785 SBRMONES IN CANTICA. 76 Proinde iltisambobus prelibatis, quosnihilominusde amiciarca preshitos accepistis ;accedite st adtertrum ‘hune panem, ut probstis forsitan potions. » Verumhaxcuerba id unum signifcarevidentur, Clare-Vallonses dedisse operam legendis Parabolis et Ecc lesiaster, et ad eorum regulas mores suos composuisse. Sans Gaufri- dus, qui satis accuratum Bernardi oporum indicem tacit, nec ullus, quem sciam.vcterum gjusgenerts com- -mentationss Bernardo tridwit. An fortasse « amict » nomine aliquer alium illus temporis euctorem in- telligit? qualis fuit Hugo Vietorinus, qui homilias 49 in Ecclesiasten composwit. XL. Redeo ad sermones in Cantica, de quibus quid sentiret Guerricus abbas Igniacensis, et ipse sancti doctoris discipulus piissimus, aperit in sermone 3 de sanctis Petro et Paulo, qui cum altis habetur in tomo VI. « Magister noster,ille intorpres Spiritus sancti de toto itlo carmine muptiali loqui instisuit, spemque nobis dedit ox iis quct jam edidtt, quia si pervenerit ad locum de quo queritis, donee aspiret dies, et ineli- nentur umbra, smbras ipsas ponet in lucem intelligontia; quod dictum ast, vel erit in tensbris, nobis dicetin lumine. » Hac Guerricus. SANCTI BERNARDI ABBATIS CLARZ-VALLENSIS ~ SERMONES IN CANTICA CANTICORUM os. 91266-1267 SERMO I. De ipso titulo libri: « Cantica canticorum Salo~ monis. » 2 4. Vobis, fratres, alin quam aliis de seculo, aut certe aliter dicenda sunt. Tie siquidem lac potum at, et non escam (I Cor. 11, 2), qui Apostoli formam. tenet in docendo. Nam epiritualibus solidiora appo- nenda esse, itidem ipse suo docet exemplo, Logui- mur,inquiens won in doctis humana sopienticverbis, sed indoctrina spiritus,spiritualibus spiritualiacom- parantes :item, Sapientiam loquimur tnter porfector (Gor. 11, 13-6), quales vos nimirum ease eonfido ; nisi frustra forte jam ex longo studiis estis canleatix bas occupati, exercitati seasibus, ot in lege Dei medital die ae nocte. Iteque parate fances, non lacti, sod pani. Est panis apad Salomonem, isque admodum splendidus sapideaque ; ibram dico, qui Cantica cunticorum inscribitur : proferatur, si pla~ cet, et frangatur. 2, Nam de verbis Beclesiastes satis, ni fallor, por Dei gratiam intructi estis mundi hujus cognoscere ¢t contemnere vanitatem, Quid et Parabolas? An non vita et mores vostri juxta eam que in Ipsis invenitar doctrinam sufficienter emendati suat et informati? Proinde illis ambobus praelibatis, quos nihilominus de amici arca prestitos sccepistis, ac- cedite et ad tertium bune paoem, ut probetis forsi- fucum vanitatis sagaciter deprehendens, vereciterque istinguens a solido veritatis, Denique universis humanis studiis, ne mundanis desideriis preewlit - ‘Deum timere, ejusque observare mandata. Merito quidem, Vers eteoim sepientim primum illud, ini- ium ; secundum, consummatio est :'si tamen eonstat ‘bis non alind veram et consummatam esse sapien - ‘tiam, quam declinare a malo, etfacere bonum ; it que recedece a malo nerninem posse perfects abeque timore Dei, nec bonum opus omnino esse prater observantiam mandatorum. 3, Depolsis ergo duobus malis duorum lectione librorum, competenter jam acceditur ad bune sacrum theoricumque sermonem : qui cum sit amboram fructus, nonnisi sobriis mentibus et anribus omnino eredendus est. Alioquin ante carmem disciplines stadiis edomitam et mancipetam spiritei, ante spre- tam et abjectam seeeali pompam et sarcinam, indi- ne tb impuris lectio sancta presumitnr. Quomodo nempe lux ineassum ciroumfundit oculos caxcos vel clausos, ila animalis homo non percipit ea quesunt Spiritus Det (ibid., 44). Quippe Spiritus sanctus discipline effugiet Retum (Sap. 1, 8), quod ost vita inoontinens; sed nec erit el unquam pars cum mundi vanitale, cum veritatis sit Spiritus (Joan. x1v, 47). Qaee enim sociotas ei quae desursum est sapien et sapientie mundi, que 19GS stultitia est apud tan potiora (187). Cum enim duo sint mala, que ve! © Deum (I Cor. 1, 49); aut sapiontie carnie, quee et sola, vel maxime militam adversus animam, vanus scilicet amor mundi et superfluus sui, pesti utrique duo illi ibri obviare noseuntur ; alter sarculo disci- pline prava queque in moribus, et carnis superfioa reseoans ; aller luce rationis in on gloria round (187) Ineboati anno 1135, ipsa inimiea ext Deo? (Rom, vm, 7.) Pato antem ‘quod jam non habebit unde edversum nos marmuret is, qui nobis de via venit amicus, eam et tertium ‘stam insumpserit panem, 4. Sod quis franget ? Adestpaterfamilias ; cogno3 scile Dominum in fractione panis, Quis enim alot g idoneus? Non equidem ogo mibi istod temere arro- grverim. Sic spectetis ad me, ut ex me non exspec- tetin. Nam et ego onus sam de exspectantibus, men icans ot ipso vobiscum eibum anima mex, alimo- iam spiriius. Revera pauper et inops polso ad ‘eum, qui aperit et nemo clandit, soper sermonis Inojas profondissimo sacramento. Ocali omoium in te sperant, Domine. Parvali petierant panem ; nom est gui frangat eis; speretur id a benignitate tna, O piissime, frange esurientibus panem uum, meis quidem, si dignaris, manibus; sed tuis vi- ribus. 5. Dic, queso, nobis, a quo, de quo, ad quemve dicitar : Osculstur me orculo oris sui? (Cant 1, 1.) ‘ant quale est istad ite subianeuc, ot Faetum repante de medio sermonis exordium t Sic quippe in verba prorumpit, quasi quempiam loqueniem -premiserit, ‘cai consequenter respondentem et banc introducat Personam, quascangue 6st ipsa que osoalara fagitat, Deinde si se oscolari a nescio quo “vel petit, val Preeipit ; cur signanter et nominatim ore, et ore suo ; quasi aliud quam os, aut alienum, et non po- tius suum, exhibere sibi soleant osculantes? Quan- quam ne hoc quidem dicit : Osewletur me ore suo : ted alind profecto inusitatius : Osculo, inquit, oris ui, Bt quidem jocuadum eloguium, quod ab osculo principio sumit, et blanda ipsa quedam Seriptu- re facies facile affcit of allicit ad legendum, ita ut quod in ea latet, delectet etiam cam labore investi~ gare, nec fatiget inquireadi forte difficutas, ubi eloguii suavitas muleet. Verum quem non valde allentum faciet istiusmodi principium sine principio, ct novitas locutionis in veteri libro? Unde consiat, ‘hoc opus non humano iogenio, sed Spiritus arte ita compositum, ut quamvis dificile intellectu, sit tamem inguisitu deleciabile, 6, Sed quid? titulum preeterimus? Non oportet ne ‘unum quidem iota (Matth. v, 18), quando et minutias Jubemur colligere fragmentorum, ne pereant (Joan. V1, 12). Tivulus talis est : Incipiunt Cantica camtico- rum Salomonis, Observa in primis Pacifici nomea, quod eat Salomoo, convenire principio libri, qui incipit & sigoo pacts, id est ab osculo; simulque adverte bujuscomodi principiis solas ad banc intel- ligendam scriptarem menics invitari pacificas, quie seve jam a vitioram vindicare perturbationibus et corarum twmultibus prevalent. 7, Dehine ne hoc quoque oticsam putes, quod non simpliciter Cansica, sed Cantica eanticorum hhabet inseriptio. Matta quippe legi cantica in Serip- aris, et mullom iloram memini taliter appellari. Gecinit Iorael carmen Doraino, quod gladinm paritor ¢t jogum 196 ovasorit Pharaoois, gemino maris mirabiliter liberatus simul et rindicatas obsequio Non tamen quod cecinit, dictum eat Canticum ean- (188) ene 8. BBRNARDI ABBATIS €LARH-VALLENSIS m8 tigoram ; sedi bene recole : Govinit, ait Soriptuse, Liracl carmen hoc Domine (Bzod. xv, 1). Cecinit ‘linm Debora (Judie. v, 4), cecinit ot Judith Judith ami, 1), cocinit et mater Samoolis (I Reg. , 1); prophet quoque aliqui ceciserunt, et nemo eoram Jegitar appeliasse canticum soum Cantica cantico- rum, Bane omoes, ni fallor, cocinimse reparies pre ‘quocungue suo, suorumve peroepto commedo : verbi ‘Fralia, pro obteatn vietorix, pro evasione periceli, ‘ut pro concupite rei qualiscunque adepto beneticio. a ergo plerique oecinarant, singuli pro singulis causis, ne ingrai divinis beneficiis invenireatar, juntaillud: Conftebiturtibi,cumbenefeceris ei (Psal. XLvm, 19). At vero rex iste Salomon, sapiontia Aingolaris, sublimis gloria, rebus affluens, pace B cecuras, sullias ‘alium egnisse cognoscitar, pro quo accepto ista decantare libuerit. Sed nec Soriptora ipsa sui uspiam tale aliquid signifcare videtur, 8, Itaque divisitus inspiratos, Christi et Reclesiae laudes, et sacri amoris gratinm, ot wterni connabii cecinit sacramenta ; simulque expressit sancit desi- derium acime, et epithalamii carmen, exsultans in spirita, jucundo compoavit eulogio, igarato amen, ‘Nimirum velabat et ipse instar Moysi feciem suam (Exod, 1, 6), non minus forsitan in hee parte ful- gontem, eo quod illo adbuc in tempore nemo, aut rarus erat, qui revelata facie glosiem istam speca- C lori sulficeret. Igitur pro sui excellentia reor nuptiale hhoe carmen hujusmodi titalo presignitum [alias resignatam), ut merito Cantica canticorum singu- lariter appelletur, sicut is quoque cui canitur, sin- gulariter est dictus : Rex regum, et Dominus domi- nantium (I Tim. wt, 18). 9, Ceeterum vos, si vestram experientiam adver- tatis (188), nonne ia victoris, qua vicit mondum fides vestra, et in exitu yestro de lacu miserise et de loto fics, cantasts et ipsi Domino canticum novam, qui mirabilia fecit? Rursus cum adjecit primum supra petram statuere pedes vestros, et dirigere {gressus vestroe; pulo quod et tano nibilomiaus pro indulta novitate vite immissum sit in os vestrumecao- ticum novam, earmen Deo noatro. Quid cum poeni- tentibus vobis non solam peccatadimisit, sed insuper promisit et priemia; non multo magis spe gaudentes futuroram bonorum, eantastis ia viis Domini, quo- rninm magna est gloria. Domini? At si cui forte ve strum clausum vel obscurum aliquid de Scriptaris interdum eluxerit, tunc proraus necesse est pro per~ cepta celestis panis slimonia divinas mulceat aures in'voce exsultationis et confessionis sonus epulantis. Sed et in quotidianis exereitiisetbellis,que nulla bora pie in Christo viventibus desunt a carne, a mundo, a diabolo, sicut militiem esse vilam hominis super ter- ram (Job. vu, 1) incessanter experimi vobismet- isis, quotidiana necesse est cantica pro assecutis vi- ‘Addit codex Cistereiensis, quae cantica per singutos profectus cantara debeamus : Quod lemma7 SBBMONES IN CANTICA. 90 lors innorai, Quotes tentaiosuperatnr aut vtiom ,@ pungor et confundor in memetipyo; ot mune vx con sabjagetor, aut iomnioens pericalom declinatur, aut.” tineo Inerymas, ite pudet teporis tarporisque mise- Inqueus insidiantis deprehenditur, aut annota et in~ rabilium lemporum horum. Cui ramque noairom ‘velernia qumcangue anima passio semel perfecieque tantum ingerat gaudium gratize hujus exhibitio, sanalur, ant mollum diaque capita et spins peta quantum sanctis veteribus. aocenderat, desiderium virtus tandem aliquando Dei munere obtinetur, quid promissio? Eeve enim quam mulii in hee ejos, quae nisl totes, fox prophelam, personat gratiaram proxime celebranda est, Natvilale gaudebunt! sed ‘actio et vox landis (Isai. 11, 3), et ad singula queque utinam de nalivitate, non de vanitate | Illoram ergo Deneficia benedicitur Deus in donis auis? Alioquin desiderium flagrans et pie exspeciaionis affecium ingratus reputabitur, eum discussio venerit,qui non spirat mibi vox ista: Osculetur me osculo oris sut poterit dicere Deo : Cantabiles mihi erant justifa (Cantic. 1, 4). Senserat nimirum in spiritu, quisquis fiones tuar in laco peregrinationis mea (Psal.cavut, tune spiritualis ease polerat, quania foret gratia ur diffusa in labiis ila, Propterea loquens in desiderio 40. Arbitror vos in vobis ipsis illa jam recogno- anime ainbat, Osculetur me osculo oris sui ; nimirum. scere, que in pealterio, non Cantica canticorum, sed » omnimodis, eapiens tote suavitatis participio non Cantica Gradumm appellantur, e0 quod ad singulos B fraudari, profectus vesiros, juzta ascensiones quas quisque in, Dicebatenim perfectus quisque : Quo mii ora corde suo disposat, siogula ait cantica depromenda he seminiverbia prophelarum ? Ipse potius specio- ‘ad laudem et gicnam promoventis. Quonam modo sus forma pre filiishomiaum, ipse me osculetur impleawar aliver ille yersiculus pon video : Vox ez- osculooris sui. Noo audio jam Moysen : impeditioris sullationis ot salutis in tabernaculis justorum() siquidem lingue factus eat mihi (Exod. 1v, 10). Isaise cxvn, 16); aut certe Apostoli ille pulcherrima salu- Jabia immunda sunt (Isai. v1, 8) : Jeremias nescit lo~ berrimaquéexhortatio: In pialmis,hymnis, 4®7@ qui, qula puer est (Jerem. 1,6): et Prophetw omnes ¢t conticis spiritualibus cantantes, et peallentes elingues sunt. Ipse, ipse quem loquuntur, ipse loqua- in cordibus veatris Domino (Ephes. , 4 tor + ipse me osealetur osculo oris sui.’ Non in e 44. Sed est eanticum, quod sui singulari dignitate jam, aut per eos loquatur mihi, quoniam tenebrosa et suaviuate cunctis merilo que memoravimas, et si aqua in nubibus aeris: sed ipse me osculetar oseulo qua sunt alia, antecellit : et jure boc appellaverim oris sui, cujus gratiosn preesentia, et admirands Canticum canticorum, quia exterorum omnium fluenta dociriow fiant in me fons aque salientis in fpeum est fructus. [siusmodi canticum sola unctio € vitam eiermam. Quem unxit Pater oleo leit prae docet, sola addiscit experientia. Experti recogno- consortibus suis (Psal. xuv, 8), nuaquid non ex ipso ‘scant, inexperti inardescant desiderio, non tam co- mihi uberior infunditur gratia? si \amen dignetar (gooscendi, quam experiendi, Non est enim atrepitos me osculari oscnlo oris sul. Cojus utique sermo vivus ris, sed jubilus cordis; non soous lubiorum, sed et efficax osculam mihi est, non quidem eonjunctio motos gaudiorom ; Yolustetum, non vocum coaso- labiorum, queinterdom pacem menttar animoram ; nantia. Non anditur foris, nee enim in publico per" sed plane infusio gaudiorum, revelatio secretoram, ‘sonat : sola que: eantat audit, et cui cantatur, id est mira quedam et quodam modo indiscreta commixtio sponse et sponsus. Est quippe nuptiale carmen, ex- superai luminis et illuminate mentis. Adherens primens castos jucundosque complexus animorum, quippe Deo, unus spiritus est (J Cor. v, 17). Merito ‘morum concordiam, affectiumque consentaneam ad proiade visiones et somoia non recipio, figuras et alterutrum charitatem. enigmata nolo ipsas quoque angolieas fusidio spe 42, Ceeterum non eat illud cantare sea audire cies. 497M Quippe ot ipeos longe superat Jesu anime puerilis et neophylse adhue, et recens coo- meus specie sua et pulebritadine sua, Non ergo alium verse de seeculo, sed provecte jam et erudite me angelam, sive hominem, sed ipsum peto osca- tis; que suis nimirum profectibus, Deo promovente, © tari me osculo oris sui. Nec sane presumo me oscu- in tantum jam crevert, quitenus ad perfectam mia latum iri ab ore ipaius (ett enim hoc assumpti ho- tem, et ad nubiles quodam modo pervenerit anos, minis unice felictatis et prerogative singularis) anos dico meritorum, non temporum; facta moptiis sed humilins ab oteulo oris sui peto me oseulari, ceelestis sponsiidones, quali denique suo loco ple- quod commune utique et multorum, qui dseare por. ‘nivs describetur. Sed preterit hora, qua nos exire sunt, Et nos omnes de plenitudine ejus accepimus ‘urget ad opera manuum et panperias et inetitutio (Joan. 1, 16). regularis. Cras in nomine Domini quod cceperamus 3. Fntendite. Sit os oseulans, Verbom assumens; pprosequemur de oscalo, quia de titulo hodiernus osculatum, caro que assumitor: osealum vero, quod sermo nos expedivit. pariter ab oscalante et oseulato conficitur, persona ‘SERMO II. ‘ipsa scilicet ex ulroque compacts, mediator Dei et De Incarnatione Christi per patriarchas et prophatas hominam homo Christus Jesus. Hac ergo ratione untiata, of ardentissime ab eis ezspectata. sanclorum nemo dicere presumebat, Oscoletur me 4. Ardorem desiderii Patrum suypirantium Chrieti ore suo; sed tantam, Osculo oris sui si in came pratentiam frequentisaine eogitans, com- vanles preogativam iatam, onimH que os Verbi impresrum tune est, cum ei se corpo ralitor plenitado omnis divinitatis indulsit. Felix osculum, ae stapenda dignatione mirabile, in quo non 06 ori imprimitur, sed Deus homini unitur. Bt ‘bi quidem contactus labioram complexam significat animoram : hie autem confcederatio naturarum divi- nis humana componit, qua in terra sunt, et que in cecelis pacitieans. Ipse est enim pax nostra, gut fecit utraque unum (Ephes. 1, 44). Ad hoe igitor osculam sanctus quisque antiqui temporis suspirabat ; e0 quod Jucundiuatem et exsultationem thesaurizari super ‘euro, et thesauros omnes sapientise et acientiz in ipso absconditos presentireat (Coloss. u, 3), euperentque ¢t ipsi de plenitudine ejus accipere. 4. Seatio, placer vobis quod dicitur : sed accipite t alium sensnm, Non latuit sanctos et ante adven- tum salvatoris, Deum super mortalium genus cogi- tare cogitationes pacis (Jerem. xxix, 41). Nec enim faceret verbum super terram, quod non revelaret servis suis prophetis (Amos a, 1). Brat tamen ver- um hoe absconditam a multis (Luc. xvm, 34). Fuit ‘namque in tempore illo rara fides in terris, et tenuis admodam spes in pluribus queque iflorum qui ex- spectabant redemptionem Lerael. Qui vero prescie- dant, ipsi et preedicebant Christam in carne ventu- am, et cum ipso pacem. Unde quidam eoram : Et paz erit, inquit, in terranostra, cum venerit (Mich. ¥, 5). Imo per ipsum Dei gratiem homines recupera- taros cum omni fiducis, sicat divinitas acceperant, preedicabant. Quod et prercursor Domini Joannes tempore impleium agnovit, et perhibuit : Gratva, in- quiens, ¢t veritas per Jesum Christum factacst(Joan. 4,47): et ity verum esse omnis nane Christianus populus experitur. 5. Ceeterum illis prenuntiantibus pacem, moram autem faciente anetore pacis, nutabst populi fides, dum von erat qut redimeret, neque qui salvum fa- ceret. Itague causabanlur homines moras, quod ilo ‘oties nuntiatas needum veniret princeps pacis, sic- at locatus faerat per os sanctorum, qui a secato sunt, prophetarum @jus : et suspectes habentes Promissiones, sigaum promisse reconciliation, quod est oseulum, Bagitabant; uc si nontiis pacis ‘unus quilibet de populo responderet. Quousque tol litis animes ostras ? Jam olim predicitis pacem, et promiltitis bona, et adhue tarbatio. Eoce hoe ipsum maliiferie, mallisque modis et angeli atribos, et patres nostri annuntiarant nobis di- centes : Paz, pa; et non ext pax (Jerem. v1, 44). Si mihi vall ease personam Deus, quod de sus Ddeneplacito voluntatis tam crebra jam legatione respondet, nec exhibet ; osculetur me oscalo oris sui, sicque in signo pecis faciat de pace securom. Nam verbisjam quomodo credam ? Opus magis est opere Yerba firmari. Probet veridicos nouutios suos Deus ‘i tamen nuatii ejus sunt), et sequalar cos ipse, ul 8. BBRNARDI ABBATIS CLARA-YALLENSIS 7m! ‘sepius promiserunt, quia sine ipso possunt facere nihil. Misit puerum, tulit baculom, et needum ext ‘vox neque vita (IF Reg. 1v, 29-31). Non sargo, non suscitor, non excatior de pulvere, non respiro in ‘spem, si non propheta ipse deacendat, et osenletar me oscalo oris nui. 6. Hue accedit, quod is qui nostrum profetar se $272 mediaiorem ad Deum, Dei Filius ost, et Deus est (I Tim. 11, i teseat ei, ant flius hominis ut reputet com? Que mibi fducia, ut tants me audeam eredere majestati? Unde, ioquam, terra et cinis presumo Deam curam habere mei? Ad hae diligit Patrem suum, me vero ‘opus non babel, bonorum meorum non eget. Unde ergo constabit mibi, quod mediator meus ia parte nequaquam sit? Tamen si vere, ut dicitie, decrevit misereri Deus, cogitatque ut complictior ait adhue ; statuat testamentum pacis, et foedus perpetuam feriat mihi in osculo oris sui, Ut qua proeedunt de labiia suis, non faciat irrita; exinaniat se, humiliet ‘0, incline se, et oscaleturme osculo oris sui, Ut ex sequo partibus eongruens mediator neutri suspectos. sit, Devs Filius Dei fia homo, fiat filiue hominis, et certam me reddat in hoc oscalo oris sui. Secarus ‘suspicio mediatorem Dei Fitium, quem agnosco et meam. Minime plane jam mihi suspectus erit: fra- ter enim ot earo mea est, Puio enim, epernere me jam non poterit, os de ossibus mels, et care de carne mea, C7. Ite ergo vetus querela sacrosanctam oscotum, id cst incarnandi Verbi mysteriom, exigebst, dam longa et molesta exspectatione fatigata fides defici- ret, etinfdelis populus adversas promissa Dei vietus teedio murmuraret. Adiaventio mea est, si non hoe idem et vos recognoscitis de Seripturis. Inde pro- fecto erant queruls ille et plone murmure voces : Manda, remanda; Exspecta, reexspecta, Modicum ibi, modicum ibi (Isai, xvi, 10). Inde anxie ile et pleow pietate preces : Da mercedsm, Domine, sustinentibus te,ut propheta tut Adeles inveniantur. Item : Suscita, Domine, precationes (189) ; quas lo- ‘culi sunt in nomine tuo propheter priores (Becki. axxvi, 18, 47). Inde blands ille et plene consola- D) tione promissiones : Ecce apparebit Dominus, et non mentictur : si moram fecerit, expecta eum; quia venions veniet, et non tardabit (Habac. m, 3). Tem Prope est ut voniat tempus ejus, ot diet ejus nom clongabuntur (Jeai.x1v, 4). BLex persooa promisti : ecce.ego, inquit, declina in vos ut fumen pacis, ef ut torrens inundans gloria gentium (Isai, uxet, 48). ¥a quibus verbis satis apparet et prevdicatoram instan- tia, et diffidentia populorum. Sic itaque et plebs mmurmurabet, et fides nutabat; et, jaxia [esis vati- cinjum : Angeli pacts amare febant (Isai xxxus, 1). No ergo wnivermm geous hamanum, toram fecieate Christo, despertione periret, dum se cootemni {109 Sie ngebatar lim in Bibtis na Romasam inti correctionen. Septuagint haben, cic sper73 SBRMONBS IN-CANTICA. 74 ‘sospicaretur infirma mortalitas, sneque reconcilia- tionis con Deo de gratia toties repromiasa diffideret; sancti qui de spirita certi erant, certitudinem de ‘carnis preesentia oxoptabant, a¢ signom reformandee pacls propter pusillanimes et incredulos omni in- Mantia requirebant, 8. 0 radix Jesse, qui stes in sigoum populoram ! (ai. x1, 10.) Quam multi reges et prophets volue- ont te videre, ot non viderunt! Felix tamen ex om- ‘ibus Simeon, cujus soneetus in misscordia uberi Is vempe exultavit ut videret desiderii signum : et Tidit, et garisus ost ; acceploque oseulo pacis in ptce dimittitur, ante tamen aperte pronuntians. Je- com esse nxtum in signum, eni contradicendam erat, (Luc. 1, 98- 36). Omnnino ita fait. Contradietum est [A satisfacerot perfectoram : porro ipsum oseulum esse on aliad quam mediatorem Dei et homninum, homi- nem Jesum Christum, q sancto vivit et regoat Deus per omnia sexcula szeca- lorum, Amen, SERMO IIL. De csculo pedis, manus et oris Domint, etc. 4. Hodie legimus io libro experientiee. Converti- mini ad vos ipsos, et altendat unusquisque con- scientiam suam super his que dicenda sant. Bxplo- rare velim, si oui unquam vestrum ex sententi core datum sit : aculetur me oxculo oris sui (Cantic. 1). Non est enim cujusvis hominum ex affectu hoc dicere ; sed si quis ex ore Christi spiritusle oaculom vel semel accepit, hune proprium experi- ‘exorto signo pasis, sed ab his qui oderunt pacem : B mentum profecto sollicitat, et repetit libens. Ego ‘am pex homiaibus boo votuntatis, malevolis aa- ‘tom petra scandali, et lapis offemsionis (:bid., 46). Herodes denique turbatus eat, et omnis Jerosolym ‘eum ilo (Matth. 11 3) : siquidem ia propria et sui eum non receperunt (Joan. 1, 41). Felices ia sua pernoctatione pastores, qui sigai hujus vi- jone digni habiti sunt. Jam tance se abscondebet a pientibus et prudeatibas, et revelabat parvutis, Bi Herodes videre voluit; sed quia non bons volun- tate, noa meruit, pacissiquidem signam erat, datum tantam hominibus bone voluntatis ; Herodi vero ot similibus ejas non tabitar nisi signum Jone pro~ hele. Parro ad pastores: Et hoc, ait angelus vo- bis signum ; vobis bumilibas, vobis obedientibus, ‘obisnon alla sapicntibus, vobis vigilantibus, lege Dei moditantibus die 26 nocte: Hoc, inquit, vobis signum. Quod? Quod angeli promitteban!, quod 1272 populi requirebant, quod prophet presdixorant, hoo feeit Domions nune, et ostendit vobis, in quo recipiant increduli Adem, pusilanimes spem, perfecti securitatem. Hoc ergo vobis sigoumn, Cujus rei sigonmt Indulgentio, gratiz, pacis, et ppacis cojus non erit finis. Hoe est ergo signam : Invonietis infantem pannis quidem involutum, ot oritum in presepio (Luc. 11, 12). Deus est tamen in ipso mundum reconeilians sibi (II Cor. v, 49.) Mo~ ietar propter peceata vestra, et resurget propler justifcationem veatram, ut justifiati per fidem, pa- em habeatis ad Deum (Rom. 1¥, 28; v, 1). Hoc signum pacis prophets qaoudam regi Achaz propo- nebat pelendum a Domino Deo suo, sive in excelso ‘supra, sive in inferno deorsum. Sed impius rex recasavil (Isai. vn, 14, 12), non credens ‘miser quod in signo hoe ima summis in pace socianda emsent: quatonas et inferi Domino descendento satuti, in osewlo sancto sigoum pacis et ipsi re- cipiant ; et superni spiritus idipsum nfhilomtoo com ad ccrlo redierit, wterna suavitate partici- pent. 9. Sermo finiendus eat : sed ut quod in eo diepa- ‘atum est, brevi recolligam summa, palet boc san- tum ovcalum duabus ex causis necessarie indultam mundo, ut ot inflrmis faceret fdem, et desiderio arbitror neminem vel scire posse quid sit, sccipit : est quippe manna :absconditam ; qui edi, edhnc esariet. Eat fons signatos, cai non ‘commupicat alieaus ; sed solus qui tiet. Andi expertum, quomodo requirt. Redde mihi, inguit, letitiam solutarts tui (Pral. 1, 44). Mioime ergo id sibi arroget mei similis anima, onerata pee- catis, surque adhoc cernis obao qre: suavitatem spiritos necdom senserit, inter- norum ignars atque inexperta: penitus gaudiorum. 2. Ostend tamen ei que hujasmodi est, locam in selutari sibi congraentem. Non temere assurgat ad os serenissimi sponsi, sed ad pedes severissimi Domini mecum pavide jaceat, et eum publicano ter- vam tremens nen elum aspicia (Luc. xvi, 43), ne confusa in luminaribus eceli facies assueta tene- bris opprimatur a gloria aique insolitia reverberata splendoribus majestatis, densioris rursum eitate caliginis obvolvatur. Non tibi, o quascangue ox talis, anima, non tibi ille locus vilis aut despleabilis vi- eatur, ubi sancta peceatrin peccata deposait, ind sanctitatem. Ibi Hihiopissa mutavit peliem, et in novum reatituts candorem, jam tune Sducialiter ‘eraciterque respondebat exprobrantibus sibi ver~ bum: Nigra sum, sed formosa, Aliz Jerusalem (Cant. x, 6). Miraris quanam id arte potuerit, vel quibus obtinuerit meritis? Paueis accipe. Flevil amare, et de intimis viseeribas longe suspiria trahens, salo- taribus intra se suocussa singultibus, felleos hamores eromuit. Colestis medicus eelerrime subvenit: quia velociter eurrit sermo ejus (Psal. cx.vu, 18). Nun~ quid non potio est sermo Dei? Bst utique, et fortis, et vehemens, et scratans corda et renes (Psal. vu, 40), Denique sermo Dei vious et effcaz, et penetrab- Yor omni gladlo ancipiti, pertingens usque ad diet slonem amima ac spiritus, compagum quoqueac me dullarum, et discretor cogitationum (Rebr. 1v, 1). Hnjus ergo beatee poeaitentis exemplo #874 pro- sternoro et tu, 0 misera, ut desinas esse misera ; prosternere et tu in terram; ampleciere pedes, placa oaculis, riga lserymis, quibes tamen non ‘illum laves, sed te, et fas una de groge tonsaram qu ascendant de lavacro (Cant: 1v, 3); ha sane tuci ‘suffusam padore ac mosrore vullum non ante sustol- g lere audeas quam audias, et ipsa : Dimittuntur tibé peccata tua (Luc. vit, 37-68); quam audias : Gon- urge, consurge, captiva flia Sion ; consurge, ex cutere de pulvere (leas. unt, 1, 9). 3. Sumpio itaque ad pedes primo osculo, nec sic quidem presumes stim ad osculum oris assurgere, sed erit tibi gradus ad ipsum medium quoddam aliud ‘osealum, quod secundo loco ad manum accipies : do quo et tlem socipe rationem. Si dixerit mibi Jesus : Dimittuntur tibi peccata tua ; nisi ego pec- care desiero, quid proderit ? Bsui tunica meam ; si reinduero eam, quantum profeci? Si rursue podes meos, quos laveram, inquinavero, nvoguid aliquid layisse valebit ? Sordens omni genere vitiorum jacui diu in luto frecis; sed erit sine dubio recidenti, ‘quam jacenti deterius, Denique qui me sanum fecit, ipsum mibi dixisse recordor : Ecce sanus factus es, vade, jam amplius nolt peccare, ne deterius aliquid bi contingat (Joan. v, 16). Qui autem dedit volun- tatem peenitendi, opus est ut addat et continendi Yirtolem ; ne ilerem poenitenda, faciamque uovis- sima mea pejora prioribus. Vso enim mihi etiam Peenitenti, si slatim sabtraxerit manom, sine quo nihil possum facere. Nibil inquam, quia nee poeni- tere, nee continere, Audio proinde , quod consulit Sapiens :Verbum, ing, in orationane iteres (Kecli. ‘i, 48). Paveo et quod judex intentat arhori non fa- cienti fractum booum (Matth. 1, (0). Pateor pro hhojusmodi non sum omuino contentus priori gratia, qua jam maloram, sum poenitens, nisi et secundam ccepero, ut videlicet dignos faciam poenitentie frue~ tus ; et deinoops non revertar ad vomitam, 5: Hod ergo restat mihi prins petendum et acci- piendum, quam presumam altiora et sacratiora ¢outingere. Nolo repeate Geri summus; paulatim proficere volo. Quantum displicet Doo impudentia eceatoris, tantum pornitentis verecundia placet, Gitius placas eum, si mensuram tuam sorvaveris, et altiora te non quesieris, Longus saltus ot ard est de pede ad os, sed nec accessus conveniens. Quid enim? recenti adhue respersus pulvere, ora sacra comtinges? eri de luto tractus, hodie vultai lorie presentaris? Per manum tibi transitns ait. Ua privs te tergat, ila 10 erigat? Quomodo erigat ? Dando unde preesumas. Quid istud ? Decor continen- tie, ot digai penitentiee fructas, quae suot opera pletatis. Hee te de sleroore erigent in spem audendi Potiora. Sane accipiendo donum, oscvlare manum : ‘boc est, non tibi, sed nomini ejus da gloriam. Da semel, et da itera, tum pro donatis criminibus, tam pro collatis virtulibus. Au cerle videto unde munias frontem contra ictus inlos : Quid habes quod non accopiati? Si autem accepisti, quid gloriaris quasi non acceperis ? (I Cor. tv, 7.) ‘5, Jam tandem in osealis daobus gemiona habens diviow dignaticais experimeotum, fortan non coa- fonderia presumere sanctiora. Quantum quipne crescis in gretiam, tantam ot in fiduciam dijaaris. S. BERNARDI ABBATIS CLARA-VALLENSIS ™ Inde fit, ut et ames ardentius, et pulses Sdentins pro @0 quod tibi deesse sentis. Porro palsanti ape- rietur, Jam summum illud, quodeanque est sumaue digoationis et mire suavitaiis osculum, credo noa negabitur sic alfecio. Hee via, hie ordo. Primo ad pedes procidimas, et ploramus coram Domino qui fecit nos, e&. quae fecimus nos, Secundo manum querimus sublevantis, et roboraatis genua dissolute, Postremo cum iste muliis precibus et lacrymis obti- emus, tum demum audemus forsitan ad ipsum os glorig caput attollere, pavens et tremens dico, non solum speculandum, red etiam osculandum ; quia spiritus ante faciem nostra Christos Dominus, cui adherentes in oseulo sanclo, unus spiritas ipsins dignatione efficimar. 1275 6. Tibi, Domine Jesu, tibi merito dixit ‘cor meum : Exquisivit te facies mea ; faciem tuam, Domine, reqairam. Nempe auditam fecisti mihi mane misericordiam tuam, cum jacenti primum in pulvere, ‘twaque deosculanti reverenda vestigia, quod male ‘izeram remisisti. Porro in progressu diei letificasti animam servi tui, cam deinde in osculo manus etiam bene vivendi gratiam indulsisti. Kt nune quid restal, 0 bone Domine, nisi ut jam in plenitadine Incis, in fervore spiriwus ad oris quoque ovcal dignanter admitiens, adimpleas me letitia cam voliu two? Indica mihi, 0 suavissime, 0 serenissime, indica mibi ubi pescis, ubi cabas in meridie. Fratres, oaum est nos hic esse ; sed ecce avocat nos disl C malitia. Hi siquidem, qui modo supervenisse nun- iantur, gretum cogunt rampere magis quam finire sermonem. Ego exibo ed hospites, ne quid desit officiis ejus, de qua loquimur, charitatis, ne forte et de nobis re contingat: Dicunt enim, ef non facwnt (Matth, xxm, 3). Vos orate interim, at voluolaria oris mei beneplacita faciat Deus ad Vestram ipsorum dificetionem, et laudem et gloriam nominis sui. SERMO IV. De triplici profectu amma, otculum weeds mom, ct oh Umar, 4. Triplicem quemdan anime profectum sub nomine trium osculoram sermo hesternus complexus est. Nuoquid excidit vobis’ Is mihi hodierna dispu- latione prosequendus erit, prout parare dignabitar in duleedine sua pauperi Deus, Diximus, si reclitis, ille oscula sumi ad pedes, ad manum, ad os, singula siogulis referentes. In. primo sane primordia dedi- cantur nostra conversionis ; secondum autem prof cicatibus indulgetar : porro tertium sola experitar, et rara perfectio. Ab hoe solo, quod ultimum posicuen est, sumpsit exordium Scriptura ista quam tractare suscepimus, et ipsius causa reliqua duo a nobis adjuncta sunt. An vero necessarie vos judicabitis. Pulo enim, facies ipsa eloquii facile admonet et iste requirere. Miram vero si non et vos advertitis, opor- tere revera esse alind, sive alia oséula, a quibus illud oris distinguere voluit qui dixit: Osculetur me osculo oris sui(Cant..1, 4). Cur enim, cum suficere™ Poterat. dixisse simpliciter, osculetur me; preter g morem lames usunqusloquendi, ditingte et signan- ter adjecit, oscwlo oris sui, nisi ut ostenderet ipsum, quod petebat osculum, sammum esse, non solum? Nonne desique ita invicem loguimur : Osoulare me; ‘vel: Da mihi oseulum : et nemo sequitar ut dicat Ore i? Quid? alterutrum osculari ‘Yeraus invicom ora teadimas, que tamen ab invicem non requirimns nominatim? De- nique qui narrat, verbi gratia, a Domino sascopiam in osealo proditorem : Kt osculatus ost, ail, cum (Mare. x1v, 48); nec adiiidie : Ore sno, vel, Osculo oris sui, Sic nimiram omnis et qui scribit, et qui Ioquitar consuevit. Sumi ergo bi tres animarum affectas, sive profecine, expertis duntarat satis moti SERMONES IN CANTICA. 1 ‘quitar, ad Doom pertinore demonstret ? Nempe aut ‘cum isto sicwol ot ille habet, aut cum ills pariter of isto caret. Sed onim of os habet Deus, quo docet ‘hominem soientiam ; ef maaum babet, qua dat os ‘cam omni carni; et pedes habel, quorum terra sca- bellam eat, ad quos nimiram peceatores torras con- ‘versi nique humiliati satifseiunt. He, inquam, he ‘bet Deus omaia per effoctum, non per caturam, venit profecio spud verecunda confessio, quo 60 humitiando et prompts derotio, tubi se innovando reficiat ; et juounda contemplatio, bi extedendo quiesoat. Omnia omnibus eat qui om- nia adminisirat, nee quidquam est omaium proprie. Nam, quod in se cat, lusem habitat inaceessibilem (I Tim. vi, 46), et pax ejus exsuperat omnem sea- et manifesti, cumn ent de actis malis indulgeatiace, B sum (Philipp. 1¥, 7); ot sapisntise ejus non est nu- aut de bonis agendis gratiam, aut ipsius etiam in- ators et benefactoria sui preseatitm, eo quidem modo quo ia corpore fragili possibile eet, obtiaent intueri. 2. Ceterum primum et secundum qua ratione cscela nominaverim, manifestius socipite. Osculam, pacis indiciam ease omnes novimus. Porro autom si, ut Scriptura loquitar, peccata nostra separant inter nos et Deum (ieai. rx, 2), vollater de medio quod interest, et pax eat, Cam’ ergo satisfecimns, at, sblato quod separat peomato, reconciliemar findolgentiam quam recipimas, quid nisi quoddam csculam dixerim pacis? Idqne interim non «quam ad podes sumendum, Hamill quippe at vere- © canda debet eese saafactio, ua emendaiar superba ‘transgresnio. 3. At cum etiam ad viveudam emendatins, Doo que 1976 dignies conversandom, placita qua~ dom arpliors gratie Ianilritale donamar; ta plioei fidoeia eaput jam levamus de palvere, largi- toris, ut assolet, manum oseulaturi; si tamen de ‘accepto munere non nosiram, sod auctoris gloriam querimus, eique sua dons, et non npbie ascribi- ‘mus. Alioquia si in te, of moa magis in Doaing gloriaris, propriam profecto et non Domini manum Ceculari eonvinceris + quod, juxia bea Job senten- tiem, est iniguitas macima, st nogetio in Deum (ob. xxx1, 28). Si ogo, ad Boriptare testlmoniom, merus (Psal. cx.%1, 5), et megaitudinis ojus non est finis (Psal. cxiav, 3); nec polest eum videre homo aut viva (Esod. xxxitt, 20).Non quod longe ab ‘unoquoque sit qui esse omninm csi, sine quo omnia aibil: sed, ut ta plus mireris, et nil eo presentins, et nil iacomprebensibitivs. Quid mempe caique rei Preesentius, quam eae suum? Quid cuique amen incomprebsnsibilius, quam esse omnium ? Sane esse ‘omnium dixerim Deum, non quia illa sunt quod est ile ; sed quia ex ipso, et per ipsum, eb in ipso aunt ‘omnia (Rom. 11, 36). Hove ost ergo omnium que fecta sunt ipte factor eorum, ved eausale, non ma~ teriale. Tali proinde modo dignetar illa majesta euis ees creataris, omnibus qudem quod sant ‘animantibus autem quod et rivual; porro ratione ‘ulentibus lux, reole vero utentibus virtas, vinceati- minjstrandis, movendis, promovendia , ianovandi firaandis, nullis corporeis indiget instrumentia, ‘qui omnia solo verbo et corpora creavit, ot spiritas. Avimee corporibus et corporeis egeat sensibus, quibus Aibi invicem innotescant, et valeant. At non ita om- ipoteas Deas, qui de sola voluntaie celeris suppe tit effcientia tam creandis rebos, quam ordinandis| rout voluerit. Valet qui vult, quantum valt, et abs- qus corporalium officio, obeequiove membroram, Quid? ad inmenda que coadidit ipso, putas sibi re- propriam gloriam querere, propriam eat osculari Q quirat corporei sensus adjutorium? Nihil omeiam manum; profecio qui dat gloriam Deo, Dei dicitar non ineongrue manum osculari. Bt im homioibus quidem ita esse videmns, servos videicst olfenso- rum dominorum osculari solere pedes, cam ab ipeis ‘Yeuiam petant; et pauperes divitum manus, eum ab is mune accipinat, 4. Vorum quis epiritas est Deus (Joan. rv, 26), et ‘ulis simplex illa substantia membria distincia eor- poreis; erit forsan qui nullatenus de illo recipiat tale aliquid, sed a me sibi Dei manus vel pedos fla- ‘gitet demonstrari, sicque probari quod de oapulo pedum menoeve definio. Bed-quid, si ot ego viciasim aab ipso meo eciscitatare de ere quoque Dei rogui- siero, vquatenus quod de oris osculo Seriplura lo- ‘omnine latel, aut effugit Iucem ubique prasentem ; Ree tamen ut agnoscat aliquid, necessariam habet resuntiaatis sensus ministerium. Nec colum univer- ‘sa noseit sine corpore, sed et innotescit mundis corde sine eorpore. Dioo autem idem latius, ut pla~ nnius fiat. Sed forte quia Gniendi jam sermonis an- (quatia non admitit, cousilii magis eat al in crasti- num differemas, 4977 SERMO Y. De piritus videlicet Des, reer homies at polar 4. Quatoor spiriiuam geners neta suat vobis, pe- coris, noster, angelicus, et qui oondidit istos. Noa at ex omnibus,-oei sive propler e,sive proplora) pas non sit, corporisve similindo , excepto duntexat illo, cai omnis tam corporalis, quam spiritualis ereatura merito oonfitetur , ot dicit : Deus mous 6st, quoniam bonorum meorum now ogee (Pral. xv, 2). Bt primom quidem ita eorpore ‘egere constat, ut nee subsistere sbsque illo vteun- que possit. Simul quippe et vivifeare desinit, et vivere ille spiritus, quando moritur pecus. Yerom ‘nos vivimus quidem post corpus ; sed ad ea quibus beate vivitor, nullus nobis aecessus patet, nisi per corpus. Senserat hoc qui dicebat : Invisibilia Dei, perea que factasunt,intellectaconspiciuntur(Rom. 1, 20). Ipea siquidem qu facia sunt, id est corpo- ralia et visibilia iste, nonnisi per corporis instru- ‘mentum sensa, ia nostram notitiam yeniuot. Habet B ot terre incola spiritus, ex consideratione sensibili ‘ergo necessarium corpus spiritualis creatura que nos sumus,’ sine quo nimirum nequaquam illam seientiam assequitur, quam solam accepit gradom ad ea, de quorum Gt cognitione beats. Hic si mihi objicitar de parvalis regeneratis, quod absque scien- tia reram corporalium exeuntes de corpore, ad ‘beatam vitam nihilomines transire credantur; bre= vier respondeo hoe illis conferre gratiam, non na- twram. Bt quid ad me de miracalo Dei, qui de na- turalibus dissoro? 2. Jam quod et supercerlestes spiritusopas corpo- ribus babeant, illa mazime certos nos faciat vera, et vera divina sontentia, Nonne omnes, ait; admi= 8. BERNARDI ABBATIS CLARA-VALLENSIS lium, sive propter utramque, necessariam cor- g corporalia et seusi que per illed sentt, etiam 4d spiritualia et intelligibilia profleiendo pertingat? ‘Ad que tamen capessenda pro suo corporali tem- poralique obsequio noscitar juvare ioe, qui omoem ‘sum reram temporaliom ad fructum trensferant weleroarum, utentes hoe muado, Lanquam non ulentes. Porra autem supercoslestis spiritus abeque adjutorio corporis, et absque intuita horam que per corpus sentinatar, sola profecto sue vicinitate ‘tc vivecitate nature sufficit apprehendere summa, €t intima ponetrare. An non boc Apostolas intelle~ Xit, qui cum dicoret : 19S Invisibilia Dei per oa quar facta sunt intellecta conspiciuntur; sdjecit protinas, a creatura mundi? Nimiram quoniam a ‘creatura cello non ita. Quo enim is involutes carne proficiens, gradatim quodam modo paulatimga litur pervenire : eo ille ootlestium habitator ingevite subtilitate ac sublimitate sua, in omni velocitate fa- cllitaleque pertingit, nullo utique sensus corporei ‘adminiculo faltus, nullo corporei"membri adjutes officio, nullo corporee enjuseunque rei informatas intwitu. Cur enim inter corpora spirituales seruletar seusus, quos in libro vite et absque contredictione logit, ot absque difficultate intelligit? cur in sudore ‘vultus rui laboret excutere grana de paleis, de wis ‘ving, et de amarca oleum, qui ex omnibus satie ab- vndeque ad manum habet? Quis mendicet vietum suum per domos alienas, in sua ebundans penibus? ‘istratoriispiritussuntmissiin ministerium proper ¢ quis puteum fodere curet, et in terre visoeribas 0s qui haereditatom capiunt salutis ? (Hebr. 1, 14). ‘Quoniam ergo modo implont ministeriam saum abs- que corpore, preesertim apud viventes in corpore ? Denique non ext discurrere, nec de loco a4 locum transire, nisi corporum : quod frequenter angelos fasere tam indubitala, quam nota probat auctorites. Hine est quod et visi sunt patribus, et ad eos intra~ ‘Yerunl, et manducaverunt, et pedes laverunt, Ita in~ ferior auperiorque spiritus propriis eorponbus ogent, sed tantum [alias tamen), quibus juvent, non etiam juventar. 3. Ab peeas quidem ex debito servitutis, et ad uusus lantum temporalium corporaliamque necessite- tam juvando servit ; ideoque ille spiritos et cum venss aquarom cum labore rimari, exi ultro affatim ‘aquss limpidas fons vives emanat? Nee brutus ergo, neo angelicus spiritus ad ea capomends, que bea~ tam spirimalem feciunt creaturam, suis allo modo ‘corporibus adjavantur; ille quidem pro inusta sto— idtate non capiens, iste vero pro excellentioris glo- rie prerogativa non indigens. 5. Porro hominis spiritom, qui medium quemdam inter supremam ot infimum tenet loeam, uaque adeo ad utrumque necessarium habere corpas manifeatum fest, ut absque eo nec ipse proficere, nee alteri pro- desse possit. Nam, ut taoeam membra emtera cor- poris, officiave membrorum; quonam mode, queso, ‘aut sine lingua instrois andientem, ent sine auribus twmpore transit, et cam corpore deficit, Servus [) percipis instroentem? ‘quippe non manet in domo in wlernum, licet qui dene eo utuntur, omnem usum hujus temporalis servitutis ad questum referant elernorum. Angelus ‘Yero curat satagitque im libertate spiritus admini- strare officium pietatis, fotarorum bonorum promp- tam mortalibos alscremque ministrum sese exhi- eos, utpote suis in eternum faturis civibus (alias coneivibus}, et coberedibus superae jucunditatis. Ile ergo ut jure serviat, iste ut pio subveniat, am- bo procul dubio suis corporibus egent ut juveat. Nem in quo ipai eis juveutor, non video, ad profe- ‘etum daniarat wtecnitatis. Irrationalis nempe tos, etal corporalia per corpas et ipes hauriat : awn quid temen cousque juyater corpere suo, ut per 6. Itaque cum absque corporis adminicule nec beatialis spiritus sorvilis conditionis solvere debitum, ‘ec spiritualis coslestisque creatara implere ministe- rinm pietatis, neo rationslis anima wm proximo, ‘quam etiam sibi sufficiat consulere ad salutem ; li- quet omnem creatum spiritum, stve at javet, sive ut juvetar simal et javet, corporeo prorsus indigore ‘solatio. Quid enim si qua animantis, quantum ad team sui, reperiantur incommoda, aullieque apla usibos humansrum neosssitatumt Prosunt profecto ‘visa, e1si non usu; utiliora cordibus intuentiam, ‘quam utentinm esse corporibas posseat. Bui nociva, tsi etiem perniciosa temporali bomioum constet esse ealuti; non tamen deost eorum *corporibes