IDZ DO

PRZYKADOWY ROZDZIA
SPIS TRECI

KATALOG KSIEK
KATALOG ONLINE
ZAMW DRUKOWANY KATALOG

TWJ KOSZYK
DODAJ DO KOSZYKA

CENNIK I INFORMACJE
ZAMW INFORMACJE
O NOWOCIACH
ZAMW CENNIK

CZYTELNIA
FRAGMENTY KSIEK ONLINE

Wydawnictwo Helion
ul. Chopina 6
44-100 Gliwice
tel. (32)230-98-63
e-mail: helion@helion.pl

Macromedia FreeHand MX.

Oficjalny podrcznik
Autor: Patti Schulze
Tumaczenie: Aleksandra Tomaszewska
ISBN: 83-7361-532-6
Tytu oryginau: Macromedia FreeHand MX:
Training from the Source
Format: B5, stron: 332

Macromedia FreeHand MX 2004 to aplikacja suca do tworzenia ilustracji

wektorowych. czy w sobie uniwersalno narzdzia wektorowego z atwoci
obsugi znan z innych produktw firmy Macromedia. Narzdzia, w jakie jest
wyposaona, pozwalaj na przygotowanie szkicu publikacji, dodanie elementw
tekstowych i graficznych oraz prac z dokumentami zawierajcymi wiele stron,
nawet o rnych rozmiarach. Umoliwia dodanie do strony elementw interaktywnych
i animacji wektorowych, ktre potem mona wykorzysta w programach Flash,
Fireworks i Director. Gotow prac mona wydrukowa na drukarce, przygotowa
do druku na profesjonalnej maszynie drukarskiej lub opublikowa w postaci
dokumentu PDF lub strony WWW.
Macromedia FreeHand MX 2004. Oficjalny podrcznik to zbir wicze i przykadw
przygotowanych pod nadzorem pracownikw pomocy technicznej i instruktorw
z dziau szkole. Wykonujc wiczenia zawarte w 10 lekcjach, poznasz wszystkie
moliwoci programu FreeHand w zakresie przygotowywania ilustracji wektorowych
i publikacji zawierajcych tekst i grafik oraz eksportowania ich do plikw w rnych
formatach.
Korzystanie z podstawowych narzdzi graficznych
Konfigurowanie strony i umieszczanie na niej tekstu
Przeksztacanie obiektw
Stosowanie kolorw, wypenie i stylw
Praca z warstwami
Tworzenie zoonych ksztatw za pomoc cieek wektorowych
Efekty specjalne
Symbole i pdzle
Tworzenie animacji wektorowych i stron WWW
Najbardziej efektywnym sposobem nauki jest wykonywanie konkretnych zada.
Wykorzystaj polecany przez firm Macromedia podrcznik i poznaj program FreeHand.

Spis treci

Wstp .......................................................................................................................................................................................................... 7
Lekcja 1. Podstawy programu FreeHand ............................................................................................................................... 13
Poznajemy interfejs programu ................................................................................................................................. 14
Panel narzdzi programu FreeHand ....................................................................................................................... 14
Ruchome i stae grupy paneli ................................................................................................................................... 15
Tworzenie nowego dokumentu................................................................................................................................ 17
Wywietlanie linijki ................................................................................................................................................... 18
Rysowanie aparatu .....................................................................................................................................................20
Praca z narzdziem Rectangle (prostokt) .............................................................................................................. 21
Korzystanie z panelu Object (obiekt) ......................................................................................................................24
Doklejanie obiektw.................................................................................................................................................. 26
Zmiana powikszenia widoku..................................................................................................................................29
Korzystanie z narzdzia Line (linia) ........................................................................................................................ 31
Kopiowanie obiektu .................................................................................................................................................. 32
Korzystanie z narzdzia Polygon (wielobok) ......................................................................................................... 34
Korzystanie z narzdzia Knife (n) ....................................................................................................................... 36
Przenoszenie prowadnic............................................................................................................................................ 39
Zaokrglanie wierzchokw...................................................................................................................................... 41
Grupowanie elementw ............................................................................................................................................ 43

Lekcja 2. Tworzenie stron i tekstu............................................................................................................................................. 45

Tworzenie domylnego szablonu dokumentu....................................................................................................... 46
Zmiana rozmiaru strony ...........................................................................................................................................49
Wstawianie stron ........................................................................................................................................................ 50
Importowanie grafiki................................................................................................................................................. 55
Praca z narzdziem Text (tekst) ................................................................................................................................ 56
Formatowanie tekstu ................................................................................................................................................. 59
Kerning i kerning zakresowy .................................................................................................................................... 63
Wstawianie znaku firmowego .................................................................................................................................. 65
Przesunicie wzgldem linii bazowej ....................................................................................................................... 66

Lekcja 3. Kolory, gradienty i style ............................................................................................................................................ 69

Zastosowanie polecenia Split (podziel) i Join (pocz) ......................................................................................... 71
Tworzenie odbicia lustrzanego................................................................................................................................. 75
Skalowanie obiektw .................................................................................................................................................77
Praca z panelem Reflect (odbicie) oraz narzdziem Mirror (odbicie lustrzane) ...............................................79
Korzystanie z panelu Color mixer (paleta kolorw) .............................................................................................82
Korzystanie z panelu Swatches (prbki) .................................................................................................................84
Korzystanie z panelu Tints (odcienie)..................................................................................................................... 85
Przypisywanie wypenienia gradientowego ............................................................................................................88
Korzystanie z panelu Styles (style) ........................................................................................................................... 91
Tworzenie kodu kreskowego ....................................................................................................................................94
Praca z narzdziem Subselect (wybr) ..................................................................................................................... 96
Korzystanie z narzdzia Arc (krzywa) .....................................................................................................................98
Obracanie obiektw...................................................................................................................................................99

Lekcja 4. Warstwy ..........................................................................................................................................................................103

Korzystanie z polece porzdkowania.................................................................................................................. 104
Korzystanie z panelu Layers ................................................................................................................................... 106
Wyrwnywanie obiektw........................................................................................................................................ 109
Korzystanie z narzdzia 3D Rotation (obrt w przestrzeni trjwymiarowej) ..................................................114
Zmiana koloru warstwy............................................................................................................................................116

Lekcja 5. Punkty i cieki.............................................................................................................................................................119

Praca z narzdziem Bezigon ....................................................................................................................................121
Korzystanie z polece czenia............................................................................................................................... 124
Dodawanie kolorw PANTONE ........................................................................................................................ 128
Zmiana typu podgldu............................................................................................................................................ 130
Rysowanie linii przerywanych................................................................................................................................ 132
Wstawianie kolejnych prowadnic .......................................................................................................................... 133
Korzystanie z narzdzia Pen ................................................................................................................................... 135
Dodawanie cznikw.............................................................................................................................................. 137
Sterowanie uchwytami kontrolnymi..................................................................................................................... 139
Ukrywanie i wywietlanie uchwytw ......................................................................................................................141
Rysunek rowerzysty.................................................................................................................................................. 143
Eksportowanie bibliotek kolorw ......................................................................................................................... 146
Praca z narzdziem Freeform (swobodne przeksztacenie) ................................................................................ 148
Praca z narzdziem Pencil (owek)........................................................................................................................151
Poczenie obiektw rowerzysty i roweru ............................................................................................................. 153

MACROMEDIA FREEHAND MX
Oficjalny podrcznik

Lekcja 6. Efekty specjalne ...........................................................................................................................................................155

Efekt soczewki........................................................................................................................................................... 156
Rysowanie lupy......................................................................................................................................................... 157
Nakadanie tekstu na ciek .................................................................................................................................. 165
Konwersja tekstu na grafik .....................................................................................................................................171
Korzystanie ze zoonych cieek .......................................................................................................................... 173
Wklejanie obiektu wewntrz cieki ...................................................................................................................... 175
Praca z narzdziem Extrude (efekt gbi) .............................................................................................................. 177
Zmiana profilu efektu gbi.....................................................................................................................................181
Korzystanie z efektu obwiedni ............................................................................................................................... 185
Przypisywanie efektw aktywnych......................................................................................................................... 189

Lekcja 7. Ukad strony..................................................................................................................................................................195

Wyrwnywanie tekstu wzgldem strony ............................................................................................................... 197
Importowanie tekstu................................................................................................................................................ 198
Tworzenie blokw tekstowych z podziaem na kolumny ..................................................................................203
Korzystanie z narzdzia Text Editor (edytor tekstu) ...........................................................................................206
Sprawdzanie pisowni ...............................................................................................................................................207
Oblewanie grafiki tekstem ......................................................................................................................................209
Definiowanie rozdzielczoci efektw rastrowych................................................................................................ 212
Style tekstowe ............................................................................................................................................................ 214
Edycja stylw tekstowych ........................................................................................................................................ 216
Eksportowanie pliku w formacie PDF .................................................................................................................. 218
Sprawdzanie czy .................................................................................................................................................... 221
Przygotowanie do publikacji ..................................................................................................................................223
Drukowanie dokumentu.........................................................................................................................................225

Lekcja 8. Symbole, pdzle i kocwki..................................................................................................................................231

Tworzenie symboli................................................................................................................................................... 233
Edycja symbolu ........................................................................................................................................................238
Korzystanie z narzdzia Roughen (pogrubienie) ................................................................................................240
Tworzenie efektu cieniowania z wykorzystaniem przej pomidzy kolorami...............................................243
Nakadanie gradientu konturowego......................................................................................................................247
Korzystanie z funkcji pdzla...................................................................................................................................249
Tworzenie pdzla......................................................................................................................................................254
Edycja pdzla ............................................................................................................................................................257
Tworzenie dodatkowych symboli ..........................................................................................................................260
Zastosowanie kocwki graficznej ........................................................................................................................264
Eksportowanie symboli...........................................................................................................................................267
SPIS TRECI

Lekcja 9. Tworzenie animacji i filmw .................................................................................................................................269

Przypisywanie skrtw klawiaturowych ............................................................................................................... 271
Rysowanie przysony ...............................................................................................................................................274
Tworzenie przejcia dla potrzeb animacji.............................................................................................................277
Rozmieszczanie obiektw na warstwach ..............................................................................................................280
Odwracanie animacji...............................................................................................................................................283
Eksportowanie filmu ...............................................................................................................................................284
czenie przejcia ze ciek ...................................................................................................................................287
Animowanie tekstu ..................................................................................................................................................290
Tworzenie stron gwnych...................................................................................................................................... 291
Korzystanie z narzdzia Action .............................................................................................................................296
Edycja strony gwnej ..............................................................................................................................................298
Tworzenie drugiej strony gwnej..........................................................................................................................300
Tworzenie cieki prowadnicy do strony gwnej ...............................................................................................302
Edycja grafiki w programie Macromedia Fireworks ........................................................................................... 303
Edycja filmu Macromedia Flash w programie FreeHand .................................................................................. 306
Tworzenie filmw za pomoc programu Macromedia Flash............................................................................ 310

Lekcja 10. Tworzenie stron WWW..........................................................................................................................................313

Praca z narzdziem Connector (cznik) .............................................................................................................. 315
Zmiana definicji stylu poczenia.......................................................................................................................... 321
Tworzenie notki PDF............................................................................................................................................... 323
Wklejanie zdjcia wewntrz cieki........................................................................................................................ 325
Tworzenie czy URL...............................................................................................................................................328
Eksportowanie w formacie HTML ........................................................................................................................329

Skorowidz ...........................................................................................................................................................................................333

MACROMEDIA FREEHAND MX
Oficjalny podrcznik

Warstwy

Wkrtce si przekonasz, e im bardziej zoone rysunki, tym trudniej je uporzdkowa i sterowa

poszczeglnymi elementami na stronie. W takiej sytuacji pomocne okazuj si warstwy. Warstwy
(ang. layers) to przezroczyste plansze, na ktrych umieszczasz obiekty. Warstwy mog by wywietlone lub ukryte, co wie si z tym, e znajdujce si na nich obiekty bd widoczne lub nie. Moesz przemieszcza warstwy w hierarchii, co bdzie wpywao na zmian nakadania si na siebie
obiektw w obrbie strony.
Zamy na przykad, e rysujesz zoon map okolicy. Mapa zawiera informacje na temat ulic
i autostrad, rzek, torw kolejowych oraz opisy. Gdy koncentrujesz si na rysowaniu ulic, nie chcesz
by rozpraszany przez rzeki i tory kolejowe. Jeli umiecisz ulice i autostrady, rzeki, tory kolejowe
oraz opisy na osobnych warstwach, moesz w prosty sposb ukrywa i pokazywa warstwy podczas
pracy nad poszczeglnymi elementami mapy.

W tej lekcji dodasz kilka warstw do dokumentu zawierajcego rysunek kasetki z filmem. Nastpnie
narysujesz fragment tamy filmowej i za pomoc narzdzia 3D Rotation (obrt w przestrzeni trjwymiarowej) zmienisz jej perspektyw.

Tre lekcji
Po tej lekcji bdziesz potrafi:

umieszcza obiekty nad i pod innymi obiektami;

dodawa warstwy i umieszcza na nich obiekty;

zmienia kolejno warstw;

ukrywa, pokazywa i blokowa warstwy;

wyrwnywa i rozprowadza obiekty;

obraca obiekty w trjwymiarowej przestrzeni;

zmienia kolor warstwy.

Czas trwania
Lekcja zajmie okoo 2 godzin.

Materiay do lekcji
Pliki multimedialne:
Brak
Pliki startowe:
Lekcja04\Start\film_canister_start.fh11
Gotowy projekt:
Lekcja03\Completed\film_canister.fh11

Korzystanie z polece porzdkowania

Z pewnoci zauwaye, e kady obiekt, ktry dotychczas narysowae, by zawsze umieszczany
nad obiektem, ktry zosta narysowany wczeniej. Nie definiowae adnych warstw, ale ukadae
obiekty jeden na drugim podczas ich rysowania. Wszystkie obiekty, ktre dotychczas narysowae,
zostay umieszczone na domylnej warstwie warstwie Foreground (pierwszy plan). Jeli postpowae krok po kroku zgodnie z podanymi instrukcjami, rysowae obiekty w prawidowej kolejnoci
i moge nie zwrci uwagi na kolejno nakadania obiektw.
Aby przekona si, jaki wpyw ma kolejno nakadania obiektw na wygld strony, uyjesz polece Arrange (uporzdkuj) w celu umieszczenia pewnych obiektw przed lub za innymi obiektami.
Polecenia programu FreeHand suce do umieszczenia obiektu z przodu lub przesunicia go
104

MACROMEDIA FREEHAND MX
Oficjalny podrcznik

do tyu dziaaj analogicznie do odpowiadajcych im polece w innych programach graficznych.

Jeli problematyka ta jest Ci znajoma, moesz przej do kolejnego podrozdziau, Korzystanie
z panelu Layers.
1. Otwrz plik film_canister.fh11, jeli nie jest otwarty. Wybierz jeden z dwch elementw

(wypenionych gradientem) znajdujcych si z lewej strony kasetki z filmem.

Moesz rwnie skorzysta z pliku film_canister_start.fh11 znajdujcego si w folderze Start
wewntrz folderu Lekcja04, jeli nie zapisae pliku utworzonego w poprzedniej lekcji.

Teraz wykonasz pewne wiczenia z wykorzystaniem polece Arrange.

2. Wybierz z menu polecenie Modify/Arrange/Send to Back (modyfikuj/porzdkuj/wylij do tyu).

Element zostanie umieszczony za czarnym obiektem. Jest ukryty w caoci, z wyjtkiem

niebieskiego obrysu, ktry wskazuje, e obiekt jest zaznaczony. Pozostaw obiekt zaznaczony.

3. Wybierz z menu polecenie Modify/Arrange/Bring to Front (modyfikuj/porzdkuj/

przesu do przodu).
Element zostanie przywrcony na swoje pierwotne miejsce, z przodu rysunku.
Chocia nie musiae zmienia kolejnoci rozmieszczenia tych obiektw, moe si zdarzy,
e bdziesz chcia umieci jaki obiekt nad lub pod innym obiektem. Pamitaj, e obiekty
wypenione kolorem zasaniaj obiekty znajdujce si pod nimi. W kolejnych lekcjach dowiesz si,
jak sprawi, by obiekt sta si przeroczysty. Gdy sprawisz, e obiekt stanie si przezroczysty,
stopie przejrzystoci okrela, w jakim stopniu obiekty znajdujce si za nim bd widoczne.
Na razie wystarczy Ci informacja, e obiekty wypenione kolorem s nieprzezroczyste.
Jeli usune zaznaczenie obiektu, zanim przywrcie go na pierwszy plan, przekonasz si, e ponowne zaznaczenie tego obiektu moe okaza si trudne. Najprostszym rozwizaniem w tym wypadku bdzie zaznaczenie czarnego fragmentu kasetki z filmem i umieszczenie go z tyu. Spowoduje to,
e mniejszy element ponownie znajdzie si na pierwszym planie.
LEKCJA 4.
Warstwy

105

Polecenia Arrange pozwalaj nie tylko przenosi obiekty na sam przd lub cakowicie do tyu,
ale rwnie pozwalaj zmienia ich kolejno, przenoszc obiekty o jeden poziom w d
lub w gr w hierarchii obiektw. Z lewej strony kasetki z filmem znajduj si tylko dwa
poziomy obiektw, wic uycie polecenia Send Backward (umie niej) zadziaa tak samo
jak uycie polecenia Send to Back. Jeli chcesz poeksperymentowa z poleceniami sucymi
do ustalania kolejnoci obiektw w hierarchii, z lewej strony kasetki z filmem narysuj
wypeniony kolorem prostokt i umie go w taki sposb, aby jego fragment znalaz si poza
obszarem kasetki z filmem. Dziki temu bdzie on cay czas czciowo widoczny podczas
przesuwania go wyej lub niej w hierarchii.

Korzystanie z panelu Layers

Polecenia Arrange, ktre przetestowae w poprzednim podrozdziale, steruj pooeniem obiektw
na pojedynczej warstwie. Za pomoc panelu Layers moesz doda osobne warstwy dla poszczeglnych obiektw i zmienia hierarchi tych warstw. Zwr szczegln uwag na rnic pomidzy kolejnoci obiektw na warstwie a kolejnoci warstw na rysunku jeli rysunek znajduje si
na grnej warstwie i przeniesiesz go do tyu, bdzie ostatnim obiektem na tej warstwie, ale nadal
bdzie si znajdowa wyej ni najwyszy obiekt kolejnej warstwy.
FreeHand oferuje trzy podstawowe warstwy: Foreground, Guides (prowadnice) i Background (to). Moesz dooy do rysunku wiele warstw pierwszego planu i wiele warstw ta. Warstwa Foreground to
warstwa, na ktrej umieszczane s obiekty. Warstwa Guides zawiera wszystkie prowadnice wykorzystywane do wyrwnywania elementw w dokumencie. Jednym z zastosowa warstwy Background
jest moliwo utworzenia znaku wodnego. W tej roli moesz uy np. znaku firmowego lub grafiki, ktra ma stanowi gwny element rysunku. Obiekty na warstwie ta s wyszarzane do 50 procent swojego pierwotnego koloru, dziki czemu atwiej Ci bdzie z nich korzysta. W lekcji 5.,
Punkty i cieki, umiecisz grafik na warstwie ta i uyjesz jej jako szablonu dla swojego rysunku.
Panel Layers jest podzielony na dwie sekcje: grna sekcja zawiera warstwy pierwszego planu; a sekcja
dolna warstwy ta. Kada warstwa (z wyjtkiem warstwy Guides) znajdujca si ponad lini podziau w panelu Layers to warstwa drukowana. Kada warstwa znajdujca si poniej linii podziau
to warstwa ta, ktra nie jest drukowana.

W kolejnym podrozdziale bdziesz dodawa warstwy do dokumentu i umieszcza na nich obiekty.

1. Otwrz plik film_canister.fh11, jeli nie jest otwarty.

106

MACROMEDIA FREEHAND MX
Oficjalny podrcznik

Moesz rwnie skorzysta z pliku film_canister_start.fh11 znajdujcego si w folderze Start

folderu Lekcja04, jeli nie zapisae pliku utworzonego w poprzedniej lekcji.
2. Zaznacz blok tekstowy znajdujcy si na kasetce z filmem.

Zwr uwag na zawarto panelu Layers. Warstwa Foreground jest podwietlona, co wskazuje,
e zaznaczony obiekt znajduje si na tej warstwie.
3. Z menu Options panelu Layers wybierz opcj New.

Nowa warstwa, o nazwie Layer-1, zostanie umieszczona na grnym poziomie panelu Layers.

4. Na panelu Layers zaznacz warstw Layer-1.

Zaznaczony blok tekstowy zostanie przeniesiony na wskazan warstw.

Takie dziaanie jest domylne, ale moesz je zmieni w ustawieniach programu. Jeli opisane powyej czynnoci nie dadz spodziewanego rezultatu, przejd do sekcji Panel okna dialogowego Preferences i sprawd, czy zaznaczone jest pole wyboru przy opcji powodujcej przeniesienie zaznaczonego obiektu na wskazan warstw po klikniciu nazwy tej warstwy.
5. Dwukrotnie kliknij nazw Layer-1, aby zaznaczy t warstw, a nastpnie wpisz text. Nacinij

klawisz Enter (w systemie Windows) lub Return (w systemie Macintosh), aby zmieni nazw
warstwy. Nacinij klawisz Tab, aby usun zaznaczenie bloku tekstowego.
Obiekt na warstw mona przenie w bardzo prosty sposb. Wystarczy zaznaczy obiekt
lub obiekty, a nastpnie wskaza nazw warstwy na panelu Layers. Niestety, rwnie atwo
jest przenie obiekty na niewaciw warstw. Musisz pamita, e kady obiekt, ktry
jest zaznaczony podczas wskazywania nazwy warstwy, zostanie na t warstw przeniesiony.
Jeli zmieniasz nazw warstwy lub chcesz j przesun, nacinij wczeniej klawisz Tab,
aby usun zaznaczenie wszystkich ewentualnie zaznaczonych obiektw.
Jeli zauwaysz, e nieustannie przenosisz obiekty na niewaciwe warstwy, usu zaznaczenie opcji
definiujcej, e kliknicie nazwy warstwy powoduje przeniesienie zaznaczonego obiektu na wskazan warstw (opcja ta znajduje si w sekcji Panel okna dialogowego Preferences).
LEKCJA 4.
Warstwy

107

Jeli rysujesz nowy obiekt i chcesz, aby zosta umieszczony na konkretnej warstwie, usu
zaznaczenie wszystkich obiektw, wybierz warstw i utwrz na niej obiekt. Zostanie on
umieszczony na wskazanej warstwie. Jeli pniej uznasz, e chcesz przenie obiekt na inn
warstw, zaznacz obiekt, a nastpnie zaznacz now warstw (obiekt powinien by cay czas
zaznaczony).
W panelu Layer widoczna jest maa ikona pira umieszczona z prawej strony nazwy warstwy
tekstowej, ktr wanie utworzye. Ikona wskazuje warstw aktywn. Nowo tworzone obiekty s
zawsze umieszczane na warstwie aktywnej. Niebieski pasek podwietlenia nazwy warstwy nie
oznacza, e warstwa jest aktywna, chyba e wystpuje w poczeniu z ikon pira. Zaznacz ty
obiekt znajdujcy si na stronie. Na panelu Layers nazwa warstwy zostanie podwietlona za pomoc niebieskiego paska, ale ikona pira nadal pozostanie obok warstwy tekstowej. Gdyby teraz
narysowa nowy obiekt na stronie, zostanie on umieszczony na warstwie tekstowej.

6. Utwrz now warstw i nazwij j bar code, nastpnie przenie kod kreskowy na now warstw.

Teraz, oprcz warstwy Guides, w grnej czci panelu znajduj si trzy warstwy pierwszego planu.
7. Kliknij ikon kdki znajdujc si z lewej strony nazwy warstwy zawierajcej kod kreskowy.

Gdy warstwa jest zablokowana, nie moesz zaznaczy obiektw znajdujcych si na niej.
Nie moesz rwnie przenie obiektu na warstw, ktra jest zablokowana. Gdy pracujesz
nad zoonymi rysunkami, zablokowanie warstwy, na ktrej w danej chwili nie pracujesz,
jest bardzo wygodne. Dziki temu nie moesz w nieodwracalny sposb omykowo usun
lub przenie zawartoci tej warstwy. Nadal moesz jednak zmieni kolejno tej warstwy
w hierarchii.

Aby szybko zablokowa lub odblokowa warstw, przytrzymaj wcinity klawisz Ctrl (w systemie
Windows) lub Option (w systemie Macintosh) i kliknij ikon kdki znajdujc si z lewej strony
nazwy warstwy.

108

MACROMEDIA FREEHAND MX
Oficjalny podrcznik

8. Kliknij zaznaczenie znajdujce si z lewej strony nazwy warstwy zawierajcej kod kreskowy,

aby ukry t warstw; nastpnie kliknij miejsce, w ktrym znajdowao si zaznaczenie,

aby ponownie wywietli warstw.
Gdy zaznaczenie nie jest widoczne, blok tekstowy, wraz z innymi obiektami znajdujcymi si
na tej warstwie, jest ukryty. Tekst nie zosta usunity; jest po prostu niewidoczny. Kliknij
ponownie w tym samym miejscu, a zaznaczenie pojawi si ponownie, podobnie jak i caa
warstwa.

Wywietlanie i ukrywanie warstw jest kolejnym sposobem uatwienia pracy nad zoonymi
rysunkami. Zastanw si nad podanym na pocztku przykadem mapy. Masz na niej ulice
i nazwy ulic. By moe prbujesz zmodyfikowa przebieg ulicy, ale nazwa ulicy Ci w tym
przeszkadza i zamiast zaznacza sam ulic, cigle zaznaczasz jej nazw. Gdyby umieci
cay tekst na osobnej warstwie, wystarczyoby ukry warstw zawierajc opisy i mgby
skupi si na samych ulicach.
Aby szybko ukry lub wywietli wszystkie warstwy, przytrzymaj wcinity klawisz Ctrl (w systemie
Windows) lub Option (w systemie Macintosh) i kliknij zaznaczenie (lub obszar, w ktrym powinno
si znajdowa) z lewej strony nazwy dowolnej warstwy.

Aby zaznaczy wszystkie obiekty znajdujce si na warstwie, przytrzymaj wcinity klawisz Alt
(w systemie Windows) lub Option (w systemie Mac OS) i kliknij nazw warstwy na panelu Layers.
9. Zapisz plik.

Wyrwnywanie obiektw
W kolejnym wiczeniu narysujesz fragment tamy filmowej, aby doda go do tworzonego rysunku.
Poznae ju funkcje, ktre umoliwi Ci dokoczenie pracy nad kolejnymi wiczeniami tej lekcji
ponisze zadania pozwol Ci przewiczy posiadane umiejtnoci. Fragment tamy filmowej
skada si z duych prostoktw odpowiadajcych poszczeglnym klatkom filmu oraz z dwch
rzdw maych prostoktw z zaokrglonymi wierzchokami umieszczonych po bokach tamy
filmowej, ktre to prostokty odpowiadaj perforacji tamy filmowej. Aby uproci zarzdzanie
paskiem tamy filmowej, utworzysz dla niego osobn warstw (patrz pierwszy rysunek na nastpnej stronie).
LEKCJA 4.
Warstwy

109

1. Utwrz now warstw i nazwij j film. Przecignij j poniej warstwy Foreground.

Chcemy uzyska zudzenie, e kasetka z filmem stoi na pasku tamy filmowej, dlatego
warstwa z tam filmow musi si znajdowa poniej innych warstw. Przez cay czas,
gdy warstwa ta bdzie zaznaczona, nowe obiekty bd umieszczane na tej warstwie.
2. Narysuj dugi, wski prostokt. Szeroko prostokta powinna w przyblieniu odpowiada

szerokoci kasetki z filmem, a jego wysoko powinna by dwa razy wiksza ni wysoko
kasetki z filmem. Wypenij prostokt czarnym kolorem.
Moesz odsun prostokt od rysunku kasetki z filmem, aby atwiej Ci byo nad nim
pracowa. Prostokt bdzie baz rysowanego fragmentu tamy filmowej.
3. Wewntrz prostokta narysuj mniejszy prostokt, ktry bdzie odpowiada pojedynczej

ramce filmu. Wypenij prostokt 30% odcieniem szaroci.

Ramka musi by wyrodkowana na tamie i umieszczona blisko grnej krawdzi prostokta.
W kolejnym posuniciu wyrwnasz ramk w obrbie tamy filmowej. Po obu stronach ramki
musi pozosta miejsce na prostokty odpowiadajce perforacji tamy, dlatego rysujc ramk,
dopilnuj, aby nie bya zbyt szeroka.

4. Zaznacz obydwa prostokty. Wybierz z menu polecenie Modify/Align/Center Vertical

(modyfikuj/wyrwnaj/centrowanie pionowe).
May szary prostokt zostanie wyrodkowany wzgldem prostokta reprezentujcego
tam filmow.
110

MACROMEDIA FREEHAND MX
Oficjalny podrcznik

5. Narysuj may prostokt odpowiadajcy perforacji tamy filmowej. Wypenij ksztat biaym

kolorem, a w wierzchokach zastosuj zaokrglenie o wartoci 1 punktu. Przesu prostokt

na lew stron tamy filmowej.
Pamitaj, e do zaokrglenia wierzchoka moesz uy panelu Object. Zaznacz obiekt Rectangle
na licie w panelu, a nastpnie wpisz warto 1 w polu tekstowym Corner (wierzchoek).

6. Wykonaj kopi prostokta za pomoc metody Alt przecignij lub Option przecignij,

trzymajc wcinity klawisz Shift podczas przecigania kopii, aby bya wyrodkowana w taki
sam sposb jak orygina. Umie kopi obiektu tu poniej pierwszego prostokta. Z menu
wybierz polecenie Edit/Duplicate (edycja/duplikat), aby wykona kolejn kopi. Powtarzaj
polecenie, a prostokty wypeni lew stron paska tamy filmowej.
Liczba prostoktw bdzie uzaleniona od ich rozmiaru. Ich ilo jest tutaj jednak spraw
kluczow. Bardziej interesuje nas uzyskanie efektu perforacji tamy filmowej. Po zakoczeniu
wykonywania kopii z pewnoci okae si, e nie s one rwno rozmieszczone na tamie
filmowej. Mog znajdowa si w rwnej odlegoci od siebie, ale ich odlego od grnej
i dolnej krawdzi tamy filmowej moe by rna.

W dalszej czci wiczenia uyjemy panelu Align do rozmieszczenia obiektw w rwnych

odstpach. Jednak zanim to zrobisz, musisz rozmieci grne i dolne perforacje na tamie
filmowej.

LEKCJA 4.
Warstwy

111

7. Uyj klawiszy strzaek do przesunicia ostatniego prostokta w taki sposb, aby jego

odlego od dolnej krawdzi filmu bya taka sama jak odlego grnego prostokta
od grnej krawdzi filmu.

8. Zaznacz wszystkie prostokty odpowiadajce perforacji tamy filmowej.

Istnieje wiele sposobw zaznaczenia tylko tych prostoktw. Moesz uy dowolnej z wczeniej
przedstawionych metod. Jednym ze sposobw jest uycie prostokta selekcji i rozcignicie
go wok wszystkich elementw. Spowoduje to zaznaczenie wszystkich prostoktw perforacji,
samej tamy filmowej oraz szarej ramki. Nastpnie, trzymajc wcinity klawisz Shift, kliknij
ramk filmu oraz tam filmow, aby usun zaznaczenie tych obiektw, pozostawiajc
zaznaczone jedynie prostokty perforacji filmu.
9. Wybierz z menu polecenie Window/Align.

Polecenia z panelu Align wyrwnuj zaznaczone obiekty, biorc pod uwag ich krawdzie
lub rodki, lub te rozmieszczaj je w staej odlegoci od siebie. W punkcie 4. moge rwnie
dobrze zamiast menu Modify uy panelu Align.
Panel Align zawiera dwa menu rozwijane odnoszce si do opcji poziomych i pionowych
oraz panel podgldu prezentujcy trzy prostokty odpowiadajce wybranym opcjom
wyrwnywania.

10. Z menu rozwijanego Horizontal (poziome) wybierz opcj Distribute Centers (rozmie rodki).

Kliknij przycisk Apply (zastosuj) (w systemie Windows) lub Align (wyrwnaj) (w systemie
Mac OS).
Odlegoci prostoktw od siebie zostan wyrwnane.
Gdy wybierzesz opcj wyrwnywania z menu rozwijanego, w panelu podgldu pojawi si jeszcze
jeden prostokt.

112

MACROMEDIA FREEHAND MX
Oficjalny podrcznik

11. Podczas gdy prostokty perforacji filmu s nadal zaznaczone, kliknij i przecignij z wcinitym

klawiszem Alt lub Option, aby wykona kopi i przecign j na praw stron tamy filmowej.
Uyj tej metody do wstawienia kolejnych klatek tamy filmowej.
Jeli ramki nie s wyrwnane w taki sposb, jak tego oczekiwae, moesz uy panelu Align
do rozmieszczenia ich w rwnych odstpach od siebie.

12. Zapisz plik.

Panel podgldu panelu Align moe rwnie suy do szybkiego wyrwnywania zaznaczonych
obiektw. Na przykad, jeli chcesz, aby obiekty byy wyrwnywane wzgldem swoich lewych krawdzi, moesz klikn w dowolnym punkcie wewntrz lewego wieloboku w panelu Align. Zobaczysz, e prostokty podgldu w panelu zostan przysunite do lewej krawdzi. Moesz klikn
dowolny z granicznych wielobokw lub dowolny z wewntrznych prostoktw, aby zmieni sposb
wyrwnywania obiektw.

LEKCJA 4.
Warstwy

113

Korzystanie z narzdzia 3D Rotation

(obrt w przestrzeni trjwymiarowej)
Narzdzie 3D Rotation umoliwia obracanie dwuwymiarowych obiektw w przestrzeni trjwymiarowej. W poprzednim wiczeniu ukoczye tworzenie fragmentu tamy filmowej. Aby uzyska
efekt gbi rysunku, uyjesz narzdzia 3D Rotation do obrcenia fragmentu tamy do tyu w przestrzeni trjwymiarowej. Uzyskany obiekt bdzie szerszy u dou i wszy u gry.
Eksperymentowanie z narzdziem 3D Rotation pozwala uzyskiwa interesujce efekty, ale wad tego
narzdzia jest moliwo wprowadzenia na rysunku nienaturalnych znieksztace. Nawet cofnicie wykonanych modyfikacji o kilka posuni moe by niewystarczajce, aby przywrci rysunek
do pierwotnego stanu. Podczas pracy z tym narzdziem dobrym zwyczajem jest umieszczenie kopii rysunku na obszarze roboczym. Dziki temu zawsze bdziesz mg powrci do pierwotnej
wersji rysunki, jeli zaistnieje taka potrzeba.
1. Zaznacz wszystkie elementy wchodzce w skad fragmentu tamy filmowej i zgrupuj je.

Wykonaj kopi paska tamy filmowej i przenie j na obszar roboczy.

Jak zapewne pamitasz, do grupowania obiektw suy polecenie Modify/Group. Dziki
zgrupowaniu elementw wchodzcych w skad tamy filmowej atwiej mona nimi zarzdza.
W kolejnym punkcie wiczenia zastosujesz narzdzie 3D Rotation na wszystkich obiektach
wchodzcych w skad grupy. Kopii paska tamy filmowej uyjesz jedynie wtedy, gdy zechcesz
powrci do stanu pierwotnego.
2. Wybierz z menu polecenie Window/Toolbars/Xtra Tools. Dwukrotnie kliknij narzdzie

3D Rotation, a nastpnie wybierz opcj Expert (zaawansowany).

Okno dialogowe 3D Rotation pozwala wybiera pomidzy trybem Easy (prosty) i Expert
(zaawansowany). Tryb Expert umoliwia dostp do dodatkowych opcji odpowiedzialnych za obrt.

3. Z menu rozwijanego Rotate From (obrt wzgldem) wybierz opcj Center of Selection (rodek selekcji),

przecignij pasek Distance (odlego) do wartoci 374, a z listy rozwijanej Project From (w stron)
wybierz opcj Mouse Click (kliknicie mysz).

114

MACROMEDIA FREEHAND MX
Oficjalny podrcznik

Menu rozwijane Rotate From zawiera cztery opcje:

Mouse Click (kliknicie mysz) obraca obiekt wzgldem punktu, ktry klikniesz

wskanikiem myszy.

Center of Selection (rodek selekcji) obraca obiekt wzgldem jego rodka.

Center of Gravity (rodek cikoci) obraca obiekt wzgldem wizualnego rodka

obiektu.

Origin (podstawa) obraca obiekt wzgldem lewego dolnego wierzchoka obiektu.

Wprowadzona warto Distance (odlego) okrela stopie odchylenia punktu, wzgldem

ktrego wykonywany jest obrt. Mniejsze wartoci odlegoci daj w efekcie wikszy stopie
odchylenia rotacji.
W trybie Expert moesz rwnie wybra punkt projekcji z menu rozwijanego Project From
(w stron):

Mouse Click (kliknicie mysz) projekcja kieruje si w stron punktu kliknicia

mysz.

Center of Selection (rodek selekcji) punkt projekcji znajduje si za wybranym

obiektem.

Center of Gravity (rodek cikoci) punkt projekcji znajduje si za wizualnym

rodkiem wskazanego obiektu.

Origin (podstawa) punkt projekcji znajduje si za lewym dolnym wierzchokiem

obiektu.

X/Y Coordinates (wsprzdne X/Y) projekcja jest obliczana wzgldem podanych

wsprzdnych X i Y. Domylnie s uwzgldniane wartoci bdce ostatnio

zapamitanymi wsprzdnymi wskanika myszy.
4. Umie wskanik myszy u gry paska tamy filmowej. Przytrzymaj wcinity klawisz Shift

i powoli cignij wskanik myszy w gr.

Podczas przecigania wskanika myszy pojawi si podgld efekt uzyskanego po obrceniu
fragmentu tamy filmowej. Przytrzymanie klawisza Shift powoduje ograniczenie zakresu
obrotu. Zanim zwolnisz przycisk myszy, moesz zwolni klawisz Shift i poeksperymentowa,
przesuwajc wskanik myszy w lewo lub w prawo. Chcemy uzyska efekt perspektywy.
Przeciganie wskanika myszy w gr daje efekt obracania tamy filmowej do tyu. Z kolei przeciganie wskanika myszy w d daje efekt obracania fragmentu tamy filmowej do przodu. Przecignicie wskanika myszy w lewo daje efekt obrotu w lewo i analogicznie przecignicie
wskanika myszy w prawo daje efekt obrotu w prawo. Za kadym razem, gdy zwolnisz przycisk
myszy i ponownie zaczniesz przeciga wskanik myszy, obracany bdzie obiekt uzyskany jako
wynik poprzedniego obrotu, a nie obiekt pocztkowy. Jeli chcesz zacz prac od pocztku, moesz
wybra z menu polecenie Edit/Undo (edycja/cofnij) lub uy kopii obiektu umieszczonej wczeniej
na obszarze roboczym (patrz pierwszy rysunek na nastpnej stronie).

LEKCJA 4.
Warstwy

115

5. Wcz narzdzie Pointer i umie fragment tamy filmowej poniej rysunku kasetki z filmem,

tak aby kasetka wydawaa si ustawiona na tamie filmowej. Jeli tama filmowa jest zbyt
szeroka lub zbyt wska, kliknij j dwukrotnie, aby wywietli uchwyty transformacji i uyj
tych uchwytw do przeskalowania tamy.
Poniewa pasek tamy filmowej znajduje si na osobnej warstwie, ktra jest umieszczona
poniej wszystkich obiektw na stronie, moesz przesun pasek tamy filmowej w taki
sposb, aby dawa zudzenie, e znajduje si poniej kasetki z filmem.

6. Zapisz plik.

Zmiana koloru warstwy

Prawdopodobnie zauwaye, e obok kadej warstwy na panelu Layers znajduje si niebieska ikona
koloru. Kolor ikony odpowiada kolorowi, ktrym oznaczane s zaznaczone punkty i cieki elementw na tej warstwie. Gdy zaznaczysz obiekt na rysunku, moesz szybko sprawdzi w panelu
Layers, na ktrej warstwie obiekt ten si znajduje. Ale jeli rysunek jest bardziej zoony, moesz
mie trudnoci z ustaleniem, ktre obiekty znajduj si na ktrej warstwie. Aby uatwi Ci ustalenie, ktre obiekty znajduj si na tej samej warstwie, moesz zmieni kolor kluczowych warstw.
Wtedy wystarczy, e zaznaczysz obiekt i sprawdzisz, ktrej warstwie odpowiada widoczny kolor
podwietlenia.
116

MACROMEDIA FREEHAND MX
Oficjalny podrcznik

W kolejnych punktach wiczenia wybierzesz kolor z biblioteki kolorw i uyjesz tego koloru jako
koloru warstwy zawierajcej fragment tamy filmowej.
1. Z menu Options panelu Swatches wybierz opcj Crayon (kredka).

By moe bdziesz musia przewin list opcji w menu, aby znale biblioteki kolorw.
Lista zawiera kilka bibliotek kolorw, ktrych moesz uy w swoich rysunkach. Kolory
PANTONE s wykorzystywane do druku, a kolory bezpieczne dla sieci WWW
s wykorzystywane podczas tworzenia grafik na potrzeby stron WWW. Biblioteka
kolorw Crayon zawiera kolory, ktre pewnie bd Ci przypominay dziecistwo.

2. Z listy prbek kolorw wybierz kolor Burnt Sienna i kliknij przycisk OK.

Kolor zostanie dodany do panelu Swatches.

3. Przecignij ikon koloru Burnt Sienna z panelu Swatches i upu j na ikon koloru znajdujc

si obok nazwy warstwy zawierajcej fragment tamy filmowej w panelu Layers.

Kolor warstwy ulegnie zmianie. Aby zobaczy, w jaki sposb kolor warstwy uleg zmianie,
zaznacz fragment tamy filmowej na stronie. Wok prostokta otaczajcego obiekt powinny
pojawi si brzowe uchwyty. Zaznacz kasetk z filmem, a okae si, e uchwyty transformacji
maj kolor niebieski, poniewa znajduje si ona na osobnej warstwie oznaczonej kolorem
niebieskim.

4. Zapisz plik.

LEKCJA 4.
Warstwy

117

Podsumowanie
Po tej lekcji potrafisz:

za pomoc polece Arrange umieszcza obiekty nad i pod innymi obiektami;

dodawa warstwy za pomoc panelu Layers i przenosi obiekty na te warstwy;

blokowa i ukrywa warstwy, zarzdzajc obiektami znajdujcymi si na tych warstwach;

za pomoc opcji z panelu Align wyrwnywa i rozmieszcza obiekty;

za pomoc narzdzia 3D Rotation przeksztaca obiekty w przestrzeni trjwymiarowej;

zmienia kolor warstwy.

118

MACROMEDIA FREEHAND MX
Oficjalny podrcznik