1

2
2
Limiti I funksioneve te rendesishem


Ne detyrat e ardhshme do te perdorim disa prej vlerave te rendesishme te limiteve qe
shpesh paraqiten ne detyra.


lim
sin x
= 1


ose disa prej variacioneve te njejtes teorem te cilat jane:
x0
x
n

lim
sin ax
= 1 i

lim
sin

ax
= 1

x0
ax
x0
(ax)
n


Detyra:

1) Te njehsohet limiti i ketyre funksioneve:

a) lim
sin 4x
;

x0
x
b) lim
tgx
;

x0
x
v) lim
1 cos x
;

x0
x
2

g) lim
sin x sin a
;

xa
x a

Zgjidhje:


a) lim
sin 4x
; (lart dhe posht shtojm 4) = lim
4 sin 4x
= 4 lim
sin 4 x





= 4 1 = 4

x0
x
x0
4x
x0
4x

Ketu e kemi perdorur teoremen qe lim
sin ax
= 1
x0
ax




sin x
b) lim
tgx
= lim
cos x
= lim
sin x

1



= lim
sin x

1



= lim1
1

x0
x
x0
x
x0
x cos x
x0
x cos x
x0
cos x
= 1 lim
1

= 1
1

= 1
1
= 1

x0
cos x cos 0 1



v) lim
1 cos x
= perdorim formule e gjysem kendit nga : 1 cos x = 2 sin
2
x

x0
x
2
2
2 sin
2
x
sin
2
x
sin
2
x
= lim
2
= ( shtojm 4) = lim 2
2
=
2
lim
2
=
1
1 =
1

x0
x
2

x0
x
2

4
4
4
x0
|
x
|
2 2
|

\ .
2
g) lim =
sin x sin a
=


perdorim formulen e adicionit nga viti i III

xa
x a
sin A sin B = 2 cos
A + B
sin
A B

2 2
2 cos
x + a
sin
x a

= lim
2 2
= tani e thjeshtojm...

xa
x a
sin
x a
= lim cos
x + a

2
= lim cos
x + a
1 =

xa
2
x a

2
xa
2

= cos
a + a
= cos
2a
= cos a

2 2


2) Te njehsohen limitet e ketyre funksioneve:


a) lim
x0
sin 4 x
;

x + 1 1

cos
x

b) lim
2
;

xt
x t

v) lim
sin(1 x)
;

x1
x 1

a)


lim




sin 4 x




= se pari racionalizimi

x0
x + 1 1

= lim
x0
sin 4x

x + 1 1
x + 1 + 1
=

x + 1 + 1

= lim

sin 4 x ( x + 1 + 1)
= lim

sin 4x ( x + 1 + 1)
x0
x + 1 1
x0
x

tani shtojm lart dhe posht 4

4 sin 4x
(

= lim

x + 1 + 1
)
sin 4 x

= lim 4
(


x + 1 + 1
)
= lim 4 1
(


x + 1 + 1
)
=

x0
= 4
(

4 x
0 + 1 + 1
)
= 4 2 = 8

x0
4x
x0
3
+
(
|
b)

cos
x

lim
2
= do te perdorim nje zevendsim:

xt
x t





x t = t, , kur





x t , ateher
t t t = 0, dmth t 0
cos
t + t


cos
| t t |



sin
t
lim
2
= lim
\
2 2
.
= lim
2

( jer je cos
t
+ o | = sin o )


t 0
t


t 0
t


t 0
t

| |
\
2
.
t t


= lim

sin
2
= lim
4
1

sin
2
=
1
1 =
1

t 0
2
4
t

t 0
2 4
t
2 2
2 2

v)

lim
sin(1 x)
= se pari racionalizimi

x1
x 1
lim
sin(1 x)

x + 1
= lim
sin(1 x)(

x + 1)
=


nderrimi

x 1 = t,


kur


x 1

x1
t 0
x 1 x + 1
x1
x 1
sin(t )
(

= lim

t + 1 + 1
)
sin(t )
(

= lim

t + 1 + 1
)
sin t

= lim
(


t + 1 + 1
)

t 0
t
t 0
t
t 0
t

= lim1
t 0
t + 1 + 1
)
= (1 + 1) = 2

4
2
2 2 2
2
2 2
|

4) Disa detyra me te veshtira ... te njehsohet limitit i ketyre funksioneve,,.... kerkon
perdorimi e identiteteve, formulave nga viti i III trigonometria

a) lim(1 + 3tg
2
x)
x0
ctg
2
x
= ?

1
b) lim(cos x)
sin x
= ?
x0

Zgjidhje:

a) lim(1 + 3tg
2
x)
x0
ctg
2
x
= ?



lim(1 + 3tg
2
x)
ctg x
= lim(1 + 3

1
)
ctg x
= lim(1 +

1
)
ctg x
=

x0 x0
ctg
2
x
x0
ctg
2
x
3
3

2 2


lim(1 +
x0
1
ctg
2
x
ctg
2
x
3

)
3
= lim(1 +
x0
1
ctg
2
x
ctg x
3

)
3
=

lim(1 +
x0
1
ctg
2
x
ctg x
)
3

= e
3

3 3 3
1
b) lim(cos x)
sin x
= ?
x0

do te shtojm 1 dhe to zbresim numrin 1

1 1
lim(cos x)
sin x
= lim(1 + cos x 1)
sin x

x0 x0

perdorim formulen e gjysemkendit:
1 cos x = 2 sin
2
x

2



1
| |
sin
2
x
|
1 1 1


1
|

2 2 2 x 2 1 lim(cos
x)
sin x
= lim(1+ cos x 1)
sin x
= lim(1 (1 cos x))
sin x
= lim(1 2sin
2
)
sin x
= lim1 | =
x0 x0 x0 x0
2
x0

1
|

2sin
2
x |

2 \ .

1 1

1

1
| |
sin
2
x
| |4sin
2
x
cos
2
x

| | sin
2
x
4cos
2
x

| |
2 2
|
2 2

|
x

| |

= lim1+

1
|
={ formula

sin
2
x = 4sin
2
x
cos
2
} = lim

1+
1
|

= lim

1+
1
|
=

x0



1
| 2 2
x0



1
|
x0



1
|

2sin
2
x |


2sin
2
x |

2sin
2
x |


2
|

| |

\ .
1

1
2cos
2 x
\ 2 . \ 2 .
| | 2sin
2
x 2

|
2


lim
1


1
| x0
2cos
2 x

1
= lim1+
x0

|



1
|
= e
2
= e
2
5