SŁÓWKA i ZWROTY

- monumenti (zabytki)
una piazza del mercato (rynek) una chiesa (kościół) una cattedrale (katedra) un museo (muzeum)
un teatro (teatr) un palazzo (kamienica) un castello [reale] (zamek [królewski])
una fontana (fontanna) uno torre [pendente] (wieża [krzywa]) una statua (pomnik)

- luogli pubblici (budynki użytku publicznego)

un ufficio postale/una posta/poste italiane (poczta) una banca (bank) una stazione (dworzec)
un’università (uniwersytet) una mostra (wystawa) un cinema (kino) un negozio (sklep)
un’edicola (kiosk) un ristorante (restauracja) una trattoria (tańsza restauracja) un albergo (hotel)
uno spazio verde (tereny zielone) un parco (park) una fermata (przystanek) un ospedale (szpital)

- una gita = un’escursione (wycieczka)

- prendere il pullman (jechać busem)
- fermare (zatrzymywać się)
- aspettare (czekać)
- scendere (wysiadać)
- chiedere la strada (pytać o drogę)
- lasciare (zostawić, np. samochód na parkingu)
- fare la spesa (robić zakupy [codzienne spożywcze])
- fare acquisti (robić zakupy [niecodzienne, np.kupić odkurzacz])
- antico/tipica/famoso/importante/moderno (stary / typowa / sławny / ważny / nowoczesny)
- aspettare (czekać)

- Che tempo fa/ora è? Jaka jest pogoda/godzina? (jest jakaś konkretna, nie mamy wyboru)
- Quale? Jakie? (mamy wybór)
- Come è la città? Jakie jest miasto? (przymiotniki; cechy)

- in ritardo ≠ in anticipo (za późno ≠ za wcześnie)

- troppo dure ≠ troppo cotte (za twarde ≠ rozgotowane)
- tanta gente ≠ nessuno (dużo ludzi ≠ nikt)
- chiuso ≠ aperto (zamknięty ≠ otwarty)
- squisite ≠ cattive (pyszny ≠ zły)
- in bianco e nero ≠ a colori (biało-czarny ≠ w kolorze)
- noioso ≠ interessante (nudny ≠ ciekawy)
- cari ≠ a buon mercato (drogi ≠ tani)
- troppe macchine ≠ poche macchine (dużo aut ≠ mało aut)
- spesso ≠ raramente (często ≠ rzadko)
- molto/tutti ≠ poco (wiele ≠ mało)

CZASOWNIKI

SAPERE (wiedzieć, umieć) SALIRE (wchodzić na górę) RIMANERE (pozostawać)

io so noi sappiamo io salgo noi saliamo io rimango noi rimaniamo
tu sai voi sapete tu sali voi salite tu rimani voi rimanete
lui sa loro sanno lui sale loro salgono lui rimane loro rimangono

ESSERE (być) ANDARE (iść, jechać, lecieć) FARE (robić+dziwne połączenia)

io sono noi siamo io vado noi andiamo io faccio noi facciamo
tu sei voi siete tu vai voi andate tu fai voi fate
lui è loro sono lui va loro vanno lui fa loro fanno
 AVERE (mieć) USCIRE (wychodzić) VENIRE (przyjeżdżać do/z/kosztować)
io ho noi abbiamo io esco noi usciamo io vengo noi veniamo
tu hai voi avete tu esci voi uscite tu vieni voi venite
lui ha loro hanno lui esce loro escono lui viene loro vengono

RODZAJNIKI i PRZYIMKI

- salire + su (wchodzić na wieżę/do autobusu) salire sul la torre

+ al primo piano (wchodzić na pierwsze piętro)
+ a piedi (wchodzić pieszo)
+ con+rodzajnik/in macchina (środki transportu)
+ da (wpaść do kogoś)
- scendere da
- uscire + di casa (wychodzić z domu)
+ con (z osobą) con gli amici (z przyjaciółmi)
+ da (z) dall’aula (z sali)
- abitare al primo/terzo piano all’ottavo piano (na pierwszym/trzecim/ósmym piętrze)
- salire a piedi (wchodzić pieszo)
- salire l’ascensore (wjeżdżać windą)
- essere a casa (być w domu)
- lontano da ≠ vicino a (daleko od ≠ blisko od)
- davanti a (przed czymś) davanti all’albergo
- accanto a (obok czegoś) accanto al ristorante
- fino a (aż do)
- di fronte a (na przeciwko)
- a destra/sinistra di (na prawo/lewo od)
- prima di (przed czymś)

l.poj. r.m l.poj. r.m l.poj. r.m l.poj. r.ż l.poj. r.ż l.mn. r.m l.mn. r.m l.mn. r.ż
il lo l’ la l’ i gli le
a al allo all’ alla all’ ai agli alle
di (kogo?
del dello dell’ della dell’ dei degli delle
czego?
in (w) nel nello nell’ nella nell’ nei negli nelle
da (od, z) dal dallo dall’ dalla dall’ dai dagli dalle
su (na) sul sullo sull’ sulla sull’ sui sugli sulle

WSKAZYWANIE DROGI

- davanti a (przed czymś) - fra (pomiędzy)

- accanto a (obok czegoś) - dietro (za)
- andare dritto (iść prosto) fino a (aż do) - a destra/sinistra di (na prawo/lewo od)
- girare (skręcić) a destra (w prawo) a sinistra (w - prima di (przed czymś)
lewo) - fino a (aż do)
- continuare (iść dalej prosto) - fino al semaforo (aż do świateł)
- attraversare (przejść przez) - fino alla piazza (aż do placu)
- all’angolo (na rogu) - fino all’incrocio (aż do skrzyżowania)
- di fronte a (na przeciwko) - traversa (przecznica)

- Paulina è uscita dalla stazione. Ha girato a sinistra. È andata fino alla piazza. Ha attraversato la piazza poi ha
girato a destra. Ha continuato fino al secondo incrocio. L’ospedale era lontano dalla stazione.
Paulina opuściła stację. Skręciła w lewo. Szła aż do placu. Przeszła przez plac i skręciła w prawo. Szła dalej prosto aż
do drugiego skrzyżowania. Szpital był daleko od stacji.

-Per arrivare all’università vai dritto e poi prendi la prima strada a sinistra. Attraversi una piazza, continui ancora
dritto e poi giri a destra (all’angolo c’è un supermercato). Vai ancora avanti e al secondo incrocio giri ancora a
destra, in via Calepina. L’università è li di fronte a una grande chiesa.
Aby dostać się na uniwersytet, idź prosto, a następnie skręć w pierwszą drogę w lewo. Przejdź przez plac, idź prosto,
a następnie skręć w prawo (na rogu znajduje się supermarket). Idź dalej i na drugim skrzyżowaniu skręć ponownie w
prawo, w ulicę Calepina. Uniwersytet znajduje się przed dużym kościołem.

- L’ufficio postale è davanti alla chiesa. Poczta jest przed kościołem.

- L’edicola è accanto al supermercato. Kiosk znajduje się obok supermarketu.
- Il distributor è di fronte alla stazione. Dystrybutor znajduje się przed stacją.
- Il parcheggio è all’angolo. Parking jest na rogu.
- Le cabine telefoniche sono fra la farmacia e il tearto. Budki telefoniczne znajdują się między apteką a teatrem.
- La fermata dell’autobus è dietro l’ospedale. Przystanek autobusowy znajduje się za szpitalem.

IMPERFETTO

ABITARE PRENDERE PARTIRE

io abitavo noi abitavamo io prendevo noi prendevamo io partivo noi partivamo
tu abitavi voi abitavate tu prendevi voi prendevate tu partivi voi partivate
lui abitava loro abitavano lui prendeva loro prendevano lui partiva loro partivano

ESSERE (być)
io ero noi eravamo fare  faceva
tu eri voi eravate dire  dicevo
lui era loro erano bere  bevevo

Ho visto a film. Era interessante. Obejrzałem film. Był ciekawy.

- fare  faceva + POGODA (un tempo) caldo, freddo, bel/brutto tempo

*gelava (był mróz)
*nevicava (padał śnieg)
*pioveva (padał deszcz)
*tirava vanto (wiał wiatr)
- essere  era + PRZYMIOTNIKI puntuale, bellissimo, interessante
- c’era/c’erano + RZECZOWNIKI tanti turisti
- avevo fame (byłem głodny), sete (chciało mi się pić), caldo (było mi ciepło), freddo (było mi zimno), sonno
(chciało mi się spać), paura (bałem się), bisogno (potrzebowałem)

ZDANIA

- Che cosa c’è da vedere a Padova? Co jest do zobaczenia w Padwie? Ci sono...

- Ci sono poche cose da vedere. Jest mało do zobaczenia.
- Ci vado spesso? Często tam jeździsz?
- Vai a Padova? Jedziesz do Padwy? Si, ci vado spesso. Tak, często tam jeżdżę.

- C'è l'albergo Europa e io ci vado spesso. Jest tam hotel Europa, do którego często jeżdżę.

- Fra la porta e le finestre ci sono tavole. Pomiędzy drzwiami i oknami tam są stoły.
- Fra 2 anni. Za 2 lata.
- Fra 2 anni saremo laureati. Za 2 lata będziemy absolwentami.
- Com’ è la città? Jakie jest miasto? <cechy>  bella, grande, piccola
- Gli turisti salgono sul la torre, ci rimangono per 30 minuti e scendono. Turyści wchodzą na wieżę, zostają tam 30
minut I schodzą.
- Io abito al primo piano e salgo sempre a piedi. Mieszkam na pierwszym piętrze i zawsze wchodzę na nogach.
- Abitare all’ottavo piano e saliamo l’ascensore. Mieszkacie na ósmym piętrze i wjeżdżacie windą.
- Io sono a casa, sali da me? Jestem w domu, wpadniesz do mnie?
- Che cosa c’è da fare? Co trzeba zrobić? (jeśli gdzieś jesteś)
*andare alla piazza del mercato (iść na rynek)
*prendere un caffè in un bar/una birra in un pub (zamówić kawę w kawiarni/piwo w pubie)
*passeggiare sotto i portici/per il centro (spacerować pod arkadami/po centrum)
*guardare la statua di Reksio (oglądnąć pomnik Reksia)
*mangiare in una trattoria/un bombolone (zjeść w taniej restauracji/pączka)
*vedere una mostra (zobaczyć wystawę)
*visitare (zwiedzać)
*ammirare i capolavori (podziwiać arcydzieła)
*andare nei dintorni/in montagna (pojechać w okolicę/w góry)
- Come si fa per arrivare in centro? Jak dojechać do centrum?
- Tu prendi il 24 e tu scendi alla fermata davanti all’albergo. Wsiądź do autobusu 24 i wysiąść na przystanku przed
hotelem.
- Non so quale autobus prendere. Nie wiem, którym autobusem jechać.
- L’autobus ferma davanti allo stadio/zoo/all’ospedale/al cinema. Autobus zatrzymuje się przed
stadionem/zoo/szpitalem/kinem.
- Ho perduto la strada. Zgubiłam drogę.
- Andiamo all’ufficio postale per spedire cartoline. Idę na pocztę, żeby wysłać kartki.
- Andiamo a teatro per guardare lo spettacolo. Idę do teatru, żeby obejrzeć spektakl.
- Andiamo al bar per bere un caffè. Idę do kawiarni, żeby napić się kawy.
- Andiamo al supermercato per comprare latte. Idę do supermarketu, żeby kupić mleko.
- Andiamo al distributor per prendere la benzina. Idę na stację, żeby kupić benzynę.
- Andiamo al museo per guardare le sculture. Idę do muzeum, żeby pooglądać rzeźby.
- Andiamo al cortile per giocare a calico. Idę na podwórko, żeby pograć w piłkę.
- Come ha fatto per andare all’ospedale? Jak dojść do szpitala?
- Dove si sono trasferite molte persone? Gdzie przeprowadziło się dużo ludzi?
- Chi si è trasferito nelle grandi città italiane? Kto przeprowadził się do dużych miast włoskich?
- Quando arrivavano i turisti? Kiedy przyjechali turyści?
- A che ora ritornavate a casa? O której godzinie wróciliście do domu?
- Perché vi incontravate al bar? Po co poszliście do kawiarni?
- Da dove provenivano molte persone? Z jakiego państwa pochodziło wielu ludzi?
- Di dove erano molte persone? Z jakiego miasta pochodziło wielu ludzi?
- La finestre danno sul cortile. Okna wychodzą na podwórko.