N

S YO
SA
N L I
O
Y W A
SI
K TU
D U K
O E
L O
TR T E IN
IN IN ILIP N
SA G F AJILA
N I W. F
N
 adidas

Mga
________ Pagkaing helmet
Kalye

______
 REJISTER NG WIKA SA MGA PANGKAING KALYE
LANGUAGE REGISTER OF STREET FOODS

SALITA WORD KAHULUGAN MEANING

abba atay at balun-balunan ng manok
(liver and gizzard of chicken)
abnoy maliit na tokneneng
(small tokneneng)
adidas inihaw na paa ng manok
(grilled foot of chicken)
bagnet malutong at pinirito na ulo ng baboy
(crispy and fried head of a pig)
balot nilagang itlog ng pato na naka-
incubator ng 14 na araw
(boiled egg of duck, incubated for 14 days)
 REJISTER NG WIKA SA MGA PANGKAING KALYE
LANGUAGE REGISTER OF STREET FOODS

SALITA WORD KAHULUGAN MEANING

batikolon inihaw na balun-balunan ng baboy
(grilled gizzard of a pig)
belekoy kalamay mula sa lalawigan ng Batangas
(a pastry made from cornmeal, rice or cassava
flour, or the like, cooked with sugar and coconut milk;
from the province of Batangas)
betamax inihaw na dugo ng baboy
(grilled blood of a pig)
bj buko juice
(coconut juice)
buhalaw nilagang mais na may niyog
binatog (boiled corn with coconut meat)
 REJISTER NG WIKA SA MGA PANGKAING KALYE
LANGUAGE REGISTER OF STREET FOODS

SALITA WORD KAHULUGAN MEANING

okoy pinaghalong gulay, toge, tokwa, hipon na may
harina
(mixed vegetables, bean sprouts, soybean curd,
shrimps coated with flour)
PAL inihaw na pakpak ng manok
(grilled wings of chicken)
pinikpik inihaw na binayong katawan ng manok
(grilled and pound body of chicken)
pospas sotanghon na may sahog na manok
(thin noodles with chicken meat)
proven piniritong balat ng manok
(fried skin of chicken)
 REJISTER NG WIKA SA MGA PANGKAING KALYE
LANGUAGE REGISTER OF STREET FOODS

SALITA WORD KAHULUGAN MEANING

sinukmani makunat na puto
(brittle, steamed native rice cake)
tokneneng nilagang itlog ng manok na binalutan ng
harina na kinulayan
(boiled eggs, coated with flour and coloring)
tuwalya tiyan ng baka na isinasahog sa lugaw
(stomach of a cow added to rice soup)
walastik saging na may yelo
(banana with crushed ice)
walkman inihaw na tenga ng baboy
(grilled ears of a pig)
 REJISTER NG WIKA SA MGA PANGKAING KALYE
LANGUAGE REGISTER OF STREET FOODS

SALITA WORD KAHULUGAN MEANING

cheese corn nilagang mais na may pinulbos na keso
(boiled corn with powdered cheese)
gising-gising nilagang ari ng baka
(boiled genitals of a cow)
goma inihaw na bituka ng baboy
(grilled intestines of a pig)
helmet inihaw na ulo ng manok
(grilled head of chicken)
ice scramble yelong nilagyan ng gatas at pampatamis
(crushed ice with milk and sweeteners)
 REJISTER NG WIKA SA MGA PANGKAING KALYE
LANGUAGE REGISTER OF STREET FOODS

SALITA WORD KAHULUGAN MEANING

IUD inihaw na bituka ng manok
(grilled intestines of chicken)
kepeng minatamis na mani
(sweetened peanuts)
kwek-kwek nilagang itlog ng pugo na binalutan ng harina at
kinulayan
(boiled quail eggs, coated with flour and coloring)
lumpiang hubad lumpiang sariwa
(vegetables rolled up in lumpia wrappers)
nilupak binayong saging o kamoteng kahoy
(pound banana or cassava)
ANO BA ANG REJISTER O REHISTRO?
 REJISTER

Isang uri ng barayti ng wika na

tumutukoy sa mga salita na
espesyalisadong nagagamit sa isang
partikular na domeyn o gawain.
 MGA DOMEYN PANGWIKA

Domeyn
tumutukoy sa anumang disiplina, gawain,
grupo o samahan na nagkakaroon ng
pagkakabuklod-buklod tungo sa
partikular na mithiin.
 TATLONG KLASIPIKASYON
NG DOMEYN PANGWIKA
1. Larangang Pangwika na Nagkokontrol
(Controlling Domains of Language)
• May katiyakan at wastong gamit ng mga salita.
• Estandardisado at intelektwalisado ang wika.
• Nagdidikta, pasalita man o pasulat.
• Kadalasang ginagamit sa mga matataas na antas ng
karunungan gaya ng simbahan, batas, media, paaralan,
pamahalaan, industriya, negosyo, komersyo at iba pa.
 TATLONG KLASIPIKASYON
NG DOMEYN PANGWIKA

2. Nagkokontrol nang Bahagya na Larangang Pangwika

(Semi-controlling Domains of Language)
• Pinahihintulutan ang pakikibahagi ng tao sa iba’t ibang gawain
subalit hindi kinakailangan na maging dalubhasa ang isang tao
sa paggamit ng wika.
• Hindi masyadong istrikto sa paggamit ng wika.
• Relihiyon at entertainment ang mga halimbawa nito.
 TATLONG KLASIPIKASYON
NG DOMEYN PANGWIKA

3. Di-Nagkokontrol na mga Larangan ng Wika

(Non-controlling Domains of Language)
 Pasalita lamang na kadalasang makikita sa
tahanan at sa lingua franca ng isang bansa.
 May kalayaan ang ispiker kaugnay sa gamit ng
wika.
MGA URI NG REJISTER

1. Istatiko– ang rehistro ng wika na hindi

nagbabago, lumipas man ang panahon.
Hal., mga pormula ng Misa at panalangin,
mga terminong Latin sa batas, mga
siyentipikong pangalan ng mga hayop at
halaman, at iba pa.
MGA URI NG REJISTER

2. Pormal– ang rehistro ng wikang gamit sa

mga pormal na situwasyong
pangkomunikasyon. Karaniwan, nagmumula
lamang ito sa isang panig at may distansiya.
Hal., ang pagbasa ng sentensiya ng isang
hukom, ang anunsiyo ng piloto sa eroplano,
ang talumpati ng Pangulo sa kaniyang
SONA.
MGA URI NG REJISTER
3. Konsultatibo – Ito ang mga estandardisadong
anyo ng komunikasyon, kung saan,
nagpapasaklaw ang mga taong nag-uusap-usap
sa mga napagkasunduang estruktura ng
komunikasyon. Pormal din ito at bumabagay sa
inaasahan ng lipunan o kultura. Hal., ang
usapan ng nag-iinterbyu at iniinterbyu, usapan
ng titser at magulang, usapan ng boss at
empleado, usapan ng pulis at ng nahuling
motorista.
MGA URI NG REJISTER

4. Kaswal – Ito ang rehistrong gamit ng

magkakaibigan o magkakilala kung saan,
normal nang gumamit ng mga salitang bulgar
o kolokyal. Kailangang kabilang sa isang
grupo ang isang tao upang maunawaan at
magamit niya ang rehistrong ito. Hal., rehistro
ng mga magkakaklase, ng mga manggugupit
sa parlor, ng magkukumare, ng magkakasama
sa trabaho na nanananghalian sa labas.
MGA URI NG REJISTER

5. Intimeyt – Ito ay pribadong rehistro.

Nakalaan lamang ito sa mga taong may
malapit na ugnayan gaya ng mag-asawa,
magkasintahan, magkapatid,
magkakamag-anak, at iba pa.
GAWAIN

Hatiin ang klase sa limang pangkat.

Magtanghal ng isang situwasyong
nagpapakita ng isang tiyak na uri ng
rejister.
MGA KATANGIAN NG INTELEKTUWALISADONG
WIKA
 Ang wika ay intelektuwalisado kung ito ay
nasusulat (Sibayan, 1999).
 Hindi sapat ang pasalitang paraan para masabing
intelektuwalisado ang isang wika. Kinakailangang
ang wika ay nakapagpapalimbag ng iba’t ibang
balon ng karunungan (libro, ensaklopidya at iba
pa) na magagamit ng tao tungo sa paglago ng
kanyang kaalaman
Sa kaso ng Filipino, ang pag-iintelektwalays
dito ay nararapat ipokus sa mga lawak na
kumokontrol na wika o controlling
domains of language, mga lawak na ayon
sa kanya ay nagdidikta ng wikang inaasam
at pinapaboran ng mga taong gumagamit
ng wikang iyan.
Halimbawa nito ay ang gamit ng wika sa
mahahalagang larangan tulad sa edukasyon,
pamahalaan, batas, hukuman, agham at
teknolohiya, negosyo, pangkalakalan, industriya,
mga propesyon na may bahaging larangan (sub
domains) tulad ng medisina at abogasya, mass
media at literatura.
PAGPAPLANONG PANGWIKA
Nakaankla sa pagpaplanong pangwika ang salitang
intelektuwalisasyon.
Ito ay pumapaloob sa apat na dimensyon: seleksyon,
estandardisasyon, diseminasyon at kultibasyon.
APAT HAKBANG SA
INTELEKTUWALISASYON NG WIKA
1.Seleksyon - yugto ng pagpili ng wikang
papaunlarin upang maging intelektuwalisado.

Halimbawa: Bahasa Sur sa Indonesia

Bahasa Melayu sa Malaysia
APAT HAKBANG SA
INTELEKTUWALISASYON NG WIKA
2. Estandardisasyon - pagkakaroon ng kaisahan
sa likod ng linggwistikong pagkakaiba-iba ng mga
wika.
Estandardisado ang wika kung tiyak ang
paggamit nito ayon sa tiyak na disiplina batay sa
mga limbag na teknikal na mga teksto gaya ng mga
aklat, diksyonaryo,tesauro at iba pa.
APAT NA HAKBANG SA
INTELEKTUWALISASYON NG WIKA

• 3.Diseminasyon - ang wikang estandardisado

ay laganap na ginagamit at nauunawaan lalo
na para sa mga tiyak na larangan ng
karunungan.
APAT NA HAKBANG SA
INTELEKTUWALISASYON NG WIKA
4.Kultibasyon
Ito ang proseso ng paglinang sa wikang
estandardisado. Kung saan sa higit na paggamit
ng wika napagyayaman ang iba't ibang mga
pagpapakahulugan ng mga tiyak na termino at
salita na siyang daan para sa elaborasyon ng
kahulugan ng mga rejister ng isang
intelektuwalisadong wika.
PARA KANINO ANG
INTELEKTUWALISASYON?
• Isa itong kondisyon o kalagayan na
naipapakita na o nabibigyang pagkakataon ang
wika na umunlad at magamit sa iba’t ibang
domain o mapaggagamitan nito, hindi lang sa
pang-araw-araw na komunikasyon. Kung
gayon, hindi lang dapat na makinabang dito
ang mga nasa mga unibersidad kundi pati ang
karaniwang mamamayan (P. Constantino).
 Paano nag-aambag ang mga
rejister ng iba't ibang domeyn sa
intelektuwalisasyon ng Filipino?
PAGSASANAY

Gumawa ng concept map na naglilista ng tig-

limang rejister na eksklusibo sa mga sumusunod
na larang:

1. batas 4. telebisyon
2. negosyo 5. tahanan
3. relihiyon 6. programang kinukuha