ÓõóôÞìáôá

Áõôïìáôéóìþí
’ Ôüìïò
ÅíÝñãåéá 1.1á: “ÐñïãñÜììáôá-Âéâëßá”
l Åðéóôçìïíéêüò Õðåýèõíïò ôçò ÅíÝñãåéáò:
Ðñüåäñïò ôïõ Ðáéäáãùãéêïý Éíóôéôïýôïõ

¸ñãï 1.1.á - ÔÅÅ -14: “Óýíôáîç ÐñïãñáììÜôùí Óðïõäþí, ðáñáãùãÞ âéâëßùí êáé
âïçèçôéêþí åêðáéäåõôéêþí ìÝóùí ãéá ôá Ôå÷íéêÜ ÅðáããåëìáôéêÜ ÅêðáéäåõôÞñéá”
l Åðéóôçìïíéêüò Õðåýèõíïò ôoõ ¸ñãïõ:
Ãåþñãéïò Âïýôóéíïò, Óýìâïõëïò ôïõ Ðáéäáãùãéêïý Éíóôéôïýôïõ
l Åðéóôçìïíéêïß Õðåýèõíïé ôïõ Çëåêôñïëïãéêïý ÔïìÝá:
Óðõñßäùí ÄéÜìåóçò, Äñ. Ìç÷áíïëüãïò Çëåêôñïëüãïò Ìç÷áíéêüò,
Ìs Ðáéäáãùã. Öéëïó.,
Óýìâïõëïò Ðáéäáãùãéêïý Éíóôéôïýôïõ
ÉãíÜôéïò ×áôæçåõóôñáôßïõ, Äéðë. Ìç÷áíïëüãïò Çëåêôñïëüãïò Ìç÷áíéêüò,
Ìüíéìïò ÐÜñåäñïò Ðáéäáãùãéêïý Éíóôéôïýôïõ

2
 ÕÐÏÕÑÃÅÉÏ ÅÈÍÉÊÇÓ ÐÁÉÄÅÉÁÓ ÊÁÉ ÈÑÇÓÊÅÕÌÁÔÙÍ
ÐÁÉÄÁÃÙÃÉÊÏ ÉÍÓÔÉÔÏÕÔÏ

ÓõóôÞìáôá
Áõôïìáôéóìþí
’ Ôüìïò
Æïýëçò Íéêüëáïò
ÊáööåôæÜêçò Ðáíáãéþôçò
Óïýëôçò Ãåþñãéïò

ïì Ýáò éêüò
Ô ëïã
ñï
êô
Çëå

ÔÅ×ÍÉÊÁ ÅÐÁÃÃÅËÌÁÔÉÊÁ ÅÊÐÁÉÄÅÕÔÇÑÉÁ

Åéäéêüôçôá: á) Çëåêôñïëïãéêþí ÅãêáôáóôÜóåùí Êôéñßùí
B’ ÔÜîç, 1ïõ Êýêëïõ
â) ÅãêáôáóôÜóåùí Êôéñßùí êáé Âéïìç÷áíéêþí ×þñùí 2ïõ Êýêëïõ

ÁÈÇÍÁ 2000
 ÅéóáãùãÞ

ÓÕÃÃÑÁÖÅÉÓ
Æïýëçò Íéêüëáïò,
Äéðë. Çëåêôñïëüãïò Ìç÷áíéêüò, Åêðáéäåõôéêüò Â/èìéáò Åêð/óçò
ÊáööåôæÜêçò Ðáíáãéþôçò,
Äéðë. Çëåêôñïëüãïò Ìç÷áíéêüò, Åêðáéäåõôéêüò Â/èìéáò Åêð/óçò
Óïýëôçò Ãåþñãéïò,
Äéðë. Çëåêôñïëüãïò Ìç÷áíéêüò, Åð. ÊáèçãçôÞò Ô.Å.É.

ÓÕÍÔÏÍÉÓÔÇÓ
×áôæçåõóôñáôßïõ ÉãíÜôéïò,
Äéðë. Ìç÷áíïëüãïò Çëåêôñïëüãïò, Ìüíéìïò ÐÜñåäñïò Ðáéäáãùãéêïý Éíóôéôïýôïõ

ÅÐÉÔÑÏÐÇ ÊÑÉÓÇÓ
Ëéãíüò ÉùÜííçò,
Äéðë. Çëåêôñïëüãïò Ìç÷áíéêüò, Åêðáéäåõôéêüò Â/èìéáò Åêð/óçò
Óêëáâïýíïò Ðáíáãéþôçò,
ÊáèçãçôÞò Ô.Å.É. ÐåéñáéÜ
ÔæáöÝóôáò Óðýñïò,
ÊáèçãçôÞò Å.Ì.Ð.

ÃËÙÓÓÉÊÇ ÅÐÉÌÅËÅÉÁ
Ïéêïíüìïõ Ãåþñãéïò,
Öéëüëïãïò ðñþçí Ó÷ïë. Óýìâïõëïò

ÌÁÊÅÔÁ-ÓÔÏÉ×ÅÉÏÈÅÓÉÁ
Ëïãéóìüò ÅöáñìïãÝò ÐëçñïöïñéêÞò Å.Ð.Å.

4
 ÓõóôÞìáôá Áõôïìáôéóìþí

Ðñüëïãïò

Ôá ôåëåõôáßá ÷ñüíéá Ý÷åé áõîçèåß äñáìáôéêÜ ôï óýíïëï ôùí ãíþóåùí, ðïõ ðñÝðåé íá êáôÝ÷åé Ýíáò
çëåêôñïëüãïò, ãéá íá åßíáé éêáíüò íá åãêáèéóôÜ óýã÷ñïíá óõóôÞìáôá áõôïìáôéóìïý, íá åëÝã÷åé ôçí
ëåéôïõñãßá ôïõò êáé íá áðïêáèéóôÜ ôéò âëÜâåò, ðïõ óõìâáßíïõí ó’ áõôÜ. Ìéá óõíå÷Þò áíÜðôõîç
âåëôéùìÝíùí óõíéóôùóþí óôá óõóôÞìáôá áõôïìáôéóìïý åðéôñÝðåé óôïõò ìç÷áíéêïýò êáé óôïõò çëåêôñï-
ëüãïõò íá ó÷åäéÜæïõí êáé íá åãêáèéóôïýí üëï êáé ðåñéóóüôåñï åîåéäéêåõìÝíá êáé ðïëýðëïêá óõóôÞìá-
ôá áõôïìáôéóìïý. ÍÝåò êáé âåëôéùìÝíåò çëåêôñïíéêÝò óõóêåõÝò êáé åîáñôÞìáôá ðñïóöÝñïõí ðéï
áîéüðéóôåò, ãñÞãïñåò êáé ïéêïíïìéêÝò ëýóåéò óå Ýíá åõñý ðåäßï åöáñìïãþí. Ç åöáñìïãÞ ôùí
ìéêñïûðïëïãéóôþí óôïõò âéïìç÷áíéêïýò áõôïìáôéóìïýò ìå ôïõò ðñïãñáììáôéæüìåíïõò ëïãéêïýò
åëåãêôÝò áðïôåëåß ôçí ôåëåõôáßá åîÝëéîç óôçí ôå÷íïëïãßá ôùí óõóôçìÜôùí áõôïìáôéóìïý. Ïé ôåëåõôáßïé
áíôéêáèéóôïýí ìå ìåãÜëïõò ñõèìïýò ôá ðáëáéüôåñá óõóôÞìáôá çëåêôñïìç÷áíéêÞò ôå÷íïëïãßáò ìå
çëåêôñïíüìïõò, õðï÷ñåþíïíôáò ôïõò çëåêôñïëüãïõò íá ãíùñßæïõí ôç äïìÞ, ôïí ôñüðï õëïðïßçóçò
êáé ôïí ôñüðï ëåéôïõñãßáò êáé ôùí äýï ìïñöþí óõóôçìÜôùí áõôïìáôéóìïý.

Ôï âéâëßï áõôü áðïôåëåßôáé áðü äýï ôüìïõò.

Óôïí Á! ôüìï ðáñïõóéÜæïíôáé ïé çëåêôñïíüìïé êáé ôá äéÜöïñá áéóèçôÞñéá, ðïõ ÷ñçóéìïðïéïýíôáé

óõ÷íÜ óôá óõóôÞìáôá áõôïìáôéóìïý, áíáðôýóóåôáé óå éêáíïðïéçôéêü âáèìü ç äïìÞ êáé ï ôñüðïò ëåéôïõñ-
ãßáò âáóéêþí êõêëùìÜôùí áõôïìáôéóìïý ìå çëåêôñïíüìïõò êáé ï ôñüðïò áíÜëõóçò êáé ó÷åäéáóìïý
ëïãéêþí êõêëùìÜôùí áõôïìáôéóìïý.

Óôï Â! ôüìï ðáñïõóéÜæåôáé ç áíÜðôõîç óõóôçìÜôùí áõôïìáôéóìïý ìå ÷ñÞóç ðñïãñáììáôéæüìåíùí

ëïãéêþí åëåãêôþí. ÐáñïõóéÜæåôáé ç äïìÞ, ç áñ÷Þ ëåéôïõñãßáò êáé ï ôñüðïò ðñïãñáììáôéóìïý ôùí
ðñïãñáììáôéæüìåíùí ëïãéêþí åëåãêôþí. Åßíáé ãíùóôü üôé ïé ðñïãñáììáôéæüìåíïé ëïãéêïß åëåãêôÝò
ôùí äéáöüñùí åôáéñåéþí äåí áêïëïõèïýí óõãêåêñéìÝíá ðñüôõðá, áëëÜ ðáñïõóéÜæïõí óçìáíôéêÝò
äéáöïñÝò ìåôáîý ôïõò, éäéáßôåñá óôïí ôïìÝá ôïõ ðñïãñáììáôéóìïý. Óôçí áíÜðôõîç ôïõ êåöáëáßïõ áõôïý
Ýãéíå ðñïóðÜèåéá íá ðáñïõóéáóèïýí ôá êïéíÜ óôïé÷åßá áðü ðëåõñÜò õëéêïý (hardware) üóï êáé áðü
ðëåõñÜò ðñïãñáììáôéóìïý (ëïãéóìéêïý, software) ôùí äéÜöïñùí ðñïãñáììáôéæüìåíùí ëïãéêþí
åëåãêôþí. Áðü ðëåõñÜò åöáñìïãþí Ýãéíå ðñïóðÜèåéá íá ðáñïõóéáóèåß ç õëïðïßçóç ìå ðñïãñáììá-
ôéæüìåíïõò ëïãéêïýò åëåãêôÝò ôùí áðëþí åöáñìïãþí áõôïìáôéóìïý, ðïõ ðáñïõóéÜóèçêáí óôïí Á!
ôüìï ôïõ âéâëßïõ ìå ôéò Üëëåò ôå÷íïëïãßåò. Éäéáßôåñç âáñýôçôá Ý÷åé äïèåß óôçí ðáñïõóßáóç ôùí
áíôéóôïé÷éþí, ðïõ õðÜñ÷ïõí óôçí õëïðïßçóç åíüò êõêëþìáôïò áõôïìáôéóìïý óôéò äéÜöïñåò ôå÷íïëï-
ãßåò, êáé ôùí ìåèüäùí ìåôáôñïðÞò ôùí êõêëùìÜôùí áõôïìáôéóìïý ìéáò ôå÷íïëïãßáò óå ìéá Üëëç.

ÌåñéêÝò åíüôçôåò êáé êÜðïéåò ìåìïíùìÝíåò ðáñÜãñáöïé óôï âéâëßï åßíáé ãñáììÝíåò ìå ãñÜììáôá,
ðïõ Ý÷ïõí ìÝãåèïò ìéêñüôåñï ôïõ ìåãÝèïõò ôùí õðïëïßðùí ãñáììÜôùí. Ç äéäáóêáëßá ôùí ðáñáðÜíù
åíïôÞôùí êáé ðáñáãñÜöùí åßíáé ðñïáéñåôéêÞ.

Ïé ôå÷íéêÝò ðëçñïöïñßåò êáé ôï öùôïãñáöéêü õëéêü, ðïõ ðåñéÝ÷ïíôáé ó’ áõôü ôï âéâëßï, äåí èá
ìðïñïýóáí íá óõãêåíôñùèïýí, ÷ùñßò ôçí âïÞèåéá ôùí ôå÷íéêþí åôáéñåéþí, ðïõ ôéò äéÝèåóáí. Êáé áðü

5
 ÅéóáãùãÞ

áõôÞí ôç èÝóç, èÝëïõìå íá åõ÷áñéóôÞóïõìå éäéáéôÝñùò ôçí åôáéñåßá çëåêôñïëïãéêïý õëéêïý êáé ïëï-
êëçñùìÝíùí åöáñìïãþí âéïìç÷áíéêïý áõôïìáôéóìïý SIEMENS AE êáé ôá óôåëÝ÷ç ôçò ×ñÞóôï Ôóá-
ôóáñþíç êáé Ôñýöùíá ÆåíÝëç.

ÔÝëïò, ðáñáêáëïýìå üóïõò ÷ñçóéìïðïéÞóïõí ôï âéâëßï áõôü, íá áðïóôåßëïõí óôï Ðáéäáãùãéêü

Éíóôéôïýôï Þ óôïõò óõããñáöåßò ïðïéáäÞðïôå ó÷üëéá êáé ðáñáôçñÞóåéò ãéá ôõ÷üí ëÜèç Þ ðáñáëÞøåéò,
ìå óêïðü ôç âåëôßùóç ôïõ âéâëßïõ óå ìéá åðüìåíç Ýêäïóç.

ÁèÞíá, ÍïÝìâñéïò 2000.

Ïé óõããñáöåßò

Íéêüëáïò Æïýëçò
Ðáíáãéþôçò ÊáööåôæÜêçò
Ãåþñãéïò Óïýëôçò

6
 ÓõóôÞìáôá Áõôïìáôéóìþí

Ðåñéå÷üìåíá

1. Ç åîÝëéîç ôùí áõôïìáôéóìþí êáé ïé ðñïãñáììáôéæüìåíïé ëïãéêïß åëåãêôÝò (PLC) ................. 10

2. Ôé åßíáé ï ðñïãñáììáôéæüìåíïò ëïãéêüò åëåãêôÞò ................................................................. 13

2.1 ÐëåïíåêôÞìáôá ôùí ðñïãñáììáôéæüìåíùí ëïãéêþí åëåãêôþí ............................................... 14
2.2 Ç äïìÞ åíüò ðñïãñáììáôéæüìåíïõ ëïãéêïý åëåãêôÞ............................................................. 15
2.3 Ïé ðñïãñáììáôéæüìåíïé ëïãéêïß åëåãêôÝò ôçò áãïñÜò .......................................................... 20
2.4 Áñ÷Þ ëåéôïõñãßáò åíüò ðñïãñáììáôéæüìåíïõ ëïãéêïý åëåãêôÞ ............................................. 21

3. Ðñïãñáììáôéóìüò åíüò ðñïãñáììáôéæüìåíïõ ëïãéêïý åëåãêôÞ ............................................. 24

3.1 Ãëþóóåò ðñïãñáììáôéóìïý ôùí ðñïãñáììáôéæüìåíùí ëïãéêþí åëåãêôþí ............................ 25
3.2 ÓõóêåõÝò ðñïãñáììáôéóìïý ôùí ðñïãñáììáôéæüìåíùí ëïãéêþí åëåãêôþí ........................... 27
3.3 Ôñüðïò áíÜðôõîçò åíüò óõóôÞìáôïò áõôïìáôéóìïý ìå ôç ÷ñÞóç ðñïãñáììáôéæüìåíïõ
ëïãéêïý åëåãêôÞ .................................................................................................................. 30

4. ÁíÜðôõîç ðñïãñÜììáôïò óå ðñïãñáììáôéæüìåíï ëïãéêü åëåãêôÞ .......................................... 31

4.1 ÃåíéêÜ .................................................................................................................................. 31
4.2 ÐñïãñáììáôéóôéêÜ ÷áñáêôçñéóôéêÜ êáé ïíïìáôïëïãßá ôùí óôïé÷åßùí åíüò
ðñïãñáììáôéæüìåíïõ ëïãéêïý åëåãêôÞ .................................................................................. 33

5. ÁíÜðôõîç ðñïãñÜììáôïò óå ãëþóóá ëßóôá åíôïëþí ............................................................. 36

5.1 ÂáóéêÝò åíôïëÝò ðñïãñáììáôéóìïý óôç ãëþóóá ëßóôá åíôïëþí ............................................ 36
5.2 Áíáðôýóóïíôáò ôá ðñþôá ðñïãñÜììáôá óôç ãëþóóá ëßóôá åíôïëþí ..................................... 39
5.3 Ðáñïõóßáóç ëïéðþí åíôïëþí óôç ãëþóóá ëßóôá åíôïëþí .................................................... 41
5.4 Ðáñáäåßãìáôá áíÜðôõîçò ðñïãñÜììáôïò óå ãëþóóá ëßóôá åíôïëþí ..................................... 44
5.5 Ðïëýðëïêåò óõíäåóìïëïãßåò ìå ôçí ÷ñÞóç ôïõ “óùñïý” ................................................... 51

6. ÁíÜðôõîç ðñïãñÜììáôïò óå ãëþóóá LADDER (LAD) ........................................................... 56

6.1 ÃåíéêÜ .................................................................................................................................. 56
6.2 ÄïìÞ ðñïãñÜììáôïò óôç ãëþóóá LADDER .......................................................................... 56
6.3 Ðáñáäåßãìáôá áíÜðôõîçò ðñïãñÜììáôïò óå ãëþóóá LADDER .............................................. 58

7. ÁíÜðôõîç ðñïãñÜììáôïò óôç ãëþóóá ëïãéêþí ãñáöéêþí .................................................... 63

7.1 ÃåíéêÜ .................................................................................................................................. 63
7.2 Ðáñáäåßãìáôá áíÜðôõîçò ðñïãñÜììáôïò óå ãëþóóá ëïãéêþí ãñáöéêþí .............................. 65

7
 ÅéóáãùãÞ

8. ÁíÜðôõîç ðñïãñáììÜôùí óå áêïëïõèéáêÜ êõêëþìáôá áõôïìáôéóìïý ..................................... 67

8.1 ÃåíéêÜ .................................................................................................................................. 67
8.2 Ïé åíôïëÝò S (SET) êáé R (RESET) ...................................................................................... 69
8.3 Ôï ðñüãñáììá ôïõ êõêëþìáôïò áõôïóõãêñÜôçóçò êáé óôéò ôñåéò ãëþóóåò ìå äýï ôñüðïõò
(ìå ôéò åíôïëÝò S êáé R êáé ÷ùñßò áõôÝò) ............................................................................ 71

9. ÁíÜðôõîç ðñïãñáììÜôùí ìå ÷ñïíéêÝò ëåéôïõñãßåò ............................................................... 73

9.1 ÃåíéêÜ .................................................................................................................................. 73
9.2 Ðáñáäåßãìáôá ðñïãñáììÜôùí ìå ÷ñïíéêÝò ëåéôïõñãßåò óå ãëþóóá Ladder .......................... 74
9.3 Ðáñáäåßãìáôá ðñïãñáììÜôùí ìå ÷ñïíéêÝò ëåéôïõñãßåò óôç ãëþóóá ëïãéêþí ãñáöéêþí ....... 82
9.4 Ðáñáäåßãìáôá ðñïãñáììÜôùí ìå ÷ñïíéêÝò ëåéôïõñãßåò óå ãëþóóá ëßóôá åíôïëþí ............... 87

10. ¢ëëåò äõíáôüôçôåò ôùí ðñïãñáììáôéæüìåíùí ëïãéêþí åëåãêôþí ........................................ 92

11. ÅöáñìïãÞ ôùí ðñïãñáììáôéæüìåíùí ëïãéêþí åëåãêôþí óôïí Ýëåã÷ï ëåéôïõñãßáò

çëåêôñïêéíçôÞñùí ................................................................................................................ 93

12. Áíáêåöáëáßùóç ................................................................................................................. 100

13. ÅñùôÞóåéò - ÁóêÞóåéò ........................................................................................................ 102

Ïñïëïãßá .......................................................................................................................... 107

Âéâëéïãñáößá ..................................................................................................................... 111