Sei sulla pagina 1di 81

Calendrio vacinal

Elaborao do calendrio vacinal 1- Importncia epidemiolgica da doena a ser prevenida 2- Disponibilidade de uma vacina segura e eficaz 3- Ocorrncia dos eventos adversos 4- Melhor esquema para se obter uma resposta imune adequada 5- Recursos disponveis: relao custo/benefcio 6- Viabilidade do esquema e nmero de aplicaes (aderncia) Calendrio vacinal ideal eficaz sensvel amplamente aceito adaptado atualizado permanentemente Brasil: Programa Nacional de Imunizao/ Centro Nacional de Epidemiologia/ Fundao Nacional de Sade/ Ministrio da Sade

IDADE
Ao nascer

CALENDRIO BSICO DE VACINAO DA CRIANA VACINAS


Vacina BCG-ID Vacina Hepatite B monovalente (at 29 dias de vida) Vacina Pentavalente (DTP+Hib + HB)

DOSE
Dose nica 1 dose

2 meses

Vacina Poliomielite Inativada 1, 2 e 3 (VIP) Vacina Oral Rotavrus Humano (VORH) Vacina Pneumoccica 10 valente (conjugada)

1 dose

3 meses

Vacina Meningoccica C (conjugada) Vacina Pentavalente (DTP+Hib + HB)

1 dose

4 meses

Vacina Poliomielite Inativada 1, 2 e 3 (VIP) Vacina Oral Rotavrus Humano (VORH) Vacina Pneumoccica 10 valente (conjugada)

2 dose

5 meses

Meningoccica C Vacina Pentavalente (DTP+Hib + HB)

2 dose

6 meses

Vacina Oral Poliomielite 1, 2 e 3 (VOP) Vacina Pneumoccica 10 valente (conjugada)

3 dose

9 meses 12 meses

Vacina Febre Amarela Vacina Trplice Viral (sarampo, caxumba e rubola) Vacina Pneumoccica 10 valente (conjugada) Vacina Trplice Viral (sarampo, caxumba e rubola)

Dose Inicial 1 dose Reforo 2 dose Reforo 1 reforo 2 reforo Uma dose a cada dez anos

15 meses

Vacina Oral Poliomielite 1, 2 e 3 (VOP) Vacina Meningoccica C (conjugada) Vacina Trplice Bacteriana (DTP - difteria, ttano e coqueluche)

4 anos 10 anos

Vacina Trplice Bacteriana (DTP - difteria, ttano e coqueluche) Febre Amarela Campanhas Nacionais para Crianas Menores de 5 anos

Menores de 5 anos 6 meses a menores de 2 anos

Vacina Oral Poliomielite 1, 2 e 3 (VOP) Vacina Influenza Sazonal (gripe)

1- VACINA BCG-ID

Vacina contra Tuberculose - BCG

Introduo Aplicao precoce do BCG aps o nascimento (OMS) Obtida por Calmette e Gurin (mycobacterium bovis) Brasil: 1968 - BCG por via oral (VO) 1973 - BCG ID (intradrmico) Caractersticas da BCG Preparado liofilizado M. Bovis vivo e atenuado Proteger da luz solar Conservar entre 2o e 8o C Aps reconstituio: aplicar no mesmo dia Eficcia vacinal Proteo de formas graves (meningite, tuberculose miliar e formas disseminadas)

Vacina contra Tuberculose - BCG


Persistncia da Imunidade Proteo: diminuindo com o tempo (aps 10 anos de vacinao) Esquema vacinal Uma dose a partir do nascimento, preferencialmente no berrio

Modo de aplicao Rigorosamente intradrmico (ID), preferencialmente no brao direito (insero inferior do msculo deltide) Dose: 0,1 ml. Apos diluida duraao 6 hs. Associao de vacinas Simultaneamente com outras vacinas Ex.: Hepatite B, DPT, plio, hemfilos, etc. No permitida a administrao combinada a qualquer outra vacina

Vacina contra Tuberculose - BCG


Contra Indicaes Contra indicaes gerais Crianas HIV sintomticas Adiar em RN com peso < 2 kg, doena febril aguda e queimaduras ou leses cutneas extensas, pelo risco de disseminao Evoluo da reao vacinal Ndulo lcera (secreo purulenta) crosta Resoluo: 6-10 sem. pequena cicatriz circular BCG h 6 m. sem cicatriz vacinal revacinao (sem necessidade de PPD) Eventos adversos Reaes esperadas ps vac.: pstula, cicatriz e adenomegalia axilar Complicaes: lceras persistentes, abcessos subcutneos, cicatriz quelide, reao lupide e disseminao orgnica

BCG

Msc Paula Brustolin Xavier

EVOLUO NORMAL LESO VACINAL


1 2 sem: mcula avermelhada com endurao de 5 a 15mm de dimetro

3 4 sem: pstula com amolecimento do centro da leso seguida pelo aparecimento de crosta
4 5 sem: lcera com 4 a 10mm de dimetro 6 a 12 sem: cicatriz com 4 a 7 mm de dimetro (95% dos vacinados)

Msc Paula Brustolin Xavier

da 1 2 semana: mcula avermelhada com endurao de 5 a 15mm de dimetro.

da 3 4 semana: pstula que se forma com o amolecimento do centro da leso, seguida pelo aparecimento de crosta.

da 4 5 semana: lcera com 4 a 10mm de dimetro.

da 6 12 semana: cicatriz com 4 a 7mm de dimetro, encontrada em cerca de 95% dos vacinados.

O tempo dessa evoluo de seis a doze semanas, podendo prolongarse raramente at a 24 semana. No se deve cobrir a lcera ou colocar qualquer tipo de medicamento.

Nos prematuros com menos de 36 semanas, administrar a vacina aps 1 ms de vida e 2 kg de peso. Administrar uma dose em crianas menores de cinco anos de idade sem cicatriz vacinal. Contactantes intradomiciliares de portadores de hansenase, menores de 1 ano de idade, comprovadamente vacinados (presena de cicatriz), no necessitam de dose adicional. Administrar 1 dose em contactantes menores de 1 ano de idade sem cicatriz vacinal (ou se no existir certeza da presena da cicatriz). Administrar 1 dose em contactantes com mais de 1 ano de idade, com ou sem sem cicatriz vacinal. Intervalo mnimo entre as doses da vacina de seis meses. No administrar dose adicional em contactantes que tenham comprovadamente (presena de cicatrizes) recebido duas doses. A vacina contraindicada em gestantes, portadores de HIV, neoplasias malgnas e imunodeficincias congnitas ou adquiridas.
10

Vacina contra Hepatite B

Introduo Vacina: efetiva para profilaxia da infeco, da doena e de suas complicaes Caractersticas da vacina contra hepatite B Antgeno de superfcie do vrus da hepatite B (HbsAg), purificado engenharia gentica (DNA recombinante) Conservar entre 2o e 8o C Recombivax (MSD), Engerix B (SmithKline) Eficcia vacinal Proteo de 90 a 95% em crianas e adultos suscetveis, aps esquema completo A resposta melhor em crianas do que em adultos

Vacina contra Hepatite B


Persistncia da imunidade Memria imunolgica: por mais de 12 a. Protege infeco crnica do vrus da Hepatite B Profilaxia ps-exposio: vacina isolada ou simult. Ig. humana para Hepatite B (HBIG) Esquema vacinal 4 doses: ao nascer at 29 dias, 30 e 180 dias aps a primeira dose Preveno de transmisso vertical RN de me HBsAg +: Ig. (HBIG - 0,5 ml) at 12h de vida e vacina, simultaneamente (locais diferentes) Utilizar a vacina mesmo que a imunoglobulina no seja disponvel.

Modo de aplicao Via IM: < 2 a.: vasto lateral da coxa > 2 a.: deltide Graves tendncias hemorrgicas: via subcutnea

Vacina contra Hepatite B


Associao de vacinas Simultaneamente com outras vacinas: BCG, DPT, DPaT, e Hib ou vacinas de vrus vivo atenuados Uso combinado: hep. A + hep. B recombinante (ex.: Twinrix ) hep. B recombinante + IPV + DPaT + Hib (ex.: Infanrix Hexa)
Contra-indicaes Hipersensibilidade aos seus componentes Eventos adversos graves aps receber a vacina contra hepatite B Eventos adversos Eventos adversos graves so raros Dor local e febre baixa Reaes alrgicas, anafilaxia Outros muito raros: S. de Guillain-Barr e esclerose mltipla

Esquema bsico de vacinao contra a hepatite B feito com 3 doses. A primeira dose ser feita com a vacina isolada e deve ser administrada nas primeiras 12 horas de vida do recm nascido. A segunda e a terceira doses sero feitas com a vacina pentavalente (DPT+Hib+HB) e devem ser aplicadas, respectivamente, 30 e 180 dias aps a primeira. Em prematuros ou em recm-nascidos termo de baixo peso (menor de 2 Kg), utilizar esquema de quatro doses (0, 1, 2 e 6 meses de vida). Nos recmnascidos de mes portadoras da hepatite B administrar a vacina e a imunoglobulina humana contra hepatite B (HBIG - disponvel nos CRIE) nas primeiras 12 horas ou no mximo at sete dias aps o nascimento, em locais anatmicos diferentes. A amamentao no traz riscos adicionais ao recm-nascido que tenha recebido a primeira dose da vacina e a HBIG.

14

Esquemas da vacina de hepatite B em situaes especiais


Sempre verificar manual do Cries Consensos de:
Receptores de transplante de medula ssea Renal crnico Infectados pelo vrus HIV Ausncia de soroconverso

Vacinas contra VHB


Esquema de doses QDO USADO NO ASSOCIADA A PENTA:
Data escolhida

1 ms aps

6 meses aps

Induz anti-HBsAg (>10mUI/ml);

Vacina contra Poliomielite


Introduo Poliomielite (do grego polios= cinza e myelos= medula) ou molstia de Heine-Medin: at 1900 doena das crianas: paralisia infantil Dcada de 50, Salk: vacina injetvel de poliovrus inativados Sabin introduziu a vacina oral de poliovrus atenuados Caractersticas da vacina contra a poliomielite 3 tipos de vacinas OPV - vacina oral de poliovrus atenuados IPV - vacina trivalente com vrus inativados IPV-PA - vacina trivalente inativada, de potncia aumentada (EUA) 100% de soroconverso contra os 3 tipos de poliovrus (apenas 2 doses) OPV e IPV: Conservar entre 2 e 8 C

Vacina contra Poliomielite


Eficcia vacinal So muito eficazes (vrus vivo ou atenuado) Persistncia da imunidade Imunidade permanente: esquema completo na infncia Esquema vacinal 3 esquemas indicados: 1- Uso exclusivo da OPV 2- Uso seqencial de 2 doses de IVP, seguida por 2 doses da OPV 3- Uso exclusivo de IVP (principalmente p/ imunodeprimidos e contactantes domiciliares)

Vacina contra Poliomielite


Imunizao bsica: 3 doses a partir de 2 m., com intervalo de 2 m. (mnimo 45 dias) Primeiro reforo entre 15-18 m. e o segundo reforo entre 4-6 a. Epidemias: OPV para bloquear o surto epidmico Viagem a reas endmicas: Uma dose OPV: atuao protetora (quase imediata) Modo de aplicao: OPV: 2 gotas p/ via oral (1 dose) Sem jejum prvio Crianas com aleitamento materno, sem intervalo entre as mamadas IPV pode ser administrada p/ via intramuscular

Vacina contra Poliomielite


Associaes Vacinais Simultaneamente com outras vacinas do calendrio vacinal Uso combinado da IPV pode ser utilizado: IPV + DPaT + Hib (ex.: Poliacel , Infanrix IPV) IPV + DPaT + Hib + HB (ex.: Infanrix Hexa ) Contra-Indicaes Principal: imunodepresso Nestes casos usa-se a IPV (inativada) Eventos adversos Principal risco com a OPV: poliomielite paraltica associada vacina (PPAV)

A vacina inativada contra a poliomielite (Salk) injetvel e ser utilizada para as duas primeiras doses, quando os riscos de eventos adversos da Sabin (vrus atenuado) maior. As doses subsequentes sero feitas com a vacina oral (Sabin), que tambm continuar a ser utilizada em campanhas. Tanto para a inativada (Salk), quanto para a atenuada (Sabin), o intervalo entre as doses de no mnimo 30 dias. Considerar o intervalo mnimo de 6 meses aps a ltima dose para o reforo que feito aos 15 meses.
22

Pentavalente:
composta por toxides de difteria e ttano, suspenso celular inativada de Bordetella pertussis (clula inteira), antgeno de superfcie de hepatite B (HBs-Ag), e oligossacardeos conjugados de Haemophilus influenzae do tipo b.

Estudos realizados com a vacina demonstraram alta imunogenicidade, com taxas de soroproteo equivalentes s das vacinas de referncia, desde que realizado o esquema completo.

Formula farmacutica, apresentao e composio


Vacina da Novartis/Berna

Suspenso injetvel de 0,5 mL (unidose)


Toxide purificado de difteria .... no inferior a 7,5 Lf (no inferior a 30 IU) Toxide purificado de ttano .......no inferior a 3,25 Lf (no inferior a 60 IU) B. pertusis inativado (clula inteira)...... no inferior a 15 OU (no inferior a 4 IU) Oligossacardeos Hib...10g, conjugados para aproximadamente 25 g de CRM 197 Antgeno de superfcie da hepatite B, purificado.......10 g Fosfato de alumnio (adjuvante) ...0,3 mg Al3+ Cloreto de sdio 4,5 mg Excipientes: Cloreto de sdio e gua para injeo Pode conter traos de tiomersal como resduo do processo de produo da vacina.

*Tambm ser adquirida a Vacina do laboratrio Serum Institute of India Ltd.

Indicao
Faixa etria: crianas a partir de dois meses de idade (2, 4 e 6 m). indicaes para as vacinas DTPa, DT, Hib e hepatite B em situaes especiais, devem ser mantidas as recomendaes da Norma para os Centros de Referncia para Imunobiolgicos Especiais.

Esquema Vacinal
3 doses com intervalo de 60 dias (mnimo de 30 dias) + 2 Ref com DTP (15m e 4 anos).

Manter a dose com HB monovalente preferencialmente nas primeiras 12 hs.


Importante: 4 doses de HB para RN prematuro (0, 30, 60 e 180) dose zero com HB mono + penta ( 60, 120 e 180) Transio ajustes de esquemas e ateno nos registros.

Considerar:
Esquema vacinal mnimo para < 1 ano: 3 HB, 3 Hib,3 DTP Esquema vacinal mnimo para >ou= 1 ano 6 anos com vacinao incompleta: 1 Hib, 3 HB e 3 DTP + 2 ref DTP.

Exemplos
Situao
Criana < 1 ms no vacinada com HB ao nascer

Seguimento do esquema
Fazer D1 HB mono somente at 1 ms de vida. Agendar a penta para 2, 4 e 6 meses. Ref com DTP Iniciar com penta, agendar D2 e D3 cf intervalo preconizado. Ref com DTP Inicia o esquema com penta e agenda D2 e D3 com penta. Ref com DTP Fazer D2 e D3 com penta

Observao
Registrar HB na D1 do campo da Hepatite B e registrar as 3 de penta no campo penta. Registrar na caixa da vacina penta

Ateno
A criana ao terminar o esquema da penta ter 4 doses de HB.

Criana com 2 meses e com D1 HB mono ao nascer Criana < 1 ano com 2 doses HB mono e sem Tetra ou DTP Criana < 1ano com D1, D2 de HB e D1 de tetra Criana com 1 ano, sem dose anterior

4 doses HB

Registrar na cx da penta

Ao termino do esquema a criana ter recebido 5 doses HB

Esquema encerrado com penta. Ref com DTP Ref com DTP (intervalo mnimo de 6 meses entre D3 e R1)

D1 com penta, D2 e D3 com DPT + HB mono

Dose e via de administrao


dose de 0,5 mL da vacina DTP/HB/Hib (Pentavalente) por via intramuscular, no vasto lateral da coxa. Pode ainda, ser administrada na regio ventro gltea, sendo indicada para qualquer faixa etria.

Uso Simultneo com Outras Vacinas


A vacina DTP/HB/Hib (pentavalente) pode ser administrada com segurana e eficcia, ao mesmo tempo com as vacinas BCG, sarampo, poliomelite oral ou inativada (VOP ou VIP), febre amarela, e suplementao de vitamina A. Se mais de uma injeo for dada em um mesmo membro, devem ser administradas pelo menos a 2,5 cm de distncia (American
Academy of Pediatrics) Sugerimos a padronizao da vacina pentavalente no vasto lateral D e Pneumo e VIP no lado E

Em relao s contra indicaes elencadas no Informe Tcnico de Implantao da vacina Pentavalente, CONSIDERAR: 1.Convulses at 72 horas aps administrao da vacina; 2. Colapso circulatrio, com estado tipo choque ou com episdio hipotnicohiporresponsivo (EHH), at 48 horas aps a administrao de vacina prvia; 3. Encefalopatia nos primeiros sete dias aps a administrao da vacina prvia. 4. Prpura trombocitopenia ps-vacinal
DESCONSIDERAR:

Febre elevada (temperatura 39C) dentro de 48 horas aps a vacinao (e no devido a outras causas identificveis)
JUSTIFICATIVAS: Cerca de 40% a 50% das crianas apresentam temperatura superior a 38C nas primeiras 24 horas, sendo que temperatura superior a 39,5C observada em 1 em cada 330 doses administradas e 0,3% dos vacinados apresentam temperatura a 40,5C; Diante da possibilidade de subnotificaes no sistema de informaes de eventos adversos ps-vacinao (SI-EAPV)/ CGPNI/SVS/MS; ,

Vacina contra rotavrus


A primeira vacina contra rotavrus - Estados Unidos em 1998
Vacina oral atenuada tetravalente (RotaShield) G1 a G4 Aplicada - esquema de trs doses aos 2, 4 e 6 meses Suspensa em 1999
Aumento de invaginao intestinal

31

RotaShield
Incidncia de invaginao em no vacinados
2,5/10.000 crianas menores de um ano de idade (IC 95%:1,7- 3,5/10.000)

Incidncia de invaginao entre os vacinados


34/10.000 crianas menores de um ano de idade (IC 95%:12,8 -90,6/10.000)
32
Kramarz et al. PID 2001;410-6.

Vacina contra rotavrus


2000 vacina oral atenuada monovalente, a RIX4414, na Finlndia, de origem humana (Rotarix, GlaxoSmithKline Biologicals)
Elevada imunogenicidade, eficcia e segurana

H tambm estudos publicados utilizando-se uma vacina oral atenuada pentavalente, com rearranjo humano-bovino, G1,G2,G3,G4 e P1(8) (RotaTeq, Merck)

33

Rotarix
Resultados: 20.000 vacinados
70% preveno para todas as formas de diarria, 84,7% (IC95%:71,7-92,4%), formas graves, 85% (IC95%:69,6-93,5%), hospitalizaes. Proteo cruzada (diarria grave): Todos os sorotipos de G1: 91,8% (IC 95%:74,1-98,4%), G3, G4, G9: 87,3% (IC 95%: 64,1-96,7) G2: 41,0% (IC 95%:-79,2-82,4)

34

Rotarix
O esquema vacinal recomendado
Duas doses Aos 2 e 4 meses de idade Simultaneamente com as vacinas Tetravalente (DTP/Hib) e Sabin Intervalo mnimo entre as duas doses de 4 semanas

35

Rotarix
Restries so recomendadas
Para a aplicao da 1 dose:
Deve ser aplicada aos 2 meses de idade - Idade mnima 1 ms e 15 dias de vida (6 semanas) - Idade mxima 3 meses e 7 dias de vida (14 semanas)

Para a aplicao da 2 dose:


Deve ser aplicada aos 4 meses de idade - Idade mnima 3 meses e 7 dias de vida (14 semanas) - Idade mxima 5 meses e 15 dias de vida (24 semanas)

36

Por que no deve ser aplicada fora das faixas etrias preconizadas?

37

Por que no deve ser aplicada fora das faixas etrias preconizadas?
No deve de forma alguma ser aplicada fora das faixas etrias preconizadas Estudos realizados com a vacina RotaShield suspensa em 1999, foi demonstrado um risco aumentado de invaginao intestinal em relao idade de aplicao da vacina Portanto, nos estudos realizados com as novas vacinas, como precauo, foram aplicadas apenas nas faixas etrias estabelecidas.

38

Por que no deve ser aplicada fora das faixas etrias preconizadas?
Se ocorrer esta situao, preencher a Ficha de Notificao de Procedimento Inadequado
Acompanhar a criana por 42 dias

Na vigncia de eventos adversos


Ficha de Notificao de Eventos Adversos

39

Uma criana recebeu a 1 dose da vacina contra Rotavrus com 2 semanas de vida. O que fazer? Podese fazer a 2 dose?

40

Uma criana recebeu a 1 dose da vacina contra Rotavrus com 2 semanas de vida. O que fazer? Podese fazer a 2 dose?
A idade mnima de aplicao da primeira dose de 6 semanas. Como precauo - esta criana dever ser acompanhada ambulatorialmente por 42 dias para afastar a possibilidade de ocorrncia de eventos adversos. Preencher a Ficha de Notificao de Procedimento Inadequado e Ficha de Notificao de Eventos Adversos, se necessrio. No ocorrendo evento adverso grave, a 2 dose poder ser aplicada na faixa etria preconizada.

41

Reaes adversas - Notificar


Reao alrgica sistmica grave (at duas horas da administrao da vacina) Presena de sangue nas fezes at 42 dias aps a vacinao Internao por abdome agudo obstrutivo at 42 dias aps a aplicao
42

Contraindicaes - aplicao da vacina


Imunodeficincia congnita ou adquirida Uso de corticosterides em doses elevadas (equivalente a 2mg/kg/dia ou mais, por mais de duas semanas), ou crianas submetidas a outras teraputicas imunossupressoras (quimioterapia, radioterapia) Reao alrgica grave a um dos componentes da vacina ou em dose anterior (urticria disseminada, broncoespasmo, laringoespasmo, choque anafiltico), at duas horas aps a aplicao da vacina

43

Contraindicaes - aplicao da vacina

Histria de doena gastrointestinal crnica Malformao congnita do trato digestivo

Histria prvia de invaginao intestinal.


44

Eventos Adversos
Bem tolerada e pouco reatognica. As incidncias de febre, diarria, vmitos, irritabilidade, tosse ou coriza foram semelhantes, comparando-se o grupo vacinado e o controle.

45

Quando no aplicada no mesmo dia, qual o intervalo para aplicao?

46

Quando no aplicada no mesmo dia, qual o intervalo para aplicao?


Vacina Sabin quando no aplicada no mesmo dia da vacina contra Rotavrus, a nica vacina que deve se aguardar um intervalo de 15 dias. Nos estudos realizados com a aplicao simultnea da vacina contra Rotavrus e Sabin, observou-se uma discreta reduo na resposta da primeira dose da vacina contra Rotavrus. Aps a aplicao da segunda dose, no foi observado prejuzo na resposta.

47

Criana com refluxo gastro-esofgico pode ser vacinada? Sim No h contra-indicao

48

Se a criana apresentar vmitos aps a aplicao da vacina contra Rotavrus, ela pode ser revacinada?

Se a criana vomitar ou regurgitar a dose no deve ser repetida

49

Vacina contra difteria, coqueluche e ttano (DPT)-trplice bacteriana


Introduo Difteria: Doena infecciosa Corynebacterium diphtheriae Ttano: Doena infecciosabacilo anaerbico gram-positivo Clostridium tetani Coqueluche: Doena infecciosa aguda Bordetella pertussis Imunizao iniciou-se: final da dcada de 40

Caractersticas da vacina DPT 2 tipos de DPT: DPTwc (whole cell)/ trplice de clulas inteiras: associao do toxide diftrico, toxide tetnico e Bordetella pertussis inativada DPaT: toxide diftrico, toxide tetnico e antgenos purificados da Bordetella pertussis 2 tipos de dupla: dupla infantil: DT - mesma concentrao de toxides que a DPT dupla adulto: dT- < quantidade de toxide diftrico que a DPT Via IM, conservar entre 2 e 8 C - no congelar

Vacina contra difteria, coqueluche e ttano (DPT)-trplice bacteriana


Eficcia vacinal No h diferena de eficcia entre DPT e DPaT

Persistncia da imunidade Difteria e Ttano : reforos a cada 10 a. Coqueluche: no se recomenda aps os 7 a.


Esquema vacinal Nas crianas utilizar DPT Via IM aos 15-18 m. E entre 4-6 a. Reforos a cada 10 a. com a dT Adultos: dT (0, 2 e 4 m.) Modo de aplicao Via IM profunda: < 2 anos: vasto lateral da coxa > 2 anos: glteo ou regio deltide Profilaxia ps exposio Somente para o ttano

Vacina contra difteria, coqueluche e ttano (DPT)-trplice bacteriana


Associao de vacinas DPT ou DPaT simultaneamente com outras vacinas: OPV, IPV, Hib, BCG, hepatite B, trplice viral (SCR)
Vacinas combinadas DTP + Hib = Tetra (Fiocruz) DPaT + IPV + Hib = Poliacel (Av/Pasteur), Infanrix IPV (SmithKline) DPaT + IPV + Hib + Hepatite B = Infanrix Hexa (SmithKline) Contra-indicaes Reao anafiltica com DPT ou DPaT Encefalopatia at 7 dias aps a DPT ou DPaT Doena neurolgica (convulses no controladas) Crianas com mais de 7 anos

Vacina contra difteria, coqueluche e ttano (DPT)-trplice bacteriana


Precaues Febre superior a 39,5 C Choro persistente e incontrolvel (48h ps-vacinao) Convulses (72h ps-vacinao) Reao hipotnica - hiporresponsiva (48h ps-vacinao) Nessas condies: vacinas acelulares Reao febril das vacinas trplices: antitrmicos at 48h aps
Eventos adversos A DPaT bem menos reatognica Reaes adversas menores: eritema local, ndulo, dor local, irritabilidade, anorexia e febre baixa Reaes adversas maiores: S. hipotnica-hiporresponsiva (choque) e convulses

Vacina contra Sarampo, Caxumba e Rubola (SCR ) - trplice viral


Sarampo Doena infecciosa aguda: elevada contagiosidade Grave: desnutridos e imunocomprometidos Janeiro de 2003: PNI - 12m. (SCR)

Caxumba Doena infecciosa: vrus RNA (Paramyxovrus) Parotidite, meningite, orquite, Ooforite, pancreatite, encefalite Calendrio vacinal (1992) - 15 m. (SCR)

Rubola Doena exantemtica benigna, baixa morbidade e poucas complicaes Gestao: morte fetal ou anomalias congnitas graves: retardo mental, malformaes cardacas, cegueira e surdez Objetivo principal da vacina: Tmega, I. E. Preveno da rubola congnita. Disc. Pediatria

CCMB PUC-SP

Vacina contra Sarampo, Caxumba e Rubola (SCR ou VTV ) - trplice viral


Caractersticas da vacina SCR Vacina combinada de vrus vivos atenuados Nomes comerciais: MMR II (MSD), Trimovax (A/Pasteur), Priorix (S/Kline) e Trivivac (chiron). Conservar entre 2 e 8 C. Proteger da luz

Eficcia vacinal sarampo e rubola: 95-99% caxumba: 75-90%


Persistncia da imunidade Proteo duradoura: SCR - 1 a. e reforo 4 - 6 a. Esquema vacinal 2 doses: 1a. e 4 - 6 a. Adultos: dose nica Via subcutnea Profilaxia ps-exposio Sarampo (72h ps-exposio) Rubola ou caxumba no indicada

Vacina contra Haemophilus influenzae


Introduo Bactrias do gnero Haemophilus: gram-negativas Flora habitual do trato respiratrio superior das crianas Hi no-capsulado: trato respiratrio das crianas (60 a 90%) Aquisio progressiva: perodo neonatal at 5 anos otite mdia e sinusite Em 1931, Pittman: 6 sorotipos de Hi capsulados: a, b, c, d, e, e f (b: formas invasivas) Risco da doena invasiva (meningite, sepsis, etc.): anemia falciforme, asplenia, neoplasia, crianas < 5 anos, freqncia a creches, aglomerao, virose prvia e ausncia de aleitamento materno Brasil: recomendao pela SBP desde 1998

Vacina contra Haemophilus influenzae


Eficcia vacinal Proteo de 95% (esquema vacinal completo) Persistncia da imunidade Evidncias: nveis de AC. protetores por 20 a. Esquema vacinal rotina crianas de 2 m. a 5 a. > 5 anos: imunodefic., asplenia, anemia falciforme e HIV + (sintomticos ou no) MS/SBP e adotado nas UBS so de 3 doses: 2, 4 e 6 m. vacina combinada DPT e Hib + HB(Pentavalente) da Fiocruz Laboratrios produtores: indicao de reforo: 15 a 18 m. Profilaxia ps-exposio no est indicada

Vacina contra Haemophilus influenzae


Modo de aplicao Via IM: < 2 a. de idade: vasto lateral da coxa > 2 a. de idade: deltide Associao de vacinas Simultaneamente: qualquer vacina do calendrio Uso combinado: varias apresentaes esquemas prprios Contra-indicao gerais hipersensib. aos componentes vacinais Eventos adversos Locais: dor, eritema e indurao Gerais: febre, irritabilidade e sonolncia (raros e de baixa intensidade)

Vacina contra Pneumococo


Introduo Streptococcus pneumoniae: microorganismo gram-positivo, encapsulado Diplococcus pneumoniae (1920) S. pneumoniae (1974) Morbidade e mortalidade: Crianas < 5 a. e adultos > de 65 a. Doena pneumoccica Invasiva: meningite, bacteremia e pneumonia com bacteremia No invasiva: IVAS, OMA, sinusite e a pneumonia sem bacteremia 2 tipos de vacinas vacina polissacridica e conjugada

Vacina contra Pneumococo - CONJUGADA


Caractersticas da vacina Vacina conjugada com o toxide diftrico (CRM 197) e sac. dos Ag. capsulares de 7 sorotipos de pneumococo: 4, 6B, 9V, 14, 18C, 19F e 23F A partir de 2 m. at no mximo 6 a. No utilizar em adultos. Conservar entre 2 e 8 C. No substitui a vacina polissacardica de 23 sorotipos: anemia falciforme, asplenia, infeco pelo HIV, doena crnica ou imunodeprimidos Nome comercial: Prevenar (Wyeth) Eficcia vacinal Brasil, os sorotipos mais prevalentes: 1, 4, 5, 6A e 14 Estimativas: proteo para doena invasiva: 65% em crianas < 5 anos e 95% das infeces por cepas resistentes Penicilina Persistncia da imunidade Imunidade duradoura (esquema vacinal completo) Profilaxia ps-exposio: no indicada

o Indicaes: o Crianas a partir de 6 semanas de vida o Posologia: 2, 4 e 6 m. de idade e reforo:12-15m. o Contra- indicaes: hipersensibilidade aos componentes da vacina Indicada para proteo: Doenas pneumoccicas pelos sorotipos vacinais Proteo contra DPI, OMA, Pneumonia Crianas de 6 semanas a 6 anos o 6 18 anos: condies de alto risco

Vacina contra Pneumococo - CONJUGADA


Esquema vacinal A partir de 2 m.: 3 doses com interv. de 2 m. (2-4-6) reforo entre 15-18 m. Entre 2-5 anos: crianas em creches, pneumopatias, anemia falciforme, hemoglobinopatias e HIV A AAP recomenda vacinao com a vacina conjugada e a seguir uma dose da polissacardica
Esquema de imunizao para a vacina pneumoccica conjugada de acordo com a idade de incio Idade de incio 2 a 6 m. 7 a 11 m. 12 a 24 m. Acima de 24 m. (imunocompetente) Acima de 24 m. (imunodeprimido) Esquema bsico 3 doses com interv. de 2 m. 2 doses com interv. de 2 m. 2 doses com interv. de 2 m. 1 dose Reforo 1 dose entre 12 e 15 m. 1 dose 2 m. aps a 2a dose No No

2 doses com interv. de 2 m.

1 dose da vacina polissacardica 2 m. aps a 2a dose

Vacina contra Pneumococo 7 - CONJUGADA


Modo de aplicao Via IM - dose de 0,5 ml. < 2 anos: vasto lateral da coxa > 2 anos: vasto lateral ou deltide Associao de vacinas Simultaneamente: IPV, DPaT, Hib, hepatite B (locais diferentes) Uso combinado: no indicado Contra-indicao No utilizar em adultos ou idosos Hipersensibilidade aos componentes da vacina e ao ltex Eventos adversos Mais comuns: dor, indurao e febre (48 h.) No observadas reaes adversas graves

Vacina contra Meningococo C


Introduo Neisseria meningitidis (meningococo): coco gram negativo (aos pares): diplococos 13 sorogrupos: A, B, C, D, H, I, K, L, X, Y, Z, W 135 e 29 E A, B, e C: importncia mdica e epidemolgica Doena meningoccica a) bacteremia benigna positiva: regresso ps-teraputica b) meningococcemia - forma septicmica grave com febre alta, vmitos, choque, CIVD e falncia mltipla de rgos (S. de Waterhouse - Friderichsen): bito em horas c) meningite ou meningoencefalite com ou sem meningococcemia

Tmega, I. E. Disc. Pediatria CCMB PUC-SP

Vacina contra Meningococo C


Os agentes infecciosos causadores da meningite, variam de acordo com a faixa etria: Meningite bacteriana - Agentes mais comuns por faixa etria Faixa etria Germes mais freqentes Germes menos freqentes

0 a 1 meses

S. agalactiae (grupo B) L. monocytogenes G.-negativos (principalmente E. coli e Klebsiella sp) Streptococcus (grupo B) L. monocytogenes E. coli Haemophilus influenzae Haemophilus influenzae tipo B (Hib) S. pneumoniae N. meningitidis Strept. pneumoniae N. meningitidis

Staphylococcus sp Salmonella S. pneumoniae H. influenzae

1 a 3 meses

3 meses a 5 anos

M. tuberculosis Staphylococcus sp Streptococcus sp Gram-negativos H. influenzae M. tuberculosis Staphylococcus sp Streptococcus sp Gram-negativos

> 5 anos

Tmega, I. E. Disc. Pediatria CCMB PUC-SP

Vacina contra Meningococo C

Doena meningoccica: formas endmicas e epidmicas vacinas eficazes especialmente B e C ltimos 10 anos (SP): Sorogrupo B (59%) e C (33%) Sorogrupo A no tem sido identificado Atualmente: predominncia do sorogrupo C (freqente nos meses frios)

Vacinas polissacardicas: Antgenos T - independentes: no induzem memria Grupos: A, C, Y e W 135 Pouco impacto em lactentes Hiporresposta na revacinao Surtos epidmicos (A e C) Ineficazes em crianas < que 2 a. No reduz o estado de portador

Vacina contra Meningococo C

Caractersticas da vacina anti-meningoccica C Ag. dependente da clula T (imunogncio e eficaz): memria a longo prazo Composio: polissac. capsular do mening. C conjugado protena diftrica CRM197 Conservar entre 2 e 8 C No congelar Nome comercial: Meningitec (Wyeth) Eficcia vacinal Lactentes a partir de 2 meses Boa memria imunolgica No induzem fenmeno de tolerncia (como as polissacardicas)

Persistncia da imunidade A imunidade deve ser de longa durao, mesmo em lactentes


Tmega, I. E. Disc. Pediatria CCMB PUC-SP

Vacina contra Meningococo C


Esquema vacinal Preconizado pela SBP < 1a.: 3 doses a partir de 2m. (2m., 4m. e 6m.) > 1a., adolescentes e adultos: dose nica Modo de aplicao Via IM. < 2 anos: vasto lateral da coxa > 2 anos: vasto lateral ou deltide Adolescentes e adultos: deltide Alterao de coagulao: via subcut. Dose de 0,5 ml. Profilaxia ps-exposio No indicada Contactante ntimo: quimioprofilaxia Rifampicina (12h/12h - 2d.): at 1 m.: 5mg/kg/dose > 1 a.: 10 mg/kg/dose Adultos: 600 mg/dose

Vacina contra Meningococo C


Associao de vacina Simultaneamente: polio, hepatite B, DPT, Hib (locais diferentes) No recomendada combinao com qualquer outra vacina No substitui a vacinao de rotina contra a difteria Contra-indicao Hipersensibilidade: toxide diftrico ltex ou compostos de alumnio Eventos adversos Edema, dor, hiperemia e febre No descritos eventos adversos graves

Futuro prximo vacina ideal: imunognica (todas as faixas etrias) proteo imunolgica todos os sorogrupos

Vacina contra a Influenza (gripe)


Introduo Influenza (gripe): doena respiratria viral mais prevalente Variab. antignica viral surtos epidmicos anuais Morbidade e letalidade: idosos, lactentes e doenas cardio-respiratrias crnicas Caractersticas da vacina Vacina: vrus inativados (2 subtipos de v. da influenza A e um subtipo de v. da influenza B) Composio: Ajustada anualmente (OMS) Conservar entre 2 e 8 C. No congelar Nomes comerciais: Vaxgrip (Aventis Pasteur) Fluarix (SmithKline) Fluzone (Aventis Pasteur)

Tmega, I. E. Disc. Pediatria CCMB PUC-SP

Vacina contra a Influenza (gripe)


Eficcia vacinal Taxas de soroconverso: 70 - 80% Pacientes imunodeprimidos: taxa de soroconverso menor Difcil verificar a eficcia: doenas virais e bacterianas das vias areas sup. Persistncia da imunidade Durao da imunidade: rpida vacinao anual No h imunidade aps infeco natural Vacinao de um subtipo no confere imunidade a outro subtipo diferente Esquema vacinal poca ideal para a vacinao: Outono (maro e abril) Esquema vacinal: varia com a idade Profilaxia ps-exposio No indicada AC protetores: 15 - 30 dias aps a vacinao

Vacina contra a Influenza (gripe)


Esquema da vacinao para influenza de acordo com a idade Vacina Dose Subvrion Subvrion Subvrion Subvrion ou vrus inteiro 0, 25 ml 0,5 ml 0,5 ml 0,5 ml

Idade 6 a 35 meses 3 a 8 anos 9 a 12 anos > 12 anos

Nmero de doses 1 ou 2* 1 ou 2* 1 1

* Na primeira vez devem ser aplicadas duas doses com intervalos de 1 ms

Tmega, I. E. Disc. Pediatria CCMB PUC-SP

Vacina contra a Influenza (gripe)


Modo de aplicao Via subcutnea ou IM (preferida: menos reaes locais) < 2 a.: vasto lateral da coxa maiores e adultos: deltide, glteo ou vasto lateral Associao de vacinas Simultaneamente: qualquer outra vacina do calendrio (locais sep.) Adultos: simultaneamente com a vacina antipneumoccica (locais sep.)
Contra-indicao Histria de reao anafiltica: protena do ovo ou galinha, neomicina e formaldedo Histria prvia de S. de Guillain-Barr

Eventos adversos Discretos: dor local ou febre (12h ps-vacinao) A vacina no causa a gripe (vrus inativados)

Vacina contra a Varicela


Introduo DNA vrus (herpesvrus) - herpes-zoster Carter benigno crianas eutrficas Maior gravidade crianas imunodeficientes Complicaes: pulmonares, encefalticas, miocrdicas e a S. de Reye Contagiosidade: aglomeraes (creches/enfermarias) 1974, Japo - Takahashi e cols.: vacina com vrus atenuado (cepa OKA)
Caractersticas da vacina Vrus vivo atenuado, cepa OKA Liofilizadas aps diluio: estveis por 30 min. Nomes comerciais: Varivax (MSD) Varilrix (SmithKline) Varicela Biken (Aventis Pasteur) Varivax: conservar a -15C e as demais entre 2 e 8C

Vacina contra a Varicela


Eficcia vacinal Em crianas com dose nica de 95-100% Casos vacinados: infeco leve, menor nmero de leses cutneas e febre baixa Adultos: soroconverso mais baixa (89-94%) - 2 doses
Persistncia da imunidade Crianas: superior a 10 anos Adultos: perda de 30% com o tempo (relatos de herpes-zster) Esquema vacinal SBP: crianas a partir de 1 ano adultos e idosos: imunidade negativa Situaes de risco: CRIEs 1 - 13 a. incompletos: 1 dose > 13 anos e adultos: 2 doses (interv. de 1 - 2 m.) profilaxia ps-exposio: at 72h aps o contato

Vacina contra a Varicela


Modo de aplicao Subcutnea: face lateral do brao, ntero-lateral da coxa ou regio gltea Dose de 0,5 ml. Aps receber a vacina- no usar AAS por 2 m. Sndrome de Reye Associao de vacinas Simultaneamente com outras vacinas do calendrio bsico (locais separados) No h produtos combinados com esta vacina
Contra indicaes Gerais tuberculose em atividade reao anafiltica a neomicina gestantes Adiar a vacinao (5 m.): aps sangue ou hemoderivados Eventos adversos Mais freqentes: dor local, rash e febre Pode ocorrer exantema vesicular ou mculo papular leve (aps 5 a 20 d.)

Vacina contra Hepatite A


Introduo Picornavrus do tipo RNA - principal reservatrio: homem Transmisso: fecal-oral Disseminao: pessoa, gua, alimentos e raramente: via parenteral Doena benigna, de curta durao, raramente fatal Adultos: formas (colesttica e fulminante) Caractersticas da vacina Vrus inativado com formaldedo Conservar entre 2 e 8 C, no congelar Eficcia vacinal Vacinas disponveis: proteo de 100% Persistncia da imunidade Durao da imunidade: 25-30a. No h recomendao de reforo Esquema vacinal 2 doses: intervalo de 6m. (crianas ou adultos) Criana: 12m. e 18m. SBP todas as crianas (possibilidade/disponibilidade)

Vacina contra Hepatite A


Grupos de risco Hepatopatias crnicas, indivduos que manipulam alimentos, trabalhadores de instituies para deficientes mentais ou creches, usurios de drogas injetveis, comportamento sexual promscuo e hemoflicos
Modo de aplicao Via IM: < que 2 anos: vasto lateral da coxa > de 2 anos e adultos: deltide Dose: at 18 anos: 0,5 ml > 18 anos: 1,0 ml

Associao de vacinas Simultnea: vacinas do calendrio (locais sep.) Combinado: hepatite B (3 doses: 0-1-6 m.)
Contra-indicao Crianas < 1 a. (interferncia com os AC maternos) Hipersensibilidade ao alumnio e fenoxietanol Eventos adversos Dor local, indurao local No relatados eventos adversos graves

Vacinao - Perspectivas
1 - Que possamos ver em cada paciente, um filho
2 - Que todas as crianas possam chegar idade adulta, sem desenvolver nenhuma das doenas imunoprevenveis 3 - Que possamos evitar a dor e o sofrimento que sentimos ao ver um filho (paciente) doente

REFERNCIAS
Ministrio da Sade www.portal.saude.gov.br/saude/ Sociedade Brasileira de Pediatria www.sbp.com.br Sociedade Brasileira de Imunizaes www.sbim.org.br/institucional.htm Academia Americana de Pediatria (ACIP) www.cdc.gov Tratado de Pediatria SBP 2007 Ed. Manole

Potrebbero piacerti anche