Sei sulla pagina 1di 1

Epistulae ad Lucilium 47 SENECA (frammento)

1) 'Servi sunt.' Immo homines. 'Servi sunt ' Immo contubernales. 'Servi sunt.' Immo humiles amici. 'Servi sunt.' Immo conservi, si cogitaveris tantundem in utrosque licere fortunae. 10) Vis tu cogitare istum quem servum tuum vocas ex isdem seminibus ortum eodem frui caelo, aeque spirare, aeque vivere, aeque mori! tam tu illum videre ingenuum potes quam ille te servum. 11) Haec tamen praecepti mei summa est: sic cum inferiore vivas quemadmodum tecum superiorem velis vivere. 15) Erras si existimas me quosdam quasi sordidioris operae reiecturum. Non ministeriis illos aestimabo sed moribus: sibi quisque dat mores, ministeria casus assignat. 16) Non est, mi Lucili, quod amicum tantum in foro et in curia quaeras: si diligenter attenderis, et domi invenies. 18) Qui colitur, et amatur: non potest amor cum timore misceri. 19) Rectissime ergo facere te iudico quod timeri a servis tuis non vis, quod verborum castigatione uteris.

1) "Sono schiavi." No, sono uomini. "Sono schiavi". No, vivono nella tua stessa casa. "Sono schiavi". No, umili amici. "Sono schiavi." No, compagni di schiavit, se pensi che la sorte ha uguale potere su noi e su loro. 10) Considera che costui, che tu chiami tuo schiavo, nato dallo stesso seme, gode dello stesso cielo, respira, vive, muore come te! Tu puoi vederlo libero, come lui pu vederti schiavo. 11) Questo il succo dei miei insegnamenti: comportati con il tuo inferiore come vorresti che il tuo superiore agisse con te. 15) Sbagli se pensi che respinger qualcuno perch esercita un lavoro troppo umile. Non li giudicher in base al loro mestiere, ma in base alla loro condotta; della propria condotta ciascuno responsabile, il mestiere, invece, lo assegna il caso. 16) Non devi, caro Lucilio, cercare gli amici solo nel foro o nel senato: se farai attenzione, li troverai anche in casa. 18) Se uno rispettato, anche amato: l'amore non pu mescolarsi al timore. 19) Secondo me, perci tu fai benissimo a non volere che i tuoi servi ti temano e a correggerli solo con le parole.

Potrebbero piacerti anche