Sei sulla pagina 1di 18

DOSSIER

A CRUZ DOS CAIDOS DO CASTRO DE VIGO.


Testimonio da ignominia, vergoa do municipio.

1975, Cara el sol polo pasamento de Franco. (Foto: Magar)

ASSOCIACIN VIGUESA POLA MEMORIA DO 36 -Vigo 2010-

Precedentes
- Fundamentos ideolxicos:
En la Espaa nacionalsindicalista la Cruz de los Cados brot por doquier en villas y ciudades. En el muro de la iglesia donde resultaba obligado- y en la pared encalada, en el recodo del camino y en el fondo del barranco. Por qu? Las cruces hablaban de los asesinatos rojos y eran al tiempo smbolo del renacer del Estado confesionalmente catlico; y por si esto fuera poco, un mandato expreso de Jos Antonio determinaba el levantar cruces a los cados por la Causa en toda la piel de toro. Por tanto, no poda haber mejor motivo para levantar el Monumento a la Cruzada que la exaltacin de la Santa Cruz como triple expresin de elevacin de la piedad religiosa, de una tesis del Poder expresada en un cuerpo orgnico de piedra cuya grandeza emulara la de los antiguos monumentos y que aspirara a desafiar el tiempo y el olvido, y de una estructura colosal y ciclpea referida a la capacidad artstica y arquitectnica del Nuevo Rgimen. Esta comunidad de intereses estatales quedaba as recogida en el decreto publicado con fecha 2 de abril de 1940 en el Boletn Oficial del Estado: La dimensin de nuestra Cruzada, los heroicos sacrificios que la Victoria encierra y la trascendencia que ha tenido para el futuro de Espaa esta epopeya no pueden quedar perpetuados por los sencillos monumentos con los que se suelen conmemorar en villas y ciudades los hechos salientes de nuestra Historia y los episodios y glorias de sus hijos. Es necesario que las piedras que se levanten tengan la grandeza de los monumentos antiguos, que desafien al tiempo y al olvido y que constituyan lugares de meditacin y de reposo en que las generaciones futuras rindan tributo de admiracin a los que les legaron una Espaa mejor1.

- A Cruz de los Caidos en Vigo antes de 1961.


1

SILVA SUAREZ, Miguel. El proyecto de Cruz de los Cados para La Corua de Santiago Rey Pedreira

12 de xullo de 1939: Cruz de los cados provisional, feita na Porta do Sol co gaio da arribada do buque Ciudad de Alicante con tropas falanxistas. Foto: Martn Codax,13-VII-39

Cara el Sol ante a Cruz de los Cados da fachada da Colexiata, a primeira empregada en Vigo. Foto: Arquivo Pacheco 4

Sbado, n17-18 XI-1950. No marxe superior esquerdo a Cruz de los Caidos de Pontevedra; no centro e abaixo a Cruz de los Caidos da Colexiata. No 20-N, despois da misa e antes da marcha dos corpos militares e para-militares polas avenidas de Vigo, os afectos ao Movimiento sempre facan unha ofrenda floral e o canto do Cara el sol, ante a Colexiata. 5

Anuncio de El Pueblo Gallego, 18-VII-59.

-Abril de 1959, inauguracin do Valle de los Cados.

Recorte de El Pueblo Gallego, 1-IV-59. 6

El Pueblo Gallego 1-IV-59. Fragmento da entrevista a Franco trala inauguracin do Valle dos Caidos, suliando a grandeza da sa obra comparable ao Escorial de Felipe II-, e a sa economicidade xa que aforraba ter que levantarlle un modesta sepultura a cada un dos cados por Dios y por Espaa.

Recorte de El Pueblo Gallego, 4-IV-59.

Xestacin2
1) Proposta: da Falange, pero a conta do municipio. A ereccin dunha nova Cruz de los Cados en Vigo un proxecto promovido pola Jefatura Local de Falange Espaola Tradicionalista y de la J.O.N.S perante o Concello de Vigo. Tamn foi a Falange a que escolleu o lugar: a parte baixa da escalinata do Castro, propiedade do Concello de Vigo. O 12 de Agosto de 1959, en sesin extraordinaria, a Comisin Municipal Permanente encrgalle a administracin municipal o desenvolvemento do proxecto. S houbo un voto en contra, o do sr. Teniente de Alcalde D. A. Valera Grandal que propuxera en troca la instalacin de un cruceiro. 2) Proxecto: sinxelo, pero non tanto. O deseo correspondeulle ao Arquitecto Municipal, o sr. E. Bugallo Orozco. Recebeu como nica indicacin o emprazamento el primer tramo inferior de la escalinata del monte del castro, que forma en la actualidad un rombo verde. O 31 de Agosto de 1959, o Arquitecto Municipal presenta un primer proxecto: una cruz sencilla, creando unha pequena plazoleta delante de la cruz. O carcter litrxico do monumento queda suliado pola situacin de tres mstiles de catro metros de alto para bandeiras a ambos lados da cruz.

Informacins, planos e documentos tirados de: Arquivo Municipal de Vigo, Carpeta Monumento a los Caidos e outros documentos do Arquivo Municipal

O presuposto de 98.66053 ptas, para o desmonte e a obra en pedra, queda aprobado pola Comisin de Fomento do municipio o 16 de setembro de 1959. O 3 de Novembro o Concello contrata para facer a obra a compaa de Perez Rial. En Xuo de 1960 liqudase a factura de Prez Rial. Na factura detallada aparece o captulo, Cruz segn plano en piedra de Matam limada: 14.500. Pero o resultado non debeu ser satisfactorio, e en Maio de 1961, sen que mediase un novo edicto municipal, o Arquitecto Municipal presenta un segundo proxecto. Mis ambicioso, no que a cruz de grandes dimensiones (12 m altura) remntase un treito da escalinata (demolendo a anterior) para conseguir, mximo

aproveitamento de las obras; mxima visibilidad del monumento y la mayor cabida de personasque actan en las ceremonias. Co novo proxecto engadanse certos elementos ornamentais ao conxunto, un sarcfago dos coronas de laurel en bronce la inscripcin Caidos por Dios y por Espaa. Presentes! 1936-1939- un escudo de Espaa, un escudo de Vigo los emblemas de Falange y Requet unos bajos relieves representando un marino y un soldado los emblemas en bronce de los tres ejrcitos, e unha escalera imperial de acceso dende o Campo de Granada. O emprazamento do Monumento a Caidos por Dios y por Espaa foi estratexicamente escollido pola

Falange, para a magnificiencia da liturgia feixista e o encadramento de masas no Movimiento Nacional. Enfronte do Cuartel do Campo de Granada, ante unha explanada, a media ladeira do Castro: para que todos os participantes poidan ver e ser vistos. Foto: Arquivo Pacheco.

10

3) Contrata de albanera e cantera 664.200 ptas. + 93.361 fora de contrata + 80.000 de fundicin en bronce (+ 99.890 obra do 1 proxecto)= A Cruz de los Cados do Castri de Vigo 937.451 ptas3.

Presuposto para as pezas de bronce do Monumento da Cruz de los Caidos. Ntese que apesares de que o monumento e unha obra municipal o presuposto est feito a razn da Falange.
3

Referencia: a principios da dcada dos sesenta, o salario dun obreiro da Panificadora era de unhas 790 ptas a semana, mis tres barras de pan ao da; unha barra de pan custaba 3 ptas.

11

A Cruz de los Caidos no Castro dende 1961.


1) Inauguracin. O 14 de setembro de 1961, Franco e unha comitiva de dirigentes do rxime franquista visitou Vigo. Entre outras novas construccins PONTESA, Estacin Martima e Monolito de Ces- o caudillo inaugurou a Cruz de los Caidos. Recortes do Faro de Vigo, 15-IX-61. A esquerda a parte da crnica, na que se sulian o fervor que provocou a chegada do dictador Franco na multitude que se atopaba a fronte do monumento, e a presencia das forzas paramilitares nacional-sindicalistas nas escadas. Abaixo anuncio publicitario que aproveitou unha das empresas adxudicatarias da obra.

12

2) A Cruz de los Caidos , un novo elemento nas ceremonias franquistas.

Recortes do Faro de Vigo, 21-XI1961. Abaixo foto de portada, a esquerda o artigo da pxina dous.

13

Recorte de El Pueblo Gallego, 21-XI-61

14

Recorte de Faro de Vigo, 21-XI-1963.

15

Recorte de El Pueblo Gallego,22-XI-66 , ntese que o espazo ante a Cruz denominada Plaza de la Divisin Azul

16

Anexo: as Cruces na transicin Lugar


Arenys de Munt, Barcelona (Plaza de los Mrtires) Sevilla (Fachada do Alczar) Logroo (Avd. de la Paz) Atarfe, Granada (Praza da Igrexa) Alcazern, Valladolid (Parque de los pinos) Concentaina, Alicante (Fachada da Igrexa de Sta. Mara) Santander (Cabo Mayor) Benicarl, Castell (Casco urbn) Fuenlabrada, Madrid (Xunto a Igrexa) Palma de Mallorca (Mirador de la Seu) Talavera de la reina, Toledo (Plaza del Pan) Xaneiro 2009 Retirada da praza do pobo para unha futura instalacin perto do cemiterio Mota del Cuervo, Cuenca (Praza da Igrexa) Melilla (Bulevard Duquesa Victoria) LAlcudia de Crespins, Valencia (Calle la Creu) Benamej, Crdoba Outubro 2009 Demolida Setembro 2009 Trasladada ao cemiterio Maio 2009 Retiranroses os smbolos feixistas Febreiro 2009 Retirada ao almacn municipal Outubro 2008 Retirada ao almacn municipal Setembro 2008 Traslado ao cemiterio Despois de 2006 Traslado ao cemiterio Agosto 2006 Retiraronse os smbolos feixistas Outubro 2002 Retiranrnse os nomes e lemas feixistas. Decembro 2001 Trasladada ao cemiterio Metade anos 80 Trasladada ao cemiterio Anos 80 1984 Trasladada a un mosteiro, agora nun xardn. Trasladada ao cemiterio

Data
Maio 1979

Nota
Demolida

17

Villaralbo, Zamora (Plaza Mayor) Ferrol (Praza de Amboage)

Xaneiro 2010

Previsin de traslado ao cemiterio

2010 (Previsin)

Actos de Fuerza Nueva de Andaluca en diversas cidades andaluzas no 20-N de 2009. Reptese o ritual feixista: misa, Cara el Sol e coronas ante o Cruz de los Caidos; no caso de Lucena (Crdoba) na explanada do cemiterio, onde fora trasladada polo Concello.

18

Potrebbero piacerti anche