Sei sulla pagina 1di 2

Dopo aver affrontato e sconfitto Pompeo nella battaglia di Farslo, Cesare fa un bilancio delle perdite subite da entrambi gli

eserciti. In eo proelio non amplius1 CC milites desideravit2, sed centuriones, fortes viros, circiter XXX amisit3. Interfectus est etiam fortissime pugnans Crastinus, cuius mentionem supra4 fecimus, gladio in os5 adversum6 coniecto. Neque id fuit falsum, quod ille in pugnam proficiscens dixerat7. Sic enim Caesar existimabat, eo proelio excellentissimam virtutem Crastini fuisse, optimeque eum de se meritum8 iudicabat. Ex Pompeiano exercitu circiter milia XV cecidisse videbantur9, sed in deditionem10 venerunt amplius11 milia XXIIII (namque etiam cohortes, quae praesidio in castellis12 fuerant, sese Sullae dediderunt), multi praeterea in finitimas civitates refugerunt; signaque militaria ex proelio ad Caesarem sunt relata CLXXX et aquilae13 VIIII. L. Domitius ex castris in montem refugiens, cum vires14 eum lassitudine15 defecissent16, ab equitibus est interfectus.

1 2

non amplius: non pi (di) desidero, -as, -avi, -atum, -are: qui vale perdere (propriamente rimpiangere la perdita di). 3 amitto, -is, -misi, -missum, -re: perdere. 4 supra: in un capitolo precedente. 5 os, oris: viso, volto. 6 adversum: di fronte. 7 id quod dixerat: prima della battaglia, Crastino avrebbe detto a Cesare: oggi far in modo, o generale, di avere, vivo o morto, la tua riconoscenza. 8 optime de se meritum (esse): che si fosse meritato la sua (di Cesare) profonda riconoscenza 9 videbantur: sembrava. 10 deditio, -onis: resa. 11 amplius: cfr. nota 1. 12 castellum, -i: fortino 13 aquila, -ae: aquila, linsegna della legione romana. 14 vires: da non confondere con viri! 15 lassitudo, -inis: stanchezza 16 deficio, -is, -feci, -fectum, -re (de + facio): mancare

Allinizio del 55 a.C. le popolazioni germaniche degli Usipeti e dei Tencteri, sotto la pressione degli Svevi, si decidono a spostarsi verso ovest. Cesare coglie loccasione per descrivere gli usi e i costumi degli Svevi. Ea quae secuta est hieme1, qui fuit annus Cn. Pompeio, M. Crasso consulibus, Usipetes Germani et item2 Tencteri magna cum multitudine hominum flumen Rhenum transierunt, non longe3 a mari, quo Rhenus influit. Caus transeundi fuit quod ab Suebis complures4 annos exagitati5 bello premebantur et agri cultura prohibebantur6. Sueborum gens est longe maxima et bellicosissima7 Germanorum omnium. Hi centum pagos8 habere dicuntur, ex quibus quotannis9 singula milia10 armatorum bellandi caus ex finibus educunt. Reliqui, qui domi manserunt, se atque illos alunt; hi rursus11 in vicem12 anno post in armis sunt, illi domi remanent. Sic neque agri cultura nec ratio atque usus13 belli intermittitur14. Sed privati ac separati agri15 apud eos nihil est, neque longius anno16 remanere uno in loco colendi causa licet. Neque multum frumento, sed maximam partem17 lacte atque pecore vivunt multum sunt in venationibus18.
1 2

hiems, hiemis: inverno. item: parimenti. 3 longe: lontano. 4 complures: parecchi. 5 exagitati: tormentati. 6 prohibeo, -es, -hibui, -hibitum, -re: tener lontano. 7 longe: di gran lunga. 8 pagus, -i: cantone. Il pagus una divisione della civitas. 9 quotannis: ogni anno. 10 singula milia: mille da ciascun pagus. 11 rursus: di nuovo. 12 in vicem: a turno. 13 ratio atque usus: la teoria e la pratica. 14 intermitto, -is, -misi, -missum, -re: interrompere. 15 privati ac separati agri: genitivo partitivo dipendente da nihil. Non essendo consentita la propriet privata, i campi non hanno bisogno di confini divisori. 16 longius anno: pi a lungo di un anno, affinch non si disamorino della guerra. 17 maximam partem (accusativo avverbiale): soprattutto. 18 venatio, -onis: caccia.

Potrebbero piacerti anche