Sei sulla pagina 1di 48

Kohhran Beng October , 2011 Special Issue

A chhnga thu awmte


@ Thih Pawimawhna
- Rev. Lalhmingchhuanga Zongte
@ Pathian khawpui Thlirvelna @ Kan va lawm teh lul em @ Baptist Mi larte @ Nun Krista

- PC. Rochhuma 10 - H. Laltlankima 15

- Upa Biakthansanga Khiangte 21 - Upa C.L.Bika 27

@ Bhutanah Mission Field Thar - Rev.K.D. Siamliana 32 @ Hun hman dik pawimawhzia @ Tripura Gospel Centenary @ Serampore University - Rev.Dr.H.S. Luaia 35 - Upa DC.Thanga 37

- Dr.R. Tintlunga Hnialum 39

Thla Tina Tel thn

Editorial (Kohhrana Title dah) - 2 Tun hnai khawvel - 7 Hla leh a phuahtu (Charles Wesley) - 30

SUNNATE - 43 Upa Malsawma, Upa K. Hausiama, Upa K.Lalchungnunga, Upa H. Kaphleia, Upa F. Lalchamliana
October, 2011 hian Kohhran Beng copy 9,800 chhut a ni

Kohhran Beng KOHHRANA TITLE DAH

Editorial:

Chanchinbua thuchhuah tur thawn an awm takin tiin Internet ka \hut chilh a. Chutah chuan Kohhran Benga chh^n ngei ngei turin Aizawla kan Kohhran member pakhat chuan \hahnemngai zetin Kohhrana title dah chung chang hi a rawn z^wt a. Chh^ng ta mai lo chuan Editorial-ah kan hmang teh ngawt ang- he kum 65-na tak maiah hian. A zawhna chu, Ka pu, ka vei ve \hin leh dik lova ka ngaih thil pakhat-kohhran huang chhunga nihna (title) kan seng l<t uar lutuk hi eng nge i ngaih d^n ka hre lo nain, ngaimawhawm viau \hinin i hre ve lo maw? BCM .... , Aizawl-a lawi ka ni a. Kan Kohhran thupuan leh thuziakah te chuan Upa, Dr, Upa, Col, Rbt.Dr, tih ang reng vel hi hahthlak hi ka lo ti thin. Upa, Er, Upa, Advocate Upa IFS MA, M.Phil., Upa Pensioner, te hi kan la nei mai lo vang maw? Ka pu, Kohhran Bengah te hian i ngaih dan han ziak leh la, zawm a hlawh lehin ka ring a, i thuziak hi dik kan ti thin a nia, tih hi a ni. A ni ngawt mai. He thu hi thu hlawm (sentence) khat leka ka chh^n thiam dan chu, Heng thil zawng zawng hi ngaihhlut tur dik ngaihlu lo va, a phawvuak leh langsar lama chhungril th<k taka kan intlansiakna nghawng chhuah vek a ni, ka ti ang. Hetih rual hian title a ni a, a neituin a duh chuan a duhna hmun hmunah, a duh dan danin a dah thiang tih erawh kan hriat a \ha. Khawvel thil, Kohhrana put luh thuah erawh kan fimkhur chu a ngai hle tih entirna a ni bawk. Pathian rawngbawlnaa title put luh hian bula mite a tihrehawm palh thei tih a neituten hriatthiam ve pawh a ngai. He zawhna hi i ngaihtuah tl^ng teh ang u. Kan thiam, kan fin, kan zir s^nnate hi Pathian leh a Kohhran tan \angkai l>m si lo va, kan hming bula kan th^m raltir ringawt chuan kan hnawksak thlawn mai a ni ang.

Special October 2011, Issue

Thih

Pawimawhna

- Rev. Lalhmingchhuanga Zongte He thu hi tn hnaia ka thil tawn a\anga testimony anga sawi ka duh ve tlat mai a. Chutih rualin ka thil tawn hi miten, A hoh hoh nen, i chapopui mai mai e a, min ti ang tih chu ka hlau hl a. A sawi pawh a zahthlk khawp mai. Lalpa ropui nn chauh ni mawlh rawh se: Kan fa upa ber hi kum 16 a pum ve \p tawh na a, chhang a nei har a, naut> anga kan lo mal khalh rei a nih avng nge ni, la naupang chhia ve tak mai a ni a. Tnah hian Cl. XI a zir ve mk a. Ni khat chu naupang a thu chng, a sikul bng chu a rawn hlim haw hl mai a. In a rawn luh rual rual chuan a sikul bag a\ang chuan scholarship dilna form hi a rawn phawrh sawk sawk a, pa, en teh, hei hian pawisa tam deuh a dawn theih asin! a rawn ti chl mai a. A beisei anga ka lo phr teh srh loh avng chuan mi han en chk deuh va, ka hml a han hmuh chuan a meng chuai ta raih mai. Chu tah, Mampui, hetiang a lo thlenhlim boruak leh tna a scholarship dl tr hi chuan kum hml leh \awngka chhuak lo khat chhnga nu leh pa sum lak danglam tk dn en chuan, a thil luh belhkhwm chu nuai hnih tawn chu chaw ei puar hma hnuai lam a ni tr a ni a. Chuti a chaw thleng inchhuhsak aia nih loh chuan dwtin income hrilhaithlk a ni. Tuna chn ngam certificate siamtr a ngai dwn chu thu khat a ni a, a \hiante tihna a ni a. Keini chu Pathian zawng zawngin scholarship an leh a Kohhrante zrah hetiang dl lk ni chuan a awt ve ngei dwn thei lo twk chiah hi kan lo ni ve si a, hrehawm vawi khat paltlang tawh a. Isua hmingin i scholar- leh chu a la bk dwn a ni. ship chu i chn ngam em? ka He kan pafa thil tawn han ti a. Ani pawh chuan, a\ang hian thihna thu hi ka Chutianga dwt sawi ngai a nihte chuan kan dil lo anga ni mai rilruah a lt ta tlut tlut mai a. lwm, chu a han ti ve tak na a, Hmanah college ka kal ve laiin,

Kohhran Beng nawn, thih nawn a lo ngai a ni si a. Sum (thianghlim chiah lo) hi hmnah khn Isua hmingin ka lo hnwl ve tawh a. Chu sum chuan, Ani zawngin min duh loh kha maw, tih tum ta reng reng lo chuan a lo lawr sek mai si a. Hmana mi aia tawm zwkte khn a rawn inlr leh nghl a. Kan hmlma pa lah hian, Ani zawng hmnah a inhlan tawh kha, i tibuai tawh lo teh ang, a ti lm si lo va. Kan pian thara kan inhlan tawh hnu ngei mai hian thih leh \hin hi a va \l tak m! Sum lakahte hian kan thih a ngai ngun khawp mai. Hmna ka lo hnwl tawh hnu kha tnah hnar phal lovin la leh si ila, emaw, nimina ka thihnaah khn vawiinah ka thih leh si loh chuan, nimina harsa taka ka lo thih vena kha ka thai chhe lek fang a ni mai dwn si a.

Pathian khawngaihna a zrah scholarship hi ka thihsan ve tawh emaw ka lo ti a. Mahni chauh nih laia, mahni scholarship ve tr, dawt sawi ai chuan tia Isua hminga chn kha chu awl t a lo ni zwk a. Ka fanu duat ve m min a dawn hmasak ve ber tur, Ni lo ve, Mmpui han tih chu a mi vuak lt a na deuh hlek zwk tlat. Hmana ka thihsan tawh emaw ka tih thilah khn thih nawn leh a lo ngai ta a, hman ai khn a har deuh hlek lehnghl tihna a nih chu. Khen beh nun tih te, khawvl vui liam tih te, sual thihsan tihte hi pulpitah chuan a ri a mawi a, inchhng khurah chuan mi a chhun na ngaih ngaih hle si a lo ni. Thusawi thiamin an sawi chuan thil duhawm tak angin a lang a. Office lamah te, contract hnathawhnaah te, party thilah te, nult tlangval nunah te a taka han hman dwn chuan rin aiin a har leh \hn. Thih hi thil nuam a lo nih hlek loh hi a!

He ka mihring hlui zia, lo tho leh \hn, thlarau dn kalha tisa dna min hruai leh \hntu hi khen beh a, nakin hnu zlah pawh min tibuai tawh hlek lo tra thihsan fai vek theihna tr camping hi awm Chu mai a ni lo va, hmna sela, luh ka duh ngawt mai. ka lo thih ve tawhna kha rin reng Chutiang camping chu a vng theih a lo ni rng rng lo. Thih phian mai si a. Khawvl lakah hian

Special October 2011, Issue


ni tin ka thih zl hi a lo ngai zwk si a. Chu chu a hrehawm \hn. Fak hla phuahtu pakhat chuan, Khawvl zawng leh keima nun ngei hi, Kalsan rawh tiin min lo ko reng si; He lei dnah chuan hrehawm ve \hin mahse, Ka chunga i lwm chuan ka tn a twk e, a lo ti a. Kan mihrinnain a lo vawn ngheh ve lak lawh tawh han thlahte hi a harsa \hn a. Khawvl nna inmang\ha hi harsa kan ti \hn. Chu a chhapah vawi khat thih mah a harsat nen, ni tina thih phei chu a awl ai lo hl a ni. Nimahsela thlarauva kan nun tam deuh deuh theih nn tisa lam chu a thih tam deuh deuh a ngai miau si a. Tirhkoh Paula chuan, Ka naute u, Krista chu nangmahniah siam puitlina a awm hm loh chuan nau veiin ka vei leh che u hi, a ti a (Gal. 4:19). Kan mihring hlui zia hi thlaraua kan \han len ang zia zlin ni tin hian a thi tam telh telh a, Krista chu keimahniah a lo \hang lian telh telh thung a. Chumi kawnga kan \han zel chuan keimahnia Krista siam

puitlina a awmna kawng kan zawh hi a lo ni a. Tunlaia camping/crusadea inhln tam takte hi chuan, vawi leh khata engkim chin fel nghl vek hi an beisei \hn a ni wm e. Khawvl nna inhmachhawn n$ a lo thlen lehin, hmana vawi khat chin fela an lo awm tawhna kha rin rwla neih an tum a. A thar zla thih an peih tawh \hn lo. Hmnah ka inhln tawh, an ti fo \hn- vawiina inhln tawh si lovin. Hmna inhlan kha rin reng theih ni sela, ni tina mahni kraws put pawh a ngai wm lo ve - kraws put lah chu a hrehawm teh lul nn, mahni thihna a ni si a. Nimahsela ringtu, piang thar tawhte nunah hian thih zl hi a la pawimawh si a. Pian thar/inhlan laia vawi khat thih mai kha a twk lo va, chhan damna kal zl dn chu ni tina thih zlna hi a ni si a. Pathian thu chuan, Mihring thar chuan in inthuam tawh si a, chu mihring thar chu hriat famkimna nei trin, a siamtu anpui anga siam tharin a awm mk a ni, a ti a (Kol. 3:10). Pathian thu hian

Kohhran Beng

chhandamna chung chngah leh siam thar kan nih zlna thuah pawh hian mk hi a uar hl mai (Tirh. 2:47; I Kor. 1:18; 15:2; II Kor. 2:15 etc.). Keinin a tawh lai chauh kan uar a, a thara chan zl tumna kan nei lo \hn hi khawvl kan ngam theih loh \hinna pawh hi a ni wm e. Mihring thara ka nun theihna turin mihring hluiah chuan ka thih a ngai a, hmana ka thihna mualah pawh ka thih nawn fo a ngai a ni. (A ziaktu: Rev. Lalhmingchhuanga Zongte hi AICS-a lecturer a ni)

BCM Education Department hnuaia Zirna in hrang hrangte:


1. Baptist Higher Secondary School,Serkawn 2. Baptist Higher Secondary School, Jr.Section 3. Higher & Technical Institute, Mizoram 4. Baptist English School, Zawlnuam 5. BCM Primary School, Lungp<k BCM Recognised English Medium School-te: 1. Carey English School, Zotlang 2. Baptist English School, Thingfal 3. Baptist English School, N. Chaltlang 4. Baptist English School, Haulawng 5. Savidge English School, Thingsai 6. Gospel Centenary School, Lungsen 7. Cherhlun Gospel Centenary School 8. Gospel English School, Rahsiveng 9. Revival Centenary School, Rawpui 10.Baptist English School, Zote S 11.Baptist English School, Bungtlang 12.Millennium English School, Pangzawl

Special October 2011, Issue

TUNHNAI KHAWVEL
No. of Grade A 61 No. of Grade B 92 20 BCM Revival & Evangelism No. of Grade C Compartmental 1 Committee chuan Evangelist team pathum a pawm (recognised) thar a. Hemi rual hian BCM Legal Consultant team dinglaite pawh an dinhmun BCM chuan dan lama thurawn ennawn mek a ni bawk. Team petu (Legal Consultant) atan mi 3 a ruat thar a, chungte chu tharte leh an speaker-te chu(1) Siam thar lehna thu (1) Upa RC. Thanga, Zotlang puangtu team (Speaker: Aizawl, (2) Upa A.K. Zama Lalnunpuia- Bungtlang West. Rokhum, Bawngkwn, (3) Pu C. Zokhuma Bazar veng, Camp: Chanmari,Lunglei) (2) Reformers for Christ team Lunglei te an ni. (Speaker:HC. ChanchinUpa (Dr.) P. Lalringa mawia- Salem, Lawngtlai) a chawl ta (3) Kraws Thu Puangtu team (Speaker: Vanlalengmawia Nepal rama BCM Mission Sailo- College veng, Lawngtlai) rawngbawlnaa sulsutu chhuanawm, Upa (Dr.) P.Lalringa (63) chuan thisen cancer natna Kohhran Upa avangin Sept.10, 2011 khan he Exam Result chhuak Pastoral Department hnuaia khawvel a chhuahsan ta a; a tuk, Kohhran Upa Exam Board Pathianni khan Aizawl Chanchuan September 9, Zirtawpni mari/ Edenthar thlanmualah khan Kohhran Upa exam result vuiliam a ni ta. Pu Ringa hian a a tichhuak a; Result chu hetiang nupui Vanlaldiki Sailo leh a fanute 3 a kalsan. Upa P. a ni. Lalringa te chhung hian High Total candidates 176 School Headmaster hna kalThi leh Absent 2 sanin kum 1993 khan MissioExam zawng zawng 174

Evangelist team thar Pathum

Kohhran Beng bakah hian Biak in hmun/ram lei nan cheng nuai 148 vel ruahman thar a ni bawk.

nary-ah an kal a. Kum 20 dawn Nepal rama missionary hna an thawh hnuin kum 2009 khan a pension a. Mission Field-a an awm lain an fapa neih chhun an s<n a. Aizawl Chanmari Westah in leh lo neiin an inbengbel hman chiah a, Lalpan a hnena chawl turin a la ta a ni.

Eirukna chungchang Seminar


Research and Developement Department, AICS huaihawtin Hlemhl>tna leh Mizoram Kristiante tih thupui hmangin Lunglei leh Aizawlah Seminar neih a ni. Lungleiah chuan sap Upa leh Pu Buanga Hall-ah August 20,2011 khan neih a ni a. Aizawlah chuan I&PR Conference Hall-ah August 31 khan neih a ni bawk. He Seminar-ah hian mithiamte paper hrang hrang zirhona leh sawihona neih a ni.

Journalism Training, New Delhi-ah


Global Leadership Institute leh Evangelical Fellowship of India chuan August 22-27, 2011 khan New Delhi-ah India ram hmun hrang hranga Kristian ziak mite leh chanchinbu enkawltute pualin Print Journalism and Advocacy Training an buatsaih a. BCM aiawhin kan Editor Pu K.M.S. Dawngliana pawh a tel.

Mission lam hawi intawhkhawmna


August 24-27,2011 khan Asia Pacific Mission Consultation, Kohima, Nagaland-ah neih a ni a. BCM aiawhin Rev. Tc Laltlawmlova a kal. He Consultation-ah hian BWA a\ang te, Global Interaction Australia leh Brazilian Baptist Convention bkah ram hrang hrang a\angin Mission lam hruaitu an tel a. Rev. Tc Laltlawmlova hian BCM-in

Pastor Quarters Pali sa thar dawn


Tun hnaia Property Department Committee chuan heng pastor bial 4-a Quarter te hi sak \hat turin a thlang a; pakhat sak nan Rs. 700,000.00 zel a ni ang. Chungte chu Lungrang Pastor bial, Phawngpui South Pastor bial, Lengpui Pastor bial leh Zawlnuam Pastor bial. Heng

Special October 2011, Issue


Mission lama hma a lk dnte report-in presentation a han nei a ni. Tin, India Mission Association (IMA) pawhin September 7-10, 2011 khan Hyderabad-ah National Leadership Conference an buatsaih a. India ram hmun hrang hrang atangin palai an kal khawm a; BCM aiawhin Mission Promoter, Pu HS. Lalhmingthanga a tel.

Hruaia hi Brahmin hnam \ha chia piang, Hindu a\anga Lal Isua Krista hnungzui tura inpe; Pathianin \angkai taka a hman zui tak a ni a. Kum 33 zet Pastor anih chhung hian Kurku field (MP&MS) Director hna (kum 16) leh Non Mizo Evangelism incharge (kum 17) ah a pension ni thlengin a thawk. A nupui K. Vansiami nen fa 3 an nei a; thlarau lam fa (adopt) 3 an nei bawk. An fa 3 te hi Kohhrana BCM News TV-ah hna pawimawh tak tak chelh vek BCM Communication Departan ni. ment hnuaia Audio Visual Pu Lalrinmawian production chuan September thla chawhnu lam a\ang khan Lunglei Chawimawina dawng local TV-ah Kohhran chanchin Baptist Higher Secondary thar chawlhkar tin an puang School (BHSS), Serkawna chhuak \an ta. He programme hi Vice Principal ni lai mek, Pu Mizoram chhung khawpui hrang Lalrinmawia chuan Teachers hrangah Inrinii zan apiangin pek Day-2011 khan India President, chhuah \hin tura beisei a ni. News Pi Devi Singh Patil hnen a\angin reader atan Nl.Lalrinpuii Ro- Zirtirtu \ha chawimawina, khum leh Nl.Lalbiakdiki te an ni. National Award for Teachers a dawng. He Award hian Rev.Vanlalhruaia Thuziak, Medal leh pawisa fai a pension ta keng tel. Pu Rinmawia hian BCM-in Non-Mizo Evangelism Christian High School anih lai, lama rawng kan bawlnaa sulsutu kum 1980 atangin zirtirtu hna hi pawimawh tak, Rev. Vanlal- a lo thawk tawh a; nikum khan hruaia chu September 1, 2011 State Award for Teachers a khan a chawl (pension) ve ta. Pu lo dawng tawh bawk.

10

Kohhran Beng

hmasang ata tawh hmelmapa chu a che vel reng a. Pawnlam atanga phin darh tumin a bei ta miah miah mai, Juda sakhaw hruaitute leh Rom lalte chu an hmanraw langsar zual a ni. -Upa PC. Rochh<ma Mahse he khawpui hi Thlarauva remkhawm a nih avangin a Kristian Hlabu No. 360 beitute meikhupin an tlanchhe atanga 364 thlenga thupui an zel zawk a ni. dah chu Kohhran tih a ni. Beih dan danglam: Chung zingah chuan Nangma India hmarchhak State 2 ten Thil Ropuite an sawi, Zion Independent an sual laia an kan Pathian Khawpui tih hi harsatna tawh lian ber chu kan sak zin pawl tak pawh a anmahni mite zing atangin a ni an ni ang. Chu kohhran Pathian ti thin. Abor r<n \uma harsatna Khawpui tia an koh bawk an tawh pawh chutiang tho chu chu a chhunga ch>n a nuamin a ni. Lal Isuan Mi, a hmelma hm>lmate hlau lova chhan- chu ama chhungte zinga mi a damna banga hung ni siin a ni a tih angin p^wn lam a\anga chh<nga ch>ngten harsatna tihchhiat theih loh Pathian kan lo t^wk thin a nih hi. He Khawpui chuan a chhunga Pathian Khawpui hi a din dan ch>ng, a khua leh tuite atangin leh a chhunga chen nawm zia harsatna a tawk chho ta. sawi tur tam tak awm mahse tun \umah chuan harsatnain a 1. Legalistic heresy (Hmaluhchilh dan leh chu khawpui sang kohhran tih dan anga enkawltu turte tlinna (quali- tih tumna): Kohhrana rin dan fication) chu i lo thlir phawt hrang lo piang chu Lal Isua thawhlehna thiltihtheihna ang u. avanga rinna leh khawngaihna A vawtuin >k a cheh: chhan-dam tih thupui neia hlim He Pathian khawpui hi lak sak taka an awm laiin kar lovah tumin leh tihchhiat sak tumin chanchin \ha dang Jentail-te

Pathian Khawpui Thlirv>lna

Special October 2011, Issue


huap ve lo chanchin a lo chhuak nghal a. Jerusalem khawmpui nei chawpchilhin inhnialbuaina a thleng tan. Tirhkohte ngei pawh an ngaihdan a inhmu mai thei lo. Vawiin thlengin chumi ni i serh loh chuan, chutianga baptisma i chan loh chuan, i ei chuan, i zawmloh chuan tiin mi tam tak an tibuai a ni. Ngaih mai chuan hotein a lang na a, engemaw ther hlo te te nena kar 2/3 crusade an han neih chuan thingtlang kohhran thenkhat chu kan buai ram ram zel a ni. 2.Philosophical heresy (Kristian sakhua leh khawvel finna kaihkawpna): Nazareth thingtlang khuaa seilian foreign pawh dai lo sakhaw din chhuah, a zirtir bumro pui pui, lehkha thiam lo leh mimawl ve tak (Tirh 4:13) te rawn chhawm nun THURIN ringawt hi chu a mawlmang lutuk deuh ve, i hawi zau deuh teh ang u, tiin Aigupta, Greek, Babulon, Rom, Juda leh Kristian sakhua lakawpin Gnostic zirtirna a lo chhuak leh ta tlat mai. AD 150 lai vela kohhran a han tihbuai zia mai chu khawvel finna (philosophy)

11

lo s^ng z>l hian khawvel hriatthiam z^wngin Bible hi her rem a tum ta tlat a, chu chuan liberal theo-logy a rawn kalpui z>l a nih hi. Hindu pachal, Ram Krishna ten Hindu kal dan rawn siam \ha pahin Hindu sakhaw behchhanin pawl ang deuh an rawn din a, a kaihhruai Vivekanandaten rawn chhawm nung zelin India ramah chuan lo ropui zelin Lal Isua leh a zirtirte p^wl rawn din lehpel zuau zuau in an hria. A hrim hrimin kan India philosopher-te hi an lo turu riau mai. Lal Isua kha eng vangin nge Palestine ramah chauh rawng a bawl, eng vangin nge Bible hi Juda-ho culture zulzui a nih bik, ti a rawn kher rawn kherin sakhua zawng zawng hi sang bik leh \ha bik awm lovin intluktlang vek alawm tiin pluralism hi a lo chhuak ta a ni. Fimkhur ava ngai lehzual >m. 3. Theological error (Pathian Thu eng emaw lai uar luat avanga kal sual puina): Hei zet chu a chimawmin a buaithlak hle mai. Mizoram harhna hmasaahte chuan A lo kal lehna tihte thupui a ni a, duh

12

Kohhran Beng leh rante pawh an vaihma hmiah hmiah ta mai a. A tawpah mi pakhat manin an khengbet a, khawnvartui leihin an hal hlum ta daih mai a, jail bang an z<t chiang hle mai. Baptist Today 14th August, 2011 Issue-ah khan fimkhurna tur kawng hrang hrang tarlan a ni a, chung zinga pakhat chu Ph<rna p>nhleh laka fimkhur tura fuihna a ni. Heng hian Pathian Thu eng emaw lai la vungin hleihluak taka kalpui duhna a lo piang a, kohhran programme-a tel aiin inb^wkkh^wm an thlahlel a, kohhran tlin lohna lai hai chhuakin a sawi sel thiam thiam kha a rau rauvah an ngai thin. Kohhran tana \hahnemngai leh a duh rau rau kha kohhran tana mi hnawksak an ni thei thin. 4. Ecclesiastical system (Eng emaw avanga kohhrana in\henna): Pathian thu >m >m pawh ni lo, hmun hma leh hun leh ni thute, hruaitute kara eng emaw awm avangte leh thil inchuhna leh in\henna ang chi hian Pathian khawpui hi a tibuai fo bawk. Isua thawhleh ni chung changah khawchhak kohhran

dan dana hrilhfiahin a lo kal lehna sawi bo zawnga awmin Pathian khawpui chhuahsanin B^wkt> an khawh hial ta a nih kha. Kohhran hmasa a\angin an lo buaipui hle tawh a ni. Entir nan, AD 155 lai vel khan Montana an tih, thusawi thiam tak a lo chhuak a, kohhran kalphung chu mihring phuahchawpah dahin a thlarau lohzia leh thlarauva innghah pumhlum a \ulzia an tlangaupui mai chu, zuitu leh ngainatu a ngah ta >m >m mai a, mipuite pawhin nemnghehte rawng-bawlna chu ngain>pin zawl ram anga kal chu an duh z^wk thluah ta mai. Lal Isua lo kal lehna an tuipuiin Prugia rama Pepuza khuaah vanram rawn din dawnin an zirtir a, chuta tan chuan an inbuatsaih mup mup mai zu nia! 1996 khan Arunachal field ah harsatna a thleng a, eng emaw zat inbawrkhawm chuan simna leh sual ngaihdamna thupuiah neiin Thlarau Thianghlim neih tur tih an sawi ri reng mai bawk a. Bible chhiar aiin chumi chu alang tiin sual puang turin mi tam tak an nawr a. Mihring bakah bungrua

Special October 2011, Issue


leh khawthlang kohhran an buai a, Nicea khawmpuiin a rem fel thei chauh a ni. Pathian khawpuiah hian vua leh vang lam\ang siam (family feeling) te, chu mi chhuak leh chhuak, v>ngchhak leh vengthlang, he lam leh saw lam, North East leh South East, a sen leh a var tih v>l avanga thubuai hla buai nei, khawvel court hial hawng hi eng zat tak awm ang maw?

13

1. Thlarauva khat: Pathian chu Thlarau a ni. A thuawih apiangte hi thlarauva khat an ni i ti phawt ang, chung chuan bik emaw, hriatna danglam bik emaw, thlarau thilpek eng eng emaw dawn kur l<k lam a ni lo. Rinawm taka Bible zirtirna ang z>la awm thiam a, kohhrana inhman hi a ni. A hruai theiha awm a, min thunun tura Pathian hnena intukluh z>l nun a ni. Lal Isua leh a zungzam avanga mahni Pathian khawpui vengtute: duh dan aia min thlangtu duh dan Thingtlang khua a ni emaw, ngai pawimawha rinna a kal zel khawpui lian a ni emaw thuneitu hi a ni bawk ang. tak chu sawrkar laipui ni mahse a \hutchilh rengtu, village 2. Finna a khah: Thlarauva council leh municipal khat tawhte chuan a dang chu corporation awm a ngai. ngaih tawh awm loh tak, mahse Khawvel khuate enkawltute thupek a ni. Missionary leh tlinna (qualification) awm a pastor-te chu sawi loh, Upaho ngai. Khua leh tui a ni tur a ni, nihphung tur a ni. Pathian kum 25 a tling tur a ni, thubuai hriatna tel lo finna ringawt hi nei lai a ni tur a ni lo tihte a awm Bible-in finna a tih a ni lo tih duat mai. Chutiang bawkin he hre bawk ila. Tin, finna hi hriatna Pathian khawpui harsatnain a nen a inkawp \hin avangin dah tl^k buak ve reng enkawl tur hian hran hleih theih a ni lo. Isaia Pathian pawh a duhtui hle a ni. 11:2 ah chuan Jesaia bul atanga Kohhran ding tira hruaitu an a chawrno (Lal Isua) inthuamna thlan chhuah (Tirh. 6:3) Philipa tur chu Lalpa thlarau, finna leh leh a \hiante qualification kha hriatna thlarau a ti. Mosia kha vawiin thlengin a la pangngai reng a hman duh avangin Aigupta finna leh thiamna zawng zawng a ni, chungte chu :-

14

Kohhran Beng Paula hian he lam thu hi a dah pawimawh teh a nia, rilru sual put loh a ngaih thu (Tirh 24:16) leh Timothea hnenah chuan Pathian thlarau min p>k chu rilru fel tak neihna thlarau (II Tim. 1:7) a nih thu sawiin mi mittlung a awm a, pawnlam mite fak pawh kan hlawh tur a ni a ti. A tawi zawngin kohhranho enkawltu la ni tura a chher m>k Tita leh Timothea chu lehkha thawnin kohhran hruaitute qualification a lo hrilh l^wk hrep a nih hi. Chuvangin Pathian khawpui v>ngtute u, in nun kha fimkhur pui hle ula (Jer 17:21) engkimah lo fimkhur teh u. Lalpa khawpui hi an thlir v>l reng a nia. (A ziaktu: PC Rochhuma hian ngaihtuah tham tak thu a rawn ziak fo mai; kan l^wm hle. Amah hi Bualpui V Kohhrana an Upa, Middle School zirtirtu a ni)

zirtir a ni. Daniela kha thil bul chhui thiam (scientist), hriatna lama bengvar, lal ina chetla thiam a ni. Nehemia kha sawrk^r hna s^ng chelh, dikna ngais^ng, hotute zah thiam, tilawm thiam a ni. Paula chu Gamaliela bul a zir chhuak, inzir nasa (Tirh. 26:24) a ni. 2. Mi hming \ha: Thlarau leh finnaa khat tawhte chuan heng mai maite chu a ngai tawh dawn em ni tih a awl hle. Piantharna kan duh lutuk leh thlarau kan dah pawimawh lutuk a leiah nun dan \ha leh mawi zawng zawng hi kan in paihsak thin nen hi chuan a va intu awm love mawle. Philipa leh a thiante 6 hi penticost lo thlena harh thar mai ni lo, a hma f> atanga mi hming \ha, mi fimkhur, Pathian hria, sum leh pai leh hmeichhiat/ mipat kawng pawh a mi fimkhur an ni ngei ang.

Hei hi Kohhran Beng kum 65 tlin lawmna Special Issue a ni. A latuten aman p>k belh a ngai lo. He chanchinbua thuziak tur hian tu mah sawm bik an awm lo. A ziak peih apiangte tan a ni. Sermon/ Testimony rawn thawh \hin rawh. -Editorial Board

Special October 2011, Issue

15

(He pa, Nepala kan missionary hi eng nge maw a awmzia le? Damloh nam>nin an nupain an damlova, an thi mai d^wn emaw kan ti a; lawmthu a la rawn sawi tlat bawk si! Vellore te a la ti ta deuh deuh! Chhiara hriatthiam chi a ni.-Editor)

KAN VA LAWM TEH LUL EM!


- H. Laltlankima, Vellore Vawiin hun lawmawm tak min hruai thlengtu Lalpa hnenah a hmasa berin lawmthu awm rawh se. Tunlai kan chhungkua-in natna leh harsatna kan tawh avanga kohhran hrang hrang leh mimal leh pawl hmun hrang hrang a miten duhsak taka min tawngtai sak mai bakah, sum lehpaia min tanpuina te avang hian kan lawm tak zet a ni. Lawmthu sawisen loh kan ba han tih tawngkam that satliah hi a awm ve a, amaherawhchu tuna kan dinhmunah chuan a takin kan changa, lawm avang hian mittui a luang fo a ni.Enga ti nge keini chhung tehlul mite lawm lo em em hi, min hre ngai lo thleng thlenga tawngtaina leh dusakna min lantir tlat mai le, Lalpa vang a ni e, a ropui zia hi min hmuhtir tawh thina min hmuhtir zel a tum a ni ber mai. Kan chanchin bul deuh: Nikum 2010 March thla-a stroke ka neih avang khan ka kut leh ke duh angin ka la hmang tha thei lo va. Tun kum June thla lai hawl vel khan khawsik (sang vak lo) avangin Hospital-ah kan va inentir a, hetah hian ka kal (kidney) \hat loh hriat theihna, ka thisena creatinine hi pangngai tana 0.7 atanga 1.4 vel a nihna turah khan 6 lai a lo kai tawh a. Keima lamah ka kut leh ke chak lo deuh tih loh chu engmah harsatna ka neih loh avangin he ka kal (kidney) harsatna hi ka lo hre reng reng lo niin. Tichuan kal (kidney) lam thiam doctor-te ka han rawn chuan ka kal chu thlak a ngaih mai theih thu min hrilh ta a. Hetih lai hian ngaihtuahna a thui duh hle mai. Kal thlak man tozia, a nuai tel a ngaihziate mai bakah tu nge min pe ang tihte ka han suangtuah chuan rilru a kal thui hle mai. He tih lai hian ka nau Lianan Mizoram atangin min

16

Kohhran Beng khan a chanai zawng zawng kha khaw lam hla takah chen turin a kal bo pui a, kei erawh chu pa ber kan neih zawng zawng ai tam daih mai khawh ral turin khawlam hla tak ka pan mek ta chu a nia tihte ka ngaihtuah a. Hetia Vellore hial pan kan han ngai ta hi chhungte kan ti luhai viau mai. Kan u leh nau Mizoram hmun hrang hranga miten an thawhkhawm liam liama hengte nen hian Vellore chu kan pan ve ta a ni. BMS leh BCM hruaitute: Kan hotuten heng harsatna kan tawh ah hian a tirte atangin min ngaihven em em a, min lai nat hle a ni tih pawh kan hriaa an chungah kan lawm hle. Kohhran hrang hrangah min tawngtai sak turin chanchinbu lamahte min chhuahsak a, BMS pawhin an website-ah tawngtaipui turin min lo ngen sak bawk a ni tihte kan hre zui zela kan lawm takzet a ni. Vellore lam ve thung: Thil mak ang reng tak chu Vellore kan pan ni tak hian Upa P Lalringa Nepala kum 15 ka lo thawhpui tawh kha natna vang bawkin Aizawl atangin

rawn sms-a kal pek che a ngaih chuan ka inpeih e tiin, ka lawm lutuk hi ka mittui a tla hial a ni. Thupuan bung nga-a Johanan lehkhabu zial phelh thei an awm loh vanga a \ap kha, Sakeibaknei, Juda hnam a mi, Davida bulpui khan lehkhabu chu hawng tur leh a chhinchhiahna pasarih phelh turin a hneh ta, tih a hriat khan Johana hi lawmin a \ap leh thovin ka ring ta a ni. Kal inpek mah heti khawpa a lawmawm chuan lei leh van inrem tawh lo inrem nana Pathian fapa min pe hi chu a lawmawm dan sawi sen a ni lo. Inbuatsaihna: Tichuan le, Kathmandu-ah kal thlak theih ve tho mahse, Vellore lam kan beisei ve ta a. A tirte atangin Kathmandu-a kan Mizo unau ten kawng engkimah tanpui kan ngaihna apiangah min \anpui zela tawngtaina leh thilpek hlutak min hlana an chungah kan lawm hle. Mizoram lam atangin Madini (ka thiannu) u Madama leh a u fanu Nunu-i Kathmandu-ah an rawn chhuk vat a, an ni nen hian July 25th 2011 khan Vellore panin kan chhuak ta a. Fapa tlan bo

Special October 2011, Issue


Kolkata an pan ve mek a ni. Kan kal hma hian Vellore-a Mizoram House enkawltu Rev Vanlalpeka kan phone lawka engkim fel takin min ruahman saka. Rev Lalbiakzama leh Rev Lalremsiama te an lo awm bawka kawng engkimah hma min lakpui zel bawka an chungah hian kan lawm tak zet a ni. Vellore-ah hian Mizo damlo-a kal, hnathawk leh zirlaite Welfare neiin an lo awm a, tanpui kan ngaihna kawng hrang hrangah min puia an chungah kan lawm hle. Kar khat damdawi Ina ka awm hnuah ka kal chu thlak ngai ngei tih an hmu chhuak a, tichuan damdawi In atang chuan min chhuah tira Kal min petheitu tur ngaihven a ngai ta a ni. Ka unauten ka chanchin an han hriatchian chuan min khawngaih hle a, an kal min pek theih kha an duh theuhva. Ka u Upa Biakchhunga chin chung lam chu kum 60 an pelh tawh avangin doctor-te duhthu a sam tawh lova pawi an ti hle. Ka u Chhuanawma, ka nau Liana leh ka u fapa Marama te Vellore lo kal tur chuan an inbuatsaih ta a.

17

Liana leh Marama hi nupui fanau nei tawh an ni a, an thiannute pawhin an remtihpui thlap a ka lawm hle. Ka u Chhuanawma hian min pek ngei a duh avangin amah atangin doctor hnena inentir kan tan ta a. Kathmandu lam: Kathmandu lam nen kan inbe pawp thei reng a, zingah Madini hian sms hian Good Morning min rawn ti thina, 8th August tuk pawh khan tuk dang ang bawkin Good morning tiin leh naupang pawh an hlimtlang tih a rawn thawn a. A hnu reiloteah Madaman Madini a stroke-a zai a ngai dawn an ti tiin min han hrilh chu hriatthiam a har hle mai, ka sms ka han en leh thin midang ziak a ni bawk si lo, ka phone kir thei bawk si lo a, mahse Gauhati lamah Rev. F. Ramdin-mawia ka han phone a Kathmandua ka thawhpui Dinga te nen an lo in phone kuala thil chinchang chiang kuang zawkin min han hriattir ta a. Stroke ni lovin lunglam harsatna a ni zawk a. A hnuah Dinga hian min rawn bia-a chiang zualin min hrilh ta a. Madini hian a lung a arteryah block a awm avangin harsatna

18

Kohhran Beng thatzia leh min hmangaihzia hi a mak thlawt a ni. Kei awm mah ila ka tih theih loh tur thlengin thlengin min tih sak zung zung a, BMS hotute chet hma-in sum lehpai tul zawng zawng pawh min lo peksak vek a nih chu. An chungah ka va lawm tak em! Thil mak tak chu: Kohhrante tawngtaina hian thil a tihtheih zia hi lo hre tawh thin mah ila a taka han chan chiah hian a chiang leh zual a ni. Doctor-te chuan 100%-in kan zai hlawhtling e an ti a, chu ai pawha mak leh lawmawm zual chu doctorte hian Madini hi zan thum CCU (Coronary Care Unit, hei hi lung lama harsatna nei te leh a dangte pawh enkawl bik ngai an dahna a ni)-ah an dah hnuah ward pangngaiah sawn leh tur a ni an ti a. Thawhleh tuka doctor ten an va check leh chuan Madini chu a lo \ha vek a nih chu! CCU-ah dah a ngai tawh lo mai ni lovin tlai lamah Hospital atangin kan in lamah an hawn tir a nih chu! Hei hi \awng\aina rah a va ni chiang teh reng em! Lawm thu sawi mawlh mawlh a ni kan tih theih t^wk chu.

a nei a, chu chu tihfai a ngai a ni a. BMS missionary Dr Katrina Butterworth te nen an inberawn a, ani hian BMS Hqrs. hotute a hriattir nghal a.Vanneihthlak takin Hospital \ha tak mai Norvic-ah an in-admit a. Zai han tih hian major operation (Open heart surgery), ni lovin a b^n atangin a artery-a hmanrua hawlhlutin a lung-a artery block awm chu an tifai ta a ni. He thiamna hi Angioplasty an ti a, a changk^ng hle a, a rei lo va, mahse a to >m >m thung a ni. Keima tana ins>nso-na mah neih b^k s>nga inenkawl ngaih laia in lama hetia harsatna kan tawk hi ngaihtuah ngaihna pawh ka hre lo. Mahse kohhrante \awng\aina hi keini chhung hian a takin kan chang mawlh mawlh mai a nih hi. Tichuan min hruaitu Madama chu a rangthei ang berin Kathmandu lamah a kir leh ta a. BMS hotuten a rang thei ang berin engkim an ngaihtuaha senso zawng zawng hi min tumsak ta vek a ni, kan va han lawm teh lul e. Kan lawmzia hi kan lei leh ka hian a sawi fiah thiam dawn lo a ni. Hetih lai vela Kathmandu-a kan Mizo unaute

Special October 2011, Issue


Vanduaina kara vanneihna: Vellore hi India ram mai ni lovin khawvelah pawh Kal thl^k (transplant)-ah na na na chuan an lang tham hial a. Hei vang hian an hming \hatna hum z>l tur hian an fimkhur >m >m a, kal petu (donor) hris>lna kha an ngai pawimawh >m >m a. Natna rau rau-ah zunthlum (diabetes) hi an duh lo zual a. Hei bakah hian a pe tu tur kal kha a hrisel tur a ni a. Hei vang hian ka u leh naute chu fimkhur takin an zun te an thisen te leh \ul dang zawng zawng an han tih khan an kal kha mi dang p>k atan >m chuan an duhthu a s^m ta lo va.

19

a. Hetia an kal \ha lo in\an kan han hria hi kan lawm hle a, a theih ang ang-in damdawi inah chuan doctor-te a hranpaa hmu-in fimkhur takin check up te neiin inenkawlna (treatment) kan nei thei ta a ni. Donor tura lo kal te kha damlo (patient) an ni ta hlauh zawk a nih chu. Josefan Pathianin in hmaah mi lo tir hmasa a nih hi a tih ang deuh mai khan kan chhungkuaa harsatna lian tak lo thleng thei kha buaina zual thlen hmain kan hre chhuak ta hlauh a ni. Pathian hian kal thl^k kher lovin min la tidam thei tih ka hria a, mahse kal thl^k ngeia zir chhuah tur min dah pawh a ni mai thei bawk. A eng pawh Ka u fapa pawh a nu leh pa chu ni se Ama ropui nan ni ngei ten zunthlum an lo neih avangin rawh se. amah hris>l reng mahse petu (donor) ni tur chuan \ha an ti lo A inthlahrunawm khawp mai: Vellore kan han thlenga deuhva, mi dang zawng turin min ti ta a ni. A tirah chuan a CMC (Christian Medical beidawnthl^k ram ram hle mai, College) chuan an motto atan mahse Pathian hn>na lawmthu Not to be ministered unto but sawina tur kan hmu ta hlauh to minister ti hi an tar kuau mai zawk. Keima tan, kan chhung- a. Rawngbawlsak tur ni lovin kuaah a pakhatna atan pawh kal rawngbawl turin tih ang deuh petu hmuh a har chuan an ni hi lo a ni ang chu. Ka dinhmun ka chhe ve leh sela a petu tur chh<t ve a, rawngbawl tura p>n (donor) chu a v^n lehzual dawn chhuak ve si hi chhung leh khatte bakah s>nso a turu luluk dawn bakah kohhran leh khawtlang

20

Kohhran Beng \awng\aisaktu leh duhsaktute tan pawha thlarau lam malsawmna eng emaw ti tala a thlen ve theih hi ka duhthusam a ni. Tlipna: Aw le, a tawp ber atan chuan lawmthu bawk ka sawi leh duh. Kohhran leh mimal nasa taka min \awng\aisaktu leh thilp>k hlu tak min petute hi kan rul s>ng r>ng r>ng d^wn lo che u a, mahse Lalpan rem hre takin malsawmna tam takin v<r che u rawh se. Theih ni se mi mal tin hn>nah emaw kohhran tinte hn>nah lawmthu ka ngeia sawi hi kan ch^k tak meuh a, mahse kan thei si lo. Tichuan hei hi khawngaihtakin in hn>na lawmthu kan sawinaah min lo pawm sak turin ka ng>n che u a ni. A malswmna hn^r kang ve ngai lo khan in mamawh tin r>ngah hneh takin tisa leh thlarau lam malsawmnain v<r \heuh che u rawh se.

bakah kan thawhpui mission BMS ka ti hautakin ka ti luhai hle mai a. Kal thl^k chu a kaihhnawih a lo tam dawn hle a nih hi. Keimahni lam mai ni lovin ka nupui Madinite chhung leh khatte nen kan ph>k buai a ni deuh ber mai. Khawvel chawk buaitute tih ang deuh mai kha kan ni awm e. Mite kan chunga an \hatna zawng zawng lah hi kan chhungkua hian kan dam chhungin kan r<l s>ng d^wn r>ng r>ng bawk lo. Kan mihring puite mah kan inrul s>ng lo a nia Lalpa \hatna hi kan va rul s>ng lo lehzual >m! Ka \awng\aina: Nikum lama stroke avanga ka damloh khan testimony min pe a, tuna hetia keimah mai ni lo, ka \hiannu Madini pawh a lo buai ve leh zelte hi Lalpa hian hlawk taka min tuar chhuah tir ngei turin ka \awng\ai a ni. Keimahni tan mai ni lova min

Bible-a sawmpahnih langsarte


Isua Zirtirte 12 Kanaan ram enthlatute 12 Israel hnam puipate 12 Jerusalem thar lungphum 12

Special October 2011, Issue - Upa Biakthansanga Khiangte

21

Baptist Mi l^rte
Baptist kohhran hi Protestant kohhranah chuan a lian ber kan ni a, khawvel huap ang pawh a mi challang leh hmingthang pui pui an thahnem hle a. USA khu Baptist tamna a nih avangin America ram inrelbawlnaah pawh Baptist hian hmun lailum tak a luah fo reng a. American ram rorel khawl, an MP rual zingah pawh Baptist mi leh sa an \hahnem hle reng a. An ram hruaitu President zingah pawh Baptist mi leh sa an inphum zauh zauh thin bawk. American President 16-na, US President zinga hmingthang ber pawl, pa nun tluang leh thuthiam, bawichhuahtu hmingthang Abraham Lincoln kha Baptist pachal a ni a. Lincoln thlaktu President 17-na Andrew Johnson pawh Baptist bawk a ni a. President 29-na Warren G Harding pawh Baptist a ni leh a, President hmingthang pawl tak President 33-na Harry S Truman pawh Baptist a ni, President 39-na Jimmy Carter phei chu kohhran Upa, S.S zirtirtu a ni a. President 42-na thusawi thiam leh hmel ngainat awm tak William Jefferson Clinton, Bill Clinton ti a kan hriat pawh hi Baptist mi leh sa bawk a ni. Clinton hun laia Vice President Al Gore pawh Baptist a ni a. Al Gore hi khawvel huap-a Environment humhalhtu pawlah a thusa pawl takah a awm a ni. (US tih lohah chuan India hi Baptist tamna ber pawl a ni a, India ramah hian Baptist member nuai 24 vel zet kan awm a, Catholic tih lohah chuan kan lian l^wt lak a ni) Russian Czar Alexander 1 (1777-1825) kha Baptist a ni a, Nigeria sipai hotu thin,1999 atanga President mawhphurhna chelh ta Olusegun Obsanjo pawh a hang dum hle nain Baptist a ni. Kum 1873 -1878 inkara Canada President mawhphurhna chelhtu Alexander Mackenzie pawh Baptist a ni a, Japan Prime Minister 60-

22

Kohhran Beng

a mipui maktaduai 215 zet hmaah rawng a bawl tawh a, TV, Video, Film,Webcast atang phei chuan a rawngbawlna hi mi tluklehdingawn hnih chuang zetin an ngaithla tawh bawk a. Kum 1948 atanga 1993 inkar khan a rawngbawlna atangin mi maktaduai hnih leh nuai nga zetin piantharna an chang tawh a. US President eng emaw zat Lyndon B.Johnson, Gerald Ford, Jimmy Carter, Ronald Reagan, Bill Clinton, George Bush te chhungkua thlengin thlarau nun lama an biak rawn ber a ni a. US President hlui Lyndon B.Johnson leh Richard Nixon vuina ah thu a sawi a, Ronald Reagan vuina ah pawh thusawi tura tih a ni nain a dam that loh avangin a sawi thei lo Vawiin thlenga khawvelin hlauh a ni. thuhriltu lar leh ropui bera an A thusawiin nghawng a chhal, feet 6 a sang, thusawi leh baseball khel thiam tak neih tur pawh ngaihtuah lova a Billy Graham hi Baptist a ni. ngaih dan huaisen taka sawi American mipuite thinlungah pawp pawp thin American Billy Graham hi a tla nain, an Evangelist lar ber pawl, kum President ai te pawhin an 2007 a chatuan rama chawlta ngaisang zawk a, American ti Rev. Jerry Falwell kha American tu ah an ngai hial a Baptist pachal a ni a. Falwell hi ni. Billy Graham hian ram 185- kohhran member 20,000 na Yukio Hatoyama pawh Baptist a ni. Sakhaw puithiam leh thuhriltu lar zingah pawh Baptist mi leh sa an awm nual mai. Kum zabi 17-na a thuziak thiam leh thuhriltu hmingthang ber pawl, Bible dawta lehkhabu hralh kal ber Kristian Vanram kawngzawh (The Pilgrims Progress) ziaktu John Bunyan chu Baptist pachal a ni a. John Bunyan hi pa huaisen, a thil hriatte huaisen taka puang thin a ni a, chu vang chuan lungin hial a dai phah a. Kristian Vanram kawng zawh pawh hi Bedford tan ina a tan laia a ziak a ni. Kum zabi 19na a British thuhriltu lar leh Pathian hman em em The Prince of Preacher tia an koh Charles Haddon Spurgeon kha Baptist a ni.

Special October 2011, Issue


awmna Thomas Road Baptist Church, Lynchburg, Virginia ah Pastor hna thawk thin a ni. American Evangelist lar tak, tawngtai dam thei; a tawngtaina atanga Cancer leh natna khirhkhan pui pui pawhin damna an chan na thin Kathryn Kuhlman te British thuhriltu lar David Pawson te, China rama Missionary a kal ta Lottie Moon (1840-1912) te pawh Baptist an ni a. Lottie Moon hian kohhran member maktaduai 17 dawn awmna Southern Baptist Church ah missionary rilru nasa takin a tuh a. Southern Baptist Church ah hian 1888 atangin kumtin Krismas dawnah Lottie Moon Christmas Offering for Missions an buatsaih ziah a, chuta an sum hmute chu Mission field a Krismas hmanna atan an pe thin a ni. India rama news channel lar leh ngaihhlut hlawh tak CNN- IBN hi Southern Baptist ta a ni a, kum khatah dollar maktaduai 800 vel zet an seng thin a. India rama news channel lian ber pawl Kristian ta a ni hi Hindu lam

23

atangin ngaimawh fe fe a awm nawk a ni. Missionary te pa an tih hial William Carey pawh Baptist pachal a ni. Harsatna leh thihna meuh pawhin a tukdawl theih loh William Carey hmalakna zarah Hindu hmeichhe tam tak pasalte ruang hal ruala halhlum turin thihna an pumpelh a, a hova an din Serampore College pawh vawiin thlengin India rama College tha ber pawl a la ni zel a ni. American sumdawng hausa, Standard Oil Company dintu John D.Rockfeller (1839-1937) kha a hun laia khawvel a pa hausa ber leh American zinga dollar tluklehdingawn aia tam nei hmasa ber a ni a. Erie Street Baptist Church ah Sunday School zirtirtu a ni thin a, an kohhranah sum hlawm lian pui pui a pe thin a, an kohhran chuan American chhim lamah School leh College eng emaw zat an din hial a ni. Medicines, Education leh Scientific Research atan ringawt dollar maktaduai tluklehdingawn khat chuang a pe a ni.

24

Kohhran Beng Under-wood hi Baptist an ni. Carrie Underwood hi American Idol zingah hlawhtling ber a ngaih a ni a, tunah hian album copy maktaduai 15 chuang a hralh tawh a ni. Country singer lar Glen Campbell te Roy Orbinson te country singer, actor ni bawk Kris Kristofferson te, hranghlui chan changta Donna Summer te, Gospel singer lar Mahalia Jackson te, rock star Bill Haley te, Buddy Holly te, Diana Ross te, Jeolous Kind hla nalh taka satu Rita Coolidge te Baptist an ni a. Zaithiam leh lemchan thiam Whitney Houston te, Baptist Pastor fanu nula hmel \ha leh zei, zaithiam leh lemchan thiam bawk, virgin ngata pasal nei Jessica Simpson te, eng emaw hun laia Pop Queen ti hiala an koh zaithiam lar Britney Spears te, zaithiam Backstreet Boys group a mi Nick Carter leh a unau Aaron Carter te, Ashlee Simpson te pawh Baptist mi leh sa an ni. Tunlaia tleirawl rual hoten an lawm leh an ngaihsan em em Miley Cyrus te pafa te pawh

Mihang, Civil right leader lar thusawi thiam leh mi hneh thei, a thusawi pakhat I have a Dream phei chu namen lova lar Rev.Martin Luther King Jr. te Rev. Jesse Jackson te pawh sawi hmaih chi an ni lo. Mi hming \ha leh lar zingah Baptist mi leh sa tam ta an awm laiin, misual hmingthang pui pui pawh an kat ve nawk a ni. Cowboy thawhthu kan atchilh hun, High School kan kal laia kan ngaihsan em em, Outlaw hmingthang, puakruk phawi rang leh huaisen bawk si, a hote nena Rel rawk thin Jesse James kha Baptist a lo ni reng a. Jesse James ang bawk a Cowboy rura tak Harry Longabaugh, Sundance Kid ti a lar zawk pawh Baptist bawk a lo ni. Zai mi zingah pawh Baptist mi leh sa an kat nawk mai. Reality Show ropui ber a ngaih, helai atang pawhin thalai mai ni lo, nu leh pa tam tak pawhin an lo tuipui ve em em American Idol ah season 2-na a American Idol atana thlan Ruben Studdart te American Idol season 4-na a Idol a tan an thlan Country singer Carrie

Special October 2011, Issue

25

a hnima inhmin ngat a Paediatric HIV/AIDS enkawlna in atan te, Karnataka Baptisma chang an ni. a mitdel School atan te, Lem chang mi zingah Cochin-a rilru buaite enkawlna pawh Baptist mi leh sa an awm atan te sum eng emaw zat a nual a, Hollywood nula nalh thawh a ni. Ava Gardner leh Bette Davis Tin, Kristian lekhabu eng te, film lama chawimawina v^wr t^wp Academy Award emaw zat a ziak a, American dawng pha ngat Kevin rama vantlang zirna ina Pathian Costner te, Delta Force leh thu nasa zawka an zir theih nana Commando film a chang born hmalatu pawl, National Council again Kristian an tih mai on Bible Curriculum in Public Chuck Norris te pawh sawi Schools-ah Director a ni a, hmaih chi an ni lo vang. Kevin Public School-ah tawngtaina an Costner hi Underworld film-ah neih tam zawk theih nan theih tuipui hnuai khawpuiah tawp a chhuahin hma a la bawk khawsak vang nge Oil bua a ni. Hollywood Actor lar, hmui avanga tuipui bawlhhlawh thin hmul zuah inhmeh leh nuih tiza leh sangha leh luia cheng tak Eddie Murphy te Academy nungcha ten an thihpui thin hi a Award te pawh dawng tawh vei hle a. Tuifinriat tithiang- Warren Beatty te pawh Baptist hlimna tur khawl a lei a, chumi an ni. hmangin a thawk miah miah a Infiam mi zingah pawh ni. Chuck Norris hi film ah khawvel hriat laih khawp a Commando rothap, nunna hi hmingthang an awm nual a, eng atan maha ngai lo lemah te thenkhat lo tarlang ila. British a chang \hin nain a takah tlangval Triple Jump-a World chuan pa nuntlang pui a ni a. record siamtu Jonathan A sum leh paite mi harsa leh Edward hi Baptist a ni. retheite tan eng emaw zat a Jonathan David Edwards hi theh chhuak a, a sum leh paite May 10, 1966-ah London-ah chuan India ram pawh rawn a piang a. West Buckland thlengin New Delhi-a School-ah kalin Durham

26

Kohhran Beng Feb.16.1970-ah WBA champion lai Jimmy Ellis hnehin Heavyweight champion a ni a, March 8, 1971-a boxer ropui Muhammad Ali nen an inkhuainuai phei chu Fight of the Century an vuah hial a ni. America-ah chuan nu te tak te tih mai tur1984 Los Angeles Summer Olympic a US tan Gymnast a Gold Medal la tu Mary Lou Retton pawh Baptist a ni. Khawvel puma Baptist mi leh sa maktaduai 110 chuang zet te hi \awng, khawsak phung, vun rawng leh kawng hrang hrangah in ang lo mah ila Baptist World Alliance (BWA) thuthlung Lalpa pakhat, rinna hmun khat, Baptismna hmun khatah thlunzawm kan ni vek a ni tih hriain in \awng\aipui tawn thin ang u. (A ziaktu: Upa Biakthansanga Khiangte hi Lunglei Zotlang North Kohhrana an Secretary a ni)

University pawh a dai chip hle. 1991 World Championship ah tripple jump-ah Gold medal la ngei tura ngaih a ni a, mahse final chu Pathianniah an neih tak avangin Pathianni bawh chhiat ai chuan final-ah a tel ta lo va. Mahse chung lam chuan chu thil chu an theihnghilh lo a niang, 1995 World Championship-ah Tripple Jump-ah feet 60 a thui zuangin record a siam a, chu chu vawiin thlengin kh<m thei an la awm lo a ni. 1996 Atlanta Olympic-ah Silver Medal a la a, 2000 Sydney Olympic-ah Gold a la thung a, World Championship-ah Gold 2, Silver 1 leh Bronze 2 a la a. 2012 London Olympic awm turah mawhphurhna pawimawh tak chelhin a virbuai pawlah a \ang mek a ni. American boxer, heavyweight champion te pawh ni tawh Joe Frazier kha Baptist ruh tak a ni a. Smokin Joe ti a an koh Joe Frazier hi 1964 Tokyo Olympic-ah Heavyweight-ah a champion a,

Kohhran Beng hi \ha i tih chuan mi dangte hriattir la; \ha lo itih chuan keimahni min hriattir ta che.

Special October 2011, Issue


- Upa C.L. Bika

27

NUN KRISTA
(Nikodema chanchin a\anga Nun Krista zir chianna. John 3:1-16) Thuhmahruai: Nikodema hi a hming awmzia chu Mipui hnehtu tihna a ni. Juda sakhaw hruaitu, zirtirtu, Farisaite zinga tel, Sanhedrin member, zana Isua hnena kal hmasa ber a ni. A hming hi Judaho zingah chuan tlanglawn tak a ni. Judate roreltu ni mai lovin zirtirtu a ni a, Isua thiltih Kana khuaa inneihnaa tui Uain-a a chantirte kha a hmu a, a in ve ni ngei tur a ni. Chuvangin Isua hi kawm chian a, a hnen atang hian a chanchin hriat chian a duh a. Chuvangin a hmuh fal theihna remchang zawngin zanah Isua hnenah a kal a. A thil hriat duh, a nunin a mamawh em em, a hriat belh duh ang chi zawng zawng, a nuna harsatna a neihte chu a inbunruak ta vek a. Isua hriat chianna nun neiin Nun Krista a ni tih chu a lo hre ta a ni. Farisaite zinga zana Isua hnena kal hmasa ber record a lo siam ta a ni. Roreltute zingah hian Josefa mi fel tak a awm a, a ruk a Isua ring tlattu a ni. 1. Nikodeman Kristian nun puitling a lo nei ta (Joh 3:1-21): Isua a hriat dan- Van atanga lo kal a ni tih a chiang

a. Pathian fapa, van atanga lo chhuka, misual te tana kraws-a khenbeh tura chu a ni tih a chianga. Amah ringtu, tu pawhin chatuana nunna an neihna tur Isua chu a ni tih a hria a, a ring ta a, chu nun chu a lo nei ta a ni. A nu chhula tuiah chuan mihring a din a nih chu a chiang a. Tui atanga mihring famkima a lo piannaah chuan a chiang a. Thlarauva pianna, Pathian hnen thlen theihna Isua, Mosian dar rul a khai k^n ang kha a ni tih rinnain a pawm a. Pathian hmangaihna khawvel tana a nun petu chu Isua hi a lo ni tih a hria a, amah ringtu apiang ten chatuana nunna an neih tur chu a hria a, a ring ta bawk a. Chuvangin a nuna harsatna awm zawng zawng chu a lo bo zo ta vek a. Nun Krista chu a lo nei ta a ni.

28

Kohhran Beng Zawng la, Galili ram atang chuan zawlnei chhuak tur tu mah an awm lo tih hre ta che, an ti ta >rh a. Juda sakhaw hruaituten Isua an hriat loh luih dan hi Thuthlung Thar >ng atang chuan a rapthlak hle a ni. Sanhedrin memberte hmaa Isua a \an tlat ang hian kan thiante leh Roreltute hmaah pawh, khawi hmunah pawh Isua hi Pathian fapa, min chhandamtu a ni tih hi i \an tlat ang u. Kan thih ni thleng pawhin. 3. Isua chungchang thua Zawlnei lo hrilh lawkna tidiktu an ni: Joh 19:38-40, Isaia 53:9 a thih hnu chuan mi hausa hnen lamah a awm a a tih chu Sanhedrin-te zinga member rinawm taka Isua zui tlattute Josefan a thlan thar leh puan zai sin mitthi tuamna ang chi chu a thawh a. Nikodema, hman zana Isua hnena kal kha a haw leh tak thu Bible-ah ziak a ni lo. A ni chuan Murra leh eloe chawhpawlh sa kg 34 a rit chu a rawn keng a, Isua ruang chu nasa takin an chulh a. Murra leh eloe te hi rimtui em em, mitthi ruanga an chulh

Nikodema chanchinah hian eng nge zirtur kan neih ve le? A hriat chiannaah hian kan chiang ve em? 2. Isua tan tlattu a lo ni ta: Joh 7:37-52 thleng thu kan chhiar chuan Isuan Judate k<t ni hnuhnung bera Templea Tuinung chanchin a sawi a. Chu chu mi ten Thlarau Thianghlim an la neih tur thu uar tak leh \hahnemngai takin a sawi a. Mipuiin an ngaithla a, Messia, Krista chu a ni ngei mai an ti a. Puithiam lalte leh a thurualpuite chuan vengtu sipaite man turin an tir a, mahse man lovin an kir leh ta a. Anni chuan Engah nge in rawn man loh? an ti a. Sipaite chuan He pa ang reng reng hian miin thu an la sawi ngai lo an ti a. Puithiam lalte chuan, Chu, an bum ve ta che u e lo, mipui dan hre loho hi anchhe dawng lek an ni, an ti phiar phiar mai a. Nikodema chuan, Ama ka atanga eng mi nge a nih a thiltih hriat hmain kan danin mi, thiam loh a chantir thei em ni? a ti a. Anni chuan,

Special October 2011, Issue


thin a ni a. Chuti ang kg 34 chu a man a tam hle ang, Mahse a hautakna lam ngaihtuah lovin chutiang chu buatsaihin an zalh ta a. Isua chung changah ins>nso an hreh hauh lo. Isua thih hnua thil awm dan tur zawlnei ropui Isaia sawi lawk hi a lo va mak em! I han bih chiang teh ang u. Isaia 53:9-12 A thlan chu misualte lamah an ruat sak a, A thih hnu chuan mi hausa hnen lamah a awm a; A chi thlah chu a hmu tawh ang. A dam chhung ni a tisei ang, Lalpa duh zawng chu a kutah hlawhtling takin a awm ang. A nunna thawhrim rah chu a hmu ang a, A lungawi tawh ang. Chhiahhlawh fel tak chuan a hriatnain mi tam tak thiam a chantir ang. An khawlohna a phursak ang. A ni chuan mi liante chanvo ang ka sem ve ang. A ni chuan rallak sum mi chakte a sem ve ang. Bawhchhetute zinga chhiar tela a

29

awm avangin mi tam tak sualna a phur a, Bawhchhetute tan chuan a tawngtai sak a. Isua a thiha, a thawhleh hnua thil lo thleng leh thil lo awm ta zel leh tuna kan dinhmun thleng hian ngun takin thlir zui ta zel ila dik lo hmuh tur kan hria em? Pathian zawlneite hi an lo va ropui em! Hengte hi kan chanvo vek a ni. Nun Krista chu kan nun chhuahpui theih nan nun hi Krista a ni si a, thih pawh hlawkna a la ni zel. Krista tana thih aiin Krista tana nun hi a harsa zawk a, chhiartu zawng zawngte Nikodema chanchin atang hian Nun Krista hi i zir chhuak z>l ang u. Lalpan malsawm rawh se. (A ziaktu: Upa CL.Bika hi kum 90 dawn a ni tawh; chuti chung chuan Kohhran Beng piancham lawmna (Special Issue)-ah a rawn tel thei ziah hi kan lawm hle. Amah hi Lunglei Bazarveng Kohhran puipamin a ni.)

Kei zawng nun an neih nan; tam taka an neih nan lo kal ka ni. - Lal Isua

30

Kohhran Beng

Hla leh a phuahtu-9:

CHARLES WESLEY (1707 1788)


Charles Wesley-te unau hi an tam asin, 19 teh meuh zu nia! Chu mi zingah chuan a naupang ber dawttu, 18-na a ni. A Pa chu Samuel Wesley a ni a, a nu chu Susani a ni. December 18, 1707 khan Epword, England-ah a piang a. A pa pute atang daih tawha lehkhathiam leh rawngbawltu, Anglican mi nghet leh hlun an ni a. A nu hi thlarau mi, a pasal tanpuitu tha tak a ni a, fate enkawl thiam tak a ni. Wesley chu kum 19 a nihin Oxford University-ah a lut a. Graduate a nihin an kohhranin America-ah Indian-ho Chanchin |ha hrilh paha Georgia biala Governor pui turin a tir a. Mahse, rei vak lovah lunghnurin England-ah a haw leh ta mai a. Chumi hnu lawkah chuan May 20, 1728-ah Pentikos niin Maravian-ho zingah an inkhawm a. Wesley chu a lo danglam ta a. Zanah Krista hnenah ka inpe a. Kristan a hneh vek a, kan dil kan ngaihtuah aia nasa daih min tihsak thei tih leh chhandam nih inhriatna ka lo nei a, ka lawm ta a ni, tin a ziak. Chuta \ang chuan mi dang hnena Chanchin |ha hril hi a vei ta a. An unauvin an theih ang tawkin an buaipui ta a. London tan ina tangho an nghaisa rethei lutuk te, hapta ruk dan zela a huhova khaihlum leh ennawma siam thinte chu an vei a. Rawng lutuka mi an that thinte chu an bei ta ngat a. Thuhril leh hla siam chu an bei ngawrh ta a ni. Wesley leh a unaupa chu Kristian khawvela mi ropui an ni a. Kohhrana harhtharna lam kawngah hian chanchin nei ber pawl an ni ang. Thuhril leh hla lamah an langsar zual a, Revival movement hmahruaitu leh a kul a tai ber an ni a. Methodist kohhran hringtute zinga chhiar tel an ni.

Special October 2011, Issue

31

A thuhril leh hla siamah leh engkimah Isua a dah bulpui a, a laipuiah a hmang zel a ni. Evangelical Kristiante zingah an hun lai na na na chuan ani aia lar leh ngaihsan hlawh an awm lo hial ang. Ziaktu pakhat phei chuan, Wesley-a chu Isua leh Paula dawttu a ni a ti nia. Isuan a tlan a, Paulan a sem darh a, Wesley-an a kai tho, an ti hial reng a ni. Thlarau saltangte leh chaute a tiharh a, a kaitho thin. Charles-a hian hla 6500 aia tam a siam niin sawi a ni a. Kan hla buah pawh hian hla 10 lai a awm a, chungte chu No. 15-na, Pathian mite u, A thu puang rawh u No. 46-na, Pathian hmangaihna chungnung ber No. 63-na, Aw, mi sang tam tak zaite chu No. 84-na, Ngai ru, van mi tlangau chu No. 184-na, Engtin nge ni, ka Chhamdamtu No. 229-na, Lalpa chu a tho leh ta No. 240-na, En rawh, chhum zingah a lo kal No. 275-na, Isu, ka thla hmangaihtu No. 376-na, Aw ka thlarau, tho la No. 544-na, Isu, zaidam leh nunnem Heng hlate hi kan sawi zau vek hman dawn lo va; Wesleya hlate zinga ropui ber ni mai lo, English hlate zinga ropui ber an tih hial Isu, ka thla hmangaihtu tih hla hi tawitein sawi chhunzawm teh ang. American thuhriltu hmingthang Henry Ward Beecher chuan, New York-a mi hausa ber neih zawng zawng aiin he hla phuahtu nih hi ka duh zawk, ti meuhvin he hla a duhzia hi a sawi. Thuhriltu hmingthang bawk C.H. Spurgeon-a chuan he hla an sak laia mi pakhat piangthang a mit ngeia a hmuh thu a sawi a. Isu, ka thla hmangaihtu, I hnenah min hruai z>l rawh; .............. Ka Lalpa, min hruai z>l rawh, I vanram min thlentir rawh.

32

Kohhran Beng

Bhutan-ah MISSION FIELD THAR


- Rev. K.D. Siamliana Kumin Assembly Lunglei Rahsivenga rorelna chuan Bhutan rama mission field hawn duhna leh rem tihna lungrual taka pass a lo ni ta a. He thu hian kan nupa min tilawm hle a ni. Tunah hian Bhutan rama luh theih beiseiin Kohhran pawl hrang hrangte Bhutan ramri ah an awm mek hlawm a ni. Kumin 2011, February thlaa TBZ inkhawmpui Electric veng Presbyterian kohhhran Aizawla awmah khan Bhutan atangin Palai an lo kal ve a, kan inah chaw te kan eipui a. Kan hlim hle a. Kan han inkawm chian chuan kan awm laia naupang min lo hre em em tu kha a lo ni a, tunah an Pastor nupui a lo ni reng mai a. Keimahni inchhung ngeiah Bhutan mite nena chaw kan eiho ta chu kan hlim hle a ni. Tin, Baptisma an chan dante kan han zawt fiah a, tuia inhnim ngeiin an lo chang tih an sawi a. Min tilawm lehzual a. Baptist Mission Field puitling ngei ni thei tura hmalak a \ha hlein ka hria. Kan lo thawh tawhna anih avangin ringtu Baptisma mi eng emaw zat hnenah kan chantir hman a. Kan rilruah chuan Bhutan hi Baptist Mission Field angah kan dah tlat a ni. Baptist Mission leh Bhutan ram chung changah hei hi han tarlang teh ang, tam takin an hriat loh avangin. Bhutan ramah hian BCM-in rawngbawlna a lo nei tawh thin a ni tih hre lo tam tak kan lo awm tawh a. Bhutan ram tan \awng\aina pawh a reh lo chauh a ni mai thei e. Chuvangin \awng\aina tam tak kohhran leh mimal pawhin kan hlan theih nan. Kum 1975 khan Hnahthial bialtu a kan awm laiin BCM Headquarters ZBM (Zoram Baptist Mission) hotuten BCM Pastor zawng zawngte hnenah Bhutan rama missionary a kal turin kawng a inhawn chung changah lehkha an thawn chhuak vek a, hotute chuan Pastor zawng zawngte chhanna

Special October 2011, Issue


chu ngun taka an ngaihtuah hnu chuan keini chhungkua chu Bhutan rama kal tur chuan thlan kan lo ni ta a. Hetih lai hian Zoram Baptist Mission tih a ni thin a, ZBM hotu ber, Secretary chu Rev. H.S. Luaia a ni a, May thla 1975 ah chuan Hnahthial-ah a lo kal a. Bhutan rama kan kal tur chu min thlahna inkhawm Hnahthial Biak inah buatsaih a ni. Pathian thu ropui tak leh fuihna thu ropui takin min thlah nghe nghe a ni. Hetih hun lai hian India ram pawnah ZBM tirha missionary-a chhuak mizote kan la awm lo va. ZBM hi India ram pela Chanchin |ha avanga missionary-a chhuak hmasa ber Mizoram atang chuan a ni nghe nge a ni. Tichuan June 1975 ah chuan Bhutan ram chu kan thleng ta a, nikhat chiah kan hahchawl a, kan hna kan zawm nghal ta a. Kan nu (Mrs P. Lianngengi) chu damdawiin ah record keeper in a thawk nghal a. Kei chu Assistant Administrator in ka thawk nghal bawk a.

33

tawngtaina) staff te Kristian leh Kristian lo te pawh telin kan nei phawt thin. Tichuan keimahni hna theuh kan thawk tan thin a ni. Hna kan ngahin kan tawkrim hle thin a, Pathian ni hian inkhawmna Chapel ah kan nei thin a. Naupang Sunday School pawh kan nu in a neih pui thin a ni. Bhutan ram khawchhak lamah Mongar ah kan awm e, heath hian kum 6 kan awm a. Ringtu Baptisma pawh kan chantir hman a. Heta tang hian Bhutan khawpui Thimphu atanga hla lo te ah Gidakom TLM Hospital ah min sawn leh ta a. Hetah hian kum 4 aia rei deuh kan awm leh a, ringtu Baptisma pawh kan chantir leh thei bawk a ni. Bhutan ram chhung hmun pawimawh tak taka rawng kan bawl theihna chhan hi The Leprosy Mission kaltlanga missionary a Bhutan ram chhung ngeia lut thei kan nih vang a ni. Bhutan sorkar hian TLM rawngbawlna hi a ngai pawimawh a chuvangin harsatna kan neilo tih theih a ni.

Kan nu Birthday ah Bhutan Zing dar 8 ah devotion lal fanu Princess ngei pawh kan (Bible chhiara a hlasak hona leh inah lo kalin min rawn tlawh a,

34

Kohhran Beng in han sakte a chakawm hlein ka hria. Bhutan mite nena Pathian han fakho a nghahhlelh awm takmeuh a ni. Kan ZBM hruaitu lo ni tawhte Rev. H.S. Luaia te, Rev. C.L. Hminga te, Rev. K.T. Chungnunga te pawhin Bhutan a kan awm lai hian min rawn tlawh a, a lawmawm in a thlamuanthlak kan ti hle a ni. Tin, BCM Choir an lo kal bawk a, Haleluia Chorus an han sa chu a ropui hlein kan thinlung a khawih ngei mai. Bhutan ram hi a lo eng ngei ang tih min rintir nasa hle a ni. (A ziaktu: Rev.KD. Siamliana hi Bhutan rama kum 20 chuang zet rawngbawl tawh a ni a. A pension hnuah Saron veng, Aizawl-ah Baptist Kohhran khaidingtu berte zinga mi a ni)

kan tan chuan a lawmawmin a thlamuan thlak viau a ni. An lal fanu naupang ber hian TLM Hospital a thawh hi a chak tlat mai a. Palace ah sipai te ven rengna hnuaia awm kha a ning ve thin ni awm tak a ni. Tunah chuan Bhutan sorkar kalhmang pawh a lo inthlak ta deuh a, tunhma lam ai chuan chanchintha tan kawl a eng deuh mahna tiin kan lo thlir a ni. Tunah tha tharin Bhutan ah Mission Field hawn leh a lo ni ta hi a lawmawm tak meuh a ni. Amaherawhchu tum ang leh duh angin thil a awlsam kher rih dawn lova, chuvangin kohhran leh mimal ten tawngtaina tam tak kan hlan a ngai ang. Pathianin kawng a hawn ngei kan beisei tlat ang a, BCM in Mission Field puitling a neih thuai thuaia Biak

Bible-a Sawm langsarte:


Aigupta hremna 10 Abrahama hnena hnam 10 ram p>k 10 Abrahama Fiahna tawh 10 Thil ka tisual der a ni titu 10 Vana ta mei tl^k \um 10 Fapa upa z^wk aia naupang z^wk thlan 10 Bible-a Kalhl>n K<t hman 10 L^wm avanga au chhuah vawi 10

Special October 2011, Issue


- Rev.Dr. H.S.Luaia

35

HUN HMAN DIK PAWIMAWHZIA


(A thu chu eng pawh ni rawh se, kan Editor hmasa berin kum 65-na special issue-ah thu a la rawn ziak hi kan lawm a; kan chhuang tak zet a ni. Amah hi kum 103 a ni ta a, Computer kan neih hmaa khawl chhutna, Type Writer-a ama chhut ngei hmangin thuziak a rawn thawh a nia; lawmawm deuh mai a ni. Hun a hman dan hi entawn tlak tak a ni lehnhal! A thuziak hi aman a chhiar theih ngei turin tl>min a hawrawp kan tilian deuha, kan duhsakna kan lantirna a ni e. -Editor) Ka naupan laiin Zirtirh Bu-ah chuan A hmun takah engkim dah la, a hun takah engkim ti rawh tih a awm a. Ka hre reng thin. Mizo pawh hian hun bi an lo ngai pawimawh hle a. Nula rim hun pawh Zawlb<uk atangin Val Upain an ruat vek a ni. Sapho pawhin hun an ngai pawimawh >m >m a. London a BMS Office-ah chawlhkar hnih ka kal ve a, minute khat pawhin hun an bawhchhe lo. General Secretary ka nih laiin hun rei tak Office-ah ka thawk a. Zing dar riatah Office kan kal a. Tu mah kan tlai ngai lo. B^n pawh dar thumah kan b^ng rual vek thin. Cherra-a Pathian Thu ka zir ve lai chuan zan tinin chh<n lama kan zir ka ennawn a, a tuka kan zir leh tur nen. D^r sawm thlengin ka chhiar a, zingah chuan dar li-ah ka tho a, kan Hostel chhak tl^ng ph<lah lungpui vawnchhan tur remchang tak a awm a, chumi vuan chuan \hing\hiin ka han \awng\ai ziah \hin. Lalpan ka dilna a chhang a, kum tinin First Division-ah ka pass ziah thin a ni. Kum hnih phei chu a chungnung ber ka ni nghe nghe.

36

Kohhran Beng

Pastor ka nih hnuin zanlai dar 12-ah hian ka \awng\ai \hin. Zingah lamah Biak ina zing \awng\aina ka pelh ngai lo. Biak in ka thlen theih tak loh hnuin kan huanah \awng\aina hmun ka nei ta a. Chu pawh chu ka tan a lo harsa ta a. Kan khum pindanah ah \hutphah leh dawhkante ka dah a, chutah chuan Daily Bible Reading chhawpin ka \awng\ai a. Tun thleng hian t<k tinin ka la chhunzawm z>l a ni.

Chh<nah dar sawm leh pahnihah in tur dang ka in a, dar thumah nen. Hemi karah hian eng mah ka in ngai lo. Zan lamah chuan dar riat ah ka mu thin.

Chhunah dar khatah ka mu hah chawl a, dan naranin darkar khat ka muhil thin. Zan lamah hian mu mah ila, ka muhil nghal kher lo. Tun thlengin zing leh zan leh zanlai \awng\ainaa Pathian pawl hi ka la chhunzawm z>l a ni. Ka tu leh fate chauh ni Zingah d^r rukah ka tho lovin kohhran leh ram tan ka thin a, Water Therapy an tih \awng\ai thin a ni. angin tui dah vawh glass ruk ka in ziah thin a. A \angkai Hun hman dik hian kan hle a ni. Daikal pawh a tinuam nun kawng hi nasa takin a a ni. Zing lamah hian \anpui thei a ni. Lal Isua bawnghnute ka in ber a. Artui angin \awng\aina hun hi i hel pawh ka telh thin. hmang ve ang u.

Bible-a Pakua langsarte:


Lunga den mi 9 Bible-in a sawi hmeithai 9 Thuthlung Hluia phar 9, Mitdel 9 Indona hmasa bera tel lal 9 Thlarau Thilp>k 9, Thlaau rah 9

Special October 2011, Issue

37

TRIPURA GOSPEL CENTENARY


(Nov. 25, 1911 - Nov. 25, 2011)
- Upa D.C. Thanga
Tuifinriat ral (overseas) a\anga Missionary tam tak ten Chanchin |ha put luh tumin kum 255 chhung zet a rei Tripura State a thuneitute phalna an hmuh theih loh laiin Mizo Lal, Raja Hrangvungan tu phalna mah dil lovin New Zealand Baptist Missionary Society luh hma kum 27 liam ta, November 25, 1911-ah kawt kai dang atangin Jampui tlangah Chanchin |ha meichher a chhi l<t a, 1915-ah Kristian khua atan Tl^ngs^ng khuaah kohhran a din ta a ni. Chu Chanchin |ha kal z>l Sap lema chang Fell hat lukhum kum 50-na Golden Jubilee chu khumin, Maipawl powder-a November 25, 1961 khan (a hmangin a lo kal a, zo \awng pai ziaktu hian tlangval chhuak ve lam deuhin, Pathianin a duh Matric pass niin) kan lawm a. lo, l^m tawh suh u tia min rawn Kumin November 25, 2011 hian khap pahin Pathian thute a sawi Tripura Gospel Centenary a. Kan pawisain kan ngaithla lawm kan tum a. A lawmnaah duh lem lo va, kan l^m kan hian Mizorama Kohhran khaihlak duh chuang lo va. Zaipawl, Synod Choir, BCM Chung lai huna ka l^mpuiho tam Choir, ECM Choir te sawmin z^wk chuan Centenary chu kan sawmna pawh lawm takin chung lam a\angin nghakhlel an pawm a, kan nghakhlel takin an lo thlir ve ka ring a ni. lehzual a ni. Ka theihnghilh theih He Centenary lawm nan loh chu 25th November 1961 hian Jampui chhuak zawng zawng (Inrinni) a, Jampuia Kohhran zawng zawng ten kan hman lai hmun danga awmte sawm vek an khan CHAI LAM in ka l^m ve ni a. Aizawl khawpui leh hman a, thlalak (black & white) Miozram hmun hrang hranga pawh hmuh theihin ka kawl a. sorkar hnathawk leh thawk lo, Kan chai l^m laiin Missionary ngamtl^k zual hnenah donation

38

Kohhran Beng a bang awm lova \awng\ai z>l turin ka han chah duh che u a ni. Tripura-a Mizo tl>mt>, ui h<m lek hi min theihnghilh loh kan duhin kan ng>n nawn leh che u a ni. Zaipawl hrang hrang inbuatsaih mek, Synod Choir, BCM Choir leh ECM Choir-te tan kan \awng\ai reng e. Lalpan he hunah hian Thlarau Thianghlim tih harhna (Revival) ropui tak rawn thlen ngei turin kan dil reng a, kan Centenary thawm hi Thlarau mitdel leh beng-ngawng s^ng tam tak Tripura ramthima awm ten an lo hmuh leh hriat theih ngei turin kan \awng\ai m>k a nih hi. Aw Pathian, nangman Chanchin |ha min pe, Lawmthu kan hrilh che a zarah tih hla hi thinlunga sa nawn leh \heuh turin Lalpan malsawm rawh se. (Tripuraa kan Baptist tlimpui hovin Gospel Centenary an lawm tur thu chhuah kan ch^k \hin a, hei a tawp a tawpah kan hmu ta. An programme kim chang pawh rawn thawn sela kan ti hle. A ziaktu: Upa DC. Thanga hi Behliangchhip (Jampui) khua a ni)

pawh lakkhawm m>k a ni. He hun ropui leh ni ropui atan hian tisa leh thlarauvin kan inbuatsaih m>k a ni. Hlain, Hetiang ni hi Rinnain ka hmu lawk thin a lo tih kha. Nov. 25, 2011 (Zirtawpni) hi Jampui Sakhan Baptist Associatio (JSBA)) huam chhung kohhran pawl hrang hrangte huapin Vang-hmunah RUAIPUI nen hman tur a ni. CENTENARY RALLY pawh neih a ni tawh a, October thlaah neih leh tum a ni. November 7, 2011-ah mahni khua \heuhah Centenary hi hman hmasak vek tura r>l a ni bawk. Mizo Gospel Centenary 1984 kan thlen pawh khan, keini Tripura-a Mizo Kohhran awm zawng zawngte chuan MIZO min huap avangin kan \awmpuia, Mizo kohhran, a bikin (Baptist) ruaipui leh Centenary lungphun (Monument) nen kan theih tawpin kan lawm ve a nih kha. Tunah pawh keini hovin kan Tripura Gospel Centenary kan lawmna turah hian Mizoram chhunga Koh-hran awm zawng zawng-ten min lawmpui ang tih kan ring a, he Centenary atan hian Kohhran hrang hrang, a bo

Special October 2011, Issue

39

SERAMPORE UNIVERSITY
(Senate of Sermpore College)
- Dr. R. Tintlunga Hnialum Serampore College tia kan hriatlar tak mai hi kei chuan kum 1984 khan Delhi a Record Management Course, reilote ka thianpa F. Sangdawna nen ka vat el vet um khan haw lamin Calcutta Mizoram House ah kan innghat ve a, chutah chuan Rev. K. Lalzuala, Synod Pastor, Foreign a further study nei tur niin ka hria, a lo thleng ve a. Serampore hmuh ve ngei ka chak si a, ka sawm a, kal man tum sakin min va kalpui a. Henglai hian tuna Rev. Lalbiaksanga Chinzah hi a zir ve lai a ni a, an chhungin Hostel ah an awm a; kan va tlawh a. An pa ber chu a lo zin hlan a ni a, rei pawh awm lovin Calcutta lamah kan let leh ta a ni. He College atanga zirchhuakte leh a chanchin hre zawk awm takte hian ziak awm tak a nih laiin keiin ka han ziak ve tlat mai hi a mak ang reng viau a. Kan hnung lam daih kum atang khan hriat zau duhin ka han ngaihven ve deuh a, kimchanglo takin ka han ziak ve ngawt mai a ni. William Carrey-an Pathian kohna hria in kum 1973 ah Calcutta a lo thleng a. Heng hun lai hian East India Compary (Sapho) chuan Missionary an lawm vaklo. Miten Pathian thu an hria ang a, an sumdawnna a tichhia ang tih an hlau a ni. Carrey-a chuan Madnabati/ Midnapore, Malda District North Bengal ah Ting huan siamtu (Indigo Planter) hna a thawk phawt a ni. Kum 1799 ah chuan England atangin BMS tirh bawkin Missionary pali Daniel Brundon, William Grant, Joshua Maqrshman leh William Warda te chuan India ram an lo thleng ve a, anmahni chipui English ho bel lovin Danish ho belin Serampore ah an lut a, hei hi Serampore Mission intanna bul a ni. Kum 1796 khan John Fountain khan Carey-a hnung a lo zui ve tawh a, a thi ta mai si a. Kum 2 hnu ah chuan John

40

Kohhran Beng na chuan Serampore College chu zirna peng hrang hranga Degrees, Diploma leh Certificate pek theihna thuneihna a lo pe ta a ni. Hei hi Royal Charter an tih thin chu a ni. Kum 1846 ah chuan Denmark sorkar chuan British hnenah Serampore chu a leitir a, hemi a leina thuthlungah chuan Serampore College leh thuneihna a pekte chu British sorkar pawhin a chhawm zel ang tih a tel a ni. Kum 1856 khan Serampore College Council chuan Baptist Missionary Society (BMS) hnenah khawevl zirna leh Pathian thu zirna remchang taka an hman a an chhawr tangkai theih nan an hlan ta ani. Tichuan, he College thuneihna nei sang tak hi BMS ta a lo ni ta. Kum 1857 ah chuan Calcutta University, India sorkarin a lo din ta a, a remchan zawkna ngaihtuahin khawvel lam zirna (secular) atang chuan Calcutta University hnuaiah a awm ta a ni. (A in affiliate a ni). Kum 1915 ah chuan Denmark Lal Royal Charter in thuneihna a pek ang chiahin

Fountain hnung zuiin Brundon leh Grant chu an thi ve leh a. Missionary 6 kha 3 chauh an dam ta a ni. William Carrey a chuan a thiante pahnih chu a hnena thawk ve turin a bei chiam a, a hlawhtling ta lo a ni. Hun a lo kal zel a, Serampore lama awm kha Denmark sorkar Governor, Colonel Ole Bie, khan a tanpui peih zawk bawk avang khan Serampore lama hmun khuar turin Carey-a pawh chuan a rilru a siam a. Kum 1800 ah chuan Carey-a chuan Serampore ah a thiante pahnih chu a rawn fin ta a. Tichuan an pathum chuan lungrual takin Chanchin |ha hril hna chu an thawk ta a ni. Kum 1818 ah chuan India mite hmasawn nan Missionary pathum te chuan College an lo din ta a ni. A chunga kan sawi tawh angin Serampore (Frederick-nagore) hi Danish Colony a ni a, College an dintirh lai pawh hian College Governor atan chuan Serampore awptu Governor chu ruat a ni. Kum 1827 ah chuan Denmark lal King Frederick VI-

Special October 2011, Issue


December 14th khan Serampore University chuan mi pathum hnenah Bachelor of Divinity (B.D) degree chu a lo pe ve ta a ni. Hei hi a pek vawikhatna a ni. Kum 1918 ah chuan sorkarin dan thar The Serampore College Act,1918 (Bengal Act IV of 1918) a siam a. He dan hi Danish Royal Charter paihna ni lovin a belhchhahna leh a tifamkim zualtu atan siam a ni.

41

to students who shall have received regular instruction at the Serampore College; and before the Council proceeds to grant such degrees, it shall satisfy the state Government as to the adequacy:1) Of the establishment and equipment of the College 2) Of the academic standard to be maintained; and 3) Of the financial provision made therefore, provided that Rule 2-ah chuan hetiang hawi the said Government, on deuh hian dah a ni ceasing to be so satisfied, may Serampore Council siam dan tur withdraws their approval of 23rd February 1827 a Royal the granting of such degrees. Charter in a sawi kha tihlen a ni Hei hian a tum deuh chu ang a, member 5 aia tlemlo, Theology lam degree tih lohah member 16 aia tamlo Master tiamin a ni ang a, Council in he chuan College kha zirtirna lamah mi chhungah hian a ruat thin ang. leh sum lamah an intodelh tur a ni Tin,a tlem ber ah hmun thuma tih a ni ber e. Mahse a hma lama thena hmun khat (1/3) chu sawi tawh ang khan Secular Degree chu Calcutta University Baptist mi an ni tur a ni. hnuaiah dah a nih kha. Kum 1960 Rule 13-na ah chuan heti hian atang khan Burdwan University a sawi hnuaiah sawn a ni leh ta. Granting of Degrees: University Grant ComIf at any time, the Council shall in regards to grant mission (UGC) nena a indegrees in any branch or kungkaihna Rule 2 (f) of the bhranches of knowledge and University Grants Commission science other than Theology Act, 1956 (3 of 1956) ah chuan such degrees shall be confined heti hian ziak a ni :-

42

Kohhran Beng kum 93 lai ni tawh si hi India ram University list ah pawh a lang ta lo a nih hi. Heta ka sawi belh duh pakhat chu a bul lama tarlan tawh ang khan he University hi Baptist Missionary Society kutah hlan a nih kha. India rama BMS hrinteah chuan Baptist Church of Mizoram hi a changkang ber Pathian khawngaihna in kan ni a, mahse, tun thlengin Principal ni thei pawh kan la awm lo hi kan n>p deuh a ang. A neitu chan chang ve awm tak pawh kan ni. Ka hriat chinah chuan Rev. Dr. Hrangkhuma rei lote zirtirtuah a awm ve a, tin, Rev. Vanlaldika pawh rei lote a awm bawk. Mi dang ka hre lo. Tunah kan Mizo ngei Principal Rev. Dr. Lalchungnunga kan nei a, a lawmawm hle. Mahse, a ni hi a pension \ep tawh a. Tu nge Principal hna chelh leh ang le? Vawi khat tal chu BCM atang hian Principal nih ve i tum teh ang u. Hei hi \hahnem ngaihnaah min pawmsak ka duh e. (A ziaktu: Dr.R.T. Hnialum hi Lawngtlai Chanmari Kohhran Upa a ni.)

(f) University means a University establishemd or in corporate by or under a Central Act, a Provincial Act or a state Act, and includes any such instition as may,in consultation with the University concerned, be recognized by the Commission in accordance with the regulations made in this hehalf under this Act. Bengal Act IV of 1918 (Provincial Act) in University a a recognized si, a chunga sawi anga University Grants Commi-ssion pawhin a pawmpui ve si, amaherawhchu, University list-ah emaw, Deemed University-ah emaw an telh duh lo tlat leh Theological Degree a recognized lo tlat hi amah leh amah a inkalh a ang hle mai. Aligarh Muslim University te chu a recognized a, Shia leh Sunni theology a Degree an pekte chu a recognized in a lang bawk si a, University Grants Commission thlir dan hi hriat thiampui a har a ni. UGC rama zirna lama degree pe thei hmasa ber, tunah chuan kum 184 a upa tawh Bengal Act in a pawmpui atanga

Special October 2011, Issue

43

SUNNA
UPA MALSAWMA (1932-2011) 1948-ah piantharna a chang. 1955-ah TKP President a ni a, kum nga chhung chu hruaitu zingah a tel. 1984-ah Rawngbawltu atan thlan a ni a, 1994ah Upa atan thlan a ni. He mi kum hian Buarpui ABC inkhawmpui, Bunghmunah Rev. R. Zohminglianan Upa atan a nemnghet a ni. Tualchhung kohhranah Chairman, Vice Chairman, Asst Secretary, Treasurer te thawk tawhin BKHP leh TKP-ah Senior Adviser a ni thin bawk a, SS Deptt ah zirtirtu a ni reng \hin.

Ses^wm
Upa Malsawma hi Pu Chhawnkima leh Pi Saithuami te fa pa 7 zinga 3-na a ni a, Punte hnam a ni. Kum 1932 ah Sirte khuaah a piang a. Sirte khua a\angin hmun hrang hrangah p>min 1960 April thlaah Lalluaii Sailo, Sesawm khua nen inneiin fa mipa 2 leh hmeichhia 3 an nei. Kum 1946-ah Chittagong bial Tingtlangbawm khua lungin kharah Bengali sikul a kal a, Mizo sikul-ah pawl 6 a zo bawk. Kum 1955-ah Mualmu-ah private P/S ah zirtirtu hna a lo thawk tawh bawk. Mizoram buai lai khan Tlabung-ah leh Lungsen-ah awmin kum 1970ah Kawnpui West-ah p>m chhovin 1972-ah Sesawm-ah thlawhbawk-in a chhuk leh a. Sesawmah hian in leh lo neiin a hun tawp thlengin a awm ta a ni.

Kum 1999-ah a taksa leh mit chak lohna vangin Upa pension-in a chawl a. Upa Malsawma hi tawngkam thiam tak, mi nelawm, rawngbawlpui te fuihtu \ha tak a ni. Kohhran hi Krista zara ka ta titu a ni a, a hauh tlat thin a ni. Kum 2011 January atangin a taksa chak lohna a lo zual \an a, February13, 2011 Sunday zing Kum 1946-ah N.I.G dar 3:10 ah natna leh lungngaihna Mission, Pastor Patlaian Saichal awm tawh lohna hmunah cheng khuaah baptisma a chantir a, turin min kalsan ta a ni. Chhun

44

Kohhran Beng kohhranah lawiin kohhran enkawl leh kaih-hruainaah sulsutu leh hnar kaitu pawimawh tak niin kum 1990-ah Kohhran Upa atan thlan a ni a, he mi kum vek hian ordained a ni. Kohhranah nihna hrang hrang a chelhkim vek tawh tih theih a ni. Bial SS Chairman, Tualchhungah Chairman te, SS. Treasurer te, Assistant Treasurer te leh FOD ah Senior Adviser te lo chelhkim vek tawh a ni Natna benvawn, Thawhahin a tlakbuakna a rei tawh a, chuti chung chuan a rawngbawl thin Lalpa tan erawh a inthlahdah thei lo. A natnain a thlah hleih theih loh avang hian ama dil angin 4.1.2009 khan Upa pension a kaltir a ni a, pension Certificate pawh hlan a ni.

12:00-ah amah thlahna in lamah neih a ni a, Biak in ah amah vuina inkhawm neihpui a ni. Bialtu Pastor, Rev. R. Lalmuanzualan thlamuanna thuchah a sawi a, a lei taksa chu \awih thei lova tho turin kan thlahliam ta a ni. Upa R.Dailova Pautu Secretary, BCM Sesawm UPA K. HAUSIAMA (1934-2011)

Hauruang

Upa K. Hausiama hi kum 1934-ah Hauruangah a lo piang a. A pa Bualkailova (L) a nu Thanseii(L) te a ni. An unau hi 3 an ni a, amah hi a naupng ber a ni. Kum 1957-ah Dengnghingi nen inneiin fa mipa 4 leh hmeichhia 2 an nei a, nupa A natna hi a changa \ha-a, inkawprem leh inhmangaih thiam tak an ni. A nupui hian kum \ha lo leh thut thin a ni a, min 2007 khan a boralsan tawh a ni. peih lohsan dawn \uma khumbet a a na pawh rei a ni lo va, tichuan Kum 1947-ah Pastor February 20,2011(Sunday) Laman baptisma a chantir a, kum chawhnu dar 1:30 khan chatuan 1960ah piantharna changin a kum ram min lo pansan ta a ni. A lei leh 1961-ah kohhran committee taksa hi tlaivarpui a ni a, a tuk chuan Rawngbawltu atan a ruat Feb.21, 2011-ah in lamah amah a. Kum 1981-ah Hauruang thlahna hun hman a nih hnuin

Special October 2011, Issue


Biak inah a ruang inkhawmpui a ni a, Rev. Lalremsiama Fanaiin thlamuanna thuchah a sawi a. Kohhran hoten ui leh ngai em em chungin thlanmual lamah kan thlahliam ta a ni. Upa F. Lalmuankima Secretary BCM Immanuel, Hauruang UPA K. LALCHUNGNUNGA (1962-2011)

45

Worker hna a thawk a, Khawiva Welfare Association ah President leh Vice President te ni chho rengin hun a hmang a. Khawtlang vei mi tak niin a thih ni thlengin hruaitu hna hi a chelh a ni. Amah hi \awng tam lem lo, fiamthu duh ve tak a ni a, kut themthiam, Mistiri te thawh theih ang apiang thawk ve thei mahni intodelh ve tak mi a ni. Kohhran Committee leh hnatlang te, Kohhran inkhawm te ngai pawimawh >m >m mi a ni a. A dam phawt chuan a \hulh ngai lo. Tin, Kohhran hmangaiha humhalh tlattu a ni bawk. Kum 1997-ah Piantharna changin Kristaah nunnghet neiin Thlarau Thianghlim baptisma a chang a, hemi kum vek hian a lawina Khawiva kohhranah Rawngbawltuah thlan a ni a, Asst. Secretary hna a chelh nghal a. Kum 1998- ah Upa atan thlan tlin a ni a, Kum 1998 Lunglei North ABC inkhawmpui, Serkawna neihah Rev. R. Zopiangan a nemnghet a ni.

Khawiva
Upa K. Lalchungnunga hi Khawlhring milai hnam a ni a, Pu K. Darchhawna (L) leh Pi Thangsavungi (L) te fa niin, kum 1962 November thlaah a lo pianga, Unau mipa 1 leh hmeichhia 7 a nei a ni. Kum 1988 April 20-ah Pi K. Lalbiaktluangi nen inneiin Rev. Darkhuman a inkutsuihtir a, fapa 1 leh fanu 2 a nei a ni. Amah hi mi tlawmngai leh taima, tih tur a kova awm chu hlenchhuah ngei ngei tum mi a ni.

Tualchhung kohhran leh bialah pawh nihna hrang hrang P&E Department Lunglei, Chairman, Secretary leh Khawiva ah awmin Electrical

46

Kohhran Beng

UPA H. KAPHLEIA Treasurer hnate chelh chho zelin, (1928-2010) FOD-ah Senior Adviser a ni chho reng bawk a. Bialah Exe. Mualcheng S Committee member ni lai leh Upa H. Kaphleia hi Pu tualchhungah Chairman Elect a Hlawnchhunga leh Pi Darchani nih laiin a hun a tawp ta a ni. te inkarah kum 1928 khan INREMNA HNA tih Herhse khua-ah a lo pianga, thupui hmangin January 23, 2011 unau 6 zingah a 4-na a ni. Kum chawlhni zanah thuchah a sawi 1954-ah Pi Nuseni nen inneiin chu a thusawi kan ngaih-thl^k fa 4 an nei a, Nupa inkawp rem hnuhnung ber a ni ta a ni. thiam tak an ni. Kum 1993 25.1.2011-ah a ke lam natna December ni 26 ah a thiannu Pi avangin Kristian Hospital Nuseni hian chatuan ram a lo Serkawnah Admit a ni a, pansan ta a ni. February 11, 2011-ah a chaw Eizawnna lamah kum 1951 kawng sawn a ni leh a, Doctor khan Vaisamah Private-in ten a natna an hmuh chhuah chuan Primary ah a thawk a. Kum Cancer natna a lo ni reng mai a, 1952-ah kohhran rawihin heta \ang hian \hat chhuah tak tak Primary-ah R<ntung khuaah a awm lovin, March 5, 2011 Inrinni thawk leh a. Kum 1960-ah chawhnu 1:45Pm ah khan a Serkawnah Trainingin kum rawng a lo bawl thin Lalpa 1961 atangin 1995 thleng hnenah min lo chawlhsan ta a ni. Mualcheng S Primary ah Head A thlahna inkhawmah Bialtu Teacher hna thawkin a awm. Pastor, Rev. PC. Liandulan Zirtirtu \ha, taima, rinawm leh a thuchah a sawi a, Serkawn thawhpuite nena inkawp rem thlanmualah a lei taksa chu ui >m \ha, boruak siam nuam thiam em >min kan thlah liam ta a ni. em thin a ni. Khawtlang nu leh pa tling, khawtlang aiawhtu bera Rbt. Lalnunchhuanga kan ngaih a ni. Secretary, Kum 1951-ah baptisma a BCM Khawiva chang a, kum 1953-ah Rawng-

Special October 2011, Issue

47

bawltuah an la a, kum 1963-ah zuam loh avangin Lunglei-ah Pastor Lallianan Mualcheng S treatment lain a awm a. A ah Upa atan a nemnghet a ni. taksain \hat lam a pan thei ta lo va, September 23, 2010 khan Mualcheng S TKP dintu a rawng a lo bawl thin Lalpa leh President hmasa ber a ni a, hnenah min kalsan ta a ni. zaipawl Conductor ah te \angin, Tualchhung kohhran Chairman Upa T. Lalruata leh Secretary hun rei tak a chelh Secretary a, Inneih tirtuah kum 38 lai a \ang BCM Mualcheng S tawh bawk a ni. Tin, Bial TKP ah hian kum 11 (1967-1978) lai UPA F. President a ni a, Senior AdviserLALCHAMLIANA ah kum 11 bawk (1978-1988) (1944 2008 ) a awm leh a. Bial Chairman hi Ramthar, Aizawl vawi 3, (1982, 1994,1996) ah te a lo chelh a, Bial Secretary hna Upa F. Lalchamliana hi Pu hi kum 12 (1967-1979) thleng a lo thawk tawh a ni. Assembly- F. Saibuta (L) leh Pi. Sawithangi ah hian vawi 24 kalin Lalpan (L) fate 10 zinga upa lam atanga khawngaih rawngbawlhna a pek chhiar 7-na a ni, kum 1944-ah Lungleng South khuaah a piang dan hi a ropui hle. a. Kum 1964-ah Pi J. Laibuangi A hriselna lamah insawi- nen inneiin, fa 7 (Mipa 6 leh s>lin, in check up turin August hmeichhia 1) an nei. 4, 2010-ah Lungleiah kalin Civil An chhungkua hi LungHospital ah a inentir a, Dam dawite chawhin a khawsik a reh l>ng South a\angin kum 1982 \hat theih loh avangin Sept.8, khan Serkawn-ah an p>m a, 2010-ah Christian Hospital 1984-ah Electric Veng, Serkawnah Endoscope te lain a Aizawl-ah p>m lehin, 1985-ah thina b^wk awm leh a thin a len Ramthar Veng, Aizawl-ah in deuh thute sawiin Aizawl lam leh lote beng belin an awm hlen pan turin an rawn a, mahse aman ta a ni.

48

Kohhran Beng hi phai-ah ( Kolkata ) kalpui a ni a. Kohhranhoten nasa taka \awng\aina avangin a lo \ha chhuak leh a. October 27, 2008-a a office bang chu a khua a sikin a kaih a, a BP a lo hniam hle bawk a. A taksa lo chauvin, mahni pawh insaseng thei lovin a awm a. Damdawi in panpui a ni a, theihtawp chhuaha enkawl leh buaipui ngaia hun eng emaw chen a awm hnuin, November 8, 2008 tlai dar 4-ah a rawng a lo bawl thin LALPA hnenah Kohhranhote leh a nupui, tu leh fate min lo kal san ta a ni.

Upa F.Lalchamliana hi mi inthlahrung mi, mi pawisawi leh rilru tihnat hlau >m >m, mi rilru tihnat ai chuan thiam lo z^wk nih mai pawh hreh lo mi a ni. Amah hi mi hlim thei tak a ni a, zai leh lam a ngainain nuam a ti hle thin.

Kum 1999-a Ramthar Kohhran a lo din khan Rawngbawltuah thlan a ni a. Kum 2000-ah Upa atan thlan tlin a niin, hemi kum vek ABC Inkhawmpui, Khawruhliana neih \um khan Rev. Lawmsangan (RIP) a ordained a ni. Kohhran Chairman te, Treasurer te, FOD Senior-ah te leh a thih thlengin A tuk November 9, 2008 S. S. Supdt. hna a chelh a ni. thlahna inkhawm hi a ch>nna inah Upa F. Lalchamliana hi a hman anih hnuin Biak inah Bialtu naupan lai atangin mi hrisel leh Pastor, Rev. V. Lalding-lianan a harh vang tak, infiam mi tak a vui a. Kohhran hoten ngai em emin ni. Hrisel \ha taka a hun a hman Ramthar Veng, Aizawl thlanchhoh laiin, November 4, 2001 mualah kan thlah liam ta a ni. khan Biak in sak hnatlang a thawhnaah, BP s^ng lo chhuakin a awm dan pawh hre mumal lovin a awm a, damdawia enkawl a niin, a \hat chhuah leh hnuah pawh a hmaa a hris>lna a pha thei tak tak lo va. Kum 2006 khan a BP sang hnathawh avangin, a aw b^wm a zeng a, \awng ri thei lovin a awm a, hei Upa C. Lalsiamliana Secretary, BCM Ramthar, Aizawl.

(He SUNNA hi lehkhathawn kal sual avangin a hun laiin kan chhuah thei lova, a chh<ngte leh chhiartute hriatthiamna kan ng>n e. - Editor)

Potrebbero piacerti anche