Documenti di Didattica
Documenti di Professioni
Documenti di Cultura
Radicali
1 Radicali
1.1 Operazioni con i radicali
1.2 Razionalizzazione
1.3 Radicali doppi
1.4 Potenze con esponente frazionario
1.5 Numeri complessi
1. Radicali_________________________________________
Esempi:
Calcolare le condizioni affinch possano esistere i seguenti radicali:
1.
2.
3.
ab
solo se a 0
4.
x 1 solo se x 1 0 x 1 .
5.
x 2 4 solo se x 2 4 0
6.
4a 2
7.
16a 2 ( a 1 )
8.
( a + 1)( a 1)
se a + 1 0 a 1
_________________________________________1. Radicali
1.
x 1_ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _
2.
2x 1 _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _
3.
2x 1 _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _
4.
x3 _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _
5.
x2 _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _
6.
x + 1 _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _
7.
8.
x
y
x 2 ( 3 x 1) _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _
y
__________________________________________
x2
9.
3 x2
_______________________________________
4 ( 4 x 1)
10.
81a 4 b 2 ( a b ) _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _
2
1. Radicali_________________________________________
1.
27 = 6 3 3 = 3
2.
a3 = 3 a
3.
( a 1)
4.
( x 1)
5.
4a 2 12ab + 9b 2 = 6 ( 2a 3b ) =
7.
8.
( a 1)
x 1
( 9a
6.
6ab + b 2
( 3a b )
= 3a b
8a 3 b6 = 6 2 3 a 3 b6 = 2ab 2
1
1
2
+ 2+
=
2
x
y
xy
2a 3b
a ,b
a ,b
se a 0
x 2 + y 2 + 2 xy
=
x2 y2
( x + y)
2
x y
x+ y
xy
x , y {0}
_________________________________________1. Radicali
1.
15
R. 3 4
1024 =
__________________________________________________
2.
12
R. 4 3 y
27 y 3 =
__________________________________________________
3.
12
R. 3 3 a b 2 c
81a 4 b8 c 4 =
__________________________________________________
4.
R. x 6
x 2 12 x + 36 =
__________________________________________________
5.
R. 3 x 2 2 x 1
x 4 4 x5 + 4 x6 =
__________________________________________________
6.
( x + y) ( x y)
3
R. x 2 y 2
__________________________________________________
7.
( x y)
R.
a2
x y
__________________________________________________
8.
12
a 6 ( a 1)
( a + 1)
a 2 ( a 1)
R. 4
2
( a + 1 )
________________________________________ __________
9.
12
2
R. 4 x ( a + b )
x3 (a + b) =
6
__________________________________________________
1. Radicali_________________________________________
1.
x+1
R.
2 y + 1
x2 + 2x + 1
=
4 y2 + 4 y + 1
__________________________________________________
2.
2x 1
R. 3
x 1
8 x 3 12 x 2 + 6 x 1
=
x3 3 x2 + 3 x 1
__________________________________________________
3.
27 a 3 + 81a 2 + 81a + 27
(a
2a + 1
3 ( a + 1)
R. 3
4
( a 1 )
__________________________________________________
4.
(a
(b
2
2
)
1)
a2 1
R. 3 2
b +1
+ 1 4a 2
2
+ 4b 2
__________________________________________________
_________________________________________1. Radicali
5.
a b
R.
2a 4 b a 3 b 2
1
=
a5
__________________________________________________
6.
(a
+ b4
) (a
2
b4
R. 2a 2 b 2
__________________________________________________
7.
R. a x + 1
a 2 x + 2a x + 1 =
__________________________________________________
8.
(a
) (a b)
(a b )
b4
2
a 2 + b2 2 a b 3
R.
a+b
__________________________________________________
__________________________________________________
9.
1. Radicali_________________________________________
5 3 60 = 900 = 30
1.
2.
2a + 3
4a 9 6
2a 3
2
( 2a 3 )
2a + 3
2a + 3
( 2a 3 )( 2a + 3 )
2a 3
( 2a 3 ) ( 2a + 3 )
( 2a 3 )
2a + 3
2a + 3 ( 2a 3 )
6
6
=
2a 3 ( 2a + 3 ) 3
6
( 2a + 3 ) ( 2a 3 )
= 6 ( 2a 3 ) ( 2a + 3 )
( 2a 3 ) ( 2a + 3 )3
6
3.
=6
x y
1
x
: + + 2
=
x+ y
y
x
xy
x2
( x + y)
( x + y)
:
x6 y6
= = 6 ( 2a 3 )
=6
x
:
x+ y
x2
x2 y2
x6 y6
( x + y) ( x + y)
2
( x + y)
=6
x8 y6
( x + y)
x4 y3
3
( x + y)
_________________________________________1. Radicali
1.
R. 27 a 3
3a 2 9a 3 27a =
__________________________________________________
2.
R. 6 x 5
x 3 x : x =
__________________________________________________
3.
R. 3 a 4 b 3
4
2
9 2 2
a
ab =
3
4
__________________________________________________
R. 3 5 8
__________________________________________________
5. ( a b ) ( a b ) 3 ( a b )
3
10
R. 3 ( a b )
__________________________________________________
1. Radicali_________________________________________
6. 3 ( a + b ) 2 ( a + b )
4
a + b 12 3
6
=
12
4
3 a+b 9
(
)
R. 4
__________________________________________________
__________________________________________________
7.
a+1 2
(
)
R. 6
a + 1 3 a 1 6 a2 1
=
a 1 a +1
a
__________________________________________________
__________________________________________________
b3 a + b 6 a + b
:
=
a+b
ab
a b
8. 3 a
R. 3 a 2 + ab + b 2
__________________________________________________
__________________________________________________
10
_________________________________________1. Radicali
9. ( 3 3 )
R. 6 2 3
__________________________________________________
10. ( 2 5 5 2 )
R. 10 7 2 10
__________________________________________________
11.
2 x 2+ x
) (
2
R. 9 x 2
4 x2 + 1 =
__________________________________________________
__________________________________________________
12.
3 3 3
6 6 6
2 2 2
R. 12 3 42 6 6 2 + 62
__________________________________________________
__________________________________________________
11
1. Radicali_________________________________________
1.
x + 1
R.
x 1
x2 + 1 2x
x3 + 3x2 + 3 x + 1 3 x
1
+
=
2
3
2
x + 2x + 1 x 3x + 3x 1 x 1 1 x
__________________________________________________
__________________________________________________
__________________________________________________
2.
(a
: 3 ( a + 1) 4
a+1
(a
+a+1
12
(a
(a
+a+1
7
R. 4 ( a 1 )
__________________________________________________
__________________________________________________
__________________________________________________
12
_________________________________________1. Radicali
3
3.
1 3 2 1 3
1
a9
=
a a : a a a + a + 1 12
5
( a 1)
3
R. 4 ( a + 1 )
__________________________________________________
__________________________________________________
__________________________________________________
4. ( 2 2 + 3 3 1)
R. 2 18 2 2 3 3 + 6 6
__________________________________________________
__________________________________________________
5. ( 1 3 )
R. 4 7 4 3
__________________________________________________
__________________________________________________
13
1. Radicali_________________________________________
6. ( x x y )
x+ y+
x y
)=
2
R.[ 2 y ]
__________________________________________________
__________________________________________________
__________________________________________________
7.
2 x + 3 8 x 3 12 x 2 + 27 x 27 3
2
4x 9
: ( 2 x 3) =
2x 3
2x + 3
2
R.[ 2 x 3 ]
__________________________________________________
__________________________________________________
__________________________________________________
__________________________________________________
__________________________________________________
14
_________________________________________1. Radicali
x y
( x y) =
8. + 2 : 3 x 2 y 2 : 3 3 3
2
x y ( x + y)
y x
R.[1]
__________________________________________________
__________________________________________________
__________________________________________________
__________________________________________________
9. ( a + 2 ) + ( a + b ) ( a + b + 2 ) ( 2 a )
2
R. 4
a b 1
__________________________________________________
__________________________________________________
__________________________________________________
15
1. Radicali_________________________________________
10. ( 1 + 2 2 3 3 ) ( 1 2 ) =
2
R. 29 + 9 2 6 3 12 6
__________________________________________________
__________________________________________________
__________________________________________________
11.
(2
) (
2
3 1
3+ 2 +1
)(
) (
3 + 2 1 +
2 2
__________________________________________________
__________________________________________________
__________________________________________________
_________________________________
16
R. 11 + 14 2 4 3 2 6
_________________________________________1. Radicali
1.2 Razionalizzazione.
Esempi:
1.
2
2 2
2 2
=
=
= 2
2
2
2 2
2.
2
2 a+b
=
a+b
a+b
3
3.
4.
5.
6.
7.
a3
3
a a
3 a
a2
2
2
2 3 2
2 3 2 2 3 2 3
=
=
=
=
= 2
3
3
3
2
4 3 22 3 22 3 2
2
2
4
a 2 b2
2 4 a 2 b2
a 2 b2
12 3 + 2
12
=
= 12
32
3 2
a a2 1
a + a 1
2
a
(
=
3+ 2
)(
a2 1 a a2 1
a a +1
2
17
) = 2a
2a a 2 1 1
1. Radicali_________________________________________
1.
3
2 2
3 2
R.
__________________________________________________
7a
2.
7
R.
343a 2
__________________________________________________
x+1
3.
x2 1
x2 1
R.
x 1
__________________________________________________
x + 2x
=
x
4.
R. 1 + 2
__________________________________________________
5.
ab
4
a b
R. 4 a 2 b
__________________________________________________
6.
2
=
3 2
R. 2
2+ 3
__________________________________________________
18
_________________________________________1. Radicali
7.
2 3 7
R.
7 +2 3
=
19 + 4 21
__________________________________________________
__________________________________________________
8.
a + a 2 b2
R.
b
a +b + a b
=
a +b a b
__________________________________________________
__________________________________________________
9.
3 2 2 3 30
R.
2
=
3+ 5 2
__________________________________________________
__________________________________________________
__________________________________________________
__________________________________________________
19
1. Radicali_________________________________________
10.
2 3 +1
=
3 +1+ 6
R. 1 2
__________________________________________________
__________________________________________________
__________________________________________________
11.
3+ 2
3 2
3 7 + 14
R.
__________________________________________________
__________________________________________________
12.
a + 2 2 2a
R.
a2
a 2
=
a+ 2
__________________________________________________
__________________________________________________
20
_________________________________________1. Radicali
1.
1
1
1a
1+a =
a
a
1a
1+a
a
R.
__________________________________________________
__________________________________________________
2.
x 3 14 x 5
x 7 x6
R.[ 1]
__________________________________________________
__________________________________________________
21
1. Radicali_________________________________________
4 x2 y ( x y)
3.
3
16 x y
( x y)
R. 3 4 x 2 y ( x y )
__________________________________________________
__________________________________________________
4.
xy + 3 xy 2
3
x y
R. 6 x + 6 y
__________________________________________________
__________________________________________________
5.
ab
a 2b3 + a 5b
b a a2
R. 2
3
b a
__________________________________________________
__________________________________________________
22
_________________________________________1. Radicali
6.
9 + 15
R.
48 + 27 125
=
12 + 108 6 5
__________________________________________________
__________________________________________________
__________________________________________________
7.
2 2+3
=
6 + 3+ 2 +2
R. 6 + 3 2 2
__________________________________________________
__________________________________________________
__________________________________________________
23
1. Radicali_________________________________________
8.
11 + 4 6
R.
50
75 48 + 2
=
48 + 12 8
__________________________________________________
__________________________________________________
__________________________________________________
9.
45 + 9
)(
5 3
( 5 2 5 )(
)(
5 2
2 5
)=
R. 5 + 10
5
__________________________________________________
__________________________________________________
__________________________________________________
24
_________________________________________1. Radicali
a+ b
oppure
a b
2 3 ;
4+2 3 ;
a3 b .
a + a2 b
a a2 b
a b =
2
2
Esempi:
1.
3+ 8 =
3+ 98
3 98
4
2
+
=
+
= 2 +1
2
2
2
2
2. 8 2 15 = 8 60 = =
8 + 64 60
8 64 60
= 5 3
2
2
25
1. Radicali_________________________________________
3. 4a 2 + b + 4a b = 4a 2 + b + 16a 2 b =
=
4a 2 + b +
+b
16a 2 b
( 4a
4a 2 + b +
( 4a
2
4a 2 + b
( 4a
+b
16a 2 b
2
4a 2 + b
( 4a
4a 2 + b + 4a 2 b
4a 2 + b 4a 2 + b
+
= 4a 2 + b = 2a + b
2
2
1.
14 + 2
R.
4+ 7 =
__________________________________________________
__________________________________________________
2.
22 2
R.
6 11 =
__________________________________________________
__________________________________________________
26
_________________________________________1. Radicali
3.
R. 26
7 + 13 + 7 13 =
__________________________________________________
__________________________________________________
__________________________________________________
4.
R. 5 1
3 2 2 + 7 2 10 =
__________________________________________________
__________________________________________________
5.
R. x 1 + 1
x +2 x 1 =
__________________________________________________
__________________________________________________
27
1. Radicali_________________________________________
1.
R. x + y
x2 + y2 + 2 x2 y2 =
__________________________________________________
__________________________________________________
2.
2 4 15 + 11 2 30 + 13 2 42 =
R. 7 3
__________________________________________________
__________________________________________________
__________________________________________________
__________________________________________________
28
_________________________________________1. Radicali
3.
R.[ 4 ]
3 5 64 2 3+ 5 6+4 2 =
__________________________________________________
__________________________________________________
__________________________________________________
2
4.
x2 + x4 y2 + x2 x4 y2 =
R. 2 x 2 + y
__________________________________________________
__________________________________________________
__________________________________________________
__________________________________________________
29
1. Radicali_________________________________________
5.
( a + 1) + ( a + 1)
1 +
( a + 1) ( a + 1)
1 =
a+2
a
+
R.
2
2
__________________________________________________
__________________________________________________
__________________________________________________
__________________________________________________
6.
R. x y 1 1
x y 2 x y 1 =
__________________________________________________
__________________________________________________
__________________________________________________
30
_________________________________________1. Radicali
Esempi:
Trasformare le seguenti potenze con esponente frazionario, in radicali:
1.
3
2
2 = 23 = 2 2
2
5
2.
a = 5 a2
3.
( a 1) 2 = a 1
4.
2
3
1
3
2
3
32
1
2
1
a
3
3
a a
a
a =
=
1
a
a
a
2
a
1
2
5.
1
3
9
1
2
a
1 1
1
1
1 1
3
1
1
1
= a 3 2 = a 4 a 6 = a 4 a 6 = a 4 6 = a 12 = 12 a .
a
3
2
31
1. Radicali_________________________________________
2
3
1. 8 2 2
1
2
R.[1]
__________________________________________________
2
2.
2
2
25 3 5 =
3 52
R.
125
__________________________________________________
1
3.
4 2
1
2
2
125 5 =
R.[ 5]
__________________________________________________
4.
12 21
2 3
1
2
3 3 3
: 6 2 2 2 : 12 2 =
R. 2 2
__________________________________________________
32
_________________________________________1. Radicali
1.
a
a
1
2
2
3
:a
3
2
3
2
a
: 1 =
a2
1
R. 2
a
__________________________________________________
__________________________________________________
__________________________________________________
2.
1
2
1
2
2 4 8
16
1
2
2 0 ,5 4 1 ,5 8 3 ,5
8
R. 2 16 2
__________________________________________________
__________________________________________________
__________________________________________________
33
1. Radicali_________________________________________
3.
1
10
1
100
1
100
2 2
32
=
0 ,001
0 ,01
16
2
8 0 ,0001
R. 10000 21457
__________________________________________________
__________________________________________________
__________________________________________________
1,2
4.
a
a 2 ,3
21 2
3 ,1
a a =
R. a 5 12 a 11
__________________________________________________
__________________________________________________
34
_________________________________________1. Radicali
1. ( 2 i ) ( 1 + 2i ) + ( 2i 1)( 2i + 1) =
2
= 4 1 4i 1 + 4 4i 4i 1 = 5 12i .
2. ( 2i + 3 ) ( 3i 2 ) = 6i 2 4i + 9i 6 = 6 + 5i 6 = 5i 12
3.
2 i ( 2 i )( 3 i ) 6 2i 3i 1 5 5i 1 i
=
=
=
=
3 + i ( 3 + i )( 3 i )
9+1
10
2
4.
3 + i 2 + i 1 ( 3 + i )( 2 + i ) ( 2 + i ) i i
6 + 3i + 2i 1 2i 1
+
=
+
+i =
2i
3i
i
4+1
3
1
5
3
35
1. Radicali_________________________________________
1.
R.[ 20i ]
25 4 + 100 2 1 + 3 9 =
__________________________________________________
R.[ 22 7 i ]
2. ( 3 + 2i )( 4 5i ) =
__________________________________________________
3. ( 2i + 5 )( i 4 )( 2i 5 ) =
__________________________________________________
4.
i+1
=
3i 1
1 2i
R.
__________________________________________________
R.[ 5 12i ]
5. ( 3 2i ) =
2
__________________________________________________
36
_________________________________________1. Radicali
1. ( 2i 1) ( 2i + 1) ( 1 i )
2
R.[ 50 50i ]
__________________________________________________
__________________________________________________
2. ( 3i 2 ) ( 3i + 2 )
3
R.[ 2197 ]
__________________________________________________
__________________________________________________
3.
2i 3 2+i
+
2+i 3 2i
( 3 )
3
+
3 4 ( 3 )
4
51
R.
7
__________________________________________________
__________________________________________________
__________________________________________________
37
1. Radicali_________________________________________
3i
i + 2 ( 1 + 3i ) =
4. ( 1 + i )( 1 i ) + 3 ( 3 + 2i )
2+i
R.[0 ]
__________________________________________________
__________________________________________________
__________________________________________________
5. ( 2 i )( 2 + i ) + ( 2 i )2 + ( 2 + i )2 ( 1 + i )3 =
R.[ 22 + 22i ]
__________________________________________________
__________________________________________________
__________________________________________________
__________________________________________________
__________________________________________________
38
_________________________________________1. Radicali
Scheda di autovalutazione
Calcola il valore delle seguenti espressioni (tempo 90 minuti):
1.
x+ y
x y
1
4 2
8 2
=
2
x y
x + 2 xy + y
x + y 2 2 xy
2. (
a + b + ab
3. (
3 +1
4.
5.
)(
2
3 2
a 1+ b
1
R .
x y
b 1+ 2 a
) + ( 3 3 ) (1 3 )
2
R. 2 ab
R. 34 20 3
R. 2 + 1
7 + 4 3 14 4 6 + 4 2 3
11 + 2 10
R.
2 +2 5
2 2 5
1
6.
1 2
1 2
1 b 2
a
ab a
a
R. 8
b
R.[ 8 24i ]
7. ( 2 3i )2 + ( 2i 1 )2 ( 2i + 2 )2
PUNTEGGIO
esercizi n. 1-2 5..........................punti 1
esercizi n.3-4-6-7......................punti 2
punti
11-10
9-7
6-5
<5
voto
9-8
7-6
5
4-3
39
valutazione
buono
sufficiente
mediocre
insufficiente