Di.

}eimii Lilaj
kupt|m| | s|stem|t monetare
O Shtcti ncpcvmcs sistcmin monctavc c pcvcakton :
I. Njcsinc monctavc e cila cilesolei si paia ne lufuji
slieieioie
i. Cakton dispozitat me ie cilai pjeseiaiei e qavku!!imit
moneiaie deiyiolen qe aio njesi moneiaie ii peidoiin
- ne iapoiiin e bvcndshcm tc kcmbimit
- ne iapoiiin e jashtcm tc kcmbimit ndaj paiave
ie slieieve ijeia
;arku|||m| | parase dhe masa (sas|a) monetare
O cuvitc ckonomikc vavcn slume piej qavku!!imit tc
pavavc dle piej liyeijes se dieji ie funlsionii ie saj.
O Pei leie aisye siudimi i qailullimii ie paiave eslie nje
ceslije me me iendesi e ieoiise moneiaie dle liediioie.
O cshtja c Iuvnizimit tc ckonomisc mc pava, eslie
qeslije liyesoie e po!itikcs manctavc-kvcditovc.
nstrumetet I|nanc|are
O Banla Qendioie i slfiyiezon instvumcntct c ndvyshcm
financiai pei pcvcaktimin c po!itikavc monctavc-
kvcditovc.
O Insiiumeniei financiaie jan ie ndiyslem, poi me iendesi
liyesisli jane:
I. Pavaja c gatshmc
i. Dcpozitat nc tc pavc
. Dcpozitat c kuvsimit
. Dcpozitat invcstivc dhc
. Kvcditc
reatet Monetar
O Ne baze ie pavimit tc !ikuiditctit eslie beie laiegoiizimi
I agiegaieve moeniaie ne laiei giupe:
I. Sasia (masa) monctavc
II. Pavaja kuazi
III. Mjctct tjcva !ikuidc dhc
IV. Mjctct jo!ikuidc
M[etet monetare s|pas ||ku|d|tet|t
Mi = Sasia (masa) moneiaie
M: = Sasia moneiaie (Mi) + "Paiaja Kuazi"
M = Sasia moneiaie dle "Paiaja luazi" M: + Mjeiei ijeia
liluide.
PM = Mm + Pq + Ml + Mj
- PM- Poiencili moneiaie
- Mm- Masa moneiaie
- Pq - Paiaja luazi
- Ml - Mjeiei moneiaie ijeia liluide
- Mj - Mjeiei moneiaie joliluide
Pm - Mj = Vm (vellimi moneiai)
truktura e areateve monetaer duket keshtu
I. Masa Monctavc (MI)
i. Paiai e gaislme ne
qailullim
:. Paiai depoziiaie
II. Pavaja Kuazi (Pq)
i. Depoziiai e luisimii
:. Depoziiai ijeia ie
paafaziiuai ( ne ie paie)
III. Mjctct tjcva !ikuidc (M!)
i. Depoziiai e lufizuai
:. Depoziiai e afaiizuai
. Mjeiei e fondeve ie ndiyslme (fondi
iezeive)
IV. Mjctct jo!ikuidc (Mj)
i. Depoziiai e lufizuaia mbi nje vii,
:. Depoziiai e blloluaia
I+II+III=Vc!!imi monctavc (VM)osc(M)
I+II+III+IV= Potcncia!i Monctav (PM)
Mekan|zm| transaks|oneve ne mes te sektor|t [obankar
dhe te sektor|t te bankave
8||anc| sektor|t te bankave
O ktiva
i. Kiediie afaislluiiei (Ksl) oo
:. Kiediie lonsumuese (Kl) ioo
. Kiediie invesiuese (Ki) oo
Gjithscj: Iooo
O Pasiva
i. Paiaie e gaislme (Pg) ioo
:.Depoziiai ne ie paie (Pd) :oo
. Depoziiai e luisimii (Dl) :oo
. Depoziiai invesiive (Di) oo
Gjithscj: Iooo
|stem| kred|tor
O
O
|stem| kred|tor
O Slpielja liedi iijedl nga fjala laiine "ciedo" qe do ie iloi
besim.
O Te liedia egzison pavimi i kthimit tc kvcdisc, d.m.il.
obligimi I debiioiii qe liedine e maiie pas nje afaii ie
caliuai ii lileje liediioiii.
O Pei liediie eslie kavaktcvisikc kamata dhc aIati i
kthimit. Kamaia eslie slpieblimi ie cilin ia paguan
debiioii (boixlliu) liediioiii pei slfiyiezimin e mjeieve.
;e|||m| dhe detyrat e kred|se
i. Mobi!izimi dhc shpcvjdavja c mjctcvc tc gvumbu!!uava
- disa lan iepiice disa ie ijei munges ie mjeieve
:. Stimu!imi i zhvi!!imit tc shpcjtuav ckonomik.
- liedia nxii zlvillimin e slpeji elonomil (ic)
. Siguvimi i kontinuitctit tc vipvodhimit shoqcvovc
- loniiibuii ne zgjeiimin e GDP-se
. Udhchcqja c po!itikcs ckonomikc dhc socia!c
- siimulimi i selioieve ie caliuai
. Stabi!izimi i tvcgut dhc i cmimcvc.
- ulja e cmimii ie liedive ndilon poziiivisli ne siabiliieiin e
cmimeve.
8ur|met e m[eteve per kred|t|m
I. Dcpozitat nc tc pavc nc banka
i. Dcpozitat dhc Iondct c institucioncvc shtctcvovc
. Dcpozitat c popu!!csisc (sipas aIatcvc, ovigjincs)
. Mjctct nga cmisioni i bankcs qcndvovc
. misioni I !ctvcvc mc v!cvc
. Kvcditc c jashtmc
|o[et e kred|ve
O Sipas Iovmcs:
- liediie ne mallia
- liediie ne paia
W Sipas dhcncsit
- liedi banlieie
- liedi ie vendii
- liedi ie jaslime
- liedi slieieioie
- liedi lonzoicionale
|o[et e kred|ve
O Sipas aIatit:
- liedi afaislluiiei (deii ne i vii)
- liedi afaimesme (deii ne viie)
- liedi afaigjaie (mbi io viie)
W Sipas qc!!imit
- liedi piodluese
- liedi lonsumuese
- liedi pei mjeie qailulluese
- liedi pei mjeie ilemeloie
|o[et e kred|ve
O Sipas siguvimit
- liedi peisonale ( sipas besimii)
- liedi ieale (sipas mbuleses)
W Sipas mcnyvcs sc kthimit
- liedi ie pjesslme
- liedi ie amoiiizimii
kamata (|nteres|) dhe ||o[et e sa[
O Kamaia paiaqei shpcvb!imin c caktuav ne paia pei
dlenien ne shIvytczimin c pcvkohshcmtc kapita!it
hua.
O Kamaia eslie cmimpcv mjctct c huazuava, d.m.il. pei
pavat c dhcna nc shIvytczim dle paiaqei cmimin e
paiave dle ie liedive.
O Kamaia mund ie caliolei me dispozita !igjovc, poi mund
ie jeie edle lamaia e tvcgut, pcvmcs oIcvtcs dhc
kcvkcscs.
|o[et e kamatave
O Nga aspckti i bankcs
- lamaia aliive (aileion lamai)
- lamaia pasive (paguan lamai)
W Kamata voncsc (dcnimi osc ndcshkimi)
W Kamata c kontvaktuav dhc konvcnciona!c
W Kamata vca!c