Documenti di Didattica
Documenti di Professioni
Documenti di Cultura
2
A
3
.
. m%E|m _| '
-Ef_| ' -Efc
'
2A
2A 3A
2A 3A
txlqgl dqfkh lo vxr olplwh shu A $ 4 ydoh -Ef1 Txhvwr jlxvwlfd od ghql}lrqh
gdwd1
3"
3"
Fl vrqr srl hvhpsl lpsruwdqwl lq fxl -E| qrq kd hqhujld qlwd1 Lo sl vljql0
fdwlyr txhoor lq fxl -E| qrq xqd ixq}lrqh/ pd xqd ixq}lrqh jhqhudol}}dwd r
glvwulex}lrqh +r plvxud,> lo zklwh qrlvh ulhqwud lq txhvwr fdvr1 Vxssrqldpr doorud
fkh/ sxu hvvhqgr -E| xq hqwh sl jhqhudoh gl xqd ixq}lrqh/ od vxd wudvirupdwd
gl Irxulhu 7Es vld xqd ixq}lrqh ehq ghqlwd/ lq xq prgr rssruwxqr1 Dqfkh lq
txhvwr fdvr doorud fkldpldpr 7Es ghqvlw vshwwudoh gl srwhq}d1 Qrq yduu sl/
qho vhqvr wudgl}lrqdoh/ od irupxod g*lqyhuvlrqh +414,1
Hvhpslr1 Vld %E| xq zklwh qrlvh vwd}lrqdulr/ frq lqwhqvlw sdul d 2 1 Lq dowuh
sduroh/ -E| ' 2 B E|1 Frq txhvwd vfulwwxud lqwhqgldpr gluh fkh o*dxwrfruuhod}lrqh
od plvxud ghowd gl Gludf frq lqwhqvlw 2 1 Od wudvirupdwd gl Irxulhu gl xqd
plvxud srvlwlyd qlwd frph od ghowd gl Gludf xq*rshud}lrqh ehq ghqlwd +vl yhgd
od glvfxvvlrqh qho fdslwror vxooh wudvirupdwh,1 H* txlqgl uljrurvdphqwh ghqlwd od
ixq}lrqh
] n"
7Es '
e32Zs| B E_|
2
3"
fkh vfulyldpr dqfkh xq sr* lpsursuldphqwh
] n"
e32Zs| B E| _|
7Es '
2
3"
Lq txhvwr hvhpslr/ shu oh sursulhw ghood ghowd/ ydoh
7Es '
5
2
Hvlvwh srl lo fdvr lq fxl o*dxwrfruuhod}lrqh -E| xqd yhud ixq}lrqh/ pd qrq
kd hqhujld qlwd/ r frpxqtxh qrq kd sursulhw wdol gd jdudqwluh fkh hvlvwd od vxd
wudvirupdwd gl Irxulhu frph ixq}lrqh1 Txhvwr fdvr phqr lpsruwdqwh shu jol hv0
hpsl gl lqwhuhvvh shu qrl/ pd or glvfxwldpr shu frpsohwh}}d whrulfd1 Vxssrqldpr
dophqr fkh -E| vld frqwlqxd/ idwwrhtxlydohqwh doodfrqwlqxlw lq phgld txdgudwlfd
gho surfhvvr vwrfdvwlfr= *4|<|f . m% E| % E|f m2 ' f shu rjql |f 5 71 Doorud/
hvvhqgr -E| xqd ixq}lrqh ghqlwd srvlwlyd h frqwlqxd/ shu lo whruhpd gl Erfkqhu
hvlvwh xq plvxud srvlwlyd qlwd > wdoh fkh
] n"
-E| '
e2Zs| > E_s
3"
Od plvxud > yhuu xjxdophqwh frqvlghudwd frph ghqvlw vshwwudoh gl srwhq}d gho
vhjqdoh dohdwrulr/ dqfkh vh qrq vl wudwwd gl xqd yhud ixq}lrqh1 Sl suhflvdphqwh/ vh
od plvxud > kd xqd ghqvlw lq vhqvr jhqhudol}}dwr/ frph od ghowd gl Gludf/ txhvwd
ghqvlw +fkh xqd ixq}lrqh jhqhudol}}dwd/ qrq xqd ixq}lrqh wudgl}lrqdoh, ylhqh
dqfrud fkldpdwd ghqvlw vshwwudoh gl srwhq}d1
Rvvhuyd}lrqh1 Prvwuldpr xqd wlslfd jlxvwlfd}lrqh yhorfh gho idwwr fkh 7Es
yhqjd fkldpdwd ghqvlw vshwwudoh gl srwhq}d1 Gdood irupxod g*lqyhuvlrqh +414, vl
kd
] n"
-Ef '
3"
7Es _s
Txhvwd irupxod prvwud frph od srwhq}d vld od vrppd ghl frqwulexwl 7Es 1 Lq0
rowuh vdssldpr fkh 7Es srvlwlyd +shufk - xqd ixq}lrqh ghqlwd srvlwlyd,1
Shu txhvwh vroh udjlrql/ qrq dvvxugr shqvduh fkh 7Es vld lo frqwulexwr gdwr
dood srwhq}d wrwdoh gdood iuhtxhq}d s / h txlqgl fkldpduh 7Es ghqvlw vshwwudoh gl
srwhq}d1
Txhvwd jlxvwlfd}lrqh shu xq sr* gheroh1 Hvlvwrqr lqqlwh
U n" ixq}lrql j Es
frpsohwdphqwh glyhuvh wud orur pd srvlwlyh h wdol fkh -Ef ' 3" jEs _s 1 Shufk/
wud hvvh/ sursulr 7Es ghvfulyd lo frqwulexwr gdwr dood srwhq}d gdood iuhtxhq}d
s qrq txlqgl fkldur1 Lqyhfh od jlxvwlfd}lrqh sl frpsohvvd fkh gduhpr qhl
survvlpl gxh sdudjud or lqglfd fkldudphqwh1
Xvdqgr od whruld ghl vlvwhpl olqhdul fkh vslhjkhuhpr qho survvlpr fdslwror vl
gduh xq*dowud rwwlpd jlxvwlfd}lrqh1 Lqidwwl/ shu rjql sf s / vl glprvwud fkh
Usx
K
7Es _s od srwhq}d phgld wrwdoh gho vhjqdoh fkh vl rwwlhqh gd %E| wudplwh xq
@
owur fkh holplqd oh frpsrqhqwl frq iuhtxhq}h hvwhuqh doo*lqwhuydoor d@c Ko1
6
-2
-4
-6
-8
0
5 0
1 0 0
1 5 0
2 0 0
2 5 0
3 0 0
x 1 0
3
2 .5
1 .5
0 .5
0
0
5 0
1 0 0
1 5 0
2 0 0
2 5 0
3 0 0
ydoruh shu xq*dowud/ txlqgl dg hvhpslr dyhuqh xqd uhjlvwud}lrqh lq edvh dg xq hv0
shulphqwr qrq fl glfh prowr ghoo*hvshulphqwr vxffhvvlyr> hg lqqh/ frph vl yhgh
gdood jxud 5/ kd xq dqgdphqwr do ydulduh gl s prowr luuhjroduh/ qrq fruulvsrqgh
dg xqd ixq}lrqh dqdolwlfdphqwh vhpsolfh h qrq vl suhvwd shuwdqwr d ydul wlsl gl
udjlrqdphqwl d fxl lqyhfh vldpr delwxdwl shu vhjqdol ghwhuplqlvwlfl1 Dg hvhpslr/
shu txhvwl xowlpl fl vrqr ydul hvhpsl edvlodul gl fxl frqrvfldpr dqdolwlfdphqwh or
vshwwur/ h txhvwl hvhpsl vhuyrqr vshvvr frph prghool r gd jxlgd qhoo*dqdolvl gl
sureohpl sl frpsohvvl1 Vh lqyhfh rud/ shu xq surfhvvr vwd}lrqdulr/ fl edvldpr
vx judqgh}}h fkh glshqgrqr gdood uhdol}}d}lrqh hg lq prgr frv frpsohvvr/ qrq
deeldpr vshudq}d gl srwhu iduh frqvlghud}lrql dqdolwlfkh vx hvhpsl edvh1
Shu txhvwh udjlrql vl lqwurgxfrqr ghooh judqgh}}h phglh/ phqr suhflvh shu vyro0
jhuh xq*dqdolvl vshwwudoh ghooh vlqjroh uhdol}}d}lrql/ pd dqdolwlfdphqwh sl xwlol h
fkh ghvfulyrqr sursulhw ghoo*lqwhur surfhvvr1 Lq sduwlfroduh/ fhufkldpr gl lqwur0
gxuuh xq frqfhwwr gl vshwwur gl srwhq}d phglr1
4171 Lqwhusuhwd}lrqh ghood ghqvlw vshwwudoh gl srwhq}d
Yrjoldpr doorud duulyduh dg xq frqfhwwr gl vshwwur gl srwhq}d phglr/ fkh frlqflghu
fro frqfhwwr gl ghqvlw vshwwudoh gl srwhq}d1 Lqwurgxfldpr o*lghd survhjxhqgr lo ud0
jlrqdphqwr gho sdudjudir suhfhghqwh edvdwr vxood IIW/ fkh wud o*dowur kd lo suhjlr
gl gdufl xqd fkldyh gl lqwhusuhwd}lrqh ghl ulvxowdwl ghood IIW vwhvvd1 Ryyldphqwh
lqyhfh gl ulihulufl hvdwwdphqwh dood IIW/ fkh fl reeoljd d vyrojhuh glvfuhwl}}d}lrql
frpsolfdwh/ qh vlpxoldpr o*hhwwr sduodqgr ghood wudvirupdwd r ghood vhulh gl vhj0
phqwl gho vhjqdoh1
Vxssrqldpr txlqgl gl suhqghuh lo vhjqdoh %E| vror vx xq wudwwr A2 c A2 1 Fdo0
froldpr od judqgh}}d
]
8A Es G'
e32Zs | %E|_|c
A
A
d3 2 c 2 d
fkh kd glyhuvh lqwhusuhwd}lrql slxwwrvwr
Avlplol=
d, od wudvirupdwd gl Irxulhu gho
A
vhjqdoh %E| wurqfdwr d }hur ixrul gd 2 c 2 > e, iruqlvfh l frh!flhqwl
A A ghood vhulh
gl Irxulhu gho vhjqdoh %E| suroxqjdwr shulrglfdphqwh ixrul gd 2 c 2 1 Lq rjql
fdvr/
m8A Es m2
plvxud lo frqwulexwr gdwr gdood iuhtxhq}d s doo*hqhujld gho vhjqdoh wurqfdwr r dood
srwhq}d gho vhjqdoh ulsurgrwwr shulrglfdphqwh1 Dg dssrjjlr gl txhvwd lqwhusuh0
9
?|
2Z A
?M~
A A
?
8A E shu | 5 c
A A
2 2
Shu A prowr judqgh/ txdqgr 7Es xqd ixq}lrqh h qrq xqd plvxud/ txhvwd hvsuhv0
vlrqh vl dssurvvlpd frq
]
7Es _| ' A 7Es
d A2 c A2 d
Deeldpr txlqgl rwwhqxwr o*lqglfd}lrqh fkh . m8A Es m2 glyhujh olqhduphqwh lq A 1
Shuwdqwr od ulqrupdol}}d}lrqh qdwxudoh shu m8A Esm2 frq A 1 Txlqgl lqwurgxfldpr
od judqgh}}d
m8A Es m2
A
hg lo vxr olplwh shu A $ 4 vh lo olplwh hvlvwh1 Txhvwd/ do fuhvfhuh gl A / xqd
plvxud}lrqh qlwd h vhpsuh sl suhflvd gho frqwulexwr gdwr gdood iuhtxhq}d s
dood srwhq}d gho vhjqdoh1 Qhood ohwwhudwxud lqjhjqhulvwlfd frpsduh sursulr od
ghql}lrqh gl vshwwur gl srwhq}d gl xq vhjqdoh ghwhuplqlvwlfr %E| frph olplwh
ghood suhfhghqwh judqgh}}d +vl yhgdqr dqfkh oh prwlyd}rql gdwh lq txhood vhgh d
txhvwd ghql}lrqh,1
Grsr txhvwd suhphvvd/ vldpr duulydwl dood frqfoxvlrqh fkh shu fdofroduh xq
vshwwur gl srwhq}d ghood vlqjrod uhdol}}d}lrqh %E| o*rshud}lrqh vljqlfdwlyd lo
2
olplwh gho udssruwr 8A AEs 1 Pd dood oxfh ghood glvfxvvlrqh idwwd lq suhfhghq}d/
fhufkldpr xqr vshwwur gl srwhq}d phglr1 O*ruglqh ghooh rshud}lrql sl frhuhqwh
2
srvvleloh vduheeh txhoor gl hhwwxduh sulpd lo olplwh gho udssruwr 8A AEs srl lo ydoru
phglr1 Txhvw*ruglqh prowr frpsohvvr gd dqdol}}duh/ dqfkh shufk lq jhqhudoh
2
8A Es
qrq frqyhujh/ do fuhvfhuh gl A 1 Vl hvhjxh o*ruglqh lqyhuvr/ sl vhpsolfh/ h vl
A
dffhwwd lo ulvxowdwr qdoh frph ghql}lrqh qdwxudoh ghoor vshwwur phglr gl srwhq}d
fkh vwldpr fhufdqgr gl ghqluh1 Vl fdofrod doorud od phgld ghooh dssurvvlpd}lrql
2
8A Es
h srl vh qh id lo olplwh=
A
%
&
m8A Esm2
*4 .
A <"
A
2
Es
m
dssurvvlpdwr
Deeldpr jl vfrshuwr
srfr
vrsud
fkh
shu
A
judqgh
.
m8
A
k
l
8A Es 2
gd A 7Es / txlqgl .
frqyhujh d 7Es 1 Lq frqfoxvlrqh deeldpr vfrshuwr
A
fkh/ frph od ixq}lrqh 8A AEs ghvfulyh/ shu xqd vlqjrod uhdol}}d}lrqh gho vhjqdoh
dohdwrulr/ lo frqwulexwr gdwr dood srwhq}d gdooh ydulh iuhtxhq}h/ frv od ixq}lrqh
7Es ghvfulyh lo ydoru phglr gl txhvwl frqwulexwl1
Lq sudwlfd/ vh fdofroldpr od IIW gl qxphurvh uhdol}}d}lrql/ lo orur prgxor
txdgur/ ulqrupdol}}dwr gdoo*dpslh}}d A ghoo*lqwhuydoor vx fxl fdpslrqdwr lo vhj0
qdoh/ h srl fdofroldpr od phgld dulwphqwlfd ghl ulvxowdwl/ rwwhqldpr xq*dssurvvlpd}lrqh
gl 7Es1
2
Shqvldpr dg xq hvhpslr shu fdsluh dofxqh glhuhq}h wud lo fdofror gl 8A AEs shu
xqd vlqjrod uhdol}}d}lrqh hg lo fdofror ghood ghqvlw vshwwudoh gl srwhq}d 7Es 1 Vh lo
surfhvvr vwd}lrqdulr lo zklwh qrlvh/ lo vxr vshwwur gl srwhq}d 7Es ' / r xq*dowud
frvwdqwh ohjdwd doo*lqwhqvlw gho zklwh qrlvh1 Txhvwr qrq vljqlfd fkh or vshwwur gl
srwhq}d gl rjql uhdol}}d}lrqh vld frvwdqwh/ ryyhur fkh lq rjql uhdol}}d}lrqh wxwwh
oh iuhtxhq}h vrqr hjxdophqwh dwwlydwh1 Txhvwr ydoh lq phgld1 Dg hvhpslr/ vvdwh
gxh iuhtxhq}h s hg s2 / dofxqh uhdol}}d}lrql dyudqqr o*xqd sl dwwlydwd ghoo*dowud/
pd phgldphqwh vdudqqr xjxdophqwh dwwlydwh1
Oh jxuh 5 h 6 prvwudqr txhvwr idwwr gdo sxqwr gl ylvwd ghooh vlpxod}lrql1 Lo
judfr ghood j1 5 txhoor gl m8A Esm2 uhodwlyr dood vlqjrod uhdol}}d}lrqh ghood j1
41 Lqyhfh lo judfr ghood j1 6 txhoor ghood phgld dulwphwlfd gl ydulh uhdol}}d}lrql
gho surfhvvr m8A Es m2 +flr fruulvsrqghqwl d ydulh uhdol}}d}lrql gho surfhvvr fkh kd
jhqhudwr od j1 4,1 Txhvwd phgld dulwphwlfd/ sxu suhvhqwdqgr dqfrud xwwxd}lrql/
2
x 1 0
2 .5
1 .5
0 .5
0
0
5 0
1 0 0
1 5 0
2 0 0
2 5 0
3 0 0
<