Documenti di Didattica
Documenti di Professioni
Documenti di Cultura
Ita fac, mi Lucili: vindica te tibi, / et tempus [quod adhuc aut auferebatur
aut subripiebatur aut excidebat] collige et serva //. Persuade tibi [hoc sic esse
/ut scribo]: quaedam tempora eripiuntur nobis, quaedam subducuntur,
quaedam effluunt //. Turpissima tamen est iactura [quae per neglegentiam
fit] //. Et si volueris [adtendere], magna pars vitae elabitur male agentibus,
maxima nihil agentibus, tota vita aliud agentibus.
2. Quem mihi dabis / qui aliquod pretium tempori ponat, / qui diem
aestimet, / qui intellegat [se cotidie mori]? In hoc enim fallimur, / quod
mortem prospicimus: magna pars eius iam praeterit; quidquid aetatis retro
est mors tenet. Fac ergo, mi Lucili, [quod /facere/ te scribis], omnes horas
complectere; sic fiet [ut minus ex crastino pendeas], si hodierno manum
inieceris. Dum differtur vita transcurrit.
Mio Lucilio, tutte le cose sono di altri, solo il tempo è nostro. La natura ci ha
posti in possesso di questo unico bene fugace e malsicuro, dal quale
chiunque voglia. Ed è tanta la stupidità tra i mortali a tal punto da
permettere che le cose minime ed insignificanti, sicuramente rimediabili,
vengano loro imputate quando capitano, e nessuno che ricevette del tempo si
giudica di dovere qualcosa, quando invece è l'unica cosa che nemmeno chi è
riconoscente può restituire.
4. Interrogabis (tu) fortasse / quid ego faciam / qui tibi ista praecipio //.
Fatebor ingenue: [quod apud luxuriosum sed diligentem evenit], ratio mihi
constat impensae. Non possum / dicere [nihil perdere]/, sed quid perdam /et
quare /et quemadmodum dicam; / causas paupertatis meae //. Sed evenit
mihi [quod evenit plerisque [[non suo vitio (ad inopiam) redactis]] ]: omnes
ignoscunt, nemo succurrit.
Cos'è dunque? Io non reputo povero uno al quale è sufficiente quel poco che
rimane; tuttavia conserva i tuoi beni, e inizia a buon tempo. Perché, come
ritenevano i nostri antenati, "È tardi risparmiare quando si è al fondo" (lett.
Tardi è la parsimonia in fondo); infatti non rimane una tanto minima parte
nel fondo, ma la peggiore. Stammi bene.