Documenti di Didattica
Documenti di Professioni
Documenti di Cultura
trigonometri
1. Buktikanlah:
1
tan ( - )
sin - sin 2
d. sin sin
=
1
tan ( )
2
1 1
2cos ( ) sin ( )
= 2 2
1 1
2sin ( ) cos ( )
2 2
1 1
= cot ( ) tan ( )
2 2
1
tan ( )
= 2 (qed)
1
tan ( )
2
3. Buktikanlah bahwa:
sinx x
= cot
1 - cosx 2
1
identitas.trigonometri
sinx x
a. 1 + cosx
= tan
2
b.
sin 2 x sin 2 x
(1 cos x) 2 (1 cos x ) 2
1 cos 2 x 1 cos 2 x
(1 cos x) 2 (1 cos x ) 2
1 cos x 1 cos x
1 cos x 1 cos x
x x
tan (qed) cot (qed)
2 2
sin3x cos3x
b. sinx
-
cosx
=2
2
identitas.trigonometri
9. Buktikanlah:
1
1 tan 2
cos = 2 .
1
1 tan 2
2
3
identitas.trigonometri
1
2tan
2
a. sin =
1 b.
1 + tan
2
1 1
sec 2 sec 2
= sin . 2 2
1 = cos .
sec 2 2 1
sec
2 2
1 1 1 1 1
2 sin cos . (1 - 2sin 2 ) sec 2
2 2 1 2 2
cos 2 =
= 2 2 1
1 1 tan
1 tan 2 2
2 1 1 1
1 sec 2 2sin 2 sec 2
2 tan = 2 2 2
= 2 ( qed ) 1
1 tan 2
2 1 2
1 tan
2 1 1
1 tan 2 2 tan 2
= 2 2
2 1
1 tan
2
1
1 tan 2
2 (qed)
2 1
1 tan
2
4
identitas.trigonometri
1 - tan 1 tan
= =
1 + tan 1 - tan
sin sin
1- 1
= cos cos
sin =
1 sin
1-
cos cos
cos - sin cos sin
= cos cos
cos sin =
cos sin
cos cos
cos - sin cos sin
= (qed) = (qed)
cos sin cos sin
cos - sin cos - sin cos sin cos sin
= . = .
cos sin cos sin cos sin cos sin
(cos - sin ) 2 (cos sin ) 2
= =
cos 2 sin 2 cos 2 sin 2
1 - 2sincos 1 2 sin cos
= =
cos 2 cos 2
1 - sin2 1 sin2
= (qed) = (qed)
cos 2 cos 2
1 1 1 1 * note :
= 2sin ( )cos ( ) + 2sin cos
2 2 2 2 + + = 0°.
1 1 1 1 -
= -2sin cos ( ) 2 sin cos
2 2 2 2
1
1 1 1
= -2sin (cos ( ) - cos ( ) ) 2 2
2 2 2 1
1 1 1 sin( ) sin
= -2sin (2sin .sin ) 2 2
2 2 2 1
1 1 1 cos( ) cos
= -4.sin .sin .sin (qed) 2 2
2 2 2
* note :
180
sin( ) sin(180 ) ( ) 1
90
sin( ) sin 2 2
cos( ) cos(180 ) ( ) 1
sin cos
cos( ) cos 2 2 5
( ) 1
cos sin
2 2
identitas.trigonometri
6
identitas.trigonometri
7
identitas.trigonometri
1 1 1 1 1 1
e. cot cot cot cot . cot . cot
2 2 2 2 2 2
1 1 1
cos cos cos
2 2 2
1 1 1
sin sin sin
2 2 2
1 1 1 1 1
cos sin cos sin cos
2 2 2 2 2
1 1 1
sin sin sin
2 2 2
1 1
sin ( ) cos
2 2
1 1 1
sin sin sin
2 2 2
1 1
cos cos
2 2
1 1 1
sin sin sin
2 2 2
1 1 1 1 1
sin cos sin sin cos
2 2 2 2 2
1 1 1
sin sin sin
2 2 2
8
identitas.trigonometri
1 1 1 1
cos (sin sin sin )
2 2 2 2
1 1 1
sin sin sin
2 2 2
1 1 1 1
cos (sin ( ) sin sin )
2 2 2 2
1 1 1
sin sin sin
2 2 2
1 1 1 1 1 1 1
cos (cos cos sin sin sin sin )
2 2 2 2 2 2 2
1 1 1
sin sin sin
2 2 2
1 1 1
cos cos cos
2 2 2
1 1 1
sin sin sin
2 2 2
1 1 1
cot cot cot (qed )
2 2 2
9
identitas.trigonometri
1 1 1 1 1 1
g. sin 3 sin 3 sin 3 3 cos . cos . cos cos 1 . cos 1 . cos 1
2 2 2 2 2 2
10
identitas.trigonometri
11
identitas.trigonometri
2 R sin 2 R sin
2 R sin 2 R sin
sin sin
sin sin
1 1
2 sin ( ) cos ( )
2 2
1 1
2 cos ( ) sin ( )
2 2
1
tan ( )
2 (qed )
1
tan ( )
2
1
cos ( )
ab 2
b. c
1
sin
2
12
identitas.trigonometri
2 R sin 2 R sin
2 R sin
sin sin
sin
1 1
2 sin ( ) cos ( )
2 2
sin
1 1
2 cos cos ( )
2 2
1 1
2 sin cos
2 2
1
cos ( )
2 ( qed )
1
sin
2
1
sin ( )
a b 2
c. c
1
cos
2
2 R sin 2 R sin
2 R sin
sin sin
sin
1 1
2 cos ( ) sin ( )
2 2
sin
1 1
2 sin sin ( )
2 2
1 1
2 sin cos
2 2
1
sin ( )
2 (qed )
1
cos
2
21. Buktikan juga bahwa identitas berikut berlaku untuk setiap ∆
ABC:
a. a sin( ) b sin( ) c sin( ) 0
13
identitas.trigonometri
14
identitas.trigonometri
b. a cos b cos
2 R sin cos 2 R sin cos
sin cos sin cos
sin cos sin cos 0
sin( ) sin 0
0
( sama kaki )
1. sin sin 0
sin sin 2. sin sin 1 0
( sama kaki ) sin sin 1
1
e. c sin sin a sin 2 cos
2
15
identitas.trigonometri
1
2 R sin sin sin 2 R sin sin 2 cos
2
1
sin sin sin 2 cos
2
1 1 1
2 sin cos sin 2 sin cos cos
2 2 2
1
sin cos
2
1
sin ( ) cos
2
2
2
( sama kaki )
16
identitas.trigonometri
tan 3 tan 3
tan
1 3 tan 1 3 tan
tan 3 tan tan 3 3 tan 2 3 tan tan 3 3 tan 2 3 tan
2
1 3 tan 2
tan tan tan 3 tan 3 tan 3 tan 3
1 3 tan 2
9 tan 3 tan 3
1 3 tan 2
3 3 tan tan 3
1 3 tan 2
3 tan 3 (qed )
29.
1 cos 2 cos 4 cos 6 4 sin cos 2 sin 3
1 1 2 sin 2 2 sin 5 sin
2 sin 2 2 sin 5 sin
2 sin sin 5 sin
2 sin 2 sin 3 cos 2
4 sin cos 2 sin 3 (qed )
31. 2 3
cos cos cos
7 7
7
2 2 3 3
sin sin sin sin sin sin
7 7 7 7 7 7
2 3 3
cos sin cos sin
7 7 7 7
2 3
sin sin sin
7 7 7
1 5 1 1 4 1 2
sin sin sin sin
2 7 2 7 2 7 2 7
2 3
sin sin sin
7 7 7
1 2 1 1 3 1 2
sin sin sin sin
2 7 2 7 2 7 2 7
2 3
sin sin sin
7 7 7
17
identitas.trigonometri
1 2 1 1 3 1 2
sin sin sin sin
2 7 2 7 2 7 2 7
2 3
sin sin sin
7 7 7
1 2
2 sin cos
2 7 7
2 3
sin sin sin
7 7 7
cos
7 (qed )
3
sin sin
7 7
33.
2 cos 6 64 cos 6 96 cos 4 36 cos 2 2
2 cos 2 3
2.(2 cos 2 3 1)
2{2. 4 cos 3 3 cos 2
1}
2.{2. 16 cos 24 cos 9 cos 2 1}
6 4
2. 32 cos 6 48 cos 4 18 cos 2 1
64 cos 96 cos 36 cos 2 (qed )
6 4 2
sin sin 2
35. 2 3 cos cos 2
tan
2
sin 2 sin cos
2 3 cos 2 cos 2 1
sin (1 2 cos )
2 cos 2 3 cos 1
sin (1 2 cos )
(2 cos 1)(cos 1)
tan ( qed )
2
* note :
37. 2 sin 2 sin 2 cos 2 cos
6 7 7 3
cos 2 1 2 sin 2
2 6 6
1 cos (1 cos )
2
3 7
2 sin 1 cos 2
6 6
cos 2 cos ( qed )
7 3 2
2 sin 1 cos
6 3
18
identitas.trigonometri
19
identitas.trigonometri
b2 a2 c2
a 2 b 2 2bc.
2ac
* note :
b(b a c )
2 2 2 b 2 a 2 c 2 2ac. cos
a2 b2
a 2ac cos a 2 c 2 b 2
a ( a b ) b 3 a 2 b bc 2
2 2
a2 c2 b2
cos
a 2 ab 2 b 3 a 2 b bc 2 2ac
bc 2 a 2 b 3 a 2 b ab 2 b2 a2 c2
cos
bc 2 b a b 2 ab a 2 ab b a 2ac
bc 2 b a b 2 2ab a 2
bc 2 b a a b
2
( qed )
47. Pada segitiga ABC diketahui tan tan 1 sec . sec . Buktikan
segitiga ABC sama kaki.
20
identitas.trigonometri
49. Pada segitiga ABC diketahui tan tan sec . sec . Buktikan
segitiga ABC siku-siku.
tan tan sec . sec
sin sin 1
cos cos cos cos
sin cos cos sin 1
cos cos cos cos
sin cos cos sin 1
sin( ) sin 90
90
90 ( siku siku )
51. Pada segitiga ABC diketahui (sin sin ) 2 sin 2 2 sin sin .
Buktikan segitiga ABC siku-siku.
(sin sin ) 2 sin 2 2 sin sin
sin 2 sin 2 2 sin sin sin ( ) 2 sin sin
1 1 1
(cos 2 1) (cos 2 1) (cos( ) 1)
2 2 2
cos 2 1 cos 2 1 cos 2( ) 1
cos 2 cos 2 1 cos 2( )
21
identitas.trigonometri
180
180
2 180
90 ( siku siku )
tersebut.
a 2 (1 cos ) 2b.c sin 2
4 R 2 sin 2 (1 cos ) 2.2 R sin .2 R sin . sin 2
1 cos 2 sin sin
1 cos( ) 2 sin sin
1 cos cos sin sin 2 sin sin
1 cos cos sin sin
cos 0 cos( )
0
( sama kaki)
22
identitas.trigonometri
180
180
2( ) 180
90
90 0 ( siku siku )
Keistimewaan segitiga tersebut adalah segitiga siku-siku sama
kaki.
tanpa daftar.
C BC=a
CA=b
1200
23
identitas.trigonometri
120 , 60
BC ( 3 1)
CA 2
a ( 3 1)
b 2
A B 2 R sin ( 3 1)
2 R sin 2
sin(60 ) 1 1
3
sin 2 2
1 1
3 cos sin
2 2 1 1
3
sin 2 2
1 1 1 1
3 cot 3
2 2 2 2
1 1
3 cot 3
2 2
cot 1
45
45
60
15
24
identitas.trigonometri
a2 b2
b. cos
2b.c
4 R 2 sin 2 sin 2 * note :
8 R 2 sin sin 1
sin sin 3
2 sin sin 3
sin 3
2 sin
sin 2
2 sin
2 sin cos
2 sin
cos (qed )
b.c 2
c. ab
( a b) 2
25
identitas.trigonometri
2 R.
2 sin cos 2
sin
2 R.4 sin cos 2
4 R.2 sin cos cos
2 R.2 sin 2 cos
2 R sin 3 sin
2 R sin sin
a b (qed )
61. Buktikan bahwa segitiga ABC sama kaki atau siku-siku apabila
1
a. sin
2
c. cot c. cot .
26
identitas.trigonometri
1 cos cos
2 R sin sin .2 R sin . 2 R sin .
2 sin sin
1 sin cos
sin sin . cos
2 sin
1 sin cos
sin sin . cos
2 sin
1 sin cos
sin sin . cos cos sin sin
2 sin
1 sin cos
cos cos . 0
2 sin
1 sin
cos cos 2 0
sin
cos 0
cos cos 90
90 ( siku siku )
1 sin
cos 2
0
sin
1 sin
cos 2
sin
cos sin 1 2 sin
2 cos sin sin
2 sin cos sin
2 sin cos sin cos sin cos
0 sin cos sin cos
0 sin( )
sin 0 sin( )
0
( sama kaki )
27
identitas.trigonometri
b c sin a c sin
. .
b 1 a 1
cos cos
2 2
2 R sin 2 R sin sin 2 R sin 2 R sin sin
. .
2 R sin 1 2 R sin 1
cos cos
2 2
sin sin sin sin
1 1
cos cos
2 2
1 1 1 1
2 sin ( ) cos ( ) 2 sin ( ) cos ( )
2 2 2 2
1 1
cos cos
2 2
1 1 1 1
2 cos cos ( ) 2 cos cos ( )
2 2 2 2
1 1
cos cos
2 2
1 1 1 1
cos ( ) cos ( ) cos ( ) cos ( )
2 2 2 2
1 1 1 1
( ) ( ) ( ) ( )
2 2 2 2
( sama kaki) 2
180
2 180
3 180
60 ( memiliki sebuah sudut 60 )
28