A Sirmio 1. Contesto 2. Contenuto 3. Analisi Indice 4. Temi e collegamenti CONTESTO Bitinia e Sirmione Trimetro giambico scazonte
Paene͜ ìnsulàrum, Sìrmio,͜ ìnsulàrùmque O Sirmione, gemma di tutte le penisole e le isole,
ocèlle, quàscumque͜ ìnliquèntibùs stàgnis Tutte quelle che nei limpidi laghi marìque vàsto fèrt utèrque Nèptùnus, E nel vasto mare sostiene l’uno e l’altro Nettuno, quam tè libènter quàmque laètus ìnvìso, Quanto volentieri e con quanta gioia torno a vederti, vix mi͜ ìpse crèdens Thùniam àtque Bìthùnos A stento credendo di aver lasciato la Tinia e i campi liquìsse càmpos èt vidère te͜ ìn tùto. Bitini e vedere te salvo. O quìd solùtis èst beàtiùs cùris, Ah che cosa v’è di più dolce dell’essere libero dagli affanni, cum mèns onùs repònit, àc perègrìno Quando l’anima si libera del peso, e labòre fèssi vènimùs larem͜ àd nòstrum, stanchi della fatica del viaggio giungiamo alla nostra casa desìderàtoque͜ àcquièscimùs lècto. E riposiamo nel letto desiderato. hoc èst quod ùnumst prò labòribùs tàntis. Questa è l’unica ricompensa, in cambio di tante fatiche. Salve,͜ ò venùsta Sìrmio͜, àtque͜ erò gaùde Salve, o bella Simione, e godi per il padrone: gaudènte, vòsque,͜ o Lỳdiaè lacùs ùndae, Godete anche voi, o onde lidie del lago, ridète quìdquid èst domì cachìnnòrum. Ridete voi tutte risate che siete in casa. Analisi Paene insularum, Sirmio, insularumque ocelle, quascumque in liquentibus stagnis ● Chiasmo marique vasto fert uterque Neptunus, ● Doctrina quam te libenter quamque laetus inviso, ● Anafora e variatio vix mi ipse credens Thuniam atque Bithunos ● mi, iperbato liquisse campos et videre te in tuto. ● Forma rara liquisse O quid solutis est beatius curis, ● Espressione brachilogica cum mens onus reponit, ac peregrino ● Anastrofe e metonimia larem ad labore fessi venimus larem ͜ ad nostrum, nostrum desideratoque acquiescimus lecto. ● Crasi unum est, antitesi unum/tantis hoc est quod unumst pro laboribus tantis. Salve, o venusta Sirmio, atque ero gaude ● Valore di venusta, anadiplosi e poliptoto gaudente, vosque, o Lydiae lacus undae, ● Ipallage Lydiae lacus undae ridete quidquid est domi cachinnorum. COLLEGAMENTI: il νόστος, la natura, la domus e il gaudium
❖ Carme XLVI, IV, IX, LXVIII
❖ Tennyson, Frater Ave atque Vale ❖ Carducci, Odi Barbare: “Ecco, la verde Sirmio, nel lucido lago sorride, /fiore della penisola.” ❖ D’Annunzio: anticipazione del rapporto panico tra uomo e natura ❖ Quasimodo, Vento a Tindari: dolce e malinconico ricordo della terra natia COLLEGAMENTI: Tennyson
O venusta Sirmio→Salve, o venusta
Row us out from Desenzano, to your Sirmione row! Sirmio, atque ero gaude So they row’d, and there we landed—‘O venusta Sirmio!’ There to me thro’ all the groves of olive in the summer glow, Frater ave atque vale→ carmen 101 There beneath the Roman ruin where the purple flowers grow, Gazing→ocelle, personificazione dell’isola, Came that ‘Ave atque Vale’ of the Poet’s hopeless woe, sinestesia Tenderest of Roman poets nineteen-hundred years ago, ‘Frater Ave atque Vale’—as we wander’d to and fro Lydian laughter of the Garda Gazing at the Lydian laughter of the Garda Lake below Lake→ipallage Sweet Catullus’s all-but-island, olive-silvery Sirmio! all-but-island→Paene insularum, Sirmio, insularumque Sitografia “Frater Ave Atque “Catullus and Progetto PON Vale”’: Tennyson Friend” and Catullus.” Pavlock, Barbara R. “Victorian Organizzato dalla prof.ssa Baker, Robert J. “Catullus and Poetry, vol. 17, no. 4, West Giulia Zudini Friend in ‘Carm’. XXXI.” Virginia University Press, 1979, Mnemosyne, vol. 23, no. 1, Brill, 1970, pp. 33–41 pp. 365–76