Sei sulla pagina 1di 36
UNG HOE NGUYEN VAN TO DAI NAM DAT SU SU TA SO VOI SU TAU HA NOI- 1997 PHAN sU TA SO VOISU TAU (C6 ng ke rng 20 nson nay Rhdng th Nam si nio diy bing quyén Witt Nave ai ioe eis ong Tran ili duce quyéa rong Kim, hay quyén Mestoire movterne die payo d'Annom cia {ng Charles H.Maybon ‘Tok tng ct ds enone My lam Jo, Rang md guy ‘Nam td chp duce mhung vie xua nay chun a chép dé, chi pst sm ti hs mhoe, gop nbat, 20 anh ma sich ch Hn, hia chép in mat ra naib obs Sithoecung nhw koa hoe, hong Hen wich chodiy, cht ot sim duse nbieu dow hang cho eb ng tarde ed nguai hy ni, 4 don thar sch ph thong. Lue bay mi Ei sich iy, go tng he, roe ka cb I pam eh ‘sus nay tna den, hae ita fee chp xsi New ht ety da ray, A ‘5 neha ep te hn en? é doi euang vi eae dbt wus, thi nhng quyén ai Nam zt bin ti true dn gid, cOng ed thé go IA taus di. Nhung xét dn 4 sinh boat cin din ching, vie tuyén lin, eich thi hoe te, ou tino tigp vi eke nude tang gine ¥*..thl hay edn thie nb ‘im, Phal kim ae thi may mF cay, ma sil He khong ng 9 ‘van thy, con 8 ege dd 6 th nda aa "Tot va at vt eto bam dingo ring = no nhibs nga lau kbs wp ede nba fl, dich nhang bs #2 chit nho that, A hn day kind ctu them ve, 6 ng ehayen ti mit Khem hoe mt Et, Eh may ra mat cheng £8 net Kang hap 168 96 dem a2 ‘hit Han ota ra doles v0i 8d Tau, Ta dimh lay ahang doan ‘ha al ehcp eu qude net, 26 oth sem hai ding khac whau thé io: vige dy rt a8 hung ean khong kN thi, soning nei Kim, 1th ma mong anu my caw dn din dE gp vio vite Ong hop Con mst vide nif, Lim ngay duse, ma eben 1. TEN HIEU NUGC NAM 1, GIAo cut Bat ci [a sich ehinb sii hay dd sQ, thye tue hay truyén hus 66 quyém nie chep wen nude ta duge di het, e én nhang seh qusse nei cong the. Nay dem siieh Tau va ‘sich ta 1a tim xem €0 nang ten gh ‘Trude tin 66 18n Gino Chi Xua nay efe nha lim sch thudmg mdi hai eh Gino Chi lt ten no gidng nude ta, nghia ting ehé ta hot ngs chan oi giaa voi nau. Nhung baesiP. Huard vi A Bigot bu Les Giao Chi, aw hattox varus des Annamites (1) ho ti mot cai 194, mined tL 4y, khong riemg gh eo ngudI Gay (Chi, nhitu dan khae 0 A Dong cong eo Bo TH Nguyen (quyén si, teang 141) chép ring : Theo nghia e0 bao hai ng6n chin edi sino shay Ia Giao Chi inhung xét di e6 ben Hy Lap, e6 tiéog d6i try, €6 tiéng lan tru dé got loai nguds tren thé gidi (dd try fa phia nam phia bade déi nhau, Jin tru 18 phia dong phia tay lien rnhav) ; 8 die tén Gino Chi la hop yao aghia d6i tra, v3 idan toe phuong Béc goi dan toe phugng Nam eGng ah mot chan phia bic mot chin phia nam d6i ahau, khong has thue 1a chia ngudi giao hau 43 Cha Giao Chi chép 6 si Tau tude nhat vao dai Than Nong (3217 - 3077 trude T.C.) Quyén Thigie vi shng gidmm (ngi d€ ngoai ki, 18 25a) viet chit chi chit bo "phu" ben. Cang mot quyén sit Tau rita la quyén Nge phé thing gidém tho tam (quyén 1, ta 1b) chép eht Giav Chi vao di Chuyén Hac (2513 truse ‘T.C. ) thi lai vit chit Chi tau “rac” ben. Si ky (quyén 1 {8 Tb) cia Tu Ma Thien eting chép cht Giao Chi vé «os ‘Chuyén Hic, ma fai vit cha chi bo "pho" ben. Xem niu thé thi viét chi "chi" nio eting dave Xua nay ngudi ta vin tudng ring chit Gino Chi le tien O Kink shut (thube ve oi vas Nyhiew, 27 r teuse TC.) tung ebinh ra true als va Neier al 208) fnim di thay ehep thong sit Ti. BO Led {quyén 1, 10: 11b) chep rng "Via Chuyen Hoc (2183 2435 trude T.C) dat (irong nude Tia by gid) Lim eh chau (Duyét, Ky, Thanh, Tit, Dy, Kinh, Ducng, Un Luong), thong inh muon nude, phia bac dén U Lang phia nam dén Giao Chi, tue Nam Gino, pha tay dén Lass Xa, phia dong dén Ban Moc". Quyén Thang gidim nay cin tridu dink nha Thanh lam Ii, 50 Khong duoe elie ein i dung gia Cho nén (61 md loi quyén Si ky cha Tu MA Thién, la quyén si Thu e6 gid ui nbsir xua may. tht thy chép ve ddi Chuyen Hue nude Tau ciing giap v6 Giao Chi, nhung fai chua 1a Giao Chau, chit khong chua fi Nam Giao, aha quygn Thong gidm Quyén Thidi vé shang gidm (ngoui kV, 10 25a) chép ddi yaa Than Nong (3197 - MIS7 trude.T.C.) da e6 chit Gino 424 Chi Nam chi Giao Chi” (phin nam dén Gino Chip, duds chita mét doan chi con ring :'Giao Chi la t2n quin nay Ja nude An Nam, Sach Thdng didn cia Dé Huw chep Hing : ngudi ro phuong Nam (day la li ngudi Tau), agin chan edi mé rong ; néu hai chan cong ding, thi hai ngon chan edi giao nhau ; cho nen goi tén la Giao Cl Cul nhu thé thi hai cha Giao Chi da ¢6 ngay ti di ‘Thin Nang, so voi chit Giao Chi di Chuyen He cach hau dén 600 nim, Quyén Si ky efia Tu Ma Thien sO di khong c6 doan nay la vi khong chep len dén di Than Nong. tuhu ba Kid dink Vige st ting wid cane neue (tien bien, quyén 1, td 1a, 3a va 4b), ehep ring : "Vua Hang Vuong (ehinb 1a Lae Vuong) dit ten nude 1a Vin Lang, dong d6 6 Phong Chau, chia nude Lim 15 b9, 18 DO Giao Chi, ho Vigt Thun" v.v... ThE la Giao Chi ve di Hong Bing ehi la én m@t bo trong nude (xem trong Dia du et cin Npuyén Trai thi bo Gino Chi ta Ha NOi, N Dinh vi Hung Yen ngay nay) ; nhung ngudi Tau Iae bi gid van goi nude ta la Giao Chi, mot Ia theo dai trude, Ja Giao Chi a tha da, nén got tat nhu thé, ba la ahi binky dang ngén chan, vi €6 1é bay gid edn di dat hod di dép, hus 6 my ai di giy, nen s6 dong van con hai ngon ehan fi gine nbaw, bn 1 66 1é et chép him t20 Van Lang (dé sau may sé n6i). Nim 111 rude T.C, ahi Hain da dep duge ho Tria, ly dt Nam Viet dat kim chin quan : Nam Hai, Thuaag Ngo, Uti Lam, Hop Phd, Gino Chi, Cw Chin, Nhat Nam, Chaw Nhat, Dam Nhi"Méi qudn dat ehite thay tha dé cai ti, ddu ligt vio bd Giao Chi: edi ten gai ta bo Gino. Chi bat dau ta day”, Quygn Kham dinh Vier se (tien bien, quyén 2, 9 3b) clia ta ehép mh séch Tau xem sao, thé ; nay dem so sinh vi Han hut (quyén 6 th 4a), Tim Han by (quyén 14, 2a), Thee vi shang gid (quyei 8,1 248) va Kham din ‘hing giém tap tam (quyé0 16, 86) ehep thi Nauyén Dinh thu 6 (111 tude T.C.) adi Hin Vo Dé: li ue dat Nam Viet, chia lim 9 quia, khong thdy cl nao hep 16 18 "b0 Giao Chi, chi thay ehép “qui Giaw Chi’ fc Ia. mot quan tcong 9 quain eda dd Han dt a, in Ouyén Nguyén Hod quan hye chi (quyen 38, Wb 2a) va quyén Tai binh oan va ky (quyén 179,40 1) ehop. n Nguyen Phong thi 5 (107 tude 1.0. ) midi dacehite thi sit dé cor mot be... Niuk Hin vn dink dat Giao Chi ‘thu sit, Khong gos dé khde ¥0i 12 chan hen Tau The la Kam dink Vie si cia ta 3 voi chep "bo Gino Chi" enim 111 rude T.C. Nam ay khong e6 quygn sa Tau nao ehép ca ; mai dén nam 107 trude T.C. mai che la "h Giao Chi Ke tai, xem nhitng quyén sis Tau ahu Ngu che thong sim tap lam (quyén 16, %8 17a), Thity vi shone gidin (quyén 5, td 28a), thi dén nam 107 trude T.C. Han Vi Dé mdi dat che this, thé ma Khim dink Viv sd (tite ben, quyén 2, 10 6b) chep ngny "Nim Nguyen Phong thi nha (110 trade T.C.) nha Hain eho Thach Dai tam thi si b6 Dai Vier sit k9 (ven bien, quyén 3, 10 1a) cang ehep nha Han cho Thach Dai lam thii st. Con Dai Vid sti ky oan tht (ngoai ki, quyén 3, t@ Ta) thi chép "Nama Nguyen Phong thi nhat (110 trude T.C.) nude Viet ta da thuoe ve nha Han, nha Hin cho Thach Déi lam thai tho 9 quan’. So vi sit Tau thi Nsw ché shang gdm, Thide vi thing sim, Han th, Tidn Hida ky, du khong thdy ehep Thach Di sang Kam "whit sii Giao Chi" hay Tim thai tha ebin quan. Chi e6 quyén Vigr se luge la mot quyén trong bo Tit kd ton dt cba Taw, c@ chép vio muc "Lich dai thd nhigm’" (eae quan tha nhiem cae div) (quyén J, ta 3a) ring :"Thach Dai la ngudi dd} Hain Vo Dé", Nhung xet ky ra thi quyén Vig sit luge cba ngudé Nam ta soan ra, cong khdng chép 16 Thach Dai lam chtie gi DEM mim 21 sau T.C., nhii Min di Gino Chi lion Gia Chay (Khidon dink Vier sd, tién bien, quyén 2, 13 176). Nhung khi Dinh Tien Hosing (968 - 979) da mi ed chinh théng, gay nén de lip, len ngdi ho’ng dé, dat ten mide la Dai Co Viet, nha Téag vin phong cho Tien Hoang i "Gino Chi quon vuong” (Dal Vge sd oan eu, bain ky, quyén 1, 10 42). Dai Tien Lé (980 - 1009) 1a thoi kj nude ta da vang rin de lip, nha Téng van phong cho vua ta li "Gino Chi quan vuong" (Dai Viée si Ay zoar thu, bam ky, 91,13 200) | Cit nhu thé mai cho dén tan doi vua Ly Aah Tong (1138. =1175)! a7 dt dau nam 1164 mai bd hin chit Gino Chi trong cic iy mat vige quan (Dai Vier st bs cod dt, bin kj, quyén 4,10 14a), Nam 1400, cha eon H® Quy Ly ewop ngdi ahi Trin, dG tén nude fa Dai Ngu, nung dén nam 1407 bi ngud Minh bat dem sang Tau, ngudi Tu lai goi nude ta ki Gino Chi dat ba ti (Giao Chi bs chain fin sit ti), chia tam phi hhayén, dat quan lai dé cai uri. Minh si (quyén 6, 3a) ‘chép "Ngay Gidip Ty, thang 5, nam Vinb Lac thir (141017) Truong Phu bat song Lé Quy Ly (te Ho Ouy Ly) va Le Xuong dem vé kinh su. thang 6, ngay Quy Mai, An Nam dep yen, ban chiéu thien ha, dat lim Gino Chi hé chant W Nam 1418, Le Lai khov bin, chants qui Minh ony 14: mudi nam, dén naan F127 quan Mant sin hos, Sun it Le Tha Po chinks thie len apo‘ hodny dé Don DO, goi len nude la Da Viet ‘Thé ta trong khodng 264 nam (4 nim 1164) miede ts «4a thoat vong "“Giao Chi quan huyén", dén nam 1407 la bi ndi thuoe mat 20 nam, may eo mat bie anh hung cats ‘que nude ta moi khOng bi Kiem ché ma lay hai due quycn dae Wp. 2. VAN LANG Hai chit Van Lang bit dau e6 ti ddi vua thd ba he Hong Bang (2879 - 258 trude T.C.) tue la Lae Vitong ma xua nay vin nhim la Hing Vuong. 42s, Miy quyn si ta du chép ring "*Khi Hang Vuang di niéi ng6i cha Lac Long thi dgt ten nude It Van Lang". Dai Vier sit kf rosin tht, agoai KY (4-1, @ 3a) cha thieh ring ‘Nude dy phia dng giap Nam Hai, phia tay dén nude Ba Thue, phia bile dén hd Dong Dinh, phia nam giap nude HO Ton, te Chiém Thank, nay la Quing Nam". Doé Viet sid ky, tien bien (q.1, 10 $a) thi cho thich.rang : noi : nude dy phia dong dén bé (thé ta dan & Toa shu, ‘ma lai b6 ehit Nam, ehi viét ehit Hai), chm phia ty, phia bide va phia nam thi chep giting Todn duc, nhung dudi eh Hi Ton, chi chus chi Chiem Thank, khong co cha nay 1A Quang Nam ‘Tra Tid nguyén (quyén ti, trang 388) thi Nam Hai fa mot dy ba bé tit Dai Loan qua phia nam Phuc Kién dén nita cd Ino Loi Chau va ed ed lao Quynh Chau, tie 1 Lam bd e6i nude Nam, ThE thi Tod stu chep phia dong dén Nam Hii la pha Nude Ba gon bOn pho B Chau, Tring Khanh ci, vi | Xuyen bay gid (72d nguyen, quyén Un, Wo Ninh, Thun Khanh, Out Chaw dou thuoe v8 tinh Te 164) Nue Thue gim bin phé Thanh D6, Long An, Chang. Cha, Nhis Chau ct, sit Neng Chi va phia tay pho Bao inh, du thuoe tinh Ta Nuyén bay wid (Titnguyen, quyén than, trang 125), Khim dink Vige st (sien bien, 4-1, 10 3b va 4b) £6 bai edn dn nhu sau may "BO voi nude ta ti Ten, Lé vé trude, phia ddng dén bé, phia tay sap Van Nam, phia nam eidp. ‘Chigm Thanh, phia bie giip Quing Tay, phia dong ba 29 ip Quang Dong, phia tay nam gidp Lao Oua, so vai cic sich Tau nhu quyén Thidn ha quan qude va Du dia du cchép :"Nude An Nam phia dong dén bé, phia tay dén Van Nam va Lio Qua, phia nam dén Chiém Thanh, phia béc én Quang Tay”. Dai knai gidng nhav ed, duy dén erigu Nguyén ta, dic Cao hoang (Gia Long, 1802 - 1819) dinh uve Than chau e0 ca toan Vigt, thi phia dong dén bé lon, phia tay gidp Van Nam, phia nam giap Cao Man phin bée giip Lung Quang ; cai dia d® Ay trude chu ‘Wang ¢6. Nhung eung voi Dong Dinh, Ba Thue edn eich haw xa, thé ma sir eu (tie Todn shu ehep :"Nude Van Lang phia tay dén Ba Thue, phia bac dén Dong Dinh", 6 phi la qua su that khong? Dong Pink piap hav tink HO Nam va Hi Bic, thye li 4 pha tne Bae Viet, Bae va Thuc thi edn efch nude Tuy Dien, Fit nguyen eo vino Ti Xuyén (nay thuge Van Nam) khong the Hen eoi dude Cuu si chep khow khong cing vai vige Thue Vung 0 dudi du la troyen hu, kho Khiio x6 noi huding chi 15 0 cela Van Lang tu Giao Chi, Chu Dign tra tai, khong 6 ‘mot b6 mio 8 phia bie du di thuc la sai’ Nhu thé 1a 59 Kham dink da dé y dén ché dng tiy 1 chi ci nude Van Lang. Nam 1918, Ong Henri Maspero vigt dén Vin Lang qude, ¢6 mot bai binh phim bang chi Php (Etudes ‘Vanlang) dang 6 Bulletin de Pecole Frangaise d Extréme Orient, quyén XVIIL, s6 3), 101 dich ra nu saw nay : histoire d’Annam VI, Le rayaume de "Nhung truyén truyén k¥ cia cée wha Rum si Nam cchép @ dau sit ring : Iée dau tign trude khi nude ngoai dén xm chiém dét Bée Ky Ia nude Van Lang, do mat dang 430 vyua tén la Hung Vuong ding tri vi, mai dén ngay c6 mot ong vua nude ngoai kt con ua Thue dén cusp, adi ten nude Fi lam ua, Hing "Nude dy phin dng esp Nam Hai, phia tay gidp Ba Thue, phia be dén hd Dong Dinh, phia nam giip muse HO Ton tue Chigm Thanh". Nhing bi Oi dy so vai dat eda nguai Nam hien thoi khic nhau xa Kim, Ba va Thue 8 tinh Ta Xuyén ma ho Dong Dinh thi ngay gita tren bd song Duang Tied Ho Nam, Chink hang ngudi ehep bo Kid dini cong cho la Kho tin va ving da We ¥ dén 15 6 ea Van Lang ehép wrong Foun ‘duc khong di kbp duye mang ba cOi Ay, vin trong Nit Bae Ky va phia bic Trung Kj. RO ring la chepd hai quyén sdeh ‘Tau, méi quyéa moi khic, va lai tri mh, t6i sé luge xét riéng ra sau nay "Nude ett Hong Vuong phia be dén nude Ba Thue va sang dén tan his Dong Dink, thie Ie tui nhiim chit Van Lang vii cha Da Lang : cha Van vit eho Da hai gidng ahau, dé nhlim Lim. Ma nham nh thé khong phong dodn, sch chep nham that. Quyén Thong dién (q.181, tis 256) ehép ring : "Phong Chiw la nude Van Lang «ii xua (ch6 may vigt cho Ing “luang" (ben cht nguygt) va chua ring c6 song Van Lang Nguyen Hod gudn dhuyén chi (4,38, 1 9b) n61 qua quyét ring :"Phong Chau la d&t eda nude Da Lang thoi xua ; thye thé, trong die phan huyén Tan Xuong bay gid, e6 Khe nude Dy Lang. Dau dai Han, Da Lang la ten mot nude mieu t0 (hie mea) 6 phia nam nude Tau, nude dé lan dén mot phi Ousiag pha li 431 Chau ; Cite ché giap gidi chep khOng 18, ehi chép ring phia tay gidp nude la la (Iolo) goi la Dien, phia tay Van Nam, phia dong ho Van Nam pha. Nhung mat ai cng biét nude do tang phyc nha Han tir mim 111 rude T.C. va cén quan la Kign Vi; sau quan dy chia Jam hai phia bic la Kign Vi, phia nam la Thuong Ngo. Muén bigt bien thay nhung quia do, kRéng phi khé cho CuGi doi Tien Han, quan Kign Vi gidp phia bite va phia ay song Duong Ti, song Duong Td edeh quan Kien Vi Gi quan Ba con abu quan Thuong Ngo gidp phia baie quan Kign Vi va phia tay quén Téa Ninh, Tan Ninh la nude Dign ngity xua 6 phia dong béc Thuong NgO. giip quan Vi Lang tie quan Kiém Trung uldi Tan), d diy 0 hd Dong Dinh. Nhu thé ngusi ta 66 thé nding nude Da Lang (sa ang Neo) eis mot bén v0i nude Ba, mot ben vi hd Dong Dinh, Vi Da Lang vi Van Lang dé Vin nha, thi che 60 ei Da Lang cho Van Lang Ti 6 nhien Nhuing cai ten Van Lang fy khong thay trong sich 0 (en Van Lang la eva vua dai Hong Bang dat ra, so6t mGt dang vua 2622 sim giao thigp vi Tau e6 hai fin, md phai ba tin thong ngon mot hiee tigng, hy vay thi sich Tas biét daw ma chep? Ty mhien thay ehép v2 doi Dung ma da Kin voi Da Lang la 0 diy 1? Naud t 6 thé t96 hd rng: chinh ch6 chep cha Van Lang Ay ¢6 nham naa khong? Quyén Lam ap ky ndi ring = 6 phia nam huyéa Chu Ngo thude qudn Nhat Nam co dan moi ten la Van Lang (chi Lang may Khuyén ben cha lwong : Van Lang nhan da ehep theo) 432 (Thuy kink chit, 9.36, 10 234, cn This Bink hodn vi ky, 171, 13 7b, vigt lA lang da nhn khong c6 cha van ma viét chit nhan xudng duéi). Ngudiro dy khong c6 nla cit, nga tren ety, am ed thit sng. (Thai Bink hoan va ky khong ‘6 chiicé) la nghé di hai nhung chat thom, dem ban 6 cho. Phin nam huyén dy 06 con s6ng goi la Van Lang eu (Thuy Kink cli), Nhusag ma c6 ngudi bien chép nao dé, vi vung ve, nén khi chep dogn sich Lam dp kj, lgi dem déi tem hnuyén Chu Ng@ ft ngudi biét, lam Thuong Ngo. Thé ri cée nha kam dia du d3i Dudng bst chude chép nhtim (Thuy kink chi sogn trude dak Dudng it ra 1a 300 nam, da chép cha Vin Lang ri : Chink Ong H.Maspéro da noi ‘ren kia sao day Igi noi la ti dO Dudng chep nham?).. Nong nh Jam dia du nay, nham ve dia gioi x2 dy moi di tim & phia nam Thwemg Ngo, nghia 1a phia bic Gino, Chi ; nham thé Ipi Kin voi Da Lang, ri gin Van Lang voi Phong Chau vio ehd Bach Hac, Vigt Tr bay git, Kameho viét ca Wi SCR) a6 dang, tha Ii © Be BPP) UG eda cae wha tarsi ngudi Nam (cid nay ong Hl Maspero noi khong xtc dang: Thong dign vict(-3¢ Bf) Thai binh hoan va va Phy kink cht (CS Ge, ) Dadi binh nau tam cang ehep dung doan dy ma viét( 3€ BP _ ) chicé Nguyen Hod viét Dy Leng 2 -@P chi Van Long( EP) mo (&p) bén, eang 1a da ngudi Tau viet). Ngudi ta c6 thé bé ring : Thai binh hodn va ky chép co thanh Van Lang (XJ ) 9 huyén Tan Xuoog ma gan Viet Tri, 6 lang Hi Cucng, huygn Son Vi, tinh Pau ‘Tho, lai co dn Hing Vuong 6 dan tiéng, agus Nan 433 ‘ho chd dén tha dé la thanh Van Lang, cOng aku Cé Loa Ja thank cG cia An Duong la Ong vua bia dat. Ong H. Maspero vign Ié ra nhu thé ; nhung chinh Thai binh hodn vi cing ¢6 chép : Thanh eG cia An Duong 6 phia dong huyén Binh Dao. "BE nh thé, xem ra kha manh, nhung khéing e6 ef Jam ching ring dén Hing Vuong la dén rét ¢6, Den fy im ti €&u thé kj 15, khi Tau sang xm chiém, ¢6 ehep trong mit quyén dia chi Tau v8 Bae K3 cng trong quyén Dai Minh nht thing cht (4.9, to Sb) va Viet kigu thu (4,1). Phai nbs ring: thoi LY va trude nda vé thoi Bac thude, ch6 dat huyen Son Vi bay gi thuoe v8 Chi Dang eo phy dao ho Le cai tr. Tuc eding If cia ngudi Nam gid duge ifr trong bay nhieu thé ky th fa thot. "Theo J 101 kt Ong H.Maspero Hung Vuong e0 18 ¢6 tir ddI Tran, toi xem ra nguas ta chon mot noi dep o ving fy aé dung den b8i vi ving dy a Phong Chau ddi Dudng 18 ehd vi nham ma cho Ia nude Vin Lang va kinh dd cba Van Lang” ‘Trong may guyén sch Tau ma Ong H.Maspero du ching tren nay, ea nha la quyén Thu kink che (cia Ly Dao Neuyén doi Hau Nguy vao khong nam 386 - 534 chép ten nude ta fa Van Lang mbung viét cha tong “khuyén" ben, Roi dn quyén Thang dign, quyén Nguyen Hoé cing trong di Téng (khoding nim 806 - 820) thi mot quyén chep Van Lang (Thang diem), mot quyén chep Da Lang (Nguyén Hod). Sau dén quyén Thi bink ng lam va Thdi binh hod va, thi mot quyén chep Van Lang, cha lang "khuyén" bn (Tisai ink hod vt), mot quyén chép 434 ‘Van Lang, cha lang "ép" ben (Thai bik ngu Jam). Cho voi chit ten nude cita ta ma si thin da chép Theo nhu Ki ban etia ong H.Maspero, thi la cha’ De Lang, nhung quyén sich viét ch De Lang 1a quyén ‘Nguyen Hoa, in ve sau, khOng I6y gi im chéc ehdin ding, eda bén quyén kia thi déu chép Hin eda nhaw ahung viet hai cha lang kivic nhau ; e@i do tudng Khong ly gi 1am quan hé, vi sich Tau chép truyén aude Nam phn nhieu chep dng im, khong may khi dking mat cha, cong nhu Gino Chi viet hai eb sii Tow chep ten ngudi Tau con mdi quyén méi Khée, ‘hung ehi la chep truyén nice am : Nhu Ly Nguyén Gia 4} Dudng, c6 quyén chép la Ly Nguyen T6, c6 quyén hep la Nguyén Nguyén Hi. Theo ¥ ti, hai chit Van Lang. vigt cha lang "Ap" bén (ahu Thai bin ngu lam, d chép) mai phai, Van nghia ft ve vito minh, sit Nam ehep ring : "chi" khie nhau. Chink ngud Him “Prang dai Lae Vuong, di at thudng bi jong thuong Luong ein chet... Vuw day lay muc vé gidng thay quai 6 minh, 14 bay gio khong bi nan thudng lubng nga : cai (ue ve minh bat dw yh cha Tau Ja "van than’ Co Ie vi cha “van than" ay nghia ta nhang. gud dim trong ne Ide bay gid hét thay 12 vé mink, nen, got ten nude 1 Van Lang ngnia In nhung ngudi con giai ¥é mink cong nu ny gol ta li Giao Chi, vi ngay xu €6 nbi@u 1gudi co hai agon chan edi giao nhau. Hod 66 ngudi bé ring "Dai bay gid chua 6 eho, 6 fe chia biét dung cht Van Lang’. Cai 46 chua chée da dung vi vos bily gid da biét ding cht : "Quan Lang’, "ac 435 Hau", "Lae Tudng’, "BO chinh", "Phu dao" dé goi con vua va ce quan, thi lam gi ma khong biét hai cha "Van Lang"? Lai thi xét xem tn 15 b0 doi bay gid deu 14 ch ‘Tau ma du e6 nghia cd, thi biét Khong phai la dd Sy chua biet diing cha 15 b6 1a bd Giao Chi, Chu Dien, Vi Ninh, Pic Loc, Vigt Thudng, Ninh Hai, Duong Tuyén, Lue Hai, Vi Dinh, Hoai Hoan, Citu Chan, Binh Vin, Tan Hung, Citu Dic va Van Lang (chép theo An Nam va céng, con Vidi st hige vi Link nam chick qudi chép bi kha). 3. XICH QUY Trude nam Nhim Tua (2879 rudeT.C.), ide ka rude hi Loe Tue duige phong lam Kink Duong Vuong, sich ‘Tau da chep 0 doi TAN Nong (3218 - 3078 trude T.C.). Nhung sit ta ehep rang nngay ti khi lap qudc, khoding nam 2879 trude T.C, dén nim 2617, te lat 260 nam, nude ta da e6 ten nude 18 Xich Quy, nghia 1a sao Quy 6 phuong nam. BQ Dei Vier sid ky toan thus (ngoai kj, 4.1, ta Tb hep hy sau nay , "Chau ba di vua Than Nong 18 Dé Minh (2938 - 2889 trude T.C.) sinh ra Dé Nghi, dituiin phuong nam dén Ngo Linky lay ba Vu Tién, sink ca Loe Tus. Loc ‘Tye 1a ngudi thanh tri thong minh : Dé Minh rét quy, mudn truya ngdi cho Him vua bén Tau. Léc Tue ¢6 § ahudng anh, khong dim phung mgnh. Dé Minh mdi lap DE Nghi nci ngoi, cai tr] phurang bic, phong Le Tye lim Kin Duong Vuong cai tri phuong nam, got ten nude 1a Xich Quy. higu nude ta 2 Giao Chi 436 Sit thin Ngo Thi Si thi cho Ii hoang dung bé di, khong chep vao Dai Vier sit ky, wen bien va vige 8 quyéa 1,10 Lavi b, mot cau ring : Cy si (te Tod saz) chp nim dau, 1s nam Nham Tudt (2879 tude T.C.) ten aude go T8 Xich Quy...; Thé thi ti Giap Tinao ma go la Nhamy ‘Todt? Xich Quy aghia Bagi, m& eho la ten nude? Deu la hoang duibng nen bo di. Vi thé Dai Nam quée st dién ca £6 mye "Qude higu thong khio", va Kham dink Vige sit shang giém euang mue du khong chep aén hai chi Xie os Day 6 doan chép Dé Minh di tui tho, Dai Vide st ‘nj tién bién chp theo Toan thu, nung eo Khe Toan thu hai ch = Mot la Tod thu chép "Nga link", Si kfm bid chép "Hai Nom" ; hai la Toan shu chep “phone vi Kinh Duong Vuong, tr Nam phu‘dng” (phong lam Kink Dugg Vuong, cai tri phuong Nam), ma Si Aj ida bién chep “phong ehi Viet Nam, th vt Kinh Duong Vuong" (phong sang nude Viet Nam, go kt Kink Duong Vuong) : hai eho Hi Nam va Viet Nam & Se hy idm bien (1, t8 2a) Ia chit ca si than eudi Lé Khong phai cha eda Ngo St Lien kt gud bat dau chep truyen Hing Bang vao Vigt si 4. NAM GIAO, GIAO NAM, VIEM BANG ai Nam que sit diénca c6 may cud mye "Qube higu thong khio" nhu sau nay :"Nga quée nguyen higu Giao Chi, €6 xung Giao Nam, Giao Chau hitu di tai nam cye 8, vj chi Vien Bang ; Viet Thudng nai bg thude hi nhac Ja" (Nude ta nguyen higu la Giao Chi, cho nen gold Giao 437 Nam, Giao Chiu, [gi vi coi dit 6 tn cong eve phia nam, nén goi 18 Vigm Bang ; Viet ThuOng la mot b9 8 trong nude’. Ai mdi xem qua eung tudng Giao Nam va Viem Bang l& ten nuéc : nhung xét dén séch tau sach ta chep ‘dudi nay, thi Khong hin Ia ten nude. ‘Cho Nam Giao thay tude nbat d Kink dat. BO Nee kink twang thuyél, ‘Tau Kin (quyén 15, 18 14a chep *Ménh Hy Thie trach Nam Giao (sai Hy Thee sang Nam Gino), dui chi thich ring "Nam Giao la dat Giao (Chi 8 phuong nam" (Nam Gio : nam phuang Giao Chi ‘chi dia). Khdm dinh Vigt sit (ten bien, quyén 1, 1 Sb) c’chep nguyen van va chu thich dung nhu thé. Su‘Taw cong vay, duy quyén Ngy phe sndng gidm tdp lam (4.1, 18 130) vigt cha "eu! chil khong viét cha “teach nhu Kink due va hep vao nim Giap Thin (2357 true T.C) la nam thi nhét di vua Nghieu, dudi ch thich rng :"Nam Giao Ia 4t Giso Chi, séch Dja & kim thick eho la nude An Nam nghy nay". Méy cha"nude An Nam..." koi cia tid than 440% Kin Long (1736 ~ 1795). [Nam thit nhat vaa Nghiew ngang voi nm $23 eda ho Hong Bang : bén ta 3 c6 térltude, thé ma ben Tan vin gi 1a Nam Giao hay Giao Chi. Co le t9i bay gid nude ta chi tigp eiap vai Tau, chit chua c6 giao thiép gi, nén ben Tau ebua biét ten. C6 aha chép si lai cho chi Nam Giao & Kin thu 1a ten ota nude ta, Chu dy chua elle da la ten rigng. C6 phi tai thé mi Dai Nam qué si dién ca vist Ii Nam Gino khong? 438 Ca cha Viem Bang (nghia 18 xit ndng) cing khong pha la tén rieng, vi ngwai Tau cho phuong nam thude vao hanh “hod” : hod c6 tinh viem thugng (bée Ién) nén go’ la ‘Viem Bang, cong nbu cha ly minh d trang du Dai Nave ude sit ign ca :"Nam Giao la c5ily minh. Thiéa thu dink ménh rank ranh tir xua” ; ngudi Tau cho phuong nam thude qué ly :"ly"e6 nghia la Anh sing mat gidivi thé néa dt chu “minh” lign vai eha "ly, te la cha eda nha lam sich ding cho cd van chuong, 5. VIET THUONG. én Vigt Thudng (nghia Ie xiém nude Viet), 1k mot b66 eda Vin Lang, nguai Tav eng cho la ton nude. Sich [gu phé thong gidm tap lam (q.1, 1 14a) chép "nam this nim dai vaa Nghigw (Kite nim Mou Thin, 2353 trede T.C.), ngudi Viet Thudng dén chu, phai ai lan thong ngdn, ding ria Jon sng nghin nam, vudng hen ba thie, tren mai ed du cht khoa déu (12 16i chi Tau dai c6, hinh ging con nong noc), chép ti khi mé gid dung dt. Vua [Nghieu sai chép vao sich’, (Chi niy sit Taw chua nghia chit Vigt Thung "0 phia seu Gino Chi, 62 Tan ta huyén Lam Ap, di Hn fa ‘Tagng Lim, ti dai Tén v8 sau la nude Lam Ap, sau di la aude Chiém Thanh" (chit pham goi la Champa). Xem qua ché chua nghia 4y e6 ngudi udng Vier Thudng khong pphai la nude ta ; nhung day sis Tau chi chua tu Tan gid sxuGng, cOn ti Tan gid lén, ngang voi nude ta vie doi Lac 439 Vuong, thi trong 15 bo cia Lac Vuong co bo Viet Thudng : su Tau khong chép Viet Thudng bo, ma chép Viet Thudng thi, got tat e& nude la Vigt Thun Cung mat vige dy, ben st ta chép rng : "mdi bat Gu sai si sang abd Dudng, dng than qui”. Tey khong chép ro Vigt Thuong hay Gioo Chi nhu si Tau, nhung chép vao d0i Lac Vuong, mi Lac Vuong le bay gid da £6 ten nude | Van Lang, chinh vige sai si sang Tau la vige cia nude Van Lang, ma ben Tau goi la Viet Thudng, Quyén Vier kigu shu (9.3, (0 Ta) chép han La "Viet Thuang quée” Cich mot nghin nam, dén adm Tin Mio (1110 trude TC) li nam that su di vua Thanh Vuong nha Chay si Tau chep rang :"Phia nam Giao Chi eo ngudi Viet Thudng sang Tau dang bach tri, qua hai ba lan thong ngon, noi ring : "Dudng xi xa xi, non song cach trd, 50 ring mot Rin thong sii khong hiéw tiéng nhau, cho nén phi qua ba lin thong ngoa dé sang chau". Chu Cong n6i: "Die Trach khong khép t6i noi ; ngudi quain LE khong nhan 16 30 kién. Chin lich khong khép t0i noi ; ngudi quan t khong nhan ngudi Ay xung thi. Ngudi thong ngon dap ring :"Toi vang ménh nhng Ong gia nude 16: bao : "Gidi khong gid dit mua dim, bé khong néi song da ba nam, hin I Trung Qué €6 thdah mhan, sav khong sang chav’. Chu Cong dem cing vua Chu, qui cong cho than link cua tien yuong, rbi dem dng len cung mig Dén hi si gi vé, quén mit duang, Chu Cong eho nam 6 bit xa (bdn mat co riém che), dev lam each thde chi nam, si gia di xe dy, i dung bé nude Pho Nam (Kurung 440 Vnam, 8 ¢0% é&t nude Cao Mign ddtava) Lam Ap (Chiem Thanh), day nim mdi vé dém nude (Ngu pie thong giam tap tam, 43, td 10a ; THiéu vi thong gidm, quyén Chu ngoai ijt 700 - 71a ; Khitm dink Vigr st bn bien, @.1 10 6u-b). SU Tau Tate vi shong giam (00 70B) chva nga rang Viet Thudng fa ten mot nude 6 phuong nam, 9 phia ‘Nam phuong qu6e dank, tai Giao Chi cht nam). Lai din "71am dia ly chep co quin Giao Chi, nguyen la dt Nam Viet, nam thi 6 higu Nguyen Dinh (111 trude TC.) ddi Va DE dat ra va chua “Hai ngudi thong ngon go! Ja "eich" ; "trang tam dich” a qua ba ngudi thong rngon® (Thi vi tong gidm, Wo Tia), 6. AU LAC Nam Giap Thin (257 tide T.C.) Khong nm 2623 via ho Hing Bing (tie 1a nim thi 38 doi Chu Noda ‘Vuong, co nguai ho Thue, tén Phan dem bin sang anh ‘yaa Lac Vitong thit 18, Lac Vuong thua. Thue Phin eudp Van Lang, doi ten nude J8 Au Lac. "Au" Ia efi aug aha hinh nhy edi chu, cai bat, tiéng ta bay gid cting co tiéng. "au" va chit "kim du" fa au vang, ¥ noi lau dai ; "Lac* a mot hing te trong Bach Viet Au Lac lA gidng lae duge liu di. Vide st huge (4.1.40 28) hep truyén Triew Da co cat chidu pha Au Lye Man Viet, giai thuge yen" (w6 v8 rahdng nude Au Lae Man Viet, d2u thude quyéa cat tri Ta nquyén (9. ngo, trang 48) din truyen Trigu Da cung 4a 0 cau "Tai vat 16 di Man Vier, Tay Au, Lpe, dich thuse yen" (dem tin cua cho Man Viet, Tay Au va Lac, bat tude quyén sai kin). Vi chep nh thé, nén 66 ngudi n6i Png : trong doi Tan c6 hai aude ten ti Au Lac. Niung Nouyen Hod quan huyen chi (9.37, 18 b) chép "Oui Chau, 6 Tay Au Lae Viet chi dia"; Thang digm (9.184, 19 18b) hep "Qui Chau, bin Tay Au Lac Viet chi dia", nghia la Oui Chiu bay gid tue fa Tay Au Lac Viet ddi ua. “Thé thi trong ddi Trigu Da (257-137 trude T.C.) qua ahién co hai chd goi la Aw Lae nhung ehé Au Lac cba ‘Thue Phin thi Trig Da téy vao Nam Viet, cdn ché Au Lac é Qui Chau thi phai edt nghia lt Tay Auva Lac Viet hai ch dat nay khong sét nhap vao Nam Viet 7. NAM VIET, DUONG VIET, LINH NAM, NGO Lint ‘Trong khodng 50 nam (257 - 208 trude T.C.) nude Van Lang d6j lam Au Lac, thi sich Tau goi ta la gi? Neu phé thong gidm tap tam (9,11, td 6b - 7a) chép 1m Dinh Hoi (214 truce 1.C.) la nam thir 33 dd; Tan ‘Thuy Hoang (tie nim 44 cha Thue Phin) Ify dit Nam Vigr dat ra Qué Lam, Nam Hai, Tuong Quan” vi che thich rng : "Nam Viet te Bach Viet, cing c6 khi goi li Duong Viet. Han thu chua nghta "Nam Vigt ho Mi, eang ‘nude Sd chung mot ang t6°. Qué Lam nay la ec phd Qué 442 Lam, Binh Lac vi Ng6 Tam, thuge tinh Quang Tay. Nam nay la ede phi Quang Chau, Thieu Chau, Trae Chau, Hue Chau, Trigu Cao (Ti nguyen ehép [a Trieu Khanh), Nam Hong, thuse tinh Quing Dong. Tugng Quin rong lim, te ta phi Liem, phd Loi 4 tinh Ouding Dong, pho Khanh Vién, phi Thai Bini 0 tinh Quing Tay, va aude An Nam bay gid" (tite 48: Kién Long, 1736 - 1794). Bai thich e6 c&u rang: "Lay dat Luc Larang caa Nam Viet, ddgt ra ba quan, dem $0 van dan bj Oi day sang 0 Net Linh, cho & Kin wi nguai Viet" (Neu phe thong gidm tap lam, 9.11, 8 6b ~ 7a). Dud chi Lave Luong c6 eh thich rang ngudi Lin Nam phn nhieu 0 trong oi nui, tinh cing e6i, cho nén goi ka Luc Luong. Con Ngé Linky thi jong LAurousscau da tra sich Tau, ké ten 3 bai La premiére conquéte chinoise des pays annamiues, dng 3 Bulletin de VEcole francaise d’Extréme - Orient, q.XXIL. trang 142 152. ‘Thé la vio khosing niim 257 = 208 trude TC, mide ta ta Au Lge, ngui Tau go la Nam Viet, Duong Viet, Linh Nam, Nga Link. Ong L. Aurousseau (La premiére conquéte chinoise... trang, 153 ~ 168) eho nude ta 18 Khu ye Tuyng Oud, cong nhu ee sa thn nude ta ; duy Ong Henri Maspero (La commanderie de Siang dang 3 Bulletin de TEFEQ, q XVI, trang 49-85 va hai ph hink trong T’oung pao, q.XXII, trang 373 ~ 393) cho khu vac Tuong Quan 16 Tit, khOng phat d ta, sau nay sé ban ti Dai Viet si kf (g.1, 14a) chép "nim Dink Hi (214 trade T.C.) nha Tan ham aude Viet ta nhieu eta bau, ‘mud Idy quan huyén, bat nguoi bo vong (tr6n tranh), 43 nngudi chué tué (agheo Khong eo tin eusi vo, phai di git 1é) va ngudi di budn 6 cic dao lam link, si higw uy la DD ‘Thu dem di, Sit Lbc dao cit van lwang, sau vio Link Nam, dat Qué Lam, Nam Hai, Twong Link Nam nghia 1a 9 phfa nam. Ngo Linh (nghia cha liah la dinh nai e6 dudng di dude), cing c khi goi li Linh Biéu, tc Ia phia ngoai Ngo Linh :liah la Nga Linh, Diu la ngoai. Khong nhang Dai Vier sky chep chu Nam Viet ea Linky Nam, ed may quyén Vigt sb khdc chep vige fy, cong khong ehep chit Nam Viet (xem nu Khan dinh Vit st, tien bien, q, 18 10a, Bed Vig sky roan th, 9.1, 18a ~ 102). Hope c0 nguai ng sp tam Na cis ib din Kies: Long (1736-1795) soun Vai th 66 leh Nam Viel la chi ed vua toi ha Thanh Vit vio 320, cha khong pha co ti doi Tan (214 trude T .), Nhung khong phai the : quyén Ty ti thong gism ta guyén su bién nien 9 gid tri,e Tu Ma Quang fam nam 1067, cung ehep vige dy ma chep la Nam Vie, cht khong chép Linh Nam nhu my quyéi sta, [Nim Giap Ngo (207 trude T.C.) Triew Da tu ip lim Nam Vige Vuong. Sit Tau (nhu Tién Han ky, 4.4, x8 Sb 5 Sit ky eda ‘Tu Ma Thien) chep Han Cao To da dep yen thign ho, vi Trung Quée kho nhoe khé 38, nén tha Trigu Da; én nam 11 ddi Han (ude 196 ude T.C.) sai Lye sang phong cho Trigu Di lam Nam Vige Vuong. Nhung «én nam 111 trude T-C. nha Han diet duge ho Tricw,kiy lit Nam Viet chia Tim 9 qua 1a Nam Hai, Thuong Ngo, Nu pe ing die 4a ‘Ust Lam, Hop Phd, Giao Chi, Cw Chan, Nhat Nam, Chau Nhai va Dam Nhi (84m du, q.6, t@ 4a ; Tien Han Aj, qu, 18 28, vv.) 8. KIBU NAM Newt Tau goi phin nam nude Tau va nude ta bay gid la Linh Nam, Link Nac ki dat Nam Viet ena Trign Da, ‘Ta nhan abi Nam Viet cas Trig Da la e@ nude ta, nen cho chit Linh Nam la tén nude ta (Dai Migr si hy, Bn bien, 1,88 Ha), Xem nhu quyén truygn trieh quai cba Ca; la chuygn Bac Ky va Trung Kj, khong c6 chuyén gid Luding Quang, thé ma dt Link Nam rich quai. Noung dén quyén Link Nam dt sol ch Tau, thi eho cht Linh Nam 1a phia nam nude Tau, te Id phia mam Nga Linh, Nen ‘ngudi Tau e6 khi viet la Kiév Nam. Trong truyen Ma Vign cchép 6 Hau Hin thu (4.24, 18 2b) €6 chu Kiéu Nam, dudi chit Kjéu chua mot cau rang :"tde la Linh’. 9. GIAO CHAU Nhung méy cha 4y thinh thoang mdi ding, khong thong thugng nu chi Giao Chi va Giao Chau. BO Kha dink Viet si (en bien, quyén 2, 10 17 vo 18a) dia mot doan Tén chi nh sau may :"Trong ddi Han ‘Thuan Dé (vao nam 136 sav T.C.) thai thi Giao Chi 1a Chu Xudng xin dit Gino Chi fim Gioo Chiu. Tri@u dink ‘aha Hién ban ladn, ri Khong cho, phong Chu Xuding lam 44s thi st! Giao Chi. Dén nam thei tam bigu Kign An (205 saat T.C) dai Han Hign Dé, thi sit Giso Chi la Truong Tan, thai tha la STNhiép, cung dang bigu xin dat lam chau, bay gid nha Hn mdi d3t Giao Chi lam Chau Giao, cho Trudng Tan lam quan muc Chau Giao, 4y hai cha Chau Giao thyc co ti bay gid. Cyu sit ni nim Kién Vi tha nam (29 sau T.C) da chép "chite myc Chau Giso la Dang ‘Nhugng". Nam Vinh Hoa tha hai (137 sau T.C) Iai chep "Truong Kitu lam tha si Chau Giao”, thé Ia eyu sit chun xét kj. Nay edi cl Trude khi dy (tie Ia trude nam 203 sau T.C.) chi goi 1a "Giao Chi mue" "Giao Chi thi si" (Kiam dink Vigr st, q. 2, 6 17, mue eda dn) chua && "Gino Chav muc" Sit tn €6 b6 Khem dinh Vigra ehép abut thé, con Dai Viet sky toa thi va Dai Viet st ky then bide khong thy chgp dn. Si Tau, thi e6 quyén Vier kigu hu (bin suo eta trgong Bae C6, sich 1731, g.,t0 120) va quyén Nguyen Hod qugn huygn chi (sich in, 9.38, «8 2a-b) chep “Nam thir 8 higu Kign An (203 sau T.C.) di Hin Hién Dé, ngudi Nam Duong la Trung Tan lam thi sit Giao Chi, Si Nhiép lam thai tha Giao Chi, cung ding bigu xin dot am Chau Giao va dit chéte muc cai tri. Nha Hn ben cho Trung Tan Fah ehie muc Chau Gio... Tu bay gid méi 20% 18 Giao Chiu" Hi Sy ben Tau chia nude 1am 12 chau (Dy, Kj, Duyén, Ti, Thunh, Kink, Duong, ich, Luong, Tinh, U, Giao); chi Giao conga mbt chau trong 12 chau dy. Thé le bat du dung chit "Gino Chau" ws nam 203 saw T.C. 446 Maa dong nim Binh Ngo(226 sau T.C), nha Ngo ben ‘Tau chia Chau Gino, dat Chu Quang, cho La Dai lam thir sit Chau Quing va Déi Luong lam thu st Chau Greo. La Dai bé Chiu Quang, iai lm Chau Giao nhw ea (Kham dink Viet st, q3, 12 3a) chép vide Gy vio udm Dink Midi (227) ale thé nay "Chia Ngo ta Ton Quybn nghe Si Nhidp init, clio Chau Giao each xa, chia tt Hop Phd v8 phia bée 1 Chau Quang, La Dai lao shits Hop Phd v8 pia nam 1a Chau Giao, Dai Lutdng tam shits" Xem dén sit Taw nh quyén Nh sap west, Ngo Chi (42,10 80) va quyén Quang Chiu phe (96,1930) tht thiy chep vige dy vio nim Hoang Va tha nam nha Ngo (226 sau T.C.). ThE lt Sil kp roan thet va Si ti2n bien cia ta chép khong 13, néa theo Kham dinh Vide sit mdi ang. ‘Thing 7 nam Gidp Than (264, bi inhi di Neo Ton Hao (Ate la nam thd nhdt hieu Ham Hi hha Nauy), vua Ngo bén Tau lai chia dit chu Giao, dit chiu Ouing, Nam dy vea Ngd cat ba quan Nam Ha ‘Thuong Ngo, Ust Lam, cat Chau Ousing, chau trig Phin Ngvng : quan Giao Chi, Cau Chin, Nhat Nam, Hop Pho Lum Chau Gino, chau tri Long Bien (Kham dink Vige sit 3,48 10a) Dai Vier ky (itn bien G4. 18 78) cng chen vige dy vao thang 7 nam thi nat higu Nguyén Hung thi nhat, ddi Ngo Ton Hao (264). Tarn qude Ngé chi (9.3, 08 bb) chép vio thing 7 mam tha 7 nigu Vinh An dai NgoTOn Huo, Xem Quang Chdu pat chi (96,10 30) v® sve en 4m co caus”... thang 7 nam dy Ton Flu ma, Ton Hao adi ngdi, cdi nién higu ngay, lam ndm thd ahd hiew Ngwyen Nguyén Hung tht 4a7 Hung, cho nén chép nh’ [a vige dai Ton Hao... Chin ra la vige di Ton Huw moi phai. Nhung ddi vai lich tay, khong co he trong gi, dau la Ton Huu hay Ton Hao, cing la nam 264, Nam Qui Mao ($23) higu Phd thong thd tu, mho, i chia dat Chau Gino, dat ra Chaw Ai(Khdm din 43, 19 33a) ; Nguyen Hod quan kuyén chi, 9.38, ‘Thé 1 ti nam 203 (18 nam nha Hin d6i Giao Chi tam Giao Chau) dén nam 679 (nk Dudng d6i Givo Chou lam An Nama), chit Giao Chau 66 khi la nude (ddi Hain) ¢6 hi fa na nude (di Ngo), €6 ki 1 mot phiin trong, 12 hin (dai Budng) mbung phn ay sé ké dui nay. Nhvng crude kh da en cen nda fa Vin X ‘An Nan", nude 10. VAN XUAN ‘Trén kia da n6i nam $23 nha Luong lay dit Chaw Gino, dat them chau Ai, DO 20 nam sau, 8 Chaw Gino eo ong Ly Bi (Ly Bon) duéi that si: aha Luong, gio thank Long Bien (nam $61), Dén nam 544, thd sit a Tieu Tu hay vé chu Quang. Nam dy ong Ly Bi lén ngoi hoang dé 8 thanh Long Bien, sip dat bach quan, d6i ten nude He Yan Xuan, dung nha Tita Ly (S41 - 602) eat nien higu (a ‘Thién Die (nude ta 66 nien higw bat dau tu bay gid, we Ji ti nam 544), as Nha Tien Ly dae 19p duve 60 nm, ngang voi ben Taw la Nam Bae trigu (1: Luong, qua Tran sang Tu), Silty rnhu Khdim dish Vides (08m bién, g. 4, 18 2b) chep Id "LY Nam Viet" dén Dol Vigr sit Ay (iEm bien, 4.5, 1 1a) chop Ja Tien Ly, ky ten Nam Dé", Dai Vig sil kf toxin te (q, 1) 14b) chep la "Tin Ly kj, ‘iBn Ly Nam Dé’, déu cong nha ng Ly Bi 18 16 nha Tien Ls vi lai la Wee nha chin thong say nay. The ma su Taw nl Litong &i, Trdw by khig chop. ‘dén 1 $a shan eta ta ba Ngo TW Sida phai nding Nude ta ti Kh ni thude nh Han, mot ehae quén tg, mot ete man ¢0,tuy Ha nO Hen Lai dua ngay, du te chep e duy 04 vige ho Lf, ho Triéu dem quan gi yb’ oi; Ke ra ching duge law nam, eOng nghigp khong pai la tho, ma ha is Tau La Luang AS vd Poin i Bu Kh hep dén : chiah lo ch6 Rhuyet eda sau" ‘Tuy thé sit Tau cang 66 chep qua edng vige cia cae ‘ong vua thuge doi Pién Ly, Nhu Pr shee (4.1,t0 1b) hep Hing :"Phit sit ehaw Gino 1a Tigu Ty, vi tham khiie mst Tong an, ngudi bin the la Ly Bi, két Hien v0 hao Kiet vai chau, lim phin.. LY BCRop quan vai van & bd song TO Lich dé chdng naw vi nb& Lucag, Tran Bé Tien phai beh tu quyet lye dé tien quan’ Trin that (g.1,t 2a) noi dén ed anh Ly Bia Ly Thien Bao tr6n vaio Cau Chon chng vi wing cudp (2) 1a Ly Thigu Long thu hai van qué, gigt thu su chau Due ri ign vay ebay Ai ay Dén trayen Ly Phat Tit va Trig Vigt Vuong thi sit ‘Tau (Tug thu, 2, 10 3b) chép "Nam Khai Hoang tha 10 (590) bon Ly Xuan 6 Giao Chi tu xung dai do de, danh ham chau huyen : vua Tuy sai Thudng tru quée noi sit enh Viet que cong 1a Duong T6 sang danh dep”. So voi sii ta nam dy 1a nam thu 20 cia Ly Phat Ti ma si Taw hep la Ly Xuan, thi e6 12 ho cong bigt tén nude ta, NDE y goi lt Van Xuan, SO di viét tit la "Ly Xuan" (nghia fa nude Van Xuan ho Ly) cling abu viet tit bi Luw'TOng (nha ‘Téng ho Luu), “Trieu Tong” (nha Téng ho Trieu), Thai Binh hod vi ks (g.170, 10 7a-b) cOng la sich Taw chép "Idi 66 140 n6i nam Dai Dong thu sau (540), ngudi Giao Chi In Ly Bi tiém xung tn nudc, higu vua, dung dai Van Xuan’. Cir nhu vay, ngudi Tau cung biét ong Ly Bi dat tén nude la Van Xuan quée, va dat ten ehé tru hoi a Van Xuan i 11. AN NAM, TRAN NAM Dén thang 8 num Ky Mao (679) la nam thit nhat hiew Ditu Lo dii Duing Cao Tong, nha Dudng moi dat "An Nam do ho phi", phi tri 6 chu Giao. Dudng shu din: ‘Au Nam do ho pha von Ia quan Gig0 Chi, pnw 1.6 Gao. Chi, coi 12 chau 1a: Giao, Lue, Phot Tru! Phae Loc, Thang Chi, Va > Va An (Kham dh Vide sti, QA, 9 182), Thai Bink howdn of bs ( 46: "“Giao Chau do ho ph 190. 1d 13a) cung chepve vide lim "An Nam ito ho phi vao. 450 nam 679. Neuyén Hod quiin huyém chi (9,38, 10 2b) chép vao nam 651 (nam Vinh Huy tha hai). Dai Vict st ky roan thu (@.5, t0 3a) chép vao nam 622 (nam Vii Dic thi nam), Hai quyén nay c6 1é chép nh ; chinh nam 679 nhu trong udng thu ehep moi dung. Niung hai ehd "An Nam" 4 ¢6 ti nam 264 sau T.C. ‘Tren kia da noi, nam dy 1a nam nha Ngo ben Tau chia dat chau Giao, dt Kim chau Quang Han thi hai, Nha Nguy dat thai th quan Giao Chi cho La Hung lam "An Nam tudng quiin, Giao Chi thai thi eho giim quin li Hose Gide quyen Tinh tha sit Giao Chau, duoc tign nghi tuyén dung trudng Iai. Lic ay Hoe Gide ding hiéu xin cho ‘Thoan Cée lam thai thé, cho nha tudng la bon Déng Nguyen va Vuong T6 dem quan dén giop La Hung, ehua

Potrebbero piacerti anche