts.
kinematografiul TxrobaSi metafora avtoris pozicias gamokveTs. SeiZleba
filmis saTauric metaforuli iyos, magaliTad, `dakarguli samoTxe~, `wiTeli
udabno~ da sxv.
isic unda aRiniSnos, rom kinometafora, Cveulebriv, ori kadris, ori
gamosaxulebis Sepirispirebis Sedegad ibadeba. ori gamosaxulebidan, romlebic
metaforas badebs, pirveli, rogorc wesi, kinoambis elementia. meore komponentic
SesaZloa iyos kinoTxrobis elementi, romelic xels uwyobs mis ganviTarebas,
Tumca, zogjer is sruliad ar ukavSirdeba konkretul moqmedebas. amgvari
gansxvavebuli gamosaxulebis SemotaniT reJisori aZlierebs wina gamosaxulebis
STabeWdilebas, ufro emociurs xdis ori gamosaxulebis Sepirispirebas. magaliTad,
ingmar bergmanis filmSi `Semodgomis sonata~ buzi, romelic minas askdeba
personaJebis, evaldisa da evas, saubris epizodSi, uSualod ar ukavSirdeba arc
evaldis portrets, romelic win uZRvis mas, da arc momdevno kadrs _ evas
daZabuli saxis gamometyvelebas. magram reJisori am or kadrs Soris amontaJebs
buzis momabezrebel bzuils, rac metaforulad gamoxatavs evaldis uazro
cxovrebiseul fusfuss, buzis bzuilis msgavss, da Tan migvaniSnebs mis umweobaze.
roca felinis `amarkordSi~ musolinis uzarmazari Tavi TiTqos miwidan
amoizrdeba, damswre sazogadoebis yvela wevri uneburad welSi gaswordeba,
yvelas xeli misasalmeblad gaiWimeba, yvelas sunTqva Seekvreba, sazogadoeba
erTgvarovan, daZabul, uazro masad gadaiqceva. felini erTi usityvo montaJuri
fraziT gamoxatavs totalitaruli reJimis zegavlenas adamianebze, calkeuli
pirovnebis WanWikad qcevis ideas. musolinis uzarmazari gamosaxuleba,
damontaJebuli gaSeSebul masasTan, da paralelurad mocemuli kadrebi, sadac
nacistur formaSi gamowyobili jariskacebi WianWvelebiviT irevian quCebSi,
ikiTxeba, rogorc Zaladobis STambeWdavi metafora.
141
15. reJisori sakuTar kinosamyaros qmnis, Tu is:
142
19. ra gansxvavebaa struqturis, agebulebis TvalsazrisiT bergmanisa da felinis
metaforebs Soris, romlebic teqstSia ganxiluli?
143
analogiebi
am saxis davalebebSi mocemulia muqi SriftiT gamokveTili ori sityva (sawyisi
wyvili), romelTa mniSvnelobebs Soris arsebobs garkveuli mimarTeba. maT gaswvriv
mocemulia sityva, romelsac savaraudo pasuxebidan unda SeusabamoT erT-erTi
varianti, ise, rom sityvaTa mniSvnelobebs Soris mimarTeba sawyis wyvilSi
arsebuli mimarTebis analogiuri iyos.
144
winadadebebis Sevseba
am saxis davalebebSi mocemulia winadadebebi, romlebSic ramdenime sityvaa
gamotovebuli. gamotovebuli sityvebi winadadebaSi xazebiT aris aRniSnuli.
erTi xazi zogjer erT sityvas gulisxmobs, zogjer ki _ ramdenimes.
savaraudo pasuxTa yovel variantSi mocemulia sityvaTa jgufi, romlis
nawilebi erTmaneTisgan daxrili xazebiTaa (/) gamijnuli. airCieT pasuxis is
varianti, romlis TiToeuli nawilis Tanmimdevrulad Casma Sesabamis
gamotovebul adgilebSi azrobrivad gamarTul winadadebas mogvcems.
28. Zveli fotosuraTebi _____ , rom maTze Cven varT gamosaxulni. _____
adamiani, romelsac vuyurebT, _____ arsebobs, da mas rom Cveni danaxva
SeZleboda, CvenSi sakuTar Tavs _____ amoicnobda.
145
29. adamianebs ar uyvarT fiqri. metic, isini miT ufro gaurbian fiqrs, rac
ufro mZime problemis winaSe aRmoCndebian. Tumca, intuicia maT karnaxobs,
_____ , da amitom _____ . amis gamoa, rom isini mxsnelad miiCneven da gahyvebian
mas, vinc _____ , vinc _____ sisuste da danaSaulia.
146
logika
am saxis davalebebi gansxvavdeba erTmaneTisgan monacemebisa da gamosatani
daskvnebis TvalsazrisiT. amitom gansakuTrebuli yuradReba miaqcieT SekiTxvas,
romelic axlavs TiToeul davalebas, da mocemuli variantebidan airCieT
Sesabamisi pasuxi.
zogierT SekiTxvaze pasuxis gacemas gagiadvilebT monacemebis gamosaxva
naxazis formiT.
(a) cnobilia, rom daaxloebiT Zv. w. 2500 wlidan dedamiwaze klimati mkveTrad
Seicvala, acivda da gaxSirda bunebrivi kataklizmebi, ramac gamoiwvia
CrdiloeTis mxareebidan adamianTa masobrivi migracia samxreTisaken
(b) arqeologebma skara breis saxlebSi aRmoaCines bevri Zvirfasi nivTi _
cxovelis kbilebisa da Zvlebisgan damzadebuli yelsabamebi, lomveSapis
eSvisgan damzadebuli mosarTavebi da auTvisebeli sakvebis kvalic ki
(g) skara breis sanapiro zoli ZiriTadad kldovania, ris gamoc mas, okeanis
bevri sxva sanapirosgan gansxvavebiT, aTaswleulebis ganmavlobaSi
mniSvnelovani erozia ar ganucdia
(d) Zv. w. mesame aTaswleulis ganmavlobaSi evropis ukidures CrdiloeTSi bevri
preistoriuli dasaxleba dacarielda, radgan Semcirda okeanis bioresursebi,
romlebzec maTi mosaxleoba iyo damokidebuli
147
33. mocemulia sami winadadeba:
I. adamiani, romelic bevrs ar kiTxulobs, ver iqneba ganaTlebuli.
II. zogierTi adamiani bevrs kiTxulobs.
III. arseboben ganaTlebuli adamianebi.
34. mocemulia:
• zogierT maradmwvane mcenares xasxasa mwvane foTlebi aqvs.
• arc erT wiwvovan mcenares ar aqvs xasxasa mwvane foTlebi.
148
wakiTxuli teqstis gaazreba
yuradRebiT waikiTxeT da gaiazreT teqsti. TiToeuli SekiTxvis savaraudo
pasuxebidan airCieT is varianti, romelic marTebulia mocemuli teqstis mixedviT.
149
35. ra funqcia aqvs teqstis pirvel winadadebas?
(a) amerikis ori kontinentis fauna erTmaneTs daSorda da, Sesabamisad, gaCnda
cxovelTa gansxvavebuli saxeobebi, xolo galapagosze moxda samxreT amerikis
binadar cxovelTa zogierTi saxeobis migrireba
(b) amerikis ori kontinentis cxovelTa samyaros Soris gaCnda rogorc
gansxvaveba, ise msgavseba, maSin, roca galapagosis kunZulebsa da samxreT
amerikaSi gavrcelda frinvelTa mxolod erTi saxeoba
(g) samxreT da Crdilo amerikaSi gavrcelda cxovelTa gansxvavebuli saxeobebi,
msgavsad amisa, samxreT amerikisa da galapagosis cxovelTa samyaro sruliad
gansxvavebulma saxeobebma Caanacvla
(d) samxreT da Crdilo amerikis fauna erTmaneTs daSorda, radgan maTi
binadarni migrirebdnen erTi kontinentidan meoreze, xolo galapagosze
damkvidrdnen samxreT amerikis cxovelTa endemuri saxeobebi
150
38. qvemoT CamoTvlilTagan romeli ar warmoadgens bunebrivi gadarCevis Sedegs?
151
maTematikuri nawili
152
raodenobrivi Sedareba
SeadareT erTmaneTs A da B svetebis ujrebSi mocemuli raodenobebi.
Tu A svetis ujraSi mocemuli raodenoba metia B svetis Sesabamis ujraSi
mocemul raodenobaze, airCieT (a);
Tu B svetis ujraSi mocemuli raodenoba metia A svetis Sesabamis ujraSi
mocemul raodenobaze, airCieT (b);
Tu ujrebSi mocemuli raodenobebi tolia, airCieT (g);
Tu mocemuli informacia sakmarisi araa imis dasadgenad, romeli raodenobaa
meti, airCieT (d).
A B
6,06
41. 4,04 1,5 (a) (b) (g) (d)
153
dana 4-jer Zviria Cangalze, xolo kovzi 5 lariT
iafia danaze. (a) (b) (g) (d)
44.
kovzis Rirebuleba 3 Canglis Rirebuleba
x≠y
45. x 2 − 2 xy + y 2 (a) (b) (g) (d)
x+ y
x− y
badis TiToeuli
ujredi kvadratia. AC
da BD monakveTebis
boloebi badis kvanZebs (a) (b) (g) (d)
46.
emTxveva (ix. naxazi).
154
amocanebi
47. ramdeniTaa naklebi umciresi kenti samniSna ricxvi udides oTxniSna ricxvze?
(a) 99-iT
(b) 101-iT
(g) 900-iT
(d) 9000-iT
(e) 9898-iT
155
50. 72-is meramdenedi nawilia 27?
(a) 1
6
(b) 1
3
(g) 1
4
(d) 3
8
(e) 8
27
156
monacemTa analizi
52. ramdeni lariT meti iyo mSrali Rvinis maqsimaluri fasi naxevrad mSrali
Rvinis maqsimalur fasze?
(a) 0,25 lariT
(b) 0,20 lariT
(g) 0,15 lariT
(d) 0,10 lariT
(e) 0,05 lariT
53. romel dRes da romeli Rvinis fasi meryeobda 4,35-4,50 laris farglebSi?
(a) mSrali Rvinis fasi 6 aprils
(b) naxevrad tkbili Rvinis fasi 10 aprils
(g) tkbili Rvinis fasi 16 aprils
(d) naxevrad mSrali Rvinis fasi 22 aprils
(e) aseTi SemTxveva ar yofila
157
54. 8 aprils Rvinis qarxanam 3000 litri mSrali da 2000 litri naxevrad
tkbili Rvino gayida. CamoTvlilTagan romlis toli SeiZleba iyos am dRes
Rvinis gayidviT miRebuli Semosavali?
(a) 20600 laris
(b) 21500 laris
(g) 22400 laris
(d) 23100 laris
(e) 24200 laris
amocanebi
56. Tu a da b iseTi ricxvebia, rom a + b > 0 , maSin:
(a) a > 0
(b) b > 0
(g) ab > 0 an a > 0
b
(d) ab < 0 an a < 0
b
(e) a > 0 an b > 0
158
58. sandros, paatas, anas da Tamaris saSualo asaki 8 welia. ramdeni wlis
Semdeg iqneba maT asakTa jami 52 wlis toli?
(a) 5
(b) 7
(g) 9
(d) 11
(e) 13
159
raodenobrivi Sedareba
SeadareT erTmaneTs A da B svetebis ujrebSi mocemuli raodenobebi.
Tu A svetis ujraSi mocemuli raodenoba metia B svetis Sesabamis ujraSi
mocemul raodenobaze, airCieT (a);
Tu B svetis ujraSi mocemuli raodenoba metia A svetis Sesabamis ujraSi
mocemul raodenobaze, airCieT (b);
Tu ujrebSi mocemuli raodenobebi tolia, airCieT (g);
Tu mocemuli informacia sakmarisi araa imis dasadgenad, romeli raodenobaa
meti, airCieT (d).
A B
mineraluri da wyaros
wylebis Camomsxmeli kompania
yovelTviurad erTsa da imave
raodenobis wyals asxamda.
diagramaze mocemulia,
62.
zafxulis TveebSi Camosxmuli (a) (b) (g) (d)
wylis ramdeni procenti iyo mineraluri.
im sportsmenTa im sportsmenTa
raodenoba, romlebmac raodenoba, romlebmac
warmatebiT Seasrules warmatebiT Seasrules
pirveli naxtomi meore naxtomi
160
n iseTi mTeli ricxvia, rom 10400 : 10n = 0,00104 .
64. (a) (b) (g) (d)
n 7
A, C da K asoebiT
aRniSnulia kubis
65. (a) (b) (g) (d)
wveroebi (ix. naxazi).
∠AKC ∠KAC
amocanebi
161
68. 9 furclidan TiToeuli gaWres sam nawilad, Semdeg TiToeuli naWeri isev
sam nawilad gaWres da ase moiqcnen kidev 4-jer. miRebuli naWrebis raodenobaa:
(a) 36
(b) 9 + 36
(g) 9 · 34
(d) 38
(e) 9 + 38
162
monacemTa sakmarisoba
163
74. momReralTa konkursis pirvel turSi gaimarjva monawileTa 25%-ma, xolo
meore turSi gamarjvebas mxolod 6-ma momReralma miaRwia.
mocemulia Semdegi ori piroba:
I. konkursis meore turSi gaimarjva monawileTa 50%-ma.
II. konkursis pirvel turSi gamarjvebulTa raodenoba 2-jer aRemateboda
meore turSi gamarjvebulTa raodenobas.
imis gasarkvevad, Tu ramdeni monawile iyo konkursis pirvel turSi:
(a) I piroba sakmarisia, II ki _ ara
(b) II piroba sakmarisia, I ki _ ara
(g) I da II piroba erTad sakmarisia, cal-calke arc erTi ar aris sakmarisi
(d) sakmarisia cal-calke rogorc I, aseve, II piroba
(e) mocemuli pirobebi ar aris sakmarisi
75. mziani dReebis fardobiTi sixSire drois SualedSi (magaliTad, kviris, Tvis
Tu wlis ganmavlobaSi) ewodeba mocemul SualedSi mziani dReebis raodenobis
Sefardebas dReebis saerTo raodenobasTan.
mocemulia ori piroba:
164
amocanebi
165
79. nikas liasTan SedarebiT 20%-iT naklebi xelfasi aqvs, lias ki TemurTan
SedarebiT _ 20%-iT naklebi. ramdeni procentiT naklebi xelfasi aqvs nikas
TemurTan SedarebiT?
(a) 20%-iT
(b) 28%-iT
(g) 36%-iT
(d) 40%-iT
(e) 42%-iT
166
verbaluri nawili
analogiebi
am saxis davalebebSi mocemulia muqi SriftiT gamokveTili ori sityva (sawyisi
wyvili), romelTa mniSvnelobebs Soris arsebobs garkveuli mimarTeba. daadgineT, ra
saxisaa es mimarTeba.
savaraudo pasuxTa yovel variantSi mocemulia, aseve, mniSvnelobiT
urTierTdakavSirebuli sityvebis wyvili. airCieT maTgan is wyvili, romelSic
sityvaTa mniSvnelobebs Soris mimarTeba sawyis wyvilSi arsebuli mimarTebis
analogiuria. pasuxis arCevisas gaiTvaliswineT sityvaTa Tanmimdevroba wyvilebSi.
1. mTagrexili : mTa
2. kaskadiori : Canacvleba
4. emuqreba : SeaSinebs
168
5. TviTmfrinavi : frinveli
169
winadadebebis Sevseba
am saxis davalebebSi mocemulia winadadebebi, romlebSic ramdenime sityvaa
gamotovebuli. gamotovebuli sityvebi winadadebaSi xazebiT aris aRniSnuli.
erTi xazi zogjer erT sityvas gulisxmobs, zogjer ki _ ramdenimes.
savaraudo pasuxTa yovel variantSi mocemulia sityvaTa jgufi, romlis
nawilebi erTmaneTisgan daxrili xazebiTaa (/) gamijnuli. airCieT pasuxis is
varianti, romlis TiToeuli nawilis Tanmimdevrulad Casma Sesabamis
gamotovebul adgilebSi azrobrivad gamarTul winadadebas mogvcems.
170
9. etruskebis warmodgenebiT, adamianis sicocxle dayofili iyo 12 Svidwleulad.
es tradicia berZnul sinamdvileSi solonis wyalobiT aris cnobili. _____ ,
rom etruskebma solonisgan gadaiRes es koncefcia. _____ , rom etruskulma
tradiciam solonze moaxdina gavlena. _____ , rom orive maTganisTvis _____
dReisaTvis ucnobi, mesame wyaro.
10. saRamos saaTebSi daswavlis simtkices, rogorc Cans, _____ is, rom masalis
daswavlis Semdeg adamiani _____ da sxva, axali STabeWdilebis miReba _____
daswavlili Sinaarsis _____ .
171
logika
am saxis davalebebi gansxvavdeba erTmaneTisgan monacemebisa da gamosatani
daskvnebis TvalsazrisiT. amitom gansakuTrebuli yuradReba miaqcieT SekiTxvas,
romelic axlavs TiToeul davalebas, da mocemuli variantebidan airCieT
Sesabamisi pasuxi.
zogierT SekiTxvaze pasuxis gacemas gagiadvilebT monacemebis gamosaxva
naxazis formiT.
12. mocemulia:
• umaRlesi saswavleblis yvela students miRebuli aqvs saSualo ganaTleba.
(a) samoqalaqo Tavdacvis kurss mxolod saSualo ganaTlebis mqone pirebi gadian
(b) saSualo ganaTlebis mqone yvela pirs gavlili aqvs samoqalaqo Tavdacvis
kursi
(g) saSualo ganaTleba mxolod umaRlesi saswavleblis studentebs aqvT
miRebuli
(d) samoqalaqo Tavdacvis kurss gadian mxolod umaRlesi saswavleblis
studentebi
172
13. Sotlandiis CrdiloeTSi, okeanis sanapirosTan aRmoCenil erT-erT uZveles
sacxovrebel kompleqsSi, skara breiSi, yvela sacxovrebel saxlSi SemorCenilia
Taviseburi kera, romelic gasaTbobad da sakvebis mosamzadeblad gamoiyeneboda.
vinaidan cnobilia, rom mkacri klimaturi pirobebis gamo dasaxlebis teritoria
arasodes yofila dafaruli tyis safariT, arqeologebma ivaraudes, rom skara
breis mosaxleebi sawvavad torfs iyenebdnen.
14. sami gogona msjelobs imis Sesaxeb, Tu ramdeni rveulia saweri magidis
daxurul ujraSi:
elene: yvelas TiTo rveuli mainc Segvxvdeba.
ana: ujraSi rveulebis raodenoba samze naklebia.
lika: ujra carieli ar aris.
(a) sami
(b) mxolod ori
(g) mxolod erTi
(d) arc erTi
173
wakiTxuli teqstis gaazreba
yuradRebiT waikiTxeT da gaiazreT teqsti. TiToeuli SekiTxvis savaraudo
pasuxebidan airCieT is varianti, romelic marTebulia mocemuli teqstis mixedviT.
174
15. qvemoT CamoTvlilTagan romeli gamoxatavs I abzacis winadadebebs Soris
arsebul mimarTebas?
175
18. cnobilia, rom vikingebi, tevtoneli raindebi, iaponeli samuraebi da sxva
meomrebi mowinaaRmdegis SesaSineblad rqebian niRbebs ikeTebdnen.
176
20. qvemoT mocemulia ramdenime citata statiidan:
1. niurnbergis procesze samxedro damnaSaveebi Tavs imiT imarTlebdnen, rom,
rogorc adamianebi, piradad isini damnaSaveni ar iyvnen, isini mxolod maTze
dakisrebul rolebs asrulebdnen.
analogiebi
am saxis davalebebSi mocemulia muqi SriftiT gamokveTili ori sityva (sawyisi
wyvili), romelTa mniSvnelobebs Soris arsebobs garkveuli mimarTeba. maT gaswvriv
mocemulia sityva, romelsac savaraudo pasuxebidan unda SeusabamoT erT-erTi
varianti, ise, rom sityvaTa mniSvnelobebs Soris mimarTeba sawyis wyvilSi
arsebuli mimarTebis analogiuri iyos.
177
24. wyali : sarke yvavili :
(a) sunamo
(b) surneli
(g) neqtari
(d) Taiguli
winadadebebis Sevseba
am saxis davalebebSi mocemulia winadadebebi, romlebSic ramdenime sityvaa
gamotovebuli. gamotovebuli sityvebi winadadebaSi xazebiT aris aRniSnuli.
erTi xazi zogjer erT sityvas gulisxmobs, zogjer ki _ ramdenimes.
savaraudo pasuxTa yovel variantSi mocemulia sityvaTa jgufi, romlis
nawilebi erTmaneTisgan daxrili xazebiTaa (/) gamijnuli. airCieT pasuxis is
varianti, romlis TiToeuli nawilis Tanmimdevrulad Casma Sesabamis
gamotovebul adgilebSi azrobrivad gamarTul winadadebas mogvcems.
27. federiko felini ambobda: _____ azrs, rom xelovans sruli Tavisufleba
_____ . Tavis nebaze miSveba, imis keTebis Tavisufleba, rac moesurveba, _____ .
Tu ramea saSiSi xelovanisTvis, esaa swored miTi _____ sasikeTo gavlenis
Sesaxeb.
178
28. zogierTi filosofosi amtkicebs, rom samarTlianobis arsi _____ unda
veZeboT, _____ bunebriv samarTalSi, romelic saerToa yvela xalxisaTvis. es
moazrovneebi, ra Tqma unda, Seuvali sikerpiT daicavdnen TavianT azrs, _____
erTi sayovelTao zneobrivi kanoni. magram daxeT bedis dacinvas: adamianebis
Tavneboba imdenad mravalgvaria, rom _____ arsebobs.
30. televizias erTdroulad or rameSi sdeben brals da, _____ , erTi da igive
adamianebi: erTi, rom _____ , Secvalos samyaro; meorec, rom _____ .
179
logika
am saxis davalebebi gansxvavdeba erTmaneTisgan monacemebisa da gamosatani
daskvnebis TvalsazrisiT. amitom gansakuTrebuli yuradReba miaqcieT SekiTxvas,
romelic axlavs TiToeul davalebas, da mocemuli variantebidan airCieT
Sesabamisi pasuxi.
zogierT SekiTxvaze pasuxis gacemas gagiadvilebT monacemebis gamosaxva
naxazis formiT.
31. anim koncertze mosawvevi baraTi miiRo. misTvis baraTis gamogzavna mxolod
misi oTxi megobridan erT-erTs SeeZlo. anim hkiTxa megobrebs: `vin gamomigzavna
mosawvevi baraTi?~
nika: mosawvevi baraTi lukam gamogigzavna.
luka: ara, me ar gamomigzavnia.
giorgi: me ar gamomigzavnia.
Tika: biWebidan mxolod erTi ambobs simarTles.
180
33. mocemulia sami winadadeba:
I. yvela kaWkaWi qurdbacacaa.
II. zogierTi qurdbacaca galiaSi zis.
III. zogierTi kaWkaWi galiaSi zis.
34. mocemulia:
• yvela kargi momRerali kargi musikosia.
• kargi momRerlebi yvela qveyanaSi arian.
• saqarTveloSi bevri kargi musikosia.
es daskvna:
(a) gamomdinareobs mxolod erT-erTi wanamZRvridan
(b) gamomdinareobs mxolod ori wanamZRvridan erTad
(g) gamomdinareobs samive wanamZRvridan erTad
(d) ar gamomdinareobs mocemuli wanamZRvrebidan
181
wakiTxuli teqstis gaazreba
yuradRebiT waikiTxeT da gaiazreT teqsti. TiToeuli SekiTxvis savaraudo
pasuxebidan airCieT is varianti, romelic marTebulia mocemuli teqstis mixedviT.
182
35. qvemoT CamoTvlilTagan romeli faqti ar gamodgeba evoluciis mimdinareobis
darviniseuli koncefciis mxardasaWerad? (upasuxeT I abzacis mixedviT)
es iyo varaudi:
(a) bunebrivi gadarCevis Sedegad saxeobaTa maxasiaTeblebis uecari cvlilebebis
Sesaxeb
(b) evoluciis neli, xangrZlivi mimdinareobis Sesaxeb
(g) garemo pirobebTan organizmTa Seguebis procesis kanonzomieri mimdinareobis
Sesaxeb
(d) Tanamedrove da gadaSenebul formebs Soris memkvidreobiTobis Sesaxeb
183
38. rogor SeiZleba davaxasiaToT kaslis eqsperimentis Sedegebis mimarTeba de
frizis TeoriasTan?
184
maTematikuri nawili
185
raodenobrivi Sedareba
SeadareT erTmaneTs A da B svetebis ujrebSi mocemuli raodenobebi.
Tu A svetis ujraSi mocemuli raodenoba metia B svetis Sesabamis ujraSi
mocemul raodenobaze, airCieT (a);
Tu B svetis ujraSi mocemuli raodenoba metia A svetis Sesabamis ujraSi
mocemul raodenobaze, airCieT (b);
Tu ujrebSi mocemuli raodenobebi tolia, airCieT (g);
Tu mocemuli informacia sakmarisi araa imis dasadgenad, romeli raodenobaa
meti, airCieT (d).
A B
186
finjani 6-jer iafia larnakze, xolo TefSi _ 2-jer.
44. (a) (b) (g) (d)
TefSis Rirebuleba 3 finjnis Rirebuleba
a = 2+b
45. 2 2 (a) (b) (g) (d)
a −b 2a + 2b
187
amocanebi
47. ramdeniT metia udidesi luwi oTxniSna ricxvi udides kent samniSna
ricxvze?
(a) 9-iT
(b) 8999-iT
(g) 9001-iT
(d) 9898-iT
(e) 9899-iT
188
50. romelia is ricxvi, romlis 7 nawili udris 35-s?
3
(a) 12
(b) 14
(g) 15
(d) 18
(e) 21
51. gigas a cali feradi kenWi hqonda. man Tavis Tanaklaselebs or-ori kenWi
aCuqa. amis Semdeg mas 3 kenWi darCa. ramden Tanaklasels aCuqa kenWebi gigam?
(a) a − 5
(b) a − 3
2
(g) a − 2
3
(d) + 3
a
2
(e) a − 3
2
189
monacemTa analizi
190
54. ramdeni dRe iyo iseTi, romlis ganmavlobaSic gamomcemloba sami dasaxelebis
saxelmZRvanelos yidda?
(a) 4
(b) 5
(g) 6
(d) 7
(e) 8
amocanebi
191
58. sami Zmis saSualo asaki 12 welia. ris toli iqneba maT asakTa jami 5 wlis
Semdeg?
(a) 27 wlis
(b) 36 wlis
(g) 42 wlis
(d) 51 wlis
(e) 60 wlis
192
raodenobrivi Sedareba
SeadareT erTmaneTs A da B svetebis ujrebSi mocemuli raodenobebi.
Tu A svetis ujraSi mocemuli raodenoba metia B svetis Sesabamis ujraSi
mocemul raodenobaze, airCieT (a);
Tu B svetis ujraSi mocemuli raodenoba metia A svetis Sesabamis ujraSi
mocemul raodenobaze, airCieT (b);
Tu ujrebSi mocemuli raodenobebi tolia, airCieT (g);
Tu mocemuli informacia sakmarisi araa imis dasadgenad, romeli raodenobaa
meti, airCieT (d).
A B
saswavlebelSi 2001-2008
wlebSi pirvel kursze
yovelwliurad erTi da
imave raodenobis
studenti iricxeboda.
diagramaze warmodgenilia,
62. Tu ris toli iyo (a) (b) (g) (d)
gogonaTa procentuli
wili pirvelkurselebSi 2001-2008 wlebSi.
193
momReralTa konkursis yvela monawilem or turSi
miiRo monawileoba. im momReralTa raodenobebi,
romlebic pirvel turSi Seafases dabali da
saSualo qulebiT, ise Seefardeboda erTmaneTs,
rogorc 2:3, xolo im momReralTa raodenobebi,
romlebic meore turSi Seafases saSualo da maRali
63. qulebiT _ rogorc 3:4. (a) (b) (g) (d)
im momReralTa im momReralTa
raodenoba, romlebic raodenoba, romlebic
pirvel turSi Seafases meore turSi Seafases
saSualo qulebiT saSualo qulebiT
∠MKN ∠KMN
194
amocanebi
68. furceli gaWres Suaze, Semdeg TiToeuli naWeri isev Suaze gaWres da ase
moiqcnen kidev 6-jer. miRebuli naWrebis raodenobaa:
(a) 28
(b) 1+ 28
(g) 26
(d) 3 + 2 6
(e) 3 · 26
195
70. naturaluri ricxvis `sigrZe~ vuwodoT am ricxvis martiv TanamamravlTa
raodenobas. magaliTad, 24-is `sigrZe~ 4-is tolia, radgan 24 = 2 ⋅ 2 ⋅ 2 ⋅ 3 .
maqsimum ris toli SeiZleba iyos 100-ze naklebi kenti ricxvis `sigrZe~?
(a) 3
(b) 4
(g) 5
(d) 6
(e) 7
monacemTa sakmarisoba
72. ABCD paralelogramis AD gverdis sigrZe 4 sm-ia.
mocemulia ori piroba:
I. paralelogramis AD gverdis Sesabamisi simaRle 2 sm-is tolia.
II. paralelogramis AB gverdis Sesabamisi simaRle 3 sm-is tolia.
196
73. nakveTi didi da patara traqtorebiT moxnes. didi traqtori patarasTan
SedarebiT 2-jer ufro swrafad xnavda.
mocemulia ori piroba:
I. did traqtors am nakveTis mosaxnavad 3 dRe dasWirdeboda.
II. patara traqtors am nakveTis mosaxnavad 6 dRe dasWirdeboda.
imis gasarkvevad, Tu ramdeni dRe dasWirda am nakveTis moxvnas:
(a) I piroba sakmarisia, II ki _ ara
(b) II piroba sakmarisia, I ki _ ara
(g) I da II piroba erTad sakmarisia, cal-calke arc erTi ar aris sakmarisi
(d) sakmarisia cal-calke rogorc I, aseve, II piroba
(e) mocemuli pirobebi ar aris sakmarisi
197
75. drois mocemul SualedSi (magaliTad, kviris, Tvis Tu wlis ganmavlobaSi)
naleqianobis maCvenebeli ewodeba naleqiani dReebis raodenobis Sefardebas
mocemul SualedSi dReebis saerTo raodenobasTan.
mocemulia ori piroba:
I. ivnisis pirveli 20 dRis ganmavlobaSi naleqiani dReebis raodenoba 10-is
toli iyo.
II. ivnisis bolo 20 dRis ganmavlobaSi naleqiani dReebis raodenoba 15-is
toli iyo.
imis gasarkvevad, Tu ris toli iyo naleqianobis maCvenebeli ivnisis TveSi:
(a) I piroba sakmarisia, II ki _ ara
(b) II piroba sakmarisia, I ki _ ara
(g) I da II piroba erTad sakmarisia, cal-calke arc erTi ar aris sakmarisi
(d) sakmarisia cal-calke rogorc I, aseve, II piroba
(e) mocemuli pirobebi ar aris sakmarisi
amocanebi
198
78. marTkuTxedis erT gverdze moniSnulia 4 wertili, mis mopirdapire gverdze _
2 wertili. sul ramdenia iseTi oTxkuTxedi, romelTa oTxive wvero moniSnul
wertilebs emTxveva?
(a) 3
(b) 6
(g) 9
(d) 12
(e) 15
80. yuTSi wiTeli, Savi da TeTri burTulebi awyvia, sul _ 80 cali. wiTeli
burTulebi burTulebis saerTo raodenobis 3 -ze mets Seadgens. darCenili
4
burTulebis 2 nawili Savia. maqsimum ramdeni TeTri burTula SeiZleba iyos
3
yuTSi?
(a) 6
(b) 8
(g) 10
(d) 12
(e) 20
199
verbaluri nawili
analogiebi
am saxis davalebebSi mocemulia muqi SriftiT gamokveTili ori sityva (sawyisi
wyvili), romelTa mniSvnelobebs Soris arsebobs garkveuli mimarTeba. daadgineT, ra
saxisaa es mimarTeba.
savaraudo pasuxTa yovel variantSi mocemulia, aseve, mniSvnelobiT
urTierTdakavSirebuli sityvebis wyvili. airCieT maTgan is wyvili, romelSic
sityvaTa mniSvnelobebs Soris mimarTeba sawyis wyvilSi arsebuli mimarTebis
analogiuria. pasuxis arCevisas gaiTvaliswineT sityvaTa Tanmimdevroba wyvilebSi.
1. sporti : rekordi
2. orWofobs : gadawyvita
3. konfidencialuri : sajaro
4. biliki : gamziri
201
5. TviTmfrinavi : frinveli
202
winadadebebis Sevseba
am saxis davalebebSi mocemulia winadadebebi, romlebSic ramdenime sityvaa
gamotovebuli. gamotovebuli sityvebi winadadebaSi xazebiT aris aRniSnuli.
erTi xazi zogjer erT sityvas gulisxmobs, zogjer ki _ ramdenimes.
savaraudo pasuxTa yovel variantSi mocemulia sityvaTa jgufi, romlis
nawilebi erTmaneTisgan daxrili xazebiTaa (/) gamijnuli. airCieT pasuxis is
varianti, romlis TiToeuli nawilis Tanmimdevrulad Casma Sesabamis
gamotovebul adgilebSi azrobrivad gamarTul winadadebas mogvcems.
(a) bevr xalxs hqonda / miuxedavad amisa, bunebrivi rodi iqneboda, rom iq
qarTvelebsac / mas Semdeg, rac / maT aTonze dasaxlebac daiwyes
(b) iSviaTad Tu hqonda vinmes / Sesabamisad, naklebad mosalodneli iyo, rom iq
qarTvelebs / miuxedavad imisa, rom / maT mainc SeZles aTonze dasaxleba
(g) bevr xalxs hqonda / amitom bunebrivi iqneboda, rom iq qarTvelebsac / mas
Semdeg, rac / maT aTonze dasaxlebac daiwyes
(d) iSviaTad Tu hqonda vinmes / Tumca, mosalodneli iyo, rom iq qarTvelebs /
miuxedavad imisa, rom / maT mainc ver SeZles aTonze dasaxleba
203
9. kacobrioba ufro mets moigebs im adamianTa _____ ki, romlebic _____ ,
vidre maTi _____ SexedulebebiT, vinc am Sexedulebebs mxolod imitom iziarebs,
rom _____ .
204
logika
am saxis davalebebi gansxvavdeba erTmaneTisgan monacemebisa da gamosatani
daskvnebis TvalsazrisiT. amitom gansakuTrebuli yuradReba miaqcieT SekiTxvas,
romelic axlavs TiToeul davalebas, da mocemuli variantebidan airCieT
Sesabamisi pasuxi.
zogierT SekiTxvaze pasuxis gacemas gagiadvilebT monacemebis gamosaxva
naxazis formiT.
205
13. evropis erT-erT qveyanaSi kerZo universitetis profesori saSualod 50%-iT
mets gamoimuSavebs, vidre _ sajaro universitetis profesori, romelsac igive
kvalifikacia aqvs. miuxedavad amisa, sajaro universitetebSi maRali kvalifikaciis
mqone profesorTa nakleboba ar aris. amis safuZvelze eqspertma ivarauda, rom
muSaobis ZiriTadi motivi profesorebisTvis ara finansuri, aramed profesiuli
interesia.
14. anim koncertze mosawvevi baraTi miiRo. baraTis gamogzavna mxolod misi
oTxi megobridan erT-erTs SeeZlo. anim hkiTxa megobrebs: `vin gamomigzavna
mosawvevi baraTi?~
nika: mosawvevi baraTi lukam gamogigzavna.
luka: ara, me ar gamomigzavnia.
giorgi: arc me.
Tika: biWebidan mxolod erTi ambobs simarTles.
206
wakiTxuli teqstis gaazreba
yuradRebiT waikiTxeT da gaiazreT teqsti. TiToeuli SekiTxvis savaraudo
pasuxebidan airCieT is varianti, romelic marTebulia mocemuli teqstis mixedviT.
207
15. ra funqcia aqvs I abzacSi winadadebas kokispirul wvimaSi moxvedrili
adamianebis Sesaxeb?
am winadadebiT:
(a) xazgasmulia TanagrZnobis faqtori, rac uTuod Cndeba kokispirul wvimaSi
moxvedrili adamianebis mimarT
(b) xazgasmulia komfortis mniSvneloba im adamianebisTvis, romlebic wvimas
fanjridan adevneben Tvals
(g) TvalsaCino xdeba mimarTeba sanaxaobis monawileebsa da amave sanaxaobis
mayureblebs Soris
(d) TvalsaCino xdeba, rogor iqceva ambavi sanaxaobad, Tu is garkveul grZnobebs
aRZravs
208
18. raze migvaniSnebs IV abzacSi winadadeba: `niSnis nacvlad misi aracalsaxa
surogatiT vsargeblobT~?
209
analogiebi
am saxis davalebebSi mocemulia muqi SriftiT gamokveTili ori sityva (sawyisi
wyvili), romelTa mniSvnelobebs Soris arsebobs garkveuli mimarTeba. maT gaswvriv
mocemulia sityva, romelsac savaraudo pasuxebidan unda SeusabamoT erT-erTi
varianti, ise, rom sityvaTa mniSvnelobebs Soris mimarTeba sawyis wyvilSi
arsebuli mimarTebis analogiuri iyos.
210
winadadebebis Sevseba
am saxis davalebebSi mocemulia winadadebebi, romlebSic ramdenime sityvaa
gamotovebuli. gamotovebuli sityvebi winadadebaSi xazebiT aris aRniSnuli.
erTi xazi zogjer erT sityvas gulisxmobs, zogjer ki _ ramdenimes.
savaraudo pasuxTa yovel variantSi mocemulia sityvaTa jgufi, romlis
nawilebi erTmaneTisgan daxrili xazebiTaa (/) gamijnuli. airCieT pasuxis is
varianti, romlis TiToeuli nawilis Tanmimdevrulad Casma Sesabamis
gamotovebul adgilebSi azrobrivad gamarTul winadadebas mogvcems.
211
29. dRes, albaT, veRaravin gabedavs imis Tqmas, rom kvlevis Rirebuleba _____ .
gamocdilebam gviCvena, rom _____ Ziebis Sedegebi _____ saWiro praqtikisaTvis.
212
logika
am saxis davalebebi gansxvavdeba erTmaneTisgan monacemebisa da gamosatani
daskvnebis TvalsazrisiT. amitom gansakuTrebuli yuradReba miaqcieT SekiTxvas,
romelic axlavs TiToeul davalebas, da mocemuli variantebidan airCieT
Sesabamisi pasuxi.
zogierT SekiTxvaze pasuxis gacemas gagiadvilebT monacemebis gamosaxva
naxazis formiT.
213
33. mocemulia sami winadadeba:
I. yvela zebra zoliania.
II. zogierTi zoliani cxoveli balaxiT ikvebeba.
III. zogierTi zebra balaxiT ikvebeba.
34. mocemulia:
• yvela kargi sportsmeni yuradRebas aqcevs jansaR kvebas.
• kargi sportsmenebi yvela qveyanaSi arian.
• saqarTveloSi bevria iseTi adamiani, vinc yuradRebas aqcevs jansaR kvebas.
es daskvna:
(a) gamomdinareobs mxolod erT-erTi wanamZRvridan
(b) gamomdinareobs mxolod ori wanamZRvridan erTad
(g) gamomdinareobs mxolod samive wanamZRvridan erTad
(d) ar gamomdinareobs mocemuli wanamZRvrebidan
214
wakiTxuli teqstis gaazreba
yuradRebiT waikiTxeT da gaiazreT teqsti. TiToeuli SekiTxvis savaraudo
pasuxebidan airCieT is varianti, romelic marTebulia mocemuli teqstis mixedviT.
cnobilia SemTxvevebi, rodesac cxovelTa ama Tu im saxeobis zogierTi
warmomadgeneli TavganwirviT emsaxureba sxvebs. magaliTad, muSa futkrebi
qancgawyvetamde Sromoben, raTa moipovon resursebi ojaxisTvis; skis dacvisas
kbenen `momxdurs~, rac TviTmkvlelobis tolfasia. qcevas, romelic TiTqos
uangaroa da individisTvis sasargeblo ar aris (SesaZloa sazianoc ki iyos),
magram sxvebis keTildReobas emsaxureba, altruistuli ewodeba.
Carlz darvinis evoluciis Teoriis Tanaxmad, garemo pirobebTan saxeobaTa
Segueba da, Sesabamisad, gadarCena damokidebulia maT reproduqciul
warmatebulobaze. am Teoriis safuZvelze Znelad asaxsneli Canda altruistuli
qcevis evoluciis meqanizmi. darvini varaudobda, rom amgvari qcevis evoluciis
SemTxvevaSi bunebrivi gadarCeva exeba ara saxeobis calkeul warmomadgenlebs,
aramed mTlianad ojaxsa da saxeobas. magram misTvis gaugebari rCeboda, rogor
aris SesaZlebeli, gadarCevis procesSi damkvidrdes amgvari msxverplis gaRebis
tendencia. TiTqos aSkaraa, rom altruizmze pasuxismgebeli genebi sul ufro
iSviaTad unda gamovlindes da bolos gaqres, radgan am niSan-Tvisebis mqone
individebi ufro naklebad gamravldebian, vidre _ isini, vinc altruizmiT ar
gamoirCevian.
gasuli saukunis 60-ian wlebSi ingliselma biologma uiliam hamiltonma am
movlenis asaxsnelad gamoiyena termini `naTesavTa gadarCeva~. es termini aRniSnavs
evoluciur strategias, romlis mixedviTac individis naTesavTa gadarCeva (maTi
gamravlebis uzrunvelyofa) TviT individis xarjze xdeba. amis klasikur magaliTad
miCneulia WianWvelebis kolonia, romelSic unayofo mdedrebi (`muSebi~) sakvebiT
amarageben TavianT dedas (`dedofals~) da, amgvarad, xels uwyoben STamomavlobis
warmoqmnaSi. am gziT `muSebi~ uzrunvelyofen TavianTi genebis SenarCunebasa da
gamravlebas, radgan maT da `dedofals~ mravlad aqvT erTnairi genebi. amrigad,
individma, romelic altruizms avlens, SeiZleba gadaarCinos meti Tavisi geni, Tu
izrunebs ara sakuTari Tavis, aramed naTesavebis gadarCenaze.
hamiltonis Teoria maTematikuri sizustiT aCvenebda, rom erTi saxeobis
farglebSi altruistuli qceva STamomavlobis warmoqmnas yvelaze metad maSin
Seuwyobs xels, Tu recipientis (daxmarebis mimRebis) sargebloba mniSvnelovnad
gadaaWarbebs donoris (altruistis) danakargebs. mis mier Camoyalibebuli formulis
mixedviT, bunebrivi gadarCevisas altruizmis genebi damkvidrdeba, Tu c < br, sadac
c is danakargia, romelic altruistul aqts mosdevs, b sargeblobaa, romelsac
iRebs recipienti, r ki naTesauri kavSiris xarisxia. naTesauri kavSiris xarisxi im
genebis wilis tolia, romlebic saerToa recipientisa da donorisTvis.
socialuri cxovelebisaTvis damaxasiaTebelia urTierTaltruizmic _
altruistuli qceva, mimarTuli sakuTari jgufis an saxeobis im warmomadgenelTa
gadasarCenad, romlebTanac individs naTesauri kavSiri SesaZloa, arc hqondes.
cnobilia SemTxvevebi, rodesac delfinebi cdilobdnen, wylis zedapirze
gaeCerebinaT daWrili Tanagundeli, Tavad ki am dros sunTqva uWirdaT. amerikeli
biologis r. triversis Tanaxmad, individebi saWiroebisas imitom exmarebian
erTmaneTs, rom `ician~, arc maT etyvian uars daxmarebaze; am dros ukve moqmedebs
jgufuri gadarCenis meqanizmi _ verc erTi socialuri sistema ver iarsebebs
urTierTdaxmarebisa da misi ukiduresi formis, altruizmis gareSe.
215
35. ratom iyo Znelad asaxsneli darvinisTvis altruistuli qcevis arseboba Tu
damkvidreba?
(a) samive abzacSi aris mcdeloba, pasuxi gaeces im SekiTxvas, romelic awuxebda
darvins, amasTan, III-IV abzacebSi – erTi meqanizmis, V abzacSi ki _ sxva
meqanizmis safuZvelze
(b) III abzacSi dasabuTebulia darvinis mier gamoTqmuli varaudi, IV abzacSi
axsnilia genebis gadarCevis meqanizmi, xolo V abzacSi moyvanilia bunebrivi
gadarCevis koncefciis sawinaaRmdego argumentebi
(g) samive abzacSi Sesabamisi magaliTebiT dadasturebulia darvinis Teoriis
ZiriTadi idea socialuri qcevisa da bunebrivi gadarCevis urTierTkavSiris
Sesaxeb
(d) III abzacSi aris mcdeloba, pasuxi gaeces darvinis ZiriTad SekiTxvas, IV-V
abzacebSi ki gansxvavebuli meqanizmebis moqmedebiTaa axsnili bunebrivi
gadarCevis procesi
216
38. cxovelTa saxeobebis umravlesobaSi da-Zmis saerTo genebis wili 50%-s
Seadgens da, Sesabamisad, hamiltonis formulaSi r-is sidide 1/2-is tolia. qvemoT
CamoTvlilTagan altruizmis romeli SemTxvevaa gamarTlebuli hamiltonis
Teoriis mixedviT?
39. risi Tqma surda triverss fraziT: individebi saWiroebisas imitom exmarebian
erTmaneTs, rom `ician~, arc maT etyvian uars daxmarebaze? (upasuxeT V abzacis
mixedviT)
217
maTematikuri nawili
218
raodenobrivi Sedareba
SeadareT erTmaneTs A da B svetebis ujrebSi mocemuli raodenobebi.
Tu A svetis ujraSi mocemuli raodenoba metia B svetis Sesabamis ujraSi
mocemul raodenobaze, airCieT (a);
Tu B svetis ujraSi mocemuli raodenoba metia A svetis Sesabamis ujraSi
mocemul raodenobaze, airCieT (b);
Tu ujrebSi mocemuli raodenobebi tolia, airCieT (g);
Tu mocemuli informacia sakmarisi araa imis dasadgenad, romeli raodenobaa
meti, airCieT (d).
A B
219
finjani larnakze 6-jer iafia, xolo TefSze 2-jer
Zviria. larnaki 2-jer Zviria Wiqaze.
44. (a) (b) (g) (d)
larnakis Rirebuleba TefSis, finjnisa da
Wiqis Rirebuleba
220
amocanebi
47. ramdeniT metia umciresi kenti xuTniSna ricxvi udides luw samniSna ricxvze?
(a) 99-iT
(b) 9001-iT
(g) 9003-iT
(d) 9981-iT
(e) 9900-iT
221
50. romelia is ricxvi, romlis 6 nawili udris 48-s?
5
(a) 36
(b) 40
(g) 45
(d) 50
(e) 54
51. gigas 17 feradi kenWi hqonda. man Tavis Tanaklaselebs sam-sami kenWi aCuqa.
amis Semdeg mas a cali kenWi darCa. ramden Tanaklasels aCuqa kenWebi gigam?
(a) 17 − 3a
(b) 17 − a
3
(g) 17 −3
a
(d) 17 − a
3
(e) 17 + a
3
222
monacemTa analizi
223
54. ramdeni dRe iyo iseTi, romlis ganmavlobaSic gamomcemloba sami dasaxelebis
saxelmZRvaneloebs yidda?
(a) 3
(b) 4
(g) 5
(d) 6
(e) 7
amocanebi
56. Tu a da b iseTi ricxvebia, rom ab < 0 , maSin:
(a) a < 0
(b) a < 0
b
(g) a + b < 0
(d) b > 0
(e) a + b > 0
224
58. oTxi Zmis saSualo asaki 11 welia. ris toli iqneba maT asakTa jami 3 wlis
Semdeg?
(a) 23 wlis
(b) 33 wlis
(g) 44 wlis
(d) 47 wlis
(e) 56 wlis
225
raodenobrivi Sedareba
SeadareT erTmaneTs A da B svetebis ujrebSi mocemuli raodenobebi.
Tu A svetis ujraSi mocemuli raodenoba metia B svetis Sesabamis ujraSi
mocemul raodenobaze, airCieT (a);
Tu B svetis ujraSi mocemuli raodenoba metia A svetis Sesabamis ujraSi
mocemul raodenobaze, airCieT (b);
Tu ujrebSi mocemuli raodenobebi tolia, airCieT (g);
Tu mocemuli informacia sakmarisi araa imis dasadgenad, romeli raodenobaa
meti, airCieT (d).
A B
saswavlebelSi 2001-2008
wlebSi pirvel kursze
yovelwliurad erTi da
imave raodenobis
studenti iricxeboda.
diagramaze warmodgenilia,
62. Tu ris toli iyo
(a) (b) (g) (d)
gogonaTa procentuli
wili pirvelkurselebSi 2001-2008 wlebSi.
226
momReralTa konkursis yvela monawilem or turSi
miiRo monawileoba. im momReralTa raodenobebi,
romlebic pirvel turSi Seafases, Sesabamisad,
dabali, saSualo an maRali qulebiT, ise
Seefardeboda erTmaneTs, rogorc 2:5:3, xolo meore
63. turSi _ rogorc 5:9:6. (a) (b) (g) (d)
im momReralTa im momReralTa
raodenoba, romlebic raodenoba, romlebic
pirvel turSi Seafases meore turSi Seafases
maRali qulebiT maRali qulebiT
∠MKN ∠MNK
227
amocanebi
68. furceli gaWres xuT nawilad, Semdeg TiToeuli naWeri isev xuT nawilad
gaWres da ase moiqcnen kidev 7-jer. miRebuli naWrebis raodenobaa:
(a) 57
(b) 6 + 57
(g) 6 · 57
(d) 59
(e) 1 + 59
228
70. naturaluri ricxvis `sigrZe~ vuwodoT am ricxvis martiv TanamamravlTa
raodenobas. magaliTad, 24-is `sigrZe~ 4-is tolia, radgan 24 = 2 ⋅ 2 ⋅ 2 ⋅ 3 .
maqsimum ris toli SeiZleba iyos 100-ze naklebi ricxvis `sigrZe~?
(a) 4
(b) 5
(g) 6
(d) 7
(e) 8
monacemTa sakmarisoba
229
73. nakveTs ori _ didi da patara traqtoriT xnavdnen.
mocemulia Semdegi ori piroba:
I. orive traqtors, erTad muSaobis SemTxvevaSi, nakveTis mosaxnavad 6 dRe
sWirdeba.
II. didi traqtori patarasTan SedarebiT 3-jer ufro swrafad muSaobs.
imis gasarkvevad, Tu ramdeni dRe dasWirdeba am nakveTis moxvnas, Tu mxolod
didi traqtori imuSavebs:
(a) I piroba sakmarisia, II ki _ ara
(b) II piroba sakmarisia, I ki _ ara
(g) I da II piroba erTad sakmarisia, cal-calke arc erTi ar aris sakmarisi
(d) sakmarisia cal-calke rogorc I, aseve, II piroba
(e) mocemuli pirobebi ar aris sakmarisi
230
75. drois mocemul SualedSi (magaliTad, kviris, Tvis Tu wlis ganmavlobaSi)
naleqianobis maCvenebeli ewodeba am SualedSi naleqiani dReebis raodenobis
Sefardebas dReebis saerTo raodenobasTan.
ivnisis pirvel naxevarSi naleqianobis maCvenebeli igive iyo, rac _ amave Tvis
meore naxevarSi.
mocemulia Semdegi ori piroba:
I. ivnisis pirvel naxevarSi 3 dRe iyo naleqiani.
II. ivnisis meore naxevarSi naleqianobis maCvenebeli 1 -is toli iyo.
5
imis gasarkvevad, Tu ramdeni naleqiani dRe iyo ivnisSi sul:
(a) I piroba sakmarisia, II ki _ ara
(b) II piroba sakmarisia, I ki _ ara
(g) I da II piroba erTad sakmarisia, cal-calke arc erTi ar aris sakmarisi
(d) sakmarisia cal-calke rogorc I, aseve, II piroba
(e) mocemuli pirobebi ar aris sakmarisi
amocanebi
80. yuTSi wiTeli, Savi da TeTri burTulebi awyvia, sul _ 50 cali. wiTeli
burTulebi burTulebis saerTo raodenobis 3 -ze naklebs Seadgens. darCenili
5
burTulebis 2 nawili Savia. minimum ramdeni TeTri burTula SeiZleba iyos
3
yuTSi?
(a) 4
(b) 5
(g) 6
(d) 7
(e) 8
232
pasuxebis moniSvnis instruqcia
pasuxis moniSvnisas:
• pasuxebis furcelze moZebneT davalebis Sesabamisi nomeri;
• nomris qveS ipoveT ujra, romelic Tqven mier arCeul pasuxs Seesabameba;
• dasviT X niSani am ujraSi.
gaiTvaliswineT:
gisurvebT warmatebas!
234
2012 wlis sagamocdo testis pasuxebi
N I II III IV N I II III IV
1 g d a a 41 b g a b
2 a b g d 42 a b b a
3 g b g a 43 d b g g
4 d g b b 44 b d g a
5 b a a a 45 g d g d
6 d d g g 46 g g a b
7 g a a g 47 a e b g
8 b d g b 48 e g g a
9 a d b a 49 d b d e
10 a g d d 50 d d g b
11 b b a d 51 g a e d
12 g g b g 52 d e b d
13 d a d g 53 g g a g
14 b b d b 54 d b b g
15 b g b g 55 e b e b
16 a d g d 56 b e e b
17 b d b g 57 a e d d
18 d a g g 58 b a d e
19 g a b b 59 e d a b
20 a g d d 60 a g d e
21 b g a b 61 b a b g
22 g d b a 62 g b g a
23 a a b g 63 a a d g
24 g g a b 64 d g a b
25 a g g a 65 a a d d
26 d b d d 66 b a g b
27 g a d b 67 g d g e
28 b b g g 68 e d a d
29 b g a a 69 a b e a
30 g a d g 70 e b b g
31 d g d g 71 b a e a
32 d d a a 72 d g a e
33 b b b b 73 b e d g
34 d d d d 74 e d g a
35 d b d d 75 g a e d
36 a a b b 76 e g d e
37 a b g a 77 g e b d
38 g d a b 78 d d b g
39 g a g d 79 a g d a
40 d b a g 80 b b a d
235
damoukidebeli samuSaosTvis gankuTvnil davalebaTa pasuxebi
verbaluri nawili
maTematikuri nawili
raodenobrivi Sedareba amocanebi monacemTa sakmarisoba
1. (g) 9. (d) 1. (g) 13. (b) 1. (d)
2. (a) 10. (d) 2. (g) 14. (b) 2. (g)
3. (b) 11. (g) 3. (e) 15. (b)
4. (a) 12. (g) 4. (e) 16. (a)
5. (b) 13. (d) 5. (e) 17. (b)
6. (g) 14. (g) 6. (b) 18. (e)
7. (g) 15. (a) 7. (a) 19. (b)
8. (b) 8. (a) 20. (g)
9. (g) 21. (d)
10. (b) 22. (b)
11. (a) 23. (e)
12. (e)
236