Sei sulla pagina 1di 488

/

'h- 9> 3 '

PERKINS LIBRARY

UaLe Universìtr

Mary Duke Biddle


Endov/ment Fund

Kare Dooks

^
,<.
n

>ir.
5^
^\t.i
«=
A-
^^ ^iitMiMma^Ba^

^^^^- J .

aB^ ^^a
LLVSlONtlMPRESE.E T 1
EMBLEMI
DEL SIG.
PHIN Cipro F AB Rie II
DA TERAMO
Sopra lavi ta,opje:k5 et At tigni

^
^f Gregorio^xiiI
PONTEFICE MAS SIMO
LIBRI VI. .
Nei ejuJifatìiotiMegoria MDre^, !

ArmeMdSo Pmtejia^sidcscxMeì
anco]a-uerafimnaau»PrìTu:ip€
Chr^iianojèakre coTt,\ahmma
"'
(ktlequalisihggé Jovpólai'
UonedeJtOpera WìlrCfBcc'
tR J3VCA DI Soji'a
r

J[ It» F^m^Li/ Appreso lU,


^ attohmeo
ConLicenóa de
Grassi,
Superiori
I

«bit
r i-^>,\'i
~Et Friuileno.f armo J88
. I

. Intagliti daNatalBonifaboddSih.

IVCERNAPEDIB-MEIS ^PBINCIPIVM VEBBO^^


VEKBVM TWBT TYO«-y£RITAS"^^
% IM 3 1 8 M 3
.Old J3a
OT'/ HHT AG . ,

'"'
-

^:

V ATl«3'/-HOVr

•H; >'
'P-
e- -
laJk

ALL' ILLVSTRISSIMO
ET ECCELLENTISSIMO SIC.
IL SIG. lACOMO B ON COMPAGNI
Ducadi Sora,Marche{è di Vignolajdel confi-
glio Re Catholico, & fuo Capitan generale
delle genti d'Arme di L ombardia mio
Signore & patrone fingola-
rifsimo.

A Vita. 3 l'opere , ^ l'attioni di

Gregorio xiij. di felicijìima me-


moria jfurno talt( lllufirij^imo,
^ Ecceìlentifsimo Signor che e)
«
pu mifer mirare in volte dietro
per tornarmi ^ quefla , lafciar
Im^reja tanto ardua ^ dubbiofi che
, diffìcile , , la
miapenna nondejfe loro più tofio ombra^ che chia-
rella alcuna tN^ndimeno mi cadde nelpenfie-?s^
. ^

rojchefei Pittoriper Eccellenti , chefiano ^perche


nonpojfono colpennello , ^ copiìi 'viui colori^ che la

terra produca, ^ l'arte ajjìniydimojlrar piena-


mente Unafcimento del Sole colleJue 'varie ,f^ in-
finite operationi Ja 'vagheTJ^ del Cielo 'V efitto di
Stelle , ^i altre cofé mir^ab Ut della J\(^tura,/i re-

\fiafiferQ dal dipìnger e'-^fi come non vifa rta^ la pi t tu-


:*=-.«
t^.J,«!i:i"Vi,'W-JWB
*
.J!1I1J_C
rameosi •'i'.i<-
r a, cosi parimente non vifuriano qualcheJcriuejfe-
ro le Vite de 'brincifi ,fe ad ogni ferfet tiene doue/^
fero toccare al 'vino , ^ rapprefentare cjuafi attu-
almente le loro attioniX)nde p mancartano gli huo-
mini non foladi qaefte due arti celebri t ^' nec e[fa-
rie ^mà dellamemoria defatti preclari di tanti He-
roi e han 'vinto
, , ^
gouernato il mondo Ueffertp- .

pio de quali^nonfolfpronaglianimigenerofi adimi


tarli 3 ma etiamdio afuperarli per confeguir mag-
gior grado dhonore e dt gloria: Rimediofòlo vera-
^

mente di vincere la perfidia della morte,^ deltem-


pò Fer il che ho voluto più toHo mofirarealmon-
.

do la deboleXz^a del mio Jngegno , ^


la Jmperfet-
tione dell'arte in difegnare (fé ben con nuouo modo3

sfotto velo di Emblemi) breuemente la Vita , ^


fatti difegloriofò Trincipe , che occultar laffett io-
ne , toJferuanX^ , eidefiderio, e ho difèruira V. E.
a cui,per che le conuieneper obligo , ^per ogn altro
ri[pettO)dri%7^ loperacquale ella fa; ^ lafupplico

fi degni rie euerla con quella grandel^a d'animo 3


ch'alia magnanimitàfua conuiene iCheda meefia
tafatta,^ chora gite laprefento-.aficurato, che lo
feudo dellafuaprot et tione lafaragirficura da i Ca
nini morfi de detrattori infino à Ivlttme parti della
terra : la doue ilSanti^imo nome di Gregorio è vi-
t40 3 ^ venerato ancora . Et s'ella vien tardifuori3
ne dia la colpa a queUche circa tifine dell'altra mia
feritiA già molti annifono , le diceuo : La qualetha-
uendoui fatto lungo difcorfifopra topera 3 ho pollo
ad
nelfinepernon tediarla qm netprincipio . Ala ca-
dendole dubbio alcuno ,fi come facilmente potria
auuenire tper e^er gli Emblemi ofcuri^ difjìcilt, ^
ancoracelo atta chiareXX^ ^<^^' ingegno ^etfaperfuo
nonfia ofcura cofa veruna , puh ricorrere à quetta:
f
oue ho/coperto parte del enfi più occulto diqueBe
fatiche cadetta mia voluntaja qualcifepari alde-
fiderio^ haueffelefor%j,feleprefentarebbe auantt
con più chiaro teftimonio , che quefio non e^dettafka
fine erita , ^ perfeueranz^a . Con quejiofine lefò
riuerenz^a , ^priego da noUro Signor Dio feli-
cita compita , di Roma li Xlll. diCjiugno
<:M D LXXXVllI,
D. V. E. Illuftrirsima

^euotif. ^ ohligatì/s. Seruìdore,

. Principio Fabritij»
i

AL SANTISSIMO PADRE,
ET SIGNOR NOSTRO.
GREGORIO XIIL PONTEFICE
MASSIMO.

A diuina Maeftà ( BeatifTimo Padre)


doppò la creatione di tutte le cofe,
creando Thuomo molto più" nobile
dell'altre creature corporee àfua lì-
militudinc quafiEpilpgo, &.Ritratto
di quella gran Machina , li diede l'ef-
ferejil fentircon quelle, & l'intende-
re con gli'Angcli: acciò,che contem-
plando la grandezza5& bontà fua infinita, non folo gli fof
fero l'altre cofe qua giù produtte come à Principe (& niag
giormente nello flato della innocenza)foggette,&ad ogni
Tua volontà,& cenno òbedienti,mà in e erto modo naturali-
Ammaeftratici,&muti oratori per ottimamente viuere;'
poi, che fi vede apertamente nelle Beftie, nelle Piante ,&
nell'altreCreaturc tanta Virtù , che l'huomo non folo non ;

potrebbe fenza quelle nudrire il corpo, ma né così facil-'


mente riempirebbe l'animo de viui eflcmpi , & morali am-
maeftramenti,comefàda loro apprendendoli. Onde au-!
uenncforfi ,che gli'huomini cominciarono à trouar l'Ar-
me, gli'Emblemi, e rimprefe;feruendofi di corpo , ò d'Ani-'
male,ò di Piàta,ò d'altra cofa artificialejà fine di così hono;
rarc,& diftinguere le famiglierò pur di moftrar altrui come j

! fotto velo,&ombra,le intcntioni,& occulti defiderij dell'a|


nimo loro. Tra quelle, il felicifs. Drago (Infegnadi V. B.).
; iene de tanri,& merauigliofi miflerijjhà partorito nel mioj
balloj
baffo, & picciolo Ingegno tutto q^ueftojch'io horafottono
me d'Allufioni,[mprefe,& Emblemi humilifsimamentCjaf-
ficurato dalla fua immenfa benigniti , quali $ quali fi fiano
l'offeroj&confacro.Pcrfuadendomi, che non il valor di
quelle,ma la prontezza,& buona volontà mia le farà venir
ficureal fuo fantQcofpettojconie ancc^mi terrò pago, &
contento , fé ella non fdegnarà così deuoto , & fincero af-
fetto.Di che io tutto all'incontro ricordeuole,&conofcen-
te pregherò di cuore la diuina Maeftà ; che fi come quel-
,

l'euelato Serpentefanòimorfi del mifero popolo hebreo,


così per mezo del fuo Drago(vero Ritratto di Giuftifsimo
Principe ) fiano liberi da tutte l'Infermità loro , quei , che
giàcolfuopreciofo S angue, lauòChriftoN. S. dal quale,
&
pregandole lunga, tranquilifsima Vita, con ogni debita
&
riuerenza , humiltà , le bacio li fantiflìmi piedi.In Roma
li xiij.d' Ottobre MD LXXXII.

D. V- Sant'iti

HumUiffìmo SeruOìC oratore:


I

Trincipìo Fabruij,
ii,ejN7 <z^fjr^ eAj5^» ew^ «-^

S^ .,3^^ ^^ ^;^ ^
«€ é5vs> s^^^ «i2^' «-è^y»

BARTOLOMEO GRASSI
A I L E T T O R I.

VO fono i modi principali (per quel, ch'io me ne inten-


da , Bcnigniflìmi lettori)con i quali altiui /ì gioua. Vno e
que!>c6 che immediaramentc fi fà,ò fi diccil'alrro e quel,
con dà cagione, che fi faccia,ò fi dica Et facendo
cui fi .

iojquanto vn'huomo naturalmente fia obligato all'altro


huomo & non polTendo in queflo mio (lato nel primo
;

modo giouare ad altri tanto,quanto nel fecondo , mi fo-


no apprcfo a quello > Se hauuta tra l'altre, l'occafione della prefentc opera
del Signor Principio Fabritij, l'ho fatto (lampare con molta mia fpefa,8^
follecimdine:accio la vniuerfàhtà di quello Volume> vi gioui. Se diletti; &
vi rapprefentinell'animojnon folo la grandezza d'vn Principe gloriofo.co
me Greg. xiij.fù,mà quale ogn'altro dcue eflcre. Et quale iia l'opera ornata
di duecentocinquantafei figure intagliate in Rame,moft.ra il fegucnre (om
mariojhauendouidoppò quello aggiunto le tauole necelTancS; delle co-
fepiù notabili nel fine. A{sicurandou);che fi come fò quello in quella for-
tuna con molto mìo collo, così, quando alla volontà rilpondellero le for-
ze,Drizzarei Academie,& fondarei colleggi per beneficio delle lettcre,&
feruitio di letterati:poi che da quelle,doppò Dio,s'ha da riconolcereil rei
tOj-Sc vero regginaento del mondo inferiore. Viucic lieti, c\' felici.
SOMMA DELL OPERA
PRIMOLIBRO.
A Dedicatione;LaNatura, ò vero creatio-
nej&geneiatione dellecofejLe fei Età, Lib.i.
Titt.y.
ò uero flati dell'huomoiLi Pianeti;gli'Elc-
menti ; l'Arti liberali ; Le parti del mondoj
i Tempi dell'anno.

Secondo Libro.

La Pietà ; e culto di Dio3& della Religione. tib.x.


Titc.i.

Ter7;o Libro.

Le Virtù Theologali, Fede, Speranza, Charità, gli effetti Lib.?.


Ticc.4.'
loroi& la Sapienza.
Squarto Libro.

Le Virtù morali,© Cardinali,Prudentia, luftitia. Fortezza,


Temperanza,Le parti,gli'affetti,gli'effetti, e i gradi loro. tib.4.
Titt.4.

Quinto Libro, WM^


lib.;.
LaVigilanza,LaPace,&laAbondanza. Tilt j.

Sefio Libro.
IL PRINCIPE fteflb del qual fi tratta. La Vita, & la Lib.tf.
Tilt.}.
Eternità.
Jn tutta l'opera .

Le tre partidella Filofofia morale EticajEconomica, e Po- Hccrparfìmin to


liticasLe lodi di Gregorio XIII. Pontefice MaflìmOje Le to opere coati-»
ncntur.
cofe,ch'egli fece nel PonteficatOje che occorfero degne
B di an-
di annotatione nel fuo Tempo tra Principi in diucrfe
parti del mondo.
Lib.x.tit.i.ai--
luf.ii.
Le Rifpofte à quei, che diceuano non efler conucncuolc al
Lib.j.
luCj.
tit. i.al- Romano Pontefice portar per Infegna, il Drago .

Lib 4'Tit. 5, per La Poteftà Pontificia5& la libertà Ecclefiaftica.


tot. & alibi.
Lib.i.tit. i.al-
La Nobiltà del fangue,ò nero di fchiattaje le fue parti.
lus.i.S.&Lib.rf.
cit. a. allus.7.
La Cognitione del culto,e delle cofe Sacre de gli Dei dclli
Gentili; & i fecreti de gli'Egittij, ne'quali mifteriofanien
Pene per tot.
te con Hieroglifici vfauano lafigura del Drago.
Per tot «pu>
Vari) documenti canati dalle hiftorie Sacre , naturali, pro-
Cf il firn tee,
fanerà fauoIofe;&varij Intelletti della Sacra fcrittura.
Lib.j.titt.a.j.St La Incarnatione,Natiuità,Refurrettione, e Triófo di Chri
alibi. Tparfìm &c
In fiii.opcrit fol fio noftro Signore. Le lodi della Beatiflìma Vergine fol.
'

3 5 1.& altre cofe curiofcjche nell'opera fi veggono.


,55''

Tutte quelle cofe fi moflrano colla figura del DragOjdicla-


rate in verfo Italianojcolle Infcrittioni,oueroMotti per
Ogni Emblemo , con i Sommari) per ogni Titolo, e colle

Pofi:ille nel margine,oue fi citano gl'Autori , e fi aprono


le difficoltà del fenfo &c.
Vna epiflola airillun:rilfimOj& Ecccllentiflìmo Signor Du-
ca di Sorafcritta già come dedicatoria in VitadiGreg.
X 1 1 L di fel. record, bora pofl:a nel fine come Difcorlo,
perche in effa fi diclarano molte cofe appertinenti all'o-
pera. &:c. fol. 361.
Duo ordini,© vero Serie per veder breuementela Intcntio
ne dell'Autore, fol.3 98. 399.
Tauolc otto , cioè de'Libri ,^ Titoli.De Motti,© vero In—
fcrittioni.
De i Sonetti. Delle cofe notabili ne'margini contenute.
Delle Somme,deTitoli. Delle Imagini,de gli'Emblemi.
De gli'Errori Della Stampa.De gl'Autori citati nell'opera.
SIXTVS PAPA
Dileóto Filio Bartholom$o Grafìio.
V.
I LE C TE fili/aluteiTij 6^ Apoftolicam benedidtionem.Cum
tUjficutnobis irinotuit, ad pablicam, &priuatam omnium
vtilitatera , commodum , ó^deleólationem , opera,'ac librum
de Allufiouibus , ftemmatibusjfeu impreflìs , Emblematibus &
fuper Armisjfeu Infignibiisfe: re: GREGORII XI II. prsdeceflbris
noftri à diledbo filio PRINCIPIO Fabricio Canonico Aprutino
V. I. D. compilacum imprimere, feu imprimi facere,& in lucem edere
defìderes. Se intendas , ied verearis,ne poftmodum aliquis , feii ali-

qui alij ad mi imitationem dióta opera , vel quodhbec ipforum im-


primi eciamcurenr,in graue cuidamnum,&pr2Ìudicii]m.Nosindemnita-
ti CUCE , ac fimul publics priuat^que omnium vtilitati , &
deledtacioni in
prsmiflìs opportune confulerejteqae fpecialibus fauoribus,& gratijs pro-
l'equi volentes, & à quibudiis excommanicationiSjfu{penfìonis, S^^^mter-
diótij alijsque Ecclefiafticis fententijs cenfiiris & poenis a iure, vel ab ho-
,

mine,quauis occafìone^ vel caufalatis , fi quibus quomodolibet innodatus


exifti:,ad effeflium prrefentiumduntaxat confequendum > harum ferie ab-
ioluentes , &
ablolutum fore cenfentes , Motu proprio , &
ex certa noftra
(cientia,omnibus &fingulis Chnllifìdelibus prsfertim librorum impref-
foribiis,ac Bibliopolis , quouis nomine nuncupatis , tam in alma Vrbe no-
ftra,& illius diftrictujquam toto ftatu Ecclcfiallico nobisjfandriquc Rom.
Ecclcfia mediate vel immediate fubieétojfub excommunicationis maioris
latasfententi^ca qaanullus prsterqua a nobis, vel Rom.Pontifice prò tem-
pore exifteute abfoliii po{Iìt,ac qumgentorum ducatorum auri de Came-
ra prò vna Camera Apoftolic^j^ prò alia tibi, tuisq; hiredibus luccef &
foribusjaut iusjvel caufam abile, vei ab eis prò tepore habétibus,acpro alia
acculatoti &
prò alia quartis illorii partibus ludici exequenri'.necnó amif-
ilonibus Typorii,& libroru operù huiuimodi tibi,& tuis prcedidris irremi-
flìbiliter applicandorù pcenis, toties ipfc faélojCtia abfq; declaratione cu-

iufquam ludicis incurrendis , quoti es contrauentum fuerir, diftri<5tius in-


hibemas,&interdicimus j ne per decem annosa primeua diclorum ope^^^^
rumj& cuiufllbet ipforum impreffione abile fadenda computando^, ope-
ra prsdidlajvel eorum aliquod,in toto vel in parte fub quacunque forma,
vel mutatione,aut inuerfione,vcl cum quibuiuis etiam additionibus, fum-
marijs, glofis, vel interpretationibus, feu fub cumfcunque alterius generis
adiundlionibus ad eandemmateriamaccedentibusjvelillamreferentibus
aut ei fimilibus tam Gallico, Italico,Hi(panico , vel quocunque alio vulga-
ri,quà Latino idiomate,etia ad inftàtià cuiufuis alterios pcribns cuiufcùq;
dignitatisjftatus gradaSjordinis, nobilitate prieminenti^ , conditionis &
quouis quxfìro colore, vel ingenio,ablq; tua,vel tuortim pra:dl6lorum ex-
preira,& in fcriptis licentia,& allenfu imprimere , feu imprimi facere, aut
imprella , vel imprimenda vendere > feu venalia proponere, aut in propria
domo, vel alibijetiam ex mutuo,vel dono,feu precario,aut alias habere, &
tenere audeant,feuprsfumant.Etnihilominus vniuerfìs. Se flngulis Vene-
B 2 rabilibus
rabilibus fratribus noftris Patriarchis, Archiepifcopis , ac diledis filijs eo-
rumVicanjS,& Officia libus,alijfque locorumordinarijs, &PicElaas in di-
gnitateEcclcfìaftica conftitutis,acquacunqueau(floritate,velpr;rc!-ninen-
cia!fiingentibiis , in virtute fank^ae obedientix diflricftèprarcjpìendo man-
daimiSjVt quocies prò parte tua, vel tuoriim przdidtorum fuerjiic requifiti,
aut eoriim aliquis faerit reqiiificuSjtibijtuii'que pndióbis in pr.Tn-ulfis effi-
cacis defenfionis prreluiioafTillentes , faciant ea inuiolabilicerobferuari,
ac centra inobedientes & rebelles,vel contrafacientes> feaetiamcon-
tradiótorcs quofcanque per p riEdidtaSj&: alias fibi beneuifàs pa-nas , om-
niji^cquaciinqueappellatione rcmota)procedanr,& exeqiiantLir,inuocato
ctiam,ll opus fLicrit,auxiliobrachij fxcuIaris.Nó obftantibus Apoftolicis,
ac in vniuerfalibu SjProuincialibLisque , Se Synodalibus Concilijs edifis,&
edendis fpecialibusjvel generalibus cóftitutionibus,& ordinationibus;nec
non etia iuramento cófirmatione Apofl:olica,vel quauis firmitate alia robo-
ratis ftatutis & cófuétudinibus , priuilegijs quoque,indiiltis,& literis Apo-
ftolicis pra:di(fl:is,ac quibuiuis alijs perlonìsin genere,vel in fpecielub qui
bu{cunque tenoribus , d?^^ formis, ac cum quibufuis clauiulis, &c. decretis
etiam derogatorijs,& irritanribus,eiiam motu, & fcientia fimilibus , ac de
Apoftolica: poteftatis p!enitudine,ac conciftorialiter, & alias in contrarili
quomodolibetjecia plurics,& itera tis vicibus Cuce(fis,approbatis, &; inno-
uatis,inpofterumq. cócedédis &
innouandis. Quibus omnibus, eiiafi de
illis eorumque totis tenoribus fpecialis (pecifica exprella» & indiuidua,
, ,

nonautem per claufulas generales idem importantes mentio fcii quiuis ,

alia expreflìo habendajaut aliqua alia exquillta forma adKoc feruanda fo-
retjtenores huiufmodijac fi de verbo ad verbii infererctur prxfentibus prò

Tuffi cienter expreflìs habentes , illis alias in fuo robqre permaniuris , hac
wice duntaxat fpecialiter,& exprellè derogamus,C£eterifqae contrarijs qui
ba(cumque.Volumas autem,vt prarlentium literarum tranfumptisi etiam
in ipfis operibus ii-npre(Tìs,manu alicuius No.ta.rij publici (ublcriptisj& figil

loperfonceindignitate Ecclefiaftica conftitut.-e muniiis piena, & eadem


prorfiis fides vbique etiam in iudicio adhibcatur,qux eif dem pra:(entibus
adhiberetur fi elFent exhibitSi ve! oftenfa: . Datum Rqmre apud landrum
Petrum fubannuloPiCcatoris dieX; IXvNouembns M, D. LXXXV.
Pont. Noftri Anno Primo»

ìoannesBaptiJiaCanobm^
<iy\-,^ <ìM^ «-^^ eC^A» ^%0-3
<^]^i> ^Ejy^ s^iSà^ ^^'^'*>
(^i'^'2'^
tSM'^^ .fsSiS^^ M^^ ^^^^ j^%S^ j^%S^ y^ «'{gliV*' '
^'€.

IOANNIS CARGAE
IN SYMBOLA PRINCIPII
FabricijjTlieramenfis Aprutini.

Epig.

T^D I Q,FE mutatas docet in nona corporaformas


magna fuis.
Velignis Fates gloria
Troximus buie Tatria,fludio par, temulus arte
Trìncipia ex vnofumpta Bracone canit .

Dumq; canit;SulmO)titulis cedeinquit Onidì;


Fahricium pnefert maxima B^ma tihi.

AVRELII VRSI IN SYMBOLA


EiuiHem Principij Fabricij.

Epig.

^ BJli I7<I^E Trincipij exprìmitur,formaq; Draconk


yAeta4,Vita,Labor, Vrincipis effìgies.
lEt qua,qu<eque domi peragantur legeforoue
Officia,vtq. animi fit retinenda Quies,
Tercipe/ìgna oculis,verba auribm,intima mente
Dogmata,& occultis injpicefenfa notis.
Ingemit Egyptus ; cafis nam qua illa columnis.

^bdiditjhac yatk mmere E^ma legit..


IVLIIROSCIIHORTINI
IN EMBLEMATA.
Fnncinij Fabiicij>Theramenfls Aprutini.

Epig.

, varias format emhlemttta du&a Braconìs


"2^

( Exponis Thufcis eulte Toctam odis:


)Tnncipiumq.petens,rerumq. ex trema fecutm
\ "Hill intentatum linquis in hifloria .

' Cedere iure tibi debet Sulmonis alumnus


In uarias vertit corpora qui Jpecies.
» lUeper innumera efl animantum monfira yagatm ,
Vnò tuformas mille Bracone notai.

C A S T O R b V R A N T E S

Ad Principium Fabriciuin.
PBlnciptiu monfìrans viuendi carmineformam
TrincipibuSì merito Trincipe dignafacit .

E I r S D E M.

Pì^ìncipibus vitam quifquis pn^fcribere tentat,


Carmine, &hocvno Trincipe cunSla yidet .
AD BARTHOLOMAEVM CRASSVM
ROMANVM TYPOGRAPHVM.
luli] Rofcij Hortini.Epig.

(TsIkfJ:T^It^ E qu«q- pofleritas referet,quò plunm<t y'munt


4^'f^ r^^^ Ì{onànciinobfcurofemifepultafolo:
QuiX^ie olim in tenebria iacuere volumina cacis
I{urfu4 in optata reddita luce Locas:

\
Sculpere nrc cejfas operofo emb ternata in sre ,
Et quit tam vario ftgna Bracone nitent.
Qifid dicami Per te/plendefcit prifca vetuflas»
Gregorim per te Crajfefuper^es erit.
y
A L L V S I ON I.
IMPRESE,
EMBLEMI.
ET
DI
PRINCIPIO FABRICII,
CANONICO APRVTINO.
SOPB.A L'ARME
D I

GREGORIO XIII.
PONTEFICE MASSIMO-
LI'BRO PRIMO.
Nel qual fi tratta di varie cofè della Natura,
e dell'Arti neceflàrie a formar la vita,
el Reggimento del Principe.

^^fiflFS^QtiPiAg*^
DEDICATI O -ALLVS ^TIT^ K
ALLVSIONVM.
LIBRI PRIMI,
TITVLI PRIMI,
DEDIC. PRIMiE, SECVND^, ET TERTIìE
S V M M A.

S. R. E. Princeps rerum omnium eft Moderator, 8^


Redor,CoElum aperit, Indulgentias largitur, in fcri-
niopeótorisomniaiuracontinetjCuiobediuntom-
nesjcumq; venerantur is animarum vincula foluit,
.

cuius infignia, fiue fymbolicas Icones, cum anima,


& corpore conftent loquuntur
, -, produnt^j eiuf-
dem Regni amplitudinem, ficut &c casteras animi
partes oftendunt.fol. 7.

I I

BononiaCiuitas ,quam&Felfinam appellaruntVe-


teres, Mater ftudiorum, quòd vniuerfae terrae Princi-
pem qdiditiucundilln-nafloretjacproptereafub eius
vmbra Bona omnia reperiri non incongrue dici
poterit. fol. 8.

Ili
Flumen Bononia^ quòd S. R. E. Principem omnium
,

Animas mundantem , foluentemq; lauerit, glorio-


fum in mare influir , illudq; totum illuftrat. fol. 9.

A 3
.6
ALLVSIONVM. LIB.I. TIT.I. DESICI.
DOMIN ATO R.ET.RECTOR Animanmi,&: cor
poiu;ii.

Iilfignia Gttgorij
xiij. fuper quibus
fomumur Emble
macai

is-

I.

Santo^^ttor de le terrene cofè , Inuoc.

6 de l' eterne i che l tuo braccio efiende


Sua muafirz^a a l'alto Olimpo , efiende
Sotto la terra, a lejue parti afiofi '-^

!N^lcui beato , efaggio petto pofe Match. li;.

Il F attor di Natura quel eh' intende.


Che quiJtfaccia, e quanto il mar comprende
'Da tejiregga, a te chinarfiimpofé ,

^er te difiioglte ogn'Alma il mortai nodo, Refpondetad


ues.
cla-

6s'apre, eferra il del, trema t Inferno,


St obedifce a tua diuina'voce :
6 quantofa' l tuo Regno ampio ed eterno
, Facit prò
Pone
corona

Io no'lso dir, ne imaginar s o ti modo ; Decriplici Braco-


ne MoyfcjjEfciila

tuo gran Drago almo, eferoce. &


pi) muliiplici
Dicalo il
j

terreno dicicur. vti


in Epiftola Dedic.
ALLVSIONVM.LIB.I.TIT.I. DEDIC.I.
Docce & Imperat.
B O ì^ A O MNIA .

Bonoma Ciuìtas
non modo fui ip-
fius (ed edam io-
,

ti' Cbrillian? Rei-


pub.Caputa^dit.

Iti

Se d'ogni hene30ndel bel nome porm


Quejì antica Città fu colma , e piena ,
6 de l'altre più chiara e piùjerena ,
,

6 eh' a 'viuenti ogni faper apporta s

Gluant'hora fia più diligente , e accorta ,


Chà delfonte diuin per larga vena
Vera Jctenzi,a da Colui , chefrena
. // mondo , ^ e del Cielfcalay njjcioy efiorta ì
Sede fiudi^e fcten'^ella fu Madre,
Madre piufaggta hore Regina , e Donna,
(he diede a Noi d'ogni fetenza ti Padre ,
Se fu di ^N^btltà chiara Colonna ,
(he fa ft enne d Aflrea le belle fquadre ,

Hora delCiel nel fuo penjier s'indonna .


ALLVSIONVM. LIB.I. TIT.I. DEDIC. IL
ii^^mmmtf^i^mmmfmmmm0m>.m»mbmmttm

NOS .M VND AN TEM .DEDIT. '

Vt ciuitas vniiier-
famterram, itafla
men feliìna: mare
tominilluAtac.

III;
Lucido fiume sfortunato , e peno
De le gratie del Ciel, ch'argento,^ oro
Dt tuajponda non fui' ampo Teforo ,
Ma dt fregio diuin , chiaro , e fere no :
§ìj4al fu del tuo mai più beato feno.
Odi ^J%wfeimmQrtai più dolce choro.
Che partorijfe almondo almo riHoro ,
Ch'apreffo il tuo non fia di ^valor meno ?
Vattene al mar, che la gran Terra cinge ,
6 mentre intorno gira tua chiaronda ,
6 con fuà gran Virtù l'infonde e tinge ^ ,

^N^n ti fiordar de la vicina fponda ,


Chel tuo bel nome honora ama e dipinge.
, ,

Farla di gratie tue chiara , e feconda ,


IO

E X P L I e I T
ALLVSIONVM, SYMBOLICARVM ICONVM,
ET EMBLEMATVM:
Libri primi, titulus primus

Incipit

SecunduSjin quo rerum Natura , hominis natiuitas ,


& fexaetates, ac Principis triafymbola
ponuntur.

^i W
ir

ALLVSIONVM LIBRI PRIMI,


TITVLI SECVNDI
Siimma.
I.

Qux rerum ad procreationem concurrant,& quomo-


doillafiat.fol.13.

II.
Nobilitatis ad perfe(Sì:ionem,quas concurrant,& quo-
modo Natiuitas hominis delcripta flt ab ^gyptijs .

fol. 14.

III.
Princeps ab infantiaad ardua fubeundajad hoftes fter-
nendos,adqj Remp. liberandam , feruandam , & re-
gendam,vndefitimmortalis,exponitur.fol.i5.

I I I I.

Serpens fummam nominis amplitudinem in omni-


bus fignificare dicitur , non folum ad Principatum ,
fed etiam ad praeclaras artes comparandum.fol.i<3.

V.
Deus fuperbis refiftit, dimitdt eos inanes , & exaltat
humiles.fol.17.

Y I.

Vt Sol perpetuo curfu mundum ipfum illuminansjcir-


cuitjita qui in rebus agendis nunquam procraftinat,
ad Monarchia Principatum facile peruenir.fol.iS.
IL

: ,
VII.
PrincepSjVt Sol Pythonem necauit, vitia deftruit , In-
(Igniaq; virtutum cxtollit. fol. 19.

V II I.

^tas hominis vltima,ac nobilitatis definitio , figna,


&;fequela fecundum varios de nobilitate fcriben-
tes.fol. IO.

Gregorius vigiians dicitur x. praecepta legis fignifi-


cat. III. Deus trinus,& vnus, qui nobis ea dedit,

fignatur-,vnde circa Dei pnxcepta inuigilafTe dici-


tur. fol.ir.

Rom.Pont. cum vniuerfalem habeat rerum omnium


ditionemj&Imperiumjfuper omnes cft, eiq;à carte-
risPrincipibushonor debetur, reuerentia, &obe-
dientia.fol.ii.

X I.

Rom. Pont, cum duos habeat gladios, vnum tantum


exercet. e. inter hcec. 33. q.i. cum fìmil. alium Impcr.
tradidit.c.venerabilem. de eleòt. fol.z3.
NATVRA. LIB. I. TIT. II. ALLVS. I. 15

Mag^nae. matris^ PO tenti a

Hoc Cmulafrum
etac apud A flyrios.
Lucianus. Maciob.

Cumin hoc a. tic


de hominis naii-
uiiace , nobiUcace,
sacibus,& exinde
de Principis tra-
Senir forma,&po
teliate, rerum om-
nium procreado
prsmininu .

I I I I.

Coronata di Torri al chiaro Solcj


Stajìt dauanti la gran Madre antica.
Ch'ai lato manco ha la Materia amicai
6 la !N^ura al defiro honora , e cole^ .

^on queHe due fide compagnefolc^


Le co/è ad 'ufi human finXa fatica
Crea , nudrifie j lega ,fiioglte , e implica,
6 fa più ricca ognhor fua 'viua prolcj.
La torta 'via del Sol la cinge, e annodas
( antichifimo , e faggio Serpe ) ond eHa
'Trende'l calor à generar le cofe \

Et indi ha da 'uiuenti honor, e Iq^a •,

6t oltre, eh" è tra l'altre Dee più bèlla ,


fi^adre de' Dei la prifca età la pofLj .
14 NATIVITASHOMINIS.LIB.I.TIT.II.ALLVS.IL

NATIVITATE • INSiGNlS.

I^atìuitas borni-
aisAnobiUcas.

V.
Qy^ima gentil mentrio rimiro intorno
UT atro 'vniuerjò, oue rif^lendcj
e

Voftra rara virtù, che dalCielfiendc^


Ter gli Ani lllufiri àfar più chiaro ti giorno
j

Veggio l njoftro valor nobile adorno


Statun; de Rep.be-
T>'ecceljfa lode, eh e l'altre Alme accende^
nemerenribus ere-
tì.t, coroni con-
ce/là: ,& Troph ja
Di viua facete immortai gloria a^ tender y
fiifpenfa.funt con-
unuat^c, aclongx-
Che farà tra Colop alto foggiorno.
usnobiUcacis glo-
rix figna . Sprto Fortuna, Amor celefie ardente^
,
,
Hominis natiuitat
Meicurij Caduceo
E la Necefsttà corjero infiemc^
accómodatur , fé-
cudum jtgypuos, oAl nafier vofìro onde si ricco il velo .
Macrob.

^efio Scettro, e l'un t altro Serpente^


lo

Mirando importa , e quindi il diuin fernet


Fa nobil frutto , e poi ritorna al Cielo.
INFANTIA. LÌB. I. TIT. lì. ALL VS. IH.
il EX' ARDVIS-IMMORTALITATEM ACqVIRI^sas^
TJ, •

infiins à MuTìeircu
la ^leis oblacus
ad bellandum prò
patria contra Ar-
cades in Dracene
verfus, hortes pro-

fligat, pacriamque
liberar , qui poltea
Solìpolis. i.Salua-
tordiflusefl. Pau-
fan.

Hinc forfan He-


tos Draconis figu-
ra nocatur.

^efla datfinno intrepida, e Jicura


La wtl Donna il proprio figlio effione,
Toco pria nato , a morte s e ne ripone^
Ferma Iperan'^a inT>io, chel'aftcura,
T>a gli Elei colmi d'odiose di paura
Guanti a FanciuUm fi pone ,
tutti il
Che conuerfio (non so come) in Òragone.
Fa de Nemici àfitoifiragge, epaflura,
T>e gli Eprciti inmtto, e fiìmmo Duce,.
Refa la patria in IthertàtranquiUa

^no jpeco.
Sofipoli celofii entro
Oue,qual Dio, di gratte abonda,e HiRa,
6 Tempio ini ha la Dea Lucinaficco i

Ma non come gregario al del conduce^.


ì6 PVERITIA. LIB. I. TIT. II. ALLVS. IIII.

NIL'CLARIVS -NIL VE'NOBILIVS.

Pucritia dormire
dicitur, cum sas
illa adhuc animi
arbitrium non ha-
beac,nec moralica-
tis Vrbem ingreflk
fit; fed tantum in-
nocétia,qua Deus,
& Princeps Iztan-
cur , aflèruatui
fitq;digna forti-
cudmis,& pruden-
[izdonis.

• VII.
Dormial Fanciullo, e mentre in dolce , e queto
Ripofo e immerjò, e d'ogni cura e tolto.

Con Jpejìi giri ecco fi troua auolto


Da Serpente immortai, /aggio , e difcretto .

Serpens Puerii dor


mientc noftu com
2)/ che l paterno Amor fatto inquieto
pUcaiut, ex quo fà-
fl-o Patri Arufpices
Efpone il cafo di meflitia inuolto
nihil Puero
clanus accidercpo
pra:-
ÌA chi gli hai dubbio cor da penafciolto ,
tuifl'e refpóderui.

£V mefio 'volto fé tranquillo, e lieto.


^ofcia , che di prudenz^a , e diforteT^a
Vide fafciato ti fortunato figlio
Cofa qua gtu non potèa hauerpìu chiara .

Santo Pajior quefte Vtrtu l'alteT^


Vi dter del 'Trono del diuin configlio ,
Che da colpe mortai lAlma rijchiara.
AD.OLESCENTIA.LIB.I/TIT.1I. AJLLVS. V, 17

Et.exaltavit. HVMILES

Adolefccnria ad
Deicognicioncm ,

qui animi fìmpli-


citatCj & candoie
ixcatur, cuehicur.
Maxim. Epilcopus
in feiflion.

vKin.
JA(V« fuferbo MiniBro , altiero Agente^-' vi QiiCm per Aquila
'-

Ganimede rapicn-
tem interpretami
Dtjàa famiglia a menfa
la celejle poeti,liic per Dra-
conem , quiaper-
Deum
Seca rapifce quefia gratta immenfk, ^ ^^ tius fìgura-
uic, incclligìmus.
numeri. II. Io. 3.
f^Pìda innocente Gar^on di pura meniti .

^N^ come filma la profana gèntc^ ^-1


( Volgarerror ) ch^efempre ardita , e accenfa
D'audacia in colmo , e di diurna offenfa
De Toante quid
Tal, che ne Dio biafmar fi duole ,e pentc^. dicat. Plin. Ub. S.
C17.

JX^n Satrapi Fanciulli di cent'anni


Cjraui di fcìfme , d'ignominie , e colpc^ ,
d^i Republiche Autor d'efiremi danni ,
JA(W di Corte 'vitiofa afìuta Volpc^
Sofie ner 'vuoi foura i dorati 'vanni,
Jida cpal' Alma fuo error emendile fcolpt^,

B
i8 IVVENTVS. LIB. I. TIT. II. ALLVS. VI.

CHUERI TA TE-ET -MODO

Sic jegyptij , te
Phfnices mudura
notabac. Eufeb.dc
firzparai. Zoangc.
ib.i.c.Tlt. (irsafi-

IX.
In hac S.AlluCcr
ne luuencus often- Dimandato Alejfandro l'^ufo, el modo
ditur.qui eft 4.hoi
minis xas ,'in qua
viriliter agens ad
Con chauea i Regni hreuemente 'vinto?
lidi regime prsc-
ficitur . Terche da me fii l'induggiar efiinto ,
onde frefieT^a honoro , e lodo .
(Rifjjofè)
La medejma dimanda , Signor , odo
SJferlt fatta ycome hai mondo cinto ?
Perche fiti fimpre contra l'otto accinto y
Fu la rifpofta el riparato chiodo
, .

E -pero qi4ejla Jnfegna It conutenc^.


SapieBlia',
uidoPim.dpÌ5rmi
& foni- Che cinge ti mondo e col faper gouerna.
,

dutn', mod«tanir »
Come col gran 'valor fcaccia le pency^
fperamo , ch'k la gloria eterna
Così
!Nj condurrà con la felice fpenc^
Tali ch^vnit.o al Principio dfin fifcerna.
SENECTVS. LIB. I. TIT. IL ALLVS. TII. I?

A,DEVICTO IN5IGNIA-S.VMS.it.
'

lapletiqjabeucB
cupr^namina, no-
mina, agnomina ,

cognomina inii-
,

gnia^ue obanue-
nint. plof. in pto-
htin.ff.

Seneaui.virtawm
ludex fccunduni"
Diodor.Sicul.li.t.
anciquit. Titia de-
fttuic, qur Pydion
ab Apollinc inter-
feàus [epcxreaiac.

Hauea la terra il buon T>eucalionc^ LaAancìos,


Ouidius.
Vgucc.
Quajl delfeme human ripiena tutta
^luando ^eBia crudel fìupenda, e brutta
Sor/è da quella , e fu detta Pitone^,
Ch'infeftando ipaejl,e perfine^,
le

J'^Cori trouo chi l'hauejfe 'vnqua difirutta,


^N^ far con ella perigliofa lutta
P erch' era ferocifimo 'Dragone^ .

Ma tu 3 ch'Apollo fèi ^iuace , e filo


Tex.inc.roHuc.de
maior.Sc obed.

Facendo 'vfiir da l'Arco la faetta.


Che li trafjfe il cor jier , empio , e crudo •,

Fat t'hai di tante ingiurie afpra 'vendetta,


E pero porti neljanguigno feudo
Quel Drago 3 ond'ei muto natura, e volo.

B z
zo ^np }ÌS; VETALIiB.-ii: TlT./n.lALLVS. viir.
-rss?-

:5iV.PvE R ' /^ TE aA ' N O^T V^S ^

Scnfiim , Caie vlii-


ma honiinù.Tiai,
inqiianobiluasfì-
gnatur Iccuiidum
Arill.Pla:.D.Thu.
U Cu.

,X1.
Sacurnus in Anma
l'expucros habec, JA(V Antro immenfide l'eterna cUra
l'
t)HÌ iiilpó'dcnt xa-
cihus> eie g,Bus
u(que , adi ci-
6i:c
huc-
j
Adiete Saturno fquallido , e diuora
tiir ei ciicunìuolu-
tus (crpcns quonià Tutte le cafcy e le produce ognhora
annum, & icmpus
(ignificac, ve alias.
Cuius curia termi-
6 di nmo ne fa preda , e paìlura .

nanau" itaus .
Quindi l Serpe Jua ^tta apre , e mìjura -y

B'ificol noHro più d'ogn altro indora ,


§lmndt Triton con chiara 'voce fu ora
Hiftoria, liue reru
memoria à Satur-
Memoria ferha da prigione ofcura .

no (umplic cxor-
àiuiii, cuius cem-
Quindi la Nobiltà notitia infonder
pluni liac de caul-
fii

i'-
cu Tritone dc-
[ibitur. iMa>.iub.
Dijua Firtù, che d'honorata gentc^
Ter antica chiareT^ji originhebbt^ ;
6 che maifèmpre col 'valor accrebbe^
Glori.T nobìUtans
iniì^nia, VI pallini hConor , e gloria 5 e generojamentc^
viiitrc cli.viji D ra-
ce coronaius po-
ni lui .
.Corjoncha de metalli ^ e d\alme p'òndo^X
GREG. XIII. LIB. I. TIT. II. ALLVS. IX. if

Nomine ^ E T^ re .

Greg. Xni.Pont.
Max. cuius vita, &
geltafctibuncut

XII.
^li' occhi i eh' à "vigilar non /tir mai banchi, Gregorìus vigilans
dicicur .

SU Vita, chel Nome infegna , e forma


2)/ quel, che da del ^viuer legge, e norma
qA i de'fanti penfer canuti, e bianchii
§lt4ejìi à "Veder per lontananT^ manchi
Nonfur "vnquà, ò faranno . o "vegght,}) dorma,
O poggi in alto , h fiampi al terren orma
L'altra Virtltfoura gli arcati fianchi;
Riguardandoci bel numero legale. X.PrEce^italegis.

Che die Dio trino , ^ "vno , e quel do a preffò


Segue , di ch'ei tanto s' allegra , e cale ;
in. Deus nr.Fie-o
impare g.^^dct.

Alanda fuor del gran petto gratie fpejfò ,


Per tor del noflro cor l'antico mali_j ••>

Che porta ancor ne l' Alma afflitta impreffo .


ti. ROM. PONT. IMP. LIB. I. TIT. II. ALLVS. X.

RERVM.POTITVS'OMNìVM .

Regis Setpentem
panutcnéns lina-
io. Regni porirum
lignificati cjuoci ve
rè m Rom.Ponuf.
qui fiiper omncs
cll,a(Linf Ictur .

XIII.
(hini la fronte à Voi lo Scita. ingiuHo,
Come reggiani di Cefar Carlo ti Figlio;
Tremino ognhora al mouer fol d'^n ciglio
Il gelato Germano, e l'Indo adufto\
Rom.Pont.omnes
terrena poreftates S'adora ti Trono e la Corona Augujìo
,
inclinannir ; elo-
menca quoque, & T)i voftra amptel^a in 'vn col franco Giglio y
qu^m eis flint eidé
obcdire videntuc.
Fuggano tlAlofco, e'I Mauro induro ejstglio,
6 'VI pieghi i ginocchi e l Empio, e'I Gtuffo .

{edal Tridente, el Mar J^ttuno irato,


(jlt Antri 6olo, e l'Aria ft4a Giunone altiera,
6 Gioue il Foco,el 'vecchio Atlante il Cielo :

Smonti dal Carro, e diaui in man la Sfera


(^Apollo , e Marte ilfuo 'valor turbato ,
Poi chel Dominio e 'voftroal caldo^e alGelo.
GLADII. VTR. POT. LIB. I. TIT. II. ALLVS. XI. 15

Uom.Pont. & Im-


j!er.c.folit?.dema-
ior.& obed. cap.in
Apibus.y.q.i.cap.
duo funt. 9tf. diii.
figna nàqi prò fi-
gnacis fujnunir vt
alias fàcic text. in
;

l.i. ff.de a:djl.edic.


Serpens cnim cum
Sole magnani ha-
bec conformitaté^
adeò quòd prò A-
pollmeaccepiusllt
ab anriquis quem ,

& ferperedixicLu-
crecius, aceiufdem
infignia gellafle di
xere noiuiulli.

Aquila vero Solis


radios non vuat,
nec eius oculi gia-
uamr, vtquemad-
modù Luna à So-
le accipic lumen ,

icalmper. àRom.
Poni.potcllatis già

XI III. dium habet tempo


ralem, c.venerabi-
lem. deeledì. cum
(ìmil. Sol etenim
Creo nel del duo ardenti, e chiari lumi giauamjLunapoc-
nicenciam fignifì-

§Jiel, che fé terra , mar ,foco , aria , e Cielo cac.Ffal.iio.

Con gtufia lance ,promdentia ,e T^lo,


Ch'^uno la notte, e l'altro il giorno allumi--,

Cosi diede k la terra i duo gran Numi,


Cy^un d'ignoranza Jquarci il brutto 'velo\
L altro contrai nemico ardente telo
<iArmi gli artigli , e' l grand' ardir confumi.
6 come il Sol manda à la L,una il ragjio
Con cui di notte l'omhre apre, e cafliga,
Currus Rom. Poe.

E fa lucido , e chiaro ilfuo i^iagQ io i


duas liabet rocas
i.vrriiifque gladi
.

lurifdiiftionem , &
Cosi ad Auguflo porge quejl' Auriga ordineni. Doct. in
c.Aqua.deconfec.

Lume immortai ne fia più iUuflre


\ , /aggio ,
Zccl.velalt.quibus
vnmcrsu regitOr-
bem , ac illìiib-at

Di quel, che fende dafua chiara


;

ita pariter duas ha-


'Biga . bet claue£ .

B
i4

E X P L I C I T
ALLVSIONVM, SYMBOLICARVM ICONVM,
ET EMBLEMATVM;
Libri primi , titulus fecundus .

Incipit

Tertius , in quo Pianeta^ Planetarum Typus


, jac
faeculi fymbolum furpiciuntur.
ALLVSIONVM LIBRI PRIMI,
TITVLI TERTII
Summa.
I.

Saturnus , cum tcmpus fignifìcet, quatuor anni tem-


porum,Veris,yE{ì:ads,Autumni, ac Hyemis fymbo-
lum eft.fol.17.

I I

luppiter, qui & coelcftis ignis effe dicitur, terram fo-


uendojviuificat omnia. fol.i8.

Ili
MarsBellommDeuSjadcuiusinftarPrincepsanimos
quamuis molles ita accendit, & roborat,vc fufce-
ptum prò pace bellum f^liciter expediat, ac infìgni-
bus tantum(exercitibus maximis tepe pul{ìs,atq-, fu-
gatis terrore ipfojimpetuq; militum line cuiuiqua
non modo morte,verùm etiam vulnere) vióboriani-.
reportet.fol.i5ìi.

I I I I.

Sol tempus diuidit, & ordinar


diuifum , Lupi , ^ illud
Leonis,&: Canisj (imul apprehenium Serpentis lym-
bolicafiguranotatur.fol.30.

Veneris faces Princcps , & quilibet animi cópos pru-


dcnti^E confilio , &c laborum tolerantia, aut procul
expcliit,aut penitus extinguitiol.3u
a(J

V I.

Mercurius , & Minerua, qui fefc fiinul ample^lcntcs


Hermathena dicuntur , fuper quadrato lapide
quid operentur. fol.51.

V I I,

Luna, coelefti Sponfas.i. EcclefiaeCath.afliiTiilatur; vt


enimhaeclumenà Sole recipiédojfplendetiicafan-
(StaMater Ecclefia,eiusq;Princeps illuminar corda
fidelium, quospromericis ismuneratur, & punir.
fol.33.

Vili.
Typus coeleftium orbium,qui nobis calorem,lucem,
&c rerum femina pracftanr. fol.34.

I X.
Speculi fymbolum ; cuius imaginemitadedicanrìqui-
ras, vr per illam Principis formam cognofcere li-

ceat. Chriftus enim qui Sol eft iulìiitix EccleflanL*


fuam illuminar incus , & foris. f 0I.35.
SATVRNVS. LIB. I. TIT.III. ALLVS. t i7

VlClSSlT VD O ^
R ÉR VM.
Maitianus.
Eiifebius.
Plato.

CONTINVA-
T I O.

Cumfupratit.pro-
ximo , fte homi-
nis scadbus diftu
(ìt nunc ccel'--
,

ilium orbium po-


nitur tim. qmbiis
homo quoaa cor-
poris habitudiné,
& animi melma-
cionem ( nam ra-
tioiie, Scvolunrare
aftiorum poccntia
vitaiur)fubijcitui.

XV.
T>i JHercurio la vaga , e cara Spofk
Di cerchio in cerchio al ^rimo grado il pedtJ
Aluoue con fretta , e'
l
gran Saturno <vede^
Starfi con faccia mefla , e difdegnoja ,

2)/ cut nel Capo ft raggira , e poja


oAntico Serpe 3 ond'ogni ben procede^'r
Indi la deflra a lafinifìra cedo^,
Tempiis pratentu
E'I Cinghiale il Leon dmorar ofa , Apri (alias Lupi vt,
)'.aUuf.4.eo.tim.)
Vede , ch'alterna , e le quattro Alt muoue^ figura notatù, de-
uorai pra:sés,c^uod

Qydltra di ne uè a^ erfa , altra de fiori, leoiiisimaginem-


ccUigitui.cit.Ioco.

Q^^ltra dt Sptche ornata, altra de Forni». HyemSr Ver, ;E-


ilas.&Aummniii I

in Sàmrno confi-
Cjjiindt a 'viuenti a viuer'vita piouc^, deracur, vt&mfra
I

tit.v.lc.fol.67..

Qmui chi afcende e d' infortuniofuori\.

Così Gregorio l^ alme tempie comi^


xt IVPPITER. LIB. I. TIT. IH. ALLVS. II.

SOL' ET 'NATVRA.

Idé (te Fauno nar-


taiiii,quem,R: lo-
uem fuillc aflerui.

XVI.
F.ufcb. vti in epi-
llola dcdic.
JidutojSt il dmin Foco in 'uìuo T>rago,
Ctoue in Serpente, anz,i in jimor conuerfìt
(he de le coje il morto fime asperfò
Jn terra forger fa tranquillo, e 'vago.
Serpfe Pnfagium Onde 'Tadre del Tauro hebhe l'Imago
fcclix (acntìcijsp-
clVc folebac
£eates .
apud Dt Serpe accolto e dalmo odor conf^ierfo
\

^?i^fu Animai nel Sacrificio immerjò,


Ch'iui ei nonfojfe d'ogni ben prefago,
Quam , Se rrofer
piiutm Cireris fi-
T^ero la "Bona Dea de le riccheXz^z_j
l].iniii.tclliirisvir-
lutcìii.Ciuarcmina ^ll^ lo Scettro del'viuace AIirto,
fci uai, & nuuic.m-
((.'lligunioninu 6 mirai ^Drago, onde'l calor riceutJ :
(Ì4Ìfà la vaga ombra, e bellel^^,
Vite
Glutndt C^^GOKio a noi dà forz^a e [flirto ,

<iAfar più lunga nojìra vita breuc^ .


M'ARS. LtB, I. TlTrlIT. ALLVS. UT. 19
i ryi±r^~

I VS ' IN. A RMI S .

Draconum Coria
Amazonibus tc^u-
métorum bellico-
rum vfum pixfti-
Eenint,qu9 Sciuliià
ÌLCitaTanaim pri-
mum deindc ad
,

Therniodoonta%-
coleucei magnani
Afix partcm occu-
paucre ; hinc for-
ian Rodomontes
apud Arioft. Scr-
pécis Corio arma-
tili introducitur.

XVI i.;:.

Se mentre f^ada cìnge ^ e imbraccia feudo y


6 impugna lancia , e ^efle pafira yC maglia
E corfier [pinge a png olar battaglia ,
Amazonesmam-
I

;millam, dextcram
Efofiiene ognajfalto iniquo ^ e crudo j .prxcderefolebar;
latusq; duruis, vl
8 fa col foco Adamantina Incudo .vi. fhalla validius pi!-
ignando amplccti,

fi -petto molle , e mentre a Scithia agguaglia arcumq-, prxihn-


ni-,s Kjidere pjf-
Tem , reddcbant
fi vicin Regno njinto , e pria ch'ajfaglia Eafdem^;
cuius Arniiger eli
Alarti ,

f
L'altro fi rende di fperanZja ignudo •,
Draco,propccr fce-
lices prelioiil llic-

, ac Diana; >.
cefl js
Feminil Sejfo ; a gloria (ccelfa , e degna capui Draconis gc-
itinn,vt 3". lih. S.
D' AleJJandro d'Annibale, ed'Augufto
,
dr.r. ligumdator,
Jcc.proptcr od"*"i
marium dcrìRaf-
Peruiene e fa fuv nome eterno e chiaro :
, , fe ccllacur Diod.
Sicul. Anciq.lib.j.

^N^n è proprio va/or, ma di tua Jnfegna .-Vexilla


Pril»cipum,quan-
tanttjin

dotjimilitumaiii-
Santo Signor chél Capo gli arma , el bufo
, y. mos paliinc , ho-
ilesqueprofiiganc.

Contri cut nonfu mai fchermo , & riparo .


vtS:7.1ib.4. u:.!.}.
aUuf.j.
30 SOL. LIB. I. TIT. III. ALLVS. IIII.

XV 1 1.

Jidifura il Sol per 'viè lunghe, e dtflortt^


l tempi, e in 'vno i tre refirmge\ e fafeia
Magnim habet -u Lupo , Veltro i Leon qual Zona , o fafcta
Sole iimUitudiné
Draco , qui téppris
lymboluraelt, vt
T)rago immortai , prudente, eforte^.
'Vecchio ,
alias. &c.
De' quali il primo aguifa de la mortc^,
Ogni cofa rapifce,e dietro lafcia\
U altro ti ter%o Ihfinga e non fa amhajcia
;

§lual dotto Adulator nudrito in Cortei .

Lupusitco, Canis
priceritUipritcns,
,
§luel che pajso Lupo dimoHra e Canc^ ;

tìiiurii icpiu ollen


§ìjiel, che njerrà quei eh' è prejente tnfcgna
>

Leon , de gli altri duo pm forte altiero.


MadiG^'^Go^iolafacratal^i'i-G^h
Vntfce^e doma con dottrine fant^
^lucl che fu, èjfaràfottdlfuo Jm^ero .
YtNYS. LIB. I. TIT. III. ALLVS. V. 5«

''^TFrcTTTAr"^clJirTFTronria
Draconis pniJen-
ria,!i celtuciiiiis pa
tiencia.acfilcnuo
concupircentia ex-
tinguitur.&pHfU-
citiaconferuaiur.

Ptutarch. in pri-
cep.connubjalibiis
fcribit Venere te-
Ihiciinem pede ral
citem jtleis plii-
diam efFecifle , vt
domeftic.T cufto-
dj?,&lìlcncij Mu-
lieribus fymbolu
efl'et. Idemdelfi-

de,& Orride hanc


Venerem inrerpre
tatur.Paufaniasin
i£liacis.Iib.i.

XIX.
maniche quella ardente faccj ,
'Tudica
Cyabrucia inetti al mondo in terra calca,
E col finiflro pe ftringe , e caualca
Chi de gli homerijuoi cafafifact^ .
St indi mai non efce^efempre tacc^
Tal3 che dramma di fama non diffalca
Tra bocche i e orecchie detignobìl calca,
Pojcia, eh' occhio la 'vegga non le piacer.
-Mi che /aria quefta Vtrtu
,Jè quella ,
Draco prndenris,
&C fapienii.-E iyrn-
bolùelljhmcMi-
(he le fa /corta daljtmjìro lato ncrua datus, vt jT.
Iib.j.cic.i.Aliuf.r.
Con TrudenT^j efaper non la puntella? ac paflìm per
liuiu:>
ticc.

0} eiis.

Tereh e shaueffe tipetto dìfarmai Oy


Sorgeria toflo la calda fàceUay
JA(£ terria in e afa pili vìjo celata.
32- MERCVRIVS. LIB. I. TIT. III.ALLVy. VI.
^
A RS • E T '
FA C V ND 1 A .

H E R M AT H E-
N A.
Cicero de Inucnt.
&a<iAtciciin).

. XX;
Ferma l'alate piante Herme facondo
Figura «juadrata
Mercurio data, ar- ^N^ quadro I^darmo , e con allegra faccia
riiim firmiraré fi-

^nitìcat-
5. tiiu.+.
VC& 7. li.
a!luf.7&
M.inerua faggta al manco lato abbraccia
paflìm pei eia.
Che non ha men di lui 'vtjo giocondo .

T^iene a la deHra , ond'e fi bello ti mondo


Scettro diuin, con cut dtfiordia /caccia .

^rma d^Hafta , e di feudo ambe le braccia


Pallade , e quindt elfuo Japer profondo .

E come queHo Scettro ha da i Serpenti


^' eloquenza il ancor l'Hafta
'Valor , così
Draconis virtutes
ad bene, bearcene
Vigilanz^a , e fetenza ha dal buon ^Drago .
rcgcndam Remp.
Principi iunc ne-
celLirix .
Talché Mercurio , e chi di fufa , ^ ago
T>iè t'vfò antico perfifol non bafìa .

SenXa t Colubri à gouernar le genti. ^^K»


LVNA. LIB.LTIT. III. ALLVS. VII. 33

LEVA E I V S .

i
-^

PauTanùs .

XXI.
Ha la face a la dejtra^ e ala man fianca Dian* habitus, &
uma.
Duo 'vmi Serpi se la faretrate l'Arco
Al Collo e'I bianco pie liberate fcarco
i

Cinthia , co raggi in fronte altera, e franca ,

Di cui l'injlujfb,el eorfò njnqua non manca Lunx cfFecTus , &


A mortai corpi tal,chor ^oto,hor carco proprietà ces.

Mofirdlbel Vifo di ^lendor non parco ^


6 la difcmta Chioma , e vefie bianca .

Chrijib fòco 3 e splendor del 'viuer noUro


Sta ne la deflra difua cara Spofa ,
Luna vt
Per cui Iplend'ellayC l'ampia terra cinger. Soli's
dijs, ita Ecclelìa ca
ra-

3^ la Jtmflra hoggi C7 R eg o r i o pofa


tho; Chriftì lami-
ne Iplendei.

Due chiauii p^f 'virtu di cui ci fpingc^ Rom.Pont.Pote-


ftas.

Al Cielj e chi noi merta al negro Chiofiro,


54 COELEST. ORB.TYP. LIB. I.TlT.in.ALL.VIII.

NAVC'LERVS VRBI5 ^ ^ ET^ O RBI S .

Arp.gIof.fi. inc.fi.
i _
depan.ìnf.

Eufcbius.
Umbficus.
Marùuius.

XXII.
Mundi Mola Na-
uì c3Hij>aunu:.
Df 'v'mejìamme , e d'alte merci piena
JA(V la Sfera del Sol ^vide la ^N^aut^
Ftlologia gentil, ciò a la poppa hauc^
Sacurnus,Iuppi[er,
Mar» , Venus,
Sol,
Sette compagni, e ogn^un la gira , e frena.
Meicuiius, Luna. ,

Di pura luce ha dentro occulta "Jena ,


Che Iparge intorno i raggi a far men grauc^
La Vita i anz^i più lieto , e più/òaucj
fi 'viuerjìà , cjuanfella è più ferena .
Milus,
dn
cfi fol

ccclefìis
afccn
terga
Vn feroce Leon l'Arbore abbraccia
Lconis,intumefcit,
totan-.^iic jtgypti
Di cotal U^ue , ond^e fuperbo altiero
Rcgionem fcracif-
il furor faccia
{imam icddii»
Jl Nil ,c[uand'ognaltronda -y

Sotto è'vngran Dragone ha del legno Impero,


tìor chi non sacche le tue /ante braccia
Reggono almo Pajìor ogni tfemi/pero ì
S^CVLVM. LIB. I. TIT. III. ALLVS. IX. ?5

Xll . MORTE D ' lE I ^

nccanim mopam »

ac circumaaioné
ponicur Sa:culum,
cuius Imaginé ic»
deforipCt Anui^m-

XX 1 1.

HorT rainiftrant
UHore mìnìUre al Sol, ch'apporta il giorno , Soli.Omd. i.Mec.

£ porge a gli occhi de Mortai la Iuc(Lj,


E quanto e terra e mar e ctel produccj
, , \

Son dice e i e due di


j ch'egli e cinto , e adorno .

Qj altri tanti Animai reggendo intorno. xij.figna Zodiaci,

anni tempora.
Fa iannOytn cui l'alme flagion riduce^ ,
ili j .

§lnefleJon Pietro , e gli altri , cui rilucer m xij.ApoftoIi.

Jl l^eriche ruppe al gran^ Nemico il Corno . Veibum Dei.

6 che dal Polo a la Città diuina Apoc»!y.xxj.

2)/ pretiofe, e 'viue pietre eretta


Manda Juoi raggi àj^lender dentro,e fuore .

Cocleftis Hienifa-

Oue notte nonfu, ne fa me/china lem dckiipoo.

<L/4lma j ch'iui entra ben lauata , e retta


'Di Cui fé l di Santo Tafor, noi l'Hor^^.
3<J

E X P L I C I T
ALLVSIONVM, SYMBOLICARVM ICONVM,
ET EMBLEMATVM;
Libri primi , titulus tertius .

Incipit

Quartus in quo Elementa, Elementorumq;


,

fymbolum digeruntur.

W
37

ALLVSIONVM LIBRI PRIMI,


T /I T V L Q_V
I ARTI
Summa.
I.

Ignis terram fouct,feracem^jreddit, cuius fymbo-


lum efl;Ca;res.fol.39.

I I

Aer,pe1.'quem fpirant,viuuncq; Animantia cunda,Iu-


nonis imagine monftratur , cuius inftrumenta vera
vkx vtriufque,aòì:iuic.f.& contemplati-
Principis,ac
u^ formamjnormamq- demonilrant. fol.40.
I I 1

Aqua,per Ifidem oftenditurjà qua pr^ter hominis ar-


bicrium, omnia dependent. fol.41.

I I I I.

Terra elementomm omniiiferaciflima, quamRom.


Pont.non folumregit,&feruat, fedPetri Nauicul.ic
gubernacula tener, ex quo Pater eft omnium,& fer-
uantis Ciuem coronam meretur. fol.4i.
V.
Humores quatuor,quorum ex concordia procreatio,
&;vita,exdifcordia rerum interitus prouenitiol.43.

C 3
38
TGNIS.XIB.ITIT. ini. ALLVS. I. 39

FERTILITATIS . PAREN
CONTINVA-
T 1 O.

Poft PUnetarum
curfus, quibus ho-
mo quoad corpo-
ralera matcriam,
&: inclinauonem
fupponiiur , qua-

tuor elemenu qiii-


bus conftat ronù-
tur; qus per Sci-
penteni iignificari
no ipodicx aucho
ritans aifirmacfai
ben tesiqué&m iò-
di Rcdorem , Iltre-

(pirimm,fiaeDeu,
fiue mentem cre-
djderenónulli, ica
Porphynus relanu
ab Eufebio.
Pauianias.
Cicero in Verré.
Claudi an US,
Hefiodus.
Virgili US.
Ouidìus.
X'XlIlf.

J^e làfiniftra man fui Carro altiero


Tratto da T)raghi ha L'alma Dea lafact^
Con cui ri/calda, e germogliar nefacc^
T^i none jpighe il fuo bel Volto , e fiero .

Tien per Jmpero


Scettro ne l'altra del fuo
Fertile , e puro ond'ha benigna pacc^
>

Ogni Secolo, ogrì Alma a chi'l ben piacer >

Di Papauer chinato njn malzjo intiero ,


Ondeggian l'auree biade a l'aure quetcj
biffai mar tranquillo ne ben culti campi,
O qualde Serpi i tortuojì giri ,

E quindi auien , che del gran foco i Lampi


tN^n brucian quelle, e maggior fiutto mietei Aer cdrieftis igni^

Saturno , hoggi G
R e g o r i o 4: ibei defiri . calorem temperaCj
nefiugcsvrantur.
40 AER. LIB. I. TIT. IIII. ALLVS. M.

RERVM - D OMINI VM .

luno.pcr quaaer
iniclUguur, dote-
rà lenet Caput Dia
conis, finiftravcro
fceptrum lapìdea.
Diodo.Siail.lib.j.
de louis, Itinonis,
.'.Copis figlilo, CU)'
in vtroque genu,
Leones.&Scrpen-
ccsafùuireccluc'

§ltiella per cui l'Aer s'intende, e preXzjt


Per mojìrar pm tran^mllo ti/ho bel Regno
Igiene a la defira di Prptdentia il Segno,
Di Taf e fiate a l'altra , e diforteXz^a -,

vita conremplati-
ua in Diacene, a-
U'vna a Dio contemplar gradita , e auueT^a
ttiua in fccptro lu-
nonis cófiaeratiir. De la fianT^ del delfa l'Huomo degno \
fimile habeiur.X-
lib.^.iit.i.alluf. In
hisfalic.
L altra quagml gouerna ,e-mofira /degno
. <lA l'Smpto , e dona al Giu/io alma dolce%Zja .

Così/anto Signor tua defira indora


L'Alme, cui apre il Ciel sferra l' AbiJ/ò
Con loperation faggie , e dminc^ , v.)

L'altra pra lo Scettro intorno ogn'hora.


Che quagiu affligge , e premia, e dona al finc^
Prem'owi kpfna.
^bt» Principis ad-
minitbauo cfiitat. fi bene , ol mal chabbiam nel petto af/ìffo .
AQYA. LIB. I. TLT. nir..ALLVS. IIL
"•.*»^'; f -<4

H IN e R ^ R VM V E GÈ
-i!

^;
:ff^
^
.^ PFro"

il
Api^Icini.. :,;-.;

Serpens aquE £!«-•

ftcac,V( aliai.

f.nro;?

Spargendo a l'aura il Crin tra.finche attinto,


E tra Serpenti Jfide^n)fcrdd- mar es- >x\
^N^la cui fronte 'vn njìuo lume apparta),
Ou occhio human refta a^h^glìat&,e <uinto^
Luna tempóru'va-
tìà fitto il manto ofiuro rjn óelo tinto i^'^^'^ :
Eieatern ollendit ;

Chor bianco ^hor palio Jhorrdjfojhor aureo pare ^

Jl primo epien di flelle ardentùy e chiare^ -^

Di Luna ornato, e ds bei fiori, e cinto.


de[Ira man per. cui ^li accenti.
Scuote la \~}_^

S'odon del rame, e a la fimUyapknde!J>


Aqus a tuns" ri-
IJn Vafo d'or ,chà'vn S erp^\onde piglia^ di jsnafciìcur.Plii-
fi lof..

Orna di Palma i pie Quindi a 'Viùenti


.
'

-•;-'£ syapTjjii-i
Vien dolce infiujfo; e da file chiare ciglia, y -..1 ; ìi-?.T, T.jjii::
'UÓJjDTt l'alili •
»;

Fuor ch&l "voler ..quanto efia Noi- depéhdcj»

«« '
^ ^I J JI.If l ««-i'
41 TERRA. LIB. I TIT. IIII. ALLVS. IIII.

PATER P^TRIAB. .
-.

Draeo caronat* co
tona qucnU t qui
Romani feruanu
Ciué conceflérant,
pacisbona confcr-
uat. ratio habehir
apud Alac-Neap.

Rom. Pont.n5 Ccr

lumCiuc, fedvni-
uctfam terram a(-
fciruac .

.KXYli: ^
-

Regger la l^erra, e le Citta con ella, " '" "

Fu tra gli antichi i e tra i moderni lieroi


Opra pu degna di Voi,
eh' ammortai

6 d'hauer locofoura ogn altra JìeUà ;


Petr! Naulculam,
i.Ecclefiam Dei, f^Ma gouernar la ricca 3^^mcella ,
ab holtium impe-
tu intaSam
ftamq; teflam fer-
, far
B da percojjè conjeruarla poi ,
uarc,vcilius,ac dif-
fìcilius eli,
vniucrsa orbis
quàm
cer-
Efar eh'mifelice ogn'vn di J^i
rarum molem cu-
ftodire.
Viua con l'Alma franca , e non più Ancella s

§luefì' auanXando l'altre diuinopre_j


Di'uoftra man pojfente arriua al Seno
.J.De l' immenfò fattor de la ^N^atura^
Che gioiofo di Voi , chiaro , efereno ,
l)ijfrquui arbor
prima: xtatis ami-
ca cuiui (hidibus
I
D'antica fonda talta chioma coprc^
Tcfccbanturliomi-
^^:\iD/ Quercia amica a l' età prifca jC pura ,
ELEM. SYMB. LIB. LTIT. UH. ALIVS. V; 43

Sol I s ^ vi s

Mardanus £mu-
la cium
hoc ponit,
fcd additur Serpés
prò lemporis cur-
fu, cum hxc vicif-

£magacApoUo.

X'XyiIIrhnhd iJ
^a quattro Vajl de-.dmerp humort , Humare.

Di 'Varieforme, e d'^vn non fol metallo


( T)i ferro , argento , piombo , e di chriUaÙo )
I^anda Febo a Viuenti ilviuer fuori.
Quindi Vulgan gli ardori ,
efi: e ilfocone di
Di Gioue ti rifò,e di Saturno ilfallo,
6 di Giunon con lucido interuaUo
Jl feme fparfò À piante ^ k fronde , a fiori.
Draco (ìmi-
Circonda il Trono y ul Sole aftfo fcopr(LJ Soli';
litudinem &c con-
formitaté h^bens ,

L'Vrne T>rago immortai, 'veloce , e prejlo ,


-, tenapons eli mo-
derator, & fymbo-
lum
Che lhore,eglt anni,e i Secoli comparte^, .

6 dona 'vitate morte à l human oprc^.


Si come fono à Vittjsh a Virtù [parici ,
Et mondo tien come in fé pejfo è deHo .
44

E X P L I C I T
ALLVSrONVM, SYMBOLICARVM ICONVM,
ET EMBLEMATV M:
Libri primij timlós quartus .

Incipit
-li 'o ,

Qijiintas,in quo liberales Ai'tes, Poefis, Ars medi-

\\ eica,a^lcj;iDuntur.\ -a -v

rx
45

A L L V S I O N V m' L I B R I PRIMI, 1

T I T V L Q_V I I N T I r

Summa.
I.

Grammatica, Logica jRethonca,& quod cuiufque


eammdem officium, varia Serpentis figura cogno-
fcitur. fol.47.

II.
Geometria, Mufica,Arithmetica, Principis munifi-
centia florent, cuigratanter gratias agunt. fol.48.

I I I.

Aftronomiae peritia eruditus Princeps prodigiorum


minas auertit,ac fpernit. fol.49.

I I I I.

munificentia,& li-
PoefiSjilliusq; cultores Principis
beralitate florentes,eiufdem iaudes,& immortalita-
tem extollunt.fol.50.

V.
Ars medica ad Rempub.pro curandis corporibus ne-
cefraria,Principis fagacitate iuuatur j isq; fordes ani-
mi abftergit. fol. 51.
V I.

Princeps circa legesinuigilans facile Reip.Regimen


moderacurj&iurtinet.fol.jz.
4<J

V I I.

Theologicac veritatis obiedtum ed Deus , cuius con-


templatione S. R. E. Princeps eam é pcóborc mittic,
Vericatem^i decernit. fol.53.
GRAM. LOG. RHET. LIB. I.TIT. V. ALLVS. I. 47

INGÈNIVM^ PR^EStAlSITiÀ'DIVISlo'. ;

CONTINVA
T I O.
Hiicufq; de i)s,qui,
ad coFporalem ni
teriam concurruri>
iam Czus diftii elt
Ac nunc cu homo
conftec animo &' ,

corpore.deijsqua
formam perficiiit,
fubijcitiu' titulus .

XXIX.
Come palma aperta y e pugno firetta
con Zeno Rhetoricam
palma:, dialeétìcà
pugno fimilem di-
NloHrì) JUo dir Zenon flefo,e comprejfoy cefiacquòdlaòus
loquerenrar Rhe-
Cosi 'veggiam talhor nel Serpe e^rejfo , toresiDialeftia au
tem comprcilìiis .

S' amen 3 eh annodi ,0 che dtfienda il petto ,


Cic.i.de fui.

Che porgendo la Spada a l'intelletto


Sempre ti viaggio à maggior lume fpejfo,
E Jquarcia ti Vely ch'auanti gli occhi ha mejfo
Di noftra mente il nofiro van diletto ,
8 cosi t Alma da la terra arriua Licteraram, diti-
plinarumq; ftiidia

Al Cieli e quanto e fitto quel conofce^ quid of aeuou ì

.5\V/ career Juo , pria ch'indi a Dio ritorni,


6 ne tafpre procelie 3 e ne l'angofce^
Del mondo no troua refugio^eriua.
Cui le tenebre fon quai lieti giorni ,
48 GEOM.MVS.ARJTH.LIB.I. TIT.III.ALLVS.il
idiHMi^B«i^a^Bit>

TIBI '
DECVS / ET' H ONO P^
Artcslibcrales,^
hoctempoiefloixc
gratatcr Principis
munificencii gra-
das agant. Nam
Geometiia-cù ars
terram dimecien-
di dicamr.in nu-
meros, ac^formas
diuidinir , ica Ser-
pens.MuCcaeiuf-
dem etiam imagi-
ne cojnofcitur.Ti-
bia.n. Butcrpes in-
ttrumentu Setjien
ti aflimilamr. Epi-
phanius aducrAjs
hzrefes. lib.i.to.i.
hires.n.Amhme
ticaverò,cum nu-
meris conftet Ser-
peniis figura nota-
curproprer rquam-
marum compolì-
cionem-,&.' nume-
rum , ac fpirarum
globos quibus gra-
ditur, atquecorpo-
risfigna, &inter-
fcaiones quibus di
uidituc.

Sotto flcurat e lucidifirn ombra


Di tueJant'Ali nojira chiara tromba -

Va doue forfinon J>oggto Colomba,


O di chi lfot occhio non cieca , o adombra .
fL^n^ì la tenebro/a notte fgombra ,
B toglie morte da lofcura Tomba »

Scuote l' Jbijfo jch' al gran /uon


rimbomba,
E de fanti penferi ognAlma ingombra .

qA te le grafie , a te merce profonda


Da petti habhiamo,a te ornamento , e honore,
Foiche da te deriua aura feconda .

Optìmo Principi
boni opcris ftuftus
A te Signor Virtù, gloria e fj^lendort^
, , i

dcbcncur pumitic,
A te di quanto ben la terra abonda.
Da O^ioi fi deue ti primo frutto , e fiorc^.
ASTROLOGIA. LIB. ir TIT.'V^. AL LVS; IIL 49
Xi*^

: D OM NAB I I T VR ^ A STRI S .
SifteoE VàDPcpt,

Dneo ta'Comeci
peftem minkìcem
infurgicDuco et
dicimr <]u£da ae-
lii cxalacioiqux in;
comcuE forma ap-
facet.Alkot,

^'
Jidoftro delCieljche mentre il buon Leoncj VeMti».

Trauagiia mar, el gran Colubro in terra


in Mediolanum .

Per glifdegni di Dio , che lor fan guerra i

Minacci a ^ignita , Scettri ^ e Corone^ t

Fuggi, Ipegni l' bombii 'vifìone^ , i

Che fitto i degni H eroi fiammeggiand' erra-,


O iHeretico iniquo, ol Turco atterra
oAccw arda l'infernal carbone^
lor .

Che mentre il gran Motor terra quìi Segno Kumerìtii

,eh' a torre i rnorfifìi nel legno e^ojìo,


E figurò di Dio l'ionico Pegno i
Roma totiusorbis
Sempre fiarai da Noi lunge,e dtfioHo, «errarli caput,
cipis
Pria
vigilantia,&

^H^ fintira tuo gran furor , e degno > f iàpiencia Dei fla-
gella, quoctmaio-
iotem Italia paiiS
W^oma,cha ogni faper cantra te oppofio. iniufeiacieuaclù.

D
50 POESIS..tIB.:t TIT, y. ALLVS. mi.
!Tr5rr!^._ J—.xwe.^.

CERT V5 . APO ILO.


_'l

F4^^^^M ^p ^1
ApoHo multis in
locjsm forniaCra
coniscultusfuitjp
&
qucm , refponfa
fi ^^^^^kà
U^rM^fi'^^i
i# -JM^
^^a ^
<tcdinc Douin.us,
vtT- hh.i.m.z.ìl- (,
à
lur.i!!.pi;eltenim
M u ljis,ac in m
ediO
earura vti Frico

-C^
|&
ptor exiHicDiOiiiv
Sicul.li.i.arinc]uir,
velcjuòclintcr eoe

leftesiefon&tes or-
bcs tanquam intct
Mufàs mediù cur-
i

1'
firn
^^T' '?^?^^
fum & :

J.lib.S.
pcragit . VI

Poeiìsiamen
tiui^Hu.;

rarum artiucogni
c^te-

i^^^^ff
^^^^SÉ^G
^an^ i^^ .-ioiii'JT;. , -V-.--
lionem fupponic >
«Juxcumdeleaet-,
iuuet polt illas
R-' ,

hic ordine poni de


buie.

O ^/ /?o/?rf dolci Aque ,e noftri Lauri


. mistu3o:i'. Fonte j e radice e de noUralmi accenti
s

; Vera cagion , che gli immortai contenti


^e noftri petti ognhoraccrefci, e inauri,
Tu/ol nojlri Piuoti ergi , e rtftauri.
Che dilpreggtati da l'ignare genti
Sqnhoggi tutti a poggiar tardi ,6 lenti
» Qm dpue ho/hai del Ciel chiaui, e Tejauri,
Prindpismunifi-
centia,& libcrali- dunqueftar nofco k la beli' Alma piaccia
ute difoplinnrum
ftudia gaiuiaiur,
&Hoieut.
Fot eh' e di ^N^ifomma quiete ^e paci^^
i

E faifi Apollo tra


l l'altre ombre fiaccia t
Che fieguiremo il tuo /aper ^verace^
Con amorofii, e dilettemi traccia ,
Ponendo fine alfiogno empio ^ e fallace^ .

u
•ARS MEDINA, im i; tìT: V/ALLVS. V. 5«

L'TGNVM^AMBIENS ^MORB OS-PELLIT^i Oui(l*lt.Met,

itfculapi) fimuli-
cmm de quo Pau-
fanias. Tit. Liuius
Dec.i.Valer.Max.
Ub.i . ia miiaculu,

llin. lifc. 9 c.4.ra-

tonem afFerc cur


ifoilapio dicaca
fii Aiguis,cuius
be
ncfico cum prò cu
raadis corporibus
fine reierta phar-
maca, nericò poft
fciéùas,tpoefin,,
exqiaanmioble-
aaméca pienitìt^
ars medica i^^^,
idicur.
'
Tien sii la Verga il gran Figlimi d' ApoHo .

oAuolto 'vn Serpe con che fcaccia^e ftrugge


Ogni mal per cui l' Huom fofpira yC muggc^,
B fa di grafie ogn animafàtoUoi^sn.'òT^'iyi^i^
J^l dijerto Mosè sul legno al%oìMò e v \ ^ , . -^

Fer torre i morfi\ ond ancor geme\ e ruggcj


J^(ofÌro Nemico , e da tal /egno fifgg^jrA
Che Jlguro 3 chi li die acerbo crollò ^'i^\p^ ;Io.}. Numeri li.

Ffor iche nona ferita , e nono morfò. \t\s:^st\ic:.XY'


;

Hauea di noBra Età l\ Anime f^Jettièj^^ yci Medicus' curar


fcorpus.cca ^iinf eps.

...'E fatte preda del^artarco M.oflrix\ \^l.. animoruin plagas


abllergic. curaucé

qA nom aiutOjà noua fremei corfo: ^nQ^-J ^ ^


jtlculapius coro-
nccur, fcepcrumó;
teiieàc;'eidemq; di
Dal Cielo in terra il 'vim alnio: Serpente^, caca fic aiigiiis, ca-
nis , &
Gaìlus non

E rinoua qual d'oro il Secol nofiro rvtcO? .


:eft hic inceiprecadi
locus.dicecui alias.
5^ 0ISCIPL. L.EQ. LJBi I. TIT; V, ALLVS. Vi

Tcxt.in I.pupillui,
VlGILANTIBV^^NON'PiORMlENTlffVS:.
ce ed.

Vt ars 'medita <^-


rat corpus, iia fcié-
ria kgalis otcerio-
ra bona cullodir,
.animi icmperat
ac iripaiiiiz iufli-
qua viuii ho-
Iriac ,

mo, miniftetiuro
implet. , I

i£i^-^C..> —
t

xxxuti.
ìvomina lurircon-
Siliorum, qui Ucn (allibrato , Licinio , Celio , Vlpiano ,
cuigilauerint , u-

jnea dignitatu cui Caio , Taolo , Pomponio , AlodeBino ,


|men non funi aP
Tecuii.
,. Celfo , Jlfeno , Trtfomo , Fiorentino ,
Marcello , Herenmo , Troculo , yijricano ,
Jaholeno , Cecilw , Trthuniano ,
Scenda Venuleto , Mutto , D/»(7 ,
,

Hermogene yTeofilo, Martino y


Partfio y Oldrado , A^on , "Pietro , Mettano \

(jiouanni , Jccurfio , Bartolo , CaUrenfi^ ,


!B<«/^ff , 'Pafintan , Cwo , Solone^ ,
Ifpi
rum
piritJjt.qna-
Ptinccps ca-
Imolenf^s
Martian > Curtto , Giafon , jR//?<ì,
Hroruro ftudioCf-
£ina£ effe debet, Labeon , Doroteo , Giultan , T^racone^ ,
Refp. gubernaoir >

.
HoBienfc^ ,
Saliceto , Cagnol, 'Dee io ,
'Dormirò afpol 'vegghiar del nono Vgone^ .

- -i
THEOLOGIA. LIB. I. TIT. V. ALLVS. VII. 55

ABIS S V S . ABIS S VM A PfaUt.

Habetliomo hxc
tria, corpus bona ,

tcmporai:a, &ani-
mam,quomm pn-
mum Mcdicus, fe-
cunda lunfc.tcnià
curai Thcolojus

Rom.Tont. Deum
meditando Tlieo-
logij è pectore mie
tit,leipens.n.mùc!i
fpiritus hafaebacut
afa j€g7pcijs «rt a-
Iiài. Solauié Deus
credebat^ &
in for-
ma Diaconii mul-
cis m locii colebaf.
mundus veto per
folem viuifìcacur,
&conferuatur;ica
Nos Dei comcm-
plationc vcriiatis
lumen babemus,
Viuimus.&opera-
mur.AtRom.Pat.
iChrifti authoricatc
.rermcc , & vices .

Braco nàq; Rom.


;Pont. Sol Cluiftii
Qy^ te /aerato 3 e immacolato ogetto, figQiiìcat.

J^lentre con gli occhi de la fé rtfguardo j^


'
Seco di foco il tuo pungente dardo
M.'apre l'accefo, ^ mjìammato petto .
Cosi do modo , e lume a l'intelletto
Di quei, cheJìjfo hanno penfiero , e/guardo
A leHremo 'voler faggio , e gagliardo
T)i faper quanto él tuo <valor perfetto .

^erh Signor daUeltuo lume "jn raggio


A tua diletta , e più cara famiglia ,
Ghaue/fe il Gremione l'Ouilfanto, e faggio.
Accio la fronte , e le/uperhe ciglia Tlieologicaverjtas
Karrecicorum pra-
uiuiem,acdemc-
2)^ l'Heretico iniquo , afpro^e maluaggio riam coHculcat, &
damnar ,
Cadino , e portin da tuoi freno , e briglia .

D 3
54

E X P L I C I T
ALLVSIONVM, SYMBOLICARVM ICONVM,
E T M B L E M M:
Libri primi , titulus quincus .

Incipit

Sextus , in quo tres orbis terrarum partes Europa;


Africa, & Afla fituantur.
Sf

ALLVSIONVM LIBRI PRIMI,


TITVLI SEXTI
Summa .

I .

Rom.Pont. Quiafolus Princeps cIlEuropam ab ho-


(lium manibus immaculatam cuftodic , & feruat.
fol. 57.

I I.

Principis magnanimitas in Hacreticis proftrandis,


moribus in Ecclefia Dei reftituendis ,Captiuis ab
infidelium manibus redimendis, palma: foliorum
in Viótoriae fìgnum Coronam meretur. fol.52.

Ili,
Principis Conftantia, & f^ueritas in Ha:retìcos, ac
alios S. R. E. hoftes ferrea Corona infignitur. fol.59

D 4
V-

^ -'^i^

:- Vi.
EVROPA. LIB. I. TIT. VI. ALLVS. I. 57

VNIGVS^DEI .VICARI'VS. iCpheTw^. Macci£.

CONTINVA-
T I O.
Peifefta Piincipis
forma lùm circa il

la.qu? corpusjtùra
qua Animam (di-
cetur &
jT. per fub-

requences libros de
Vircutibus.acftiom-
bus, & geftis , qux
vcftiumArumatn,
exorpat corpus, af-
feruamq; Regnii ,
&populos)tangiit.
VI s.&c.nunccura
aptiis homo nafca-
tur ad orbis terra-
ri! Regimeriiiplim
orbis liic parces l'u-

bi jcmntiir.

Glof.inc. cumTan
ftà.depcen. dill.i.
vcrf.virergo,vt8c
XXXVI. j.li.^.tit.i.alluf.j,
AUuditad Princi-
pisvnitaté, feu Mo
narchiam in Api
Sta sii la porta del facrato Tempio bus.7.q.i.
e.

Dragon'vmco in terra,. ,,J\^


7lcelefie
Che Ctelo , e Jnferno àjua poBa apre, e ferra
Taurus damr Eu-
a/f/ Giùfio , al buono al rio , fallace,^ empio,
s ropa cùm proptet
louis fabula , tùm

oJccto Lupo non entri a danno , efiempio


propcer hominum
illius regionis ftre-
nuicacem, labore,
fs^aipm d'Europa, eh' a la dolce omhrerra & inMnium. •

Di fuefant' Alt\ e non li può far guerra.


Sonno ne gli occhi d'altrui mal'ejfempio. Ambitio malonì
omnium radix .

Perche iamhitiorìhehhe fi k [degno, Cauda Serpétisfu-


pcrb:am nocat,qua
Sila gloria del mondo aborre, sfugge^. Lucifer ciirebclla-
ret temam ttcUarii

L'empia Coda lafcio da fé lontano


rartem fecu traxii
.
eccelo. vcjl lib.4
tic.i.alluf.j.iScb.i.

Poi che mentre del Ctel da norma efegno, ,


tit.i.allu.jcj.eaGre
gorianù Draconé

E la pena de Vitij,e Colpa pruggt^ ,


caruiflc vidcmus
s.lib.eo.dt.i.allu.
i.&y.lib.4. tit.i.al
.

. J^nje li apprejfa alcun Fafior profana. lu(.9.&lib.4-ut.i.


aUuf.14.
5» AFRICA. LIB. I. TIT. VI. ALLVS. IT.

Draco coronani';
TV'NE' CEDE . MALI S .

Palniz fùlijs pio-


picrHercucosprL»-
iiraiov , mor« in
Ecclelìa reltiiutosi
k Capriuos femos
abinndcliumani
buSi&pi^'ertimin
Africa rcdcmptos.

Vidi Romr apiid


Illiifcrifs. D. Fcde-
ricum Atarchioné
Cf/ìum anticiuiu-
tis lludiolìdìniù,
Cbriftian.xi]; pie-
ratii,atq-, Rcligio-
nis cultorem , ma-
gni valoris Hya-
cintliumex vcraq;
paire incifun"*, ab
cuiusvna (ade. C.
lulij Cilarisima-
po cum laiitea \i- ,

ruo>ilella^&:inl~cii
pilone D. IV LJT.
ab alicra Miilicr
leoni infìdens eli
Iccpcro , & corona
tuniiim» quii Dea
Alaticni vocat,ha-
bctiir cuiiis hiero

xxxyir.
1

pjypluco terra in-


telligunt, licetali-
icr Jcfcripu repe-

Con fra Fortuna, contra /^egno, e wortc^


riatur. s. litii.i.al-
i.eiiifdein^uc
iiif.

Starua ex marmo-
re
Deorum
nigroabonimu
téplo Ro-
^Izja la graue , e ineHìmahtlfoma ,
qu? Ve-
Senz^a , che punto calchi de la Chioma
Tnrt,e:dé (

rta tx opc Saturni


filia prò terra sù-

Ipta.dicitur) cóllru
flcquod olim Pa- §luefl^ immenfa Virtù coftante, efortc^.
tlieó. hodic D>Ma
rixi rotundù nun- Llnfernalferra , apre le chiufe portc^
cupaiur, ad Gcnti-
litatis
nemp^nitusjollé-
Ilipetfticio-
T>el Gel, onde del del Tortter fi noma ,
eh' Africa froda , e le noue Jndte doma,
dam,fublata,apiid
cunctéD.Federicii
rcpcrifi qua Aqua
fpani in
iranltulu. dccuiiu
Vmbria
E che rallegra la Celefie cortei .
Statuis, alij'.qi an-
ticjiiitaium monu- Fnggono l'Herefie /degnate , e rottc^
nicntis.noncllhic
narridi Iccus.Iiinc
foiiàn Atrice Leo
Con Perfidiale "Di/cardia lor Sorelle^,
tnbiuiiir.cùpp re-
t;ionis fciacitaic , 6 con faifa Bugia à le /iigte grotte^,
tùpjininiiù Solis
aftuacisca'oic.cui
Lcoc6ccdir".)'.l.fr.
Sfi'veggon tra J^i tornate , e helle^
IH i.alluf.x.cuiiis
&di.xicia: Scorpio Chiome di Palme tra Vittorie dottcj.
collocjfob callidi
tatcfoiran,& irati
Hi- céiis illiusqti*
Che fplendon come ti Sol tra l^altre jlellc^ .
iu^i imicnda dr .
ASIA. LIB. I. TIT. VI. ALLVS. III. 59

iLL I • RO B V R .

ProSatEcdeSjtil
quillìcaccm , hu-
iusq; temporù, ac
Rora.PSt.robur in
Har«icos,Turcas,
ac aliosAfii Bar-
beros.

Caligni) ,&rocio-
rum cxdes in Au-
laVaticani regia à
multis Rora.Pótc.
coepta, &à Giego-
X IIl.abroluta,ae-
pi^ ccimnir.

Draco coronaras
ferrea corona pro-
pter animi c6ftan-

XXX Vili. uam , & cur Prin-


ceps coronenir tri-
plici corona népe
ferrea, arecntea,&:

Dopo Colignio in Francia morto , e efiinto aurea» vide glof.in


Clemcn. Remani.

Suo brutto odors^ fracajfate , e rottc^ 5 . porro.verf.vefti-


gijs. de iureiuran.
AÌi3E corona: qir-

Sue Genti , e date a tenebrofa nottc^, bus coionatur


co ad nobilitacis
Óra

gloriam fàciunu> s.
j^Jempre ofèuro^e cieco Laberinto', rib.cort.ut.i.alluf.
S.verf.vlt.

Rejiop ti Turco profltgato , e "Jtnto Afi.T ph?tiix,quòd


ibiviiaiìc, tanqua

Da minaccio/è , horrende , e dure battei , inlìgnia, tribuimr:


'ìkz mirum gj hic
de Coligni) mor-
6 le Trouincie d'Afia ampie, e corrotte^ tejHxrtticoriiiRe-
belliuniquc Ducis
menno, cumis
Tremar del "Braccio a le faette accinto, fit
in Europa fueric
tRterfcifVjsiquoau
Chettop ogn orgogliofe animo altiero poft ed Sclim Tur
carum Tyrannus ,

ac Ali? dstcmptor
^hQemtco à Dio ,rubeUo k fua Diletta interi) i, vt 'i".lib.4.
lini. X. alluf. I. ex

Spofa , eli aborre ogn Alma iniqua , e fcempia, quo fucceflor ve'
filuicvcl eiu(Heii!
kStx barbarosPer-
Ond' Amico del giujio, e delfeuero. ;fia: laceflìius inua-
fit.hmcS.R.E.nà-
Cinge la bionda Chioma , ejacre Tempia quUlitasorta, Prin
cipisvigitaiKÌa,8c
munificeiitii fer-
(pn la di ferro fn Corona eletta •
uanir.
60

E X P L I C I T
ALLVSIONVM, SYMBOLICARVM ICONVM,
ET EMBLEMATVM:
Libri prinli , tiCulusfextus

. v--,--v.j 5s <^*y \ .
,
•'. ;-r.r -^ -.*•;..•/,
Septimus,in quo quàtuoranniTcmpora Ver,yEfl:as,
Autumnus j & Hycins , eorundcmq- ^yiVr
'— boluiTÌ ÓJhUc^nn^.'^^^'^^
CÀxV.C' tnC-Vv. •'C.Tv^ OTivfV' V. VvA^5l

.UQv^Ck-S 'ir vVi. ^Va

„,. ^-„.^iMéèaaiiai«ib
<JI

ALLVSIONVM LIBRI PRIMI,


TITVLI SETTIMI
Summa.
I.

Vt Ver , Hyemis pluuias, tempeftates,frìgora,aufi;eri-


tatem,&duritiem fugat,itaPrincipis Candor,homi-
num tenebras c^citatis illuftrat. fol.^3.
I r.

Principis cura Reip.vti ^Eftas, abùdatannona.fol.(J4.

III.
Principis fuprcma poteftas , àqtro dignitates haben-
tur , fruduofo , ac ditiffimo Autumno comparatur .

fol. 6$.

I I I I.

Principis labor mentis , & corporis folicitudo , cunu


dies laboriofos , &no«5bes is trahatinfomnesi popu-
lea corona fìgnificantur.fol.6(>.

V.
Quatuor anni Tempora, quomodo Antiquitas dc-
fcripferit , ac notauent. £ol.6j.
et

,1 LI I
;y ER. L'IB. :l. TJT. mi: Aims. X <J5

MICAT^ INTER - OMNE5 .

CONTTNVA-
T I O,

Dctribus oiòister-
rf rum parabus ha-
àenus vifum c'à.
& qùonia orta oo
cidunc &audafe-
nefcunt,raento de
anni temporibus
cjuorùvices accerru
peries ad vicam n-'
modohois , fére-
tiam ommu" ?"
ram fune .e«»a-
rij, fabD'titurut.

X X X I X.

Candido Petto , chriHaUino , e puro ,


Oue macchia non mai s imprime yC flampa
oAnimo accefej che da macchie feampa ,
Efugge il tetro error,fallace, e impuro.
Rom. Ponr. h.xre-
ùcz prauitatii labe
non ffdatur, im-
Onde di notte il tenehrofo ofcuro mo ab hominuni
anirtis-cara abliei

Vel d'tgnoranX^ in chiaro giorno auampay gic,acdele[.

Cjjial di Flora gentil frena Lampa


^Difaccia Verno proceìlofo , e duro. .
il
Rom-Pót. corona-
E cosi ragion 'umUchel chiaro argento mi corona, argétea
propter animi ci-
(^li orni 3 le chiome d'or, lucide , e belle. dorem.

Che forzja a morte han tolto, ^ l'ardimento^


6 quale il Sol più chiaro e de le ftellc^ ,
Ver alionim anni
TalTrimauiera non maifofco,o fpentQ temporum fereniP-
fimum, acque flo-

MoHral fto lume a le Stagion nouellcj. renufiìmum.


6^ JESTAS. LIB. I. TIT. VII. ALLVS.II.

Dr^o oerontoa
fpicii propter in-
aonan.qua ^ftax
abiuifUt, cuiui u-
C{rerij cur-
Itione
lumdtucit.vialib
&c. acdacutSauc»
\l noagciculnirz in-
uencon lìgnum eli
%ùUcatu falucù «
^Monganimiiatis.
£"'*i.<le pr<;para[.
Eu»nfelib. Leviti,
circa fiòv

!^n fer fi' bella , ne ft 'vaga moUra


*Di fé la ricca Cerere ^ e Pomona ^
JVQ le noue Sorelle in elicona, H
J^e fi fereno il Cieli Aurora mofiras
A ftas, propter fla- Come l Età , chel tuo gouerno inofira ,
uum legctum , fpi-
carumq; valoiem,
& colore
Porta d'ogn altra ptu gentil Corona,
, auro c6-

paratur > hinc vaga


diciiur,<lmÌDanim E' l mondo indora, e le memorie firona
maccr.&aUnx.ac
per hoc Cxreie ip-
(i , Pomona Mu- ,
oA vfiir d'antica , e tenebro/a Chiofira,
Auiora pul-
fis

chiiot
, &:
.
Hor 'viua ^luefii , ch'altrui njiuerface^ ,
lAentre dt fame con ingiuria , e forno
Efiingue yC fnor^ la cocente facc^:
Pi infcps
fli'Ctia
ftnic cxplct, hinc
rerum
EgenonuD
il-
Efa con /piche //fio bel Capo adorno,
odia cxuni-.uuiur,
adultena, tiuta.cf-
6 Iodio faceta e ne rapporta pacc^ ,
,

u6
tciaq-, fùciiiora
popcciancur. 6 iUuflra , e falda ognhor l Alme d'attorno .
a.vìTìv^n.v:'^..iili/b:i.ì ri-t.-mi .
al lv s. i i i. <?5

SVPEREMINET OMNES . .

Vci Auturrnusc.T-
rcrisannìicn-p;)::-
bus nobi!!or,acd,i-i
tior e(t , ir,ì Pont.
Celficiuio omniti
dignitntii dt prnr-
llati/Iìnia.hacjgi-
azr de cxw ia coio-
naciir aurea Coro-i
na; fic qui(l%ai--
videa-
ficee aui-uni
dus eìl Ciaiidian'i
in delcripuone Mi i

nemar.nam & Dia ]

co aurei coloiis eit.


j

Idem Claudian.in
dc'cnpc C^rcris e
Sicilia rcdeunris.
Vcrg. li.j. itneid.
& auro fcjuanimà
incedebat fulgor,
ceu 6cc.

Come l'altre Stagion l'Autunno auanzjO^


e T> èfrutti, e d'ker chtar, lieto, e giocondo ,
Cosi non ha più degno , e caro il mondo
Del Drago , e ha del del pcura ftanl^ .
£" eh' auuiua'm altrui fòmmajjieranz^
AnL'U,ferru, ip!en-
Come' l ferro fa l'or lucido ,6 biondo , deTcea^jac aureuin
reddic.

E che per trarne da l'eterno fondo


Frefè delfùo Vattor forma efemhianzjt
, •

oAnXi ^V^^ dignità da lui


Dignitatcs orrincs
dependc^. cd.ii temporalcs,
tùm fpinmales à
Come i raggi dal Sol re dal fin auro Rom.Ponr.
nic conceduntLu*
Icgiri-

&: ab e:u3 cuIit


•^^sTlauo [plendor jch'à ruarie cofefcendt^- nejVcifoIarei r.»ii
j

ab ipfo Sole , j>!0-

Coronato e pero di quel Tefauro cedum*

IlCapo fuo , che sì riluce , ejplendtjjn\ vìo.


Da Battro a Tile,e dal mar Indo al I^iauro.
66 HYEMS. LIB. I. TIT. VII. ALIVS. TIII,/.

DlV.NOCtì^^i^REGrT .

Draco , per quem


Hcros, &
fic Prin-
ccps intelligic'pro-
ptcr diurnos , no-
tìurnosqi laborcs,
VLinferim.&J.lib.
5.tir.i.alluf.xj. co-
ronai:' populea co-
rona.quàm anriq-
tas Herculi concef
fcrat, quem&tera
pus fuillecrediait,
lUudq; fcrpétis fi-
gura uocatur, vt a-
liàs.Attcmporis,&
prafeiTim Hycmis
fyinbolum efl'e re-
petiiurpojiulus.

X:L1L3.

Verchs (la negra la populea fi-onda


Soura , e [òtto pa bianca , han detto molti,
Channo i Secreti de Scrittor raccolti-,
Virg.like.jEneid. Terche ad Alcide fu grata , e gioconda ;

Quando l'Adito tolfè, e la Jiigt onda


A Cerbero , a Caronte, e da luifciolti
Vur Tefeo^e gli altri ne l'Inferno inmiti.
Hyems ab efféftij Che di fumo , e fqualor qual Iberno ab onda .

%ulllidaidicjuu.
Tè negra il fumo lafuperna partc^,
E bianca fe'l fudor la parte inferna
Tal, che la notte , el dì diftingue , e partcj.
r.t noftcj ducir in-
l'omnesiVifubieftì
liib oi quiete con-
Però OueHi , che notte , e dt gouerna
Auth.vt lud.
fiilac
in. quo. fuff. in Lo fiatò nofiro con mirabtl' artc_j 3 ^1 •

princ.coILi.g!o-iQ
pr.iic.proh.Uccrc.
Cinge la fronda, che i colori alterna .
ui vcr.lcruus.

i
5YMB. ANNI-TEMP. LIB. I. TIT. VII. ALL. V. 6f

1^mM\ . -f #^w¥toì:i;:w*^^V'^:

MaitiaiHUr

^ XLIII.
fìApaJTt lenti, e tardi ilQdfo amlto Sarami motus pp
eius cceli amplitu-
dine cardus, &:ve-
Lembo te pen di neue il mento
jynjn 'Verde lox non immeritò
dici poteft.

Torta SaturnOiC la/eia à dietro il 'vento ,


Tanfè nel graue andar libero , ejctolto .

Tiene a la deflra 'vn Serpe in giro accolto Tempus pio quo


,

& ipfe Saturnus iV


Con cui mijura. ogrìhoragogni momento , pe fumitur.

E dona a mortai forz^a, ^ ardimento,


E più d''un Secol'ha nel Seno inuolto .

// 'verde Lembo campagne amenti)


(le Sanimi caputvit:-
velami-
di5 colorìs
ne circumiioliau
Che Frimauiera ,0 1' alma Flora apporta, Ver,Mcn:um alba
hyemé figmllcit.
E principio de l'anno al muer noftro . .

La barba lunga al petto , e bianca importa


Lh orrido VernOjeH fina cui s'attiene^ Ver, & Hyems,an-
ni ciputjà; filili

V immortai
.

^vtta nel celefie Chiofìro .


^8 /il. i .
.'
A'AA

E X.Pili tic I T
ALLVSIONVM, SYMBOLICARVM ICONVM,

L 1 B E R P R 1 M V è\.
69

A E L V SION L
IMPRESE.
M ET E MB L E l»

P R IN C I P IO F A B R I C I L
CANÒNICO APRVTINO.
S O P R A L' A R M E
DI
GREG^^^ XII L
PONTEFICE MASSIMO.
LIBRO SECONDO.
Nel qual fi tratta di Dio ^ÓC della Reli-
gione del Principe.

^
E 3
"O

c'Ó'^'NTl >r V AT T
-,'
r O;
PI

Cum hadenus in fuperiori libro de primordijs to-


tiusoperisaólumfìt, nuncinhocfecundo de Deo,
qui Principium, & finis cft rerum omnium traólabi-
tur Cuius imaginem ita vt hic, noftri depingunt
. .

quia; cum definirinon poflìcà D.Thom.&ab An-


fel.clefcribitur. Cui debetur cultus diuinus , qui Re-
ligio dicitur.de qua infra tit.i.&c.

~''*«*^
D EV S ^ T TV LV
I S . I ao TI

E 4
7^

Ir
73

ALLVSIONVM LIBRI SECVNDI,


T I T V L I P RIMI
Summa .

1.

Deus, quo maius excògitari non poteft , prmcipium


eft rerum omnium , & finis Cainem aflumpflt, no- j

biscjjvicam reftituit.fol.75.

Deus petj^neum Serpetem praefignatus , mundi pec-


cata fuftulit, de cuius latereindulgentiasj&remiflio-
nes peccatorum habemus. fol.7<j.

II I.

Deus Sacrilegos,ac fimoniacos viuere nò {mit.fol.77.

1 1 1:
• ^ :"
I

Deus eft vbiquc, & peccantis nullum eft perfùgium .

fbl.78. 'i^iiì'^-^n vr j:onijT; rrirn/ip- f-


r-i^Q
.jijji.:J;)i2iaòiimc:

T T

Sinagoga,pro qua vere Chriftus venerar, ob (uam in-


credulitatem refpuitur, feiflaqvab Eeclefias corpore
reijcitur. fol.7s>.

ì;. / L V L
ChriftuSjprecio fanguiiiis mundum redemit. fol.Só'.
y 1 1..

Deus , tria genera pìlt(ÉateórB^^|ftruit. foLSi.


^v\»'^J -'
74

VII I; /ViO I t V J. J A
Chriftus moriens mortem deftruxit, acde cius vicflo-
ria gloriofiis triumphauit.fol.8i.

I. X.
Chriftus animam peccato aUigatam de hoftiuipi pote-
ftateUberauit.fol.83.

X.
Deus vltionum olim , nunc inifericovdiarum dicitur.
.-tol. 84. , :ì%i(^ moi5qi3? muoii'^^.-ior^ unC
. ,^2i;Ì3no:nlijf'>nJX"'^i^J;1 2ijrrj3 abt3ÌJfjfìij]x.: -

. . r/rnofJjifl fn-Uio3£DD3ri ?.\ìn

Deus iniquitatum omnium feminatoré fternit.fol.85.

.: .rnrì òn oi-juìv 2o:5jiinomn 3£t2o^^Dliiox.? z'j'jQ

Deus in fcripturis varijs norninibus appéllatur.fol.8^.

,
XIII.
:jp,t .j^:jdC
Deus omnium Princeps, hoftes nequimmos fuga't,'ac
fublatam vitam no bis reftituit.fol.87.

X I I I I.

Mundi Regimen ,&: figura. fol.88..;nlo^ ms^n^iiubcn


Y y -i^-foi .i:/7Ì*JÌÌ-VI

Mendacium quod Deus, ,


ac Princeps odit, fubvm-
bra vcritatis priii^os parentes <lcccp1t.fol.89. jj\hdD

.i8.ioi..-irj- wr '
'

hi ^zmG

I—
DEVS. LIB. II. TIT. 1. AL LVS. I.
jy

A L P H A^ E T. - O ME G A ¥=
Apocalyp.i-&-':

jtgyptij h.ic figu-


ra annu notabain,
eog» vbi principili
ibi finis efleCjCjuod
veram eft natura li
lemporis curfu,pri
uatommq; paiSir- 5

fedVeteres Marti),
temporales Princi-
pes , ac pritcrtim
Philipp' Hi([ian:i
rum Rcx Scptcni-
bris,R.om.ron:if.
propccr naciiiiutc,
& circuncifioneiji
Domini noftn le-
fu Chiilti rcdcm-
ptorislanuarij nié
fcm , anni piinci-
pium imelljgiìt, &
obleruanr.

XI un.
SenZja Frincipio , e fine era."» r,i n e ì pio -, >
: .
; Ambr. fuper Pia!.
iiS.fer.iG.Bcdain
J^r^« P R I N q I P I O, C^'^ y R I N CI PjI.O^^ F I N E
^^^/ j quclì.in Ex'od.c.^.
lom. S. mih. pag.
E nel princìpo fu fi giunto al fine, ,
173-

Ch'oue finhà principio, im è principio.


Hoftié. indcclara-
Tutto N E ^/ principio ,e al finT^^i'^<^i'^^ o,
^ r I
rione Atbor. Biga-
rais.inprinc.

iN^cofa iui è fe non principio,^ fine,


•Nèflar mai può l '^^'i^^civio fien^a l fine.
Cornei F IN non può fiar fen^al principio.
Partifit Qv E L , ch'era in principio , ^Y f i ne
Non lafitò mai per dar fine al principio
De noHri errori , e racquifiarne il fine.,
E ne la fijogliafel'hebhe principio i

Se ben nel refio era principio, pine g» loanniiia

Qyj-^ri del nofiro finy^i'i^^ jC principio.


7^ DEVS. LIB. II. TIT. I. ALLVS.Il

ClAVIVM'INDVLGENTlAf^ (^BENEFJ CiVM

Cur ex «re Serpés


ifte cóflatus fit.do-
cec Pier. Hicr. lib.
14. diaioaeconti-
ncncia .

Exod.14.
Quel gran Mosh de glhHebret T>Mcd imìtto\
Seniitus Hebreorii ^^^oi,'ch'àTHo tanta afflkmnfua ^tacqu^j.
in Agypio.qui fic-
co vcftigio mare
rubili tranfierunt,
Mette le agenti Jùe ne le rojfe acqut^ ,
Vfiendofmr del tenebrofo Egitto y ^>>^^ò
Ejced.io. Taglia la legge ye toma al Gregge afflitto y\\>^^
Exod.ji.
J^elquddtuerfa contagion vi.napqutj^
Onde fde^no ye furor dal Gel non taccjut^
Il celeste Amator delgmlio , e dritt'o^'i-Qi

Numerili.
Mandali rabbia accefa de Sergenti lo \^.^^\vA
^er torli "utta mal gran T>t4cafortc^ 1
\

Corfè a l rimedio per faluar le genti , a


Serpés jtnc' Chri
iti mortcm figura-
AlXa la Crocea tor pojfanzj'a a mortcm -:\ ^'.vi
uit.
Col Serpente di rame onde a
s V
menti \
Ombra fu alhorymà a Noi più ^jerafortc^.
:trMYSi LIB. JL.iriIJ..|[.i ALLVS. III. 77

fQyiD ^ CONTE M NERE'^DIVO S^

ExtatRomeinVa
ticani Vindario
hi;cLaocoontis, fi-
liorumi]; Scarna,
cuius tanca eli ope-
risexcellétia, vina
cura potius arris,
quàm cócra fic imi
cacrix, &:xmu!a .

uia ecenim in ea
villmcur cxprc'sè ,
mors,cimor, &
do-
lor. Qnorù prima
Pater , fecundum
vnus,tercium iilius
alcer oftcndic .

X L Y I.

Ambr. Homil. E-
Al Sacrilego iniquo , e acuì non penfà uang. faftaeft
tcmio.Luc.il.
«V

Altro , t^'i profanar tuo 'Vero culto


f
Tener non "vuoi tua man lo degno occulto ,
lAa effetto opra di rabbia ^ e d'ira accenfa.
M.icth.zi.
Cosi dal Tempio l'afpra ingiuria , e offenfa Marci II.
Luci 19.

Cauo del Padre col lelofo infulto \


loan.i.

Tal, chelflagel non fé di grafia indulto


Al grande ik l'imo, al di riccìjej^a immenfa,
E così GeT^ ne l'antica legger, iiij.Reg.j.tcx.inc.
qui ftudct-i.q.i.Sc
c.ciim in Ecclelìjc.

]Sle la nona Simon fa, eh' alto cada. in fin. de firn.

Verg.i.jSneid.
Come fra ingiuria PaUade corregger ,
T)unque d'errar fogliato ciafcun vada
A fanarfi da quel, che'l tutto regger.
Apocaly.13.
Accio rimetta l'infocata fpada .
78 OEV^; T TB. II. TIT. I. ALIVS.IITI.

T6I.i»g. Sl^SVMPSERO/P^NNAS^DlLVCVLO^

Ycrg.i.itaeid.

Anguc] in mari ,
Serpences in terra ,
Dracones in Tem-
pio vocat Verg. i.
jEneid. ergo mari,
terra, cocloq; potò
tcs.
Qiiò iboàfpiritu
tuo ? & quo a fa-
fugiam ! fi
cie tua
fumpfero &C.& ha
biiauero in extre- XLVII.
mis maris.

Vugga la Vita mia nelfolto intrico


D'antica Selua , tra monti ajpri, e duri j
Fugga tra Scogli, e tra Bttroni ofiuri.
Ne l'Ocean pm rottole più nemico .

Fugga tra Sirti, h nel filingo aprico


JVLar de l'arene , a pur l'ajforhi , e furi
Si afccndcro in c;-
lum,tuillic cs.
La terrari) pur Gioue , e Giunon tra ipuri
Cerchi di foco le dian loco amico :
Sidcfcccìeroinin-
(crnum adcs.
Fugga tra Moflri a le tartaree grotte^,
O fifucila dal cor queH^Alma humilc^,
E le memhr ardan facajfate , e rottc^ :

Etcnim iHuc ma-


nus tua dcducet
Fuggano i Senfi, e lo Spirto fittile^
me, *cicncbiinic
dcxicratua. De Tuoni, e Lampi a mm acciofé bottcjs
Tua man mi flringe à nuli'altra fmtlcj'
P-EVS, LIB. IL TIT. I. ALLVS. V. 7#

Mi 5 E RI COR DIA ^ E T ^VER ITASJ prai.84.

Facjttexc.ia e. ex-
communicamus.
dcHzin.

XLVIM.
Vniuerfs vìac dn
Ogni del nofiro Rèfirada , efenttero , mifericordia, &ve
ricas. Fral.S4.

Si come fèmore fu /anta Pietatc^,


Et in/allibii cafia Ventate^,
Così 'Venne a bear l'Hebreo col 'vera, Non fum miflus
niù ad oues , <\mx
perierunc domiis
Jida perche fi moflro Rubello , altiero , I{iael.MaEih.i;.

Vu diuifa Jt4a /ciocca 'vanitatcj


Dal Capone membra de l'Humanitate^^
Mifericordia mt>-
Eifi diede al Gentil per pietà intiero . tus&c

Onde morta al terren proflrata giact_j


L'oBinataJua 'voglia 3 e fé pur <viua
Fare ad alcun perche fi sbatte alquanto-, Hebr?3ril ft)cs de

E fen%a flirto , e fòl fomento audact^


véraro Meflia fal-
lax , inaais
ciia.vagaqi.vtNa-
, & Vi.-
Ha da la IP emefènz^a portolo riua. line velo , vbi
i!is

aura: fpii'im? nja


opera ni p:e,.ac por"
Come coda non giunta al Corpo fanto . mi applicare nò pa>
teft.
So DEVS. LIB. II. TiT.'i: ALLVS.'Vtt.

5 V S P I C E ' E T ^ VA L EB I S . i

Numetiii,

Eliaaus.lib.i;.

ìXtMX.l
P&Lioi.au.y. §lmH'almo F elite an ,anzji quel'D ra'go, i.,v;c^O

eh' a i morti figli dal Serpente rio^...i'> \i

Chrifli fanguìne
Spicca dal petto il pretiofo , e pio
non foluin homi-
nù crimine cielcia
l'jncfisd Virgo Ma Sangue innocente Juminojo , e 'vago\
crEccIefia torma
ta elt. Clemc.i.de
l'i:m.Trinic.(!i:fid.
Ben sa ben, e del noftro mal Prefago ,
caùio.
E però contra il gran Serpente njfcta^ '^x

E lo rinchiufè ne l'eterno obito ,

E Ujcto qin di fé la bella Imago •

'Dtinquel Coflato /ho ferito guarda


Chiunque hai di venen acerbo morfe.
No eft
manui Domini.
abbreuiata
Che gratiafua nonfU mai Itene /a tarda \

Et haurai , qualfi deue al mal ,foccorfo ,


Qiifcciucfincte,
nòO.hiabitic, line
Ne ptu , che 'vuoi la fua pojjanz^a tarda
te. Ai;g.
A le fome /granar del petto, e dorfo .
mEYS. L-IB. n. TIT. .L ALLVS. VII. «il

"T^^
ETIAM -FEROCÌ5SJMO;^ ^iCAUCOiT.
Tot. in e. fciendu,
depcEQ. dift.!. cu.
c.feq. e. fedpéfan-
dum.dift.6. vbiA-
dam ip capite, Mu-
lierprò carne, Ser-
pés prò Tuggellio-
ae peaitur, ni uria
Jixc Chimera fi-
gnitcat qua Leo-
,

niscapuc, Hirci pc-


€bs, &: cavida Dra^
Gijnis habere fingi-
tur. Homcr.Lucrc.
Verg. Ouid-Fulgé.
&c. Nec immeritò
prò peccato fumi
potelt s. allegati»
iuribus . Diaooluc
eaim cura primoi
parentes deciperec
proceflìt primo ei-
periendoi curprz-
cepitvobis De' &c.
quod ad caput te-
fertur Leonis i.im
nequaqua
pellédoi
moriemini &:c. qi?
peftDris eft Capra:,
j.alliciendoieritis
ficutDiji&c.quod
ertcaudx|Serpéiis.
Theolo.quidaliud

OmHo Dragò Leon Capro e Chimera


Chimera iignificec
ponit Pier. Hieu.
lib.14. dift.peralà-

jD^ ciàfcun detta , che' l peccato ajjemhra-, cìk finis.

eh' e di tre parti anzj e raccolto in membra


\

Peccatorum gene-
Vragilità , ignoranz^a , aftutia veira • ^
^

ra tria.

Tu Giuda in cotal fchiera


Pietro , e Paolo , e
Per fé ciafcun ma quando ben rimembra
\

V Alma fio error^corra a Colm,che /membra


Queflo jch'Hidra non è. Capro ,h Pantera,
Così quefta infernal Beftia triforme^
Non temerà chi dolcemente à l'ombra
Ex atra P.iftùiis,
Di frefant'Ali fi ripofi , o dormLj : Gregisfecuritis.

Mentre tua forz^a da Noi fcaccia^ejgombra


Suo brutto odor tra le tartaree formc^,
Penfier non più l'Alma derror ne ingombra .
St DEVS. LIB. II. TIT. I. ALLVS. Vili.

Vox cft Ecclefi? in


rcfurreflione Diii
V ITA .^ J[i)^AiE LLQ
noltri lefuChrifti,
j£nci Serpcntis fi-
gura pfignati Nu-
meri li. qui vcpa-
lo fiifpenius in he-
rcmo ianientium
languores, Serpen-
tumq; moriùs fa-
nabar, ita Chiitlus
in paiibulo crucis
monens vniutifa
mundi crimina cu
l<c,acHumani gc
neris hoftes pro-
ftrauit..

LI.
l^olje la Vitaeia poJJanXa à Alortc^
,
'

Con la morte l'Autor d'eterna Ftta-y


Diiiinitas,quia pa-
non pocerat, car-
li

nemauumpfic.
Non capace di morte ,humana vita '\^^
Veftififilper dar la morte à Jidortc^^
lui la Vita die la morte a jMortc^» i «*i
£tqu;[in lignovin
ccbac,
Oue la Morte die la morte k Vita ^
i ligno quo-

que vuiceretur..
Tal, che noipen di morte fenz^ 'vita.
La Vita habbiam per la di Vita morte^ .
Dunque non pm di Vita Jidorte in vita
£t erìt rqjuicnira
«ius gloriofuni. E-
Trionfo haurà poi, che di Morte in mortLJ
iàia5 xj.
Trofeo riporta tn vita immortai Vita .
Currus Dei rfcccm-
jinllib^ mukiplex,
Suc.Vfiì.e}.
Ne fé non morta fi vedrà la Jldortcj,
Si come vi uà fi vedrà la Vita
Mentre sul legno hauremoe Vitale Morte-
DEV^. LIBI II. TIT. I. ALLVS. IX. 83

1 R E DEMPTOR' ET'DEFEN S O F^.

Andromeila prò
Animai fcopulum
prò peccatOj cui al-
legata eft, MarCjP
mundi fallacijs -,

quibus allicicur ,

Monllrum prò hu
mani generis ho-
fte à quo petitur ,
,

Draco prò diuino


auxiUo, àquolibe
racur,fumuniur.

Ili IV

Era l' Alma infelice efpofia al Aiojlro Eramus natura


li)irs Apottol. E-
fi-

phef.i.
Fer la colpa mortai del secchio Adamo ,
Arbor mala malos
Che, quai radice infetta il tronco , e'I ramo. fiuftus facic. Mat-
thj.y.LucS.
Semi noi fé del Rè del negro Chioftro .

Aia Jpiegando dal Ciel quel Dragon voHro


Vtranq; namram,
VAli 'vittriciper tor l'Èfia a l'Hamo, humanam.f.& di-

Ve quel JìdoHro infernal di 'vita gramo


A gloria fol del primo flato nofro. Stacus innocentiz.

Ond' altro Alcide , altro Bellorofontcj ,


Heroes iftiquanà
Altro Achille , altro Tefeo , altro Aleffandro , fadicauerint non
eft hic fcribéai lo-

Altro Ferfio habhiam noi 3 eh e ne dtffèndcj- cus.

Selym Turcarum
Tal, che l gran Scita abhajfara la fronte^ Tirannus hoccem
pore mortiuis eft .

A l apparir del Succejjor d'Euandro , Euandri , Regum,


Romanorti-
Cofl".
que Impp.. fuccef^
Come non più la BeHia ria contende^. fores fune.
Ponte.
Rom.
84 DEVS. LIB. II. TIT. I. ALLVS. X.

FfaLiio. 5 ANC TVM ' E T'^ TERMBILeJ

In legevetcri Dens
vliionum erac, lio-
die vero mifericor
diarum . Apoft.i.
Corine. 4. Rom.5.

LI I I.

Diaco latine , He-


braicè Saraph dici-
mi'.i.ignuiis,inflà-
^a la torre del del morte minaccia
;
maois , vieni 8cc.
Thefa.nouill'.ling.
Con tuoni, 3 e lampi a chi non ^jarca al Porto,
fartc. dift.
cui bene cóuemùt
faces.&falmina,
Saraph.
E che per guado perigliofo , e torto . ^^o
quem
quxsut arma Dei,
prxfignauit
A l'altra ripa andar dtfegno faccia \

Serpés. Numeri 11.


loan.j . funt edam An\i dal Fiume lo ritorna, e /caccia.
Arma Pont, excói-
cariones
aa Emblema rcxt.
. &c. facit
L'alma Cura , pereh' e i non refit ab/òrto.
ine. nimium. ver.
ii.n.cum c.feq.is- Che poi, che se del gran periglio accorto
Con humiltà le piega ambe le braccia .

p
E dice , non parca crudo , e fello
Deus
retei'i
iti

Tunira.Matth.i.
teftaméto
a:difìcauic Ne l'alta Rocca il tuo feuero affetto,
Gluanto qua giù mi par foaue ,e bello:
Se moHraui col ferro aprirmi // petto
In teze EuSg.Deus
Am'dicitur.Apo- Drago a faluarmi Jjor à ferbarmi Agnello,
oalj'.ii-

Set mia "verafaiute , e mio diletto .


DEVS. LIB. IL TIT. I. ALLVS. XI. h
Morte ^mortva^vita^revixit.

Apocaiy.17.

Q»»m Jcannes vi
die Mcrerncein C\i
per Beftiam cocd-
nea hicDracocoa
culcaccicloc. Alla
die ad Chriftianx
Religionis moies
relluucos, licec hic
prò Deo fumamr
Diaco.cuius vice
gcrit 1 cerris Roin.
Pont.qui hoc tem-
pore Draconis ha-
bet infignia.

Lini.
Hauea quefia Nemica de mortali
Soma l'iniqua BeUia il mondo opprejfò .

Col Vajo sì , eh' ognun lunge , e da prejfo


n)ormia nel fonno d'infiniti mali^
Jldà (piegando dal del' ambedue l'Ali, Vcramq, nacuram
diuinam , f. &hu-

Libero fefte e l'^vnOj e l'altro Sejfo ,

,;òi\ K^E quel Alofiro infernal fojfopra mejjo -, -

Ne a quella di venen njaljer Juoi firali. EUrphemix,&:


vma.
ccia
ce-

Ma protrata al terren faJ[ofò , e duro ,


Perde l'imperio , e l'ampia potefiatt^ ,
Che poco dianzj hauea foura i menti V *

E riferrata in baffo Speco o/curo,


PiU non fi 'vide fua finta beltatt^ , .

C hauea di Vita a ognhuom gli occhi arfi^e [fiéti.

F 3
u DEVS. LIB. IL TIT. I. ALLVS. XIL

Apoft.Hebr.1. MVLTIFARIAM 'MVLTISQ^-MODI^/j

L V.
Va ria nom ina , q-
hiis i]i fcnpturis Luce Sol, Arca Vite , Pietra , Monica,
, ,
Deus inielligimr.
Angela 'Pardo , Vttel, Leon , Lioncorno ,
Via j Vita , Venta , Trttico 3 Giorno , 3
Pecora , Peìlican , Rinoceronte^ ,
jMoggio , Verme , Granello , Oliua , Ponici ,
Morte , Morjò , Pasior , Letitia , Scorno j>
Mirra,Agnelio,Odor,Pan)Vtn,MirraiCQrnOf
Spofò , Smape , Rè , Colonna , Ponte, VA >

Cibo , Carne , Calor, Gallina , Imago ,


Braccio , Armato, Colomba , Dito., Strale^
Piume j Pauo , Ptglmol, Pama , Pacella^ J

Verga , Parina , JMan , Suono, Bue celiai •


Refpódet oSieftio
Aquila , Auro , T^ejor, Coltello, Arco, Ale,
.

ni COI uniqui ne-


,

gaham Rom. Tòt.


Diaconis inligaia
omucauCi
Herede , Candelter Perche non £) r a g o /»
j

I
DEVS. LIB. IL TIT. I. ALLVS. XIII. «7

fT QVI S ^ E S T ^ H IC
<j
Maith.S.

L V I.
Alludir ad Rom.
Z)f/ negro, e brutto Stuol dal C'tel piouuto , Póc.Poicftatem in
D?noncs , cu Ser-
pcns Chriflum iì-
2)/ cui gran parte andò fittola terra, gnauehc.Io3n.3.

U altra per aria fi diffonde, e firra ,


Come per ISIoi è al gran J[dotor piaciuto-,
Vììl Capo in Aiofiro tenebrofi ajiuto
Conuerfi ch'ognhor fa efirema guerra
sì ,

A l'Alme afflittele ne conjumaje atterra


Gluante ne morde col fuo dente acuto,
Aia dato, che tra Noi fu cotal Segno, Salutis
alias.
(ìgnum . vt

Che fgombra l'aria, e fa la terra noua,


E racquiBa del Ciel Corona , e Regno -,

OgrhAlma e VeUe ,e fuo candor rinoua,


E fugge in fretta pien dira, e difdegno
^jiel,che le fraudi nel fuo petto coua.
88 DEVS. LIB. IL :riT. I. ALLVS. xiiir.

Apocaljf.j.
REX . REGVM .

'Pfal.ii.&ii.

«J**

L V I I.
rorpìiytius lebtus
ab Eulcbio jEgy-
,
LAii 'vittricì i e l'vno , e l'altro Braccio
pnos huius figura
muaum
'Draconis
iiQtafl: ceftat. Ter- Reggono ag€uolf?ìente in aria il Adendo
iià enim ipfam per
; Serpente cd'e
flramdixcruntan-
mon Sì , che non cada ne l'eterno fondo ,
Iticjui philofophi.
Picr.Val. Hier.lib.
O fi rifolua tutto in foco , h in ghiaccio :
1 didione muu-
4.
di machina. Sciolfel nodofo, (^ intricato laccio,
Ch'amlfe il primo ^qi^^eBo Adam fecondo,
Anz^i lo lUuftra col [ito Capo biondo
E lo toglie da noia, pena 3 e impaccio.

Ma fé la man (che fua bontà


non coglia )
Per graue pefa de l'antiche Salmt^,
Clhnus , 5 Nanim
diripar,ac rcgat j)
T>al Gouerna di Noi fargando fdoglia-.
nojire infelicipm' Alme^
mudi regimine fu-
micapudomne!. Che fa di
ita Cadiiceusprò,

rerum concordia > Dentro la tenehrofa , e ofcura Soglia,


'qua mundi Moics
'/uftincn crcdiiuii
imclligiiui . Otte del Ciel non shàjpeme,nè palmc^?
DEVS. LTB. il. TIT. I. ALLVS. XV. 89

VERITAS ?ET. MENDACIVM


Falfitas itnitatio
eftveritaris. glo.in
Authé. in pnnc.de-
fid.inA.hac imita-
tione Serpens anà-
quus primos no-
ftros paiétes dece-
pitGen.j.quipro-
priam vmbrà cole-
re dicimr. Gemin.
rerum fimil. Nam
Draco Chiiftii ve-
tìcaiù luméprxfi-
gnauit.vcaliàs&c.
tenebramm Pnn-
ceps ett Satan. 'A-
poft. Ephef.S. Cx-
tera figna inEm-
blematis corpore
pofiu>per quae ve-
tù & falfum fura-
pfitandquitas,nó
eft hic enucleandi
locu».

L V I II.

Cóme l'ombra del Ver finta figura


E Jempre /alfa , così faifa e quefla ,
Ch'ogni peccato a le noflrAlme inefia,
E fa la Vita più, che pece ojcura .

Lucifcr, cur tenc-


Bella fu pria ,poi brutta Creatura ,. faricorus
dicif&7-poft
effeftus
li-^-
.

Che par al Creator erger la tefa inHyn. D.Mariz.


i,i.&}. parie.

Volfe fi^ temeraria , e fi' moleììa,


Ond'hebbe fede più d'ogn altra dura.
Pero bugiarda di menzogne ilfernet

Sparfe tra noftri Genitori antichi ,


Che la progenie ancor trauaglta,epremeJf. Agoft-EcHsD.^

Ter cui la Verità da luochi aprichi

Scefe nel bofco , oue fi piange , e gemc^y


Sol per fnodar nofin mortai' intrichi.
90

E XP L I C I T
Libri fecundi , titulus primus.

INCIPIT
Secujidus, qui infcribitur

R E L I G I O
Cuius Imago diuerfimoaé reperitur depista, fedCa-
tholicorumhxceftj quam definic Auguft. lib.x. de
Ciuit.Dei, éiufdem Etymologiam tradic lfido.lib.x8.
Etymol.ldem Auguft.lib.i.de Ciuit.Dei.

C O N t I N V Àt IO.
Cum fupra de Deo didlum (ìc , hic de eius cultu in ge-
nere tic.fequituri cum gcns,qux non,etiam
nulla (ìc

fiignoretqualem Deum habcredecear, tamcn ha-


bendum fciac: qua; Dei cognitio non incongrue
apud genccs Religio dici potei!:.
RE LIGIO .T ITVLVS. IK

v#i:£S-^.:r^^^-jg^
II
^l'

^.

i-c^
"^ V*,

••-;'f} \^^*i ^a:^ —

il
('
/: K) i t) ;. vi .:i /i '
d U
"TVia MDv '
9y

ALLVSIONVM LIBRfl SECVNDI,


TITVLI SECVNDI
Summa.
I.

Religionem intadtam quiferuat fàcile fuper omnes


Princeps conftituitur. F0I.95.
I I.

Religio Principis ab hxiefum prauitate Ecclefiam_.


Deimundamconferuat, earum^j tempeftates fere-
nat.fol.5)(j.

III.
Veritatem catholicam defendens Religionis ergo, di
gnitatum culmine coronatur.fol.^y.
I I I I.
PrincepSjquòd religiose veritatem agnoiierit,&pr^-
dicauerit fuper petrae fìrmitatem pon1tur.fol.98.
V.
Prudentia, &Vigilantia Principis Religio elata, inta-
6laq; fuftinetur.fol.95>.
VI.
Religiofus Princeps,religiofos populosfacit, Scpios.
fol. 100.
VII.
Religio Principisjlegù transgreflbres inuadit.fol.ioi.
VIII.
Religio munda,& immaculata populos exteros,&in-
cognitos (ibi fubditos facit, eorum^y fanat languo-
res.fol.ioi.
T X.
Religio circa facra , & diuina verfatur. fol.103.
:5>4

X.
Religio fuperftitiorosj&vcneficos viuere non pati-
tur. fol.104.
X I.

Fraus ad acternos cruciatus expellitur, fol.105.


X I I.

Religio Principis in Ecclefijs aedificandis, & reparan-


dis cognofcitur,ac probatur. fol.104.
XIII.
Principis cura Religio feruatur,& crefcit. fol.107.
X I I I I.

Religiofus Princeps vtriufque virxadiuas, fcilicet&


contemplatiuae contra S. R. E. hoftes , milites facit,
& enumerar, fol.108.
XV.
Princeps religiofus difciplinarum , Chriftiana: do- &
ólrinx femina facit,ac frudus colligit. fol.109.
XVI.
Princeps petetibus^gratias, & beneficia largicur. f.iio.
XVII.
Orbis,&: Vrbis Anim^reli(5ì:aGentilitatis fuperftitio-
ne , veritaté Chriftiana; reli^ionis Icquuntur. fol.iii.

X V Ti I.

Religio petentibus iufta, veritatis refponfa non ne-


gar, tol. IH.
XIX.
Princeps ab incceptis defifterenon debet, nam &in
magnis voluiflc (at eft, inaduerfis autcm ad diuini
Numinis auxilium cófusrere debct. Reiiirio etcnim
qux &: culcus diuinus dicitur, kcrificijs ab omnibus
inefl'c credicur.fol.113.
RELIGIO. LIB. II. TIT. II. ALLVS.I. n
Servata -iveligio >

lo.Chtyfoft.Hom.
Euangel. Ecce ego
mitio vos.
Manh. x. Aug.Scc^

L I X.

Far feudo al Capo j e conferuarlo illefi Caput Religionifjl


yiocLinque modo jj
feiuandum.
Con l'altre membra , oue non 'vita JtedtJ .

^apercojfa mortai y eh' ogn altra eccedei,


E che fidi corpo altier più toHo offefì \

Gran Segno fu di pur animo accefe,


E di Religion , Prudenti a , e fede^ j
Onde m die la fì^a beata Sedt^ ,.
Religio quid ope-
retur..

Chi fu per Noi ne l'alto legno appefò,


Jlda, che fiate calor, lume , e fplendore^
'Del Sol (per quefia ^ià ) chiaro , e celefic^
Greg.xni.indul-
Colui non finte , e ha pien d'ombre il Corcj'., gentias plenarias
adpurgandas ani-

E poi j ch'ai gran Signor così piacefìt^


mas fspiflimecó-
ceflìt,
la lìc
adto gì nul-
ciuius, ac op-

Mandate ogn'hor dtgratie i lampi fuore^ pidù


itiano^, in
in orbe Chri
quo Al-
iare pnuilegiatum
qA liberar l' Anime affitte 3 e mefie^. fra detunitis non
extet. -• .--L.
5>« RELIGIO, LIB. II. TIT. II. ALLVS. II.

M I N V S F L V C T V A T

Vniueriàlit Eccle-
fia: rypus. erat Na-
uis in medio man.
Matcf.

L X.

Hiretici, !c fcifma
nci,c]iiorum nomi
Gjjiefia Nane di Noi Madre , e Maestra
na habennir in e.
quidaauK. 2.4.^.3. Chor Auflrojoor Circio hauea qua/ìfimmerfk
(Quantunque non Jìà mai ne londaimmerfa)
Hor diaXtJoor dietro, hor da manfiacajhor dejlra-
Hor minacciaua 'una procella alpefira
Borea Jùperbo , ch'ogni mal riuerfa,
Hor Nube ojcura pm, eh'ogn altra auuerfa,
Hor tempejìa marina ^^ hor terreflra.
Numeri li. loS.}.
ac InfigniaGrcgo.
Xlll.
Ma pòfio Segno a la /aerata Vela,
il

Che medicina fti d'antichi morfi.


Ecco ogni furor acqueta
flutto il fio 5

Eolo Jua rabbia a fio mal grado cela


Tal, che non più fik quefta Natte in forfi.
Ch'ai Porto afpira con dolce aura , e queta .
HHIGIO; ElB:fl?riTire IL ALLVS. IH. 97

I
qvi^',LE.GITI^E^CERJA'VIT. l.Timoth. 1.

Sta sii .1^ ferma , ^ immutàhil Bafc^.^ ^-s Vii \ Manh.


tu es
i«. nu. iS,
Peous, fu-
pei lune pctrà&c.
&
Che con ogni 'valor la girale ftringc^ 'a

^Inefìt , chel grane error cancella je^lpingcj


NofiroJSlemtco ale t4rtAr^e;cdfi^Ks\>, t\
lurifciiaioi&ordo
EperòHenledorat'AlifpaiJhJi.^ iy ^^x^\<i^-r\ Rom.Pont. Dd.m
e. Atjuadeconfec.

Perch' a difènder nofiro ben s decìnger eccLvelalt.

l^alyche di Dio la Religion li cinger


Col ricco. Regno l'alme T'empie rafi_j.
E da t Indo. al Jìdarocco ti mondo /corg&^ , l
Nec later,
gic aliijQid
nec
Rom.
fu-'

, E nm s'oppone x? / keaf&cchio e Janto


,. = ,
'
Font.

OfiuraJSJtdieych^ da Urr^ firgc^l;. \ t.

Onde del tMtti) eglihÀcoTOna ^e 'vanto i^'^'^'^\{ì.


E a Ciechi in tutto la /uà luce porg<Lj,
E 'vefie l' Alme di '

porfureo m(!intQ,<^:^x\ ò
98 RELÌGIO. LIB.II.TIT. II. A LLVS. UH.

;
Er-^S'VPER ^^HANÓ'i P ET R AM.

Tex.mc. ficmrjn-,
fri XV. di 11. ihive-'
Im in quadrato la-
pide ; qui fecundù
PlatoBcm teiram
(ìgnificat; nónuUi
Romana affirmìc.

Maoh.if. Pietra , che d'ogni amtìr primato impetra ,


EfifaUo miro lo Scopo , el Segn^,
Tuo Chriftus fi- :: Che nomol Rè dt Dio 'viuacePegno^
ImsDeiviui.

Et ego dico tibi »


E qutUo il fé Rettor dt queHa P-tètra:'
^a EU Q Feuus Gu>
Impetra fl dal gran Signor de l'Etra,^y^\
Che non ha de Tiranni ira ne [degnò i ,

Suo tranquillo , quieto , e Janto Regno,


Ond'ogm MoHro ond'ogni mal s arretra .
,

Segno /che Joura quefia Ptetra po^a^^V^^^ d


Per gouerno,e fifiegno , e arriui al Cielo,
E fquarcìl Velo d^ ignoranza ^e mortevi
Sdegno da te fia con Amor depoHoi^ ^^^v^ ^-«Vi^O

St ch'thabbil Regno con Trionfo, e Zelo,


C hai dolce melo afugichwfo,e ripo/ioX
RELIGIQ. LIB. Il TIT. II. ALLVS. V. 99

ìR rl r g r 'N lii/S 5^ ^^^ s rt z^^i l-


'

Paufaaiai de Ara-
ti Marre » qui hiit

fiUus itrculapii .
bic prò Religio-
ne Scc.

LX'I IICi
Qui varie depi-

]S!on trottò mai c[uefia legiadra Donna Sa, effiiSaq; repe-


ticur.

Religione a Dio Ji caraiC accetta


Ou appoggiar ^mal ficur commetta
Sua bianca , e immacolata Gonna \
bella ,
Draconis Prudert-
Fuor, eh' a la Dragontina alma Colonna , tix . Match. I o.
ibi Ioaa.Chryfolt.
&
vel virenti cjux
Che de cafti penfier fol fi diletta ',
Mulicr cum
,

Serpe
teinaixa Colum-
JSlè cofa ijnqua sa far , fé non perfetta, nx defcribitur . ve
y.li.(;.tit.i.allur.4.
Virtus vnica mec-
ì>ie con gli occhi, o penfier, notte , h di' ajfonna.
ces .

Ver cui da mali e cosi ben difefa , -

Qy^nZji nel pm (Iellato Ciel sefioUcj


La facrofanta militante Chiefk.
Montes exultaue-
Ride ogni ^alle , ogni fiorito colica runt ve Ariecss
colles ficai Agni
,'.8c

S'allegra \ognAlma e fi' di Zelo accefa, 0u1Un1.Pfil.I13.

, eh' e fol nel ben oprar tenera, e molici;

G z
lOD RELIGIO. LIB.ri. TIT. II. ALLVS. VI.
«Pb;

Pj 1.117. IVSTI ' INTRAB VNT-PE R ' E AM.

ho. retri Bafilica


l'in Vautano Ann»
[j
labile 11575.

i/ìx?ri:i!.
Fcccatorum grane
pcniius, tenóicde
orfum.
Kìen de l'antiche fime onufio , e carco vo\/L

D/ che gli honiert ancor, fiaccati -^orta yj^


Et entra dentro la /aerata. FòrtÀ\}'^'^
CratiaDei fuauis,
&: leuis , vcpluuia Il mijer huomo , e fifa lieue , e /carco . '•

in .VcUia cfeiccn-
die.
E non /intendo piul noio/o incarco ,
Ringratia il Cielo 36 la benigna /corta r,^
iConfedio.qua cui
Ipa: fi: remifiio
indolgcntiatu al-
, & E po/cia 3 e ha per ogni banda /corta
feciiriOjCjua pecca-
totii foluinir poc-
La Vitale l'Alma torna al fuo bel "jarco^
Ila.
E €0n tranquillo vento piglia il Porto > '
"-^

Oue merci di Kelicfuie /carca


le

Contrarie al pe/03 chauea à Roma porta:


Pecca tum inieci-
cu, grana
mmibus
vitam ha
ai^exi..
Tal , che /elice d'in/elice Barca'y^ " -
'^

'D'infermo /ano 3 e pien di mta il morto


Fai gran Dragonjch'alCiel poggiando varca.
RELIGIO. LIB. II TIT. II. ALLVS. VII. TOT

iT^ O TE S T A S • I N ^ D E M O NE S .

Et vidi de mari Bc
Itian». afcedcjircm
habciiié cjpita fe-

rte,&cornua dL-cé
&:rup cornila CIU3
decsmdiadcniaca,
&fupercafitaeius
nofa blarplicmix.
Et Bcftiatjiia vidi
fimìliserat Pardo,
& pzdes ciiis ficu,
pedes Vrfi , &:osi
eiu5 (ì cut OS Leonia
Scc. Ioan. Apoca-
ly.ii;Ì.

L X V.
Nouellamente à depredar la terra
Sorgè a ^ejìia crudel dal mar pu fiera -,

Se tua Vtrtu,fe tuapoffanz^a 'vera


Moribus in Eccle-
Non sopponea nel lido a farle guerra . lìa reihtutis,
gentijsqi à Grego-
indul

Onde cadendo fu da te fiotterà rio conctffis.crué-


ta Beftia hac tciii-
pellate deuicta di-
Legata , e fpinta a la prigion fiuera \ ci potdt.

E tua libera man fiatta più altiera


Poi, chel del' apre, él gran Oocito fierr ,

E fie fiondata e nel diuino Sangue^ Clemen.i.defum.


Trmit. Se fid.cadi.

Del Rè de' Re tua franca poteUatt^,


Chefiana ognhuom,cheper la morte langue;
Tur conoficiam,ch'in quefta nofira etatc^
Anno lubilei 1575
Fu necefifario tor la vita à l'Angue^,
Che priuò Noi di nofira libertatcj .

^
G~T
-'
lOi RELIGIO. LIB. II. TIT. II. ALLVS. VILI.

Pfal./j. QMNES GENTES^ SERVIENT


^ ^ EI

jtfculapijTem-
pluni.

Vci Gente Epidaa


rum ad curando:
corporaics langiio
rcs ibjnt,ita noftri
ad fanandos (piri-
tuales Romani re-
niunt,acvtrofque
fiequentet.

Da le parti più afcofe yC remote^ pm


jD^ l'ampia terra Greci , Arabi , e Perjt,
Hypponcnfiù Rc-
fù oiatoics, fi!ij,
t: Ncpotes ad prf-
E quei 3 eh' a noflrt di fero veder/I,
ftandum obedien- eh' à pena 'uifti haueano Argo^o Boote^y
liani Greg. XIII.
Romam veneiùt,
anno xiij. fui F6i.
Con l'Ethiopia à le 'vicine Ruotc^
Del gran Carro del Sol queiyche Jommer/l
Mofcoiiix orato-
les his hoc tepore
Roma Tcnecum.
Ne thiperborea Sctthia chiuder ferfi
Al duro ghiaccio , che lor sbatte, e fcnote^ .

E quanto 'vede ti Sol, circonda , e /calda


La d'onde Jpiega tindorata chioma
^Ijuo contrario (f 'vltimo Orizjonte^\
,

AiuioIubiIeii]7f Da la parte piufiedda , e la più calda ,


E quanto ti gran Adotor gouerna , e doma ,
Aman feruendo tua diurna fronte^.
RELIGIO. LIB.II TIT. II. ALLVS. IX. 105

PANEM 'ET-VINiVM >OB TVLIT. G:njr.xiiii.nu.iS.


Ap0ft.Hsbt.7-

Diodor.SicuU
Statius.
Philoltracui.
Ouidius.

OueHiyche Dei nomar le Genti vane^,


Cares, ScBacciu.

VnàGioue è Viglimi yt altre Sorella-, Diodor. Sicul. ari-


ci (j.Ub.3.& 4.

Gluelìinuentor d'almo liquor s'appella ,


De l'Aratro queR'altra,anzj del Pant^.
Tutte fur ctancte ,e fntioni infancj ,
Ch'empir de fogni quelletà nouella Atvbiveniipleni-

Vinche 'venne dal Ctei più chiara fi ella [udo temporis mi-
flcDeus filili full
fectum ex mulierc

A 'veBirfele nofire jpoglte humantJ. taftii fublege&c


Apoft.Galac.4.

Che giunta al Segno de l'età perfetta

Tìouendo ricomprar le genti, e mondo


l

Col proprio fangue,econ la propria Carnea;

Non curo di flagel, fpada 3 ò fletta 3 Ac vero Melchife-


Ma qual tra Noi Melchifedec Secondo dech Rcx falé pro-
ferenspanem,&vi
num&cGen.i4.
Oferfe e Pan, e Vin per Noi faluarnc^ .

G 4
tG4 RELIGIO. LIB. II. TIT. II. ALLVS. X.

N VSQVAM' AMPLIVS -SVPERS TITIo!

j rr.norfs prtiociia y
fc fapicn'ia v:iia
yioH;[;aniiir,& va-
ne: rcligionis lu-|

i
crffitiones' toHu-i
;uv. Braco liicR.c-!
Iigioltf fignjficat. '

vt s. alluri. ac paf-
iiira tot.hoctiq.co.

L Xl^ mi.
Plin. lib. 7. c.i.D.
lUcron. inviuD.
Satiro , Pan , Siluan , Fauno , Centauro
Antonij.
(Sogni del mondo, e Reltgion corrotta ) '*

CétaunjsapuJ gé-
tcs prò iuliiiia , & Spinti da gran timor corrono in frotta
J:;!igionehabebati
quarii iupeiftitio- Taljche Battro non han, T^d'Indo, Alauro-
la religìo fuit .

Auaritia.Exod.Jl. Non più tra Noi/I 'vide U ricco Tauro


ITal.ioj.Dcut.ii.
Poi, e ha Corna, e la Ceruice rotta
le
itgyptij
Icbant
eum Ofirim
,
Boucco-
credcnres
,qui
A lapparir , al primo incontro , e botta
& Apis, & Scrapis
diccbaf. cuiuscul-
T>el Drago , e ha del del chiam , e Tefauro .

tiiHtbrai in jEgy
!g:o didicerat.Dio-
tltìr.Sicul.Antiqu.
Velice e dunque , e de le ghiande d'oro
ISb.r-Eureb.hb.i.
is prfparat.Euag.
Tanto pmfortunato el Secol noHro
Auguri. &C.
Quanto queflo dà gaudio , e quel martoro :
Sotto' l benigno imperio , e flato 'voftro
Gioijce il mondo , e fi rallegra il Coro
Ve Spirti eletti nel celefie Chioftro .
RELIGIO. LIB. Il TIT. II. ALLVS. XL IO-5

C^Vi^ S EMEL^ MALV5 Deregjur.inS.

Deus , vri fiaude»


oditjita vera: Reli-
gionis hofter, qui
fuum no feruaue-
runt piincipamm
procul ocpeUit .

L.X I X.
Draco Stellione >
Doue, e combat cotante macchie ,6 fletter eli fym-
q fraudis
bolum,vtcot.tit.ff.
I
Stellione hauute , e di cotante fòrti. de crini, ilell. in- 1
damat.
Che ne la 'vita ,€ ne la
coda forti
T^alj che /ornigli l'Infernal RtheUc^ /*
Perche bugiardo fei yforjì fin quelle^. Et cauda eius aa-
hebat tertiam par-
Che trahefìi dal del' a duri porti, lem llcUarum e?-
li, ic mifit easin
tetra. Apocaly.xij-
Oue catene hanfempre, e Hragi,e morti.
Et a mangiar Scorpion,fiere empie ,efellt^ ,

TTù non rifpondi 3 e fol la coda annodi, Valnis, corporisq,


motus fiepe deie-
git aaimura.
- Inuentor di bugie farfipenfi anchc^
Con quella far noua ruina d'Alme^ ^
Torna dunque, e là giù tep tue frodi. Eie violenta
fumpcione
prx-
fcrtur

Ne far pìk qui mie pecorelle manche^ y.


diffinitiua. text.in
c.afferte.
fumpu.
de prs-

Come del Ctelportafii giù le Salme^ .


io6 RELIGIO. LIB. IL TIT. II. ALLVS. XII.

D VX ^ <^ V C T RI C È M .

Translatio Iraagi-
nisO.Maciz nun-
ciipata,dcl foccor-
fo1 in Gregorianù

Sacellum in noua
Eafylica D. Petrii
Vaticano , ab code
Cicg.cóftruftum.
àe cuius pulchrim
d.nc magnitudi-
,

ne, & lìiniptu non


elt hic (cribédi lo-

L X X.
Dueunt Dracones
currum Virginis , DeUe nofire mi/erte al gran Soccorfi
<jux Chriftianoiu
cft Pallai, cui Dra-
co tlibuitur jjpter
Vergine eletta, e da ciafiun nomata
vigilantià.pruden-
liam ,&fapientia. Tu tua figura al nouo T'empio alzata
vt aliai. hicRcli-
gioCum Principe
notane .
Su del jfanto Palìor heato dorfi \

Chauendo poHo al duro Scita il morfò,


A Garamanti noua legge data ,
Ecclefiam D.Aiha
nafij Grxcis icdi-
iìcauit> cifdenique
£ la Greca dottrina riformata ,
cullcgiuni actium
liberalium Romx
E frenato a Germania tempio corfi :
condruxit GregD.
y. 111. deqiio y.li. Pofio del mondo ognajpro flutto in pact^ ,
£.uc.i.aliur.{.

Per render grafie a la pm chiara fielia,


E di terra 3 e di Ciel più ardente /àcc^y
Porta llmagin'Jua legiadra,e bella.
Due fi l'egga da ciafiun 'viuacc^,
Nauis D.Pen-iEc-
cUlia. Ne la noua di Pietro Nauicella.
.REIIGIO. LIB. IL TIT. II. ALLVS.XIII. ro7

I COLVMNA^ COLVMNAE.

Hoc tempore mul


ts D. Maria: Virgi
nis Imagines mi-
racula Romz edi-
detucquibuscura,
&ugilanna Grcg.
3Ì-m.fuper Cubu.
i. Ecclelìa: firmi-
lacem fedentis,Al-
urìa,SacellaiacTé
pU fune ececia.

L X X I .

Cubiu fuperquo
§lu^al firmamento flabìltio , e fermo pofitui ett Draco
firmicacis eft fym-

Porjt potea ne la celefie Spofa, bolum, Roma:, ac


terra ducere non-
nulli.
Ch'ella non fiià de' cafirei penfifa,
E ciò a le fcojfe hahhia buon Scudo, e fihermo >
qual potea più 'vero Palijchermo
Porjiala Naue ,chà la merce afcofa, Ecclelìa Dei hibet
bona vilìbilia, &
inuiUbiIia.
Anz^i paleje iui p feria, e pòfa.
Che lfante 2^ a e e i o non matflaco,o infermo ì
E che fai 'Ver noflra Keg ina , e Donna
Ne la fua bella Imagine fa fegni
Da la deflra del Viglio alta Colonna,
In BafylicaD. Pe-
ni in Vaticano jp-
pe Altare fani9! ilì-
Onde de' cari , e fuoi diletti Pegni rni coipotu Chri-
lli.

Paffar non puh faetta oltra la gonna.


Mentre fienglt occhi di cufiodia pregni.
io8 RELIGIO. LIB. II. TIT. II. ALLVS. XIIII.

Ouidiu».'
VT^ATTONITOS'FORMIDINE-TERRE^'HOSTES-

gida) Alcidam vo-


cai DioHor. Ami-
<]uit.lib.4.) HalU
Galea, & Scutum

LX X I I.

Se di fquamofa Egida armatale d'Hafla,


Genus Gorgoneù
Amazones ( qua
E d'Elmo y € Scudo ouél Gorgoneo Crinc^
bis regnaruntjVt s.
lib.i.m.j.alluf.j.)
Mineruay e a l'opre Jue chiare ^e dtuint^
casvcroHerculem
ficut & cijccra M6- Accinta più, che mai Vergine, e Cajia\
ftra,ac Alexandrii
<lele(lc relbf Dio-
dor.Sicul. Andiju.
Legenti ilitiHra,e sa far ciò non bafta
lib.5.6:4.
Sua Virtù /anta, le riduce al fine^
E. Ambra Homil.
luig. Homo qui-
In fcoglio ,e da lor ftejfe peregrine^,
<1,im habuit
(ilios.Luc.xv.
duos
E con lo Scudo fil ^vince ,e contrasta :
l^uajantipma AmpieT^a , e tua Vrefenzji,
Contemplatiua.
Santo Papor , conuerte i cor di pietra
A contemplar di Dio l'njnica ejfenz^a i

E le facr'Arme , che dal Ctel impetra

Vitaaftiua.
'Dona a Colofi fuoi con eloquenz^a,
Che'l gelato German confonde, e fpetra .
^HELiGio. lib.i.LìTit; n. allvs. XV. 1091

RELIGIONI'. AC: JBONI5'. ARTIEVS

Cree.xii j .mir? te!


Hmainis sditati
Collegium
SLic[ue
Romi Congr^a-
lioni Societatis le-
fu, vbi liberales do
feiimr aites , con-
ihuxit.

Minerua,0(Tris,
Di 6juantó a la faphrb^i edòtta \^t€ha ;^ Apollo, Atia?,phi-
loIogia,aruuin In-

Mmerua ,Ofin i Menfi,\ApoUo-k Delói uencores, ac Semi-


luria fuiiFe tcftan
tur Diodor. Sicul.

E di' che\l Vecchio, che foHenne il Cielo Clem. Alex.Gieg.


GirilA-c.

Infegno a Fefia hor- d'error. colma, e piena :


E di quel, eh e la beila ,alma-,e ferena
Spofà d'Herme gentilJenz^a alcun 'udo .

QyÙoHrò a le ge^ti con ardore , e T^lo \


eh' a fviuer fèmprehuom mortai guidale mena\
E di ciò , che per duo piti ardenti lumi
DD.Pctrus,8iPau-
lus Apo Itoli, qui
primumR.omc fi-

Vide l'Aufonia , onde Jt gloria Roma dei fundamenca


pofucnmt,proprio
fanguine CathoU-
<
-jyejfer Aladre , e Maefira al monda tutto > cam Ecclciìam l'a-
craiuni , Deoqu!

Gregorio a la 'Eamiglia ,che: fi noma


I

opc. max. dcdica-


umc.

^Dal buon Giesu per 'vita, e per coHumi


^Im fjf-afge ti femc 3 e fi raccoglie il frutto -
no RELIGIO. LIB. II. TIT. II. ALLVS. XVI.

PVB LT CA SALVS .

Scipcns jCfcuUpij
in Epidauro <iabat
gcnnbus faluic cor
poris Paufan. T.
.

liuiiis .Val. Max.


Ouid.Fcftus. Tom
pon. Plnlortrat.Igi
nius Eufcb. Plin.
.

Macrob. At hic
Rum Poni. Draco
.

no moHodat gra-
tiastemporales, ve
lum ella Ipiniua-
Ics.qui vere grati?
dia pofsuc.Ci: apud
Pier. Hierog. )ib.
iS.dia.falus.vide-
te eft, cur tot m
Rom. Impp. Nu-
miirepcriaturScr'
pens cu infcriptio-
nelalus.vc&T-lib,
vj. uc.i.alluT.xvj,

LXX X:M I.

Gluet, eh* empiamente Grafie, e ^Dee nomar


Le tre Figlie di Ciotte ijmte ardenti,
eh' a la Ciprigna fin fernpre prefenti
In molte 'parti,in^ molti modi errare , , \
Gratis Touìs (itiz>
Vcaetis Comita
Cerche dier lume lor f^lendente ^e chiaro ^\\^ à.
£" fono
efia di foco , e de tormenti
A quei, che fino a le lafiiuie intenti, '^

Ne cono/con lorjiato iniquo amaro . V.^

Gratic quzium
fìntvciz.
Hor chi non ^juol' errar con gli altri fiiocchi ,
Soura l'Aitar à gran deflra giri
la
E del Corpo , e del Cor gli aggrauati occhia
Grati* ad Princi-
pia dcxicram Cho Che poìrk fine a fuoi lunghi martiri
rumi ducunt .
A le gratie chinando ambi i ginocchi

Ch'iui fin fimpre con eterni giri y- \v»^


RELTGIG. LIB. II. TIT. II. ALLVS.XYII. Ili

.•: ^ VN e .AD . PASTOREM.'

Vrbs Roma reìe-


fta gentiliiads fii-

perftinone , iecura
eft catholici Reli-
gionis fidem , per
.Draconem intcllc
fii. vtj. lib.j.tot.
niu.i . AUuditaa
mores hoc tempo-
re in Ecclesìa left;

'^•^'^^
Eran l'Alme Latine in preda al Tehro^
Che con dannofi , e dilettemi fìtono
Difre chiare , e dolci onde in abandono
Le portaua a Nettun delfiio nome Ehro\
Qj^ando, non da Tefm,Sen\ Alhia, Her\Hebro,
Deus hamiliaeli-
Qijtc, exaliau

Ma dal Rt^'^o genitifentip n)n tuono


Chi *vuol d'errori hauer ampio perdono
Segua l'ejjempio mio maturo , e crebro '

AtalpromeJfa^atalbenigna'vocLj
La/ciò Roma i cójìumi iniqui, empi, ^
B fu nel ben oprar più, che 'veloce^.
Et alcun drtXz^a Alt ari, altri alz^an Tempi, Monffrum a6 lo-
uc è coelo expuUu,
'Altri contrAte è più, che mai feroce^ liugjum vocatHo
roer.viT-''''- ^-f-

Per gli animi fir bar da danni , efiempi . IU.4. alluf.j.


Ili, RELIGIO. LIB. ir. Tir.' ir. ALLVS. XVIlTl.

Vìig. Acncid.iij. DA PATER ^ ^ AVGVRIVM*-

Templiiin Apolli-
li S.& mugiic ady-
ti? (orup.a icclu-

fis Viig. Uh. iij


.

Acr.ei<l.vbiScru*
Cùrtinani Diaco-
Ris Spoliam «["o-
nit aie.

"Heu
icrras
fiige enidcles
, fuge liéhir
Vdita Enea ta. morte empia ye^ crudeltà
auai um
, nam Po-

Iidorus ego &c, Del mifèr Poliàttr , sìupifce v e mefto '

)
Vug.
Chiama quelTAlma al gran Sepolcro e
\
f refio
; Q^d Aujlro fcioglie le raccolte Vele^.,<*,\
DeItB-Inrit?a''fta-
tvs A^?MlKw.Cy-
Indi -per mar tranquillo a più fedele^ .>, (?) I
cla4?3 clàrifllma,
<iu,t &
Éinthia,& Torto dìfmonta oue a rifpofte e 'de fio
;
:Aftcire,&Oiiygia
f
Apollo jà Cui
:

de
dlcitui
cijlo
-,

nunquam u-
cjufft^i
dubbio cor funelìo "^A^
cori
<fca Icgi tur.
l'orge del lungo errar preci 3^ ^querele^ ;..
?,c1i;>io Acnc^cui;
di'&uin nò fiierac
piìmri quirite Re-
E tremai J['ionte da la cima al pted€^,\\ -
\
gnum Dei &c.
6:
te
um procinusan
omnia cenipla
,

La Soglia, el Lauro \
e 'vn
gran muggttó'vjcio
inKicditur.
^a la Cortina , q Spoglio del Serpent^%
Amlquara cxqui-
titc ir.acrcm.Virg.
l;l).iij.Atnad.
E dtffi. Ite oue e'vojira antica Sede^r \'3l
'
\^

Che Imperio haurà Così la nojìragenìe^


.

. Guidai gran Drago, onde fi viene y^ Dio .


RELIGIO. LIB. II TIT. II. ALLVS. XIX. "3

S ALV E ^ 5.ANCTE - P A H'EN 5. Vcrg. f.


ver. nixera: hic ;
Janeiri,

adytis cuni lubii-


cus Angiiis.&c.

Heios Scipcntis fiw


furilìi^iutiir.PierJ
Hici. iib. ij.aia
Hcros.nilùi.

L X X V lì.

Poi, che più "Volte al grande Enea, fi togliti. .

La "via dtpoffeder ì Aufom^ terra.


Non 'u'mtQ ancor da ì odiofa guerra .
Ditcrac. n. Eulo.
Incute vmi Vcn-
T>e la gran Dèa colma d^acérhe\jógliej\ t!S.&C.

Torna a ^eder de le paterne {paglie^


Il gran Sepolcro, chel buon Gemo ferra-,
E mentre intorno con piofjffcw atterra Septcna, volumina
iraxic, vbi Scr. re-

Vtn Latte, e^Sangue e c^ bei fior le foglie


, ,
fert opinione Py-
th.;gor.r,g, ex mc-
; rluUa cadaucris ,
\
Ecco (famr dimnj ch'-un- Ihago apparue^ z^iix (pina Anguis
nafciitLirjVcJ-lib.S
tir. i.alluf. 7. &CX
Sette giri ondeggiando, e fette ^oltz^ hoc forliin da An-
chifx fepulcro Ser
Circondo il loco alfacrificio intento .
pcns exiuic vo-
. &
luminaieptciTi eo-

Che da lui ne l'Aitar confùnto,eijj?arut^. tidéannos lignifi-


care tcftarur idem
Ser.icit. proni
loc.

Quindi 'veggan ,SiG^oK.le menti jEgyptij ante nrp-


fioltc^ , tas luteias annum'
Come non fkUi al ben oprar mai lento .
Serpentis circulari,
figuia noiabant.vcJ
alùs &c.

H
114

E X P L I C I T
ALLVSIONVM, SYMBOLICARVM ICONVM,
ET EMBLEMATVM:
LIBER SECVNDVS.

W 1»
"5

A L L V S I ON L
IMPRESE.
EMBLEMI,
•^E T
D I

PRINCIPIO FABRICIL
CANONICO APRVTINO.
SOPRA L'ARME
D I

GREGORIO XIII.
PONTEFICE MASSIMO-
LIBRO TERZO,
Nel qual fi tratta della Fede, Speranza,
Charità, & Sapienza del Principe.

H z
•CON TI N V AT I O.

Ciim in fui^eriorì librode Deo, & Religione in ge-


nere didum City hicin Ipecie de lìde catholica, qua
veriun Deo Religionis penfum foluitur, dicetur.
Cuius Imago mukis modis ab antiquis iculpta , depi-
(Hiaqjreperitur, prout Silius Ital. Tic. Liuius, Virgi-
lius, Seruius , & Horatius tradunt lise apud Catho-
i

licos, icavtliic habetur, effingimrj quam definir


Apoft. Hebr. xj. Eamq-, D.Thom. lecunda lecundx
qua£fl:.4.art.i.declarac. &c.
Huius Virtutis efFeóltis ponfit Theol, vt infca tot. hoc
tit. coliigi ppfl'imt. &:c. ,
FIDE S ^ TITVLV S
V.J
iiS
119

ALLVSIONVM LIBRAI T E R T I I,

T I T V L I PRIMI
Summa.
I.

Fides, vt hominem faluatjita tribulationum finis» qui


in y£rumnis attendendus efì:,populorum fepe Prin-
cipem facit. fol.izi.

II.
Fidesvtfumum, &fl:ipulamcarnalium dele(3:ationù,
& ocioforum verborum extinguit, ita Princcps infi-
delium vanitatem,& duritiem damnacfoLiiz,

I I I.

Fides vt rerum cemporalium amorem extinguit, ita


Princeps mendacia Veritatis lumine detegit, &: fup-
primit. fol.ii}.

I I I I.

Fides temporalia cotemnit,caccitatisvelumàmorta-


lium oculis rumpit, & Gentilitatis tenebras procul
expellit. fol.ii4.

V.
Fides poftulata impetrar, animasqjàpcccatorum vin-
culis liberar. fol.it5.

VI.
Fides Argenrum. i. munus eft pracdicarionis fpedìans
ad Rom. Ponr. vtriufque Eccìcfix Latinaj.f.óc Graeca;
Principem,Chri{H^i Vicarium. fol.12.^.

H
no

VII.
Fides, cum fic Aurum,dat rpiritum.cpntemplationis .

fol. 117.

Vili.
Fides dat perfeuerantiam.fol.iiS.

IX.
Fides centra mundum , & tenebras rpiritualis nequi-
ùx pugnac,ac vidtoriam reportat. fol.ii^.

Fides mentem purgar, fol.130.


X I.

Fides , iufl:itia,& ventate fanóbitatis induca, iuftificat,

ac beatificar, fol.131 -- ....

X I I.
^

Gentilitas, fine fidei lamine, fi quos bonorum ope-


Tum preciofos lapides ftruxir,nihii egir^ fides noltra
vtSolinrer Siderafplender.fol.i3iiiJ-'? .lin-Smmi

XIII.
Fides Catholica, Chriftianaq; Refp. cuius caput cft

RomJ^onc.propagatur, ac optimè regicur.fol.133.

" rui':^jji.-:>
FIDES. LIB. III. TI'T. I. ALLVS. I. lir

Att e n d e FI N E M >

Beda in quift. in.

Exod.c.9.tom,8.
Auguft. de TrinÌL
lib^.c. IO. tom.j.
col.i.&fuperPfal
73.toni.8.col.i.

L XXV in.
Colui j che' gli Elementi , e che'l Ciel feo 'i.
Gea.i.

Dijfe dal Rubo accefo,e non combuflo ;


'
Exod.3.&4.
Apprehcnde cau-
F rendi Mosè del Serpe il fine angufto, _ dam eius .

E fcendi al Ke d'Egitto iniquo , e reo\ Scd veni,


teadPliaraonem.
& mitra

eh' et Segno haurà, Scettro a fuggir l'Hebreo ",

Ec fpoliabitij jÈgy
Douio 'vorrò di ricche fjpoglie onufio--, pnim.
Induramm eft cor
jaà di cor duro Faraone ingiufio, Pharaoms .

Si fimmerfè nel maroue cadeo . Reuerfiq; 'unta-


quz.&c.

E l'Altro a cui fé l'acqua ampio fentiero


FiLj autem Ifrael
perrexcTÙt per me-,
dium lìcci maris ..

Pafò col piede afciutto à l'altra fionda » Exodj£iiij.

'
Cui Nube il di mofiro , la notte il Foco . ,

Voi fantifimo Tadre <vnicOi e ^ero,


Ouetyche nacquer di nouo a la facronda. Baptifmadsvnda. .

Così guidate k più ficuro loco. ^i


ai FIDES. LIB. III. TIT. I. ALLVS. II.

S 1 G N A /- J N F I DEL I B V S .

Crcg. homil. Eui.


cunc« inmuiuiu.
Umc. 1 it

Ci'i- Dtut aon fé-


cìt aliqiisd alteri*
Animalis (ìgaum.
niC Serpcncu. S.C-
"poB. Augnft. in
<]iia:li.« vet.ielbi-
ircr.t.paì. l.q. t
(oni.4-

L X X 1 X.

Moyr<s.
Citta la Verga il Figlimi ctAmram fero
£xocl.7. Soura la terra auanti Faraone^ y
E la conuerte in viuotalpro Dragone^
Ter mojìrarli da ^io Segno feuero-
Tctt. in e.traflato,
de conlli.lumvcr-
Voi, che nopro Jidosè fiete />/» 'oero
ba Apoft. quz Au-
giift. «ponit.glof.
Mandato da quel fòmmo Gerioncj,
m (l.«aiasU[o.&c.
Vnin fipanz>a,e trina Dio in Ferfint^
Ter Duca forte del fùo giuflo Impero ;

Spiegagli l'Ali al dur empio , e fallace^


Selim ingiuHo , che dopo gran Segni
Da Voi moflrati a lui più pronto audace^ \

Sc!ym Turcarum
Ti' ànus Othoma- Terde la 'vita , e ne tartarei Regni
niCT ^encis hoc té-
pcrc monuu; eU. Sommerfo e cibo a Faraon vorace^
Fatto con gli altri di fu a legge pregni*
FIDES. LIB, III. TIT. I. ALLVS.III. 12^^

VERI TATI 'MENDACIVM-^ CEDERE

Vericatis.acmai-
dacij fymboliS po-
iinun eft s. lib. i.
dt(.aUuCvlu

L X X X.
AironVirgideuo
rauit Virgo» iEgy-
Vedete almo Tajior, prudente, e pio ptionuQi

Cjuel Sacerdote al grand' 'ufficio intento v


Come fenzji timor ifen%a Jpauento
Riprende il Re ptu , ch'altn iniquo , e rio ,
Citta la Verga yond'^un Serpente 'vfiioy Ex9d.7.t«.in cap.
necmiru. 1«. q. 5.
Dd in e. Epifcopi.
Ch'alza la teHa à diuorar non lento cad.cau.tcqiucit.

Gli' altri formati àfuon d^ incantamento


Per mofirar la Virtù delnoftro Dio,
Voi , eh'a queft' ombra il figurato fletei ,
Et altro Aron più degno y e più pregiato ^
Altro Serpe del ho pm forte hauetc^;
Vt Aaron fòmmór
f Vcccrù Jtgij lacti-
dote exiftente Piia
Quel Moftro Orientai jpengefie alato» raoiicaGrcg.XJII.
Pom.Maz.fcdenre
Selym xiij. Ocho-
Onde fon fatte le noHrAlrne lietcj , manic^lbrpùTur
carù Tirannui ex-
E la 'via piana al bel Regno beato . tri Aus cft, vt alias.
114 FIDES. LIB. III. TIT. I. ALLVS. IIIL

lià.j.
! LVX^ ORTA^EST^EfS^
Lux.i.Lexfecundii
D. Thom. lib. 14.
L-.i.inpnn.dcieg.
Trine.

Athenamm Sapié
tes , & inftauraio-
rcs , qui Cecropcs
fuctiit iiira Cibi ef-
fe nata ncga«tes
Draconisfapiétia
i. f&l is lumine cor-
ruunt , quorii cor
pora in Scrpentes
<lc(ìnùt,8c meritò
CL'in ^fpulum imi-
tati fìnt naturarti :

ita Giaantcs coclii


rsfcindcre volete?
apparucrut.Ita Co
mod. Imp.&c. Id-
circo fabulant'Poe
tx folcm occidifl'c
Cocropcs , ( i.cene-
brasl qui &
Turriti
inuétorcs fuifl'e te-
tta tur. Plin.hb. io.
e. 5 S. Macrob. Sa-
tur.lib I. c.io. Ex-
ponit figmentum.
Cic.i.denat.Deo-
Sol. n. per Dra-
rii.

cene intelUgitur
^orri,e da profani Tempi
i

pertjtiem&Rom. Caggìon da,


Pontif. yitia de-
ftrucs&c.vt
I . titu. 1. alluf.
s.lib.

7.
Con lor feienZje mofiruofèy e *vanc^
Opinioni antiche yofcur e infknc^
ly Atene i faggi Moftri iniqui,^ empi»
Fuggono à più poter co danni , e fcempi
Gì Autor di Sette iAcademie profane^-,
ISton ptu paT^ia tien le dottrine fane^j^
Sotto Vel de Ceclopi, e duri tempi: '

Poftia > che luce più ferena , e chiara


Porto dal Ciet à illuminar la terra
OueHa di lume luce ardente , e rara \
Popiilus qui ambii
]ab.ii in tcnebrisvi Pero dijgiunti da st cruda guerra
dulucem magni.
Ila. 9.
Dt falfi error poftam pac^ alma , e cara
Goder nel Ciel quando pur fiamfotterr^ .
FIDES. LIB. III. TIT. I. ALLVS. V. US

'

ET^ SANABANTVR'A'MOR SIBVS^ Numetiii.

AnnoIubilein7f
Latcranenfis Bafy-
lica S. loannis m
Vi-be.

L X X X II.
Rom.Impp.ViftO'
Se dopò Giulio Augujìo , Antonio , e
-, Marco rix,& Trophea, q-
bus Roma mundi
Riportavo del mondo e glorie , e palme^ , Rcgiiu cUcitur,

E de ricchi Trofei y di belle Salmcj


Torno defi Ciafiuna Roma carco >

Quindi fi parte ognhuom libero e /carco ,


', Indiilgcntiarii be-
neficmm t^uict ope

È cjual Nocchier iche lajua Naue jj^almc^. retur .

Così rinouellar s ingegna l'Alme^


Pontifex à PoHte
QueTtAuguflo gentil del del Pont' Arco . dicitur. vt&7*
ljb.tic.5.allur.i.
^'^

]SIè cjuegli a pena pofidean le jpoglit^

D'alcune parti , ch'acquijìar con lArmt^


Con continuo trauaglto e lunga guerra 5
,

PUnitudo
OueHi ha co' corpi in 'vn l'Alme^e le 'voglie^ ^ tis.R.om.Pont.
poteft.i-

E Jana morfi, e de lor cor tarine^


i le ,
'
E d'ogni SeruitH fnoda e dtjferra, .

I
iì.6 FIDES. LIB. III. TIT. I. ALLVS. VI.

VN VS ^PASTOR^ET-VNA FIDE S .

D. Bafyl.Draconé
bilingiicm erte te-
ftamr.liccc alij iri-
lingucm affitmfc,
quod de nouo or-
be reperto , vel de
tribus Cerri parti-
bus ricUigi pottd.
tnbuiEur cicem, &:
ot'S VIS, cu m nulla
fiti^orporis parte
validior qiiàm o-
rc,cuius figura mii
dura jtgypcij no-
tabiit s.lib.i. liei,
alili/.*;.

L X X X I I I.

Da njn Ca^ofolida 'un Petto ^ e da, ^na "Bocca


Due Lingue illuflri,e non mai (lanche 'vibra
Rom.Pót. vtriufq;
Ecclef. Launs.f.éc
OjvE STI, che i nofìri errar cancellai e cribra i

Crxcx caput.
Màfil ^n /énfi, e 'una dottrina fiocca.
E chi no'l crede in graue error trabocca
Regiu coeleftia. Tal, che non ^edra mai Boote ,0 Libra,
Portio coni ignis .
Ala fiarà de l'Infimo ofcura libra
A quel, ch'ognhora ha la fiaetta in cocca
OueH'e l'alma Latin a, e Greca Chiefia,
CfcriftutEccIe. ca-
put.
Ch'originhà da 'vn Capo fiol di Chrijlo ,
E da lui firnpr e fia fialua , e difiefia .

E chi ^ucl far del Paradfi acquijlo.


Extra £ccl.noneft
falut .
Segua la verità finz^a contefia.
Che Qyj. $ t i èfil del del gran Tempio mifio.
FIDES. LIB. III. TIT. I. ALLVS. VII. iti

5P1RITV5 -FEREB ATVR'SVPER'AqVAS GeaeT.t.

Hzc imago Draco


nis Chriftu figna-
uic. nun).ii.lo.3.
vialiàscuius fapjc
tia mundus eft co-
dinis.Sap.9. Lactà..
Firm. hb.4. dÌLiin.
inll. poiìtaellfiin
aquas mariSjflami
nis,tontis,&c.cum
omnislpincuslau-
deidnm.Pfal.ifo.
edam maquis exi-
ftens : hac racioae
Tridens Nepmno
tribuicur, eoqjuia
funt genera aqua-
rum, qua: grauas
diuìaa'! in (cripm-
ris lignificane ,vbi
anima Chriftiana
renafcimr.Nam &:
Draconem mundi
fpiritum, quovni-
uerla viuiiicarent',
nota/le teftatur Eu
feb.de preparai. E-
uang.lib.i.cap.vlc.
circa finem.vbi di-
cit diuinam habe-
L X X X I I I I. renamram, qui&
in aquis innocuus
dicitur,quaru Elt-
menmm quoqi co
Spirto diutrii che facr acque alkora.
le monltatjVt alias ;

nam aquatilis, ter-


Che dtuifi non eran gli Elementi , reltris, & aere' eli.
i.Ii.i.ci[.i.alluf.4.

Ne l'Alme infufe^nì le fteUe ardenti


Erano im^rejfe in Ciel-^Jcorreui ognhora.
Sei celere tuo Raggio ti mondo indora
Ne fiumi ifòntt ^mar jftagni , e torrenti.
Perche s'odono alcun con trifli accenti
Biajmar, ch'in acqua il Nume tuo dimora ?
reoims
Cerche non fanno, che la Vita dona Nifi qujs
foerii. &c.

QueUo antico liquor , celefle , e fanto ,


E l'Alma d'immorta f gloria corona •

Fero fienifil duol , chetifil pianto.


Che la colpa mortai non fi perdona, Originale peccaiù.

S'tui mn laua ognun iljregio, e' l manto.


u^ FIDES. LIB. III. TIT. I. ALLVS. VIII.

rr»i.i4}.
QVI '5TATIS 'IN-D OMO 'DOMINI.

Ecclellicatliolics:
fymbolum.Thcol-
fuper iliudcil Tcio
cfiettadutn, erat
Nauis i medio ma
liikc.cxtiicjuànt-
iiioiUt.i.faluusef-
ic potcll.

x:x X X V.
Icdef. imervndas
fzculi adueifantis
Voi 3 eh e sul m^r ne la Jìeura NauLj
immundorum fla
tiifpiriniu,adquie jD^/ mio bel iSlume ^i trouate oznhora ,
tem patriar Cdle-
ftis , quafi ad fida
luoris llanoné |>-
S' alcun flutto marin i;/ difcolora ,
ucnireconat" Bcd.
s.cit.loco. O penfier del viaggio al cor 've graue^ \

Rom.Pont.
Ih Vicar.
Chri-
lui e l Nocchier con l'una , e l'altra chiaut^
B. Viig3 Dei geni-
tnx . Del Porto 3 e inanZji 'Vien femore l' Aurora ,
ual bene offerua , cuftodtjce , e honora
Quel mio D
R A G o N che nulla teme , o pauc^
.
j

Haurà Voi quelC o[ftruan%a , e cura ,


di
Maniscliaritas,8c
aniot" in filios. C'hà de Juot F/gli dilige. te Adadre^, '7

Di'cflioVirimV-
xotcra Fedel jvlaritQ dt fi a cara Spoja a .

Così non fara man fi altiera ,c dura, y\'^


Chabhia le njoglie fi fcrigne y e ladre^^ò
Che porle ardifca ouel mio ben fi pofa 2*
FIDHH/iS. fil iTÌ'f. li A^LLVS. IX. 119
yirt"f.L-

VlD^BÌ^Tr-^ tG ÌR a SlClE T V R> P&Liu^

Seuto (idei de <jui


|a£tmr,& gladio Ipi
tttus I nsrnpè Dei
verbo Miles fideli':
hoftqm <uperat, te
Galeam falutii re-:
tiner-Apoll. Ephe.
6. na falucu fìgnu
eftDraco, non (o-
luapud jtgyprios.
Feaices, & hebr^osì
Nameri ii.fedét-
apudcachpl. Io.}.

^r\
Mentre mlCdpohm la felice /^rsEG^^i^^' Graccus in Galea,
qua fcliciter in bel

C^'<«/ Nemico e sì grauetC sì Tnolefla 3


Iisvti confiieuerac
Serpente ofFendit ,
vnae borni omen
Et non così ne turba yC ardito infèfia , 'in hoftcs accepit.
Stremius naq-, Mi-

Ne fiura Noi con tradimenti regna, le3


lìum
fortm Anìma-
-figna gcilare
folet.vcLeonisjA'-

An%i 'Vederla ficonfima, e fdeghay- ^ q\iil:E,Dracois,&c.


Pugna eccaim duo
E gitta tArme yC fquarcia foprduefidi ra m
hoftium pati
*jndicionc dinii-
cancium Scorpij ,
E confufi ,e -prigion legato refld^:^ '
& crocodili
jEgyptij
fignis
faccrdo-
monilrabant
Sol con l'affetto di chtl'ver ne irifègnd. tes
Scorpius in facro
.

eloquio Diabolum
Non ha pojfamja 'ugual, ne reJlHenz^a iìgnifìcai,; de quo
in Euang. dedi vo-
NoHro giufìo njoler ,noHra chiar'Alma bis poceltatem cal-
candi Scocpiones ,
qui doli , ac ijXVì-
Quando s'arma di 'vera fapenz^a. cii fignum hincn
turapud omnes .

Non ha di legge di timor più Jalma j


Epaminódas Imp.
ille clarifi". Draco-
nisgeftimineinU-
AnT^ al colmo ne 'va d'ogni eccellen%a , gHisfìiit. vcj.lib.4
tit.j.allaf.j.

E riporta del del Vittoriane l^alma.


no FIDES. LI B. H T % h AX LY ^: Xi
J. I

ira.j5.

Aqua Draconis
ore manàtes diui-
n^funtgrar]?. Vul
ncratus Ceruusarf
lUas pergens con-
criium peccacorem
noui Pfal.41.mui
la hic de nacurs
Cerai, 8c Draconis
HicéAi forent , fed
non eft hic locus
narrationi.

Correi Cerno ferito al puroVontcJi:'^ y\y^*M\.


Ch'in alta rtpa Dragontina bocca\ \i!^
Ter larga 'vena gm manda , e traboccai
Qut Chriftiu'eft
Ili. e. 55.
ly.ii.
Apoca-
.

Da le radici del faerato Montt^y yi'/x.


Cerui.n.S: Setpen-
tcs (lini ipfa naiu-
Ne teme la fiuera , e altiera f-ont^Jy::: Ì?^-^-
rjiaim'ci. Plin.ac
ali) nat. hill.non Come turba Juolfar debole , e fciocca \ ;.\
modicx aitihoii-
taus fctipiores
dicciui allato
. vt J\/la giunto à pena le be/tacque tocca.
Che da l'ardor fi vendica ^e da l'onte^.
Corra dunque ogni mal trattato Ceruo
Va finta mortai trafjfo , e punto ,
Vuroerai* Ctraoi
iìcibundus cuadic,
(lepeccacor,quo-
E jpenga il vecchio ardor , duro , e proteruo,
ntam hiimorc gra
uznonhabei.
2Slèfarà pur al fanto liquor giunto ,
Che Jana fi vedrà la vena el neruoì ,

Gontriiio pcccattK
rullio
Se però'l cor fià d'altro firal compunto .
FÌCBSTÌIB. Iir^t;i. AXlVS. %!. 131
— , ì»-f,J .- -J---

f IN D va DT E/ A RM A T: V KI^ m'E I
^:
Iphef.«.

Squamis armanis
Draco fignuni elt
vetiucis. T.Liuius.
lib.i.Dec.v C2ri-
cesq; Anguem in
oppialo Tuo iuKìtu
aureìs maculì> (pac
fum apparai Ica f-
fifmabant. PUuc.
m Anphic.deuolat
Angucs Tubati de-
orfum in ituplu-
uium duo. Ciau-
dianus cum e Sici-
lia Czrcs reuertit'
,poft rapium Pro-
ferpini. Vergil. 5

jEneid.Vnde lori-
cam habet Draco ,
Tt hic &c, de <^ua
Apoft.

Lxx X V tni.
Cd;»(? l'aurate , ^ ^^» /r^^i? fquamèlJ^'^ i'; ^

X)/ Verità gli armano il -pretta, elc{ìM\x


Cosi bugia non li
fotra dar crollo , .:i,j.
^^
O troncar Cloto il Jua doratO'^S x hk's.jy ^

Fugga bugia con le Jùe lorde bramcj. >iù; l . : ..

Che Qyji TI e ji di 'verità fatoìlo ,A>\%\


Che Jplende al mondo e fa che refii Apollo
\ Apoftolici verita-
tis lumen luce fo-

Ofeurò , e cieco , e che Jua gloria bramc^


lis clarius ruuiat,
. atqj IpleadeTcit.

lui Ji JpeX^, e Ipunta ogni Jaetta.y^ ..-*. ^i«v.-'

''An'^ à tirato mar qual durofioglto^^ò



( Ch'iui fi rtmipon) le fltUònMe aletta y^
^ ;

Alofira ( non c'habbia ) algrànbifogno orgoglio , Cacholic.T vcrita-


tìs admiflorumqi

E fa di noftre offèfe afp'ra 'vendetta - A.


omnium Vindex
ettRom.Pont.
,

Quando del ^rauerror non sha cordodio .


lìi FIDES. LIB..UIviriIT.rI.ALtVS;Xn

VERITATIS ' LVMEN.

Paufanias. Ciccio.
ac ali) Anticjuìta-
tu[n,Gcniili[acùq',
van; Uipcrllitìonis
Iccipcores, de hoc
Antro mcuoncra
faciline .

Scrpens oracnli te-


iponlbruia imer-
Se diTrofonio l' Antro voue.i Serpenti !\ %^:Cs
pres,.
Branjkcrati a l'oJferuan\^ie cura \ \Ci

lyognirilpofta .chiara , dubbia , ò ofiura^


Chefea io Spirto a le profane gentil
GfiiIitanairaaaR.e
ligio . Fu cultore: caro ài'antiche empie menti \

Per quàl prefinte haùer co/a fiitura: à


§}jiaÌ€Jfer dee la bell'alma, e ficttra 3
Chtefit di Chriflo à gli human Spirti ardenti ì
It hictrn» eim eft
Agr.Lu.Apocal.u. Oue notte non fu , ne fia già mai
Ombra d'error ma ti lume eterno , e muo
•>

Di cut l Eoliche 'veggiamoe'un raggio a pena.


Di grafia manda gtmmfibil rai ^^^^x>r\\>^\\.
|n:c«arorvJ<lebit,j£
Dcnubu»,
Ne' petti, onde tinfernal Mojiro priu^X
^
iraicctur,
'Suis frcnict
befLU. .,
, Se ta-
Di libertà , colma di rabbia , e pena,
FIDES. LIB. III. TIT. I. ALLVS. XIII.

O P T I ME > R E G I T V K .

Exodj^iij.

X C.

Se l'alma Verga , chor fcende in ^imontJ Attende quid àz


Virga dicat Pier.

Fé la gente dal mar liberate fcarca^ Hicr.Ub.xv.ia.fa


pienaa, &: veradi-

B la rabbia d'Egitto al tutto carca ,


fciplina. Virga ns-
que Dei opc, mar.
munificentiamfi-

£ ^reda a l'onde, e a l'infernalCarboncJ-, gnificac, qux om-


nia fecundat, fortii
nac,atque fehciut.
C^al sì contrario 'vento , h qual flagionc^
Vojfendera^che'l mar tranquillo 'varca y
2sle folca pm l'arene ma la
Barca s

Guida al Porto , a le Palme , k le corone^ ì Huiusvits laboru


tota merccs elt vi-

E fé gran Duce hebbe la gente Hebrea Co Dei.

Atto a faluarla per deferti Campi


JVLentre hor di fame , ^ hor di f ete ardea\
2^iaggior e'I noflro , che i celefti Lampi Rom.Pont. aduer
fus Cadici. Ecc.
hoftes célurarur.).
Aianda a color, che fon di vita rea^ fiilinina mituc.

Accio fua Naue ageuolmente [campi .

__
i-34 r .in .^r.T 21011.

E X P L I e I T ];,.

Libri tertij, titulus primus.

INCIPIT
Sccundus , qui infcribitur
'
S P E S

Quam, vt hic pofuimus , huiufc^ artis periti noftri


tcmporiscffin^unt. Eam definir Auguft. àio. Gerì'
Expofitus part.z. de iept.Virr.&c.
/J\^o^^d~'^>\'
e pHr IN y at\'ò\
T^Vi"^**'' i.

Hxc Virtus & qua^


, fequitur infra tir.r.fidei funt Ger-
ir^anae. ergo &cc. Eiiis effed:us enumerantur infra
hoc tot. tic.
SPES ^TITVLVS^n >35

OB - SPE I.
F I R M llr A T E M .

r-T
J3«

T -,

'Si
.12 1

11
il

I w?

bit'
m
ALLVSIONVM LIBRI T E R T I I,

TITVLI SECVNDI
Summa .
i

I.

Spes 3 felicitatis futura^ dulcedine, conforcat. fol.i}?.


i

I I-

Spes qua nobis coelum aperitur , ac fugatis


eft clauis ,

hoftibus inferorum portae clauduntur. fol.140. j

I I I. .

SpeSjCùm fit medicina, corpori medetur, & Ariimx.: ;

fol. 141. .. i-.......^ .

I I I I-- :
1

Spes , multis bonis comparami', fol.141.


ti

Spes ad lumen Veritatis mentem elcuat. fol.143.


V I.

Antephai-macum,{ìcuti à Venenis praeferuat, ita fpes,


qux Ancora dicitur, animas à futuro Naufragio li-
berar. fol.144.
i

V I I. \

Spes vt Gemma fplendet, &pr?cium fàlutis habet.


fol. 145.

Vili.
:
Spes temporalia bona miniftrat,c?citatis tenebras fu-
gat,ac mortis timorem expellit. fol.140.
i

-^ -. ,
.38

I X.
Spcs Galea qua indutus , ac prote<flus
falutis dicitur ,

Chrifti Virtute,& exemplo de inimicorum Vigoria


triumphatPrinceps. fol.147.

X.
Spes dicitur Solatium.fol.148.

Spes àcribulatione libcrat.fol.149. ricini zud'ijìod

Xtt.
Spes ligniira eft vita^, in quo falutis noftra? myfterium
operatus eftChriftus.fol.150. ..fi .iui

..«•.fi.loi .Ttj3i.i.*c;Tf:oo ainod ii^L'm cE^qc,


Spes feruat , & faluat. fol.15^^

JL

.1 V
vjlt^uutoì'jTiqpJnafoVKhr/:;?^ rnfn'^'rinrlqainA.

cl.mod

.7f : .;oi

jno-i iìirSnTO\?niì\'-'i''n r.nod x;iI-S"ioqm33 iz^l


. : .1! ;J2ÌJ10fllD£i1.- '
JSP'ES. Eia ia;XIT.iIL''ALLVS. X i5 9

F%LIX / AVS PICIVM .

I s^

Boni ominisedc
Dwconcm,ac lalii
tis fignù perhibet
anciquitas.vty.lib.
6.tic.j..alluf.S.im-
mo feliciutis efi:

prsfàgiuivcaliìi.

J. X e L
S' à gli' rUufìri Oìdìrmiye degni H eroi . v,:...,x Valer.Mav. in mi-
rac. Ciccio,
de oif.

NeS ampie loggielor Corno, h CorniceJj


Già prediceua ogneftto felice^, -

Ch'ejferdouea dal Isauro a t liti Eoi:


Quanto deue mojirar più certo k Noi v ^ Spcs fcIi*,3cvpr.T
^filutispiafagium.

O^feHa Virtù del nofiro mai ultrtct^ ,


Quel, eh' e del ben, e ch'i del mal radice^.
Prima co' fegni^e co' rimedtj poiì
Così fiJs' ella ne' fimi detti ^dtta
Com' e faggio , diuin , felice ^
vspieio ?rincipiscon(ì!!i
tcnenHa, piarcepi.
Ici'uanda -

Atto afaluar d'ogn'Hmm l'Alma, e la 'vita.

E s' alcun /ènte al mal degno fuppltcio.


Non e perche non gli hahbia dato atta j
Beneficia Piinc
M.a pereh' egli Jpregia tal beneficio , lis

>cnc.^
fperni non àt
14^ SPES. LIB. III. TIT. II. ALLVS. IT.

Ccdic improbiui.
CEDANT TENE BRTt^LVCl.
^

Centilitatis fuper-
ftitio per lupi vn-
de Roma lumpfic
cxordiiim intelle-
fia , Paftoris , qui
per Draconem fil-

niit'( vigilai enim


vt fuo loco dicec")
Prudentia depclU-
tur. nani & lupus
apud Ouidiii Re-
ligioncm ab homi
num animis pro-
cul expcllerai.

X C I I.

Jidentre profana fu ^mentre fu pena


De 'Vani Idoli tuoi Befiia crudele^ ^ ^

I^on curai /è d'amaro ajfentio , e felc^


^^afcefli Roma , e fua contrada amena .

Ifa.j.nu.i.fcj- Jior , che luce pm chiara , e più ferena


Scefa è dal del al fuo popol fedele^ ;

Lafcial ^Dominio accio nettare ^ e melc^


Piouano a queftì con più larga 'vena .
Vigilantia, &
cura Q^nZjt ritorna al tuo 'Burrone antico,
Palions.Grcgis eli
i*ecuiiU5 , ac cian-
-cjiuUitas.
Oue locata fofli, e tua famiglia
Confondi pur con fempiterno intrico^
Ghauro de' miei più 'vigilanti ciglia ,

tiAccio tuo falfò error empio , e nemico


Alai più non metta al mio bel Regno briglia.
/SP^S. LIB. Ili; TIT. IL ALLVS. IIL 141

p^no X ima; ^^ S F E s .
TiLliltiui.

= H

. X e III.
jEfculapi', dequo
Mentre nauìgol Dio per l'onde falfLj hic&cfubDraco-
nis effigie ad Sicyo

UEpdauro partendo a i fitte colli; nios aduerfus petti


lentiam bigi» inue
aus filile Icgiioi.
Teft tranquillità nejkttf molli
Ne pur Aujiro, ò Leuante il Legno ajpitfiJ . Valer.Max. in mi-
L'aer torno purgatole à fiacciar valfi^ lacuU

Dal gran Latto i pefttferi RampoB -,

Guarifi. ognAlma e i penfier trifti , e folli


,

Fuggir da Roma che mal arfi ,


, alfi^. ^
Mentre d'un fimil mal geme , arde , e rugge^ Veneti?,& Medio-

Leon in mar e in terra il gran Colubro


^
lanumiquorù vnx'
Leoai5 alau,alcerù:
Colubri puerù ab
Chél VanciuUo dà fuor fi lagna epruggt^ , j ore Tomeatis , ge-
Aaminaieium.
Roma non teme più, e ha nel ^Delubro
cv^ ,vZ)Rago immortai 3 da cui s'arretra, e fugge
OualTauro^ il mal, dal^auentofo Rubro,
142' SPES. LIB. IIL,TIT. II. ALLVS. IIII.

Apoft.Kom.Kiij. P RAEC E SS ir. T

Harpyis.quoram
fìliz Retine, vari
Varia dicuc, ve Tuo
locoScc.

.K:C IVI L
Auaritia, & cztera
vitia. Non han , che haflinAli al corfo^ al volo
Ter tefiremo terror yche le confond^^y va
Ch'àpena trouan le tartaree Jpondc^ ,
Ond'ufciro tArpie con fraude , e duolo:
Harpyisquoifue-
rint varia eft feri-, Chauendo infetto e l'vnoje taltro Polo
pioni opinio. Ver-
pil.aesponit.He-
^odui canm duas
Con le code, co pie, con tAlt immonde^,
nominac.
E tratti hauendo i noftri Spirti k l'onde^
. Di Lete fi, che ne franco era vn fòlo j
Draconis pruden-
tia.R: fapientia. A l'apparir de le fantAli intorno
Fuggir con l'ombra tenehrofa,e tetra, \
E
lieto incomincio moftrarf il giorno , ò

Onde fitggan le noie , e in man la Cetra


Prenda ogn'vn poi , che pof^tam far foggiarno
Alluditadiréfam
Ne la menfa real del Re de l'Etra ,
SFES. LIB. in. TIT. li; ALLVS. V. H3

QVAM. >4;K'^E S TI G AB IES-^M^)EIV S.


I
Apoft,K,om.z;-

Glof, in f.his igi<r


vei.auenit.Inft.cte
iuii&iur.cex.inc.
omnù zusrbigl.

Salomon Rcx om
Se nonpotèa la Sapienza infupi niura
mus.
fapienti/B-

Dt quel gran Rèfaper fi /àura ^nfajfo


Hauejfe dato globo, giro, b paffo
Serpens Gorgoncl
(Ne per qual ijerfo) alcun Crin dì Medufa > capici! .

Come la mente puh guafla e confitfà


,
M& humana mor
Di mortai'huomo e confinato al hajfo ,
,
calium rerum ob-
nubilata calii;ine,.
vix cccleltia cófpi-
Che d'ogni lume ha l'occhio jp ente, e cajfo. cerepoieli.

Veder tua Via, eh' e cotant'alta,e afirufaì


'Dunque J'iGNOR dentro la Naue accetta
Nanis, foelicitatis„

ISlofira JiaccheT^a accio veggiam Jito corfi ChnlHanà Reip.


a£ patriz C(xleftìs .

E qual'Aquila il Sol nel Ctel ci affetta .


rymbolum^

'Fot 3 che non teme njenenato morfi


Mentre tuo gran faper quagtu diletta, Adolefcentia: iter

E gioua à porre a i tener anni thmrfo.


omnium
ficillunum..
rerudij^
144 SPES. LIB. III. TIT. IL ALLVS. VI.

Taftoris cura] ouet


fcraànir.Monllr»
itctnuntur.

Draco Rom. P8t.


ftumcn Ecclefiam,
oucs Chrilb fide
Ics.MonihaHifrc
ticos notant . Nec
mirum 31 hlc Dra
co cuftodiat ouCT
cum hefperidu au
teos ftuftus ferua-
uerit.quos oucs in-
terppecatur Vano,
jtftuarium maris
Draconem flamaj
vomencem fuiflc
meatu fliutuofo i-

ftac Draconis in-


terpretantur Plin.
&SoIin.vty.lib.j.
dr.t.alluf.i.H.k
xcyj.
Scacciai Veleno, e ogrìAnimai dalòndt^i ^
Che nocer pojfa à taffètate Gregge^,
Che fitto tAli di fita fojfa regger
QjueHo gran Drago i l'arenofe Jj?ondcj i

Che fatte chiare, delicate, e mondc^


Beono fìnz^a diuieto, dubbio, ò legger
Di quel, che i falli emenda , e i mal corregge
Per far lor opre piti grate , e feconde^ •
^ncum Serpente
in Hei'cmo fufpc- ^eato Segno, che non filo i morfi,
funi de <]uo alias
num.ii. Signum,
& pharmacù hiif-
Chauuti h abbiamo in Noi guarifie , e fana ,
Theolo.
fc dicunr
pharmacum» quo- A'ià rimedio del mal cerca anteporfi, X
ntam incuentium
languore!, Serpen-
tumqi morfus fa-
E COSI fa de Aloflri l'ira infana.
nau>t,cit.loc. Ai fi-
gnum , quoniam Ch'erano al lido per ferirne corjt,
Cluirti Dni pjlTio
iicni pr.-cfignauit
Ioan.).
.
Apprejfandojl, ^W, irrita , e vana .
SPES. LIB.IIIiTIT.II. ALLVS. VII. 145

*T;3^E:IrI P^^y^jP HA E S A/Prl NM .

ehfnices lìgQÙfa-
iuiis erat Draco.vt
alias . Idcirco in
Tripode veriutii
reTponfa dabantur
?. lib.i. cicu. X, al-
luf-iS.

X C V I 1.

Felici/lìmi omi'nii
Felice incontro , fortunato , e caro, Draconcm eflc te-
ftantur antiquira-

E di noHr'Alme non pur Guida , e Segno ;


tù fcriptores, adcò
O) multi vel me-

Ma d'ogni nofiro mal refugio ^e pegno , diocris fortuna mi


lita ad, Imperi) fa
ftigium cius often

E gran rimedio d'ogni morfi amaro. [ofiintcueai.vty.


lib.«.tic. i.aUu.i7.

Costi tuo raggio luminofo , e chiaro

Ne guidt al Torto, al defìtto Regno, Catholics vcrita-


tis Iiibarad Porcii
faliitis.ad
Rcgnii
Oue nofir'Alma da furor fdegno e aicernum, atqi ad
antiqui crror» re*

Del graue error babbi' alfuo motriparo. parationé anima:


ducic.

Vate Signor ( che' l tuo fant' occhio afeendiLj


Rom. Pont.catho-
Soura ogni Ciel di Dio ne l'ampio Seno) licz venta tis,ac ce
lellium arcanorii

Noflra falute , e nofìro ben dipende^ . interprcs.

Fero di gratie tue fa colmo , e pieno


Nojìro 'voler 3 che l mondo abrucia , e' ncendcj Attendi locum.

SenZjal gran Lume tuo viuo,efereno.

K
1^6 STES. LIB. Ili TIT. II. ALLVS. Vili.

Matth.8. E T 'FAC 1^ A : E S t . T a ANQV li: L TAS 1 »


\
Luc.8.

Alludit ad tran-
quillitatem huim
Pont, nam qiiem-
admodnm Chri-
ilus ferpeniù fi^
ra nocatuSiVt alias,
imperauitvétis, Jc
fadaeft ttanquil-
licas , ita Rom.
Pont. Chriftiana
Remp. fiufluantc
l'cdauit.

XC/V.I I I.

Era turbato il Ciel, gonfiato il marcjr,, '


. ;

La terra priua de fiuoi grati odori, .a U.


Peccati viras eie-
menta quoque, ne E le notti fin gian colme d' errori^,^ \Xh.
dum hominu cor-
da corrupeiai. "Battendo l'Alt di letitiaauarc^s . A
Scotea i Aurora da capegU amarci i \inl VviciO

Gocci e di fangue, e ^enenati hutnori','/]^

Aiesfitia j e pianto pcjfedeano i Cori


'Dì nofirAlme non pm lucenti t e chiare^ \
Oii^x peccati
-dcre fìindnus ycC-
pon Qj^and^ecco apparue 'vna gran Luce intorno.
fiim ierant.Chnfti
n-ciuitatc i.tr£ta Serenai Ctel, cheto la terra , e l'acquea ,
celia fuatcfTcdti.

Scaccio 'via l'ombra rapportando ti giorno .

Die lume al Sol ,che fimpre auuolto giacque^


Tra nubi, e fece a morte ingiuriale fiorno,
Cibando per Noi la Vita a morir nacqi4Lj,
SPES. L1B;.III. TIT. II. ALLVS, IX, 147

LAQVEVS vCON.TRlTVS. EST. ]


P&Litj.

Chriftutde mor-
teniumphans, ho
raìoem de patadi-
fo eie£tum, ac pec-
<iicum, reuodc, at-
^uc rcdemii.

Non minor firzji :> ne minor preHeT^sa


Romper potea l'iniquo laccio antico , Adtculpa.Uquc'.

Ch'auMolto hama nel fempiterno intrico


Ogni del noftro Corjomma hiancheXz^\ Cordis cador> Ani
ma.

T^i Quejìa,che gli error de' Padri JpeT^a, Chriftus, ferpeniii


figura praiigna-

Che fur fedutti dal mortai Nemico


'

tus, ve alias .

Gen.3.

Per Giardin aprico ,


dilungarli dal
E darli parte di Jua grane ajj?re7^a\
Che Trionfi maggior, che maggior gloria, Currui Deidecem
milhbus mulci-

O fé maggior , eh'ejfer non puo,fìmd^^^ plex.&c.

Riportara mai Duca ardito, efortcu\


Chrifti Viacrii
Di quel, che riporto dà la Vittoria in humani Gene-
ris hoites, incoai-

QyT^sTijche paruè al mondo ign udo , e niile ,


parabilis.

Quando col fuo morir ^infe la mortt^^

K
148 SPES. LIB. Ili TIT. II. ALLVS. X.

0,FE LIX . CVLPA.



s^
— .^^u ^BBB a
Ife^^^^"^
J K^BI^^^^BKlS^^
Bl^ -A..
^^fw^
ìj£É^Wì i||t
-'-

1 VWÉHbI^^^^Ih T^^ImB 3^ ÌMMgi«ar*if- ì^mK^^^^ •Bh&l


Patrn è Limbo e:-
eumes Adx culpi,
calem, ac tatuir.
<j,

mcruilTct habcrc
Rcdcraptorcm,fe-
liccm apielUni .
Wm ¥mw ^S H irr^^U v^t^nSSUBà 9HS^'^s^-^^2^HBu^^
E^'Xi^BK Sài^n^^ iPSc^^^^^MiSIJJQl dlÈK.^
i
r^^ttL^fll FjflH
f<H E^H 1

WmSS^^U^m^^^S^^^--^ ^MìPImìV ^Sh


BiijipHJI éh^^^*^^^^tìS8:^ìfa'i^^^R h|B

tBS^BS'mS
^Pj ^^
p^BB^^^^ ^^P m
i
^^^^^0 ^0^^^Mgj^^S^^^^^^sS
9^^^ §^i|^^^tl=^s^^'HIé
rìiawi ^.-^^ssa

e.
Atti culpa felix.l
<juia Chrifti fan-j Ff//V^ fOi^^ (fé ciò dir mi Uclj)
guincloiafuit.
T>el nojìro primo , ^ infelice Padrc^,

Che ne k manfertgne,e ladre.


die in preda
Voi fender gin l'tterna gloria féce^ ,
La qual tolfe la macchia pi* , che pecc^
Clirifti morte Im- Negra col finguCye le nemiche fcjuadrt^
mani gencrit ho-
ll« in tcncbris dc-
truiì , ac [digaii Legando chiufcyC qual pietofa Madrc^
fune.
Ci nudre , e pafce , el patto rio disfece^ .
Deh perche nona colpa à nouo Bratio,
Peccante culfam
contrr.hunt,
cxpc(^aiit
pana
atc^ue
Anoua pena nom mal ne induce^.
Nono peccato a nouo error ne guida ?
1

morte fpei
Ciiiifti
ncrcvidemut.

Voi, che iAutor d' immortai ^tta,e Ducc^


(iAfuoi Guerrier non fu mai Banco , h fatio
*Di mofìrarne la 'via ftcura , e fda .
SPES. LIB. Ili TIT. III. ALLVS. XI. ÌA 9

Veni . domin e\

Defidetium Patru i

Limbo V E N 1
ìbl
DOMINE eia- j

mantium, ab iUoi
qui per/erpencem
Acneurn figuiatus
fiiit,niim.ii.Io,;.
cum defcendiiT".-t
ad infci'os ijnplc-
tum eli. ve fup.al-
iuf.prsced.

e V^t

Fugge Trifarne ^ e da l'adito aperto CerberasCanis in-


fernalis, quòd crcs

A Imperio , a l'ampia Poteflatc^


l'alto -,
fauceshabear,Tri-
faux dicirur. Vcig.
S.Aeneid.fedquid
Fuggon le Furie al brutto Rè sdegnate^ I
mirum ì tria (unt
genera peccatoiu
fiip.lib.i. tir. I. Al-
'De lor giudicij rotti , e fiato incerto . luf.y.eadcm ratio-
neiorfaii tres efle

Entrai franco Valor , e dona al merto furias apud infe>


ras fibulanriir Poe
&
^e Spirti altier Caten af^re , e'nfocatt^y
ca;, quas Canes
vocac Virg. eo.lib.
e. vifiq-ie Cancs

Libera , efcioglie l'Anime beatc^ vlulare per vmbra


adi!éc.inccDca&>:.

Da loco ofcuro , e lor da gaudio certo .


Lucan. St/giasque
Cancs &c. ea:acm
tres animi affecì:'»

Serra l'Inferno , e in jomma apre le portt^ irà,cupulitaEem,uc


libidine l-^nilìca-
rc poilunr tres ice
Del ferrato Giardin per colpa, e fallo
.

ludices fiagunt.

De' primi Padri Autor di lutto , e mortc^.


Scutum, (;!-.d:;!S,

Lafcia alfin Scudo , Spron , Spada , e Cauallo Calcar, Etìii'' quid


fiijaificét, d.ìbuur

Per far la noHra debole7^.a forto^ , .'ilibidii:éJi Io:us.

E luce chiara a fcerner ^erde^e giallo .

K
150 SPES. LIB. III. TIT. II. ALLVS. Xin

MORS.TVA.VITA. M EA .

Chriftus 5 Aneli
Scrpentem figura-
tiis» num.ii. Io.J>

Scrpcnteni,qui no
b s intcritum attn-

lii, viram repiran-

do.dcuicit

GII.
CeieHe Rè, che di Noi fomma cura
iMarnan'onis rau-
Us plurcs cxqui-
n'nticnumeiam^;
llicol. A
-
ftar quagiu dal Ctel condujfe , e-Jpinfc^
Tre anni , e trenta , e l'human Xel diftrinJL^
Per 'vincer morte à patir morte dura :
Felix Ad? culpa »t
s.aUur.x-hoceoH.
T elice colpa , ingrata Creatura
Ben si può dtr per cui la terra tin/Lj
Tuo puro Sangue, él Serpe horrihil ^infe^
De Chrifti Sepul-
chro, ac dormirio-
Tua man pojfente in atra Sepoltura :

ne, cìuivt Lcodor-


[

nnifle ( dormit.n. Deh manda 'vn raggio del tuo 'viuo lume^.
ajcnis.ac fplcnde-

Accio rifcaldi l'agghiacciato Petto,


ii

f(!ct;bi'.soculi5>tl<I
Jk deDr.-.concfcii
l'iiur, vt J. lib. V
tiM.alluC.s. )fcri-
ptiira icftantc, cre-
Efquarct a gli occhi d'ignoranza il 'velo.
ibiur, codcm De-
minoauxiUapr't-
Tuo
Manda Signor di /anta gratia njn fiumc^
tbncc, I.-.I1U!

lo'-o dicctur. A l'Alma affitta, e reggi t intelletto.


Ch'io "Vegga te fra gloriofi in Cielo .
SPES. LIB. III. TIT. II. ALLVS. XIII. -15T

Ad -TE 'D OMINE - CLAMAVI.

A Jmiffbrum 'poc
nùéds deprxatic
adChriftum.quc
Serpés iEneui iair.
prxfignauerat in
Etenio.Niime.il.

I
~

CHI.
Solis qualitatss ,

0\ del Ciel chiara , eterna Luce ,


q
Jlioto Aflertori noftro
non[incongruè tn-
bui pofTunc . Ì5 cft
S'ogni tuo raggio noue gratie fiampa, enim folluftitiz,
•qui fc mundi
AUuma del mio Cor la fojca Lampa , fetemr i . loh.
.

Idem loh. 1. 1.
lucè
i
1.
.

eh' e quafi eHinta ne le man di Cloto ;


&9.

Ri/calda il Petto, eh' è sì colmo , e 'voto


Di baldanZja , e faper , che fol'auampa
2)^ le fiamme del mondo onde mal fiampa
,

Se'l grande ardor non fia da te rimoto .

Diuini numinis
Languì/c 0, e' l mio languir morte minaccia ploratio , &
i-

exo-
racio id faluteiu
Se la piaga non fia da te guarita,
(

iicceflina.

Ch'ogn'hor nelmalvia più m'intricale allaccia.


zA te rtjguardo, a te l'Alma , e la Vita
Chieggio Signor , poi che fante braccia
le

Spiegarti in Croce , ond^hai morte sbandita.


I^J.

E X P L I e I T
Libri tcrcijj titulus fecundus.

INCIPIT
Tertius, qui infcribitur

C H^ A' R I T A S

Cuius virtutis femper permanentis Imaginem , ita vt


hic,nofl;ri depingiir, eiusq- definitio traditurabAu-
2;uft.in lib.de moribus Eccle(ìae,&inSolilo(j.acpat-
firn Theol.

CONTINVATIO
Ha;cad prxcedentes fatisabundèpatet, Fides, Spes,
liorum maior eft Ciiaritas. Apoft.i.Cor.13.
De huius Virtutis efFedibus Thel. tradunt&c.& infra
hoc tot.tit.coUiguntur.
e HA R I TA S 'TITVLVS ' IH . 1^3

tnh Jiii iifftì w* Hlff mi wfcl ,nii gwTTÌiiai Jiii **, jr ;

,
*— "— ''•=~

OB CHAR TA TI
^ I 5
A RD O RE M .
^54

^:Vé',

fi"

\: 'm

..ri^-^**'
I)>

AL LVSIONVM L IERI T E R. T I I,

T I T V L I TE R T I I

Summa.
I.

Chaiitatis eftinngere, iungit.n. Deum hominijitaj


Pons vtram^j fluminis ripam. fol.157.

II.
•^
Charitas difFunditur, efFunditùr, infunditur j fuper-
funciitur.fol.158.
I I I.

Charitas, quae nunquam excidit perfedlionemaddu-


cit ,
gloriam tribuit. fol.159.

I I I I.
i

Charitas , legem cufl:odit»foLi<JQ.


Vi
^-1

V.
1

Charitatis ardore , quae languidum , & vulneratum fa-


cit j currunt homines. fo\.i6i.

V I. ;

Charitas, per qua Deus incarnatur, liqucfacit.fol.KJi. I

VII. ! '

; f

Charitas omnia fuftinet,&; mencem inebriat.fol.163.


Vili. ;

Charitas, cum peccatum expellat, Deus ed, euius vi-


ces in tetris obtinet S.R. E.Princeps. foLi64.
i
1^6

I X.
PrinccpSjcharitatis ardore exit de terra fua , idcfl; pro-
priam volùtatem aboegat ad populorum regimen ,

& tranquillitatem afTumptus. f 0I.165.


X.
Charitas patiens eft , benigna eft. £o\.i66.

X I.

Charitas vulnerar , & languidum facic. £o\.i6j.


.CHARITAS. LIB. III. TIT. III. ALLVS. I.
m
PONJIFEX FVTVRORVM B
^ ^
ONORVM j Apoft.Hebr.j.

Poni Senatori* Vr
bii, cuiiii
fornica
iadiuproUpfiiin.
noIub.i{7{.iu(ru
Greg. XIlLPom.
Max. reftimd sut

C III 1.

laT.ml.i.num.it.
Si come Tonte d'^vria k l'altra fionda
il S. de acquir. pofl*.
cum ibi cii.
Salui ne rende dal -profondo Ftumc^ i

Così da terra cfuelcelefle JsJyuE


ISle guida al Porto, che di gratie ahonda.
Cin<Ii(iamram co
Oue le fronti di famofa fronda rona, glori* cocle-
llis, qua non coro-

Di chiara gloria, efempiterno lume^ nabiiur ni (ì qui le


gicimc ccrtaucrit.
Apoltvt&s.li.l.
Cinge , e circonda oltre ìhuman cofiumLj tiE.t.alluf.j.

ha njera luce à nuìJt altra feconda.


Però tanno , che'l Ciel'apre , e diffonde^ Anno lub.
Indulgécixè Chri
fti lacere manarùt.
L'ampio Tefòr, che dal Coflato 'vfcio Clem.i.defumm.

Del gran fecondo , ^


innocente Adamo :
Trini.&fiACidi,

DrtT^a d'Eua feconda il Ponte a tondt^ Poni Senarori' D.


Mariz hoc tepore-

Quefìo gran £) R a g o ^ /p noHr'Alme pio , nuncupatui.

nAccio perni al Cieldi qui pafiamo.


«5« CHARITAS. LIB. III. TIT. III. ALLVS. II.

TH ISPERSIT.DEDIT.PAVPERIBVS:

Cant.Deipara Vir
adhocpluic
[;inis.

t'ciispanc dee»-
'.o Exod. i6. qucd
i; Rebecca igne
charitacis accen.O
f;dni vifacft ,cù
Aquameffùdit, ac
leiba protuliti bi-
bc tu, &
camelis
mispotura uibua.
G end. 14.

Deus
facicad de.
chavicas eft.
Diurna man chel mondo ftringe, e ahhracciai
,

E le cure del Ctel nel petto chiud^^ ,


Opera chariutis,
qusì
E nojire menti auuilupate, e nudc^
T>t eandar de gran nodijlaccia.
'vefle, e
Ne cofa imaginar sa 3 che non piaccia ^^ *»wO
fiA chi fUa Vita in molte parti alludevi.
C'hor gemaJoorarda,hora languifiaMrfude,
E le par nulla aljìn
fé morte /cacciai I
Tex. in Clement.
i-dcTum. crimi.&
fid. cath. Yer. Se
Ma spargendo del cor per larga 'vena
•.,uodinhae alsù-
p:a natura &c.
Da l'aperto Co/iato ti puro Sangue^
Porge a fùoi cari , e pargoletti Figli, '. .

Con cui li purga , // nudrifce , e frena ^T ^tC\


Tal, che la morte per la morte langut^y,
Che.lEfca e tolta da Juoi fieri artigli.
CHARITAS. LIB. III. TIT. ITI. AL LVS. ITI. 159

*ìym.m Dedic.

Triumphantis , 8:
milicitis ecciclI.T,
ac Rom.Pont.lym
bolum. ad imica-
rioné cacleftisHie
rufalem , qua ha.
bctur Apocal. 11.
adquam&c

QueHo gran l^empio^he col del confina , Ecclefia Caiholi-


ca.

- Ha d'OJìro, Argento, e Smalto i Vondamenti, Martyres Chtifti -

D' AUbaJìro i Pareti, e gli Ornamenti DD. Confeflbres.

Fan d'intorno apparer luce diuina • DonaSpiricus (àn


a.
ha Porta Orientai' a cui s'inchina \\ ^>o,, ;:, ... Confefllo.

Cio,c'han fitto gli Heroi del del più ardenti Omnis


ftiana.
ala Chri-

E de Topatij \ e dentro ha trafparenti Spcsvici acternjr,

Terle , eh' a pochi dona , e decina ,


ti Ciel Sacumtata .

Il Front e[juicio è sì lucente , e vago Fides Cattolica.

Con le finefire d'Hebano , e Piropo, Apoftoli ,

Chrilti natura.
feii dii^

Che la materia 'uince il Magifiero . Quid.

IIT^etto ,ou.e quella celefle Imago 3 Cuftodia Dei


itom.Pont.
, 8r

Che Iplende a quefio, e a quell'altro Hemijpero Ecd. LMmXrSc

E d'oro a cui non e paragon vopo ,


Greci..
Claudiaa. in de-
fcijgt.Mjnetuzv
i6o CHARITAS. LIB. III. TIT. III. ALLVS.IIII.

IcT.xiii).
(^VOMODO^CECIDISTI.DE'CCELO;.

Herculo ille dryn


chius Lcrneam Be-
ftiam fcpiem eapi-
tibus , ac Septépli-

cibus eidé vno dé-


pto rensfcentibui
facefuperafledici-
nir.Diuinx (apien-
lia humani gene-
ris hoftem pecca-

torum fcptem in-


uentoré charitaùs
ardore vicifl'eper-
hibetur. NamDra
co alatm Laiinè ,

Saraphhebraicèdi
cinir i vrens; igni*
tus, inflammatus ,

vt ahàs.Thcf.ling.
fanft. nouiir dift.
Saraphcoljiii.

C V I I.

Con le faci del del gagliardo , e fortt^


QueUo gran Drago il brutto Mofiro ajfale-.
Lo ferijce , l'abbatte , e li preualc^ ,
L'incatenai lo fhratia,e It da morfei.
Sfogliato il Regno , e rotte ambe le portc^
Vcranq; naraiam. Spiega al Regno de' Cieli ambedue l'Ale \

Indi quagm 'verrà non più mortale^ ,


Vniucrfale iudi-
cium 1 in quo cum
^ìMà per dar à mortai condegna firte^ .

carne lefurgét om
Velici petti i che trancjuiUe, e chiare^
Alme nudrite\e Voi lucenti , e belici
Alme i che fiete in così chiari petti;
Venite benedifti
patris mei.percipi-
Poi, che luce maggior de l'altre fieUe
te Rejjnum.
Di gloria haurete in Ciel con gW altri Eletti,
^ l' apparir de le Jue luci rare .
.c/H^rRiurs^siiLrBiTiiirm ju jmim^s.m
wftmrsmmmtmpmmi
^r
AiTTÈND^TE. B-T^ \^IDETÌE Hi«:an.Lam«4(
ci.nu.iia

tnin'.r. tnuiCl ì

Jtneuj ille Serpe


in. Eremo fufpea-
fm ad coUcdos Ser
pennun morfus ,
Chriftuni paflum
figofauiCi VI alias.

C .? t |J I.

Oros.quf tranfitis
Voi , cjf'à' Wtta meglio^ fiete ferma, o^^i^j'r^Kvò per viam,attédite,
&videte, fi eft do-

^k^aù gfLocchi'de la mente, él còrtJ). lor fimi lis ficui


lor lueiu.
do

E fcorgerete in me tanto dolore^.


Ch'altro agguagliar non può la pena mia,
OueHa percojja per la colpa ria j*- Ipie
ratus
autem vulne-
eft pcopter
iiiiquitaténollrà,.
Dt Voi fojjrifco,e fu sì eftremo ardorcj, cuius liuore faaaii
fumili.

<iiChe mi coflrinfè, e non bafiol fùdorc^.


Ecquodin hacaP-
Che largamente d'ogni parte ^ufcia^ fumpca natura ip-
fum Dei verburn
Ada l'ampie 'vene aprendo 'volfi il Sangue^ prò omnium ope-
randa fa Iute , non

Spargere infieme,e far ,che mia chiar Alma folitmaffigi cruci,


ic in ea mori vo-
luit, fed ccià emif-

hafciaffe il corpo immacolato ejfanguc^.- fo iam (pirim per-


forari lancea f^afti
nuit latus iuum,vc
Q/^cciò la dura , e tnfopportahtl Salma , exinde proRuenti-
bas viidis aqaz, Se
Che 'uimpofel fùperboje mifer'Angue^ ianguinis forraa-
remr &c. Clem. i.

Palma de fura. Triait. &


x\'^^Mutajfe loco di Vittoria', e , fid.cadio.
i6t cWiK lìTA SL ì L neri IX IT ITI J IL jLr LTirs: vii

tr iGNjEM ".YENil •
M>17TiE:R\E^
tae.>

Drieo alatus lad-i


nè,Saraph hebraH
cèrficinir.i.vrens,
ignimsjinflamnia
tuSjVt aliàs.Thefa.
ling.fanft.dia. Sa
raph. Eufebiut <te
prxparat. Euange.
lib.i.c.vlt.circafi-

CI !P.O
Omnii anima ati' • T
teChriftiaduentu
propter Ada pec-
Ghiaccio era^ ognAlma è,£h:ard^nélfo(^.
caium f ituabai al-
gencio. Aipoilca.
Del' fèmpitemQ. mfi^?iid\fi'£d£ki^acéo,
conerà.
Fin che daiGiel nom'tìi.pQrtMrH 0flA
He fio foco diuin , che rompr ti gbiàctià m
Chàritaj cairn
fetat.
ai-
2SIe dal Ctel fi fentì^ cator di foco: ^^^ ^\l"s\^0.

, Per t infinito- mar dèi durò ghiaccio V\ V'


l^aliChaueal ghiaccio quafi eftmta ilfiico

Nel foco ifieffo del gelato. ghtaccio\\ %^


AtfbÌTcnit&c. Ada venuto dal Ctel raggto di foco
Con tefremo calor fpengendo il ghiaccio
Rifcaldo'l mondo dt cocente fico. Ar.Jv

Horarda ti fòco y e fi raffreddi ti ghiaccio''-^ f>

Coc ftdes Aiùni^- Nel corone t^lma twmortal nel foco >

Pofcia,che 'venne il foco a torre il ghiaccio.


ciGH^ARiirA's. .uiBurr. .n!rTEiii..rA'Lrv:si.:vn. i<f3

'

qviS INFrRM^^TVR'W^VOBIS
. Apoft.Cactach.xj,

Fctunt CicoiiUm
Siecatc iafigné nu
ospullosfouere «
qui poftmodùbe-
Beficij meiBora
fenefcentetn hu-
meris foitmt pa-
tente ac cibai ca^
ri

ptace nequeuntem
Ole prafanc, q3
Chriftiani potiut
quàin BeUuar^ie-
opuS; Gal-
taris e^l
tinam' autS fuper
puHòs'fnoJ quoti'
die iH&tmati ride
muj.quodSrcha-
argnme-
ritatis eft
cura. At Pelicanui
Auis ^gyptia de
iqua Hierony.&c.
ita feipiktn roftro
grauiter vulnerai,
ve effiifo è pefiore
Sanguine fu^ pul-
Jos , mortuos reui-
'uifcat.iuCtriftut
ipluTquam natura-
liter agens jCneo
Serpere figuratui ,
animai omnium
proprio fanguine
Non e cui ptmgÀ dì mifiriÀ^hf^k3^^^^'"^^à redemit. vt fup.
hb.i.tiw.alluf.é.
&

O pttr.ndcorp,&, a ne. la- parì^mììerkkr^A Bona tria , corpo-

O m qmifiuagUa modo ne l'efiernO', ns, Aniraz, ac ex-


teriora.qua fortu-
na vocaAi.
Ch'ioynsn. ferita^ nel cor l'acuto Bralc^^-^i 1

I
:
-_ .
,

I.ìi! . .

Onde fpiegainèl legno^ambedue 1^jÌIcj^^^\ ^^O


1

iVtramqi natura.

'De la caduca, e de lawma, eeterna\ "> ^

<:::BeKfar. tua fragiiwUa moftìi^ie ihjfèrhk.


Sana , femore felice ; ^ iifimortàlc^,,:^^'i Cuius liuore {aiu-
ti fumiis .

Ne curai effèr da la morte 'Vinto ^%xi. 'o'a^^b'^


E diruti Jangue\dal aoH'ato^apertò^- -
'^

Fur che dame fiakgran M^fmcoefltntò ' Mors mortuanmc


in lignote] u ade
eJÌ;

Hor chi fia dunque di fìyfie[fo^mòrt<^ ,C '<\\\^^Z, mottua vita iuit.

t •-^:£}^dk'finno ', e. 'valor priùatoie jpinìòy>^


. .Che perda del mio /angue il ricco merto,

L z
1^4 CH AiviTm^s..uirBTiiii. .TTumn. .^htlvs; vitt
F X P'Vii S O S . D E PR IM IT. S'P I RI TVS.

braeohesfla tu ru-
pia volante Aues
4epim)unt.,,Natj
mft. AUùdit ad
poteftatem Rom,
Pone, quam habec
in Ipìi^tus huma'
nawrpoiarqtan-
ces.idq^oqvcIcBa
fylila) lcri^toi^ .

affcnwiij y.-_ ,•

'; s :
'.'.'ì:.\ ,r'

.jn-ir.liiV T

-^ft-
ex a
Angeli «qul/uum
non ferjiauerunt Gli' Angefn(^'À4L.Cì^;:prkipìtw^ vr^ i i^o'A
:Princip»rain .^ex-
pullì&c.

Ouh^nno infis^me. ejìrema Éfiaùre Verno


PrmcqKaerisDia
bolus .Apoft. E- Di'lofne paria 'gran etisia iafciaro j^\'<.SvJ
phef.t. Col.i.Ioà.
II:.
Che inmdioJÌ\ ti noììro.'uiner cUaro:^\\ -bV^^O
Cercan rtditrrej à^mifm Polo eternoi *S2
Mal D ^^'^P^.ycha diiNoi cura , e gouerno
D.Grcgot.Homil.
Euang. cura turba Vorz^a lor toglie, e ne fa lìratio amaro,*!
pIuiin:a.Luc.5,
Poi y eh' e sì acuta fila VtrtU iJifMa ,1, ij^-twì ^A
Che l'aria i^ieSd à fiftener le pennt^ , ^
Che turhan l'Alme ne le progne membra,
Lodifi'l Ciel,chè^]ft4apofanzjadiua %iH >.

Principa Dei mi- T)algran feno di Dio gtk tra Noi^^enhe^ ,


niftii.Rom.ij.co-
ninciem^ue caput
ChtiftusXol.x.
Quel fuperho > hoptl mal firugge , e fìnemhra .
CHARITAS. irB. III. TIT. III. ALLVS. IX. r6s

EXlI/. DE I-TERRA J'TVA.

Bononia.Sc Vtfcis
flumina ; vbi Ro-
maa. Pontif. Priti-
cept pacis dicitura

JCtt%
FeKìnx flumen
Ltmpdoy chiaro, auenturofo Viumc^, ' ' '^

Rhenum,(noiiq3
Germania à Cal-

0/ Cm ne die la 'verdeggiante Sponda ila diriinrc


Chriflianae
} quia
Reip,
caput edidit , glo
Ufi, che di grafie, e de gran doni abonda, ciofum in marci-
fluii.

E porge al mondo cieco il 'uero Lumc^\


Non ti doler fé Roma hai tuo bel Numc^, Roma orbit
tum capuc .
teiT»-

Perche abbraccia la terra ,e la circonda


Ter ogni parte, onde la tua chiaronda
Conmen con l'altre circondato allumo^,
Lajcia ch'ai Tebro, e ala fua 'verde Riua Chrifti Vicari) pri
niaSedes.

S'honori sì, che d'ogni parte 'vegna


Gente à 'veder fua Chioma ornata , e diua i

B faccia riuerenz^a a la fua /n segna, DracoGrcg.XIII.


Geitimen, falutis
fìznum .
Che'l gran Nemico de le (foglie priua ,
E nel gran Stato fko trionfa, e regna .
i66 CHARITAS. LIB: III. TIT. III. AtLVS.Xi

Uaiih. xix.
TALIVM,v,£^<5;T ' RE GN VM .

Princeps fimplici-
tatc lxiacur,Maxi.
Efiftopui in Scr-
mon.

£raias.xj.nu.8.
Plin.Ub.S.c.iy.

De manAietudiae
Draconis vide gd
dicat Pier. Va!.
Ilici. lib.iS.

laaa. 14. La K ir A, che la 'vita a vimr venht^


^lu^agitafrÀ Nmfin , che per JSloì l'Hìin/Lj ,
E ed morir l'immorfal morte vinftJ^^\ -ò

E morendo tmmortal vita fiUennt^ L ;

Sìnìtead me veni-
re paruutos t'c Innocenti Fanciulla ^n giorHo, tennaì, \\ s\o'v/i
Maiih.s.cic.oc.
S^tto le palme 3 e poi con glt occhi cinfiJh.
I circofian'ti, e tal fentenZja fcinJLj-v^^
Da l'alma bocca a cui si ben. conuenntJ^
Nifi eflìciaBiini
VI pacuuii.
Di cfueflt e'I Regno y e la celefie gloria,

E quel ch'in quejia bell'età non torna,


Noni ni rab iris in
Kcgaum cccloru . Non haura mai del Ciel palma , e Vittoria,
L'ijìejjò_ à dir hoggil Fa fior ritorna,
E rinouella ogn'hor ne la memoria
Vita perfetta, che nel Ciel ne adorna .
CHARITAS. LIB. III. TIT.III. ALLVS. XI. U-f

SiGNVM.ET.PHARMACVM .

Numeri li. Ig.j.


Signii , quii chri-
ftura figaraBÌtvS-
rarum phiarn- ,

cum, quia inniea-


tiuin lanauit laa-
guores. Theul.

„ ., f \ _• . . , '.
.,r; - ' . . - '
rr,r-

P del n0ro languir Segno , V MedeUJ^.. \


forma , -
l'hornhil firpentina '
DiaJogifmus.

>b ; QPM?
Ch^.fima il Legno par 3 che mefia dorma y
a"uà gran Virtù, tua gran bontà riuelaì
Ter tor famica l^Hmmort al querela-,
Adam, &
Q^e fycf^^chiinelCiel non ftampaffè orma Eiecicq;
collocauit ante Pa
radifum volupca-
...Pi . ^J^ftolch'dmÀ tornar tra Voi s informai tis Cherabim
flammei! gladiù
, &
,

E dàrm lume ithel pe<:cato hor ^ela . ' ad


atq; yerfatilem
cuftodieada viam
Ugni vira.
ISlon potèa forfi tua Virtù infinita . - GeaeT).

Oprar per altra Salute^ , iJià nofira Per eleaioncm, ve


D.Paului,vel vt a-

Ne per Noi ricomprar perder la Vita ? lij

tìa,8c
vocati ; vel gra-

tùm i nam
voluntate ti-
dixic

Totea : ma acciò ^^he l'afpremie ferutc^


,

6C fiQii.livu. .

Vegga colui , che.l mio contrario imita , Et vt mini


fuftitiaE
impleremr i
fteriù

E pentito /uo error dannile refiutcj, homopeccaueracj


idem patidebuit.

M 4
1^8

\ I
,/. Ak. i o

'"
E X P L I C I T
t
.'
Libri tertijjtitulus tertius. .

INCIPIT
Quartus, qui infcribicur

S A PI. E. NT 4. A
Cuius fimulacrum Minerua; dicatum erat in Athena-
rum Arce, eiusqj effigie m,ttavtliìc,PonuhtHoitì'e-
ruSjPaufanias, Cicero. Dcfiniteam Auguft.Iib.13.dc
Trinit.Arift.i.Rhetor.ac Cicero in Tufc.&c.

Deus charitas cft . Ioan.4. de qua fup.&citx èuids co-


gnitione Sapientia prouenic. Auguft.Ladlant. Fir-
mianus de diuin. Inft. dee. cuius partes infra patene
in fumma , & toctit.
SAPIENTI A ^TI TVLVS -UH .
169
176

t
(

-
f

I
:
!<(

HO
171

ALLVSIONVM LIBRI TERTII,


T T V L Q_V ARTI I I

Summai
.1.:
Sapiens Princcps fuiipfius imperinm retinet,ac vni-
utrix Ditionis in alios Gubernacula regit.fol.173.

II.
.''

Confuemdojfpe^^aculorùfriqi vfus,qui maiorum mc-


mGriamjlaudeSj&honQres renouac,fauorabilis cft,
ac propteiéa in ciuicate feruandus. fol.174.

II I.

S^pfeg;s Pripceps fuper v^rjfc^tis iìrmitatem pofitus ,

fubdicos in hoc Vitx tiiuio degentes ,;veios ciami-


tes docet.fol.175. ^ ,

,1 I M
*
*^f.fr)'^.;;j|!j'rf':'j '>n • ^ '
nnfì'iijl T'ir , :

Fidei refponfaj diuiniójdogmataluris dat Princeps.


fol.174.
...---
aqQonnTzinntmiii.'p'ìuit'V'. iqji'd

Audacia,tementas,&: proefumptio maledicorum,Prin


cipis fapientitE aduerfantiumjruunt. fol.177.

V I.

LaborftudiorumartiuiTi liberalium nome Principis


femper virens prasferuat. fol.x78.

V 11.^
Artium firmitas/ortunat inftabilitatem,&inconftan-
tiam finnat. fol.i79^
lyt

Vili.
Mufarum Chorus Principis laudes enumerat,canit,ac
extoUit atqi gratias cxorat. fol.180.
•,

IX.
Sapiens Princeps prò fui, vitam pcriculis exponit-,
Remp.fundat, & replct j fcientias docce, & Icruat.
fol. 181.

X.
Vemm fapicntias lumen à S. R. E. Principis ore cxpe-
tendum «ft. fol.iSi.
XI.
Principis fàpientiac, nobilicatis , ac fplendoris Infi-
gnia.fol.183.

XII.
Sapientiae lumen, tcnebras c3jcitatiscxpeIIit.fol.184,

XIII.
Sapientia , & legum peritia,plufquam armis Princeps
armatur.fol.185.
siAPiff^«A:iE}Bi!n. i^tr: mvALiv^.i. 175
tttMMta

J:#PO ,s y IT ^.N;o^jV[ nN^ARiM^vS

rormatis igit'Do-
HiinusDeus c(ebu
mo cùftisanim^
abusterr3E,&vhi-
uerlìs voldEÌhbu£
efli,ad<iuxii:eaad
Adam , vt videret
quid vocarcc ea;oé
cnìm quod voca-
uii Adam anims
viuentis ipfum eli
noméeius.Gena.

':'' Statuis innocenti^,


elianto poffddMcor^hiaird innòcenT^ :''l fapicni.

Si 'Vede opijhomg^ io welmofiro Adamo


eh'ad oh edirmi Animai chiamò,
i fieri
Dominaminipi-
fubus maiis &c.

M^éntre lAlma , el ^oler fu d'error fenzua.


tiPkIà hamta (ahi) di me nudo conofeenXa,
Erat autem vrenj;
nudus. ad hoc tex.
in cap.Princeps.de
Lo Stato tolto di a bramo ,
mia 'vif pcen.diftin.x.cum
cc.fe(j<j.

Che correndo perdei qual Pefie a ìhamo,


T. de gli altri Ani?nai l'obedienz^a.
Ondél Fa fior , cui ohedtfce il D^f^Go ^ Greg.XIII. Font.
Max.ChriftiVica-

Pereh' è del puro , e 'Vero Adam fecondo rius , Diaconis ge-


ftamine,perquod
(àpienria , & pra-
Vicario inuitto , e d' oh edirlo e 'vago j déua ìntelligitur ,

mundi gubernacu
Con effo infieme fòggìogando ilmonda la regiu

Ha ne lo Scudo la celefie Imago


Con cui fai del 'via più lieto, e giocondo.
,74 SAPIENTIA. I*imilITlT;ltllAAtfc¥SiiJ.l;;.
mmmf^s^

Intcramna dicc-
batur anciquicu? i
TH E. R.AMI ^FAVSTV S.DIES.
co 3> intet duot
amncs h^ Ciuiui
fitafit, ita lo.Ant.
Campan.ad Card.
Papienfèmde fita
iTlier.Pcol.ac cate-
ti fcript-NucThe-
ramumAprutinil,
quali à tcnf mocu
deduaura appel-
lam ; Nos vero ì
Thermis , Thcra-
mum dici exilb-
mamus, tùmquil
fluminù) fonuu,
puccotum,& cifter
nanim abundac a-
<^uis,tLimcciàquia
aniiquiiacum vc-
ftigia pluiima ibi
qu?
vifunturjinter
(vkra Theatrum ,

liodie canonica di
ftu m & ruderibiis
>

obiura inccrcolu-
nia, penciraliaquc
miro artificio, 3c
fumptu,acinquia
cuncem cóftrutìa,
C^ pofica annis ,p-
limcelaplìsreper-
ta in domo nobi-
lisviii Mutij Mu-
iij antiquitaiu. ac

artium otnnitl Itu


diolìfrimi,& alia
Fiontl Golii i fhe'i fmòt 4'i:Mè^K^:^\ o /. :--\^
vetuftatis nionu-
nicnta ) integerri-
mumcxtatbalneii
in Fabricioril fub-
urbano, quod Re-
Oue lo M.atQ diciafinn 4mhiòjo\i VvA\Z)
ginx vocantThe-
ranienfes.H4:c Ci- Come dimpfira ejj?eKÌe'nz>a, (f <(iHc^fà.^^
uitas Apruiinori'i ''
Princeps Draconé
venerata eft vcl ,
Oual fortuna. 'Ut diede yè da cjual partcjj "^

Hauefìe ti D'^^go bitter , diuo , e giotofi ,


quia Draco Mar-
tis eftfignum vel ,

quia Tripode (ì-


in
itit ante pedes A-
puilinis, cuius Té-
Ch'a l\apfarir di lui prende ripo/o.vrì^^j
pliì
ìc.vbi
aiunt ibi
nuncell Ec-
filli-
La gente afflitta , e affaticata in partcjì?
clcliaCathcdr. S
Maria maior nù-
cupata .
Torfi fù\l Fondator dottore pr efa^(^a>\. .*W\0

Mxc,& alia multa


Di Jua chiarella ^t del felice Impèro^ \
Aprunnx juuentu
tis

tcnti
.(ptiilacula
quorum nar-
do-
Che con l'altre m
die la bella Imago l\\
raiicmnoncftliic Seguan pur l'Elefante ,el Carro altterdl x\^ò
(ocus.

Coi Ùefìner baldi la Galea quel £) rago ,


Che fèmpre amici 'vt farà del ^veroò i\«>j
^A¥lÉ1*fTlA. .mÉ.:T!fI.:^T;iT..5lII. ALIViS. rit ^
175

:C^A^PRAE5AGIVM^VOCAT^EVNDVM''

Rom.Pont. viani,
i.legum cuftos , &
dator; homines
in
Triuio degente^ fu
prapetrs firmiti-
tem (tex.in c.ficut
fanfti i;.dift.)vo-
cac , ac dirigic ad
teflos vira tram i-
tes , qùod de Mer-
curio, cui da tur fi-
cura quadrata te-
ftiiur Paufanias.
Suidas de Hzcatc
idem aAìrmat vt ,

dicef y.lib.fi.tit.i.
alluf. 5. Cubus. n.
fuper quo polltus
cft Draco , terra m
fignificat, nónulli
Roma autumnàt.
vts.lib.i. tit.i. al-
luf.+.

Sour^t^keila, e ben -fùndata Pietra^ iiWì>\-fl


Stai finito Auf^kio j'dK^i la guida , h^
Che moflra a Noi la via piti piana, e aperta.
Onde frutto del del fi troua , e impetra^
oAnT^ horribil Ha sì, ciò ognun s'arr€trA\ "ì^.^' Zelus,cura,'&cu-
ftodia Priucipis.v;

Dof^ la ''vid fianca , perìgliofa, ^ erta ^K


&s.lib.i.
ludo.
cit.i. al-

T^al, che lode, corone , e grafie merta


Voi, eh e ne guida alRegnator de lEtra.
Che sai giudtcio human, che fpefiTofall^^ PrffensWta,tTÌuiu
eft, in quo fàcile,

Ne l'ampio Triuio di Jua Uberiatt^ nifiDeus, veJ Prin


ceps oftédat viam

Non fimofirafie il ver dal faljo caUc^-^ falutis


homines.
, fallimuir

Frecipitofò ,( e in queHa noflra Etatc^


Pm'yché ne l'altre) andria ne i'afi?ra Vaìle-y
c^<^ Cura haue di Noi gvESTi^ ^ pietatc^.
17^ SAPIENTIA. HB..lIJ;rTI^..iUI. AltV-S. Mila

Tcx. in CI. de con- IN.SCRINIO.PECTORIS- OMMI A .

Signu prò fignato


are.cex.ìnl.i.fF.de
cdiI.edift.Necmi
rum , cum & Dr*
conenj in Tempio
ApoUinif rclp6fa
dcdiflVVirgilian*
cefterar locus . Ac
hicinEcclefiaDei
vera dat Mei re-
fponfa, ac dogma-
la lucitt

Princep'i habtt ola


iura in (criniope-
tìoiTS. ri fupr».
Manda fuor ^d faerato , e chiaro petìa rwrSL
. J)d fanto fitptrfm precetti 3 e leggi ii,\"l
Con Cui de' 'uitij gli ajpri error .correg^h
àmpio Ricetto k - «v^O
di nojira falute
mona- Che la Nube mortai de l'Intelletto " "
Intclleflus
litatis caligine, né
r
immortalii fufpi-
cia[|&: contcmple- Al preparato ben ardale fiammeggÌM:\
tur, obnubilatili.

Onde jpogliato ogn'hor via più lampeggi


'Di 'vmo foco, e piaccia al tuo colpetto ,\
Anima peccato al- Ferche non può l'incatenata , e cinta .

lij.ita fuas excrcc'


re poicntias.vel re-
flitgcre iìne diui-
Alma di colpe foUeuarJi a volo, ^ .


noaiixiìio
Ict -,

qiioiiiam
hcu vf
,

c^cidc
fi
foli
va-
, E poggiar doue d tuo gran lume alberga :
nt non
Iciuntcm
iiabct fub-
le. Se da tue leggi non fia dotta , e [cinta :,\\
Da tua libera man per cui poi s'erga \
(t/ll diuin i/acro, e luminojfò Polo. ^
$XPlHKTiAimiB:^'in..TiT. mi. allvs; v;' tj-t
-

NOLI ' ALTVM SAPE RE ^ . Ai>oft.R.ora.iij.

ffluUrfi. B.Hiet»
oymnt Caidi-Al-
bóniis la Rub. r.
eonft.ff.nu.59.vbi
Tatiflimè , ac dilu-
cidè de Conftaa»
tini ^lonauonc le-
gic*, adtierfus Pria-
cipuui.ac Saccrdo
rum etia fcelcftiii
murmuratores in-
Hirgic Acaticaì.

•4,-s^

ex 1».
^l pcper àlto\ al ragionar d*immenfo -^ Alludit ad Aftro-
nomorum, &Mi-
ledicoium Méda-
Stato di^io mentre a ferir s affetta,^- '^ cia,&malcdiccii-
tii de Principibus

E drt7^.atq a lo Scopo ha la Saetta nimisaudaftcr lo-


qucntium,(^ui pru
acnces efi'e dcbéc ,
Col Jragil' Arco del fuo dehtlfenfo \ cumfuper Colli m
nam prudenrix,&
"^
Ecco fi troua il miferHuomo offènfo fortiradinis pofiti
Cm.s.lib.i.tim.i.
aUiif.(.'{.5:i3.&
T>a piaga tal 3 che fil rimedio alétta - pib.S.iif.i.allof.
ti. aiTis (amen pe-
T>a chij Alma guarifie , arde 36 Jaètt^i- rirla poHences ve-
nute laueltigant ,
Nam Hyppolyiiu

yPur che'l dolor fia de l'offefa intènfo^^ ^* Poloilus an.if7i.
Durallantcni Fa-

E quindi impari il temerario ardireni' .\.^ (


bnciù annos Chri
Ih viéturiim prx-
dixcrac, quiobijt
C^'a cader ija quanto più in aria faléj, anno^oiti'» Tue 53,
die Veneri^ fancci,
'£" horajiona 1 578.
S morto langueper altrui ferir(lJ\^ ìì -•
Connicio peccaco-

Con lafciar conuien Al^^


le cerat* }-^'^ ^'^^^%, ^ tii dolor latenfus.
CaueatAftrologus

A chi non 'uuol con Hicaro mofircJ'^


iquicquam pr.xdi-
cere;nèpi"?«ps ca-
da t,vt icariu.
Islel fondo efiremo di mifèria , e malt^ .

M
17» SAPIENTIA. LIB. IH. TITUBI I.\AtCTS.'i VI
IjNsp I E S ' L A B O flce /. V llPiE'T . (

Rom.Pom. coro-
naius hcdcrx co*
remi ptopter ftu-
dtum bonarum di
iciplinaium ; qui-
busGreg.XIlI.ià
^uctvt oollcgia T-
numcra, ingciia^;
cùm iaVibe» mm
in orbcacq; etiam
in nouo reperco co
fttuzecit; erigacq;
quoudie.

Bcqua Philoftra-
tais, Fe(hi5, Fiutar. LHedera mm^u,e fm fienile {e^èraccra^^ \\^^
Macrob.
Ne ^mh fm. tt^mmerdtr^ia-A
Eullac.
Dioclor.
ddua Bacco
Nam he-
iribu^-
c\\ Z
tur, quiin'Duco-
nis forma apud In Per ^p&iiiìh^ci^i^erbdzjRi^'f endici^ 3.
dos habitus fui:^
ptereiusrapicc'ia,
&milìtarem difci
E quanto aMti'a ella rmefte»taibraccùi^
pUnà .hacctemm
Piratarùnjrcinos> Mofira fuor verd^vfygtotù^netta-'fifcàa^ ^)r^\
cum co; in delphi
nos cóuerterct,col
ligauii;Via:c Serpai
Dentra paHule^j dwaff, alrh^ye^eahrickX
eiufdcThyrios or-
nai, & Circuit, vt &
J.'lib.4.tit''x. fUl'uf
Spn k fue parti ^ognhor *uia. pm\fiiici,(^ \

ii.Didd.SicuI.àn^
d(^.Ub.4>
Ò ch^HGieliuò7ìiio%,nì^'tòK>HHn)hondc€Ìa.
^Jk che non bea U tua diuina fojfa ,: \ >*> .-i

che fempre, non veHej o nor^circonS^:


BMtftudo
Ponu
Kom. Da imo fondo al gran ParnÀffò, ed Offa /
1^

E pero cinge ladmina Eronda .xo^A r.uO


T«o Capo d'ordì fìtsdio )amka-i^J'offa\
Non vedrà mai poi^chede fcrttti dùònda.
S:APIJEKIlA..IllIB.lHlr'rir,;ni[I. ALLYS. yil; 179

ARS '
F O R:T V N AE / C/O M E) ^ . :

lamblicut.
Cicero.
PaufiriLas,
Calcnut.

Torrana multis
Gira la mancolfirro acutQ mtorno^ \ ot\-<o'^ Vi modis abancitjiiis
defcripta reperì f-,
Mercuri', quo-
Soura tmHabil Ruota àie /dls'ond€Jt^l ita
rum alter artium
firmitaté in lifto-
Vortunaù quindi auieh ^ch' altrui /ècondtJ rc tener , altera in-
ftabiliiatis roum ,

in man circuma-
Son l'aure : altrui fa Noto ingiuria, e /corno . git, & remigat. cu-
ius nauacunc f^ui-
Giouenetto )gehtri mn llali adorna ih *>\'>';.V.£ ^ tiam ,"fic impictaté
fa:piflimè experti,
Mctcurij Troaum
St]^ii^:Hermeie-skhAdafnahÌine Spondcj iacUmanius .

Le menìl iJhflra,€ a Càfirei rifiondc:ù>^'


Can l'Arti 3 è>fk di nòtte *vn chiaro giorno..
La deflra man nel quadro Altare appoggia y. Arrium , tjifcipli-
nanimq; ftudiu <
Ch'ede le Mufè L'dita conòjc^nzjt' ^ ^> ac firmiios.

Con l'altra inal'^'ildminScettra alato.


Caduceus Prude»
Opte con nodi, e giri eterni alloggia" i^'S \ .. ti.-e , & fapientis
fymbolum.
E pruden7^,e faper\pem mai Jen^a-^"^
JSlon
fià del ben chi è di tal dono ornatOé

- —
M 2
Ito ^AP1ENTIA.'EIB.TI1KTIT.1II'I..AÌLVS.' villi
iir I—«1—«——»—
f
i*iiani<h>*>ìiip*^MiPI

GRATIARVM.PATfcR.ET.DATOR/

Rom. Pont, coro-


nams laurea, quia
Solis vice obtineu
tcxi.inc.folitx. de
maior. &
obtd. is
enim eli murarli
Magifter,& caput.
Pauranias.& i me-
dio earum colloca
tur, vite «. lib.i.
iii.5.allu£4.

Amafthef comu ,
vircutum ,diuitia- Il Corno hÀ^mJKnif'ch'jOgm VJrtU'raguna.:\\'ò
rumqicopiam no
tat Dioaor.
.

Vcrtunnin cogita-
FufailaCoph iedt fehfieriilDiU v/vtìou
tionum Deus.
Fomona Deafiu- .Q^danda l^ fiaPomona al bd dejlo'icPx
fhium. .

^'
. :GbHe.grAn:fome de bet fttitti.a,duna\ ol
eAccihjche ed Fratèkhon'maì.U Luna^:.^^^^^'cd
Clio vta MufanS
ex his tiouc, à glo-
^Vegga di Voi pm tichain^gremBo^^ioi
ria dicitur. Cuius
inus vere Rom< Cinto dt Lauro iiXlapo al dolce Rio., .A ,

Voiu. coocmct.
2^€ fia mai *uoflra fama jfòjea , ò bruna^
Beate duncjtie con ^voBropre JNui, _. -

Quantunque bear, gli altri ancor potrffitj,


Greg.Xni. TnJul
gcniianim j>riuilc-
E girne col cantar he' Regni bui... e ,^
i •

jijs Dtturuftorum
Alianbuscóceflìs» Et indi trar t Anime affitte y.e mejicji "^•^ "v^O
idtlium nnimasà
?iirgaioi!J
liba ai.
pocnis Col hjiuo, e dolce fuon del Plettro, a Cut
Cedei furor de l Infernal ternpeHc^,
SAPIENTIA. LIB. IH. TIT. IIII. ALLVS. IX. i8f

T S P I RIT V 5- yiVIF I e AT. Litten autcm oc-


cidit, qux lex cft
Moylì irtitans ad
peccati , quod ge-
nerai iiiotteiii A- .

poft.i. Coiinih.j.

Allegoria , & fen-


fus huiu'. Emblc-
matis vagus eft, ac
mulciplex, fecun-
<lumfcriptores;de
quo dabinir tbr-
ian alias enuclei-
gli locus.

ex X 1 1:^

Cadmo i cui di njalor , d'ingegno , ^ artt^


Egual non fu tra i primi UluHri Heroiy
Per 'Vendicar la firage empia de' fuoi
Incontra, e atterra l'Armigter di Martc^. OuidiusMec. ti.}.

Semina i denti , e le femenz^e fpartc^


Van Gente armata , che succide , e tot
Di Thehe al%an le mura à i liti Eoi
§luei,che rejìar de l'una,e l'altra partcj,
^ queltEtà fparfe di lettre il feme^ Diodor.
tiq. lib.4.
Sicul.
vbi
fimè de Ca4nio,
an-
latif-

Cadmo gentil, di cui l'ignudo Jenfo ecalijs, quilittefas


inuencrunt.
Confonde., 'uccide, erefla a cinque ti Regno Senfus V.
^

oMa Voi fanto Pajior jpargete infemc^ Princcps phiitau.

Vera fetenzia ,ond' e lo Spirto accenfò, \ Irrigant Mìniftri.

E'I V^^^o,che le da 'vita , e fòUegno .


Datincremencum
Deus.

M
1?! SAPIENTIA. LIB. III. TIT. IIII. ALLVS. X.

HINC. DOGMATA: VERA .

Rom.ront. Con-
ditor eli Canonu.

C X X I II I.

In Athcnaru Arce Perche Minerua 'vfetta e dal Gemello


fimuUcrii Miner-
iis.cjui femper cu
Dracene ddcribi-^
Dt Colui, che difeefe in aurea poggia,
tur,o:titi(Ie tcflaf
Paufaniai, &quid
cxponic
E ne lAugel, che pu per taria poggia
fignilìcct
s lib.i.tit.j.all.tf.
&). hb. 5. rie. i. al-
A Juo pacier in quefio loco, e in cjueUoy
luci.
Hebbe nome di Dea, Nume, e Sacello,

E cuftodifie ogni 'verginea loggia.

Se la fintton,che poco al "ver s appoggia


Non hauejfe perduta ombra , e pennello .
c^i chi cerca la 'vera fapìen%a
IiecJiieli, vt
jiicdcrctjVoIuir.en
com-
E renda da l'alma bocca ti /acro Libro,
tradr.um
Che non fiarà d'ogni fapcr mai fenTiA
cll-.ficfa-
flù eli in ore dio .
TI ntct dukc. dee.
Izcch.>.
E del mondo farà Specchio almo e Cribro , ,

Acquifiando al defir l'alta Clemenza,


Che regna a tutti dal bel Rsno,e Ttbro,
SAPIENTIA. LIB. III. TIT. mi. ALLVS. XI. i8j

H INC.D ONA.CELE S TIA Marciaaus.

Vidi Romsapud
D.Peirum Bembu
Equiteni Veneti!
antiqu /fimam ta-
bulam Ane,im er
jt^-yrco>vr diede,
prouedanT,& à D-
Card. Bembo è mi
lirum manibus, ea.
pro^ormeuus be\-
licis funderc co-
nanriurr, anciqui-
tauscandorcni,ar-
tificuim, &
valore
non exiftimantiu,
ereptam-.facris ìE-
gypiiorumìitreris,
qujs Hieroglypbi-
ca vocant, (cripta,
argcncoq; ita fiib-
tiliter vermicula-
tam,acdiligcncer
diucrfis aniniaiiti
fi^ris depicUm .

ornacam-
anificis
que,vtopus mate-
ria fupera/Te me-
lilo dici poffiu

C X X V.

Vide la bella Filologia entrata


Nel Ctelfecondo oue JHercurio alberga ,

VAugel d'Egitto e l'indorata Verga


3

Nel meXz^o d'vna Tamia intagliata •

IJide da duo Serpenti circondata


^ La Tefia ->
e chi de
Jùe proprie terga
le

Cafa fi fa ^perche non quinci emerga ,


Con lo Scorpio a la deUra era locata. Indgnia Mercu-
fccùda
rij.cjua: in

fìA la JìniHra man l'hirjuto Becco fph^ra pJuIologi,


vidic.

<iAlXa Corna , e gite locato a prejfo


le

L'Augel, e ha l'Ali di Sparuier e'I becco.


Herme d'Anubi haTempio ,6 Nume Hejfò, Hermes, ve) Her-
ma, & Aniibis idc
Che tra gli Egitttj il Sol dimoflra ond'ecco \ prò Iole. Diodor.

C^^GOKiQ à Noi più chiaro Sol concejjb .

M
1^4- SAPIENTIA. LIB. III. TIT. IIII. ALLVS. XII.

Draco rapienrcsji
Piincipem notai,
FVG A T . TENEBRAS
lìgnuni nam<i; fi-
gnat lignaiu text.
Inl.i. ff de ardii,
edift. Sphinx prò
ignoi'ìcia capùur.
raAlcia. licei Pau
fanias fapientiam
ci tribiicrit,cum'Jn
capite Mincru^ ex
riufletclleiur: me
humanam fapien-
t\ì inielligcmus ,
ciuam apud Deum
ftultitiam no- cfl'e

uimus ita Apoft.


.

I. Corinth.i.& 5.
De eius habiiudi-
ne corporìs, imagi
ne , & figura fcri-
bù[ Albertus mag.
l'iin. Elian. Aufo.
Gali. Diodor. Sicu.
Antiquit.hb.4.Er-
tnnt Romi snù-
qii? lapidcf Sphm
gcs nniltis in fo-
ciSjfed pulch riorcs
du^ex nigromar-
irore ia Adibas
lilullr. D.Federici
Marchionis Ciiij
v:(imiiir,<iuarum
Viuacitatem , arte
ex XVI.
m irantu e
effe CI (le,
orcnes. Da iVo/ la brutta moHruofa Sfingea, i>s'
, e

Ig noranZoa , con /degno , e horrtbiL traccia


J^ al Secai nojìro ( e con rampogne ) [caccia
Qyj.^11 j ch'ogni fàper nel cor ci pingt^^
Ne '^Ptttor così ben forma , e dipinge^ «^ .^ '.

Vtfo 3 che'l me fio cor gli annoda , e allaccia.


Come QueUt ha fempre /colpito in faceta
Quanto per JSIoi fin' a languir lo Ipingt^
Ogni Chtefa yOgni Scuola, ogni Sacello
Xlorum in Ecclc- E Seminario di dottrine fante^ , .^
ìà^ icIliiLicio; feci
fironcs
t-clffia
, ac loiies
Greca
KlljHcrii àLiLtina
rc-
Che perì hanno ogni piaXz^a ogni , ^ hofteUo-
<ic.u;c alias. '
T^al, che di nono s erger an le 'Ttante^
Di nofira fé nel German fimi rubeUo,
Come Li (jrecia non farà più errante^ .
.^APIENTIA. LIB. III. TIT. IIII. ALLVS. XIII. r^5

C ED A NT i ARMA . T,0 G AE ^ Concecl.-ic Ui-.reaj


Ungnz Cic. i

Dracopro (àpi en-


ti»vtaliìs, qui in
Galea à Gracco
fuitrepernis.s.hb.
eod.cicu.i.allur?.
inmaig.

Litteraram ftu-
diura , feu conti-
liunii eft Clypcus
qui formna impe

C X X V I 1.
tus , ac irreparab;
Ics i£his cuitat . vt
te s.cod.lib. te ut.
alluf.7.

Senz^A dotto , maturo} é'^bìton tonjiglto


^^
Non potran fjirmt di Fórtmà 'fiqff%^'^^^-
Vietar sé cohtra Not turbata, e moJla,
E minaccia col Capo e torce Ciglio
, il .
-

Ne ^oal'Elmo a fiampar [degno, e periglio Pontan. de prudc-


tuviroruiliuftriu
ponit cxeir.pla. te
Contra nemica, e infuperabil pojfa. RiJ. lib.4. tu.j.al-
luf.X.

Se con Prudenz^a ella non fià rimojfa ,


E data in preda al d'tfdper artìglio .

1>opò t duo morii ti terzjì Héatio (penti Litteris


re
arma
crigtmmoiù pu
cedi;

Non hauria i tr eternici, e Roma poHa gnx probat hift(j-


ria. Tit. liu. lib^i.
Deci.
Libera, e Imperatrice a l'altre genti;
Se non hauejfe a le tre jpade oppofìa
Militare donjmé-
Prudenz^asche girando a pafi lenti. iu docet bUtoiia

Ve prouar lor quanto la Vita cojìa .


ì?6 l'IT .II

.: rr. x u
E X P L 1 C I T
ALLVSIONVM, SYMBOLICARVM ICONVM,
E T EM BLEM A TV Mt

L I B E R TE R T^i V S.

m^^S»
fS7

AL L VS ONL I
I M PRESE,
ET EMBLEMI*
DI
P RI N G P I O FA B RI
I C I I»

CANONICO APRVTINO.
S O P R A L' A R M E ;

GREGOR ($ ?"S 1 I 1.

PONTEFICE MASSIMO^
LIB r6 QVAR'TÙ.nuUù
Nel qual fi tratta della Prudenza , luftitia^
Fortezza , e Temperanza del
Principe.

^^,.
l?g

.! li wi ti if: M
CONTI N-V A T I O
Iti 4ibro iain-de Theologicis vifmtibus &
fiiperiòri ,'

fapientia/dii(5buitiefl;^liir; de Moiialibus (^uàs Cardi-

nales appellane, &: primo dePrudentia, qu"? cum fit


con{ìlium,àfapientia de qaa fupfatit.piroxi. trahit
originem. meritò &c.
Cuius Imaeìnemjitavt hic ponirrius, noftri depm-
gunt,& ve infra lib.eod. hoc eod.tit.alluf i.& vltima.
qua Antix][uM:2s biFròntiirano tribuiffe legitur Eam .

definir D.Thom.fecunda fecundoe q.47.art.i5.


Huic infunt meiiioria,.ratìp,intellediis,docilitas, fo-
lertia 5
circunfpedio, cautio &c. ve
prouidentia ,

infra pertnsnobrJ-l*-[ filbb Lljr/IHÌ Ii:np hVi


" f *'- K"
ì'. PRVDENTIA 'TITVLVS K '«^
I

i
il

.-^^
19»

',
)

* •

ir »

V l ) il M ;| V ) I
I5>i

ALILYSIONVM J-I^^RI CAVARTI,

Prudentii: Principis defcriptio.tol.l^j.iuìitjtlj.j:-

ProuàdentiaPHncipismàior^iRcip; pcricula M)it , &


vitat.fol.194.
. i ^

Cautio Principis ,videns Angelujrttéb^eHidm-cay.dae


ambita tertiam ftellarum partem de coelo traxilTe ,
eam afe fciflam proiecit.fol.19j.

IntcIIeélus nobilis iugaiiJDGmi Principis omnia bene


percipit,& operatur.fol.i9(>.

V.
Mens,& ratio Principis Religio nem in Rep.fouet, &
nutrit. fol.197.

V L
Vulgus indodtum , quòd rcs no mirabiles admiratur,
ac contrà , quòd admirabilesnon admiratur, repre-
henditur.fol.198.

y I I.
Prudens Princepsin maximisReip.perìcuIis de m er-
gi non poteft. fol.199.
tn

Arcana Prìncipis fìlcntio obuoluantur.fol.ro9.

I X;
Medium, tutiffima pars totius, cum crtrema conrin-
gat,eligitur.fol.2,oi.cn']ivvìjf> z'Kihnhl. ^nn-jbinT

x;
Bcnéficia,ratÌonis vefHgia fequuntui. fòlaoi,- uot*!-

j\. 1*
T J J
Prudcntia,cum in vfu rerum confiftat,in fenibus tan-

\- .x^:.. ... v-.,,./j ...•. ;ri.;rj«c| rfiii"ii;ll-jfl rniiÌ3J33 inic'n-'js

,ri')di.if:rno2tf|i)rti 2Ìli'Jori2iji3)oibinI

ì Raimo. /l >iic[bni*i^ob.rr iSt^nal/l


.';;(,l ìo'i .3Ìl3l/fl

V
.^RVUEMTaAi'^Bi nii: tit: O ALLVS. I. 195

NIKI L-iFV^I T. Arg.l.amniuin.C*


dcislUra.

bui, acprudettàC-
fi mi Pcincipii fjrm

bolum I & Imago,


ita P^uiànias . Ci-
Cao. Maoobiui.

crxviii.
PrateritorS reeor-

Santa , faggia , Ugìadra , honefla , e pura , datio,


ordinario
przfcncium
, fiituro-
rumq; prouiden-
Cui le pajfate, e le future cof<Lj ua.&c.inipoinbile
eft cnim quenipia

Già mai non fur, ne le faran nodofijy.) ((Te


fit
piudétem ni (ì
bonus fcaindii
Arift. Hiac & So-
Come non glie l'età prefente ofeura. crates omncs Vir-
tutespurabat elle

Vijl'hà quella pajfatay e la futura pmdcncias.

Sì dottamente nel bel Specchio ejpofe^.


Che iton le faran nafcofi^
fur , ne le

L'.hore , el tempo , chel del dona , e mifura .

Prudencis Vuttus
E perol giouenil Volto rifguarda va duplo: quoru
luueniljs Speculu,
,

Nel trajparente , e lucido ChriHallo , Senex Serpente


fpicit ; ita daplici-
re-

rcr accipicur vt J.

L'altro Cre/jpo da gli anni al Serpe guarda. titu.coQ.allur.vki.


hicrecundii men-
tem AriIl.&P!.ito
Così non le preuale errore ^ o fallo y nis , illic fccùduni
mctem Thcolog.
Perche mouer non puh lingua bugiarda
L'alto , e colmo faper col rojfo , e giallo.

N
»94 PRVDENTIAritilBlIllIRlTaT. il AUL¥S;M,

PROVIDENTI'AE > IClt ì P E VS.


D.Cr^or.Homil.
£uang.llaca;>i

Tn.UuiDi.
Valtr.Mil.
Ooùtiuiv' ^

.ÌGXXIX.D
DeCóftantìnido-
niuonc Icgmirali
ijuid in e. Conftà-
Era i'aima Città , che CoHantino AV^yS^ . \X^^\.l
d fecundo ,
tiaus ,

licer P.ilca.5)tf.di- Diede À Silueflro sin predA à horrihilpeftey


ft;n.rcd Uii/iSniè,
ac dilucidi ponit
Illuihiii. D.Hiero
Onde genti trauagliate, e mefle^
le
nynius Cardi. Al-
hauusin Addit.ad Corfero per configlto al Dio Indouino,
Bai;, inrijK.pnnix
Conii. it.num.j9.
viSc s. lib.5.tit.4.
S ^tfte ( rifpo/è ) al mio Ftgltuol diurno \^
alluf.j.innjarg.
eli e in Epidauro aiuto indi rìhaurefl^e^ \
\

Van quei; negato el Medico celefle^ :


§ljiel piglia forma , e corpo Serpentino.
jEfciilapinsin for-
ma Scrpétu ab E-
fidauroRomam-
E con fommo piacier dal Tempio al Porto
ucftus, eim pcHe
bboranteni cur.ii;
Salta per ritrouar gli Aufonij Legni y
Gicg. X III. Pont.
M...T. caodcabeo- Et ejjer indi a miglior loco porto,
ùcni Excidio piz-
faiuc.
§lj^ejìi, che preuedea di Dio gli fdegni.
Che confumar doueanc in tempo corto
Roma, 'Venne k ferbar fuoi cari Pegni,
jfmJDMt^iA. jim: nminmv ALixsynia t^j

vtili s 'Record.atjo -mali .


Cicero tuleCii,

•,••• !

Et eiu<U eiui tti-


hebac tertiampac-
am ftcUaru cceli >
&ini(Iccai in tct-
'rim, &
Draco fte-
cit&c. Apocal.li.

e X X X.
Creator omnium
Qy^ pena hauea le pure Ménti, e belici v!<ibilium,& inui-
fibilium , fpìrinii-
Uum &
JLfiipremo Architetto in del formate^ , ,

lium,quiruaoni-
corpora-

nipotéci viitute lì-

Ch'ina tra le più Jaggie, e più pregiate^ mul ab initio tem-


poris Tciamque de

Arfe d'inuidta , e fi fì k Dio Ribelle^ .


nihilocódiclitcrea
tucam fpirituàlé,
te corpor«lem,An
Seco trajfe ^vn gran numero di Steltc^\ gclicam vidclicet,
&mimdanam; ac
deindc humana,
. Che fur nel cieco Abiffo indi ferrate^
! quali coniniunem
exfpiritu, Sl corpo
Sotto lor Duce à gran Juppltcio datcj, re conrtituta . 4ic
tex.inc.i.defum.
Tdn.&
Che la coda girò per farle Ancelle^ . & ibi
fid.catho.
glof in ver.
htiiiianara.qox dì
Ouefli, eh' è a quel Nemico afpro , ejeuero citDcu prima die
Angeles crearti,

Da fi diutfi le fiie parti eflremt^p'^vT, -,


feita vero
n&.quam glof:
hoini-
R..
P.D. Frane. To'ct.
Sì Itdolfi l'iniqua rimembranZja--, attutir iaar^.cont.
ad Hya. D.Mari?.-
'

Che la cagian del mal troncando ,infieme^ j". poli librum «'.
pait.r. ver. 7. Czd
gloi*- probat imcli-

Sano la piaga , e diede a Noi Jperan"^ li'onenl hyn .


Ambitio ni.^Iori

*Del Regno tolto 'vmco eterno , e 'vero .


omniur.idix, liim
mouenda.

N
,f,€ PRVDFNTXAJ LI:B. IlIIi TJIX L lAXlVJ.MllLf

Sagaci TATI s /Symb olvm .

ApuIcÌBf.

Diodor. Sicul.An-
uquic.Iib.i.].&4.

CredcbafifteMer
curius. ita Seruiui
fuf X. itneid. Idé
Diodo(.lib.3,&4.

CXXXf.
AnuBis dcxTcnad
Ti£torum notati'
dam palma tenet.
Sagace Anubi con fcuott^
la deftra \ ^
La fèmpre 'verde, e ^matrice 'Talma^^
Canis caput J>prtt
fagacitatem babe-
A thuman Bufio il canin capo incalma ^
le fingitutiita Pria
ccps. E talhor negre fa d'auro le gotc^» -

Idem finifira
ptcr paccm,
pro-
6c ttà-
Ne la finiftra ( altri ciò far non ptc^) 'i"»*^'?»

quilliutc in Rcp.
panam Caduceiì Softien lo Scettro iC fa tranquilla ogn'Alma,
iuftinct
Cha d odio, e d'ira l'infiammata Salma\
.

In Principis Tutta
nigri , ac aurei co-
E l'interne Virtù di 'valor 'votc^. '-^

loris varietaté i vi-


Saggio è colui , eh' a la Vittoria ajpira ,
^ indorato
pilantiSi&fapien-
liam inicrprciitur
iioanulli,quo[um
authotiiatcm hic
E moflra il negro, ciglio.
ièquimur-,nani no
ftcs ducitinfom-
Vigilanza , e fàper la notte , e'I giorno •
ncsScc.acdià no-
duli rcgitivi li t. Cosi non pur fugge de rei Cartiglio,
Cb. i.iit.7. alluf^.
przmium ,&pce-
nSaufumanialij
Ad' a Juo defir l'inique 'voglie tira,
cru'tbui Remp. c5-
Ibre folca oitxie
felebai.
E regge, e frena ognhor l'alme d'intorno.
PRVDENTIA. LIB. mi. TIT. I. ALLVS. V. 197

PRVDENS ET - ' S IMP L E X .

1 sa.'' >^^ite^^=^^^^==ljs?*'^^
1
.
..^*^j|S§. .

P^,!^ià:^ 1
'

'1^^' °<#jgj^^.^^g^ Matth.m.Sc ibi la.


B ^JuH^

1
^T^
i C^J^S P^^
-':^ ^^_^*s^**^-

H jfe^^^S'^^^±^^
"^jgfcf^? rt*
<""
jy>~-^ V
"^

^\^^^^^BÈCf{fér
^sB^BStl; t^
"
-

4r
-

=~ V
^^^^Atei^;^!^^
-
-^ -' Vi
^ff[^ ^: r:r.

'"^^^^1? "^
«^^C7«££^EBh
ilZ- "ftw ^
Chryfoft.
Eiwqgel. Ecce ego
m^tb vos. ve Jc t.
liI>;i.cic.x.aUur.t,
HomiU

'

^^^ A^J-^^">-^^ V^ jM^ 1 Draco nanqi nani


ra diftace pto de-
fcnflone capitici co
cu^- corpus perieli
1
IJ Tr^W.^"^ ""^^ — Tijnf^MBBHSl
1
II
tis wponir ; hinc
/-^^"«r^^^^S^^S^^^^^^ M^bfc" ^Jj^wSiii^^^^^^^^^^'^^'
fl^M^ l^^^^^^jl^^^^^^^^^Kj^^^^teb^^^^P^^ i prudens. &c.
ad tir. irà princeps
facic

1 ^^È^^^^^^^^^^wH^^^^^SH i
Relidoais capuc,
quod eft fides ca-

4p^^K B*^""HHuj''^ m ^™ TH^iJo? i'^ ;'fjgjjpUHnHiff»ÌUIMìBWtrJffl^WWB^i '»"*• • ' — —JjSSEI *-\H^&kKh thQ.feniaredebet,
r^jiOr\t.J5iiP^rJW*?? , rmmTi |"ài,^?T^'^ '
'V^jTff^^^fffflfiA^ffl m '''tfCMk
'
""^^^^^^^^'^^^nTnll^rl B letentò Columbi
^^jjfS^f's^^-' ™n iiiifffTffifffi^^^ m flmplicicacic can-
3 ^^hHhH Sdl^'^i 7-*j . •^uuMMB^^^BwBi^j^g^^^l^Mp^^ISliS^B^ n
d«rc.^ *.

i *^s i^lH^'sr'^^^^^^^^^^^^^^S'S 1

S— H gri-^j^---TM^TT.-^^yCT^TO==jab-jj4^^^
BMJt'.l^JP r, ^li, ',r,t,r ,rrK^^m-- j

c x X X li;

a^ tojferuan{a del dm'm precetto


EftoK ptudétes fi-
cut Serpentcs , 8:
limplics ficut co-
(Come quello , do intende , e sale cofé ) lumbi ManJi. ?,
eie. loco.
.

Semplicetta Colomba al Capo eJpojL^


Per moHrar l'innocenza del fiio petto.
Serba nel Cor l' immacolato affetto Simylicitacis
ccntiajcoriis fede;
inno

Prudcmir confi-
:
V T)i Religion , che ne la tefla po/L^ lium, capkii Arce
tenere viacr.tur

§liiel, che femplicita feguirfi impo/L^


Per le parti del core al mar riHretto .
E mentre il petto al Capo aiuto prefta
C'jpic's
d^s
iiiin
,

raHCuum auri-
hinc phyfi-
.
atq; Cor-

Col femplice candor de la crederizja coruni oritiuquf-


ftio, vtruhorum
fit A:iim.T fcdcv >

Alanda Prudenza al Cor la Jacra Tefia . hinc tbifanSiC Pla-


to cres pofuic ani-

Così non par, che po£a flar mai fenz^a mas


potétias
( cum anini.-r
diccrem»
lucrit) quariivira-
1)e l'alterno fauor di quella quefla ; lem in corde, natii
talcm in Hcpate,

Aia injkme pian Semplicità , e Prudenza .


intellcftualeni
cerebro coUocauiu
in
,9S PKVDENTIA. LIB. IIII. TlXMi ALLVS. VL

^^VID ^ EXISTIS ' VlDEkE?


ri
Valer. Max. lib.i.
«p vU.Aulus Gel.
noft. Aftic. lib. 6.
cap. ).TÌi. Liuius.
lib.S.DeSi.Paul.
3ro.lib.4. c.S.Dio-
xior. Sicul. Aniiq.
Iib. 4.. de Serpente
^iufdem magnitu-
<iinis,& forfan ma
iorii) à Venatonb.
capiOt&Ptolem^o
Regi donato, naT'
rathillorum.

c x:x x^i:iJ.
Initio Pótificatus
Greg.XIIl. mira-
l-aiuTomncs, atc^; Se da Bagrada la fquamofa pelici
hifuriahat deDra
conis infignibus,
ac fi Paftoiij Do-
JUandata al Tebro del Serpente altiero
minici Grcgis pie-
ut! iUa non rdi'ó Die timor grande e furor d'human penjlero
i

dcrcnt.indcc]; .ir-
gli nieisIianfGrcg.
fore Dracor.é &;c.
Parue Aufonia 'veder co/è nouellc^:
vt Gieais ille.nc
quo 7. lib.S. ft I. Perche non mira le fatte%z^e fneR^\-<s *.
Del non morto D R a g o n rnk 'vmo e 'vero ,
aUrrj.nccmKÙ ,

na &: SelymTui- ; ,
cuiim Impe- ciim
prmill Grtg. X1!I
NuiT:U cum Dra-
cene ( fiu.ifi rh.i-
E che moHra del Ctel Portale Sentiero,
raoaltcì, vts.li.j.
alluf. !.?>. ).) VI-
E ch'erge l'Alme à le piti chiare fiellt^ ?
djt, rjp.uiit.Ctiiod
D'.'.iil'ites Fjnri-
Germanus me'
Quel gran Spoglio da Attilio fu mandato ^

ci'
VenetijsàViiis fi-
de rii!;nh acrcpi A'c
D Africa a Roma athor profana -, e 0^ s ti
rtriiUt-,ldem Iiico-
bi^s Sylucnus Pic- 'Dal del a Noi da Dio 'verace e dato,
eolhomineiis Tpi-
icopt'.s Api^unuJ Oiàel per la terra i tortuo/ì, e mefii
Rocr.it ,& Kcapo-
iiltaudcainiilSt
n;:;uit. HmcUra. Globi giraua.e O^sTial Ctel' Alato
couis ofcirlt.T Vir-
cr-.cspic
fcriumur.
vinbusa-
Fa de cafli penfier gli Animi deflt .
PRYDEHTIA. LIB. IlILTIT. I. ALLVS. VII. »99

r S^P IRI TVSi-^IH-TVS,^ A LI T. Vite. li.S. ;taeii


Vnde Pier. Hier.
lib. T 4. diti. Spui-
tus.&jEoI'.jJila:,

Draco pradenrii;
folkcuiu Animai
mare mundus eli.
iraD.-.ug-ult. Ho-
niiì. Euan,5.tìmile
«ftRegnuin coelo-
ruai homiui, qui
reminaUxi.Àlai.13.

C XTC:x I I I I.

Anima In tribula-

L'Alma da l'onde combattuta , ^ yc<3^ tìonc pofita, atfjue


mudi jaimnis ve-
lata Naui compa-
Non può tra Strti, o tra Carrtddi , e Scilla rarur in Syrtibus
fiuftiianci , ac in-

Di fra njiuacità perder feintilla , terCiiarybdim, &


Scyllam tjux.di*;

Né teme Scoglio j ofra dura percoffa\


uiat auxilij rtella
Duce, necfcopulii
timet , nec meijgi

QyMentre la regge la diurna pojfa aliquo modo pót.

oAl mar turbato è ogn'hor lieta y e tranquilla ; Anima in fummìs


calamitacibus ma-

Qy^n'U più ^erfe il Ciel d'amor sfamila , ìorcsfumicvìrcs .

Quanto da flutti è più agitatale mojfa


. V.
.

prudens
Beato Spirto , che Prudentia ha fico ,
Spìritus ,

felix .

Né lafiia dal mondo , ò da fr.o moto


fi
Non decipitur,
Chiuder nel bajfo fondo ofcuro , e cieco . j

Et indi par che dia la morte a Cloto \ 1


Viuksternum.

Perche non e del mar sì largo Speco ,


Plenus,& vacuus.
Che chiuder pojfa il corpo colmale voto-
100 PRVDENTIA. LIB. IIII. TIT. I. ALLVS. Vili.

SILENTIO^DIFFICILIVS ^ NIHIL-^^Sir^

Not.Areani Ptin-
cipù , c]ui fui vide-
di copiam aut ra-
to , auc nunquam
facit. Pier.Hier.li.
19. diift. Princepj.
fed quod ibi de A-
quila , hic de Dra-
con* conuenicdiu
intclligi potclL

Lab. quamor fiiif-

fe tcftai'Plin. lib.
Jé.c.ij.quoriipri
Jiimi jtgypto (Ita
c.oJor. Sicul.An-
tiq. lib.i. ) tuli 1-.

craius crat. cotine-


nit 31 ititus lic Dra
co, tum quia jtgy
ptijs fignu falutis
fuerat.tùmcuam
quia Rom. Pont,
qui Col eli, fignifi-
Ne l'ampio j vago, e iteto Laùermo
cat.qi'.c
Dr.iconis Gétilius
infotma De gli occulti Secreti del /ho Petto
colcbat.ftas.hb.x
tH.i.aUuf.iS. Mp- Stajìt Jòurogni modo al cor neretto.
Mphoricè Labyrin
ihus multifatiam
iiimitur. in ereti-
Ne de fitoi <)uol'ej[er ornato, e cinto :
co de quo multa
Pofcia , ch^'l mondo ,» fua pofan\a
(

hit dicenda forét ,


'uinto.
de ahjs illius
Infulx antiquita-
uatn moQumctis,,
Gode di ragionar con DtO filetto ,
qua; mundi Vm-
bilicu; propict Ita-
niam quandi ibi
E par , che fé It faccia onta , e dialetto
(«cdam.ctediiuf
l'Minutautus ftctit
)
§lmindo moftrarfi a l'Alme ofcptre è ^into .

ÈEicluliij. Idé Dio--


i,*oj-.Ijb.i.vtqKÌri Ha de lo Stato co tal Cura , e Zelo,
ito: »iJus fit homi-
jSibus ,-Pnr.ripuni
•lioikir.ja docci cflè-
Che Dio II diede di fua cara Spofa
|i:ic6djUi.Ld cuam.
id Di.aconis pru- OyfsTì^che nelpenjier di lei non dorma^,
fpcftji
i

I
«)^r.tiaMi
iùnijOattuahoiiir
Bum con'peftum,
,

E sa la felice ombra fi ripofa



Il corpo fianco, nel pm chiaro Cielo
cti;cnipl.itioni
! •Ii'dku.'!rffruj;[.ii,i!«:,

I ijìuucincs. ìibii'.!
i

Stampa de fiioi penfier le dmm'orme^.


P.RVDENTIA. LIB, IIII. TIT. I. ALLVS. IX. lOI

MEDIO 'TVTI5SIMVS - IB I S . Omd.j.Met.


Medium tenuere
bacì.

Bimidiaratn Bra-
concm Prouincix
Regc apud JS.?^-
prios fignifìcafli
icftaturPier.Hier.
Ub.i4.dicl.Piouiii
cìz. IdemMilira
Magiftrf Equitura
ciac Iniìgae. cj ho-
nociani appellaba
tnr. Pier. lib. eod.
diA-honoriani i Se
A ce. fcqq. Tt & 7.
iib.£.m.i.allur.d-
{im.num.X.ii.ii.
I].i4.i{.&:il.

'}

VeliciJ^imo Tetto , altiero , e faggio ,


Cui la bontà fu fempre meta , e Scopo
Tal, che del Jho non fu prima, ne dopo
Ogni Secolo aurato il più bel raggio -,

Come tener fi dee dritto 'viaggio .


Pi-xccpti:m
linis,
Apol-
dcD^dAluo-
bus neiicer fiiiuso-
Ben dimofiromelìa la fàlute er'vopo-, bcdienSjCorù vnus
in m.ire pr.vccps ,
Onde riluce più ch'OÌÌro e 'Tiropo ,
akeiijiEridanuni
flumea ruit; ve s_
Jib.3.tk.4. alluf.,-..
Suo lume, che non ha ne haurà paraggio.
, & y.lib. eod. ùt.4.
alluf.s.Ka Grcgor..
De l'eftremo Nemico il fin non piglia. l7ic,nnodijn*in rc^
bus , ccnct»^ docet
I

popQÌos.
Che portò giù dal Ciel gli Angeli al foco \ Apocaly;!!,

J[4à col Principio al mezjo intier s appiglia. Medium Dr?.co-


nis incc!;iiim , gc-
iliméGxeg,Xllc.
Ferì) tra Stelle ha più fereno loco Ve j.lib^ui-i.al-

,
Qjvj STI, che po/e al mondo e freno , e briglia,
E al del ne guida con tric^ifo , e gioco.
idi PRVDEKTIA.i LIB. ini. TIT I. ALLVS. X.

DELECTVS.BENEFIClORVMJHABENDOS

Alex.Neap.
Ariftotete.
Manobitu,
Seneca.

.ì:.H.ìuì:a
- • ••*
it.^:.;:

ex x>x.y>ii.
Rarionis lamé de-
Dal gran Seno di Dia di lume accinta ^^ 'i
fcendés à Patre lu-
minum,gratiarù.
Ce beneficiorù eft Vien la Ragion per flrade, alte, efitpernc^
Dux.illaq; cum di
gnitate in VirtatiS
linibus, vt perpe- dyi collocar le grafie , e farle eterne^
cuò viaant > coUo-
V la bontà non è dal Vitto 'Vinta ,
'^

lui memoria de fauori auinta,


E di grato 'voler ne le più interne^
Gratiinudattres', Parti s affanna, onde le gratie alterne^ ^i
vel alba palla fe-
nèfeminuds.cuii
E moHrt altrui la bianca Vefie , e [cinta .

Rofa, M)rrtus,&
OCìs jig-Jta qua-
Gjj^eHo la Rofa , el 'verde Mirto importa ,
drata earunde
E'I quadrat'Offoy e la perpetua Dansi^a
in-
.
lj";nia, ficcliores,
c^uid ì

*Df le facre immortai Figlie di Giouc^.:


I
Merairij Cadu-
ccus,iacioni$ fym-
Ciò njuol Mercurio y ella la dejlra porta
;
loiujindcpaxScc.
Lo Scettro oue Ragione albergale (lanz^,
Ch'ou'egli'l piede, mi ogni gratia mouc^.
PRVDENTIA. LIB. UH. TIT. I, ALLVS.XI. 2.03

! SlC.FVTVIiA.DECLARA.TRANSACTTS.
Haac ùnagineni
ponunt.
Patilanias.
Cicero.
Maciobius.

Prudenti! eftPrin
cipis fymbolu He ,

quo 5. rii-eod. al-i


luf.i.vbi Pmden-
aa fecundum Ari-
ftotelem, &
PUto-
nem pofita eft,h?c
fecundum Theo!,
accipimr ; de qua-
rum officio,& dif-
ferenria dabitur a-
liàs Deo propiiio
dicendi locus.

M- I-, TIP)

CJjfefia gran Donna , anz^i que§fJm4U)ea , ._

Ch'd futuro , ai ^r efìnte , al gito regna -,

Hac Prudcntia fe-


Come v'merfidee dimoHra , e tnfegna cùdumAug. lib.i.
deliber. arb. acde
Ogni Anima creata ^e dotta Idea-^ moribui Ecclelia:,
eft appeiédarum ,

Fugge la haffa ignohtl Plèbe ^erea,


vitano.ii'umq; re-
rum Icicnti.Ti&in
hb. QuiclV Sj.cfl

E ne petti matur fianta fua Infegna\ agenciarum, &: fu-


giendarum renim

Ond'hoggi il fio 'Valor moftra.e dtfegna


cognitio ; vt coUi-
gitur s.iir.cod.al-
ruf.S.y.lib.cal.tit.

Nel fuccejfor del gran Viglimi di Rea, 4. lUuf.i.


ut.i.allul.i.&tit.
&hb.6.

E col fanto faper memoria fiampa j.alluf.y.

Ixperienria , quLt
Uejperienz^d nel dinino Specchio ,
]

pr:tEei'itorum m.:-
moria fuiurorum

Ch'e del futuro eterna, e chiara Lampa,


eftob{èniatr.x, in-
dagatnxq-, rerum
magiftra diciiur.
Ne parrà MoHro fé col Vtfo secchio texi in c.quani Qt,
de sica, in «. hinc

Nefiorea JlgranTermme fcampa,


fenes prudente^.
L'Età Arift.hb.i.R.heio.
poft iuueaum ma
Efefrefco ha l'altr occhio, mento, e orecfhio, res.
ro4

E X P L I C I t
Libri quarti, titulus primus .

INCIPIT
Secundiis ,:qui infcribitur -

I y s Éì 1 1 A
Guitts cffigieai pafttc<jélI.nod.a6tJib.i4xap.4.quam
jclefinic Ariftot.5. Etfaic.^i. Rhec Dd.in li.fF.de iuft.
a^iur. Cic.Hb.tiDfF.&:}.Rhct. Màcrob. &c. Qux Cicùt
caccerai virtutes habentfua Infignia, quibus cogno-

fcanmr , fecernanturq; à vitijs lecundum Mifing. in


;^uMrift.d£ iuft.Sciur.jiuin.if; (hinc homines , vt al-
terab altero difcernatUr,geftamina ferunt)itah?c
j
gladium ( quai^i iioiirjulli gcqjiitatis effigiem autu-
mant, quorum fententiie aftipulamur ) lanccm,fà-
fces,& cxtera tcnet.

CONTINVATIO
Ex prudcntijC confiliojde qua fupra didum cft tripar-
tita iuftitia excrcetur, ac fuum cuiq; tribuitur , meri-

tò &:c.Eius partcs fecùdum Cic.funt.Religio,Pietas,


Gratia,Obleruantia,Veritas, Vindicatio Addit his .

Macrob. Innocentiam , Amicitiam , Concordiam ,

Aft'eótumjHumanitatem. Antron.verò Libcralitaté,


BenisnitatemjSanditatem, Commutationc, & alia,
qua: alibi , alio tempore, alia de cauta Deo propirio
explicabuntur dilucidé.
ÌVS TITTA ^ TITVLVS:n .

mè^M^
T i r '
k\ T 1 T ?. V :

xoA

'' ;.^(%
o T510 r>}j ^
1 ;

' i ; (j

--**isTriif-

is.

''ù

1 d y
4^7
Mn-irtin iti^tttataùataettaà

A L LY S I O N V M.X I B R I CLV A R T I,

Surnina.

,
'
ìi.Ioi JDoSb Oman iJi[Jl'4noD Bi^Hanod of:jiÌ3b zìi

Infideliuih perfidia deftpimr.fol.iojl

^quiiras i"& rìgùtVftù J5r«mMm,5cpÓEnà;q^


ne, &
male merentes Prineeps affi eie. fol.iio.

Sublimitas Prihcipis radios luIlitìxìtólfèlfiiC^^ìftfe-


nx Reip.mores reftiti^it| £^i.^u.

.15 i.lo'i .'ìuinohhiih-p^^nlAk l^'cnimon aunoohnv-H


luftitias conuenit , vt vbi pcccatum patratum eft , ibi
poena foluatur. fol.zii.

•" V.
CelfitudoPrincipis nafcéntes'h^refes damnat.fol.113.

V I.

Delidli naturam cruciatus poenie fequitur.fol.i14.

VII.
Pcenavti fuos tenet authores, ita praemia iuftoSjac
pios fequuntur.folj,i5.

Vili.
Parua delida né maxima fiant de medio tolluntur.
fol. ti6.
'£OS
MHPWMMmnnM
j jT ri A v_o I ji : I x:ll y w o i 2 vj JA
TemcritaspraiGcp^ rigor^Principis mit, ^1.117.

.Ui'^iUl

Exdeli<3:o beneficia conft^uinemo debet.foI.ii8.

luftitiac partcs fceleftiuni vitia , atque facinota de-


Jlruui^t,J^emp.far<Slaj^ tedam conremant. fohtjff ^

Princeps Rebellium iniifriaram Vindex efle nullo iu-


-i?;9;Pf!?Mk'f^!ìyrrf4-^f9rjI zoihm 2Ìc|ÌDnn'l 2LjimiIcJu:i

Hserecicorum nomina,nedum gcfla delencur. foLxzi.

.M:.Io'i.3i.xifrUib2Ìl. ,1 nqi^nillobuj

I V
.^ijt.lo'ì.irnùjpol y:nrj(\ amniDjna niJiii.;

?03Uii
iìlii

y
jiv^ytitiVAMiKmvnt^ìi al lvs. t 1159

Q^VrS ' e Q M T- R:A ^ NO S ? :

Gregorio X II I.
ToncMax. federe,
Selym Turcarù Ti
tànus mortuus efl,
cuius fucceflòi (i-
lec ; nomina prae-
decelToru eius.qui
xiij.fiieruncin Ar-
feorc defcripra sue ,
qux Draconis flà-
mis confumuntur
& bene conuenit ,

cum is dicatur Sa-


raph. i.ignirusjin-
flammacus &c. ve
alias.

DeTuicirum ori-
mo
Piantò mdtiJcelèratainOrientcj'- ginejlegibas,S£
ribiis dabicur alias
fcribendi locus.
^Auddce iferua ,€ adulterina Pianta 3
<
. Che per dishoneBa crefeendo e tanta ,
Ch'atianXa forfiin numero ogni gentLj»
Ma Jpero hm ,che ^n col foco Jpentt^ AdliocGreg. Col-
legia cxterai'ii na-
donumm Vrbe,ac
Sue foglie da la Bocca facra, e fanta , vbiq; terrarù fiin-
dalle, legitosq; sd
Cha dt faci immortai copia cotanta , Conftàtinopolica-
num.&Alexidri-
nuni Patriarcos
eh' a pena capir può thumana mentc^. pc quos oratores
C
fe-

Roma ad obedié-
Ha refrigerio ancor dolce, e foauc^ tì.im prxilandain
Rom. Pont.miflii-
los fpcrab.im oés
Per (Alme già dal del pofiedt^
afflitte s e acq; ad Peifamm
)

Dm gran coltelli , e l'^jna^e l'altra ChiauLJ»


Regem miiìflicre
ditur.vr cognita di
fciplinani lumine
vericate catholica,
Berte ragion , ch'ogrìnjn la fanta Sedc^ qui ex grxco rim
iiincvel alio mo-
Honori,^ amise fé l ibernico pauc^, do Chrill:! fide fii-
fceperunt à Turca-
rum impietate ri;-
. Haurà dofdl timor degna mercede^. bellareni.
no IVSTITIA. IfRWRTTil'BiB...A[tr£YS.-^I.

rracmio , te
omnem
pana
conftare
MORS 'IMPIIS 'VITA • FJDEHBV5
Remp. Solon dice
« foIeb»t .jJrob«
tcx.inl.i.fiF.deiu-
AiAiui.rbiDd.

Serpo».!!, prò bo-


nis phainiara par-
nitic, prò reis vene
iuta fpicula nitt-
rii.fic Principiti».
ftitiS decet, »t hic
& j.tit. eod. alluf.
y.HincRom.Pót.
duos hét gladios ,
totidemqi cliucs,
VI s.alluf^prxccd.
DciuftuiaSerpcn-
vide quid dicat
tis

Pluc.&Pier.Hier.
hb.tt.

^:^%r:
Apespacem&elo-
qaencia ac per hoc
falucé, fàlucaria^;
con lilla flgtii il càt.
^ /mi dolci, più
Forge qUefio
amati y e c'ari Figli ,>.,r\
£)ragion nettare y e melcJ-^
V.' Jk.

vtSi: j". lib.j. tit.i.


alliif. 4. Serpentes
vero igniù interi- Cria i manda , e Jpinge al popolo infedele^
tum monftrant.vt
Ics. !ib.i. tit.i.al-
lufi.&y. ùt.eod.
Horridi Serpi con fier ajpri artigli, .: .

allufion. S.acpaf-
fim.&c. Forge falute a quegli y e da configli ^ '?^ ^l
Ex capi te vita ori t*
VI hic &
s. hbr. 5.

UCU.4. allul.io.ex
Di Vttasà quefii da 'Veneno ,t felcjs ?^
cauda vero
tus venit, vt te s.
)ib.cod.ui.i.alIuf.
interi-
A fé richiamate tira ogni Fedeltà ^ .

}.& 9.&
nul.i.&:hb.t.ti-
lìb.i.tii.C

ui.i.allliff.ciiu.i.
A l'Heretico , e Scita turba i cigli . '
""*

alluf. ii.&libr.}. e/f quegli infonde SapienT^ , e Zelo


iit.j.alluf.8. Hinc
Draco fronié Chri
fìifìdclibus , inft
Da la diuina Bocca, e facra Tefta, .
dchbusauic,& iìc
orienti (crgarenc- Confonde queBi da fue parti eflremcj .
rcvidctur, vt &; J.
tit.eod.allui' lo.ca
put etenim princi-
pmm
Fr epara a quegli , acquifia y ^
apre il Cielo,
oflcndit
>

nc.i.alluT.
cauda fine
s. lib. X.
i.&hb.
E la parte dà à quefii ofcura,e mefla\
6.titu.} alluf.pen.
&lib.).iic.i. all.i.
Hor faccia si, che ne dtììrugga il fernet .
.nivs^TiTiA, iiB:imLiS?iT: m allvi hi. ITI

VERI- IO V 1 S^^ ALÈ^S' Draco 15 rullimi-


ate Arcis S. Ange-
li ( faerat quondi
Moles, feu fepul-
crii Adriani Imo.
in Vrbe ) in luais
tium radios ab ore
mimt fjrmbolu eft
luftitii Ptincipis
cBuenic ecenim cii
dicamr Saraph.
igninu, inflamma
tui rt alias. &Hef-
peridu fruftus au-
reo! flàmis cufto-
diericrt y.libr.;.
tini.i.alluf.i g.&
vie. qui fuper fàfti-
gium reriijjofinie
ola luftcat j
. lib.f.
hatet
ric.i.»l!uf.4.
naq; acuu/fimam
Tidendi pocéiiam.
y.Ub.i.tit.i.alI.j.
y.hoceod.tit.allu.
5.&lib.5.tit.i.per
tot. Stetii&Draco
in sumiutc Athe-
arum Arcis pro-
pe Minsruam , iu
Paufan. cum De:E
fit Armiger rt J.
lib.f.cic.i.alluTi.
6:nc.iallu£j.

Se mìnìflrar l'ajpre faette à Giouc^'ih .\


Fotea (come ognun sa) l'Aquila Mtìera,
Fauola fu per dar loco à più 'vera
^lan,che dal Ciel'ognhor grafie da nout^»
E però da la Bocca fiamme muouc^
Qvj iTi ne l'alta Rocca , alma , e /èuera ,
eAcciò reprima ogn'vn la 'voglia fera,
E d'altra fórma fua Vita rinuouc^,
jMeramglia non fià dunque fé Roma Ad luftitix imple-
meniù,& Religio-
nispropagationem
Per mutar fuoi coftumi empie le Scuole^, Gtcg. XIII. Pont
Max. fedente mo-
"E fi driT^ano Tempij, e fiacri Altari , res rerticuunir» col
legia funditur, cé-
plaaedificanir, Al-
^ofcia,che i raggi del nofiralmo Sol^^, caria crigumur .

Ch'arde de''vitij à ognhuom l'irfuta chioma


Si mofiran più che mai Jplendentt yC chiari,

-_—
XIX IVSTITIA'. hm im. TIT;:U ALXYS. IIII.
m^mmaimmi
Et jialigno ria< Vbl 1 J4O R^ - -1 B^ I. ^ y 'I T A
«bit.

Per,
Lignum ,
Mulicrem,
Serpentem,
i.pcr
Poraum ,
Eium ,

Dqmonem ,

Homo pcrierac.
Idem per
Lignum, ^^
Mulierem ,
Serpemem,
i.per
Crucem,
Mariam ,
Chriftum,
Rcdemptus eli .

Augull.

CXLll.
Quelj che del noBro bene inuidiofo arJLj, *>I

Eda Vita felice a morir corjì^


Pier. Hier. libr.14,
dia.VuInus,& fen
Au.
A
noBri primi Padri ti fi-utto porfi^, .

E fé lor opre a Dio deboli y e fcarfL^.


Apparuit in forma
peccati-ApoA. NoBra Salute in fermi forma apparfL^,
E'I Capo 3 el CoUo , e fna poJfan%a fcorfhj ;

Fot la Vita fé 3 e al legno attorfe^^


It tot
Aceto mortffs ou^ la morte fp'^rfLj, \^ d
E ferrato il ptu cieco ofcuro ChtoBro '

. De le parti infelici, aperfè ti Cielo,


Ch'aprir non potea for%a Satiro , o dojìro .
Cmrm Dei decem
nnllibus.&c. Con mille fquadre ti bel corporeo Velo
M^{'J)Angelt intorno trionfò del MoBro e j
Di fangue tinto con amor , e Xdo .
.WS"^W3A.-ÌÌIBi'OT[i:i'r?n?ITil. ,ALLVS?V.: 115
rrTirr f -r^ T i— -
' --<B ifci
f miirn n i r 1 i
ii r i
|

; 5'TBMERSAr'OBRyE -PVPPE S J Virg.i.Aneid.

R.om. Pont, nouas


hxtefes danmac

Da la cima de l'Arhar dì fua NaucJf Nauis


pus ;
Ecclefia;
Reip. ac
Ty
foeli

Ondel mar Jcuopre 3 e l'ampia terra fiorgt^, cicatis eli


lum.
lymbo'

E d'ogni nouo error sauuede,e accorge^ ,

. N} però di nemica Armata pauc^r' > .-l

Pere ha del del' e t'vna , e l'altra Chiauc^fxO CJuas Ferro promi


fitChriftus. Mate.
I tf. eidem cafdem
S' alcun nemico Legno nel mar forge^jj declit>Io.£o.

E foco e fiamme a conjumarlo porgt^ ì ,

^luefia del nofiro mal Cura fìaut^^


Hor cjual potèa più vigilante , e firf^. Prfnceps vigilans
&forciscligiuir.
,

Santo ^J\4otor de le celeHi Sfirc^^^)^':^ , i



Diffènder Noi da la nemica mortc^'tJid
Che alme , e feuere:^, ^ '"^-
le luci dittine ,
' '^. Prinripissérus coc-
poreus > ac animi
coQ&anùa
5 Che non temono l'ampie ojcure Portcj .

. De tonde irate prò celio/è , e fercj ?


IH I.VSTITIA. viKtmifnTii Aiims. vi

Tex.ia eapJireris;
dctemp.ortlin.vbi
glo. iver.deliquit.
Sapicm. II. ibi Vi
fciiccit .

Hydra ex 4R. cfk-


Ihbus imaginibus
vna. Ouid.Sc Ma-
(hcm . omnK ìn-
ftiflìmi Prmcipis
liiilitix culcus,hlc
lymbolii poninit

cxn II II.
Coraù ApoUinis
Miniltiini, album Bianco era il 'vckr fuo come le perinei ià \S\
orim fiiiflc fibu-
lantur Poet;r ; qui M.entreglt al Sol fece lojfeqmo amico-, ^'
cum Domino Sa-
n6
J[dà 'volendo' Imefchm y^fiar del Fico .
crificati prcllo
cfl"ei,aquamq; Ita-
ti m non artuli flit,
deplumaius
pénis nigcr cuaHr,
albis Negro dentro, e dt fuor Loruo diuenn^j.,
ac perpetuò fitit .
Hincieruii'deiu- Ond'hà la pena,ch'a l'eror contienne^, ^

rc naturz fccundu
Aritt.i. Poliiic.q3
tì fecus, vtiusciui-
Fatto dt gratta pouero, e mendico.
]edjIponitiTrcfpi'
dcs Vulcani funi
Che di ber fente ognhor l'ardore antico
neceflàiij.
Fot, che tardi al Signor con l'acqua 'uennc^.
VoluntaJ propria
coliibcda ; nam& D'ogni proprio 'voler 'UtPtace ejfempto
ccclcftia figna do-
ccnt refta viucnd)
Fu collocata in Ciel quejla Figura , ;.

Che brama il Vafo,e teme dal Serpente^.


Hiftitia ctia in fa-
miliaiC5)£cdonie'
fticos dt cxcrcca-
E così haurk ogni petto iniquo, ^
empio
Conforme a l'error fuo pen'ajfra e dura ,
,

E in njan dt bene oprar la 'voglia ardentc^^


IVS TW4A.-LIB.- tilt. TIT. II. ALLVS. VIL iij

CJtlDlMITIVS .qyiDVE fVRBATlVS;: .

Orii vis trìbuicut


Sctpenti.Picc.Hie-
rog. lib. 14. dia.
Oris. '^ui feuLc in
Ibntes, ideo j eos
in Migiu homi-
num mrba cogno-
fcit; ^mmasij; yt
Vlcifcaturpertr^ua-
fit. Plin.idfotetuc
3eafpide, lib.S.c.
Ij. nam. ofFenfui
implaicabiUs tft .
idem Pier. dia.fu
roriMidbus, tcia-
foncibas prxmis,
i.pharmaca prf-
b« ita lullicia de
quaagitur,vc&s.
allur.i.haceo.tic.

De magnitudine,
O r^/^ro à Giufti, e à Rei turbato Volto, te ferocitatc Dra-
conu vide aliquid
apud Diodor. Si-
Comejfer può , ch'in n)n {oggetto fiia cul.Anti<i.lib.+.

Contrario efiremo ,6 Injno^e l'altro fia


Nel penfar fol di te sì ben raccolto ì
Qui malèé^iO
Odia l'Animo altier , fuperbo ^e inuolto dic luceip

t Ne le tenebre Jue , tua luce pia ,


E par, che /degno 'uefta ,ira,e follia ,

^ -" Vin che nel ben oprar non fia riuolto .

Animat'eKatoru

Ma l'Alma fciolta,che timor non fentcj vincuV ("uliita, u-


mor^iefcia.

Da brutti lacci, del tuo chiaro a/petto


/:•
Non ha più bella e dilettemi ^tfia
, .
Non qui fua , fed
E àte china fua 'voglia, e d te confente^, <jus Dei funt,qu;-
ric-.uiftjtq-,
lum fuum
cogita-

E mette ogni penfier dentro' l tuo PettJ mino .


in Do-

Per cui gratta dal del s'impetra, e ^c

f
il(J iwsT.iTiA.j:iB.;nii. r\r.,u.AL±ys, yjn.

rfil.isfi.vbiAug. AD tBE tra M ^ ALL;I DE-PArRVVL05.


DeVipcraru parai
vctctcs lapi lunt,
cu CTetbdcrint pul
los erofis mairuU
tenbus cu eiiw in-
terim erùpcri «Jn
trariu eli leritasj,
v: Angdui Brcué-
tanusPapiin-nara
ralium hillor. Hùr
diorirtlmusS.om^
vidideteibiur.hic
vtvulgo tìtcatopi-
niorum'tur. Pier,
Iib. 14. (La. fili).

Sed hoc intendu


Emblema)^ fug-
geniones nequifli-
mi holiuadpeira,
<jua: Cbri/tus eli >

<uut percutiendx,
né ijs iccedat con-
fcnlus , &
dekiSa-
cio iux.tcx.in c.fed
pérandum, diil.tf.

vt Jcs.lib.i.titu-i.
alluf.y. ac Animi
vt Vipcri fcquatuc
interuus Ci fugge-
llioncs creuermt,
&c.Auguft.PfaLs,
cu.

Gennsprofteciei
Dr.:co prò Vipera
^ha ; che l'ingrata i inìqua, , e'Mea FamigJÌA .

Ine poaitu^ , qui


puUoiadpcaaScc,
oAlT^le corna à divtor.ar Ufrtemhrt^ —oO
^eìcd'€flrem(y hipgha , e /é* dtfiìwmbnaCò
Nel duro Sajjò con /degnate cìglfa^ \uVl
Beato è quel, che nel prmcipto ptgjm]\.'\ \^\\^0
Suo van defirtchel rio Nemico aj/ernbra,
E ne la Pietra, lo diBrugge ^e 'Jh\embrà
Priayche limetta al cor jren^mQrfi^e briglia'
A t mtnacctofi,€ non ficuri afalti .^^^t^J-.
Alzji lo Scudo i e fa difefa prima ^ "\
Princìpii^obda'j
IO medicina pai Che'l m^l nel cor per lunga età fi fmalti.
tur, cum mala pi

iongastu:.
Pe>rlje Lorica poi non cura , e fitma - .
j» » ó.
B Ce del fanto ejfempio qui prcualti^x^
\\^ Sempre terrai dògnhonor colmo j e ctmdi.
lySTlTIA. LIB. mi. TIT. IL ALLVS. IX. 2.17

, ^V I: T ^ T E M ]| R I ,T A. S .
OuiiMeti

Principum fili) vt
illecebtas quadoq;
animi cupiditatci
expleanc, ir. lidi re-
Jimenappenjt.it-
Indqi regnandicu
pidinc de Parentii
minibus fzpc fub-
irahùt , vnde laxa-
tis rarionis habenis
populcrù bona di-
lapidani,
acc); coni
burunt , quos Dei
potentia,& iuflitia
de cali altiDidmc
ad profiinduniA-
by/n frecjuéter c^r
luifle rioimos .

^Arde la terra, él mar fetonte altiero 'x


'0'
^ l\

Vago di dar la noua Luce al giorno y H


Jidà facendo anco al Ctei oltraigto ,e fcorno
Se li fa incontro al Polo njn ^Dragon fiero .

Prlnceps benignus
Che per fouerchto ardor fatto feuero ab .Tquitatc , ad ri-
gorem, fxueritaté,
Con ampie ruote aggira il collo intorno \
& crudel-tatem ob
deliftoru frequen-
Eiam ,& immani-
' Ondél Garz^on de gli altrui raggi adorno
ratem ad atroci ci-
t«n fxpe dcfcédic.
Perde per gran timor freno , e fentiero .

Hp-etici , & Scir-


Se nouo ardir fanto Rettor del lidondo malici ,

Amhijce il Carro ,oue'l tuo 'vmo Lumcj^ Rom.Pont.


Ciirius
fedcs
duini ro-
tarum dici pocelt .

Ch'iUuftra ogn Intelletto humile, e pio -, n&s.bb.i.uni


alluf.ii.
i.

Vedrà, non già del Rè de Fiumi ti fondo, Rcx fluuioni Eri-


danus,vbiphaeth6

( Arfe de fuoi penper l'audaci pmmc^)


lii audacia fùlmi-

ne corruilTe dicur.

Jìda'l Centro ofcuro de t eterno obito.


ii8 IVSTITIA. LIB. mi. TIT. II. ALLVS. X.

ChriftW morieu
in patibulo cruci»
. AB' ORIENTE' OC CASVS.
terga ad oricntem
vcrtiflediciiui. ics
contempU

Facino» in «riéte
en«
{lerpetrata hic
merantur,<jciper
SolemdeiTvui er-
eunccm (^aific*-
oii.

C X L V II I.

Tejtt. in e. «juonii
vetusoriés.i4.q.i.
VOriental furor le Nubi aperfcj y
vbi glof. in yer. o-
ricnt. E fi dal del sì gran ruma , e Scoppio , \
Che re fio di belle'^a , e grafia firoppio ,
Ponam tbronum Oue Jua Luce in Tenebre conuerfc^ \
tncù &:c. &cro iì-
lilisalulBmo.^-
dii cft pr?liù , ice
Qjàml ad Eua oJferfi_j
adorno 'vietato -,

Ccnef.j.
Gcner4. Qjiiui fuggi Cain col fuo mal doppio.
Hìcpropterfuper-
biam diiiino Im-
Et altri ancor, che non qui tutti accoppio
pjaium.Gcncr.il.
iÌii,cun:^;yiofii;i-
frcrcmui oc orié-
V Oriente di graui colpe a[j?erfL^ .

ic&c.
Ouiui hoggì il brutto, e federato Scita
Lo fcemato Pianeta al vento (piega ,
Othumanici Gé-
t:s g/bmcn Lii-
Ch'ogni grafia del Ciel'indi ha sbandita .
;ia,vificj.lib. eod.
[ic.4..)IUil <i.&lib. Dunque, /e l Vtfo il Fin ci tor li niega.
£.u(.i.allur.£.

Ne par , ch'ai mal porger li debbia aita ;


Bene ragion poi, eh' ogni error lo lega»
.TV:STlTrA. LIB. IlII. TIT. II. AtLVS. XI. U9

ì ITER^ IMP lORVM^PER IBIT. Pnil.i.infia.

Prineeps rerù po-


titus omnmir , ac
in dignità tu, effi-
gio pofitus Remp.
firmat,& fcelclliii
Cidnora damnat }
HincBaccus miU-
taris diJciplma di-
fenitfimus, piratas
tam decipere con-
fpiratosin Delphi
cos c6uerciF, ac de
Naui proSlirecoe
£ic. Ouid,Mei.

C X L I X.

Vermojìi in alto mar qual Scoglio alpino


La Nane, oh'era il Dio Tebano porto, - Bacc'.de quo mal
taapud Diodo. Si-
Che de glt inganni de' Pirati accorto , cul.antiq. UK4.ri-
dcre licebic.

AloHrh lor toHo il fuo njalor diurno i

Cfj'vn dopo l'altro immerfi à capo chino Pecatipondusté-


ditdcorfunr. nam
Per gran timor tra meZjO njino e morto & de tempio Adjl
, teram accufintes ,
vnam poft alterii
^JDal 'vorace Nettun con rabbia abfirto cxiuifle legimat.

Perde la 'voce , e dtuento Delfino .


Inde foriàn obfce-
num Ouidij fì^-
mentum,^ cicant
Se' l fier /guardo de Tigri, e di Pantere^ naturate (lift. De!
phinos efle pucro-
Purgo de 'uitij , e d'ingiufiitia ti legno rum arautorei.

Ouera Bacca d'almi Serpi auinto. Fortitndo > & pni


détiaPrincipis, vi-

Non fracdaran tue faci ardenti, e 'verc^ liorù pefté à Rep.


praculexpellunu

Gli Empìj , Santo Signor , dal tuo bel Regno,


f
Che et dt forZia,e di prudentia cintai^
no IVSTlTrA, LIB; mi. TIT. IL AILVS. XIX

IV S T E V L T V 5

AquilZiSc Serpen'
tts nacuralis ni.i ,

Qu dum ab ilIa a'


i

duncisapprehcndi
tur vnguibus , ro
llroq; vulneratur
rctoiio capile, in
ems collo rencni
fuiculafigit. Allu-
aKadRoni. Pont.
poteiUtein.qui fu-
pcr onincs eft Re-
ges , ac He eorum
iniiirijs vlcifcitur,
vt decer tcx. in e,

ad apoftolicx de
relua. in S. Pier.
Hicr. lib. riS.dia.
ralus.&llb.ij.dia.
ctlau grilla.

VUi i'iGNOR quel^chel fuo Scudo imita, n*^ '

Aquila louisAIes
&; Armigera vc& Che da l'Armigier fu di Gioue attefi ,
fup. tit. eod. alluf.
3- quia
de coclo tafta cre-
nunquam
jB" da glt acuti 'vnghioni in fomma prefi
dinir. rlin.lib.io
cip ). Sì , ch'ai filo ficampo non [jjeraua atta .
Ncc id falsò vidif
Te fatemur
mos cquide Thc-
, vidi-
E prìa^ch'eflmto fajfe de la Vita - . ..j

ranii I nollro fub-


iiibano.quodPa- Veri col roHro d'odio, e rabbia accefio'^^
uon u m -appellanri
!ed an Aquila, _Ac
cipircr vel oflifra-
2Slel collo al Predator , che ìhauea ojfefà^y
ga fiicrit
.uTibigcbani Colo-
ni, qui f.ipilTìn e
Auis lUa
E vendico la fiua mortai ferita .

liocAuis, Seipen-
u^q; bijllum fé vi-
Cade l'Animo al Re d'Vce elli, quando
di (le aiTirmabant,
quo Naturai.
t'.e Piaga mortai tojìo penetra al Cort^^ , .^
quoque hift.
Aquila proni ifcui' Che fienz^a fpeme il fé cader ejfangue^ .
^

;:cueiis,vii Auium
kcpiia,
dici
lu&Rtx
nonprohibe-
Mal fuo fianto PaUor fie ne va errando
tur.
Gicg.
mcnlaluti5,prudc
xiij. Gcfta- Libero , e più che mai pien di valore^ , '

li
tia.aiquc Viftor.^
'nuni, VI alias. E Gioue del fino Attgel fi[pira , e langut^ .
IVSTITIA. LIB. mi. TIT. IL ALLVS. XIII. Ili

PORTIO . E OR VM . I G NI S
HiretìcoriI Arbor
anathematis igne
c6fumitur. enurae
ratcDS. tex. iHC.3•
daral4.q.J.Draco
enim cum dicacur
Saraph hcbraicè ;
vrés.ignims.&in-
flammatus latine
appellati Thefaur.
noui'fl'.ling-fancfta:
dia. Saraph. gracè
vero dicinir ophis,
à quo ophitac hs-
retici vocicur , qui
virtù tiv cognitioné
in paradiso indu-
xifle Dracene au-
cumantes,eumque
colentes condcm-
nati funt & nunc
;

meritò ab eo coti-
fumpti diift.jc. qui-
dam. Epiphan. có-
tta Hser.hb.i.to. 3.
hxrefi 97.Iren.l1b.
i.aduer. hzr.c.j;.

GLI.
Arboris fòlla lin-
Con forZoa , e con 'valor crollando fcuotcj gua djcutut,
>

& nò
incógruè fecundù
Da tArbor fecco le fallaci fronde. Hieroglyphicorù
fcnptorcs .

Che fur lingue bugiarde , inique , e immonde ,


Di merita , fa^er foHanXa ^otcj :
E con tal'ira in terra le percuote. Ira,&odiumiufiit
ti^ principis-Arilt..

Che non hafla gittarle in preda a l'onde \


JVLa nel foco di fé l'arde, e confonde^ Odium,ignis.

C? V E s T I , che fol'il Ciel donarci puote .

Fiamma, che mentre gli altrui falli opprime , Mors impijs.vt&


ì.tit.eod.,illuf.i»

E punifcei Rubelli ,e gli Emptj affetti.


Ambìtio,metaphO'
Che tener njoglion de gli honor le cime ; ra ab arbore fum-
pta,vt s.

De fuoi rifcalda gli ag^iacciati Petti,


Viiafidelibus.
loc.i.prxmium, ò;
ci-,

poena qii-bus c.aa>-


Che Jìagion fredda non calchi , e Reprime ttat R.efg.

De' celeri penfier foaui effetti .


Ili
' TTTT'v Y r

E X P L I C I T
Libri quarti, titulus fecundus .

INCIPIT
Tertius , qui infcribitur

FORTITVDO
Qua,mplerique,itavthicpofitaeft, effingunt, eamq;
definir Arift.3. Ethic. Gerf. de feptem donis Spiritus
fandi.par.z.

C O NT I N V AT I O.
Cumluftitia,de qua fupr.tit.proxi.fìt conftans, per- &
petua voluntas l.Iuftitia.ff.de iuft,& iur.conftans nifi
fortis effe non meritò &c.
poteft.
Hacc virtus multas habetpartcs fecundum varias Dd.
opinionesjprseftat enim magnanimitatem, conftan-
tiam,magnificentiam,tolerantiam, firmitatem,vt&
hoc tit.paflim videre eft fed pr^ftantiores funt qua-
-,

tuor. f. fiducia, fecuritasj parientia, atq^ perCeueran-


tia. quas alias Deo propitio difcutiemus cxaótè.
.^;':w

FORTITVDO .TffVLVS.III .
il?

L OB /FORTITVDINI S .

MAGNITVDrNEM .

rriii'iiìiiiìriihìWì^iiiTj

•"^^fSi-
114
n'^h\ 1 /j<v^'
i.Mi^-

/AM

\"

^ik '•^•^

ti-' .

rVi

1 •-

•Ni'
tif

ALLVSIONVM LIBRI CLVARTI,


T I T V ti t- T E R T I I

Summa.
I.

Perfccutionum ccclefiat ccflatiò , firmitas, & tolèran-


tia.f0l.ii7.

IX
Ròm. Pont, vere Princeps Chriftianàe Religiohis hó-
ftes conculcat,& magnificcntiam prasfcrt. fol. zi8.

'
? Ioì.7m(;.rn'A r,i ^03^. ^TTr'^! nfiiu:
Veritas fupcr Ecclcfiae fìrmitatcm ftat, acternum^i fta-

bicfol. ii5>.

I I I I.

Poteftas Ecclefi^ ob Principis fortìtudinem ; fìrmita-


tcm, Scf^ueritatem praeftat. fol. 130.

V.
Dignità» Ecclefiac ob Principis conftantiam non de-
ficiet,acobtenebrari nullo paótopoterit. fol.i3r.

V I.

Ecclefiae fecuritas, & tranquillitas. fol. 131.


VII.
Fiducia Principis nimis ardua contcmnit, &Patrat.
fol. 133.
n^
m^mim^mf^

Fortitudo , &Pruc]entiaex fe vnaquxque fatis,fimul


iundasplunmum pofTunc. fol. 254.
Vìi-
Fortium figna vi£toriam fi prxftant, multo magis fi-:

gnati.fol. 135.

Cuftodia Principis populorum eft fecuritas . foi. 13^.

XI.
Sapieti^Thefaurus Prindpis cuftodia fcruatur.fol.i37

\j

.nr.-!Ì-rro9Ì%nDh'. .

:nii"t al ., onoil
FORtlTVDO. LIB. un. TIT. III. AL LVS.X fit

[
;Sic>MiLifrAN5 -ai) i^R^vMPH'v^M^r

Varia Principum,
Tiratiòramq; ad-
uerfuS Dei vmcncis
cultorej.&Chrifti
fidelss commot£
fedidpaes , pcrfc
cutioaesquc maxi*
ra^ defcribucur ia
quibusEccIciuca-
thoUca fi usuan-
ti comparata Na-

ui , ab Abel iufto ,
vfqi ad tépoia no-
Ara fotdcer ageiu,
mudi tcmpeltacet
ijdauicacduraRe
tu corda, afpera4i
Imi ccelclbs grati;
toceUoiuic,

c L 1 1.

GeneT^.
Dopò*! /àngue gentil del giuHo AheUo Danieli! }.

Sparjo per terra, e t tre Fanciulit immerfl


Ne l'ampio Rogo , e l'Idolo caderfi Statua aurea Nabu
chodonofor Regii
Dan.j.ns.
Del Rè crudelpili ch'altri iniquo , e fello , »

VI. Rom. Imp.in


Neron tenne l'Imperio afpro , e rlibello , '

quoftirpsluUade-
fecit.

E alhora , e prima , e poi gran ftragi ferfi


DAlme innocenti:, e fior vermigli, e perfi
Mattyres Chrifti
flores in odorem
fuauuatis immola
Furo a gli occhi dt Dio nel Ciel pm hello . tidicuiitur.

Ada cejfato del mar flutto


grau^^ , sì
Mahomer,ac
Ecco per aria quelì'hofribil AdoHro gi] fedi in Arabia
Ser-

incer Saracenospri'

Ad ajfialtr quell'agitata Naucy-\ inumccpta,aano


61 8. atq; à Turcis,
qui Saracenis fuc-
C'hora le
fiffia da Leuante , hor d'Ofiro ceilerunc recepta,
fallìó> obfcenisque
JSIoue dottrine ; ma ben fugge 3 e pauc_j legibusjarque blaf-
piijmijsponfUc.

A l'apparir dì quel gran iJ^^Go<vofiro.


_____'^ ' —
—"^'"""" — -
.."s.^-i...
>j.-j»,ia! .jeu~-"..
/-.--
-"^.^-
-
-—.—.... .. — -— .1 I .. -

P z
ii8 TORTITVDO. LIB. IIII. TIT. III. AILVS. IL

Plin.Iib.S.Mp.i.fe
11. Apoll. Thian.
R.ORTfOR ^ IV SO -K ViLiL V S
Arili. 8. StrabotS.
Pier. Val. Hicr. i.
Thom.Lop. Barihe
ma in Aio itincr.
liaa.Lco hifl.par.9.
Diodor. Sicul. An-
iig.lib.4.

Ex hac Dcaeonis «
& Elcphatis pugna
pr^cio&u pharma-
cum prò curancfis
morbi: habéc phy-
fici , quod Dracc-
nis fanguineni ap-
pellane, qui potius
Elephancisdicidc-
bcret, cauflim ex-
qui re apud fcript.
s.allcgatos.

CJLaI I 1.

Glj^ely che gli horrendi, e fpauento/ì ajfalti


Tit.LiuiuJ. atq; va-
ti] hilLfcrip. Del fier /degnato , ^ orgoglwfi MartiLJ
Natura interparej AdoHer Jolea ne la più flrenua partc^
ininiicitiaspofuif,
dicunt enim
phantcm
Ele- Del nemico 'valor co Camelli alti ,
cii Dra-
cene, & Rinocero-
tCiaium rixarii c^-
Ecchora con feroci 3 e ligier pilti
terisauté Animan-
iibus facile le, atq-, ISIoua forteXz^a lo dmtde,e partc^
bfnìgnii vrzfciri.

Tanu cft IlephS- Tal, che non potrà più gir in dìjpartc^
tishunianitas , &
ingenij docititas,
Vtei Religionis fpe
cicm nonnulli ( li-
A trionfar cimo di pietre , e fmalti .
«ct falsò )

rint,qaannpieratis
tribue- Con elio Jperta fia Religione^ ,
potius %num di-
(Se pur Religion chiamar fi pmtcj)
cere tnalucruc. no-
na. 11. apparente In-
Jia, Te fltirhine, vbi Che iSIumCie fpewe tn cofa inftabil pone^.
^;g't, purificai , at-
jiiefi a:^rotai,hcr-
psj reifus ceelum
Onde faran l'intcjue coglie ^otc^
iacienj Dcoru au-
xilmm implorate arride 3 e fecche k la calda Hagione^
vidciur .

Vt?. cod.liK
«ìlur.i.&Wii,
tit.t.
Del foco 3 ch'ogni mal rompe , e percuote^ .
FORTITVDO. LIB. IlII. TIT. III. ALLVS. HI. its»

NON'. COMMOVEBITVR . : 'M Pfalm.


cat. in
cxi.
e.
probat
ficut fui-
Aixv.dift.vcr. ve-
lut in ijuadiato la
pide.

Figura qiiac^raa
CUT detur Mercu-
rio exponit Paufa-
nias.Tt&fup.lit.i.
tit.3.alluf.5.& lib,

Hic
i.rit i.alluf.4.
prò ecclefi^.Jc Pa
trixcocleftis firmi
itare poriinir, qua
terrarum orbé> &
Vrbem inccllexere
ji5 modic^ aurho-
:ritaris fcribéceSjCu-
ius ^r^'ful Rom.
ed Pont, vt&fup,
lib. i.tit.j.alluf.S.
ac palli rn jcc.

CLIMI.
Soura bel quadro ,6 ben fondato Sajfo ,

Che di pregio , e fplendor 'vince oro , ed ojìro


Vrfup. lib.;, tit.i.

Stai felice Presagio.^/ ^iner noflro alluf.i.&y.


4.allur.3.
& rir.

Immobd sì ch'indi non muta il pajfo .


,
Gigaatas culum re
Hor chi fa di penfier sì o/curo, e bajfo, fcmdere cófpiran-
te?. Ncbrot,& fili)

O di fenfo,e 'voler à altero AioftrOy


Adam Tuirim Ba
bela:dificaQces.Ge
ncf.ii.
O di sì duro , e di sì ingordo roftro ,

E di lume, e faper sì (pentole caffo '»

Rom. Pont, harre-


Ch'iui appreffarjl per macchiarlo ardifea, fumlibc non fi-
datur
O turbar /uà quiete ò farli oltraggio,
,
.

NonturbatLir cor
eias ncque formi
,

O dal fuo proprio Sito lo bandifca ì daci iniurijs non


aificitur .

Cuius fcdss fonda


Foi,ch'egli è più d'ogn altro fanto , e faggio firma
ta eli ru;ira
Pecram .

Pofto a la Habil Pietra acciò nudrifca


NoBr'Alme stanche in sì lungo 'viaggio .

P ~7
230 FORTITVDO. LIB. IIII. TIT. HI. ALLVS. UH.

Uiah.if. NON 'PRTtVALEBVNT.'ADVERSVò' ! AM

Draco Claui eir-


cumuolucus vifuj
ed Lcuiychio, cjil

omen bene intcr-


pr^tatuscftihodic
cum Rom.Pontif.
notet, claues tcnet.
i .ligandi , atq; fol-
uendi potcftaté ha
bet.Matih.i«.vt&
s.lib.i.tit.1 allu.i.
vbiclauium.Indul
gétiarumqi benc-
liciura poniiur.

C L V.
Cowe potrà l'infirnal Mojìro altiero
ChriftiSpSra.Ec-
clclra cuius Thc-
;
Vincere jO foggiogar la ricca Spoja,
feunis Indulgca-
Oue'l nofiro Tefor fi chiude, e pofa ,
Poi, eh e le chiaui ha 'vn più gagliardo, e fiero \

Rom. Pont. Chri-


fti Vicarim , Fera
Di Dio'l Vicario , e Succ efior di Piero ,
fucceflbr.
E quanto in Jua Cufiodta fi ripofia ,
Se pur Befita infcrnal molefiar ofa ,
eh' e SI contraria , e sì nemica al *vero \
EccIcGa Dei Arx
alta, muniu,
Stabilita Fortezza, armata , e fida
fide-
Jis,nullo vnquam
boft.iidcQ dacci-
tammc
E la Chiefa diletta , ornata , e bella
De ricchi doni, e foura Pietra e pofla.
Ha chi la guarda , le fa /corta , e guida ,
Chi la diffènde da man brutta, e fella
Oue fiuoi Pigili e non altri s'accofta .
FORTITVDO. LIB. mi. TIT. III. ALLVS. V. i5i

Hj V S (^V A M '
T V T I V S V ..
J Alludi! ad Ecclc-
fix fccuritatcm, te
cianquillitaté hu-
ius cemporù .

De Principis coro-
nis tra&it Io. Caf-
faneus in fuo De-
calogo par. j. con-
(id.ii. ver. aduer-
te. qui paflimpo-
nunmrs.lib.i. ti-
tu.4.aUuf-t.vbi de
querna corona. &
]ib.eo.tit.S. allu.i.
vbi de corona pal-
maru.&allur.feq.
vbi de ferrea & ti-
cu.y.eo.lib.alluf.i.
vbi de argentea. &
alluf. 1. vbi de co-
rona fpicarum . k
alluf. ). vbi deau-
rea. &alluf. 4. vbi
de populea. & lib.
i.riiu.i alluf.j.de
hacead. triplici co
rona Pont, quam
vulgo Romani, ac
pene Itali omnes,
Regnum appellar,
C L V 1.
de qua hic &€.&?.
lib.j. tit.4. alluf.6.
vbi de lia:der.T co-
rona, &tii. eod.àl-
Se mai ben retto, e conferuato il Regno luf. h. vbi de lau-
rea.&J.lib.S.dr.i.

Fu da Leoni ih d' altra man f tu franca-,..


alluf. ij. vbi
de co-
rona ferpentis. de
^bus omnibus in-
§ltieHa non farà mai debole , e Banca , "
telligitur s. hb.
tit.i. alluf. S. vetf.
i,

ISledafonno , o terror ,fallacia o [degno :


,
vlt.

Non fa'l Turco, o l'Heretico difegno


Darle molesta da man dritta, ò mancai
Che fé gli efiende la diuina branca
Li darà del fuo ardir cafiigo degno-
Beato e'I Vatican, beato elTebro,
Beato el mondo , e pih tranquillo e'I Cielo ,
E'I.mar più gonfio di letitia, e gioia . Principis rcj^nicn
optimum , hiliii-

Cantan gli Augelli, e d^amorofo Zelo tatem pam vmucr


fam.

Ogni petto ft moHra colmo , ^


ebro
Poi,ch'è tolta da Noi mefiitia,e noia .
131 FORTITVDO. LIB. IIII. TIT. III. ALLVS. VL

Pfal. t], DOMINVS ^F ORTIS - E T •, P O J h.N S .

Rom. Pont Sedi


duorum allìfhini
Draconum cufto-
dia i& vigilantia;
adueiTus qua por-
IX infeii non prf-
ualcbunc. M^cch.
i(. al'udic ad ìl-
lud fcripuira di-
ceniis. fedi cciarn
Rex Salonió Tro-
nuni de ebore grà-
dctr,8c velliuiceu
auro fiiluo niniisT
qui habebai fex
gradus, &
fummi-
w
na
Throni roma-
erat inpanepò
ltcriori}&du£ma
Kus hinc,atque in-
de tencnics Tedile»
£tduo leones {la-
banciuxta nianus
lingulas S:c. 3 .Rc-
gu IO. AthicDra-
cones loco leonii
poHd fìmiìetentni
rtrisquevigilantif
dilpofitio tribuit",
tot ticudo concedi-
C L V I I.

Beata Sede non mai s'aj^tde^,


in cui V, .

Ne alcun fedra in eterno eccetto cjuettóy i

eh' a l' acquili' è del Ctel veloce, e JheUo


Più che del mondo Auguflo , e pm ch'Alcide\
,

Foi, ch'iui fon le due CuHodte fide^.


Che daran da guftar file , e napello
^ chi farà cosi proteruo , e fello ,
Cyk tanto ardir l'ingorde coglie guide^
iprai.in.
(^ immutabile tn eterno.
Velie e,
Che foura te quel gran Paftor fi pofa,
C'ha del mondo e del Ciel cura , e gouerno
, .

2S!è Har hifogna di timor penfòfa ,


Ma[th.j S.n T. Che preuagltal Nemico ofcuro, e inferno
A tua pofjanz^a diua , alma , e pietofa .
FORTITVDO.xrB. IULTIT. IIL ALLVS. VII. x35

OPERE- E^T ' S.ERMONE . : .

Draconscracatim
Nauis inftar ere-
ais capkib' de ^£-
chiopiaad melio-
ra pabula rrananu
PliB.lib.S.cap. I}.
quorum cxemplo
ad feliciotis viis
cianquillicatédu-
cimur . hinc coa-
cordu forcinido
fomor .

CE V I I I.
Metaphora à Na-
Rompon capetti altier Nnfiahil'onditi Vi ^x\Ho' uispaiùbiu
pta.
funi'

E col Ttmon de l'aumnchiaté.codcj , \

Di 'Valor 3 e faper tarmate prodc^


DriXz^,an C? v e s t i à fruir la dejlra Jf>onda .

Al'^n le T ejìe ou eloquenza ah onda


D. Greg. Homil.
Euang. S: cu tran-
fifTet Sabbachuni

Pm,che mortale a le diurne lodc^, Maria Magd. Mar


CI. v6.

E frantelo Eolo ne ^i Antri i Venti annode ,


E Joffi, e.[j?iri in ^oppa aura feconda »
Trefta Nettuno à i corpi obedienT^a ,
Vtfi: J. riUf», al-
luf.4.

E le tempere procellofé , e i Venti


S'acquetano al dolcior de lEloquenz^a,
Dunque doppia pojfanz^ e de Serpenti, Forrimdo
& corpori&.
an&m,

^irtù di Corpo , e interior fetenzia ,


Con cui frenando infegnano iViuenti,
i34 FORTITVDO. LIB. IIII. TIT. III. ALLVS. VIIL

PRVDENTÌA 'FORTÌTVD O ' F ORiiilOH.

Pmrfentia fortini-
do, foriitudine pru
demia prudentior,
acfortioreft.Dra-
co Prudencia, Leo
fortitudinii loco
poni tur.

.IG L t x.r?
Verum Prudenti?,
& fortitudinis fym Porta il Leone altier al Collo auoltó
bolum .
Vn (Httom faggio ^che fori e7^ affren a)
Serpe
Cile dì PrudenXa 'vn immortai catena.
Oh ogn alto 'Valor Jempr è raccolto.
Che qualìoor fia dì si bel nodo fciolto
Non pììt la Vita a 'vera gloria mena \
Snem vultu fimu-
lat, premit altum Anz.4 hanrà nel gioir tormento , e pena
corde dolore. Vir-
gil.i. Ancia.
Al Cor ,fè ben mofira ridente ti Volto .

Appian. Alexand. Cosi Giulio in Farfaglia armato 'vinfe^


Fiu che di Spada e poi Adonarca 'venne^,
\

fiA cui ne l Armi ti primo honor


fi debbz^.
Idem Appian. cu
I

ius rxempliialferi
Così dAugufio Lucio Antonio auuinfi^
La mano e'I ferro e cosi H erode ottenne^
Io. Tom. de Prude.
, \

La Vtta prima jC pofcia ti Regno accrebbe^.


F.l0^Tl'jryDlO..tim JIII. TIT. XIL ALLVS. IX. 135
".'
i ^:..— i i.jiiiLijw.u ja i '.u»u.

: ÈT I AM : Si GN A . P RO FLI G ANI. | Scuto fìdei, &gla-


dio rpiritus huma-
ni generis hoitcs
profligamur, fiifa-
lutisGalearennet'
Apoftol. Ephef. 6.
Draco fignuni ^ir
luus fuic apud pé-
tcsvtaliàs.&s.lib.
S.uui.alluf.j.

Epanvjiódas Imp^
Clariflui) US Draco
nìs geltamine mlì
enisfuit qui Co-
lumnam^rexit, fa
pra quam fcutiim
cu Dracene ad fu-
turam rei memo-
riam poluitihinc
prò prudcntia , &
fortitudine colli-
na fumitur, vt 7*
hb.S.tit.i.aUu.ii-
At non la Sign:S
tantum Serpente'
mihubus vfufuere
vt y.ìib.tf. tit.i.a!-
lu(. vlt. fed viui et
pugnatorib^ Tocijs
auxilium piaftitc-

C L X.
rc,vt?. lib.i.
alluf.j.adlizc fa-
tit.z.

ciuntqux de Aga-
men\nonis Clipei
JSlon con fplendor di chriBattino Scudo, inlcriptione referc
Pauranias.

O d'acetato pu Imtdo , e più chiaro


Conuten f faccia al mal'hoHtl riparo \

Ada con feuero affetto altiero e crudo . , ,

Con le caggion l'Arme,e refta nudo


ISloBro Nemico e di nolìr'Alme auaro ,

Per dar lor Stato eternamente amaro


Colmo di pene , e di letttia ignudo.
De viriute ,R: vii
Hor s'ha l' I ìa ag 1^ Jdl taf7ta Virtutc^^ imaginum
alias,
dicerur
hicde Vexil-
Che fugace 'vince la nemica pojfa^ torùgertamini.'us
latum inrelligi''!r.

E toglie morte, e da "jera falutt^\ huic limile liabef


S.hb.j. tit.i.all.5.

qSvnim-
Che fiafe ^uiuo , e vero in carne , ed ojfa Piopter
quot^que tale Hz.
Auth. multo mu-
Per le noHre mortai piaghe , e /èrutc^ »is. de facrolàact
k-clcf.

Haurà JìiO /degno ^ e giuff/ra cc-mmoffa ì


z,6 FORTITVDO. LIB. UH. TIT. III. ALLVS. X.-

-• -T

Ioan. iO. •WEMb '^


'iikpìé^¥^ ^^s'^'/'

CuraPrinnp'S MSi
lira diuerfX, ncm-l
pe vitia deftrui.'.
nec mimm vidra-
tiirquod Diacccu
Ifodiat oues pir ei
qi;t dicunturfupr.
lib.j.tit.i.ailiis.T-
vbi poma aurea
hortotum licCperi-
dum pec Dracene
peruigtlerD flami-
uomum afleruata,
oucs micrptetàtur
fciiptores , inter
quos Virto. Plin.
ecc.

Monftra
ma
eradelifli
de quib' Verg. Venga l ^an Tolifemo ,Orca , e Centauro ,
Arioft. Diodor. Si-
cul.Antiq. lib. 5.64 L'arrabbiato ycrudel , rio Licaont^y
Ouid.

E gli altri prima, e poi del gran Pithoncj

Moftri , che far da l'Indo al secchio Mauro \


Torni l'Hidra dt Lerna , e torni il Tauro ,
Bcftiam feprem ca
pitihus CUI vno dé-
pto feptempUcibus
renafcentihus Hy-
dram tuifleafleiùt O torni pur l'orientai Dragone^,
omncs.quam Her-
cules tacibus ( per Cerbero Ja Chimera, e l gran Leonc^,
quam Sophiftam
intcUigur) fuperaf-
fedicit", vt s.lib.;.
rir. j . alluf. 4. (ed
El mo?ìdo infieme al fin con arme, auro ^
Diod.
habuifl'c
Sicul.
canna
cétum
di-
Che nonfol non poiran fugar la bella
cirantiqu.liD.j.vbi
de Thauro, Leone,
Greggia, che [otto due grand' Alt dorme^
&ihji ii.ccruim:-
nibus liciculis po- De Cura di Noi legiadra, e fnelU\
ìa
nir.
Vniolùlocusjqua:
nionftva comnio-
ftrant itaVirg. A-
Ma neftampar <vedranfi lor brutt'orm^
ncid. Ub.6. Fuor ,cyoue incende e brucia aera fac ella
,

Del Regno Htgto, le tartaree formc^.


FOB.TITVDO. LIB. IIII. TIT. III. ALLVS. XI. ^37
•H^-r

^RAEDONVM -E VE/RSOJR^ Templu aurei Vel-


lerit
colchis
, quod erac in
huceaim
(

lafonem theflalii
cumArgonautis.vc
illud rapereciiiaui-
gafleferunOEccle-
fixTypus.ac Ani-
mi, anirasq; po-
tentiaram ( per ea
qu* tradiit Dofto-
res fuper illud Mac
[hxi.homo qui-
dam peregrèpiofi-
cifccns&c.S: Clau-
dia. iadefcripcMi-
nerus ac Cxrcris,

è Sicilia redeuncis
poft raptù Profer-
pin* ) Symbolum
dicipoHeCìilludqi
igaiuomus Dracd
vigilinflìmùPrin-
cipem reprzfentai
cuftodit,&(eruat;
diciair n. Saraph .

hdxaicè.i. igniras,
inflammatus, vt a-
Uàs.

C L X I I.

Credeano (e con error) le ge?3ti Bolt(LJi


Che glt Argonauti col pojfente Alcide^,
Con la Naue con i'Atmi ,e con le gmdcj
Fabulas vt varia»
Hauejfer l'auree Jete al Tempio toltcj . impugnar Heros .

enim Dracoius-fi-
Hor de l'htHoria fian le nubi fciolte^ gura noutur .

Cedendo al ^er , ch'à la ragione arrider \ Veritati, Gra:coni


ceduni Sgmeau.
(AVESTI ^ch'in guardia del gran Tempo ajside
Le ricche Lane ha lor po/cia ritolte^ ,
Poetamm figmen-
Quando che nebbia al Sol, vapor di foco
, ta, licei aliLjuaado
habcanc ventacem
A taer far l'imaginate , e finita ocailtain,& philo-
fophicadocuméu,
qulCLls vulgus igiia
Lor Vite i fogno ,
e ombra fugace , e gioco. rum, & incapai re-
còditariini rerum
E a Oui^Hi, e ha le parti ornatele cinte^ inlVruimr
ludibri^ ftuu.
! unu'.i
,

D'ogni fapery come leuaro il loco


L'tmaginationi ombrate 3 e pintc^?
23.

E X P L I e I T
Libri qiórtijtitulus tertius.

INCIPIT
Quartus , qui infcribimr

T E M P E R A N T I A
Cuius Imago ,lÌGét HiuerfimoHerepenatur depi£ì:a ,
ita edam ve hic vifitur a quamplurimis effingitur.

Hanc Virmtem definii Àuguft. de libero arbitrio ,


Arift.lib.4.Ethic. Cic.z, de fin.Ger. in defcript.term.
ad Tlieoi. Plato, Seneca, Andronicus, Macrob. ac
paffim cceteri Eccl. Dodi, etfi in facro eloquio nulla
de eafit mentio, tamen fub termino modeftiac , vel
moderantiiE intelligiturTemperantia.

C O N T I N V AT I O.
Fortitudo, de qua fupr.tit.proxi.nè temerjtas dicatur,
apponitur Temperanti^ modus, de qua hic &c. hu-
ius Virtutispartcs integraleSj fubieiSliux, &poten-
tiales (
quas hic diRinguere, & cxplanare non pofTu-
mus, dabitur forfan aliìs ) funt Verccundia,hone-
ftas,abllinentia, (obricras^ pudiciria, caftitas, conti-
nentia, humilicas , mànfuccudo, modefl:ia,parciras,
moderatio, &:à nonnuUis additur clementia.vtinh
hoc tot.tit.colliguntur.
TÈMPERANTIA .TrTVLVSJIII

.-j»
140

^.

'*<«-:•.

', . T '-''A ' • T . f]0


I4r

,AI,LVSIONVM LIBRI CLVAUTI,


:nr:-f
'T T T V L QJT ARTI I

Summa.
l-
Orìgo Principis clara ,& candore vetuftatis iliuftris
tcncbras ignorantiae fugat, ac gelidos animos, diui-
ni amoris igne {in quo pocentiaies fune huius virtu-
tis partes ) accendit. fol.i43.

I I.

Animus Principis rerum fuperiorum roboratur con-


templationc (cui fujbieóbiux eiufdem virturis infunt
partcs) &
pracfentium continentia, humiljtate, &
manfuctudine (qu3c partes funt potentiales , tempe-
rantqj mptus animi interiores) fulcitur.ibl.144.

MI.
Tempus vcritatis parens fuperbos ( qui continentia,
humilitate , manfuctudine, modeftia,parcitate , &
moderationc abuti creduntur ) conculcat, ita Prin-
ceps.fol.i45.

I I II.
Princeps Tirannorum tempxftates Temperantixpar-
tibus tàm integralibuSj & fubiediuis , quàm poten-
tialibus , temperar. foLi46^.

V.
Noxa integralibus casterisq; temperantire partibus ca-
rens , depellitur ; lurgia tolluntur , ac federa morta-
lium animos vndiq; turbantia Principis Tcmperan-

»-SS-

CL
i4i

ria ( cuius partcs fìcutin trcs fpccies diuiduntur ^nx


tegralcs.f.l^biediuas, atq; ppt§n^ajc&, ijta Litx tori-
dem loLiis Filix Noxae facinora ad ca farcienda fe-
quuntur) tanquàm portcntumad vlrimas tcrras dc-
fcriintur,at<|i funditus cratiicantur. fol.2,47.

V r.
03 «il vi

PrincipisPatrocinium, centra viriatcmpcranriac 00-


po{ìta,animoruin,& corpomm bonatueturibl.j^4S.

VI I.

Piinceps dirciplinarum cruditionc infignìs omniàv


farda tc6ta confemat, clcmcntia ( vti Mcrcurius u-
perantiaepartibus) docce, fol. 149.- -- -
.-i-'j; ,

'p)Qnibu3j:,;fij;fri

Adulantium c^tus temperatus Princeps ab cius aula


modcftiaE amicus procul expellit. fol.ijo.

Tuicarum infidclitasj& perfidia pcrlunx qualitatcs,


cum eoriim fitGellamen confunditur.fol.r51*: i-"-»

^^f|m3i,-p2Ìi33x . i§3inÌLxaVI
'•nullo] tienili ;iiniH;q')b4:frji
aiLÓii: JriBfauii
TEMPERI LIB: lUmT. lìIL AILVS. T. 145

Ab. ANTiqyiS . CGGNITVS .

Braco coeleftia im-


«et^S-iniaginavci
in Polo Splender,
ita Rom. Pont, in
EcclcfiaDei igni
canim culmcn oLh
dncDs fplendidior
ruiilac , lucidiorq;
perpetuò intcì ex-
«erasdigmcitetmi
cuiactadiac

Se le 'vecchie , canute , omhrofe menù / '


Mathem.emnes.

Chaueano a gli occhi d'ignoranl^ il Velo, Gétilitaris vanita-


tem feiSantcs
Scorfero te S^Gìio^nel pit4 bel Cielo,
.

E tra St elle più chiare , e più lucenti \ AAroram virtus .


Che dando injlujfo eterno indi k Viuenti,
'

S'accendea il mondo d'infinito Xelo ,


E toglieui daCor t odiato gelo.
i

Empiendo i petti de gli Spirti ardenti.


Hora , che Noi dal Ctel fh abbiamo in terra , Argu.àfbrt. tes.ia
Auili. multo rra-
E tolto el Velo 3 e l'ignoranza e morta. gis.
ccckn
c.defdcr.faac.

Che faceuano a quei sì cruda guerra s

Guai ragion njuol,che non fia amatale fcorta


'Tua chiara luce 3 eh' ogni mal riferra ;Pflt.CelÈtHdo, ilix.
'Maitli. j.
dentro l'ofcur , hoftil', e horribil porta ì
144 TEMPER. LIB. UH. TIT. IlII. ALLVS. IL


A B 5 T I N E N T I A .

StTpATcù fegra.
lUcuRi fcntit,ac ve
tus ezuuium Aepo
aere cupi<>vt reno-
Bctut > prius à cibo
abftinct , re inde
pcllu fMilius rela-
letur . TI I lib. <•
.

tit.i.alluf.x.Gem
derib.timil.lib.)
J>rin«.

C L X I I I I.

Athiditad Princi-
icniperanuani
Gjjfeftogran Drago pien di caldo affètto
fis
cu i^hic partes fub-
Kcliu.t.&potttia- Uogni fafer , che ben conofie , e intender
ks :npiimuconfi-
deiaturicx qiiibus
hxc ponflìmu {e--
Quel y che l'Anima aggraua,abrucia,encende
quimturjVidelicec
Nel delicato d Ahondantia Letto :
Snnitas corporis.
Cfficiusn.
Saliis Anima:.
Vaffene al folto , e commodo bojchetto,
;
Ekiuuo afFtftm
!iA diurna.
Oue fuoi porni il mirando (pendei.
Sol
Speculano.
Va beltà y^ualor ,dolce7^ prender,
I

i:xeniplum . cui
E dhumor fcarca taggrauato petto.
Se così ognAlma dopò giorni ^ e mefi
Hyfins vitioram
f^ualori fteritica-
In preda a "uitij de thorrido Verno
>

Scarcajfe al nono Sol gli amari pefi\


11, ac dcformitaci

còparaiuri lliinle
hahcuii 7. lib.i.ti-
cB.y.alluf 4.hisae-
Non 'Vt /aria per lei colpa ^ ne Inferno \
ctdit locus Euan-
f^cliciis. f^cti Tunt
[En-^iiia in Hiero-
(biyiiiis.&i'y«m»-
Ma dartan del Ciel
le gli Spirti accefi
ier.->i.IoÌ.<.vl»iAu-
Bi fanto Zel Corona, e gaudio eterno.
gjilt
TEMPER. LIB. IIII. TIT. HIT. ALLVS. Ili/ 2-45

SVPERBOS 'DIMITTENS INANE -


S.

Hunc Dracontm
;pafleré cum j.pul-
ìisgluticcem Tro-
ianoruin audacia,
aliaq; viria Tem-
peiatii aducrfan-
tia ( mnàl n/iinti
quot cum parente
pulii, f-inuerecun-
dia, inhoncftaJigti'
la , ebrictas, ìinpu-
dicitia , fuperbiaì

iracundia, crudclì-
tas , incorapolìrio,
& aaxietaj) decen-
nio proprer raptu
Helenx deprimi ,
ac ftmditus eradi-
cari fignificantcm
viditCalcas. Ouid,
Mei.lib.ii.

C L X V.)
Superbi Platano
2)^ fuprbi gran nidi, e cari Pegni,
ì comparantur.

Che por taro del Platano à l'alteT^a, Tumor nren/ìbi-


li[a[is,&immode-
Quei, che fon di tumor più colmi, e pregni, rantix ; & Vircutii

E fi fdegnan mirar noftra bajfeXz^a \


de qua aguurpar-
tiuni imegraliilre
rccundia;. f. &ho-
OueÙi mojfo da fanti, e giafti fdegni nelUtis intcgntas
iìmul aducrfahc'.

Rompe, e mina, a terra manda, e [preT^a,


E in Cielo , e in terra turba i lor dfegnt ,
eh' a mirar humtltà moHra vagheT^a.
HumiUras, conti-
Così gii' anni dimra il Tempo , e indura ncritia, & manfue-
mdo potcntia- tres
les tépcrancia:
par-
D'eterna fama la marmorea peìl<Lj> , tes, qu.-Efrenant,
teinpciantq; mo-

E à giuHi Voti ti 'Ver dimofira , e infegna . tus


res .
animi

Draco lepiis quoq;


intcrio-

]>lon fia J'iGNOR mai la memoria ofcura fignificàtivt alias.

Del tuo Valor, che non fol 'viue , e regna Rora.Pont. Ecclc-
lìam vniuerfaìcm
In terra, e in mar \mal Ciel mmue, e le (ielle. regitjSc Pra'fiilcs .

_ ----
24<5 TEMPER. LIB. IIII. TIT. IIII. ALLVS. UH.

CVKOBEDIVNT. VENTI.

Quemadmodum
Deiu tépeftate fé-
renat , ita Pnncep»
Tirànorù ad Reip.
iranquiltitatem ra
biem téperat, mul-
cet, &reprimit.hic
.n. pana omncs
huius yirtutis de
qaa agicur &cillì-
mc coUigipofsùc.

C L X V I.

Alliidit
llian.-c
ad Chri-
Rcip. fran-
L'Almo ÌIettor de l'arenoje jjfondt^
ouillitaiem, cuius
Itaiiis initio huius
Entra nel mar nel piti /degnato e fiero ,
Pontificatus ^pter
hziedcorum,7"ur- Eolo, e Nettun pm,che maifijfe altiero,
'

carumói imminé-
cia
fuuat
bella lutbidtii
.
E s'acquetano i Venti, e le fals'ondc^ .

Monftrah^cde^-
bus &f. vuu lunt
Fuggono iAdoBri , el gran Proteo safconde^
Temperantiz con-
traria ; VI aliù di- Nel cieco Ahtjfo del perduto Impero \
cccui plciuus.
Non ha flato , corifiglto o falfi , h 'vero
Ne le tane piii o/cure, e più profonder.
Alludit adiroru
rcHiiutionem jau. Fugge la falfa , moHruoJa, e beila
I lubil.
Sirena in njiUa , e del cantar fi reftuy
E fi 'uede nel Ciel chiarogni fieIla,
Natura, reni tran-
quilliute Izurui .
Si rallegra Natura afflitta, e meHa,
E fi libera, e {doglie ogn Alma Ancella
Poi, che non più del mar Fortuna e infera,
TEMPER. LIB. IIII. TIT. IIII. ALLVS. V. Z47

ÌMBECILL1TAT15 - REMEDIVM .

iloaftnim hoc li'


tigi u vocac Hom c-
ms , & Pronapid.
«JirosiThcodon
tioqmd(Ì5nificet,
exponit. All' gia-
ce , UuDc uoxa di-
cinuiDea (ìnginir,
<^ux homines ma-
tùimplicac, nicn-
tcsq; fedii cu j cui
Licx Iouisfili;:i£c
.jppoficat,qua: tan-
to funt tardiorej,
qtiicònoxa eli gra
uior,aiq,fnicior.

Fot, che del del fu dal benigno GiouLJ


Are /cacciata , non reftò quel MoBro Nora: cafus .

Di macchiar l'Alme, e far lo flato noftro Ica Luci fcr.

Alifero , e colmo ognhor di colpe nouc^ .

louis FilÙT cres,to-

Onde mando fùa Prole, aceto rtnout^ iidcnifiinctempc-


rantix partili fpe-

Quanto di buono habbia co' pie, col roHro cics.


Opetc&fermone,

Jidacchtato /àura ogni carbone , e tnchioftro


Malorum omniù
Qmliempia , ond'ogni mal s'infonde , e pioue- ieminarmm,Atc.

Ma perch'è tarda, lofca,e njscchia d'anni Tarda, lufca,


ncxiLit.-c tres,loms
Prolss.
fe-

Non rtHaura,fe non dopo gran [fratto


Noftri grauofl, ^ infiniti danni .
Ira omniii cardif-
ùiiiclcncfcic.

^tro dui Ctel venne à la morte , e [tratto


Rom. Pót. anima-
^Ate CosTvi^chà sì 'veloci Vanni, rum vmdcx .

^fe nofiro ruoLr contento , e fatto .


14« TEMPER. LIB. IIII. TIT. IIII. ALL'VS. VI

De viiiji oppoCtit,
tcpcianii* "uncll
Contraria- CON TKARiiS'OBSTAN.T.
hic difliticndi lo-
CUI»

Dum Jf.no)'-'?'
codilu- a««" "»
quodam N'ii pon-
te, nuquam croco-
itili fluuialo.tcìre-
ftrcsq; Bellui via-
toribus,& naujgaJi
ribm obfiicrunt, at
fublaius concra.de
natura Crocodil'
<lìcc(ui alias.

eL XV I 1 1.

Tre fiic
ponunrur, aereut
Crocodili
Àientre nel Fiume y eh e l'Egitto hagna
^ncus fupra
ille
Nili pùnte arre co- Fui Drago altier d'antico bronZj,o /corto ,
tlòtii!,tlcc]uo alias
&c.tìuiiialis,&ter-
rcllris;nacurales vi
Non fu Nocchier , ne Viator mai morto
Ili.tre itcìn partili
temperie:! fpccies
cófidecantur; qua-
^a Cocodrilt à l'acqua jO à la campagna .

rii integralibus lub


f.rtis in jtneo in'
Ada tolto ijia dal Fonte ognun fi lagna ,
arrim,o al F orto
rellc(ftis,cetei?fub-
rcftiua:. f.&pocen Ch'altri pria, eh' a l'albergo
ciaics in ftuuiali,&
terreftri
nómodocorruùt
iuppoiìtx
Refta da Alofin in ondalo m terra attorto,
Icd etiam vitia tc-
pcrantii contraria ISlè Val remo , che Vela accompagna
pie , o .
(moibiiia taftapc-
ciii&c.) céltiiuùi;
«]iix lemperatillì-
Cosi fé Protettor l'Alme infelici
rnncipisbcne-
'r.n

£cio colluncur. Non hauejfero al mondo farian fèmpre^


Freda di man fcrigne , altiere , e vltrici .
Temperanza à té-
I

i perle d'.fmir
[Princcps mtemjic-
-, ciu Onde hahhiam Noi per Valli, e per pendic'
animi

raios
rci có'.ra vitiomm
làg;iic>-
Chi ne diffènde con ficure tempre^
{iim.inàiorc infm-
l'iendo, cui ai, !X fa- Da chi fu al noHro mal prime radir
.TEM.PER.tl8.mi. TIT. mi, ALLVS. VII. Z49

GivADIVS P IRIT V Tres hic Mercuri)


eetnimtur. tjuora
fnus ex quadra Ba*
fy in ma capita có-
furgens.temperan-
da ipfàm , qui tri-
bus pardbus cóltac
BCearum in primis
integrales,reprasc-
cat'.nà per folidita-
tem peftoris virtu-
cem iutegram , per
capita notat virtu-
dspartc3:iacetante
Bafym Caduceus,
qra cu quis pedi-
bus, k manibus, o
peribua quoque «-
r«ac necefle ell.Al-
teriinquo fubiefti-
ua pattes conlìde-
rantur,penè nudm
(capite eicepto.ala
lo pilco teào per
qué ipiritus liber-
iate , & fpcculatio-
nem intelUgùt ) ac
fi fpóliatus affeai-
bus, Agno (.i.Cle-
menti^) capite cor-
di iniiixo fuppofi»
tus appare! : dcxte-

c:l:xjx ri tener Caducei!


per qué fruiSus bo-
ni ©péris ìhtcrpre-
tantur Alter ver»
.

Di cjuadra Bafè in ben ornato Bufto, . in quo


iftius Vjrtutis par-
potentialcsi

Et in tre 'Tejìe il buon M.ercmió~àfcendt^i testedolcnt, galea;


"fakicis protecHis,lo'
Tica iu/tiu^Arma-
Che le 'vie /acre moHra, él mondo acQendc^ tutaqi Dei indut'','
éc gladio f pini'' ar-

Di fanto foco , e fcaccia l'empo ingiufio .


matuselb, habctin
flniftra cordi heré
tem A[;nù,perqaé
Fero talhor fi vede acro , e robufiot contiiiencia, humi
liias, inanfucnidaj

Che l'Elmo in tefia, e in mania Spada prende; &


modeftiavparcitas,
moderaiio (u-
muntur: qiuirii pri
Cosi da pefte le Città dtffenda^ ma: tres frenai niD
nis animi interio-
res ad loricam /pc-
Col diutn Scettro, e d'almo Agnello onusìo. (Sanccs: quarta po-

Qnj sii j ch'el njero Sol cinge , e gouerna ,


nitur tircaaft''»-.
tenores corporalw
ad armaturT» peTtl-

Non pur le vie con la terreftre Molc^, aSs. ':ìuinta,&


ta, circa res exteri >'
(c\--'

res refecàndas a.f


Ada del Ciel' apre l'ampie porte , e ferra .
gladiii pcrtinétesV
nèc^d nim'S qux-

E ejualhor prende Ì Armadura interna , raturjConilitunQt*


Hincpax,per cadj
ceù intellecfea coiv
;

'Difende lAlme , e non le membra Jolc^, furgit-Habet quoqi


talos alatosgrVir-

E ferba i fuoi da l'vnaj e l'altra guerra .


nis lise c8ciis.«S
paàTÌ(i«àf;agit;
150 jtemper, lib. mi. Tit. mi. allvs. vm.
rrinccps Adulato-
AL3I.:<i: 1; jlUS.PimiQl%TOllEDOS.
rcs prociil expclUt.
Intham^lcSteri-
tia Tcperantj? eoa.
trarla manifeftan-
tur dicunt.n.om-
:

ncs belili illà f?pe


mutare facicm ile
Camere vanos colo
res rubro , albo &
exccptis.quorual-
tcrum tubili, f.vit-
lutis tintutà.acper
hocvetccundia, Se
honeltaté integra-
les téperantii par-
ics.intcUigunt. Al-
terum vetcalbù.f.
animi fynceritaté,
&pur2menriscà-
dorem.ac inde ab-,
ftinennam.fobnc-
tarem, caftiiaié, &
pudiciua fubieai-
uaseiufdem virtu-
cis pattcs { quamm
cxpeifi eft Cham?-
leon) interpretanti
pr.Ttcrea Animai
hoc dum mdtium
fiiblimiaté petit,
fempec^; hians te-
nui vefcuuraurai
vnico eleméto in-
e L X X.
tcperatiain&a ali |

menta captans, nò
né hunulitati,ma-
fuetudini}& conti-
,

Perch'à U fommtta de Monti a^ìra.


nentix'.modelbx ,
parciuti, mode- & Tua Vita (che non può rojfo , ne bianco
rationi potentiali-
bus tcperanux par Come gii' altri colon hauer'un quanco)
bus aducrfatur ?
li

hinc Adulatonim Iptra\


meritò Cyrabolum Due dolce aura fottilmente .

poni tur .
Parti \ perche ne l'adular s aggira
Monis animi inte-
-
Tua intention da lato deHro , e manco
liores, & exteriorcs
de quibusì.
^xi.vbi Metcurius
alluf.
Tal, che ficuro non hai petto yól fianco

Colui, eh' a tue faifé lufinghe mira.


tripUx, tépcrati (lì-
mi l'rincipis fjrm-
holiiponitur,vt&
J.lib.^.tit.i.all.if.
Idé prò latione fu-
E fi come non puoi ejfer capace^
mif I.lib.cod.rii.1.
alluf.io.dugratiai "^De l'honefiOi e pudico, e cosi ancora
diicit ircs ( cjuibus
rrci huius virmtis
paicc?: incfle, alias
Ne non farcii 'verace^
tuoi configli .

per carundé inltru


menta
mi)ti!s,
» iia'iitui,
doccbiiui
&
)
Non induggiar più qui, ma fuggi fuora
ad bcnc-HcucpUo-
,c.indA,>iu.x" tempe-
^Del mio Ricetto, e torna ohc ti piacer \:

\A pafcer d'aria, anzj di "vaga Aurora,


raci iSfcrri ik-bere
! aflirmaiit oinna . .
TEMPER. LIB. HIT. TTT un. alLVS. IX. MI

re: Q^VQD^ rCONH;; iS gna prò fignatis


ifumuntur.arg. cex.
in 1. 1. ff.de sdii,
«die.Draco jp Ro-
man. Pomif.Luna
prò Turtaium Ti-
ranno incelligiiur.

Rem. Pont, fupra


xquilaicrù Trian-
gu lo, cuius fymbo-
lo lufticiam, & di-
uiniutem , indeq ;

Mineruani incelic
lere veiercs , Tur-
carum Tirannum
per Luns qualita-
<ts inaepai ; Luna
«enim ff dcfedu
carnis in (acro clo-
<juio accipirur , ia
D. Gregor.Homil.
Euang.Eccealcen-
dimus Hierofoly-
mam Luci i8. Ex
«juoprovitijsTem
pcranti? iduerfan-
ilbus fumi iM^n vi- j

rrr^l^-- deturincógruua, • -,

dequibuss.&c. A.l
Sol cu per Draco-
né intelUgatur , vt
e L X X I.
alias, perqué tem-
peranti? Viruisina
Inter fepié Pl^ne-
tas medium tenei
fapendo Empio Can tua firte dura ,
Islon iter,curfumq; pcr-
agit, acab eodére-

Mira ilnfegna tua , che tanf honori , ^^ a -


-X rumviciflìiudiné,
temperie, & lume

E ftorgerai te fiejjo m mar d'errori^


habcmiis)de(cribi-
tur;quiQi cu Rom.
Fon:, notctc. foli-
tÈ.demaio.&obe.
Chel preparato ben t' muoia e fura ,
.*
j giatiam (ìgniiìcati
Luna vero prò poe-
EUal più baffo del gira , e figura r.'tcnna pc-nitur.
Tr.il.iio.perdiem
non vret te,ncc
Inftabd fempre , e d'aggpjtacciati humori
i jl

Luna per noftem .

Empie ogni Clima , e de Febei colori


S'mteffe H manto .perciò e negra , e ojcura
I

H'ua legge nel più baffo Chioflro alberga, luna, ctrlum


inum .
vlti-

Crcfcit, & dccre-


Mutabd fempre , e fenz^a fondamento, Ibit.

Contra'l Ciel data , in falfa opinione^ . Mahumeth fefti.

Vredda,chà ogni feruor fcemato,e Jpento, Frigi dajoTcura.

Negra , che ne conduce al ner Plutone^ i


AUuditadrapnj--
Pioreri'inT, niK &
Luna dicimu
Ch'oue l'Jnfegna , iui tua Vtta merga .
1)1. .X I .2 '/ J .1 A ,1 1 1 r .T l T .1 VI .
"t ! . 5T ^ ^V
'

,1 X X ' •

EXPLICIT
ALLVSIONVM, SYMBOLICARVM ICONVM,
E- T.. ,B W fi^|,,E M, A T V M,

L I- B E R Q^V A R T. V S.
*J3;

AL L V S I ON I.
I M P R E SE/
ET E MB L E M I.

D I ,

PR I NC I P I O F % BRI e I L
'
CANONICO APRVTINO.
SOPRALARME
DI
GREGORia XIII.
PONTEFICE MASSIMO.
LIBRO QVINTO.
Nel qual fi tratta delli Vigilanza, Pace,
& Abon danza del Principe*
i54

C O N T I N V AT
'^
I O.
a J n '^^
i'i

Cum hadenus in fuperiorrbus^dèlDeo, éc^Religionc -,

deTheologicis poftremo
virtiuil)usi&: fapientia: ac
.fnprfQcejiontiiib^dcinor^libus iam fetis diélum fit,
vt per yirrutiim circulugi , ^lu Theojogalium, tùm
cciam'C'ardmaliùm véra'hicPriricipis norma colligi
pofìit,iu3ftaPiaL'83.Etentim bentdriftianeTn dabitle-
giflator (
qui Deus eft, eiujsq; minifler Princeps iiu
fecundum Apofi:.Rom.i3.) ibunt de Virtute in
terris
Virtutem , videbitur Deus Deorum in Sion cumqj ^

nifi vigiiarns eas quis^iflequi-, vel cuftodire non pof-


fit, ac ad Prlncipis formarii /de quo infra fulJfequéti
lib.diceirus, atq-, ad bene, beatCA.]; vi«endum necet
fariacfint VigilàritTa,Pax, Vbertas, vthic ordine po-
^anmr, de Vigilantia primùm,^nneótitur Titulus.
duius effigieSjica ve liic pofita efl:,à Plutarco lib.de Ifi-
dc defcribitur; citìfdemq; fimulacium in Ad:icis fic
cHingitPaufanias. Eft cnim animalis dilpofirio &:c.
iuxtaparabolas Euang.&aìios fcripturxlocos de vi-
gilancibus loqucnccs ecc.
Vigilanti A .titvlvs. i. hi
H^
M7

ALLVSIONVMLIBRI Q^V I NT I,

T I T V L I PRIMI
Summa.
I.

Vigilantia Principis Ecclefiam Dei ab hoftium in-


curfu cuftodit, ac defendit.fol 159.

- 1 I.

VtPallas Virgin eSjitaPrinceps Ecclefix dogmata in-


ta(Sta confeiuat. iìoì.zCo.

I II...
Princeps fupcr catholicac veritaris firmitate oues cu-
ftodit. fol.l(jI.

I I I I.

Princeps oculeus in fummitate pofìtusarcis, omnia


videe, &feruat. fol.i<J2.

V.
Tempora vigilanti Principi deferuiunt. fol.i^3.

V I.

Euangelicam veritatem cuftodit Princeps. fol.i^4.

VII.
Sacramenta Ecclefiie vigilantibus cuftodienda tra-
duntur. fol.i(j5.

VIII.
Dignits-tes Ecclefiae feruantur.fol.i(J<J.

R
153

InfomniscuraPriftcipis.fol.i<?7, '
' '

X.
Yigilantiac fymbolum.fol.i(J8.

• V XI. r. .jibolliJv lilnn

Triumphantis Ecclefiac defcriptio. fol.z^f .

e * -^ w -^

Liamo t>h[z ?,si-iioq •j:jL3f.(TifTiiiì n't zuAur^o zqajnii*^!

oi .2f|v:inh'i JìijofJti:^ r:n3x:in3V rruioib^^uiià

.1 I V

.T I ! V
VIGILANTIA. LIB: V.'TIT. I. ALLVS. I; 25?

OP I MVS - R E RVM - S E R VA T OR-

llom.font. eenfii,
camm igne.afler-
«anti^; cura, & ri-
filali uà Ecclefiara
Dei cu(h}(lic,& Ter-
aarsrndeOraco tu»
telarli R.egis nome
«(Tequit! Pier Hie-
-tog. lib. 14. AiSt.
8.01.

"
QueHo Giardìn che Paradijo e dettai
,
Praoonem perui-
gilem hortun7 au-
renrum fruftuum
^nzji Regno de'Cielty oue ripoFìo afleruaflcfabulaa
tur Poeti , quem
Quanto di bello e buono ti del nafcoHo
,
iE'tuanum mans
ri n.S:SoI)r. non-

Tten nel fommo doratole chiaro Tettos nulli radicesarbo-


fiiin, quidam ous
inrerpreianmt, ve
Tti dal celefte Rè tanto diletto, alias.

C'hà ejuel Dragon in Jua Cuftodia ejpofio, Oiiid. Diod. Sicul.

E fico, e fiamme a la fua bocca ha pò fio.


Perche ììon fia da alcun guafto,o negletto.
Beato e dunque tra bei fiori , e frutti Sàcramfaca.

Quel, che l'amene Vie /aerate ojferua Leges.

Df queft' alm' Morto ben rigato , e 'verde^. Q^a flumini) im-


peciis tirili cardili-
ucem Dei.
Oue non fur mai d'arideXz^a afciutti
Gli Arbori fitoi ne per fiagion proterua
'>

D'eterna gloria le pdc figlie perdei ^^

R
2.^0 VIGILANTIA. LIB. V. TIT. I. ALLVS. IL
TaSa
€VST ODIA ^ET -y IGILA N T lA . .
j

SimuUcnim Palla
diSjdequoPaufa-
nias, HomeruiiCi-
«ro,Oui<ii',Clau-
<lianus,MarcìanuS|
&Pier.Hier.Ii.ij.
diét.fapieniia ; fed
latiflimè cìurdtm
gelta ponit Diod.
Sicul.antiij.lib.^.

CI X X I I I.

Seruius
nud.
'!ib. i. A- Ofiel D R A G o ^ pie de l'alma Dea Adinerita ,
Che dal cerebro 'vfci del femmo Gwh^^,
Infr. lib.S. tit.j.al-
luf.antepenul.& ?.
Non muta i mai gli occhi motit^\
pajit,ne
]ib. I.UC.2. alluf.9.
& infr.atlur.4. hoc
eaH.cìi.& s.lib.i(.
f
J\dà Vigilando ti acro Tempio ojferua.
tii.i.alluT.j.
Ouefla 'Ut diede tlCtel per Gnida ,e Serua\
Quel per CuHodta , e di JSloi Cura e doue^ '•>

'Stampate ti pie dt VtgilanT^ piout^


Viamma da gli occhi a l'Anima proterua.
Fjcit ter. in c.Cicat
domini 1 S-l-?.
Così la Spofa a Dio cara , e diletta
fua dottrina 'vera
Si ferba intatta , e
Vergine Jempre,nè mai pur negletta .

1)Hnojue e ragion, Signor ^che 'uada altiera


EccfcCzcaiholicx
typiis. VoHra Naue tra l'onde al Porto eletta,

E non mai filmi ajpra procella , e fiera,


VirciLANTIA. LIB. V.TIT. I. ALLVt III. xCi

^VB *VMBRA ALARVI -TVARVM.

Princeps (ibi coni'


niiflàs cuftodìc o-
ues,& fuper qua-
<iiau) lapide fi dei

veritarem inu3a
(Teroat . text. in e,
ficuLfandi.ii.diIt.
minim enimvide-
ri non debec quòd
Draco cuftodiato-
cum hefperidu
01 es
ftuSus aureos fer-
uauerit , quos oues
iìgnificaiie ccfta-
tur Varrò .

C L X X I I M. t

Sub rmbra alirù

fante piume , e doraf Ali


Principis gregis fc-
Sotto le

De tuoi giuHi precetti à l' ombra y al re^o


Dorme la Greggia, e di Oocito il lezj>
Non [ente più con gli altri acuti mali.
^ibas iilij ira

Così ficura da gli antichi ftrali

Ha Porto fin , Principio , e me^o


di fm Verimm poaium.
Vera quiete ^e non potrà piul mezj>
Pomo recarle pene af^re^e mortali.
Seat in metapliora

tiAnzJ pm chiaro , e pili ficuro albergo Gregis , cui ttacio


mca,&: pafcua Ixu

Haura mai fempre^e le campagne amencj, debencur.

E fiorite le Valli , e 'verdi i Colli;


Rom.Ponc.Argus,
Poi, eh' altri, eh' Argo da la fronte al Tergo fed iniomnis.

La guarda , e [erba -.eie fa gratie piente


Onde può far fmi Animi f atolli .

^
~ r:rr—
R 3
z6t VIGILANTIÀ. LIB. V. TIT. ll'ÀLtVS. Ilil.

O MNIA ^ TV T A ' V i 6 e's/"

Draco plcnut oni-


lis in fummitate
Arcis fanfti Ange-
li, qusmoles mc-
rat HaHriani.cxi-
ftés.alluditadDd
Se Principis vigili-
tiara in rerum cul-
mine , a£ fàftigio
pofiti:nì Draconis
virtutévifiua.atq;
potendam scntil-
iimamefledocent
non it^odic^ aufto
ritatislcriptores.

:ì • ^G É X X V.
Dei oculfs omnia
fu nt nuda, & aper- Occhio beato , e chiaro a cui non tonno \
ta.
Princeps Dei Mi-
mfler onin^a vi- Termine imporre lontananz^e , o meta\
dcr,cun-.cjuefi!gjt
nihi',vii.:s.l.b."4.
titu. i.alluf.i.ha-
Ne tenehroja Nube , ò Nembo vieta.
iTiqiinfrnniope-
fì'ons onmia iura
Che non trapaf§i , e Jia dei tutto Donno ,
s.litij. tit.4. sll.4.

& nofì-s Airit in-


C)mncs,vtfi,bieai
Non capace d'humano fonno , e eterno
fi'b oi cjuicre con-
Élijntvt in Auih. Ben vedt intorno con gm[ìnia , e pietà
»1 !ud. fin.quofuf
fia. in prin.coll.i.
gin in frohcr. De-
Sicuro ti Mondo , e la Natura lieta ,
ci età 1.

4c vo'unuiios
niit
V'.-i.fcri!uss

laborcs,vitjc-
fu-
E queflo e, dm lor, perch'io m'indonno.
tt-ni ajijs
pr^pai et. Che merauiglia e dunque s ognun porta
Autli.vrdiai.IufE.
iiblcrip.&c.con.R.
rcx.inc.i.dcrert,
De gli occulti fuot falli ajpro flagello
fpol.in 6.
Quando fempre fi va Jol per <via torta ,

Àrx anitnS'figni-
4i..ì',.4t;il:? ivu!'; Se la maggior alte'Xz^a del Cafiello
^truoluicdiccf.
I Tten di noflr'Alma oue fa guida , e fcorta ,
,

El buon difènde j e /caccia lempio j e Ho ì


fi
VIGILANTIA. LIBvV. TIT. I. ALLVS. V/ i<J5

Draco Minifter
MineriiE ad fores
Templi vigilati vi-
de ad hoc glcinc.
cum fanftam . de
pccn.dirt.i.in ver.
VirergOi&propter
vigilariam ,quarn
Principem decer,
aurei velleris Tem
plum arteruafle di
cit'vtit.lib^.rit.j.
ailiif.ii.

C L X X V I,>

Rom.Ponr.catlio-
O'f^i'^'^iChe di Caper idi forz^a aUanz^a lics Ecclcfic Prin-
ceps,& cuttos.Diix

Ogni faper creato , ogni ^alore^,- W- eH animarum


Paftor.
, &

E siiPorta ha mez,o dentro ,e fuorcj


la Vizilans.

Com'egli Vfiol de la noJirAlma Stanl^ \

Oecumenicus
Come fimtl' egual non ha poffan\a3, .

Ne Sciente maggior nel puro cort^. Sapiens •

Pradcns .
Così ben jerba gli anni:, t mefite Thort^,
Et ogni Jpatto tisn fenT^ dtHanz^4^ '^..Z
Tempora vigilanti
Pero sigila fempre , chel futuro ^ ,_
^ -ì'ì defcruiunt.

E'I pajfato non ha che l'impedìfi a


Il fiero, JantOj chiar Animo puro.
Dunque non fià chi moleftarlo ardifia ,
Che non li dia Stato fune(lo , e duro ,
Ma tutto al dolce oJfeq.uio s offerìfca.

R 4
2>^4 VIGILANTIA. LIB. V. TIT. I. ALLVS. VI.

VERITAS /5 IC ^ TVTIOR
Am'malia, qaz vì-
dit Ezechiefcap.i»
te Ioan. Apocal.4,
quatuor Euangcli-
ftas intcìpretat'Ec-
clefìa; lime fymbo
licas admifit loo-
n«,de cjuibus hic
&c. Prmceps ha e
anìinalia abomni
Monftrorù incur-
fu (.i.abHstrefum
labe ) rapacitace,
ìmmanitace, ffdi-
lateq; incaAa , ac
luca cum quatuor
còdlijs fcruare jp-
fiteair. c.dcutfan-
ai.15.d1ft.

CLXXVl'it.
Non fìnte Htéowo 3 Leone , Aquila , e T'auro
(Il buon JìdarcOj Matteo, Luca, e Giouanm)
Piti li grauojl iCHremi ^e duri affanni
Vmbra Querquus
animi conftantia,
Sottol'ombrhor di Of^eniajoor Palma,hor Lau-
6c prifc^ CQtis iìra-
plidtatéjvndefcr-
uati ciuci» eius co-
Poi che Jìcuro han lor dotto Tejauro
> ^ (ro \

rolla d.ibat
iicacs.lib.
, figni-
1. cit.4.
Sotto titi fidt^e piti /tcuri vanni
alluf.4.ralrnamm,
rerò vifloriamnoj
tat in hoftes. s lib.
.
Che ^vietar ponno It futuri danni
i.tini.fi.allufi.
liiuri iapieniiana'
Al
Da Battro a Tile, e dal mar Indo al Mauro,
pfert.s.lib.j.tit.4.
alluf. 8. Ca:terum
Euangelica vericas
Come fempre ficuri in Vaticano^
luftiu^cconftatia,
&;ftnìplicir.itc icr- Così nel mar poi, eh' a pcuro Porto
monu; vittoria in
hoflcs obtiuuir,
nuindan.im
&
(^ipié^
Giunfero al batter di sì belle pennc^ ;
iJam conculcarne .

Saran felici en ajpro monte, en piano,


'ju.t Vcritatisfpe-
cuTationcs riia;. Com^hor fi "veggon nel pomifer Horto ,
Perch'ai bel Stato lor queHo conuenne^ .
VIGILANtlA. LIB.- V. TIT. I. ALLVS. VII. t6s

^
t
%r.]l^fLA TQ^^ PRQTEG I T Qj. *

EjefpDnJet oBi j eie'


tibus InfigniaDra
coqìs Rom. Poqt.'
non cóueniré qui ,

eius exteriora tan-


tum cófidcraht, &
quibus eu
Vitiutes,
Natuta muniuit
minime contem-
planmt, de quibus
latèPlin.ac^lij na
tu. hift, Iciiptores.

C L X X V I I I.

AlmmJueto,e per Noi morto Agnello Chriftus,quitati-


quaAgnui prono
bis ad occifionem
Terrthil cura:, 'vigilante , e jrancaj ànO? ert.inquit.n.
eram quafì Agaas
Che da fonno/o terror nonfia mai Hanca innocens , duftus
fumaa immolan-
Forfl doma ^/ D R a g o ^firte ^ e JneUo.
dum, &c.

Accio da Lupo fittbondo , e fillo


Non fia fua Velie immaculata, e bianca Eccleiìa catholica.
text. ine. ficut dò-

Lacerata ^vilmente, e fatta manca, min. .ig.q.7.

E refi immondo il /acro Aitar , e bello.


Turpe non lau-
Perche d'Ingegno cosi ofiuro, e fofco
eft
dare quo,'(P:ic*;ps
appiobauic ,
^Animo ignaro e fitor la lingua 'volfi^^
E l contrario 'veder con l'occhio lofio ì
Hor tornila la Catena onde lo tolfi^
Libera man ,0 pur ritorni al lofio.
Che s) bel chiaro in bruno Velo auuolfiz^.
x66 VIGILANTI A. LIB. V...TIT. I. ALLVS. VIIL

Dignità TVM'CvsTos ET. DATO R.

; AuicaHefpcfidiJ
Viritlarioium "Po-
jTjà., celioni cullo-
01.»: ighiiioni^ Dra
co. cxpoiìri'S erat , 1

ÓUC5 filmili mrcr-|


p!er.mir\*arro.hic
proEcc!j(ì^digni-
tati'jus pomiiitur,
ciuasRom.Pontif.
curgiar.,&; lìruat;
AtigniuomùDra-
concm,i.]uiSaraph
hcbraicc.i.ignitiis,
& inflanimatusdi
citur, j^ftuaiium
marjs fiiiflt riicùt
nónuUi ,a!ij raai-
ces aiborum aiiru-
maiir. vìSìs tini.

eod alliif.i.&X-al-
luf.vlt.hoetii.eod.

JT
e L-x XI X. 3
Dlodor. Sicul.an-
tiqu. Ub.4. Atlanti Perche le Figlie delgran "j ee eh io Atlante^
vnicum filili He-
fpei-um nomine à
venti'; fupra mon- ( Arfi bit tori del mondo ) i frutti d'oro
te laptii.fepccinq;
filias Atlatidcs ab ^^^Sueller file'ano dal /aerato Alloro,
ipfo difta? , quarti
Maiam, Elcftram;
Taijietam &:c. caf-
Da la Chiefa diDio leMitre fante^\
dcraq-, Hcioù Go-
r:tnccs fuifle ade- Tojì'el D^AGOì^'in fìia cuHodia anantcj ,
rii.

Accio [ìcuro fia lampo Teforo


Da le fertgne njoglie di Coloro,
Che fin pik che del Cicldel Mondo Piante.
rign:tates Eccle-
(i.c qiiibus coiife-
M'a chi firuendo tace ^à chi le merta ,
rancar.
A chi mofira di Dio Giufitia , e Zelo
Sta l'ampia Porta d'ogni beri aperta. ^

E chi non ha gujìo, e dtfir del C\elo\:^^<^\ ^f~

Trotta la jlrada dtfii^ceja, (^ ert4y '

E fimpre a gli occhi ha d'ignoranz^a HVelo.


VIGILANTI A. LIB. V. TIT. I. ALLVS. IX. y-7

^'D Ó^R'MIENS V¥r(5 ILAT' /

Dracontm ociilis
apercis dormire di
Clic nat.hiltita bo-
nus Patìor incoii-
niucntibus cculis
omnia lullrat , ve
& y.lib.tf. tit.j. al-
luf.7, s.lib.i. tit.i.
alluf.j.&s.hoc tir.
eod.al'jjf.4. ac pa(»
Hmpci titt.oéshu-
ius operis, vbi de
cura Prmcipfs cir-'
ca fubdi'osfuosfii
menno.

e L X X X.

Se pojate le membrafenfi dormc^


, e i
Senfus,&
quido quieltunt
membra
i

QjfeHa Virtù chi crederà che 'veggia,


y Virtiu.i.vigilantia:
niunu5 .

E d'ogni error, che'l mondo fa s'aueggta ,


Vc&s.alluf.4. eo.
ritu.&:lib.4.ti[u.i.

E dia a gli Imperi, e Regni e leggi, e norme ì alluf.j.

Come jìamp nel Ciel quelle fanforme^ ,


E di quanto e mijlter per noi proueg([ia , Cuia Pallons .

Omndo ch'in terra nel bel Trono Jeggia ,

E disponga d'humani corpi, e forme^ ì Rom.rót. anima-


rum, & corporuin
'"''" Dominator.& R,j-
Si potrà dir , che la bontà diuina tìor.vc &: 3. iib. I.

M.t.alluf.i.
JWando dal Ciel ne gran btfogni noHrt
Tra Noi quefia Virtù più , ch'infinita \
Vigilantisrmunm
VE ilipra.

Per /cacciar gli empi, e innumerabil MoHri, Vc& s. lib.j. tic-i.


alluf.d. &:irb4. Ci-

E torre i lor com'efii a Noi la Vita , w-j.aUuCiQ.

Mentre par , eh' e Uà fila vinta , e fiupìna .


i6S VIGILANTIA. LIB. V. TIT. I. ALLVS. X.
wr^
^:i qyiA . n^sciti^ . horam. ^

Uxc virtut haba


ia deitcra funem
accenfum,quo mi-
lites in vigilijs prò
tormencis belUcit
vtùtur. Smiftra ve-
ro momordicu te-

net Sci pétein, quo


iEgyptij anterej)-
us litteras tenipus
notabant. Populos
(ibi comm;ilosad
vigilanciani hortl-
tur Princcfs.

C L X X X I.

Dexterioperatur,
&ficvitamaaiuà,
Con la man deftra il pigro fonno fiaccia ,
vero con-
finiftia
templaiiuS repn- Quel Canape accefi arr'tua in fretta ;
fenuc.

Con la Jtmfira il Tempo ^ e l'hore abbraccia ,


OueHa Virtù , che Vigilanza è detta .

Csics, & Baccut, lui Cerere i Bacco ogni Jaetta


e

Spendono in van oh' altro nodo allaccia


L'Alma, che fol del Ciel gran premio affetta,
Tou mcrcEs vifio
Dei.
eh' e del Juo Creator l'vnica faccia :
Nolirc thcfauriza-
re vobu, rhelàuros Ini ampio Tefir di fue fatiche^
l'
in iena, vbi jtru-

Accrefce,e ferba o^nhor con fòmma lodt^,


eo Se tinca demo-
lìiur , Se vb; furts
effoduint^Sc fufa-
tui. Ma(th.(>. E tira l'altre di Virtut e amiche^ \

Vbi latro noncfFo


d t ncc tinca dc-
,
Oue Ladro non può, Tarma non rodc^,
moliuir.
Metili, ó. vts.&c. Aia tutta accefa e colma d'opre antiche^
,

Viue fiiura , e doppia gloria godt^ .


VIGILANTIA. LIB. V. TIT. I. ALLVS. XI. 2.(^9

SACRO §5 .C VST OS
Supraalluf.i.titu.
eod.dc militaci ce*
clcfiaj hic detti u-
phanii alluiìo pc-
nitur dufdem Óra
conis Herpendum
poma aurea culto-
dientis figura^
quf
Varrò interpreraf
otac5, vthiCj&s.al-
luC I . Se X. tu.eod.
nam in Paradifo
poft eicfttt Adam
pofiiusfimCheiu-
binadoftiti, igni-
cum gladiuvibraS)
VI& s. lib. 5. tic. 2.
alluf.5. fcutj.al-,
Iuf.ii.eod.)ib.Dra;
co etiim alatus la-
tine i hebraicè Sa-i
raphdicii'vcalià^.

C L X X X I I.

^j/eli'ei Gìardin jche la dolce aurate queta Cocleftis pattiz


(ymbolum.

iyeterna gloria tremolando Jpira \


Oue non e chi piange ^ e chi fo^ira, Vbineqiie luflus,
neq; dolor cric vl-
Anz.à ogni pianto 3 ogni dolor acqueta .
lui è l'Alma felice , ardente , e lieta , " ^
Che fopporto del mondo , e fdegno , ^ ira •,
Qu2
runt.
prima abie-

§luit4Ì non macchia di Jìtperhia afpira ,


Hi e meta
eh' è d'ogni gaudio eterno 'vntca meta . ad quam ,
laborii ,

E perche a ognun iui arriuar non tocca Mula fùnt vocati ;

Che man ferigna non confimi e prenda ^ Pauci rei ò efcctì.

Frutto del Ctel^ eh' a pochi buon fi ferba,


JManda da le narici, e Jacra bocca
Foco mortai C^ ve s t i , ch'abruggt , e'ncenda
SceleHe ^ iniqua , ardita man fuperba .
i7<^

^ E UT r'/J-, !
'^>
j'i j
!?ft: -mj-i^-ja/jrr—Tj-r"";-^?

E X P L I C I T
Libri (juinci^titulus primus.

INO I P I
—j-v -vi:
T
Sccuadus qui infcribicur
.,

CuiusSinDuIacrum Athenis extitifTein Aifticis teda-


tur Paufanias. DcEnitfeaiiiÀuguft.lib.ij). cap.i^i.de
Ciuic. Dei.

C O N T I N VAT I O.
Vigilanciadequarupratit.pr^cedentinonmodo vir-
tutes Theoì.& Card.acquiric, & fcruat, fed etiam pa-
cem in Rep.parit,& ten et . vcl fic; Vigilantia de qua
fupra cum fit aniraalis difpofitio , vt fuo loco tradi-
tum cftjtranquiliitatem in animo parit,ac iilecebras
illiusq; cupiditates reprimit,atqi componit-, quam
animi compodtionem & traquillitatein paccm ap-
,

pcllant. meritò igitur de iiac òjc. Cuius parccs infra


'"
tot. rit. patent. '' x
-
^kJt '

J Al-H^-
171
PAX > TITVLUS . II.
17^

•^

i 'i',>

-#f"^

l -f;
'-^ r

i ^

\ y < > i/ /A ><


&«*
2-75
*-"-• ' - ' . . .^^ . ^.

AL LVSIONVM L^IBRI Q^V I NT I,

Summa
i.

.
"A4
I.

Pacis perpetua, &felicitatis fymbolum. foLi75^, -

I I.

Difcordiarumfaces bonus Princeps de falutis Ponte


gratiarum aqiiis extinguit. fol.176.

I I I.

Pacis foedera mutuis firmantur muneribus.foI.i77

I I I I.

Bellum pacis dulcedinem parat. fol.178.

V.
Princeps opt. à fua Repub. bella iongè femouet.
fol. Ì79.

V I.

P?xis Templum fuperatis armis armorumq; , diUidijs


femotis , ac ftratis hoftibus Principis Religione có-
furgit.fol.z8o.

V I I.

Victoria fanguine parta Chriftianìe Reip. acternar pa-


cis ftatum attulit, acfirmauit. fol.zSi.

S
2-74

,1 T Vi I V JD i il YiW k 7 K O i 2 V .i a A
Princeps patéhi^^diurtiàs pfacftar. fòl.tfi.

Tx^-
,'
Lngclus pacis Qhriftu§ cuius v4ces in tetris gerit

!:nc
o

.1 I I I

.V

.1^71 .loì

_• ;(
e'

/j 3no';2XÌ3ÌI zìqrjfiiil zu Jiilorl zÌjììiìÌdìì « eljo-n

I I V

.loi.Ioì .JiJcrrnriDr. tiifujnx; mu:i.H zb


.IP AÓC4Ll^.-V..l^t'..Yl..-^4LVS. t. i75

P A C 15 ^ A V C T O R A E T E R N AE
. .

Caduccus prò pa-j


ce, Cornucopi^jP
<iiaitijs ponic*. nà
ex pace diuiti a: pa-
ra muri aptaturéc
Caduce' honiinis
natmitaci.vt s-lib.
i.rii.i.alluf.i. ita
Wacrob. feciidum
jEgypcios.Felicita-
t«ni,& diuitias no-
taiHomerus, ve J.
lib.eod. ctt.fa]. al-
luf.J- AtScrpcmct
cóplicaios pruden-
tiam incerpretaiuj
vt 8:7. tir. eod. al-

luf. 8. Prudens.n.
Piinccps paccm,&
diuirias in Repub.
cuenir,Sc parac.

c^ X X X vvi:>
r
Vtriufq; pacit ani-

dì nóffre quieti, e noHre Taci mi &: corporis Au-


thor eft Princeps

e^dutor eterno-, e di noflr Alme affttttèf^ DeiMinifter.

Vera S^i-yTE, che le Vie me n drittcj(;\\ Mores deprauatos


legcs dirigunc, ac

Dri^ando allumi di perpetue faci \ • H.


reìiituunt .

Tronca la ma de brutti Lupi audaci ,^ "^ Princeps prQ


p.icis
Bono
Tirannoium
rabicm coliibet, cj

Che portan /èco ne le fronti ferititi nioros dcprauinc,


& Rcip.tranquilii-

Ingorde 'uoglte , ch'imptèta preferitici -


tatem concurbanc.

Han conlorVnghiealnoftrohen rapacL


'^'ì
aAccio pofiamo il nofliro primo grado \ .
*
Status innocenti^.

Hauer co' fiori, e frutti del fkcrHorto,j Ecelcfiicadi.vt^


s.tit. pricedéci al-
luCi.S.Scvk.
ChÀ del del "Jero , e pili ftcurù guado^. ^

Et indi giunti a pmtranquillo Borto. »«ìc>yyi. Caslorum Regni!


eftmeta laborum,
quam pauci atna-
(Beit che sì bel fèntier fi faceta rÀda'))0 gere loicnt.

Hauremo al msìro mal'^ero conforta\f^

S z
f7<?
.PAX. LIB. V..TIT. U. ALLVS. IL

r VJIB 5 . PACE. ,.. ,qy}E SCAT)k '

AUuditadorbis.Sc
vrbii tranquillila'
tem.nam opt.Pria
ceps, depóteàquo
fcPontifex dici tur
arma in fiume j>-
ijat.i.facetciuilni
difcordiani exrin-
d-
guit , vt feraatis
uibusquernam co-
ronam A patris p»
trix nomen obti-
neat.vc?.Ub,i.tic.
4.alluf.4<

ctltx XX Hill.
Pacis (ìgna elerné- Hora , ch'ei mar quieto , el del tranquillo ,
ta quoqj commó-
ftrant.
E la terra de fior tutta fi 'veHt^\
In mari itgeo an-
no 1571.
Fugato il Turco col fapior celeHcj,
EJquarciato l'H eretico ertilo: V
Facisbona. Dt faper,di fauor , di gratie ^tUo ,
E fo le menti trauagltatCye me^Lj
Al gaudio , al rijò, al rallegrarfì preBc^.
E d'amoroja pace ardo , e sfamilo :
Pacis cfFcAub Preda l'Armi Ctutlti fo del Tehro,
Che Jj^enga , e fmor^i ogrìodtofa facc^ ,
E queti ognafpro cor di vendett'Ebro.
Rifùoni l'aria d'Abondan^a , e pacc^ ;
Ogni petto ya fruir quel eh'io celebro
Segua Via , Vita^ e Verità viuacc^.
PAX. LIB. V. TIT. II. ALLVS. III. 2-77

FGE DERl^ 5 I GNVM /

Homerm.

C L X XX V.
Rabanus ami Or-
Dona Herme a Veho la fonante Lira pheo Febi filio,n6
Patri Mercuria Li-
lam dona/Te dicir.
Fatta da lui dt Teftuginea fchiena \

Ilcui Juon Ji4onti,e Leon muoue^e frena, Ouidius.

E queta il mar , el del qualhor s adira .

Lo Scettro a cui cede ogni /degno , ira ^ Mercuriuj hinc


Deus creduur pa-
cis.itaPauCinias,
Dona a Mercurio Apollo ond'ei raffrenai
Homerus,
Martianiis
Suidas,
,Lucia-
nus, Macrob. Ho-
Gli odtofi pettine qual' aurea catena rodotus Cicero
, &
Diod.Sicul.antiq.
^^Hercole il Gallo a pace il mondo tira. hb.i.
^

Mercuria pr^mor
^iPldaJe del morto Serpe i JSlerui tefì cm Serpétis neruos
prochordulirf te-
Non fujfer Hati a la celeBe Cetra tendifle dicunt.

Non hauria l'Harmonia sì dolci 'accenti.


Come pace anco il bel Caduceo impetra
Vcronq; indranié
tumpaciselt fyin-
boluin.
Per gli' aggirati , e deloquenz^a accefi,
E'njtui al'viuer noHro almi Serpenti,
t-jB PAX. LIB.Y. TIT. IL ALLVS. IIII.

-firn

P RO : P A CE. BELLVM .

Galea bellu Cgni-


iicac, Draco ^ pru
deniìi fumitur. At
belluni mouentet
piudemes cd'ede-
bent iuxia Euang.
Tt illud prò pace
fufcipiaturCic.de
off. indf poftmo-
dù pacis' dulcedo
manac per Apura
examé ranqua
ibi
in Alueolo condi-
cum intelki^a .

CLXXXVI.
Galea
Apolt
(àlutis. L'Elmo tacciato Juo Cimiero,
fin col
eh' ahafso del Nemico l'empia fronte^,
Pons
faUi US
charitaiis
fymbolum.
, & ^%-£ feficuro il paffo, e caldi Pontcj,
vt& s.Ub.j.tini.j.
.alluf.i. eh' alT^ato hauea noflro njoler altiero,
Hora lo fiato fio turbato , e fiero
Mutato ha di dolcel^a in ampio font<L^,
Bellu prò pace
fcepmm, tranquil
fu-
E filila paci, e de le paci pronte^
litatem inK.cp.pa-
lit.
Quieti a quefio , e a quell'altro Hemi^ero :

Necejfario el rumor , fan fé la guerra.


Che de rumori, e de le guerre i danni
Difcoidiarù femi-
na prò pacetucda
Ne la Bigia Talude inchiude , e ferra,
ad taviara dcfcrù-
E riporta i felici , e fioriti anni
Paxvberutem pa- oyl rallegrar , e fecondar la terra ,
iit,vt dicctar iafrai.

iiLfeq.
Che piena era d'acerbi , e duri affanni.
PAX. LIB. V. TIT. II. ALLVS. V. 179
, . , I ^ ^1lll^ 1 wi*—^^«11 »11 - — I
^...l wj ipj ai^ M. *i »*
ii
. '
'
.
ii
g^

'
P A C I S . S 1 G N A

Princeps prudera
bella à Rep. longi
fcmoact ,

CI. X x:x V 1 1:
Bellona Martis fo-
Dì 'bellona , e di Marte i facri Tempi ror credi tur,cuio-
piio fanguine fa-

Non alzjO Roma in fé, ma ne le 'villc^ cerdotes facrifica-


bant ; aate cuìlis
templum colum-
Per non ^dir le Trombe icl Juon di Squille , nella erat,qu5 1"'"
lica dicebacui. ita

Chejuegltan Ì Arme a i cimi Hrattj,ejcempi. Alex de Alex.mul


cieandsm Palladé
autumanc, fed in
^i5Ma di Mmerua i 'veri , e ^iui esempi quo difFerant ii-
cetiir alias.

Pofè ne la Città ben più di milita Minerux Draco-


nis prudentia ad-
fcribituriitaquoq;
Ter far l'Alme più liete , e più tranquiUt^, \-igiUnna,&fapié-
tia , cuius (Imula-

E dotti, e faggi i petti ofcuri,^ empi- ciiim eidem Dcs


Athen iéies in Ar-
ce ercxiiVe cellatur
Talfi 'Vede hoggi di Frudenz^a ornata PauCinias, ve alias
&c.
Roma qual fu che non pur quindi fe acci a ,

Aiarte crude l, mal tien d'Italia in bando •

Greg. Xin. nedu,


Benché non fu sì bella e sì beata , beUd fed belloru
,

fufpicioné ab Im-
Qj/al'hora eli' è, ch'ijn nouo mondo abbraccia , !:a lemouir.

E manda al del' ogn Alma pia 'volando.


t8a PAX. LIB. V. TIT. II. ALLVS. VI.

N VN e . P AeE . qj/1 E 5 e o .

Alludit ad pack
ccìquilliuti, qua,
cum arnia fupcia-
taqnicfcam, fruì
poniimusjpro qua
Grcg. XIU. Pone.
•Max D.MarijDei
Geniirici Virgini ,

&D.Greg. Nazia-
zeno Saccllummì
rabile altcrù Paci!
Templum ab Au-
gufto Romz cre-
ftum in BaClica
,

S. Peiri in Vatica-
no cóftruiit, de cu
iuspulchritudine,
ijiagnitadincarti-
ficio,&supm mul-
ti verfibui, & fola-
ta orarione irolu-
minaedidetutiad
quos ice.

CL X X X V I I I.

Spento del mondo ogni furor ^ e fdegno ,


Ogni peBe , ogni errar , ogni conflitto ,
Ogni mal, ogni duol,ogni delitto,
E jgomhrato ogni petto d'odio pregno\
Ri fiorato l'Imperio , ^
ogni Regno
Ridotto ad ohe dir per camin dritto »
Liberato ogni cor da pene afflitto ,
Et fi tnulto i3 an-
tea nouaorbÌ5pais £" dato a l'Indie de la Croce il Segno.
:Ua crucis fi*niìm
reccpeiai.tamccol
Icpi*, in quibui do Spenta de' Figli miei tace efa face^ ,
cSiina Chrifti?r,a
;do:ctur ,

Icigia fcminatur ,
te Tlico-
Oppreffo Turco , e richiamato ti Greco 3
il
qirhus vcrus Dee
cultusreifoluiti'.r,
^ tfUCIS 1U3;I1LÌ co-
E condotto l'Heretico a mal porto >

gnurc;fui, & liuno Fatto al fn luminofo ogn occhio cieco


t.nur, ncino, nifi
Gres ron(^mxic,&
fucoauti vt lappo
Bcnfiuni intcr tx-
F rendo di mie fatiche almo conforto
,icra tcKaiur K,o
,grm!jK
Allindo ti T^empio a la tranquilla. Pac(LJ .
PAX. LIB. V. TIT. II. ALLVS» VII. 281

VEN I > VID I VICI . Infcriptio


maiis C.
Numif-
luiij Cz-
iàiii.

QuOBÌa Dominuì
jioltcì lefus Chri-
i{m,quein Setpens
i£ncus figurauit i
£temo. Num.ii.
loan.j.vtaliàs,eu-
i.aa(^, circu'.ari fi-

gura commóftraci
vt hic, &
s.lib.%.
licu.i.alluf.i.&y.
lib.^.iic.3.allu.vli.
cura hofte pugna-
uic, ac deuìÀu cele
gauic&c. inde pax
Jecutaeftiiuq', prò
pace bel lumfulce-
pit.&c.

C L X X'X I X.

OueHo Principio 3 e Fin dì nojira Pacc^


Venne , 'vide , /offri morendo 'vinfi^ :
s

Oueij chel primo candor de l'Alma eftinfc^


Kelegh eternamente in foco , e facc^ .

Trionfo del crudel ISlemico audace^


Di fangue ajperfòjC intorno al Carro auuinfè Curnis Dei dcctra
millib^ mukiplex
millìalxcaniiunii
Le ricche Spoglie e immortai gloria cinfL^
^ Dominus
Sion. pai.
in eù i^

Tali che nuli altra mai fé li confaci^


Non relinquaYos
Fartifi e nel partir tra Noi rimafl^
3 orphanos, vaào,&
YciuQaidvus.

Per nudrir l'Alma di si nobil' efca,


E 'Vanne , e 'vien -, ne pur dal Ciel fi partt^^
Ei di noBra fiaccheT^a e ferma BafL^ \

pr^cepto
Hor chi fià dunque che dal c'trcol' efca
,
Cirorfus-
ri DeJjDecalosui.

De fuoi precetti 3 eh' empion ogni parte^ì


2S1 PAX. LIB. V.TIT. II. ALLVS. VIIL

V TRVN Q^ V PRAE 5 T A T

Prudeatf* Piinci
pis , per Dracene,
vt fiio loco diftd
eft, fumpu.pacé,
& diuitias per ca-
duceum,8cCornU'
copis intcllcftas
parar, Sc feruat.

:cx c. D
Paxdexteritenet, Pace a a la finterà banda
la delira j e
t^aoniaru nobili©r
cti, ac diiiitiarura

paicns . Ha de frfitti , e de fior copia infinita


Quel, che non fot a ripofarci inmta.
Ma larghi doma l Alme, e a corpi manda,
Compelle cos
trare.
in-
AnzÀ non pur tnuita , ma comanda \

S' alcun acqut fi ar njuol celefte vita


Cin^a à la fronte ( al mal rimedio e aita ) ,

Fr.Tceprorum ob- De fiori , e frutti fuoi vaga girlanda.


roiuantia deqHÌ- ,

bnt s.alluf.pr^cetl.
Infinita Prudenz^a , e diuirì Alma ,

Che non puh far eh e :^


le fìte fante parti
Dal chiaro intender [ho non mandi fmre^ \

Alij fpirltiis prO' Ond'a figgettt poi l'infonde , e incalma \

phciix , .ilij mter-

Vafi di diuerfo humorc^,


p.ci.itio fccmonù.
Dee. Ap>ft.
Secondo i
'

Così dona Tefor , quiete , arti. ^


PAX. LIB. V. TIT. IL ALLVS. IX. z83

— -' — |-- -

fN ON /PAC E M . 5 ED^ G L A Dì VM .

Cum Draeo alanis


litinè , Saraph di-
camr hebraicè. i.

vrens,ignims,infli
rnatus . Thesaurus
ling.fana.dift. Sa-
raph. non folum
(ìgnificiie poteri!
Seraphin proptcr
vocis fonum, & li-
mili tu dinem.atqi
Cherubin eo fji is
gladium i»nitum
vibraticacfhoftiii \

Patadiiì poft eie-


fìum hominc, ve-
runi etiam Chri-
IKim DoBiinù ck-
iusfiguramgedìf .

Numeri ii.Ioà.j.
prxmóftrabit, qui
nobispaccm tulit,
& reliquie; gladio
carnea.

X.* JL Vrf !• t.ts^e^f rf

Cum
Venni a tor Pace ^^ a /uegliar U Guerra,
dormitene
omnes, venir ini-
micu.'ihomoj&fu-

Che Jpent'hauea la 'vojlra inìqua pacc^, perfeminauit ziza


nia.

J\4entre dormia nel secchio Adamo in pace ,

Che lafcio pace , e s'appiglio à la guerra \

Io 3 che di pace Autor fono , e di guerra


Sanfe la guerra mia,giuB'è la pdcc^;
dunque la ^uoHrtma pacLj ,
Lajfciate
E fegutte la mia diuina guerra .
Bcllum diuinum -

Gladius fpiritus
Ecco la J'PADA y egn^n tronchi la pacc^. f|t7o p2x iu^pja p-
,

ciiiicur.

Che gli apportò l'eternale immortai guerra ,


Chriftus E.ex pa-
Che 'uinfe fil col /ùo morir la FacL^ . eifìcus.

E chi non 'uuol queft' alma pace in guerra,.


JSIon haura mai del Ciel benigna pacc^,
fi!7kla
fil de l'Infsrnal confitto guerra .
z?4

E X P'I I C I T
Libri quinti, titulus fecundus.

INCIPIT
Tcrtius , qui infcribitur

V B E R T A S .

Qiiam,&Pomonam.i. rerum Copiam fxpedixcrc Vc-


tereSjquospenes diuerfimodèlculptamj&frequen-
ter cum falce , ac alijs inftrumentis , quibus Coloni
in viridarijs vtuntur reperimus ita quoq-, tandem , j

vthicponitur, ànoftratibus eadem effingifolet. Ed


enim fertilitas,abundantia, copia &c. ita Cicero prò
Pomp.&: prò Cornei,

C O N r l N VAT I O.
Cum Pax de qua fup.tit. precedenti inter catterà bona
Vbertatem pariat,exquoPlutonis matrem diuitia-
rum Regem eam antiquitas credidit, meritò ^x.
Hinc.n.largitas, muneratio , liberali tas, munifìccn-
tia, hilaritas, feftiuiras , sfflucntia , & opulcntia &pe
( nifi abutantur proueniunt.
)
VBERTAS TITVLVS.
. IIK 2,85
|8tf

1 ,
1
1^7

ALLVSIONVM LIBRI Q_V I NT I,

TITVLI TERTII
Summa.
I.

Horrea,rerumq; Copiam aduerfus annonac difficulta-


tem in Rep.Princeps parare tenetur, illa^j in primis
funt ncceflaria. fol.189.

I I.

Copiafrugum C^reris ac per hocPrincipis industria


,

magis,ac magis abundat, & affluir vnde f^culum il-


^

lud aureum fine fraude denuò cognofcirur,ac piane |

reuixifle viderur,cum quifque fine cupidicatc, quod


fuum ed teneat,fruatur,atqi poflideat, fol.190.

III.
Principis cura,& vigilantia non tantum vinum vtilif-

fimum corporibus alimentum in Rep.neceflarium,


fed etiam rerum omnium copia abundat. fol. 2 91.

I I I I.

Principis potentia,&: liberalitas Rcip.ftatum feruat


tranquillumj&popuios nutrit.fol.192,.

V.
Symbolum felicitatis & fubditorum eius
Principis, ;

nccnon Tcmulantium inuidix, & infelicitatis defcri-


ptio. fol.i93.
t8S
VBERTASI'LIB. V. TlT. III. ALLVS. I. i8y

VB E R TA T 1 S / PARE N S .

Inlignii Gregorij
X 1 1 1 Puit. opt.
max. in Thcrmi»
Dioclitianis .n Vi
bc polita, ac fufp j.
là , tefpórlenc hor-
reis à Correre in Si-
prò rerum co-
ri Ila

piacDnftrufiis, Cu-
ius currum Draco
nes duxcruncn J.
»lluf. fequ. eius
rei
rationem reddunr
Claudianus , He-
fcod.accxterio&.

6 X c I i.^

C^i prirnu regna,


Se gli Antichi a Saturno, a T^ico ,Giano rutmlatio.icagri.
cultura docueriir.
DrtT^ano Archi, Colo/ìi Altari e Tempi , ,

Che tEta govternaro, e i dolci tempi.


Di Culto a Dio nemico, ofcuro, e njanOì Gentilitad» fuper-
Uirio>

Che deue il mondo a la pojfente mano


Dt C o s T V che i Ttrcinm opprime, e gli empi
I,
Vtfas.
alluf. IO.
lib.i.tit.i.
& II. &
Mib.4. rot.tic.i. ^
jMofìri di/caccia e ruine, e fi empi
> le luiliaa ifcnbiiur,
ficcofl.hb.4.Eira.j.
alluf.i.1.4. lo.ii.
T)e gli Innocenti fiioi fuga lontano ? arq; tit.4.Iib.eo.al-
Iuf.3.4.S.&8.
AnT^ contra auaritta , e contra fame^ ,
Contra BerHit a, contrognicafi Vt hoc toc tic

Arma 'via più fi^a bella , e ricca Stanzia .


Vrbs Roma , rni-
iierfaqueChrirui-
na Retp.
Onde la Vita per l'ingorde brame^
De rapaci Auoltoi non 'vegga occajò,
Ch'à tutti homai quel,ch^e pm d'uopo auanX^.
190 VBERTAS. LIB. V. TIT. III. ALLVS. II.

iS ATIASTI /NO S^-DOM INE .

Virg'fiui .

Ou3uis.
CUi'Hianuj.
HefitJus.
DKclor. Sicul. li-
ti (lime iUiuq.Ub.j
&4.

C X G I li.
Porphyrim relatut
ab Eufebio.Paufa- Cerere poi , che die' l felice Aratro
niaijCicero.

jttas aurea meum Sul Carro ^ che gmdaro i duo Serpenti


illudeupit^nm ac ,

luum non cogno- (st^'i l'alma tta di fortunate genti.


uit-, izA CI ant om-

nium omnia,
vnuiquiiq; fub
arq-,

fi- Che 'v'jjfer fenZj,a AU^, cupido, e latro


cu fu.! S^rc.

odùsgrcfiì (lint
hoiei iìnes ri;os,ac
ac poft-

Lafcio col Carro ti mondo ofcuro , ^ atro ,


veibum
l.iiù fiut
illud pro-
cjuicquid
cal*:ài"cm pes njus
E ajcefe al Citi tra gli altri Htroi lucenti ->

Oiiiir eru&ii.u
gLf.-.n Rubi- ffde
x:.
Voi da globi del Ciel chiari , e. jplendenti
acqn.ivd.liinc fi-
tìa cft iciù difliii- Scendevi al Carro d'or Jtictdo, e quatro,
a:i.>.donìinijadia
iiciiu,&; rciiiitutcs
fccutx , fr.'.'js ,do-
T^cr far che , torni a Noi l'età de l'oro ,
Mctltiaon,-
Iv'^,
nu t\it»^iaj c]uo' ù
on.muni Ati.T ptc
E 'uinan l'Alme del tuo pan fatoUe^,
catuni fu. Ile radj-
ccm fiirbiiu Docl.
E rinuerdifca d cjuajt fecco Alloro i

v.i<c:i,f".:
ma HmW.voi.vlt.
" il-Mif.

Ogni piaggia fiortfca, ^ oi^ni Colica,


fito Teforo
Stanis .nnocenu;,
ThcUiiiiis. Ogni Spirto racfuiftì il y
Celiando dixitne-
qii.-quam nioriC'
turni.
Che li tolfe Infernal fuptrhia follc^ .
VBERTAS. LIB, Y. TIT.llI. ALLVS. III. Ì9I

. LETIFIC X^5 TK NO S ^ DOMINE . ^


'

Vinu letifica t cor


hominis. Iudic.9.
Pfjl. loj. <i<t obc-
diécibus dai Deus.
Deut.iinó vatem
inobeiUcntibus .
DeuciS hiuc fot-
ùii Theranvcntìii
viacx quo^annis
verbcraea: funtgrà
dme.vt eoniT) An
tides diccre l'ole-

ba:.

De Bacco mule»
ap-.id Diodo. Sicu.
«ndquit.hb,4.fc 5.
leguami.

C X CI III.
Siati US.

Torto Bacco a le genti infine, e ftoltLj Bocc.


Philoftratus.
Quid.
Vi quell'età l'almo liquor del Vino ,
Che sul Carro 'venia col guardo chino
Ebrietas vulgo, fai

Et occhi grani, e con palpebre accolteci so^i Bacco afcri-


bitur. cuiTeraplu
e-xtiut Rora? extra
Poi, che le /al/e opinion Jepoltc^ menia in via no-
mencanaconfliu-
Tur dal tuo fanto nome , alto , e diuino , ftum, quod hoiìe
D. Agnetis nomi-
ni dtcatum elljvbi
Che fu quafì del Ciel qui peregrino , adhuc intaftu , ac
mirabile fepulcril
E furo a dtril 'ver le lingue /ciotte^; - ex porphyreti Upi
de eidé Bacco fer-

' ^ uatur,ad quod vn-


Rallegrai Ciel' e fé la terra fatia '
diq; gentes ad vi-
dendii confluirne.
Tua gran bontà, tua gran Virtù profonda. Hinc largiras, mu-
neratio , hberali-
Mentre di tal liquor ci nudre ,e fatta; tas, muniftceiitia,
hilantas , feftiui-

Ond'ogni Clima per tua cura abonda cas , opulentia


c^ier? vberiacis par
, ac

tes.
D'ogni di terra, e Ciel benigna gratta--, Remm omnium
afSuentia.
Tal,ch'à nuli' altra fa tua man feconda.
t5>t VBERTAS. LIB. V..TI.T. Iti, AI.tVS. IIIJ.

I.xod.c,iy.Vf.to} li
6; 104.
PERCV5S1T . ET. FL.VXERVNT.

Vrbù Roms fon-


t« iu/lu Grcgorij
XUI. Pont. Max.
prorumpunc. quo-
rum can.iles Tu- ,

bu];, acSjplone»,
qui ac]i-am eruiftat
per lei tbi aia fjra-
niina in Draconu
capiu ex marmore
adfculpt.rtermini
tur. AlUuìiitnibl.
adMoyfi Virg^po
tentiam qua pcr-
,

cudus lap.serufta-
uit aquas.

Gen.7. MirabilVe^^a , e di Virtù infinita, .. ... k


\J ì.

'Eiod.14.
Ch'auanttFaraon Serpe diuenta, ^ytv iQ
B k JVLose fa, chel roffa mar cojifentd'^
E: tolga a.Juoi Perfegmtor.U Vita, . j i3.

Exod.17. Indi percuote ti Saffo ye dadrjfiita ìì ^«-5 , \(/^

A le dolci acojue ^el popol no contenta,'


Vcnimus
ad qnam mififb
in terrS ,
C'hauendo delfino ardor la fiete Jpenta^
Guidato e in pm:te dogm %en fiortta,\ d
lìos, q teucra fluii
k(ftc,& mc'.IcTI
ex hfs fruftibus co-

i'
gnofci poteft. Nu-
mcii cip.i).
Hor quel medefinìo Scettro ^.anz^i rna^giort^
. Fatto per .noffra guida almo Serpente^ i'

Sparge per Roma ti /acro fiuo liquor^,^


E par , che chiamile tiri à /è la gentCij^^'w^sO
f

yenitcada^iui. E dica poitfpengete homai l'ardore^ ^'{\


.Che ^'abrugtaua ti Corti' Alma j e la olente.

- -<r— ?^ T ig\*" tu
-
VBERTAS. LIB. V. tlT. III. ALLVS. V. 2-95

^ IMVLACRVM . FE-LLCITATIS.

Iull« mammei
Numifma hic ha-
bet imagmam; &
cur ita Hepi^ Ut
feiicicaj racionem
leddLint Arift. Cc-
bei.EunpidRPau
fan. mulcis cuam
modis apud vctc-
rcs feliciratis fym-
bolum repcritur ,

«diceniri.liàs.Hi
bec hzc fcliciias in
desterà cornuco-
pia, ficciufdcmle-
ua tener cadt'.ceù ,

contr.polìtum eft,
s.tic.praced.alluf;
S.Solu. ibi de tem-
porali felicitate »

hic de ccelefti in-


telligiiur.

e X c V I.

Ne l'Aureo l^rono di Macharia afifa Macharia


tai.
, felici-

Donna immortai , per cui fòjpira


bella

OgnAlma in ferrale alfito gran Seno a(pira,


Oue Velicita non e derifa\ Veri felicitai.

Tiene a la defira la Douitia in gaifa.


Che cader non le può per odio, od ira
Di chi lontan colmo d'Inuidia mira Infelicità:'.

Sua 'Vera gloria al muo lume affifa .

Con l'altra man lo Scettro , oue s'attiene^


EloquenT^ 3 ejaper d'almi Serpenti, Serpenres in cadu-
ceo quid J

EJfalta fiura ogni più chiara Stella .

Stimmum fclid-
Dunque beato e quel, che'l fimmo benz^ bonum
tatii .

^cquifla,e ferba con Vtrtuti ardenti,


E coron'ha di luce ornata, e bella.

_ ^
T~77
i94 .iC^.

E X P L I C I T
ALLVSIONVM, SYMBOLICARVM IGONVM,
IT EMBLEMATVM:
L I B E R Q_V I N T V S.
295

.4

A L L V S I ON I.

IMPRESE.
EMBLEMI,
ET
DI
PRINCIPIO FABRICIL
CANONICO APRVTINO.
SOPRA L' ARME
D I

GREGORIO XII I.

PONTEFICE MASSIMO-
LIBRO SESTO.
Nel qual fi tratta del Principato , Vita,
& eternità del Principe .

T 4
1^6

C O N T I N VAT I O.
PoftPacein , &;Vbertatem VigilanthT munere partas
de quibus hadienus &c, opt. Prijiceps virtutù radijs
claius earum enim in fuperioribus tùm Theolog.
(

tùm edam moralium ad Principatus celfitudinem


pertincntium fcopum tetigimus) populos fìbi com-
mifTos docet, nutrit, ac rcgit. merito &c.
Eius nanqi effigies cum Senatoribus fuis ex marmore
fculpta,vt hic delineata eft,Thebis apiid Diod.Sicu.
extitiiTe legitur.Quam poft cundé Diod.declarat Àl-
cia. louis quoq-, imaginé in Creta aiuibus mutilara

fuifTe dicunt nonulli , quam iufti Principis efle fym-


bolum affirmant omnes Definit eum Gerfon &c. .

ciusq; partes hoc tot.tit. patent, ac latius per tit. om-


nes huius operis in quo formatur Princcps , vt fupra
lib. I. tit.i. alluf. 9. 1 o. & II.
PRINCEPS TITVI V
.
: ì
157
15>8
299

ALLVSIONVM LIBRI SEXTI,


T I T V L I PRIMI
Summa.
I.
Salus populi Princeps iuftus. fol.301.
I I.

Serenitas Principis calumniantium turbine obnubilata de*


fenditur. fol.302.
I I I.
Liberalitas,& raunificentia Principis. fol.303.
I I I I.

Àuthoritas Principis impertita , imbecilles fortes, tiraidos fa-


cit audaces. fol.304.
V.
Benignitas Principis ac in debiles magnanimitas , & clemen-
tia.fol.30s.
V I.
^
Princeps caput militìas de Rep. bene merentibus dona conce-
dit,praEmia promittit. fol. 306.
VII.
Princeps populorum iuuentute floret, vnde Pandora facile
dici poteft, cum ab omnibus eo , quod melius , ac pulchrius
eft donatur, atqueinfignitur. fol.307.
VIII.
Princeps, Rexque,aut Imp. qui fubditorum aequa lance cura
gerere vellet,qualiter ab JEgyptijs fignificabatur. fol.308.
I X.
Princeps leges condir, &
fèruat , quarum Diana cuftos olim
fuiffe creditur,cum vijs praefuifle tradatur. fol.309.
X.
Princeps temporalis , & fi ftrenua , arduaqj faditauerit , to-
tiusqj orbis terrarum imperium obtinuerit , nifi fidem ca-
tholicam ampledatur , illiusqj defenfor acerriraus , & pro-
pugnator exiftat,nihil agit. fol.310.
X I.

Princeps iniquus infperatò dura omnia feliciter obtinet , Re-


300

gno pellitur Deus enim ab initio Romam


. orbis caput > Fe-
rri federa , & fidei magiftram conftituit. foLa ii.
XII.
Princeps vtduabus Columnis Prudentia: nimirum , forti- &
tudinis, quibus Refp.fulcirur,confilio,& conftantia nititur,
ita fubditorum virtutes muneratur, &
federa punit,cx quo
Refp.diu farda teda feruatur. fol.siz.
XIII.
Princeps fortis,& prudensvt Principatusculmenafferuct,'
vnicuique quod fuum eft reddat.bonos ae malos diuerfimo-
dè regat,atque eorundem affedibus , &
dcfiderijs fc accom-
modet , nodes ducit infomnes foi.313. .

X I I I I.
Animus Animae potentijs,
vti nobilior eft corpore, ita vultus
alijsq; virtutumdotibusnoneftcomparandus. Spiritus.n.
à Deo proficifcitun & reuertitur ad eundem,terra terrae red-
ditur. £01.314.
X V.
Princeps Vigilans, Prudens, Animaduerfor, Propugnator &
quomodo hieroglyphicè defcribatur. fol.sis.
XVI.
Numifmata in quibus Rem. Impp. Serpcntis figura Pacem ,

Virtutem , Salutem, Fidem , & Vidoriam prasmonftra-


runt. fol.316.
XVII.
Vexilla Rom.Reip.Militum , varia Scrpentis figura fignata ,
Vidricia, glonofaqj de Inimicorum vidoria triumpharunt.
fol.317.
f>:RINCEPS. LIB. VI. TIT. I. ALLVS. I. 3or

V I T AE \ D VX . 1 T I N E RIS .
'

Dixitq; Domin"
adMoyfencidcla-
niasadme? loqu>-
re fihjs Ifrael, vi
profiafcancur ti :

auceni elcua Virg5


maj&cxcendem.:
aum tua fuper n
re,& dm de iUud,
VI gtadiantur fihj
Ifrieli medio Hii
ri per ficcum ficc.

Exod.i4-

C X C V II-:
fCuftiq; citédi/TcT
T^rìma , chel pie metta ne l'onde fklpLJ Moyfes maiiuni fu
per mare , abiti;.' >
Il gran Mose , mette ti Bajìon più "volte^ illud Dommusjfià
tevencoveheméci,
& nccc locr. no:3:.*,
Fatto Serpente a le genti ajj^re ^e Holtc^ &verdtin ficcum,
diuifaq; elt a'-]u2.

Per tor le Religion profane, e fal/Lj . Eringrcflì (unt fi-


iij Ifrael per me-
dium ficci maris
Centra cui di Netttdn furor non 'ualfLj, erar. n. aqua quaiì
,

mur^ à dext'ra eo-

Jidk par , che li fia Imperio e leggi toltc^,,


rum,&ieua.£jjH-
s.cic.loc.

E con afcmtto pie le genti /ciolfc^


Paffan da Faraon , cìjiui arfe, ^ alfLj.
Tex.ia ctran/Uto.
Figurò queHo Capitano inuitto de con li.

Lhorréil Se et tronche dal mar nt toRe^,


E manda fuor deltenehrofo Egitto*
Eccc^opluamr:
taccio noHrAlme dopdl cibo moliti bis pane de cedo
Exod.i^»
.

Dal Cielpiouuto per fentier più dritto


Vadmo al del di gratie alme fàtoU^^ ,. \
3ot PRINCEPS. LIB. VI.TIT. I. ALLVS. II.

DlG/NITATYM ^CVLMEN .

Draco cocleftis in-


'Cidius Vtfas in
Polo collocai' nu-
quàoccidiii acun
c]uam dignior fu-
pcrcminctoésima
gines.Mathem.al-
liiditadRom.Pó-
tif. poicllatcm , 8c
dignitaté.quacfii
per ocs ed, eiusq.
lumen nunquati'
deficiet. De hot
eod. Dracene ha-
betur s lib.4 ut. 4
alluf.i.&cu.i.al'
luf. s.&decoelclt
Hydralib.eo.iit i
aUur.«.acde.€fci. I

lapij Serpente ha-


bec y.ùc.j.alluf.j.

C X C V I I I.

Nà &Heros
conis figura nocat'.
Dra-
Riluce il D^^Go Jòura gli altri Heroi ,

Che fi veggon da l'^vrio^a l'altro Polo\


E come im nel del /hpremo è folo,
Tex.inc. foHtxde
maiùi.&: obed. Così qual Sol qm regna , e Jplende a Noi ,

Ne dal canuto Mauro a i Itti Eoi


Potrà mai Spirto folleuarjl à 'volo.
Quorum remife-
ritis peccat.i,remit
Se Jj?ogliato non fia di fraude^e duolo,
tuntur eis J:c.

E da lui fciolto da gran lacci poi .

Rcrpondctobijcié
tibus nò lic Te Ro §lfial nube dunque al Sol de l'intelletto
Iran. Pont. Draco
né prò mlìjnihiis
habetc geniiliiija .
Alcun oppofe e fé sì ofeuro Ecltjfc^,
,

Che merautglia non celo nel petto ,


Quando frodo l'acuta linguale dijf^_j.
Che terribile feroce , altiero a^etto
Hauea , chi al noflro ben fue luci fjJLj .
PRINCEPS. LIB. VI. TIT. I. ALLVS. IIL 303

Sèmper^avgvstvs-

Triuolemus fuper
currum C-Erens à
Draconibus duiftii
re alias diftii eft,
docec genies agii-
culmià, acadvbc-
riorem vica: atino-
nam /emina fpai-
gic. Ita Paufanias,
&Ouidi'.Ci:i;.for-
fan,&pfiii5 à qua
planois habitus
fuit.Dr^cones cur-
fum ducenies vo-
lumina de agricul
tura confoipta fi-
gnificafle teftatur
HcHodus.

e X e I X.

^e l'Eleufina Dea nel Carro ajcende^


Diodor. Sicnl.
tlquit.lib.j.4&
Multa de Cxrere
an-
%
Trtttolemo gentil tratto da Draghi > Tiuiolemo,&01i-
ride congerie,

Che i cerchi di Gmnon lucidile 'vaghi Acf Iuno,vc&s.


lib.i.tic.4. aliul'.!.

hafctando ,foura l'ampia terra Jcendcj •

Oue l'Ingegno human di Hudio accende^, Pigmenti veritas.

E di cultura tal , che 'verdi laghi


Se^etura compa-
Veggiam le piaggia > ^ p^^) che l'onda 'vaghi ,
1

I
ratio.

Qualhor con l'auree biade aura contender .

Venne dalCiel foura 'un gran £)rago Ofiri efiris Sol


ptijs
ab jtpr
eyilt maiLis
fuu,cui PvOm.Pot.
Viu chiaro Sol Gregorio hoggi , che pofcia a(IImila[ui-.vc&
lib.i. tic. r alla.
s.
1 1.

Ver trar frutti più degni il mondo infiora .


ac pallini per
tei èomncs.vbl cir.
tit,

icxt.m c.(blit.T. de

Tìolci , e tranquilli fa noBri defiri maior. & obed.

E guida al C teifuor dogni human ^ angofcia


Nofir Mme i oue di gloria Dio l'indora.
304 PRINCEPS. LIB. VI. TIT. I. ALLVS. IIII.

MAGl^ TRA TVS. FACI T. HOMINEM

Legati à Principe
(quì&cuniculi li-
ne poceftate force)
TupripetrsE firmi-
taicm pofito. i. Ca-

fra,caiholicz Ec-
clcfiiloUditatem,
cum eius vice? gc>
rantcap.fane.ij.de
offic.dcleg.non ti-
mcnt Reges ( /ìint
enim Icones) tcrrz
in adminiftratio-
ncmunerU fui. fa-

ci! illudB'alm.Sa-
gipta: pacuutorum
ice. Draco nanque
Leoni adiùftijs or-
bisdominili figoi-
ficat.

ce.
Uhorrendi , e ferocifimi Leoni
Devariicuniailo-
r'.:ni natura nò eli
Non temon timidipmi Conigli,
.ic d'd'erendi lo-
ci^, dicut enim in
!;.!ula Creta cani-
Ne da forZja , njalor, ne da gli artigli ,
bi 1 CO! rcfiftere
Ne da 'Voraci denti ,e fier'vnghtom .

f ijgirtratusautho ^InZjì par, che d'audacia habbian gli sproni


r:uis faCitvirum.

Al fianco , e dar altrui njoglian configli ,

Animi condanna. E liberar da cafi, e da perigli


Ccrpcris potentia.
Pojfan hor con lor forz^a Joor con ragioni-,
r:iacipis fi:prema
Potclbs dAilcs, Mentre del Drago han felicifiim ombra ,
h\ics , &
tìiv.idos
f-citaudaccs. Che de Tiranni ogni graueT^^a fcaccia ,
E di terra, e di mar le Nubi figombra.
PrTceps eialtat
irilcs vt liic,fc?.
!-.u-
Come a rincontro humiltàfanta abbraccia ,
'::b. i.iit.i.alluf.;.
Bt ogni ardito Cor di pene ingombra,
Ouunque fiende le fue fiante braccia .
PRINC£PS. LIB. VI. TIT. I. AL LVS. V. 505

B ONIS RE . ISQ^. NON IDEM .


QupddeAf|j;ci-
fàccnir Plin. Ub.8.
cap.ij.

Qjiidam fcoliris
in Collegio Grs-
coruiGreg.XIIL
ia Vrba cóftcufto
cuiui hic ^fpcfli-
ua deliacata eft ,

puubac cundc Po-


tili ce sfleDraconé'
cuiusconfpeaum
liqaam ccrnficu ,
mortiferumq; vi-
cabat , rei propter
infignia, vel qiiòd
ica Cmplcjc iuu«-
nis in Grida àSer
péiinis fcifmaeico-
ruralinguit.rtRo
jnara adire, ac do-
firinam catholicà
amplefti tcrrcret',
asccperac. Idem in
Collegio Germa-
nico cuillud Gre-
^or.rifitartèt acci-
aine qmda lefui-
cxretuleruntjinrer
<luos R.ac fingula-
risdoftrineP.frà-

ce La cifcusBé/iusidma
lima cum admira
none cófirmauir ,
fed de CoIIckìjs i
Quatm Grecia m'udiHi ejjer conuient^ Greg. cóftriidiis
Vibe,&inorbenó
m
A me f ver chi beUemmia il mio belnomt^,
ellhicnarrandilo
cL'Sjdicetur alias
iu paticcrquotvi-
;

E che non lafcia le gramfe Jhme^ cibusGracaEccle-


fia à Latina rebel-

jyantichi error^ch'à ^ena ilCiel /òBien^^,


laueric .

Ate fé D^kGo ^e a quelì^h'al D a o n viene


Ver obedirlo^e venerar fue chiome^
Non faro venenofi ,horrendo ,e comcji
T^ua nation con pertinacia tient^ . Grxcia perdnaT.

£ però gratta il del t' infonda , e Jparga


Come quagiu ti benedice il Braccio ,
BcacdiifliQ
ìlcis.
Pomi-

eha di terra , e di del poteHa larga v


AnZji tra miet nel belìOml t'abbraccio >
Compelle
trarc &cq.
eos in-

Accipeglacliu Spi-
Hor prendi Spada, Elmo,Cora7^ay e Targa, ritiu.Galcamfalii-
tis,LciricàIulhti.T,

E ironca dOriente il brutto laccio .


& Sciitum rtdei.A-
foft.Epiicf.tf.c.
30<J PRINCEPS. LIB. VI. TIT. I. ALLVS. Vi

Invit»
fij .
D-Ambro-
Virg. iEneid.
V A'^DE . àge n^ate
.

lib,4.

Sub metaphor» lu-


na, proquaTurca
fumitur,& Aquilx
proquaRMCitho
ticusintelligic-fra-
flaTuicaiù claHìs
n mari jE geo an-
no 1571.VI& T.lib.
d. tit.i. alluH 4.
demSlhatur. Ro-
man. Pont. Chri-
(b.ins niilitia: Du
CES ad vifiorii co-
gnofceDdam,ac ad
orieniis Imperiun»'
recuperandum vtl-
Principé decct,pro
Ecclcua foiibus >

quam cuftodire te
netur,hocia[ur.

C CI I.

Auffriacz ^ftiiia
Othomanicam fa-
LAugel di Gioue anni pur molti , e luHri
miliam continua
pfccutioi Tterquas
nunquam pax ini-
Lo fiemato Pianeta ha in aria attefo.
talegitut.
Non temendo tjfer da fmi lamp accefò,
Quando per fé non splenda, auampi ò lujiri- ,

OrdoTurcicf ciaf-
fistormcncoriibcl
Onde pur giunto da gli Artiglt tnduHri,
Hcorù
Reìih dd corfi, e moHro 'un corno offefi ^
ìftibus con-
fuCus , te filmo ob-
tencbratusviaorii
dcdit, cuius cornu
dexterum fuga ar-
L'altro tinto di Jangue, e'I refio prefi,
ripuit. vnde cum
fi!ijs Ifracl

ureponiimus.
decan-
ffa-
E dato in preda a mtUe mani ilìujìri^
niifpiritusmus,8c
opcruit eos mare.
Diuin'Augel jpiega glt aurati Vanni
Exod.is.
Dilli fio prcdx in- Verfo Oriente, e Jpegni il duro Scita
tcr Pont. Rcgc,&
Vcncum Rcmp.
Vti vidtoria quido
E ^vendica in 'vn di ben mille danni,
quii dcbeu
Fofcia , che larga il del ne porge aita ,
Segui animofamente ,ch' m poch'anni
Darai lor morte,à Not perpetua Vita^X
^rKmCEPS. U5. VI. JIT. I. ALLVS. VII. 5^7
•^mmm

. PR 1 N C E P S '
I VV E^'N TV T J S

Setpcmit ìanentus
diutiflìmè floret
deponic enim re-
coscxuuium vtre
nouetur J.eod.lib,
lici.ilUi.i.acmul
ras nmit aanos J.
tit.x.aUu.3.acpaf-
Sm pertit.Hocta-
»en figmenciihu'
mani gcaeris , ^S
iuuentaàDijs im-
petrata fupcr Afel-
lum imporaerit ve
Aandam legitura-
pud multos n6 mo
dic£ aiiihorxuus
fciiftoies.

C CM 1."^

// Gem human de Juoi begli anni onuBo


Quid
nus
rairù g/ Ge-
humaau iuué-
tutem à loue impe
Hauea thttmil Sonnier, ch'k pie del M.ontt^ ttatam fuperAfcl-
lum veiftandàim-
VtBo il Chriflallo con le coglie pronte^
,
pofaeriti cu prioris
populi hoc animai
fymbolù Cui Pier.
Venia per ber di fete arjo , e combujìo Hier.hb. II. difl.
Populus; qui luuér

Quando Genio dinin ,fkcro , e robufio


il
tucis cruditionem
poiure necjuiuit,
ac fpretà prò aqux
VJcì da l'onde yalzjO l'altiera Vrontcj, auita.i. prò modi-
ca illecébrarum.ac

Se ber (figgiunfè ) 'uuoi del mio bel Foniti voluptatum dulce-


dine, qua populus
illeducebaiur,reli-
Scarca ti ricco Tefor , e hai nel tuo bufio . quit.

Heb: lunonis filli


Lafcio l'alm'Hebe il Portator con Vlora , Dea iuuentutis cf-

E l'ardor jpenfe : e quindi auien, chel Drago fc&ì eft, qua lupi-
terob form:c elc-
gaatiaadofficium

Ha anm,e l'human Germe inuecchia.


i foriti
pmccniat^ affura-
piìt Flora fioruin
.

Deadicit', qux iu-


QueH'e la fcorz^a fauoloja, e ^ago ueutucis eli Comes.

E'ifènfo e chi nel ben di Voi fi (pecchia


\

De Pandora vide
V
edrà Jommo P afor noua Pandora. quiddicatGregor.
Girai.
$ot PRINCEPS. LIB. VI. TIT. I. ALLVS. Vili

P RING EPS 'REXC^^ POTENTI S S -

Paladam in moa-
teciquilinoinVr-
bcquem hodic Ca.
ballinum appcllSt
à Grcgor.XIil.ad
vfiim Rom. Pont.
proprcr aeris amc-
nitatem acrtiuftó
fùit.Cuiafltiidim^
circuniuoluiù Ser-
pentem, quoniara
ha:c erat imago,
formaqi Principis
apud Àgyptios , a
fubdicorum curi
arqua lance gercr^
voluiflèc .

cerili.
Princeps in medio
Regno.i.in Vmbi- Con ampìj giri la fuperha Moicj,
lico, ve fubditos X-
què cxaudiai om-
net fedem habcie
Chel Regno importa ben fondato , e retto
iebei.
Cinge Drago tmmortaly Signor perfetto ,
Che i Soggetti ^ugualmente intender 'vuolcj,
Sol in
fìiuDì
fum
medio cale
otbium cur-
peiagit . qiia-
E quale in meXo a i celejii Orbi il Solc^
iuor.n.habet fphe-
ras fiipra, totidé & Allumale falda con freno aletta
in&a.
Come a Saturno ^à la Sorella il petto,
T'al (7 V E s T <ì o^nAlma , che l'honora , e cole.
I

I
Mundi Microcof-
mus Italia, Roma Del Mondo Italia e ^vn ptccol Mondo e Roma ,
caput eli.
1

E dambi ti Capo one riluce e [plendt^


, ,


Con noua Sfera il Pafior fanto, e giufo.
Oricntalcs.Occidé
ralcs , Mcndiona-
Talché non men può -venerar fua Chioma,
Che del foco diuin gli Animi accender y
1«, 8LScpi£rriona-
les xquè pan loco-
rum m'crujl'oab
Vibc pene d.aare
ridcuuir.
Il Gelato Germaniche l'Indo aduHo.
PRINCEPS. LIB. VL TIT. I. ALLVS. IX. 309

LEGVM.D ATOR. ET. CVS TO S .

"Hieaten Turam
Prxfidemi qui ui-
tx legcs funi) caput
DracoHis habuiflc
iffiiraat fuidas. ijf
de et Mercurius p-
fUifle legitur. vt fil
pralìb.j. tii. 4. al-
Iur.).&lib.4.cic.4.
«lIufy.TbitresMer
Curij imagines po^
nutur,vbi vere Té-
pcrancii panium
fpecies ad Priaci •
pisfornaam necef-
fariz cótìderatur.

C C V. '^_

La 'Vaga Cinthia detta Dea TriformLJ\ jDiatia,proferpina.


I luna Dea triuia di-
citur: guam Heca-
JSAentre lejacre "vte ne injegna , e/èrba ;
j

ten erte Virgilian'


teftatur locus. Vo-
Hor nel Ctel fi dimoUra , horfiural'herha, ce uocans Hecacé,
coeloi^ue , creboq;

Hor fcende/otto a le tartaree fòrmc^- poccntem. vEneid.


lib. 6. candem vo-
eant& Cmthyam.
Lcome buone ree fen le noHrorme^
,
Aaiones,& opera,
Costrijplende humana j alma,fu^erba qux uelut
nomini iafìxa
ucftigia
re-
manenti
Pero gran D^^coacerba
la forma dt
tegum honor,qu
Pre/è ad honor de le fue ante normt^ . bus Pnnceps arma-
tur. Inrt. inprinc.
Le Vte /aerate k la diurna Spo/a proem. earumque
refpcclu aedii Priu

Di ChriHo , /on gltalti precetti , e leggi , cipj/cdeius mini-


ftris honor tlcbe-
tur.tex. in e. utde-
Per mi /regge ti Ctel, trema l'Inferno .
bimsdeappcU.

Corri dunque al ben far l'Alma ingegnofa Sic turrite ut com-


przhé Jaiis. Apoft.
'Per l'acqmflo del Regno runico, eterno. i.Cotinch.^.

Et iui empir de Ribellati i/eggi*


3 I o PRINCEPS LIB..VI. TIT. I. ALLVS. X.

^:CpRDA.REGVM.IN>MA>^V. DEK SVN T

Leo«xir- tO"
diaci fignìiunvin»
tU Animai fola-
rc , ferociffimum,
icjerreftrium om-
nium quadrupc—
dium Princepsi Re
gemq; icaliimul
u hinoglyphicc 6
gnificarediceturi-
liàs.cum nb'fii hic
Animalium natu-
tam, acprzfertim
Xeonis expUcandi
[loculi

COVI.
Eeoprudons, quìa
oculis apcrtis dor- !Konfi altiero Leon , ne fi prudente
mire diciiur , iu
priaceps > ut & fu- Signor [aria , ne di fi gran poJfanXa,
pra lib. preccd. tit

i.alluf.j.acrot.iit.
Ne in Cielo hauria fi ricca , e nobil fianz^a^

One d'ogn altro lume è più lucente y


Bafylìfcus ftclla eft Se non cingejfe al cor l'almo Serpente ,
in corde Leonis in
fila, aerutilans vt Onde ha Virtù:, fj?lendor,moto .efoHanz^ty
lubac rerum cccle-
•ftium Regina dici
•oir-ita Mathem» Gluindi d'infiujfo ogn altra fiellaauanz^y
E dona al Sol quel fuo gran foco ardente.
PVinceps tempora-
frullra fine fi-
Il Principe terren , che l ferro cinge ,
1 :s
tdcliborit.
E' l Mauro accia , e l duro Setta offènde
fi:

E fa de G aramanti vn nouo accfutfo i

IftinirC & fic om-


Abbraccia il mondo intiero , e nulla ftringe
mreint fucccflot)
Ucclalìam carholi- Se nelfuo cor ( Signor) tua fé non (j)ler.de y
loam.fipni ficai D. .

Grcgi Flom. Eu5g.


ATnaSabbaUii. lo.
Che Regina del Qel ne donaJf (hriHo.
PRINCEPS. LIB. VI. TIT. I. ALLVS. XI. 311

hlNEXPECTATV5.DÒMINATORIS.ADVENTVS;.

TitXiuiui Hiftoc
lib. s.

niac difcat Piio-


cipes amariiSc non
cimcri-, acque hu-
iuc cxemplo oni-
j^ tara Religioni
quàm fcculaiei
prxefle Clera, !c
populis non Tupcr'
bè, &
concumelio-
sciuchicdc quo la
«^uimur Tara ai -
cicred ranfie) k
modeftè ut Chii-
ftus Rat noftcr.
kc.ia Ioan. And.
in Vita Eoaifacij
Viti.

c c V ri.
/ -

Roma fub manu


Mentre più bella e fmJttperhaRoma
3
regia Tarquinij ,
ampli fica tur,cxco-

^
Fa degran Temptf, e Fori , ampia il Regno limr,àRcgum po-
teftateciimuur.

Tarqumto\ ha del Dominio acerbo Jegno ,


Che fua alterejzja, e fua Juperbia doma .

Vede (ma nonfenZj>a arricciar la Chioma) Poitentum quod


Tarquinio atiule-
ric'qui eodem an-
Scender Serpente altier colmo di/degno no quo Regno pul
lus ftiit Setpentcm

D'alta Colonna onejua Bafe ha il legno ,


latradc dicit PUn.
lib.S.cap +1.

Che pone al Re d'alti penfìer gran /orna . Rer tuibatui mit-


tiliotadApoUi-
Onde manda ad Apollo t cari figli , nem.

Ch'eijpieghi lor quel, che l' augurio apporte.


I-ucretis ftupnim
Cui per Lucretia poi lo Scettro è tolto. Romx libeitatcm
acculic
Signor 3 Jcendendo da l' empir ee Porte
Deus ab mitio Ro-
TroncaHe a lì h ora , iuide l'empio , e Holto mani caput orbis
conlUiuic
Tiranno , ouhor trionfi, i fieri artigli .

V
$12, PRINCEPS LIB. VI. TIT. I. ALLVS. XIL
' ^^TNlTlT VR.IN.VTRANQJ/ £.

Reip.Caput/unA»
menta ic fymbo-
,

lum.

Huias Iconis fym-


iiolica fignaHena-
clium Imperatore,
qui phoc.T fucceflc
rat geftafle credili
flonnuUi, <]uac ad-
Jjucin HeraclioriI
(fiqui flint hodie)
Vexillo poli in(ì-
goìa cerauocur.

C C V 1 1 I.

Prudeniia.
De l'Animo il Configlio, e de U msntcj ,

Che l'operation de l'Intelletto


Guida, e conduce a fin chiaro, e perfetto,

Onde Prudentta detto eglte fouente^s


Folti tudcv
La cofiantia, el Valor, che nulla [ente
Di van Timor, ch^altrtVorteXzja han detto
Bocch. rymb. lij,
ad Al ex. Card. Ci- Son le Colonne delcomun Ricetto,
pegiura.

Ouelpublico ben ferha la gente.


Che mentre in giro ambe circonda , e abbraccia
Capitis, acpeaoris
Il Principe feren , la Tejla appoggia
Vutus.qux;

Prinecps publica ,
A t'vna; ^ a t altra il Petto annodale allaccia.
fcprmacacultoditt
bonos, acmalus ,p
Così purga ogni Camera, ogni loggia
mentis preiniatur,
te punit ; indctjiie De Vttij , Giùfio , e l'empio /caccia,
ejfalta ti
l'atra tciSla ferua-
oir K.el^.
Efol bontà nel fuo bel Regno alloggia .
PRINCEPS. LIB. VI. TIT. I. ALLVS. XIII. 3i5

EGALE ^ SACERDO TIVM


Proteus multiplici
ter à fcriptonb'^ fu
mimr, hic prò pru-
dcntiflimo Prin-
cipe jEgyptiorum
auihoiitate poni -
cut. quorum Regej
( qui & facerdotH
erant) uri ferpentis
capite coronaban-
tur, ita quoque &-
thiopix Sacttdotes
fcrpentum corolla
in capite geilabàc
Diodor. Sicul. an-
tiq.Ub. 4. in prmc.
iiaSaturnusPhilo-
logixi prima Iphe
ra uifus eft fupra
lib.i.tit.j.alluf. I.

ce IX.
Vifto la pr'tfca Età come dijcefe
Proteo nel marfuo bel Gregge intorno
col Proteusintot
cies uertit
Te fa
in quot
vuk&c.
D'aurate Conche ^ e et humicioAlga adorno y
E come in 'varie , e in none forme afe efé \ Virg. Geer. lib. 4.
Diodor. Sicul.^an-
liq.llb.l.
Ver Signor faggio , e Rè prudente il preje ,
Princeps noftes du
Cui grauò de penfìer la notte e' l giorno cit infomnes. , ut
alias.

FaHoral Cura in non far gratta , e forno


A l'Empio , e al GiuHoy che lfuo premio attefé.
Frinceps boliós
nieratur,facino:'0-
Ibspcrdit, ac iuìl;!
nu

Quindi in Egitto ei coronato fut pjpulorù


njs accójnodatur-
de(id>

Gon l'aureo [apo del Serpente altiero ,


Forr tudo, Vi?! &
In cui EorteT^a^ e Vigilantia regna ^ lentiaP -- ni? R
gBumaflèruanc,

Santo Signor , quindi le (gregge tue


Chinan la fronte al tuo benigno Impero y
Che le lor pafsion prender non fdegna.
314 PR^NCEPS. LIB. VI. TIT. I. ALLVS. XIIIT.

Matth.ii.tex.inc.
iribunimij.ij. riti

Numifma, Princi-
}/is inteniioné fa'
xtur, aniinùqi de-
legit: ita Bruius. k
alij innpp. in fui»
iconibus, ac hodic
unJucrfi_.ferè hom
nes, Curautin an
tiquis Numifmaci-
bus reperiatur fer-
pens, rationclrcd-
dii Pier. Hier. lib.
I s. diSt. film , ut
alias , te }. titu.
«od. alluf. vie . te
penule. &Pier.idc
adift. dominium
vfquc ad caduoeui
viibidicetur. s!c.

C C X .

Spiriius nobilier
eft corpore.
Lo Spirto j ch'èda Dio fatto immortale,
E dentro al petto Ji diffonde , e ferra
T?reuale al corpo ^ ciò e di fragii terra.
EidcBi^iprjeualw,

Et appo quello poco , nulla 'vale .

Così'l mio ajpetto non vi paia eguale


A quel, ch'ai Saggio ti cor apre , e dijferra ,

rtfcfup.lib. j. tic.
Che facilmente ti fenfi de gi occhi erra ,
4.allur. 9. ubi liuc-
lì occidic , fpicitus Quand'ha la benda , e l Vel doppio, e mortale
viuificas.

E fé render fi dee lo Spirto a Dio


Col uero culto , e a chi miniUrailrelio\
Rom.Pont.anima-
ruiti te corporum
,
De l'vno , e l'altro hoggi Kett or finto.
eflDorninator ,6c
Rcftin, ut 6c fupra
ISlon 'vi fa dunque l' occhio altier molefio,
hli.i.tit.i. alluf. 1.
Dominm
alià^
uerò rt
diétum cA
Chk dentro fenfi dtlettpfò, e pio.
fcrpcntis figura
ubane Agyptij.
no
Et à 'VoHra Salute ardito, e prefio-
PRINCEPS. LIB. VI. TIT. I. ALLVS; XV. 3^5

TÈHrdP^lC.^PO^tìElC^KOAAZlC'AZ^AAElA.

Vidi Roma ìfaà


AngeUim Breuen-
ranum Papienfcm
antiquitatis ihidio
C/Ilmum,achifto-
riarum naturali u
eruditiffimum, &
(ìngulaiem, annu-
larcm lapillii,qué
lafpidem appellar,
in quo JMercuriu»
capite Galli, & Ter
pctinis pedibus, cu
ias dextera flagel-
lum , Cniftra Cly-
peum tenebat, crac
incifus.euiu» Ima
go formam Prin-
cipis notat,& repre
fentat.qui uigi! aSv
&:ptudé$,animid-
uertete,8cpatroci-
nari fubditos de-
bet. Eiufqueami-
quifllrailapilUHie
toglyphicsra hic-
roglypliieè hic dc-
claratur.

C C X I.

Mercurij imago.

Al corpo human por di chriHato Augello


La Tefta,eipièfar han moflro
Serpentini

Herme gentil più 3 ch'inhumano Moftro


Di cui Targa ha vna man, l'altra haiflagello
Bene adminiftra-
tx Reip. fymbolu,,
quamprxmio,
Ma chi non e duro d'Ingegno, e fello, pcrna conftare So-
5c

lon dicere folebar..

B ben intende ipiè, lemani, elroflro


Vedrà difcefi da l'Empireo ChioHra
Principe eterno , almo celefle , e bello .
Sub Touis Ctypec
Ch'alXa la mente a T>io vigile , e defìa, uei/antur Princi-
nes.Horaerut.

E Hampa in terra di Prudentia ilSegna^


E di leggi immortai gli animi inefìa-
Sub Prinaipi! pa-
Difende ifuoi dafitoi Nemici, e l Regno,. trocinio de^ùc po-
plin

Che Dio li die , forT^ ,0 fortuna honefia-y


Tal' ha Gregorio hoggi valor , e ingegno ^
3i<5 PRINCEPS. LIB. VI. TIT. I. ALLVS. XVT.

iROMANORVM'NYM ISMATA -P RI N C I P VM •.

Cutinimi(;uisR.o
nianoium Princi-
pum Numis repe-
riicur ferpcs , ut in
his, quorum figli-
la hic pofiia funi,
acin aiijt quiplu-
limisvidcre £,quos
loci angufha non
Kcepit, rationé red
dit vltta alios fup
illisfcribétes.&an-
tiquicatis culcoies,
pcipuè Pier. Hitr.
lib. 1«. did. faluj.
honim.n.expljna-
tioni ànu.i. rfquc
ad numemfn xv .

non eli hic locut.

Gli' Heroi
chel Cielo a l'alma Aufinia dieclz^
j

Hauendo pojio a l'ampia terra il fieno,


Rodi. Pom. fcdes,
E fondato l'Imperio alto , e fereno
P.oma.
Tjx, rirtus ifalut,
Oh è Signor njoflra beata Sede-,
fidcs, Viftoria m
Numis ferpentisfi Moftrar Pace , Virtù , Salute , e Vede
gura lìgnatx .

De Numifmatum
ac oranis anriqui-
Colfilìce Serpente, ornato, e pieno
tatum generis mul
titL'dine , qua: in Di celejìe Vittoria , e di terreno
Tremino flumine
piopè mcaia Ciui
«aiis Therami prò
Valor , ch'ogni Valor terreno eccede ;
Ijheme quotidic
ac incclTanitr ubi
,

In Marmo, in Bronco , tnpuro Argento, e in Oro,


dicitur ThefaBius
rcpeiltiir
&caun"am
, rationé,
, nemo
Che le Reliquie di lor gloria ferba ,
neduredderc,
ncc fatisabudè ex
ccgiiare p6[,
fcd

cum
E ferhera fin , chel Sol gin , e Inftri .
ncc Rome
gna coium
timma
copiai 2 VESTI dona del Ciel'vero T efioro,

;
tini angulto loci
^aiiOjvbi uis aqua'
ru omnia turbai
E mojìra à Not fine Virtù chiare, e illuflri.
«pt.atque cótun-
A^l repella li;.
Cui tor cafio non può , ne morte acerba .-
PRINCEPS. LIB. VI. TIT. I. ALLVS. XVII. 317

MILITARIA^ROMANOI^^INSIGNIA^
Varia Romanotil
lnfigniaDucù> in
«jtus Serpédsinja-
gGvarijscoi.)i"ib^ ,
variJ5i|;mocìis de-
pila, o^Uuaqae in
Vexiliii magnani
holtib' incuciebat
lerrorcmjVncle Im
perni felicitcr ex ti-
xìi propagitumUt-
pèiji Serpeniì's elle
co, vcl mediocris
formna: hominei
ad ìli 1115 fàlhgium
prouecli fiin: . De
vniufcumCq; vero
Serpencis imagine
X num.i.vicjucad
jium.zS.nó eft hic
«xponendi locus :
alias Deo dante de
his omnibus fi] (ius

dilTeretur ; ac Nu-
mifmatii.&pccu-
niae fbrfan omnis
toUef ambiguicas .
de ^bus adhuc &c.

C C X I I I.

M.oHrol 'Domìnio mondo


<vn'merfal del
Anzjl promife il Serpe k Claudio Nero,
Ad AleJfandro,à Scipio, ^ a Seuero ,
A Tiberio 3 ad Auguflo almOj e giocondo. His omnibus Scr-
pés,acaUjsad Im-
peri] ccllìpjdineni
Quindi l'infegne de Ouirini al fondo bonum fjicomcn,
Tiberio cxcepco .

Mandarle genti infeHe al proprio Impero


In cui /colpito era Serpente altiero
SerpStes irarijs ma
Secondo i Duci bianco jaTMrro, e biondo. dis,varijsqi colori-
bus in Rom. Reip,
Con tal, S iG-ti o-R (f9jà più benigno, e pio) Vexillìs dcpifti.

Non Jol voHro 'valor nel Trono ajcefi^,


Ouè Jìdonarca 3 an"^ terreno Iddio; Rom.PotU.quijitt
tetris.

Ma ^virilmente altrui 'vinfe,e dtfeJLj


No/ira jìaccheX^a dal Demonio rio,
E di diuino amor noflrAlme accefL^,
31«

E X P L I C I T
Libri fexti , titiilus primus.
INCIPIT ,

Secundus, qui infcribitur


VITA.
Cuius imaginem,ìtafVchic<3elin^ata eft,ponunt non-
nulli ,-quam diueriidiuerfimodé declaiant.dcfinit
!
I^ì^am Ariftot. & Comment.lib.intelligen. Scotus iux-
'
-ta illud Ioan.i.quod fadlum eftin ipfo Vita erat. &c.

C O N T I N V AT I O.
Opt. Princeps de quo fupra titu. proxi. pace a/Teeuta ,
Vbertate parta felicem viuit Vitam de quahic 5cc. ac
in Rep.traquillitatem parit,& feruat vt l'upra. Cuius
partes fupralib.i.tot.tit.i. coUiguntur.
Vita. TiTVLvs . il.
513
1 1

ALLVSIONVM LIBRI SEXTI,


TITVLI SECVNDl.
Sumi'na .

I.

Arcana Principis , quxabftrufa, & recondita dcbenc


effe, Draconis imagine fignantur fol 315. .

I I.

Sobrictas Principis longanimitatcm parat. fol. 514.

III.
Princeps longaeuus efle debcc. fol.315,

1 I I I.

Vitse vtriufqi adiuac .f. & contemplatiusc , atq; Virtu-


tis fymbolum, qua Duce Princcps in pericuiis pofì-
tus tenebrarumqj caligine circumfufus , diuinum
j

recipit lumen,hoftes prcfìigat,&: fternic fol. ^2.6. .

V.
Vìtx adiuae, & Contemplaciuac fymbolica defcri-
ptio . fòl. 317.

V I.

Confilium eruditiflìmi Principis illecebras animi , 8c


Voluptates refpuiti arduaq; Vitac veftigia fedtatur
rationis Imperio, non fcnlus blandicijs obtempe •

rans.fol. 318.
VII.
Corruptio vnius,generatio alteriusicceterum quanto
gradus nobiiitatis generis illuftriorem habet origi-
1
5ii

ncm, tanto clariorem obtinet lòcum Vride.Cathp-


.

lica Ecclefia quod è Chrifti latere fluxerit-folis ladijs


fplendidiorrutilans de hoftium manibus catholi-
cos eripit. fol. 315.

Vili.
Spirituales vita: nequiflimoshoftes Deipotentiafii-
gat, &fternit.fol. 330.

IX.
Princeps Gentilìcatis fuperftitione fublata prò oui-
bus iuis vti bonus Paftorvitam periculis exponit,
& truculenta luporum rabiéautprocul expellit^aut
omnino funditus tollit. fol. 331.

i.
vita; lib/vl. tit. II. allvs. i. 3^5

Non VVLGANDA CONSILIA


. .

His'«rti:banru-"'
ilgiubiu Romani
vei"erd« I iraxmio
Reip. cUfcnir.int.
Iti So A<juile, Mo-
notiu.i , lupi , &
Apri imagmcipor
ub^int aim maxi-
mam, S; laboriosa
proumciam (ufci-
piebantinamecVe
xillomm huìufmo
di PortitoresDra-
co^aaj appcllabj-
mr. Cucautemhii
téporibus JjEc in-
figaia gcftabani,
rado patet, Vera:;,
vfqjadfinviebi-
tur ic vexiUo pro-
uc etiam vcuniur
hodievbi excatia-
fcriptio 3. P.
R. vt Canagmen-
q^
fium forfan inferi
puon i,ac ùmio re-
ipondsrem.S. Q_ ;
R..S. P.O. C! S.

ccxnii. P.CL_.Rr

Gli alti pereti del Sacrato petto Quod labyrintho


cóp;racur vt s.lib.

Fer cui fi regge il mondo, efiponjreno 4.uc.i.alliif. g.

A rabbia , a duol di eh'è sì eolmo , e pieno


Ogni *voler,ognAlma\Ogni intelletto;
Non fino a tutti manifeHo oggetto, Arcana Principi»
flint reconditijijuf

Eforfi a pena al lucido , efereno , fileno obuolui de-


bencTc!. (it. Ice,

E chaurà *voto d'alari Seno,


'uittj il

E che flagrato àfuoi fanti occhi e accetto. ,

E pero porta ne lafacra Infegna j


Rado.

JSlon Aquila ,falcon , Corbo , o Colomba ,


Ma di Burrone antico 'vn Dragon forte \
de qaoj. tic.
alluf. I. S:T.lib.3.
(it.i.alluf,xij.
fcq

eh' a tener chiùfi i gran configli infegna


Ter 'viuer chiaro ne tofeura 4'oniba
A malgrado del Tempo, e de la mortc^.
3^4 VITA. LIB. VI. TIT. II. ALLVS. II.

P "K- M / r E N T 1 A

Serpcns nuturz be-


neficio fpoJiis fé fé
tcnouat id rit; 18-
g^nimiczté. iu lu-
uir.hill. lìgnufalu
lis hac de cauli'a
habitusfiiit no fo-

lum apud Hebr^oi


num. xxii fed mi
apud jEgypuos,&
Fhfnices.Eufeb.de
firxpant. Euang.
ib.i. cap. vlt. cir>
cafin. Leo Papaia
(èrm . qui Icgitur
in natiu. Domini.
Ver. Deponamtis,
ergo veterem ho-
minem Se. Pier.
;Hier.
fcrpés
hb. *o. dift.
; homo naq; ce X V.
:dum interfpinas.i.
|d>uicias fpoUacur
in cfleilj patria re-
>

Uogni vecchio fqudor fi fmanta , e fioglia


nouarur, quibus y-
;fui eli

dum
Grcg. xiiji
cleemofynas
Tra duri fafii, acuti He echi, e dumi
immenfas,& colle-
{ia ingentia facic,
^c india rfurus efl
Quefto riformator d'Alme, e cofiumi,
noagis.
diuitiz fpinz di-
qnòd aut£
E a mutar vita leJùe genti inuoglix.
|cantur. £uangeli'
:ctnidj:ftatetur lo- Efentendo nelCor l'acerba doglia
'tas. Exijtqui /e-
:nioat,&c- Luc(.7.
rbi.Greg.
Manda dal petto àgli occhi amari fiumi
Plin.lib.S.cap.17..
Gem.de re. nrail.| Onde perdendo de la vifia i lumi
iib, ;. in prine. ab—
Iftinet enim ferpfj
àcibo «um pellcm Forz/ è ch'ai mal dolce rimedio foglia .
Tcteré cupit dfpo-
nerc,vc fupra lib.4. J\V lajprez^z^e del mondo , è ne gìaffanni.
tjt. 4, ^luJf.a.

Ne la fortuna rea , turbata , è auerfa

Gloriuboin-inft.
Celiar Alma in terra, è in del fi rinouella^
miatibiis mcis. ri
& fupra lib.4.ubl Come a t incontro ne piaceuot anni
sUut.T-
Le lajciuie corrotte ama, e conuerfa,
E ogn hor via più fifa del del ru bella ^
VITA. LÌB. VI. TIT. II. ALLVS. III. 32-5

NlHiL ; TRVS TRA^ Theophraftus mo-


tiens naturara ac-
oifafle cUcif^^uòd
Cetiu!,& Cornici-
busritam diuunì,
<juotum id nihil
incercfl'er; homi ni
bus quorum maxi-
me inwrfuifTec cam
cxiguam ruam de-
filila -Cic. 3. Tu-
fcul. At hic Geni',
& Comk ad Vita:
«iiumrnicaccm Cur-
cum Draconis du-
cune OH US natura
I

effe diuinam , &:


long£uam teftatur
fufeb.de pr^parac
iuang. lib. i. cap.
vlt. circa fin. Cut
autcm canta Ut
Cerai viuacitaicar
tionc reddit Pier.
Hier.Ub. i*.diiSio-
ne Salus.Cccterum
Cornix concordia
nocat, quam dura
humores cóferuat,
dementa quibus
corpota conflanc

C C X V 1 .
non corrumpun-
tur> ac propterea'
diuti /Un- è,perem-
Qicei^ì Vita Yi\iiC

Sdegnofi più non incolpar iSlattira ,


Che mai e afa non fé debile , e manca
Theofi-afio \ ^ al morir dalla man fianca
Prendi l Viaggio ne l'età più dura : Gentiliiatis obfcu-
nias, Dura xtas.
Che Q^^sTì non njedrà mai fepoltura
Da la deftra Cornice, e Cerua franca Concordia Vitz.

Tratto fui carro , che l'età rinfranca ,


E gli anni ^reZjZ^a , morte ofcura^
e 'vince

Afctuga gli occhi Heradito ,e dal pianto - Hetaclitus albini


Hamsnam fleutilc
vitam dicituc.
Cefsi la ijoce per l'humana Vita ,

Ch'ogni mal' e da lei tolto , e diuifo,


E tu Democrito anco,ond'hà l'vfcita Dcmocritus cétra,
ex hoc etiam icm-
fsi riliflà crediC

Tronca la ma sì , che non efca il rifo ,


Che paT^a € tolta ^e /ol i/i s'ode il canto .
$t(j VITA. LIB. VI. TIT. II. ALLVS. IIII.

VlRTYS.VNlC A.MER CE S . i

Habetur hee ima-


go Vimitis inqui-
bufda antiquij Nu
inirmaubus,& for-
fanhincabophitU
habita , &: reecpta
fuit.qui dicétes Ser
pente induxilTe in
Para di fo Vinuiis
coenitioné ipfum
colucrurit,& in ma
ximii crrorem la-
pfi flint, tex. in e,
qu da. i4.q 3 .Ver.
ophita à Colu-
bro kc

C C X V I I.

Exo£. cap. xii).


Di viuo/oco alma Colonna accenja
Donò àfua Greggia la celefle cura-y
E fmt nemici ci'vna Nuhe ofcnra
Ombreggio , e immerjepoi ne l'onda immenfa-
Ouefie nel mar Egeo diede ad offen/à
Die dominlco 7. .

oftohns ipi.qua-
do Waclial- forum
Viftoria.qiif lib. I.
Machab. habetur,
De l'empio Senape hoggil petto indura
in Ecclefia legitur»
in mari itgeo no-
Neperp Regni , efente ancor paura
Vii^onam con
rtti

tra Turcas rcptJt ta*


lunt, qiix ad He-
De l'armata Vnion , cjualhor vt penja,
braorum
exituni de yEgy-
pto.Exud.14.
alludìi
A tal chiareT^a lafimrtra appoggia
Ignei Column?. La Virtù fantasia Celefle Spofa,
Con l'altra vn ^D ^^^go ^ond'eprudète abbraccia,
Columna
feiper.s
aftiuà,
conicmpla
G^nella per fé Ha immota ^v e s t poggia
, <?
i

tiuam fipnifiratvi
tam. vt &inftaal- Al del co n l'Ali ou ogni ben fi fò/a
, ,
lluf.fcq.

Ch'efàl di Dio veder l'vnic a faccia.


VITA. LIB. VI. tlt. II. ALLVS. V. 32.7

AbantìquisKutnif
mitum.ac ftatuarii
imaginib' habecuf
h?c SalutisefHgies:
Serpésauté ercctus
tutelarem Rogé fi-
gnificabat antiqui-
tus,qui fui ipfius ao
pop j li falucis cura
habere tenemriatq;
fra patria ardua Ai
ire pericula non
iecu(ac, vt&ii.lib.
i.tit.i.allur.j.acpaf
ùm &c.

C C X V I I I.
Vii I diledioneDei,
BcProximi
Donna leggiadra , e bella in cuijlfcorgcj hisduobusconfiftit
, ita in

falui.iViu felli cei.


Quanto di buono il Ciel dtffufe , e diedt^
JSlel Trono eccelfi difia ampieT^a Jiede,
Aaiua , &
FI Vafo di Salute a mortai porger .

Sta/si raccolto // ©rago, anz,i alto SorgL^ Contemplatiua .

Val [acro ^Itar 'verfo leftelle , e 'ued^


JA(V/ Sen di Dio quant'humdmente credei
Ter l'Alma caduta in pie ri/òrge^
cui .

P ABK^^di Not chi non cono(ce , ejentt^ Rom.Port.vtriufq;


vit3c tramites do-
cct,& fequitursac
Voftrofòmmo "valor nelproprio petto , in trmio prsfcntis
Vit2 degccesadvc-

Chefana il Corpo , ealCteldrtt^ la mentt^\ ros dirigit Galles, 5:


ducitjVts, lib.j.tit.
4.alluf.3.acpaiTìm
Egli e fuor di ragione , e d'intelletto , per tu. fere omncs
viris prxellcproba-

Cheferi\a il ^voflro don [uè luci Jfentt^ tur.


tii.
vt& s. iib. eo.
i.alluC. p.

Sariano , epriue delfuo proprio oggetto •


3i8 VITA. LIB. VI. TIT. II. ALLVS. VL

B ONIS.AVSPICIIS.INCIPIENDVM.
Mufteli mali.Ser-
fjcsboni ominiscfi
iepcrlubci antiqui
tas ; hxc Animalia
natura mimica ip-
fa fune Plin. ac
nai. hill. esteri
fcnptorts . ScA
qiiòd Serpens in
oltentis amplirudi
nem fignci tellaf
Pier. Hicr. lib. 14.
cUil- limo. Domi-
nium.Impp. Duo.

ì ^

C C X I X .

Homo fapiens & Chiunciue di faper chiaro, e fereno,


rerum oecuttanim
natura imelligens,
nonfiillittir -, imo Clovfcendo fuor de la (tttà natia
dominatur aftrit,

ivts hb. i.Tit.


alluC }.
y.
Troua a la deftra alcun Serpente in 'via,
E a taltra vn oAnim alferina ^veneno i

MufteU malam hafcià lfecondo y eh' e sì colmo , e pieno


omsa, 8C oftentii.
De cafi ofiuri , ^ al primier sint*ia.
Che farà fi dotta compagnia ,
li

rSerpentis Bonum Che non 'verrà mai per 'Viaggio meno:


omcn, &pr?fagiu,
;»T alias
ciu.
gaffim per
U Animo ofcuro , efé ignaro
de le co

dietro le dande hauria prefo ti fentiero


qA lafinifìra di fin'afpro amare \

tNorittiuiIicareft-
(«andura faciem.rr
E detto h amia y che l'acuf occhio altiero.
'fc5. lib.cod.
^aUuf- 14.
uul.
De la Donnola gli era ajjat mencaro.
Onde fegui menzj>gne ^e lafciol'vero.
VITA.LIB. VI. TIT.II, ALLV^; VII. 3^9

\ ,0eQPA'ENOC:rENNHSIC. 0ATEPOY.
Cormptio vniu;
Generatio altea''

Hinc de Anchife
Sepalchro Seipété
profiluifle aum-
mantfcriptores,Vr
:Vcrg.Ub.r.j£neid.
ceftatur locus. ver.
dixcrat.hsCiAdytis
cura lubcicus An-
guit &c. VI & s.lfb.
ì. cit. 1. alluf. vie.

ce X X i

Najce dal Bue la diligente Pecchia , Ex cerebro tanié fc


cundum Scripto-

Da l'efttnto Vefpa e l'oAngue


corfier la i
les,
Afiao
uà quoque ex
Scarabeus

E prodotto dalCorpo humano e[[angue , ics.

Che fi rinuoua poi qualhor sinuecchia . vt&


alluf. i.
s.hoctit.eod.

De nobilitate vide
Così la nobiltà gradita , e secchia y.Ub. i.tic. L.allui^
1. &S. vbi'defini-
Per molti luftri 'unquà non muore yolangue, tio , faurfamenca,
partes, &c figua , vr

E ojual'originha da minor Jangut^ hicorigo, poujnt'

.^XV, la gloria di lei stUufira , e [pecchia •


Nacque dal morto, ^
innocente Adamo .Clemét.i..defuns
ttinit
Lafua Vergine Chicfa e Spofa caHa ,
,
&fld. arh.

Cui di gran ferpe alma CuHodia hor feria-


V's.Iib.i.
Che Noi diffende, e toglie k l'e/ca , e à Ihama luf.s.aGpaffimi:.
tic, I a'-

Di man crudely nemica, empiale fuperb


a,
Ch'ajfentio mejce el dolce turba., eguafta
,. .
5 5° VITA. LIB. VI. TIT.II. ALLVS.Vm:
A FACife . COLVB'RI
VicT.ic Salutis Au
flor.qui pct.?neum
feipemé lìguratus
j
fuitnum.xxi.pec-
tatiinuentorem ad
vit^ perennitatem
ptocol ejtpellit • vt'
aliw.

C CX X I.

Lux tenebras foga t,] Vuggi dal chiaro , e Splendido coietto


vts.lib. }. tic.4.al-
luf. ix.&lib. 3.UC.
I . alluf. 4. ac
paf- Qy^oHro ìnfernal, che di negreZjZ^a auanZji
lim &c.
Spento carbon , come dt lume dianzji
Ante cafum
ftcquis;
laci-
Vincent in Ciel'ogm creato affetto .
Vt s . lib. 3. tic. 1 Tuzgi dal 'uiuo Sol, torna al ricetto ,
alluf. 7. & Ub. 4.
tit. 3. alluf. X. Oue con tmifeguaci alberghile flanzj
Non col gioir come faceui tnnanzj^
Superbia fcelerura al petto.
omnium caput.
Ch'alta Jìiperbia t' afe endejfe

vi8;s.lb-5-'"-4'
Fuggi poi , à /cacciar tuo grane errore
eh'
alluf. I gi infra ad
Vitginis laud. par. Venni qua giu,doue tuafraude a^erjo'
1.6C1. fbl. jji.
Hauea dt macchie l' immortai candore ,
Fuggi oue fu tuo grand' ardir immerfe.
Nel fempiterno,^ infinito horrore^.
Oh ogni membro tuo farà fommerjò .
VITA.LIB. VI. TIT. II. ALLVS. IX. 53i

I SVRREXIT. PASTOR. B ON V S. : i
Ioaa. 2..

Lupam , rade Ro-


ma fumpfit exoi-
dium increpat » ex-
pellicq; Dtaco ve
ouiù t^tus crefcat,
vbercsq; fruftus far
ciacquosolim Gen
tilitatis fuperftitio,
& cani naTy ranno
ram rabies abfor-
buit , truculenterq;
diripuit.vt te t . lib.
j.dc.i.allur.i. 6. &
in marg. Ver. n«c
miium .

CC X X I 1.

Mentre Claudio, Neron , Marco Seuero » Impp.Rom. cani-


bus cur cóparentur
loca
Heliogahalo y Antonio,^ Antonino,
dicet'aliàssfuo

Lucio , Adriano , Sergio , e Seuerino ,


Che far Cani di Roma hebber l' impero -,

Gran parte hehhe tua fame , e orgoglio altiero , Lupa hicmeretrix


eredita eft, hinc ira
"
SoZiZ^a sfacciata , del nome Latino , pudens.&votax.

Anz^i del puro fangue almo, e diurno QuE dnm gentili-


latem repr^"entac,

JSludrtJsi de' Dottor del chiaro , e 'uero - Ciirifti Mariyrurrj


Sanguine expl£u,5c
enutrita firmiter
Fuggi dunque crudel AioBro maligno ereditar >

Pieno di fcabhia ,e t Jhnnacchiojì Alani


Habbi pur teco,elafciaftarmia Gregge Greeé à lupis de-
^,
fcadit, &
cullodit-

Che tolta 'via da ladre, e brutte mani, vcrus Faftor .

Haurk non Corbo per Jeruarla o C^gno „ ,

Ala chi le diede , e ricompro la Legge -


33i

E X P L I C I T.

Libri Sexti,Titulu$ Sccundas.

INCIPIT
Tertius , qui Infcribitur .

ìE T E R N 1 T A S.

Cuius Imago, vchiepofitaefl:, in quodam Fauftinse


Numifmate fcuipta reperitur \ fed claiius , & com-
modiusàClaudianodefcribitur ve infra alluf. i. lioc
cod.tit. Quamloan. Bocc. exponit diiucidè-,Eamqj
definir Alex, de Ales. 3. pare. Summe par. 2. in ma-
ter, facrif.

CONTINVATIO.
Poft huiùs curfum per virtutumgradus vt fu-
vitiE

pra bene peraótum Princeps, ac mediocris forca-


nte,veiinfimjEquiliberalius^cernitatisnomcn, &
gloriam , quce laborum eli: meta,confequi poceft, de
qua hic &c. Eius partes infra hoc tic. patene.
3 3
AETERNITÀS . TITVLVS . ilL
334
5 ^ I

ALLVSIONVM LIBRI SEXTI,


T I T V L I T E R T I I

Sumtna.

I.

^ternitatis arcana funt recondita, & no inclufis mo-


do corpore Animabus , fed forfan, & ab cius iam
carcere liberatis obfcuriflima.fol. 337.

II.

Immortale nomen Principis renouatur vt AquilcC


luuentus , illudq; Ventorum turbfne , imbrium al-
Iuuione,actemporis inexplebili edacitate non mo-
do nono bruitury fed quotidiè maiores accipit vi-
res. fol.338.

III.

Princeps immortalitatem afTecatus fuper actcra no-


tus in dies clarior eiucet. fol. 335>.

iim.
Anni corredio Saturnus circulari figura Serpentis
.

Tempus , obelifcus autem quòd illum foli facrare


confueuit Antiquitas , temporis menfuram^Sca^ter-
nitatem fignificat. fol. 340.

V.
lani bifrontis habitus,forma,Imago,In{ì:rumenta , Se
Poteftas Rom.Pont. accommodantur j Indedenuo
anni CIul. Ciefarem à Greg. XIII.
reftitutio poft
Pont. Max.an. i58i.Romycfa6ta, & ab omnibus rece-
pta defcribitur. fol. 341.
53 «

VI.

Virtus Jepre{Ia,Principis munificentia,& fauorc con-


furgit , a quo temporis diuturnitatem , & immorta-
licatem nancifcitur. fol. 341.

VII.
Rom.Pont. cuius oculorum purgata virtus, acq^ter-
renis afFedibus foiuta eftjdiuinorum particcps arca-
o rum, casleftium rerum ambages,anfradusq;du-
li

bios , ac in primis , quae ad fidem pertincnt,diucric,


at^ji diflbliiit. fol. 343.

Vili.
Vti marisaqu^Efluuntj&refluunt, itaà Deo cun<5fca
bonaprocedunt ; &c fanguis Chrifti prò redcmptio-
ne mundi in patibulo crucis efFufus , à corpore rczC-
fumptus credicur. fol. 344.

IX.
Princcps Deo fretus rerum omnium potitus,mundi
gloriamfpernir,acimmortalcnomenaflccutus,glo-
riacur in eo, eidemq; gratias habet, rcfert, agir, &
foluit. fol. 34^
^TERNITAS LIB: VI. TIT. III. ALLVS. I. 357

N ON . E S T . N O S T RV M .

CUudlanuSi&Ioa.
Eocc. exponunihu
iiu xiernitatis de-
fcnptioneiTi,nouif-
fimè Pier.Hier.Ub.
14.dia.Mundi.etc-
nim ad Anrril Tro
phonij prò rerum
reconditarumveri-
tjte ibatuc. vt fup.
lib.j.ùc.i.alluf.ii.

J-
'C C X X I 1 li

Cinge Antro fecondo , oue Natura.


l* ^nmim Nanirj ,

ex^ mortai Corp l'Anime dijpenfk.


D'anni infiniti njnD^^Go, eforz^a immenfki Tempuj

Ch'afe col Capo fa delfnpajìura .

Così in eterno ageuolmente dura Temporis curfus f-


cernus .

'Suo corfi cuifeguir ne può , ne penfa


\

Humana mente e quafi a l'Alma accenfa


\ Aeternitatis elari-
tasquibus obfcura
*T)iuina luce è tal chiarezjz^a ofcura. dicacur^

Il vecchiofato indi diuide , e parte


Le pelle, epofcia alfuofattor s'inchina,
eh' e fuor de l' Antro , onde riluce, efplende.
Così quel Secol vien , queflofi parte, Cuius Hcculi ima-
go poiìta ert fupra

E fa de' Tempi l' immortai rapina lib.i. u:.j.aUuf.<).

Col Dracofol, eh'


a gouernarli attende. %-Iib.i. tir.!,
lui". A.
ai-
33S ^TERNITAS LIB.VI. TlT. III.ALLVS.il.

Animo et.corpore..

Pyramis rerum eli

memcria vt infra,
{etfiabobcUfcodi-
Ibt.vt alla ciicctur
plcniu5)allii("-4-t'f-
eod.quam Draco-
nisj.Prmcipis forti
tudo fiiperauit , cui
meritò Saturnus ,
^ni prt) tempore f.t
pè lumirtir, velter-
min'cedit.quinul
licedere lòUbat,ita
Paulanias . Dicitur
etia Fyramis reni
Natura, Cai mate-
ria pnma.vw' habe-
ruraptidPicr.Hier.
lib. 60.

C C X X 1 II I.

Sijmmapotcftij
,,. Ne l' Alter ez,z^a , oue d'ffictl prona.
Fé tua poffanzja ne maggior mai d'ella
\

Varp fuo al mondo tn quefìà parte , in quella ,

0^4 bear 3Koi tua Votefiafi troua,

Rcaouatur.
lui d'eterna gloria firinoua
Quanto pu gl'anni , o'I tempo la puntella ;
Vt Aquilx.
Come gtouentujl rinouella
la

liiucatus Ita. T)'Aquda , e fempre tua Vita più noua,


j

'
Q^irc , nes vcntorù Ne minacctojo Nembo teme yO pioggia.
iii!bine,iicclir.br;ii
'alkuione, neciépo-
! tis inexplebili edi-
Ne de contrarij Venti afpro conflitto
uiutc obruitur.
Tuo gran Valor, che cotan t'aito alloggia-
^nZjthàdel tempo H termine prefirttto

Iminortilie nomea Tot , ch'à l'alt ez.'Z.a eternanhente poggia


Piincipis tcn.potis
ptih'ium cuacul- 1 JJ animo franco , e di fatica inuitto .
,Lu ;
>£TERNITAS LIB. VI. TIT. IlL ALLVS. 111.339

ALTIOR. ILLO \ SPLENDE

jEfculapius'cu Dm
cone in ca-l li traila
tus inter48 imagi-
nes fecundum Ma-
them. & Poccas,Io-
co cedic Gregoria-
no Draconi cura il-
luftriora fiitìicaue-

G C X X V.

Scacciar da Corp ogni noiojo male , I


Philoftranis.

E l'alme riuocar da morte acerba


Iginus.

Eufebius.
Tote Efculapo fol con Virtù dherha^ Plinius.

Ch'in bocca gli apporto SerpeJìnVAle, Ma crobius.

Hor che fidi mtoSignor, che forila e quale Inlnfula Cretenfi


dicuni: Serpétes
ha-
^N^on troMo mai tal^ch' ala man juperba , berehanc herbam,
qua feipfos lacera-
to;, atq; difcerpcos
Toglie di morte, e moke, e difacerba fanat,&partes om-
nino fdiinftas, ac
L'alme, che pofie fur per feg no a [Irale? pr^cifasreafliimuc,
quod fabulosù crc-
ttebarur verifllmu
,

'Poi , ch'alato
maggior , /àggio Serpente
, e(\^i: affirmaat oai-
nes.
Gli fomminiHra eterna medicina.
Che fana il corpo , e molto più la mente .

E fé quell'occupo parte diuina,


E mofira del con diecefielle ardente
il
Squam.-t Draconis

^E
ftelle flint crrli .
Pier. Hier. lib. 14.
s T I con mille a Dio pm sauicina dift. mundi , circi
.
fin.
340 ^TERNITAS LIB. VI. TIT. III. ALLVS. IIII.

NOVV5 . ANNI . C VRSV S

Anni Correftio.
jEgyptij Scrpemis
circuUri figura lem
pus noubant quam
Saturno cribuebanc
Pyramisveròjp me
morùi,& immona-
litate rerum poni-
tur . Supra quam
eft IClnpuc , ciiiuc
cutfum a C.lul. C?
fare cUreftù,indeqi
lapfum, Greg. xiij.
Pont. Max. anno
Dni I ; 8i. rcftìcuic.

C C X X V 1.

Pyramis quid diftet


ab obelifco, S:quid
Kadoppiando i momenti il Tempo a, l'Hore,
Terè (ìgnificec expo
nit Pier. Hier. lib. qA i Giorni s agli Anni a i Secoli
, mortali.
So. acde Serpere in
dextera faturni. Idé
Pier. lib. 14. dift.
Col pie ZjOppo hauendo l'Ali
'veloce
jempus.
Torna ^/'^ternita, Juperiore.
Annus ferpenw eie
culari figura nota—
Aia perche giuan del/ào circolfitore
WS, VI aliàSi &c.
I Minuti difcioltiy ^ inequali.
Che crefcendo pian pian dtuenner tali.
Che menar gli anni e ì hfiri in cieco errore.
,

Atlas ^s, &c. Diodi


ficul antiq. Ub. 5.
Venne G^'i-GOKio^anzji'vnpiu dotto aAtlante
A/ottener del Ciel tramato pondo ,
E Riformo a le sfere il njago Corfò.
Celeri US tcmporis,
^ffreno il T)rago , che gito era inante y
E canato hauea'lfin qual duro morfo
Di bocca iCcof legge hàpojlo al mondo.
^T^I^NKAS UB, VI. TIT. III. ALLVS. V.. 34^

; if.
ClAVIGER . AETEREVS ^ì
lanibifrontis ima-
go, qui in laiìo ci
Saturno regnauit
iu Macro. Cic.qui
&annusdiftiiscft.
Pier. Hier. lib. 14,
dift.annus.nam le
fetpencis maculx
innum iìgnifìcìc.
Idem Pier. cit. lib.

did. Eolus. eadem


qua Saturno . la-
no ferpcns tribui'
Xixx caudà .

cc^ yi%v Iti


lanus bifrons Sol
ab aaiiquis
Vece U'frifia età duo 'vòlti àGtano, ms.
credi'

Credendo i Sol, che^uede tnanz^t, e dietro ,


E fa l'arino immortai congmfio metro , lanus dexna cìa-

E coronato hkchtaué, é fcettro in mano. uem , finiftra fcc-


ptrù rcnct. vtriulqs
vitx zetmxS.&c c6
Con Bid g<iuerna ^fuefió-, apre ilfourano tempUìiu^ fymbo
lum reprarfentat.

Regno Z)oi Scinto focceffòr di Pietro


.

Vate l'uótto dì terra ojcuro e tetro


,

lj4ùtdo\ è fa per voi l'anno pmfano. jAnni corredlio.

Di tre corone tdiliutndfionte 's^ Sup. lib.i. cit.z.al-


luf.j.
^iSiHtk\ TÌjj>lende \edi due chiaui armato
Siip.hb.4,tit.5,al-

Aprel^fironJalor, e ferra il Ctelo .


luf. 4.

Il'ueraScéttrò,<ondhàla<vena,elfonte ) Nóeftpotefhsni-
iiìDeo.
Di gratta ogn altro è vn gran Serpente alato
. ? ^i4t^eyiMure fotto il mortai Velo Diuina: .f. & hu-
. man.!:.

Y 3
34* ^TERNITAS LIB. VI. TIT. III. ALLVS. VI,

\ ;VIRE SCI T^VVLNERE VIR T V •


S

Sruffiiidìmi.bona-
rumi]u<: difciplina
rum ftudiolìfTimi
viri immorulc no-
incn ,&fima niit-
}is vnquain illccc-
bris,2c mundi falla
c]js , fcu irumni!,
auc ccraporis perfi-
dia vinci ^ aut ob-
fUÌ,vllo modo pof-
fc inicndit Emble-
ma...

C C X X VIIIv
Virg.
El^re Bacche in preda al rapido Ehrò
le
'

La Lira, e' l Capo dier del morto Orfeo


K.caocauic vxoi£.
Ch'in terra prone innumerabil feo,
E ne i Ahtfso dihrutt' ombre crebro.
E mentre ilfiume ilporta ingordo , ^
Ehr9t w lò
Orphnis- AcoUinii
Dijua rapina occorre al cafi reo, '
\
filiusfecunnumla-
dant. » Mercurie»
Liram accepici iu
V la gloria d'Apollo alfetecadeOi
ELabaaui.
Drago dinin per cui sì altiero elTehrtk,
Ioan. Bòcr. de C^ c/^ l' apparir dt cui marmo diuerme
neoh Dcoru lib. ?
huiiu fignienri fcn-
fum aperti, atquc La T'efia, che pur dianzj i monti, e Nndt
dlflUuic ^
Moffe, efermo con lafonante Cetra.
Urainccr 4}. ima.-
I

I ginu czltliet Che loco inCiel fra l'altre Belle ottenne^


Santo P^sTOK da tue Virtù profonde
3^m^ eterno quàgtu sacquiìla, e impetra^
:^TERNITAS LIB. VI. TIT. 111. ALLVS. VII. 345
^
lNCO>r\IVENTIBVS -OCVLI^S^-. ^

Balyifccqai&dr»

oitasadfeiibicur.de
cuius natun.Ji fof .
ma/eu imajinc,&:
hibkudine iiula
congerit Pier. Btr.
I1b.14.difi. 3a(yi.
fcus.^ternitas, &Ù.
tuli diuum. Conue
nithoc (ymbolum
Rom.Pont. Cui ti-
tum licer apenre di
uinarum , iterna-
rumqj rerum arca-
Ina , k diffiales fa-
fflrx fcripturjE loco*
«Xponere.anibigui-
tatumq; fidei dif-
foluere nodos, acq;
j

Tiouaj condere le-j


ges . tex. in e. furu
<juidami;.q.[.

CCXXIX.
QueUclo occhio human odmin Spirto, epuro
De leftrade delCielfaggio, ^ esperto
Non benfiorfé tra Noi, non 'vide aperto Aeternicitis arcana
«ognicu diificili-

Ne teterno fintierfcojcefo e duro. ma,


ijufdem iterobfcu
lUiacduriffimiim
Ch' altro premio che d'auro, ferro impuro
Dona a mortai, Qjisri len chiaro è certo Aeternitatij prx-
mium nottaurtu..

Vede egli, e molìra poi nudo, efcoperto Aettrnirati? irer

Al mondo cieco tenebrofo , efcuro


, .
Rom-PontiaDerir.

Horfe t eterna Cura a l'Alme eccelfe


Deus qaibus reue-
Scuoprefe fieJfa,€nlor/ìIpecchia, e mofira letur .

Tertra^aren\aa gt mteUettt fofcht.


Lodila ognvn,che da begli occhifuelfe Princepj oculos hi-
bcc vig les , &
ja-
fomnes, »t & fup.
Ognafetto(SiGiiOK) dibaffachioftra, lib.i. m.i. alluf.ji.
&tit.5.alluf<.eod.
Ter trarne alfuobelfin daVallt, èbofihi.
lib.k lib.4.tit.i.al-
luf.j.&j. &Ub.{.
cocuci.cu ibi noe.
544 ^TERNITAS LIB. VI. TIT. III. ALLVS. Vili.-
Tr— *»
A 9V O
, ^ E T ^ A D . C^V E M .

Rc)t(Vtiinus/ican
tit]i>.tus notabatur.

Pi-r, Hiei. lib. 14,

CCXJCX:;
Aqux maris fluut,
Si refluunc fecun-
Se dal mar l'onda con perpetuo fiujfo
dumphilof.
Girando intorno l'ampia terra fotto
Qui fìriTiauic terrt
fuper aquas.
Ver ogni fio fentier non circondotto ,
Pfal. 135.
lui ritorna con felice mfiuffo \

Come da te Signor per noi percujfo


Chriftifanguinem •N^n fa' l tuo [angue fparfo a te ridotto ,
in patibu'o ciiicii
è lacere cffiifuniiab
cius cotporc reaf-
come ogni penfier prudente , e dotto
fumpmm
Clic
fiiiH'edi
nóauUiThcoU Da te non h abbia ilfio fiujfo , e refiuffo ì
Da te nobile ^utor fanto Principio ,
,

Deuj eft principili Principio h abbiamo , e del tuo final fine


rerum omnium Si
finis,vt &; Tup.Ii.L
-ii.i.alluf.i.uhi oc
Col fin verremo del tuo ardente T^elo .

Iloit.in dcclaiatio
ncarboris Bigam, Da te le luci chiare , alme , e diuine .

Scaldino i petti , e del tuo amor mancipio


Ogrìvn ritorni ,eàte s inchini in Ctelo^
^TERNITAS LIB. VI. TIT. III. ALLVS. IX- '545

ABSIT. NISI IN TE . . . GLOPUARI Calac. 6.


Opt.Principi àDeo
aumenti exorctium
per virmtum circu
ìum, vt Incordine
ponuntur,acl atei-
nicacem, qui Deus
circumfcribinir cu
pcpulo fibi comif-
fo datur regrefTus i
iuxcaPrKj.etenini
benecLiftioncm da
bit legiflator ( qu

Rom. eft Ponuf. 1

ibunt derircutein
virtutem,videbi[ur
Deus Dtorum in
Sion.vt&fup. !i.i.
tit.i alluf.i & fup.
alluf. prsccd, hoc
eod. tir.

Epiloguspertitr.
huìus opens.

PRINCEPS.

C C X X X I.

Dei fultu I

Santo Motor , chef ampia terra , el Cielo Rehgio. augméiOv


Fidei candore,
Spci firmitate,
'^^^Solcoltennogpiiermiereggi'yefrem Chaticatis ardore,
Sapiemia: lunnine,

I Venti, e l'acque \ e fulgori, e hdleni \ Prudenua cólilto,


luHiii^reamdinc
Fortitudinis ma-
E l'Alma informi nel corporeo njek \ : a gnimdinc
Téperantii modo,
,

Infiamma nelmto cor l'ardente z,elo , Vigilatii munere,


Pacij triqui Uitate,
Vbertatis dono ,
eh' io filo auampi , et miei defirfien pieni Principal' culmine
Vit2 fanftitate,

Dite Signor SI, eh' a tua gloria meni Aeternitatis nome


aflccuius
mundi
II mondo fciolto da^prum, e gelo .
Deo frems
gloriam
Spernii .

E di te filmi 'vanti , e del tuo legno ,

Che l'tiAlme , e t Corpi , e l'^niuerfo domo v


Rom.Pont. «ur co

E a me s inchini ognalto Imperio , e Regno , vtatur baculo ;


ftorali noe. pi. fi. in
e de facr.vncl.
aAte rinuoui , a te riporti ognhuomo ,
fi.

Che ricompro tuo preciofe pegno


Val mal, che gli apporto l'acerbo Pomo.
34 tf

E X P L I C I T
ALLVSIONVM, SYMBOLICARVM ICONVM,
ET EMBLEMATVM.
LIBER SEXTVS.

ii
147
Ave ORA T 1 A PL E N A\
. .
?4^
3 4 9

DEI GENITRICIS
L A V D V M.
Summa. ^
I.

Deus ante mundi creationem fé ipfum amabat,& co-


gnofcebat. Creat Angeles , ac vniueifa fimul Kc- .

bellatLucifer, fit conflid:us, expellitur, de in igne


eijciturasternum. fol. 351.

II.

Creantur luminaria magna, vtDies, &no(5tesfecer-


nantur, CreaturliomOj& in Paradifum transfer-
tur,datur lex-, quam tranfgreditur homo hoftis fal-
lacijs induòìus, &verfutijs.Proindec]i expellitur de
tran quillitatis loco. fol. 351.

III.

Deus minatur humani Generis hofti,& maledicit. p^


nitet eum feciffe hominem fitq; diuinum confìliù.
;

de mundi redemptione. foL 353.

mi.
Virginis eledlio , in qua Verbi incarnatio fieret.
fol. 554.

Gabriel Angelus Dei Nuncius ad Mariam mittitur.


fit incarnatio verbi confenfu Virginis accedente,
fol. 355.
?5o

'>
S T '

VI.
Deus, quem Cieli capere non poterantjVirginisgrc-
inio continetur. fol. 35^.

VII.

Virgo, Mater,Sponfa, & filia Dei dicitur. fol. 357.

Vili.
Dei Genitrix ante partum , in partu, & poft partum
Virgo permanfit. fol. 358.
IX.

Virgo Spes ,
, & Vita noftra
patrocinium noftrum vt
,

fufcipere dignetur,fuppliciter exoranda eft. fol.35 j.

> J»Jlj-M) .MMH"fiWI*Ml*—*»


CANZONE ALLA BEATISS. VERGINE. 3=5^

Ne l'Abiffò più lucido, e profondo

Di fida diurna gloriale 'uiuo lume,


L'unifq,^ eterno , e trino Conjifioro
Auguft.inPfal. Ili
Godea in fi fiejjò del fuo chiaro Nume--, Tom. 8. pag. 591-

col. z.

Ne Cielo, era ne !ì elle. Anime, o mondo,

Pofeia aperje di fé l'ampio Teforo 9


Tex.inc.T. Jefum.

E formo de Beati Spirti il Coro ,


i Tiinic. &
fid. Calli.
&ibi glos. in Ver.
humanam.

Che fujfer fteRe afe chiare ,lucenti\


Di cjueHe 'vna più bella , e più frena ,

1 Tcx. ine. principici


de p?n. dill.1.
Arfe d'Inuidia piena ;

Delfìio fattor fi , che gli Spirti ardenti

Difanta Carità , Giuditta , e Zelos

Faftuna eftpr^lium
Dopo gran luti a , dopo duro flratia magnum la celo,
j

Michael. Ccc
Apocdlyp. li.

Fuor de le fante , luminofi porte

Vatta Compagna di tormentone morte

Vendicando l oltraggio in poco /patio


Supra cit.loc, K-^.y
caly. vfq;
adiìa-.n
La difacciar dalpm tranquillo Cielo hiuus primic pai:iJ.

Tal,ch^tndi hor foco accefo ^hor freddo gelo

Sente nel baffo, e' nelpiù ofcuro ChioHro

Oudficonuenne a Ribellante Ivìofira


35^ I I. STANZA.
IJoltoJ^i il gran monarca , e *vid€ intorno
Le rmne del Cielo ^ e i voti Scanni -,

Ond'a noti opra con amor saccinfs


Fer nftorar dei Ribellati i danni,

Gcn.i.n«m. i£.
I gran lumi creò, l'un diede al giorno .

L'altro a la notte e tanto ardor lojìrinfi


j

Di /e medefmo , che di lotofinfe

Geni. num. li. Humana F tanta tutta afejimde:


num.
Gcn.i. iS,
Foi la portò nel verde , efelice horto,

Cljiui àjicuro ^orto

Godejfe vn femore ) e fortunato jéprile


'

Cen.i. nuB). iS. Difua dolce aura s e le die legge infieme.

Ala quel, che dianzi hebbe'l penjter sifofco.

Di farfi al Creator fimde eguale


^' immortai
Gen.3.num.4.
in e
tex.
Trinceps de
fé lafùa vita mortale.
l'cn.dill. 1,

Onde dal bel (jiardtn dtfcefe al bofco,

Ccn.j.num.ij.
E D'aura lieta a le miferie eflreme ,

E macchiò la progenie di quelfeme ;

lì'al che due volte d gran Motore offefò

fu da Colui, chorè nel foco accefò.


III. STANZA. 553

T)Oi>. b e. rx ore f-- i

^gre minacce dopol duro eletto


3 Apoca'y. I. nu \S.
& I9.num. if
Rè di gloria a tempo Audace^
.

Aggiunfe il ,

Gcn.j.auin. 14.
ChefragdSeJJò glt haurial capo rotto

Con grane inimicitia , e non mai pacc^

Hauria di fé ne l'orgogliofo petto \


Gin.s.dcbco.

P?nitet rac&:c.G>',
Si, che 1^10 paruè a gran dolor condotto t nci"^.
verba
num.
dec!:irat
^.ii.rc"
e;!,), ;

ine. pcEniienri.i m ;

p^nam de
Se pur doler fi può Spirto incorrotto .
ver.
nic.dilè.3.
pts- ]

^a dopol 'volger de molt'anni,e lufiri


Gum venilTic p'?^
nitudo céporis. &t".
Apjft. ella: 4.

]SlelV^^so eterno le /he lucifijfi^ ,

B filtrando dijft^
n^hjche la gloria de le glorie illufìrij

Va Jcendi al mondo, e prendi humana Jpoglidj Amb.Homi.toan.


cumtaftus
fu5 , Lue. 1.
eil'cc ii-i
ibi , te
1

miramur&c. S: D. .*

Accio la pena , ch'ella dee fi paghi GregHomi


gel. cumellet Sera
Eu.an-1
j

Ioan. 10. ibi Pater !

fiUum
Al giufio , offefo , al mio giuditio vero;
1
miiic.

E con la morte poi s'apral fentiero


(lAlAlme afflitte , e'l mio 'voler s appaghi y

E ta^ro patto , e'I nodo rio fi fcioglia ,


Di ^ e hanno ancora ardente fet Dendériiim Patri '

, e 'voglia in limbo Veni do-


mine Ciamar.iiL'in
vt s.lib.j. vit.i.,
VcTadri antichi gli' affannati Spirti',^ luf.i-j.

^A quali ognhorpar nel gran limbo 'v dirti.


354 ini. STANZA.

Vatta ne la diurna, e chiara mente

Gjjiejia conclufion dal/ito hel Trono


Mirò la hajfa terra ye fior
fé ogrìAlma
Pcrvnumhominc
peccaiù&c.Apoft.
Kom.j.
Hauer lafciato d'innocenza il dono

D'ogni Età, d'ogni Sejfo, e d'ogni Gente\

Se henfiiuna 'vide finz^a falma


Portar contra la colpa honore palma,
Abinitio &cEc-
clenall.z4. J^ E R G I N E Càfld da principio fcelta
Ex progenie Dauit»
A talta imprefa,edi real famiglia.
In lei firmo le ciglia

Tanto fu alfuo 'voler da macchie fuelta,


Oue incarnarfi, ou'h abitar potèfé

Sua vera gloria oltre ogni modo *vfat0y

Toi , ch'infinito elmal(diffe ) e 'vendetta,


E caHigo infinito gli s*affetta:

Quefio'l rimedio fià delferuo ingrato.

Ccn.K Che t altrui voglie, e l'altrui fraudi elefie»

Efìfiejjò, e mia legge infleme opprejfe .

E quello fià di ricomprarlo ti tempo,

E àfuoi lungi defir troppo m'attempo^


y. STANZA. 35
5^

Mouefl il Mejfagier veloce , e prefto

oAl cenno i al fegno , al grand' ufficio intento,

Chauuto hauea dal beat' occhio in tanto,

Cuifeguir non poriafaetta , ò 'vento -,

E di jplendor , e di candor contefio


Mifluseft Angelus
Gabriel. Luct.

Prefèntofi à quelpetto 'unico , ejanto,

eh' a l'apparir di lui turbofi alquanto^ Iftaquinu pars to-


tadefumpia eft ex
Euang.Luct.

u4vE, (ditegli)}) d'ogni gratia earea,

Ouelgran i* i g n o r chaurai nel Ventre e teco.


,
Dominujtecnm.

Quomodo fiet i-
Come ( disella ) meco, ftad.quoniam vitti
noa cogaofco J

C'Huom nonconoJco,e fin di macchia fiarca?


Noa erit
Non Jlà fioggiunfi 'unqua impofibilcofa impoflì-
bileapudDeiiom-
neverbum.

A[uà felice man ,poJfente , e franca-y

Et fextus méfis eft


EHfiHo mefie e quefto a tua Cognata, lli.qusvocaturfte
[ilis.

Ch'infeconda dal mondo hore nomata ,'

Rijhofi, ne farà mia 'voglia fianca,

E m, offerìfio inedia , e non fua Spofa, EcceAncilla Do-


mini fìac niihi fé-
cundum rerbum
tuum.
Che tanfalto poggiar Sema non ofa .

Vacciafia me come tu dici a punto,


E'I V^'^^^fcefi ,e fu con lei congiunto .

Z X
556 VI. STANZA.
/^ERGINE chiara , e d'ogni chiara Lampa
Lume , e ^lendor Ecco hoggi
> teco hai quello ,

tjiicm cotli capere


non potcrant , tuo
Chel mar tranfcende,e i Ciel capir non tonno
gremio conralifti.
Siciit piuma in
Vcllus L'ampia Jùa Maeflate\hor fitto il Vello

Di tua Virginità fila Vita fiampa:


Pormam fcruiacci-
piens>Apoftol. Phi-
E fi fa Seruo dt Signor , e Donno
lip. 1.

Ter torre il Seruo da l'eterno fionno,

^Ep.GiNE facray e pura l'empio morfi,

Tertiam flellanim
partcm eius cauda
eh' a gli Spirti del Ciel dielfiuperho ^ngULJy
xtsxk è celo . Apo-
a\y. IX.:
E'I mal di che ancor langut^ -

Adamo i aletta fil da teficcorfi.


Ver tefia (pento il giufio fiiegno ^e l'ira

De i lina 3 e l'altra Nemicitia grauc^.

Rompendo il Capo a quel, chebhe ardimento

Lafiìar la 'vita, e tor morte ^ e tormento.

Darai lucere liquor , eh allumi y e laue

Il mal per cm fi piange , e fi finirà

Ouunque il Sol, non quel ch'aficondi,gira\

Jl'là quel, eh' è raggio di tua chiara lucc^,

Chai nel bel Ventre , efoura il Ciel riluce^ .


VII. STANZA. 35 7

I Virgo.Maier.fpou-

jP^ E R G IN E , Madre , Spofa , e Figlia à 'vn tratto Ifa.filiaDeucaliici-


Itii excmplum.

Humil iprouida faggta ^e , cafio efempioi

VohbedtenZja ,e in ogni elìrema partii

'Di cele[te Tefir Fontana , e Tempio ,


^Vlrgo Vinuram
E di chiare Virtù vero Ritratto, exeniplar.

lUuHrar deui, e illuminar le carter

Per quel, eh' e in te, ne pur dal Cielfiparte^.

^ERGINE, che'l gran frutto nel heUAluo


Virginis partus fre-
Nudrijci,che disfar dee l'opra fella. git chirographum.

Che fé noftr Alma Ancella,


Riportarai nel del fìcuro , e faluo
JSloHro flato immortai tra i altre formt^ ,

Che fon di gratta, e d' innocenz^a Vafò.

§luefl'e pur Opra , che i fei giorni auanz^ Verbi racirnatio


mundi incarnauù-
nemirabilior.
^•
Diftupor, di clemenZia , e di poffanzìa '-i

Oltre' l rimedio del tremendo cafò.

Ter cui ogn Alma nel peccato dormt^,


E lìampa fol nel g ran Cocito l'ormcj i

Tinche ricompri il tuo diletto Viglio

Col fangue il mondo dal crudel periglio .


358 Vili. STANZA.
Virgo ante pani-
in par(u,&pofl|iai J^ E R € r N E auanti il Parto , in Parto ,epof,

E del tuo proprio Parto Creatura ,

Anzj del tuo Pattar (diro ) Pattrice^-,


Qual fu di te mai più innocente ^e pura

T^rà le famiglie de più illuUri Heroi,

dopò illuflre , e pura più felice^ ,


eh ai di terrai e di del fonte ,8 radice^ f
^ERGINE i/eSa , e d'ogni noftra guerra

Vittoria certa , e glorio/o fncj ,

Che noHr'Alme me/chine^

nAlz^afii sì ne l'alto Ciel da terra y


Che non più fi diserà la Salute^ ,

Oue fi mede à faccia , à faccia il Solc^ ,

Che non dijìrugge ,ma rallegra ^ e fcalda

UAlma più bianca , che di neue falda \

E del gran lume l'occhio non fi dolc^.


Ma gode sì de lafua gran Virtutc^»

Ch'à dirne fon tutte le lingue mutc^ >

Qm? nec oculus vi-


dit.necaurisaudi-
ui &:cApoft.i. Co
Pojcia, eh' occhio di Corpo 'unquà non ijidt^y
[IDlil.

Ne in cor di carne (anta gloria afitdcji


IX. STANZA. 4-5$ 9

Canzjon fcuotì le punte, e muta il 'volo,

E'I Capo inchina , € forma l'humil vocc^

fìA quella , eli e di Noi SperanZja , e Vita


Grida mercè, chiedi al tuo mal'aita >

?er Jominum no-


Ter colui, ch'à Jaluarne è sì 'veloce^, ilium lefum Chri-
ftum.&c,iiaeccl?-
iìs deprecaiione:

E regna e jplende a l'^no e taltro Polo


, , ,
tcmunaacur .

E delnojiro gran malrifiauro e filo \

E fi non puoi fioflrirfua luce, a l'ombra


Sta del gran Drago , che le Nubi Jgombra .-

IL FINE.

I
3<(d

'«,?<-.- 1-

.3 H I I J I
______^
~ ^£j
UO MO I
=1
ALL'ILLVS ET ECCELL
SIGNOR IL SIG lACOMO
BONCOMPAGNI
Marche{é<ìi VignoIa^Duca di Sora, Goucrna-'
tor Generale difanta Chicfàj &:c.
£io Si cruore,

,5 A V EN D O io gti,ann) à dietro {lHuftrif.


&c EccelIentils.Sig. ) fatie, e formate que-
ste Allulìoni, IiTipreiej6Q^_^Emblemi fopra
iì feliciflìmo Drago di V. E. che con l'or-
dinaria Infegna nel Veffilio di lanta Chie-
(a rifplende , e ripartitili in lei libri lòtto i

lor Titoli co'motti


Figure, e fbnetti , pri- Diuilìojlibrorum per "Il
,

mi frutti del mio ballò ingegno, non douea peraltro mc^o,


tulos & embiemata ,
qua:
"

InfcripcionibUjlmaginibus
che di V. E. à cui per infìiuti ril'petti cóuiene ciedicarli,com'ho 5c Verlìbutfonllant.
ra fotto l'ombra delle lue ali albeatiflìmo nome della Santi-
tà di N.S.dedico,econ('acro. Colia quale credo non fdegna-
ràefcufarrai, e dalli morii de calumniatori defendermi, i'io
con ftil rc^o,e inaratto,e col pelò d'altri più leueri ftudi,e fuor
di mia proreflìone ho colto imprefa d'oppormi all'opinion di
coloro (non pochi di numero, &
autorità) c'han giudicato
elTer cola fpauentofa, e men,che conueneuole vederli nell* In-
fegne di sì ahojC demente Principe la ferocità d'vn Drago. Et Drico in Inlìgnibus Prin--
ciò con poca ragione poi,clie niiruna Iirugiae di maggior con cipitjcjuid?

lìderatione di quella s'è ritrouata già mai taljche lì vede, e leg


gè eller ftata degna , che lotto tal forma gli Dei fauololì (la-
Icio dir quanto la diuina Maeftàfene fia leruita nelle facre
lettere , e com'hora fi compiaccia hanerla eflaltata per Arme,
Apollo.
& Imprefa d'vn fuo folo Vicario in terra,ch'è fua Beatitudine) * lib. i.tit i.alIusiS.

fiano Itati adombrali, &


adoratijcome in Delo, » in Epiro , & Aefcuhpius.
in altri luoghi Apollo , in Epidauro Efculapio , b nell'India b lib. i.tic. 5^. allus j.
lib. I. tic. i-illus 8,1(5.
Bacco in Sicilia Nettuno,inMacedonia Gioue.onde fu facil co lib. j..tic.i, allusa.
fa à perfuadere , che'l grande AlelTandro ^ folfe di Gioue fi- Jib. 4.tir. I. alias z.

gho per elfer ftata Olimpiade da vn Drago comprefla, il Alexander,


e lib. 6. allusi 7.
che fu creduto anco di Scipione g per elFer ftato villo fouen-. tir. I,

Scipio.
teintrare vn gran Serpente in Camera di fua Madre.Nè ha pe-
d lib. eod.cit.&allus.

Aa ro
rò gran merauiglia podia che regnando Herodc in Idumca fi
legge vn. Dragone hauei.'amarovnadoiizella,il che fa crede-
Toantes, re quelche di Toante fi fcriue:£t fòrfivaa fimil cofa hanno
» Plin. lib. S.cap. i7t.
volutp anche far credere le fauole ,quando racconcano,chc le
Farce. Parche cinfcro Bacco qiiand'ei'a' bambino de ferociffimi Ser-
penti, che fenza offenderlo piIco gl'andauano per il petto, e

Biccantes. per la faccia,e pero le Bacche celebrando lefiie c^eremonie ma


iieggiauano i Serpentilenza fentirne alcuna percoffa . Et così
Baccus Pyratas in delphi- parimenteil coro di Bacco quand'ei fi marita con Arianna fi
nos couuertit. cinge de Serpeniije TifteHb Bacco •> quando conuerte in Del-
b lib. 4.tit. x.aUuf.ii.
fini i Corfàri , che tentauano ingannarlo era accompagnato

Nauis Bacchi. nella fiiaNaue da Pantere, Tigri,lleopardi,e Serpenti. Ma per


far chiaro ilvero,e far toccar loro con mano quanto queft'ar-
Reges Aegytiorum. me al fìipremo Paftor della Chriftiana Gregia conuenga,ghRe
e lib.é.tit.i.allBf.ij. d'Egitto volendo moftrar; chelaMaeftà Regia deueeller
*•

con timor honoreuolmcnte rifpettata nel diadema portauano


l'Imagine del Drago; cóme anche i Greci vollero > che Proteo
folle coronato Rè col capo di Serpenreje i Fenici , e gli Egittij
Protheus Rex.
Natura diuina Ssrpentis..
tennero , che i Serpenti foffero di natura diuina * Furono i .

i lib. i.tic. 2.alluf.i5. Serpenti apprelFo. gl'antichi legno di (alate ; perche, come il
* iib.5.tir.2.alIuC.».J Serpente polta giù la vecchia ipoglia iìrinuoiu « jcosìgl'huo
mini rifanàdoii paiono rinouatije però fu da quelli fatta l'Ima
Salutis Imago; ginedellalalutevna donna f ledente in alto Seggio con vna
tazza in mano prelFo vn'aLcarelopra il quale era vn Drago 'ut
to in le raccolto, con la. teda alta verfo il Ciclo; e per quello fi
può,ctedere,che l'Imagineiche fi vedea nel Tempio d' Elcula-
Aratimacer;
g_ Iib.i.tit.i..a]luf.f..
piOjchefedealbpra.vn Serpente 6 folle madre d'Arato figlino
lo d'Efculapio.ln fomma il Caduceo di Mercurio,oue s'aggira
Natiuitas hominis. no i dui Serpenti s'acconunoda al nalciiuenco ^ dell'huomo
Il lib. i.tit. i..allur.i.. in quello,modo fecondo gli Egitti] Dice Macrobio che con 1'
.,

Denion..
huomo quando, ei nalce lono quelli quatto Dei;:l Demone, la

Fortuna. : Fortuna». l'Amore^ e la NeceiTuàjde quali i due pruni fignifica-


Amor. •

uano il Sole,e La Luna;perche da quello vengono, e lon coafer


Necfflìtast
uatilo Spirito, il calore , &c il Lume dell'humana vita, e però
Sol.
è creduta Demone , ciò è Dio di chi vi na(ce:ó<: quella è cre-

; dura lafortuna , perche tutta la forza iua s'éilende lopra ì cor


Luna.,
lib. I. tit. j.
pi >-
li q^uali (ono foggetti à molti,e diuerfiaccidenti . l'amore
i. allufr^
moftratQ da i due capi de'Serpenti,i quah li giungono infie-
j

Jib. eod.tit..-f.alIur.3. e
me, come clù fi bacino, eia neceffirà cintela per q^uelnodo,
Scrpentium capita. cheq^uellifannodilenelmezo. Onde con ragione i Romani
i

Nodus..
Imperatoridalh Dragoni feri "^ fi faceuano. con l'altre infegnc
Draconifcri,
K lib. (J.tit. i.alIuniT. quella imagine portare Ma che più m'aggiro in raccoreel-
.

lib.coJ.tit.z. alluci. sépi,che (òlio, infiniti, (.id in parte da me lotto i lor titoli polli, t
Rom. ileip. Geftamen. colocati;Nonficonueniua altra inlegna al nuouo Draconc le-
Vgo Boncomp. I. C. ' Ottimo, Maflìmo,Giuftifl:mo,le cui leggi non co-
gislatore,
l lib. i.tit. j..allul'.6..
DracoI.C. me di quello ateniele fono coUangue Icritte, ma con pio rigo- J

re tem-l
re temperate, non li conueniua(dico) alire Arme , ch'lDrago^ Draco hieroglyphice qiiid •

'
che nelle HieroglificeJettere fìgnificaua il principato terreno' fignitìcac.

ma in quefto tolta via la parte elhema, * dimoilra quanto be « lib. i,tir. 6. alluCr.
lib. 2.tit. I. l'ìaCj ,
ne fuperatala terra,lagouerjii,ó^afpiri acofecelefti. La o n--
-lib. 4^:it, I. alluf.j.
de fendo il Drago de si buoni , e lanti iìgnifìcati,TOÌ e parlo di
diuidere quell'opera in fei libri per le cagioni che fi leggono Opeiis ordo duplex.
ne gli ordini d'elfi, *> ne'quali oltre che li veggono quato il So b In iì.'i.liums Epiftols.
mario dimoftra * , fi del'criue anco la uera forma d'vn Prin Stimma operis.
cipe Chriftiano , che voglia goueruar bene Ja fua Rep. e con- e Sap.in principio oper.
Forma pnncipis.
leguirne il nome immortale, & eterno non pur tra le bocche
de gli huomini , ma etiandio nel cielo , di modo , che fi proua Cojinenientia Draconis
il contrario di quelche le genti han detto della con uenien^i adPriiicipem.
delDrago à Principe lupremo '^,eChiiftiano Herov.Percioche à lib.:,:;t.i.ailu!.ri.
lib. j. eie. I. allur.7.
fé da quello fi polio no raccorre ,« formare attieni di gran Si-
Actioaes, V-rtucum con
gnoreje chiaro , the non è cofa lotto il Cielo , che per info- tinuationes.
gna pili li conuenga délDrago . Qaefti lei libri dunque co^i li- Deus rCTum prìncipiuin.
e lib. i.cit. i.allui;i.
loli continuati, e cócatenate virtù cominciando da Dìo princi-
Operis Dedic. &prirludia.
pio di « cuttele cofe (coppo la Dedicatione dell'opera conglì
Geftajneii Greg.-yjij.
altri preludij,ch'empioiio il primo librq)rirornano per circolo l lib.ó.tit. j.aliullS.
all'Eternità, ch'è l'ilteira cofa con Dio, per feguir anche la par- Graiiar,beneiìcia,& con
ticolare iirprefa * di N^S. A Q^ » Et Ad Q^iem poiché li co
. cclUonesàRom.Poiit.pr»
liei fcL :ur,reuef cunmrque.
(

raeda Dio procedono tutte lecole,^}^ àlui ritornano, cofi dal


Religio Calcus diuinus.
S.Poniefice Ilio Vicario vengono le gratie,i fauori,e benefitij,
i
S lib. zr.tic. z.percot.
& alili ri tornano parimente!; ouefivede la continuatione de F.des.
trtoli,come daDio deriua il culto diuino,ch'è la religione 6 co h lib.j.ift. i.pertoc.
mune à tutte le nationi,& indila fede * ,ch'ède'Catholiciin Virtutes Theol. Card. &
i lib, S, tit^i.percoc.
particolare,e <la quella l'altre virtù come fi veggono fituate nel
K iib.eod. tic.z.pertot.
fuoordine,fincheperuenendoalprir.cipe* leìidavita ^ ,8c .
l lib. eod.Tit.j.per tot.
eternità * infieme per l'olleruanza delle leggi humane, « di- Princeps.
uine, per cui ogni gouerno publico, e prìuato fi foftiene. Feli- Vira.
Aeceriiitas.
ciflìmaè dunque la Rep. Chriftiana, non di Platoniche, ma di
Triiflolemus.
fante,€ catholiche leggi ordinataja cuifl fuo fanto Pallore non w lib.<S,tic.l. alluf. j.
menOjche Trittolemo "» àgli antichi sul carro tirato da Dra •Carras C*reris.
ghi dalla gran Cerere (che importa à noi la diuinaprouidéza) Cires quid?
è Itatomandato .Onde Iperamo , che molto più felice farà fé Dracones , Scrpentefque
terram purgare dicuntur.
lungo tempo fia<lalla fua fantilfima mano gouernata; il che
Chriftus-hominuTU pec-
per nollro beneficio fi degni concedere colui,ch'à guifa<li Dia «aca^ftulit.
go togliédo fopra fé il veleno delkierra, tolfe i nollri,errori,e D.Francircus Tolet.
peccaii.Hora lon sforzato declarare alcuna mia intentione & Relpanf. ad obiearones.
Natura rerum procreatio.
rifpondere alle obiectioni ( è quello nono modo di fcriucrc,co
me dille il dottiflìmo P. Francefco Toledo,formar il principe n lib.i tit.l.ailuf.r.
per emblemi} che me potiiano fare percioche hauendoio
fi Liberprimus.
accommpdato il Drago alla natura , ouer procreatione " del- Aecatcsj Pianeti, clemé
ta,fcientia;jOrbisparies5 an-
le cofe^alla Natiuita dell'huomo,età, e llati fuoi; alli Pianeti; a
ni tempora.
gli Elcmenti;alle fcien-zc^ alle ore parti <lel mondo , &a ì quat- Xiber'Secundu;.
tro tempi deiranno". a Dio; alla Relioae: alle "Virtù theolooali JDeus Religio.
,

'^ » Caldi- 1
5^4
Libe^-teitius. Cardinali; &àquelle,che daquefte rifulrano alla vigilar.jja»
Virtutes Theologal. alla pace, & alla abondanza; Al Principe ifteilb, alla Vita > oc
Libcrquattus.
alla eternila come fi vede,c neceirario prouare il modo con ef*
VirtutM Caidinales,
Libcrqui'.irus.
iempi efficaci , con cui commodamente , acciò non paian fo-
Vigilan.Pa:? Vbertsj. gni, fi faccia.i quali fc bene fi troiiano ampiamente nell'opera,
Liber.Scxtus. nondimeno toccarò alcuni più breueniente,che potrò ne'titoli
Prlnceps, Vita,«ternitas. Emblemi portan fe-
principali per torre l'ofcuiro velo, che gli
Exordium à Natura', ad
ce. Et cominciando dalla Natura,ouergeneratione delle cofe
ajtcrnitatem progreditur .

(lafcioftarlaDedicationc, chcshaueria polfuto far in ogni


Arme, fé bene più commodamente in qucita,come fi può ve-
Dedic. opfris.
a lib.i.tic.i.alltilj.t.j.
dere perle treAllufioni delfuo titolo » ,e particolarmente
Bonoma,eiuràemque fin nella prima, ch'èinfiemelnuocatione, e prohemio dell'ope-
men Rhenum. ra , feguonole due altre , che fcgnano la /cliciflìma Pa-
a coi
Follila priiicipis Grcg.
tria,,i'origine,& la lehgione del Principe)dercendo al nafcimcn
xiij.BoncoBip.b ouon.
to,& à gli flati dell'huomo nato nobile, formo Gregorio Xlil.
dcfcriuo la poteftà delRom.Pontefice Indi trafcendo ài Pia- .
Planenr .
b lib.i.tit.^.pertof.
neti, b al iimbolo de quelli, &
al Seccloiindi à gli Elementi, à
Plaiietaram Symbolum. gli Humon,alle fcicnze; alle tre parti del mondo,& à i quattro
Seculum. E [emerita. Iiumo- tempi, e fimbolo del anno, che chiude il primo Iibro^alli qua-
rei . Scienti^ orbii panes ,
li , cìclli quali , colle quali * nelle quiili,e peri quali, foggiace,
anni tempora . Terminus
confta, gouerna,viuc,e fi riiolue rhuomo Tutte qucue cole .
primi Ubrì.
con alni cinque libri fon figurate col felicUllmo Drago di
gli
V. E. Ne fono mie imaginationi,ò fogni come di fopra diceuo
percioche non feppero gli Egitti] molbar il valor , egli effetti
del fole , gli occulti fecreti , 8c operationi delia gran madre
Natura & (òfis vis. natura fenza il Drago,fi come
vede nella fua imagine ^,fbr fi
e
e lib.i.tit i.alluf.r.
fi perche fignifìcail tempo, che nacque, ad vn parto mcdefimo
•d lib.eo.cit j.allur4.
hominis in or-
Katiiiitas col fole, ò per efTer luaimprefa come altroue li è detto ampia-
bis terrarum Theauo. mente;nè menoil nafcimeuro dell'huomo figurato per il Ca-
duceo nel Teatro del mòdo co'i iuminari,coil'Amorc, e col no
do,come ho efpofto di fopra cofi parimentel'Infantia fi nota
per il bambino che ofTcrro dalla donna * à gh Helei per com
Infanti},
e lib.i.tit.l.alluflj.
pagno di guerra,fi conuerte in Drago, dillrugge i nemjci,libe-
Muiicr obrulic e'eis in- la la patria.e faflì immorra!e:per mollrar chiararaentc,che per
fantem centra Airades,qui arriuare à queflo termine nafce Ihuomo h come ho toccato in
ili Dragoiiem coiiuertitur.
molti luoghi,& in particolare neh' vltimo Emblcmo f dtlle-
Immortalità?.
( lib. «. tir.5.allurvlti.&
ùo libro . Alla Pueritia, che fenza cura dormendo fi ripofa, da
pertot.tir. fegnid'Impcrio,fauorifce,orna,e difende il Drago S .Cofipa
Pueritia. rimente eirakarAdolefcentia alla ccgnitionc delle cole diui-
g Iib.t.rir.2.aJIuf.4. ne h ,che ripiena di virtù,e fcientie, moftrate ampiamente
iib é.tit.i.nlluf. 17.
per il Drago , lafcia Li terra , fopra la quale dianzi giacca
Adolcfceiitia.
h lib.i.tit.2.nl!iirf.
fommerfa, efupinaauoltanelk (pelfe tenebre della ignoran-
luuentus. za. Moltrafi la Giouentù col Serpente » aggirato intorno ài
i lib.i.tiu i.alluC 6. cerchi di fuoco col capo di fparuierc, che dinota ( fecondo
Ignij.
Macrobio)il gouerno dJ mondo, fendo il foco elemento * at-
K
{;
lìb. i.cit.4.:!Iur.i. fulis

ùamcn. ,tiyo, &


lo Sparuiere vccello del fole, legno veramente confor-

mo
me alle fatiche de giouani per acquiltaril dominio delle co"
^
I
Rerum Dr>miaium ^u:s
La vecchi t:^5^a ( benché qiiefta virilità chiamar fi potrebbe)
fé. afl'ctjuitur?
Sencftus.
èqui lignificata jchclaettando, ammazza Pilo-
per Apollo
a lib.i. tit.i-alliif
7.
ne, vero ritratto de vitij, à i quali quell' età s'oppone , an^i di-
Phton vifo: uni imago^
fcaccia, e diftrugge.dal qual vinrojO fomiglian^c à quello, fu & Vnde fam;IiaBoi)Coinp.
perato , la nobil famiglia Bonccmpagna li crede hauer'hauuto cognomcn aflecura.
il cognome, non ahrimente , che Scipione fu detto Africano
Familia bomccmpagna Bo-
nonicn.
dall'Afiica vinta,i5cfoggiogataj oltre, chela voce iftelfa altro
Scipio Africaiius ab Africa
non luona , che buono amico, e coiì ama^or di virtù, e deiìirut- deuicla.
torde vitij.l'vltima età,ch'è detta decrepità, fìgnificata qui per
Senium.
Saturno b ,à cui fu dagli antichi datoli Serpe rauolto in gi-
b Iib.i.tit.2.allur. 8.
ro, mordente, fignificator dell'anno, e del tempo , come lì è
Serpeiii momordicus la-
virto altroue « ,il quale per Saturno fu intelo dai
l'iftelìb nirno datus quid Cgnifi-
Greci diuoratore colla fìniftra , e deftmttore colla delira; cat .

e lib. i.tit.5. allun4.


quindici fi vede alla porta dell'Antro , ciò è della generatio-
lib !.tit j.'aJluf 9.
ne, ouc ibno i fei putti intefiper le lei età fopra detce,e per l'i-
lib.i.cit.4.al'ui. j.
ftellà generatione come più auantiiì dirà, le quali egli iniìe- Iib.i.rir.y.alJuf! y.

me colraltre cofe inferiori produtte dalla natura ccnliima, &C Jib.4.t;t.4.al'iif 3.


lib (j.cir.^.al.'ul'.i.
riuolgendo fc lleflb inuecchia, &rinuoua,il cheli vede ar.Lo
li. eo.t;r.eo.a]lus.i.4.y.7.
nell'Antro dell'Eternità con (ei altri putti:nella cui porca ftà la
Aetates ftxperfcx piie-
madre Natura, * c'hà tra piedi l'informe , &nuda Infamia, ros moiip.rantur.
quafi all'hora , da lei partorita, fopra (màpurfuora
all'hora d lib.!;;.tit.3.aJluni.

dell'antro Come, che in quelle due età non è l'huomo entra- Natura ad Antrum ?tef-
nicatis.
to nella Città morale, e nclgouernodellecofepubliche,epti-
Antnim Naturae vbiarta
uate, ftà fuori) la fonnacchiofa.e dormente Pueritia j dentro teshoniinisfex Sic.
poi nel primojC più alto grado la tìorida, e ve^^zofajAdolefcen Aetatum terminus,
tia,dopò quella ìà fatico'a, &
dotta giouentù,indi più balfo la Decrepita? ,
cauta, e prouida vecchiezza, &
neirinfimo luogo quafi tra-
Sarurnuj, quid in Antro
JEcernitatis?
boccante, e cadente nel fepolcro lì vedela rincrefceuolc, & Aftrajquid?
humil Decrepiià.Stà imaginc dell'Eternità Saturno
nell'iftelTa rh|busquid!!
prefo ini per il FatOjChe deiro l'Antro mifurado le ftclle,ch'in-
iiuifcono vari] effetti , s'inchina à Febo fuora dell'Anuo, ch'è
Dio non comprelo dal tempo, fignificato per Saturno, comelì
è detto,e per quelgran Seipe,che circondàdoil'antrofi morde
iacoda,SuonafeboIalira, e ch'è la rifonani^a delle fferftc?- e lira,fpherarum're£òjian-
krtijhà il capo cinto de raggi co'qirali porge il luo lume al mó tia.

Caput Apollinis.
do, rifcaldaiviuenti,da la vita alle piante, &fà altri infiniti,
Soiis yirtus:,& effeftn.i.
mirabilie ftupédi efi-etti.Qoeftoperfettiffiinonum.ero dell'età Numerus «tatumjperfe-
non;ra e llato ofl'eruato da me nò folo nella diuifione de'libri,e ftus,
nelle età lopradette,mà in moki altri Emblemi ' ancora co flib.z.tit.i.alluf 17.

me fi vede nel Religione , doue le fei Ninfe del Te


titolo della Cubui quid fignilìeat?
foI.j817j.107.titf.304.
uereintefe perlideprauaticoltumi di Roma fi conuertonoal
Remano Pontefice (prefo qui per il Drago fopra il Cubo,inte
lo da alcuni per la terra>da altri per Roma come ne'luoiluoghi
s'è detto:il Cubo anche egli ha fei faccic,che rifpódono alle (ci
età del mondo. Ita nel lito del fiume, che irriga la Città di Dio ,
a lib. z. tit. 2. aJIuf. 10*
ch'è laCiiiefafanta ) e fotro quelle fi moftrala vniuerfal rifoi-
Gcntilitas,
b Iib.3.tit.i.allus.4. mafana lotto il goucrno di quello ^loriofifllmo Principe da
Sexta mundi a;tas , lu- giihuomini d'ogni età , e d'ogni Aato,chc inquefti tó fi com-
menjgratiom, & plenicudi- prendono, e fi firacciano le fiiperftitioni fignifìcare per i Fauni,
ne m
attulir,
Satiri , e fimiii . cadono dalle torri
e nel titolo <lella fede
Epilogus.
e Iib.6.tit.i.aIuf8.l2.Tf
d'Atene cinque Ceclopi, alludendoallecinqucetà, che Tur-
Diurfionectflaria.Imitacio no dalla creatìone del mondo infino àClirifto, alla venuta del
miitlifabricx.ivDics.Lux. quale intefo per il Serpente di bronzo . cade , e mancò la gen-
d Genel. t.n.4. tilità * , fignificata peri dotti molbri d'Atene, e doppò quelle
e Iib.i.tit.t.alluf. i.
feguì,e fegue la lefta,picna di liime.di perfectione, e di gratia.
f lib i.tit.i.alluf. 2.
e lib.i.tit i.allur.;. Et hauenjdo ioper quel.c'hò poiruro,fabricato qui vnpiccol Ri
h lib.i.tit.Z.alluI^S. rratto,& forma nonfolo del Principe , ma deirhuomo priuato
i Yìb.i.m.z.illuCif. dell'Imperro e del mondo * ifteiìo,era neceflaria quella diui-
K lib. i.tit.*.allur. IO.
fione, nella quale fi imita in vn certo modo la NaturajiSc l'ordi-
1 lib.i.tic.t.alluf. ir.
in lib. I. tic.} allus. i.x.j. ne delle cofe fabricate nelle fei giornate dall'omnipotente ma-
4.1.6.7- no di Dio creator dell' vniuerfo; percioche nel primogiorno fu
n lib.i.tir^.allur.8. fatta la luce "* ,cdiuifadallc tenebre,chiamando l'vna il gior-
x> lib. i.tit,;.alluC9,

lib>i.nr.4.all.i.z.3.4.
nee altra la nottqe qui nel primo libro fi vede la natura* pro-
p
lib.i.tit.4,alluf. y.
crear le cofe^venirl'huomo * allaluce,eperifi.ioi gradi clair
(j

r Iib.i.tit.j.alluti.i.j. Infamia B arriuar alla "veccliie:?;3^a * ,perfecl:ionc * ,e for-


4.5.B.7. ma * ;fimoftranoi Pianeti ""jfi pone il Simbo-
di Principe ^
riib i.tit.rf. alluf. 1.5.
lo" de quelli, col fecolo "
;fi diuideno gli elementi,? iìde-
I

t lib.i:tit.7 alluf.i.i.j.4.
u lib.i.tÌNi.a)Iu(^ 1.2.3.4.
fcriuono^lìliumori ^ ;fi raccolgono Tarti ' liberali; Ci ri-
5.6.7.8.9.10.11. parte il mondo f ,eiidimde l'anno * ;acciòl'hiK)mo creato,
X lib.i.tit.3.alluf.i.i.j.4, godalalucc, " contemplili Pianeti, -x conllitSc viua<legli
Elementi 7 ,goucrni col faper * la terra * ,foggiaccia al
y iib, , i.tit.4.allur.i.z.3.
tempo ^ , e con quella tliftinrione riconofca dal Tuo fattor
2 lib. 1. tit.^.alluf.i.i.j.
,
l'elTer, ilcrefcere, il fentir,e l'intendere; Icacciando lanotrede

4 5-6 7- peccati, oprando il giorno di gratia ad imitatione delle opere


a lib. j.tit.^.alluf.i.i.?. del luo fattor in quella prima giornata. Il quale nella feconda
b Ii.i.ti.7.alli>.i. 2.^.4.^.
creò il firmamento * nel mezodeiracque, acciò le ftparalFe
Secunda die.-i.'Fiimamentù
inmedio «3i. daquelle,die gli eran fotto,e fopra qual chiamòCielo però, &
c Oen.Nti.y. nel fecondo librg fi tratta <li Dio ^ edellaReligione * , de'
Oeui.Reiigìo. quali il primo e vero firmamento, e fondator <ii tutte le cofe
i lib. i.tic.i.pertot.
d<,«j,»i« trono il Cielo ^ ifteHò; la feconda perla quale s'bo-
.

€ lib.i.tit.i.pertot.
f Ifa.b. 40.
nora,econolce fua diuiniflìma Alaellà, iepara legentiido
g Ezeci.f. i7.^.4i.a.Tr. lati-e da quelle, c'hanno il vero culro di Dio,le-quali nelle fcrit
i7.d. S.a.ij. b.32.a.j7.e40 ture fono intele per Tacque ^ ,clie in quello fecondo oìtho
c.F.ccl.43.cCant. S.b. £c- congregorno racque,ch'eiano lotto il
fi feparano.lslel terzo fi
cltfiS.a.Prouerb.S.d. Pf.7.
I7.i8.7i5.9;,id6.i?5.l4?.
CielOjinvnlupglio, lapparne l'arida *• jequcllcil mate, e
4.Rcg.2,dIot.2.<5.a.ci9 quella la terra è detta, la qu.ilc germinò l'h erbe, ci fiori;
c.37.b.Nu.l4,b.E>;o.4.b.7 produffe le piantejelcdinerleipetie<le friitii^ e quindi è che
c.Apoca.ì <l..i4.a. ry.a.d.
nel terzo libro fi trata della fede, della fperanza .della carità»
Tenia 'din alida.
prima delle quali mollraia llabilità, e fer-
e della lapieiis^i;la
h Gen.i.n,9.
I pral.26.84.i;T. me5^:^a della terra cKè nella fede • prima Afirtù ThcoJogic.^
, .

Gen.j.vbiTÌifol. La leLOnda il -verdeggiar dell'berbe , -e vaglwzza de fion nei .•

qu.il
qiiali,e co'q^Liali gli antichi inteferojcmoftr orno quella, vircib
ch'è refpetratione del bene, percioche torto ,,che fi veggono i
a Dan.4.a.
fiorijfifperano ^ frutti , per quefto fi. vede l'imagine deliafpe Fides. Spes :. Charitas, Si-
ranzun diuerfe Medaglie d'Antichi Impp- Rom. co'fiorineL piencia.

lembo della, verte,. e nelle mani.colle infcrittioni Spei.SpesPu Numifmata.R.om. Imp.


Imago-Spci..
blica.Spes Augurta.Spes.,P. R. e Virgilio parlando, di Marcel-
Verg de Marcello.
lo.dilFe. "^ecTuer iliaca quìfquamde gente lat'mos. &c.infinoal Flores (pem lignificane .

verfo. T« Marcellus erìs t manibus date liliaflenii, prendendo


la fpetieper il genere de fiori.La terza virtù colla viuacicà , fe-
Charitas,
coadità,produttione,e procetìtà con cherifponde alle piante
b; Ori.j.f.j.S.hom. t.
mortra il calore , la patieniia, la benignità, e la perfettione
'•'
Amb.r. pf.iiS .fer.2.Kie.
di feftelìa . La fapienza che refiilta da q^uefte tre virtù jfemi fe- f.Agg. I .Greg. j i .mor.7.
condiffimi del Cielo> col la quale conoldamo, amiamo, & ho Gen. 8.d.3Kf.pf.i8.38
noramo Dio,diuina,.e non humana fapienza leu.ó.cApoc.j.c.
,, ù. raaniferta co'
Iob.28.a.3i.b.37.C.3 8.
frutti « dell'opere,cherifpondono à quei della terra prodot
c.EccJ.4.c.
ti fecondo il ù.\o, geno come nel opere di querta terza giorna- lfa.47.d.
ta filegge.nel quarto giorno creò il diuino Architetto nel fir- Sapientìa.
mamento del Cielo il Sole * , la Luna,eleftelle, infegni, té- e Pf. 66.i26.Luc,.t.c.le-
u.z^.g.Cant.S.d.
pi,giornt , &C anni acciò diuidelTero le tenebre dalla luce.,, de
Match. 7. e. 1
3 . b.i I ., d.
quali il primo al giorno,l'altra alla notte co ceiTe. Et in quefto- Mar.4.b.,
quarto libro fi tratta delle quat tro virtàCardinali,e morali, ve lo.ij.a.-

riluminari delfirmamento della. vita,, e dell'anima. nofba, dai Quarta dies.


d Gen.i.num.iy.
quali irradiata fcaccia le tenebre devitij,e fegue la bontà della
Luminaria,
luce t che'è Dio rteilb origine , e baie, delle virtù , querte & e Gen. i.n. 4. pf.37.tfi.
fono i gran lumi, che mortrano^ nèfegni il confiho ^ della If.4J.b-.

prudenza E jnc'tem pila rettitudine della giuftitia; ^ ne'gior Virtutes mor.


f lib..6.tic.).ailul. II.
ni la coftantia della forte:^za e n} gli anni il modo della tem
'^

g lib. n.tit.i.pertot.
perantia K^jdalle quali rifuitano tante altre virtù che fplendono
h lib.4.tit..'-.p£r cor.
in noi come Cielo, delle quali in querta quarta
le ftelle nel i lib.4,tit.3.psrtot.
giornata fi ragiona e dalla potentifllma mano di Dio fumo
,, K lib.4.tit.4.per-tot.
Prudejitia:IuIliuia:Forti
con gl'altri lumi create. Nel quinto giórno Ci veggono l'acque
tudo.'Teniperantia.
nel terzo già congregate, e feparatc dail'Arida,prQdurre i ret-
Earu.mdejnque partes
tili 1- viuenu,& ceti imiTiéfi,e l'aria i volatili e q^ueicrefcere,& a.flris comparantiir.
moltiplicare abondanti Almamente.. & quinci quinto libro fi. Quinta dies. Pilces ma-
trattadella. Vigilanza, delLa Pace,e della Abondan^ja la prima. ris. Vigilàtia.-Pax.Vbértas.
1 Gen. i.n.io,.
dellequali,yigilan:([ri,rifpQnde alla, lor natura vegitatiua, la fe-
c.onda,pace,alla quiete,& tranquillità del Mare fignificata per
lafua.Ialfedine (SaLenicittàdiMelchifedech,lioraHierufa
""
m Marci.j.in fin.

n Aiig.r.pf.<6.&U7.
lem , pacevuoldire ),confexuatrice delle cofe,& la terzaabon Hil:Iup.pf.66.Ge.9.iz.i7'
dantia. alla mokiphcatione , e fecondità, delle fpetie,. tanto 24.i8.Corint.5.b.Éphef.».
aeree ,, come aquatili ,, i quali per L'humidità. dell'acqua fono Piai, f . z8. éo. 106. 108.
tt^7.i44.Mal.3.c.ira.6i.ó5.
maggiori, e più fecondi de quei, che ne gli altri elementi nafco
I . Ezcdi.
ler.. ) 3 4.. lud. 5
noj.e viuonoj la.quale abondaza ,e moltiplicationeèfignific^. Tob.13 .l\x<iit.ij.tì .i .Reg.
ta per la benedittione " che in querta giornata. fi.legge,dan- 2.Exod.2o.Num.6. Deiir^
do Dio loro le forze: naturali à generare &
moltiplicare nella tf.'6 lé^iZS.jj.Ecc. l.i<..

crede, che glì.animali generati fuor 33.Matth.2f ..


propria {petie:e quindi fi.

'

ddil
j<?8

Sexta Di».
dilla lor Ipetienon moltiplicano. Nel letto, <?cvlrimo giorno
Animanciatcrrz. il gran Monaicha tleU'vniucrlb doppò gli altri animai l'opra
Homcadimnginctn Dei. la tcrra,creòrhuomo * ad imagine,e lìmiliiudine fua , acciò
a Gen.i.num.;<.
Dominiu homini datum.
dominafle à Pclbi del mare, a
i gli vccclli dell'aria , & alle be-
ftie della rcrra;& inlbffiatolilo Ipirito della vita,lo trasferì nel
infufH:itiofpiritus.
paradilò terreftre , acciò iui viucll'e nelle delitie , e rranquiUi-
Tiafl.uio hominisinpa-
Tidwm rerrelìrem. tà del Iliodiuiniffimo giardino . Et à quella imitatione nel fe-
Piinccrs, llo , òC" vltinvo libro di queft'opera lì forma , e conftituifce il
Vita,
Principe, (ì pone la vita, 6c lì delcriue h
Eternità . Il primo ri-
Eteri-.Icas.
K.effonfiones.
iponde à l'hiiomo formato, la feco.nda alla vita ii)llituita,Ia ter

b lib. «j.rit.valluf. v!r. za alla eternità •» preparata. Quello fte(Ioordine,& imitatio-


Imitatio (iitrum fcx : in ne delle giornate , olfcruato in quelli fei libri, lì vede anche
lei
fex titt.lib.i.huiu joperis. ofleruato neTei Titoli del primo libro ( lafciando il primo tito-
TiU.
lo ch'altro nò fà,che inuocatione,e Prohemio tal, che'l primo
c fol.ij. farà il l'econdoj&c.) percioche.ncl primola Natura « genetri
d fol.14.
cedellecol.l',dà in luce l'hiiomo d,cheperlee;àe vie Princi-
e fol. ij.i(J,i7.i3.ip. 20.
pe * vjgilante,e perfetto, Zelator della legge,e de precetti di
f fol.ii.
fol Z2. Dio,conkgLiifce U Dominio g vniuerlaledelmondo,&eirer-
g
h foUj. cita l'Imperio * , &
la iurifditione temporale,^ Ipirituale di-
i prima die Gen.i.n.4. uidendolaluce • dalle fencbre,la notte dal giorno, e i pecca
tori da giufti à guila del Ino fattore nella feparatione, che fé
i

cede gl'Angeli buoni <!kcattiui.percioche dicono i Thelogi,


che la creacione della luce fritta nel primo giorno fufl'e la crea-
K Bed.f.Gcii.i. tione Angel ca * .Nel lecódo tit.'rerzo in oidine)di quello pri
Rup.f. Gen.t. mo libro, fi pongono Pianeti 1 ,il (imbolo m de quelli, e
i

GloCin c.i.defiim.trin. l'Imagine del Iccolo ° ;enel lecondo giorno il crea il Cie-
& fid.Cat.in vcr.hmnanam lo • , ch'èdiuifo,e ripartito in sfere, e Pianeti, col perpetuo
Tlt.2.
1 fol.i7.l8. 29.30.51.3 2.
riuolgimento de'quali li fa il leccio, Archiuo, (per dir coli ) del
rempojC de gli anni , Nel terzo Titolo (ch'c'l quarto per la ra-
m fol. 34. gione detta ili lopra) lì veggono gli Elementi p , e gli humo-
n f"1.3J. ri :&nel terzo giorno li diuidono gli Elementi r, li da forza
q
o Gen.i.n.^.
Tit.3.
alla terra,che co gli humori germini rherbe,nudrilcale piate,e
partorjfca i frutti. Segue nel Ilio ordine il quarto titolo,nel qua
1

p fol.39.40.4i.'1».
q fol.43. le fi del'criuono le Icienze^jlequaU fono i veri, efplendidilfi
Gen.i»n.io.
i
mi lumi del cielo.che lUullrano l'Anima nollra, co'quali eli i il-
Tk.4. .

lumina la terra, cioè la ruuidezza dell* intelleto ofFufcato dalle


f fol. 4748. 4f'J«- l'Ji-
tenebre delle cole terrene,e carnali; fepara la notte: de gl'erro-
ri,dal giorno della verirà,e con quelli lucidillìmi legni dillin-
gue i tempi,
i giorni, &
gl'anni. Et nel quarro giorno fi legge
t G«n.t.n.if; la Creatione de luminari e fatta, e polla nel firmamento del

Cielo perla dillinclione del giorno, e della notte, per illumi-


nar la teiTa,e per legni de'tempi,melì,& anni . Nel quinto ti-
Tit.f. tolo fecondo il fuo ordine come di lopra, li veggono le tre par.
u fo!.f-. ti della feria,Europa, Africa « ,d:Alìa y ; le quali à l:ini,
X fol.jP. litudine delle tre dirà di Dio in Ilaia f gnificano la diuinilTini.,
y f°'-»- . .
potentia * lua con che la creò,e la lolliene; per la quale s'm.
z ir3.40.vbi.K1er.
il
,; ... 5g>
tende la Chiefà » ;Catholica oue fono i buoni. Si i'ea.tmi in- » Bed, Homi!. Euing:!. '.

fieme b /ignificatiperlaZizania, é perla mokitiidioe^dcpe- Marc. .6,

fci tratta nella Sagena dal mare.il quale nel qiiinco giorno * ri-
b M«th.I J .flUJ«,*J.47. :

tiratofì già in vn luogo (come nel terzo fi diffe) per comman-


d Gen. r. num.i j. ii.c.
";

damento di Dio.lafciò l'aria,&la tcrrà;^ circondandola rut-


M»rc.4.d.Apoc.pi,4h
ta produfle gli Aquàtili;& l'aria (bpraftandoli i Volatili foften- e Gen.i,d.I£f;l».
-, '''

ne:de*quali,quefti i buoni,& quelli i circi ui dimo(lrano:qttefti i


' '. .

i lob, jf , &, 4p. d.,PC«.


i Contemplatori * delle cofe cele tti , e quelli ifordidiocio-
g ira.i>.b.i.Cot.tf , Gre.
fi « immei/ì nel fango del mondojdinotano .Qviantunquc al- 2j.inor.s2.
le volte nella fcrittura (aera > quelli per gli elari ,' òcliiper- h, Jib.c,tic.s.al!uCf.
lib.^l.tit.f.alluliio.
bi f per gUhumili g ,&lemp!ici,fi prendono. Et fi
,& quelli i Iib.4.cit.|^.3l]u(Ij;^
come quelli fono eilJilcati •» , cofi quelli fono depreffi ' .Et lib.j.ticf. alluf^.
quelli riempionò,liabiiano,&: fi cliiamono il mondo ^ diuifo k Matli.rj.f.Grej.Sup.
in tre parti, come fiè dettojit quale è latefo da Dottori fanti an lo.u,
ch'egli per il mare^ . Nell'vkimo Titolo fi pongono le Stagio-
, Tk.6. .

ni 1
,& il Simbolo del Cemao m .il qu.i'.f confa--ni,^S: atterra, '
m fol.iJ/.
[
non folo tutte le ccfe fenfibiliiè^^^infenfibili create fotto la Lu- n PlarietJEjEjcm-Jnta. !(.c.
na, ma l'huomo ftelfo fatto nel fcilo giorno dalla mano di Dio o,Dsus,R eligio. 71.91.
;
à fua imaginej& fimilitudine. Qiieft'ordirie, & numero fenario p Fides,S,>es,Cl)ar:tasj&:c,

èoireruatoetiandio nel primo libro, ordinato al rellodel- & q Pru.de>itialuftitia,j2c;,


r Vigilantia PaXj&c,-
M' opera.perciochs la Natura, &
l'Età rifpódono al refto del pri f Princcps y.ijta>&c.
mo ",&
alla Dedicationé:i Pianeti al fecondo: è glìelcmé- t foL7.16.17.18 15. to, .

ri al terzo p rlefcienze al quarto. . q 4e treparti della terra'al u fol.ii.tr.ij. j j


' X fo]. 27.18. t^.j o.yt .jii
quinto r :& fSftàgioni dell'anno al Sedo f che l'Età hab
.Et
bino corrifpondenza col rello del prinio , fi vede anertamen-
y foI.j9.to.4r. 4 i.^j..,^
te.percioche la Natura,il Nafeim5to,& la nuda Infancia, è prin z fol.47.48.49.ro. j;.yz
I
!

cipio, &quafiDedicatione ' della vita, dell'altre età dall'huo u- •


\

a foI.r7.y8.fp.
mo,& dellaforma del Pnncipe_'' .La dormente Pueritia, fen- '

J
b {tA.6i.6^.(^.g6.6Ti
za arbitriOjCamina colla inclinationedeUi Pianeti " . La Mori j
c Preludia operis, , , }

da Adolefcentia,créfce con gli elementi. 7 Lafaticofa Giouc d Daus,ReIigì&. k

. tù,attende à gli ftudi delle buone arti i .La prouida v<?cchiez e Mores ad rnfa:ntìsni', sf
j

za, gouerna il mondo.» .Et l'humil dtecrepità , è confumata Pueritiam pertinetites.


{
f Fides,Sp.es,Chàritàs,-Sa
dal tertipo •» .Quelli tei libri con rifteflobrdine,s'accommo- '
\

piencii
tre parti della Filofpphia moraleidella quale I
: dano alle fi tratta
g Prudentìa,Tuftitià, Vòt
per formare il Ptincipe,in quello
primo, e &^ilfe- mòdo. Il citLidiijTemperahtia.
j

icondo 4 ,nfpondonoàrEtica«;iltcr5^of,&il quarto » ,al- h Familiares cure adAdo {

U'Economica *» ;llquinco « ,&ilfefto ^ alla Politica » .'In Iefcentiam,&Iauéntutem


\

quello numero fenario fono diuifi gli anni , l'età del mondo & pertinences,
ÌVignantii,Pax.y berta* '

fecondo S. Gregorio ™ j;fi come anche nel Cubo di fei faccie K Prjiicepijvita xtèrnitas \
s'è detto di fopra, pollo in molti luoghi dell'opera » .Percio- 1 Reip.Regiméii ad ferie (]

cché la Chiefa Cacholica è fignificara per là {labilità, fermez & «aacémi&feniuTn.rpéaaUsi


quadra «
:Zà di quella pietra . La cui prima faccia cominciò m
Sup,Match.ao. '
|
."

h foI.?i. 59,97.98.1 07..


;da A'dam,ò vero Abel iullo P ',8c darò infinò à-Noe; la fccon- jj
iii.'4?-trj'.i7>,*
•dada Noè, infinoad Abraam ; la terza,da Abraham > i tifino à iigi.!45.& alibi.
alibi'.
ji

;Mofe;la quartajda Mofe,infino à Oauit; la quiuca,da Dauit,iri-


IfinoàChrillo; &IafelladaChriftóDio, & huomò infitio al
fan^fir.dill.
'
-' 7

e liÈ^i.tLù..!alJuCr.

Bb
g'HI^.
"

J7£
giorno del giuditiovniucrfal? durerà . Et fi come la primajetà
fu l'infantia del mondo fecódo S. Agoftino a (cWc immerfa nel
la obliuione ) & già rommerni,& dellructa dai dikiuioi Così la
fcfta farà l'vltiraa vecchiaia ^ , ch'è ilfincdellavitadell'huo
mondo.Le quali due età pnma>& vhima come eftrc
nio,&; del
Mundi] xtates homìnis
ztattbuscomparancat. . me conprendono 1' altre quattro di mec^o ciò è Pueritia ,
. :

b Bed.fup.Gen.ii.27. Adolefcentia,Giouen>ù,& Vecchiezza neli'huomo;<!<c nel mo-


Hier.adDiifliaisIij.i.Au * •
&
do la feconda, la terza , Ja quarta , la quinta comprefe dalla
fup.pC7».'5r'» '
primaiC dalla fefta come f> è detto. Qiiefto miftenoib Senario;

e Ori.fup.MittK.homi.
Hier.fup.ria, 5,iEfic.(up.Le.
come vogliono anche i Platonici, oue trattano dell'animai non
z}.iU :"]:'' "' '' folo rifponde alle età ' ,alla fabrica del mondo,& all'altre co
Setiafiusnumerur . fé di foprai ma alla generatione ^ iftellajper la qiiaie fi incedo-
ad Geor.'Veiie. Cane. i.
no le età,& della quale fi parlaua nella Imagine di Saturno e ,
to'niV2\j:api i i •& ca.a.ton».
donde ho fatto {\ lunga digreifione.s'accommoila . Pcrcioche
S.p.io.ii,
e lib.t.tit.z.alìuCs. dicono ProfeflbriiChe colla dillintione de'tempi, ne'prnni (ci
i

Pbtonici-de'ànima^ giorni doppò la coniuntione il leme hamano prcdendo la for-


Saturni Imago. ma nella Matrice per dilpofitione della diuina potenza , fi fa
Gtncratk» qaomòdo fiat.
come latte congelato, ò vero buriio poi ne'tre fegi;enti gioraii
:
GenSratipnis eonclutriù
tiOjetforni»per ling-ulos lix
(la mità dife])lafciatolaqualità,& fimihtudine dellatte.cliuic
dies m iitatUTi& pei ficicur ne come fangue^ che poi ne'ki giorni leguenri fi fa duro ; Sc^ ri-
ferundàni pi-i>frìroies,&c. dotto in poca quantità vieneinforma d'vna rotonda pcrlajdop
i CQr,eerebtùin, lecur,
&teftes, ' pòne'fei, &
fei altri giorni feguenti fi formano i membri

g CapuE,vuhus,geiiua.
princip.-ili,cioè il cuore f ., il cerebro, il fecato , i tefticoli, &
6, Creatura pérfccta,& di
poi ne'iei giorni feguenti, fifornmno tufi glì^ltri membri:
fpolita ad recipicaduiuaiii:- i quali diftefiin quella mafia , ne'lei altri giorni feguenti fi di-
inaóu '
fccrnc il capo S dalle fpalle, formandoli vifofoprai ginoc-
chi il cuore,il fecato, & 1 tel1:icoiicomedi /opra. Etpoine'fci
altri giorni feguenti ciafcun membra del corpo ^ ha la fua
»Tf'-«.Q perfettionecongionta, & feparata come richiede la natura.Et
f f"
t Seriirtus^ ntmfertrf ta- cosi tutta la creatura nel definito termine de'giorni dii'pofto
:tunv infra d^cemfuiscoii- per.numero fenario, ha la fua efTenjy , &: perfettione ch'ella :

fìacplrtibus. ; debba hauere;6(;,^fubito riqeue la vita perpetua, ciò è Inanima


K Glos.fUp.Exo. 16,11.
viuente ad ÌTOagine,& fimihtudine di Dio luo creaiorc. onde i
'
ij.&fu. reu.iJ.8rfup.Iobi
6.^ie.fug.a8,ge.i,GxcgXup. volgari verfi.
Cant.S'.&.fuÉ.Ezeohum-j Tre giórni in latte;& poifei giorni infingue;
14.Hier.fup. Ezec.40. Ori. Dodeci in carne,& dodici in figura;.
fup.JMatt'li, hò^S, Greg..
Dopa quaranta giorni hil\Almapura, ,

50 mor.2t.S£(up.Ez.ec.l>o.
Et come dice Macrobioi il Senario folo tra numcri.fotto'*

I4,.Glo int.ti^p.Excui0.i5).
&f'up.Gen.Jl» diece colla delle fuepartiPercioche ha la miti, la terza parte,
Ori. 4Vperia.i.Hiet.fu.
1 J'clafeflajla cui mità fon fregia terza due,la. letta vno: Et però
Ezec.4al Glo. int.fup. Exo, fignifica la perfettione dell'opere . la Vita attrua , l'opere di
8-Gi-egiU.mó.2fl-
Chrifto * grado delle perfettioni , i perfetti \ ,i Dottori
, il
mAug.3B.9.<5'4-2^f"pro.
tra.p.U.Ilùp. rti^.Agg.i. dclnuouo teflamento, iltempcdel'aduentodi Chrifto n >»!
n HiHup. Ma'ttli. ca. 1 ?. tempo della refurrcttione^l mondo (come più volte fi è detto)
Aa>b..fup. Lnc. ^. Ifi. fùp. la perfettione della dottrina , le creature » ,& le iribulationi
léu.Ì4.H ier.fup.Ezec.4 1. di quefla,v^ta»..Eti'iomiyoleire eftédere intorno alle infijiitc
o Greg.6^nl*J.r-«8Ì ^

lignifica-
l7.|

/ìgnificationi di quefto humcroj oltre , eheporram l'acque al
mare , farai anche lungo, e tcdiofo Dirò ^lo , clie figtiifica
.

il^iuditiodiChrifto » .La cui potcftà, & minifterjio'cirercita


il Principe,c4ic quì;{ìforma;al cófiglibj&toni'ìftoro del quale,
aflìftono fei Senatori ^ ,à guifa del Trono di SalomóHe de (ei b lib.iJ.tit.i.Imag.r.
gradi e co fei Leoni per baiida.Et perche iì vedci dicla grati
aliuf.^. '.
;;
madre Natura fé diio Ritratti delle mirabili opere fue, vno del
levniuerfah, Gl'altro di quefta gran Mole terreftre , l'huo-
Microc<>fmus.EpJlégtB».
mo i de quelli, &l*Italia « di quetta^lafcioperbceuitàdix d
.

'G.en.ir.nunj.27.,.;
come , & defcriucrle parti deirvno » & dell'altro , colle quali e Geagraphi fere omne».
vnorifpondealMondo ^ , & l'altro alla terra ^ ; fendo cofa f Totius viiiq«(ì laachina,

già nróho nota» & chiara ) Se hauendo io poJlo a fua iraitatio- qui ex fimai eo -conllac ,
caU ambito fontine- quod
nc il primo libro quafi Epilogo *» che rispon- l
ili tutta ropera,
tur Or.i. ih diupriio.j.
de à quel dell'opere uniucrfali del mondò neirhuomo; ho poi
g MuivlusfenfibiIis..Gen.
nel fine fatto il tecondo Ritratto nella canzoiie j alla Beatiilì i.a.Amb.2.deAbra.8.&c.
ma Vergine Nella cui prima llanza fi ragiona dello flato di

h per<fpftif,^fgj.j|,vt
Dio auanti, isella .&poi la creatibne delle cofe.fatte dalla fua qucadfol. <7.
,
i fol.jj-i.
potcnt-pffi.maTiiano nelle fei giornate K come di fopra, Qliìuì
K Gen.i.
la C'reatione Angelicarch'alni credonojlimoftra:
la luce i & 1 Glos in c^r.-refrhuma-
qiiiui la Ribellione,corabattimento,ei"pulfione, luogo di Luci- nam defam.tpimt.&iid,
fero, &vittoria de gli Angeh buoni fi legge "".Le quai cofe alla
Cath.
m Apcaly.it. ,;
primajfecondaje terza giornata di Dio]alla prima,&feconda,e.
j
t-eizaErà^eirhuonx),& del iTiiondo;& al pruTio,{èc£)ndo,c ter-
zo libro delPopera.( feben fi guarda) rifpondono. Nella iccon
da fianca apparifconò i luminari " ; iì crea « , tranferi-. 33Gen-i.n. if.
o Gen.i.n. 27.
fce 9 ,&cade ^ l'huomo. che riipondonoalla quarta, quin-
p Gen.i.niiy, .

ta,& fe-{ta giornata:alla quarta,quinta,iSc reità età dell'Jiuomo, q Gen.j.n.T,


& del mondo: & ai quarto, quinto, & fefto libro di quefto vo- Diuinum cpnciliunn de
lume.Neilà terza ftanza fi defcriuc diuino oonfiglio per la ri
il
mundi redempcione.
Virginis elenio. Annun-
paratione del mondo ( ch'èl'iiaomo) caduto, ruuinato per &
opra di lucifercNella quarta fianca fi fa relcttione della Ver-
gine . Nella quinta Gabriel fa l'imbafciata » ; fi riceue dalla r Luc.i.nu. 27.
Transformationes,
Vergine,& s'incarna il Verbo. La cui venuta terminò la quin-
ta età dèi mondo, e diede principio alla fella, nella quale lì vi-
ue , &viuerà infino à l'altro fuo aduento Nel refto della can-.

zone il defcriuono le diuiniflìme lodi,& virtù della Vergine,in


ftf umétodeiia noilra falute, &
refugio alle noftre calamità. Se
miferie.Etpej:che la creatione del mondo, della quale s'è par-
lato di fepra , non è fiata altro ( per dir ch'vna trasfor-
così^)
matione;attcfb tutte le cofe vifibili,& inuifibili, che fono, era-
no' in Dio ^ ;che communi cando fé fteflò diedei'elTeré, il ve-
getarci! fentire,& l'intendere alle creature. Però la fopradetta f lot.i. io. 1,

canzone è tutta piena di transformationi . percioehe iaellìi il t Gen.'i.n.i.


nienteperpotenzadiuina, diuiene il tutto ' La luce » , fàfli u Q.»n. i.ni z.

natdra Angelica » .parte di quella per inuidia , fuperbia fi & X tex.inc. I. V«r.'haHia-
nam de ftim. crin. Hàd cat.
transforma in tenebre y ;& parte , fatto fplendcrre,& lume.
y ApocaJy.12.
Bb ch'afTif-
r - ^ - -j r
17*
ch'aflifte alianti il fuo CteatorCj Si conferma nella fua grada i
,
partCjd'Angioli diuengono guerrieri;& parte ferui fuggitiui, e
trasfughi ingratiflìmi . L'huomo di terra viene pianta » ccle-
a Gen,t.h(im>t'f.
b Cen.z.num.zo, ftc-,d'innocente, peccatore , & di fapiente ignorante ^ per in-
ganno del Demoniojdi fpirito inniiìbilc trasformato in loqua-
ce ferpente « .Dio immutabile, fi pente * , (per dir cosi) fi
"i Gen.j.rium.r.
^
d Gcn.^.num.^. duole,& cerca di riparare l'opere lue ruuinate,& confufc.Ga-
ipenitetme feciflehominé, bricrAngelo piglia forma di Meflagiero.Maria,di Vcrginc,di-
&c.<}irB Verjnterpra»tatur
I
uiene Madrc,/pofa,& figliuola di Dio.La fterileEli(abet,^có-
!Bern. Clarauall. glofl'.in e
uerte in feconda « . Dio Verbojfaffi Dio huomo;e trafccndca
pznitentia d z,depzn.dìA.
j.Tcr.pcBnam. do gli ampi] giri del Cielo
,s'inchiude neirangulHflìmo
^

I e I.uc.i.nuin.}tf. ventre della Vergine, di Signor fifa Seruo g jé^altrediuinc


f quem ca:li capere non trasformationi, ch'in ella, à chi ben guarda,apparifcono.Hora
potcr3nt,&c,
tornando alla prima Imaginé di Saturno •» (lalcio l'Antro Co
g Formamferuìaecipicnj
Apoft.Philip.i. ricio,lo Speco di Trofonio , gl'altri fimifi, le pie interpreta- &
&.lib.i.tic.t.aUur.t,' tioni de'Santi Dottori , &
Teologi Ibpra gli Antri , che nella
fcrittura facra fi leggono, delle quali vn'altra volta parlare più
pienamente,fe bene quefto era il fuo luogo ) dalla quale colla
Geusfiomoj&e. occafione de quei fei Bambini ho lungamente vagato , dico,
Saturni Imigo,temporis che oltre l'Antroji fanciulU(ch'altri i figli, ch'ei diuoraua, cre-
SymboIum,&c dono ) la falce,il panno auuolto,o la pietra auuolta nel panno,
Anrra (ècundutn The«-
ch'egli diuora , il Serpe, il capo nudo,<Si: le vefti logre , tutti fi-
logos multa (ìgniiìcant.
Saturni Inilrunienta 8(
tempo inteio per lai come di Ibpia, intorno à cu>
gnificati del
habitus. per breuità non m'aggiro ha il Tempio auanti,nella fommità
;

Templum itnmorcalita- del quale gli Antichi pofero vn Tritone, che colla buccina al-
jtis.
la bocca,fuona.quafi voleifero in quel modo moftrare, che da
• Tritoa.
Saturno hebbe origine Hirtoria,& cominciò ad hauer voce,
la
Hiiioria à Saturno fum-
;
pfit exordiuni. & elfer conofciuta poi , cheprimala diitintione de'tempi ella
Exemplum vita? huma- douea eiIer'incognita,(i>: muta . Dentro di quello tempio è po-
na» in Tempio delicriptum, llo il ritratto della vita humana , della quale coU'attioni del
Si à Cabete in tabula reda-
Principe,quì fi trattarle cui qualità Filolóhcamente riduflè Cc-
jdum.
Hiftoria rerum eft me- hete Thebano fotto molte Allegorie in vna tauola,della quale
. moriijqnse inueterara reno in altro tempo piìicoramodamente coU'altre co(e,ch'aila hi- ,

;
uat,& conferuat. ftoria appencngono,fi ragionarà.La quaUjoltre, che conlerua
1 Hincfors tempusjveri- la memoria delle cofe pallate. Se opponendofi in vn certo mo-
tacis parens dicicur.
do al tempo fteflb dellruttor di quelle, rinoua ogni giorno più
i fatti heroici de'glihuomini lUultri nell'arme, &: nelle lettere;
Nobilitas generi'?,
elFalta ( lafcio ftar molte altre cofe vtih,che dalla hilloria fi ca-
i Iib.i.tit.».a]lur.i 8.
fol.a.ver.ii. &alluf.feq, uano ) &
porta da vnfecoloàlaltroal tempio dell'eternità
lib.i.tir.zjilluf.fi.ver.ii. ( otte il Tritone banditor della fama fiiona la iróba ) <Sc tal'hor
vbì vaJor,&c.& fof. lo.ji j caua dal /epolchro alla vita, la Virtù de'magnanimi Hcroi : &
lib.r. ticj.jL'uf.jiver.lz,
la nobiltà delle fàraighe fa più chiara al mondo,quantopiù la
vili va!or,SiC.& aJibr,
lib.i.tir.jjJluf.g. perfidia del tempo fi sfoi za Icppelirla , &: dillrugs^erla à fatto.
In Planetarunr Nani jOnt- Della quale nel miglior modo , che fi è poiruto in verlo , & ne
ineshobilitacis partesmeta gliEmblemi, fé n'e trattato lucciutainence in-molti luoi>hi del
phoricè defcribùtur-fol.j 4
primo kbra* ,& in vno del f^llo K .Ma in particolare fi I0-
K Jib.é.tir.j.allulii.

110 'o CI-


37i
no toccate alcune fiie parti più nccellàric nel nafcimento cìel a lib.i.tit.i.allurii

Principe » ,òdell*huomopnuato,inquefta prefentelmagine b lib.i.cit.i.alIuf.S.

di Saturno ^ , & nel titolo della Vita • . Nel nalcimento fi


e lib.ó.tit.i.aJJuf.;.
d hb.i.cit.z.alIuC!.
pone la virtù ^ naturale,ò dì fchiatta,che vogliani dire; Bafe, Ver.}.
I
ò per dir meglio feme della Nobiltà, mentre fi dice . NobilitatisSemcn.
Foflra rara virtù,che dal Cielfcende Arifl.Poiiticonim lib.j.
cap.8.&Rher.iib.i.cap.:f.
"Per gli ^ui iUuflri à far più chiaro il giorno.
Habitus intclltdui.
Oue fi moftraj ( ma non fenza occulto artificio ) che le fcien Virtutes mcrales hare-
ze, habito dell'IntellcttOj vengono dalla mano di Dio, & le vir- <ii:aris.

tù moralijil più delle vòlte,s'hereditano da Padri, & Aui mag- Perfci'ìa nobilitai.
NobiJitatis fii.ndjrr.entu
giorijle quali infieme formano la perfetta Nobiltà tal,che il fo-
v_Lr.
le non,fà più chiaro il giorno,di quel, ch'ella fi Thucmo chia- Hiufdcm c3.uRx,Si orna-
ro>& immortale.iJegue nell'iftellb luogo il valore, perche ouun irciua^diiiitia:.
que èvirtù,è valore: fondamento della nobiltà , ch'altri le ric-
chezze han vclutojfe bene elle più tofto cngione, & ornamen- elib.i.tic.i alluHi.ver.f .

Nobilitasiliuflrium ac
to della nobiltà, &inft:rumento del valor colla potenza, che
,

priuarorum hominum.
fondamento chiamar fi pollbno:Iui e . Laus, nobilitati neccH'.ria.
Veggio'l voftro valor nobile^adorno. Splendor nobilitacis,i|L!o
D'eccelfi lode^&c. modo, & quando gloriam
aflequatur,
Dico valor nobiir per far differenza dalla nobiltà de gli
Signa gicria.jflatui-, Ar-
huomini Uluftp, da quella de'priuari, & piccioli Signori. Sog- cus,Troph2a,coron:e,&c.
Liungn adorno d'eccelfa lode: perche, fé bene ella e differente Spiritus,fortuna,Anior, ne.
dalla g!oria,e dall' honorejnondimeno è necellària alla nobil- ceflìtas. I . Sol, Luna, Cupi-
.tà.la quaIe,quandoè maggior dell'altrcs'accende di iplendo- do , nodus , lécundum Ma-
crob.vcibifol.14.
re; 6^ quello quando è maggior per maggior valore,per mag-
Virtutes n3turales,& nio
gior richezze , & per maggior potenza , fi vefte di gloria, che raics Principi necefliii:E.
•colle Statue, con gl'Archi , colle Corone , Se confimilifegni fi
conferua eternamente,& però fegue.
che l'altre ^Ime accende f libM.tIt.2.alIur.8.
Diritta face:,e immortai gloria attende. g lib.i.tit.j.alluf.i.
lib.i.tit.y.alluCj.
Che farà ti àColojJi alto foggiorno.
lib.é.tit.j.aUuf.z»
Il refto del fonetto,defcriue le cofe,ch'accompagnano a na-
]ib.^.tit.3.allun4.
fcimcntodell'huomo nobile, come fopra fi è deito.il quale,col Arift.vbi fiip.cicloco.
&
feme della virtù nauirale, s'informa, diuien Principc;& ado- h Nobiluatis definitio,&
partes.i.ootitia,Vircus, Iio-
perando le virtù morali (informato dalla diuinagratia) peri
nos, Gens,antiquitas,claii-
gradi di quelle fùttoimmor^ale,riforna al Cielo, onde difcefe,
tasjorigo, continuatio, va-
come fi molerà qui in quello Emblemo del nafcimento , 6i in lor,honor, gloria, generofi-
tutta la pref. nte opera dal principio al fine . Nella Imagine di tas coroni . 1 . Nobilitai
,

'Saturno f ,ch'è il fecondo luogo , oue fi tratta della nobiltà; etti notaVirtus honorata;
gentis , in qua eft Aatiqui-
doppòla defcrittione d'dTo Saturno ( del quale in più luoghi
tas , & continuata, claiuas
dHi'opera fi ragiona g ) ne' terzetti fi definifce la nobiltà per- origìnisjquam Valor fiif.i-

fcìramentre fi dice. net,Iionor decotar,gIoria il


QmndihUobiltà. ^ notitia infonde luftratjgenerofitas non de-
generai à maiorum virtute
Dtfutvìrtii che dbonorata gente
Coronx vero , fimt nobih-
- Ter antichi chiarex^ originhebbe. tatis fignijitaStatuar, Arcui
Et che m^ifempre col valofaccrebbe TriumphaleSjtrophiM, &c.

1
Hon-,y
Hi .

Honùr'^ gbria;& generofàmente.


Corone ha de metaUhe d'alme fronde.
La qiial dcHnuione;oltie,che pone le parti della nobiltà fo-
pia narrate nel nafciraento dell'huomo ; abbraccia quanto in-
AnticjHJ, & «ontiauata torno à quella fi può dire, li che, perche fi vede chiaro, lafcio
Hobiikas. di elTaminarc minutamente ; riportandomi (Non fendo que-
fto, qui, mioinftituto) à quei che difFufamentc della nobiltà
,

a lib.5.tit.i.allus.7. hannorcritDo.Nel titolo della vita « ,delb nobiltà antica, &


Valor,diuitiarj Se poten- continuata fi ragiona; Sc che quella di maggior fplcndore, per
th , quihus omnis conflat
valore,ricchezze,-& potenza; illuftra la minore di minor valo-
nobili:».
r«,ricchezze,& pot€nza:mentre fi dice.

quam
Nobilltav continuata nu-
extinguitur fi valor
Coft la nobiltà gradita., & vecchia
Ter moltiÌMJiri vnquà non more.ò langue;
idininus remanet in fami-
lia. .
Et qualoriginhà da minor [angue,
T^ela gloria di lei s'ìUiifira,efpecchia..
Et ciò fi vede per efperienza,che i Nobili priuati, ò piccioli
Signori, feruonoi Piincipi grandi per ellerellàltati à maggior
grado di nobiltà:haucnclo appreflo quelli frequenti occafioni
b Vak)r,wfi pcnitus fami d'ederci tare il valore b ;ccl quale fpelfo s'aprono la ftrada al-
l'x iiobiSias extroiSa fit:
priftinam dignicatem , &
modo che fopra fi e detco.Nel che i io fono olcu
la gloria,reel ,

iplciidoiem recuperar ; &c rojlbuo akretanto breuc. Ne paia ad alcuno, che delia nobiltà
futficicquod ipfciancuja in tanto neccfl'aria alla forma dei Principe, (e fia ragionato fcon-
familia remaneat:ne omni- tini.iatamente,& fenz'ordinc , Credendo il
contrario delle vir-
iio nobilitas extinguitur.
tù per la ordinaria,&r maniféfta cótJnuatione de'lor titoli. Per-
Continuatio faitadcno
bilitacis defcriptione.
cioche fé ben fi ne tratta nel nafciraento dell'huomo:
mira , fé
Origo nobilitatis gene- come chi volelIè,dire,che l'huomo nobile ha da portar dal fuo
ris, nafcimenio,come per fiicceflìone da glìAui ( parlo della nobil

i
e ini. i.C.de]dignit.lib.
i.vbi de Theologica natu-
tà del fangue , &
lafcio per bora l'altre fpetie à Bartolo * , ài

rali, Stciuili nobilitate dif-


'
Theo'Dgi,& à gli altri, feguendo in ciò l'opinion più riceuuta )
ferit. la nobiltà,come fopra fi è detto Et perche il nafcimento, dop-
.

Nataoccidunt. pò il corfo di quefta breoe Vita , porta feco] la morte ; però


d Seconda pars nobilita- i'huomo nobile viuendo in tutte le. fei Età nobilmente , nobil-
tis in fattimi Imagiue confi
mente ha da morire.. Ponendo quefta feconda parte della no-
deratur.
Sarurnus rerum interi- biltà nella imagine di Satiurno <1 ,il quale,fi,come di fua natu-
tus, vltiniJmAtatem repre- ra U'ài Pianeti è occilore'jCofi rapprefenta quìrvltimaetà (co
fentat. me fi è detto ) nella quale manca la vita.Onde portado alle voi
Cafus vari) nobilitatem
te fcco nel Sepolcro per diuerfi accidenti di mala fortuna il no
extrahentes.
e Vitalib.6.tit.;.allus.7.
me,la fama,la nobiltà,& la gloria delle fàmigUe;fi come in Ita-
vbi de 3. nobilitatis parte lia , &: altroue » à noftri tempi , Se per auanti àmolri nobili e£-
agirurjVtfup.&c. fer*auuenuto,fi v€dc,& leggejnel l'uo titolo « col valore elle ri
Gencrofitajj &fplcndor
forgono,& quafi raggi puriirimi,& fplendidiflìrai del Sole co-
nobi'itatisp^néfiiblarirEx-
traftique àvarijs humaiiis
peni da ofcuiiisima nube, cfcon fliori dalle tenebre d'ogni bai
accidentibus , valott refur- ièzza;racquiftado fubito la generofità,t!c lo fplédore , che nel-
gunt.&c. roro,& ne'Caualli mal tenuti fi ofFufca , e traligna. Et così con
Bonum pn'ncipiuni,nie- cjuefta continuatione nel primo luogo al Principe,© all'huomo
!ius mcdiunij&optimusfi-
priuato,(ì da buon principio: nel lecondo miglior mcza «Se nel

terzo
.^
375
terzo ottimo fine . Ma perche potrei facilmente paier'à molti
molto fuperftitiofo in haner rliuifa qucft'opera in (et libri , & Virgilius.Homeruj .
fattoui -Copra quelli fondamenti, &coiilìcterationi fopraBarra-
tc,perÒTn'efciifo con Vergilio quale ne'primi (èi iibii del-
. Il .

Scx'priores libri Aenei


I
l'Eneide imitadoHomero (forma anch' egli il Priii
nell'odiirea dos,Sc leKpcfteriores,
cipe ) psr la varietà delle pefone, &
delle allocutioni,fI moftra
più graue.glì altri fei libri, che.rifpondono alla Iliade fono più Mundi imperilita in Ita-
S^^^fondar l'Imperio
validi ne'negotij trattandoli d'acqniflar , lia

del mondo in Italia.Onde chiaramente fi vede l'vno , l'altro &


in vna parte hauer defcrittoicoftumi,e'rreggimcnto,& nell'al- Mores,& RegimfnrErro
tra gli'crrorij& gli affanni del Principe,ch'ioin quelli lei libri res,& laborcs Princìpis.3cc.

nella vita, opere, &attieni di Greg,xiij.breuemente per quel, Vita'Greg.xiij.


che qui polfo dimoflro. Si come hanno anche fatto infiniti
fin
lurecótuUi » ,& Filofophi.trà qualii Platonici vogliono, e hc'l a Tara C.bis fenis libiis co
Principe lochi la fua Città nel mezo della Regione *> :hauen- cinencur,& libri ft'.quinqua-
&
do riguardo alla commodità de tutti; quella in parti due voi giiica ad firptem pafces, (èj
prima dempta in qui de
te fei diuidii; acciòintédano glihuomini il gouerno delia Rt- (
primordijs ludiciorum rra-
publica ell'er greue inolr.iSi haner bifogno dell'aiuto vniiierfa-
dacur') ;ad fex rediguiitor.
le,& corfo celefte dillribuito in dodici legni del Zodiaco, nel !> in rdeleg.& indio 6.
quale camiaa il fole per il mezo delle lei altre sfere e , à cui tit.i.allui;?.

miniftrano l'hore del giorno <* ,che fono deirifteHb duplica- e lib.i.titj.alluf.p.&lib.
6 tic.i.alJuf.3.
to nuraero.,Ne fia chi prenda merauiglia , che la Citta terrena
d lib.i.dt.j.alIuCp.
debbia hauer quelle parti poi,che la celefte Hierufalem altre-
fi daGiouanni 'èllatadclcritta con dodici porte d'altre tate e Apoealy. ii.

gioie ornate^có dodeci Angeli per loro cuftodia; Se con dode-


ci fondamenti di pietre precide ; &
di dodeci mille ftadij di
grandez5j_a.Oae non è tempio,nè Solejmà Dio Signore, Se fat-
tore deirvniuerfoérvno,& l'altroiquafi veglia mo(lrare,che'l
Principe debbia elFer'il Tempio f delleVircù,&ilfole della f Vìrtutum TempTum
giuftitia:Ef coirellempio,&: bontàdi quelle edificare,& propa Princeps , idem iullici.t lo!.
gare;& col lume, & calor di quello inlegnare , &gouernarglì
huomini,che la Città g ,nó già le pietre fono.In quefco nume- g Ciuitatem nò laprJe',
ro paruerò gli Gcùli hauer raccolto i lor nimii celeili mafchi , fed hoininss faciuut. Mits.

& femine più conofciuti,& venerati; & accommodati alle par- ia Plot.

ti', ^''imembrihuraani con gli animali del Zodiaco h Cioè .


h Numiiia gentilitatis^zo
Marte «, Mercurio,Gioue,Nettuna,Vulcano,& Apollo: Giù diaci figiiis,Sc membruac-

none K Vefta,Minerua,Cerere,Diana,& Venere. De'qiuli ad cojTiiHodata.


Sex rruriurn numina
Ariete, 1 & al Capo » diedero-Pallade:alTauro,&allaCer
i
.

K S;x immilla fiminea


uice,Venere:à Geraini,& alle Braccia , Apollo;à Cancro , al & 1 Signa Zodiaci.
.

Petto,Mercurio:à Leone,& à gli humeri Gioue à Vergine , &


,

al Ventre, Cerere:à Libra, &


alle Nati , Vulgano : allo Scor- membra hominis,
pione,& à i Genitali,Marte:à Saggittario,&: alleCofcie, Diana: Dii,De3:que,gjntilmmZ)-
à Capricorno, & à Ginocchi, Vefta:ad Aquario,& alle Gambe, diaci fignis,& nt.Tnbri, fi:i-

Giunone-.à Pefci, & à i piedi , Nettuno . Et s'io voleffi à pieno


manis niir ffc? (eainluin
eorumlé propiietaccnj ac-
trattar della perfettione di quello numero,haiirci, che dire af-
commodati.
l'ai,& farei lungOie tediolb.Nó vò però lafciar di dire,che l'or-

dine è
3 16
dine cnecelTario in tuttelecofc; &r particclarmétc nella ccm-'
pikrione de'libri » che trattano di dmerfe fcienzc, colla conti-
nuatione,fi come fi vedono i f ilofofi naturali,
morali hauer &
a l.i.if.de ftat. hom. fatcojfeguitianche da i fcmplici luridi • .chela vera Fi lofo-
b I.i.tf.deiuft.&iur. fia profeflano *> jimparando dalla natura ftefla La quale ge- .

Natura rerum in omni- nera,nudrifceiCon{crua, & gouernale cofe ordinatiflìmamen-


bus ordinate procedit. teXafciando per breuità gli e(rempi,chc fi veggono nelle hic-
& in quelle l'ordine delle Hierarchic
rarchie celefti, e terrefti;
Hierarchix diuerfa;. mechaniche &
fpiritualije temporali; delle fcien:^e,& dell'arti
in particolare della fcmplice, & innocente Agricoltura, nccel-:
faria fopra ogn'altra cofa alla Republica , & qui per Trittole-;
e lib.^.tici.allunj. mo ' , & per Saturno anche fignificata . la quale da gli antii-
Imago Agriculturx in chi dotti olieruatori,& inueftigatori delle cofe della naturaj&
marmorchieroglyphicè ab del fuo perfettiflìmo numero, & ordine fu hieroglificamcte (fi-
antiquis defcrìpta, & Ro- come in alcuni antichi marmi Roma
vede) cofi defcritta.
in fi
ma; inxdibus optauianize
nopropè Theatrum Pom- Euui il robuiloj& faficofo Agricoltore, che in atto sforzato ha
peij , & in paricte quodam fotto il finiftro ginocchio vn Tauro quafi proftrato , intcfo per
in edibus D.Marci,vbi Ora la ben calta' terra d , concclfo per quefto ad Europa pii", che
tor Reip. Veneti refidet
perla fauola di Gioue \ &: che colla deftra lo ferifce rei collo
Roma; vifiturj&c.
d lib.Utic.3 .alluri.
con l'acuto coltello prcfo perl'aflìdua fatica del Colono , &:il
fangue,ch'indi verfa perii frutto,che p quella nafce , s'uitéde.
Prede il Ruftico colla finiftra mano tenacemétejl'eftrcme parti
della bxjcca del Tauro, & a terra lo incHna, & foftienejauati a
e ]ib.i.tit.3.3lluf7. cui è C3nc,qui cócelfo à Diana *,che l'amore, e la fede dinio
il

ftra,colla quale fi fparge il feme , &


fé ne fpera il frutto iui à i .

piedi fono Serpente ,e'l Leone,che la Prudentia,6<: la fortez-


il

f ]ib.4.t!r.3.allur.8. za dell' Agicoltor dinotano ^ -Euui il Granchio ài genitali, &


10 fcorpione al ventre g (pòfto qui nella deftra d'Africa per
Iib.i.tic.^.allur.t.
g le nuoue fpetie , che'l Nilo inondando fi crear nell'ampie , ^
h Inde prouerbiuo), quid fenili campagne d'Egitto ^ \ &non folopergliiHulterij,&
noui aftert Africa? libidinofi , &C per la fraudc è intcfo , ch'a quell'animale s'attri-

i fol.fg.inmarg.&lib.J. builfe ,Percioche nafce quelli con gli altri infetti ^ imper
'

tic.i.allunp. fetti fen:(a feme , ò coniuntione alle volte : i quali colla Virtù
K Infedorum generatio delle ftelle,& colle quahtà de gli cIementi,come dice Auicen-
quomodo (ine femioeiìat:
na,generare, Z/C' crear fi pofibno;& per la corrottione; che per
naturali tamen^licec czie-
la debolcjy^a d el calore in qualche luogo fi fa , hanno il feme.
fti,&c.
11 quale dàlia virtù delle ftelle poi s'informa hord'vna, hor

d'vn altra forre;fi;condo richiede la difpofitione At\ foggetto)


chela creationc,& la generatióe importauo. Il Tauro termina
1 lib.i.tir.7.allur.i.' in fpiche di fruracto la coda, che la fertilità della terra ' vuol
lib.é.tir.i.aliuf.;. dire . Haibpracomein Arcotraueil nalcimento delSole con
quattro Cauai cinto de raggi " ; la Natura delle cofe fafciara
Jib.i.it.4.3llur.i.].4.
lib.f .tit.j.alluf.x.
lib.i.tit.i.aJIur.9.
dal Serpe a ; i tre tempi, oriente, mezo giorno , occidente; &
m lib.4.tir.i.alluf9. ciò è quando nafce,quando e nel mezo del cielo, quando tra &
n libj.tit.z.aliuf.i» monta.chc preterito, prcfcnte, &
futuro « anche importa; la
o lib. i.iit.j.allur4.
Luna
Natura delle cofe compagna della alata, veloce 1 circon
-./*
577
ciàu dal Serpe, che Cól capo di Drago ancora fua imagme ^ > a lib.6.tic.i.aliuf9.
s'è villa) occideritejò vero cadente i &
fcema córrente t> 4 & ^ lib.4.eic.4,allur.9.

eoa i fuoi quattro tempij<S: mutationi e ,A queftifei ordini di e lib.i.tir.4».alluf.j. ., ,

"
iib.4.nt.4,.allut9. ' •

Natura fuecede il Giorno al' defao^Iato, ch'alza la face ^ ,del


d lib,uti:.4 aUuf.f.
fuo caIore,& la notte l'abarta « .HadaoccidertcerÀrttornO!: -e.lih.f.tit,?.allufcx.
turno colla face verfola terra, Sc^CoUo Scorpione, che la ge- -Coruus quid /ìgniScat-.
nerati© le imporfa,eome fi è detto; & da oriente l'Arbor diur- ex altpo aigereftcaus. .

no colla face verfò il Cielo, & collaiéiia di Bac,che per J'alFa^ 'Sataf nus a^ritulturam
exercuit.
tica è intefo.Hà fopra il Corno fignificator della foUècitucline: Sacurnc; fup. Sextam
la quale mancando d'vfare vriavolta al fuo Nume diueniie di fpherarB. i. in -ièpcima , in

Bianco, nero f .Etquelta è quella, ch'vfando Saturno ne'fer- cjualtxcam indiidit.


'

Greg.xiij.nominis forma.
tili campi d'Au{biia, lofè creder Dio dalle genti S. . Dóppò
f lib. 4.tit. i.alluf.5.
la cui Iraagine,che quello numero, &,que (lo ordine còmpreii- -g lib.s:..tic.^.3Cuf.i,
de etiandióne'cieli( fendo egli fopra la fella s/èra 1 le fei f cà & lib.i.fit.i.alitiCS,
deli'huQrao tecmina, & chiude.; Teglie nel medelimo Titolo la li.b.jl.tic.j.alitift.

Iiti,i.tic7,.al]u£f,
Imagine del ftHcifilmonomediGregofioXIII. delq^uil Ci
Iib.é.ùc^'.aliun^.
tratta, forinató da £èi Draghi( viue'anch'eglila fefl:a£tà)de
quali il puirao forma il G. li duoaltri,il X.S^li tre altri, il III,
li quali inlìeme (oliano Vigilante né'i i>iece precetti di Dio.

Percioche Gregorio , Vigilante Vuol dire. X.il Decalogo. 1 1;.


Dio trino,&vnórHi cui Minidro è il Principe ^ La fu^ircma '. h Apòft',"R.om.ìj.TÌti^
i lib.i^it.i«iilur.iO,
potedà del quale non feppero mollrar girÀnticiiialtriftléiiti'ì
che col Serpente in raino *> -.La qualpor>eilà, ha l'vn9,'& Ni-
tro coltello tempomle,& Ipirituale; vno lìgniiìcato petit Dra-
K Itb.i.tit.i:i!larir.
go nel iole (èirbragolnfegna d'^ApoUd, inuentor dfella medi-
f

I Tex.iric. Venerabilem
cina ,& padre d'Èfculapio ) ch'allude al Koma no Pontefi- de el eft. aig. tex.in e. folitx
ce X- ^Faltro per l'Aquila nella Luna,che l'Imperasor ( liceue demaior.&obed.
quefli l'autorità dal:Papa J
, come lalunai raggi dal Sole_j. Il
m lib.^tit^a. aliuf. y,
Sitami
cuifplèndidiffinio lume l'Aquila ^ non fchiua } fegni, & di- alni
n
Ifflags.
lib.i.tic.^.'iaK-nni.poft
moftra«CoÌ Serpente accolto in teda Vide Filolegia il mefto Si eum feriatimcsterifequuh.'
turno -n nel fettirao Cielo . GiouelafciatoilSeftoiri Drago tur Planete,earundeiTi fym
o fi donuertcMarte dal Quinto alle Amazoni p nellófpóglio iolum &lleculutM alluf.li
,

di Serpente &
dona coirtrah fragilità, debole:<2Ca dblfelTóVla 3.4. 5.6.7 .Ip.
a faUiS. J
Virtià,& difciplina militar*. Col Serpe mifura il'Sc^e q i tem
p fol.19.
pi^DitaleiTìunita Venere rv , edinguc ognihbidinofo affetto. q fol.30.
Con tal Mercurio f Mineruaabbraccia_i. Diana t con duo r fol.31.

Serpi modra la face.La Naue' " di quède fettésfère d^l Dra-


f fol.jr..
t fol.j^.;
go e fodenuta. Et Apollo « intefd perii fecblo nel mero del II fol.3-4;
Zodiaco da vn granìerpé è ciédondaoàGli Eleraenti,& gh hu X foUjy. -
._
'

mori Cól Serpe y fi rtiodrànó,.il fuoèo nella face di Cerere


tratto da duo SerpenlÌ4l'Aria ifi Giurtònè;à-cui Faiirichità pài ,* ' z St>p.tit.eo.allti^f.i,ifra
iib.j'. tit.}.-pertot.8tlib.5.
modrai: Tlmperio, c'hànellecfofè ( vitìemb di ^uedò clemen'-
ti"t.t.allur3.
to fempre,&:non à tempo, come de gli altri) alla finidra lo fcet-
ImagoCsrerisJanonisj
tro di marmo, 8c alla d.eftra il capo di Drago z, le pofe.L'ac- Ifidis, lerrXjhufiiorumque
qua in Ifide fi vede co'capeglilpirfi era SeipCiiti^S^cbl vafo, &c.
manico vn Ekmenta,ignÌ!i,Aer, aqua,
il cui è Sei'pé.Iia Fruttiféra,terra, «ella feirtìlità dd terra.

i /''. Ce Drago
1 J75
Drago fi conofcc_^.Ec gli humori,& femi ccìedi , che vengono
dalla mano del Sole.dal Serpe fon circoiidati Le fdenze,doti .

Artes liberales ', ammi dell'animo percioche ne'Titoli di quefto primo libro fin qui ,
(
dotes.
fi forma il Corpo aflblutamentcdell'hnorao, ò del Principe,
i

del qual fi tratta.Hora ne'Titoh feguenti di quello flcflb libro,


Grammatica , lo^ca
di quaqto riempie,6c adorna l'Anima rationale fi difcorre)col-
Rhttonca. >

le varie figure del Serpente fi dimoitrano. tra le quali la Gram


a l|b i«tìr.;.allur.i.&c. matica a informa l'Ingegno humano qual voro, &femplicif-
fimo vafo , ch'è Ibftcnuto dalle regole ( come dal manico) del
Serpe , &
corretto dalle mifure della disciplina finche l'empia
de dottij& lanti precetti.La Logica,colÌa preftantia del nodo-
fo,& velato ferpéte fi icorge.La Rettonca quafi giudiiiofa Re-
gina de gli Enti colla fpada alla diuifione del Serpe ftefo , at:o
b lib.i.tit.f.alluni.^.4.7 àriccuerla, s'accinge. Ercoli parimente l'aUreicierjS^^e b ,&
e lib.i.tìt.f.allur.^.^.
l'altre arti e cpl Drago fi defcrir.ono . Le tre pani della ter-
d lib.i.tit.é.ailtif.t. i.j.
ra d Europa,Àfrica>& Afiajcherhuomo col formato di cor-
po>& d'anima regge, &goi:erna5Col Serpente fi annotarlo . Le'
e Iib.i.nt.7.allur.i.z.). quattro ftagioni dell'anno e jPrimauera, Edate, Autunno, ik.
Verno,nelle quali, Sfalle quali l'hiìomo gouerna, fo^gia- &
f lib.i.ticT.allul^f» cc;& Saturno Simbolo f di quelle^eteimiiie g di quello col
g i,it>.6.M.j.ailuC.z. Drago fi manifeftano. Inolrre haiiédoiodecLiiato (già'lpro-
Xiber fecundus. mefi da ppncipio ) come habbia accomiv.odato il Drago à i ti-
Deus,& Religio. toli del primo libro , vcf rò al (econdò Ei; Lacominciando da .

Il lib.i.tit.i.i. Dio, h il cui Verbo incarnaro R\ figurato per il Serpente di ra-


i lìb. i.tic.i.allur. z.5.8.
me alzato da Mofe i nel dilerto per fatare i raorfi,e i languori
Iib. j.dr.i.alIuf.S.p. lo.i 1.
del popolo;al quale fu iniieme legnOjScT medicina K . Ei cofi
ii.ij. ne gli aldi Titoli à i quali è accomniodato il Drago; quando fi
lib.j .tir.j .allus.i, }.j.7.i i .
facefle difficoltà di qual Drago s'inreada (percioche di tre
Iib.4.tit. z.alluf,4.7.io>
lih.-).EÌt.z,a!luC7.
Draghi fi tratta m quell'opera > cioè di quel di Mosè , ch'alzò
nel difertOjCh'c hilroria fatrocdi quel d'hfculapiojdi Saturno,
lib.j.tic.i.alluf.s.
. K lib.j.tit.j.alluf.' r. di Gioue,di Bacco,di Pallade,di Cerere, &: fimili, ch'è f;uolo-
.

Dracones tres , de qui-- fo,ò in parte hiftoriaprofanajrcanon fen^i ccculu filofohaj
buSj&c. come nell'altre fintioni poetiche > e di quelche naturalmente
1 arg.l.Imperator Si de in
* produce la terra didiuerfelpetiein diuerfe regioni ) s'hàda
diemaddic.
DracojSc Serpensin fcri- ricorrere alla natura del Titolo 1 >e cofi facilmente fi conofcc-
pturis inbonam, &. malam rà «li qual Drago fi parla.E ben vero, che Dr^go > «^ Serpente
fumuntur partem. sedo quafi rillelfa cpfa nelle fcritture facre è prclo in buona,&
Quarido interpretatio-
in malafignificatione.Mànon èdubbio nilluno, come in parte
nes coi;Curruiit bonam non
malam ampleflìmur. ho nlollrato nell'opera , ch'è tirato più torto al bei:e,ch'al ma-
Jfrpens xntus Chriftì le.percioclve,quando le interpretationi concorrono, p.ù tollo
typus,TcrtuI.aduf.I«d?ov, i'hà da inchinare alla buona,ch'allacattiuai talché in quanti
tircg.Nyd. de.viraMolìs.
modi fi vede il Dr^gó in quello primo titolo del iecondo libro
Aug.j de trinit. Se fup. pf.
7?. Scrup.Ioan.trafl. I 2.
femprc fignifica ( come in molti Emblemi d'.alcnni altri titoli
Chry foft. fup. Io. hom.i 6. ancora , &in particolare della Charità) il ferpente di Mosè,
Cyr. deincarnat. Vnigeni. che fu %iira diChrifto, ff bene non larà pofto nel legno ; ec-
!^. Amb. i . de Ipintul'an- cetto np^TFuHe qualche parjùcòlare hilloi ia, che rappreltnti la
'.ìop Al j;.'rerm.8(5. ^,, ^
roie;i7a
|

! V
}79 I

potenti di Dio , ò vero il Papa , ilquale per eiTer Dio in certa


non farà fuor di ragione, che fi moftri per la fua Infegna, come
fi moftrano non fole gl'Imperij,i Regni,Ie
Repabliche, le Git-
tate nacionijC i Prindpi,mà eciandio le famiglie', e gli hiiorai-
SignumCgnatfìgnsium .

ni priuati,e partieolari proprietà,e cofe loro appertencci a .Et aarg.1 j .ffde zUil.edift.
però non è dubbio,che'l Drago per eflcr'Arme fila fignifica N.
che i Gigli, la Corolla di Francia; "Aquila, Rcgfm francoTumi
Lilia
5.Tion alcrimanti,
Aquila Imperatoicm,
l'Impèrio; La luna, il Turco; Il Leone alare, Veaeria, ò pur S.
,

LunaTurcam,
Marco fuo Proteccore;e fimili La Religione parimente feac-
.
Leo Venetias tomquam
commoda al Drago; il'quale difcndcdo il capo con tutto il cor- infignia regulancer oUen—
dune.
po dalle percolTe, (ìgnifica l'huomo Chriftiano , che dalle per-
colfe de'maligni hcrecici conferuala Religione intatta , im- & Religio.
Drico caput cxteriscor-
micolara; la qiiale,'ome quella, ch'è culto diuino,fi_puòdir poris mcmbris opprefllis
.

capo di uirtte le virtù, per le quali confeflìamo, ci accoilia- & defendit.

nro à Dio , anco con moki pericoli della Vita; ch'altro non Religio , culnis diuintjs,
caput omnium virtutum .

Volle dir Chriftó nódro Signore b' à iliòi dilcepoli . Il che fi


b Matth. X. vbi Io. Chri-
yede ottimamente in queftoSantiflìmo Principe 5 c'iiauendo fofV.
per Acme il Dragona cui i'eilrcma parte e tronca,non folo mo- Drar o cauda mutilus,am-
llra hauer làfciato l'ambitionc, vero velcnodelP anima noftra, bitionem , omnium 'mala-
màd'hauer sì bene feraata la Religione, capo d'ogni noftrà fa- rum radicem abiecillè fi-
giijficat.
kiTcche per quella è collocato nel iupremo Trono delle digni e lib.z.tit.i.allulli.
tà e Et à quefto Titolo s'accommoda parimente il Drago per

lib.i.tic.z.aJiu{!4.

la conuenientia delle hiftorie,ò facrcò pTofane,ò naturali co- Iib.6.tit.i.allur.i7«

me può vedere
fi , ch'alia integrità della Religione s'appartie- Draco facer. i .Moyfìs.
Draco Aefculapii, & alio
ne;e Ci come qui fi parla di tre (òrn de Draghi,come di [òpra fi
rum Deorum gentiliura . i.
è ricordatOjCioc di Mosè,d'Eiculapio { qui entrano gli altri fa- prophanus.
uo}ofi,di SaiurnOjdi Gioue,di Marte , d'Apollo,di Venere , di Draco terrenus dinerfa-

MercuTÌo,di Diana,di Minerua,di Cerere di Bacco, di Profer- lum rpetierum,diuerGirum


regiomim.ijiaturalis.
pina , Se fimili ) &
della terra , i quali fono tutti comprefi nella

inUocatione,cioè nell' vltimo verfo dell' primo fonetto.


Verfus vltimus primiB
tuogran Drago almOiC feroce^
Dicalo il
alluf primi titul. primique
Rilpondendo {gran) à quel di Mosè, (^/»jo) àqucldi libri, Dragonestres dequi-
Efci Japio,& à gli altri fiiuolofi come di fopra (feroce ) à quei, bus hic agtiur,enuiiieraT. •

che la terra produce , chefecondoleloronaturali-proprierà Allufiones,


Icones,
vengono accommodati à i (uoi Titol'; cofi fono tre forti d'Ima- ,

Emblemata.
gini, Corpo, ò Compofitioni ( per dir cofi ) cioè Allufioni , Im- r
3re{e,& Emblemi,i quali confùiamente fono pofti,e locati; fc-
Ordp in omnibus precipue
;tiendo più torto l'ordine de TitoIi,ò virtù,e qualità del Princi feruandus.
se-, che la diftintionc, e differenza , che tra loro fi deuria fare;
alciando queftoconofcimentc&diftintione al fànogiuditio-
di chi legge; poi, che io deuo credere; che,chi leggerà quelle
Bart, in traftatu de infi-
mie baffe-fatichcò haiirà letto il trattato di Bartolo de infigni- gnibus,& Armis .

bùs, &
Armisele cóchifioai di Gioa Caflàno nel fuo Decalogo, Ioannes Caflan. in fuo
e fitìàlrhent'e le preme(I"e,che fanno Girolamo Rufcelli, e Luca Decalogo.
Cetile nelle recoUettc delle Imprefellluftridoppò Paolo Gio- Hieronymui Rufcellus;
Lijcas contiles.
Ui0,(.V altri, c'hànnotfcritto in quella materia dimifamente pe^
Paulus lomus.

Ce la
jSùt
'- — - ^^^^ -

la intelligciiza, ckllèimpfèlc.&Emblera ;ò vero à piacei^loip


le potraBpo.IcggereJE'beo veio^hè io mi Ibno fcruico d'v.^ vp I
ce inufitatainquefto dtrcitio.tS: vfoclelk. Imprele, & Emble-
Allufib
, «ox iniifitata mi ; ch'è Allulione, &c ne fon ftatainvnicerto-.modo^foizato ;
in hac materia embltma-
perche douédori dal Diagp foimarc vn Pl-incipc, ncxvbaftaiia
tum:carDeii multa compre-
liendit vt pauJo inf. pace- norimprefe,& gli Emblemi , che da quellpfr po:eano<.auaEe,
!&per cliiuderi^i dencrol? virtù a , gli effectijgli affètti, i gfa-
a Yjrtutnm-.effìausjaf- di,e le parti lbro,&; infieme r^ccorui la maggior parte delle co
feiftusjgradus, & pirtes de ,
le pia notabili occorfe fin'hora in quefto PoiueficaOjCon gU al
C^uibus ncHielihic dideren-
di focut j. dicettir alias for-
tri artilicij (iìami lecito dir col!)ioculti,e manifefti.M-à pigliar.^,
fanplenius deo ppitio.i.Vif do quefta voce (non però in quel l'uono , che la intendono i
pts vera uax hc; vnde nafta Dottori ieggilli, e fpetialmentelafone b ; ma più torto come
turjdocerij.aa memoria rc- Vergilio e ,e Valla «^-
.chrèproprio^leTcrittori;
i quali, alle
uocari ;;«bi confiftatja Pru
volte colle loro fauolofe narra tioni,tocconola verità dell'hifto
d<ntia tanquam inferiora
smembra a capire duci; Vir ria^hòcomprefoanchelcHieroglificc e , i Cimieri, l'infe-
turi quomodo umilia pa- gne,gli llendardiji Segni,r£:hymologie,le Metafore, l Allegp-

Vuiufriam^ue fijble
renti;
rie,le Defini tieni, le
comparationi, le iìgnificationi, l'imprefe,
gumprouidentia tffi miti
tutamj&c.iiicuèti ^. hic
gh Erablemi,e tutte quelle cofc,ch!arndo,no ^per dir cosi) al-
jom iartnopere.patebuntin le ledi d'yn Corpojche per Arnve fi |>orti,e che per quello mo-

&c.
fuis titt. . ftriamonoi òclc nofcre occuke kitentioni ,
lleffi., defiderij. &
b ini, i.flf:deacq..pofles. Onde feci quella voce.Allufionejcoi-ne quel]a,che
elettione-.di
e lib^iAeneidi
puòpiù toftocoiTiprenderllaltrefopradette, che, come voce
d lib.4 Efegant.
e Ailu£>,^(^ compre— generaliffima eilcr comprelada quelle : & per quefto.anche le
hendac» ho datoii primo luogo, le bene io hauetra determinaropoire d
;
preprionome à tutte, ò lopra,ò fotro al Corpo di elfe; ma non

Afféfllttttt) fugienifak. luiparue à-propofitoper fuggir l'afFetcatione, e per noi parer


di infegnare altrui j queiche aioltobene per fc ftelH conofce^
ranno i..poi ,,che toggi fi vede queft'ai;re rantoiltuftiata ,. che
f MjmJus tribnsdb'tJBus r.onè huomo, che non defid^ri, «Jc. h4bbia la. fiw» Iinprefa
j

}?ra:cipuèmunitusj vcilita- parricolare.Nc reftarò di dire, che iicoise il M'ondo f prec-


te,r»rdinc,& ornamentò/ ;puamenre(& l'huomQancou ^t- manico di tre do i,.vtiliià,or
:
g- QijelibetAHiifiojVtili-
tat€m,opdjijeDa,& ornamé-
:
dine , & ornamenio , colLdi -queite ere Ailafionc , Imprefa».^'

tumnhabet...
Emblemo -onfta qaelt'ópeia, the forma il Pi:ii>cipej.jiellaqua~
h Sc)itentia,TituliiS)Ima- le,\S<: vtrli;à,,&:ordrne, & ornamento non loloin tpttoil Volu-
mejma etiandioper og:.i Aiiufione g ,Imprefà, Se Emblema
Refpcndenr-. vede,-percioche mentieiieli'A"lK]fionefi,conliderala lemen-
fi
VtilicatijOrdinij & Oi^
namento. za ^ ,fi vede la vtilitàj mentre nell'Impreti lì mira il Titolo, fi.
Tedi moniaf ria sieri;
i cenofce l'ordin»?; lit mentre nell'Emblemo fi riguarda IJltnagi-
naturaliajSc pro;ihanà. ne , fi il orge l'ornamento ; e coficiafcun d'effi , per c'hà fen-
Klib.i.tit. i.alluf. i..ver.
:tenza,TKOio,6c Imagine:ha parimente Vtilità,ordine,& orna-
vltÌHK3.
JDracp magnila , Almus,
mentojroboradoJidi treTelbmonij i ,Cacri, naturali, profa- &
É-rox.t>taco facerjpropha- ni, come apprelTofidirà; poi che di tre Draghi K ( come s'è
nus naturailv detto di fopra).fiparla,(acio,naturale, e profano. ora vfcito H
Liberterrius. ffdej,(pes, del fecondo libro, palio al terzo , e dico che non è chi dubbiti,
chantasfapientia.
che'l Drago, ò Serpente non fi poUTaccommodarc alla Fede
lib.3.tit.i.allufri.i.3.
I

per quel,cafi fi legge di Mosc, & Aaron I


, & altre fimili hi-

Itorie
:
—"- -— '
-ggi
'

1 profane , e naturali ,,
(iprite ;Ca,cre-, &
che per propria natura à
• Soes.
• Viriù
(T.uefta famifliiipa, non lì pofla tirare^ Allude; aiiche il ;

a lib.jjit.z.at!u.-i.}.
Drago alla Speranza pof»chefi leggeEfculapio elfer vemiio da l!b.4.cit.i.aJIuf :•
Ragugia à Roma informa di Drag© a pex liberarla dalla b Iib.i.tif.y: aiJuf/.

ipefte. Onde s'vn*^altro Gregorio liberò da fimil trauaglio Re- Ptltis Ro nam non in-
ua(itaiinoI-ub. &fec]q cu-
ma, Q^fti b àdìnoilri, quando Ita'ia tutta d'ogni intor-
ius exciilio Galli.i Cifilpi-
no era all'alita , cdeftriKtar colfoofantiflàmo gouerno, evi- na , &S;ciiia hoc tempore
gilan^a da ogni male la preferuò , npn lenza g^ian meraiii- laboranr. ' '' ''

glia di tutto il móndo, clie colla occafjone dtll'anno fan- e IiB.i.ticijailufé 8. '

to « vi conGorreua <1
; & altri limili pertinenti alla fperan- lib.j.tit
d K.omi",frequentiaho>
1 aliui'y.
''

za come vede Stimorn© CBarftà i Gentili


nel Ilio titolo lì ..
mioum anno.Iub<immme-
quella di Giouc ( Dio lauolGfo,mà non fenza mifterio,e nalco- rabilis. '
'•
i
-!.uC> i

'"
ftofecreto « delle cole della Natura ) quando di lui graiiida : Chartta?. ' "'

Cerere,partoriPr0ferpina ; la quale fu anche detta da alcuni e Sub fabularum comen


titi s multa naturi fecrcca
Perfet&te : di cui innamoratoli il Padre » lì cangio in Serpen-
latitant. .r li

te f pergoderne à miglior comniodità,come feceje quindi lù Prolèrpina.


che i lauatij, Popoli d'Egitto, voleuano., che come cola itìifte- f' !lb.i.ti-.j. alluf.i.-

tiofa folle prefente lempre à loro facrificjj vn gran Ser-


i.
Sauatii populi, & eorum
pente tutto in fé riuolto, & raggirato ^ Perferate fatta grauida
facrilìcia.'
Proferpina, c|us &

pci-
partorì vn ligh^olo in
forma di Toro-,onH e cantano fonuente i.
ferates dida eft, pntgnans
Poeti le laudi del Serpente Padre deL Toro;ral, che Pioferpina favta,TTUi um ectidi t.

lignificandole biade , come lì leggere q^uali nafcoiio dalla terr ]


Proferpina, filiaGarc-
ris, fegeces lignificar- .
rai e h'è Cerere, non pero fen^j^i il temperato calore, ehe.iri
lap^»ter,!gnis. •

quella infonde il GielomoftratoperGiouecomierfoiri S<?r-


-''
I

'
Serpens^via iblei obliqua
pènte, ch'eia torta via delSole^ò pur l'ondeggiar delfe biade à !Pluto,qUld?
Tatua,© i folchi della bea cuka terra, è rapita da Plutone,ò ve- Quando terra triftatur.

ro perche talhera feminaie noarinalcano j, onde la terra pare Quando terra la-tj tur.

attrifl:arlì,e ftarne mella.. perchenon


vedeadorria di quelle,fi

hora verdi'b& hera tuttebiaiich^ggiantiqiiando Ibno maturej;


'ò vero-perche il calore naturale rapilirg, il reminato grano^l'abr,

braccia-, e lo fomenta inlìne al maturare delle nuoue biaderC' :giibi.t-t.vajiurif ;;;'-;


;per qtieito , &
altre naturah proprieràdel Djago ei li tirajalla Cferiftì Charitasi'
'"

H' jib. 5. tit.3. alluri!. j. ^.


'Virtù fanta della Charità Et nel fuo proprio Titolo (.perciò '
.
7.if.&'curin eneo.inf..dum
che fuori g fin hora s'è vagato ) non mancano ellèmpiefitca- .
delufliti.a, St.Tempéran-
ci di quefta virtù^della q^ualc arfe talmente Ghrifto noftro Si- tia,&c.'

gnore che volle nel legna>della Croca elFer chiodato, e xiafitto Sipientis,
i Iib.j.tit.4.'alruf.7.
peE cancellare i nsilri peccati^/ìgupato già molto prima nel Ser
M.L-rfurii Caduceui
pente di bronzo, 'Ch'in quello Titolo più frequéte h ,che ne gli i

qùidfigiificac.'
altri fi vedcConuiene anche alla Sapienza l'imagine del Dra- Cadmus,& dentes.Sèrpen
'
go per il Caduceo di Mercurio » , ouefonoiduo Serpenti
'
'
tis. ,
! ,

aggirati- , iriteli per lafapienza , & prudenza di chi gouerna, e k lib.j'.tìt.if.ariLiry.


Mercurij geftamina^ jii
vole cófeniarela pace nel fuo popolo,e dilFenderfi dall'oppref
tabula philoloeiacvifa.
lìone della mala fortuna. Quella lì manifefta ne'denti del Ser- - Gjrgonea, '„
^ ^ ^
pente feminati da Cadmo K ;Sc nella tauola di Mercurio villa 1 lib.3.rit.4.2llunM.
nel fuo Cielo da Filologia: la Gorgone 1 fignificaua l'illeira. Liber<juartus .

Prudentia, lullitia, For-


Colla quale, vfcendo di quello tei;;^o librojedalle virtù Theo-
titudo.Tfemperantia.
;-.:;.- logali.
J8i
1 lìb.4.tic.i.ailuf. i.&rlr.
legali , entro nel quarto,e nelle virtù Cardinali > ò riiorali che
Prudentia.
vogliamdire; tra le quali prima dell'altre vieh la Prudentia ,
I

b Mjtth.x.&ibiIo.Chri
foft. '.
.
a cui fenj^a alcun dubbio s'atrribnifce il Drago; pcrcioche (ol-
Chrifti preecptum, tre , che non e Pittor ne antico , ne moderno,chc fappia dipin-
e lìb.4 tic.i.allur.^.
ger quefta vinù fenza il Serpente ») Chrifto b illedo comanda
Eftote prudcntcs ficut.
Serpentes,& (iinplicei>(ìcuc a (ùoi DjlcepoJijche fiano Prudenti e come i Serpenti,& lem
iColumbe.Matth.io. plici come le colombe oltre, che in quefto Titolo fono ei-
;

Iufl:itia. fempi verijiS»: efficaci, che prouano pienamente come à quefta


'

d l(b.4.tìt.2.allur.z.7.l3.
virtù s'accommoda il Drago. Alla Giuftitia fi tira la natura del
Draconi-. p|jarmacum,&
virus,
Drago facilmentejperciochejfi come iJ giufto Principe,non ha
e lib.4.tic. i.alluCi.t. altra mirajche premiare i buoni d je punitegli (celeratijcoli
f Ori.fup.lof. hom.4.& il Drago hai farmaci j& i rimedi] per ccnfcriiarla vira de'giii-

rup.E2.echjio.i .& fup.Exo. fti:e per diftrugger quella de rei col veleno e ha poflanza
ho.4.
l'altre parti di quefta virtù apparifcono nel fiio ticolo fecondo
g Theologalium Viitu-
tum effeftusjmoralium par la proprietà del Drago per la parte dell' anima iiidicati-
tes jafteftus, &c,hìc non eft iua f , ch'e nella agilità , e nel difenderfi , d come nelle virtù
exponendi locus vt fupra di Theologali pofte di fopra fi veggono gli effetti g (v.dì', le fi
tìum efl.
guarda con diligenza; quali ho laiciato, e lafcio di legnarli per
h luftitia communis eft
Vjrtus. Ambr.hom.Euang. breuità,& cofi ftrò delle parti di quefte altre virtù, che feouo-
Lue. u Id€m fatcnturphi- nodoppò quefta commune h riportandomi a quel, che fi è
;

'loliPlato in primis, in Dial. detto nelle continuationi de*Tittoli con quella masgior breui-
de philof. tàjchc fi è poffuto, e che il luogo ha comportato Della fomi- .
.Fortitudo.
glianj^a del Drago alla Fortezza non fi può dubitare , poi, che
,
Elephantiscum Dragone!
pugna. •.r;;i.
faiuonoiNaturalijch'egligioftra i ,e vince l'Elefante, Animai
i lib.4.tit.3.alluf.2; - <
fopra ogn'altro grande , forte e d'ingegno tale;che nò vi è al-
,

Elephantis magnitudo,
tro tra Bruti, che più s^auuicini à Thucmo; fé bene quefti non
potentiaferu^ic^, & loge-
moftra minor giudicio di quello nel combattimento k , e tra-
nium.
Draconis induflria liaglio, &
nel ripofOipoijche auuinchiandofi con glìalrrijpafta
dum pugnat. Limare 1 à miglior pafchi ; &
ha altre qualità naturali co cui
K P;in.lib.8.c.ii.
moftra fua vera fortezza, che poten:;^a veramente qui fi deuria
Dunque nona pafcua petilu
dire, confiftcndo neiragihtà,& altre doti del corpo, non fendo
1 lib.4.tit. ^.alluf.?.
Agilitas S;rpentisj& va- però priuo della tolleranza,dellafirmezza,della m.;gnanimitàj
riétai , vnde pars iudicati- ;
della magnificenza, della fiducia,della ficurezza, della patien-
iS^a, e della perfcueranza>ch'in quefto Titolo m ,&altroue'n fi
m lib.4.ttr. j. ptì- tót.^
v(^gono. S'accommoda etiandio alla Temperantia po'>che fi
Partes fortitudinii ih Ser
pente coiifiderantur,cogno-
vede eircrftato il Drago trasferito nel Cielo o più volte tra
fcunturque . le quarantotto liTiagini, adorno p di molte ftelle q , onde fi
n ]ib.4.tit.4.a]]uf.i.& alibi riceue il tcpcrato indullò celefte, e così parimente fi proua nel

Temperantia.
Tuo Titolo per la llia naturai proprietà r ch'è per l'agilità va-
o' l;b.4.tit.4.alluf.l.

p Iib.iJ.tic.i alluf.r. . .
rio, &
atro alla forza f &
perla parte ludicatiua iìconoice;

q lib.^.tic. j.aìJiir'j, '


oue la Temperantia fecondo i filolofi fi vede;e ne'Mercurij t,
r lib. 4.tit.4.:illuri,
''. '.
& aitroue u fecomlo i Theologi, fi confiderà, colle lue par-
ti integrali, fubiediue,& potentiali-Et con quefta quarta vinù
riib.f.t:f.i.alluf. l,t.J.4.
f.6.7.S.p.&per ter.
Cardinale.dò fine al quarto Ubro, &r entro nel quinto.Nel qua-
alluC 7.,
t ];b.4.tit.4.

u lib.4.nt r.allurio. , le prima d'ogn'altro s'offerifcela Vigilantia del Principe , per


'
!ib.4.tit.4.alluf.j.4.f» ''.
cflcr'clla vna di/pofitione( per dir così) dell'animojiS^; ellbrli-

tio de'leiì-
IISL-V^l»)-.
y^}
2 Arirt. de fonili, i^y':^/'
do dc'feniì &• precipuamenre del fenfo còmranne a poiché
; ,
cap.l.i.
non cade nelle piante per non hauerfenfo. àcui coxiuiene in Draco M^.ierus dntiis.

modo quello felicifllìmo Drago , ch'alerà cofa non ha più pro- b lib.f tit. i.slhif. 1.

pria di quelta: percioche,okregli Antichi, lo diedero à Miner ,


D(M mit OC&llS 3}-!r)tiS

e kb.j. tici.alljf.j.
uà per cuftodia di Vergini b ,egh è naturalméie ni leggier (on-
Cufìodit poma aurea.
no , efi dice dormir con gli occhi aperti e ;; &
i fauolofi non
d lib.y.rit.i.alhiilS.
fenza Ragione lo collocorno alla guardia de'frutci d ; e Vel- Aireruatve'ilus aur?um.
lo e d'oro;E per quelto Diana Cuflode.e Prefide delle vie, fik e lib 4.tit.3.3J!uf.ii.

dipinta col capodi Serpente f Se altri elFeiTi pi Dtaii3 cum capite Ser-
da gli antichi
pentis, & ciir.
neliiioTitolofi veggono di lemma Vigilanza g Allude an- .
f lib.6.pt.i.a!luf.f.
che il Drago alla Pace,percioche il Caduceo di Mercurio,ccn Draco Vigilanrra (ynv
che egli le ed ea dal Cielo à cóporre le dilcordie de gli huomi- boluni.

ni,era circondato da Serpenti h ^e corni delia Cppia.EcMar- g lib.T.tit.T.aJlttf.i.n.


Pax.-
te.6^ Bellona haueuanoi loro tempij fuor di Roma i ,quafi
li lib.j.ttt.i.alluf.t.
volelle dir, che'l Principe ha da tener la guerra lontana dalla Martis,-5: Ballerà; tempia.
ruaRepublic^,*màPallade,à cuic daio ilDrago K haueaden i lib. ^.tit.i.a'luff .

troia Città TempicNume, e Simulacro j e quello ifteflb vuol Palladiscetnplum, vbi?

fignificar Mercurio col Caduceo circondato da Serpenti ,


1
K lib.i.tir.^.allur.é.
Mercuiii Caduccu>-quid.
intefo per reloquer5^a3& Pallade alia cui h.ifta s'aggira il Dra- lib.i.tit j al'nl'i^.
1

go prclà communemcnte per la lapien^a abbracciati infieme Lapis quadrarus fiim^ta-


Ibpra vna quadra Pietra„ch*c la ftabilità,quafi voglia dir, che, tem,& Oablitacem fapien-
tÌ3E Hocat.
chi vuol trattar di pace,dcue effere eloquente,fapiente,e d'ani
Pacis compofirorum con
mocoftanieà-vincere ogni durezza . percioche nonlaràmai
ditiones.
hucmofirozo,barbaiO, & incapace, che colla fois^a del fape- m lib.y.tir.i.alSuf ?,
re, dell'eloquenza, e della perleueran3^a,non fi renda molle^dol V berta?.
ce,c docile; fi come nella Jmagine di Mercurio^e di Febo m fi n !ib.i.tit 4 n!luf. r.

lib.;.tir.j.2l!',ri.
vede, Scaltre fimilinel fuoluogo. All'Abondanza llàfìbe-
lib.(<.tit.i aliuf.;. ,

ne il Dragojche gli Antichi ronleppero dipinger Cerere, ch'c Bacfu^jvini inuertor.


la Terra,anzi la produttrice delle cole, come s'è detto , fenza i o lib.j.tit.-;.allur.j .

Draghijche guidano il filo Carro n ;così fecero Bacco o la- Pallas oles jnuentrix.'

uenLor del Vincjccsi Pallade del fehce Oliuo pioduttricfjcon p lib.j.tir.3.aUa^.j.''' '/

FeJicitas.
quei fecero anche la Felicità p , Se altri fimili nel fuo T^olo , Vigilanria pacem , p3x|
cerne fi vede; il quale termina il Quinto libro pieno di vigilan- abandantiampavturit. '

za,che cagiona,e mantiene la pace nel popolo,e quella l'Abon Liber Sextus.J'Miiceps .

VitaAc-ternitSs.
danza partorifce.Colla quale tei minando il Quinto libro, arii-
Virga, fceptrum Impe.
uo al Sello, &
vltimo\ Nel quale del Principe ftelTo fi tratta ,à
notati-
cui pili commodamentcjch'agli altri Titoli allude il Dragò; lib.^.tir.i.alluCT.
q
percioche, colla Verga fignificattice deirimperio, e Dominio, lib j'.tit.i.alluf.ì.j.j.

ccnuetla più vohe in 5eipen;e q , Mosè ottinro Capitano Mare rubrum d-uiditur.

aperfe il Mar roflb, &


liberò il fuo popolo dalla feruitù d'Egif-
r Jib, 2.tit.2.i!)ul i.ì6.
Epidaurnm, falus genti-
to;ll Drago fa gratie, e dona falute alle genti in Epidauro r » quo vrlc quid
bus. iViUS, in
chelono vere, e neccflarie attioiii,& parti del Principe;è pofto (ìgnifTcantj&c.
nel polo tra le due Orfe f , chemai non tramojotano, chela r lil>.6 titi.al'uf.z.
•PotfdasaDeo.
StaDilità,ImmortaIità,Serenità,Cumuio di dignità,e Prouiden
t I»an- y n. IO. ".' '
'1
ria del Principe importa ; lacuipoteftàèdatadaDio t per ' .Tr.ttolemuf.'' '
\

infegnare, e gouernareiviuenti qualnuouo.Triitolemo u >&: u iib.i^titìi.allur.ji


-

o^uella
3H _
a lib.S.cit i.alluf4.. quella delega a à chi viiole^eriandio deboli,cfc pii(ìllanimi,chc
h It.b;'?.tit. i.al'unf.6.7. pòi non temono le forze de i Re della terra ; iniegna , eirercita

e Ilo. 6 tic. i.alluf.S. & conferiia la Giouent'ò b per leiuitio delb fiia Republica ;
d lib.^.tir.i.alJuCj. '

aftolta i kioi nel niezo del fuoRegno e ; cuftodifcCj «Siofler-


e lib.6 tft.i.alliif; io.
f !ìb 6.tit. i.alluf.i 1.
ua le leggi à ; riconofce da Dio il fuo ftato V eia fua grandez-
g li;i.6.tit.i.illuf zt.ij. za e ;;emeiirLiofHegnc» f ;gotienia con prudenza, e fortez-
h lib.6 tit.i.alluf.if. za 8 ;con vigilanza ii ,& prudenza diffende i buoni, ecalliga
Muiiiiicencia Principis.
i rei;fcuopre nelle monecelaliia fflunifìcétia. Se Religione" :la
i Itb.A.tit.i 3}Iur.i4i|
Vivtutcs exercet,
pace,ela<falnte del popolojla Virtù, e Ja fede K nc'gli altri ; la
;

K lib.ó.tit.i.alluf. t6. vittoria, é'i valor né'nemicijche colle infegnCj&imagini ' at-
.Viftoriani reportat. tciTÌfce,eTìiettein fuga m ilpiùdelle volte; e quindi è>che di
lib.5.tit.t.alluf.i7.
I
tenere fanciullo cioè di mortalc,fi couerte in Dra^o " immor
• Fugar hoftes. j
tale per la Calute dcTuoi,& della Patriaj&Republica fua: e chi
m lib.j.tit.i.alluf.f.
lib,4^tic. ^^alluf.p. «iramiuabene il Titolo trouarà le parti principali.ch'al Pfinci
Exaltatur. _pe coaucngonQ.1 diregni,&penlìeri dclguile neono ell'ere oc-
n' Iib.i<tit.i.Alluf.i. , culti *» per -«iuerliingamcce con honore,e,falute fua,e de'fuoi-,
Vita. ,

&:,aGCrercere,.& ampliare ogni giorno più il fuo ftato-, e quefto


Principis arcana, recon-
dita. € cecamente lo fpogliarri,.&: ririouéliate la Vira a guifa del Ser-
lib.^.tit.t.alluf r. pente p , nonjjur viuace eCempio della Vita temporale,
Serpens fé le reiiuuac. t«à'tldlafpiritu.^e ^vanGefa; quindi Theofrafto fi duole.del-
p lib.6.tic.2>alluf.i, la natura « jcKalGeruo^ Cornice, £ Serpente habbia data (1
q Vita avTiua: & «rontépla
tiuifol.40. 108. 917.341.
lunga vita;che1a- virtù 1" dkrjoftra-. opera laiàliue * jaccom-.
Tlieopliraflus de namra pagna,, feinfe^na il retto viaggio « di quefta vita ; efce
quxritur. ,
y ,,, j
dal fepeltfo « Se rinafce non tblo dalla medolladell'liuo-
r lib.é.tit.r.allui! j
Serpeni virtutem frgnat.
.
rno^ ma da capegli anche , &
molto più da quei delle Dora-
ne per eller più huraidi , che ciò velfcforiì fignificar.la Gor-
f lib.6.tit.i.alluf.4,
Saliitemoften<3it. gone y difcaccia il Neinico ^^ , eda quellodifFendelafua
;

t Iib.>i.tit.i.a]Juf.5. .
Greggia, a ,& altre cai cofe , ch'à queft« Titolo appartengo-,
Viam doceti no;e che rhuomo aUa'-Eternità delle cofe conducono.La quale!
n Lib.6. tit t.alluf 6,-
apprelFo i Gentili in vna: Medaglia di Fauftina fi vede, cioè vna ;

lib.j.tit.4,.a]luf3.
A fepulchro exilit. Matronaconvna Palla in mano t» deftra,e iiella finiftra tiene^
, X lib.6.tit.i.alluf,7.- il Tiiuoae, & vn-granWelo , che la copre tutt.-ij ma Ckudiano
Hoftem fugat .
là defcdue .lItrimence,cioè vn'A'ntro e , ou'è il Fato, laNatu-

y lib.i.tit.i.aliuf.14.
ra,i fei putcijdelli qiuli fopra lungamente s'è ragionaro,il Ser-
z lib.6,tit»f.aJIur.3.
l'opulum defenditi pente,che lo cirGonda tutto,eFebó,che intendono Dioje perà
a ]ib.6.tit;x.allur<>, il Drago accommodandofi alla Eternità ancora , à cui ferue i^

Tempo,c-lt'c parimente per il Drago mofti^ato ^ jafcetò fopra


e \\b.6 cir^3.allur.i,.
mate
k.Piraa-iide,ch'èlairmtiortalità delle cofe,la Natura, ò la
d lib.i tit.3.ajlur. 4. '

prima, viftce il Dio termino e t,ch'a niifuno ceder folea; (u-


'ria
allul.y .tit.4.a]Ìuf5 .&c.
e lib.6 vuj.zlluC.^.^ ppra Efculapio f e luo Serpente di lume, e fplendore; -iforma
f lib.^.m.x.-^lup,f, . l'anno g cbin«.PrincipeJi ;ch'e(ralta,& ft immortale il nome
g lib.6 tir.j.2lluf.4:. dell'HuomO' « virtuofojafcende colla mente al feno, e fecreti
h lib.é tic. ^.alluf. 5
«li Dio J< iCh'àPrincipiOrcfine -I delle cofe; e gode trasferi-
i lib.e.tir j.al'uf.f.

K Iib.6.cit.3..JJuC7.- .
to n> nel Cielo gloriofameiiteper tutti i fccoli la diuiniflìma
1 lib.6 tir.3.a].'u(:s. luce, e gloria del diuino Arciiifcttofabricaiordeirvniuerfo.
m Jij.6.nr.3.aliti(!pj ,
Quello iltelfo Drago intefo per la Pruden'Z.SSapienza, Vigilane
~'
za,&i
^
0?
za, scaltre a Virtù come fopra s'è dettojfi può dar anche al- a Draco perca qusflgni^
la noftra fantiflìma Vergine vero Tempio , e Ritratto di tutte ficatiDeigeiiKrici Virgini
le vircù,percioche; fc gli Antichi lo'attribuirno à Minerua Dea conceditur, tanquamVir-
tutum omnium Templo,&
della Sapienza , qual più faggia Donna fu al mondo della no-
esemplari,
ftra Protettrice,c'hà partorito là Sapiéza iftefla?à cui la Chie-
Cz Tanta communica b quanto da Salomone della diuina fa- b Virgo Maria Sapientia
edidit; cui omnia qux de
pienza è fcrittoje però nel fine dell'opera, èpoftala Canzone
diuina Sapientia à Salomo
in lode di lei ;la quale, oltre ch'è epilogo breuiffimo come di nefcriptafuMt, tri^uicec-
fopraiìèricordatOjfàdiuerfetrasformationi e j&metamor- clefia.

fofiy cioè Dio n^e cofe à jgU Angeli creati , & di queUi altri e TrasforinationesinEpi
logo.
in gratia,altri in difgratia confirmati e ; l'huomo di buono in ,,

d Mundi fabfica.
cattiuo ftato mutato f;Il Verbo Carne g la Vergine in Ma
in ;
e Angelorum creatioj ca-
dre,e Spofa h di Dio;& altre,ch'iui fi veggono.Hò voluto poi fusrebellium , confirmatio
nel principio d'ogni Titolo porre l'Imagine i grande della boiiorum in gratia.

Virtù della qual fi tratta , fé bene elle fonaftate fatte in vari) f Hominìs cafus.

g Verbum caro faftuth.


modi da gli Antichi di diueriè natidni , 6^
oltre alla varietà
h Virgo mater,&fponfa.
del corpo,& ornato loro attribuirno diuerfe cofe K conformi i Imagines citulorum.
alleloroproprietà,come fi può vedere apprellò quei , che ne
trattano . à me è baftato feguir l'opinioni più cómunijnó ferué K Infegnia Virtutum.qui
domenead altro,ch'à moltrar la Virtù della qual fi ragiona, fé bus tributa funt, vt fecerna
bene'è mia volontà, e defiderio porre nel Margine delle Virtù tur à vitijs fqcundum Mi-
iìhg, in Rub,raft.4e Iuft.&
predettene Capoti toli ( per dir cofi)leloroImprefc, e pro-
.Iui-,num.iy,/.;;i,o(l.-:!-i •.
prietà à guifa de riuerfi di Medaglie ; ma in quefta prima edi^
. li; 1.^1 ,<.• .

tione non folo non fi potrà far quefto , ma farà neceffario la- .; lSDili,-Ji"
fciarle figure gr andi,ò vero Imagini de'fei Titoli del primo li- '
. . .l.Mtl^r.ii.. .

bro, cioè della Natura 1 , oueroftatidell'huomo; di Satur- :'-|. !•.!'

no m , ^altri Pianeti ; del fuoco «- ,



&
altri elementi ; delle Qu* defunt Virtutum
Imaginibus;, &lib.i.huius
fcienze o , e delle altre artij d'Europa p ,&
altre parti del
operis propter inciforum &
montìojdiPrimauiera q ,& altre ftàgióhi dell'a'nnc^' alle qua- impreflbtùm tacrditàcem.
li fi porranholelorolmagini picciolejche feruoHoa^ll Em- 1 fol.13. . .

blemi,nonperò quelle grandi, ch'in principio d'ogni Titolo fi m fol.i/.

veggono;& a quelle eom'hò detto mancaranno k medaglie; ò n fol. 5 9.


o fol. 47.
vero riuerfi, che moftrariano le loro Imprefe , proprietà; e & p fol. 5 7.
quefto fol per difetto d Intagliatori li quali portano tanto in
;
q fol. 65.
lungo le loro opere in rame,che prima, che fé ne vegga il fine, Titulorum imaginibus
è forza lafciar qualche cofa imperfetta , eom'hò fatto io; che defunt iiumifmata.
Impreflìo libroium cum
doppò l'efler ftato M. Bartolomeo Graffi imprelTor di queft'o- Imaginibus sneis admodu
pera con ogni follecitudin-e preftb à gli IntagUatori per fpatio diftìcilis.

di tre anni, lòn pur forzato madarla fuori séza quelle fei gradi Anno I
f S z .opus hoc im
Imagini , c'hò dettOj& fenzà le medaglie delle Virtù, de gli & primi debuit,qUod trfes an-
nos inciforum «eneanì Ima
altri Titoli,che nel margine entrano ; fi come-moftra' lo fpatio
ginum tarditatem iàm ex-
lafciató nelrame;& quefta medefima ragione la fa venir auan peftaueratjdeinde fex alios
ti.V.E.fcritta à penna,poiche gli Stampatori, non fono di mi- annos propter varios aduer-
nor tonditionede gl'ilntagliarori in mandare alla lunga l'ope- fa fortuna cafus expetìa-

re, che tolgono à fare ;&


far» che'l tempo porti fempre
uit.
Tefnporis prolixitas, Cx-
qualche accidente di farle rimanere imperfette nelle loro fta. pe rerum iafturam affert.

Dd sane
5j£
parie: fi come n'hò vitto io moke,e tra l'altre del Cardinal Bt-
Su mptu %& labor impref- bo.E ben vero , che fé nell'altre non fo.io degni di Iciilà , iii
Cicum & incjforum.
qtìetta meritano molta lode.fe la mandano al finerqueiii perla
molta fpefa , che vi va , & faftidio grandejftampandofi in due
Multitudo. & obfèruan- voltCjCioè le lettere,& i Rami feperatamente.iNc in diuetfi tem
cia Imaginum^
pi , &tarhora in diuerfi luoghi Q^fti perla moliitudine de
:

Rami, (S: per la molta oll'eruanza dei lauoro; affermando non


liauer mai più intagliato libro,ne villo intaglialo da alirijch'ar
Numf fuslmaginum hu
riualFe alla metà del numero di quello, nel quale Tono. 25.<>. fi-
ius operisti 6.
f
gure tra grandi, &picciole.A quelle diflìcoltà» s'aggiunge la
Legum ftudiitm laborio- diucrfità della profeflìonejpercioche il faticofo, & ìeueio Itu-
liffimum. dio delle lcggi,al quale ho attelb in quello iflelfo tempo, non
ha lafciato à dietro molto fpatio per vedere le cofe della filo-
lofia , della Theologia , S^dell'altre fcienze,delle quah fpef
Casterarum artlum fliu-
fo ( fé bene incidentemente ) fi ragionarne meno i molti,& di-
dÌ3 iUere lubec,
uerfi fcrittori delle cole naturalijde Gentili Romani, Hebrei,
Librotum {Ibdium retar Greci>Egittij,Siri,Perf!,Caldei, Fenici) 5<: d'altre nazioni : i cc-
-'^*"''' ii>f\i-t'
dar,
ftumi delle genti antiche, & moderne;6^fopra tutto in orno
al culto diuino: i cafi Angolari fparfi in mille volum , onde gli

Gefla Greg.xni. pridariflì Emblemi fon toltijle hiftorie facre,& profane.ò fa jololeji pre
ma ScinniMnera. clariflìmi fatti di N. S. i quali fé bene fon noti al mondo ve ne
a de <|ua fiip.

pertribu«illisAlluf.fol. 14.
aliquid fu- fono anche de gli occulti , &
maffimamente circa i maneggi
de' Principi: vedere efquifitamenti gli fcrittori, c'han trattato
lo.fif. fed alias plcnius
deo dinte,dicetur. ddla nobiltà del (angue a della poteftà,& libertà ecclefialli-
b EccIelIailica.foI.7.i8.T j. ca b ,& pontificai dignità; del Regimento de'Prihcipi e ,&
delle Virtù d j eli quai quattro cole principalmente nell'ope-
jS.fp.^j.ó^.fif.fiiJ.Sj.
y,7
non lì Ibno lèruati i Termini de
ra firagiona: circa le quali, fé
Lù . z.tic. z .per tot. lib. j .tic.
I psnèpertot. &fol.i4j. gli Scrittori non fiamcrauiglia; perei oche, oltre che qui, s'è
,

if4.ij7.ij^.i<Sj.i5j. proceduto allegoricamente,s'é hauuro anche riguardo alja for


'7J- 17). 176. 180. 181. ma de gli Emblemijalla diuerfitàj Se moltitudine delle cofe^ Se
I3:..i8^.i84.i<;4.i9;.i98
;
alla commune intelligenza de gli huomini,ch*aUe Ccicuzc non
00. ioi.Iib.4. cit. 2,.p£nè
per:or.lib.4.tic }. patneper
hanno dato opera Per il che dalli termini anche di quelle mi
.

A quelle difficoltà fopradcttc,


;

tot.lib.4.tit.4.alluf4.(J.7Ji. fonoallontanacoalpoffibile .

j-.tit. I .per toc.tit.i.alluf.i. s'aggiunge il mancamento de'libri di tante profellìoni, 6c arti; j

;
2. j. tf..tit.j.ailur.r.t.4,lib.
à cui feguouo apprello gli incòmodi di Roma, che porta à fo-
6.tit.j.pfrtoc.tit.2. alluf.4.
raftierijà quai non fu molto amico Mercurio.Qu^ì entrano i fre
J.6.7-8.9.tit.j,:pertor.
c l>b. 6. tic i.pertot.ac quenti viaggijgUcirequij,de'maggiori,& carità de Signori, le
(pai lìin in opere, iiifermità,le liti, i negotij,(Sclc dilcordie della patria; il cui Si-
d ]ib.{ &i. per tot. to,5^natura non defcriuo,riportandomi à quel,che Gio»An-
Itinera:iegritudines, nego-
tonio Campano huomo celebre nelle lettere del fuo tempo, in
cia,l!cesjfii(lèncionesiIuue-
vna Epiftola al Cardinal di Pauia laiciò Icritto . dirò lolo ell^r
num remora.
lo.Aur. Campaiiuu. Città .^ntichil^^ma polla nel Sanie, habitata da popoli precuti-
Populi prf cucini. ni vicino al Piceno, che'l fiume Tronto parte,altrctanto lonta-
SiiiTuiium.
na dal mare Hadriatico,oue à Giulia noua per aperta, f:rt.- &
Picenuin.
lungala riua del fiume Trontino Ci fccnde.quan-
lilTima Valle
Trufnìum-fliimom
Trontiiiutii umett. . to Roma per gir ad Hoftia > lungo la riua del Teucre dal Mar

Ti reno.
L
^ - —
^
- ^.......^.^ »--


--^ •—..,^.. -

Tireno.Dal per arriuareall'àltróivoltando le


cui Iito>chi parte
fpatle à Ponente , &
mezo giorno per linea dritta trafcende il
duro dorfo deirApenninoA lYmbilico dell'ltalia,& moftran Apettnìas fnofiJ.

do la deftra gota al Sole, camina verfo Oriente, & Tramonta- Vmbilicus Itali* feati-
mn ager.
na . Perilche più rolte mi fono merauigliato , come in quella
parte di Abruzzo , &in particolare in Teramo più , che nelle
Theramiim, olim interam-
Citta vicine piouano fopra altretante difgratie , & ^infortuni],* na,qu£ incerduosamnes
quanti in latio , ^ in particolare in Róma fauori, & gratie dal (ita efl, &c eius inimicitia-
Cielo difcendono. Et s'alcuno dicelFe , ch'à quel luogo la vici- rum,alidrUnique^aIatnita-
nanza d'oriente fa danno, dimanderei la cagione j perche à' tum cauilx occulti, prxter
ProuintisE prajfidis^vt aiut;
quefta parte d'Itahajl'Africa non lontana,o Ponente non nuo- loci diftantiain , & iuflitia;
ce? Et s'ali egatle la morte del noftro Redentor Giesù Chrifto , implementi defeflus.
^''c gli altri dditti in quella parte commelfi a ; dirci,che l'altre a lib>i^tìc2.aUuf.io.
habitationi più vicine ad Oriente , non patifcono i noilri nau-
fragi), & incendi j.U difetto della Rehgione (Dio lodato) non Cultus ^iuìnus,VbiI)eo
vi è:anzi ardifco dire, che il culto diuino è così bene elTerci ta- foluitur, non prjefumitur lo
cus calamitatibus fubiace-
to in quella Città,quantoin ogn'altra d'ifalia, &figuardaria-
re.nifi dicatur , quòd iiifii-
no gli Habitatori come dal fuoco far nelle Chiefe altro , che tia quoque eft cukus diui-
l'oratione,à che fono ordinate.Onde,fe*l Cìim2,&c ì' inflnlfo di nus:ne Theramù fine caufa
maligne ftelle s'allega jlafciando la rifpofta à gli Aftrologi , & laborare videatur.

Matematici , perluado à gli amici , &


parenti, che fé ne parti-
no poi , che dicono il mancamento della Giuttitia, ellex la ca-
gione d'ogni male, Giouami hauer bremente moftrato a V- E. Ex vniuerfalibus , ad fin-
l'ordine vniuerlkle, ch'otleruo in defcriuere il Ponteficato di gulaf ia procedere oportetj
totum.n.fecundum ftnfum
Gregorio Ottimo Principe, Se da quello la forma di tale fé : & notius efijvniuerfale autem
per hora non defcendo al minuto raguaglio di tutte le cofe , è totum quoddam eA.tnulta
perche fpero, che la Vita fua debba elfer d'anni moiri per dar enim comprehendit vt
ogni perfettione all'opere fue:& quando farà tempo, fi verrà à partes , vniucrfale. Arift. i .

tutti i particolari ; fé bene di quelli fin'hora occor/ì , fenela- phylicap.j.

fcian pochi de più notabili,& degni di fcriuerfiin quello gene


Incuria , & infcitia impret
re . Et creda V.E. che, s'alaina imperfettione , errore è nel- & forum inoforumquetardi-
l'opera (ve ne faranno molti per colpa de Stampatori, de & tas. .
:'".. .

gli Intagliatori ) non per poca cura, diligenza,&afFettione, ma


per debolezza d'ingegnoj&r altre mie difgi'atie,vifarà. Ho poi
finalmente à quelle Ailufioni,Imprefe, &C" Emblemi , oltre à i
Aigamenta, & annòta-
Ti toh , & i mottijaggiunto i Veri! in lingua Italiana per argo-
tioiiei.
menti;& annotationijnelle quali,fe non larà feruata quella gra
uitàjch'airarre cóuiene,pare à me di douer'hauer parte d'elcu Grauitasferuanda.

fatione;poi,che lì tratta ài cofe difficili in llile, & modo diffici


le, & grauenn tanto, vn Sonetto iolo , bifogna chiudere
ch'in
Difflcultas,&emblema-
tumfenfus abftrufus.
quaio fi vuol tirare à fenfo buono, & intelligibile per far quan- Hier.Rufcellus.. .1

to di fopra fi è dctto.Nè credo fia flato meno lecito à me di di- Lucas ContiliE. |

clarare quelle Imprele co'motti latini in verfo Italiano , ch'ai Infcnptiones varianim
j

Rufcelli , & al Contile l'imprefellluflri in profa di noftra lin-


linguarum inlconibus Vi-
roruni IllLiflriuni appolìti,
guajnelle quali non pur fonoi motti latini, ma Greci, hebraici,
& italico IdioHiate expofi-
Spagnuoli, & Turchefchi: & s'altro non mi ef;ufa, al meno mi ta à nonnuilis.
.

Dd cieue
j88
'
~

i
deué efcufar, rinyentione ( è nuopo modo di fcriu€?e , come fi
difle da Principio ) &
la moltitudine delle cofcjper tirarle tut-
Nouus fcribendi modus te à buon fine come li vede. Percioche , relFermi riftretto in
de Regimine Priiiopum,
'

de tcclefiaftica pottihte,
vn'Augolo,&- Circolo si ftretto, &
eftremo, che vna fol Crea-
de nobilitate, &deVirtu- tura terrena;& ridunii dentro tante cofe^ pare à me fiami le-
: (

I ti bus. cito) c'habbiadel difficile.Hò bene oireruatofouente Alcuni,


Anguftialoci, fpatiandi che volendo formar fola vna Imprefa , doppò hauer faticato
diftìcultatem addir^facitil-
aliai, ,& adoperatoùi .etiadio l'aiuto, &: il parer de gli Amici.al
lud. in arido folòj flolunt
arare luuencij '
'
' fine Ibno ftati pur tutta via fofpefi, &
poco focisfatti; &:ha(ino
Ex quibuslcontsconfi- purhauuto vnlarghiflìmo campo de^e cofe celeftijaeree» ter-
ciantur. rene,&aquatili;gli Elementi,le sfere, & le Ipetie innumerabili
di tutte le creaturc,con le fintioni poetiche, inuentioni, i'<f in-
>:ìt,'nf.-
Ex imagineSerpentis ta-
tummodo, omnes huius o.
ftrumenti di tutte l'arti mechaniche, & liberali. Hor fé quello
èverojCom'èveriflimOjC'haurò fatto ioJche riftrettomi nel Ser
perijlcones coiife.1:e,CGm-
pente,ò ver Drago folo, doppò hauerlo variato in tanti modi,
pilataf, àtque ordinata» lune
formando il Principe,non mi parea hauer fatto cofa veruna, fé
Emblematum oblcuritas,
&fenrusjverfibus enodan-
nonl'ornauo de verfi,& per vaghezza, &
per elpriraere il fen-
fo,che ne gli Emblemi , òi^n fi fatte compofitioni fuol'eirere
cur,&exponutKUr.
hora più occulto,& difficile,&- bora più manifefto, facile: i &
Emblem'atajnotitiam reru
quaU con tutta l'efpofitione alle volte fono ofcuriflìmi , né da
de quibus traftatur, fuppo- metterfi auanti a tutti, fi come in molti di quelli mici forfi au-
nunt. uerràjfe chi legge,non haurà villo, oue io l'appoggio , & onde
li cauo. Pe r il che s'è fatta alcuna annotatioae a contemplatic-
Annotationes in margi- ne de Amici nel margine breuemente , ne'fommarij , Se ne'
gli
nibus, Se in fuoitnis.
principi) de'Titoli in lingua latina per le genti ftraniere, che

.:hw ' :
nò intédono la noftra Italiana,che volédoli declarar magiftral
Sénfus Embrematum in
mente(oltre,che a me non cóuiene,parédomi an che hauer fat
fummis Tituloium comi- to troppo in porre nel margine i luoghi, & ne'Sommarij il fen-
oentur. fo,& ne principi] de TitoH le continuationi,definitioni, parti,
& declarationi dell'Imagini ) farianecelfario far' vn altro volu
AuftoréSj quorum aufto me.Percioche gli Auttori,de quali mi fono feruito,lono diuer-
ritatibuv. Emb ternata nitun lifiìmi, cioè la lacra fcrittura nuoua , èC' vecchia co'fuoi Dot-
tur, mu!tij& varij.
tori; le leggi Canoniche , &
Ciuili con gl'Interpreti: le hiftorie
facre,profane,naturali, fauolole, &poetiche,tanto de Latini,
DracojSerpenSjColuber Greci,Sc Egittij,come d'altre nationi,ch'hanno in alcun modo
Anguis:idem,&c. per quel , c'hò polluto raccorre ) fatto mentione del Drago,
(

ò Serpente ( l'vno, &


l'altro è rilleilà cofa col Colubro;percio-
chc, oltre, che Drago , fi definifca , Serpens annofus ; Chri-
a Ioan.}. fto a (lelfo chiama Serpente quel.che Dio mollrò a Mosè per

b lib.j.tit.i.alluf.i.i.j.
Colubro b :EtVergil;o,neirEneide,chiamainditferentemen-
e lib.z.tit.i.allu''.j..1. te Dragoni,Serpenii,& Angui e quei,che Laocoontc.Sc^^i fi-
S cripcores naturalcs. gli diuorarono Et così gli altri fcrittori , fuor, che i Naturali ,
:

perche diftinguono le fpetie , confondono quelle voci , come


nò fatto io in quelli Emblemi)fe bene ho lalciatocofe infinite •

Breuitatis ftudium,extre à dietrojfol per non efler lungo,6c tediofo:non lafciando però |
mam operi impoiuit manii. quanto per mia intentione m'è parfo necefl'ario. Quella millu- i

rad un-
"
: .
3,8i>

ra dunquCjCredo mi farà concefTa poi,, che fé mi era riftretto à Varietas concefl'a pro-
forraar tanti Emblemi da vn corpo folo,non doiica riftrenger- pter anguftiam,&c.qug ma
gis deledat.
mi à cauarli da vna fola profe{fione,fcuola ò fcrittura,ò vera, ò
fauolofa,ò facra,ò profana,ò greca,ò latinajquel, che non han
Fabula» , quoniam in fé
fatto gli altri , c'hanno hauuto sì largo campo di tutte le cofe.
occultatn habent philofo-
tanto maggiormente, che le faiiole per hauer'in fé in certo mo phiam,non penitus reij cien
do fotto velame di cofe piaceuoli, & finte , vna nafcofta filofo- dj fune. ,

fia, non deono eirere à fatto rifiutate, come cofe inutili. Se bu-

giarde;nè fubito,che il vede vna cofa fauolofa tirata à séfo pio Non feinper mifcentur
fi dee dire, coftui mefcola le cofe facre colle profane poi, : facra prophanis.

che non folo i Dottori , e Theologi fanti fi fono feriiiti di que- Doa.Theol. Et Ecc. SS.
lle rintioni poetiche,trà quali Gregorio fanto ne'Morali afifomi fabularu figmentis vii sunc.
glia i Dottori Theologi ad Orione , ma la Chiefa ftelTa nelle
lue diuine canzoni intuona.
Quarto die,qui flammeamfolti rotata con£ìituens,&c. Hyn.fer.iiij.ad Vef.
Et pur fi sa, che'lfole altre ruote non ha , che quelle , che
ifauolofiglihan fatte; ne'fenza miltieri, fignificando il con-
tinuo, &
perpetuo corfo di quello, ch'à guiià di ruota fa nel Ecc.Cath.Deorum gen-
mezo delle sfere , &
così parimente fi può dir di Gioue,di Sa- cilium nomina admifit prò
turno di Marte,& de gli altri, de quali tanto fi ferue la Chiefa cognitione fpherarum , &
per la cognitione delle cofe celefti . So, che non mancaranno curfu cxleftiumorbium.

di quei, che mi nprenderano, che nell' opera habbia aggiunto


le poftille,i fommarij,& altre cofe,che vi fi veggono ne'princi-
pi) de Titoli, & fopra ogn'altra cofa, queft'Epiilola,ò vero di-
fcorfo con tante chiofe,& luoghi citati di molti,& diuerfi Aut Cur in opere appofit»
tori grauijalli non fono mancati, di quelli, funt fumme tituloium Vir
quali rifpondo,che
c'han detto, ch'io mi fia appoggiato ad vn baffo foggetto, ch'è tutumque definitiones ( re ,

mifsiue tamen) continua-


il Serpe; fi come dilTe anche V. E. ( ma per humiltà , & mode-
tiones , partes & alia mul ,

ftia,come è fuo coftume,non già,che non fàpefle il foggetto ef- ta in principijs titulorumj
feraltiflìmo,& di molta inueftigatione) quando,l'anno i
J78. ite etiam , cur in' margini-
fémal nò mi ricordo, le donai vna abozzatura di quell'opera. bus citentur au:horesi&c.

Et perche gli huomini non fi ingannino , l'ho aiutato con que-


fti rimedij, citando i luoghi, &
gli Auttori,che ne trattano,per-
che non paiano miei capricci , ócT fogni,come diffi da princi-
pio ; che quanto al refto, nel frontefpitio folo ne'fei ordini tra
l'Arme , &
le figure leggono breuemente i Dotti di buona in- Vtifrons pleriinque de-
tentione, quanto nell'opera fi contiene , mentre veggono Pal- tegitanimum : ita quoque
lade al deliro Nicchio coU'hafta, c'hà'lSerpe auuolto, colla lu- Iconescuminfignibus , ab-
cerna accefa, colla nottola auanti , colla Gorgone nello feudo, fquea]iainferiptionc,ofteii
dit,indicatque librum.
colla Egida,colla Sfinge,armata,fopra 1 libri come fi vede: & al ,

finiftro Mercurio col Tricufpide,ò vero quadricufpide in ma- Pallas,erufque infignià .

nojcol Caduceo» col Corno della Copia , coll'alato Cappello, Merciirius,eiufdenq5 in-
coli'ali à i taloni , col Gallo,ignudo fopra vna quadra pietra i. figma <GsJlus,&c.
quali Inlegne , & inftrumenti fenza , ch'io li declari intende-
ranno à ad vn folo fguardo , con quei della fortezza , Se della Fortitudinis, & pruden-
Prudentia,che fopra l'Architettura fi veggono; màbifognafo- tixlmagines.

tisfare
550
the non hanno tanto buona , 6C retta inten-
tisfarc à gli altri,
tione come quei , c'han cletio>che farebbe flato meglio hauer
Scriptores pròprio Idio- Scruto in verfo latinty,a quai rifpondo,che Nifl'uno de gli Aut-
te in quo nati flint, fcribere tori giaui fcrifTe inlingua ftranierailuoi concerti poi, che i
jdcbent.
Greci, f-TilTero in Greco; i Romani in latino; gli Hebrej,in he-
braicDjgli'Arabi in arabicos^ cofi faccio io in quefta nolka l-
'

Fanc. Petradi.Iatinos,
& icalicoiverfus edidit:fed taliana;ranto maggiormente hauédo vifto;che'l Petrarca,huo-
italicos iucundiores ,
pul- mo celebre , & di molta dottrina , fcrillè la guerra d'Africa in
chriortfviue exiftimantom verfo laiino,& volumi con molto ftudio,& fatica,nè però
altri
le fue compofitioni latine , fonaftate abbracciate, &riceuute
dal mondo , comelepiaceuolezze, & bellezze di Laura ,che
Iac.Sana2anus Arcadia,
italicisverfibuSj& departu
nella propria faUella > &
à diporto fcnlfe ; le quali non è huc-

Virginis Latine fcripfit.


mojche non le porti nel pct£o,& nella mente: Così à punto in-
I

teruéne al Sanazaro dell'Arcadia,hauéndo fcritto mirabilmc-


te bene de partu Virginis.Nè mancaranno di quei, che fi mera
Hier.in detrafliores.fcri- uigliaranno, ch'io habbia polto qui vn'Epiftola fi lunga, quafi
be tu, qui aliena opera dam commentario dell'opera,à quai rifpondo, che, chi intende gli
nas.
Emblemi,e'lfenfoloro più occulto,non accaderà pigliarfi fcó-
modo , &
faticha di Legger l'Epiltola; perche l'ho iLritta per
Veritas, & adulatio tan- mia fotisfattione à V.E. pe r il ri(petto,che (opra ho detto; cioè
dem lècernuntur. d'hauerfeguitola verità col teftimonio de gli Aut oh graui,(.\'
non l'adulatione,& le menzogne,fi come molti ftimaranno.Et
quando ciò non mi hauelFe mollo , mi balla hauer errato con
Galenus traifiatum edi- Galenojil quale intendendo di quanta importanza forte lo ftu
dit,quo docuit modum iiu diar le materie con ordine, fcrifle vn libro per infegnar la ma-
dendì volumina, qu£ Icri-
niera, che fi douea renere in legger le liie opere, à fine, che lo
p^tat de re medica.
-i.ij-.ii
ftudiofo non ne rimaneffe confutò; Et coli hanno fatto altri in-
Commentari) editi in
finiti fcrittori di fomma auttorità ; lènza quei, c'hanno com-
propria opera. mentato le proprie loro opere con molcalode, fotisfattione &
di qiieijche leggono;in tutto, che in vari) modi fi fono diidet-
ti;fi come in ciò Ibno incorfi huomini di molta auttontà,& (:•-
Cur fcriptores fi:pe im- pere, che in giouentù fcriifero i loro volumi . Né ciò credano
pugnant opiniones in fene-
gli Spiriti gentili, che fia fempe colpa,mancamento,(Sc imper-
dute.-quas in I uuentute te-
nueiunt, fufìiuuerunt, (cri-
fettion di Ikpere, giudicando , che'l loprauiuere doppò hauer
pleruntque. fcritto alIoIutaméte,& lo ftudiar più auati(fà quello all'ai lenza
dubbio) faccia cognofcere loro gli errori, &
l'opinioni, cheten
nero da principio, e che per vere lafciorno fcrittc, contrarie à
Temperamentum in cor quel,ch'inrefero poirpercioche il più delle volte fecódo filofo i

porehumano. fi n'ècolp£(;è dirfipuè)!a NaturajòThabifità naturale nel tem

Cbr,Iecur,& Cerebrum. peramento del corpo hnmano. La quale organizandolo, li die-


yitalis,oatura]is,inteUe-
de tre membri principali.Cuore, Fegato, & Ceruello; il primo
ft uà ficultasj quas,animas
piato credidit, cum Virtu- de quali conferuator de gli Spiriti vitali i cinllrumentodella
tes, vel potentias anima: di- facoltà irafcibile,il fecondo, Vaio del langue, &: della potentia
cere maluerit. naturale, ha la facoltà concupifcibile (è anche parte di quella
Memoria, imaginatìua ne'tellicol) )& il terzo feggia dell'anima rationaie , c'hà tre
& intelledus , iuc^rebro
&c.
'
potenze, ò facoltà, memoria,im3ginatiua ,6s^^inteiletto,hàjj

lempt-
_Ì92_
temperamento delle prime quattro qualità , caldo,:fccco, hu-
mido & freddojnon mancando però di dire, che quelli mem- Qustuor ptirna: qualitates;
bri,in turto,che la Natura gli ha ieparatije polli nei corpo hu- calidum, liccutn, humidu.

mano lontano l'vn dall'altro, & dati loro diuerfi officij,nondi- & frigidum.
meno hanno tra loro gran corrilpódenza, Vnione,& armonia,
Harmonia trium corporis
onde lafciando da parte per hora di ragionar del Cuore, che
membrorum principaiiu.
di l'uà natura è caldi{Iìmo,& del fegato,al quale naturalmente

ilcaIdo,& l'humido flgnoreggiano, come quelli, à cui la vita-


le ,& naturai vita appartengono (per dir così) che potenze Vitalis facultas in corde:

virtù fono ; ftò nel Ceruello ( fecondo gli antichi , moderni & naturalis in Epate.
Anima ranonalis in ce-
filofofi) feggia della rationale,che del contemplare (pertinen-
rebro.
te à fcritton ) ha cura.al quale, perche polfa operare, la Natu- Natura in cerebricoin-
ra, oltreil mirabile artificio in comporlo, li diede le tre poten- prfitione , totius hominis
ze lopradette,memoria, Imaginatiua, Intelletto; fi^ in clTo & Epilogum fecilTe videtur.
per il temperamento ò buono , ò cattino delle prime quattro
qualità, preuale più hor l'vnajhor l'altra delle dette tre poten-
ze:^ di raro ^ vede ( tanto più , &
meno fecon;do le regioni& Quomodo , & quando
caldéfredde, ò tamperatc, chef! habbitano) che nella ipetie vna ex tribuspotentijspre-
ualeat.
humana due differenze d'ingegno s'vnifcano, Se concorrano,
& qualfettiai luttte tre. Et perche lc*quahtà,per vn grado più,ò
Quomodo temperamen-
meno di caldo ò di freddo,d'humido, ò
, di lecco , alterano il
tum alteretur,& quid inde.
.tcrnperaméto, che fa le tante differenze d'ingegno atte à tante
cole, alle quali gli huomini naturalmente fi veggono inchina-
tij& in quelle rielcono eccellenti,& non in quelle, alle quali à
Cur homines potius ad
calò s'impiegano però à ciafcuna di quelle differenze , ò ha-
,
vnam artem , quam ad alia
bilità in eminenza rifponde vna fola fetenza, non più fecon- & proni fune.
dola qualità, che nel temperamento preuale-.Percioche, l'hu-
mido fa lameiTjOria, il fecco fauorifce il difcorfo , «S: il caldo Qualitas , qux memo-
inalza l'imaginatiua, fé bene in tutto quello il naturai tempe- rian),quiE imaginac.uani,&

ramento del Ceruello è freddo, & humido; per cagion del & qui intelletìum adiuugt,
acque extoUatL
più, o del meno di quefte due qualità, alle volte lo chiamiarno
caldo, &
alle volte freddo:hora humido, hora fecco ; ma & Cerebrum frigidum, &
efce deirhumido,e del freddo à predominio; il quale facendo
humidum naturalicer.
ipeflb mutationCjfu detto da Arillorele natura > la quale è ca-
Ariftoteles quid fenferit de
gione,che l'huomojfia habile,ò inhabile,dicédo,che dal tépe-
primis quacuor qualitati—
raméto delle quattro prime qualità nafcono tutte leVirtù,tut- bus.
ti i Vit]j,& quelle gran varietà d'ingegni , che ne gli huomini
fi vc-ggono.Onde;quei,che non hanno alcuna differenza d'in-
yirtutes,& Vitia,ing,eniaq;
gegnc, ò habjlicàjhano le qualità fléperate, ìk confufe, talché var.a,ex qua,litatibus,Stc.le-
non fono atti né all'arte oratoria,nè alla medicina, né alleleg.- cundum Aiiltotelenv
"gi, né a}la mditia, , né à i priuati &
ad publici gouerni* né al-
Inedi , Ittipidi fatuiquCjqui
bus natura non fauec.
cuna altra arte mecanica ; Se però hanno poco obligp alla na-
tura poi, che fono inetti , ftupidi , Se ftohk Et che quella mu- Qualitates in ccrebro curfu.
tatione , della quale fopra fi e ragionato, fia vera ficonoice nel temporis mucaucur.

confiderar l'è tà d'un'huomo fapientiflìmo , il quale nella fua

pucritia , non fu altro, che vn Animai bruto. Se non vsò altre

joten-
i9^

Irafcibilis, & concupifcibi- potenze,cherirafcibile,&laconcupifdbile (nonèrhiiomoin


lis facuJcates pueritiat ptx- qfte età entrato nella Città de'coftumi , fi come fopra nell'Ima
ualenr. gihe di Saturno, e dell'eternità fi è detto, nella quale le poten-
ze dell'intelletto più, che l'altre s'adoperano) pertinenti al
cuore , &
al fegato , come di fbpra ; ma venuto alla Adole-
Adolefcentla intelIeAus pc fcentia , cominciò à fcoprirfi in lui un'ingegno mirabile, li &
tentias aflumit j & vtitur:
potè durar infino alla Giouentu,ò poco più; perche, fopra-
iu luuencui &c.
uenendo la vecchi aia(nafcono,& muoiono le cofe,corae fi dif-
fe mentre della nobiltà fopra fi difcorfe ) andò perdendo ogni
-
,

Seiieftus eifdé intelleftus


potentijs vcituri quas curfu
giorno l'Ingegno, finche rifoluendofi gh humori, mancò à
temporis feniii anutcìt^^nec cadde nel fepolcro. Onde hauendo l'huomoin ciafcu
fatto, <Sc
alias retinet. na età vn temperamento vario ( di qui è, che nV fei libri del-
l'opera conforme all'età gli ho dato uarij vfficij , fi come ne
Temperamentum varium, gli'ordini, &feriediquelUpiùbreuementefipuò vedere) &
& contraria dilpofitio qua-
vna contraria difpofitione; per cagiondi cui l'Anima , fa al-
litatum .
treopere nella pueritia (non nafce quefta m(iitatione dall'ani-
ma,perch'ella e la medefima in tutte l'età fenza hauer riceuu-
to nelle forze , 8c nella foftanza fua alcuna alterati one ) altre
nella Adolefcientia, altre nella giouentù , & altre nella vec-
chiezza. Et feguendo l'Anima rationale fecondo Galeno il
,
Gal eni opinia.
temperamento del corpo ( e ella la medefima fempre come fo-
pra fi è detto ; toghe da quefta naturale inclinatione
ne fé le
la libertà del volere poi, che Dio creando l'huorao,lo pofe nel
le mani del fuo Configiio)dou'ella ftà , che per cagion del
; &
caldo , del freddo , dell'humido , Se del fecco del paele doue
l'huomo habita, de' cibi, che mangia, dell'acqua, che beue,
Cibus, aer, aqua qualicates
alcerant. & dell'aria , che fpira , ha vari) coftumi ; fi vede , ch'vno è &
corriuo, vn'altro è incredulo; vn'è prodigo, l'altro è auaro;i
'

vn'è fincero , vn'altro è disleale ; vn'è verace , l'altro è bugiar-

Vnde varia hominum inge-


do; vn'è milericordiofo, l'altro è crudele; vn'è balordo, &
nia. • vn'altro è fauio: quefti prudente , quello imprudente ; quel
giufto, quefti ingiufto ; quefti forre , quel vile quel tempe-
rato, &
quefti incontinente; &
quindi auuiene anche, che
d'altri coftumi , &
maneggi fono gli Spagnoli , d'altri i Fran-
cefi & cofi fono differenti gli'Italiani , da i Germani ; i Gre-
,

ci da gli'Inglefi , & cofi dell'altre nationi ; le quali fono an-

che nell'apprender le fcienze, ..V l'altre arti molto differen-


ti. La onde,nafcendo quefta varietà «l'ingegno dal Tem-
Cundulroj quomodo ,&
quando homines eorum fen peramento delle quaUtà predette, &
mutandofi nelle età per
tentiam mucenr. le cagioni fopranarrate , lèguita naturalmente che , chi Icrif- ;

' fé in giouentù vna cofa,che in quella la memoria , per la


humidirà, che nel temperamento preualfe , fomminiftrò con
tal differenza, &
habilità d'Ingegno à lei pertinente; nella
Vecchiezza poi, preualendo àl'humidoil lecco, ch'aiuta il
difcorfo, farà di contraria opinione da quella, che per auanri
tenacemente tenne, difel'c, iafciò fcritu& quindi è, che : &
rhiio
; 121
l'huomo e di contrario parer fpclTc&Non foloperhauer
ftudiaio molto più, come diflì difoprajfe bene parerà fem-
pre per quello , Se non per altro . Così vediamo hauer fatto
Ariftoteles,P!ato,D.Augu.
Ariftotele Platone , S. Agoftino S. Thomafo , Bartolo ,
,
al- & D.Thomas, Bar.&alij , qui
tri infiniti , &
così molto più facilmente potrei far'ancor'io in- dbiipiis concradixerunt.
torno alle cofc di fìlofofia incidentemente Icritte in quefta
mia prima giouentù ; s'auerrà , che in altro tempo manderò
fuori vn'altra volca queft opera colla vita intiera di quefto Glo
riofifllmo Principe, &
con particolare interpretatione delle'
cofe più notabili di qu efti Emblemi .là doue mi riferuo il luogo
JRegimenpopulorum graue
à ragionar dell'habilità del fuo belliflìmo Ingegnojdell'hono-
lugum.
rate attioni > & accorte maniere colle quali gouetna popò-
; i ;

li , & foftiene pefo graue & noiofo di tante cofe difficili j&
il ,
|

pericolofej &con tanta patienza, benignità j &.deftrezza, i

che moftra benifllmo l'Anima rationalein lei non hauer ira-


pedimento alcuno dalla difcordia delle prime quattro quali-'
tà(oltre la libertà fua , e dono del confìglio>nelle cui mani Dio}
lapofe^anzicon temperamento mirabile, &à pochi concef- & hab i
Requirit ingenium,
fo , il vede che la memoria non preuale alla Imaginatiua, né
,- communem,aptain
litatetn
nacamad omnes anes.
all'Intelletto ; né alcun'altra di quefte alla memoria;ma vgual-

mente opera in tutte con quella felicità, habilità, differen- &


za d'ingegno, che ne gU huomini fingolari,rare volte s'è Vifto. Ingenium Illuflriflìmi D.
lac.Boncomp.SorS Ducis,
Et che ciò fìa'l vero , bafta coafiderar,che V. E. intiiico,ch'ap- aptuni natum ad artes Jibe-
prefe facilmente nella fanciullezza l'arti liberaHiiSc hpra l'eC- rales,ad Virtutes Theologi
fercita; non per quefto {prezza, anzi abbraccia y& raccoglie caSj& morales , ad leges ci-
uiles,ad militarem difcipli-
in fe,come in chiariflimo Vafo di Chriftallo,dal quale à gh al-
iiam ,& ad Regimen popu-
tri rifplendono , le Theologali , &
morali Virtù . non abbori-
locunii
fce ; anzi honora le leggi ciuili , le ftudia, &
l'adopra come &
conuienemon fchiua la railitia^anzi come neceilària alla Rcp.
la foftiene ; né fugge il faticofo giogo del gouerno de popoli,
anzi con dolciflìmi raodih tien cheti , &: contenti .le quai co-
fe , & ciafcuna per fé
, vogliono ò la perfpicacità della memo-

ria ò la forza dell'L-naginatiua , òj'eminenza dell'Intelletto:


,
Quot artesjtot ingenicrum
& colui , ch'é inclinato naturalmente ad vna di quefte facoltà,'
habilitaces.

& al fuo particolare effercitio, in che preuale,fugge,& abhor-


rifce raltro;& fé pur vi opera,non però farà profitto alcun buo
not-ik. quindi ii veggono vari) eflèrcitjj malamente elfercita- Cur hominesdeprauant ar
Et s'io hora mi voleflì diffondere in quefte cofe , farei nuo- £es,ad«Iterant,abutunturqj
ti .

uo Volume ; bafta fol^uefto , che non è da.tacere,che gli huo-


mini d'ogni ftato , &
conditione, che trattano feco,haniio da
lei vere rifpofte alle loro dimande , & reftano fotis^ttiffimi, Humaratas,& intégritas U-
luftriifinii D. lac.Bócomp.
etiandio,che non confeguifcanò cofa aicuna di quel , che de-
Sors Ducis,
fidcrano , Oc che per iijezo fuo credono poter ottenere . Et
quel , che fopra ogn'altr?. cofa è mirabile, è , che non è huò-
mo, chelecon)pai:ifcaauanu(donoverartientedi Dio,fauprl
delle ftelle , &
perfettiqne del temperamento ) che non cono-i

£E icalu"
1_£4

fcafubito le Tue qualità.fe bene mai più nò l'haurà v rto, tratta


to.òfentito ricordare in modo alcuno, ancorché con ogni
aftutia,& arte egli fappia diflìmulare.Sc naftondere la Tua prò
pria , &
vera conditione , òfraiide, ch'ordifra ; Et quando fa-
Llberprimus. tempo moftrarò con manifeftidìma verità
rà al mondo qncfta
prudenza , & altre fue Virtù veramente incomparabili . Et al-
rhora V, E. vedrìnel primo libro la defcrittione,i'originc,ia
Bononia
grandezza , l'antichità, la bellezza, & la nobiltà della tua pa-
tria i &
de'fiioi maggiori , non già più Ibito velo d'Emblemi
come fin'hora fi è fatto , ma colla occafione di quelli con più
Natura
lume , & notiria di tutte le cofe pertinenti à quelle Cosi pari- :

mente fi defcriuerà la gran Madre Natura,& quanto concorra


alla, generati onc di tutte le cofe , & in particolar'al noftro na-

famento,& comeficonferui perpetuamente colle fiie viciflì-


Aetates
tudini>&fcambieaolezze:firagionarà pienamente delle fei
età deU'huomo , &com*ellefiano frate defcritte da vari) fcrit-

Piiiiceps rtìrijCome intere,& à chi alfomigliate, quanto tempociafcuna


*''-';' TMt'ir duri,& chemutationcl'huomo faccia nell'operareinogn'vna
di efle &
fi fcriucrà la Vita del Principe per l'età come altre
;

volte è detto minutamente dal dì , che nacque infino à l'vl-


fi

rimo giorno della fua Vita, fé però hfoprauiuerò; fecondo,


Plaaew che l'ordine della natura il più delle volte fuol fare Si defcri- .

ueranno i Pianeu,& la natura di ciafcun di quelliri Cieli , e la


diftans^a loro colle Virtù dell'altre ftelle , & imagini celefti,&
quanto errino gli'Aftrologi iudiciarij Si ragionarà de gli Ele-
.

menri ampiamente, delle loro quahtà , temperamento, &de


Elementi
gli'humori;& fi diranno molte cofe della Natura de gl'Anima-
li, che in oga'vn di quelli particolarmente viuono;& delle va-
Come»,artesliberaIesjIus
rieimpreflSoni dell'aria, &in particolare delle cometcrfi di(-
ciuile, & canonicum,digni-
tatesjSc libelli fatìiofi : me- correrà lungamente dell'arti liberali;della ragion ciinle,& ca-
dicina &c. nonica,& circa quelle de dignitatib.&: hbellis famofis,<Si: d'al-
tremateriedi quella facoltà de gli inuentori della medicina
:

& della fua Rep. delle mecaniche, ÓQ^de gii


neceflìtà nella
Orbìs pattes. •
Inuentori di quelle Si defcnueianno le tre parti del mondo
. Ì

co'lor termini, mari , nationi , &coftumi, acquifti d'Imperi),


CiuitaSjSc refp. Rep. & Monarchie , & delle loro mutarioni , «Jc ruine , dando
Teinpus^ atinus^.fecijlum.^
formBalla Città , Rep. con Platone,& altri moderni Si ra-
w*<£ .

gionarà del Tépo , dell'annojdel fecolcde gli inuentori>5: re-


Lìber (ccundus.
formatori di quello. Nel fecondo libro fi trattala della pietà,
DeusjRelligio, cultus diui
&. del culto vero di Dio,& della Chriftiana Rehgione & qui ;

fi diranno molte cofe de gli Dei vniuerfalmeiite.Et quei , che

furono i primi à ritrouar'ii aiho diuinc,& quanto variamente


ifilofofi,& le diuerfc nationi fentirono degli Dei: poi fi tratta-
Di, Mifcellanei, & Topici.
ràdelUDeiMifcellanci, & Topici & finalmente quante va-
.

rie>e diuerfe cofe gli Antichi adororno per Dei 5 qui entraran-
noGioue , Belo Ammone, & gli alm"; qui Giunone, Himeneo
39f
Iuppaer,Beius amon.Iunó
& Talafllo Cielo , Saturno , Rhea , Gran Madre , Bona Dea.
:
H/nieneu:i,8c Talafsius.C|
Veita>Iano,& Vercunno; Nettuno , &la Moglie.Proteo, &gli lu(n,Sacurnus,Rhea &c.
altri aquatili & Venti: Plutone Proferpina,
, le Ninfe, Eolo, i ,

Cerberojia Chimcira, l'Harpie, & gli'altri Dei Infernali: Apol-


Pluto, Profeipina,cerberus
lojl'Hore,! Tripodi,& fue varie diuinationi, colla defcnttione
ChimerajHarpiix, &c.
della veiità,& della bugia; Sfinge, rrofonio,<S<: gli Antri; Elcula
pio,le Mufe,r Aurora, 6c Pàdora:Bacco,Priapojofiri;Mercurio, AefculapiuSjMufac, Aurora
e'I fonino:Marte, Bellona , Vittoria,Hercolc, che furon molti, Pandora,&c.
lelor proue,& Minerua, Diana, Iluie,Latona,Venere,
fimili :
Mars , Bellona, Vigoria,
,Cupido,leGratie,Adomde, Vulcano: Cerere, Trittole- & & Hercules.&c.
mo: De.no ni,Genij,Lari,Larue,Pane,Satiri,LaiTiijjCentauri,& Cicres,& Trittolemus.
fimilir Fortuna, Nemdì Rhamnufia,& Adraftea;Ó< finalmen- Oemonesjiares, larus
Pan,fatiri , lami) &c.
te (ì dirà delli facrificij,de i Tempi;, de i Sacerdoti, delle felle,
SJCritìcia,Templa,Sacerdo
de i ritijdell'eiriquiejdeile preci. Se fupplicationi funerali; le i
tes,feftiuitates,expiationes
letullernij , Ik limili . Nel terzo libro iì trattata difFifamente fuppiicationesj leàif irmia

co 1 S.Tho.Tiafo dàlie tre Virtù Theolog.ili > de gli effetti loro,


&c.-

Sede vitij,che loro i'oppo'igo io,& dillo. Iapie:iza come dono Libertertius.
che rilpó.le alla ch.iricajiSc della ftoltida vitio oppollo à q.iel-
Virtutes l hcologics.
la.Nel quarto fiefplicarannole Virtù raorali,le parti, gli afFet-
ti,greffec:.i,& gradi loro à mente de iìlolbfi , & de Theologi.
i Liber quartus.
Nilquino fidiLorterà con lunga inueilig.uione de luoghi Virtutes tnorales.
autentici de buoni Auttori foprala Vigilàza,la Pace,& l'Abon
Liber Quintus.
danza',& moftrar come Tana nafca dali'al tra,s'alcuna di que-
Vigilantia,pax, Vbercas.
lle è Vircù,quanto fiano necelTarie al Principe,& quanto bene

l'oirerùi N.S.in quello lue feliciflìmo ftato.Nel leilo Ci trattata Liber fextus.
Pi inceps, Vica,x ternitas.
del Reggimenco,&.forma del Principe doppò molti altri , che
n'hanno Icrittojcon lunga inueftigatione cle'riuerfi di medu-
glie, &c dell'altre antichi tà,& in particolare di Roma:fi difcor-
rerà della Vita humana, HC^ dell'eternità difFufamente. In tut- In tot.op.
heca , Aeconomica , Politi-
ta l'opera poi,fi trattarà ordinatamente della filof'ofia morale
casse naturaiisphilof.
Etica , Economica , Se Politica , i& della naturale douefe
ne haurà occafione:iI risponderà à quei, che dicono non elFer
conueneuole al Romano Pontefice portar per Infegna il Dra-
go;fi trattarà della degnità Pontificale, della poteftà,& libertà
Ecclefiaftica , del beneficio delle chiaui , del Giubileo; del- & DigQi'tax Pont. & potefias
£ccie<ìaftica,atqi liberta;.
riraaginijinuocatione, &interceffione de Santi:Della nobiltà
del fangue, ò di {chiatta colle fue parti pienamente. Se non di
.palfagio, come toccaranno molte cofe circa
/opra fi è fatro.Si
iecreii de gli'Egittij, ne'quali mifteriofamente con Hieroglifici Nobilitas Sangiiinis.
Aegyptiorum arcana .
viàuano diuerlamente la Imagine del Drago:fi notaranno mol
Hiliroriafacra, natutali», &
ti,& varij documenti nell'hiftorie facre;naturali,profane,& fa propliana.
uolofe,&: fi efponeranno molti luoghi della iacra fcrictura.Qu ì Incarnacio,Natiuitas,mors,
fi trattarà deirincarnatione,della Natiuità,della morte,del ie- (epulcru,Refurri.aio,Triu-

polcro,della Refurrettione,del Trioiifo,<S£ del fecondo Adué-


phus , &aduentus Domi-
ni noUti lefu Chnlti.
to di Chriilo N. S. nel fine fi dcfcduerà parte delle lodi della
Beatilfima Vergine,^ altre coi"e,che da quella varietà,&: vni-

Et rfalità
396
Laudcs glorioCe Virginis
Dei-Oenuricis
uer(klità s'haurà occafione ; & aU'hora mi riferuo parimete il
.
luogo a trattar della Natura, &qualità del Serpente, del &
Drago:percioche fé bene qui'fe neragiona a(Iài,c non dimeno
Natura ferpentis atque
,
pervia d'Emblemi; ma quando s'haurà luogo libero, fi diran-
Draconis.
no difFufamentele loro proprietà con Ariftotele,& altri , Sc al-
pche più tofto queftaoparacintitulata
l'hora ditola ragione
AUufionÌ5lmprele;& Emblemi, che il Drago, il Drago d'oro,.il
llnfciiptiones huiusopcris.
gran Drago boncompagnojil Drago Gregoriano,il Drago Pon
teficale,il Drago Principe , & fimiU , ch'a quefta intitulatione
iconcorreuano.Et perche le promelTcche fò a V. E. pareranno
difficili , ò d'Impolfibile oiteruans^a , &
a molti ftrane ,& af-
fettate ; difficili , ò Imponibili a lei per la moltitudine delle
cofe,& come quella,che ha parte de* trauagli ne'quali mi tro-
Animo volenti nihildifjS-
uo ; ftrane , &
affedkate ad altri , perche douendo fare le cofe
foprànarrate , non occorrea prometterle però l'alficuro, che ;

Promiflrones 5 quando funt non è cofa , ch'ame habbia del difficile , put'ch'io fappia fer-
^neceflaria- fine oftentatione
&
zffe&itione fieri pollunt.
uirla , &
efferle in gratia e s'haurò vita conofcerà , che la de-
;

uotione , &
feruitù mia , non è di quelle, che col tempo mu-
tano , &
coftumi , i5^penfieri:auui/o poi gli altri , che le pro-
meflenonfono né ftrane , ne affettate, quando fi fanno per
f,
neceflìtà.EtchinonsàjChe quefte promeire l'ono neceifarie
Chriftl vexillum in nouo in queft'opera f poi che non deono baftar gli Emblemi trat-
orbe, tandofi della Vita, dell'opere, & dell'attioni d'un Principe

. Oratores à Gregorio xiij. fupremo, & di tanto valor , che nell'Indie nuoue(lafcio l'al-
ad diuerfas infedelium na- tre parti del mondo da nemici del Santiffimo Nome di Chri-
ciones midi &c. ha penetrato , & penetra tuttavia
fto pofledute, nelle quali
Colla predicatione del Verbo diuino , & coll'Ambafciarie de
fìioi miniftri) infiniti luoghi non folo fpiega l'inuittidìmo Stan-
Collegia ad docendas artes
dardo della Croce , ma fonda Collegi, Icmina i"cienze,& fpi-
à Greg.xiij.in nouo orbe
rituali femenze , dalle quali fi fpera,«Si: vede tal frutto , ch'in
coiiflruda.
breue germogliarà anche nel gran Regno della China ; là do-
Regnum Chinenfium, ma- ue mai non fi è pofTuto penetrar'a faper pur i coftumi de que'
gnum , copiofiflimum. atqj .Barbari , non che a piantarui piante nouelle , 6c>_^a feminarui
in-.penetrafaile.
vere )& fante Dottrine, eccetto in quefto tempo veramente I

per quefta. cagione,& per l'altre opere del Principe , felice, &
lopra ogn'altro fecolo fortunato ,& gloriofo . Àia douendo
Gloria Greg. xiij.in.morta-
io trattar di quefte,& d'altre cofe altrouc, mi refto per dirne
lis.
più pienamente al fuo luogo poi, che(com'hò detto) quefti .

Emblemi non poironomanifeftarlavera grandezza , e la im-


mortai gloria ditanto gran Principe , Se vniuerùle Paftore di
tutto il Chriftianefmo In tanto V. E. fi deg ni accettar quefte
.

fatiche piene di vera,iV calda afFettione,& riceuerle come fue,


&comc fue leggerle , & diffenderle ;
poi , ch'elle di già fue fo-

no , hauendole tratte dal fuo aureo, & mifteriofiflìmo Drago;


dal quale più tofto,nu perfuado acquiftar' alcun lume^iS: chia-
l.
rezzaalle tenebre del mio nome ( aguila di corpo ofcuro,

ch'au-
i£Wià«« mtmmmm
'
Ì97
jch*auuicinato ai raggi folari > luce, &rifplciicle.) che fottò le
avarie Allegorie di stuello lUuftrar la Vita , l'opere , l'attioni &
^i Gregorio XI li. le quali per fé fonò> e faranno pgn hora
^iepiù viue, e chiare ne'fecoli fiiturira cui noftro Signore
jDio lungamente dia Vita, &
a V. E. compita felicità.Di Roma
jli X11 1. d'Ottobre. MD L X X XJ I.

Z). F. £cceUenXa^ Ittufirìffimi'^-'''^'^'''^'

. \'V\:\\V:

.Vi:!* V ( J J:: K

DeHOtiUìmo,& obligatijjimo Seruitore. •lici'.i.f:

Trìncifio Fabricij.

.'^(Hn<
.'i-'Jft
,^..n^'1i il l i

h-orì-^H » •f lìllìiQ •> ^'.1 S

ili nij.i.cM ì *

.c)1c:;ì. . .7I!j;j;ì:;
'•

ri fr
PRIMVS TOTIVS OPERIS ORDO.
Allufionum ^ Symbolicamm Iconum,
& Emblematum.
t
LIBRI S£X.

S^orum T>uo:prmus;& fecundus .

T^ Efpondent Eticae , vbi mores inftruuntur ad


a lib.].rcrtìtt.7.' XV Infantiam , &
Pueritiam pertincntesjin
quibus,poft operis preludia %dc Deo ^ , & Reli
h lib.i pcrtiit.3. gionetraótatur.

I
Duo:tertm,& quartHS;

e lib j.pcr4it4< Refp&ndent EconomìcsErvbifamiliaresxttra» ad


Adolcfcentiam , & luuentutern fpe(ftantes,po-
d Iib.4.f cr lir.f.
nuntur in quibus de Fide 'jSpejCharitate ,&
;

Sapientia. De Prudentia '^,Iuftitia j Fortitudi-


ne, & Temperantia difleritur.

Duo:quintHS,&fextUi;

e Jib.j.pntitt.]^ Refpondent Policitx ; vbi de CiuitatunijRe—


rump.& Regnorum Regimine ad Seneòlutem,
f ijb.tf.pcì «i(t.j<
&Senium pertinente traólatur in quibus de ;

Vigilancia e , Pace , &


Vbertate .de Princi-
pe f,Vitaj& Aeternitatc agitur.

H(tc etfi ferìes,& quafequitur

g td Virtutct Tbcolog. De morali Philofophia ad mcntcmPlatonis,&


Ariftotelis ponuntur,tamcn de Chriftiana quo
il ad Vitcìict aierale .

quefecundum Theologos intelligunturjVtin


titulis qui cum fuis imaginibus,continuatio-
,

nibusjdeiìnitionibus cffe(ftibusg,& pattibus


Jifignantur.
j95>

SECVNDVS TOTIVS OPERIS ORDO.


Trima ^etas . \

InfantiaSvti eftvitaehominis Principìura;ita or- a tìt.i.illut.).


lib.i.

dine quodam Naturas ^ tribuitur i.à qua futnit b tit.i.sllufi.


e tit.z.alUr.2.
exoidiù= ,&refpondet primordi js ^ librorum d lib.iper tot.
e tjc.i.aUuf.l.z.]-
fexjCorudemqiDedic.Cjquae initium eft operis.

Secitnda^etas.
lib.t.
Pueritiaf,nondum habens animi arbitrium,re- titi.aUuf.4'
tic. 3. per tot.
fpondet Planetis g, quorum circumaóbionis lib.2>Eei toti
Imperio aetasilla voluitur>& gubernaturiacj
.ìU.t.tVl
Deo ^ ,& Religioni, cuius timore, & praeceptis ;

rcpleri debet,dicatur,& iubijcitur .


,ro^.i;i EVIU.uii.i'
Tenta ^etas.

Adolefcentia ; , cum adhuc crefcat ; Elemento- lib.t.


.tit.l.illufj..
jquibus homo conftat
alimentis conce- i, .

rum ^ ;
K tit.vpbtott? •'"^,
Ub.3-per totvJ:?''
diturjac Fidei jSpei,Charitatis,& Sapiétis lu
i l

mine(vt ritè,&reaè Chriftianae Reip. Regimi-


nijadultus homo, prseficiatur ) eft illuftfanda.

Quarta Aetas.
lib.i.
luuentus «",cUm ad animi, &Corporislaborem tit i.allaf-^.

fit apta,difciplinis " imbuitur,ac decoratur,mo


tic. 5 per tot.
Ub.4'P(r tot.
raliumVirtutum ° nitore refplendens, mundi
molem fubit , & regit .

r 'i'. -lenite s(cia^^i'^%ii^ [

Qiànta ^ettu, U'M.tli:.

Senedus p ,cum vfum rerum obtincat , ad Orbis ^ lib s.


p tit.».allar.7.
terrarum Regimen afrumpta,Vitia deftruit.Vi" q tit.tfpcrcct.

gilantiam,pacem, & Vbertaté parar 5 & feruaf


r lib.j.pctcot.
I

Sexta^etaa.
lib.i.
Senium ^,setatum oninium vltima , anni Tempo- f tit 2 allur.8..

ribus f ,quibus homo fupponitur,redditur;qu3e t


u
tic.y.pcr tot.
lib'i^.pcr tot..
cumPrincipatum" optfmum,&Vitamfelicem
egerir,£ternitatemairequitur., 1
400

AD- GREGORIVM XIII


PONT. MAX.

IVLIi:'RÒSCIlÌHpttl.NÌk
:OU^- (-^ ul; r3, .'/. I.'. :
'f! i

Vt ;.!-.-
lib. i.tic. t. TXei. !• fol.7.
n^" ftf wjd^wc Tatér celebretiCtàfumma
foteftaSi
Claudere cui iftt efl,cui referare Volum?-
lib.a.tit.i.alluf.S.fol. 102. Viuis adhucy dumque orbis erit tuafaffa ma-
nebunt,
Etlegetaternis India fculptanotis,
Dignequidetnviuasfemperìfedfisamenyfquam
lib. tf. tit. ). alluf. i.^.9.{oÙ
Trejferiteximiummors inimica caput
^dditus eniteatflellis Draco,tuq. reuifens
^firapinsferofiderafummaprcmas

E I V S D E M
De ponte Palatino reftituto.

DePoatd.cod.habetHrlib.}. (
T^TlQr^M pontismolemdeieceratvnda
t>t.3.AlUf.i.rol,i57.9cc. JmpetHs,& veterìs commoda nota vix .
Gregorìus fluuiumfaxo malore cohercens
r,!
Impofìto iujftt fornice ferre iugum.
Ite modo ò ciues geminos confette parentes,
B£Ìdidit bic nobktabftulit ille riam.i

f.' I
INDEX TITVLORVM TOTIVS OPERIS,
& primo primi libri, vij. titt.

lEdicatio t/iUufionum ànu. Libri fecundi titt.ìj.

^.•pfqueadnu.p. Deus,à m.óp.vfque ad num.ip.


"^tura.Tslatmtas. Infan- I{eligio,ànu.po.vfque ad num. r i
^.
tia.Tueritia. tAdolefcen- Libri tertij citt. iiij.

tia, luuentm .SeneCìm. Fìdesyà ««»2.11.5 .vfque ad num . i j ^ .


^etas vlt.Greg.xiij.I{g. Spes,à num. i ^^.vfque ad num. 151.

Tont.hnp.Gladij vtriufque TotJnu.i}. Charitas, ànum. 1 5 2 .yfque ad num. 1 6j.


-
vfqueadnuffi.zj. Sapientia,à num.ióS.vfque adnum. 1 8 5.
Saturnm. luppker. Mars. Sol. Venm. Mer- Libri quarti titr.iiij.
curÌH'S. Luna. Cdeflium orb-TypSaculU. Tmdentia,à nu. 1 Sj.vfque ad num, 2 o^.

à num.2 ^.vfque ad _j j. Tuflitia,à nu. 1 o^.yfque ad num. 221.


Igms.^er. ^qua. Tetra. Element. Symb. à FortkudOià nu. 2 zi.vfque ad num- 2 jy.
nu. ^p.vfquead ^2- Temperatia ,à num. 2^8. vsq; adnum. 2$ì.
Grammatica,Logica,'B^etortca, Geom. Muf. Libri quinci titt. iij.
^rith. .Aflrologia.. Toefis . ^rs medica. Figilantìa, à nu.i %i.vfqtie adnum. 26g.
Difcipl.Leg. Theologia.à nu. 47. vfquead TaXìànum. 2 j o. vfquead num. ì.^^.
Fbertas, ànum.2%^.vfque adnum. 3pj.
Europa, ^frìca,^fta, ànu.^j.vfq;aà 59. Libri fexti titt. iij.
Fer,.yieJìas,^titumnus,Hyems,Symb.^mi Trìnceps,à nu. ip ^ -yfque ad num.^ 1 7.
Temp.ànii.6^.yfq;ad 6j. f^ita, ànu.^i ^.vfque ad num.^ ^ i .

I .Aetcrnhasiànu.^ i2.vfque adnum. J45.

INDEX ALPHABE TICVS VE.RBORVM


EMBLEMATIBVS appOsitorvm.
A uitjfi T» Attende finem- III
B antiquis cognitus. fol.2.34 Attendite,& videte. 161
;
AbylTus abyflTum. 53 A qiiOjSC!" ad quem. 344
5 Ab oriente occafus. x 1 8 B
^
Abrifjnifi in te gloriari 345 BOna omnia 8
Abftinentia. 344 Bonis aulpicijs incipiendum.
Adeuidoinfigniafumprit. Bonisjreisq; non idem. 305
Ad petram allide paruulos. 216 G
Ad te Domine clamaui. CEdant arma toga?. 18;
A facie colubri. 350 Cedant tenebra luci. 140
Albi nefciosjpudicique toIlendoJ. ijo Celeritate, &modo. 18
Alpha,& omega. 75 Certus Apollo. jo
Alrior ilio fplendet. .
ii9 Clauiger a:terens. 341
Animo,& Corp ore. 338 Clauium indulgétiarumq; bcneficium. 76
Anni tempora. 67 Columna Columnn;. 107
Ars,& facundia. 3i Contraria contrarijs obftanr. 248
Ars fortunx Comes, 275) Corda regnai in manu dei ilmt . 310
A Cui
I T^ D E X B^E B^F hi.
\-

Cui obediiint venti, i^6 Immpofuit nomina rebus. »73


Cufl:odia,& Vigilantia. ióo Incxpeftatus dorainatoris aduenrus. 311
D In fccinio pedtoris omnia.. 176
DA Parer augurium.
Delcdus beneficiorum habcndos.
1 1 Iter impioruir peribir»
Iurte vltus.
215>
210
xox. lufti-intrabuntper eam.. 100
Dignitatiim culmen 502 lus in armis.
Dignitatum cuftosaiSc dator. z66 L
DiUjHoifbuque regie» 66 LAqueus contritus eft. »47
Di(perlltjde' M e paupcribus.. 158 Legum dator, & cuftos. 305»
Dominator,à: Redor.. 7 Lxtificalii nos domine.
Dominabiraraftris. 45? Leua eius.. J3
Domimis fortis,& potens. »3^ Lignum ambicns morbos pellit» 5»
Donniens vigilar. Z67 Longanimi ras. <J4
D.ux ciuiftricem. io6 Luminaria magna. »3
E Luxortacftcis. 124
ET exaltauiihumiles. »7 M
Etiaoiferociffitnos calcar. 81 MAgiftratus fàcit hominem. 304
Et (upcr hanc petram.. 58 Magne matris potentia. »3
Erfanabantqr amorfibu?.. Medio tutiffimus ibis. aoi
Et fafla cft tranquiUiias. 146 Micatinteronmes. 6i
Etiam figna proHiganr. Militarla Romanorum infìhnia." 317
Ex ardiiis immortalitatejnac<juiri.. 15 Milericordia,& veritas. 79
Exi de terra rua. 16; Minus fluduat. 5><5

Expulfos deprimir fpiritus.. 164 Mors,& vita duello» «z


F Morte mortua vita rcuixir.. 85
FElix aufpicium. ^i9 Mors tua vita mea. 150
Felix prsfagium». 145 Mors impijs vita fidehbus. 210
Ferulitatis parens. Multifariam multifque modis.. %6
Fsderis fignum. i77 N
Fortioripio nullus.. 2l8 NAtiuitarc infignis.. «4
G Nauclerus Vrbis, & orbis. 34
GLadius fpiritus. 149 Nemo rapict cas. Xì6
Grariarum paterj& daior 180 Nihilfugir. »93
H Nihil frullra.

H Ine dogmata vera.


Hinc dona carleftia.
Hrnc rerum vegetano.
181
183
41
Ni titur in vtranque.
Nil clarius,nilue nobilius..
Nomine,& re.
i6
21
Nolialtum fapere. 177
IGnem veni inittere. 161 Non eft noftrum. 337
Illi robur. 59 Non vukanda confilia. 3^3
Iinbecillitaus remedium. i4 Nouusannicurlus. 340
Inconniuentibus oculis» 543 Non paccm.fed gladimn.
Inhis lalus. 327 Non commouebitur. Ile,
Indies labore virer. 178 Non prxualebunt aducrfus Cam. 230
Induite armaturam dei. 131 Nos mundantem dedit..
j 9
Ingenium^prsftantia, diuifio. 47 Nox prxcefllt.
I 141
Nunc
l'tlDEX JIE ^FM.
Nunc ad paftorem. -II Qaisinfirmaturin vobib? 16 J
Nane pace quiefco. Q^omodo Gecidifti de c^lo. 160
Nurquamamplius (upcrftitio. 104, R
Naiquam tiicius. REdditc ergo. J i +
O Regale facerdotium. i j

O
J
Felix culpa. 14S Redemptor, & defcalbr. . 8j
Omncs gentes fcruicnt ei. Religioni,ac bonis artìbus. l 09
Omnia tempus iiabcuu Religjonisbafis. 1)9

Omnia tuta vides . Rer-tim pocitus omnium. 22


Opere,& (etmone. Rerum dommium. 40
Opime regimr. U3 RexRegum. 88
Op imus rerum fcruator, Romanorura numilinara principum.
P pag. }i6
PAcis am3:orsccrnac. 175 Ruit temeriras. 217
Pacis figna. »7Ì> Re quod icone, 1j i

Parnitentia. 314 s
Panem,& vinum obtulit. 103 SAcrorum Cuftos. 169
Pater patria. 4^ Salue San<fte parens. 113
PharmacumA' anrephaitnacum. Sandtum,& terribile. 84
Per ea qnx peccaueris- ZI4 Sagacitatis fymbolum. i$6
Percudìt,!^ fluxerunt. 25» i Satiafti nos Domine. x^o
Ponti fex futuroruin honorum, M7 Semata Religio. ^r
Portio eorum ignis. Semper Augiiftus, 303
Poteftas in D^emones. 10 1 Sifiimpferopennas diluculo. 78
Prsdonum cuerfor. i57 Signa Infidelibiis. t^t
Princeps luuentatis. 3-07 Signum,&pliarmacum. 11^7
Princeps, Rexque potendfT. 308 Silentio dimciiius nihil. 200
Pro pace bcllum. 278 Sic futura dcclara tranfaftis. 203
Prouidentix clipcus. I5>4 Sic militans ad triumphura. 2,
27
Proxima fpes. 141 Spititusintusalit. ipj
Prudens, & fimplex. IS>7 Simulacrum felicitatis. ip,'
Prudentia forticudo fortior- Sol»j& natura.
*i4 2. S
Publica falus. no Solis Vis. ^1
Pudici ti£ conferuatio. 31 Super Itera notus, 20
Su("pice,&: valebis. ^ 80
/^ Vàm mueftigabiles vìx àus. »^3 Supcreminer omnes. 6 j
V/^Q^a praiagium voeat, eundum, Submerftsobruepupjjes. ai^
Superbosdimittcnsinanes. 245
Quia Hcfcitis horam. 2^8 Sub vmbra alarum tuariim. 26 1
Q^ia legitimè certauir. Surrexitpaftor bonus.
^7 .
331
Q_ud contemnere diuos. Spiritus viuificar.
77 j g ,
Qj^dexiftis vidcre? 15)8 Spiritus ferebatur fuper aquas.
127
Quid miaus,quidvc turbatius? T
Qais ertili e? TAliumcft regnum.
87 te6
Q_n Temei malus. jo; Therami faullus dies.
1 1-4
Qai Amìs in domo Domini 12S Tibi decus, & honor. ^{5
CVi> centra No:,? Tu ne cede malis.
2j05 <3
A 1 Vadc
I 7{^D EX IlE R^r M.
Vigibr. 16}

V Ac1e,agenate.
Vbertatisparcns.
Vbi morSjibi vita.
306 Vigilatque protcgirque.
289 Vnicus Dei Vicarius.
212 Vnus paftorj& vna fidcs.
16$

I2(J
$7

Veni Domine. I45> Virtus vnica merces. ii6


Veni, vidij vici. 281 Vitxduxitineris. 301
Venite ad aquas. 1^0 Vrbs beata Hierufalcm, '59
Veritas, & mendacium. Sp Vrbs pace quieCcar. 276
Ventati mendacium cedere. ii3 Vtattonitos formidine tcrrcat hoftcs .108
Veritatis lumen. I3i Vrilis recordatio mali . ^95
Veri louis Ales. 211 Vcruraquc prsftat. 282
Vircfcit vulnere virtus. 541 X
Veritas ile tutior. 264 XII. hors dici. iS
Viciflìtudo rerum. i7 V liyf(7H-^favtl(nf.yJiKiUi(-à9^dLK(iiL. i'5
Videbit,&: irafcetur. .iii> ^^^.iyaf.littnsìi.^Tigv. 5^9
Vigilantibus non dormientibus. Ji

TAVOLA DE SONETTI.
Chini lafro nte à Fot lo Setta ingìuflo. 2 2
L corpo human por dichri cinge l antro fecondo^ouel^tura. 3J7
flato augello. JT4 Colui che gl'elemenn,e chtl Cielfeo. , 1 1
^Ima gentil mentr'io rimi- Come con palma aperta, epogno eretto. 47
ro intorno 1 Come l'altre flagion l\Autunno auan^a . 65
O;// màftieto,e per noi mar Cornei aurate, e ben tejfute fquame . 131
to agnello. Come l'ombra del ver finta figura 8p .

^ l'ofieruM--:^ del diuin precetto, 197 Come potrà l'infernal mofiro altiero . 230
^l Sacrìlego iniqm,e à cui non penfa. 77 Con le faci del Ciel gagliardo,} forte, 160
^Ifaper aUo-,al ragionar d'immenfo. 177 Conforxa.e con valor crollando fcuote 221
^piljì lenti,e tardi il capo auolto 67 Con la man deflra il pigro fanno fcaccit. 2 d8
^pena hmea le pure mentile belle Con ampij giri la fuperba mole. j o8
^rde la terra,e'lmar Fetonte altiera 217 Contra fortuna, cantra sdegno, e morte . 5 8
^fuoi dolci pili amati, e cari figli 21Q Corre Ceruo ferito al puro fonte
il . 130
Jl te {aeratole immacolato oggetto, 51 Coronata di Torri al dnarofole . i
j
B Cr edeano {e con error) te genti Holte. 257
BEatafede in cui non mai s'ajjide. 231 Creò nel ciel duo ardenti, e chiari lumi, 2j
Bianco era il voler fuo come le pene. 314

C^dmo,
te
cui di valor
C
» d'ingegno , & ar-
181
D ,A
Da la
la cima del'arbor difua T^ue. 2 1 ^
Tone del del morte mìnaccìa.%^
Da le partipiu afcofc, e più remote. i o2
Caggion da Torride da profani Tempi 1 24 Dal gran fcno di Dio di lume accinta, 2oa
Callijìrato, Licinioi Celio,Flpiano, 5 2 Da noi la brutta , e moflruofa sfinge , 184
Candido pctto,chriflallino,c pM 0. (5 j a quattro vafi de diuerfi humori : 4J
Celefle ^è,che di 'hfoi fomma Cura. i
5
o Da vn capo fcl da ra petto > e da vna boc-
Cerere poi>che die'l felice aratro ape ca 116
C hiunque difaper chiaro, cferena 328 Delle noflre miftrie algranfoccorfo. 106
De
rjivoLU flg so%trrù
DeVanimo il conjìglio , e de la mente . ^12 G[ .Angeli eh e dal Ciel precipitare . 1 6^
Lei Eleufina Dea nel carro accende 3 o^ . Gli occhi, eh' à vigilar nonfur maiftachi. 2
Delnegroy e brntto Jìuol dal cielpiouuto. 87 Gli alti fecreti del facrato petto . 3 23
Defuperbiigran nidi , e cari pegni. 245 Gli Heroi, chel cielo à l'alma eufonia die-
Defla dal fanno intrepida, eficura. 1
5 de. Si6
Dhorrendi, eferociffimi Leoni. 5 04 H
Di Bellona , e di Marte ifacri Tempi 27P
Dimandato ^lejfandro l yfo, è'I modo. 18
.

H.A ca.
la face à '
la defira ,eàla man fian-
J3
Di Mercurio la vaga , e carajpofa 27 Hauea la terra il buon Deucalione . 1p

Di uiue fiamme, e d'alte merci piena. 34 Hauea quefia nemica de mortali 85 .

Oiuina man, che'l mondo flringe , e abbrac- Horajch'h'l mar quieto,c l'cieltraqtùllo.iTd
cia. 158 I
ben ornato buflo. geno human de fuoi begli anni onu-
C ì quadra Bafe in 1 4p
IL
Di quanto à lafuperba
Di vino foco alma colonna accenfa
, 09
e dotta .Atena.
//0 1

325 Il Corno ha in voi,ch'ogni yirtù raguna. 180


.
^°7 . _
.....
D'ogni vecchio fqualor fi Jmàta,eJpogl!a. ^2^ L
Dona Herme à Febo lafonante lira. 277 L'ali vittrici, e l'vno , e Faltro braccio.?) 8

Donna legiadra, e bella in cui fi [corgè j 2 7 L'alma da l'onde cobattuta,efcofìa. 1 99


.

Dopò Colignio in Francia morto, e eflint 0.^9 L'almo Editor delarenofe fponde 245 .

Dopo'lfangue gentil delgiuflo .Abello 227 L'Engel di Gioue ani pur molti,e lufiri. jo<J
.

ùormialfànciuUo, e mentre in dolce,& que- La vaga Cinthia detta Dea triforme. 5 09


to. 16 La vita, che la vita a vìuer venne . 1 66

Doue>e com'hai co tate macchie,e flelle. oj L'Elmo d'acciaio fin colfuo Cimiero.
i 278
E L'Hedera ouunque può flède le braccia. 1 78
Bacche in preda al rapido ^- L'hore miniflre alfoUch'apporta ilgiorno.^ 5
E Ere le

bro .

Era l'alma Città, che Confiantìno .


J42
1p4
LoJpiri[o,ch'è da Dio fatto immortale.
L'orientai furor le nubi aperfe.
314
2 1 8
Fra l'alma infelice ejpofla al Moflro . 8i Lùce,Sol,.Arca,Vite,Tietra, Monte . S6
Eran l'alme latine in preda al Tebro. 1 1 Lucido, chiaro, auenturofo fiume. 155
Era turbato il del , gonfiato il mare . 145 Lucido fiume, fortunato, e pieno .
p
F M
.9 5 M.Andafuor del facrato pet-
F.Ar feudo al capo, e conferuarlo
Fece la età duo volti à Giano.}
illefo , e chiaro
i-]6
prifca to 41 .

Felice incontro fortunato, e caro .


145 Mentre Claudio 1<leron,Marco,Seuero.2 ^i
Felice colpa(fe ciò dir mi lece. ) 148 Mentre nauigò'l Dio per l'ondefalfe . 141
Fclicijfimo petto altiero , e faggio. 201 Mentre nel capo hai la felice infegna. 119
Ferma l'alate piante Herme fiicondo. j2 Mentre nel fiume che l'Egitto bagna . 248
,

Fermojfi in alto mar qualfcoglio alpino, i i p Mentre più bella, epiùfitperba B^ma • 5 1
Fioriti Colli, che l furor di Marte. 174 Mentrepìofana fa mentre fìt piena. 140
Fugga la vita mia nelfolto intrico . 78 Mirabil Verga.e di virtù infinita. 29 z
Fugge Trifituce, e dal adito aperto. 1
49 Mifitra il fot per vie lunghe, e diflorte. jo
Fuggi dal chiaro 1 ejplendido cojpetto ,
330 Mofiro del del che metre il buon Leone. 49
,

G Moftròl' Dominio vniuerfal del mondo. ^17,


Hiaccio era ogn'alma fhch'ardea nel Mutojfi il diuinfoco in viuo Drago . 18
C^I foco. i6z
Girala man col ferro acuto inforno. 1 79 NAfce dal Bue la dilìgente pecchia, j 29 .

Gitta la verga ilfigliuol d'.Amram fiero, i a 2 lie l'altere-:^, oue diffidi proua. j j 8
T^rOljt DP. S071ETTI.
7^ l'aureo Trono di Macaria afiifa. jp 3 Quel graMosè degliHebreìDuca inuìtto. 7 6
Tife l'ampi'jyvago,e lieto laberinto. 1eo Quella per cui i'aer s intendere pres^. 40
7<i€ laftniflra man fui carro altiero. jp QueJi'almoT.eUican'anT^ quel Drago. 80
7^ l'antro ìmmenfo de t eterna cura 2 o Quefìo DragOyLeon, Cafro è Chimera. 81
1<loHellament£.à depredar la terra. loi nomar le genti vane.
Quefliyche Dei 1
03
T^onfuperbo mìnijiro,^ltiero agente. 1
7 QuefiaT>{aue di'Uoi Madre, e tnaeflra. 96
J^onfer fi bella, ne fi vaga mqjira. 6j^ Queiìogran Tempio,checol Cielcofina.i 5p
7{pn troHÒ mai que^a legiadra Donna, pp Queflagran quefi'alma Dra. 203
fJona,an';^i

?s(p» han, che baflin'ali al corfo, al volo. 1


42 QueLcljf gli horredi, ejpauentofi affalti. 228
Islon minor foYT^ình minor prejie;^. 1
47 Queflogran Drago pien dicaldo^^etto.i^^
Tslonè cui punga di miferia il male. i5j Quefìo giardin,che padifo è detto. 2 5p
TSlpn conjplendor di CbriftaUino feudo. 25 5 Quefti,chedifaperdifor:^auan'j^. 263
'h{onfapendo empio con tua fòrte dura, 2 % i Qitefiè'lgiarén,che la dolce aurate qta.269
"ì^onfente huomo,leonc, aquila Tauro. 26^ Quefìo Trincipio e fin di nofìraface. 28 1

l^lon à altiero leonine sì prudente. ^lo


RAdoppiadoimometi il tdpoà l'ìjore.^^o
Cchio beato,e chiaro,à cuìnoponoiSt B^gger la terra,e le ittà con ella. 42
e

chiaro à Giujìi,e à rei turbato volto. 2 1


5 Biluce il Drago foura gli altri Heroi. 302
del del chiara,eterna luce.ò moto. 1 5 i pompon co' petti altierl'iftabil'onda. 233
del no/ho languir fcgiio,c medela. 1 óq S
di noflre quieti, e nofirepaci. 275 ^.Agli llluflrì Quixini,e degni Heroi. i}p
di nofìr^ dolci acqm,e nojìri lauri. 5 o i^ Santo Batter de le terrene cofe. 7
Ogni del nojìro B^jlrada,efentiero. yp Satiro,Tan,Siluan, Fauno, Centauro. 04 1

Santa, faggia, leggiadra,honefìa,e pura. ip3


T) ./ice àia deflra, e àia finijlra banda. 182 Sagace .Anubi con la dajìrafcuote. i p6

Terchefia negra la populea fronda. 66


-*•
Santo motor, che l ampia terra,e l Cielo. ^.^^
Terxbe Minerua-vfcita e dal Ccruello. 1 S2 Scacciar da corpi ogni noiqfo male. 259
Terche le figlie delgrà veichio .,4clàte. 2 66 Scacciai veleno,e ogn'^nimal daTonde.ì/^-i
Tictra,che d'ogni amor primato impetra, p8 Sdegnofo più non incolpar natura. 325
Tiantò manfcelerata in oriente. 2,op Se d 'ogni bene,ondel bel nome porta. 8
Tortai leone altiero al collo auolto. 2j 5 Se mentre ^ada cinge, £ imbraccia feudo. 29
Toi,chepìù volte d
grand' Enea fi toglie. 1 1 3 Sen%a Trincipio, e fine era Trincipio. 75
"Poiiche del Cielfù dal benigno Gioue. 247 Se difquamofa Egida armata, edhafla. 108
Torto Bacco à le Genti infane,efìolte. ipx Se di Trofonio l\Antro,oue i fcrpenti. 132
Tria,che l ingrataùniqua,e rea famiglia. 1 1 6 Se l'alma Ferga,c'horfcede in Timone. 133
Trima, chelpi'è metta ne l'onde filfe. joi SenonpotealafitpirnT^infufa. 143
Tudicaman, che quell'ardente face. -31 Senxadotto,maturo,e buon Configlio. 1^5
Se da Bagrada Ufqamofa pelle. ipS

Q Val firmamento jiabilito,e fermo.io-j Se mai ben retto,e conferuato il regno. 231
Qual in Grecia m'udifli effer conuie- Se le vecch̀,canute,oml.>rcfc memi.
ne. 505 Sepofate le memhraye i enfi donne.
Mi
267
Quanto poffadel cor chiara innocenxa. 573 Se dopòGiulio; .\ugHflo,Antonio,e Marco A2 5
QHflDraco à pie de l alma DeaMÌnerua. z6o Segl'antichià Saturno.à Tico à Ciano. 2?p
hum^n > dinin jpirto , r/>«- Se dal mar l'onda ccnperpenwfiujfo.
QueliCh' occhio 344
«. 343 Scmujiflrar Paffirefàette à C'iouf. 2 1 .

QveUche del nofro ene inuidiofo arfe. iii si come il pout^ duna a, laltra^or.ia.
'
5 7
i

Qutiich'inipam'ète graticjC Lee nomìro.wo Sp.irgido à Paura il crin traJf^l e attinto 4 1


Sott
I '^D £ X IjE JIF M.
Sotto ficura, ehcìdìffim'omhrcu 48 Aegyptijj,atque ph^mccSjquomodo mun-
Saura la bella,e ben fondata pietica. 175 dumnotabanf, 1 8.7 |..i 13.34.341

Soum betquadro,e ben fondato faffo. 229 Aegyptij Draconis imagjne mundù nc-
Sotto le fante piume,e dorafali. 261 tabanr. 88. ix^ .

Spento del mondo ogni furor, efdegno. 280 Aegyptij boué colebat , credentes ofyrim,
Spirto diumche te Jacr' acque aHhorai 127 qui & Apis, & Serapis dicebatur,cuius
Stàfn laferTna,& itnmutabil bafe. cfj cultù Hebrsi in Aegypto didicexant,
Sta: sii la porta del [aerato Tempio. inde forfan Vimlii aureum iir deferto
57
T conflarunt.. 1 04

Tien su la Verga il gran figliuol d'apollo. 5 .Aegyptij in mare «nerguntur. 121


Tolfelavìta^lapoffan-:raà morte. 82 Aegyptij ante repertas litteras cirailari fi-
V gura ferpentis annum notabant., 1 rj
eiufde civculari imagine mundii. 340
VDìta Enea [a morte empiale crndèle.iìz Aencx Rcligio.^ rix
Vedete almo Taftor prudète,e pio. 1 2 5
Venga' lgranTolifemo,Orcate Cètauro. 2^6 Aer, csleltis ignis calorem temp«rat. 3 5
Venni à tot pace,et àfuegliar la guerra. 28^ Aeneus ferpens,fignu,& pharmacùi 1 44
Vien de le antiche fome onuflo,e carco, ico Aeftas abnndat fiugjbus.. 64

Vide la bella Filologia entrata. i S 3


Aeftas propter Hauum legetu,fpicarumq;
Vidi Signor queUche'lfuo feudo imita. 220 valore, &
colore auro comparatur, in-

come difcefe. deq; vaga dicitur,&;c. ^4


Viflo laprifcaetà 3 r_j
Aefculapij fiiius^Aratus.. cjp
Voi,chefu'l mar ne laficura T^aue: 1 28
V'oi,ch'à Vita miglior fiete per via. 161 Templum. ro2. no. {jmulacrum.ji
Aeculapij ferpens dabat gentibus faluté
Can%one.
corporisinEpidauro,atGreg.Rome,ac
J^V\Abiffopiù, lucido,e profondo. 351
vbique mentis^ Sccorporis . 102.1 1 o
INDEX RERVM NOTABI- Aeiculapius cum Dracene inter 48. Ima-
lium qux in marginibus continentur,. gines C2leftcs,>cidit Greg. Draconi,&
Alphabecica ferie digeftus^ cur? 3 3
e,

Aeftuarium maris Draco. 155)


Aron ferpens Aegyptiorum Aetas aurea,meii ac tuii nò cognouit. 1510
ferpemes deuorar. tij Aeternitatis clariias quibus ofcura dica-
Atiiones, &
opera hominum, tur.
337
vdut ped.um ueftigianomi ^temitatis arcana cognitu difficillima.
ni infixa remanenr. 3 op 343 .eiufdé iter ofcuru,ac durilfimu . ibi.
Adam, caput j Mulier , carnem ferpens,
j. Aeternitatis defcriptioi& expofitio.
337
fuggeftionem lignificar. 81 Aeternitatis prarniiu, non aureum. Ibid.
Ada: culpa, laqueus. 147 Aeternitatis iter Rom. Pont, aperit. ibid.
Adas culpa felix,c]jjia Chrifti fanguine lo^ Aefculapio cnr dicata fit anguis. 51
raelì:. 148.1/0 Aefculapi' roedicin? De^vel inuétor. ibi.
Adse fapienria; 173 Aeftuiapius quare coronatur,fceptrumq;
Adx peccatij,radix malorum omniil. 2-90 tepet,eidemq; Canis &, Gallus dican-
Adolefcécia ad Dei cognitioné euehit. 1 tur. ^bid.
AdoIefcétiiEitcr ©ranium rerum difficil- Acfculapius fub Draconir effigie Romam
limum. 143 femel, ad ficionios bis aducrfus pcftilé
Adultera accufantes exeunt de tcplo. zip tiam inucélus. 141.15)4
Adulatores Princeps expcllir. 450 Affluentia rerum omnium. 25)1
Adulatorum iymboliinii- ibid. Africa: Imagini cur Ito tribuitur.. ^8
Agnus
1 "^D E X tf^E Iir M.
Agnus in EuangelioChriftus dicitur. 84 Anni tempora jn Saturno confideran-
Agnns clementiam fignificat. 24S tur. i-y-^J
Agnus Mercurio adieélus quid fignifi- Annicurfum C.Iul. Crefar direxit. 340.
cat. 245) Greg. iterum. 340. 341.
Album , animi rinceritatem,& puraj men- Anchils fepulcrum cur Serpentein protu-
tiscandorem abftinentiam ,
.,
fobrieta- lit . 3 2p
tem, cafl:itatemj& pudiciciam fubiefti- Anni principium varij, varie fiimunt, 7 j
uas temperanti^ partes fignificat . 2/0 Anni per lerpcntis volumina fignifan-
Allegoria Cadmi multiplex. 1 8 1 tur . 113
Alcides jBellerophon, Alexander, Perfeus Annumzgyptij ferpentis circulari figura
Achilles , Thefeus &c. 85 notabant .
7J. 340.
Alexander deftruxit Amazones. 108 Annus lubilei. 12/
Allufio ad mores in Eccl.refl:itutos.iii.24(J Andromeda , quid? 83. fcopulum, mon-
Allufioadpoteftatem Rom. Pont, quam ftrum, Draco. ibid.
in immundos habet fpiritus. i (f 4 Angelus collocatus ad hoftiu paradifi.i(J7
Allufioad mendacia Aiì:ronomorumj6c^_^ Angelus Brtuétanus nat.hift'eruditiir.2i6
maledicorum aduerfus Principes lo- antiquitaium ftudiofiir. 3 1
5
quentes. 77 1 Angelorum prslium. 3 j i

I
Allufio ad Rom. Pont, poteftatem. 220. Angelus Gabriel millbs. &c. }$ ^
&dignitatcm. 502 Angeli expulfi. 1 64.3 j i

Allufio ad Ecclefi.^ fecuriratem , & tran- Animam curar Theologus. j^


quillitatem. 14(5. 23 1 AniiTwinaquarenaicitur. 127. Chriftia-
Allufio ad Tronum Salomonis. 232 na. 1 ;(>

Allufio ad Principis temperantiam. 244 .


Anima cordis candor.i 47, eiufiiem fedes
Allufio ad tranquilli tatem Reip. Chriftia cor. 162
ns . 246 Anuria omnis ante Chriftiaduentum prò
Allufio ad raptum Proferpins, 2j i pter hàq peccatii xiluabat algédo. 162
Allufio ad Dei, & Principis vigilatia. 262 Anima peccato alligata ablq; diuino auxi-
Allufio ad orbis & vrbis rranquillita-
, lio fiias potétias exerccre nò valer, i jf,

tem. 14(3.276 Anima foUiculum


, Scc. i5>f).Nauiconipa
Allufio ad pacis tianquillitatem,qua fiipc rata inter caribdim & fi;yllam ibid. .

ratisarmis quifque fruitur. 2S0. 145 Anima in infirmitatibus maiores fiimit vi-
Allufio ad Moyfi Virgam. 2 51 2 tes . i<)9
Allufio ad Hebreorum exitui^ de Egy- Anima peccatorum vinculis folura timoris
pto- 326 nefeia. 21 /
Amaltes Còrnu virtutum,diuitiarumque Anima per arcem fignificatur. 262
copiam notat. 180 Animi affedlus,tres. 145?
Amazones Draconum corijs in pr^lijs Yte Animi conftantia. 3 04
bantur. zp.mammillam dexteram prac- Animalia, qua: viditEzechiel, ac Ioanncs,
cidebant . ibid. Marti ob odiiun raariij Princeps tuta leruar. 2(^4
facrificabanr. ibid. Anubis imago i ^6. dextera palmam te- .

Ama:%ones, Gorgoneum genus,bis regna- net ad vittoriani notandam. ibid. ca-


runt, quas Hercules primum , lecundo put habet canis propter fagacitatem vt
Alexander delerunt. loS Principcm decetibid. caduccimi fini-
Ambitio malorum omnium radix. J7. i 9; ftra tenet proprcr pacem in rep.partam

Ambiti© metaphorice arbor. 2i i ibii!. vulrum.Cvc.

Amor, charitas, diledio. 1 28 Apes quid i'gtiificeui? z i o. ex Bouis ccrc-


j

•bro
I "ÌID EX n, E lir M.
broprocreantur» ?i5> Arbor nomiaum othomanics gcnlìs. a o^.
Apollo in forma Draconis cultus. jo. j j Draconisflammis coraburituK &>iA.
per quetn, &
refponCi dabat ibid; in. Arboris folia, linguje, izi
fl^ in medio mufarum coUocatur. 50 Arcana zrcrniracis cognìru diffìcillima^
ApoUinis Tcmpìum i J i.praicepcum.io i 34}
ApollinismiuilteroIim,Coruus.ii4,dbus Arcanorutn diuinoram ìnterprcs Rom.
olim» niger effectus, cur? ibid. Pont. 145.345
Apoftoli, fcu dueChrifti natura.» j5>.i6o. Arcana Principis funr rcccndita , labyrin-
thoquc comparantur. 313
Apoftoli Pctms,& Paulus iìdei fuadamc- Afiai Imagini cur phgnix rribuirur. 55?
ta pofiicrunt , Se proprio fangninc Ec- Arguniécumaminoriad maius, 13 5.14}
clelìam Dei facramnt. 105) Alpidis natura. 1 j.itnplacabilis ofFenius.
1

Apum €xamen pacis dulcedinem fignifi- ibid> infontibus phanBacaferuat,ibid.


can. 178 ita Iuftìria,ibid, 305
Aqusà LuriE Tadijsiiafcuntur.'4i.qua-' Arx animam fignificat. 16 z :

rum elementu ferpés cómonftrat. ibid, Ariìum firmiras. 175)


Aqu^maris^^fluminisj&fontis&c.ii^.gra Artes libcralespxmcìpìsmunificentìa flo-
tias fignificant ibid. quje Draconis ove. Tcnl 48.50
mana:es diuina; funtgracia:. 130. fluiic, Artiumìnuentores,qui? lop
&reriuunt, 3 4^' Aftronomi aliquando verifatem ìnuelli-
Aquedudrus fontium in Draconum capi- gant.i77,caueanttamen. ibid.
ta tcrminantur. 2.91 Aftrorum virtus, 143 ;

Aquila Ganiraidem rapìens,quid? 17 Arhenarmii fapientes iura libi nata elTe


Aquila, quiE &imperatorcm lignificar, fo nejjabant. 114
lis radios non viiar, nec eius oculi gra- Ate grecè, latine noxa dicìtur. 147. Dea ,
uantur. i3 Velox,mentes fedacens , malorum om
Aquila louis ales,& Armigera, zzo. nun- nium Icminarium fingitur. ibid.
quàm de c^lo taóba, ibid. Adantisfilius vnicus raptus à ventis. 2<j<5.

Aquila promifcui generis Auium Regi- eiuldemfilisfeptem Hcroum genirri-


na . ibid, ces.earundemq* nomina. ibib.
Aquils,& ferpentis naturalis rixa. ibid. Adas quisjremiflìue. 3 40
Aquili, Minotauri, Lupi , &: Apri Imagi- AntrumTrophonij, adquodpro ventate
nibus in Vexillis Romani vtebàturpro ibatur, 337
Infignibus in maxime rcip, difcrimine. Antrum Naturs. 337
3 z 3 .porti rorcs namquc Vexillorum hu AcUus prions populi fymbolum. 307
iufmodi Draconarij appeikbatur quo- Aurum quid fignificet.ój.i ^p.fcrru Iplcn
niam, & Draconis Ytebancur geftami- dcfcens.acaurcumrcddit. iìaid.
ne.ibid.Sc cur illis téporibus huiufmo- Auaritia,& cheterà vitia. 142
di YexilUs \' tebantur : remilfiuè . ibid. Aureorum fruduum cuóbos, Draco. 144.
Aquila: luuentus, renouatur. 338 2y5>.2(J<J.Z59
Arithmetica ferpctis figura notatur. 48 Aurei fradtus helptridum oues iìgnifi-
Arbor mabjmalos frudus facir. 8j «anr, ibid.
Arma Dei , que J 84. Cbrifti fidelis qu£ ? Auftriac^ gentis in othomanìcam fami-
12^.305, liamconcinua perfccutio , Inter quas
Arma litteris ced«re rrigeminorum pugn? nunquampaxiiìitalegitur, 306
probat hiftoria, 185 Aiwilium mutuum capitis , & cordis .

Arma Rom, Ponr. S4


B Autum-
I T^'D- E- 7f I^E R^y M.
'
Aiiuimnui c^'ìeusaiiai temporibus nob.-' Bona tria he miniÌ5anima,corpiis,tempo-
lior,acdicior. ^j raliaq; Si-^^i
B Bonum lummum felicitati?. xi)}
BAcciu Jifdera Pyrataiii remos col- Beftia,quara vidit lo. de mari exeuntem,
ligauir, quos inDelphinos coiuiet- defcribitur i o . &
expellitur , mori-'
.

tir.i 78.(e(i meluis;a'ip'.Militans difci- businEcclelìareftitutis. ibid.


plinx dileniffimiis. ibid. Blalphimia , & estera vitia ,.^iu>a)£>cio,
Baccus apud. Diod. Sictil, itji.Eiufdem delcribantur &c. '':
,l^ì\8§'
templum Romx' extra meniaia via no C
menrana condructiim-hodie D. Agne CAduceo hominis natiuitas accom-
tis nomini Die. vbi ("épiilcrum mirabi- modatur 1 4. 27 5. rerum concor-
.

le feruatur eidem ex porphyreti lapi- diam notat.88.prudencif, &fapientÌ2


de,ad quod gentes vndiq; ad videndii fymbòlum. ^79.-
•confluunt. ibid. Caduceus boni opcris fruiftus fignificat .

Babtif'ma tis vada. . izi 248. •

Barylica S. Io. Lateraneni ih Vrbe Caduceus prò pace, Cornu copi^ prò di-
. 125
Bafylilcus qiiamhabeatpptentiam. 164. uitijs ponitur. 275.18*
ftjclla, qua: rerum diuinarum Regina Caput Religionis leruandum. 5)5
diciturin corde cclefbs leonisjbid.& C?res,& Baccus. i gì. 268
510. eidéq; ^ternitas adlcribitui\ J43 C^reiis Currum Dracones diixerunt.285>
Balylifco xternir.as alcribirur .ibid.n.icu-
'

ra, & forma. '


ibid. Ccfaris Imago in Hyacintlioincifaapud
=i Beatitudo Rom. Ponr.. 1 7 8 lUuftriflimum Dominnm Federicum
. Bella Princeps prudcns à Rep. longè ie- Merchionem carfium. jS.Numi inlcn-
moiier. 275J ptjQ. 2S1
Bellóna MartLS foror. ibid.eademo&: Pal- C. Ini. Cefàranni curfum lirexit. 540
laSjdifferunt tamen. ibid. Cafleftia lìgnadocent reclam viuédi nor-
Bellona; facerdotes proprio fanguine fa- mam. 214
crificabant. ibid. Cadmi allegoria vaga, & multiplex. 8 1 i

BelloaE' ante templum columnelLi erat Canonum condiior Rom.Ponr. i 82

eretlajqua: bellica oicebatuiv ibid. Captu prLacipium, cauda finèra ollen-


Bellum diuinum. zSy clit. 210
Beneficia Principis fpa'iii non debeac . Capitisjac pedoris Virtus. 3 12
Caìcas praconem pairerem cum puilis
Benerlcia quibus conferantm\ zoi. tem- glutienteniinterpretatus cft. 245
perate conl-erri. 2.J0 Canes Rom.Impp. comparantur. 3 3 i

Bellum mouènrcs prudentes effe debent. Cauda Draconis tertiam ftellaruin par-
tcm iecum craxit. 1 05. 1 95
, Fenefìciuni ferpentii natura, elargitum .. Cauda lerpentis à Mofe apprelienla. i i 1

Cauda tìncjcaput principili oftcndic 210'


Bcendidtio Rom. Pont. 30J Cauda interitura affcrt. ibid.
Bononias Ciuitas docet, & imperar jac Candidatoru Corcna,gloria ccleftis,qua
non modo (edetiam totius
fui iplìus, legìtimc certans coronabitur. i 57.97
Chriftianc Reip. caput cdedit.S. eiuf- Cecropes Achcnarum Inltauratores, «Se
I
dem tiumen mare totum illullrat.<?. & fapientes iura libi nata elle negances ,

curgloriofuminraeceintìuit. 165 corrunt. 124


Bona Dea, quxì. iS Cecropes ib'.is, ideft ferpentis lumine
(bine
I TID E X B^EI^P'^ if]

(hincfolemoccidifle cecropes fabu- hs . ibid.

lantur) cormunt , acinferpentes defi- Chrifti morte hoftes in tenebris detruiì


nlint. ibitl- funr. 14S
Cecropes Tunium inuenrores. ibid- Chriftus {èrpentem vicir, 150
Ccrberus Canis infernalisjtrifaux. 149 Chrifti {èpulcrum,cv: dormitio. ibid.

Genius vulneratus ad aquas pergens có- Chrifti Vicarij prima fedes . 1 6j


tritumpeccatorem fignificar. 1 3 o. fiti- Chriftus apparuit in forma peccati. 2 1 2
biindusj&c. ibid, Chriftus petra. 216
Cerui,& f erpentes natura infenfi. ibid. Chriftus moriens in patibulo crucis ter-
Cerui, &
Cofnices diutiffiraè viuiint . ga ad orientem vertiire creditur . 2 1 8
Chri ftus tanquam Agnus ad occilìonem
Celeacas temporis . 5 +° dudius. 26 J
Cerebrum bon^s apes prodncit. 3 2p Chriftus prò pacebellum fufcepit, ho-
Centaiirus apud gétes prò lu(l:iiia,& Re- Itemq; fuperauit. 181
ligione habebatur, quarù iuperftitioni Chriftus pacem attulic, 6^ reliquit .

reli^io fiùt, 1 04 2S3


Cliaritatis opera, qurE?i;8. propter pec- Chriftus Rex pacificus. bid.
It)!
'

catii-m alferar. 16 1 Chrifti natura: due. 341


Charackop. fepe mutar faciem , variosqt Chrifti lànguis efFufus in patibulo crucis
llimir cclores, rubro, &c albo exceptis. à corpo re reafl'u raptus. 344
ijo.vefcicur aura. ibid. Chimera, quid? 81. Caput leonis, pe-
Chamxkontis natura potentialibiis tem- d:us hi rei , caudamque Draconis cur
poranrix partibus aduerlatur. ijo dicarur habere. ibid. peccatum tri-
Chcrubin ad hoftium paradifi
polìius plex. ibid.
poli eiedum Adam ignitimi gladium Cicero exponit figmentum Cecropum ,
vibrabat. 2^5) 6cc, 114
Chriftus ad ones , c^ax perieruntdomus Ciconia pieiate in^gnis pullos fouec ,
Ifrae], milllis.. 75? &c. 1Ó3. ac eiufdem mutuum auxi-
Chrifti fanguis hominum Crimina lauir , lium . ibid.
& Virginera matrera Ecclefìam for- Circulus prsceptorum Dei , Decalogus .

mauit. Sc.81.16} J.81


ChnilusEcnei lerpenris in l-'gnofufpenii Claues Dracotenet, 2jo
figura nocatus .j6. So. Sz. S4. 86.87. Claflìs turciceordo cófufus in mari ^gco
89. 56. 127. 144. 146.147.1j9. IJO. vióboriam dedir. 3 q^
I ji. 161. 16 3. 167. 2 12 21 S.281.2S3. Claues Chriftus Petro promifit, &;^ tra-
350 didic. XI}
Chriili diuiuitas pati non potuit, &c. Clio ex nouem Mulìs vna, vndc dicatiu" .

.81 l8o
Chi'ifti fepulctum gloriofum. ibid. Clypeus eft coniìlium , feu lìtterarum
Chriftus Agnus dicicur. 84. Ecclefia: ca- ftudi-imijquo l'ortunj ictus,& impetus
put eft. I2Ó repellimus. iS/.i7y
Chrifti Vicarius Rom. Ponr.. Corona querna coronatur Draco, quam
i i8
Chriil:us imperans ventis Romani feruanti ciuem concellerant.
fecit tranquil-

,
quilliratcm. 146 fi 2^4
Chrifìus de morte triamDhans hominem Corona palmarum curDraconi concef-
• iieparariuo eiccci'm reaexif. J47 fa. 5 S.viccoriam notar. 2 64
Chriii:! vigoria i^i ho(les incomparabi- Corona ferrea cur Draconi cócedirur.59
B 2 Co'.ona
I 7^D E X FIE R^r M.
Corona argentea Rom.Pont. concelFa ani Coxnix , &: Ccruus Carrura Draconis du-
mi cajidorem fignificar» 63 cunt» j z5
Corona aurea Rom. Pont. Coronatur. 6 j Cornix CQncordiam notar. ibid.
Corona populea principi conceffa» 6& Corrupno vmus, gcncratio alrerius. 3 19
Corona cilellis q^ua legitimc ccrtans co- Corredilo anni. 340.341
ronabitur. i J7 Confcflio, & indulgcntiaruaflccuuo.ioo
Corona lauri fapientiam prarfert. 164 Cortina Draconis exuuium» 1 1 z
Coronx ad nobilitatis gloiiamfaciunt.zo Cret£ labyrinthus.alieq^t antiq^uicatis mo
nimienra. zoo
Corona principis.2 5 i .multipliccs. ibid. Cretenfis Inful? ferpentcs herbs virtute
Concordia fortitudine forcior ij 3. Vitx
. fé ipfos laceratos fanant» 335)
concordia. J15 Crocodili,& fcorpionis figna. izp
Continuatio. *7-35»t7-63 Cracodili xnei virius in ponte Nili • Z48
Colignij cxdes,& fociorum. «9 Crocodili tres,aercus.5.A5neui,&: riuuia-
Columnam erexit Epaminondas.z j i-Icu- lisjftn terreftrisjtribus temperanti^ par
tum cum Draconc fufpendir» rbid tibus refpondcnt. ibid.
Commodus Imp. 124 Cubus firmitatem lignificar. 107. Vrbem,
Conttitio peccatoiram . i j o.dolor in tcn- ac orbeni {èu terrara ibid. iScpS. f<>.
fus. 177 175.z02.1z9.j04
Confeflbrcs. 15^ Culpa Adx,lat|aeus. 147
Conilantiiiidonatio fccundii Io. Hyeron. Cum dorniirent omncs , vcnit inimicus
Card.Albanum. I77"i5>4 homoocc. Z83
Conditor Canonum Rom. Pont» 181 Cuniculi quandojion timcnt leones. j 04
Columba fimplex» 1
97 Caniculi in Infula Creta Canibus refi-
Cordis federa innocentia fìmplicitatis , ftunr. ibid.
Confilium prudenti^ capiiis arcem te- Currus Rom. Pont, duas habet rotas, iplc
ner, ibid. quoq; duashabetcaues. zj
CoUegia cur Greg. fundauit extcrarum Currus Dei &c. 5iz.247.z12.28 i
nationum . zo^ Cura paftoris Gregis fccuritas. 1 40. 144.
Coruus Minifter ApoUims, albus clini. 267
214. qmatardus facrilìcanti domino Cura Principis monftra diucrfa. t.vitia
aquamattulitj nigcrcuafit, ac perpe- deftruir. 236
tuo fitit. ibid. Currite fic,vt comprchendatis. 3 05»

Conftnfus,& deledlatioad fuggeftionem Cuftodia Dei,& Rom. Pont. 1 jp


adhibitipeccatumpcrficiunt. zi^ D
,
Columna prò prudcnna,& fortitudine 111
DEus prima die creauit Angclos,fexta
( mitur.. Z3J.31Z hominem. ^OS-iS^
:
Cornu copi ? prò Cadu- E>eus numero impare gaudet.z i .eft vbiqj
diuitijs fumitur,

ccus prò pace z7j.zSz 78


CoUegia artium in nono orbe Greg. XtH. Dea Matcr in Hyacintho incifa apu i 111.
priuium omnium fundauir.^ zSo D.FeHcricumMarchionemczfium. 8
Compelle eos inuare. xSz Deus vltionum erat in Icgc veceri, mifeh-
Collegi} Gì ccoium in Vrbe conftrutìi à cordiarum hodie. 84
Greg. X U
L pro(pctìiua» 1o Deus non definitur fcd defcribitur . 34/
Comparatio fcgetum. j 03 Dei arma quar» 84
Conftantia animi» 304 Deus in legc vercri xdifìciuictucrìmJbid.
I Corporis potentia» ibid. Deus fraudcs odit » iSc verx religionis ho-
ftes
f "^D EX ^E n,f^ M.

ftcsexpcUit. 105 Dominia adinuéca,&ferurtutes fcuf?.i5?o


Deus humilia eligit,& cxaltat. 1 1 Draco triplcxMoyfi.r.Aerciilapij, cactero-
Deus charitas eft. i $ S.c^uibus rcuelctur . rumque Deorum gentilium , atq; mui-
tiplex terrenus. 7
Dei qus fune quarrenda,non qu? fua.i i $ Draconjs, ac Serpentis bonum omen. 1 6.
Deus tempeftates ferenat, ita quoqj Prin- 28.528.135j.145
ceps Tyrannorum rabiem ad reip. tran Draconis virtutcs Principi neceflarix. 3 2
quillitatcm reprimir. 246 Draco folis fimilitudinem habens» tcmpo-
Deus ab initio Roraam caput orbi» con- ris efl moderaior,& lymbolum. 2 3.3 o.

fticuit. 3 I I 43-Ì4J
Deus principium rerum eft omnium, & fi Draco in Comctam pcftem minitanté in-
nis. 344 furgic, 49
Delos Infula,vbi,3<: quibus nominibus ap Draco acris cxaIatio,eft. ibid.
pellatafit. 1 1 2. nunquuin de c?lo ta- Draco Greg. XIII. Pont. Max. carct cau
&3. . ibid. da. 7.57.201
Dcdali,& Apollinis prxceptà. 20 1 Draco corona arganteacoronatus.63 .co-
Delphini puerorum amaiores. 215) ronatus picis propter aanonam.64.co
f

Dei vifìo, coca merces. 26 S rona qucrna.42. corona palmarum. $i


Dextera adiuam , finiftra cótcmplatiuam corona ferrea. 5 fj.corona aurea, ^/.po-
rcprelentant. ibid. pulea. ^6. corona Pont. 57. corona he-
Democritusfempcrrifit. 325 dera;. i 7 S.luurea. 1 80
Defenfio Gregis bonus paftor. 3 j i Draco Saturno conceflus, 20.27. ^A'^l'
Dcfiderium patrum in limbo clamarium , 340
veni domine 3 jj Draco aureus, ^S-^59
Diana habitus. 33.41.} op.triuiaeq; nomi Draco latine, hebraicè faraph diciiur. 84
na alia. ibid. ido.i6i.205).2 2i.2<j5).2 8j.Eidcrafa-
Diabolus vbi vicit,Vi(Stus fuit,&c. 82 ces &
fulmina conueniunt cum lìntar
Diuinitas Chrifti.quia pati non potuit,car ma Dei» ibid.
nem airumpfit. 8z Draconis figura Acgyptij mundum nora-
Diabolus quomodoprimos parcntcs de- bant» S8
cepit.8 I .Scj.princeps aeris. 1 54 Draco Religio nem fignificat. 04. Caput
1

Diuini numetis imploratio ad falutem ne- c^tcris corporispartibus defendìt . 5)5.


ceflària. 151 1 5i7.inde prudens. ibid.
Difciplinarum firmitar» Draco Stellionem , qui fraudis eftfymbo-
17«)
Dignitates Ecclefìx quibus confcrantur .lum inclamar, 105
2<S6. omnes àRom.Ponr. 6j Dracones cur Virgmis currii ducunt. i q6
Diuitis cxpaceparantur.175. qu2 fpins Draco bilin^uis , ac trilinguis quid figni-
dicuntur, 324 ficcr. li (5
Difcordiatum {emina ad tartara deferen- Draco diuinam habct natoram . 1 27. in-
da. 27S nocuus in aquis credi turjearumdcmq;
Dj'uifio pracd^ Inter Rom. Pont. Phitip. clementum commonftrar. ibid*
Hifpan.Regc,& Venetam Remp. 3 c6 Draco aquaiilis, tcrreftris , & aereus eli.
Dilcótio Dci,& proximi, 327
Dona Spiritus fan«5ti. i /5> Draco falutis fignum.i zp. 14/. dimidia-
Donatio Conftantini. 177.15)4 tus,quidapud Aegyptios. 201
Dominium » ferpcntis imagine norabant DractMiis prudentia, & fapientia,- 142.
«gypiij, 314 X78
Dract
l 'hiD E ]f B^E iir :m.

Diato fciuaitiis armatus, fignum eft veri- Draco c^leftis imago in polo fplédet. 145
tatis. 131 Liracotempu 5 fignificat. 145
Draco Greg.X 1 1. Pont. Rom.norat. 1 44 Draco tutelaris regis nomen aircquitur .
Diaco,quòd oues cuftodiat,non inconue-
niens,6:c. ibid. Draco plenus oculis in fummitate arcis
Draco hefpendum horrorumCu(ì:os.i44 Sandti Angeli. z6i
i55).i6(J.26<).2i 1.159.162 Draco Miniller Minerui ad fores Tenrvpli
Draco xftiiarium maris fignificat. ibid. vigilat. ibid. aurei velleris Templum
cuftodiuir. ibid.
Draco dormitoculis 50.167
apertis. i Draco interVrfàs in Polo coUo-
c^leftis
Dracones fiiprauolanres Aites Baca depri- catus numquàm occidit , cunctisque
iminr. 164 dignior fupereminet omnej imagines .

DracoGreg. ;s: 1 1 1. quid? 173 301


Draco in Tempio Apoilinis refponfa da- Draco. Leoni adiuaftas orbis dominium
bat. 176 fignificat. 304
Draco fapiétem Principe notar. i 84. 1 8 5 Draconis natura diuina, vita longxua, re-
Draco prudentiaitolltCLdimi anima, mare mifTiuc. 315
mundus. I55> Draco Lupam expcHit. 331
Draco vci,Princcps priidens , conrempla- E
tioni dedicuij, hominum confpectum EBrletas vulgo , falfoq-, Bacco afcribi-
efFugit. 2.00.144 tur. ipi
Draco frontem fidclibus ^infidelibus terga E-cckfia Cath. vt Solis Luna,ita Chrifti ra
vertit. 210 dijs ("plendct. i3
'

Draco in fummiratc Arcts San<51:! Ange- Ecclefiam Dei cuftodire difficillimum eft

li, 211.161 &c. 42
Draco fuper faltigium rerum pohcus-om- Ecc!ei;a?Ca:h. tranquillitas. J9
nia luftrat .ibid. habet acuriirnnam vi- Typus.
Ecclefi.r vniuerfalis 5)6. 118
dendi poten^iani; in (ummirate
fteii;c']', Ecclclìa Dei, habet bona vifibilia. Se inui-
Athenarum arcis propc Ivlineruam.' fibila. IC7
ibid. E.delia inrer vndas ficuli. 118
Draconum-magniìudo.Cvfci'o;ita^jremif- _Ejclelìa Ca'li.i 5<).laiina, greca, ibid. &
fìuè. 1 1 5 Eccl. Cath. lluCìruciti Nani GÓparata. 117
Draco latine, ophis grecò dicirur. ili Ecclefia C.ith. forcircr aecns duros labo-
-

Draco clauibus inuoltitLislcurhvchio vi- res,(ediiioneiq; adueriiis cam commo-


fus,bo;ium omen,^;c. 230 ta?,tu-!it,ac (up-erault. ibid.
Draconum foriitii-cio , £^ vigilanria . Ecdelix fii miratis (-vmbolnm. 119
231 EcclefuChrirti i'ponla.ijo.eiufdcm The
Dracones Crata'im inftar Nanls , -eretìis <aurLis,Indulgenrix. ibid.
capitibus dc^^shiopia ad rneliorapa- Ecclefia Dei arx alta,nn'.nÌM,F.delis, nullo
bula trananr. 13 3 vnquam hoftiii deuicta ce- cimine, ibi.

Draco prudentiarn notar 278. . forti tudi- Ecdefix triumphantis aliulic. 169
ncm leo. '
1 3 4 EledliojVocatiojiScc. 167
Draco cuftodit oues, cum aureos frudus Elemcta per ferpentc fignificantur. 39.4 1

hefperidum cuftodiérit ,quos.oues in- Elephantis natur.-c kTÌptore«. ii8


terpretantur multi. 156.261 Elcphantis ex pugna cum Draconc pra-
Draco igniuomus, 236. 237. 255?. 166. cio(nm pharmacù habent philìci,cr.r.d
Draconis lantruinem vocant. ihid.
E!e-
f T^ D É :xr B^E \V M.
Elephas cnm RenoccLote pugnar, ceteris Federici Marchionis Cefii fphinges ex
. auteminferioabusanimalibusle beni- nigro mar.moré. i S4

gnumprasbet. 228 Fides per Draconera intelligìtur.. iti


Elephantis huiiunitas , & ingenij docili- Fides Catftolica. ijf
tas ^ . ' .' ; ibid. Fihoruraregiim regnandi cupidi tas.2;i 7.
Elephas noua apparente luna fliimine le filij ii'cE natura, qui? 83
purificar» iiS Figm enti y eri :as. 303
Elephas cEgrotans heibas verfus c^Uiiii ia- Figmentum bunaani generis, quòd luuen-
cit, ex quo rleorumauxilium implorale tamà loue iinpetratamlaper Arellum
videcurjhinc eidem ( licet falto ) non- veccandam impofuerit, perdideritque.
nulli Religionem tribuerunt,quam pie
tatis fignum dicere malucrunt. ibid. Figura quadrata Mercurio data arcium fir
Eridanus Rex fluuiorum. i 17 mitatem lignificar. 3 2. terrani Ro-
, «S;

Epaminondas Imp. Clarifs.. Draconis ge- mara notar. 5jS. 175.225.3 04


ftamineinlìgnjs. iz9.z5 5 Flora llorum Dea. 307. luuentutis Co-
Epilogus totius operis. 345. PRINGEPS. mes, ibia.
&c. ibid. FlumenBononis. 5. Vrbis, &: Bononia:.
Europa imago cur cum Thaiiro. S7
Ezechieli volumen tradirum ve comme- Flumen Ecckfiam Dei lignificar. 144
derer, quid operatum fir, i Sz Fluminis impetuj letificat Ciuitatem Dei.
Exempla prudentum Virorum. 1 85.Z3 4 2)9
Experiendarerum magifb'a. 103 Fontes Vrbis Roai j iulTu Greg.XI I I.pro-
F rumpunt. .
2.92
FAbriciorura fuburbanum5& Balneitm. Forma, quibus perficiatur. .47
1
7 4.pauonum appellatum. 210 .
Fortunx, &
Merciu-ij varia defcriptio .
Facinora in oriente perpetrata. 218 175
FabuL-E impugnantur. 23 7 Fortuna inftabilis fupra rotam in mari
Felicitaris pr^fagium^DragO; de qua- ple- cumriouacula. ibid.
nius. 293.145 Fortitudo animi, & corporis. 233
Felicitatem , & diuicias quomodo lìgnee Fortitudiiiis , .& prudenti^E lymbolum .

Homerus. 275 2.34


Felicitaiis Imago, remidìuè. 2.5)3 Fordcudo , & vigilantia principis regnimi
Fehcitatis lymbolum multismodis. repe- alferuanr.
313
ritur. ibid. Folla arborum hnguij dicuntmv 221
Fehcitatis ima^o habetindextera cornu- Frane. Toler. Ai g jpy
copicE, in hnirtra caduceum,&: cur.25)3 Fortitudo, & priidentia principis, quid in
'

FalEtas imitatio veritatis. i^ rep.ag.anr.. 210


temporahs^
Felicitas celeftis,& 2513 Frane. B infius fing. Dodt.. 5o
Felicitas,Macharia. ibid. Fraus , dokis , & icelera omma parrara .
Felicitas Néra» 25J3. fummiun borium . 25!0,

ibid. Finis infernalestres,& cur. 145). eafdem


Ferrea corona, eur Draconi concella . canes appellar Vira. ibid. ,

Sp Forma principis rubciitorum curam. xqua


Feliinx Flumen Rhenuin. 1(35 lance, & pari loci diftantiagerentis .

Ficu fub l'ua vnufquisqiie. 25)0 308


Phebi, acOrplisimucua-dona. infigni f?
deris.. 177
Gabriel
I T^ D à X I{_E Jir M.
Greg. XIII. mira? celfitudinis ^dificiura
GAbricl Angelus mifTus, ice J /5 atq; CoUcgium Roma: congregati oni
Gallina fuperpuUos infiitt)atur,cha focictatis /efu , vbiliberales docentur
ntatisergo. 3^3 artes exftruxit, 1 op

Galea bellum fignificat 178. Galea falii- Greg. XIII. Chriftinam Remp. fludìuan
.

tis. j6 tenifedauir. j^6


GcntcsEpidaurum ad curanclumlangiio- Greg. X' 1 1 1. CoUegia ingentia cùm in
rcs,noltn Romam veniunt. 101 Vrbe,tùm in orbe , vel in nouo reperto
Gcntiiitatis vana rciigio. 1 5 z. ciufdcm va- bonisartibus^dificauit. 178:109
ni tatemfe<5lantes.i45.fuperfl:itio.2857. Greg. XII L modu in rebus docuit. 101
ofcuritasjtiura^tas. 325. eaciemillecc- Greg. X 1 1 1. ad luftiti? implementum,&
brarum aipidine tencbatur. 3 07 Religionis propagationem mores in Ec
Gcftamen Greg. X 1 1. 201 clefia rertituit, Collegia fundauit,tcni-
Gladius (piritusj quo pax impia praicidi- pla a:dificauit,aluriaq; erexir. 211
tur. iH} Greg. XIII. Geftamen , falutis , pniden-
Gcnushununumimperratam alone lu- tia:,& viéhjriac fionum. 220
ucntam fupcr Afellum veAandam im- Greg. XIII. primus in nouo orbe colle-
pofitam,quomodo aniirerir. 307 gia fundauiu 2 So
Geometria in numeros diuiditur. 4S Greg. XIII. nedum bella , fcd bcllorum
Gloriari in infirniitatibus. 3 14 fulpitionem ab Italia femouit. 27v
Gorgoncum genus, Amazones. 1 08 .caput Greg. XIII. D. Marix , & D. Grog. Na-
ferpentinum. 1 4j 2Ìan7.eno Sacellum mirabile in BziCyì -
Giganrcs c^lum refcindere confpirantes , ca S.Petri in Vaticano conftruxii. 2S0
«jrruuntjac in ierpentcs definunt. 1 24. Greg. XI 1 1. Elecmolìnas immcnlas ero-
Deorum fulmiiubus percutiuncur.i 2 «) gauir. 324
Nebrot quoq; ùc filij Adam lurrim qdi Greg. XIII. annum reftituir. 340
iìcantes. ibid. Gregoriani Sacelli in Baiìlica Sar.dli Petri
GratiK tics,feminuda?,cur.'202.earundem in Vaticano pukhntudo , magnitudo ,
iniìgnia. ibid. artifìcium,&: iumptus,de quo multi ver
Grarcorum figmenta ventati cardunt. 137 /ibus, & loluta oratione Icriplerùt. 2 So
Grecia pertinax. 305 Grexà Pallore dcfirnditur. 331
Graccus ferpentcm in Galea offendit. iip Gentilicatis fupcrftiiio Chriftianos diri-
puit. 3 3 I

H
Gratia Dei fuauis,& leuis vt pluuia in v^l-
lusdcfccndcnsj&c.
Gratia: louisfiliae , Veneris comites
loo
110 Vrbe.
.
H
Adriani Moles Arx Sanfti Angeli in

quc ver^ fint,&ad Principis dexreram Harpii quorum filis,& quot Aicrinr. 142
211

choream ducimr. ibid. Hereticorum arbor anathematis igne có-


Grcgorij XIII. Pont. Max. Infìgma . 7. lumiiur 221
.

eiufdem vita,& gefta. 2 1 Vigilans dici- Hsreticorum ,


. fcifmaticorum nonuiia. &
Tur.ibidjgeftamcn. loi 8cc. <)6

Grcgorius X 1 1 i. Indulgcntias plenarias, Hcracliorum geftamina. 312


altariaque priuilc^iata prò dcfunftis HcrTnathena,qu5? 3 2
€onc"«lIit,&:c. 95.180 Hercidipopidus concclTa. 66
Greg. XIII. Tempi um D. Athanafij Ro Hercules dextruxit Amazones. 108. ler-
Tn.rGrecis5difii;auic, eildcqj Collcgiu ncam bdlia face luperalle dicitur. 1 60
aLtiuiti liberaiium coaitruxir. 1 0^.305 Herculis certamina cvim Tauro, Icone',
&c.
I %D EX XE !^?* M.

&c, , 13 f Homines egrefll finés fuos verbumiUud


Hebraorum feraituds in Aegypto.76.q11a frigidum protulerunt quicquid c.ilca-

fpoliant,&c. ,
III uerit pes tuusjtuumeric. ii?o
Hebrsorum fpes,faUax,]SIaui fine vcloj& Hoipioes ferpeniis ipftéto , ad felicitatera,

rcmigio comparata qu^iipe ac portili ,


~& Imperi] culme,n proucifli fiint. 317
appellere non pò teli. 79 Homo fapiens vix falliti^r.j 1 S.dominatur
Hebr^i ficco velli gio mare ttanfierur.i 1 1 aftris^ :JiiK hi-.c( vi .a^i'^i'^-
H?caten viaram Pn^fidem caput Draco- Hominis nobilitas,'& nariuitas.i 4.Cadu-
mshabuifie. 309 ceoaccommodatur. ibid.
Heder<E corona Rom. Pont. Coronatus > Hor^ folis Miniftrx. 3J
cur } 178 Horatiorum pugna probat arma^ litteris
Hedera Bacco trìbuitur , qui in Draconis cadere. ,

.-;--, 1S5
forma apud Indos cultus faiij&cibid. HumilitaSjContinentia, Se manfuetudo pò
2ip tentialesTemperantias partes, motus
Hedera ferpens Bacci Thirfos ornar 6<;^ , animi interiores frenant, 14/
circuir. lyS.zi^ Humores.43 quorum Concordia corpora
.

Herac'irus humanam fleait vicam. 3 zj conferuantnr. i^i \

Heros Serpentis figura notatus x^.66.. Hydra csleftis iiTiago.i14.ab Hercule fa-
111.1^7.301 cibus fuperata.l 3 (J.centum habuille ca
Hefperidum fruótuum Cuflos, Draco. pita cr^dunt nonnulli. ibid.
Hyems ab effectu fquallida dicitur . 66.
,

Heiperidumfrudus aurei Ecclefi? digni- quibus compare^ur. 144


tates iìgnificaiiP. z66 Hyppolittìs polonus Aftronomus quid de
Helena; raptus. Troie excidium . 14 j Duraftante Fabricio predixerit Thera-
Hermes, &Anubis idem prò fble> &c. mi. 177
183-15'« I
Hebe lunonis filia,luuenturis Dea , quam IAni , ac boni Principis Symbolum , &
Iiippicer ad pincernatus offxcium af- Imago. I5>3'34i
fiimpfir. 307 lanibifrontis Imago, quiinlatio regna-
Hiftoria 5 fiue rerum memoria à Saturno uirJ 341
lumpficexordium. lo laniis bifrós Sol ab antiquis credi tus.ibid.
Hiftcna trigeminorum probat arma litce- lanus dextera clauem finiftra fc:eptrum te-
j-is cedere. 185 net, ibid.
Hilloria militarera difciplinam docet . laponoruìTi Regum òratores Romam ve-
ibid. niunt> 102
Hieremisverba. I61 laponorii in Regno Greg. XIII. collegia
Hieruialem cxleftis defcriptio; 3 j, i ^jp fundauit» 280
Homo quibiis (ubijciatur. 17. quoad cor- lalpis annularis lapillus Angeli Ì3reuenta-
poralem materiaj& inclinationem ftel*- ni.3 I j.In quo Mercuriusjhieroglypbi-
fiipponitur.3p. ad orbis terrarum re
lis cè dcclaratur. ibid.
giraen naicitur, J7 Indulgèntiarum bèneficium quid opere-
Homines dei contemplatione veritatis lu- tur. 115
men habent,viuunt5& opcrantur. 53 Indulgenti^ è Chrifti latere ma.narlint .
Homo quibus interijt,ijfdéq; reuLxit. i 1 1 1 5 7.Ecclefix Thefaurus. 130
quando renouatur, 3 1 Infelicitas. zjjj
Homoiaimicusì cum dormirent omnes, Ignis hacreticóriim portio. 116.111
vejiic&iuperieminauitZizania. iSj Igniuomus Draco VigilantiiT. Pnncipem
j
C rcpre-
^-'r fit> r X 7^ E i^r M.

reprefem.it. i3 7^Saraph>icteftinflam- louis filix


, trcs ; totidemq; temperanti^
matus didt'ir. ibi<i. partium (pecies. 147
Innocenti^ flatus. 8j.17j.j-po lubilei annus. ne
Infans Eleis oblams z4 hdlandumpro pa lubar Cath. veritatis quo animai ducat.
tria in Draconera coniicrtitiH-. ij
Imago Principis fubditoiiim Giiram eqA.ia ludiccs infernales,rrcs . 149
lance , & pari difianria loci geremis . luciicium vniuerfale. i (Jq
•'- • ' ' iudicare fecundù facié
308 '
non debemus.3 28
Imago Principis, SfroFma-i 3^5 lu-deorù fpes de venairo Meniajfallax.yp
Imago Mercurij in Bretientani lafpide . Nauifine velo& remigio comparala >
ibid. qux portui appellere non poreft. ib.d.
Imago virtutis in Niimis,&c. }i6 lulia llirps in Nerone VI. Rom. Imp. de-
Imago faicnti remiflìnèi 557 fecir. 2iy
Imago lanibifromis, (juì'fegnamr inla- Mammex Numus, Imago. 25)5
lulicE &
•.'-'Wiiìiaiotivu luno per quam aer intelligirnr dextera tc-
rio. 341
In/ìgrtia c^ticumRoTrieMilirnriT. 517 ner caput Draconis , fin'.ilra vero fcc-

Impp. Othomanic^gentis. XIII. top pcrumlapideum^ 40


Imp. Aquila; fìgno intelt.'girmv i} Iiippicer vel Faunus in Draconem conucr
Imp. vr Kinaàlble accipit radios, ita à (US. 28
Rom.Ppnt.gladij poteftaté haber.ibid. lurifditftio. Se ordo Rom. Ponr. 5)7
Imperiirm fcliciter propagatum. f 1 7 iGuenrus quomoclo figneturjiilaq; ad mu-
Immortale ncmenPrincipff. 3 58 di regimenpr^ficiuir. iS
Immortafe nomen eruditilTìmr Viri^quod luaentus Serpeniis duitiflìmciloretjdepo
nullo vnquam teiiiporis curfu obrui-i • '
hitexauiain, 307
mr. 342 Iun:i<ia' irnplementum.i (^7. pr.-cmium ha-
Incarnationis caufei'plures. 150 ber,&pcnam. 210
Infignia Greg. XIII. .Ponr. Max. kìper IiiftitiaSerpenris, remiflTuc-. ibid.
quibus formantur emblematajeiulciem luftiti(^caltus,acluft!lìì;m Principis fym-
viraj&gefta. 7'2.i'55 bolum. i 14
Infignia Mercuri] , qui pliilologia' vidic . luftitia etiair in familiares, & domefticos
eflexerccnda. ibid.
InfigniaGreg.XI 1 1. inicioPónf. paftora- luftiria; lymbolum, Diumiiati?, Se Miner-
minime videban-
tipietati refpondere va:. 251
tur,&quidinde,à'c. 198 lurilconfi.iltorum vigilantia, 52
Infignia ts'reg. XIII. in Thcrmis Diocli- lura omnia in (crinio pecloris Principis.
tianisfufpenli,quid? 285) 176
52.
Inrterpres diuinorum arcanorum . Rom. Ira, &:odHim luftitiarPrincipis. 22 1. om-
Ponr. 145-345 nium rardifllmclenefcir. 247
Intelkiftus obnubilatus immortalia non Iralia mundi Microcofiiius, Roma caput
fiifpicir. 176 eft. 308
Infcripno Cefaris Numi. 2 S i Iter cternitatis obrcurunr. 3 43
Io. Antoni] Campani opinio dcTheranii L
appellatione'. 174 LAocoontis,& filiorum ftatuain >'atica
Io. Hieronymus Card. Albanus multa do no viridario ex marmore. 77
Conllantini donatio congerir. 177. 1 94 L.iqueus, Ad.r calp.i. 1 47
aducrlus nuirmuratores lacerdotiì eci\ j
Lmrea Rom. Pont. co;onatu'5,cur? 1 80

fcelefhium in(urgit> I
L.ibyvmihi quaiuor. loo. (oli Sacratus in

1
f T^ D EX K^ K^ M'
- ^gypto , methaphoricè mulLiferiam Lucifer» Cauda terciam iiellarum pn-
fumicur i in Cretico MmotaiKus fte- tem lecuai traxitè cglo. 57 '^3 i
tit, . . ibid, Lwcifer, curtenebricol-useffectus, - -83
Lex, lux. I2.+ Lucerna, Agnus, &c, i j 2
Lcgum peri ria Refp. gubernatur. ji Lumen apoìlalica: veriratis folis luce ck-
Leges Princeps (ciré deberj&c. 51.176 rius. 13.1

Lex Moyil irritans ad peccatura , &c. Luna prò defcdla carnis ponicur. 2ji.
181 . proviùjs temperanti^conrrari^s intel-
Leges mores depraaato refliruunt. 1.75 ibid. Óchorainicie gentis geft.i-
ligitui:!

Legum iioaor , quibus Princeps armatur . men. ziS.iji


i°9 Luna penirentiam lìgiiificac, 2 ji, tempo-
Legatos ad Patriarcas Grecos , ad Per- & rum varietatem oftendit.^'j _;?; ^;
>...- , .*{ i
farum Re^em miuit Gregorius. X I IL Luna celam vltiraum , crefcit. Se decre-
Icit. 2ji^ frigida, ofcura ibid. eiuf- .

Leo CUI' Africa Iinagini tribuirur, j8 dem habitus > effedus, «Scproprietas .

Legati à Principe non ciment Reges .


33.41.i05)
; 304 Lucretix iiuprum , Rom£ libertatem at-

Leo ex jf IL Zodiaci figais vnumjanima! tulic 311


eft loiaie , feLocilH ac ceirefinum oni- Lupa Meretrix impudens, 8c vorax^ 331.
. niutn quadrupedium Pnnceps.3 r o.Re gentilitatera reprxient.at ; Chrifti mar-
gem ac alia multa hiero^Uphicè lignifi- tyrum Sanguine enutrita dici tur. ibid.
car, ibid.
LeoPiudens , qui oculis dormir apenis, MAchab^orum Vi(5toria, 32^
Macharia,felicitas. 2^3
LinguaLum
'

diuiiìo. i i S Magiftratiisfacit hominem. 304


Lirceraram, difciplinaruraq; ftudia, quid Miiris mignse ,^ feu Deorum fymulacrum
operencur. 47 apud Alllrios, 13
Liccera occidir.ipiritus viuificar. i Si M-trtis Arraiger, Draco. 2p. i 8 1. fìgnura.
Litterarum ftudium eft Clypeus,quo for- i74.(oror Bellona. 275)
tuna imperus repellimuì, ócviramus. Malorum omnium femiria,riutn , Ate ,

iS;.i7P
Litreris arma cedere trigeminorum pu- Manus domini non eft abbreuiata. 80 .

gna: probat hiftoria, 1 S Manus, &pedesìoperationes iìgnificant.


5
Licigium Monftrum de c?Io ciedbum . 24S. ,

1 1 . i 47 Mantuetudo Draconis . i<J(>


Lir^ louis hị mala Noxs farciunt ; ve- Mahoraet fecta vbij& quando cepta.227.
,
tul^, & rard^lufcseq; creduntur. 247 fallìs, obicenisq; legibus, atq; blafphe-
Lirainrer 48. magines c^leftes. mijs conftat. ibid. xyi
3 42
Lupus, Leo^Canis, prxrerirum, prifens, Maris ^ftuariumi Draco fign^cat. 144.
fururumquc rempus oftendunr. 3 o. ab
omnium anirais Aeligionem expulerar. Maris aqus dauÀr, refluunt& j 44 . !

140. Mariyres Chrifti. i j^^.ilores dicunturira-t


Lupa, vanam gentilium religionem fì- molati. 227 •
;

gnificans ab vrbe depellitur . ibid. & Medicus curar corpus , Princeps, feulex-
animum. 51. 52.53'
JLucii^eri cafiis.. 2,^7.
'
ante cafura;, quis ? Melchiledech panem , & vinum obtuhf
;v;:33o ":.
1 '
- 1
'

C -1 Medio-
ì T^ Ò É X \E l^r M.
Mediolanii& Vencciaram infignia, '41 fimulacrum in Athenarum Arce pofi-
Menfa Reg^is phinei. 141 tù,ciuldemq; cxpolìtio rcmidìuc.i 8z.
Meiis humana morcalium rerum obnubi- eidem Draconis prudentia afcnbicur.
lata caligine, vix celeftia confpicerc po- 179
teft. 145 MineriUE fymboluraj luftitiz. Se diuinita-
Medium tenucre beati.. 200 tis. 151
Membra,fenfusq; quando quiefcanr.. i6j
Militarcm difciplina docci hiftoria» i 8j
Mercuri] infìgnià , qux philogolia vi- Microcolmui mundi Italia , Romai caput
dir. 183 cft. 3 c8
Mercurio datur figura quadrata. 17 5. idé Miflus cft Angelus Gabriel, &c. 5^5
deHscatcaffirmatur. ibid. Mores in Ecclelìa reftituti. 8 5. 1 84. quoj
Mcrcurij, Sfortune varia i'criptorumdc- deprauatos leges rellituunf. 275
fcripcio. 175) Montes cxultauerunt vt ariete?. pp
Mercurius artium firmitati prcEcfi; ibid. Mofcouix oratores Romam veniunr. 102
.

in lidtore maris fuper altare cum cadu- Monftrum htigium e celo expullum. 1 1 1.
ceoj&c. .
ibid.
Mercurius' pro-'rationis lumine fumitur. Mors mortua quando fuit . 16}
"
'Ì02.250. Eiufdem caduceus rationis Moles Hadriani Imp. 211. Draco in eius
•'
fymbolum. ibid. fummitatc dum radiosinludisab ore
Mercuri] trcsjquorum effigies diiierfei,di- mitrit fymbolum ed luftitix Principis ,
'
'tjerfaq-, Inftrumenta'oumes' tém'peran- qui Saiaph giecè dicitur. t. ignitus, In-
tirEpartesoftendunf. 149 flammacuj. ibid.
Mercurius tribus capicibus ex quadra ba- Monftra crudeliffima.2}<j. Vitia limt Tc-
fi confursens.. i49 perantiac contraria, i4'' ;

Mercurius armatura prote6tus,galeajlori Moyfes ad pharaonem m: ttitur. i ii

ca, gladioq;armatus.,quid?ibiH.habec Morsimpijs, virafideLbus. 221


i * Agnum herentem cordi ; caduceum lì- Mundi moles Naui comparatur.. f4
niftra tenete ibid. Mundus per folem viuilicatur , confci- &
Mercurius cur alatos habet talos ? 145» uatur. 53
Mercurius, mortui Serpentis neruos lira: Mundus ab ^gyptil^ Draconis figura ne-
tetendir. 177 ra ba tur.. 88
Mercurius viarumprefes. 303. Deuspa- Mundi fpirirum Draco fignificat. 1 27

cis. 277 Mundi Microtolmus Italia, Roma Caput


Mercurius capite galli , ferpentinisq; pe- eft. ' JoSj
dibusj dextera riac,ellum, fmiftracly- Mundi partcs pene pari lo.corum intcr-J
•^•'peuro tenensin lafpide inciliis princi- uallo ab vrbe diftaie videntur. 5 08

pis forniam oftendiu 315 Multi funt vocati , pauci vero eleifli. 2(Jp.
'

Meretrix alcanne in ApoCaly. vifa >. con- 27r _


culcatur. 8j Mufica Serpcris Imagine cognokitur. 48
Methaphora a Nauis partibus furapta . qui tibia? aflìmilatur. ibid.

5 ? Mufarum Magi fter Apollo. 50. i So. in


Methaphora lunff,& Aquile conflidum, medio ipfarum iiftit. ibid.in medio cx-
6v; VitloriaminTiircasoftendir.. 50Ó leftium orbiiim curfum peragit.5 o8.ita
Meta laborum.ifjó.Regnucarlorum 17; . Priaceps in medio regno fedcm habere
Miles ftrenuus foriLum animalium figna debet . ibid»

geftar. 119 Mu Itela mali ominis Animai. J z 8. Scrpen


Minerus arma , qua::- 108.fapientia.105j. tis inimicum.. ibid,
Nabu-
I T^IX E X J^E ^^ M.
magnitudoinilumineLTrontinareper-
NAbucodonof or Regis ftatiu^ iij ta.. 3 I <J

Natura fira.ula.crum5at<^; folis apud Numjfmatuni,& pecunie ambiguitas.3 1 7


affirios^ 1 5 O
Natura rerum tranquillitate Istatur. i^6 OPhitq hsretici virtutis. cognitionera
Natur;E beneficiunx Serpenti elargitum . in paradifaDraconeminduxiire ere
3 i4- debant, ZZI
Natura exiguam. vifanx hominibus con- Odiunijignis.. ZZI
ceffit.. 3z; OdùuiT, tc ira luftitia- Principis.. ibld.
Natiuitas hominiSj& nobilitasi 14 Ordc&T" lurifdictio Rom. Pont, 97
Natiuitas. hominis mercuri] Caduceo ac- Oi-'bium ccElellitimiypus., i'r
commodotur^ ibid. Orca occidunt, auda ienefcunt. ^3
Natura inter pares iniraicitias pofuit. ixS Ons vis Draconitribuimr. IZ^.ZIf
Nauis, muiidi Regimen fignificar^ 8S Oue^: Chriib frdeles lìgnilicanf. 144:
Nauis D.Petri Ecclefia Cath^ 1 06 Opera charitans,c]ua-?
: Nauis, felicitatis, Chriftiance Reip. ac pa- Oriencis i\icinors.. ziS
tri^ c^leftis fymbolum.143. & Eccidio; O.horaanice e;enus, j^eflamen, luna, zi ?.
typus. 2 1
3
Nebrot, & filij Adam Turrim ^dificantes Ouidi fimientum obicenam..
i zio.
Babel.. zi 5) Orpheui ApoUinis filius à Mercurio lira ;

'

Nilus flumen cum Tol afcendic terga lec- accepit.iSi Vxoremab orco reuocauit ..

jiisintumcfcir, totamq; ^gyptij regio- Ì77-3.4Ì


nem feraciffi'mam reddit.. 4 Oculos vigiles , &c inlamnes Princeps ha- 4
3
Nobilicas generis , &
natiuitas 14 ..ber._
_
3 43/
Nobiluatis continuata;, longsu^q; gloria: Orph^ijac pliebi mutua dona. 27 7
/ìgna,que? 14.20 Olìnsjlol ab xgypiijs crediius fuit.. 3 oj
Nobihratis defìnitiojfundamenta, partes , Ordo turrics Claflls in mari a:geo tormen
iìgaa, Dorigo.. 315? toLumbellicofumictibiis confullis ,. &
Nomina,prenomina,.ignominai'& cogno- fumo obtenebratus, vidloriam dedit,
mina , Inlìgniaq;. quomodo hominibus Cuius cornu dexterum fugam arnpuit.
obuenianr.. 151 30(1
Nomina Hijicticorum iScifmaticorumq; Omen Serpentis optimum, ad Imperi] cel
remiflluè.. 56 fiiudinem.. 317..
Nomina varia , quibuain fcripturis Deus Ophkarum opinio , Serpentis cultorum.;
intelligitur.. 8(J 326
Nomen immortale erudìtiffimi Viri. 3 42. P
Principis.. 3 3 S Px^cem in Rep.. Princeps prudens nu;-
Nolite Tkefaurizare vobis, Thefauro; , tritj&leruat. Z75
&c. z6S Pacis ligfia. elenxenta quoque, commoii-
Noxecafus.. a 47 ftranc 276
Nuda funt omnia Dei oculis.. {kJz Pacis bona,5cefFe(5tus.. ibid.
Non relinquamvos orphanos. i8 Pacis i'ymbolum. xjj
NumiCefarisinfcriprio. z8i Palmaruin Corona cut Draconi concef-
Numifma, Principis intentionem fateiur,
'

hodie vulgo fere omncs homines Icc- Palatium in monte exquilino in Vrbc prò-
nibus vtuntur.. 314 pteraei'is amenitatem à Greg.XlII.!
Nujnilmatum, ac antiquitatum omnium exftruclum,liabet circumuolutum Ser-
pentcm.
I T^D E X n^E I^V M.
pentenij quoniam imago eft Regis, ijui Peccati virus clemcnra quoq; ncdumhc-
lubduoriim ^qua lance , & pari loco- num corda corruperat. 1 46
rum diltantia ciuam gerere velir. i 08 Peccati pondcrc quxfunditus pclFumie-
Ph^nix cur Alì.x imagini tiibuitur. 55) rant,ChrilH natiuitate fàrcia teéta cfFe-
Pharaoniscorinduratum. izi €t.\ funt. ibid.
Phinei Regis menta. 142 Peccantesquidagant? 148
Pharmacumferpensin ligno. 167 Peccatum kAx radix malorii omniu. 2 90
Phificorum quiellio de animx fede. 15" Peccatum per vnum hominem,&c. 354
Phactontis calus . Z17 Pctri Bembi Cardinalis ^nea tabula ine-
Pandora, qu:r? remi{fiuè. •

J07 ftimabilis valoris ex Aegypto prouc-


Paftoris curaGregis Iccuritas . 81. 140. cta, hieroglyphicorumplena,&:c. 183
144 Perfecuiiones Ecclelì^ varix à Principi-
Paftoris priidentia , & fapientia vitia de- bus common ab Abel iufto vsq; ad ic-
ftruunt, vana?q; Religionis lliperilitio- poranoftra. 227
nem tollimr. 1 04 Petus Ecclefiam Cath. fignificat 51o
Paftor bonus inconniuentibus oculis om- P^nitec me fecille hominem , quomodo
nia luftrac. 267. Gregem à Lapis de- intelligaìur ?
553
fendir. Pijnitentis deprccatio. 1 1
3 j i 5
Papam nihii fiigir. <J7 Peccatorum remiflìo , & poteftas ab(o -

Paps plenicudoporeftatis. iij nendi. 502


Panisele celo delcendens. 15S Pelicanus roftro (s{t vulnerat , ac fangai-
Parnuloriim innocentia . 1 66 ne è pastore effjlo fupcr puUos , eos
Partes omnes virtutis Temperanti^ in tri- morLuos iufcitat . 163
bus Meicurijs conlìdcrancur. 24«?.2JO Plinius quidde Toante dicar. 1
7
Partes temperantia: tribus Gratijs in ci- Plenitudo tcmporis, quo Deus mi-
filiura
fé. ibid. ri.'.&c. ioi.,j3
Pafcua kta, & ftatio tuta Gregi debentur. Plenitudo pote.latis Rom.Pont. 1 2j
Platonis lententia de animx poiétijs,quas
Patrum defiderium in limbo clama ntium, animasappellauit,&.'c. 1^/7
implecum .
145^ Platano comparantur ("uperbf. 145
Patres è limbo exeunres Ada: culpam feh- Piigcepta kgis. z i
cem appellant. 14S Prxmiumjót pa:na,quibus principis admi
Pax vnde oriatur.z^cf.diuitias parar. 27;. niftratiocoaftat. 40
278 Pr^milHioperis. ij
Pax dexteram tener, quoniam nobilior,ac Poefìs cxterarum artium cognitionem fap
diuitiarumparens. 2 Si ponit. jo
Pax, vircus, faliis, fidès, vigoria in Numis Poetarum figmenta ludibria funt, cti.im
Rom. Impp. Scrpétis figura lìgnat^.j 16 quòd habeathib (e veri tatem occulta,
Peccatorum genera,tria.Si. I45?,perchi- &philo(ophica documenta. 237
meram/ìgnificantur. gì Pont. Rem. non lolnm ciuem,led vniuer-
Peccatorum giaue pondus tendir deor- fam terram alleruai* 42
^^^- ico.2ip Pont, Rom. Deum meditando Tlieologi.i
Peccatum, interitum, gratia hominibus vi épedloremittit, 53
tamafFert. joo Pont. Rom. Clirifti authoritatem retinet,
Peccatum originéle. 117 & vices. )3
Peccatorum (ojitritio. 1^o Pont. Rom. Robur in Hxreticos prollian
Peccator videtic &c. dos,Turca<^> acalios Ali» barbaro-. 5.
eiii -
IX D E X \E i^F &r.

eiufdemque poreftas 33| Pont. Rom.. Ecclefiz dignitatcs ckrgitur,


Pont. Rom. Cur Corona re(
triplici edimi- &feruat. I 1.66
tur. Jp Poiit. Rom. Animarttm,& Corporum Do
Pont. Rom. hxreticx prauitatis labe non minator,& redor. 267.314
'

fodatur. <» 3.215) Pont. Rom. Temporales Principe^ ad vi-


Pont. Rom. CeKìtudo omnium dignità tii «^oriam cognofcendam.j adq; Impe»
ptcEllantiflìma; . 6^ riura orientale recuperandura horta- ,

Pont.^ Rom. Qapiom fucceirotj&c. 83 tur. io6


Ponr, Rom. Arma, qiie2 84 Pont. Rom. Quis in terris, 317
Pont. Rom,Vtniisq^Ecclefi:Elatin.f.f. àC Pont. Rom. vtriusq; vitse tramites docce
Grec(j caput. 126 in triuio degentes. 3 2-7
Pcnt. Rom. Fulmina mittit^&c. 133 Pont. Rom. Poccftas. in Demoncs
S7 .

Pont. Rom» diiiinorum arcanotum inter- Pont.Rom. Viarum prsles. 327. omnes
pres. 145.343 obediuntei. 22
Pont.Rom. Draconis figuratoratur.23.53 Pont. Rora.Diuinarum rerum arcana.dif- ;

Pont. Rom. ordo,& lurifdiótio.py. eumq; loluit, aclacra; ('criprura:locos aperit,


'

nihilfugit. ibid. fìdeiambi^uirates toUit , & le^es con-; '

Pont. Rom. qui folis vicem obtinet laurea dit nouas . 3.43. Iter .xternitatis ape-
coionatur. 180 rit.
'
ibid,
Pont. Rom.Condiror eftcanonum. i 82 Pont.Rom. curnon vtatur baculo pafto-
Poni. Rom. duos habet gladios , totidéq; rali. J45
. claues. 210 Pontifex à ponte dicimr. 1 25.1 J7
Pont. Rom. Nouas Herefes damnat. 213 Pons charicatis "
1 oC lilucis fymboUim .

Ponr. Rom. Sede^'Currus duarum rota- 27S


runi. 217 PonsfenatoriusVrbisà Greg. XIII. re-
Pont.Rom. de Principum iniurijs vkifci- ftitutus, .:--: 1^7 ,

tur . 220 Polidorus, lidus auarum,vitandurrij& fu


Ponr. Rom. Sedes funda^^a eli fupra fir- siendum e nunciat. 112
mam petram. '
225) Pomona Dea frutì:uu-m. i8o
Pont.Rom.. poteilatem habet Iigandi,atq; Populus qui ambuLibai in tenebris. 12-}.
foluendi.. 23 o Populifub principis patrocinio dcgut.3ij
Pór.Rom.Chnlli Vi e. Petri fucceiror.23 o Portio ha:reticorum,ignis. 22«!
Pont.Rom. In Eccieila Dei culmen digni- Porta: inferi non pr;Eualebunt aducrliis
taiuna obtinet, cunciisq;. fplendidior Ecclefiam. ì^ì.
rutilatj&c. 243 Potentiacor por .304
Pont. Rom. Celiìuido; lux. 6j Portentum quid TarquinioattuleritEeodé
Pont. Rom. Regit EcclefLim vniuerfalem^ enim anno quo Regno pullus fuit , fer-
eiu^dcmq; pr^fuies. 245 pentem iatralle dim Phin. } r i

Pont. Rom. Animarum vindex. 247 Poteiìasiumma Rom. Pont. 338


Pont. Rosi. Supra ^quiiaterum triangolo Populea corona Principi conceda. 66
fiftit. 2;i Populus hyemis (ymboluro. ibid.
Pont. Rom.Q^iomodo Ecclefiam Dei cc- Poteflas Rom.Ponr..in Demones.. 87
ftcdiat . 259 Pomaaurea hefperidumiouer, 2 55»
Pont. Rom. Argus,- fed infomnis . 261 Pomum veritum. •
z6i
Pont.Rom. Evclelì^ Princep^. & Cullo'; Poreftas non eft nifi àDeo» ; 34^
Dux animarum , & Paitor , vigilans Prarlumptio violenta fere diffinitiuam .

Oecumemcusjfapiens prudésj &c. ì.6j io; :

Vxxù..
J Tv^ D E XJIEJ^ V M.

Prcfagiumfclici:atis,Draco.i3 9.1^5.145 quentiam,crudcliseuadir. ibid.


Prcccptorum obferuantia.i Si.eorumdem Princeps,rerum potitus omnem Remp.fir
circiilus Dccalogusi 281 inatjfceleftiumq; facinora damnat.215)
ProphetÌEfpintus>alij ;alij, daturinter- Principis Regimcn opt. quid in Rep. pa-
pretatio,&:c. 2.82 liat. 231
Prxdx diaifio inter Rom. Pont. Philip. Principis curaMonftra diuerfa, idcft vitia
Regem, &Reip. Vcnetam. 306 deftruit. 236
Prxlium magnum Angelorum. 3 j i Princeps Tyrannorurii rabiem tcmperat,
Premium iternitatis non aureiim. 3 43 & comprimit. 246
Primitisboni operis fuudlus opt. Principi Princeps intcmperatos animi languore?
dcbentur. 48 curar, & fanaf. 248
Principis munificétia artes florent. 48. jo Princeps adulatorcs procul cxpellir, 250
Princeps leges fcire deber. ji* 1 76 Princeps cuftodit oue5,& fuper quadrato
Princeps rerum affluentia cgenorum fa- lapide fidei -veriratcm intaólam alfer-
mem explet,vnde facinora varia vitan- uac. 261
tur. -64 Princeps Dei Minifter omnia videt , euq;
Principi corona populea concedicur. 66 fugit nihil, habet infcrinio pccftoris oni
Princeps prò (ubditisnodes ducit infom- nia iura,noftes ducit infónes, & voliita
Ties. 66 riosfumirlabores.i5)6.262.3i3.vrriusq;
Principis beneficia fpcrni non debenr,i35) pacis animi , &c corporis auctor. 275
Principcs Dei Miniftri , «orumdem caput Princeps quod approbauit turpe eft non
Chriftus. 1^4 laudare. 26 j
Princeps fimplicitate I^tatur. 1 66 Princeps populos ad vigilantiam horta-
Princeps Icgum, &
Viarum Cuftos,homi. tur. 26S
nes ad rcdos vit^ tramites vocat: 175 Princeps prudens in Rep. pacem tuetur,
Principis zelus, Cura.& cuftodia. ibid. &reruac. 27 j
Princeps habct omnia iura inlcrinio pe- Princeps prò tono pacis Tyrannorum ra
(ftoris. 176 biemcoluber. 275
Principes prudenres dfe debenr. i jj. fu- Princeps opt, de ponte , & à quoPontifex
per -columnam pofiti funt ibid. 23 j. dicirurarma in tìumen proijcit 276 .

3li Princeps feruatis ciuibus quernam coro-


Princeps plantat, Minifter irrigai , incrc- nani , &c patris pattile nomea merc-
mentum dat Deus. i8 tur, ibid.
Princeps caput religionis fcruare debet. Princeps prudens bella à Rep. longc fe-

mouet. 275)
Principiafymbolum, qui fui videndi aut Principis fuperna poteftas, dcbiles fortes,
raroj autnumquam copiam facir. 200 & timidos facit audaces . 304
Principum confilia dcbent effe recondi- Princeps exaltathumiles. ibid.
dita.200.313. Principis fonra, <Sc fcdes quam habere de
Principis prudentis fymboIum.io3.Iuftif- betjVtarqua lance, &pariloci dillantia
fìmi.2i4.Temperati(]lmi. 2jo.Z45> fubditorum curamgerat. 3 oS

Princeps vigilans, &


fortis «ligitur 213. Princeps in medioRegno ledem hab.ne
Principis fenfus corporeus. Se animi con- debetj&quomodo apud .xgypuoj hic-
ftantia. 213 roglyphiccmonftrabatur. 308
Principum filiorum rcgnandi cupiditas . Principis Miniftris honor deb etur. 3 o)

ii7 Princeps tcmporalis hulha line fide l.i-

Princeps benignusproptcr dclidorii frc- borac . IO


Pna
1 71 D n X \E K.V M.
Princeps res publicas ac priuatas, cufto-l Pyramis prò rerum memoria , feu rerum
die, bonos aemalos promcridspra:-! natura, itemq; materia prima ponirur^
miacur, & punir. 311.313 538.340
Principis Imago,& forma. 315 Pyramts quid vere fign!ficcr,& quid difter
Princeps vigilans^ & prudens patrocinari, ab obelifco, remiilìuè . -340
& animaduertere iubditos deber .315
Principes verfantur iub louis clypco.ibid. /^
Va;necocumsvidit, nccauris au-
Principis arcana fune recondita. ^i^
^^^*
diuit,&c. V^ 3J7.
Principis fonicudo rerum memoriamfLi- Q^F^"^^ P"^'™^ Etatìs amica.4i.;
perar. 3jS Q^erquus Vmbra animi conftantia,(Scpri
Princip-j memoria inuincibilis omnino . Ics ^Etatisfimplicitatem fignificat. 2<>4
ibid. Q3, fecit re, fine te , non falaabit te , fine
Principis immortale nomen. 338 te. So
Princeps o:ulos habet vigiles , &infom- Q;2Ì m^ls ^gìf » ^^^^ lucem. ì. i
j
nes. 343 Q_M prim.im in. latio regraamnt,& agricul
Priaceps opr. quomodoantiquitus nor,.- turam docuerunt. 185)
batai-.344.ì Deorumitexoi:dium.3 4j. Q_ii Srmauit terram fuper aquas. 3 44
per virturum circulum ad sEternitacem R
euehianv ibid.
RAtio, & volunras aftrorum ìnclina-
Princeps rerum omnium meram aflecutus tionem virar. 17
Deo freuus mundi gloria fpernic . 34/ Rationis lumen vndedefcendat. loi.Gra
Principijsobfta, fero medicina paratur, tiarum, &
beneficiorum Dux. ibid.
&c. ii<> Rabies canina Tyrannorum Chriftianos
Principium , & finis rermn omnium eft deprimìt. 331
Deus. 544 Radix malorum omnium Ada: peecatum.
Proteus muliipliciter fumitur, ab j£gy-
ptijs Pnnceps habetur , tiuorum Rcges Rhetoricapalmgjdialedicam pugno zeno
facerdotes llint, &
capite Serpentis co- fimilem dixi t.
47
ronabantur. i^i Rèligionis caput feruandum. tjj

Profpediua Collegi) Grajcorum in Vrbe à Religio quid operetur. ibid.


Greg.XTlI. conftrudi. 30; Religio varie depicfba, eflidtaq; reperitlir.
Proreus in tot fé facies vertit,m quot vulr. 99 .

ibid. Religio Ene?, cui didum non fuerat, peti


Prudentiae,& fapientix fymboIum,Draco, mUm quelite Regnùm Dei. 1 1 1
inde Minerua: datus. 3 l Refp. premio, «Scp^na conilar. 1 5)^; 1 1 q,
Prudentia, quid? 15)3 111
Prudens nemo, nifi bonus. ibid. Reip. Chriftian? ftatus initio Ponr. Greg,
Prudenris Vultus duplex , quorum vnus XIII. qualis? •..''' Mó'' '

fpccului-n,alcer Serpentem reipidt.1^3 Reip. caput, fundàiiichriiih,& fyftitoliim'.


J, f:>;
Prudentia fecundum philofòp.ac Theol. 311 1

ibid. loj Refp.quomodo fardba teda feruatur.ibid.


Prudenti^ definitiò fecundum Aug. 103 Rebecca ardore chariratis accenfa potum
Prudentia fortitudo, fortitudine pruden- tribuir. 1^8
tia pmdentior, ac fortior eft. 134 Regum filionfm regnandi cupiditas ti 7 .

Pueritia dormire dicitur cum adhac ^tas R-egis ferpentem manutenentis imago re-
illaaniiTii arbirrium nonhabeat, nec : gnipoÉitarti fignificat;
'•''''^' "- '', il
raoralitatis Vrbem ingreifa fit, &cc. i (J Regnum celorum eft metalabdrum. 175
D Rex
I 71D E X \E^^Jlf.
RcxCatholicus per A<iuilauvintclligicur. SanguisCmiftihorainum crimina. lauit,
Ecclefìamq; formauit. So
Rex pacificus Chriftus*. a8 3 Salutis iìgnum. 87. 145. i<»j. 1^7.23 5
Rcx opr. cjuomodo aariq^uitus notabatur. Sapicntia fili) muadus eft conditus. 127
4.44 Sapicntia Ada". 173
Renoceroris cum elephanropugnaj. li 8 Sapiens komo non falIitHr,fed aftris dorai
Rcfpólìoobijcicmibus LiHgnia I>raconis natiir. 328
Rom.Pont.non coiiuenu.e.S<j.i6 5-} oz Satuitus in Antro Tcx pucros habet , qui
Rerum. diftirKaioj&leparatiojvncleJ. 290 rcfpondent hominis actatibus de qui-
Reftitmio anni. 3;40'3 4i busj&rcjbiq; Serpentis fignificatum.20
ReftitutiomorainEcclefia Romana. 1.84 Saturni Tcmplum cur cum Tritone, ibid.
Roma caput orbis.45).i 6 j.jcS-vndemun Saturno ferpens concelTus, 8c cut. zo. 27.
di Regina didla. .125 64.<J7 i40.
Roma, Principis vigilantia, flagellum Dei Saturnus Agriculturg inuentor. 64
cuadir, 45) Saturni motas prcpier eius celi amplitu-
Roma^reiedla gentilltatis fuperftirione ca dinem tarduijiSc veloxdicitur. ^7.340
tholicam fid era fequiiur. 1 1 Saturnus tempus lignificar . 20. 67. 33S.
Roma per cubi;m intelligitur. ii v ,340
Romaj'vniuerfaq; Cliriftiana Refp. 2 89 Saturnus ver, fjjiyemem fignificat. 67.
Roiiia caput orbis,Iralìa.Mitrocofni'.3 08 Idem quatuor anni t-empoia. 27
Rora* Sedes Rem. Ponr. }i6 Saturnus habeas in capite icrpentem plii-
RomA fùb manu regia Tarquinij. amplifi- 1 lolophii vilus eli. 3 I
3

!
caturjCxcoliturjàRegurapoteftareexi Saturno prò tempore , vel termino . }jS.
i , tur.. Jii 340
i
Romani vcteres quibus v tebantur Infi- Saturnus cur in dextera teneat Serpérem,
gnibus in maximo Reip.difcrimine.,3.2 3 reniiflìuè » 3 40
Romanol'um Vexillum hodiernum , cum Saturnus tegnauit I inJatio. 341
litteris-S.P.Q^. ' Saturnus annusdidiiseft. '
•^»^'
Rùbrum tintura virtutis.. tj>o. Vcrecudia» Sapientiadiuina hiunani generis lioftem,
5t honeftas integrales Temperanti^ charitatis ardore vicilie perhibetur .

partcs • ibid. 1.60^


'Satan Tenebrarum Princeps. 8p
Gregorianum mirabile ih no Speculi Imago.3 j-.remilliuc.
SAcelIum 3 3 7

uà Bafylica Sandi Pecri in Vaticano à Senedtus virtutiim ludex vitia deftruit .

Greg- X ili. conftruftum.


"- 106.} So ip
-
i

'
^cerdotiotranflato legjs cranflaiìio fa- Senium, (eu decrepitas quomodo defcri-
;
Aaell. .122
biturjibicj: nobrlitaslìgnatur. 20
j
Sacramenta Ecdefìic. ijiJ Scorpio ciu: Africce Imagmis dexter? col-
1 Sacerdotes Acihiopice corollam. Scrpen- locatur.. yS
!; tum in capite geftabant. i'i 3 Selim Intentus,& fucccllòris filcntium.59
Salus extra Ecclefiam non eft. 126. vi 8 8c3.i 22.1 25.205?
'
Salufìs eiKgies '
ex Rom.Impp.Numilnia- Scpulcrum Cliriftì glcriofum. 82
,.tis.- }'-7 Scorpionis,& Crocodili figna. i2p
;

! Salomon omnium fapienff. 1-4.3. Eiuidem Scorpio diabolmrfignificatjdoli, & falla-


i
Tronus.. 2jr cia? fignum. ibid.

;
Sapientia,&, fortitudo Principis mundum Sedesprmii Vicarij Chrifti . jtf j. Rom.
1 . ipoderatur. 18 Pqnt^ Dracones ibi duo,quid"? 232
Scien-
I ly; D E X Ì5.E i^f M.
Scientiarunafirmitas, I7P Serpens ex medulla cadaueris in fpina na
Seiim Turcanim Imp. cumGreg. XIII. fcitur, 113.315)
Numum vidit cxpauic 15)8 Serpcnsbonumomen&c. iip. 13^.145,
Senes cur pmdentes. 103 j 1 7.pr2fa5iura. 3 iS
Sepulcrum Hadriani Imp. x1 Serpens vt renouetur, quid agir, 144
Seruitus cft de iure natura, &c; i 1 4 Serpens oracoli intei^res . i}t. Saturno
Seds Roitì. Pont, fundata eli: fupra firma conceflus, zo.iy^6^.6j.}4à
petram. 119 Serpens Gorgoni] capiris. 143
Scutum fideij^Iadius {pirirus, &Galea fa- Serpens xneus fignum., & pliarmacttm.
lutis, 23 j. 145»' J67
Seturitas Grcgis fub vmbra alarum Prin- Serpens prudcns> quia caput dèfendit.
cipis. iél
Segetum comparatio . 303 Serpens mira magnitudinis à venatori-
Scolaris Gr^cus Greg. XI IL Draconem buscaptus, &Ptolom2o Regi dona-
•efl'e credebat. joj tus. I £)8.Eiafdem raagnimdinis Atti-
Scifmaticorum ferpentinx lingux. 30; lius in Africam ferpentem exercitum
Sepulcrum Anchife cur {èrpentem protu- infeftantem intcrerait, fpoliumqiRo-
ik. 3 1 e, mam mifit. ibid.
Scarabeus ex Afino mortuo procreatur . Serpentes igniti interitum afFerunt .

110
Spes felixprjEfagium. i}p Serpens pharmacuiTi, &venena habet.
Scrpens cum fole magnani liabetconfor- ibid.
miìatem, qui ciufdem Infigma geftalTe Serpens feuit in fontes , adeo quod ^cos
credi tur. 13.30.43,114 in magna hominum turba cognofcit.,
Sèrpentis felix prsfàgiurafacrificijs prz- flammasque vt vlcifcatur pertranfit ,
cflefolebat. 18
Serpens Mundi Redor, mens Tpiritus, Serpentes non folum fignis, fcd re ipfa itii

Deusq^ credinis eftv 59'S} vfu fuere.


litantfljus 135
Sèrpentis cauda fuperbiam notar, jy Serpente? in Mercurij Caduceo, quid? 1

Serpens fignum eft fertilicatis, falutis , &


longanimitatis. 64 Sèrpentis luuentus diutifllmè floret , He;- i

Sèrpentis circulari figura Aegyptij mùn-; poHitcxiiuium vètus vt irenòùétifl-, aibi


dum notabant. 7j raultos viuit annós. 507,314'
'

Serpens in deferro,qui Cbriftum , fignifi- Sèrpentis figura dominuraiiotabànt fgy-


cauir, cur ex cere conflatus aft. y.6 ptij. 314J
SerpentiJ varia nomina, 7^ Serpens abftinet à cibo cum petlem vete^
Serpejis a:neus palo fufpenfus in eremo rem cupit deponere, .32.4
'" jChrifttim prxfignauìt, 76^,
80, Si. 84. Sci'pens ereótus tutelaremRegemfignifi-
8^.87.85,. pò. 117. 144. i^è: 147. cabat antiquitus,
3^7i
.

14P.150.1 fi. i5i.i (»5.1157.1 II. 118. Serpens in oftentis ahiplitudìnCm mon-i
181.183.330, '
ftrar, '
.32,3^
Serpens terram fignificar. ??S Serpens de Anchife fepulcro pfò/iluìt ,>
Serpens propriam colit vmbram 85)
.

Serpens cum ìnrcriptione , SALVS,, Sérpèris curin déxtera Safu'rnii remiffi-


curin tot, Roman. Impp. namis rep.é- ?^- ,- 34
, ...
ritur. I IO. 3 14. ìl6. Salutis fignum , Sei^entis macula anij'ilirifigni'iìcanr. -,

'"' ''
"
'

341 '
'

D 4 - Serpens -
/ X D EX F^E T(^y M.
Serpcns ciir lanoiòc Saturno tnbuimr.ie- Spinx diuitjas notant. 324
miflluè. 341 Superbia Icclcruii; omnium c.iput . 330
Simulacrum Solis , &:Natur« apudAfli- Squama Draconis,ftella; funt ca:Ii. }}9
rios. I J • T 3 Siellarum rertiam parte traxi lèccio cau-
Siroulacrum Palladis, gefta , & reirviflìuè. daDraconis. 3 j(j
i(5o.Z7p Symbolum Ecdefix Catholicx. i 2 8. i ; <)

SiroplicirasDco amica. 16.17 Symbolum felidtatis , Ecclefix & patria


5iróplicitas columbar. 197 ,
c^leftis. 143. 26y
Signum falutis S7.14J 'i65.i<J7.i3 5
. Symbolum fcicntiarum. Se fortun?, feu
Signa coramPharaoiie,ciuferpentis. 1x1 . Mercaturx,aliarumq; ariium.quasmc-
Signuni {jgnat lìgnàtum. 1 84.1 j i chanicas vocant. 1 7 <>

Signa c^lelliadocent redlam viaeiidi nor- Symbolum luftitiar cultus, ac luftiflìmi


mam. Principis. 214
214
Solis., ^ Natura: fimulacrum Symbolum Adulatorum.apud Aflì-
250
rios. 13 -43 Symbolum Temperatiflìmi Principis.z jo
Sol gratiam,Iuna p^nitentia fìgnifìcat. 13 249
Solis fimilitudinem, & conformitatem ha Symbolum pacis. 27 7
betDraco. 13.30.45 Symbolum chariratisj& falutis,Pons. 278
Sol interc^leltes orbes, mediiis. jo. 3 08. Symbolum feliciratis multis raodisrcpe-
'

2;i.3o8 - . ricur. 193


Solis qualitates Chrifio conuenientes.i jiSymbolum prioris populi. 307
Sol per Draconemintelligitur.zj i.tempe Symbolum Principis (ubditorum curam
rantijE virtiuerafìgnificat.' ibid. squa larice gerenti?. 30S
Sol Rom. Ponr. notar. i J i Symbolum Reip. 312. bene adminiftra-
Spes vitcE aternar. i jp tx. 31;
Signum profìgnato fumitur. i j6 Symbolum vita? auliux,& contcmplatiu? .

Statua aurea Nabucodonofor Regis. 2 27 341


Statua Laocoontis, filiorii ex marmorCj & Symbolum Iuftitiar,diuinitatis , & Mincr-
;
qu£E tria comironftrat, mortem > tirao- ux. 1 J
I

rcm,&dolorem. .77 T
Status innocentiaj. Zi.iy:^ '2-7 S- 2Po TAuiuscurdatusE'-iropx. 57
Spiritusomnis laudat dominum . j 27 Tarquinius porcéa terrore turbatus
Sphinx prò ignorantia.i S4.pro fapientia. miitir filios ad Aptlliccm. 3 1

1 ibid. in capite MinqriuE pplì:a,c(Iìgie$, Temporis j)ia;teriri , & prxl'encis figna .

imago,&c. * ^
^
ibid.
So'cratis opiuio de virtutibus. 1
93 Temporum vices , Si temperics ad rerum
Spiritus prudens , Felix, i pp. non decip;- omnium vitamnecellarix. 63
tutjviuit xternù plenus,&: vacuus. ibid. Tcmpus Saturnus fignificar.20.67.3 3 S
Suggèftio nequiflimi Koftis repellcnda ,
percutiendaq; adpetrairt <juce Chtillus
'
Tempus per Draconcm fignificatur. 245
''
c(\:. '

216 Tempora vigilanti dekriuunt . 16}


Stcllarum virtus. •
41.143 Tempus. 337
'Superbi Platano comparantur . 245 Tcmporis curfus seternux. }}?. Cclcritas.
Status Reip. ChriftianacinitioPont.Greg. 340
Xlll.cpialis? 146 Tempus fupra rerum memoria. 3 40
il Spiritus hber ras, &fpeculatio, 148 Tcmplum ApoUinis. 1 1

Spiritus nobilior ccrpore. 314 Tcmplii aurei vellcris in Colchis,q.d.-2 J7


Tem-
17^ DE Xr \E I^F M.
Temporis plenitiido, 3 JJ Troph^a à Rom.Impp. Romam proue"
Téperanrii parces fubie(51:iii£E,&potentia- £ta. 12 j
Jes,&rbona quiexillis proueniàt, 144 TridenscurNeptunotribuitur. 127
Temperantiaj vitia aciuerfantiajquKjquot, Trophonij Antrum. 132.^37
& cui comparata. i4 j Tripos veritatis Inftrumentum. 1 45

Temperanrie parces integrales , & rumor Triumphantis5& militantis Ecclefis fym-


iniendbilitatis fimul acTuerfantur. 14/ bolum.;ic,j ni ! ^59
TemperantiE partes potentiales frenane Turcarum erigo. - io 5?
in ceriores animi motus. (2.4^ Tumor infenfibilitatis,
et imraoderantijc ,
Temperantiìe partium collegio vbi coni- quibus temperanti K partibus adnerfan
mode fieri poflìt. 246 tur. 24 j
Temperantias vitia,cótrariajMonlT:ra, 14^ Triangulum ^quilaterum fymbokim lu-
Temperantia vnde dicatur. 24S
ftitis, diuinitatisj atq; Mineruae . 2j i
Temperanria: partes omlies in tribus Mer- Turcàiiim Tyraniiusperluna quaUtatcs
curi js confiderantur. 24P mciepanir. ijr
Temperantia tribus partibus conftat. 245; Tyianoium rabiem Princeps prò bono; pa
Temperanti^ vitia contraria inChamx- ciscohiber. 27/ ^ .

leonte confiderantur. •
; 250 Tyranni Reip. rranquillitatem turbant,6<:
Terminus nulli cedebat. .
3 3 S mores deprauant ^7S .

Theologica veritas hzereticorum prauita- Trittolemus iìinei- currum csrerisà Dra-


tera,ac dementiam conculcai 53 conibus du<itum Agri&ulturadocet, &
.

Tempeftates Deus ferenatj&: Princeps Ty femina fpargit qui& ofyrii habitus :,

rannos deprimit. 246 fuitj Dracones vero currum ducentes

Terra tìuensladle,&melle. 25)2 volumina (unt de agricukura confcri-


Theophraftus moriens naturam accufaift pta. :, Ì03 :

diiCitur. 325 !
Turcarum Imp. per Luna intclligitur.30(3 j

Theramum Aprutinorum Princepsj inte- Trontinum Therami flumen Thefaurum


ramna andquitus difta, & cur ita. 174 habet, antiquitatem rerum omniù có-
Theramum à terremota' & à Thermis di- tinetjNumitmata Rom. Impp.eruftat;
èta abundataquis, & antiquitatum più & hprù cauila latet prppter rerum ma-
rima monumenta habet. 174 gnitudinenij & fluminis rapacitatemi
Theramum Ciuitas Draconem v.enerat.a atq; intumefcentiam . ^16
Tyrannorum rabi.es (Shriftjanqs ab£oi>
Theramum Templi] Apoliinis habiiit474 buii, fy.-:fii ,,ì;_\ v •.,,,;; ;y .,,j -JJI'
Theramenfis luuentutis ipeiftacula. \ 74 TypusEcclefiajvniuerfàlis. ^6^160
Theramenfes cur grandmem quotannis - •
V -. .

patiuritur. x^i VBertatis partes pmncs. 29 1


Theatrum Theranii hpdieiCanonica cìi- Ver, aliprum anni temporum ferc-
&.\\m. ,174 niflìmum,ac4i Horentiffimur?. ^j. anni
Triion cur in fi.m-imitatc Templi Saturni caput, 6c finis. ..i^CJ» ni o5j,r.-ì. il ^7
collocetur. ^ 20 ,; .1 •
,
Veritati£, & mendaci] figna, feu fymbola,
Xurrintasdificauit Deus in qeftaracnto ve- l^^ì 85.123
lcri.
nix <!;.; .Vi .'8
:, Venctiarum,& Mediolani Infigni^. 141
Tranflatio Imagini&D. Mariae nuncupatz Verba tex. in Clem. i. de fum. trin. fid. &
olim del foccorfojin Greg. Saceliam in Gath. i6i.ip^.}ji
noaabafylicaD.Petri, , ^ i!.,riti(VjiJo<J Verba Genes. i ^.j. 173
Troiani, iam itali,latiniqj fuerant. 1 2 V(j foli qupniam,3cc. .
ij6
Ver-
rT^D E X ^E f{^r M.
Vertumnuscogicatipnum Deus. i8ò Virga, quid? 133 .Munifìcentiam fignifi-
Vei'ba Euantr. Lue. i . cat. ibid.
Veneiis Imago, qui-? 31 Vifio Dei tota mcrces. lii
Verba Euang. Matth. i o.dc Scrpentis pru Virginis partus frcgit chirographum.3 57
dentia. 15)7 Vicarij Chrifti prima Sedes. 165
Verba Vergili). e 3 4 Viaruni, & legum cuftos,Princeps. 1 7j
Velleris aurei Templum in colchis, quid? Vita pr^fensjtriuium; in quo falluntur ho
i37.quodIafoncu Argonautis petijc , mines nifi Deus oftcndat viam,&c.i7 j

Anims fymbolum,<&c. ibid. Virtutes omnes elFe prudentias. 1 93

Veritas Euagelica vittoriani in hoftcs rc- Vultus prudenti» , duplex ; quorum vnus
portauir. 164 fpeculum,alter Serpente relpiciut.ip3
Verba Serpentisprimos noftros parentes Vig^lantiapaftoris, gregis lecuritas. 140.
decipicntis. 190 144
Verba Exodi. Gap, X 1 1 1 1. & X V I. 3 o i Vita ex capite oritur, 110
Verba Io. And. in vita Bonifacij Vili. Vulcani rrelpides, neceflarij ; nifi feruitus
P. M. 3 I » fitde iure natur^ centra mentem luri-
Verba Pfal. 83. ctenira benedidionem > ftarum, a1
&c. 34; Voluntas propria cohibenda. a. 1
4
Verbi incarnano, mundicrcationemira- Viperarum partus vana opinio , fc veteru
bilior. 3 57 lapfus.

116
marmore nigro per quam Vitiorum locus,quem Virg.6.Eneid. com-
Vert:^ ftatua ex
tcrram intcllexere veteres aia omnium monftrar. 136
Deorum tempk) l'ublara,&c. j8 Vulgus ignarum, 5: incapax rerum rccon-
Vexilla tantum Principum, quandoq; mi- ditarum, inftruendum. 137
litum animos pulfant , hollesq; proHi- Virtus aftrorum. 243
gant. Z5>.ii9.Z3 5,3l7 Vitia temperantic contraria per Monftra,
Virgo ante partura, in partu , Se poft paF- &c. 14(J. in cham^eleonte conlìderan-
tum. 3 j8 tur. ijo
Vita contemplatiua in Draconem, adtiua, Vindex animarum Ronì.Ponr. 147
in fceptro lunonis confideratur. 40 Viciffitudo rerum, lumen, 6c temperies à
Virtus, Miilier Columnz innixa cura Ser- folecaufatur. tji
pente defcribi tur. cjp Virtus vifiua Draconis acutillìma. 16 1
Vultus dcrigit animum. 1
05 Vigilanrix motus . 1^7. & quomodo Icri-
Virgo Dei Genitrix Chriftianorum Pal- bacur, i/>8
106 hominus,quodobedien
'

hs. Vinti letificai cor


Virginis Imagines multis inlocis Romx tibus dar Deus. 191
'miracula ediderunt , Greg. XIII. Se- Vine^ Tfieramenhum cur grandine quc-
(dentéj&c. quibus Tempia, Sacella, al- tannis verberentur. iji
taria^; Idem Greg. crexit. 107 Viftoria vti quando quis debct. jo5
'

Virginis Imago in ColumnaBafylic? S. Pe Virtut capitis ac pe<5loris. 311


1-
tri inuaticano. 107 Vigoria Chriftianorum federe cóiunclo-
Vitaadtiua,&contéplatiua.io8.3i<j.jZ7 ruminTurcas. }i6
Virga Aaron, Virgas >£gyptiorumdcuo- Viarum Prxics Rom. Pont. 317
rat. 113 Vir erudi tus noTJ moiitur. 541
Vindex vcritatis, 5.: peccatorum cft Rem. Virgo , mater, fponla , filia Dei caftitacis
Pont.
il 131
. ^
exemplum, virtutum excmpjar.
i . .
.

INDEX
. ,;;.;
f^j
u
'
.
INDEX INRERVM NOT ABI LIVM
SVMMIS CQNTINENTYR,
QYAE
Alphabetica Serie dcgeftus .

Mma. Vr'mc'tpis Dvacanis ìma^me JTgmn-


^^^^ Dulatores ab eius aula Trinceps tur-^zi-num. 1

depeUit.2.^2..num.S arcana, aternitatisquìbus obfiura.^^^m.i


^'iefias abudat annona. 61. ni*. 1 ^rbitrium hominii liberum.^'j .num^
Aemulantiu defiriptio.z Sj.nu.^ jirs medica, ad B^mp. ncctparia Trincipisja
^etas horainis vltima > nobiùtatis definitio, gacìtate iunatur, isq;fordes animi abfier-
(jrfignaiznum.S git.^^.num.'j
jleternitatis Imago in quodamfauflin^ Ts^u ^rithmetica , Geometria, Muftea Tr'wcifis
mifmate,&c.qu£ à Claudiano defcribitur, munificetiaflorèt,cHÌgratias,etc..^^ .nu. z
à Io. Boccac. exponitur, &c. eiufdemq; arcana Trincipisfylentio obuoluuntur. 191
continuatio, definitio,& partes 3^2
. Hum. 8
.Aeternitatis arcanafiuntrecondita , & qui ^jlronomiji eruditione Trinceps prodigio
bus obfinrijjìma dicantnr.}^ §.num..i rum miriasa^ertitaifpernit.j:^^.num. 3
^mbitio ahijeienda. 1 9 1 .num.^ ^rtiv.m lìhcraìium labor Trincipis nomen
^equitatis effigies,& ìnfignia . 204 afieruat.i 7 i .r.iim 6. earumdem firmitaa
^equitMi&rigorTrincipis.zoj.num- 1 fortuna injiahìlitattwfirmat.ibid. num.y
^er lunonis Imagine monfiratur. 37 »a.z ^quaper Jfidem ojìendi'ur .^-j .num-^
^nnitemporumfymJjolum efi Saturnns.i$. ^utumnus cui ccmparatur.ó i Jiunt 3
num.i Uutoritas Trincipis Impertita imbecìUes
^nni tempora, quatuor, quomodo jìntiquì fertes,timidosfacit audaces.Z9S>.num.^
tas ea defiripferit.6 .num 5
1 B
.Anni correria, i ) ynam. A. Eneficia,& grati as concedit Trinceps .

.Anrùreflitutio pofi C.ìui.C^farem à Greg.


X ! l I.Tont.Max.y')%i.Rsm£fa£ia,& Beneficia rationis vcjìigia fequuntur . ipi.
ab omnibus recepta defcribitur. ^^ j.nu.^ KKKt. IO
angelus paeis,:hrifim.2.'j j^,niim 9 Beneficia ex delìdo nemo cofequi dcbet.zo 8
{^ngelorum cxeatio,?-!' vniuerfprum fimul. num.i o
}j^p.num.i BeUum,facis dulcedinem parat.ij ^.num..^
angelus Dei T^wcius ad Mariammittitur. Bella toge fimo net àl\ip.Trinceps opt.ij^-
^^9num.$ num-s
ammalia cunfìaviuuntjffiratttq; aer'ts ele- BjsnignicasVrincìpisìndebiles. is>9- num.^
mento ^j.nurn 2 Bcnoni-i Ciiiitas, quam Felfìnamdixerevete-
^nimam peccato aUigatamCbrifius lihera- rcs, MaterflitdioYum dicitur;vnÌHerf^ ter
uit.-jjif TUimp rieTrinclpem , edidit, lucundijfima fioret,
animus Trincipis quibusroboretur, acful- bona omnia dici,&c.fol. 5 num. i.& 2.
giatur.z^i.numz Bcnoni<£ ftumen S. 2^ E. Trincipem lauit.\f.
animus nobilior ejì corpore.^ oo.num. 1 4 num.i
^ntiquitas, quomodo quatuor anni tempora Bend cun&a ÀDeoproceàHnt.n6.num-%.
defcripferit. 6 1 .num. 5 R
^ntepharmacum à Venenispraferuat. 1 37 Condor Trincipis hominumtenebras cf
nìim.6 citatisillitftrat.^j.nHm.i
Cares
I X^D E X B^E /^ r M.
Ccres tenmfymbalum, ^ 7 num 1 (ontinuatiofecundi libri adpritrMm. 70
Canu,leodupìis,tepOTafignificaC. z y.««.4 Continuatio I{eligionis ad Deum. pò
Chat natii Imago, & dcfinmo;remiJsiuè. i ji Continuatio teriif libri adfecundum. i 1 6
Chantatiseffe£lus,retnifAuh. iji Continuatio Jpei ad fidcm . i J4
Charitas ìungit hominem Deo. 155- num. 1 Continuatio charitatis ad/pem, i j1
Dìjfimditur,ej[mditHrànfunditiir, fuper Continuatio fapien:Ì£ ad charitatem. i <58
funditur. ibii . num z . 7{umquam exci- Continuatio libri quarti ad tei tium, 1 88
dit, perfeilionem adducit gloriam trìhuit. Continuatio luflitìit ad prudenttam. 104
ìbid. num. 3 . legem cuflodit. ibid. num. 4- Continuatio for titudinis ad luHitiam. 2 1
Unguidiim, & vulneratum facìt. ibid.& Continuatio temperantite adfortìtttdinem,&
1 5 6 num
p. eimq; ardore currunt homì- effigies. ii8
num. $. liqnefacit. ibid. num. 6.
nes. ibid. Continuatio libri Quinti ad quartum. 154
Omniafufiinet, &
mentem inebriai ibid. . Continuatio pacis ad vigilantiam > definitio ,

num. 7 Deus eft , . peccatum expellit & . &c. 170


ìbid num. %. pattern efl, benigna efl.ijó. Continuatio vhertatisAefinìtto, effigies , dr
num p parte s. 184
Caput militixTrinceps, quidagat,&c. ipp. Continuatio Sextilibriad qutntum. 2$6
num 6 Continuatio vita, Imago, definitio,& partes
Caput orb:'s,Tetrifedem,& fìdei Magtfiram remiffìuè. 3 1 8
ab initio Deus B^mam conflituit 350. . Continuatio Aternìtatìs advìta,partes. Ima'
num. 1 go, defcriptio, definitio & partes, 3
• 1
Cathoticam veritatem , qui defendit religio- Contemplationis fpiritum dat fides . 110.
nìi ergo , dignitatum culmine coronatur . num.j
p^.num.i Copia frugum cura Trincipis B^lp. abundat .

Cautio Trincipis videns .Angelum rebellem iSj.num.2.


caudx ambitu tertiam flellarnm partem Corruptio vnitd , generatio alterius . j1 1

de c^lo traxijfe, eam afe fciffàm proiecit. »«»/.7


ipLnum.j Chriflus fol luftitia Ecclefìam illuminat in-
Ciuem feruanti corona querna debetur $7. . tusy & foris.t6.num.p
num./\ Chrìfius mundi peccatafuflulit.j i num.i.de
Columnis tjudentis, & fortitudini^ }{elp.fitl eius latere ìndulgcntias > & remijfioncm
cìtur 100. num. i\ peccatorum habemus.j^.num.i
Concordia, procreai & vita confiat .37. io, Chri§tus prò finagoga venerai. 7 ^ .num j .

»««.5 Chiflus prxcio fanguinis mmidum redemit .

Corona palmarum curdatur Trincipi. $ $. j^.uum.6


num. X ferrea, ibid. num-} Chrifius moriens mortem deflruxit,ac de eiws
Corona populea laborem mentii;& corporis vìcioria trìumphauit.j-\.num 8
folicitudinem notat.ibid.num. } Chrifius anìmam peccato allig.itam deho-
Cognitio Dei,I[eligiodicithr. 90 \
fiiumpotefiateliberauit.-7^.>!ttm 9
Conjlantia,& feueritoéVrìncipis in hareti- Chriflus in Ugno falutis miflerinm opcratus
cos ferrea corana infìgnitur. $5 tfl.z 3j.num.1z
Confiantia,& conftlìo Trinceps nitìtur. j 00 ChriflM .angelus pacis. 1 7 4 ««w p
num . 1 1 (briflifanguìs efupis à corpore reajfumptus
Conftlium eruditiffimi Trìncipis tUecebras credirur.^ìónnm %
animi, & volnptatrs rcfjfuit. 5 1 1 .num.''^ CultHS dtuinus Dea deb .'tur. 7o
Conftlium dininum de mundi nden^ptionc . CitflodiaVrìncipis populorum fecHritdS 216
5 4P .»//«2. 1
num IO
Pcd.i-
1 '^D E r \É l^r M.
Deus efivbiq; &fe£catis nuUum efl perfu
DEclaratio vitce, Imago,definitio,conti- gium.7ì.num.i\
nuatio,&part€SiremifJÌHe. 318 Deus tria peccatorum ^genera deflruit .73-
Definitio>& Etymohgia I^ligionis,remiffi- »«»».7
lib. 50 Deus, vltionum oìimJjodie milèricordiartim
Definitio fidehremìljiuè tamen. 116 i o
dicitur.j/!^ num.
Definitio /pei, remiffiuh i
j4 Deus iniqmtatum omnium feminatorem fler
Definitio prudenti^ rem{j[ìuèieffigies}& par nit.jjf.num.T. i -in fcripttrris varijs nomi-
tes. 188 bus appeUatur.ibid num.ix
Defìfiìtio luJlitU, tffigies, &inftgnia remif- Deus omnium Trinceps hofles nequìjjimos

fiue. 204 fugat, acfublatam vitam nobis reflituit .

Definitio Temperanti^, effigies, continuatio, 'ji^.niim.


3 1

&partes. 238 Deus oditmendacium,qi{od primos parentes


Definitio Figilantia, Imitgo,&fimuUcrum. deccpit.j^.num.i$
Deus ab itàtio T^pmam orbis caput, Tetrije-
Definitio pacls-ifimHÌacrum partes,&c.ijo dem, &fidei Magiftram conflit uit .300.
Definitio PrinQpis,& partes. ip6 num. 1 1
DefiniiioVitie Imago, declaratio, continua- Deus propter charitatem ìncarnatus efi.i 5 5
tio,&partcs. J18 num.$
Definitio aternitatis. Imago , definitio, xon- Deus ante mundi creationem quid agebat.
tinuatio,& partes. 332 ^^p.num.r
Definitio nobilitati^ , ftgna > & fequela. 1 2. Deus minatur humanì generis hofti , & ma-
num.S ledicit-i^p.num.i
DeliBi naturam cruciattts pxmB fequitur Deus quem cali capere non poterani Firgi-
iojnnm.6 nisgremio continefur.f ^o.num.6
D elicla parHa , ni maxima fiant, tolluntur . Dei cognitio religio dicitur. 50
loy.num.S Dee cultus dÌHÌnus,qui religio dicitur, debe-
Defcriptio inuìdìa, &
infelìcitatìs.i Sj.nu. 5 tur. 70
Deipotentia jpirituales hoflesfugtt, &fier- Dìgnitates habentur à Trincipe.6 1 num. 3
tiit.^it.num.S Dignìtas Ecclefìx non deficiet,ac obtenebra-
Deus fuperbis refiflit, & exaltat humiles > rinon poterit.it ynum.')
e5"c.i i.«a»?.j Dìgnitates Lcclefìaferumtur-2. $j.num.S
DetM trìnui, & vnm, X.prxcepta tradidit, Difcordiarum fuces de Tonte falutis Trin-
ii.num.p ceps proijcit,extinguitq; 27 3 .num.i
Deus efl obieóiumTheologicie rerìtutis. 46 DÌuitias , érpacempraflatTrinCeps . 274.
num.j ««m.8
Deus Trincipium efi rerum omnium, fi-&Dianalegum,& vìftrum Cuflos. ipp.num.p
yo.quomaitis excogitarinon potefl;
nis. Draconis Imagine arcana Trincipis fignan-
carnem affump/tt,nobiiq; vitam reflituit. tur.iTi.num.2.
yi-num.i Dìfcordia rerum interìtus 3 -j.num. 5
Deus non definitur,fed defcribìtur. 70 E
Deus per teneumferpentem prxfìgnàtusmu ECclefla Cathvlica, eiusq; Trinceps illu-
dipeccata fuflulit , de cuius latere ìndul- minat corda fidelium , quospro meritis
gentias, &remijJioTìem peccatorumha- 'muneratrur,&' punit.i s-num.j
bemH'S.j^.num.1 Ecclefìam Dei, quis ab hierefum prauitate
Deus fìmoniacos^^ facrilegos rìuere ìion pa munddm conferuetìps .num. 2.

titur.-/}.num.} Eccleflis in isdificandis religio Trincipis co-


E ?nofci-
t V^D E X H^E l{_y M.
gnofd'ur.sì.^ num. 1 torum vinculU liberai. 1 1 ^.num.j
Eccle/ìx perfeciitiomm ccJpitìa,firmitM, & Fides ajfimilatur argento , mtaius efi prxdi-
cationis.i i<).num 6
Ecdefix diguitas non deficiet, ac obtenehr-a Fides, eft aurum , date}; fpiritum coiitempla-
rinonpoterit. ii^ .num 5 tionM.iicnum.j
EcclefiicfccuritM, &
tYàquillìtM.zì. f.mi 6 Fides dat perfeuerantiam 1 10 num ?
Ecclefu triuniphantis defcriptio.i sS nu. 1 Fides cantra mundum,& tenebras Jpiritua-
Ecdc/ìxfacramenta vigilantibns cufiodien- lu nequitii pHgnat,ac viCioriam reportat.
da traditntur .1 $ 8 nmn.j 1 10 num-st

Ejfc&nsfìdci. 116 Fides mentempurgat.120.mm.10


Effeclm jpà,remìjji è tamen. i j4 Fides, iuftitia, & veritate fancìitatis induttt,
hffecÌM cbar'uatis remiffiuèj&c. 152 iuflificat.ac beatificat. 1 1 o num 1 1

EJflgiss Mincruji, Imago &fimHlacrH. (58 i Fides folinttr fiderà fj>lendct.iio num^x 1
Effigie spnidcntm Definitio &partes. 1S8 Fides Cath. Chriflianaq;l\e(p. propagatUTì
Ej^gics luflitix, definitio, ^ Infignta,remif ac optimi: regitur. 1 : o num- 1 j
futi. , 2C4 Fidei re/j>onfa , diuiniqj lurk dat Vrìnceps.
Effigies fortitudink, dèfinitio,continuatio,& iyi.num.^
partes. 221 Fidei dubiafoluit I{om.Pont.^ ^ó.num.j
Ef^gies temperanti^ , definitio , continuatio, Fiducia Vrincipis nimis ardua contemnity &
& partts. 2 ; 8 p.:trff.t.zi^.-/ìum 7
Eiungclicam -peritatem cuflodit Vrineeps . Figura Jerpctié 1 l^umis ^o Impp. ^cc.n.17
i,<y-j.num.6 Figuraferpentis in rexillii ^m. tieip. mili-
Enropam l\om.?ont. abhojUnm manibm cu tumioo.num.ij
fiodit, & feruat. ? f-num. i Fiìiis tribiilatiommt in eìumnU attendendus
Exercìtits- maximi ficpè pulft ac fugati funt efl. 1 1 9. num. i

terrore ipfà impetuq; militum , fine cu- Figuraferpentis, Grammaticam , Logicam,


iufquam non modo morte,verum etia pul I{hetoricam,& earumdem officiumdemo-
nere.r^.num j flrat.^').num.t
F Firmitaa artium , fortuna inccnflantiam fir-

Fuices difcordìoTHm Princeps e.Tctinguit . mai. ìji.niim.j


tjj.num.i Fosdira pacis mutitis firmantur muncrìbut.
Eelicicatihuc ptrpetue^pacisfymbol'Am.17 ^ 17 3 .num. ^
num. I Flumen Bononia S.![^E.Vri»cipcm lauit,etc.

Felicitatis Vrincipis, &fHbditorum fymbo- yntim.j


lum.zSytmm.s Fortitudinifeffigies,continuatio,definitio,&
Tidri lm\tgp,& definitio. 116 partes. 1 2. i

Fideic^'càus. I i<5 Fovtitiido,& prodentiafimulplMrimum pof-


Eides hominem faluat-;Populorumfzpe Vrì n- funt.vi6.num 8
cìpemficitfur/tum etjiipnlam carnalium
, Fortiumfigna vi£ìoriampr:eflant.2i6 nu. 9
delcUationum , & ocioforum verborum Fortes ìmbcàUes,timidos facit audaces Vrin
cxtinguitfol.i ic,.nnm.i.& i. cipis authoritM impertita i^^.num./^

Fides rerum tempnrulium amore e.xtitiguit . Frausad xtertios cruciai ms expelli i.^/^ji. 11

iiy.unm.ì; C
Fides tempovalia contcmnit CecìtatU vclum Ehs nulla efi qu£ non eiiamfi ignoret
,

à mortaliuìrt otulis rumpit > & gcntilita- C'^J tjnalem Dei m babere deteat > tamen
qua,

tis tenebrai prof Mlexpellit. 1 1 cnrm 4 kr.bcndumftiat. 90


Fides pofiuLtta impetrati cmitca^i-iià peiec- Gcrtilìtulii fi'perfiitione r elicla veritate fr-
qiiuntur
I I 'tlD EX tjE ^r M.

quttntuYamntA orhis,& vrhis.^-^MU. ry fientì loquuntur; ac B^m. V<tnt. ^gnìam


GentìUtaSìfme fidei lumine, fiquos bonarutn plitudinem , crcxteras animi partespr^-
operum preciofos lapides /tritxit > nihil dunt.;.num.i
egit.iio.num.il. Ignis terram fouet , feraccmq; redditiaàus
Cejìamenothomankagentisduna.i^i.nu.g Jymbolum cfl C<£rcs.^y.num.i

Gloria , &
nomen aternum quomodo ac- Imago fecuUfa:undumantiquos.x6nura^9
lunonis aerem monftrat.^y .num.x
quiratur. J 3 2 Imago
Gregarins vigilam , Idemq; tir^ia Dàpr<e- Imago Ifidii aquaftgnificat,à qua omnia prc
cepta inuigilafie dicitur. 1 1 num-^ ter hominis arbitrium àependèt-^-j na -J
Grammatica, Logica, I{hetorkaT&' quodvu- Imago Deifecundum Catholicos. 7^
Imago fecundum catholicos eiuj~
im^, earumdnn officium ,varia ferpemis lì^ligionii >

figura cognofcitur.^^ num. i demq: definitio remijfiuè. 5°


Geometria > Mufica. .Aritlmetica Triftcipis Imago fidei fecundum xatholicoS} ac alios,
&t. 4 y &c.eiufdemq; ejfeSipis. 1 1<5
munificentiafiorenticuip-atìoi, .

mim.t Imago jpéfecundum nofìritempcrh fcripte-


Gratic!s,&- beiieficiapeteiitibm Vrincepsco- res. ii4
_

cedit p^Mum.jó Imago Ckaritatìs,& definitio remiffiul. 5 i

li imago Minerua, effigies,& fiwulacum-^-6^


H^erefes nafcentes damnat Celfitudo lmagoprudentts,& partes . 1S8
Vrindpis.io-jrtnwi.^ imago fortÌMidims,partes,& definitio. X12.
Hxreticorum nomina,nediim gefia delentur . Imago yigilantix, &
definitio 254 .

loSnum I j Imago pacis, definitio, fartes, tontinuatio^


Hermathena,Mer-curtus,& Mineruafimìtl. <jrc. 270
l'^^.num 6 .'
mago -pbertatis,inJìrumenta,definìtio,nomi~
Hominescurrut charitatls ardore 155/««. 5 mcontinuatio,& parte!. 2S4
Homìnes geslamina feruntvt cognofcantur Imago vit£,dechratio,defimtio, continuatio,
ab alijs. 204 & partes remiffiuh- j i 8
Homìnis nobilititi quomodo dcfcripta fitab Imago (Ztemitatisjefcrìptio, expofnio, defi-
^egyptijs. I i.num.2, nttiopartcs,& continuatio. 532
Hominis arbitrium liberum.j j.num. ^ Immortale nomen principis renouatur vt
Uomo creatHr,& ìnparadijum transfertur, ^quiU luuentm .5 i^-num 2
& eijcitur. ì 4 ^.ìium . 2. Imp. ab ^egyptiis defcriptus.tp <;.num.2
Horrea ad rerum copiam parai princeps.iSj Impp. I\om.J^umifmata,cr eorumftgnifica-
num.i ta.} 00. num. 11.

Hofies jpirituales Deipotentiaflernit j 1 2. . Incarnatio Ferbifit Virgìnìs confenfu. ^49.


num 8 num.^
ttumores quatuor,quorum ex concordia prò Indutgentiis,& peccatorum remijpo à Chri-
creatio, &
vita ex difcordia rerum interi- fii latere,&c.7 i-num. 2
. tus prouenit.^j.num.^ Infelìcitatis,et inuidi? defcriptio 2 . ^j.num. 5
Hyemispluuia4,tempenates,frigora,aufieri- Infidelium perfidia defìruitur. ioj.num.i
tatem,& duritiem fugai ver. 6 1 .num. i InfigìiiaB^m. Pont, anima , & corpore cum
I conflcnt,loquuntur f{egni amplitudine f &
I.Ano pradentiam tribuitantiquitas. 188 cxtfras animi partes oflendunt. num.
5 . 1
lani bifrontis habitm,forma,Tmago , In- Infignia fapìentix ; ncbilitatis, & fplendoris
& poteflas R^m.Pent. accom-
firumenta, Trincipis. i fi.num. 1 1

rnodantur.^
f.nwoi.^ ; Infignia Iujìitits,effigies,zt definitio remiffi-
Iconesfymbolicx cum anima, & corpore co ue , 2C4
E i Jnfom-
I 7^D E X f^t n^y M.
Infomnis cura VrincìpU.i 'yZ.mm.p Liberumarbitriumhominis.ij.vum.i
Ifidis Imago a^uamfigmficat.&cjynum.^ Litx louis fili£ noxt damnajarciendafequun
infirumenta lunonis veram Vrincipis im^.- tur.i^i.num.s
ginem,ac vtriusq; viuformam, normaq; Liberalitas,& munificentia Vrìncìpis. ipp
demonjìrat.^y.num.i num.y
Inflrumenta f^bertatis,Imago,dcfimtio , & Longanimitatem parat fobrietasVrincipis
parte s. 284 J2I.72MOT.2
lntelle£lHS nobitU fagacìjJimiTrincipii om- Logica, I{hetorica, Grammatica ,& earurn-
nia beni' percipit & operatur.icniJium.^ dem officium variaferpentis figura cogtio-
Interìtus ex hiimorum discordia. ij.num-^ fcitur.^^.num i
Inuidiie.& mfelicitatis defcriptio.iS'j.nu.s Lucife-rtertiamflellarumpartemde odo tra
louisjiatna auribus mutila. 2.96 xit. I p I .num.$
Imonis Inidgine monflratur aer,^j.num.i Lucifer rebellat.fit confli£ius,deijcitur , &c.
lunonis Inflrumenta quìd^^ j.num.i j/\9.num~i
lurgia tollimtur TrincipU temperantìa Lumen fapientia à VrincipeS.B^E. expeten-
.

241. ?//<?«. dum.tvi.mum.p


luppker ignis cdeflìs dic'uur, tenamfouet, Lumen fapicuti^t tenebrai C£citatis expel-
et vmijicat omnia, z j .num.i lit.iji.num- 12
IiiJiitiagLidjj gejìamen habet ita quoq; lan- Luminaria magna cretintur&c.^^^gnum.i
cem, fàfcesq;vt. ^equitas ftijìinet. 204 Luna,Eccle//te (atholica affìmilatur, qute lu-
luflitia tripartita>&c- 2.04 men àfole recipiendo l^lendet. 1 ó.num.j.
IuflicÌ£p.irtes deflruunt T>ìtia,I{emp.jar£ìa LuKaTnrcarum Genamen.i^inum^ 9
tetlam confcruant.xo'è.num.i i Lupus y le» > canis tempora /ìgnificant .15.
luflitis, effigies,definitio,& infignìa remifii «aw.4
uè . 204 Lupornm rabicm bonus Tafior funditus tol-
Iuftitii^ conuentt. vt vbipeccatum patratum lit.jizJiutn.p
esì,ibi p£na foluatur.ioj .Kum./^ M.
L M^gnanimitM Trinctpis cur Talmjt
coronam mcretur. j 5 .num 2
L^bor mentis,& corporisfolicitudo po-
pulea coronanotatur. 6 1 .num.Oì Magnanimitas Trintipis iudtbiles, (ir de-
Labor ftudiorum artium liberaUum nomcn meìitia.xp^.num^
Triiuipisfempervirensa/Jeruat.ij 1 .nu.6 Maledicornm audacia temcrìtas r pre- , &
Laboriim meta, Mernìtatii nomen^ ? ^ z jhtnptio Trit.cipisfapitntia aduerfantium
Lapides prxciofosfìquosgeìitilitasflruxit bo ruunt.ijumm.^
norKm operum nìhil egit. 1 lo.num. 1 2 Maris equa fiiiuìt,& refluunt.}j6.?fum. 8
Leges I{cip E^gimen mode-i-antur-^^.num.6 Mars bdiorr.m Deus.x^.num.i
Legcs condiii&feruatrTririceps.ipp. 9 Medica ars Tiincipisfagacitate iuuatur.^'i .

Lex &c. qnavi


datur, tranfgreditur homo , num-s
&c.^^9 num.t Medium tutijfmaparstùtìuseìigitur. 191.
Legisprxceptorum.X figvìficatio. i i.num.p tìuriì.9

Legum tranfgrejjores inuadit g^ligio Mens, Trinci- &


ratio Trintipis religìontm in E^ep.

pis 9i num.j fóuent,^ nutriunt. 1 9 1 ««»1. >


Legum peritia plufqtnm artnis Trìnceps Metìtem purgat fides. 1 1 o.num. i o
,

arrnatur 172. ntim. i j Mendacium , quod Deus ac Trinccps odit,


Legami &
viarumj uflos > Diana.ipgnu.p fhb rmbrareritaùs primos parentcs de-
'

Leoycanìs} &
lupus , tempQra fignificant ccpit.j^num.i f .

zynum-^ Meta labornm sternitatis nomen. 5Ji


Mer-
/'Jy^fiJBT ^^E \F Mi.

Mercuriusi& Mìnermfuper quadrato lapi- 7<(oxa omnibus temperanti£ partìbus carés


de fefimul. ampleUentes. Hermathena di- depeliitur.ij^i .num j
cunmr.i6.nu/,:.S '^umifmatain quibus B^gm.hnpp. Serpentis I

Mercuviui temperanti^ partibui ìnfìgmtus . figurapaeevi, Firtutem, falutem /fidem,


z/^z.num.j ^ pìèloriam prtemotijirabant .310.
j

Milìtes ritte vtriusq; a£iìuafcìlicet& con- num. 16


templ'atiua qmsfaciatl9Jr.num. 1 4
Mìlitix caput Tnnceps,quid agat, &c.2$s- OBelifi:us cut tcmporis menfiiram > &
num.& <eternitatemfignificat.j^$.num.4
Mìlttum B^m. I{eip. Fexillaferpentìs figura Orbiurncoikflium Typui-ió.num. 8
infi^nita.}oo.num. 17 ObieÓìum Theologica: veritatis ejì Deus. ^6.
MinasprodigioYumeruditui Trinceps auer- num.7
tit, acff>erni'^.^s.num i Orbis, &Frbìs-^nimi& veritatem fequun-
Mineru£/imulacrumin,Athenarum^rce, tur.^/\num.ij
drc. 1 68 Origo Trincipis claratenebucs ignorantìafU-
Monarchia Trincipatum noirprocr.^Jìimns gat.ì^i.nurn i

facile ajfequitur.i i .num.6 Qrbis caput, Tetri Sedcm,


fidei Magifira &
Mundi B^gimen,& f.gura. 74 num. 1 4 abinnio Deus ^omam conjiituit 300. .

Munìficentia, & lìberalitaaTrincipis.z^s)- num. Il


num. j- Officium Grammatic£,P^Htorici£,& Logica
Mufarurn chorusTrincipis laudes: enumerat varia Serpentis figura cognojcitur . 45.
i&c.i-jx.num.^ nuni.i
MHfica,,AruhmeticarGeometrìaTrìncìpis V
munìficentia florent,cuigratiaa}&c. 45 P^cir {ìmulacrum, definìtio, contimiatìo

numz ad vigilantiam , & partes remijfiuè ,

&c.. 270
N^tiuìtcu hominis quomodo defcriptir Tacisperpetua,&felicitatisJymbolum.i-^
fn ab .^cgyptijs- 1 inum.x num.i
Klaturam delicli crucìatus pm£ fequitur. Taci) fodera mutuis firrnantur munerìbus.
xoy.num.6 2.7 ^. num. ^

Ts(obilitatis ad pe-ffc^ìonem , qua eoncur- Tacis Templum quando Trincipis religione


runt.i i.num 2: confì4rgit.zj}.num.6
TSlobìlitatis definuìo figna , & féquela .ri. Tacis dulcedinem parat beìlum. ij^.num./^
nnm'S Tacerti,. & diuitias pmjlat princeps.i^j/^.
'ì<lobilitatìs fiipicntÌ£,ac l^lendorìs Trincipis; num.6
in/ignia. i jx.num. 1 T alias vt Firgìnes, ita princeps Ecclefìa
Tf^ohilitas generis dogmata inta£ia conferuat.z-^ 7,num.z
quanto iUuflriorem habet
originem, tanto cbriorcm obtinet locuni Talm£ corona cur óatnr principi. 5 5^. num. i
^zi,num.-j Tandura cur princeps dici poffit.zff$.num.7
"Romina hxreticorum nednm gefla delen- TartesfapieutÌ£ remijfiuè tanien. 1 6 8

tur.io%.ny,m ij \Tartes prudenti^ memoria,ratio, &c. 1 8S


T^men-xternummetalahorum. 3J2 Tartes lujiitia zo/^.y itia defiruunt, B^emp..

T^inenTrincipis quomodo renouetur. 33 5. farSìamteSam conferuant.zoZ.vum. 1 1


num, 2 Ventorum turbine, imbrìumq; al- Tartes fortìtudinisydefinìtio,Imago,
. con- &
lumane , actemporis inexplebili edacitate tinuatio.. 22Z
non obruìtur,fied in dìei maio resfumìt vi- Tartes potentiales Temperanfmìnìgne diuir
res.. ìhicL niamoris.z^i.num.L
Tartes
I ^l D E X ^E I^F U.
Tarus Tcìriperantiain tresfpecies diuidun- latinx ejì princeps , ac Chrijìi Ficarins ad
tHr.i^i.nuìn 5 qui fpe£iat pr^dicationis munus. 1 1 p.» 6
Tartespcuis, ejfigies, definitio, contimatio , Pont. B^gm Chrifiìanx I\eip caput efi.
. . i z o.
&c. 270 num.ii
Vartes vbertatis , Imago definitio, contìnua Pont. I{om. Chrifli vices obtinet in terris .

tio. z\ì^ I
^ ynum.S.ij^.num.<f
'Pirtes,& definitio lufiiprincipis. ip6 Pont. Bj»m. vere princeps efi , ac BsUponis
Vartes vitti, imago , declaratìo, definitio, & Chrijiianx coìiculcat bofies , magnifi- &
continuatio. j 1 8 centiam prxfert. 1 1 ynum. i
Tajìor bonus prò ouibnsfuis vii princeps vi Pont.B^m. oculorunt purgatavirtus,quje vi-
tampericiiUs exponit,& luporum rabiem deat,&c.ì ló.uum.j
tollit.^ix.num.;) Pont. Bom. diuinorum arcanorumparticeps.
Tater omnium B^om. Vont.^j.num.^ 3 3 ó.num.-j
Tatrocinium principis bona omnia tuetur. Pons vtramq;fluminis pattern iungit,ita cha
i^i.num.G ritM-i ')<j.num.i
Teccatorum remi!fio,& indulgenti^ à Chri- Populea corona iaborem fignificat 6 1 .»«.4
JU Intere. j}.num,i Pomona rerum copia,eiitfdtm inftrumcnta,et
Teccati nuUum perfugium. 7 j Jiim imago. 284
4
Teccatorum genera tria de^ruit Deus 73 . Populi falus princeps infiM.ipptmm. I

numj Potefi.u principis ylutumno comparatur 61


Teccatum vbi patratnm efi , ibipxna foU-.i num-i
tnr.ioj.num./^ Potefias Ecclepx ob principis forcituditicm,
Terfecutionum Ecclefis. cefiatio,firmitM,& finvitatem, ar fi^ueritatem prxfiat .115.
tolerantia. 215 num. 1 «aW4
TxHie crucìatus fequitnr mturam deliéti . Potentiales temperanti^: parte in igne diurni
loj.num.ó aìnoris.7 ^i .niim.i
Vxnafuos tenet authores. 107 .tmm.j Pmdicationìs munm fpcliat adrt^cm.Pont.
Voefts illiiisq; cultores principis munificen- I I9.num.6
tia, & Uberalitate ftorentesytiujdem iau- Prxmia iuflos,ac piosfequuntur. ioj.num.7
dcs & immortalitatem cxtoliunt.^i^.nu.^ Princeps S- i^ E. rerum omnium efi modera-
Vluto diuitiarum B^x,vbertatis filim. 1 84 tor,& ^{ìor; in firinio pe£ioris ormiiaiu
Vont. B^om. Cjelum aperit , indulgenticu dar- racontinet. 5 num. i

gitur,animarum rincula foluit .^.num. t princeps quomodo fiat immortalis. 1 i,nu.}


Vont. J{gm.fuper ontnes efi,cum habeat vni- Princeps vitia deiìruit, infignia virtutum
uerfiledominium, &
imperium ; eidemq; extoUit.itnum.y
à cjeteris prmcipibus honor debttur, reue Princeps animos accendit ,vt f\fceptum prò
rentia,& obedientia. 1 i.nutn. i o pace bellum expediat, ac infignibus tanti
Pont. Bjim.duos habet gladios , ynum exer- vicloriam reportct.i-^.num.^
cet,alium Imperatori tradidit quomodo vencris faces e.xtinguit
r i.nun/. i Princeps .

Pont. Bpm. terram-pniuerfam non folum re i^num.^


git, &feruat,fcd PetriT^uicuU guber- Princeps cruditus prodigìorummì:;a4 auer-

nacala tenet. ^-j num.^ tit.j^^.num.^


Vont.^om. Theologiam èpeSoremittit.^ó. Princeps animi fedes abfiergit.^^. num.^
num.-j Princeps circa ieges inuigilans fiiciiè i^fp A?
Vont. Hom.folus princeps. Europa ab hofliu gimen moderai ur, & fiifiinct. 4 5 .««>»• 6
manibus immaculatam cujhdir. f 5. ««. i Princeps S.B^E.veritiittm deccrr.ii. J^6 nu.j
Vont.F^m.vtrimq; Eccle/ìxgrcc.tfiilicct,et Princepsfolws B^m.Pont. 5 5
.num-
Prin-
I 711» E T IIE H^ y M.
Vr'mcepSiVerì comparatur.6i.mm. i Vrìnceps ^^belliU ìnìuriaru vindex.ioS.n.ii
Vrìnceps dies laborìojos » & noSies ducit in- Vrìnceps igne diuini amorìs gelìdos animos
fomnes.ói.tium-^ accendit.2^ 1 :num. i
Princeps omnium Deus 74. num. l J. hojìes Vrìnceps, velut tcmpus veritatis parensyfu-
nequiffìmosfugat. ibid. ferbos conculcat,&c.xj\\.num.i
Vrìnceps odit mendacìumi&c.j /^.num.i $ Vrìnceps Tyrannorum tempefiates trìbìts te-
Vrìnceps fuper omnes, qui facile conftituìtttrì perantixpartibm temperat.i^i .num t^

^^.num.i Vrìnceps eruditits omnia far&ateka confer-


Vrìnceps qitod religiosi veritatem agnoue- uat,clementia docet.i^znv.m.7
rit,& pradicaueritj fupra petra: firmitate Vrìnceps fuper Cath. veritatis firmitate eues
ponitur.^i-num.^ cufiodit.i^j.num.}
Vrìnceps r eligioftts , religiofos facit populosy Vrìnceps oculem in fummìtate arcis pofitus,
& pios.9i.num 6 omnia videt,&- feruat. 1 ^j.ni,m.^
Vrìnceps reUgiofua contra S.^JL.hofles,miH- Vrinccps,y>tpaUas Virgines,Ecclefi£ dogma
tes vtriusq; vita a&iua fcilicet , con- & ta intana couferuat.i-^j.num.z
templatiutufacìt: &
numerat-g^num. 1 4 Vrìnceps euangelicam verìtatem cuflodit,
Vrìnceps religiofus difcipUnarum , & Chri i^y.nutn 6
ftiana do£irin£ femina facit , ac fi-uffus Vrìnceps opt. àfua T{ep. bella longe femauet.
coUigit.o^. num. i 5. petentibus gratias. 27 J KKK/. 5
& beneficia largitnr.ibid.num. 1 Vrìnceps pace, <& diuitias pr,£Jìat. 2 7 4.«« 8 .

Vrìnceps ab mc&ptvs defiflere nondebet, in Vrìnceps de falutìs ponte dìfcordiaa extìn


aduerfs ad diuinum auxilium confugere guit.ij ^.mim.i.
debet.c)jt.num. 1 9 , Vrìnceps,ad rerum copiarnthorrea in IR^p. pa
Vrìnceps infidelìumvanitatem » & duritiem rat.tSj.num.i
damnat.ii ^MHm.j. Vrìnceps iuflmfalmpopHH.ì.s)9num. i

Vrìnceps mendacia veritatis lumine detegit. Vrìnceps caput milithn de I{ep.benè meretib*
Il c).num.^ dona cocedit^pramia protnìttìt. 2515. «0.6
Vrìnceps quomodo de in'.micorum rifforia Vrìnceps populoru iuuetutefìoret. ipp.nu.j
triurnphat. ' ^j.num.p. Vrìnceps curTandoradìcìpofjìt. ig^.num.j
Vrìnceps charìtatis ardore exit de terra fua, quod melitis,ac pulchrìu^s efi do-
Vrìnceps,eo
ad populorum regimen ajfumitur, pro- &
naturab omnibus atq;infignìtur.2pc).}i.j
priam voltmtatem abnegai, i j 5 num. e) Vrìnceps (Ubditorum Aqua lance curam geres
Vrìnceps japìens fuìipfius imperium retinet. ab ^egyptijs dtfcriptus. litp.num.d
1

ac yniuerfe ditìonì in a/iosgiibernacula re Vrìnceps leges ccndit,& feruat. 2 pp. num.S)


|

gif. 1 7 1 .num. 1 Vrìnceps tcmporalis,& fi flrenuafaBìtaue-


Vrìnceps fapiens fuper feritafis firmitatem rìt,ni/ifidem cath. ampie Qatitr>nìhìl agit.
veros tramites docet in hoc ritte ttìuio z<)9.num.io
degentes.lji.num.i Vrìnceps ìniquus,infperatoJutn omnia ftlìcì-
Vrìnceps !\pm. Ecclefia datfideii diuìnlq; iu-^ tcrcbiìnet,regnopellitur.ìpp.num.ii
rìsrejpenfa.ijj.num.j^ Vrìnceps coftlio,et coflatia nititur. ^00. n.i 2
Vrìnceps fapiens prò fuis vitampericulis ex- Vrìnceps fubditorurn virtutes munefatur>&
ponit , Remp.fundat, &
replet ,ftientias fcelerapunìt. ioo.num.ix .

docet}& feruat. yi.np.m.9•


Vrìnceps fortìs > & prudens ctsr nóBes ducit
Vrìnceps armatmfapientia. legiimq;pentta ìnfomnes.^co num.T
plufquam armis. 1 72 nim. 1 .
Vrìnceps y>ìgilans,prudens, ^nimrduerfor et
Vrìnceps prudens in maxinàs I\eip. pcrìculis propugnator quomodo Hìero^ lypl ice de-
dcmergi non p&tefl. i <? i .num.-j fcribatur.} 00 num 15
Trin-
7 X D ^ X K^ Kf^ M.
ìrinceps longmus effe debet. 521. ««»2. dit.p^.num.j
j
Princeps,Firtute duce , in periculis pofitus,^ Vrincipis I{eligio in Ecclefiis £dificandis co-

ac tenebrarum caligine circumfufus diui- gnofcitur.^^.num.i 1


num recipitlumenj hoftesq; profligat,& Vrincipis x:ura I{eligio feruatur, & crefcit .

Jiernit. 311 .num.^


Vrinceps, vti bonus ì^aflor, prò ouibus fuis Vrincipis nomen quomodo rirensajferuetur.
vitam perictilis exponit. 3 z i-num. j» 17 i^num. 6
Prìntepsper virtutumgradus gloriam,& ìm Vrincipis laudes mufarumchorus enumerat.
mortalitatemconfeqmpotcju&e. jji i7t.num.S
Wmeeps immortalitatem ajfecutus fuper xte Vrincipis fapientiA nobilitatis-,ac Jplendoris
ranotus,&c.i^^.num.i infignia.171.num. 1

Vrinceps Deofretus mundi gloriam (pemit; Vrincipis prudenti^ defcriptio. ipi^ num. i
. immartaìe nomen ajfecutus gloriatur in Vrincipis prouidentia maiora J{eip, pericula
to , éidemq;gratia4habet,refert,agit> & fubit,& vitat. 1 5)1 .num.z
foluiti^6.num:p ,
Vrincipis cautio »idens ^ngelum reballem,
"Principis formafecundum aniiquot.iS .nu.9 &c.igi.num.$
Vrincipis formam ac vtriitsej; -pitie normam Vrincipis fagacif. intelleEiu%nobilis omnia be
Junonis Injlrumenta demonftrat.i-j. nu.^ ne percipit,& operatur. i p unum^
Vrincipis munificentia artes jìorent libera- Vrincipis mens, & ratio I\eligionem in ^ep.
:les./['^ nutn.z fouet,& nutrit. 1 9 1 .num. 5
Vrincipis munificentia et liberalitatcVoefrs: Vrincipis arcana filentio obuoluuntur . 15)2.
eiusq; cultores florent , laudes eiufdem »MW.8
Vrincipis, & imìnortalitatem extoUunt . Vrincipis rigor, & xquitasdatprxnàum, &
/\').num.^ pxnam.zoi .num.i
Vrincipis fagacitate ars medica ad I{emp.ne- Vrincipis fublimitas radìos ìuflitix m'ittens
cejfariaiuuatur iiq; fordesanimi abfler- ChriJUante I{cip, mores refiituit . 107.
git.^^.num.^ num.^
Vrincipis magmmimitas curpalntdi foliorum Vrincipis celfitudo nifcentes harefes 4am-
coronam meretnr.^ 5 .numi nat.zoj.num.'y
Vrincipis conjiantia cur ferrea corona ìnfi- Vrincipis rigore , temerìtas prxceps ruit .

gnitur.')^.num.j 108.wwn7.5j
Vrincipis. candor,homìnmn tenebrxu cmcita- Vrincipis fiducia ntmis ardua contenditi «5"
tis illvfirat. 5 .num. i ' patrat.zi$.nutn.y
5
Vrincipis cura F^ejj>. abundat annona ., €1. Vrincipis cuflodiapopulorumfecuritw, 1 zó.
num.z num. I o
Vrincipisfuprèmapotefias, à quo dignitates Vrincipis cnfiodiafapientÌ£ Thefaurusferua'
habentur, fruàuofo ^utumno compara- tHr.zz6.hum.i i

tur.6i.num.^ Vrincipis origo darà ignorantiatnfugat.z^i


Vrincipis labor mentis > & corporis folicitu- num.i
do, cum dies laboriofos , & noties trahat Vrincipis animus quibus roboretur, -ac ful-
ìnfomnes populea coronafignificatur. 61 . cìatur.z/^i. num.z

num^ Vriucìpistemperantiaiurgia toUuntur. 241.


Vrincipis l{eligìo EcchfiamDeiintaSla de- num. s

fendit.^l.num.i. Vrincipis fatrocinium bona omnia tuetur .


Vrincipis Figilantia , &prudentia , I{eìigio 2^i.7tum.6
elata,ìntd&aq; fti§linetwr:<)i .num 5 Vrincipii yigilantia Ecclcfiam De» cnflodit .

'

Vrincipis I\cligio legum tranfgrejfores inua- z^j.nuni.i'


Varti-
2 7^D E X ^E \y M.

Principis cura ìnfomnis. 258 num. 9


Truèsntiacuriufinibus tantum cadat. ipi.

Principi vigilanti tempora deferuiunt ^57- num. 1


Trudentìa^fortìtudojìtnulflurmumpof
feruatur,&fe-
Vrineipis cura copta frugmn fmt..26.num.'%
cuìi.maureum reuiuifdt.iojMumz Vythonem necauit infoilo, i z .num.'j
Principìfpotentia, ér iiberalitaa I{eìp.fta-
j
tum feruat tranquiUum , cr populos nu-
Vatuor anni tempora , quomodo anti-
trit.2Sy.num.^
Wmcipis'felicitatis,& (ubditorumfymbo-'\
\Q3.^"^
quitas defcripferìt.6 1 ,num.^

K
lum ifi-r num <
2^j.num.^ 1 R^tio & mem Vrincipis I{eligionem in
Wmcipis effigies i& fenatOYum eìus. i 5/ ^ I{ep.fouet,&- nutrìt.ic)i num: f

Vrincipis iuflijymboium. Z96 B^tionis yejìigia benejicta fequuntur . i^z.

Vrincipis ferenitoi à calamiùia defenditur .


num.io
zp^j.num.i B^beUium iniuriarum vìndexiPrìnceps. 2 e 8
Vrincipk libetalitas ìi& munlficentia. Z5>5). ««»2.12
num.^ B^gimen mundi &
figura.7^.num. 1 4
Vrincipis àuthoritM ìmpertita quid agat ì l\eip- Bpgimen qnis ajfequituri^').num.6

iijpnum./[ B£'p. B^m, Mìlitum ve^àUaJèrpentis figura


Vrincipis benignìtas in dehìles , magnanìmi- ìnfignita. ^oo.num.iy

tOéy&C.lp^MUm.^ B^ligio efi cultus diuinus , qui dea debetur.


Vrincipis arcana > DracoJiùìmagineJignan- 70.94.WHw.19
tur.j^i.rmm.\ B^eligio Vrincipis ab flxréfum prauìtate Ec-
Vrincipis fobrietas longaràmitatem parat . clefiam dei mundam conferuat, earumq;
^-i .num, 1 tempeUaterferenat. o^.num. 2
Vrincipis eruditismi cojìlium illecebras ani B^ligio elata, inta£laq; fufiineturprudentia,

mi rejpuitì&c.^ 1 1 .num-6 &


vigilantia Vrincipis ^^.nutn-s

Vrincipis immortale nomen quomodo reno- B^Ugio Vrincipis legum tranfgrejfores inua-
uetur 3 35.««»;. dit.^lMum-'j
Vrincipis muniftcentia,virtus deprejfa con- B^ligiomunda populos exteros fibifubditos
furgit.ii6.num6 fkcitxorumq; fànat languores. p^.num.S
Vrincipis fàuore virtus immortalitatem nan- B^ligio circa facra,etdiuina verfatur.pf.n.^
cifcitur.^^6 num.6 B^ligiofuperfiitiofosy & veneficos viuere no
Vrincipatum Monarchia non procraflinans patitur.p^.num.i
fàcile ajfequitur. 1 1 .num.6 r^eligio Vrincipis in Ecclefiis edificandis co-
Vrincipium rerum omtiium , & finis Deus gnofcitur.9^.num. 1 1
efi.jj.num.i Bsligioiprincipis curaferuatury& crefcit.5 4
Vrocreatio rerum y & quaadillam concur- num.x}
rant. 1 1 .num. 1 B^ligicpetcntibus ÌHfia,yerìtaàs refponjh no
Vrocreatio rerucu,& vitavnde?j-'. num.$ negat-cìJ^inumiS
Vrodigiorum minas Vrinceps eruditus auer- B^ligiofacrìficijs inejfe credìturab omnibus.
tit-^$num.} c)j^num.ip
Vrudentia effigies,definitio,& partes. 188 B^ligionis imago diuerfìmodc reperitur de-
VrudentiiH Vrincipis defcriptio. 1 9 1 num i . pi£ia. 510
Vrouidentia Vrincipis maioraB^ip. pericula B^ligionis ergo eatholicamveritatem defen-
fubit, &
vitat 191 .num. 2. dens dignitatumculmitne coronatur. pj.
Vrudens Vrinceps in maximis B^ip. pericu- num.^ . 'iVf,v"iì>'..

lis demergi nonpottfì.-\.^i .num.-j B^eligionem intaófam quiferuat, facile fuper


F omnes
IKPAJLA^ K^ M.
ornnes Wmceps con/iUmur.p 5 .»«»«. i &defimio remifine. lóZ.partes. ibid.
^ligiofusVrinceps^P^ligiofosfiicitpopHlos. SacuU fyntbolum fccundum antiquos. z6.
p^rìhm.ó num9
Trinceps vtrifisq;vitaa£ììuie fci-
J\eligioJiis Sapienti^ lumen à S.R^E. Vrincipe expeten-
licet)& contemplami cantra S.^E. bo- dum efl. I jx.num. o 1

ftes, milhesfncity &c. g^. num.i^ Sapienṭ lumen tenebrai cfcitatit expellit.
\erum procreatio > & qunadillant concw-
rant.ii.num.i Sapientia, & legum peritia plufquam armis
B^fp.cura Vrincipii abundat annona. 61 .nu. 2 Princeps armatur.iyi.num. 1
j
PrudcntiiC,& fortitudinis columnisfut Senes tantum prudentes cur^ 1 p i.num. 1
I{efp.

citur.^oo.num jz Securitas, &


tranquillitas Eccle/ite . iiy:
Vy^lp. quomodoéufar£iate[laferuatHr. joo. _num 6
mtm.ii Securitoi populorum ex eujlodia Trincipis
V^emp.fundat Princeps fapienr , replet, &c. zi6.num.io
Sapienti^ Thefaurus Vrincipis cujiodia fer-
J\£rfip.far£lamte£famferuimtiufthÌ£partes. uatur.tió.num.1 1
SMulumaureum quomodo^reuiuifcat .187.
I^clponfa veritatls ittfla petentibut dat I{eli num.i
gio.pJrJium.i 8 Saguis Chrijii effufus à carpare reaffumptns
T\nxfubditorum aqua lance curam gerens ab crsditur.-t 3 ó.mimS
jAegyptijs hieroglyphici defcriptus. zs>9- Serenitas Vrincipis ealumniantium turbine
num.^ obnubilata defenditur.ipo-num.z
Bjietoma , Logica, Grammatka,& earum- Saturnus eircnlari figura ferpentis tempns
dem officiunii varia ferpentis figura nota- notabat.^i^Mum.^
tim^'y.num.i Serpens fummam nominis amplitudinem fi'
F^or,&£quitasTrincipis, premium, & gnificat Ì nonfolum ad Vrincipatum , jed
pmam prefert. loj.num.z aipr^eslaras artes coparatidum. ii.nuj
J{igore Vrincipis temer itas prxceps ruit\ Serpens temporis Tytnbolum.i ^.num 4
ic^.nuifip Serpentenem Chìiììum prsfignauit . yj.
I\onum ab initio Deus Vetrifèdem, orbis ca- num.i
put , &
fidei Magifiram con^uit . 3 00. Serpentisfigurain 7{umi^ B^m.Impp. joo.
n44m. r
I num 16
S S-erpentU figura in FexUlis J{om, B^ip. jco.

S^mficijs conjiat B^Ugio.p^num. p i num. 7 1

Sacramenta Ecclefixi^igilantibm cujlo- Simoniacos,acfacrilegos Detts viuere nonfi-


dieiidcitrttduntHr.i ^j.num.j nit.-ji.num.i
Sacrilego!, ac fimoniacos Deus •piuere mn
sinagoga proqua trerh Chriflusvtnerat ob
finit-ji-nurn.^ fuam incredulitatem re^uitur ,fcijfaq; ab
Salutis miflcriumin Ugno Chrifius operatus Ecclefix corpore reijciiur.73 .num. j

eji.i^y.num.it Simulacrum Minerux dicatum in ^thena


itf8
Saluspopiili Vrincepfiuflus.jpg.num. r ' rum ^rce.
Sanguinis prxcio munduvtChrijìus remedit. Sigrra fortiumviSloriam fiprsflant, multo
y^.num.ó magis,&c^^^'»">» 9
Saturntis cum tentpHS ftgnificet,quatuor an- Simitlacrumpacis,definitio,partes,&c.i70
parat
ni tempomm fymbolum efi.iy num. t Sobrietà Vrincipis longanimitatem
Sapientix fimulacruMincnix dicatum ei-at
in
j

Mbenarum ^rce, eiufdetft^; effigia * Solmw:dHmidHminat,&circuit.


.
i\nu6
Sol
1 'SjD EX \E ^K It.

Sol Pythonem necauìt. r z.num.y Temperantieeffigies , continuatio, definii io,


Sol tempHS diuidit,& ordinat.z ^.nutn.^ &parus. 2jS
Spei Imago fecudum nojìritemporis prcipto- Temperantiapotentialespartet in igne diui- !

resdefinitio remijjìuè tamen,&c. ni amoris.1.1^1 .num.i


1
3 4
Speieffe&Hsquot, & qtàremijjiuh tamen. Templnmpacisy quando Principis B^ligione
confurgit.i7j.num.6
Spes confortat. 157. nuvt- 1 . eH clatth. iUd. Temporis fymbolum , lupus , leo, cttnìs. 2 5

num.i.ejì medicina.ibid.num,j mnltis bo .


num^
nis comparaturibid. num. 4. mentem de- Tempora anni-, quatuor, &quot»odo anti-
uat. ibid. num.ancora dicitur,
j. ani- &
quitas ea defcripferit.6 1 .num.
j
mas à futuro naufragio liberat.ibd.num.6 Temfws veritatisparms{Uperbos conculcai.
rt Gemma ^lendet, <& premia falutishjL 2 41. «few j

bet ibid. num. 7. temporalia bona mini-


. Tempora vigilanti Principi deferuìunt\
2/7.
tenebras fugai,
ftraty cAcitatis mortis & num.^
timoremexpellk.ibid.num. 8. Galea falu- Temporis edacitate incxplebilinomen Prin-
tis dicitur ibid. num. p.folatium dicimr.
. cipis non obruitur.^ 3 ^.num.z

ibid.num. 1 o. a tribulatióne liberat. ibid. Terra fymbaùtrii,aeres.^j.??um.l


num. 1 1 dignum efl vìtie.ibid.num. i i.fer- Terra eiementu omnitiferacijjìma.jj.nu.^
uat, & fduat,ibid.num.i 2 Terra, Terne redditur , [piriti^ àDeo proji-
Spe6iaculorum pfus in ciuitatt feruandi. 1 7 cifcitur , & rcuerùtur ad eiindem .500.
num.i ««m.14
Dea perficifcìtur,& renertitur ad Thedogkxverìtaùs obieBum efl, Deus, cu-
Sfirittu à
eundem.joo.num.i^ ius contemplatione S.I^^E. Princeps eam è

Spiritudes vita nequiffimos hojles deipoten- pe£iore mittit,veritatemq; decernit 45. .

tiafugaty&jìernit. jii .num. 1 8 num.j


Subieóliutepartes, & potentiales Temperan- Thefaurtts fapientia prìncìpis cuflodìa [ct~
tia,&c.24.i.tium.i. uatur.iiéJium.ii
Superbi , quibtts temperantu partìbus dbu- Tranquìllitas , & fecurìtoi Ecdefia .225.
tantur.z^i.num.} num.6
Symbolum temporis,fcrpen^.i ^.num./^ Triumphantis Eccleftadefcrìptio. 2 j 8.». r i

Symbolum temporisfecundum antiquos. z6. TuTcarum ìnfidelitoi per luna qualitates co-
num.p funditur.ij^i.num.p
Symbolum terr£yC(eres.3j.num. i Typus calefiium orbium quinobis calorem, ,

Symbolum Vigilanti^. i ^^.num. i lucem>& rerum femìnaprafla/it.ió. nu.S


Symbolum pacis perpetute,acfelicitatis.2j} V
num.i VBertatis imago, ìnflrumenta,definuìo,
Symbolum felicìtatis, Vrincipis, fubdito- & nomina,continitatio , &paYtes , eiuf-
rumeius.iSj.num.^ demq;B^x, 284
Symbolum lu^i Primipis. 2^6 Fenerisfhces Princeps, & quilìbet animi co-
Symbolum Vriticipis vigilantìs, prudentis , pos prudentite coìifilio -, &laborum tale-
animaduerforis , & propugnatoris . joo. rantìapanìtus exttnguit.z^.num. 5
num 15 Veritatis Theologica obieSium efl Deus. 45.
Symbolum ì^irtutis,&'vìta rtrìusque. 321. num.j
num. 4- é»" 5 Veritatis fub vmbra mehdacium primos pa-
rentes detepìt.j^num. i
5

T Emeritas pTMeps rigoreprìncìpis


2D8.»«>».p
ruit. Ferkatem cath. defendens
dìgnìtatum culmine coronatur.^)^.
F 2
B^lìgionis ergo
num
Feri-
3
,
T T^ D E X n^K H^r M.
Feritasfuper EcderMfi.mitatemJìat, ater- r"rgtt.j]g.num.6
numq; flabit.x^'^.mm j Firtusi Principisfàuore , temporis dìuturni-
Fer,hyemk duritiemfugat. 6 1 .num. i tem,& immottalitatem nancifàtur.
j 3 6.
Ferkatis re^onfà dantur fetentibm iujìa. num.S
94.««»l.i8, Firtui oculorum EomVont qua videat.&c.
Vha,>nde? ìj.num.% }^ 6.num. 7
Fiu vtrimq; a&imfcilket, & contempla- P^igilantixa^gìes, continuatio, defìnitìo, &
tine mìlites fàcìt , & enumerat cantra Jìmulacrum. 254
S.l{^E hofies religiofusPrinceps.p^m. Fìgilantix Principis Ecclefiam Dei cuftodit
1
4 .

Fitte vtriiisq; acliuncfcilicet , d?" contempla i5:7.w«»i.|!


tÌH£,ittq; virtutisfymbolum. 5 z ««»»^4
i. Fìgilantixfymbolum.2 5
Z.num. i o-
Fitae, a&iux,& contemplatiutefymbolica de- Figilantibus facramenta cuflodienda tradun
fcriptia j 1 1 .num. 5 tur.i^Sjìuip.j
Fit£ vefligia feEiaturVrincepi ratìonìs im- Figilantiay pacem in J\ep. parat
, & feruat ;
perio. ^11. nume
Fit&neqnitjimos hofies deipotentìa fiemit
tranquiUitatem in anima parit, & cupidi-
. tacci reprimit. l-JO
^iznum.S Virginis ele6iio, in quaFerbi incarnatia fie-
Ferbiincarnaiio, ^virgìms ele£lio:. j>49. ret. ^.^^jium.^
num.^ Firginirgremio cotineturDeift j<)0.num.S
FexiilaB^m.B^ìp. milìtum varia /erpentis Firgo materrjponfii&'filia Ueliicitur. 50^
; ;

figura fìgnata, vi£l rida gloriofaq;4e ini num.-j ..Ante pattum,in pjrtu,cr pofi par
micoru vipl ùria trinmphar ut. 100. nu..i 7 tHmpermanftc:virgo ibid.num Sfpest Cr
Fìrtutescardinales. 1 8 8 vita noJira,^cur exoranda eft^ibid^nu.p
Fìrtutes habent in/ìgnia,vt fecetmntm avi FtarumcufiijsyDiana.igg nnm.9
tiji.. 204 FiEloria, qu£p^acis fiatumChÀifiianx %/J-
FirtHtisfymbotum&vìtavtrìiisque. ^1 1 . gioni attulit.tj .num.j
;

num 4 Fulgus ind'o&a quare reprehedìtur? v ()i .n.6


Fìrtutum gradus quid opertntur. j ji IFrbis,& orbis. anima vetitatem fequuntur .

Firtuideprejìa pr'mcipis mmificentti. con- 5j4.nww.r7

INDEX-
ConunTjfeufymboIicaninTrmaginum cunr InrcriptioniBiis , (éuverbisap^
pofiris , quibiis Emblemata necnon cuiri' Verf.quibiis de-
perficiuntur ,

elarantur aeiie(5lus eff ; vt Imprcflòrum ob jnfcitiam , vel incuriam in


ijiHeiiiis locis fitiiandis,aptaiiclisq;: errata co gno(caiuur»at<jjcorrigantur.

L I B E K P R I M V s. Tir. L
7 Dormnai-or^&Redor. 8 Bona Omnia.
'Hftgnìa Greg..XITT. Tont. Max. Vra"- Bononta Ciutttu mater fludtorum,&e.Creg.
I co aurews in campOftuiro cum clauibuSt XIII. Vania fubvmbra Draconis pro-
C?" corona pont.vtr. tegentis,alMq; in aere e.xtendentis , cùm
I SancoRctrordeletrtireWcCofe.- luteris,tùm nobilitate fioret. ver.
T 71D E r ^E lir M,

i Sed ogni bene, dicum, caudamquevorantem, oflcnditur •

5> Dimandato Alellandio .


9 Nosmundan'eTn cTedit,
F[umsn EomnÌ£,quod B^enum dìckur Dra- r9 Adeuido InfTgnia fumpflr.
conisaulpkijs, ojìentoq; in mare felkitev ^ene5{us,feu Firilitasper ^poUìnemTy-
mfluit,iìludqi totum illuHrat.yer. thonemfhgiptis interficientem , per quem
3 Lucido liume, fortunato. vitiamonftrantur,effingitur.ver.
10 Hiueala terrai! buon,
T I T. ir.
20 Suoerxrera n orusr.
1 5 Magnar Matris Porentia. Senium, per Saturnum ad ^ntri vefiibulum
T^turayfeit rerum procreano , materiesx ac yorantem,&c. dextera falctm tenenttm,
Dea Mater magni ferpentts fpim circun- habentemquefex pueros ante pedes: Infu-
datx ,folis calore hafiamcu vici aria dexte per circidarem ferpentem momordicum,
ra tenenti!, & i^quilasbinc inde adpe- atque Templum cnm Tritone refpicien-
des habemisìperficiunt omnia.ver. temÀefcribitur.ver.
4 Coronata di Torri. 1 Ne l'Antro immcnfò ,

1 4 Natmirare fnfTgniV. 1r Nomrne,& Re,


1 T^iuitas hominis,ac Generis nohìlìtas niu Greg. XIII. T^men quomodo perferpen
dimolecum Mercuri^ Caduceo, Sole Lu- > tesfex ad litterarum in^ar redaiìos, lega-
naT^more,& nodojecundum ^egyptios tur,&c.ver.
defcribuntur.ver. (
1 i Gli occhfjcli'i Vigilar,

I Alma Gentil mentre..


22 Rerum po'ftus omnium.
tf Ex arduis immortali tate acqufri, B^gis ferpentem manutenentis Imago , Fi
Infcms à Muliercula ^elcis cantra ^rcades rum rerum omnium potiturn ojìendìt,
prò patria ad pugnandum oblatiM, in Dra I}. Chini la fronte à Voi,
conem conuerfus h ofies profligat,patriaq;
lìberat.ver. 2j Luminaria magna .

I
6 Deftada' fbnnointrepids» Braco fupra Solem, &
aquilafupra lunam,
pontificiam, imperìalemque Dignitatetn
iS NìIClariuT, nlTue nobilius. ojìendunt.ver.
T?uerno£{u dormìens àSerpente^irarum no 14 Creò nel CieU •

I
dircireundatus: eius omento clariffimns
euadit,&6ver. Tir/ iiL
7 Durmia'lfaniciulloj e.
27 Viciflìtudorcruntr,. \
17 Et exaltauit humiles, Saturnusr quatuoralis alatus habens in ita
jtdolefcfnf à Bracone pnguìbuf} Jpir'fque pite reuolutum ferpente, tenenfque dexte
eomprehenfUs,& ad celum preue£ÌHSyDel ra caput ^pri, fìniflra leonis infuafpbe-
conjpecfum meretur. &c.ver. ìaphilologiavifnur.ver.
5 NonruperboMinoftrOr i j Di Mercurio la vaga,

1 {f Cclerir^ter, & modo. 2? Sol & Naturi,


luuentuslaboriofa per ferpente ^ccìpìtrtca\lupptter Bonam Beami quam & proferpi-
pite, ignitoicinulosamhientem , momot- t tw.m dicuntydextera mirtifceptrum tenen-
tem
/ T^ H F T ^E l^r M.
• temfnb vmbra yitis adamans, &c.in Drd )$ A'./ horz dici.
i"'icm conuerfus, ipfituq;ante pedesaffi SxcuU Imago, apollo in medio Zodiaci fer-
Jlcns proph altare > Tauri "Pater appella- pentisjpiris complicati^ , atq;inuolutus,
tnsefl.vrr. dextera tenet Jiccipitrem > arcum ftni-
id MiuoHlildiuinfoco^ ftra. ver.
li L'horcminiftrealfol.
jp Iiisin armi^:.
Martii 'tmaginemiu4.maxones Draconum co- T I T. I I I I.

I
rijsprote&ie , prMiantesq; fcithiam, ma-
gnamq; ^/Ì£partem occupantcs > repre- ftf FertiliratisParcnj.
fentant. ver. lgnUfign'.im,Cirts corometa^icisfupra Cur
ly Se mentre fpada ci ng€ rum à Draconibus du£ium,dextera papa-
utrum fafciculum tenet finiflra facem ac-
? o Omnia tcmpus habcnt. cenfam extoUit.ver.
Sol per hominem, modiutn in capite ../ini/Ira i4 NeiafiniUraman.
menfuram tenentem, inteìleÙtts, dextera
ferpentii, capiti admouet , qui lupumdeo- 40 Rerum dominium.
nem > &
canem velut Zona cirgit.ver. yAeris figìUum , lunojians, dextera taput
1 8 Mifura il fol per vie. tenet ferpentis , finiflra vero fceptrMtn
lapideum : bahet bine , atque inde 7<(ii-

}i Piidiciri^ conferuatio. fnifma, & paHonem eiufdem gefidtnen >

f^enm fedcns , dextera fkcem accenfam ver- e^t. ver.


fns terram admouettleud ferpentem fujii- ì; C^lla per cui Tacr.
net;ftniflroq; pede tefiudinem calcai.
19 Pudica man, che. 41 Hinc rerum vegetatio.
..4qu£fìgnum, Ifidis hahittts de mare exeun-
5 1 Ars,& facnndia . tis commonflrat , aìre, qua lunam fignifi-
Mercurìusy & Mineruafupra qmdratum la cans tf net dextera aneum Inflrumentum,
pidetnfefe amplelìentes , quorum vnus fimìira vcu, quod ferpentem habet prò

dextera caduceum > altera haflam tenen- anT^ indeq; IphararumfonitMS, &cvrr.
,

testHcrm^thena dicuntur.ver. i6 ^Spargendoàl'auu.


10 Fama l'aire piante.
41 Pater Patria^.
35 Leuaelnj.. Terr^ effigies, MuliertranfuerfapaUa femt-
Luna,quam &
Cinthiam vocant,dextera fk- £onte£fa,peneque nuda fedens fub arbo-
cem accenfam extollit , finiflra vero duos re y dexterattt fruCìibus admouet , finiflra
tenet ferpentes ,hab et canem antepedes, flores extollit extat ibidem Braco quer-
.

fendetq; arcus ab humero cum (uretra. na corona redimitusfub quercu,quatn cau


21 Ha la face à la deftra. dicjpiris complicat,cr£jfer.

»7 Reggerla terra.

54Nauclerus Vrbis,& Orliis.


Spherarum ImagOyTJauis > quamfolis appel- 4J SolisVis.
lant , ctàua puppis planetas habet prora apollo fedens in magno, ^ rxce^ Tro-
flammas emittit ; arbor leonem tenet; no à momordico circulari ferpente circun-
eamq; totam Crocodìlusfuflinet. ddto , habet ante pedcs quatror humo
IX Di viuc FiamniejC- rum vafa diuerfimodc,diucffifqiic ex me-
txdis confiata , quorum «d minifierium
nianus
ì 'Ì^D E X liE \y M.
manus hìm » & inde diligenter exten-[ }i Odi noftre dolci acque.
dit.ver.
z8 Da quattro Vafi» ji- Lignnra anrbiens morbos pelli r.
.Artìs medica fymbolica Icon, ^efenlapiny
T I T. V. medicina Deus, aut Inuentor. laurea coro
natus fuper .Altare fedens, &c. tenet
47 IngenIumjpra:ftantia,diuilìo. dextera baculum,in quo ferpens efl inuo~
Grammatica } Logica, &
Bretonea rffi- lutus ifiniflram capiti creiliferpentis ad-
gies, MulÌÈreula tres j quarnm prima mouet;ante pedes canem,Galimaceum Gal
dextera tenet bacillum > /f « menfuratn , lum habet àpofieriori .Altaris parte, <&c.
vaa habens prò ariT^fer
i^c.finiflra vero }} Tien fu la Verga.
fentem, qua grammaticam notat. Se
curda ambabus manibus velum euol- jr Vigilantibtis non dormientibus.
uens, enodanfque cìreummlutum ferpcn- Legali^ difciplina Cympolica Icon, Draco ala-
tem t jpìrifque nodofum detrgit diale- tus, ereiìus, & Figil anteplurimos apcr-
Bicam fignijicans , &c. Tertia in Trono tos libros.ver.
excelfofedens enfem dextera euaginatum 3 4 Calliftiato. Licinio.
extollit , finiHra librum tenet , habetque
ante pedes ferpentem extenfum B^betori- yj Abiflìis, AbiJlIim.
cam eommoflrans,&c.ver. Thc&hgiicfymbolica Icen,Draco alatus ,fii-
ip Come con Palma aperta» fpicicttsfulenhlibrnm hpeilore mittit .

}f A ce l"acra:o,e.
48 Tibi DecLiSj& honor.
Geometrite,Mu/ìc£, &
^rithmetìca Icon > T 1 T. Y L
iir Imago , Miilier alata , extenfaque fu-
per Tropbdis , ae tibrif ; inguinetenus rj Vnicus Dei Vicarius .

palla contetla, ftniflram fcutis xtypeifque Europa ftgnum, M ulierfedens , quadexte-


admouet; dextera tibÌM tenrt habet è re- ~^am perori admouet , finiflra cornuco-
gione volantem,quem alloquitur , Braco pia fuftinet; habet propè ipfim procum-
nem ; ante vero ftantem Mathematicum bentem Thamum ; refpicitque à lon-
habentem]pheraM,libros}inflrumentaque gh Templum cuius proforìbus Draco con
tùm geometrica ,tìim muftcalia ante pe- furgit.ver,
des. ver. 36 Sta falaporta*
3,0 Sottoficuraje..
5S "fu ne cede malis.
49 Dominabitur Aftris» , Mulier fedens fub arbore
.Africa ftgiìlum
^flrologu Jymbolica Icon,Cometa crinitus Tahna, extentaque dextera. fcorpium te-
[apra l^rheml\pmam, in quemDraeo eon- nens, leuamad femur inclinata habetque
fiirgcns,increpat. procumbcntem lemem ad latusfinifirum;
} I Moiiftro del Cid che, :

cuius è regione vittoria in fcuto Talma


admotofcribens vtfìtur; cui Draco palma
50 Ccrtus Apcllo. folijs coronatus affijìit.
Toeftsfymbolica effigies , & imago, TarJiaf- J7 Contra fortuna,contra.
fus mons cum fonte , lauris , &c. quiTe-
gafum aquumhahet, quemque nouem mu 55) llliRobur.
farum choru^incolit earumque in medio
,• 1 .Afta Imago , Mulier fedens , extendenf
^poUinis Draco ccnfurgit. J
quefinifiramfuprapbanicemjdexteram
pelìori
7^DE>r n^E R^r M.
poziori admouet; cuius e regione Colignij lutum habenstdextera circularernferpen-
c-tfni figuratur : Inter vtrumque tamen tem,momordicumfuJtine[ fini/tram ad la-
Draco ferrea corona redimitusjupraqua- tus inclinati&c.rer.
dratum lapidem cernitur "ver. 43 A paflì icntijC.
}7 Dopò Colignioin.
T I T. VII. l;iber secvndvs. tit. i.

6$ Micatinteromnes.
yerisfymbolka Icon, mulier fedens,&c fio- 75 Alpha,& omega*
rum coroUis redimita, tenetdextera rofa- Dracobipes,alatusicircularhjnomordicus.

I
rumfafciculumfinifiraverò cornucopia; 44 Senza prjncipio,e.
habet à dextris Draconem corona argen-
tea cororatum , cuius h regione renato- 76 Clauium indulgenriarumque be
res cernuntur : fupernh tamen ^ries , nefìcium .

Tauus, Gemini fu jpiciuntur.ver. Serpens /enem à Moyfe conflatus , fujpen-


5P Candido pe:to,chrif. fufque in Eremo ad toUendos ignitos fer-
pentes,atquefanandum fujpìcientium he-
<j4 Longanimitas- braorum languores.yer.
t4ejlats effigies Mulier ariflis coronata nuda 4; Qu el gran Mole d e gli.
fedensfuprafrugesìhabenfque Draconem
àfinifiro laterejpicis redimitum , dextera 77 Qiiidcontemnere diuos?
jpicarum coroUam extolUt , fiwflra rero Laocoontis,& filiorum pgnum ante ^ram ,
Cornucopia fuflinet ; habet è regione quosferpentes de mari excuntes necarùt,
Aieffores ; fupernh tamen Cancer>leo,(^ir timorem4olorem,etmortemojìenditiha-
go cernuntur.ver. betque è regione Tallaés TempLum . in
40 Non ferii bella. cuius funimitate eiufdem Talladiumju-
fub cuius Clypeo ìjdttnDraco-
J}>icitur ,

6$ Supereminet omnes. nes proteguntur.ver.


tAutumnifignum,Mulierfedens coronata ho 46 Al facrilcgo iniquo.
tris, habenfque Uraconem coronatum au-

rea corona; dextera Cornucopiv,ftniJlra 7S Si fiimpfcro pennas diliiculo .

fufiinetFuas Cuius è regione Findemia- Laocoon, &


eius filij ante ^ram genuflexi
tores vifuntur; fupra tamen libra,Scorpìo, à Draconibus Tndique tam mari, terra
Sagiptariusfujpiciuntur.ver.
'
cxloque ( nam ad Clypeum Minerua yt
41 Come i'altre llagion. jupra,ferpentes confugerunt ) circunfitfi ,
peccanti nullum effe perfugiumJtotant.^
'ég Diiijnoftuq; rcgir. 47 Fugga la vita mia.
Hyemis fìgillum, retula fedens apud ignem ,
calefàcienfcjuefefe Lraconempopuleafron 7p Mi(eiicordia,&ftcritas.
de coronatum habet àlatere , cuius è re- Draco cauda prxcifus orientati folem detna-
gione niues;flumen, &c. confpiciuntur ; rìfujpicit.ver.

fuperne vero Capricornusj^quarius > & j


48 OgnidelnoftroRc.
'Pifrfifoiruntur..ìfer.
Tijces t>ifuntur..ver. '

4i Perche fia negra. So Sufpice,& V-ilebis.


TellicanuscumpuUisinfolitudiney &c. &
6j Anni tempora. firpens xneus è regione fujpenfus in Ugno,
^nni temporii m (ymbolum Satumus Hans
, ferpentis iniqui morJusfana/itcs,i&c.
infuirobore, ve. caput que ami£Iu reuo- 4P Quell'almo Pellican.
S I En'am
ì %D E X \E \F M.
81 Edam ferocilTìmo cai cat. ; 88 RexRegum.
Chimeramad voraginem fugientem aggre- Braco alatus fuprà orbis ìerrarum globum
ditur,fuppnmitq; Braco, ver. illum vaudacingens , &c cuiusdextera
5° Q^rto iJi-agOjLeon. caduceumyftnijira Timoncm,tr^Mersè ta
men,tenens ; eundemfufiinet ver.
82 Mors,5(: vira dnelJo. S7 Uali vittrici, e l' vuo.
Spirkm nequìfJiTni à confpeBii <snei ferpen-
tÌ4 in Ugno fuSpenfh ChriSìum figuranti^ > 89 Veritasj&mendacium.
&c pofi confliffum,ad tenebrai > voragi- Braco datusfhb fole in medio cali vmbram
nemq;fitgiunt.ver. fkciens propè mare , i^c- habet à dextris
ji Toltela vi!:a,e. veritatis Jigna,à/Ì!iifiris mcndacij. ver.
5 S Come l'ombra del .

85 Redemptor,& defenfor.
.Andromeda adfcopulum alligata, Monflru T I T. II.
in miri petente , i&c. & Braco in aere
defcendensq; &c. ver. fjj Seruata Religio.
j2 Era i' Alma infelice. Braco alatm cauda caput inuoluens , ac de-
fendens;I{eligionem intaSam ,feruatamq;
84 S.incl:um,& terribile. fignificat.ver.
Braco fummitate arcii ad ripam fluminù,
in 59 Far feudo al capo.
fulmen tnmutenens, &c.adq; tranfua-
dant m minitans; &
.Agnm ad ripamflu c)6 Minu?fla(ftuar.
miniipropÌ2tmrimver. ?yj4«w in maricum oriente fole,& e ad cuìtts
Sì Da Ja Torre del. velum Braco alatwi pofitus efl,ecclefiaq;
jfìgnificat.ver.
S5 Morte mortua,vi ta renixit. 6 Quella Naue d i Noi.
Meretrix quam Ioannes vidit in ^pocalyp.
&c vinafpargens de cratera,inebriansq: 9 7 QhÌ^ legirimè certaiiìr.
omnes aftantes, procumbentesq; circutn , Braco alatwsfopra Bafym, cuim capiti '[{eli-
de Bejlia feptem capitibus à Bracone in gio genuflexa ambabus manibmpont. co-
terram proijvitur,é>' conculcatur.ver. ronam imponìt ; habet bine inde adificio-
J4 Haiiea quella Nemica. rum vrbis B^mx rmna4,&c. ver.
61 Stasù laferma,&.
Sa Multifariam , multisqj moclis .

^nimantiavaria,atque multiplicia, quorum 98 Et fuper liane Petram.


nominibus Chrifim infcrìpturii appella- Braco alatus fupra quadratumlapidem, que
tur; inter qua in primis ferpens innens fu- terram dixere veteres,&v.ver.
jpenfìM in ligno,c^c.ver. 62. Pietra,ched-ogniamor.
SS Luce, Sol, Arca, Vite» Pietra,
Monte. 99 Religionis Bafys.
Muliet fedens fupra Braconem alatuJexte-
S7 Quis eli hic? ra xdiculam extollit,fimflram collo Bra-
Michaelis .Arcangeli cum ^ngelis .Apofla- conis admouet,'R^UgÌ6ncmnotat, ^c,
tis pugna ; ferpentisque xnei in Ugno fu 6 i Non trouò mai.
Jpenfi,Chriflumfìgura[is,cHmiifdempre-
lium,& vigoria ver. 1 00 lufti i ntrabunt per enin .

jfJ Del negro, e brutto. Bafylica B.Tétri in Faticano de iprbe anno


G lubilei.
I t^D E X ItE'l^A^'
lubUei . ver. desccMuertithomines ver.
Vien de 7 a Se Iquamola egida '

64, l'dtiticke ^ di .

"1

lOi Poteftas in Demone<;. 109 Rel;c;ion>ncbon(sartibii'-.


Lraco aUtui in licìore Beflkimfeptem capi- Collegij projpcSìiua lefuitarum congregatìo-

tibus de mari exire prohibet aggredUur , nià Cre<^X 111. Toni. Max. inVrbe
atque conculcatile, ver. eonJiruiii,vbiartes docenter imnes ver. .

65 NoiielLmente à» 73 Di quanto àia lupccba.

ici Omnesgentes feruient ef . 1 10 Puhlica fallir.

C£ntss vndiq, uenientes,procumbentesq;fer Draco fiiper altare ere£lus > quem penes ab
petem alitum [tiper altare erediti adorai . vno latere gratix choreas ducunt , ab alio
66 Dale parcipiùalcore. gentes eum adorant .

74 Qjei, ch'empiamente.
irj Panem, & vinamobnilir.
Cjeres, & Baccus cum [ìtis ìnfignibus fufra Ili NiincadPaOorem.
Currum à Draconibusiet Tigribus dutiu. Tybris fiumcn , T^imphas fex ad Draconem
67 Qjefti, che Dei noraaiT^ alatum in licore fupra quadratum bpt-
dcm ere£ìum,nantes>uenerjntcsq; cur.fpi
xof N!.irquajT3 amplius fiip£rftitio. eit; habetà dextris ^queduclusyColum

Bracone alato apparète de cxlofugiunt, Fau nam, .Amphiteatru altaqi Frbis antiqua:
nus, Centaurusy &c. Taurus quoque au- monnmenra. ver,
re» s ab Hebrais conflatus» de Columm 75 E.an l'alme latine.
corruit&c.vet.
68 Satircj Pan, Siluan » 1 1 z Da pater au^urinm.
.JpoUinióTempb-m cum rracone fupra Tri
TO$ Qui fèmel maltis. podcm, quem aincoa cum alijs troianis ve^
Draco alatus Ueìlionem ìnclamat,expellitq;. neratur,€^c. Vfr.
69 Doae, e com'iiai . 76 Vtlita Enea la morte.

io6 Dux>Dud:ncem. I ^? Saltic San<5lc Pater,


Imago DeiGenitricis Fìrginis Marìm oìim Eene£ fcrificaniiy Draco de ^ncht'sfepul-
delfoccorfo ìiuncupatiSi&c.fnpra currum cro profiliens, appoìCf, ti^fiaificìum fu-
ad nouam D'uti Vetri vaticanam Bufili per .Altare pojiti.m lihat,&c.vsr.
-

Cam in Gregoriafiumfacellum ducitur,ac 77 Poi, chepiùvolical.^


transfertur. ver.
70 De le uoftic tnifene. L I B. I I I. T I T. I.

t07 ColinTiT'i,Corunri£r. II r Attende fincm,


Columna > in Vaticana! Bafilica DiutTetri ; Moy/ì oues cuflvdienti reus in Bjibo ardenti
Fhi imago B rirginis extat, cui Draco fu
. apparens , ferpentem è b.:ci lo conuerfum
pra qiiaiùàtu m lapidem affifiit, veti. infignum cotìjiituii.rcr.
\
ji Qiul tìimamenro. 78 Colui, t he gleli-mentù

loS Vt atfonitos formiJine tcrreat 112 Signainfidelibii'.


hoftes. t Moyles , C ..4aron ante Tharaonevj baaili
TaSM arthtita,&c.Cogor»eo clypeo in Upi-} in ferpentem conni, rtuncvcr.
Glrra
I 7^ D £ X ^E i^^ M.

\ 79 Gictaiaye.rgail. 88 Come l'aiirate,e ben.

1 2 j Ventati mendacium cedere . 1 3 2 Veritatts lumen.


Aiayfis, & ^aronferpens .Aegyptiorumfer Trophonij Antru,in quoferpetes ref^ofapcte
pentes ante pharaonem deuorat , ver. tibus dabatyfotes duos blue, et inde habet.
8o Vedete almo Paftor. 8p Sedi Trofbnio.

1 14 Lux orca eft eis. 153 Optìmèregitur.


Cecropes ^themrufapiètes de Turrìu sumi T^uis in medio mari cum velis , &c. cuius
tatìbus corruui Dracoae appatète de celo. TimoH in ferpentis caput confurgit ver. .

Si Caggioii da Torri. 50 Se l'alma Verga.

I2J Et fanabanturà morfibus. T I T. I L


inFrbean
Ba/ilica Lateraìienfis D.loann'u
. no lubilei. 1 5 75. ver. i}9 Felix Aiifpicinm,
8i Sedopòuiulio; AugLifto. .AugurM,^rifjpicumq;amiquoru ^om. Ba/t
lic£ in Fjrbe,de quaru fummitatibus auiii
II'? Vmis paftc-, &\nafides. volxtusobferuabant,fttturaq;prxdicebat}
Braco datus bilinguis, &c.ver. indeq; Draco à dextrisvifitur . ver.
83 Da vn capo (oljda . c)i S'àgliilluftri.

127 Spiri t«s ferebatur fuper aqiias . 140 Cedanttenebrxiuci,


Dracones in mari, in flumincin lacu , ac tan- Draco alatusab Vrbelupam tanquamgeati-
dem infante ctelati.ver. litatis fuperftitionem expellit. ver.

84 Spirto diuifi) che le . «?2 Mentre profanai».

1 28 Qui fiatis in domo domini. 141 Proximafìses.


T^uis in medio mari , cuius in velo Virgo "^auìs in medio mari > in cuius puppi ^efcti-
Mater exiflit ; in puppi vero Draco duoi lapius in forma ferpetis ere£lus exifiit;ha-
claues fuflinet.ver. betfolemorientemàtergo.ver.
85 Voi, che fu'lmar. 5>3 Mentre nauigò.

115) Videbit, & irarcctur. 142 Noxprsccflìr.


Milites duo praliantes &c. quorum primus Harpìhiix adignis uoraginemfugiunt Vraco
habetgaleam etfcutu cu Bracone & già ne appo, ente de cMo. ver.
diopr£ualet;alterverofcorpronefupraca 5>4 Noahan,chc.
puthabensi delapfo de manu enfe,fiiccubit.
S(J Mentre nel capo hai . 143 Q^minueftigabiles viìeeius.
I^uis in porta, Draco jUpra quadratum la-
I j o Venite ad Aquas. pìdem, &
Aquila folem petens , oculisq:
Ceruus vulneratus adfontem aquaru de Dra inconniuentibusfufpiciens,&c.ver.
conis ore vndus eru£iantem currit . 5)5 Senonpoteala.
87 Correi Cerno ferito.
144 Pharmacnm,& antephirmacii.

131 Induitearmaturam Dei. Dracoalatus tnfluminis ripa oues cujiodiès ,
Draco alatus in fuirobore, & dijpojìtione ferpentes c£teraque Monjìra de fiumine
fquamis armatus,profiUt ver. fugai, ac abigit- ver.
G 2 Scac-
•}^i x l> E ^ I{^E\y M.
c;6 Scaccia'! veleno»c. T 1 T. III..
1-1 5 Felix pracfagium. I
J7 Pontifex rtuurorumbonc-iim.
Draco alatusfupra Tripodem , habet à tergo Tons fenatorius vrbis , quem B. Marid vo-
^poUinis Templi ruinai,&c. ciianc&c ver.
1 04 Si come il ponte d'vna .
!•"
P7 elice incontro.

1 4(> Et fada efl: tranqinllira'. I 58 Difperfirjcledit pauperibu?.


Chriftus in li&ore Dìfcipulos remigantes^pe- Moyfes cum populo bebreo manna colltgens
riclitantefque rejpiciens,marefedatur: In- &c. ibidem à longe
-pifitur /{rbcccn ad
fuperàlonge natiuitas eim,ferpensf^jpen puteum, ac ferpens Ju^enfus inligno,&c.
fns in Ugno, atqueful nubes aperiens , vi •
105 Diurna aianAhc'l.
funtur.&c. ver.
>8 Era turbato il Ci el.. tS9 Vrbs beata Hienifalem.
Tcmplummgnum in cuius f.mmitate fer-
147 LaqiieiKcontriruseft^ pens extatfujpenjits in Ugno.
Chriflus vexilluru finif,ra tenet , & pede 1 . 6 Q^lto gran temp.o.
mortem calcar ; extat cir angelus td ho
fàuni pjradi/i ignitum gladium vibrans > iCo Qjomoclocecidiltider^lo.
primofque parentes eijciens ; vtfittirùbi Hydrar/ifeptem capitibus Draco igniuomus
dem à longè t&neus ferpens fuf^enfus in li- de celo defcendens .aggredii ur,et coburit.
\ ,
gno,&c. ver. 1^7 Con le faci del Cui.
f)^ Non minor for^.
ì6i Attendi'e.&viHe-c.
4? O fel'x ca'pj^ Serpens ancus fujpenfus in ligno,ac viatores>

Chriflits patres è limbo educit; vifìtur à lon peregrinantefquCj & e Inde à longe lo- \

geferpen jiilpenfus in Ugnoyibique parcn feph opus in .Acgypto hot rea aduerfus an-
tes primi à ferpente decepti. ver^ nona difficuhatcm replemìs , feruet ZS'c.
IQO Felice colpa.. 108 Voijch'àVita.

1 1-9 Veni Domine. iC 2 Ignemveni T)i'"e'-e.

Furie infernale: à Chrijìi conjpc&u adVlu- Draco alarus ignouìmusyglaciule petit mare >

tonem confugiunt . vifttuv à longe xncus (& foluir,crcver.


ferpens fulpenfns in UgnOi&c. ver.. 103 GhiaLCiO eraogn'Almj..
lOi. f iiggeTrifauce..
i6i Q^"= infirmrtrur in vchi',

150 Mors tua; vira mea. Cicone^ due in aere gratias mutu.is repen-
CdifurijemonS' vbi Criiccs, ccdbmhiì fepul- dentes, &
C.Teìlicanus ^upra monttmpul]
crum &c.ibiq; ( iaitas Hierufale vifitor, Ins f OS proprio fdhguitte viuijicars , ere
extat,& fèrpens in retnociori ^arce fu^en Gallina ad radices ntontis puUos fouens »,

fus in Ugno. ver. &c. ac ferpens fulpenfus in tigno ver.

iQi. Csleftc Rè, che. no Non è cui punga d-,

1 5 1 Al te domineclimiui . I tf4 Expul'os deprmit rpirinT<; .

Serpens. Ai.'nsfufe.ifiés in lig.to,qi^m p.enl Braco alatus fuprauoLntei aucs flatu de


tens. homjg?n:ifli vns o-dorAhii-c pri mit. ver.
loj O li^lCclcIi^arj. 1 t L Gli Angeli, che..
Exi
I TID ex ^E fiF M.
iG^ Exi He terra tua. lì ^ Al faper altOjal.
Jacob exìsns de terra jua magno cum comì- ì

tatu in^egypthm ad lofeph proficifcitur. 178 Indies labore viret. t

Braco de Bonomo flumine aéTybritn euo Braco hedea foli^s coronatus apertot libro
lans adVrbis Templi fusìigium collo ca- prò foribus adittm antiquarutn infpicit ..

tur, honoraturque. ver. liu L'Hederaouunq^ue. -j

Ili Limpi Jo,chiaro.


179 Ars fortuncp Come»..
i66 Talium eft regrium. MCfcurij in licore fupra quadratum
effigies.

Tueri , Jnnocentefque cum alato Bracone iapidtmt ir fortuna imagO' fuprarotam


mdunt.ver. '-"''J ^?r;ii3i: , circumaóìa in mari cum nouacuL in dexte
n j La Vua,che la Vita. ra&c.ver.
Ili Gira la. man coL
x67 Signiim, &• pharma cum.
Diuì Vauli conuerfìo . angelus ad hoHìum i?o GrariarumPaf-crj&dator.
paradift ignitum gladium vibrat . Vjini- Mufarum chorus » quihus loco .ApoUink,
tens homo , aique fcrpens fUjpenfm in li' Braco laurea coronatmajjijìit. ver.j
gno, &c. ver. •iiiZi.'. ilk Corao h.à in voi.,
ti4 O del noftro languir..
iSi Spirirusviuificat.. •

T 1 T. II IL Cadmus , necatis focijsà Bracone, eundem


aggredìtur, confodit,& necat, dentes fé-'
1 7 j Impofiit nomina reSus . minat, ciuitatem xdificat , <&c. ver.:
.Adam ( extat ibidem & vxor) inflatu inno- I2j, Cad.mOtCuidrvalo.v
centix imponit nomina rebm,cui obediunt
animantia cunEla,ac in primis Draco,&c. iSi Hinc dogmara vera . .

1 1 j Qjanco polla dei cor. Draco alatm fupramagnum Templum in Vr


he ì\oma librum ab ore mittensr loucm ,
ìj The"am' fauftus die';.
j- cuim è cerebro, Mineriia profilit,. iHjpi
Therami lpe£iacula,&' ludi; DracOtBlephaSj cit,&c.ver.
Currm,Triremk equiculi.ver. 114 Perche minerua .,

1 1 6, Fiorici CoUijChe'l..

I Sj Hinc dona c^leftia ..

17 j Q;;ni pr^fagium vocat, cundum . Thilologia in fecundo aelo. Mercuri^ Inft-^


Draconis trmca ejpgiesfupra quadratum la- gniamquadam Tabula vidit.vrr..
piuem intriuioi viatores reÙu docet calle. izj Vide la beila ..

'\ii2 Soaralabellaje..
184 Fuga'- tenebra?»
ij6 In fermio pe(SoM<; omnia..' ' • Sphinx a con(pc£ìu. Draconis aufugit in ma-
Draco alatm in aerelihros è pcBore mìttìt. re-i&cver..
ni Manda fuor del facràto.. 116 Da noi la bella. .

•rrsV.rXtvr.'.".! •..y<'\ r; ':

177 Noli alcum (apere.. T8 j Cedant arma Tog.-e -


;
SagittariuT t dum Draconem alatum fupra Dracoalis expanfis fupra Trophm colloca-
exctlfam Columnam pofìtum confodere tus,certameninter Horatiosy Curia- &
fiudet, àferpentisiciu, quem, pede calca,
Itios refpicit.ver^
uerat, in viapercntitur.verm 127 Senza dottojiiaturo»
tip'
r ti D É'X IlE J{^y M.
L I B. l I I I. T I T. 1. zoo Sileniodifficiliusnihil. \

labyrinthus in cretenfi Infula, in cuiiu me-


'

»95 Nilu'lAigir. : ; i dioDracofiflity&cver.


Vrndentia bnago Mulìet bìfrons toronata
, liS Ne l'ampio, vago ,
fedensjhabensq; à dextris Draconem, fini-
fira vero fpeculum tenet > ac introfpicit . loi Medio tiitifTiimis ibis.
128 Santa, liggia. Draco dimitiutuf-Jdeflfme cauda, alitexpan
fis in aere inter aftra . ver,
194 Prouidenri? clypeus. i}6 FeliOifimo petio.
^efculapÌMS in forma Draconis de Tempio
e'ms in Epidauro adVortumprofdtens (pe 102 Deledus beneficiorum haben-
teìitihus B^m. oratorihm auxilinm con- dos .

trapeflem) in fublimiori parte T^auie fé Gratias tres, quarum prima rofam dextera,
ccllocat. ver. fecundafiniflra quadratum os, tertiamir-
1 it) Era l'alma CittL ti ramum tenentes, Mercurius dextera ca
duceumfufiinens ducit.ver.
15)5 Vrilis recondatio mali . ifj Dal gran feno di Dio .
Draco alatm in aere canda pr£cìfm,qutt ter
tiamflellarum partem ad ignis voraginem 203 Sic futura declara tran(à(flis .
fecum trahip. ver. Trudentix bifrontis imago, Mulier lorga pai
130 A pena,hauea k . la indutff in magno Theatroflas etc cuim
dextera ferpentern habet , finiflrafpecu-
I «XJ fymbolum.
Sagacitatis lum; extant ibidem Jph ara, horiolu,aliaq;
^nubis, qui, &
Mercurius creditus efi, ca- mathematica inSìrumenta.
put habet canis , tenet dextera palmx ra- 1 3 S Quella gran Donna.

mum , ftnìjìra vero Caduceum ; habet à


tergo magni monumenta Templi, atque T I T. 1 I.
ruinaSi&c. ver.
lyi Sagace Anubi . lop Quis contra Nos?
Otho)numic£getis ^rborem igniuomttt Dra
197 Prudens,^ fimplex. co comburit. ver.
Draco alatus Columhamfupra caput habens 13^ Piamo man fcelereta.

(^c. ver.
13* A loflemanza del. 210 Mors impijs vita fidelibu?.
Draco inaerealis expanfis ^mam Chrifii
i5jS Quid exiftis videre? fidelibus apes ab ore mittit , è caud£ fcif-

Serpentis mira magnitudini^ corium ab ^fri fura ferpentes ignitos confiantinopoliin


ca t{gma miffum , & Draco alatus prope infidelibus cruUat ver.
Frbemt &c.ver. 14« A luoi dolci,j)iù.
13 3 SedaBagradala.
2 1 1 Veri louis Ale»-.
i5>9 Spiritiisintiisalir. Hadrianimoles prope Tibrim in Frbe , qus
TìlafoUicularM in medio mari à ventis aEla nunc j(rx S. .Angeli diciturin cuiusfum-
^c.fupra quam Draco ftflit, ac fuiìi- mitate Draco alatus radios ignitos ab ore
neti&c. ver. mittens, exifiit. ver.
134 L'aAlma da l'onde. 141 Se mimfttar l'afpre.

Vbi
I 5^ D EX ^E ^y if.
'i

Ili Vbi mors,ibi vira. j


no luftèvkus.
Dracoalaius fupra ligtium , ferpentem qui
'

aquila apprehendensferpentemieiusmorfu
primos nofiros p^rentes decepit , necati iorruit,&c.rer.
&c.ver. .-.';;;..*« .
i_jo Vidi iignor quei.
1 3 2 Q^U che del noftro» :
i
-.j^ \
i

221 Portio corum fgnis.


1 1 j Sabmerfas obrue puppes.. IJ^reticorum .Arborem igniuomus Draco co
Braco alatus fupra malum T\lauis Eeclefig buritj&c.yer.
^i typifhces lerefum naukulis proijcitiSafq; 1jI Con forza,c con
comburìcatq Jtihmergh.yet.
143 Da la Cima de. t I T. I I L -
;

214 Per ea qus peccaueris. 227 Sic militans ad TriuraphiUTi,


Hydra cdeflis ex ^Z^Imaginibus vna,fujli- "ì^uis EcclefiiS Typus in medio mari , &c.
net in dorfo coruum rofiro carpiti eius tan Caym ,Abel iiifium fiatre in licioxe ante-,
gentem,& (id craterem tendentem.yer. aramoccidens, &c. Statua B£gis l^bii-

1 44 Bianco era il voler. chodonofor ante fornacemTrium Tuero—


rum Mifacy S idrac , & oibdenago fians , l

115 Quid mitius, quidnetnrbariiis . z:rc.ac in aere ferpens orientalis feptem \

Draco iraperckus fìcariosinfequitur propè capitibus apparente Dracene de ceto con-


caSirum, &c. inde k longe ftrpensfujpen- fufusaiifugà.ver.
fus in Ugno cernitur, i&c ver. ij2 Dopo! l'angue gentil.

14J O
chiaro àGiuIti.
228 FortioripfonullLis.
1 S Ad petram aUide paruuios . Elephas cum alato, ìgniuomoq; Dracone co-
Draco alatus ferpentes ad petram aUidìt,etc. grejfm, acfuperatus, cadit. ver.
14.6 Pria, che l'ingrara. 1/3 Quclj che gh horrendi .

217 Ruit remeri'as. 229 Non commouebirur.


"Phaeton folis cmrum duces &c.à reSio tra- 'ì^brot, &
filij .AdamTurrim Babeltedifi

mite logi aberrasireperto mpola ferpcte; cantes , &c. Gigantes cdum refcindere
ac pre timore eius laxatis habenis equo- con^irantes, Deorum fulminìbus confo-
rum inpadum corrnit-ver. diuntur , obruuntq; extat ibi à longe a:di-

147 Ardelacerra, e. cuU, indeq; Draco fuper quadratura lapi-


detn ereilusvi/ìtur.ver,
2 1 8 Ab oriente occafus . 154 Soura bel quadro.
Serpens fujpenfus in Ugno > &c.exorientem
folem hahet à tergo-ver. 2 3 o Non prillai ebunt aduerfus eam .

145 Uoiientali-uror, Draco alatus ante pl'ores mumtijjtme .Arcis


duasfuftinet claues.ver. ,

2T5J Iter Imp'orum peribit. 155 Come potrà l'infernal.


Baeais hedene folijs coronatus > tbyrfum
dextera gefliens,ferpentibusq; pmcinClusy 2 3 1 Nu.fquam tutius .

ìnfummitate 'Hauisfedens^&c Tyr,ata<f Draco mjgnus datus coronam Bsm-'Pont.


ipfum decìpcn uelentes in Delphinos con-' quom vulgo B^gnu appeUant,vnguibus fu
uertit. ver. hinet.&cver.
>
4i3 Fei morti in alto mar , ij6 Se mai ben retto.
Dcm"-
f%^rf'Ex 1{^E i{^'r m:!

13 z Dominusfoiris,&'poten<. Z45 Supeibos dimitrens inanes .

Sedes ^m. Vont. habens bine » inde duos Serpentem in Tlatano pajfercs ix- cum pa-
Lracones in aula-.quam regiam in Fatica rente glutienttm. dumpro GrecU facìiji
no TalatiOiVOCant, &c. ver. caretyvidit calcai, ver.
ijj Beaci fede in cui.
'
ì6j Dekipeibi igran nidi.

153 Opere, 5i fermonc. 24^ Cui obediunr venti .

Cracones duo cratMm ereStis temicibus Bracone in medio mari exijlente , &c. fugii
mare tranant.rer. Trotheus, ac alia Mon/tra; habet è regio-
Ij8 Rompon co'pettL ne infra terrarn partem illam Vaticani,
qux mare verfus occidentem refpicityqua
z 4 Prudentia fortiuido fortio".
3 Bafiliccm vocant) vulgo la Gallar ia , Fbi
Leomagnnsp'adiens , &c.habetad collum Greg. XIII. magno fumptu , miroque
aduin£ium ferfentent} cuius caput retro- artificio totam Italiam defcribi > delinea-
fpìcii. ver. riq;fecit ver.
.

IJ5J Porta'l Leone altier» i<j^ L'almo Rettor de.

135 Etiam fìgna profl)g:inf . 247 Imbecilliratis remedium.


ScHtiim, Draconii Ima^inem habens > ^uod ^ te MonHrum Bracone apparente de cslo
Epaminonda^ ingenti Columnxfufpenditi cadit in mare , quod litje louU fili* vetu
&c. Exercitus,exercitiim Draconis ima- U, liS'c. jequuntur.veri
ginefugat,&c. indeq; à longè duo ad fin- i6y Poi,chedelCielfù.
gulare certame» prMiantes cernuntur.
160 Non con Iplendor. 248 Contraria contrari]'; obftanr.

Crocodtlus £neus fuprapontem "hljli ; Cro-


i}6 Nemo rapic eas. - codili tàm injìumine , tàm edam in terra
Bracone ad cuflodiam cuium defcendente de nduigantes, atque viatores perfequentesy
cdoìfugiunt Monfiradiuerfa, Gètilitatisy &c.infuper Draco fupratHagnum Tem-
Hiereticorumq;fymbola.ver. plum. ver.
161 Venga'lgranPolifemo. 168 Mentre nel fiume.

237 PridonniTi euerfor. 24«) Gladius fpiritus .

Templam aurei FelleriSì cuius prò foribus Mercurij tres; quorum prìmus Herma dici-
Draco ìgniuomus extat, &c. inde in mari tura &c. fecundus pene nudus .Agnum in
7{auis .Argos vifitur,&c.ver. humerù > Cr caduceum habet; tertius ar-
161 Credeano, { e con error.) matus dextera tenet gladiThfiniftra ^gnu
cum caduceoy&c.ver.
T I T. I I I I. 1 p Di quadra Bafc.

243 Ab Anciqiiiscognim^ 2 ;o Albi nefcios.pudicicj; tolleiido"!.


&c. Quem^egyptij
Draco cdefiis inpolo, ChameUon a cofpcdu Draconis aufugit,etc.
contemplantur.ver. i 70 Perche à la Sommità.
16 i Se le vecchie canute.
2JI Re qnod icone.
244 Ahftinenrin. Zunàfeu Dtanafupra cut rum duClum à Cer-
Draco proph ^ntruni fufpictetisfolem.vcr. uis, à Bracone fupraxquilaterum Tria/t

\6if Qjr; fio gran' Dtsgo. culo incrtpatur, &c. ver.


Non
I \D EX H^E I{^r M.
171 Nonfapcadocmp.'o. rnarìs cuflodiens fiuBus aiireos hortorntu
hofl>eridum &c.ver.
L I B. V. T I T. I. lys Perche le figlie del.

1S9 Optimus rerum reniator, iSy Dormiens vigilat.


Draco igìmomus ad hofiium Hejperidum hor Draco magnus,alatus > propè ^ntrum aper-
tivigilansìiUumcnSloditver. tis oculis cubatt&t-ver.
171 Quello Giardinjche^ 180 Sepofate le membra,

i6o Cuftodia, & vigilantia . lóS Qiija ne/citishoram.


TaliM ante Templum cuflodiens Firgines Mulierflans longa palla induta radiata coro-
&c.fufli»et dexterafcHtum vbi caput efi na redindta,tenet jexteràfune accenfum ,
gorgoneum, haflamfiniflra vbi Draco an finora vero circularem ferpenteext^Uit.
te pedes , &c. inde à Unge in medio mari I 8 1 Còti la man deftra.
7^auifvifitur,&c.ver.
^7} Qiiel Drago à pie. KJp Sacrorum Cufios.
Draxo alatìM, igniuomus ^nte fores Tomer^
i.61 Sub vmbra alarum tuarum . aureorumfruSuum hef^eridut». ver.
Draco alatus, ereSm alis expafts fupra ma- I 8i Qtieft'èilGiardin.
gnum altare cuflodiens oues circum, cir-
ca cubantes.&cver T I T, 11.
1 74 Sotto le fante piume,
ay; Pacis Audorastcrns.
ztfi Omnia tuta vides. Cadttceua Mercurij cum alato pilco à duohus
Draco alatust oculeus alis expanfts in fttm- ferpentibns circundatits , &e. habet bine

mìtate ^rcis fan&ì angeli prof è Ty- inde(tranfliersè tamen) Cornua copiopie
brim in vrbe, &c.ver. nafrulìibus.ver.
17 j Occhio beato, e caro. l8j Odi noftrc quieti,

16} Vigilar. tyS Vrbs pace quicfcat.


Draco alatuis , ereBusq;pro foribus magni Draco alatus fupra "Ponte S. .Angeli de vrbe,
Templi,&c.ver. indeq; fagiptas,aliaq; armorum genera in
ij6 QueftijChe di fàper, Tybrimproijcit. ver.
I 184 Hora, ch'e'l mar.
i(j4 Veritas fio tutioi-.

Euangeliflarum quatuor ^Antmalia in viri- 177 Faderis fignum. •

dariot&c. cutus ofiium Draco alatm cu- .Apollini Mercurius Liram, apollo Mrceu-
flodiens occupat,&c.yer. rio Caduceum donat.ver.
»77 Non fente huomo. 1 8j Dona Henne à Febo.

i6j Vigilatq; protcgitq;. 278 Pro pace.bcllum .


Draco alatm , vigli &c. cuflodiens ^gnum Draco fupra Galeam prò Cimerìo , c^f qua .

Deifuper altare pofitum-rer. tamquam alueolus continet.


apes, mellaq;
178 Al manfueto,e. 1S6 L'Elmo d'acciaio fin.

166 Dignitatum Cuftos,& Dator. 175> Pacis/ìgna.


Draco magnus, alatus , igniuomus in ticiore VaUadis ftgillu cu Draconefupra Templi vi-
H tra vr-
I 7^ D E X B^E \V M.
tra vrbetn; at Martis, &
bellona fmula- bus,&c. ver.
cra,JaceUaq; extra menia tocauit antiqui- ip\ Portò Bacco à le.
tttd ver.
.

187 Di Bellona,e di. 2^1 Percu(rit,&fluxerunr.


Fons,qui inter c<eteros vrbis, in Area D.Ma
iSo Nunc pace quiefco. ri£ B^tundm Greg. X J 1 1. Tont. Max.
Draco alatu^fuper arma, troph^aq; fedente, erumpit,&c.ver.
fifiìt an
te Tetnplum. ver. I5>j Mirabil verga,e di.
188 Spento del mondo .

2y3 Simulacrum felicitatis.


2S1 Veni.vidijvici. Felicitai, qu£ &
Macìiaria dicitur fedens
Draco alatus,ctrcularis momordìcust nodoq; fupra magnum Tronti tenet dextera cor-
lignum ambiens,&c. -per. nucopia, finiflra Caduceum fufìinet, rejpi-
iS^ Q^lT:oprincipio>e. citq; inuidiam, qu£ trijìis , confufaq; ter-
ga vertit,&c. ver.
182 Vtrumq; prxftat . 1^6 Ne l'aiueo Tror.o.
Draco alatus inter caduceum,& cornucopia,
fijiens. ver. L 1 B. VI. T I T. 1.

150 Pace à la. deftra.


301 Vita; dnx itincri?.
1^} Non pacemjfed gladium. Moyfes tenens dextera bacuU.rn > cuiusfnm-
Draco alatus de cdo defcendens ad vrbem mitas in caput ferpentif confurgit , ctitn
tenet dextera verfatilemgkdium,finiflra hebr£orum populo fitgitns igyptiosì igni-
vero clypeum in quo cherubin celatus ap- ta duce colurnna mare rubrum ingrediiur,
faret.ver. Ó'c ver.
I p I Venni a ter pace,&r. 15)7 Pnma,che'l pie.

T I T. III. joi Dignitatumculmcn .

Serpensin polo inter duas f^>fM, maiorcm


285) Vberratis parens. fcdicet.crmi/iorem , habetq; circnmcirca
Therm£ Dioclit. Imp. in vrbe , in quibus nonnullarum parte s vicinar itn- 48. cfle-
Greg. xl I !• "Pont. Max. horrea aduer- fiium imaginum; ciitn infcriptione nunqua
fus armonie difficultatem con^ruxit. ver. occìdit.ver.
ipi Se gli antichi à. 15)8 Riluce il Drago .

190 Satiàfti nos Domine. 303 Semper Auguftus.


C^resjpicarum triticicorona redimita, dexte Trittolemusjpicmiim corona reditnitus flans
ratres tencns arijlas,fniiflrafiicem acìen fupra currum cxrertóà Draconibus du-
firn verfus terram inclinans,fupra currimi Bum, frumenti h crateri fetninafacit.vcr.
à Dracoììibus ducìtPr. ^-c. ver. ic)Cf De l'Eleullna Dea.
i<?3 Cerere poi, che.
30^ Ma0ftratus facir horainein.
25)1 Lactificafti nos domine. Draco alatus fupra quadratum lapidem ha-
Baccus botris coronatus habens in dextera bens circumcirca cuniculos audaces, ac
Thirfum.finiftra craterem tenens-fedensq; impauidos , qui leonum confpctium è rc-
fupra cnrrunt à Bracone , &Tigre duci' giojie afiantitm , vrgentÌMmq;m>ntÌnent.

j|
\-^ur, babetqi retro fatyrumctfin in/igni-t - i
lob D'horrcudi» ewvtlu .i-i » 1
jv.rt> >•:!.

Bonis
1^7^ D E X ^ n^E H^ V M.
305 Bonis non idem.
reiiq; 3 z Nititur in vrramq;
CoUegium Gracoru vrhe à Creg. XIII. Serpens ingens duas Columnas amhiens cir-
in
Toni. Max. confimliutn . cuit in magno foro.-per.
201 Qual in Grecia m'vdifti. Z08 De l'animo il configlio .

}o6 Vade, agenate. 313 Regale facerdotium.


Braco alatus ftans ad fores magni Templi Trothxus inmedio mariinter monSlra , &c.
clajfem inmare Chriflianorum ftzdere co- capite ferpentis coronatus dextera tenet
itmSlorum in Tureas , ajpicit, & alloqui- tridentem, habetq; bine ìnde^egypti pò
tur,fijpicitq; ^quilaminaere lunamdi- pulos in li£ìore. ver.
rimentem,é"c.ver. zo5> Viftolaprifcaetà.
zoz L'Augel di GioLic .

314 Redditeergo.
307 Princepsluuentuiis. TJumus Greg. XIII. Tont.Max. cum Dra
Draco alatus de fonte exurges, afelio luuen cone, clambus,& corona Tont.ver.
tmis Deam dorfo vehenti , /ttientiq; au- i I o Lo fpirto, ch'è da Dio .
ftumaqutedenegat.ver.
203 IlGenoiiumai\ de. 315 yfiiiyopa-if, (fpovtlTK ScC.
jliercurius capite gaUi,ferpentimfq; pedibus,
3oS Princeps, Rexq; potentiflìmus . armatiti, &c. tenet dextera flageliu,fini
Talatium in exquìlino colle, qui mons cabal- flra clypeum;habet è regione Hìeroglyphi
linus hodie in vebe dicitur, à Greg.XllI. cum, quojhifus Iconis declaratur , nempè
conUruElum ab ingenti fervente jpiris orbis terrarum globus cum caduceo in
circundatum . ver. medio,&.c .bine inde duo Dracones,quiJpi
z 04 Con ampi) giri la. risiCaudifque circumuolutis duosfuflinent
timone s,quibus globus ipfefubflentatur.
3 op Legum dator,& cuftos. z 1 1 Al corpo human.
Cinthia, quam Dianam,proferpinam, tucathe,
Ifidem, & lunam appeUant, Draconis ca- 316 Romanoru nnmifmata PrincipuJ
armata , accintaq;fini-
pite, colloq; tenus T^mifmata diuerforum B^ni. Impp, in qui-
flra tenet arcum,ab humeris pendet pha bus ferpentis Imagines cemuntur, Infu-
retra &c.rer. pcr &
virtutum effigies, &c.ver.
20 5 La vaga Cinthia. z I z Gli HeroijChe'l Cielo.

310 Corda Regum in manu c'ei flint .


317 MilitariaRom. Infignia .

Leo Cielejìis, ferocijjìrnum Zodiaci .Animai , Geftamina vexillorum varia B^m. prxfeEl.
habens [vltra alias) in corde flellam, qua Milìtum , in quibus varia ferpentis infi-
B^giilum\, feu rerum B^eginam jippellant , gnia vifuntur. ver.
&c.ver.. z 1 3 Moftròl dominio.
106 Non sì altièro Leon.
T I T. 1 l'.

3 1 Inexpeótauis doininatoris aduen


3Z3 Nonvulgaudaconfilia.
Tarquinius fuperbusrltimus ^om. I{ex fer- FexillumGreg. X I fl.fupra vrbem in quo
pentem ingentem de colutnna dejcenden- Draconis !mago,&c.vcr.
tem videns, cumfuis expauìt,&c.ver. Z14 Gli alti (ecreti del.
Z07 Mentre più beliate più. ;. .'.;

H Paeni-
._- 7 1^ -f r \^ \y M.
J,— ^
I
5 i4 Pa:nirentia.
i ì I Surrcxit Paftor bonu^
Serpens inter vepresfub arbore , interq; la- Draco atatus > ereSiu, vigilanfq; oues cufio-
I
ptdesfpoliansfefe renouat. ver. d it,lupos i»cripat,canesfugat;^c.ver.
1 1 5 D'ogni vecchio (qualor. tit Mentre claudio^Neron.

3 1; Nihil fraftra. T I T. III.


Draco atatits fupra currum à cornice , &à
duBum. rer.
cerna 5 37 Non ed noftrum.
xi6 Sdcgnofopiù. ^ntrum l^atuì a, quod circularù, tnomor-
&c. extat Mater
dicufq; ferpens cìrcuit,
5 2<J Vinus vnica mèi ccs . T^tura adhoftium ^mri cum puerUt
Midier radiata corona redimita longaq; pai eìrc.fatum vero intusjpheram contempla
la induta §ìans,&c.finiTira Cohimna in tur, fteUasq; partii ur; j4t pì.ebua Jìans
nititur, dextera vero ferpentem ampUHi- extra ^ntru lira modulatur, &Jplendet.
tur, habet ante mare ^gcumvbi clajjìs, 11} Cinge l'Antro fecondo.
etc.at retro Mofayci popnlifuga ab ^egy
ptìjs cernitur , mare rubrmi ingredien- 338 Anirro,& Corporc.
tet &c. ver. TyramU in cuUis fy.rrmàtate Lracó exiilit ,

2.ÌJ Di viuo foco alma. CJT. habet ante Terminijlatuam ymbili-


cotenw fuper quadratuni lapidem.ver,
5X7 Inhisfalus. Z24 Ne l'altezza.
Mulierfupra magnum altare fedensy&c.dex
tera pateram porrigit ; rejpicitq; ferpen- 339 Alriorillofplendet.
tem fUper altare ereSìum adcaluw^jpirifq, ^efculapius celeflU Imago inter flellas cum
circumuolutum.&c.ver. ferpente , &c. habetfupra Gregorianum
1 1 8 Donna leggiadra. Draconemftellatumy&c.ver.
z 2 5 Scacciar da Corpi.
3*8 Bonisaufpicijsincipicnclum.
Homo exlens è ciuitate à dextrisferpentem, 3 40 Nomis anni curdis.
àfiniflrù mufiellam offendit. Saturntts,aUtus,claudus:&c. extollìt dette
ziy Chiiinqaedifaper. ra circularem ferpentem momordicum,fi-
nifira vero baculo fuflinetur , proceditq;
ad obelifcum vaticanum, in cuius fttn.mi-
Sepulcrumde quoferph exiliensprodit,&c. tatepanh circularis efl ferpenstnon tamen
habet à dextris bouem mortuum è cuìm momordicus, &c.ver.
cerebro apes procreantur, àftniflrii equu 2X6 Radoppiando momenti. i

dequovelpx; indeq; àlongè retro ^(il-


lu4 cernitur quifcarabxos generate dicì- 341 Claiiigcrittcreus.
tur. ver. Unutbifrons radiata corona redhnitus y lon-
no Nafccdalbue. gaq; palla Jndutusjìans,&c- tenet dexte-
ra cùuemifceptrum fmfira, babetq; ante
J jo A facie colubri. pedes momoriitum circularem ferpente,
Serpens aneus fufpenfu/s in ligno,&c. à euiws itemq;fclem ante &
retro. ver.

conf^eClH Acttops peccati fymbolMO fit- 117 fece la pri Ica età.
gìt. ver.
Ì.XI Fiiq^i da) chiaro. J41 Virefcitvulnere virtù?.
Orphxus Haì-monix dulcediae .Animantia
rationis
1 71 D EX__^E B^V M.
rationis expertia congregaU&cvxorem J4J Abdt nifi in te gloriari.

ah inferis reuocac , interficitu r à Baccan- Creg. XIII. Vont. Max. fupra Currum
tibusy caput eius proijcitur influmencum Draconihus ad ImmortalitateìWitetermta-
lira,&c. quod apparente Draeone in lapi- tisq: fedem ducitur : habet antepedesglo
dem conuertiturilìraq: in calum transfer- bumorbù terrarttm fupra quemjerpens
tur, ver. efifu^enfìts in Ugno. ver.
Zi 8 Ebr e le Bacche. ij I Santo Motor,che.

J4J Inconniucntibus ocnlis. 3 47 Dei Genitrici Maria».


Bajylifcus alisexpan/ìs .Accipìtri capìte,ere Beati/i. Cenitricis Dei Marine .Annuntìatìo ,
{ÌHsq;fupra magnti .Altare in Eremo vbi &c. habet ante pedes Draconis •pigilan-
infcriptio efl. .Aeternìtas. ttam, quam Minerux tribuere -peteresjVt
i2j> Qa;],ch'occhio human . in Titt. multis huius operis,& pr<tfertitH
in lib. 5. tit. i.&e. plufquam Minerua
344. A quo,& ad quem. efl hecy&c.ver.
Draco magnus, alatus, circularis>momordi- ì i}x Nd'AbilTopiù.
dicus, bipes prope mare.ver. l

230 Se dal mar l'onda. |

FINIS.
Errata
I NT Correda.
IT ju.facratefta.
V L I S
farftatefta.
313. Bonos numeracur. bonut munetatur.
I oI.S.Dedic.i. Dcdic.r. jij. &(ìngularem. . Cngularem.
3 23.Vetere. Veteres.
I N S V M M I S. 3 23. Aquile.
323.Monota5'ri.
A juil*.
Minotanri .

Errata CoTtcAz. 3 24. teftatetur. femioat. teftatur.feminat.


3 27.Virisprecife. Viisprjttflf;.
fol.5.num.2.3Edidit. f .num.i.edidit.
3 57.Iiicariiationc, Crcatione .
fui. i72.num.9.rui. - "• 17». num f.Cuis.

I N M AR GÌNIBVS. NE "'SONETTI GLI


Errata Corredba- Errori Corretti.
S.xdidir. edidir. foI.iy.Ter.8 ftiagge. flragc.
29. precedere. precidere. ì6. ver.4.Difcretto. difcreto.
47.Concurrum- concurrunt.1 4 3. ver. 2. Metallo. Metallo,
5 1 . fit. fit. f o. ver.6.Difpreggiari. di (pregiati .

ICQ, Deorfum, cleorfum. f 2. ver. 1 4. Nono Vgone. nouo Vgone.


i»i. Gregoro. Gregorio, 8 5. vcr.7, Mirra, Agnello. Dramm3,Agiiello.
I o 2 . Hyppohefiuìnl lapponenfium. loS.ver.y.legenti. le Genti.
no. Iginiu9. Iginus. 102. ver.s.Alduro. Dal duro,
1 2.Ciclades. Cicladas. 109. ver.4.fefias. fez ò fefsa.
iij.extriftus. extmftus. 1 y 8.ver.3 Auuilupate.
. auuiluppate.
i24.IueEm. lucem . i6j. ver.8. Circondato. circondar'.do.
i2 5'.Trophea. Trophia. i85'.ver.3 .s'è centra. s'è contra.
1 2p.fenices. Ph^nices. i97-ver.8.Mar. Ma].
iip.Duotum. duoiuin.] rpp.ver.i Carriddi. Cariddi.
140. ezpeUerat. expulerac. 267 -ver. 13 .E torre i lor. E torre lor.
200. fìgnum. fìgnum. 2 8>- ver. 1. Drizzano. Drizzare.
2oi.Cui? cur? 307. ver.2.(ònnier. Somier.
2io.Allufion. Allufion. 07. ver. y. Genio dinin.
,j Genio diurn.
2 1 (?. Veterei lapi. Veteresjapfi, 3op.TSr.é.alma fupcrba. alnia,& fuperba.
22 8.feflumine. fefiumine. 309.ver.8.ante norme. fante norme .

a^o.Hoftum deufta. Hoftium deuifta. 3 ij. vèr. 12. Gregge. GresPie.


281.. Infiori. in finai .
524. ver.!, e fpogiia. & fpogiia.
301. &diuidei!Iud. &dìuideìllud. 337. ver S.Diuina luce, di viua luce.
30 r. Quafi murus. quafi murus. 341. ver.fi.focceflor. Succeflbr di.

307. Niuitanuos. viuit annos. 343,ver.l4.èborclii. ebofclii.

J07. Auftu. aufiu. 3 j iver.S.chiarcIucenti. chiare,e lucenti.


3o8.fubditorum. fubditorum . jj i.ver. i4.fantejluminofe. (kr.te,elumiiiofe.
3o8.Diftare. dilhre. 3 j 6. ver. f .Virginità. Verginità.

NOMINA
IN OPERE
AVCTORVM
CITATORVM.
A Alex.Neap, I
Alphenus. Apoftolus .
Accurfìus. Alex. Caftren. /d Ambrofiu3 . Apollonius Thyanc
Alciatus. Alex, de Aies. D. Anfelmus. Appianus Alex.
Albertus magnus. Alex, de Alex. Antronicus. Apuleius.
Achilles Bocc. Africanus . Apocalyp. Io. Ariftoteics.
Aulus
Aulus Gellius. L Porphirius.
Aufonius Gallus. Feftus. Ladatius firmianus Proculus lurecons.
Azolurecons . Florentinus I.C. Labeon lurecons . Pomponius lurecós
D. Auguftiìiu s. D.Francifcus Tolct. Licinius lurecons Pontanns.
Fulgentius. Liuius. Pronapides.
B Lucia,nus. L.Pfalmorum.
^
1

D.Bafilius. -/^ ''{ 0. Leo Papa. Ptoiomasus.


i. 7'_
Baldus. Galenus. Lucretius . R
Bartolus . '
'j
Geminianus. i>.Lucas Euang. Rabanus.
Barthema. L. Genefis. Ludouicus Arioil: L.Reeum.
Beda ptesbitcr. Gerfòn. M fi ii ;r_/R]pa lurecons*
Boccaccius. Dj Gregorius. L. Machab^orum.
c GregQvius Giraldus . Macrobius . L.SapientijE.
"
Calliftratus. Màrtianus I.G.^' '- Sceltola luf ecotìs .
'

Caiiis. Heraclitus. Marcellus liC.-' Scotus.


Campanns. Heremnius. Martinus I.C. Seruius.
Card.Albanus. Hermogenes. D. Marcus Euang. Silius Ital.
Cebctcs. Herodótus. D'-MarraCaTif.: ., Seneca.
Cecilius. Hefiodus. D. Matthsus Euag, Solon.
Celius. Hieronyraus . Max. Epifcopu5 Solynus. .

Celfus. Hieremias proph. Modeftinus lurecós Socrates. .

Cicero. Homerus. . ;';:^^, Metianus Iiirecós . Staiius .


Cinus. Horatiùs. '^' "^•«i*'-** MatiUS- lutecéns"; Strabo.
Claudianus. I Mifingerus lurecós , Suidas.
Clemcns Alex* labolenus I.C. ,
N Stefanas breuctanus
Cornelins TacitilS lambltetó.ilCCC'I'f^''' 'LWumètì. cHA ì A O /t"

Curtius lurecons. lafonLGóns. / /": ' ò^ >>


Theophilus.
D Iginus. Oldradus . Terentius.
Daniel propheta. Imolenfis I.C. Ouidius . Thefaur.no. ling.fan
Democritus. D. lo.Euang. P Theodontius.
L.Deuterenomij. lo.Iarecons. Papinianus lurecós. D.Thomas.
Dinus. D. lo. Chrifoftomus. D.Paulus. Trophonius lurecós
Diodorusficulus. lo.HyerCard.Alban. Paulns lurecons. Tribunianuslurecós
Doroteus. Io. Anton. Pontanui- Parifius- Thomas lopcz.
E Io.Leo. Paulus orofl us . V
L.Ecclefiaftici. lo.Cairaneus . Paufanias. Valerius max.
Elianus . lo.And.Cnaon. Petrus lurecons . Varrò.
Epiphanius. Ifaias propheta . Philoftratus. Vguccionus.
Elaias propheta. Ifidorus. Pier. Valer. Viroihus.
Eufebiiis. L. ludicum. Plato. Vlpianus.
~
Euripides. lulianus I.C. Plinius. Venuleius.
Ezcchiel propheta.. lus Canonicum. Plautus. Z
L.Exodi. lus ciuile . Plutarchus. Zeno,

FINIS.
R E G
S T R V M.
I
ttt. ABCDEFGHIKLMNOPQJRSTVYZ. v

AaBbCcDdEe, ABCDEFGH.

Omnes funt quaterniones . t tt> Aa Bb Ce Dd Ee


ABCEEFGH, Duerniones •

ROM AE, Apud lacobum Ruffinellum .

M. D. LXX XVIII.

»#
"^^"""""'wsvfir

•J
Ir
ì

t^- "/
v^ìf' .v'
f

-^

^
> u^'''^^'
'««-

IVO-
*
d

3)^
^
(
,_

h&^^

,>^
M

'

\./'' "^
CI.
»-lf>

f^,-'

Potrebbero piacerti anche