Ingegneria Aerospaziale
Stabilità LONGITUDINALE
Docente
Fabrizio Nicolosi
Stabilità statica
Stabilità dinamica
Longitudinale - Momento
XN =
Margine di stabilità
dC M dCM dα CM α
dC L
= ⋅ =
dα dC L CLα
= X cg − X N ( )
Essendo tipicamente Xcg avanti (verso il l.e.) al punto neutro
(es. :)
X cg = 0.30 X N = 0.50
NB:
MSS < 0 Esiste solo 1 valore di CL al quale il velivolo
è equilibrato a comandi liberi
δe=-10 CL
δe=0
Cosa accade
CMo > 0
Punto neutro
Punto neutro :
Velivolo stabile :
Il cp si sposta dietro se il velivolo cabra !
L’inverso se picchia !
alfa ASS
V
ih
C L = C Lα ⋅ α + C Lh
wf
C L h = C Lα ⋅ α h α h = α − ε + i h + τ ⋅ δe
h
dε
ε= ⋅ α (infatti ε 0 è trascurabile)
dα
⎛ dε ⎞
α h = α ⋅ ⎜1 − ⎟ + i h + τ ⋅ δe
⎝ dα ⎠
Corso Manovre e Stabilità - Marzo 2010
Dipartimento
Ingegneria Aerospaziale
alfa ASS
V
ih
⎛ dε ⎞
α h = α ⋅ ⎜1 − ⎟ + i h + τ ⋅ δe
⎝ dα ⎠
⎛ dε ⎞
⋅ (i h + τ ⋅ δ e )
Sh Sh
C L = C Lα ⋅ α + C L α ηh ⋅ α ⋅ ⎜1 − ⎟ + C L αh ηh
wf h
S ⎝ dα ⎠ S
S h ⎛ dε ⎞
C Lα = C Lα + C Lα ⋅ η h ⎜1 − ⎟
wf h
S ⎝ dα ⎠
Corso Manovre e Stabilità - Marzo 2010
Dipartimento
Ingegneria Aerospaziale
MOMENTO:
CL
WF Zero lift line
alfa ASS
V
ih
⎛ dε ⎞
α h = α ⋅ ⎜1 − ⎟ + i h + τ ⋅ δe W
⎝ dα ⎠
S h ⎛ dε ⎞
C M = C M ac _ wf + C Lαwf α( x cg − x ac _ wf ) − C Lαh ηh α ⎜1 − ⎟( x ac _ h − x cg )
S ⎝ dα ⎠
− C L α ηh ⋅ ⋅ (i h + τ ⋅ δ e ) ⋅ ( x ac _ h − x cg )
Sh
h
S
Sh ⎛ dε ⎞
CMα = C Lα ( x cg − x ac _ wf ) − C Lα ηh ⎜1 − ⎟( x ac _ h − x cg )
wf h
S ⎝ dα ⎠
Corso Manovre e Stabilità - Marzo 2010
Dipartimento
Ingegneria Aerospaziale
S h ⎛ dε ⎞
C M = C M ac _ wf + C Lαwf α( x cg − x ac _ wf ) − C Lαh ηh α ⎜1 − ⎟( x ac _ h − x cg )
S ⎝ dα ⎠
− C L α ηh ⋅ ⋅ (i h + τ ⋅ δ e ) ⋅ ( x ac _ h − x cg )
Sh
h
S
alfa ASS
V
W ih
S h ⎛ dε ⎞
C M = C M ac _ wf + C Lαwf α( x cg − x ac _ wf ) − C Lαh ηh α ⎜1 − ⎟( x ac _ h − x cg )
S ⎝ dα ⎠
− C L α ηh ⋅ ⋅ (i h + τ ⋅ δ e ) ⋅ ( x ac _ h − x cg )
Sh
h
S
⎡ C L α ⎛ dε ⎞ ⎤
C M = C M ac _ wf + C Lα α ⎢( x cg − x ac _ wf ) − Vh h
⎜1 − ⎟⎥
wf
⎢⎣ C L α ⎝ dα ⎠ ⎥
wf ⎦
− C Lαh ηh Vh (i h + τδe )
Corso Manovre e Stabilità - Marzo 2010
Dipartimento
Ingegneria Aerospaziale
alfa ASS
V
ih
W
S h ⎛ dε ⎞
C M α = C L α ( x cg − x ac _ wf ) − C Lα ηh ⎜1 − ⎟( x ac _ h − x cg )
wf h
S ⎝ dα ⎠
⎛ dε ⎞ S h l h
C M α = C Lα ( x cg − x ac _ wf ) − C Lα ηh ⎜1 − ⎟
wf h
⎝ dα ⎠ S c
⎛ dε ⎞
C M α = C Lα ( x cg − x ac _ wf ) − C Lα Vh ηh ⎜1 − ⎟
wf h
⎝ dα ⎠
Corso Manovre e Stabilità - Marzo 2010
Dipartimento
Ingegneria Aerospaziale
C L α = C L α wf
⎡ C L αh ⎛ dε ⎞⎤
C M = C M ac _ wf + C Lα α ⎢( x cg − x ac _ wf ) − Vh ⎜1 − ⎟⎥
⎢⎣ C Lα ⎝ dα ⎠⎥⎦
− C Lαh ηh Vh (i h + τδe )
Stabilità statica
⎡ C L αh ⎛ dε ⎞ ⎤
CMα = C Lα ⎢( x cg − x ac _ wf ) − Vh ⎜1 − ⎟⎥
⎢⎣ C Lα ⎝ dα ⎠⎥⎦
PUNTO NEUTRO
C L α h ⎛ dε ⎞
x N = x ac _ wf + Vh ⎜1 − ⎟
C L α ⎝ dα ⎠
Stabilità statica ⎡ C L α h ⎛ dε ⎞ ⎤
CMα = C Lα ⎢( x cg − x ac _ wf ) − Vh ⎜1 − ⎟⎥
⎢⎣ C Lα ⎝ dα ⎠⎥⎦
PUNTO NEUTRO
C L α h ⎛ dε ⎞
x N = x ac _ wf + Vh ⎜1 − ⎟
C L α ⎝ dα ⎠
MSS
Margine di Stabilità Statica
MSS = x N − x cg x ac _ wf x
cg
xN
MSS = x N − x cg
C L α h ⎛ dε ⎞
MSS = x ac _ wf + Vh ⎜1 − ⎟ − x cg
C L α ⎝ dα ⎠
⎡ C L α h ⎛ dε ⎞ ⎤
CMα = C Lα ⎢( x cg − x ac _ wf ) − Vh ⎜1 − ⎟⎥
⎢⎣ C Lα ⎝ dα ⎠⎥⎦
C M α = C Lα ⋅ (− MSS)
C M α = C L α ⋅ (− MSS)
Quindi anche :
dC M dC M dα C M α
C M CL = = ⋅ = = − MSS
dC L dα dC L C L α
CM
CL
-MSS