Documenti di Didattica
Documenti di Professioni
Documenti di Cultura
(www.mysansar.com)
;f]r
1
Downloaded from Mero Sansar
(www.mysansar.com)
;f]r
k]zfn] d Ps ;fwf/0f pBdL x'“, t/ slxn]sfxL+ ;f]vsf nflu
c+u|]hLdf ;+/If0f / ko{6g ljifodf s]xL n]Vg] u5'{ . b'O—
{ rf/j6f lstfk, s]xL
bh{g n]v / sfo{kqx¿ n]lv;s]klg d}n] cfk"mnfO{ n]vs / ;flxTosf/sf]
¿kdf slxNo} x]g]{ u/]sf] 5}g . g]kfnL efiffdf t Tolt w]/} n]v]s} 5}g d}n] .
t/, clxn] cfP/ g]kfnLd} of] lstfk n]Vg'df Pp6f cy{ 5 . xfn xfd|f] b]z
ljifd kl/l:yltsf sf/0f ;d:o} ;d:ofx¿sf] bnbndf km;]sf] 5,
kl/0ffd:j¿k ;f/f g]kfnLx¿sf] dgdl:tisdf clxn] lg/fzfsf] c“Wof/f]
afbn 5fPsf] 5, h'g a8f] 8/nfUbf] 5 . lhGbuLsf] ;aeGbf 7"nf] cfwf/ g}
cfzf xf] . cf; g} x/fof] eg] af“Rg'sf] cy{ /xb}g t/ dnfO{ ljZjf; 5
g]kfndf cfzfnfO{ hufpg ;lsG5 . d]/f] hLjgdf klg cg]s tLtf—dL7f
36gf tyf cf/f]x—cj/f]xx¿ cfP, t/ cGTodf glthf /fd|} ldNof] . o;
lstfkdf d}n] d]/f To:t} ef]ufO / 36gfqmdx¿sf dfWodaf6 jt{dfg
o'jfju{sf nflu s]xL cfzf / ljZjf;sf] lbof] afNg] sf]lz; u/]sf] 5' .
2
Downloaded from Mero Sansar
(www.mysansar.com)
;f]r
b]z vQd 5, g]tf e|i6 5g\, sd{rf/L rf]/ 5g\, Jofkf/L 7u 5g\
eGg] ;'uf/6fOn] dfq} b]z p“ef] nfUb}g . xf], xfd|f] b]z clxn] l;ls:t la/fdL
5, o;nfO{ dfgl;s /f]un] g/fd|/L rfk]sf] 5 . h;/L s'g} la/fdLnfO{
h:tf];'s} cf}ifwf]krf/ jf zNolqmof u/]klg, ha;Dd p;df af“R5' eGg] cf;
x'“b}g, pm :j:y x'g ;Sb}g . To;/L g} …of] b]z vQd ePsf] 5}g, xfdLn] oxf“
3
Downloaded from Mero Sansar
(www.mysansar.com)
;f]r
sfd ug{ ;S5f}+, We can make things happen and we can make a differenceÚ
eGg] pT;fxo'Qm k|jn cfTdjn phfu/ gu/];Dd of] b]zsf] /f]u lgsf] x'“b}g .
olb of] b]zdf xfdL g]kfnL eP/ af“Rg] xf] eg] h];'s} / h:tf];'s} kl/l:ylt
ePklg xfd|f] dgf]annfO{ b¥xf] agfpg} k5{ . cGoyf of] /fi6«sf] ;fj{ef}lds
…6fO6flgs hxfhÚ la:tf/}—la:tf/} lxGb dxf;fu/leq ljnLg eP/ hfg]5 .
ls t xfdL d';f eP/ hxfhaf6 efu]/ hfg' k¥of], x}g eg] hxfh;“u} g]kfnL
cl:tTj g} ;vfk kfg]{ u/L 8'a]/ hfg' k¥of] .
o:tf] ;Dj]bgzLn Pj+ ;+qmd0fsfndf klg xfdL ls+st{Joljd"9 e}
al;/xg] xf] eg] xfdLnfO{ s:fn] kf/ nufpnf < ;Lldt ;|f]taf6 c;Lldt
dfux¿ k"/f ug'{kg]{ xfd|f] b]zdf ;d:ofx¿ b]lvg' c:jfefljs x}g . ;d:o}
gePsf] b]z t sxf“ 5 / of] ljZjdf < ulxl/P/ x]g]{ xf] eg] cg]s
sdLsdhf]/L x'“bfx'“b} klg g]kfndf ljsf;sf ;Defjgfx¿ cgGt b]lvG5g\ .
a;\, ltgnfO{ x]g]{ cf“vf rflxof], ;f]Rg] lbdfu rflxof] . o:t} cf; /
ljZjf;af6 clek|]l/t eO{ d}n] of] lstfk n]v]sf] x'“ . g]kfndf s'g} sfd 5}g,
oxf“ s]xL ug}{ ;ls+b}g eGg] gsf/fTds ;f]r af]s]sf o'jfx¿nfO{ d]/f] hLjgdf
cfwfl/t s]xL kl/is[t 36gfqmdx¿n] af6f] b]vfpg]5g\ eGg] cfzf lnPsf]
5' . xftdf bxL hdfP/ a:g] cN5Lx¿sf nflu xf]Og of] lstfk, kl/>d u/]/
sfd ug{ vf]Hg] sd{of]uLx¿sf nflu xf] . g]kfndf w]/} nfos hgzlQm 5,
h;n] cfºgf] …lehgÚ nfO{ …ld;gÚ df kl/jt{g ug{ ;S5, ;kgf ;fsf/ kfg{
;S5, clg d]xgt u/]/ ;[hgzLn sfd ug{ ;S5 . ;d:ofaf6 efUg]
eu'jfx¿sf nflu t ;+;f/df sxL+ klg 7fp“ 5}g, t/ r'gf}tLsf] ;fdgf ug]{
JolQmx¿sf nflu of] b]zd} cyfx ;Defjgfx¿ 5g\ . dfq vf“rf] 5 ;f]rsf] .
To:tf lg/fz dfG5]x¿sf] dfg;k6ndf Psrf]l6 ;sf/fTds ;f]r hufpg
;lsof] eg] of] b]z pGgltsf] af6f]df cjZo nDsg ;S5 . of] d]/f] ljZjf;
xf] .
4
Downloaded from Mero Sansar
(www.mysansar.com)
;f]r
aQL c¿sf] dgdf afNg ;Sof] eg] p;n] c¿nfO{, c¿n] c¿sf nflu Hof]lt
afNg] qmd ;'¿ x'g;S5 . :s"n, sn]h, /f]6/L, nfoG; Sna, kqklqsf,
Pkm=Pd=, 6]lnlehg hxf“ klg dnfO{ s]xL af]Ng] df}sf lbOof] eg] …g]kfn
vQd 5}g, xfd|f] eljio /fd|f] 5Ú eGg] vfnsf s'/f u/]/ Multiplier Effect nfO{
kl/rfng ug{ vf]H5' . of] ;f]rnfO{ c¿ a9L k|efjsf/L agfpg d}n] Rofgn
g]kfn 6]lnlehgdf …;sf/fTds ;f]rÚ s} gfdaf6 sfo{qmd ;+rfng ug{
cg'/f]w u/]sf] lyP“ . ;'ldqf sfo:ysf] k|of;af6 Rofgn g]kfnn] ;f]
sfo{qmddfk{mt bz{sx¿sf] dgdf æP, b]z t lalu|Psf] /x]g5Æ eGg] Pp6f
ljZjf; s]xL xb;Dd hufpg ;Sof] . d}n] of] k':tssf] dfWodaf6
xLgtfaf]wn] u|:t of] b]zdf cfzfsf] Pp6f ;fgf] bLk dfq k|HHjng ug{ ;s]+
eg]klg cfk"mnfO{ wGo 7fG5' . d}n] cl3 g} elg;s]sf] 5', d Jofj;flos
n]vs xf]Og, g t x'“ ;flxTosf/ . n]vg d]/f] k]zf klg xf]Og t/ b]zdf
ljBdfg 8/nfUbf] kl/l:yltnfO{ 6'n'6'n' x]g{ g;s]/ dgdf nfu]sf s]xL
efjgfTds s'/fx¿ cfºgf] Ifdtfn] EofP cg';f/ Pp6f lhDd]jf/ gful/ssf
x}l;otn] ;f]emf] / ;/n kf/fn] v'?Ss n]v]sf] dfq x'“ .
cfTdan k|an eof] eg] SofG;/ /f]unfO{ ;d]t lhTg ;lsG5 eGg]
s'/fnfO{ k|rf/ ug{ lj= ;+= @)$# df Pp6f slj ;Dd]ngsf] cfof]hgf ug]{
ljrf/ u/]sf] lyP“ . cfk"m slj gePsf] / slj ;Dd]ng s;/L cfof]hgf
ug'{k5{ eGg] s'/fdf cfk"m cgle1 ePsf] x'“bf d s]bf/dfg Jolyt / b'uf{nfn
vf]lan'sf] ;xof]u lng uP“ . pxf“x¿ b'a}hgf s[kfk"j{s d]/f] 3/d} cfpg'eof] .
pxf“x¿nfO{ d}n] cfºgf] p2]Zo cjut u/fP“ . SofG;/ /f]ulgbfgsf nflu cf;
/ ljZjf;sf] cfjZostf / dxTjnfO{ pxf“x¿n] klg dx;'; ug'{eof] / o;}
ljifonfO{ lnP/ slj ;Dd]ngsf] cfof]hgf ul/lbg] cfZjf;g lbg'eof] . s'/f
ubf{ub}{ ;f] slj ;Dd]ngdf d}n] klg SofG;/ ljifodf cfwfl/t ;fgf]
sljtfjfrg ug]{ dg;fo /fv]+ . lhGbuLsf cToGt b'Mvb 38Lx¿df d}n]
g]kfnL efiffdf hDdf tLgj6f sljtf n]v]sf] lyP“ . ha d}n] lrtjgsf] /fKtL
gbLdf efn] rv]jfsf] lzsf/ ubf{ kf]yLn] cfTdxTof u/]sf] b]v]+, Tot}v]/} n]v]+
d}n] g]kfnLdf klxnf] sljtf . tTkZrft\ d}n] slxNo} lzsf/ gug]{ k|0f u/]sf]
lyP“ . bf];|f] sljtf ;g\ !(*@ df n]v]+, ha d]/f] lhGbuL cToGt} cº7\of/f]
5
Downloaded from Mero Sansar
(www.mysansar.com)
;f]r
df]8af6 u'lh|/x]sf] lyof] / d}n] Pp6f sl7g Pj+ dfld{s lg0f{o lng'k/]sf]
lyof] . t];|f] sljtf To;a]nf n]v]+, ha cys k|of; ubf{ub}{ klg d}n]
SofG;/af6 kLl8t cfºgL wd{kTgL / 5f]/LnfO{ arfpg ;lsg“ . dgdf
efj'stf plDnP/ gc6fPkl5 dfG5] g;f]r]sf, glrtfPsf gof“—gof“ sfdx¿
ug{ klg tD;bf] /x]5 . zfob d]/f sljtfx¿ ltg} efjgfx¿sf cleJolQm
x'g\ . t/ tL sljtf k|sfzgsf nflu geO{, cfºgf] cfTd;Gt'li6sf nflu dfq
n]lvPsf x'“bf d}n] ltgnfO{ 8fo/Ld}} ;Lldt /fv]+ .
b'uf{nfn vf]lan'nfO{ d}n] aRr}b]lv lrg]sf] lyP“ . xfdL Pp6} 6f]ndf
a:g] uYof}{+ . kl5 cnu—cnu 7fp“df a:g uPkl5 xfd|f] e]63f6 ePg .
pxf“n] dnfO{ xf]6]n pBdLsf ¿kdf dfq lrGg'x'GYof] . d]/f] of] gof“
;+nUgtfaf/] pxf“ cgle1 g} x'g'x'GYof] . slj ;Dd]ngdf d klg ;xefuL x'g
vf]h]sf] b]Vbf pxf“ 5Ss kg'{eof] / eGg'eof], æcf]xf] † ltdL klg sljtf
n]V5f} < n, 7Ls 5 7Ls 5, Psrf]l6 ltd|f] sljtf klg ;'gf}+ g t .Æ d';'Ss
xf“;]/ ;+sf]r dfGb} d}n] d]/f] sljtf k9]/ pxf“x¿nfO{ ;'gfP“ . sljtfsf] zLif{s
lyof] …sfn;“usf] n8fO“Ú . sljtf cfºg} 9f“rfsf] ef/]e'/] tfnsf] lyof] .
zAbx¿df s'g} jhg lyPg, ld7f; lyPg . 5Gbdf :t/sf] sdL lyof],
cn+sf/ / cGTofg'k|f; lyPg . tyflk d}n] d]/f] sljtf s]bf/dfg Jolyt /
b'uf{nfn vf]lan'h:tf /fli6«o :t/sf k|l;4 sljåonfO{ ;'gfpg] ;fx;
u/]+ . sljtf / To;sf] k[i7e"ld ;'g]kl5 vf]ljn' ?g' kf] eof] . d Psl5g
csdSs k/]+ . pxf“sf cf“;' b]v]/ d]/f cf“vf;d]t 6nkn x'g yfn] . s]bf/dfg
JolytHo"n] xfdL b'j}hgfnfO{ cfnf]kfnf] u/L x]g'{eof] / Psl5g kl5 xf“;]/
Pp6f o:tf] dxTjk"0f{ k|ltlqmof JoQm ug'{eof], h'g d}n] clxn];Dd klg
la;]{sf] 5}g . pxf“n] eGg'eof] ærfx] sljtf xf];\ jf s'g} n]v, x/]s
k|:t'tLs/0f b'O{ lsl;dn] ug{ ;lsG5—Pp6f zAbsf] lsNnfdf efjgf /fVg]
csf]{ efjgfsf] lsNnfdf zAb 6f“Ug] .Æ 6Dd ;]tf] skfn k'mn]sf c;fwf/0f
JolQmTjsf wgL Jolytn] cfºgf] bflxg] xftn] d]/f] sf“w y'Dy'Dofpb} eGg'eof],
æs0f{hL, tkfO{+sf] of] sljtf efjgfsf] lsNnfdf zAb 6f“Ug] vfnsf] ePsf] x'“bf
b'uf{nfnhL ?g'ePsf] xf] .Æ
6
Downloaded from Mero Sansar
(www.mysansar.com)
;f]r
a;\, of] d]/f] k':tsdf JolytHo"n] eg] h:t} d}n] dgleq pn]{sf
cfºgf] lhGbuLsf /Ët/Ë / cGt/Ëx¿nfO{ lha|f]n] grkfO{ / 3f“6Ldf
gc8\sfO{ ;f]e}m kf]v]sf] 5' . o;df plNnlvt ;Dk"0f{ 36gfx¿ d]/f] hLjgsf
s6' ;Todf cfwfl/t 5g\ / dgsf tL efjgfx¿nfO{ e/;s ;/n efiffdf
JoQm u/]sf] 5' . t;y{ kf7sj[Gbn] d]/f] k|:t'tLs/0fsf] zAb / z}nLdf a9L
Wofg glbO{ d]/f efjgfsf Hjf/ef6fx¿nfO{ a'lemlbg'x'g / o;df s'g} e"n jf
sdLsdhf]/L /x]sf 5g\ eg] Ifdf;d]t ul/lbg'x'g cg'/f]w ub{5' .
cGTodf tfl/kmof]Uo JolQmx¿sf] gfd d}n] of] lstfkdf ;dfj]z
u/]sf] 5' t/ hfgL—hfgL To:tf JolQmljz]ifsf] gfd ;dfj]z u/]sf] 5}g
h;sf] gfd d}n] pNn]v ubf{ pxf“x¿nfO{ k|lts"n c;/ kg{ ;S5 . of]
lstfksf] gf]6 n]vgdf efO ;fsf/ skfnL, sDKo"6/ 6fOkdf efO /fh]Gb| >]i7
/ efiff z'4Ls/0fdf d2t ug]{ d]/f ldq k]zn kf]v/]nnfO{ d wGojfb 1fkg
ug{ rfxG5' ;fy} >4]o e}/j l/;fnHo" / cToGt l;h{gzLn ldq
clgn lrqsf/nfO{ qmdzM g]kfnL / c+u|]hLdf of] lstfkaf/] b'O{ zAb n]lvlbg'
ePsf]df d s[t1tf 1fkg ;d]t ug{ rfxG5' . c:t' ========
s0f{ zfSo ldltM @)^!—
@)^!—^—@*
kl/R5]b—!
7
Downloaded from Mero Sansar
(www.mysansar.com)
;f]r
æ;a} s'/f e/ k5{ dfq ;f]rdf, ;f]r cg'ejdf, ;f]r b[li6sf]0fdf / ;f]r
lrGtgdf . s[i0fnfO{ xfdLn] s;/L x]g]{ < sd{of]uL eg]/ jf 5nL—sk6L
eg]/ < /fdnfO{ s;/L x]g]{ < dof{bf–k'?if eujfg\ eg]/ jf cfºgL :jf:gL
/fj0fsf] r+u'naf6 arfpg xhf/f}—+ xhf/ jfg/ ;]gfnfO{ anL lbg] :jfyL{ /fhf
eg]/ < uf}td a'4nfO{ s] eGg] < zflGtb"tsf k|tLs jf cfºgL >LdtL /
gfafns 5f]/fnfO{ Tofu]/ lx+8\g] knfogjfbL < To:t} b|f}kbLnfO{ b]jL eGg] jf
kf“rhgf kltsL kTgL eGg] < ch'{gnfO{ s] eGg], wg'wf{/L jL/ jf s0f{sf]
k5fl8 af0f xfgL dfg]{ sfo/ < xfd|} g]kfnsf jL/ u0f]zdfgnfO{ s] eGg] <
k|wfgdGqLsf] kb lbO“bf klg Tofu ug]{ dxfg\ TofuL eGg] jf b]zsf] lhDd]jf/L
jxg ug{ g;Sg] g]tf eGg] < x/]s s'/fnfO{ ;f]Rg] tf}/—tl/sfn] km/s kf5{ .Æ
lrGtg, l;h{g ug]{ lbzflt/ ;+rfng / k|of]u u¥of}+ eg] cjZo klg xfd|f]
lbdfuaf6 cd[t lgM;[t x'gyfN5 . ;f“Rr} xfd|f] lbdfu Pp6f crDdsf] h}ljs
d]l;g xf] . o;leq ;f/f ;d:ofsf ;dfwfg c6fPsf x'G5g\\ . o;n] rfx]df
hf] s;}nfO{ laufg{ klg ;S5 / ;kfg{ klg ;S5 .
8
Downloaded from Mero Sansar
(www.mysansar.com)
;f]r
9
Downloaded from Mero Sansar
(www.mysansar.com)
;f]r
Advantage) lng ;lsof] eg] h'g;'s} 7fp“df klg cg's"n jftfj/0f ;[hgf
ug{ ;lsG5 . of] k|s[ltsf] lgod xf] .
cfh xfdL …g]kfn vQd eof]Ú eG5f}+ . s] ;f“Rr} xfd|f] b]z / xfdL
vQd eof}+ t < olb vQd} ePsf xf}+ eg] lsg / s;/L vQd eof}+ < s:fn]
vQd u¥of] < oL s'/fnfO{ xfdLn] ulxl/P/ ;f]Rg'k¥of], a'¤g'k¥of] / a'e]m/
dgg ug{'k¥of] . …sfun] sfg nUof]Ú eGb}df sfg g5fdL sfusf] kl5—kl5
bf}8\g' ePg . klxnf cfºgf] sfg 5fDg'k¥of] . g]kfn clxn] cjZo klg
cK7\of/f] Pj+ cGwsf/do cj:yfaf6 u'lh|/x]sf] 5 of] a]nf xfdLn] lknlkn]
d}gaQL afn]/ ePklg lg;fl:;g] ;'¿ªdf ljsf;sf pHofnf ls/0fx¿
vf]Hg'k¥of] . Pp6f d}gaQLn] gk'u] csf]{, To;n] klg gk'u] k]ml/ csf]{, o;/L g}
cfzfsf xhf/f}+ d}gaQL afn]/ ;"of]{bo geP;Dd of] c“Wof/f]df xfdLn] pHofnf]
vf]lh/fVg' k¥of] . h:tf];'s} c“Wof/f] ePklg pHofnf] eljiosf] vf]hL, ;fy{s
hLjg / hLjGttfsf] qmd xfdLn] xfd|} b]zdf vf]Hg'k5{ / e]§fpg} k5{ .
xfdLl;t csf]{ ljsNk 5}g .
10
Downloaded from Mero Sansar
(www.mysansar.com)
;f]r
;|f]taf6} k|z:t ;[hgzLn sfd ug{ ;lsG5 . s'g}klg sfdsf] yfngL a[xb\
?kd} ul/g'k5{ eGg] d 7flGbg“ .
of] ;fgf] k':tsdf d}n] …gÚ eGg] zAbnfO{ g} gsfg{ vf]h]sf] 5' . clxn]
g]kfndf …of] ePg Tof] ePg, of] x'“b}g Tof] x'“b}gÚ eGg] w]/} 5g\\ . ufnLunf}h
ug{ ;a} ?rfp“5g\\ . t/ /fd|f] s'/fsf] j0f{g ug{ sGh':ofO“ u5{g\ . cfnf]rgf—
nfO{ g} af}l4stf eG7fGg] of] ;dfhdf gsf/fTds rl/q / ;f]r xfaL ePsf
5g\ . Psrf]l6 g]kfnsf] c“Wof/f] kIfnfO{ la;]{/ pHofnf] kIfnfO{ x]/f}+ . clxn]
;aeGbf cfnf]rgf ul/g] If]q /fhgLlt xf] . cfhsn xfdL /fhgLlts
g]tfx¿nfO{ lbn vf]n]/ pbf/tf;fy ufnL u5f}{+ . pgLx¿sf] b'isd{nfO{
sf]6\ofp“5f}+ . sltko g]tfx¿ cfºg} b'isd{n] b"lift ePsf x'g;S5g\ . t/
11
Downloaded from Mero Sansar
(www.mysansar.com)
;f]r
g]kfnsf] /fhgLlts kl/j]znfO{ ulxl/P/ x]g]{ xf] eg] oxf“sf] /fhgLlt s]xL jif{
cl3;Dd Tolt k|b"lift lyPg . xfd|f] ax'bnLo k|hftGq w]/} xb;Dd ;+j}wflgs
l;4fGtsf] d"No / dfGotfdf cfwfl/t 5 . Psrf]l6 w}o{wf/0f u/L xfd|f]
/fhgLlts tl:a/nfO{ lgofn]/ x]/f}+ t † sd;]sd xfd|f] b]zdf kml8{gf08
dfsf]{; h:tf e|i6 / b'/frf/L t 5}gg\ . nfn' ofbj h:tf w"t{ g]tf t 5}gg\
12
Downloaded from Mero Sansar
(www.mysansar.com)
;f]r
æd jL/]Gb| bfxfn af]n]sf] s0f{hL, tkfO{+l;t lul/hfafa' s'/f ug]{ /] .Æ Psl5g
d cQflnP, …n s] kf] eGg'x'g] xf] † rGbf dfUg kf] xf] ls †Ú eGg] efg klg
k¥of] . lxlRsrfp“b} d}n] bfxfnnfO{ æx'G5Æ eg+] . 6]lnkmf]gaf6 lul/hfafa'n]
æzfSohL, tkfO{nfO{ t d}n] b]v]sf] 5}g, gfp“;Dd ;'g]sf] . n Pp6f ;xof]u
ugf]{;\ dnfO{ . tkfO{ g]kfn 6]lnlehgsf] af]8{df al;lbg' k¥of] x} † n
jL/]Gb|hL;“u s'/f ug'{;\Æ eGb} jftf{nfk 6'+Uofpg'eof] . lul/hfafa'n] dnfO{
lsg Tof] cj;/ lbg'eof], yfxf 5}g . t/ tLg jif{;Dd d}n] g]kfn
6]lnlehgsf] ;+rfns ;ldltdf /x]/ sfd ubf{, 5ftLdf xft /fv]/ d}n] eGg}
13
Downloaded from Mero Sansar
(www.mysansar.com)
;f]r
s]xL lbgkl5 …Pp6f r'/f]6df Ps k};f z'Ns nufpg] k|:tfjÚ lnP/
af“;af/Ll:yt 8f= zzfÍ sf]O/fnfsf] 3/df lul/hfafa'nfO{ e]6\g k'u]+ . pxf“
e'O{+ tnfdf al;/xg' ePsf] /x]5 . pxf“ a:g'ePsf] ;f]kmf k5fl8 ‰ofn
lyof] . ¤ofn k5fl8sf] pHofnf]sf sf/0f pxf“nfO{ :ki6 b]Vg ;ls+b}gYof] .
kfOkdf r'/f]6 tfGb} æcfpgf];\ zfSohL, dnfO{ rf“8} aflx/ hfg'5, n s] eGg'
5 eGg';\Æ eGg'eof] . d t Psl5g csdSs k/]+ . d;“u ePsf] c7f/ k]hsf]
k|:tfj Ps}rf]l6 s;/L eGg] < d}n] pxf“nfO{ :ki6 eg]+, æd xh'/nfO{ b'Mv lbg
cfPsf] xf]Og“, d oxf“ d]/f] JolQmut :jfy{sf nflu cfPsf] klg xf]Og, b]zsf]
lxtsf nflu xh"/sf] s]xL ;xof]u lng cfPsf] x'“ . xh"/n] h;/L klg dnfO{
bz ldg]6sf] ;do t lbg' k¥of] .Æ clg d';'Ss xf“;]/ pxf“n] eGg'eof] æn
x'G5 x'G5 eGgf];\ .Æ lul/hfafa' d';'Ss xf“:bf slxn]sfxL+ dnfO{ df]gfln;fsf]
d':sfg ofb cfp“5 . pxf“sf] x“;fO dnfO{ ;f“Rr} /fd|f] nfU5 . d]/f] k|:tfjgfsf
d'Vo—d'Vo c+z d}n] af¥x ldg]6leq k9]/ ;'gfP“ . Ps6s nufP/ pxf“n]
dnfO{ x]l//xg' eof] / d]/f] k|:tfj Wofg lbO{ ;'Gg'eof] . k|ltlqmof:j¿k d;“u
Ps zAb klg gaf]nL tTsfnLg cy{dGqL dx]z cfrfo{nfO{ kmf]g ug'{eof] .
t/, cfrfo{;“u Toltv]/ kmf]g ;Dks{ x'g ;s]g . clg, lul/hfafa'n] dnfO{
;Lw}+ eGg'eof] æ7Ls 5 zfSohL, n tkfO{+ hfgf];\, tkfO{+sf] sfd x'G5 .Æ
xfsfxfsL eGg] xf]eg] lul/hfafa'n] d]/f] k|:tfj kf; ul/lbg'xf]nf eGg]
ljZjf; dnfO{ nfu]s} lyPg . cflv/ pxf“ klg g]tf g} t xf] † t/ rf/
dlxgfkl5 d ;+o'Qm /fHo cd]l/sfsf] af]:6gdf sfG5f] 5f]/fnfO{ e]6\g hf“bf
r'/f]6df Ps k};f z'Nssf] k|:tfj ah]6 efif0fdf cfPsf] s'/f d]/L 5f]/L
;'hfgn] dWo/ftdf 6]lnkmf]g u/L dnfO{ ;'gfOg\ . Tof] /ft d]/f] lhGbuLsf]
Pp6f v';Lsf] /ft lyof] .
14
Downloaded from Mero Sansar
(www.mysansar.com)
;f]r
5fGg] sfo{qmd /x]5 . To;sf nflu klxn] g} ko{6g dGqfnoaf6 Pp6f ;"rL
tof/ u/L NofPsf /x]5g\\ . t/ dgf]gLt ug]{ a]nfdf lul/hfafa'n] cfºgf]
vNtLaf6 Pp6f ;fgf] sfuh lgsfn]/ eGg'eP5, æx'g t dGqfnoaf6
;b:ox¿sf] gfd l;kmfl/; eP/ cfPsf] 5 t/ /fli6«o ko{6g kl/ifb\sf]
cWoIfsf] x}l;otn] d 8f= xs{ u'?ª / s0f{ zfSonfO{ dgf]gLt ug{ rfxG5' .
s;}nfO{ s]xL eGg' 5 <Æ ko{6g dGqL / ;lrj s]xL af]Ng ;s]g5g\\ .
15
Downloaded from Mero Sansar
(www.mysansar.com)
;f]r
Jojxf/ / rl/qx¿ . x'g t /fhgLlts / ;fdflhs ;]jfdf r'n{'Dd 8'Ag] g]tf
jf ;fdflhs sfo{stf{x¿n] dgleqsf] cfsf+IffnfO{ lgoGq0f ug{ ;Sg'kg]{ xf]
t/ cljsl;t d'n'sx¿df o:tf pbfx/0fx¿ b'n{e} x'G5g\\ . dxfTdf ufGwL /
lagf]jf efa] h:tf dxfg\ g]tf tyf ;dfh;]jLx¿ t s/f]8f}+sf] ;+Vofdf Ps—
b'O{dfq hGdg] x'g\ . To:tf pbfx/0fnfO{ x[bo¨d ub}{ xfd|f] ;dfhdf klg
To:t} x'g'k5{ eg]/ ;f]Rg' lbjf:jKg dfq xf]nf . cflv/ /fhgLlts Pj+
;fdflhs Jojxf/sf] w/ftndf a;]/ xfdLn] of] jf:tljstf / j:t'l:yltnfO{
dgg ug}{k5{ . xfdLn] o;nfO{ :jLsfg}{k5{ ls xfd|f] of] ;dfh b"wn] wf]OPsf]
5}g, oxf“ cg]s ;d:ofx¿ 5g\\ . t/ r'gf}tL s] xf] eg] oL ;d:ofx¿nfO{
Jofjxfl/s 9¨af6 s;/L lg/fs/0f ug]{ < of] ta ;Dej x'G5 ha xfdL ;a}n]
cf—cfºgf] n's]sf] ljs[t cg'xf/ klxn] P]gfdf x]/f}+, cfºgf] sdLsdhf]/L
v'6\ofcf}+ / jf:tljstfnfO{ u|x0f u/f}+ . clgdfq c¿x¿sf af/]df
6Lsfl6Kk0fL u/f}+ . :jfyL{ efjgfn] cf]tk|f]t sfnf] dg lnP/ s;}l;t klg
xfdLn] n]gb]g ug{ vf]Hof}+ eg] ToxL cg';f/sf] k|ltkmn kfp“5f}+ .
If]qsf] s'/f 5f]8f}+, cfºg} pBf]u / Jofkfl/s If]qdf klg d s;}l;t slxNo}
lgDg:t/Lo tl/sfn] n]gb]gsf] s'/f ug{ ;lSbg . dnfO{ nfU5, n]gb]gdf klg
Pp6f ljj]s x'G5, ;Demf}tf / :t/ x'G5 . cfºgf] JolQmut :jfy{ kl/k"lt{sf
nflu clxn];Dd d}n] s'g}klg /fhgLlts g]tf jf sfo{stf{x¿sf] 3/b}nf]
rfxf/]sf] 5}g . d w]/} /fhgLlts g]tf, sfo{stf{x¿nfO{ lrGb5' . pxf“x¿n]
klg dnfO{ lrGg'ePsf] 5 . d}n] pxf“x¿nfO{ af}l4s b[li6sf]0fn] w]/} ;xof]u
u/]sf] 5' . h'ga]nf;Dd tL g]tfx¿ kbdf x'“b}gg\ To; a]nf;Dd pgLx¿nfO{
d]/f] 3/df af]nfpg jf pgLx¿sf] 3/df hfg dnfO{ lxlRsrfx6 x'“b}g t/ ha
pgLx¿ dGqL x'G5g\\, To;kl5 eg] d pgLx¿sf] 3/df slxNo} hf“lbg .
Toltdfq xf]Og, pgLx¿ dGqL ePkl5 d}n] awfO{;d]t lbg] u/]sf] 5}g . of]
d]/f] 3d08 xf] jf :jfledfg, dnfO{ yfxf 5}g t/ dnfO{ nfU5, /fhgLlts
16
Downloaded from Mero Sansar
(www.mysansar.com)
;f]r
g]tfx¿ hlt;'s} 7"nf] cf]xbfdf k'u]klg g d]/f] pgLx¿l;t s]xL lng' 5, g t
lbg' g} 5 .
d uj{sf ;fy eGg ;S5', d}n] clxn];Dd s'g}klg e|i6 Pj+ b'/frf/L
/fhgLlts g]tf / sfo{stf{l;t ;DaGw uf“;]sf] 5}g . h;nfO{ d}n] lrg]sf] 5',
pgLx¿ ;a} pRr:t/Lo /fhgLlt1x¿ gePklg sd;]sd /fhgLltsf]
;fdfGo 1fg ePsf t cjZo 5g\\ . pgLx¿ b]z / ;dfhk|lt lrGtgzLn
ePsf] d}n] kfPsf] 5' . olt x'“bfx'“b} klg d}n] lrg]sf clwsf+z /fhgLlts
g]tf, sfo{stf{x¿nfO{ c¿ s;}n] g/fd|f s'/fx¿df klg k|of]u gunf{g\ eGg
d ;lSbg . x'g t xfdL lha|f]nfO{ xNnfpb}, rkfpb} cg]s /fd|f/fd|F zAb
k|of]u u/L ;Djfb u5f{}+, efif0f u5f}+{ t/ cf“vfsf] efiffsf cl3 o:tf s[lqd
;Djfbsf] s'g} dfg] /x“b}g . /fhgLlts g]tfx¿ b]z ;]jfsf cg]s s'/fx¿
u5{g\, pGgt eljiosf cg]s kl/sNkgfx¿ k:sG5g\ h'g :jfefljs klg
xf] . t/ pgLx¿sf] dfgjLo sdhf]/LnfO{ eg] a]jf:tf ug{ ;ls+b}g . To;f]
eGb}df d}n] pgLx¿nfO{ slxNo} klg cjx]ngfsf] b[li6n] x]/]sf] 5}g . d}n] hf]—
h;nfO{ cln a9L lrg]sf] 5', sd;]sd pgLx¿ rflx+ 3l6of vfnsf
/fhgLlts g]tf jf sfo{stf{x¿ xf]Ogg\ . pgLx¿nfO{ /fd|/L a'emfpg ;lsof]
eg] pgLx¿sf] Ifdtf / ;lqmotfnfO{ b]z ljsf;df /fd|/L k|of]u ug{ ;lsG5
eGg] dnfO{ ljZjf; 5 . zfob oxL sf/0fn] xf]nf, tL g]tf jf sfo{stf{x¿n]
dnfO{ slxNo} klg g/fd|f] Jojxf/ u/]gg\, g/fd|f] b[li6sf]0fn] x]/]sf klg
5}gg\ . d}n] pgLx¿l;t Jofkf/L eP/ s'/f u/]sf] eP jf cfºgf lghL :jfy{
uf“;]/ ;DaGw /fVg] sf]lz; u/]sf] eP pgLx¿n] klg dnfO{ ToxL cg';f/sf]
3l6of Jojxf/ ug{ vf]Hy] xf]nf . d]/f] egfOsf] tfTko{ s] xf] eg] cfhsn
clwsf+z /fhgLlts g]tf jf sfo{stf{x¿nfO{ hlt;'s} e|i6 elgP klg
pgLx¿nfO{ laufg]{ cg]s gsf/fTds tTjx¿nfO{ xfdLn] sbflk la;{g' x'“b}g .
/fhgLltdf ljs[ltx¿ cfpg' / o;af6 ;[hgf ePsf ;fdflhs d"No /
dfGotfdf cjd"Nog x'g'df /fhgLlts lgsfox¿ dfq lhDd]jf/ x'g ;Sb}gg\ .
To;nfO{ pNSofpg], k|of]u ug]{ / laufg]{ c¿ c;fdflhs lgsfo jf JolQmx¿
17
Downloaded from Mero Sansar
(www.mysansar.com)
;f]r
klg Tolt g} lhDd]jf/ x'G5g\\ . egfO g} 5, æPs xftn] tfnL aHb}g, Psf]xf]/f]
/f]6L kfSb}g .Æ
***
18
Downloaded from Mero Sansar
(www.mysansar.com)
;f]r
kl/R5]b—@
k|hftGqsf] KofG8f]/faS;
ax'bnLo k|hftGq ;Too'usf] 9f]sf vf]Ng] ;f“rf] xf]Og . of] t slno'usf]
gbL kf/ ug]{ Pp6f gfp xf] . oxL slno'usf] sfnv08df xfdLn] hfg]/ jf
ghfg]/ k|hftGqsf] KofG8f]/faS;nfO{ vf]Nof}+ . ha g]kfnsf] ;Dj]bgzLn
/fhgLlts hl6ntfsf] of] KofG8f]/faS; vf]lnof], Toxf“af6 cg]s cfly{s,
;fdflhs / dgf]j}1flgs lrGtgx¿, lj;+ult / ljs[ltx¿ lgl:sP . Tof]
b]v]/ xtf/—xtf/ xfdLn] afs;nfO{ aGb ul/lbof}+, clxn] To; aGb afs;af6
cfzf¿kL ;'Gb/Ln] dl;gf] / lemgf] cfjfhdf afs;sf] 9Ssgdf 6s\6s\ u/]/
eGb}l5g\\, ævf]Ngf];\ g † d cfzf x'“, d ljZjf; x"“, dnfO{ klg aflx/ cfpg
lbgf];\ g .Æ
19
Downloaded from Mero Sansar
(www.mysansar.com)
;f]r
jf ctLtjfbL x'g] dflg;dfqsf] g};lu{s :jefj g} /x]5 . lxhf]sf] ;Demgf
ub}{, ef]lnsf] dgu9Gt] cf; lnO{ cfhsf] st{JonfO{ la;]{/ e"t, jt{dfg /
eljiosf] lqsf]0ffTds hfndf xfdL ;w}+ cNdlnO/xG5f}+ .
20
Downloaded from Mero Sansar
(www.mysansar.com)
;f]r
ulx/fulx/f 7fp“df agfOPsf ;'Gwf/fh:tf cgluGtL 9'Ë]wf/fx¿sf e/kbf{
;|f]t / lgsf;sf pbfx/0fLo /}yfg] ljz]iftfx¿sf] pk]Iff ug{ ldN5 <
Toltcl3 g} To:tf snfs[lt lgdf{0f ug]{ g]kfnLsf ;Gtfg clxn] s;/L
gfnfos x'g ;S5g\\ < h'ga]nf cd]l/sf, ci6«]lnofh:tf /fi6«sf] hGd;d]t
ePsf] lyPg ljZj dfglrqdf, Tof] a]nf dWosfnLg ;Eotfsf] r'nLdf k'u]sf]
g]kfnnfO{ o;/L lg/Lx b[li6n] s;/L x]g{ ;lsG5 <
21
Downloaded from Mero Sansar
(www.mysansar.com)
;f]r
x]g]{ xf] eg] cfsfz / hldgsf] km/s kfOG5 . ljdfg:ynsf zf}rfnoleq
k:bf jfGtf g} x'g vf]H5 . of] Pp6f 3tnfUbf] pbfx/0f dfq xf] . o:tf
b[i6fGt w]/} kfOG5g\\ vf]Hg] xf] eg] .
22
Downloaded from Mero Sansar
(www.mysansar.com)
;f]r
lau|]kl5 3'ldlkm/L k]ml/ ;dfh g} lau|G5 . h'g ;dfhdf xfdL / xfd|f kl/jf/
a:g'k5{, ToxL ;dfhnfO{ laufg'{ eg]sf] cfsfzdf y's]/ y's cfºg} d'vdf
l56f kfg'{ h:t} xf]Og / <
23
Downloaded from Mero Sansar
(www.mysansar.com)
;f]r
rnfp“5g\\, To;a]nf Jofjxfl/s Pj+ cGt/fTdfsf] cfjfh;d]t n'sfP/
;dsfnLg jftfj/0fl;t d]n vfg] cleJolQm lbg] /0fgLlt ckgfp“5g\\ .
nf]slk|o aGgsf nflu s6';TonfO{ n'sfp“5g\\ .
5}gg\ . j:t'tM clxn] pgLx¿ cnkq cj:yfdf 5g\\ . ;kgf 5}g, kl/sNkgf
5}g pgLx¿df . g]kfnsf] lj8Dagf s] 5 eg] lrof k;n], el/of / 6\ofS;L
rfnsn] /fHo ;+rfngsf] s'/f ul//x]sf x'G5g\\ t/ g]tfeg] u'6aGbL /
tkl;nsf s'/fx¿df cNdlnO/x]sf 5g\\ . dnfO{ ljZjf; 5, ha oL
/fhgLlts sfo{stf{, a'l4hLjL / kqsf/x¿n] cf—cfºgf] lhDd]jf/L axg u/L
s]xL ;dosf nflu cfºgf] 9f]+uL dgf]j[lQ / dgMl:ylt sxL+ yftL /fv]/
b]zlxtsf lgldQ P]Soa4 eO{ sfd ug{ ;s]eg] of] b]zn] 7"nf] km8\sf] dfg]{
kSsf 5 .
24
Downloaded from Mero Sansar
(www.mysansar.com)
;f]r
x'“bfx'“b} klg ljutsf k|hftflGqs Oltxf;df b]zn] y'k|} pknlAw xfl;n u/]sf]
5 . sfnf], /ftf], xl/of] / kx]+nf] h'g;'s} rZdfn] x]/]klg k|hftGqsf] tl:j/
x/fPsf] 5}g . h;n] h:tf];'s} b[Zo x]g{ rfx]klg jf:tljs g]kfnsf] ult
cfºg} lsl;dn] cufl8 al9/x]sf] 5 . cfd hgtf obfsbf cln cN5L
b]lvPsf xf]nfg\, axsfpdf ?dlNnPsf xf]nfg\, låljwfdf cNdlnPsf xf]nfg\
t/ j:t'ut ¿kdf x]bf{ xfd|f] k|hftflGqs k4ltsf] af6f] x/fPsf] 5}g .
k|hftGqnfO{ h;n] h'g;'s} sf]0f, j[Q / kl/efiffaf6 kl/eflift ug{ vf]h]klg
cfd g]kfnL hgtfn] k|hftGqsf] dd{ / cfjZostfnfO{ /fd|/L a'lem;s]sf 5g\\
. æk|hftGqn] sfd ug{ ;s]g, ;lqmo /fhtGq rflxof] jf k|hftGqn] ljsf;
ug{ ;s]g, hg;/sf/ rflxof]Æ h:tf cltjfbL cjwf/0ffx¿ hlt;'s} 7"nf]
:j/n] p/fn] klg hgtfn] a'lem;s]sf 5g\, PSsfO;f}+ ztfAbLdf ax'bnLo
k|hftGqsf] ljsNk 5}g .
25
Downloaded from Mero Sansar
(www.mysansar.com)
;f]r
cfw'lgs ;d:ofx¿l;t l;+uf}/L v]Nb} af“Rg hfGg' k5{ . Tof] afx]s csf]{ pkfo
5}g .
26
Downloaded from Mero Sansar
(www.mysansar.com)
;f]r
eGg] k|Zgdf hgdt ;+u|x u/fpg] 3f]if0ff u/], Tof]a]nf d}n] 7Ls b/af/
k5fl8 nflhDkf6l:yt d]/f] Pp6f xf]6]ndf ax'bnLo k|hftGqsf nflu ljleGg
/fhgLlts sfo{stf{x¿nfO{ af]nfP/ ljrf/uf]i7L cfof]hgf u/]sf] lyP“ .
xf]6]nsf Dofg]h/ ;fu/ t'nfw/ ;d]tn] eg], æs0f{;/, b/af/sf] k5fl8 a;]/
xfdLn] o:tf /fhgLlts sfo{qmd cfof]hgf ug'{ plrt xf]nf <Æ tTkZrft\
klg kß/Tg t'nfw/, sgsdfg zfSoh:tf ax'bnLo k|hftGqdf ljZjf; /fVg]
/fhgLlts sfo{stf{x¿nfO{ cfºg} xf]6]nsf] k|f¨0fdf lgDtf] u/L xf]6]nsf
sd{rf/Lx¿, 7d]n / nflhDkf6df a:g] l5d]sLx¿nfO{ e]nf u/fO{ efif0f /
lrofkfg u/fP“ . To;a]nf t d}n] kß/Tg / sgsdfg zfSonfO{ /fhgLlts
JolQmsf] ¿kdf lrg]sf] klg lyOg“ .
d Pp6f pBdL x“', d]/f nflu h'g;'s} ;/sf/ cfPklg To;nfO{ d}n]
:jLsfg'{ k5{ . t/ cln k9]n]v]sf] lzlIft gful/ssf] x}l;otn] k|hftGqk|lt
cf:yf x'g' :jfefljs} xf] . lsGt' d s'g} /fhgLlts bndf ;+nUg JolQm xf]Og
/ eljiodf klg s'g} /fhgLlts kf6L{l;t ;DaGw /fVg] d]/f] dg;fo 5}g .
oBkL s]xL xb;Dd klxn] d ;+j}wflgs /fhtGqdf cf:yf /fVg] uy{] .
/fh;+:yfnfO{ æcg]stfdf PstfÆ sf] k|ltd"lt{sf] ?kdf ;+/If0f ug{'k5{ eGg]
;f]rfO{ /fVg] Pp6f Monarchist /fhtGqjfbL lyP“ . zflGtk|]dL /fhf jL/]Gb|
:juL{o x“'bf ;f/f g]kfn /f]P h:t} d klg ljef]/ ePsf] lyP, ;f/f o'jfx?n]
skfn vf}/]/ cfºgf] j]bgf kf]v] h:t} d}n] klg cfºgf] dd{ kf]v]sf lyP / dfUg]
;d]tn] k};f dfu]/ gf/fo0flx6Ldf km'n r9fP h:t} d}n] klg >4fsf] km'n
r9fpg uPsf] lyP“ . ;f“Rr} eg' eg“] d Tof] ;SsnL /fhtGqnfO{ rf]vf] /
crn lxdfn h:t} ;Dkbfsf] ?kdf ;+/If0f ug{'k5{ eGg] ljrf/ af]s]sf] Pp6f
df]gfls{:6 (Monarchist) lyP . t/ lhGbuLdf d slxn] ;+ls0f{ /fhfjfbL
(Royalist) algg\ . Tof] a]nf g]kfndf To:tf klg /fhfjfbL lyP hf]
/fhkl/jf/l;t 3lgi7 ;DaGw 5 egL hgdfg;df Wjf“; b]vfpg x/]s laxfg
…dlg{¨ jfsÚ hf“bf /fhkl/jf/sf ;b:osf] 9f]sf aflx/ uf8L kfls{¨ u/]/ hfg] .
clg, cfk"m /fhfjfbL ePsf] 9f]n lk6\b} To;af6 gfhfoh kmfObf lng vf]Hg] .
27
Downloaded from Mero Sansar
(www.mysansar.com)
;f]r
tTsflng dx]Gb| k|s[lt ;+/If0f sf]ifsf] cWoIf 1fg]Gb| x'“bf kf“r jif{;Dd Pp6f
;+/If0fljb\sf] x}l;otn] pxf“l;t sfd u/]sf] lyP . t/ ha 1fg]Gb| /fhf eof],
d}n] slxn] klg pxf“nfO{ e]6\g uPg / slxNo} sf]lz; klg u/Lg . tTsflng
dx]Gb| k|s[lt ;+/If0f sf]ifsf cWoIf 1fg]Gb|l;t d]/f] ;DaGw ;+/If0fsf] k]zfut
cfwf/df dfq ;Lldt lyof] . 5 jif{sf] nfdf] sfo{sfndf cWoIf 1fg]Gb| / d
aLr /fhgLltsf] …/Ú klg pRrf/0f ePg .
/fhf jL/]Gb|sf ;fy >'lt / lg/fhg klg cfPsf lyP . æ;o jif{
klxn] sf7df8f}+ o:tf] lyof], x]/Æ, eGb} /fhfn] cfºgf ;—;fgf 5f]/f5f]/LnfO{
;DemfO/x]sf] b[Zo clxn];Dd dnfO{ ofb 5 . ;fwf/0f hgtfe}+m /fhf klg
cfºgf ;Gtlt of]Uo ePsf] x]g{ rfxbf] /x]5 eGg] dnfO{ cg'ej eof] . kmf]6f]
k|bz{gL gh/ ug]{ qmddf /fhfn] dnfO{ ;f]w], æklxn] sf7df8f}+df b'Oj6f
w/x/f lyP, xf]Og / <Æ /fhfsf] k|Zgn] d cg'Ql/t eP“ . dnfO{ t
sf7df8f}+df b'O{j6f w/x/f lyof] eGg] s'/fsf] 1fg lyPg . ;'Gwf/f5]pdf clxn]
b]lvg] w/x/fsf af/]df dfq} dnfO{ yfxf lyof] . kl5 k'/ftTjljb\ k"0f{xif{
ah|frfo{nfO{ ;f]Wbf dfq yfxf kfP“—klxn] b'Oj6f w/x/f /x]5g\ . Pp6f 9n]/
28
Downloaded from Mero Sansar
(www.mysansar.com)
;f]r
w/fzfoL eof], csf]{ 5“b}5 . kmf]6f] k|bz{gL gh/ ul/;s]kl5 /fhfn] dnfO{
eGg'eof], æd;“u klg k'/fgf kmf]6f]x¿ 5g\\ . kl5 k|bz{gL ug{] a]nf d lbp“nf
t/ kmsf{pg' k5{ lg †Æ eGb} d';'d';' xf“;]/ ;/ntfk"j{s JoQm u/]sf tL
zAbx¿df /fhfsf] ljgf]blk|o :jefj emlNsGYof] .
29
Downloaded from Mero Sansar
(www.mysansar.com)
;f]r
cfpg'eof] . xndf cGbfhL rf/;o hgf hlt ljlzi6 JolQmx¿, e|d0fbnsf
;b:ox¿ tyf :jb]zL Pj+ ljb]zL kqsf/x¿ klg lyP . ;a}hgf /fhf /
ljlzi6 kfx'gf e]6 ug{ nfd nfuL al;/x]sf lyP . d cln 6f9} al;/x]sf]
lyP““ . t/, 6]lnlehgn] tl:a/ lvRg nfUbf :k6nfO6df /fhfn] dnfO{ b]v]sf]
30
Downloaded from Mero Sansar
(www.mysansar.com)
;f]r
sltko b]zdf wd{ / hftLo e]befjsf sf/0fn] ;dfh IftljIft
ePsf] 5 . t/ g]kfnsf] Oltxf;df clxn];Dd wd{ / hftsf] gfp“af6 Psyf]kf
/ut au]sf] 5}g . xfd|f] /fli6«o ;lxi0f'tf hLjGt x'g'df /fh;+:yfsf] 7"nf] e"ldsf
lyof] h:tf] dnfO{ nfU5 . t/ @! cf}+ ztfAbLsf] k|hftflGqs cEof;df /fhf
;lqmo x'g'x'“b}g eGg] d]/f] dfGotf 5 . k|s[ltsf] of] lgod xf], h;/L df}/L /
sldnfsf /fgL vf]kLleq a;L/xG5g\\, To:t} cfw'lgs hdfgfdf /fhf OHhtsf
;fy cfºgf] :yfgdf lglZqmo eP/ a:g' k5{ . hgtfsf] ;]jf hgk|ltlglwn] g}
ug]{5g\\ . olb pgLx¿n] /fd|f] sfd u/]gg\ eg] s]xL ;dokl5 pgLx¿nfO{
d u}/ /fhgLlts dfG5] x'“bfx'“b} klg ddf s]xL /fhgLlts lrGtg ePsf]
dx;'; u5'{ . :s"n k9\g] a]nfdf dnfO{ 6\o";g k9fpg] d]/f u'?
k|ofu/fh l;+x ;'jfn To;a]nf sf“u|];sf g]tf lyP . pgsf] 3/df k9\g hf“bf
y'k|} sfo{stf{x¿sf] hd36 b]lvGYof] . af;' l/;fn, sdn lrqsf/x¿ pgsf]
3/df cfO{ 306f}+;Dd /fhgLlts ukmufkm ul//xGy] . d k9\g] lgx'“n] pgLx¿sf]
s'/f ;'lg/xGy+] . d}n] Tof] /fhgLlts jftfj/0fdf lg/Gt/ kf“r—5 jif{ latfPklg
slxNo} kf6L{ /fhgLlt ug]{ of]hgf agfOg . t/ k|hftGqsf] lrGtg d]/f] dgdf
ul9;s]sf] lyof] . zfob To;}sf] kmn:j¿k b/af/sf] k5fl8 xf]6]n vf]n]/ klg
ax'bnLo k|hftGqnfO{ 6]jf lbg] d}n] ;fx; u/]+ . @)#^ ;fnsf] hgdt ;+u|xdf
ax'bnLo k|hftflGqs lqmofsnfkdf cfºg} lsl;dn] nfu]klg b/af/af6 dnfO{
slxNo}, s'g} lsl;dsf] /fhgLlts bafj cfPg . /fhb/af/ k5fl8sf] d]/f]
xf]6]nsf] tnf a9fpg d}n] /fhb/af/df lalGtkq lbP“ . lagf/f]stf]s tnf yKg
cg'dlt kfP“ . SofG;/sf] If]qdf nfUbf zfxHofbL hoGtLl;t sfd ul/of] t/
slxNo} klg dk|lt pxf“df lj/f]wfef; b]lvg .
31
Downloaded from Mero Sansar
(www.mysansar.com)
;f]r
Pslbg b/af/sf tTsfnLg ;lrj gf/fo0fk|;fb >]i7n] dnfO{ 6]lnkmf]g
ug'{eP5 . d]/f kL=P= n] 6]lnkmf]g p7fP . d}n] o"=Pg=8L=kL= df sfd ug]{
If]qkf6Lsf] d]/f] k'/fgf] ;fyL gf/fo0fk|;fb >]i7 eG7fg]/ lagf;f]wk'5 Ps}rf]l6
6]lnkmf]gdf eg], æP gf/fo0fhL, Sofxf] w]/} lbgdf 6]lnkmf]g ug'{eof] lg †Æ
6]lnkmf]gaf6 æd /fhb/af/af6 gf/fo0fk|;fb >]i7 af]n]sf] s0f{hL, tkfO{nfO{
Psrf]l6 e]6\g' 5, k'm;{b 5 tkfO{nfO{ <Æ egL ;f]Wg'eof] . d t tLg5Ss k/]+ .
To;a]nf /fhb/af/sf] gf/fo0fk|;fb eg]kl5 w]/} 7"nf dflg;df ulgGy] . ;f/f
b]zdf pgsf] rrf{ kl/rrf{ x'GYof] . d}n] ljgd|tfsf ;fy eg] æcf]xf], d}n] t
lrGg} ;lsg . d}n] t d]/f] ;fyL kf] eG7fg+], eGgf];\ xh"/ d}n] s] ug'{ k¥of] <Æ
ætkfO{+ Psrf]l6 d]/f] 3/df cfpg ;Sg'x'G5 <Æ, pxf“n] kmf]gaf6 ;f]Wg'eof] .
æckm sf];{ xh"/ d cfOxfN5' lg,Æ d}n] eg] . …wGojfbÚ eGb} pxf“n] 6]lnkmf]g
/fVg'eof] .
32
Downloaded from Mero Sansar
(www.mysansar.com)
;f]r
dgf]gog ug{ ;S5f}+ t/ c¿ b]zn] g]kfnLx¿nfO{ dgf]gog u¥of] eg] xfdLn]
:jLs[lt lbg] rng 5}g, To;}n] tkfO{n] :jLs[ltlagf g} jfl0fHob"tsf] sfd ;'¿
u/] e}xfNYof] lg .Æ o; ljifodf d]/f] tTsfnLg k//fi6« ;lrj ljZjk|wfg / lrkm
ckm k|f]6sn ch'{gaxfb'/ l;+xl;t klg s'/f e};s]sf] lyof] . d}n] pxf“x¿nfO{
eg]sf] lyP“, æolb >LnÍg ;/sf/n] dnfO{ jfl0fHob"tdf dgf]gog ug{ >L % sf]
;/sf/sf] :jLs[lt dfu]sf] 5 eg] k//fi6« dGqfnon] lsg lb+b}g < d g]kfnL x“',
d oxf“ s/ lt5'{ . olb d 7Ls pDd]bjf/ x'“ eg] 7Ls eg]/ k7fpg' k¥of], olb
d]/f] /]s8{ /fd|f] 5}g eg] dnfO{ g/fd|f] eg]/ k7fpg' k¥of] .Æ >L % sf] ;/sf/sf]
:jLs[ltljgf d jfl0fHob"tsf] kb u|x0f ulb{g eg]/ pxf“x¿nfO{ d}n] klxn] g}
eg]sf] lyP“ . zfob To;}sf nflu k//fi6« dGqfnon] d]/f] kmfOn /fhb/af/
k7fPsf] xf]nf .
33
Downloaded from Mero Sansar
(www.mysansar.com)
;f]r
v';L nfUof]Æ eGg'eof] . ;ft lbgkl5 >LnÍfsf] jfl0fHob"tsf nflu d]/f] gfddf
:jLs[ltkq cfOk'Uof] . d}n] a'e]mcg';f/ g]kfndf ljb]zL ;/sf/n] dgf]gog ug]{
jfl0fHob"t kbsf nflu >L % sf] ;/sf/sf] :jLs[ltkq kfpg] d klxnf]
jfl0fHob"t lyP“ . To;a]nf jL/]Gb|k|lt d]/f] >4f w]/} a9\of] lsgls ax'bnLo
k|hftGqdf cf:yf ePsf] yfxf kfp“bfkfp“b} klg dnfO{ ;/sf/af6 g}
jfl0fHob"tsf] nflu :jLs[lt k|bfg ul/of] .
34
Downloaded from Mero Sansar
(www.mysansar.com)
;f]r
kl/R5]b—#
35
Downloaded from Mero Sansar
(www.mysansar.com)
;f]r
v'lzofnL lyof] . pbfx/0f:j¿k xfdL eGg] u5f}{, æof] t /fd/fHo h:t}
eof] .Æ tL /dfOnf wfld{s syfx¿ ;'Gbf /fd|f nfUnfg\ t/ Jojxf/df nfu"
x'“b}gg\ . clxn] dflg;x¿sf] dgf]j[lQdf 7"nf] kl/jt{g cfO;s]sf] 5 . cg]s
ljrf/ / dgMl:ylt ePsf dflg;x¿ 5g\\ clxn]sf] ;dfhdf . o:tf] cj:yfdf
36
Downloaded from Mero Sansar
(www.mysansar.com)
;f]r
Nofpg]5 . o;n] slt ;do n]nf, eGg sl7g 5 . t/ hlt;'s} ;do
lnPtfklg /fi6«sf] cfo'sf] ;Gbe{df tL lbg, Tof] ;do nfdf] x'“b}g . ha
;fj{ef}d;Qf hgtfsf] xftdf lglxt x'G5, hgtf cfk}+m ;r]t eP/ hfG5g\\ .
s] 7Ls, s] a]7Ls eGg] lg0f{o ug]{ Ifdtf (Sense of judgement) hgtfn]
ljsf; ub}{ nfG5 . To;f] ePkl5 hgtfn] zfob Psrf]l6 wf]sf vfnf, b'O{
rf]l6 wf]sf vfnf, t];|f] rf]l6df t cjZo klg p;n] xf]z k'¥ofp“5 . o;/L
k|hftflGqs k4ltdf hgtfdf /fhgLlts lrGtg / hfu/0fsf] ljsf; x'“b}
37
Downloaded from Mero Sansar
(www.mysansar.com)
;f]r
k|fKt u/]sf pknlAwx¿nfO{ s]nfP/ x]g'{k¥of], a'¤g'k¥of] clg k|hftGqk|ltsf]
cf:yf / ljZjf;nfO{ hufpg] sfd ug'{k¥of] . t'iff/fkft ePsf] g]kfnLsf] dg
/ dl:tisnfO{ pa{/ agfpg, cfzf / ljZjf;nfO{ psf:g / k|hftGqk|ltsf]
cf:yfnfO{ k'ghf{u[t u/fpg xfdLn] clxn] k|fKt u/]sf pknlAwx¿nfO{
;Demg} k5{ .
5f} < lxhf] xfdLl;t s] s] lyof] / cfh xfdLl;t s] s] 5 < Tof] s]nfpg
xfdLn] vf]h]gf}+ . k|hftGq kl5sf sl/a kGw| jif{sf] cjlwdf xfdLn] xfl;n
u/]sf pknlAwx¿sf] d"NofÍg ug]{ xf] eg] w]/} xtf]T;flxt aGg' kg]{
cfjZostf 5}g . o;f] 3f]l/P/ ;f]rf}+ t s]xL jif{ klxn];Dd Pp6f ;fgf] 3fp
h“rfpg xfdL k6gf of uf]/vk'/sf cljsl;t c:ktfnx¿df hfg]
uYof}{+ . cfh g]kfndf g} d'6' vf]n]/ ck/]zg ul/G5 . 6fpsf] h:tf]
;Dj]bgzLn c¨;d]t vf]n]/ cToGt ;Gtf]ifhgs zNolqmof eO/x]sf] 5 . s]
of] :jf:Yo If]qdf ePsf] k|ult xf]Og < ljutsf jif{x¿df g]kfndf SofG;/
/f]u pkrf/sf] sNkgf;Dd klg ug{ ;ls+b}gYof] t/ cfh ;a}h;f] 7"nf
c:ktfnx¿df SofG;/ /f]usf] pkrf/ ug]{ zfvfx¿ v'ln;s]sf 5g\\ .
e/tk'/df t cem blIf0f Plzofs} Pp6f cfw'lgstd SofG;/ c:ktfnsf]
;+rfng;d]t e};s]]sf] 5 . klxn] la/fdL x'“bf 8fS6/nfO{ hrfpg 306f}+;Dd
jL/ c:ktfnsf] nfdf] nfOgdf s'g'{kYof]{, clxn] 6f]n—6f]ndf c:ktfn,
gl;{ªxf]dx¿ v'ln;s]sf 5g\ .
38
Downloaded from Mero Sansar
(www.mysansar.com)
;f]r
lzIffsf] If]qdf klg xfdLn] sd pknlAw xfl;n u/]sf 5}gf}+ . af¥x
jif{ klxn];Dd clwsf+z kl/jf/sf s]6fs]6Lx¿ ljb]zdf k9\g hfGy] . jif{sf]
s/f]8f}+ ¿k}of“ ljb]lzGYof]] . 5f]/f5f]/L aflx/ k9\g k7fp“bf ;Dk"0f{ kfl/jfl/s
hLjgdf k|lts"n c;/ k5{ . jif{sf] b'O— { tLgrf]l6 aRrf lng, k'¥ofpg ljb]z
e|d0f ubf{ cfly{s kIfaf6 dfq xf]Og, ef}lts Pj+ zf/Ll/s lx;fan] klg b'Mv
x'G5 . cfh g]kfndf sd;]sd ef/t / blIf0f Plzofsf] ;dfg :t/sf :s"n,
sn]hx¿ :yfkgf e};s]sf 5g\\ . Psflt/ :jb]zd} cGt/f{li6«o :t/sf] lzIff
k|fKt ub}{5g\ eg] csf]{lt/ ljBfyL{x¿n] g]kfnLkg klg ;“u;“u} l;Sb}5g\\ .
of]eGbf 7"nf] pknlAw s] x'g;S5 < cGoq klg of]eGbf a9L sxf“ s] kf] ePsf]
5 / < klxn] Pp6f 8fS6/L sf]if{sf] l;6 kfpgsf lglDt ljb]zL b"tfjf;sf
rk|f;Lsf] rfs8L ug{ hfg'kYof]{ . Pp6f Ol~hlgol/Ë sf]if{sf] l;6 k|fKt ug{sf
lgldQ ljb]zL ljZjljBfnox¿df 7"nf] /sd r9fpg'kYof]{, y'k|f] d]xgt / si6
ug'{kYof]{ . cfh 8fS6/ / Ol~hlgo/ dfq xf]Og, cGt/f{li6«o:t/sf] Joj:yfkg
/ cGo ljwfsf lzIff xfl;n ug{ g]kfndf g} bh{gf} sn]hx¿ 5g\\ . Pp6f
ljZjljBfnoaf6 clxn] em08} bh{gf}+ pRr:t/Lo lzIf0f ;+:yfgx¿
39
Downloaded from Mero Sansar
(www.mysansar.com)
;f]r
40
Downloaded from Mero Sansar
(www.mysansar.com)
;f]r
ePsf] 5 . a}+sleq k:bf ljb]zd} k'u]sf] h:tf] cg'ej x'G5 . sd{rf/Lsf]
Jojxf/df zfnLgtf / ;dosf] jrt x'G5 . olt dfq xf]Og, klxn] s'g} pBd
ug{sf] lgldQ C0f lng hf“bf Pg=cfO{=8L=;L= df jiff{}+ s'g'{kYof]{ . sd{rf/Lsf]
rfs/L ug'{kYof]{ / df]6f] /sd ;nfdLsf ¿kdf r9fpg' kYof]{ . cfh a}+ls¨
;]jf 3/—3/df k'lu;s]sf] 5 . C0f lng ;lhnf] ePsf] 5 . sfd ug]{n] df}sf
kfP / ;f“Rr} eGg] xf] eg] ha g]kfndf a}+ls¨ ;]jf ;'ne eof], ToxL“b]lv
g]kfnsf] cf}Bf]lus ljsf;df k|ult ePsf] 5 . o:t} ko{6g IF]qs} pknlAwsf
af/]df x]/f}+ . lxhf];Dd zfxL g]kfn jfo';]jf lgudn] xfd|f] cfsfz y'lg/fv]sf]
lyof] . cfh l;¨f] cfsfz v'nf ul/Psf] 5 / cGo lghL jfo' ;]jfx¿ klg
v'n]sf 5g\\ . xfdLn] la;]{sf 5}gf}+, lxhf];Dd bz}–+ ltxf/df 3/ hfg' kbf{
Go"/f]8sf] zf=g]=jf=lg= sf] ejg aflx/ 8]/f xfnL ;'Tg'kg]{ cj:yf lyof] . cfh
w]/} ljs6 IF]q klg ;'ud ePsf 5g\\ / xjfO{hxfhdf e|d0f ug]{ gAa] k|ltzt
u|fxs g]kfnL g} e};s]sf 5g\\ . o;nfO{ xfdLn] g]kfnLsf] cfly{s ljsf;sf
¿kdf lng] ls glng] < elgG5, ;fgf d'n'ssf] cg'kftdf Plzofsf ;a}eGbf
a9L Po/kf]6{x¿ g]kfnd} v'ln;s]sf 5g\\ /] . ljut rf}w jif{df g]kfnsf]
ko{6gn] w]/} 7"nf] km8\sf] df/]sf] 5 . xf]6]n, 6«]lsª, ¥oflº6ª, kj{tf/f]x0f /
cGo ;fxl;s ko{6gsf] IF]qdf xfdLn] w]/} k|ultdfq u/]sf xf]Ogf}+, xfdL clxn]
ljZj ko{6gsf] dfglrqdf cu|0fL :yfg cf]u6\g ;kmn ePsf 5f}+ .
41
Downloaded from Mero Sansar
(www.mysansar.com)
;f]r
agfpgsf nflu dWodju{ kl/jf/sf cfOdfO{x¿n] ;d]t l6k]/ nfg] uy]{ t/
clxn] c;g, sfnLdf6L / cGo t/sf/L ahf/x¿df ;f“emkv uof] eg]]
vfgof]Uo uf]ne]+8f / xl/of ;fukft k|Zf:t ºof“lsO/fv]sf x'G5g\\ / kl5
TolQs} s'lxP/ hfG5 . t/ s;}n] klg Toxf“af6 tL vfgof]Uo t/sf/L l6k]/
n}hfb}g . s] of] xfd|f] hLjg:t/ plS;Psf] ;Í]t xf]Og <
efp ;f]Wbf lsnf]sf] tLg;o ¿k}of“ eg]sf] lyof] . clxn] /fd]5fkd} Ps lsnf]
cb'jfsf] 5QL; ¿k}of“, rfdn Pslsnf]sf] tL; ¿k}of“ eGg] s'/f ;'g]+ . s]
42
Downloaded from Mero Sansar
(www.mysansar.com)
;f]r
ljsf; sf7df8f}+df dfq ;Lldt ePsf] 5 / < cGt ljsf;sf] vf]nf au]sf]
5}g <
;'v / b'Mv eg]sf ;fk]lIft j:t' (Relative Matter) x'g\, lgtfGt k[ys\
j:t' xf]Ogg\ . k'Ug]nfO{ yf]/} ePklg k'U5, gk'Ug]nfO{ hlt ePklg k'Ub}g . slt
k'Uof]nfO{ k'Uof] eGg], slt k'u]gnfO{ k'u]g eGg] < clg, slt ePkl5 ljsf;
43
Downloaded from Mero Sansar
(www.mysansar.com)
;f]r
eGg] < x'g], gx'g], ;DkGg / ljkGgsf] l;dfgf sf]g{ clt g} uf¥xf] 5 .
afO; jif{ klxn] ;+o'Qm /fHo cd]l/sfsf] xjfO{df cjl:yt East West
Center n] cfof]hgf u/]sf] …;f+:s[lts ;Dkbf ;+/If0fÚ ljifos Ps uf]i7Ldf
efu lng d uPsf] lyP“ . ;Dd]ngdf blIf0f PlzofnL d'n'sx¿sf tL;—
rfnL; hgf k|ltlglwx¿ ;xefuL lyP . x/]s b]zn] cf–cfºgf] b]zsf] sfo{kq
(Country Paper) k|:t't ug'{kg]{ lyof] . ;a} k|ltlglwn] cf—cfºgf] d'n'sn]
;+/If0f k|of;df slt nufgL u¥of] eGg] af/]df ljj/0fx¿ lbPsf lyP .
cfly{s s'/f ubf{ pgLx¿n] :jfefljs ¿kn] cf–cfºgf] b]zsf] s"n /fli6«o
cfosf af/]df klg pNn]v u/] . ha d]/f] kfnf] cfof], d}n] cfºgf] b]zsf] s'n
/fli6«o pTkfbg GNP clt Go"g ePtfklg GNH clt pRr ePsf] s'/f
atfP“ . GNP t ;a}n] ;'g]sf]] xf], k/Gt' GNH zAbn] eg] ;a}nfO{ sf}t"xnk"0f{
agfof] . d}n] eg]+ æGNH eg]sf] Gross National Happiness -s'n /fli6«o
;Gt'li6_ xf] .Æ d}n] hf]8 lbP“ æ/fi6«sf nflu GNP eGbf GNH dxTjk"0f{ x'G5
lsgeg] dflg; cfTd;Gt'li6sf nflu g} ljsf; u5{ / ;Dkbfsf] ;+/If0f
u5{ .Æ GNH zAb ;a}nfO{ olt dgk¥of] tLg lbg;Dd uf]i7Ldf ;'v, ;d[l4 /
;+/If0fsf] cGof]Gofl>t ;DaGwsf af/]df g} 5nkmn s]lGb|t eof]] . cGtdf
;Dd]ngsf] gfds/0f ;d]t GNH sf] cjwf/0ff cg'¿k g} HAPI /flvof]
h:fsf] cy{ lyof], Heritage of Asia & Pacific Island . d]/f nflu of] uj{sf] s'/f
lyof] lsgeg] d]/f] bfz{lgs dgf]efjgfs} kl/0ffd:j¿k Pp6f cGt/f{li6«o
;Dd]ngsf] gfds/0f ug{ ;Dej eof] . ;g\ !(*@ df cfof]lht ;f]
;Dd]ngdf g]kfnaf6 k|fWofks ;'bz{g/fh ltjf/L / xfj{8{ ljZjljBfnoaf6
cfPsf 8fS6/ clDasf clwsf/L klg ;xefuL lyP . kl5 e'6fgsf /fhfn]
klg cfºgf] b]zsf] cfly{s kIfnfO{ kl/eflift ug{ GNH zAb k|of]u u/] eGg]
;'g+] . of] s;/L eof], dnfO{ yfxf ePg . zfob of] xfd|f] 6]lnKofyL xf] ls <
44
Downloaded from Mero Sansar
(www.mysansar.com)
;f]r
k|hftGqn] g]kfndf klg ljsf; NofPsf] 5 / o;n] xfdLnfO{ w]/}
clwsf/ klg lbPsf] 5 . t/ k|hftGqsf] Pp6f lj8DagfnfO{ xfdLn] ;'Nemfpg
;s]gf}+ . k|hftGqn]] xfdLnfO{ cfºgf] clwsf/sf] dfu ug]{ r]tgf t lbof] t/
sQ{Jo k"/f ug{ eg] l;sfPg . clwsf/ eg] vf]Hg], sQ{Jo rflx+ k"/f gug]{ <
clwsf/ / sQ{JoaLr xfdLn] k'n agfpg} k5{ . To;kl5 dfq dflg;sf]
ef}lts ljsf; / lrGtgsf] lgsf;df ;Gt'ng x'g hfG5 . ljsf; ;“u;“u}
s]xL xb;Dd ljs[lt klg cfpg] x'“bf c;Gtf]ifsf] nx/ l;h{gf x'g] u5{ .
ljsf; eg]sf] ug]{ sfo{ xf], ljs[lt rflx+ /f]Sg] xf] . ljsf;;“u cfpg] ljs[lt
/f]Sg xfdLn] clwsf/sf ;fy;fy} st{Jo klg kfngf ug'{k5{ . clwsf/ /
st{Josf] tfnd]n gldNg' eg]sf] JolQm ljz]ifsf] sdhf]/L dfq xf]Og, gLlt /
lgodsf] cefj klg xf] . xfd|f] h:tf] cljsl;t d'n'sdf ljs[lt cfp“5 eg]/
ljsf;sf] af6f]nfO{ /f]Sg] s'/f ePg . ljsf; klg ub}{ hfg' k¥of] / Tof]l;t
cfpg] ljs[ltx¿nfO{ klg ;dfwfg ub}{ hfg' k¥of] . o;sf nflu e/kbf{ /
alnof P]glgod / sfg"gx¿ th'{df ug}k{ 5{ . lgb]{zgx¿sf] kfngf x'g}
k¥of] . o:tf sfg"gL k|fjwfgx¿ alnof ePgg\ eg] b]zdf ;Gt'lnt lsl;dn]
ljsf; x'g ;Sb}g . o;sf nflu k|hftGq sdhf]/ x'g' ePg . t/ sfg"gL
/fHo alnof] eof] eGb}df k|hftGq sdhf]/ eof] eGg klg ldNb}g . olb o;f]
xf] eg] l;¨fk'/ / cGo ljsl;t /fi6«x¿df ;d]t k|ult x'g] lyPg xf]nf . s]
To;sf] dtna Toxf“ k|hftGq 5}g / <
45
Downloaded from Mero Sansar
(www.mysansar.com)
;f]r
cfºgf] sfd ul//x]sf 5g\\ . pgLx¿df clwsf/eGbf st{Josf] 1fg 5 . t/
vf; u/L ;Lldt lzIff xfl;n u/]sf, dWodjuL{o cfd g]kfnL …ldl8n Snf;Ú
;d"x clxn]sf] cGof]nk"0f{ kl/l:yltsf sf/0f ps';d's'; e}/x]sf] 5 . cf
cfºgf] k/Dk/fut k]zfsf sfd ug{ pgLx¿nfO{ dg 5}g / cfw'lgs
hLjgz}nL klg pgLx¿sf nflu ;Dej eO/x]sf] 5}g . cf—cfºgf] ;DkGg /
uf}/jdo ;EotfnfO{ la;]{/ pgLx¿ xn'sf kf/fn] cfw'lgs x'g t k'u] t/
To;leqsf] j:t'l:ylt a'¤g ;Sg] af}l4s Ifdtf eg] pgLx¿df ePg .
kfZrfTo hLjgz}nLsf] rZdfn] cfk"mnfO{ k"j]{nL hghLjgsf] :t/df bf“Hg
k'u] . clg of] k'u]g, Tof] klg k'u]g, of] ePg, Tof] klg ePg eGg] s[lqd
46
Downloaded from Mero Sansar
(www.mysansar.com)
;f]r
c+u|]h eGgf;fy sf}t"xn x'GYof] . To;a]nf d a'afnfO{ ;f]Wg] uy]{+, æaf, oL
c+u|]hx¿ s:tf x'G5g\\ <Æ a'afn] eGg'x'GYof], ælogLx¿ af“b/sf ;Gtfg x'g\,
logLx¿sf] lk7\o"“df k'R5/ x'G5 .Æ d]/L cfdfn] klg pT;'s eP/ To:t} s'/f
;f]w]sf] dnfO{ ;Demgf 5 ælogLx¿ t kftfndf a:g] /fIf;sf ;Gtfg x'g\ /],
xf]Og / <Æ k|Zgdfly k|Zgsf] sf}t"xnk"0f{ jftfj/0fdf d ;f]Wy]+, æaf c+u|]hx¿
lsg ;]tf x'G5g\ <Æ a'afn] hjfkm lbg'x'GYof], ælogLx¿ olt wgL x'G5g\\
kfgLsf] ;§f b"w lkp“5g\\, To;}n] logLx¿ ;]tf ePsf x'g\ .Æ olt cljsl;t
tyf ljkGg 1fgsf] k[i7e"lddf x's]{sf dh:t} c¿ g]kfnL a'l4hLjLx¿n] cfh
cGt/f{li6«o ;ef;Dd]ngdf efu lng hf“bf s;/L tL …cgf}7f c+u|]hsf ;GtfgÚ
l;t jfbljjfb ug{ ;s] xf]nfg\, of] kIfnfO{ t'ngfTds b[li6n] x]g]{ xf] eg]
xfdL g]kfnL ljb]zLx¿eGbf af}l4s b[li6sf]0fn] klg w]/} ljsl;t ePsf]
dx;'; x'“b}g / <
47
Downloaded from Mero Sansar
(www.mysansar.com)
;f]r
tflGqs zlQmaf6 tfg]/ v;flnxfN5g\\ lg †Æ ufp“3/sf dflg;x¿ eGy]
…cfw'lgs k'iksÚ ljdfg . sf7df8f}+ vfN8f]sf sf“7sf dfG5]x¿ t /fd—/fd †
eGb} v'nf 7fp“df hDdf ePsf lyP /] . ufO{ e}; + L;d]t 8/n] s/fP /] † slt
g} jif{ eof] / oxf“ 6]lnkmf]g cfPsf], slt g} jif{ eof] oxf“ 6]lnlehg cfPsf] †
cfhef]ln xfdL cfw'lgs j:t' pks/0fx¿ ;xh ?kdf k|of]u ul//x]sf 5f}+ .
clxn] cd]l/sfdf a:g] cd]l/sLx¿ t hGd]b]lv g} oL j:t'x¿sf] k|of]u /
pkef]u ub}{ cfO/x]sf 5g\\ . t/ xfdLn] tL rLhsf] cg'ej s]xL jif{
otfb]lvdfq ug{ yfn]sf xf]Ogf}+ / < Pp6f dflg;n] cg'ej ug]{ ;x'lnotsf]
t'ngfTds b[li6sf]0fn] d"NofÍg ug]{ xf] eg] xfdLn] clxn] pkef]u u/]sf]
cfw'lgs hLjgz}nL pgLx¿sf] eGbf lgs} b"|tultdf xfdL sxf“ lelqPsf]
7x5{ . t/ xfdLn] o;nfO{ a'‰g ;s]gf}+ . slxn]sfxL+ dnfO{ nfU5, ljsf;sf]
d"No gr'sfOsg To;sf] k|ltkmn pkef]u ug{ kfPsf] x'“bf klg xfdLn] o;sf]
dxTj a'‰g g;s]sf xf}+ ls † To;}n] xfdL ;Gt'i6 x'g g;s]sf xf}+ ls <
;Eotfsf] l;+9L qmlds k|of;af6 ggf3L Ps}rf]l6 cfw'lgs ePsf] x'“bf xfdL
cNdlnPsf klg xf}+ ls † oxL cndnsf] sf/0f xfdL a9L gsf/fTds aGg
k'u]sf xf}+ ls † of] uf“7f] 7f8} ;'Nemfpg s;}n] klg ;Sb}g . of] ;d:of
zfob oxf“ Pp6f ;Dj]bgzLn k|Zg klg p7\g ;S5 – of] af}l4s
ljsf; t zx/df dfq ;Lldt eof], ufp“df s] eof] t < of] Psbd dxTjk"0f{
k|Zg xf] . t/ b'Mvb lj8Dagf (Sad Paradox) s] xf] eg], zx/ / ufp“ aLrsf]
ljsf;sf] vf8n g]kfndf dfq x}g, ;f/f ;+;f/df ljBdfg 5 . cd]l/sfsf]
Go"of]s{ / g]a|f:sf aLrsf] jftfj/0f, ¿;leq d:sf] / ;fOj]l/ofsf]
j:t'l:ylt, rLgdf a]Olhª\ / Toxf“sf cgluGtL ufp“x¿ tyf ef/tsf] aDaO{
48
Downloaded from Mero Sansar
(www.mysansar.com)
;f]r
/ laxf/aLrsf] cfly{s, ;fdflhs / ef}lts :j¿kdf w]/} cGt/fn 5 .
g]kfndf dfq xf]Og, ;+;f/sf ljsl;t / cljsl;t ;a} d'n'sx¿df klg ufp“
/ zx/aLr Psgf;], ;dfg'kflts ljsf; x'g ;ls/x]sf] 5}g .
sfd u5{g\ . t/ g]kfndf sfd ug{ pgLx¿ ?rfp“b}gg\, nfh dfG5g\\ lsgls
oxf“ xfdL >dsf] ;Ddfg ub}{gf}+ .
49
Downloaded from Mero Sansar
(www.mysansar.com)
;f]r
o'jf pBdLsf] pbfx/0f lbg rfxG5' . s]xL jif{ cl3;Dd g]kfnL k;nwgLx¿
k'/fgf] hg;]jf xnsf] ljzfnahf/sf cfºgf k;nx¿ ef/taf6 cfPsf
Jofkf/Lx¿nfO{ axfndf lbP/ axfnsf] k};f lnO{ lkslgs h:tf hd36df
/dfpg] uy]{ . o:tf] k/hLjL cj:yfdf Pp6f aL;—afO; jif]{ g]kfnL s]6fn]
gof“ ;8ssf] d'v}df y'k|f] axfn lt/L …lkg6Ú k;n vf]Nof] . Tof] k;nsf]
;hfj6 s:tf] x'g'k5{, k;ndf s:tf—s:tf dfn laqmL ug'{k5{ / p;sf
u|fxsx¿ sf] sf] x'g\ h:tf Jofkf/sf cGo uf“7L s'/fx¿ Tof] s]6fnfO{ yfxf
lyof] . p;nfO{ Tolt w]/} axfn lt/]/ klg d /fd|/L k;n rnfpg ;S5' eGg]
k"0f{ ljZjf; lyof] . cflv/ p;sf] k|of; ;kmn eof] . Tof] o'jfnfO{ d /fd|/L
lrlGbg“ t/ p;nfO{ d x[bob]lv g} :ofjf;L lbg rfxG5' / k|z+;f u5'{ .
k|ljlw ljsl;t ePsf] 5 / cfh C0f lbg] a}+lsª k|0ffnL v's'nf] ePsf] 5 .
o:tf] ;sf/fTds jftfj/0fdf klg g]kfndf sfd ug{ ;lsPg eg] s;sf]
bf]if < xfdLn] lbdfunfO{ dGyg g} ug{ rfx]gf}+, dl:tissf] pkof]u ug{
rfx]gf}+ . lgwf/sf] 6Lsf nufpg] 7fp“df cf}+nfn] 3f]6\g} rfx]gf}+, sNkgf ug{
rfx]gf}+, of]hgf agfpg rfx]gf}+ . dl:tis lvofO{ d]xgtaf6 s;}n] u/]sf]
50
Downloaded from Mero Sansar
(www.mysansar.com)
;f]r
pBf]usf] xn'sf gSsn u/L /ftf/ft d:tL;“u k};f sdfpg] xf]8jfhLdf
cd"No ;dosf] ckJoodf xfdL nfUof}+ .
51
Downloaded from Mero Sansar
(www.mysansar.com)
;f]r
;fdflhs k/hLjLx¿n] slxNo} cj;/ u|x0f ug{ ;Sb}gg\ . pgLx¿ u/Lk
eP/ xf]Og, …xl/kÚ eP/ cfk"m / cfkm\gf] ;dfhnfO{ laufl//x]sf 5g\ . xL/f
vfgLdf kfOG5, vfgLaf6 xL/f lgsfNgsf lglDt ulx/f sf]OnfvfgLdf
sf]Onf;“u} rNg'k5{ . sf]OnfvfgLdf xL/f kfpg sfnfDo} x'g tof/ x'g'k5{ .
clgdfq k|fKt x'G5 xL/f . s;}n] s;}nfO{ lbg cfk}+m cfp“b}g cj;/ . of] t
vf]Hg] rLh xf], u|x0f ug]{ rLh xf], k|of]u ug]{ rLh xf] / d]xgt u/]/ k|fKt
ug]{ rLh xf] . cj;/nfO{ s;}n] Kn]6df ;hfP/ 6qm\ofp“+b}g . rf]vf] cj;/sf]
z'4 df}sfsf] /fd|f] pkof]u u/]/ ;DkGg ePsf ;kmntfsf syfx¿sf gfos,
pkgfos, ;xgfosx¿ klg ;kgf b]v]/ dfq ;kmn ePsf xf]Ogg\ . r'gf}tL /
cj;/nfO{ ;Gt'ngsf] laGb'df k'¥ofP/ dfq cfhsf] l:yltdf k'u]sf x'g\ .
***
52
Downloaded from Mero Sansar
(www.mysansar.com)
;f]r
kl/R5]b—$
jgjf;tk{m
æ;+/If0fsf] d"nwf/nfO{ a'¤g k|s[lt, jghËn / hËnL hLjhGt'nfO{
glhs}af6 lrGg' a'‰g'k5{ . hËnleq axg] xfjf, ;'s]sf kftklt¨/dfly
lx+8\bf cfpg] cfjfh clg Pp6f csfNklgs t/ /dfOnf], ;'g;fg /
/f]df~rk"0f{ 8/nfUbf] qf;sf] jftfj/0f, oL ;a eg]/ / ;'g]/ a'lemg] s'/f
xf]Ogg\ g t s'g} lstfa k9]/ g} h¨nleqsf] dd{ / dxTjnfO{ x[bo+ud ug{
;lsG5 . oL t h¨nleq :jo+ cfk}+mn] ;do latfP/, Toxf“sf] jftfj/0fdf
/dfP/ g} hfGg], a'¤g] / cg'e"lt ug]{ s'/f x'g\ .Æ
53
Downloaded from Mero Sansar
(www.mysansar.com)
;f]r
cGoyf ;'vsf] kl/efiffnfO{ a'¤g] g} s;/L < r'gf}tL lagfsf] hLjgofqf
slxNo} k"0f{ x'g ;Sb}g . ;w}+ g} ck"0f{sf] ck"0f{ g} /xG5, lgh{g 7fp“h:tf]
p/f7nfUbf] . d eG7fG5', of] jf:tljs tYo xf] / zfZjt\ ;To .
54
Downloaded from Mero Sansar
(www.mysansar.com)
;f]r
sf7df8f}+sf] c;gdf hGd]sf], x's]{sf] Pp6f Jofkf/Lsf] 5f]/fsf nflu
To:tf cgsG6f/ b'u{d If]qx¿ 3'Dg hfg' 7"nf] ;fxl;s sbd lyof] . b'u{d
If]qx¿ s:tf x'G5g\\, Toxf“ hfgsf lglDt slt eL/–kfvf–kv]/f, psfnL—
cf]/fnL l5rf]Ng' k5{, To;af/] lsl~rt\ 1fg lyPg . e|d0fsf qmddf sxf“
;'Tg], sxf“ vfg], slt prfOdf hfg'k5{, To; af/]df d]/f kl/jf/sf s'g} klg
;b:onfO{ clnslt klg hfgsf/L lyPg . olb To:tf s'/f yf]/}dfq klg
55
Downloaded from Mero Sansar
(www.mysansar.com)
;f]r
sf]; lg¿k0f ug{ tTsfnLg ufp“ k~rfotsf] k|dfl0ft d'r'Nsf rflx+bf] /x]5 .
ca r/fr'?ËL, hLjhGt' x]g{ hfg] 6f]nLn] sxf“ ufp“ k~rfot 8'Nb} b/vf:t
lbP/ kmnfgf] oxf“ cfPsf] xf] eg]/ ;xL5fk a6'Nb} lx+8\g] < km]l/ xfdL slxNo}
s;}sf] 3/df af; a:b}gYof}+, kfn 6f“u]/ gbLsf] tL/df jf hËndf a:Yof}+ .
ufp“ t lx+8\bf—lx+8\b} kl;GYof] dfq}, al;+b}gYof] . ca sxf“ k|wfgk~r / ;lrj
vf]Hb} lx8\g] < To; hdfgfdf ufp“ k~rfot sfof{no gu0o dfq x'Gy] .
k|wfgk~rsf] emf]nfdf ufp“ k~rfotsf] 5fk x'GYof] / ToxL emf]nf g} ufp“
k~rfot sfof{no x'GYof] . e|d0f eQf lng] qmddf uf=k+= af6 sf]; k|dfl0ft
d'r'Nsf u/fpg g;s]kl5 d ;j]{ ljefu uP“ . n, Toxf“af6 t d
hxf“—hxf“ uPsf] lyP“ Toxf“—Toxf“sf] …sfu p8\g] b"/LÚ sf] lx;fjn] gSzfdf
Pp6f 7fp“af6 csf]{ 7fp“df wfuf]sf] gfk u/]/ kf] sf]; d'r'Nsf ul/lbP .
To;f] x'“bf d}n] dfu]sf] /sdsf] cfwfeGbf klg yf]/} kf] kfpg] eP“ . Tolt
/sd;d]t ljefusf] e|d0f eQfsf] zLif{sdf gePkl5 Tof] eQf g'jfsf]6,
dsjfgk'/ cflb rf/—kf“rj6f lhNnf jg sfof{noaf6 lng' egL cfb]z
lbOof] . Tolt yf]/} k};f lngsf nflu tL lhNnf 3'Dg hf“bf xftdf s]xL g}
gkg]{ b]lvPkl5 cfwfeGbf a9L /sd d}n] dfof dfl/lbP“ .
56
Downloaded from Mero Sansar
(www.mysansar.com)
;f]r
pgLx¿n] a'¤g ;s]gg\ . 8f]Nkf, d':tfª, dgfª h:tf lgif]lwt IF]qx¿
k|fs[lts b[li6sf]0fn] clt g} ;Dj]bgzLn If]q x'g\ . tL 7fp“sf] Go"gtd
w/ftn bz—af¥x xhf/ lkm6sf] prfOdf /x]sf] x'“bf Toxf“sf] em08} gAa]
k|ltzt e"efudf ?v / emf/kft pd|g klg sl7g 5 . To;If]qdf clt 708f
xfjfkfgL / ;'Vvf x'g] x'“bf 3f“; pd|gnfO{ klg w]/} ;do nfU5 . To:tf
7fp“df clgolGqt ¿kn] ko{6sx¿ cf]Ol/g yfn] eg] Toxf“ s:tf] k|lts"n
c;/ k5{, xfdL ;lhn} cg'dfg ug{ ;S5f}+ . bfp/f gePsf sf/0f Toxf“
el/ofx¿n] 3f“;, ¤ofp / ;—;fgf h¨nL a'6f, k"mnsf la?jfx¿;d]t pv]nL
;'sfP/ afNg] u5{g\ . To;afx]s oL If]qdf lagf aiff{t\ ;'Vvf hldgaf6
aNntNn pAhfO{ jif{el/sf nflu arfOPsf ;Lldt vfB kbfy{ klg ko{6sn]
pkef]u u/L l/Q} agfOlbG5g\\ / x/]s jif{ ahf/efp a9\g uO{ ufp“n]x¿nfO{
hLljsf rnfpg;d]t wf}—wf} kg{ hfG5 . x'g t b'u{d If]qdf kbofqf ;]jfsf]
57
Downloaded from Mero Sansar
(www.mysansar.com)
;f]r
ko{6g ljsf; eof] eg]klg To; IF]qsf] ztfAbLcf}+b]lv ;'/lIft /x]sf u'Daf,
b]jnx¿af6 kf}/fl0fssfnb]lvsf snfs[ltx¿ aflxl/g ;S5g\, ltgsf] rf]/L
lgsf;L x'g;S5 . sltko u'Dafx¿df ko{6sx¿n] k};f tyf /]l8of], 38L
h:tf cGo ;fdfgsf] nf]e b]vfP/ k|frLg d"lt{ lnP/ uPsf] klg ;'lgG5 .
To;a]nf To:tf 7fp“df sf}t'xnsf] kbf{ ;bfsf nflu RofltG5 clg Toxf“ sf]xL
cfpg ?rfp“b}gg\ . h;/L Pp6L :qLn] cfºgf] uf]KotfnfO{{ snfTds 9¨n]
5f]k]/ /flV5g\, To;/L g} g]kfnsf sf}t'xnk"0f{ lgif]lwt If]qx¿nfO{ xfdLn]
;'/lIft /fVg'k5{ . ha Pp6L o'jtL cfºgf] uf]KotfnfO{ lgn{Hh tl/sfn]
vf]lN5g\\ / v'nf d~rdf lgj{:q gflR5g\\, rfx] tL] o'jtL hlt;'s} /fd|L lsg
gx'g\, pgsf] dxTj / dfGotf /x“b}g . ko{6g / ;+/If0fsf If]qdf d]/f] dfGotf
s] 5 eg] h'g uGtJo:yn wd{, ;+:s[lt, snf / k|s[ltn] el/k"0f{ 5 / hxf“
sf}t'xn tyf /x:o klg k|r'/dfqfdf 5, To:tf e"efusf] uf]Kotf ;+/If0f
ug}{k5{ . xfd|f] b]zdf o:tf cf“ug, b]j:yn, e"efu / kxf8sf 6fs'/fx¿ 5g\\
hxf“ gjo'usf] 5fof“ / dflg;sf] k}tfnf;d]t k'u]sf] 5}g . ef]ln xfdLn]
b]vfp“b} uj{ ug]{ 7fp“x¿ x'g\ tL .
58
Downloaded from Mero Sansar
(www.mysansar.com)
;f]r
ko{6gsf] ;aeGbf 7"nf] cfsif{0f ;+;f/s} cb\e"t vfnsf ef}lts
;+/rgfx¿ (Super–relative characters) x'g\ . t'ngfTds b[li6sf]0fn] Tof] :yn
;+;f/sf] c¿ 7fp“df ge]l6g] cfºg} cnUu} vfnsf] x'g'k5{ . To;}n] d ;w}+
clxn];Dd s;}n] gr9]sf g]kfnsf lxdfnsf 6fs'/fx¿ cyf{t elh{g
dfp06]gx¿nfO{ r9\g glbg cfjfh p7fpg] uy]+{ . df5fk'R5]« lxdfn cfh;Dd
s;}n] gr9]sf] x'“bf To;sf] cfsif{0f a9]sf] 5 . s]xL k};fsf] nf]en] tL
lxdr'nLx¿ r9\g lbg'x'“b}g eGg] d]/f] dfGotf 5 . ef]lnsf] ko{6gsf nflu
To:tf …elh{g dfp06]gÚx¿ arfP/ /fVg'k5{ . …p x]/, Tof] 6fs'/fdf clxn];Dd
s'g}klg dflg;sf] v'§fn] 6]s]sf] 5}gÚ eGbf hlt ko{6snfO{ cfsif{0f u/fpg
;lsG5, rl9;s]sf] lxdfnnfO{ b]vfP/ Tolt cfslif{t u/fpg ;ls+b}g .
eljiodf oxL sf}t'xn g} xfd|f] b]zsf] ko{6gsf] 7"nf] cfsif{0f aGg ;S5 .
olt dfq xf]Og, o:tf sfNklgs :ju{åf/ (Xanadu) ;'/lIft /x];Dd ltgsf
cnf}lss k|fs[lts ;|f]t dfgj lxtsf nflu dflg;s} dftxtdf /xG5g\ /
kl5 s'g} klg a]nf o;nfO{ k|of]u u/]/ Jojl:yt ¿kn] lbuf] ljsf; ug{
;lsG5 . s]xL wgsf] nf]edf xtf/—xtf/df Ps}rf]l6 oL sdnf, slnnf /
;Dj]bgzLn jftfj/0fLo :ynx¿ gi6 ePdf lognfO{ k]ml/ k'gM:yfkg ug{
;lsb}g . k};f eof] eg] xg'dfg 9f]sfx¿ agfpg ;lsG5\, l;x+b/af/x¿
lgdf{0f ug{ ;lsG5 / Gx\oftkf}x¿ k'glg{df{0f ug{ ;lsG5 t/ ;'lnu8 gbLsf]
3gf h¨n, lxdfnL e]usf] slnnf] Osf]—l;:6dnfO{ kmsf{pg ;lsGg .
b'u{d, ljs6 Pj+ lxdfnL e]udf e|d0f ubf{ a6'n]sf cg'ej / 1fg
d]/f] lhGbuLsf lgldQ 7"nf] ;|f]t / b'n{e ;DklQ aGg k'u]sf 5g\\ . d h:tf]
zxl/of JolQmsf lgldQ Tof] sfd oyfy{df g} xf“s lyof], 7"nf] r'gf}tL lyof] .
t/ tL r'gf}tLx¿ d]/f nflu clxn] j/bfg aGg k'u]sf 5g\\ . ;fxl;s
r'gf}tLsf] k|;Ë p7\bf dnfO{ Pp6f 36gf ofb cfp“5 . Pstfsf d]/f ;xofqL
hf]g Anf]j/ / d d's'6 lxdfndf uPsf lyof}+ . e|d0fsf] p2]Zo lyof]
…cf]e;fdg x8\;f]gLÚ gfds hËnL k|hfltsf] e]8f x]g]{ . sf]xL eGy] Tof]
hftsf] hËnL e]8f g]kfndf nf]k e};Sof] . hËnL e]8fsf] vf]hdf xfdL d's'6
ufp“sf] lxdfnL e]udf k'Uof}+ . Toxf“sf] ;f/f e"–efu cToGt kTyl/nf] lyof],
59
Downloaded from Mero Sansar
(www.mysansar.com)
;f]r
htftt} 9'¨}9'¨f . lbgel/ 3'Dbf;d]t e]8f gb]lvPkl5 /ftL b]lvG5 ls eGg]
cf;n] c7f/ xhf/ lkm6eGbf dflysf] kfgL d'xfg 5]p af; a:g] lg0f{o
u¥of}+ . htf x]¥of] Toxf“ r§fg} r§fg . 9'Ëfs} au/df hf]g / d Ps—Psj6f
kfn 6f“u]/ af; a:of}+ . ;f“em Uof“; k|of]u u/L ;'k ksfP/ vfof}+ .
ah] cfºgf] kfn vf]Ng yfn]“ . d}n] kfn vf]n]sf] cfjfh hf]gn] ;'g]5g\\ / t'?Gt}
dnfO{ eg], æs0f{, ltdL s] ug{ nfUof}+Æ < 3d08nfO{ Psflt/ ºof“s]/ d}n]
:jLsf/]+, æhf]g, dnfO{ n]s nfu]h:tf] 5 . To;}n] d tn emb}{5' .Æ jf:tjdf
pgnfO{ klg n]s nflu;s]sf] /x]5 . t/ OHht hfnf, k|lti7f vnalnPnf
eg]/ pgn] klg dnfO{ cfºgf] j]bgf geg]sf /x]5g\\ . vf]qmf] r'gf}tLn]
slxn]sfxL“ zf/Ll/s b'Mvsi6nfO{ klg Tolt xb;Dd ;xg ug{ ;Sbf] /x]5 .
60
Downloaded from Mero Sansar
(www.mysansar.com)
;f]r
61
Downloaded from Mero Sansar
(www.mysansar.com)
;f]r
slxn] t ef]sef]s} lx+8\g' k5{ . lx+8\bf—lx+8\bf ha ef]sn] nvt/fg, ysfOn]
r'n{'Dd xf]OG5, Toltv]/ kf]n]sf] cfn' klg cd[t h:tf] nfU5 .
62
Downloaded from Mero Sansar
(www.mysansar.com)
;f]r
;f]Rb} uP“ gof“—gof“ cjwf/0ffx¿ d]/f] dgdf :ki6 x'“b} cfP . 7f]/L—df8Lsf]
If]qnfO{ /fli6«o lgs'~hleq /fVg] ls g/fVg], r'l/ofsf] cgsG6f/ eL/df wg];f
r/fsf] jf;:yfg s;/L ;'/lIft ug]{, ;f}/fxfdf k|s[lt / ko{6gsf s]—s:tf
k"jf{wf/x¿ ljsf; ug'{ knf{ cflb—OToflb s'/fn] d]/f] dgdl:tisdf h/f
ufl8;s]sf lyP . ;f}/fxf IF]qdf ko{6g ljsf;sf] ;Defjgf jf:tjdf d}n]
To;a]nf g} :ki6 b]lv;s]sf] lyP“ . k|fs[lts ;Dkbfsf] Tof] crDdnfUbf]
jf;:yfg glhs} s'g}klg xf]6]nx¿ lyPgg\ . lrtjg e/df To;a]nf
6fOu/ 6K;sf] Pp6f dfq xf]6]n lyof] . ;fgf] :t/af6 ko{6g ljsf; ug]{ ls
egL d}n] To;a]nf k|]daxfb'/ /fO{ / jgs§fsf hldgbf/ dNn' dxtf]l;t klg
s'/f rnfPsf] lyP“ . t/ lhDd]jf/L jgclws[t eP/ ;f}/fxf h:tf] ;Dj]bgzLn
If]qdf cfk}mn] xf]6]n vf]Ng] cf“6} ug{ ;lsg“ .
63
Downloaded from Mero Sansar
(www.mysansar.com)
;f]r
h¨n 5, Pp6f—b'O6f hgfj/ klg xf]nfg\, s] oxf“ klg /fli6«o lgs'~h
agfp“5;\ <Æ cln xf“;]/, cln Vofn ub}{, cln l/;sf] emf+]sdf k]ml/ xsfg'{
eof]– æltd|f] kf] afpn] k};f sdfOlbPsf] 5, d]/f] t oxL hfuL/n] kl/jf/
kfNg' 5 . s:tf] cf“6 u¥of < >L % dxf/fhflw/fh ;/sf/sf] lghL jgnfO{
/fli6«os/0f ug{ vf]Hg] <Æ d csdSs k/]+ . s]xL af]Ng} ;lsg“ .
64
Downloaded from Mero Sansar
(www.mysansar.com)
;f]r
l;sf/s} /dfOnf 36gfsf] a]nLla:tf/af6 ;'¿ x'Gy] . ;'zLnzDz]/n] Pp6f
l;sf/ SofDkdf gLnufO{sf] df;'sf] safa agfPsf] clg ef“8f] 3f]lK6O{ ;a}
safa afn'jfdf kf]lvPsf], OgzDz]/n] k6sfdf dl§t]n 5sL{ dl6t]nsf]
uGwn] a“b]nnfO{ nf]Eofpb} k6sf Vjfp“bf a“b]nsf] d'v} k8\lsPsf], To;}u/L
t]hhË yfkfn] dxf;]/ df5f ;dft]sf], Clifs]z zfxn] Pp6} uf]nL 9\jfª\u
65
Downloaded from Mero Sansar
(www.mysansar.com)
;f]r
66
Downloaded from Mero Sansar
(www.mysansar.com)
;f]r
afSnf] 3f“;sf] 98\8Lsf sf/0f Psn] csf]{nfO{ b]Vb}gy] t/ d}n] rfn
kfO;s]sf] lyP“ ca s'g}klg a]nf b'a} k|f0fLsf] ck|Toflzt hDsfe]6 x'g] 5
eGg] . d lrRofP“ t/ cfOdfO{n] d]/f] cfjfh ;'Gg ;lsgg\ . pgsf] arfpsf
nflu d}n] xQkQ d]/f] xfQL / dfpt]nfO{ Toxf“ k7fP“ . xfQL pgLx¿nfO{
arfpg bf}l8of] . t/ x]bf{—x]b}{ u}+8f / cfOdfO{sf] hDsfe]6 e} g} xfNof] . d
b"/jLgn] x]b}{ lyP“ . cfºg} ;'/df d:t;“u cfO/fv]sL cfOdfO{ / u}+8f b'a}
Psbd eml:sP / If0fe/sf nflu :tAw eP . b'a} k|f0fL crn, csd{0o . t/
Ps}l5g kl5 cfOdfO{sf] xf]z cfof], pgL lrRofP/ cfk"mn] af]s]sf] 3f“;sf]
ef/L u}+8f cufl8 ºof“s]/ bf}8g nflug\ . klxn] t u}+8f l7Ë pleO/fv]sf]
lyof] . ha cfOdfO{ lrRofP/ eflug\, u}+8f k5fl8 nfluxfNof] . d q:t eO{
x]b}{ lyP“, d]/f] ;f; k'mNg yfNof], d'vaf6 cfjfh cfPg .
67
Downloaded from Mero Sansar
(www.mysansar.com)
;f]r
¿vd'lg k'Uof] / /L;n] r"/ eO{ ¿vsf] rf/}lt/ kmgkmgL 3'Dg yfNof] .
To;a]nf;Dd d]/f] xfQL Toxf“ k'lu;s]sf] lyof] . u}+8fnfO{ n3f/L tL
cfOdfO{nfO{ xfdLsxf“ NofOof] .
d]/f] cf“v} cufl8 ePsf] hLjg / d[To'sf] eofjx, /f}+ 7f8f] kfg]{ Tof]
bf}8 clxn] klg emnemnL ofb cfp“5 . xhf/ lsnf]sf]] u}+8f s;/L bf}8\bf]
/x]5, Pp6L kftnL cfOdfO{ cfºgf] Hofg hf]ufpg Dof/fy'g wfjs h:t}
s;/L bf}8g ;lsg\ / ck|Toflzt Pj+ cfsl:ds cfkTsfnLg pkfoåf/f s;/L
af“Rg ;kmn eOg\, ;De“mbf /f]dfl~rt x'G5' . cfOdfO{sf xft / lt3|f l;dnsf]
¿vsf] sf“8faf6 /utfDo} ePsf lyP . t/ Tof]eGbf eofgs oyfy{, sfnsf]
k~hfaf6 k'mTsg ;Ifd tL cfOdfO{nfO{ 3fpsf], b'Mvsf] kL8f / j]bgf cg'ej
ePsf] b]lv+b}gYof] . hËnsf] Tof] /f]df~rs, eofgs ;+3if{do 36gf ;Dembf
klg dnfO{ sfd 5'6\nf h:tf] nfU5 . t/ hËndf o:tf 36gf slt eP
xf]nfg\ / slthgfn] cfk"mnfO{ arfpg ;s] xf]nfg\, xfdL h:tf zx/af;Ln] s]
yfxf kfpg' †
68
Downloaded from Mero Sansar
(www.mysansar.com)
;f]r
d~h'snL / dfpt]sf] gfd lyof] ks'nf . d~h'snL c;fWo} 8/5]?jf / ks'nf
c;fWo} x7L . SofDkdf d PSn} a:bf dnfO{ h¨nL dflg;x¿sf] h:t} lbg
latfpg dg nfUYof] . slxn]sfxL+ 6fh{g h:t} s§'dfq nufP/ xfQLaf6 hËn
3'Dg] /x/ x'GYof] .
69
Downloaded from Mero Sansar
(www.mysansar.com)
;f]r
rfn kfpg' ef] d]/f] lhGbuLsf] jf:tljstf . To;kl5 t hfuL/ 5f]8\gsf
nflu cfdfn] dnfO{ bafj lbg'dfq ePg, k]Ng} yfNg'eof] .
pT;'stf emg a9\b} uof] / pgL 98\8Lsf] rf/}lt/ hf;'; h:t} 3'Dg yfn] .
glhs} b'O—
{ rf/ j6f hfd'gsf ?v lyP . x/]s hfd'gsf] ?v pgL ;'£“ g yfn] .
70
Downloaded from Mero Sansar
(www.mysansar.com)
;f]r
æx]/, af3n] of] ;fDa/nfO{ b'O{ lbg klxn]dfq df/]sf] xf] . cfh /ftL klg af3
k]ml/ oxf“ cfp“5 .Æ pgn] k]ml/ eg] ædnfO{ z+sf 5, of] af3sf] l;sf/ ug{
ef/taf6 l;sf/Lx¿ vf]nf t/L oxf“ cfp“5g\\ .Æ lk6/n] k|df0fx¿ b]vfpg
hfd'gsf ?vdf ;fDa/sf] df;' vfO;s]kl5 af3n] cfºgf] k+hfn] sf]/]sf] 7fp“
b]vfP . tL 7fp“df df;'sf] uGw lyof] . clg ToxL+ ?vd'lg ds}sf u]8fx¿ klg
e]l§P . ?vsf xf“ufdf l;sf/Lsf rSs'n] sf]6\ofPsf bfu / ?vdf a:bf—a:b}
ds} vfPsf] s'/faf6 l;sf/Lsf] pkl:ylt :k:6 x'GYof] . otfptf x]bf{x]b}{ ;f“em
kg{ yfNof] . t}klg lk6/sf] lh1f;f sd ePsf] lyPg . pgn] l;sf/L sxf“af6
cfP, uP eGg] rf]/ af6f] kQf nufpg vf]h] . Tof] 98\8Ldf b'Oj6f kblrGx
b]lvGy] . Pp6f xfdL cfPsf] / csf]{ l;sf/L lx+8]sf] . l;sf/Lx¿ uPsf]
7fp“df 98\8Lx¿ sfl6Psf lyP . ToxL+af6 xfdL uof}+ . s]xL l5gkl5
dxfsfnL gbL lsgf/ cfOk'Uof] . lsgf/df 8'¨f af“Wg]] Pp6f alnof] 7'6f]
uf8]sf] /x]5 . zfob gbL kfl/af6 cfpg] l;sf/Lx¿n] /ftL ToxL 7'6f]df
cfºgf] 8'¨f af“w]/ h¨nleq af3sf] l;sf/ ug{ hfGy] xf]nf .
olb d lk6/l;t Toxf“ 3'Dg guPsf] eP dnfO{ oltsf s'/f yfxf x'g]
g} lyPg . 3'Dbf3'Db} emdSs ;f“em ePsf] yfxf g} ePg . klxn] cfPsf]
af6f]af6 kms{gnfO{ sd;]sd c¿ rf/—kf“r 306f lx+8\g' kYof]{, To;}n]
z'Snfkmf“6fsf] aLr}aLraf6 SofDk kms{g] ljrf/ u¥of}+ . 98\8Lleq 3'“8f—
3'“8f;Dd kfgL lyof] . sDkf; x]b}{ 98\8LnfO{ kmf“8\b} cufl8 a9\g yflnof] .
lk6/sf] k5fl8 hf]g clg d ;aeGbf k5fl8—k5fl8 lx8]+ . Psbd ef]s
nfu]sf] lyof], s'/f ug]{ zlQm g} ePg . a;\, kfgLdf 5\ofKnfª—5'Kn'ª ub}{
af]nrfn} gu/L k5fl8 lx+8\g]n] cufl8sf] v'§f x]b}{ cufl8dfq al9/x\of}+ .
ldg]6kl5 :of“—:of“ ub}{ lk6/n] æhf]g, s0f{ x\j]/ cf/ o' <Æ eGb} xfdLnfO{
af]nfpg yfn] . ;f“r} eGg] xf] eg] Tof] a]nf d lgs} cQflnPsf] lyP“ . s] eof],
71
Downloaded from Mero Sansar
(www.mysansar.com)
;f]r
7\ofDd} rfn kfOg“ . Psl5g otfptL ub}{ xfdL b'a}hgf lk6/ ePsf] 7fp“df
k'Uof}+ . Toxf“ cfºgf] d'v 5f]k]/ hldgd} ple/x]sf] cj:yfdf lk6/nfO{ e]§fof}+ .
pgsf] lt3|f;Dd kfgL lyof] . jf:tjdf pgnfO{ 8f“; hftsf] h¨nL df}/Ln]
6f]s]sf] /x]5 . d'v Psbd ;'lGg;s]sf] lyof] . pgnfO{ slt b'v]sf] xf]nf,
xfdLn] cg'dfg} ug{ ;s]gf}+ . t/ pgdf cf“6 eg] h:tfsf] t:t} lyof]] . s]xL
l5gkl5 xfdL s] lx+8\g nfu]sf lyof}+, "Damn, my compass" eGb} lk6/n]
cfºgf] sDkf; vf]Hg yfn] . n ca k¥of] cfkt † 8f“;n] 6f]Sg] a]nf lk6/sf]
sDkf; kfgLdf v;]sf] /x]5 . ca sxf“ vf]Hg] < xfdL tLg} hgf 5\ofk—5\ofk
ub}{ 98\8Lsf] kfgLleq sDkf; vf]Hg nfUof}+ . t/ sxf“ kfpg' † ;f/f cfsfz
afbnn] 8Dd 9fs]sf] lyof], lbzfaf]w ug{ Pp6f klg tf/f b]lvb}gYof] . cflv/
lagfsDkf; z'Snfkmf“6fsf] ljzfn 98\8Lleq xfdL ef}tfl/of}+ / x/fof}+ . 6f9fsf]
b[Zo x]g{ dfly r9\g Pp6f klg ?v lyPg . hxf““ uof] Toxf“ 98\8L g} 98\8L .
dfgf}+, 98\8Ls} dxf;fu/df xfdL x/fP h:tf] nfUof] . sxL+ a:g] 7fp“ 5}g,
hxf“ uPklg kfgL g} kfgL .
***
72
Downloaded from Mero Sansar
(www.mysansar.com)
;f]r
kl/R5]b—%
73
Downloaded from Mero Sansar
(www.mysansar.com)
;f]r
:jtM:km"t{ ¿kn] sfd u5'{ . bafjdf cfP/ cfk"mnfO{ dg gk/]sf] 7fp“ :ju}{
ePklg sfd ug{ ;lSbg . d s'g} …lkª\kª\ anÚ xf]Og h;n] hxf“ xfGof] ToxL“
7f]lSsg hfg] . d}n] ljrf/ u/]+, d]/f] nfdf] lhGbuLdf cfºgf] nIo pRr
/fVg'k5{ lsgeg] d}n] w]/} sfd ug{ af“sL g} 5 . o;/L cGofo ;xg] afgL
eof] eg] d]/f] cfTdan nf]k eP/ hfg]5 . d s'g}klg xfntdf cfºgf]
ljZjf;sf] kf/bzL{ P]gf k'm6\g lbGg, pT;fxsf] emGsf/sf] tf/ 6'6\g lbGg .
To;f] eof] eg] d]/f] cGtlg{lxt cfTdljZjf; x/fpg]5 .
…dÚ eGg' g} d]/f] xf] / ddf …dÚ g} ePg eg] kl5 uP/ s] sfd ug{
;s'“nf / < d}n] tTsfn} lg0f{o ul/xfn]+, ca d ;/sf/L hfuL/ vfGg . oxf“
a;]/ d]/f] pTyfg ;Dej x'“b}g . ;dod} d oxf“af6 plDsg' k5{, lg:sg'k5{ .
d}n] tTsfn} lg0f{o ug{ ;lsg jf ul/g eg] kl5 of] hfuL/sf] t[i0ffn] dnfO{
b'Jo{;gL h:t} agfOlbg ;S5 . d}n] To:tf sltko ;fyLx¿ b]vs ] f] 5' h;sf]
sfdk|lt s]xL df]x 5}g, nufj 5}g, tgdg 5}g . a;\ cfn:o af]s]/ bz ah]
sfof{no k'Uof], 3fd tfKof], aNntNn kf“r ahfof] clg 3/ kmls{of] .
pgLx¿df lg/fzf / pbf;Lgtf e/df/ 5 . To;/L sfd ubf{ g JolQmut
ljsf; x'G5 g t /fi6«nfO{ g} s]xL 6]jf k'U5 . lg:s[o eP/ af“Rg] d]/f] ;f]v
lyPg . t;y{ d}n] lg0f{o u/]+, ca d hfuL/ 5f]8\5' . geGb} ;g\ !(&) df
5f]8L klg xfn]+ .
74
Downloaded from Mero Sansar
(www.mysansar.com)
;f]r
;fg} pd]/b]lv d}n] cfdf / afa'sf] dfof, :g]x, k|]d / jfT;No kof{Kt
kfPsf]] lyP“ . d]/f] ;+:sf/ / ;f]rsf] hu lgdf{0f ug{df d]/f a'af—d'dfn] 7"nf]
e"ldsf lgjf{x ug'{ePsf] 5 . x'g t d c7f/ jif{sf] x'“bf d]/f a'afsf] b]xfj;fg
ePsf] lyof] . tyflk Tolt 5f]6f] ;dodf klg a'afn] d]/f] dgdl:tisdf
;sf/fTds ;f]rsf] jLp /f]lklbO;Sg' ePsf] /x]5 . pxf“n] g} l;sfpg' ePsf]
lyof] dnfO{ ædWo/ft kZrft\ ;"o{ pbfp“5Æ eg]/ . s'g} dflg;n] cfnf]rgf
u¥of] eg] pxf“ eGg'x'GYof], æ/fd aGgsf lglDt /fj0fsf] cfjZostf k5{,
eujfg\ a'4 aGgsf lgldQ b]jbQ rflxG5 .Æ b'Mv ge}sg ;'v cfp“b}g,
;d:of gcfOsg pknlAw xfl;n x'“b}g eGg] jf:tljs ;To, tYo s'/f d}n]
pxf“;“u} l;s]+] .
75
Downloaded from Mero Sansar
(www.mysansar.com)
;f]r
/f0ffx¿sf] 3/df sfd u/]sf] x'“bf d]/f] a'af nufpg / vfgdf clt
;f]lvg x'g'x'GYof] . pxf“ lbglbg} wf]Psf], lxp“h:tf] ;]tf] gog;'tsf] ;'¿jfn–
sldh nufpg' x'GYof] . cfh nufPsf] n'uf ef]ln gx'g] . n'uf w'gsf nflu
cfºg} wf]aL /fv]sf] . xfdL tL wf]jLnfO{ ttfh' eGg] uYof}{+ . ttfh'n] gL/ /fv]/
pxf“sf] n'uf w'g] / zª\vn] 3f]6\g] uly{g\ . ;'Tg] vf6df ;w}+ ;]tf] tGgf x'g}kg{],
Tof] klg 6dSs sl:;Psf], le“muf p8]/ tGgfdf a;]klg lrKn]/ hfg] vfnsf]
/] . njfO{—vjfO{df ;f/} ;f]lvg, af“nfrfs} k;ndf df;' lsGg' kg]{,
dfgaxfb'/ bfOs} k;ndf d;nf lsGg' kg]{, ;'lndfgsf] xn'jfO{ k;nd} /f]6L
lsGg' kg]{, la:nfnsf] k;ndf ;fukft lsGg} kg]{, asrfs}df sldh—;'¿jfn
l;nfpg} kg]{ cflb—OToflb . ;do ;dodf wfld{s tyf ;fdflhs sfo{df
plQs} Jo:t x'g] a'afsf] cfbt lyof] . 6f]nsf lgs} dflg;nfO{ a6'n]/ cfºg}
vr{df kGw|—;f]¥x lbg nufP/ dgsfdgf bz{g ug{ nfg] ug'{x'GYof] pxf“ .
76
Downloaded from Mero Sansar
(www.mysansar.com)
;f]r
cfdf c;fWo} wfld{s k|j[lQsL x'g'x'GYof] . tL; jif{;Dd cgj/t pxf“
c;gb]lv :joDe" 8f“8fsf] r}To;Dd lx+8]/ k"hf ug{ hfg'x'GYof] . zfob ToxL“
sf/0fn] xf]nf, lqofgAa] jif{sf] nfdf] pd]/;Dd s;}nfO{ s'g} b'Mv glbO{ :ki6
:d/0fzlQm / r]tgfsf;fy pxf“ af“Rg'eof] . d]/f] lhGbuLdf a'afsf]eGbf
cfdfsf] k|efj w]/} 5 . pxf“n] dnfO{ l;sfpg' ePsf] 7"nf] kf7 xf], æc¿l;t
lng'eGbf c¿nfO{ lbg' /dfOnf] x'G5 .Æ ;f“Rr} ln“bf dg slt u¥xf}+ x'G5 t/
lb“bf slt xn'¨f] †
77
Downloaded from Mero Sansar
(www.mysansar.com)
;f]r
s;}l;t dfUg ;lSbg“ . s;}n] dnfO{ Pssk lrof v'jfof] eg]klg p;nfO{
s;/L b'Osk lrof v'jfpg] eGg] dgdf v'Nb'nL nflu/xG5 .
d]/f] lhGbuLdf d]/L lbbLn] klg dnfO{ Pp6f kf7 l;sfpg' ePsf] 5 .
pxf“sf] :jefj d]/L cfdf;“u 7\ofSs} gldNg] . lbbL eGg'x'GYof], ælbg]x¿ dfq
t d"v{ x'G5g\\ .Æ dflg;n]] clgoldt sfd ug'{ x'“b}g, lsGt' cfºgf] clwsf/
klg 5f]8\g' x'“b}g eGg] kf7 rflx+ dnfO{ d]/L lbbLn] g} l;sfpg' ePsf] xf] .
d]/f] lhGbuLdf d}n] clxn];Dd h]hlt kfPsf] 5', sdfPsf] 5' / ef]u]sf] 5',
To;df d]/f] cflwsfl/s ¿kn] cfºgf] d]xgtsf] kl;gf k/]sf] 5 . lhGbuLdf
clxn];Dd c¿sf] d]xgtsf] kmn l;Q} vfPsf] 5}g / d eujfg;“u oxL
78
Downloaded from Mero Sansar
(www.mysansar.com)
;f]r
k|fy{gf ug{ rfxG5'[ of] d]/f] :jfledfg lhGbuLsf] clGtd If0f;Dd ;w}+ sfod
/lx/xf];\ . t/ o;sf] cy{ d rflxg]eGbf a9L eb|enfb\dL e}/x"“ eGg] sbflk
xf]Og . ddf Pp6f sdhf]/L 5, Tof] xf] olb s;}n] dnfO{ 7Uof] jf 7u]sf]
dx;'; eof]eg] dnfO{ c;fWo} lrQ b'MV5 / l/; p7\5 . ha cfk"m lbn vf]n]/
lbO/fv]sf] x'G5', ta lng]n] lagf lxrlsrfx6 / lagf s[t1tf lnO/fv]sf] 5
eg] cfk"m 7luO/x]sf] dx;'; u5'{ . olb dnfO{ s;}n] 7lu/x]sf] 5 eGg] nfUof]
eg] d t'¿Gt} Tof] /f]Sg] dfq xf]Og, lj/f]w / k|ltjfb;d]t u5'{ . x'g t s;}n]
7lu/x]sf] 5 eGg] dgdf nfu] r'krfk a;] k'UYof] t/ Toltn]dfq dnfO{ lrQ
a'‰b}g . d p;nfO{ 7f8} elgxfN5' / s8f k|ltlqmof;d]t hgfOxfN5' . of] d]/f]
sdhf]/L, b'u'{0f jf zlQm s] xf], d}n] 7Dofpg ;ls/fv]sf] 5}g .
sfd ug]{ d]/f] OR5f lyPg . s]xL gof“ sfd u/f}+, gof“ pBf]uwGbf z'¿ u/f}+
eGg] cEoGt/df d]/f] wf/0ff lyof] . bfh'n] klg dnfO{ ;fy lbb} eGg'eof],
æltdLnfO{ s] ug]{ OR5f 5 :ki6 eg, xfdL u/f}+nf .Æ t/ ug]{ s] < To:tf]
l:yltdf lgSof]{n ug{ w]/} uf¥xf] x'“bf]/x]5 . Pp6f k]zfaf6 csf]{ k]zfsf]
kl/sNkgf ug'{ jf:tjd} ;lhnf] lyPg . hlt ljrf/ u/]klg …3'ldlkm/L—
¿Dhf6f/Ú eg]em}+ dfG5] cfºg} k'/fgf] k]zfdf 3'Dbf] /x]5 . t/ ;f}efUoj;
k/Dk/fut kfl/jfl/s k]zfk|lt d]/f] df]x, ;Lk / 1fg cfj4 / ljsl;t
e};s]sf] lyPg . sltkN6 t ;'g k;ndf a:bf ;'g eg]/ lkQn klg
lslgP5 . dnfO{ ;SsnL / gSsnL xL/fdf x'g] ;"Idflt;"Id leGgtfsf] 1fg
79
Downloaded from Mero Sansar
(www.mysansar.com)
;f]r
g} 5}g . cfdf / bfh'n] dnfO{ c¿ pBf]u ug]{ 5'6 lbg'ePsf] lyof] . jf:tjdf
Tof] 5'6 g} d]/f nflu Pp6f lgtfGt gof“ r'gf}tL lyof] . dflg;sf]
hLjgj[lQnfO{ Pp6f /]vfaf6 csf]{ dfu{df, Pp6f uf]/]6f]af6 csf]{ uf]/]6f]df
kl/jt{g ug{ ;f“Rr} uf¥x} x'G5 .
To; hdfgfdf g]kfndf klxnf]kN6 /f0ffsf] b/af/ lsGg] g]jf/df zfob d]/f]
a'af g} x'g'x'GYof] . b/af/ lsg]kl5 To;nfO{ ;'xfp“bf lqmi6nsf emf/x¿, P]gf,
dfj{n 6]a'n, lkofgf] cflb ;/;fdfg klg t lsGg}k¥of] / lslgof] klg .
a'afsf] b]xfGtkZrft\ sfna]nf cg'¿k xfd|f] hLjgz}nLdf klg kl/jt{g
cfof] . aGb Jofkf/ c;gdf, a;f]af; 7d]ndf . To;a]nf 7d]naf6 c;g
80
Downloaded from Mero Sansar
(www.mysansar.com)
;f]r
hfg cfpg w]/} nfdf] h:tf] nfUYof] . plta]nfsf] 7d]n t clxn]sf] ag]kf
h:tf] nfUg] . 7d]nsf af6f3f6f ;'g;fg nfUy] . xfd|f] 3/leq k:g] af6f]sf]
bfof“—afof“ v'nf zf}rfno h:tf] lyof] . 7d]nsf clwsf+z 3/x¿df
zf}rfnosf] Joj:yf lyPg . To;a]nf 7d]ndf ;f“em kgf{;fy dflg;x¿
af6f]df lx+8\8'n ub}{gy] . PskN6 xfd|} 3/ aflx/ 6\ofS;L rfnsnfO{ 5'/f xfgL
s;}n] df/]sf] lyof] . To;/L 7d]ndf 8«fOe/ dfl/Psf] va/ ;f/f g]kfndf
k}mlnof] . Pshgf dfG5]nfO{ dfbf{ ;f/fsf—;f/f dflg; 8/n] y/y/ sfDg] of]
b]zdf rfnL;—krf; jif{sf] 5f]6f] cGt/fnkl5 /fhgLlts åGåsf sf/0f s}of}+
lg/k/fw dflg; g[z+;tfk"j{s dg]{÷dfl/g] u5{g\ . o:tf b'lb{g cfpnfg\ eg]/
xfdL sNkgf klg ug{ ;Sb}gYof}+ .
81
Downloaded from Mero Sansar
(www.mysansar.com)
;f]r
nfu]g . ;aeGbf klxn] t 3/df lbbL—alxgL / elthLx¿ ePsf] x'“bf
aflx/sf cGhfg dflg;x¿ axfndf a:g cfp“bf cº7\of/f] dx;'; x'g'
c:jfefljs lyPg . Tof]eGbf klg dxTjk"0f{ s'/f s] xf] eg] 3/af6 ;lhn}
axfn lng] afgL a:of] eg] d, d]/f elthfx¿ / 5f]/fx¿ cN5L eP/ hfg
;S5g\ . pbfx/0fdf d}n] sltko o:tf kl/jf/ b]v]sf] 5' hf] axfnsf] k};fdf
e/ k/]/ lalu|Psf 5g\ . To;a]nf Nxf;faf6 wg sdfP/ cfPsf w]/} g]jf/
;fx'dxfhg tyf gDa/L wgf9\ox¿ 3/ agfO{ axfndf lbg] uy]{ . pgLx¿sf
5f]/f5f]/Lx¿n] pBf]uwGbf ug{ vf]Hbf k|f]T;fxg lbg' t stf xf] stf, pN6}
;xof]u;d]t gu/L ;lhnf];“u cfPsf] axfnaf6 3/ vr{ 6fg]{, a}Ídf hDdf
ug]{ uy]{ . sfd gkfPkl5 pgLx¿sf 5f]/f5f]/Lx¿ tf; v]Ng] jf a/flnP/
lx+8\g] g} eP . ;do cfºgf] ultdf cufl8 a9\b} hfg] g} eof] . afa' cfdf
d/]/ uPkl5 a/flnPsf tL s]6fx¿ pBf]udf k|j]z ug{ t vf]h]+, t/ olt
ca]nf e};s]sf] lyof], pgLx¿n] rfx]/ klg cf}Bf]lus o'udf k|j]z ug{ /
r'gf}tLsf] ;fdgf ug{ ;s]gg\ . d]/f sltko ;fyLx¿ axfnsf] ;lhnf]
cfDbfgLn] lau|]sf b]v]sf] 5' . To;}n] 3/ axfn lbg] s'/f dnfO{ k6Ss} dg
k/]g .
82
Downloaded from Mero Sansar
(www.mysansar.com)
;f]r
pgLx¿n] Tof] z}nL dg k/fP klg t/ ck|fs[lts hLjgz}nLdf cfwfl/t Tof]
ko{6g pBf]u w]/} nfdf] ;do;Dd rNg ;Sb}g / l6Sb}g eGg] s'/f dnfO{
stf—stf nfu]sf] lyof] .
83
Downloaded from Mero Sansar
(www.mysansar.com)
;f]r
a'¤g yfn] . la:tf/} g]kfnL o'jfx¿sf] dgleq n'ls/fv]sf xLgefjgfx¿
x/fp“b} uP / ljb]zLx¿l;t lgw{Ss jftf{nfk ug]{ zlQm a9\b} uof] . lxKkL
eP/ cfPsf sltko ko{6sx¿s} b]g xf], s]xL g]kfnLn] ko{6gl;t ;DalGwt
gof“—gof“ s'/fx¿ l;Sg yfn] . km;L{s]sb]lv :ofp, sfutL / lrhx¿af6
klg cg]s :jfbsf s]ssf kl/sf/x¿ agfpg] ljlw hfg] . ;+;f/sf ljleGg
84
Downloaded from Mero Sansar
(www.mysansar.com)
;f]r
;do;“u} x/fP/ uof] . emf]5]+sf] ko{6g 7d]ndf ;¥of] eGg] s'/f d s'g}
xfntdf klg dfGg ;lSbg . 7d]nsf] ko{6g cfw'lgs ko{6ssf] rfxgf
cg'¿k of]hgfa4 tl/sfn] ljsl;t ePsf] xf] . oxf“ kfZrfTo hLjgsf]
rfxgfnfO{ Wofg lbOPsf] 5 . t/ emf]5]+df lagfof]hgf ko{6g ljsf; ePsf]
lyof] . ko{6sx¿ s]xL ;dosf nflu gof“ z}nLsf] hLjg latfpg ?rfp“5g\\
t/ s]xL ;dokl5 cfk"m x'ls{Psf] ;+:sf/d} kms{g afWo x'G5g\ . s]xL ;dosf
nflu pgLx¿ ;'s'ndf a:g ?rfp“5g\\ xf]nf . u'Gb|'s – eft vfg klg
dgk/fp“bf xf]nfg\ . xfdL g]kfnLnfO{ cd]l/sf hf“bf ljnfl;tf–;DkGg xf]6]ndf
a;]/ dx¨f] a|]skmf:6, nGr / l8g/ vfPklg s]xL lbgkl5 g} cfºg} bfn,
85
Downloaded from Mero Sansar
(www.mysansar.com)
;f]r
lxKkL ko{6gsf] ;g\ !(&) sf] bzssf] ;'¿lt/ cGt ePkl5
;fxl;s ko{6g ;'¿ x'g yfNof] . To;sf nflu v'nf:yn / la:tf/ ug{ of]Uo
uGtJox¿sf] cfjZostf lyof] . To;a]nf 7d]nsf] ko{6sLo ljsf; ePsf]
lyPg . kmf“6sf kmf“6 hUuf lyP . ;f“em laxfg :ofn s/fp“y] Toxf“ . sf7df8f}+
u]i6xfp;sf] gfdaf6 7d]ndf xf]6]n ;'¿ ubf{ w]/} ;fyLn] …To:tf] ;'g;fg
7fp“df klg xf]6]n rN5 <Ú egL k|Zg gu/]sf klg xf]Ogg\ . To;a]nf 7d]nsf]
uNnLdf e"t cfp“Yof] eGg] v'a xNnf rn]sf] lyof] . u0f]zdfg l;+xsf]
e"t;“usf] s':tLsf] ljidosf/L avfg x'GYof] .
86
Downloaded from Mero Sansar
(www.mysansar.com)
;f]r
u/L cfp“5, cfp“5 . xf]6]n agfp“bf o"/f]k]nL hLjgz}nL ;'xfp“bf cfjZos
;'lawfx¿ — v'nf 7fp“ / /dfOnf] au}+rfsf] cfjZostf x'G5 . d cfkm}+ klg
ko{6s eP/ b]z—ljb]z 3'd]/ dgf]/d k|fs[lts :ynx¿sf] e|d0f ul/;s]sf] /
ko{6ssf] hLjg latfO;s]sf] x'“bf ljsl;t d'n'ssf ko{6sx¿nfO{ cfsif{0f
ug{ s] s:tf ;x'lnotx¿sf] cfjZostf x'G5 eGg] 1fg ddf lyof] . ;fy}
jg ljefudf sfd ubf{ ljleGg b"tfjf;, lk;sf]/ / /fi6«;+3Lo ljsf;
sfo{qmddf sfo{/t ljb]zL ;d'bfox¿l;t sfd ul/;s]sf] cg'ejsf cfwf/df
xf]6]n rnfpg cfjZos dfs]{l6¨ ug{ ;S5' eGg] b[9 ljZjf; dleq hfu[t
e};s]sf] lyof] .
Pj+ 3/fo;L jftfj/0f l;h{gf u/L cfTdLotfsf] gftfn] xf]6]n ;+rfng ug]{ .
sf7df8f}+ u]i6xfp; cfTdLo jftfj/0fn] ;+rfng ePsf] x'“bf PskN6 o;
xf]6]ndf a;]sf u|fxsx¿ kmsL{—kmsL{ cfpg] u5{g\ .
87
Downloaded from Mero Sansar
(www.mysansar.com)
;f]r
Joj;fodf k|lt:kwf{ gxf];\ eg]/ c¿nfO{ xtf]T;fxL agfp“5g\\, tkfO{+ t 7Ls
pN6f] s'/f ul//xg' ePsf] 5 .Æ pxf“n] dnfO{ d"v{ eG7fGg'eof] xf]nf . t/, d}n]
t'¿Gtf—t'¿Gt} x'g] xf]Og, b"/ufdL s'/f ;f]lr/x]sf] lyP“ . olb 7d]nnfO{
dxTjk"0f{ uGtJo:yndf kl/0ft ug{ ;lsof] eg] xfdLnfO{ cfºgf] xf]6]nsf]
lgldQ 5'§} k|rf/—k|;f/ ug'{kg]{ cfjZostf g} kb}{g . t;y{ 7d]ndf ko{6sLo
cfsif{0f a9fpg emf]5]+sf ljleGg /]i6'/]G6x¿, s]s;k, k;njfnfx¿nfO{
7d]ndf klg lj:tf/Ls/0f :yfgfGt/0f ug{ cg'/f]w u/]+ .
pxf“ h:tf] OdfGbf/ JolQm g]kfndf sd} kfOG5 . To;a]nf pxf“nfO{ >L % sf]
;/sf/af6 h'g cGofo eof], Tof] d}n] ;xg} ;lsg . d]/f] Pp6f ;fgf]
;xof]uaf6 klg pxf“nfO{ h'g d2t k'Ug ;Sof], To;df d clt g} ;Gt'i6 5' .
88
Downloaded from Mero Sansar
(www.mysansar.com)
;f]r
n]lvPsf 5g\\ . cd]l/sfsf /fi6«klt :juL{o hf]g s]g]8Lsf 5f]/fb]lv lhdL
sf6{/, la6N;b]lv l/sL dfl6{g / cGo w]/} af}l4s, ;fxl;s ko{6s,
kj{tf/f]xLx¿ 7d]nd} a:g] u5{g\ . jf:tjdf 7d]n af}l4s ko{6sx¿sf] ;d]t
s]Gb| ag]sf] 5 . oyfy{d} of] pknlAw uf}/j / uj{sf] ljifo ePsf] 5 .
89
Downloaded from Mero Sansar
(www.mysansar.com)
;f]r
t]QL; jif{ klxn] u]i6xfp;sf sf]7fx¿sf] b//]6 k|lt lbg b'O{ 8n/
lyof] . clxn] klg ;Demgfsf] nflu b'Oj6f sf]7fx¿sf] b/ b'O{ 8n/ g} /fv]sf]
5' . sxf“af6 cfPsf xfdL clxn] sxf“ 5f}+ eGg] oyfy{ a'‰gsf lgldQ o;f]
ul/Psf] xf] . dflg;n] cfºgf] d"nh/f] la;{g' x'“b}g . hu eg]sf] cfºgf]
lhGbuLsf] k|ult / ljsf; gfKg] cfwf/lznf xf] . o:tf cfwf/lznfn] xfdLnfO{
cfk"mn] cfk}+mnfO{ kms]{/ x]g]{ dGq l;sfp“5g\ . obfsbf cfºgf] ;kmntf jf
k|flKtnfO{ xfdL rf“8} la;{G5f}+ . xfdL sxf“af6 cfPsf] xf}+, Tof] klg la;{G5f}+ .
lxhf] xfdL s] lyof}+, cfh xfdL s] 5f}+, Tof] klg ;Demg rfxGgf}+ . To:tf]
gfnLa]nL jf k"jf{j:yfsf] k'g/fjnf]sg ubf{ ljBdfg ;Ddfg / k|lti7fdf ¥xf;
cfp“5 eGg] t'R5 ;f]rfO g} xfdL ;Gt'i6 x'g g;Sg] Pp6f k|d'v sf/0f xf]
h:tf] nfU5 . cfºgf] ljutnfO{ OdfGbf/L / lhDd]bf/Lk"0f{ e} kms]{/ x]g{ ghfGbf
xfdL cfk"mnfO{ ;w}+ Kof;Lsf] ¿kdf 56\k6fPsf] kfp“5f}+ . ;w}+ Kof;L, ;w}+
c;Gt'i6 / ;w}+ b'MvL . ;'v / ;Gtf]if eg]sf] x'g] xf]Og lng], cfTd;ft\ ug]{,
cg'e"lt ug]{ ljnIf0f ljifoj:t' xf] eGg] nfU5 dnfO{ .
90
Downloaded from Mero Sansar
(www.mysansar.com)
;f]r
gkm]g]{ jf ga9fg]{ . x/]s sf]7fdf Pp6f ;"rgf 6f“;]sf] x'GYof], æs[kof tkfO{+sf]
sf]7f cfkm}+ ;kmf ug'{xf]nf .Æ ¿dfn tGgf xfp;—lslk¨af6 lbg] Joj:yf
u/]sf lyof}+ . olb kfx'gf la/fdL 5 eg] sf]7f ;kmf ug{sf lgldQ :6fkmx¿—
nfO{ cg'/f]w ug'{kYof]{ . klxn] t of] lgod nfu" ug]{ ls gug]{ eg]/ ;f]r]+ .
o;af6 k|lts"n c;/ k5{ ls eg]/ 8/ klg nfu]sf] lyof] . t/ k|lt:kwL{
ahf/df slxn]sfxL+ leGg tl/sfn] cfºgf] a|f08nfO{ k|:t't ug{ ;Sg'k5{ . d]/f]
ljZjf; s] lyof] eg] ko{6sn] ltg]{ b'O{ 8n/ t sf]7fsf] axfn dfq eof] .
Tolt sd k};f lt/]/ d]/f] sd{rf/Lx¿n] pgLx¿nfO{ ;fx]a–d]d;fx]a lsg
elg/xg] < cfjZostfeGbf a9L zf]ifsLo efiff lsg k|of]u ug{ lbg] < ko{6g
eg]sf] u|fxs / 3/wgL jf 3/a]6Lsf] Pp6f cr's /;fogzf:q xf] . o;df
u|fxsn] 3/wgLnfO{, clg 3/wgLn] u|fxsnfO{ k/:k/df ;Ddfg ug'{k5{ . lsGt'
cgfjZos ;Ddfgn] ko{6g xf]Og, cf}klgj]lzs efjgf k|fb'ef{j x'gyfN5 .
ha d]/f u|fxsn] d]/f] xf]6]nsf sd{rf/LnfO{ OHht lbG5g\\, Tof] OHht dnfO{
lbPh:t} x'G5 . d]/f sd{rf/LnfO{ gf]s/ h:t} Jojxf/ u/] eg] dnfO{ a]OHht
u/]sf] cfef; x'G5 . dgf]j}1flgs b[li6sf]0fn] klg ha s'g} ko{6s Pp6f
cGhfg 7fp“df hf“bf, p;sf] gfp“af6 s;}n] af]nfp“5 eg] Toxf“ cfTdLotf
k|s6 x'G5 . 3/af6 6f9f ePklg 3/s} jftfj/0f kfp“5 p;n] . ko{6gsf]
d"n;"q jf:tjdf oxL xf] .
91
Downloaded from Mero Sansar
(www.mysansar.com)
;f]r
JolQmx¿nfO{ dfq ;fyL agfp“y]+ . To;}n] t dnfO{ nfU5, d Jofkf/L g}
xf]Og . Jofkf/Lsf] kl/efiffcg';f/ h:tf];'s} u|fxsnfO{ klg dfg;Ddfg
ug}{kg]{ / pgLx¿n] grflx“bf] s'/f u/]eg] klg To;df cfklQ ghgfpg] – Tof]
d]/f nflu ;f“Rr} g} d'lZsn lyof] . pgLx¿l;t 5nkmn ubf{ub}{ obfsbf
jfbljjfb klg x'GYof] . jfbljjfbsf] ;Gbe{ cfPkl5 ko{6sx¿ hlt;'s}
wgf9\o ePklg d pgLx¿l;t ba]/ a:g ;lSbgy]+ . d]/f] of] :jefan]
sltk6s d]/f u|fxsx¿ xf]6]n 5f]8]/ aflx/;d]t uPsf 5g\\ . t/ ha s'g}
JolQm dnfO{ cf}wL dgk5{,, To:tfnfO{ kl/jf/sf ;b:o;/x Jojxf/ uy]{+ .
5nkmn ug]{ qmddf slxn] d pgLx¿Aff6 k|efljt x'Gy]+ eg] slxn] pgLx¿
daf6 .
s;}—s;}n] dnfO{ ;f]W5g\\ æs] tkfO{n] 7d]n olt ljsl;t xf]nf eg]/
;f]Rg'ePsf] lyof] <Æ d}n] cjZo ;f]r]sf] lyP“, …Pslbg cjZo klg 7d]n
Pp6f ko{6sLo s]Gb|laGb' aG5 .Ú t/ of] e"m6f] s'/f x'g]5, olb xfdLn]
g]kfnsf] ko{6g ljsf; ug{sf lglDt sf7df8f}+ u]i6xfp; vf]n]sf] xf}+ eGof}+
eg] . xfdLn] xfd|f] k]6 kfNgs} lglDt xf]6]n vf]n]sf xf}+ . k};f sdfpgsf
lgldQ vf]Nof}+ . ;f“rf] oxL xf] . t/ o;f] ubf{—ub}{ eujfg\sf] s[kfn] 7d]nsf]
ljsf; ;“u;“u} g]kfndf ;fxl;s ko{6gsf] gof“ cWofo ;'¿ ePsf] 5 eg]
o;sf] >]o xfdLn] dfq kfpg' kg]{ s'g} cfjZostf 5}g . 7d]nsf] ljsf;df
;f/f 7d]naf;Lsf] b]g 5 .
***
92
Downloaded from Mero Sansar
(www.mysansar.com)
;f]r
kl/R5]b—^
93
Downloaded from Mero Sansar
(www.mysansar.com)
;f]r
xfdLn] s] klg a'¤g' k5{ eg], h:fn] ljZjf; u/]/ xfdLnfO{ sfd u/fPsf] 5,
Tof] ljZjf;sf] ;Ddfg klg ug{ hfGg' k5{ / ljZjf;nfO{ slxNo} krfpg' klg
x'“b}g . jf:tjdf sfd t ;a}n] ug{ ;S5 t/ s;}nfO{ ljZjf; u/]/ sfd
u/fpg x[bo ljzfn x'g'k5{ .
94
Downloaded from Mero Sansar
(www.mysansar.com)
;f]r
ultljlw jf ;dfh;]jfsf] If]qdf nufpg] . oxL gLltcg'¿k aLr—aLrdf d
;w}+ h¨n 3'Dg hfG5' . zfob k]6 el/Pkl5 dgsf] ef]s klg a9\g] /x]5 .
dgsf] ef]s a9]kl5 :jtM ;f]r klg a9\bf] /x]5 .
95
Downloaded from Mero Sansar
(www.mysansar.com)
;f]r
/fh]Gb| bfxfnn] d]/f] n]v k9]/ æSof xf] s0f{hL † tkfO{+ klg ;flxTosf/
x'g'eP5 lg †Æ eGb} kmf]g ug'{ePsf] lyof] . dnfO{ v'zL nfUof] To;a]nf .
r§fgdf ah|+b} au]sf] gbLsf wf/af6 l;lh{t ;]tfDo lk“mhx¿ 3gf b]jbf/sf
h¨nsf] aLraf6 ljzfnsfo Pp6f ;]tf] gfu g} tn cf]ln{/x]sf] h:tf] efg
x'GYof] . ha d gbLsf] d'xfgdf k'u]+, kmf]S;'08f] tfnsf] kf“r;o lkm6sf]
prfOaf6 eLdsfo emgf{ s/f]8f}+ d'/L kfgL af]sL ;'lnu8sf] vf]+rdf eml//x]sf]
lyof] . x:ofª—km:ofª ub}{ psfnf] r9]/ Pp6f 7"nf] r§fgsf] cf]tdf a;]+ .
kfgLsf] afkmaf6 lgl:sPsf ;]tf xNsf afbnx¿ ;Nnf / w"kLsf]] h¨naf6
ha dfly p7\5g\\, clg kfgLsf s0f—s0fdf ha ;"o{sf] ls/0fn] OGb|wg'if
l;h{gf u5{, Toxf“ cK;/f / k/Lx¿sf] af;:yfgsf] cfef; x'G5 . s:tf] uha,
of] eGbf cl3;Dd O{Gb|3g'if x]g{ cfsfz dfly x]g'{ kYof]{, cfh 6fpsf] lgx'l/P/
kxf8sf] l9:sf]af6 vf]hd'lg O{Gb|wg'ifnfO{ cs}{ :j¿kaf6 b]lv/x]sf] 5' . wLt
gd?~h];Dd Tof] k|s[ltsf] cnf}lss b[Zo x]l//x]+ . em/gfsf wf/x¿sf] aLr—
aLraf6 xhf/f}+ lxdfnL hftsf k/]jfx¿ (Rock pigeon) sfjf vfO{ v]ln/x“bf
p8\g] sf]0f kl/jt{g x'gf;fy pgLx¿sf] lxp“ h:tf] ;]tf] kv]6fn] ;Dk"0f{
b[ZonfO{ c¿ /f]df~rs agfOlbGYof] .
96
Downloaded from Mero Sansar
(www.mysansar.com)
;f]r
kmf]S;'G8f] tfnaf6 l;lh{t g]kfnsf] of] ;aeGbf cUnf] em/gfaf6 ha
c/af}—+ ca{ ln6/ kfgL v:5 / r§fgdf alh|G5, d'6' g} sf“Kg] vfnsf] 8/nfUbf]
lg/Gt/ …Wjf/f/f/fÚ u'Gh]sf] cfjfhn] k|s[ltsf] Pp6f ljzfn t/ cb[Zo
b}jLzlQmsf] k|bz{g u5{ . o'ufGt/b]lv eml//fv]sf] Tof] c;Lldt kfgLsf]
c;fwf/0f d"nwf/ x]bf{ xfd|f k|fs[lts ;|f]tx¿ slt v]/ uO/x]5g\\ eGg] Pp6f
lrlGtt ;f]rn] d]/f] dgnfO{ lr;f] kf¥of] . of] ckf/ hnzlQmsf] s]xL k|ltzt
pmhf{dfq xfd|f] b]zsf] lxtsf nflu k|of]u ug{ ;s]sf] eP b]zsf] eljio
s:tf] x'GYof] xf]nf < t/ s] ug]{, g]kfndf rflxg]eGbf a9L hflgkmsf/x¿
5g\\ . ;fgf]—7"nf] hnljB't of]hgfsf] jfbljjfb ub}{ ;/sf/nfO{ k+u'
agfpgdf g} ;do latfof}+ xfdLn] . e'6fg cfºgf] d'n'saf6 alx/L d'n'sdf
hfg] ToxL kfgL a]r]/ cfk"mnfO{ blIf0f Pl;ofs} Pp6f ;d[4 b]z agfpg
;kmn ePsf] 5 . g xfdLn] cfk"mn] ug{ ;Sof}+, g t c¿dfk{mt g} u/fpg
;Sof}+ . cfºgf] b]zsf] csd{0o l:yltnfO{ ljrf/ ub}{ cgfof; Pp6f g}/fZo
af]s]/ d cufl8 nfu]+ .
97
Downloaded from Mero Sansar
(www.mysansar.com)
;f]r
sf]nfxnaf6 clt 6f9f, :jR5, s~rg / gLnfDa/d'lg ;'g;fg k|s[ltsf]
cnf}lss au}+rfdf PSn} nDk;f/ k/]/ klN6+bf of] ;f/f ;+;f/ d]/}dfq xf] ls
h:tf] cfef; x'GYof] .
98
Downloaded from Mero Sansar
(www.mysansar.com)
;f]r
And multicoloured gems sparkle all around.
Every inch of this Heaven is carpeted green and soft
Ambrosia from the lake of turquoise enhances all with eternity.
99
Downloaded from Mero Sansar
(www.mysansar.com)
;f]r
o;f] x]bf{ d w]/} efj's b]lvG5' . ;f“Rr} efj's 5' d . Pstfsf
lrtjg /fli6«o lgs'~h ;j]{If0f ug]{ qmddf gf/fo0fL gbLsf] tL/}tL/ 3'Dg
uPsf] lyP“ . gbLsf] tL/df rv]jfx¿ k|z:t x'Gy] . To;a]nf d klg
;fgf]ltgf] l;sf/ uy]{+ . lbp“;f] c;fWo} udL{ x'g]x'“bf xfdL laxfg}b]lv ;j]{If0fsf]
sfd ;'¿ uYof}{+ . ;fgf] sf7sf] 8'¨f (Canoe) df a;L gf/fo0fL gbLsf] e]ndf
la:tf/} au]/ hf“bf gbLsf] ;txaf6 b]lvg] kfgLsf] jfkm ha la:tf/} dfly
p8\5, s'lx/f] nfu]sf] h:tf] Tof] b[Zo :jKg ;+;f/h:t} clt /f]df~rsf/L
b]lvG5 . laxfgsf] s'lx/f]sf sf/0f w]/} 6f9f b]Vg ;ls+b}g t/ rv]jfsf]
nf]enfUbf] s'/s'/—s'/s'/ cfjfh 6f9}af6 ;'lgGYof] . 8'¨f la:tf/} gbLsf]
e]ndf alu/x]sf] lyof] . cs:dft\ gbLsf] Pp6f 7"nf] 9'Ëfdf d]/f] 8'¨f
c8\lsof] . c8\s]sf] 8'¨f ws]Ng dfemL tn s] cf]n{g nfu]sf] lyof], d}n]
dfemLnfO{ t'?Gt /f]s]+ . d]/f cf“vf Ps hf]8L rv]jfdfly k/] . tL k|F0fL a8f]
cfsif{s / nf]enfUbf lyP . d]/f] dgdf PSsfl; kfk hfUof], rv]jfsf] df;'
vfg] nf]en] . la:tf/} d]/f] aGb'sn] rv]jfnfO{ tfSof] . rv]jfsf efn]kf]yL
lgeL{s jftfj/0fdf lgw{Ss;Fy 9'Ë]au/df /dfO{ zfob cfk;df dfofk|Llt
;fl6/x]sf lyP, cfºg} efiffdf k|]dfnfkdf dUg / d:t lyP pgLx¿ .
e't'Ss dg{ klg ;s]g . zfob kf]yL rv]jf xf]nL, efn]sf] kv]6fleq cfºgf]
6fpsf] 3';fl//fv]sL lyO{ . rv]jfn] cfºgf] kf/fn] DjfO{ vfO/fv]sf] xf] jf
…rf“8} p8]/ hfpm, x}g eg] of] dflg;n] xfdLnfO{ vfG5Ú elg/fv]sf]] xf], d}n]
100
Downloaded from Mero Sansar
(www.mysansar.com)
;f]r
7Dofpg ;lsg . efn] rv]jf uf]nL nfu]sf] kv]6f l3;fb}{ gbLsf] kfgLdf hfg
vf]Hof] . Psl5g kl5 kf]yL rv]jf p8\b} Sjf“—Sjf“ ub}{, efn]sf] rf/}lt/ 3'Db}
lj5f]8sf] c;x\o kL8fn] s/fpg yfnL] . yfxf lyPg, kf]yLn] klg slxn]
cfºgf] k|f0f kv]¿ TofUg] xf] . Tof] sf¿l0fs b[Zo b]v]kl5 d]/f] dgdf
kZrfQfk / kL8fn] ;tfO/x\of] . To;kl5 d}n] l;sf/ gug]{ lg0f{o u/]+ /
sf7df8f}+ kms{gf;fy aGb"s a]lrxfn]+ .
nfdau/sf] s]xL b"/Ldf Pp6f uhasf] 7f8f] kxf8 /x]5 h;sf] gfd
g} s's'/ /fhfsf] eL/ . of] gfp“sf] k5fl8 s] ls+jbGtL /x]5, d}n] hfGg
vf]lhg . t/ Tof] 7f8f] eL/df d}n] klxn] gb]v]sf …lxdfnog yf/Ú hftsf
h¨nL e]+8fx¿ x"nsf x"n b]v]+ . To:tf] 7f8f] eL/df s;/L hgfj/x¿ r9\g
;s], crDd} nfU5 . Pstfsf d]/f Ps ;xsdL{ hh{ :ofn;{ nfdau/df a;]/
101
Downloaded from Mero Sansar
(www.mysansar.com)
;f]r
ToxL …s's'/ /fhfsf] eL/dfÚ …lxdfnog yf/Ú nfO{ b"/lagaf6 x]l//fv]sf lyP .
tLg—rf/ lbg;Dd Pp6f ljb]zLn] b"/lagn] g]kfn / rLgsf] ;Ldf If]q
x]l//fv]sf] va/ ;'g]kl5 hf;'; eG7fg]/ pgnfO{ ;dfltof] . jf:tjdf :ofn;{
ljZjs} gfd"b ;+/If0fljb\df ulgG5g\\ . pgn] uf]l/Nnfb]lv af3, lxdlrt'jfb]lv
kfG8f;Ddsf] lj:t[t cWoog ul/;s]sf lyP . ;g\ @))) df pgnfO{
Go"hljs klqsfn] …Dofg ckm b ;]~r'/LÚ sf] pkflw lbPsf] lyof] . xf]6]n
pBf]udf nfu]/ cfk"mn] ljZjsf To:tf JolQmTjx¿l;t sfd ug{ / ;fyL
agfpg kfPsf]df dnfO{ slxn]sfxL+ uj{ x'G5 .
102
Downloaded from Mero Sansar
(www.mysansar.com)
;f]r
nfs]{af6 kmls{g] qmddf xfdL huft eGg] 7fp“df af; a:of}+ . Toxf“
a'¤bf huft dfly Pp6f cgf}7f] tfn /x]5, h;sf] gfp“ lyof] sfnf]r'dg
tfn . Tof] tfndf ljb]zLx¿nfO{ hfg lbOb}gYof] . lsgeg] Tof] tfn ckljq
eof]eg] tfn k'm6]/ af9L cfpg ;S5 /] . ;f] tfnaf/] cg]s ls+abGtL /
bGTosyf ;'g]kl5 dnfO{ klg Toxf“ hfg] /x/ hfUof] / uP“ klg . nuftf/ ;f9]
b'O{ 306fsf] psfnf] nfu]kl5 dfly 8f“8fdf Pp6f lgd{n kfgLsf] 7"nf] kf]v/L
/x]5 . kf]v/Ld'lg sfnf] df6f] ePsf] x'“bf kfgL cToGt lgd{n ePklg ;txaf6
x]bf{ sfn} b]lvGYof] . tfnsf] rf/}lt/ …af/a]6gÚ eGg] ;]tf] hftsf u'/f“;sf
?v 6Dd} lyP . u'/f“;sf] k"mnleq bf¥xL h:t} /]zf x'g] x'“bf o;nfO{ bf¥xLjfn
u'/f“; (Rododendron barbetum) klg elgG5 . ?v Tolt cUnf 5}gg\ t/
ltgsf xf“uf—la“uf olt afSnf lyP hxf“ dflg;x¿ :jtGq ¿kn] lx8\8'n ug{
;Sb}gy] . zfob ToxL sf/0fn] Tof] 7fp“ s:t'/L d[usf] ;'/lIft jf;:yfg aGg
k'Uof] . d}n] ;Dk"0f{ tfnsf] k]m/f] dfg{ vf]h]+ t/ u'/f“;sf] 3gf h¨nsf sf/0f
k]m/f] dfg{ eg] ;lsg“ . hxf“ uPklg s:t'/L d[us} a8\sf}nfn] 6Dd 9fs]sf] x'“bf
;f/f jftfj/0f g} s:t'/Lsf] af;n] dudufO/fv]sf] lyof] . Toxf“ lx+8\bf—lx+8\b}
;d"xsf—;d"x ;]tf] kv]6fdf /ftf] l5/la/] Kjf“v ePsf 8f“k]m (Blood Phesant)
klg b]Vg] ;f}efUo ldNof] . l;:g] lxdfnsf s~rg 6fs'/f, lgZrn / :jR5
tfnsf] kfgL, rf/}lt/ ;]tf] u'/f“; clg ;Dk"0f{ jftfj/0fdf s:t'/Lsf] af; –
Tof] 7fp“ / Tof] If0f ha d]/f] dfg;k6ndf cfp“5, cgfof;} clxn] klg d]/f]
gfsdf s:t'/Lsf] af:gf cfpg yfN5 . uha /x]5, ;f]r PslrQ / Psfu|
eof]eg] ef}lts ¿kaf6;d]t kl/jt{gsf] cg'ej ug{ ;lsg] /x]5 . x'g t d]/f]
lhGbuLdf o:tf clj:d/0fLo 36gfx¿ w]/} 5g\ . t/ ca k]ml/ d To:tf
;fxl;s ofqfx¿ ug{ ;S5'—;lSbg, eGg ;lSbg . zfob clxn] t z/L/n]
klg lb+b}g xf]nf . t/ hxf“—hxf“ d hfg ;S5' Toxf“ hfg] df}sf rflx+ 5f]8\g]
u/]sf] 5}g . olb lx+8]/ ;lsg“ eg] ca u'8]/ jf p8]/ ePklg hfG5' . t/
lx+8]/ / p8]/ hfg'df w]/} w]/} cGt/ 5 . ;'vsf] cg'ej ug{ b'Mv ;xg} k5{
lsgeg] ;'v ;lhn} kfOg] a:t' xf]Og .
103
Downloaded from Mero Sansar
(www.mysansar.com)
;f]r
;g\ !(&) df hfuL/ 5f]8]kl5 w]/} 6f9f cgsG6f/ Pj+ b'u{d If]qdf
hfg cln uf¥xf] eof] . ;dosf] cefj, b}lgs hLjgsf] Jo:ttf / cln a9L
zf/Ll/s r'gf}tLn] ubf{ klg klxn] h:tf] 3'd3fd ug{ ;+ej ePg . t/
cGgk"0f{ If]qsf] k|fs[lts ;f}Gbo{n] eg] dnfO{ af/Daf/ tflg/x]s} 5 . zfob
cGgk"0f{ If]q e|d0f ug{ 8f]Nkf, d':tfª h:tf] uf¥xf] gePsf]n] xf]nf d slxn]
104
Downloaded from Mero Sansar
(www.mysansar.com)
;f]r
s]6fx¿n] af0fsf lrGxx¿ clÍt u/]sf lyP . To;}n] s'g af6f] hfp“m / s'g
rflx+ 5f]8"“ eGg] ljrf/n] dnfO{ s]xLl5g\ cNdNofof] . hfg] af6f] 7Dofpg d
el/ofnfO{ klv{/x]+ t/ kv{+bf—kv{+bf pgLx¿ gcfPsf] x'“bf df5fk'R5«] /
cGgk"0f{ lxdfnnfO{ nIo ub}{ :jefjtM bf“oflt/sf] af6f] nfUg] lgisif{df k'u]+ .
Tof] af6f] nfUbf psfnf] lgs} pSng' k¥of] . kxf8sf] prfOn] lbO/fv]sf]
r'gf}tLnfO{ xf“s lbb} d klg pSn“b} uP“ . Hofb} udL{ ePklg s6';, plQ;,
lrnf}g] / cg]sf}+ /}yfg] ?vx¿n] el/Psf] clt /fd|f] 3gf h¨nleq zLtntf /
dgdf]xstf kfp“bf dnfO{ psfnf]sf] xf“s Tolt si6bfos nfu]g . t/
cgfof;} cfk"m hf“b} u/]sf] uf]/]6f] ;f“u'l/+b} uP/ cln k/ k'u]kl5 t lanfP/ kf]
s]xL a]/;Dd csf]{ af6f] kQf nfUnf eGg] cfzfn] tndfly u/]+ .
cGtdf Pp6f kfvf]sf] lgzfgf lnO{ uPdf s'g} g s'g} ufp“ cjZo g} e]l6Pnf
eGg] cfzfn] le/fnf]af6 ?vx¿sf xf“uf ;dfTb} la:tf/} cf]/fnf] em/]+ .
aNnaNn Pp6f lrof k;ndf k'u]+ . d?e"lddf ;km/ ul//x]sf] ylst p“m6
h:t} d yrSs a;]/ k;ndf rf/—kf“r sk lrof vfO;s]kl5 aNn d]/f
el/ofx¿ cfOk'u]+ . blIf0f e]usf] ;'Vvf kxf8df tLg 306fsf] 7f8f] psfnf]
pSn]kl5 xfdL 3fGb|'s ufp“df k'Uof}+ . of] ufp“nfO{ cfk"mn] ;f]r]eGbf 7"nf]
kfP“ . Toxf“ clwsf+z e"tk"j{ la|l6; ;}lgsx¿sf] a;f]af; /x]5 . 9'¨fsf
105
Downloaded from Mero Sansar
(www.mysansar.com)
;f]r
5fgfn] 5fOPsf lrl6Ss k/]sf 3/x¿ Hofb} ;kmf / ;'Gb/ lyP . /dfOnf] /
la;{g g;lsg] 3fGb'|s ufp“sf] 5fk x[bodf lnO{ xfdL cufl8 a9\of}+ .
df5fk'R5]« / cGgk"0f{ lxdfn d]/f cufl8 glhs x'“b} cfO/x]sf lyP .
lbgb]lv g} cf}wL /x/ / sf}t'xn nflu/x]sf] lyof] Toxf“ k'Ug . jf:tjdf of]
u'kmf k|s[ltn] g} ;[hgf u/]sf] Pp6f ch¨sf] r§fgsf] cf]9f/ /x]5 .
cf]9f/leq eg"“ jf u'kmf, clwsf+z ofq'x¿ ToxL+ af; a:bf /x]5g\\ . t/ Tof]
7fp“ af; a:gnfossf] eg] lyPg . ;f“u'/f] kxf8sf vf]+rx¿ lxdfnL :of“7n]
ubf{ hlxn] klg x'/L rln/xGYof] / clt g} hf8f] lyof] . u'kmfdf ;'Tbf r§fg}
v:g] xf] ls eg]/ 8/ klg nfUof] .
lx+sf] u'kmf kf/ u/]sf] s]xL l5gkl5 lxp“r'nL lxdfnaf6 v;]sf] lxp“
klx/f]df k'Uof}+ . of] lxd klx/f] w]/} jif{ klxn] g} v;]sf] cg'dfg ug{ ;lsG5 .
lsgeg] of] klx/f] w]/} wldlnO;s]sf] 5 . xfdL hf“b} u/]]sf] eGHofª clxn] klg
Tolt g} ;f“3'/f] 5 . eGHofª slxn] pbfl¨Pnf / cufl8sf /d0fLo b[Zo b]Vg
kfOPnf eGg] cfzfn] d l56f]—l56f] cufl8 al9/x]+ . ;f“Rr} eg"“ eg] kxf8sf
si6bfos kbofqfx¿df gof“—gof“ kfl/l:ylthGo ljz]iftfx¿ cjnf]sg ug{
kfOg] cfzfn] ofqLx¿df cb\e"t hf]z k}bf x'G5 . h'g hf]zleq Ps lsl;dsf]
106
Downloaded from Mero Sansar
(www.mysansar.com)
;f]r
k"mlt{ / zlQmsf] lg/Gt/ hGd e}/xG5 . cGbfhL b'O{ 306f lx+8]kl5 eGHofª
v'nf b]lv+b} uof] . ca xfdL cGgk"0f{ :ofª\r'/Ldf k'Uof}+ . o;sf] gfd d]/f
;fyL s0f]{n lhdL /j6{n] klxnf]kN6 df5fk'R5]« lxdfn cf/f]x0f ug{ vf]Hbf
/fv]sf lyP . lhdL deGbf w]/} kfsf lyP t/ xfd|f] ;f]v Pp6} ePsf] x'“bf kl5
xfdLn] g]kfnd} klxnf]kN6 jN8{ lkmh]G6 ;+3sf] g]kfn zfvf vf]n]/ ;g\ !(*@
df ljZj lkmh]G6 ;Dd]ngsf] cfof]hgf u¥of}+ .
107
Downloaded from Mero Sansar
(www.mysansar.com)
;f]r
alx/x]sf] zLtn xfjf vf“b} j/kLknsf] 5fof“d'lg rf}tf/Ldf kN6]/ nfn'kft]sf]
cGt/s'Gt/af6 df5fk'R5]«sf] b[Zo cjnf]sg ug{ ;lsg] of] 7fp“ ljZj
kbofqfsf] dfglrqdf Pp6f clj:d/0fLo sf];]9'¨f (landmark) ;fljt e};s]sf]
5.
108
Downloaded from Mero Sansar
(www.mysansar.com)
;f]r
;f]Q/ cflbsf lglDt jgd} e/ kg'{k5{ . zx/df klg 3/ agfpg] rf}sf];,
vfkf, yfd, lgbfn cflb sf7 jghËnaf6 g} k|fKt x'G5 . o:tf] ;fdflhs Pj+
cfly{s kl/j]zdf ;+/If0fsf] gfddf nfvf}+nfv laufxf hdLg /fli6«o
lgs'~hsf ¿kdf 5'6\ofpg uf¥xf] / cJofjxfl/s x'G5 . h}ljs ljljwtf
;+/If0fsf nflu xfdL clw/fHosf s]xL d'Vo—d'Vo k|fs[lts If]qnfO{ /fli6«o
lgs'~h agfpg ;S5f}+ t/ ;a} ;+/lIft If]q (Protective Area) nfO{ /fli6«o
lgs'~hsf] kl/efiffleq /fvL ;+/If0f ug{ ;lsGg . o;f] ug'{ Gofok"0f{ klg
x'“b}g .
109
Downloaded from Mero Sansar
(www.mysansar.com)
;f]r
:yfgLo dflg;nfO{ k|s[lt ;+/If0fk|lt hfu?s u/fO{ dflg; / k|s[ltaLr
;Gt'lnt hLjgz}nLsf ;+efJo pkfox¿ ;dfj]z u/]sf] lyP“ . :yfgLo
dflg;x¿ cfk}+m cGgk"0f{ If]qnfO{ ;+/If0f ub}{ ljsf; ug{ ;S5g\ . hgtfnfO{
lhDd]jf/L lbP/ Ps—csf{k|lt pQ/bfoL agfOof] eg] :jtM k|s[lt ;+/If0f
x'G5, cltqmd0f lgoGq0f x'G5 / ;Gt'ng sfod x'G5 . hg;d'bfosf]
:jfldTjdf cGgk"0f{ If]qsf] jgh¨n Joj:yfkg u/fpg ;lsof] eg] g]kfnsf]
;+/If0fsf] 7"nf] ;d:ofnfO{{ ;'Nemfpg ;lsG5 . :yfgLojf;L cfk+}mn] w]/} s'/f
ug{ ;S5g\ . t/ xfdL pgLx¿nfO{ ljZjf; ul//fv]sf x'“b}gf}+ . pgLx¿nfO{
lhDd]jf/L lbOof] eg] g;f]r]sf, glrtfPsf /fd|f s'/fx¿ ul/lbG5g\\ . o:tf
pbfx/0f g]kfndf w]/} kfOG5g\\ . k|:tfjgfdf d}n] ko{6g / k|s[ltsf]
;DaGwnfO{ cGof]Gofl>t tl/sfn] ljsf; ug]{, o;sf nflu ;f] IF]qs}
afl;Gbfx¿nfO{ kl/rfng ug]{, dflg; / k|s[ltsf] ;xjf; / ;xofqfdf
;dGjo ug]{, dflg; ;w}+ ljgfzsf/L x'“b}g eGg] l;4 ug]{, k|s[ltnfO{ gdf;L
s:tf—s:tf, s]—s] vfnsf ljsf; ug{ ;lsG5, k|s[ltnfO{ ;+/If0f ubf{—ub}{
lbuf] ljsf; s;/L Nofpg ;lsG5 / ;+/If0faf6 :yfgLo JolQmx¿nfO{ s;/L
cfly{s nfe k'¥ofpg ;lsG5 h:tf cg]s l;4fGtnfO{ k|ltkfbg ug{
k|:tfjdf ;'emfj lbPsf] lyP“ .
110
Downloaded from Mero Sansar
(www.mysansar.com)
;f]r
cfwfl/t gub]jfnL jf ;fna;fnL jg:klt pdfg{ ;lsof] eg] :jtM e";+/If0f
klg x'G5, ljsf; klg x'G5 .
cf]/fnf], le/fnf] hdLgdf jif]{lg vghf]t ubf{ df6f] aUg uO{ 7"N7"nf
klx/f] hfg;S5g\ . t/ ljjztfjz g]kfndf kfvf–kv]/f / clt g} le/fnf]
hdLgdf v]tL ug]{ rng 5 . ;j{;fwf/0f hgtf klg t];f{ 8\ofª agfO{ s8f
kl/>d u/]/ df6f] ;+/If0f ub}{ v]tL ul//fv]sf x'G5g\\ t/ kof{j/0fLo
b[li6sf]0fn] ;Dj]bgzLn To:tf eL/, kfvfx¿df jif]{lg ljleGg afnLx¿
nufpg'sf] ;§f Psrf]l6 nufPkl5 /f]kL/xg gkg]{ ¿v / ;fn a;fnL la¿jf
nufof] eg] df6f] aUg] 8/ x'“b}g . kmnkm"nsf la¿jf /f]k]/ klg xfdL
;lhn};“u e"–;+/If0f ug{ ;S5f}+ . To;/L g} kxf8L If]qx¿df k|s[ltnfO{ s'g}
afwf gk'¥ofO{ ko{6g pBf]u, s'l6/ pBf]u, s'v'/fkfng, dT:o kfng,
cf}iflwd"ns af]6la¿jf jf kmnk'mn v]tLdfk{mt cfºg} k|s[ltsf 3/]n'
pBf]ux¿sf] ;'¿cft ug{ ;lsG5 .
:yfgLo ;d'bfosf] k]6 ef]sf] /fv]/ …;+/If0f u/Ú dfq eGbf s:fn]
;'G5 / † ef]sf] k]6n] bz{g hfGb}g clg dL7f s'/f klg ;'Gb}g . Pp6f u/La
cfºgf] k]6 eg{ / cfºgf afnaRrf arfpg xl/of], ;'l/nf] ¿v sf6]/ bfp/f
a]Rg;d]t lxrlsrfp“b}g . oxL s7f]/ jf:tljstfnfO{ Wofgdf /fvL d}n]
ax'd'vL, ax'cfoflds ;+/If0f Pj+ ljsf; Joj:yfkg k4ltsf] cjwf/0ff
cufl8 ;f/]sf] lyP“ . Tof] k|:tfjgf ;aeGbf klxn] jgljefudf k]z u/]+ . t/
jif{lbg lalt;Sbf klg s'g} lnlvt k|ltlqmof cfPg . emg\ pN6f] d]/f Ps hgf
;fyLn] t Jo+Uo ub}{ …of] s0f{ zfSo lsg hfGg] ;'Gg] ePsf] xf]nf < lxKkLnfO{
dfq ;Dxfn]/ k};f sdfP k'luxfN5 lg † jfOoftÚ ;Dd eg]5g\ . lrtjg
;f}/fxfdf jf8]{gx¿sf] 5nkmndf d]/f] k|:tfjgfpk/ pgn] To;/L tLvf]
k|ltlqmof lbP, eg]/ s;}n] dnfO{ ;'gfPsf] lyof] . To:tf] s'/f ;'Gbf dnfO{
v'a lrQ b'Vof] . cfºg} ;|f]t / ;fwg vr{ u/]/ rf/ kf“r rf]l6 lx“8]/ ;Dk"0f{
cGgk"0f{ If]q e|d0f u/L s'gf—sfKrf, 5]pleQf 3'dL s'g 7fp“df s] ubf{ /fd|f]
111
Downloaded from Mero Sansar
(www.mysansar.com)
;f]r
xf]nf egL uDeL/ cWoog u/]sf] lyP“ / To;sf cfwf/df ljz]if cjwf/0ffx¿
;'emfPsf] lyP“ . w]/} pT;fx lnP/ d}n] of] k|:tfjgf ;/sf/;dIf k|:t't u/]sf]
lyP“ t/ cfºg} ;xsdL{x¿n] To:tf] xtf]T;fxL kfg{ ;Sg] k|ltlqmof hgfp“bf
lgZro g} dnfO{ rf]6 nfUg] g} eof] .
112
Downloaded from Mero Sansar
(www.mysansar.com)
;f]r
;lrj s]xL gaf]nL, d]/f] s'/fnfO{ jf:t} gu/L ‰ofnlt/ x]l//fv]sf lyP . ToxL+
dh?n xs eGg] sGh/e]6/ klg x'g'x'GYof] . pxf“n] dnfO{ xft ;dftL ;fgf]
:j/n] s'/f ug{ cfu|x ug'{eof] . d}n] tL ;lrjnfO{ km]l/ eg]+, æof] t ;+/If0fsf
nflu ug{ vf]h]sf] k|of; xf] . tkfO{+ lsg dk|lt cfqmf]lzt x'g'ePsf] < g
tkfO{+ dnfO{ lrGg'x'G5 g t d}n] g} tkfOnfO{ lrg]sf] 5' . lagfnf]enfnr
cys d]xgt / kl/>d u/]/ Pp6f ;fgf] cjwf/0ff d}n] oxf“ k|:t't u/]sf] x'“ .
tkfO{x¿ efif0fdf eg] hg;xeflutfsf s'/f ug]{ oxf“ eg] o:tf] † vf]O{ t
cfh hg;xeflutfd"ns cjwf/0ffsf] sb/ ug'{ePsf] <Æ
113
Downloaded from Mero Sansar
(www.mysansar.com)
;f]r
:yfkgf ePkl5 sf]ifsf tTsfnLg cWoIf, jt{dfg >L % dxf/fhflw/fh
;/sf/sf] ;jn Pj+ ;lqmo g]t[Tjdf cGgk"0f{ ;+/If0f If]qsf] cfof]hgf
;kmntfk"j{s ;+rfng eof] . clxn] cGgk"0f{ If]q ljZjsf] Ps cToGt ;kmn
kl/of]hgf ;fljt ePsf] 5 . x'g t d]/f] k|:tfjgfaf/] w]/} rrf{ ePsf] 5}g t/
cGt/fTdfdf o; dxfg\ sfddf d]/f] klg s]xL c+z nufgL ePsf] 5 eGg]
nfU5 . Tof] d]/f nflu cfTd;Gt'li6sf] Pp6f pkdf ePsf] 5 . dfgl;s /
ko{6g pBf]u ;+rfng ug]{ qmddf d}n] cfºgf] lghL Jofkf/df dfq
;do glbO{ ljleGg u}/ ;/sf/L ;+3;+:yf cGtu{t ;+/If0fsf sfdx¿ klg
ul//fv]sf] x'“bf d}n] pRr cf]xbfsf xflsdx¿, /fhgLlts g]tf /
sfo{stf{x¿nfO{ lrGg] df}sf kfP“ . o;n] ubf{ cfd jgclws[tx¿n] p7fpg
g;s]sf k|s[lt ;+/If0fsf d'2fx¿ p7fpg / cfºgf] ;Dks{sf] dfWodaf6
114
Downloaded from Mero Sansar
(www.mysansar.com)
;f]r
sfof{Gjog ug{ u/fpg ;s]+ h:tf] dnfO{ nfU5 . t/ gsf/fTds dgf]j[lQ
af]s]sf s]xL ;fyLx¿n] k]zfut O{iof{sf sf/0f kl5;Dd klg v'§f tfGg
5f]8]gg\ . ;g\ !(*)—*! Tffsf :jL6\h/Nof08sf] Unf“df /x]sf] ljZj ;+/If0f
kl/ifb\ -cfO{=o"=;L=Pg=_ n] dnfO{ lzIfftk{m sldzg ;b:odf dgf]gLt u¥of] .
of] d]/f] cGt/f{li6«o:t/sf] klxnf] dgf]gog lyof] . t/ jgdGqfnodf sfo{/t
Pshgf clws[tn] >L % sf] ;/sf/sf] :jLs[ltlagf s0f{ zfSonfO{ lsg
s;/L dgf]gLt ul/of] egL n]v]/;d]t k7fPsf /x]5g\ . To;a]nf
cfO{=o"=;L=Pg= Ph's]zg sldzgsf cWoIf, ljZjk|l;4 cd]l/sL nf]s uflosf
Hjfg afP;sf lktf, cfn afP;l;t d]/f] w]/} 3lgi7 ;DaGw lyof] . cfn
115
Downloaded from Mero Sansar
(www.mysansar.com)
;f]r
;xL 9¨n] k|:t't ug{ ;lsPg / cGtdf r'gfj klg xfl/of] . s:tf] lj8Dagf †
a/vL af/]sf] sf/0f d}n] cfºgf] ;f]rnfO{ ;sf/fTds kfg{ ;lsg“ . x'g t ddf
s]xL sdL lyPg, vfln dgdf Pp6} ;+s'lrt efjgf lyof], …o:tf] 7"nf] ;efdf
d]/f] of] c;lhnf] ¿k s;/L k|:t't ug]{ <Ú a;\ ToxL+ dgf]j}1flgs xLgtfaf]wn]
d lg/fz ag]+ . t/ h] xf];\, Toqf] k|ltli7t :yfg;Dd k'Ug ;kmn ePsf]df
cfk"mnfO{ efUodfgL 7fG5' . of] kbsf nflu g dnfO{ >L % sf] ;/sf/n]
dgf]gog u/]sf] lyof] g t s'g} ;+3 ;+:yfn] l;kmfl/; g} u/]sf lyP .
cfO=o"=;L=Pg= df sfo{/t pRr cf]xf]bfdf a:g] d]/f ;fyLx¿n] dnfO{ Tof]
kbsf] nflu JolQmut tj/n] dgf]gog u/]sf /x]5g\ .
clt b'u{d kxf8L If]qnfO{ ;+/If0f If]qsf] ¿kdf 3f]if0ff u/L Tof] If]qdf clt
bogLo cj:yfdf af“lr/x]sf ufp“n]x¿nfO{ t/fO{sf] rf/ sf]z emf8Ldf
Jojl:yt ?kaf6 k|lt:yfkg ug]{ kl/sNkgfsf] cfwf/df d}n] …c;Dej ;kgfÚ
(Wishful Thinking) zLif{sdf Pp6f n]v n]v]sf] lyP“ . d]/f] Tof] n]vnfO{
ljlnod Sn]af]g eGg] ;Dkfbsn] cd]l/sfaf6 k|sflzt x'g] …b jflzª6g kf]i6Ú
(The Washington Post) df cfwf k]heGbf a9L :yfg lbP/ Erosion is laying
waste to life in shadow of the Himalayas zLif{sdf k|sflzt u/]sf lyP . afv|f
r9\g g;Sg] eL/kfvfdf kl;gf r'xfpb} s]xL vf];|L ds} pdfg{ uf]? h:t}
hf]ltP/ hLjgofkg u/L /fv]sf ul/jLsf] /]vfd'lg a:g] g]kfnLsf] lrq0f d}n]
d]/f] n]vdf k|:t't u/]sf] lyP“ . kfgL k/] af9L cfpg], kfgL gk/] ;'Vvf nfUg]
To:tf hUufdf jif{sf] Psrf]l6 ds} kmnfpg pgLx¿n] hlt sf]lz; u5{g\,
ToxL cg'kftdf pgLx¿n] /fd|f] v]tLof]Uo hldgdf kl/>d u/]sf] eP zfob
;'g} pdfl/lbGy] xf]nf . t/ To;f] x'g g;Sbf pgLx¿ ul/jLsf] /]vfd'lg
hgfj/sf] h:tf] lhGbuLdfq af“lr/x]sf 5}gg\, hfg]/ jf ghfg]/ ;Dk"0f{
kxf8sf] ef}uf]lns ;+/rgfdf klg k|lts"n c;/ k'¥ofO/fv]sf 5g\\ . cToGt
116
Downloaded from Mero Sansar
(www.mysansar.com)
;f]r
le/fnf kfvfx¿df v]tL ubf{ df6f] sf]b}{ nluof] eg] clnslt jiff{n] klg
Toxf“sf] df6f] aufp“5 / e"—Ifo u/fp“5 .
pQm n]vsf] d]/f] sNkgfsf] t:aL/df d}n] b'u{d IF]qdf a;f]jf; ug]{
g]kfnLsf] ;'vb eljiosf] /]vfÍg u/]sf] lyP“ . jif]{lg clgsfnl;t h'Wb} lx+8\g]
dflg;x¿nfO{ v]tLof]Uo hdLgdf k|lt:yflkt ug{ kfPsf] eP cfh kof{j/0fLo
b[li6sf]0fn] ;Dj]bgzLn kxf8L IF]qdf ;+/If0f ub}{ u/La hgtfsf] cfly{s
ljsf; ;lsGYof] xf]nf . ;b/d'sfd / t/fO{sf w]/} h¨n If]qx¿df gS;fdf
jgIf]q eg]/ 5'6\ofOP klg lgDg:t/sF s'—sf7sf h¨nx¿ dfq x'G5g\\ . tL
jgIf]qx¿ ;'s'Djf;L / x's'Djf;Lx¿nfO{ dfq hUuf lbg] ynf]df ¿kfGtl/t
eO/x]sf lyP . ;Dk"0f{ kxf8nfO{ Jofjxfl/s ¿kaf6 ;+/If0f u/L ;+;f/s}
7"nf] /fli6«o lgs'~h lgdf{0f ug{ ;lsG5 g]kfndf . clg, t/fO{sf h}ljs
ljljwtfn] wgL s]xL jgh+unnfO{ /fli6«o lgs'~hdf kl/0ft u/L af“sL
v]tLof]Uo, e"—efudf Jojl:yt ¿kn] ;dfg v]tL k|0ffnL 'Intensive
Agriculture System' nfO{ k|f]T;flxt ub}{ k'gjf{;sf] k|aGw ug{ ;s]sf] eP slt
pQd x'GYof] xf]nf † t/ of] s'/f sNkgf ug{ hlt ;lhnf] 5, sfof{Gjog ug{
TolQ g} uf¥xf] † To;}n] d}n] o;nfO{ c;Dej ;kgfsf] ;+1f lbPsf] lyP“ .
117
Downloaded from Mero Sansar
(www.mysansar.com)
;f]r
hLjgofkg ul//fv]sf ;'s'Djf;Lx¿nfO{ Pp6f gof“ pQd Joj:yf;lxtsf]
e"ld;'wf/sf] gLlt ckgfP/ Jojl:yt ug{ ;lsof] eg] ;/sf/k|lt hgtfsf]
e/f];f a9\5 . oxL df}sfdf ;/sf/n] e"ld;'wf/ cGtu{t ;b/d'sfddf Pp6f
kl/jf/n] /fVg ;Sg] hUufsf] ;Ldf lgwf{/0f u/L a9L ePsf] hUuf oL
lj:yflkt ;'s'Djf;L hgtfnfO{ lbof] eg] pgLx¿sf] eljio klg pHHjn x'G5,
;/sf/sf] klg hohosf/ x'G5, ;fy}} ;/sf/n] PsLs[t ¿kdf ljsf;sf
sfdx¿ ug{ ;S5 .
118
Downloaded from Mero Sansar
(www.mysansar.com)
;f]r
af6f] k'Ug ;S5, vfg]kfgL k|fKt x'g ;S5, lah'nL h8fg x'g;S5, :s"ndf
aRrf k9\g hfg ;S5g\, c:ktfnsf] ;]jf k'¥ofpg ;lsG5 / g]kfnLn] klg
;Eo dflg;sf] lhGbuL af“Rg ;S5g\ . oltdfq xf]Og, ;b/d'sfd / t/fO{sf]
dlnnf] df6f]df v]tL ug{ kfp“bf pAhgL a9]/ s[lif pTkfbgsf nflu pko'Qm
ahf/ klg pknAw x'g ;S5 . o;/L s]xL jif{d} ljZj a}+ssf] ;"rsfÍdf xfd|f]
b]z dfly k'Ug ;Sg] ;Defjgf l;h{gf x'g ;S5 . cfheGbf afO; jif{ klxn]
of] d]/f] ;kgf c;Dej lyof] xf]nf t/ jt{dfg /fhgLlts kl/j]zdf o;dfly
ljrf/ k'¥ofpg] xf] eg] uf¥xf] t xf]nf t/ c;Dej rflx+ xf]Og .
***
119
Downloaded from Mero Sansar
(www.mysansar.com)
;f]r
kl/R5]b—&
120
Downloaded from Mero Sansar
(www.mysansar.com)
;f]r
tTsfnLg sfg"g ljk/Lt cfof]hgf ul/g] ePsf] x'“bf ;f] sfo{qmdsf nflu d}n]
rGbf lbg dflgg“ . æx] ====== ltdL klg c;fWo} sf“t/ /x]5f}Æ, rGbf lbg
gdfg]kl5 kL=Pn= n] g]jf/L efiffdf dnfO{ ufnL u/] . d sfg"g dfGg] Pp6f
pBdL dfq x'“, sf“t/ xf]Og eGg] k|dfl0ft ug{ d}n] kL=Pn= nfO{ eg]+, æn
;S5f} eg] ltdL Pp6f sfd u/, d rflxg] hlt k};f lbG5' .Æ lh1f;'[ aGb}
kL=Pn= n] ;f]w], æs] sfd xf] To:tf] <Æ d}n] pgnfO{ Pp6f k|:tfj lb+b} eg]+
æu0f]zdfg l;+xsf] Pp6f lel8of] lkmNd agfcf}+, laxfg p7]b]lv /ftL ;'Tg]
a]nf;Dd u0f]zdfgsf ;a} ultljlw / lbgrof{sf] lkmNd lvRg] .Æ d}n] k]ml/
yk]+, æxf]Og eg] u0f]zdfgnfO{ efjL g]kfnL k':tfn] glrGg] eof], n ;S5f}+ <Æ
d]/f] cGt:s/0fdf g]kfnsf] efjL k':tfn] jL/ u0f]zdfg sf] x'g\ eg]/
glrGnfg\ ls eGg] 7"nf] lrGtf lyof] To;a]nf . k~rfotsfndf u0f]zdfgnfO{
g]kfnLn] emG8}—emG8} lal;{;s]sf lyP . /f0ffsfndf zf;sx¿sf] af]nLaf6
uf]nL lg:sg] a]nfdf …P rGb|], t]/f] afpnfO{ xfg\Ú eGg;Sg] jL/ g]kfnL clxn]
sxf“ kfpg' < k~rfotsfndf tfl/km ug{ ;lhnf], ufnL ug{ uf¥xf] . t/
cfhsn ufnL ug{ ;lhnf], tfl/km ug{ uf¥xf] . s:tf] la8Dagf <
121
Downloaded from Mero Sansar
(www.mysansar.com)
;f]r
…n ltdL dnfO{ s] ;xof]u ug{ ;S5f}+ u/Ú eg] . pgn] cfºg} kf/fsf] c+u|]hLdf
eg]sf lyP, 'Don't give me your lip service, I need your solid service.' kL=Pn=
sf] Tof] cfºg} kf/fsf] cfTdLotfn] d]/f] dgnfO{ 5f]of] . s;/L d2t ug]{ k'/fgf]
ldq kL=Pn= nfO{, Tof] ljrf/n] d]/f] dgnfO{ Jo:t agfof] . kL=Pn= x'/L h:t}
sf]7fleq k;] / cfºg} tfnsf] c+u|]hL af]Nb} jiff{t\sf] e]nh:t} aflx/ uP .
122
Downloaded from Mero Sansar
(www.mysansar.com)
;f]r
3“f;]au/ klg Tof] cGwsf/df :ki6 b]lvGYof] . ToxLa]nf cs:dft\ jgkfn]n]
k]6«f]DofS; afn]/ a/G8fsf] blngdf e'm08\ofOlbof] . k]6«f]DofS;sf] Tof]
pHofnf]df ;Dk"0f{ tf/fx¿, ?vsf emfª\x¿ / 3f“;sf 98\8Lx¿ ¤ofKk}} cf]e]mn
eP/ uP . s:tf] uha † Pp6f aQLn] bz lkm6;Dd t pHofnf] agfof] t/
To;kZrft\ ;f/f b[Zo cGwsf/df x/fP . s;/L aQLn] pHofnf]sf] ;§f
cGwsf/ klg Nofpg ;Sbf]/x]5, cfZro{ nfUof] dnfO{ . b'O{ 306f;Dd d
/dfO/fv]sf] …c“Wof/f]leqsf] pHofnf]Ú x/fp“bf dnfO{ g/dfOnf] nfUof] . clg,
a/08faf6 k]6«f]DofS; x6fpg nufP/ k]ml/ cGwsf/sf] pHofnf]df /dfpg
yfn]+ . cf“vf lrlDnP/ sNkgfsf] ;fu/df 8'a]kl5 / c“Wof/f] ;+;f/sf] pHofnf]
123
Downloaded from Mero Sansar
(www.mysansar.com)
;f]r
124
Downloaded from Mero Sansar
(www.mysansar.com)
;f]r
kfl/t u/fO{ sf7df8f}+ gu/kflnsfdf k]z u/]+ . ;'emfjx¿ ljleGg zLif{s
cGtu{t tTsfnLg, dWosfnLg, bL3{sfnLg ¿kn] sfof{Gjog ug{ ;lsg] u/L
tof/ ul/Psf lyP . oL ;'emfjx¿ ;fwf/0f b]lvP tfklg Jofjxfl/s
b[li6sf]0fn] w]/} dxTjk"0f{ 5g\ . Toltv]/ lbOPsf em08}} rfnL; k|ltzt
;'emfjx¿ clxn] sfof{Gjog e}O;s]sf 5g\, h;nfO{ kf7sx¿n] klg cg'ej
ug{ ;Sg'x'G5 . !)! ;'emfjx¿dWo] s]xL a'“bfx¿ d}n] oxf“ pNn]v u/]sf] 5'
h:t}M
125
Downloaded from Mero Sansar
(www.mysansar.com)
;f]r
ljrf/ gu/L g} :jLs[lt lbg] x'“bf gu/ aflx/ pBf]u :yfkgf ug{ lb+bf
sf7df8f}+ pkTosf gu/ ljsf; ;ldlt;“u ;dGjo /fv]/ dfq lbg' kg]{ ======
…lu|g l:6s/Ú nufPkl5 dfq rnfpg lbg] ====== 6«flkmssf] a9\bf] rfknfO{
b[li6ut u/L k|frLg b/af/ If]q, :joDe", 7d]n cflb If]qdf PstkmL{
oftfoftsf] Joj:yf ug]{ ====== l/slG8;G8 uf8Lx¿sf] cfoftdf k|ltaGw
nufpg] jf o:tf uf8Lx¿sf] cfoftdf gof“ ;/x g} eG;f/ z'Ns lng] ======
6\ofS;Ldf kf“r hgfeGbf a9L ofq'x¿ /fVg glbg] ====== ldq/fi6«x¿af6
cfpg] 6'l/i6 a;x¿sf] w'“jfsf] hf“r (Emmision Test) u/fPkl5 dfq
sf7df8f}+leq Nofpg lbg] ====== /flq a;x¿sf lglDt rqmky aflx/ 5'§} a;
kfs{sf] Joj:yf ug]{ ====== rqmkydf af“ofaf6 (Clockwise) / bf“ofaf6
126
Downloaded from Mero Sansar
(www.mysansar.com)
;f]r
(Anti-clock wise) a; ?6 ;+rfng u/fpg] / hlt b"/L ofqf u/]tfklg Pp6}
cf};tdfg ef8f b/ sfod ug]{ ====== 6\ofS;L / a;x¿sf] cj:yf /fd|f]
/fVgsf nflu cfjZos kg]{ :k]o/ kf6{;\ k"hf{x¿ Go"gtd dx;'ndf cfoft
ug]{ Joj:yf u/fpg] ====== 6\ofS;Lx¿sf] cfoftdf Go"gtd dx;'n dfq lng],
To;af6 cfd hgtfnfO{ gof“ 6\ofS;L r9\g kfpg] ;x'lnot k|fKt
x'g]5 ======;+ul7t ¿kaf6 /flq 6\ofS;L ;]jf ;+rfng ug{nfO{ lghL If]qnfO{
k|f]T;flxt ug]{ .
;fj{hlgs :ynx¿ Jff cfºg} :jfldTjdf /x]sf v'nf 7fp“x¿df ;6/ /fvL
k;n yfk]/ cfGtl/s cfly{s ;|f]t kl/rfng ug]{ p2]Zon] s'g}klg ;/sf/L,
u}/;/sf/L / :jo+ gu/kflnsfn] zx/ leqsf] v'nf hUuf cltqmd0f ug{
glbg] ====== sf7df8f}+sf] ;fgf] 6'+l8v]n, eQmk'/sf] 6'+l8v]n, ;Nnf3f/L h:tf
127
Downloaded from Mero Sansar
(www.mysansar.com)
;f]r
/d0fLo ;fj{hlgs :ynx¿nfO{ v'nf ¿kdf ;fj{hlgs lxtsf nflu
pkof]udf Nofpg] .
128
Downloaded from Mero Sansar
(www.mysansar.com)
;f]r
129
Downloaded from Mero Sansar
(www.mysansar.com)
;f]r
cj/f]w x'g ;Sb5g\ . To;sf/0f ufp“ If]qdf 3/x¿ lgdf{0f ubf{ pko'Qm
dfkb08 cg';f/ gSzf kf; u/fpg' kg]{ afWotf ug]{ .
130
Downloaded from Mero Sansar
(www.mysansar.com)
;f]r
ckgfpg] ====== /fhgLlts gf/fsf nflu x/]s j8fx¿df 5'§f5'§} …hg—cfjfh
k|s6:ynÚ sf] Joj:yf ug]{ .
131
Downloaded from Mero Sansar
(www.mysansar.com)
;f]r
k"hf—cfhfsf] hyfefjL t:jL/ lvRg glbg] h:tf s'/fx¿ pNn]v u/L ;"rgf
kf6L 6f“:g] ====== ldq/fi6«af6 cfPsf ckf¨ / levduGt]x¿nfO{ ;Ldfgfkfl/
kmsf{pg] Joj:yf ug]{ ====== pk/f]Qm k|:tfj sfof{Gjog ug{ gu/kflnsfn]
cfºg} k|x/L / ;'/IffsdL{x¿sf] Joj:yf ug]{ cflb—OToflb .
dgnfO{ s'g} klg ;f“rf]df 9fNg ;ls+bf]/x]5 . Pslbg k|bLk lu/L, 8f=
bfdf]b/ kf]v/]n, 8f= w'|j zdf{ / d lrtjgsf] gf/fo0fL gbLkf/Lsf] /d0fLo
u}+8fsf]6df a;]/ …cfk"m k|wfgdGqL ePsf] eP s] u5'{ eGg] nfu]sf] 5Ú eGb}
/dfOnf] 5nkmn ul//x]sf lyof}+ . k|bLk lu/LnfO{ d}n] JolQmut ¿kn] Tolt
/fd|/L lrg]sf] lyOg“ . pxf“ 8f= w'|j zdf{sf] …n+uf}l6of of/Ú x'g'x'“bf]/x]5 .
8f= kf]v/]n, w'|j zdf{ / d aL=kL= SofG;/ c:ktfn ;+rfns ;ldltsf] ;b:o
ePsf] x'“bf c:ktfns} :jfldTjdf /x]sf] u}+8fsf]6sf] u]i6xfp;df ;do—
;dodf uO/xGYof}+ . dgf]/d gf/fo0fL gbLsf] klZrdL lsgf/df cjl:yt
u}+8fsf]6sf] pQm lj>fd 3/ ;g\ !(^) sf] bzsdf g} la|l6z OlGhlgo/x¿n]
agfPsf /x]5g\ . u}+8fsf]6 ufp“sf] glhs ePklg k|z:t h¨n ePsfn]] em08}
b]p3f6 h:t} b]lvGYof] Tof] 7fp“ . k|z:t r/fr'?¨L, gbLsf] cfjfh clg
dgf]/d h¨n . l;h{gfxLg JolQm klg oxf“sf] jftfj/0fdf ;[hgzLn eP/
cfpnfh:tf] nfU5 . c:ktfn ;+rfns ;ldltsf] a}7s ;s]kl5 8f= kf]v/]n,
8f= w'|j zdf{ / d}n] u}+8fsf]6sf] u]i6xfp;df k|bLk lu/LnfO{ e]6\of}+ . 8fOlgª
132
Downloaded from Mero Sansar
(www.mysansar.com)
;f]r
xnd} Pp6f 7"nf] kmfo/ Kn]; 5 . hf8f]ofddf kmfo/ Kn];df cfuf] afNb} k]ml/
To:t}— of] ePg, Tof] ePg h:tf tkl;nsf s'/fx¿df xfdL cNdlng k'Uof}+ .
8f= w'|j zdf{ k]zfn] 8fS6/ ePklg laxfg p7]b]lv g;'t];Dd /fhgLltsf]
e"tn] pxf“nfO{ slxn] 5f]8\b}gYof] . sf+u|]; kf6L{df x'g'x'GYof] pxf“ / sf+u|];
leqs} Pp6f u'6df w]/} ;lqmo x'g'x'GYof] . 8f= zdf{ / k|bLk lu/L zfob Pp6}
v]dfsf x'g'x'GYof] . lu/Lsf] s'/f ;'Gbf hlt;'s} af}l4s b]lvP klg dnfO{ pxf“
Tolt Jofjxfl/s nfu]g . dnfO{ nfUof] pxf“ ctL{ lbg ;Sg'xf]nf t/ sfd ug{
pxf“nfO{ uf¥xf] knf{ . /fhgLlts jftf{nfks} qmddf d}n] k|bLk lu/Lsf] lghL
cjwf/0ff / kl/sNkgf hfGg vf]h]+ . To;sf nflu d}n] Pp6f v]n /r]+ .
æP;=Pn=;L= k/LIffdf lgaGw n]v]h:t} …olb d k|wfgdGqL ePsf] eP s] uy]{Ú
eGg] ljifodf xfdLn] ;f]¥x a'“b] k|fyldstf tof/ u?“ g,Æ d}n] k|:tfj /fv]+ .
133
Downloaded from Mero Sansar
(www.mysansar.com)
;f]r
x]l/lbg';\ . s;}n] d]/f] cf“vfdf cf“vf h'wfPg eg] d s'/f ug{ ;lSbg“,
To;nfO{ cGoyf gdfGg'xf]nf .Ú
k9\g' eof], ePg – yfxf 5}g . k|:tfjdf d}n] n]v]sf] lyP“ æd k|wfgdGqL
ePsf] s] uy]{ t <Æ
134
Downloaded from Mero Sansar
(www.mysansar.com)
;f]r
;do Joj:yfkg -Time management_ ug{, kL=cf/= /fVg / d]/f
lgb]z{ gx¿ cg'udg ug{ / Tof] dflg; u}/ /fhg}lts dflg; x'g]5 .
-#_ laxfg 5 ah] p7]/, c¿ dflg; dsxf“ cfpg'eGbf klxn] k|ltkIfL
bnsf g]tf, cfºg} kf6L{sf g]tfsf] 3/df Ps Ps sk lrgL gePsf]
sfnf] lrof vfg hfGy]+ .
-$_ cfk"mn] ug{ vf]h]sf] / k|ltkIfn] o;f]o;f] ug'{k5{ eg]sf Pp6f—b'O{6f
sfd ul/lbP/ lj/f]wLsf] dg / OHht lhTg vf]Hy+] .
-%_ lgjf;:yfgdf Pp6f ;"rgf kf6L e'mG8\ofp“y] …d s;}sf] lghL
:jfy{sf s'/f ;'lGbg“, cfºgf] :jfy{sf] s'/f ug]{ xf] eg] dsxf“ gcfpg"Ú
eGg] n]lvPsf] x'GYof] Tof] kf6L{df .
-^_ laxfg Ps306fdfq d aflx/sf dfG5]l;t e]6\5' . csf]{ Ps306f d
PSn} clkm;df a:5', lbgel/sf] vfsf tof/ u5'{, s;nfO{ s] u/fpg'
kg]{ / eGg' kg]{ xf], Tof] 6]lnkmf]gaf6 laxfg} u5'{ / u/fp“5' .
-&_ l;+xb/af/ hfg] a]nf On]lS6«s ;kmf 6]Dkf]df emG8f kmk{m/fP/ hfG5' /
;/sf/ k|b"if0fk|lt lrlGtt 5 eGg] ;Gb]z lbG5' .
-*_ l;+xb/af/ jf sxL+ hf“bf af6f]df s;}n] l;g]dfsf] kf]i6/ 6f“l;/x]sf]
b]v]+ eg] d]/f] em08fjfn uf8L ;8ssf] ;fO8df /f]S5' . uf8Laf6
135
Downloaded from Mero Sansar
(www.mysansar.com)
;f]r
-(_ k|wfgdGqL sfof{nodf k'Ugf;fy cfºgf] kL=P= nfO{ cl3 af6f]df s'g
sDkgL jf s'g l;g]df xnn] kf]i6/ 6f“;]sf] lyof], Tof] xn dflns jf
ºofS6«Lsf dflnsnfO{ 6]lnkmf]gaf6 ufnL ug{ nufp“5' / r]tfjgL lbg
nufp“5' cfOGbf Tof] sDkgLsf] jf xnjfnfsf] kf]i6/ ;fj{hlgs
7fp“df 6f“l;Psf] b]lvof] eg] ;hfo x'g]5 . k|wfgdGqL sfof{noaf6
To:tf] kmf]g cfof] eg] xn dflns / ;fx'n] eljiodf hyfefjL kf]i6/
6f“;]/ zx/nfO{ kmf]xf]/ ug]{ cf“6 ub}{gg\ . of] sfd ug{ dnfO{ xKtfsf]
bz ;]s]08 klg nfUb}g .
-!)_ bz ah]b]lv b'O{ ah];Dd d ;/sf/L / dlGqkl/ifb\sf sfdx¿ dfq
uy+]{ / lg0f{o lnGy+] .
-!!_ b'O{ ah]b]lv tLg ah];Dd ;DalGwt ;lrjx¿nfO{ e]6\y+], ;lrj e]6\g]
qmddf d]/f] sfof{nodf 306f}+;Dd rfs8L ahfP/ s'/]/ a:g]
;lrjnfO{ d xsf/]/ k7fp“y]+ .
-!@_ d k|wfgdGqL x'gf;fy Pp6f lj1lKt lgsfN5' . To;df n]lvPsf]
x'g]5, …d cfOGbf s'g}klg ;df/f]xdf efu lnGg, s'g} klg lbjfef]hdf
hf“lbg, olb bfOhf] lbg'kg]{ ef]hdf af]nfPsf] 5 eg] d]/f] kL=P= nfO{
k7fp“5' t/ h'ga]nf;Dd d k|wfgdGqL x'G5', To;a]nf;Dd ef]h
et]/df hfGg .Ú
-!#_ d]/f] lgjf;:yfgdf slxNo} klg, s'g} klg sldzg Ph]G6 tyf
ljjfbf:kb JolQmnfO{ leq l5g{ lbGg .
136
Downloaded from Mero Sansar
(www.mysansar.com)
;f]r
-!%_ k|wfgdGqL x'gf;fy Psrf]l6sf nflu dfq eg]/ k|wfgdGqL aG5'
tfls ddf bf];|f] rf]l6 k|wfgdGqL aGg] nfn;fn] c¿nfO{ v';L kfg]{
sfd gxf];\ / d /fhgLlts sfo{stf{x¿sf] v]nf}gf aGg' gk/f];\ .
-!^_ Psrf]l6 k|wfgdGqL e};s]kl5 kf6L{ / hgtfn] dnfO{ k]ml/ k|wfgdGqL
ag\ eg]kl5 dfq Tof] kb u|x0f ug]{5' eg]/ lj1lKt lgsfNy+] .
-!&_ d xKtfsf] Pslbg kl/jf/sf ;fy labf dgfpg hfG5' . lbdfunfO{
cf/fd lbG5', dgnfO{ zLtn kf5'{, cf“vf lrlDnP/ lbdfusf] 9f]sf
vf]N5', ljsf;sf cjwf/0ff / /fhgLlts ultljlwnfO{ ;DxfNg]
tf}/tl/sf vf]H5' t/ lg0f{o ubf{ cfTdfn] h] eG5, Tof] u5'{ .
-!*_ sf7df8f}+df 6\ofS;L / ;/sf/L uf8L afx]s ;Dk"0f{ lghL uf8Lx¿nfO{
hf]/—ljhf]/sf] lx;fjaf6 rnfpg] lgod agfp“5' .
-!(_ xKtfsf] Pslbgdfq labf lbG5' . zlgjf/ / cfOtjf/ ljleGg
sfof{nox¿nfO{ kfn} kfnf] u/L labfsf] Joj:yf u5'{ .
-@)_ 6«flkms ;d:ofsf] Joj:yfkg ug{ ;/sf/L / u}/;/sf/L sfof{no—
x¿sf] clkm; vf]Ng] / aGb x'g] ;do tflnsfdf km/s kf5'{ .
-@!_ ;df/f]x, ;Dd]ng, pb\3f6g, sfo{zfnf uf]i7L cflbsf nflu Pp6f
k|jQmf Pj+ ;df/f]x dGqL agfP/ k7fpg]5' . ;/sf/L gLltsf s'/fx¿
p;n] ug]{5 t/ ;f] ;df/f]xdf cGo dGqL / ;lrjx¿nfO{ efu lng
k|ltaGw nufpg]5' .
-@@_ ;DalGwt dGqL;lrjnfO{ s'g} ;Dd]ngdf efu lng hfg' k¥of] eg]
uf]i7Lsf] ;'? b]lv cGTo;Dd ga;L cfºgf] eGg'kg]{ s'/f jf efif0f
v'?Ss l;WofP/ ;'¿Ss cfºgf] sfof{nodf kms{g] s8f cfb]z lbG5' .
-@#_ dlxgfsf] Psrf]l6 ;Dk"0f{ dGqLx¿nfO{ af]nfP/ k|wfgdGqL lgjf;df
d / d]/L >LdtL cfk}+mn] k:s]/ ;+:yfut ljsf;sf nflu bfneft
v'jfp“y] .
137
Downloaded from Mero Sansar
(www.mysansar.com)
;f]r
-@$_ tLg dlxgfsf] Psrf]l6 ljkIfL kf6L{ tyf cfºg} kf6L{sf s]Gb|Lo
;b:ox¿nfO{ af]nfP/ /fhgLlts tf/tDo ldnfpg bfneft
v'jfp“y] .
-@%_ k|wfgdGqL lgjf;df d slxNo} ljb]zL /S;L …;e{Ú ug{ lbGg . h]
v'jfP klg g]kfnd} pd|]sf] / g]kfnd} agfPsf] k]o jf vfB kbfy{
dfq v'jfp“5' .
-@^_ 6\o"zg /fVg' k/]klg d d]/f 5f]/f5f]/Lx¿nfO{ ;/sf/L :s"nd}
k9fp“5' .
-@&_ dlxgfsf] tLgrf]l6 d eG;f/, c:ktfn, ljZjljBfnoh:tf
;+j]bgzLn sfof{nox¿sf] cfsl:ds lg/LIf0f ug{ hfG5' .
enfs';f/L u5{' . lg/LIf0fsf qmddf olb sfof{nodf /fv]sf 6]a'nx¿
kmf]xf]/ 5g\ eg] Pp6f sk8f lnP/ cfk}+m k'l5lbG5' / h'g clws[tsf]
Tof] 6]a'n xf], Tof] clws[tnfO{ cfTdUnflgsf] cg'e"lt u/fp“5' . of]
s'/f c8\8fel/ km}ng]5 / cfk"m a:g] 6]a'n ;kmf /fVg'k5{ eGg] Pp6f
;“f:s[ltsf] ljsf; x'g]5 .
-@*_ dlxgfsf] Psrf]6L 6]lnlehg / /]l8of]df hgtfnfO{ cfºgf] eGg' kg]{
;a}s'/f lbn vf]n]/ OdfGbfl/k"j{s eG5' / x/]s dlxgf cfk"mn] s] ug{
;lsG5 sd;]sd bz—af¥x j6f ePklg of] of] ljsf;sf sfdx¿
u5'{ eg]/ k|lt1f u5'{ / csf]{ dlxgfsf] d]/f] efif0fdf d}n] k|lt1f
u/]sf sfdx¿sf] k|ult k|ltj]bg hgtf;fd' /fV5' / Ps—b'Oj6f ug{
;lsg“ eg] hgtf;“u Ifdf dfU5' .
-@(_ Psrf]6L hgtfn] dnfO{ k|wfgdGqLsf] ¿kdf :jLsf/]kl5 dnfO{
sf]xLl;t klg 8/fpg kg]{ cfjZostf kb}{g . g t d ljkIfLl;t
8/fpg' kg]{ x'G5 g t d cfºg} kf6L{l;t . /]nnfO{ Psrf]6L lnudf
138
Downloaded from Mero Sansar
(www.mysansar.com)
;f]r
/fVg ;Sof] eg] /fHosf] /]n rnfpg uf¥xf] x'“b}g . e'm6 af]n]/
/fhgLlts sfo{stf{ aGg ;lsG5, dGqL / k|wfgdGqL aGg ;ls+b}g .
***
139
Downloaded from Mero Sansar
(www.mysansar.com)
;f]r
kl/R5]b—*
6'“l8v]nb]lv s]z/dxn;Dd
æzx/leq ;+/If0f ljsf;sf nflu clg k|fs[lts :yndf ljsf; ;+/If0fsf
nflu † cf“vf lrDn]/ g ;+/If0f ul/G5 g t ljsf; g} . lbuf] ljsf; ug]{ xf]
eg] kof{j/0f / cy{tGq cyf{t\ …Osf]nhLÚ / …Osf]gf]dLÚ sf] efiff Pp6}
x'g'k5{ . hxf“;Dd d]/f] cfºgf] b[li6sf]0fsf] s'/f 5, d g lvof nfu]sf]
;+/If0fljb\ x'“ g t cGwf] ljsf;k|]dL . d Ps …/f;gn sGh/e];lg:6Ú x'“ hf]
;“f:s[ltnfO{ Pp6f lgd{n hns'08sf ¿kdf x]g{ rfxG5, Tof] kf]v/Ldf sxL+ g
sxL+af6 tfhf kfgL cfO/xg'k5{ / af;L kfgL sxL+ g sxL+af6 uO/xg'k5{ .
cGoyf Tof] kf]v/L ;'s]/ hfG5 . ;do;fk]If kl/jt{gnfO{ x[bo+ud u/L /fd|f—
/fd|f s'/fx¿ u|x0f ub}{ g/fd|f cGwljZjf; / k/Dk/fnfO{ kG5fpb} hfg' g}
;+/If0f xf] .Æ
140
Downloaded from Mero Sansar
(www.mysansar.com)
;f]r
dfof u/]/ xf] jf O{iof{n] xf], slxn]sfxL+ ;fyLx¿ eG5g\\ æw]/} sfd
gu/, w]/} tgfj lnof] eg] x[bof3ft xf]nf .Æ sf]xL Jo+Uo ub}{ eG5g\, æd/]kl5
lnP/ hfg' s] 5 / † cfp“bf klg xfdL gf¨} cfPsf xf}+, hfg]a]nf klg gf¨}
hfg'k5{ .Æ sf]xL Oi6ldq eG5g\ æc¿sf] cf“vf nfUg] lsl;dn] sfd gu/ .
cfºgf] ePsf] Jofkf/nfO{ ;Dxfn]/ dfq} a;] k'Ub}g < slt gof“—gof“ s'/f
ug'{kg]{ <Æ sltko egfOx¿ hfg]/ jf ghfg]/, :g]x / dfofn] cfPsf xf]nfg\
/ s;}n] eg] cfºgf] dgleqsf] hngnfO{ ;Eo efiffdf kf]v]sf xf]nfg\ . sfd
jf pBf]usf] la:tf/ k};f sdfpgsf nflu dfq x}g, dgsf] ;Gtf]ifsf nflu
klg ul/G5 . pBf]uwGbf klg Ps lsl;dsf] k]zf xf], ;]jf xf] / cem eGg'
kbf{ b]zelQm klg xf], lrqsf/n] lrq sf]/]h:t}, sljn] sljtf /r]h:t}, lkmNd
lgdf{tfn] lkmNd agfPh:t} . pBdL klg pBf]u u/]/ slxNo} yfSb}g . dgdf
;f]r ePsf, lbdfudf ;kgf af]s]sf ;[hgzLn k]zfut dflg;x¿sf] nIosf]
;Ldf x'“b}g . slj, lkmNd lgdf{tf, k]z]j/ v]nf8L Pskl5 csf]{ ;kmntf k|fKt
ug{ lg/Gt/ nflu/x] h:t} . pBf]uwGbf la:tf/ ug'{ klg Pp6f To:t} rfv xf] .
141
Downloaded from Mero Sansar
(www.mysansar.com)
;f]r
c;fdflhs dflg;n] ;'v / b'Mvsf] s'/f u/]/ ha lv;L u5{g\, dnfO{ ;xg
uf¥xf] x'G5 .
142
Downloaded from Mero Sansar
(www.mysansar.com)
;f]r
…hf]k:tf d¥xLÚ ;fy} k7fPsf 5f}+ . s[kfk"j{s o;nfO{ u|x0f ul/lbg' eO{ s'g}
pkxf/ gk7fOlbg x'g;d]t xflb{s cg'/f]w ub{5f}+ .Æ
d}n] s'g} klg gof“ sfd k};f sdfp“5' eGg] Psdfq p2]Zon] u/]s}
5}g . ;w}+ r'gf}tLsf ¿kdf x]g]{ ug]{ u/]sf 5' sfdnfO{ . xf], d]/f] OR5f k};f
sdfpg]eGbf OHht sdfpg]lt/ a9L 9lNsPsf] x'G5 . olb k};fdfq sdfpg]
xf] eg] d}n] cfºgf] Pp6} xf]6]ndf dfq a9L Wofg lbPsf] ePklg clxn] ePsf]
cfDbfgLeGbf w]/} h'6fpg ;lsGYof] xf]nf . xf]6]ndf b'O{;o hgfeGbf a9L
ko{6sx¿ a:5g\\ . pgLx¿nfO{ axfndf ;fOsndfq lbof] eg]klg lbgsf]
xhf/f}+ ¿k}of“ a9L sdfpg ;lsG5 . xf]6]nleq} w]/} k;n yfKg ;lsG5 .
kbofqfaf6 kmsf{OPsf …;]s]08x\of08 6]06Ú / Hofs]6x¿sf] Jofkf/ ug{
;lsG5 . kbofqf ;+rfng ug{ ;lsG5 . t/ d}n] To;f] slxNo} ul/g . cem
/]i6'/]G6;d]t c¿nfO{ rnfpg lbP“ . olb d rf}aL;} 306f xf]6]nleq a;]/
sxf“af6 s;/L a9L sdfpg ;lsG5, vr{ s;/L 36fpg] cflb—OToflb
lx;fj–lstfjdf dfq} clNem/xg] xf] eg] d]/f] lbdfusf] ;[hgzLntf vQd
x'G5 / c¿ sfd ug{ d c;dy{ x'g]5' . To:tf] lhGbuL s] lhGbuL † ;a}
pBdL Jofkf/L x'g ;S5g\ t/ ;a} Jofkf/L pBdL aGg ;Sb}gg\ . pBdLx¿
cfºgf] Jofkf/sf] ;+sL0f{ 3]/fdf dfq af“Rg rfxGgg\, pgLx¿ cfTd;Gt'li6sf
nflu cGo pBf]u la:tf/sf ;fy;fy} cfºgf] Jofkf/l;t ;+nUg gePsf cGo
;dfhf]kof]uL ljwf / IF]qx¿df klg sfd ug{ ?rfp“5g\ . ddf zfob
pBdLsf] s]xL c+z / efj xf]nf .
143
Downloaded from Mero Sansar
(www.mysansar.com)
;f]r
k|f]T;fxg u/]/ pgLx¿nfO{ k|of]u u/L pBf]u / ljsf;sf c¿ kf6fx¿ Vff]Ng
lbg'k5{ . g]kfndf …s'sNofg s' ===Ú af:g] dflg; w]/} 5g\\ t/ k'mn kfg]{ sd .
144
Downloaded from Mero Sansar
(www.mysansar.com)
;f]r
d …af]/Ú eP/ a:g} ;lSbg . s]xL ;do kfof] eg] dg s'g} g s'g}
;f]rdf 8'laxfNy] . s'/f xf], ;g\ !((^ lt/sf] d ljB't\ k|flws/0faf6
l;+xb/af/ hf“bf eb|sfnL;Ddsf] af6f] kf/ ug{ emG8} cfwf306f nfu]sf]
lyof] . af6f]el/ a;, ljqmd 6]Dkf] / cGo y'k|} uf8Lx¿ hyfefjL u'l8/x]sf
lyP . yf]qf uf8Lx¿sf] w'“jfn] cf“vf kf]n]sf] lyof], cfwf lsnf]ld6/ af6f]df
df]6/ xf“Sg dnfO{ cfwf 306f nfu]5 . 6«flkms hfddf uf8L xf“Sbfxf“Sb} d]/f]
dgdf Pp6f ljrf/ k'm6\of]], 6'“l8v]nsf] jl/kl/ nyfln¨ To;} v]/ uO/x]sf]
hUufdf k]6L ;f/]/ ;8s rf}8f lsg gkfg]{ < 6'“l8v]n / k'm6kfyaLrsf] Tof]
hUufdf sxL+ lk;fa k]ml//fv]sf, 5f8f ;f“9]x¿ lgla{£g al;/fv]sf, sxL+
Hof]ltifLx¿n] 6§' / k§' k|of]u u/L /flzkmn x]l//fv]sf, htf x]¥of] Tot}
nyfln¨ .
145
Downloaded from Mero Sansar
(www.mysansar.com)
;f]r
;do g} lbPgg\ . kl5 lg0f{o ug]{ a]nf ;fj{hlgs hUuf df;]/ ljsf; ug'{
x'“b}g egL d]/f] k|:tfj nTofOlbP . 6'“l8v]n Pp6f P]ltxfl;s ;Dkbf xf], cem
Pp6f dxTjk"0f{ /fli6«o w/f]x/ xf], h;sf] ef}lts :j¿kn] /fhwfgLsf] d'xf/df
6Lsf nufO{ o;sf] cfsif{0f a9fp“5 . To:tf] :yfgdf pk]lIft ¿kdf
ºof“lsPsf] kGw| kmL6] ;fj{hlgs hUuf ;d]6]/ 6'+l8v]nsf] sf“r'nL k]mg]{
;+/If0fd'vL ljsf;sf] cjwf/0ffnfO{ /fli6«o of]hgf cfof]usf pkfWoIfn]
a'¤b}gg\ eg] c¿ s:n] a'¤g] <
146
Downloaded from Mero Sansar
(www.mysansar.com)
;f]r
pxf“n] 6'“l8v]n kl/of]hgfsf lgldQ klxnf] r/0fsf] nflu cfjZos /sd
h'6fOlbg] cfZjf;g klg lbg'eof] . d}n] of] s'/f sf7df8f}+sf tTsfnLg
d]o/l;t klg u/]+ . pgL w]/} ldng;f/ / OdfGbf/ lyP . t/ sfd ug{,
u/fpg rflx+ g;Sg] . pgnfO{ Tof] k|:tfjgf t dgk¥of] t/ pgsf
clws[tx¿n] g} pgnfO{ 3'dfOlbOxfNg] . kl5 s]zj :yflkt d]o/ eP/
cfPkl5 g]kfn e|d0f jif{s} ;dodf pgn] hf]8tf]8sf ;fy sfd yflnxfn] .
147
Downloaded from Mero Sansar
(www.mysansar.com)
;f]r
vf]Ng;s]sf] eP cfly{s pkfh{g;d]t u/L au}+rf dfq xf]Og, /fi6«sf]
dxTjk"0f{ s]z/ k':tsfnonfO{ ;d]t Jojl:yt ug{ ;lsGYof] . ch'g{ g/l;+x
s]=;L= n] s'/f a'lemxfn] . ch'{gg/l;+xsf] ToxL s'/f /fd|f] nfU5 dnfO{, pgL
h'g;'s} s'/f klg rf“8} a'¤5g\ . t'?Gt} ejg eTsfpg] sfo{ /f]lsof] . kl5 Tof]
au}+rfnfO{ s]z/zDz]/sf] kfnfdf h;/L lgdf{0f ul/Psf] lyof], ToxL :j¿kdf
;+/If0f u/L ;fj{hlgs au}+rfsf] ¿kdf vf]Ng] lg0f{o eof] . :jKg au}+rfsf]
rf/ v08sf] klZrdlt/sf] b'O{ v08 t klxn] g} a]lr;s]sf /x]5g\\ . k"j{kl§sf]
efudfq af“sL /x]5 . To;nfO{ Joj:yfkg u/]/ rnfpg ;lsof] eg] Toxf“af6
cfPsf] cfDbfgLn] pk]lIft eO/fv]sf] P]ltxfl;s s]z/ k':tsfnonfO{ klg
oyf]lrt ;+/If0f ug{ ;lsGYof] . :jKg au}+rfnfO{ oyfl:yltdf ;+/If0f ug{
>L % sf] ;/sf/l;t k};f gePsf] x'“bf klxn] 8]lg8fdf sfd ug]{ d]/f Pshgf
;fyL dfOsn e]lG8¨l;t s'/f u/]+ . t/, To;a]nf 8]lg8fn] e|d0f jif{ !((*
tfsf ;kmf 6]Dkf]df ;xof]u ul//fv]sf] x'“bf :jKg au}+rf kl/of]hgfaf/] Tolt
rf;f] lbPg . kl5 kf6g Do"lhod lgdf{0f ug]{ cli6«ofsf ;+/If0fljb\ xf“u
d'n/nfO{ cg'/f]w u/]+ / pxf“sf] ;xof]uaf6 …Osf]—lxdfnÚ dfk{mt cli6«og
;/sf/sf] ;xof]udf :jKg au}+rfsf] k'glg{df{0f ul/of] .
148
Downloaded from Mero Sansar
(www.mysansar.com)
;f]r
dflnssf] gfd lyof] g/]g 8f];f . ;ft lbgleq pQm u]i6xfp;sf sf]7fx¿sf]
7fp“—7fp“df vf6, 6]jn / b/fhx¿ ;fg{ nufP“ . Toltdfq ubf{ klg sf]7fx¿
7"nf / /fd|f b]lvP . Tof] kl/jt{g b]v]/ g/]g 8f];fn] d]/f] ;'emfjdf ef=?=
PsnfveGbf a9L vr{ u/]/ gof“ kbf{, tGgf / cGo ;fgf—ltgf kmlg{r/x¿
k]m/]+ . s;}sf] lxtsf nflu sfd ubf{ To:fsf] k|ltkmn /fd|f] eof] eg] c;fWo}
/dfOnf] x'“bf]/x]5 .
149
Downloaded from Mero Sansar
(www.mysansar.com)
;f]r
pBdL g/l;+xaxfb'/ >]i7 l;t l;s]+ . h'ga]nf d]/L >LdtLnfO{ a}+sssf]
;ldlte]h c:ktfndf pkrf/fy{ /flvPsf] lyof], /fdz+s/ bfO g/l;+x axfb'/
bfO;“u :jf:Yo k/LIf0f ug{ ToxL+ k'Ug'ePsf] lyof] . /fdz+s/ bfOsf]
:jf:Yol:yltdf ;'wf/ cfpg ;s]g . cfºgf] ;a} sfd 5f]8]/ bz—kGw|
lbg;Dd g/l;+x bfO cfºgf] ;fyLl;t} c:ktfnd} a:g'eof] . c:ktfndf
pxf“n] /fdz+s/ bfOnfO{ olt :ofxf/—;';f/ ug'{eof] ls d t 5Ss} k/]+ .
pxf“x¿ b'a} hgfnfO{ c;fWo} Vofn7§f ug'{ kg]{ . pxf“x¿sf] s'/f ;'g]kl5
cfgGb cfpYof] . dflg;n] ;Dk"0f{ ;'vb'Mvsf s'/fx¿ ;w}+ cfºgL >LdtL,
5f]/f5f]/Ll;t ug{ ;Sb}gg\ . To:tf] a]nf Pp6f cToGt ldNg] ;fyL rflx+bf]
/x]5 . cGt/fTdfl;t ldNg] ;fyL kfpg' klg efUosf] s'/f xf] . /fdz+s/ /
g/l;+xaxfb'/ bfOsf] bf]:tL b]v]kl5 dnfO{ klg Pshgf To:t} ;fyL kfpg]
/x/ eof] . /x/ dfq xf]Og, O{iof{ g} nfUof] t/ eGgf;fy sxf“ kfpg] To:tf]
cleGg ldq † x'g t cleGg ldq aGg / agfpgsf nflu dl;t efjgf /
cfTdLotf gePsf] xf]Og .
150
Downloaded from Mero Sansar
(www.mysansar.com)
;f]r
x'“nf eg]/ ljrf/} u/]sf] lyOg, t/ t];|f] >]0fLdf kf; eP5' . ;“:s[t hf“Rg]
lzIfsn] cjZo klg dnfO{ dfof u/]/ …u|]; dfs{Ú lbP xf]nfg\ .
Tof] 36gfb]lv /fh]Gb|sf] u'0f ddf ;w}+ /x\of] / pgLk|lt ;w}+ cfef/L
/x+] . P;=Pn=;L= kl5 xfdL cnu–cnu ljifodf k9\g uof}+ . pgL s[lif
lj1fg k9\g cnfxfjfb uP, d g]kfnd} cfO{=P:;L=, aL=P:;L= u/]/ b]x/fb"gdf
jglj1fg k9\g uP“ . jL;—kRrL; jif{;Dd xfd|f] e]6 ePg . cWoogkZrft\
pgL lj/f6gu/df a;]/ h'6ldndf sfd ub}{ /fhgLltdf ;lqmo /x] t/
/fhgLltdf pgn] ;kmntf xfl;n ug{ ;s]g5g\ . oBlk pgdf af}l4s
Ifdtfsf] ;fy;fy} jfs\zlQm / n]vgsnf klg lyof] . /fhgLltdf rflxg] ;a}
u'0f pgdf lyP t/ s;/L ;kmn ePgg\, dnfO{ yfxf 5}g . @)$* ;fnsf]
xf/fxf/Ldf pgL Pslbg dsxf“ cfOk'u] . pgn] /fhgLlt 5f]8\g] c7f]6 u/]5g\ .
pgn] d;“u s'g} pBf]u ug]{ jf sxL+ /fd|f] 7fp“df hfuL/ vfg] OR5f k|s6
151
Downloaded from Mero Sansar
(www.mysansar.com)
;f]r
ug{ cft'/ e}xfn]+ . d]/f] Pp6f afgL 5, d]/f] dgdf s'g} /fd|f] s'/f …SnLs\Ú eof]
eg] of]hgf agfOxfN5', kv{g} ;lSbg“ . dWo/ftd} ;"o{ pbfpg' kg]{ .
152
Downloaded from Mero Sansar
(www.mysansar.com)
;f]r
Osf]6]nsf] gfdn] k;n vf]lnof] . k;n agfp“bf d Ps dlxgf;Dd
l;sdL{x¿l;t a;]/ ToxL+ lrof vfGy], ToxL dMd lsGg nufO{ vfP/ sfd
uy]{+ . d]/f] xf]6]ndf sfd ug]{ sd{rf/L 5Ss ky]{ . pgLx¿ ;f]Ry] xf]nfg\ lsg
Tof] ;fgf] k;n vf]Ng'kg]{ † km]l/ ToxL“ a;]/ lsg sfd ug'{kg]{, c¿ s;}nfO{
sfddf nufP klg t x'GYof] lg † dnfO{ ha s'g} sfd ubf{ /dfOnf] nfU5,
Tof] 7"nf] of ;fgf] h] h:tf] eP klg k|ToIf ;+nUg x'G5' . jf:tjdf d Toxf“
sfd ul//x]sf] lyOg“, /dfOnf] ul//x]sf] lyP“ . Osf]6]n v'n]kl5 d]/f]
xf]6]nleqsf] 6]lnkmf]gsf] cfDbfgL 36\5 eGg] klg dnfO{ yfxf lyof] . t/ d]/f
b'O{hgf ;fyLl;t ;“u} sfd ug{ kfpg' d]/f] nflu w]/} v';Lsf] s'/f lyof] .
klxn] t dnfO{ 8/ klg nfu]sf] lyof], pgLx¿sf] k};f t nufgL ul/lbP“,
rn]g eg] s] ug]{ eg]/ . d]/f] nufgLsf] dnfO{ Tolt lrGtf lyPg t/ dnfO{
8/ lyof] pgLx¿sf] nufgL 8'Jnf ls eGg] . k;n yfk]sf] b'Olbg;Dd t
Jofkf/} ePg . t];|f] lbgb]lv u|fxsx¿ cfpg yfn] . tLg dlxgfleqdf Jofkf/
olt /fd|f] eof] ls ;a} nufgL g} p7\of] . bz dlxgf;Dd Psbd /fd|f]
cfDbfgL eof] . xfdL ;a} v';L x'g' :jfefljs} lyof] .
x/]s ;f“em d cfºgf] xf]6]n 5f]8L Tof] ;fgf] clkm;df ;fyLl;t ldn]/
lrof vf“b} lbg k|ltlbg a9\b} uPsf] cfDbfgLsf] lx;fa u/]/ /dfOnf] uy]{+ . t/
dnfO{ z+sf lyof] lbg b'u'gf /ft rf}u'gf eg]e+}m o:tf] Jofkf/ w]/} lbg;Dd
l6Sg g;Snf ls eg]/ † s;} g s;}n] xfd|f] ;kmntf lgofln/fv]sf] xf]nf .
153
Downloaded from Mero Sansar
(www.mysansar.com)
;f]r
154
Downloaded from Mero Sansar
(www.mysansar.com)
;f]r
a'l4hLjL eGg]x¿, hf];“u ;txL 1fgafx]s c¿ s]xL gx'g] /x]5 .
cfdhgtfdf pgLx¿sf] k|ltlaDa cs}{ ePklg jf}l4s:t/df eg] vf]qmf] /
sd{If]qdf cx+ afx]s s]xL e]l6Pg . …k|hftGqÚ klqsfdf sfd ubf{ub}{ d}n]
o:tf—o:tf g]tf egfp“bf JolQmx¿ klg lrg]+, h;n] of] vfN8f]sf] Ogf/eGbf
aflx/sf] ;+;f/ slxNo} b]v]s} lyPgg\ . t/ cj;/ kfof] ls df}sf 5f]lkxfNg] .
sf]xL k|;f/—k|rf/sf ef]sf . kmnfgf k|wfgdGqLl;t o:tf] eof], kmnfgfl;t
o:tf] s'/f u/]+ eGb} Wjf“; lbP/ e"m6sf] v]tL ub}{ lx+8\g] g]tfx¿l;t klg
;Dks{ eof] . x'g t klqsf cfly{s b[li6n] ;kmn x'g ;s]g t/ o;sf]
;}4flGts dd{nfO{ sfod /fVg eg] ;Ifd eof] . jl/i7 blIf0fkGyL kqsf/
:juL{o uf]kfnbf; >]i7, pQ/kGyL kqsf/ dNn s] ;'Gb/ clg Zofd s]=;L=
h:tf jl/i7 kqsf/x¿l;t tLg—rf/ jif{ sfd ug{ kfp“bf d}n] g]kfnsf]
/fhgLlts, cfly{s Pj+ ;fdflhs kl/l:yltnfO{ glhs}af6 lrGg] / hfGg]
df}sf kfP“ . Tof] ;do d]/f] lhGbuLsf] Pp6f kmnbfoL / pkof]uL sfnv08
;fljt eof] .
***
155
Downloaded from Mero Sansar
(www.mysansar.com)
;f]r
kl/R5]b—(
156
Downloaded from Mero Sansar
(www.mysansar.com)
;f]r
dflg;sf] hLjgofqfdf ptf/—r9fjsf cg]s cf“wLa]/Lx¿ lg/Gt/
cfO/xG5g\\ . ;f]¥x jif{sf] slnn} pd]/df d]/f] ljjfx ePsf] lyof] . ljjfx x'“bf
cfºgL >LdtL s:tL xf]nL— /fd|L xf]nL ls g/fd|L eGg] lrGtfeGbf klg afa'n]
157
Downloaded from Mero Sansar
(www.mysansar.com)
;f]r
p7]sf lghL :jfy{sf s'/f dfgf}+ jf x[boleq n'ls/fv]sf st{Jo / lhDd]jf/Lsf
s'/f ;'gf}+ . a8f] uf¥xf] 5 5ftL / dl:tissf] cGtå{GånfO{ ;DxfNg .
d]/f] hLjgsf] lnlvt syfdf y'k— |} y'k}| clnlvt Pj+ cK7\of/f kfgfx¿
5g\ . ;a}sf] AofVof ug{ d ;lSbg“ . x'g t tL ;a} clnlvt kfgfx¿,
z'e]R5f, dfof, k|]d / ldqtfsf] d;Ln] sf]l/Psf 5g\\ lagfzJbdf . cGTo s]
x'G5 eg]/ yfxf kfP/} ;'¿ ul/Psf] x'“bf tL clnlvt knx¿ dfld{s eP/ klg
Ps lsl;dn] ;'vfGtd} kl/0ft ePsf lyP . d]/f] ljZjf;sf] hns'08df
hlt;'s} t/¨x¿ cfP uPklg, To; tfnsf ulx/fO{ / lsgf/f ;w}+ h:tfsf]
t:t} /x] . dgsf] tfndf pn]{sf tL 5fnx¿ 9'¨f ºof“s]/ p7]sf xf]Ogg\,
lhGbuLdf d}n] clxn];Dd wg ºof“s]/ dgsf] tfndf s[lqd 5fnx¿ slxn]
klg NofOg“ . j:t'tM k|s[ltsf] emf]Ssfaf6 l;h{gf ePsf x'g\ tL 5fnx¿ .
;do;fk]If kl/jlt{t :jefjsf tL ¿kf}nf / ;'gf}nf 5fnx¿ TolQ g} ;To
5g\ hlt ;To 5g\ …x\o'dg lkmln¨Ú .
158
Downloaded from Mero Sansar
(www.mysansar.com)
;f]r
nfU5 clg cf“vf lrlDnP/ ;kgfsf] ;+;f/df x/fpg dgnfU5, of] ck|fs[lts
xf]Og . ck|fs[lts t dfgjLo kIfsf] jf:tljstfnfO{ ;fdgf ug{ g;s]/
efUg vf]Hg' xf] . jf:tljs lhGbuL of] klg xf]Og ls cfºgf] st{Jo /
nIonfO{ la;]{/ rf}tf/Ld} a;]/ ;kgf b]Vg] / cfºgf] st{Joaf6 knfog x'g] .
lhGbuL cufl8 a9\gsf lglDt xf] . lhGbuLsf] jf:tljstf s] klg xf] eg]
xfdL ;w}+ psfnf] dfq nflu/xGgf}+ . Pslbg cf]/fnf] nfUg}k5{ / cfºgf] clGtd
nIodf k'Ug}k5{ . cf]/fnf] emg'{cl3 psfnf] nfu]sf] a]nf lat]sf d"Nojfg\ kn
/ If0fx¿nfO{ la;{g' kg]{ s'g} cfjZostf 5}g . o;/L la;{g vf]Hg' d"v{tf xf]
t/ ctLtsf tL If0fx¿nfO{ nf}/f] agfP/ lhGbuL u'hfg{ vf]Hg' dxfd"v{tf xf] .
lqmofzLn dflg;sf] lhGbuL lgd{n cfsfz h:tf] x'G5, x]bf{ Toxf“ s]xL
b]lvb}g t/ cb[Zo jfo'd08ndf ;Kt/ªx¿ n'ls/fv]sf x'G5g\\, ha pgLx¿sf]
159
Downloaded from Mero Sansar
(www.mysansar.com)
;f]r
ldg]6 hlt hf“lr;s]kl5 8fS6/n] d]/f] d'vdf ;Lwf gx]/L …7Ls} 5 zfSohL,
clxn]nfO{ of] cf}iflw lbO/fvf}+ t/ tkfO{+nfO{ ;do ldN5 eg] Psrf]l6 ljb]zdf
hf“Rg nu]klg x'G5Ú elgg\ . d s]xL l5gsf nflu csdSs k/]+ dgdf
clnslt 8/klg nfUof] . d}n] >LdtLsf cufl8 s]xL s'/} ul/g . s]xL
pkrf/sf s'/f u/]/ d 3/ kms]{+ . pgnfO{ 3/df k'¥ofP/ ToxLlbg d km]l/
lSnlgsdf uP“ / 8fS6/nfO{ ;f]w]+, æcflv/ ePsf] s] <Æ 8fS6/n] c;lhnf]
kf/fn] dnfO{ elgg\ …s0f{hL, efph"nfO{ SofG;/ eP h:tf] b]lvG5 . d]/f]
ljrf/df tkfO{+n] Psrf]l6 lbNnLdf nu]/ hrfpg' knf{ .Ú cfª Ps}rf]l6 l;l/¨
eP/ cfof] . d d]rdf yrSs} a;]+ . plEeO/xg] zlQm g} ePg ddf . d}n]
af]Ng] k|of; u/]+ t/ af]nL g} km'6]g . 8fS6/n] dnfO{ Ps lunf; kfgL lbOg\ .
kfgL lkpg vf]h]+, lgNg} ;lsg . 8fS6/nfO{ s]xL gegLsg Psl5g kl5 d
lgl:sP“ . uf8Ldf r9]/ d rqmkysf] rSs/ sfl6/x]+, sfl6/x]+ . uf8L rNb}5,
d]/f xftdf :6]l/ª 5 t/ d sxf“ k'u]+ / sxf“ hf“b}5', yfxf 5}g . >LdtLsf]
dlngf] cg'xf/ d]/f cf“vfcufl8 emnemnL cfO/x\of] . uf8L rnfp“bf—rnfp“b}
cfºgf] 6fpsf] :6]l/ªdf 7f]Sb} of] s] ePsf] egL cfk"mn] cfk}+mnfO{ sf]:g yfn]+ .
160
Downloaded from Mero Sansar
(www.mysansar.com)
;f]r
;f/f af]em, ;f/f b'Mv cfk"m PSn} af]Sg tof/ x'“bf]/x]5 dfG5] t/ b'Mvsf] ef/L
kl/jf/nfO{ af]sfpg cToGt uf¥xf] x'g]/x]5 . cflv/ 3/ uP“ dgdf 9'Ëf /fv]/,
d'vdf s[lqd xf“;f] lnP/ . ef]lnkN6 dgsf] Joyf cToGt uf¥xf] lsl;dn] d]/f]
bfh'nfO{ eg]+ . 5f]/fx¿ ;fg} lyP, pgLx¿nfO{ eGg] t cf“6} ul/g“ .
161
Downloaded from Mero Sansar
(www.mysansar.com)
;f]r
cf“;'sf] ¿kdf slxNo} emfl/gg\ . t/ pgsf] t'ngfdf d sdhf]/ lyP“ . ha
dnfO{ c;x\o x'GYof], Pp6f axfgf agfP/ ;'g;fg 7fp“df uP/ ¿g yfNy]+ .
cf“;'n] d]/f cf“vf /ftf ePkl5 /ftfDo cf“vf b]lVng\ eg]/ d d'v w'g hfGy]+ .
;fg'5f]/Lsf] pkrf/sf nflu a}Ísdf xfdL eG8} 8]9 dlxgf a:g' kg]{
b]lvof] . d cQflnP“ lsgeg] a}Íaf6 ;f6]/ NofPsf] k};f / x'08Laf6 NofPsf]
8n/ /f]u klxrfg ubf{ub}{ ;lsOxfNof] . ca 8n/ sxf“ ANofsdf lng hfg] <
;Dk"0f{ kl/jf/af6 6f9f efiff ga'‰g] Pp6f cGhfg b]zdf slt nfdf] ;do
a:g] < g]kfn} hfp“m ls ef/tdf uP/ pkrf/ u/f}+ ls eGg] klg dgdf nfu]sf]
lyof] . t/ a'xf/L laGb'n] dnfO{ 7"nf] 9f8\; lbOg\ . cflv/ xfdLn] a}Ísd}
pkrf/ ug]{ lg0f{o u¥of}+ . ;fg'5f]/LnfO{ /f]un] emg\—emg\ rfKb} uof] . cfzf /
lg/fzfn] d]/f] dgnfO{ l5GgleGg agfof] . slxn] lgsf] xf]nf eGg] cfzf,
slxn] arfpg ;lsPnf / eGg] zÍf . b'Mv / si6sf] kvf{n emg\emg\ cUnf]
x'“b} uof] . t/ ;docg';f/ dg klg alnof] eP/ hf“bf] /x]5 . xf]Og eg]
dflg; s;/L af“Rg ;S5 / † hlthlt b'Mv a9\5, Tolt Tolt dgklg bl/nf]
eP/ cfp“bf] /x]5 .
dgk5{ . ltdLnfO{ s] dgk5{ egÆ, eg]+ .+ pgn] d]/f] xft ;dft]/ cf“vfaf6
a/// cf“;' emfb}{ elgg\, æw]/} lbg ef] d}n] eft gksfPsf], sf7df8f}df uP/
eft ksfP/ ;a} kl/jf/nfO{ v'jfpg OR5f 5 d]/f] .Æ d]/f] x[bodf To;a]nf
Pp6f c;x\o kL8fsf] Hjfnfd'vL p7\of] / k'm6\of], 5ftL lrg]{ u/L b'Mvsf]
em8\sf k¥of] . t/ d}n] 7"nf] k|of;n] cf“vfaf6 cf“;' emg{ eg] lbOg . To;a]nf
d}n] ¿jfO{ s;/L /f]s]+, dnfO{ yfx} ePg . d}n] pgsf] cf“vf k'5\b} eg]+, æxt\
nf6L, eft ksfpg' t 5“b}5 lg † ltd|f] c¿ OR5f kf] ;f]w]sf] t d}n] . sxL+
162
Downloaded from Mero Sansar
(www.mysansar.com)
;f]r
hfg] OR5f 5 ls, s]xL lsGg] OR5f 5 ls † Tof] kf] ;f]w]sf] .Æ d]/L >LdtL
c;fWo} nfh dfGg] dfG5], oxf“;Dd ls xfdL b'O{ dfq x'“bfklg pgn] slxNo}
lzi6tf, zfnLgtf / eb|tfsf] ;Ldf/]vf gfl3gg\ . t/ To;a]nf l:ylt
efj'stfdf ¿kfGtl/t eof], d]/f] xftaf6 pgn] cfºgf] ufnf ;'d;'Dofpg
yflng\ .
Pp6f xftn] d]/f] xft s:b} csf]{ xftn] cfºgf] cf“;' k'5\b} pgn]
elgg\ …ltdL c;fWo} r'/f]6 vfG5f} . r'/f]6 5f]l8b]pm g .Ú dnfO{ nfUof], d d]/L
>LdtLk|lt clt g} cfslif{t x'“b} uO/x]sf] 5' . ;QfO; jif{sf] nfdf] j}jflxs
hLjgkl5 d pgLl;t km]l/ cs}{ cnf}lss 9Ën] k|]d ug{ uO/x]sf] 5' . d]/f
cf“vfdf pgsf cfGtl/s nIf0f / u'0fx¿ ;"o{ pbfPem}+ pbfpg yfn] . d}n]
pgnfO{ cflnËg ub}{ eg]+, æn d cfh}}b]lv r'/f]6 vfGg .Æ x'g t d}n] pgnfO{
w]/}rf]l6 9f“l6;s]sf] lyP“, wf]sf klg lbPsf] lyP“ . pgnfO{ lbg'kg]{ OHht klg
lbg ;s]sf] lyOg“ / pgnfO{ /fd|};“u yfxf lyof] d}n] h] eg] klg slxNo} Tof]
k"/f ulb{g eg]/ . t/ o;kfln pgnfO{ ljZjf; lyof] d]/f] jfrfdf ztk|ltzt
;Totf 5 eGg] . pgn] dnfO{ s'g} s;d v'jfOgg\ . xf]Og eg] klxn]—klxn]
o:tf]df o;f] ulb{g eGof] eg] …;To, w/f]wd{Ú eg]/ jfrfdf af“Wg vf]lHyg\ .
t/ o;kfln eg] dnfO{ To:tf] s'g} jfrf u/fOgg\ . dnfO{ k"/f kTofOg,\
cgGo ljZjf; ul/g\ pgn] .
163
Downloaded from Mero Sansar
(www.mysansar.com)
;f]r
jfrfdf d af“lwg rfx]sf] 5' / cfh;Dd pgsf] ljZjf;nfO{ d}n] sfod}
/fv]sf] 5' r'/f]6 glkP/ . dk|lt pgsf] :g]x, k|]d, dfof / Kof/ ;Dk"0f{
;dk{0fsf] k|tLssf] ¿kdf d}n] r'/f]6h:tf] s'nt Tofu]sf] 5', r'/f]6sf] b"lift
w"jf“ ;bfsf nflu kmflnlbPsf] 5' . To;a]nf v';Ln] ;fg'5f]/L d':s'/fpg
yflng\ / ha pgsf] ck"j{ v';Lo'Qm cGt/fTdfsf] cfjfh d}n] ;'g]+, ;Dk"0f{
b'Mv d}n] Ps}l5gdf la;]{+ . x'g t pgL w]/} b'AnL e};s]sL lyOg\ t}klg pgsf]
r]x/fdf Pp6f clåtLo JolQmTj emlNs/x]sf] lyof] . jf:tjdf pgL clt /fd|L
cfOdfO{ lyOg\ . zfSo ;d'bfodf pgsf] ;f}Gbo{sf af/]df rrf{ x'GYof] .
pgL slt /fd|L / ;b\u'0fL 5g\\ eGg] s'/f d}n] ;g\ !(*@ df xfdL
>LnÍf hf“bf yfxf kfP“+ . To;a]nf /0fl;+3] k|]dbf;f >LnÍfsf] k|wfgdGqL lyP
. Pp6f 7"nf af}4 wd{u'? dxfgfos 7]/f] sf]tuf]b' wDdfjf;n] dnfO{
k|]dbf;fl;t lrgfkrL{ u/fOlbPsf lyP . xfdL k|]dbf;fnfO{ a'4sf] Pp6f d"lt{
pkxf/ lbg uPsf lyof}+ . k|]dbf;fsL >LdtLn] ;fg'5f]/LnfO{ cfºgf] 3/sf]
au}+rf b]vfpg nlug\ . d]/L >LdtL c+u|]hL efiff af]Ng ghfGg] x'“bf s] s'/f
ul5{g\ xf]nf egL dgdf v'Nb'nL nfu]sf] lyof] . kl5 d}n] k|wfgdGqLsL
>LdtL;“u ;f]w]+, æd]8d tkfO{+n] pgLl;t s;/L jftf{nfk ug'{ef] <Æ ;fg'5f]/L
d';'d';' xf“l;/fv]sL lyOg\ . k|wfgdGqLsL Zofdj0f{sL >LdtL;“u} cToGt uf]/L
;fg'5f]/L a:bf t pgL emg /fd|L b]lvlGyg\ . s]xL If0fsf lgldQ dnfO{ uj{
klg nfUof] slt /fd|L d]/L :jf:gL eg]/ . k|wfgdGqLsL >LdtLn] elgg\
æxf]Og, xfdLn] dgsf] efiffaf6 jftf{ u¥of} .Æ To;sf] 7Ls 5 dlxgfkl5
dnfO{ g]kfnsf nflu >LnÍfsf] jfl0fHob"tdf dgf]gLt u/]/ k7fOof] . dnfO{
jfl0fHob"t dgf]gog ug'{df zfob krf; k|ltzteGbf a9L e"ldsf
;fg'5f]/Lsf] ;'Gb/ d'xf/ / zfnLg JolQmTjn] v]n]sf] x'g'k5{ . s'g} efiff
gaf]nL d';'d';' xf“;L pgn] /0fl;¨] k|]dbf;f tyf pgsL >LdtL / >LnÍfsf
dxTjk"0f{ wd{u'? sf]6'uf]w' wDdfjf;nfO{ df]lxt kf/]sL lyOg\ . dnfO{ ljZjf;
5, ToxL sf/0faf6 dnfO{ >LnÍf ;/sf/n] jfl0fHob"tdf dgf]gLt u/]sf]
x'g'k5{ .
164
Downloaded from Mero Sansar
(www.mysansar.com)
;f]r
cGTodf ;fg'5f]/Lsf] l:ylt lau|+b} uPkl5 d}n] pgnfO{ g]kfndf lnP/
cfP“ . cf;n] t dfof dfl/;s]sf] lyof] t}klg ef/tsf ljleGg xl:k6ndf
hrfpg nu]+ . cflv/ clGtd If0fdf 8fS6/x¿sf] ;Nnfx cg';f/ g]kfnd}
kmsf{P“ . af“Rg] cf;} lyPg . t/ Pp6f r'gf}tL lyof] >LdtLnfO{ s;/L
ljgfkL8f, ljgfj]bgf, ljgfsi6 clGtd hLjg latfpg lbg] eGg] . ;fg'5f]/Lsf]
SofG;/ lt3|fd'lg klg ;l/;s]sf] x'“bf v'§f ;'lGgPsf lyP . b'Vg] t xf]Og t/
/ft /fte/ pgnfO{ v'§f sxf“ /fv"“, sxf“ /fv"“ egL 56k6L x'g]/x]5 . Tof]
cj:yfdf pgsf] v'§f ldlrlbPkl5 cln cf/fd x'g]/x]5 . clg d pgL
glgbfP;Dd vf6d'lg d]rdf a;]/ v'§f ldlr/xGy] . slxn]sfxL+ pgL ¿lGyg\
cfºgf] nfUg]nfO{ v'§f ldrfpg' kbf{ . d pgnfO{ ;fGTjgf lbb} eGy]+, æx]/,
ltdLnfO{ d}n] hfgL ghfgL w]/} b'Mv lbO;s]+ . cfh d cGt/fTdf b]lv g} ltd|f]
;]jf ug{ rfxG5' .Æ xfd|f] slnnf] pd]/df ljjfx eof], slnn} pd]/d} aRrf
kfof}+ . t/ d lzIff—bLIff k|fKt ub}{ cfw'lgs ;+;f/sf] /]ndf r9]/
ef}ltsjfbsf] ;f+;fl/s 3f6 3f6df kfgL lkpb} uP“ . kl/jGbn] eg"“ jf
;f+:s[lts ljjztfn] pgn] u[x:yLsf] wd{sd{ lgefp“b} kfl/jfl/s hLjg
latfO/lxg\ . zfob To;}n] xf]nf, pgn] slxNo} klg cfºgf] clwsf/ vf]Hg
hflggg\, clwsf/sf lglDt slxNo} ;+3if{ ul/gg\, ;w}+ st{Jo dfq kfng
ul/g\ . cfºgf] sd{k|ltsf] c6'6 ljZjf; / w}o{n] cflv/ pgn] cfºgf]
hLjgnIo k|fKt ul/xflng\ . kltsf] ;Dk"0f{ dgdl:tis pgLk|lt cflv/
Tj+z/0fd\ eOxfNof] . clwsf/ vf]Hg]n] Ifl0fs nIo k|fKt u5{ t/ st{Jo
lgefpg]n] clGtd nIo . ;fg'5f]/Lsf] vf6d'lg d]rdf a;]/ 6fpsf] vf6df
/fvL v'§f ldRbfldRb} d clwsf/ / st{Josf] bfz{lgs n]g]b]gaf/] ;f]lr/xGy]+ .
pgL la:tf/} d]/f] 6fpsf]d'lg tlsof /fv]/ xftsf cf}+nfx¿n] d]/f] 6fpsf]
;'d;'DofO/x]sL x'lGyg\ kl5 t pgL ;'Tg'eGbf cl3 d g} ;'lt;s]sf] x'Gy]+ .
klta|tf cfOdfO{sf nflu zfob of]eGbf csf]{ ;'vdo If0f} 5}g ls <
165
Downloaded from Mero Sansar
(www.mysansar.com)
;f]r
bfu b]lvPkl5 6L=aL= sf] zÍfdf pkrf/ u/fO/fv]sf lyof}+ . t/ /f]un]
emg\emg\ rfKb} Nofof] . 5f]/LnfO{ klg c:ktfndf egf{ ul/of] . s:tf] bzf
xf]nf † otf >LdtL la/fdL, csf]{tkm{ 5f]/L klg la/fdL . kl5 8f= O{Zj/nfn
>]i7n] dnfO{ la:tf/} eg], æs0f{hL, of] 6L=aL= xf]Og h:tf] 5
Coreo Carcinoma eGg] SofG;/ h:tf] 5 . of] SofG;/ aRrfsf] gnLaf6 cfP/
cfdfsf] 5ftLdf ;5{ . To;a]nf dnfO{ eujfgk|lt olt ljt[i0ff hfUof] d]/f]
k"hfsf]7Ldf ;hfP/ /fv]sf ;a} b]ptfx¿nfO{ Ps Ps u/L ºofs“" h:tf]
eof] . To:tf] ddf{xt s'/f d >LdtLnfO{ s;/L eg"“ hf] cs}{ xl:k6ndf ¿U0f
zøofdf k/]sL 5g\\ . d}n] cfk"mnfO{ ;DxfNg ;lsg“, 6fpsf] b'Vg nfUof] . ;xg
g;s]/ cNhf]kfd cf}iflw vfg yfn]+ . t}klg dgleq hn]sf] cfuf] sd ePg .
d]/L c;L jif{sL cfdfsf] sfvdf cfºgf] 6fpsf] /fvL j]bgfn] ;xg} g;s]/ d
aRrf h:tf] /f]P“ . d olt kfkL t xf]Og dnfO{ o:tf] b'Mv lsg ePsf] < d]/L
cfdfn] Pp6f ;fgf] syf ;'gfpb} eGg'eof], æeujfg\n] ltd|f] b'Mv hf“lr/x]sf
5g\\ . ltdL Tof] hf“rdf km]n x'g' x'“b}g . xl/ZrGb| klg slt wdf{Tdf lyP, slt
bfgjL/ lyP t/ pgnfO{ slt b'Mv ;xg' k¥of] . eujfg\n] o:t} dfG5]nfO{ b'Mv
lbG5g\\ . of] b'Mv xf]Og, ltd|f] k/LIff xf] .Æ cfdfsf tL zAbn] dnfO{ s]xL
alnof] agfP . o:tf] a]nf ¿g] xf]Og, w}o{n] sfd ug'{k5{ . w}o{ sfod /fv]/
;do ldnfO{ cfºgL >LdtL / 5f]/Lsf] h] hlt pkrf/ ug{ ;S5', d}n] ug'{kg]{
st{Jo k"/f ug{ sDd/ s;]+ . ca t cf“vfaf6 cf“;' cfpg klg 5f]l8;s]sf
lyP . dfgf}+ ;'ls;s]sf] lyof] ddf ePsf ;Dk"0f{ cf“;'sf] kf]v/L g} . s]xL
;dokl5 5f]/Lsf] b'Mvb b]xfGt eof] . cfºgL 5f]/Lsf] nfp“nfp“, vfp“vfp“ eGg]
pd]/d} b]xfGt ePsf] ;'g]/ ;fg'5f]/Ln] klg cfºgf] b'Mv /f]Sg ;lsgg\ / tLg
dlxgfkl5 d]/L >LdtLn] klg cfºgf] k|f0f Toflug\ . d]/f] hLjgsf] s7f]/
;+3if{sf] Pp6f kbf{ v:of] .
166
Downloaded from Mero Sansar
(www.mysansar.com)
;f]r
sfn;“u n8fO“
-ldltM h"g !(*&_
5}g sfn lg/fsf/
b]lv;s]+ d}n] af/Daf/
rNof] o'4 3g3f]/
pm;“u nuftf/ .
cfPsf] lyof] p;n] vf]:g
d]/f] d'6'sf] cfwf efu,
lsGt' lbg] s;/L p;nfO{
hLjgsf] Ps dfq cf; .
kl/jt{gzLn o; dTo{nf]sdf
sfNklgs 5}g st} oxf“ sfn
r9\b}g pm sfnf] jfxgdf
g t b]lvG5 pm q'm4 ljs/fn .
167
Downloaded from Mero Sansar
(www.mysansar.com)
;f]r
sdhf]/ d]/f] 3f“6Ldf Ps};fy
sf“Kof] dgdl:tis l;l/¨
lrl;of], clg nfl6of] ;f/f c¨ .
168
Downloaded from Mero Sansar
(www.mysansar.com)
;f]r
lrQnfO{ a'emfP“ cGttM d}n] tTsfn},
l5g}{ ;Sb}g Toxf“ sfn slxNo} .
t}klg nfUof] zª\sf dgdf,
x]/]+ rf/}lt/ bf}8fP/ cf“vf,
sfn t k'lu;s]sf] /x]5 Toxf“,
c:q lnP/ Zj]t j:qdf .
s7f]/ xf“;f] xf“:b} lgw{Ss,
rnfof] d'6'df cg]s rqm,
c;x\o j]bgfn] 56kl6P“,
O{Zj/ sNkL k]ml/ eHg k'u]+ .
lsGt' b]vf k/f];\ O{Zj/ Toxf“ s;/L,
pm t ple/x\of], sfns} ¿k wf/0f u/L .
cGttM efUg] ljrf/ TofuL d}n],
d}bfgdf afWo e} sDd/ s;]+ o'4d} .
o'4 rNg yfNof] a8f] hf]8tf]8,
sxf“ ;S5' / d Tof] dfofjLnfO{ k5fg{,
slxn] dfof slxn] nft,
l5gl5g aG5 a]xf]zLsf] /ft .
lanfp“5 xfjfdf sfn 5§',
ljjz 5' d p;nfO{ s] kf] ug{ ;SG5' <
ahfp“5 dnfO{ ;+ud/d/sf] alnj]bLdf,
lgM;xfo ;xL lbGy]+ d d'¶L cfk}+m s;L .
5ftL lk6\y+] kL8fn] d c;x\o eO{,
aUYof] cf“vfaf6 d]/f] /ut / cf“;',
ddf{xt kL8fn] 56kl6P/ clg d,
169
Downloaded from Mero Sansar
(www.mysansar.com)
;f]r
lrRofOlbGy]+ a];/L dlGb/ g} ysf{O{ .
uha 5— bofn' x'“bf]/x]5 sfn slxn]sfxL+,
5l/Psf d'6' Ps} 7fp“df ;f/f a6'nL,
;'d;'Dofpg yfNof] 6fpsf] d]/f] dfof u/L,
/f]P“ d aRrfh:t} p;s} sfvdf 3f]K6f] k/L .
b]ptf s]jn 9'¨f ePsf] To; dlGb/df,
c/0o/f]bg slt u/f}+ d cgsG6f/df <
;f]r—
]+ hLjg / d/0fsf] bf];f“wdf,
o'4 slt u?“ d af]sL pgLnfO{ sf“wdf <
oBlk cfzf d/]sf] 5}g, ulb{g d cfTd;dk{0f,
tlD;P“ d ;ª\3if{ ug{, nufO{ ;Dk"0f{ hLpHofg,
/0fe"ld x'“b}g o;kfln cGhfg,
x'G5 ca o'4 d]/f] cfºg} hGd:yfg .
170
Downloaded from Mero Sansar
(www.mysansar.com)
;f]r
***
171
Downloaded from Mero Sansar
(www.mysansar.com)
;f]r
kl/R5]b—!)
172
Downloaded from Mero Sansar
(www.mysansar.com)
;f]r
ck|Toflzt si6k"0f{ lj5f]8sf] kL8faf6 ddf{xt x'g' :jfefljs eP klg d ca
cf“;'dfq aufP/ ;do v]/ kmfNg rfxGgy]+ . d}n] t olt 7"nf] b'Mv ;xg'k¥of]
eg] u/La / ljkGg kl/jf/sf dflg;sf] s:tf] xfnt x'“bf] xf]nf <
x[bof3ft eP/ dg{ ;lhnf] 5, xjfO{hxfh b'3{6gfdf dg{ uf¥xf] x'“b}g t/ d
db}{5' eg]/ af“Rg cToGt uf¥xf] x'G5 . SofG;/ /f]usf] ;aeGbf 8/nfUbf] /
lgd{d kIf klg oxL xf] . of] kL8fsf] e'Qmef]uL geP;Dd SofG;/ /f]u slt
eofjx 5 eGg] s'/f cfTd;ft\ ug{ d'lZsn k5{ . SofG;/ /f]u nfu]kl5
la/fdLnfO{ eGbf cfkmGtx¿nfO{ a9L kL8f x'“bf]/x]5 . b'v]sf] 3fp gb'Vg] kfg{
;lsG5 / lgsf] x'G5 klg . t/, b'v]sf] dgsf] eg] cf}iflw g} 5}}g . Pslbg
b'Olbg xf]Og, dlxgf}—
+ dlxgf, jiff+— }{ jif{;Dd klg of] kL8fn] ;tfp“5 . b'O{
s/f]8 aL; nfv hg;+Vof ePsf] @)$$ ;fn lt/sf]] g]kfndf o:tf] eofjx
/f]usf nflu Pshgf klg cÍf]nf]lhi6 -SofG;/ ljz]if1_ 8fS6/ gx'g' /
pkrf/sf lglDt s'g} pks/0f gx'g' – /fi6«sf nflu of]eGbf clezfk c¿ s]
x'g;Snf < d}n] c7f]6 u/]+, of] If]qdf d cfjZos cleofg yfngL u5'{, u5'{ /
d d]/f] zf]snfO{ zlQmdf kl/0ft u5'{ eg]/ .
g]kfndf s]xL jif{ cl3;Dd s;}nfO{ SofG;/ /f]u nfUof] eg] n'sfpg]
ul/GYof], dfgf}+ SofG;/ eg]sf] >fk xf] . c¿ s;}nfO{ gelgg] x'“bf
hgdfg;df o; /f]usf] hfgsf/L x'g] s'/} ePg . s;}nfO{ of] /f]u nfu]/
dl/xfn] klg æv} k]6 b'Vof] eGb} lyof], lat]5Æ eGg] ul/GYof] . g]kfndf
SofG;/ /f]ulj?4 r]tgf hfu/0f ug]{ cleofg ;+rfng ug{ d}n] ;aeGbf
klxn] cfk"mdfly ePsf b'Mvb 36gf uf]/vfkqdfkm{t dfld{s 9¨n] lrq0f u/L
;fj{hlgs u/]+ . To;n] cfd hgtfsf ;fy;fy} g]kfn ca'{b /f]u lgjf/0f
;+3sf tTsfnLg cWoIf >L % zfxHofbL hoGtL zfx;d]tsf] Wofg cfsif{0f
u¥of] . kmntM dnfO{ SofG;/ c:ktfn lgdf{0f Pj+ ;xof]u ;ldltsf]
;+of]hssf] ¿kdf dgf]gLt ul/of] . s'g} cleofg ;'¿ ug'{cl3 o;sf] p2]Zo,
dfld{s kIf, o;sf sf/0f, nIo cflb s'/fx¿ hg;dIf k|rf/k|;f/ ug'{k5{ .
173
Downloaded from Mero Sansar
(www.mysansar.com)
;f]r
ha s'g} sfo{qmdn] :jtM:km"t{ hg;xeflutf hufpg ;S5, Tof] cleofg
:jfefljs ultdf …:gf] alnªÚ (Snow-Balling) eP/ a9\b} hfG5 . oxL tl/sf
ckgfO{ d}n] rGbf ;Íng / ;r]tgf cleofg ;“u;“u} ;+rfng u/]+ .
;j{;fwf/0fsf] ;d]t x[bo 5'g d}n] SofG;/af6 kLl8t kl/jf/x¿sf
b'MvkL8f;“u ;DalGwt 36gfqmdx¿ a6'n]+ . tL b'Mvb 36gfx¿nfO{
kqklqsfdfkm{t hg;dIf NofP“ . ;Gtf]if kGtl;t ldn]/ SofG;/sf]
ljifoj:t'dfly …bf]ifL sf] <Ú zLif{sdf tLg z[ª\vnfsf] Pp6f 6]lnlkmNd agfP“ .
ljhos'df/sf] …sxL+ c“Wof/f] sxL+ pHofnf]Ú sfo{qmddf SofG;/ ;DaGwL oyfy{
36gfx¿ k|:t't u/]+ . oxL /f]u ;DaGwL gf6sx¿ /]l8of] g]kfndf k|;f/0f
u/fP“ . 5 dlxgfleq} g]kfndf SofG;/ /f]uaf/] /fli6«o cleofgsf] 5fn g}
pln{of] .
tTkZrft\ c:ktfn lgdf{0fsf nflu rGbf ;Íng ug]{ sfo{ klg tLa|
kfl/of] . g]kfn a}+sdf c:ktfn lgdf{0ffy{ PstkmL{ ;Íng vftf o;/L
vf]lnof] h;df k};f hDdf ug{ ;lsGYof] t/ lgsfNg ;lsGgYof] . of] vftfsf]
gDa/ ljleGg kqklqsfdfkm{t k|rf/ u/]+ . rGbf bftfx¿n] :j]R5fn] cfkm}+
a}+sdf uO{ vftfdf /sd hDdf u/L ef}r/dfq ;+:yfdf k7fpg ;Sg] Joj:yf
ldnfP“ . o;cl3 g]kfndf :j]R5fn] o;/L rGbf ;Íng ePs} lyPg . >L %
sf] ;/sf/sf ljleGg sfof{nox¿af6 s;}n] Pslbg, s;}n] b'Olbgsf] tna
rGbf:j¿k a}+sdf hDdf u/L ef}r/x¿ clkm;df k7fpg] qmd a9\b} uof] .
hlt—hlt /sd hxf“—hxf“af6 k|fKt ePsf] 5, To; af/]sf va/x¿nfO{
kqklqsfdfkm{t ;fj{hlgs ug]{ Joj:yf u/]+ . o; cleofgdf ;Dk"0f{
kqklqsfn] ;xof]u u/] . o;df dnfO{ ;aeGbf a9L d2t k'¥ofpg]df
dbgdl0f bLlIft, xl/x/ lj/xL / uf]/vfkq ;+:yfgsf lxt}ifLx¿ lyP . rGbf
;Íng sfo{ Psbd tLa| eof] . x/]s laxf/—laxf/af6 u[lx0fLx¿n] cfºg}
y}nLaf6 kf“rb]lv xhf/ ¿k}of“;Dd, :s"nsf afnaflnsfn] cfºgf] vfhfsf]
vr{ arfO{ Psb]lv kf“r ¿k}of“;Dd, h]ndf a:g] aGbL / s}bLaf6;d]t rGbf
;Íng eof] . h]naf6 rGbf lngsf lgldQ dnfO{ e}/j l/;fnn] af]nfPsf
lyP . h]n}af6 pgLl;t d}n] rGbf lnP/ cfP“ . rGbf sfo{qmdaf6} cy{
174
Downloaded from Mero Sansar
(www.mysansar.com)
;f]r
;+sngdfq xf]Og, SofG;/ /f]uaf/] hgr]tgf hufpg] sfd;d]t eof] . hof
zfx / kfOn6sf >LdtLx¿sf] ;+:yfsf] ;xof]uaf6 …xf]k l8g/ anÚ /flqef]h
cfof]hgf u/L Ps} /ftdf rf/—kf“r nfv ¿k}of“ ;Íng ul/of] . sfo{qmddf
ljleGg cGt/f{li6«o Po/nfOG;af6 xjfO{ l6s6x¿ k|fof]hg u/fO{ /fkmn lr¶f
klg laqmL ul/Psf] lyof] . n}gl;+x afËb]nnufot b]zsf 7"nf—7"nf
snfsf/x¿sf pTs[i6 snfs[ltx¿ k|bz{g / lnnfd;d]t u/L h'6]sf] cy{n]
klg xfd|f] cleofgdf pNn]Vo ;xof]u u¥of] .
d]/f] 5f]/f ;'gLn zfSon] 7"nf] d2t u/] . …jfs—c—ygÚ sfo{qmddf pRr
cf]xbfdf cf;Lg JolQmx¿, pBdLx¿ / ;dfh;]jLx¿;d]t u/L s/La
kf“r;o hgfsf] ;xeflutf lyof] . pgLx¿nfO{ l/ª/f]8df bz lsnf]ld6/
lx+8\g' lyof] / x/]s ls=ld= lx+8\bf pgLx¿n] cf–cfºgf Oi6ldq / ;fyLx¿af6
Ps lsnf]dL6/ kbofqf ubf{ slt ¿k}of“ lbg] xf] egL saf]n u/fpg' kYof]{ .
;xefuLn] hlt ;Sof], Tolt /sdsf] k|fof]hg u/fpg ;SYof] . …jfs—c—ygÚ
sfo{qmdsf nflu dnfO{ :juL{o /fhf jL/]Gb| / /fgL P]Zjo{af6 Ps ls=ld= sf]
Ps ¿k}of“sf] b/n] k|fof]lht ul/aS;]sf] lyof] . d}n] ;'g]cg';f/ /fhfaf6
s;}nfO{ klg o;/L k|fof]hg ul/aS;g] rng lyPg . d]/f] lhGbuLsf nflu
Pp6f 7"nf] uj{sf] s'/f xf] of], d}n] :jo+ /fhf/fgLsf] x:tfIf/ ;lxtsf]
k|fof]lht kmd{ k|fKt ug{ ;s]+ .
175
Downloaded from Mero Sansar
(www.mysansar.com)
;f]r
¿k}of“ hDdf u/fOlbPsf lyP . l/ª/f]8af6 ;a} ;xefuLx¿n] …cf;sf] nflu
kbofqfÚ clÍt ;]tf] u~hL nufO{ kbofqf ubf{ jftfj/0f g} a8f] /f]df~rsf/L
ePsf] lyof] . cufl8—cufl8 l/;Nnf, k5fl8 kf“r;o hgf ;xefuLx¿ clg
/]8qm;sf] uf8L . af6f]sf] bfof“—afof“ kbofqLx¿sf nflu kl;gf k'5\g
;xgfh h:tf ljleGg Ao"l6kfn{/jfnfx¿n] :jtM:k"mt{¿kdf lr;f ¿dfnx¿
/fv]sf, cg]s sDkgLx¿n] lgMz'Ns sf]sfsf]nf, cfO;lqmdx¿ ljt/0f u/]sf
clg ;8ssf cf;kf;sf 3/wgL / k;n]x¿n] 7fp“—7fp“df …;fvM6LÚ ;j{t
v'jfPsf lyP . :jtM:km"t{ ¿kaf6 olt w]/} hg;xeflutf h'6\nf eg]/ d}n]
;f]r]sf] klg lyOg“ . hgtfn] o;/L ;fy lbgf;fy g]kfndf ca rf“8} SofG;/
c:ktfn lgdf{0f x'G5 eGg] s'/fdf d ljZj:t ag]+ .
p7fpg ;Sg' g} cy{ ;+sngsf] snf xf] . rGbf /l;b af]sL hah{:tL rGbf
dfu]/ ;fdflhs sfo{ ;kmn x'“b}g . s'g}klg ;fdflhs sfo{qmd ;kmntfk"j{s
rnfpg] xf] eg] rGbfbftfsf] k};fsf] ;fy;fy} pgLx¿sf] z'e]R5f /
z'esfdgfsf] klg plQs} vf“rf] x'G5 . rGbf ;Íng sfo{qmddf d w]/}
;Dj]bgzLn / ;[hgzLn x'Gy]+ . sfo{qmd cfof]hgf ug'{eGbf klxn] h–h;n]
dnfO{ ;xof]u lbg ;S5g\, pgLx¿sxf“ d cfk+}m uO{ pgLx¿sf] dg lhTg
vf]Hy]+ . OR5flagf d pgLx¿nfO{ sfo{qmddf ;+nUg u/fplbgy]+ . cfwf dgn]
s'g}klg sfd ;kmn x'“b}g . d ;xof]uLx¿sf] k"0f{ ;xeflutfsf] k|tLIff uy]{+
d]/f] cleofgsf nflu . ha dflg;x¿ leqL dgn] dnfO{ ;xof]u ug{ tof/
x'Gy], tadfq d cleofg ;'¿ uy]{+ . o;n] ubf{ s'g}klg sfo{qmd cfof]hgf
ug{ dnfO{ uf¥xf] ePg . ;a} ;xefuLx¿ :jR5, kf/bzL{ / lrGtgzLn ePsf]
x'“bf kqklqsfx¿n] klg PslrQ eP/ pT;fx;fy xfdLnfO{ ;xof]u u/] .
176
Downloaded from Mero Sansar
(www.mysansar.com)
;f]r
;~rf/ dfWod slt alnof x'G5g\, slt k|efjzfnL x'G5g\ eGg] s'/f d}n]
To;a]nf dfq a'e]+m . kqsfl/tfnfO{ ;sf/fTds 9Ën] k|of]u ug{ ;lsof] eg]
o; dfk{mt /fi6« lgdf{0fsf nflu dxfg\ zlQm k|:km'6g ug{ ;ls“bf] /x]5 .
To;}n] xf]nf o;nfO{ /fHosf] rf}yf] c¨ eg]sf] .
e]6\g Do"lhs g]kfn k'u]+ . xfdL Toxf“ k'Ugf;fy gf/fo0f uf]kfn /]sl8{¨
?daf6 aflx/ cfP . d}n] cfºgf] sfo{qmdaf/] pgnfO{ atfP“ . dnfO{ crDd
nfUof], pgn] Ps}rf]l6 xfd|f] cg'/f]wnfO{ :jLsfb}{ eg+], ætkfO{+x¿n] o:tf] /fd|f]
sfd ul//fVg' ePsf] 5, To;df d}n] ;xof]u gug]{ s'/} ePg .Æ gf/fo0f
uf]kfnsf] df]6f] rZdfsf] k|]mdleq 6NklnPsf] cf“vfdf dfgjLo ;Dj]bgfsf
ulx/f] 5fk / cg'e"ltx¿ 5rlNs/x]sf] kfP“ . To;cl3 d gf/fo0f uf]kfn;“u
JolQmut ¿kn] kl/lrt lyOg“ . To;kl5 eg] g]kfnL ;+uLt hutsf
k|ltef;DkGg :j/lz/f]dl0f d]/f] lxt}ifL aGg k'u] . pgn] Ps k};f klg
glnOsg xfd|f] sfo{qmddf v'zL;“u efu lnP .
177
Downloaded from Mero Sansar
(www.mysansar.com)
;f]r
178
Downloaded from Mero Sansar
(www.mysansar.com)
;f]r
;g\ !(*^ b]lv !(*& ;Dd SofG;/ lj¿4 h] hlt sfo{qmdx¿ eP,
ltgn] hgdfg;df o; /f]uk|lt k|z:t r]tgf hfu/0f u/fP . t/ dnfO{ yfxf
lyof], rGbf ;Íngaf6 dfq SofG;/ c:ktfn h:tf] dx“uf] kl/of]hgf ;Dej
x'“b}g . SofG;/ c:ktfnsf] lgdf{0fsf lgldQ w]/} 7"nf] wg/flzsf] cfjZostf
k5{ . SofG;/ c:ktfn ;fdfGo lhNnf c:ktfn h:tf] xf]Og . of] t cToGt
;'ljwfo'Qm, cTofw'lgs c:ktfn xf] h;df 6fpsf]b]lv v'§f;Ddsf ;Dk"0f{
efudf SofG;/ /f]usf] pkrf/ ul/G5 . g]kfnh:tf] u/La d'n'sdf rGbf
;Íngaf6 dfq of] ;Dej x'“b}gYof] . dnfO{ of] lrGtfn] ;w}+ på]lnt
agfO/xGYof] . SofG;/ c:ktfn lgdf{0f Pj+ ;xof]u ;ldltsf] ;+of]hs
e};s]sF] lyP“ d . b'O{ jif{leq PstkmL{ ;Íng vftfdf kRrL;—tL; nfv
¿k}of“sf] wg/flz hDdf klg eof] . oBlk Tof] /sd c:ktfn lgdf{0fsf nflu
gu0o lyof] . ha;Dd >L % sf] ;/sf/n] SofG;/ c:ktfn lgdf{0f ug{ kxn
ub}{g ta;Dd c:ktfn lgdf{0f ug]{ ;kgf ;fsf/ x'“b}g eGg] s'/fdf d kSsf
lyP“ .
rGbf ;+sngaf6 xfdLn] tL; nfv ¿k}of“ hlt hDdf u¥of}+ . o;n]
xfdLnfO{ Pp6f 7"nf] lhDd]jf/L / af]emsf] cg'ej u/fof] . ;/sf/n] k6Ss}
jf:tf u/]s} lyPg, k};fdfq p7fP/ xfdLn] s] ug]{ † To;}n] d ;do—;dodf
:jf:Yo dGqfno uO{ ;lrj / dGqLnfO{ 3R3Rofpg] uy]{+ . To;a]nf
gof“lbNnLl:yt ljZj :jf:Yo ;+u7g -8An'=Pr=cf]=_sf xflsd 8f= gf/fo0f
s]z/L zfx x'g'x'GYof], a[Gbf zfxsf klt . pxf“l;t ;Dks{ u/]/ b'O{hgfnfO{
SofG;/ ljz]if1 …cÍ'nf]lh:6Ú sf] 5fqj[lQ k|fKt ug{sf nflu n]vfk9L u/]+ .
:jf:Yo dGqfnoaf6 lnlvt kq cfof] . b'Oj6f cÍ'nf]lh:6sf] 5fqj[lQ
8An'=Pr=cf]= n] k|bfg u5{ eGg] ;"rgf kfPkl5 d tTsfnLg :jf:Yo dGqLnfO{
e]6\g uP“ . To;a]nfsL dlxnf :jf:Yo dGqLn] d]/f] k|:tfjgfsf] k|ltsf/ ub}{
æxfdLnfO{ lhNnf—lhNnfdf v6fpg 8fS6/ k'lu/fv]sf 5}gg\, ca sxf“
179
Downloaded from Mero Sansar
(www.mysansar.com)
;f]r
SofG;/ ljz]if1sf nflu d]l8sn l;6x¿ v]/ kmfNg] <Æ elgg\ . dGqLh:tf]
JolQmn] To:tf] ljj]sxLg ts{ u/]sf] ;'g]/ dnfO{ cfZro{ nfUof] . s:tf]
jflxoft s'/f † b]zsf krxQ/} lhNnfdf 8fS6/x¿ lgo'Qm gu/];Dd SofG;/
ljz]if1 gagfpg] xf]eg] lsg sf7df8f}+sf ;8sx¿df x/]s jif{ cnsqfdfly
cnsqf yk]/ af6f] agfpg' k¥of] < klxn] krxQ/} lhNnfdf af6f] agfcf}+
g t . o:t} ts{ ug]{ xf]eg] ;Dk"0f{ ufp“—ufp“df :s"nx¿ gvf]n];Dd lsg
7"N7"nf sn]h / ljZjljBfnox¿ vf]Ng] < hj;Dd s'g} dflg;n] SofG;/sf]
a]bgf dx;'; ub}{g, cg'ej ub}{g ta;Dd p;nfO{ o; /f]usf] k|fyldstfaf/]
1fg} x'“b}g . SofG;/ kLl8tsf kl/jf/x¿ cfºgf] b]z 5f]8]/ la/fdL lnO{
cfuf]n] kf]ln/x]sf] dgsf] j]bgf ;x]/ 6f9f la/fgf] b]zdf hfg afWo 5g\ .
ljb]z hfg] ;fdYo{ gePsfx¿nfO{ t q"m/ d[To' s'g'{afx]s csf]{ ljsNk g}
5}g . t]n plDn/x]sf] s/fOdf xfn]sf] df5fh:t} km6\km6fpg' kl//x]sf] 5 .
t}klg :jf:Yo dGqLh:tf] lhDd]jf/ cf]xbfdf /xg]n] To:tf] dfld{s efjgf
a'¤g g;Sg' eGbf 7"nf] lj8Dagf c¿ s] xf]nf †
180
Downloaded from Mero Sansar
(www.mysansar.com)
;f]r
181
Downloaded from Mero Sansar
(www.mysansar.com)
;f]r
¿vsf] cf8df c8];f] nfUb} 6f]nfP/ df5fk'R5«] x]l//x]+ . t:jL/df h:t}
nfnLu'/f“;sf k"mn df5fk'R5«]df nLg ePsf] dgf]/d b[Zo 6f]nfP/ x]b}{/x]+ .
To;}a]nf 3f“; jf bfp/fsf] ef/L af]s]sL Pp6L cw{a}+;] dlxnf cfOg\ /
rf}tf/Ldf ef/L la;fP/ nfdf] ;';]nL xfnL ;f; km]l/g\ . k6'sfaf6 Ps kfs]6
r'/f]6 lgsfnL Pp6f r'/f]6 kf“r cf}+nfn] RofkL ;NsfOg\ / tfGg nflug\ .
b'O—
{ tLg ldg]6 a:bfa:b} b'O{ lvNnL r'/f]6 ltgn] l;WofOg\ . d}n] ;f]w]+,
æalxgL, lbgsf] sltj6f r'/f]6 vfg'x'G5 <Æ pgn] elgg\, æv} xh'/ aRr}b]lv
lkpg] afgL nfUof], ca t 5f8\g} ;lQmg . lbgsf] hfG5 sd;]sd b'O{
kfs]6 .Æ cs:dft\ d]/f] lbdfudf Pp6f lx;falstfa plAhxfNof] . d}n] ;f]r]+,
olb Pp6L dlxnfn] lbgsf] b'O{ kfs]6 r'/f]6 lkp“l5g\\ eg] g]kfne/df slt
r'/f]6 vkt x'“bf] xf]nf † d]/f] lbdfudf t'¿Gt} Pp6f csf]{ ljrf/ cfof] . olb
x/]s lvNnL r'/f]6df Psk};fdfq cGtMz'Ns nufof] eg] jif{sf] slt ¿k}of“
p7fpg ;lsG5 xf]nf † olb of] ;Dej eof] eg] t SofG;/ c:ktfn
algxfNof] lg †
Tof] lbg 3fGb|'sd} af; a:g] d]/f] of]hgf lyof] . t/ Tof] gof“ ljrf/
k'm6\gf;fy Toxf“ Psl5g klg a:g dg ePg . Toxf“af6 cf]n]{/ d ;/f;/
hgsk'/sf] af6f] nfu]+ . 7f8} hgsk'/ r'/f]6 sf/vfgf k'u]+ . Toxf“ b]j]Gb| zfx
182
Downloaded from Mero Sansar
(www.mysansar.com)
;f]r
eGg] Dofg]h/ /x]5g\\ . d}n] pgLl;t ;f]w]+, æzfxhL, hgsk'/ r'/f]6
sf/vfgfdf lbgsf] slt lvNnL r'/f]6 aGbf]/x]5 <Æ …tLg s/f]8,Ú zfxn] dnfO{
tTsfn} pQ/ lbP . tLg s/f]8 † jfx † dnfO{ cfZro{ klg nfUof], v'zL klg
nfUof] . cfZro{ of] dfg]df ls Ps lbgdf tLg—tLg s/f]8 ;"tL{hGo
clxts/ r'/f]6 aGbf] /x]5 . v'zL of] dfg]df ls Ps—Ps k};faf6 klg w]/}
wg/fzL ;Íng ug{ ;lsg] /x]5 . zfxhLl;t s'/fubf{ of] klg yfxf kfOof],
183
Downloaded from Mero Sansar
(www.mysansar.com)
;f]r
184
Downloaded from Mero Sansar
(www.mysansar.com)
;f]r
185
Downloaded from Mero Sansar
(www.mysansar.com)
;f]r
…d]l8sn l;6LÚ 3f]if0ff ubf{ >L % sf] ;/sf/n] 7"nf] wg/flz vr{
ug'{kg]{ cfjZostf klg 5}g . dfq gLlt agfpg] xf] / pBdLx¿nfO{ pT;flxt
agfpg s]xL ;x'lnot k|bfg ul/lbg] xf] . d]l8sn l;6Lleq s'g} pBdLn]
gl;{ª xf]d, 8fOUgf]l;; ;]G6/ cflb vf]Ng rfx]df Ps k|ltztdfq eG;f/
nufO{ ;/;fdfg lemsfpg kfpg] / pQm If]qleq sfo{/t 8fS6/x¿nfO{ kf“r
jif{sf] s/ 5'6 h:tf cfsif{s ;x'lnot k|bfg u/]/ d]l8sn l;6L t'¿Gt} ;'¿
ug{ ;lsG5 . e/tk'/ jf gf/fo0f3f6df cfjZos k"jf{wf/ tof/ e};s]sf] 5 .
of]hgfj4 tl/sfn] zx/Ls/0f ug{ oxf“ hUuf klg k|z:t pknAw 5 .
ko{6sLo b[li6sf]0fn] of] :yfg cfsif{s klg 5 . d]l8sn l;6L :yfkgf
ugf{;fy snsf/vfgfx¿ vf]Ng glbg] gLlt lng] xf] eg] oxf“sf] jftfj/0f
k|b"lift x'g kfp“b}g . /fhdfu{df x'g] b'3{6gfsf 3fOt]x¿sf] klg oyfzL3|
pkrf/ ug{ ;lsG5 .
e/tk'/nfO{ d]l8sn l;6L agfpg ;lsof] eg] …d]l8sn 6'l/hd\Ú sf] klg
;“u;“u} ljsf; x'g]5 . o; If]qsf] ljsf;sf nflu klg ;/sf/n] w]/} nufgL
ug'{ kb}{g, pBdLx¿ :jo+n] cfk}m nufgL u5{g\ . ;/sf/n] t …xf]:6]Ú dfq
ug'{k5{, pBdL / hgtfn] …x}+;]Ú u5{g\ . jf:tjdf e/tk'/ clxn] klg cfºg}
lsl;daf6 d]l8sn l;6Lsf ¿kdf ljsf; x'“b} uO/x]sf] 5 . oxf“ SofG;/
c:ktfnafx]s cf“vf c:ktfn, d]l8sn sn]h, a[4f>d cflb v'ln;s]sf 5g\\
. of] qmd /f]s]/ /f]Sg klg ;ls+b}g . t/ o;nfO{ of]hgfa4 tl/sfn] ljsf;
ul/Pg eg] cg]s la£gafwf cfpg ;S5g\\ . ;+;f/sf w]/} d'n'sdf d]l8sn
l;6Lx¿ 5g\ . To;}n] xfdLsxf“ d]l8sn l;6Lsf] cjwf/0ffnfO{ ;fsf/ agfpg}
k5{ . t/ :juL{o /fhfn] x's'd aS; eP adf]lhd :yfgLo lrtjgaf;Lsf]
186
Downloaded from Mero Sansar
(www.mysansar.com)
;f]r
sf]lz;lagf d PSn}n] of] k|:tfjgf sfof{Gjog ug{ ;Sg] s'/f ePg .
lrtjgaf;Ln] g} of] cfjfh p7fpg' k5{ .
***
187
Downloaded from Mero Sansar
(www.mysansar.com)
;f]r
kl/R5]b—!!
188
Downloaded from Mero Sansar
(www.mysansar.com)
;f]r
ljsf;sf] aQLdf r'gf}tLsf] £o" afNb} lhGbuLsf] cy{k"0f{ k|of;nfO{ lg/Gt/tf
lbg] qmd hf/L /x\of] . r'gf}tLn] ljsf; Nofof] / ljsf;n] c¿ ;d:of yKof] .
o;n] k]ml/ c¿ r'gf}tLx¿ hGdfp“b} uof] . j:t'tM ;d:of, r'gf}tL / ljsf;
cGof]Gofl>t lg/Gt/ k|lqmofsf cjojx¿ x'g\ . logLx¿ uf]n–uf]n ;w}+ 3'dL
189
Downloaded from Mero Sansar
(www.mysansar.com)
;f]r
tfut eP xfdLn] cfºgf] kL8fnfO{ dgleq kfNg'k5{ / of] kL8fnfO{ dl§t]n
h:t} HjngzLn kbfy{ agfP/ Hof]lt afNg] k|of; ug'{k5{ .Æ 1fgj4{s s'/f
ub}{ pxf“n] dnfO{ Pp6f gof“ / qmflGtsf/L cleJolQm klg ;'gfpg'eof] .
g]jf/L ;d'bfodf vf; u/L zfSo / ah|frfo{ hftdf s'g} JolQmsf] d[To' eof]
eg] ;do—;dodf gft]bf/ / Oi6ldqx¿nfO{ af]nfO{ ltlysf] gfp“df …kfxf“Ú
ef]h v'jfpg'kYof]{ . cd[tfgGb dxf:ylj/Ho"n] d]/L >LdtLsf] gfddf ef]het]/
v'jfP/ ;do / k};f vr{ ug'{eGbf u/La / c;xfox¿nfO{ eljio;Dd 6]jf
k'Ug] vfnsf s]xL sfd ug'{k5{ eGg] ;Nnfx lbg'eof] . pxf“n] dnfO{ lbg'ePsf]
1fg / lzIffn] dnfO{ ;dfh;]jfdf ;dlk{t x'g 7"nf] k|]/0ff lbof] .
190
Downloaded from Mero Sansar
(www.mysansar.com)
;f]r
5nkmn eof] . ;Dk"0f{ sfo{qmd to ePkl5 ;f]xL cg'¿k sfd ug{ k|z:t
wg/flzsf] cfjZostf x'g] g} eof] . cfly{s ;|f]t kl/rfng ug{ Toxf“
pkl:yt ;fx'—dxfhgx¿ ss:n] slt—slt rGbf lbg] eGg] s'/f p7\of] .
leIf' ef]hgsf nflu s;}n] lrofkfg u/fpg] lhDdf lnP, s;}n] lbjfef]hg /
s;}n] oftfoftsf] ;'ljwf pknAw u/fpg] bfloTj ;sf/] . rGbf lbg] qmddf
JolQmx¿sf] Toxf“ xf]8afhL rNof] . Ps lsl;dn] k|lt:kwf{ h:t} eof] . t/ d
Tof] ;efdf r'krfk al;/fv]sf] lyP“ . b'O—
{ rf/ hgf d}n] s]xL af]N5' ls eg]/
kNofsk'n's dlt/ x]b}{ lyP t/ d Toxf“ r'krfk} al;/x]+ . kl5 :jo+ cd[tfgGb
dxf:ylj/Ho"sf HjfO{+ / cfgGbs'§L :s"nsf k|wfgfWofks /Tgaxfb'/
ah|frfo{n] dnfO{ ;f]lwxfn], æs0f{hL, n tkfO{+sf] kfnf], s] ug]{ ef]hg u/fpg]
ls /sd bfg ug]{ .Æ dnfO{ ;f“Rr} eGg] xf]eg] rGbfsf] Tof] k|lt:kwf{ dg
k/]sf] lyPg . Tof]eGbf klg dxTjk"0f{ s'/f s] nfUof] eg] h'g dxf:ylj/Ho"n]
d[To'kZrft\ ltly gug"{, ef]het]/ gug"{ eg]/ lzIff lbg'eof], cfh ToxL
wd{u'?sf] :juf{/f]x0fkl5 d pxf“s} k/fdz{ljk/Lt leIf' ef]hg ug]{÷u/fpg]
sfo{df s;/L ;xefuL x'g] < Tof] ;efdf leIf' cd[tfgGbl;t ePsf] jftf{
;'gfp“b} d}n] ;Lw}+ eg]+, æleIf' cd[tfgGb cfk+}mn] eGg'ePsf] lyof], ef]hg
u/fP/ ;do / k};f v]/ gkmfNg" . To:tf] dxfg\ JolQmTjsf] lgwgkZrft\
hfgL—hfgL ef]hg u/fpg] sfo{df d s;/L ;+nUg x'g] < To;}n] d oxf“ rGbf
lbg ;lSbg“ .Æ t/ pxf“sf] ;Demgfdf d s]xL g s]xL u5'{ eGb} Ps k};f klg
rGbf glbOsg kms]{/ cfP“ .
Toltsf dflg;x¿sf cufl8 cfºgf] tk{maf6 s]xL klg glbO{ v'?Ss
p7]/ cfp“bf dnfO{ s]xL nfh klg nfUof] cln cK7\of/f] klg . tLg—rf/
lbg;Dd d}n] s'g} lgSof]{n ug}{ ;lsg“, pxf“sf] nflu s] ug]{ eg]/ . cfgGbs'6L
:s"ndf pxf“sf] gfpdf rGbf lbg] xf] jf kz'klt j[4f>ddf uP/ j[4x¿nfO{
vfgf af“8\g] – s] u?“, s] gu?“ † d}n] lg0f{o ug{ ;lsg“ . t/ pxf“sf] gfddf
s]xL g s]xL t d}n] ug}{k5{ eGg] c7f]6 t 5“b} lyof] . s]xL lbg;Dd d ;f]rdf
8'la/x]+ . cflv/ Pp6f pkfo lg:sL xfNof] . dnfO{ nfUof], leIf' cd[tfgGbn]
wd{u'?sf x}l;otn] g]kfndf w]/} sfd u/]/ hfg'eof] t/ pxf“sf] d/0fkZrft\
dflg;x¿ ;lhn} lal;{lbG5g\ tL sfd .
191
Downloaded from Mero Sansar
(www.mysansar.com)
;f]r
192
Downloaded from Mero Sansar
(www.mysansar.com)
;f]r
g;Sg] ePsf] x'“bf d}n] s] u/]sf] lyP“ / s] u/] /fd|f] xf]nf eGg] ;Nnfx lng
dsxf“ cfpg]x¿sf] ;+Vof a9\b} uof] . d klg To:tf b'MvL dflg; cfP eg]
cfºgf] ;Dk"0f{ sfd 5f]8]/ pgLx¿nfO{ k/fdz{ lbg yfn]+ .
k/fdz{ eg]sf] Pp6f k]zfut ljifo /x]5 h'g dgf]j}1flgs pkrf/sf]
Pp6f kf6f] klg xf] . jf:tjdf k/fdz{lagf 1fg lbg gx'g] /x]5 t/ d}n]
cfk"mnfO{ nfu]sf si6 / b'MvnfO{ s;/L e]+mn], sxf“ uP/ pkrf/ u/]+,
la/fdLl;t s;/L s'/f uy]{+ cflb—OToflb cfºgf cg'ejx¿ pgLx¿l;t JoQm
ug{ yfn]+ . tL dflg;x¿nfO{ o;n] w]/} d2t u¥of] . dgsf] 3fp a'¤g]n]
dgdf 3fp nfu]sf JolQmx¿l;t s'/f u¥of] eg] dg w]/} xn'sf] x'“bf] /x]5 .
jf:tjdf SofG;/sf] If]qdf la/fdLnfO{ eGbf klg la/fdLsf] kl/jf/nfO{ b'Mv
x'G5 . sltko To:tf e'Qmef]uLx¿ dsxf“ cfp“bf d}n] pgLx¿nfO{
dgf]j}1flgs Pj+ cf+lzs ¿kn] cfly{s ;xof]u t u/]+ t/ lg/Gt/ ¿kn]
c¿x¿sf] b'Mv / dfgl;s kL8fnfO{ ghfgL—ghfgL ck|ToIf ¿kn] axg ug{
yfn]sf] x'“bf kl5 dnfO{ cln …Pª\hfO6LÚ egf}+, cgfof;} tl;{g] h:tf] x'g
yfNof] . kl5 Pshgf dgf]j}1flgs 8fS6/l;t s'/f a'¤bf s'g} bIftf lagf d}n]
sfplG;lnªsf] sfd ul//fv]sf] x'“bf To;f] ePsf] x'g;Sg] atfP . To;kZrft\
d}n] SofG;/sf e'Qmef]uLx¿nfO{ e]6\g] sfd sd u/]+ .
193
Downloaded from Mero Sansar
(www.mysansar.com)
;f]r
/ lgsf] gx'g] vfnsf la/fdLx¿ x]/]/ cfPkl5 d]/f] dg s]xL lbg;Dd
lk/f]lnO/xG5 . tL la/fdLx¿nfO{ cfk"mn] s]xLklg ug{ g;s]/ ls+st{Aoljd"9
eO{ 6'n'6'n' x]/]/ dfq kms{g' kg]{ cj:yfdf dnfO{ c;fWo} cK7\of/f] nfU5 .
To;}n] ;se/ cfk"mn] d2t ug{ g;Sg] l:yltdf d la/fdL x]g{ g} hfGg .
Psrf]l6 d]/f gft]bf/x¿n] d]/f] dfdfsf] 5f]/fnfO{ SofG;/ ePsf]
/x]5, ca pm af“Rb}g eGg] s'/f u/]+ . d]/L >LdtL ;'zLnfn] ;a} x]g{
uO;s]5g\\, xfdL klg x]g{ hfg'k¥of] egL dnfO{ ;'gfOg\ . la/fdLsf] l;ls:t
cj:yf ;'g]/ d}n] hfg] OR5f ul/g . t/ ;'zLnfn] dnfO{ hah{:tL Toxf“ nuL
5fl8g\ . ;f“Rr} la/fdLsf] cj:yf Psbd d/0ffGt b]lvGYof]— d'v Psbd
sfnf], b'Anf]—kftnf] . ha pgL vf]Sy], Psbd uGxfpg] sfnf] vsf/ cfp“Yof] .
af]Ng klg g;Sg] / ;f; k]mg{ klg clt uf¥xf] b]lvGYof] pgnfO{ . xfdL cfPsf]
b]v]/ pgsL >LdtL / 5f]/f5f]/Lx¿ ;a} ¿g yfn] . cfºgf] xftsf] cf}+nfn]
;Í]t ub}{ la/fdLn] hLp b'Mv]sf] clg ;lhnf];“u ;f; k]mg{ g;s]sf] Ozf/f
u/] . 5ftLdf SofG;/ ePsf] xf] jf z+sfdfq u/]sf] xf], Tof] s'/f a'¤g d}n]
8fS6/n] hf“r]sf] l/kf]6{ x]g{ vf]h]+ . t/ la/fdLnfO{ clxn];Dd 8fS6/n] hf“r]s}
/x]g5 . cf}iflw k;n]sf] cg'dfgsf] e/af6 dfq cf}iff]wf]krf/ e}/x]sf] d}n]
a'e]+m . d]/f] dgdf zÍf nfUof] zfob pgnfO{ SofG;/} ePsf] 5}g . d}n] t'?Gt}
xf]6]naf6 rf/hgf dfG5] af]nfP/ la/fdLnfO{ cfºg} uf8Ldf /fvL cf]d
xl:k6ndf k'¥ofP“ . tTsfn} 8fS6/ k'is//fh ;Tofnn] hf“r u/] . la/fdLnfO{
t'¿Gt :nfOg kfgL lbOof] . PS;/], l;l6:Sofg, vsf/ cflb h“rfOof] .
ef]lnkN6} la/fdLsf] hf“rsf] ;f/f l/kf]6{ cfof] t/ To;df SofG;/ ePsf]
nIf0f} b]lvPg . t'?Gt} 8fS6/ ;Tofnn] PlG6afof]l6s / cGo cfjZos
cf}iflwx¿ lbP . 8fS6/sf] lgb]{zg cg';f/ g;{x¿n] la/fdLsf] 9f8df dfln;
ub}{ k|z:t vsf/x¿ lgsfn] . jf:tjdf d]/f] dfdfsf] 5f]/fnfO{ s]xL
dlxgfcl3 ?3fvf]sL nfu]sf] /x]5 t/ ?3fvf]sLnfO{ a]jf:tf u/]sf] x'“bf
lgdf]lgof“ eP5 . kl5 pgsf] kmf]S;f]df vsf/x¿ el/+bfel/+b} ;f; k]mg]{ 7fp“
g} sd ePsf] /x]5 . ha—ha pgsf] kmf]S;f]af6 vsf/ lgl:sg yfNof],
d/0ffGt cj:yfdf k'u]sf tL la/fdLsf] d'v / cg'xf/ abln+b} uof] b'O{ lbgdf
g} pgL lx+88'n;d]t ug{ yfn] . /fd|f] 8foUgf]l;; u/]/ ;xL ;dodf 7Ls—
194
Downloaded from Mero Sansar
(www.mysansar.com)
;f]r
7Ls cf}ifwf]krf/ eof]eg] slt rf“8} glthf cfp“bf] /x]5 . dg{ nfUof] eg]sf]
la/fdLnfO{ o;/L lx+8]sf] b]Vbf dnfO{ v'a} cfgGb nfUof] . of] 36gf g]kfnsf]
s'g} b'u{d / ljs6 ufp“sf] xf]Og, xfd|} g]kfnsf] d'6' /fhwfgLsf] xf] . o:tf] 5
xfd|f] /fhwfgL egfp“bf] zx/sf] cj:yf / oxf“ a:g] dflg;x¿sf]
:jf:Yok|ltsf] x]nr]q\mof“O“ .
obfsbf cf}iflw pkrf/ ug{sf nflu cfly{s ;xof]u dfUg dsxf“
dfG5]x¿ cfO/xGy]+ / ;Sbf] ;xof]u klg u/]+ . kl5 SofG;/sf] gfp“df k};f
7Ug] dfG5]x¿ klg cfpg yfn] . slxn]sxL+ arfpg} g;Sg] cj:yfsf
la/fdLsf cfkmGtx¿ cfp“bf d cfR5'—cfR5' x'Gy]+ . w]/} h;f] la/fdLx¿ /f]u}
lgsf] kg{ g;Sg] cj:yfdf cfp“5g\ . wgf9\o eP s]xL 5}g t/ dWod ju{sf]
la/fdL ljb]zdf hfg nfUof] eg] la/fdLn] dfq xf]Og, ;Dk"0f{ kl/jf/n] b'Mv
ef]Ug' k5{ . hfg] t uOxfN5 / p;n] kl/jf/ ;a}nfO{ g} u/La kf/]/ hfG5 .
To:tf] cj:yfdf g ;xof]u ug{ ;lsG5 g t ;/;Nnfx lbg g} . k/Gt', ha
cfk"mn] lbPsf] d2t, cfk"mn] u/]sf] ;xof]uaf6 s;}nfO{ arfpg ;lsG5 eg]
Tof]eGbf /dfOnf] If0f c¿ x'g} ;Sb}g . cfºgf kl/jf/sf ;b:onfO{ t ;a}n]
arfp“5g\, Tof] t st{Jo klg eof] . t/ cfºgf] ;fgf] ;xof]uaf6 c¿nfO{
arfp“bf h'g ;'v / ;Gtf]ifsf] cg'e"lt x'G5, Tof] ug]{nfO{ dfq yfxf x'G5 .
c¿sf] b'MvnfO{ 6'n'6'n' x]l//xg] / c¿sf] b'Mvdf ;'v cg'ej ug]{ dflg;x¿
klg of] ;dfhdf gePsf xf]Ogg\ . zfob xfd|f] ;dfhdf clxn] eO/fv]sf
ljs[ltd"ns 36gfqmdx¿ klg oxL ;+j]bgxLg dgMl:yltsf] sf/0faf6 g}
ePsf x'g;S5g\ . efj's dgMl:yltn] dflg;nfO{ sdhf]/ agfp“5 eG5g\ t/
efjgfnfO{ zlQmdf kl/0ft ug{ ;lsof] eg] 7"N7"nf] sfdx¿ ug{ ;lsG5 .
lbg/ft SofG;/s} ljifodf nflu/x“bf d]/f kl/jf/sf ;b:ox¿ dk|lt
lrlGtt x'g yfn] . vf;u/L d]/L cfdf . d]/L cfdfsf] cfºg} vfn] ;f]rfO lyof]
. pxf“ eGg'x'GYof], æltdLn] cfºgL >LdtLsf lgldQ h] hlt ug{ ;SYof}+, ;a}
ul/;s]sf 5f} . ;+;f/sf s'gfsfKrfdf nu]/ cf}iflwpkrf/ u/fof}, lzjn]
;tLnfO{ sf“wdf /fvL 3'd]h:t} ltdL 3'ld;Sof}+ . ca ltdL cfºgf] lhGbuLsf
af/] ;f]r .Æ cfdfn] ca d]/f] bf];|f] ljx]s} lrGtf ug{ yfNg'eof] . d pxf“sf]
s'/f ;'Gb}gy] . o;} l;nl;nfdf cfdfn] /ftL tlsofd'lg ev{/sf s]6Lx¿sf]
195
Downloaded from Mero Sansar
(www.mysansar.com)
;f]r
t:jL/ /fv]/ hfg'x'“bf]/x]5 . Tof] b]v]/ dnfO{ xf“;f] klg cfpYof], /L; klg
p7\Yof] . d}n] bf];|f] ljjfx ug]{ ljrf/} u/]sf] lyOg To;a]nf . slxn]sfxL+
cfdfn] /f]P/ efjgfTds …ANofsd]lnªÚ ug{ vf]Hg'x'GYof], æd a'9L eO;s]+, d
d/]kl5 ltdLn] dnfO{ e"t agfpg] < sfG5L a'xf/Ln] ;f]¥x >f4df d2t ul/g
eg] d kf/ tlb{g“Æ cflb—OToflb eGb} . slxn]sfxL+ lbSs nfu]/ d cfdfnfO{
eGy]+, æTo;f] xf] eg] d law'jf;“u ljjfx u5{' .Æ æn sxf“ law'jfnfO{ ljjfx
ug]{, nf]Ug]sf] 6fpsf] vfg];“u klg ljx] ug'{x'G5 <Æ, cfdfn] o;/L hjfkm
lbg'x'GYof] . clg d klg cfdfnfO{ eGy], æn d klg :jf:gLsf] 6fpsf] vfPsf]
nf]Ug] t xf] lg †Æ t/ cfdfsf] Pp6f s'/f dnfO{ lrQ a'¤of] . Tof] s] xf] eg]
g]kfnsf] ;fdflhs kl/j]zdf :jf:gL dflg;x¿ a'9L ePkl5 nf]Ug]lagf klg
af“Rg ;S5g\ t/ nf]Ug] dflg; a'9f] eof] eg] :jf:gLlagf af“Rg uf¥xf] x'G5
lsgeg] nf]Ug] dflg; a'9f] ePkl5 jf la/fdL eof]eg] :ofxf/;';f/ ug'{k¥of]
jf lb;flk;fk u/fOlbg'k¥of] eg] 5f]/La'xf/Ln] To;f] ug'{ ePg . 5f]/fx¿ t
5f]/fx¿ g} e}xfn] . clg ug]{ s] < To:tf] cfkTsfnLg ;dodf wd{kTgLsf]
cfjZostf x'“bf]/x]5 . dnfO{ klg nfUof], g]kfnsf] kl/j]zdf cfdfsf] Tof]
syg zt\k|ltzt ;To /x]5 .
;aeGbf crDdsf] s'/f t s] ef] eg] dnfO{ cfºg} 5f]/f5f]/Ln] klg
bf];|f] ljjfxsf nflu hf]8 lbO/fv]sf lyP . d]/L >LdtLsf] lgwg x'g'eGbf
klxn] g} d]/f] 7"nf] 5f]/f ;'gLnsf nflu s]6L to ul/Psf] lyof] . d}n]
;'gLnnfO{ …ljjfx u/Ú eGbf pgn] …klxn] tkfO{ ljjfx ugf{];\, kl5 d u?“nfÚ
eg] . d Vofn7§f ub}{ pgnfO{ eGy]+, æafpn] 5f]/fsf] ljjfx ul/lbg] ls 5f]/fn]
afa'sf] <Æ ;'gLn eGYof], æclxn];Dd tkfO{+ afp dfq x'g'x'G5, d}n] ljjfx
u/]/ aRrf kfPkl5 tkfO{+ afh] x'G5, clg afh] eO;s]sf] dfG5]nfO{ s;n]
s]6L lbG5 <Æ o:tf efjgfTds dfld{s s'/f ;'Gbf t Vofn7§f h:t} nfU5 t/
oL x/]s zAbleq cyfx dd{ / dfofsf s'/f n's]sf 5g\\ . d}n] of] ;dfhdf
sltko o:tf kl/jf/ / JolQmx¿ b]v]sf] 5' hf] cfºgf] jo:s afa'nfO{
klg cfºgf] kfl/jfl/s ;DklQ Pj+ ;fdflhs :jfy{sf nflu ljjfx ug{
/f]lslbG5g\\ . ljr/f afa' lhGbuLe/ PSnf] lhGbuL af“Rg'kg]{ jfWotfdf x'G5 .
5f]/f5f]/Ln] g cfºgf] a'af cfdfsf] x]/ljrf/ u5{g\ g c¿x¿nfO{ pgLx¿sf]
196
Downloaded from Mero Sansar
(www.mysansar.com)
;f]r
x]/ljrf/ ug{ nufp5g\ . of] xfd|f] ;dfhsf] Pp6f cK7\of/f] oyfy{ xf],
lj8Dagf xf] .
197
Downloaded from Mero Sansar
(www.mysansar.com)
;f]r
lhGbuLsf] pQ/fw{ nfu]kl5 k]ml/ j}jflxs hLjgsf] ;"qdf af“lwg'
Tolt ;lhnf] x'“b}g vf;u/L ha s;};“u cfºg} kfl/jfl/s Pj+ ;fdflhs
lhDd]jf/L x'G5g\ . Tof] a]nf dnfO{ e"tsfnsf] efjgfTds cJ;]zg
(Obsession) / eljiosf] nIo k|flKtsf nflu eO/x]sf bf}8w"kn] d]/f]
jt{dfgsf] cfjZostfnfO{ cf]e]mndf kfl//fv]sf lyP . …cfp6 ckm ;fO6,
cfp6 ckm dfO08Ú eg]h:t} d of] dfld{s dfxf]naf6 aflx/ hfg ;s]sf] eP
zfob dg kl/jt{g x'g ;SYof] ls † ToxLa]nf 3/df kl/jf/sf ;b:ox¿n]
klg cd]l/sfdf a;f]af; ul//fv]sL cfºg} :jhftLo kl/jf/sL ;'zLnf
wfVjfl;t d]/f] ljjfxsf] s'/f rnfPsf /x]5g\ . d]/f] So"jf hfg] sfo{qmds}
;do ldnfP/ sfG5f] 5f]/f /fhg / d cd]l/sf uof}+ ;'zLnf / pgsf
kl/jf/nfO{ e]6\g . cd]l/sfd} al;/x]sf d]/f ;fyL /Tgdfg zfSosf]
Go"of]s{l:yt 3/df klxnf]kN6 ;'zLnf;“u d]/f] e]6 eof] . lg/Gt/ kL8f /
b'Mvsf sf/0f …/f]dfG;Ú slxn]sfxL+ dflg;sf] cGtM:s/0fdf lrl;P/
…xfOe/g]zgÚ eO{ n'sL a:bf]/x]5 clg cg's"ntf ldNgf;fy k]ml/ 9sdSs
k'mn]/ cfp“bf]/x]5 …Pp6f dfG5]sf] dfofn] slt km/s kb{5 lhGbuLdfÚ eg]h:t}
. g]kfnaf6 xhf/f}+ xhf/ lsnf]ld6/ 6f9f gof“ b]z, gof“ kl/j]z / gf}nf]
dfxf]ndf cUnL, /fd|L, uf]/L / ;w}+ xf“l;/xg] ;'zLnfsf] cfsif{s JolQmTj b]v]/
d]/f] dgdf cfzfsf] gof“ c+s"/ knfP/ cfof] . jf:tjdf ;'zLnf d]/f] sn]hs}
;fyL /fh wfVjfsL alxgL /lx5g\ . /fh 8fS6/ eP/ ljut aL;—tL;
jif{b]lv cd]l/sfd} a;f]af; ul//x]sf ePklg pgsL cfdf k/Dk/fut wfld{s
Pj+ ;f+:s[lts ljrf/sL ePsf] x'“bf pgLx¿ ;a} ljb]zdf a;]/ klg k"/f
g]kfnLkgd} hLjg latfO/x]sf 5g\ . k"hfsf]7Ldf 306f aHg], laxfg a]n'sf
g]kfnL vfgf vfg], g]jf/L 3/flgofkg . s]xL lbg Go"h;L{ a;]/ /fhg / d
Sofgf8fsf] df]lG6«on x'“b} So"jfsf] xjfgf uof}+ . Toxf“af6 g]kfn kms]{s} s]xL
dlxgfkl5 d]/f] / ;'zLnfsf] ljjfx eof] . o;/L d]/f] lhGbuLsf] gof“ kfgf
k]ml/ klN6of] .
***
198
Downloaded from Mero Sansar
(www.mysansar.com)
;f]r
kl/R5]b—!@
g]kfn vQd 5}
5}g
æ;'/Iffsf] s'/f ubf{, g]kfnsf] ;'/Iffsf] l:ylt zfob klxn]eGbf lalu|Psf] xf]nf
t/ ;+;f/ g} sxf“ k"0f{ ;'/lIft 5 / clxn] † OG8f]g]l;ofsf] afnLsf] kf“r tf/]
xf]6]ndf ad k8\lsg ;S5, :k]gdf ofqf ubf{—ub}{ /]n Wj:t x'g;S5,
dlgnfdf ko{6sx¿ x/fpg ;S5g\, Oh/fon / c/adf s'g}klg a]nf
cfTd3ftL ad k8\lsg ;S5, n08gsf] Po/kf]6{df ;'/Iffsf] sf/0f s'g}a]nf
p8fg /2 x'g;S5 . ha cd]l/sfsf] …l6\jg 6fj/Ú ;'/lIft 5}g eg] ;+;f/df
sxf“ s] ;'/lIft 5 eGg] < x/]s b]zdf cf—cfºgf] lsl;dsf 8fjf“8f]nx¿
5g\ . clxn] ;f/f ;+;f/sf] :j¿k, ;+/rgf b"|tultn] kl/jt{g e}/x]sf] 5 .
ca of] kl/jlt{t cfw'lgs ;+;f/df cfw'lgs dflg; eP/ af“Rg] xf] eg]
cfw'lgs hl6n ;d:ofx¿l;t h'w]/ hLjgofkg ug{] snf l;Sg' k5{ . dflg;
bf}8g ;S5 t/ ;d:ofx¿af6 n'Sg ;Sb}g .Æ
199
Downloaded from Mero Sansar
(www.mysansar.com)
;f]r
a9\of] . o;/L ljb]z hf“bf Toxf“sf k|jf;L ;fyLefOx¿n] dfof u/L dnfO{
3/df vfg af]nfp“5g\\ . cfºgf] b]zaf6 6f9f cfºgf g]kfnL bfh'efOl;t
ukm;km ug{ kfp“bf dnfO{ v'zL t nfU5 t/ s'/f ubf{ub}{ ha pgLx¿
g]kfnsf] cfnf]rgf ug{ yfN5g\, dnfO{ cK7\of/f] k5{ . k|ltjfb u?“ eg] Toxf“
d kfx'gf eP/ cfPsf] 5', g"g vfO;s]sf] 5', gu?“ eg] dgn] g} dfGb}g . k]ml/
d]/f] Pp6f v/fa afgL – d s;}sf] jflxoft s'/f ;'Gg} ;lSbg . enfs';f/Ls}
qmddf ha d pxf“x¿nfO{ g]kfn cfpg lgDTofp“5', sltkon] æv} g]kfn t
cfpg dgk5{, t/ aRrfx¿ Toxf“ k'Ugf;fy la/fdL g} x'G5g\\, slxn]
emf8fkvfnf nfU5Æ h:tf u'gf;f] ;'gfp“5g\ . slxn]sfxL+ d Toxf“ x's]{sf
pGgfO;—aL; jif{sf s]6fs]6Lx¿nfO{ dfof u/L ;f]Wy]+, "Have you visited
Nepal ?" pgLx¿ lglZrGt eP/ tTsfn} hjfkm lbOxfNy], "Oh my god, I don't
think, I can !" g]kfnL eP/ g]kfnk|ltsf] Tof] cjx]ngf b]Vbf d b'Mlvt
x'Gy] . cd]l/sfsf /fi6«kltsf 5f]/f g]kfn cfP/ Ps dlxgf latfpg ;S5g\,
l/sL dfl6{g h:tf ljZjk|l;4 ufosx¿ g]kfndf af/Daf/ cfp“5g\,\ lk|G;
rfN;{, lk|G;]; 8fogf, dN6L Gofzgn sDkgLsf cWoIfx¿ g]kfnsf] Uffp“—
ufp“ 3'Dg hfG5g\ . pgLx¿ la/fdL ePgg\, pgLx¿sf] k]6 klg u8a8 ePg
t/ tL k|jf;L g]kfnLsf ;Gtfgx¿ g]kfn cfpg lsg 8/fP xf]nfg\ < s]
ljb]zdf x'ls{g] g]kfnL afnaRrfx¿sf] /xg;xg lk|G; rfN;{sf] hLjg:t/
eGbf pRr:t/Lo eof] t < Vofn7§f ub}{ d pgLx¿nfO{ ;'emfa lbGy+],
ætkfO{+x¿ ca g]kfn cfp“bf k};f arfpg' ePg, sGh':of“O“ ug{' ePg, v'nf
k;nsf df;' lsGg' ePg, k]|m; xfp;sf] df;' lsGg' k¥of], wf/fsf] kfgL lkpg'
ePg, ldg/n jf6/ lkpg' k¥of], clg kf] emf8fkvfnf nfUb}g . k'm6kfy,
/]i6'/]G6df gvfO{ cln a9L k};f lt/]/ :t/Lo xf]6]ndf uP/ vfPsf] eP la/fdL
x'“b}gYof] ls †Æ g]kfndf cfP/ k};f klg vr{ gug]{, clg la/fdL eOof] eg]/
g]kfnnfO{ lv;L ug]{nfO{ ca s] eGg] †
200
Downloaded from Mero Sansar
(www.mysansar.com)
;f]r
g]kfndf s'g}klg sfd x'g ;Sb}g, oxf“sf] /fhgLlts Joj:yf vQd
5, ;/sf/L lgsfox¿ Wj:t 5g\\, sf7df8f}+ k|b"lift 5 cflb—OToflb s'/f u/]/
clwsf+z k|jf;L g]kfnLx¿n] cfºg} hGde"ldnfO{ x]lk/x]sf 5g\ . x'g t
pgLx¿sf] g]kfnk|ltsf] dfof klg x'g ;S5 of] jf dgleq ps';d's'; ¿kdf
s'l07t eO/fv]sf efjgfx¿ klg x'g;S5g\ . pgLx¿sf] of] ljt[i0ff k|fs[lts
geP/, dnfO{ nfU5, ck|fs[lts vfnsf] xf] . pgLx¿sf] dgleq g]kfnk|lt
dfof / df]x cjZo 5 t/ cfºgf] b]z 5f]8]/ ljb]zdf uO{ zfob bf];|f] >]0fLsf]
gful/ssf] hLjgofkg ug]{ qmddf cfºgf s'l07t efjgfx¿ n'sfpg jf
201
Downloaded from Mero Sansar
(www.mysansar.com)
;f]r
ljb]zdf g]kfnLx¿ aL;f}+ jif{b]lv kl;gf r'xfP/ d]xgtsf ;fy sfd
ul//fv]sf 5g\\ . ;f/f lzIffsf] ef/ g]kfnnfO{ af]sfP/ kmn lbg] a]nfdf
ljb]zdf uO{ c¿x¿sf] cy{tGqnfO{ 6]jf / ;xof]u lbO/fv]sf 5g\\, oBlk
pgLx¿n] Tof] ljb]zL ;dfhdf hlt OHht kfpg'kg]{ xf], Tolt kfO/x]sf
5}gg\ . d]/f] Pshgf ;fyL Oª\Nof08sf] Pp6f k|ltli7t sDkgLdf 7"n}
cf]xbfdf sfd u5{g\ . zfob pgL g]kfndf eOlbPsf] eP w]/} ;Ddfg kfp“y]
xf]nf . Pstfsf d pgsf] 3/df b'O{ xKtf hlt a:g k'u]+ . x'g t pgL wgL
dflg;x¿dfq a:g] pRr:t/Lo 7]D;sf] ktgL eGg] 6f]ndf a:g] uy]{ . t/
pgsf] cfºg} l5d]sLx¿l;t klg lrghfg lyPg, af]nrfn lyPg . d Toxf“
kGw| lbg a;]+ . Toltsf lbg a:bf klg g d}n] Toxf“ Pshgf ljb]zL kfx'gf
cfPsf] b]v]+ g t pgnfO{ sf]xL ljb]zLn] lgdGq0ff u/]s} . ;w}+ a|]skmf:6 vfP/
clkm; hfGy] / clkm;af6 kms]{kl5sf] ;do 3/d} 6L=eL= x]/]/ latfp“y] .
s:tf] PSnf] lhGbuL < g]kfndf Tof] :t/df k'u]sf] JolQm slt Jo:t x'g'k5{,
;f]r]/ ;fWo g} x'“b}g . slxn]sfxL+ t g]kfndf olt w]/} lgdGq0ff cfO/fv]sf
x'G5g\ ;a}lt/ hfgnfO{ g} d'l:sn x'G5 . uha 5, Tolt nfdf] ;do ljb]zdf
a;]/ / To:tf] 7"nf] cf]xbfdf sfd u/]/ klg pgnfO{ Tof] b]zsf] ;dfhn]
v'n:t ¿kdf :jLsf/]sf] 5}g .
202
Downloaded from Mero Sansar
(www.mysansar.com)
;f]r
dTy/ kfg{ ;s]g . cfºgf] kl/jf/, ;dfh / b]zk|ltsf] k|]dnfO{ 9NdNofpg
;s]g . ;x;f dgdf nflu/x\of] — ljb]zdf a;]/ d]/f] kf/ nfUb}g, dxdfly
elGs/xg] le“muf eP/ af“Rg'eGbf cfºgf] hGde"lddf Ps k|ltli7t dflg; eP/
af“Rg' g} kmnbfoL xf]nf eGg] pHofnf]sf] 6s k¥of] d]/f] dfg;k6ndf . d
h:tf JolQm ljb]zdf nfvf}+nfv xf]nfg\, d]/f] u0fgf Toxf“ zfob krf;—;f7L
k|ltztdf klg kb}{gYof] xf]nf . t/ g]kfndf d Ps of b'O{ k|ltztsf]
dxTjk"0f{ u0fgfdf k5'{ . ToxL ljrf/af6 k|]l/t eO{ bf]wf/] lhGbuLnfO{ TofUb}
cfºg} b]zdf ;Dk"0f{ a'l4 / zlQmnfO{ vGofpg] ;dk{0f ug]{ d}n] c7f]6 u/]+ .
203
Downloaded from Mero Sansar
(www.mysansar.com)
;f]r
g]kfndf dfq xf]Og, ljsl;t b]zx¿df klg x'G5 . km/s s] 5 eg] ljb]zdf
xfdL hlt klg kv{g ;S5f}+ t/ g]kfndf kv{g] w}o{ x'“b}g . g]kfndf x]k]/ eP
klg t'?Gt} sfd u/fpg' kg]{ . dnfO{ cg'ej 5, cd]l/sfdf xf];\ jf
c:6«]lnofdf, olb Jofkf/ ug{sf] nflu dfn lemsfpg' k¥of] eg] sd;]sd !)
k]hsf] kmf/fd eg'{k5{ . ;'tL sk8f xf] ls /fog xf], afn]/ hf“lrG5 . Toxf“sf]
eG;f/af6 dfn 5'6fpg ;f]e}m Jofkf/Ln] t ;Sb} ;Sb}g . bnfn eg"“ jf
Ph]G6, pgLx¿af6 5'6fpg' k5{ . t/ ljb]zdf sfd ug]{ xfd|f bfh'efOx¿
ljb]zsf] emf]+hemd]nfnfO{ la;{G5g\ clg g]kfnsf] ;fgf]—ltgf] emd]nfnfO{ klg
ltnsf] kxf8 agfOlbG5g\ .
kl/xfN5 . clg, p;n] cg]s emd]nfx¿ e]mNg'kg]{ x'G5 . s'g b]zdf slt
e|i6frf/ x'G5, Jofkf/ / /fhgLlt aLrsf] …g]S;;Ú slt x'G5, sf]l;t slQsf]
;DaGw rflxG5, 7"nf–7"nf sfd ug{ slt uf¥xf] x'G5, s–s;nfO{ v'zL kfg'{
kbf]{/x]5, cfos/jfnfn] slt ;tfp“bf /x]5g\ – oL ;a s'/f To;a]nf
yfxf x'G5, ha pm Tof] ;dfhsf] k|ltli7t JolQm x'G5 ofg] Tof] ;dfhsf]
uGodfGo -'Who is Who'_ sf] :t/df k5{ . ljkGg ;dfhdf ;DkGg eP/ af“Rg
hlt uf¥xf] x'G5 Tolt g} uf¥xf] x'G5 ljsl;t d'n'ssf] 7"nf] dflg; eP/
af“Rg klg . tNnf] jf dWod:t/sf] ;fdflhs hLjgofkg u/]/ pRr:t/Lo
hLjgz}nLsf] cb[Zo jf:tljstfnfO{ cfTd;ft\ ug{ ;ls+b}g . g]kfnsf
k'm6kf6df So"l/of] a]Rg] / ;fgfltgf v'b|F Jofkf/ u/L lx+8\g] ;fwf/0f
204
Downloaded from Mero Sansar
(www.mysansar.com)
;f]r
dflg;x¿nfO{ oxf“ klg t s] emGem6 5 / † lbgel/ cfºgf] Ifdtf cg';f/
sdfp“5g\\, vfG5g\\ / /dfp“5g\ . g pgLx¿nfO{ nfO;]G; lng] wGbf g
gjLs/0f u/fpg] wGbf, g eG;f/sf] emGem6 g t 6\ofS; ltg]{ g} ;d:of . s]
pgLx¿sf] lhGbuL g]kfndf ;nnn alu/x]sf] 5}g / < dnfO{ nfU5, clxn]
ljsl;t d'n'sdf sfd ul//fv]sf hlt klg k|jf;L g]kfnLx¿ 5g\, clwsf+zn]
Tof] b]zsf] cf};t hLjg:t/eGbf dfly k'u]/ sfd gul//fv]sf] x'“bf Toxf“sf]]
;DkGg ;dfhsf] cb[Zo sl7gfO{ / emGem6x¿ cg'ej g} ug{ ;s]sf 5}gg\ .
205
Downloaded from Mero Sansar
(www.mysansar.com)
;f]r
klxn] afa'cfdfsf] >f4 ug{ d / d]/f] kl/jf/sf ;b:ox¿ ef/ttk{m uPsf
lyof}+ . ;aeGbf klxn] xfdL sf7df8f}+af6 agf/; uof}+ xjfO{hxfhaf6 .
Po/kf]6{ k'Ugf;fy cWofudg sfof{non] d]/f] / d]/f] kl/jf/sf ;a}
;b:ox¿sf] kf;kf]6{ dfUof] . d}n] eg]+, æg]kfnLnfO{ ef/t cfp“bf /fxbfgL
rflx+b}g .Æ t/ cWofudgsf] sd{rf/Ln] dnfO{ ;f¥x} lsrlsr u¥of] / kl5
la:tf/} d]/f] sfgdf cfP/ v';'Ss eGof], æc/] eOof %)) ¿k}of“ rfojfo s]
lnP lblhP .Æ d}n] 3"; lbg dflgg“ . ta pgLx¿n] xfdLnfO{ Ps306f;Dd
Po/kf]6{df s'/fP . ;a} ko{6sx¿ uPkl5dfq xfd|f] gful/stf k|df0fkq x]/]/
aflx/ k7fOof] . To;kl5 km]l/ eG;f/sf] Pp6f sd{rf/L cfof] . xfdLn] slt
ef=¿= NofPsf 5f}+ egL ;f]Wof] . ha d}n] krf;—;f7L xhf/ NofPsf] s'/f
;'gfP“, p;n] Toltsf ef=¿= sxf“af6, s;/L / lsg NofPsf] eg]/ b'Mv lbg
yfNof] . d}n] xfdL tLy{ofqf ug{ cfPsf xf}+ / g]kfnLsf lgldQ ef/t cfp“bf
ef/tLo ¿k}of“ g} lnP/ cfpg' k5{ eg]+ . t/, pgLx¿ xfdLnfO{ b'Mv} lbP/
3"; lng vf]lh/x]sf lyP . d}n] s'g} xfntdf klg 3"; glbg] ljrf/ u/]+ .
cGtdf c;fWo} b'Mv lbg yfn]kl5, d}n] l/;n] 6]lnkmf]gaf6 lbNnLl:yt g]kfnL
/fhb"tfjf;df ;Dks{ ug{ vf]h]+ . aNn xfdLnfO{ Toxf“af6 5f]l8of] .
Psl5g kl5 km]l/ 6]lnkmf]gsf] 306L aHof],] Tof] kmf]g 6«fen Ph]G;Lsf] /x]5 .
p;sf] Ph]G;Laf6 uf8L ef8fdf lng cg'/f]w ub}{ lyof] pm . jf:tjdf
206
Downloaded from Mero Sansar
(www.mysansar.com)
;f]r
xf]6]nsf] l/;]K;lgi6n] xfdLnfO{ df]6f] af]sf eG7fg]/ sldzg vfg] nf]edf
ljleGg 6«fen Ph]G;L / ;f8L k;n]x¿nfO{ d]/f] sf]7fsf] gDa/ lbPsf] /x]5 .
of] s'/f yfxf kfP/ d}n] xf]6]nsf] l/;]K;gdf a:g] sd{rf/LnfO{ 6]lnkmf]g u/]/
km]l/ csf]{ kmf]g cfof] eg] xfdL cs}{ xf]6]ndf a:g hfg] r]tfjgL lbP“ .
ef]lnkN6 laxfg ;a]/} g'xfO{—w'jfO{ u/]/ u¨fsf] 3f6df >f4 ug{ hfg
xfdL ;a} xf]6]nsf] naLdf cfof}+ . n † Toxf“ t b'O{hgf k08fx¿ hg} / wf]tL
nufP/ lgwf/df >Lv08sf] 6Lsf nufO{ xfdLnfO{ klv{/fv]sf /x]5g\\ . tL
k08fx¿sf cf—cfºgf 3f6x¿ /x]5g\ / xfdLnfO{ cf—cfºgf] kmGbfdf kfg{
vf]lh/x]sf /x]5g\ . Tof] zx/sf] Tof] rl/q b]v]/ dnfO{ cfZro{ nfUof] . dlGb/
k'Ubf sldzg vfg] nf]en] k08fx¿n] kmnk"mn k;ndf ;Dks{ u/fpg], k"mn
a]Rg]n] h'Qf x]g]{ dfG5] ldnfpg] . s:tf] of] …sg]S;gÚ sf] zx/ † 8«fOe/n]
xf]6]nnfO{, xf]6]nn] 6«fen Ph]G;LnfO{, 6«fen Ph]G;Ln] ;f8L k;n]nfO{, k08fn]
k"mn a]Rg]nfO{ clg k"mn a]Rg]n] h'Qf x]]g]{nfO{ — of] s:tf] sg]S;g} sg]Szgsf]
zx/ < s] g]kfndf o:tf] x'G5 <
207
Downloaded from Mero Sansar
(www.mysansar.com)
;f]r
Joj;foL x'“, d}n] d]/f] xf]6]nnfO{ lxn6gl;t bfh]+ eg] d ;w}+ u/La} x'G5' . t/
d}n] cfºgf ;dsIfL xf]6]n pBdLl;t bf“h]/ x]g]{ xf] eg] o;n] dnfO{ ;fGTjgf
/ sfd ug]{ k|]/0ff lbG5 . ca xfdLn] xfd|f] b]znfO{ sf]l;t bf“Hg] < agf/; /
cnfxfafbl;t bf“h]/ cfºgf] j:t'l:ylt x]g{ vf]Hbf cGofo eof] t < clxn]
xfdL g]kfndf ;'/Iff 5}g eg]/ s/fO/fv]sf 5f}+ . xf], ljut bz—af¥x jif{sf]
;dofjlwdf xfd|f] b]zsf] ;'/Iffl:ylt g/fd|f] e};s]sf] 5 . tyflk xfd|f] cj:yf
c¿ d'n'sx¿sf] eGbf vQd} 5 eGg' cg'lrt x'G5 < laxf/df lbp“;} 8fS6/ /
jlsnx¿sf] ckx/0f ePsf] va/ xfdL ;'G5f}+ . aDaO{df kfg k;n]b]lv
7"N7"nf lkmNdL snfsf/x¿n] cfºgf] Joj;fo ug{ dflkmofx¿nfO{ ;nfdL
r9fpg' k5{ . o;sf] cg'ej t dgLiff sf]O/fnfnfO{ klg xf]nf lg † s]xL lbg
cufl8 d]/f] ldq 8fS6/ cGhgLs'df/ zdf{n] dnfO{ Pp6f uhasf] 36gf
;'gfP . aDaO{df Pshgf 8fS6/n] s'g} wgf9\o la/fdLnfO{ lgsf] kf/]kl5
la/fdLn] pgnfO{ Pp6f dl;{l8h uf8L pkxf/ lbPsf /x]5g\ . 8fS6/n] v'zL
eP/ cfºgf] kl/jf/nfO{ dl;{l8h uf8Ldf /fvL d]l/g 8«fOelt/ 3'dfP5g\ .
To;kl5 rf}kftLDff e]nk'/L vfg hfg] of]hgf agfP5g\ . hf“bfhf“b} aLr}df
df]afOnsf] 306L ah]5 . 8fS6/n] df]afOnaf6 …x]nf]Ú eGg kfPs} lyPgg\,
ptfaf6 Pp6f ux|f} cfjfh cfP5, æawfO{ 8fS6/ ;fxa cfksL gO{ rdstL
x'O{ uf8L s] lnP . cR5f, O;s] ;'/Iff s] lnP xdf/] cfbdLsf] yf]8f ax't
;nfdL b]t] /xgf .Æ kl/jf/l;t rf}kftLdf e]nk'/L vfg hfg nfu]sf 8fS6/
8/fP/ ;/f;/ kms]{/ cfk"mn] lgsf] kf/]sf] JolQmsxf“ uO{ d]/f] ;fgf] df?tL
Eofg g} 7Ls 5 eg]/ p;nfO{ pkxf/ lbPsf] dl;{l8h a]~r wGojfb ;lxt
kmsf{OlbP5g\ . l5d]sL b]zsf] ;To 36gf xf] of] .
208
Downloaded from Mero Sansar
(www.mysansar.com)
;f]r
g} k'm6\nf h:tf] u/L d'Ssf ahf/] . xfdL b'a} …;/L—;/LÚ eGb} lyof}+ t/ tL
dflg;n] ceb| zAb k|of]u ub}{ ufnL ug{ 5f]8]gg\ . d}n] klg l/;n] tL
ofqLnfO{ s]xL eGg vf]h]sf] lyP“ t/ /Tgdfgn] dnfO{ aLrd} /f]s] . To;a]nf
pl;t k|ltjfb ug{ g;s]sf]df dnfO{ Unflg cg'ej eof] . dnfO{ nfUof],
cfºgf] cfTd;DdfgnfO{ bafP/ af“Rg' s] af“Rg' † hlt g} ;'vdo lhGbuL
latfPklg To;sf] d"No g} s] /x\of] / †
dnfO{ cd]l/sfdf uf8L rnfpg vf; s'g} OR5f 5}g . Pslbg d]/f
;fnLx¿ clgtf / d]/L wfVjf;“u Go"h;L{sf] Pp6f hnkfg sfo{qmddf hfg
nfu]sf] lyP“ . uf8L clgtfn] rnfO/fv]sL lyOg\ . af6f] e'n]/ xfdL Go"h;L{s}
xA;Lx¿ a:g] 7fp“df k'u]5f}+ . hxf“ x]¥of], sfn}sfnf xA;Lx¿ dfq .
209
Downloaded from Mero Sansar
(www.mysansar.com)
;f]r
cd]l/sfdf k]ml/ Psrf]l6 Pp6f af6f]df 3';]kl5 uf8L kmsf{pg c;fWo}
uf¥xf] . uf8L xfSbf xfSb} clgtf olt 8/fOg\ ls pgL /fd|f];“u af]Ng klg
;lsgg\ . pgL 8/fPsf] b]v]/ d]/f] dgdf klg s]xL sDkg eof] . ;fnLx¿sf
cufl8 axfb'/L t b]vfpg} k¥of] . dgleq 8/ ePklg g8/fPsf] clego u/]+ .
clgtfn] cln …ge{;Ú eP/ elgg\, ædnfO{ t yfx} ePg s'g rflx+ af6f] xf],
sf]l;t ;f]Wg] xf]nf <Æ Toxf“ s]xL cNnf/] s]6fx¿ v]ln/fv]sf /x]5g\\ .
pgLx¿l;t ;f]Wg] t cf“6} cfPg . cflv/ Pp6L a"9L cfOdfO{nfO{ e]§fP/ a8f]
cfb/k"j{s …Dof8d Dof8dÚ eGb} af6f] ;f]Wof}+ .
210
Downloaded from Mero Sansar
(www.mysansar.com)
;f]r
s]6Lx¿n] cvaf/ a]Rg] ;'/df kf;kf]6{ p8fOlbG5g\ . O6fnLsf] t'ngfdf xfd|f]
g]kfndf ;'/Iff 5}g t < ;f7L jif{sf] d]/f] lhGbuLdf clxn];Dd g]kfndf
s;}n] d]/f] vNtLaf6 Ps k};f rf]/]sf] 5}g . a¿ k;n, /]i6'/]06df lal;{P/
5f]8]sf Aofux¿ dnfO{ h:tfsf] t:t} kmsf{OPsf] 5 .
***
211
Downloaded from Mero Sansar
(www.mysansar.com)
;f]r
kl/R5]b—!#
;Demgfsf t/]nLx¿
æxfdLn] sfgaf6 cg]s JofVofx¿ ;'G5f}+, lstfjdf cg]s j0f{gx¿ k9\5f}+ .
cfhsn t o:tf l;g]dfx¿ klg cfO;s] hxf“ s'g} 7fp“ jf a:t' b]lvgf;fy
Tof] cg';f/sf] jf:gf ;d]t cfp“bf] /x]5, gfsn] klg Tof] 7fp“sf] / Toxf“
JofKt ;'uGwsf] cg'ej ug{ ;Sbf]/x]5 . oBlk xfd|f] gfs, sfg / cf“vfn]
hlt;'s} ;'“u]klg, ;'g]klg, x]/]klg xfd|f] dfg;k6ndf lhGbuLe/ ;lDemg ;Sg]
cfwf/ aGb}g . af/Daf/ ;lDemgsf lgldQ ef}lts :kz{ / k|ToIf ;fIffTsf/
ug}{k5{ . s:tf] uha † v'§f / xftdf g x]g]{ cf“vf 5 g ;'Gg] sfg 5 t/
To;sf] :kz{ ljgf dflg;sf cGo zlQmzfnL OlGb|ox¿n] klg sfd ug{ ;Sbf
/x]g5g\ . cf“vfn] x]/]/, sfgn] ;'g]/ / lstfjdf k9]/ dfq b[Zofjnf]sg ug{
;lsg] eP ko{6gsf] cfjZostf g} x'“b}gYof] .Æ
212
Downloaded from Mero Sansar
(www.mysansar.com)
;f]r
cGt/fTdf klg dfsf]{kf]nf] / x'ogZofgx¿sf] h:t} ofqf / e|d0f–k|]daf6
k[ys\ 5}g . pgLx¿nfO{ Psrf]l6 e|d0fsf] nt nfUof] eg] nfdf] ;do;Dd
Ps} 7fp“df al;/xg ;Sb}gg\ . cfw'lgs ;dfhsf] ;Eo dflg; vfg]s'/fdf
sGh':of“O{ ug{ ;S5, dx“uf—dx“uf n'uf glsg]/ k};f arfpg ;S5 t/ ofqf
/ e|d0fx¿ gu/L Ps} 7fp“ s'“lhP/ a:g ;Sb}g . pm s'g} klg axfgfdf sxL+
g sxL+ cfºgf] b}lgs hLjgsf] lk+h8faf6 lg:s]/ :jtGqtfk"j{s p8\g
rfxG5 . e|d0f, ofqf, cg'ej, b[Zofjnf]sg / ko{6g zfob cfw'lgs
dflg;sf nflu geO{ gx'g] / slxNo} gd]l6g] Kof;x¿ x'g\ .
213
Downloaded from Mero Sansar
(www.mysansar.com)
;f]r
sfg / cf“vfn] hlt;'s} ;'“u]klg, ;'g]klg, x]/]klg xfd|f] dfg;k6ndf
lhGbuLe/ ;lDemg ;Sg] cfwf/ aGb}g . af/Daf/ ;lDemgsf lgldQ ef}lts
:kz{ / k|ToIf ;fIffTsf/ ug}{k5{ . s:tf] uha † v'§f / xftdf g x]g]{ cf“vf
5 g ;'Gg] sfg 5 t/ To;sf] :kz{ljgf dflg;sf cGo zlQmzfnL
OlGb|ox¿n] klg sfd ug{ ;Sbf /x]g5g\ . cf“vfn] x]/]/, sfgn] ;'g]/ /
lstfadf k9]/ dfq b[Zofjnf]sg ug{ ;lsg] eP ko{6gsf] cfjZostf g}
x'“b}gYof] .
214
Downloaded from Mero Sansar
(www.mysansar.com)
;f]r
5'6]sf Snf;x¿sf] gf]6 agfOlbGYof] ;L=cf/= k|]dLn] . pm sn]hsf] d]; OGrfh{
klg lyof] . d];sf] …nGrÚ, …l8g/Ú ;a} p;s} cfb]z cg';f/ Joj:yf ul/GYof] .
ha d /fltsf] lkmNd x]/]/ kmls{Gy]+, p;n] d];af6 d]/f] sf]7fdf vfgf
k7fp“Yof] . sn]h ;lsPkl5 xfd|f] ;DaGw 6fl9b} uof] . t/ d p;nfO{ ;w}+
;lDem/xGy]+ . kl5 p;nfO{ e]6\g olt /x/ nfUof] ls d}n] lxdf+rn k|b]zsf]
Pp6f klqsfdf lj1fkg 5kfP/ p;nfO{ g]kfn cfpg cfdGq0f u/]+ .
slxn]sfxL+ 5Ss k5'{ d cfºg} efj'stf b]v]/ . ;f]R5', …d Tolt efj's lsg
x'Gy] <Ú cfk"mnfO{ dg k¥of] eg] h]klg ug{ rfxg] . x'g t s'Nn' / dgfnLsf]
ofbn] dnfO{ ;w}+ ;tfO/xGYof] . d k|]dLnfO{ e]6\g] lgx'“ agfP/ ;g\ !(($ df
dgfnL 3'Dg uOxfn]+ . t/ To:tf] clåtLo k|fs[lts dgf]/d :yn clxn]
215
Downloaded from Mero Sansar
(www.mysansar.com)
;f]r
hfuL/ 5f]8]kl5 d ko{6g If]qdf nfu]+ t/ To;kl5 klg d]/f] 3'Dg]
qmd /f]lsPg . k|s[lt ;+/If0f / ko{6gl;t cfj4 ljleGg ;+3;+:yfl;t sfd
ul//fv]sf] x'“bf jif{df rf/—kf“rj6f ljb]z e|d0f t h'l/xfNy] . ljb]z e|d0fsf
cToGt /f]rs, /f]df~rsf/L 36gfx¿sf] ;Dk"0f{ ljj/0f n]VgnfO{ t zfob
csf]{ Pp6f lstfj g} rflxG5 . To:tf e|d0fsf qmddf d}n] la;{g} g;Sg] s]xL
7fp“x¿ 5g\ h;nfO{ d}n] oxf“ ;dfj]z ul/g“ eg] zfob of] d]/f] ;f]rsf]
lstfj k"0f{ x'“b}g xf]nf .
216
Downloaded from Mero Sansar
(www.mysansar.com)
;f]r
Joj:yfkg /fd|f] eof] eg] /fli6«o lgs'~hsf] cfuGt's wfGg] Ifdtf
(visitors carrying capacity) nfO{ klg s;/L a9fpg ;lsG5 eGg] s'/f Toxf“af6
l;Sg ;lsG5 . Pnf]:6f]g uPsf] tL; jif{eGbf a9L eO;Sof] t/ Toxf“sf] tftf]
uGws kfgLsf] kmf]x/f clxn];Dd d]/f] :d[ltk6df oyfjt\ 5 .
217
Downloaded from Mero Sansar
(www.mysansar.com)
;f]r
/x]5g\, ¤jf§ x]bf{ 7\ofDd} l6a]l6ogx¿ h:t} b]lvg] . Toxf“sf cfOdfO{x¿
g]kfndf h:t} …d'ufÚ / …6Sjf{OhÚ hl8t rf“bLsf uxgfx¿ nufp“bf /x]5g\ .
crDd nfU5 † xhf/f}— + xhf/ ldn 6f9f a;f]jf; ug]{ /]8 Ol08og / l6a]l6og
hfltx¿aLr Pp6} vfn] 9f“rf, xfpefp / Ps}vfnsf] jf;:yfg . ljgf
af]6la?jfsf gf¨f kTyl/nf Pj+ ;'vf d}bfg clg cf“vfn] g} gEofpg] ;Lwf
Pj+ km/flsnf e"—b[Zox¿, d?e"ld h:tf] b]lvP tfklg Toxf“ cfºg} lsl;dsf]
cfsif{0f lyof] .
cfOg\ . b'O{ lbgdfq a:g] sfo{qmd lyof] d]/f] d];febL{df, t/ Toxf“ ;ft lbg
a;]/ Pp6f cd]l/sL cflbjf;Lsf] cgf}7f] lhGbuL cg'ej ul/of] .
218
Downloaded from Mero Sansar
(www.mysansar.com)
;f]r
eg]sf] dfq ;+/If0fsf nflu 5'6\ofOPsf] e"—efu xf] eg]/ . t/ ;+/If0f /
ljsf;sf] cToGt ;'Gb/ Pj+ ;Gt'lnt Joj:yfkgsf] pQd gd"gf d}n] Toxf“
b]v]+ . ToxL cjwf/0ffaf6 k|]l/t eO{ d]/f] lbdfudf cGgk"0f{ ;+/If0fsf]
kl/sNkgf k|:k'm6g ePsf] lyof] . af“Dkm;“u} sf]nlDaof cfO;lkmN8 elgg]]
cToGt /d0fLo 7fp“ /x]5, hxf“ lxp“df ;km/ ug]{ ;fgf] 6\ofS6/af6 hfg'
k5{ . lxp“ g} lxp“n] el/Psf] Tof] clåtLo e"—efudf :jR5 gLnf] lxdgbLaf6
lgd{n kfgL alu/x]sf] lyof] . ;a} cfuGt'sx¿ Tof] kfgL lkpg] dfq xf]Og,
af]tndf e/]/ xfdLn] u+ufhn NofP h:t} sf];]nLsf] ¿kdf 3/ n}hfg] uy]{ .
219
Downloaded from Mero Sansar
(www.mysansar.com)
;f]r
g]kfndf kms]{/ cfPkl5 cfºgf] b]zdf klg k|fs[lts, P]ltxfl;s Pj+
;“f:s[lts dxTjsf 7fp“x¿df /fli6«o lgs'~h agfpg] rfxgf / ;kgf dleq
ToxL a]nf hfu]sf] lyof] . slxn]sfxL+ dnfO{ crDd nfU5, g]kfnsf dGqLx¿,
;lrjx¿ / of]hgfljb\x¿nfO{ ljb]z e|d0f ug{ hf“bf Toxf“sf] ljsf; x]/]/
g]kfndf klg s]xL g s]xL u?“ eGg] vfnsf k|]/0ff s;/L gcfPsf] xf]nf <
b]zsf] wg vr{ u/]/ af/Daf/ ljb]z hfG5g\, ;kgf / sNkgf af]s]/ cfpg'sf]
;§f :jf:gLsf nflu uxgf, aRrfx¿sf nflu v]nf}+gf / k};f arfP/ b'jO{sf]
8\o'6L k|mL ;kaf6 sf]xLsf]xL t kf“r—bz tf]nf ;'g klg lnP/ kms{+G5g\ .
g]kfndf efif0f ug]{ a]nf jf sfo{zfnf uf]i7Ldf 5nkmn ug]{ a]nf cd]l/sf,
o"/f]k / hfkfgsf] pbfx/0f lbG5g\ t/ cfºgf] kbLo clwsf/ k|of]u u/]/
ug{;Sg] ;fgf]ltgf] ljsf;sf sfdx¿sf] b]vfl;sL;Dd klg ug{ ;Sb}gg\ . of]
kl/k]|Iodf s]xL xb;Dd pBdLx¿ cufl8 5g\ . pgLx¿ cfºg} k};f vr{ u/L
ljb]z e|d0f ug{ hfG5g\ . ljb]zaf6 l;s]/ cfPsf k|ljlwx¿ cfºgf] pBf]u,
Joj;fo / Jofkf/df k|of]u u5{g\ .
cfk}+mn] 8'¨f lgdf{0f u/L cGt/ dxfåLksf] ofqf ug{ hfG5g\ pgLx¿ .
sf]xLsf]xL wgf9\ox¿ t kfn 6f“u]sf tL 7"N7"nf ljnf;L 8'+uf -Yacht_ af6
220
Downloaded from Mero Sansar
(www.mysansar.com)
;f]r
ljZj e|d0f ug{ hfG5g\ . t/ ;d'b| ofqf dnfO{ k6Ss} kmfKb}g . Psrf]l6 d}n]
l;8\gL xfj{/af6 y'k|f] k};f lt/]/ Pp6f 7"nf] hxfhdf r9L ljnf;L …q'mhÚ sf]
;km/ u/]sf] lyP“ . hxfhdf ;a}yf]s lyP, :jLld¨ k'n, gfRg] 7fp“ clg ;of}+
k|sf/sf …O:df]u;af]8{Ú :jflbi6 vfgf t/ tLg lbg;Dd jfGtf ug'{afx]s d
Toxf“ s]xL /dfpg ;lsg“ .
221
Downloaded from Mero Sansar
(www.mysansar.com)
;f]r
222
Downloaded from Mero Sansar
(www.mysansar.com)
;f]r
;+;f/df x/]s uGtJo:ynsf cf—cfºg} cfsif{0fx¿ x'G5g\, vf; u/L
vfgf / lkpg]df . lkpg]df t dnfO{ vf; s'g} ;f]v 5}g t/ vfg] s'/fdf d
clt ;f]lvg . ch]{lG6gfsf] Ao"g;cfo;{sf] clt k]mzg]an ahf/df nfOgsf
223
Downloaded from Mero Sansar
(www.mysansar.com)
;f]r
d]/L >LdtL ;'zLnfnfO{ ck]/f b]vfpg nu]sf lyP . gfO“ klg eGg' ePg .
;'zLnfnfO{ ck]/fsf] cg'ej u/fpg xfdL ;a} uof}+ . kms]{/ cfPkl5 d]/L
>LdtLn] PSn} dnfO{ sf]7fdf cfP/ ca lhGbuLdf ck]/f ;k]/f b]vfpg
gn}hfg' elgg\ . d}n] clxn];Dd ck]/fsf] dd{nfO{ slxNo} :jLsfg}{ ;lsg“ . t/
Go"of]s{sf] …a|f]8—j]Ú zf] df Cats, 42 Street h:tf ;f+uLlts sfo{qmdx¿
uhasf x'“bf/x]5g\ . ga'e]mklg cToGt /dfOnf] . ;f“Rr} tL cgluGtL
224
Downloaded from Mero Sansar
(www.mysansar.com)
;f]r
;"of{:t ;dosf] uf]w'nL pHofnf]df klg :ki6 b]lvGYof] . c:tfpg] a]nfsf]
;"o{sf] nflndf Toxf“af6 uhasf] b]lvGYof] . Tof] a]nf rf“bgL /ft lyof] . /flt
rGb|dfsf] pHofnf]df ;d'b|af6 cfPsf 5fnx¿ 6fk'sf] lsgf/fdf k'Ubfk'Ub}
k'm6]/ lk+mh eO{ afn'jfdf ljnLg ePsf] a]nf k|s[ltsf] cs}{ Pp6f cnf}lss
:j¿k emlNsGYof] . Tof] b[Zon] dnfO{ olt /f]dfl~rt u/fof] d}n] ;d'b|sf]
lsgf/df ca]/;Dd a;]/ Pp6f c+u|]hL sljtf;Dd klg /Rg k'u]+ . kRrL;
jif{eGbf a9L e};Sof] k]gfªsf] Tof] ;'g;fg 6fk'df af; a;]sf] t/ Toxf“
latfPsf x/If0fx¿ ;De]m/ cfpbf dg /dfOnf] x'G5 .
225
Downloaded from Mero Sansar
(www.mysansar.com)
;f]r
before it touched me, vanish into sand.
From the above hamlet shining,
I saw Lucy rushing down,
hanging Lantern in her hand,
whilst in midway soon she wan.
Come and gone Lucy and silver,
dream blown out of order.
Nothing now in my hand,
disappeared like a magic wand.
Next morning in the crispy dawn,
there rise a golden sun.
Maishma cleared, saturnine gone,
I found myself sin qua non.
226
Downloaded from Mero Sansar
(www.mysansar.com)
;f]r
k|fs[lts k|f0fL eP/ ;do latfpg nfnflot x'G5g\ . t/ lhGbuLdf cfk"m t
g'xfpg] a]nfdf klg c08/j]o/ nufP/ g'xfpg], lgj{:q eP/ v'n]cfd t 3'Dg}
;lsg . s:tf] cgf}7f] † Tof] 6fk'df ;a} lgj{:q 5g, pgLx¿nfO{ nfh nfu]g
t/ dnfO{ c08/j]o/ nufpbf klg nfh nfUg] . Psb'O{ rf]l6 t k'msfn]+ klg
t/ kfgL aflx/ xf]Og kfgL leqdfq . x]/g 6fk'df ;aeGbf /dfOnf] kfgLleq
d'vdf kfOk nufP/ cf“vfdf rZdf /fvL …:gf]/slnªÚ ug{ hfg] xf] . cfºg}
cfjfhsf] :jf“—:jf“ / ;f;sf] k|ltWjlgn] klg slxn]sfxL+ eoeLt kf5{ .
cf“vfdf kfgL gk:g] df:s nufPsf] sf/0f ;fgf] df5f klg 7"nf] b]lvbf]/x]5 .
;aeGbf klxn] …:gf]/slnªÚ ug{ uPsf] a]nf …l:6ª /]Ú eGg] r]K6f] t/ nfdk'5]«
df5f b]Vbf t s:tf] tl;{Psf] † sf];f}sf];;Dd d'ufsf] 6fk'n] ;d'b|sf] 5fnnfO{
/f]s]sf] x'“bf x]/g 6fk'df 5fn cfpb}g / ;Dk"0f{ lsgf/ /l¨la/¨L afn'jf /
lk+mh}lk+mhn] el/Psf] 5 . of] b[Zo pTs[i6 kf]i6/ h:t} b]lvG5 . lhGbuLdf
Psrf]l6 k'Ug} kg]{ 7fp“ xf] of] x]/g 6fk' .
227
Downloaded from Mero Sansar
(www.mysansar.com)
;f]r
lsof];L sfd klg uf]? h:t} ug]{ uYof]{ / df]hdhf klg TolQs} .
hxf“ uP klg hfkfgsf] dx“uf]—dx“uf] e§Ldf uP/ afSnf] kfp8/ bn]sL,
k/Dk/fut lsdf]gf] n'uf nufPsL …lu;fÚ o'jtLx¿sf] xftaf6 …8f]hf]—8f]hf]Ú
eGb} Gofgf] ;fsLsf] /S;L lkpg' kg]{ . ;fsL /S;Lsf] :jfb lsof];Ln] g} dnfO{
rvfPsf] xf] / clxn] klg Gofgf] ;fsL lkpg kfOof] eg] d x'?Ss x'G5' .
xfd|f] ldqtf k|uf9 x'“b} uof] ha lsof];Lsf] 5f]/f eof], p;n] 5f]/fsf] gfp“ d]/}
gfp“af6 /fVof] s0f{ xf]l;8f] . clxn] d]/f] hfkfgL wd{k'q o'lg{el;6Ldf
228
Downloaded from Mero Sansar
(www.mysansar.com)
;f]r
lsgf/fleq gfuj]nL tnfpsf] ¿kdf ;[hgf ePsf] x'G5 h;sf] bfof“—afof“
cToGt 3gf t/ ;—;fgf ?v la?jfsf] h¨n x'G5 . clwsf+z ?vsf h/fx¿
j/sf] h:t} xf“ufaf6 tn cfO{ emf“luPsf x'G5g\ . ;d'b| jf 7"N7"nf tfnsf
Aofs jf6/ h}ljs ljljwtfsf b[li6sf]0fn] cToGt ;DkGg x'G5g\ . Toxf“
cg]sf}+ hftsf /¨Lr¨L r/fx¿sf] ;fy;fy ljleGg hftsf hnr/ / ynr/
kfOG5g\ . o:tf nu'gx¿df ;fgf] sf7sf] 8'¨f lnP/ ;nNn lvofpg'sf] dHhf
g} csf]{ x'G5 . b'la{gn] r/f x]b}{ k|s[ltsf] ;+;f/df x/fpg rfxg] dflg;n] oL
Aofs jf6/x¿df e|d0f ug}{k5{ . >Ln+sfsf] jfl0fHob"t x'“bf j]g6f]6f /
lxsfb'jfsf] nu'gdf ;do ldNg]lalQs} d b[Zofjnf]sgsf nflu k'luxfNy+] .
hltrf]l6 >LnÍf uPklg lxsfb'jfsf] nu'gdf 8'¨f ;km/ gu/L d kms{+b}
kmls{Ggy+] . lgd{n xl/of] kfgL, kfgLleq nfvf}+ nfv ;—;fgf df5fx¿,
lsgf/fdf sxL+ st} dflg;sf] sf]nfxn 5}g l;jfo xl/of], kx]+nf] O{Ujfgf
hftsf ;'guf]xf]/f] 3fd tfk]/ ?vdf …Sofdf]ºnfhÚ eP/ al;/xG5 .
229
Downloaded from Mero Sansar
(www.mysansar.com)
;f]r
af]6n}af6 lkpg] clg k|fpg vfO;s]kl5 To;sf af]qmfx¿ ToxL nu'gdf kf}8L
v]ln/fVg] 7"N7"nf ;d'b|L r/f …k]lnsgÚ nfO{ v'jfpg] . clxn] klg ;lDemof] eg]
t'?Gt} Kn]gaf6 p8]/ g';fx]8df uO{ k|fpg vfg / Toxf“ p8L /fVg] e'm08sf
e'm08 k]lnsgnfO{ x]g{ hfg dgnfU5 . Tof] Aofs jf6/sf] lsgf/}df a;]/
;d'b|af6 cfpg] lr;f] xfjf clg ;'g;fg jftfj/0fdf k]lnsgsf] s's\s's\
cfjfh ;'Gb} k|fpg / jfOgsf] dHhf ln+b} Kofl;lkms dxf;fu/sf] cGtxLg
b[ZonfO{ x]/]/ cfk"mn] cfk}+mnfO{ x/fP/ a:g'sf] cfgGb g} cs}{ . Tof] ;f]v /
;Demgfn] d]/f] dgdl:tisdf clxn] klg pmhf{ k|bfg u5{ / d]/f] :k"mlt{ tfhf
eP/ cfp“5 .
e|d0f;“u} af}l4s v'/fs klg k|fKt ug{ ;lsof] eg] s:tf] dHhf † of]
cg'ej d}n] !((! df O6fnLsf] ldnfgaf6 cGbfhL rfnL; ls=dL= 6f9f
anflhof] eGg] 7fp“df k|fKt u/]+ . anflhof]sf] b/af/ dWosfnLg …a/f]sÚ /
O6flnog z}nLsf] lyof] h'g So"df] eGg] 7"nf] tfnsf] 7Ls cufl8 eAo ¿kn]
agfOPsf] lyof] . b/af/sf x/]s ¤ofnaf6 So"df] tfnsf] dgf]/d b[Zo b]Vg
kfOG5 . anflhof]sf] ;f] eJo ejg n]vs, snfsf/, ;+uLtsf/x¿nfO{ cf—
cfºgf] lstfj, lrq, ;+uLt /rgf ug{sf nflu klg pknJw x'“bf]/x]5 .
anflhof]sf] of] af}l4s …l/l6«6 ;]G6/Ú /sk]mn/ kmfpG8]zgn] ;+rfng u/]sf]
5 . of] 3/df a;]/ sfd ug{sf lgldQ Go"of]s{l:yt /sk]mn/ ;]G6/af6
:jLs[lt lng'k5{ . s'g}klg n]vs, ;+uLtsf/ of snfsf/ oxf“ xKtfb]lv tLg
dlxgf;Dd lgMz'Ns a:g kfp“5g\ / cfºgf] s[lt /rgf ug{ ;S5g\ .
anflhof]df ;ft lbg a;]/ d}n] klg Look Down Not Up eGg] lstfj yfngL
u/]sf] lyP“ . Toxf“ d}n] cg'ej u/]sf] af}l4s jftfj/0fn] d]/f] JolQmTjdf 7"nf]
k|efj kf/]sf] 5 . cToGt cfsif{s au}+rf, emG8} aL;—afO; lkm6 cUnf]
k':tsfno clg ;f“em kmfo/Kn];cufl8 a;]/ ljleGg b]zaf6 cfPsf cGo
af}l4s JolQmTjl;t s'/fsfgL ubf{ oxf“ d"v{ klg a'l4dfg\ x'G5 h:tf] b]lvG5 .
anflhof]sf] Tof] af}l4s s]Gb|nfO{ x]/]/ d}n] klg d]/f] 3/nfO{ …dfof d]gf]/Ú sf]
230
Downloaded from Mero Sansar
(www.mysansar.com)
;f]r
gfd lbO{ …/fO6;{ xfp;Ú sf] ¿kdf kl/0ft ug{ vf]h]sf] lyP“ t/ sxf“
anflhof], sxf“ d]/f] 3/ †
d]/f] lhGbuLsf] csf]{ ;f]v …cf6{ Uofn/LÚ 3'Dg] klg xf] . sxL+ 7"N7"nf]
zx/df uP“ eg] d k'm;{b kfpgf;fy Toxf“sf] cf6{ Uofn/L x]g{ uOxfNy]+ . cf6{
Uofn/Ldf d ;w}+ PSn} hfGy]+ . snf x]g]{ xf] eg] PslrQ eP/ x]g'{k5{ . d
snfsf/ t xf]Og t/ snfsf] clt ;f]lvg . cfheGbf tL; jif{ klxn] ha
d}n] 8L=aL= lrqsf/nfO{ kf6gsf] s[i0fdlGb/df k]lG6ª\ a]lr/x]sf] b]v]+, pgLl;t
ldn]/ d}n] Pp6f cf6{ Uofn/L vf]Ng] ljrf/ u/]+ . lrqsf/nfO{ ;fy lnO{
b/af/dfu{df d}n] Pp6f Uofn/L vf]n]+ zfob g]kfnsf] of] klxnf] cf6{ Uofn/L
lyof] . 8L=aL= lrqsf/ / d ufp“—ufp“ 3'Dg hfGYof}+, kbofqfdf hfGYof}+ .
hxf“—hxf“ b[Zo /fd|f] eof], ToxL+ a;]/ 8L=aL= n] :s]r sf]y]{ / To;df d
cfºgf] efjgf kf]Vy]+ . Ps jif{leq xfdLn] krf; j6f hlt k]lG6ª agfof}+ /
To;nfO{ k|bz{g u¥of}+ . dnfO{ s] yfxf kfpg' lyof] eg] 8L=aL= lrqsf/sf]
s'g vfn] k]lG6ª bz{sn] ?rfp“bf /x]5g\ . vNtLdf …:6k jfrÚ /fv]/ s'g
bz{sn] s'g k]lG6ª slt ldg]6 x]¥of] eg]/ d}n] /]s8{ agfP“ . cGtdf yfxf
kfOof] 8L=aL= lrqsf/sf Impression df cfwfl/t landscape painting x¿ a9L
?rfOPsf /x]5g\ . bz jif{;Dd xfdLn] ;+o'Qm ¿kn] cf6{ Uofn/L rnfof}+,
;of}+ k]lG6ªsf] laqmL eof] / Pslbg ;do o:tf] klg cfof] sf7df8f}s + f ljb]zL
s"6gLlt1x¿sf cfjf;df 8L=aL= lrqsf/sf] k]lG6ª ePg eg] OHht} gx'g]
h:tf] eof] .
231
Downloaded from Mero Sansar
(www.mysansar.com)
;f]r
g} lyP“, o"/f]k 3'Dg] 7"nf] ;f]v lyof] t/ k};f sd . ;ft;o k|mofÍaf6 d}n]
O6fnL / cGo o'/f]k]nL d'n'sx¿sf] klg e|d0f ug{ ;Sy]+ . To;a]nf d]/f]
dgdf cg]s låljwf hfUof], cflv/ nf]en] lhTof] . d}n] k};f l/;]K;gdf lbOg
/ ToxL k};faf6 /f]d 3'Dg uP“ . clxn] klg Tof] 36gf ;Dembf dnfO{
kZrfQfk / cfTdfUnflg x'G5 .
232
Downloaded from Mero Sansar
(www.mysansar.com)
;f]r
To;sf] rf/ jif{kl5 Pslbg dfwjhLn] :jL6\h/Nof08af6 dnfO{
6]lnkmf]g u/] . klxn] t pgL af]Nb} af]n]gg\ . d x]nf] x]nf] eGb} lyP“ . kl5 d}n]
pgL 3'“Ss 3'“Ss /f]Psf] cfjfh ;'g]+ . la:tf/} pgn] eg,]+ æzfSohL, d]/L
>LdtL klg SofG;/af6} laltg\ .Æ d af]Ng} ;lsg, cf“vfaf6 rfn} gkfOsg
cf“;' emg{ yfNof] . ljjz eP/ d}n] 6]lnkmf]g /fv]+ / ha d}n] cfºgf] efj's
dgMl:yltnfO{ lgoGq0f u/]+ clgdfq} pgnfO{ k]ml/ 6]lnkmf]g u/]+ . dfwjhLsf]
s'/f d]/L >LdtL ;'zLnfnfO{ atfp“bf pgL cToGt efjljx\jn eOg\, b'O— { tLg
lbg;Dd dfwjhLs} kl/jf/sf] af/]df dfq s'/f ul//lxg\ . ljb]zdf aL;f}+ jif{
a;]/ ;Rrf g]kfnL dg af]s]/ lx+8\g] dfwj zdf{nfO{ d}n] gd?Gh]n;Dd
la;{g]5}g / syd\ lal;{P“ eg]+ dnfO{ dxfkfk nfU5 .
233
Downloaded from Mero Sansar
(www.mysansar.com)
;f]r
klxn] 8«fOe/ cf]ln{of], p;n] 9f]sf vf]n]kl5 cln a'9L a'9L h:tL cfOdfO{
lgl:sOg\ . hLp cln s'k|f], d'vdf rfp/L k/]sL, d'vel/ kfp8/ / lnlkl:6s
a];/L bn]sL . d xf]6]nsf] ;f]kmfdf g} a;]/ s:tL wgL a'9L cfOdfO{ xf]nf
eg]/ ;f]lr/fv]sf] lyP“ . pgn] ;/f;/ l/;]K;gdf uP/ …s0f{ zfSo— s0f{
zfSoÚ eGb} d]/f] af/]df kf] ;f]lwg\ . n P]Guf k]8/;g pgL g} kf] /lx5g\ .
;don] dflg;sf] sfofkn6 g} ubf]{]/x]5 . To:tL sfd's ;f}Gbo{sL k|tLs
P]Guf clxn] aL; jif{kl5 s;/L rfp/L k/]sL cfOdfO{ x'g k'lug\ † dnfO{
lhGbuLsf] csf]{ gfd ofqf xf] / ofqf g} lhGbuL xf] . ofqfsf qmddf
y'k|} dflg; cfp“5g\ / hfG5g\ . t/ s'g} s'g} ;xofqLn] dgdf ;w}+sf] nflu
5fk 5f]l8hfG5g\ . ;}+tL; jif{ klxn] d jg ljefudf sfd ubf{ 8f]u lsdf]O
eGg] Pshgf lk;sf]/ ;fyL lyP . aL; jif{kl5 cd]l/sfsf] sf]nf]/f8f]l:yt
cf:k]g eGg] zx/df d 3'Dg uPsf] lyP“ . 8f]u k]G6fugl;t ;DalGwt sfdsf
nflu sf]nf]/f8f]d} a:y] . clxn] pgL 7"nf] dflg; e};s]sf 5g\ . d]/f]
xf]6]naf6 8f]unfO{ d}n] kmf]g u/]+ / d sf]nf]/f8f] cfPsf] ;"rgf lbP“ . ;f“em
afSnf] rZdf nufP/ ;ft k'm6] cUnf] 8f]un] cfºgf] 3/df l8g/ v'jfpg
dnfO{ xf]6]ndf lng cfP . pgL cf:k]gsf] Pp6f clt cfsif{s
3/df a:bf/x]5g\ . ;Dk"0f{ ljnf;L ;'ljwfx¿ Toxf“ lyP :jLldªk'nb]lv
Hofs'hL;Dd . t/ 8f]un] dnfO{ ;/f;/ cfºgf] 3/sf] Pp6f ;fgf] sf]7fleq
nu] . slt km/s 5 pgLx¿sf] / xfd|f] :jefjdf † g]kfnLx¿sf] 3/df k'luof]
eg] ;aeGbf klxn] cfºgf] j}ej / ;d[l4 b]vfpg vf]H5g\ . t/ 8f]unfO{ Tof]
b]vfpg' kg]{ s'g} cfjZostf lyPg . pgsf nflu of] s'g} dxTjk"0f{ s'/f
234
Downloaded from Mero Sansar
(www.mysansar.com)
;f]r
xf]Og . 8f]un] dnfO{ nu]sf] sf]7f t ;f/fsf ;f/f g]kfnL snfs[ltn] kf]
el/Psf] /x]5 . leQfdf yfª\sf, e'O{df ltJjtL un}+rf, b/fhdf g]kfnL wft'sf
;fdfgx¿, aLrdf l6j]6g sf7sf] Rof]5]+ 6]a'n, To;dfly Pp6f x'Ssf Tof]
klg gnL;lxt . d t Psl5g af]Ng} ;lsg“ 8f]usf] g]kfnk|ltsf] dfof b]v]/ .
8f]un] xf:b} eg]+, "Karna have this hubble bubble." 8f]un] t ;f“Rr} x'Ssfsf]
kftfdf r'/f]6sf] ;'tL{ / lrgL kufn]/ …ahf¨Ú agfPsf lyP . lkp“bf uhasf]
:jfb lyof], d'vdf w"jf“ klg cfpg] . ahf¨sf] :jfb d}n] slxNo} rfv]sf]
lyOg, To;}n] 8f]un] agfPsf] Tof] ahf¨ g]kfnLkf/fsf] xf] ls xf]Og dnfO{
yfxf 5}g . 8f]un] lax] ul/;s]sf /x]5g\ . afnaRrf t lyPgg\, pgsL
>LdtL pgLh:t} cUnL lyOg\ / pgn] g]kfnL kfx'gf cfPsf] x'“bf ;f8L
***
235
Downloaded from Mero Sansar
(www.mysansar.com)
;f]r
kl/R5]b—!$
236
Downloaded from Mero Sansar
(www.mysansar.com)
;f]r
eg] csf]{tk{m cfk+}m ko{6s eO{ ;+;f/sf ljleGg b]zx¿ e|d0f u/]/ g]kfnnfO{
klg s;/L cGt/f{li6«o :t/sf] ko{6sLo uGtJo:ynsf ¿kdf k|lt:yfkg ug{
;lsG5 eGg] cjwf/0ffnfO{ x[bo+ud ug{ ;s]+ .
237
Downloaded from Mero Sansar
(www.mysansar.com)
;f]r
;DalGwt ;a} ;+3—;+:yfx¿sf] uf]i7L, ;Dd]ng, sfo{zfnf cflb
cg'i7fgx¿df sf7df8f}+sf] Tof] k|b"lift jftfj/0f g} cfd 5nkmnsf] ljifo
aGg yfNof] . >L % sf] ;/sf/n] gu/kflnsfnfO{, gu/kflnsfn] pBdLx¿—
nfO{, clg pBdLx¿n] >L % sf] ;/sf/nfO{ lhDd]jf/ ;flat ug]{ cf/f]k
k|Tof/f]ksf] rqm rNof] . ;a}n] ;d:of sf]6\ofpg yfn] t/ ;dfwfgk|lt eg]
s;}n] rf;f] g} /fv]gg\ . xf] t lg; ;d:of sf]6\ofpg ;lhnf] x'G5, To;sf
lgldQ a'l4 g} rflx+b}g . t/ ;dfwfgsf pkfo vf]Hg uf¥xf] x'G5 h;sf nflu
238
Downloaded from Mero Sansar
(www.mysansar.com)
;f]r
b'O—
{ tLg dlxgf nufP/ …g]kfn e|d0f jif{Ú sf] ;Dk"0f{ ¿k/]vf sf]/]+,
vfsf tof/ u/]+, Pp6f :j¿k lbP“ . g]kfn e|d0f jif{ lsg ;+rfng ug'{k¥of],
ko{6gsf] dfWodaf6 ljsf;df s;/L 6]jf k'¥ofpg ;lsG5, cfGtl/s
ko{6gnfO{ s;/L k|f]T;flxt ug]{, cfGtl/s ko{6gsf] hu a;fnL cGt/f{li6«o
ko{6gsf] s;/L la:tf/ ug]{, ko{6g dxf]T;j s;/L cfof]hgf ug]{, pT;jsf]
dfWodaf6 s;/L ;f+:s[lts k'ghf{u/0f ug]{ cflb—OToflb ;jfnnfO{ b[li6ut
u/L …g]kfn e|d0f jif{ sfo{qmdÚ th'{df u/]+ . sf]7fdf a;]/ sfuhdf dfq
of]hgf / sfo{qmd sf]/]/ s]xL x'“b}g . To;nfO{ sfof{Gjog ug{ dnfO{ To:tf
;fyLx¿sf] cfjZostf lyof] h:fsf] ljrf/ ;sf/fTds, af}l4s / sfof{Gjog
ug{ ;xof]uL x'g ;S5 .
239
Downloaded from Mero Sansar
(www.mysansar.com)
;f]r
yfngLdfq u/]klg ko{6gsf] gof“ cWofo ;'¿ x'g ;S5 . ;kmn xf]nf
gxf]nf, xfdLn] olsg u/]sf lyPgf}+ t/ ljsf;sf] yfngL ubf{ To;af6
;sf/fTds k|ltkmnx¿ cjZo klg cfp“5g\\ eGg] xfdLn] ljZjf; u/]sf
lyof}+ . :ofnsf] lzsf/ ug{nfO{ af3sf] lzsf/df rflxg] tf/tDo h'6fpg
sf]lz; ul/of] . lqe'jg cGt/f{li6«o ljdfg:ynsf] la:tf/b]lv gof“—gof“
xjfO{:ynsf] lgdf{0f, /fhdfu{ dd{tb]lv lnP/ v'nf cfsfz gLltsf] cjwf/0ff,
cfGtl/s ko{6gb]lv ;f:+s[lts dxf]T;j OToflb . g]kfn e|d0f jif{sf]
sfo{qmddf xfdLn] s~h':ofO“ gu/Lsg ko{6gsf] lj/f6 :j¿knfO{ k|:t't
u¥of}+ .
e|d0f jif{ s;/L ;+rfng ug]{ / ko{6g pBf]usf nflu s;/L cfa4
/ k|ltj4 u/fpg] eGg] kIfdf lj:t[t 5nkmn u/L d}n] k|ltj]bg tof/ u/]+ .
e|d0f jif{sf] cjwf/0ff jf:tjdf ;g\ !((& nfO{ g} eg]/ tof/ u/]sf lyof}+
t/ /fli6«o of]hgf cfof]u / cGo ;Da4 dGqfnox¿af6 ;xof]ufTds
240
Downloaded from Mero Sansar
(www.mysansar.com)
;f]r
cfjZostf 5}g . h'gh'g dGqfnon] h'gh'g ljsf;sf] lgldQ vr{ u/]sf
5g\, ToxL ljsf;sf] wf/nfO{ of]hgfa4 Pj+ ;+of]lht 9¨n] dfq kl/rfng
ul/lbP k'U5 . tkfO{+x¿ cfnf]rs x'g'eGbf cl3 Psrf]l6 d]/f] of] k|:tfjgf
uDeL/ eP/ kl9lbgf];\, To;kl5 l6Kk0fL ubf{ d wGojfb lbG5' .Æ
g]kfn e|d0f jif{ !((* ;'¿ x'g s]xL lbgdfq af“sL lyof] t/ o;sf
nflu xfdLn] u[xsfo{ eg] ;q dlxgfcl3b]lv g} o'4:t/df ;'¿ ul/;s]sf
lyof}+ . e|d0f jif{ s'g} ljsf;] kl/of]hgf geP/ b]zsf] clwsf+z ;d:of Pj+
r'gf}tLx¿sf] ;fdgf ug]{ ax'cfoflds cleofg lyof] . ko{6gsf] gfdaf6
;dfg'kflts ljsf; ug]{ Pp6f axfgf lyof] of] . zx/b]lv b'u{d If]q;Dd,
k"jf{wf/b]lv jftfj/0f, /fhdfu{b]lv xjfO{dfu{, l/S;fb]lv /flqa; ;]jf,
6\ofS;Lb]lv xjfO{hxfh, dfUg]b]lv 7Ug] / cWofudgb]lv eG;f/;Dd ;a}
;d:ofx¿ e|d0f jif{;“u} uf“l;Psf lyP . tL ;Dk"0f{ ;d:ofx¿sf] ;dfwfg
…g]kfn e|d0f jif{ !((*Ú leq klxNofpg ;ls+b}g eGg] s'/f dnfO{ yfxf
lyof] .
241
Downloaded from Mero Sansar
(www.mysansar.com)
;f]r
ko{6gsf] If]qdf ;d:of w]/} 5g\, Tof] s6' ;To xf] . t/, g]kfn e|d0f
jif{n] ;d:ofx¿ ;'Nemfpg] qmddf h] hlt k|of; u¥of], To;nfO{ ;d'b|df
Psyf]kf xf]Og, ufu|Ldf Ps c“h'nL kfgLsf] ¿kdf x]g'{ pko'Qm x'GYof] . t;y{,
g]kfn e|d0f jif{nfO{ d"NofÍg ubf{ xfdLn] lunf;df ePsf] kfgLnfO{ cfwf
vfnL g} 5 eg]/ xf]Og, cfwf el/O;s]sf] 5 eGg] ;sf/fTds b[li6sf]0f /fVg'
h?/L lyof] . g]kfn e|d0f jif{ Pp6f ;'¿cft lyof] . of] ;g\ !((* df ;lsg]
sfo{qmd geP/ lg/Gt/ rln/xg] k|lqmof lyof] .
ha …g]kfn e|d0f jif{ !((*Ú nfu" ug]{ >L % sf] ;/sf/sf] lg0f{o
;dfrf/x¿af6 ;fj{hlgs eof], zfGt / gL/j tnfpdf Pp6f 7"nf] 9'Ëf
ºof“Sbf t/Ësf cgluGtL z[ª\vnf l;h{gf ePh:t} eof] . ;d'b|df ck|Toflzt
5fnx¿ pln{Ph:t} …g]kfn e|d0f jif{Ú k|lt cg]sy/Lsf l6Kk0fLx¿sf] g/f]lsg]
jiff{ g} cfpg yfNof] . sltn] o;nfO{ cfsfzsf] kmn eg]+, sltn] afn'jfsf]
dxn xf] eGg klg af“sL /fv]gg\ . s;}n] g]kfn h:tf] cGof]nu|:t /fhgLltsf]
af9Ldf …g]kfn e|d0f jif{Ú ;kmn gx'g] olsg ub}{ eljiojf0fL ug{
klg kl5 k/]gg\ . To;a]nf Psjif{sf] cNkfjlwdf kf“r nfv ko{6s Nofpg]
nIo ;/;tL{ afx\o cf“vfn] jf rd{rIf'n] dfq x]bf{ ;f“Rr} c;Dejh:t}
b]lvGYof] . s;}–s;}n] t olt;Dd klg eg], …kf“r nfv ko{6s Nofpg] tYofË
k'¥ofpg t lzj/flqdf cfpg] ;fw', ;GtdxGt, ef/taf6 cfpg] xs/ /
dfUg]x¿ klg ;dfj]z ug'{k5{ .Ú
uha /x]5 xfd|f] Pp6f afgL . sfd} gubf{ rflx+ s;}n] s]xL geGg]
t/ sfdsf] yfngL ugf{;fy t'?Gt} 6Lsfl6Kk0fL ug]{ g]kfnLx¿sf] afgL g}
/x]5 . Pstfsf ;u/dfyf eGg] klqsfdf d}n] …lelh6 g]kfnÚ sfo{qmdaf6
olt kmfObf p7fP“, plt kmfObf p7fP“ eg]/ d]/f] rl/qnfO{ g} xTof ug]{ u/L
lgDg:t/Lo kf/fn] s'g} Pp6f l/kf]6{/n] n]v]sf] lyof] . Tof] klqsfsf ;Dkfbs
d]/f] :s"nsf ;xkf7L lx/0onfn >]i7 lyP / pgnfO{ d}n] kqdfk{mt dgsf]
242
Downloaded from Mero Sansar
(www.mysansar.com)
;f]r
tLtf] kf]v]sf] lyP“ . d}n] kqdf n]v]+, æ7Ls 5, dflg;n] cfnf]rgf ;xg'k5{ .
To;sf] d lj/f]wL xf]Og t/ rl/qxTof ug{ vf]Hg] vfnsf ufnLunf}h s]jn
e|i6n] dfq ;xg ;S5, d krfpg ;lSbg“ . d]/f] af/]df s'g ;Djfbbftfn]
n]Vof] jf s;n] n]Vg nufof], dnfO{ hfGg] OR5f 5}g lsgeg] v;LnfO{ s's'/
eg]/ 7Ug] 7ux¿l;t jfbk|ltjfb u/]/ d cfºgf] :t/ 36fpg rfxGg .
clxn];Dd d]/f] s'g} zq' 5}g eG7fg]sf] lyP“ t/ of] ;dfrf/ k9]kl5 xfd|f]
;dfhdf k|b"lift / ljs[t dgMl:ylt /fVg] ;f]rfOsf] sdL 5}g eGg] s'/f yfxf
kfP“ . cfk"mn] glrg]sf], ghfg]sf] JolQmaf/] n]Vbf s]xL ;f]wk'5 ug'{ kb}{gYof] <
Pshgf JolQmnfO{ OHht sdfpg aL;f}+ jif{ nfU5 . To;/L sdfPsf] OHht
If0fe/df xTof ug{ vf]Hg' Unethical dfq xf]Og Sadistic / Psychopathic klg
xf] .Æ ;f] kqdf d}n] k]ml/ n]v]+, æd]/f] cfly{s ;DkGgtfdf dnfO{ nfh 5}g
lsgeg] of] d]/f] kl/>dsf] sdfO{ xf] . t/ d gjwgf9\o h:tf] wgsf] cZnLn
k|bz{gL slxNo} ulb{g“ .Æ d}n] yk hfgsf/L lb+b} :ki6 u/]+, æd}
æ n] rnfPsf] 6Nn
6lNsg] uf8L >L % sf] ;/sf/sf] xf]Og, d]/f] cfºg} xf] . d e|d0f jif{sf]
gfp“df Psk};f tna vf“lbg, sfof{nodf vfg] cfn' lrp/fsf] lgldQ klg
cfºg} k};f lt5'{ / e|d0f jif{tfsf ;+;f/df hxf“ klg 3'Dg uP“, cfºg} vr{df
uP“ . cfºg} k};fn] l6s6 lnP“, cfºg} k};fn] xf]6]ndf a;]+ . b'O{ jif{sf]
sfo{sfndf d}n] >L % sf] ;/sf/sf] Psk};f klg lnPsf] 5}g . s;}n] d}n]
lnPsf] k};fsf] Pp6f klg /l;b jf ef}r/ k]z ug{ ;S5 eg] To;sf nflu d
r'gf}tL lbg rfxG5' . lagfsf/0f, lagfk|df0f s;}sf] klg cgfof; rl/qxTof
ug{ vf]Hg' c/fhs ;dfhdf xf]nf t/ g}lts, ljj]sk"0f{ ;dfhdf :jLsfo{
x'“b}g . cfk"m :jo+ sfd ug{ g;Sg]x¿n] c¿nfO{ lsg xtf]T;fxL agfpg] <
sfd ug]{nfO{ ufnL ug'{ eg]sf] ;dfhnfO{ g} ufnL ug'{ xf] .Æ
243
Downloaded from Mero Sansar
(www.mysansar.com)
;f]r
emg\ b'V5 . slxn]sfxL+ t x/]z klg vfG5' gfgfy/Lsf s'/f ;'g]/ / k9]/ .
Pstfsf b/af/dfu{sf Pshgf xf]6]n Joj;foLn] pgsf] xf]6]n k5fl8 s's'/n]
e's]/ kfx'gfx¿ ;'Tg g;s]sf] x'“bf dnfO{ /flt !! ah] 6]lnkmf]g ub}{ eg], …of]
s:tf] jflxoft e|d0f jif{ < s] o;n] s's'/nfO{ klg tx nufpg ;Q}mg <Ú
h'g ;d'bfosf lglDt of] e|d0f jif{ ;'¿ ul/Psf] lyof], pgLx¿ g} o;sf]
p2]Zo / k|lqmof a'¤b}gg\ eg] d o:tf] jflxoft sfddf lsg nfu]sf] x'“nf
eGg] h:tf] klg nfUYof] dgdf . jf:tjdf o:tf cfnf]rgf / 6Lsfl6Kk0fLaf6
klg an k|fKt x'“bf]/x]5, pmhf{ ylk+bf] /x]5 .
cGttM g]kfn e|d0f jif{ ;'¿ eof] Psbd w'dwfdsf ;fy . ;f/f
b/af/dfu{ / 6'+l8v]ndf lbgel/ 6«flkms aGb u/]/ nfvf}+ dflg;sf] hd36sf
;fy >L % dxf/fhflw/fh ;/sf/ / a8fdxf/fgL ;/sf/sf] pkl:yltdf
pb\3f6g ;df/f]x ;'¿ ul/of] . To;kZrft\ x/]s dlxgfdf lhNnf lhNnfdf
e|d0f jif{ sfo{qmdx¿ /fi6«JofkL ¿kdf ;+rfng ul/of] . #^% lbgdf Ps;o
krf;j6feGbf a9L pT;j, d]nf, ;df/f]x ;+rfng ubf{ emG8} tL;—k}tL;
nfv hgtf e|d0f jif{df k|ToIf ;xefuL ag] . e|d0f jif{nfO{ ;xL dfg]df
;kmn ug{ d]/f] elth of]u]Gb|, uf}tdbf; >]i7, Zofd sIfklt, g/]Gb| ah|frfo{,
k|sfz >]i7, lbjfs/ /fhsl0f{sf/, k|bLk j}B cflbn] pNn]vgLo ;xof]u u/] .
kl5 e|d0f jif{sf pknlAwx¿ la:tf/} xfl;n ePkl5 6Lsfl6Kk0fLx¿ la:tf/}
;sf/fTds x'g yfn] .
244
Downloaded from Mero Sansar
(www.mysansar.com)
;f]r
e|d0f jif{sf] k|f/Deb]lv gl;l4P;Dd d}n] hlt sfd u/]+ Tolt sfd
d]/f] hLjgsfndf d}n] slxNo} u/s} lyOg . em08} lbgsf] aL; 306f;Dd klg
zf/Ll/s Pj+ dfgl;s tj/n] Jo:t /xg'kYof]{ / /xGy]+ klg . slxn] t /ft–
/fte/ d ;'Tg ;lSbgy+] . cf“vf t lrlDnGy]+ t/ lbdfun] sfd ul//fv]sf]
x'“bf]/x]5 . lbdfun] sfdubf{ d]/f b'Oj6} v'§fsf a"9L cf}+nf Pscfk;df
3f]l6O/x“bf /x]5g\\, n8fO{+ ubf{ /x]5g\\ . o;f]ubf{ dWo/ftdf ha vf6 xlNnbf]
/x]5 clg d]/L >LdtL æcF of] dfG5] t af}nfxf x'g nfUof] Sof/] †Æ eGb} csf]{
sf]7fdf ;'Tg hflGyg\ . ha ;Lldt ;|f]taf6 c;Lldt sfd ug{'kg]{ x'G5, k|foM
cj:yf o:t} x'G5 . t/ To:t}a]nfdf cToGt k|efjsf/L Pj+ 7f]; sfdx¿ klg
x'“bf/x]5g\\ . h;/L 3/sL >LdtLnfO{ s':t k};f lbP/ 3/ vr{ rnfp eGof]
eg] u[lxl0fn] rf}aL;} 306f 6]lnlehg x]b}{, 3fd tfKb} jf zLtndf cf/fd ub}{
jf 3/sf sfd c¿nfO{ nufP/ slxNo} l;h{gzLn aGg] sf]lz; ub}{gg\ . t/
ha uR5]cg';f/sf] k};f u[xl0fnfO{ dlxgfjf/L vr{sf] ¿kdf lbOG5 / oltaf6}
6fg'{ elgG5, ta pgn] t/sf/L sxf“ ;:tf] kfOG5, df;'sf] ;§f ;fu, d"nf
cem u'Gb|'s s;/L :jflbnf] tl/sfn] ksfpg ;lsG5 cflb s'/fx¿ l;lS5g\ .
wgaf6 dfq ljsf;sf ;a} sfd ug{ ;ls+b}g . slxn]sfxL+ sd k};f x'g]
kl/l:yltn] klg cj;/sf cg]s 9f]sf vf]N5g\ . ;f“Rr} eGg] xf] eg] sd
k};fn] emg\ ;[hgzLn sfo{x¿ ug{ ;lsG5 .
245
Downloaded from Mero Sansar
(www.mysansar.com)
;f]r
agfOof] . 6'+l8v]nsf] af6f] rf}8f ug]{ cleofg ;'¿ eof] . :yfgLo
ljdfg:ynx¿nfO{ IF]qLo ljdfg:ynsf] ¿kdf ljsl;t ul/of] . g]kfn
246
Downloaded from Mero Sansar
(www.mysansar.com)
;f]r
e|d0f jif{tfsf dnfO{ ;aeGbf ;Gtf]if nfu]sf] Pp6f dxTjk"0f{ sfd
d'lUnË—kf]v/f /fhdfu{ dd{t klg lyof] . Tof] /fhdfu{sf] cj:yf clt gfh's
lyof], dd{tsf] sfd lgs} l9nf] / ;':t rfndf e}/x]sf] lyof] . g]kfnsf] bf];|f]
ko{6sLo uGtJo:yn kf]v/fsf] oftfoft Joj:yf ;'ud geOsg e|d0f jif{
;kmn x'g] s'/} lyPg . To;}n] ;f] /fhdfu{sf] dd{t sfo{ e|d0f jif{ ;'¿
247
Downloaded from Mero Sansar
(www.mysansar.com)
;f]r
248
Downloaded from Mero Sansar
(www.mysansar.com)
;f]r
e|d0f jif{sf] sfo{qmdnfO{ lg/Gt/tf k|bfg ug{ >L % sf] ;/sf/n]
lghL pBdLx¿l;t ;dGjo /fvL b'O{ k|ltzt ko{6g z'Ns p7fP/ efjL
sfo{qmdsf nflu ko{6g af]8{sf] :yfkgf u¥of] . #! l8;]Da/ !((* df
:juL{o /fgL P]Zjo{sf] cfltYodf xg'dfg9f]sfsf] u2L a}7ssf] k|f¨0fdf
w'dwfd;“u ;dfkg ;df/f]x cfof]hgf ul/of] . xg'dfg9f]sfsf] klZrdkl§
d~r agfP/ eJotfsf ;fy ;dfkg sfo{qmd ;+rfng ul/Psf] lyof] .
To;a]nf /fgLsf] ;f]kmf u2L a}7ssf] klZrd a/G8fdf ;hfOPsf] lyof] .
klxn] t dnfO{ ofb} ePg . kl5 k"j{lt/ x]b}{ 8\of;af6 efif0f ug{ vf]Hbf d]/f
cf“vf cs:dft\ ;f]kmfsf] 7Ls dfly al;/x]sf y'k|} k/]jfx¿sf] ayfgdf k/] .
efif0f ubf{ub}{ dnfO{ 8/ nflu/x]sf] lyof], k/]jfsf] kmf]xf]/ /fgL dfly knf{ ls
eg]/ . t/ s'g} la£gafwf lagf e|d0f jif{sf] clGtd sfo{qmd klg
;kmntfk"j{s ;dfkg eof] . 8]9 jif{sf] cys k|of;kZrft\ Tof] lbg d]/f]
sf“waf6 Pp6f 7"nf] af]em x6]sf] d}n] cg'ej u/]+ . dgdf 7"nf] ;fGTjgf 5fof]
/ dnfO{ nfUof], g]kfndf rfxg] xf] eg] w]/} sfd ug{ ;ls+bf]/x]5 .
249
Downloaded from Mero Sansar
(www.mysansar.com)
;f]r
250
Downloaded from Mero Sansar
(www.mysansar.com)
;f]r
cfhsfn On]S6«f]lgs ldl8ofdf ;"tL{hGo r'/f]6sf] lj1fkgdf /f]s
nufOPsf] 5 . o;sf/0f r'/f]6 / /S;L pTkfbg ug]{ 7"N7"nf pBf]ux¿n]
clxn] k|z:t wg/flz v]ns"b k|fof]hgdf vr{ ul//x]sf 5g\ . o:tf] ;dodf
cGt/f{li6«o:t/sf v]ns"b k|ltof]lutfx¿ g]kfndf cfof]hgf ug{sf nflu
cfjZos cfly{s ;|F]t ;lhn} h'6fpg ;lsG5 . olb xfdLn] cGt/f{li6«o r];
;+3nfO{ cfJxfg u/]/ ;u/dfyf cfwf/lzlj/df r]; Uo|f08df:6/x¿nfO{
cfdGq0f u/L Dofr b]vfpg ;Sof}+ eg] To:tf] v]n cg]s cGt/f{li6«o
sDkgLx¿n] k|fof]hg ug{ ;S5g\ / tL DofrnfO{ e"—pku|xdfk{mt ;f/f
;+;f/sf 6]lnlehgx¿df k|ToIf k|;f/0f ug{ ;lsG5 . sNkgf u/f}+ t
;u/dfyfsf] k]mbLdf aa lkm;/ / sfkf]{:sf]eh:tf Uo|f08df:6/x¿sf] r];
Dofr clg ljZje/sf 6]lnlehg Rofgnx¿df To;sf] k|ToIf k|;f/0f † s]
o:tf sfo{qmdsf] k|fof]hg gy{k]m;, 8g Hofs]6n] gunf{g\ / < clg x'G5
g]kfnLsf] lz/ 7f8f] . cfsf+Iff 7"nf] /fVg' k5{, sfof{Gjog ug{ uf¥xf] 5}g
g]kfn h:tf] k|fs[lts :ju{df . Psl5g csf]{ sNkgf u/f}+ g . df]xDdb
cnLsL 5f]/L n}nf cnLnfO{ af]nfP/ kf]v/fdf dlxnf alS;ª k|ltof]lutf
cfof]hgf ug{ ;lsof] eg] To;sf] k|efj s:tf] xf]nf † kf]v/fsf] v'nf d}bfgdf
df5fk'R5«]sf] k[i7e"lddf n}nf cnLn] Dofr v]ln;s]kl5 cfºgf] d'v ?dfnn]
k'5\b} ysfO{ dfg{ 'Where is my coke ?' eGb} sf]s vfPsf] b[Zo b]vfpg] k|:tfj
sf]s sDkgLnfO{ lbOof] eg] s] Tof] sf]s sDkgLn] k|rf/—k|;f/sf] Tof] ;'j0f{
df}sf u'dfpnf t <
251
Downloaded from Mero Sansar
(www.mysansar.com)
;f]r
jf:tjdf eGg] xf] eg] clxn];Dd xfdLn] ko{6gnfO{ …Oe]G6Ú sf ¿kdf ljsf;
ug{ ;s]s} 5}gf}+ . s'g} Pp6f b]zdf cfO{ 3'd]/ hfg' eg]sf] 8fo/Ldf n]Vg]
vfnsf] Pp6f 36gf dfq xf] h'g ko{6sx¿n] Psrf]l6 u5{g\ / lal;{G5g\\ .
t/ v]ns"bsf dfWodaf6 ko{6gnfO{ k|rf/ ub}{ n}hfg ;lsof] eg] o;n]
ko{6gsf] lbuf] ljsf; u5{ . v]n eg]sf] Psrf]l6 dfq v]ln+b}g, /dfOnf] eof]
eg] af/Daf/ v]lnG5 / v]ns} dfWodaf6 g]kfnnfO{ ljZjsf] Pp6f dxTjk"0f{
uGtJo:yn agfpg ;lsG5 clg ko{6sx¿ oxf“ Psrf]l6dfq xf]Og, v]nx¿
v]Ng / x]g{sf lgldQ klg af/Daf/ cfp“5g\ .
;fxl;s v]ns"b ko{6g jif{sf] cfof]hgf g]kfnn] cfh ;s]g eg]
ef]ln, ef]ln ;s]g eg] kl;{ t ug}{k5{ . ;g\ @))! sf lgldQ of] k|:tfjgf
k]z ubf{ d}n] ;+of]hg ug{sf nflu cg'k /f0ffsf] gfd k|:tfj u/]sf] lyP“ .
cg'k ko{6gsf ;fy;fy} v]ns"b hut\df klg rlr{t JolQm lyP t/ pgsf]
c;fdlos lgwgaf6 of] ;Dej x'g ;s]g . kl5 s'df/ v8\u ljqmd zfx;“u
o;af/] s'/f u/]sf] lyP“ . t/ lsg xf] s'lGg, >L % sf] ;/sf/n] ;fxl;s
v]ns"b ko{6g jif{sf] ;f6f] uGtJo g]kfn jif{ cfof]hgf u¥of] . x'g t ko{6g
ljsf;sf lgldQ s'g} g s'g} sfo{qmd cfof]hgf u/L g} /fVg' k5{ . t/
uGtJo g]kfnsf] gf/fdf s'g} vf; bd eP h:tf] dnfO{ nfUb}g . s'g}klg
ko{6g jif{ dgfpg] xf] eg] gf/f cfsif{s x'g'k5{, s'g} ljz]if p2]Zolt/ nlIft
x'g'k5{ / Tof] gf/fdf …kGrnfOgÚ x'g'k5{ .
lelh6 g]kfn jf g]kfn e|d0f jif{n] dnfO{ Pp6f 7"nf] kf7 l;sfof] .
cfºgf] cGt/fTdfnfO{ k|lta4 agfpg / ;dlk{t kfg{ ;lsof] eg] of] b]zdf
w]/} sfd ug{ ;lsG5 . sfd ug{ clwsf/ / zlQm rflx+b}g, cle?lr / ;dk{0f
rflxG5, a;\ . d t Pp6f ;fwf/0f Jofkf/L x'“, g t dl;t s'g} kb 5 g
clwsf/ . olb d h:tf] ;fwf/0f gful/sn] of] b]zdf olt ug{ ;S5' eg]
dGqL, ;lrj / 7"N7"nf cf]xbfdf a;]/ sfd ug]{ clws[tx¿n] rfx] eg] s] ug{
;Sb}gg\ <
252
Downloaded from Mero Sansar
(www.mysansar.com)
;f]r
***
253
Downloaded from Mero Sansar
(www.mysansar.com)
;f]r
kl/R5]b—!%
254
Downloaded from Mero Sansar
(www.mysansar.com)
;f]r
tl/sf (With a great sense of judgement) sf ;fy hLjg latfpg sf]lz; u/]+ .
d clxn] 3/fo;L hLjgdf r'n'{Dd 8'a]/ Pp6f lktf, klt / ;aeGbf dxTjk"0f{
Pp6f lhDd]jf/ cleefjssf] e"ldsf lgjf{x ul//x]sf] 5' . ;DkGgtf ;d[l4sf]
Pp6f ;"rs x'g ;S5 t/ o;nfO{ Wofg k'¥ofpg ;lsPg eg] >fk klg aGg
;S5 . ;DkGgtfsf] ejg nf]enfUbf] l;;}l;;fn] ag]sf] x'G5, x]bf{ 6nSs
6lNsg] t/ o;nfO{ leq jf aflx/af6 s;}n] klg 9'¨f ºof“s]/ ;lhn} k'm6fpg
;S5 . bf]wf/sf] lhGbuL latfpg]x¿ dh:t} efUodfgL x'G5g\ eGg ;lsGg .
d]/L kTgL, 5f]/f5f/Lx¿n] d]/f] b[9 / crn dgf]efjgfnfO{ a'e]msf 5g\ . ha
dflg; cf—cfºgf] clwsf/ / cfsf+Iffs} kl/lwleq a;]/ st{Jo lgjf{x u5{,
Toxf“ snx sd} x'G5 . of] dfg]df d w]/} efUodfgL 5' lsgls cfh kTgL /
5f]/f5f]/Lx¿s} k"0f{ljZjf; / ;xof]usf sf/0f d}n] gof“—gof“ sfd ug]{
k|]/0ffx¿ kfO/x]sf] 5' .
255
Downloaded from Mero Sansar
(www.mysansar.com)
;f]r
pBf]u–Jofkf/sf] lrGtf lng' k/]g . ;+o'Qm kl/jf/sf] dxTj / dlxdf o:t}
;dodf dfq a9L cg'ej x'G5 . >LdtLsf] b]xfj;fgkl5 efph'x¿sf] :g]x /
dfofsf sf/0f d}n] PSnf]kgsf] cg'ej ul/g“ . efph'x¿n] g} d]/f n'ufkmf6f
wf]Olbg'x'GYof], tGgf ldnfOlbg'x'GYof] / laxfg cf“vf vf]Ng' cufl8 g} lrof
NofOlbg'x'GYof] . ;+o'Qm kl/jf/df ha;Dd ljZjf; / OdfGbf/L x'G5, ta;Dd
of]eGbf 7"nf] zlQm c¿ x'“b}g .
256
Downloaded from Mero Sansar
(www.mysansar.com)
;f]r
dgd'6fj ;Dkfbg ul/of] . eljiodf s'g} t';\ af“sL g/xf];\ eGg] d"n s'/fnfO{
Wofgdf /fvL j}1flgs tl/sfn] ;a} hfoh]yf b'O{ efudf 5'6\ofOof] / uf]nf
k|yfåf/f c+za08f ul/of] . c+za08fsf] dfdnf cToGt hl6n / emGeml6nf]
x'g] u5{ t/ cfh xfd|f] kl/jf/nfO{ s] uj{ 5 eg] xfdLn] oltsf pBf]uwGbf
ljgfem~em6 af“8kmf“8 ug{ ;Sof}+ hjls Ps O~rL hUuf / Pp6f blngsf
lglDt klg cfhsfn sltko bfh'—efO jiff}{jif{;Dd d'2f v]lk/x]sf b]lvG5g\ .
257
Downloaded from Mero Sansar
(www.mysansar.com)
;f]r
d d]/f] lbdfusf] Ogf/ ;'sfpg rfxGg . sfd ug{ 5f]8\of] eg] o;df lvof
nfU5 clg kl5 sfd ug{ vf]Hbf o;n] sfd} ub}{g .
sfo{x¿ wdfwd yfngL u/L xf]6]nnfO{ a9L cfsif{s agfpg] lhDd]jf/L lbP“ .
b'O6} 5f]/fx¿nfO{ eg]+, leq nufPsf] u~hL / c08/j]o/x¿ kl;gfn] lgy|'Ss
gleh];Dd sfd ug"{, ljj]s g5f]8\g", a'l4 nufpg" / cfOkg]{ ;d:ofsf] cfkm}+
;dfwfg ug"{ . 5f]/fx¿nfO{ cfºg} v'§fdf pleg / ddf e/ gk/L cfºg}
lsl;dn] pBf]u ;+rfng ug{ lhDd]jf/L lbP“, lsgls 7"nf] ?v d'lg ;fgf]
la¿jf x'ls{b}g eGg] cfxfg a'¤5' d .
258
Downloaded from Mero Sansar
(www.mysansar.com)
;f]r
lqz"nLsf] vf]+raf6 lg/Gt/ alu/xg] :jR5 / zLtn xfjfn] Toxf“sf] b"lift
jftfj/0fnfO{ p8fp“b} k/—k/ n}hfG5 . lzjk'/Lsf] ljzfn kxf8 / Toxf“
ePsf ljljw k|hfltsf jg jg:klt;d]tn] e/kbf]{ hnfwf/sf] sfd ul//x]sf
5g\ . kfgL :jR5 5 . ;aeGbf 7"nf] s'/f lzjk'/L / a'9fgLns07 cToGt
dxTjk"0f{ wfld{s:ynx¿ ePsf] x'“bf Toxf“af6 afudtL / lai0f'dtL aUb} zlQm
kL7x¿sf] k|f/De x'G5 . Tof] 7fp“df k|s[ltl;t ;fd~h:o u/L Pp6f
jftfj/0f d}qL xf]6]n (Eco Friendly Hotel) agfpg] klxn]b]lv g} 7"nf] OR5f
lyof] / gfd klg kfs{ len]h g} /fVg] d]/f] ;kgf lyof] .
ljz]if1 ePsf] gftfn] Toxf“ ¿v /f]Kbf dnfO{ c;fWo} cfgGb cfp“Yof] . x/]s
jiff{ofddf s§' nufP/ emdemd kfgLdf leh]/ la¿jf /f]Kg' d]/f]] ;f]v g} lyof] .
259
Downloaded from Mero Sansar
(www.mysansar.com)
;f]r
hldgdf ptfg{ kfpg'eGbf /dfOnf] / ;lhnf] If0f c¿ s] xf]nf < o:tf]
/dfOnf] l:yltdf lbgsf] kGw|306f sfd ubf{ klg ysfO{ nfUb}gYof] ha cfºg}
/x/n] ul//x]sf] x'Gy+] . Pp6f pBdLn] cfk"mn] eg] h:t} pBf]u ug{ kfof] eg]
Tof]eGbf a9L /dfOnf] s] x'g ;S5 < clxn] kfs{ len]h xf]6]n lgdf{0fsf
qmddf d]/f] kl/jf/n] dnfO{ ;Dk"0f{ ljZjf; u/]sf] 5 / zfob oxL ljZjf;sf]
kl/0ffd:j¿k d}n] oxf“ cfºgf] cfTdfnfO{ ;fIfL /fvL sfd ug{ kfPsf] x'“bf
o; kfs{ len]hdf d]/f] JolQmTjsf] cfef; kfOG5 eg]/ d]/f 5f]/fx¿n] eGg]
u5{g\ .
260
Downloaded from Mero Sansar
(www.mysansar.com)
;f]r
ko{6sx¿ kfOP hf] klxn] klg cfO;s]sf lyP . slt hgf t bf];|f] t];f]kN6
dfq xf]Og, rf}yf] kN6 cfPsf lyP . g]kfn Pp6f o:tf] uGtJo:yn e};s]sf]
5 ljZjdf, ko{6sx¿ oxf“ cfp“bf g]kfn}dfq eg]/ cfpg] u5{g\ . klxn] ef/t
/ a}+sssf] e|d0f ug]{ qmddf af6f]df kg]{ x'“bf …;fO8 l6«kÚ sf ¿kdf dfq
cfp“y], clxn] t ef/tsf clwsf+z 7"nf–7"nf 6«fen Ph]06n] klg ef/tsf]
e|d0f u/fpg g]kfnsf] gfd ;dfj]z u/]/ kf;f] yfKg] sfd ul//x]sf 5g\\ .
xfdL g]kfnLsf nflu of] uj{ / 3d08sf] ljifo ePsf] 5 .
ko{6g IF]qsf] pHHjn eljio b]v]/ g} of] If]qdf cfºgf] zf/Ll/s Pj+
dfgl;s Ifdtfn] EofP;Dd cfºgf] st{Jo k"/f ug{ d pBt ePsf] x"“ . ko{6g
pBf]udf yk ;+efjgfx¿ leq\ofpg xf}l;Psf] 5' . eujfg\sf] s[kfn],
cfdfa'jfsf] cfzLjf{bn] d}n] h] hlt ug{ ;s]+, u/]+ . d]/f] lbdfudf s'g}
lsl;dsf] af]em 5}g . lhGbuLdf d}n] lbg]afx]s lng] u/]sf] 5}g . d]/f]
;aeGbf ;'v / ;Gt'li6 o;}df 5 . k};fl;t d]/f] slQ klg 3[0ff 5}g, k};f
rflxG5 t/ k};}dfq lhGbuLsf] d"No, dfGotf / cfsif{0f xf]Og . d s'g}klg
sfd ubf{ k};fsf] lglDtdfq ug{ rfxGg . s] s'/f kSsf xf]eg] sfd ubf{
dnfO{ /dfOnf] x'g}k5{ . cfk"mnfO{ /x/ gnfu]sf] sfddf d kf“r ldg]6 klg
nfUg ;lSbg“ . t/ Psrf]l6 dgn] lg0f{o u/]kl5 dWo/ftd} ;"o{ pbfpg'kg]{
d]/f] afgL 5 .
af6f] rf}8f kfg]{ s'/fnfO{ g} lnp“m . d}n] sltrf]l6 kL=Pn= l;+xnfO{ o;af/]
cg'/f]w u/]+ t/ pxf“x¿n] a'¤g'ePg jf o;nfO{ k|fyldstf g} lbg'ePg .
s]zj :yflkt d]o/ ePkl5 pgn] t'?Gt} of] sfo{nfO{ sfof{Gjog ul/xfn] .
;f“Rr} eGg] xf] eg] sf7df8f}+sf nflu s]zj cToGt pko'Qm d]o/ x'g\ .
261
Downloaded from Mero Sansar
(www.mysansar.com)
;f]r
pgnfO{ yfxf 5, s'g sfd ubf{ hgtfnfO{ cfslif{t ug{ ;lsG5 eg]/ .
hgtfsf] Wofg cfsif{0f ug]{ snf pgnfO{ /fd|/L yfxf 5 . x'g t ;}4flGts
b[li6n] :yflktsf] / d]/f] km/s—km/s l;4fGt / dt xf]nf t/ sf7df8f}+sf
nflu :yflkt h:tf] ultzLn d]o/ csf]{ x'g} ;Sb}g . pgsf] /fd|f] u'0f pgL
;kgf b]Vg ;S5g\, ;kgfnfO{ sfof{Gjog ug{;Sg] Ifdtf klg 5 pgdf . t/
slxn]sfxL+ eg] cln a9L ;kgf b]Vg] afgL 5 pgsf] . tyflk pgn] sltko
;kgfx¿ ;fsf/ kf/]/} b]vfPsf 5g\ . slxn]sfxL+ d cfk"mnfO{ s]zj
:yflktl;t bf“Hg vf]H5', ;kgf b]Vg] / ;kgfnfO{ sfof{Gjog ug]{ qmddf . t/
ddf ;fd, bfg, b08, e]b ckgfP/ sfd ug{ u/fpg ;Sg] Ifdtf eg] 5}g .
lsg rflxof] tkfO{nfO{ of] . cfºg} Toltsf sfd 5g\ . tkfO{+sf] cfºgf] sfd
262
Downloaded from Mero Sansar
(www.mysansar.com)
;f]r
s;n] ;DxfNg] <Æ d]/L >LdtL ;'zLnfn] t æof] t x'“b— } x'“b}g, ;f]Rg} kb}{gÆ
elgg\ . ;a}sf] k|ltlqmof ;'g]kl5 z]/axfb'/ b]pjfsf] 3/df uP/ cfdg] ;fdg]
æd ug{ ;lSbgÆ eGg] cf“6 cfPg . clg ef]lnkN6 laxfg} 5 ah] ;'zLnf;lxt
kf]v/flt/ efluxfn]+ . tTkZrft\ ;w}+ e}+m 3fGb'|stkm{ nfu]+ .
263
Downloaded from Mero Sansar
(www.mysansar.com)
;f]r
cfhsn cvaf/x¿df tkfO{+sf efif0f, dGtJo / b[li6sf]0fx¿ k|foM b]vf
kb}{gg\ lg † sy+sbflrt\ b]vf kl/xfn] klg k|m06 k]hdf xf]Og, Jofs k]h jf
leqL k]hdf, Tof] klg ;fgf] x]8nfOgdf . t/ c¿ g]tfx¿sf] eg] k|m06 k]hdf
7"nf x]8nfOgdf e/df/ cfp“5g\ lg, lsg <Æ d]/f] sf}t"xn / rf;f] ;'g]/ pxf“
;x;f :tAw x'g'eof] / Psf]xf]/f] cf“vf nufP/ d]/f] pTs07fk|lt ;xdlt
hgfpb} eGg'eof], æTo} t eG5' d klg † kqsf/x¿n] d]/f s'/fx¿ lsg
l6Kb}gg\ lul/hfafa'nfO{ h;/L † 5Ss k5'{ d .Æ k"j{ dGqL rflx+ r"k nfu]/
xfd|f] s'/f Ps6sn] ;'lg/x]sf lyP .
b]pjfsf] ;f]emf] s'/f ;'g]/ cgfo; d}n] Pp6f k|:tfj /fv]+, ætkfO{s
+ f
k};fjfn ;dy{sx¿l;t cln cln k};f hDdf u/L 7"nf cvaf/df cfºgf]
ljrf/nfO{ k|fof]hg u/]/ 5kfpgf];\ g, tfls tkfO{+sf] efjgf dflg;x¿n]
7Dofpg ;s'g\ .Æ d]/f] k|:tfj ;'g]/ tL k'/fgf dGqL b¨dfq ePgg\,
pQ]lht;d]t eP/ k|ltlqmof lbP, æxf], of] …ºofG6fl:6s cfOl8ofÚ xf], o;} u/f}+
o;sf] ;+of]hg ug]{ lhDdf s0f{hLnfO{ lbp“m .Æ b]pjfn] aLrd} pgnfO{ /f]s]/
eg], æs0f{hL h:tf JolQmnfO{ o:tf] sfddf d'5\g' x'“b}g . xfdL h:tf /fhgLlt
ug]{x¿n] slxn] s:fsf], slxn] s:fsf] cfnf]rgf u5f}{+, dfcf]jfbLx¿sf lj¿4
klg af]ln/xg' kg]{ x'G5 . To:tf] k|rf/d'vL sfddf s0f{hL h:tf …h]Go'OgÚ
dflg;x¿nfO{ k|of]u ug'{ x'“b}g .Æ pxF“sf] Tof] kl/kSjtf, a'l4dQf, ljj]s /
b"/blz{tf b]v]/ d clt g} v';L eP“ . xf] /x]5, s]xL g s]xL ljz]iftf geO{
dflg; k|wfgdGqL h:tf] 7"nf] kbdf k'Ubf] /x]g5 . b]pjfsf] Tof] k|ltlqmof
;f“Rr} ;fy{s, dfld{s, bL3{;f]rsf] clg a'l4dfgLk"0f{ lyof] / cem cwd{ gug]{
bz{gdf cfwfl/t nfUof] . t/ tL dGqLsf] pQ]hgfaf6 g]kfnsf /fhgLlts
sfo{stf{x¿sf] dgf]bzf / dgf]efjgfnfO{ ;lhn} gfKg ;lsGYof] .
264
Downloaded from Mero Sansar
(www.mysansar.com)
;f]r
geP/ klg xf] ls † lglxt :jfy{sf s'/f ug]{, kb k|fKt ugf{;fy pgLx¿sf]
njfO{—vjfO{df s:tf] sfofkn6 x'g] † /fhgLlts sfo{stf{ dfq e}/x“bf
pgLx¿ t x'nd'ndf To;} x/fp“5g\ t/ ha pgLx¿ ;f+;b jf g]tf x'G5g\\,
pgLx¿sf] af]nLrfnL, x]/fO / u/fOdf olt cx+sf/ a9\5 ls x]g]{nfO{ g} ckr
nfU5 Tof] Jojxf/ . lxhf] sxf“ lyP, cfh sxf“ 5g\\ h:tf] nfU5 . ;fgf] dfG5]
7"nf] x'g'x'“b}g eGg] d]/f] efjgf xf]Og . ;fgf] dfG5] klg 7"nf] x'g;S5 /
x'g'k5{, olb p;df Nofst 5 eg], olb Tof] :t/df k'Ug p;sf] af}l4s
ljsf; ePsf] 5 eg] . km6\ofO{+, rt'¥ofO{+, rfkn';L / lrKnf] efif0fsf
sf/0faf6 dfq ha s'g} dfG5] g]tf aGg k'U5, To;a]nf Tof] g]tfnfO{ :jLsfg{
k9]n]v]sf JolQmnfO{ w]/} uf¥xf] x'“bf]/x]5 . xfdL h] cWoog u5f}{+ / h'g
ljifodf s'/f u5f}{+, To;sf] xfdLnfO{ 1fg x'G5 . t/ ;;'/fnL hfg] a]nfdf
s'v'/f Rof“kL lx+8\g] cf}+7f5fk dGqLx¿nfO{ …xh"/Ú egL ;Daf]wg ug'{kbf{ e"lk
z]/rgn] eg]h:t} uwfnfO{ xh"/ eGg' g} a¿ /dfOnf] h:tf] nfU5 .
265
Downloaded from Mero Sansar
(www.mysansar.com)
;f]r
hGd]sf] yfxf kfPkl5 d]/f] JolQmut hLjgl;t lr/kl/lrt Pshgf e§/fO{
;fyLn] æs[i0ffi6dLdf hlGdg' kg]{ of] dfG5] sxf“af6 /fd gjdLsf] lbgdf
hlGdP5 †Æ egL luHofp“y] .
ldq tyf dxfg'efjx¿n] d]/f] af/]df b'OzAb af]Ng] sfo{qmd klg /flvof] .
s[i0ff tfd|fsf/ d]/f] ;f7Lcf}+ hGdlbgdf cfof]hgf ul/g] sfo{qmdsf] pb\3f]if0f
ug{ tof/ eOg\ . dnfO{ Psbd xif{ / uj{ nfUof] . s[i0ff tfd|fsf/n] pb\3f]if0f
u/]sf w]/} w]/} sfo{qmd d}n] x]l/;s]sf] 5' . t/ d]/f] hGdlbgsf] sfo{qmddf
pgn] cfºgf] k'/fgf] z}nL ljk/Lt Pp6f sljtfjfrg u/]/ af]Ng ;'¿ ul/g\ /
pb\3f]if0fsf qmddf dfld{s eP/ cf“vfaf6 cf“;' 6KsfOg\ . s[i0ffhLnfO{ d ;w}+
cfb/ uy]{+ . ;fg} pd]/b]lv d}n] pgsf] :j/ /]l8of]df ;'g]sf] . s[i0ff
tfd|fsf/sf] :j/ g;'Gg] sf] g]kfnL xf]nf < /]l8of] ;~rf/sf] IF]qdf t pgL
…lnleª lnh]08Ú g} x'g\ . SofG;/ /f]unfO{ lht]/ ;~rf/sf] If]qdf cgj/t
nfUg], dnfO{ nfU5, s[i0ff tfd|fsf/afx]s c¿ 5}g . s6gsf] ;f8L nufP/
clxn] klg ;w}+ nv/nv/ lx+l8/x]sL x'lG5g\ pgL . kf6f g]kfn RofK6/sf]
cfof]hgfdf d]/f] cWoIftf / tfd|fsf/sf] ;+of]hsTjdf rf}jL; jif{ klxn]
ko{6g pBf]uaf/] /]l8of]dfk{mt r]tgf hufpg] p2]Zon] /]l8of] g]kfndf …ko{6g
sfo{qmdÚ u/]sf lyof}+ xfdLn], h'g clxn];Dd rln/x]sf] 5 . s[i0ff tfd|fsf/
h:tf] JolQmTj / cfb/0fLo ;xsdL{n] hGdlbgsf] sfo{qmddf efjljef]/
z}nLdf pb\3f]if0f ul/lbPsf]df d uj{ ub{5' . xf]6]n P;f]lzPzgsf cWoIf
g/]Gb| ah|frfo{, ca{'b /f]u lgjf/0f ;+3sf cWoIf lbjfs/ /fhsl0f{sf/, ;Dkbf
;+3sf cWoIf ps]z/fh e'h' / ljZj jGohGt' sf]ifsf /fli6«o lgb]{zs 8f=
rGb| u'?¨n] ;DalGwt If]qx¿df d]/f] ;+nUgtfaf/] af]n]/ dnfO{ s[t1
266
Downloaded from Mero Sansar
(www.mysansar.com)
;f]r
agfOlbP . o;sf ;fy} d]/f ldq bLk]Gb|k'?if 9sfnn] t sljtf sf]/]/} dnfO{
Pp6f clj:d/0fLo pkxf/ lbP, h'g o:tf] lyof]M
267
Downloaded from Mero Sansar
(www.mysansar.com)
;f]r
lbnsf] r"0f{ ;a} kl/k"0f{
268
Downloaded from Mero Sansar
(www.mysansar.com)
;f]r
e}/j l/;fn h:tf] k"hgLo Pj+ /fli6«o:t/sf] lgisn+lst a'l4hLjL, kqsf/sf]
dk|ltsf] l6Kk0fL ;'g]/ dnfO{ Psl5g uj{ klg nfUof] . e}/jhLsf Ps Ps
zAb d]/f nflu ax'd"No ;'geGbf d"Nojfg\ 5g\ .
269
Downloaded from Mero Sansar
(www.mysansar.com)
;f]r
ug]{ s] <Ú h:tf Ps}vfn] gsf/fTds s'/fdfq eO/xG5g\ . lbge/ 3/d} a:bf,
>LdtLl;t dfofk|Lltsf s'/f dfq ul//x“bf slxn]sfxL+ t emu8f klg
x'“bf]/x]5 . 5f]/f5f]/Lx¿n] cf–cfºgf] yftjf; a;fO;s] . 5f]/f a'xf/LnfO{
3/df vfg af]nfp“5' . cfhsfnsf 5f]/fa'xf/LnfO{ eGg] s] < kGw|—aL; ldg]6
;“u} a;]kl5 aflx/ hfg vf]H5g\\, cg]s axfgf agfP/ . lhGbuL o:t} xf] .
5f]/f5f]/LnfO{ k9fOG5, 7"nf] kfl/G5 t/ kv]6f knfPkl5 p8]/ uOxfN5g\\ .
o;sf] dtna of] xf]Og ls d]/f 5f]/f5f]/Ln] dnfO{ dfof ub}{gg\ . x/]s
lbg 3/df sfd ug]{x¿l;t d]/f]af/] d s:tf] 5', 7Ls 5' ls 5}g eg]/
;f]lw/xG5g\\ . dnfO{ s]xL eOxfNof] eg] pgLx¿nfO{ kL/ t cjZo k5{ g} .
pgLx¿sf] cfºg} hLjgz}nL 5, cfºg} b'lgof“ 5, cfºg} ;+;f/ 5 . Gene is
always selfish eg] e}+m k|s[ltsf] lgod cg';f/ 8'Ab} hfg] j+zf0f' (gene) nfO{
:ofxf/ ;';f/ ug'{kg]{ cfjZostf 5}g, Tof] Pslbg hfG5 g} . t/ ca cfpg]
j+zf0f'nfO{ hf]ufpg' k5{, ;'/lIft /fVg'k5{ . To;}n] dflg;x¿ ;w}+ cfºgf
afa'afh]nfO{ eGbf klg cfºgf ;GtfgnfO{ a9L :ofxf/;';f/ ub{5g\, ug'{ klg
k5{ . of] hgfj/b]lv dfG5];Ddsf] k|fs[lts, g};lu{s lgod xf] .
agfp“5' . rfnL; jif{;Dd d}n] cfk"mn] k|fKt u/]sf] ;Lk, cWoog u/]sf]
lzIff / cfh{g u/]sf] bLIffnfO{ k/ ;f/]/ k};f sdfpg]lt/ nfu]+, sdfOof]
klg . pknlJw klg xfl;n ul/of] . t/ dnfO{ clxn] nflu/x]5 d}n] cfh{g
u/]sf 1fg / ;Lkn] dnfO{ g} klv{/fv]sf 5g\ . ca d h] u5'{, Tof] sdfpgsf
nflu xf]Og, d]/f] ;f]vsf nflu / ;lsG5 eg] gof“ pknlAw xfl;n
ug{sf nflu u5'{ . oxL s'/fnfO{ Wofgdf /fvL tLg–rf/ dlxgf klxn] d]/f]
clt ldNg] ;fyL xl/z/0f g]kfnL æsfhLÆ, ;xkf7L k'ik/Tg zfSo /
270
Downloaded from Mero Sansar
(www.mysansar.com)
;f]r
ps]z e'h', k|df]b k|wfg, /fh]Gb| ;'jfn h:tf ;+/If0fljb\;“u ldn]/
k|s[lt ;+/If0fl;t cfj4 Pp6f sDkgL :yfkgf u/]+ . Tof] sDkgLsf] gfd xf]
…g]kfn g]r/ 86 sdÚ .
***
271
Downloaded from Mero Sansar
(www.mysansar.com)
;f]r
kl/R5]b—!^
/}yfg] ko{6g
æ8fS6/x¿ …l/6fo8{Ú ePkl5 lSnlgsdf sfd ug{ kfp“5g\, OlGhlgo/n]
cjsfz kfPkl5 cfºg} kmd{ vf]N5g\, s[lifljb\ l/6fo8{ ePkl5 cfºg} Joj;fo
ug{ ;S5g\ t/ k|s[ltljb\ l/6fo8{ ePkl5 s] ug]{ < :s"ndf hfuL/ vfg uof]
eg] a9L k9]sf] eG5g\, ljZjljBfnodf k9fpg uof] eg] cg'ej gk'u]sf]
elgG5, aLr}df e'ml08P/ a:g'k5{ pgLx¿n], g otf g ptf ====== cgdf]n
k|fs[lts ;Dkbfx¿n] el/Psf] of] b]zdf ko{6gsf] 7"nf] ;Defjgf x'“bfx'“b} klg
y'k|} y'k|} k|s[ltljb\, r/fljb\, jg:kltljb\, k'tnLljb\x¿n] Jofj;flos
cj;/x¿ k|fKt ug{ ;ls/x]sf 5}gg\ . s:tf] lj8Dagf † otf lj1 5g\, sfd
kfO/fv]sf 5}gg\ . ptf cj;/ 5g\, pkof]u ug{ ;lsPsf] 5}g .Æ
272
Downloaded from Mero Sansar
(www.mysansar.com)
;f]r
x'G5 eGg] s'/f ljt/s 86 sdn] k|dfl0ft ul/lbPsf] 5 . g]kfndf s]xL sfd
5}g eGg] lg/fzfjfbLx¿nfO{{ ljt/s 86 sdn] cf“vf vf]lnlbPsf] 5 .
…ljt/s 86 sdÚaf6 …d]6«f]Ú gfds Pp6f klqsf klg k|sfzg ul/+bf] /x]5 .
ljZjsf] ko{6g pBf]u ;w}+ rf/ j6f 'S' SUN, SAND, SEA and SEX
-;"o{, afn'jf, ;d'b| / ;]S;_ af6 k|efljt x'g] uYof]{ . t/ clxn] dflg;x¿sf]
rf;f]df s]xL kl/jt{g cfPsf] 5 . cfhsn s[lqd ko{6gdf eGbf klg
k|fs[lts ko{6gdf a9L dflg;x¿ cfslif{t ePsf 5g\ . xfd|f] g]kfndf s[lqd
ko{6gsf] ljsf; sd x'g ;Snf t/ k|fs[lts ko{6gsf lgldQ g]kfnsf] ahf/
w]/} 7"nf] 5 . ;+;f/df o:tf] d'n's sxf“ kfpg' hxf“ cgluGtL k|fs[lts
ljljwtf / ;Dkbf ljBdfg 5g\ . k[YjLsf] s"n e"—efusf] )=! k|ltzt dfq
273
Downloaded from Mero Sansar
(www.mysansar.com)
;f]r
hdLg cf]u6]sf] rjGg xhf/ ju{ldnsf] of] ;fgf] d'n'sdf ljZjs} $=@
k|ltzt :tgwf/L hgfj/x¿sf] pkl:ylt 5 . xfdLl;t !*! hftsf :tgwf/L
hgfj/ /x]5g\ . ;+;f/df kfOg] r/fx¿dWo] *=% k|ltzt r/f xfd|} e"lddf
kfOG5g\ . s] of] uj{nfUbf] s'/f xf]Og / olt ;fgf] d'n'sdf klg o"/f]k / pQ/
clk|msfdf kfOg] ;Dk"0f{ r/fx¿eGbf a9L k|hfltsf r/fx¿ kfOg' < To;}
u/L ^#% hfltsf k'tnLx¿ kfOG5g\ xfdLsxf“, ljZjs} s"n k'tnLsf]
$=@ k|ltzt . tLdWo] sltko t b'n{e hftsf /x]5g\ . ljZjsf @=@ k|ltzt
:jR5 hndf5f (Fresh water fish), !=! k|ltzt Eofu'tf] hftsf peor/ /
em08} !=% k|ltzt /]K6foN; xfdLsxf“ /x]5g\ .
274
Downloaded from Mero Sansar
(www.mysansar.com)
;f]r
olt yf]/} e"—efudf olt w]/} k|hfltsf af]6la?jf / hgfj/ kfOg'
rfgr'g] s'/f xf]Og . t/, g]kfnL cfk}+mnfO{ cfºgf cd"No ;Dkbf / ;|f]tx¿sf
af/]df kof{Kt yfxf 5}g . xfd|F] h:tf] b]z ;+;f/df zfob} xf]nf hxf“
clk|msfsf] h}ljs ljljwtfb]lv lnP/ d]l86]l/og / cfNk;sf] k|fs[lts :j¿k
;d]t pknAw 5 . t/fO{df kfOg] xfQL, u}+8f, lrt'jf, cgf{, gLnufO{, s[i0f;f/,
uf]xL cflbn] clk|msfsf] jftfj/0fnfO{ ;Demfp5g\ eg] lxdlrt'jf, 3f]/n,
ef/n, emf/n, gfofg, xl/0f cflbn] d]l86]l/og / cfNk;sf] ememNsf] lbG5g\ .
Psl;¨] u}+8fsf] ;+Vofsf lx;fjn] g]kfn ljZjs} bf];|f] wgL d'n's dflgG5 .
To:t} h¨nL hLjhGt'df ;aeGbf dxTjk"0f{ af3 (Lords of the Jungle) sf]
jf;:yfg klg oxL+ 5 .
275
Downloaded from Mero Sansar
(www.mysansar.com)
;f]r
cfof]hgf ul/Psf] lyof] . lgDtf] cfPsfn] d klg k'u]+ . lrofkfgcl3
;'Gb/nfnsf] efif0f lyof] . efif0fdf pgn] eg], æg]kfndf jg dfl;Psf
sf/0fn] ef/tdf nfvf}+nfv dflg;sf] hLpwg dfl;of] .Æ pgn] Toxf“ pkl:yt
;a} uGodfGo g]kfnLx¿nfO{ g]kfnL e"efudf h¨n gdf:g >L % sf]
;/sf/nfO{ bafj lbg cg'/f]w u/] . d;“u} xfd|F jgdGqL a;]sf lyP . pgL
s]xL af]n]gg\ . ax'u'0ffsf] k|v/ efif0fkl5 Toxf“ s;}n] klg af]n]g t/ dnfO{
Pp6f k|Zgn] 3r\3RofO/x]sf] lyof] . b"tfjf;n] cfof]hgf u/]sf] Tof] sfo{qmd
k|jrgsf] geO{ dfq lrgfkrL{sf] ePsf] x'“bf k|Zg u?“ ls gu?“ eGg] bf]dg
eO/x]sf] lyof] .
276
Downloaded from Mero Sansar
(www.mysansar.com)
;f]r
;kmntf xfl;n ul/;s]sf 5f}+ . Pstfsf ;f/f jgh¨n /fli6«os/0f ul/Psf]
lyof] . To;kZrft\ ufp“—ufp“df jgh¨n ;vfk kfl/of] . kl5 jgh¨n hDd}
pkef]Qmf ;d"xnfO{ x:tfGt/0f u/L ;fd'bflos jg (Community Forest) sf]
cjwf/0ff ljsl;t ul/of] . o;df t]hs'df/ dxtsf] of]ubfgnfO{ xfdLn]
la;{g' x'“b}g . pgsf] of] cjwf/0ffnfO{ ci6]«lnog ;/sf/n] a'¤of] / ;fd'bflos
jg kl/of]hgfnfO{ …Soflk6nfOhÚ ul/lbof] .
k|of;af6 xfdLn] af3sf] ;+Vof *) af6 #)) eGbf a9L k'¥ofO;s]sf 5f}+ .
clt b'n{e lxdlrt'jfsf] ;+Vof lbgfg'lbg a9\b}5 .
277
Downloaded from Mero Sansar
(www.mysansar.com)
;f]r
b]Vg kfOG5 . eG5g\, olt 7"nf] afx|l;+u]sf] ayfg ;+;f/df sxL+ b]Vg kfOb}g .
;+;f/sf] ;aeGbf 7"nf] dflgg] of] h/fof] ha Ps 7fp“af6 csf]{ 7fp“df
bf}l8G5, e'O{+df sDkg x'G5 / hldgaf6 w"nf] afbn h:t} dfly p8\5 . of]
b[Zo clk|msfdf kfOg] …ljNb/lji6Ú hftsf hgfj/x¿sf] a;fO{ ;/fO{sf] h:t}
b]lvG5 . 3l8ofn uf]xLsf] k|fs[lts af;:yfg /fKtL / gf/fo0fL gbLnfO{
dflgG5 . Pstfsf g]kfndf dfemLx¿n] gbLsf] lsgf/} lsgf/df 3l8ofn
uf]xLsf] k'mn df;]/ em08} l;WofO;s]sf lyP . t/ cgj/t ¿kn] lrtjg
/fli6«o lgs'~hdf ;dlk{t /fdk|Lt ofbjsf] k|of; / tLy{dfg df:s]sf]
cu'jfOaf6 uf]xL ;+/If0fdf xfdL ;+;f/sf] cu|k+lQmdf k'Ug ;Ifd eof}+ .
b]Vg kfP .
278
Downloaded from Mero Sansar
(www.mysansar.com)
;f]r
cfw'lgs hLjgz}nLn] klg yk of]ubfg k'¥ofPsf] 5 . d clxn] klg ;lDemG5',
xfdL c;g 6f]ndf a;]sf] a]nf c;g u0f]z:yfgsf] rf/}lt/ ef/Lsf ef/L
bfp/f a]Rg NofOGYof] . oxf“sf tLg zx/ aflx/sf sltko ufp“n]x¿sf]
hLljsf]kfh{g bfp/f a]r]/ g} x'g] uYof]{ t;y{ pgLx¿nfO{ bfp/] elgGYof] .
lbgsf] xhf/f}+ ef/L bfp/f sf7df8f}+df pkef]u x'g] x'“bf uf]bfj/L, lzjk'/L,
gu/sf]6sf h¨n ;vfk h:t} e};s]sf lyP . t/ clxn] ;Dk"0f{ sf7df8f}+af;L
:6f]e jf Uof“; k|of]u u/L vfgf ksfp5g\ clg gfl¨b} uPsf sf7df8f}+
pkTosfsf eL/kfvfx¿ clxn] xl/of, el/nf ePsf 5g\ . k|fs[lts k'¿Tkfbg
(Natural Regeneration) sf sf/0fn] ca k]ml/ pkTosf jl/kl/sf h¨nx¿df
k|s[lt nxnxfpg yfn]sf] 5 . of]afx]s clxn] dfcf]jfbLx¿ klg h¨n
h¨ndf ;lqmo ePsf]n] g]kfnsf jgh¨n w]/} xb;Dd ;+/lIft x'g k'u]sf
5g\ . jgh¨n a9]kl5 sflnh, xl/0f, d[u cflb :jtM a9\g] g} eP .
279
Downloaded from Mero Sansar
(www.mysansar.com)
;f]r
3f]8f h:t} ljb]zLn] b]vfPsf] ko{6gsf] af6f]df dfq bf}l8O/x\of}+} . o; qmdaf6
xfdLn] y'k|} ;kmntf xfl;n gu/]sf] klg xf]Og t/ Pshgf ljb]zLn] ;kmf/L
;'¿ u¥of], xfdL ;f/fsf ;f/f Tof] kub08Laf6 Ps O~r klg bfof“—afof“
uPgf}+ . ko{6sx¿nfO{ b[Zofjnf]sg u/fpg] qmddf ;w}+ xfdLn] kz'klt,
:joDe", b/af/ :Sjfo/ dfq b]vfof}+ . dfbn ahfP/ …kfgsf] kftÚ uLts}
e/df xfdLn] tLg bzs 6]«lsªsf] Jofkf/ ;+rfng u¥of}+ . xfQL r9fP/ Pp6}
h¨ndf Pp6} s'gfdf dfq ljb]zLnfO{ 3'dfof}+ . dnfO{ nfUof], ca xfdLn]
c;+Vo ;Defjgfx¿ af]s]sf] k|s[ltd'vL ko{6gnfO{ ljsf; ug{ s]xL ;[hgzLn
k|of;x¿ ug'{k5{ . t/ s;/L <
280
Downloaded from Mero Sansar
(www.mysansar.com)
;f]r
/}yfg] ko{6g s'g} gf}nf] cWofo xf]Og, ;+;f/sf cGo d'n'sx¿df klg
o;sf] cEof; ePsf] 5 t/ cfºg} lsl;dn] . /}yfg] eg]s} cfºg} lsl;dsf]
xf] . ;+;f/df ljleGg vfnsf dflg;x¿ 5g\ / pgLx¿sf] ;f]v klg km/s—
km/s, ljlrqsf x'G5g\ . cf}+;Lsf] /ftdf e"t x]g{sf nflu k'/fgf v08/x¿df
af; a;]/ k};f vr{ ug]{ ul/G5 . e"t b]vfpgs} nflu eg]/ Haunted weekend
sf] gfddf ko{6g Joj;foLx¿n] Kofs]h agfPsf x'G5g\ . /f]df~rsf/L
36gfsf] cg'ej u/fpg 6]lnlehgdf b]vfOg] Fantasy Island h:tf
uGtJo:ynx¿ lgdf{0f u/]/ cgf}7f] ko{6g ;+rfng ul/+b}5 o'/f]klt/ .
;+;f/df s}of}+ ;GsL vfnsf 6«fen Ph]G;Lx¿ klg 5g\ h;n] uf]nL
rNg] cft+su|:t 36gf:yndf nu]/ qmflGtsf] ¿k b]vfpg] ko{6g k|j4{g
u5{g\ /], h;nfO{ …qmfOl;; 6'l/hdÚ elgG5 /] . dflg;sf] ;f]v / rfxgfsf]
s'g} l;dfgf x'“b}g . xfn} dfq Ps cd]l/sL c/jkltn] 7"nf] wg/flz lt/]/
/l;ofaf6 /s]6 r9]/ cGtl/Ifsf] ofqf u/] . ci6]«lnofdf bf];|f] ljZjo'4df
rnfOg] …8\ofsf]6fÚ Kn]g r9]/ dxfåLksf] dWoefudf ;fxl;s ofqf ug]{x¿
klg plQs} 5g\ . O{¨Nof08df o:tf 6«fen Ph]G;Lx¿ klg 5g\, h;n]
gjwgf9\o cd]l/sLx¿nfO{ n8{ / af/gx¿sf] hLjgz}nLsf] cg'ej u/fpg
k'/fgf] /fhb/af/df vfg] a:g] Joj:yf ldnfp“5g\, cjsfzk|fKt /fhb"tx¿—
nfO{ …;f]km/Ú jf …8fOe/Ú agfP/ ºofp/f]sf] lzsf/ v]nfp“5g\ / ;f“em
b/af/sf] e"ldut ;]n/df /flvPsf] ;of}+ jif{ k'/fgf] …jfOgÚ v'jfP/ /fhsLo
ljnfl;tfsf] cg'ej u/fp“5g\ . o:tf /}yfg] ko{6gsf] d"No / b//]6 g} x'“b}g .
;fOj]l/of, cnf:sf, gy{kf]n cflb /f]df~rsf/L Pj+ cgsG6f/ k|fs[lts
:ynx¿df ;+rfng ul/g] Kofs]h klg To:t} dx“uf x'G5g\ . P]gfsf] kg8'AaL
hxfh (Glass Capsule Boat) af6 xhf/f}+ lkm6 tn ;d'b|sf] k]mbL;Dd hfg],
hnofqf xf];\ jf PG6fl6{sfdf k]gUjLg x]g{ hfg], UofnfKofuf]h 6fk'df clt
281
Downloaded from Mero Sansar
(www.mysansar.com)
;f]r
7"nf] s5'jf (Gaint Tortoise) x]g]{ jf cfl6{s kf]nf/ lao/ -;]tf efn'_ x]g{ hfg]
sfo{qmd, oL ;a} ljleGg b]zsf cf—cfºg} /}yfg] ko{6gsf kl/sf/x¿ x'g\ .
282
Downloaded from Mero Sansar
(www.mysansar.com)
;f]r
283
Downloaded from Mero Sansar
(www.mysansar.com)
;f]r
g]kfndf r/fljb\x¿ 5}gg\ eGg dnfO{ c;fWo} cK7\of/f] nfUYof] . g]kfn a8{
jflrª Snasf] :yfkgf ubf{ sfhL / d]/f] p2]Zo g} g]kfndf k|z:t
r/fljb\x¿ pTkfbg ug]{ /x]sf] lyof] . x/]s zlgjf/ xfdL :s"n / SofDk;df
k9\g] ljBfyL{x¿nfO{ kmsfO{—k'mNofO{ 7d]nl:yt sf7df8f}+ u]i6xfp;af6
n}grf}/sf] /fgLjg, uf]bfj/L, lzjk'/L cflb h¨ndf nu]/ r/f b]vfpg],
lrgfpg], pgLx¿sf] cfjfh ;'gfpg] / pgLx¿sf] jf;:yfgsf] cWoog
u/fpg] uYof}{+ . g]kfn g]r/ 86 sddf /fh]Gb| ;'jfn klg 5g\ . hf] clxn]
l;d;f/ IF]q, vf; u/L ;f/; (Crane) ljz]if1 e};s]sf 5g\, To;a]nf
ev{/sf] l76f] /fh]Gb| ;'jfnnfO{ j8{ jflr¨ Snadf ;xefuL u/fp“b} sfhL /
d}n] r/fk|lt k|]d / 1fg hufPsf lyof}+ . clxn] /fh]Gb|nfO{ g} g]kfn g]r/ 86
sdsf] Dofg]lh¨ 8fO/]S6/ agfP/ Pp6f gof“ cleofgsf] nufd lbg kfPsf]df
sfhL / dnfO{ w]/} ;Gtf]if nfu]sf] 5 . g]kfn g]r/ 86 sd :yfkgf ePsf] ^
dlxgf klg k'u]sf] 5}g t/ aL=aL=;L= h:tf] k|ltli7t ;+rf/ dfWodaf6
;+rfng ul/g] Crane Migration h:tf] dxTjk"0f{ sfo{qmddf ;xefuL aGg
;Ifd eO;s]sf] 5 of] . ;f] sfo{qmd nflu hf]d;f]ddf b'O{ xKtf a;]/
d+uf]lnof / ;fOj]l/ofaf6 a;fO{+;/fO{+sf qmddf p8]/ cfpg] s¥ofª—s'?ªsf]
j[Qlrq agfpg ;3fpb}5 g]kfn g]r/ 86 sdn] .
284
Downloaded from Mero Sansar
(www.mysansar.com)
;f]r
lj1fg ;+u|xfnonfO{ k|bfg u/] . lhGbuLe/ sfhLn] h¨n 3'd]/ r/fsf]
cWoog u/] t/ pgn] b'O{ k};f klg sdfpg ;s]gg\ . cfk"m hGdbf h:tf] 3/
lyof], clxn] klg To:t} 5 k'/fgf], kf}/fl0fs vfnsf] . t/ k};fn] sfhLnfO{
slxn] cft'/ agfPg . pgL k};fsf lgldQ af“r]s} xf]Ogg\, cfºg} ;f]vsf]
lglDt . t/ sfhLn] geg] klg pgsf] cfly{s cK7\of/f] kl/l:yltnfO{ d}n]
a'e]msf] 5' .
To:t} d]/f csf{ ;xkf7L 8f= k'ik/Tg zfSo klg g]kfn g]r/ 86
sd;“u ;Da4 5g\ . ;DaGwn] pgL d]/f] alxgL HjfO{ k5{g\ . t/ xfd|f]
Jofj;flos ;DaGwsf] cfofd cs}{ 5 . xfdLn] ;“u} aL=P:;L= k9\of}+ . pgL
jg:kltljb\, d rflx+ jglj1 . k'ikn] cfºgf] sfo{sfndf g]kfnsf ;Dk"0f{
285
Downloaded from Mero Sansar
(www.mysansar.com)
;f]r
ug'{ afx]s pgLx¿;“u csf]{ ljsNk b]lv+b}g . cgdf]n k|fs[lts ;Dkbfx¿n]
el/Psf] of] b]zdf ko{6gsf] 7"nf] ;Defjgf x'“bfx'“b} klg y'k|} y'k|} k|s[ltljb\,
r/fljb\, jg:kltljb\, k'tnLljb\x¿n] Jofj;flos cj;/x¿ k|fKt ug{
;ls/x]sf 5}gg\ . s:tf] lj8Dagf † otf lj1 5g\, sfd kfO/fv]sf 5}gg\ .
ptf cj;/ 5g\, pkof]u ug{ ;lsPsf] 5}g .
bIftfsf] dfs]{l6¨ ug{ vf]Hg' klg xf] o;sf] nIo . /}yfg] ko{6gdf o:tf
;Defjgfx¿ w]/} 5g\, o;sf] nIosf] l;dfgf cgGt 5 . o;}nfO{ ;dGjo
ug{;s] /}yfg] ko{6gsf] eljio ;'gf}nf] / pHHjn 5 .
***
286
Downloaded from Mero Sansar
(www.mysansar.com)
;f]r
kl/R5]b—!&
cGtdf t/ ======
æs':t k};f sdfP/ dfq dflg; ;kmn aGg ;Sb}g . ;kmntf gfKg]
dfWod k};f xf]Og . ;kmn Tof] JolQm dfq x'g;S5 h;n] ;dfhaf6 OHht
kfpg ;S5 . wgf9\o t/ 3[l0ft eP/ af“Rg' Pp6f 7"nf] clezfk xf] . …;6{
u]dÚ v]n]/ s]xL ;dosf nflu dflg;n] ;kmntfsf] l;+9L t r9\g ;S5 t/
;kmntfnfO{ sfod /flv/fVg dflg;n] OdfGbf/L, ;+nUgtf / k|lta4tfsf]
…nªu]dÚ g} v]Ng'k5{ . ;kmn pBdL aGgsf nflu p;df ;[hgzLn lbdfu
x'g'k¥of], ljsf;sf] cjwf/0ffnfO{ a'‰g'k¥of], ;kgf b]Vg / To;sf] ljZn]if0f
ug{ hfGg'k¥of], ;kgfnfO{ ;fsf/ kfg{] OR5fzlQm / k|lta4tf x'g'k¥of], nIo–
k|flKtsf lgldQ cfsfª\Iff / d]xgt klg x'g'k¥of] . oltdfq eP/ klg k'Ub}g,
Tof] JolQmdf oyfl:yltsf] ;xL d"NofÍg ug{ ;Sg] Ifdtf clg Jofjxfl/s
kIfaf6 of]hgf th'{df ug{ ;Sg] of]Uotf clg OR5f, ljj]s, w}o{ /
cfTdljZjf; x'g'k¥of] .Æ
287
Downloaded from Mero Sansar
(www.mysansar.com)
;f]r
gu/ .Æ t/ d h:tf] ;fwf/0f dflg;sf] Jojxf/df of] slt ;Dej xf]nf
s'lGg, d eGg ;lSbg . x'g t df}sf kfp“bf cfk"mn] u/]sf sfdnfO{ a9fO{
r9fO{ gu/] klg sGh':ofO“ eg] d}n] u/]sf] 5}g . t/ slxn]sfxL+ d}n] of] klg
ul/;s]sf] 5', Tof] klg ul/;s]sf] 5' eGbf æof] dfG5] km6fxf t xf]OgÆ eGnfg\
eGg] 8/ klg nfU5 . lhGbuLdf d}n] h]hlt u/]+, ;a} c¿nfO{ ;'gfp“bf, d
cfk+}m >f]tfsf] 7fp“df ePsf] ePklg ¤jf§} ljZjf; nfUb}gYof] xf]nf . s;/L
kTofp“nfg\ c¿n] olb d Jofkf/L x'“, ;dfh;]jL x'“, ;+/If0fljb\ klg x'“ n]vs
klg x'“ eGof] eg] . clg cGgk"0f{ /fli6«o lgs'~h, 6'+l8v]nsf] af6f],
s]z/dxnsf] :jKg au}+rf, SofG;/ c:ktfnb]lv d]l8sn l;6L, e|d0f jif{
cflb—OToflbsf :yfkgfy{, ;+rfngfy{ Pj+ sfof{Gjogsf nflu kl/sNkgf /
k|:tfjx¿df d]/f] xft 5 eGbf of] s:tf] Wjf“; lbg] dfG5] /x]5 egL cjZo
eGnfg\ . t/ u/]sf] ljz]if sfd 7fp“df pNn]v gug'{ klg s~h':ofO{ dfq
xf]Og, ;[hgzLn Oltxf;sf] lgd{d xTof ug'{ xf]Og / < cGt/fTdfn] pQ/
vf]lh/xG5 . h] xf];\, lhGbuLsf] of] d]/f] jf:tljs ;TonfO{ g d n'sfpg
;S5' g t c¿ s;}n] bafpg g} ;S5 . Tof] ;To lnlvt jf clnlvt ¿kn]
sxL+ g sxL+ /lx/x]sf] x'G5 . zAba|x\d h:t} sd{a|x\d klg zfZjt\ ;To xf]Og
/ < zfob oxL jf:tljstfsf] pkh xf] of] d]/f] ;fgf] k':ts .
d}n] clxn];Dd h] hlt u/]+, Tof] d]/f] PSn}sf] k|of; x}g . PSn}
dflg;n] s]xL ug{ ;Sb}g pm cfºgf] ljwfdf hlt;'s} ;Ifd lsg gxf];\ † clt
g} OdfGbf/, d]xgtL, nugzLn cfdf / afj'sf] sf]vaf6 hGdg] of]u kg'{ g}
d]/f nflu 7"nf] cj;/ lyof] . lhGbuLsf] x/]s df]8df d}n] cfºgf] kl/jf/,
cfkmGt / ldqx¿af6 7"nf] ;xof]u kfPsf] 5' . clxn];Dd d]/f s'g} zq' 5}gg\
/ d}n] a'e]m;Dd d]/f] s'enf] lrtfpg] klg 5}gg\ . a¿ d]/f] enfO ;f]Rg]x¿ g}
w]/} xf]nfg\ . /fd|f lzIf0f ;+:yfgx¿af6 lzIff xfl;n ug{] df}sf kfP“, b]z
ljb]z 3'Db} Toxf“s} kl/j]zdf lhGbuL latfP“ . lhGbuLsf] ofqfdf d]/f
;xofqLx¿n] dnfO{ w]/} ;xof]u u/] . pgLx¿af6 d}n] y'k|} cg'ej /
dgf]jnx¿ ;“ufn+] .
288
Downloaded from Mero Sansar
(www.mysansar.com)
;f]r
/fd|L lyOg\, pgnfO{ xf]:6]nsL …Dofs'/L SjLgÚ ;d]t elgGYof] . pgnfO{ y'k–|}
y'k|} wgL / /fd|f s]6fx¿ ;fyL agfpg dl/xQ] uy]{ . t}klg pgn] dnfO{ g}
cfºgf] ;fyL /f]lhg\ . pgL elGyg\, æltd|f] cf“vf ;fgf ePklg x“l;nf 5g\ .Æ
Tof]a]nfb]lv d]/f] dgleq s'l07t n3'tfefif / sdhf]/L la:tf/}—la:tf/} x6\b}
uP . ;f“Rr} eGg] xf] eg] d]/f] lhGbuLdf ;aeGbf klxn] cfTdljZjf; hufpg]
ltg} …Dofs'/L SjLgÚ lyOg\ .
289
Downloaded from Mero Sansar
(www.mysansar.com)
;f]r
;dfnf]rsLo k|ltef sxf“af6 / s;/L cfOk'Uof] eg]/ cfZro{ nfUof] .
tTkZrft\ cWoogdf d]/f] ?lr a9\g yfNof] . ;f“Rr} eGg] xf] eg] x/]s
ljifoj:t'nfO{ bfz{lgs b[li6sf]0fn] x]g]{, cWoog ug]{, d"NofÍg Pj+ ljZn]if0f
ug]{ ;Lk ljsf; ug{df dnfO{ tL ;fyLn] w]/} ;xof]u ul/g\ . o;af6 d]/f]
cfTdljZjf; bl/nf] ePsf] d dx;'; u5{' .
a;\ Toltd} ;Lldt . ha d}n] t/fO{ / kxf8x¿ 3'Dg] cj;/ kfP“, tL e]udf
;+:s[lt / k|s[ltsf] ;fxro{ tyf cGof]Gofl>t ;DaGw x]g{ k'u]+, k|s[ltnfO{ x]g]{
tf}/tl/sfdf d}n] hLjg / k|s[ltsf] jf:tljstf a'e]+m . ;xofqLx¿ hf]g
Jnf]j/ / aa ºn]ldªaf6 klg d}n] w]/} l;s]+ . s'g}klg ljifonfO{ ljleGg
sf]0faf6 x]g]{ cEof; klg ToxL+af6 u/]+ .
290
Downloaded from Mero Sansar
(www.mysansar.com)
;f]r
rqmk|;fb jf“:tf]nf, bLk]Gb|k'?if 9sfn, k|r08dfg >]i7, z+s/k|;fb sf]O/fnf,
8f= xl/ zdf{ / c¿ w]/}n] dnfO{ ;fy lbP .
291
Downloaded from Mero Sansar
(www.mysansar.com)
;f]r
-$_ olt u/]kl5 cf“vf lrDn+bf—lrDn+b} lbdfusf] 9f]sf vf]Ng ;Sg'k¥of] .
clg SofGef;df sf]/]sf] k|f¿kcg';f/ sfof{Gjogsf nflu s] s:tf],
s;af6 / s;nfO{ h:tf k|Zgsf] pQ/ tof/ ug'{kof]{ .
-%_ nIo k|flKtsf nflu lbdfudf dGyg ubf{ slxn]sfxL+ clgoldt
sfdlt/ ?lr a9\g ;S5 lsgeg] lbdfu :jfyL{ x'G5 . To;}n]
lbdfuaf6 lg0f{o ug'{eGbf klxn] x[bosf] cfjfh ;'Gg'k5{ . To;kl5
lg0f{o ug'{k5{ lsgeg] x[bon] slxNo} wf]sf lb+b}g .
-^_ pBf]usf] /]n lgdf{0f geP;Dd cfk+}mn] d]xgt / kl/>d ug'{k5{ .
c¿x¿sf e/df ;w}+ sfd ug]{ dflg; ;kmn pBdL aGg} ;Sb}g .
;'¿af6 cfºg} xftn] sfd ;DxfNg' k5{ . lsgeg] cfk"mafx]s c¿nfO{
cfºgf] ;kgfsf] :j¿k yfxf x'“b}g .
-&_ pBf]usf] /]nuf8L tof/ ePkl5 To;nfO{ cfºg} lgu/fgLdf lnudf
ptfg'{ k5{ . /fd|/L rNof] rn]g, x]/]kl5 dfq c¿nfO{ rnfpg
lbg'k5{ . /]nsf] kl5kl5 cfk"m bf}8\g' kb}{g . t/ cfºgf] pBf]usf] /]n
s;nfO{ rnfpg lbg], nfos hgzlQm s;/L 5fGg], o:tf tl/sfx¿
hfGg}k5{ . To;sf] nflu ljZjfl;nf] / nfos dfG5] lrGg ;Sg] cf“vf
rflxG5 .
-*_ pBf]u ;+rfng u/]kl5 nfos hgzlQmnfO{ ljZjf; ug{ ;Sg] x[bo /
c¿af6 sfo{ ;Dkfbg u/fpg] Joj:yfksLo Ifdtf rflxof] .
-(_ pBf]usf] ?v /f]Kgf;fy To;n] t'?Gt} kmn lb+b}g . w}o{ /fVb} cfk+}mn]
dnhn ug'{k5{, cfk"mn] /f]k]sf] la?jfsf] /]vb]v c¿n] ub}{gg\ .
-!)_ cfsfz v:nf, hdLg kmf6\nf, kftfn plS;Pnf, jd k'm6\nf eg]/
x'l6\6ofp“h:t} 8/fP/ lx+8\g]x¿ sbflk pBdL aGg ;Sb}gg\ .
-!!_ pBf]udf ;sf/fTds ;f]r x'g}k5{ . t/ ef]ln s] x'G5, To:sf] ;f]r
klg /fVg'k5{ . olb /fd|f] ePg eg] d o;/L ;d:of ;dfwfg u5'{
292
Downloaded from Mero Sansar
(www.mysansar.com)
;f]r
eGg] …qmfOl;; Dofg]hd]G6Ú sf] clu|d ;f]rfO klg x'g'k5{ . cGtdf
clncln efUo t x'g}k5{ ;kmn pBdL aGgsf lgldQ .
Pslbg Pshgf kqsf/n] dnfO{ a8f] cK7\of/f] k|Zg u/], tkfO{ ;kmn
pBdL ls ;Gtf]ifL pBdL xf] eg]/ . d}n] To;sf] hjfkm lbg ;lsg /
clxn];Dd klg d ;kmn xf] ls ;Gtf]ifL, d}n] lgSof]{n ug{ ;s]sf] 5}g .
lsgeg] ;kmntf / ;Gtf]if b'O{ cnucnu t/ kof{ojfrs ljifo x'g\ . oL
b'O6} Ps}rf]l6 k|fKt x'“b}gg\ h:tf] dnfO{ nfU5 . vf;u/L pBdLsf] kl/j]zdf
;kmntf jf ;Gtf]if k|fKt ug{ dfgjLo u'0f / ;f]rsf leGgfleGg} dfqfx¿sf]
cfjZostf x'G5 . klxn]—klxn] cf}iflw k;ndf sDkfp08/n] ljleGg dfqfdf
cf}iflwx¿ ld;fP/ …ldS:r/Ú / a}Bx¿n] kfrs agfPh:t} .
294
Downloaded from Mero Sansar
(www.mysansar.com)
;f]r
x'g'k¥of] . cGtdf Tof] JolQmdf d]xgt ug]{] OR5f, ljj]s, w}o{ / cfTdljZjf;
x'g'k¥of] .
sfd ug]{ dflg;af6 e"n x'g} ;Sb}g eGg ;lsGg . s'g} uNtL jf e"n
sfd} gug]{, lgn{Hh / gfnfos JolQmaf6 dfq x'“b}g . o:tf dflg; ;w}+
gsf/fTds x'G5g\\ . cfk"m sfd ug{ g;Sg], c¿n] u/]sf] sfdsf] 8fxf ug]{x¿
;w}+ n3'tfefifn] ;tfOPsf x'G5g\\ . lrlgof“ bfz{lgs sGºo"l;ozn] eg]sf
lyP, ælhGbuLdf slxNo} klg gn8\g' 7"nf] s'/f xf]Og t/ n8]/ p7\g' 7"nf] s'/f
xf] .Æ To;}n] t elgG5, lhTg]n] slxNo} 5f]8\b}g, 5f]8\g]n] slxNo} lhTb}g .
dnfO{ nfU5, xfd|f] ;dfhdf hDdf tLg lsl;dsf pBdLx¿ 5g\ . klxnf] hf]
k|z:t ljrf/ k'¥ofP/ sfd u5{g\ clg sd e"n u5{g\ / e"n ul/xfn] klg
eljiodf To;af6 kf7 l;s]/ c¿ e"n gug]{ sf]lz; u5{g\ . bf];|f] k|sf/df
To:tf pBdL hf] ljgfof]hgf b]vfl;sLsf cfwf/af6 xtfl/P/ sfd u5{g\ /
e"n u5{g\ . kl5 cfºgf] e"nnfO{ :jLsf/]/ eljiodf ;'wfg{ vf]H5g\ / sd e"n
ug]{ k|of; u5{g\ . t];|f] vfn] dflg; a8f] 8/nfUbf x'G5g\ . pgLx¿;“u g
sNkgf x'G5 g of]hgf . c¿n] eg]sf] xfxfdf 7"N7"nf sfd ug{ vf]H5g\ clg
e"ndfly e"n ub}{ hfG5g\ . cfºgf] e"nnfO{ :jLsfg{ rfx“b}gg\ . cem cfºgf]
e"nnfO{ n'sfP/ 7Ls ;fljt ug{ lg/y{s jfbljjfb u5{g\ h;sf sf/0f
pgLx¿n] cfºgf] eljio dfq xf]Og, c¿nfO{ klg 8'afOlbG5g\ .
295
Downloaded from Mero Sansar
(www.mysansar.com)
;f]r
dflg;n] cfºgf sdhf]/Lx¿nfO{ w]/} nfdf] ;do;Dd 5f]k]/ /fVg
;Sb}g . sdhf]/L n'sfpg' eg]sf] cfk"mn] cfkm}n+ fO{ wf]sf lbg' xf] .
296
Downloaded from Mero Sansar
(www.mysansar.com)
;f]r
sDkgLsf] jf;nft Nofp“5g\, d ;w}+ pgLx¿nfO{ 8]la6 / qm]l86 eg]sf] k};f
ltg'{ kg]{ xf] ls lng' kg]{ xf], a|fs]6df v'nfP/ Nofpg cg'/f]w u5'{ .
297
Downloaded from Mero Sansar
(www.mysansar.com)
;f]r
;lsG5 . c¿x¿sf] b]vfl;sLdf cfºgf] Ifdtfn] Eofp“b} gEofpg] sfd u/]/
sltko wgf9\o kl/jf/x¿ Psb'O{ k':tf kl5 g} w/fzfoL ePsf 5g\ .
298
Downloaded from Mero Sansar
(www.mysansar.com)
;f]r
u[x:yLsf] sfd ub}{ cfºgf] Joj;fo klg ;“u;“u} ;+rfng ul//x]sL 5g\ .
k}tfnL; jif{df bf];|f] ljjfxkZrft\ Pp6L k|ltefzfnL 5f]/L kfPsf 5f}+
t[ifflUg . clxn] pgL rf}w jif{ k'u]sL 5g\\ / d]/f] v]nf}gf h:tL ePsL 5g\\ .
t[iff 5l/tL / tLI0f a'l4sL klg 5g\ . aRrL g} 5“bf d}n] pgnfO{ chd]/sf]
d]of] :s"ndf egf{ ul/lbPsf] lyP“ . To; :s"ndf pgsf] s]xL ef/tLo
/hf}6fx¿sf aRrfx¿l;t ;}4flGts dgd'6fj k/]5 . tL aRrfx¿n] cfºgf]
3/df sfd ug]{ ;a} gf]s/x¿ g]kfnLx¿ x'g\ eg]kl5 t[iffn] klg g]kfndf
dfUg]x¿ ;a} ef/tLo d"nsf x'G5g\ eg]/ rrf{ p7fO5g\ . pgLx¿sf] Tof]
v6k6n] 7"n} ¿k lnPkl5 cGtdf d]/L 5f]/Ln] laxfg—laxfg ufpg' kg]{
ef/tLo /fli6«o uLt …hgu0fdgÚ ufpg} 5f]l85g\ . of] s'/f lk|lG;knsx“f ;Dd
k'u]kl5 pgn] dnfO{ kmf]g u/]/ chd]/ af]nfOg\ . 5f]/LnfO{ …hgu0fdgÚ eg]sf]
ljZjk|l;4 slj /jLGb|gfy 6}uf]/sf] /rgf ePsf] x'“bf o;nfO{ ef/tsf] /fli6«o
uLt g7fg]/ Pp6f /fd|f] uLtsf] ¿kdf ufpg' egL ;DemfP“ . ha pgn]
299
Downloaded from Mero Sansar
(www.mysansar.com)
;f]r
***
300
Downloaded from Mero Sansar
(www.mysansar.com)
;f]r
kl/R5]b—!*
lbJobz{g †
æs] tkfO{+ SofG;/sf] la/fdL x'g'x'G5 < olb x'g'x'G5 eg] sf]7fleq n's]/
d[To'nfO{ kv]{/ a:g'eGbf cfpgf];\ xfdL ;a} ldn]/ Pp6f ;d"x agfp“m . Tof]
;d"xdf xfdL ;w}+ e]6f}+, Vofn7§f u/f}+, /dfOnf] u/f}+ / af“sL lhGbuL OHht /
k'mlt{sf ;fy cfk"mn] h]hlt ug{ ;S5f}+, Tolt u/]/ latfp“m . d[To'sf] ;+3f/df
k'u]sf JolQmx¿ sf]xLb]lv s]xLb]lv 8/fpb}gg\, e"m6f] af]Nb}gg\ / pgLx¿sf]
s'/f ;a}n] ;'G5g\ . hgtfn] ;'Gg]5g\, g]tfn] ;'Gg]5g\\, /fhfn] ;'Gg]5g\\ /
dfcf]jfbLdf nfu]sf JolQmx¿n] klg ;'Gg]5g\ . Tof] lgeL{s zlQm af]s]sf]
;d"xsf] cfjfh ;dfh / b]z ;]jfsf lglDt a'nGb kfg]{ xf] eg] g]kfn h:tf]
;fgf] d'n'sdf w]/} sfd ug{, u/fpg ;lsG5 . pkef]Qmfx¿sf] cfjfhnfO{
a'nGb kfg{ ;lsG5 . ;/sf/sf] cf“vf vf]Ng ;lsG5 / hgtfnfO{ xf]:6]df x}+;]
u/fpg ;lsG5 . cfpgf];\ of] ;d"xnfO{ lqmofzLn agfcf}+ .Æ
301
Downloaded from Mero Sansar
(www.mysansar.com)
;f]r
Psrf]l6 au]kl5 lg/Gt/ alu/x“bf/x]5g\ . dflg;x¿sf] sfg} k'm6\nf h:tf]
sf]nfxnaf6 6f9f, h¨naLr r/fr'?¨Lsf] ;'dw'/ cfjfh ;'Gb} dgsf] s'/f
kf]Vg kfpg' clt g} /dfOnf] x'“bf]/x]5 . a|]skmf:6 vfP/ n]Vg ;'¿ u¥of],
302
Downloaded from Mero Sansar
(www.mysansar.com)
;f]r
eg]kl5 lk;fa ubf{ x'g' kg]{ axfjdf cln sdL ePsf] 5 ls h:tf] dx;';
u/]+ . k|f]:6]6 hf“r u/fpgsf lglDt 5f]/f ;'gLnsf] ;fyL 8f= k|bLk j}Bl;t
;Nnfx u/]+ . k|bLk ;h{g x'g\ . bz jif{kl5 oL 8fS6/ g]kfnsf lrlsT;s—
x¿sf] cu|k+lQmdf k'Ug]5g\, of] d]/f] bfjf xf] . s'g}klg nf]e, nfn;f gePsf] /
;w}+ la/fdLsf] /]vb]vdf tNnLg x'g] o:tf d]xgtL / OdfGbf/ 8fS6/ d}n]
g]kfndf la/n} b]v]sf] 5' . 3d08 k6Ss} 5}g, hlxn] klg x“l;nf b]lvG5g\ .
k|bLkn] lk;fk /f]u ;DaGwL ljz]if1 8fS6/ ef]nf hf]zLl;t e]6\g] ;do
ldnfOlbP . 8f= hf]zLn] d]/f] k|f]:6]6 hf“r u/] . #% u|fdeGbf a9L gx'g' kg]{
d]/f] k|f]:6]6 $% u|fd k'u]sf] /x]5 . /ut hf“rdf klg $ ;Dd k'Ug' kg]{ PSA
!$ k'u]sf] kfOof] . kl5 k|f]:6]6leq d]lzg k7fP/ cN6«f ;fp08 ubf{ tLg j6f
;fgf—;fgf l;i6x¿ klg e]§fOof] . oL tLg j6fsf] nIf0fn] s]xL xb;Dd
SofG;/ ePsf] ;+s]t lb+bf]/x]5 .
303
Downloaded from Mero Sansar
(www.mysansar.com)
;f]r
dfq xf]Og, ;f/f kl/jf/n] g} dfgl;s b'Mv ef]Ug'k5{ eGg] s'/f dnfO{ /fd|/L
yfxf lyof] . h];'s} ePklg pkrf/ :jb]zd} u5'{ eGg] d}n] lgwf] u/]+ . t/
k|f]:6]6sf] afof]K;L cln hl6n ePsf] x'“bf c¿ 8fS6/ ldqx¿n] klg l;+ufk'/
jf a}+ssd} hrfpg' kg]{ ;Nnfx lbP . g]kfndf k|f]:6]6sf] afof]K;L ug]{
pks/0f klg /x]g5 .
304
Downloaded from Mero Sansar
(www.mysansar.com)
;f]r
dg alnof] eP/ cfof] . sf]7fdf P]gf x]/L PSn} ;';]nL xfnL dgdg}
u'gu'gfpy]+, æcf † s] 5 / of] lhGbuLdf ug{ a“fsL, ug'k{ g]{ hlt ul/;s]sf] 5',
Come on Karna, don't worry be happyÆ . d cfk+}m ljZj:t x'Gy]+ ca dnfO{
sy+sbflrt\ s]xL eOxfNof] eg] klg d OHhtsf ;fy af“R5' . d]/f] cf“vfdf
s'g} 8/ ePg, r]x/f ;z+lst 5}g / d]/f] b}lgsLdf klg d}n] s'g} kl/jt{g
cfpg lbOg“ .
kl/jf/l;t /f]usf ;DaGwdf v'n:t 5nkmn u/]+ . o:tf] wldnf] a]nf s'/fnfO{
n'sfP/, jf:tljstfaf6 efu]/ lhGbuL latfpg' d"v{tfh:tf] nfUof] . h] 5
Tof] v'n:t u¥of] eg] Psl5g b'Mv xf]nf t/ kl5 Tof] jf:tljstfnfO{ ;a}n]
u|x0f ub}{ hfG5g\\ .
305
Downloaded from Mero Sansar
(www.mysansar.com)
;f]r
o:t} z+sf pkz+sf lnP/ d]/f] 7"nf] 5f]/f ;'gLn / d a}+sssf]
a'd?¨uf8{ xl:k6ndf k'Uof}+ . sfG5L 5f]/L :s'n hfg' kg{] x'“bf ;'zLnfnfO{
lnP/ hfg ;lsg . ;'zLnfnfO{ lnP/ cfpg gkfp“bf d]/f] dg ux|f} nfu]sf]
lyof] . c:ktfn cufl8 /f]ls+bf d}n] 6\ofS;L 8fOe/nfO{ xfdL xf]6]ndf xf]Og
c:ktfn hfg vf]h]sf] atfP“ . 8«fOe/n] xf“;]/ æof] xf]6]n xf]Og c:ktfn g}
xf]Æ eGof] . emG8} kGw| lkm6 uf]nfOsf chfodfg cUnf—cUnf s+lqm6
lkn/x¿ 6nSs 6lNsg] qmf]d l:6nsf kftfn] df]l8Psf lyP . c:ktfnsf] e'O{
tnfdf lkHhf x6, Pef]k]+, s]G6sL k|mfO8 lrs]g h:tf gfp“ rn]sf r]g
/]i6'/]G6x¿ lyP . leq skmLb]lv cg]s :jflbi6 kl/sf/sf vfgfx¿sf] jf:gf
cfO/x]sf] lyof] . c:ktfnsf] uGw k6Ss} lyPg . l/;]Kzgdf :jb]zL / ljb]zL
la/fdLsf nflu cnUu} sfpG6/x¿ lyP . c:ktfnsf] cfºg} kf“r tf/] ;/xsf]
xf]6]n lyof] . xfdLn] ToxL a:g]6'¨f] u¥of}+ .
Pp6f ;'Tg] sf]7f, Pp6f 8«Oª ?d / Pp6f ;fgf] efG5f . To; c:ktfndf
cd]l/sf, ci6«]lnof, ;fpbL c/a / a+unfb]zaf6 ;d]t 7"nf ;+Vofdf
la/fdLx¿ cfpg] /x]5g\ . olb rfxg] xf]] eg] …:jf:Yo ko{6gÚ s;/L ljsf;
ug{ ;lsG5 eGg] s'/f Toxf“ :ki6 b]Vg ;lsGYof] . dflg;n] vfgfdf sGh':ofO“
u5{g\, nfpgdf sGh':ofO{+ u5{g\ t/ :jf:Yof]krf/df k};f vr{ ug{
lxlRsrfp“b}gg\ . To;}n] cfhsn …d]l8sn 6'l/hd\Ú sf] cjwf/0ff w]/} 7fp“df
ljsl;t e};s]sf] 5 . t/ c:ktfn hlt;'s} /fd|f] ePklg dgdf z+sf
pkz+sf af]s]/ dflg; xf“:g ;Sb}g / /dfOnf] ug{ ;Sb}g . ;'gLnn] dnfO{
v'zL kfg{ /fd|f] /]i6'/]G6 hfg] s'/f u/] . d klg pgnfO{ af]/ xf]nf eg]/ /fd|}
7fp“df vfg hfg] s'/f uy]{+ . afa' 5f]/fsf] dg /fVg vf]H5, 5f]/f afa'sf] . t/
aLrsf] Pp6f kftnf] z+sfsf] kbf{df 7Ss/ vfPkl5 ;a} OR5f / cfsf+Iffx¿
306
Downloaded from Mero Sansar
(www.mysansar.com)
;f]r
x/fP/ hfG5g\ . s'/f ug{ vf]H5', s'/} cfpb}g . cflv/ c:ktfn eg]sf] t
c:ktfn} g xf] † s]xL z+sf ge} dgf]/~hg ug{ egL sf] kf] hfG5 / c:ktfn †
307
Downloaded from Mero Sansar
(www.mysansar.com)
;f]r
x'g]x'G5 . /fte/ dnfO{ ef]lnsf] l/kf]6{ s:tf] xf]nf eGg] lh1f;fn] ps';—
d's'; kf¥of] . t/ ToxL a]nf d]/f] ;f]rdf Pp6f gof“ kl/jt{g cfof] . ;f]rsf]
8/nfUbf] / kL8fhgs kIfnfO{ bafP/ olb af]g :Soflgªdf SofG;/sf] c+z
b]lvOxfNof] eg] Tof] cj:yfdf s] ug{ ;lsG5 eGg] ;sf/fTds b[li6sf]0fsf]
vf]hLdf nfu]+ . dfG5]sf] dg klg uhasf] x'“bf] /x]5, cflv/ dg} g xf] . /fd|f]
kIf x]g]{ afgL a;fNg] xf] eg] gsf/fTds ;f]r bafpg w]/} uf¥xf] gx'g] /x]5 .
d}n] ljrf/ u/]+, olb xf8df SofG;/n] 5f]Oxfn]sf] /x]5 eg]klg d sf7df8f}+df
uP/ clGtd r/0fdf k'u]sf 6ld{gn SofG;/ la/fdLx¿sf] Pp6f ;d"x
agfp“5' / ;f] ;d"xdfkm{t cfºg} vfnsf ;fdflhs sfd u5'{ . To:fsf nflu
s;/L k|rf/ ug]{ eg]/ of]hgf agfP“ . sflGtk'/ b}lgsdf k"/f k]h lj1fkg
lbgsf lglDt cfºg} dgsf] ;]tf] sfuhdf sNkgfsf] d;Ln] Pp6f d;f}bf sf]/]+ .
æs] tkfO{+ SofG;/sf] la/fdL x'g'x'G5 < olb x'g'x'G5 eg] sf]7fleq
n's]/ d[To'nfO{ kv]/{ a:g'eGbf cfpgf];\ xfdL ;a} ldn]/ Pp6f ;d"x agfp“m .
Tof] ;d"xdf xfdL ;w}+ e]6f}+, Vofn7§f u/f}+, /dfOnf] u/f}+ / a“fsL lhGbuL
OHht / k'mlt{sf ;fy cfk"mn] h]hlt ug{ ;S5f}+ Tolt u/]/ latfp“m . d[To'sf]
;+3f/df k'u]sf JolQmx¿ sf]xLb]lv 8/fpb}gg\, e'm6f] af]Nb}gg\ / pgLx¿sf]
s'/f ;a}n] ;'G5g\ . hgtfn] ;'Gg]5g\, g]tfn] ;'Gg]5g\\, /fhfn] ;'Gg]5g\\ /
dfcf]jfbLdf nfu]sf JolQmx¿n] klg ;'Gg]5g\ . Tof] lgeL{s zlQm af]s]sf]
;d"xsf] cfjfh ;dfh / b]z ;]jfsf] lglDt a'nGb kfg]{ xf] eg] g]kfnh:tf]
;fgf] d'n'sdf w]/} sfd ug{ u/fpg ;lsG5 . pkef]Qmfx¿sf] cfjfhnfO{
a'nGb kfg{ ;lsG5 . ;/sf/sf] cf“vf vf]Ng ;lsG5 / hgtfnfO{ xf]:6]df x}+;]
u/fpg ;lsG5 . cfpgf];\ of] ;d"xnfO{ lqmofzLn agfcf}+ .Æ
308
Downloaded from Mero Sansar
(www.mysansar.com)
;f]r
nfu+] . Ps lsl;dn] /dfOnf] eof] Pp6f cgf}7f] r'gf}tLsf] ;fdgf ug]{ Pp6f
;f]rdf 8'Ag kfp“bf . s]xL If0fsf] ;f]rljrf/kl5 d s'g a]nf lgbfP“, xf];}
ePg . laxfg gf} ah] ;'gLn / d 8fS6/sxf“ k'Uof}+ s]xL 8/, s]xL qf; lnP/ .
"Mr. Sakya, your bone scanning is perfectly allright", 8fS6/sf] s'/f ;'Ggf;fy
d]/f] d'xf/df x7ft\ Pp6f v'zLsf] nx/ 5rlNsof] .
To;af/] d}n] s]xL s'/f pNn]v ugf{;fy PSsf;L p;sf] dgsf] efj's af“w
309
Downloaded from Mero Sansar
(www.mysansar.com)
;f]r
k'm6\g ;SYof] . hfgfhfgL p;sf] kL8fbfoL efjgfnfO{ d xn'sf] kf/fn]
lnOlbGy]+ / cGo /fhgLlts, ;d;fdlos ljifodf p;nfO{ cndNofpg
vf]Hy+] . p;nfO{ d of] efg kfg{ rfxGgy+] ls dnfO{ s'g} 8/ / qf;n]
;tfO/x]sf] 5 . d 7Ls 5' / ef]ln h:tf];'s} ePklg d ;fdgf ug{ tof/ 5'
eGg] efjgf p;nfO{ af]w u/fpg rfxGy+] . To;/L g} d}n] d]/f] >LdtL ;'zLnf
/ 5f]/f 5f]/Lx?nfO{ g]kfndf x/]slbg 6]lnkmf]g u/]/ dg /fVg] s'/fx?
ul//fVy]+ .
310
Downloaded from Mero Sansar
(www.mysansar.com)
;f]r
/ nfn;f hfu]g . cfk"mn] oltsf d]xgt u/]/ agfPsf xf]6]nx¿ s;/L 5f]8]/
311
Downloaded from Mero Sansar
(www.mysansar.com)
;f]r
k7fP“ . pxf“ dWo/ftd} cfpg'eof] . pxf“sf] Tof] u'0f lhGbuLdf d}n] slxNo}
la;]{sf] 5}g / cfh;Dd klg pxf“ d]/f] kl/jf/sf] Ps c¨sf] ¿kdf x'g'x'G5 .
8fS6/ ;Tofnn] s]xL pkrf/ u/]kl5 cfdf t'?Gt} :j:y x'g'eof], pxf“sf]
/utdf lrgL gk'u]sf] /x]5 . cfdfn] xf“;]/ Vofn7§f ug{ yfNg'ePkl5 d}n]
pxf“nfO{ ;f]w]+, æs] tkfO{+nfO{ klg yfxf lyof] tkfO{ clGtd cj:yf k'Ug'eof]
eg]/ <Æ æc“ dnfO{ klg nfu]sf] lyof] zfob d dg{ nfu]+ eGg], To;}n] a'4sf]
cufl8 /fv eg]sf],Æ cfdfn] a8f] cfgGbk"j{s lglZrGt ¿kn] eGg'eof] . d}n]
;f]w]+, ætkfO{nfO{ d[To'b]lv 8/ nfu]g <Æ ælsg 8/fpg' < of] hLpsf] n'uf
k]m/]/ d csf]{ hLpdf t uOxfN5' lg †Æ cfdfsf] Tof] ljZjf; / cf;sf] s'/f
;'g]/ dnfO{ klg nfUof], slt /fd|f] x'GYof] xf]nf d}n] klg d/0ff]k/fGt csf]{
lhGbuL 5 eg]/ ljZjf; ug{ ;Sg] eP . d/]kl5 ;a} vQd / ;a} z"Go eGg]
ljrf/n] xfdLnfO{ ;w}+ d[To'sf] 8/n] ;tfO/x]sf] x'G5 . d/]kl5 csf]{ lhGbuL
klg 5 eGg] cf; / ljZjf;n] dflg;nfO{ alnof] kfg{ ;S5, h:t} d]/L
cfdfnfO{ . xfdL ;w}+ cfl:ts / gfl:tsaLr a;]/ …cfugf]l:6sÚ eO{ g
wd{nfO{ ljZjf; ug{ ;S5f}+ g jf:tljstfsf] ;fdgf ug{ ;S5f}+ . t/ of] s'/f
klg xf]Og /x]5 . rfx\of] eg] dflg;n] sfnnfO{ klg ;xh} :jLsfg{
;Sbf]/x]5 . dflg;nfO{ xfdL hlt lgj{n eG7fG5f}+, Tolt sdhf]/ x'“b}g /x]5 .
afof]K;L ug]{ lbg cfOk'Uof] . d]/f] dgdf vf; s'g} 8/ / qf; lyPg .
h'g;'s} glthf cfPklg d ;fdgf ug{ tof/ eP/ a;]sf] lyP“ . t/ ;'gLn
cln x8a8fPsf] d}n] dx;'; u/]+, cflv/ SofG;/ eg]kl5 cln dgf]j}1flgs
tj/n] g} 8/ l;h{gf eOxfN5 . 5f]/fnfO{ 9f8; lb+b} d}n] eg], æh] ePklg
wGbf dfGg' kb}{g, xfdL o;df tof/ eP/ a:g' k5{, Let's wish for the best and
prepare for the worstÆ. Affof]:kLsf nflu ck/]zg lyP6/df hfg' kbf]{/x]5 .
312
Downloaded from Mero Sansar
(www.mysansar.com)
;f]r
n'uf ;a} k]m/]/ c:ktfnsf] ufpg nufO{ dnfO{ ck/]zg lyP6/df nluof] .
To;a]nf klg dnfO{ s'g} 8/ ePg . emg\ dg—dgdf Tof] ck/]zg lyP6/sf]
;/;kmfO{ / cfw'lgs pks/0fx¿ x]/]/ xfd|f] b]zdf klg o:t} eOlbPsf] eP
s:tf] /fd|f] x'g] lyof] eGg] efjgf kf] pbfO/x]sf] lyof] . s]xL If0fkl5
8fS6/ cfOk'u] . a]xf]z kfg]{ OGh]Szg lbOof], To;kl5 dnfO{ s]xL ofb ePg .
g ;kgf cfof] g t d]/f] dl:tisdf s'g} t/¨sf] cg'ej eof] . cf“vf vf]Nbf
t d}n] cfk"mnfO{ c:ktfnsf] vf6df kfP“ .
313
Downloaded from Mero Sansar
(www.mysansar.com)
;f]r
;"rgf 8fS6/ d]/f] sf]7fleq k;] . To;a]nf d cf“vf lrlDnP/ vf6df To;}
klN6/x]sf] lyP“ . vf6sf] af/df /flv/fv]sf] d]/f] bflxg] xftdf cfºgf] xft
/fVb} v'zL eP/ awfO{ lb+b} 8fS6/n] eg]+ "Mr. Sakya, you are very lucky. There
is no cancer in your biopsy test, congratulation". 8fS6/sf] s'/f ;'g]/ d t s]xL
af]Ng} ;lsg“ . d]/f] d'vaf6 b'O{ zAb dfq} lgl:sof], "Thank you" .
8fS6/sf] x[boleq klg slt dfgjLo efjgf x'“bf] /x]5 eGg] :ki6 a'lemof] .
lbgdf ;of}+ la/fdL Hff“Rg], dflg;sf] d[To'nfO{ :jfefljs ¿kaf6 x]g]{
8fS6/x¿nfO{ klg s;}nfO{ v'zLsf] va/ ;'gfpg kfp“bf slt xif{ x'“bf]/x]5 †
ToxL xiff{lt/]ssf] cj0f{gLo jftfj/0faLr 8fS6/n] afof]K;Lsf] l/kf]6{ d]/f]
xftdf ydfP . cf}wL v'zLsf sf/0f af]Ng} g;ls/fv]sf ;'gLn Psl5g kl5
d]/f] vf6s} 5]pdf a;]/ afof]K;Lsf] l/kf]6{ lnP/ x]g{ yfNof] . c¿x¿sf]
cufl8 slxn] ?“b}gYof] ;'gLn . l/kf]6{ k9\bfk9\b} p;sf] cf“vfaf6 b'O{ yf]kf
v'zLsf cf“;' 6k6k v;]sf] d}n] b]v]+ . To;a]nf ;"o{sf] gj ls/0fdf p;sf]
cf+“;' :ki6 6lNs/x]sf] lyof], df]6f afSnf tL b'O{ yf]kf tftf cf“;'df zAbdf
JoQm ug{, cÍdf uGg g;lsg] t/ cg'ej eg] ug{ ;lsg] v'zL, ;Gtf]if /
:g]xsf efjflt/]s emlNs/x]sf] lyof] .
314
Downloaded from Mero Sansar
(www.mysansar.com)
;f]r
cfNd'lgodsf kftf / Tof] af]8{ c8\ofpg cgluGtL kmnfdsf kfOksf 6«i6x¿
h8fg ul/Psf lyP . ;"of]{bosf] gj nflndfo'Qm ls/0f ;fOgaf]8{sf]
cfNd'lgod kftfdf k/]kl5 kmnfd} kmnfdsf kfOkx¿sf sf/0f xL/f jf
ax'sf]0ffsf/ lk|hd\ rlDsPe}+m ls/0fsf k|ltlaDax¿ cfsf;el/ 5l/Psf
b]lvGy] . ;“u} cGbfhL rfnL; tn] csf]{ Pp6f ljzfn / cUnf] uugr'DaL
ejg lyof] em§ x]bf{ xfd|F] 306f3/ h:t} b]lvg] . Tof] ejgsf] ;a}eGbf dfly
lgs} 7"nf] uf]nf] xl/of] P]gfn] 9fs]sf] ¤ofn lyof] . Toxf“ d}n] Pp6f uhasf]
b[Zo b]v]+ . k"j{af6 pbfPsf] ;"o{sf] ;Dk"0f{ cfs[lt Tof] uh'/sf] ¤ofnsf]
P]gfleq 7\ofDd} ;dflxt x'“bf klZrdaf6 ;d]t ;"o{ pbfPsf] h:tf] b]lvGYof] .
Tof] b[Zo x]g{ nfossf] lyof] . c¿x¿sf nflu of] s'/f ;fdfGo x'g;S5 /
pgLx¿n] Tof] b[ZonfO{ ofb gu/]sf klg x'g ;S5g\ . t/ d]/f nflu Tof]
clj:d/0fLo If0f lyof] . lsgeg] hLjg / d/0fsf] bf];f“wdf d]/f] csf]{
gjhLjgsf] z'ef/De eof] . b'Mv, si6 / oftgfsf] 8/nfUbf] gbL kf/ ug'{
knf{ ls eGg] ;+qmd0fsfndf d}n] v'§f 6]Sgsf nflu Pp6f k'n];f] kfP“ .
To:tf] cGof]nk"0f{ If0fdf d}n] gjhLjgbfgsf] Tof] l/kf]6{ kfP“ . a]n'sL rf/ah]
cfpg' kg]{ l/kf]6{ laxfgsf] ^ ah]/ %! ldg]6d} cfpg' kg]{ lsg < ToxL“ a]nf
;"o{sf] ;Dk"0f{ cfs[lt Tof] ejgsf] r'r'/f]df ;dflxt x'g'kg]{ lsg < ToxL a]nf
;"o{sf] cg'kd nflndf Tof] ;fOgaf]8{af6 5l/P/ ;f/f cfsfzdf k}mng' kg]{
lsg < s] o;n] O{Zj/sf] ;j{Jofkstf (Omnipresence) nfO{ b]vfp“b}g < zfob
oxL xf]nf lbJobz{g (revelation) / O{Zj/sf] bz{g †
315
Downloaded from Mero Sansar
(www.mysansar.com)
;f]r
c+zdfq k|ltlalDat ePsf] b]lv+bf]/x]5 . eG5g\ eujfg\ x/]s ¿kdf cfp“5g\
jf cfºgf] lbJo :j¿k b]vfp“5g\ . Tof] lbg d}n] eujfg\sf] ck"j{ Pj+
cnf}lss :j¿k ToxL uugr'DaL dxnsf] uh'/df ;fIffTsf/ ug{ kfP“ . b'O{
lbgkl5 d]/f] sfG5f] 5f]/f—a'xf/Ln] cf7 kfp08sf] gflt kfPsf] va/ ;'g]+ .
Tof] klg j}zfv k"l0f{dfsf] lbg; h'glbg eujfg\ a'4sf] hGd ePsf] lyof] .
O{Zj/ oxL+ 5, ;j{q lj/fhdfg 5 / :ju{ klg oxL+ 5 . a;\ ;f]Rg] / x]g]{ dg
dfq rflxG5 .x
;dfKt
316