Sei sulla pagina 1di 2

DE BELLO GALLICO I, 1: La Gallia

[1] Gallia est omnis divisa1 in partes tres, quarum unam incolunt Belgae, aliam Aquitani, tertiam qui
ipsorum lingua Celtae, nostra Galli2 appellantur3. [2] Hi omnes lingua, institutis, legibus4 inter se
differunt. Gallos ab Aquitanis Garumna flumen, a Belgis Matrona et Sequana dividit. [3] Horum
omnium5 fortissimi6 sunt Belgae, propterea quod7 a cultu atque humanitate provinciae longissime
absunt, minime que ad eos mercatores saepe8 commeant atque ea quae ad effeminandos animos9
pertinent important, proximi10que sunt Germanis, qui trans Rhenum incolunt, quibuscum11
continenter bellum gerunt. [4] Qua12 de causa Helvetii quoque reliquos Gallos virtute praecedunt13,
quod14 fere cotidianis proeliis15 cum Germanis16 contendunt, cum17 aut suis finibus18 eos prohibent
aut ipsi in eorum finibus bellum gerunt. [5] Eorum una pars, quam Gallos obtinere dictum est19,
initium capit a flumine Rhodano20, continetur Garumna flumine, Oceano, finibus21 Belgarum,
attingit etiam ab Sequanis et Helvetiis flumen Rhenum, vergit ad septentriones22. [6] Belgae ab
extremis Galliae finibus23 oriuntur, pertinent ad inferiorem partem24 fluminis Rheni, spectant in
septentrionem et orientem solem25. [7] Aquitania a Garumna flumine26 ad Pyrenaeos montes et eam
partem27 Oceani quae 28 est ad Hispaniam29 pertinet; spectat inter occasum solis et septentriones30.

1
Est…divisa = participio predicativo
2
Celtae…Galli = complementi predicativi del soggetto
3
Appellantur = verbo appellativo costruito con il doppio nominativo (Celtae…Galli)
4
Lingua, institutis, legibus = ablativi di limitazione coordinati per asindeto
5
Horum omnium = genitivo partitivo
6
Fortissimi = superlativo relativo
7
Propterea quod = introduce una subordinata causale
8
Minime…saepe = superlativo avverbiale di minoranza
9
Ad effeminandos animos = finale costruita con l’accusativo del gerundivo retto da “ad”, perifrasi
10
Proximi = superlativo relativo
11
Quibuscum = proposizione relativa
12
Qua = nesso relativo
13
Virtute praecedunt = ablativo di limitazione
14
Quod…contendunt = proposizione causale
15
Cotidianis proeliis = ablativo di mezzo
16
Cum Germaniis = complemento di relazione
17
Cum…prohibent…gerunt = proposizioni temporali introdotte da “cum”
18
Finibus = complemento di allontanamento
19
Obtinere…dictum est = proposizione soggettiva (poiché è presente il verbo alla 3^ pers.)
20
A flumine Rhodano = complemento di orgine
21
Garumna flumine…finibus = ablativi di causa efficiente coordinati per asindeto
22
Ad septentriones = moto a luogo
23
Ab extremis…finibus = complemento di origine
24
Ad inferiorem partem = moto a luogo
25
In septentrionem…orientem solem = moto a luogo
26
A Garumna flumine = complemento di origine
27
Ad Pyrenaeos montes…eam partem = moto a luogo
28
Quae = introduttore di una subordinata relativa
29
Ad Hispaniam = moto a luogo
30
Inter occasum solis…septentriones = moto a luogo
DE BELLO GALLICO V, 55, 2-4; 56, 1-2: L’ultimo arrivato
[55,2] Hac spe31 lapsus32 Indutiomarus nihilo minus copias cogere, [3] exercere, a finitimis33 equos
parare, exules damnatosque tota Gallia34 magnis praemiis35 ad se36 allicere37 coepit38. [4] Ac tantam
sibi39 iam his rebus40 in Gallia auctoritatem comparaverat ut undique ad eum legationes
concurrerent41, gratiam atque amicitiam publice privatimque peterent.
[56,1]  Ubi intellexit42 ultro ad se43 veniri, altera ex parte44 Senones Carnutesque conscientia45
facinoris instigari, altera Nervios Aduatucosque bellum Romanis46 parare, neque sibi voluntariorum
copias defore47, si ex finibus suis48 progredi coepisset, armatum concilium indicit. Hoc more49
Gallorum est initium belli. [2] Quo50 lege communi51 omnes puberes armati convenire consuerunt;
qui52 ex iis53 novissimus54 convenit, in conspectu55 multitudinis omnibus cruciatibus56 affectus57
necatur.

31
Hac spe = complemento di causa efficiente
32
Lapsus = perfetto presente del verbo labor che concorda con il sostantivo Indutiomarus
33
A finitimus = complemento d’agente
34
Tota Gallia = stato in luogo
35
Magnis praemiis = ablativo di mezzo
36
Ad se = complemento di vantaggio
37
Cogere…exercere…parare…allicere = infiniti retti dal verbo “coepit”
38
Coepit = verbo che regge gli infiniti “cogere…exercere…parare…allicere”
39
Sibi = ablativo di vantaggio
40
His rebus = ablativo di mezzo
41
Ut…concurrerent…peterent = proposizione consecutiva
42
Ubi intellexit =proposizione temporale
43
Ad se = complemento di vantaggio
44
Ex parte = moto da luogo
45
Conscientia = complemento di causa efficiente
46
Romanis = dativo di svantaggio
47
Si…coepisset…defore = subordinata ipotetica di 2^ tipo
48
Ex finibus suis = moto da luogo
49
Hoc more = complemento di mezzo
50
Quo = avverbio di luogo
51
Lege communi = complemento di limitazione
52
Qui = pronome relativo
53
Ex iis = complemento partitivo
54
Novissimus = superlativo dell’aggettivo novus
55
In cospectu = stato in luogo
56
Omnibus cruciatibus = complemento di mezzo
57
Affectus = participio presente che viene dal verbo afficio

Potrebbero piacerti anche