Digitized by the Internet Archive
in 2011 with funding from
University of Toronto
http://www.archive.org/details/patrologiaecursu205mign
PATROLOGI^ CCRSUS GOMPLETUS
SIVE
KIBLIOTHECA UNIVERSALIS, INTEGRA. UNIFORMIS, COMMODA, (ECONOMICA,
mmm ss. patkum, mmim scriptorvmqiii] ecglesiasticorum
QUI
AB ^VO APOSTOLICO AD INNOCENTII III TEMPORA
FLORUERUINT ;
RECUSIO CHRONOLOGICA
OMNIUM QUvE EXSTITERE MONUMENTORUM CATHOLIC.E TRADITIONIS PER DUODECIM PRIORA
ECCLESI^ S^CULA,
vuxta euitiones accuratissimas, cumque nonnullis godicibus manuscriptis collatas,
inteh se
perquam diligenter castigata ;
dissertationibus, com mentariis, lectionibusque variantibus continenter illustrata ;
omnibus operibus post amplissimas editiones qu^ tribus novissimis s>cgulis debentur absolutas
detectis, aucta ;
indicibus particularibus analytkiis^ singulos sive tomos, sive augtores alicujus momenti
sUbsequentibus, donata ;
capitulis intra ipsum textum rite dispositis, necnon et titulis singularum paginarum marginem superiorkm
distinguentibus subjectamque materiam significantibus, adornata ;
opeiubus cum dubiis tum apocryphis, aliqua veho augtoritate in ordine ad traditionem
ecclesiasticam pollentibus, amplificata ;
duobus indicibus genehalibus locupletata altero scilicet rerum, quo gonsulto, quidquid
:
unusquisque pathum in quodlibet tiiema sgbipserit uno jntuitu gonspiciatur altero ;
SCRIPTURyE SACR.^5, ex quo legtori comperire sit obvium quinam patres
ET IN QUIBUS OPERUM SUORUM LOCIS SINGULOS SINGULORUM LIBRORUM
SClilPTUR^ TEXTUS COMMENTATI SINT.
EDITIO ACCURATISSIMA, CyGTERISQUE OMNIBUS FACILE ANTEPONENDA, SI PERPENDANTUR CHARACTERUM NITIDITAS,
:
CHART^ QUALITAS, IN TEGRITAS TEXTUS, PERFECTIO CORREGTIONIS, OPERUM RECUSORUM TUM VARIETAS
TUM NUMERUS, FORMA VOLUMINUM PEHQUAM COMMODA SIBIQUE IN TOTO OPERIS DECURSU CONSTANTER
SIMILIS, PRETII EXIGUITAS, PR-CSERTIMQUE ISTA GOLLECTIO, UNA, METHODICA ET CHRONOLOGICA,
SEXCENTORUM FRAGMENTORUM OPUSGULORUMQUE HACTENUS HIC ILLIC SPARSORUM,
PRIMUM AUTEM IN NOSTRA BIBLIOTHECA, EX OPERIBUS AD OMNES ^TATES,
LOCOS, LINGUAS FORMASQUE PERTINENTIBUS, COADUNATORUM.
SERIES SECUNDA,
IN QUA PRODEUNT PATRES, DOCTORES SCRIPTORESQUE ECCLESLE LATIN^
A GREGORIO MAGNO AD INNOCENTIUM III.
ACCURANTK J.-P. MIGNE,
Kibliotliocse eleri universse,
SIVE
CURSUUM COMPLETORUM IN SINGULOS SCIEXTL-B ECCLESIASTIC^ RAMOS EDITORE.
'ATHOLOGIA BINA EDITIONE TYPIS MANDATA EST, ALIA NEMPE LATINA, ALIA GH^GO-LATIN A. —
VENEUNT MILLE ET
TRECENTIS FRANGIS SEXAGINTA ET DUGENTA VOLUMINA EDITIONIS LATIN^; OCTINGENTIS ET MILLE TRECENTA GRyECO
LATIN.*:.— MERE LATINA UMVERSOS AUGTORES TUM OCCIDENTALES, TUM ORIENTALES EQUIDEM AMPLEGTITUR HI AUTEM ;
IN EA, SOLA VERSIONE LATINA DONANTUR.
PATROLOGIyE TOMUS CCV.
PETRUS CANTOH. MAURICIUS DE SULLIACO PARIS., GARNERIUS LINGON., GERALDUS
CADURC, ODO TULL., EPISCOPI. ALEXANDER GEMMETICENSIS ABBAS. GAUFRIDUS SUB-
PKIOR CAN. REGUL. MATTH^^US VINDOCINENSIS.
EXCUDEBATUR ET VENIT APUO J.-P. MIGNE EDITOREM,
IN VIA DICTA WAMBOISE, PROPE PORTAM LUTKTLE PARISIORUM VULGO D'EiWEH NOMINATAM,
SEU PETIT-MOISTROUGE
1855
IHl INSTITUTE CF MlL !AL\;,L S7UD:£S
10 ELMSLEY PLACE
TORONTO 5, CANADA.
DEC -7 1931
SLAOS
S.ECULUM XII.
PETRI CANTORIS
VERBUM ABBREVIATUM.
E TENEBRIS PRIMUS ERUIT
R. P. D. GEORGIUS GALOPINUS
MONASTEKII S. GISLEM OHDINIS S. BE.XEhlCTI, PHOVIMCIiE HANNOiMyE,
•
RELIGIOSUS ET BIBLIOTHEGARIUS
ACCEDUINT
MAUKIGII I)E SULLIACO PAKISIF.NSIS, GAHNEHII LINGONENSIS, GEKALDI CA-
UUKCENSIS, ODOMS TULLENSIS, EPISCOPORUM. ALEXA.NDKI GEMMETICEXSIS
.VBBATIS, GAUFRIDI SUBPKIORIS C.\XOMGORUM KEGULAKIUM, MATTH.^I
VINDOCIXEXSIS,
SCRIPTA QUJE SUPERSUNT.
ACCURANTE J.-P. MIGNE,
KIBLIO TIIEl £ (LERI UmiVER^^
SIVE
CUHSUU.M COMPLETORUM IN SINGUI.OS SCIE>iTI.£ ECCLESUSTIC.€ R.VMOS EDJTORE.
TOMUS UNICUS.
VENIT 20 FRANCIS GALLICIS.
EXCUDEBATUR ET VEXIT APUD .I.-P. MIGXE EDITOKEM,
jlN VL\ DICT.V D\i}lli01SE, PROPE 1'0R lAM l,L 11-: ri.E PARISIORUM VULGO D'ENFEn NOMIN.VTA.M,
SLL l^KnT-.MO.NTKOLGE
1855
ELENCHUS
AL4 TOULll ET OI^ERUH QLl l\ HOV TOIIO €€¥ CO\Ti.\EMTtJK.
PETKUS CAMOK.
Verbum abbrevialum. CoL 21
Epistola VVillelmi Remeiisis archiepiscopi ad Petrum Cantorem. o55
GARNEKIUS LLXGONENSIS EPISCOPUS.
Sermones. o59
GAUFRIDUS SUBPRIOR GAiNONlCOKUM KEGULAKIUM.
Epistolai. 827
MAURICIUS UE SULLIACO PAKISIENSIS EPISCOPUS.
Epistola'. mi
Diplomala. 897
ODO TULLENSIS EPISCOPUS.
Statuta synodalia. 914
ALEXANDER GEMMETICENSIS ABRAS.
Epistola de Filio hominis. 917
GERALDUS CADUKCENSIS EPISCOPUS.
E[)istola ad Fridericiini imperatorem. 923
MATTH^US VINDOCINENSIS.
Paraphrasis metrica in libriim Tobiaj. 927
Cannina varia. 980
Ex Typis L. MIGiNE, au Petil-Montrouge.
3i—>a^a— — ^ :^uLJ.LJ
aNNO DOMIS! MCXCTtl
PETRUS €ANTOR
NOTITIA
(CaUia Cliris-inrin, tiov. Cilii., 1. VH, coi 78.)
Posi (Jfcessnm Mauriiii cplscopi, si RidulTo ab- A infirinitale dectimiiens, habiiiim s^inciaf! rcllgionis
lialiCoggeshalensis nionasterii in Clironico Angli- eusccpil, viiamqsie beaio fine compltvit, cnjits «'or-
cano fides {Ampliss. collecl, tom.lV, pa^. 846), ab piis e loco in quo sepnlinm fiieral, ad siruciiir.tin
niiiverso clero ei popiiio, rege annnenie, episcopns a^dificiorum motum, suavissiniumexhalnvii od trcm.
cjeciiis esi Peirus, canlor Eccicsi» Parisiens s. qui Logilurejuscpii.ip!iiiimincl.iu~iiromonasierii Longi-
poniificauis lionorem, ne ab ailiori grodu gra^ior Pof)lis, In qiio mors cjiis ad xiv Kaleiid. Jiinii, anno
iicrel casiis, |-eciisavil. is aulem oinnium fere scri- 1180, consignaiiir ; sed receniins esl cpiiifdiiHip.
pioriim commendaliis, naiiis csl
illiiis.Tlalis lilieris Mciius il;>qi!eGiiille'mu5 N'.Tiigiii.s, Vinceniins Bellova-
raiisiis, vel {{ernis ex Uadulfo. Ad liueras eplieliiis censis, Alberici!s ct nionaclitis S. i^liiriani aiicinr ho-
menlein appulit, quas facius supra a.'iaiern docuis in ruince icmporiim aii aiinunijHOT de Peri obiin b)«
Acadcmia Parisiensi cum tnagna laude palamprofes- qiiiiniur, scueiiam Radnlfas ipsiusmoriemanno 1198
sus esl; sed quod eximium cjusanimi ornameiitum assignai, nipoie cujus adiiuc mentio esi in cliaria
fiiil, Qnliqiiorum vindrx morum, severiorisqiie di- Odoiiis anno 1197. In NccrologioParisietisi ile eo I 'gi
soiplinae diiigeniissimus fuii exaclor, quibiis ciim inr vii Ao^ Oclobris obiil Pelrus prwcenlor et diaco-
;
virlulibus prapfulgcrel, facilc Parisiensis
Eccle»i;e luis, qui (lediinobisquadrnginta librasad emendoi re-.
praecetiloris honorificenlissimum hac in Ecclesia inu- uUns. Yari;» composuit opcra, quaMudivcrsi.s biblio-
nns CGnsPcuUis est. Ad Tornacensem caiiieilram lliecis ailliuc mss, asserv-iiUur. Sola cjiis Summa,
ntiqiiando evoc.itus humililer vocaiionem deciinavil qiice diciliir Yerbum abbrevialum, Monlibws impressa
(Gall. Clirisi- lom. III, co!. 'SSi). Denique posi recii- fiiii Qiiibusd;im iirevis aspcrsam cjus
aniio 1651J.
satum quoque Parisiet^sem episcopaium, nnclore B tjoclrinoin voiunl. INarral Ca^sarius Pelruii»
fuisse
Hadiilfo, cum a Willeliuo Reniensi srchiepiscopo cle- eji!.sqiiediscipii!os hunc in crrorem impegisse, tii crc-
roque ei civibus logaius, nl decaniam iiliiis Kccle- deretit panem iii. eucli;irisiia coiisecr;iliiii» non
6!3C siisciperei,Parisios y\i hanc a capilulo licentiam esse, itisi eiiam vini accederei coiisc«;raiio, ei vice
iiiipelrarel proJiciscereiur, ad Longum-Poniem or- vers.i.
diiiis Ciotcrciensis roonasterium appulii, ubi gravi
INOTITIA HiSTORICO LITT ERAIUA.
(OcDiN, Sciipl. eccl. 11, 16G! )
PclrMS Bealae Matix Parisiensiscanonicus et can- C noniinis. AixcIanJns aniem Nanncietisis crat,rtn.T«
lor, theologicaj scbote per annos plures recior, ma tione Armoricus- INoslriim aiiiemPctriimCiinioreiii
gnam sibi doctriiicc famaio per hcec lempora in Gal- neuliquam iiic substitiiisset A']giitii!S iiienijgcii facile
iiisconiparavii,citi C'(?;)<oris cognomen vulgo adhicsit convincendus, nisi vere onu Parisiensis fuiSAct. Iii-
iii n»ss. codicibiis, ex ea dignitaie qiiani primaria quit aulem illic Petrumindivinifi intepuisse iCgidins,
liac in Ecclesia habiiil. Illius porro veruni cognO" forsiian qiiou ilieoiogiac aliercairici loiuni se do-
inen nescinitis, sed tanium fuis^c naiione Calluin, naiis, miiius ve! iiall,iietMts pr.Tdicat»oiii divini vcrbi
palria Parisiensem, cujus meniinii.^gidius Pariseiu- incumberei. Joannes aiiiein Tiitlicmitis in opcrt;
sis in suo Carolino his verbis : &U0 De scripioribusecdesiasticis hiiiicail fiiisse viiniii
in*divinisScriplitris erudilissinmm, el iii «.-«ciibiri
Et quem intepu isse dolemus, pliilosopliia nobililer docliim, iheologicaeqiie scholio
Ptlrum ia divinis, verboienus aiia sequenlem
ParisicDSi muliis annis gloriose pncriiissc, et disi-i-
Fallilurenlm Gabriel Naudocus in addiiioneiul Hi- piilos inulios egregie erudivisse. Cittn iia in Galliis
storiam Ludovici XI dicens hic inlelligcDdum esse floterei, anno 1191 Tornacensis ecclesise cpiscopu.s
Peiriim Abafclardnin. iKgidiiis quippe conimemoral elecuis e.sl, cujuseleciione in coniroversianj voc;a;»,
solunimodo professore.s Parisiiu.s, ad auiovendum Siephaniis, Saiicla-'Gciiovt>|-]eP;«risiciisisabbas,GtMi-
opprobrium, quod vulgojaciitabaiii alii, raros esse leliiiuni Uciiienseni arcliiepiscopnm, iiiiic sttpremiim
professores ex Parisi«iisi urbd ordiundos, alicujns rogiii adiHitiisiruiii,per liiicras oravii nt electo lava
Pathol. CCV. i^Q l
.Ob
,
f! PETRIS CANTOR." n
iiu. Vfrb.i «loscrJb.im iilitis, qiillxis eximin Petri A ix, 28), solam cx omnlbiis Pelrl Canlftris opcrilnis
r.iuiiori^ moiiia comiDendaiUiir; sic itnqiie epistola
?73:t Dornino Ueineiisi pro l'etro canlovc Parisiensi
iinpressain Monlil)ns Uannoniae, anno 1639, in 4»,
•" •
... _
apiid Franciscnm Vaiidreimi. cnm nniis Georgii Ga-
.
^
iiiTornacciiscni episcopinn c'e(M0. Coinmune rcfii- monachi Sancli Cislcni, ordinis divi*Bene-
giiun paiens oninibiis mansnttiido vcslra, sic c.v- dicii. Q{\x cxsialcliam ms. in biitliollioca Sancti:
icmlalnr ad singiilos, ul coliigat nniversos. Yeniuiil Genovefyc Piirisiensis, el Cantal)rigi;n in collfgio
ab Oricnie ei Occidcntc, cl recuinbiint in siHiim S:iiic:i Ilcne iicti, cod. 223,el in coenobio Longipon-
Ycslrniii. Ncc facite seine! adnnssns cmiliitnr, nisi tis ordinis Cistcrcionsis, in tlioecesi Snessioncnsi.
rontigcril ab eo coinmiiii, qiiod non merealur re- Summa dicta Verhuin abbreriaium, Bundeiio leste
mitli. ilxc sunliinoe inibi plnrlbnsqiic aliis fiduciam in Caialogo niss. Uelgicornm.vocauirin mullis m.ss.
jirv-cslani, iii pro devoio (iiiovcslio magisiro Pclro co.licibns ^unmia de suyillatione viiiorum et commeii-
cantore Parisiensi p;ui'l;iliir nobis adiiiis snppli- daiione virlulum. Iloc aiiiem in gcncre animadver-
c^ndi. Nc vdbis procnret inuignalioncm, qiii sibi non tendunicsiniiiilcsseficqnentiiisin bibliolbccis quain
ndvoc-'! (ligniiaiem ; ne cui mcritum sufllcil pro- ut unum idemqneopus Poiri C:inloris vaiiis ac pa-
prinn , factum oiricial alicnum. Vir cs!, cnjns per rnin conformibus gaudeai titulis.nnde incauii facil-
oiniics Ecclcbias ram?c suavis diffiinditur opinio,qni lime opiuenlnr tol linjns srripioris esse diversa
peir.ina scicnlia efficacissime clarcns, et doclrinain opera qnol divcrsos litnios in m;innscriplis invene-
monitis ornat, et moribiis disciplinau). Origeni pa> Poiro ulcfita opcium dislinctio agnoscatur,
riiil.
rein in aliqno, sic ciim docerc crcdinius, ui viveio; cx sen priinis operiim pcriodis juilicanduni
iniii;s
sic viverc, nt docere. Tales in candclabro vesiro n cst, ncnliqnam c\ variis inscriptionibus, nt staiim
litcernas, lales indiadcmaie capiiis Aaron I.Tpides, dicemus. Isiud aiiicm Verbum abbreviaium cst
talcs in sancia Remensi Ecclesia siinioganeos tssc maxime obvitim in inss. |iiiilioil!Ccis,ac scio me iiiud
«lecci ul vicin;e provincire saiicia .Tciinil:tiione mo- vidisse tcr in bibliolbcca Saiicli Vicloris ad Miiros
voanlnr ad promoiionem coiisimilinin ei soliicitudo ; Paiisienses, liiieris .^t\I. 13, PP. G, QQ. 17. Scil iit
\i»bis conimissa, f.iciliiis per
cl lieqneiilins jnvctiir bibliolbeca (;olberliii;i,codielbiis f345, 1414, iOUy ,
roligionem el piudentiatn ipsornin. Si qnid iniHiis 5(i0;),4448, iii rcgia- cod. 48^27, et alibi.
«irditnlc in clectioncjipsins a Tornatcnsibtis ciciicis Idem scripsit iiiHiiHfjm qnje dicilnr Ate/, co qnod
r.icluin csl, nec abscniis ignoranliiun t;iiigere, ncc prooedciis pcr onlincm ;ilpbabeiicnin, a r.omine
innoccnliaiii jiisii bedcro dcbei, cnm laciHime si Abtl iiici()i it, quaiii vitli mss. in ccciiDbio L()ii^'i'ioi:li5
vobis placet, possil enieinbiri, si qnid [lerpcrain cilalo, el in l)i!j!ioiiicca Diancn.si ordinis Pi.cnion-
fjrium esl, comniissa vobis u Dco cl pntesiate co^- slr.itensis, (juod ntininqiie in cpiscop;ilii Snessio-
ligcndi errores, cl scicnlia corrigcnili. Ul ci;iui nctisi est el ms. C:iiilab:igije iti coilcgio domii3
salva gratia veslia sine piagmlicio hctinar, cojicik- Saiicli Petri, cod. 97. Hoc idem opiis s;cpe in mss.
riinl in elcciioiic illa qualiior qn;v a Lcoiic priino codicibus biblioilicciiniin iiiscribiiiir siniplicilcr :
dicla sunl : Yota civium, lesliiuonia pdpnloinm, lu)- Distinclioncs Canloris l^trisicnsis. Aht^l dicitnr prin-
noratorum arbilriuin, electio clertcorum. His acccdil cipiuin Ecclesia!, eic. Vel ciiam, Oiuinctiones .'^ecnn-
inlcprii.is pcrsonx', bilarilas famre, ncccssitas simul dum ordinem alpliabeti, M. Pelri Cnnioris Purisiensit.
fl uliliias Ecclcbiic \idtial.c. Sed el boc frcqtieulti II;ibt'liir mnntiscripliiin iia iiisrri[)luin in mtiliii
eisolemnitcr dicilur, quia dominus rc.\, qiieiit Deus Aiii^lia' biblioibccis, cl iti Celgio bililioihccis Duucnsi
servel ac iiobis reslilnal, pcrsonam isiam nomii!;t- C et Aliicnsi, qiia; amb;e ordinis Ci.slt-rciensis snnt.
lim exprcssit, noininalim pio ca log ivit, iionnin- InscribiUir lamcn frequenler, Suinma quaj diciiur
liiii tcclesiic iornacensi pr;eosse voliiil ei intcnijii. Abcl, nl dibiingualur aiii aiiis summis alio modo in-
Si aliler lactnm fticril", veicndum
e^l et forte vc- tipieiitibus , ipias idein Pelrtis Cantor composuil.
ruin, ne indignalionem el irani, cl immissioiies \)vv Ea.'dcin ba; Disiiiiclioiies caiitoris Paiisicnsis iiiss.
angelos inatos concipiai, ci adversns eos qui pro- Canlabrigiie in collcj^io Sancli Benedicli, cod. 219
molioncm lantji persoiuc impcdicrint, legalem ct ctcod. 571, ct iii collcgio iiloinus Sancii Pelri, cod.l.
iracundiain accend-it. In bis omnibiis,
juveii.'lciii 72 et 78; Oxonii iii* bibliotlieca collcgii Merloncnsis,
Palcr sancle, provitlete bonori vestro, consiililc cod. 1G4; in bibiiotlicca Conchensi, ordiiiis divi lic-
«ano opinionis vcslrje teslimonio, dclcrle rej^io ijcdicli, in Noniiannia, liiicra T. 2.
tu3nJa;o, el correclo prins siciit decuil errore eli- Idem scripsit Maanam Summam de sacrainentis
genlinm, conlirmata cleciione, palcrno sinu susci- qiiye iiicipil Quwriiur de legalibus qua daiu funl in
:
pite elcclum el diiccium vcslriim. > siijnum perleclorum, el jurjuin suverboriini, ei pednr
Uinnium scriptoruni qni Pclvi Cai.toris meininc- (ju(juin tnfumorum, ete., |)ariiin desnii;piaiii cx san-
runl, elogia transcendil j.icoljus de Vilriato iii Ui- clis Palribns, qiiam vidi nis. incoenobiisLongipuiil.»
tiuria occideiitali, qui ciim appiime nosccic poinit, diojcesis Siiessioiiensis, Vallis clar;e Laiuliiiiciisis,
ei fco adbuc vivcnle cl docenie Parisiis studcb;it. ciClai;cv;)iiis Lingcnensis, oinnibu.s cjtisdem ordniis
i.i!i Petrnm Canlorcm ornai clcgio Velul, inqiiil,
: Ciblercicnsis. l-)lud opus De sacraineniis, aliq'iaiiilo
lilium inler ipinas, el rosa inler uriicas, quasi uutje inscribilur Suinniu de sacranientis el animic coiiulrii;
tui Pergaini ubi sedes cst Haiana', qiuisi ilius redo- ^^ iino noiiiinnquam mendoiC sub iioi)'inc Peiri lie-
tcns indiebutastutis, quasi vas nuri holidum oriuilum mensis, nl iii nis. Vicloriiio liilcra G(i. 13, fol. 141),
ijnini lupide prelioso, quasi oliva pullulans et cijpres- Summa niaqistri Petri sacramenlis et
licmciisis, de
sus in aliiludincm se estollcns, qurnii ciflestis ntba ci aniiHiii consUiis. Inilium : Qua-iitur de sucrunienlii
Domini ci(liuris:i, erat tunc lempuris inayiiler lUlrus^ leyalibus, qiuje dalu sunl in signutn pcrfectorum, et
venerabilis cnnior Parisi>'nsis, vir puiens opere ei juyum superboruin, et peduijotjum infnmorum, clc.
$crmone, awum suum et aiyenlum similiicrcunflans, Ki boc ipsumopiis ctii cx :n«. cjdice liicem promil-
et verbis tuis siatcram laciens,morum honestale pon- lcbal Pliilippiis L;ib!)Ci:.s. In biblioliieoa Dunensi in-
dus et yravilatem'confereni succ docirinx. Coppil enim scribilur Liber scnleiuiaruin. QuiciHur de sacrn-
[acere cl docere, ve!ul luccrna aidens ei lucens, el iiicnlis leijulibus, clc. At ccrluin i1lam Sunimam
luiias supra m^^ntem vosita, et candelabrum auicum p«iriii)(:re ad Peu iini Cuiilorcm Parisicnscm , non
i.2 doino Uomiiii : de cujus jonte limpidisswio beuiif- Kemciiscm, cnm iMrus Canior hcitieiisis cogno-
iimus vir Inlco perpotabal. Plirra,posscnl colligi in mcnlo de liign, ultra ;irleiii poeiicain in scribcndo
landcin Pclri Cantonsex variis a;iatis cjusdcin scri- pioccsscrii. Carolus Viscbius in Biblioilieca scriplo-
plorilius, qiix' compeiidii causa omillunlur, ut ad rum orditiis ViUercicnsis, pag. 203, alliil;uit liicio
hcripta lam ediia quuin mss. veniamns. Pciro jCaiilori l'aiisicnsi i)e sacranicntis Lbrostres,
Scripiit itiiquc Suminam qiun dicilnr Vcrbnm m.ss., inipiil, iipiid Villaiiiim el Altiain, ainbas ab-
a":reviuiuin,in} (jiiod.ib his »'erbis incipial Verbum : baiias celcbcrrimas ordinib Ci^lcrcicnsis in Helgio,
LilrevfUtiin l'tcic-1 Uomiuus super lermn, elc. {Hom. quorurn iniltum : (Jircitibal populus, etc, dcqnimis
,
15 NOTITIA. fl
«liceiuliim rgn ciim noii vidcrim. Vix
niliil lialteo, A Petri C.UKoris, i.unc P(Uri Comesloris in.«'rif)!in.
iflmen milii porsiiadcre possiim scmel aiqiie ilerinn nem. Exslant P>tri Cantoris Commcnlnrii iu Cevc-
Pelruin Cnniorern dc eodem argumcnlo scripsisse. sim,Exodum, Lcviticum, Numeros el Deuierouoinivni
JlabeiiHir incolobenima bibiioliieca Parisiciisi Col- mss. in bil»l,oilioc.i Auic.i; Vallis ordinis cjui-do :i
licriiiia coiliccs duo mainiscripli, nnmcris 2:208 cl Cisleicicn is, codicilms 9 ei 10, qnos icnuimns.
ii\9, siil) liltilo Consiliarinm magistri Petn Canto- Ejiisieiii i:o'nincnlnrii in lihros Numerorum, Deuie-
>•/?,vel Snmma de saciamentis el anima;, consiHis: ronomii, Josue, Judicum. Uulh , Oxoiiii ni>s. In M-
se.J ex ipsa operis qiiaiilacunqiie leciione, ubi aucitir bliothoca H.iiiidlana, cod. tl, Itcin in Psalmos ibi-
in noiii!iill;s capilibus cilat ct coiifiila! I'elriiin ipsiiin dem cod. 30. Pctii Cnnluris Commcmnrius in Psal-
ranlorcm, constal illam ad Pelrum CaiUorem iion lerium, nis. in biidioilie,;a Saudi Micliaolis iii p.?ri-
speclare, comperiqiie postea Summam illam ceriis- ciilo niaris, lilleraE. 28. Incipl: 1'lebnl Jonnnes
sime periinere ad Kobcrinm dc Chorscone, doclissi- quia ncmo eral qu\ aperircl librum, ctc, el in p>al-
muin iheologiim, ipso Pelro de quo lo(|iiiiniir ali- innm priiniim in i;» Edras rcporUitor bibliothcca'
t :
qiianlo poslerioreui. Hoc idom opus falso siib no- it UiibiJ n ca capiiviinle, ctc. Vidi rgo idem opuii
iiiine Peiri Canioris Iiabcliir ins. in bibliotlieca ms. iii cl.ir ssiina
biblioijieca San-li Vicloris Paii-
Longiponlis ordinis Cislcrciensis liliera D. G, cnm CaiK.nicoiu 11 P.-g(il .rinm
sieiisis lillerj D. 2,in ,
Pcenilentialibus Barlliolomwi Oxoniensis ei liobeyti fcriplum yoliiliv PrtH [icmensi^ supcr Pfn^ier.nm,
;
lie Flamesburia. Deniqueinbiblioliicca VallisLncen- qiioinodo p er^iqie Pelri Cantcris Pir:t>ie>isii hiib
sisojusdem ordinis, pulpiio IG, litlera £. Vix igiiur iiomiiie Pclii /{fin^-f/sis , siipra jam diXiiiiiis, ih 1)1-
opiis aliquod retri Caaioris maniistiipium in bihlio- B blioihecis repi ri iiiiur. [•Ijiisdctn Clossa in Lvongelin,
tbecisquod non liabeai piures titulosel inscripiio.ie?. ms. Oxoiiii in bi, lioibera col:e^ii Me toncubi > cod.
Idein De conlrarielatibus theologia; opusciilinn, 144, iicmque iii liibliollcci Cluni.i.ensi , J\(us
iquoil incipil : Mdsnms nunc per speculum cl iti Canior in qunluor Eiange'iii, liller.i G 2. Lj;i-de n
tenigmate, clc, nis. in bibliolheca Navarrica Pari- Clossa in iVoiwon Tcsiamenium, ms. CaiUabi igi.T in
siensi codice in 4, el Cantabrigi.Te in collegio Sanni niil.» Pe ni.rothiiina, cod. 179, sed paiilo l;iliiis'liiiiii.s
lienedicli cod. 371, sed anonyinnmei insc piiini:7'r«- scripioris spcciales iii Scripturain sacrain labores
ctarus de contrarielaie Scriptura'. Idem in nis. co- expiiceiiuis.
tlice Viilaris ordiais Cislerciensis in Brabaiuia in- Sixnis Seiicnsis ordinis Fralrum PiaeJicaionim
scriptum : De conirarieiatibus l/icologicis, eojqnod in Bibliotheca sancla leslatiir se vidisse scijiie. lia
sub opcris inilium de appareniibiis sacrae Scripiinaj iiJ bibljollieca Fiairnm Pricdicatorum Lugdunen-
contrarielaiibus loqualur, utide scribae loii opeii bium :
nomen indideruni, pro niore scribarum vciermi), Jn Psallerium librum unum, rnjus inilium Flebat :
nomina libris ex argumenlo primis capiiibus eoii- Joannes, et non cral qui Itbrum apcrir-n, elc
tcnio, imponeiuuim. Idem iii muUis aiiis liitilioihc- In Provcrbia lib. i, ciijiis iiiitiuin Pnrabola' :
cis inscriplum (jrdmmalicu iheologorum : YiileniHS
: Salomonis secundum Jlebrnicam veiilaltm, elc.
iiunc per speculum et in ccnitjmale, eic, iil in biliiio- In Ecclcsiuslen lib. i Beatus vir cujus ttuxiHum:
Ihecis Afiligliomii el Niiiov* ahbaliaruin iii Fi.m- abs tc, etc
dria. De lio.; opere ila loqtiitnr Ueiiricns Gaiida- Jn Sapientinin lib. l Summi n,-gis palalinm, eic.
:
vensis in libro siio De scriptoribns ecclfsinsticii , f^
hi Ezechictcin lib.^i-.Et failumesi in tcritoanno, eic.
cap. io '.Scripsil el alium librum quem vocaiit Grain- 1nAclus aposiolorum lib . 1 : J^iqucfacla est ierra.(H.o,
inaticam iheologoriim, ad sacrw Scripiurcv mielle- In Epislolas canonicas 1 Os incim loqueiur lib. :
clum, f.'i viiuliis locis satis uiilem. Idem opus in- sapientiam, elc
sciiptnm Maijis ri PelriCaivoris liemensis, Oe iropis Jn Aj.ocalypsim lib. i : Ua;c sola inter libros JSovi
io(fuendi ms. in celebri bibiioiheca Saiicti Vitioris T&Jitnmenti vocntur propheim, .'tc.
it({ muros Parisienses, liltera GG. 15, fol. 5J70 : Joaicies |]und'iiiis in ln< icc librnriim rn.mnsrri-
\idemus per speculum el in ccuigmaie, cic, post ploriim Belgii, rrceiisens Op.-ra iiirjns Peiri qiicin ,
Summani ipsins Caiitoris De sacramcnlis el aniinie vocal i^eirnm Ue.r.enscm, Caulircm I'arisiensem
c^nsiliis, ibulcm fol. 149, de qua supra egiiuus. q.iomodo eliim iii (Mironico Longipontano vocainr :'
idein opus in eadem bibliotbeca, liiiera H. G, ful. qiiiccuiique in diveisis coenohi s repeiit, alia pliiia
162, iriscriplum : Traclalus M. i'ein Cantoris De hoc leiioie pioi^eri, pnieier ea (|na3 jani snpra reccii-
Uopis Iviiuendi, lilteris rubris ciijus iniiium : Vule- suimns ac dlstinximtis.
vius nunc per speculum elin wnigmale, i'ic. In codcni Annotrtiiones ei brevin Cointiicntaria itt lotum Veli $
aulcin codice, ejusdein Opusculum De utonacho pro- et Kuiutn Tcsiamcntum, apud Dominicanos Valeii-
prieiario. fol. i8D, quod incipit, Jvdas quia fnrerat ceiienses.
et loculos iiabenSi ea quw in cominunibus loculis po- Commenlaria in Cetiesim qnnp laliier incipiiinl :
uebantur, asporlubal, eic Denique idein opi.s eiiani Priucipium verborum primum a:lerniialis operum, elc.
De conlruriciutum soiutiOnibus iiiscribimr, aliquando Super Exodum : Fecil Moyses yrimnm operimcn-
De tropis iheologicis, aliquando Tropi et phrases i» lum, elc
sacrx Scriplurw, ut quoin.unuscripii codices,ioilei"e Super J^eviticum Ezechie! : Parietem perfodit, cic.
lituli el variuj inscripiiones legamur in bibliolhccis. Super P.^alierium : Elcbat Joannes, et non eral
Vidimus eiiam Parisiis in manibus J.icobi (lommey qui librum aperirei , eic. apiid Clarum Mariscum ,
,
Augustiiiiaiu eieniila; , Allegorius Pelri Cantoris in Baiidelum, ei iii S. Marlino Lovanii.
Scripiuras , seu sucros Ubros Veieris el ISovi Tcsta- Sujier Epslolas Pauli : Ab increpaiione tttti fugient,
tnen/t , niuiualas ab ijiso cx bibliollKC.i Paribieiisi etc In Claro Marisco, apud Sanctum Mariinnni Lo*
Mavarrica , (iu:.ium lioc esl iiiiiium : In principio v;inii, opud Mniores Urngis et V;ilencei;is.
creavil Ueus co:lum el terram , elc. , qnae eliain mss. Hiiic Joaime^ liniiderms loco liiato.
Caniabiigiie iii Liblioliieca aula) PembrocbiaiKe Inrnlas cpiscopalcs dCilinasse virum probum, ct
cod. 70 cuiii seriuonibus Pmri Comesioris, cui per- nionacbum induisse in monasterio Lonjjipoiilis or-
pcraiii aliribiiiu'. suiil. b;cpius enim Oper;> Petri Can- diiiis Cisten iensis, ubi sanclitalein VxVx sanclo fice
loris ct Petri Comesioris iii mss. codd. coiifusa sniil, coniplevil, INocrologium tcclesiae Tornaceiisis lcst.i-
ralioiiesoiinspniua.' liilera; stiiicel iiiiiialis sciiplx: lur. Obiil x K;ileiidas Octobris , anno U97, iii v]u<-
(piac cuin in ms.->. le^^ainr inelioris not.c, ;ilii rccen- dem ;>l)baiue, in qua obiil, Necrologiiiii: coion.c-
liores pro libUu vel conjcclura adilidorniil , iiiiiic inural.
:
*5 PETRUS CANTOR. 1«
DE PETRO CANTORE
ELOGIA.
I
Verb. abbrev. edil. Georgii Galop. 4°.)
Jacobut a Vitrhco S. Hom. Ecc. cardimlh Biitorice A Jdem lib. vm cap. 69. ,
cap. 8. iu(v Occidettl. Quidam dixerunl (sancium Thomam Canluar.)
Pnuoos Dominiis sibi reiiquerat viros honeslos el damnaliim ut regnl proiliiorem aiii martyrcm, iiii;
iimor;ilos (]tii in Tia pecealorum nori .sjclcninl, et
, Ec(lesi;e defensorem. E;idcm quaesiio Parisiis inicr
incailie<Ira pesiiieiiliae non secicnin'.. Qiioriim iinus, niagisiros ventilaia est. INam magisier Rogcriis
veiiii liliiim inier spinas, eic. Vide ntpra in Noii- jiir.-.vii iliuru dignum Aiisse uiorle , elsi non tali»
tin liiit. liil. beali viriconslaniiam judicans conlum.iciani. li
Thomiis Canlipratanus itbro n Apuin, cap. 1, coiiira ni:igisier Peiriis Canior juravji esse marly-
num. 0. rein Deo dignum, ulpole pro liberiaie Ecdesi.i;
De liof bono viro {Joannecanonico reguiari in Canti- irucidaliim. Quorum quiFsuoncm Clirisliis solvit,
pralo) concanonici referelianl q-.iQd cmn
niilri sui cum Diuliis et niagnis illum sigiiis glorificavii.
«;ssel Pnrisiis el audilor beati el m;igni viri, magi- Jdem hb, XII , cap, 48.
slii Pelri Cantoris Parisicnsis, quibusdam dubiia- M.igisler Ptlrus Canior Parisiensis verbo , vila,
tionibus ei teiilniionibus lluciiiabai, clc. ei exeniplo plures X'dificaveral. ilio in Ponienolla
Jdem
libro i, cnp. 19, num. 8. domo ordinis noMii facius csi novitiiis, ei infi;i
Qiiod mortale et (1anin:ibile esl, dinn lamenuuum annum probaiionis dcfiincius est, ei in capiiulo
roinpetcns sii enofKia plura reiinere. Hoc idem
, ) sepultiis. Cmiique postea necessilale aeiliriciorum
inagisier Pclrus C.Tnior S. Mariae Parisiensis, el corpus ejus esset IraiisfereiKlum , aperlo .sepnloio,
•lixit cl scripsii. [Yerbi abb. c. 31 et 32.) tain magnus el laiii suavissiinus ex illo odor effor-
lilem, iib. II, cap. 3U (ai. c. 29), iecundnm exem' B buit, ul iiares oniiiium illiiis fiagianiia reficeron-
plar ms. Sancii Sepnlcu Cumtroc in nutis Geor' lur. Odor sigiium erat cxiuii;e ejiis (iocirin;e,
iile
gii Colienerii S. T. docivris et cauccilarti DuaceU' ciijus niercedem leceperal in ccelo. Quaiiium voro
Mi!, eic. graiiae, quantiimve gloria;, dociores, sive prxdi(a-
Beai.r. incmorioe m.ngistet Peirus ,
qiiondam Can- tores, posi lianc vitam inereaniur, subsequen»
tor Paribicnsis, cuidam Tuilii tsolo nr.rravil, < lc. sernio decbrat.
Vincenlius Bellovacensis ni SpocuJo )iisiori;ili, /ifr. Chronicon karchianense in Paralipomenis Sijnopscot
XX) X vei. ediiionis, cap. 59. francc-Meroiingic(eannoi\di, fol. 987, tic haOet
.
Todem anno (1197; Peirus Cai-lor Paiisiensis Peiius Caiitor Parisierisis, «ximiiis tfoclor. (|iii
laiii vila quam docuina ronspicuus obiil : amaior scripsit Verbum breviaiuin , in niagna devolione el
piel;»lis aiqiie jiisiilij;, apnd cqenobinm Longi-Poii- conlessione sancta mijjrai a corpore in monasierio,
lis iii magna (levoiioiic sanciaqiie coiifer^sionc mi- (iUod diciiur Longus-Pons non longe a Suessione.
gravii a corpore. Henricits de Candavo in libro De tUuslrib. Iicclesiie
S. Anlouinus in Cliron. parte ii, tit. 17, rap. 9, J:a, script., cap. 15.
29 (eailem babel qt\x Vinc. nellovaceiisis). Peirus Canior Parisicnsis, el ipse eiiani iheolo-
Ca:tarius Utislerbachensis ord, Cislerc. lib. ii liislo- gicae scbohe recior, scripsil libruin qiii a sui prin-
rinrunt memorabiiium , cap. 3*. cipio Verbuin abbrevialum noiiiiiiatur magna ulili>
Ti-mporibus Pliilippi regis Francorum qui liodic , (aie plenuin. S( ripgii eliam aliuin librum qiieni ,
regnal erat iii civiiate Pari^ieiisi usurariiis qui-
,
vocavi GraiTimaiicam ibeologonim, ad inieilec.uni
liam ditissimus, Tbcobaldus noiuiiic. Hic cuin lia- C S. Scripturse, in louliis lucis saiis uiilem.
licTct possessioiies pluriinas.. inriuiiasque pecuiiias Joannes Triihe.mius fibro De script, ecclcsiasticit
cx iihinis congiei^aias diviniius coinpuiKliis, ad
,
circn annum 1200.
ni»i:islriiiii Mauriiiiwn ejusdem fivilaiis episcopuni
Pelrus Canlor Parisiensis, ei poslca, nt feriur,
venii, ejiisqiic consilio se coiiimisit. Ilie vero, cum episcopus, vir in dtviiiis Scripiuris erudilissiniiis,
iu a;»lilicaiione ccclesiae CMarije nimis ferveret,
el in sx'culari 'pbilosopbia nubiiiler doctus, ilieolu-
cnnsiiliiii ei qiiateiius pccunias suas ad slruclurani
gic£ scliolae Paiisiis inultis annis gloriose prxluit,
inclinaii opeiis conlraderet. Qui bujusniodi consiiio
et discipulos mulios egregios erudivii. Scri|)S!t eiiain
aliqiiantulum sibi suspecto, adit in.tgislrum Petrum quaedaiu pr^clara opuscula , de quibus pauca ad
Cantoreiii , verba episcopi ei insinuans. Cui ilie
inanus nostras meraini pervenisse. Yoluineu prx-
rcspondii < Non dedil libi boiiuiii consilium liac
:
notaium :
vico scd ^ade, et fac claniari per plaleas sub Toce
:
pracconis qiiia paraius sis resliiuere omnibus a
Yerbum abbreviatum liber. Verbum abbreviaium.
,
quibiis aliqiiid siipra sortem cepisli.i Faclumque esl Distiiictionuni aliud... lib. 1... Abel aicitur princi-
iia. Deiiide rcdieiis ad inagislruni , ail : < Omnibus
piuni.
ad iiiu veiiieiiiibus , tcsie conscieuiia , omiiia resii- Gianunaiica iheologorum... lib. I.
iiii :ibUia, et adbuc supersiint plurima. > Tunc Sermoiies varios... lib. i.
ille : < Mddo, inquit, poteris eleemosynam dare De quibusdain miraculis... lib. i.
seciire. > Reiulil niibi dominus D;)nielabbasScona- De sacraineniis quoque... lib. 3. Circuibat populut,
vije, quod
coiisilium ejiisdcm Canioris, per pla-
:id
Claruii teinporibus Uenrici \I, aniio Doniini 1200.
ieasciviiatis nudus in suis femoralibus incesserit, Sixius Senensis libro ivBibliothecaesanctae.
Bcno cuin virga sc impellenle, ac dicente : < Ecce Peiius Canior l^arisiensis ei postea ejusdoin ur-
,
isiti esi iiie, quem pro suis peruniis priiicipalus bis cpiscopus , irtter alia praeclara opera a se ediia ,
liouorabai, (jui liiios nuLiliuiu obsides lciicbai, > eic. scripsii scliobsiicam Glossam in univcisa sacru-
: :
17 ELOGIA. 1»
sancla Biblia, ex qua ^pse in bibliolheca Lugdu- A Jmuper videlur Peirus Cnntor scripsisse tn Jihti-
nensi ord. Praedicalorum vidi infra scriplos libros : thcrum ex Ludoifo Saxone in vita Christi, jmrte i,
In PsaUerium... Flebal Joannes quia non erat qui cap. 17, 58 et 42. Quibus locis ciintttr, el in poslrema
aperiret, editione subnotntur in maryiue : < In Matt. »
lii Proverbia... Parabolx Salomonit seeundum He- Jdem Ludolfus ibidem, citp. GB,sicde eo loquitur
braieam veriiaietn. t hoc idem (scilicet mortale el damnabile esse) Pc-
lu Ecclesiasiem... Bealus tir, cujus nuxitium abs trun Cantor Parisiensis el dixil el scripsit. \
le , elc. Georgius Colvenerius S. T. doclor el professor^
In Sapienliam... Summi Regis palatium. tttque cancetlarius Duacensis, in notis ad cap. 19
In Ezechieleni... Et fnctumest in irigesimo anno, elc^ lib. 1, Boni universalis, seu Apiim, Thomcv Cauti
In Act. aposl. . . Liquefactn etl terra, eic. pratnni, ad illaverba: tUoc idem mngisler Pelrus,
In canonicas epist. . . Os meum loqueiur lapien- canlor S. Marice Parisiensis, el dixit, ei scripsil,t sic
tiam, eic. inquii : t U(bc est lectio ms. B. et lerlii impressi,
In Apocal. . . Ha;c sola inter libros Novi Teslam, quibus accedunt alia duo mss. quce habent : tMa
Prophelia vocalur. t gislerPelrus S. memorimCanior Paritiensis. t Sed
in Ms. P. supertineas, dic(ioniPelrii$ odjeclus est,
JF/m ex Sixto St^nensi repelilis addii Antonius PossC'
Comeslor : forte ex anliquioribus impressis , qnoi
vinus Soc, Jesu in Apparalu sticro, l. [II, lil-
ambolcyunt,sedperperam : t Hoc idem magisler Pe-
tera P.
frus Comeslor S. Murice Cnnlor Parisiensis dixit et
Scripsisse iiem alque adeo in Germania exsti-
scrijisit. > Certe qui udduni Comeslor, duos diversos
lisso noslro lempore in xii propheias aliqiii lesian-
auctores conflant in unum. I^cqite enim apparct Pe-
(ur, sed ei scripsil ires libros de sacrameniis. Aliiiiii
q.iem nr.'Enolavii Verbum obbrev. el Graminaticam
Comestorem qui,
trum ^^7" •', '""""'.' presbyter
tesle Trithemio,
B V""' r ' '
^-^ZTi
^''«/ff^'^*'''^ .3^'-^^'^.««" . ^'^^^orem futste tcclesta
,
tUlogorum, aliumdemirac.lis quibus.lam . ser-
S. Maria? Parisiensis.
nioiies pliires. Ai qui ejnsdein Pelri Caiiioris cxsiat
Est eltam, eodein Trilhemio auctore, Pctrus Can-
nis. opus morale sivc de casibiis consc. lum Lo-
tor posierior Cotnesiore aniiis fere q^uadraginia. Flo-
vaiiii liiin IJurdigalie iii collcgiis nosiris. QiioJ
ruil eniin Comeslor anno HOO, Canlor obiil, lesle
upiis Marliniis Dclrius nosier in vetuslissiiiio Sylvae
Vincentio in Speculo elAnlonino in Clironicis, atmo
Majoris nionaslerio, iii Iraciu Burdigalonsi inier
1197.
ali05, qiii su!) iinpluvio cofiipulruerant , obtiniiii.
Sic iile. Quod dicil in Germanin extilisse ejusdem
« Eadem, iiiquii ille, leclionis varietas esl lib. u,
cap. 1, p, 9, ubi duo impressa adtluiit ncnien Co-
commenlurium prophetns, id credc eum ha-
in xii
mestoris. Veruin uon recle id fieri, el ex eo probntur,
bere ex epilome bibliothecce Gesneriancc in qua sic
letjilur.tPeiri Cantoris exposiiio\super xii propheias.t
quia Caniiprainyius vix videiur potuisse videre disci-
llem : t iJiscursvs secunilum ordinein alphnbeli de putum Peiri Comesloris-; et quod omnia mss. cum
teriio imp. ibidevi nultum habeatii hujus lectionis
omni muteria iheoloyica. Hi, Dresierus, ia est Mal-
vesligiuin. t
ihwus Dresserus. >
Profter ea quce habel Sixtus Sen. et Possemnus, Capite vero 30, part. xii, sine ulta diversitale leguni
otnnia ; Pciriis C;inior Parisiensis.
liujus Pelrus Crespelius, cilal serinon. 2 de b. Vir-
JoatinesCogniUvs hb. wHisl. Tornacensh, cap. 1,
tfine qui habeiur sub finein Verbi abb. ad iilud Isaice
40. licce geiiles quasi siilta si:ula',{i{,<:., in iriumpho ex libro Obiluario ejusdem Ecclcsia;.
D. Marioi die 2. Decinio Kaleiiilas Ociobiis_ oblit egregiiis dncior
Peirus Canlor Parisiensis, qui in episcopum Eccle-
Idem die^^ciSat cjusdein serinonem I de AiinuK' sia liujus alsquando eleclus, vacaiioiiem liumiliter
tiaiione.
declinavil ct postqiiain audlloribus sux siienli:»
:
Ceorgius Cassander in Ordinis
fine nomam de ofjicio et morum norma non modico tcmpore exstiiit, as-
missa; hwc habet sumplo Cislerciensi habitu, in moiiasierio Longi-
Anle pauca quoque sxcnl.i, in Galliis mulliiin PoiJtis sanciiialeiii vilic bcaio liiie complcvii.
visiiaia fueruni niissas, viilgo diciaj bifacialx, iri- Thomas Janicn in calalogo suo mss. librorum qui
faciaiae, quadrifacialae, videiicel cum plurcs missae adhuc in Anglia reservantur, excuso Londini anno
diversi argumenti usqiie ad offeriorium sippius
I
lt)00.
iteralaj landem uno caiione coiicliitlehaiilur ad- :
i*eiriis Canlor scripsil suiicr libruin .Niini., Deii-
versus quas studiose scribit l>etrus Canior in Verbo terou,, Josue, Judicuin el lUiili. Excmplar 1, Oxo-
abbreviato. Eas omiiino oljsoleias exisiimo, eic. niu3 iii bibliolli. Ball. vol. 22. In Psalinos exeii)|il.
In Caialogo mss. librorum biblioihectt Cambero- unum ibidem vol. 30. Veibuui abbrevialum excinpl.
nensis a Dosquiero Minoriia, piiv memoria>, edito, 1, Canl. in bibliolli, Ben. vol. 223. Glossam iu
hoec habetUur:t Expositiunes Mngislri Peiri Cantoris Evang, exemplo 1, Oxonioi iii biblioib. Col.Mcs.
in unum ex quatuor. Ilem liber mag. P. Canloris vol. 144. Disiinciiones exeuipl. 1. Cant. inbiblioilu
qui dicitur Yerbum atbrevialum. Jicm expositio in Beu. vol. 21 y.
Job, »
^
J3 iM:"jni c;\NTOuis 91)
NOMINA AUCTORUM
Ouorum opera usus est Auclur iii hoc libro Vcrbum abbrevialam (Jiclo.
Hisloria (riparlila.
Alr-nus pneta. lloralius.
A bericus Reniensls.
.\f;elliin, spu Auius Gellius.
Al^^xaiulor 111 iMja. Iniiocenlius II.
AinhrosiiiS. Isidorus.
An<e!inus. Ivo Caruotcnsis.
-ppfiiciix conc. f.nloran. iii.
.Scripluiie inlerpres.
.4<|iiila
Josephus Anliq. Judalc.
AiMliir poela.
Jus canoiiicum et civile.
Arislipptjs.
Jusenalis.
Ansliiieles.
Alli.iii.^sitis.
Aii^Mistiiius.
Legcnda sanctoiuin.
Auslijius poela.
Lco I papa.
B Lucanus.
Biisilins. M
Ijedii. MacPbbius.
Keiiediclus inRegiila. Magisicr o'e Senlcnt. scu Pelrus I.ipnibardus.
lJ«'riiariJiis. MaMiiiiis.
liihliasacra ei secunduin LXX el Yuljj;iU'c ciliii- 1 is Miio T ervanucnsis.
Boelius.
Origenes.
Ovii,iu.s.
Carlliusiensium inslitula.
r^i^^siodorus.
C«io.
f.icero.
Pelrus Dialeelicus, ?eu Magisler AbTlardus.
Piato.
(jsicrcicnsijno consUluliones.
Porphyrids.
Claudianiis.
Porreianus. scu GilLcrit s Piclaviensi».
Ollalifnfs Palrum.
i'r porliiis.
0>ncili'im Lateran. sub Aloxanilr^ II f.
Crtnciliuni Hemense J'rosf!er De vita conlfcii.j)Iali\a.
siib Eugcnio III.
Pnideiitius.
C"ncilium lurnnensc-.
Pulanus.
<-unstitu(iones Gregorii VI f f.:ip.e.
D Q
yuiiiliiianu*.
P.imasus papa.
Uuintus Curtius.
Drniosilu ii?s.
Diogems,
Dionysius .Vreopagila. Babanus.
E Rciiigius.
Fpicnrns. RoLkmus de Cairiorafo.
j;ii^'enius p.ipa Ifl.
tusebiiis Caesariensis.
Samson 110111. arcliiop.
F .Sallustiiis.
Fulco Rcniensis. Seneca ulorquc.
Sidoiiius IX.
.Slalius poola.
fiallus poela. Strabus Siieionius.
Golasius p.ipa. Sj mmachus.
GeMa philosiiphonim por 1 3<'i iiuin.
(;iihortiis ejiisi-op. roiijvansis
Glossa inlerlinoaljs. Tolospliorus pap.T.
Giossa ordinaria. Tcreiiiiiis.
(iralianus. 'I homas ( ..iitiiar.
Gregorius Magnus. TlieophyljcUi.s.
(iregorius Seplimus.
il Valorius Miximus.
liicronvmiis. Virgilius.
iiilanus. Vily saiictnruni, iil ^ili S. Fiirsa?!, Vila S.
: 1 3;iii;ir
llilucbertus Cenoniain n-is i pisit-ii; Vila scu Lcgi iida samii Scbasliani.
2! VERBl^M ABBREYIATUM 21
VENERABILIS PETRI
CANTORIS ECCLESI^ BEATiE MARLE PARISIENSIS AC S. TllEOLOGl^ DOCTORIS ET PRO-
FESSORIS,
VERBUM ABBREVIATUM,
OPUS MORALE
Ooanibus Iheologis, pastoribus , confessariis, concionatoribus, jurisconsullis el cujus-
cnnque condilionis hominibus ulilissimum.
E lenebris nunc primum eruliiin el notts illuslratum studio e'. opera R. F. D. Gcorgii Galopim, monn-
tterii S. Cisleni, ordiuis S. Benedicti, provinciae llunnonia.', rdiqiosi el bibliolliecarii.
(Moiilibus, ex (ypograpliia Franoisci WaiKlraci, tub Bibliis, 1639 4°.)
VERBO DEO,^VERBO INGARNATO, VERBO ABBREVIATO
DOMINO ^OSTRO JESU CnRISTO
Orane studium raeum illuslrationihujus Yerbi ahbreviali, a venerabiii PetroCantore con»
scripti, impensum, Jesu boiie, otlcro ac cousecro
tibi, : mci, el omniura qui hoc onus
fruciuose le^erini, ailernum, precor, miserere.
LECTORI CHRiSTIANO S.
Verbum abbreviatum, diu mullumque desiderdliim, Lector Clirisiiaiie, tandcm in Iticom prodil, at
noii iiisi nniliis prius iiisumplis siidoiibus. Cum eiiim plenimque chirograplia, et Sfiualore obsila, el ah
edaci veiustale corrupla videamus , liaud dubium quin lectorein diligMileiii ct>» ul sic loquar, iii- ,
defessum rcquirani, qui priusquam ea prelo comraitlat, ilerum ilerumque examinct num verba et
sententiae, amanuensium incuria et scribendi precipiiadone, depravata sunt. Ideoquc, quantiim fieri
potest, non unico exemplari, sed aliero el aliero utendura est, ui unius mendum aliud emendet,
«nius mutiltim aliuJ suppleat, sicque lectio sanior el inteileciu facilior emergat. Hic rne id /eclsse
oporliiit. Gbi ex uiio ad ine misso exeinplari coepissem apoijraphum formare, tantam in eo vidi cba-
raclerum trituram, tamque obscuras et inusiialas verborum abbreviaiiones, ui sialim judicarim plu-
ribus mihi opus essc, si leciioneiri geniiinam vellem colligere.
Tria iiaque mihi hunc finem comparavi chirograplia e tribus Belgii nostri) monasteriis virlulc
in
el doclrina floreniissimis, nimirum Vedastino, Marchianensi ct Camberonensi. Quarlum apud nos
sa»pius qu.Tsivi, sed reperire non polui, eo quod avolassel. Aliero praMerea codicc Cambcronciisi usus
sum quo, inior opera Anselmi C-.>nluariensis, aiiquot Verbi noslii abbreviaii capiiiila conlinebaiilur,.
IIujus oodicis, diira iti noiis ineniionem fecl,t fiagmenium Cainberonense nuncupavi : ca;frra vero
exemplariit, nempc \edaslinuin, liltera V, Marchiaiienso M, Gunberonense C, brevilatis causa sL-
giMivi.
Ilorum trinm mnrgincs cl orre nolls noiiRuIIia onernii sumI, non tamen a VeseraUili Petro 'luclore,
sed a studiosis illusiralionis «irgo superadJilis. Id aperie coIiigiUir t\ Vedaslino m-irgir.e cilaio «n wMiti
ad c. 97. iiii enim legilur : Tolum ergo mimbrnm lioc (listinclionis nbolenJinn csl, nec credendum Pe-
trum Cav.toram Parisienssm vilium hoc, el cxtera qwr. inucniuntur in fioc lihrc-, poviiae, sed scitolastici
illum irantcribenles, et notulas suas ad libitum addenlet, lotum corrnperuni.
Marchianense cum Camberoncnsi, quoa:' to.xtijiii ct nolas collalorales, ni.ciinqoe convcniebai; aL
a capiie 60 usque ail 80 el a Yedasiino «l a Camberoncnii ferc cOiMina.i icclioiii* variclalc reccdelwt*
S3 PETRI CANTORIS 21
Onapropier vcrboicnus (lescribendiim consui, ei dcscripium ealce operls, hoc est
iit posl omnes noias
rcpoiii.
llla vcro, tlc qi.ia (lixi, Ysiietas, noii niodo voibls co.-isisiebai, venim eiiam
ii) In exemplis, quae, qno
pliira cl ampliora siuil. eo, prjc aliis, ad proposiii argnmenii plenioiem inleliecUiin
probaiioiiem ma- ei
gis condiiciint. Hkc
.tuiem pariim auiioris suiil, pariim aliciijus scboliastae, qni, capiie 80 verba
Peiri
Caiitoris cilans (in fine pou oiim^s noias), ipsum MagisUum nunciipal,
quod auclorem de scip&o dixisse
iiiiiiimcputandum est.
Vedaslinum elcganii siylo scriptum esl, sed dolendiiin niuliis in loxtu superabundare, miiliis quoqua
carcre. Abund;ii, diiin ea quae niarginis siiiil, viJelicel nolas, in lexlu recipit. !>eficil, iiec raro, duin
p.irtei veri textus oniiliil. !d mocum visus csi inierdum adverlisse quidain ejusdem monasierii, ul reor^
rclisinsus, qui bos defecius iiotans pbimbeo siylo, in iateralibus oris scripsit ; Deficii hic
Nunc, qiiod ad noias aitinei, scias velim, Leclor, me fideliier cas subnotasso quse utrius exempl.i-
Tiserant; at ubi res exposcebai (^juod non raro contingil) pro ingenii et judicii copia, nieas inlerdum
adjocisse, qnibus obsciira vocabub explicarem, senlentiarum citaiiones dcpravatas rcsiitucrein ac illu-
strarem ; ca tameo brevitale bacc pcrsuinxi, qua polui, ne pro \eybo abbrcviato, Yerbum protongalHin
rc.Mcrcm, Si qiiid aulem in illis a me minus recle dicluni esl, opio illam li. Augusiini senienliam
niilii nptnri (De Trinil. I. i, tap. 3. {;t 2) : i^ec pigebit me, siciibi lia-ixto, qiuprere : nec pudebii, sicuyi
erro, discere. Proinde quist)iiis hcec lcgil, ubi pariler cfrttis f s/, peygat mecum uhi pariter hcviital, me-
;
cnm qu(vrat , ubi crrorem suum c<j(j;ioscil, Tedc-ci ad me;ubi meum, revocet me. Ua ingrediamur iimul
chariiaiis viam, elo.
IIoc , tu, Lector, ulerc Yerbo ahbreviato, et polliccor uberem rcferes fructiim. Leclio enim saluia'
ris et fructuosa est ad pcccai: sjujuscunque capescendas
fugans el caiucihm, ad mores informandos,
Yirii.-tes, ad amorem
coniempium instillandum animo; ei,ulverbis cujusdam sapieutis
Dei, mundiqiiK
»oncludam {in lexlu Mnrdnanensi, cap. 30, post omnes nolas) Yerbum abbreviatum planurn esl ad fi- :
dcm ei morurn scieniiam habendam, Vale in Domino, el si qiiis slimuius virtulis cx bac leclione animo
iiio altius soliio insederit, pro noslri susccpii lahoris msrcede, me luis apud Deum precibus juva.
PETRI CANTORIS
VERBUM ABBREVIATUM.
1 CAPUT PRIMUM. A Scd modo, inquis, hunclibrum evolvcre volo, mod*
iUiim. Faslidientis stomachi est multa d«guslare :
Contra superflnHatern et proli.ritalem glossarum
,i^| ^^^ia sunt el diversa, inquinant,, non
«n
el inuiiliurii qua:slionuin. ^ ' » i
• •
alunt. Probalos itaqiic semper lege libros; e( si
« Verbum abbreviatum fecii Dominus snper ter- quando ad alios diveriere libuerit, ad priores redi,
Tam {Hom. ix).» Si enim Vcrbum de sinu P.itris ad aiiqua libi comparans in auxilium adversus omnia
ijos niissuiii, imo s' Filius Dei iiiciicumscriplibilis, vilia ctomnem pesiom ; et cum mulia percurrcris,
^quem lofiis iion c.ipit orl)is,> breviiale uteri vir- ,inum excerpe quod illo die decoquas, Hoc quoquo
ginalis voluit circuiiiscribi, qiiaiilo magis Vorbum Ipsefacio. Ex plurlbusquse legi aliquid apprcbcndoet
sacne pagin» (quod nobis tribuit, el qiiod nobis iii cxcerpo. Iiem (episl. 48, 16, 45) : Elsi multum snper-
.irrb.im ei iiisnus su:« dilcciioiiis reliquit) voluil cs^et a-tatis, pnrce dispensandum esset ut sufTicerei
.-jbbrevnri : in quovias el scmiias cjus dopr-jliendo- ncce.ssariis. M:igna enim deniciilia esl superfiuitati
remus, in qiio cursiis nosiri viam, breviier et siic- iiitendere in lania lemporis egestatc. Noii csl opiis
ciucte .nd aeiernam beatiiudinem legercnMis oxprcs- vcrbis, sed rebus. Ha;c esl scicniia rcrum, qiia; ma-
sain? Sijperfluiias verboriim, imo et infiiiitas esl Iii gis infoiii.at animum viiam disponit, aciioiics
,
aliis soiijUi:ris rospcclo s:«crn; Scripliii.K, qiian g regit, agentla el omiltcnd:» dcmonslial , sed et a<I
respiiii illj. n.inc prolixilaiem ei supeifluiuuo.ii amplusire, ei pcr aucipiiia nucluanlium dirigil
vcrborum pbilosopbiis viiuperans, ct resecand;jm cursumc Nemo securus sine ea.
osieiidens, aii (Se>eca, cpist. tcmpu3,cum
2) : Distrahii nos g (tpist. 10.) Itaque ciim breve sil
liiirornm iriubiiiido. Ilaqwo, oum le;.^ore iion pos.<iia priiiciun» et etiam minus puncio sil, quo vivimus.
I'i.',iiium h:;b;ioris. s cii qMan<u,m
«!:ii !i;ilterc ieg::s. cmii roiroacia lerr.pora mors jam teneal, Domiiio
25 VERBUM ABBHEVIATLM. 56
per honin saliem servlamus, brevilaiemque imi- A sneuslegem snperflua exposilione onerans? Item :
lantcs, colligamus uliliora capilula, sunipia lumex Hieronymus tcxlimi per lextum exponit, aliam gtes-
<:orp(»re sacroe Scripiurac, lura ex bene diclis aliarum sam supervocaneam jiijicans; iJeoque nobis diiTi-
scripturdfum. cilior esi ad iiitelligendum. liem : Sicut Hierony •
Quidquid enim ubicunque Lene diclum est, nuis el Origenes asieriscos el obclos illuminandis,
nicum est, inquit Tlieologus (epist. 46), ad vitlorum el confodiendis, et delendis praeposuerunt ; ita el
singulorum redargtilionem,el ad virtutum ei morum nnnc magis viileiiir esse opus, ut hxc prxponere-
commendaiionem, et operiim nosirorum directio- mus ad explanaiionem diflicilium, ct jugulalionem
nem, negoliorumque in Ecclesia emergeniium de- deleiionemquc prolixilaiis, et superfluilaiis glossa»
cisionem. rum. Item : Sicut in lemplo cra infusoria, in can*
In iribus ijjilur consisiit exerciiium sacr* Scri- delabro exsiinctoria ei emunctoria {Exod. xxv), sic
circa ieclionem, dispuiaiionem et prjedi- in sacra Scripiura infiisores fuerunt, ut, qui eain
plurae :
caiionem. Cuilibet islorum maier oblivionis el no- exposuerunt, Hieronymusel Gregorius;exslinciorc£,
\erca memoriaR est nimia prolixitas. Lectio suiem qu! ha-reses exsiinxerunl, scilicet validi mallei hae-
est quasi fundamenium, el substraiorium sequenj- neiicorum, Auguslinus ei Hilarius; emunctores, qui
lium ;
quia peream caiterae utilitaies comparantnr. B s!;peiflua exsiirpaveriint, ul Ilieronymus et Orige-
Dispulalio quasi paries est in lioc exerciiio el?edi-
nf<.s; quoriim exemplo et nos aliqua de superflui$
licio; quia nihil plone inlelligiiur, fideliterve praa- enningamus el resccemus a leclione ejus.
dicaiur, nisi prius dente disputationis frangatur. llein : Pudorein maximum nobis incutere deberet,
Prsedicaiio vero, cui subserviunt priora, quasi te- qnod Hieroiiyuius sola bibliollieca adjulus, \ocatus
clum esl logens fideies nb srslu, et a turbine viiio- a Dainaso papa et consiiltus, ad omnes consuliatio-
nim. Post leciionem igiiiir sacroe Scripturie, ei du- nes et quesiiones Ecclcsise suflicienter responderit.
bitabiiium, per dispuiaiionem, inquisiiionem, etnon Item. Idem in anni uiiius spalio, tolam bibliothe>
prius, pracdicandum csl; ul sic corliiia cortinam ca^n historice, allegorice, tropologicc et anagogioe
iraiiai, el caetera.
Paiilx et Kiistocbio exposuit. Item Augusiinus (lib.
CAPUT II.
ni conlra Maximum, c. jll, et in Psal. lvii) :
De brevitale leclionis.
Koli credere meis vcrbis, nisi id quod dixero, per
Gregoriue brevitaicm lectionis commendans, ab Vetus vel Novum Teslamenlum probavero. Iiem ait
eaque prolixiiatem et superfluaiii exposilionem Aposlolus : < Si quis loqiiitur, qiiasi sermones Dei
(^ ^^^'- '"•')' » ^lossa Non contra voluntatem Dei,
resecnns, ait (bom. 15, in Luc. viu) : Lect:« isla ^ :
^' i"^'^ aucloriiaiem sacri eloquii, et aJ utilitaiem
(scilicel: lExiitquiseiriinatseminaresemensuum..
proximi. Item : Armali tantum exlrinsecus, et non iii-
ei caMera) non indiget expositione, sed admoni-
trlnsecus,inermes sumus^contra Judxum,h3ereticumt
lione. Admoniloria igitur, quia pcr sc paient,
'um in opponendo, lum sg reipondendo. Item : Sacra
seorsum in loco privato leganlur; expositoria vero
Scriptura est navis noslra,qtia iransiredebemus i hoc
el diflicilia in scbolis audiantur. Ad iioc, inquit
mare raagnum et spatiosum (Psa/. cin), » et coelera
Ilicronymuft (in c. i haicc), tercnda sunt magi- ,
quac non csi oncranda saburra, ef^uperfluis exposi-
slrorum limina. Item idcm {in c. xvi Etcch.) :
tionibus.scJsulTicieniibuselneccssariis lanlum. Item
Cum Dominus ante ofTensam idololatriae illi populo
(Sever. Sulp-, dial. i, c. 12) : Ssepe ulilia el neces-
i.intum Dccaiogiim commisisset sullicientem ad sa-
saria prsetermiltcnda siinl, ne multiludine utilium
lutem, post illam multiplices coiilulil cxremonias,
praegravemur. Iiem in Legenda sancli Marlini : Cui •
quibus, meriiis eorum exigentibus, onerali sunt et
pauca non suinciunl, nec plura proderunt. llcm Sa-
afilicti. Eorum exemplo nos vereri debcmus, quod,
lomon : < In paucis siat actus lui (Eccli. xi). > Ergo
cum Dominus taiitummodo lextum Evangelii Mal-
si in rebus paucilas, poiius in vcrbis csse debet.
tlix'i EcClesisc primitivae coinmisisset omnia neccs-
_ Item Hoc est pretiosum gumini quod ex ociilis
saria saliili
, ,. .
coniineniem, mcntisnostnsexigentibus,
. . .. .....
. . .,
D ,.
Domini
.....
:
uqiiiiur, cui
••,•,«
suDerfluum,
niliii adulte-
,
nihil
•, •. . ,
pnia vanis exerciiaiionibus, et inquisitionibus su
rinum, nil coulrarium adiniscendum est. Item Os :
pcrfluis, et peccaiis aliis, gloss.irum muliitudine,
putci Abrahae, a quu Isaac amovil lapidem, iterum
ioctioiiuin siipcrfluiiatect prolixiiate oneraii sumus,
cum Piiilistxis obstruimiis (Gen. xxvi). Iiem : Cum
in quibus est tantum < labor ei aflliciio spiriius
modlca farimila ei siiiiila tanium ,
prxceptum csi
(/icc/e. i);> puia in glossis illis, quae non intra, sed
riliis Israel ut migrarciii de iflgypto {Exod. xii).
circa texium loquuiUur. !iem Isaias : < Quare ap-
Ileiii :
peiuliiis argentiim vesiriim, uon in paiiibus {Jsa.
Cemmis auroque legunlur
l.v),i id est in ipsa rofeclionc, 3 scilicet spiritua- OiHiiia : purs tninima est ipsa puetla sui.
liuin eioquiorum saturantiiim el neoess»riorum:«et (OviD. De rcmedio amoris, I. i .)
laborem veslrum,» scilicet studiiini, < iion in saturi- 4 Gregorius : Siciii oliosi vel viiiosi lectoris esl
tale,> sed in foliisverborum, eiiii muliitiidine, qiiae maiiifoste dicia cxponcrc, iia prudentis estobscure
aurem prxlorvol:ini, el animum nou satiant. Iicm dicla paucis declarare. Item : < Hoc est lignunfi
idcm : < L'bi esl lilleralus, ulii esl verba logis p:iu- ([iiod pliiiiiatum osl > (el caetera, usque fdciei, Id est
dormis {Isa. xwm;, > scilicet Scriba ct Pliuii- laccre docebii) « cujus foiium noii defluct (P»o/. i), »
117 rETRI CANTORIS 98
(jiiia csl vtrrbiim viirt», sed i folia dcriilcnl, i quibus A leinpli eliain iniaginarii. Non lileo Jala csi iiobi*
fiuciiiin adiorisobiiinbramiis, nc appnrcal. Si poina sacra Scriplura, iit in ea vana el siipernua quxrc-
liujus aiboris, nisi qiianiiim siinicit, colligere pro- reinus, sed ndem ai doctrinam inorum, ci consiiia ct
l.ibeinur , iiiullo n'.agis folia inulilia. Itein : Siciit respoiisioncs ad inriniia ncgolia in Ecclesia cmcr-
icxiiis esl timlTa viiK a;ieriix , ila gloss.i, qux- ei genlia.
a;iplicalur, sit, et essc debel verbuiu vit;e xlcrnce. CArUT III.
liein : In Deuieronomio, cap. xvi : c Non planlabis De brevtiate ei commoditaie quasiionum.
nenius, vel omnem arborem juxia aliare Doniini Posl h3>c do breviiaic quxsiionum, vel disputa-
Dei lui. » H.cc esl arbor non frondosa, haec csl vilis tioiiis agendum est, elqua:, cujusmodi traciari de-
non pam|'inosa, sed fniolifera ,
qnce plures babet beaiii, ostcihlendnin. Ad hoc Episiolu ad Ephesios
fnicliis quain folia, el folia qniilcin habel quibus cap. IV : ( Oinnis scrino nialus ex ore vestro non
Ycgiinlur proinissa cl comminaliones. Ilem : Solnlns procedat : sed si qnis bonus cst, ad xdiflcationcm
ost liiier s>jptem slgnaciilis signatus per Chrislum Hdei, ut dct gloriam audicntibus. > Item I ad Ti-
clavem D.iviii, pro quibiis, ul solvercnlur, flevit nioiheuin cap. i : < Uogavi le, ul deniinliarcs qui-
* Joaiinos {Apoc. v). Ne cogamus eum iicrum flere, busdain fralribus, ncaliter doccrent, neque iiitcn-
per snperfluas exposiiiones et inuiiles glossas, ob- derenl fabulis et genealogiisinlerniinaiis; qux quce-
scura, el txiiiosa, ci onerosa rcddemlo ad legen- stiones prxsiant ruinam inagis quam aediflcaiioiiem
di:m, Iicm : Tenebrosa aqna nubiiim facta csl pola- Dei, qux est in flde. i Ilcm in cadem, cap. vi : i Si
Lilis, quod paiel per eunuclium {Act. viii), qui I'hi- qnis aliier docei, el non acquicscit sanis sermoni-
lippo nionslrnntc ei iocum Isai:/; de passionc Do- bus Doniini nostri Jcsu Cbrisii, ei ei qux seciindum
iiiiiii scriplum : i Sicul o.is ad occisionem ducelur pietatemest doctrin» : supeibus esi, et nihilsciens,
(Isa. Liii) , > el cxiera, slalim inlellexit. Itcm : sed languens circa quscstiones elpugnas verborum,
• ['eirae scissae sunt, ei monumenia aperta sunl cx quibus oriunlur invidix, conlentiones, blasphe-
{ifutih. xxvii) » in passione Domini ;
qnia scripia xnisc, » etc. Itein in cadein , cap. iv : ( Ineptas et
• prophetarum dura ad intelligcndum , aperia et ma- aniies fabulas deviia. Potius exerce tn ad pieta-
nifcsia facta sunl per impleiionem, qu.r, mnliitiidinc tem, > quse est in fidc ct bonis moribus. Itein in
glossarum obscura reddimus. liem : Resarcire vide- eadem, cap. v; : ( Profanas vocum noviiates, el
inur velum templi quod scissuin est, ct cjeremonias oppositiones falsi nominis scienlix, deviia;quain
revocaro : cum tamenChrisltissit rinispromissorum, qujiiam promitienics circa fidemexciderunt. > Vcra
qniconsuinniatoninia.Iiem : Videmur similcs esse q sci.>ntia est, quce tantum consistit in doclrina fidei
pnliianlibiis ad osliuni Loth.ei non ii!lranlibus(6e/?. et morum. Iicni II Episl. ad Tiinoiheum, cap. i
xix) ; siiniles .Ci^ypiiis palpantibus in nicri(!ie(t'jof/. ( Formain habe sanorum verbornm, qiiuc a ine au-
x), unde in iibro Sapienlicc capile nliiino {Sap.wx). disli, in fldc et dilectionc in Christo Jesu. » In
Iiein : Videmur vci;ire- fa( iem Moysi {Exod.x), eadein, cap. ii : ( Noli verbis contendere. Nihil
scilicet sacram S. ri,iiiirani, ui noiiis, siciii Judxis, eiiiin uiile Cst, iiisi ad subvcrsionein aiidieniium. >
torniituj apparcat {lCxod. xxiv), cnni Deus eam de- llcni in ciulein, c;ip. ii : ( Exhibc lc inconfusibilein,
icxerii el revebverii. Il'iii : Vi.le;iiur velare faciem rccle truclantem verbiim verilalis : prolana aulcin
Chrisii ct dicere : i ProplicJi/.a nobis, Christe, qiiis ci vaniloquia devita. Multiim enim proflciunt ad
cst qui le percussii {Maiih. xxvi), > vcl inlclligit. iinpiciaicm, in quilus nullus esl frucius. » Itcin in
licin Levitioi xxvi : ( Vetusiissiina voteruni, » ut eadcin, cap. ii : < Stultas el sine disciplina qiise-
mo!um legendi anliquonnn, ( comcdelis, » in usu, siionesdeviia, sciens quod gencrant liies : serviiiii
id cst iniiiabimiiii ; < ci vctcra, » id csi mod» m le- aulein Domini non oportcl litigare. » Et nola dilTe-
gendi liiodcriioniiri, qui tainen jani seniicrunl, ct rentiam inlcr sliiltJS quxsiioiics et temerarias. ihu
ideo veieres ( iiovis, > iJ cst velu.stissiniis vcieruin eiiiin vanx sunl ct inutiles, iil;e pcriculoscc et ani«
innovaiis, et lunc in usum < supervenicniibus, pro- d "'"'" subvertenles, erroremque suumcitogemrant.
jicictis. » Item Isaias fcap. i) : < Caupones tui admi- Itcni cap. 111 : < Tu vero permanc in his quce didi-
eceiii aqiiam vino. » ^ion adiiiisccinus aqtiam et cisti, et crcdita sunl tibi, sciens a quo didiceris, ct
fjccem viiio, aiiiurc;im olco paleam graiio. Ite;ii : qiiia ab infaniia sacras liltcras nosl!i, quce tc pos-
,
M;ixinic dcbcrci inuvcre iios, ad brevitaiem usse- suiit instruerc ad salulcm pcr fldem, qux esl in
qiiendam, damiiuiu in scribcndo lot cl tanla volu- Christo Jesu. Uninis eniiTi scriptura divinitus inspi-
mina, prnpi. r suinptus nimloj; dainnum in lcgendo, rata, utilis esl ad docendum, ad argiiendum, ad
propier minorem profcctum, el d.Ialionem ad caelcra corrigendum, ad crudicndiim in justiiia, ui perfc-
uiiiiora ;
puia damnum in cmendando ,
proplcr clus sit bomo, ad omne opus bonuni iiisiructus. »
jaciuram tempoiis, ei ixdium ct laborcin corporis; Iiein in psalmo lviii : < Os nicuni loqnetur sapicii^
damnum iii fcrenJo, propter p;>iidorosiiatein libro- liam; i Glossa De flde et coelesiibus: < et mediiatiu
riim et iinpcJitueiiluin. Iiem : Consumimur in le- cordis inei prudcntiam; »Q Glossa : De boiiis mori-
gendo supcrflua, ui siius locoruin, numeros anno- bus. Iiem in psal. lxvii : ( Vcrumiameii confrin-
rum ct leinporum, genealogias, dispositiones mecha- gel Dominus, » humiliando vcl puniendo, < caplia
nicas 5 <:> x-Jifioiis, ut in "li.^posiiione l;ibernaculi, inimicorum suorum, » id cst superbiam, < ct vor-
»
YEnDUM AnnREVIATl .\F. :u
lifem ropiili, I id esl ^ersiilias iRauium quaestio- A cursu proposiliKilispiilacioDis, ei dispiiiare c^^pii u*c
iiiiiii. buiil enim qui inles caluinnianim cl quxslio- frugaliiuie ei boiiis moribus, virtules singulas coiu-
ijuiii minuliiis quacriirit, ul ei ipsos capillos scruiari nieniluns, eisqne viiia opposiia redargiiens eiviiu-
viiieantur. liem Leviiici cap. i : c Offercns luriu- perans. Tandcm Polemo» vaide conimoius suratn dc
rem velculumLamprojicicl vesicuIam,>idesloniiiem sura dcposuii, oiiiniaquc insignia luxuria; et lono-
lumorem (lumor infusa repellit ob lioc sit allare :
cinii , focalia , et rciicula et coronulas, el bujus-
tuum concavum) i et plumas, > id esi superfluas et modi,rcjecit: sic(iue iinael acuiissiina disputatione
iiiutiles projicc quacsiiones. gravissimus philosoplius evasit, qui leno turpissi-
Iiem in eodem , cap. xxvi : « Si mandala mea mus intravit(YALER. Maxim., I. vi,c. ii). liem Se-
cuslodieriiis, dabo vobis pluviam lemporibus suis : neca : Quid milii verba capiiosa componis? Cur
si non, dabo vobis desuper coelum ferreum) (id cst inierroganti vincula, dispulaiionis scilicel, neclis?
scripturam, quae non pluet vobis doclrinam), i et Magnls teiis magna porienia, id esl vilia, feriunlur
lcrram nrneam, » idcst divinamlScripluramvobis in- (ep. 82). Iiein : Pudet descendere in acienn
fructuosam. i Consumeiur incassum labor veslcr. pro diis et hominibus snsceptam, subula armaium.
Glossa •- Quem divinis Scripiuris impendilis, quia Pro diis, id est fide ; pro hominibus, id esl bonis
pravc inleHigiiis et superfluis v;icaiis. Iiem Deuie- moribus: conira vilia susceptam, armatum subula,
ronomii cap. xxviii : i Dcl Deiis imbrem, > id est
id esi levi et frivola ratione, vel disputaiione {ibid.).
doctrinam, qu;e non excllet germina virlutum, sed Item : Multa invenissemus necessaria, nisi quoe-
Klcrnum pronuntiet inieriium i et desccndat de
sissemus superfliia. Mulium nobis lemporis verbo-
;
calo super rura cavillaiio eripuit^captiosse ctiam disputaliones,
lc ciiiis, » id est dociriiia urens, subii-
lis, el eonfusa i doncc conieraris, » Giossa : aelernji
qii:eacumen irrilum exerccni. Neciimus nodos, et
;
j!(piia. Siniile aulem confuso esr, quod in cinerem ambiguam verborum significaiionem quasi nobis ,
pulverom redigitur. arista. nihil
vacet, qiiasi jain vivcrc, qnasl jam mori sciamus
cl Niliil subiilius
«deo obesl lUilitali, sicut nimia subiilitas. Pulverem (ep. 45). Et inlVa Cavendum est magis, ne
:
*
ne movcas ei dispergas, rie co moio invohaiiir et res iios, non vcrba decipiant. Quid mibi vocum
dissiinilifudines diflliiit quis, quibusnemo unquam,
obsctirelur, iuio excsceiur ocuUis mentis lux. Iiem
Seneca (ep. 20) : Aliud ei;t propositum dccla- nisi dum disputat, capius est? Res fallunt, ideoillas
niaiitibus asscnsum coron.E capiantibus. Aliud
et discerne. Ilem ; Illc cul probas habere cornua,
liis qui oiiosorum aiires dispuiatione varia aul vo non lam stultus est, ui fronicm suam tenlel et tan-
^I :b:li deiineni. Facere docet coelestis philosopbia, q g'^. Sic isla sine noxa decipiuni, quomodo praesii-
nou garrire, ncn linguose loqiii. In rebusenim est, gialorum aceiabula, et calculi Pygmaeorum, iii qui-
non in verbi-^. Non cst populare arlilicium , li- bus ipsa fallacla delcclal. Scd noii vaco adversus
cct niiiic vilio nosiro, glorix ct quxslui el litigio islas inepiias. Ingens negotium in manibus meis
ilaia. Ne acquiescas in gyris mxandrinis el anfra- cst. Nunc mortifera inecum sunt, mors ine sequi- *
clibus verborum et c:ivillarum adibus labyrinihi; lur, vila fugit; adversus ha;c nie doce (ep. 52).
sed fuge (ep. 16). Ilem : Qiiid mihi verba dis- licm : Nil lurpius coelesti philosophia captanle cla- ^
lorqiies et syllabas digcris? Sciliccl non potero a naores. Sid aliquid intcr clamorem ihealri et scliolx.
fugiendis pctenda secernere, nisi quaesiiones vafer- Disputationes prxparatse et etTusie auribus populi,
riinas construxero, et conclusione falsa a vero na- pliis habciit strepilus, minus uiililaiis. Nemo con-
scens mendaciiim astruxero. Piidcai quod in rc tam silium clarc dat. Submissa vcrba facilius intrant
seria scnes ludimus. pucriles iiiepiiK ! In hoc et ha>rent : nec inultis opus esl, sed eflicacibus
harbam demisimus? lloc cst quod trisles docemus (cp. r.8).
''ct pallidi? Coclcstis philosophia aliquid promillit, Non ergo elamandum in disputationlbus Iheolo-
scilicet, ut me Deo aliquid pareie facial. Non cst gi^e: on dispuiandui;- de frivolis, sed, ul ait Se~
I
locus jocandi : ad miscros advocalus es. Opem le ^ ncca (c:). iO), dc jusliiia, de pieiate, de frugali-
latiirum naufragis, caplis, scgris, egenlibus, iiileni.R taic (le uiraquc pudii iiia, scilicei mentis ct corpo-
ris, ntihi dispiila. Tragicus cliam ait : Verilalis
securi proestaniibus caput poIIit.ilus es (ep. 48).
Adversus viiia esi nobis pugna, advcrsus pesics simplex esl oraiio, idco illam iniplicari non opor-
monstrum hujus maris. Quid ergo
crebi, adversus tet. «Nec cnim quidquam minus convenit quam
advcrsus morlcm lu lam minuia jaciila jacularis? subdola isla callidilas animi ,
.magna conantibus
Subula leoncm cxcipis? Acuta sunt isla qiia;djcis, (EunipiDES in Phfsmssis).
Nil acuiius arista : scd ipsa siibliliias quxdam inu- Dcponamus igilur Inijus declamalionis aculsc con-
tilia el ineflicacia rcddit (cp. 82). Valct ad boc cinnaiioncs, quaesliunculas inutiles, ne diuiius cum
Judjcis videamur monlem Scir miilliplici ct vanocir
exempium de Polemonc, qui quidcm, cum cssct
cuilu circuire {Ueut. ii) ; et lam diu in Uamesse per-
vitae perditissimse, scrtis roseis rcdimiiiis, iiiiguen-
vagando ad terrain promissionis.id cst ad veiii;iiem
Us dclibuius, nebulonum et Icnonum turba consti-
ncquciinies perveiiire {Exod. xii ISum.
paiiis, scholas Xenocraiis inlravit, Proinile omnes theoli)gi;c. ;
c!isciptili indignali 7 &ii"' vohementcr : 6oIus ma- xxxiii). Ad m.ijorem igiiur natus, rebus studeas,
gi.>tiM-, iilius miscri.c coinpaiiens, digrcs-^us CjI a r.oii vcrbis; ul qnidqnid legcris, quidqnid disputa-
;:
PETRl CANTORIS 32
31
mores in le, ei in A Ruparare, vel ei xquales esse meriiis, ui simililer
verls, nuidquid pnedicaveris. ad
nobis Doininus isla revelel? Tales dedignaaiur di-
aliis, exemplo lui,
informandos roferas. [»uia, in g
cere Mirabilis facta esi scienlla tua, ei non po-
le marceiiiia exciia, lumida doma, Ouida coerce, : «
vexa ei exsiir- lero ad cam iPsal. cxxxvni), i imo poiius possunl.
soluia coiiiiringc, cuj.idiiaies lnas
luam illumina (Se.nec. ep 89). llem Nec lioc dicere dignaiur t Defecerunl oculi
: ;
pa, ignorauliain ,
ejusdem inuli- mci in eloquium luuin (Piul. cxviii). > Hieronymus
Pro dispiiiaiionls uiiliiale, el conira
(epist. 104, 8) Non sum lam iiieptus, ui crcdain :
liiaiem moneniur cxcmplo .inliqnorum. Puiriarcha
nie posse carpere ad plciium frucius illius arhoris,
cnim opere ei exemplo conlra idoloiairiara pugna-
cujiis radkes fixx sunt in co^lo. Itcm : Tales < mam-
verunt. Prophelae verbo cl exemplo lilios Israel
mas sic slringunt, quod pro lacie sangiiinem eli-
contra inobedieniiam corripueruni. Apostoli verbo
ciunt {Prov. xxx), > vel fundunt. Iiem : Aquas
el exemplo, eieliam morieconlrainfidelitatemprae-
( unius moris i qnibus < amhulare debemusin domo
dicaverunt. Doctores vcro Ecdesise contra haereses
cum conscnsu, > faciunl i aqiias coulradiclionis
in dcfensionem Evangclii el Odei disputaverunt.
{Psal. Lxvn). i quibus contradicunt, el sibi invi-
Nos ^ero sieriles in Kcclcsia, Dulluraque frucium
, „„..:^ ,.,^^i:«„.K..c
.
n •- .V. <"«!"» «i 'Ps» Domino, ipsisque
*^
aquis. Jeremias cap»
fereiites in eo, in supeiCuis ci vanis quaeslionibus -, ^
„ . . . .
... Jj xxxiii : < Coniritum est, inquu, cor meum in mclio»
laiigiicntes deficimus
mei, contremueriint ossa niea; facius sum qiiasi vir
CAPUT IV.
ebrius, ci quasi liomo madidus vino a faciu Do-
D« temerHaie qucstiicnnin , e( {emerariis dispu-
lalionibus^ niini, a facio fianctorum verborum cjus ; > el ideo:
i Simul insipiens ct siuUus^ peribunt Psal. < Quia adulteris replcla est lerra, quia a facie ina-
(
ledictionis luxit tcrra (ibid.). > Si ergo < a fucie
XLViii). > Do siuliis disputalionibus dictura esi
qux licei fiinl iiiuhles, quia tamcn videntur habere Domini I primaria, qux est divina esscniia, aJ cam
inteliigcndamcicognoscendam < factussum qnasi vir
aliquid subiililaiis, alliciunl et decipiunt. Licet au-
tamen ebrius, > ctc.,iin cl < afacie e]us i secundaria, scili-
tem siuiii peieaot, r.iagis insipicntes, qui
tle coelesiiLius supta vircs ei supra ea quac sufliciunt cet < verborum ejus, > qii.c cstde iila, ei quam docct
ognoscere. Iiem : Consideraie et discrete pracceptuiu
ad saluiem, inquirmil, qui vespis et pugionibus
Dominum Jesum exagiiare vidcnlur. cstllebrxis,nealiqui iiifra iriginta aniios consiituli^
AposloIus
contra tales invctiiiur, dicens Non plus legerciil principium Gcneseos, cl fiiiein Ezechielis,
: < sapcre
quam oporici, sed, i etc. [Rom, xii.) Item Jeremiae ciCaiiiica caniicoruui :ergoperclasscs et ad mcnsu-
cap. XV : < Vce mihi, mater mea; quaieme genuisii c '^"'' ^^ ^ ^"^'^^'' ^^ ^ Prudente dispensaiore dispen-
virum rixae', > \el judicii? ^^Alia liiiera < Virom
san^fa essel esca sacr.T Scriptura;. liem
:
<Domine ;
discordia:-, I vtl qui judicer < in universa lerra?
Dominus nosier, qiiam admirabile est nomen tuum
Non feneravi nec fcneravil raihi qnisqiiam,
, et
in universa lerra : quoniam elevalaesimagnificentia
lua super coelcs {Psal. viii), » sacrae Scriptura; el ait
omnes malcdicunt Tnihi > coiUradicendo inihi : ct
:
ego eis. Iia ct nos vorbis maledicimiis, ct coniradi-
f. non possuinus adcam {Psal. cxxxviu): i et ita no-
clniiis inricem, fere in nullo conscniientes» Item men ejus inexpJicabile et admirabile ; simiiitcr nia-
Job cap. XIX < Nempe cisi ignoravi, niccum qnitudo ejus, cujus non estfinis. Item : Tegenda esl
: erit, >
de non necessariis < ignor.miia mca ita
arca ad revercnliam, licct detecta sit quoad care-
, : > ei
scieniia, non tcoolra ut scieniia, quje evanescere monias {Levii. zvi). Item Fuir.us aromo tum icmpe-
:
facit ct jsuperbire. Iiem Ecclcsiasticus cap. xvi rabat visum saccrdoiis, ne ingrcdiens lempluni
< Non eioraverunt pro peccaiis suis antiqui gigau" nuda videret < Sancia sanclorum {ibid,) : » i(a et
tes, quibus comparaniur et assimilantur curiosi.
> ounc temperare debemus visuin nosjlrum. Angelus
Et ibidera : < (^ui minoratur, > id est qui distri" Tobioe cap. xii : <jBencdicite Dcum coeli, eic. Et-
bujtur per raulta < corde, cogilal inania. > Item enira sacramentum regis abscondere bonum esi :
psalmo Lxiii : < Scrutati sunt iniquilates, > etc; D opcra autem cjus revelare et confiteri honorlQcuui
el Lucas cap. ii : < Ecce hic positus cst in ruinam, est;> Glossa : Mysieria Domiiii tegenda sunt, opera
ti in resurrectionera rauliorum in Israel, et in vero praedicanda. Unde super illum iocum Psalmi:
signum cui contradicctur. > Eo enim nalo", statim < Mirabilis facta est scientia tua ex mc (Psal.
coniradictura cst ei ab Herodc de regno {Matlh. cxxxviii),> eic. Gloss.i, etiara lextusalibi :<&Iirabi-
II); passo, a Scribis et Pbarisxis de inscriptionis lia operatua,etanima raea cognoscetnimis^ttyic/.); >
tilulo (Joan. xi\); ct roodo de humauitate ejus crgooperaDominiinquirasde ipsis, etde poeniicn-
coiitradicitur, et de aliis sacramentis , cum di- tia, dandisque consiliis in Ecclesia iractes. Item :
Tcrsi divcrsa et adversa supcr his seniiunt. liera < Ostliioiicomminuctisex eo{Exod. xii; Joan.wx); >
psalmo L : < Incerla et occulia sapientix tu3e mani- ct : < Ossa regis idumsei ne rcdigatis in cinerem
festasii milii. > Incerla sunt, qux pateni aliquibus {Amos II, 1). > Claudatur puteus, ne bos vel asinus
indiciis, de quibus tamen plura ignoramus quam cadatineum(£20(/. xxi).Iiem :<Juxtaeloquium tuum
sciaraus. Occulta sunt, qux omiiino lateni, de qui- da mihi intellectum, (Pca/. cxviii). iM. Non inrra,
Lub null.i habemus indicia, et h%c et ilia Dominus non contra^ non supra : non audeo etiara dicere,
9 David revelarat. Sed nunquid prscsuraimus David quod cum cloquio, sed juxt.i, ne tibi de pari con-
»
:
35 VERBUM ARBREVIATUM. 51
iendcr6videar.liJeoque:<Ai!li3esi lesiiiiioniisiuis.Do- a el supernuarn»inqMisiiionem. Tangcntes enim mon-
niine {Psa(. cxviii) : t Non supra, sicui iHi, qui assi- lem besiialiler, iapidabantur. hem Pnrabolarum
miianlur Simoni Mago, qui volavil, sed non < supra cap. XXV : < Fili, invenisii mcl, » scilicet doclrinx
pcnnasvenlorum {Psal. xvn), > quod solus Chrislus, < Comede quod sufTicit libi, ne fortesatiatnsevomns
< Qoi posuit lenebras laiibulum suum, i quoadus- illud {Prov. xxv): > Glossa ; Scilicelulira viresquac-
que « videamus eum » in fuluroj» facie ad facieni rendo ,
perdas intellecta. Iion ; Tantum summi-
(/ Cor. iiii). I Ilcm : Supra volanles, c Posnerunl in lalem virgae cum Jonatba, melle intinge, et exlii-
coelum os suum, ei lingua eorum iransivit in lerra larabuniur oculi lui ui|illius(/ Rcg, xiv) : et bene pro-
{P$al. Lxxii), » id esi de ccelesiibus biimano more sequeris hjsles luos, ut i!le : quia < Declaratio ser-
iractantel lOdispulani, qtii f s^aiuunl oculossuos monura luoruin, Domine, illuminat {Piol. cxviii).
declinarein lerram {Psai. xvi), > quilius necesse essel Non oblenebral, non involvit, ni curiosa iiiqiiisitio.
cum Mariino poiius coelum respicere, quam t iii Ilcm Ecclesiasiici capiie lerlio : < Fili, oliiora le no
coelum os poiierc. Convertit Dominns flumina > la- qujesieris, ei fortiora ic ne fcciutaius fueris; sed
lium < iii sangtiincm, » id csi in carnalem seiisum qu3e prxccpit Dfiis, cogiia illa sempcr, et in pluri-
ci exposiiionem : < ei imbres corum nc bibercnt bus operibus ejus noii ei is ctiriostis. Non cnim tibl
(Pi.i/. Lxxvii). > Item : Horrendumcsidecceleslibus, ^ iiecessariuin esi, ea quce abscondita sunl , viJere
et suinmo bono omnium auclore, puherem etqtiis- oculis tuis : » muUo magis in pcrsciuianda maje-
qMilias ei sarnientavilia colligere. Unde philosophus staleillius. I:em ibidcm : < In snpervacuis rebuA
{Epist. ad Eusioch. de cusiodia
ximis et rebus dubiis timidus
virgin.)
erit,
Qui in ma- :
naiici non csi.
W noli scruiari mullipliciter, et in pluribus
bus ejus non eris curiosus. Plurima enim supersen-
operi-
El Ilieronyinus: SlKliani est sollicitari de eo quod sum huminuin oslensa 'sunl libi . mulios eiiim sup-
sinc periculo nescilur. Iiem : < Scniitc de Domino plantavit suspicio eorum [Eccli. v). > Item Eccle-
in boiiitate, el in pimplicitaie cordis qiiacriie illum siasles, c. vii : < Qiiid necessc est homiui nv.ijora se
{Sap. i). >— < Qtii enim anibiilatsiinpliciier, ambulat quxrere, cumignorei qiiid conducaisibi iii viia stia?»
toiilidenier {Prov. x). » Non dico siinpiiciiaie siiiui- Iiem ibidem : < Dixi : Sapicns elliciar, el ipsa Ion«
laia el ha^reiica, vcl slmplicitaie sLuUiiio^ cognaia, gius recessil a me. Mulio inagis quain eial : et alia
sed simpliciiate exis<cnie sine plica erroris, et sine profunditas ,
Quis invcniet eam ? » Iiem ibidem,
plica curiosiiaiis, et lemerae inquisitionis. Ilem : El cap. vni. < Quis talis, ui sapiens est, et quis novit
< Quasi modo geniii iurunics, rationabiies > tamen, solulionem vcrbi divini? > Itcm ibidem : < Intellexi
< lac ronfiipiscentes » doctrinse {i Petr. iij: quasi q quod omnium operuni Doinini nullam possil homo
sciiicei suQicieniia ct mlnora qux capere poiesiis. invenire raiionem <>:orum qii:i: sunt sub sole, ct
Slolida ergo monemur non inquirerc, multo magig quanio plus laboiavcrit ad quxrendum, lanto mi-
fit curiosa, iino prohibemur. < Noliie exlollere in nus inveniel. > lieni : < Fili pauci sinl serinones
&itiim cornu vcstruin : nolile loqui adversus Dcuin tui {Eccli. v), » de Deo, de quo eiiam varia pericu-
iniquilalem {Psat. Lxxiv) : > vel pcr hoeresim blas- losedicuniur.IlemEcclesiasiico: < Qui.quxiiilegem,
phemanito, vel in moribus male docendo; vei per replebilur ab ea', et qui > curiose et < insidiose
superbiamet curiosam dispulationem nimis invesli- ogil, scandalizabilur ab ea {Eccli. xxxii) : » et non
gando; velpraecepia Domini generalia, pariicularia, inveniel eam. Ilem Aristoieles: Nunquam decelnos
ei localia, et temporalia esse asserendo : arcnmqne esse verecundiores, et magis sobrios, quam cum de
sacra: Scriptune carnali cxpositionc levigando. diis loqnimur. M. Multo magis cum de uno et vero
< Noltie loqiii sublimia » et teraeraria < gloriantes: Deoloquimur.
sed recedani veiera deore veslro {/ Reg. ii) ; > scili-
CAPUT V.
cel superfluoc et lemerarix inquisitiones, el prava De tnodo dispulandi, qui est ul tine conleniione
dogmaia philosophorum. liem : < Dixil Manue ad disputetur.
aiigelum qui ei apparuil Qnod ; est tibi noinen? Re- Sequilur de modo dispuiandi, qui exigit ul sine
spondit tangeliis : Cur quxris nomen ineum,quod lite ei cfnieniione fiai. Unde Isaias : < Aqux Siloe
csi mirabilc {Judic. xiii), > et inexplicabiic? M. Si fluunt cum sileniio {Isa. viii), > non cum liiigio,non
crgo de nomine Dcitatisprohibemurquxrerc, mulio cum impetu, el tragico hialu. Iiem in Deuicroi.o i i>
magis de re nominis curiose et superbe. Onuie in cantico Moysi : < flunt ul ros;cIoquium mciui:
nomen Dei esl ineflabile. Sufliciat ergo quod ipse (Dcul. xxxii) : » siillando, el sine sirepiiu eiefi"u-
< admirabilis, fortis, poiens {Isa. i\), > eic, qtiod sione nimia. Iiera libro II Uegum, cap. xxii : < Po-
• scilicet hsec sunl nomina cjus. Ilem Ilicronymus : suit tenebras laiibulum suum, in clrcuiiu suo cri-
Non miiiori scelere dicitur Deus non esse quod esi, brans aquas, » sacrx scilicei Scripturx, < de nubi-
qnam negatur esse quod esi. Moyses posuit termi- bus coeloriim. » Cribrando ergo eas, et non cum
nos circa montem, ne besiia, qiix langeret, lapida- impeiu fundendo, traclandum est de illis, ui de-
reiur {Excd. xix) : sic et Christus, et Patros noslri soendaiit dc nubibus sacix Scripiuce. Item II ad
icrminiim posuerunt inonie el circa moniem Tira. <*Non oportel servum Dci liiigare, » titob-
< in » II :
sacrx Scripinrx, < quem non debemus transgredi strepai sludio alicicandi , erroremquc suum tmgci)
(Pstti. ciii ; Hebr. xii) > per inulilem, et lemerariam, dcfendal biatu; < scd mansuelun' cssc ad omnes.
: :
33 rETlU CANTORIS 5(5
cuii! moilesdia corripienteMi i el ilispnlanlom. liem :
A induciarum protchuione el exspcclailonc, in accu-
t Non in conlenlione (/{(Jrn. xiii). > Glossa : Ai'erca- salorum purilale, dcmum in sentcnlia; lalione,
lio enini noii doxcl saticlos, sed collalio. In conien- ninllo masis in his ubi agitur de oa;!csiiI;us, <Ie
tione cniin nanor invidol inajori. ol se illi pr.TfiMTe sacrainenlis Eiclcsiae, de his cliani (sciliret ron-
conlendit. Iiem II ad Tiinollienin ii : t NdII veibis silis dandis, vcl non dandis) in quibus vcrliiur
contendere, nihil eniin ulile esl, nisi ad subversio- periculiim aniniarnm. Exemplo quoque Aristolelis,
nem andicnlinm. > Glossa : Conleniio nihil poiesl ad nullani, cliam facilcm, qu;cstionem sibi proposi-
nisi subverlere, dum verbosus i'ar, vel snperior vi- lam, respondcnlis , nisi dalis induciis. Unde. ct
del'jr Calholico liuniiliicr loquenle ; in qna noii po- cum ci proponcrelur quaestio difncilis, Theophra-
tesl iion fieri, quiii excilcl aliquid quod conira con- slus, jiivcnili calore adhuc imbuius, qusestionein
scicniiam dicaiur. illani se soltitunini proinisit. Iii cujus so!u:ione cuin
Pronnnlialio ordinata debel esse ut vila : ordi- dclicerei et niulium erubescerei, aii ei Arisloieles
liaUiin ouloin iion' esl] qiiod prajtipilalnr el pro- ) « Opiis esi libi frxno. » Alii vcro discipulo, scilicel
peral. Celcriias eiinni dicendi nec in sua poie- Eudenio (qui ciim nimis niorose, ei nou nisi cum
siaie csi i:cc satis philosoihiae amica est ,
qii.e iiitluciis diutinis sibi proposiia solvebal), ail Aiisto-
verba debet ponere, non projicere, ei 12 ^""0" Q teles : Tiiii opus esl calcaribus. Vcnam tamcn inge-
cedere pedeieniim (Senec, cp. 40). Ilcin phi- nii habebal divllein.
losophus : Ad sumniam toiius summGe, tardilo- 13 CAPUT VI.
quuin, rariluqiinm , snbmissa voce loqiieniein te De prndicalione ijiunn debel prceadore sanctitas vitcC.
esse jubeo. Capnt cniin niovcre, brachia inioi- Setpiiiiir de tecio excrcitii sacrae Scripiurae, boc
quere, digitos cxlcnderc, pedes .«upplodere, totnin- esidepraedicaiione, ciijus, ul duoruin praccedeniiuin
qiie corpus concuierc, quid aruid csl nisi q^isedain (si.'pra, rap. 1), fundamentuin csl sanciiias vitae et
siniiliiudo insania;, et te siinilein pngili o.slcn.lerc? conversatiiinis boiiae , pcr quain veniiur ad illa.
{liid.) Iteni Isaias : « Cuin de&icris digiiiim cxtrii- Undc in P»aliuo : « .Mihi adh.Tcrere Deo, per fidem
derc, et loqui id quod non prodesl, t;inc placchis et bonam viiani , et operaiioneio ri(Jci , bonum est
aniniK moae {ha. lviii). i Item : Sicul lurpc cst in- (/'««/. Lxxii) ; ) dciiile : « Poncre iii Doniino I'co
tcrroj^aiiicin hislrioni in <iispulalioiic assimilari, si spem ineam, ul sic annuniiein omncs landaiioncs , >
gesiiculando proposuerii: iia ci .«^olveniein niniis vcl pranlicatioiics, « itn.s in poriis lil ac Sioii(/'s«/.
CS6C prjppiopernin lurpe csi cl pcriculosum, nia- ix). t Est enitu muUiplex prxdiealio, scllicel :
xinic iii qiiOL-slionibiis so1vc:idis, ubi vertitur perl- erudilionis, correciionis , exhoitationis, exriiaiio-
culum animaruin {Ucbr. \), L'ude in Ecclesiasiico C nis, consolalionis, cl susienialionis benericii. ht
(cap. xxxii) : < Fili, sinc copsilio niliil facias, ei quia Iribns praediciis snhscrvii, vo\ qtiasi cis ncres-
post r.iciuin non pocnilebis. > licm: < Qiii intcnoga- , sariaeieoruni pracambnlri, scienijumesl multiplicem
tionem, t solvendo sciliccl, < inanifebiat, parabit '
essevoccm. Eslenini vcx tletiis. Uudc : « Exaiidivit
verbiim {EccU. xxxiii). > Glossa : Orando, niedi- Domiiius voccm flctns inci {Pial. v) ; > cl esl vox
lando, beiie operando « Ei sic deprecatus, cxau- confessionis ; deinde vox exsnltationis seronai.ie
«lielnr, el coiiservjibit dlscipliiiam, el tnnc respon- conscieniiac, quain scquiliir vox prxdicaiionis. Uiida
«lchit : « prxcoidia faini qnasi rola carri, > oic. in Psalmo : « In voce cx.suliaiionis ei confcssionis
Item iii eodcin, cap. xxxii : < Vir consilii noii dis- sonus epu!aiiti& {Psal. \u). t El in alio : « Confi-
pcrdel inielMgomiain : alionus ci suporbus noii tebimur tibi Deus > ,
pcccala.clpro aniovendis malis :
pcrliinesccl tiniorem, cliam postquam fecit cuin < Confilebimtir libi, » laudos, ct pro confercndis
co siiie consilio, el suis inscclaiionibiis argMelur.» bonis : El, tunc , bene Viventes cl operantcs, « in-
Itein cap. xxxvii : < Fili, in oinnibiis cor boni con- vocabinius noinen tiium, > ul aliis bcne ct ulili.i
silii stalue lecum : non csl enim libi aliud plus prajdiceinns. Uiule scquitur : < Marrabimtis mirabi-
illo. ) Iiem cap. xxxvii : Anie oinnia opcra verbum lia itia (P.sa/. lx>:iv'), » opera cicaiionis el rccrca-
verax pr.xcedat le, ei anie omncin actuni cons 1 um lionis ad cxciiandum populum. Ilic ordo cliain
blabilc. Ilem : « Labia iinpritdenlinin slulla el inoon- aiiendilnr in ordine medendi. Prius enim amovenda
siderala narrabunt', vcrba aulem prudontinni sia- suiil nociva ci caelera. Itein Dominus ad idem
lera ponderabunliir. In orc faiiiorum corillonim, el loqiiens praidicnoribus aii : « Vos, > conditi sapien-
in corde saptentnm os illorunf. {Eccli. xxi). » Ilcm, tia, « estis sal lerrai, > vita; < vos cslis lux inundi, >
exem|>lo sanciorum primiiivaD Ecclvsia;, necnon docirina {Mailli. v). Vila eniin bona, scientiain.nou
ei justoruin oos prxcedentium, eiiain ct alioruin dico verbonini, sed rcruu). praecedil. Unde pcr vi-
seniornm prxdiclos sequenliiMn, qni nihil solve- tain, el non aliter, pervenies ad scicntiam, scilicct
bant, ad nuila respoudcbanl , nisi deiiheralione el operuin, Hacc esi scienlia rerum : qiii aulom diligil,
consilio praehabiio et pricctdenie. Iietn a siinili illa non carei. liem Salomon : « Fili, concupisccns
Cuin enim in quaesiioue niola super aliqua lerrnla sapienliani, serva mandala ejus, cl Doniinus dabit
vel rccula alia terrena , coram judice; si lanta tibi illum {Eccli. x). > Itcm : < A mandalis lui» in-
adhihealur solcninilas jiidicii, lum in te.slinm ap- lellexi {Psttl. cxviii); >scilic€t, inipleiioneeorum pcr
piub:ilione, lum in advocaiorum productione, Jn oiicra, inlellcctum babui in doctrina. Ei dicil Cbissa
VEUDUMADBftEVIVTLM. o9
57
Per mandalorum A sxciilaribiis quibiisdam ncccs^ernnl nil Feliecn»
snper illum locnm : ciisiOclium
perveniinr aJ secreU niysierioiMm. Ileni : i Inlel- alibaicm, pelenies ab eo sermonem fiori; qui iiibil
enm rcspoiKiil iliis. Illi iterum pulsaverunl el iicrnm
ieclus bonus onmibus f.\( ieniibiis (Psal. cx), i ,
Doniir.lem ei disciplinam, el scien- oblicui). Terlio piilsaverunt , ei respondil : Quia
primo; ilem : <
liam doce me (/*su.'. cxviii). » Primo discipiinam ,
non sermo hodie. Scrmo cnim non cst
esl nisi ei ,
posiea scieniiam. licin : < Deaii inimaculali in via, rcsponde.mt viia loquenlis, el meiitnm audienlis.
qui ambulani in lcge Domini : Bcaii qui scniiaiiiur Ad miitns enim exigil viire sanclitaiem loqncnlis,
Jestimonia ejns {ibid). i Quasi : Primo baleas ut scilicel pryxtdal qii.Ksi fundan.enlnm. Ifem :
fnndamenlum vi(cc (scilicei innoccnliam « ambu- Traclanics (legcndo vel disputando, vcl pr.-edicando)
lans in lege Domini : > bene operando), landem veilium Dci sine rnr.damento sanclilalis el vitaci
ejiis lesiimoni;», ul majorem compares similes siml Sodomilis pulsanlibus ad osium Loib,
scrulare libi
scit-ntiam. liein Apostoins : < Ailende tibi, et do- ei inlrare volenlibus ul inrpia agcrent, sed pLMcussi
clrinae (/ 7'jm. iv). i El idem, in regula aposiolica aorasia ostinm/mvcnire non vahiernnl {Gen. xix).
,
prxmittit ea qux ad vitam mundamsuni, ul :
Sic el qiKeicnlcs gloriam, qnrestnm, et luijusnioJi
I Oporiet cpscopnm esse sobrium, castuin^^TjK i); > in sacra Sciiplura, cx ea popuiare arlTKium la-
el bujusmodi; uliimo id quod ad doctrinam , in- B ciendo, c.Tcaii curiosilate ei percaiis aliis, non rer
qniens : In dociore, bona viia prsecedat doclrinam milluntur intrare. Item : Si Maiia; Magdaloiue fer-
praedicaiionem (Grkc, liomil. 2 iu Evaug.). veiili in dileclione prohibilum esl a Domino nc
ct 14
Restal enim, ul ejus prccdicatio conicmnatur, cujus langerct pcdes ejns, (jnia nonilum ascendciai ad
vita dcspicitur. Ilem . Excmplo Domini, t qui coepit Palrem in cordo suo {Joan. xx) ,
quanlo n a.;is pro-
facere el docere {Aci. i).> liem : Sacerdos legalis hiberi debcremus a laelu horum pedum, sclicet
primo indnebaiur superhumerali , deinde rationali. sacrsE Scripturse ,
qui minns «iiligimus, qnornni
Oncra enim propria proximorum ferenda sunl, et
et etiam vita criminibus deiurpata Domin > fctd I
opera legis implenda primo scilicet, antequam Ilem Job (cap vui) : i Spes byiociiue periiul,
,
accedas ad raliorinaiionem et doctrinam quasi 15 c'' "0" placebit ei vecordia sua. > Gregorius
,
prius habeas vitam mundam. Ilem : In figura bornm siiper hnnclocum ait de Origene : Quia hic est qui
« Arinus separaiionis, et peciusculum elevationis facil qnod loquitur , et quod loqiiitnr fa( It. Hypo-
criia enim esi qni aliud loquiiur, aliuu facii. Ily-
{Exod. XXIX, xxxix) > coniingebai sacerdolibus.
Prius enim laborandnm el operandnm est, ul sepa- pocrilse qnidem proferunl verbum, sednonaccen-
reris a malo anie^inam eleverii ad soienliam et dunt audilorcs ad snpcrnnm desiderium.
coHiemplaiionem mcnlis. Ilem : In lunica sacordo- CAPUT VII.
lis erant, « niala punica (per qn;c fervor chariiaiis, De commeuiiaiione sacri eloquii.
qna6 prcecedit, dcnolatnr) et lintinnabnla. {Exod. Verbiim quod de frigdo peciire crumpii nnn
XXXI x), > per quse sonorilas doclrinae ot praedica- inflammat, qnia, qni non ardet non acoendii.
» iioni« , qu.nc sequitur. Obniulescit enim lacundia , Dem : « Igniium eloquiiim tnum vehemenler {Paal.
ubi a'gra snbcst conscicnlia. Item ex virlulibus : vi); > igne sciliccl cliaiitalis conditiim, et ex cha-
« In virlntc tnnlta, Dominns verbum dabil evange- rilal'' prolatiim, utignis ignem loqnatur. liem : Ad
lizanlibus virtute mulla [Psal. lxvii). > Ad ulriim- hoc in mis!«ione Spiriius sancti, idem super capita
qne cnim refcreiidum csl qnod dicitur, < in virtule aiosloloriim in igneis linguis apparuil (.i. <• xxv),
. ninlta >. IIimti : In sacra Sf.riplnra res potins quam nl igniii ferventiorc dileclionc, Ignila eloqnia cl om-
verba loquunlnr, < RfS ago, intiis cris (Ovit>. l)e nilms linguis proferrent. liem : « Ignern veni mit-
rem amcris. > In ea potius res persnadent quain tereinterram.etqnid vdonisi ut ardeai? t{Luc.\n).
\erba. Qiiod conjicilurexemplo Bernardi pr.xdican- Itcm: Basilio magno pr;cdicanle videbalur audi.en-
tis monialibus, et i«i principio sermonisobmuleseen- libus qnod liiigua igiica egreilerentr ab ore ejus ;
prnpier iilarum (Vid. ejus Vilam, ni, ex igne enim cb.:rilalis luciucbaiur. Item Proedi-
lis peccat.-) 1.
d :
c. 3). Qnibns pajnitenlibus et confilcnlibns, p!u't c:mie Sebaatiaiio, Zoc uxor Micostiali ad illum ait .
/"eis imbrem de ccelosacra: Scriplurac. Uem : Exemplo « Video anle le angclum Doniini icnenlem libi
librnm
cjusdempra;dicanlislaicislcutonicis,elcomiiiovenlis apcriuiii, (!e quo proeedit univcrsa tiia praedicalio. >
I
AposloUis ; i Os nicum patct ad vos, o Coi in-
r(_eos ad P.etum, quem lamcn non intelligebant. Cuius liein
relexuit eum quidain ni(macliiis iliii, qiiia dilatatum esl > ch.triialc « cor iiieum
\ seiiiionem post
moii sunt. (// Cor. vi). I Aliler non palel in prjedicalione, scd
^^opiimns interpres , quo loquenle nihil
la habiia ait Dominus Dilala os tunm, ci ego
-4-1 Qui enim non ardet non acccndil. S.cpe enim Dcns : «
claudit ora prophetarnm proptcr pcccata populi. adiniplcbo illnd {Psal. Lxxx). > llem David : « Di-
Ilem philosophns : Mannificcniior csl serino in lalatiim cst cor nieutn, el exsnllavil lii;gua mea, >
leiiiii panno et grabalo cnm pallida lacie facli;'* ^cic. {Pinl. x\.) Ilein Ezccliicli ,
aii Don lnns :
«
Tiii
bominis, coincde volumen islud ^/'.'^fL/i. m),> 'n qno
(Senec. , epist. iiO). Nos aiilem tuir.eniibns el
riibcniibus bnccis praidicamus verbum Dei. ci id- eral scriplnm Lameniaiio, Carmen ei V;e. Ceirnit?/!
ciico contemnilur. jicm ; Lcgiinr in viiis Pairnm jnslificalorum , Lcmcuialio impanitcnlium ,
Va
^bb. V, liliello;. 111, n. 18); LicniixMjn.dain cnm damnaiornm sive reprobofum. De pritmiu cnitu
S9 PETRI CANT0R19 40
patris, poenlleniia elpCBna gehcnna debel esse lan- A exires de vulra sancilficavi le, el pro[.liolara i»i
lum prs^dicaiio. < El comedi iiiud : et facUim est genlibus dedi te. El dixil Jereuiias : A, a, a, Do-
11) ore nieo quasi mei dulce (E&eck, iii). t Dulciicr ot inine Deus, ecce nescio loqui, uuia pueregosum ; i
suavissime verbum Dei ore prxdicat, qiii eurr> iii iJ est. A. b. c. darius, in viia scilicei, in scienlia,
corde suavissitne diligit; inuiiliier autem ei ncerbe in fdcundia. Itom IladTimoibeum ii : < Tuergo, flli,
eum prxdicai lingua cui obvial ct conlradicil CDn'» qnie a me audisti, et per mullos lesies» baec com-
scienlia. Item : < Peccaiori dixit Deiis : Quare tu mcnda ndelibus bomiiiibus; qui idonei erunt cl
enarras jusiiiias meas? > {Ptal. xlix.) Ctim tu opere alios docere. » Idonei, viia, scieniia, f;iciindia. Hoc
non impleas, quare sermone communi aliquiil ()o cuim teriio cpus est (facundia scilicet) ut duobus
inajestate mea, ad populum, scilicei profers ? < El primis ; alioqiiin quantum quis prodesl cxeroplo,
quare assumis lesiamenlum meum (ibid.), * id est, lanium nocct sileniin. hem iii eadem : « Solliciie
cum sis indevolus praesuinis iliud < per os liiuitt auiein cura lcipsum probabilem exhibere ; » primo
{ibid.)t (privaia enim leciio iion probibelur) pul- 4 oporariuni iticonfusibilem, » el posi, < recte tra-
luiuin aliis prsedicare ? Quasi, ncc sancia vt* rba os claniem veibuni veriiaiis {11 Tint. n). > liem Do-
luum prsesuinat docere. Et dicil CassioJorus super noinus in Evangeiio : < Quis pntas esl fidelis servus
liunc locuin : Prohibet Deus ne lingua prxsumal ei prudens, qiieir. consliluit Dotninus siiper faini-
pracdicarc publice cul obvial conscieniia prava ; J am suam.ui dei i!li in lempote triliti mensur.'<in? >
nm lamen interdicilur laus conversis ad pocnileis- {Luc, xii.) Inde sciens qu.-e , quibus, quali» et
liam ; sed vide ne oanics bene cl vivas male. ilem qwando suni apponenda. Iiem philosophus (Sen.,
Aposlolus : < Castigo corpus inetim et in serTiiutem opist. 24) : Nibil adco nos philosoplios infestai,
redigo, ne forie, cum aliis praedicaverim, ipse re- qiinfn quod noI)is objicilur, nos verba, non opera
probss cfficiar (/ Cor. ix). » Non aii : Ko cuin yliis iraciare, vocamurque a moventibus facetias : Atii-
legerim.privale scilicei.Non igiiurlgimniisccunlse mitlia cjlebce [f. gloncc], Ite'iH : Sanclus Gcdcon
sceleraii divinis sermonibus.iiem : Ad boc ia Vetcri pugiiatiiMis cuntra MaJianilas, fraclis lagnnculis et
Testamcnto erat labiiim aencum in introiiu laher- acccnsis Inmiiiibns sivc lucernis, insonuit tubis, et
naculi, ubi sacerdolcs lavabant nianus ingrcssuri lerriii sunl Madianiia; elconfecli {Judic. vn). Item :
labernaculum ei cgressuri {Exod. xxx). Unde :
Praecepuim esi a Domino Isaije (cap. xxxii) ev Jere-
t Mundamiiii qui feriis vasa Dutnini {Isa, tii). > miae (cap. i), quod non nisi prius succincii tuni-
Item : In eodem labio eranl spccula, in quibus in- bos el renes prseJicareni. Itcm : Filii Israel
gressurt et cgressuri labernacitlum, videreni quid q obsidentes Jericho {Joiue vi), sepiies
si
X^J esLtt) cir-
maculx in se esset ad purgandum. M. Ad hoc so- cuierunt, ct it) sepiimo circuilu tubis insonuerunt^
lummodo. ci corruerunl rouri Jericho. Jericho defectui inter-
Nota quod est prsedicalio qnaesluosa (B. Guegor. pretalur. Prxdicalurus iiaque primo omnes defe-
hom. 12 in Evang.), alia vana et superba gloriiim cius snos cum mundo, qui indefectu est, circumeai,
quaereiis, alia curiosa el siulia, alia subdola ei bse- ct in septiino circuiiu, id cst cum plene et perfecle,
retica, alia contumcliosa et scandalis plena, cuin is in pcrfecla circuiiione scilicet, corruenl viiia niun-
scilicetpr^ilicat, cujus viia despicitur, et isise duae diaiium hominum quibus prxdicabit. Iiem : i Cir-
nequaquam lolerautur. Alia offiiios.i, ul cum quis cuivi ei immoiavi ii; labernaculo ejus hostiam voct*
dcoflicio praedical ; alia cliaritaiiva, ut cum qiMS, fcrationis, » eic. {Psal. \\\i.)
privalus scilicet, ex chariiaie et non de oCficio pra>- CAPIJT VIII.
dicai. Peccaior auicm occulius, ct non pr-elatiie, De curioia prcedicaiione, elcontra eavi.
bene praedicare poiesl ; pfalatiis auiciti peccaior, Philosopus (Senec. epist. 71, el 108) : tu lector,
ciiam occultus criniinaliter peccabii, si praedicave- dispuiator, similiier et prxdicator, qiii bonnra et
rit :*quod probat Ilieronyinus (epist. i ad Helioro- honest'ui.em vitx quxris, ne exspecies magnificas
rum) his verbis lalem alioquens sic : Non omnes D voces ab islis oirculaioribus et ^enatoribus verbo-
episcopi suni episcopi. Qui eniin in maie
officio rum, qui Oosculis etcoloribusadulterantibus vcrbnin
vivis, utqiiiil locum et lerram alterius occupas ? Dci, furlivisque translationibus et similiiudinibus,
Cave ne prxdicaiio ei dcbiia populo oraiio, ei pro iinprobisque oratioiiibus poiius delectabilibns, et
pcccaio iuosiibir;ilias, el lu cum plcbe xtemaliter pru:ilum auribusgencrnniibus, quam ulilibiis uiuii-
puniaris. Qui eniin suis premitur, aliena non diluii. tiir. Talis prxdicaior, nonne me niagis juvare po-
4 Taiis eiilni coinmuneopus Impedit, et ideo .Tiorla- lerit, quam nauseabundus navis gubernalor, qui v:«
liier percal {ilanlt. xv). > Sed nec de officio debot stare polest aiionitus et vomitans non se, nec alios
prxdicare impocnitens et existens in proposiio regerc valcns? Non minori ctira delrel regi vita hu-
peccandi, quia conira cfficium venit, et iilud ex- inatia iii hoc mundo, quam navi$.in mari*
fccqucndo morialilcr pcccat : quanto magis cujiis Sed, inquies, lia^c seqiif ei atiendenda esse dicit
viia est scandalis plena? Item Nisi fueris imii:iior
: Arisioieles, Socrdies, Plaio, Philo, ei alii. Nc ciires i
Samsonis, non cxlrahes favum de ore leonis {Judic. dediclis eoruin iii t;ilibtis, sed polius, ui bene vivas, <
tiv). llem, Jcrcitiix (c;ip, i) inqnii Deus : < Prius- fac qiiae loqneris„ Itein Exemplo abbaiis Willelini
:
«luaro tc foim;irem in utero, novi anloquam
le, ei Claievallensls, qui sermonem noluii lexerc, sed po-
: :
II VERnUM ABBRKVIATLM. <?
liiis «!e ncgoiiis cl s»erendis i>» nicnDsiciio iiaciare, ^ icinporaliljiis eiiii leinporalibus .iffcn-ns 0(.ii^iil,.i )-
inqmeits liujiisniodi goroioiiein tniiliiiu priiiitiiin nu- nein. > txtemporalis csl cpisiola alisqtie orilnic rn-
rium gcp^T^ire. I'<:cl iiiiiUnin rogaliis el in plinibiis sniim. siiie leiiocinio el coniposilionc \ciboriiiii. iil
capiliiiis, ul p!"i>(lic.nel. Ilcni : Qni luec pr.ecipil per louin». Im illa, nil de oralorc invenias \el lepc-
« Ndlilo solJii iiiessede cr.isiino (iladli. vi) ;» siinili- lias, sed iii prociiicf.i elTiisain piilcs, el abire cnpierili
liler ei lioc : < Noliie (ogiliue qiutliier, vcl qwid lo- liigesinm vi.iiitti;». Lo(|tiilur diviiia Scii|itiira viva
qiianiiiii (Luc. Mi; hlaith. \). > Qni ergo cotiial \oce siniplicia el ntili.i : < Jlnsica iii liiclii inieinpe'
q;ialili!r \o\ qni i loiiuanjr, oI)\ ial ol cv.icu.il pra're- stiva n.trraiio {7'Jff/j. xxti).» Umle nos lcporein ailjs
piiiin OoMiiiii, qiiia rnriiise stndeiis, plitieoiii ccirt, rbeloric;ecoiucinnoalcs, cl piicr.lis nliine plaiisibilis
el scrmo liiijns deinorsos sapil nngnes. Ciijns Ki viia clo.piii veiiiisl;ilt in, ad s;inciaiuni Scriptnr;iriini
pra'dicarel, cl Iin,'?.ta sine l.iborc el seriione pi;e- {jraviialein contogiiniis, tibi viilnernin vera inedirina
inedilalo. Tali eniin < ilabiliir iii illa liora i|tiid esl, iibi d( loruni cena rciucdia; iii qnibiis recipil
lciqii.iliir (ihid.). v l:i Actil>iis liposlolonin» (cap. iinicmn liiinin ii.aler iii lerelro, iibi turb;c dicilur
xvij)Luca6, redargiieiis ciirioftos pra^dicalores el a;t- ciriunisianti :« Noii esl niorlua pnclla, sod doniiii
diioies, aii ; « .\iheii:eiiscs oimies advcnre ct hospi.cs [Luc. viii); I ubi iridiiaiius nioiimis el leleiis ail
;i.l iiibil aliml vacabanl. uisi aiil diceie. aiu audire B vocein inclani:»iiiis Doniini, iig:iius aiibiic instilii
aliqnid novi ; » iioii iil credeifnl vel lacercnl iliud, cgre.iilnr cl criiinpil (J(;«)j. m). .M. Talisergo debot
6ed nl adiiiijMrcnlnr. l;em Aposu»!iis : > !Soii veni a<l isse praiiiicalio, (|iiia t.dis esl Scriplura, ui pry:dicti
VOS iil s;!picnti;! \>^\\,\, 110:1 iii doois iiiini;iiix sa- nioriui ju pfMiaiis :i(l ipi.\:ii el per ipsain siisti-
tiieuli:c verbi.^ (/ Cor. ji, i."S!, » s;'d m siinplicitaU; lenuir, et ut ipsa virimes opereinr, ei curel innr»
<'i'inonis, » ne cv;iciic!ur crii:i; (^lirisli (/ Cot. j, 17); » inos poliiiK qiianidelocteicuiiosun. Itcm ideui : riac»
inl ciiui vcrilas [iale;il, non reciiiiritur ornatus ver- «licaior sapiciis lesiiinonio sapieiiiis oinnes suas ei
Iborimi, ul vcrlii.spolius (i;il li.!cs,qu;>iii verilaie pas- oniniuu) audiloruni iniposiuras el circnni!»t;iniias
bionis,qux, ut gesia cst, ei ita siinplici sermone dcbel allendere, ne ia uiio sermone decnrra.', scl
liatTaii(l;« csi, nc quo<l crediinus atlribualiir hu* inulliplici etiaiii, ui pro adveiicniibus iiiutet el lor»
inaiix sapieiiii;c poiins verbis qiiain vcritaii et niet bcrmonein, siibirabalcl addai, si j;cce.>se fucii',
gr.aia;, ci it;». f ev;\cneiur crux (Ilirisi". > Veritas secundum compclenliam siiigi;loriiii>. Uieiis eiiin»
• ;iiiiem nngnlas noii qii.Trit, qnia sibi sullicit. Non unico et firmalo SfTinone ad oiiini;i \itia cnr^inda
• ii;i esi dc cudesii pbilosopbia iil de biiiintna, 18 siiiiiiii csl incdico danti nnam pilluiaiii ad onijicni
qu:u mcreuix iinproba slld noi) sulTi.il, ni>i coiuri» inoruum. Similis csi etiam or;\lori scienti nnicuin
liiis adiilicriiiis el slibio Jezaliei colorelur el depin- genus cansx' et qnxduin comin'.Hita ad perorandnni,
gau:r {IV Reg. ix), scilicel flosculio et ph.ileris quibus uiitiir in oiiiui causa et in o:iini negoli».
vcrtiorum, n( polius aiipiircal quain cxistat sapieii' hem : Siinilis csl isie patriramilias IQ dotnus ho-
tia. Iteni Ilieionyinus (loin. i, epist. ud Gallum) : spili suo ai<pniiciiii frigidos et lastiuius ei pniridos
'
< 4niiciis atnicum iien dcbcl iiie.sc;ire, sed apponere cibos, quibus iion niitriinr, cni leceiilia 4icbi'iii :i)w
]toiius (|uo:l prosii, qnam qtiod dclcclei. » llein pbl- poni. ilem : lliijnsniodi pnedicntoribus qiii bcne (ii-
sTosopliiis (Sknkc. epist. ll-^j^ijubco te non esse an- clioanl, qnia a bono priiuipio, et male rncdiani ci
viiiin circ.i coiiipohiti.mcm cl ctirain sermonis; a lerminanl serinonein, suaet orttal:i sciiuentcs vei'u:i
t.ili cniin non cxs|)ectcs solidnm ci inicgruin vcr- a principio remota. Talibus putesi objici iitnd pue-
^xtni. Cnj.n&ciinqiic eniiu videiis orationem cnralam/ ticuqi
eonciiuiatu, polilaiii, ci circnmtonsain et siinilitcr Ampliora coepit
dcdiiusest Jnstilui^ curreule rola ciir 7()ceus crit?
cailenlem; sciioqiiod is;uiimits piisillis
(llowAT. Oe ane poet.)
el fraclus. AuiinuK vero ina-^nns reniigsius qnidem
Ct ii£rum :
loqiiilur, iitens s<iliccl propriis verbis, scd sincerius
, . Fortntie cupresxvm
cl scciiiiiis. \'id<s lios Juvenes c^pite compbilos. [> Scii simulare.
liiirba liilidos, el \\e cnpsub tolo>? Hi oircndeiitcs in (lo. t6i</.)
syllaba, syppe cadnn», a inia oraiione, ut aliena mo- Et ilem :
veulcs risuin ciim comicuhi ablaiis ci )>ennis iniitua- Purpureus lale qui splendeat unus et alter
Atsuiiur punnus.
118 a singnlis nvibus. Tules vcrbiini Domini suUdum
(Jo. ibid.)
perdunl, iii arca babcntes pajiem firinaliim non iit
Ei itcm :
cordt:; pancm pcr.liium laciiinl ci ccnricinnl variis
....,.,., Al illi dexna juiebut
uiodis, ul iioii propriuiii saporeni, bcd alienum et fiellua.
'
adulierinum &.ipiai. (Jti\ii::<. s:ii. iv.)
Ileni, ili.;ronynius, oslcndens qnaiiter ^lebcalliilcr Incipiunl enim i.sli pr;edic;itores sic : < Iii prin
lis et prudeiis pr:c(!icaior pncdicare, ail in epislola cipio erat Veibuin (Jouii. i). » Dciiide diciint: Vuibf»
ad Jubanntii tonsolaloria snper niorle filiarum cjus; quol accidunl? El le<:los ei Ciiminus ]ira;dicaiil et
•
« lla(|iieiioiis<:ribciilis<liligeniia, scd diciaiilis teme- uliegori/ant. ilem : Albcnicnscs Aposloio loqueuti
ritale longiiin ad tc sileiitinm rninpo, olTcrens tibi scriu ainnt : < Fraier, si qua liabes verba cxlior*
iiudaai fillicii voliininiem et icnipofalcm ; cl pro laiionis, dicas iiobi!» {Aci, xiii).> Qui etiamcont^
Patuoi,. CtV,
75 TLTRI CANTORIS 41
Tcns sennoiUMii iii E|.IicS(J (AcI. xmu) in re<cssti A Teleplius ei Peleut nterque. cum pnufer el exxut
«iio, paiiii^ veibis lociilus fi>l. Sic el Ailieiii», iii Prujicii amimtiat e( sesqniiiednliu veiba.
«|iiibiis laiiieii oiiiiiiu necossaiia aiiiina; Clirisliiuije
(lloB,\T. Dt orie pnel,)
rei»eriiiiitiir, Uim pral.iioriiiii .'id |ir:i'Luioneiii el
Itein : Nuu ussimilemur ei ,
qui se iragico dcrcndit
liiatu.
icgiiiieii, iiuii siilijerioriiiii ad liuiiiililaieiii c-onse-
Itcin :
qreiMtuni. ileiii llifroiiynius in siipradiri i cpislola :
\ivil Doiiiiniis vi\ii seni:o i'jiis, viviila suiil vcriia
Quid feret liic diiiuum lanto proniitsor Itinln ?
,
Li riileiilibus ariident. i/ii flefiibut ndsnnl
ejiis, qiiiliii^ rosiitiictiir libi liliiis, co auesiaiKe i|iii
lluiiiinii mllns, Si vis me flere. dolcndum est
ail : < Qui chhIi-I iii iiie, oiiainsi morluiis fiierit, Piimum «/>ji libt, lunc lua nie iulorluniu livdent^
vivel {Jonn. \\).t Aii condislaris Cl igiioras <te
(tD. ibid.)
(liiniiieiililitis, < siciil ei cvleri ipii speiii iioii lia-
cl movebiiiil. Ilein : Ne despires, qiiia :
Siint rerbn et voces qnibits hunc lenire dolorem
Lcm? » (/ Tlteit. iv.) .\bsill Quia, i si crcdis (punl
Poi^si:<,et in purie tnnitim dejionere inorbutn,
Jesns nii.rtiujscsiel rosiirrexil, iia crciliinns, i eic.
Sic iiiipiil pliilosopliiis aiiiico dcsotato. Kliaui to
(Ibid.) Ad liaiic et per liaiic voccm, titor/cm, i|iiani
propdiialor «licas :
j»ro iiiorlc ct dolore fiiii conlraxcras a corde liio
Sunl vcrbii et voces quibushnnc Uiiire dolorem
CXpellaiii, iiiiiic rcvivibcas ei consolatioiiein icci- 1'utiis, el ex lolo tunlum deponcre inorl unt.
pias. lleni ; < Viviis csl serino Dci cl cfiicax, el (Id. epsl. i, tib. I.)
ponelrabilior oinni giadio ain ipili, perliiiiiens ei pc- Itcm : IItc siiiil verbn inranliliu desiguulu per
netraiis iisi|iic ad divisidiiein aiiiina: ct spiii.ns, salivas (Ufliienies per barb^Mi David {/ Reg. xxi),
conipaguni (pioqiie ac iiieJiiilarnni , ncc non et cor- cl ideo\iiilia, qiiia : < Qiiod .siiiltuin cst Dei, sa-
ilil cogiiatiuiiiiin discrclor (llebr. iv).> pientiiis csl oninibtis bominibns (/ Cor, ).> tleiu
CAPUT IX. Grcgorins : De frabricu seruio verilalis nun exii,
Ile humiliiale pradicaliotiit. sed de nalur.i. Ct liieroiiymus : Qiii ad inscruiali.li.i
Pliiiosopliiis (Semec. cp. i\l) : Talis delinl csse ei sccreiu Dci iion penelral, el qiiod palct, et qii«d
*orulio sapieiiiis, qii^ilis ci vila cjiis, noii fiolita, iioii noii paiel, iii cloqnio ilivini scrmunis liuinili et ro-
fucata, iion ptaii^ibitis inovens lioii:iiies ad risinr, cle vivenii patciil.
ct ad liujiisinodi, sed laiilnin sonsns sinc ornaiiliis 21 iliiciis(|iic oxerciiji ieclionis, di-jmialionis, el
vcrlioruni evpiicans siniplici scniioiic. 20 ''^*" pive.licaiiiiitis sciniu i ci riiiidamenla jccimus, qnilms
ndein, cp. 75; : Giir cor liiiiin in vcrbo cniato el cniicia qnje viileiit ad camdcm niaieriam pciiinenii.i
iioa vero capil olilcctanicntnin? Ctir aiiris |Tiiii- diligens ledor polciil ailjiccrc. iloc nniiin l.imcu
iniii? Uiciidiis es, secamlns cs. Uiciidiik es in moiico , nt iiliii.i laiiliim cl snnicieiilia apponat.
rorde, becaiidiis iii aiire. nl lalia a le scces e< aii- Alioipiiii, siiul S;>loiiii>ii teslatiir : < Faciendornui
ferais, ne talij vuliilel cor liiuni el aiiscntlcl .'iiiris Jibroru:!! iioii cril iiiiiiiei!!s(/!.'cc/«. xii). > l£l Joaiincs
lu.i. Periciilosa eniin siiiil, etsi dcteclabilia. Iteiii iii Apocatypsi (cap. xxii; : < Ad lioc, inqiiit, iMiiil
ideiu : Ars dc coelesiilnis pnre traditnr, uWx vcro adjic;es. t Ll in Lcgeinla boati Marlini legilur, qtiod
artes ad ingenii exerciiium snnl; inec aulein iii cni ad inrorinationein vila: paiic;i sancturuui exenipU
uegoliuni aniniaruin. Non qnxril ;]ei;roiiis elu(|iien- noii siifliciuni, niulia noii proderunt.
leni inedicuin ei riinnosum, (oinposiluni ; .sed prn- CAPUT X.
Ueiiieiu. curare scieniem, bcnevoium ei couipoM* De tuggitlalione superbite.
tuni in sermone Inimili, et liabilii inediocii, ci sta- Omnin prxdicia ad dno raciunt, sciticci, iii soi.n-
liira brcvi, ne iii iiiagna pra-suinat. S:c cl nivisiion mns dei liiiarc a inalo,
< ct faicre l>oiiuiu {PsaU
forinosnin nMbeinalorcin, sctl icgcre sc'ciilcm qii;c- xxxvi). t Ci, (|nia non polcst viluri maluiu iiisi co»
rit. Iteiii, llieroiiyiniis jd liiiti.iliialcm saci;c Scri- gniiiiin priiis, a snggiliuiione superiii:n (qH:R atte'
pliirai iuvilans, ail : liic cst iHe rnslicanns \onier. slaiite be.ilo Au^uslino (Expot. 2 tii Vtul. xvui)»
qiio (Mcidil Sjiiigar texccnios Pliilislli.ciis (Judic. cst causa cl piiui ipiuni omn-iiiin nialorum Pt pccca-
f)
iii); ol lii tol vitia ol d.inioncs , si riislic;ino el loriiin) inclio.iiiiliiiii est. Uac qnicuiiqne carcl, iniiii-
hiiniili serinoiic praediccs, occidcs. Ilnc ciiini gla.. dus esl, qtiia lioc peccaliini csi ultiniuin rcdeiintibiig
(iid interliciuiiUir polins qnaiu gladio Ciccroiiis ad Donm, quod rccedentibus primiim fuit. I)c qua
il.t:c est niandibuia asini siiper qiiim sedit Do- llieionyinns ;>it : Superbia raiione coetcsis, couJesies
iiiinns. qiia Sanison intcifccil inille Pliilislbu.'©s appeiil niontos, el ad priqirioi» revolans ortns, ;ippo->
\Juaic. XV). iloc csl reccptoiiiiin laclis, a qiio Da- iiil gloriain cl piiril;acin iiuiiiiniiiu iriJiii:|icre, (|i;:u
vid lini) idissuuos qnini|uc bipides clicnil, qiiibiis (le gloii;i el purilate an};oloriim eiiipii; iit (|uiis
|>crcu;!>ii cl problravii Guliam (/ lieg. xvij). CI;iios iiivenit panicipes nuicix', raci;il consories iuin:i'.
dico i.ipidcsct nuiuiules, iioii fucaios, iioii snboi- Coiisiruclo eniiii spii ilindi aeddi. ii> jiisii, el ritc om-
«alos. SiiUirnatns enim serii.o siispccins est, siciil iiibus pcrfeciis, iiinasciinr ec cl sulxepil s:i'|ie »>
et jn.iex suliornatus, vel leslis vel advocatus. Ki nus pcrl.ia, pro exccilei.lia oporti!:i el virUilnni qti.i-»
ergo dcciinaiitcsainpnllosa verba, ct poiius odiciosa bal.ci. Unde eUicilur lalis, iit jam ciiin i'jiaii^:ei> to-
yiam uidia, ut pauperes et exsules, bumiliu scclc- quaUii ailollci.le ocnlos iii ca Inin, oi diccnie :• Noii
ii.ur, poeta uos ad boc invilantc, qui ail : suui sicut cxicii liuiniiuini, jcjniio l^is in SubbutOt-
45 VERBtM ABDnKVTATlM. l(i
(Luc. xvim), ctc-. » c>'m Puhlicaniis ei humilis A •. Franglt Deus omne iuperbum.
ci-ojitia &t:iliieiit dccliiiare oculos in icrrani per- (Prldf.nt. Psijchom. i.)
riiiieiis |M^iiis siiiini, ci dicens : c DtMis, propi- Nondicilnrtibidinosis, gaslrjijiarpisiesisten", qiia
tiiis rslo iiiilii peLcalovi {ib''d.). > Uem Iliero- tainenviii;! ahoiii naiiir, sed non adeo.iii siipcibiain.
tiyinus {Efnst. ad AHionium de modesfia, lom. I) : Iicm idem : Stijierliia cormila dopiiigjuir. Diioer.iiii •
M.fi: esl qiine nngchiiii dc sublinii ordiiic el giorla lial)Cl cornua : iimiincoiiira dileclioinin Dci.aileriim
iuigeloriiin dejecii iii aereiii caligifiosiiiii de|>uiaiiim coiilra dileciionein proxiini. Coniia roriiija, liuniili.
ei iii CMrccrein tisqiie iit diem jiidlcii. Hxc esi quae talis, BCilicei dileclioiiis Dei el dileclionis proxinii.
priDiiini lioniiiicni de parailiso coeiesii dejecit in Unde praecipne lioc viiiiim Deum inipiignni. Dc hiscor-
iiiiiiKiijiii, ( ci iii t.iciini niiserix, efin luiain fj^cis nibu»ail David : ( Exaltal)unliir corniia jiisli, ci oni-
IPsrt/. xsxix). » II.RC esl qiia? populo Judaico elalo, nia cornua peccatorinn coiifriiigain {Psnl. lxxiv). »
r|iiia t non fecil taliler omni naliuiii {Psal. cxlvii),» lleni Hleroiiyiniis {Epist. ad Abigaum, l. I) : Nihil •
popiiliMii getitiuin prius non repiiiainm stillam esl quod ah iiiennle aiiale liorrueriin. sicm mon-
siltiUe {I$a. xl), i pratiilit , sicque ( capiii versum sliuin snperhiac. siciil cerviccni ereciain, siciil ocn-
cst iii caiKbm, ct cnuda in capiil (DeHi. xxviii). >
los sHMiiiies, siciii siipercilinin grave, sicnl con-
tieiii David; ( Pncvaricanies ropuiavi nmncs pec- B liniieliosum lnimililaieiii. Ittin Davi I : i |)(Mniiie
caiorcs 1cit;i? (/*««/. ckvmi). t Siini cnim peccalores Dcns meiis, si feci islnd fP.sfl/. vii); » qiiasi pecca-
coili, L-t peccaioros ierrae. Peccatores vero coeli, sunl tiim supcrbix ignominiosnm, quod noniinare eiiam
sicnl ill qiii dix!i:( Ponatn in c(bIo solium metMn, liorrendum est, ciim Doinino maxiine adxerseiiir,
£1 eru siniilis Aliissiino {ha. xiv); > ei sicut ille qui tiem EcclesiasAicus(cap. x) : ( Odihilis esi corara Deo
dixit : ( Peccavt in coeluni ei coraiii te {Lnc. xv) ; >
ci hominiliHS superhia, el exsecrahiiis oninis i«i-
el hi. de qiiihus dit:ilnr : ( Posiierunl iii coelum os qnilas gentium. » Item : ( Arrogans el superhn* odi-
«iMiiii {Pmt. i.xxit); > etqiiicunquecoeli incoKe reiin- bilis esi in civilale. > Snpcr omnia viiia deie6tn«
/((iiiiit coeliMn : qiialcs sunt, qui gratiain, r|naiii iii-
liir siiperhiam sacra Scriptiira. Unie ei Psalniista
fundenle Spiritii saiiclo accepcrant, niinuuiil. fLTc iii omni psalmo conqiieriinr de illa, iit ihi :
Peccalores aiileia lerfje dicnnliir, qiii lerrenis ( Miilliplicala e.st super me itiiqiiilris superhoriMn
(P.-ii/. cxviii). I Ei ibi Snperhi iui^iue agebani
Jnvolviintiir deliclis, iil iibido, 22 c=*^'''"i'<) '£''*•
: «
el hiijusitiodi. lleni D.iud : ( Dominns jusltis coii- iiSfliieqiiaque, » vel, ( iisqne valde {ibid.), » (|uia
cidel cervices peccatonini (Psn/. cxxviii), » id csl aiios peccantos pcccando exccdnnt. Vel , ( usqne-
fcrvicosos ct snpcrhos peccaiores conieiot. Non c 'l"^'l"^'* "*'l"^''"* P'^"'"'*^""*""'"*''"'^'"^'"- ^'""'*
ail : Pe ein vaginti ad jnata, non nuitiiiin iioxiam, eiiiiii peccaii con^nmmatio esl siiperhia. (jniie iioii
<iou octiinni l.iseiviim, vel qiiaiCiinqnc moinhru, qui- reslal gravius el ulterius po.;care qiuim per snpev-
liiis iliirad nialuui sed cerviceiii (|uia Dihit adeo biam. ttem : ( Coagiilaiuin esi .sicit lao cor coruni
^ ;
j F)eo di.splicet sicut cervix erecia posl peccalum. {ibid.), > id esi superboriim. Sicul enini !ac coagulo
{ic.u iilciii : ( Si niei non ruerint doniinali, tuDC ei ferineiilo coiislringiinr 23 *^^ iiidincscil, sic ct
iniinactilalns eio, el cmundahor a deiicLo niaximo fcrnienlo snperbis lac siiperliornm consiringitur,
{Psul. wtu); i id esl snperhia. Mihil eiiim gravitis iie dilectio eoriiiii exlendaiiir iisqne ad proxiinuin
esl qiiain ( aposlutare a Deo {Eccle. x), t qiiod facit el inimicum, ad qiiem dehcrel exiendi, ergo iiec ad
siiperhia. Iletii idcin : < Non veniat iiiihi pes sii)ie-i- Dcum. Iiem Gregorins (lih. viii, Montl. c. ."0 et lib.
•
biiC, el inamis peccatoris nou tnoveal iiie {Psul. xxxiv, cap, 18) ; Siciit humililas oiniiia vitia eiierval,
XXXV). > Pes supeibia', id e&tsnpciha iiffeclio; cl iia omnes qiioqne virluie? colligit cl roliorai, sio oi
manus iieccuioris, ciijnsqnc scilicet suggerenlis inilii snpeibi.i omncs virliites (le.slriiil et dissipal, oin-
ni pecceiii, uon me movere poteiit. tteclus ordo. fta- niaqiie vllia coacorvat el «oiisoliiiat. Iiem : tn poila \
dix eniin peccali snperhia, per qtiatii m\ alia pec leligioiiis Chrislianae snb aileslaiionc proliielnr <a-
falaprocediiur. Hocesiipiod dicilur in alio psaUno: ^ leciiiiaiKlns quoi\ abrenuniial diuhalo, nl priii.-i|ii et
I Ah occultis meis oninda me, el ab alienis parce auclori oiiiniuin inalofain, el oinuibus vperiius cjw»,
servo tuo; si niei noQ fuerint doininaii, tiinc imina- el pr:(;cipiie pompis ejut, qii:e dillicilins «aveiiiiir,
culaius ero {Psal. xvin). » Iiem Uieronyinus : Sn- cl noiiiiisi cnm inaxima cauiela. Opera enini ejns,
perhia spiilo comparaliir. Non enini sufljcil siiperbis i]ii:e cniiMsliiiil in illicitis , iiianifesiiis patcnl, el
<|iiod Deiim onendiinl, nisi et iii faciem ejus con- jileo faciliiis cavenlur. Pompie vero iii lii ilis. el in
spiiant. Krignnlnr eniin et impingunl sc iii ipsiim, iisti licitorimi, qii:c acccdonte snpcrhia fitinl iliiciia;
qnia cum aliis viliis recediinl a Deo. Unde : ( Ma- ul in siiperllttilale elapparatu vesiiiim prctioso, iii
leditli ipii furnicatilnr a hs te (Ps«/. Lxxii); » isli sellis deniraiis, el in calcaribus, et frenis, tihi iii:i-
inctirrniit et ingrassanlur iii eiiiii. liem : Snpcrhia gis iflncel ct iiitcl aurttm, qtiam iii aliaiihiis. Sed
ideoqne Dens hoc viliiim iioiiiie tisii tcinpor.iliiiiii (lisliiiita esi inela, cer-
incoBpil ab injuria Dci, iii
.super oiiinia viiia dclcsians, ait : Mihi rescrvelur liis(|iie niodiis cl liiiiiies, quos noii licel oxcelcrc
liic hoslis ntcus, ciiin eo mihi esl congrcssio. Unde sine pecc.tio? NMnne iialura lia^c disiiiiX'!? Noiiiic
dicilur: « Siipcr'.>is Dciis rcs^stil (/ Pcl. \\ > cic. ei sancti, t!i Apos:o!iis : » Hibcnl»'s vc.^limc.Tt.a ei
4? ^fc.rKi CAMORIS 48
iiliiiiouKi his conlciUi siinl? i (/' 71»»». V).) Niinqtrul A Fustus uiesl pulclins, ietfttitnique supeibin forinnm.
aliijiii!. sio se pastendo e^. Yesticinlo, siciii lioiiie (JuvE.N.. sai. 8 )
!it, |>riiiiiliva.Eocl«'sia p(.Mc;ti'ci luorinliier? Niiii-
ii!
Qiiandoqnc a doiio 'j;rali:c oiiliir. Undc Hieroijinnii
qiiid non corripercliir siipcr linjii.SiiiOili / cl si liinc
(S. HiKRON. t. II, cpisl. 93: Subciiiere c'. (ilicio, snh
fiierir pccialuiii inorlak', ijuoiiiodo tlesiil esse pec-
jejiinio iu liinica ct inaiiica folliiulala, sxpc Uicl
c;«luiii?
niagna snpcibia ; (|iiia :
Seil olijities : Quia \ivoi>iliim csl cnilibcl j>ro
Cmj>i bene t>nqnnri$, cinn ciincta subncin pnlnrii^
moiliilo sii» persoiiae, ct sccjiulnm mores lionos, Quos plns iufestat, virtieuda superbin resial.
cl conhiieiudiiies illoruii). iiiler qiios viviiiir, iia iii (Ovii). lib. II Fastorum.)
liis occasione nioveiulae concnpisceiiiinn noij siii-
liem : < Mnltiplioata estsnpcr iiie ininniias Mipcrbn-
deani, nec in se, iiec aliis; scd quoiiS(|iic pioicn- riim (Psd/. cxviii). » Quibus iion proruil (jood !/J-
deliir l..rc consnel-.nlo? NiiiKjuid non polonl Dsquc inaua naliira, posi .leiicium primi liomiuis, liiimi-
ad siipcrduilakMn porrigi ? Scd qiiis sciolus csl coii- liala csl ct qiiO(lp:.ssa,ci (;uod lutiliiplieiler alllict:)
snciuilinis illiiis lionesije licii;r, ei liiuiMUf, <le qiia (('brisins ^cilicel iii c;i), crj;»! siijicibis iiec mors
diciliir e; inlclligciiila csl aiicioiilas, ciim singulis Clirisii, nec crux, ucc iiiiicea, uec clavi, uec liujiis-
ikiebus coiiS!icludiiiibi!s pristiiiis aliqiiid adjicialur, modi prosunt, ciiiii it imilitaii obvictit, iiiio di^sinicre
liitn sciliccl coiisueuidiiii vcslieiidi se, liiiii aliis?
nitaiiliir, veliniqiie eaiii iio:: e^sc, el ita Clirisliiin
Uem : Qpanlum sii inonstrum siipcrbi:e ostendil nec Deum, iic-" bomiiicm csse. iiem : Quia a buiiis
oriiis ejus. Oiiinr eniin qiiandoqnc a (iouo fortuii»,
cl (ionis rorluna;, iil a diviiiis, oritiir siiperbiat prJC-
el hoc niiiliiplici : iil a diviliis, quia < Abnndatilia cipii Aposlolus, io I ad Tim. cup. v: : < Divilii)U3
•p.-^nis, elsiiperbia viix causa riiii pcccaii Sodomo- iinjiis sxcuti noit siiblime sapere, nec sperare iii in-
ruin. » Iieiu : t Adipem suum conclusenini, os eo- cerlo diviiiarum, » quae modo adveninul, modo rc-
luni loculum csl superbiam [Etech. xvi). > Itein :
cediiiit. Ilein, a poieniaiibiis et dignii^itilics, vel
Vide qiiid Hiciai otium cl cibiis alienus: < iii biboie
iiabitis, vet conciipilis, iit in illis quis snpeibia!,
liOiniiiiim noii suni,» eic. {Psnl. xvi.) « Prodiil qiiasi Liide beala Virgo
crilur siipcrbia. : < Deposiiit po-
KX adipc iniquitas eoiiiiii-(/'5a/. lkxii). i
teiilcs dc sedc, » id est s-spe.-bos; < et ex;iitavii liu-
Ab iiabiin eiian: exierloii ci iiitciioii pMcedii milcs {Lvc. i). > — < Poieiites poienter !orineMta
<piaiido(pie siiperbia, ul esi vcslilii<, viciiis, cijiio- palieniur (Sup, vi). » — « Retribiiel cnim Domi^ii;i
ruiii, raniiii^, el liiijusinoiii. (jinle Sidiastianus: abuiid;inier facicniibijs superbiam {Psal. xxx). »
Nunqiiain iiic Cbrisliauus liiil, qiiia sapornm iaii- C Ilcin : Non expavii Apostolus divitias (pro se, sed
tiiiam dil.xii. Ita et pbilosopiius (Seneca, cp. 87) pro aliis, qui aii : < Scio abundare, ei pcniiriaui
veciiis in vebiculo confiacto; ila debilibiis asinis pali [Pliil. iv]), » sed mo:biini caruui, id esi supci*-
cl macris irabcniibus illud, solo molu vitam te- biam vcl cupliiiiaieiu , q<i?Q <liiO vilia semper adjun-
sianlibus, nuilioiicqiiediscalcpato ci ferc niido, illis, cia suiti, sicut tesialiir Bcda supV»r Ecclesiasticum.
quo8 obviam liabiiit, qiiicrciilibiis, si ejiis esset ve- Iiciii, sic eral Sapieiiiia ! < Diviti;is et pauperiales,
hiculuiii , re«poudii : Non, scd a!ii;iiuiii sibi com- Doiiiine, nedederisiiiiiii,» paiipci laieiii, < ui; i alieii.i
UKKlatUKK Kedieiis auleiii ad liuinililalem el cor '. furer » ex inopia; diviiias, « nedicam, Qiiis Dom!-
siinm, aii : Qnid fcci modiciialem meam nfgaiis, iiiis esi? » {Prov. .\xx.) Iteiii ilieroiiymus : < Su;ivis
quasi superbe ei male excusaus? 24 Q"' *^""" ^"^' Dominus ur.iversis {Psal. cxliv), » tamei) inonsiruni
dido erubescil, fioiiiuiuqiiam prelioso gloriabitur. Ct slercus supcrbi^ sordibus ct aliis nialis, scd
Quaiidoque a doiio naliiiac oritur snpi-ibia, iil scien- veuiaiibus, cnr.a cl expellii. Il;cc < Siercora sitiit
tix, ingenii, iiiemorix, iiidustria:, vocis deleclabilis, Loum lapid:iutia {Eccli. xxn) , > cxleris vitiis non
ralionis el liujnsiiiodi. Lnde Beiiedicliis (B. Crkcoh. ita vilia appoiiunlur cmpla>lia. Unile Deuler. 25
Iii II Uialog. lib.) Uoiu;e lir.iens uiOiisiniiu siipeibiae cap. vii : i Dcvoiabissepteni popnlos cl cousnincs, »
vidtrel cox- '^ qni stiiit lerra :id i|U:iiii ibis, scd paiilalim et
iiim iiigenio ei bciciiiia siii»erare se iii <
laneos siios adolescciiles, t rt-ccssil a siudio pru- per (laiics, q(ii;i iiou poieris eos dclere simul, ue
denier iiescius, ci s:ipieuier indoctus. * Apos:otus foric mtillipiiceiitiir contra te bcstix tcrra;. Vide
eti,:!ii ait : « Scieiilia innal, cliaiiljs ;eililic;il (I (.or. ne dc bcstiis oii.iiiliir ursi ct lennes, ei devorem
vi<i).i l'A Aiigusliuus ilicroiiyrno scribcns : .Malo iil te. Snnt enim vitia qiuedam nobis triliiUari:i, '{ui-
cessel scieiitia isla, qux inflal, qiiain pereal qii;i: i)!is majora cavenliir; de quibus dici potcst
•
iceblicat, scilicel cliaritas. A geiiciis eliani iiobililale Aliquisque nialo fuit usus in illo.
tiriliir ';iip.,'ibia. Sed lollc Ann balem liiiiin, piccoi; Sic cl Pauliis cnraliis esl a siiperbia ni:il.> .sfilic^ i
ni Sv.T^iiii cniin c>l alioi iMi iiicuinbcre faina-. Qnis Iribiilario. liiide : < i^ii magiiiiudo levelatioDUiii
fiMCnis geiicris, si coram lcpi lis nialc \ivitiir? extollat ine, (laitis esl inibi .sUmulus cariiis uica;
angclus Saianxs » clc. (// Cor. xii.) Si subl.lius
Nobililas oiiiiui sol i cst atine unicn vuiiis.
iJic iirlii, Teucrviiiiii iiioles. niiiiiuilia muia, cti:iiii coiisideres, aniuiadvcrtes viiiiim supcibi:«
..'Jiiis <i.'ni;in.\<i fiiiicl i/iv/ (oitiii'/ Sed tii sordi.lissiiiiijiii snrdidissimo , et moriale. Kioriali
Sil iiin (..itroittdct ()i(.'.'i(.7'(C siiiiilliittus llcvnv.v.
c;iipla*.lro fia'j»t! ci!r;iri. Uode ; < Miiliijtliiai.c suiii
A piil(bril;idii:c ciiam osilur siipcrlii:i. Liidc: inlirmiialcs eoniui, posica accelera\cru.!!, » c'.c.
:
40 VEUBLM ABnREYI.VTLM. S»
(/•*<j/. XV.) Ilcm ; t Salanns SaiaiiJiu e\|ioliit, A >I'>>C"""l'iiIc.',, naros niiiinoes cl injtiriiis .'ipiiatiles,
elc. t {Matilu xii.) llem : < Venics iii B.ibylo- liinneii j.uiaiites , silioniaia ridsnlia. ; l^hi oiiaiii
iiein, 01 ibi curalieris {Miilt. \\]. > lloni : i I'iius- os liiimi;o Miperiu!. Uiub''. : « Dispcrdil Doir.iniis
qiiain hiinuiiartT ego tleliiiui (Psrt/. cwmi). » iiiiivor.sa l.iliia iloiosa , et liii.2;iiaiii niagnib.qiiain
Sa-pK cliani lioc luoiislniin (|iiailaiii boiin siiiiu- (Psid. .\n. I li.:!iii : i .1'osiioiiiiil iti (fleliim os siiiiiu
lalioao el coiiieiii|»Ui i iir:iliir. riide Grcgoriiis tio el liiigiia eorniii tiaiisivit in lerra [Piul. lx.mi) i
qiiOiiain erciiiiia roptaio a qiioii.iin rwc, v.ni opn- l.iii;;iia eliaiii siinoilia i|iiaiiiloqiio viiiiiioal sibi
scula siia YCiidcLjal, nt lioiuMoi ejiis inlraiei (iii<i- i>;iiiiia iii(ii)bra, i|iia->i oi oogu loijni ct sibi ser-
qiio ejiis xgrolaiiti iiiaiuis ioiponorel. Qi;i < iiiii v.TC. L'fi(ic :
acceilerel ad civilaloiii, vidciis cives ri po:iip.i!ii irittn pes, ciimquc mriitus, cum ccctera meiDbra Iq-
[ijxianiur,
veiiire sibi obvios; liorripilioiics et qii.iCilaii! pr;e-
Iiiferius gutliir qun ratione lacel?
anibula, el pneiuiiia siipeibi^c in sc seiisit pro lio-
Lbl eliam superbia loliiis eorporis (solis pudendis
iiore sibi c.vbiliilu ; qiii cl no smierbia orirclnr,
exceptis in quibus verccuiidaiiiiir , iiiide eliain ain-
e.xspoli.tvii se, el piojooil in l]iiincn : qucin cives,
1'liori lionore ca tegimiis). ^tiidam jenim sialnraiii
qna^i Innosuin conloinpserunl. Ille vcio relietis
... n pedibus adiiivanl, cl siirani siiper snram ponunt
.«eiiiiiinctiis Siiis, luidus,
. •
tii
11
cciiulain
1
suaiii rodiil.
I-
.
venlro.se incediiiit,
. ,
mole
,
lorporis el
.._.•_• gaslriinarjia,
Sic se inagistcr^ Lanlfiaiinis (I. i, in Lnlroi).) cu
eos noii cogonte ad lioo. Qiiidain vcro peclorosc
ravil a snperbia, Lreviando s< ilicet producenilas,
quasi arcuati :
el priiducciido corripiendas »ylljbas. Qni laineii
Et mulium refcrunt tie Merojiate supino,
ila subliliter cl acnle postea iii Ttironensi concibo
iJ(!vr,N\Lis, sal. i.)
coiilra •lerengariaiiaiu liatrobini dispulnvit. l)e la-
ntiid;iiii tiniiibus iii onincm parleni >se eiiendiinl.
libus dici poiosl :
Liide :
Kst coxiemptus tuntius juiat.
utii
Siutiiliam iimulaie Ivio jirtideiilii summu esl.
\viiiilal aslivum (ligilis sudanlibus aurum.
(Cato iii Disiidtis.} (Id. ibid.)
Ilcin , llierotiviniis : « Siiperbia onI mons pos.liis Qiiidam crecti) et exleiiio (ollo, el qnnsi alTixo palo
inlcr iio> el soloiii. qui iion iieinrniit ik.s vidoie iiireilunt. U.ide l>aias : « Lloval* siinl lilia! Israel,
solein jiislitijc. » Iteni : t l!;i.'c esl sailago posila et ai!ibu!avcr:iiU collo eMoiilo (ha. iii). » Do siiprr-
iiiler iios el Jenisaloni, nc ipsair. videainiis (Eiecli. Lia opcris, ail David ; i Non liabit;'.liit in iiK-dio
IV). » llx>c csl nubes intcrposita de qua dicitur :
domns mex, qni f.(oil siiperhiam {Psul. c.) » Iteiii :
« Opposiiisti inil.oiiineiij(isealoratio( Tltreu. iii). » « Relvibiiel Domiiiiis abuii.hiiler laci.Milibiis snper
lloiii : < Doinine, iioii esl exaliatiim cor iiieiim biam [Psal. \\\\. > liem : « >oii ambtilavi iii ni.i^inis
t (Psu/. <;xx\). » Esi eiiiiii siiperbia cordis,oris, lolius iicqiio iii iiiirabiiibiis stipcr me, > otc. {Psnl, c\\\.\
corpoiis et operis. Snperbia sibi omnia meinbra Singiila vitia, siiigii!;! incmbra possi.i.'ni , iii iiiiiLns
corpoiis viiidioat, sibiqiie soivire cogii, ei tiiiic domioilia bal.eiil ; soii lioc viliiiio iii oiii'ii Iei«5
primo sibi ipsi coiisoiial el concoidat. I>e superbiu inenrDru ilomii;;iliir. l*rop'er Iias piiiios species sti -
cordis qiiaj intoxioal el pullulare f;icil, iil radix, perbi.f, aii Proplieta |)liiraiiler : < Leva niaiiiis iiia»
alias species snperbia;, ail David : < Doinine, iion i.i siiporbi.is eoruiii, qiii maligna loquiintui siipor
eslexalialuin cor ineum. » Os aiitem Lomiiiis du- nie {Ps(i>. Lxxiii).» Hiic eliaiii viiinin adoo peslif--
plex esi, scilicel os fai iei, el vultiis. riiiii esl el doniinaos quod domiiiiiim et rrgii;im al*
Os homnn sublime drdit. it riiis viiii sibi vindioal. IJnde pbilos tplnis tStNF.i..
(OviD. I MeiiimorpUoseos) op. GO) : Viiloo, inqiiit, uiiicam silvain pbininis ole-
pli;iiilis siillioeie, laiiros lorosus, el tiiii.o agrt;
El fr.ms doiiiiciliiim esl, ot sii^niiiii vor.ciiiul.e lni-
niilitalis, vcl impiideiiiis elaiioiiis. Do b.jo oio .mI coiiieiilos osso. Qiiid esl igiliir (pio.l Iiooii», miii.ir
]>oela : {) Iiis, pascitur lorra^oaiio cl inari? nuio proplor la-
i}uas geri'. ore miiias, qnaitto preinit omma fustu? iiii> (|iiantitatein, qiia ca^tiTa animalia viiicai, vol
(St.vtics Tliabaidoi i.) <ib ingltiviem exsalurandam? Minime. N.m cniiu
ki Loc orc niultiplex siiporliia : iit siiperbia elaloi ii>iis vetarisesl in pieiio, seil ambilio. Ii''m in iV
naris. Liule Isaias: < .AUoiiile 26 ''** ^'* bomiiie, Ueg. « Voniiiitamen oxcoKanoii alisliilit. » liein : « Sn'
nui spiritum babel iii naribus {ha. ii). » Su|)erbia poiliis l>.iis losistil (/ Peir. v).» i Krangii r»eiis .tmiiu
etiam oculoriiin. lliide : < Ocuios sublimes (/'rov. siipei i;iiiii (Pitii). in Piijchom \\). i De lalibus oiiiiii
vi), » cl l'ropliota : < Neque elali suiil ofuli mei ( iio iib isoiiiir , alios o\speot,ii inagis a.l pUMiiloii-
{Pial. cxxx). » Ll Job vol Sapieiilia : < Exlollenliam tiam. il.-m, lioc viiiitm le.l.JifjiiciiS -Apostolos ail
ooiiloriim iii.'oruin iie dedens mibi (Ett/j. xxiii). » ( -N.iii iiicoiiipositos ;fku!». i) ; ' iioo iii in.cssn,
Ei cervix eii.ini erecta. Lmle : < Dominus concidol 110. lit b ib lo evloiiori sciliool, \(l intciion:
ceivices poceatoriini {Psal. cxxviii). » Unde ctiaiu qiii.i iiu ito posilio oorporis sigiium o.st iiitonoiis
Cassiod.Miis sonalor loqneiis .le adolescenlc Jii!iario iii.omposilioiii.'-. iloiii , Ecclesiasl. xxxv. Iloiii
Aposiala : i Non est sjter;indiim t\i.' eo cni in jii- Joli. \\ : < Tt leii.iil oiiim iiia;ii;ii sM.ni) ooiiira 27
ciiliile suiit bvCC : Corvix iiinoxil!;lis, ociili v.i;.ji ol 1)011111, » lio ll< lii , ol 3icut t''!'-'"''^
.-ioii.riait
: : : :: >
r,\ 1'KIHI CAMOlUi?
• oiitra me siiperbi. >iein : < Hi siii.t gigmics uMlifi- 4 iiiviJi pennaiieanl. Sic ergo, cum inviilia regnddir.'^
< aiitcs tiirrim Babel conlra DiMiiiititiii, ul iiscondanl »ii pust niorieni, non esl vcrum quod diciiur a
n eticiiim (Cen. 1). > Ikni : < Uli < ui» liiabulo liicunl pocia
Asrmilan) in cocliiin, elo. » {ha. xiv.) Ileiii , Job Pascilur in vivis /iror, po$t fata quietcil.
!ivtii ; < Deviirol pulcliriDidiiiein ct bracbia ejiis (OviD. £/£91/115, 1. I.)
|iri rogeiiita niors, » id csl siipcrbia, qu* inlcr vi-
Ignoro lamen si homrites p<>sl morlem iiiTidel>iinl.
li;i priiisiii ca'lestibu$ nal:i,priin:un croaluram Dei, Ilem : Taiila est invidix inalitia, quod etism ipsa
iil eslriiigeluiti occidil. Iiem, Cassioiiorus (in Paal.
Spiriliim sancltim perseqniiur. Qiiid eiiiiii in boiH»
wiii) : >()ii e^l icrlia ori;:;ii pcccali prxier occulliiin,
proximi aliud pcrseqiior qiiam doiiniti Spiriiii.s ax.^-
«|iio ccciilit ilialmlus, cl alieiiuin, quo liomo sedu- rti y llaque ipsum datoreiii iii dono perso(|tior, cl
rtiis csl, el coiisueludo fecil suuiii. limlc liicluin
cxsiingiierc conor. Iiem : Diminuere vcl iiicriisiarc
esl iii r.xalinu : < I£l eiiiiiudabor a deiiclo inaximo Heelzcbnb
boiium proximi quid aliiid esl (|iiaiii iltiitl
{Piiit. xviit), » id esl a (lilicto superbiae, qiiod vcre
principi d^einonium ascribcre ? IDl ita noiiiiiinin
esl niaxiiniim. Non enim est majus peccaliim qiiiim
daiorem boiii cssc noluiiiiis, cum itbid in proxinM)
( aposialare a Dco, > «jiioii ost viiiiini sii;ierbix' lio-
perverliimis, qnasi diabolo illud ascribenles. Ilein:
inii.is el angeli. < Stipcrl.ia vcro est inilinm ol B
.
j^jj..^ i,,^!,,;^ agg,.essa csi primiim Adain {Cen. iii).
•'ansa < omnis pcccaii {Eccii. x). > id csi omnis gciie
per quain < inlravil niors iii mundiiiii (Rom. v),> iia
lis pcccali, qua, i|iii carel, illu veroesl immuiiis ab secundum Adam. Per invidiam
ei aggressa esl enini
umni |-eccato. tndi: dicitur iii codein psatmo : < tt cnicinxtis esi Cbrisiu.s a Scribis ci Pbarisxis. Ilx>c
eruni ui com|daccani cloqiiia oris mei,» etc. {Psnl. esi < fera besiiaquue devoravii Joscpli(Ceii. xxxvii), >
wiii.) Eloqiiia ci.im oris mei eruiit lalia.iut (co qiiod a palre cuiiclis fiatribiis pliis amaicliir),
coiiiplaceanl iii coiispectti tiio semper {ibid.), » noii
el illum aciualcm, el Joseph spirituaiem, Ciirisluni
liominum. Si auicm 110:1 mundiis a superliia fucro, ceius, qui absorbuil J<jnam iJon.
scilicet. llic esi
<;loqiii;i mca iion coniplaccbiinl iii conspeciii luo.
11). In dnobcs anlein coiisislil invidia, sciliccl iu
Si vcioinmidus fuero, noii soluin eloquia, sed, el gaudio ei dolore. Unde poela
. iiieo'liaiio cordis inei {tbid.) » eril lalis, tion ut
Intultare malii, rebusque (egrescere la'tit.
piaccai bominibus, sed libi, qui inlus vi.les , et Thaibaidos.)
(Statius II
iunscientiam boininum inspicis.
Ibi antein a poeta non nolaiiir iiisi uiia causa, ubi
CAPCT XI.
atter poeta aii
Conira invidiam.
1 Invidus alterins rebus macrescit opimit,
Invidiae maler csi snperbia : ei utinam bene suffo-
'IIORAT., I. I, Cp. 2.|
raia tiiaire el conlriia, snffocareiiir el conierercUir
Per superbiam cecidit primus aiigelus, de El alia ubi ail :
lilia !
angclofaclusSaian.quamreiiiiuil iiieirccliim.eiforie Semper abest ritus nisi quem fet^cre aolores.
(OviD. II, MelHmor
iti ;ilTecUim, invidiam aiiicin eiiam iii effecium, cl )
i;i Dffccluni. Ildjus invidia iiiors inlravil in muiid.im Uti-aque in l»oc : dulces visorc polos, scd ilerum
Quia enlin diabolns invidil in bomine iiiiraiurc lcnobras. Ilein Job (cap. v) : < Stullum
^Sup. lij.
nisus est ni suggesiione sua a iiilerlicil superbia, parvnliim iiivitlia. » llcm Salo-
iinod pcrdidernl,
homo, iiiqniens iii serpeiiic: ninn Paraljotis (/'roc. xiv) : .Muudilia vcl 1 Vila
l.ono illo caticrel ol iii
{Oen. corili>eslsaiiilascariiinm ptiiicilo ossinin invidia.
< Quacutique die comederilis, ei ilis siciil dii :
iii). » Qiiain magniim autem sil lioc viliuin, patt i liem l!»aias(cap. xxxiii): <Concipieiisigncinardoris,
|ii:r radicciii cjiis, scilicci siiperbiam, cl per effe- ei paiiciis siipiilatn ci spiriins vesicr consumcl, ei
I liiiii ; paril enim fraieriiuni odiuui ;
quoil sciliiel devorabil vos. > Uiide pocla
diiim quaiiium sil, ei quain grave, paiei ex aucio- Juiliiis iucidia niliil esl,
% liialbus saiiciorutn, qui dicuiii piopler illud omnia p qii.-e pioximuin suum prolinus ronswniil aiiclorem
et n^peli habcl siipeibia, ul noit lateal
peccaia suiil leddita, ciiam dimissa rcdire Item : Sicut signa siia
iisque atl novissimuin qiiadiantem ; (juod niaximc (ul oculos suldimes) alia cliam iii aliis membris, ita
csl iiTcmediabile, quaiido habcl iii\idi:»iii radicem. ci iiividia slgna sna b;ibet. IIxc esl enim:
Nascilur enim quandoquo • x contuiiiclia, vcl injii-
Perfelua nnxielas, uec mcusa' lempore cessat,
lia. E\ conlumclia diqdi. iicr ; cx ( oniumelia verbi laudbus ut morbo siccis, el palleiitibiis, inuirqne
[moiaret
scilitet occuiti, ul delraciorii; vel verbi maiiifc.sli
DiffiiHi crescente cibo
ei coiiluiiidiosi. Ex injuria diipliciter; ex injuri.i a'gro
I>i'l)reu<las ur.iiui lormeuta lalentis in
damiii, vel ex injuria illala corptjri ; cl innc boc Cnrfwre: deiireudiis el ijiiuilia, tumii uiiumQue
viliuin, scilicei fralerniim oiliiim, reincdiabile est, luJc liibiium fiifics.
'JuvENAL., saivr. 14 cl lu)
qiiia causain babtjl 28 iinpulsivam. Ilem : Si pro
i;ii:»i;iale meriiorum boiii iiiscrcntur ordiiiilms an- Ilicc etiam :
nicniorum insc- atque nuiiqun siKiuliax.
•icloriim ; ergo proquali(;tlc niali
29 /"'C fiuitinics ictvs
sauubile vulnus,
d*nioinim iil sicul illi djemoncs immortale odium, et nunquam
r.iiliir ordiiiibus .
in .-cicrnum
(In. iiU)
ir. jEleriium invidebuiit, eic ei ijv-i iiiali
;
55 VEnBtM ABBnEVIATUM. 51
Ilem : Hxr, nala a snpcrhia, tnaler esl prodi- A contemnnnliir boni ab invidis (Ucrnlilms, qnia iioni
lif.nis, liomici''ii fct fralricidii, Hac eniin esagilaUis snnl, sed imperili cl illiler.ili.) Vel csl saBcl:i imi-
V.M», r.a ri ;til iti .lc.» : » E;tmns in cinnpnm. » latio : disco sancl.nm snperbiain, siiiiililcr sanclam \
tbi i v»'i\ re!.|iicen;t Dens ad Abel ei ad miincra iiividiam. Uiide :
r|,is rf>\ Cain anu-m iion rospoxii, mc a I iniinora El tnniis (rmnhts nclis.
«'jn>, » Cain niat-is invidcns fiatri, eiimoci idil, sig- r.i Josue .Tnmlus M..ysi fuil. Cor.im qno, cnm dice-
lui iqne invidix' sti£ et scoleris acccpil a Dmniiio, retnr (|nod qiiidain (nescio qui sii)*) proplietant liie,
llmorem scilicet inrniis, et iremorcin capiiis. Qiii nit Moyscs : i Utinain oMiies proplieiarent sicnt et
liiiensneob scelns snuin inlerncerelnr a bontino, nos (.V»»i. \i)\ » jiem Apostolns : i Qnod si inviccm
lUxii ci Doniinns : i Non morieris inodo, scd ireniiilns inordelis et comedilis, vidcte ne ab iiivicem consu-
et vagns uiis super lerrain {Gen. iv). > in poenam maniini {Gal. v). t Iiein : Per invidiam verilas lle»
peccaii. llem : llac cxag'l:itns Joab Amasam sica braicA secnndnm inierpretaiioneni llieronynii, nobis
iiiterfccit (// lieg. x\), nec non et Alnicr, invideus sublata esl, qua: interprctatioui ejns invidiL
ei ii:neiis (eo r|iiod fainiliares essenl David) (|tiod
CAPUT XII.
priiicipatns iniiilix ci atiferretnr a D.iviJ, nt eoriim Conlra detractionem.
allcrnicr ei siicccderet (// Ileg. iii). Iiem : llic est ^ ^.^^^ .,,^.yj^^ g^j superbiae, invidiic
^ljj^ iia ei
spiritns inalHS^ (|uo permi.ssns Sanl exagitari a Do- filia ct I dens pessiiniis (Proe. xxv) i esl delractio;
iiiino iiividens David, eo (|Uod prospere ei snccede- qiiam post siiperbiam ct inviiiiani rcdarj^nens .\po-
ret ; eo qnoil etiani ainlisset inniiercnlas in landem stolns in Episiola ad Roinanos cap. i, ait : i Pru*
Uavid decanlare : I San! percnssit niille, ct David passiones ignoininiaR
ptcrca tradidil cos Deiis iii
dcceni inillia , » coram propsallcnle cl ciiliarizante
rc|)lctos oinnl itiiqniiate, conleniioiie, superbos,
David al lyrani, in |iii>iinum sialnni incntis penlnctns
elatos.snsnrioiies, dclraclorcs, Deoodibilcs. » Qnod
est. Sed ileriiin spirilus inalns, perniissus a Doinino
Cum
dil gcnler notandiim est. cniiii omnes inalos
eiini exagitare coppil conlra David (/ lieg. xviii el
Dens odio bahcal, de islislainon dicitnr, i Deo odi-
Xix). qnia, ctsi ad lempns cessel venennm invidix,
Lilcs. > (|nasi in lioc, eis eorniii epiilieion atlrilincnsr
vix cxslii (;ni polcsl, onin itcrnm pnllnlet.
Iteni l^pisloia ad Gal. v : i Qiiod si invicein inordolis
Itetii :invidia (ilia, et inalcr superhia in nnnni con->
et coineiliiis, viJeie ne ab invi^em consumanMiii ; »
spirveiead rninain totiiis niundi. Siciii eniui ill.i a
nnitato ridec, quod pcr invidiani
srissa scilicet fit
bouis, prosperis ct inelioribus oritur, ita ei li.cc a
ci (letraclioncin. Iiein inP.-^al. C :i Non adliasil milii
I.o:.i< natnralilm,, et a bonis pioximi. el altcrius el
^ ^^^. p,.^^,^,,,^ , j^, ^^^ ^,,.5r-,,,en«, , snperbo ocnlo et
liiclioriiiiis. Unde :
Parabolarnni cap. iv Rc-
in$:ili:iliili cordc. > lleni : i
AHrum, opes, el rurn frequetti dombit amicus,
ei
inovc a le os pravnm, cl tieiralientia labia sin»
Qui velil ingenio cedere, rnrus erit.
procnl a le. » liein cap. xxiv : i Cogitatio stulli
(Mart. viii, epigram. lo.)
,iecc:itiiin esi, cl abominatio boniiunni, delractor. »
^ licin : llicc est mater deiracliouis. Velenimabrngat
Iicin Lcvitici xix : < Non malotlices surdo, > id esl
iii lolo bona boininis, vcl derogat in paite eis iiict n-
absenii non deirahes. Sinltiis cniin csi, seil inagis
siaiido si ex toto dclere non potest ; el si non .tlieiii
exciisabilis, qni pnesenti conluineliam infert; pro-
iioCiii>sel. exslincla fuissct. Itein in P;iralK>iis S.iln-
ditor auteiii et dolosns magisqiie accnsahilis, 1,111
inini (letestans invidiam, ail : < Ne comeilas ciim
absetiicm !a;dii et rodit. lieni Ecclesi.isics x : « Si
lioniine iiniilo, et ne dcsideres cibos cjus, » id esl
niordcai seipens in sileniio, niliil eo ininns liabei
nioisns, (!etracli(nics, corri>ihni's ejiis : i Qunniain
qiii occulto d'lr;iliit. » Ergo detraclor setpcns Csl
in siinililniliiiCHi ariidi et conjcctoris ;^rslimat (|iioil
scrponlintim liabetis morsiim, et lingnain veiicnos;im.
ignortl. Coinede ul bibe, dicet^tibi, et inens ejns non
Iiein Salonion ; 1 Qui delraliit proxiino, » Deo et
csl leciini. Cib:>s, qnos coniederas, evoines, » per poe-
i'Owii'i se obligal (Prc^r. xni). , Yel in postern
nileniia.n, i ct ,.cides pnlcbros seimfuies inos (/^rou. d
«
xxm), » qnibus, nl coriijjcreinr, enm corripnisli et se Deo ol)li;,'ai, iit per coiiiiiiionein cordis ci saiis-
facial, el iia leinillaltirei pecciilnin sed et liomini,
inoniiisti. Itciii : Eo aniplius delestabilis esl iiividia, ;
ut corpt.raliter ci satisfacial, si d;\inni!m corporalo
qnod oriinr a boiiis iia:urae, sicut ei fortiinx, contra-
(ticit Ciiim iuvidia scienlix', si quis eain natnrali ei inuilit; qtiia 1 non diinillitur peccattiin nisi rcsfi-
tnaiur aldalum. » Sed, si spiritualc vnlnus ei inlli-
in<,'cnio et exerciiio sibi comparaverit ; (|uia :
Qui velil ingenio cedere, rarus er.f.ctc. xerit, pula odiuin jier detractioncin, vel ut ainorein
xi,Comment. illicilnin ap,)clal pcr eiiis suggeslionein, rl bnjns-
Undc HicronyinusiiiPrologo Isai.-e^ln I.
moili ntinquid corporalilcr li sali.^f.iciet nt .sci-
in haiam ad Eustocliium) : Non igiioro nos qnoqne : ,
patcreiifirsiliuspluiiinitrnin, qui siiinulanle iiivid a, litel cor,»or:ili(er euin visilare leiifalnr ubicnnqne
conietn- fucril, et spirilnale vnlinis t|uod ei iHlubl, auforre,
quod con^cqni noii v.lc il, dos,.iciiii.t, et
inctustaiu; sed IPK^nl |>'i"S cl postca diceinlo btimiiiler : Ueiiiilte miiii, tjnia per detra-
iiunt, et
cx jndicio, sed cx cliontMii vcl a!io modo, sic lyesi to, vcl ne amore
dcspici.inl, ne vilcanlur, noti
biiius inardescas, qnia.cnni libi persoaiJcns, 2!\ »'C'
odii pra>stim|)iioiie, ignoraia ii.iinnarc. 30 ''^i"
Si oridir irnidia a donis graii;c. conleniptns os! ('jiMa rcjii tc ? Vidptur q-iidem ci Evaiii;elio sic css« .satts
CA.MOtllS 5S
l:tcien(lum laliier Ixsis. Ail enim Doinlnus : < Si A Sed : Niiiiqniii miiiiis detraliii loqn^^njo vernin dc
ufTors piiinds hiiim ad altare', et li.ibel alir|iii(l fraier aliqiio? R. Qiii;», etsi 32 veriim deirncior de co icai,
itiiis .'iiiversiifn tc ; ilimillc ibi miiiiiis (iitini, el vade l;iincii qnoad enin incndariiim e>l ol f ilsnni, qiiia
|)rius reconciliari frnlri tiio. cl sic veniciis offeres ronti;i meiitcin {liril illiid. M:uiifc.«ia crgo (1011.-»-
iniinns iiiiini {Mnnh, v). i Yenicns, non i:iii(nin ciio csl ex ceria teiitaie, vel virtnie, c( f.iisii.nc,
passibns fidci iiMeriorilnis ei ilevotionis, seil corpo- edamsi dcnle inordaci cl lingiia ?'i;iIivohi dic:iliir
icis, nl itinnit cxilusiva Jinio. vriiim de ;ili(ino, tit scilicet cnm iiidiica( odium
iti
Nniiqiiiil si l.x-si fjinam nliciijns npud prxlntum, ct roiitcm|iiiiin, vcl ul in aliqiio niinnal iamnm, vcl
(i>i() niinns deiitr ci prj>boiida, ulias nii(i-in damla qiiidcnnijiie boiiiim cjus. Si anlem coinpatiens, et
lenoor ci confilcri, (|ni;i sic cnin l;i'si, ct pr.T-ben- comloloiis, cl in dctesialioiiom viiii, noii nl diicas
» elam ci dclribeiido, alistnli? Dctrabere eiiiin cst dc in ndiiim de qiio \ernin locnlus fneris pnbbcnm
iiliijito, do pIciiKuiliiic alicnjns iiliqiiid tolterc. Niin- ejns poccalnm oornin ipsis, qni novcrnni, rcvclaiis
<liii(l teneor ci pr.Tbcnilatn confcrre (alcm, qiialcm serreiniii « iiitor te et ipsnmsolnm [SJallli. xviii), i
i'l)s((ili de(rac(ione? QiKcsiid csl. I(cm iii Ps:ili))u :
vel i'l )S qiii ;r(|iic novcrinl nt iu, ul sic siltcni illis
• Et (ledil xniglni riiiclns cnrmii [Vsal. Lxxvii) »
condolcniiliiis ei corri|)iontibiis coni;,'aliir, iioii crid
i£rii;;o viiinm cst qiiod in friicliliiis anra nuxi i
detracior. Yobjiitas enim et prn|tosiiMin dislingnil
iatcnter oper:ilnr. |la'C cs( invidia, qii:r bona :i!to- iiialcficiitiii. iiein in Ps.ilmo r < Filii bominnm t'cit-
ris xrnginnt, adiiiit, consiiinit. Il^cc esl hx iisla.
tos eoriiin arma et sagitt:c, i e(c. {Psil. i.vi.) Den-
l/)cnsl;i cnim ore bcdens. ot fntCliis come !eiis c(
los, id csl corrisioncs detr:ictoriini, anna snnl
nrborcs, csl in:iliti:i. qii:v (i's(iinuiiiirii boni, d<'ir:)-
Item Sopnlcrum paletis ost gul-
ei sagill;r, clc. : i
clioiiecorrodil. llcce.sl cliam cjnoniyia.id esl iiiusca
inr contm {Psnl. xiii) ; > qnia fuciida snnt vcrba
raiiin!) qn.c .-iniie piingil. Itci» : Ad liiijiis pei^iis
ndulatorum ci corrumpeiitin. < Lingnis snis didose
.Mi(;^il:i(inncui cxcn:plum Angustni mi(iss;iiii ct
itgcliant, venenum aspidnm cl iiisanabile snb i.ibiis
inodcsif snHiterc (icbere(. Qni ciiiii pl'.ir:i cpi;^r:iin-
coniiu. Qnnniin os iiKiiediciione ct ainariindiiie
n;ai:) supcr n)eiisjii' siiam iiossel inscripsissc (pii{a
plennin esl (/ Cor. xi). » ilcinVcibum cnjnsdam sa-
coniia edaciiaicm ei lo(|u;icil'it:^>m, «|iiaj sa-pe ail-
pionlis; Vide ct considera coiirormilalem oinniin»
Miiil niensis ; li.tc S(Mli'jcl ; < Ne graventur corda tuembrornm C(irpnr;iiiiim, qiiomod') conipnliantnr
vcstraincr.ipuia ttcbrieiaie (Liic. xxiv).» Et illinl ;
oninia uni coinmenibro heso, qnoniodo snpporloiit
Sic snmeiida sunt uliinenla iju^isi medicanienta. El
iilnd ei foveaiit, nolintqiic ni-Kitlam cjiis vel v.iiiiin
illud ; ( McinciUo qnod recepibti bonn in vit;i liia, cl
tleiegi, sicn. i.ec proprinm tpiaiito iiiagis li-x'C con-
Lazarus similiicr ni.ila {Luc. x\:)- > Di iliud - llxc
P ;
rormilas observanda csscl :) niembri» spiriliialibir^i,
doinus noii cst mea, sedCliristi paiip-jriim^ inaxime
fidelibus scilicet, qn: suni menibra corporis Clrri-
Iioc elegit apponere epigramma snuin cl iiieiricnin,
sti, ciijns ipse est ca| ni, ut scilicot invicem sesc
quoddeiractioiicmreiiioverei a inciisn snn iiiquiens: snpporlarcnl, condoleient, licc nnnin monibrnm
Si auis amat
abse <tutn rodere vitnni,
dictii
liirpitiidiiicm commeiobri siii iiifirmi dete^^eret, sed
naiic meinani tnUiiiiiain v.Dveril e>.te iibu
potins togeret exemiilo Apo^^tol! adCoriiiibiuS. dicen-
liciu Jacubiis iiicpistola Canonica, cap. it. « Noliie
lis: ( Lt qnx fiUlamnsignobilioia menibrn corpoiis,
dcirHbere aUcruirnm, frulres. Qui de(rubil frairi,
liis abnndanliorem bo;:orcin circnmdamus (/ Cor.
aiil jitdirat fra(rein siinni, delr;ibit logi ei jndic.il
xii). > Kxemplo eiiam matris, filinm inbrmiorem el
legem ; si .iiilcm jndicai legcin, iion est legis factor,
jnniorcm nmpliiis foventis, ciqnc libindicnlis : Exeiu-
bed judex. Unus csl cniin legislatir ct jiidex qni
plo etiam pnirisfamili;is ntinm prodii^nm ad inen-
poie^t pcrdcre cl liberare. Tu antem qiiis es, qni
saiu propriam revocanlis {Luc. xv). Ilom (sicnt
jiidic.is proximnm inum? > Detr;(iiil legi, el jitdi-
conjiciiiir ex ilto versu psalmi xiv * < Ncc fucii
cul lcgpin omnis deli-uclor, qnia ()iiod lege pndiibe-
pioxiino sno maltim, el oppnd>riiiin non acccpit .td-
•nr, sciliccl m»n delraberc, operalnr. Vel lc^i de-
D versns proximos siios), > tria gcncra snni dctr.-»- i
irabil, el e^imjndicat, qni ofDcio snocain priv;it, iit
ciornm. Quidani enim invenit el coiicipil dcliaot o-
qni peicadiiu occuUum publice argnil, vel cmn li-
licm, babens ntatcriam delnibendi et oecasionem,
vore vel libidine vindicl.c cl siiie praiimonitione,
vol, noii babens, mendaciler fi-.igit aliqnid iu pro-
vel aliquid de contingentibns oinitlit. Ail enini Du-
xiinnin, quod crndclius esl. Unde poeta :
minus ; < Si peccavcril in le frater (uus increpa
lllum, ei si pocniteiitiam egerit, {limitie illi {Luc. Qucelibel in quemvis opprobria fiiigere ia-vni.
(IIokaT. tib. i, op. if>.)
xvii). » Itcm P;«rabolarnm xxiv : t Ne insidieris, el
qim^ra.^ impietatem in domo jiisli, » id esl ne «jiix- Qnidam aiidit c( refert ; leriins lamon rofct diura-
ras ocrastoncm per qiiani dcrogcs, el dt^trab.is iio-- ciioncm, Prinius malcriam invenii, scciindns ea:ii
niini jnslo. llein Saldiiion in eodem deliaelorem aiigetet ninUi|dical, leriiiis anc!orit;ilein delrabend}
dctcslans, vocal gladidin, cl jaculum cl s:>gii(am pracsla!, ilaqno cam corrolioral. Si cniin decs- >
ociilani, omncin loqu-^ntcm cc!;tra proxiiriuni [Vroti. set andilor, dcessei el deiracior. Unde P.-aliiiisi;i :
\xv). scilicci falsum lesiimonium qnod f;icii dc- » Kt opprobrium non accepii advcrsns pioxiinos
lr;»« ior. suos [P$nl. xjv) ; » non invenjt, non finaii. « Non
n YKRBIM ABBREVIATLM. ^8
accepit, » i(i esi non accepimn habiiii, ui oiipiD- A d«? qiia legUur in vlisliH. iG, capiitilo Cleiicns.
lirium ei (feiracronem referrei, « non .^ccepii i Poerii) eliiiiii occKlli jiitlieii Dei, qtiain qciiIim rnle
oiiani nl andirel. IJinlft Salomon in raiabolis ; < Ti- qiioiidic viilemii-i el b^giiwus; pri\aiioHeiu scilicci
nie Deiint, flli mi, el ciim (lelractoribns non com- officii liiigtinp; ol boc iti lixrclicis, in bljsplieinis. iii
niis«eaiis (Prcr. xxiv), » parlicipinni habeiido, vel venalibus iii lingna, in iiiign.'} vanilofiiia etiatn plo-
rer<'ren'!o, vel audienilo : < Qnoiiiam rcpenie con- riosis(qiti « ossiium potiiiul lii coeliiin [Psa/. i.xxii]»)
siirgel pcrdilin eorum, el ruinam iiliinsqite qni:» iii iiicreilitlis (iiinle el Zaclr.trias pcr^tidil ad boraiii
novii? » iJbiii:) Deirabenlis scilicel, el ei favenlis, < prompta) modulos loqiiobc [Ltic. i] >) iii dcira-
hoc cH nudienli;;, 33 ^T<^ '*^ parlicipinm li.t- ctoribiiS el susiirroiiilius Dco Dilibiiibtis. Pcenct
bcas cum tlclnicloribus, « sopi aures spinis (Ecdi, cliam fiituri ct inaniresti Unde Salomon in
judicii.
xxviii), > ne dctractionem atidiant, os cliam :ipei-i ad Parnboiis : < Noii commiscearis cum deir.icim^ihui,
o!)iiir;;nniliim delralicnl^^in. qiKMiiam re|H>nte coiisurgel perdiiio coritm, cl rui-
Unde Saloiiinii : < Veiittis nqiiilo dissipal plnvias, Rain ntriusqiio fiiiis novil ? > (Prot». xxiv.) 34^'^
el ficics irislis liiigiiaiu dclralienlein (Prop. xxv).» iii Kcclesiastico : t Audisii verbiim adveisiis proxi-
Ilcm Hieronyiiius {in epis ola ad Nepoiianmn) : Fili, mum Uiiim?cnmnioriaiur iii te, fidens qiiOHiam noii
cave iie iiabcas lingnam deir.-Alicniein, ei atires prii- le ilirumpei {Eccii. xix). >
riciiles. Niilb esl cuim excusaiio, quaiii pr.ulendis, CAPUT xm.
sciiirct, qiiud iioii polcs iioniinibns viu[i;itliam in- Z>ie hiimiliiale.
fcrre, ora eonim obsiruere, aures.«opire. Nuliienini Siriil i!i\itnus, supcrbije fiiia esl invi'Ji.t, nepl^is
iiiv^.u ioqiicris. Non in pctru figiliir sai^iita, sed esi delraciio; el sictit pcr siiperbi:itii primo < mors
rcsiiicns saepe niiititur in ditigentem. Siciii ergD i:ttrnvit in muniliim {Rom. v), > ila, per iinmilitaleni
lumlios liios castos, ila os, oenlos, .nures caslissme Cbiisti, vita ptimo iinravjl in mundiim. < Por aliara
serva. Iieni ps. xliu : c Posiiisii nos opprobrium oniin viain reversi suiU magi in regioiiem siiain
vieiiiis noslris, subsannaiionens ci (Icrisitin. » (vci {M .tili. ii). » enim per superbiam primo re-
Sictil
]
c contcmpiuiii, t alia iiliera) < liis qni in circnitu cedimus :t Deo, ila |ier iiiiiniJitalem primo acce>li*
tiostro siint. > item, In lionuiia 24, super Caniicn» mus ad ipsiim. El cum Dohhiius Jesiis Cltristus in
Uernanbis : Ii> delractoribus, inqiiii, impioitini est omnibus viriutibus polleai el commcndciiir, ma-
(}uod iog;i(ur in Evaiitjflio : < Iii iiia die ricii sunl xme iii liumiiitate oommendalur, adeo quix! dc ea
ainici Herodcs ei riiains {Lhc. xiiti). > Tules enira praecipiie, prx c:etcvis virtiiiibus, sciiolas coeiesles
«eorstrm ainbulanl, pariter sodeni, sibi conoordant q rexerit [f, erexerii], inquieiis : • Disciie a me quia
rt conveniuiit, nt susiirria ei deiraclioiies pioferant» milis sum et humilis corde {ilaUli. \i). > itcm Au-
iii rn noc sese discorditer conourdes, ei concurdiier gusiinns banc commetidans ait : IJoic esl aqiia qii» I
disCordes iiiveniantur. Ilicc aiiiem, scilicet pcsiis nnn iegitiir in libris alieiiigenarum, piriiosopiioriim
dciraclionis, acrius ciiaritatem itnpiignat et ixdit, scilicet. Kiiinocerolfts enin? indigijabuinti cx sob
qiiam cxtera vitia. Delractor eitim iii se cliarilalem indignaiione seipsos oceideiianli Ilem IlieronymnB i
clstiiiguii, vei pcriniii,si eaiii priiis liabiiil; si iion, ad Aiilonium nKinacbiim nolentem ci rcsciilicre;
sc vacuum ab ea ostcndil. Iii anditnre etiam, quan- Dominns nosier iiuniiiiiaiis magisier disceptaiiiibus
luin in se ost, cliaritaiem cxsiinguil, et proximtim dc di.^niiate discipiilis, staluil parviiliiai in medio
eUaiii iii odiiim et coiitemptuni, iioii taniuni prx- eornm dicens : < Nisi qiii<; iHimiliaverilse sicul p:ir-
sintiMin, scd et absciitinm, ct ad qiioscunqiie volat vubis isie, non poicsi iiilrare in rtignum coeluruii»
illiid vcneiiosum et irrcvocabile verbum , truliit. {MuUh. wiii). >
t Dno autem siinl gcncra delractorum, manirestum Qtiud ne taniiim < docere ei > aon < facere > vi>
scilicei et occuliiim. Priiiinm sine rioiite, sine n?e derelur iAci. i), implevit exempio. quod docuit
vcrocundo, ot irrcvereiiier qnidquid vcnenosi virus veii^o, dum pi^catoruns pedes iavii {Joiii:. xiii), diiin
in buccam vencril, denle moidaci, el iingua mal.;- D Iradiiorem in osculo exr Ipit, dum ioquitiir cnm
dica ciiiir.il. Secnndiim vero simiilal:e fuco vere- Samaritana, dnm ciim Maria pcccatrice, ad podeS'
eundia: cl quoilam roiore deiractionem adunibrai sedente, dc cceloruin dispntat rogiio {Luc. xm\),
ci p:iHiat, eam proferens verbis quibusdam (lobili- dnm ab iiiferis insnrgens primum uiuliercnljc eideio
Lus et pbngcniilms voce remissa, et vuitu demi.sso, apparnit {Joan. xx). Satanas auiem ex arcliangelioo
oculis iii lerra defixis, dicens sic : Per me Islnd fastigio, non aliain ob causam, nisi ob contrariam
noii itiiioiosceret de co, nisi alii illiid propaiusseni: hiimililali su|>erbiain ruit. Judaicus ctiam popiiiu»
in omnibus oitin lainlo, vcriim iii iioc non iaiido, primo praclaltis siiilae siiula: {Itn. xt), per lianc
in qiio d(deo : nielins ciiim cgisse polerat et liujus- ( primas sibi catliedras et calutaliones in furo viu-
modi. Ei lioc geitiis criidclius esl priore, qiiia dic.iiis {Matih. xxiii), > geniili pupiilo SMCcedenle,
biijiismoili detrai tio eo ipso persnasibiiior esl, quod delelus es4. Et ita versa est cauda in caput
proccdere viilottir ex ancciii compassioiiis, et ita {Detit. xxviii), et e contrario. Conlra sophistas
crtnielior manifesta deiraciione, qii.X' lotum vinis qiioqiie s;rcii!i et sapientes mumii, Petnis ct Jaco-
snum sine palliatione efTiidil. Triplex antcm iegitnr Ims piscaiores raitluntur, cujus lei causa ScripKua
ncena di?irnrtoriini. P<eT\h ccclesiastici judicii l>ci, ait : ( Dous $iip«rbis resistitr ImmilibDS dat giaiiam
: :
PETRl CANTOHIS 60
(/ Pelr. v). > Vide, rraier, qiiale et qiiantum inaliim A coeloruin (Maiih, t). i Itein, David intuens iiiiinili-
Mi|i(-rliia sit. sciliret quod advers^iriiiin liabet Peiiin: tatis uiiliialcin, eani coMiincnilans oli hoc, ait in
«>!i «|ii(hl in Eviiigclio et Pliari.:ciis arrogaiis spi;r- psalnio xvii : « Qiioniain piipiilttiii iMiiniliMii salvmu
t: iiii, «-i Uiiiiiilis Piiblieaiiiis ainl liir {Ltic. xvm). r.icie«i,eliiciilos stipcrboriiin liuinilialiis. i llciii: « K^i»
i'ii«-ciii juin, ni rallor, e|>ist(il is plenas tain oQicii dixi in exicssu nieniis nie.x : Proji^cins sutn :i r.uie
<iii.tiii |iicciiiii iiJH . isi, ciiin lu c coiilra nlisiirdc* oculortiin ttioriim, > qnia biiinilialiis ractiis siiin iii"
s« as, iicc ntiliiiii faccre (ligiiaris, tt Doiniiio lo- inis <'l .ilijcctiis, l.oiia ahjecl onc ; * ideo exandisti
q itiiic ciMii scrvis. fratcr < iiin fratre ko:i loqiieris. voccin orationis nii-x. > llein in cddeni : « Qiiotiiani
<Jno^l si raro, iileo lunc, iiiquaiii, niinis roiitunie- re.-pexisii Ituiniliialeni ntcain, salva^ti de iieccssi'a-
liose. Crcde inilii nisi siyli verocnndia prohiber-ei, tihiis animam ineani (Piai. xxs). > Itcni in psalino
tiiiiu hesiis iiig«>ieri'in, lu indpercs milii rescribeie ci : « Respexit in oraiioneni iitiiniliuni. > ilem in
vel iratiis. Scd, qiioiiiain ei irasci lioininis est, et psai 110 XXIV : « Vidc hiiniiliiaicni nicain et t.iiioriMn.
iiijiiri.iiii noii facore Cliii:siiaiii, ad antiqiiiini inoreni mcnin, et diniiltc nnivcisu dclicta inea. > Pncccdit
levcriCDii, Miistiin preror, 35 "^ ^^ diligenlem le eiiiin liuinililas bluirctii p(»nil(ntli:e ad lio.', ut di-
ililigas, el cnnscrvo .(•eritioticin iinpertins conservus. niilianlur peccatn. Iietnin Evani;clio : « Qtti se exal'
Itcin DoiniiMis aliiid dogina de Itttmiliiaie propo- *^
tat.i liuniiliabiiur, (Luc. xiv);> qiiod est : « Qni se
ncns, ait : « Snpcr ({neni reqniesrct Spiriltts iiicus, ex:ilinl > exaliatioiie snpctbx, « hniniliabitur dc-
iiisi supcr littiiiilcin, el qiiitflitin, et irenictitein scr- pressione p(Bn»>, et,. < (|ni se hntniliat > virtni*,
iiioiie> ineo-«? > (Jsn. lwi.) Ac si dicat: Sola liuinili- « exaltaliitnr, > in pr:i>seiiti etin rtilnro. in prarsenli,
lus racil iiiihi doimiiii qtiiclnin ei ireineiiteiii scr- angincnio viriuiiitn ct iHinorutn 36 *'pcrntn, in
nioiios iiicos. Iteiii p^alino \v : « Nolas niihi fHcisti fiilitro. i>lori:c collaliotie.
\i»3 vit.c. 1 id e.^^t hninitilalis. Elsi cniin c:cler:c vir- Iiein Sanittel ad Saiil 1 negiitn xv : « Noiine, ctini
lulcssinl vi.c viix, lanicn nonien getierale oniniiiin, esscs parvntns in ocnlis, r:<fui et rcx in Israel faclns
iinniiliinti atiribniiur ct nppropriatur, qti:c cst cx- es? Nittic aniein «|uia factus cs inagnus in oriilis
tnciilninoiniiiiin) nliarnin viiiitiuin, sicnl siipcrlii:e titis, ei alijccisii scrntones Doinini, > servando Agag
geacralenoinetiviiionini atiriliuiiur, ui ibi: « Eiiiun- regcni Atnalcc el qu:i>qux piii};iiia dc giegc, « ahje-
dnlior a deliclo tnaxiino (Ptal. xviii). > Geiicrart- cil le Doiiiinns, ne sis lex snpcr Isrucl ; > ^ed siic-
lcrqiie dc-tionsiratnr ibi : « Doiniiie Deiis inous, si cedct liiii ;vntiiliis tnus. Et lircgorins snper liitnc ]
fcci isltid (P<a/. vii), > id cst opiis snperbiae, qii.c locniti, ait (lih. xvin Morai. cap. iO cl I. xxvi c. 19,
csi funscl origo aliorum vitioiitin. iiein bcaia Virgo r 1. xxxiv cnp. \1) : Cnin parvns isscs in ncutis itiis,
iinilatrix lilii stii, in caniico stio pr^e c:i»;ieris oin< tnilii magiiUN fiiisii; cuin te magiinin conspicis, a
i:iliiis virlotihiis, quis habuit, linmililatein prcponii, nie paivitius cxisiimaiis. E contra Davidcnm regiii
inipiiciis : « ilcspexit Doiniiius hnniilitalent aneillae sui potenliatii corani arr.a Dniiiii<i saltando de:>picc-
sn:c; eice eniiit cx hoc heatani me dicent onincs rci, dixii : < Liid.iin coram liottii. o ct viliur flain,
gcncrniiones. Deposuit potenies descdc, ei cx:>ltavit ei eto hiitnilis in ocnlis nici.s (// Reg, vi).
liiintilcs (Lue. \). » liem Duvid in psalmo cxxx : « Do- licni II llcg. VI : Mi( liol uxor cjus irridciis cuin
niine. iKin cst exaliaitini cor inetiin, ncque elati sulianietn, ci itipniliaiiiciii, cl sc rolanietn, hrachia-
sniit o<uli nici ; iieqiic amhiiLivi in in:igiii$, iieqiic qiiC iiitiiri|nciilciti, ct ps.)lleiilciii coraiii arca, ait
iii iiiirabilibiis supi^r ine. i In hac pr£cip)te viitutc ( Qnuin gloriosiis fiiil li(tdio cl ii<*ri icx Inravl, dis-
coninicndatur Duvid. Iiein : Lcgiinus qiiemdatn erc- cuopcricns se anti? aiicillas scrvdriini siiornin, et
niitain tn visione vidisse in acre nninditni, plentiin niidatns cst qttasi {texni Sc>i/;/nta'; (|uasi iiudetur]
lai|ucis, et qiix>sisse sic uh angelo sibi latniliaii : vidorcitir uiiiis cx scnrris. Cui Daviil : Lnduiti ante
Qitis evaiet o:tincs laqucos i.-.t(>s? Ciii ie.»ipondituii- Doniiiitiin nieitiii, qni clc);il tne. Litdatii, cl viiior
gcliis : Sola priiilcns huinilitas. Est enim iiiGauia riaiii plnsqnani siitn faclits, et ero hntnilis in uciilis
liiiniilitas, qna: csl cogiiala slultiii:c. Ii»iii ; Noian- ^ ineis, ct cuin ancillis, dc (|uihiis iucnta es, glorio-
V (luiR qmxl ircs snnl gradns ac(|itiicitdx et coiiscr- sior appurcbo. > Siipcr iiunc luciiiii inqiiil Grego-
j
vaiid.c hntitililaiis. Priinns cst pensare , qiiid ikmi rius (lih. xxvii, Morul , c. 27} : Libct intiiciiqiianla
tiahcas; secitndi>s, (|noil «lil n le halica^; terliiis, virtitinni ninncr:i Davi.l pcrccpirai, ei iti his om-
cogitare le iinsse amitierc qnod ItHlies.ln priiito iuve- iiibus qnain foriein se hnniilit:it(j scrvabut. Qnein
iiis lc iiiipciri-ctu II. liiii in naliiralibnshonis, tiitnin eiiiin non exl(ilh'ri'l nra iconis frangcrc, ur.snruin
fiaiiiiiis. lnsccntido,tcnihilprnprinin habcre « Qnid bnichia dissipare. audire ah oiniiihiu inic : i Sanl
eiiitiihalics,olinnio,qiioiliioti acccpisli? > (/Co/. iv.) pcrcussit niille. ct Daviddeccm nitilia (/ Rig. x« iii) : >
4 Mx d« pli niindi le cjus no'« nccepiinns otiii:e> (ioatu dcspeclis piioiihns fratrihns < dc posl lcet-intes
1). » In leriiii : Tinicus rninain cl lapsnin, sciliccl, eligi(Ps(i/.L\xvii),>i'epro)iat«>rege, al rcgni gnher-
ncMifi-iuinr a le (|iiod vi:lct»nris lialiere. Item naciihi iiinngi, lintfiidnin cnticlis, Duvid iinn lapide
Doiniiiiis in priuripiu sennnnis siii conimendans liu- Goliam siravi.sse, a rcge pro|>osilu, exsiitictis nliu-
niiiiialcni, qu.<si pnccipnani ad fidci Christianx re- phylis nuincrosa pra-piiiia rcporiasse, piomissnin
llg'onetii, apud Mailhxunt, nit : < Dcati panpercs ^pi- tiindem rrgnnni percepisse, univcrsnni Israel siiie «(Uf
riin, t .d csl liiiii i'cs, iqiKn.i: iii ip<-C'ninicsl rcgiiiiin ir;»d:ciioiic possedibSe?(/ /J.'y. xvit.) Ei tamcn^iuiu
:
01 VEIIBUM ABDUF.VIATLM. Cf
aiT.-.in Dei iii Jerusalcm revocai, quusi obiitusprx- A sacra Scripliiru lospcrsa sii, iitex iilis pnurn, qiiasi
laiiiii) sc oiDnibtis, admiisiiis pnpulis .tnte arcainsal- semiiiariiim, colligamns. \ides itaqiie Jacob nialri
l;it, el <|iiasi iii Iripiidio per snUiiin se rolat : pr-Ji- siix> obtcinperanteni, el ciim ea doiiii maiieiiieni »
la(us(|iic ciiriciis, siese sub Domino ininiinis exx- Doniino eleclnni : Esan veio venaiitoiu ct ^.Mandia
qiiaiitln, ct alijecla exliibendo coiiieinnit (/•/ Reg. appetenieni rcpiobainm (Cen. x\v).i Saiil par-
vi). Non poieslas regiii ad niemnriain reilncilnr, viiluin de posi asinas iii re:4em nssumpinm, n enm-
iion subjecioriuii uciilis, saliando vilescere meluit, dem faclniii iinprobum, snperbuni, poslea dejectiuii
non sc lionort? privlaiam caeleris anie ejiis arcam, (/ Reg. x\\). Vides D.ivid parviiliiin, posiposiit!*
qiii hoiiorem dederat, recognoscii. Coram Deo egii frutribus niajcrbiis , i de posl fuMuntos (/'»«/.
debilia, el oxtrema \ilia, nl iiia e\ liiimililate soli- Lxxvii) > eloctiim. Doininns etiain piscalortMii do
daivi, (\u:v cor im liomiiiibus gesserai foriia. Plus [tost lelia iii upostoliim ele,;il {Manli. iv). i Infirnia
siiipeo David saliaiitem, qiiam pngnaniem. Piignan- iniiiidi elegit, ut coiifundat qiiiequje fortia (/ Cor. i).»
do liostem siibdidit, snllaiido roram Domiiio se- Piscatnres clegil , iion pliilosoplios. Cnin Uoin:u
meiipsiiin vicii, qiicm Micliul ex tiiinore regii ge- qneindam 38 obilcni quidain velleiil eligcrc in
iicris iiisana huntiliiJteui despcxit. nposlolicum, qtiidam dixit : i Fabri ftlio iMatlli.
" xiii), > piscaiori Pctro succcssoreni qitierimus, iioii
37 CAPUT XIV.
Aiigiisto
De duobus generibus liumititaUt mala;.
Nam regit hic animat , corpora Ca'sar habel,
Noiaiiiluin ilno esse genera luimiliiniis n^alae, qnx
01) lioc eliam pr;i?ccptiim csl in iege altare holo»
.1 sc reiiiovet David. Qiiidam enim in snblimitaie
cansii fieri concavnm (qttin liimor infiisn repcllit)
constiiuli conrueiiiur se esse ciner» m el rivillam,
et qiiailr:ingiiiiim, propier quadr:iiurnm quaiuor
sed vilitalom ub bominibus non susiineut. Alii in
caidinaliiim virluinm (Exod. xxvii). Dominiis etiain
subliiiiiiato consiiliili, ei favillam et cinerein se esse
cnm cssel iii iina el eadom ninjostaie Deiis riun
laientiir, ei viles se essc ab liominibus siistii»ent,
Patre, « inclinnvil cflplos eldescendit (Psat. xvii), »
scd intiis ob hoc iiilumescuni. Ideo conira hos diios
formam servi accepit (Pliilip. ii), panperem labriini
Inmoics superb.ne hiimiliialis ait David : < iaidam
pairem puiaiivnni elegil, de ntero vtiginis paii-
ct vilior finm in roiispectn Dnmini in ocnlis meis
pcrcuLe ei quj-siuariae, et in tlivcrsorio naliis, pan-
(// Reg. vt); » scllicei, el iit vilom me esse ab lio-
iiis iiiv(duliis, in modico prxsepio C(dlocains :
iHinibns stisiinean), el piopior hanc vilitateni, in-
pnsloribns pernoclanlibiis snpor gregcin sninii
liis ciiam, id esl iii ociitis cordis, non ininmcscan» (
iiem noiandnm qnod qnadriiplex est liumilitas. Esi ^ ^' '"""''''"'S »*"""* manifestatns, qnasi jam tnnc
cnint hiimilitas tiatnr^, ei huniiliias grali;e, et hii-
dicens : Abscundo lia*c secrcta itaiivilaiis inea^
sapientibiis, et revclo ea parv.ilis Matlh. \\ ).
iiiilitas cnlpx, et lininilitas pcctiiP. Prim.ne dux con- (
jiinclx sunl cl allincs, sibiqite consimitos, scd la-
iii tetnplo eiiain cum iiostia paiiperitin obia-
lus, parvo lacle, per qnem tiec alcs estirit (Luc,
iiicn nna enrnm rnteriioiia cst. De iiumilitaie na-
ii), laclatiis esi et alitiis, qiii iiiiinilin, ot liiiitiiHbiis
tiirae dicitur : < N;>>i qiiis hiiiniliaverii se siciit par-
verbis privdicavii, in vili paiibulo passus, iit sepui-
Mtliis isle, non intrabil iii regiiiim coclornm {Malth.
cro nlieno pobitns (Mallh. xxvii).
xviii).» De humiliiaie graiix ilicitnr : < Siiiiie pnr-
viilos vcnire ad nie, lalium est eiiini regnnin coclo- Tii orgo qnieiinqiie c.«, excniplo Doniini, cquatito
riim (Mttiih. xix) ; * qiii scilicei hoc li.-beni pcrgra- iiiajor cs, bniiiilia te in oiiniibns {Eccli. iii),> iion
tiiiii qiiod iili pcr naturani. Et Ucruiii : t Coiifitobor laiiinm in verbis, scd etiant in oporibiis, el iii oinni
lilti, 1'aicrcaeli ei tcrrae, qni nbscoiidisti li.xc a sa- n\c'iiibro tiin : in gostii, iii linbiln ; ut nbiciHii|iie
pioiiiibiis. et prndentibiis s:ecnli , et rcvelusti ea siipcrbia pousl habere doinicilintn, oppoiias lin-
parvulis (Matih. xi).> Dc huniililatc cnlp:t! (estenitn niilit.ilis re~ponsoriiim , diceiis cnni Piopliota :
iiiplox biiinililasciilpx') procedeiitis ex siniiilalioiie, „ « Aspergcs ino, Domiiic, byssopo (Psa!. l),» elc.
(Ii<iliir: < Alieiniite a falsis propbelis, qiti voiiinnl Oii lioc cli.int monemnr iii ps.ilmo tanqnam piieri
ad vos in vcAtiii etitis oviiiin, liitriiisecns aiiiein
budnre Dominnin ; ibi scilicet : < Laiidalc, pneri,
siint Inpi rnpnces (A/a(f/i. vii).» De huniiliiaie vcro id cst biiinilos. Sola
Doniiiiiiiii (P»(i/. cxii),» eiiiiii
culp.x pruvenioiitis ex servili lintore, dicit poeta :
< iiiimilia rcspicit Deus (Psal. cxxxvti),> et ab illis
Aspnius nihil est huniili cunt surgil in allum : solis digiie laiidJtur, qnia, < iNon ost speciosa luus
Ctintiu (ertl, dnin cuncta limet, desa'vil in umnet. iit ore pfccaioris (Kccli. xv)» ct snperbi, qnia,
(Claldian. Iib. it, in Eutr.)
< Dominiis alia a longe cognoscil (Psal. cxvwii) >
De buiiiilitaic poenx dicitur : < Qui s« esaltat, Ad iiiformandnm eiiaiii liuiitilitaicin, Densapiicrs
buiiiiiiaiiiiur (Lui. Mv),> confiisioiie scilicet el ab- liebrx>oruiii. non a Scribis ei Pliaris:i'is, rcx :i|)ji> I
icdioiie, et pu-iia gcbciinnli. Et iieium Paraitola- iari ei laiuiari voluit(A/a(f/i. xxi). Quibns ci obvii.i
rinn. wix : t Siiperbttm scquitur liuniiliias,» poena procedeiitibus, snper asinatn, sctlicet animal lii;-
&cilK:ei gclioiiii:i>, et coiifiisio, ct abjeciio : < Humi- inilo et inniisueiiim, sedil , nt oninia hiiniililati>iii
iciii sptritii siiscipiel gloria (Prov. xxix). > Item : i-eionarent ; luuJalorcs, quia, < ex ore inraniiiiiii
Lil)€t inlucri qnot ct quantis cxcmplis humililatis el lactfniinm perfccisti laudeni luani (Ptat. viii) :»
<
PETRl CANTORIS ri
lamlaP.is, qiiia in sc, cl iii jnnicnlo, ciii iiiseMii, A liin» cliarilalis, si qiia socioUs spirilus,» clc. Iicin
hniiiiliavil sc {Mntih. \\\). Ob lioc cliam a piicris, II Coriiilb., IV : < Ilaboiniis tbesanrnin istiini iii
sailciu a.-lale, in Erclesia ilecantaliir : Hcnotlicaniiis vasis tlclilibtis, iit snbliinilas sii virliitis Dci. cl iioii
Doiiiiiio. iii osiendanliir oiiinia opora nosira iii e\ noliis : » quia vas liclile cs, ei corrupiiiiilo,
liiithililale coniplcri, caque «lelioic coinliri, alio- Sacciis sieicornin ol cibiis vormiiim. Ili.iniliari»,
qiiMi iiifiiiciiioiia ei iiiM|ii(la ea ro)»niari. Iicm : qnia Ibcsaiirnm babos in lioc vaso, aniniani scilicot,
Jacdlins iii epistoia cjuoiiica, iv : < Iliimiliaiiiini in liimiiie Yiiltns tni Dei iiisi;;iiitain. luimo ! agnosce
conspccHi Dci, ei ipse exallaliii \os. > El Apo.^loliis dignilalem liiam in qiia < ooinliius o> ad imagincm
ail ; • Nnn alla sapicmcs, scd Iiiiinililiiis coiisen- Dei (Ccu. \),i sici|nc disoc saiiclum siiporiiiam.
liiMiti'S {Runi. xiii. > Itcin ideiii : < Noli aliiiin sa- Qiiain'$;loriosiis eniiii ariiur inarlyiii ineial Tbcb:rx
|i;'ro,se',l » ii:aj;is < liine (^1)»». n). • iil ost liiiiniliare. le^ioni ! Iloiii : Eoclesiasticiis biiinililaiem abje-
i;iii <Miiin siiporiiia, ibi riiina , iibi voio hiiiiiililas, c'.ioiiisot pnKilianimilalis rotlargiioiis, ail cap. xiii :
ibi inotlosiia. Siipcrbiain sciniiiiir niiiia el tlt'j>clio : < .\iioiute, iie soiliicliis in stuliiiiii Irimilioiis^Nnli
liiiiiiiliiaieiii, ^biria cl cxaliaiio. « Moliiis csi biiirU osse buniiiis in sa|iioiiri:i Ina , nc liiimiliatiis iii
laii 1 1:111 biiiiiilibiis, i|iiani iii\iittMe spulia eiim sii- stuliiliam seducaris.» liciii de cadoiu Aposloliis atl
|ierbis{/'ii/i'. XVI). > lifin : « Mitiiiis esi iiioitionin riinm II : < Neiiio le conicmiuii, sed argiic cnm
jii^io .siijicr iliviiia.N pcccaloruni iniiluis (Pbal. omiii iinpcrio.» Siiper qiiem lociim ait Hierony-
A.\\vr.> liciii Crc^orins : Qui biiiniliiatcm iiuii iia- niiis : Nibil csl quod adcu desiinai ei corrnmpat
bri. livpociiia csl (s! iJo liiiiiiiliiaie virliiio, mtn Eotlosiam, siciil quod diciliir laicos csse iiKdiores
Ntliiica, qnotl qiiiilom vernni cst, hoc inlelligiinr) ; clcricis. Iiem : Ecdcsiasliciis iiuitiiiitatciu simnla»
<"rgo oiiiiis pcccator iion Ir.iboiis < baritalcni bypo- liotiis ei lictionis coiripiens cap. xix, ait : < E>>t qiii
criia esl. Qno:l viiledir mavin e ob 39 ii"<^> *'""^ not|iiiicr bumiliiil sc. et inloriora cjus siinl plcna
qiiibbol appetal vidcri qiiod non esl, el celari iii sc (bdo.t Tiiiicas ergt) qnod diciliir in psalmo xciii :
qiiol csl. Taleiii « poiiel Dous paiiein cnni bypo- ( Dcus uUioiinni D(iii>inus, Dcus uUioiiitm iilierc
iiiiis,» qni in |.!crisqiic locis sacr;i' Scriptiir.-c, egii. Ex:iliaro, qui judicas lerram, reddc rcinbii-
iii;ixiiiie iii Ev;iii^fli<), s:!gt;ilianlur. Dc qiiibns •'tiain lioiiein siiperbis. IjVqiieqiio poccalores, Domine,
Jobiit : < llu<; ^cit), qnnd laiis inipiorinn brcvisest, ustiucqno peccaiores gloriabinitur, effabuiitnr ei lo-
(>i ^antlinm bypocrilui ad inslar puiicli. Si ascen- qneutur iiiiquilaiem, loqneniur omnes qni 40 "P^**
deril (.st|iie ad «Qduiii suporbia ejns, el capnl ejus raiitnr iiijusiiliani? > Tiincas el videas iiliui q.iotl
niibes loiitjerii, qiiasi steninilinium in fine perdcinr c dicinir in jisalmo lxxxviii ; « Tu bumiliasii sicuf.
(Job \\). » iiic liypocriia sterquilin'o comparaldr, vnlneratuin supeibum , in bracliio virtntis tii.i;
qni est parios dcalbalas, dc qiio dicilur : < Piger dispersisli inimicos luos.» Aniptectere quod dicilur
lapidabiiur siercuribus suis {Eccli. xxit).» Tales in alid psaliiio : < Panper suiii ego, el iii laboribus
eiiiin cutn stercohbus tuii, id esl tcmporalibiis, a juvciilule mcu : exalialits :ii;lejn buinili.iins siiin
priva!.tnr, torquonliir, el angusiinntur pro aniissis et coi.lurbaiiis {PitiL lx\x\i;) : > idco, < Exandisli
illis ; .sicqiiequa* fueniiil illis oblocLimenla, verlun- vocciii oraiionis i:ic;e, dtnn cbiinarein ad te {P$(it,
tiir cis iu lormenla. Iiem : ilieronymus super XXX). > Ucin : Allciidas et illiid ilieronymi diceii'
Kpislul.iin ;id Galalas (ad cap. v, 26) caslignns lis : Qui viriuics .'.iiie biimiliiate congrogat el coa-
\ Mi|>i'rl)am b(»!iiiliiaieiu scbolariuiii, ail : Quid esi corvai, iiidoiii f;icii ac si pnlvi>.niluin in siipcrcilinm
abnd Dt.'i opus, (|iiain Scripluras lcgcrc, in Etclesia moiitis poriel, ad Icvis aur:e natuin dispergondiiin.
|ir4dicarc, sacerdoli.jin CMt>cre, aiitc allarc Domini ItCMi : Doiiiiniis, colleciis dis'ipulis sermoiiem fa-
iiiinistrare ? Scd ei bx'c, nisi qiiis < omni diligentia cions in nionic, iii eoque setlens septcnain scaiani
< iistotliciii for simin (Ptov. iv), » de ciipidilalc Jacob conlcxens, biMniiilalcm, <|iiasi fundameuluui
laiii.tji oriuiilur. Vidcns picros<{uc ^qnod etium sanciitaiis, iti primo gradu iocavii, aperiensque oi
Tulliui :iii) tibros suos <lc conlcmnenda gloria iti- stiUin dixit : < [b;ati paupcies spirilu (Maltti, v).»
ficribcrc, el proplor gioiiam nomiiiis sui lilnios pne- I*aiipcrlas spirilus osl humililas.
nolare, cl qiiasii de bumililate luqiionti-s cl inscri- CAPLT XV.
bciilck superbiunl, materiainquc el so.rmoncin bu- De \nr,nsuetudhie.
inilitatis in gloriain converiuni. inierpretamur Coiiira pcssimiim icrnariiim, superbi;c .scilircl,
Scripluias, wope vcrlimus siyliiai, qn.-c digna sunt iiivitii:i>, dciraciionis disptiiaviniiis, aiitidolnm iiu-
(eciiime scribiinus, cl nisi Ciiristi causa fiant, scd uiililalis oppoiiftites, circa quod Ixinum esl iniino-
niemorix iii pusteros, ct fani.i: in populos, idlus rari : < Bonum esl eiiiui iios liii; esse {Matih. xvii),»
labor irritus liel, < el crimus quasi lynipanum so- id esl iii ea ; ct de toilactanca i|)sius, viriute scUi-
na.ns et cymbaluin concrep^ins (1 Cor. viii).» Videas cel niaiisii<'litdiiio, alit|iiola siinl colligonda : qiila
plerosqiie de Scripturis intcr sc conienderc, et iion est ii-iiis qni non c>t biimilis, ct c coiivcrso.
•iblciiciim ^coiuma Dei faccrc sermouem, iiivicein IJnde liumilil.iti, qiiasi viriultni collaciaiic;nn, con-
provocanl, et s\ victi fuerini, invideiit. Inanis lerminatn, cl vitlnain: atljiingit Doininus in scala
iinippe i^orixciipidi sunt. Ilein ad Pbiiippenscs 11. Jacob maiisuctiidinein siaiim post, dicens : < Beaii
< Si qua crgo cousolaiio in Cliii^io, si quod sob- niilcs, qnoniam ipsi possidcbunl tcrram (Mutih
: ; : : :
«5 VEilBUM ADCREVIATLM. «6
v),» soilicet vivenlium. Et alibi : < Disciie a nie A aii cuiilam adolescenil divisl : < Sl vis ppifcccus
qiiia miiissum ei liumiils rorde (Matth. xi).i Hxc esse, vadeei vende omiiia qii.-e possidcs, ei il.t |):)ii
commeiidalur ab origine vocabuli. Dicilur cnitn peribus, et scqncre mc (Maith. viii); > qiKnl nou
m:«iisiietus, qussi r.ianusiietus, iiomo scilicci asso- possiiiii diviies impleie., nl testaiur Hicronymus
ci:)l)iiis , traciabilis ei benignus in adversls. ct (epist. 150, ad llebidiam). Hi enim {lolocaiisluui of-
conira iiijiirias eiiam Uem, ab exemplo
proprias. fone iioii possu:>i, intellige de IVicili. Uiidc alibi
(^liri^li, qiii milissiinus apparuil < S<iavis Domi- : Doiirniiis : < Facilius est canieliim iiitrare pei fora-
iMis ei iiiiils, » cic. (Fsal. xxxv.) Iteiii H;inc com- : iiieii acns, qaamdivitcm in reiinijm coHloriim [Maih.
iiiendaiiir in Moyse (.Vum. xii), qul mliissimus lio- XIX) » Liriim lamen verbiim po.ssibiliiaiis, ciim ne-
minum fuit , inlelligc praeter Christum. Iicm gaiiva particnla possibililalcm nogel, vel f.iciliialoin
cxemplo Andrex aposloli, qui mlLKsimi^s sancto- qii:csiio csl. Hoc aiiteiii coiistai, ait llieroiiymiis
niin fuisse legiiitr. Iiem auciorMate Scripinrx : (loc. cii.), tntius esse divitias nec habere, iici- iim.^re,
< M.^nsiieii li.x*rediiabi!nlterramt eldeleci;ibuiiiiir in quia vix lial)eri possunt, el non amiri. Iiem : Ad
miiliitudine pacls (Psal.xxxvi).— Suscipiens miiii- deicstalioiiem diviii;irum, eaedein divlUji- nominc
suctos Dominus. !iiimllii«ns auiem peccaiores usque ciijiisiiain dicmoiiis censenliir; unde : < Facitc
aJ icrraiu (P«n/. cxlvi).» Ki : < Dirigel »>aiistietos vo!»fs amicos de mammoiia iniqiiitaiis (Lm . xn) i
in jiidicin, docebit niiic& vius snas (Psal. xxivj.t Mammo!) aiitom vol inammona, qttod eil iiohkmi
Item aticloriiale poeix d.rmoiiis, dlviiiiK inlerpretanlur, vci qina vitioso
Ncn cadii in mores fefilas inatiiabiiis i$tds. acqiiiriiiifiir, vc! pessime distribiiiinlur, vel <lislri.
Ncc nimus a ttudii$ dissidel i&ta sui$. bueiidui iion dihlribiMtntnr, vcl di:>tiibiienieiii sii*
(OviD. », Oe Ponto.)
pcrbire faciiiiit. Iieiii llieronymiis (ubi snprn). AJ
Mnxiine crgo dissidere debei a studiis Ciirisiiaiii,
comiiicndandam paupertaiem, ad cjusqiie cl<;ciio-
si ii.i a stiidiis geniiiis :
netii, libei iniucri illos versiis Liicani
Ailile qnod iixjenuas didicisse pdeiiler arles
Emullii nwres, nec sinit esse feros. V vila' tutn facullns
(Id. II, De Poiito.)
Exigui pnrviqiie lares, o munera nonUuni
4i2 i>itellectu deuin, quibus lioc coniinijcre tnurii
Itcm Jacobiis in Episl. c.ip. i : } Sitselpite in
Aul lemplis potuil, nuilo treiiidanie tuniuhn
niansiieiudiiic ii:sii:iiu veibur.i, qiiod ^\ potest Ctxsurasa puisanie mun t.
salvarc aiiiai.is vcsiras.i Item I Parai. cap. xviii ........ Pra^dani rtviiibus arinis
« Purro filii David eiaiit primi ad manum regis.» Scit non esse casas,
De beilo Phart., i.)
CAPUT XV!.
liem in codem
De paup^rlate.
Fecunda virorum
Reglmen coelesiis dociriiia,', < qund poiest salvare Pauperias fugiiur, lotuque accenilur orUe
aiiiiiias vestias (Jac. i),» de iiiimilitaic et maiisue- Qui) gens qua'que peril.
tiidiiie fiilsse diciiur ; < Discili^ a iiie, quia mitls (Ibid., lib. 1.)
eiim ct liiimllis cordc (MaHh. xi) ; » adjuiigit lerlium,
Divitiae aulem efTeminatos niitriinii et molles, non
iion virtuicm, sed aiigmenliim virtiiium iii scala viros. Item Ilieronymus : spciinilum Qiiiiiiilianuiii
Jaco!), sciiicet paiiperl;iiem, de qu;i verbo et exem- oratores ad pniritum et delcciatioticni aiiriniii non-
plo rexit scbolas, prxcipue quia iiuirix cst cuslodia iiuiiquam versibus poelaruin vcl poemaium iiinntnr.
virimirm, dlceiis : < Ueati ptuperes, quia vestrum lloc aulem non decei Ciiristia;nsiii , cui lameii de
esi rejinmu Dei (Luc. vi). i ryuperiaiem auteni lo- ethnicis scripturis (spoliatis iEgypliis, Ilebrxi^qiie 4-
qiior viejbilem, qiia, sicul ci spir.liiali, rcspersa est ditaiis) iicet induccre, reseclis tnigiiibus, el lonsis
(oin sacra Scrip:ura, quam maxiiiie redolciit fere crinibiis piiellx» ut verltas coiiinieiidaiidu! virliilis,
.<>iiiguli ps:ilmi : qiiain Dominus, non tanuim verbo., vel viiii suCrocaiidi, aiiipliiis comiiiondetur et con-
scd cxciiiplo, ui imit.irelur el pelerciur ad virluiiim firmeiur lcsiimonio adversarioniin.
cusiodi iiii , commendavit , sibique euin , et domui D Juvenalis (»»t. x)
sit:c coininciidavit, vel dedicavit, dicens in Evangc- Cantaliii vacuus corain iatrone viator,
lio : < Vulpes fr.veas liabcni et voiacies coeli nidos: Cluudianus (lii). t in Hii(fi-ii(ni) :
Filiiis aiiiem bominis non liabcl ubi c:^pui stium rc- Vivitur exiquo melius, foitunn bealos
clinel (Mottli. viii), » r.isi vile prxsepioliiin pauper- Omnibus ease dcdil, si quts cognoveril uti.
ciiloe e< qi:ivstiiari;e virginis ulcriiiii, crucis patibu- Calo :
iiim, sopiiicriiiis, sed ct huc alionum. Iiide csi ctiaiii Paupcriatis onii^ patienlcr ferre memtnlo,
qtiod Uominu.s maiisuclos cl paiiperes pi.rcaloros Noii esl oiiiis iiisi in palicnlibns. Ilein : Sjiioim
clog-it, in quibiis f:iiid;iiel Ecclesiam snaiii (Mallh. ad commoiidaiioneiii pniipi riaiis, imo ad i oiiKnon-
jv), liiilc esl etiaiii qiiod tiirbis voloiiiibus cuni dationem aniissionis divitiannii , ait (oji. 4^) .'lii<c
riiperc ii rcgcm, aufugit (Joan. vi). liuie est ctiam it:iqiic in liis qnje airectainiis, a.l ipi:e inagno 1,'iborc
qiiod l.-r rog;;Uis noliiil iulrare dicniini rogitli, iie cuDtciidimus, inspicoi^o dobeinns, :m>i inliil in iis
«!iv!lias boiinrare vidcrcliir, Cuiti nd domiiin di:- coiiiDiodi cssc, anl plns iiicommodi. i^^:i idam siiprr-
sociicloril cciiliirionis (Jonn. iv); qui;i poiiiis lioiii»- v:ic.iiioa snnt, qu»>dam taiiti no!« s:u>t. Sed ba:c
raiida sil paupcrtas ci amaiida. liido Cbl cliam qnod non providemijs, ci gratuita .'iiibi- vidcntur qna
:
«7 rr.TRI CANTORLS 68
carfssime conslanl. Es eo licci siiipor nosier ap- A liein Gregorius : Quns morum ei iliviiianim In-
parc^it, quoii ea sola piilaiiMis etni, pro qiilxis pcrn- finnitas viiliierat, pauperlalis metlica ciiral. heni
iiiam solviintis; ea gratuila vocainiis, pro qMibiis llicroiiymus : 01) hoc amanda esi patiperlas, qiiod
no.i ipsos iinpeniliinus, qu.x enicrc noileiiius, si lio- a quibiis ameris ostendit. Item idem : lioc iinuin
nuis niiliis nosira c>sei pro illis (laiuia, si amuinum decsi omnia liabenii, qiiotl non esi qiii ei vcrura
alii|iin<l rriicluosiimque prasdium, ad ea paratissimi dicat, vel in corripicndo, vcl in consulendo, vel pflft-
suiuiis perveniie (iim soHicidiiline, cum pericnlo. niieniiam injungcndo. Se.l ct proplor divites sumus
ruiu jaciura pudoris, liberialis et leroporis. Adeo hiijus pricccpii pncvarlcaiores : t Si peccaveril II)
ithiiil est ciiii|iie sc vilius. Idcm iaqiie in ofnnibiis le fraier tiitis, iiiciepa iihim;et si pocnitentiani
coiisiliis rebusque racia;nus, qiiod solomits faccrc egerit, dimiiie illi {Lne. wii) ; » quosbenecoufiierl,
qiiiiiies hJ iiisliiorem alicujus inorcis accesseri- vil < dignos fructus p(Bnitenli;e facere (Mntth. lu), i
Videamus hoc cimcupis imu<i quan:i de»
iiius. qtio.l dilTicile esl. 44 "c'" '•
I^Nemplo Xeixis rcjiis Per.
feraiur prelii. S^cpc iniximi pietii esl, pro quo iiiil- sarum cum itiiiiimenbi.i exercini in expeditinnem
luiii daair. Miilia lilii possnin osiendere, qiiaj conlra Lacedaemonfs proficiscentis, raiiae et pul-
acqiiisila acreplaqiie libertjile iioliis exiorserunt. pones de penctralibiis domus ejus eum per adula-
Nostrl esseiiuis, si isia nosira nou essent. Qiiid ^ tinnes excjccavorunt, dicenies iiec ipsiim aereui suf-
fiiiiliius qiiaiu per alioniiti pericuia 43 ''^ siiuin licere capacilati grandinis telorum. ct siiiiilia iti
riifri'; imii cogiiar* quam oncrosa sint qii;u peli< buttc modum. Tandem vocatus Domaratiis oxsiii et
11111!:, eiiauisi stiperniia iioii essciil ? paiiper, etiaiii Laced^inonius, ail regi : < Moiitiun-
Iii-iti, uxor Tobi.e : i Nuitqiiiim essei pecunia hl», tur tibi , qui te viclorem promiilunl ob mulkitiidi-
|iru qiia inisimiis tc pt^rcgriiiari, fiti, lumeii noslro- nem exercitus. Sed non ita eveniei. Ipsa enim mo-
ru«ti , b:iciiliiiii seneciiitis nusir.T!. SufTiciebat eiiim ies exercitus tui opprimet ic, et a teipso vinccris; >
noltis p;iupcrias nostra. iit divilias compuiare:iius el ita contigit. Item : Qitod ii <qui relii|iierunt om-
liocquod vidiiliaintis filiitm noslrum {Tob.\).> iiia sedebunt jiidiccs (Mniih. xix),» itlco esi , quia
lieiii Hieroiiyutits super illum locum : 4 Piirasti in pauperlas volunlaria s.-epius iiulrix esl, et signuni
duliediiie lu;i p.iiiperi. Deiis {Ptal. lxvii), • aii quod m.ijoris chariialis : iicet lamen iiiter divitias esse
Itujiis vt-rsiis ex|il.:u:ilio niinqttam mcliiis elucesci paupercm. Ilein : Ad significandum divitias csso
qiiMin in illo apologo Flacci lloratii dicentis : rotitemnendas, < adolcscens reiicia sindone aurugit
tervns eqnum pnqua tnelior coTnnnaiibus heybis nudiis (Miire, xiv). » Iieiti : Ad iileni fijiitranilum,
Pellehnl, dunec miitor in cerlamiiie loiiqo,
Q Joseph pallium reliquit mcreirioi v£gypiiacx (Gen.
Iniploratil ope* hominis, frenniiique recepii
Sed po»l(fnain viclor vi<>Uns disresiit nb hoi e, xxxix). Nisi eiiim miilia etiam de necessariis re-
Aoii rqniiem dorso, non frenidn depulit ore. iinqiiaiiiits voluplali merci(-icum, ipsa involvct nos
Sic qiii ptiitperiem veriius, poliore nietnllit
ct obriioi, L'iide Apostolus: i Omnis qui in agoiie
Liberliiie ciirel, dominnm vehii improbus, a qne
Serviet uieninin, qui parvo nesciet iili,
roit!eiidii,abomiiibus se alisiinct(/ Cor. i\), » t:ti:im
(lloRAT., I. 1, cp. 0.) a iiciiis. Iiem Joremias : < Nabiiz:\rdan, » rox Coco-
Iiem jiixia vcrliuui Sapietitis : Sxpiiis, siiicmius et riim, < viiiiiorcs » p:in|iorcs < et agricohis reliquit »
veriiis ridci piipcr, qiiam dives quiescit ei doriuit. in lerra propria, diviies vcio et poieiites rapiiit et
Uiide Juvciialis, sat. 1 iratisiulil iti ex^iliitm (Jer. Lii; IV Heg. xxv). Item
El not David : < Parcet pauperi et inopi, el animas paupc»
Cnnsilinm dedimus SylUv, pnvalut ut altum Evaitgeiio
rutn salvas faciel (Psal. lxxi). > Iiein iii
Dorntiret.
paiipcrem iioinino Ucus vocavil : « Lrtt aittem men-
Iieiii llieroiiyitiiis (ep. ad Exsuperantium heriatoriaY.
dicus rioiniiie L:iz:irus;> nomen divitis laiiquam
Ob iiuc ampliori voto aiiipluctenda est paiipertas,
indigtii el ignoiiiiniosi nou ponit, dicens : < Erat
quod ii qni oniiiia reliqneruiil pro Christo, et iiudi
qiiidam dives, etc, > (Lne. xvi). iit;m saiicius Ber-
itiiilum scquunliir, cxcelleutiore quadam dignitaie
D nar.liis qu.orcns a (|tioilaiti aMiate religioso qiioiiio.lo
venienl citiu illoiinrices. Uiide : i Vos, qiti reliquisiis
ci el coitvcnliii esset, resp'jiidil : < Beiie, (|tiia .'iilhitc
oitinia ct secuii cslis
me, sedebitis siiper sedes tluo-
rclicti suiiiits paupTos. i liom : < Lxaudivii p:iitpi'ros
dccim, judicantcs duodcciin iribus Israel (Matth.
Dooiinits.ei eloctossiios non despexit(/*s^i/. lxviii).»
iix). I lietn : hxemplo apostolornm quinaves,et re-
Iiem Hieroiiyiuus : lii iioc inultum Ludatida est
lia. et eiiam volnntalom iiabeitili reliqueriiut pro
paupcrias, qiiia < viiictos «'jiis cxaiidit i ct soivil.
Cbiisli iioniiue (Mniih. iv). Iiein . Fer contrariiim
Suiit autcm compcilcs nattira!, compeiles roriiiii.'c;
ejus scilicel copi.iin, eliicet el veril;;s el ulililas
pau|>erla$ scilicet, et illi adlia:reniia. Siiiti ei coiii-
i{>siu8. Pecratum Sodomoruin fiiit i abundanti:i pa-
pedcs ciilpx, et coinpedcs graii,e et perlociiniii'-'. De
nis, et superbia » vitx (Euch. xvi), qti% ex abuu-
qiiibtts Auguslinus : Has nittiis onerat, qui sii|:r.
danlia teiuporalium bonorum processit; qiiia
ncrcss:iria accumulal. Ilem pliilosoplius : Mciinti.
Luxuriant animi rtbus plerumqite secundit.
(OviD., Oe arte aniand., lib. ii.)
AttiilHm ciiiii magiia ailiniraiione ouiiiiiiiit li;cc di-
lleH) pocta :
xisse : < Diu, iiiqiiit, niihi imposncre divitiu;. S.ii-
Pr(rttabat (ttHat huinilit forluna Latinat. pebam itbi aliqnid ex illis olio al'|iic alio loco fiil-
(Juve*(AUii, sat. 6.) sirat. £xisl*m»|iam similia esse qux lalcbaiit, his
: ;
69 VEnBUM AnBREVIATUM. 70
(|u:c oslciulcrentur, setl in qiiodam apparaiii vuli A tiim. So<l iuinc ad supervaciia sndaliir. Illa sunt qna
lolas Url*is opcs ra^la^as. cl in :ii';!;cntn el iii :iiiro, logiiii! «oiii» riini, qii:«' nos sciioscere siili t('i:(<>rio
el in li s ipi:r prcriiiin anii ei ;irgenli vinciiiit, v ili- co^iinl, (|iiai iii :ilii-ii:i liiicri imp n^niit '^ I iiianiMii
cel cx(|uisit(>s color. s, 1.i]m<Ii's, el vcsm-s. n'lr:i, non ost qiioil s.it i-<\ liiMii iilfin (cpisl 2i : ll<niesi;i, in-
lanliiin ii(>>trn n, se I iiliia tiiicin liosliiiin :iilve< ia<:. qiiil, ii'S esi l;i'la panpeiins. Ilhi vcro nnii esl p:iii-
ilincpnerornni iM-r-^picnns enlina:(pu'. rorma ^rcgcs; p«'it:is si l.iia est, qnii ini bcne ciini |>:iiiperiaie
lune rciniiMiUiii <( ali:i. ipi:i' ics siias rcci giiosicns coiivciiii, liivesesi. Non «pii pani n lnilie , iteil qni
sniipn' iinpciii r<irlniia proliili'r:it. Qiiil iioc csl, pliis inpil p:iiiper esl. Qniil cnini icr rl qiianlnni
inquaiii. aliii.l qo.i n irriure cnpiilitaics liouiiniMi illi in :irca. qinininni in liorrcis jaccat qniintnni
,
pcr .•>e in ilalas?Qii.l sihi vnu isiM peciini;!; poiiip:i? pa.sral vpl fe: er«'l, si alieiio iinininel ; sl nnn arqni-
Ail iliscen.lain av:iriii:iiii ronvi-uinius. Ai, ine hcr- siia. scil arqnircnila coinpnlet? ynis sil »liviii:ii'iiin
cie, iniiius ciipi iil:ilis istii iic cllcro ipiini :illiilcr:iin. nioilcs, qn.xris? Priinns ; hahere qnoil iierrsse e>l.
Conlciiipsi (livilias, iion (piia sunt snperv:icu:i', sed S«'(iiniins : quoil sat esl, vel qnoil saiis esl, possi-
qni;i :il) efrtctii piisill.i' sunt Vi listinc qiciiii intra ilere. Is saiiei:(iein luitxU, qiii qn:inliiliiincnnqne
paucas Iniras iile iiiviti:iriiin nrJo lcntc ilisposiltis ni' (iirnin, scilicet necessitatein, eiiani ncccssilale.
Iransierit? hoc lolaui vitini nnslMin 45 "* <"I''«J>''. ^ possidct. Nainra eniin contonla e«t nifcessitate,
40
qund totain iriciii occnp:ire non poin.l? « Accir.ssit cti:(in rnm leniperala el inodica fanie el siti ; his
qiiuipie i!liid liiiliiin ctiis , qnod < lain siiporv:ieii:c auiem qiiie supei^siint, SHprafamemeCsitim satiatur.
niilii \\yx siiiit h:il.en.iluis, <|uain fnerini spccianli-
hiu (Se.nkc, lli!C ila<pn; ipse ilico,
CAPUT XVII.
«'p. 1 10). » niilii
^uoties t:ili: ali<|uid perstriuxcril nculos ni 'os, <|iiu- Couira quaviinniet el delinentes tiiperfluo.
lies occnriil don.ns spli-ndiil.i, culla cohors servo- Sed hnie ohjicil Angusiinns, inquiens i : Nnn lan-
niin, icclira foriuosis iinpusiia coloniiiiis. Qui I luiii si snpcrflua, sed ctiam si nece.ssaria panpcri'
uiiraris? Qiiiil s(tipe.'>? pnn pa est. Osleiidiintnr isl» hns noti ero^eiTiiis. raptores siin.iis .» Iiem llierony-
res, iM)ii possidciiiur ; ol ilum plaie.il Ir.iiiiiMiiil. Aii mtis « : .Miena rapeic convinciiiir, qni iilira neces-
veris potiiis le <o viuie divi!i;is, di.see p:irvo essu sari:i silii rermercprnhaiur. i Qnasi (liforci : .\cces-
cont':ii!ns. Scd cl ill.iin tuceni, inaifiins atipie ani- siiuleni relinere pnles, dnui de liac pro tcmpore.
mosiis, cxi l.iiiia : i Il.ilioauius aqnani. hal>e:iintis po- ei Inco, et inopia postiilantis crngcs. Angn»linus
leniain. » Tiirpe esl IjtMtaiii viiaiii iu aiiiu el ;ir- c;iai)isaliel:>lcni concedit divitibus diccns < : Divilcs
gaoto repjiiorc; ;v<|iie lurpe iii aqua el poleni:i. „ lU nlnr snpeinnis, dnin ex eis paupeiihiis neeess:i-
Qiiid ergo faciain, si isla non fucrini ? Qii;cri> qiiod ria crogenl. » Conira vero lionuni paiipcrt:itia videiur
iil reme.l.nin inopi.t-? fainem fauies ii it Alio .uin S.iloiiiun dicere, cuni oravil, diceiiS : < Divilias el
qiiid inleresl, inagna sinl aii exigua, qu:e >-er\iie le pati|ieriaieui iie dederis niihi {Pruv. xxx). » RespoH-
cogaiit? Qiiid retert qii:i!iinluniciinque sit, qnod i>ibi dciur (piia paupcrtalein noii abhorrnil, sed oc-
negaru possit forlunu? l!:ec ips:t eiiaiii a^pia et pu- casiuncm ijtis, scilicel ne uccasionc cjus furlum
ienia in :iliciiuin cadit .irliiiriiiiu. Liber esl aniciii, peipeirait!t. Se I ncc diviiias exp^ivit, sed inorbum
nun in qnein puritin li(el foriiiine, scd in r;'.:em earnm, sciliiet snperbiam. Sed, si p.iuperlutem pa>
iiiliil. I(a cit, si nihil horuni nesideres. Natnra lienler ferre muii puies, eligas mediocrilulein juxia
dixil oinnibus: hsec si volos freqneuter eogiiare, id poelani, qui ait
agic, ut sis filix, non nt videaris, et ul tihi videuriii,
Auretim quuquit mtdioeriiatem
ei non aliis. Iiein ad idem poeia
Viligii lutKs, etiiel obsuleii
Sordibus lecii, corei luvidenda
, Tolle queieltft. . Sobrius aula
Pauper eiihu nou est cui reium tupiietit utut. (IIORAT., lib. it,0(l. 10.)
Si leniri bene, si iaieri pedibustfiie luis, nil
l)inii(e iioleruni rcQules uihlete inojus. D CAPUT XVIII.
(IIURAT., I. 1, cp. 12.)
De mediocriiate.
Iiem : Dives qui neccssariisncnestcontenlus, lupus David aorcam medincriiatem commendans, itii :
cst, qui plures ovicuhis slrangnlal, cnm vix nnam < Melius csl mAdicuin jiisio snper diviiias peccaiu-
Torare cl couiedcre qiicai. Itein Seneca (epist. i rniii mnltas {Piul. %xi\t) ; > quia, ul ail Anx;n.<^'i-
in line) : Hoc cx nlienis hoi uilis sutnplnm esl : nus, qiii dives esl, miiltis indinel; et ui i snnt
ma<;n:e snnl-diviiia:, li'ge n^iinr.-c coniposii:i pau- mnli:e divitix, et ibi mnlluium indigentia; divi-
perlas. Lex aiilein illa natnr,'e, scis quos nohis t<'r- tiasque, qiia» diviies iiijnsie coiig<'Sseianl , a«tsuiil
miiios poiiat vel sl:ituat? Nun esurire, iion siiire, qtii iii pnncto liorie eas devoreni. Iteiu ile iiac nic-
non algere. Ut fanieiu siiiui<|tic ropellas, non est iic- diocrilaie ail Sapiens quidam : < Melior osi imc-
ccsse Biiperbis assiiiere rmiinibns, iiec superciiiuiu cella panis ciim gaudio (froii. xviii), > quaiu di-
grave, cl coiiliiu:cli4»sam eliaiu humuiiilalcin pati viti;c, ct afnuenli;e, c( epulie rcguin et principum.
uee csi neccsse maria teniare. ncc sequi castia. Item hanc coinmendans Seneca, ait (ep. 05, 98,
Pu<a!iiJc «si qiiod naiura dcsiderat, el cst apposi- lOi) : Cives Homani biniul cocnaluri in hoiiorem
7! p:.tui CANTOIUS -2
Jovis iii \>^co pnblico, ciim alii vasa anrea, nlii A frugaliias. Hit wodus inilii pbcei ; stilicoi, icinpc-
geminea, alii ariionifu. ci inpeii.ri, vesl. sqnc sPtiras reuir vila Inter Loiios niorcs el piililicos, siiscipianl
arliliciosissiine conlexLis afforrent, ei jn piiLliciiai onmcs vilam noslram , scd non agnoscaiii. Qiiid
slcrnocoiil, iilicl inlcr lios iniiicri coiiooriijin et crpo? Eadom facieinns qn;r cccicri? iNiiiil intor lios
siiniliiMilincin alioiiiis CalonJs doiri .'"oi iiqiicogrcgia 01 iilos inlereril? IMiirimiiir. quidoiii, Dissitiiiles nos
facia ; Tii'>oroiiis, f]iii l'giioos loc.iik.s, Cii!i> islii ar- esse viilgo scial, qui iios inspexoril projiiiis , qn:
gor.tfos, 4.7 in [»ii>jlit;iim slravit, liaedioasqiic pro- domum noslrain iiiliaverit, nos polins ntlrclnr qiiam
slrigiilis 01 liipciiis pclles, el ante ipsiiis Jovis siipelleclilem ^g iioslram. M.ijjmis (iiii.lcn! «si ille,
collani apposiia (onvivis vasa ficlili:!. QiiiJ aliud qui ficlililiiis sic n!ini" qiifin.i.linodiiin atgciilo :
pireier panpctiaioni iii Capilolio possel coiisecrarc? ncc ille minor e>l, qiii sic ar!;<>iiio nlilur, qiicuKiduso-
Ll nnlliim facl:iii> rjiis habeain, ({iio iiiiini Caloni^ dnin riclilil'iis. inlirini aiiiiiii osl paii iioii pos.sc ili-
lius inseram, lioc piiniin crediiniis? Censiira fuil vilias. Nunquid igiiiir ap|iolond;i! snni? Non •
sed
poliiis iliii coli.iiio ccciiiP, tion cujiia ; (luasi polius nec conleninendae jiixla vci !)!iin An.ili magiK philo-
fuit scLnl:i ol doctrina ad appeiei:duin inediocriia- sophi.qnidiviiias non i(inlompsit,scd iiiiii>lt.ibe:idas
tcm, qnam copna ad cxpleiidiini cl salnraiidiim pcrinisil (ScN., ep. 110).
ven:rein. qiiani ignoranl lioinines tnpidi gloriye, ^ C.VPLT XIX.
qiiid illa sit, aiil qncinadinodiini appeicnda ! illo dic Ccnirn venneiii et maluin (liviiiarum.
popiiltis Romaiiiis intiltoriiin siipellociilein spectavii,
Sicut s|!iril'!;!l;s panpertntis, lioc csl hinnililsiis,
nitins lanliim iniiatiis c.<^t. Oinnliiin :iliurpm nuntni
iniii!': esi el fDiiionliiiK i>!:i scnsibiiis p;iiipf;rl;is, ila
argonliimi|ue fr.ioiiim est, et iniliicscnnflulum et
opposiiiii!! o.iijs, scilioei (!iviii;c. tinlriiinl c( p:i(iiiiil
a.jliiic connaiiiliiin, por nianus soididas iransiiii-
ciipidiiaiei»:, A!'os!ulo"aUcsi;inlc, qui vttl ii: K|»isl. I,
rtim, r(in;rool:iltin), cl fonlroclandnin, at cmiiiiMis
;>d Tiin. v:. ioqnHtis rotilra I.iboratttes in arqtu.^i-
s:oriilis Tnlioioiiis ficiili;! (iur.>biiiil. Iieiii idem ain-
tione (liviti.iniiii : < Cst aiitem qmrslns m;«giins
pliiis deturtnitiitits ci cir( nntci.icns inediooni.item,
piouis ouni snliicionliu, > sciliroi, nl ii:ibeat bomu,
«liaiii qiiatn Angiistiniis (iii cnjus doienniiiaiioni;
(jiiaiiiiini iicccsse osi. vit;c susloiil:iiiila:, el (pnntiitn
aliijiii.l fuili viilitiif l.iirre, cinn ait ; I*ro niodnlo
coagruii person;i> sii:c, ul eis convciiial, cnm qitibiis
peiMiti;!' iiia», ol facnllaie, pro ooiisuoiudine Ec-
lioncste vivciidiiiti esl. El addil {ibiil.) : « Niliil oniiii
c!esi:o, ct palii;i! iii ipia lilji vjvciidiiin €Sl,i ait :
inlulinius in btiKC rnuiidum, band d:ibiiiin quia noc
llliid le adiiioii(!0 iic eornin inore, ipii nOii profi-
aiircno (]uid pu^siimus. Ilabcnlcs aiimcnia, » sini-
cero, scd coiispici cnpiiiiil, faoias ;>li(iaa, qcx iii
£p!ici:;, ii(>!i doloclameiiia, non gulai irrilainoiila,
Iiabitii liio, .liil geiiorc vil;c not;;lii!i;i siint. Aspc-
< 01 "osios . quibiis tcgainnr, 1 non ontciniir ol
ruiii cnllitni, cl intonsnin capiii, el iiegligenliurem
iuxiiriomur, « itis conienli siniiis. Nam qtii volitnl
|iarba:ii, et iiidi. Iiiin argt;nluodiuin, ct cubib; liumi
diviles iieri ; > iioii ail « snnl, ; sed « voltinl divi-
posilnin, ct qitidqnid aliud anil.ilioncin peivoisa
les fieri ; k uiiia sciiicct prttpositnin, ct liiios, ci
seqiiitiir via, evlia. S:tlis ipsuiii comcii pliiiosopiiiu:
tcrniinos posilos a naliira, « itioidnnl it: tcnlalioiics
eiiam foeiestis, ctiamsi modestc Iracieinr, invidio-
ni<jllas el biquciim diaboli, ct iii dcsidriia i)iitll;t
buin csi. Qiiid si nos Iiominnm ('Onstieitidini coepe-
inniiiia et inioiva, (|iix mergunl Itoiniiies in inicn-
rinins e.vcorpere? lntus omiiia dissiniilia sini; frons
aiin el pcrdilionoin. >
popnlo nostra ronveniai. Non splendcal toga, ncc
sonloal (iiiidem. Noii liabeamiis argonlnm in (|uo
CAPUT XX.
Contrn cujiidiiaicm el avuriiinm.
Eolidi :itiii ca^iatura dcscenderil, sed iioii pute:iius
Iriigaiitaris indiciuni auro argeiitoqiio caruisse. Id i Radix oiniiiiim inaloriim esi cnpidilas (/ 7ii>i.
:ig;tmiis, ul nicliorem vilam soquainnrqiiain vulgijs, vi), » qiijc cst pliis h;il»ondi qiiiilliliel qnain satis
niiii lii co!ilr:iri;i.n. Alioquiii (}tios emcndari voln- cst; quod Graicc d.citnr Tr>eov«$ta. Ilac eiiiin ce-
iiitis, rii-aiiiiis a iiol.is et averiimiis. liliid quo(|uc t'i*lil diabolus ,
qni noii pecuniam , scd prupriam
£)
illi' i s, iil niliii iniilatt veliot nosiri (hnn limcnl polcslalem ainavit, el priiiii homines qui vtdiicnuu
ik; iin.t:iti.lj siiit oiiiiii;i. Hoc primum p!iilo.sopliia esse sicul dii. iMgo cnpidilas, seciindiim hoo, con-
(iiutiiiii, soiisiim oommntiiorcm, liUfianiialem con- linere videttir qtiasdam spccies vitiorum, soiliici
t.itneliosam socnndiim mores liominum ininns lio- stipcrbiam, elationoin ,
gafclrimaigiam cl qnasdjim
nosiati cottgnKia , 01 (ongregalionem pcciiniae , sci- alias. Ad qiiain qua-slitnicm ,
cl argumciiiiiin ad
iicol, a q-.ta profossione ilissimililndo nos scparabit. ijf>am fjcit, qiiod supponii AiigusliiiMS ilib. ui , De
Nempe piopositiim nostrtini est sccund'iin naliirain lil'. arbitr. cap. 17, el in /*». cxviii ). « Qitiilatn
viveie. Coiilra naturam esl torqncrccorpusnostrum, libri liabenl , < Uadix omniutn matorum cst avari-
el l.i(-iles odisse mniidiiias, ct sqiialorom appctore. lia , » qn:c spcri:iiiter intoiliginsr ;tu;or pcciinia'.
el <ibis non lanlnm vilibtis mi, sed com ri;iis ot litido Gnooo dicilnr
in ftyupyvf^iu ; scd liic spc-
lioniiiis. Qiicmadniodum aiiloin dcsidcrar<Mlelualas cios pnnlur (uogcncrc. Av:i!itia eiiim est S|iecios
rcs luxiirix' esi , ila usitatas, ei non magtto p;ira- ciipidil;iiis : Gregoriiis {liomil. xvi in Eoang.)c am-
1» lis fiigere, demcmix. Frngaliialcm cxigil pliiioso- Ira , iiiltr iiac non (listinguit, dicens : « Tiibiis
|)liia, noii poenam. Poiesl nuiem cssc iioii incompia inodis leniavil diabulus priinuiu buinincm. >
:,
75 VERBIM ADBnEVIATUM. 71
Priino gul.1, in pcrsnasjone cibi, cuin disil : « In A el ileiesialur Ecclesiasticus c. x : i Avjtro anicnj
qnacuiiquc die comederilis {Cen. iii). > Secundo, nihil cst scelesiius. > Ei qnia pro avaritia et pecii-
inani gloria, in promissione deiiaiis, cum ait tiia oiipi.le congregal:i ssepe snpcr'. ii avanis, addit :
t Eriiis sicul dil [ibid.). i Tertio , 49 avaritia , in I Quid superbis, lerrn <jl ciiiis? » Doiiide propouil
promissione sciciiiiae, cnni dixii : i Scien(es bonura de avaritia : < Nibil cst enim itiiquius qiiaiii ninaro
el nirihim. > Giila est immoderala cibi avidiias. pecunias. Hic enim et auimam siiaiii, non taniuiii
Vana glnria, amor proprijc exceilenliae. Avariiia liiiguam, venalem babet, quia in vita sua projccii
immoderaia esl habcndi ciipidiias, qiiae non lantnm intima sua, > scipswm eviscerans {sicui nranca qiinc
6sl peciiniT, s<'d el alliliidiiii^ ci sticiilifc, cuiii snpra texit inutiies telas) soHiciludiae ncqiiiremii el con-
modum siildimltas ambilur, imo eliam qiiaecunfinc servandi pcoiiniam. Unde David : El t labescerefe-
rcs, ciiin supra qiiam saiis esl, appetiiiir, sccnudinn cisti > invidia [f. avarilia, aut soiiiciludine], < sic-
Angiisiiniim, liem ad idem pliilosoplius (Se."iec. ul araneam auimam ejiis {Psat. xxxviii), > qiiia
ep. iG) ; Etqiiemadmoiiim aliarnm rerum, ila ct in- Impiger exlremoi cuvrit mercntor ad Indos.
lemporaniia liiierarum laboranuis, Non enim disc'- (IIouAT. !. i, ep. i.)
wus viise, sed scbolae. Item pbilosophns : Non esl Ucm Hieronymus {episi. ad Pitulin. ox xvii
c.
qiiod mireris animum meum ; adbiic de alieno libe- B p,,^._ j,,,^,^ ^XX vers. 6) fine galeati prin
post iii
ralis sum, Qiiare aulem alieniim dixi ? Quidqiiid
cipii : « Credenli tolus mundus divitiarum esl ; in-
bene dictum esi ab iillo, meum est, sicut id quoJ fidelis aulem eiiam obolo Indigel, > et m.Tgis eo
ab Epicuro dicium est: t Si ad naturam vivas, nun- qiioJ non liabcl quam co qiiod liabct. Iiem epiilie-
quam eris pauper ; si ad opinionem, nunquam eris
lon e.st avariiice, avarum vel facere superbiim, nr-
dives. Exiguuin nalura desiderai, immensum opi- banum, et aliquantulum lauiiorem, vel eo nibil esse
nio. > Congeraturin te, quidquid lociipletes multi sordidiiis. Unde Jnvenalis : i iisque ad tal.im sor-
possederunl : ultra privainm peciiniae modum for- didiis. > IIoc cpitbeion jugularc snfTicial [illuii
tnna le provehai, auro tegat, pnrpura vestial, elad Horatii : (lib. i Sai.) :
Iioc modus deliciarnm npiimque perducat iit terram
Tiiutalus a tabris sttieus fuoientin caplal
m^^rmoribus abscondas, iion tantum babere libi li^ Flumina. Qnid rides? Muiato nomine, de te
cea(, sed calcare divitias. Acccdant slatuaeet piclii- Fabula nnrratnr, congesiis uudique saxis
ne ab Jndormis iuliinns, et lanquain parcere sacrit
et quidquid ars ultra liixuri» elaboravii, et
Cogeris, oul jiciis lanquam (jaudere labell:s.
his majora cupere disccs. Naturatia desideria finita
snnt : ex falsa enim opiniune nascentia, ubi desi-
Ilem : Ad lioc facit verbum ctijusdam paiipcris
nanl, non habeni, nuUus enim termimis falso esi :
^ «lerici ei honesli, dicentis : UiviU.is iliius diviils
eentucuplaias, cliam niillecuplatas proj ccrom, anti;-
via eunli aliquid extremum esl : error immensus
Uetruhe ergo cum vis scire qiiod
quam tanlam solliciludinem acqiiiieiuli constTvan-
esl. te a vaiiis, el
dique,et adspiciendi eas baberem. Sine soilicitudine
pciis, utrum natiiralem babeat aut oaccam cupidila-
tein, considera si non possit alicubi cunsistere. Si
enini eas habeo et conspicio. Iiigredior enim moiia-
longe progresso seinper aliqtiid longius reslat slerium, cujus aurum ei argcnium iii vasis icmpli
adspicio, pasco oculos quod raibi conseivalur sine
scilo id nalurale non esse, quia, :
Crescit atnor nummif quantiim ipsapecunta crescit.
solliciliidiue appositionis cuslodum, ul iieruin cum
(JuvEN. sat. XIV, 15.)
libuerii, eo viso pascam oculos. Hieronymus (epist.
nd Nepoiianum de vita clericorum) : Ctericiis di-
Si non babeiemus, avari ct cupidi noit
diviiias
vcs debet csse in conscienlia, paupcr in pecunia
essemus. Item Salomon Parabolarum cap. xxx :
:
I Sanguisugx dux lili:n sunt > diaboli incessanler esl cnim in pariem vel sortem Domini assumpliis,
< clamantes : Affer, affer. > Libido incessanter, et iino pars Domini. Nos ciiini sumus do qiiibiis ait :
incessanlius cupidiias. Illi cnim xtaie vel mcdica- I Funes oeciderunt niibi in prieclaris {Psat. xv) : »
nienlo occurritnr aliquo, isti nullo. Iieni cupidiias j) qu" oculus ante et retro baberedebcmus, nobissci-
comparatiir hydropisi, qiiia licct ct aliis providentes. Iiem Sebasiianus in Le^
Quo ptui sunt pota^, plus siiiunlur aquo'. genda sua : Si objicis cur Deus dedit divitias, si
(OviD. Fast.) cas liabcre non possinuis nec debeinus? Ad opus,
Item : El fabnl.x Narcissi comparatiir, qiiia iiiquii, libcralilatis libi collaix sunt. Si vis ri;ne-
Dumque sitim sedare cupit, siiis allera crevit. I ure el eas nuiltiplicare, poiius foencrare eas fratri
(Idem, iii Meiam. fab. C.) Christo. Poneeas in manus paiiperis Cbrisli. i Cuii •
Item : Juxta verbum cujusdam sapienlis Nos : se- iiiplum accipies el viiam 51 Jclernam possidcbis
nes, cuin ad orania alia rcctiiis cspieris sapiamus, {Maiih. xix). > Nonne libi graiiosus csset, qiii tibi
ad sulam avaritiam desipinius ct deficimns : ci quo Iran&iluro ad nundinas per lociim periculosiim, la-
miDus restal vix, lanlo amplius viatici qiiaeritur. trunculis obsilum,pecuniam tuam ad locumtuiio.
50 CAPUT XXI. remdeferrei, nlsalvam illam reciperes? Iia quidem.
De avariiia. Pone igiiur eam in inanns pauperuin, i a quibus in
Avariliamspeciemcupidiiatis,licetGregOFiusinter coelftstes tbesauros deportetur, ubi furesnon faran-
spcciem etgenus non disiingiiat {Hom. in Ev.), sugillat lur, ncc cffodiiinl {ibid.}. >
Patrol. CCV.
:
V5 PETRI CANTOBIS 70
Quat dedtrit tolas tentpcr haOebis opes. \ viiins el gicriam munili appciit, cudit et adoral dt.i-
Mj^rtul., lib. V, c|>igram, -43.; Loluin. Avariiia enim rcspeclu aliorum viiiorum
lietii Ccclesiaslicus, avuriiix viiium suggilians, ait niajorem operalur casum ,
quae Deo serviiuiem et
cap. XIV : < Viio cnpido ei lenaci, sine raiione esl adorationem sibi debiiam aufert. Item Aposiolus 1
&abs(anlia. > Per fas enim cl nefas acquiritur, el ad Cor. v : < Si quis fraler iioniinalur inter vos
ita sine ratiooe. rornicator, aul avarus, aui idolis scrviens , aut ma-
Si polerit recle, «i non, quocunque odo rem. ledicus,aui ebriosus, autrapax, cum hujusmodi
(lloRVT. I. I. ep. 1.) iioii licet eibuin suinere. > Ergo vitandi sunt avari,
l«lcm consequenter : < £i Loinini livido ad qiiid au- inaxime fueneraiores a communionc sacramentorum
rum? > Videlur crgo quod omnis avariis iiividus. Ecclesix separandi, niai resipiscant et ablata resti-
Invidet cnim aiienis diviiiis, ut lijbcat eas. i Qui luani. Apud sancium Dionysiuni quidam talis mor*
acervat ex animo suo injuste, aliis congregat, et in luus in sterquilininm projectus esi. Tandem procu-
Iwnis illiusalius luxuriabitur. Qui sibi est nequam,cui rante avaritia cnjusdam monaalerii in sepultura
alii benus cril? El non, > idco t jucundabitur in bo- Ecclesiaeosi sepultus. Et reclamantibus honesiis vi-
iiis suis. > Ct David : « Tbesaurizal, el ignorat cui con- ris, ne in exemplu irabereiur, projecliim est cada-
^Tegabit ea [Psat. xxxviii ,xlviii). >£i: iKeliiiquenl B ver ejuselTossuin in sierquilinium. Objecliode mili<
alieiiis diviiias suas {Eccli. xiv). Qui sibi invidot, tibus dctinenlibos decimas. Item Dominus »n Cvan-
iiibil esl eo ncqiiius, ct ha;c reddilio esi maliiia; ip- gelio : I Cavele vobis abomni avaritia. Non eniii)
sius, ci si bene fecerit, ignoranler, el non voleiis in abundantia, cujusquam viia ejus est, ex his qiiae
facit, et in novissiino maliiiam suam manifestat, possidct (Luc. xii). > Possessio enim ejus gratiae et
Ingatiabilis csi oculus cupidi in p.iriem iniqiiitatis; glorix est amissio. Iiem Parabolarum cap. xv :
iion saiiabiiurdonec consuniat >jnsiitiain, < ani- I Conlurbai domum suam qni secialur avariiiam :
luam suam arefaciens. Oculus malus ad mnla et , qui auiem udit nuinera, vivet. Qui vero libentcr
HOM satiabitur panc indigens; in trisliiia > avarus accipiunl munera, ignis devorabit tabernacula co-
I eiilsupermensain suain {Eccli. xiv). >Iiem, juxta rum. > Item xxviii : < Qui odit avaritiam, longi fient
quemiiam sapienlem : i Nihil gravius imprecari po- dies ejiis. Vir autem qui fesiinai dilari, et aliis iii-
lesl cuivis quum avaritia, qua in praescnti vcxanie videi, ignoral quod egcstas superveniet ei. > Iiem
corcjus, dira lormenla patitur elin fuluro aelerna Ecclesiasle v : < Avarus non implebilur pecunia, et
supplicia sic promerciur. » Iicm Aposlolus ad Epbe- qui amal divitias, frucins non capiet cx eis. Ubi
sios v : < Scitoie quod oninis fornicafor, aul im- mullui divitix, et multi quiconiedunt eas. £t quid
inundus, aul avarus (quod est idolorum serviius) ^ prodesl possessori, nisi quod cernit eas? > Ilcm iii
non liabel liaereditaiem iii Chrisli regno , et Dei. > codem c. 6 : « Yir cui dedit Deus diviiias, et subslan -
Sicut enimidololalralalriam elserviiutem,qu£ Deo liam , ct honorem, et nibil dccsl animae sux> ex
dela.ur, exhiliel idolo; iia avanis, serviens polius omnibus (]iixdesiderat; nec Iribuit ei polestateni
pccunix quam Deo, culiuin Dco dcbiium exhibct Ucus, ntcomedat cxco, sed liomo exlraneus vora-
pecuniio el numnio. itcm Apoiiolus ad Goloss. iii bit illud ; hoc vaniias el iniseria inagiia esi. > Itcm.
I Mortificale membra veslra, qiiae suiit sui;er ler- Horaiius (lib. i, ep. 16) :
ram, > fugienies « fornicaiionem, libidinem , concu-
Quo nielior tervo, vel liberior sit avariit
piscenliam malam, et avariiiam.quai esl simulacro- Non video. Nam qui cupiel meluel quoquc: porro
rom servitus. > Augustiniiseiiam avariiiam idolola- Qui meluent vivil tiber mihi non erii unquani.
triacrecte cuinparat, qnia non dispar lualitia, etuno Quia:
pleiie opere completur. Uiraque eniin nititur auferre PerdiJit arma, locum virtniis deseruil^ qui
Deo qnod suum esl. Hxc scilicel gloriam deiiatis, Semper in auyenda fettinal, et obruiiur re.
ne soliis habcal cain, et illa res Dci , ut sol.i Iiabeat Ilem Iiieronymus(in comment. iii cap. xxx Proveri.) :
qn» Dominus o:nnibus fecil. Item llieronynius ad p , Avarilia esi sicut infernus, ctos vulvae merelricis.
Ilcliodoruin monachum : < .^stimaio raale pondere Insatiabilis enim est; et quo magis rapii et devorat,
l>eccalorum, levius peccare videtur aiicui avarus, eo amplius rapere sitil, quse pcrdal. > Undc poeta :
qiiain idololatra; sed noii mediocriter errat. Non
Opibus donalur avarit
cnim gravius peccat , qui duo grana ihuiis projicil Quidquid in orbe peril.
superaltare Mercurii ,
quam qui avare, cupide, el
Itein idem :
inuiilitcr pecuniam congre^ai et ooacervai. > Itcm
Semper avarus etiam dives eget.
Doininus in Cvangelio : < Nenio poiesi duoLus do-
iniiiis scrvirc, Deo et mammonaj {Maith, vi, 24), > Divcs vero cst, qui pauper csi cum Chrislo. liein
id cst avariiia:, quaj uomine dcliciarum vcl divi- idem : Cam dux sunt Gliac sanguisugac, scilicet li-
li irum, quae eara pariunl ei fovent , imo potiiis no- Lido ei avaritia ;
pejor fllia et deiesiaLilior esl ava-
ikiiiic dxmoiiis ,
qui prxcst divitiis niule acquisilis, ritia. Illi enim succurritujr beneficio «tatis, pro-
nuneupalur. Iteui diabolus ad Dominum de avariiia gressu temporis, huic vero nuilo meJetur quis anli-
lenlanseum ait : < Ihec oiniiia libi dabo , si proci- doio; sed qiianlo miiius resiat via;, tanto magis
dcus adoraveiis lue {Matth. iv, 9).> l.Tgo qui 52 ^''~ crcscii iu acquireiido. 53 ^"^^ Claudianus :
:
77 VERDL'M AnnREVIATUM. 78
Quiil ncrvos secnisse jnvni ? Vis milla crucutam A diviiias babcai : cuilamen res 54^"^ servivit ; non
Cattml avariliam, parvis exercila fnrlis, ille rebus, qni dc se ail:
Sed pejns iu anrnm
Et mihi ret.f non me rebtis supponere eonor.
^stual ; hoc uno (ruiiur succisa libido,
(IIoRAT. iib. I, cp. !•)
(Lib. 1 in Euiropium.)
Item ad idcm valel excmplum Josepb ,
qiii non
Item: Dominus injudiclo supor omniii monstra ,
tantum pallium, sed el hsciviam kjus reliquii mc'*
solum monslrum avaritine deicslal)iiur ; uipole cau-
retrici iCgypliacae. Hoc est non tantum cupidliatem,
sam damniiiionis noslra;; ejusque conirarium , sci-
sed ei omncm occasioiicm ejus cl circumstaniiam
lioei inisericordera largilalemvci lil)ernlilaiemsuprr
rclinqncre debemus mundatise voluptaii. Item ad
omnia opera noslra qiiasi causam saliiiis noslr%
,
idem valel exemplum < ado!esccniis, qui , relii.ia
approbabit, ctiin dicet : t E&urivi oi noii dcili.slis
sindone, nudus profiigil ab eis (Jiarc. xiv),> scili*
mibi manducarc, sitivi el non dcdisiis mibi bibere
cet Judxis. item ad boc valet exeinphim de vitulo
(ilaiih. xxv), I el iia de caetoris. Ei quae cst causa
quem Moyses praccepit redigi in minutis-
conllatili,
cjuare non dederiiis ? Avarilia. Qua; qiiare dederi-
,
simum pulverem. CSoii eniin laiitum ipsam avari-
tis? Liberalilas. Facilius csl tamen darc (quia hoc
liam, el substanliam peccati debemus condcmnarc.
esl se exoncrare) quam opcra caeterarum vi.tutura
^ per poeniicntiam abolere , sed etiam omnes cir-
implcre. Unde et modicum esl poenitenii injungeie,
cumslantias cjus, el occasiones miiiuiissimas peni-
de siibsianiia sua pauperibus erogarc, nisi avaritia
tus alisumcre, el fiino immundissimorum storco-
laboraverit, ul sic curelur ab ea. liem Hieronymus :
runi condcmnarc ciim Aposiolo, qui ail : < Omnia
i Eo doleslitbilior est av.iriiia qnod ipsa viiium
baec ropuiavi iii siercora.utCbrislum lucrifaccrcm.i
conirariiHn sibi nulrl et fovci: prodignlitalem enim
{Philip. III, 12, q. -2, Cloria). Iiem Hioronymus(tx
scmper ferecomilalur avariiia.> Undepoela Clau-
epist. ad PauHnum de instxlut. monnchi) : Cratcs Tlie-
dianus :
banus, homo quondam ditissimus, proficisccns ad
Qnodciinque profunda philosophanduni Albciias, magiium auri poiidus sc-
Traxil avaritia, luxu pejorc refntidit. cunt detiilit. Qiii in via secum deliberans, et consi*
(De bcllo Gildonico.) dcrans so non posse simul virtutes et divitias pos-
Quoniodo ergo sunl contriria sidere,ciim ad dcdisccnilam avaritiam iret divi- ,
Iicm Gcnesis xxxi R.icliel fugiens cum Jacob tiasque fomentuin et niitrimeiitum esse avariiine
a facie pairis sni Laban fiirata csl idoia ejus, conspiceret, projecit a se aurum, inquiens : divi-
quae abscondii subler stramcnta cameli el sedit ^ 1'':«?» :>bilc, procul Nunc verosaicinati
sitis a nobis.
supcr. Qua; L.-^ban qujcrenii ea , el non invenienti jiiiro ct argcnto Christum paupcrem sequimur, ei
in teniorio ejus, aii : < Ne irascaiur doininiis meiis, siib prKtexiu cleemosynic pristinis opibus iucuban-
qiiod coram te ncqiieo assurgcre, quia jiixta con- tes, quomodo possuiniis aliena lideliti-r distribuere,
sucludiiiem fcminarum nuiic accidil nibi. > Jacob qiii nostra liinide rcscrvamus? Ilem ad idem valoi
auleni posie-.i comperiens dcos alionos cssc in domo cxciiipliim Cyuici ct pbilosopbi illitis, sciiicet Uio-
sua, scilicet idola Laban , licet aurea cl argenlca geiiis, in dolio degentis,qui vacitus snoi cl timoris
cum iiiauribus et ornamcniis ci pbyl.iclcriis su°s cxpers, locupleiem transegil pauperiaiem.
infodil sub lerebintbo. Per Jacob Cbristus et per- Ad qiicm Arislippus quidam aulicits, cum mun-
fecle poenitens iuieliigitur, qui omncm ciipidiiatem darcl ei lavaret olera sua, accedens ail Tu cum
:
mutidanam, anlii|uam, et pbilosoplii nn ejus, id esl sapiens ei philosopbus sis, si rcgibiis scrvire vo-
omncs occasioncs ei circiimstauiias avaritix infodit luisses, olcra tua noii lavares. Cui respondens, ait
sub crucc Christi ; nudos nudum sequens Cruci/i- fei p-mperiaie inediocri scires uli, non oporteret le
xum, cujus patiperias maxime in criice appariiii. rcgibus meiidicando adulalioae mentiri. Unde l(o-
rcndens cniin in ea tantum cinclorium, velamen latius (lib. i, ep. 17) :
scilicet pudeiuiorum , babiiil. Quis cum Christo rv Si pranderet o'.us padenler, regihus uli
diccre potest: < Venil enim priiiceps bujus miindi ^lollei Atisiippus: si scirel regibus uii,
Fasiidiret otus, qni me nolat.
ct innie non babetquidquam? {Joun. xiv.) i ei cum
Apo!>tolo : ( Mundus mihi crucifixus cst, et ego CAPUT XXIL
njiindo? {Gat. vi.) t Per Racbcl, quac intcrpreljittir
Contra acccptores muuerum.
ovis , molliter poenilens et inipeifectc signilicaiuf.
Cui juxla consuetudincm feminarum accidit, ciiin Non laiiLuin cxomplis eibnicoruin deiestamnr
iir.mumliliam avaritiye secuius , quasi muliebria ci jugiihmus avaritiam , et omnem acceptionein
patitur. De liac tamcn pocnitendo abscondil idola, muneriim, sed ei cxcmplis pluriinis sacrc Scripiii-
boc esl avariliam, clsubler stramenla cameli , sci- rjc. Priino exemplo Alirahse, cui revcrtcnli a caede
liiei sub fiino, ei sub siraiorio camcli , hoc est bu- qiiatuor rcgiim , cutti Loih ei siibstaiuiam ejus
miliiate poenilentise, omnem lutnorem, et sublimi- rcduccici, rex Sodomoriiin dixil:<Da milii aiiiiiias,
taicm, et avariiiam, quse csi cx divitiis, legcns; ita cwtora lollelibi Qui rospoiiditri: Levo m.inuin nieam
Ciuod sodit super fimiim in qiio abscoiidita erant ad Dominum Dciini 55 excelsiim, possessorem cooli
iUola, quia Deum pr.Tponit omnibus.cl si juxta se ctlcrr.Y, quod a filo subtcgniinis iisque ad corriiiiaui
:
79 PETRl CANTORIS 80
cfiligte non acripiam ei omnibiis, qii.T tiia siiiii,ne di- A dixerunt ad Bulaam : Sic (ilxi'l tlalac, filiiis Sephori
(as: Egotiiiavi Al)ra!iain;ex(^cplisliisqiiaecome(ierunt rex Moabiianim : Ne ciinrteris vcnire ad mc para •
jiivesies, el pariibus virorum, qui mccain veiicruni. tum hoiiorare te, et qui.lquid vohicris dare iii)i.
I.li eiiiiii accipient parles suas {Gen. x\\). i Itein Veni et msledic populo isii. Rcspondit Balaain : Si
Geiiois xxiii, Abrahain.moriua iixore Sara, dixil ad dederit5€ mihi Bal.icplenamdomumargenii velanri
filws Heili : « Advena suin et peregrinus apud vos, noiipotcro iin.iiutareverbuin Dei mei,Htvel miniis vel
itaie miiii jus sepulcri vobisciim, iit sepeliam iiior- plusloquar. iltein :Balucpi'«bens et ofTerons ei mu-
iiiuinineuin. Respondenmtquc fiiii Holli : Piinceps nera, ait ( Num. xxtii, xxiv) : i Malcdic Jacob. dc-
D> i os apud nos : ineieclis sepiilcliris noslris sepeli tesiare Israel. Qiii respondit : Qnomodo maledicam
nioriuum luiim. Stirrcxii Abraham, » gratias ogit, ciii Deus? Qua ratione deiesier qusra
iion nialedixii
I (t adoravii eos, etdixit :Si placeai vobis MTsepe- Dominus nondclcsiatur?Nuiiquid aliud loqui possuin
1i:iiii niorliium nicuni, iniercediie npiui Epliron fi- quam qiiod jussit niihi Deus? Qui benedixorit Jacob,
liniii Seur, ut propecunia digna det miiii spcliincain erit eiipse benedictiis, et qui maledixerit , in ma-
(luplicem quam habet in exlrcma parie agri sni, in )ediciionem depuiabiiur. Veruuilamen pergens ad
posscssionum sepulcri. Respoiidil Epliron ciiuclis populum meum, dabo tibi consilium, quid populus
aiidieiiiibus : Nequa(|iiain iia fiel ; sed gratis trado B tuus huic popnlo faciai. > Quod el implevii, sicut
tibi a^ruin el spolunc:iin quae in eo est. Respondit Joannes in Apocalypsi ( ii ) leslatur dicens : Da-
Alir.iliain : i Non graiis accipiain, sed i dabo pecu- laam , acccplo preiio divinationis , licet coaclus :
itiaiii pro agro. Subcijie eam, et sic scpeliam mor- I docebat Baiac mittere scandalum filiis Israel, i sci-
tnuin meiim in co. Ei appeiidit pccuniam Abrahain, licet f edero > de sacrificiis idoloruin i ei fornicari. >
quam Ephron posiuiavit, ,
scilicet qiiadriiigeiilos UeinlReg. xii: < Dixit Sainuel aiiuniversum Israel.
siclos argenii probaiie moneix et publicae. > Iiem Audivi vocein vesiram juxta omnia, qux lociui
Ccnesis xxxm, exemplo Esau, qui Jacob fratrc suo estis ad me; et constiiui supor vos rcgem, qui
oITercnte ci uiunera in bobus, asinis, servis et an- graditur aiite vos, et nunc senui conversattis co-
cillis, ait : i Qiixnam sunt islo; turmx quasobviam ram vobis ab adoiescentia inea u^ijuc in diem liaiic.
hab li ? Rcspondii Jacob : Ui invenirem graiiasn co- Ecce pr:esto suni. Loquimiiii Je me coram Doiniiio
raiii duiniiio mco. Et iiie : llabeo, iiiquil, pliirima, et coram Chrisio ejus, i scilicel Saule. < Hlrum bo-
fraicr mi, sinl lua libi. Dixiique Jacob : Noli ita, vein ctiju&qiiani tuleriin, an asiiium. Si quempiam
obscrro; sed, si invenigraliam iii oculis luis, accipe c.ilumniaiu^ sum, si 0|)pressi aliquem, si dc maiiu
siiiiiiisctiluiii dti manibus meis : sic eniin vidi fa- cujusqiiam niuiiue accepi, et contemiiain illud ho-
cieiu luatn, quasi viderein vultuin Dci : sis inihi ^ die vobis([ue resiiinam. > l(em exemplo David 11
pn<piiius ; et suscipe bcnediciioneni quam aliuli Reg. uliiiiio : < Neqtiaquam fiei ut vis , sed emam
tibi. Vix fratre conipcllenle susccpii. i Isla latnen pretio a te aream, ubi aediQcetur Doinino templum
tusceptio, licet coacta, in eo, el in siinilibus ejiis, ei non oiTeram Doinino ineo holocausta graiuiia. »
signumest divinae reprobalionis. Quidum cniin sunl Item cxeinplo AdJo prophetx: lil Reg. xiii : i Lo-
qui volunt co;;i accipere, ei tamen accipituit : i Gra- culus est rex ad virum Dei : Veni mecum doinuiu
ta est vis isla sibi, cogiquc nierelur. > licm Cxodi ut prandeas, et dabo tibi munera. Rcspondit vir
capiiibus xxxiv et xxxv. Pro construcndo eniin ta- Dei regi : mediam partem domus
Si dederig raihi
bernaculo omties viri ei inulieres mentc devota tuae, non vcniam lecum, nec comcdam panem, ne-
ubuiieruiii donaria, iii licreni opera qtie jusscrat que bibam aquani inloco isto. >ltem 11 Csdrxquinto
Doiiiiiius per manuin Moysi, cuiiCiique fiiii Israel ( Egoetfrairesiiiei,eipuerin)ei commodaviinuspiu-
voluniaria Domiiio dedicaverunt : i Ciiin auiein ar- rimis pccuniam et fruinentam ; non repetamus iii
lificos instareiii ofieri, dixeruni Moysi : Pliis ofTert commune xs alienum concedamus quod de-
istud,
populus quain iiecessarium est. Ju:>sil ergo Moyses betur nobis, > etc. item Actuum apostoioruin cap.
ptxrotiis voce caniari : Ncc vir, nec niuiier quid- d xx i Vos scilis a prima ;iie qua ingressus suin iii
:
(|uam ultra oircrai in opere sanctuarii, sicque ces- Asiam, qualiicr vobiscum per oinne tempus fueriin
satum esl a muncribus ollercndis, eo quod oblata conversatus, serviens Doiuino in Iiutniliiaie ei la-
sullicerent, ct stipcraimndarcut. > Itctn Numeri crymis. >Et tcxenssern)onetn moraIissimnm,ultimo
caii. xvt, iticrcpaiiie Moyse Dalhan cl Abiroti inur- anneclii dc oiricio praelatorum, doccns cos cavere
iiiuraiiies coiitra .^aroti, respoiidcnint ei diccntes : avariiiam exemplo sui, cum ait : i Argcntum, et
<Nunquid paruinesl tibi quod dcduxisti nos de ter- aurum, aul vesiem noii concupivi. Ipsi sriiis qiio-
ra, iacie et inelle manaute, ul occidcres nos in de- niani ad ea qu.e opus inihi erant, el liis qiii me-
sertu, nisi ei duminalus fiieris nostri? A:i el oculos cutnsnni, minisiraverunt manus mox.> Item cpittola
iiostros vis eruere? Iraiusque Moyses vaide ail ad Judu; (c. V, 8, 9) : I Vx iilis qui iii via Caiu abie-
Dominum : Ne aspicias, Domine, sacrificia eorum : riinl, el errore Balaain inerccdc ciTusi sunt, et ia
tu scisquod iiec asellum quidcui uiiquam acceperiin coniradiciione Core perieruni. > Iiem II ad Co-
aliciSinecufQixerim qiicinpi.imcorum. > ItemNuine- rinih. xi ; i Gratis evangelizavi vobis, el cuin es-
ri cap. xxii : < S<;niores Moab eimajores iniuliabcn- sem apiid vos ct egerein, nuUi onerosus fui, sed in
tes preiium diviuaiiunis iu manibits, inissi a Ualac, OHinibus siae onci°4 me vobis servavi, et scrvabo.
»
8» VERBLM ABBREYIATUM. 8S
Est veriias Cliristl in me, quoiiiam hoec gloriaiio Diocleiianum, iH ad preees ejus Cyriacus vininM,
A
non accipiendi non inrringelur in ine, in regionibus et sanarei filiam suam. Requisitus Cyriacus exau-
quod facio el faciam,
Acliaiae. ul amputem occasio- divii eum : cl cum ei praepararcntur currns cl
nem » prseJicandi eis, qui propler quaesUiin pise- equi, super quos venirel, aii : Non decet Christia-
(licant. Item Ezecliiclis cap. xxn ': i Munera, nuin iia pompose incedere, sed prxcedite, et cgo
usuram et supcrabundantiam accepisii, ei avare sequor. Qui cum curassct filiam Saporis, ipsumque
proxiinos luos calumniabaris, meique obliia es, ei domuin ejus lotain biipliznsset, obtulit ci rex
ait Dominus. Ecce, complosi inanus meas super munera. Qni respondeiis, aii Nonaccipiam, inqiiil, :
avariliain tuain quain fecisti. » Itein Aposto- h?ec munera, absit enim ul graiia Chrisli sii, vel
lus iu Actuum aposlolorum xx : f Omnia os- sestimelur venalis. Iiem Hieronymus : Sicut iiec
tcndi vobis ,
quoniara s'c laboranles oportet malrona casta est,' quse miinera accipit muxiine ab
57 ^us^^ip^'^ '"'^''i^^^t el meminisse verbi Domini amatore et sponso suo (q'.:x sigua sunt leviialis
Jesu (quod ipse dixil, » ct freqticntcr in ore ha- ejiis, etfuiiiri incaesius), iia iiec judex a confraire
biiit). 4 Beatius esl, inqiiit, < magis dare^qiiam ac- munuscnla accipiens, qux signa suiil corruplionis
eipere. » Item : cxemplo bcaii Thomce ,
qiii caiicel- ejus,ei jiidicii abeo faciendi. liem Jcrcmi^E c.np. vi:
larium suum insiitucns , sacramcnto jnrisjurandi B gg , a minore quippe nsqne ad mnjorem, omnps
eum astrinxerai, neunquam aliquid, iisque ad ca avariiiae stiidcnl; et a prophela usqiie ad saccrdo-
nipulum, in administratione cancellarix acciperet. tcm cuiicli faciiint doium, cl ciirabant conlritionem
hcm Ecclesiastici xx : < Exenia et dona excxcant fiiiac popuii mei cum igiioniinia, dicenles : Pax,pax,
oculos judicum, et quasi mutus in ore avertii cor- et non crat pnx. > Ilein Exodi xxiii : < Nec accipias
reptiones eorum. > Corrupti munere, obmutcscunt munera, quae excaecant etiam prudenles, ei snbver-
cessando a correptione. Item Isaias (cap. zxxiii) :
tiint verba jiislorum. > Item : Quintilianus de quo-
( Quis ambnlat in juiititiis et loquitur vcritatem, dam oralore Alhcnis erudito, ei facto diserto im-
qui projicit avaritiam ex calumnia,ctexcutit inaniis pensis cujusdam diviiis, qui postea pro republica
siias ab omni munere ? Iste in exccUis habitabit. »
rogatns loqui, sietit in causa cnntra pationum
Nota verbum excufsionis. Per laxationcm manuiim siium, contra divitem illum; in qiia obtinuil dives.
de facili labuntur iu terram magna munera, sed Dndc et oralorem illum in jns vocavit, accusans
niinima nisi per exciissionem, sed adhxrent ina- eiimsuper ingratitudine. Qui ciiin accusarelnr, ait
nibus, utpulvis. Iiem Slrabus siiper Exodiim : Cii- divili illi : Doinine mi, tii scis, qnia iiiliil crudele in
pidiias est ramiinciilus projectus in os canis, qni le iiitorsi, nihil causa odii, sed pro liberiaie rei-
facil euin obtnulesrcrc. licm : Ciipidus cst simiiis publicae, ei honcstale persoiiai nica?, imo eti.uii ct
illifaluopasiori Virgiliano, de quo : luac, steii. Niinc vero Iioc video, qnia niliil est pe-
..... Lui'i }fxtim viderepyiorei (VinciL. ecloga 9). riculosins acceptis muneribns, si nd omnem nos
De quibas dicitur, quod si prius vidcrint homines, obligant serviiutem. Itein : Hieronymus scribens
Taciunt eos obmutescere. Iiem Job xv : < In fme ciiidam diviti malronae sciciisqne pcr lioc canca
ignis devorabit labernacula eorum , qui libenier suos detrahendo dicere illuin fainiliarit.^ilem prin-
accipiunt munera. » Itein IV Rcg. v, Naaman Sy- cipum affectare, rcspondit eis : Ab?ii ui ista qiia;-
rus ciiratus a lepra per Eiisxum, ait ci : < Obsecro, ram ! Cni enim satis esl vile olnsculiim, et panis
dnmine mi, ut accipias benediclionem a servo tuo. cribrarius, lalia non quaeritat. Quia fidole icstimo-
Al ille respondil : Vivit Dominus antc quem sto, niuin est (conlcmptiis niunemm cl opum) qiiod nou
quia non accipiam. » Aquo cum acccpissel munera babelcaiisas menlieiidi, adnlandi, intindicandi, fa-
Giezi, abscnte domino suoElisxo, dixit ci Elisxus miliaritatem potentum acquirendi.
in redilu Nunc igitur occepisti argentum et
: < CAPUT XXIII,
estcs, nt emas oliveia, vineas, oves et boves, et Contra acceptores niunerum pro jiisiilin facla, vel
servos et ancillas sed eliam lepra Naaman adhx- p facietida, acceleraiida, vel oniiiienda.
;
rebit libi, ei seinini tuo usquc in sempiiernum Acceptio munerum inuliiplex esi. Priina simplex
{IV Reg. v). » Iiem Demosihenes rogains ui pro li- est, et licitorum munerum pro iiiiila caiisa injusta
Iiertate reipublica: tuenda aperiret os suuin, invol- acceplorum, periculosa tamen, qnia ea vendiinns
vit caput lana siniulans se angrotare, et ait:Non libertalem nostram, dc qna snpra di^putavimus iii
possum, synanchenetenim, frater, patior. Et re- fine capiiuli deavariii:\(can. 21). Secniuiacstpro jn-
npoiiditei : Non synanchen, inquam, scd argyran- stitia facla, quod Gieziticum, vci facicnda.qiiod Si-
chen. Ilem : < Munera exrae<aiit oculos sapienlum mtniacum : omissa vel omiltcnda , itccclerala vel
(Deul. xvi), » el vim aiicloriiatis inclinant. liem, acceleranda, qnod iniqtium, pro injusiitia etiam fa-
cienda, quod est diaboliciim. Tiirii.i csi de rapina
exemplo Cyiiaci diacoiii Marcclli papae, qiti.polesta-
tem habens impcrandi (kcmonibus, curavit Qliani occulia vel manifesia : Pnta. rapina violenla, iisnra,
de qua furto, exaclionibus, extoriioniims pecniiix, lalliis
Diocletiani Aiignsii arrepiam a daemonio ;
egrcssus insilivii in frliani Saporis rejrjs Persarum. cilraslipcndium praescripiumacceptis, ct hujiisiiiodi.
Qiii audilo qnod Cyriacus curassei filiam Diocle- Quarla est pro spirilualibus, ui oeuinibus, sacra-
liani, niisit lcgioncm mngn m cum muiieribus ad meiitis. beneficiis ccclcsiaslicis, nffinib. ct iUisan<.
: :
83 fETRI CANTORIS 8V
nexis conferendls vol coHaiis, vel »on ilunilis (cimi A liabenlem messem hordei ,
jussit comburi) ,
qui
aliqiiis tHgno proposuoril darc lienefitiiim ecdc- qiiod per se facere erubescunt, per ofllcialcs sub-
fciasiicimi) eliaifl (qnod magis crudciius cst) conlu- tonsores siios, lenones et b:ijuloslonsurx scrutaio-
mclia. ciiam illata Spiritui sanclo, el impcdimi ntuiu rcsque ct indagalores rapinx sux adimpleni. Quibiis
qiioininus curral grniia ejus. Quinin esl cuin quis coiisuliius esset muliercnlas venales lenocinio cir-
nccipii per doios, curiosilatcs, cl arlcm miinicam cumducere, qiiam rapinx el parlicipio pcccali ma«
cum abuiulet nec cgeal. Uiidc
ci liistrionicam, vel jorum studcre, cum lamen dc raplis nibil possint
llieronymus {Ad Paudnum) monacbe, si cges cl : rcstituerc. Item : Similes sunl tnles Judx {Gen.
accipis, das polius qtiam accipis ; 59 ^> accipins, xxxviii), qui, uxore morlua, asccndk ad tonsorcs
i*i noii eges, rapis. Soxla esl de iiliciie acquisitis ovium suarum. Quo ascendenie ad londcndas oves»
miincra accipere, etsi in pias causas cxpendaniur; Tliamar nurus ejus, mulaio habitu viduitatis, m
puia, ut cx iilrs cunslruanlur grangix el ofricinx bivio ilineris sedil. Quam videiis Judas, suspicatus
nionasleriorum ei iiujusir>odi. est cssc mcretricem, 00 cum qiia, loco mcreiricls,
secundum litulum licec colligimlur. Ac-
Conlra daiis C! muneribus, coiil. Item psaimo xiii : t Nonnc
ceplores muneruiu pro ju^iiiia farta, facicnda,ac cognosceni, » in fiituro, < omncs qui opcranlur ini-
«eleranda elomiilenda, vd jiro injujiilia facie/ula, quiiatem, > mulliplicem? Ei qiii suni illi, el o>b
si sunl pastorcs ci prxlati Ecclesix, similes sunt quam causam < opcranlur iniquilalcm? > ii scilicel
Nubai stullo, qui loiideus uvcs, non rcspexil David, I qui, » cl qula < devorant plebem meam, » quo-
nec est miserius siiper contritione Josepli. Hi non lidiana rapina ct muUiplici, t sicut escam panis, >
sunipasiores ovium, sed lonsores, excoiialores, id est, qiii minisierio suo ulunlurproplcr capienda
(lepilalores, lupi ci cmunclores pccuniarum, lac ct munera ab bominibus, non ad salutcm iiominiim,
lanam in ovibus quxrcnics, liicro iiibianlcs potius vel ad gloriam Dei. Panis en:m quolidianiis cibus
quam sabiti animariim iiiteiulciitoi. Lcgiiiir ciiim est cl suavis : simiiiler et ipsi deleclantur ciim quo-
in primo libro Roguin r:ip. xxv, quod i cuin D.iviii tidiana rapina, ut simplices Cbristianos absoiI>eaia.
aiidissel in descrio, qiiod londcrci Nabal ovcs, vd Qui, ul tales sinl, inde provenil, quia i Dominum
gregcm suum, misii dccem juvenes ad eiim dicen- non invocaverunl,> sedtcmporalia. Iiem psalmo xxv :
les Quodcunque inveiieril manus lca^ da servis
: «Dexiera corum rcpiela csi muneribus, » cum pro ju-
luis, etfilio luo David. Qiii respondii, diccns : Qiiis stiiia,preiiumpecuni%, laudis, limoris, injuslx misc-
est David ? Lt quis csl liiius Isai ? Ilodic iiicrevcrunt ricordi*qiixrilur. lleiupsalmocxLm : «Quoriim oslo-
scrvi > siiper lerram < qui fugiunt dominos suos. > Q culumesi vanitatem,cidextera corum,dexlcrainiqui-
lloc audiens David, iratiis csi valde, jiibciquc servos latis.i qii.x' polius sinistra dicendaest qiiam dexlera,
suos accingi gladio ,
qiiasi viiidicaliirus in cum. qiiia pro his qux sunldcxlcrx lemporalia qiuTrunt,
Quod audiens Abigail uxorcjus prudoiis ei sapiens, niiiiaiilque dexlcram in sinistratu, existcnics non
ticscio virocum panibus ct viiio et aiietibuscoctis anibidextri cum Aod, scd ambisinislri; idcoque :icc
occiirrii Divid, eldescendens de asino, procidii ad n gcin Eg)on pingiiissimiim 'confodcre possunt (J«-
pcJescjiis et ait : c In mc sit, domine mi, hxcini- iHc. iii). tlcm lales, hoc maiulatum prx avarilia ne-
quitas, rogo ulsiiscipias bencdiciioneiii banc, qiiain quciinl implere : «Ncsciat sinislra qiiid facial dexlra
atlitlil ancilla lua libi domino nico : maiiiia iiou {Mntih. vi), > cum ca, qiix sunl dexterx, pro si-
invcniaiur in te. Nun vcnial hoc libi iii singiiltum nistraci lcmporalibusfaciuiii. Item necboc : i Lxva
cordiset scrupulum, qiiod cITuderis sanguincni viii ejussiib capite mco, ei dcxlcra illius amplcxabitur
ilici , cum conslituerit ic Doniiniis ducom sii|)ir mc {Cant. ii) : i scd, < Lxva manus ejiis siib capilc
Israrl. i Susccpii crgo David qiix obliilil, et aii inco, > eiheva cjtts amplexabiliir mc,qui non babcnl,
f Vade pacifice in domuiu tiiain. > Dominiis lamon nisi Ixvain, pro Ixva taiitiim opcranies. Itcm : Tales
post decem dies ulciscens David, pcrcussiiNalial in judicio cum hoedis felidis collocabuntur a si-
lonsore:ii, cl mortuiis cai^ibid.). llcm:TaIcs similos ^ nistris , non cum agnis a dcxtris {Mtiuh. xxv) sua-
sunl Laban (Geifs. xxix), qui circumvenit Jacob viler redolciilibus, qui liic nonnisi sinistram qua;-
sibi serviciilcm, dccemijuc vicibus mutavit merce- sicrtint. Iicm Zichnrix v : « El dixit angolus nd mc :
dem cjus, qui rilias vcndidit, ct rcptiiavii quasi Vidc qiiid csl hoc quod egrediliir. Ei liixi : Quidnaiii
alienas, coiiieditque prciium carum. Ob ijiiani caii- cst ? Ei ail : llxc csi .Tinpbora cgredicns. Etdixi :
fam, cuiii ierat tondendas oves, Raclicl furata csl llic csl oculus oiuiiium in icrra, ct ccce laleiiMim
idola paiiis siii, qux iiiter omnia cliariora babe- pliiinbi poiiabalur, cl ei.cc mulier sedens in mcdio
bai.ei fugii {Genct. xxxi). Iicm : Maximi lonsorcs amphorx. El diiit llxc esl impielas. El projecit,
:
oviiim ustjiic ad carncs, imo tonsores usque ad cam in mcdlo nmpborx, el misi massam pbimbcaiii
eanguiiicm, quod si neqiilvcrinl, dcpilatoros sniit iii os cjus. > Ilieronymus (Commcnt. iii Zachariam
usqiiead pellein, id ost, in miiioribus doiiis : cxto- cl Nah.) : Olim sedil iniqiiiias super tr^lenlum.
rius visi pulcbri, sed in opcribus ei iiiteriiis liipi jdumbi, modo vcro siiper tolonlum aiiri. Nunc iiii-
rapaces. Ili similessiint Absnloii (// Rcg. xiv), (qui idetiim esl pocix illud
qunnto niagis londodal capillos, laiilo amplius stir-
Aurea nunc vere sunl scvculo, iJnnmus auiQ
gebanl ; qiii agriuu Joab; ad sc vcniro rci.u.>a!iils, yeiiil fionos.
85 YEUDU.M ABBREVIATUM. 85
Auro pctfiLiL.r, '/.li .'(/?< iJ caplnitir hti^^iiic, A Exodi cap. win : < Jelliio Mi)ysi ; Qiiid CSl lioc
Ncmoqre prmeiiso nmnerevnnnrixfitt. qnod facis In plcbe? Cur solus scdes, » &J jiidican-
(PROPEKT. I. m, tiOjji;» 1 1.)
Ileii: Ar;ilor [In Acia ay,ost. 1. i) :
dum, « cioionis popuUis pracstolalur de mane usqoe
H(vc tecum meiile sayici ad vcspcram? Non bonam rem, inqnil, facis : sin!:o
Volve, qniil esse vttles, rutili qnod missii meialli iabore consumeris tu ct populus tuus tecum ; ullra
Ponilnr anle iiedes^sncris non tntdiia dc.Tins,
Contemni [eJ. destilui] debere proliaul qiiod /<in-
vires tuas esl negoiinm , non polcris solus siisll-
\gcie rilniil, nere. Sod aiidi verba mea atque consilia ei Do-
Calcandumquedocenl,quodsubdi(r.t (jressiUuinurnm, minus crii lecum, > scllicct, sl a lc ©2 removeris
De quo lerrencc veniunt ad pectora cura',
mulliludiiicm negoiioriim, ne prcgraveris. Poiissi-
Consimili jactatur humo,quo ststai, avure,
31 Mens tua, dis e loco quud lu custodis aulielus, muin est, si talcs elegcris jndiccs, vii-os nobiles,
ijuod $taiione premis, quod cernere s(ei>ius ardes, poiciites qiii timoaniur. Qni si liiimilcs fucrint, iu
kjus iii umplexusper somnia cunclu recurris , lioc jiistiiiie ct Ectlesia.* niclius providclur, si autcm
Hoirescuni iractate pii, nec lunc quoque qeitaiil
Cum lionn l\iclaparanl,quanluni spcculauiur in il!u siiperbi ci m:i|i, Oiciim adJiiiir camino.
Siarc nejas, et dona gerens conlemuilur auruni. < Sapientes ci timenies Dcum in qiiibns sii veri-
Iieii) ClanJiamis(l. i in Euiropium) : las, et qiii odcrinl avaiiliam. Conslitue cx cis lii-
Proprio! solatin sorli
B
bunos, cenlnrionos ei dccanos qni judiceiii popiiliim
Comniunes vult esse noins, et veiiditus ipse omni lcmpore {lixod. xviii) \ rrxcipiasqiie ei.';, di-
Vendcre cancla cupil, cum tanium siviie duoruin
Diversum suspendil onns, cum pondere judcx cens : « Audileilios, eiquoJiusinmesi jndicalc, sive
Vergit et in ijcminas nutal provincia lances. civis sil illc, civo pcrcgrinus. Nulla erit distantia
Vnde llieroiiyimis : Judcx non debci csf.c siciii sta* personarum, iia parvuin aiidieii.-) sicul magnuin,
icra, qiise niolico oboli pomlere iiiclinalnr in aliain nec accipictis pcrsonam cujusquam, quia jii.liciiim
parieni, el ila injiisla esl; sic eijutlex, qui res|»icii Dei esl. Qiiod si diHifilius vobis visum fiierii ali-
niiiilus vel personam, vel aliquiJ prxicr jiidiciitm quid, in caiisa scilicct, rcferte ad me {Deut. \), »
Dotnini, propier qiiod incliiiauis iii alinm parlom, sicque dimiileiis popiiluin in pacc. Item Deuterono*
liiinus juste cxamrnal. Uode Salr.mon : < Pomliis mii cap. xvi : < Jiidices ct mngislros consiiUies t
ei slatera juiiicia Domini suni {Prov. xvi). i Qui immobiles t in omnibus poriis luis, quas Deus de-
aiiiem propier mumis vcl aliud lnijnsmodi deciinal deril tibi per singnlas Iribus luas, ul judiccnt po-«
jiisuim judicium, scu in circumsianiiis ejus et np- piilum justo jiidicio, ncc in alieram partem dc-
pendiciis, seu in subsianlia sentcnlicc, < ponjiis cl clinent. Noc accipias pcrsonam yA rounera, qdia
pondus liabci in donio (Deut. xxv). » llndc Salo- C munera excaecanl oculos sapienliim , et miitant
mon : i Abontinaiio cst apud D(mm, pondus et verba juslorum > coram liominibus. « Jusle, qiioU
pondus ; stalera dolosa abominabilis csl Doininn. justiim est, exsetiueris, ui vivas in xlernuiii.i liem
PonJus Kquum voluntas cjiis {Prov. \x). > ItPiu in SallusiioCrcsar: vos omncsliomines, qui jiislun^
Douieronomii, cap. xxv : < Non liabebis in sacciilo judicium juJicarc debciis, nccesso esi vos ab anioie
divcrsa pondcra, niajiis et mimis iion crii in Joiiio privaio, vel oJio, tiinore, vel ciipiJitale, vel graiia
lua. Abominatur cnim Doininus ciim qui facii bxc» singulari esse desliiutos, alioquin rectum juJiciu.ii:
Item : < Beatus qiii cxculit nianus suas ab omni de facili declinabitis. Uem Tiillius De Officiis (iib. la
munere {Isai. xxxiii).» Angusiinus dicit : Pecmiix, ante med.) : Maxime perliirbaniur officia in amiciliis,
laiidis, timoris, graiiu! privalx, injusta: miscricor- quibus el non tribucre quod rccte possit, et iri-
di:c. Unde Dominus in Lcvitico (cap. 19) : < Ne buere quoJ non sit fequum, conlra olHcium csi,
consideres personam panpcris, > Augiistiniis addil: Sed hujusmoJi gencris toiius (scilicet qiix suiiV
Iii jiidicio; quia ,
qui parcil saccello pauperis, mi- iribiienJa^ breve el iMm diftlcile pr;cceptuin esi.
scrtus cjus in causa ir.justa, percuiit cor cjus. Item, Qna; enim viJeiiiur utilia, Iionores, Jiviti;c, vo-
ExoJi cap, xxiii Non declinabis judicium Iiiplalcs, ct hnjusmodi hnjc amicili:e, nimqnam an
: « in ^
pauperis. » Scd bodie non oporiei licc prxcipi icponenda suiit. At ncquc coiiira rempiiblicam, ne-
|Contemnuntur eiiim nioJo panperos in juJicio, imu que contra jusjuranJum, jiistiliam ac fi;!Cfi:. a-iiici
'ctiam a fratribus. UiiJc Salomon : < Fraires liomi- causa, vir bonus aliquid faciot. ncc si judex qmdcm
iiis paupcris oJerunt omn {Prov. xix).> Iiem Jerc- eritdeipsoamico.Dcponitcnim personam amici cum
«iiix, (cap. XLviii) : < MaleJicUis omnis qui f.icil porsonain inJuit ju(!icis. Tantum Jabi! oniicUUT», ut
opiis Dei fraiiJuiciilcr. » Gicgorius pro corporalis veraiii amici causam cssc n;alii,ci ut cxorantl.x lilis
rei praemio, vcl i.ro iaiulis vcibo, vel pro huMiaiu lcmpus,quoa J pcr 'egcm licoal,acco:.!i:ioJii , i: Jiilqiio
jiidicii graiia. Ilcm llioionymiis: Siciit vinuiVi aliun- prorsus «'i tribuat, nisi (juoJ salva fiJc imiilori
danlius sumptum, ctiam sublilc, heLclil ingenium ;
potesl. Iii danda senlcntia solum Dciiin iii mcnie
ila et mumisculiMii jiiJicis juJicium, iic |»ossil ccr- habcal, non amicum. Nam, si oinnia racicn.l;? siiiil
iiere veriim. Iiens Sicul mairona qux : aocopii qu;c amici velint, non ar.Hciruv lalcs, scJ conjura-
nmnusculum aiiunJc missuni, corruptionis snx^ est lionoi JicciiJx' suiit. Ergo is sil jiulox cl talis, qni
sigmim, sic a juJice qui accipit, mtmii^ciilum sci- I Jical pairi, » ot cuivis homiiii ; < Ncscio vo>,
Iiom {Dijut. xxMii). llem Amo-, (oap. v) Qiixriio
lice!, non nisi corniplum cnianabit joiii' iu«n. > ; :
87 PETRI CANTORIS 8S
Poiiiiiniin ol viveiis, ne forte tomlniratur nt ignis A sciviiis in stralis comedentes agiiMm de
vcsiris,
(lorxus Josepli. Vos qui converliiis iu absyiiihiuni grege, ct viiulos dc mcdio armenii; qui caniiis ad
judicium veslrum, et justiliam in lerra, > ei pro vocein psalierii : sicut David ptilaverunt se babere
terra , lerreiiis sciiicel « relinquilis. Facientem, i vasa oantici, bibentes in pbialis vinum, et oplimo
Deuni scilicel, i Arclurum et Orionem : qui subri- ungiionto delibiiti, el nibil compatiebantur super
dcc vastiiaiem supcr roliusium, > seiiicel, forlem contriiionem Joseph (/lmosvi).> Hxcdicit Dominus:
ei niagnuin deprimeniem populum et depopiilan- ( Qtiin in capite transmigranlium migrabilis (Joel.
lem, 4 vet Jepopulaiionem supcr poieniem aiTert. > iii).) Item Joetcap. n» ; i Disceptabo cum eisinju-
Unde : < Polenles poienier lormenta palientur dicio, qui posuerunt puerum in prostibulo, et puellain
{Sap. vij.i < Odio liabuerunl in poria corripienlem, vendiderunt pro vino, u( biberent, i demollientcs
cl loqueniem perfecie aboniinaii sunf. Idcirco, pro scilicel ct corrumpentes pro muiiere animas effc"
00 qiiod diripicbaiis paupeieni, et praedam eleciam minaias, leneras et pueriles, quas vendunl in ser-
lollebaiisab eo, domos quadro lapide oedificabilis, vilutem diaboli. ItemOsCDe (cap. iv):iNon est veritas
et non babiiabiiis in eis. Vineas amanlissimas in lerra, non misericordia, non scientia, sed nia-
Q3 plantabiiis, et non bibeiis vinum earum ;
qiiia ledictum. mcndaciuin, furtum et homicidium inun-
cogoovimulia scelora vestra,et forliapeccatavestra, B daverunt, oblila legis Domini Dei sui; et ego ol>li-
Iiostes jiisii,) ct injusii jiidicii, < accipientcs munug. viscar eorum, ct flliorum corum Gloriam eoruin in :
Ideo prudens iii lcmpor^ ilto lacebil, quia tempus ignominiam commutabo. Peccala populi niei come-
esi maliim (Amos v),> quando quis non recipil cor- dercnt,» non dico comedentes tanlum oblaia pro
repiionem, pro quo prudeas lacet, i ne sanctuin det peccalis, vel ea absorbenies ci destruentes per
caiiibus (Matih. vii). Quxritebonum el non maluin, oraiionem, doctrinam et confessionem Q4 ('{uod
et Domiiius erit vobiscum : OJiie nialiiin et diligite bonum esset), sed impium pro mune-
jusiificantcs
boniim el coiisiiiuile in poria judicium, si forie nii- ribus, el pium condemuanics. Itcm idem (cap. v);
screalurDominus reliquiis Josepb (Amos v).» llein ( Audilc hoc, sacerdotcs, ctatiendiie, dumus Isracl,
Amos:iVidi Doroiinim sianlem siiptr aliare, etdixit; et domus regis auscultaie, quiu vubiscum judiciuiii
Percute cardinem ei coinmoyeaiiliir superlimiiiaria. cst, quoiiiam laqueus facii estis speculationi ei rdc
Avariiiaenim in capile omnium, et iiovissimum eo- cxpaiisuni snpcr Thabor,» ad capicndas avcs, et
rum in gladio interficiam. .Non eril fuga eis ; fiigiel ultnam aviculas tantuin. Itcni Amos (cap. vi) : iVae
etnon salvabilur ex eis, qui fngerit. Si descenderint vobis, qui converiitis iti aniaritudinem judicium eC
usqiie ad infemum, iiide nianus inea educeieos; fruciutn justilia^ in absynthium ;
qui Ixtamiui iii
el si ascenderint usqne in cceluni, inde detraliara iiitiilo.) Nibiluni est accepiio personarum, titnor,
cos.» Ilem idem cap. ii : « Haec dicil Doiniisus ; Supcr reiiiissa misericordia, corruptio per inunus, sac-
tribus sceloribus Israet, ei super qualuor non con- cellum paupertatis, et hujusmodi. i Qui dicilis :
vertara eum proeo quod veiidideril argenlojuslum, Nunquid non in foriiludine nostra assumpsiinus
ei paupercm, pro calLcanicniis qua; conierunlsuper nobis cornua [Michte vi},> praelalionis ei domina-
pulvercm lerrce capiia paiipeiuin, el viam buiiiilium tionis? ( Sed iiemo sibi assumit boiioi-em,>> eic»
dedinant, ot super vesiiineulis p'giioraiis acciibue- (Hebr. v.) Iiem Oseae (cap. iv) : ( Si furnicaris lu,
runt, et vinum daninaiorum biburunt.» Ileiii idcm Israel, noii delinqucs saltem Juda ; ei nolite iii-
cap. 111 : « Nnnquid riigiel Ico in saltii iiisi babueiit gredi iii Galg^la,> sciliccl volutabrum viiiorum, < el
pra^dam? Nunqiiid dabil catuliis leoiiis voccm de iie asrcmlcritis iii Beibaven ({^(^.),> scilicet in
cubili suo nisi aliquid apprelieuderii? Nuiiquid montcm supcrbix, <posi £phraiin.> Quoniain, <ca-
cadol avis iii laqucum lerric absque aiicupe? Nun- lumiiiam paliens Epbruiin, fractus judicio, cocpit
quid aufereiur laqiieusde lerra, aniequam ceperil?» abire post sordes.» Item Malacliia: (cap. i) ; < sa-
ilem idcm cap. iv : lAuditc \crbum Iioc, vaccce ccrdotrs, qiii despiciiis nomcn mcuni, qui oQcrtis
piiigiies, qii« esiis iii montc Saniarix, quoi caluin- D supcr aturc meum panem pollutum, ei dicilis
iiiani focieiis egeiiis, ct confringilis paupcres, quoe Mensa Domiiii despccia esl : Si offeratis cxtum vel
dicitis ollicialibus vcslris : Affertc, afferte et bibe- claudum, nonne malum illiid csi?0ffer illud duci, si
nius. Juravit Domiuus, qiiia vus, et reliqui;e vosti^ piacucrit ci.» Et iiifra : i Qtiis esl in vobis, qui
iii oilis fervenlibus projicicniiiii in Arnion.» Iieni claudat osiia, ei iiiccndal altarc mcum graluilo ?
ideui cap. vi : < Vu: qui opuleiili cslis iii Sioii, cl Non cst mibi voluntas iii Iiis, ideo nec munus susci-
coiifidiiis in monle Samarix ; opiiniales capita |io- piam de manu vestra. Nomen ineum polluisiis, men-
puloruni. Transile in Cbalane : debcendile in Golli, sam meam coniaminastis, dicenies : Ecce de la-
ei videte, si laiior lerminus eoiuin tennino vestro bore; ci iiiiuiisiis dc rapiiiis claudum et languidum,
est.» Quasi dicerei : Noii lol facinorosa apud ido- cl iiiliilislis iiiunus (ibid.), > sed ego exsufllavi illud
lolatras videbilis, quot apud vosiingrodienles poui- el tontonipsi. Iiem idein cap. ii : i sacerdotcs, si
paiice domuinlsracl.» Verbum terribilc. ( Qui sepa- iion apponatis cor, ul deiis gloriam nomini meo,
rati esiis in dicui inaluiu, qui appropinqualis solio iniiiaiii in vos egestatem, ei maledicam beiiediciio-
iuiquiiaiis, qui dormiiis in leciis ebuineis , et la- iiii>iis veslris ;
projiciam vobis bracbia > cl armum
»
:
89 YERBLM ADBIIEVIATUM. 00
dexlriim, c el dispergam siiper vulium veslrum A Malacliias cap. n; Episioln ad Laodicenscs, cap. i.
sterciis solemnilauiin vesirarum. Pacinm meumfuil CAPLT XXfV.
cum Levi, el illud servavil, » el ila primiliva Ec- Contra clnicos siipeiflnis ulenlei et se excttsanles
clesia, prxceplum ei Evangeliuin Domini, et caeicra per hoc, quod psnllant in ecdesia.
qux sci|uuMtur iiiducl possuiit ad commendalionem De corruplione el avarilia judiciiiii luicusque.
Ectlesiae primitivyc, et blaspliemiam moderiice. t El Ilinc prosequaniiir, veniin ulinam pcrsequaiiuir
opericliaiis » iia < allare Domini lacryinis et flelu prrplalonim fiisciniiliis, oslia, el mille alia fraiidis
;
noii accipiam placabile quid deinanu veslra (ibid.).t conimcnlo ;
quiliiis lociilos pauperuin exliaiiriiitit,
Ilem Ificb.eae (cap. ii) : i Yac qui cogiialis inulile, facii piscalores pocuniarum, non aitimaruni. I)c
ci operamini inalum in cubilibus vestris ; in luce fiisciniilis liis et iridcntibus, legilur I Reg., cap. ii,
niattiiina faciunl ilkid, qiioniain contra Deum esl dc niiis Htli qui rusciniilas et uncinos millebaiit in
nianus eorum. Coiicupieruiil agros, et violenterlu- lebctcs, caldaria, ei cacabum;et onine qiiod le-
leruiil, et domos rapiierunl, el calumniabaiitur vi- vabat fiiscinula, lollebal sacerdos sibi ; ciijus piier
rum et donium ejus, virum ei hajredilaiem ejus. » dicebat immoianli : t Da mibi carne:ii , iil coquam
Iicm idcm Nonne verba mea bona sunt cum eo
: <
sacerdoli. Cui iinmolans ail, Incendalur primiiio
gradiiur? e coutrario, populus meus iii ^ juxta niorem bodie adeps, el deinde
loHe libi quan-
qiii rccie
adversariiini consunexit, et desuper iiinicain, pau- tumcunque desideral anima lua. Qui responde^is
perum palliuiu sustulisiis, eos qiii transibaiit siin- aiebat ei, Neqiiaqiiam, niiiic enim dabis, alioqiiin
pr.ciiercoiiveriislis in bellum. Mulieres popuii mei lollam vi.» Iii qiio percutiimlur praeiali qui, stipoii-
ejecisiis de domo deliciarum suaruin, a parviilis diis siiis non (onlcnti, per fiiscinulas ct oflicialos
caruin iiilislis laudein meain in perpeiuuin.» Iiem suos, reliasiia in Ciipliirani pecuniaruin laxaiii, niil»
tenies reie iii alium (Litc. v), i<i esl iii profunduiii
(cap. iii) : < Audiie, principcs Jacob, et duces do-
pecuniu;, diccnles fuscinulis «Exiiianite, exiiia-
miis Israel.Nun juidnon veslrum esl scirejudicium, :
nile ad fuiidamentum loculorum Psal.
qui odio babciis bonum el diligitis malum, qufa iisqiie (
cxxxvi Ilornm auiem oflicialium tria suiil ge-
violenier lollitispelleseorum desupercos, eicarnem ). »
eorum desuper ossibus corum, qiii come liinl dicm nera. Confessor, cui cpiscopus vices suas in spiri-
liialibus, QQ U\ aiidioiulis coiifessioiiibns 6l cu-
popu'i mei.ci pelleni eoiuin dcsupcr excoriaTeruni,
randis aniinabus comuiillit. Quajstor pal.Uii sir,
et ossa eorum conrregerunt, et concideriint sicut
decanus, arcbiprcsbyter, ei biijiismoili, qui iiicrc-
in lebeie, quasi carnem in rnedio olla;, nequiler
nientis et profeclibus causarum ei iiegotioriim cpi-
ogenles in adinveniionibus 65 su'^' * ^^^^ '^'c'" '
r
ru-
« IIxc dicii Doininus : Super propheias qui seducunl scopi per fas ei nefas invigilani. Prccposilus
ralis primus, licct Deo dignior, C|>iscopo lamcn cst
populum meuni, qui inordent dentibus siiis, el prse-
non dcderii eorum vilior. Cuiii islo ei est ranis senno, rara «oiisul-
pacem
dicanl
quidpiam, saiiciincani super
; et si quis
eum
in ore
pra^Iium, quibus taiio siipcr rcddenJa raiioiie villicaiionis siiae, super N
erii nox pro visione, et tenebrae pro divinaiione, regimiiie aniinaruin, iii quo palet quanlum aniabat
eas, el Uedcmpt<ircin et suininiini pasiorem caruin.
quia non est responsum Dei in illis [Miclt. iii). >
llcm idem : < Audiie lioc, principes domus Jacob,et Cum lorlore aiiicin el pricpo>-iio frequens ei esl
sermo, raliocinalio el consullaiio, liiquo paldt
domus Israel, qiii abominamiiii judicium,
judices el
qiianiuin dilexcril pecuniam. Sed ei, quod deitsta-
omnia recla perverlilis Qiiia ajdificaiis Sion : in
bilius esl, priinum niillil ad oflicii sui exsccutio-
sanguinibus, ei Jerusalem in iniquitaie. Principes
ncm, sine magna ndelilalis ejus exarninalione prx-
ejus in muneribus judicabant, et s.icerdoies ejus in
babila, sine sacramcnio jurisjuraiidi de ndclitale
mercede docebant; et propheiai ejiis in pecunia di-
viuabanl, el super Dominum requiescebanl, di- ei servandarcgimine aniiiiarum inlcrposilo. Se-
in
cenles : Nunquid non Dominus in mcdio nosirum? tundum aulom ct leitium disculil usqiic ad un-
Non venieni super nos mala {ibid.).t Item cap. vi :
d g»em : si bene noverint bursas paiipenim cmiin-
Audile, Iribus El quis approbabit illud? » Quasi gcre, et cum asporiato lucro ad dominos suos re-
« :
dire, qiiibiis tiitclam pecuniiB sine juramenio in-
Quis eril auctor lioruni verborum? supple Deus,
lerposilo non commiltil, ut discaiil ei tsse fidclcs
< Adbuc ignis in domo inipii, el ibesauri iniqiiitalis
Nunquid jusiificabo iiisiudioelliicro,()ccuniie,iapinoe,cl, quodinirabilius
et mensura minor irae plena.
qussluraiu, lorlurain, ct
slateram impiam;et saccelli pondera dolosa, in est el cxsecrabilius, ("Uis
qiiibus diviles ejus rcpleti sunl iniquilaie, el ha.ii- exaclionem, cl pr.xdaturam vcndii, ad prclium cer-
tanles inea loquebaninr mendacium et lingua eorum lum tommitlii. Qni »e dainnuMi el detriiiieiitnm
exaciio-
fraudulenia in ore eorum? » Iiem c. vii : < Periil proprio; pecuniae incurrant, per oninenefas
num,'calumiiiarum, rapinarum, < laxaiit re.tia sua
ganctus de terra, et rectus cuin bominibus non est.
in capluram {Luc. v)» pecuniaruin, prx'doiies efl^ecii
Oninei iii sanguine insidianlur, vir fralrem suura
venaiur ad mortem. Maluin maniium suarum dicuiit potiusquainofliciaies. Iloruni aiitcm duoium.scilicel
quiesior. Piai-
bonum; princeps poslulat, el judex in reddeniio questoris ei pr;pposili, violeniior esi
posilusenim sxpius poena ceria ct definiia reuin
est, et magnuslocutus esldesiderium animae suae.
luo*
Uem Epistola ad Hebrxos, cap. x Ainos cap. viii. puiiil : qiLxslor vero, inccrlaei voluuiaria»pro
;
,
91 PETUl CVNTORIS O^
dica ciiliia maximam poinam iufligcns. Ctijus juili- A aiilft liosics snos. scd fiigict cos, doncr (K-loatur ox
fppppc iiumi- lc, qui conlaMiinatus esl lioc sccleic (//»/(/.). ilnvcn-
cium ei laquei solo auiiiiu liinciilur :
sericorsapparcl in ommbus viis suis, El Tiia licel Uis csl aulem Acliau icus pro pauculis «iuil)usilam
iiobisundecuiifiuoproricereoltloccri.lalossugiil.imus robus asporlalis : « Ail vocem Josuc lapidalus esl
Iiocexemplo. Qiii.lam clcricus, cuui ail aleam oiiiiiia ab omn\ popiilo, cuiiciaf|ue «pue illius erani cuni
quie liabuil,pia;tcrqiiiii(|ue solidos, amisisset, cccp t analliemale coiisumpla sunl (ibid.}. » Mcni cl quoil
sc (levoiarc, Deumque blaspliemare, cl promitieic exsccrabiliiis est,hodie cxcomnuinicalus non ab-
quinque solidoshomini, qui eum docorct, quo-
lios solviliir, nisi prius prxsliio sarramcnlo, quod ad
modo niagis Dcuai olTeiiderci. Adcral qiii Iioc do- judiciiim praelaii siabit salisfaoturus deconlumacia
cerel, si'b tesiimoiiio oinnium cjus dociriiuim coii- el transgressionc. Qiii nbsoluius stalim coiideinna-
firmanlc ei approbaiite, diccns : Si Deum siiper tur in poeiiam pecnniariam ad usus proprios ; cuin
oninem peccaiorom volueris offendcre, fi:>s ofli- paciio pcciinia>, sive in absuluiioiie, sive ante, vcl
qnxstor palalii cpiscopi. Iiem Minislri pro absolulione facia parial Simouiam. Absolutio
cialis, vel : .
ei oracialcs prx-lalorum osliola suni abscoiniii:», eiiim esl spiriiuale pcrtinens ad poiestalem clavium.
sub niensa Bciis, siibierroiiea pcr qu;u furiim in- bi autcin ei adjudicarct, ul anatliema snum paupe-
grcdiebanlur .saccrdotes ojus, ut :.sporlarcnl el dc- [j
ribus erogaret, lioc quidem tolerahile el bonum cs-
vorareni posita a rcge sup:;r mcnsam : «Quosoc- sct. Si objicianl non esse Simoniam ,
quia sic pu-
cidii rex Cyrus eornm fraiidcm comperiens, ira- nire excommunicaios a ssculari polestale eis datum
didiique Bei in poteiiateiii Danielis, qm staiim esl ; hoc qiii>!em verum est qiioad pwnce illatio-
«ubvertit eum, et teniplum ijus {Dan. xiv).»lsla nem, non aulcm quoad absoluiioncm. llla eniin a
o.siiola aljscoiiiiiia, jam versasiiiii iujaiiuas et fores Dco csl. Sod ncc inrerlur poena a principe lali
Cnm eiiiui tunc boiia pauperum tl divi- nisi scparaio ab Ecrlcsia per annuin cl diem.Quare
paicnies.
lum clanculosubiipcrenlur, iMiiicpubiio.o, et coram crgo et ipsi hoc spalium anlicipanl; imo eliain
oiniiibus rapiiintur per commcnia inliiiiia, fraudcs suspensionein modicam in poenam pecnniariam cou-
einoviiaiescorum cxlorquendi pccuniain invcntas, verlunt? Itcm : Cum pnvsidi provinciaj «ecundun»
locoque jiiris et consuetudinisjam habiias. Propicr legcs inhibeatur, praeler procuralionem necessa-
h«c osiiola, oincialcs, scilicet praelatorum ei mi- riam, a oomprovincialibns, excnia el munuscula,
niclros principum, ail Doiiiiims pcr Joannem Ba- qu3c usqne ad quanlilatem miineris cxcrescunt, ac-
plislam 67 niilitibus ct iniiiisliis priiicipum : cipcrc; qiiaiito inagis hoc inbibeiidum essel mini-
< Neroinein concusseritis {Luc. in). » Augusiiiius siris Ecclcsi;c ? sed el aliqiiis pnefecius conimuni»
(scrm. 19 , De verbis Domini) : Crimen concussio- C alicui (iniia adniinistraiione cjiis, nonne cogitur ad
j iiis cst, ciim per mclum aui violcnliam ab onicia- rcstitutioiiem iiliiis, quod inalc iii adininistraiione
libus exigitur ei exlorqnetur pecunia a siibililis. accepil seciin liim iCi^es sjRciiI:.res? Qiianlo niagis
llujus criminis poena , sccundum jus siatuta csl in adminislralioiie ccclesiaslica lioc esi obscrvan-
in quadruplum, qu.-e nlinam liodie in diiplum sta- dum, 63 qna>lindievenalispropoiiitiir,eiinrapinaia
lucretur. Uem Ilieionymus : Ob lioc miliiibus et commutaliir ? Ilcin : Cum in criinine injuriaruiu,
niinislris slalula sunt ccrta siipendia, ne
dum sum- transactio partium et indulgeiilia a parte adversu
ptus quaeritur, picedo grasseiiir. Item Propter boc : concessa, apud forensem judicem, etlitcm sopianl,
ail Dominusapostolis clministris Ecclesi;e :« Elegi et omiiem pecuniam tollanl ; quomo !o immiiiiis
ut sine mora, et non ul edaiis scd agitur apud eccicsiasticum scd ci solus metus ar-
vos, caiis, » , ;
< fructum alTeraiis (Joan. xv), » non r:!;>iii;;m, non cliidiaooiii hodic cxsufnal ab Ecclcsia transaclio-
lucrum lemporale, sed pacaiissimuni. Undcsequi- ncm, nisi prffuncta mauu, et etiain indulgentiam ei
uir « El fruclus vesler maiieat (ibid.). » Sed
:
noii- rcmissionem injuriarum, adqnam tenemur ex prou-
mercede sua (Luc. x.) cepto Domini dicentis: « Diiniiic, ei dimiilelur vo-
ne < dignus esiopcraritis ? »
Iia quidem; sed eo taiitum quem deliiiit Doiiiinus : bis {Luc. vi). » liem Ul exsecrabile exemplum de
:
Edeiites et bibcntes quue apud illos sunl {ibid.}, » " hujusmodi osliolis ponamus Quidam pro caiisa pe
.
non Non ul in deliciis cl cuniaria subire dcbuil judicium aqua;. Aqua bene-
non qiix apud illos suiil.
cum siugulis pcr singulos dics dicla, coqiie spoliato, ligalo el sedente super labu-
forculis exquisitis,
per vicarium suiiin siiinani. Iteni :Cum analheiiiata lam cupp*, ui dcmitlpretur in aquano, cum remlt-
ah omnibus leret ci advcrsarius onincm injnriam el qucrclam,
Vcteris Tesiamciiti exsccraientiir, ot
anaibema Jerichonliiuim dc adlnil quajstor palatii poslnlans ab eo (nec com-
nsibiis separareiitiir, ut
quo IcKilur in Josiie vi oapiie; analliemala Novi moto commoniioj, ncc confesso) novem libras ot
[/".
Teslamenti hodic consecrantur el la.\antur iii ca- dimidiam ad jus principis periinentes. Qiias dare rc-
piuram pecuniae ; scd cl liodic cxcoMimuiiicatur ul nuen», dlu litigatiim osl inter cos desiimma pecuni:e
pecunia exiorqiieatur. Quod Doiiiiniis detesians, m.ajore solveiida vcl minore. Adverteiis autem sc
non libere abire posse, aii: Tecuniam libl ncc modi
ait ad Josiie piopicr Achan : Pollutus est populus
anaihemaie. « Tulciuni enim de an;»themaie, et cam dabo,sed judicium cxpciiar, etjustus invenius,
furaii siint aiquc menliii. et abscondei uiii intcr vasa dabo paupciibus qiiinquagiiita solidos in pastum.Qui
gua {Josvc vii). » UiiJc « ncc poierii Isracl slaic subiit iiaqnc jndicium ,
ci mundus invcntus csl.
03 VERBL-M ADBREVIATIJM. 9i
A (\no , cum a saccrdole quinque soliJi pro A et hajuli alienac pccuniiB el aliis abigcntes feras ci
Leiiediciioiie aquae exigereniur, irrisus esl ab o>v pecora iti reiia aliorum. Itcm : Hi sunt caiies im-
] nibiis, simulque qusestor palalii.Iieni Hicronymus: niundi, de quibus David aitin psal. lviii: < Ipsi di-
Adco iiivasii pesiis avaritiae Ecclesiam ,
quod li- sperguntur ad nianducandum , » et devoraudum :
nienduin est nc de ea possii dici : < A planta pcdis t si vcro non fuerint saiuraii et murmurabunt , i
ust|ue ad verticem {Isa. i) » capitis, hoc est a mi- accusabunt, extorquebuni et rapieni. Iiein : Qiiam
ninio usquc ad ma\iinu:n, a cupiditatc, < non cst detcslabile esl, quod spuia, flagella , lanceam, et
in ea sanitas. » Itera : Quod supra scelus sacerdo- clavos , et crucem Clirisli convertiinus, conflamus
luniBaal cst (111 Reg. xvin), liodie etiam a niinori- in fornace avaritioe, in laqucos el relia pecuniae!
bus sacerdoiibus juralur praelalo, quod omiies cau- Iiem : t Si scminaverimus vobis spiritualia; ma-
sas, ex qiiibus poiest cxiorqucri pecunia, referent gnum csl si canialia veslra melanHts? » {/ Cor. ix)
ad ipsuin, el quod nullani subticebuht, ciiam cum quasi bxc semiiialio illam messionem cxigil sibi
possent pcr se pacem de facili inter partes compo- debitam. Quod si non seminaveris et acceperis de-
iiere. Sicqiie ciiati aliqui (infra cap. 52) , si su- bilum, ciiain illud jam non accipis, sed rapis, ct in
persederiiit ciiaiioni , ul conlumaces cxcommuni sacrile^^ium debiium convcrtis. Si eiiim non scmi-
caiitur, si adfueriiit se purgaiuri, incurrunt pcr- " naveris ,
quomodo accipies ? i In ralione dati ei
jurium. Sed estne tale juramcnium sacordoium acccpt.i (Phit. iv) » consistit pax Ecclesiac. Das spi-
licitum el discretum ? Videiur, cum hoc Ecclesia riiualia, et accipis temporalia. Abboc debito ctiara
pro majori parte suslineal , et cum adminislraiio Aposlolus, cum possct accepissc, absiiuuit ,
propicr
eorum pendeat de superiore praelalo, ct ila bujiis- pseudo rcpellendos , propler curiosos amovendos,
iRodJ caiisae ad illuni poiius videniur speclare. Papa propter avariiiam subditorum, ne ab avaris et iu-
lamen Alexander in decrelali (jiiadam scripsit lalo correclis, vel incorrigibilibus aliquid acciperet, et
jiiramentum esse iiidiscreiiim ct illicilum. licin : ne impunitatem pcc<'.andi, si acciperet, sibi emptaiu
Ad hasc osiioia occasionaliter pcrtinent canones pularenl.
quidam probibenies aiiquos in secundo vcl in ter- Sed quare hodie nonnisi ab incorreplis et ma-
tio genere aflinilaiis conjungi , conjunclos tamen lis accipitur , a bonis nil nisi per caluiimiam?
nan separari conceduni. Quihus abuicntes, quasi Ilein : i Dignus est opcrarius mercede sua (Lue.
fuscinulis ct iriiienie in capuiram pccuniui, pro x), » quod si I iioii operaiiir iiec laboral, nec eiiain
libito nostro, quos voliimus conjungimus, eiquaiuio mandu<;et (11 Tliess. iii); i si vero operalur « di-
volumus eos separamus. Qtiod si in mctis ei tcrmi- q gnus est cibo suo (Maitli. x). » id esi sibi debito
nis positis a Domino siibsisieremus, non sie contra et necessario, non supcrfluo ct lauiiiia et multi-
sacramenluni mairimonii ad voiunlaleni noslram ludine ferciiioruin. Sno etiam, id esl suic personae
dispensaremus. Itcm : Ad boc facit illud decreium ei fainili;e sibi iiocessariae pro modiilo personae et
biceps, ex ulr^ique partc secans, quod cst hujusmo- adminislralioiiis sibi debitac , non sequelae garcio-
di : Ne quis ducai uxorem sui compatris, vel com- iinm, in qiiibiis iinniinei calamitas ct destructio,
malris suae, nec prohibeo , nec coucedo. Item : tuui paiiperis cocnobii, tiim panpcris saccrdotis.
Uxc osliola sunt mergiili, quos bcatus Martincs Iteui : Ad lioc vuiet exenipliim, quud apostoli, cum
circa finein vitacsuae videns in flumine assidiiis ca- pradicareni, videnles aliqiios spiriiualia el corre-
piuris piscium 69 inlendentcs, et inbianles ait : piionem nolle accipero, < excuiiebant pulverem dc
Forma, inquii, hxa dujmonum est. Quibiis praece- pedibus .suis, iii leslimoiiuin illis(M«r('. vi). »Quasl
pil, ut avolarenia flumiiie. ilein : Hi siiiit < iiiuscae diccrent : Exctissiiiiiis manns nosiras , et piilvereni
perdentes siiavitatem oralionis ( Eccle. x ) » el peduin a manibus vesiris, quasi neceiiam inodicum
pacis ecclesiaslicae, quas ulinain Abraham abegis- aliquid ei comparabile pulviculo, a vobis incopri-
set flabello a sacriliciis (Genes. xv); scd nunc cre- gibilibus accipicmus. Itcm : < Non alligabis, > vcl
verunl usque ad corvos, cl allecli cadaveribus nori D infrenabis, < os bovi trituranti (/ Cor. ix), » prxdi-
redeunt ad arcam(G«/)es. viii). Item : lli stini accipi- caiori scilicet , lerriim Eccli'si;e vomere prcedica-
ircs et quxciinqiic aves rapaccs ,
quaru:n oiniiium lionis excolenti, legem Oei ruiniiianti, in aroa 70
caro prohibctur in lege (Lev. xi). Accipiier enim Ecclcsia>, sepaniiione p;ilearuin a granis, Iriiuran-
dicitur ab accipiendo, id est rapiendo. Sic cniin ii;quia lali dcbeiiir pabuliim. Sed uliiiam Deiis
verbum accipilur tbi : < Non accipies in pi^^^tius iiifreuarel ora piapdicaioriim moilernoruin , noii di-
aliam molam, nec vesiimenlum viduuj (DeHL\\i\), » co iit non comedcrenl, scd iit noii rnpcrciil el de-
id est non rapics ,Et in Apostolo : < Susiinetis, si vorarcnt. Item praedicatiiro Evangclium, cum sup-
quis devorat, si quis accipit (// Vor. xi), » id est ponitur Evangclio pulvinar, qiiasi diceret : < L;vv;t
rapit. Itcm : Adeo viri ccclcsiaslici liodie student ejus sub capiie nieo , etc. (Cani.u), > pra'dicaiiii
avariiiae , quod non est Doinini de illis dicere : h.xc omni:» adjirienlur. Qu;ire ergo piilvinar siip-
I Fiines ccciderunl milii in pr;cclaris (Psal. xv),» ponilur Evangclio? qnarc h*c accipis, imo ripis,
scd in rapinis, fuscinuiis ct funibus peccatorum; cum non aniiintiics ? Item : Olliciales prxlalorum
qui pojorcs suiit furibus. Fures cnim rapiunt et non soliim Riint sanguisiiga; illorum ,
qiii inlume-
diuaiitui sibi; hli vcro, uoji sibi, scd lcnones suut scuut ui dcliiu)eiC;iiil, sod Cl culaleiia ilJts Lic ra-
95 PETUl CANTOmS 96
ptnas colanies, slblque sordes peccaii retinemes. Aqnaeriie, non quje super terram {Coloit, iii) , > nrc
Item : Ad boc valel illud exeniplum prxlali, qui pro terrenis. Iiein Dominus : t Primum > et poiis-
per ora omnium submiiiistrorum suorum conrossus slme, regnum Dei , ei baec omnia
« quoeriie ad}i-
cst. Singiilis enim siiigulas eahimnias rapinas, et ,
cientur vobis (Matth. vi). > Non ait QuaTite : ba?c,
dlia peccaia conriieniibus, inquit : Oinniuin isio- et quaeriie illa , sed boc prsecipiie , i et illa adji-
rum reus sura. Ergo tales longa el multa manu cieniur vobis. > Ilem : < Laeva ejus subcapite meo, »
pecrant. nonsuper, < etdcxiera illiusamplcxabitur me {Cnnt.
An nescis longas regibus essemanus? ii). > Dextera esi beaiiiudo xierna, et omnia qiisc
(OviD. XVI Ueroidum.) viam et iler prxparant ad ipsam. qiiasi , I.£va pro
Reges dico Ecclesix prxlatos. llnde : < El nunc, dexiera fiat, non dextera pro Ixva. Unde : < Nesciat
reges, iiiteiligite [Ptal. ii). > llem (isalmoLXi: iNo- sinisira tua quid faciat dextcra lua (Matth. \t). >
liie sperare in iniquilale, et rapinas nolite concu- Inde esl eiiam quod differentia consiituilur iiiter
piscere ; diviiiae si aflluant, nolite cor .ipponere. > Vetus et Novum Tesiainentum , quia hoc xleriia;
Item .\iigustinus : Idem accidit in mure, el In la- illud, tempuralia promisit. Iliijus eliam lectio iii
irone, ei iu raptore. Prxdaris ? et praeda elTiclcris. fine, iii signiim bujus rei , acuitur, illiiis vero le-
Tenes? et teneberis. Rapis?et rapieris in rnuscipu- ^ ctio depriinitur. Item : Ob hoc sandalia npostolo-
la. Sicut mus ad escam concupiscit rapmam, qui riim et episcoporum , inferius soleas babent, snpe'
eam a rapioribus accipit. Iiem Job cap. xxxi : < Si riiis aperturas : quasl dicatur : Pr.-Cilicatio, el qiiod-
adversum me terra mea clamat, > cic. cunqiic epii iluale ei annexum nuiiquam tnngat et ,
respiciai lerreniini einolumenium, nec abscondu-
CAPUT XXV.
tur sub terra in vase mundani timoris, sed soluiii
Contra Simonium existenlem circa exercilium eccle-
stasticorum officiorum, seu quorumlibet spiritua-
coelesiia coiisiJerct liberc et sine spe cnjuscunque
,
tium , qu(e ne pro temporulibus fiunl , proUi- tcrrcni commodi. Itcm : Ob boc tburibulum iii
betur. fiindo solidiiatem bnbet, in superiori \cro parte
Justitia et aduiinistratio reipiiblicai iion tantum foramina ct aperluras, scilicet, ot fuintis orntioiiis
in diilinitione eatisarum cotisistit, veriiiii etiatn in ascemiat, non descendat respiciens aliqiiod icno-
celebraiione ci coMaiione sacrainenioruin cu»:'xer- RHm commoduin. Quod si respexerit , inverlimtiir
ciiio ecclesiasiicoruin olTiciorum , seu quuruinlibet sandalia et liiuribulum. Et noia ([uod tripli<i ex
spirilualium. Qiijc nc pro leuiporaltbus flant, pro- causa tiunt spirilualia. Causa propter qiiam ,
qii»
h.bet sacra Soripiura, avariiiam sic illicile acci- debel csse solus Deus , et causa siiie qua non pos-
"^isntiuinJiibiiiiaiiKiiieet Deum, cuin Juda, veiiden- C sent (ieri , el causa sine qua non fiereiii. Si spiii-
lium, in pluribus loeis suggillans. Primo in Evan- tuale fii ob tcmporale lantum ct non proptcr ,
gelio sic : < Spiiiius esi Deus, ei cos qui adorant Deum, istud exsecrabile cstct daboliciim. Si vero
eum in spiritu ci vcriiaie {Joan. iv), > id esi pro causa Dei, el causa icrreni emolumcnti, sinc qu.i
spiritualibus et vcris bonis oportel adorare, ut ad- non ficrenl , cum possinl ,
jam caiisa siiie qna ver-
Oiaiio spiritualiiim omiiiiiiii exsecuiionem coniple- tiiur in causatii propter quam. t Patliiim ctiini
ctattir. Non aii : Prn tcmporalibus, sed pro a-ler- iiteum breve est, eic. (Isai. xxviii.) » — < Et slra-
nls. Alioquiii, iiisi, < ociiliis luus fuerit simplex ,
lum meum angus'.um est, etc. {Ibid.) > — < Noii
tolum coipus iiiiiiii lciiebrosiim eiil (Luc. xi). > potesiis Dco servire el mammona>: (Multh. vi). »
Ileni Tullius III 0/'/?<t/s ilib.ii post nicilium) : Nulbim — < Quousqiic claiidicaiis in diias partcs? (/// Reg.
viiium telriiis est avarilia iii principibus ct rcntpii- xviii.) > Noii potcslis t iiigrcdi terram duabus viis
biicam guheriiaiilibiis. llabcre ciiiin qiiacslui icm- (Eccli. i;). > Tertiain vero causam necossilas huina-
publicam, non modo lurpeesl, sed sccleraium, iie- n.T, fragilitatis excusal. < Dignus csi cnim opcrnriu&
fariiim, et sacriieguin. Ilaqiie quod Apollo Pyibius cibo suo (Mattli. \). > Item Aposlolus Epistola II ad
oraciiliim edidii, Sparlam , nulla re alia, 71 nisi ^
D
Corinlh. iv : < Non adulieranles verbum Dei. »
avariiia, cssc pcniiiraiii ; id videiur iion solum Augustinns : Pro quxslu , ut pscudo vel vana gloria
L:»eeda:inoiiiis, scd eiiam omiibus opulcniis po- prxdicaiitcs, < sed ex simpliciiate el cx Deo, >
puliK prxdixisse. Nulla eiiim re faciling conci- causa Dci taiitiim < et coram Deo loquimur (//
,
liaie benevoleniiam niullitudiiiis posbunl ii qui Cor. ii) > ci opcraniiir, iit in verbo, quodlibct opus
rpipiiblic;c pra-suni , qiiam abstincnlia ei conti- bonuni et spirituale iiitelligatur. Item : Diio fines
iieiiiia.
suiit, intcrquus debct concludi omne opus» timor
Qiii vero populares csse vobiut, ct adniinistra- pcenae (Nec omnino linis iiidebilns, quia a ppcraio
lioneni reipublicE attentaiit, ut qiia^stui et gloiiae excusat et elongat; nec omnmo debitus, 72 1"'*
siiideant, fundamenta reipublicae labefactant. Itcm non immerito coiisummat) el amor Dei , sciiicet
idcm ; Ex eodem uiero naiurce iiaii sunt continen- oculiis dexter. Siiiistcr ad supplieium, oculus dexter
tia et abstineiiiia, ei oaro. (Calo)
, : Quanto magis ad diligeiidum Dcum. Ubi cst ergo tcriius ad dilk^
ei codem iiiero graiix et evangelic;c docirinx nasci gendum uummum cu}us causa operaris? Item, hi ,
deberent contiiientia et absiineniia, et popuius sunt fines, dua? molas, de quibiis Dominus in Deu-
Uirisiianus? Item Apostolus : « Qu» sursum suiit tcronomio cap. xxtv : < Noii accipics loco pignorls i
, ,
97 VERBUM ABBREVlATU>f. 98
alierulram niotatn , sciliccl molain limoris , sed A secmidum liorum opinioncm , sanguJncm Clirlsti
inaxime molam amoris Dei a quocun(|ue opere luo {Jeretn. xii, xxiv). IlemPsalino cxxiv: iConfilemiiii
non auferas. Cum ergo prima non sil meriioria Domino quoniam bonus > : Auguslinus : ilxc cst
sine secunda , imo sine ea quodammodo esse pro- primaria causa confcssionis. < Quonium in sscctiluin
bibelur, multo magis proiiibila esl tertia mola con- niisericordiu ejiis, > liaec esi secundaria. Mercena-
cuplscenliae, vel quarla variae glorise ab omni opere, rius eniin esl , qui Doum ob aliud quain propier
ul nec leriia alieruiri duarum admisceatur. Quem- seipsum laudal. Iiom : < Conriiebiiur cum bene-
libi
admodum cnim mens divisa non impetrat; iia ncc fetcris ei {Psat. xLviii). > Grcgorius Apud Dcinn
:
opus sic divisum , in quo non est divisiu sub Deo despecla esl bostia confessionis , quam facit pro-
nec propler Deuin, sed contra Deum; ila ut jam spcritas temporalis... Hieronymus : Sic conritens
nun sitdivisio el parlicipaiio, sed loliciputio iliius ore, cordis manducat iniquitatem, qnam in suppli-
operis a diabolo. Sed cum opus dexierae operalum ciis inferni digerei. llem Dominus in Evangebo :
causa vel amore pecunix acquircndx , vcl novse t Quaeriiis me,non propter me, sed quia saturavi
recipiendse, parial Simoniam : nunquid cisi causa vos panibns {Joati, vi). » llcm : < Reges geniium
ct limore jam perdendx , vel recipienda:
habilae dominaniur eorum , et qui puiestatem habcnt super
iiat, erit Siinoniacum? Consiat quod minns ma- vosbenefici vocantur (Lhc. xxii), > propierbeneficia
lum. Item : legiiur (Exod. ii) quod Amram vir de ab eis sibi collala. < \os autem non sic. Hoc eni.ii
domo Levi genuil filium Moysen de uxore sua , el faciuiil elelhnici et publicani {Maiili. v). > Itein :
videns eum eleganiem abscondit iribus niensibus. Ad hoc delesiandum valet cxemplum clericorum ir»
El tu ergo absconde opera tua a cupidit:)lc cl v;ina alea ludeniiuni , ad vcsperas confngientiuna inordi-
gloria, nc rapianlur ab i-Egypiiis et submerganiur, naie et indecenler, cum audirent nummos vesper-
el ne , facta muiiebria a(!iiiisiione sinislrx, re- linos vesperis decaniandis adfore, et prius in ec-
scrventur ad opus diaboli. ilem : i Inira cubicu- clesia eos disiribuendos esse. Iiem : Exemplum pra;-
lum tuum, ei clatiso osiio, > a cupiditaie et vana Faii pelentis in ecclesia a choro festum S. Siephani
gloria , < ora , > bene operando , i Pairem tiium deplex fieri in sericis et canlicis ecclesiastici^, sed
{Maiih. vi). > Item : Cum duplex legaiur inviiaio- non impelrantis, nisi cum paslum et rcfeclionem
rium , Psalmus et classicuin , tertium in Ecclosia annuani clcricis promilteret , insnper numinos ma-
cflicacius cxleris invonitiir donariuin. Iicm : Doini- tiiiinales illiiis noclis duplicandos ; nt sic celebra-
nuspnkcipii pasclia cclebrari i in azymis sincerilaiis rent poiius feslum nummi duplicaii quam festum ,
et veriiaiis(/ Ccr. v).> Augusiiniis Sine o.mni cor- S. Siephani. Exemplum ploratorum ei plo-
:
^ Iiera :
ruptione vitlorum, in veritate bonorum operum, ralricum Longobardorum, in eisequiis roortuorum
qnx suiit dexlrx. Cui si adniisceatur sinistra , jain ad flendum plangendum solo preiio conducto-
el
in fermenio veteri celebratur pascha. Pascha cele- rum. Quibus sunt simiies quidam in ecclesia psal-
brat sacerdos , quolies ad ailare accedii, ut.\gnum lentes et pro prelio cantanies, quorum quivis :
pascbalem immolet. Item < Ideo dilexi mandaia :
nummi nummi, , vobis hune prastat honorem.
tna super anrum et topaxion {l*sal. cxviii). > Au- (JuvEN., sat. 5.)
gustinus (iu hunc psal., .veis 1) : Noii propier auruin Fratres, imo quibus pecunia disciplina est, nummus
ct lopazion vel aliquod lemporale ut Judxus al- decanus,
, , et etiain deus. Qui idololalrx sunt, nura-
liciendus leinporalibus qiio niinor est Chrisistia» nium poiius adorantes quam Deum non
:
: alias Deo
nus , si spirilualia egerit pro teinporalibus ,
qui su- caniaturi nisi propter numniuin. Iiem Apostolus I
pcr ea, non propier ea tcnelur diligere niandaia Episf. ad Thcss. cap, v : < Oinnia probate quod
,
Dei. Ciijus viia debet essc crux et niaiiyrium, ul boiium cst teneie : ah omni spccie mab abslinele
illud hic attendat : < Plorabiiis ei flebilis vos {Joan. vos : > Augustinus : Non lantnm illiciiorum in se,
xvi), > non coiisolaiionem terrenam, ut cxspectet sed etiam , si quae illorum ,
qiix lirct fieri et non
in fulnro sibi conferendam beatitudinem aelernam. D Ueri, niinus inielligeniibns mala vidcniur, ab his
Iiem Augiisliiius {Enchiridii c. QiS ei I. ii De peccat. qiioque abslineie vos< providenies bona, non lan-
merit. et remiss. c. 54) : Idco noluit Dominus pcr tiim coram Deo. sed etiam coram hominibus {Rom.
bapiisiiium amovcri paMiam siciit et culpam , ne \u). > Turpis auiem species est et mala. quia scan-
delicute in Deum crcdcrclur, potius, scilicct, in- (lalizat proximiim per sinistram , alliciens 74
luitu aniotionis poenae , qnain amore fidei el ju- quempiam per dexteram. Si objicis quod bona
stiiiae. species esl ideo, quod plures et frcqnentes sic
psalliint et canant, Dcoqne scrviuni
73 CAPUT XXVI. in ecclesia
Conlra quaritantes lemporate commodum in spiri- audi Augusiinum hoc improbantein , ctim ait : Me-
tualibus. lius est penitiis spiritualia omitti , quain iinpurc ei
A simili diro leiiiporaiia non essc poneiida alle- non sincere fieri, traciari, vel tangi. In ecclesia-
cioria iii spirilualibus ul vel fiant, vel promptiuset slicis ofliciis agendis, Dominus non freqiienliain
ciiiusfiant, ne ainore pecuniae polius quam zelo muliorum probat, sed devoiionem animorum. Iiem :
iustiiitc, ciirr.itnr ad ea ; el ad vocem jiiciindam Pulsante ultima campana horae nummarix in
promiitenlem temporalia, inclius quam loqnentCMi quadam ecrlcsia , repaguloque posito in portula
;
PLTUl CANTORIS »00
99
cliori paranda, cucurrcnmi clorici
lanquain ad so- A de quo iegiUir : i Zolus domus tncc comedil me
tanquain vctulae ad uiiclum qui- (Psal. Lxviii), » dicil eis : « Doiuus inen, domus
lcuinilaiem , ei :
qiiidara snpor repaguliim sal- oraiionis vocabilnr.vos auteni fccisiis illani speluii-
dam se incurvanles ,
«itiidam anlom per in:<jorem cain lairotuiin (Maiili. xxg. > \n spelunca ci ra-
lanies, ulinlrarent :
iniranlcs inordinaie cum pcr c;im >ion pilur. cl (lividiiiir priipda rapia. Lairo atilem esl, qui
porlam ,
ingredi nisi persoiiis Ecclesi». Ob lianc pro spirilualibus Ecclesia; sodalur liicra lemporalia,
licerei
quaesius, dictum cst a qui ei non danies, iiiliiique offorenles proseqiiitur
eiiam turpiiudinem vilis
suppliroium cuidam oloiico, nc corporaliier, icnians quoniodo ab eis munera acci-
quodam laioo , el
bor.c illi iiiieresset. Sed qiiid age- pial el rapial. Danlesquc necal spirilualiler, qui dum
propter dedecus
noiareitir la?sioncm eirapinam boi:orum proximi cogilal, qunsi
ret? Si chorura inlrarel, cupidiiaie tangi
Item Qnid.nn iairo sedcl in spelnnca. Ilcm Atiguslinus (traci. 10
a laicis ; si non , superbia a clericis. :
nociur- in Joann.) : Domus negoiiationis faciiiiii Ecclesiam,
praebendarius 1n du.ibus eccleslis vicinis ,
una, diurnis in alia et iia Oli- I oinnes qui qucerunl in ea, qiix sua siiiit, ct non
nis horis adfuii in ,
uirinque rcspondenie, fcsli- qux Jesu Clirisli {Pliil. ii). i De qua eiiaiu Au-
verio currcnte, el sibi
gusiimis ail Ncmo iii oralorio aliquid agal, nisi
nanler diiabalur. Iieui Qnidam coiisiiiuius certiis :
:
^ id adq.iod facium esi, undeet nomen babei. Iicm
pcnsionarius super hujuscemoli mercimonium dis-
:
iribiiendum.cum viderei mullitudinem clericorum
Hoc codcmzelo domus Domini accensus Pcirus, ut
iniit.ircUir iiiagislrum in punilione rahici et hx'rcsis
horis inlercBse, murmuravit ei doluit, clciicosque
Simoniacce, aiiSimoiii Mago reslimanli graliam Spi-
incropare coepil, eo quod assidui intcressent boris
Quid villus quam duas boras in rilus saiicii csse venalem: < Pccnnia tua tccum sil
cl iHuIii. Iiem ;
(quia ad illas dccaniandas non csl
iii perdirioiicm {Acl. vni). * Oplavivc dixii boc, ra-
ecclesia quadam
pecnnia) a laicis dici horas Do- pJiis in stiblime Dei jndicinm, pra-videns in oo po-
consiiiuta ccrta
imo diaboii ? imo, ad Ims stein Ecclcsi;K futiiram. Eodoni zolo percussil Ana-
wini, C3cicras denarii,
cihoras cli.nm bcatye Viiginis niamelSapbiiamJai utcfforrcnlurmorlui corameo,
horas decaiiiandas ,
ditens adbiio viventibns < Qnomodo ausi esiis
sed ptcscntcs in aliis, ab bis
:
non adsuniclcrici ,
>indiLCl in Eccl.sia meniiri Spiriiui sancio ? » Item : Notabiiiier notaa-
fugiuul, ul nullum opus sibi
oa fial, sed diim cst quod Dominus adhuc adok-sccns, nec ha-
Spirims sanctus.cnm nibil gratis in
summa Sicul bens potestaiem publiccc administratianis, sed satis
onine sibi vindicei nummus. Li iu :
abjcctus el vilis inier cos, Yendenles et emcnles
anieboc migerum mercimoniuin conslltulum, de-
<
cborum inirare ecclesiasiica ejecit {Joan. n), > eic. In hoc dans oinnibus for-
cus ei laudabile ftiit ,
celebrare, in his assiduum esse iia nunc niam el exemplum accusandi, increpandi, et cji-
ofljcla :
cieiidi quoad possunius quamcunque spcciem ct
dedecus oiillaudabile, cum in islorum assiduilale
pcstem Simonix, maxime vciialiialcm cucharislix.
repulemur esse cupidi roagis quam dcvoli : et ita
Item : Bis legilur ejecisse vendcnies ci emcntcs iti
iiiinc :
quondam vcmrabile nomen
teniplo, dans iiobis formam et excmpliim qiiod non
Ii'obilit EccleticB ,
Piotlal, el in quocsiu pro merelrice sedei. semcl, sed semperquoiicscunque coliimbam vendere
videiimiis, corripcre el arguere dehemus vendcn-
CAPUT XXVII.
Smoninm exisientem in tubstanliis sacra' temetemcnlem, nl baec pcsiisejiciatur dc Ecclesia
Contra
meniurum, privciiiue eurltarisliw. {Joun. II, ct Maith. xxi). Itein : Si Doniinus ilu
Si venalilas , lepraquft Giczi et si:noiiia Simonis figtiram venalilatis colunilix corporaliicr punivit,
adeo iiirpis est et damnabilis in appendiciis sacra- quanlo magis ipsain veriiaieui cl lcpram Simonijc
uicntorum , ut supra innoluii ,
quanie inagis el puniel incomparabiliier magis ? IlCin : < Si lunc
in ipsis subslaniiis sacrameniorum ,
prscciptie in cum flagcilo iactodc funiculis {Joa.i. n) > punila cst
ciicliaristia? Tolus enim 75 Clii istus ibi siiiniiur, foiis venaliias columbae, quanto magis nunc puniri dc-
ct origo omnium gratiarum , cum aliis sacrauiciitis berel, non tinlum cum flagello, scd eliam cum cla
grntiae disliibuantur vis, gladiis, ei etiam cxierls armis, toiisque viri-
Pro nulla turpitudineelenormilate peccaii Domi- biis imptignaii? Iiem : Qiianta sit enormilas hiijus
niis legiiur iia iralns esse et inarsisse, sicul pro ve- sccleris, [latel ex oo qtiod ciim Dominus aliis crimi-
iialilale columbx, maximc cucbaiislice. Ob iiaiic nibus hoiniiies irreiitoscxspectaretad pa^nilenliain,
enini peslem purgandain, et cjicicndam dc Eoolcsia, ui Judam prodiiorem, 76 "OS instrucns, nt sine
\
legitiir Domiiius ardore Spirilus concitatus, ad ho- ordine jiidiiiario peocala proximorum alia non ac-
ram innaiam sibi et ineffabilem mansueludinoin et ciisomns, non piopaleinus, sed icgainiis ci siisiinca-
paiieniiam (
quam tamen exuerc non poUiii, < qu'a iiuis, nl ipse proditioncm Juikc ; hoc soluin flagi-
iiiuliuui misericors e^t [Joel. u], » clc.) qnasi dcpo- tiiim non pouiii sustincre, quiii iilud slatim et cor-
iiens, < cum fl.igcilo facig de fiiniculis, vendonies et poraliicr punirci, cum cacicra vcrbo corripuerit ei
emenies oves et colnmbas in lemplo, ejecisse de co, puniveril. Ilem: In hoc qnod vctulcnlcs cobimbas
et mensas nuniniulanonim cvtMlisse {Joan. ii ejecit el mcnsas nummtilariornm everiit, qtios ibi
Mdtlh. \\\). I \liaiia Dei sic vo«;at proptcr avari- avaritia saoerdolum posuerai, ni muiiio darent iioii
liaiik succrdoium. llcm : ZlIo domus Dci acceiisus. habcnlibushoslias, nt cas sic paraiiores invenircnt.
:
*?i VERBUM AKBREYIATIM. ^02
OslctKlIl cllamonines occasioucs Simonhic, omnein- A cnim qucm piirum liominem credebal, oiim familia
qtie facililaiem accipiendi, eliam vilia munuscula eiiam ejus iinli>:crcl, vendidilnos voro qnem sci-
:
prospiiiinalibus, in Ecclesia eradicandam esse cl inus venim Doum ci bominem vendimus. Ille oro
exsiirpandrini. Ilem : Quid periculosius nuam quasi iriginla argenteis, nos pro denario ei preiio vijissi-
CTci ipsum Deum paii, lurpius vendi qnam a Juda mo. l!em : Ilie po^niiens licet iion vore, relulii n
vendilus fuerit, in aliis sacramenlis venaliiaiem rcjccii I triginla argenteos : » In Ecclesia anlcni
nperle ceinenies, in boc vero non? Uicum quidam inier nos non est, qni luipiier acqnisila rejiciai.
niisf»am in die iniegrc dupiifacianl el dupliccni, alii Iiem : Triginti> argeniei t ciim preiium sangninij
vero praj pudore el limore non audenies duas inie- essent, nun sunl misiii in corbonam [Malth. xxvii), >
grare, unamdnplfacianl, Uifacianl, et muliifacianl, nunc ex lurpius oblaiis ei acqnisiiis erigunlur al-
id esl, mullarum lacierum celebreiil. Ilem : Quid taria, consiriiuntur ecclesisR ei bujusmodi. liem :
turpius quain, si ad primam faciem ei primum in- Cum omnia caelcra viiia trcpidont et exsulent a lo-
lioiluin non olTerlur, aliam assumcre faciem, imo cJs sacraiis Simonia ipsa aliaria invasit.
icriiam el qunrlam, ul offLratur? Hi similcs sunt CAPUT XXVUI.
canlaniibus fabulas el gesla. Qni vidcnies caniilc- Conha venalilalem el pturalilalem mis$arum.
iiam de Landrico non placere auditoribus, siatim Ad eradicandiim venaliiaiem et pluraliiaiem mis-
incipiunt de Narciso canlare, quod si nec placuerit» sarum quam pppcrii venaliias altarlum, ei cupidiia»
canlanl de alio. Quic aulem sii causa quare caeiera minisirurum : Si Cbristus
tanlum semel immolalns
oQicia ecclesiasiica in >ua simpliciiaie, puritate ct est pro nobis ; tanlum ab unico ejns vica-
et seinel
instilutione mancant, ct non dupliceniur, ei islud rio in die repra^senteiur immolaius {Hebr. ix).
solum cunira insiiiuiioneinsuamduplicclur, consiat Item : Si Cliristus, semcl obialus, snfficiens fiiit
quod oblalio, qux ad Iioc offcrlur et non dc illa. boslia el redempiio geueris bumani, sufficit unico
Item : Ut adbnc insistamus radici, id est, cupidilali sacordoii semel passum, semel in die repraeseniare
SimoniacK cxstirpandae, < Sic bcnedicam te in vita iinmolaium. < Quod ampbus esi, a malo Cst (ilattli.
inea, sciliocl innomine tuo, > non nummi, non cu- v). » Iiem : Bis in die conficlenics, i rursum sunt
pidiiaiis, < ievabo manus meas (Psat. lxii) > quas ;
crncifigonies in sibimeiipsis Filium Doj, ct osienmi
in honore eigloria Domini levat.qui bonis insislcns, Iiabenies(//e6r. vi), > Iiem Angustinus : Eucharisii:©
non suam, vei inundi, scd Domini gloriam quxrit. qnotidlc communionem sumere, nec laudo, ncc vi-
Quasi diceret : A ine incipio, < quia mc cum viiiis tnpcro; veriimlamen hoc uniuscnjnsqne conscientisB
ei concupiscenliis crucifigo {Gal. v), > crucifixum ^ 'elinqiio, ul si nullius sibi conscius fuerit <;i
prxdico, cruciiixum adoro,et, quod plus cst, criici- spinlus contribulaii , si cordis contriti (lib. Dg
fixum sincere conficio, snmo, aiiis manducandum ecdes. dogmatibus, c. 55). Si ergo Augustinus uni-
distribuo. QtiOMiodo ergo manus muiido crucirix.is, cam sumptionem In die vix concedit, sic bnniiliaio,
le, Chrisie, conficientes, lovabo ad aliiim qiiam ad ct conle conlriio, el devolo : nunquid interrogatns
le preiium mundi ? Quomodo ad quscslnm, maximc concossisset alioui bis in die coiificere? Absii ! soil
adpeccalum? Item Siinon Magus, qui Cbristianns toiis viribus talem repulisset, et forte anaibemale
esse, el miracnla facere voluii propier qnaestuin, percussisset. Iiem : Sumere encbaristiam esi om-
rcpnlsam passus est a Simone Petro : Ob qnam iiium Christianorum , confioero paucorum ; ergo
ulciscendam quasi dixii ei : Tu repeliis nie, et ego niajus est conficcre, quam sumeie; sed delestabile
triumphabo de te, imo deloio corpore Ecclosiae {Aci. esi ei inordinaium nimis In die iierare, ui scilicct
viii). Inipsiseiiam aliaribus < ponamsoIium,cubile, amplius corpus Domini in die detur alicui quam se-
ei ibronum (ha. xiv), > cl dominium meum ; ut mel; ergo inordinatum et pericnlosuin est, id qnod
ctiam prxsenlibus angelis, el quasi coadunaiis in majus esl in die ilerare, bis scilicet conlicere, pra;-
uno angulo altaris conficere corpus Domini, ego in sertim cum necessiias non cogit. liein : Sicui in
alio cum ininislro aliaris, iino cum meo potius, D Exodo, prseceptum est filiis Israel, ut per singul.i
iiliid pro prelio conficiam. Cnpiditas' dominainr in capita lanium colligeretur unum goinor de manna
hoc oacramento, quod tamen iinpreiiabile est. Iiern quotidie, prxieniuam in die sexio : i Tunc enini
Si ego ab altari repellor, non ideo minns scd m.i- colligerent cibos duplices, id est dno gonior p<T
gis Simoniaca cnpidiias filia inea, filia summi sa- siiigulos homines (Exod. xvi), > ut sulliccret go*
cerdoiis irrumpei in Sancla sanctorum, omnia in mor, in parasceve collectum, 78 <" S.ibbato, iii
aliaribus proponens venalia. El quod nefarium est, qiio non licebal eis .colligere, vel aliquid operari.
ex oblaiis illis erignntur 77 ali-^^rii^. ornantur san- Qui vcro amplius quam gomor, et ultra qnod siini-
cia, et constrnuninr monasteria religiosorum, sic cicbat ad vcscendum, collegerai, computruil et vcr-
abuienkiuni boc .iposiolico prxcepto : i Nihil inter- mesccbat collectum : ita timendum est ne sacra-
rogantes propier conscientiam (/ Cor. x), > cum nientum aliaris bis in die ab nnico confectum pn-
Apostolus loquerelur ad illos tantum, qui cuni ido- trescat, non dico in sacramenlo, scd in oQnscionti:i
lolauis quaiuioquc mandncabant, ut illis prxdica- conficionlis propier peccaia et scelera sua, illiid sic
rent. liem : Turpius Chrislum vendimus, qnam Ju- duplicaniis. In natali autem Domini proptor soloin-
das, co quod dcleriores suinus (ilattlt. xxvi). Illc nitaiem ct quasi Sabbatum, inm propicr niysiciiiim.
: : ,
Pi.TUl CANTORIS 104
«03
Mjjor A prelaiionem. Unde Malihapns inlcrprctalus csi sic
coiicessnm esl rnrall sacer.loii ler conficerc.
:
»ulcm pr;fila!u3 in qiiaiiam ectlesia il!a die semcl ( Pancm nosirum snpersubslaniialem {Matih. v); t
quadaiii bis sed niinc nuiliiidicando Lucas, < qnoiidianum ; > Marcus. t peculiarem, >
coiificil, in ;
niiss:is qiielidie celebramiis nalale
Doinini. Ilem : quem non < supersnbslaniialcm, ei peculiarcin, et
assi.lua non fniclirnat, sed vilescil, qnoiidiannm faciunt, > sed vilcin quanlum in seest,
Si prseilicalio
sacramenlum ileralum in die cl venalem, biduanum, ei iriduanum.
quaiilo niagis el boc
vilescil, ei veniliir in laedium devoiionisqnedelri- CAPUT XXIX.
leinporc eral sermo Domini Contra misaai tnullarum facierum
iiienium? liem : In il!o
preiiosus qula rarus , iia ei confeciio euclia- Omnis falsitas angnlos quxrit, cic.
risii.e quia rara : scd nunc v.lis ,
quia lolie» Dum vitanl ituUi vilium, in contraria currunt.
Agnus immolalus (IloRAT. lib. 1, sat. 20.)
ilerata. liem : Si in figiira nnitus
iii unica domo, unica vice in pasclia Doinino offere-
Sic dum quidam vilanl pluraliiaiem niissarum,
bauir, immolabalur, lolus comedebaiur, el fesli- rcfugium cupidilaii sux cl velamen qnaeriianles
naiiier (Exod. xu); lu piccalor, quoinodu audcs ir- non in vilium lanlum, scd in monstrum incidunl,
reveienier ei assidue ipsam verilaiem fij-ura? du monslruose missas bifacienlcs, irifacienles. Ei, cum
" apiid Aposlolum legalur Ecclesia constare ex per-
plicare, iriplicaie, mnltiplicare sub nola ei specie
tum de hoc altari non habeant edere, sonis niullarum facierum, nusqiiam icgitur missa
vcnalitaiis, <
coiporis t dcserviunl? [Hebr. (Inarum, vel Irinm facierum (// Cor.i). Item : Apud
qiii laberiiaculo, > ,
XIII.) > Iteni : Si legalis saccrdos semel in anno cum poetas legimus Janum
hydram sepliclpi-
bicipitem,
lem, Rriareum cenlimanum, Geryonem bicorporeni,
sanguine iulrabat in Sancia sanciorum, semel q-.io-'
Hebr.ix) : alium tricorporem, nusquam lcgimns missam bici-
lidie cum inccnso in sancla (Exod. \xi;
peccaior, sacerdoscvangelicus.qnoii- piiem,bifaciaiain, muliifaciaiam. Monstruosius eniut
quomodo, lu,
esi, bis in die inirare audes o^nni roonstro est missas bifuciarc, irifaciare, et hu-
die.el, quod abominabile
insanciissima sanclorum,oninium sancioruin saiicla jusmodi, Item :TaIes obviant mysierio misssequia;
ct coelesiia pignora , sic irrevcrenier ei minus Exprimit officium, susfiria, gloria, laudes^
timoiaie, quia assiduc, cl forsan s;ne sanguine et Kyrie eleison ler triplicala, prece».
incenso? t Cum sanguine, » id est, cuni Ilde pas- Sed nunc in niissa sepiies vel pinries Iriplicatur,
sioivis el dolore cordis, ab eo, qnasi qnodam san- mysleriumque ei ordo miss;B confundilnr. licm :
giiiiic pcrociilos emananie, t cl cum laciucis agre- Missa bifaciata utri iniroiiuum applicabilur , ei ab
biibus (Exod. xn), > cwm incenso oralionis accedi- ^ uiro illornm denominabilnr ? Si a secundo, qui esl
lur ad Iiaec sancla, Hunc enim calicem lacryma pro fidelibus. ergo in ca non debel dari osculuin
faciunl dulciorem. licm : Si sanclus ordo Chartii- pacis, vel si dclur, obviabilur gcneiali iiislilutioni,et
siensium in holocauslum, hic eiiam oblalorum Deo, con»ueludini Ecclesiae. Si a primo, qui esl in me-
a labe mundi per absUneniiam cl maceraiionem moriam inissionisSpirilns sancti,crgo sic celehrans
carnis purgaiorum, < el jam volanlium super pennas non celebrai missam pro fidelibus, $icque non ab-
veniorum (ysal. xvii), > non nisi in feslis et pro- solvitur ab anniversario, vel iricenali celebrando ;
fesiis, spiriiuali oflicio iniiiulaiis, audet conficere, ei si hoc confiieatur, dicens : Quia snb iino canoiie
quomodo, lu peccator sacerdos, inirepidus audestam duas missas celebrat; sed cujusmodi ? Num missam
sapci.'» irreverenier (quia bis in die) iractare? Item : caiechumenurum tanium ? videlur quia nonduin ;
Quidam jnslus advcriens et considorans quod Do- hosiia esse missa repraesentatur. Sic ergo poiius
iiiiniis in sexta feria posiliis fuit in nionumenio diccndum csset, sub duobus canonibus unam mis-
iiovi), et sindone niunda (Maith. xivit), nec mu- sam, quia unam repracsenlaiionem,
hosliac missae
tavii sepulcrum, sed quievit in illo per Sabbalum celebrari, quam duas missas sub uno caiione. Itein:
toluin in Dominica el lerlia die surrexil, proposuit, Tales obviant instiluiioni synodi vel concilii, pro-
qiiod laiiinm in leriio die conficcret, uno die,qnasi D vinciali lamen, sed aucloritate legati Romanx scdis
requiei , inierposiio, in quo inundaret siiidonem cclehralae, in qua pracccptum fiiil, qiiod nullus, nisi
suam, id esi, conscieniiam, lacrymis cl poenitentia; in maxima necessilate, bis in die conficerel, ui si
uifortius ci devoliiis resurgerel in lerlia die ad corpns pracsens adforel, vel 80 conjiigaia purifi-
corporis Domini confeciionem. liem : Si in jejiinio canda, vel alius casus necessilalis emcrgeret. Oiii'
semel tanliim in die accediiur ad mensam corpora- nino nuicm inhibitum fuit, ne, aliqiia necessitale
Icm, quanio magis nd mensam spiritualein? Si luuc urgenic, ita bifaciareniur niissae, sed dcposiia ca-
iinica esca, spirilualis nunc spiriiualiier muUiplica- sula post hostiam missam, introitus missx catechu-
Inr pcr quaedam extrinseca condiinenla 73 .'nlro- mcnorum inchoaretur, unus et alius pro libito sa-
Iiiis, iisqiie ad iiai:seani, usquc ad ebrieialem. Itein cerdotis. Iiem : t>bviaiur mysierio missaj ab Ecclesia
QuiJain niale inierpretaniur illiim locum Dominicse uiililer approbalo. Sacerdos eniin stans primo in
oraiionis : i Pancni noslrum quolidianum da nobis missa ad dexiruin cornu allaris, significai aJvenium
hoJie (Luc. \\) : i non aii Lis < hodie. > Item : He- Cbrisii nd populum Judaieum dexirum el sibi pecu-
bra-us loco < quoiidianum, > habet < sogolla, > quod liarem. Primo redilus ejiis, a dexlro cornu ad si-
inierireiolur inioufftov, habeiqiie duplicera inier- nisirum, adveniuin Ihrisii ud gentes idololulras in
i05 . VERBIM ABBREVIATUM. 106
qiianiiQ colleclione adhiic immOrHlnr. Redilns ojin \ niissa sic inserta liberarclur a piirgatorio anima
A sinislro ccrnii ad (Jextnim significai coileciioneiM Jusii de Aqnis-granis, roganiisui proca ajusio niiss»
veiiquiarum ad fidem, qui^, eril icnipuie Eli* el celoljrareiur, sicque libcralionem •jonsequeretur ?
ilenoch, (juam anticipai ei niaiurai, iino faclain ese liem : Exemplum magis|ri Fulconis decani Kemcn-
figurai, sic rctlicns Irequenler a coniii aii cornii, sis, noleniis, ul anniversarinnriialris ^nnivcrsario
lainen nonduni significal vel rcprocseiiial hdsiiaiii episcopi aggregareiur, Itein : Excinplnm inalrona
esse missam. liem : Per inissaai passio Doiiilni, recusaniis oblaiasniissas a saccrdoie in qnadrage-
c qi)i dc sinu Palris {Joan. i), > quasi , dc dcxlro siina decanlandas pro fttjelibus, quas, licet sibi in
cornu allaris, f venil in niunJinn sinisirum ei nia- pceniicniiaininjunclas, nOluiltamcn eas a saccrdole
ligniim (//onn. v).> Qui « cuin ejiis liora Tenircl.ni qnadragcsimali scrviilo obligaio decaiilari.
dc hoc mundo i perpassionem c irnnsircl ad Paircm Sed qiiid faciet sacerdos rogaius ab illo et ab illo
{Joan. xin),> missiis est lioslia pro noljis In cffliiin, iriceiinulia Ticerc, si nn» suffecerit ail gpecialia Iri-
< asccndensque Christus in aiiuin caplivam duxit ccniiflliapeiagenda? Dicairoganlibus : Ergo memor
caplivilaicm {Ephes. iv). > Ilanc liguram niisax pr.T,- charoriiin veslrorum in tol mFssis. Non dicat : Pro
cipnain talcs destruunl, vel falsarnei inanem csse iis (aciam tricennale, iiisi speciale intcmlerii. Per-
ostenduni, cum a cor.iu ad oornu redeant, ad sini- B agensenim generfilia non esl absoliiiusaspecialibus»
stram a dexira, el ad dextram a sinistra nondum quae snpplicans sibi imcijcxil piomiiii. Item •
Si !!•
niissa celcbrala. Ilein : Visitaiiones vcl inseriioncs cila csl ImjusmodiTiiserlio missarum cl pliiralitas.
inissarum,non'auciorilas Ecclesiie, sed cupidiias in. lenctur sacerdoscuilibel roganti missasqiiotasliiiet,
siiiuil. Ciijus rei est argumeninm, qnod missse h- easillidecaniandasconcedere, cinnpetiium, per hu-
vorabiliores inseruntur, non alix, ut mlssa de hesto jiisinodi insiiioiiem, de racili possit implere. Iiem :
Lino, vet de Scbastiano, ct hujusmodi. Ilcm : Cum Missa sicca, quae esl sine graiia elhumore coiife-
cxlera oflicia ecclcsiaslica non inseranlur, cnroin- ctionis cucharisliac, non celebratiir pro fuklibus.
cium missx inscriiur pro cu|)idiiaic? multiplicaiio Si ergo duo inlroitus prxmilluninr hosiiac, alier
cnim oraiionum non cst inserlio oiliciorum, quas in cril niissa siccaetila asque juvabil post missam;
quibuslibet horis, non ideo insiii$,licet muliiplicari. dicniet prxmissa hosliae. Qiiare igilur prxmiiiiiur
ltem:Blissa slc inseria, simitiscsi idolo Nabuchodu- hostiacin missa inserla? Proplor cupidiiatem et in
9)osor,de qtio apud Daniclem priina vision«(Oan. ii).
fraiidcm animaruro? Item: Prxtcr duplicitaieni et
Cujus caput eral ex auro, pectus et bracbiu de :ir-
inseniunem missarum, invenit cupiditas noviiatem
genlo,venter el femora ex a>rc, quaedam parjpediim missaruiu, sicnt unicam missam de omnibus apo-
ferrea, quaedam flctilis. Item : A bonis sumenda ^ ^tolis decantandam. Iiem •
Missam Epipbanise, vel
suDl exempla. Scimus quia Eccicsix convciitnalcs nlierius solemniiaiis omni die, eiiani die Pascbie
non habenl hanc consuctudinem insercndi missas. dccanlandam (cum
Itcm : Exempto de obvcnlione primae niissx debiia Siv.gula quasque tocum teneanl soriila decenier.)
quibusdam inonacbis, sccundae sacerdoiibus; cigo Ui tempore paschali niissac et iaudcs ad aliud perti-
lalem saccrdotem conficere bis in die compulii cu- nentes decanleniiir, ita iii aliis lempofibns, iiivaric-
|>iditas tnonachorum t Item : Exemplum de mairona ias oHiciorum devoiioiiem augcat minisirorum ci
purificanda, quai ad secunduro oiTertorium inisix ideniitatis toliat faslidium. Devotioncin nulcni la-
pro fidelibiis oblulit inslinclu saceidoiis, non ad liusu.ut ciiam die Paschac, si de angetis celcbretur,
primuin, cum lanicn sederet monachus in iusidiis non vilupero, nisi propter scandalum. Item : Qui-
exspectans oblaliones primi introiius, iicque delu- dam etiain vivl anniversaria pro se faciunicelebrari
sus rccessit. Iiem : Exemplum miiitum paulaiim .td
quibus obviani suffragia et oraliones pro dcfunciis
singulos iolroitns offerreresisteniium;quoruin unus insliluta. Item (quod flens dico) : IIoc taiiliim g.i-
saccrdoii sic inissam inserenti,ail : Et si sic osqtie cramenium quidam in artein magicam vertcriini,
ad vesperam singulas inissas inchoaveris, nor desi- D cclebrando missassiipcr imagincs ccreas aJ iinpre-
ttam ab obiatione,donec sanctam cucharistiain con- caiidum .iliciii, eiiam alicui imprecanies, missxm
receriti. Itcm : Exemplum de sacerdote, qui non- lidtiitim decies vcl pluries decantaiii, ui ante deci-
dum casula indutus, coepil iiitroiius muliiplicarc, nium dicni vel posi iii cum moi-
brevi inoriatur, et
ne populus congregalus recederel. Iicm Sic inju- : luis sepeiiatur. Item : Jam quidam missam pro
riatur animabus.FrauJantur enim dcbilo promisso, stmge iiiierfcctoruin ,
qiiasi novorum niariyrum
inCircuiui Jerusalem(Pja/. Lxxviii)
81 cum habeat aiicloritas, qui.i, quanlo sxpius et I > prosiratoruin,
Bpecialius pro eis offertur sacraraenluin atiaris, S2 in^eiiiunt, pntanies eam esse eflicax allecto-
tanlo ainpliiis refrigerium percipiuni. Item : Cum riiim ad obbtioncs propier favorem occisorum. Ad
constel Ecclesiae, quod specialcs oraiiones invcnii IiuDC morbuni mulliplicem ab Erclesia expellen-
supcr generales, ergo si iricennale unius vel anni- dum, uiiicum Jioc credo esse remcdium, videlicet,
veisariinn, iricennali aUerius adnumcrelur cl aggre- si esset paucilas ecclcsiarum, paucitas iii eisdcm ai-
getur, iiiiiiriabiiur alieri , imo «triqne, cum noii tariuni, panciiasct dclectusordiiiaiidoriim, dtilecios
taiunin gcncrali oraiione, sed et speciall utriusqne clinm ordinatoriim ei admiltendorum; insuper dcle-
aiiiina ex promisso e\spectei juvari ?liein : NuDqnid clus maxime prarposiiorum mlnorum si^cerdoicin :
Patbol CCV.
,
^O^
fi summiiin ieiv.oJium a Ciogoiio Yll! dclibcralum
ETRI CAMORFS m
A rent, niiiic aulcm , > cic. {Joan. xv). Ili vero pcr
rssci amoiiy olil.iiioniim, pr.viorqiiam ler in anno, ignoraniiam Dominum crucifixeruiii : Uode et pro
«lic, sciliccl Nat.nlis, Pasclije, Pcniecosics, cl in die eis oravii Paier, ignoscc
: i illis, ncsciunl enim
suleinniUiiis palroni Ecclesi;e, et prxscnie cadavere quiil faciiint {Lnc. xsiii). i Itcni : Si a pucritia in
dcfiincli, ei iii dio anniversarii ciijuscunqiic. Videin eremo Joannes convcrsaiup, iti iiiero matris sancii-
10(0 Israei iion f.iisse leniplum nisi unicum, uiiicun» ficauis (Li/c. i)., I eiiam a Domino invitatns, non
labcrnaciilum, ur.iciim ciiain in airio lcmpli subdivo aiisns est illum iremendum angelis cl rcvercndum
aliaro obl;itorium {III Reg. vi). fn sanctis quidem veriicem Doinini langere (Marc. i) : qnomodo Cii
trat aliarc inrcnsi, scd in illo noii ofTcrebaiur nisi peccaior ci polluliis, noii dico veriiccm, seJ loliim
inodiciim incciistim (Exod. xxvii). Il.anc pliiraliia- ChrisUini Deiim ct liominem, non lanlnin lan^erc,
tein allariiim dctosians Osec, aii (cap. viii) : c Quia scd in crgasiulo corporis polluii, quasi includereei
muUipIicavit I populus mcus «altaria ad pcccan- iiicarcerare prajsiimis? Yel si iste timuit Cbristnm
dum, faciae sunl arae ei in dcliclum. Offeruni bosiia^, baplizarc, a quo dcbuit baplizari , quomodo pecca-
Uomiiius non snscipiet eas. » Excmplo ergo unici Irix anima, n qno toia dcbes inbabiiari, illum lotum
icnipli, in singnlis civilaiibus unica deborei essecc- in vili bospiliolo corporis lui non vereris inclii-
«:Iesi3, vel, si populosa ossot civiias, paucx, ita la- C jerc? hcm : Si Maria: in lanto fcrvore Dominum
mcn quod sub una niajori ccclesi.i. Pluraliias cnim diligcnii, ciquc lam dcvole vivo el mortuo obse-
capcllaruni pcperil niinislcria illegilima, et plura quenii dicium esi : < Noli iiio langere, nondiim
alia monstra ci cxlraorJinaria enim ascendi ad Palrcm nieum (Jcan. xx), » in
CAPUT XXX. cordc itio. Si, inqiiam, nonest ci permissuin langere
CoiUra conficicnles, vel sunieules ccrpus Chriiiii in-
I scabcllum pciliim ejus (Psal. cix) » exieriorum,
diyne. quia non credidilcum acqualem essePatri, quod « a
Quia supradiola phiralilas, muliiplicaiio, cl novi- suninio ca'Io cgressio ejiis(Psrt/. xviii) : » qnomodo
las missarum, procedii ex ciipidilaic ei indcvoiione libi pi-Cuatori licilum csse crcdis ei permissum,
conliLioniium, resiat dicciidum dc indigne cor:(i- totnin Deuni, non laiilum tangere, sed in totocor-
cieiilibus, ei sumcniibiis corpus Cbriili. Contra igi- pore tuc iinmnndo ponere ? Tinie ne i:on lanlum
lar indignam confeciionem, necnon cl indignam dicatiir libi :i Noli me langere, »sed ciiain :< Amicc,
sunipiionem scribens Aposlobis in Epislola primaad qiionodo lnic , » scilicet ad coelcsle convivium,
Coriiiili. II, aii : « Probel aiilcm scipsnm lioir.o, cisic ( Iniroisli, non liabens veslera nupiialem (Matih,
ricpanc illo «^dai, cl dc calicc bibai. Quienim man- -, xxii),»Iiocesl chariiatem? Ucin : 11 Reg. vi :.Si Oza,
dncal et Libitindigne, » etc. Augiistiniis : Sine devo- .^uia manam exlcndil a.l arcam figuralein, ne decli-
iion(5, vel aliicr qiiam a Domino, vcl ab Ecelesia narel bobus recalcilraniibiis, a Domino ad morlem
myslcrium bo.j Irailiiuin cst, celebrando, vel in vo- percHssus csi, quaniomagis pcrcuti debeat a Do-
luntate pcccandi niancndo (Auc De Eccles. dogm. inino, qiii iiidigne veram arcam, sciliccl corpus Do-
c. 5.3). < Juiliciiim sibi maiiducat ei bibil, iion diju- iiiiui, conncil vct sumil? llle lamen ex debitoollicio,
«licans corpus Domini, » boc csi debila vcneratione, qiiia dc Lcvi, scilicct gcncre cral ct sacerdos, ac-
a cibis aliis noii discernens, ex coiisuetndii.e coiiQ- cessil f«d sublcvandam aicam, scd indigne. Tra-
cieiidi vtl siiniendi corpns Ciinsli. hjni : Crcgi.riiis dunl enim Ilebroci, quia nocie pi.xcedenli concu-
«lo qiiolibei indigiic coiificiciiic vcl su;iieiilc corpns bueral cum iixore. Qnanio magis antem pnnieiiUir
Cliri^li, siciit ci dc Ju la dicil Doiniiius : c Vcrnm- acccdentes ad corpns Cbrisli, masculoruni, coiicii-
tanicu ccce nianus iradeniis nie mecum csi in mensa binaniin vei mcreiricum conculjiiores? Itom , li P.i-
{Luc. xxii). I Exeniplo cniin JudiC i iiliiim boininis ral. XXVI : Ozias qui prxsumpsil offerre inceiisnm
tra^lit, » qiii illnd iiiviui.ibile Doiiiiiiiti corpoiis sa- Doiniiio conlra clliciuin sacerdoiuin, a Doniino
cramciiiuin violare prx-sumii. Noi; sccunduin riluni lepra pcrcusous cst; qnanlo inagis lepra, imo morlc
Ectlcsix' corfiticndo, Ml sui-JC:ido indigne, lalisesl j) ceicriia, peicutictnr a Doi.-iino, qiii indigne bostiam
prodiior. tffiiesicm Doiniiio pr;csumpseril inimolare? liem :
83 Vond.t qiii, ejus tiniore ei amorc negleclo Ex iiisiiiuiione priiniiiva» Ecclesia; Iccto Evangelio
tariuca ainaie conviii<iiur ci crin;ihosa. iiem Au- diccbaiiir caieciiuiuciiis : Exiie, exile. Si ergo mcm-
gusliiius : Magis peccanl qni traduiU Christiim pcc- i,ris Cbristi, bdbcntilius sciliccl cbaritatcm, non
caioribus mciiibris, quam qui illiim tradidit crnci- licuit intciesse corifoclioni corporis Domiiii, maxime
fixortbiis Juiia'is. iieni idcm ^u; er psalmuiii Lxviii : limendum est g4 n^icmbris diaboli, et noii babeii-
< Ll'led<;iuni iii escam ineani fel, ct in siii rnca po- tiliijs cbaritaicm lanium sacrameiituQi conliccrc
ta ciiint nic aceio : > qiiibiis sunl similcs iiidigne vel sumerc. Indubitanlcr autera dico niinislros al-
coiiiiiienics ci snmeiiies. Gravius cnim pcctanl laris sic conficienles, vel suincntcs, morialiier pec-
(^'iri>ium cou'.cii:iicnics in coclis regnanicn), qiiniii cjrc, vel eliam circa boc in allari niinisiranics.
qni ilium cnitirixeruiil in tcrris aiiibulanlcin. lili S: rii)tiini esl : < .Mundaniini qui fcrlis vasa Duniiiii
ciiiin j;ini veriialc posita in nicridie cl ninnifosio (Isa. i.ii). » Uirum vcro pccceut niorialiier, qiii
iiiexcusabilcs sunt. « Si iioii vcnisscm, ei lociilns sunl in suburbio el clioro ecclesix, qiii t;imcii cuin
*:is noii fi.issem, pccc.nini iiiiidclit.lis iion li.be- niinislris aliaris per devolioncm el co:iscn.-)Um de-
IC9 vcrbi;m AnBr»EviATu.M. 1(0
bent corpus Clirisii conficcre, ci spiiiiualiler, eisi A sinninse criicifigciiics Donvnnm.el ostcntui, i ei in
non sacraincntaliicr, sninerc, non diflinio. Mulluin dcrlsum i liaheiitcs (//ct»'. vi). > Iiciii : Marcus ab-
lanien eis linendiiin csl, cnm ndiiuc siiit meinbra scidit silii poliicem, ut rcprobus cssei sacerdoiio, ti-
diaholi, qiioJ inlcrsunl conrcclioiii corpoiis Domini, mcns ne rapereiur in saccrdulcm : adeo cnim rcve-
ciini caiechumcnis, eiiam sanctificaiis, non liccrcl rcbatiir coipus Clirisli conficcrc, qnoJ sx'piiis la-
intcrcssc. Ilcm : f Constiiuiie diem solemnem in mcn sacramcnialiicr siiinpsciMl.
condcnsis iisque ad cornu allaris (Psal. cxvii). i Niinc aaicm ordinandi non auforunt sibi natura-
Nota nrmitatem ci stabiliiatem animi in bono. lia, sed liciia et illiciia affciniii, ui ordinentur, ct
( Dicm • virtuiiim, ui dicaiis : i Ila^c esl dies qunin poiius c.iusa qujcsius fMnin dcvoiionis ci obsequii
fecil —
Dominus ( Psal. lxxv). i t Et solemnem, > ul « re- diviiii. Iiem iii Viias Palrum : Quid.im senior liiier
liquix cogitationis diem festum agcreni Domino, > eremiias, rnm :tb illis cligcrctur in saccrdotem, et
idesl, in serenitate conscicntia;, ct lioc i in con- vi q!indani ordiiialus ab episcopo .^gypti, ail :
densisi omninm articuloruin fidci, virlulum, bono- Ego, licct sarerdos siiii, non conficiani in vila mea,
ntm operum, lacrym.arum, qn.nc hunc potum faciunt indigiiiiin sc rcpulaiis conrucie corpiis Clirisli, ctsi
dulciorem, absliaentJarum pocnitciiiiuliuni, qiii ac- illud, non coiificiciis, ab alio suinerct. Niinc autem
cedcre cnpitis < «sque ad cornu altaris ( P<a/. B ^"iihim nimis frcqnenlcrquasi cpnbiin quoiidianum
txvn), I il csi ad corpus Cbiisli conficicndum ,
corpns Clirisii tonficiunl propler cupiditaicm, qui-
vcl sumcndiim. Iicm Exodi cnp. XH. Si Dominus dam niinis raro propicr acediam. licni iii Psalino :
p:-xcipil agiiuin pasciialcm et flguralera comcdi I Eiiiiiie liicem tuam el veriiatem tuam, ipsa me
( assum igni, et cum laclucis agreslibus, i ct lioc a dcduxcruiil ct addiixcruiil in labernacnla liia iprius;
I succinclis rencs, icncniibusbactilosin manibus; i cl iia, ( iiitroibo ad altare Dei, i corpus Clirisii
qiianlo magis precipil re ad esum veri Agni pa- conncicndo vcl sumendo , i ad Dciin» q'.'i laclificat
scbalis qnis accedat, nisi ciim amariludine cordis, juveiiiutcm mcam {Pial. xlii),i id cst,loctam juveii-
pocnitentix, dccoctu.s ctiam in clibaiio Spiritu.^ lain. scilicet grail.ne, mibi tribuil in rc, juventani
saiicii, castns, sibi nihil consciiis, fortis, totns vir- eiiam gloriac in spe. Juvcnius etiam naiurue atlcn-'
lulibus indiitiis, nt ncc in pedibus sit discalceatns denda cst in ordinaiido, nisi graviias iioruin, ct
(iinde :i Calceali |»cdcs in pra-paraiioucm Evangelii vii.T sajiclyD siijiplevcril .xialeni. Conficiens anlem
\)Ac.ls[Eph, \\]\ I sed in fide, viitiiiibns, affeciibiis, ei .'issisteiis altari, (liiin conlicil veiul in paradiso
opcribus bonis solidiis. iiein : Ad tcrrorcni incu- osi, posteriurum omniuRi oblitiis. Itcm : i Lav^iho
tiendnm acccdentibus ad euchaiisiiam valel excm- liitcr innoceiiics manus nieas, i cl ^ic innoccns ct
plnm illius sanctae peccatricis yEgypiiacae, qux in ^ niundus, excniplo ct imitaiione coruin quasi angc-
dcserio pcenitcntiam agens, semcl in hoc sacramenlo liis, I circunidabo altarc tuum, Doinine [Pial. ixv),i
pcr qnadragiiiia annos vis.iiaia iesl a Doniino, per ul conficiain corpus luutn. Iicm : Cum irct Jos.e
Zozymam abbalcm eremiiarum illins descrti (Vita in agro Jcrichoniiiio quidpiam incditaiis, i vidit
osi in Sur. lom. II). Cui primo confessa cst; se- angelum cuin cvaginalo gladio, i cui aii:Qniscs?
cundo acccilcns ad eam, ui ei darel cucharisliam, ( Noster cs, an adversariorum? i (^iii rcspondens
in advenm Dominici corporis tola est effusa in ail : ( PriiiCcps sum cxcrcitus codi. Tolle calcea-
lacryinas. Licel cnim singulis dicbus lacrymata nienta de pedibus luis : Locus cnim in quo stas
fiierii, tuiic amplius cl fcre usque ad cffusionem lerra sancia esi (Jos. v). i Cogilcs crgo qiii arccdis
ociiloruni. ad aliaic coi;fccturus et sumplnius eiicharisiiain,
quia ( lucus iii (juo slas, tcrra saiicta e^t ; locus
Vnde
icnibilis, doinus Dei, el porta cadi {Gcn. xxv>ii). »
llh, en, palrulis vcnit ad cnHceni pielnlis.
Se lolam maclal lacrymis , caliciqite co(i\Anl. Timeas i aiigclos ascendcnles ct desocndcnles ibi
(UiLULBERTLS Cciioiiian. cpisc.) pcr sralam > gbidio evaginato, ne demeianl posie-
''""^•"•'' ^"'^ (''^ '^'^^- ^^'' "'"'^^^ "<^ %(^c\\n% ad
licm : De indigne »ccedciilib:is ad hocallare, .on- d ' *
qiieriiur Dominiis dicciis : i Ei dcdoruni in cscani radicem arlioiis jain posita sii {Matth. u\), c\ eo
qiiod indigne accedis. Tiincas chonim angelorum
meam fei {Psal. lxviii), i amariluui.iem pcccaii sui,
nica, qua seosilivi ul biiicic.M, eosqiic assisteiiiiuiii contra tc feieniium lesiimoi.iuin iii-
I ct in sili >
inihi, ul iiicorporarem, i polavcruni nic .-•oeio, > jiiriamqtie siiain, cl iram Domini vindicare parato-
Sed iiiUioiidiini quad Doiiii- riiin, ^i iiidii;iio accesseris; vel sacrificiiiin laudis
atredinepravilalis sii.e.
bibeie {Maith. ct oraiioiinin luaruin anlc conspccium Dei in su-
iius.icum giistasscl aceiuin noluit
xvii),» ila nec l.ilcs sibi incorporat, etsi sacraiiiciila-
blime dcfercntiuiii, si di[:ne obtulcris. Unde :
iiur eucliarisliam suinanl, qni de Ecclcsia suiit iki- Teniy.orc (ino suppUx nssinil presbijler arit,
Augusiinus Qui Macuilurque Vuiri tiiius iyse munens.
niine, sed iion muniuo. S5 lieni ;
nonprins cuin Christocnitilixus fucrilcanii, luniulo QQ.f^lhra patent, cceleilii adcsi chorus, ima supernit
Junguniur, tiimt nrtor el aclu> ideni.
cl concupisccnliis {OaL\) ejus anlequam accedatad
r(.ipusClirisiiconUcicnduiii,vtlpercipicndum,quan- (lliLDF.Br.KTHS Ccnoman., De miisler. inissfE,)
rursus cniciligil Chrisluin, iliisqiic Similc legluriii Exodoesscdii tmn.Mov-i .«Ciiinc:i:in
tiiiii in se esl,
Apostolus :i.IUir- ininassct M')y>c.s ovcs Jcthro ad iiileriora do.^oin,
adnumciandusesl, de quibus ail
111 PETR! CANTORIS II J
«i vtfiiissci »il monxem Dei Orel) [Horeb] , apparuii A in retributioncm, Ct in scandalum {Psal. lxtiu).
€i Domiiius inflamma ignis de medio riibi, cl vide- Judiciiim sibi manducant et bibtint (/ Cor. xi), bu-
b.ilquod rubus arderel el non comburerelur ,
noqoe odore moriantur. Item Episiola 87 ^*^ II<^-
{Exod. w) : i Cu! eunli ad cerneudum visionem iliam brxos ; c llabcmus aliare, de quo non habent
«nagnam, aii Domiims : t Nou appropics, inquii, edere,qn} tabemaculo ccorporisi deserviunt {Hebr.
de pedibus tuis, locus in), > ut qui non macerant el c cruciflguni carncm
Ijuc, sed solve calceameiiluni
lerra sancla esl {Exod. xii). Si Suani ciim vitiis ct concupiscenliis {Gal. v); qul
enira in qao sias,
maiius iion .iperlnni inopi, {Prov. xxxi.)
ergo Moysi prohibiium esl accedere ad rubum ar-
» etc.
Iiem Qui, el «luam digne ct timorute acccdcn: do-
denwm et Cguralem, quauto magis el libi ad vcrum ;
corpirs Chrisli, nisi prius abjeceris omnia morlua bcanl ad euchorisiiam coilficiendam, tel sumen-
«w oruaFia opera a ie, €t aflfeclibus tuis?Iiem :
dam, Apostolus in l ad Cor. xi declarat, dicena :
Cum Dominus probibuerrt no adveiia, peregrinus c Convcnieiiti!ius vobis In jam non esl (id iiiium,
est, non cmivenii)Doniinicam Coenuiti manducare» »
re! iramundus comederel de igno pascbaii, qiianlO
nisi probaiis primiim et prxpanilis, ui ibidein infra
nvagis ne peccalor, nondum civis cl domcsticus Dei
facius dc Tcro Agno, maculalus de immacufalo? ostcndiiur. Itcm : Si com oramus, t etiam prxcc-
Quis ascendcl in montem Doiniiii, aul ptis saluiaribus nioniii, vix audeinus diccrc : Pater
IlemDaTid : c j^
noRter {Matlk. vi), > Hisi ejus simiis per ado-
qais stabit in loco sanclo ejus? Innocens maniliiis
filii
mundo corde, > etc. {Psal. xxin.) Iicin : Si iion- ptionem, el nisi petitiones omiies, qnae seqiiuniur
cl
iacrymis poRnileniiaD et fovisii pedes
impleverimus quanto difficilius audemus ipsum
dam rigasii ,
cirm Magdaleoa {Luc. vii) ; si nomliim se-
lotum conlicere et sumere, qiiia fiic raajor dCTOiidi
Cltrisii
manducarc panem doforis {Psal. c\xvi) si ei piiriias conscientiaiexigitur? Undc et h^c oraiio
disti c ;
osculandnm pcdes l>omiiii; praemltiitur sumptioni euchitrisiise sinctx. Ilcm :
iKjndum te humiliasli ad
surrexisii ad foriia opcra, quasi ad otcu-
Yide nc supra unum gomor, sciticet sobrieiatis»
s! no»dum
qnomodo pracsumis accedere hoc coclcste maiina colligas et snmas, ne vermc«
lum nanuuin Domini ;
capilis ejus, jino ad coufectior.ein, scercfaciat conscientiam luam peccaiis {Exod. xvi).
ad osculum
sumpiioneni, et osculuni loiius Chrisil? c Pcr nu- Vide ut c in sindone munda , el nova (
Matth.
gradusque suos, sicul cl ordi- \xvii), > et pura conscicniia involvas corpus Domi-'
ineros vcniuni isia,
am- nicum. Vide c ui illud reponas io scpulcro, iu quo
nes. In quo sacranienio, aliquo gradu oniisso,
plius peccaior quam in omissicne gradus ordinis ad
nondum quisquamposilus fucrit {Joan. xix) : > vel sl
ordinem. Ilem Salomon c Sedisli ad inensam :
dialiolus ibi collocalus fuii, n&n nisi, en dejecto,
quia talia le oporlel apponere, qualia
C sepeiias Dominum in mundo sepulCro tuo. Vide
diviiis, scilo
tibl fipposiia «unt (froi;. xxin juxia lxx)* » Iniiu- ( ne ponas vinum noTUm in utres vetcres {Maiili.
mera .ipposuit DomiuBe fercula ei dona, quae la- IX ) > peccatis. \ide ut super Itovum plauslruiii
ineti omnia sub bis Iribiis comprebendunlur. Ap- portes arcam Domini coelestem (/ Beg. vi). Cui, si
posuit se ipsum pro nobis preiium in crace : Ma- adjunxeris vaccas, laies adjungas, le scilicei eialios,
iion noverunt teiro fleclore colla post vitiiloS
licom iB aiiari : Futurus piyemium in coslo. Primunt
qiii
carnem noslram cruclfixerimuS (/ Reg. yu), id est affrctus, videlicct post desidcria
ti apponimus, c si
concupisccniiis suis; crucifixi fue- carnaiia, scd direcio itinere procedentes, licet niu-
cum vitiis et si
limus mundo, ei roundus nobis {Gal. v, vi); si gienies» arcSm Domini deferani in lerram promis-
abacgaverimus iiosMielip»os, et quoiidle luleiimus sioiiis, in douium Aminadub coelesiem. iiem Psal.
eum {Luc. ix); cxvn : c Constituil diein solcmneiu in condensis
cracem Christi ei scculi fuerimus si
ftigiiiata Domini Jesu poriavcrimus In corpore nostro usque ad coruu allaiis. »
{Gal. vi) I cum Aposiolo ; si carnem nosiram pro CAPLT XXXI.
Christo loaceraveriiiius, si mori pro eo daliim fueril Contra Cenjones belluas bicorpores, bicipites in p/if-
dcsiiper; slcompassifiierimusitroxiino; si vixeriutus T^ ribus ecclesiis.
secuiidHm Evaiigftrmm,secunduii> rcrculuiii ci appo- Pltiraliiati ei bifacialitali et trifacialiiali missa-
niiiius; si ipsum capul iiosirum, iioii in se, sed iii rum noti absiniilis, noii absona cst plitrulitas perso-
incnibris cjus paverinius puuperi eroyaudo qiiam- naiuum , dignilaium , officiorum circa camdem
cuuquc elcemosynam, sive corporalem, sive spiri- personam, sive iii uiiica Lcclesia, sivc in «liversis,
tualeiu. I Quod eiiiin uni cx miuimis cjiis feceri- Suitt eiiim quidam, qtii velut Geryones, Briarei, bi-
fflos» hoc iUi (lffli//i. xxv). Teriium no» possumus corpoics, iricorpores, bcllua^i multoruni capiiuin
ei apponerc, c quia bonorum nosirorum non eget luonstruosae, conieiidunt Dco iriiio iii personis, el
{Piat. xt), » sed ipse boc apponel nobis iii futuro : uiii in substanliu, assimilari. Ilurum enim quilibct,
veruiniamen hsrediias ejus sumus, pro qua bxrc- ciim sii tinus in substanii.i ot in persona, tamen
diiaie sanclincavii se ipsum, de qua Palcr od Fi- appeiil |ilures csse persoiicc in pcrsoiiuiihiis el di-
liuin : c Postula a inc, ei dabo libi geiiles hccredita- giiilatibus £cclc»ix. lioc genus hominum uionsiruo-
tuiii luain {Vsal. ii). » Qui autcm uliter ad incnsaiii sorum, ct cupidiiaiis iiionstrum, rcdarguit Dominus
Ckrisii accedunt, nisi duobus praediclis fcrculisappo- in Jege ct iii Numcris cap. iv, dibtingiieiis cl divi-
sitis, c fiei mensa eorum coram ipsis, in luaucum.cl dciis oilicia »unistioruu) tubcriiactili , alii uilicio
113 VERiilM ABBREVIATtJM. 114
derucans Mcrnritas. alii Caaitlias, alii Gersoniias, A jttdicare. Sicqae \i<Jelur non esae appcllanJuni pro
aiii Levitr.s et A;iroiiiias. Qood si in Synagoga et in minirais rausis. Nunc autero in minimis oausis
facia appcllaiio etiam inju«(a tenci. Sed, inquiuni,
figura nulla potuil 3S ^'^*'' oi^icioruii) porniuLatio,
nulla ordinis, vel vicissiiudinisoLMintbraiiu, quanto noo laboramus, non oneraii sunius sicut Moyscs,
magis in Ecclesia, ubi csi veritas, hxc permuiaiio eisi pturibns diguiiaiibus et oiTiciis addicii. £a
el inUislinciio ofliciorum, personatuum, disiiii.itinn enim per vicnrios, per mcrccnarios, per concubi-
essei proliiljeiida el ab ea eliininanda, ijuam adeo narios exseqitiinur. g^ Unde non oportel ea iis*
deturpavil ei confudii, ut ignoretur quomodo, vel tribui, ia illis enim quicsciinus.
£ub quo lilulo bujusmodi bclluis sil scribendum, Quibus concluuendum essoi : Ergo, quia non la-
Iien\ : Si dislincia essenl odicia, diguitates el per- boratis, ncc n-.anduceiis (// Thets. m). Quorum uui
sonaius, < vere terribilis esset locus (Gcn. xxvim) talium ait quidam populus episcopo : Ne conslituas
Ecclesia, ei ul castrorum acies ordinala (Caui. \i), super nos saoerdoiem concubiiiariuix, ui tu vageris
adversus quani non prxvaleient porix inferi el circumferaris perpatriam dcditus olio, liem : Si
(MaUh, xvi). > Si uulem in acie et bello maleriaii Jeihro, consulendo, aitMoysi : < Parlire onus tuum
non couccdilur quud idem sit primipilus, ei arnii- in plures, > etc, (Exod. xviii.) Ilodie dicilur in E'>
ger, ei constabularius, et princeps miliiiae sene- clesin : Congrega onera , f.l plura oflicia iu unuin,
scallus, quod ideni sil cuslos dexlri cornu bellici el Doininus rcccdel a te. Ilem in Numer.' , : Accessc-
et «iuistri, idem aquilonuris el australis, qiianto rnnt principes familiaruin Oataad de Iribii filiorum
magis in £ccl<'sia >:t ijcllo spiriluali« ubi pngnan- Joseph ad Aloyscn, dicenies : < Doiitiniis prxcepit
duni cst, non conira liostes visibiles iauiufn, sed libi ul lerram divideres filiis Israol,etut (iliabus
invisibiles, sciiicet dxinoiies et vitia, non debeat Salphaad fratris nostri dares possessionem debiiam
periiiisceri uflicia? Ob banc indivisionei» pcrsona- patri.quas alierius tribiis homines ducere probibuit
luuni el oiriciorum de facili Iriuinpbalur Ecclesia a iii uxores, tie coiifundalur soriium dislribulio, et
dialtolo, niiindo, et viiiis, uijam dicai; i Si coiisi- aiioruin possessio ad alios transeat. » Quibus Moy-
stant adversum me castra, non timebil cor meuin ses : < Nubaut, iuquii, lanlum suac Iribus liomiui-
(Psal. xxY),)prop!ermenibraineaconfusa,indi&titicta bus, ne coinniisceatur possessio earuin de tiibu ia
et inordinata. fteiu Auguslinus ; < Si suspectus ba- tribum ; qux iia maneaut, ut a Domloo separatx
beaiur secundum leges sxculares, qui duas tutetas, sunt (Num. xxvii , xxkvi). » Quanlo magis aulcm
vel plures, sibi pelcret, unde et ab omni repelleba- iilii Ecclesix debereiU dicere Prxlalo : Da Ecclcsia:
lur : quanto niagis, qui in Ecdesia phira officia C "<>**'"* ^''""™ ^'® "'''^*' *»'*. ^t Ecclesia no&tra, n«
appetil et usurpni, lepelli et suspeclus haberi de- minisier unius Iransferalur ad minisieriura ailerius ;
berct, oe duni duoruin olTicioruiu, utrumquc atten» ul decaaus in una ad archidiaconauira in alia,et
tat, neuirum bene pcragal. Iloiii : Jelhro, eiiatn deinceps : sicquc confuiidaUir disiributio officioraw
gentitis, legitur iii Exodo.et in Deuleronomio dixisse et personatuum , ei qui uiilis erat uni Ecclesi«,
Uoysi iiiler causam et caiisam a jnane usque ad ulriqiieriaiinutilis. Item : Vide quod Chrisius nou
esperam dijudicaoii, ab oinnibus ita habilo, quod habuit ubi caput reclinaret (Luc. n) : Et (u diversa
ge ipsum non habiiit. < Siulto, inquii, labore eon- reclinaloria ,
personaius scilicei, in quibus caput
sunieris (Dettt. i); > pariire onus tiium in plures, etc. reclines, in quibus quiescas requiris ? lliBC recliua-
Ubi ait Augustinus: < Videiur quidein milii aniinuin ioria poiius libi sunt ad poenam aeternam, quam
pUiribus aclionihus humnnis nimis inientum Dt^o ad quielem. Itcm iu Psaltno (PtaU lxvii) : < Bex
quodammodo vacuari, quo tanto fit pletiior, quaniu viriuium dilecii, dilecli. * Ditecti dico, hoc csi < ad
in supcrna et xierna tiberius exiendilur, quanlo dividenduin spnlia : spcciei domus, > id est ad fi*
uiagis ergo Dco vacuatur, qui pluribus odlciis est cicndain speciosain dou.uin. Uude : * Domine, di-
iulentus? Quia lexi decorem doinus lua: (PshI. xxv). > Ilanc etiatu
,
Pturibus iiiieiuui tninor ett ad simjula sensus. divisionem siwliortiin spociei tlomus, docet Aposio-
Ob hoc Mi Salomon : Fili, ne in multis sint acius lus in Epi&tola ad Ephesios cap. iv : < £i ipse Do-
ttii {Eccli. XI). iiiinus dedit quidetn quosdam apostolos csse, quos-
Imponii (inein sapiens el rebus honestis, dam auiein ptoplietas, alios vero evangelistas, alios
(JUVEN , Sat. VI.) aiiiem pasiorcs ci doctarcs, > etc. Iietn Lucas in
Moyses ergo ad consilium Jetliro aiius consiiluit Evangctio cap. ii : « Cum forlis armatus custodit
decanos, alios quinquagenarios, alios ccnturiones, airiuiii suuin, iii puco siint omnia quse possidet. Si
niillenarios alios, peniecontarcos, alios chiliaichos auieni Ibrtior illo superveniens vicerit euiu^universa
ei omties iiupermislos (Exod. xviii). Quare erijo in arnia ejiis aiilerei.in qnibiis confldeh.il, cl spofi»
Ecelesia idetn dccatii et arcbidiaconi, idcin duo ar- ejiis dislribiict. > Spolia isia, sunt animc ndeles,
cliidtacuiii, et hujusmodi? Sotaeaulem majores causae digiiilates ecclesiasiicx, ct oHicia. Item Isaias: < Lx-
ad Moysen rcferebantur, dc ininiinis aulcin noii tabunlur coram le, sicul qui lieiantur in messe,
iiidicabai, nisi suspecium hahcret docanmr. , vot sicul e.vsuilant viciores capta {>rxd», quandodivi..
aliuin officiatem, qui habcret de his cx officio suo diiAl spolia (ha. i\). » Jiom de Paulo tcgiinr : < Bca-
, :
113 PETRI CANTORIS
416
jamin lupus rapax manc collitens pr.t,la.n ci ve- a esset nolens Pairum
, :
revelurc consii:um , no-
sperc dividens spolia {Genes. xlix). > Ipse enim vam adiiiveniens stropliam, respondit inairi suse,
«luosdani ordinavil ei secundum dislincios graJns audisse, quod de caelero plures uxores eriint uniiis
liominuni diversa cis oOTicia assignavit in Ectlesia,
viri. Quo audiio, mater, convocatis matronis ad
iil Timoilieo, Tilo et aliis. Hanc jucundam varie- oslium Capiiolii, clamavii : Non dua: iini, scd una
lalcm elspeciosam domum Oomini atiendons David
duobus (Macrobius, I. i Sat.). Scd non dux uni,
ait :i Astilit regina a dexlris tuis in vesiilu dcau-
&cd (Iiio uiii : imo liodie plures quam duo , ut
r:ito circiinidaia variclute, et ila in nnibriis aureis
in ecclcsia S. Mederici, el niuliis aliis. Itera no-
tirruninmi<la varieialibus ( Pia/. xliv). > Sed liu- taiidum , f|uod sxcularibus jurisdictionibus non
Jus \arieiatcm conimendaLilein facil varictas can-
poiost iiiius miles duobus doininis duas legiones Ta-
iiiutn, leciionum, responsuriorum, aiitiphonaruin,
ccre ni!>i salva prioris legione, ei sic altcriiis juris-
oniaiiium. Mnxiinc jucundain ei specius.ini enicit
dictio ditiiinuitur : (^iiraito iiiiiius potcst aliquis sc
varieias consorianiiiiiii porsonaluum ei oHicioruin,
dividere, ut In plurlbus ecclcsiis Doo serviai, cuni
ad qnoriim variclaiem debot consiiUii varieias nii-
se lolum cl scmper dcbcat exbibere, ui in singtilis
iiijlruniiii.
.. .
90
*^ Q"il>"S observaiis inEcclcsia.
^ ^
rccle
111 L,v.i-n-oi.i, n,i.ie
,
servial
•
. * r» • i
? Quidara
.•
euam •
impropcravii
•• !••
alii, quod plu
i •
verc dici poterit do ea. i Pulcbra cs et dccora, filia » _;.._. „ ,., ....__:_„,.. i„„ „....„1«,_:.
rium populoruin tutclas snsccperil, quain ipse ba-
Jerusaloin, til caglrorum acies ordinata {Cant. vi).i
buit in siia parocliia pcrsonas : Aiidivi, inqiiit, qnod,
Iiem in Episiola Jacobi c^p. iii : c Noliie fliircs fieri
ciiin quidam dccanus vebeincnler argiicrci subdi-
iiiagisiri, fralres mci : > dicit iiilciTiiiealis, id est
pluriiim Ecclcsianiin niinislri, i scientcs quoniam
lum situm super marraniiis 91 1*'^s faciebat singii-
)is horis,diurniset nocttirnii: ille coiitra rcspondit
iiiajus judicium suniiiis. i Pioniiscuis etiiin aclibus
Quid me arguitis, qui in tot ecclcsiis, in qiiibus ba-
olTicia ecclcsiarum' perturbantur. Ilcin (iii nppen-
betis dignilatcs, et a qiiibtis rcddilns cl obveniioiics
(lire coiicil. Laieran. im, sub Alcx. III ) : Si pro»
qiioiiilic recipiiis, toi dcfecliis ci marraniiasjbscntia
Iiibilum csl iic una ecclcsia, uiia probbeuda, uiius
vcsiriracitis ?SlC(!ccanus liluobmuiuit, ncceuin,vei
episcopalus iii plures dividatur; asimill pcr contra-'
aliiiiii, super tali dofeclu ct marruntia poslea aiisiis
rium,non plurcs uni person« assijjneniur, nisi forle
csl rcprcbenderc, in.-ijorem in seipso causam redar-
propicr penuriam niinisiroruin ei muliitiidinein ,
guiioiiis prxsenlieiis. Audivi ctiam, qtiod cum duo
cansaruni : ci boc propler lurpes ci ignoniiniosas,
csscnt canoiiici duarum ecclcsiarum, ct uncs csi^ct
qux indo proveniuni, enonnilaies : imo nna unius
decanus iii una, et allcr in alia, quti-siluin cst ulcr
sii, non plures unius. Si paler tuus fneril coiilcnins
iinanxore, <|uarc iion contcnlus cs nna Ecclesia?
C paier essci spiriiualis alterius, ulcr esset obediea->
Atlcndc qiiid Aposiolus dicat Qiii aliario scrvit,
liariits allcrius. Uesponsum cst qiid.l quandiit sunt
: <
in aliqita ill.iriim ecclcsiaruin, ille qui est decanus
de allario cl vivat (/ Cor. j.\).> :Non ail . Qui ailaii-
in ccclobia iii qua sunt, est pater spiriiualis ailcriiiti,
bus5cr\ii, dc allaribus \ival; iicc dicil : Qiii allar
et alier obedicntiarius cjiis.
ribus scrvit, dc altario vivai; ncc ait : Qui noii scr-
vil allario vcl aliaribus, de allario vcl aliaribus vi- Qui si non fucrint in una ecclcsiarum illarum,
sed forle in alia, vel aliis,tttcr cssct paier, ulcr fi-
vat. .\it enim : < Qui non hrboral, non uiaiidiiccl
(// Tliest. iii) : > sic crgo ubi non laboiat, vcl qiiando litis spiritualis? Contra naiuram et incnstruosa esl
DOQ laborat, nec inanducel. lalis patcrniias ei talis filiaiio. Iiifamis eiiam babe-
Si qiiis objiciat quoJ
in pluribus fcervii ecclcsii.'!, respondco, qiioniaiu retur talis medicus, qui ctironi conuiin vel triginia
unoet eodem tcmporc pluribus Ecclcsiis non potcst ygrolorum in eadcm villa, ne dum in divcrsis villis
scrvirc, et ila pro rata lemporis, saliein a singiilis susciperci, multo magis ille, tiiii curas tot anima-
ccclesiis, in quibus scrvii, ct prout servit, bencficiuin rum, non in una villa, scd in divcrsis, non :n una
recipial. Cunsulat unusquisquo consciciKiain siiaM), regione, scd in divcrsis susccpii, inrfmix noia dc-
jniellccta forma vcrLorum daiitis ci accipionlis Lc- l>ei pcrcclli. Item JoanncS in Evangelio sno : c Dontis
jy
iicficium ccclcsiasticuni ,
qtialitor dcbcat se babcrc Paslor dal aniniani suam pro ovibus suis; inercc-
iii ccclcsia. Tradiiur cniiii ci libcr, ct diciliir : Do narius, ct qui non cst pastor, cujus iioii sunl ovcs
proprix, vidcl hipuni vcnicnicni, cl diniiitil ovcs,
libi liaiic ccctcsiam , vcl prxiicndam, ad lionorcm
Dci ct obscquium Iuiji;8 ccclc^ioi. Qiiasi diccrei :
cl fugil, » clc. {Joan. x.) Si vidct liipnin vcniciitcni,
A<^&iduiis sis ccclesix bnjiis nflicio. In qiiibusd;im crgo prxscns csi. Iicin : Sifugit, crgo praiscns csl.
aiilem Ec<Jcsii< exprcssiits b.xc rarma supplcliir. Do Sxpc ctiam non fngii, scd abducit ovos el rediicit
libi banc ecclcsiam, vel prxbeiidain ad lionorom ad caulas, pra;dicat qiiandoqtic ; crgo mcrconaritis
Dci, ct scrviiium bujus ecclesiap, ut rcsidcns sis ei minus peccat ,
quani illc ciijiis est ccclesia, cum
niansionarius iii bac ccclobia. Iicin : Talcs malc vi- sempcr sii abscns. Scd quo noniinc ccnscbiiur ipsc
deiiltir inlerprclari : < Appreiieiidcnt scplcm miilic- qiii semper cf^t absens? Non cst paslor, qnia non
res viruin unniii {Ita. iv). i Vi.icaiit nc inctirrant pascit ovcs; non mcrcenariiis, qnia merconarius
illud jiicuiidum fii^mcntuin adolcsccniis, qiii ciiin scmpcr csl prxsciis, islc voro non. Novo ilaque
diu moraliis fuisscl ciim p.iUibus consciiptis in Ca- iiionslro ctipidilas moiisiniosa novuiii fingat voca-
pitolio, rt ab oo (jnsprcrci nnlor qniil (lininiliiiM iMiIuin. Ad lioc moiistium siigillainliKii, sufticit
: :
^17 VEUBUM ABBREVl.UUM. 119
quod dlveisilalem donorum graliac Spirilus sancvi A digniiaiis esl prapponcndum lanlum : qiiiJ si pltircs
disiribuit Dominus in spiriiuali corpore, quoil docet liabuit parcs dignitates? Si dicatur quod appro-
Aposiolus if> Epistola I ad Cormlliios, cap. xii : < Di- priari ei dcbei nomen dignitatis illius EccletiiC»
Divisionegratiarum sunt, idem auleni Dominus, > quam potius frequcniat : Sed quid si nunc buc, nunc
elC etstatium subjungii : c Alii quidem per Splri- illuc discurrat?
lutn dalur sernio scientiae, et alii sermo sapientiae, > Quo leneam nodo mntanteni Protea vultum ?
etc. Non omiiia coiilulit uni, ut singula membra (IIoRAT,, lib. 1, epist. i.)
sibi invicera subserviant. Siinililer divcrsa officia Qnxratur ab co qiiis voceuir, vel quo nomine velit
assignat singnlis mcmbiis Aposiolus in liumano sibi scribi, ipsc eiiaiu ignorabii. Qiiidani, cum tall
corpore. Iia in eodcm : « Si toiuin corpus est ocu- bellnac mulioriim capiiuin scriberei, et nomina di-
lus, ubi auiiitiis? Si totum audilHs, ubi odoraius? > gnilaium ci pra;bcndartim oinninm in saliii.iiioiic
etc. Ct statim subdit : < Non potest dicere oculus prxmisisset, audivii a qiiodam ; Adliuc addeiulum
inanui : Opera tua nonindigeo; aut iterum caput fst istud : Servus cl rusticns de Sancero. Ilnnc
pedibus : Non eslis n>.ibi nccessarii. > Sic quoqiic ciiam personam multarum facierum oportebit ba-
in domo palris fimilias diversa sunl ofllcia bumanx bere muliiplicem habilum, multos breviarios propter
necessiiatis. Aliuro enim constiluit subuicum, alium ^ diversos usns ecclesiarum, quibus praecsl. Scd qiiid
bulcum, aliam aurigam, alium veredariiim, el ei agcnduin, cuin cxcommuiiicati sint in liac cccle-
caetera, juxta propriam fatcultaem^ ne aliquod in- sia, omnes habcnies lales vei lalcspannos? Quid si
curr damiium rerum suarumiqttanto magis di excommunicaius cst oiiinis, qui in ecclesia illa babct
Btinciioofficiorum, digniiainm, in spiriiuaii corpore nisi ve«.ica qu.Ts .'«lia reprol.al? Isle eliam cst iiio-
(id esl in Ecclesia) est facienda, ui cliaritas omnia lam Ilorabti muUirorme, cujtis exeinplar in relius
conjungat, et dillusius dilatctur? Undc iilc cgicgius naliiraiilus non pote^^i invcniri. Unde ;
versificaior llnmano capiii ccnicem piclor eqnin.im^
Jungere si vetit, el varias indncere plumas.
32 Excubias capilis oculos, modulaminis aures, (IIoRAT., Dc arte poet.)
Ductoretquf pedes, vmnificasque manus.
Idcm alibi
CAPUT XXXII. Movcaf cornicuia risum
Fnrtivis nudata colonbus.
Contra bigamos ei lamechiias in pluribus ccclcsiis.
(Lib. I, cp. 3.)
Puileat quod qiiidam cpiscopi mutuaniur nb aliis
Fui tum eienim csl, vcl rajtina, qiiod tot bona pau-
episcopis oculos. Et cnm sini qualiior cpiscopi. qui
pp,.u„, ^^^^-^ loiicip^i et ustirpal. Contra lalcs I(M|u:-
noR habent nisi duos oculos, sic non solum cxci tur Domiiius in Evangelio Lucx : « In qtiamcunquc
vel lusci, sed eiiam mcnslruose oculis orbi sunt civitatcm inlraveriiis , eligile quis in ca sit di!,'nus,
facii, cum debeant csse auimali.i plena oculis antc cl in doino illiu5 maneto, cl nelitc Iraiisire de domo
el relro, ut legiiur in Ezecbiele (c. i). Quisque cl- ad domum (Lur. \). » Si ergo bospes unius no-
enim deberel csse Argiis, ut spiritualiter videret, cl
ctis, ita eligenJus csi digr.iis , ct si non iranseii»-
videre facerel. Quia juiia poetam: dum esi < de domo aJ domum ; > qnonlo m.tgis qnV
Centum luminibus cinclim caput .Argus habebat. mansionarius ci ministcr debet cssc pcrpcluus in
(OviD., 1 Mctam , fab. 10.) una ei cadem ecclesia ?
Tales pejores sunt Julio Cxsare. Cujus cum singula CAPUT XXXIII.
viiia enumerassei Lucanus, tn nnc dixit Je codem : De sancta unicitate.
Omnia Cccsar erat. Hanc ctiam monstriiosam pliu-aliliVs^m dlgiiii.-)-
(Lib. in bein Phars.)
t!im ei biijusmodi iti eadcni vcl divorsis ecclesiis
Quasi omnes dignitates Romx sibi usun^;)vii. Eiat circa camJem porsoiiam, rodarguil iri|.lox otsanoia
enim consul, qiicestor, ctc, et boc in cadom civi- uniciias, nc talis cmn David dicore pooriii : i Pii
taie. Pejor ergo ille, qul in diversis omnes vult ba- D g^j^^ .^^^ ^^^^ ^^ miserere moi, qnia unions et paii-
borc bonorcs. Dcllua mullorum capilum, similis iili
por siim cgo (Psnl. xmv). » Si crgo, a simili,
monslro, dc quo discoptanl tlieologi, quod ab iiinbi-
oppoiia» Jivilias ; rcspoiulcbo : Quia licct iiitcr di-
lico inferius vidclur uniforme, stipra vero inwlii- vilias cssc paiipoicm. Mon cxpavii Aposloliis ili\i-
formc. Et sic mcnliunliir qui dicunt qiiod so!a Gal- tias, sod moros eariim. Priiua liiiioilas esl fidoi,
lia carct monsiris. Noia qnod niliil magis dclurpat sacramontoruin cl irioium, qiia crircl distraoiMs
corpus vel caput quam ocuii absenlcs, nulhc partos pcr lixicscs 01 soliismala : t Uiia onim fiJos, nnur.i
corpori magis sunt ncccssaria}. DuLiiim cliamesl, baplisma, uniis Daminus, v eic. (Iiplies. iv.) « Unam
an iste qui est pcrsona inullariim facicrum, dcboat peiij a Domirio, » cic. (Psal. xxvi.) « Una osl co-
habere simililer sigillum pliiiium, vol divcrsa si-
hiiiiba moa [ijanl. ii). > Iii uno cultilo osl ooii-
gilla. .\i:, qiialiicr scribal, vcl qualilor ci scribcii-
summaia arca. SocuiiJa imici:as osi actiiiin!.
dum, on ciiin digniiatis nomine an OMinia digni:alis :
UnJc S:.lo:i!on V\\i, nc : « in imillis siiit aoUis lu:
nomina sint apponcnda, an utiun) an nomen pro- :
(Eccli. w). •
priiiin, ila quod iicn nouiina dignitatiim, in qiio
Iwpoiiii liiicm sa>..iiin>. cl rcbna hone^lis,
for;>;ui oflrcmlcronir. Si ilicatitr (}iiOil iiOMicn majo-tis El .tlil.i :
:^
H9 PETRJ CANTOniS m
Plnribn» intemua tninor est ai' tniijiila ier.su».
A ""' ^^''iii'-" doLierct commUli , ct |iluse3 vijo
JJl^e-i. i.ai \i.)
I)Oiiorum,
jirtsdciiii !»:(; ii.oj)!» po&senl IrJtli. Sett
I P..rtiri' onus luum in pliii.-.s, » cit. \ simili : t]rf[o
ncc uni r.iedico plures iniirml , nec uni lulori
«l ab Iiac elicilur verlia uuiLilris. iligniialiin» soli-
pliires l:!ivla) coinniiUuntur cum uiflicullate el
cel, onicionim, rcildiiuiiu). Si eniin ncgiiur con- periculo , niiillo niinus pitircs ecclesix uni do'
srqueiis, Oi aiileoetleiis. Si neg:ilur ci prnliilicliir
Lcront coniinilU, ubi Vi'riilur pc.riculu,'ii anima-
pluraliias aciiniin,ergo cl ()Iiirali!as (IgiMiaiiui), cl vuin : ibi corporutn ct posscssionuin. Iiem : Li taies
liiijusmoiJi. Piures cniin digniiaies vc! re«ldiiiis
cadil malcdiciio Dei, de qua legitur ii) Dcuterono-
liabere, esi anlccedens ad plures acius i') illis exer-
niiocap.xxvui : < U\oreinacc'pia»,et aliiis doiniiat, >
ocre. < Qui cniin non laboral, nec mandiicot (//
qniescai, 95 c^nlei et miiiiiitrcl in ccclesia. Qnod
Tliess. iii). t Sed el apud sxrularcm jiniiccm olli-
seqiiitiir, illis iion convcnil, sedconlrariumesi eis :
cium duariim lulclarui)) pclCDS, suspcclus liabetiir,
( Planies vineam, ct non vi::dcmics eaii), scras
ne dum utriimqiie auoiii.it, inr.iiniin bcnc pcr;igai.
agrum et non mctas fructus eji:$ (Deui. xxviii).»
Sl ergo probibiium 94 ^'^^ * ^*^ ''^' '""''is siui
Isii autein e conlrario non plantant, non paslinani,
acius Hii, » fonns probibeinr antticedens, sciiicel
vincam
!ion paxillatit , nec laBiainen appoiiunt, et
« ne in pUiribus > ecclesiis. red.litibus, dignit.Ti.ibus p tamcn vindcmiant eam, ci iSe vino cjns bibuni
< sini actus lui. i Vidc nc al; oniiiibus. iio a pluri-
non serunt agrum, ct colliguni frnctus ejus, ut ei
bus ecclcsiis, reddiiibus, ci linjusmndi ila habcalis,
assimiientiir, de quo Ooininus in Evang^iio ait
«|uod leipsiini non iiabcas.
i Ausieriis boino es, metis nbi non seminasli, el
CAPUT XXXIV. ciiliigis ubi non sparsisti (Hulih, xxv). » llcn) : Si
De ttiiicilale ivula, olTeiisi gcneraiur in ecclesin, pro marrantia ei
Esl et quaria unicitas, scilicct mala, qua qiiis
aliscniia alicujns per diem qui legcre vel caniarc
,
•ingularitaicm appeiit intcr alios, statuens sibi debet in e.i quanlo inajor si abscnsquis fueriipor
;
jiistitiani, < reputans se aliiiuiil essc, cum nihil
aiiMUin, imo per dcccnnium, vel inajiis spalium ab
sit {Gal. vi) snpra modum, vel q;iod non liabci sibi ccclcsia , in qtia niinistrarc debet? Scd ina^ima
arrogans, singularis, ferus, nnitornis, superbus. offcnsa et marranlia, est, quod unus bis Icgit, vel
De qiio di' iiiir : < Yae soU, quia si ceciderit, i pcr cantal in una nocie in aliqua ecclesia qiianto ma-
;
siipcrbiam cadcns , < iio:i iiabcl sublevantcm sc jor essedebcret, quod ur.us diiabus dcpniarctur
(Ilccli. iv). » Iiem *.
Omnia oninesque qnxsiioncs, ecclesiis, cum in eis nna die vel nocie lcgcrc, caii-
quae de dnplid mairimonio uxorum Jucob, ci de {are, ci ininiblrare non pobSii? Scd in quadam no
.1.^.1. ..,.1:0 <.:
,...1.:.
stibiiitroductis ei
>>.,n:ii:f.
aticillis
:...!..>.:
indtici possiint, ci
....>.... ...i .> .i„
de
::..
iis
<^ ..... . . . .
bili ecclosi;^, qiiod i.iirpius e.si, qtiinque vel pluros
(Cenei. XMx), ct conirai. les Jacob tamen cxcu- :
digniiaics suiii ditissima; iii obvcniionibus el red-
Batur, eoquod dnas duxcrii ad procuranduin Kobo- ditibus, jiro qiiibus pcrccplis in ea , ncc pcr vica-
lem ad ciiluim Dci, ad muliiplicandum popnlum riuin, nec pcr aliiim scivitur. Non dico, noii canta-
unlus fidci. Viderint ipsi, si plitres ecclesias, digni-
tur, noii Icgitur tantiiiii, sed ncc etiam consiiiis
laies suscepcriiii , ob fccunditaicm el uiilitaiem
ejus assisiittir. Quippe nulla personarum quinqiie,
Ecclesiae spiritualcm, potius qnatn obvcniionem ct
sciiicl in aiiiio prxsens in ca invcnilur. kem : Tales
rriictum tciiiporalcm. Si lijcc susccpcrint nd mulli-
dctestabiliorcs sunl Lamccb,'qui primns bigamiam
iilicanduin poptibini in cultu Dci, ad miiliiplican»
iiitroduxit {Gcn, iv). Isiicnim, non lantiim bigami,
ilnm filios ei frucium bonorum operuin in ca. Non sed cllrig:inii,ci iclragami, pcnlagaini invcniuntur,
videtur quidom vcribimilc, eo quod Racbel, Ectlo-
ct dcinccps. Sed ct talis quam ccclesiarum suarum
fiiii aliqua scilicct, fecundior in obvcniiunibus ct
rolinqiiil lixredem omniuin congrcgalorum in una
icmporalibiis fructibus, praiponatur Li^e, fccnndiori
earum, diflicilc erit distribucre.et relinquere singu-
tamen in fructu spirituali. lixc enim conlciiiiiitur,
lis qux' sua suntccclosiis. Itcmlsjtia&cap. v : <Yacqni
illa pr:eelegiiur. Scl ci Racliol Li.c ait Da ii.ibi
: <
^ ,o„jungiii4 domum ad domum, . ccclesiam ecclesi*
partem de mandragoris filii tiii Ruben. Qiiac rc-
copulando, < el agriim agro usque ad tcrminum loci»
spondit : Parumnc libi videtur qtiod prxripucris niajoris scilicct : « Niinquid .babitabitis vos soli in
inaritnm mciim mibi, nisi etiam mandragoras filii
medio terrop. ? 1 Quasi diceret : Nunqnid vos soli
mci tiileiis? Ait Racliel : Donniat leciini ct qniescat
sapienles csiis, \cl soli canere novistia iii ecclcsia
liac nocte, pro mandragoris rdii Uii iGenes. x\\). 1
proplcr quod phircs ustirpalis?
Nunc auleni attitulaii duabus ccclcsiis, cuin una
CAPUT XXXV.
cl iii una e.triim, nec una iiocic < pro pluribus inan- Contra exleriorem Simoniam, tcilicet in officM, et
dragoris ct obventioiiibus ejus, quas pr:eci;iiunt, ilifjniiaubuts el reddiiibut Eccletice.
dormiro, quiesccrc, lcgcre, ct caoiarc ciirani. Scd Pestcin ei lepniti Simoniu?, qti;e vcriiuir circa
ei fccuiidior cssct Ecclcsia , si singiilis ecclcsiis sacramenla intcriorn, eiiam 1 nsqiic ad co.^-nu, >
singuli ministri assignarcntur. Si oljioias pancita- ct sacrameninm < aIiaris(P«.7/. xvii) » supra snggil-
lem clcricoriiin ct minislrorum ; al iiodio pliirii>us lavirnus:spcciei)i aulcin cjus, mnv ronsistil tifca
ct iiidocti-, pliirc-; coinmiaiiniur ccclcsix, ei dociis cxleriora : pula oOioia cccIcsiaMic.i, ecclcsias, di-
Tiris ct pnideuli?':is piuribus nulla, cniii nco iiiia giiilalof;, reduii'is, pcrsoii:>l'is, ci '|ii:cciiin(!io annex* |
,
^21 VERBUM ADCUEVIATU.M. m
epiiitualibiis, sic suggillal Dominus iu Lv3!ig-jlio A cxcmpio, 'ie t /Egyplo {Fxod. xiiO, luepeccalo:
Joannis c. x : « Qui non intrat pcr osiium , > Cliri « El anlc eas vadil > perfeclioiiis consilio, ct vilx
siuin; humilis scilicel, ne erecius offendai iu liu- iiiciiio ci exeiiiplo. « Ei ovesillum sequuinur [Joan.
niilcm januam, sciiicei Clinslum, alioquin casurus X! » n.sqtie in icgiiuni Dei, obediendo el pcrscve-
eriiex alio. i Ei qui noa inlral » (vocatus eiiam a raudo iisqiie in fincm, qiiia sciiint voccm ejiis
Deo canonica 9© eleciione, alioquin audiiunis: « qiiocuu que i..'iil {Apoc. xiv). Alicnum aulcin, >
Amioe, i quomodo luic vcnisli, non h.ibens vcslcm (iiiqiio iionscilicclnon esl vox Christi,sed lucri lein-
jiuptialem?) in ovileovium {Matih.wii)^ > iil esi poralis.ciiamsibonnsaliasvideatur)» iionsequuiilur,
in catholicam Ccclesiara, et in consorlium fltleliuni, sed fiigiuni ab co, quia non noveruiit vocem alieiiorini
quodciinque videlicel collegium sanciorum : i sed {ibid.).> Sicut ituiem Chrisiiis cst « ostium » in-
asceudil aliundc, > quoquo modo prrcler ClMisluin, irandi in Ecclcsiamct mHiLinlem, cl Iriuinphaniem,
vtl non bene de eo seniicndo, ut hjereiicus, vcl ila ct « via, Ego suin via » in exemplo, « \eriias »
i qux sua iii Ecclesia noii qiice Jesii Clirisii sunt in promisso, et < vila » in pra-mio iJoan. :u\), el
quserendo {Pkdip. ii\ > ut ps(udo,.et mcrceiiarius, poiis 97 nobis ponlcm facicns et viam intraiidi
, ii»
vel Simoniacus, el : Ecclesiam pr.xscnlem ct fuiurain Undc
, Epislol.t
VendilHS ipse B ad Hebr. ix : < Chrisius assiSleiis ponlifcx fuiuio-
Vendere cuncla cujnt. rum bonoruni, per amplius ci manifcsiius labcnia-
(Vix enim bono medio cxerccniur, bonovc fme culum nosi niaiiu factum, cn « non hiijus crca-
» id
concludiinlur, qiice mulo siinl inclioata priiic pio) liotiis, > etc. Est aulem quadruplex pons, via, vcl
( ille fur esi (Joan. x), > quiaquod alienutiicsl, suiim niolus inirandi in Ecolcsiam, in caium sancioruiu
dicil, id esi oves Doi suas dicit, ai ici;imcii aiiiina- pcr Chrisiiim. Piimus riiii inccndium xniuiuirum
riim ei commissum esl; si non : quod uor stium c^t, Aaron, floviiio, ct fruclincalio virgnc ipsius, quiiius
ut palrimoniiim crucifixi, ct bona paupcrutn, sicui ostcndchalur vocari a Domino. De ctijus vocaiiona
rap'.ur abscondiltis , sibi usurpui, i hic ost ct la- hgilurin Nuincris.cap. xvii ct xviii, el Episiola ad
Iro (iti</.), » quia fiiratus csl, sciliccl ovos Dci. Si llelir. v : « Ncc quisqiiam sibi sumii honorem. sed
regimcn animariim li:ibet, occidit seipsiim, oiiamsi qiii vocatiis fiierit a Doo lanqiiam Aaron. » Non
non, ct se occiilii, cl bona pauperum violeiiicr ra- dico miraculos a vocaliou(;, sed sigiiis opcrum,
pil et (lelitiet. « Qui aulem iritral pcr ostiuni {Joan. scieiiii* el virtiihim, qiiihus Deo placere osleuda-
>), > id est Cliristiim, sincere, < non sua, sed qtix liir. Secundtis pons fuii vox de cceIo lapsa, qti:i
JcsuChristi quu:rendo(/Vii7i/;p. ii),pastorc6t oviu n. clarificaius csl Filiusa Palre: « iiic csi riliusmeu!»
liiiic ostiariu!>, » id est sacra Scriplura, qu;v diicit dilecltis in quo mihi complacui {Malilt. iii). > El
ad Chrisium, ct ab beatitudiiicm ejus xicniam : pcr Prophetam: ( Tu es s:icerdos iii 3Clcrnuin(Psa/.
vel Spirilus sanctiis, < qiii docet omiicm verilatcm cix). >
(Joan. xiv), aperit > ampliorem viam a I beaiiuidi» llac vocaiione vocaitis esi Nico!.>us, Teriiiis pon»
nem, abscoiidita scriplurarum, qtiLcsiioiium , coii- fuiljacliis sortium, quo « Mallliias accepii locura
fessionum ei coii.silioruni. < Qui ctiiiii scqniltir itio, niiniblciii ei apos!oialu.«, de qtio pricvaric;ilus esl
non aiiibiilal in teiicbris {Joan. viii). » igtior.iuliaj Judas, ul abirei, iii lucu.u siiiiin {Aei. i). > Ei iiola-
vel pcccaii : < Ei oves, » id csl, pra'desiinaii ad biliier noiandu.ii quod aposioli de discipiilis Chiisli
v.tam, sulijccli cjtis, humilitcr «;t dcvotc aiidiiini, duos lanluin clegennii in aposlolalus officio, qiios
obc licndo vori cjits, (|t!ia Ciiriblum pi;cdicat, vi niai;is idoiicos essc oognoverunl.ncc do liis alicrum
quoHiil noii aliud. El hic « propri.is ovcs vocal (Joan. aposiolum i.omiuaro pra?s(iiiipseruiil , scd graiiji
x), » provocal, et exallal iu Ecclesi;e o/Iiciis cl di- diviiKC hoc rcliqucrunl. Sed cl Sinion 1'eirus, si
giiil:itii»us, noiiiiiiiUim c.\ siio nouiinc, ex numine scptein diacoiios in dispensatores rerum paiiporum
scilitcl inerili, pr.cdeslinalionis, vcl graii* spiri {Acl. vi), privaio amore.ct c;iriiis affeclu. ciejjisscl.
tiialis {Pliilipp. iv). » De cujusmodi iioiiiiiiilius ilici- D "'^ aposloli lilicriiis vucarcnl oralioni ,
procul diibio
tiir : i Gandcte, quia noniina veslra scripla siiui in discipttli sic clccios, «luippe sibi inuiiles, rop;iIis-
libro viia; (iVum. iv). >liein : Yocavit Moyscs uiiuiii- soni. Nuiic aiiicin alilal;c siiul sories de niodio pro-
qiientque, scilicet ex nominc suo, iion cx nomine pier viciiiiialcs sorlilcgii, qiiibns successitcanouica
vulgi. non cx noniiiic pccuiii.e nunuMatx', non eleciio, qti;c nisi piira el sinoora, cl s.incla fiicrii,
carnalis alfcctus, non cujuscunciue condiliouis pri- praelcr Chrislum erit (.1 sacrilcga. Siul cum modo
valce, ui gencris, ci hujusmodi. « Omiiis cni;ii qui- iion cre:l;Uur soriibiis, el caicojudicio ad eligenduni
cunque fecciit volunlatcm Palrismci, qiii iii cadis aliquem in archidiacoiiiim, el lnijiismo li oincla iiin»
esl I sive Gia:ciis, sive Scyilia, vel quicunque dica iii Ecdesia ne iniiigniis cligaliir, quomu.io cis
ba:b.'.rus, « hic aplus cst regno Dei {.Valih. vii). > crediiiir ad liomicidiuinperpclraiiduinper poregrina
£i poeia :
cl cx*ca juilicia?
Ltclos ex omnibus oris CAPUT XXXVI.
Lveliis, et tnores non quce cunubula quwris, De inipedieniibus sinccriiaiem canonictv electionis.
(Clvcdi.vnis, lih. II, De luudihits Slilliconis.) Siiiceiiialom ei pitriijiem canoiiicac clcciioni»
Ilic < ovcs odiicil {Jvan. \) » c( Ciuillil vcrbo cl impcdiiiDl c dciiiuum, l-pra Ciczi (/V Heg. v),
,
<23 PETRl CANTORIS 124
ctipiditas Sinionis (Aft. viii) , violeniia oiiciruiii cl A rum. ProplcrliAnccaiisam pcccavildomusJeroboain,
majoruin (.Y«nj. xvi), alixqiie plnrcs caiisne, de et eversa esl, etdcieta de superliric lerrae(i// Reg.
qiiibus proscqiieroiir^ qiianim aliqiias inngilHicro- xiti). » Sed nnnquid hoc fuil Siinoniacum? Con-
nrmus io cpislola sua, caiis;i scilicel octnva, quxsi. siai qiiod vendere sacerdotiuin legale, Simonia fuit.
I, iia iiiqiiiens: Moyscs atnicus Dci , i cni Tacic aJ Si sacerdotiiim idolorum, quxslio est. Nisi forle ob
racioin locdUis csl Duininus {Exod. xxxiii), poliiit hoc dicamiis ibi iiicsse siiiiam, quod eiiain « .sacer-
uii<iue succcssores iirincipalus (iiios suos facerc, el doies cxccisoruin , » propicr sacerdolii dignitaleni,
posicris propiiain nilinqiiere (iignilalem, scd ex* nocossc habcbant de onicio prxdicnre , et morum
ir.incus dc :ilia iribn eligilur Josue ui sciremus hoiicstatcin hahere, siciit ci vcri s.icerdoies.
priiicipaliiin in i^opiilos , iion sangtiini dercrcnduni Ilcm Dominusin Liica, cap. xii : « Quis ptiias 04
e se, scd viljc iiiciiio (iVuiM. xxvii). Al nuiic ccriii- fidclis scrvus, » scu < dispcnsalor et pruJcns?
iinis plurimos lianc9Srcin bencficium raccrc, sci- (Lnc.xii) fidcli.c, > qu.x ail salutcin sunt nccessaria
lice', ul non qnncranl illos iii Eccicsia cohiinnas implcns : Unde Aposiolus : « llxc commcnda fi 'cli-
crigcre, qnos p'us cognoveruiii Ejclcsi;e prodesse, biis homiiiibns, qui idoiiei erunt ct alios docciii .
s d qiio.s, vcl ipsi ainanl priva(o aniorc, vel qno- (// Tini. ii). Idotici > vila, et scieniia et faciindiart
ruDi oljscq: ii? siiiii dcliiiili, ve! pro quibus majonnn " ( Et prudens, > nc dct « Sanclum canibns {ilntilt.
qii spiam rogavcrii, cl, ui dolcriora lacoam, qui ul vi{) : Qiioin consiiluii Dciis , > aucioritatc sua ci
clerici (lereiii miiiicrib'.is iinpolraventnl. miiiistcrio cligcntium, canonica scilicct eliciiono.
Addendiim ciiaiii quod iMisquam logitur Dotninus Alioquin non miiiiiur a nomino, de qiio , ct consi-
sic iiirrei)diii.->so, iiicaluissc pro aliquo criminc, si- niiiibusdiciiur : «Qiioiquol vcncrnnt, » scilicel itoii
cu( pro inonsiro Siinoniain. Coiitra iioc cnim mon- niissi a Deo, « fiircs suiit et lationcs {Joatt. x). Se-
sirum piignaKirus, ul illml dc Ecclcsia ejicorct, « fl.i- qtiitur : « Super faniiliain snam, » nt siciil prxosi
gcllo facio dc funicuiis (Joan. ii), > urmalus, iia- dignitato, ita prxsil inorutn honcstate.iUt dct illis,»
tiv.iiiique maiisuctudiKcm, quasi ad horam, sccun- non nt accipiut abcis lac cl laiiani, oleuni ct ainur-
dum iuiiiiaiiiialcm, cxiicns, < vcndciUcs columbas cam , con^lilniiur super cos; scd polius, < ut dct
in lemplo ejecil,ei mcnsas nummulariorum subver- illtiin Iritici, > divini vcihi < tnensurain, » secunduirt
til(Jofl;i. x), » Quasi diccrcl : Per nie inliandumesl capacitaiem auditorum, ct hoc < iii lcmporo. Omnia
indomiim ineam. «Egoi er.im < suni osliuiu(i/)t</.>,> ciiiin tciiipiis habcnt. Esl tcmpus tacendi, ci icmpiis
uon pcr vos accedilis ad Ecdesias, vcl spirilualia, loquondi {Eccte, iii). » Pra;dicaiio vero si assidtia
vcl ainexa spiriluaiibus. Sic eniin < doiniiin mcam, - fuerit. vilescii. Aliier autem constiititi super fanii-
duiiiuni oruiionis, spcliincatn latroiium, ct domuiu liam Doitiiiii, similcs siint sacerdutibiis Belis {Dun.
ncgulialionis faciiis (Maltli. xxi). > Si crgo iia iii- xiv), qnifiacio vero ostio «Chiislo, > quanuim inse
caaduil ct inrrcn hiil Dominus coniru fiijiiram ,
csl, per furiiva osiiola (ut sorJida miinera, pccniiiani
quanio niagis co.ilra voriiatcai cl monsirum Sinio- ntiineraiam, carnis afleciuni cl hiijusmodj) inirant
ni.e, quod ul boJio ciim monstTis, qiiu? popcrit ad aliurc, iii Saiicia saiiciorutn, comcdeiites, et de-
cjicerciurde Ec.lesia, opus csset, non tanium fu- vorantcs, cl asportantes oblata principum ct popu»
niculis, sed gladiis, conlis et fulminibus dc cffilo lorum.
cadciiiibiis? Canoiiicam autcin clociioiicm pncdi- Talibiis cliam objici potest qitod dicitur iii Deuic-
clorum trium tnodoruin cligondi^imitatricemqiiippc rononiio, cap. xx : < Qtiis est homo qtti xdificavit
CM succcdcotcni cxpriincns in Evangolii) Doiniuiis, doimim novani, et noii dcdicavii eani? Vadat ei
ail: I Voiiiieposi me, > eic. {Luc. ix.) < rr.ccopia » rcvertatur in tlorrium su.^m, ne forte moriaiur in
siiic qulbus non esi salus, « implendo , caniem vc- bcllo, ei iilius dedicet cam. Qiiis cst qui plantavit
strain cuin viiiis ei coiicupisccniiis cruciilgendo viiieain, cl necdiim fecil cam essc communcm, de
[Gal. v). » Quia, • Si qiiis vuit vcniie posi inc, »
qiia vesci oiiMiibus liccat?Vudal el rcvertatur.in
njcessc csl «ut abnogoisemctipsum,el tollatcruccm D doinuni su;>ni, nr, forte moriatur in bello, el aliiis
buam, cl scqiiatur ine {Ltic. xvi).» fic cnicilixis er^o fiingatur oflicio cjiis. Vcl quis est homo qiii despot>
elgcndus esi prxlatus Ecclesicc. Ei qiiia pra-dicia dil uxorcm, ct non acccpit cam ? Vadat ct revcr-
coinmnnia omnibus non suHioiunl eligcndis, siibdil: tatur iit domuin stiam, ne furie morialnr in bello,
« Faciam vos, » per auctoritaiem, cttlonorum, cl ct alitis accipiat cam. » Isli autcm ccclcsias cl cc-
virtuiuni inrusioncm , ul qui pr.xcst digiiilate, pr;c- clcsiastica bcncficia suscipiiinl, ct noii dedicanl cas
sii morum honestaic, ct scientia poiloat. El sic ,
nliqiio opore, aliquo servilio, ei iia uioriuntur iii
prxdiciis iinplelis ei collatis, « faciam vos lieri » bollo. Sxpe etiam in se plantanl bonain convcisa-
pcr Diinisteriuu), cl canonicam cleclionoin eligcn- lioncin ci docirinam, sed nccdum fcccrunt cam cnni-
liuin, « piscaiorcs hominum {Maitli. iv), » anima- iiiiinotn aliis exemplo, cl vcrbo prxdicationis, ol
ruin, uon pecuniarum. Aliicr elccti, vcl spiriiiiale i«leo tcvorianiitr in domum, ci ccciesiam suam, si
benoficium adcpii, similcs sunl sacerdoiibus Joro- non cgerunt, atitcqiiam ad aliam eligaiitiir.
h:t-c
boam, qiii de novissimis ct cxiremis populi focit Nunc aiitem elignntur qui pxdagogis imligcnl; ci
ftaccrdolcs iduloruin : i Qiiicunquc cnim volcbai, cuin debcrent aiios doccrc, indigont poiiiis ab ili:s
impltibat inaniim sMa-n, c\ rtolni saccrdos cxceiso- doccri ; iQiiasi inodo gcnili inianlcs, » qni dc^poii-
ItS VERBLM A BBUEVIATL.M. m
deiU siW eccl«*sias, ei :ilii cognoscunl eas, ci niini- A CAPLT XXXVII.
strando, cl pradicanJo in illis. IlKtn : Qiianla ciiani De qualuor geiicribusi si>irilHaiium.
debeal esse pnriias el sinceriias canonicie elcclionis, Siiiit aiitcin qnauior gcncra spirilualinin. 1° Stiiit
palel ex verl)iscl (ignris Verilatis ipsius. ViJi; qnani enim spiriliiaiia per qna; babeinr vel liabcre pr.xs:i-
pure ei sincere elccins sit Josne, quani pure ei sin- mitiir Spirilus sancins, ul viitutes et miracnl:i.
cere alii jmiicos (/ fley. x) : Saul, etiain reprobns, 2* Sunl cliam spirilualia, per qnie coiifcrlur, vcl
regcm, seJ dalus collala angetur Spirilus sancli gratia in aliquo, nl
in in ira Dei poputo, eliam quia
rogalus ab eo(// Rfg. v). Yide David sanciissirauin, ecclesiastica sacramenia {vide noias) prailer inatri-
sincerissime<de postfelantesclcctiim {Psat. lxxvii), »
inoniiim, ordincs, olTicia etiain ccclesiastica. 5° Spi-
elcornuolciin regcin inunclum. VideGedcon eastri- ritualia sun( annexa spiiitualibus, pnia adjuncia
personis ecclesiasticis vel ecclcsiis, ut dignitales,
inargos bovino more bihentes, ol volnplnosos aliji-
ccre paucos vero dcciiiKT, primitia: agri, rcJdiins ecclcsia;. 4^ Spin-
;
et sol-iius (qtii in virinie pioce-
derent ad bclluni coiiira Anialccitas, cl lingcntcs tiialia dicnntur vasa, ct vcstes ecclesiac consecrata.
terram) eligere (/«(//c. vn). Yidc in rNiimeiis viios 1'riiiia inipetrabilia .^unt, et do jiire, cl dc faclo.
a viginti annisei siipra iu viriiUc conira Madianiias Scciinda, de jure, licet non de faclo. Vendnnliir
ptignatiiros fuisse eleclos {Sum. i) : qiMiiio magis
" eiiim, sed Siinoni;iin pariuiit. Tcrtia, impctrabiliji
praelali viriles a'tale, aniino ct niornm graviiaie, saiii dc jtire, nisi iii casibus, de quibus alias dicelur.
qiii in viriiite procedercnt ad i)cllnm conira liostes
Qii.iria, si conllari possunl, contlata omnibiis vendi
invisibiles, in Ecclesii\ essenl eligendi? hcin o.x
pos^iiiu ; siii auteni lanliiin persr.nis 101 ccclesia-
vcrl)o eligendi. Eligere enim est dc iiittr bona, me- slicis, iioii viiis laicis. Probibcmur ciiiin in coiise-
(raiionc d;siiiiciiotie qiiinia, Dco scincl dicata,oliain
liora legcrc. Alitcr eligens potius 100 '>''S''ftil. vcl
ligna cl lapides ccclesix consecrata in coinniuncs
deligil, et dejiiit qiiaiii eligat. Ui aiiiein Siinoiiia
lisiis i^idigcrc.
aperlius suggillari doccalnr, qualciiicniiqne assigi:a-
Qiiod (cniporalia pro spirilnalibus uflerri possunt,
lionem, qua radiccs cjtis iioiirifan valcnt, suppo-
nainus lalcm. Siiiionia est qnuticscniiqiic ab
vidciiir cx Niinicris cap. xxxi in riiic : Acccdcnies
lioiiiiiic
fil aliquid quo non gratis vel ininus graiis dclnr
lllii isrucl ad Muyscn dixoriinl: < Ob lianc causaui
spiriluale beiienciuni. f Fit> dico, non < est.i Co::-
otTcriinns in donaiiis Doniiiii, singnli qnod in prieiia
sanguinitas eniin a iv.Muia, a Deu cst, iion lii ab auri poiniinus invcnire periscrclides, armillas, an-
iiiil;s, dcstralia, murcniilas, ut dcprcceris pro no>
liomine. Cuni aulcm iiuiuro; dalur spiiiuial-j bciie-
ficium, non gralia;, < caro ct sanguis boc revotat bis Doniiiiiiin. » Ergo pro triccnariis, anniversarii-;,
(MaUh. nec esl lixc cl biijnsinodi, licct exigcre, et dare pecnniam? Noii
xvi) » sic daiiti, noit spirilus :
Sinionia, sed peccaiuin allciius gcncris cl mortalc. cst ila. Iliijiismoili solutio siiinitur ex lioc qnoJ se-
Uirum autem, qni sic aceipit spiriiuale bcnelicium, qniliir: « Snsceperunl Mttyses cl Eleazar sacenlos
oniiie atiniin ohlatuin, et snsceplum iiilnleriint iii
praeposilus inagis digno, in ccclcsia, lcncaiiir illud
tabernaciilum tcstiinonii, in inoiiuincntum rilioriiiii
resignare, non diOTiMio. Maxinia eniin stragcs ori-
retur in ecclesia, lioc dicio. Eit dico aliquid indc-
Isracl coram Domino. i Ex qno patet qnia polcsi
pccunia dari ccclesi.c in meinoriale et cxcilamen-
Lilum, pula munus, ve) obsequiuin sordidum prx-
luin cjiis, iii signum dcvotioiiis pcicntis sulTragia
stilum, vcl praesianJiiin. Debilnin obscqiiiuin.c.xclu-
Ecclcsia;, ci iii cxcniplum aliornm ; nec datur pro
ditur, ut, cum qni:, Nocalus in p:irlem soliiciludinis
spirilualibus. Ita eniin cl Pclrus in coelo orat pro
ad suinpius cpiscopi mililat Ecclcsioe, ui sic consict
aliquo, videns illum dcvotionc ct opere vicinari
episcopo dc digiiilalo, scicntia, virluiilus ct boiiis
Dco, sicut Ectlcsia, pro sigiio dcvolioiiis ct operis
moribns ejus, quibus prxdito confert ccclcsiasticum
sic petcniis oraiiones, cl suffragia cjws. Eigo ca
beneficiuin, ncc idco niinus graiis. Pcr adverbiiim
ratione licet mibi dare Eccle.5i:e, nl in ca iiiiiltilcr,
aulem cxcludiiur ejus exspectatio innneris, vel ob-
D proibcndas ctreddilus accipiam? Non esl ita. Ali:i
scqnii, vcl boncllcii spiriinalis conforcndi vcl col-
cnim ratio biiic iiide rcfonnal pacluni. Snffiagia
lati, sive intervenciii pactio, sivc iion. < Dcus eiiiin
cniin el oraiioncs Ecclcsl;c nccessnria siiiit ad saT.i-
videi in corde (/ lieg. xvi); » paclio autem ct caus:i
tem ; citra aulcin ccclcsiasticos rcilditns csl saliis;
siiic qua non possct oiriciutn saccrdolale cxcrceii in
{eqiic antcm aggregandtis est stilTragiis Ecclesi;c.
ccclcsia, non cxcluditur. Pacisciltir eniin episcopus
qui ininus vcl nibil dat, sicut cl qui plusdedciit,
vel saccrdos cnm patrono dc ncccssaiiis natnia;
cuin dcvolc ct cx aftcctu ca petierit, alioquin tnrpis
Inveniendis minislris aliaiis anlc dodicationcin ec-
quKstns et vcnaliias vidcbitnr in ea. Secniido. da-
clcsia:. Coinplcctitur auicm lixc dcscriplio pestcm
liir pccunia ccclcsi;c in nccessilatem, ct sustenia-
Simoniacam et lepram Gicziticain, iion autcin Cori-
incnlum nalurte ininistrorum ct inventionem liiini-
licam violentiam ,
quae frangii osiiiiiu ccclcsi.c.
naiiiim ecclcsia;, ct hujusmodi, siiic (piibus odicinni
Pejor csl duabtis priinis pestibiis. .Mallcm cssc fur
diviimm in ea rile non celebrabiiur. Tcrlio, qnaii-
quam lairo, Simoniacus (|nain Coriia per prcccs ct
doqno dalui* iii ccclcsia pecnnia (qn;e tiinc cificii-
exlorsioncs princijnnii.
dciula est in pias causas, alioquin ciipiJMas cain
fxigil non jnstitia), non pro spiritnalibus ci ab>o-
m pETRi cAMonis m
lutiona confereiida, scd pro pceoa pcccaii in siippli- A pccnnia acque compelai laico, sictit el clerico. E19
cium. iii prinio casu extiudilur oninis paclio et cnim pecunia ecclesiae a sacerdoie deiur alicui,
conJiiio. In secnndo &JtiuUiiur paciio, ut sciiicci quandiu viveret h:ibct qiiasi in annuain pensionem,
sarcrdos paciscalur cum palrono de uecessariis iile tainen ntMi idcirco atligatur divino, vei ecclesia*
vilye iiivcnicndis. Sic etiam saccidos carens bcne- slicD oiTicio exseqiienJo.
ficio c. tksi:<slico, pacisci pol<isl ciini olio, ul mini- CAPLT XXX VII!.
] fciict iii pcclcsia ejus, duin morain feceril in scliolis Quot modis commitlituv Simonia f
^uptT necessanoruin inTentione sufliciendnni i*U Commitiiiur aiilem Sitnonia fraclura osiii,qii04l
oQicio c'(.sequeiulo; u( stilicct Iiabeal non laiiium est Chrislns, iripliciier: Munerc u manu, a lin-
|
undc vivai, sed unde pauperes pnscal, uiquod prx- gtia, ab obsequio. Qux dislinciio ex ^oraiilitts
dicai ore, coiiGrmei operc. Similiier io lertio casu Gregorii (lib. ix, cap. 17) super illnm lociim Jere-
adinilliiur paclic, /]ii3c famcn cum s'\i[forie fii] slve mioi (cap. XLviii) Iiaberi polest t « Maledictus omnis
in seeuiKlo casu, sive ii< lerlio, sic fieri debe>, ne qni facil opus Dei fraudulentcr, » $cilicel, pro re\
propier eain inGriut scandalizentiir. Turpis paclio, corporalis prxmio, vel pro lauUis verbo, vel Iiu-
inlionesta ci cu^tida scmper excluditur. Cum auieni mani judicii gratia. Cst eniro rummns vanx gloriae,
OiTici.t ecclesi.stica sinl dc grncrc spiriuialiiim, sicnl esi niimmus eiationis, esl nummus cupiditatis, esl
sacerJos vendens oOTicium suum pula,
locan !o se, numnius jsonlidx obsecutionls. Sed de Uoc uliimo |
ci operas suas, ci opera sua, et inslrumcnla ecclo- quaeritur, si sine cxptessa pact<oite pariat Simoniam? i
fiin, eliam beDedictione nupiiali commitiii, Siino- Ita quiilcm. 1.03 ^^ nunquid impensa obsequii
iiiain. Sic qni digniUiem panperem, personx snx boncsli? Yidcinr quidem velle Iioc philosoplius,
iiisuiricieiiian, pro emciumenlo leniporali illt ad- dicens (SENtc, cpist. 4i): Hoc itaque in his qii«
iiecieudo, iti ecclesia suscipit, alias 102 "<»> ^'"^ affcciamiis, ad (|ux labore magno coniendimus in-
iiiissurus collum jugo , oneri ci oflicio digniLitis spicere debemns, autnibiiin illis commodi esse, aut
illiiis eisequendo, nisi propter angmenium reddi- plus inoommodi.
tiium exirinsece aiJditufn, vei addendum, DOiata Q IX lam supervacua sunl, quxdam tanti noii sunt.
ei indicam, non tantuin venalitatis oflicii, scd per- Sed Uxc non providemus, ei grjtuita nobis viden-
sonse sux ad lioe eisequendum. Turpius aiitoni osl tiir, qtix chnrissime constant. E\ eu licet ftlupor
sc iiistim veiKJere, ouam aliquod exirinsecum. Ilcm nosier appareai, quod ea sola pntarous emi, pro
aJ idein, causa 1, q. 2 : < Qiiam pio meniis affc- quibus pecuniam soWimus; ca ^ratuita vocamus
ctn, » etc. IJirum awtcm sic babitam digiiitateni, C P""® qnibus nos ipsos inipendimus, qux cmere nole-
vel ecclesiasticuffl beneficium (ctieaiur re&ignaie, tnus, si domus nobis iios(ra pro ilHs essei danda, si
qiiseslio csl. Siciil autem paciio vocalis in spiiitna- amosnum fructuosumque praediiim. Ad ea paratis»
libus indjca esl venaiiiatis et cffectiva Simonix co- bimi sumus pervenire curr^ .sollicitudine, cum perl-
ram hominibus, ita et paciio mentalis coram I)eo ciiio, cum jaciiira pndoris, liberatis el tcmporis.
ei aiiijciis, qiii iKHiQisi inenialitcr loqiiuntur. Sic Adeo nihil est cuiqnc se vilius. Idem iiaque iik
ergo coiisisiit Siaionia in exs|)eclaiioi»e munciis oninibus coiisiliis rcbusqne faciamus, quod eolemus
accipieiuli, ei in conceptione ejusdero dandi, et in quoiies ad insiiiorem aticujus mercis acccssiir.us,
epe uiriusque panis, dantis «ciliccl ecclcsiasiicnra Vidcamus hoc qnod concupiscimns, quanti defcra-
beueficinm, ei speraiitis rotribuiionem, et accipicn- Sxpe maximum est pretinm, pro quo nullnm
tiir.
tis, vel iu spe acrepluri beaeficiuni erclcsiaolictim. diiiur. Iklulta tibi possum oslendere, qux acqiiisiia
Dare auieiu, esi qu.-uidoque iia et accipere. Uifutu accspiaque libcriatem nobis extorserunt. Noslrl
aatem sic adcpius beneficium eccle*iasticum tenei- cs-emus, si isla nosira non essent. At videtur loqui
liir illud -csignare.quxrilur. Sed cumexspeciaiio ct de labore coiisequente collatum bmiefictum, nOi^
concepiio luunerupa parianiSimoni;iin, qna^eril di0e- aniecedcnic. iiem : Nummus cupiditatis cum ex-
reoiia inicr Simoiiiuin ct lepram Cioziiicain in hoc ^ pressa paciionc, ei sine expressa paciione, enm
casn? Simoiiia quiJem commiiiitnr iu volnniate, lum prava spe cx9pcct:«tionis et conceptionis dantis et,
concipieiiiisdare, liim cxspcctalioMis acdpcrcs lcpra aceipieniis parit Simoniam. Usnram ergo ct niiiii-
vcro Gieziiic.i in opere landiin, scilicci cuin (Jaitir, vcl inus obsecniionis cilra paciionem? Ita qiiidcm , sl
citm ac< i4)iiur, Item : Si cxspeclalio laiitum iniervc- inipensa obscjuii 6ordida fnerii. Si honesla, puia»
nciii duni accipicns ecclesiastcum bcneliciuni, n iiili
si d.iiis bciieflciuni ecelcsiaeticum in accipicnt»
sciverit pcr conjecluras cuui exspectarc rciribiiiio- re.<picit graiiam, scientiatn, probiiatem, Chrislum
ncni, liccl non conceperit ille date, lurpis cst in- sciticet poiiits quam ternporaitin iHtlitalem tibfr
giessii&ejiisiii iilud heueticiiim^quia iioiigraiiseslsil<i pr«.>ii(ain per obseqiiiuffi impensum, non erit
coilaiutn. Scd nunqiiid (cnctur iliud resignarc? Si Simonia ; sed nec ipse hoc intuita, ut temporaia
auiem nescivcrit quod munus exspcclet, si indigue- prxmium recipiat, ei obseqwaiar. Item : Quxritur,
rit pra;;laius, polcrit et dcbct ei dare, ei subvciiirc. si pactio memalis, cuni spe utriasqoe partisdantis
Sed iiunquid parlicula, vei fritslulum rcddittitim et accipienlis scilicet, indebita sahem apud Dettui,
ccclesiasticorum collaluin a sacerdoic alicui, si illc iaciat in fraudem Simonix, pariatqiie ingressunx
•"ud veudjderit, Simoniacus cii(? Non; cum talis vitiosum in spiritualc bcncficinm; vcrbi causa.r
:,
m TERBUM ABBniiYIATUM. 130
Si patrurts sen^s noposi siio probo, cliatn lionpsio, A scrvlens r.ltari, novi rivU dc aUnri, el semlnans s|>i-
<lc«lerii ecciesiam snom, alias non diUurus iiisi stib ritualia, non metii carnalia? Ciedo aiitem quod
spe pereipieiidi obveiuiones ei friiclus iiiisjs occle- sic cor-.in jnsto judice venlilarctnr haec caiisa; lali,
sia; quaudiu virerii, nec ille alias acceplunis spiri- saltem portionetn reddilnnm, unJe vivcre possct,
tiialem, ntsi dederil fructus illi annoxos, daiui (ct assignaret. injusium cnim esl integi-italcin spi-
si sic linhcns ecclesiastic-iiin benenciiniO icnealur rilualium aliquein habcre ul canlaiidi in cho-
lllud resi^nare. Consiat lamen qiiod iiiramentc in- ro, inlrandi capiluluiii, ministrandi ad allaro,
ierpo>iiO| vei inlerponendo super concesslonem ct noii intcgrii.iient aiuicxoruiii eis. Talia eniin ncc,
percepiioiiis rruciuiim, et ita vocali pacliune me- eiiam in pias causus, licel expeudcre. Dc conimuni
dianle ingressus ialls sil viiiosus. Sed nunquid aiitem portionc ecclcti;e, po-iCl quidcin clcoinosyna
eleciio aiicujus,>si juraverit, vel se juratiiri:m pic- hnjiisinodi aniina inonustcriis, vc! aliis locis reii-
misertt, «nuod consueiudines illius ccclesio; scrva- gio.-is assigiiari ; de poriione aulein spirltuaJ, et
bit, el biijusmodit < Beaius autem qui fMerii pavi- singulari aliciijus de ecclesia, non possct.
dus in lalibus (Proti. xxviii). i Iteui : Quid si ali- Cum auten; paclio mentalis cx parte utriusque
qiiis admtnisirationem dignitaiis ecctcsiasticx ali- provoniens, faciat viiiosum ingrcssnni, niagis facit
cui coi)liileri<., alias non coilaiurus, iiec itle accop- vliiosuiii cx parte dantis CLCIesiasiicum beneficium.
turus, nisi reddilus iliius ei conccssciil usque ad in inanu eiiim ejus ei voluniaie est dare illud vc)
ires annos ad marilandum sororem accipicniis iion. Ille esi os.iuin per quod intratur beac vel
beneficiiinri iliud, ut et slc accipiatur spiriiunle, et inale, vidcalnecorrunipatur, quo minus gralisd. titr.
dctur lcmporafe? Ilem ; Quid i!e resignante ccde- Si auiem accipiens bnbiiit voluntaicm dandi inunus
siarn vcl prxbendam, ul eam conforat nepoii suo, per se vel per alium, dum non dederit, ei'|ue pra:-
qiiempraelatiis eogil jui-are, qiiod patrnumnon olTen- lalus contiiturit heneliciiim ecclcisiasticum si.icere ct
^^^> 104 ^^*^ ^i ncccssaila vita: cx obvoniionibiis sine spc aliqua muncris, accipitei illud poe liteniiam
uiinlstrabii; quod mulii approbant, ciiiiiqitc iiigra- agcns super prava voluiitite sua, nec crii viiioiiis
(wra repntanl, qui palruo aporiato ncccssaria ini- ejus ingrcssus, cuin siticuritas oslii mancat. 105
nistrare renuti quasi ea speet eo intuilii ille hoc Graiis eniin accepil, et ille gra is dcdil. El si en'in
;
beneficium recepisset, et aliiis eodcm intiii u ei piavani ct Sinv n a am, quo ad Dcnm, iiabtiit volun-
contulissei? Iteoi : Si prxlatus non alias daiiinis laieiii, iiociiiiendo de illa, cum cam ad elTecium non
uepotibus snis minorilats bencricia ecclcsia.siira, ct perduxCiit, nihil Siinoniace acquirit vel possidct.
ad idem parumper cogat caro, ob\en- Quemadinodum si in voluntate Iiaberem quod
fi! iioc ei nisi Q
tiones et frucius percipial? (n his oiniiibns casibns eiiicrem a te mam tuam mihi in uxorem ; lu aulem
^ijxritur si vitiosus fueril iiigressu';, ei; Slnioniu- giatiseam mihl dares,graiis eisine empiione cam
cus ? Uem : Qui unum duorum spiriiualis sciltcel baberem uxorem. Ilem : Si fiiriiim ecclesiae csset
heneflcii, el ei annexi vendii, nemru n iuvcndiium occiiltutn judicio cjussecreto, judiclo videlicel coii-
dcrelinquit, et qiii ununi einil, r.cutniin incnipiutn fessioiiis, sitnplicitcr furtuiuesl, sicque ablatuin a
rcliiiquii ; ergo qui uniim dederit ci rcliqiiiini, et coiifessore prxcipiinr reslitul; crgo Siinonia occulia
qui unuin accepcrit ei roliqtiuni. SeJ prxlaliis a!i- nicutalis, scilicelj jiidicin ecclesia; interiori, nou
quis alirui conferl dignitateni ecclcsiasiic^im, alias exterioii, Simonia csl; ct adcptuin sic beuenciiim,
non collaturus, nisi friiclus cjus impignnraverit ad ruriive sciliect el occulte resignandutn. Coufcssdr -[
eniendum, vel rediinendum agros, vel reddims cc- eiiiin judex inlerior JBdicarc debet resiituendum ,
clesix, vel in fabrtcam, tcI sumpius ejus coticesse- cum Simonia], quo ad Deum , commissa sit ;
jtidex
rll ad tompus ; crgo alteruin recipii, ci non rcll- vero oausarnm ct exterio'uni non judicabit hoc esic
quum, q^ia nonsiatiin. Eadcra est objcctio de aniia- Simoniani, nisi rcus piiblice hoc confessus fuei it
libiis, hiennalibus, iriennalibus, ei hnjusmoli, qux vel stiper hoc convictus. Item : Sit ,
qiiod aliqiiis
oniiiia videnlur facere tn fraudcm Siinoni*. Hic !> acoe«leiis ad ctclesiam vel monasterium , dicat
disiinguuni qiildam diccntes bcqticstraiioncm rc- Oflero uie ei inea huic ecclesi.t;, vcl monasicrio ad
runi ecclesiaslicariim factani comiiiuni aiictoril :te scrvieiiduin inco pcrpetuo, bi sine <iisiinc:ione rcci-
Ecclesirc, et ob utililaleni ejus, licitiin esse; pro- pitur, saiius erii iiigressiis ejus. Si autcin plura
venientein aiiiein ex propria utilitate, ei ciipidii:ite qnaiii oiduta ab eo exiganiur, vel si disiingiiatur
episcopi Simoniacam. Item : Hac cadcni rt-gula :
iiilor bua et illum, ut sua scilicet sint cr<iisa cur
» Qui unum vefldit, i etc., conviiiciiur alios perri- recipiaiur, viiiosus erit ingressus. Si auicin iutor
sna ei ilhim distinguatur, iil scilicct illu sil cansa,
pere Simoniace, el ad minus iiijiisiofru«;tu9pra^iiCn-
dfi alicnjus pcr annuin, ci aliud (piriiuale, cui aii- cur sua cum ipso recipiantur , sanus et ticiii:s cr t
nexi sunt fruclus, sive in illo anno servierii iii cC- iiigrcssiis. Si uulcin monasiorium egnerit, ita quol
ufluroniein sc illi, sinc pccunia leciperc non posbit
clesia canonicus instiiuliis, sive noti. Si iion scrvic-
rlt, ergo perctpiectes fructus sic, subirahent ec- vcl sustuntarc, s|iiiilualcm fratcrniiatoin li conce-
dat, non corporaluni; vcl in cxccptioneni paiipuri.i-
clo«iae illi perannain, et servitorem, cl scrviiiurn?
lissiiiB, cl stisieiiiatiuneni vit;c illius cxi(;cie puiesl
Si servierit, crgo suhlrahunt annexum spiriiiiali,
et t alligant osbuvi tiiturauti (/ Cor. ix), > sicqiie ab co, ut cuin rccipiat, ct tcinpuraies rcddiius, «itti-
iSI rETl\I CANTOIUS 132
biis lanluiTi suslcntctiir Jum vixerit. Quod si pcr- /^ iiiimis. llcm Sl abbniem emcrc niiir.im, cman-
pciuos cxegcril jam manifcsia cupidilas viiiosum
,
ci[ialioiics, cl iHijiismoili, ne episcopo siil>jicialur,
facii ingrcssum. Ex bis auicni liquel non dcbcro SiiuonlACum sif. Viticlsir quidein, quia Isla annexa
construi, vel fuiidari aliquod mon.nsleiiiim , sine sun! spirilii.Tlibus, qiiotl qiiiifem csi. Ciiililiei nn-
cei to nunicro agrorum ,
pecoriim ei personaniin. lem eliain in spiritiialilius ficcl rcdiinere jiis siinm.
Cum enim ista augmenlumsiisceperlnl, noiinisi dif- Unile projioe pcciiiiiam, ut cmr.s lilil paradisiim.
ficile laqueos et ciipidiiales Simoiiiai; viiare polorii, Ilem ; QuaerUur si Simonia csl dare procuraiio-
Quid si familiaribus episcopi mibi non bcncvulis ncm, vel redditus collcgio, ui celebrel Testum sau-
dedero, ne famam meain apud eum Ixdant, sed si- di alicujiis in duplicibus, quod prius noiinisi
leant, nec juvent iil mibl coiifcraiur bcncficium siinpliciier ccicbrabai, vd eliam pro decanlaiido
ecclcsijslicum ? Slgiium lacitiirnilatis nim babcant byinno r.ovo, insueio, ci bujusmodi. Nec hic oninl-
coiisulere episcopo vitiosum f.Tcii inp;ressum. Quid iiioda puiiias cst. Ocatus Tbomas Caniiiarlensis, ul
sl non sint familiares eplscopi, et lamon eis dedoro, Simoniam a domo sua penitus amoverel, insiUueus
ue f;imnm incam incnisieiii ? Non propier boc crit magisirum Arnulpbum cancellarium, cum juri-
vitiosus Ingrcssus. Sed nunqiiid si de.lcro ostlario mcnlo oslrliixit, quod nec cum paciione, iiec sine
cpiscopl.ul ingrcdiar Incapelhm ejus, ubi ordincr? D paclionc, usquc ad canipulum pro oflricio cancclla-
Non , ciim ordo jam mihl debeatiir examinalione , ria) odminlstiando accipcret.
meiqiie susccpiione In mairicula qu.x praeccssit, CAPUT XXXIX.
eliainsi noii prxcesscril cxainiiiaiio , vel siiscepiio , De pKtia Simonlacorum.
et tamen biijus causa spe ordiiiandi sl ingrcssus Scquiiur de pcena Simonlacorum. Giezl pro im-
fuero, qiiia dignus suin ordinari , non eril vitiosiis manilaie crlminis pcrcussus esl lepra (IV Heg. v).
iiigrcssus , si proplcr l.oc cl dedcro , quia niilla Siiiion damnatus in gebenna. In pr.i!senii damni-
penes cum esi cura de ordinibus. Exic;idil antoin lionisejiis daia esl scnlentia < Pecunia lua lecum .
Sinioiiia ramos siios ab altai IIjiis in qnibus rudicaia sii iii perdiiionem (Act. viii). » Quidam eliam pro
sodci, ei nidHicai usiiuc ad fores cl inlioiirim onli- libertaie Ecclcsiae redlmenda vendcns principibus
niim coiiforcndonim. Asslsiil enlm capellaniis ordi- jiira, ei bcneficia ec(.iesiastlca, 107 consueia pri-
r.aloris, 106 '"» »>rdlne tollalo, slaliiu rapial for- vaius esl pncdicandi gralia. Alius dum conrcriel
cipes, ei iiianuicrgium de manibus cjiis, ciir .'icci- ordines, dicens : « In noniine Palris oi Filii, » derocil
piat consuftiidlnem allegans ; conqticicps etiam in lcriiosigno. Obmutiiii enlm ciim debnii invocare
qiiod non a singulls ordinaiis siiignla ninnntergia I Spiriium sanctum. » Quasi dicerei ei * Graiis :
.iccipiat ; el saepe quod miiiiio accepil vidua, rapil acccpislis, graiis daie (Matih. x). » A<coi.soiium
inaniis ojiis sacrilega. Arcbignlliis ciiam caiiw prac- cilam sicui et prlncipale. Uude Cyriacus diiconiis
soniandi ordinandum in siibdiaconum (rcs solidos, oblatis ei muneribus, ut veniret curare filiam Sapo-
in diaconum qiiinqiie vcl qitaluor, in saccrdotcm lis regis, ait : Absil mibi Chrlsii graiiam per nie
sepiem in paslum cxlgii. Sicui aiiiem emere vel cssc venalem! Pisccedite, inqiili nuntiis, uon ascea-
vendere primipale cst Simonia, lia ct acccssorium, dam equum, slcut nec Cbristus, scd pedcs sequar
etomnia ei adjuncla cx olbcio ecclcsiaslico d; bi(a vos. Qiijcdam ciiam muHcr rcllgiosa fere pcniliis
cl, cui coiifcrliir principale. Ergo vendcre sigillum nibil manducans, et In cxsiasim, et visioncm ange-
canipuluni, jtistltlam, ceram, cl bnjiismodi, nlsl licam sacpe rapia, diim sub obientu jedificandae ca-
paiipLTlns excusct, Simonia esl. Unde Gre^oiius PcIIk;, cl ngroriim emendorum ad opus
monasteiii
(bomil. 39)superLucam (cap. xix) ibi : < Ei ingrcs- illius, dona ab oiTcrcntibus subcipcrcl, graliaiii pri-
6us in tcmpliim ca^pit ejiccre vendcnles cl cmcntes siinam, et spiritum propbeiicum, cl allociitionein
iii illo.» Miilli, duin pro religionis habitu, sacro- amisit angelorum. Et nlii allis modis pluriniisa Dco
riiiii locum percipiunt, rcligionis offit iiim
ordiiiuin graviier piiniti sui.l.
iu mercimoniiim lerreiiac negoiialionis converluiu. D C.\PIIT XL
« In (eiiiplo colutnbam vcndil Uonn. n),» qiii boc De commutatione spiritualinm.
qiiod quibusdaiii jure conipclit ad prxmium lar- Scquitur de commulationc spirituallum ,
qu.ne
giliir. «Jiistitiain vcikIIi, > qiii lianc pro praiinii ac- empiionis et vcnditionis conlractui vicinatur. Unde
ccpiioneservat.» Emit in tcmplo i qui ciim hoc, , et noiam Simonix facere vidclur. Cominiilalioetiain
quod proximo jure debet, negat, dato pationis prie- mcrciuin iii qiiibusdiim proviiicii», ubi copia nionctx
niio ul liijusiain causam foveant, cinil percatmn. non csl, locuin lenci conliacliis cmpiionis et vcii-
Qiiibiis dicitur : < Fecisiis domuin mcam siiciiincam ditionis, iit pro meice mirx, pro aiiimali a:iimal
lairoiiuin (i/fl///». xxi; Lvc. \iK)i Per m::liiiain accipiatiir. Sic ct < oiiMiiiiiaiio In spiriiu il biis, enip-
euim eicupiditatein occidunl ubl vivifiearc debe- lloni et veiidilionl non mulluiii vidolur absimilis,
rcni. Iiem ; Qiiaeritur, si eiiiere fralcrnitaiem islam et quod faciai Sinioiiiiim. Ilac raiione, coinmercio,
vnlgarcm a qna qiiis cxpellilur non soiuio pro- paciio commuiaiionia (pioiiter qiiasii rcsign;aiir be-
niisso, Simoift;. j,ii? Vi,!eiiir quidem ctmi spiriliia- neliciiim ecticsiiisticiim, prop er quam eiiam, ct
libiis amiexa sil, iii niissanim solemniis, ct siiffia- per quam jiperiiiir ingics-ius in idiud) Siiiion!ain
giis, ei or.uicuibus lilcliuiii; boc lamcn non difli- facit, inier oplscopum dantcm, conscium li):.acn
,
133 VERBUM ABBREViATLM. 131
biijus commulallonis, et inter rcsignanlcm benefl A imer lalcm el vicarium lemporalem non facil Simo-
cium, quoJ episcopus proprio nepoli confert. Ergo njam, quia iieccssilaic cxcusaiur.
et iiilcr resignantes, eliam citra conscieniiam daniis CAPtJT XLI.
episcopi, iii quo casu (scilicet episcopo iiiscio pa< Dc Coriiis,
ciioiiis iiujus commulaiiouis) iieneflcium illud iion Scquitur dc Corili.;. Ciijusmodi sunl <|iii per pre-
Simoniace dabit ncpoli suo, iile tamen Simoniace ces el viol( iiliam saf^culaiium priiicipum, sjve oc-
iiluJ acquirct. Item : Per bujusmodi commutationem, ciesiasiicorum iii Ecclosiam iiiinidiiiUur : et boc ,
prjrcipue c^ecimarum redemptarum a manu laicali, vel quia damniim rorum temporilinm timctur, vcl
et redJituum ex locuiis provenientium, quodcunque damuum corporis, vcl serviliter limcnlur principcs.
eccicsiasticum beneficium baberi potest, et ita om- Sic auiem inlrusi majus peccaliim Iiaheiit , qu;ini
ncs praebendae ecciesiac alicujus per commuiationem Simoni;ici. Sicuienim latro pojor est fure, quia bic
laiium , non Simoniacc comparari possuni, qiiod occidi, ilie fiisigari praccipiiur, sio ct Coiiia Simo-
lamcn ralsuin esl. Item : Deuicronomii cnp. x\ir, nlaco; quia liic in pace, sciliLel dala pccunia , in-
< Si quis babueriluxorem, etquscsierit occasioncm irat eccleaiam ; Corila veio pcr violentiam , fiau-
diiiiitiendi , eam
poslquum seniores civilalis lioc gendo ostium.' Si ergo, ubi iion dclinqoimus pnres
cognoverint, secundum legem euin punient, et " sumus, si jubetur nobis nou domiiiari iu cleto, scil
I
adjudicabunt illam ei in uxorem, i ila ut nou possil diciiur nobis t El dominamini piscibus m::ris ct :
ijcsiiis lcrraj {Gen. i), i id esi besiialiier v.veiilil u$
eam dimittere omni tcmporc viix sux. i A simiii
ergo Si iste legitime sortiius cst ecclesiam, el
:
taiiluin, non illis qiii reilevivuni, qui noii comini-
quxrit occasionem ut eam dimiilai, quia alia |;in- Kcruiii aliquid stiper quo corripi deljeijl; cum eiiam
guior csl el uberior, secuudum poenam coiisiitiitain ui;»jor doiiiiniis fcuda niiooris domini non possil
iit canoiiibus puniri dcberct, et in ca maiicre omnt daie, vel ci pra'c'pere iit dei, ncc major praelatus
lempore viiu; stix. niiiiori , ul dct ccclcsiasiicum beiicriciirii. Scd nec
108 ^ol^ lanien quod comir.ntaiio et pcrso- darc, cuin illiiis sit iilud dare, nibi in casu , scilicct
naruiii ei bcnericiorum, aucioritate Eoclesiai facta, 109 >> i*cenu uiale daiitis ecciesiastiium bcncfi-
et ob uiiiitalcm ejus, admiiliiur : qiix vero (ii tiuiii, tunc ci prxcipeic possct, ita ut mclioii darc-
propler lemporale commodum, ubi aiienditur sci- tur Aliicr prpcijjicntcs et bujusmodi emancipaiioncs
licct magis propria utiiitas quam Eeclesix, nxvum et exccptioncs ab obed cnlia minoris praeiali procu-
haberc videiur. Nolo tameu « os mcum in coelutn rantes, sanclitatcm vel siiiccrilaiem osiil , noii vl-
poiicre IPsal. lxxii), » ul asseram itoc esse Simo- >, denlur scrvare, sed pariicularia scbismala inducc-
iiiacum, cum summus pontifex Alcxnndcr 11 biijus- re, cx quibus connabiiur ithul utii'.ersaie scliisma
modi commuiationem fieri ex dispensaiione con- ct separatio a Rouiana Eccksia. Dc qua Apobtolus :
cesscrii, nescio sivc in scripto, sive siue scripio. I Nisi venerii discessio pritnum, cl rcvelaius fuerit
Iicin Dominus : t Gratis accepistis, gratis dalc iioiiio pcccaii , filius perditioiiis ,
qui adversatur ct
{Mttiili. \). > Et ilem idem alibi : t Si invilalus extoHilur super omne quod diciiur Dcus,aui quod
(ucris ad toeuam, rccumbas In novissimo loco, ex- colilur, ila iit in lemplo Dci sedcal, oslendens
spccians quousque dicatur tibi : Amice, asceiidc se lanqu.im sit Dcus (// Tliess. ii). i iloc aiileai
supcrius (Luc. xiv ). i Et Apcstolus. « Mcmo sild dico poiius liiucndoel dubilando, qu.im asscrcndo,
siimat bonorem,! elc. (//etr. v.) E\ bis tribus colli- « ne pouam os meum in ccclum ( Psul. lxxii ) , »
gilnr, t quyd gralia , iiisi datur graiis, iioii est maximo ciim oaiiics rcs Ecclesia; sinl in poicsi;iic
graiia illom. x»). i Sed eriine medium iiiter : t A niajoris pra;lati, tunc lameti cum miiior prul.liis
Deo votari, cl sumere sibi bonorem? » {Hebr. v.) dcliuquii.
AJisit '. Non enim a Deo vocaris, nisi pcr eum asceii- CAPUT XLII.
das, nisi gralis accipias, stilicei ul nibil tuum iii- De poena CorUiiruin.
terprelans, tibi sumis bonorem. « Aliunde iiiirans ^. Sequiiur dc poena Corilanim. Coic, ignedecODlo
quam per oslium (Joau. x), » aliunde asccnJens, misso comliustus est in signum xierin iguis tempo-
ab alio quam a Deo vocaris. Sed quid si fractiira rale secuiiiri {Nian. xvi), eo quod \ioIenlcr fibi
ostii lanium sit in voluniatc, et noii in opcre? ustirpavii olTicium sacerdotalc. Ozias eJiain, qiiia iii-
Pteniteas dc volunlate ct beneficium accepnim, licel dcbilc ictigil llii.ribuliim laiiqiiam si satcnlos essot,
ciim volunlate nula, rciincas, graiis tamen (biiiin. iepia percussus cst (// Paral. xxvi) : ila ei Oz.i
Noii minus cnim accipiam codicem itniiU, si graiis arcam (// Jieg. vi), et Maria soror Aaron ob solam
illum inibi dederis, licct proposuerim illum eiiiero. deirattioiiem (.Yiim. xii).
Consiat ergo ex bis qiiod pactio super augenda peii- CAPliT XLMI.
sione (maxime liabiia iiiter clauslrales, cuiu curam De saiifjniiiili^, qui adificant Sion in sanyuinibfs,
Siciit aulcui Icpia Giozi (/ V Reg. v), sii;oerila:eni
aiiimarum iion babeant, ct vicarium peipctuum in-
sliliiium, vel iiisliluendum) Simoniam facil; si osiii pcr quod iuiratur in Ecclcsiam, et spiiiluale
iiiior clericum sajcnlarem ei vicarium pcrpcluum bcnclicitim corrumpit, sic caini caroei sa; giiis. Cum
ouim dalur ct saMguini, non graii.c dalur, sed na-
quajsiio cs^Tuiius enim esset quod assi^iuaix ct
Paciio atiicn) lur;c. « Gr;tia enii:>. nisi £t:'iis deiir, ooreEl:]ia-
tcria: pen^iones csscnl ulriusque.
» ,
135 PETRJ C\NTORIS «36
lu {Rom. XI). I Sicul crgo iinpeilimcntuin csl lepra vos {Maitli. xxv), > insiniians noliis se esse imi:,in>
Giezi, qiio niiiius dalur graiis etclosiasiiciii» beiic- duni niaxinie in spiriiu;ilibns coiiferendis. Ob lioc
flciimi, iia el iiic caro ol sanguis vidoliir inipeili- eliain Peiruin el dc aiia iribu genilum Joanni pr.x*-
inenio esse. Ilujc aulcin poliusolijicicn<loet opinando feril (Joan. xxi). Iiem nieron>inus ; Moyses aini-
iiidiuo quan) asserendo. Sic daniibus olijiii poiosl ciis Dei, clc.,* supra in lioc cndem titulo fore iii
qiioil Aiiiiilcs sinl Judx, qu: iocnlos liabuil Jti|iliccs, principio. Uein ; Si nnus ex seplein diaconibns, iii
Doniiiii sciliccl, in quibus eranl res panperuin, el sepiimana vicis sux non dis»ribuissftt pauperibus,
pioprios in qnibus miitebal qux asporUibal nxori el I proui unicuiqnc opus erat, » qnoruin < erani om»
libcris. Qiii si propicr furiuin, quasi iiiiins dici coin-> nia commiinia (Act, it), » sed rcservarei ea vel
inisil sacrilegiuni, cujiis meriio nieruil suspeiuli I.1- paiiem illorum, qtio niinus pascercnlur paupercs
queo (Joan, xii), quanlo magis furlum cl snc 1 il(i- uxori ci libcris : Quis adeo menlis expers esl, nt
giiim romiiiiiiil, qiii patriiiioninin crucifiki, paiipe- non credal iiluin siaiim cssc percussiim a Pclro,
ribus erogandum, non dico ud lioram, dai curni cl eudcm rulminc el icrrorc, quo Ananias et Sapliiia,
Banguini, sed ofli<'iiiin dispcnsaiidi rc» panperum, cadem eiiain inalediciione, qua Sinion Magiis per-
diini vixcrii, nepoti cuiiiiiiiiiit; qucni ciiain iinie cussiis csl? {Acl, \.) Ncpoiem eigo luum in coluni-
llOsutiiplus raciuiiiincssc iiovii, iioii in usus pan- }] iiam Ecclcsisc non erigas, iQinen ecclesiasticnin be-
peruin, sod in ainbiiiuiiein, vanitaicin, ct sxcuii Mencium, undc sustentelur, ei assignare poics. Sod
luxus, sicqiie fraudaiunim, oispoliaiurum paupcrcs, qiiid si 9ei|iie bonosius esl, cl dignus, ut extraneus?
inio Ciirisiutn n-bus, ei boiiis suis? Itum : Cum de Sed ei hoc pcriciilosum es*, nisi probitas ejus esigat,
iiitraiilibus in Ecclesiam pcr ostiutn dioatur : t Qui cl excludal omnem infamiam, scandatum ct inaluin
non ex sanguiiiibiis, ncqiie ei volunlale carnis, scd cxcmpliim, qiiod de facili non sit. \W Non enini
ex Deo nati suni {Joan. 1) : > dc iinrantibus pcr exemplum a bene gestit noslris sumiiur, sed a cor-
carneui el sanguinem dici polcsi : Qni ex sanguiiii- tice, speciu el superlicie illorum, non a veriiate. Si
bus, et ex volnniaie carnis, non cx Dco, nati suut, enim <'edi nepoii meo propier graliam, alii ineo
in ordinum ei beneficioruin ccclesiasiicoruin perce- nieiiiur cxemplo, ut denl siiis propter naturam ina-^
piioiie. Plures autcm »unt naiivitatos nosirsn. Sicut gis, qiian propier graliam, dicenlcs : Nonnc meis,
enini nascimur in bapiismo Deo, ila ci in sacra- sicui ei ille siiis dabo? ego gralise, ille dei uaturx.
meiiionim aliorum pcrcepiione. Talcs neqneunl di- Ex prxmissis paiei, qiianlum rccesserimus a cuna-
cere : < In maaibus itiis surles mex {Ptnt. xxxU 1 btilis priniiiivx' Ecclesiac in conferendo adminislra-
Non cnim ccvisideraiur voluntas el bencplaciiuin lioncin, ec dispcnsaiiouem rerum pauperum, con-
Dominicnm, surs et liicrediias Clirisii eis confcrliir. ^ sttciudinem potius quain antiquos saixtos sequcn-
liem : A lalibus non jacitiir sors snper lunicani Do- tes, qucs! priescriptionenos luentes. Sedsicadepttis
ihini inconsuiilein, ui soriianiur cujus sil, seilscin» ccclesiasticnm bencriciuui, poieritnc sccure mori in
dunl cam, nec surtcm requiruni (Joan. xit). Non eo, scilicel siue resi;;na(ione cjus? Non est mcuiii
enim jacitiir sors cum relinquitur iiseiediiiis ccria lioc dclinirc, ne < in coelis ponam os meuni. 1
sucressoii, cl ii sauguiiie, et quasi jure liasreditario, CAPUT XLIY.
iHiii sorie Uomini ttucccdtnit iii palrimoiiiiim criici- Coiiira eot Qui exuunl se a jurisdiclione suornv^ prcc'
(ixi. lieni : ii qitasi criicifigoiiK^B Uoininuin membris Uioirum.
ejus pauca vcl nulla erogando, ulinain divi<lereiil Coriiis similes suni ii, qui quasi pcr qnamdam
>csiiineiita sua, niiiionics surtcm supcr cis quis violenliam exiinunl, et sublrahunl&e a jurisdiciione
qiiid lolleret. De talibus aii Miciis^as : Vae illis f qui ei obedicniia ininorts praclati , auctoriialc majoris
acdificanl Sion, » scilicei Ecclcsi.im, < in sanguini- {Psul. i.xxii). Qiiibusquasi schismaiicis obviare vi-
l)us (J/ic/j. 111), » in peccaiis •
in carnalibus ctiam deiur illud Aposloli in prima Epistola ad Corinthios
iffetlibiis danles cariii it samguinl, potius ad de- cap.. XII, de unitatc, ei niutua cl dcbit.i ofTicii cx-
8irucii»iicr.i Ecclcsix, quani ^d xdificulioiiem. Hi
D hibitione meinbrormn liumani corporis sibi invicein
sanl cliii upiipie, quse nidiricanl in stercoribus subtninistraiiliiim. Cuui eniin pltira mcmbra sinl iii
suis. Sic danli ccclosinsiicum beiicficium poiest huinano corpore sibi nccessaria ct siibservicnlia,
objici : Quia < caro ei sanijois revclai ei » sic daie, ne percat curpus, qtiod fieret si oinnia nicmbra
non < P.:ier incus qui in ccelis csi {Uaiili. xvi). » ess.eiu uiiuinniombruin, < non polc&l diccre ociilii.s
Itcm : t Qui non odii paireni et niatrcr. proplci ine, roanui : Opcra tun non indigeo; aui caput pcdibu.o :
id est, non posipusuorii curnales aiTccius, quod non Non esiis inihi neccssarii,» nec excelleniius mem-
illi iu dando spiiiluale naturx, el idco non suiii r brum inferiori poiesl prsccipere, ne bil aliis necos*
digiii Deo {Luc. xiv). > lieni Dounnus i Qui sunl : sarium , nc servial el obediai niediis : ergo niulio
paicr, ei niaier :n€a, ei fraires mci? El exiendens magis in mewibris Ecclosian spirilualibus de! ei b.ix
inanuin io discipulos, ait : Hi soni maicr, el soror, uniias observari, ne |iat excmpiio ct subiracto olli-
cifraircs mei {Matih. x). Oninis eiiiin qui facii vo- cii, vel ubedientirf* alicujus membri a jiirisdictioiio,
liiiiiaieiu Palfis mci, ipse esi, ei fralcr, ei soror, » cl sorviiute, el regimine luinoris aucioriiaic cl in
«ic. {MaJtb. xii.) Quaai diccrct : Vir spiritualis uliliiaie niajori*. Iiein : Sanct us licrii.ird us in li:»cllt>
caiuaJes uescit. Ac si diccrct patji ct uiairi : < Nescio auihenlico el ulilijqui iuscribTlur De coiisideraiignt
, :
\Z1 VERBUM ABBREVI\TUM. <3S
(Mb. ni, infin.) : Si Seraplilm prpcipcrevellelihro- A "isi cogiiiia causa, el iste ohligatur obcflicnlia
niseNomiiiationiiuis ueessent iiiferiores cherubim, nori praelalo super ciim ordinato, cisi major etim
nec ilii ordini, ut supcriori, subjecii, sed quasi absolverit favore persona?, vel hujusmodi alia de
priina fronlesibi res|>o:iderenl : Nunquid liocsusti- causa. liem: Non poicsi m;>jor prcelaius privare Ec-
nerct ille monachus, qiij eos sic ordinavit, scilicef, clesiam in acternum oflicio , jacramciiiorum coUa-
Ul unusordo alio essei inferior? Absii! sed graviiis, tione, ui dJcai : Nolo ul hoc , vol hoc sacraincn-
&icut credo, vindicarel in illum, quam vindirattim sit tum alicui confcras in xiernum : ergo ne: jurisdi-
in Lncifernni, dominalioiicm ei cxcmptioiiem a juris- ctione, collationc ordinis, et maxime nobili membro
diciiuneDomini appeienlem (lia. xiv). Qni rnm pri- ipsiiis £ccicsix«
n'iisessel<iHdeIitiisparadisi(Ea<'c/<.xxviii>,» ob hoc Iiem : Cum excommunicntns juslo a minore lige-
dejectiismanctiiflvibsimusin siippliciisinrcrni. Ilem : lui , iia tit non possit absolvi a ni:ijore, non quoail
Kererliir ei legilur iilem Bcrnardus in zcliiin htjjus Dcum, nrc qiioad Ecclesi.im, nisi cum cansx cogni-
enormiiatis el excinpiionis ab Krclesia oradicandse tiouc, ei digna saiisfaclione, ei consensu miiioris
multuin affectasse seilerein so.Ie pnp lus per irien- pnehui, qiii eum ligavil; ergo justc subditus alicui
niiim propier tria maximc : sciiicei piuptcr revo- Ecdcsia} ordinr.tione,
-» "" poicst
non K-"— cmancipari
f- —
el
• " n
candos episcopos ad metropolitaniim suum ui ei »*
eximi a jurisdiciione cl poteslate minoris, auclo-
112 stibjiccreniur ei obedireni, et abbates ex ritaie majoris, lisi cum consensu minoris, eteliani
empiosad episcopum snum, ui siib ejus jurisdiciione Ecclesicc ejiis, el ccrta ex causa, ut ob utiiiiatem
niiriarciK. Sccundum erai, ne aliquis In Ecclesia utriusque. 113 '^^"^ Sapicntix, cap. i : < Diligite
duas iiabcrel dignitates. Terlitim, ne monachus in jtistitiam, qui judicatis terram, > idest, terrenita-
cella, vei alii)i cxtra conventum drgcret. Item Moyses : lent, in qua praeposili eslis judices el majorcs super
ooDsilio Jethro constituil dccanos, centuriones delinquenies, subdilos ei inferiorcs.
qtiinquagenarios, milleiiarios siipcr popuhimfffxorf. Quod enim coeleste et sanctum cst, nec habetis,
xvai^ : oninia auiein h^c iii figiiia Ecdesiae facta nec potesiis jiidicare, in quo pares cstis minoribus
sunt. Nunquid Moyses si lus bassei officia el jurisdi- jiisiis; quia uhi iion deiinquimus pures sumus;
ctiones singulorum, non peccassei ? Sed nec etiam, ergo nec major hahet aliquid ordinare in dioecesi
iil ab uno appellareiur ad alium , pnti voluit, ne Miinons,vel aliquem emancipare a jurisdiclione
fraiidareniur vcl privarenttir olliciis sibi iiijunctis, ejus, nisi per desidiam, vel alio niodo gravi deli-
nisi cum alitpiid quxsiionis nalum fiicril , (unc qiii querit. Sed ncc etiain tunc delicium person» rc-
dein iliiid pr.-crepit referri ad se vel ad llur, vel ad (^ dundal in damnum Ecrlesise. Hanc etiam paritatem
Aaron. Ergo mtilio magis debet in Ecclesia hxcex- niinoris ad m.njorem , nisi ubi (iciiquerit, ininor
emptio n jiirisdictione prxlati ordinarii vilari, ne oslendii nomcii fratcrnitalis. Scribit enim major
iui'b:tlio ct scisslo oGlciorum per hiijusmodi exem- minori sicul confrairi. Item (II Cor. xiii) : « Noii
ptiones pari.^nlschisinaia, et uniiatis ecclesiaslics possumus nos majores aliquid adversus verilalem,
scissiones. Item ad Uom. xiii : < Omnis anima po- sedpro verilaie,»Sed verilas habet Ecclesiam hanc
teslatibus subiimioribus siibdita sit. » Non ail po- iili fuisse vel esse subjectam , ergo conira hanc
lestaii, sed « potestaiibus ordinalis a Deo > in Ec- voriialem nihil potest major prylaius. Item Judi-
clesia, quibus< qui resistit, ordinationi Dei resistil.» cum VIII : Privalum Ephod qnod (iecit Gedeon de
Itein ad Hebr. xiii : < Obediie praeposiiis veslris, iiiauribus et pt£Eda flliorum Israel, qnam luleranl
ct subjacele eis, » iiiinoribus vt 1 majoribus. Qtio- de Isinaelitis ei Ammonilis, versum esl Gedeoni el
modo igilur major •^rselalus aliquem emancipat a loti farailiae ejus in ruinam. Hoc Ephod privalum,
jurijdictione, e' potcstate sninoris, ne cjus sii obe- esl annulus privaius, milra privala, initra abbalia-
dieniiarius? Ilom : Si hujusmodi exemplio et eman- lis, et [hujusmodi spectantia ad privatas exeniplio-
cipatio non licel saeculari polestaii, mullo magis nes. Item Josue cap. xxii : Dominus pnEcepil filiis
nec ecclesiasticae, cum s|iiriiual!a majorem debeant ^ Isracl ui unicum aliare sibi erigerent in terrapro-
habere aDquanimltatem, quam Sfrcularia. Vcrbi missionis; Rubenit.-B vero erexerunt aliud ullra
major princeps emancipare ali- Jordanem. Unde offensus Israel.drrexit aciemcon-
causa : Non potest
quem a jurisdiclione, poiesiale, feudo el homiuio ira fralressuosRubenilas, dicenscis per sacerdotea
niinoris domini, nisi cum causa; cogniiione, ut si nunlios: Cur erexislis altare sacrilegum conira al-
crimen dignum velsuspendio vel exsilio commiserit. lare Domini ? Ob hoc pugnabimus conira vos, et
sacrilegam dcjiciemus. Qui responderunt
Se.d nec Ecclesia persoiia esl ut personaliier pu- altare
Mialur, ei si ptaeljtus ojus deliquerit, etiamsi ipsa Altarememorialo Domini ereximus, non ul super
tota, non dcbet peccaium praelati, vcl etiam praj- immolaremus Domino , seJ in leslimonium
illuil
sentis EccIesiK redundare iii ilamnum Ecclesi.Te fu- quod Dominus sit nobiscum, et ul ibi invocareinus
ejus, quia laediosum est nobis ire loiies in
lurae vel praelaiorum ejus futurorum,cum et ipsi boiii noii-.en
cst hujusmodi emaii- Silo, in Galgalis, ubi cst illud aliare modicum iin-
poasiiil essc. Ergo nec licita
cipatio in spiiilualibus, ciiamsi prxlatus deliquerit. molatilium composilum a Moyse, ad quod lameii
obligeiur hominio saeculari domino accedebant cum immolarc tolebant. Nuuc aulem,
Ergo cum illc
absolvi pcr majorcm non taiitum unicum allare erigitiir conira m.iju»
et minori, a qoo non potesl
Patrol. CCV.
: : ,
r,o PKTni c. .\Moms li-)
;.ii.ire ot opigcopaic, s(Ni liia \c\ qiiliKHH', iii poroal \ facil, siciii Sainson se cnm Iiostlliiis occidij (J«-
jnslili:!, pere;it ot obcdie/iUa. llcm : Ciini (jua-liltcl dic. xvi), scd sic snblail snnt consules ct pro-
provinria stiiim liabcal nieiropoliiaiuim ,
qiiajlilfct consulcs (le medlo , nl paiica vel nulla inipcrcnt,
«lioccesis siuim cpiscopum, absurdum ei enonne vi- et omnia C;esar sil ,
qui omnia sicut omnibus im-
dciiir Ecclcsiam vel abba(em csse iii episca[i3iu perel.
illius, el de cpiscopalu illius, et non sub episcopo CAPUT XLV.
illius dloecesis, non ei snbjocius, licei sii de epl- Coulra adulatores.
scopalu.cl in cpiscopalu ipsius. Iiem secundum or- Aliestaiite Gregorio (lib. xii Moral. c. 25), sicnt
(linem cl naluram rernm, non polesl genus gene- niimmns muneris c( pccunire elTccdis csl simoni.i-,
ralissimum imperare spccici specialissinue, quod ita cl nummus obsccutionis vel oxsocnllonis sor.il-
i:nn snltjicialur fjcneri snbalicrno. Iiein «Ic sii^nili- d:r, pnia adulaiionls. Munus cnim gralis collatuin
calioise inyslioa niilrx abLalialis qmrrilnr : Si esi, sed nec donum grada». csl, qiiod confertur latn
eniin cornua ui\ux in capilc alil):tlls sii;iiifir;nit Yc- culpa; nuam pccnnia), vel natura». Pcsicm itaqne
tus ct Novniii Tcsiamcntniu, ergu i si qiird natiiin adnlalionis Prophcta sugillaiis, ait psnl. cviii: « Et
fncril qnxsiionis {Exod. \\\\), t ad illnm, Ul ad iHiiuit maicdictionem sicut vesdmentum, et iiiira-
cpiscopum osi rcfoioiidnin ? Sic ciiam dux gregis B vil siciit aqua ir. intcriura ejns, ct sicai oleuin in
Tiiieinr essc (|iii \onliicl inimicos cornibns Volorls osslbnsojus .) Adulatlo, inquit Augiisiinus, eloleum,
et Novi Tcsiamenli; si niliil signilicaiil ; crgo milia ei maleiliciio est, quia oi deleciai , ct lormenta p:i-
abbalis inanis esi,el snporflua, ct puciilis, sicut ra(. Et psal. cxl : < Corrlpiot nie juslus iit misc-
milra pneri in recilaiioiie mlraculi facia cx sclie- ricordia clincrepabit n>e, oleum niitcm pcccaioris
dula ?Si annnliis 114 '^J"'' can)Jcm &igni*ioalioneiii 115 I'"" iuipinguel capul mcnm. > Augusdnus :
liabcl, quain ci aiiiiulus cpiscopi, ergo sponsus et Oleuin aufcm osl lalsa laus adulaloris, cl siniulala
]>araiiyinplius esl Ccclcsia^? Oe linguiis eiiain mi- diletiio, qua: n:eii(es a rigore vcri(atis cniollit. Ili
ir.x, et Randaiiis cjus, qua^ritur qnain habcant si- suiil veiuliiorcs olel, qui vcrba cadentia tollunl.
giiificaiioncm, ncciiftn ci debenediciionc ejns, (lua Seneca (epist. 20) : qiiando erit illu dics, qiiaii-
iicnedicilur in abbaiein, qualis si(, el si roiv:(i pc- do neiiio mcniicliir iu iionorem (ui?Ob boc anteiii
amanda esl p:iuperlas qiix non inveniladniaiioiu-i»,
De liac ail magisier Gilberlus episcopns Plcla- quam fovont divitix.,Unde Oavid psal. civ : « EdiJit
vicnsis, quia siinplex est, sicui benedioilo siiper terra eorum ranas In penctraliliusrcgnm Ipsoruiu.i
cibura facia; iion enlm confcriur cuin iinpo^itioiic p Rancc suiit adulatorcs garruli et loqnaccs; qiio-
manus, nndc el ivpeti polcs(; vcl scmel benedictns rum garritum ei adulaiioncm cxsecrans pocta
sine iteraiictie benedlctioiiis ail
et deposidis .'>l)bas,
exorceat oDiciiKn alibalis. Sed quomodo nianus im- Turbn sdlntanlim lalas libi pemtrepit a;dei,
llic uviuut cuulns labuuiis murinura rivi.
ponit allis, us!|ue ad diaconaium? Fcre vidctur a
(Clauoianus lib. i, in Rufjinum.)
hc ordinalos niiticre in vincam Doniini {Maitli.
x\), sicut et episcopus. Quoniodo eiiam liabct Ili siint solnlpbes. Undc sequilnr : « Dixit et vei.il
cclebranda syiiodo cflciioiiiyi.i ci sciiiiplios, i (iua? otoulte pnngiini tt
poicstatcm super convoeanda el ,
sacerdoium vel capimlo , sicul asserebal saiicius tunieii inugis iioccnt qnam coenomyia; similitcr ol
Berriardiis, e( alii viri religiosi ? Verendnni es( ne adulaiio inagis quam dclraclio Undc Ps. txn : :
lia; exenipdoncs , ci divisiones parliculiren, uiii- « Avcrtanlur slatim el onibescaiit qui dicunl inibi :
vcrsalem faciant divisioiiein a Uoinano rigno spiri- Eiige, ciige : i Augusiinus : Diio siint genera peise-
iiiali, qiine fac(a es( jam ex parlc a Romaiio legno cntorum, scliiccl viiuperaniium et adiilantiuin : soii
maieriali, de qua Aposiolus* « Msi vcneiii disces- plus persc(|ui(ur lingua aduIa(oris, quam maiius In-
lorfetloris. Ulrunique, id esl viliiperado slve delra-
sio primuiii, ct rcvolaliis rueril Iioino peccati, lilius
pertli(ionis,(iiii advcrsalur ot cxiollitur siiporomne D ciio e( l;iiis, Igiiis es(, quo vir, sicut aurum, proba-
elc. ill Thess. Hiijusmodi lur in foiiiace, qiii vilupcrio vel laude tcntadir. Exit
qiiud dicitiir Dtus, i ii.)
inlcgcr qui neiKro rapKur. El Psal. xxxix: « Ferani
abba(es exciiip(os Magis^cr CLlberdis scliisinalicos
confisilni confiisioiiem suani,qui diciiiit inilii Engo,
csse dicebni. Sed (licciiir iniiii : • Os (nniii ponis iii
:
coftluui (/•»«/. LXXH). I Uosponilco : Non. lluc au(cm euge Qui adnlalorie de bouo nioo mibi appiau-
: »
Non dunl. Itein in Thrcnis priiuo Aieph lle « Fadi
sed opponendo iinluco. eiiiin , :
iion asscreiido,
Sa- liosies ejiis in ca|)ito, i quia adiilatores, prin-
licei mibi dicere domino papjc, Cur ita fatis ? siiiil
cl vitu- cipes cl capit;i Ec«lesi;e cxc;€cant, et
trllcijiiim enim es( opera ojiis redarguoro
ponirc. Vermiitainc:i boniiii solulioncni , vcl qua Cui caput esl wgrum, cwlera membra dolent.
Error priiicipis trahitur in excnqilum. Itein
obviclur, iion video. Scio aulcm (piia ciiiiii :
ralioiic cis
anolorit;iie canonis veterls vel iiovi non sit liiijus- Qiiod magis iiocoat niel el levitas ydulaiionis, qnarn
seJ speoiali aniaritudo delracdonis, consta(, quia nullus adro
inodi divisiu, et excmptio in Ecclesia ,
:»ut(ori(ato sedis apostolicac ,
quam non palilnr sevcrus est et rigidus e( securus, qoi hac peslc qiian-
cnim iiistiiiclu et f^iniliari doqiie iion capialur, in qua delcclari videlur, cum
Doiiiinns criare. Forie
consillo Spiri(us wncii legeque prlvata ducla boc staiim eara a se noo repellai. Ad hoc argumeniaii
: ,
VEUnbM AUBUEMATIJM. 1*2
i41
cxu animam A {De consolat. pios;. i) abegil, miilio magis roe-
eii;Mn poicris ex Ps. : < Doiiuiie. libera l. i,
nie;un a l.tbiis iniquis : s (\{\x dclribunl, et probi- lesiis. Oe his ail Saloiiioii : c Mcl cl lac sub liiigna
ct a lingua dolosa qnae lati- nierelriiis (Proi'. V), iii ore aiilein saiirioniiii gla-
bonda detericnt, « , >
dainlo plus preinit ct nocel , p:illi;ito (ine consilii, (liiis ct niors. El Boeiiiis ifJe cons. Pl.il.) : Nnlia
(pi >, catlos cuiii adsccntlerc ca^pcris. tnde el Pro- pcstis elDcacior ad noceuilum, qiiam familiaris iiii-
p!:oia conlri c;iin <|ii:i'rens rciiiodiiini subdit, vel niicu«F. Talcs eiiiin stnU et omnes ainici, ei oiiine»
DotiiiuMS ei tlicii : < Qiiid ilelur libi, aul qiiid appo- iniinici.iiiiiinici enitn hoiiiiiiis Jomeslici(Ma{fA.x),i
naiiir libi ad liiignam dolosain, » ailulaloriam ? adiilaiores t ejus. i De quibus Doininus : i Populiis
< Sagill.e polonlis aonl;E cutn cariionibiis dcsolato- }iio laliiis me honoral , cor autein e«ruin loiige cst
riis. > lloc esi rcmedium. licm Ps. xxxm : < Pio- a me (Maiih. \\). > El David : « Dilexerunl cum in
hibe liiignani tiiam a malo, t detraoiionis , < ct ore suo, el Tngua sua mpiUiii sunt ei {Psal. lxxvii). i
hbia iiia iie !o(|u.inhir doliiin , i adiibitioiiis; qiin Ei iioriini : < 0"0»''>ni lamlaiur peccaior in desidH-
(lolo (coitlii priiiiiis homo, cnjiis r;ulix in poi-ierilatc riis aiiini.B sux, » :ib adul.iiore, < et iniquus bene-
cjus iii;ini-l , eo qiiod :i(lniaiili <li;ibolo conseiiserit, (liciiiir, » elc. {Piol. ix. v. 2i.) Et ileruin : « Iu-
nini ait ei siib p:illi;Uo fine constlii : « Qiiaciinque stiiicxerunt in ine tesles ini({ui (Psn/. xxvi), >
(lic comoderiiis ex eo, erilis siciil dii {den. m). » adulatores, pejores calnniniatoribus, dclractoribus
lloc dolo exlolliliir diabolioa snperbia in bomine C( inaledicis : < Et nieniiia esl iniqnilas sibi. > licn:
iii pr.-esiitiioiido de se, tlic;il : < Ascendatii in coeluni, Pot la Juvenalis de catco ailiilatore, qui alios excae-
poiiaiiiiiuc sedoiii inoain .-^d :>qtiilonem, cl cro ^iiui-- cavit:
lis AUissinio {Isa, xiv). » Unde .VfJMo m !(]!» nhGiiibum stnpuit. Nam plnrimn dixit
Et tua tervutum comume in sxcula rhombum. I II ia'vum; conversus ut illi dexlra jacebui
lictlua.
(JfVENALtS Sai. iv).
(Saiyra iv.^
Pocla :
Lndc nieronynius Oinnis adulalor menie : cyciis esl,
Isie capi volnil; nnid aperiitis? El tamen illi
(|iii pro ijuieslu lerreno , favore, et gloria , siiani ct
116 Surgcb;iiil orisi;p, iiilii! est iiiiod credere tle se
altcritis animam inierlioit.! Hi snnt siniiles Joab.
rSiiti possil, cuin laiidalur dis xqiia poieslas.
iii suiil Coinoetli, de qttibus idem ail
117 1"' lenens mcntuin Amas;c, quasi simnlans
aiiiiiiiias in osculo pacis, gladij mirabiliter fabrc-
Na:io comoeila esl. Rides? Mtijore cacliinny fado ei occulio [lereussit emn in ingnine, et effudit
Concnlitur; pel, si Incrynias cuiinpexil ainici,
cu!nm brnimv u tenipore poscas, inieriora ejus (// Reg. xx). Adnlaiio ciiini venetiuin
Nec dolel, igii
Accipii En.iromiden, si dixeris, (Jt^stuo, sudal. ei glailius csi occultus : Muhum eniin bedit, et non
ISoii tumus ergo pares , nielior qui scmper, el omnl
tinietur. (leiti Jcrtin. xxxviii : < Sedeoia ! seduxe-
alienum snmere vnltnin
iSiicle die ;ue putes!
niiii ct praeviiliiertini adverstis te viri i proph^'!»
A jacine mnnum, lnudure furiitua,
juiie
Si bene ructavil dominus. < pacifici tui, > ailulalorcs, < dicentes : Fiat pax in
(Idcni Sat. iii.) diebtis iiosiris. Dcinerscruni in coeno cl lulnico pe-
Sed cl ;^Iios ailtiiari tlooonlcs, dionnl : «lcs luos, et reccsscriiiit a lc. i Qtiia :
Llsi uullus crit pulvis, tamtn excute nnlluin, Cum fueris jcHx, viullos numerabis amicos,
(OVIDILS.) Tempora cum (nerinl uubila, toiun eri$.
(OviD. lib. i Trisl., elcgia 8,)
El pbilosophus (ScNECA, I. vi. De benefic. c. 30)
aii : 01» lioc unuin timentlae sunl tliviii:c ,
qiiia eas Item iii Proverbiis (cap. i) : < Fili mi, si te laciave-
oomilaltir atliiiatio, nec iiivenit tiivcs, qtii ei verutn riiii pocoatnres, » lioo ost, adulaiores. < ne arquic-
(lic^il. 01) boc maxiine ain;inda est paupertas, qnia stasois. » licin: Sictil Joabdolo octiilit Amasam, il.i Pl
;i ipio aineris osioinlit (Idom, opist. -2it) (jtiippe noi» Abiier iilinin iNer, i|uasi dtosculalurtis euiii (// Reg.
li;ibel adttl.ilioncin oomitoin sibi paririnoiii fortnnani \\). lliiiic (qii;isi sccreiiiis eum allociilurus) vnci-
liou-inis, el non nor>0!iam amnnlem. (Idom, I. vi D '""* seorsnm ab excrcilu David, interfecit invitlens
De benefic. c.olj: Sed i't o in lanto Xerxis cxer( ilti
ei, en qiioil constituisset David priiicipem mililiae
invcnitis esl qni ci vertiin diccrcl ,
pr:(>lor iinnin. snpor exeroitnm siium. (Itii simiiis csl adnlalor.
,
Alii eniin maria non sidriceie cbissi cjos cnpiendu} Omiiis ciiim :idiilalor prodilor esl, el Judas e( Joab
inlondebant; alii nnn aora lelorum grandini, ct liu- (// f\eg. iii) : iii osculo prodilor, adulatorin verbo.
jnsniodi. Soltis Dem;iraliis pbilosopbus aocessil, qni
< Meliora eniin siini > sa-va < vulnera amioi, qnam»
vorilatein ci dixil, iii liinic modum : Yiotus eris ct adnlatoris « osoula {Matih. x\\\). » lieni : Qno de- I
inoles «ppri- lestabilis sil adithilio, p:iict cx co qtiod ipsa esl fo-
a 10 ipso, nec senlies. Oiiip|)c isla iiia
niel le. lnlinila eniiii vix rogi posstiiit. lii sttnt mes cl ntiirix siiporl)i;p, qiim esl inaximum pe(C3-
Sircnes nsqiie in cxiiii:m dnlces {Psal. Lvii). De liim {Prov. xxvii). Lridc David ; < El emnndabor a
qnibiis lliernnyintis : Ail patriain lendcnies, debe- dcilioto inaximo {Psal. i). Iiom : Ex co quod fomes
nius nionileros Sirenarum canius surda anretrans- «.st, el nuirix ignoranii*, (piae cs' p(>riouloslssiniuin
irc, < oblurando annis sicul aspis, » eas pice rtnicn- peccaiiim. Morbns enim qui iion tletcgitnr, nwi sa-
do ouin Ulyssc el sociis ojns. Hi snnt sccnicx' me- naiiir. hcni : Aileo irrupil et proccssit pe»iisa(tiila-
retriculx', quas liumana pbilosopbia a sc, in Doctio, lionis, qnod oliaiw vtibnci ariem diclanli coriuni'
Ito PETRi CANTORIS iU
7>it, iropos, solecisirtos, ei qwosda^n iiieiaplasmos A non posse. Iiem Deiileronomii xiv : i Noii eoriuo»
roiilra rejjnhis conjinigehili dicliones el nalunim liu>duni in lacie malris suae. > El Exodi xxiii, itcnill
hiqiieiidi iiitioJucens : iitens plnrnti pro singnlari, Reg.xx,Caniico amoriscap. i: «0, pii!tliia,si ignoras
cl ciiin Dco loqiiaiiiiir singulariler, liOinini ioqui- to, ) hoc estquiaignoras lc, in mendacio, adnliUione
miir pliiraliicr. Meiuiiiiur cuiin dominii oJeo, nl els delectata, i egrcdcre > a consortio meo, i el alii
.'i.luhinJo, aiictorilales sacra? Scriplurx* insciilendo posi vesiigiagregitin inorum, el pasce hcedos tuos.»
corniinpaniiis. Eo eiiam usque invaliiil peslis'!ixc, item liaias iii : i Popnle meiis, qiii le bcalum , ele.
qiioil corrumpil argiiinentnin elTicacissimiim, qiio CAPUT XLVI.
piob.iliir Triiiitas pcrsonarnin : i Faci.imiis > sciii- De acceptoribus munentm illicite acqniiilorum.
cei I honiineni ad iiiiaginem cl simililiidincin no- Dicinrn est (cap. 21 el 22) de principalibus el
siram(6'e>i.ij2:i).>Ciun ait, ifaciamiis, > phiralitalein priinariis .icceplorihusmuncrumiliicitoruin, eieiiain
personarnin reqiiirit, cuin i iinaginem, > uniiaiom liciioruni, qnibiis liberias vendi vidclur, rcslal di-
esseiilix. Nmc aiiiem ponimus lioc verbiim i facia- cendiini de secundariis, iis scilicel, qui a priinis
mus > tn plurali miincro, ct siiniliter alia veiba, ubi aliqiiid accipinnl. Ul auiem proponenda mclius p^-
nulla esl pinraiiias, vcl di^iinciio peisonarum; scd lcant, disiingnenduin esl inier iliicite acquisita.
ncc conccpiio, nisi concc|)iioiicin adulaiionis, vel Quaedam eniin illicile acquiruniur, et injnsic disii»
pliirium digniia:uin, vel cxccllenlix, velis cani iio* neatiir, qiia^ nec elinm tn pias cansas expendi pos-
minaro. Sicqne Lic ineiaplasinns possimus inolcvit, snni. In qiiibns eiiim aliquod non habcmns jns do-
nl jain probari non po sit pliiraliias personainin, ininii, in alios trarvferre neqiiiinus. Qiiae enim tc«
runi dicilur i faci;ttnus, > ciim nna persuna, ei ad neniiir leiliiuere, qiioinode :fliis conferenuis? Noii^
nnani naitiram uiamnr plnrali, sicnt plures, ei ud diiniiiiiiii' peccatiiin, nisi icstiluauir ablatuin;ncc
plures indiircreiiter. Ilinc eiiam in oouciiin (^arilia- agiiur pceniicnlia dum Isia detincnlur, sed lingitnr
f^iiiensi quarlo disl. 66, legitiir : Clericns qni ii(!iila- (Auc. ep. 54, ad iiacedon» et hai)etur ti, q. 6 : Si
linnibus, vel prodiiiuni vacare deptelienditur, ab ot- r£$ a/ienn). Taiia sunt pcr sinioniain, fiirlum, u$u>
ticio degradciur. Et liieronyinus in Episiola qiix ram, rapinani acquisita. De qnibus priina caii^a,
^ic incipil : i Audi, lilia, ei vide, > eie. (Psn/. xliv), qnxsiiunct iNoimsi puianda.tEi cansali, quxstio-
ail : Ne dtelines aureni liiani iii vcrba niidiiiac iie5,capilul. 1,2,0,4. Qimlain auiein injnsteacqni-
^Epint. ad Enslocliinm De cuilodia viighiitulis). runinr.et non ij.jnbledetineniur purgato vilio, scilicet
S;rpe eniin indecens aliquiJ loquens teniai ineniis cuin pobnilei quissu.icr co quod inaleacquisivit.Cnm
arbilrium, si libcnicr audias hoc, siilicei quod C llgergoies viiioja fion sil, quia Domino voli
>irgo ei iinjiismudi d ceris, si ad verburn ridiculuin tario ei scienlo a. quiritur, purgalo nialo modo ac-
casu quandoque litbaris. Quidquid ],18 dixcris luu- qnirendi, sicquc ccssanie cau.sa, cessitbit effectus,
daiit, quidquid denegavcris negani, laciluni ^ocaiit, quo niiiius scllicel expcndalur in pias cansas. Ubt
el sanciam, el in qua nnlliis dolus esl : Ecce vcre enim lurpiiudo cst ex ulraqne parle, dantis scilicet
aneilLi Dei, diccntcs, ecce tota simplicitas, non ut et aciipieniis, pmior e8t pars possidcntis, quia nec
ilia hnrrida, lurpis, rnsiica, lerribilis; ct quoe ideo danti conipeiii repeiiiio, nec accipienti reBiitniio.
fersan maritum non Itabnil , quia invcnire non po- Sed eiiani secnndnm hunianas leges : si quis paci*
luit. Niiinrali duGiniur nialu cum adnlaloribus no- scititr cum inci-etricc^ vel advocaio et hiijnsmodi,
stris libcnter favenius, ctqiianquam nos respondea- daic ei decein soMdos, a judice civili cogitur ei sol-
mus indigiios iii iis in qnibus nos laudanl, et cali- verc Qux ergo acquisita sunl ab hislrione, minio,
dus rubor ora noslra perfundat, atidiio mend»cio niereirice, advocnto, nicdico ei miliie, conditione
in iauile nosira, aiianien ad laudem suani iiiirin<eciis liidi \el iiiiliiiip. sccritidtiin aricm; el sine frande
Iilainr aninia. lietn Ecclesiasiici cap. xiii i Diviii
:
seqiicnte, expciuli possniil iii pias cnusas. Scd si ac'
decepio, mulii sunt rccnperaiores locuius esi su- cepcrit qnis decem, nl aliqnem
narl..t Al l'llc iT. n n.
perba, lill
etjuslificaveniniilluin.
I il :i:. A
/^
iluiuilis decepiiisest.i
:
. . L' . .
vciei xciicnum propiiiet, licet inihi de sic accepto
...
interDeiat Rladie».
vel cecldii, i iiisnper ei arguiinr : locuius cst scn- nuincrc accipere? Yidelur per illain regulam : In
«ate, et non esi datus ei locus. Dives locnlus csl, pari iiirpitudine notior esl pais possidentis» maxiiiu:
ct oinnes lacuerunl, ci vcrbuin Ulius lisqiic ad im- purgaio vitio. Scd et sic videiur posse accipi a si-
bes perducunl. Panpi-r locuiiis csi, ei dicunt, Quis moniaco. Non csl ita ; sed nec simililer iii bomiei-
esi hicTei si offendcrit, subverteiii illiim. > liein dio, vcl propinaiionc veneni, et hnjusmodi atrocis^
r». Liv : I Molliii &11111 sernioncs ejus supcr oleum, simis sceleribus. Ncinini auicm liceic accipere a .se-
ei ipsi sunt jacula. > Cassiodoriis Adnlalo-
:
cundariis acceptoribus niuncriim illicilorum, qno-
fc» ab ira vulius Doraini in fuiuro divideninr, ruND restilulio priccipitur, sic (onstabit. Prinio
quando in uliiina veniilaiione palcas a gianis sepa-
exemplo Siephani abbaiis seciindi in ordine Cister-
r;tbit. Ei cur? quia i niollierunl > adulaiione ser-
1 liensi. Qiii cuni fraires sustentalioneni una dic non
moiies suos snpcroleiini, iii sicui oieo
> niiiil leviu.<?, IiaDereiii, cnm uno converso perrexil ad villam vi-
laiiien adulaiioi,is inolliiies ditilur superaie iia
:
oinam, in qita illis divisiin meiidicanlibnR, ciliuni-
iu cnntrario iiitelligiiiiir tantb sceleri par inveniri ouefiairibus qii:<ri(aniibus, qiiidam placenlas coiv*
! :
Ii5 VEUBUM ABBRtVlATlM. liU
verso, qui.lain caseos, qiiidaiu cadnn» vini dabanl. A sil, sed reiMe oiiin dominis (Tob. n). » Non «ii
Qax ablias al> co accipiens, ct stipcr usiniiin, cui Vide iie eiini ruiala fiuris, sed i ne (urtivus, ifiino
iiisi<ici.-al, iiiiponeiis, cumi essenl in rcditti, iiiicr Kcilioei pcr le.vei qucmctinque alium pri no siiblniiis.
psallciuluni ct oranilum diligenler qnxsivii a con* (Fiiii enitn sanrturiinistitiius, nec bcel nobis.iliqiiid
verso a qMil.iis cleeniosyiiam accepissel, q»i innltos de fiirio edere, comcilere, vel coiiiingere (iHU.). »
cnnmcrans, dixii sc a sacenlolo illi:is viilx elcenio- Exeinplo eliani bcali Fiirsei, qni litnicam ftitiebren)
eynam accepissc. Qiiod aiulicns abii.is, pasioribns acccpeiai a quodam. ScU minquid non accipiam
el patipcnbiis sibi fadis obviis, slaiim ca oinnia siipendia a nomiiio mco, vel sobilionem dcl)ili de
dislribuit. Ciii conversus : Absii! ini alibas, ni iianc pecunia inisla, viitosa scilicet et non viiiosa niistim?
rcin faciaii.Fralreseniin domi moriunliir riine. Cui Videitir qiiod non, exemplo Leali Launomari, uiidc
:ibbas : Saccrdos iilo Simoniacns esl, ncc d* bemns snprain primo tiliilo de avarilia. Ilem llieronyiDus :
Quidqiiam arcipere a talibns exeiiipio Tobijc, qui in Niliil accipiendum ab iis quos scimus Je laciytnis
OKtrcii a eiiain pauperfale audieos vocem boedi )>a- patiporiim vivere, ne dicaiiir tibi : «Si vidcbas fti.
l;intis, qiieni nxor ejus doaiuin altnlerat, ui inde ei roni, ctiriebas ctim eo{Psal xlix). i Ct iilud Isaine :
puhnentaritim faceret, dixil : « Vtile ne ruriivnssii, iVaegenii peccatric', popnlogravi iiiiquiiate, sciiiiiii
scd redde eum dominis, filii enim santtontm su- ^ ii£qiiatn, Gliis sccleratis ; (lcreliqiierunl Doniiiiiiin,
iiins, nec licel nobis aliquid de furio edeie, vel con- blasplieiiiaveiuiil Sanciiiiii l.srael, abalicnali suiil re-'
liigcre (7o6. ii). i Nuiic autem moderni reiigiobi tiorsuni (Isa. i). > L.vcludit iinqiie llieroiiynins eutii
p-.issim a qtiovis niunera oblata recipiunt, abuUnlcs ait : ( Qiios, i uon < qiix » sciniiis esse de la<'vyiiiitt
illa auctorituieapostoiica : < Nibil inierrogatiies pro- paupeniin, sed < quo.^, i eic. liiiincnsuin vitiusuin
plcr conscientiam (/ Cor. \). » Ul aulem melius sug- datoiem, qtii nisi in moJica oblalione cxcbuliliir;
gilleiur iiaec spccies avariiix, inspicicnda csi radii qiiaiido(|uu cliain abcucbatiaia cl pri^aia coniinu-
ojus, quae in acquisilione rci primoviiiosc acqnibiix nione inler alios noii repellitnr, iiisi iiisiitcril. Si
vei (tetentae consisiit. Cujusmodi priraarios acccpto- vero iicc peciiniam niagnain cs.sct oblaiurus, cxciu-
rcs Domiiius in Luca per Joamiem Baptistam re- dercittr, sicut et iitfamis et noniinabilis, per ()ueit»,
darguens, ait publicanis venienlibus ad eum, ul 64 quid ncceplum fucrit, scandalum oriretiir. Iieui :
baptizarcnlur ab eo. Quidixerunl ad iltum : i Magi- Exeniploinagisiri Pelri Abailaidl, qni aconiiic Tlieo-
stcr, qtiid faciemus, ne excidamur ei in igiiout init- baldo alii|ua sociis disttibiicnda, nisi cx rcddilibiis
tamur? Niliil amplius qiiam qiiod coiislituiuni est mcris suinpia csseni, nolnii accipcrc; scd dixii «e
vobis, (aciaiis {Luc. ni). » Ambrosius eiBeda aliam ijia alias provcnicmia daiiirnm caiiibus, besiiis, ei
lefpini iransiationem, scilicel banc : < Nibil ulira avibiis coeii. Iicin Ecclcsiaslici cap. xxxiv: < linnio-
praKcripUim exigaiis, > sive peciuii;i>, sive .tngariu>, laniis c\ iiiii|iio lucro oblaiio esi maciilaia, ci iion
Yclperangariam. 120 ^^^ quoniodu ulira pia^scri- giiiit beiiepiai vx Deo sdb.<^annntioncs iiijiisturiiin, i
ptum rei constilutum? An prxscriptum constitutuin id es( obiationesproquibus eossiibsaiinai Doininiis,
lcgis divin<£ vel humanrc iniellij^is ? Si divinse, ut quia, < dona iniquorum non probat Aliissinius, neu
ibi, I Ut facianl judiciumcoiiscriptum (Psa/. cxLix), respicit in oblationeg iniquorum. 121 Q^^^ (iu< of-
oinnes posscssores domorum, et villanim, ct agro- fcrt sacriiiciuin ex snbstaniia paiiperum, quasi qui
rtim transgrcssorcs conslitucs. Si liiimainF:, qii% fit viciiutal riliiiin iii conspeclu patris siii. » Glossa :
aucloritate principii; cum assensu populi, inetam Quam delcsiabile est s^icrificium, qiiod orbali dolorl
et tcrminum iii bujusmodi jure non ijivcnii;s sed paliis comparatur
avariiiam uostrametpravascoiisuciudines, laqucos- Hem Ilieronynius (episl. :id Nepoiiaiiuin De vita
quc ct rclia avariliae in jus conYerics. Quod eliam cleric. cap. 11): Qui a rapioribus simoniacis, foeiie-
liodie facium csl. Inlenogabatit atiiem et mililes, raioribtis, munera accipiunt, similes sunl iis qui
dicentes : t Quid f.iciouius et nus ? > Li ait illis : minoros pisces dcvoralos a magnis devoranl et eo-
< Neminem coucnlialis (qui !ioc poie lis , i,uod uon D meduiii. Sicut enim sic dovoraii nulli nsui :-uuiapii.
turba), neqnecaliimiiiam facialis. et roiiienii estoie ila iicc olilalio tariuin ulli usni, iiHive religioni apla
stipendiis vc.<lris {Luc. iii), » cousiiiniis iniliiix. Ne csl. Iieiii : Talcs similes swiii A. baii ei soeiis ejus,
prxdam per calbiiiniam vcl exactionem quxratis, qui contra prxceplum Doiiiini furaii siiiii rcgulam
«sed estoie conicnli slipendiis vcsiris. » Turbis aii- auream dc aualbemate Jerieiioniino (Josue vii).
tcm dixil : < Qiii babel duas luniias, dci uiia u non Quoi ciiim injubie a<rquisiiiiui cst, iiou est ofreren-
babenti {ibid.),t Qiiasi dicerel : Nullum oflieiiim, se- duin, sed aiiai!ieinai!z:tii iiim, id esl su.^pciidendiim,
xus, condilio, vd a^tas ab agciula niiseiicniilia cx- ei ab usu !iuinaiio temoveiidnin, quia resiiUiendtim.
pf.ccipilur. Ilac ergo Ustis eiriiu bonus iion jiislifiCal niale acquisi.a.
clndiliir. Omnibus euim boc
eriltibi forma ct rei^tila (Jiscerueinli a quibiis liceal Hicroiiyimis fq. S» Neque fH»m) : niiigenier disni-
tieiidum c.l ei caveiidum, ne quis ali^pii mleril dc
accipere, vd non. Nibil ab alitjiio accipiai e,uod !
aliquo anatlieniale, nc propier i'''iJ iniilli perdan-
»mpra pr.rscrip'.nm cum accepissc cogiiovcrisi Sed
lur. Ilein Talcs sub pi-a-texlu reiigiotiis vel paupcr
nec abaliquo eiiam a manu ceuiesima transjS;:um, :
inuncra atcipienu-s, similes s-mt
dum viivosiiHi fiwriiei resiii'"^'tdiiiii ;
qiiod Tcrbo talis a lalibns
Tubiae Vitlc iie fur^ivus Gcdeoiii, qiii acopil a {mpulu iiiaiiics, oi quaicun-
pioiaii viuclur, ubi aii ; <
, :
U7 PETRl CANTOKIS U8
<|iit! ;iurca tk pfcfida Mailianilarum, ni imle facerel A Propheta de Chrislo : « Dispcrsil, tleiiil paiiperiljiis,
Eplio I ei Tlicrapliiin, < ei fati.im esi lioc Gedeoni jusliiri ejus manci in sceciilnin sseciili (Psal. cxi). >
cl oiiJiii ilomiii cjiis in riiinam {Jtidic. viii). > llein : Ei heala Virgo in canlico siio ait : < Esnricnies iin-
Similcs siini illi S:iuli, qinMn i projecit Dominus a pFevii bonis, el diviies dimisil inaiics {Luc. i)'. >
facie siia, ne essei rcx in Israel (/ Reg. xv), > liem exemplo Elisxi, qiii vasa vacua implevil, quo-
eo qiiod conira prx'ccpiuiii ejus reservassel Agag usquo slclil olenin, q^ionsqiio snnicieiiler scillcet
rcgein i)ing<iissiimim, cl qua^que poiiora dc prxda viddie cxliibuissel misericordiam (/ V licij. iv). Niinc
Amalccitariim, ul immidaret ca Donino. Iiem auietn vasa rcplcla iiiipleimis, iion ul olcum slcl,
Isaias (top. i) : e Qiio mihi muUiliidinem viciima- sed ul cHluat ei emaiiet , conrerenics eis misericor-
riim vesliarum, dicil Domimis? rieiins siim. Uolo- diain qui non indigenl, scd abundaiil in lemporali-
raiista vcstr-j noliii. r llicroiiymiis (ht c. i Isuiiv) bus, quod csl nddcre ligna silvis el aqnas mari.
Iiuiic lociim i!uol)Us modis expoiieiis, nil : rolosl et Uem Dominus in Liica cap. xiv : * Ciim facis praii-
Iioc de illis accipi, qni rapinam vel avariliam in ilium aut coeiiam, noli vocaie amicos (iios, ncipio
aliaribus offeruiit, vel paiiperibns Iribiiiint Iiom : fralrcs liios, ncquc cognatos, iieqnc \icinos diviies,
4 Hoiiora Dominum de lot.i siil)Sianli.i lua {Piov. ne forlo et ipsi te ruinviieiil, el (ial libi reiribiilio.
iii), > idcsl liciie aciinisiia. Tua eiijin non esl illi- p Scd cuiii facis convivium, voca jKiiipcres, debile?,
«iie acqiiisiCa, qnia resli|iieiida. SeJ nec liciie ac- clandos, cxcos, et beatus eris, quia iion habciit
i|iiisita (ua est, ciim (ilti alias non sil salvum, qnod retribuere > libi. Item in eodein cap. xiv : < Exi
pro ablaiis reslitiias. II enim tanUim in bonis ali- cilo iti platcas, et vicos civitalis, el pauperes, dobi-
« njiis compiitaiur, quo.l dcdncio aire alicno, resi- les, caecos el claudos inlroduc hue, el compclle
duirm esl oi. Esi ergo regnta, quia nunquam illicite inlrare. > Diviics ad nuplias Domiiii inlrare volunf,
acqttisrtum esl accipiendum ab aiiqiio, nisi causa scd non per angustam portam. Qiiidam enim se
pr.edicalionis, qua converiainr, vel nisi in cxlrema excusal , dicens : t YiJlam cmi, et necesse habeo
•iccessilate ; sed nec licilc acqnisiUMn, nisi siilviim exiro el vidcre illain ; rogo lc, habe me excusa-
ei resiilnum sit ei, umle abfaia resiitnat, vcl diibita tmn, > ctc. < Uxorcm dtixi, i ctc. hem JoannKS ir<
pcrsolval. CoiMra fianc eniin regufsm accepla canoiiica epistola teriia: < Cliarissiine, fideliter facis
ciedo, ab co qiii accipit, esse rcstiluenda. Si aiitem quidquid opcraris iit fratres, et lioc > maxime < iii
objicianl auciorilaiem Apostoli, scilicct : « Niliil in- peregrinos » et pauperes, a quibus nullam exspectas
lerrogintes propier conscienliam (/ Cor. x), » dici- remunerationem , < qiii lcsiimonium reddenl chari-
imir,, qiiia de idoloibylis inielligenda est. Scd ct hi lati luic iii coiispeciu Ecclesiie. » liem exen>plo mo*
similes sunt sedenlibus et mamlucaniibus in idob, C nachi dilissiini coenobii consuleniis cnidam voleiil*
quia, cum scandalo fralrum, rapinas cl bnjusmodi clauslrnm smiin intrare cnm mnlta pecunia, (jiiool
lllicile acqnisita ab oflereniibns accapinnt,cnm po- inirarcl clanslnmi patiperis inonaslerii, nt habercol
tiiis esseiil rosiilueuda. Uein : Agenles ct consen- pauperes Chrisii, ibi degenles, quibus pasccrentur.
lieiiles pnritcr pcccaiit, pariqiie poeiia pmiiendi sunt Ob quod consiliiim daiiim correpius a frairibus^
conseniieiiles, qni a talibus inconvptis accipiuiit. vcniam accepit 3 Deo. Nemo est hodie qni oirercnti
Ilein ad Epbes. iv : « Qui nifabaltir, jam non fure- muncra dical . Da iiidigenli, iion mihi. Non eiiliii
tiir; maj;is aiilom laborel operando manibus suis, indigeo, quia siiiTiciiinl mihi inea. Uciii Isaias c. t
qiiod bonum esl, ut habeal undo iribual necessila- 123 '. Subvcnite oppresso, » eum sustenly.ndo cil>o,
icm paiicnti. > ab oppressione sua eripicndo. < Judicate piipilio,
122 CAPUT XLVII. defendiie viduam, ct venite, ei arguite me, di-
Conlri eos qui ilaril uoii indigeiitibus. cii Dominns. » Nunc auteiii divilibiis daiii nin-
Quod iioi! licct accipere iliicile acquisiia sub nera, scqtimilur reiribuliones , vel vicissiludincs iii
praf^xln religionis vel panpertatis, dispnialuni est. remunerHiido et nlciscendo, « pupillo » ei egeno
Nuiic aulem qnod non indigenii accipcrc eiiam li- _ < non .jiidic.'>iil, 1 sod diviti. < (^ausa vidua;» vcl iiii-
ciii' acqiiisila, vel tali darc non liceat, osieiideliir. .serabilis persoiiae < iion ingicditur aJ eos {Ibid.),
(
»
Qua; duo, qiioniam adjuncta sun(, primo inoiistra- iit caiis.im ejiis foveani, juveiit pairooinio, el ilii
hiimis non esse dandum non indigenlibus, Uiide qiiod jiistnm osi, .'idjiidicoiil vel iiidigenleni pascanl.
Prosper in lihro De conlemplaliva vitn (lib 11. c. 10): Item David : t Edenl paiipeios ol paturabunlur {Psul.
Paslor Ecclesiae islis, qiiibiis sna siilTiciniil. 110:1 xxi). » El slibi : i Viiiuain cjiis hcnedirons honcdi-
dobot aliqiiid crogarc, qiianiloiiuidem dare haheiili- cam, paupcres cjiis saliirabo panibiis (/*««/. cxxxi),»
Liis, nihil aliiid esl qnain pcrdere. Ilcm lliciony- non ruclanles. Iiem Aposioliis I Tim. v : 1 Vidiias
mus (episl. ad rammachium Sanato vuliicri\ : Sa- (qiirc vere viduae stint, » id csl siciil a viris, i(a ct a
crilegiiim csl res p.iuperum dare non paiipoi ibiis. ciiris ci aiixilio iiuindi cx.it;e cl dcs'il.il;Kl « Iionora, >
El iiein {epist. ad Nepoliauum iii (ine) : raiipciihiis nccossaria pncheiido, el solatiis fi(vciido. < Si qiia
daiulum esi, non rticlatitibus, non piiasianas avcs autem vidiia filios aui ne|»oics lialtol, discat pri-
icnlis vaporibus coqncnlibus, non gnathonihus, iioi! iiKim domuin suam rogere. » Quasi, si aiiciii iitilis
pormenonib!!S, non in o;ia, et cibo .ilieho vivenlihiis. est, vcl si habel undc s.isieniciur, sivo dc propriis,
Cihus alieiiijs Cil, qiii uoii csl propi-ii lahoris. Iiciii sivc de lonis parcii'.ii:n, non p.'.>'-'atiir rel'Ub Iv>
,
U9 VERBUM ABBRE\'IATli.\fi ISft
cleslae. c Si aiilem vcre viilua esl el desnlai;), « (nnc A Qund non consiJorans Alexamler, reprchensiltilis
rebiis Ecolesia^ alalur, ila qnod nionasleriiinj non Inii. Ciini enim ad enm acccilerct milcs senex et
inlTel, nlsi aeias cjsis ail lio<i c->mpetal sexaginia an- blipendiarins, el emoritns, rogans .«ilipeiiiiia luililirc
ooriini. <Si qni.s anlein fitlelis haliel vidnasi aliiinas sn.ne , eo qnod din cnm co militasscl, cl glo.-
iilti consangninila c perlinenles, vcl jiiMiorcs, < siib- riam irinmphi sivpins ejns auxilio nb liosiihii.s
Mrniistrci illis, ne graveinr Ecciesia. nl iis qii.e vcre obtinuisset . aii illi (tib. h, 16): lU) lii.i
c.
vidu« siim, «nfficial. i Ecce qnod Aposlolns gralis, civiiatem iihm. Q^ii respondit : Non sniu digniis
el sine oniDinioda recompensalionc leinporaliiim t.inlo mnnerc. Cni Ale.xandcr : Non qiiid le ac ipcre
admiUit vidna» iii consorlinni Ecciesiic, < qna* vcre convoniai, scd poliiis qiiod me darc deceal, aliendo,
vidua: sunt, i et a*iaiis competeiuis, aliis veris vi- Sencca (in libris De benefxcm) : aiiiinal tnmidissir
duis, citra aclateni,non conccilii ingressnni, sed iniim, animal glorix, qiii le lotum commellri de<-
prxcipiteis de bonis Ec lesia; alimonlam exhiberi. bneras pcrsoiuc el inodicilali accipicnlis, ul to inn-
Itein psaimo cti « Faciens misericordias Dominus,
: nnsqiie tniim pro compclcnlia illiiis lcmperasses.
ei jnilicium oninihiis injnriam patientihns. i Inter- Ilcm peliil mn-
{ibid.) : Qtiidam aci-clcns ad alinin
lincalis: MisericorJia ergo in omnes esi facieiula. modicnm ab co. Q.ii i-cspotidil Majori dignus
iius :
Unde alibi : « Omni petenli teiribite,cl omni pclenii B es, ncc ine lam modicnm dare decet. Qui cnm pc-
ila (Luc. vi). I Et iiem : f Si esnricrii inimicns liissei maju.s, rcspondit Non lantum meniisli :
iMiis, ciba iljum [Prov. xxv). i Sed ohjicil sibi An- ideo nec lanlum tibi dabo. animal avariim, qni
gnslimis (lib. ni De dodrina Clirist. cap. 16) iilud et minus el majtis mnivns capiiose siibtrahis {ibid.f
Ecclcsiastici c. xii : < [k\ bono, el ue receperis pcc- c. 17). Cui cliam dcs, consideranxUim, jiixla itlud
cntorcm; bene fac humili, et non dederis impio. i pocice :
Sed ia I.0C verbonim confliclu, dno, imo iria aiien- Videlo CHt dei.
dcs : naluram el graiiam, qnx natdvam viiialiin El iieriim : Dcsudei eleemosyna in mann iiia, cic. i*
rcparat et vilium. Da naiurae, (|itia homo, si indi- (Ccc/i. XXIX.) Etiicrum : Non magislurpeestiiirpilnis
gei scilicet. Naturam autem quandoque carnaliia' dare, qiiam ob tiirpia dare. Maluin esl indij.;nis dtt
(em et sangninem vocamiis; et consanguineis dabis patriiiionio Chrisii dare, periculosiini e«t, de illijj
de proprio, de palrimonio luo, non Cluisii sangiiine dispeiisatores rcnim paiiperum consiitncre. Per hns
acquisito, cnjiis dispensalio crediia esl viris eccle- eiiiin, cum nnn possinl ainoveri , diii defrandanif
siaslicis, ut illud panperibus disiribuant. Ob hoc Chrislns, per illos ad temjms. Qiiare, ciiam consj-
ciiim priEcepit noiniiuis in logc, ul lalis cligeretiir deraiidum. Haec est enim Clirisliana considoratio iii
eaccrdos et Levila, qiii diceront patri et inairi : Noii ^ omni munere conferendo, qiio animo scilicct dct.
iiiivi vos (Deut. xxxiii). Sed nnnqtiid consangiiineo siiiiplici sciliccl, ui lantum prop'er Dcnm, qiti iion
i:ico bono et proho, non dabo de palritnoiiio cru- qiianlum , scd ex quo animo dcMir, aiicndii. Dcs
cifixi? Non, nl erigas enm coliimnam in Ei.clesia, ergo, quia prophela, qiiia bonus, qnia eliam boino,
propter perniciem exempli. Non enim cousiileraiiir etindiget, liiinqiiam qiiia pcccalor el histrio. Qiia?
quod boiw dcJoris, seJ (luod consangiiineo, iit tra- liior,siiie murmnraiionc, sin& jaclantia, sinc cx-
hanl iu exempliim. Grati;e da ei praecipue de paCri- probratione. t Flnal iit ros i munns ct i eloqtiiniit
monio crucifixi. Graiis enim confertur. Unde el tnum {Deut. xxxii). i Ciio eiiuin, qnia non intit
potius grali;c , imo soli grali» debel conferri, noii hoc gralis qni cum rogare.', accepil. I'^l ilP.niin : Bis
naiiirx, id esl carnalilnii. Unde in Viiis Pairuni dal, qiii cito (lat. Iicm : < Non esi hoiiiim siiinere
(lib. v, l bello 10, nmn. 101) : Mi abha, dabone eJee- panem fiiiorifu, elmiiieie canibns (.l/rtit/j, xv) i ad
mosYnam parenti, filio vcl consanguineo? Bespondil niaiiducandtim. Ilein : Ancliim nc anp^oas, cl divi-
abbas: Non. Cur, mi abba? Quia modicnm sanguiuls lem ne diies. FormajM autom in coiloranJis, vcl
10 irahil. dandis benericiis occlesiasticis, pr;cscripsit nobis
124 ^'l''* nunquara dederis, qnia paria sunt, el p Hieronymns in illa episiola : i Moyses amicns Dci,
dare peccaioribns, ei immolure dxmonibus. Sic eic.i Forma vcro distriluiendi ohventionesspiritna-
cnim diligendi suiii peccatores, ut non diligantur, lium, utpotc pancm et vinnm qtiotiJiannm , cril
vol foveaniiir eoriim errorcs. Iiem : Si dispensalo- cxemplnm illius boatx communionis, in qna do
res rf-Tiitn innltiiiidinis, cnjus < erat cor nniini et his qii;r pnnebanldr anle pedes aposloionim, < da'
anima nna (/lct. iv), ^ laiiiins qnibiisd.un, qnia (On- balur pronl nnicui(]uc opus eral l Acl. u), > el
smguincis , dislribiiissenl, crcdo qiiod eoJem fiil- jios de his 125 cisdcm daMtlo. sivc propinqiio,
minc pcr(Mis.si essonl a Pelro, qno .Ananias ct Sip)iira sivc oxlranco, vcl ciiiciinqiH', ncccssiiaiom icspi-
(Aci. \). Iicm ; Si, seciifnhim pliilosoplio* (SnNECA, ciamus, nt nihil &i.'pra conrer.'(mtis. Sod pra^po-
De betwf. I. iv, c. iO), in saeciilarihns heneliciis con- namiic hic propinqiium exlraneo? Non, !-i lucr-
feiendis, videiidiim (isl quiu dcs, ei cni. qiiarc, et quc a;qu(^, indigol propicr peniiciem c\ompIi :
qiialiicr, miilio magis iit ecclcsiasiicis heiicfKiis, Siciil ncc buniom iliacoiti aJ hoc coiisaniru iicos
et obvcnlioiiiliiis eorum. Quid? In qiio iiilclligas, ct siios aliis pra'po!>.ii.s.-,cii(. Si objicis, qiiia modo
qiianliim, alieiiden;lum esl quia daivlnni ct sccnn- aliiid lcmpus esi : quiJeni csi ; ScJ nos i.iinon s-c-
dum illnd, fjiioj < unicyiqne opiis e;>i (Act. ti). » tii il!i, eoraii! qii;c jii-oji: iiialur anio pe la apo*
451 PETRI CANTORIS 15-2
siolonim {Aci. vi) dispensaicres suidiis, non do- A pinqiiis ilisiribuniu et [aliorum pniiperiun scilicet
mii.i. Neoessiiati ergodes, non sangtiiifi. SeJ quid inopiaii), suas vel suorum divitias faciunt. Propter-
de iis qui de lemporalibus et ssecularibns spiriiua- ea ait el Apostolus : i Si seminavimiis vobis spi-
liuin parenies ditant, eiiain condiiionem eorum ritualia, magnum est, si carnalia veslra metamus
miiiani?quod sic morialiter pecceni, asserere non (7 Cor. ix).» Quasi diceret .• Si non seminas, non
prsesiimo. Ycrum tuiius essel eis sequi formam el meias. Ei iiein : i Facitc voliis amicos de maro-
exemplum Josepli in lalibus. Qni dominus facius mona iniquilatis, nt ciim defeccrilis, recipiant vos
.(flgypii, cuin Pliarao exaliare vellel fratres cjus et in aelerna tabernacnla {Luc. xvi).» Item Hicrony-
diiare, inquitint ei cx consilio Josepli : Absit! do- mus (In ep. ad Nepotiaiium in fine) : Maximiiin pe-
niine, ut sic exiolhmur. Viri enim p- storcs su- riculum est, de patrirooiiio crucilixi paaperibus non
iniis, et sufliuimt nol.is ngii pascualos aJ aloiida darc.
pecora. Qui dedit cis terrain Gessen pascuosam, CAPUT XLVHl.
separatain eiiain ab itgyptiis, quaj cliain aliqua De accipienlibus miinera, cum non indigeant.
plagarum itgypli noii esi perciissa (Gen. xlvi, xlvii ; Contra accipicnles, cum non indigeant, sic scribit
KxoJ. VIII, IX). Ad boc etiaii) placet nobis exeroplum Hieronymus (I, 4,2 Clericos autem, ei 16, q. i) ad -
• • . _-i • *' • ,^^ „ vellet
,.«ll.,i ClA.^1..^-
cum Siepba " »v rM .• ^ ._ 1 -_•- -. -.•I•
.
juagisiri Anselnii. Cujus nepoles Damasum pap.mi : Clerici qui ex bonis et opibus
nus Scnescalcbus Fiancia; proniovcro, et milites pareiilum snstontari possunt, si quod pauperum
facere, nobilibusque piiellis in nialrimoniuin copu- est, accipiuni, sacrilegium prolecto coromiltuni, el
Jarc, ail : Absiil douine, ui banc rem facias. Po- per abusioiimn (nlium, < iiidicium sihi manducanl
tius maneani in cadem comiiiiune et vncationc, in et bibiini (/ Cor. \\). » Iiem Pros-per in libro De
qua vocavit eos Dominus, ne extollaniur in super- vila contemplativa (cap. Quoniam in fiiie) :llabcn-
Itiam. De pauperibus ei rusiicanis viiis nali suiit. tes uiide sustenieutur, non sine grandi peccato suo,
Tales ergo rogo pormaneaiit. Mallcm eniin me unde patiper victuiiis erat, accipiuni. Item ident
nunqnam sacram Scripturam legisse, qiiam eos, (!ib. n, c. 10) : De clcricis quidem dicit Spiritus
sic promotos , bumiliiatem rcliquissc. Iiem (Ar- sanctus : < Peccata populi comedunt {Ose. iv), t
cbiep. Omtiiar. ) : Quaedam »uiit in s<! liciia nec sed sicut iiiliil proprium habenles , non pec-
itiosa , licite eiidin acqiiisiia , tamen male ser- cata, sed alimcnia quibus indigere videntur, acci-
vaia; ut ad lautiiiam uienlium , non necessita- piunt : iia possessores non alimenta, quibus abun-
lem. Vel etiam indebiio disiiibuta, ut consangui- dant, sed aliena peccata suscipiunt. Iiem llierony-
neis, cum sinl les pauperum, consiituunt dispen- C musin quailam epislola ; monacbe, si indiges et -
satores eorum exaciores sacrilegos, et raptores, accipis, poiius das, qitam accipis : si non indiges
Unde llieroiiymus super illum locum Isaiae cap. iii : et accipis, rapis, quia distribuenda paupcribus libi
« Populum meum exactores sui spoliavenint :» ail, usurpas. Itein idein : MuUi menlientes faciuut quoJ
Exaclo:es, non dociores, Scribce scilicei el PhJwi- non vens pauperibus crediiur, dura sub obtentu
sjci, exigentes primilias suas, ei decimas, qui do- pauperlatis vel reiigionis rounera accipiunl. Sed
cere debuerant, et iion docenl; quasi diceret : notandum quod triplex esi genus hominura sub
Qiiia < nietunt carnalia,> vel exigunt a subdiiis, et obtentu paupertaiis munera accipientiiim.Quidam
« iion seminanl eis; » e contra <spiritualia (/ Cor. enim sunt, qiii tempore (ainis, cum habcanl unde
ix),> exaciores suni. < In raiiunc enim daii el ac- susteniaii possunl, habita abscondunt : clainitant
cepti (Pliilip. iv)> consistit pax EccIesicR : alioquin per plaleas sub specie pauperum, qui deprehensl
non est pax. Et iiem super illum locum : < Vos enira es^e tales puniuntur, qiiia abscondilu eis aufc-r
depasti estis vineam rocam,> violenicr exigcndo rnntiir.
decimas, ci hiijusmodi, et iia < rapiua paupcris esi Scd qiisro ciir haec diligentia noii adhibetitr m
in domo vestra {Isa. iii) : > Paupcris sensu vel clericis, ut, deprehensi supra nccessitaiem acci-
spiritu, qui solvere non poteraf. nec defeiidcre quiii pcre, similiier puuirciitur? Major hinc videiur esse
dare deberet. Ergo si a subdito panpcrc ei obligate ratio el causa puiiitioni!». Ilcm : Sniit aiii oinitl
xre alieno, qui iioii haliet unde debiium solvat, tcmpore calamilo^i ct inimici triviaiiler se inflan-
exigis insuper docimas, et hujnsmodi : raptor cs, les, Ircmuhisi, ei varias fijjuras xgiotanlium in-
< et in domo tua est rapin» paiipei'is.> Iteni idem duentcs, vultum sicul Protea mutantes. Horum.
super illum locum: <Quare atteritis popuium meum, quidam sunt abscondili, quia nolunl ab iiomiiiibus
ei faiies paupcrum cc<nunol:iis (ibid.) ? > ait: NoBlri doprehcndi. Aiii suiil qui acceplis muneribus siaiim
qnoque principes, cuin paupi-res delinquciitcs pu- cxhibcr.t se tales quales fuerunl, piistiiiumet iia-
blicearguant et coiifundant, diviiibus pejora pec- tivum suiiicntes vuitum, deridentes etiam sibi dan-
canlibns, nec niutuum faciunl, « in qiionim doitii- tes, et ii cxcusabiliores siint, ct roinus mali abscon-
Lus csi rapina pauperiim, > dum Eccleiia; opes diiis, ineo quod turpitudincm suam i:i iruf.aniiiain
sibi tlies^iurizant, et in dtliciis aiiutunlur, qnoc ad d( legunl.
sustenlalionein et nccessiialem paupc^um danlur, 127 Tertiuni genus honiiniim csi psciidoprx-
12G -^ ^^ superfluos usus sibi feservant, tcI pro- dicatcrum, et hoc duplex. Quidam enim suni mer-
153 VERBUM ABBREVIATUM. m
ccnarii qiiDeriLintes mnncra per mondacia, per fal- a tlinale,» conlra id qncd exigll ordo nnhirne, vel
sas reliquias, sigilia el lilleras; per falsa etiam graiiae, « el non secnndum Iradilioiiem quain aece-
miracula alii fingnnl se esse NJcolaos, vel qnoscnn- pcriinl a nobis. Ipsi eiiim scilis quemadiiioduni
qiie sancios a Dco missos, ul deludanl liomincs, et oporieai vos iinilari nos > scilicet, < quoniam noii
eis sic sna fnreniur. Tales oinnes duo mala faciunl iiiqiiioii,» ut qiii alicna ncgolia curaiii, vaguites
\n Ecclesi.i, quod scilicei res paupcrum fuiiim sur- !iac illac, t fiiiinus iiiler vos, neiiiie gralis,» siiie
ripiiM.t, s.cpe etiam a pauperibus, el quod vcris lal;Ore scilicet, « pancm manducaviiuiis i sumplum
panp ribus i;on credilur. « ab aliqiio, sed iii labore el faligalione nocte cl die
De liis quoerilur ulruw sic* occcpia lencaiUur re- operantcs, ne quem vesiruin gravaremus.Non quasi
siiluere. Priini depiehensi puniiintur : qiiod si de- iiou b.abuerimus polestalem,» accipiendi a vobis
preliensi non fiieriiil, laudo quod resliluanl , vel neccssaria vilae, uia suLditis, < sed iii nosmelipsos
pauperibus distriliiant. Idem cousulo, ei abscoiuli- formam daremiis vobis a I iiiiilandiini nos.» Conlra
lis mimis, et quasi joculaloribiis : Defrnu.lani cnim ciiriosos iiou laborantes, Augusiiiius (liU. De opere
paiipcres veros. Hoc idem dico de iis qiiae mendaciis MonachorniH cap. 2) : Viill scivos Ciirisli, Aposlo-
Lunl acquisita. lus, corporalia opcra operaii, iii iion compellanlur
Nunquid igilur ecclesia consirucla mcndaciis ^ ogestate ab aliquo necessaria peteie. Nec osl contra
dcsiruetur? Non; quia lapides, cl bujusmodi mi- illiid Dnmiiiicuin pr.vccpliiin : « Nolitc soHicili essc
iioris suni preiii, nec possuot fieri communia, Dco quid inaiiduteiis , » eic. {ilaitli. \i.) Paicl enim cx
semel dicaia. De cappis et aliis, qux pretiabilia coiitineniibiis boc ideodictuni esse, iie piopter lioc
Btint sic acqiiisitis, iaudo quod vcnilaiiiur, cl rcsii- cvangelizarcni, noii ui isia, qitaiituiii iiecessiiali sai
liianlur accepta, si mcmoriai occurruni, qu.T, el a esl, non procurent; qiiasi : Operabar apud vos, ad
qiiibus accepla fuerinl. Qiiod autem ila sil facicii- excmplum vesirum, sic enim facicndutu docebain.
dum, videiur ex bac regula (Reg. G6, in sexto) :
( Nam et cum essemus apiid vos lixc dennniiaba-
Ubi liirpiiudo csl ex ulraqiie parie, potior parsest iiius vobis, quoniam si quis non vuli operari > cor-
possideniis, quia non coinpeiil libl repetilio, si poralilcr, ct propriis nianibtis, « iiec inandiicci (//
hisirioni , vel mcretrici dcderis , cuin sciens el Thess. iii).» Ideo auicm lioc prcecipio : i Audivi-
prudens dcdeiis, quia liirpius agis dando, qtiam illi miis cnim qnosdain inlcr vos ambulare in(|uicie,i
accipieni!o. A siniiii : U i tiujiiiudo esi lanium e.\ scilicei, « nibil operanics, sed curiosc agenlcs,»
aliera paric ,
potior esi pars rcliqux partis. Si de :iIionis laboribus in otio victilaiiics. < lis atiiem
ignoraiis dcdi sic meuilicanii , recipicns euni in no- qui ojtismodi suiil denuntiamus ei obsecramus iu
mine proplietae, crgo turpiiudo \ersalur lanluin ex Doiniuo Jesu Cbrisio, ul cuin silenlio [Glossa :
parte, ergo sic accepium lenclur lostiluere. Hic non riiniorosi, non ridiculosi, iion murmuriosi,
cnim ttirpiludo cst lanium ex parie accipientis. iioii caniilenosi] < opcranics, panem suum,» proprii
Iiem : Neinini debel dolus suus, vel meiiduciuin, vcl laboris, mandiicent (
ibid. ). » El ne hac occa-
fraus pDtrocinari ; ergo sic accepia lenelur resli- sione cessareitl ministrarc pauperibus , addidil :
tnere, salicm iii manus cpiscopi, ut consilio ejus ( Vos aulem, fraircs, noUie deficere, benefacientes »
erogentur paupcribiis. pauperibus. «Quod si quis noii obcdierii nostn» ver-
CAPUT XLIX. 1)0,» buic scilicelquopr;ecipimus, ui operetiir, etc.,
Contra dantes liisirionibus. < hii.nc pcr epislolam > vestram milii significate, ut
Ilis addendum esi de hislrionibus, merelricibus, ego eum cxcoimnunicem,vel per «epistolam» ineam,
mimis, joculaloribns, magicis aUatoribus, tyrocj- hanc scilicet, < noiate [Glossa : corripite, vcl no-
,
raloribiis. De corripiendis hisiiioaibus ct curiosis lalum senientia denuntiaie]. El ne commisce»-
rogal Aposioliis ila prinia ad Tbessalon. cap. v :
mitii cuni illo > in cotivictu, < ut coiifundalui,»
< Rogarous, fraires, corriptle inquiclos,> id est cii etiiliescat alijecius, < et tamen nolile quasi inimi-
riosos, a qwo, qui ccssat ne perdal, quod illi dare ^ cum exisiimaie, sed corripiieul fratrem,» cx dilc-
soiebant, mercenariusest. Itcin II ad Tbcssal. iii, ctione scilicel. Noia quia quinque ex causis absti-
de excommunicandis et viiandis eisdem iu coininii- nuit Apostoliis, ne qiiid a subditis acciporel, scili-
nione : <Confidimus aiiteiu de vobis, fratres, iu l>o- cei, ne aliquem illorum gravarel, undesupra; luni
inino, quoniam ea quse prxcipinuis vobis,» de cii- pio|)ier avariiiam eoriiin, lum propter pseudo re-
riosis el n.agicis vitandis, < ct faciiis, et facicli.s,» {lellciidos, lum propter impunitatem peccandi, ne
quod si quis noliterilobcdiie vobi^, exconimuiii- dando sibi piiFdicationem eniplam spcrarenl, tuni
cctur. Et ad uliimuin canonem l.ta:, vel ad minns propier curiosos amovendos ab otio: ul sic, excm-
daiidx senienliae contra eos scribil, diccns eadcm plo ejus, cibiim labore maiiuin suaruin qua:rilarciit.
128 ^pisiola cap. iii : < Dcnuntiainus autem vobis, Item 1 Thessal. iv ; # Roganui6 atiteiti vos, fraire*,
fratres.ide curioais < in nomine Domini nobtri Josu ut abundetis magis et oporam deiis, ui (inieii sitis
Cbrisii,> per Jesum Chrisium Filium Dei praecipi- [Glossa : a curiositate] , et ul vcslrum ncgoiiuni
nuis, cui honor esl, si morbida ovis, excludilur agatis,» dimissis alienis, scilicet i iii opcreniini ma-
« ui sublrahaiis vos, > noii conuiiunicclis eis. <Sub- nibns vcsiris, sicut prxcipimus vobis,» n* otio
tiahalis » scilicel < ab omiii fratre ainbulanio inor- lorpcatis, cx qno maximc curiosiias vcnit, < cl iiul-
;
1S5 PETRl CANTORIS ISS
lins aliquid (iesiilcrelis. » Ilcm E clcsi.isiici cnp. ^ ejns laudamlo sic, el non corripienito eum, scd .1
XII : ( Si bcne feceris, scilo cui feceris, el erit libi poeuilenlia arcendo. Iieni alins reccptns in domo
gniiia 129 inuU;^ Da liono, el ne reccperis pec- panperis, rogavit eum, ut nocessaria 130 cojnae ci
OMloreni. Bene fac humili, el ne dederis inipio, emcrel et prxpararct, qui necesstria 11, non super-
proliihe panes illi dari.» Ilein Tobia; cap. iv ; 1 Pa- fliiam comparavit. Viilens lioc viciitans dc conslanlo
iicm iniim ct vinnm luuni siipcr sepulMiram jusli iiiiiil saiiir liisirio, scilicct de alieno, ait : Moscis
ronsliiuc,» iii scp«lia(ur jusliis, < el iioli cx eo qiios iii liospiiium receperis. Lantioies ei snpcrfluos
inandiicare el biliere iiim pccciitorilnis cl liislrioni- cibos qnaerimiis, supra id qiiod sai esl nobis, et fa^
I us. > id cslproeo qiiod pecralores siiiii noli coin- n>iliaj iiije. compari nobis. Qui respondit : In lioc
niunicare eis, si<-iil ii qiii nuirinnl liislrionos ol de- cognovi qitod ganeo ei leccator cs. Ei expiilit enm>
sidcs, ciim esurianl Clnisli paupcrcs. Ilcm Sener», stipcr huineros ejiis carnc! eniptas jacians. Qui re-
episioh 29 : 1 AhIc, in(]uit, circumspiciendum cedeiis b«iiCilixitoi, diccns, se nonnisi iiiiiim hospi-^
c>l cum qiiiiiiis edus el bibas, quam qnid edas cl tcm viriiin invenisse , exeiupluni cujus, si alii. imi-
bilias. Nun sinc amico visccralio leonis ac liipi tati essoni, jain priJein ab arte ludibiiosa recessis-'
vii:i esl. Hoc autcni nnii coniinget tibi, nisi seccs sci, ci p<eniiiiisset. Itein alius accipicns a potcnle
soris ; alioquin halicbis convivas, quos ex lurba ^ quiiidccim libras, mili?s vcko ab eodeni sexaginla.
saluianliuiii nemcmdaior digcsscrit. Errat auiem solidos vilissimae monelre, probalo lainen primo,
qiii amicum in aliio quaMil, incoiiviviopiob.it. qiiod miles, ci quod caplivaius esset, in-|Uil : Milii
NnllHm ii.ibct ni.ijiis maliim occupalus homo, et ludibrioso, et sinc coiitradiclione, el probatione de-
Loiiis sni.<; obsessus, qiiam qiiod aiuicos sibi putar, disii taiitam summam, vira aulem ingcituo ejusdein
quilMis ip.sc non cst quod bencficia sua conditionis, cnjuscl (u, sirenuiori le et utiiioii rorie
; eflicacia
judieat ad coiitiiiandos amicos, cum quidam, quo Reipiiblic;c si in apice rcgiminis esset consiitutus,
pliisdrbeni, magis oderini. Leve as alienum dcbi- de«listi (am inodicain summam cum indigoal, r.cc
lorcni lai it ; gravc, ininiicum. Qiiid
ergotBcneli' sinc probalioiic ? indignatusqiic dcdit militi qiiinde-
(ia non paiant .iniicitias? paraiil si accepiuios ciin libras qnas accepcral. Itcm natura apuni, qu.e
1 ciiii e!ii3'eic. Si collala, noa sparsa siini. Iiaque cxplodit burdones, monstrat tales a domibus esse
diiin sanie mciiiis es, hoc consilio sapienlium uiere, arcciiilos. Unde Virgilius :
iiim:igisad rem exisiiincs pcriinere qiiis, quiii) Ignavnm (ucos pecui a prccuplbu^ arceni.
quid accefcril. Iici.i llieionyimis r Paria snnt (L. IV Georg. \M1.\
liistrionibus darc, el da?moiiibiis iiiimolare, si qiiia CAPUT L.
'
hisiriones sunt dedcris, non quia liomincs. Item Conira [eiieralores.
vcrsificaior quUlam : Post prjidicias species cupidiiatis pessimiim {le-
A»te Jovix xialitmn crepuil salur nus cjus, hnc est usuram, in pixscnti titulo sugilbi-
hislrio paenam
Juppiier iiiitiluit viver<i de proprio, biiuiis. Uitdc David : < Ex nsuris ct iniquiiaie rc-
Ilcm cx propria raiiocinatione. Nullum genns honii- deiMiSti aiiiinas eonun {Paal. (,xxi]. » Talentum na-
n:iiii csl, iii qiio no:i Invenialur aliqtiis lur;L', e( lalen(um gralix prjecipit Doiiiinits uiultipli-
iitilis usns
ciMitra upcessiiates care, djiido illiid ad usiirain t)ltnili.\x\), c( idco,
hiiinanas (de quo non possit
d ci : I Aliquisqiiein;ilo fiiiliisiis inillo i^practer lioc tit cciituphim accipiaiuus, ct vitam xlernam possi-
f;riiiis lioniiiiuiii, ijiiod csl moiisirum, deanuis {Mititli. xix). Undc Aiig:tsliiMis {In psat.
niilla virlule
ic l.-nipliiin a viiiis, ncccs=itaiis liuinanoe nul!i usui x\xvi, coiuionc 3, ad vcr. 2G) : Mi.scr bomo, cur fc-
:i|)iiiin. ncraris homiiii? Fencrarc Deo ct ccnluplum acci-
Si di( as quod apliim csl ad landem aliciii comp^i- pic3, <2i vitam oc(crnam possidebis. Nc sis servus
randam, absii iio;- ; qiiia iion minus liirpc c.^t I.iu- neqiiam abscoitdens taleiUiim Dotnini lui, sicul
dari a tiirpibiis, qu.im ob liiipia Iaii;!ari. Ilem : Hac advocatus lii)gu;im, vcl scietiliain suam vendeiis,
genus hominiiin lndixii nainra' belliim ei iniimlo, Q (juod pcjus esi, qiiain abscouderc. Si enim servus
ciii niliii salis csl, qiiod flmnia devorat, sibi el alii incri-painr a Doinino siciil noquam, qui abscondit
inimicum, et ideo maxlme rcpellcndum. Iiciu Ilie- lalentum Doinini sui {Mallli. xxv), multo in;ijori
ronyiiius non soUim talcs, vcnim fautores eofum incrcpaiiono digaus esi, et neqiiior, qiiia malc cra-.
pioiiioveri pfoliib.a, infniicns : llcti in foro, hodio gai vciiileftdo illiid. Taleutum vero foriun.e vel pe-
in choro; hcri laiiior bi.strionum, bodic consecra- cuni;c, sicul el lalentum ctilpa:, prohibct Dominiis
lor virginum. Iino hod.e. el Gmni dic vitac, siinul dari ad nsuram, ncciion ci lalentnm poenx. Augiis-
faiitor hisiriomi-n ci coiisccrator virginum. Ilem :. Liv ad ver. 12) Usura cnim csi
tinus {in psal. :
Ili iiarra(i<iiie siia quasi propr.is jaculis confodiun- cum pliis exigitur in pocna, qiiam coinmissum sil iii
(ur. Aii ciiiin qiiidam ex eis : JacUintur illura divi- ciilpa.Ex usiiris aiitcm pncnse et culpag < rcdimci
tem &iiigulis aniis sibiscrvi;e iniaiiia suinina num- Doniinus animas corum {Psal. lxxi), » qni re lc-
morum, quasi pr.o re;ldi(ibus , sibi debitorum, mcrint aiiimas suas pcr absiinentiam ab usuris pc-
illiim alium , c( leriium in latiia ; deindc onini- cunix, ct pocnx snpra qnantilatcm culpx illatx a :
bus, maximc clcricis divitiiuis , impiecalus est, co quibiis qui non abstiuucrint, diabolo assimilantur.
quod pcssimis inoribiis cjiis favissciit, sumpiiis cis Situt cniin diaboliis homiiii inutuo dai pcccatum, nl
Mipcrfluos CAliibcndo, rliyiluiios, fabulas, 01 gi^slus ab co aliuj recipi il, quia « sangiiis s;iiiguiMem le-
; ; :
*r»1 VERBUM ABREMATLM. 158
— ligii ^Ose. iv), > cl pcccalum quod s!aiim non di- A ci ille quhkn) oCciiKiis, nec fenerubaliir nisi pau-
luiliir por paiiiienliain, 131 suo pomiere ail alind peribiis, iiec liinc i.isi clain, cl dala fide qiio.l hom
iraliil; sic homo feneralor lalenluin pecuniie dal ad publicareiil. De qiio si forle oviebalur prava siispi-
HSiirain {Psai. xiv), ul aliiid recipial. cio, dicebaliir domus illius doiniis diaboli, viiica,
El .sinii diabolus lalcnium peccali non viili sibi puleus, agcr diaboli, cl deinceps osciilum paiis
reddi (quia qnauto diuiius deiiiielur, lanto amplius non dabauir ei in missa. Ig.iis a viciiiis 'n doino
niii!ii{dicalur), sic nec fencraior lalentiim pecuniaD ejus non suniebalur, sed ncc 132 <^'"" €o aliquis
crediliim proximo ,
qui eiiam dando ad usuiam aliquod parlicipium babebal. Pueri etiam ad cjus
pejor esl exaclore diabolo, qnia di;djol'.is aii.ior orcursum expavescebani, ci allcruter eum distto
oninis nialiiix luletiUim suiim, non aliennm, mu' nicnslrabal. Aik-o ciiiin delcslabile liiiii tcniporis
iiium dal ; fencralor vero dando mniuiim lalenliini fuii \iiiiim usiiiA. Nuiic auicm fa-cc lemporiim
pccuniae, non suum, sed Dei, cl qiio pioximns gra- noslroniii.
lis essel jiivandus, el (»b boc sibi coH:iium nrqiiiier Fiunl jani isla palain, cnpiuiil et in acta referri,
dai ad iisuram, qui cliam lempiis vciidii, iil propier (JtVE.N., sal. II.)
dihiionem temporis majorem, phis liicri recipiiit. Prohdolor! llomines lain deleslabilcs, nuiic fiiinl
De (juo etiam DaviJ : « Miiliiablnr peccator, > ? ^ cubicularii principum , ci praelalorMm ;
qiioniui
Deo, talentum naliir^e, grali;e ; '.alenliim culpx a dia- filios, pccunia fenebri inlervenieiite, in priiicipcs
bolo, ( ei iion solvei. Justus auleiii miserelur et retri- el pialaios Ecclesiae proii.ovcrunt, « iii sedeanl
buel(/*s«'. xxx^ i) ; i quia «
juciindus, bomo qui miserc- cum principibus, et catbedram, ci soiiiim gioiia;
Uir, elcoiiiniodat {Psnl. cxi), » graiis disponil, etc. lcneani {/ Reg. ii). > Hi sunl eiiam loculi el san-
<Egenus> autera a fcneratore < mutuabiiur, > ta- giiisugae principiim, quia ciun omnia siixerini, evo-
lenium pecuniae, c ei non solvet, > quia non babet niunt in fisciim, ul possii dicere priiiceps ad saii-
nnde, nec crediior vult, ui solvat, putans quod giiisugam lalem :
ampiius rccipict. Et ciim pcjiis SiOn possil impre- iiacra caium repeics arcliitn, quem macra subia^i.
(IIouAT., lib. 1, op. 7.)
cari aliciii, quam ui iiicidal in manus diaboli, Pro-
Isli eiiam nomcn Judxonim adcjjii sunt. Primipcs
pheta majorem existimans imprecationem, qua im-
enim eos uicnlcs, non pcrmilluiit eos supcr aliqiio
precatur alicni, iii incidat in manus et luqiieos fc-
crimine accusari, diceiilcs; Isli iiosiri Juda-i suni,
ucraioris, ait : i Scrutetur feneraJor omnera sub-
inio pejorcs Judjcis siini, qiiia Judxus, ex pra;-
slanliam cjus, el diripiant alieni laborcs ejus {Psul
xxm),» ^ou feneralur fralri {Dcnt.
cvm ). > U.iue Isai:.s (cap. vj : « Alieni comedenl c "''''J'^" '''S'S : «
sed tanlum aliciio ex promissione isle aiilcm cl
labores eoriim. > Alienus esl, qiii gralis non dat ;
niiiliium proximo. Cum itaqiio suiiinic accrescit
proximo el alieno conlra procccptum Doinini fene-
ratur. Tales eiiam in deicstalioncm cviminis, si
ali |uiJ ex dilationc temporis, vcl cum poense adji-
clcrici fuerint, non polest clericale piiviiegium
cilur su[ira cuipanv usura commiuitur, qu;ic sor-
adversus prin<;ipes tncri. Confiscantur eiiim omniu
pcnU ei cancro comparatur, quia serpit, cl pau-
iatim loium corpus occupel. UuJo bona eorum cum decedui.l, ut in eis nullam pote-
crescit, ul
slaiem babcal cpiscopiis, vcl ipsi, ciiamsi lestari
poeta
volu2rint ex eis. Exemplum aiiiem dc monachis
Uincusura vorax avidamijue in lem;}ore fenus.
(LucANtJs, lib. 1.)
cadavcr feneratoiis ad scpuliuram dcferenlibus,
Comparatur eiiam igni sacr.?, hoc esi exsccrabili
miliie quodam doniino feneratoiis ci obvio, palel
Bupra in liiulo : c De accipieniibus iniincra illicilo
et Inexstinguibili , neciion ei moibo qui diciliir :
acqiiisiia (Yide nolas in cap. 40). » Tales maledi-
« Noli mc langere. > Habel auiem usura mulia
umbraciilu, ei pallioia quibus tcgalur, el qiiasi ciioneni banc incurrunl : < V« qui deproidaris, qiiia
ei ipse deprccdabcris {Ii>a. xxxiu). » Sed el maxiinc
cxcuseiur. Inter qua? boc maximuni esi, quod ore-
ditur alicuivile pro caro ; pata paiimis'fu.aUis, D pudeat p.jjh.ios nosiri temporis, qui daio decieto
vel aliud merQimonium vllc pro cara spccie. Sic al> Alexamho lil in Laleranensi concilio (ui, anno
autein vendens, reique vendiue et credil* preiium ilSO), oe hac peste pcnilus per senteniiam anaihe-
augens ex dilatione lemporis, plus pcccai co, qui niaiis eradieanda, adliuc lamen pesiiferos illos
mulual ad usuram caram speciero pro cara. lllc palpanl et in siiis viliis fovenl. Unde, cum a qui-
'
pallio ct specie mci-
enim rem vilcm pro carasub bus.Iam prxseniibus iii concilio qua^reretur, qui ci
ad quales sciiicntia da'a pcrcellerenlur ; responsum
caturae,non dico vendidil, sicut .'.sserii, sed
usiiram dedil, ul cuin augmento recipiat. Item :
cst a quodam pi';clalo quod nolorii lanlum. El ciim
^Fcneralor pius peccal quam fur, qui tanlum de prucessum essci iii qiiccslionem qui e.<-sciil nolorii,
noclc, vel clam bomincm suis boiiis spoliai, vcl dictum csl : Qui publice fatevenlur se csse usura-
latro, qiii de die el manifeste. Hic cnim conlinual rios, vei aliijiio signo nulo hocindicant, ulscilicet qui
Mialeliciiim el ariem rapieiidi boiia proxiinorum capislrnra venale in summitaie virgu^ fencrandam
iJii vcro iion. liem : M.ubus ist.:, proccssu teiiipo- pccuniam circiiii.fcraiil. Sicque est exsulllaiinn
ris, caiKrosiis ci peslifcr iuvaluil. Aniiquiius ciiim dccrelum ill.ul. Itcni : In Iios inlorqueri potcsi iicr
in loia civitalc invcnicbalur, coiilrariiim sciisiini, q.iod 'licUim f:l Ad c a Do-
vix iinus fcacr.^tor
;, : ;
159 PtTRl CANTORIS tGO
njino : « In labore ei SHtlore vesceris pane iiio \ mii t<;siis vcriim icsiimoiiiiiin, qula advocnius vcn-
[Gen. xvsi). > Tali vero dicilur : In bliorc ci SU' dit jiisluin patrociniuiii, ct jtiri>pcritiis vcruin cnn-
dore viiiius alieni vesccris pane alicno. Ei l<.aias siliiim. Si jiidex es , vide ut liabeas niide vivas.
«Rcgionem veslram corain vobis alieni devorjiil Veudcro enim judiciuin, cliamsi iiidigeas,cum jii-
{ha.i). I Et Jeremix cap. xvii : < Claniai pcrJix, diciuin adjnnctum sit oiGcio jiidicis ct jtistitiu-,
fovit, qiiod iion peperii; fecil divitias, ei nou in Siiuoni.icum est. Si palroiius es, et salarium halics
judicio, in medio dieiuin suornni dcrclinquei cas, a!» ccclcsia, ecclesiic siipemliis mililes; vcl si non
ei in novissimo suo erii iiisipien«. i I'crdix aviscst e;;cs, non licei lil>i veiulcrc pairociiiium,qiiod gra-
immunda, per quam sioui iuereiiciis, ii;t rciicrafur tis luiic esl confercndum.
accipi polesi, qui congregat diviiias ali*>iia'>. El iion Si eges, i digiius csioperarius mercede sua {Ltic.
in jndicio, quia iiijusie, et si non jusle, tainen quu- i), I mudorala lainen, nou superllua. rrosequor
cunque niodorem (iicRAT., I. i, e|).), seJ iu oovis- ergo vitinin tjuod circa oinciuiii advocalionis excr-
siniis suis rcperietur insipicns. iixc esi enim priiiia cciiir, non ip>uiTi ollicium, iion artcm qiiia :
poena, quae manet laics. Vix 133 li^erediias laliuni 134 l^i m ita $unl vicinn bonit eriore xub ipso,
toriinm li^reJcni, sicui pluriina excnipla
Vro liiio virdis crimiua sarpe liilit.
transit iii
(OviD., lili. iDe remcdio nmor.)
docncrunt. Ei quia A'oft res in ii.'iwm, sed miilefncta cuduitt.
iVoii kubet evenlus sordida pra-d.i bonos, (Gailuspoeta, elegiai.)
(OviDius, elegia i.)
Hoc genus bominuin non soluni pro cupidiiale
el qux niale parl;: i^uiit, inale dilubuntur.
fiui, verum eliam pro vilitate oilicii sui aniiquitas
Secunda pocna coruin est, quod vix poteriint reJarguil. Siciit cnim pugiles, cursores, prxcones
abijta resiitucrc. Adco eniin tioc peccatum supcr ct liujusmodi alii olGriales viles erant el abjecli, ita
oiniiii alia vitio.-um estel lenax, vcl si liabeiil unde et udvocali ; iiec ficbat aliquis advocatus, nisi iii
restiti*ere possinl, douaiorcs maliint essc qiiain paupertalis sux rcmciliuin, ul a&ftciQ cibum qux>ri-
alilaturum rcsiituiorcs.
laret. ilo<lie aulcm iioc gcuus boiuinuin inaxime
Tertia pociia ciit ois in gclicnna : quud auruin rtprcbcndeuduin est, dc cupidilatc ct ncgiigoiitii
bullie is super ipso>. enics cnm Ncro:.e cffiindeiur siii. Omissis eniin artibus iiboralibus, ooitleslibiisqiie
abundaiiter, ei ex uiiiui parie.
disciplinis, omnes coJicem leguul, el for :ii ia qiix-
(ii:arta paMia (Videinfra c. 52) qiiud pnler, qni
ruiii iii rotis et in cxtcriuribus appireant, sicqu6
inale roneruius esi pru filio, el (ilius, qiii in r:ipi-
gl irinm cl lucnim niciidicenl. lios Aposioliis do
nam ejus eo inoriuo iniroiit, sibi in dialogo in.pto.
viliiaie officii redarguons, in prima Epislola ad C)-
perabunt, iiiiprecabiintur. sc iiivicem laierabtint, Sxcularia igiiur jidicia
riMlliios cap. VI, aii: i bi
et uicrqtte iu alteriun invohibit. CiiiJclc utiain est conicinpiiiiiics, cl viles, qui sunt
liabueritis, > «
ei periciilosuin a (e:iei'Jiore reticbreni pocuninm in ecclesia, ilius conhiitnile ad jiiJicanduiu; > pru-
accipcre, vel qii;iiiicunqiic aliam, diim eum talciu doiiiiores vero et subiilis veiix' ingeiJi, prufdica-
esse CDgnoveriiiiiis cxeinplo b.-aii Toiiiie qui ail leclioni, conlcmplatiotii Cl u.^alioni vaccnu
,
lioni,
(cap. viii) : < Filii saiiciorum suiniis, ct noii possu-
Iiem ad lixc pocta
miis ita ronjttngi, sicuigentesqu.cigiiuraiil Dciim.t
Si foriuna volel (iet [Evcusa, de rUetore contul,
fies]
El auctorllatc D. liieronynii diceniis : CavenJum Si volei lt(cc eudem, fiet {ibid.) de cunsule rheior.
est iiobis inaxi.iic, ne ab illis accipiamns miinera, (JuvENALis, sal. Vli.)
qiios noviiiiiisi vivere dc lacrymis pauperum, nc di- Vilis, p.inper cl abjectus. liein : Vidi morbum ic-
Ciilur nobis : < Si viJebas fiireip, ciirrobas cum co curabilem , ad qiiem curandum nou inveniolialur
{Psiit. XLXi).» Esemplo eiiam B. Fursei (l. I Surii, meJicus, quia de saluie sgrolantis desperabatur
dicl6J:in.) ni;iciila lcpry, vcl morplie;r perciissi, sed niinqiiain vidi causain adeo pcrdiiain vel iii«
co quod a (one raioie acceperai tnn.cam qiietu tamcn ,
jusiam ,
pru qua tuenda iion inveniretur advoca*
talein essj ignorabat, sicut in legcnJa ejiis legi- D ^s.
lur. Itcm: InTripariita liistoria lcgiiur (lib. x, c. 3.),
CAPUT LI. qiiod Joannes Cbry!>osiomus vocalus (uit ab amicis
Contra advocalos. suis ad oQicium advocationis. forte proptcr iiicrtiin,
BupraJitto gciiori lioiiiiituin,scilicci fiiicraltMiim, ei quia ad oHicium idoneus fuit, idebl natura, (a-
simile ost -jlitiJ gtiiiis bominuiii in ciipiJitale, boc ciindin, scientia, quod oQiciuni , ccu pestem et iii-
est aJvocaioinm. Sicul etiim miiltipkx laioiiinin justuiii, vit<eque contrariuin, siaiim rcspuebat.Item
« muliialiir pccc.ilor, et 1100 solvcl {l*ial. xxxvi), » SiJoniiis : Hi suiit qiii timeut eiiam qui tinieniur;
sic aJvucatus gratis taieniitin naturap, lalentum lii sunl, qui soiiti suni inferre calumnias, aderre
scionii.o ci gratije a Deo accipii, ct nullum graiis niinas, auferre substaniias. Hi sunt, qiii causas
6 Jvii, se i liiignani vcnalc:ii f:icil, licet sit moJicttm moraiitur admissi, impediunl prjetermissi , Tisii-
mcinbrum in itJo «iliitn, et de facili labilc. Quod diunt adinonili, obliviscuntur potali, dedignantnr
lamcii olicitiin suu:n vciidere possil advocatus lc- locuplelali. Hi siint qui cmiint liies , vendunt in-
sta:ur Aiigitstiiiii.<:,diceii8 (epi^jt. 54<i(i Macedoniuni): tercessioncs jiidicanda dictant, dictata convelluni,
Kon ifeb.t judox idoo vciulerc juslom judiciuni ailrabtinl litigaluros,pcrtrabuni audicndus, iraliunt
:
{61 VCRBLM ABDREMATUM. 164
add-clos, relraiuml Iraiislgoiiles reiraoianl irans- A atlvocat iniuliu Dfi, vc! gralia amul, \\\ cansa
actimies. tli sunt qiii itividenl revcrcnliain clericis, lucri, sed qui iiiiuiln Dei bodie rarus invcnilnr; ub
oirgiiiem nubiiibus, conccssum prioribns, congres- qnam cansam, si advocarel, liciie et meriiorie boc
sum acquitlitius, cinclis jnra, iliscinciis priYileg'n, possei facerc. Unde Doinitius : t Caiisa vidu.x inlrel
scboias iiistituendis , bonorariiiin insiiliieniibiis , ad le (Deut. x; ha. i), i jiidicem; audicnda vel
honorem iiisliintis. Hi siinl in exactionibus b:ir- tenninanJa : < Ad ic, > advocntiim defeiidcnda.
p.yix, in cullatiouibus slatiiu;, <n qnxsiionibns bo- Job eiiain fiiit advocauss paiiperum iii causis. Unde :
siiip; ad intelligendumsapei, ad juJicnnduin tiKuci, < Fui pes clauito, oculus cxco. Paier eram paupe-
ad succendeiiduin flammei, ad ignoscenduni feriri, rum, ei caiisam, qiiam iicscicbam, diligenlcr inve-
ad railendum vulpes, ad irascendum tigres, ad s<r- sligabam. Coniorcbaiii molas iniqiii, et de dcntibus
viendum lauri, ad consumendum niinolanrl. Quu- illitis aureiuliain prsedam {Job xwx). » Siii:ilis ei
ruin si naresafllaverit uspiam rubiginosi aura niar- qui ail : < Eripiens iiiopem ei egeiium de maiui for*
supii, quod si dolosi spccies rcfulgcal niimmi, inox liorum ejns, > etc. {Psut. xxxiv.)
videbis et ocuios Argi, ot Spbinguin uiiguos, el 136 Jlodie ciim paiica?, vel nullae miserabilcs
Briarii manus, et perjuria Laoitiedoniis, ct 135 person;e veniani in quncslionem liligii, sed divites
Ulyssis argutius, ei Sinonis f.illacias, ei fidL'm Po- B quaesiioncin snpcr pra;diis et inuiilibus agitanies.
lymnesloris, el pietaiem Pygmalionis, et Acliiio* cum eiiam advocare in causa intuiiu Dei pericnlo»
pbel consilia {II Reg. wu) , el Absalonis oscula suin sil? quippc gloria et ambiiio fori sxpe excac-
{II Reg. XV). cant nos. Adoo limemus cadere ^ causa ciiam in-
CAPUT LII. "" justa , ne videamur inscii, penitus desistendum
Legibut divinis, in cnsibus suis, poiius esse judican • esset a patrocinio causarum, cum honesiioribus el
dum quam fiitmanis. ntilioribiissiudiisvacaTcpossiinns. nisi caiisa vidiia>,
Parabolarum eap. xxiii : (Yerilalem eme, el noli vei alifujiis miserabilis'person« (quaii» Dominus
vendere sapientiaro, el doctrinam, el intclligen- proccipit lneri) intraret ad te judicem, \k\ advoca-
liam; » sed t gratis dale, quia gratis acccpisiis tum. Graiia aiitcin amici advocare, periculosius est.
{Matth. x; Rom. \u). i Ne dicaiis sicnt snpeiba Liooteiiiin grniiain amici tibi sic eompares, undu
ildes : Si jusliGcalionem babeo ex fidc, <|iioinodo foitu ud tcnipiis tibi concilias; ex parte antcm ad-
gratis? versarii, cmn niulios sollicites, plurimum odii et
Itcro : Sicui iegilnr in tragoedia quadam Scnera; jterpeuii collii^is. Si dixeris Tueor causara aniici, iit
Visum est cuidam quod viderei Neronein apiul in- euin et adversarium moneam ad pacem. Sed quid
feros balneantem, ministrosqne circa cnin anruiu ^ crit, si causam Tunc mo-
cjus injustam cognoveris ?
cum vidcret clio-
fcrvens infimdere, dicentemque, iiebo ad puoeni. Per transaciionem ergo mones eam,
rum advooutorum ad se venientem Huc, inquii, : ut paciscatur de alieno, ut arlienum recipiai, et ita
venalc genus hominum. advocati cniici iiioi accc- ut rapiat, cl cum aiiena jaclnra dicetur; tnque sl
dite, ut niecum in hoc vase baineeiis : adlinc enim conduciiiius fueris, salarium et stipendinm tuiim
superest locus in eo, quom vobis reservavi. Iiein : nccipics cx rapina, cum de sic extorto et aoqnisito
Ex eo quod lurpe et ignontiniosnin esi uiicni espro- aliqnid suinpseri». Sed cl vir quidam jusiiis et priw
brari cjus linguam esse venalem, vel qnodcunque dens, et comperiens cansani amici sui, injustam
nienibruin. Meretricuni enini est venalitaii inembra quaiu prius foverat, reliquit, transferens se ad par-
sua expunere, inembra habere venalia. Itein : £x tem adversarii ttieridam, non tamen sicut pioditor.
vori)0 sapicntis tractantis causas, scd impediti vi- Si autetn causa lucri advocas, si indiges, in cxce-
dere venim propter lurbam advocatoruro garrieii- ptionem ei remedium paupertatis tuaelicct libi, dum
tium. Bene, inquit, principibus sic qni cercbellos tamen secunduni proportionein jusii preiii reoipias,
amoveiunt ab ecclesia, qui si eam a coierellis ad ne plus n>cdia parte jnsti preiii, ne pro modicu la-
>rocatis mundassent, opus melius et utilins peregis- ^ bore, plurimuni stipendii exigas. Sl vero iioi» iii
sent. item : Hi in novissiinis suis niaxi
ixinie inve- dijjes et accipis, mortaliier peccas; quia tia
justitii
niuniur insipientcs , turpique niorte decedentes. est, qux unicuique graiis tribuit quod suum est.
Qiiidam enini quia linguam venalein hubnerunt, Si consilium huic debiium vendideris ei, praescr-
routi et eiingues mortcm antece.sscruni. Cuidam tini cum non oecuperis lionostiori vel utiliori stu-
dio, ergo jus suuin, rem sibi dobilam vciidis. Sic
eiiain morienii visa est lingua oelerins aura inoveri,
siout arundo igitur furtum vel rapitiaincoinmittis, cuiu iion gratis
quasi dicerel : Grjvilcr ct tlc faoiii,
vento agitatur, peccavi in lingua. Cuidani visuin est conferas, quod graiis iribuere debueras; sicui legi-
inferius iubiiiin moveri cilius labio crooodili. Qui- tur Paraboljrum cap. vxiii : « Vcriiatem emc, etnoli
extremis, vendere sapiontiam et doctrinam, et inielligen-
dam etiani cuin oCrcrrctiir cucliarislia in ,
ait : Judicetuf prius uirii;n rcctuni sil quod acoi- tiam. > Ille autcm non pecoat, quia redimit qnod
piam. Cui astantes : Nos quidcm et recium ct ju- suuro est.
CAPUT Llll.
slum judicainiis. Quibus ille Non est, inqnam, ro-
:
Quod soltdhntis nihil habet posiliva juslitia.
ctumjuditium. Non eniin, cnm non siiis niihi pareS',
Advocatus, vel Ad periculum hujus officii accedit, quod advocati
habetis me j»sl(! jndic.nrc. liem :
10! VEIM CANTOniS m
p.iliiis posliivx jiisliiiJT lioiiiimini (qii.T tiiliil liabrl A li:ilH!miis onuil.i pr.riofifn i;li-.orv;ir<> ol jiiilici;! ; »()»
soli lilalis) iiiiiilniiUir qiiam «liviii;;', (iMi) Diviil, in .^ulum aiiiom JuJ;cis, scJ omnibiis griilibus lijec ob-
Iier.soiia cnjiislilicl fiilelis, pcr Spijinnn saiu:liiin sorvaiula suiil, si Dco niilil;ire voliint.
(Iixeiil : < Jiiravi el staltii ciislodirc juJicia jiibliliic Qnod auiem niiiil solidnm babent posiiiva jnsiiiin,
Ih;c (Psfl/. cxvin). » Elilom : c A jinliciis Inis i:on liqiiol cx eo, q:iod Dominns icrlas legos dc inalri-
ilciliiiavi {ibid.]. > Ut^m Dominus Moysi Deiileroii. nionio dcdi ril cl inviolabiles, diiodfcim laiilnm pc!-
cap. XVI : c Jiidices el ma^istros consliiuis i-er sonas exciudons a ninlrimonio {Lcvil. xx) : qnibiis
137 einguias irilms, nl judicenl popnlum jnslo addiinus in evcepiionein qiiinliim, sexlum el icpti-
jiiilicio,» logis scilicel divinae, noiijLiiSiii iatian. llein inu:n graduin (Vir/c35, q. 3, Conlradicim.). In cis
Doiniiiiis in Exodo c:)p. x\, ci Levilico cap. xvui, lamen ad libilum noslrum conjungcnlcs qudsdam
dcilil leKCS Moysi por quas sulliciciiier jiidicarel ci coMJnncios soparani, s; se I iii sexio gradu logi-
iiiier proxiiiium ot proximnm in oasibus suis. Non timc sniii oonjuiicli, crgo non siiiii sipnandi nisi
orgo al) eis recedciiduin in rasilus niatimc spiiiiua- causa fornicaiidnis. Si vcro mairimoiiiinn non esi
libiis carum, cum non sinl de cxromoiiialibus, sed inler cos, ci 138 scienler loleramiis aliqnos <\c
ad litioram observaiidi, siculinanifisit. probalur ex conjungi, anctorcs suinus fornicjiiionis eoriim, cnm
gli)ss:i snporilUim locnm iSumeric.Tp. xxvii : « Dalis ^ eos possnmus sep;irare. Iicra [Supra cap. 23) : lls
cis posi^ossionein iiitcr cognalos palris sui, ct ei addimiis sccundtim et lcrtiii:n gcniis airinilalis, qni-
iii lixr> ditatem succcdanl. i Origenes (iiiiiio, Itom. Lus pliires laqnci el doli dantnr pbiribus ad con-
22, in yum.) : Uaec secundum liisiori.iin, palam est .jiingoiidum, vel soparandiiin capiioso, qnos voiiic-
oiiinibus, qiiid vigoris habeant, qoi sciunt logos riiil, llom (50, q. Ad boc valol il-
5. Uiudeliam) :
istas, iion sobim apud filios l-raol oustiuiiii, ^cJ lud decrctuin captioMim, boc scilicel Quod aliquis :
.iptul oninos lioniines, qui tamen logibiis vivunt. ducnt fiiiam compairis sui, nec laiido, nec viiupcro,
Uiide npparcl, qnod liberlosliliaium S;'.lplia;td, notj
ncc probibeo, nec i»riccipio, sed si eain dnxcrii coii-
solum cis b;crcililatcin ctmlnlii, sed perpetna vi- jimclos non scp;>r;ibo. Iicrn : QniA periculosuin esl
vondi jura 5.ieoj!o dedit. Vides qiiania sil lii^ioriaj goncraliiali, ei diniiiiiionibus judiciorum aslringi.
militas. Qiiis igiiur poiest logrs istas dissolvere, Froquons eiiim csi aru|iiid exira rcgulam et gunera-
qnibus univerbiis muiidus utilur? lilaiem invcniri. Itein : Patol docreta osse mobili.1
Iiom in Numeris cap. xviii : < Ecce dedi tibl cu- ex eo quod in corde doinini pap;c sin!, ul scilicet ea
slodiain primitiarum moarum, oninia qu.Te sancli- inlcrpretetur ad libiinm siinm. Qiiod si sccundiim
ficaniiir a filiis Israol liadidi libi, et filiis tiiis pro -. ca jndicavcrit, jus.e ji-dicaliit; si conlra ea, simiii-
oilicio sacerdoiali, legiliina sempilerna. > Ilortim , tor juste jiidicassc diceiur. In ejus cnim poiesiaie
(|ii:c ad lilicrain in liis ob.>crv:iiuJa sint, cl qu;i; non, esl condendi, inicrpreinndi, el abrognndi canoncs.
auetoritate Scriplurarum ptof. reiniis. (Orig., iiom, Iiem : Asseriinr Alrxnndrum (III) papam dixisse se
II, in iVHni,) : Scriptnm esl eiiim : « Lox Doinini (si paribus rationibns et spqtiis probabilitalibus ino-
iiiimaculata,> irreprebensibilis, c convcricnsaiiimas, vcretur) pnralnm esscjndiiare pr.) ncgaiiva, qnolies
losiiinonium Doinini liilele, sapientiam pivtstans jiidicalum est ab co pro alfirmaliva. Ergo posiiiva
parviilis {l*ial. xviii);i non est, «Pr«copttini Doinini jiislilia lola [icndcl de voluntate judicis, duni laincn
liuiduin ilbiniinans oculos : Timor cusius Dotnini pie cl rationabiliter juilicaverit. Ob quam causani,
saiictus pcrinanet in sueciilum sneculi : Jusiili.x" Do- qiiia adeo mobilis cst posiiiva justilia, ct in singnlift
niini leclce laetilicaiitcs corda : Judicia Doniini veia, casibus :ilia et ulia ratio rcforiuat paciiim, qnod in
jiistilieaia in semeiipsa. > Nisi cssent Ii.tc siiignla cn plenc inslrui non poieris. lix indignatione inagi-
(liversa, non proprias dilTeienli;»s S' riptnra iniiciii- stcr |vo Carndlensis libnini dccroioriiin ad pedes
quc ilodisNCt. Aliiid orgo esl lex, aliiid pr;f<cpuiiii, siuis piojecii, quasi vilein ct inutiletn. Ilom Agol-
:<liiid tesiinionitim, alitul juslificatio, a! ud jndiciuni. lius : Logcs urbium lunl telx araiicarum, quae fur-
LHde alibi : < llac > est le.<, c ci inaiulata, ot jnsli- D tiora aiiimalia transmiUunt, minus foriia ct dcbiliora
ficaiiones; i ot pryecepta, cl lesiimonia, c et jiiJi- rcliiiciit.
tia, qux prx-copil Domiiins Moysi {.\um. xxxvi). > Dul venifim corvis, vexnt censura coliimbas,
Oiniiia aulein (|tia: siib iogis lilulo scribiintur, ui : ^Jlvf.n., sai. II.)
llcc est lcx pascli»;, lex cireunicisionis, lex lepnc, Item ex verlm sapienlis : rosiiiva jusiiiia maxinie
el deinceps, i uiubra biiiil fuiurorum (Hebr. x), i
inobiiis osl, iJeo i|uod ox quibusdain probablilali-
nec ad lilleram servanda. < Cbrislus niilem nos it;- bus el siniililiulinibiis reiiiniis in ea alIog:iiiir. Sed
deinit de inaludicto logis [Cul. iii), > iion de in;ilc- pi luloiis jiiilcx niiiupiam iiisi in exprosso ('anono,
dicto ni.iiulati, vel lcstiinonii, vel judicii, volens nos, vol lege, vel m:iiiifesla lationc jiidi:at. Scd nec ox-
iion legi, sed iiinbraiilibtis judiciis cl niandalis ejiis nressus canon,vellcx roraiu snmino jndice sx'culuri
esso siibdiios. Iiem Levit. c. xxiii : < I*oslqiiam au- vel ecclcsiasticoaliquid babct vigoris,i|iiia cx coruin
tCiii iiiossiieiiiih sigetciii, ctc. Glossa Qii:c pietate
» :
pciulot iiistiiuiione ci voltiiitatc. Ergn secundum
plena snnt ad lilleraiii cnslodiri priccipiuiitur. Iteni Isaiani (/&r/. Mii)reourreiiduin rst nJ testiinoninm el
cap. XVIII : < Ciisioiiite leires inoas, ctc. » Clossa : lesem di\iiiani, iil ex ea allogos : cl cx cxeiiiplit
Non suQicil paiieni logis cuslodire. >ieccssc cniiu sanciorum, vel ex loijuilate inanilci^ta, vel viva ra-
1«? VEIIBLM ABBRKVIATUM. iGO
lionc, <1"-'>"S »tilliiis unqnam aucioriias poicst re- A slolus I Tiniolli. v : < Neinini cllo innntim iiiipdiias.
fragaii. Ilom (ilisi. 4, c. Siatuimus) : Ex solemniia- neque coninuinicaveris pecealis alicnis. » (iln^sa :
tibiis orilinis jiuliciarii (puia iiicluciuriim, prodnceii- Oinnibiis, qiixrnnqnc raoiel poj:lea ordinalns a tc
(loniiii losliiiiii, cilationum et liuinsinodi) qii;e mu- ciira <!iligen!cin , di^cictam el diulinnm ox iniiia-
liiiiliir cl vurianlur proiil videril judex expedire, tionem. Siugilh<iur (liam vilinin anibilioins iii ca-
qiias eliam jam cx inedia paiie Bononifnses lefccl^is pilc libri : « 15ealiis vir qiii non abiil in consdio im-
.ihjocorunt, stalnenlos, nl quaulibel civiiis causa a pioriiiii, ct in via pccraloniiii iion slelit, ei in ca-
cunsulibus, jiiraincnlo ad hoc astriclis, inTra spa- tbedra pcsiileiitia; non se lii {Psal. i) : > nee apjietiil
liiiin vigiiiti dierimi lorminelur. Iiem (Coiic. Laier. sive sx'cularem, sive ccclesiasiicam digniiatcm et
iii, sub AIcx. 111, lil. 1, c. 3) : Canoni derogaiur lemporalem, vel doctrinam in catliedra, qtia? sicnt
caiione conlrario, lacilo consensu Romanae tci le- pesiilenlia el morbns serpens omncs et loluin ijrc-
s\x, ei usii uieiuiiiin in conlrarimn. Qiii si suflicit gem iiivasit, por qiiain, el sc ei alios irridcn:, ol
ad abroganduin tanoiicm quemcunqne (iil canon cst failunt. Unde llcbraica veritas liabcl : c Beaiiis nni
Tbelesphori de inclioando jejniiio a seplnagosiina ;
non scdii in caihedra dorisornm, > quibiis eiit v,x'.
canon csi Laleranensis concilii (lil. 1, c. 13 ci 4 4, Qnoniain ciiiin ei se ct alios <ieridenl, 140 ' """
et in appendice, parle xxx), de non promitiendo ali- B per osiiiini {Joan. x) » iniranles in sanctuariuin Do
tni ecclesiastico bcnclicio non vacanio; canon cst < sed aliuiido, > deridebnnlur. i Va: qui depranlaris,
eliam utilissinins, de non conforciidis pliirii>us di- qnoniani depraDdaberis^/srt. xxxiii). > llcm cpiscopiis
gniialibiis , vcl Ecclesiis 139 olicni iniiliil.ilis ;
Cenom.inensis :
canon CEl etiam de doino episcopi (disi. 41, Episco- 1'lutima cum &olcniU Iwmiiium coirumpere mcres,
Fvr.ius everlunl lemina, census, lioiws.
pui) conslriieiida iiuinili jiixta Ecc!esiam, in qi:a
(IIll.Dl-UEUrUS.)
pas«ai se et paupcres, el cxteros hnjiismodi, ma-
Lijxiuia sciliccl, seu carnalis delccialio, ainor pe-
vime illos in qnibns non csl dispensatum, «cd tule-
cuniae, vel auri sacra fanies (Virg. iii ^neidos),*
ral Ecclesiu Romanu eis obviari, usn ulciilium in
ei :inibiiio honoris. Sed bxc qnanlo superet cxlcras
conlrarinm, laciio consciisu, quia ncc conipii, ncc
pesi(S, anipliiisqne veneno maliliae snx noceat, ideni
iinprobal, ncc dispcnsat, sicul dispensarct de bi-
epistopiis scribil :
gumo ordiiiando, qui sino liccnlia cjns non possct Iiifelix, quem res, nec (emina vinccrc poisnnt,
promoveri), crgo canoncs cl jv.ra lunnana nil ba- Subjuyal ambitio,
(HlLDtBERTUa.)
bcni vigoris, nihil firniiiatls, sed abroganda oi lie-
liem 1 Joannis ii : i Otnnc qiiod esi iit mundo, vel
lcnda pro voUinlale utcnlinni in contruriuin. Qiiod
C est eoncupisceniia carnis, vel concnpisceniia ocnlo-
si non siilTicit (quod videtnr, quia clericiis inscius
rum, vel superbia vil;v, > tujns filia esl c conciipi-
canoiiiim de incnria el ncgligeniia, argucndns csl;
sccnlia ociilorum, > id csl ainbitio, qiiara cum ma-
scicnliam vero habens illorum, ei eos non ohser-
trc rcilargiiens Proplicta, ail : t Non sic impii noii
vans, de inobedieiilia), ergo usus utenliuin in con-
sic, sed lanqiiaiii pnlvisqiiem projicit ventiis a f.icic
Irariiiin, ei sine dispensalionc, quoscunque ulcnles
terrae {Psal. i). > Itein pbilosophns Seneca (cpist.
conlia qdcmcnnque canoneni, in quo non esi dis-
73): IIoc maximum nialum vel viiium haliet ain-
pciisatiiin, nec conlrario capiliilo ei dcrogatuin,
bilio, qnod non respicit vel Deum, vel se, vel alios,
transgic^sores coiisiiiiiii et inobedienies.
sed per fas ct nefas, ct « per niille pericnla moriis
CAPUT LIV.
(ViRG. II Auieidos), »tiim anim.T, lum corporis aspi-
Conlra ambiliusos.
ratel laborai, ul acqniraiur dignilas qiix appcli-
Snccibls diciis speciebus ciqtidilalis, nnno ma-
tiir. Itcinl Coriiilli. cap. iii: < Cbaritas non csi ain-
xinio el praicipwo ejiis ramo succidcndo, hoc esl ani-
bitiosa, > id cst ncn vult alii prxponi : i Non qiiaMit
bitioni, secnrim apponainns. Dc qna sn^giilanda £c-
qux siia sunt, >Glossa : scd qux alterius. Et i!a ali--
closiasticiis cap. vti ait < NoU (luxrcre ab homint^.
:
qnando vuli praeponi, non propter se ei dclccaiioni ni
dncaitini, ncque a rege cathedram lioi.oris, cl penes
legein
,.,,.,.
noli velle videri sapiens.
. «, ,.
Noli qnrfrcre neri
[, . n
" lemnoralcni, sed propter coinniunem omniiim ni !ii-
^ , o ^ . .
talem.ltem(l'ossiDioM>tin \ uaS.Aug.c.'i): Aiignsli-
ju<!ex, iiisi valcas virlulc libi data cl sapieiitia,
iiiis fugiobai ab oinni tiviiale qnse non h;ibcl)ai cpi-
iniimpoie ini(piitates popiiri ; ne furte cxiiniescas
scopiim, ne in cpiscopum caperetur. Itcin idcm : lii
f.uieni poteniis, et ponas scandaliim in agiliiale
nullo, inquii, sentio Dcuin ita iratum milii, qiiani
tiia I el oiricio. i Non pecccs in mnllitndine civiia-
quum indignus esscin poni ad rcmum, posjius siiiii
»is, nec le immitlas in populum; ncc alliges » eicol-
ad ampluslre rcgiminis Ecclesix, sciliccl apiccin.
ligas I libi duplicia peccala, ila qiiod nec in unocris
immunis. Primnm qiiod in populo non invcniiur
Uem poeta Ovidius, iii Ti istiuin (clegia 4) :
Crede mihi, bcne bcne lixit, et iiifra
ijui Iniuii
aliquod poccatiim unum a quo sis iramnnis, sed pcr-
Forlunam debet quisque manere snam.
lubis iniqnitales omniiim, qni cnm debcres esse hii- \'ive tibi, quunlunquc polest pra'lus!ria vila.
fiis emissariiis ad ferenda singnlornni peccata extra Quia quaiito f^radus altior, lanlo casiis gravior csl.
civnatem, singiilornm singiila fors in civilalcm, ali- Ksl ubi conlemplus nimius juval.
quo (dc coiitingcnlibus oflioiiiin luum, per inciiriam, (Claidian. i in Eulrcp.)
v.c'1 ignoranliam) oniisso, quia pro singnlis iniquita- Iiem : Morliio Sixlo papa, diii vacavit papaliis, nec
tibus subdilorum puuieris [Eevil. xm). liidc Apo- invenius cst qni onus illud snbiict, quando nuii La-
,
167 PETRI CANTORIS m
buil ciiviiias el pompam s.vcularem ailjiincmnt. Hi8 A nis» ea habuerilis ? llciiT : Mulii promoli, in «•
atitem adjiinciis leiDpore Silveslri, iilico aiiibiiio iremis cuin lacrymis pocnilucrunl de susccpiis lio-
nasccbalur, laieqne pcrvagabalur anior (loniiiiniuii, noribus, quia, cuin makimo pericuio acquirnniur,
cum is I qui prjeesl, el in soliiciiudine {Rom. xii), i cuni majuri possidcntur cl regnntnr, dicenles se
polins snbsit ,
poiius sil j-or^us qnam dominus. mallc vixisse omnibns dicbus vilx suni simpliL-iier
Unde Dominus Liu. \xn : t Facla csl aniem con- sine apicc di-^nilaiis. Ilem : Gairridus Peronensis
lenlio inier eos, qnis eornm vidcrctur esse major. prioi Clarevallensis, eiecins in Tornaceiiscm epi-
Dixii auiein cis (Regesgt>niinin doininantur eornm,
: copum, cum a papa Engenio, ei nbliate sno sanclo
vos autcin non sic. Sed qui major esl in votiis, fial Bcrnardo cogeretnr onns cpisoopalus snbire, pro-
sicnl niinor, ei qni prceccsior > dignilaiis gradii, slratus in modnm crncis ad pedes abbatis,el cleri-
«sicni miiiisier. i Num < qnis major esi > secnndum corum cum eligenlium, alt : Monacbus rngiiiviis ,
judicium sxcnli scilicel, < qui recuinbil, an qni mi- si me cjicitis, esse poiero, episcopus vero nnnquam
nislral? Notiiie qni rccumbii ? Ego aulem in incdio cro. Cui laboranii in extreinis assidcnsquidam mo-
vesiruin snm siculqni minislrat. i Qni ergo pr.Test nachiis, rjns amioissimus, factus cnsios sogrotanli,
poiius suU^sse debel, iiisi qnoad quamdain digniia ait : Cbare mi fratcr, quia nunc rorpore separabi-
lem, obedieniiain scilicei el revereniiam 141 ei
'^ »nur, oro le nt in pice ei salva voluntaie Dci, si
exliibeiiiiain. llcm Gregorius iii Paslorali (parl. l, essc potcrit, slatiim inum post mortcm mihi rcvc-
cap. 9) : Pollens virintibus, inviius ci coactns ac" les. Cnioranii posl moriem 142 d"s in oraciilo
cedai ad regimen animarum, non polienii virluiibus secreto coram altari, apparuit ei in visione aniina
iioii ucccdat. Sed an pollens inodo, qui scillcei moilo Galfridi diccns : adsnm Gainitlus
Ecce , inqnii,
poiC6l pollere si poeniiuerii, sed, inflrmiias et fra- fiater iniis. Cui quomodo est tibi ?
illc : Mi cliare,
gilitas niodica obsistil , in omnibus aliis pulions Qni ait : Bene. Sed revclatum csi milii a sanou
scienliam et famam ct linjnsmodi' babei; an qui Trinilaie ,
qiiod si promotus fuisscm in episco-
pollebat prius, sed qnid poilere poicsi, sed modica pnin ,
prociil dnbio fuissem de nuiucro reprobo-
fragililas resislil, ila qiiod non ciim sercnilale cou- rnin.
scieiitix accederet. Quid faciet? Nunqnid bonorem CAPUT LV.
roclra conscicniiam inviins, et coaclus accipiet, vel Conlra promotionem indlgnomm.
oblaium ex loto spernet pro conscieniin mala lolc- Ilalnm ainbiiionis senuiiur btuitorum , iniperilo-
rabitque se scntentia anailiciiiai's pcrcnti, eo quod riim, inutilinin, ct ul nno verbo dicani, i digi.orum
curam proxiinoruni neglexerii? itom Gregorius :
(> promolio. Coiiira quam scribens Uicroiiymus ait :
Considcrare et perpendcre debet qnisqne quantiia- Non prxcedit arnientum degener laurus, sed qui
tcm virinni suarum, el pro viribus suis suscipere magniiudine el toris alios superat. Elepliaiitorum
cnram aiiiinarum, ne, dum gloriatur, iii ioco gioria; grcgem elephas ducit ezcellentissimus. Adco aulein
sil uliis cauia ruinae. Unde nec velit csse judez alio- humana natnra desipnit, qiiod verlens tcrgumsunm
ruin, qni inordetur conscientia facinoruin suorum. ad solem jnsiitix, < dcclinans iudioinm, slaiuens
Mem conririnul poeta dicens : declinare oculos snos in terram (/**«/. cxvm), >
Snm'(e niaUriam veitris qni tcribitis ceqnam non observaiprosalnie aeterna animarum in eligen-
Viribus^ el versale din quid [erre recusent, do ducem ei rectorem earuni, quod fli in brulis
Quid taleanl humeri. pru salnfe corporali natura duce. Item Saloinou :
(HoRAT. de Arte poet. initio.)
( Sicnt qiii miltit lapidein in acervuin Mercurii
Qnae auiem considcrare debct aspirans ad digniia- sic qui dai honoreniinMpienli {Prov. xxvi). t Itein:
tetn ecclesiaslicam , Angusiinns snper itlnm iocum Dobei Ec( lesia esse< siciii castronim acies ordiiiala
Aposloli doscribit : < tla^c coniinonda fidclibus ho- {Cant. vi);> ut fortissimi scilicct cjus, ct discretio-
^minibus qui idonei suni Iiiec docere (II Tim. n), » res ponantur in fronie, el iii extremitaie cunei, im-
viia, scienlia, facundia. iieni pocla:
]) bciles in medio. Alioquin ncc terribilis erit, nrc
Nec quemquam jam ferre potesi Ca:turve priorem
ordinaia , sod porix inferi prievalcbiint adversus
Pompeiusque parem. eaiii (Afat(/i. xvi). Jtem Lcvitici cap. xzi: « Homo
.... Jurisque tecuudi de scmine Aaron, qui habuit macnlam, non offerat
Ambitus imvaliens.
panes, vcl hoslias Deo suo, nec accedat ad mini-
(LrcAK. 1. 1 de bello Pharsatico.)
sleriuni ejus; si cacciis fuerit, vci claudus, si parvo
Ambitione |destructa est respublica inierfectus vel grandi vcl torlo naso, si fracto pede, vel
, manu,
senatns. H3BC*maxiine cavenda esi in ecclesiasiicis, 8i gibbus, vel lippus, » eto. Si ergo iu levila ordi-
ei ne praerupte ad honorem ccclesiasticnm as(en- nando ad minisieritim in lege sine dispcnsatione
dalur. Unde Dominus aposiolis « Accipiie Spiri- :
proiiibebaiuret cavebalur macula corporalis, quanio
lum sanciuin, qnoruin remiseritis peccata, remissa
magis et macnla spiritualis prohibita esl a Doinino
sunl; et quornm deiinucrilis, detenta sunt (Joan. in minisieiio evangelico? liem : Hieronymus (lib.
XX). I Qnasi dicerel : Quomodo sacrainenta Spiri- Apol. adversus Ru/finum , c. 4) inlroducens vor-
lus sancii aliis ininislrabitis, nisi ipsum prius re- sus Horaiii in derisioncm promoiorum iudignorum
copetiiis 7 Yel : Qnomodo dona cju» uliis confereiis ait :
VERBUM ABBREVIATUM. ivt»
Ludere qni abmvel annix. A ei revclarecamper sacramenlonim Eiciesie dignam
netcit campeslribns
(UoRAT., De arle poet.) adminisirationem. Unde cavcani sibi ne mures ex-
.... Abrolontim (pgro lales eorum corrodanl similiqiie poena Pliilistliaeo-
Non audel nisi qui didicii dure. Qvod medico-
, ,
[inm esl rum perculianiur promoventos indignos, sicque
,
Promitlunl wedici, trnctnnl fnbriHa fohrt. promoti timeant ne corruanl sicul Dagon capite
Scribimus indocti, doctiqne poemala pas&im. truncaio, et abscissis sumniitalibus mamiiim ei pe-
{HoRAT I. ii.ep. 1 ud Avg.) ,
diim ipsorum,'ul omiiino sinl innliles. Iiem : Ti-
Sic el modo currimus docti, imloclique ad regi-
meiidnmesl hodie ne accidal,quo I lempore JHdicum
nieii animarum, dicenies:
accidii. Si ei)iiii tiinc prociiraveruni Pliilisiliaei ne
Occupel exlreniuia scabies; mihi turpe relinqni
essci fal)cr ferrariiis iii Isract ,
qiii fabiicare sciret
[esl,
El, quod non didici, sane nesrire faleri. lanceam vci gladinm usquc ad nculcuinbovis^//}?^.
(HonAT., be arie pu?l.) xiii), qiii eliam niiiic deest, qnia non est qiii excitet
Item Ilieronymus nd Paounacliium monjclium .
vel siiniiilet pro.ximnm, sed et [/*. sibilus stimuliis]
flodie clariis hoiior vilescil in liiri)a, el apud boiios (non lanium lancea ei gla*dius doctrinre) dcesl hodir
viros fii indigna digi<iias , quam nniiii inati possi* bobus Ecclesiae, ei qiix, si aliqui habuerinl, liment
deiii. B eis uti, tacti « muli canes non audenlcs lulrare (/crr.
143 J'''j"S aiilem uuiignic pronioiionis indigno- LV]) I vel mutire coram principibus, ne sarcinas
nini qualuor siinl caiis.e : amor c:\rni.s:, stemma ge- iiiiiliii^s amittaiit.
iieris, favor adiilatioiiis atir^s princij)!iiii demni- Sed objifies : Sunt cqiiidem in Ecclesia multi
ceniis, avarilia, qire csl causa pra>diciaiuiii caiisa- fcrrarii.scilicetpersonaeprivatiB, 144 "^ scbo-
P*''^
riini, qiiia < radix omiiium malornin (/ 'fim. vi). i larcs, 01 niagistri scholarum. Sed quorsum lioec ob-
Pone eiiini amoveri ab Ecdesia reg;>!ia rrgiiin, ei jicio? Tales moilo tanqiiam viles el inuliles non eli-
priiicipiim benelicia magiia ilii collala, non inveiiie- guiiiur ifi fabros EcclesiiC, et ideo vel modicum, vcl
lur qiii accedal ad ejus labores ei opcra. Qjiare ? nulliim iiabeiil locum iii ca, iit ei prodesse possint.
qiiiaoiiincs qui in Jignitatc ecciosiaslica siinl, iio* Ilem Ecclcsiasles (cap. x) : « Esi inaliim qiiod vidi
iiorein noii ouus, deticius noii opiis, lac el lanam, suli sole, qiiasi pcrcrrorcm egrediens a facie prin-
iion curam animarum qniiriinf. Item idem Hierony- cipis : positr.m sliittiiiii in digiiiiaie siUjIimi, el sa-
iiius: Josopli nonnisi probaia s.ipieiilia ejiis, facliis piciiles sederedeorsuni. iliem : O^ioinoJo dieipoiosl
esi doininns Agypli {Gen. xu), Ps. ctv : < Eloquium de pra?latis Ecclesi;e : « Ubi est vidons? ubi esi do-
Domini inflainmavit eum, i ci ideo < misil rex, i iMiis Domini videiiiis? i (/ Reg. ix.) Timenduin est
Pliarao,<clsolvit,priiiceps popiilonim etdimisitcuni. C hc peccatis iioslris exigenlibiis privcmur Tideuiibus,
Goiisiiiuit eiim «Jomiiium doiinis su:e, ei piincipem sicut Ju Ijni proplietis. Iiom : Si Biliassar (qai.i
omiiis possessionis sux.iEi ad quid ? Noii ad neccs- abusiis cst vasis (igiiralibiis appoi latis a leinplo Do-
silates regias prxparandas, non ad movendum ar- miiii a Nabuchodonosor palru siioponoiis ea iii tcin>
uia, noii ad vivendum el cquitandum in pompaiico plo idoii siii, iii eis eiiam ipse tciniilentus, et opti-
qiparatu vel habilu, non ad otiandum, eidelician- males et concubinae ejiis diebus convivii liibcnles
liini, sed < ui erudirei principes ejus siciii semet- virium) punilus esi in destruciione civiiaiis sux, ct
ji&um, ef senes ejus prudenliam doceret, i iicdum nmissione regni [Dan. v): qiianto iiiagis piinieiitur
uvenes. Qiianiam ergo maturiialem ei pnideiitiam qui vivis vasis Domiiii abutiintiir, coin:iiilteiites
:>porlel csse in reclore? Si ergo Josepli, iion nisi aiiiinas sanctas regendas, ecclesiasticaque s.icra-
•robata sapienlia ejus pripficitur reginiini ^gypii luciiia administraiida iiidignis ? iiein Maiilixi, cap.
emporali, quanlomigis non nisi probatiK sapieiili£ x\iv : < Cum videriiis aboiiiinationem dcsoiatioiiis i
;i vita?, dominio ot spiriiiiali regimini Ecclesije ? (idoliiin scilicet surdnm ct muliim, qiiod csl c:Misa
iiem: Non nisi posi trinam confessionem diicciio- cl sigiium destruclionis Jeriisalcm, vt sancioe l'x-
i;is Doniiiii, Petro commissus esl principaiiis apo- rv clesiae, maxime ejiis, <iui prx-side!,) « si;intcm in
siolatiis. Qiiasi diceret ei Doniiiius, el in ipso aliis loco sancio i (Marcus [xiiil : In teiiiplo Oei ,
praelicicndis Ecclesiae regimiiii : < Qiiia diligis me < ubi non debet), i tunc : i \'x prxgiiaiitibns et nu-
piiis his. I Diligis me scilicel plus (|uam liios, di- irientibus. Erit eiiiiii (iiiic tribulatio inairDa, qualia
!igis eiiam ine plus quam lua : diligis eiiain me noii fuil ab iiiiiio niundi {Maiili. xxiv), i pioce.Icii.s
pius qiiam ic : i Pasce oves meas, pasce agnos c.v anibitione dignilatum cl lioiioium qinc iiiclio:!!.!
iDOOS, pasce haedos meos {Joan. xxi) : » ideo i Dabo est tcnipore legis; qiundoJudaM a prinoipibus Uo-
tibictaves regiii coelonim {Haitlt. xvi),iiil esi, con- manis aiiibieriint suinmum saccrdotiuni. Sed nec in
s;:iuam le principem popnli. Iiein :Pliilisilia!i D:<goii illa fveoe temporuni, temporc sciliccl pervors.TD iiie-
(ouod preiiosum liabcbai.l) posiicninl juxia arcaiii dielalis, « sedcruiil » passini , iion (iiiilibet i siipcr
Doiiiini(/ lieg. v) : proiiioventes auiein iiidignos, ct calliedrani Moysi, scd lantiim i Scrib.x-, » doclo-
ccontrario similes, inio pejores Philistlia'is, poniint res lcgis I el Pbaris:ci, » divisi ab aliis, sigiiiim
a.cam Domini juxta Dagoii, Ecclesiam commitien- religionis saltein evterius habentes, inatnri aetalc.
t.i idolo surdo, et mulo, el debili, cum committenda IJiide Dominus : i Siipcr cathcdram .Moysi scdenint
e:.i.eiarca bis, qiii eam portarcesscnt idonei, regere Scrib* ci Piiarisnei : Oinnia ru.v dicuni facite, quai
Patuol. CCV, 6
; ,
<7I PETRI CANTORIS V^ 172
aulcm faciiinl, faccrc noliie (.Wa///j. xxm). » Nunc A dam, inlueri libel ofTicium prTlatoium (quo nom^ne
«u!em iii oailicdra Mnysi seJenl juvenes el raiui.iu ruralis sacerdos eiiam comprebendatur). Qiiod a(-
<jiiae (licuiil faci.Tlis, ncc ([ikc faciiinl vcliiis facere.' lenlare cum limeant firiles ei pcrfccti, desinaui
^Si pcriliis, lircl amliiliosus, vcl alias niahis, pro- ad id exsequenduin intrudi, vci ctiam canoiiico
movetur, spe» lamen de ipso liabciur, qiiia, < quis cligi, indigiii praesiimptuosi. De lioc ait Moyses,
6cil si converiaiiir (Joel. n) ? > cl poenileat, fialqiie Niimer. cap. xxvii: i Provideai Dominus Deus spiri-
lienus hodic, qni lieri inaliis, sed de faluo ei inscio luiim oinnis carnis, viruin qui sil supcr mulliludi-
promoto, nihlla spes est. Raro enim Domiiuis de in- nem lianc, ei .possit exirc, ct inlrare antc ens. >
sipicnie el inscio susciial ei facil sapieiUem, sirul Exirc, ut pastor. pro ipsis contra liostes visibilcs
de pcccaiore po£,iiilenicm. IienvLevil., cap, iv :< Si et invisibiles ; intrare , tabernaciibiin et ecclc-
poccaveril i Synagoga « per ignoranliam, » vc! po- siain, ui pro eis oret. < El ditcere iilos. > ad bclluni
piiliis, velpriiiccps, vel privalapeisona, i liaocelliKe 1 conlra spirilales ncqiiliias {Eph. vi), » verbo cl
facrel, i ei roganie pro cis sacenioie propiisHserit exemplo, sicut dux eoriim; i ci ihtroduccrc cos. »
ci Dominus. iHinc, inqiiilAuguslinus.paieldilTeren- Inndein in Jcnisaiem siipernam : t ne sil popnliis
lia inicr peccaUim sacerdoiis el peccalum populi Doinini, siciii oves siuc paiilorc. » llcm, ibidem :
qula scilicci sacerdos iion diciiur peccarc pcr igiio- " I Tolle Josiie filiiim Nun virum in quo esl ,
ranliam. Nonenimlicetei ignorare mandaia Domini, Spiriliis Dci , et pone inanum tuam supcr eum,
quis non lcgiiurquisorarcpro sacerdoie,quia, sicut qiii det prnecepta viiae filiis Israel ;
quo consii-
ail Salomon : € Si perciissus fuerii incaniator a ser- lente Domiunm, ad vcrbum ejiis cgredieliir ad bcl-
penic qiiis medebiiurei ? i {Eccli. xii.) Iiem Dominus liim, el ingrcdicliir tnbcrnaculiim, ipse primo, el
profeiro elsucce.ssoril)useju«, iiiquit:«Duc in altum oiiincs filii cjiis cum co, et c:cicra multitudo. > Iteiii
rcte {Luc. \), i id esi in profiindum dispiilationis Geuesis cap. xlvi : < Dixit Joseph fratribus snis :
sacrae ScripluroC iiitellectuin et in<^uisiiionem, si Ciim vocaverit vos Pliarao cl dixeril :
146 Q^^*^'
145 ditbii casus cmcrserint, ul sic videas quid csl opus vcslrum ? rcspondcbitis : Viri pasiores
»gondum sit, quid non. Itcm : Idem apostolis : i Coi- s<imus ab infauiia. Ad peiegrinandum in terram
ligiie fragmeiiia nc pcrcani {Jouu. \i), i id eslmi- tuam venimiis {Gen. xlvii). » Ecce quia ubique vi-
luitias fragmeiiiorum, idcst subiilium senlenliaruni riiilas priecedil gradum pnclationis. Maxima enim
ei secrela mysteria, qu:ic riules capero nequeuiil, cl pars religiunis animo constai; ^nimosilas eniiii
clinm qux subierfugiuiit nianus prandentiiim ,
valde necessaria cst prxlato, qui si timel, actnin esi
Loc csl inKiliectum ci inquisilionem dispiiianiium, C dc eo. Horatius :
invesiigale cl memoriter lcneie, sicul cophini el Si fracluB illabaiur orbis,
perfecii ploni cdulio vcrbi Dei, ul pro lcmpore ei Intpavidum jerieiil rHince.
(oco ea pauperilius, eli:im insciis, erogeiis. Ilem : (Lib. iti. Odeo.)
Dominu.s disiinguens minisiros Ecclcsiae iu i aposlo- Ilem : Jeremias, iicet sanctificatus ex utero, ct Do-
los, evjingelisias, ctc, pasiores et dociores {Lphes. mino ciium jiibcnte, oiTiciiim et oniis pastorale ve-
iv) I coiijuiigit. Ob lioc eiiain Apostolus describens ritus csi siibirc ( < Tenibilis cst enim loous isie
• pasiorcm i Ecclesia;, in line descriplioius cjiis [Cen.wm ]»), dicciis: < A,a,a, Dominc Deus;eccc
(qiiasi vitalem el substaniiaicm difTercntiam) ponit nciicio loqiii, qiiia pucr ego sum (Jer. i), » et cle-
I dociorem, » qui sciat scilicci conlradiccnti sansc mcntarius vila. Cujus autem vila despiciliir, restat
fidci rcsistere, el paratus sil i omni poscenii red- ui predicjlio contcmnatiir. Elcmenlarius eiiaii)
dcre lationem, de (Ide ct spp {l[Petr. m), i et bouis scieiiiia ; oportel auiem pralatum esse doctorem.
nioribiis Ecclesia;. Elcmeriiarius clianr faciiiidta , ineloqucns autoin
Iicm : llicronymus dc Ilelvidio (episl. Dcpeipetna quanlum prodesl exeniplo, tantum nocot sllentio.
rirginilate D. Muria'), qiii iiiiicum et liorreiidum Nam latraiu canis, baciitoque pastoris Inporuiii
inonstriim iii Gallia, soliis in universo mundo sa- D rabies arccnda csi : < Ei di\it Doininus ad ine :
ccrdos laicus fiiii, qui lainen (juoad oidinaiionom Noli dicere qiiia puer ego sum, quoniam ad oniuia
diciionum coiigrue, (|iioad iniellecium vero impie quo: miitam le ibis, cl uiiivcrsa qiixciinque inandu-
scripsit quxdam dc beala Virgiiie Maria : Iiem : Si vcro libi loqiicris. Ne tiineas a facic eoruni, qiiia
ex prxcepio Domini, liospes uiiius nociis cum tan- ego tecuin snm. Ecce dodi vcrba mea in ore liio,
ta diligcntia est cligeudus, ne fama prdidicationis ecce coiistitui tc super genics et regna, utevellas, »
maruleliir infaiiiia liospilis, quanlo diiigcnlius eli- argiiendo viiia, < ct dcslruas, » aucloriiatibus im-
gendiis esl saccrdos, iioii liospes, sed reclor Eccle- probando; < et dispordas, » iis,el mundo abrenun-
siiE fulurus, per plura tempora?Qui ciim tania iiia- liari facieiido , < ct ."cdiriccs, > pra;dicando, con.
turitaie ei solliciiudinc esl ordinandus, cum quatiia solaiido, fovendo, < el plantes {ibid.), » confessio-
esidepoiiendus? nes audicndo, salisfaciionem iiijungciido.
CAPUT LVI. Itcm psal. cii : < Benodicile Doinino, omnes vn-
Dc ofjicio pra'l(ilorum. geli ejus, > ministri ct pradaii Ecclcsix i potentes
Ad indignam auicm promotionem indignoriim, virtutc, facienles, > non tanium piaedicanles, c ver-
inio vcrius inirusionem repellcndain et confuian- bum illius. > Ad quid ? < ad uudicudam vocem &cr-
173 VERBUM ABBREVIATUM. 171
moniim ejos. i Hocesl, ulvila bona vesira, prjDCcpla A liorem mo, Aaron. Angiisiiiius (iib. ii, q. in Ecod.):
illiiis niKlibilinracialis. De facili cnim aiidilnrprjcili- Secniidum llLi)rax)s gr.i«"ilein ei teniiem vocem Iiabuit
calor, qui facil oX vivii ila iit proctlical; qiii aliler vivit .Moyses, et nece^se cr.ii, clamosa voce iili, quia
ol aliler prwilical fncil ul verbum Dei non auilialiir, propler rcgiuin faslurn propc accedere non permillc-
vcl ei eredalur. Jerein. c. i : i Tu ergo accinj;e baliir; cl csi summa, qnia nec lardus iingua eral,
liimbos iiios, el surge, et loquere ad eos omnia qiine nec se ineloqueniem profiiebaliir , cui Douiiiius
pra'cipio tihi. Ne roriniiles a facie eoriini, ncc eniin < doilit verba sua in os ejiis. i Erat autem, quanlurn
liinere le faciain viilliim eorum, i sed siciil Ezft- ad Jilpypiios, sonorce vocis et eloqueniiai incoinpa-
cbieli cap. iii : < Dedi tibi froiilem i acneani, < du- rabilis, sod sc repuiabai ad lioc oflicium insufficien-
riof em fronlibus eoriiin, ut adamaniein ct siiiccin : i lein, Qiii autem credit se esse sufficienlem, insuffi-
faciemquc < <ledi libi valenllorem faciebus eorum. i cieiis cst ; el qui piilal et credil se csse insufficien-
Ei Jeremias (cap. i) : < Ego qiiippe deiii le iiodie in lem, siifficieiis esi, et benepalicns, et humilis, iil
civiiatem munilam, ei in coliimnam fcrrcam, cl in anniiiiiiel : < Qiiod enim sapienlius ei fortius esl
murum acreum siiper omncm tcrr.tni Jiula. » Noia- lio.iiinibiis, I siuitom est Deo; < ci quod siultuiii est
biliiernolandiim <^uod Job, Eli:)s, Jercmias, Joannes, Deo , sapientius ei foriius quolibet liomine (/ Cor.
nonnisi accinctis luiiibis, quidam ')• ' 'i^m li Tim. ii Sollioile autem cura leipsiim
tiinicis polliccis, p : : <
quidam corrigiis, quidani aspcrilaie vilne el mace- piobabilem exliibere Deo operariuin, i id esi me-
rulione caniis missi sunt ad praedicandum. Hoc rilo Vilae te taleni apud Deum cxliibeas, ui libi po-
idem pracceplum dedil Dominus apostolis, dicens :
puiiis obcdiat. < Iiiconfusibilem, i ut diclis opera
< Sinl Jumbi vestri prsecincti, i ei post, < Uiccrnae consoneni; iicc erubescas, vel limeas evangclizare.
nrdenles {Luc. xii). > lluro cniin ab bellum, primo Idem iii prima ad eiimdein : < Attende tibi* primo,
est infrenandum jumentum corporis, crucilixione < et doclrinje i pesl. Qiio notiiine officiuin toluin
illiiis < rum viiiis ci concHpisccniiis {Gatat. v), i
praclali intcllige. Et in Acl. aposl. cap. xx : • Al-
.liistiiieiiiia ei conlinenlia, ne bomo rual iii praeci- icndiie vobis et universo gregi, in quo posuil vcs
piiiuin, et nt composito gradii vebat tanium inses- Spiriius saDclus episcopos, regere Ecclesiam Dei.
sorem, id esl Spiriiiim sanclum. Ad qiiod riglda et Rccie iraclaiiies veritatis veibuin, i recte docenies
iuslera viia decet prxdicalorcm non mollis ei
proximitm, veibo, et exemplo scilicct, et pro cora-
,
iMiervis. Praelalus aiiicm civitas esi inunita viriuii- peioiitia singulortim, iit ita baculus pasioralis con-
veriaiur se, et os lurtttris reiorquealur usque
V;us, coliimna 147 sustenlans Ecciesiam; miiriis, iii <
:\im tuendo, ad qiicm, sicitt :id civitalein refugii. ad ascellas {Lcvii. i). i Unde Dominiis in Evangelio
confiigiendum subdilis, qnia : < Gloriosa dicla sunl ^ (^«^* ^") = < Quisputas esl lidolis servns ei prudcus,
ile le, civims Dei (Pio/. lxxxvi). i Ha-c est civitas, quem consiiiuit Dominus siiper familiam snam, i
scilicet prailalus, qiiae non expngnaiiir. ei niliil privati amoris, scilicet limoris, vel bicri
Item : Accedens ad officiu:ii pastoraie altendat, < siipcr familiam suam, ut illis in iempore i
148
]uod inter judices nulliis juiiifare voltiit populum, (quia prxdicatio, si assidua sit, vilescit) < triiici
<!isi prius suscitato spiritii ejus a Domino ad hoc det mcnsuram, > secundum capaciiaiem audiiorum
exscqucndum. Unde susciiavit Dominus spirituin vel singulontm. < Beaius ille servus, i etc
OilHinielis {Jtidic.i), spirittim eliam Deborce propbe-
Augusliniis (In exposiiione incboaia Episi. ad Ront. ^
rissie, antequain judicarel popiilum {Judic. iv). Spi- ante medium) : Quid sibi vnli quod Apostoliis iii
riium etiam Gedeonis, qui nisi dato sibi signo vcl- salutalione praelati Iria poiiit, scilicet < Miseri-
ioris compluii et areae aridae, deindc econtrario, cordiain,i id esi peccatorum remissionem , c et
areae coinpluiac et velleris siccati*voluit judicare pacem, i id est tranqitillitalein nienlis, et qiiasi
populum {Judic. vi). Nec lu ad liocofficium accedas, quaniilam praelibaliunem pacis3etern.ie;< clgraliam.i
Am prius datis tibi , non dico signis miraculoriim, In sahiiaiione aulein (iit iii utraquc Epist. ad Tim.}
.led siguis virtutum et bonorum operiim. Ilem, Exo- personarum privataruin, duo prima taiUiim ; ideo,
^.
Ji iii, aii Dominus Moysi : < Veni, mittam te ad Pba- inquam, qnia pi'X<ter illa, graiia ad robnr et forii-
raoiiem, ul ediicas populum meuin de if^gyplo. i Cui ludinein pradato esl nccessaria. Cni sicitt Josuc
Moyscs : < Qiiis ego siim , > scilicei insufficiens , et succcssori Moysis ler diciiur: c Conforlare el esto
niliil, <vadam ad Pbaraoneni.
ut ct ediicam filios robuslus {Josue i). i Iicm -. Cum Ecclesia tradiiur
indigno, polest Heli cuni liliis Israel conqueri ei di-
Israel de iEgypio? i Cui Dominus : < Signuin habe-
l>is quod misero te, i scilicet mulalioiiem virgac in cere : < lieu ! iranslaia csi gloria Doinini de israel,
i-oiubrum, el vice versa cnlubri in virgam : signum quia capta est arca Doinini. Philistbiim enim asporta-
eiiaui manus in sinum ei factai leprosae, exlraciae ei veruDl eam a lapiiie adjiilorii in Azolum (/ Reg.
inutalionis aquae in saii- iv),i id est ignis patris niei, iii ignem caicnpisccn-
iiiundatx : sigiium eliain
Obsecro, Domine, ncn sitm tia;,< ei iniuleriini eam in lempbnn Dagoni (/ Reg. v),
ainem. Ciii Moyses : <
loquens ab beri et nudiusieriius, et ex quo locutus piscis trisiili*, in Ecclesia negoiia ci lucra sa'cularia
os ad servum tuum impedilioris et tardioris linguaj qu;T^ritanics. Tunc Jacob deHeal Joscpb vendii.im
sum. I Obsecro, inquit, < Domine, milte qucm mis- ei vinctHm h^ carcerem Puiipliari eunucho, {Gen.
ei cloqiicn- xxxi.x), cum Ecdcsia el sacraineniaecclesiasiica eu-
iarus es {Kxod. iv), i scilicei digniorem
;
m PETRI CANTOniS i/c;
nucliis mollibus. sierilibus el indociis (tispensanila A fuerii in lupum el mercenarium , non legitur.^
comniilluniur. Hoc iileni deOel Jeremias in Tlirenis, sed sine cusiode , sub prsntextu o(Bcii frivolis qui-
dicens (cap. x) : i Egressus esi a filia Sion oinnis busdam rationibus se tuens , desxvit in subditos,
decor ejus. Facii sunt omnes priiicipes velui arieies qiii lamen siiccessit in locnm ct ministerium ElixJ
non invenienios pascua, ei abierunt absque forliiu- Cui cum igneo curru insistente qualuor rotis rape-;
pasioris scilicei, anie faciem subseqnen- rciur in coebim , ait Eilseus : i Paler mi, paler mi,
dine, » «
ijs, » diaboli fnganiis eos. Unde, quia « facii sunibo- curriis Israel ei ouriga t-jus (IV Reg. )i). Geminniio
stes ejns in capiie, parvuU ejus diicli sunt in capli- paiernum aOrectum , ei ofTicium pa-
diclionis notat
ternuin exbibendum filiis. Debcl enim prxlatus in-
viiaiem anie faclem iribulaniis. » 1'ercusso pasiore,
dispergensurovcsgregis (Muttlt. xwi). liem idcni: nili ct subvebi qualnor rolis, id esl, quainor car-
« Manum suam misil bostis ad omnia
desiderabilia dinaiibiis virlnlibus. Oportel enim prxlatum esso
cjus, quia' vidii geiilcs, » id est gcniiliier vivenies, jusium , forteni , lemperatum , prudentem qui est ,
1 ingressns sancinariuin suum, » id esl promotos iu ciirrus Dei et Ecclesis^, non Pbarnonis.
Ecclcsia,» de qiiibtis praeccperal Beus ne inirarent Habet enim eam rcgcrc , portare et snsientare
in Ecclesiam liinni. » In qiia, i qironiam ereclns est cxemplo sanctac conversationis , vcrbo prxdicalio-
vebemenier, non babens con-
B nis beneficio tempornlis consolaiionis sniTragio
iniinicus,doposila esl , ,
solalionem vel consobiorem {Thren. i), > adeo obscqitiiei devutxorationis ; qui, ut aurig:i Ecclcsiae,
promolione sibilum, et cantiim, et alin lenimenia baberc dcbet,
ul jam cuni Proplieia pro in'!ignor*jm
Deus.veiierui)» gentes inbaerediia- quibus deniulceai el consolciiir eam. Unicum eiiam
Oicai liigenJo : <
icm iiijir, polliicruiii lemplum sanclnm laum, po- aculeum in manu , ut boves (id est cnro) cum re-
t in jwmo-
santlam Ecclcsiam, calcilrant , siimulet et nagcllet ; ut cuniposiio gradu
suerunt Jerusalem, »
Imo, ul minor vebai sessorem suum, id est spiritum suum, qitod
rum cusiodiain {Psal. lxxviii). > sit
€ura bodic dc adbibcinlis cnslodibus aniinarum le-
et in baciito ponlificali notatur. Nunc aulcm bubnlci
gendarnm, quam dc aijiiiiiendis cusiodibus pomo- nostri plurcs babent stimulos et causas pungeodi,
vilium (dc qnibits boc bodie porcis comeden- et nullum lcniinen. Unde quidain :
rum
duin relinqniliir) non eoniin de qnibus in Canlicis Pasior, oves cura , iicul doeei ista (igura ,
Omnia poma nova el velera reservavi Atlralie per primuin, nteiiio rege, jniiige per imum,
(cap. vii) : I
Attralie, sustenla, slimula, vaga, morbidn, lenla.
libi, dilecle mi, » nl niinor sil s»»i!iciludo de tlavi-
licm Ezecbiel cap. iii : < Fili buminis, spcculatorcnt
bus Peiri, quam dc clavibus cellarii. Iiem ad Rom. i
dedi te domiii Isrncl, > eic. ; et cap. xiii : i Fili
« Desidero videre vos, iil aliqiiid vobis impertiur
Cliominis, vaiiciiiare ad propbetas, » elc; el cap.
graii;c spiriliialis. » Pra^lali eiiim polius interesl
XXII : < Fili bominis, versa est mibi domiis Isract
daie siibdilis quam .^ccipcro abeis, in quibiis lamen,
In scoriani, > etc; et rnp. xmv : < Et populniu
61 beiie mllitaverii. pro sc aureain, pro illis cusio-
nieum docebunt qiiid sit inter sancium et poII;j- ,
ditis aureolam accipiei. De qua graiia subdil : < Ve-
lum et inter mundiim et immundnm oslendeiit eis i
; ;
niam ad vos, » seilicci ad confirinandos vos iii fide,
et ibid. < Fili bominis pone cor luum
: ct , ,
id csl simiil consulnii iii qux inviceui
vobis per ean)
vide oculis tuis, et auribus tuis audi omaia, qux
esi fideni veslram atque meam. Ucm in eadem,
ego loquor ad le, > ctc.
c. 1 . < Proposui vcnire ad vos, ul aliqnem fructuin
babcam in vobis, siciil et in caeieris geniibus, > po- 150 CAPUT LVII.
tiuE dando vubis quam accipieiido. Quod confirmans 'Conlra negligentiam preelntorum.
Dominus in Evangelio, aii : < Non vos me etegistis, Aposiolus scubens conira negligenlUim prxla-
sed ego et€gi vos, ui catis, et frucinm afleraiis, et torum I Tim. iv ait : < Atiende, » pnstor, c le-
frucius vcsier maneai {Juan. xv).» Quasi 149^'" ctioni , » etpost, i exbortntioni » jam volcniium
. ccret : Friiciuro quaerile vobis, iii subdiiis, aeicriiuin < et doctrinx » ncscienlium : et < noli ncgligere
cl pcrmanenlem, non lemporalem, qui non pernia- D grnliam » olficii tui , < qiia? iii lc csi, quxdatae&t
net. Ilom in cadem : < Grxcis ac barbaris debilor tibi per propbetiam, » id est Kancioriim canonicani
snro sapicnlibus et insipicntibiis; iia, qnod in me eleciioiiem, in qua cx prxteritis videnlur diccre
proinpiiini esi ei vobis, qui Uom;e estib, evaii- qualis fulnrus sis. El iii eailcm Epist. cnp. i : < Ei
gelizare. » Aposlobis prompius /uit evangelizare, hocpraecepliiin, » deinformanda ct rcgenda Ecclesi;»
aniequara ad boc oQicium accederel. Non accessit Cbristi , vigilanter, sollicile et strenue, < libi com-
ad boc iil poslea proinpius fierct ad illiid, sicui ii mendo, fili , o Tinioibee, secundum prascedenles ir
qui applicandi sunt doclrinie, cumdcberent docere. te propbetias, » id esi. scnindum quod te novi bn-
liciii IV Ueg. XI : < Pepigit igilur Joiuda ponlilex bere anie banc scicniiam sacrnrum lilierarum, qii;«
foedus inter Dominum et regem, inler Deuni ci po- dicuntur propbeliae, vcl secundum quod Spiriim
puluin; inter regcm et populum, ui esset populus sanciiis oslendil inilii de te per inspiralionem ve
Domini , » obcdiens Deo ct regi. Pr.'Blalus enim me- graiiain exponendi eas, quani iiovi te habcrc , qiio-
diator esl iiiter Denni el prxdicios, qiii parisci niani ab infaniia sacras Hlteras nosii, et sccnndiint
babet, ei componere pacem inier Dominum etsub-: etiam pr.-ecedentem viiam tuaiu , qnse debnit essc
diios. Stid quis sii mcdialor «jus , si conversus quasi propbctia ,
qiialis futurus esses , si postmo-
,
1'7 VEnOl M ABBKEVIATUM. 178
tluiii promotns esses : « m mlliies, i aciii, < iu il- A «uam, sed exemplum cslo fideHum in veibo, > et
bonam miliiiam, liabeiis fiilcm > saiiain dodri-
lis , pracdicatione, <ei conversaiione, » iit videnles luam,
nam, « el bonam coiiscieniiam. > liem i Macliab. eliam a liciiis pluribns, coiuineiitiam, ipsi sancti
c. V : < Si Jnilas Machabjeiis, » poicsUis sapcu- coniparaiione lui indignos .se esse jiidiceni. Nihil
l.iris, c eral congregans exlremos exerciius , hor- enim est, quo magis l^daiur Ecclcsia, quam quod
lalusque populum per lolam viain , donec veuirent laicos videi esse meliores clericis. Iieni Isaias,
in lerram Juda , ei ascendfreiii in monieni Sion c. xxvii! : « Audile verbiim Domini, viri illusores,
ciim gaudio et luciilla , et olTerrenl holocausia, eo qui dominamini siiper popiiliim mciim. Dixistis
quod nenio ex els cecidisset , dunec reverieretur in enim » (operc, si non verbo) : « Percussimus foedus
pacc in Jcrusalem ; » quanlo inagis prxlaliis ec- cuin morie, » (undeSalomon : « Sponsiones fece-
clesiasiicus debei ex oilit io congregare debiles ei ruiit usque ad morlem [Sap. i], i) «et cum inferno
infirmos de Lcclesia, ei hoiiari pcr loiain viam liu- fecimus pacium. Flagellum inundans c:im transierit
jus viix, vigibnlerque el slreime eos custodire et iion veniet super > eos, vel «nos.» Isaias hoc de iis
rcgcre, qnousqiie asccndant iii moni«^m Domiiii dicit : «Qiiia posuimusmendaciuni spetn nostram,
coelestem Jcrusaleiii, laudenique sponbum in $x>cula et mendacio proiecii sumus : sed vc vobis, qui
sjccnlorum in pace, eo quod nemo ex eis cecidissei, ^ pra: ebrictaie, » indiscreiioncet negligeniia «erra-
cUih cecidlssent a latere ejus per cusToiitafn pdslo^ «iiis. S;)cirdos el propheia nescierunl, prae ebric-
ris luto itinere minantis eos pcr deserium in (cr- laie absorpti siinna viim, i hixuria et jucundiiatc,
r:»m Juda? IV Reg. xxii et xxni : Si Josias rex ei deleciaiione teinporaiium. < LrfSi^Lcrunt in ebrie-
Juda adliuc puer, audiiis verbis legis Donr.ini , per- laie, > indiscreiione ct superflnitate, i)Iios(jTrt iu-
lecio coram eo Deuteronomio, pcrterritum habuii rare fecernni. < Nescierunl videntem, ignorave-
cor, < scindens vesiimenia sua , > humiliatus se- runl judicium. Onines enim mensae repleix sunt
dens coram Domino, eo quod prsccejita ejus
et flens vomitu sordibusque, ila ut non essei ultra locus. >
non observasset, « pcrcussii foedus coram Domino, Usqueenim ad os repleta cst Ecclesia in praelaiis
ul ambularet post eum » in omtiibus pru.>cepiis stercoriiitis lcmporulium, dcsidia, av.iriiia, adeo
ejus, in loio cordc ei in toia anima, < susciiarel- ut laicis locum in his iion reiin((uanl, sed cns su-
que verba foederis ct legis kcix > coram eo, pereni. Proplerea : < Vu^ vobis deserloribus populi
prxcipiens ctiain omiiia imniutitla vasa ejici a tem- mei, qiti fecistiscon^^ilium, et noii ex jne; et ordire-
plo, scminifluos et iinmundos a civiiatc, aliaria ct mini telam, et iion per Spiritiim mcuin ;
qni additis
Incos destrui, riium(|ne legisin omnihusobservari ^ peccalum supcr peccatum, qui ainLutaiis,» poinpa-
:
quanio sollicilius ei vigilantius spirilnalis proilatus tice,> ui descendatis in i£gypium, el os meum noti
(ad cujus pcriinct ofliciuni) iii pricdicia Ecclesia interrogaslis, speratiles atixilium in fortiludine
Dei curarc dcbei, et non ncgligcrc, vel quasi Pbaraonis, habenies fiduciam in unibra i£gyplt
surda anre transire, ad loniirna ct verba Doinini {Isa. XXX): >Divitiisel ponipasxcuiari. UndeAinos,
nou evigilans? Iicm Jeremias ccnnninansi prxlatis cap. VI : < Vae <|ui opulenti esiis in Sion, optima-
propler socordiam, lorporem et negligeuiiam ip- tcs capiia populorum , ingredientes pompatice do-
soriim cap. l, ait : t Grex perdiius factiis csi po- iniim Israel. >Proptcr quo<l emiiiam fainem in ter-
pnlus meus : pasiores eornm seduxernnt eos , fe- ram; iion fatnetn panis, neque siiim aqux, sed au-
ceruntque vagari in iiiontibiis > 151 snperbio: diendi verbum Dci. >Qiiia parvuli pelierunt panem,
peccatum, ct noti erat qui fr.mgeret eis (Tliren. iv). > Iiuo
< de monte in collem , > de peccaio in
< iransierunt. Oljliti sunt cubilis sui , > a (|iio iiia adest qni panem spiritnalcm veibo et cxeiiiplo,
hominem cxpellunt , fuinus, stillicidium ct liii- corporalem ciiam rapina auferal. Lnde el ps. civ:
giosa uxor. < Onincs qui invenerunt, comedeniut < El vocavil fainem snpcr tcrram, ct oinne Grma-
CDS, el hosies eoruin dixernnl : Non peccavimns. iv.entum punis contrivit. Misii ante eosviruin, in
proeo quod peccaverunt Domiiio decori jusiiiiaj. > D servum venundalus csi Joseph. lluniiliaverunt in
llein : Dominus tolam Galibeam circuibat pru:di cumpedihus pedes ejus, ferrum pcriiaiisiii animani
cans, et cnrans languorcs popnlorniu , docens in ejns, dunec veuirei verbum ejus.» Ecce, ([uje 152
pralatus paii debetpro populo, ut ei veniai, et aii-
lioc oilicium prislati , in qno cxercendo debct esse
vigilaiis, ulilis, sollicilus , iiupiger ct slrenuus tcquain ci veniai, vcrbum quod pnKdicel eis. « Elo-
{Muiih. iv). Itcm Isaias, cap. mi : < Ablatus eslpo- (|(iiiim Domini iuflammaviteum [Psnl. civ), »quia (|ii>
pulus meus gratis , > per incuriam pastoruin : iionardet, non iiicemlil: « Ignilnm cloquiuui (Psal.
< Duir.inatorcs ejiisinique agiiiii, dicit Dominns, et cxviii) > non capiifiigidum pecius. Spiritus sauciusiu
jngitcr lota die iiumen ineiim bhii^phemalur. > Igncis linguis dcsceudit supcr aposlolos antcquam pra-
Unde Ezech. cap. xxxvi ; < Propter vos jugilcr dicarenl (Aci.u). Basilio eli.im praedicanle, visa est
noinen mcuin blasphemalur iiilcr genles, t qiiia lingua igiica cgredi do ore ejus ; ci Schasiiaiio praedi-
canle angcius videbatur ei ic»ere librum, de quo
populus liudic, non sicul, imo plus([nam sacerdos,
ei sacerdos miiius, non siciii populus. Contra cu- uiiiversa cjus prsedicalio procedebal. Posl Iioc an
jus.iiodi sacerdotes Aposlolus scribens I ad Tiin. lem : < Misii rex, el solvii eum princcps popuio-
tap. IV, aii : < Nemo coiiiemnal adolcscenliam rum. eldiiuisil euu>. Coosliluit eum dominuiD do
139 PETRI CANTORIS *S0
jju» 8UI, ei principem omnis possessionls suiie, ul A sios (alioquin vox eanguinls fralris clamal»il ad
jruJirei principes fjiis siciit seineiipsum, ei sciies Dominum de lerra [Cen. iv] ) , mulio magisel prae-
ijiis pruilenliam Jocerel, eic. Posl qiiem : < Misit latus cuslos atiiniainm csse teneiui', pro quibus
lioyseu scrvum Aaron quem clegil ipsttin
siium, spopondil, ijuodoves inrirnias,eiiam snpcr iiumeros
[Psat. civ). I Nemo assumit silii honorom, scil qni portaiis iiilioducet in ovile coeleste, omnia proipo-
vocatus est a Deo taiiquam Aaron {Hebi. v). Qui iiciis, imo proprium corpus exponens morli piopier
eiiiin gladium accepeiii, gla(li()periltii(4/'W//(. xxvt). illas.
( Posuii in eis verba si„'noruni suoruin ui prodi- De eodem Jerem. cnp. xlviii : i Maledictus qni
ijiorum in lerra Cliam (Psal. civ). > proliibel gladiuiii siium a sangnine, > a peccati mn-
^ola in liis omnibus oriliiiem, gradus el oniciiim clalione. Gregorius(|>:»rl.ni Curor/Jasiora/, Admonit.
praelaii, qui ul Joscpli in iEgypio pabccre debel 2G) : Poiesi bobc malediciio et omnibus convenire,
jiopiilum Dci {Gen. xlO, et iii Moyses ab /Egypio qtianto magis prxlaiis? Gladium a sanguine
eiliicerc (Exod. xii), ItemLucasin sermoiie Aposioli prohibere , est proedicaiionis verbnm, a carnalis
habiio ad episcopos ei sncsrdoles in Asia convoca- viiaj inlerfeclione rciinere. Itcm III Reg. cap. xx:
l<is Milelum (
qui scribitur iii Aclis apostolorum i Hxc dicil Dominus : Qiiia diinisisu virutn dignitm
«ap. xx) broviter comprehendenle curam omnem, B inorle de inaiiu lua, eiii anima lua pro anima
cl paslorale ofUcium habeiiduin circa subdiios. ait itlius, el popiilus luus pro populo illius. i Sequilur:
Apostoliis, ( Ne mora fierel sibi in A^^ia. Fesiinabat, i Aiiendite vobis el universo gregi, in quo vos
&i possibile es«ci, ut diem Peniecosies faceret Je- Spiritns sanctus posuit cpiscopos regcre Ecclesiam
rosolymis.i Eigo pra;latus in majoribus solemnila- Dci, qiiam acquisivit sanguine suo. Ego scio quo-
libus noii dfbel abesse ecdesix sux. ( A Mileto niaiu iiiirabuni posl disccssionem meam iupi rap.i-
au:em miilens Ephesum, vocavit majores naiu, >
ccs in vos, non pan-enies grcgi. Et ex vobis ipsis
senes, ( Ecclesix. Qui cum venissent, et simui es- exsurgeni viri loqnciiles pervcrsa, ut abducani
sent, dixit eis: Yos scitis a prima die qua ingres- discipulos post se. Propter quod vigilale, memoritcr
6U8 suin iii Asiam, qualiier per omiut leinpus vo- reiineiiies, quoniam per iriennium nocle ct die
Liscuiu fuerim, serviens Uomino iii omni liumili- non cessavi cum lacrymis monens uiiumquemque
late, et lacryinis, el leniaiionibiis qnc acciderunl veslrum. Et nunc commendo vqs Deo , et verbo
iiiihit ex Juda:is : < quoiiiodu nihil sublr:ixerim uii- graiix ejus (Aci. x.\), i Vcrbo incarnalo, qui vobis
lium, quominus annuniiarcm vobis» incognila sa- prxdicavii, vel verbo quod ipsc, el ego per cum
luiis, (cl docerem vos publice, i in Ecelesia, ( el vobis prxdicavi, nt cuslos veslri. Lnde, Pctri
^ sil II
per dornos tesiiflcans Judxis el geniibus poeniten- cap. i : ( Habemus propbeiicum sermonem firmio-
tiam et Gdem,> ei alios mures < in Doiiiinuin Jesiim rem, ciii bene faciiis atlendciiies, quasi iucerrix
Clirisluti). Et nunc alligatus a Spirilu vado in Jeru- lucenti in caliginoso loco, donec dies clucescai,
salem, qua; iii ea veiUura sunl milii ignorans, nisi ei Lucifer orialur in cordibus vestris. Argentutn
quod Spiritus suncius per omnes civiiale<< proiesia- ei aurum, aut vestem nuLlius concupivi (Act. xx). >
Inr inilii, dicens : Quoniara viucula el tiibulaliones Glossa. In hoc agnoscuntur et dignoscuiitur lupi,
iiie maneiil. Sed nihil lionim vcreo:-, ncc facio (|uod hujusmodi concupiscunt et exigunt, quod noa
nniinain) vel viiam meani (piciiosior'-m quam me:> vori prxlaii. ( Vos ipsi sciiis, quoniam ad ea qiiu::
Mullo miiius sua, qui nulla babiiil, i iltimuioJo con- mihi opus eranl, et iis qui mecutn sunl, niinistra-
snmniem cursiim meiiin et niiiiisie<'ium quod ac- verunt manus islx i Exempluin operandi, signum
cepi a Domino Jesu, tesiificari Evaiigcliuin gratix esl episcopis, quo discerniinltir a lupis. ( Oninia
Dci. > De quo minisierio Apoitolus II ad Tiin. c. iv
ostendi vobis, quoniam sic laboranies opurtet-sus-
ail : « Tu vero vigili, et in omnibus labova, > tam cipero infirmos ac meininisse vcrbi Domiui Jesu
pervcrios quam bonos recie docendo, i opu» fac (quoniam ipse dixii) : Beaiius est magis dare, quam
evangei;sla.-, coiilirma opere, quod pr*dicas ore, cum bxc
>
^ acciperc. Et dixissei, genibus positis oia-
( mini^ieriiim lumn, imple i sic : ( vubrius esto.i vit cum omnibus illis. > commcndans iilos Deo,
discrctus in omni opere luo, carcns omni super- ( Magnus nulcm Oeius f:icius esl oinnium, et pro-
fluitaie, eiiam licita abjiciendo. (Omiiiscnim qui in
cumbenles supra colliim Patili osculabanlur enm,
3gonecoiitendii,aboiiinibus se abstinet (/ Cor.\x).t dolentes maxiinc in verbo quod dixerat, quoniam
iSequilur : ( Et nunc scio i|nia aiiiplius tioii videbilis amplius faciem ejus iion essent visuri, ei reduce-
laciem meam vos oinnes, pcr quos Iransivi, prx- bant eum ad navem (Act. xx). > Bonus princepe--
dicans regnuin Dci. Qnapiopier coniesior vos lio- ei reclor est, in cujus discessu subditi dolenl ei
dierna die, quia niundiis sum a saiigtiine oin- ileiit, maximc noii visiiri eiim ampliiis.
uiuoi vesirom. Non 153 ^»'"^ subterfngi, > id
154 CAFLT LVIll.
esl dimisi, ( <iuo niinus anniintiarem vobis omne De spirituaH palienlia prcvlalornm.
coiisiiium Dci .> Aliquem sernionem doctrina: ne- Pr;K: ipiia virius el oiJiamenluin prsciali est pa-
cessarium ad &*Uitem. Ergo si quo minus nnnuti- lieiitia, quain cotnnicndans Aposloins sicnl vaWa
liasset eis reus esscl 3iii;i.aruiu ipsorum. Si enini netessariam U
prielatis in Epist. ad Cor.c. xii., ait;
fraiei fr;iiris, proximus proximi, itiicitir esse cu- ( Li «i uiiiil siim inicr vos, signa lamcn aposlolaiu»
f
: :
181 VERBtlM ABBUEVIATUM. «82
mei facta siint super vos iii omni paiieiUla. i Nota, a preliosiora, quaiii < qiioi apud illos suni,» qnaerun-
«Omni.f Uem Dominus : < Ecce ego inilto vos sicut inr, subinferl : i Qnse apponeniur vobis.» Si ergo
oves iii meJio iuporum, eslole ergo prudentes sicut cibum qnaeris, necesse csi ut modicilatem aposio-
serpcnics, et siinpiices siciil coliuni)». i El ilernm: licae prajdicalionis ampleclaiis, ul observes princi-
i Qui percusserit te in un» max Ila ,
praetie ei et pinm mand;tii, scilice'. : t Ne possideas aurum vel
alinm ; ei qtii alislulcrit iil)i lunicam, prxbe ei et argoninm {Slaiih. x).» Si tibi, ut siiccessori apo-
paDiiiin (Mailh. x) ; > el abhuo equo, cum ereinila siolorum, expeiis a subdiiis, quibusoperaris, cibnin
(Jic.is : Qtiin eiiam el sciiiicam lene. Item IV Rt^g. crogari, qnomodo finis mandali observabiuir (imo
II, Eliseus ad Eliam : » Paler mi, cnrrus Ibrael el ninliis eiiam canonibus observaiur vel confirmalur)
auriga i-jns, i id esl susienlalor ei reclor. Snpcr sine pi incipio ejnsdcm ? Incivile esi pariem legis
hoc Greg. lib. iloral.w el in liom.21, lib. n (in apcrire, et observandam csse asserere, partem
dial. ver. 12, lib. xx, c. 28), siiper Ezech. ail vero abscoiidere, vel de ea, quasi non observanda,
Amica poiestali pene semper csi iinpalieniia, eiqne dispulare. "Vel qua aticlorilaie derogabilnr primnc
inale snbjcctae imperai, quia quoJ ipsa seniit, po- parii praecepli? si dixeris consueiudine et usn
lestas facilc exseqtiitur. Scd sancti prjelatt plus uieiitiiini in conirarium, localia, et temporalia, ci
sc inlerius palienliaj jngo subjiciunl, quain foris ^ personalia csse asserens prsecepla ccclesiasilca,
hominibus pracsunt. Ei ideo pliis aliquorum scdi- iiihil solidiiaiis babebil Evangeliiim , cui obvial Do-
liosorum luinulius lolerani, fquo sc de eis ulcisci niiniis, dicons : < Qiiod uni dico, oninibns dico
ampliiis possunt, el ne unqnam ad illiciu irans- {Marc. xiii).» Si dixeris quia iioc non pos3ide:ts,
cant, plerumqiie ciiam nolunt pro se exsequi quod sed ad nsiis paiiperum reserves, ita el laicus. Ni-
licct, subjeclorumque strepiius stiffernnt, per amo- liil aniplius ergo libi in lioc prcecipil, quam lajca.
rein increpant, quos per manstietudinein porlant, liein Uominns : < Qnam difficile, qui pecnniam lia-
eiiam docere non cessant; scientcs scriplum esse: bent, inirabunl in regnum eoplorum {Luc. xvni) :
« Doclrina viri per paiientiam dignoscilur {Prov. Facilius esl camelnm inirare per foramen acus,
xix). quam diviiem intrare in regnum coeiorum {Matth.
Si ilaque doctrina in p.aieniia cst, lanio quisque xix).» Miramibus aulem et obstnpescenlibus disci-
doctus oslendilur, qtianio amplius paiiens fuerit. pulis in veibis ejus, dixil ei Simon Peirus : < Ecce
Hinc esi quod bonus discipulus, magisirum in acre nos reliqnimtis omnia ; » etiam volnnlalom habendi.
lolli videns, clamat : < Paier mi, paier mi, currus Iii nnmero enim divilnm compntaiur, qni divitias
Israel , et auriga ejus {IV lieg. ii.) Quid est quod p coiicupiscit, clsi eas non liabcai. Sequiiur: < Ei se-
curruss el auriga dicilur, nisi quod auriga agitaf, cuii sumus te. Quid ergo crit nobis?» Respondil
ciirrus portat? Doclor ergo qui mores popnli per < In regeneralione, cnm sederil Filius hominjs iu
paiientiam sustinet, et sacri eloquii verbis docet, sede majesiaiis suse, sedebiiis et vo.s.super sedes
el <currus» dicituret < auriga.i <Cnrrus, i qnia mala duodecini judicanlesdnodecim Iribuslsrael {ibi<i.).t
lolerando poriai; <auriga,» quia exhoriandu agilat Pro quo praemio Joannes, relicta sindone, profugit
eiexcitat. < Currus,» quia mala suslinel; <auriga» abeis; Joseph, reliciopallio (Gen.xxxjx) ; Malihaeus
quia populum bonis admoniiionibus exercet. etiam reliclo lelonio, ei caliociniis vectigalium
reliclis eiiain cuin pericnlo , seculus est Domi-
CAPUT LIX.
num. Ille eiiam vir evangolicus volens sepelirft
De solliciludine el humililate pralatorum. palrem, praecipiiur a Doinino relinquere sepulluram
De solliciludine et humiiitaie paslorali, quariim patrissui, el sequi cum {Matth. viii). Ergo innllo
nuirix esi pauperlas , quae conieinpia muliuin magis praclalo praccipilur relinqnere sirepilu5
obesl, observaia veio maxime prodesi. Unde Dnmi- beili, el onus, ci curam leinporaliuni. Sed quo-
nus praccipicns apostolos et eoruin siiccessorcs modo praelali (successores aposiolorum) hiijus lem-
exoneratos esse a curis saeculi , el diviiiis lempora- D poris dicuni : < Ecce nosreliquimus oinnia, el secuii
libus, aii : < Noliie possidere aurum ve! argenium, sumus le,') cum lemporalibus abuudcniciiam supra
ncque 155 pecuniam in vasis vcslris {MaitU. x). > laicos, cum < oinnia ea inquirant, quu) gentes {Muiih.
Praedicalori eniin, qui ad «'ontemplum diviliaruin VI,» cum ihesaurizenl sic conira praecopiiim Du-
hortaii debei, ampiiiatio prope necessaiia esl, ne mini miiliipiicanles atirum ei argcntum, eiitios et
portans opera saeculi, ei onus sajcularium nogolio- pli.ileras, et poinpam saeculi qiiod eiiasn rcgibus
rnm minus vacet oHicio suo. Tanla enim nduci.'* Israel prohibitum erar, nc reducereniur in Mg^j-
debel illi esse in Deo, ul pra}seniis vilac sumptus, pluni? {Detii. xvii). Si di.xorint qui;» < omnia reli-
cisi non praevideal, tamen sibi non defuluros ccr- (luerinl,» eo quod palriinonium ct propria 156
lissime sciai. Qtiare auieni n;cc eis praecipia!, snb- non habeani, st.'d lanUim dibpensniionein rerum
dii (quia omnia necessaria eis dobeniur, ab iis qni- paupcrum sibi crcditam , sic reliqtierunt omnia
l)us praedieanl) : < Dignus esl opcrarius cibo suo inipciaiorcs- mulii ei regcs , ni illi qui cx clc-
I {ibid).
Lncam
<i.u3e apnd
t
lioc
Noia
illos
,
dolcrminanlein.
••suo. £t
sunl {Lnc, \}.i Ei ne laviliora et
cujusmodi
(
sui»?
Edcnics el bibenics,
Audi ciione
laic.
&nccediinl
Si dixcrini :
quia Dcc Qinniu poslponiirius; similiter ad hoc te*
in
<
regnuin
Ecce nos relitioimus oinnia,»
, non ex . Incredi-
;
18:, rtrni camoris 181
i.ciilLPej coitjogja. Vcl (|ii()iiiOilo prxdicabiuii sub- A Sanciusu fi lionesluin pra>€if)il Aposlolus eligi iii
dilis ditpergcro, cl oi(i^'nre boiia siu paiiperibiis, sacerdotom ci loviiaii). El Hieronymus (ep. i28, aft
qui dispersa iioii cessanl coitgrej^nre ei rc|iOiiere ? Fabiolum, (|ii;e incipit : llsque hodie) : Non iiisi
Tulius essot, nei' li;iborc iindo ;iiiis erog.nenl. Vcl perfeotns scicniia et moribus in sacenioiein ct le«
si noii roli(|(ier(iiil oiniii:<, qiuniDulo ciiiii Doniino viiain csi cligcndus. El Dominus Moysi (iVHHi. in) :
iudicos veiiieiii? Jioin in Evungdio Joaiinis : « \\c- Dcinuiii iseiigalur sacerdos ct le\it:i, qui dical pa-
liqnit inulicr Sainaiitana liyJiiain suam , ctabiit iii tri : Non novi vos. Levitx eniiii vigiies ct excubta^
civitalcm, aniiunliniis oiiinia, qucc dixit iiii Jostis suut tcinpli, ct poititores vasonim ejiis. liaque
{Joan. IV). > Discanl binc evaiigclizaluri , prius liy- I Mundainini, qui ferlis vasa Domini {Isu. i.u).i
driain, id csl ciipidilalcin relinquei-e, el oiius ct hein .Aposiolns 1 ad Tim. cap. v ; < Blaiius neniini,>
curaiii sacculi iloiioncre, anlc(iuaiii cuieni exaiige- ei.si sapiens el religiosus videatur, «cito.isine prx<-
lizarc lioin in Ev.nigclio Luc. cap. xxii : < riicia jiidicio,ei ex3ininalio!iepra;via,< iinposueris.iPrim:»
esl coiiionlio intor discipiilosi qnis eoruin viileroliir ;>uioiii nianiis imposiliu debetur, diaconibus ordi-
esse iiKijor. yuilnis Uoininus Reyes yoiiliiiiii iiaiidis. De novo enim insiilulun) esi subdiacona-
> ; «
~^
doniinuiilur eoiiini, et (|ui pclcsiaiein,> largiei.V.i, iiim esse sacrnin ordincm. Cur auiem nemini cilo
< habcni snpcr cos, bcnelici voc:inlin-.' Vos aiiieni ^ i"'potienda sil manus. subdit , < Neque commuui-
jion bic.i 0»'^ i^li;>'»' eoriim, qiia; dislribuilis, iioii caveris pcccalis alienis ; > coiiscnsu, oinnibus qux-
sed ilispensalor';s csiis. Si cunqiie faciel uisi seinel et iierum probaveris. Ciiin
aucioros, noii doiniiii,
aiicui coiiforl Lenefi- l.iiil;i ciiiiu inaiurilaie csl oidinaiidus cuiii quaiilu
crgo praelaliis occlosiasiicnni
ciiiin, et oigno ei grjtis, poiius dccipil, qnam dal osi depunetidus, iiiio iiiajori. Quia ;
'J urj/ins ejkilur (iiiuin uoii admillilnr liospes.
si aiiloni indignovol noii iiiditenli, (iiratur los pati-
Qiiomodo igilur (Oviu. I. V. Trisi. elegia G.)
pcruiii, dcfrauJal, et ilie eas r.ipil.
pr;£laii eos quos promoveruut sibi obligalos esso Qiiuiiiodo • igilur cilra cxaniinatiouein ordinantur
(luiaiit ad obsei|iiondum iii omnibus, eisc eis ftiisse cliiustralcs, ciiam cierici alteriiis dioecesis per di-
Lcuelicos tiirpiicr impioperaiit ? Si digne danl, id inissorias, ci cliam pueri liabenlcs titulos conlra
osl assign.inl beiiefioinm ocdcsiaslicum, polius ac- pi-a.'i:epia aposlolioa, (piae, quia cvangelica sunl,
cipiuiil qiiaiu aliqiiid dent. Vel, quomodo principes non lecipiuiit dispensationem , scd ct pueri cutn
su.'ciilarcs ainplius doiniiiantur, quam Ecclesiaruni pi-;ebendaiilur iii ecclesiis? Ob Iioc videlnr quoJ
prxlali ? Si dixoris, qnia (loiiiin:>bilcs sunt, ct noii coruin instituiio tiulla sii, vel condiiionalis sit, ct
doi.iiiianlur Nun.iniJ, cl scrv.js, el ancillas, et ^"''' 1"'"*^®''^ *^^ ^"^"'"^' "' ^*^'''^^^' ^"'" I'^'"^*"*^'"'"*
:
c
foaJ;i, cl onorn, cl lioiiiiiia digiiilatiim iioii Iiabeiil
ad aiiiios discreiionis, piobentur , si idouei fueriiii
iti aciu, siciii etdiviios sreciili? Noiitie tnilitanl Co;- ordinari ainplius, et iia niinislrciil : sin vero cedaui,
sari, siciil cl Deo? Imo inagis (|uain Dco. Sed et dc cl alii in locu eoriim substiliiaiiiur. Ilem Laureiitiiis
liis lioJi.' vorins dicitiir pcr inran.Liin sulilraclionoin ad Sixtum (ex Vita apiid Siir. l. IV, ci Aiiibr. i. i
negi.iiva: pariioul.e : i llogos gcnhiim, vos auloiit Olfic. c. 41) : Quo progredeiis sitie filio, Paier; quo
pliis (|uam sic,> qiiia et in sxciilaribits et iti spiri- sacer.los saticlc, siiie diacono properas? Paiaius
luaiiliiis, a(.(iiicri siiiit glaJio iiialcri:ili, sicul spiii- eiiim debctesse diaconus progrcdi cum sacerdotead
iu:ili.
sacrilicium aliaris, ad martyrium, ad evatigelizatt-
CAPLT LX. dum. Experire certe uirum Idoneum ministruin ele-
De ilatu clericorum el iuferiurum ordiuum. goris, cui coinmisisii Domiuici corporis ei san-
Fost gradiim sacerdoialem paucn persiringeiida giiiuis consecralionein; iioii ad conliciendiim, sed
dc digiiilalc diaconorum ad assisicnduin. Qui, sicut secreiarius allaris, parii-
siini ct gradii. Ad qiios
(qtialosesse debeanl osletidens Aposioltis) liansil a ccps est confectionis eucbarislice cum sacerJoic;
gradii episcopoi tiin, noniiiie epis' oporuin reli(|iios
non qiiia sumai vel conficiat, nec quod lioc siiie eo
bacerdolos dniis iiilolligi. St riboiis iiaqiic de Jiaco- D non possit lieri, sed quia celebriiis, et in inajori re-
iiibus iiil Epist. ad Titnotb.cap. iit, ail : <Diaroiios> veieniia conlicilur coipus Doinini, cum pr:Gseiitia,
scniper oporiet csse cotilinenlia corporis ct mcntis ministerio ei tesiimonio illius. Quod observari de- \
• piidic-os,> ul epistopds, < iion biliiigues.non tiiiiilo bet, maxiine in majoribus ecclesiis , eliam in ruia-
viiio deditos.i tion ( briosos, < non liirpe lucruin libits, qua; suiliciunl duobus ministris leniporalia ,
ininislraie. Qiiod auiein oiricium sit diaconi pnedi-
&eclaiiics,» non 157 etiiontes, ul cariiis veiidanl ;
< liaboiitch niyslcnuin fidoi in conscieiilia piira,> care ex aucioritate, non elicics, nisi forsan exem-
s.jne ci-o(leiiies, et opera fiJei Ii;ibeiites. I)c qtiil.us plo leaii Viiiceiiiii (qui loco cpiscopi sui prsedica-
repeii possunl, qux pr.eJicla suiii de episcopis, cum vit. Cui boaliis Valerius : < Jain libi, fili charissiine,
eiseadc.n conveniatit. <Et bi : » non ait siinpliciLor divitii verl.i, cic. >), ei ex ordinaiione etiain. Coin-
»lli,»sed : <Kt lii,>bciliccl(li:icoiios, siciilet cpiscopi, niiiiitiir enini ei Evangeliuin ,
quasi diceretur 158
<probei!tiirfritnuin> aniequani orJiiieiilur : ei orJi- ei : Tu aulcm vade , et annuniia rcguuin Dei {Luc.
iiaii iii viia, scicnlia cl /aciiitJi;i, < ct sic > pio- ix). Illud etiam Aposloli ad hoc possct rotorqiieri :
baii, elordin.Tli < ininislreiit, iiulliiii) crimoii lialjcn- < Iloc comrrenda (iJelibns hominibus, qiii idonc»
los. ) Lmle Ambrosius (libro i Officiorum, c. sunl ijl Jim. jt) > vita, sciciiiia, facundia, hxc du-
50J :
» ,
185 VERBUVI ABBREViATLM. !8G
ecre. Econlr.i illi seplem primiiivj diacones insii- A omne robur panis spiritualis el robur aquse, > ilo-
luii sunl ad erogantliim el dislribuendum cibos pau- ciriiiaj , t ei foriem, ei virum bellatorem, el jiidi-
peribus, ul iiposioii trberius vacaienl contcmplationi, cem , et pioplieiain, el sencin ;
principem, lio-
(iraiioui , el praiiiicalioni. Seil noiine Steplianus norabilom vuilu, consiliaiium, sapieniem el priiden-
pr;P(licavii? noniie Pliilippiis? {Acl. vi. ) lia quidcni lem eloquii mystici. Cl dabo pucros principes co-
.i!que, u( apostoli, ita el alii maxiine dispcrsi sunt. rum , el cfleminali » (id est , lascivi, fluxi cl imbe-
De slaiu ciericorum sufficienler scribii llicroiiyiuus cilles), « doiniirjl(Unlur eis : et corrucl [V11/5. irruet]
ad Nepoliaiium(ep. i2). popnlus, vir ad viriim, et unusquisque ad proxi-
CAPUT LXI. inuiii siniin. Tumuliuabilur eniiii puer conira se-
Conlra pralatos pueros^ vel novitiot. nem, > idcsi, sine ralionc disccplabit, c ei igno-
A(l revcreiiliain sacerdolalem maxinie necessa- bilis conlra nobilem. Apprehendet vir fratreni
ria esl a?ias, ei quasi de subslaniia grailus sacerdo- suum , domesiicum patris sui , et dicel : Vesiimen-
laris. Uiide Cenomanensii cpiscopus clecio ciiidam lum til)i est, >idesi,omnia neoessaria , «princeps
scribil : Esl u:las, qiiam rigor eanonicus, quia in estonoslcr, ruinaliac, ^scilicel gcncris no$tri, « sub
coiisecralis meluil, a consecrandis excludit. Hxc manuiuacsl, > idestsubtua defeiisione flal quasi, si
si iia se liabent, infinitus iabor libi incumbil, nec » yjs ascendere, poteris genus nosirum relevare. < Re-
f.icile bonos exitus invenient, qiise malo inciioaia spondebit, > non sulTiciens ad onus,'sese excusaiis:
sunl priiici|iio. In summis enim sacordotibus xtas Qui milii non suflicio, quoinodo atiissu(Ticiam?,< Mon
iiitcgra posiiilalur; iinde iiec periculum religio me- sum nicdiciis, cl in domo iiica iion est panis, iie-
tuat, noc reverenliam dignitas saccrdolaiis atnili.-At. que vestinieiilum; noliie me consiiluerc priiicipem
Inde esl qiiod Cj^ecbieli in irigcsimo anno cosii ape- populi. >
liuntur, ci videl visioncs Dci , et propiieiat; priiis ita exciisai se Jeremias c. i ; Moyscs Exodi c. iv.
setas propbct.'); describiiur, ul quibiis aiinis praedi- Idco ApoBlolus prxcepii eligi, i non neopbyuim, ne
catio committi debeat ostendaiur {Ezeclt. i). Cliri- electus exlollatiir in supcrbiam (/ Tim. iii). > Uiide
Slus quoque Joannem supra Petrum diloxil : Pelro Eccicsiastcsc. 11 : t Auforiram ei maliiiam dccordc.
lanien, nou Joaniii liccl virgini ei forle lilteraliori, Adolescenlia enim ei voluptas vana siiiil. > Et qiiid
concessa est potesias ligandi atquc solvendi {Jontt. aliud adoles€eiitibus|comniiliere regiiiienaiiimaruiii,
xxi). Qui enim per Isaiam (cap. ltm) dixil : i Au- nisi Joscpli, id cst Cbristum, vendere et tradcre
ferie olTendicula de via popnli mei : » coram disci- eunucliis slerilibiis, mollibus ei eflemiiiniis? (6'eM.
puiis olTeiidiculum ponere iiotuit, nec majoribus an- ^ xxvii.) Arcam etiam Doinini relinqiicre Pliiiisiiia'is
lepoiiere juveuem, quamvis eum praerogaiiva casii- idololatris, utlocctur jiixla Dagon?(/// lieg.v.) Seii
laiis sibi pr:c cxlcris feccril faniiliarem. Deiulit et vasa Dumini tradcrc concubinis, et piieris Bal-
igitiir xtali, non merilis, nec prxtiilil conjugalum tassar, ut iii itlis bibaiit ? {Uan. v.) Ob quam rem
virgini, sed proveciiorem jiiniori. Deniqtie Luca do- inierfectuscst rox, ct dcstructa esi Babylon. Rohoam,
cenie didicimus, quod beata Virgo Cbristum inve- dereticio consilio sciuim, acquicvil juvenibus, ideo
neril in lemplo scdeniem in medio doclorum, au- ainisilrognum {III liefj.wi). Uiide Cccltisiasies, c. x :
dieniem illos, et inierrogantem {Luc. 11). iVaitibi, lerra, ciijus rex puer esi,et ciijusprinceps
Doiicc igilur aniiorum defuil inlegritas , doclor tnane comcdil. > Ilem iii i tibro Reguni, dicil Du-
omnium, fines discipuli non exccssit. Ubi vero pleiii minus ad Ileli : < Loquens locuius sum, ui domus
dies acccsseruni, faclus est magistcr pro debito, qui tua ei domiis patris lui ministret iiiiiii iii xturiiiim.
fiierat discipiilus pro exeinplo. His omnibns exprcssa Nunc autem dicil Dominus : Absii iioc a iiic ! scd
Ecclesije forma , qiiam seqiiatur, certusqne limes qiiicuiique glorificaverit nie, glorificabo ciini; qiii
apponitur aelatis, iiilra qiiem fieri non liccl episco- aulem contemnunt me, erimt ignobiles. Ccce dies
puin : fucto, r.edii ad judicium. veiiiuni, ei prcecidam brachium luiini, ci biacliium
Sed objicitur de Saloroone, qui duodennis inun- D domus p:Uris lui, ul non sit senex in domo ina. Hoc
ctusesi in regcm (/ Par. x\ix):sed deJeremia {Jer, aulem eril tibi signuiu : Duo filii lui iii iina dic
1), Daniele (/>nn.xiii), Timolheo (// Tiin. iv), aul morieiiiur ambo, ei suscilabo mihi sacerdoicm fide-
pueri ci ciira aeiaicm virilem facti suiil prophetse el lem, qtii jiixla cor mcum et aiiimam meam facial
dociores Ecclesiu;, niilla est objectio. Ob lioc enim et (/ lieg. 11). > liem Isaias (cap. xxii) : < Ingredcie,
Salomon ISSI^ortc in rcgiio bonos non habuitcxi- ait Duininus, ad eum qui habital in tabernacLdo, ad
lus. De aliis diiimus quod privilegia paucorum noti Sobnaiii pra'|)0silum templi, cl dices ad cum : Quid
faciunl lcgein rommuiient, undencc trahi debcrcl in lii iiic ? aiil quasi (|iii$ liic ? Qiiia cxcidisti libi hic
coiiscqneiiliam, vet si trabcre hocvolueris in consc- sepulcruni > (asllmabat eniinsc usque iii locopcrS";-
queniiam, trahantur, el eligautur siiiiilcs praediclis. veraturuni). < Ecce Doniinus, inqnil, asportari lc
Iiem Isa. cap. 11, iii : < Quiescile ab homine, cujus spi- faciel, siciit ospcrlatur galtus gatliiiaccus. > Gallns
ritus esi in naribus, quia excelsus repuiaiiii esi ipse. csl, qni beiic pi;ccsl leinplo , alios cxcilans a somno.
Si surrexerit ,
pcrcutere terram pro peocaio Eccle- 160 l^lc <l"^si galliiiaceus miiliebria seclatns
six. < Ecce enim doininator Dominiis excrciiuiim vuliiptatum magis amator, quam Dei. « Ct quasi
auforci a Jcrusalem et a Juda validum ol furtcm. aiiiicluin sublcvabil te : quasi pilam miilcl le ia
a
PETRICAMOKIS '8»
187
- Hcent. oinula possunl? Jteu. Minor annorum vi-
lerram laiam ei spaiiosDm. . . Laia esi via a :
ginii q"in<l"e '«^8« »'»'"^»3 eicusabal se, ne luielam
ei pori», qu» ducii ad raoriem {Maith. v.,). » l«etn
alierius sus<:iperei hod.e eadem l.-ge lal.s a<i
Hieronymusincap..nba.:Effemii.atoseia.lolescen- ; ,
161 '"lelam ..o.. lanium non adm.uiiur, sed arce-
les Sepiuaginia vocani ilh.sores.quales scilicei illu-
l"r, nc (quibus opus csi lulore el defensore) fiant
seruni concubin^E leviix in Gabaa {Judic. x.i),sci.
ad...inis.raiores el cusiodes rerum alie..arum; ne
Ilce. effeminaii, deliciosi, fracii in fcminam. Ma-
t'"-pi'er ol.jicialur illud comicnm lalem i..sliluen-
gis.ri quoqne populorum illusores su..i. qui . devo-
esoam panis ^^^^ C"i op"s esi patro..o, mil.i para..l defenso-
rant plcbem Dci sicui {Psal. x...). , '
Scripluras, vel cms perverse re... ; el cui opus pxdajjogo, mihi ii.stili.utit doclo-
iiescienies inierpre-
rc... Ei qnid i..dcce..tius et i..discreii..s, qu:im
taiiies. Sequiiur in Isaia (cap. iii) . t El ignohilis
gcneru vel tumuliuabiiur contra alique.n cii.'a matura.n sclate.n ad...illi in rectorem
viia , nobilem.
ei custodcm animan..n, cu.ti Apostolus noi.nisi so-
Apprehendet enim virfratrem suum ei domesiicu.n
pniris. » Alii atios noi. eligent co.nn)uniier, sed
xagcnariam admittat in adntinistratione.n rerum
appreliendent ex carnali atrcciio.te charos suos in- teniporatium et cusiodia.n virginu.n T (/ Tim. v.)
truJentefl, et diceni : i Yeslimenii..n tibi est, ideo
Quomodo, qui opus habet fractione panis, aliis
Rneepist. ad Oceanumnnat
pri.iceps nosicr eslo. Rnina auiem hcec sub manu B P"'^'" frangei? (Hier. in
tua. I llciii llicrony.iius {ubi tupra) : Non statim
incipit : A'uni/uam, fili Oceatie) : Quomodo lacta.ilos
et indigenles lacie, fiunl laclantes, aliis Ijc prae-
jiuticio ..iulii(U(ii..ia nos ciigeiitis ac((«iescam.is ,
sed electi ad principatuin meiisuram viriu..: nostra-
Leutes ? Quomodo fiuni magistri, qui non noverui.t
n.in novcri.nus, quia. < Deus supe.his resislii, bu- esse discipuli ? Quam turpiter ohjicitur Ecclesis,
n.ilibus dat graiia.i. (/ Peir. v). i Mulli esurienies
qux tale... ad.nitlit, qi.i beri in Ibeatro, bodie iii
ct nudi cnm non cboro; hcri ii. circo, hodie i.i aliari ; beri faulor
, spiriiales cibos, uec Cbristi tui.i-
cjm (iil cst viit.ilcs) babeant, aliis vesiime.tta pro- hislrionum, hodie co..secrator virgi..i.in.
iniiiuni. ci Ti...eaiil tatcs factuni Marci,qui sihi abscidit polli-
alimo.iia..., ei ulcerosi .nedicos se ja-
ctant, ncc ti.ncnies quod diciiur in Ecclesiastico ccm, ut reprobus esset sacerdotio. Ite.n Praecipit :
(cap. Tii) : c rSe qu3Eras judex ficri, nc forle ..o..
Dominus in legc {Deut. \\) ne minor viginti annor
n.m, ne pusilla..i.nus, ne uxo.ius ncqni xdifica-
possis auferre ini^iuilaiem populi. . Sed cum epi- ,
scopaius onus erat et labor ve.at do.num, et no.idum eam dedicaverat, nec qui
; Rcspondebal eleclus .
< Non suni mcdicns, » qui sufficiam mederi inUe- vineam plantaverat, et noi.dum ex ea bibcrat, pro-
riis vcsiris, < ei it. don.o mea no.i est panis, neque cederet ad bellum corporale. Quanio niagis baec
vesiimenium; noliie me cousiiluere principem po- cavenda ei inhihenda esscnl procedcniibusad bel-
puli. lum spiriiuale, pugnaiuris < co..lra spiritualcs ne-
> Siniili legitur i qua>sliun. i. Sed horum
exempla electi moderni non imiianiur. quiiias i.i cuclesiibus {Eplies. vi). » Lubricum euiuk
Iiem . « Juvenes et virgines, senes cu.n junioribus inii.oris xtalis revcreniiam fiangil,ci destruit ordi-
laudentnomen Doinini(Pia/. cxlviii).) Om.iiu.ncom- i.is saccrdutalis.
inune esi , laudare (orde,oreei opere.. Laudare Itc.n : Moyses et Aa.on ..onnisi octoginta an-
vero iu cathedra ei in regi.nine, la.iium senuni est. noru... ...issi sunt a Du.niuo loqui ad Pharaonem
Unde :«Exalieni eu.n in ecclesia plebis, cl in cathedi {Exod. V..). Ite.n : Si aetas pcrsonarum attenditiir
sei.ioiuni lauiienienm {l*ta!. cvi). » Qui autera < in
iii icpresciitatione .niraculoru.n q.iasijocosa, tamen .
catliedra »»eniorui.ilaudaverii, carens nio^c.te hominu.n affeclus; si in co.noediis, et si iu
seneduie aela-
lis, prasuinpiuose innuit se babere seneciutem lrag(£diis,'cur non in seriisel in exhihilio.te verila-
mortjin, ei giaviiatis. Quasi diceret : Ego suiu aller
t.s, iii veris scilicel Ecdesice paslorihus eligendis ?
Danicl, alier Timolheus : lalis, cui debeal propier *^^'" .^saias (cap. i) : « Quiescite agere perverse ,
vUam et meriia spirituale jus co..cedi, ci generale <lisciie bene facere. » Hiero.iv.nns ; Ad boc, inquil,
jus canonum confringi. liem Do.ninus ad Heli :
D ^erenda sunt magiBtrorum limina. Qui vero inagi-
• Quia remissus fuisii in correciione filiorum, pra;- sToru.n limina non frequeniavit, et (»iricium prae-
cid.u.i brachium tuumet bracbium domuspatris tu),
dicaiionis assumit, quodam.nodo dicil : « Mon ab
ui nun sit senex in doino tua o.nnibus diehus tuis. bomine, sed a Spiriiu sancio » cu.n Paulo i edo-
Verumiame.i non aufera.n virum penilus ab altari
ctus sum Evangelii.m {Galai. i) ; > crediie ergo mi-
nieo, et videbis a-n.utun. iiiu.n, » id esi juvenem, » in hi, quia sum alicr Paulus. item : Si apud Hebrieo!^
leroplo in universis prosperis Israel (/ Heg. ii). »
probihita est leclio principii Genescos, finis EzC'
Item I ad Tim. c. v : Si Apostolus priccipil « ado- chietis, et Ca.ilica a.noris, minoribus trigi.tia a.i-
lcsceiiiiores viduas > (quia in eis fervei sangnis, el nonii.., quanto inagis apud Ecclesiam viva teciio
ciio luturianlurpjs xcih(ialic..o)« viiari,» .leadn.it- toiiu» sacr;e Scriplurx ,
qua; videlicel poth.s consi-
tantur ad alimoniam Ecctcb.x, utde rebus Ecclesiot stii in opere qi.am ser.none, .ninoribus aelate csset
pjscaniur, qua.iio magis jiivenes cl adolescenie^ inhibenda? « Barhato crede magislru. > Ha&c eiia.n
probibct t.on ad...illi iu regimeu Ecclesix, ut pa-> iniorqi.cri possuiit in ambilionem magistrorum col-
scant alios, praeseitim rum proniores sint luxu- ligeniem lurbain, senes, milites ogeriligncos, ad
riari in rebus Eccie&ix, eo quod divitibus oinnia tl.eairura ei speclaculura suum, qul,.adhuc pue-
m VERBUM ABBREVIATUM. 190
ri, senes docere prxsumnnt. Ilein l Reg. cap. i A quia mnndiis sum a sangiiine omnium. Non enim :
Samuei nonnisi abiactalus adductus esl a malre, siiblerriigi, quo rainus annuntiareni omne consiliuiu
nt apparerel in conspectu Domiiii, manens et ser- Dei vobis. i llein psal. xxxix « Annuniiavi ci lo- :
viens jugiler in leniplo. Unde Giossa Non vuli cutus sum et muliiplicati sunl siiper numerum. : ,
Anna ducere puerum ad domum Dei aniequam Annuntiavi jusliliam luam in Ecclesia mngna, ecce
ablacletur, quia Ecciesia nulium ad saccrdotium labia mea non probibebo, Domine, tu scisti. Jusli-
provehil.dum < lactis > inrunlix pariicepsest (non liam tnam nun abscoiuli in corde meo ; veriiatem
solidi cibi, > scilicel intelligenlix spiritualis. Quasi tuam; et salutare tuum dixi. Non abscondi miseri-
diceret: Nonnisi ablactaium a lacte piieritiae, a la- cordiam tuam el veritatem tuam a consilio multo.»
cte adulescentiu! , et a lacie tenerioris doctriuae. Item : ( Pone, Domine, cuslodiam ori meo, et
Iteni Job, c. xxxii de Cliu. osiium , > non clausirum , i circumsiauiia; labiis
meis {Psal. gxl). >itero Proverb., cap. i : « Sapien*
162 CAPUT LXll.
tia foris praedicat, in plaieis dai 163 vocem suaro»
Coulra mttiam lacUurniialem maxime prala- et in capile tuibarum, > id est in prselaiis, t cl.i-
lOTvm. niiiat; in foribus porlarum urbis profert verba
Otlicium praelatorum maxiiue roborat, sicul de " s«a, > dicens : i Usqueqiio parvuli, > sensu, « di-
subsianiia ejiis,!atratus eorum, quo arceantur liipi ligilis infaniiam, et stulti ea, quse sunt noxiacu-
a grege, iie sint_< caiics muli, non valentes latrare, pient, et imprndenles odibnnl sapienliam ? iliem
(/sfl, Lvi), non oppuiientes se muruin pro domo Jerem., cap. xxvi : < Sla in atrio domus Domiir,
Israel (Ezecfi. xm). > Contra quorum pessimam la- ei loqueris ad universas civilates Juda universos
citurnitatem clamans Isaias, cap. lxii, ail : « Pro- sermones ,
quos ego mandavi tibi, ut loquaris ad
pier Sion, > id csi reges et principes, « non lacebo; eos. Noli subtraliere verbum, si forte audianl, et
propter Jerusalem, > leviias ei sacerdotes, « non pocniieant , et converiaiiiur a via siia inala. > £t
qiiiescam , donec egredialiir, ut splendor juslus cap. Vade etclama sermones islos. nevertere,
111 : «
ejus. > Ct iicruin : « Super muros luos, Jerusalem, adversatrix Israel, dicit Dominns, et non avertum
consiilui cuslodes , loia die > prosperitatis, « el faciein meam a vobis, nec irascar libi in perpeiuum,
nocte > adversitaiis, perpetuo « noii tacebunt. Qui Scito iniquilatem tuam , quia prxvaiicala es, et
reminiscimini Doinini, nelaceaiis, eiDedetis silen- convertimini lilii revertentes ad ine, quia ego vir
tium ei > Domino, « donec stabiliat ei donec ponat vester, et assumam vos. » Apost. item Art., cap.
Jerusalem, > id esl Ecclesiam, « laudemin terra, >
c
^^' * ^'"^ ^^•''s ^ P"""^ '^'® 1"* «ngressum habui
qiialem et quanlaminsacra Scriplura (nondumenim ad vos, quomodo nihil utilium sublrcixeriin vobis,
stabilita videtur Ecclesia, quia fere nusquam inve- qno ininus annunliarem vobis, el docerein vos pu-
esse debet, qiialis non blice, el perdomos, testificans Judapis et geniibtis
iiitiir, sed lalis est vel , vi-
detur, sed qualis serailur) depingi video, non sentio in Deum poenilentiam, et fidem in Dominum Jesuiii
in opere. Et iterum, cap. xl : « Vox Domini dicen- Christum. >
lis : Clama, ne cesses. Super monlem excelsum liem : Joannes eiiam in carcere, nec habens speni
ascende tu, qui evangelizas Sion ; exalta in forlitu- de correciione Herodis vel Herodiadis, invehens
dine vocem tuam, qiii evangelizas Jerusi^Iem; exalla, polius in crimen, quam in hominem, in exctnpluin
noli liinere. > Et iterum : « Quam pulchri siiper posteris (neminus deiestarentur crimen adnlierii
inoniespedes annuntianiis et pncdicanlis pacem,au- vel incestus, si tacuisset) clamavit sacpe : « Non li-
iiuntiantis bona, prje.licanlis saliiieiii ! > llem Idem, cet habere uxorem fratris {Marc. vi), > qui si
tibi
cap. VI : « Vae mihi, quia lacui ! V;e mihi, quia vir cessassei, ci caput ampuiaium non essei. Clamavit
pollutus labiis ego sum, ei iii medio populi polluta inalens periclilari apud regem, quam immemoresse
labia habeiilisego habiio ! iPolluuis noii mendaciis, divini prxcepii , « qiii missus fuit in virtuie Eliae
-^on scuriilibus, non coniuiiieiiis, sed laciiurnitalc. D (Luc. i), > contra Herodem el Ilerodiadem, sicut
In cujus peccaii poenam : « Vulavii :id inc unus de Eiias conira Achab ei Jezabel {Jll Reg. xviiij.Iiein
scrapbim, et in manu ejits ignitus culculus, quem logiiiirin eccIesiasiicaHisioria,quod exsiilanteAiha-
forcipe tulerat de altari , et teiigii os mcum, i et nasio papa pro fide caiholica, a principihus faven-
combussit mihi labiuin, « et dixii : Ecce lelij^i hoc tibus Ario et Ariaiiis, ait qiiidain ercmiia intra se
labia tua, et auferetur iniquiias tiia, et peccaiiiui ei sibi (lib. x) : « Vae mihi, quia tacro (/sa. vi). — Ut
tuuin > ex lacilurnitaie « mundabilur. > Item Jere- qiiidpanem otiosus comedo? > (Prov.xxx.) Cur non
mias alphabeio secundo lod (cap. ii) : Heu, heu, niagis exsulo cum Athanasio jiisto, vago et sanclo?
« sederunt iti lerra , > principes, in terrenitate ad Cur non contra principes pro illoproclnmo? Etegfc-
vineam coiendam,ad regalia et stercora defendenda diens eremum ei speluncam suam, injungens sibi
et possidenda, « et conticuerunt scnes filiae Sion, hoc in pccnitenliam, clamavit per civiiates, casira
consperserunl cinece capiia sua, accincii sunl cili- et vicos et plateas : Jusius calholicus et sanctns est
ciis, abjecerunl in terrara capita virgiiies Jerusa- Atlianasius ; veritatera docet, quam constanier
liem assero el aflinno. Iign David « Credidi propicr
lcm,quia defecii parvulus lactens inplateis. > :
apostolorum Aclus. cao. xx; « Conieslor vos hodic» qiiod loculus suin {Psal. cxv). > Et Dominus io
192
l'9f
Pim CANTORIS
Tace.ur etiam male ad cons..Ien.l...n p.oximo.
Evancrelio
•
. Qni mc confessus fuerii coram l.a- A
cum Unde Job Oculus fui ca;co, el pes
ego euin coiam Palre mco i.idigei. : t
ininilius, confiiebor el
claudo <Job xx.x). » Iiem : < Alier altcrius onc.:.
(Statih. j). > Ei Aposiolus : < Corde creiliUir ail
salulem (Hom. poriate (Galai. vi). »
juslitiam, ore aiileni confcssio (it ail
Unde in Socalico decreio: Sed lacelnr.ie male adadvocandum?lta, incaiisa
1), » lempore ei loco.
leinpore vidiiai, pnpilli el orphani. Unde propbeia : « Caiisa
Non niinor est iinpieias lacere veriiaiem
qnam dicerc falbiialcm. Qui aniem eam viduae intrel ad le. Pupillo non judicant, et causa
ei loco,
viduse non ingredilur ad illos. Quxrile judiciufi),
lacuerit, similis esl calaro, « qni loqnilur vcrila-
dicens Jura, pcr- snbveniie oppresso juditaie piipillo, defeiidiie vi-
lem in rorde suo (Pial. xiv), » : < ,
cum necesse et dnam (Isa. i). » Male auteni advocalur ex cupidi-
jnia, secrciuin p.mdeie noli , »
nroximoea revelari ei noo abscondi. Iicm laie. Tunc melius tacerelur. Ad disputanduin , ad
milc sii
liligandum hene tacetur. Sed objicilur : Nthil ad
Jcrem.asciamai : < Fugiie de inedio Cabylonis, et
animam suam. Noliie lacere super plenuin inlelligitur, nisi denie disputaiionis fran-
salvcl iinuoqnisqnc
Domi- gatur?Sed disputationcm vocat collaiioncm, quuiis
i.rKiniiaiemejus.qHioniani loiiipiis uliionis esi
Cum anlcin complesselloquens oinnia, decet sa.ictos.
110 (Jtv. Li).
D Suntauiem quinqiie causa> pessim.ne tacilurnitn-
qu;e (iixtoperal ei Doiiiinns, apprelienderuiil eum
diccnlcs Morle moriaUir liomo isie, tis :Timor humanus vel mundanus , quo Peirus
sacerdoles, :
Joremias prcssus iiegavit {Maiih. .\xvi). < Noliie limere eos
qiiia proplieiavit conira civilaiem. El aii
ud populum Misil me Do- qui occiduiit corpus (Maith. x). » Episcupus si li-
uil yiniies principes, cl :
iniiius dicens : Boiias faciie vias vestras ct sludia niuerii, aclum est de eo.
vesira, et aiidite voccm Doniini Dci vestri, et poeni' 1). CvPRiANus. Sccunda causa est cupiditas, qua:
icbii eum mati quod locuius esl adversum vos. comilatut liinorem. Nihil enim limet, nisi qiiicoit-
faciie miUi ct.piscil. Cupiditas cst ranuncnlus, qui {.rojectus in
1Q4 Ecce ego in niaiiibus vcstris :
qnud bonuni ci reclum esl iii oculis vesiris. Ve- os caiiis faciieum obmutescere. ilic projeclus inon
rumiaineii scilolc el cognoscilc ipiod si occidcrilis Demosthenis, qui erai viva vox juiis, euin inuliim
ine, sanguinein innocenlcm iraJetis conira vosmet-
lecii cum orare et advocare dcbuit cum Romanis
ipsus, ci coiiira civiiaicm istam , et habiiatores pro republica, cum Aihcnicnsibuscunlra Philippum
eius. In verilale enim misil nie Dominus ad vos, ut regem Macedonum patrem lQ5^icxandri. Uiideet
loqiicrer in auribus vcstris oninia verba hxc (Jer. quidam senaiorum illi, cum silerct a hoiiis, impro-
XXVI). llj.n Grcgorius snpcr illum jocum l*^""^' ^'^ ^^*^'"*^*^''®'"^* "*^" ^''"'"^"*^^'"' ^^^ "*
» :
c '
« CratJesus ejicicns diCiiionium, ci illud eral niii- giiiaiicem paiitur. ilic ranunculus projectns in ora
lura (Luc. xi) 1 ab efleciu : Prxsident enim quidam judicis, ii. oru eliain magislrorum a pueris , facit
dxmoncs quibusiiam, nl faciuiU eos obmuiescerc reiniiti puenas, ei lerrores. et miiias propter bunc,
qnaiiilo opiis cssct ioqui. Unde et dxmonia mula quia niunera evca^caiii oculos, el vim auclorilatis
dici possntii. Quidamsimiliicr dxmoiies prxsuiit gar- inclinant. Paulus absiinuit eliam a subdilis, oe all
ruliiaii, facienics garrulosdc qnibns philosophus: eis sumpius et necessaria accipcret , ma.iibus vi-
Quid referian superiiis, an iofeFiiis inloncnl? Qiii- cium qujcrilans (/ Cor. ix)
dani eiiaiii silciiles cum lolo ninndo rabulanlur. Tcrlia causa esi pigriiia vel negligentia. < Circu«
kt Siisaiuia (Uan. xiii) taccns clamavil, elAniia, ibai Jcsus civiiates, prxdicans, et curaos omnes lan^
ei Moyses (/ Hefj. i). giiures i.i eis (Maiih. i\). Ideo prxlalus impiger et
Tacctnr nntcm male in qnptiior. Ad coiif.tcndum slrenuns csse debet.
pcccalj el laudes : < Quia a inortuo, velul ab CO Quarta causa est simpliciias, et quxdam quati
qni non est, pcril confesbio (tVc/i.xvii). Non me iiaiiiralis vcrecundia, qiia Jereu.ias se excusans ait
deinergjt lempesias aqnx, iicquc ubsnrbeal nie (cap. i)]: « A,a, a, DomineDcus^Abecedarius sum et
prorindum (Ptul. Lxvi.ij. Cniiniemiiii ;i]lerulrum [> iiescio loqui. >
peccaia vesira (Jur. v) : in liymnis conQicinini Scd iiullus prxlalorum hodie Iioc dicit, quasi in
illi.(/'fa/. xcix). cis piude.iiia supplcai xiatem, quod fiilsum esi; sed
Tacctur eiiam niale ad increpandiim proximum, poiius favor hu.nanus , vel generis oohilitas. Hoc
ii videris iiiiquitatcin proxiini, cl cuin noii urgiic- autem vitium esl i.. prxdicatore ct oratore. Unde
rii : < Sangninemcjus de inaiin luareqniram (/szec/i. Qui.ililiani.s (Libro Imiituiionum oraloriarum) :
iti). Si poccav»'ril in lc fraicr luns , corripe cum Vcrccn..dia amica virtuiis, in uratore vitiuin est,
(Matlh xviiiK eic. > Augnslinus ( ep. 19, c. 4.): licei pro le.npore a.nahile.
Corrcplio fraiiis prx< ipiltir a pari in parcm, a mi- Quiiiia c:iusa est ei pcssima, ignorantia. Unde
.101 i in inajurcni, a ni:ijore iii minorein, cnilibet in Ilieronymiis (in ep. conira Helvidium) : Prxdica-
qiiomlibel. tionis nescius, qiiam dabit vocem prxco mulus ?
'Jacctur etiam male ad prxdicandu. :. U.ide Do- paslor idolum surdnin ct muii.n»^, idolum desolatio-
minus : < Quod in aiire uudilis, prxdicale snpcr nis Ecclesix, staiis i.i 1(ko sancto Ston, qiiod non
trcl:i (Maith. \). > Et AposioJus : < liista et prx-di- valens loqui, quasi pcr dxmones el porccllos con-
ta, oppuriunc, importwnc (// Tini. w). > ductos, dal populis responsa. Quod comparahile
1^3 VEUBUM ABDREVIATUM. «04
Gallicano monsiro Helvidio qui in Gallia, A
; qii3R ca- CAPUT LXIII.
luil tnonslris, soliis inveiiius sacerdos esl e( laiciis,
De bona taciturnilale.
non quia liueras mulias non scirel , sed tropos lo- Sugillalo viiio malie taciiurnitaiis, coinmendcmii»
quendi ignoravit. (Jiide ignorans diversas acce|)lio- bonaiD tacitiirniiatcm. Aperiat os praelalus ad Deum
iies biijus noiiiiiiis, < priiuogciiitus, t circa beaiam laudanduni, adorandum, conGieiidum.consulendnm,
Virgineiii erravii. Esl ergo vox poenitentiae. Uiide : consolandum, praedicantlum, docendum. Est eniiii
omnes quj operamini iniquiiatem,
iDisceilite a roe, € tempus tacendi, et lempus loqueudi {Eccle. iii). i
qtioniam exaudivit Dominus vocero /letus mei {Psal. Unde lu corde meo abscoiidi eloquia tua, ut
: <
non
vi). > pecccm libi {Psal. cxviii), i Augusiinus: Fundamen-
,..El lacryma pondera vocis habeni. tiim religionis estbona laciiurnilas. Scio eiiim tc pr*-
(OviD., De Ponio, eleg. i.) cepisse Sanctum Dei non esse danduin canibus.nec
Esl el vox conressionis : c In voce exsiiliailonis el margariias spargendas esse ante porcos [lUalih. vii),
conrcssionis soniis epulaiitis [Psal. xli). i Ilas se- ne secrola Dei indiguis osiendaniur, ne Babyloiiiis
qiiiiiir Tox orationis : < iiitende voci oralionis me%, ibesauri domiis Dei revclenlur (Jcr.xxvi), quce la-
rex meus, et Deus meus (PsaL v). > Posi, laudis et menqnisdivulgat, ulei,cuil«quitur,placeai peradu
r— -. . _.•_ . . xr •...•- B i..,: ...1 . ... .
gratix ei screnata; conscientix : f Vox exsultalionis laiioncm, vel propier cupiditaleni, vel proplei vanam
cisnlutis in tabernaculis justurum {Psal. cxvii).) in gloriam, vel curiosam loquacitatem. Assumcnda esl
bis omnibus peiiculose titcelur. Posl bancsequiiur itaque disciplina sileuiii, ui prius laceal quis quam
recto ordine, < Vox praDdicatiouis, i qiise est vox loquatnr, juxla illud omnis bomo velox ad : < Sit
salutis, ne dicatur praedicanti adbuc iiivoluto pec- audiendum, tardus ad loqnendum {Jac. i). > Suni
cati satisructionc : < Peccaiori dixitDeus : Quare lu auiem bonae taciiurnitaiis qualuor causae, penes
enarras jiistitius meas, et .issumis lestamenliiin audilores scilicet, quia canes suni deiraclores, ob-
ineum per os luum {Psal. xlix)? » etc. Unde B. Ber- stinaii ei infideles, vel quiaporci sunl lastiJiii verbo
iiardus ad Brunonem Colonicnsem electum : Eisi Dei, '',1 immundi.
iilteratus sis et canonice eleclus, quia tamcn, ui as- Malus deiraciionis prolator, pojor relalor, pessi-
eeris, non flevisti, poenitenliam non peregisti, et miis audiior. Unde Ezechielis, cap. m : < Fili bo-
iia neopbytus es in vita, etsi non in fide. Quod sus- niinis, linguam luam adbxrcre faciani palato luo,
cipias tantum onus, nec iaudo, necpcniius improbo el eris mntus, iiec quasi vir objurg.ms, quia domus
propter neccssiiaiem et fragiliiaiem lemporis in- cxasperans esl. Tcrtia causa esi assiduitas. Prae-
stantis ; verum si susceperis, orabo pro te. Iiem :
q dicalioenim, si assidua esi, vilescit.
I Existimabam ui cogiioscerem boc, labor est anie Imponii (iuem sapiens el rebus honestis.
me donec intrem in sanctuarium Domiiii, et intel- (JuvEN., sat. VI, 4M.)
igam in novissimis eorum {Psal. lxxii). > Et : < De Qiiarla causa, mcapacilas auditornm. Unde Apo-
mandaiis luis intellexi {Psal. cxviii). Non
> stolus : < polui vobis quasi 167 spiritualibus
166 I^rima voce : Sedes cum Haria ad pedes loqni; l.tc vobis jiolum dedi, non escam {ICor. iii).>
Domini {Luc. x). Similiter dux causx attendunlur circa prxdicaio-
Secunda : Surgis ad oseulum naanuum.] rem peccati s<ilicct conscientia, unde: < Peccalori
Teriia : Ad osculum capitis. dixit Dens : Qnare (ii cnarras justilias meas, e(
Quarta : Ad totum Cbristum inungendum. Cujus assumis lcslainenlun) inciim pcr os luiim? tu vero
quinque suiit species : < Correciionis. > Ha.'c scbo- odisti disciplin.im {Psal. xlix). • Ei muia facundi.i,
larium in malis moribus, et modis vivendi sacne cni xgra siibest conscieniia. < Modice, cura te-
Scripturae contrariis. < Erudiiionis, > prxlatorum, ipsnm {Luc. iv). Rebus loquarispriusquam
i verbis,
et sanclorum t exboriatiouis, excitationis el conso- et incapaciiale divjni cloqiiii, vel verectindia bona.
laiionis. > Vocem vocationis ad fidem babuerunt Unde : < A, a, a, Doniine Deus, ecce iiescio loqiii
apostoli ei apostolici viri in Ecclesia priuiiiiva. De {Jer. i). » Si erj^o utile et neressc fiierit loqui ; vide
bis vocibus Davidait : < Mihi aiitetn adbaerere Dco qux, quot, quanla, qualia, qnando loqiiaris,ciii vel
bonum est, ponere in Domino Deo spem incam, ul quibiis, ubi ei qualiier. Vide eiiam, si tibi opus
annuntiem omnes praedicatiunes tuas in portis (ilix fuftrit nti conimuni pixdicalione, vel privaia, qiix
Sioii {Psal. Lxxii). > Sunt enim plures modi prxdi- fit ad privaiani personam, et in loco secreio. Ubi
candi, quos diximus, in quibus ni.ile tacetur, ma- qoandoqne cessandum csl a correctione. Unde
xime a prselato. Si quis auiem modus alius a prx- Apostolus t Hxreticum bominem posi trinara
: ad-
diciis supcradditur, a malo curiositatis, osienlaiio- monitlonem deviia (T/t. iii), > iia et incorrigibilem
nis e( deleciaiionis cst. Unde Apostolns : < Omnis boiiiinem et incorrigibilem principern. Uiide Iliero-
sermo malus non procedat de ore vesiro, el si quis nyinns in prologo super Esdrain {epistola ad Dom~
bonus, nonnisi ad eruditionem (Ephes. i\). > Et Da- nionem Rogaiianum)
et : Fruslra qiiidein niti, ct
vid : < Os meum loqueiur sapientiam, > de lide, nil aliud, nisi fatigando vel corripiendo odium in-
<eiroftditatiocordis mei prudeutiam (Pia/. xlviii),>
currere,extremx dementix csi. Unde etiani Panlus,
de bonis moribus.
ne provocaret iram Cxsaris, ita cautc, et sub m-
; »:
PETRI CANTORIS <96
,{)S
dcsiinciioMCm Romaiii imperii, A lutasiiperbirel, sonipcr laciiil, quousqiie pervcnlum
\olicro praMlixit
qiiod non prxilixit; itn ediiiil, quoii non eiiidit : esi usque ad periculum fidei.
« Ui qiii niiiic lenei, leneal, (ionec de medio fiat Quidam ctiam Palrum iio peccarel in liugua, fere
Itaeiiam Jeremiascap. xxv, cauieet scmpcr quasi freniim, calciiium in urc detulit.
(// Tliets. ii).i
prudcnier praedixii, et comminalus esl deslrucHo- - Ilcm : Sicul liiiius csl pcccare in remissione mise-
_ nem Ralijlonis, ui ait Hieronymus, ne rcgem Ba- ricordiae, qiiam in rigoie jusliline, sic el iii laci-
byloiiis provocarei in iram boc nomen i Scsacli i lurnitaie magis quam ia loquacitaie. Iiem : i Quis
posuii pro lioc noiiiiiie i Dabylon, i qux desiruenda esi bomo qui vuil vilam, et diligil dies videre bo~
erai. De qiio eiiam idem Hieronyimis aii {in com- nos? Proliibe linguam tiiam a malo, ct labia lua nc
meular. illitis loci) : Prinoipibua el psoudopropliclis,
loquaiiiur doliim {Psal. xxxiii). i Quia : « Vir Ilu-
el sacerdolibtis accusanlibus, et crimeii morlis iii
guosiis, > qui prseler iiecessilaiem eiiam veia lu-
euin iiileudeniibus loquiiur ad populum, quem illi
qiiiiur, « non dirigeiur in terra (Psul. cxxxix).
codciiaverani advcrsus illum, prudenicr, liui:iiliter Nam, sicut ex 1'requenti juratione sxpe labimur in
ei constantcr. Piudciiier, provocaiis cos ad poaiii- perjurium ; iia et ex frequenli verbo olioso in ver-
icniiam, ul Domious iiuitei senienliam suam de bum maluin. t In multiloquioenim non decriipec-
desiructione civiiaiis. Huiniliier, dicens : i Seivus ^ cal""> J
<!"'' •«"lein moderalur labia sua priidenlis-
\ester etiam iu manibus vcsiris sum. » Conslantcr, simus est (Prov. x). > Nam : « Stullus caediiur labiis
diccns : «In veritnie misil me Domiiius ad vos, el suis {ibid.). Labor labiorum ipsorum operiet eoa
bnec evenient, nisi pacnilentiaiiicgeriiis (J^r.jxxvi).» {Psalc\\xi\).i Qui vcrum dicit non laborat. < Ami-
Iii comiiiuni auicm prrcdicatioiie nequaquain la- cus aulem sponsi, citm gaudio siat, el audil vocem
ceiidiim est. Uiide Jeremias cap. xxvi : i Sia iu sponsi {Joan. iii). i Augusiinus {In Psal. l, ad iliud :
atrio doiiius Doiiiiiii, et loqiieris ad omnesciviiaies Auitiivi meo dabis) : Sil ergo libi iii necessitate do-
Juda, I etc. Sed nec in privaia, si malum exein- cerc, loqui et prsedicare ; in voluntaie autem au-
pluin liiiiciur. iJiide nec Joanncs eliam in carcere dire, tacere ei discere. Tulius audiiur verum quam
taciiit (Uarc. vi). dicaiur. Qui eiiim cxterius tumet ,
glorians pro-
CAPLT LXIV. rumpcre in vocem, dicetur ci : i Ligale ei manus
fie vilio lin(ju(r,
ct pedes, et miltite eum in lenebras exteriores
Mala aulem loquaciiaiis, vel garrulilalis, qna- {Mnith. xxii). » In juslo igitur, cor loquitur, os me-
iHor suiit caus« : adiiiatio , jaclanlia, cupidilas, diiatur , maiiiis vel opus inlelligii. Unde : i Os
incauta loquatilas. Loqnacitas iiaque coulraria ^"*'' "^^^'^'''^'^'"^ ^"^''^'"'"' ^' ''"^"'' ^^"^ '*^^"®""'
c
cst bonae lacilnriiii.Tii, lonlra quam clamat Pro- judiciiim(Pj«/. xxxvi). I Nesici velut Kssonans et
phcia dicens Poiie, Domine, cusiodiam ryiiibalum linniens (/ Cor, xiii), > ut voccs ejus lia-
: i
ori meo,
elosliuni circumstaiitiaj labiis mcis. Non declincs
beaiit fundameiitiim, nun de summiiate labiorura
cor meum in verba nialiiiaR (P»o/. cxl), » ciijnsmodi
procedant. De cujiismodi dicitur : i Et in iutellecli-
sunt etotios;!. Uiide abbas Serapion in Vitas biis niaiiuiim suariim deduxii eos {Psal. lxxvii). »
168
Patrum : Non esl membrum in corpore meo, qiiod Operare enini ei inlelliges. Ut auiem disiinguatiir
lla limeain sicnl rnigii.im. inier ulentes malo, vel bono verbo, vide quod du-
se csse » Si qiiis piilat
religiosum, noii refrenans linguam suam, • a in..lo, plices etdolosi, i lii corde et corde loquunlur {P.tal.
I sed sediicenscor suum, Imjns vana esl religio xi); I garruli, in ore ei orc; dctractores et conlu-
(Jae. I). Itcm idem Diu mel.osi, in denleel denle; contemplalivi in corde
» : (levi, multos labores
susliiiui, et diu in eremo lantum activi, in corde ei ore ad proximum. Ul
vixi, nuiiquam tamen ad ;
mcnsuram liiimiliialis el taciluniilalis, quaiu lia-
aiiicin viiium lingnae viietiir, nota quod Iriplicitcr
buii filiiis ineus Zacbarias, potui pervenire. Item
uiitur quis 169 verbo malo scilicel. Vel contra se
abl.as pasior : Nuiiquam pr.-esenie sene cmisi ver-
per arrog;inieiii jaclantiam : i Fill, ne le laudeut
bum, sed quod diccbal laudabam. Itcin ideiu cui- D '"'^''* deiracioris {Prov. iv). » Vel contra proximur
dam qu*renii : Quornodo quielus babilabo in loco
et boc tripliciter ; vel verbb malitise ei coniuiiicli:e
in quo babilo? Uespondii manifestae; vel verbodetraciioiiis occultae; vel verbo
; Imor quos vivis, vivc
sicut advena, noii dominu?, et nunqiiam poiesia- adulaiionis lici*. Contra Dominum, verbo inlide-
tem babeal veibum luuin corani tc. Item ideni : Si
litalis, vcrbo blasphemiae, verbo pravilatis liaere-
vis amari el quietus viverc, mullum tace.
lic;r, verbo iiiqnisilioiiis sluluc, verbo curiosiiaiis
« In iiiiil-
tiloquio eiiiin non deerit peccaium {Prov. x).
vag.Tc. I De omiii oiioso verbo reddiiuri sunt bomi-
»
Ideo ei po<-ia (Cato) proclamai iies rationemiii die judicii {MatUi. xii). » Oliosnm
verbum est, quidquid dicitiir praeter utililalem di-
\iTluiem primam etse puta compescere lingunm.
ceniis, vel audieniis
^am nunqiiam lacuitte nocet, nocel es!>e loctiliim. : i Terribilis est iii civiiaie sua
Hara vir linguosus,;et lemerarius in
fidet ideo etl, quia multi mulla luquuntur. verbosuo odibilis erit
Et
{Eccli. IX). — Qui vuit viiam, diligii et videre die»
Ecclesiasiicus ail (cap. ix) i Aboniinabiiis el
:
b-onos, probibcat linguam suam a malo {Psal.
odibilis est in civiiaie bomo linguosus, et qui sype xxxiii), cic. » Non dicii, a verbo oiioso, sed inaio
Libitur in lingua. » Laulfrancus ne pro sua liiiera- tiuia lingua in udoest, el facilelabilHirin otiosum.
: ;
197 "VERBUM ABUREVIATUM. f08
avarUiam, c superbi;>m, viam pravam, et os Lilin- A randum, i salivx,» 'u\ e&i salivariaei inrantilin verba,
gue deleslor {Prov. viii). Sapiens corde prjecepia i ilefliixerunl per i>r»rbam David (/ Reg. \xi). » Prac-
siiscipiel {Prov. x), » propter iinperilos loqui ali- lalus enim infantilia verba Jminoribus, ct virilia
quando necesse esl. Qui semper desiderat docere, verba majoribus babere dcbet. liein significatum
- semper vull imperitos babere. Yerilas non quairit, esl in Jacob videnle angelos ascendenlesft descen-
an cor, os, manus concordenl : < Inlelleclus bonus denies per scalam ;(f,Vn. xxviii). Summitas ejus
omnibus facicnlibus cam {Psat. c\). A niandaiis coelum langebat, pedes tcrram. Idem eiiam Domi-
iuis iniellexi (Piu/. cxviii). > In Gcciesiastico, cap. nus prncfignnvvit, cum ail : i Amodo videbitis ange-
xxviii. < Susurro. > eic. Fere tolum contra vitium los ascendonies el descendenles super Filium homi-
linguae, ei finis Epist. Jacobi, c. iii : < Nolile plures nis {Joaii. i). > Unde etiam Augusiinus superilhim
magistri fleri, i etc. lociim, < In principioeratVerbiim. » etc, ait: Prac-
CAPUT LXV. laius debet esse sicut gallina , qnx crocitat, ran-
ccscit ct macrescit super pullos suos alis cos
QHnlit eise debent prwdicaiio pro modo nndUorum,
,
et coutra mulam loquacUniem pra-dicaniium. legendo et fovendo. Dcbei ftiani esse sicul ora-
I3t olTicium prselali prosequainur, pieniusqne t»jus lor, ut Tullius, Horlcnsiiis, ul in concione, cl in
incaulam loquacllaiein persequamur, credimus ad- " capiiolio robusio eloqiiio, et tubalilcr inionet. Cum
jungendiim esfie pr%missis, < De temperanlia el vero ventuin esi domum inter parvulos, incipiat
modesiia prxdicaiionis : > qu.T (|uidem lcmperanda balbuiire, et verba frangcre, puerilia vcrba habens,
est scciindum qualilaiem cl qiianiilalem dicendo» ui illis conformatus iiitelligatiir. Ilom Dominus:
injm, secundum qualii.Ticm eiiam ei capacitaiem « Quis putas fidclis est scrvus, qiiem consliluil Do-
auditorum. Undc David : < Dies diei eruciat ver- ntinus .super faniiiiani suam, iit dei illis in lcmporc
buiii ; > id est spiniuale spiriliiali , ut major triiici meiisuram {Uniili. xxiv)? > qnse in nuinero-
majori : < Verbum, > quod cst i in principio sitalc, etqualitaie, et qiianiilate diceiidonim al-
apud Deuin(Joo/i. i),i quod scmcl locuiiis est Deus: lendilur. Supcr hunc locum ail Gregorius in PaHo-
< El nox nocli indicat scienliam {Psal. xviii), > in- rali (part. iii adin.. 56, cap. 5 et G): Bariis csl fide-
firmus, imperfectus, imperfecio apcrte demonstrat lis servus; rarior priideiis, qui nou adulterina opi-
minorem scientiam. Angiisiinus Ut bisiorialia dc : nione aliquid divinis eloqiiiis admisceat; rarissimi,
Chrislo. Non enim oninia oninibus, scd discrele qiii noveruiit famili<e siiie dispensaru trilici mcn-
spirilualia spirilualibus, sapientiam sapieniibus. surain sccundum capacilaiem audiioriim, ct quali-
Carnalibus vero minora, uthislorialia, debei pr.x- « laiem dicendorum. Qui non dispcnsatores, sed ex-
dicalor annuiitiare. Item : < Ascendunt nioiilcs stirpatores suiil divini eloqnii ,
qtii abscondenda
{P$a!. ciii),» aposlolici viri : < In priiicipioerai Ver- irreverenier revelant, secrela ccelcstia passim om-
hum{Joan. i); > — < descenduntcampi, >;miiioresmi- iiibus profuiidunt; qui incbriant viiio eos, quibns
lioribiis,Verbum caro factum esi. > Iiem Aposto-
< opus est lactc, quxrentes poiius suum ^slentare
lus I Non veni ad vos per su-
ad Cor., cap.
ii : < ingenium qunm pr(>ximis prodesse. Iiein idem
blimilatem scrmonis vel sapieiitise. Non enim judi- {Exod. XXV) : In tempio Domini crant aceiabul.t,
eavi me scire aliquid inlcr vos, nisi Christiiin phialjc, el cyaihi (lib. xx Moral., cap 2) ; sic in
Jesum et hunc crucifixum. Sapieutiam autem loqui- Ecclesiu mordax interpreiaiio, larga pr.^i^dicaiio,
mur inler perfectos et spiritiiales, in quibus chari- et minor, et stiavis. Non enim onmibus omiiia in-
las omnia credil in docirina Spiritus, spiritualibiis ditferenter proponcre debemiis, scd qnasi ad quam-
spirilualia comparantes. Idem, cap. iii : < Vobis dam prxgiistationem m.tjora majoribus, et minora
autem non potui ioqui quasi 170 spiritualibus, minoribus offcrre. Prxdicator iste el mcdicus, pii-
sed quasi carnalibus tanquam parvulis in Chri- blicus est servus, jumenium (super quod Samariia-
eto lac vobis polum dedi non escam. Si quis nus imposuii vulncratum {Luc. \), de qiio ctiam di-
vidclur essc sapieiis iiitcr vos in hoc sxculo, stuitiis D cilur :< Producat lerra hcrbam jiimeiitis {Psal.
fial, ut sit sapiens. > liem, cap. ix : Infirmus infir- ciii), > a juvando dictis) cophinus et vas slercorarlum
mis factus sum, ui infirmos iucrifacerem. Et qiiid siabulum est Ecclesia. Cujus ofTicium desciibens
plura? Omniiiiis omnia facliis sum, ut omnes salvus Jeremias, cap. i, aii : < Constitui te supcr gcn-
facercm. > Unde ad Bom., cap. i : < Debilor siiin tes , ut evellas et destruas , disperdas , 171
sapier.tibiis et insipientit)iis. I ad Cor,, cap. ix; dissipes, xdificcs et plaulcs. > Quaiuor vcrba poiiit
< Oinnium me servum feci. > Idem, II ad Cor. v pertincntia ad ejiciendum peccata (
qiiod fit per
< Sivc cnim mcnie excedimus > (coniemplando ea viiiorum increpalionem, pcr judicii comminatio-
qux non licet homini loqtii, et sapientiam quam nem , per confessionis aiidilionem el salisfactio-
loquimur inlcr perfeclos) Deo > est. <Sive sobrii, > nis imposilionem); duo tanium ponilad inserendmn
vel lemperanles, < sumus > (iiiler incapaces, < nihil virlutes, quod fil per pixdicoiioiiem et exemphun.
scire vos vidi, nisi Jcsiim Christum et hunc cruci- Sunt ergo prxlaii cophini, quibns extra poriari de-
fixiiin,) > hoc < voliis, > id est ad uiilitalem vcsiram benl peccata, non inferri, ut collijjant qiiisquilia.s,
esi. < Chariias enini urgcl i:os (// Cor. v),> ut mi- pajeas et stcrcora adcoiificieiidumlateresPharaoni,
luis capacibus condescendamus. Ob hoc etiam figu- quos lavanlcs et coiiGcientes amplius coinquinaa-
, ;
rETRI CANTORIS 200
j09
Ibbeai autcm confossor vinnm Sa- "l conlrarii iniiiis siio conlrario compareliir do-
iiir. ci oleiiin A
mari(ani : vinum iil per iiicrepalionein nionlacein cirina et noiiiia. Esl auleiii honorilicentia, revereu-
coiirneiis a rimore Domioi concipial cl paiial Spi- li» exliibcnda altoui cx causa dcbiia ;
puia propler
rilun) saiiilis ; oleiim, per consolalionem, iil non religioneni el Iioiicslaiein vii;c, xtalem. (Unde : < co-
alisoiI)ealiir a irisliiia, sed t irisiiiia ojiis veriaiiir rain caiiocnpiie [Leiii. xix], eic.) sciemiam, digni-
in gauiliiim (Joan. xvi). > Exliiiieal se conliieiiti laiem, prailaiionem, principalum ,
praposituram,
milem, guavein el dulccm, ei qiiasi in ainplexiliiis ofTicium necessarium Ec< lesix generis nobiiilalem,
siils enm rovenlem, dicons ei : Soli Deo confiieris, ul quia niiiis regis, obligatinnem honestam. Abiisus
lujus ego siiin vicariiis, ul nec verbo, niilu, vcl si- aiiiem liujiis revctenli:e esi acccptio personarum.
gno ei revelaia po^siindelcgerc. Qiii mihi cotifileris, Isia non esl apiid Dcuiii. Notandum ilaque qnod
libi obligorin patcrnilate spiriluali, ut pcocata lua, circa bujusmodi bonorificentiMm quaedain suntcatisae.
sicut et filil siipportem, pro illis duleam, ct tccuin Prima caiisa debita est el honesta, aiiui sublioncsix,
pro illis saiisracian). Cunlidc ergo, ci age piAuiten- cl qiiasi appcndices boiicslaii. Sed qiiis babciis
liam, (|uod si coiisilium mciim cgeris, promitloque ' unam islaruin pra'poiiciidus sit alii babenti aliain
me siiper boc fidejussorein, dabo, qiiod cx loio earumdem, quaesiio est. Accepiio vero persony, csi
liberaberis. B quxdani fatiia rovereiitia cxbibila alicui cx causa
Niiuqiiam autem coiifiteiitem siipporicl in ciipidi- non debita et illicita; pttta propter timorem, ciipi-
taie sua, in deientiune rei aliciix; scd ^i obiuleril dilateiii, diviiias, vel quaincunqiie lurpitudinem, ul
eecrcio oblaiionein, rejiciai; iiiiinjiiam personam ^iiia conciibina, ei hiijusmodi. Qiianduqiie aitlcni
confilcrilis accipiat, vel ei aduleiur : sed ju^le jiidi- uoii cxbibeiur alicu! revcreniiacx. catisa debila cuni
cct, iil sanci. De bis copbitiis dicitiir ; i Manus cjiis essctexbibenda, ei boc cst abjeciio personne.
iii copliino scrvieruiil (/*««/. lxxx). » lli sunt co- Sun', autem quxdam niedix, pcrsonx acceptionis
pliiiii, qiios jiissil Doiiiinus impleri Cragmenlis, qtix causx, qiiia ncc prorsus debilae nec omiiino iilicilx,
siiporaveraiit cotnedenlibus, qux sublcrfugiiiiil nia- ut carnalis afleciiis. Quxdam auicin in discieia
nus pratidentiiiiii {Joan. vi). In conrussioiie aiitem beiicvoieniia, qiia ditiorein prxpotio panpcri, in
iiia prxcipiia m:i.\iii:c neccssaria debei confessor coiiigendo cum, el bujusinodi. Ad biijiis vilii ob-
iiijiingere pocnitenii, iil pro posse viiei occasioiicm jiirgationein recoie exempliimdc magislroG.irnorio
peccaii, ui fugiai dilaiionem confiiendi, si rccidivuni gr amma iico; exenipliim de M. Peiro Aba-lardo
passiis fiierii, cl iil iicgligenliam pro peccalis sa- cxemplum eliatii de prxlato iiifulato colligente^fe-
lisfacieiidi iion i:iciirrai; ul occasionem peccaii fu- neraiorcm dilissiir.uiu; exeuipliim eiiam leiionis
giat, quia sola loca uocenl, et occasio quaiidoqiie
C irrideniis quosdam poienles, etdetegeniisnaicscon-
dai materiam pe£< andi ; ut dilationcm coiifitendi ira iiios, qiiia assiirgcreni el vencrarentur biirgen-
eipellat, quia dtlatio esl iiiagna ruina.
Unde posl- tsein [idest civeni] quemdam divitem. Item Jacobiis,
quam commissiiiu est peccaliim, siatim currenuum cap. 11. < Noliie, inquit, fratres rnci, iii personaruin
csl ad coufe^soreni. Unde Augiislinus Cur dubium : acccpiione babere fidcm Dotnini nostri Jcsu Chri-
exspectal cras, hodierna salus ? Ubi negligenlia sii glorix. Etenim si introieril in conspeciu ve-
saiisfaciionis iiicurriiur, qiiia < inaledicius qui facil strum vir annuium aureiim habens in vesic candida
opus Dei negligenter (Jer. lxviii). . Nec boc est et paitper in sordido liabitu, ct intendenies ineuin,
praciermitteiiduitt quod quidam, nescio quo animo, qui cst indulus veste prseclara dixeritisci : Sedc iiic
dixit Alcxandro terlio Domine, bonus pnpa es. : bcne; paiiperi auiem dicaiis : Tu sta iliic, aut sede
Quidqiiid facis papale est. El respundit Alexandcr super scabeilum pediun nieorum, nonne judicalis
in vulgari suu dicens Si scirein, Oien apnd vo<;metipsos, et facii estis judiccs iniquarum
: t jiijar, et
bicn predicar, el pcniicnse donar, je seroie boctie cogiiationiini? Nonnc Deus clcgit pauperes in lioc
p;'pe. » Ei iia bis liibus cvptessil lotuiii odiciuin niutido, 173 bjcrcdes regiii? Vos autem paiiperuui
pra.Iati.
j) inlioiioratis. Pcccalum opcrainini transgredieiiios
172 CAI'UT LXYI. legem Doiniiii. » Augusiiniis (super hunc locum) :
De oficio prcelali iripurtUo, et contra ucceptionem Si baiic dislaniiam sedendi ad honores eccle.sia-
pcrtonaruni. slicos referinius , non esl puianduni leve peccatuiii
Tripariiium onicium pia.'lali, scilicct jtidic.ire, esse I iii personarum accepiionc liabere fidem Do-
poeuiteniiam Jare, praidicare, maxime impedii ac- iiiini giorix (Jac. ii). » Qiiis eniin feraleligi divileai
ceptio pcrsouiE. yuani rcdargitcns Apostolus ad ad sedem bonoris Ecdesije, conlempio pauperc in-
Rom. II, ait : < Gratia ei pax otnui operanii boiiUMii siiiictioie et scieniiore? (Glossa ex Beda ,
qui sua
in Deum, i Judxo primum ct Grxcu. Noii esi cnim desutiipsil ex Augustin. tn Jac. n). Si auiem de
personarutu accepiio apud Deum. » Aiigusiitius : qiioiidianis coiisessibiis ioquitur, quis hic non pec-
^on enim proplcr merila palruin judceos cai?Non lamcn
, iiiale bic pcccai, nisi cum apud semet'
operantes recipii, nec propier peccaia parcnium ipsum inids ila judical, ut dives pauperc lanlo sil
genics conversas respuit.
nielior quaiito csi ditior,qiiod .sigiiilicare videiur
Uiautera liqucai quid sii acceplio personae, vi- euin praeponendo. Sed in quolidianis consessibiis
denduai quid bii bonoriUceniia,quampra:cip;t
Dcus, crediinus esse accepiionein personae; prajser.iiu
«01 VEUBIjM .\BBRLYlATUif. ^i^
ciim cxliibelur alicui lionor ei ccrla deliberatioiie, X saccrdoii pauperi ^edenti a lalcre cjus, non princi|ii
non per igtioraniiam, non per obreplioiiem, sed per sedenli ex aliapartc. Iiem, I Rcg., cip. xiv : Jona-
coRScieuiiam , el tanium proplcr divilias, non ob tbas contra decretum palris et popnli intinxil sum-
aiiqu^ai causain debiiam,qux in co sil; cui imo mitatem virgne in favimi mellis ei co«>edii; slatin>-
fKXius divitiis cjus, potest dici : que iliumiiiati sunt ocnli ejus el t:xhilarati. < Cui, •
per soriem deprebensoel capto, aii Saul Hsec
O nunimi, Humtni, tobUhunc prwstal hoHorem, < :
Vos etiit (ralret., r»ciat miiii De«s,et ba;c addat, q<iiu raorte morieris,
(JcvER., sai. V, 436.) ionaUia. Cui popshis : Crgone Jonatbas morietur,
tlem alia r.ttione : Si sectiiuiuu) AugnstiiMim, quis qui fecit har»c salutei» roagnam i« Isracl? \k>c nefas
apud se judicat quod dives tanto sit inetior qiianio est. Vivii Domiiius, si cecidcrit cii)>iOus do cajtiie
ditior, et ideo bonorandus. Hoc poiius est errer ct eJHs in terram, quia eum Deo operaius cst botlic,
ign«raittta , quani acceptio {^ersoiix. Iieui : Huac Liberaviique popuius, et cxaissit de roaaibus patris
pro^ponendo alii propter diviiias , videris dicera Jonathani ne «lorerelur. » Ecte quantaiu vitaverit
quia iKdiorest illo. Itein : Quod hoc generaiiter dc Saui acceptionem persoaae, ut nec ctiam lilio, sicut
quoiidiaiiis, nt de ecciesiastieis consessibus , imo ncc alii praeyaricanli, p.ircerct. Iiern, Exodi cap.
potiiis de quolidianis, del)eat intelliiji, videiur. B xxKH supcr illud verbum : < Si qui^ est Doniiiii,
Tempore enini ttancti Jacolti non erant digiiitaies et Jungaiur niilii : poual vir gladium super fcmur
jtoiiurestn Ecciesia distribuii, nt inodo. Iten), Dcu- stium , ei traascat per incdium caslior.Hn , i ;iit
tcrofl., c.ip. i : Dcus per Moysen : < Quod jiisiuta Gregoriiis (parl. m faHor., adnio». 26). i'er mc-
est judicaie, sive civis sit , sive peregtinus. Niilla diuni castromm iraiisire , cst tama a^qiiilatc inira
erit distaniia personariiin ; ita parvuni audieiis, iit Ecclesiam vivcre, scilicet Judicare, argucre el pr*-
magnuin; nec accipieiis personain cujnsquam. quia dicare, ui qui delinqueniiuia culpas redarguit, in
bei judiciuui esi. * Sed nec in consessu qnotidiano miiliui lesideat f;ivore; scd occidat vir fratrem
uccipieuda esi, nisi pro causa debit:), sicut nec in suum, amicuin et proximuni. Qiios intcrficit, ^ni,
^iidicio. lleiu, Job xxku : i Non accipiani person:im CMW punicnda invciiit, iiiciepationis giadio fefii;
Tiii, ei Heuiii honiini non xqiiabo. i El io Iu:ciesia- iiec eis, qiMW per dileclioneHi carnis diKgit, parcit,
«lico iticitur (caj). xsxv) : i Nou accipiet Dontiuiis Siergo ilie vir Dci tantam diciio", qvi ad fenctida
pcrsonau) in paiiperetii , el do^i'ecutio..em loesi cx- vitia zcld JiviMi ainoris excitniiir, profeclo se esse
audiei. * Iletn in £pist. Judx <';ti:onica diciitir :
Dci iieg:it, ^{«1 qHaiiiuui KiiJOril , viiam caraaUiisa
< Hi suitt rourinuratoies et garruli, ambubuies &c- i<icre»;ire recusat.
cundum dcsideri.*) sna, loqiieiiies siipcii)iam, et ini- ^ Jieiu (Cilfls-yt in Ikihc locimi) : Aman, cui rex A$-
r.a<ties persoaas boii:iiium qii£Sliisc-:iu&a. * Ergoiu «iierus jira^cipii Jjouorem ct levcfculiara exbil>cri a
aliisattenditur accepiio persome, sictit et iu judicti fepuio iranisiens qstadam die l£l»s et aiacer cor^in
,
pcrversione. &Iardoch«o sedente anle fores palatii, U.irdocUa'»*
Ilem per exeropla. Pbioees zdo Dei anuaius Ma- ei nec .nssiirrexit , neo siioiiis est de loco sessioiiis
diauiiideui, licct filiaBa priucipis, coeuntem cun siiae {i'^tJter v), Iteinldanuis, cap. iv : < Qutdam rc-
Hebrxo nobtii d« tribu Simetui, transiiKit {Stm^ gutus r«gavit Dominutn ut descesJdrel, et sanaiet
xxv). Moyseseiiai» pro viiulo confljlo dixit : < Qiii
fUiumejus. « \d ntiuoi reguli oou vadit DommiiSj
vir Dei est, juiigaiitr mibi, accingatur (iiecuiii gladi(f« ciiam rogaius, nc divitias biHioriire vidcalur.
el traiiiieiit uiiusquisque per meilium casiroium, iu- CAPIT LXVIl.
t«rlicieiis giadio oiiuies qui adoravcrunt vitiiiiiiu, ita
De iuedioeriiaU ia omniins lene»4a.
<il iiec parcat oculiis ejiis patri, filio, frulri vei
Sa^ doin quis vitat .icceptor fieri persoaarum,
amico {Esod. xxkii). * iloc peracto < ail i cis < fiC canis rabitius, lorvusque Procnistes, et al>-
MojTses ( : Hodie, i inqtiaiu, < consecrasiis manas jectoT c;ifnm, iiicarrcns iiirsr.itiludiaem, vjiausque
vestras Deo. i iteni DojniiHiS Uoysi : < Susiieiide urbaiuE societatis sobrictateia effcctns
cu]usd;ua ,
omoes principes in paiilnilo, ei neniini parcas, til
ebriiis potiiis qtiain sobrius, quia :
ita avertalnr furor Bteus a popoio (iVHitt. xxv). »
Dhim tilanl uutli rilia in totttrtiria turrmHl. 175
iiuo^ eiiam ractuin est. Boamuitdus eliain eonsti- Esi ittUr Tantum qmddam, utceFnmqui Vtseili.
Meiii& lutiuimus ibis.
lutus jiidex in expediiioiie quaudo prirao lilwsrAta
Virins esl audiam tiiiorum ulrinque yedaeiam.
esl lerra proinissionis ab iueresi &laii<Hnctica, eo
Exi moAus iu rettus^ sunl eerti dcmique finss
qiiodcou^ Saocti JSgidii spoliaverat 174 'uercA- titra quoi uUritque «e^fuit cousistere recium.
tores quositani tr^inscunies, nec ad citaiiotien} cjiis (HoBXT. Sai., I- 1« sat. n, :24; Ovio. n Met.,
trinaro vellet restiiuere ablata, ait ei : < Qni vir !.>(>, lioBAT. I £/»/«/. , ep. xviii, 9, Sni.
i. I, sat. I, 106, 107.)
Dei est, accingaiur inecuro gladio. i Et >eniens co-
ram coroite. ait exserto giadio : < Vel abluta resii- Siiiiiuium jus, summa injustiiia esi(CiCEno, i Offic).
lues, vel huic gladio cervicem subjicies ampittaiw 4 Noli iiiniium esse juslus, quia est justus, qui perit
dam, Tibi enim, sicul ricc igmdiiii dc plebo par- in JHSiiiia ^iva {Kccle. vji). » Heaium teuaere bsali.
cain. » Ciii ait comes : < (\ccie judicasii. > Ki Jdco : < Noli decliuare ad deilcfain, occ ad siui-
slram [Deut. xvu). Tuiiuscsl enmi i» remissione
resiituit ablata. llem { Sevebls Slxpitiits, in Vita »
peccarc, quam in ligore. Severi oiiitn ei niujjs ««
ipsius, cop. 2^) : Oeatiis Marlinus poctihim porrcxit
S03 PEIIU CANTORIS 204
gidi, siniiles suiiiSorlbis ei Phari$;tis, qiii liuincris A estiscorde, ul n Doniino et proximo abscondaiis
aliorum < imponunlonera iniporiabilia, di;:ilonulcm consiiium; » ei Ecclesiasiici xiii : i Ne credas ver-
suo ea movere nolebanl [Maith. xxiii). • Paiere le- bis illius.qui snbridensinterrogabil lede absconditi»
gem quani luleris. Lucjc, cap. v : « Nenio mitlit luis, ciijus aniinus immitis non parcel de maliiia. >
Nimiiii iWNUin iii ulres velcres, sed viiium novuin C.\PIT LXVllI.
iii uircs iiovos, ne vimim ellundatur, cl utres per- De mala singuUnitate.
caiii : Ei neino >esiiinenluiii novum assuil veieri, Huic meditaiioni bonorum morum et operum, vi-
vel veierem pannuin novo, nc scissura major fiat. » vendique inodis obviat mala singtilariias ; Ideo eam
« Qui niiiiis ni.iinivias siiingniu, sanguinem pro lacie exslirpemus, ui bonx singulariiaiis ampuiaio coii-
fuiidtint : ei qui niniis emungit, clicil sanguinem Irario, virlus, id csl buna singularilas elucescai.
(Pror. xxi). ) In oinni orgo operebono servandns Siiigtilariias, ui babei B. Bernardi aucioritas, parit
tst modus ei niodestia. Cuipa enim esl loiam per> notam el admirationcm, el ex superbia oriunlur
iequi culpam, el gloriosum est principi citra nieri- adinventiones nov^ie. Itcni Hicronymiis (Epist. ad
luni punire. InLerrogaius legaius cujjisdam princi- Eusioch. De custod. lirgittii, c. 2, posl Senecam) r
pi$ prudenlis a principe pruiknli (»jui legaluin iii- ^cc affcctaiae sordes, nec acqui.sila; delici*, vel iii
venii illiiieraiuBf, repnians cum faiuiini) quiJ babe- B cibo, velin veste conveiiiuniCbrisliano. llem Augu-
relur >ii regno iilius principis pro maxiina sopicn- slinus : Quisquis rebus prxlcreuniilus restrictiuft
lia cl prudentia. Respondii, inducias respondendi iiliiur quain sese habeiii iiiores eorum cunt quibu»
Mensura, modus in omni opere viviuir, aul intemperans, ani suspiciosus cst quis-
ilaias refuians : ;
quis vero eis sic uiiiur, ui meias coiisuetudinis bo-
luaxiine principis; sicque, quem prius xslimabat
iiorum, intcr qiios convcrsalur, excedai, aut aliqiiiil
fainiini, reputavil 'prudeniLssimum , ejus verbiim
nicinoriior recolens iu oiniii opere suo; quia :
slgiiificet, aui Uagitiosus est. Iii omnibus eiiim iali->
« Hoiiorregis judiciiim diligii(P«a/. xcviii).» bus non usus rcrum, sed iibido cupidinis iii cnlpi*
modus servaudus Lnde Eccle- esl- liem idein : rSon inicresi qnid cibi vel ves^tis,
Eliam in ri^u esl.
tiastici, cap. xxi : < Faiuus in risu exaltat voccm quantum, vei quale suinas, salva lamon lioueslalc
siiam, virauiem sapieiis vix laciie ridebit. > £i Pa- viiifi, et dummodo liis (cum qiiibus est vivenduni i^u
rabolaron-, cap. xv : < Cor > sanclorum « gaudens generibus aliinenlornni vel vesiiiim pro modo pcr-
exbilarat facieni; os vero siuliorum pascilur impe-
sonx lu%, el valeiudinis lUiv) necessilale congruas.,
rilia. » Sancius Bernardiis de S. Malacliia archi- ut dicere possis cuiii Aposiolo : < Scio abundare
serm. de [esto ipsius) ViiUnin cjus non {Philip. iv), » eic. Sic eniin : i iustilicata esl s»-
episcopo (iVi :
fuscavii iiiffiror, ncc levigavit ristis.;Dcabbaie Ignia- ^ pieniia a fillis suis (Matth. xi). » Won esl ergo
censi, aii [iit serm. iit obiiu Uumberti mouachi) :ln comniuiii viia, ul ait llicronymuR, recedeniluiii, ne
ore ejus risus nunquam apparuii, qui assislenlium < singularis fcrus (P$al. lxxis) > factus» si egressu&
graiia qnandoque faciem serenavit; sed, si bene fueris in publicum, seinines uiurinur iii popnlo, et
rvcoliiis, ristira iniegruin non admisil. El Doininus speciaulibus parias admiralioneui, meieurisqiie
ter fievisse legiiur, sed uunquam risisse, qui aii : < diceri : liic est. > licni : < \x. soli, ^singulari vi-
< \x Tobis ,
qui bic ridetis, quoniaiu lugebilis deiicet, adinvcniioues, et novos usus, el modos vi-
iLuc. vi). I vendi ex sHperbi», vel supersiilioaa pr<esuinpiioiie
Secieinur ergo mcnlisbilarilatem, sic iil non co- invcnicuii , t quia, si ceeideril, nun L.iLcl suble>
iiiiieiur lascivia : < Jucundciiuir secundum facicin vanieiii (Ectle. iv). Ilen» : txeniplo Aposloli, qui
sanctorum, iiabenles faciein cuntiuin (Judiih. xvi) > < oiiiiiia unitiibns factus csl,iitomnes Clirislo lucri'-
in Jerusalem. Scdnunquid potuii Dcus bene riMS&c? lacerel (l Cor. ixj; » abstinens a licilis, circuinci-
Videlur qnideni quod liabila causa inleriore Ixlilia dens Timoihciiin (Aci. xvi), oflereus in Cencbriii
bona, quod eaui exieriu» inopere ridendi inonsiiare (Acl. XMii), absliuens etiain a qnadainperfcclione.
cnm oinnesdefeciusnostrospraiier- D
possrt, inaxiiiie ul perfeciior cssei. Iicni : Exemplo i incdiatori»
quam culpx assumpscril; etiani cum risibile, vel Dci el hoininumCliristiJtisiMV 7'>»i.ii), > praiercuU
risibilitas propriuin sit hominis a iialura datuin. pani, dereeius nosiios assuineniis, ei in conveiii»-
i^uomodoergu eo uii non poiuit? Forle poluit, sed lione ei mudo vivendi disciptilos iniirmos suppoi-
iion legiiur eo usus fuisse. Item quaeritiir : Si lioiuo taiilis, jiiguii)<|ue leveeiporiabile, regnlamque vivo»-
176 <l^>l(^>r risibilis, vel a proprieiate el a ualura di vcibo 177 ^t exeniplo eis iradentis. HemSenec»
aiiiuix, vcl a proprielaie aliqua corporis, vel a epistoh ad Lucilium quiiiia. Illud autem te admo-
composilo ex utroque; etsi hoc prinium risibiic neo, ne coriini niore, qiii non proOcere, sedconspici
qualilas sit, an aclio, vel passio? Risns auiciii mo- cupiuiil, facias aliqua, quce iii habilu tuo, aul gfr-
dcralus, si conlinuiis fueril, &iispeciiis liiii habealur. iiere viix iioiabitia sint. Asperum cukum, et inlon-
Pulius eniin hujusmodi risus prodilionis esl quani smn r:tput, et negligcntiurem barbam, et indicitim
exsuliationis. Dc sic ridente dicilur : < Maledi- argenio udiuin, el cubile humi posiium, et quidqui()
iius boiuo absronditus in civilaie (Jer. xxxviii), » aliud ambitionem perversa via sequitur, evila.
p.iraius seiiiper blando (raudem coniexere risu. De i Saiis nomen ipsum philosopliix, eliamsi modeste
quu eii.im Isaias (cap. xxix) : < Yx qui profuiidi 'iracielur, invidiosum est. Qiiid si nos hominntu
;
2TJo VERBUM ABBREYUTLM. 90C
consueUulini cffiperimos CTccrpere? Inius onuiia A t Seiicbauj soi:i rins ei laceLam. i El pliilu opijus
dis&iniilia sinl, Frons noslra populo conveniat. Non (Sknf.c. fpist. 7j Fuge inrbam.Nonduin cniin illi
:
splendeal loga, nec sordcat qnideni. Non liabeamns tulo commiscris. Ego (juidem confiteor imbecillila-
argenluni in quo solidi aiiri ca.>latura descendciil; lcni me.tin, siilicet nunquain morcs qiios exinli
-scd non pnlcmus IrugalJlalis indiciuni auro argen- in lorbam, rcleio. Semper aliquld ex eo «inodcoin-
loqiie carnissc. Id againiis, nt meliorein viuun se- posui, turbalur ; aliquid ex iis quae fugnvi, led l.
quamur qiiam vuigus, noii ul conirariain. Aiioqiiiii Quod cegris evenii, qiios ionga iiiibecHliias iisqiic
quos eniendari voluinus fugamus a nobis, et aver- adeo affecil, ut niiiiquain sine oflfensa piofiranliir,
timus.Iliud quoque eincinius, ui niliil imiiari velint licc nccidil nobis, quorum aniini e\ longo niorbn
nostri, dum limeni, nc iinitanda sinl on)nia. Uoc reficiunlur; quia inimica esl muiloruin conversaiio.
4)i-imum philosopbia promitlit, scilicelsensum com- Ne.no non aliquod nobis viiium, airl commciidii,
inuneni, tiumanilalem, socialitatcm et congregalio- aul iinprimil, aui nescienlibus attinit. Ijiiqtie qii«
iiein, a qua proressiooe dissimiliiudn nos sqxarabit. inajoresl popiilus, cui commiscemnr, lioc periaiii
Videamus ne isia ,
per qiiie admiraLionem parare plus esi. Niliii enim lain damnosum \ronh moribiis,
volumu» , ridicula ei odiosa sinl. Nempe proposi- quain in ali»iuo spectacirlo residere. Timc etiim per
lum nosirum esl sccundum naluram vivcre. Hoc ^ *'^'"P'"^^'" ''''*^'''"* ^'''"'•»* subrepuni.Quid meex
contra naturam est, torqnere corpus suuin, et faci- siiinasdicere?Avari©rredeo,anibitiosior,liixi!rioiior?
les odisse niundilias, etsqualorem appeierc, et ci-
inio verocrudelierelinhumauior, quia inier honiiiiCi
l)is non tantum viUbus uli, sed tetris et iKirridis.
fui. Snbducendus iiaque est popnlo lener animus,
<}uemadmodum deslderare resdelicatas Iux4iri<£est, cl parnm tenax reeti, facile transitur ad plurcs.
Socr.Hi, cl<:;aioni, el Laelio exculere inentem
snam
ita iisiiaias, et non magno ariificio parabiles l'u-
gere, demeiitia est. Fnigaliiateni^xigilpliiJdsophia, Adeo nemo nostrnMi
d^ssimilis inuliiiudo potuisset.
cst, qui cum maxime concinnamus ingenium, fei le
iien pcenam.
impettnn -viiiornm lam magno comiiatu vtnienlium
Potest autem esse non incompia Trugaiitas. liic
modus polest. (Jnnm exempluni luxurix, vel avariii», mui-
4iiihi placet. Temperetur viia inter bonos
tiiores et publicos. Siispiciant oiiinei» vilam iiostram,
lum niali facit. Convictor delicatns paulatim cner-
vai et emollit. Vitiinus di^es cnpiditatem irriiat;
sed non agnoscant. Qiiid ergo? Eadein faciemus,
nialigiiusconies, qiiamvis candido et simplici aiiinK',
quje: ca^teri? Nihil inter nos el iJlos inierorit? Plu-
rubiginein suam affricnit. Quid Ui accidcre liis ino*
Tinniin. Dissimiles esse nos vulgo, sciat qui pro-
"^'^'' '". ?"!* ^"'''''^ ^!''"' "«^Pei"^?
pius inspexerit ;
qni domum noslram iniraverit, nos C 'i^' f,'^
Necesse est, aut imiteris, adl oderis. Utrumqiie au-
ijotius mirelur quain supelleeiilein nostrain. .Ma
lem evitanduni est , ne vel similis malis (ias,
gnus iile es(, quiiiclUibus sic utitiii-, (|ueiiiadinoduiu
si te eis coiiformes. q«ia nmh] suiil; neve ininiicns
argenlo; nec ille minor es(, qni sic^irgenlo utitur,
mullis, si eos oderis, quia dissimiles sunt. Rece.lc
quemadmodnin nctilibiis. Inflnni autem auimi est,
in teipsum, quanluni potes ; cuin his conversarc,
iion posse pati diviiias.
qni te inelioreni facturi sunt. IHos adinilte, quos iii
Jtein S.BemardusseJensin capituloPontiniacensi
welieres facere poies. Muiuo isia Ount, et liominu»
pro iribunali, cum qua^stio ei propoiiei-eluf a fra-
dum docent, discuiit.
iribus de singulariiaie cujiisdain inonacbi, ait ei :
Iiem Ilit^roiiymus
Rarus in publico, lioncstus in
:
< Crederesne verbo Doniini, vel vcvlw angelico non
domo. Quolics enim imer homines.fui, minus lioniu
contrario verbis Domini? > Et iile : < (ifederein qui-
redii. Esi auiem inplex soliiudo : Loci, quae for-
dein. I Tunc abbas : « Et ego dico libi in verbo
liumesi; pectoris, quae cujnstibet esse debel; et
Ooinini, licel peccator, ut singularitaietn luam de-
soiiiudooperis, quae cavenda estin omnibus, prjeser-
ponas, quamvis in ea videaiis quosdam saoclos
tim cuin parit scandalmu. Iiein Jerem. cap. kv :
iinitari, magisqne mercberis communi modo viven-
4 Non sedi cuni consilio ludentium, et gtoriat'is
di fratrum. > Qui siatim acquiescens abbali, exuit
soni a f.icie inanus tiice ; soius »edebam qui^kuiaiu
singularitatem omnein, vixitque sicut ovicuia com-
aniariludijie replesti me. »
inuniier in grege. Suminopere crgo cavenda esi
singularitas in congregaiione. Ibi enim peccatiir 179 OAPUT LXX.
inagis, quam in privato loco, raaxime llia quxscan- De tona iocieiale habenda, et mala fugienda.
4lalun) parit infirmis.
Bona solitudo maiiine pendet ex bonornm socie>
178CAPUT LXIX. tate. UndeCato; (lib. i) Ambula cum bonis,quia
De bona singularitate.
a convictu inores formaniur. Et Aposlolus dicit :
Bona singularitas, qu» familiarius dicitur boaa «^Corrumpuiit bonos niores coUoqnia mala (/ Cor.
solitudo, comraendatur in pluribus sacrac Sciipturae x\).t Qiii tangitpiceni coinquinabitur ah ca (Ecrti.
locis. Unde Sara filia Raguens, cap. iii Tobia; xiii). El psalm. c. Peranibulabam
« in iiinDcenlia
4 Tu scis, domine, quod nunquam cum ludentibus cordis inei, in incdio donius iiie;p, » Et qiioinodo?
nie miscui, neqae cnm bis, qui in levitate anibubnt ( Non n[t|M)ncbani ante ncuios ineos rcin iiijusLain,
participem me praebui. » Et Jeremias {Tliren. ui) :
facicntes prxvaricaliones odivi. Non adlixsit Oiiin
:,
207 rETIUC.^NTORIS m
ccr pravum, tlccUnaniem a me maligrnim, non co- \ Et Caio (le PonqK'io aii
Casia domux, luxuque carens, corrupKtrjue numiuam
gBOScebam, deiraheiiiem secreio proximo st;o lutnc
Foriuna Deum.
persecjiiebar. Superto oculo oi insaiiabiii corde,
Et Paraltolamm eap. sui : < Qui cum sapieniibus
cain lioc non eUebam.) Qiialis ergo libi familia ?
gradilar, sapiens erii; amicas stnltoruin similis eis
aiuli : I Ociili niei ait fnielcs lerrae nl sedcant ine-
elScitiir.» Et iUud. Ignis in sinu, serpens in gremio,
cum.i in jiidicio, in convivio : i Ambubns in via
in altari in
mus in pera, pemiciosi snut vicini. In Psaimia
imniaculata, liic mibi mti>lsirabai, > ,
quamplurimis arguitur soeietas maloruna coin-
loensa, in domo, iti qnalibei adminisiratione mca ,
mendatursocietas bonornm. < Beatus enim vir qui
prrfeciioQe. t Non habiiiibii ia medio domus inca!,
ei
i^ui factt superbiam ;
qui loquiiur iniqua, nnn dircxil
non abiil in concilio iinpioram, eic. {Paal. i.) —
Ei psal. xxv
Domine, quis bahkahil in tabernaculo tno, aul
in conspcctu ocuiorum meoruoi. » :
quis requie.t^eei in inonte sancto loo? Qui ingredi*
( Non sedi cum con<'ilio vaniiatis , ei curo ini(|ua
tur sine macuia el operatur justiliam, t etc. [Ptat.
gerentibus non iniroibo. Odivi ecclesiam maiignan-
xiv). ( Confiiebor tibi in ecclesia magna, iii popnio
cum impiis non sedebo. Lavabo inier inno-
iMiiii ct
remes manus mcas ei circumdabo aliarc tunm «
gravi laiKlabo le {Psal. xxxiv),i — < timentes autem
DomiDC. I Ecclesiasiicus, cap. ix
,
: ( Viri jiisii sint
B Uominiim glorificat (Pial. xiv). i — < Coiigregate
i^ iUi sanctos qus qui ordinant testamenlum ejus {Psal,
libi convivx. » Et Pbilosophus (Semeca, ep. :
xLix).) Alioqaiu pro congregaiione ct socielatema-
Anlc, ioqiiit , circumspiciendum est , cum quitMiS
lorum diceiur tibi : < Si videbas fiirein cnrrcbas
ci^as et bibas, quam qoid edas et bibas. £t Augt>-
cumeo, etc. (t6t(/.).> Et in domo tuaimpiebiiur hor„
siinns : Decel, inquil, praelalum laies habere CQbi-
sciiicet : < Vidi iniquitaiem , et contradictionein iii
culurios quos limeat, ne, si malos, eorum videatur
civitate. Die ac nocle circumdabit eam. Super mu-
:ipprubare vitam, quorum habet converealionev^.
ros ^jus iniquitas, et labor in medio ejus et iujiisti'
DikIc Aposutlus ; < Domui suac bene praepositum
tia {Ptal. u\).t Pro quo eiiam Prophelam impre-
(/ Tim. iri),i non ut opes augeat, seU ut filios,
catur talibus, dicens : < Veiiial mors super illos, et
doiHuiii et ramiliam in omni caslitate el sobrieiate
descend^l in infernum viventes. Quoniam nequi-
feilti subditos habeai. Sed dicetaliquisquasi se excu-
liae in habilacuiis eorum, in medio eoruin. Noii
6;4ndo, habefls lamen familiam malam : Uibi qui-
eiihn est illis commutatio, et non timuerunt Deu»,
dem naiura est cum bonis, scd vita cum malrs. Sed
etc. {ibid.). > Et Augifsiinos : In boc qnilibet Cdelis
eo ips» uulus est, quod malos in donio fovet , et
imitari Deum debet, fie maios secoiD socios habeat,
viia ei natura ejus cuni malis. Qaalis enim judex,
C nisi causa et spe correciionis , scilicet quos si in«
vel rcctor populi, talcs el ministri ejus, et econtra
corrigibiles viderit , eos saltem in privata ceramn-
Li qualis sit dominus domus, familia ejus probat, et
oione post multain admonitionem devilet, et a se,
uioiisirai. Uude Eccicsiastiras, cap. xiii : < Omne
si poiest, expellat. Sed dicet aliquis : Boei quiUem
aMiinal (lilif;il sLxuile .Miii, sic el omiiis boino diligit
tnalti Stint in se , sed latera niata habent. Absit l
simileiii. Oiiiuis c;»ro ad similem sibi conjuiigelur
Morum enim similiiudo «^uxla verbum c^jusUam
ei oiiinis liomo simili sui sociabiiur. Si commiini-
sapientis, sociclatem parit, et cognata studia facilo
(':ibii lupiis agiio aliqu.-)tido, sic peccaior jiisto. Qux
conitectuntur. Et iilud : Prtncipesqne bonos baben-
(Oinaiunicatio sancti liomiiiis ad cnncin ? > £t cum
les mala laiera Scripiura Scyil« et Harpyiis com>
I>oiiiiiiiis liospiiciii unius mciis pnccipiateligi, tum
parat. Describilur Scylla buinanam quidem babeio
propter iiiraiiiiain , lum propier corrupiionein et
faciem, sed cinela eaninis &ipitibus ; ilarpyis virgi-
pcrniciem exempli ;
quanto itiagis ct ille eiigendns
e.«i, cum quo Masime itaque
tibi diii vivciulnm est ?
neam faciem , sed ungues rapacissimos. Et ii , ul
plures superficielenus liumaai bomines, et mansiieti
cavenda cst malorum conversaiio. Vix eiHO io
vLdcniur sed stipali latcrihus et ministris pravis,
siccosiainus, nedum in lahricocurramas. Abraiiam ,
odoratu pried'c Seylkp , rapacilaic vero unguium
H'«'i« xvii) eiiam, audiio mandaio Oomini, omnes ,
veniacuios et mares domus snz siaiim circumcidil. llarpyis siniiles. 0!) hoc ergocoiistal, quod res &t-
viu.iii et poieiiluin in locu pericuioso posita esi.
ISO Noia, quia iion eneminntos babuit in demo ,
Quia, ranaji inpcBCiralibus regum(PM<. civ),i viri
sed iiiarcs, quos eiiam circumcidit. Ei tu cxcinplo
Al)rah:e domus sceicraii ct sucii ruruui maxinie in doinibus poten-
faiiiiliam luo: in omnibiis Ihibt-as
circitnicisaiii. Queiii eiiHia c<MnTiieuilans Origer.es
lum inveniunlur, qui peccaiores fiunt propier divi-
(liotnil. i iii Ceuaiut), de ee aii : Vide diligentiam
les XH\ >''0B doeipieiites , a quibus decipiuntur,
cuRi nec repeliuntur, qui < iaqueoa paraverunt pc-
Abralix aiigelos ad coBviviuin iuvilantis. Abrah^m,
dibus 1 potentum , et < foderunt aiile faeiem » ip-
iii(|uain , senex cursii^a, Sara «xor ejus accelcrai,
piier fesiinai. In doino snpteniis, nulitis piger csi.
siirum < foveam, et incideriiiii ineam {Ptal. lvi).»
Iteiii juxti verbum beaU Thoniie Cantaariensis, quo Hxc via iliorum scaudalum ipsis y ei tamen posiea
otebalur ex poeta
( in ore suo complacebunt {Psal. xlviu). » El Jose-
:
phus ait : Ob hoc maximc siatus polcntum nieiicu-
Prmcipit ett virtus maxima, HOtse tuot. losiis et pericnlosus est quod eos inoles rerum
,
(Martial. 1. viii,epigr. 15) inediocriter malos esse non sinit, qui nou simplici
;, » ,,
m VERHUM ABBREYIATUM. 210
ei proitrio ore , seil alieno el inuUiplici ,
qiiia longa A <ib'i-s ciiam in volcrl lege (.Vumi. xix) proliibiium
inaiiu peccavcrunl , habent peccaia siia confileri eral inieresse funeribus morUiorum , eiiam purcii-
nequeuiUes , ut pauper , diccre: i Domine, libi luiii ; ul iii hoc instrueremiir caninles afTecttis esbc
soli.t el in ine solo, < peccavi (Psat. l),» sed libi et pobtponendos, maxime cuin siinus et debeamiH
muhis proximis \f\ me , el multis s ileliiiibiis meis. esse sacerdoies < secundum ordinem Melcbisedecb
malorum
Oiniieni igiliir socielateiii , omne impedi- IPml. cix). » De cujus patre ei malre Scripiura sub-
luentuni, quo uiiniis in via Dei ptoccdas, fcgias. licet in flguram sacerdotum Evangeiii, ul in spiri-
Unde Douiiiius : < Qui non oderii patrem ei niairem liiaiibus < dicanl patri et malri : Nescio vos {Deui.
iion polcsl nieus esse discipulus {Luc. xi\). » — <El xxxiii). > Alienum eniui est patrimonium illis com-
si ociilus luus scandaliral le, projice eiim a te, eic missum, Chrisli scilicei et pauperam non illoriiiii,
,
{Marc. ix).» Et Hieronymos (ep. ad Heliodorum De \ei parentum coruin. Joseph etiam (ad cujus nuuiiu
laudt vitcB soliifiria). Per calcalum porge pairem oinnia riebant in^gypto) vix passus esl, ut suis daic-
per calcatam perge malrem , ubera eiiam quae tur lerra Gesscn ((i^m. xi.vii); qnos etiain noluit
saxisU.4 Pairi el mairi dic Ne!>cio vos {Deui.xxxiu) : » subiimari, sed in oiliciu consuelo el pasiorati per>
iuxta eliam consilium Doniini, cum Abraham < exi maiiere. Ne lameii caninos habeainus niurcs,o(1iendo
D
<le lerra, et dc cognatione tua {Gen. xh);» anieqnam parentes, ita docei eos Gregoriiis (hoin. 37 iu tpaw-
sobveriaris dicas cum Propheta. < Ecce elongavi (jel.) moderari dciiere. Arca Domini capta a Phili-
rugiens , el mansi in soliludine. » Itcni psalin. ci. sijeis super plauslrum novum imposiia est, vaccis
< Et coinmisii sunt intcrgenlcs, ct didiceruiiiopcia feiis irahentibus et duccniibus illain in Betha&mis
eorum, » etc. Et psalm. xlb. < iudica inc, Deus, et non reflccienlibus quidem coila in via, sed mugicn-
disccrne causain nieani a genie non saiicta, ab ho- libus post vitulos (/ Reg. vi). Debemus enim carna-
mine iniquo el doloso crue nie.» Iiein :(/ Reg xiv.) lem affectnm liabere in menie, non in opere ,
prae-
< Nam quemcunque viderat, Saul viruiu forlem, ct sertira in spirilualibns. Qiti cnim post vilulos, car-
aptum ad praelium, clc. t Ei (/ Reg. xix.) < Nun- nali affcclu ducti, coda reflecuiiit, similes sunt uxori
lijlum esiSaul a diceniibiis, » etc. Lot, quas respesit ei inutaia est in staluam saiis
Item : « Confiiebor libi, Domine, in toto cnrde (G^n. xix).SiiniIessinilniiiiciiu inannm aj aratram,
meo, in concilio jusiorum et congrcgaiione (Ptal. et respicnenti retro {Lhc. ix). Siniiies sunt ctiani
cx), i eorum, non injiisU)runi. liebrdeis respicientilius iii i€)gyptiiin ad ollas car-
CAPlJT I^XXI. uium, ei popones, el alia Phsramus {Nnm. xi). Vi>
De iuggeslione camalis affeclus. (^ dcani lii , ue poena siniili pii-mK Jiida: piiiiianlur
Sicnl mala socieias, ita ci carnalis affectus bonain qui ea, qux roiuebaMiur in lornlus Doiiitiii et pau-
><npedit sotiiudinem, ob qnatn snggiliandam et aino* perum, asportabai, daiis ea ;i\ori et libcris, carnali
vcndam ab ulilioribus o)>eiibiis, Dominus priedica- affectu ductus, ob quam ineriiii ir.^Adere et crucifi-
lioiii vacans, nunl o rratrnni cl matris quaercntium gere Dominum , sibiqne snspeiidiuin ei ;£ternuin
eum foris, ait : < Qui suut fraires, maier et so- suppliciura {Malik. xxvii). Lcvii. xxi ; < Sacerdcs
ror; el exiendens manuin in discipulos dixit, eic. suinmus ad oinnem niorluuiu iion ingrodituromuino,
{Mattli. xii). • snper paire sno et inatre non coulaminabitur, iiec
liem dispatans in synagoga reliclus a patre el egredielur de sanciis. » Hieronymus siiper lninc lo-
niatrct eisdem euin quxrentibus ait : < Nescidiatis, cum ait (Episl. ad Fubiolam De venitu saceidoium) :
quia in his qux Patris mei sunt oporlet me esse? Quamvis ait potenset dives, et niiiliiuidineui olleiat
{Lue. 11.) Docens opcra ex carnali aiTectu proce- viclimarum ; si inoriuiis.est, non langiiur a ponti-
<lentia , sicut minus utilia , esse postpooenda spiri« fice, nec videiur; si auiein revivisiii, ei ad vocem
tualibus et utiUoribos. Salvatoris desepulcro egrediiur {Joan. xi), ei fa^ciis
Ilem, matri in nuptiis, vino deficienle, ail: < QuiJ pcccatorum solutus incedil, iniral ad cuin ponlirex.
mihi el libi» mulier ?(Joa«. ii) » quasi, nihil ex te
^ cum eo manet et prandei. Mulia nos iacere cogii
hal)eo4n spirilualibus operibiis. Idein : < Qiii non affecius carnalis; el dum corporum propiiii|niiaies
oderit patrem et mairero (Luc. xiv), t id est qui respicimiis , corporis et animje Cieaioreni offendi-
spiriiuales affecius non prxposuerit carnaiibus. mus. < Qui auiem amat pairem ei inaiiciu super
Idem : < Cum facis prandium, noli vocarediviies, me, non esi me dignus (M«(//<., x). »
eed pauperes, <IeI)iles et claudos (ifiii/.) », in qnibus MuUi monachorum d«m parenubns niisereniur, ,
iion habeas camis affeclum, sed divini ainorts in- animas perdiinl. llbun aiiendainus ratrcm ,
qui
cendium. Ilieronyinus : Ob amoretn 1S2 Christi nunqiiain inoritur, aiit qui pro nobis moriuir, qui
oinitienda esi sepultura palris ,
pro cujns anioro Dco vivens moriuus est , ui nos morlnos vivificaret
iiullus lelinquendus est inhumaiiis. Et Moyses, non {liom. VI). Si qiiid babuitnusde iEgyplp, quod prin-
ile tribu sua , sed de alia iribu elegii Josue in rec- ceps niundi suum possit agnoscere.icneiiti ii-cretrici
torem poputi (ZVunt. xi, xin). Idcm : Sacerdos et iEgyplijB cura pallio relinqnamus {Gen. x:cxix). Sin-
levita uunquam cxeant de Sanctis, sed babeat sa- doneopertusailolsscens vincuiin Doi.oinum scqucba-
cerdos caput velalum cidari {Levil. xvi), < qui dicat lur {Marc. xiv); incurri^siM in ia.jucos, nisi cxpii-
patri et inatri : Nescio',vos {Deui. xxxiii).» Sacerdo- dilus et iiudus persequcniium 183 inip''''»^ dedinas-
:
?ll PEira CANT0RIS 812
sei. nfildainns pnrc>>»ilius qiisc pnrcntuti) suni , si A s(o in Iinpilsmntc consepiilliis, in s.icramcnii verba
l.iiiu'ii L)co ^ivuiil (/ Tim. \). jurasti, pro iioniine ejus parci(nrum non esse pa(ri.
S(*il lioc ile suiniiio pontinoe, minorihiis aliquid ncc niatri. Licet parvulus ex collo pendeat nepos,
iniliilgflur. Ad irneriluJiiicin cariiis eliain er.idi- licei sparso crinc et scissi.s veslibiis ubera, qiiibus
caiidam dicdiin es( Ahrnlix : < Cxi dc (erra el de (e nuirierat, mater os(endat; 184 ''^^^ >" li»i>itc
rognationo (iia (Gen. xii.) > Exi , inciiic, lioc qiio paier jaceat, per calca(um pergc pa(rem, siccis ocu-
ad neccsi^itatoin pr.nccepii ; exi, corpore, lior quo lis ad vexillum crucis avola. Solum pic(a(is geniis
ad cauiebin cousiiii. Uuin eiiiin inter propinqiios es(, in liac re csse crudelem. Veniet, vcniel dics
lcneniur corporc. saepc tcnemur e( inen(e. Ob lioc postea, qiio viclor rever(aris in patriatn, qiio Iliero^
Beneiiictiis, jCgidins e( qunmpliires s.^incii nat.nle sotymam cocles(em vir foriis coronadis incedas.
solum reiiqucriint, ct s.nncta oginina pallidoriim Nescio cur dicas niinc compcdc pniepediri. Non esl
iTciiiiiin ingressi siiiit. In libro e(iara Numeroruin nobis ferrciim pectiis, nec dura praecordia. Non ex
(oap. 25) pia.'cipiiur Leviiis occiderc omnes propin- silice na(os Hyrcanic niilriere (igridcs : et nos per
t|uos siios iiiidaios Beelplicgor, sicu( el inidaios istairaiisivimus.Nunc tibiblandis vidiiasoror Iiu^ret
vitiilo. MiiiistruM) eiiiin altaiisei vivcntemde patri lacertis;' nunc illi cum qnibtis
" adolevisti
" vcrnulae
n '
iiioiiioCrucilivi, niliil carnale, niillus affec^us car- .-liunt : Cui nos servi(uros relinquis? E( genila
iialis (aiigcre dcbet, quoininiis (cstamenltim sii)i qiiondam jain anus , el nulriiius secundus pos>
,
rreditiini , sccunduin voliinlaiera testatori^ benc- nadiralem pietatem Pater, clamiial : Morituros
1'Iaccnlcin ei prrfcrta.n, ilispeiise(. Iicm Jiidicuin ix. cxspecta paiilisper et sepeli Forsitan ct matcr
CoiKra «oiisilium Joatboc (propoiieiKis Siebimitis laxis lUieruin (K'llibiis, araia nigis fronlc anliqiiiin)>
piraboias do olivis, ricnbns ct viie, el rbamno) ,
refercns mamiruc lallare congeininet. Dicanl si vo-
«onliibiiles «( fra(re3 Abimrlec ipsuin Abimclec, lun( et grammatici :
cfigunt in rcgem sibiqiie pracfeceruni, propinqui- /n le ontnis domm inclittata recumbit.,
lale carnis diicd. Qui promodis, sicut ignis de YlIIGIL.
rbamnoegressus, urbem Siciiem combussit, el sep- Facilc rumpil ba^c vincula amor Christi, e( timor
iiiasinia fratres, iiiul(osi|uc de Sicbimids (iiii illiim gebcniix. Al contra Scriptnra prxcipit obseqiieii-
pron:30veraii(, inicrfecit. Ucin Doiiiinus Mai(ba;i dum parentibus {Exod. xx) ; sed quicunquc cos
rap. XVII < Ut non scandaiizemiis cxigenies iri-
: »
supra Cbristum ainal, perdit animam suam. Gla-
uiiim Potre, vade ad luarc, e( inilte hamuin.
I : I
diuni tcnet hosils ui me perimat, ct ego de niairis
<i ciiin piscem, qui prius asccndet lolle, ei aperlo C lacrymis cogiiabo ? Propler patrem mililiam Cbrisii
«rc ejus, inveiiics slatcrem. liium sumens da eis de&eram? cui sepulturam Cbristi causa noii debeo,
pro me et pro te, i eisi sim /ilius regni. Ubi ai( Au- qiiam etiam oinnibiis cjus causa debeo? Domino pa$r-
giistinus : Miro modo in boc instruiiniir et acdilica- suro limidecoiisulens Petrus scandalum fuit {Maiih.
iiiiir, diini Doniinus tantcc paupcrlatis fuii, ut unde xvi). Paulus retineniibus se fratribus ne Ilieroso-
darel tribiKa iion baberet. Jnd.is qiiidcm babebal lymain pergeret, respondil : < Quid faciiis plorau-
communia in loculis, sed Dominus rcs paiiperum tes, ei conlurbantes cor meiim ? Ego cnim uon so-
iii siios commuiare usus, vel converiere iiefas diivit; sum pro
lum ligari, sed mori in Jerusalein paralus
id ipsuni daiisexempbim nobis maxiine iis qui de ,
nominc Domini Jesu Chrisli {Acl. xxi). » Arics isie
pairimonio ejus vivuni. Si ergo Doniinus in suos pietaiis, quo (ides quadtur, Evangelii reluiidendii.s
•isus nccessarios duxii nefas res paupcnim conver- est miicrone : < Malcr mea , » inqiiit , < e( fra(ros
lerc, quauto magis illas iii supernuis expenderc? mei bi sun( quicunqiie faciiint voIuii(a(em Pa(ris
E\ boc eti un concludc debiia illicita, licei juiamenio mei, qui in coelis cst {Malih. xii). > Si credunl iu
- ronnrmata, de patriinoiiio Crucifixi non esse sol- Cbristum.^^faveant mihi pro nomlne ejus pugnatura;
vcnda, sed podus, ul in (iirpi caus.i, rescinda(ur j. si non credunt , mortiii sepclianl mortuos suos
jnramenlum. Iiein : Bnila Aiiiis suos imbecilles ct {Ualih. viii).
a.lliuc parvos nutriunt, omnique ciira fovcntet am- Moyscs eiiam ad consiliuin Jethro {Exod. xviii),
1
loxantiir. autem grandiusculos ct aduUos,
faclos
non cognaios elegii judiccs et rectores, ged viros
eos sibi reliiiqiiuiit. Nos aulem, etsi
boniines, non gnaros, sapiendssimos el prudendssimos odienlcs
laniiimin pupill.iri, sed in oiiini xiate
, nec lanium oinncm avariiiam. Iii illa e(iam sancta coroniunioiie
leUH i.ostros, sed a latere dcscendenles fovemus, non est diciuni dispensatoribiis, u( meliora et lau-
iiiin illns siipcrfliiis
oncramus supra iieccssiia(em, tiora darent propinquis, ?ed , < unicuiqiie proui
roiiforcnies eis pliiriina, ci jux(a
vcrbum Alcxandri opus erat {Act. ii). > Item Si res lesiamenli
: ali-
(llll papx i , Dciis absdi/ii nobis lilios, ci
diabolus cujus privati propter suspicionein parenlela», iion
•ledil nobis iic|M>ics. » Idjni Ili.>r0!.ymiis ad Helio- commiuiiur alicui parenloso, qiianlo niagis nec
•lonim inM.ncliiiin (episl. De Umdc liuv soliiaria;) (esiamentiim Christi lalibus debel co.mmiiti ?
Andi cdiciu.ii llt-is tui : , Quj noii pst mecum. Ilem excinplo Toniplariorum dcbcrent pr.Tlati —
adversnm n.eesl; ct qui iion colIij;ii mecum, spargit instrui, ne babcrcnl amicos shos sibi
coHalcriileJ.
{Lhc. xi). . Ilcrordaro lirorinii lui dicm, qiio
Cl.ri- Ipsi cniiii Teinplarii nunquam babenl oo:is:in£ni-
,»
SrS VERBUMABBUEVIATUM. SU
tieinii sibi serAieniem, nc commiiiiia boua frairum A dignae, iiujnii, pnssiones hnjus lemporis ad fnin-
ci ilislribuant. Ail hoc eliam valei cxempluin epi- ram gloriam quoe revelal)liur in nobis [Rom. vni).
scopl consanguineos el nepoies suos lantum in ec« Delicalus es miles, cbarissime, si bic vis gaudere
clesiam suam vocanlis , ul ex eis praelalus ei suc- in saecnlo, et postea regnare cum Cbristo.
('«ssurns qitasi jure bceretliiario eligeretnr et insti- Iiem ad Ru(T5nuin {Epist. De lande Bonosi, inci-
tiif.reinr; quod
et factum est, cum contruversia pil : Plus Deuni timere) : Indioabimus tibi qniddam,
(4men magna el sumptibus non modicis et grava- ut si nescis, discas; si antem cognovisti, paritor
iiiine xris alieni. Ciim aulem electus successor ve- gaudeas. Bonosire tuus , imo meus, et ui verius
tciani argrolarct, aiunt ei sui sub dialogo : Unde dicam, quia Cbristi, nosl«r ; i scalam Jacob {Ge—
|)ocunia ista sulvetnr ,
quani , ut promovereris, nes. xxvni) » jatn scandit, portat crucem {Matdi.
«Npcndimus? inlerfecisii nos pcr qiiein sperabamus xvi), non post tcrgum respicil {Luc. ix); i scminal
185 >'0s vivere ct exallari. Qiiibiis ille : i Vae in lacrymis, ut in gaudio metal (Psaf. cxxv) ; » et
vobis, quia me occidisiis, quando mc in apicem sacrameiiio Moysi 186 scrpentem eremo sus-
in
IMomovibtis. i Iiem IV Reg. iv : i Miue in omnia pendil {Nuni. xxi). Cedant liuic verilali tam Graeco
Viiha baec, » eic. IHt Ilabactic ii ; Vx qui .edincant quam Romano siylo , mendaciis ficia miracula.
Sioii in Sam. liem DaviJ (Psul. xliv) m Andi, filia, Ecce puer boneslis saeculi nobiscum arlibus insll-
<;i vide, et incliiia anrem liiani, el oblrvlsccrc po()ii- lulus, cdI opes affatim, dignilas «pprime inicr
lum luuin, el domnm palris itii. • aeqnales orai, coniempia malre, soroiil)us ci ch:i-
CAPUT LXXII. rissiino sibi germano, insulam pelago circtimso-
Commendatio tolilHdinit locl. nanie nanfragam, cui asperse cauies ei ntida saxa,
Von soliiudineni pectoris, et solitudincra operis, ei soliiudo lenori est, qnasi quidam novus pi\ra-
seqiiilur soliindo loci, quae nulrix esi, ei ssepe disi coiontis insedit. Nulliis ibi agricolartini, nulhis
iiialer solitndinis. fjno qnippe sunt genera vitac ibi monaohorum (ne parvulus quidcm, qnein nosii,
s«litarix, coenobilarum et anaQboreiarum. Prima Onesimus, quo. velnl frairc in osculo frueb.iiiir) in
«ecurior, propter infirmilaiis noslrx imperfeciio- lanla vastiiaie adbairet laieri comes. Solus ibi,
iiem. Secunda cxcelsior vcl excellentior, propier iino, Chrisio comiianie, non soUis, vidil gloriain
cbariiatis petTcciionem. Ad qiiam (sicut ud aliio- Dei,qnam eliam apostoli, nisi in deserio, viderani.
rem secundtiin Regulam l^caii fienedicii) transiiur Non qtiidem conspicil Inrrilas nrbes, sed in nov.-w
a priuia, cum transicns pleiic roboraius, et i indu- civitaiis censii facius est tribularius , ejusqiie
tus est virtuteex allo {Luc. xxiv). » ilorum solilu- C civis dedii nomen snum. Ilorrenl sacro membra
4lincni ioci commendans David, ait : i Factus suin dcformi? scd sic melius i obviam Cbrisio rapietur
fiicnt passcr soliiarius in tecto {Psal. ci). > Ei in nnbibns (/ Tliess. iv), i NuUo Euriporum ansiro
Salomon : i Regem locuslie ncn babent {Pruv. poifruiliM? Sed de latcre Domini aquam viiae bibil.
^ Yxx). > Et llicronymus a scbolis liberalium arlium Ntillo lerra gramine vircl, nulbis vernans «•anipus
convolans ad eremum, sic scribit cuidam conscbo- (lcnsaliir uii>braculis. Abruplae rupes, quasi qnem-
tari suo, eum ad eremum et mundi coniemplum dnm borrorib carcerem claudunt. Ilic sectirtt», in-
inviians {Epist. ad Heliod. De laude vitce soUlaricc). irepidus, el toius de aposlolo armalus {Eplies. vi};
desertum Cbrisii floribus vernans ! solitudo, niiiic Denm audil, dum divina relegit; nnnc Dc*»
in qiia nascuntur illi lapidcs, de quibus iii Apoca- loqiillur, ant Deum rogat. El forlasse a<l oxcmpltiin
lypsi civitas magni regis exsiruiiur? eremus Joannis, qni in de.wio Apocalvpsin vidil, nliqiiit^
familiarins Deo gaudens, qnid agis, fraler, in sx- Dci videl, diim in insnla moralur.
culo, qiii major es mundo? Qiiandiu lectorum um- Idem (£/;?«/. ad Marccllam^ inoipit : Ambrosiiis):
br.ie te premuni? Quandin fumosarum urbinm car- liilremus, inqnit, soliludinem» quasi qu:iM!am se-
cer includii? Crede mibi, in ercmo nescio quid crela riiris, ibi 'cibarios pancs, ci olns manibtis
plus lucis aspicio. Libet, sarcina carnis abjecia, ad ^ nosiris irrigalnm, lac delicire rusiicansc. viles qiii-
pnrnm aiiberis volare fulgorem. Paupertaiem liincs? dem, sed innocentes eibos praebenl. Iw vivenlcs.
Sed bciitos panperes Cbrislus appellat {Mattli. v). non ab oraiione somnus, nec sainriias a iof.iontt
Laliorc terreris? Nemo atbleia sine sudoribus co- revocabii. Si.Teslus ost, secreium arboris nmbran*
jonaiur. De cibo cogitas? Sed fides famem non prKbcbit. Si atilttmntis, ipsa aeris lomperics, ct
tiinel. Siipra nudain meluis hnmum excsa jejnniis strata subter lolia, Iocimi) qiiielis osiendit. Vcir
niembra collidere? Scd jacet Dorninus tecnm. ag-er noribus depin^iinr, el intcr qnernlas avcs
Squalidi capitis borret inculia cxsaries ? Sod psalini dulciiis caiUabaiilnr. Si frigos rneril er bni-
caput tuum Christus cst. Infinita eremi vasiilas malcs nivcs, ligna non einam, calidns vi<^ilab(r, vol
lerret? Sed tu paradisiim menie deambula. Quo- dormiam cerie, quod soiam iiiilius, non nlgeiio.
tiescunqne illuc cogitalione transcendoris, toiies iii Habe.it sibi Roma suos lumulins , arona Stcviat
crcmo non eris. Scabra sine balneis atirabiiur circus insanial.tbcatra Inxurient, riimoribns vacei,
cnlis? Sed qni in Chrislo semel loius esl, non ba- salulalionibiis gatwlo;il : : Nobis adlirorcre Oeo bo-
l)€i necesse ilcrum lavari. El breviier m\ cuncia ntim esl, ol poiioic in iVnnino Dco s|)cni nosiram
audias Aposlolnm respondcnlcm : » Non s'int con- {P/:'tl, ixMi) > iil ciim |i;iiip('rl;t;oin istanj cotjiQriiiH
,
?:•-, PETRl CA.NTORfS 816
r«*giia iiiiil3Tcriiit, erumpamus In vncem : i Quii! A ccrti bonl nomen csl ; non iiiveuio lamc» ciim qii«
eiiim iitilii Cbl iti coelo , el a le (jniJ volni viper te malim esse quam tecoin.
nrrrani? (Ptal. lxmi.) > Ifeiii Seneca (episl. 11) : Atiqiiis vir bnuus eligen-
IWiTi Maximiiius ppiscopus : Sic el anaclioret.i- dus esi, ac se;iipcr ante oculos bal^emlus, nl sic
rum singulare propositum, vcl ceriamen mariyrio lanqiiam illo speclaiite vivamiis, et omnin. (nnqnain
noti privatur, srcut nec liac soiemniiaie, qiii per illo vidente, faeiamus. Nee imnierito. Magna p.irs
«iigula erenii lora in speloncis ei esigtiis cellaram <{uippe peccalorum tolliiur , si peccaiori teslis assi-
tiiguriis modico (onteiili pabuie (lenioraiianliir. stil. Aliquem babeat aninia» qiiem vereaiur, ciijus
Alii l»efitiis socrali. alii avibus suliminislraii, eibo- auciorii»te etiam sccreiiim smiin secielius (s»ci»i.
r.rm spernenies delicias, luxus s«c«ili ca^canics, felkem iltnm, qui non aspccius tanlum sed eti.iiti
huikm teDtporalem nori amantes, visiim Iioiniinim cogitalus emcndat! felicem, qnl sic aiiqiiem Tercri
fiigienles , angelonim assueii loqudis ,
plurir.iis poiest, ul ad memoriam qnoque sc componat atqne
Tirlotiim effulsere sigiiis < circuierniii in meloiis, ordiiici! Qui sic aliqucm vereri potesl, cilo cril ve-
in peilibii» capriuis, egenics,^ angustiaii, alflicii, qiii- rendus. Eiigc itaqneCatonem(OCIirisliane raulumy.
Jius '.ligiins non cral mimdiis : In .solilwliiii&ii» er- Si bic lib^uimis rigidas Tkleter in reiigione, elige
ranies, in niontilius et spclnncis, el io cavemis B remissioris animi et vii.^ virum sanctum alium
lerne [Ifelfr. w), » etc. Ilem Hieronymus {Epist.ad rujus viia, mores el oratio placeant. Ilhim semper
Ltmech. De cunod. viTgiMilatit) : qiiolie» in libi osleiMle vei custodem, vel exempluin. Opiiscsr,.
rremo coiirlilutos, 187 scilicei in liorrido mona- inqoam, aliquo, vel ad quein niores nosiri pravi
rliorwn InbHaeuIo, pmavi ine Romanis iuleres.se eriganiur. Ni&l eniin ad regulam, prava 1S8 "^
deliciis, i sedebain sorns, q«ia an.ariiudine repte- corriges, vei torta non dirigcs.
lus eram (Jer. xv). t Horreliani sacco membra, Sunt aulem tria genera monacborum, ei duce»-
dolorinls et sq«ialid;i e<iii<», sicni yfltliiopicae carnis, titmi vHain sotilariam. Primum est ercmllarum,
•ibdiixeni; quoildie lacrymae, qiiolidie gemiios; anaciiorelarum, vcl reclusorum. Hanc vitam dcdi-
el si quando repngnanleiii soiiinos iiiiminens o|>- cavil Dominus, quando tenlanduin a Salann, spiri-
presbisset, iiuda buino vix (ossa lisereniia collide- lus oxputit in desertum, eratque cuin bestiis : < Et
bam. Sic ob gehenna^ nteium laii nie carcere ipse accessertint angeii et minislrabanl ei (Maith. iv). >
•faninaveram, eisociiis fatlus scorpionum el fera- socio slruibionum, serpentum, et feraruin. Hanc
ruiii, s:i-pe clioris iiiiercrain pucll.irum. Pallebant sanciificavii et Joaiines liapiisia, de quo (7n htjmnt
nra jejnitiis, el inoiis desideriis xstuubat. Ad iJesiu Pauli diaconi) :
pcdcs jncebam. rigaljam lacryuiis, crine lergebanir
^ Antra deserli teneris tub annis,
Cfvtum fi<rma« (uijiens petisiit
jti repiiKuaiitern caniem vigiiiis el jejiitiiis cibo
Ne levi soUem macidare vilam
criidoiileris el aqua frigida, cum iii coclo aliqiiid Fatnine posses.
aii hixiirix, roilii siitijiigabam. iu deserio poenituit i£gyptiaca ; in desertum fu-
(Se.neca, ep. 7). Si igitiir Imperrecnis es, fnge inr- git Elias a facie Jezabel (111 Reg. xix); iu de-
buiii, quia noii luto itli commitieris; sl pcrfeciiis es, serio iuluit Jercmias. inquiens : < Sedebam soli-
pio iiecessilale fi;iirum redire potes ad liirliam. larius el lacebain (Thren. iii). > Idein : < Sur-
L'nde Siil|>on : (Idem, ep. 9, 10) : Sic cst scilicel gile, fugiie, salvate auiuias vestras, ct erilis \\\
qiiod oiniii.< siuiiilia li<boral fa.^tidio sui. Non mulo descrio sicut humiles uiyricie (Jer. xlviii). >
»c.'iientiam. Fuge muitiludiiiem, fuge paucitalem, llem c. XL'\. I Surgile, ascenditc, fugilc, abiie ve-
liige eliain unum. Non babeo cum qno le cominu- bemciiicr iii voraginibus i (id C!>i iii caveriiis et
iiiiaiiim veliiu; el vide qno jiidiciuwi metini abcai; spelunris) < scdete, qiii babiiatis Asor, dicit Doini-
audeo le libi credere. Hujus Sti^onis discipiilus niis. > MarilHiis adbiic duodennis iiiox ereinum con-
t>jle<;, cum vidissel aikdescrnluluni secreio ambu- cupivii, salisqiic feciisei voto, iiisi :clall$ iunrmilas
laiiiem, inlerrogavii : Ouid iilic sohis racercl? Me- D i ubsiiiissei. Qni, racins rociusus, duoruin mortuoruuv
riim, inquii, loquor. » Cui Crales ; « Cave, inquii, cxsliiil siiscitator iiiagnificus, pliiriumque iniracii-
rogo, ci diiigcDler aileihle, nc cuin Iiomine malo lorum cffcclor, qiiam episcopus effccitis. Qui tainen
loquaris. > Liigentem timenlemqiie, irattim ei furi- in cpiscopntu degens, celhm privat.tni liabuil, lii
bundum , cu>>iodire sok-muc , ne sotiiiidine inale qna sicpiiis orabat, et soliiaiie vlvebal, Inqueus
lUalur. Ncmo csl ex impnidcnlilnis, qui relinqui cuni Deo et angclis, iiisi cum necessitas subdilo-
.siiii d4'bt-al. Tunc enim mata eonsilia agitanl, tunc rum ei ccclosiu; eum exire cogebai. Simili vero
atiialiis, aiil ipsis futura pericula &lrnuiii, lunccu- niodo victilabai B. Gerin.-inus Antisiodorensis cpi-
piditalcb iniprobas ordinant, lunc quidqiiid, aul scopus. Ueniigitis Kcmcnsi& de cetlula, in qua se
pudore aui metu animuscelabai, cxpunil ; lunc au- rccbiserat, raptus est iu episcopuni. Secunduin
d.ici;«m acuil, libklinem irrilai, iracuiidii»m iiisligal. genus moiiacboruin est, ubi tres vel qiiadior, vcl
Deiiique, (<iiOil unnm Bolitudo babei coniinoduui, pauco piijres in coinmiini, et de communi vivutil, ut
SCilicei niiiil idli commiliere, non jnditcm Uinere, Garibusieoses. Ei bic ordo originein babuit »
pcrii siulto. ipse enim se projii. Vide ergu quid de Joanne BaplisLa ,
qui cunrv discipulis in deserio
ic sper^m, iino fjnid spondeam mibi. Spes eniin in- luaiisit. Aiii dicuui , <^iiia orluin faabuit a fiiii»
sr VEKCUM AfJBR£V[.VTU\[. SIS
Jonadali; alii, qiiin a Uecli;i!riiis, qui sic vivebstni. A nt). »AI)l)aslioc iji.xvipit, vel coirvenHis hoc fjcii;
(/><; kis Jer »1. xxxv : « Eral auiom Joiiaiiab filiiis ""de nec contraifico,
Ueclrali.i) Tcrliuin geniis esl cuciiohilaniiu. Qiioii Elsi tnille summit, deperil inde niftil.
gcims viveiitli secnriiis cjt propler persoiias raulta- OVID.
riiin f:icieniin, in(irinorum scilicel el foriioriiin. De Unde qiiidain intrans cliUistrnm, cnm oiciirreret
(|uo OaviiJ : < Ecce qiiam boniim ei quam jiicun' ei peccalnm in miiltitndine, quod vitavernt in siii-
dnin iiahitare fralres in uiium (Psa/. cxxxn). >
giihniiaie (soilicol phniins ecclesianim, insiiiinlo
rriiiiuu) gcnus pcrfectum est; seciiiitliim tempe- iii fcclesiis inercciiarionim , signuin tanlnm, hoo
rantius exlrerai^, ei appetiliilius. Excimlii enim per cnraiti regondi ;»iiin)as, linhenliiim ; messis nhi non
societalem ndjunclam, periciiUim primi, r|U(id est somii>avil; perceplio fnictmim et nsns, iibi iion l.\-
in singularilate : < Vse soit, qnia, si ceciiierit, iion boiavil [Lue. xix]; loci inclioris prx'lali occnpatro,
liahei snblerantem se {Eccl. iv). i Paucitas cnim cihi animanim defnuidalio , ofiicii ecclesia;, et per-
seciirn esl; qiiia veiilrcs beiie inslrucii ei pauci. so ae, vel ministri ejns snhlraclio) liinuit sihi, cn;-
inodico contcnti snnl. Excludit et pericnlum leriii, <Jeiis hoc nou minus pcccatnm csse pcr nmUitndi-
iii nunicro personanim et ceno^ agrornm, in imn- ncm, licct quidem ex hoc non liabeant canteriatas -
dere et mcnsura operum oinnium disiincta. In om- 15 conscieniias, cnjnsmodi liaberent , si in singulari-
nibiis circumcisi paucfitate et paupertate, excludit lato cotisiiiHli hoc facerenl. Qiii etiam pro univer-
iiiigittin, qiiia < non oportet scrviim Dci litigare si.ale se immnnes a pcccaio csse JPSlimant, cum
(// 7tni. ii). > Escludil ct invidiam, ei rapinam niiiversiias, vel prjelatus ecclesije sinit, vel auclo-
poieniiiin et diviinm. Mon enim invideiur nihii ba- riiatem el consensum prsbet, indebiia fieri, vel
beiilihus; non eis litcs snsciia:iiiir calumnios% : exigi ab Ecclesia, qiialia snni laliiarum exaclio, de-
Caniabat vacitus coram iairone tiator. cimarnm eNsecrahilinm soliuio, el hujnsinodi. Iicm
(JCVEN. sai. X, 22.) Gregorius siiper Regnm, c. xxiv 11 lihruin : < Qnia
"
Excliidit ei peccattim qnod vix evitatur in coenobio, David numeravit populum , iinmisil Deus pestileii-
sciiicet, cuin nniis 189 perniittitiir discurrerc et tiam in isiaci, et mortni 190 snnt sepinaginta
evagari in neccssitaies domus, in qtiibns s;epc offen- millia virorAim, > aii : Contingii pro malo grcgis.
dit ci oflenditnr; ctijus peccaliim rediinUal iit sio- nt s:T'pe vere honi delinqnat viia pastoris, cl sc-
gtilos. ctindiim meritiim plchitim dispoiiaiilnr corda rccto-
CAPUT LXXIII. riim. Daviti ctim peccalo popuium nnineravit, ei
Peceatum unins sivi)e redundat in universitatem popuitis pOMiam suscepit. Iicm in codem llhro, cap.
Achan peccanie pollnlus est popnlus anaihemale '-
xxi ; i Facta esl (jiioqnc famos iii diebns David,
{Jo*M \h). Gaditis et Uuhenitis,ei dimidiaR Iribui eic. > Ilem Joscphns (lib. v Antiq. Judaic, c. 15.
Manasse :i!dificantibu$ altare in terra Chanaan, di- i6) super priinuni Keg. cap. ii : i Meli aulem scnex,
ctum esl : Qnia conlra prxceptum Dei crexistis et amVivit, cic, > ait : Huli pro iniquitate (ilior;tin
altare niagnum et sacrilegnm, cras ira Dei desxvict daranalus csi, qnia eos mifius severa aniniailvor-
in populuin (Josve x\ii). IMebecula etiam Judaica sionc pleciehal, el qiiidein coerciul et corriiuiit,
iion eripieiitu Christiim < iiiopem el egcnnm dc sed lcvilale palris, iion scverilale et ;uictoriiate
manu foriiorum cjus {Psnl. xxxiv), » moriis Domi- poniificis. Discaiil ergo sacerdoies qtiia propier -
nicx rea facia esi. Et Moyses ait : < Non scqnoris scciera popiiii pnnieiiliir, ci subdiiuriim culpa illis
inrham ad faciendum maltiin, nec in jiidieio acijnie- impuiahittir. Iiem primo Reg. cap. xxvm : < Id-
s' es senleiitix plnrimornm, ne a vero devies {Exod. circo quod paieris fccil lihi IH)iniiius. i Ilem Wtim.
xxin). > Et Aposiolus : < Expnrgaie velus fernien- c.xxxii : t Filii aulcin Uubeii, ibi : t Qui si iioliie'
tuin, ) et ejicite, < quia moilicum fermenlum lolam ritis scqui cum, > ctc.
niHssam corrnmpit (/ Cor. v) » Non minus peccas, CAPUT LXXIV.
qnia ciim miiliis, sed iiiagis peccas, nec minus ar- jy De con^tilacHio se reo exemplo sancii virt pro uiodica
debis quia cnin pliiribus. Uiidc ilhid gHiieralc
occtiswue peccatu
el
proverbinm sane iutelligendiim cst : < Quod [)ecca- (Ne seqnaris tuiluim ad raciemtiim malum {Exod,
tiir a mullis inultum cst, > quodest ab homiiie, »id xxiii). > Vir cnim sanclus et timens Deniii pro
non a Deo. £t ilem : Qui non corripit, cum pos- quantulacuiique occasione prxsiiia , se renm pec-
sit argnere et liupedire, consentii. Qui autem per cali consliluit, quod lanicn maiiu vel vcrho ex-
innltiludinem, vel pr:clatuin eKcusari a peccato cre- prcsse uon implevit. Unde David, interfeclis saccr-
Uuni, siiiiiles .siint Pilato lavanii aqna maniis suas, doiibusdomini ocloginla quiiiqnc, et viris Nobc a
et dicenii : < Mundus siiin u sanguine hnjus, ycs Saule, eo quod Achimelec sacerdus summiis pa^ics
idcritis {Hallli. wvii); » non D.inieli, qni ail : propositionis, et (iadium Goline dederii sihi faiiic-
<>Sangtiincm innocentem condcmnaslis; viri Jnda, lico et fngitivo, ait : < Reus ego snin omninoi i>ia
redite ad judicium {Dan. xiii). Qui eliam assimilan- rnm animarum (/ /«V//. xxii). t Idein 11 Ucg. xxiii,
lur primis parcntibus, culpam in Denm relnnJunii- cum stalio et casira PhilisiHinofum essiiii in Ucih-
bus, qiiam cl isti iii miiltiindincm et nbbatcin. qnia Ichem, silihnndtisail ;> 0,si qnis niihidarcipotum
» miilier, >vel soriiciis,. < dcdil mihi el couiodi {den. anii.T decislcrna, qn-x C)>t in Uolhlv'Ii'Nn jnMa tnii-
,
S^J)
2tn PETRr CANTORIS
fainl irnipcrtnlcrgo ircs forles castra Pliilislhino- A non esi. Non solum autem levis occasio pcccnMdi
de 2(|ua el aiinleniiU ad consiitiiit peccalorem, sed el levis occasio delin-
rum, ei liaiiserunl illa,
qiiendi, ievis occasio omissionis , etc. Unde in Nu-
D:ivi<l; a( illc noluil bibcre, sed libavil cain Domi-
meris cap. xxxn Filiis Uuben et Gad pelentH)us
nn, dxens : Num sanguinein isiorum liominum, qni :
animarum pericuhim bibam?i sibi dari lerram ulira Jordanem ad alcnda pecora,
profecii siinl, cl
Giossa ord. cl doinos iixoribus ftt parviilis snis conforcmhis
(Jrogorius (lib. ii Retihiii, cp. 39, el
Qui alicnam nxorcm concii- rospondil : < Nunqiiid fratres vestri Iransiluint
nd c. 23 11 Reg.) :
fl?gellnm eriidilus quia Jordanem, tbiiniqiie ad piignam, et vos hic sedebi-
piscere non tiinuil. post ,
a(|u;im concupiil expa\it, reprehcndens se super lis?Si nolucriiis sequi cos, derelinquet Dominns
,
Acl. aposl. cap. popiilum in bolitudine, cl vos eritis catisa necis
prriciilo miliium. Ei Apostoius in
Quaproplcr contcsior vos hodie, qiiia omniutn. i licin Exodi \.\i : < Si bos corniipeta fue»
XX, ail: «
iiiiindiis sum a saiiguiiic omiiium » vcstruiii. « Non rit ab hcri ct niidiiisicrtius, et contcstali sunl do-
minus aiiiiunlHaiem oinne con- miniim > viciiii cjiis , t noc recliiserii cuin, oc€i<
enim siiblerfiigi,(|uo
cigo aliquid de contiiigenlibiis detilquc virtiin , aiit iiuiliorom, bo.s lapidibiis ob-
silium Doi vobis. » Si
umisisset, se rcuiiianiiiiaruin omniuni illoruin con-
ructur, el domniim illiiis occidcnl. > Timeant crgo
B qui deiiiaias ct fcroccs niiiriunt bcsiias, maxiniu
sliluissct.
\ix,a pr.clali Ecclcsi;c, qnibiis leviori bellna censu con-
Dominus pcr Moy» n in Dotiler. cap. l :
I Scparabis tibi ircsciviiules in terra promissionis,
siat, quam venter paiipcris cl inopis. Excnsanics
aiitfm se ab oocasione peccaii prcsiila, nisi manui
rtlres ulira Jorilaiiemiii medio lerr.c, ul siiil aqiia-
diligf^nler sternes vias,
peccavcrint, se reos non pulanles, sitiiiles snni pri-i
lis sp:ilii inlcr se ; ad quas
impediiiicnlo niis parcnlibus ; siiniles Juilxis dicenlibiis (Judx
iii evicino, el sine difliculuile, el
Iioc di''eiiti : < Pccoavi tradetis saiiguinem jiistnni)
viar, qui propier liomicidiiim profiigtis esl , habeat
qiiid ad nos? Tii videris {Malih. xxvii). > Per di-
<|iio poNsil evailcre el coiifiigere. Ilas civilales re-
fiigiisic divides, el prvparabis, ne sis rens sangiii-
scipnlum traditiis cst, n pr.^cside jiidicalus, a Roma-
ad aliqnam liaium noa nis militibiis crucili\us. Qui oinnia fecernnlsic nl
iiis ulicujus, scilicct, qni
vel impedi-
iiihil faccre videienlur, et hoc Iiodie quxrinius,
potuii confiigere propier lo/igiiudinem ,
iiitniiiin via;. > 191 Ergo, o pryebile, nisi omiicm soilicct non m pecccnuis, sed ncpeccare videamur.
ainoxeris diflicutiatem, nisi oinnein adliibueris faci-
lli :uiteio simiiessitiil Pharisxis dicentihiis in Aciis
apost. pr.cdicaiililius Chrislum : Nunqiiid < et san-
Ittaicm, nisi oinnem Ecclcsi^e scrvaveris niunilio-
giiinem isiitis vuliis in capui nostrnm rcftindere?»
iicm.ut confugieos ad eam libcreiur, rens eris san-
C (.\ci, v) scd adluic sangnis cjtis est siipcr eos, Ct
t^iiiiiis illiiis si efl^usus fueril. {tcin cap. xxii : < Cnm
Tililicaveris domuiii novam , fucics , i ruticulas el
snpcr filios eoriim, 192 H;>nc occasionem leveni
:i|iodiationes , < nuiruin lorli , > elsi planuin sil,
qtiidam timens, cum loiiga manu peccasset, per ora
per oinnium oiyioi:iliuin siiorum, sicul el per os pro-
< circuiium, ne eflundaiiir sanguis in donio
iiia, et sis reiis labenle alio et in ptxccps ruenic. i
prium, confessiis cst peccata sua. Ob hanc etiani
Ilhid eiiam fabtilosuin, damnabilem ossc niodicam Uoberliis Ambianensis cpiscoptis, qui dixcrai jiuli-
occasionem mali, oslcndit, ubi (ibns sxcnlaribus de siispcndendo : < Fncite opus
diciliir:
mhfirniida peremi Ego lc
qtiod habclis facerc, > oinnibus diebus v\ix suxdp-
Qui in loca plena metu jinsi le nocie venire. Ittit.
OviD.iv Meiaiii. fiib. 4. Saiicius etiam .Maiirilius Andcgavciisis cpiscopns
S'c et .idvocaltis, vel nliiis qiiilibci (qui, m:ixiiiie vocaliis ad bapli/.aiidiiiii pucruin(qniobiilaiilcqiiaiu
pro injtisia causa, aliqtiem n.itiil Uoiiinm ) diccre
ad ciim lorte acccdore poliiissi'1) so .'*b oflicio sus"
polesl : Ego («; miserande peremi, qiii in loca plc-
pendit, el fiigil iii Angliam, clavibus ecclcsix pro-
nn mclii, per AIpos, per Apciininmn, ei mille pcri- jcciis in mare, Deo vovcns se ainplius ofricium sa-
ctila morlis, jussi tc, clr. Ilem Job cap. ix :<Vere- ccrdoiis non forc exsccuiurum,anlcquam per sign.i
D
baromtiia opera mea. Etsi enim loius fucro, qnasi
vidcrit quod ei rcmissnm fucrit peccaium, quo se
aqiiis nivis, ei fulscrint velul numdissimx maniis ligatum piitabal ex facili occasionc. Ciii, faclo hor-
inca;, lamcn sordibus inlinges nie , cl abominabuti- lulaiio in Anglia, claves invenlx in ventre piscis
liir me vestinienta mea. i Quasi ; Eisi opcra nica empii, oblaccsunt; qni tamcn non stalim, scd per-
in sc boiia vidcanltir, vcrcor lainen iie indiscrele acla pceiiitontia rediit, reversusque puenim resuS'-
facla, vcl eo ordine, vcl modo, vcl lcmporc, qiio
rilavii el bapiizavit.
non babeitt fieri, immunda siiil; qiii:» commutalio CAPliT LXXV.
ordinis nierilortim mulal formam, ila ctiaiii in ob- Lontrn stigpiciotos, et ex conjecluri$ in temeraria.
servatilia ;iliariiin circitmslantiarnm; cl, iil ail jndicia prorumpenlci.
Grcgorius {ep. ad Aug. Anglor. epitc. c. 10) : Bona Justns non soltnn pcrpctr.tndi mali a se ampulai
iiosira non suni piira bona ; sed niala, neque sunt levem occasioncm, scd et radiccm tcmcrarii judicii,
pura mala, < ei jusiitia? vestraR, qiiasi panniis incn- hoc est snspicionem. Undc, ui facial quod pcr elo-
siniaire (/ifl. lxiv), > in conspcclu Doiiiini; el bo- qnia Dci doccntur, orans ait: < Amputa opprobritiin
larum nicnliuin esl , cnlpain agnoscerc, iibi rulpa meum qnoil suspioalus suin (r<a/.cxviii). > Augti>
32i Vi r.BL'M AnBREVIATtM. 2:2
si!:iiis (in fnnin. psnl. coiiclone 12), iil esl f.ic , iie A-porlemiis [Gat. vi), » dlmillenles dehila iii invicein,
mabm ./••!- pro\imonim compalienles, ne, si non coinp:
de bonis, vel malis alionim , vel falsani !ia- iralis
heam opinioncm, qiix osl i opprolirlnm inenni; i. liaris, lua fianl.< Si qiiis antem exislimat sc aliqnid
piia saepe aliier qnam res sii esse pnlo, el iia cul- esse (i&ifi), > arrogfinii.-c vaniiate, stulta «uspicione,
pam, qnam in aliis snspicor, meam esse osieiulo. et spirilualiiim comparalione,» ciim nibil sil [ibvl),*
Ciijiis cniin ociilus de facili i^idel vanil?iem, os lo- fingens se nabere qnod iion babei, alio leincraric jii-
maniisve operaiiir, quovl tn se agiiiir, lioc dicansnon liabereqii«habeni,« ipse se sediicit.Opus
qiiilnr,
de alio snspicauir, nl eliam propler qnoil bona fa- aulcm suiim probei (ifrid), » polius|ei judicet i iiiius-
cii, propler boc credal el alierum facere, bona alio-
quisque in se ipso, el non in altero [ibid), i id csi,
nim pura, ex aiiimo suo solo resiimans superficia- non ex malorum, vel mlnuspcrfeclorum suam mc-
li.i suisqiie similia. Iiem Augusiinus siipcr eiim- lienslaudem, sic se vane commendans, ei alios
- dem lociim. Sciendum qnod quia occulia bominum siulle judicans. liem Epist. i ad Corinibios cap.iv:
non videnlur, dalus esl suspicionibus locus, quas « Noliie aiitc teinpus jiidicare, quoadusqiic vcnial
Dcminiis in Evangelio (Matili. vi), cnm de fine Dominus cl illnminabit abscondila lenebraruin, »
op«rum pr;«cepissei, ne scilicel justiliam suam fa- id esi nota faciat pcccata damnalorum, « cl mani-
cerenl, vel propter laudes hominum, vel propier B restabilconsiliacordinm, el lunceril laus nnicuique
pccuiilam vel ellam viciuiii vel vesiiium ,
quia a Deo. » Augustinns (Tract. 90 i« Joan.) : Perni-
,
poteramiis e?in suspicari propler boc factam, pro- ciose erraliir in rcbiis, ul qui malum putal bonnm,
bibiiit diccns : i Nolite judicare » alios, ex siispi- el bonnin inahim, qiii virliiies non approbat el viiia
cionibus, « el non judicabimini {Luc. vi), » non nondeieslatur.Piofeciosiaiiqtjasuspicioneerralurin
coinlcmnabimini, nec ab aliis suspicione judicabi- hoiiiinibiis, venialis esl Ct bumana lcnlalio, de qui-
mini, Jtidicia eiiim nostra de occuliis tcnieraria biis sx'pe nostra creduliias fallilur. Nec miruin,
sunt; de quibus suum tantum estjudicare, cujus qiiia el de cisdem nonnunquam bistoria, ei nuillo
judicla vera et occulia. Judicium auleni rerum magis fama meniiiur. Quod si de bis tentemur, jn-
manifcslariim cuilibel conceditur; jiuiicium vero dicia saliein, ei deliniiivassonieniias coniineamus.
Idem adRomanos xiv i Tu qiiis es, (iiii judicns
personarum soli judici , et nonnisi conviciarum :
servum alieiiuiii? siio Domino stat, aut cadit. Nnn
iii judi<:lo, vcl confe&sanim.
ergo amplius iios invicem judicemus, sed bocjudi-
Ad li?ec sic ol.jicitiir : Dubia iii mcliorem paricm
caie magis, ne ponalis ofroiidiciilnm frairi vel scan-
interpretanda snnt. Iniquiim enim ct diuboliciim ost
dalum. » Auguslinus De civiiale : QuOd ad nos non
in aliam pariein declinare, ei magis pronuin esse q^
periinet, nobis non usurpenius. Non reprebcndamus
ad inala quam ad bona. Uiide Apostuius ad 193 eliain
ea qua», quo animo fiani, nescimus ; vel si
Rom. XIV : i Infirmum, » caule < iii fule assii-
aperta sint mala, de sanitaie iion desperemus. Qui
mite , non in disceplationibns, > el siit>piciuiiibiis,
enim hodie malus, cras bonus. In bis ergo duobns
« cogitaliunum. » Glo:>sa : De opcribus eiiiin cjtis,
cum lemerarium judiciiimest, quodcx viiio superbiajvel
qiiu: boiio et malo animo fiert possunl, ignorc-
iiividlac illorum est, qui magis amaiil
viluperare
inrqiio animo fiant, judicarc probibcmur. Qiiod si
quam eniendarc. Quibus dicilur Nollte ju-
erravcrii, et scienter etiain nialo animo fieri ab eo, 194 : «
dicare, ut non jmiicemini {Maiili. vii). > Iiem II
paiienler feras, errorein oralione, vel quovis alio
Corintb. i : < Gloria nostra bsec esl testiinonium con-
modo cures. Unde ad Galatas , cap. vi. « Fraires , -
scieniise noslrK. > Augusllnus : Non conslderes glo-
sl prxocctipaius fuerit liomo aliquo dolicto , vos,
riaiii isiam ex aliqiiorum comparaiione, qiiia non
qiii spirituales esiis, insiriiiie, » vel perlicile, « Im-
ailApostoIus : « Gloria nosira est lesiiinoninm, >
jiisinodi hoinineni, i cul non desuiil iiiiiversa, sed
alienae vel maliiiae, vel mlnorls giaihc, sed ait :
a!i(|ua ; iion utique prolervcexagilando, vel peccaii-
I Testimonluiii consclenlia; nosira: ; > quae, qiioniam
H.II1 irrideiido,
loni H.,1 UUiia,
IIIIUCIIIIW, vel ipiOL, babet.per
bona,qti3e llUU^t, LIUI temerariiiin
kV,lll\<l U •lllll
.....
I •
i- .
,N psi i>cculia non
occuud, nu» c»w ip^ qtioque
esl ipsa alieno subjecta ju
H suspiciosum ludicium incrusiaudo,
, . ,
vel superbe
,
D '^^^ i ,
eam, vel
dicio, ci ideo nullus praesumat contra
tsinquam insanabilem deieslando, « scd iii spiritii
Quis
pioferre , vel cogitare seiiientiam diccns :
lenilatis, » de bonis, qux habel, graiias Deo agendo,
serval castlialem, vel illud, vel quodlibei alii.d
do inalis venlam et salutem aChrislo promlitcndo,
«coiisiderans tclpsnm nc et tu lenteris. » Augustiinis mandatura? Si enim putai quod ncmo, ipse sil
(lib. II De bnptismo conira Donaiisl, c. 5) : Si aliler nemo.
judices
de re sapias quam se babel, buman.i lentaiio est. Iiem hujuimodi snspiciosi el temerarii
:
Dciis
de occuUis cordium judicantes (cum sobis
i
Nimis auiem ainare proprlam sententiam, et in ju-
cogitationes bominum, qiioniam van:e siinl
diciiim lemerarium prorumpere et mclioribns , scial
wsquc ad praescindendai communionls, ct condendi [Psal. xcml; > solus sciuieliir rcnes et corda [Psal.
scliismalis sacrilegium invidere, diabolica pr.Tesum- vii], soliis jndicabil, fct iioii secnndiim andllnm au-
piioest. In nullo autem aliier sapere, quaiii res se riiim, neqiie sccundnm visnm oculorum argnel [ha.
prjesumunt el usurpant,
babei, angelica pcrfociio esl : quaiuliu igiiur non \i]) diviiium onicium sibi
parificari Deo, ctim de co, qui ail :
habciniis perfectionem angeli, non habeainus prac- volentes
Asccndam coelum.olcro similio Alilssinio. (/sn.
sH:ii{iii,>iicm diaboli ,
poilus « alier alteritis oncra I in
: , : ;
2-23 rETRI CANTOUIS 2«
\iv). » Qiiasi iliccrcl : rroftindinn esl cor iieininis, A sileiitio^ > id osl siacquercla el riimiiscuiis i opc-
inscnilAliile : el quis iiovil i!lud^ Nos consiliarii ranies, panem suiim manducent. > Et Caio uit (in
Krniaiores conliiim. Ei itciu: i judicia Dei nbyssiis Dimjchis, iib. i)
iiuilia {Psal. xxxv).i Quis novil illa?Nos consiiiarii Bumores fuge ne incipins noviis anctor haheri
,
Dei. Ii eiiani iisurpanl siki spiriium propbeticuin Rara fides ideo esl qnia mulii mulla loguumur. ,
Eli»>i, diccDtes ram eo ad Giezi puerum lllius :
Ei Horai (lib. i , ep. 18) :
tNoiiiie cor noftlrum iii pra-seiiti erai. quandoaccc- Percunctaiorem fugito , nam garruhis Mc ett,
pi&ii argenium ei vesles a INaaraan tibi oectirrcnte? > Ei Quinius Curlius ait : Praeicrca rumor oliosi mi-
{lY Rfg. V.) Similes sunl etiam Judxis clamanti- iilis est vitiiim.
busei incrusiaitlibus opera Domini : i fn Beclzebnb Fnmn maluni ,
quo non alitid velocius ullum ,
liobititaie viget , viresque acquirit eundo ,
principe Jenioniorum cjicis dxroonia (Luc. xi). >
(ViftCiL., IV jEneidos , \Z6.)
QudJ dicuni, qni opus dexierae iaveriuiu, diceiiics
Et qui audiens ei proferens illoto et (urpi uiittir
id fieri causa sii»isirae, p<ita i«adis, faToris humani,
sermone ejus viia est inhonesiior. Tales bihulas
vel qoapstus el biijusmodi.
hubeniaures, linguasque prurienl«>s, el sernioni'
Hoc csi < Spiriluii) Dei exslinguere (/ Thes. v), >
bus cognaiis mores similes, rumorosi, ninHiscii-
l>
ei iii Spiriliim s-dncium peccarc; opussciiicet, quod iosi et nugigeruli qui, quod nesciiint, proferunt,
,
bcnigniiali ejusdcberet aitribui, diabnio ascribere
ciim viri seiitentia debeat esse certa aiiimi et indu-
(Matih. xii). Subis Dominos vero potuit uti hoc biiaia responsio. Dubius (estis iion remanet inipuni«
iiomine, Lypocriia. Qiiis ctiin} novii de alio, qaod (us , nec ergo dubius assertor aliciijiis rei. Magis
s>t aiirum vel aurcjs iolerius, vel deauratos, hypo- periculosum est praecipilare senieiitiam , per qiiain
crisique bracie;ilus,nisi Ooininus?Taleseliam quasi ixdiiur faoia alicujus et incrustatiir, quam illam
quadam perplexilste vexanl jueao^ revebnies et per quam minuilur, vcl dcpcril reciiia ipsius. So-
inanifestanies illis secreia domos suae, et modum craies pr<£cepit dari inducias ad solvendum quas-
vivendiadczempIum.Qui si viderinisigna arctioris
cunque quxsiiones. £t Ecclesiasiicus , cap. xxxii.
viix in uiodocjus, ut iccium de cineribus, slratum
< Fili, sine consilio t (bocesl timadiscietionis)< nii
ei saccum, ei hujusroodi, statiin clamiiani cos esse
facias, > nil dicas; < ct posl faciuin non })oeiiilebis. i
brpocriias; si auicm bsec eis ceiaverint et loculos
Pixecipiiem enim dictiuiieni ct aciionem sa'pe se-
suos clatiseriHi, dicuiii : Quia iii occullo voraior
qiiiliir pineniicntia. Ei Salomon : < Fili, nnte onuva
carii.iiin, poiaior viui fiierii cl in plumis 'aceat Sar-
hubeas coiisiilumstabiIc(rcc/t. xxxvii), > ut nil siue
daitapali. Hi
Cjudicio, id esl pnejudiciu, lioc esl discreiione et
Poslpofiht proprih nlieua neyoiia curant.
<leliberaiioiie praecedenlc, facias ei ioquaris. Itein
HORAT.
Ecclesiastici xxxin : < Qui iiiierrogationem rnanife-
h.ibeiites os patiilum, a1)i;i(a osiii circumsianiia, et
stal,pai'abii verbum, > < dispunitsermonessuos in
liiiguas prurieiites. Coiitra qiios ail Dominus: < Qiii
judicio {Psal. cxt), * < etsic ilcprecatus Oominuin,
sine peccalo Cst vesinim ,
primusiii illain l:i!>idcn<
exaudietur, et conservabit disciplinam, el tunc res»
3Hllai(yaan.viii) > Qnasi dicerei : Cuni non cognris,
pondebii {Eccli. xixiii), > liem Ecclesiasiici xxix :
corjiidicasfralicm luum? El pliilosophus (Se>eca) :
< Confiima verbum ei iideliter age cum itto, et io
In dubiisnon ciioiiiiriiii.is, sed suspeiisam 'lin leneas
omni (ennpore invenies quod tibi necessarium est. >
seiiicnii.iiii.qux siciil ciim morosilale ct discreiione
£i Salomoii in Parab., cap. iv : < Palpebrae tuae
esi excoq'ienda cl concipienda, iia ct cum gravitate
pia>cedant gressus luos, > id esl opera lua , ul nihii
roultacst profereiKla. El Hicroiiyiniis{in 1. De quaiuor siiie provideiuia ioquarit, vcl agas.
FirtHr.quies! Marlinicpi^cdpi Duniiciisis): Si vide-
ris unclum Duaiini dcniiilrcntem cnpui muli.
196 Ne his assimileris de quibus dicitur : < Cor
ris, iie
siulioriim in ore eorum (1'xcli. xxi). > El ilem :
slalim iodc nialuin siispiceris, sed dicas, qiiia 195 i Cor Btuliorum dissiinilc erii. {Prov. xv). > El
causa benediccndi boc ici il. Iieiii V» cap.
Jacobi V p. iv
., :
.
D .,
^apiado
iv- . r . • • • •
i i
^ . , , , , .
ji^giij
.
^ falui qiiasi sarciiia iii via, labia
< Qni delraliil fraln, vel jii lical fralrem sumii, de
impriuloi.tuai siultu iiarrabunl, et insensati vurba
traliilicgi,el judical le};eiii. Si auicin juiiical legem,
iiieiiarrabilia; verba inenarrabilia ; verba aulem
iioii cst faclor legis., sed jtuiex. Tu auteiii quis cs,
pru<ien[uiu slatera pondurubuulur {Eccli. xxi). >
quijudicas proxiinum? > Item, Ecclesiasiicus, cup.
Sunima ergo suminaruni b.xc crit , scilicel tardi-
XI : t Priusqoain interroges, ne vituperes quein-
loquuiii ic csse jubeo. Ei pliilosophus (Senec, ep.
qiiaiii, et cuni inlerroga^cris, corripe j^iblo lleiu :
i\) in fin.) : Qui in dubiis tiiuidus erit, nauci non
« Amputa opprubriuiii ineuiu qiiod suspicalus sum,
erit. Fa poeia (STATitis, I. xi Thebaidos ) :
quia judicia lua jticunda (rsa/. c)viii).>
C.\PIJT lAXVI. Dn spatium lenuemquenioramfmulecunctaminitlrat
lihpetus.
Contra lumorotos,
Ilic miseris fiiror est instare perieh,
Qnia suspiciosi consuevurunt esi^e rumoiosi , hu- .\ec libiare metu , et luia odisie.
jusiiiodi bomines objurgat Ajiostolus in II ad Thes- Iiupcraior Aiigusius in omnibus agendis morosus
nal. III : 1 His qui ejusnioili suiit, dcnunlianius, et fiiit, nil sinc judicio egit. Uiide et dicebat Sueto-
ob5Ccr»iiius in Doniir.ij , > h\ csl Cbrislu, i ui cum niiis : S.iiis cclcriicr fil, quidquid fil saiis bene.
: '
M" VKnnilM ACBREVIATUM, m
CAPUT LXXni. A CAPIT LIXVIII.
Contra penrjriim iniiicin ferri cnndentit, et aqnae
Conlra inconHantes, vel baHientiH.
fri(jii!(j\
SJculd«bi;t, it;t pcrcgiina jiidcia, inio diaVoliea ^
lloc \iiiuin rumorosorum comisstur inconslnuiin.
icnument», qiiifxis [^oiiiinus leniatur, ab eodein
Saepe eirim esse consueveruni inconsianies, ei, iin
sunt prohibiia;. lindft bcui. xviii : < Cavene inve-
nugigcruli. Inconstanlcs aulem redarguens Eccle-
niaiur in le, fjui ariolos scistiiuiur, observel Bomiiia
sia&licug, c. xxxiii , ait : < Prsecortlia fnlui , qnasi
vel jiuguria, iiec maleficus, nec incantalor, nec |>y-
rota carri, elquafti axis versatUis cogitaius iitius. »
thones consulai, nec divinos, ei quxrat a inortuis
Coav€niel nuUi qui secum dissidet ipse.
, veriiaiem. ? Ergo s': iibi piohibitutr. estper gladiuni,
{CiTO, in Dist., lih. i.) vel prxlium , diviriorifm orficioriim \{. judicioriin)] |
qiiapiere veritwtcm et per ignem, ve! aqu.tm, vel
Primum argamenlnm mentis bcne cumposiix est
posse niorari et secum consistere. Et Apostoius I ad aerem, nec cflicio lncaitiatoris, vel incarminatoris \
Corinlti., ullimo capiie : < Vigilaic, siate in Hdc, probes alicujus innoceiitiam. Cadem etlam auctori-
viriliier agite, * qnia muliernm csi iuconsianiia. laie caiiouica, el .iposiolica, qua illa el ista prolii-
Varium ct mutabile semper femina (Semrc, ep. 2).
hila suiiU Iiem c.tp. eodein : i Propheta qni voluc-
Cons(aniese&tote,etvidebitis auxiliura Doitiini su~ ril loqui, qiue ego ison prjccepi, inierficielttr. Sed
<
Alioquin nequaquara sed quoir.odo iiitclltgam prr inuin non esse locutunt Do-
pcr vos (// Parul, xx). » ,
inconsianies effecti, inalediciioncnt ei p(Bnam filio- miiuim? Hoc habebis signum, si quod propheia iile
rum Judae incurretis. Untie Ps. cviii : t Nutnnies, i pra.dixeiii, ei non eveneril, lioc Dominus locuius
inconstantes ei dubii , < transfeianlur filii ejus noo cst, scd pcr luinorem .'iniini sui profdicla con-
ct mcndicent, el ejicianiur de hubitaiionibus suis, finxii, ei ideo non timebis eiiin. > Sed peregrina ju-
scruietur feneralor substantiam ejus , » etc. Tales dicia et inrarniinaiioncs, vei exsecrationes aqiue,
oniin cum giispiciosis incurront matcdiclionem vel ferri candeniis, sxpe failuni, nee eflectuin con-
Cain, habentcs trcnuitam capui ei iremulum cor sequaatur. Istisenim saepe dainnalur innocens. Erga
ei inconstans , et iretnulam liiigiiaiD, « vagi et pro- si non evenerit quod pollicetur miraculaior isie,
f;»gi cum Cain super lerrain (6'^«. iv). » Omiiiis nec t.ile iudicium Socutus est Deus.
stiiititia laboral fastidio sni inconstaDles sibi , ip.^is Si autcm cvencrit, ei Deus hnjusnsodi jiidiciuin
vertwilur in uediuni, quiu t siuUus ul hina inula- non pr.-ecepil iii lege loqui vel Evangelio, ergo in-
lur (Eecli, xxvn). i Ilorum opera non habent cau- terfiii debct, conira Deum sic loqnens el incautans.
dam vel capul, * laudani divcrsa sequentes. Etlsa. C Ilem, Deuieron., c.ip. xvii : < In ore duoiui» rait
III ; ( Mulieres dominatic suni populi raei. » £l Pa- trium testium peribic qui inleincietur. > Giossa
rabol., cap. iv : < Dirige Bemitain pedibus tuis, i Nonnisi secundum vcrbum, qtiod locutus suiu, >
et omiies fhe tuse siabiiieniur. Firniamcnlum cst ailestaiiones scilicet legis et Evangenf, judex judi-
bofniaiMt tiineutibus eum {P&al. xxiv). > Ct Petro cabiieum. Et Aposiolus ad Flcbrxosvi, 3it:<0in-
dicluni est : < Cunririoa fiaircs luos {Luc. xxn). > nis controversicc finis est jurainentuin.> Et episluia
liiconstanles eniin arundinl oiniii veiiio agitats com- Iii ad Cortnih. i : « ^o.n qtiia dominamur fidei vestra^,
parantur {Maitb» xi). Ct David aii : < Lxietur cor sed adjutores sumusgaudii veslri. tCum igiiur nou
quaerenlium Domiiiurn , et conrtrmaiiiiiii (Psal. possit cogi qiiis credere , quomodo minus credeiw
Civ) , » etc. Itein : < PerGce gressus meos in semi- comburitur, ciim homo ejusmodi iitlei non possit
tis luis, ul non inoveaniur vestigia ntea {PsaU dominari ?Et David : « Non egredieris, Deus, in vinu-
xvi).> £i iiem « Confirma hoc, Deus, quod operatus tibns nostris {Psal. xlmi), > sicui oliin in miraculis
e& in nobis {P$at. lxv). > < Dominus autem firma- aiitiquoriiii) patmm: iieni Domiiius ItiaiUixo (cap*
vil l^ faciem suam, ui iret in Jcriisalem(£,uc. ix).i i^) • 103 * "^'C iit iapides
Scriptum
isli paues
N«n
iiaut. >
In cujus oic < non fuit esi et non, > A quo viiio jj 0«'« respondens dixit •
< esl : iii solo
Aposloliis II Corintb. i se excusans , ait : < Non- pane vivit homo, scd in omni verbo quod procedit
quid levitate iisus sum, ut sil apud ine, est et non? >
deure Dei : t Non ulitur potcstale, sed Seiipturaruin
Idcni : < Siabiles eslole et iniinobiles, abundanles aucioritaie, docens cos magis doctrina pugnare
in opere Domini seinper {11 Cor. xv). > Inconstan- quam miracuiis. In codem : < Noii lentabis Domi-
tem Salomoii aposiaix aequiparat Parabol. vi , di- nuin Deum luum {ihid,). > Gloasa : Suggerebal dia<
cens : < Homo aposlata > et levis , < vir inutilis boius ut aliqiio signo exploraret qtiantufn apud
gradiluroreperverso, annini oculis, terit pede, > eic. Deum posset.Sed nemode))et ientare Deum,quM<io
Glossa : Cxteriorum mobiiitate indicat, quod nulia habet ex hum.-ina rationequid faeiai. Unde quamvis
inlerius subsistat quia niobililas vel incon- oninia possit, ait suis : < Si vos pcrseciili fuerint io
;
tradice
Slatitia inetilis niembra pra^bct ittqtsicta. Iieni :
una civiiate, fngite in aliam {Matth, x).> Et ipse
< iti circuiiu impii ambulanl {Psat. xi). > Ilein :
idem fngit, qui et poiuil aliter de lemplo descendeie
< Oiiiiiem escam abominata est aiiiuia eorum {Psal.
quam pcr jactantiam se praecipiiarc {Joan. vi).
Posiquam autem delicii huniana ratio, commeniloi
se ho:no Dco, non tciitando, sed devote confltendo.
Rcisergo ad probaiioiiem aqnam xcioiypix {Nnm. v)
til rETUl CAMORIS 228
ei maleiliciiouis (eo ijiioJ dc t.\ SciipiniM moiiioreO x Undc concluilo, iii ulroijue eloiianioiuiii
alicujiis.
dure consuierein, uunquani autciii C(>rpu!» Doiniiii horum debere obscrvari naturam ejus, et ollicium
|iro|)tcr iiiiiiiain Tanccvuaiv, id fsl liuinilinlioiicin in m.inireslntione innocentiaRalicujits, ubi mir.icnlose
iniili sacrainciili. Flgo eliaiii liocl sacudos el jiissiis ulriiiiiquesua naliirn privari iu inanireslalioiicaiicu-
ab universali Ecclesia, pcregriiium jiuliciimi iion jus reaiiis, vel propierconirarielaleni-jtidicii iilrum-
exercerein. Ilem : Qiiieitain ajiprobaia qiionJam a que, scilicci juuicium aquae, et judicium igiiis,6$so
Doiiiino, el ad teinpus iii<luila, til jaciuin sarliuiii in rerellendum et repellendum.
muliiludine de Saul (/ fietj x), vel in ponciiaie el (lein : Si miracula proinissa a Doinino iu Evan-
(liinbiis, de Mallliia cl Baniaba (Acl. i), liodic iion gelio jusiis, quandoque ralliini, necsiint in nccessi-
rccipil Ecclesia ;
propler, iiiiii Yiciniain sorlilcgio- taic, ut setnper cffecluni suum conscquauiur (Marc,
runi , el qiiia mnla iunl licjua bonis (lioRkTiVi), xvi) ; ut sciticci cureniur a^gri per niai.tium iniposi-
tuni propter inceriiludincm sorlium (2G, q. 5, c. tioncm , ct liujitsmodi, siciit lesianlur sancii, qiio-
Sorte$), qnibtis servalis el jaciis, inuximc iii multi- modo lixc miracula peregrini jitdicii scuiper iii nc-
ludiiie, inalus el indignns pr.eponerelur digiio in ccssiiaie suiit, ut fiant vcl elTfCtuin suuni consc-
rcgimine ejiis. .Maliiii ergo Lcclesia elcciio.iein prae- quaniur? si f.iltunt , ergo spernenda sunt. Qiiod
l.iii comniiitihutnan.ne raiioniet discrelioiii(|uani sor- B auteiii furlim sint niiracula hujusniodi peregrina
lium inccrtiiudini. tiinc concludo, quod :ji prbpier judicia, ex eo probalur quod elemeniis iiaiura sua
dicias caiisas iion rccipii judicium sorliuni peregri- per incaniaiionein aufertur. Scd el tuiracuia facere
niini et incertuin, ciiam iti casii, ubi iioii timelur concessum est eiiam maiis a Dco, et pro inalis.
elTusio sanguinis ; niulio luiniis propler easdem Uitde : < Noiine in nomine liio dxmonia ejicimus?
causas, ei in casu ubi esi effusio sangiiinis,rccipeie (MuUh. vii) » etc. Ego taincn ctsi per nie, vel pro
debel peregriiia judicia, ad probanduin iiinorenliam, inc miracula non fiant, non ideo credam me essc
vol maliliain alicnjus. Reslat ergo ca csse lollenda iiiiiiiis lideleiii et innoceniem. Modo enim Ecciesia
dc medio Ecclesi;i', sicul ei jactum soriiutn, prseser- m.igis iniiitiiur boiiis oporibus quam miraculis.
tim cum nec aucioriiate ejus sinl instituta vel rc- Iiem Dominus : < Quxcunque peiieritis Pairein iii
repla, sed furiive el cupidc subiiitroducta. iiein : iiomine meo {Joan. \iv), » pie scilicet el perseve-
llodie iion ciediiur verilali sorliutn in co «jiiod ina- ianier;ei ca quae sunt ad salutem, id est, < siiie
jus esi, ut iii eliKciido prxlato ecclesia;, ex cujus qiiibus non esl salus, el pro vobis fient. t Vobis,
eleciione niaxime pendct salus ojus si bonus. vcl noit dico his pro quibus, vel cunira qtios petitur.
------ periculum
iniiuinei r - '
anintae si nialus eligitur.
V igitur
V ^ Quomodo
w. igiiur
"O saccrdos— magiis ct incantator
"--^ ...-p..» ...„ . pr:C'
, — —
i.ec in eo, quod niinus esi, debet credi veritaii pe- -*
sumitse exaudiri pro omnibus.pro quibus, vel con-
rcgriiii judicii; vcl si credilur, in eo qiiod niinus esl, tra quosinvocatV Item: Petrusin /)i(//o9o(Iib. i,c. 2)
eiin eo qiiod majus et utilius esi, multo magis siaif quxrcns a Gregurio, quomodo caligx imposilione
dum veritalihujusjudicii. Iicm: Piivilcgiu paucorum super morluuin resuscitatussit, scilicet, vel prupler
lioii sunt Irahenda ad conseqiientiam, ct in iegem meritum invocantis, vei merituin inatris pro fllto
conintunein. Legiinus Moyseu transiisse mare Ru- roganiis, vel meritum suscitandi, vcl saucioruni ad
brum sicco vesligio {EtocI. xiv) ; Daiiiclein de lacu quos preccs dirigiinlur. Cui Gregorius : Modo pro
ieoiiuiii illyesuiu cxiracium {Dan. vi) ; ires pueros dc iiac causa, modo pro iila, modo omiiibus his con-
tamiiioigiiis liberalos(DoH. iii); Brixium insui pnr- curreiiiibus (iiini miracuia ; sed pro quu istoruin
g.iiioiiciit in byrrlio suo pruiias dclulisse ardeuies fiunt hx'c ab liujusmodi sacerdoie? hein : Necexor-
(Okf.g. Turon. ii lib. llil. Irauc, c.i, et Yiia ejus- cismi invcnii a Salomoiie, sed nec cxorcismi iu-
licm, i. VI Surii); Acliaz ad vocem Isaia; sigiunii a vcnti ab Ecctcsia, ad cdugandos da:mones, curandos
Domiiio peiiisse {Ita. vii) , iiunc auiem a fide pnodi- cncrgumeitos, niorbos sanaiidos, de necessitate
c.iia ei suscepta, sicui nonnulla proclauiai auciori- semporsiini efficaccs laliuni, sed satpe falhint. Quo-
las, iion leinpui^ osl faoiciidi niiiacula, sed fidci et niodo ergo exorcismi, imo inalediciiones aqux vel
j^
luaiid.aoruiii polius iiiipicndi cl iiiiitaiidi opera. Yel ignis, de quorum origine ci auctoritalc penitus ig-
»i \ia iii liaiii niiracnla, irade tiobis similein alicui noralur, in iieccssiiale sunt, utscniper suosconse-
prjL-dictorum, 199 ci pcr eum flaiit, et pio rcnimis quanlur clTectus? Nunquid esl hoc ex vi exorcismo-
uiili Lcclcaia:. licm : iii judicio aqux elemenlum riiiii, vel aticiuriialis eonim, vel ex vi ordinis? Ita
cxciccl iiaturam, el ju(li<;iuiii suuii», ei niaiiifeslalio- dico, si alicni otdiiii suiit addicli, sed 200 ^"C^')'^
i>eiii, ei probalioncm iitiioc(;iiti:c nliciijus, cujiis elc- ignoraiur. Iteslai igiliir, ut cx vi cis collata hoc ha-
iiieiiii iiaiura csl, corpus poiiderosuin iiilia se rcci- beam. Scd a (iiio? Sic ergo, ex vi ordiiiis. Nunquid
pere, nisi, quasi in pilam, vcl iii naviculam corpus ergo hoc aliquis poiest seinper, qiiia sacerdos esl,
hunianumcoiivcrlatur el conttahalur, sicquc in lioc vcl quia exorcisia ? Iiem Psal. Lvni : i Intende ani-
iudicio gialia juvatitr iialura. Econlra iii judicio ferri inae mcae, ci libera caiii, propier inimicos meos »
candeniis in probaiioiiem innoccntix alicujus aufer- confundendos, vel coiivertendos nica liberatione
tttfclemento iialura sna el ofriciiiiii, qiiod est lCiie- < eiipe tiic. > Sed mirum videtur quod in hoc peii-
ram cariiKiH combureic Siinililer ccoiilrario in his lionis su£ causam coiislituit, ac si non esset libe-
judicatur eirca manif«s'.aiionem lealus, \\:\ n;aliiix randus, si licutruin eorum contingcret. Sed ailcn-
2i9 VERBUM ABliiiEMMUM. 230
(lf'ii(liim qijod ciuae s>uiii liboraiioiies : ur.a occulia, A Qui ciiain arcl>i«'piscopiis judlciuni ignis in ilioe-
qu;c fii propier ipsos sanclos, qujjiier liberali suul ccsi siia exerceri oiiiiiii!o proliibnil; jndicium vero
Macliahyci sepiem igne consumpii cnni nialre ipsa aqua^ siistinuil quo(|nu niodo, non conccdens tamen
eosilem horianie, ul eligerent poiius mori pro legi- aiiciii sacerdoii suo benediclioncm aquae celebrare,
bns Dei, quam vivere conlra cas (11 MucUab, vu). nisi prius pr:i'Slila caulione saccrdoli lienedicluro
Esi ei alla aperla, quae lii propler inimicos pnnieii- aqiiam a priiicipibns de non muliiando tnemhro, ct
tlos, vel coiiverlendos ;
qualiler ires pueri de igne, de sanguine non eltundeiido. Sed el infideles oiiin
eiiam corpore liberali suni ; proptcr quod ipse Cbrisiiano iion convicto vel ronfosso, d.ihanl iiidu-
Nabucliodonosor conversus Ueum ipsorum, quem cias triginla dienim, ui secum delibcraiei, an ido-
conlcmpseral, pntditavii (Dun. jii). Si igiiur peiis lis sacrificare vellet. Aconviclo autem aul C(Hifi'Sso,
apertam alicujus lilieraiiouom, nfc propler conver- ct iioineii Chrisli ncgaiile, nihil ampliiis, qiinm ut
sionem fralrum, vel fidei asseriionem, Deumqtie sacrificarct idolis, exigehatitr. Non eni.i», si sic seit-
leniando, provocas ad eam, ei ad miracnla facienda; liret in corde, prol)abaiiir. Quomodo igilur Ecc!o-
lempora el sialum graii* conaris reducere ad lem- sia corda hoiiiimim jiidicio per(.'griM0 cxaininare
pora el slalum veieris insirumenli, cuin Dominus praesumit ? Ve! qiiomttdo induciae legiiim* Calhaijs -
icmpore graliir» sanclis suis occulia lanluni promi- deliber.tndi iioii dantur, sed stalim comliuninlttr ?
serit, dalurus itlis manifesla lempore suo, non sicut Imoeliam qmrdam maironie honestce nolentes con-
aiiiiquis, qiil lanquam mammolrecli alliciendi erant senlire libidiiii sa^crdolum < de semiiie Chanaaii
miraculix et temporaribtis ad amorem coeleslium. {Dan. iit) ) geiiiloriiin ah cis, in lihro inortis scri-
Dominiis eiiam jusiis siib Novo Testamenlo per pta; siint el acciisaiaD iil Caiharae, et dainnaix eiiam
Isaiam xi.iti aii : < Ne meminerilis priontm, el an- a quodam petcnie ei stnlio zeljiore fidei Chrisiiaiise,
Ijqiia iic inUieamini. Ecce ego f.icio nova, et nunc loculis diviiitm Caiharorum emunciis et abire per-
orieutur, iiiiqiie cognoscetis ea. > liem in psalmo missoriiin. Unicus, q<iia panper et pallidiis ndem
cvii : ( In Dco raoiemus virtuicm, > noii in gladio, Chrisii fidcliler in omnibus confiiens , ct in spein
non hi miraciilis, sed ni Deo, scilicol in fide ejus praetendens, comhustiis csl, eo quod episcopis con-
ei boiiis operihus vincendo diabolum. Ilem : Forma gregaiis dicerei, quod nequaquam judicium ferri
bapiismalis a Cliiisio inventa, non semper coiise- caiidentis subirel, nisi ei prius per eos conslarei,
quiiiii' efreciiim suum, impedienlc macuU eiiain quod sine pcccalo moriali, ei tentaiione Domini hoc
tinius csiminalis. Qnomodo igilur forma exsecra- fieri possel. Qui aiidienles lioc verbum una omiios
bilis incarniinatioiiis lerri, iiesclo a qiio Inventa, ex ^ eiim reliquerunt, dicentes regi, non licct sibi inic-
neressilate semper hahebit efficaciam? Ilem : Si resse jiiilicio sangiiinis. Ilem Hohr.,cap. xi :<Saiicii
ccclesia infidelium promilieiet Ecclesiae lidcliuin per fidem viceriint regna : » Respoiidei AugiiSliiniS :
so susccpluram fideiii Christi, si cam veram esse Quandoqiie occtilta vicloria el Iiheiaiione, qnando-
prohaveril el examinaverit judicio ferri candenJis, que manifesia. c Operati suiil jusliliam,i hoc sein-
nuiiquid Rcclesia catholica propler tol lucrandos per. ( Adepti stint repromissiones in Chrisio.» Il.-t^c
subiret in unica persona hiijusmodi judicium ? Ah- praecedeniia semper per fidem, si justus es, adi|»i-
sit eam fiilem Chrisli incerio commiiiere judicio, scere. Non cnim in necessiiaie fidei esi, ut semper
ue astuiia el maligniiale diahoii, et cx pcrmissione adipiscaris sequentia in nriraciilorum superfioie,
Dei periclii-aretur. Oh quam causam ncc passi sunt < nt ohturaverunl ora leonnm, • etc. Sanciiiale n
Juda"! rolulum suum deferre cirea civiiaiem He- ergo slmilein sanclitali islorum prsesuniil se habeic,
mcnsem tempore siccitaiis, denegata pluvia Eccle- imo majorem, qni ex necessiiate, el ita qttod iion
sia*. ad preces et ad processiones ejusdem. Item : fallaiil, miracula operari aiieiiial. Iteni : non esse
Peregrina judicia approbanies, celebranles, vel innitendum talsiiali ei inceriiiiKlini pcregrini jndicii
subeunies, videntitr se parificare Joanni, c qui iii mulia exempla probant, ut illiid dcxdiiuo Aiiretia-
ferveniis olei dorniin missus, illujsus, > et menteet D "e«>si snspenso jiro leliquiis ccclcsiai sancli Samso-
corpoie, « exivii. > Similes eiiam videri volunl nisfuriim suhlaiis.
beato Marccll o Pa risiensi. Qui, cum super nianus Qiiae aliiis, poslea deprchensus, confessiis cst se
ejus faber massain ferri igniiam ponerei, et eo pru- fiustuiisse. El iiliid dc rccliisoCompciidiensi, qui pio
iias in thurihulu poni roganie, ait De calorc ignis
: tonsimili furto nimis audax.qttia nihil conscius,
calet, et uovem poiidera habet. Manus autem tui tulit ferruin candons el comhuslus esl. El illnd de
peccatoris, nunqiiam fiat statera ponderis ferri can- reclusa familiari Caiharis. Unde et viluit nomon
deniis. Ilem, ul cxemplis iitamur: In Remensi con- ejiis in populo, adeo ut nec essei qiii eam fame
morieiilcm pasceiet. Qua; ad consiliuin cnjusdani
cilio (aiinu lUS), pixsidenle papa 201 Elngenio,
quidam Manich:rus coiiviclus, el confessus huiresim decani rcligiosi coufessa 202 C' P''"^» 'l'"''' o'''"'*
suam dc communi dccielo concilii incarceraius esl, 110 immuiiis e.ssel a praviiaie hxreiica Caiharoriin:,
purgationom stii Inlil forrum.et his combusia
non interfeclus, non iiiembro mutilatus, sed ite aiios in
Sam- Ei illud de poregrino Anglico, ciii sine comiie
corrumperet, el si forte poeuiteret in carcei e csl.
ejns
sonis ejusdem civiialis archiepiscopi posilus, aqoa siio rcdeunli dc partihus Jorosolymitanis, socio
divcrlcnte ad S. Jacobum, impositiim csi (.i parcn-
et tenui diarla alius est donec obiret.
:
1C1 PETRi CANTOIllS 25i
liLas socii ejns per ca1uint«lani). «l^oi' cn» '" via A fiimi «Uvisinucs graiiarum ? Vel ciim siiit omnia
•eciJts««i. Li)«le cl juJiciuni :i(|ii£ suLiens, periii; unum incmbruin, iibi corpiis? Uein : Hoc coiirertur
reTerieute socio ejiis in Aitgliaiu iii brevi pust sus- eis cx doDO Spiriins sancti lanitim, vel cx vi ordi-
p^isioiieiii ejiis. Iii duliiis ergo teiienda esl st'iU^n* nis. Si ex dono Spiritns sancii, igiiur aliquis potest
tia, potissiine in causa songuiitis, ubi iion conjectii- carereboc doiio propier inaculara aliqnam. Et quia
raliier vcl probabiliier uinium esi piocoiieiidum, sed I divisiones gratiariiui siiiit, i quoinoJo igiliir oiii-
limpiilissiiiiis el luce clarioribu* raiionibns juditaii- iics pra'Siiiiiuiit iiaiic poicsialeiii excrccie ? Quoil
diim, ne aliler judicans reus si-i moriis coiidemiiaii. boc cx vi ordiiiis Qai laiiiuni , videiiir cx eu qiiod
Sed iiec con\ icii ab hiijusniodi jiidicio tradeiidi essent hiijiismodi judicium contra institutionein et probi-
morli, quia lioc jiidiciuiii <|iiodamniodo eslcccicsia- bilionem eccicsiasiicani cxerceiur. Iieni : Calum-
siicuin, qiiia non eserceiur siiic prspseniia &acerdoiis, nia in boc judicio manet impunita.
p«r quod, cnm iraditur iiiorli, a sacerdoie iradiiur; Unde ei passiin, et lenierarie prosilllnr in accu-
(pia illud ab co fil, ciijus auctontaie fu. Sed cl B. saiionem cujiisqnc : crgo boc judicium inxf|uale et
Tbjinas C.intiiariensis. Ctericiim degr^idaiiim noluit iiijusium esi. cum secundnm legem, calumniantes
pro eodem criniiue nlias puiiiri, qiiia < noii piinil Deus in vindictam bimilitndo cxposcat supplicii. Item
bis in idipsum (A'u/(n>m i jiixta LXX, ci citatur15, B Isaias, cap. \liv : f Ergo Deiis /aciens omiiia ex-
q. 2, c. QucciitiuH eil).t i^md anle Catliari convicii tcndens ccebis solus, siabiliens terramf.et niillus
vel c^nfefisi noii sinl occidcndi, uisi credidcrit ma- niccniD. Irrita faciens signa divinorum, ei ariolos
Hualiter Ecclcsia, quud sibi possinl resisiere, vide- in furorein veriens; converlens sapienles rclrorsuui,
lur. Ait eiiim Aposioius : < H:eivticuni bominera ci scieniiam corum slultam facicns. i Iteni : Pra!-
post irinam admonilionem, devila (7'K. iii). » INuii bere alicui opporiunilalem, vcl occasioucm foi ni-
ail, occide. licui David : < Increpa feras aruiidiniSt candi, cuin possis impedire, peccaiuin luorlalc csu
et uifcsipa, iie sit congrc^alio lanroiuni in vaccis Ergo et pricbere opportunitatein, vel occasioncni
pi*puloriiiii i^Ptal. Lxvii). I Uecluileiidi ergo sunt, eiliuidendi sanguinem alictfjus cum possis inipedirc,
non occid<Midi. Uude super iilum lucum 11 Ueg. xvi vel non conseniire, magis moriale est, cum et boc,
* Ingredere ad coucubinas patris luis , » etc. ait illo sit peccatuin majiis. Sic et sacerdos incarnii-
bidorus : i'cr concubiuas David ab Absalon corru- nuns elemcniuin et rcus subieus tale judiciuui, nior-
ptas, bxreticos ei apusiatas acccpiiuus. Ad bas Da- taiiter peccant. Scd dices : Nunquam muilitndo
vid ullra uoii in^rediiur, tiec bi siiuiiitcr regimini est in causa, ideoque non posse resisli. Sed nun-
Ecclesia; praeponuiiiur. llis iaiiicii juliet David in quid muliiludo pos&et facere simplicem fomicatio-
cusiodia posiiis aliiiienta ministran, a consortio aa-C nem noii esse peccaium mortale, vel magis toicra>
tem bonoruiu alienari debcnl. Non autem pasium bile, si omnes rornicarenlur? Absit! Juxla illud :
talibus rciiuil, scd prxbcre jubci, ul couverlaaiur < Uuliitudo nou parit peccanii pairocinium, » Eigo
beueflcioruui occabioiie. liem lil fteg. ti : <,Hodie te nec in boc inajori. Ego igitur reus, juramento me
iiou iiiierGciam, quia porlasti arcam Domtui,» etc. purgarem, ncc nltra procederem. Sacerdos simili*
Aposiolo etiaiii, eo qiiod oiunia coniemnerel, et ter, non benediccretu aquam vel ferruro, nec reli-
Irequenles iribtiiationes ftiisiinerel, impositum est qiiias et sancta pra^>erem, ut snper ea juraret
a pseudo qiiod non sane crederet, nec vir Dci essel. coinmissnrus monomacbiam, ne per auctoriiaiem
Lnde ii, ad Corinib. c. iv, « Ergo uiorsin nobis et occasioncin essem rens sanguinis effusionis.
operatiir, eo quod noii creditis sicut asseritis,( viia Uem : Veritas bujus judicii, vel consistit io ofiicio
auiem operaiur iii voLiis, > eo qiiod creditis. Suc« sacerdoiis taniuni, vcl in volunlate rei judiciuiu
ceduiii eutm vobis bona ad nutuin, nobis auiem subire Yoleiiiis, vel in utroque; sed non in oflScio
semper inala ei mors iinniinent. David aulem aii :
sacerdoiis tanium, quia pro lioc solo non /ieret;
Quia : < Memoriam fecii niirubiliuiti suorum mise* nec io voluntau; rei, quia inviius subit. Vel si vo-
ricors et miserator Domiuus (P««/. cx). » Non ergo j) luntarius : An idco eril iioc judicium juslum? Si
cxpccies, ul seinperpro tc ista raciai,quae aliquando boc : Ergo itijiistnni erii iii eo quod invitus subierit?
fecit, ut memorijm eoruin baberes. Item : Apo&tolus, Vel si coacius, et si per violentiam in cnpam ini-
1 ad Coriutl]., cap. xii, oslcndil diversiiaiem pei- miliilur, eritne staiidum judicio aqux? Quid igitur,
»on:«niin secundum oflicia in Ecclesia , cl divisio- Bi iion babes ex bttmana ra^ione quid facias? dicas x
nein gratiarum io ea; quia : < Alii daiur pcr spiri- < lii ntanui. tuas , Domine , coiamendo spiritucs
luro sermo sapieiitix ; alii sernio scieuti£ secun- nieum (P»«/. xxx). » Terra vero corporis mei, ut
duiii eiirudcm Spiriiuin ; alteri lides in codem Spi- vitieris cxpedire, vel detur in inauus impii, vel, si
rilu ;alii gratia sanitatum iit uiio Spiiliu ; ali: cpcra- placeai, liberciur. Iiein : P:itei hiijusniodi judicium
tio viruiium, miraculorum, omnibus
» elc. Si igiliir injustuiii e&se, ex dolo eicauiela, qux in co exer'
conferlur opcratio virtiiinm, maxiiiic iii percgrino cetur, ut iii ligando corpus bumanuin iii iiavicnlam,
judicio, quoniodo < divisiones graiianiiii suiil ? ve&iculaiii pilam
» vel in ilemitteudo, in spiiitum
Vcl : Quomodo aiii a sacerdoiibus ad exsecran,lum retinendo, quo relenio corpiis sut»erenatat. Sicergo
ac^uani adiiiiliuntiir ' Si solis
iioii sacerdotibus 203 inccrtitudini et cautelsc dcniitieniis, vel timoris
ct otunibiis coiifertiir potcslas qtioniodo
lia.'c
, lol iiiiinissi ub qiicm .«^pirTium rciiiiet, couiiuittetur
:
i3S \ERBUM ABBKEVIATLM. 5'1
sangms numanu^ efrunJeiulii», < pro 1110 saiiguiuem A Esi enim conlcmplaiiva excellens , «jua ()iiis
suiim effuilil Domiiuis Jesus r.iirisliis [Mallli. xxvi).) meiiie inbacret conicmplalioni Trinilaiis ei coele-
I(em : Pugil 204^^"^""^^^'*"^ nionomacbiain, vel sliuin spiriiuiim. Esi el conteinplaiiva indignior, ut
confidit in viriiiie ei robore siio nvjj,Ms, vel in e\er- leciio , scriplilatio, ei huju?modi, guae et conlem-
cilio arlis, vel in oinnimoda innoceiUia sua, Yel in plaiivae pariessunt respeciii aciivae inferioris, quje
niiraculo Dei ruciendo. Si in viriiiie sua vel in arlis el conjugaiis cst in rcmedium. Est etiam acliva
peniia , ergo inxquale csi judicium. Si in omni- prxlati diguior iii mcritum. Ad mediuin crgo red>
moila iniiocenlia, pru^sumptio esl, ct aniicipatio eai fastidilus in excclleniiore conlemplativa. Uem :
(liviiii jiulieii, in qno soln < mtiniresjabnnlur nlis- Tradiiio dc proprielaie fugienda, el de non ero-
conOiia coniis noslri (/ Cor. iv). > Si in miraciilo, gando paupcribus, de non subveniendo iribulali»,
diabolica leniaiio est, cum ditliim sit : • Non len- nisipereum, ciii dispen aiio crediiaesi, obviaro
labis Doiiiiiium Deum tudin {Maiih. iv), > dum Iiabes vidctur his prceceplis : < Esio consentiens advcrsa*
quid agas secundiim liumanam raiionem. Ilein :
rio luo (Sfaith. v) , i Evangelio scilicet, qiiod csl
Palel lnijusnioili jtidiciuni esse injiislum, rx co riuod lilii itbbas el advcrsarius in via, quod ciamat
diversi divcrsa dc ipso scniiani. Quidain iniiuissiim I Fraiigc esuricnli panem {Ita. lvjii), i cic. Et iiein
inaquam, si fundiiin non tetigeiii, damnani; alji ^ » Omni peienli te iribue {Lnc. vi). i El iltm : i S\
Hlum Jusiificani ei salvant, si aqna toium eum re- csuiicril inimicus luus, ciba (Rom. xu),» eic.
illiiin
ceperii, et concluscrii, ei operueiii cum capillis; Iiena : < Uetigio nuinda et immacnlata bxc esl
aiii (eisi soli capilli enalcni, cum sinl exoreinenta Visiiaie piipillos et viduas in iribulatione eonnn ,
rurporis, non desubsianiia cjiis) lalem justum pro- cl inimaciiiaium se cnstodirc ab hoc sxculo (Jac.
nunliant. Iicin : Fcrrum si a iribusdeferaiur, n.inus i). I Iicm : < Qiii liabet duas tunicas , dei unam
ignituin et calidum est delatum ab ulliino. Undc cl Don babcnti, et escas siiniliier (Ltic. iii). > Marli-
nianus tertii invenla est noii combusta, ciiin a iri- nus supererngavii, qui palli'.iin panperi dimidlaviu
Lus defcrreiur, manusqiie alioniin combuslau essciit. Item : < Qui videiii frairem suum necessitalem lia»
llem : Callosa est manuSj vel non. Exemplnm dc benicin , et clauserii viscera sua ab co, quomodo
eo, qui praeparans unum de filiis suis ad judiciiuii cbaritas Dei est in eo? > (i Joan. iii.) Ait enim :
aquae, sex supcrnaiantibiis, sepiimuin aquae impo- « Qnod uni ex minimis nieis fedstis, mihirecisiis
suit, qui siaiim fundum pcliii. Isie, inquit, iniiiji (3/a///j. xxv). » Credo Mariinum in necessilaie, qujj
iiecessarius ei»t, ei post pcr illuin cvicii. legein iion iiabot, si supersles esset, poiiiis vella
CAPUT LX.MX. oblemperarc abliali evangelico, ul majori adver-
Conlra tradilionum ouerositateni el muUiiudluem. sario ,
quain abbal! niiliianli in clauslro.
Praeler supradicus Iradiiiones ct adinvtnUones S:c et niunaclius quidam religiosus , Deo poiius
diabolicas de peregrinis judiciis omnino illicitas, ({uain Itominibus ubiemperans , abbatis Ii0s{i'is
sunt quxdam iraditioncs licitae et utiles. Sa-pe cappum furaiusesl, dans eam pauperi nudo; fia«
lamen, et in casu divinis pr:."ccpii3 cvungolicis et trem eiiain compeditum in itocte Dominica! Nativi»
aposlolicis, sicut videlur, obiceui ei contrarieiatem taiis solvii et permisil abire, quia noele ilia « mel-
prxbeiites. Sunt et alix licitac, nulluinque ofiendi- liflui facli sunt coBli (Luc. ii), i etpax, ei iiber-
culum mandatis divinis parienics, tt tamen prae tas rcddita est hominibus. Uem : iradiiio de Ja*
muUiludine sua gravani consiituenles , et inuijc- cendo in euculia crucis rormam babente, eo quoj
dientes illis transgressorcs, nisi iu parciiaie et in dixcrii B. Benedictus (in Regula, c. 22) : MonacW
paucilate, el nonnisi pro manifesiissima causa el semper vcstiii ct prajcincii jaceani, ut prompiiores
ulili instiluendi£ essent. Obicem videntur prxbcre ei magis parali sinl occurrere Domino, conlradiccre
(livinis prarcepiis. Hoe evacuant evangelicam liber- videiur huic mandato : < Uationabiie sit obscquium
taiem corripiendi frairem, scilicet silentium, iran- vestrum (Rom, xii). > Ei iiem : Exeinplum Poiri
quilliias ei religio cbustri, nisi in venialibus el i" carcere.dormientis (Act. xix). Sed cuin paratio.
£>
miaus atrocibus criminjbus, et iia in airocioribus res essent si calceati jacerent (cum majuri cniin
doruiit et exspirat forte apud clausirales boc man- mora calceaniur quam Yestiuntiir), cur ci boc cii
4aium : < Si peccavcrit in te fraler tuus, corripe ob eamdem causam non est prxccpinni? Sed iiun-
eum (Uatth.x\\i\), t eic, secundum rormameccle- quid monacho jacere nudum licel? Nec clericum
Biasiicam ei ordinem Judiciarinm. item : Traditio decet, cujus caro nuda niinqiiam debet a|iparfre.
de noii rccedendo a conteinphiliva ad activam, nisi Utruni auiem monachus submersus (eo quod in flii-
pro uiilitaie Ecclesix, his obvial inandaiis : Domi- ctibus ct periculo iiinica noluerii exui, niagis in-
nus suis dedit poiestaleni cujusque operis (Maltli. nitens iraditioni quam prxceplo Dei, scilicet : < Nnn
tenlabis Doniinum Deuin liiuin (MaUli. iv). i lla-
x). Et item : < Si dexlera lua scMndnlizat te, abjice
cam, et projice abs ic (Matth. v), > id esl si con- bens quid racerel de hiiinana raiione) debeal dam-
tcmplaliva oOendicuium ct txdium tiLi pcperit, iiari vel Chrisiiana tepuliura sepeliri, non csl meuin
judicare. Fortc enim sc tiinica non exuit per in-
redi ad activam. Non 205 ^•'"O ^^ quamlibei, sed
ad cam, qux ei conteniplativa esi rcspeclu aciivae ternarn inspiralionem, poiius qiiam ob zclum san-
infcrioris. ctae Iradiiionis, vcl sccundum scieniinm conimo-
Patbcxl. CCV. 8
,
535 f*ETRI CANTORIS ^S6
iiem. Iiem : irailiiio cle iion coopericiulo capiie loro A (radilioncs dc lcrlio gcncre aflrnnlaiis, el quasdaiii
in monasterio, snpritdiclo mandalo obviat : i Ra- alias modo irrilum el ratum, niodo nrmum fiat
lionabiie sii obseqiiiiun vcsirum {liom. xii). i Qui- garriiiiiate advocatorum , rcliculis tradiiionnm in-
daro antcm conversiis , cum ei venirei in diil)iiim, nitcntinm, quibns loculos proprios impleant , et
iilrum mngis parcndum essel hiiinanis Iradiiioni- alios cmiingant , aJeo ut sacrameninm inairimonii
biis, an diviiiis , clcgii prvponcre, 206 '» •'cces- in dciisnin laicis verlatnr.Videeliam qiiottraiisgres-
silale , opera picliilis maiidalis lioininis; el forle sorcs coiisiiluant, si observandse rnerinl (raditio-
Spiritus saiicliis, qiii eiini leceral diibilare , qiiid ncs oiiines iradilsc de solenmitatibns ordinis judi-
esset ageiidnm in dnbio, rcvelavil, ne pnslpnnetis (iarii.qiicin prolralienles advocaii, dnm molinnlnr,
opera iniscricordiio rcprelieitsibilis videreliir ciim diim comnniur, aniius est. Aposioln.s lamcn asscrii»
IMiarisaeis ,
qiribns ait Oous : i Vos auiein dicilis ,
(|iiiai Oiiiiiiscontrovcrsix nnisesijuranientnni(//e(r.
»i dixerii bomo 1'airi vcl niiilii corban (qiiod esl vi) ; » ct Moyscs : « In oie duornm anl trinin lostinin
donnm) qiiodciinr|iio 2\ nie, libi prorueril. Et nllra slal onine vcrbum {Deul. xvii). > El conies Theobal-
iion diniiititis eniii quid(|iiain facere patri vel nia- (Ins slans pcde in uno 207 ninlias lilcs dirimebaL
Ui : rescindenies verbnin Oei per iraditionein \e- Ul aulein planior el cerlior dociriiia snper licilis
slram (ilarc. vii). » In iinplclionc igiliir niainlaio- ^* vel illicilis iradilionibiis habealur, distingnendinii
rnm Dei poliiis debcinns cxcrcei i fiiin David , f|iii csi, qnoniain qiucdain Iradiliones recta fronie coii-
:iil : I Ll in a<linveiilionibiis tuis rxcrcebor {Psul. trariic snnt niandaiis diviiiis, ut traditio de Corban,
i.xxvi). t Niinc laineii nniliilndinc novaruni tradi- ^Miic : I Ilonora pairein el nialrem {Marc. vii). »
lionum rcvooare videnmr jngiin.' < ct onus inipor- Qiucdam eis obiccm el impediiiienliim, qiio iniiiiis
labile,qMod iicqne iios, neqiic patics noslri pit- iinpleaiilur, faciunt, nl illa Iradilio canonic:e regn-
(iierunt portare {Act. xv), i qua; sa^po daiil niate- laris dc iion conlilcndo cafiellaiio siio in quibiis-
riam et occasioncm dclin((iiendi. Vide Apostolinn dam criniiiiibus a convcrsis siiis, scd priori, sic in-
non ni&i pancas traditioncs bonesias et myslicas slitnla Obavaritiam, Sicnt eiiain illa IradilioCrandi-
inslUuissc , nl de vchuido capile ninlieris i in ora- Moni<'iisinin, de noii con/iieiido furium, vel iapsnni
l one propier angelos (/ Cor. xi) , » ct hiijnsinodi. lcarni», et qnaedain alia crimina, nisi priori Granlli-
Aiilonins eliam ereinila qnibnsdain rdigiosis qnrc- Montensi, peccanie usque ad eiiin per cellnlas suas
i-eniibus ab eo regnlam et lorinam religiose vivendi, a Darbato inisso, qni ne peccalnin smim sic onini-
iradidil eis fodicein Evan?elii. In Laleranciisi eliain biis inanifestareiur, ilind s;npe cl sacerdoti ei oni-
concilio sedeniibns Patribiis ad coiidonda iiova „ nibus aliis osiendil. Qiuedam eiiam iradiiar citra ea,
« --.!_
decreta ail Joannes Carnoicnsis(l-2): Absil,
-_r. •_/I,1iAi-'--
iiir]iiit,
•- ^* ' ..
in
!l - •!•.- -. ..
quibns non periclilalur veritas, ul de observaiulo
iiova condi , vel plurima veiernin reiniingi ei inno- sileiitio, ci hujusmodi, parinnl scrupulosiialem in
vari ! Miillitudinc eliani invenlornm pru^gravamnr, conscienliis plurimorum, si scilicet non observaia:
cnm dicat .tucloriias ,
qnia eiiam de iitilibns aliqua constituani iransijressoreni Gt niiiius obeJJeniein,
postponenda sunt, ne ninliiindiiie ntiliiiin grave- vel non, ciiin cilra illaspossil c^^se salus. Qn«dani
mur. Imo idco potius proecipienduni et laborandinn eiiani prce muliiiudiiio, gnierant, eas implere vo-
esset, Ul Evangdiuin obscrvaretur, cui iniiic pauci Ieniibij3, fastidium et acedium, cum scriplnm sil,
obedinnt. Tinicainus jie dicat nobis Dominns : qnia i^Malcdiclns oiiinis ipii facit opus Doi ncgligen-
Cenc irriium facitis prrcccplun) Dei, nl Iradidonem ler {Jerem. xlviii), i Ei Ilieronyinus : Mclius csl —
veslram scrvclis. Tales in vaiiiim coliiui nio , dieil niiuin psaliniiiii cuin liilaiitale inentis tlecantare,
Dominng {Marc. vii). Vide etiain qiiol Iransgres- qnain cenlum iii trislitia cl acedia, qnia hilaiilcr
*orcs toniliiual decrciuin Giegorii nliinii (Gieg. psjlleiilein elorantcm diligii Dimis, non cx irisliiia,
VII) de jcjnnando in qnarta feria ct scxla iifqiic vel neccssitalc. Absii igiltirex pracccpio niuliipli-
}d quinque annos in consolationem et visitalioneni care Maiuliiias, psalmos vcl preces, irisi adfncrit
tcclesia; Jerosolymitanae; de jcjunando eiiain ad- D devotio!liem,qua;dam .schisma et divisionem quain-
vcnlum Domini , quod qnidam interpretanlur csse daiii unitatis constiluunt, ut traditiones tiadiia: su-
f^xbortationem , alii consilium, alii diciiiil ci csse per diversis inodis canlandi, psalleiidi, ei iegendi in
derogalum inurc utcnlinm in coiilraiiniii. Vidc diversis monasleiiis, cl clericorum ccclesiis, cnni
cliam qnod iraiisgressores constiluunt dcciela La- niiitas in omnibiis, quaniuin possnimis, servaml;i
tcranensis concilii (lit. i, cap. 8), nt illiul dc sil, qnx est vinculuin pacis ccclesiasticae. Ilen» :
revocandis deciniis a manibus laicorni!) snb inler* Qiijidain iradilioncs inipletx, ut de cantandis voca-
minalione analliciiialis ; ct illiid de beiicficio ec- libns Iioris, niiniam parinnl sccuriiaiem, qiiasi cas
cicsiasiico non proinitiendo antcf|iiani vacaret, in iinplons, niininie vel iniiius lenealnr ad realiuni ini-
qiiibus bodic dis|>ensalur niilla Iia! ila nionioiia pleiioncm, qiiae suiii septem opcra misericordiip
prxcedcnliuin canonum q. 3, 1'orro duoruiii). (."lii
, fuin scriptum sil, qiiia : i IIxc oporlnil facerc, cl
Vide [mi. vidi] eiiam quomodo illtid saiiclissirnnin il!a iion omiiiere {Malili. xxiii; Lttc. xi.)»Quod si Iiaec,
sacrainentum EccIe.-^iiC, scilitel niairinionium , p<T vcl illa iiecesse esl oinir.cre, pniins liu-c oiiiittaniur.
Li-^; Sub Alcxandro III, conc. iii ceciimeniciiin.
, ,
'i57 VERBUM ABBREYIATUM. «-.«
rroilliseHiinomlsslsexprobrabiliirnobis in judicio, A piJum:q«od ciiamabominalusesl stimmusponiirex.
et < mnleiiiitus omnis, qui non implcvei il oninia scri- Itcm, in alia, juratur nc quis admiltat dipensatio-
ptainlibrohoc (Grt/. iii ; /l//oc. i), » evangelico. Sedin iiem, vel relaxalioncm, vcl augmcntum foraneitatis
<decacbordopsalierio(/*srt/. xci),» in canlico Psalmi siiu; cti.un cum pra^cepio domini papcn, et volunlalc
ctps:iIii)oCanlici,pra!cipimurlaudarcDominum,non capiluli, volentlum angere pensioncin ejiis, el iin
semper in canticoCanlici, vel psalmo Psalmi. Al- abjuratin se ficri opcra pielatis iii ecclesia illa. Et
lernandacnim suni b9^c ei pro necessilaie fralrum, nl finem Iradilionibus, imo incrcpationibus enrniu
el pro fastidio (ollendo. < Psallas > igiliir < spiritu, imponamus, fere communis esl iraditio in ecclesia,
psallas el inenle (/ Cor. xiv),» noni colans culicem, mullisque pericnlosa.quod cum iniiitiiiiur el invc-
glulicns cam^Ium {Matth. xxni) ; > non rclinquas stitur sacerdos dc ciira animarnm, jiiraiur ab eo se
Spirilnm litteraj vivificaniem propicr Iradilionem , observalurum omnia jura et piicccpia m.ijornni
(feierminationem vel remolam alicujus exposiiio- prajlalorum, et quod nec supprimci vel celabii, si
nem, sed cum Nicolaoei de propeadbajreas, qni anic viderit aliqnos sibi subdilos delinqiicntes, liiigantcs,
ocnlos nienlis scmper babebai boc evangelicum : rixantes, .seque propulsanles iii ccmelerio, vel (iie
( Nisi qnis renuiitiaverit omnibiis^ qiK« possidet, foslo, et bujnsmodi (ex quibtis poiins possil bursa
non, » etc. {Luc. xiv.) Pranlcrea nolan.ium quasdam c cmungi, quam anima salvari) ; sed refiTci ea ad no-
iradiliones ei consueiMdines periculosas csse super liliain majorum prtelaioruui : quod juramentum
s:icramcnlis pr.TSt.^.ndisacanonizandis, ei instiiuen- pliiribus .^cnipiilum pepcrit. Vidcliir cnim licitnni
dis 208 '" eeclesiis. Yeibi causa, in quadam ec- ex eo, quod sic jnrans cnrain aiiiinanim, (iiiani
clesia juratnr a cunonizando, quod pro possc siio ,
babel, non babct nisi a superiore |>radato pcnden-
et secundiiin gradnm el oniinem snuin in cccicsia lem. 209 Ergo ct judicio ejus el Iradilionibus sla-
cvscquctiir jiisliliam ci viiididam prodamnis ct in- lutis ab eo de ipsis rcgendis, videiur csse sian Inm
juriis sibi et ecclc$ix,vel bominibus ejus iliaiis, ei acquiesccndum; sic niinori, econlra, sic jiirans
quo:Isacramcnluinpra.'Ccps cst, sicut suinmus ponti- boc mandatum Domini pricterii : < Si peccavit iu le
fex super boc consultiis teslains esl. Quis enim frater tiius, vade et corripe eiim inicr te ct ipsuin
oiiani de obsequendo pro possc suo Deo, sine prx- solnm; si te aiidicrit, hicralus ciis fralrem tuuin
cipilio jurarei?Est tamenquoddam pro posse ncces- {Mntlli. xviii). » Hic autem stalim cogilur diccre
silalis, ad quod lcnemur. Unde frustra m:u)us ad ccclcsia». Ilcm, sic leferens liies cl delicia ad qu;c-
Deuin erigil, qni cas pro possc ad paupcrcs non ex- siores palaiii, cmuiiclores ct depilatores, acmiiialor
4 lendit. Itcm, in alia jinaiur dc ccrta summa non re
^
crli discordicE, perdelque animas subditorum,eoruni
odiuni incurrens. Item, Moyses instiluens decanos
uaiida in ablaiis ccclcsiae vel bominum iHins, ul
«lc ceniiim libris.cenium solidos t;>niiim csse reniii- centuriones, el quinquagenarios {Exod. xviii ;
tendos spolialori, de ccniiun solidis.qniiique solidi, Deui. i), non eos asirinxit juramenlo, sed eis siui-
qiiodsacramentumconiinct iniqnitatcm. Piivatcnim pliciier praecepil, nl m.ijores qurcstiones, et quas
jtiianiem a libcrtaie ci pictate evangclica : < Diinii- solvcre non sufficercnt, rcferrcnl ad ipsiim. Item,
lileel (Hmillclur vobis {Lnc. vi) ; » el a consilii» secundum leges nullus lenetur accusare. liem, alia
Aposioli implendo, sciliccl : < Non oporict serviim raiione videlurboc sacramentum iiiiciium, coquod
Dei iiiigare (// Tim. ii). » Quarc, etc, si licitum scilicei plane obviet huic mandaio Domini : < Si
cst juretur (/ Cor. vi), tamen aslringcre se jiira- rccordatus fiieris quia fraier tuus aliquid hahet
inciiio, periculosiim est pro casibus cmergcndis; ut adversum le {Multli. v), » ci mandalo Apostoli, qui
pro portione milii debila, nunquam me sic obliga- ait : < Pacem babelole inler vos(/ Tltess. v). < Quse
rem. Item, in alia iiiraiur dc bominibus ecclcsiK> pax Iiodie lurbaUir et rumpitur ciipidiiaie pralato-
incendiarium, furem, homicidam, convictum vel rum non paiieniium aliquos, prius inimicantes, sibi
confestum exlorrem fieri, exbairedari vel eliam ex- reconciliari gratis, nisi prius scilicet lacrymeniur
tcrminari afinibus illius Ecc!esi3e,suspcciuin debere |^
rei quam pro delicto. Quod
pro bursa sua cmuncla
purgari judicio ignis vel aquse; ei hoc sacramen- palei per exemplum pucrorum, qiiorum unus, lu-
luin diaholicam continei prjpsumptionem, sicut iii dendo, alium sagitia vulneravil nsqiie ad mortem.
' Decretali leslalus est papa Alexander {fortc Alcx. Quorum Palres (cumunus eorum, sciliccl, Paicr in-
Ul). Item, in alia ecclesia juratnr de ingcnuitate, lerfectoi is dives cssel) non perniifsi siiiit sibi recon-
et servo non recipiendo in ca ; ct boc propter servos ciliari gratis. Juramenliim nnieni iii iium vidcretur,
et familiam principis amovendos, pro qiiibus snsce- quod minor jurarel se cxsccuiiiinm \iccs nnijoris
plis, remissius ageretur conlra principcm nialeli- proposse suo, el quod ncc cciabii jma ejos pro pre-
eum ; sed h«c ecclesia modo servos illius principis )n'io liicro captando in miiioribus, ot qiiod cnoriiiia
recipit, ci alienos ejusdem condiiionis magis pro- delicla, ad quuj ciiranda cxigilur ni;ijor meiliciis,
bos, jurat.se non recepturain. Ecce quain diiricile rcferei ad majorein. Aposioius ciiaiii oiniics iradi-
aboletur viscosa ct invotcrala consuetudo. Iiem, in lioncs pi;Etcrncccssari.is saluti, evacuare vide:urin
alia ecclesia juratur de non suscipicndo pignore, II ad Cor. cap. viii : < Non qiiasi iinperansdico ficri
nisl aiireo ve! argentco, pro rcbus vcl d;imnis ccclc- a vobis graliam ct commiinicationem minislcrii in
si;c illatis, ct !»oc vanum esl, vel frivoliim, vd cu- sanclos, ne rorie inobcdicndo iransgrediamini ; sed
PEini CANTOniS 2i0
p«r aliorum idlicliudinein, ri Teslrat charilaiis A videnKir, «iHijiisla mnres cl volunlalemstiam.illiim
iiigcnium comproUans. » liciii, Domimis niillcns i\\- levigantesexpoiiunt.t Justns autcm, eiex flde vivcns
ftcipiilos pixdicare aii illis : t litlirinos ciirale, f ir. {Hehr. x) , » •'>il : « Adhsesi de prope lcsiimoniis
Gr»lis arcepisiis.gratis <iaic. Niliil (nlerilis vobis- luls, Domine {Psal, cxvm), > non interponens su-
ciim; eJenies cl bibenles, (|ti.T npiid illossuiil; et pcrfluam, vel pravam exposiiionem ei volunlariam,
riiiii (ligiioin civiiule iiianeic {Mfilih. x).> Nonnc hiiie quasi rcpagnlum intcr me et illa, qno minus per e^
<ioclr<h.c videnliir conlraiie inslKiilionos il.itjp ilc I ciirrerem viam mandaiorum tnoriim (ibid.), » quo
rcci|iien.iis le^alis ciiin Uii vol tot cqiiiK, ciiiii lanla minns ipsa mihi liiccrent. Nam : « Lncerna pedibus
ramili.n, «le cxaclionc pastus piurinni rt;rcuIoriim ? mcis verbiim ttium, el Inmen .«teniilis meis^ifrid.). >
Eorum cii.im, qiix non « sitnl in domo » in.iximo Ei Hieronymus ail: Nuilius nnqiiam ancioriiaie, vel
ciim ilji non praedicenl ncc opcrcntnr ; Aposlolns exetiipln pcrierriius, aliciii pervcrsiiali, vel Scri-
(!orinliiiis eliain pr.Ttlicaiis, cl niliil ab ei» accipiens, ptnrje sarr.TC pravx expositioni consensi. Et phiio-
diril se spoliasse iilias errlesias, qiiie ei Intrrim soplins (Seneca) Siimina mtiorumesl, qnod.ad <'.\-
:
xiiinptus olilatos miiiisiraverc. Not» qiiod spolialo- empla maloruin vivlinns.Qitid igiltir? Semper prins
rom appelial ctiani siimp'iis modicos, cl sine qnl- Irgoin coiisidercs anicqiiam oxempinm ctiju5Ciinqiic
I111& n<»n poicral vivcrc» Aposiolns ergo in ncccs- seqiiaris, ne offendas. « Iii multis enim offendiaius
sariim esspnliav"! C( clcsias (// Cor. xi), » isii in s«- oinnos (Jnc. iit), » cti.Tiii prael.iti, qunriim vita deberet
pcifliiis ess cscoriant. ftssc lcclio211 siilidilorum.et inierprelalio sacro
210 CAPLT LXXX. Scripinrae (Grec, MoraL, 1. xxx). El Dens in psalmo
Contra molUeutfs ercutn sacrw Scripiur^r. XXI : « Facinm est cormeum, » sccrctnm ScriptniaB,
Sicul per noTarum Irailitionum adinteTiiioncm in qiia esi volunlas incn, « sicul cera liquesccns iii
inaiidata Dei omilinniur, sic cl per mollienies el niedio venlrls mei, » id csl, mollibus ct eircminaiis
laxanics rigorem sacraf^ Scripiurje. Dominrs enim liquescii cl evanescit.
• K^tendil arcum suiim ct paravlt illum, ei in co pa- Qnia jiwla volnntalcm suam vivcre cnpiente»,
nvit vasa mortis {l'sa'. vti), 1 Lcvigaiiics rtulem ei eam prava et molli cxposiiione adnihilani, ct cva-
reniiiieMies hunc arcuni, qnid alind saiagunl, nisi nesccre raciunt, cinn < vclum lempli scissuiii sil
«l lex divina ic sua pcndeai intcrprelaiione, vol;>n- {Marc. xv), » ul ctiam infinnis Siuicla apparcant,
laie, morilnis ei consiieiudine , cnm potins liaDC
si dilexcrinl, si onilos in eoeliim lcvaverini; iion
omnia deilia poiiderc deberent? Lnde Domimjs vs.'!-
« stalucnlcs declinare ocnlos suos in lerrani {Psal.
inri praccipil, tu sil « conscnlicns advers,»rio sno C xvi) ; » cl lsai:e » : « Caupoiies lul niiscent a<ntam
(MaiOu v), » non inniiainr, vel seqiialiir volunia- vino. » llieronymiis:Qiii praecepia sacri Scriptiirce,
icin Siiam, sed adversarium. Contra hnjiismodi ho- qiiibus delH>i andiiores corrigere, ad eorum voliin-
niines sol:<lium stuliiii.x sore quaircnies, aii Augn- latctii emollit, sno scnsu iinmisio, vinum corrum-
stinus (inp«rt/. cxvm,I65, concione31)super illum pit. Lndc idem : « Yiiiiim suum, » Id Cst pura et
locnm : « Pax miilia diligenlibus ICRcm tuatn, ei sincera vcritas iii sncra Scriptura coiitcnia, « misiuin
nfin esl illisscandalum ;f nec ipsi scaiidalizant, ncc est aqita, » prava cxposiiionc corrumpente ei mol-
«randalizunlur, vcl ipsa !cx nonesl illis scand.ilu n, licntc rigorom sacrac Sciipturae iiibipidiiate sua.
qiiia qni legcm dilij>it,si quid in ea inlelligil, hoiio- I Argeiiinm, » cloqnii lui, « versum esi iii scoriam;
rat.et quod absurdesonarc Tidetur,Jiidicai magnum mnlaius esl color ejus optimus {Thren. ly) » proptcr
ci se nescire. Legem ergo seqniiur poiius qnam c(»- vos pictorcs cl argcniarios, qiii cum lucidi ci ar-
jii^ciinqne magni viri exemplum, ne vidcns enm geniei esse debcrcni, versi sunl in bileos et «ordi-
ffandalo offcndi , scandalizetur ei ipsc, quod non dos et ricto.i, voluntatcm suam in nicro sacrae Scri-
•venit seqnenli lcgem. In casibus, ei hnmflnisnc- pinr.-c scqncnies, non Dci. Martinus videns ovcin
notiis sequenda sunl cxempla prudenium in via ; j. lonsam : Haec, in(jnit, Implevit prsecepium CTange-
vero moruro imitanda, ct atiendenda
fldei, vitac ci liciim : « Qni habet diias liinicas, det unam noit
»;iil poiius regula el rorma vivendi et credendi srifli- habenii {Luc. iii). » Cui supurerogans dlmidiavitet
cicnicr praescripta a Domino; qni « verba ejiis spi- chlamydcin. Qiiomodo autem t consenlil advcrsario
riin» ei viia suni [Joan. vi) ; sermo ejns vivus cst 8110, I id est sacrae Scripiurae, quae advcrsatur carni
ei efDcax {Hebr. i\); prjeceptum ejus lucidum illn- el scnsnalitali huminis, docciis eum < viam mnn-
minansoculos (/'ifl/. xviii); fidelia omiiia mandala daiorum Dci {Maii/i. v), » et in iliis ambulare, quj
ejns ^sal. cx), > nnllo mcndacio, vel prava expnsi- « inandata i|isa, confinnata in ssccnlutn saecult {Psai
lioneTariat3:<Coiiflrinala in sxculnm sxculi'(i{i/(/.), r.x), » dicil esse lcmporalia, localla, personalia.; tl
iion incassum missa, ot verba linniann, qnx ad praeccpia ei consilia addens ei subiraiiens, interpre-
libiinra nosirum mulBri, vel inl«^rpreiari possnnt. lans el <>xpoiiens ad voliinlatem et libilum suuin.
< Qiii aulem tiiiicl Diiininnm, in inandaiis ejns volct Tales, inqnam, graviter pcccant, quia < os Domini
iim)iR(P«o/. cxi) ; < iil inagis cis innitainr i|iiam vo- noii, » sane ei sincere, « interrogant Uos. ix). »
liinlali siix; non jndicaiis ea dilliiilia impleri, siciil Qtii ob lioc snlnm qiioit mandala Dei tiolnnl implere
f4..liomi ttis,qui arctiin Domini relaxavil. Cui siinilcs opcre, laboranl niiins in cxpositionc corum. Il.rre-
, »
• ir Vr.RBUM ADBREVIATUM. tit
ixiiiii aiiiem est dicere, ea lerribilius dici quam a perfeciioue moralium, iil imperfeoia perAciaiiCnr.
Yerius, qnia verlus dicia suiit, quam (erribiliiis. f Qiil crgo solverii, scilicel, non impleverii e unum
Saiidis quippe majoris cnim esl inlegri[;is cl veri- ex mandatis istis miiiirois, et docueril sichomiiics, •
l:is sciisuiiii), quaii; iiilc^ri:as el coinposilio verlio- srilicei solvcrccxemplo, vel vcrbo, ct exposiiiona
riiiii. Lcoiilra pliilosopho, inaximc aiiiem nobis ob- arciim Domini remitteiUe et uiollicnte, < miiiimus
ji< i poiest, ciim tlicamiis i>iiHiia cssc in Inco, ei voc;ibiinr in rcgno coeloruin (ihid.), despectissimu»
aporta iu d<iciri»ia Clirisli, cnr sic a Spiritn vivili- et siiiiuis, imo iiiilliis est in Ecclesia sanclorum.
c;tiUe, et liliera evaiigciic;» plaiia rccesserimns, v\- Pro niillo ropuiaiiir, in Ecclesia triumphanti, vel
ponendo cl allegorizaiMlo iiia^is qnam hulxi » lil- iiiiliianli. < Qui aiiiem reccril et docnerit, > sciiicet
lera occidenie? (// Cor. iii.) In sexto libro cccb- implcre lcgem, maximc in mandatis minimis, i hic
siaslic^ Hibtorise cap. 3 ( Lu^Efiii C:«'sarieiisis) magnns, > imo maximns vocabitur in regno co»-
<
legiuir de Origene (|>iia peiTerlam doctrinam el lonim, > licet in prfsenli abjeclns el vilis. Parvu»
consiiimnaiam iiahuit vitam, adco ui dc co possei crgoest, qui solvil el boc docct soivere; miuimn»
vcre dici : llic est, qui siciK vivii loquiiur, ci iit qni solvil el hoc dncel; niagnns qui non solvit, et
toqiiiiur vivii. El qnate csi vcrbnm cjiis, lalis i-st si hoc non docuerii ; maximns, iion solvii, ct docet
viia; el qualis viia, lale verbnm; qiii voces el m;.n- B „on solvere. Timens igitur Dcuni omiiia praicepi»
dala Salvatoris ad lillcram el sincere, sicul iradiln usque ad apicem implet, cliam consiiia, si in iie-
snnl, asserii esse observanda, praicipuc illa duo ccssiiate voti fuerint, sciens se rcddiiuruin rationem
niandaia : < Qui h.^ibel diias innicas, dei iinom non de solutione coruin usqne ad verbum oliosum. Quod
hnbenli {Luc. mi). » El : » Nibil sollicili silis de si de vcrbo oiioso reddilnri suhius raiionem, quanio
crastino {Malih. vi). » lliijns eiiam discipiHiis Basi- niagis de olioso et siipernno vcsiiiu, dc oliosa do-
lides, sicut ibi legiliir, cuin tr;iheretiir in caiisam, clriiia, Cl liKJusmodi? Addit cliam Dominus : « Dico
ei ab e« expeleretiir jiiramentiiin, aii (cap. ^,jux a :iiilcm vobis, quod nisi abiindaverit justilia vcsir:i
dist. Rvftiii) : Cbristiums snm. Absil nt jurem! pliisqnam Scriliarnm ci Pli;iris:rorum » (non dico
Clirisliatio eiiim non licel oninino jurare, nisi pro dc pnlaliva eoruni jusiilia, ve! ciiam fignrata, sed
liis qu* ad 8;tliilem pcrl'iieiil; ul cuin pigri suiil moiiili ci spiritiiali eos jiistificai)tc, ul ctiam addita
aiidiiores ei 212 iofirnii, miiiiisqno vol.ini acqnie- j,, Jivangelio, ad perfftciioiiem impleali.-^), i noii in-
pcere his qnie dicuiitnr .spectantibus ad salntem. nabiiis in rcgnnm coelorum (Molth. v). t Verbi
Sic ct Panlns joravii, iioii pro rc vili el lerrena. gr;<iia : i Andistis qnia dictiim cst anliquis : Non
arcum Domini, cognni eum p occides; qui aniein occidcril, reus eril
E',iam sic enervanios judioio.
quasi mendacem csse, cnin dixerit i Inlrate per
Ego aiiiem dico vohis, » plus imponeudo, : scilicel
angnstain poriam, quia aicia via esi, ducii ad
qiia; noiiriiscj; 213 ^"'a omiiis qui irascilur fialrisuo,
viiam (Matih. vii). » llanc igiiur porlam non inve- reus erit jmlicio (ibid.). > Si crgo irasceris peccaio
iiiiiius, vel si inveninius cain, snperllua cxposiiione primos moius, caveas ne
ejns, vel ipsi per jnijiciiira
poiius quam amore adeo dilaiavimus, quod jam amplius irascendo ,
quam dec.!l, incurras. Addit
angustias non habeai, ut sic iniremus per laiam giiam quod i qui dixeril frairi suo, raca, » intor-
poriam, noii per angiisiam. Mnximnm auiem liujiii»- jeclionem, indignaiionem meniis exprimentcm ad-
itiiiikIi hominibiis, iiiio oninibus nobis, debel in- versus eum proiulerit, et nulu, vel signo, vel ver-
cniere limorein verbiim Domini apiid Matibseum, hnlo laeseril et nioveril, « reus eril concilio. >
cap. v : I Nolitc, inqiiil, piitarc qnod veni solvere,» Quanlo inagis qui majora pr?ecepia enervando docet
id esl non implere, i legcm, ant propbeias. Non solvere? i Q"i auiem dixerit frairi, faiue, » Glossa :
veni solvere, sed adimplero, » el qnoad vcritalcm Us.ine ad convicia, opproLria, verba coniumeliosa,
praciHctorum de nie, a legc ei a propbeiis,et qnoad specialia et alia determinaia processerit iisque ad
Bignificaiionem rignrarum ot cxTcmonialinm , ei fiirorcm mentis, non Janlum signum, i rous crii
qnoad imi»leiioiiem mandaiornm. Nec dico implerc p '^'ebenu;r, xjuasi jam jndicaius esl. liein in Joanne.
lantum, sed i adimplerc > perfecle, scilicel implcre cap. v: i Si litteris Moysi noii credilis, qiiomodu
in me, ci in membris : i Amen qnippe dico vobis : vcrbis mcis credetis? > Qnasi dicerel : Si quae legis
donec transcai coelnm ot lerra (ibid.), aiucq.iam, 8»inl non implctis sptriiualiicr, quomodo ca, qiifH
(le hac mulabili forma, miiicnlnr in iinmnlabilitu- cvangolira sunt pr.TCOpla, implebitis? Uiide Angn-
lem, I iola unnm » minimiim mandalum, nt dc non srnnis siipi^r illnm locum : Ex boc coHigitur qnoil
irascendo fratri, dc non diccndo ci, i raca, » vel q-ii logis prxccpta, qiia; cxioiiora snni, impiero
</alue, »de subveniendo oi, ctiam inasino cjus snb- negligii, cvangelica, qnae pcrfcctiora suni et subt-
levando ; de non vesiiendo mollibns, de non domi- liora, mulio miims implere valcbit. licm : i Os
nando proxim s, et linjnsmodi. i Aul unus apox ; mcnm loqnemr sapicnliam, » de fide, < et meditalio
iiiinimiiliim maiidatiim, sive niinima alicnjns pr.Te- conlis iiici prndciiliam (Pja/. xi.vi!!) , > tle bonis
eepii (larlicula, i non prxicribil a lege, doncc omnia moribns.
fiaiii; » iion remaneldi, qnin impl<^antnr iii me ca- Dno enini stiiil ncccssarja ad saintem : Via fid-.:!
pite, vel in corporc; in cxbihitioii.e vorilaiis Ogu- el lu\ moruui. Si crgo paniin devi.intem a fidc vo-
rarwm, in spiriiuali i.iipleiione mandalcruin, ct in camus haerclicum, cl inficpamus, dJccnles eum non
2i: PETRI CANTOUIS 214
rssc iri via, sed • xlri ;
qinrc cl similiier i-ecc»Ieiilem A pt-im {Deui. xiv). R;tpii>a etiiin osl (nijecnnqne in-
iii modioo a liicc moralinm pnicepioriim non argiii- jujia deienlio rei ulicnx. Unde Tobias (cap. it) iriiini
iiiii<;, ol>jicien(es ei, qiMxl j;im noii sri in Iiice, scd locum cxponens : < Filii sanciorum siin^.ns; non
leiiebris ; non sobrius, sed ebriiis, Sobrieiatem viiae licel nobis edcre, vel langere de ftirio. i Qnoniodo
exceifens? Cum eiiaiu files ex quibnsdam celliilis, igitur laliias el exaclioiics facimas? Yc( si tMneinii^
pjfvis locis, siilicci sacr.e Scriplurx. el sub obsru- praebere alieui occasioiiem, \ci opporluniiatetn for-
ris sil eliciia, in qii;irum celiulariim exposiiiou* iiicandi, cur iien niagis horrescinius noii lanluni
deviareliirde facili, si nlilcf iiddondo, vel aiiuuendo, oecasioncm rapiendi, inie miHisteiiuni noslruiii
vel reniiiii-iido, quam Hobis sblHiurn e5t cl exposi- prxberc alieui ? Noii stini a nobis facieni^a ininora
lum a saiiclis cspoRereiiitir el inlerprelarcnlur, cur nialj, iie alii faciant majora. Iicm Aposiolus 11 Cor.
in lucc nioriim similiier iieccssaria sr.luii nobisque X : I lii facie, i dnm pncsens sum, < videor vobis
iradiui iii liice ci inanireslaiione verboruin, licol Iiiiniilis, » non uspcre corripieiide : < Abseiis aulem
nobis siiie errorc tnjiabili affeire noslram exposi- coiifido ii> vobis, > ul dicitis, conndenier el aspere
lioiiciii, qualiietruiique eam rciiiiileiiieui el obscu- vos pcr episiolas redargiiens, qiiasi spe qtuesitis
raiiicm, leiioreque suo piivanlem? Verbi causa allccUis. vol tknore coacius, efrenittiem ei molliaiir
t iigo et Paier uuum suinus Uonn. x). > Aiigiisii- g arcum Doniini prcesens, sed non esl iia. SiciH ctiiiii
iiiis (Ir. C, in Joitnuem} : Vide ex ciijusiiiodi favo absens, ila el prseseiis corripio. iiein : Coiilra hos
iiiel fidei sit c\prc&SJiiii, et qiilbus molilxis doelrina. cniiuclios cl efreniriiatos, eiiiiircliiz-nnics qiiod virile
iii boc quod aii : t \L^o el Pjier iiiium suinus, > con- et robnsliiiii est in arcu Domini, invehilUaias, cap.
fiiiidilur Subellius : iii Iioc qiiod uiiiiin, Arius, utiu M>, dicciis: ( Auferam a vobis viruni forloni ci
vlleiiiiis ei Stjllam Sabellii, cl Cliarybdim Arii. Si prudeiiiein mysiici elequil, cl dabo voIjis puert»»
niilcin jiixlahiijiismodi loci exposixioncm, expoiiercs principes, et effemiiiali dominaliunlnr vobis. > Qui,
iiloiii locnni : < Ri^go» P.ilcr, iit sini uiiuiii, s-ciil ct ijiinam sacrx Scripturx non doniinareiilur, sed per-
nos iiiiiim suiiuis {Joun. xvii), > iinilale scilicct, iniiierenl eam libere currece, iii gravilate el malu-
ciiiu Uli utiione j.iiu bxre^iin «lainiialain iiiciirreies: riUiic sua.
(^iiod iic fial, a slraia et aiitiqna e.\posilioiic iioii Iiemprophcia : < \x illis qui afFeriinlslalerasdok)-
ruccdas. Iiem : Ex liac celliila vcrboriiin. : < Uoc csl sas(.Vio/i. iv). >liem Saloinon Parabolaru4nca|>.x.x:
<;oipus niciini {Manh. xwi), > elitiiur fides de cor- < Staiera ct statcra,poiiJus ct pondus, utrumqiic esl
poie Chrisli b.ii>ila, si Iioc, t:l .Maiiicb;eus exponciis, aboininalio apud Douni. > Slaterain iitjiistam habeiil
&i iJicet < boc csl c< r,ius iiicuin, i id est quscdani pessimi poiideraiorcs et exi»tiinatores peccaionim.
rrprx^eiitiiiio C( rpcr s mci,.el non aliud; vel ialimic C Qnod suiil laks e.x co accidii, qtiod ignorent sacraiii
inodum alilcr ciponciido, qnain lencai fidcs laUio- Scripiuram, vel ejus rigorcm loniunl, habemes sia»
lica, st:iliin deviaie.s. Ita \i!elur esse iii iiia:id.ilis tcrain ct staloram, cuin qitibtisdain criinina exag-
iiioium, qiKB qiiidein facilia siiiii, ct iinlla cvposi- gercnt cl aggravenl, aliis Icvigenl el deintileeaiil.
lione indigeiii. si iiiipleroninr iii opcrc, qniK otiain Slaieiam dolosain habcnt inaxiuic adiilaiores aulici,
inipieri debere, quasi dc arlicnlis fidei esl. Fidcs qni siciit.
eiiiin esl, tini;» fil q'-.oil diciliir. 214 ^^ Aiigusiiiius Bomulidic suluii diviua loemnta uarrmtl.
siip^r illijin locuiii : < Ciediili, propler qiiod locnUis ;PeRsILS, Sal. .)
sum (Psnl c\v), » ail (ep. 19, c. 2,ci Ijb. De memla- Ei principes el inajores iiifaiunin, dieenteseos no»
cio) : Fidelis servus ost, qni qiiod acccpil, impeii- leneri ad oinnia prxcopta Doinini, scd posse dispeii-
.iil et hicraliir, qui scilicct loqiiitui cl opcratur vc- sari cum eis propier gcncris siii nobililatem, digni-
rilalem, qiiain crcdii, ut i-^lf, qui ail : < CredidJ tatem,fainam popularein,nc decrescat,et hnjusmodi.
propur qiiud Incuiiiss Qiii iioii lamiim credidit
:iii. »
^^ 215 ul hiijusniodi Iioiniiies inngis lidkuloe per
cpi.cra qn.x fiilcs cxigil anieiilo tidci, sed ei siinnl excnipia osicndam, audi verbnm cnjtisdani gercntis
cum quod itrxminin dcbeiel cxspeclare
illis crodi(.it,
pcisoiiain mnllaruin facieium. Pulabam, inqnit.
vcl sperare, lo(|iiondn, oper;...do. cl qinm poenam " ,,„o,| ciiin perici.lose in infmnilalc laborarem, quod
Liccndo, vcl iiiandaUi oiniilciwlo. Ilein (cap. 20 iii
u.nliis pr;«d:ilus ct litlcr:iliis, andiens conrossioneni
P«a/. cxv) : Vido qu;inlo delcclii ct solliciludiiic mcaiii, mihi injnngcret rcunnliare oniRibiis dignita*
populus ille iinplcverit figur.ilia, nt Daniel abslincns
libus ineis, prxterqnain iii.i, < ciim mclcrem, ubi
a cibis genlilium [Duu. i), Macliabxi a siiilla usque non seminavi, ct coliigcrem, iibi non sparsi, > nec
ad cffiisionem sangiiinis (// Macluib. vii). Qiianlo igi- n.iiiislravi. Ipse vero lioc siib silciilio pr.xtcricn»,
fir m:.jori ciira spiriiujlia sunl
inipleiida, si taiilum pro deliclis Uii.tiim juvenliitis ineai, el qnibusdai»
babuii Jad«us deleciuin et sollicitudinem
in liiiera iniiioribijs crimiiiibns nie corriptiil, ei salisfaciio-
occidenle implr-nd.i? Quanio majorem
oporlet ic nein, si liberarer, esse agendatn injiinxit.
liaberc in Spirifu vivificanie? Si ergo aiidi.s Jiida;o AHus cliani [m$. vero]. non virgo, asserebat se
porcinam probiberi, inlcili-c ci libi gasiiiinargiam,
inalle centics pocr^assc iii Spiiiluui sanctuin, duiii
omneu.qucimii.nii,!;ii2>,ict ebri.;l;iit'm
illi accipilrem, niilviim,
inhiberi. Si lan:cn ptrnlliiissot, qnain scnicl iiicJdis.sc m Uibri-
ct bnjnsmodi rapacia a.ii-
lualia, iutelligc ct t-bi rni.inam
omnom csso adeu;-
cii.ii tariiis. Aliiis se ni;il!e li;.bcTe qualiior coiicu-
I
biiias, quam qu.Tiuor archidiaco.-i.ilus. Alius ecou-
, ;
2:-: VERBUM ABIiP»EVlATUM. 246
irario. llein alius, iion virgo, sc malle ceniies a lu- A ve! minns bonum majus bonum, majore bono, uli-
brico rariiis altsiinuisse ex vana gloiia, et sic cen liora posiponenlcs minns iiiilibus, cumdicaillie-
lies pcrcasse moriaiiier, quam semel incidisse in ronynuis Qnia non modicus error est praeponere
:
iUuJ, sicque :
minus bonum majori bono, el digniori vel uliliori.
Dum tUuni stuUi tiiia, in contraria cnrrunt , Muiatio enim ordinis merilorum irriiat formam el
(HORATICS.) mutat. Similiier : « Yce illis, » qui dicunl majus
- Licei virgiriilas maxime commeiidal)ilis sit, simililer maluin miiius maliim ininori malo, vel minus ma-
el conlineiilia. Virgines enim aiigelicsc conversa- Inm majus malum, non dico simpliciter, sed com-
tiiMii vicinanlur, sicque ex moilitie biijiis arcns, cl paratione et respectu majoris mali. Saepe enim
i^noranlia, provenil indistinciio boni ad majiis peccata aggravarous, ul boiiio caveat,
ea inagis
bonum, ad majiis, qiiod non esl mediocriter
niali vel si ea perpeiraveril, inagis in se piiiiiat. Itera
auiem peccaia non sini leviganda, ni-
errare. Licei psalmus cxvui, snb liliera Job : c Da milii intell.e-
hilominus lamen posniieniiac aibiiraria siiut. Sic cium, ui discain inandata liia.» Glossa : Qiiam alte
.iiitem ea levigantes,^ sanpecrimiia minura, qiiia sci- sint intelligenda niandala. Ilcin Apocalypsis ultimo:
Ucel visibilia, ul lubricum cartiis, el bnjnsmodi I Si quis apposueril ad Ikcc, > iradiliones inuliles
pr«rerunl majoribus, quia invisibilia cl ideo peri- vel pravas, et inolles exposiiiones addendo, » ap-
culosiora. Alii econtrario reciiiis iniiientes pro li;<c ponet Dens siiper eum plagas scriptas in libro lioc.
indisfreiione cfiminuniet molliiie. Quidam de laico Ei si qiiis diininnerit » sublrabendo, vel rigorem
raplore et semiclerico fecii arcliidiaconum, dicons arciis linjus levigando, * anferel Deiis parlem ejus
quoJ facius arcbidiaconiis non raperci, sed jusle de libro vitoe {Ajioc. xxn).» liem Deut., c. ixxi ; et
viveret tamen quod vispillo facii, leceral ei mc-
;
c. IV el XII ; Aci. apost, c. iii ; item Ezech., c. xxxiii
dicus. El bic quod vispillo ei rapior fecit, f;icil ar- Parab., c. xxx ; Episi. ad Gal. i : ( Si Angelus aiiud,i
chidtaconiis, de vispillone factiis uKijor vispillo. elc. Ecclesiastes, c. xii.
Iiem contra bujusmudi pessimos inlerpreies ail CAPUT LXXXI.
Isaias, cap. v : t Vx qui dicilis mahim bonum, et Conlra pigros.
boniMii lualum,! per scienliam et igiioranliam cras- Enervaniibus arcum sacrae Scripturoc, peccalo-
sain, quae sequipollet rrruri, < poncntes tenebras rumqne pessimis ponderatoribus, adjnncla esl et
Uicem, et lucein tenebras, poneiites amarum in
coliactanea pigritia, ob quam nec Itcliiaiit, nec
^ dulce, cl diilce in amaruin. > Hieronymiis super perscrutantiir sacram Scripluram. Pigriiia inaxi-
huiic locum Omnis verilas dulcis est in se, et Quod accusans Salomon
:
^ ^,,^ esl peccalum. in
bonis, etsi non malis; qiiibus, < veritas odium Proverbiis, cap. vi, ait : c Usqueqno, pigcr, dorinis?
parit (Tebent. in Andria), qui bono odore moriun- Qtiando coiisurges ex sotnno tuo? » C;ip. i : i Ma-
inr, falsitas auiem amara. Cavcndum igiliir nobis iius iii maiiu iion 6st innocens. > Jdeni, cap. xit :
esi suinmopere, nc pro veritate seqnamur mcnda- I Qiii operaiur terram su;\m, saiurabitiir panibus »
cium, pro luce tencbras, pro dulci aniarum. i Vi- iniiliipiicibus : i qni autem secHatur oliuin, stullis-
deniur» enim iquacdam viae recie et » Jusiissiinae, siiniis esi.»ltem,cap. xii : Maiius remissa, Iributis»
< novissiina tamen earum ducunt iii inlernum (Pvov. pcccaii < serviet. » Item, cap. xiii : < Piger vult et
xvi). Esi enim justtis qui perit in jnsliiia sna. non vull » operari.et hnjusmodi.quia inconslaiis est
Noli nimis csse jusiiis {Eccle. vii). » Ul ergo lioc in omnibus viis suis. Iiem, cap. xv : < Iler pigro-
uialedtctum non incurramtis, < nec ad destram, rmn, quasi sepes spinarum,» qiiia claudunt et se-
nec ad sinislram declinemus [Detil. \).t Aqtiila piunl eiim, cl piingiint iie Lene onereliir. Idem,
- auteni signiHcantius iran^luiit : < Va: illis qui di- cap. xviii: < Pigruni dejicil lirnor » a bono operc :
cunt malo, bonus es ; vel boiio, niaius es (liiE- I a.niina; aulcm efreminalorum csurient. Qui mollia
HPNYNUS).» ot dissolutusestin oinni opere suo, similis est operu
- Scicnler inlellige. Igm.ranlia cnim babiia circa D si.a dissipanti.» Unde iii seq.ienli capit.iio ; f Pi-
pcrsonani vcl factiitn, excusat, iion aulcm circa
giedo immillit soporem, et aniiiia dissolma esuricl»
jus. Jus cniin diviuum debet esse iii plano cl in
voIiipi.aies. Iiem, cap. xx : i Pigcr propler frigus
luce scieiitiic. Qnid igilur vel quomodo juditandum ararc noluit, > id esi Dco servire, mendicabii ergo
dc subtilibus reiibiis Simoiii;c, morosae eliam de- noii dabitur ci
.Tslale.^ scilicet in die Judicii, et t »
leciaiionis? Nunqnid eril \x lilli, qui i in bisidicit
rcquies. ilem, cap. xxi : i Dcsideria occidinU 217
bonum maliiiii {Isu. v), > 216 "'>' ditricile disccr-
pigrum : Noiueiunlenim qnidpiam manus ejf.s ope-
- ivilur inter bonumei maiuin? Ilieronymus : Dillicile
Omnis ouosus»'vivil dcsideriis
rari,» Unde : I in
lavemus maledictum, eo quod de facili malis adu-
aniince sax {Prov. xiii, -i, juxla LXX). Ui\de «•!
leiiiur propier eoriim poteniiam, ei bonos coniem-
pocla :
itamusprupler eoiui'.: imipiani.
Qufcriiur .^rjtjslhus quare sit [nrlvs ndnlier
Iiem : Pioccdeiidum ex bac .Tiiciorilale : < V.x In yrouijHv. consii e.<t, Jes''diosus erat.
illis, qtii dicuiil boiuim inaluni,» etc. i^iimlilcr va?. (Ovip.. 1 Dc rcmeil.)
— illis, qui dicunt, per scio.iliam vei cniGsam igno- El iloin :
Oilr. si loiiai, perifrc cuyldihi- arcvs.
raniiam, majus boiiMui siii!iu> bonmu, nii.Mcto t.op.o ;
, : ;
147
PETRl C.XM0R13 U%
scilicoi cupiJlialis.
Aili!ir;ere, vi;;ilare. Vigilanlibus Cnim pmJiU kiiiit
Omni»
jiira : pa^Jioiibus vigihtniibus supra grcgcm suuin ,
amcr rebut ; ret age, lulus eiit.
Ccdii I annuiitujinn) ';sl gauiiiHm niagniim (|uo(l esl oiiiiii
(OviD., I De remeA.)
populi), (jiiianaliis esl Salvalor (Luc. ii). » Uooquc :
Salomon, ranili; c. xxiv : i Exerce njjrimi < Exsiirge qui «iormis , ol illu:iiiitabil te Cbrislus
llem :
Jicatiir libi Per agrum liomiiiis i>it;ii, > {Ephes. \). > El spoiisa ail in C:ir)lico « E^o d«r-
Imim nc : :
iransivi, cl |>cr vine;im viri sliilti, iiiio.cl cormcum vigilal {Cani. v). > Sic caro iioslr»
tel lemuleali, i
el sihms. i<l<:in, durmial, ul mens Clirisio vi^ilel. Et Petnis
rlccceiolum repleveruiU uriirx > iii iii I
Sicui osiium veriinir in tar«line su(>, epist. (cap. Y)ail iii (ine : < Sobiii esioieel vigilaje,
cnp. XXVI . <
m.inns siib quia advcrsarius vesler diabolus, lanquain
li.Tpiger in leci« sno. Abscondil piger let> ri»-
aJ os siium eas coiivcr- gieiis, circuii quserens i|nein devorct. Dominus
«sccllas suas, el laboral si »
Slullus ei piger ciiam < promisil coroiiam vigibntibus. Qui etiam
leril : » In Ecclosiasie, cap. iv : < > >
compiitai manus suas, el comedil carnes suas,
» apud Lucam (cap. xn) disiinguens ires vigilias, ait
«
l»oc hyperbolice dicium esi ,
quasi tanla « Ei si venerii in secunda vigilia , el si iii lerlii
invidens :
preniilur |tiger, quoil si fieri possel vigilia vcnerit , et ita invcneril, beali sunl scrvi
inopia s:Bpe
comederel carnes siins. Vel pigriiia ejus causa esi B illi. > Ter etiamdicil in illo ev.ingelisla : « Vigilal»,
cur comedaiiiiir et devoreiilur igne lelerno carnes vigilate, vigiiate, > ires vigiiias signiticans. Sed cur
ejus, qujc ei fomentiim ei maieriam prxbebnnt. vigiliam primam subiicei, curioso relinqoo solven-
Iiem Efilesijsiicus, c:ip. xxn. * I» lapide luieo duin. Tres autem vigilias ponit coiiira iriplicem
lapidabitur piger, cl omiics loqucntur snper asper- lorporem. Prima sccliccl, qux csl iii his qn:c sunl
De sicicore boum lapidaiidus esi ad Deum ; secunda iu his qux ad le ipsiim
njtioiicin illius. ;
pigcr, » id csl dura inciepatione peccali sui : « el tcrtia iii his qux ad proximum. Vigila ergo in
omnisqui leiigeriteum, cxcutiel manus. » Uem idem : his qiix suiit ad f)«um , vigila in iiis qiirc ud le
« Servo malevolo compedes debeniur; loriiira ct ipsum, vigil.1 in his qux ad proximum. Vcl Irc4
iniiieergoiHum in operaiiones, ne vacet. Multam vigilias disiiiigiiit propier Iriplicem hostem,scilicei
Ljxa maitus illl, el diubolum, muiidiim el corpus proprium. Freiiiit
cnini maliiiam dotuil oliosiias. ,
«luaerit liberlaiem ; » ideo « constiliie eum in assi- inundus, premit corpiis , et insidialiir dialiolns.
opcre cnjiis citlium curvent jugum ei lorum. Apud Marciim (cap. xv) veroquainor vigiiix di!>tiu-
«iuo ,
Sic enim con.lecei illum. » Filius autom qurccunquc gnuniur , ubi uil : < Mesciiis qun hora Domiiiit*
potesi ex aniore rperabitur. liem comicus : Vide veiiturus sil, sero, an mcdia noclc, aii galli canlu ,
qiiid faciai otium . el cibns alienus. Ilieronymus ait maiie, > qua; a philosoplio sic censciilur : coitii-
(in cop. XVI Eiec/i.) : Abundaniia paiiis, superbia ciiiium, iiilcm|ieslnm , galiicaiitiis, .inte lucaiiiim.
viijp^eioliositasorigofuitpeccati Sodomorum. Lem. Qiiatuor auicni dislinguuntur propter qualuor car-
bominus iu Evangelio corripicns otiosos, ail : « Quid dinales virtiites: iil vigilcs sic ul prudeiiier et di->-
liic siaiis loia die oiiosi? Il'i clvos in vineain meain creie e!igasin nccessariis, elecla foriiterconservcs,
{Maiih. XX.) > Circa quam fodiendam, slercoramlani, in advcrsis lcmperanler, in prosperis jiiste vigiiiuin
pniandam, paslinandam, cum major debeal esfe lu.iin custodias ne somnus culpse obrepat. Est aii-
cura qinm corporis ainplior solliciiudo
fpiriiiis , icm (|iiadruplex S(>mnus : naturx, ad iiecessitaiem
adbibenda cst, maxime cum protidenlia Clirisliana qi!i si siiperfluus fueril, m.ilusest. UmTe :
semper vigilet, nl homo semper sobrie, pie ct «
Dtiminus o l'hii viifUn neiuper, tiec iomno dcdilut esto :
juste vivai {Tit. n). > llem : in jiidir
Aif/ii diHlunKi qnies liliii aliinenln m nistrot
omissa exprobravii non commissa, pro quibns cci-
^Cat., lib. I, in Diilicliis.)
lum esl Iransgressoros esse d.»iiiiianil()S , dioeiis :
« Esiiriri, et non dcdisiis maiiiliicare (3/«»//.
inilii Cnlprc: < Quidormiunt, nocte dormiiiiit (/nifil. v);i
xxvi). » El^omine esnrici omiiem defcciiim, quem n graii* < Ego dorniio el cor mcum vigilai {Cani. :
lu ipse, vcl proxiiniis paiiiiir, in qno Chrisius est, v); » gloriar < El cuiu hoc dixisset, obdormivit in :
inteliigc : nominc cibi crogandi, omiie taluntnm libi Domiiio (Act. vii). i rrimtis, est in niiindo, et ad
winmisfiim, qiio juv;'re poies proximum. Nec sufD- mtiiidum.quoad necessitatem; secundus, mundo
in
cK, si aliqnando esurienli dcdcris manducare qnia , ei ad culpam ; terlius, in mundo, sed a mundo ei a
t\ hoc sxpe malns facil; iiisi scilicct, qnantum culpa alienus ;
qiiarius, ct a mitndo, ct a cuipst et
potes, et quanium {'ebcs, et quoties dedcris. Exces- omni pcena. Lnde : < lo pace in idipsnm dorminm
6us nimius, in non erogando, te coiistituel deliii- cl requiescam {Psat. iv). > Somnus eiiam ciilpje Iri-
qiienlem, non autcm mo-iicns. Sed quomodo pos- plcx. Primo dormiiiitl quidam iit rnlpa, non resm-
suni liic discerni? Ilem Doiiiiiius in Evangelio, nnn geiiies; seciindo dormitani, m'»dt) dc pcf calo poeiti-
taiiium facienicm mrtln, scd et scrvum torpentcm a tciiles, modo in illud rclabcnlcs ; tcrtio cbdorn)iuiil
Itono d.imnul , dicens : < Omnis arbor, qna* ncuQ linahlcr in pcccalo sno decedcnlcs. Coiilra qncm
fccerit frncliim bonniii , cxridclnr , gjg Ct in soinnitw) Pr(!plicui oraiis , ait : < llliimina ociii':»
jgncm niilielnr {Malih. iii). » Scrvorum ilaque cst mcos.,nc unquaiii oLJormiam in moriQiJ* tai. xii). »
dormiic, pijjrit-.ri, el lorpcrc; filioru;n vcro est Qiii ctJa!!) coiniiiinan» pigrisjisalmo lxxu adneciil :
*i<5 VKRnUM ABBnEVIATLM Sgjj
« lii litlioie liorimiHm ndi» scnl, itcnni illls non A vi), » srcuntliuu solliciliulinein viiio<nm, rnn nocc.s-
fl.igellabunlur; ideo tennil cos snpcrbia, operli sunl sari.iin proviiieminni. Lahof graliae esl atl gr:iii.im,
iniqiiiiaie ei impiel:itc sua. Prodiit qnasi ev adipe ei propier graiiam. Qni diiplex est, corporalis sci-
inkiuiiaseonim, transieruniiu afieciuin cordis, cogi- licctei spiritualis; et uterquc tiiplex. Esi cnim la-
taveriint et locuii siiiil ne<iiiiliam, eic. i ili ciiam bor pccnileniialis, ut i Laboravi in gcniilu mco;
obiiiliiniur sacrx Scriptura', cl Domino liomini pro lavabo per singulas nocles Icclum meum, lacrymi»
pccGalo commin.inii iu Genesi : < lu dolore et nieis siraiuin meum rigabo (/'*«;. ti). » Ei labor
;iMUmna>, inquil219t^vx, , pnriesfilios.iAda; : < lu macerationis propriaBcarnis: < Casligo corpnsnieuin,
l:tbore et sodore vulitistui, i nou aiieni, < vesceris et iii seivitulein redigo (/ Cor. ix). > Duas «utem
pane tno,^ > R.tfitores enim sunt, qui etk comlitione habcl tnanus poenilcntia laborcm $ cilicot poBuiiemia- :
nieiunt a subditis carnaliu, tit seuiineut cis spiii- lem, ad delcnda praeioriia peccala; casiigationcm
tualia, nec seminaiil (/ Cor. i\). » catnis ad vilanda fuUira. Pro bis laboribus dicilur
linopejorcs reneratoribus ;
puta niiltam utilitiiieni noliis : < Qiiia Doiis bonorum nostrorum non egcl
eis, a quVI>us melunl, conrerentes, sed nocumentiim {Psal. XV) ; I boriiin ciiiiii dcbilorcssuiuiis, iil salulcin
pra-lK-nlcs, si pro eis oravcrint. Qnia cuui is displi- auiissam 220 rccupcrcmiis. Tortius bbor gralia
ccl, qui ad iulvrcedendum miltiliir, irali animus ad n coiisi.slil cir^ a provi^ioiiom proximi, ui eum inslruas
ilcteriora provocatur. Quomodo in dolorc el xitimiia Iri via Doniitii, ouiiio lalouiiiii) libi comuiissum pio
filios spiritiiates parturiunt, qui in oiio et poinpa loco ei lempoie ci erogos. com Paiilo qui ait • « Plu»
sxculari degunt ei deiiciis miindi afnuiint? Vcl quo- omiiibiis laboravi (/ Cor. xv). Nam iiislaiiiia mca
inodo « in sudorc vtilliis siii vcscunlur pane siio (iuotidiaiia csi solliciluilo oinn iim ccclcsiaiiim. Qiiis
(bealus Ckec. in PaHor.), » qiii torpent iii olio, el cniniiulirmaiur, ol ego iioii iiirirmor? » (// Cor. xi.)
bominibus, ei pcdibus muiidi utuntur velitt jnmonio, El «(criiiii : < Exorciiaiio oorporalis ad mo<licuin
qiioruin et ipsi deberenl esse jtintentii ci snrvi? iiiilis cst; pleias aiieiii a'd oiiiiiia se liabei, vel pic-
Arsenius, primo comcfi Palalinus, postca cromiia t.is proinissioiiem habet vii.T, quae nunc esi, et fu-
niaximus (videaiur cjtts Vita apiid Siiriiiin i. IV), liiric i/ Tiin. iv). i El bic lalior diiplicem laborein
qiixreiiiibiis ab oo, in quo connderci, rcsiiotnlii :
gr;ili;o iir;ciiiissuiii balict soijiii, iioii pnecedcre, sed
In eo quod lioniines liigi, aliqtiandiu t.ioni, flcvi; iicc qiiod.iiiimodo cuinilari, iic prius sit lioino car-
potissimum in co gaiidcu, quod manibtis l.ibo- nalis quam concli:), id cst alii rdbicns, qunin sibi
ravi. El quidam sapiens ctiidatn ait ; Qucm, inqnain ,
rolinens.Pro boc labore diciiur : < Quia Deus bono-
acsiiinas sapieniem ? Cui illc : illuin, demoiisiraiis n.m nostrorutn I qiiodainmodo < egci. i Labor ciilpaj
liiteralum, legisperiium el diviiein. Non, inqtiii, C est, qiii esl ad culpam; ct miil;ip!cxjuxia diversiia-
sed iste sapiens esi, demonsirans a^'''*^'»'''»'"' Vidua lem viiioruin. Vide i|iiaiiiuiii qiiis laboret proptcr
eiiaiu morieiis sepeliri recusabai iii camisia sibi inanom gl<iriani, aliiri proptcr liixiniam, aliiis pro-
daia, dicens : S^^poliar qnidem in camisia ma- pier gtiLim, cl iia dc cateris, < itl toia dic siisnpcr
liibiis mcis claborala, non alionis. llcm Isaias,cap. nmros Babylonis iiiiqiiilas, et ialior in nicdio <-j(i4
ivi. < Speculatores cjus c.Tci siini, cic. i Propier el iiijnslilia (/'sa/. Liv). i Qtiodilani i (iaiii laboiarc,
bocergo opernre, qiiia ; < Laboros nvatnium tuaruio, iit i.ivitlcrc, noiitantiim ail ctilpnni csi, scd cl ipsum
quia niandticaliis, Le;)tiis es, et bcne tibi eril {Psnl. culpa esi. Vorinnlameii laborcm naUir.x, boni, ul
csxvii). I Si aulcm non laboraveris, el bcnediclione s.rpe, convertiint iii laborem gratix; sacpc anicm,
liac privabcris. < L'xor lua sicut vitis abiindans in ut iii agricolis, iiuiiflorciis e»l ; niali vcro, et illiiin
lalcribiis dumus tux [ibid.). i El cum in omni fcre convcrtunt iti laborem ciilp;E. Vcibi grada : Ut la-
gencre biimano, pigritia rcdargui possii ei invcniri, borem cibi acquirciidt ot iiL-cessarii Utm gula, tiiin
niaxime in clero repeiitur, qiiia magna olia clcrico- vana gloria miitavit in culpam, iia ct iaboroni ve-
rumsuni. Non esi qiiid agaiur apud eos, ciim lainen stiiim, bborcm a'diliciorum, in laborem culp3R con-
dical Apostoliis : < Uis tlciiuntia, iit panem suiini, > verliuius.
j^
scilicet proprii laboris, < mandiicent (// Tliesi. iii).>
CAPUT LXXXIL
C( Saloinen in Ecilesiasie aii(cap. vi) ; < Omnis !a-
bor hominis in ore ejiis. i Sic ci illud exponitiiF :
Conlra ivperfluitalem el curiosilatem veflium, eibo»
< In labore et sudore Tultus tui vesccris pane luo
rum el a:di/ieiorum
(Cen. Mi) ; > per panem, omne necessarium corpori Et qnomodo? Priiis dc laborc cibi videamus. Ait
inielligiiur, A paric, lotum scilicet corpus iniellige. Apostoliis : < llabenles alimcnta, > non oblccia-
Labor onim lioniinis consisiit, non (antum iu ncqui- mcnt.i ; < e( vesies, i non oriiainenta, < bis contenii
rendo cibuni, scd in vesliendo, in xdilicium, in quo simus (/ lint. \\). i Et < qiii altario servil, de alia-
iiabilct, prscparaniio. Est atitcm labor muliiplex:na- rio vi\al (/ Cor. ix), i noii lasciviat. Ei alia auclo-^
lura", graiiae el culpjc. Labor naiuric diiplex, cor- ritas babcl : < His qui onuntianl Evangeliiim, ne-
poralis scilicct cl spiritualis : spiritiialis in cogita- cessccsi deEvangclio vivcre {ibiJ.), i id csi stislen-
tionc, corporalis niulliplex. Nec prohibel Dominus tari. Et Dominiis : < Qui h.>bel duas tnnicas, dcl
laborem natnrae, qui est scilicet ad necessilatem, unain non babcnll {Luc. m). > Quomodo stiieu»
ubl ait : t Nolite solliciti ssse de crastirio {Matih. coulra bscc ueccssiios cibi touversa «ilflwdo iti gu-
:
or, PETRI CANTOIUS 2.';'i
lam, nio,Io in v.innirt glo.ijrn. mo ip in aliain quam- A |ht nomiims, p.iuperlalem el siiuplicilale.n 222
lum ex supernuiiale fcrcu III ccclesia sua deilicavit. Krgo diciie, Poniifices, in
ruiMine iiripam, vidc,
oi stim|itiio<ii:iie eoriim, lum exlauiitia, lemplis quid facit aurum? Quid Eericum? Melius
l.irum, iiim
el dccore minisirorum, isia expoiiunlur ad usiiram, quani panper ad im-
lum ex vaiieiai»', pliiraliUilo
bi'e:n. Quod si hxc jiidaizando revocas in templum,
jum ciiam ex varielaiccl muiruuJine insirunicnto-
rcvoca cruorcni immolatiiiiim. Sed iiiinam modu
um, «juibtis cil)i ciiins el hiulius pr.-cpareiilur. Seii
aPcMial pliilosopliiis (Sf.nec.
nosira redirent iu inoies tempora priscos, ad e\cni-
luomodo feif I;ilior.iiiles
pluribus ele- pIumsaiiclQrumPaIlidoruin,qui recolenlessimplicita-
tp. 60), aiidi : Lnica fiiiiilcm silva
tem vcslis prioruui pareiitum alii matlulis tcgebant
plianlis sumcii, latirus paiicorum jugisrum pascu:»
;
cnibcsciliilcm lurpiiudinem , alii coriicibus, alii
qiia^rii ; liomo vcro lorris cl mari pasciiur, ei liis
sacio, alii cilicio. ;£gyptiaca (.Maria ilDgypiica cujus
vaiiis modis. Quitl igiliir? An naiuia nobis venlrem
iiisaliabiliMU iledii, ui ciim nobis inoitica corpora
Vita cxstat in Surio, t. II), supererogavit, qu%
iledissel, edaciiaiem vasiissimoium aiiiinnlii:m su- iinda in ncmore latuii, fu^iens liominum aspectus,
pcremus' Minime. Non cnim fames vcnlris magno qiii iiudo! crubesceniiam indiicereni. Porro quidam
nimis grammaiici liunc locuin; sudore vullus
nobis coii«lal, scd ambilio. Vidc 221 P*^'""**^ P-**
< Iii
non vasio,
'^
tiii, c'c. (C.eii. iii), prave elpevverse exponunt «ic :
renles simplici viclii, iion sumpluoso, iion
usos fuissc. Uiide
%• lii l.iborb et sudore vultus tui, i ul sil transitio
siiperfluo, iioii corrupio ariilicio
De coutot. philo^,
iiiter lioc nomen vtiltus, cl Iioc pronomen tui, tni
Boeiius (metro v, I. ii (5) :
scilicct coloiii.jumcnti, servi. Et utrum[/'.cx(erum].
Ff.lix uhuiti}}! piior a'lni
I In laboie et sudorc > lioriim, non iii curiositato,
Cotiliuin fiilelH'Hs arvis,
AVf i/it'i/t perdila Inxti; iioii in sumpiuositate, superfliiiiale et varictate rc~
Farili quic sern solebnl dargiiiiur Tubalcain, a Hieron. super Genesim, eo
Jrjtiiiia soUcrc (jlauilc,
qimd diversis iciibus mallcnruin invenirct vanain
jVo» noctliicrt niuuera iioral-
Liquido loulnudere tneile, ctvariam consonantiam musicornm : quanto magis
!<ec luciitii vcllera Scrum, invcntor supcriluorum magis nocivorum?' Uiuie
Tyrio iiiiscere vciieno.
Boeiius (lib. ti D^. consohi. philof., metro v) ;
Soiuiioi diibiil herba sulubria
Poium quoque lubricus amnis, H&u, quis prvnus ille fuilp
Liubras aliissiiua pinus. Anri qtii ponrlera (ecli,
Sic ergo : < In I:»boio ci siidoie vesceris panc Ino Geininasque latere volentei^,
1'reliosa pcricula jodil?
{Geu. iii), I i.I csi (iliii iiio, iia el hbore ci siidore
vultus tui, vesiieiis vcsic lua. tcgeris ciilmine luo. C Ei llieronymus : Periculose, impiil, excrcetur illius
C.APLT LXXXIM. artis ollicium, quod liixuria adinvenit ad abiisum.
Detupe-fluiinle vcsliuin el iireliosilnle.. Pcccalur cnim iii compositione vestium miiximc
Verum qiiatiinni rcccsserii gl-.iia cJ Inxuiia vc<!ra <^mi' t^»'"» nalura liominem a brMlo, iii.Mgni et lio-
ab wsu vesiiendi primorum, Mim in maicria, tum in nesio clianciere distinxerjt, qnod naiiira bomini
coloro, foniia ct composiiionc vcsliuui, aniiiiadvcr- Vnegavit, scilicct oamlam, ipse per ariirKium illiul
lito. Porropiiiiis paiciilibus ad iegcn<laiii erubc- in vcsie caiidala sibi usurpal babciis et mehleni
Mibilem iiiidit:ilcm ct liirpitiidincm, Domiiius tii- caiidaiam.Quia :
iiicjs |H;Iiiccas fctit [Ccu.. lii), scd quomodo para- Drpreudus. aniini toimenla talcuiis in.a^gro
Corpore. {ii\KS., s;ii. 9.)
tas, ncs( io. Ecce riuli.^ el simpiex matcria v^stis, a
qii:i veiilum est ad (oriuin aiiimaniiiiin, ad laii:im
Iliijusmodi homines rcdarguit Aposloliis {Honi. l),
ui I inccmpnsitos. » Alii in veste sua liabent syr-
ovium, ad liniim agronim et lixc quidcm a naiura
mala et longas rcvoluiiones vcslium scse,.post se,
sunt et ideo Kib rabilia. Sed nec bic subsisterc vo-
in loiiga vestc tralientes, qui mendacia slaluram
liriaus, &cd prnccssimus usipie ad plum.is avium.
a.ljuvai.t; cnm liospoeia genlilis redargua!, diccns :
ad stcrcoia vermium, c.iam usqiie ad aurifriKiiim, p
f.ciido liliiin cx auro. A siinplic) etiam ct iialur.ili Este procnl villa! lenues insigne pudoris,
Quwque tegit medios, instita longa pedet
(olore vciiium esl ad coloreni piillum, sed icligioni
(OviD. I. I, De arte.)
congrniiin ; rubcuin, subrubcum, croccum, violu-
Maxime auicin vcsiis syrmalica ei longa iion ilecoi
rcum, niistunicl(onrnsum,iitsub coiurevestiiim pcr-
Btiiiignmiisociilosnos iiiiiienlium, cosque in admira- Clirislianum, qua; postse pulverem trahit, vel tusci-
lioiicm rapiamus, cum nalura singiilis rcbiis ct (ai, ad excacaiidum oculos seqiicntium, similes Da-
inaxiire (loribiis, iniialum adeo pulclirum culorcm riis et Bjrrbiis. IJnde Milo Tci wanensis episcopusiit
dedcrit, quali ncc poterat < operiri Salomon in omiii sermone siio : Non deccl,lnquri, malronaschiistia-
gloria sua {Hutih. vi). i Sed objicis, vcstes v.uii nas, vcstcs babere sublalares et post se iiabentcs,
coloris, et pclles rnbricalas et hyacinlhiiias fui^sc quibns verranl sordcs pavimenti et viarum. Scitote,
in labern:icnIo (/Jxot/. xxv); respondelur, Qnia :
iiiquit, dominx dilecia;, quod si bnjiismodi vesli*
Sigiia rercsseruut ; significata manenl. vobis essct necessaria, iiaiura \obis in remedinin
Iliemnymiis etiani lianc olijectioncm solvcns, aii ejus aliquid dedisset, quo lerram legere possiiis.
Otiin quidem isla pn.babaiitur, quando sangiiis pe- Sed modo cum vcsiis 223 excedat quaniitatem
corporis, cur iion el calccus, ut calccos liomo
nosL
cudum iciuissiu luli pcccatorum. ^unc auicm pau-
/ € ro lA^ ck h. y\^
253 VKRBUM ARBfiEVIATUM. 25i
so tralierci? Al ecoiitrarro, iu quaiitiiin possiiiims A br;iviiiii)? sic ciirrito, » scilicel al)S(iiie offciuiiciilt»
catccos slricios, poJique iixreiiles liahciiiiis : cl oiiere, < iil Goinprcheiitlaiis. Omiiis eiiini, qni in
^cc vttgiit in Uixa pes libi ucUe wtlel. agoiie (-01110111111, ab oiimibiis, » tjiiui piaemiiTiii
(Otid.) agoiiis possuiil impotlire, eliama iiciiis, « abstinot. »
Qtiittani el!-iin, ciim iioii possiiii iiiferins cautiari in Nos aBlem, si iimueiosilale ci stipernuilale vcstiiiiii,
vcsle, raciiiiil consiii caitdas aiiiinauliiim, ne pmr- qtiomailmoilHm ei ali.iriim rcriim, oneraii et impe-
siis siiU e\por(es cauJarum. Alii stetlali, iiiTo slel- (lili, oas, non tantum porlaiiiiis, scil ct lialiiiiius
tionali, vesliljus ntiiiitnr peiforaiis. posl i.os, f;icii, noii t:iiiiiim porlilorcs e;innii, scii
CAPllT LXXXIY. ei veredarii, qmnlriijarii tl siimmarii; com tain ct-
Conlra rarios aitifires isianim vaiiiluluin. ciilens priomium iios maiioai, si compjceliefidi^ri*
Ad iias vanil:itcs o( supernuitalcs ringciutas, cii- miis; ei cvaiiescai, si iii ciirsii lioc pciicirfdio dcA^-
riosilas Cbrisiiana varios liabcl ariilloes, qiiilms cerimns. In qiio, iit atl melam aliiiigamiis, procin-
forle carcl iilololairia. Iiicredibile eiiiiii esl Sci- Cli debemus esse, iiuri iii lioc siailio por pruden-
pioiies, Calones, LaRtios, si lalos opifices vitllsseiit, liam, tpia olig;iioiis qiiitl r,icieiiilum, (|uid creden-
eos slatim noii ropulisso. Yitloiuliini ergo, qiii opi- duiii, qiio no.lo in viis i)oi anibiilaiiilnm ci iii quo
fices iiecessarii cssenl Ecclcsi?c ci qni iioii ;
qiii lo- slalii, tpii iioccssarins cst u<i boiio vivendiMn. Debe-
ierantii in ca el qiii iion. Neccssarii siini agrieohe, iiiiis etiam csse succincli, ciiisiiriper lemperaniiam
sicut pes miiiKli. Viniloros aiitoiii propter inrirmi- cuiilra iluenlcs siiius ciipiiliialis :
taern noslr.im, litei Noe {Gen. ix) primam vincnm Miile einicta minisirat
pLintasset, ol priino vino, i in qiioest luxuria {Eplies. Jmiielus,
(Statiis, I, n Thcbnidos.)
v), > iiiebriaius sii;poslea ei Lol {Gen. xix) com- Ne quid niuiis.
tnitlens inceslum mcriio ebrieialis. Siinililer polli- (TEnENTii;s,)
parii sutores, lannarii, carpenlarii simpliccs ; non rnccincti, minislraluri per jiisiitiam qiix' iitiicnitpie
(Ixilalini, iion suinpluosi fabri, lextores simpliciicr reddii qiiod suum csl. Tibi, si liabcas tumbos pr.-e
in niiiteria 0(ieraiilcs; tinctores cliam, (tiim nou ciiicios ad currendum, ut composito gradu vclia»
nimis e\cc(laiit in sumplibus ei proplcr mysieiium, Spiritiim sanclum proximo, iit ei facias, quotl tibi
qnoil geriliir in Ecclcsi:i forie ; piclores, liistorias, vis ficri {Tob. iv). ICiiain accincti essc debcmus pii-
tion vana, (lepingcntes; artirices eiiani instrumen- gnaliiri pcr forliludineni contra Iriplicem Iiostcin,
tonini miisicorum, ut cis !ri:>iitia et iXfliiini amo- tpiia : ( Militia ost viia iioniiuis siipcr lerraiii
v«\iiiir, (lcvolio non lascivia exci:ct!ir. .\ lascivis q {Jeb vii). » In prociiicln crgo et in expedito debol
cnini li;£C periciilose audiuniiir. Aiirifabri vero esse iicr noslrum, qiiod jiivari debel curru, cursu,
niaximc qiii sellas et ralcaria dcaiiranl, vel csclera, sailu. Qiiia non laiiliim vi.Morcs essc debemus, sed
siiie.qiiibus possct osscClnistiana religio; incisores. cur<orcs liebrxi , Iransilorcs Doiiiaiii vci Idiihun
peiforaiorcs vestiiim, compositores detiorum, ma- (Gen. xxxvii), ct traiisilicnles, sicut cervus, qiii salin
xinie pliimbalorum, aloarum, non dico schacconim, ciirsiim adjiiv;itelqu3DqiieIiiantiact oiislaiiliatransi-
qnia liis ad rccreaiidum, quis liidere polcst. Ili, in- iil.Niinc aiHom ecoiitrario. Slrictam viam siipeiflni-
qiiain, iion necessarii siinl, qiiibits iiisi priiis arti l:i!c vcsrtiim et rcrum ali:inim obsiniimus, ne
su:t' abreiiiiiitiassciit, pocnitenii im iioii iiijiingcrcm. < viain rnanihitonim » iiivciiiamiis, vei invcnlain
Jorulalorl ruitlam papa Aiexander (Alex. lll), nec caiti, < curramus {Psal. cxviii). i
concessit vivere deofDcio suo, nec ei penilus inter- CAPIT LXXXV.
dixil. Ct cnm juJici nccessarius sit gladius, licct Contra niollitiem resiium.
gladios fabreneri. Proplcr ifiiom oliiccm a viis nosiris amovcndiiin,
Niinqnid idco ct sicas ol pila tliiplicalam loricam Diiiiimis iii liixii cl siipcrfiuitale veslis tltio repic-
perforanlla ? Ita. Siciit eniiii priiiio priidciilia lio- hciKlit in Evaiigelio, scilicct inotliticm ct supcr-
iiiinis bcne coiilra maliiiam iiosliiim siuipliccs gla- bi:iiii, tlicons : < Qiiid cxislis in desertiim viderc?
ilios itivcnil, ila el inditslria e]us coiiira 'crebie- Atiiiiiliiiom vciito agitatam?Prophelam? Eiiain dic*
sccntem et ditplicainm malitiam gladios ai cipiie-, votiis, pliisqiiain proplictam. » Soil « qnid cxislrs
ct alia arma excogila.re el rompouere poiest. Scd vidcrc? Iloiiiiiiem iiitdiiliiis vosiiliim? Ecccqiii mol-
(jiiid erit de artificc loxici? Toicrari potpsi, dtim libiis vestiimlur, indomibiisiegiini suni(.iy(if//i.\i). >
caniitmem prpsiiierit Ercli^sine se non osse no- Molliiicm igiiiir vesliitm viiiiim constai csse, siciil
citiirum pcr toxiciim. Sed brcc in consueiudi- aii Gicgoritis (liom. 6 inEvang.), ciini illud ad-
iicm (leducia, repreliendi cl vitiiperari vilipciuli- jiiiig;ii Domiiius viiio incoiistatili;», cuiadjiincta est
tiir, ctim Eoclesl.i cis priino ciiiergrnl b:is, dobi*- siiporbia. Citm euim corpiis de natura, h;ic molli-
rrt rcstiiisse, et lales opificos amovisse, nc piil- lio iion egoat, quitl in vesle inolii qujcriliir, ni»i
liilarent. Siiporfliiiuuem 224 ^'•'^" vesrmm et spiriliialis iicquilia, scilicet superbia et d'jloclalio
aliariim roriim red;iigtieiis .•^postolns in I Episi. .id snporliiam, non ad iiecessilatem? In iisii cilin-
ad Cor. c IX, ait : < Ncscitis qnod lii qui iii siadio nim iiiiica iiianu perctuil nos diabolus, sdlicctpif
curruni, oniiics q,itidom curruiii, scd nnits acxipil niolliiiom ; in usu voslium duabus ct pcr molMii i«
;,
235 PETRl CANTOIUS i-ie
ei p«r siipcrl.iam. Yeriimiameii 225 onini cibo, A cessa esl, (|Hi etiain in piiitcipio mundi fiicruiii
pro leinporc cl looo, omiii religioso vcsci coiices- nimis remoii a fiiie cjus, lalia iion ouraTcrunl, cre-
Biirii 061, si nccrjsilas excgeril;pro «iilia aiilein dcnios, qiiia < movcbiiiilur » in fitie miindi i fiinda-
iifcossiiaie, vel aliqnando concessuni esl religiosis, iiienla lerr.x {PsnL L\x.\i), » usque ad peniiiuia ojiis,
uii splciididls rel siiperniiis vcsiihns. Nunc auiein quaiiinm scilicet desccndenini opera peccalornni
iii doniibiis episcoponini ei clericorum siint <jui piirgabiiur cl aer (|uanluiu ascenilerunt opera eo-
niollibtis vesliuiiliir. Si dicaiU, qiiia cl ipsi reges rum. Uiide qiiidam llenierisis clericus : Si crede-
sunl, sic quidcm ct apnsioli, qiii oiunia hsec « rc- renl, impiit, pedificaiores isti munduni esse (inein
pul:iyeruiil, ul stercon, iii Clirisliim liicrifiicerciil b:ibiiuniin, non taiii alla inoles iisqne in coelum
{Philipp. i/i). > Molliiici aiilem el siiperbiac veslium erigorelur, non fiindamenlu usqiio ad lanl.iin abys-
poiesi addi leniuin ropreheiisibile in eis, scilicel suin jaccrcntnr. Iii qiio assimilantur giganlibiis
kuinpliiositas. lliidc Ik;riiardiis : tiirriin Babel sedificanlibus, contra Dominum cni-
Chisimits nsieiidii, el ifx'itHrn pnlenlit lcntibus. Undc etiain tiincanl, ne cum ipsis i dis-
ilaririx el spoio twu lexiore bever.
pergaiitura facie lerrae {Gen. xi), » id e*l Ecclesiae,
i.l buvsK yrwdo Subclus.
ei deinde < conrundantnr > iu gehennae i(;ne. Sed
Ilis peliiDus, ei aliis .•iiiim.imium, nobis biirbfts .irii-
" cii:)in propter banc superfluilalcm et sumpiuosita-
ficiales, ui lai v;iii iucedainus, comparainiis, abragis
tcin domorum,. inurorum, ininor esl bodic pietas el
naiurdibus, propicr molliiiem, cflcminaiioncm, ct
crogaiio in panpivcs. Minus cniin suiricimns aiimo-
!uxuri;im, cuiii mercliicius nitor, liiliilns iruirio-
truc eoriini,ct biijusmodi sumptibus supernuis. Itcni
nicub vcl ri,'g!iis appar.uns, non dcccol liiiniilil;ileiii,
Isaio*, cap. lxvi : i Ca>ium sedes inea, icrra antom
non congruat Cbrisiiano. Et pbilosopbus ait : Pl;icet
scabcildin peduin ir.corum. Qnx est isia domiis
giiidcm inilii, quod liaiic ambiliosam supctlcctilcni
quain a;Jincabitis inibi? Dt qnis esl i«te locus qiiic-
iiicxorabili odio pcrseqiieris.
— lis nieae. > licin llieroiiymus (ep. 1 1 ad Ageruchiaiu):
CAIUT LXXXVF.
Scio, inquit, populos csse, scilicel Megarciises, qui
Coiitrn superpuilulem crdifictorum.
sic :cdificani vclutsemper victuri; stc antem com-
Sioiit in \c4iiiiu ci ribaiiorum siiperfluiiale ci
cdiiiu et bibtint, vcliil cras moriluri, diccnlcs:
ciiriosilaic, l.ibor naiui-c in ciilpam vcriiiur, ei res
I Comedamus et bibamus, cras eniin ndorieniur
iii viiUimc.idii, si c:iiel arie: sic el in snperfluilale,
(Isa. xxii). >Iiem : Paulnsprimus eremila in crypla,
fiiiiosiuiic ei suiiiiiuobiiaie aedifitiorum. Inliiere
sivc in bypogco el sublcrraQCO babitabai, pastus ab
cniin quaniuni rccossiim sil a simpiiciiatc anliquo-
angelo quotidie dimidio pane. De cujns
rnm iii conslruendis domibug. Logilur cnim qnod Q
sanctilate
audiens Antonius pater ercmitarum ci arcliimaii-
AbraK^M ^\inia (xedcmli via in casiilis tjntuin ba-
bitavii, T»on lialicns
driia, cum visitavit pitlsans aJ o>liuin ejus, il.'e
e:i.i:ii pnssnm peds .«tiper ler-
vero ferain vei hipnin pnlabai cssc. Tandctn per
ram. Oiii loiuorl^i sin lixil iiiicr Uellicl ct ll:ii, sictil
divinam iiispiraiionem revclalinn esi ei qiiod Anlo-
pcrei;iiiins viaiDr ci mm maiisor, iioii (ivis, qui in
culmiiic lcii; sci, lioc osi
nius ossel, ciijus nomcn prius ignorabat , ct ait :
iii c.isula iooi;i cnlino rc-
copii
Bcne veniat dominus mciis Antouius; et oscula:!
:iiig(;l.»s liospiles (Ccn. xii). Siniiliior Lol ci
ciiiil ad iiiviccm. Qiiibiis sitnnl comcsr.iri.s, angelus
Noc iii lciiloriis b:iUilaloi:t (Cen. x\iii). Onidam
cliaiii in
iiiic^jntni paiicm alinlii. Quo aricpto e rcgione
3iiii(|u(»iiiii', c;ive:nis pcirar im, alii in
iorlicibiis cl coiicavilaiibiis
scilicel pcr frusi.i ct parlcs opposilas, iit sic ambo
arborum, a qiiibiis viji
fiaiigcrcni postea de eo coiiiedcriiii! pr.xbabita
esrcdi, a quibnsdum orii ossc ab liis fabiilose pnlj- ; ,
iianlur.
saticia conientione dc divisionc ojus et beiiedictinne,
Eliseiis, iioii propriuiii, scd :i!ie:iu u Labiiil
Jiospiiiulum, quia a vijiia qiiadam
qu.i iiterqiic reliquum vo'.Gti sicul m.ijorem prrpo-
i>ilii coinnio.la-
luni, iii qiio liabcbjt ccriiacnliim, el in illo nic iiere. Paiibis auicm plurimas qnaesliones proposuit
isii-
lam, Icciulum ct candd.dirum Ani.mio. inlcr qnas ci
Aiitonio, inicr Jiaiic inseniii
ct baiic quanrcns,aii
inseniil qua^rcns. aii
{!V Ileg. iv). ||„c
'"''"'^^ idololairia. obMinatio Judxoriim. oi
eiiani non coinmiiiab.it divcitens ad aliud bospiiium,
•'""'"J^
j:im incmor el citstos illiis pruitcpii cvangelici
an Cbrisiiana retigio , ritus goniiiim in aediticiis
: < lii
quamcunque civitalcm sumpiuosis imiiarciiir, dicens : Snrgunlne adbnc
introiciitis, qnxrilc qnis \i\
dignus turrcs, ct propngnaciila, ei palalia, ct lain alta el
c;i sii, el ap.id illuui maiiclc, ncc iiidc cxca-
siimpttiosa xdillcia Romae? Qui ail Ita. Ille vcro
tis (Hatih x).> llem : Cum :
T*rr« malot homiiies nunc edurel, alqne pvullos, flens amplius lianc siipernuitatcm dcplanxit, con-
{Ji;vE.\., sai. 15.) qiiesius bomines laoix Tanilati dcilito«, cum Chri-
Tt non lantum siatiira, sed cl diiilurnitaie vitu; nobis siianorum dcberet esse ad inviccm cobortatio di-
abbreviai.e guporfluiiaie niuliiplici, ct pro poccalis centium : < Non Itabcmus hic ceitam mansioncm,
nojtris, ciim 226 cl\a\n fines sxculorum, cl con- sed fuliiram inquirimus(He6r. xin). > Itcm : Impcra-
sinnmaiio in nos deveneriiii, qiiaiiia demenlia, tor qnidam cuiJain eremilae : Cur, inqnit, sic coan-
qiianiusqucexcc^.sits csl, nos iia cssc solticiios circa guslalum el commensuratnm est hospitiolum lunm
niolcin.ct curiosilatem,clsuinpliiosilaiein domoriim corpiisculo luo, ul illud nec in ioia itno snperei nec
apdifirandarum; sic, quasi niinqiiam periturariim, el cxcedal? Cui ille : SulTlcil 227 ''oc honiini mori-
Duxiroe cuiu antiqni, quibiis diuturnior vitj con- luro, ul semper mc:nor sil saniei bnsii tui, ul ei
: .
257 VERBIM ABBUKYIATLM. 2K8
eadem necessiiaic »c cre^ldt jam quasi esse mor- A c:\piivonim. Itcin : E.iam \n e<clesits eonstruciidi*
i:ium,r|ua sci» sc esse moriluruin ; sic prffvoui peccainr. Ciim eniin capiia earnm humiliora css
sepiilcrum meum, et qnasi mc pra'sepelivi ; cl ail- dcberenl corporibns ipAarnm pro mysierio (
qni»
jmixii : Melius el tuliiis prosiruur in cceliim dc tii- I capnl nn^trnm, Cliri>lus {E\>hes. iv), > scilicnl bii-
gnrio (|i»am de palalio. liem Dominiis in Kv:ingelio: niiliur esl Ecclcsi:t su:i), nlliora uunc erii^niiuir.
« Vulpcs fovoas liaUcnl, cl yoliicres coeli niJos, Fi- tianc cliam iripticeni siipernoilalem 22S gcnltUs
lius auiem liominis non habcl ul;i capul suum rocli- ptiilosophus rcprehendens, ail :
nei {Hnith. viii). > Ecce quia motlicilas el Uiimiruas Huic cpnla' vicisM fnimm tummique penate$
Snbmotnsie hiemem teclo, preiiosaque teslis,
Clirisii docel nos debere esse conienios liumilibus Hirunn viemhrii supcr, liomnni more QuiritiSt
habiiaculis, qui < non habuil ubi capnl reclinaict Jnduxisse luijuin. (Lucanus, I. ii.)
{Luc. ix), » nec ergo ubi deambnlaret, ubi gloi i:im hem P:>utmista : « £l rciiiH|uenl alienis divitias
suam el se dilalaret. Ei nos ergo ne simus viilpibns su:<s, ctsopnlcra eornm, domus illoriim in u^ternnm
folosls el fotidis similes, ne diabolo viciuiores ci (/*.sa/ \i.viii), 1 hoc esi diu videlicet, usqiie ad rc-
inferis, ne si^niim absorplionis nostrrc ciim Dailiaii siineciionem. Cum ergo diutius sii tibi hiibitandnm
ei Abiron ostendainns {Num. xvi), neqnaqinm rwdi- cum vermibiis in sepukro, qiiam cum honiinilius
(icemus in visceribus lerrae usqiie aJ pciiiiima cjus, in terrena donio, si ulicrum inagis ordinandum,
scd nec in aere, dcpuinio da-monibus in carcerem erigondnmetsumpluoscconsiruendnmretinquo; illud
usqun nd juilicitim ; n^^c iliis, pcr siipcrliiam cedifi' qiiidem mugis videlur, in qno libi diiiiius est mo<
canlcs, vicini el < socii simns» d.cmonum t ci sirii- randutn, de quo conslal, quia viiium est illud 8U>
Itiionum {Job\\x),t sed snper lc.ram lerrcsircs, perflue conslrui et ornari. IJnde pocla:
scienlcs qnia «Je loir.i ir.m imri sii iiiis, fiitnri c(E- Calo legitur qui non hiibtl urnam.
lcstes ct sccundiim (.orpns, cl scciindum animam; (LtcAN., lib. VII.)
ci maxime ob hoc quod sciipinm csi : « C(jeliiin cai\i Facilis jactura seputcri.
(ViKGiL., .€ncid. ii, 646.)
Domino, icrram autein dcdii fiiiis homiiium {Psal.
Sepelil natura reliclos.
cxiii). >
(.Moecenas, lib. XV.)
liciii : Pra-Iaius proelao : Qniii sibi vult isla alli-
Ei Gregorins {Moral. c. 57) : Surnpluosa el ornala
ludo domoruin vcslrarnm ? Quiil lurres? Qnid pro-
sepnlcra mortnis siini jioiiiis in augmentum sup-
piign.icuU in eis? Non tna«is in liis contra diabolum
plicii qiiam in remediiim. Esi autem hominis pri-
iiiiinilus eris 9ed vidnior. liem Hanc liliidincm
corpns proprium. Unde
:
mum sepulcrum, : < Dor-
a-dificandi delcstanlur paliUia
*^
. . .
principum conslructa
... ^
f' ...
niiciites in scpulcns
.
,n,„i
{l'sal. .vvwiiN . Q-.rMin.ii.,»
lx.x.\mi).» bccundum •
cx laciymis ei rapinis pauperum. MonBsltca auicm
Terrennm habilaculum su|>er lerram vel in lerrj.
vet ecciesiastica xdificia crecla e.t fonoribus et
Terlium eril ignis ptirgaioiius. Quartum par.idisu$
usuris avarorum , mendaciis decepiioniim et de-
vel infernus. Ne sis auicm niagis scHicilus circa
ccpiionibus mendaciorum pra^dicatoruin, mcrce-
ornaium tcrrena: domusquam corpo-
,
siructuram et
nariorum qux es niale partis consirucia sxpe
qnod mudico legitur in qno etiam re-
,
ris proprii,
dilabunlur, quia :
surgcs, J curo hoc moriale inducrit immortaliialeia
Non habel evenlut tordida prceda bonot.
arie Dacdalo in apdi-
(OviD., eleg. 1.) (/ Cor. xv). I Non assimileris
ficanda domo, non giganlibus aliiludinc {Gtn. xi),
Iicm : Exemplum sancli Bernardi flenlis eo qued vl-
derei luguriola pasiorum lecla culmo, similia casulis non Salomoni sumpUiosiiaie (/// Heg. vi). Sed cnr
pristinis Cisterciensium lunc habilare incipientium non Salomoni sapier.ii? Quia non modo sicut oUm
sangiiis pecudunt
muratis. Scd el pro hoc lalia approbaniur, qnando scilicel
in paiaiiis stellaiis et
eral redcmplio pcccatorum. liem psalmo lxxiii :
inorbo aedificandi sxpe ipsi religiosi, sicui el alii,
Rcspicc in te.si;\menlum lunm, qnia repleii sunl.
insirumenlo sux ofTensioiiis puniunlur. Conslruciio I
amplarnm domorum, n"» cbscurali
sunt lerrre domilms iniquiiatum, ct
enim pnlchrarum et invitaiio D .
rapini*s mendaciis, et fnrtis, erogaudlsque paupc-
esv superborum hospiium. Eiiam grangiae eorum ,
pro munimine sui sxpe incaslellantur, quas eliam ribus construciis. Iiem Hieronymns dc exitu s.Tncta»
nc amittant, s«po veriiaiem celani, et jusiiiiam PauUe (epist. ad Euslor.hium, De obitu Paulce) No- :
lcbai, inqnii, in his lapidibns pceuniam effundere,
Dei omitlunt, non audenles mulire contra principes,
qni cnm terra et sxculo transiiuri sunt, scd in vivis
eo quod liberiaiem suam, dc qua dicitur
bpidibus, qui voivuntnr supcr icrram. Dc quibus
Cantabit vaouus coram latrone vialor, magni rcgis evsiruiiur
(JUNTEN., Sal. 10.) in Apocalypsi, ex quibus
civitas. Iiem idem episi. 50 (cap. 21) :
Qua vocc libi
aniiserunt, pro diviiiis grangiarum ei agrorum suo-
i»
xdificari dormiioria et re- cxponam Salvatoris spelnnc:tin, el iltud pra:scpe,
rum, permitienies sibi
quo infanlulus vagiil? Silcnlio magis qnam
infimo
fectoria. a rapioribus et fencratoribus, in signum
Verumtamen nbi circa
et memoriale aDlernum avariii.^e ipsorum. Sed iiec scrmone honoranda sunl.
propria virorum h:ec sunl porlicus? Cbi aurata laquearia? Ubi
I.iIjj
id fieri pati debereni cx pccunia
labore
domus niisororum pocnis , el damnalorum
honorum, sed adhortari cos ni poiius isla convcr- «t-
I3bi ad inslar palalii pnvaiorum
vcsiiia;?
imnt in alimoniain pauperum, cl redcmplionem
: ,
259 PETRI CAMORIS 860
sirncia: b;isi!ic;x; «l vHe ror|>iisoiiliim lioiiiinis A slnuidis avarissimi , leihan;lci, ci somnolcnlj, .«/
pretiositis in»iiili(iltit , e( rjtiasi intiiiilo qniJiiiiaiii pigri. Oo ciijiisinodi poela ail :
possil es!>e oriiaiiiis, tccia stia inagis vciit aspi- Servorum veufrct medio casligat iniqno,
rere qiiaiii ooeluiii? Betliielicm [Malth. u) , iii lltse qtioqne esuriens tieque enim oiunia , sfitlinel ttn-
[i/ua»i
pnrvo foraiiiiiie lorr.c nalus esl Coiiditcr c(tIo-
Mucidn eccrulei panis coutumere frHiia,
Ilic visiis n pasloriiitts, liic (iciiioiisli.ilits a
ruiii. (JuvKK., sal. U.)
stelLi, hic a iiiagis a(Kir:ittis {Luc. \\). Iieiii Jeic- Qni lana caprina et pro niliilo, liligando objiir-
(le
mias, cap. xxii : < Vx qtii redilical iioiiinm siiaiit g;il scrvos
•
AVf puupertutem levet atloUaive propinquunt.
229 >'^ iiijiislitia, el cODnaciila sua iioii iii jiidicio.
(CiiTO., 13.)
Ainicitm suiiMi «ppriinet friistra, <t incrccilein cjiis
non reJilel ci. Qiii «licil : i^Edincalio inilii (luiniim Vitiuin nulem pro;ligaliiatis sugillal Dominus in
Ijlain el cociUinla spaliosa, qtii apcrit siiii rcneslias, Ltica, inducens paraboiam de lilio prodigo, qiii
el facil laqiicaria ccilriiia pingil'|iic synopiilc. Cu- vivendo luxuriosc consunipsil bona patris, quiliiis
jiis oculi cl cor atl .iv:iriliaiii iH ad caluinni.ini el ad consuinptis in rcgione Ionginquapavilporc05,pastiis
cotisiiminatiuiiein inali opcris. > lleni pliilosoplius, ei ip^^e ile siliqnis porcoriim. Reprehendilur anlcin
locnlus (le dilaianiibus fundos cl agros, adjungit: ^ '" eo prodigaliias lemporalis pecunia;, quam con-
Nunc vubis loqiior, qiKirniii a>qiic spaliose Itixuria, sumpsii pro lemporali concupisccniia sua , sicnt
quain illoruin avaritia difTiiiiditiir. Vobis dico lioc :
Esau vendens primngenita sua, el benediclioncin
Qiioiisqiic niillus cril lactis, cui non vill.iruni veslra- palrispro lenlicula rufa {Gen.\x\). Siciil etiainali-
riiin fasligia iminincani? Nuliiiin flunien, cnjiis non qiiis fidelis dans pretium inxslimabile , scilicet
ripas :cdifi(ia noslra prxlexnnl? Ubicunqiie scaic- Christi, cl thesniirnm mirabilem abscondiium i iii
liunl aquariitn r:ileiitinin venx, ibi iiova divcrsnria vasis (ictilibus (// Cor. iv), > scilicci animam fa-
|iixi!ri:c cxcil.ibuniiir. Lbicuiique in aliquem sinuin ctani < ad imagineni Dei {Gen. i), > profumo, sonino
liUus ciirvabilur, vos proliiiiis fuiidamenla jacilis, ei iinibra. Uepreliendiiiir eiiain in eo prodigalitas
non conieiiti solo, nisi qiiod nianu feceritis. Cum naturae, ei prodigaliias gratioe. Desecndit enim ab
inulta xdificaveriiis, cnm ingeniia, lanien et siiigula Jerusalem iii Jeiicho, ei incidil in lalrones, qni
corpora estis et parviila. Qiiid prosuiil mnlla cubi- corrnperunl ineonaiuralia, spoliando eumgralniiis
l'a? in uno jacciis. Non esi veslruin ubicunqnc non {Luc. \). Iliijusmodi eiiam homincs designati sunt
csiis. licin pocij : per lijemorroissam, qnx cxpendendo fcre omnia bo-
/-. nasiia in inedicos, non poieral ctirari anlequam
Nnllut in orbe locus Baiis pra-lucet amitnis.
Si ilixit dives lucus et mare sentil aviorem venirel ad verum mcdicnin [MaVh. ix). Fiunt anlcin
hctliiiautis lieri, cui si \iiiosn libido prodigi ex cnusis pliirilius. Qiiidam ob libidinom
teceril hospitiuin, cras jerrnmeiiia Theanum a>dincandi, elalias supcrnniialcs et ebrielalcs. Alii
Toltelit 'uiiri.
oblibidinem coeundi, <ei bonatoia ferunluradCya-
(lloR.vTiL-s lib. I, epibl. I.)
iicm, > qiix lacryinnla una nbsorbcl luxuriosuni,
Iteiii Juvennlis (sai. 1i) :
f.<slidiciis apiid eum cibos delicaios, cum domi ni-
yEdificalor ernt Centronius ; imminuil rem.
tieijil oi'es, uec parva ininrn inensura reliclw
grumelmuciduin pancm,cninhesternojure ligiiriat.
PuTiit erai, loium hunc lurbuvil lilius ament Ei Juvenalis :
l)um meliore novas nttollil marmore villus.
Qu(v bona donavil prccsei ibus, el caret omni
Item llicroiiynius (cpist. ad lleliodoniin De laude Miijorum cetisn.
vila: toliinriw) : Decet, inqiiil, paMiitciitcm cl ma- Alii ob giiiaiii. Uiidc Iloraiius (lib. i, ep. \o)
xiine clauslr:ilcin morari, non dico in domibusnin- Ul rebus mnternix alque pni.ernit
p!is, scd in doiniciliis, id est iii ciliciis sive paricli* l'oniier atsumplis Urbnnus cwpit hiiberi,
Scurru vagus, uon qui certum rwsepe teneret, /
iiis, qiix doiiiiis non suni, scd siinilitiKliiieiii el ve-
Imprnnsus, non qui civem dignosceret hotle.
Sligiuni doinoriiin liabcnlio, itt ( uaiigtistaliis siMpsiim D Qualibel in queiuvis o)ri>robria fingere twvut.
recollig:il, noc ad illiciia cxlendat, mcinor nieri 231 Pernicies el tetupeslas barnlhrumqtte maceUi.
virgiiiulis, in qiio clausiis el coangiistatus fuit Do- Alii ob niiibiiionem dignitaiis vcl famx :
iiiiiius, tandem iii pr.TScpiolo positiis, in palibulo, Tauto niajor famw sitis csl qnam
Virlulis. Quis enim virlutem ainpleclilur ipsatn
Jeiiidc iii sepulcro. Uiidc David : < Siniilis factus
Prainia ti lotlat ? palriam lamen obruil otim
suin pclicaiio soliliidinis, faolus sioiit nycticorax in Glona paucorum, el laudis litutique cupido.
domioilio (/^xn/. cij, > sivein pariciinis. itein Isaias, Lxiuis crgo (|iiis csl faniae?
cap. v; Le\ii. xxvi; liabacuc, ii; liein Isaias.xxvi, Ul pueris placeus ct declamalio fias.
ei Dauicl, cap. viii. Alii ob cxciisationem iniscriat cl peccati sui
230 CAI'LT LXXXVII. histriouibiis cl indignis cli.nn dantcs, ul dicatur dc
Contra prodigot, qui male acquirunt, el pejus cx-
eis : Niliil iicgant qiiod fxigatiir ab eis , scd niliil
penduni. daiil nisi cxigatur. Ligo nibil daiil viro bono cl
Pluriiiii, sictil iii icdincando, cl expensis super- boiieslo. De qtiibns eiiaiii dicilur : .Miriim esl nbi,
fluis siiiii piodigi, vigilaiiiissinii, el ebrii : sic ei in el a quibus acripianl qiix expeiidunl, cnin vcrins
piiscausis el uecessiiaiibus qiiotidianis submini- dicerelur : Mirum cst ubi, el in qiise expcndani,
;
?.:i VERBLM ABBREYIATUM. 202
«i!iK flccipiiml, ei a tol rairmnl. Male eniin acci- A nagiiia, iierqnc sumn non tlirigonles aii Dimiii!, 1m
piiinl el pejiis expcnilunl, qiiac tncliiiscn servarcni, oibe circiilari movciilur, de viinii.-vie in viHiii.iiem,
ul ossenl solvendu iiis a quibiis r:.piicrunl. soHicili tirt.i siipcrniia eHion nccossaria, iion coii
Mii ob negligKnl-iain vcl inscientiani, qui proiti- tenti riiiilnis natiira) vel graiix, ei idco non pcrvc.
sores suorum fiiinl, pelilorcs alienorum. Gcncra- niiiiil ad oclavanrbcntiludiiiis. De liis sic toqiiiiuf
liier enim prodigalimtem cosnilanlur ciipiiiilas , Silomoii rarabolariiin,C:ip. xx(jiixla LXX) : < Ven-
avari4ia ei-rapina, Unde poeia :
liialor iinpiorum rex sapicns, imniitiit eis rolam
Qucvcuthqvc prafvnda nialoriiin,» qui < senipersuni discenies, et niiiiqiijin
Traxit amritia, iuxu pejore refuiidil. ad peifeciionem scienlije perveuientes (11 Tim.
(Claldunus, De bello GUdonico.)
w) > senipcr laboranies et
; inaniter operantcs, ot
CAPLT LXXXVIIi. nunqnam quicscenies, qnia Vcr scniiiam
: i vi:jc
De sancla prodigalilate.
non ambiilani, sed vagi gressiis cornin, oi investi-
Esl lamen quxdam sancta prodigaliias, qiia qiiis
gabilcs [Prov. vj.» hcm Isaias, c.-^p. xix : c Im-
.nnimam dat pro Clirislo. Unde : Aninwque niagnx iiiiscuil Doniiuus,> id est permisii, < iii mcdio
prodigum P?.ulum. Tu ergo, non sicut prodigiis des ^gypli spirilum voniginis, cl criare feitTunl
cl cupias quodcunque necesse esi pro viribiis tui?. D ^,ypi„„, ;„ ^,,,,,-, ^^^^^ ,„^^ ^i,,,^ ^^^^^ ^.^,.„^ ^,
niliil autem supra vires. Unde Tobias (cap. iv) vomcns. Ei non jEgypio opus,
erit qiiinl fati.it capnt
Modiciim habens, modicum tribiie.
el caudam inciirvantem ei rerrcnanicm.>licm idcni,
Ketiii se quemque suo modulo, ac pede rerutn cst.
cap. Lvii : « Inipii aiilem qiiasi mare fervcns, qiiOil
(IIoRAT, lib. I, ep. 7.)
quiescere non potesl, > elc. Iicm David (PtaU
Hucciv Lxwii) : < Ei percussil eos in posleriora, oppro-
^'oseenda ett mensura sua^, spectanJnque rebiis
brium sempitcrnuni dedit illis,> ul Pbilisllixis (/
In summis, miuimisque; eliam cum piscis eiuelur,
Nec cupias mullum cum sit tibi (jubio tuulum Reg. v). Dum ciiim < amplexanlur storcora pro
Jn lcculis. croceis (Tliren. iv) : > ei arcam, id cst lidcm el Ec-
(Jlven., sal. II.)
ciesiain Ciiristi poslponimt tomporaiibu.i, umbraii-
Ne fias ciim liis <:(daiorium Laciis libi rctinens
iiter tanliim servienles, el diligentes iniircs cbul-
lantum sordes peccaiorum, ut perunia ad alios
lientcs de terrn, id est curse ei solliciludincs tem-
devolvatur. Nc rapias, ut inuiios venires pasc.is,
poralium, corroduni exlates eorum; qiiia visccra
cum unicum iiabeas vcntrcm , el socunduin nahuo
et bona interiora eorum vt^l corrumpunt, vei con-
ram modico conienliim.
P sumunl. Hi aulcm tcstamenlum Dci bab(>nt, noii nt
532 CAPUT LXXXIX.
juxta itlud vivanl , sed ut itlo curiose vaniiaies
Contra se immergenies in temporalibus nvide,
Prodigos eliam, sive in nedificiis, sive in vcsic,
233 s'*''^^ prxlcxant. Quod staiucnies jnxta Da-
gon (illud tantiim umbralilitcr, el pro lemporalil'U.<,
sive iii cibariis vel quibuscunque superlluis expcn-
siciii ei Xiernis observanies) corruiint cuin Dagon
sis, et in curiosa, vana et non iiecessaria doclrina,
(/ lieg. v), cum idolis el variis vanitatibus siiis.
maxime sese immergenles in lemporalibiis redar-
ampiitalis sibi capilibus. < Verbiim aiitem Domiiti
guens Propbeta . ail : < In circuilu impii ambiihuit
manet in seternum (Psnl. xxxii).> Hos iiirpes
secundum attiiudinem tuam niuliiplicasti filios Iio-
Moyses turpibus comparat , qiii temporalia ista,
niinum {Psal. xi),» non daemonum. Et ilcriim eis
velul stercora in auro vituli con/laiilis redacio in
imprecans, addit : i Deus meus, ponc illos nt ro«
pulverem (Exod. xxxii), daloqiie itiudsiiieniibiis oi
lam, et sicut stipulam antc faciem venii (Psnl.
adoraniibus in potum, immundissimo flmo sicrco-
Lxxxii) ; » ut sinl leves cl inconslantes, sicui
rum, ct fumo urin:e, condemnavit.
arundo agilalaomni vontodoclrinae. Hi similes siiiit
Quasi diceret eis : Stercora sitisiis, stercora bi«
filiis Isracl oflendeniibus Deum, ei ob lioc consiim-
pserimt quadraginta dies « in llinere trium dicriim,
Letis ; aurum sitisiis, aurum bibeiis. Ili eiiam sl-
mitcs siinl < uxori Lol egressae de Sodomis (Gen.
circa monlem Seir (Exod. iii), > nec iiitraveruni
eorum (Deul. u). Sic xix),» ei de ilagranti cupidilate lerrenorum; deinde
terram promissionis, scd fitii
non qiiiescunt, < respicienli relro,> per mundanam ciipidiiaiem,
etisti Qcslro temporalium agilati.
< et versa est in statuam salis.> Assiiuilapiur ciiam
scd veriiginosi ct epileplici, < cum impiis in ciicuilu
anibulaut (P»«/. xi),» a vaniiate in vanilatem, nou
< miiienii manum ad aratrum, scd rcspicienies re-
tro, non sunt apii rcgno Dei (Luc. ix).> lli simiies
aiteiidentcs una tanium a Domiiio pctenda
quod <
sunl comprcbcndomibus Dominum ol ncqi.euntibus
(Psai. xxvi)> sitel requirenda, quod < non sit qiii
m.ijestaicm ejiis sustincre, corruuni retro in fa-
fiiciat bonum,) quousque vcnialur < ad unum (Psal.
fies suas, qui imprsRguaii et impingiiaii siercorl-
xiii),> quod viam euiiii aliquid sit cxircmum, error
suni diaboto, bus icmporalium, iiolunl ea rgercre iii «sus neces-
autem iiiimensus. li eiiuin simiics
sarios, quibus terra fctundetur. siciil ncc Jiidaei In
i qui circuii quaTcns quem dcvorei (/ Petr. ii).>
Sabbaio, nibi cooperiant < scd pntruerunt velul
Ui sunt tunatici el lympbaiici oblali ad curandum ;
jiimcnla sicrcorc siio (Joel. i). Disporierunt in
Domino (Matili. xvii), qui modo cadunl in aquam iii
fonie propagalionis facli sunl
luxuriac, loodo in ignom \rx, ciipidilaiis, ci alia Endor,> id csi in : <
;
909 PliTni CANTORIS tt-i
«i iteretis terr» (Pia/. lxxxii),» qui sicut upiipse A i» corila ipsorum, cl arcus eorum coiifriijgainr
iiidincaiil in slcrcoribiis suis, el iilco < siercoriLus {Psul. xxxvi).> Uiide Aiigustiiiiis : Qiii vult noeere
boum l^ipiitaiidi (£rc/t. x\ii),> in qiiii>us slcrcora proxiino, similisest ei, qui allenlat aiium percu-
lcnipornlium gcnoiant slercora pccc;Uoruin, sicrco- tere gladio, qiio priits sg ipsum transverberat. Itein
riJMis pceiiiiciUiulium salisf:iciiniuim aniovendoniin. Parab. c. xxvi : < Qni fodil foveam, incidei in eam,
Iifin D.Tvid : « Ei labesccic fecisii sicai arane.im ei qiii volvit lapicleni rcvcrteiur ad enm.> Unde
aiiiniam cjiis, >c(c. {Psal. xxxviii.) Avidilus tompo- Eccli. c. xxvii : < Qui in aUiim mittit lapidem, su-
r;tiium lioiiiincs facil araneas. Araiica venuis est per caput ejus cadei , et plaga dolosa, dolnsi dividet
puuiilus et vcncn'>sus, qui devoral inuscas , ul vuliicra ; ct qui fodil foveam, incidet in eam ; et
lexat iniiiiles lelas, quas lexendo sese evisccrat. qui statuct lapidem proximo, offendct in eo; etqui
Sic ci quidaiii araiiex suni, < «levorando, ul escam laqiicum poiiii alii, peribii in ilio; facienti nequis-
panis {Pial, xiii),> subslanliolam paiipcrum, qui siintivi consiliiim. snpg- ipsum devoIvciHr, et non
SUNI pes mnndi, et laniiiin miiscx, vel rencrato- .ngiioscci undo adveniet illi.> Item jiixia verbum
riim, vel poiiMiiinm ; qui eiiain siiiil muscx princi- Sapiei.tis : Omnis fratis in se convcrsa collidilur.
p.iliuin el majorum araiiearuin : lili garcionum suo- j.
Iiein Doniinns : i Qux scminavii liomo, hxc et
iitiii, vcl liosiiuiii, vel adulaiorum aulicoriim, ul meiei (Ca/. vi) ; et jnxia qnain mcnsnram mensi
itiuiiaiiiur iusirumeniu sux ofrensionis, quia :
fueritis, remeiieiur vobis (L«c vj).> Iicm cap. xiii
Lucx : < Viri xdificantes (urrim in Siloe, ab eadcm
Lex non (vqitior ulla e$t
opprcssi sunt. > Et Auguslinus (S. Scverianus iii
QHam necit ariificet arie pcrire tua.
(OviD. l.b. I, De arle.) 6crm. de Iniwcetitibui) : Nc rapias boiia proximi tiii,
qiiia capiinr esca , ct perdilur aiiima. licm pcr
« Vx qiii prxdaris ,
qtiia deprxdabcris {Isa. exeinpla. Golias gladio, quo puiavii Dsvid intern-
xsxiii) : > Vx qiii eniungis, quia cmuiigcris,cl sxpe
cere, iiiicricclus csi {I lieg. xvii). Aman paii-
in
siipr.i quod ab oliis emunxisii.
buio, quod paravcral Mardociixo suspcnsus cst
Hi sunl eqiii Pharaonis, qut cum sessore suo cui in plenitiidinem polestalis, et diviiiarum pos-
Kubincrgiiniur in mari {Exod. xiv). Taiibus dicit Ecssioncni Mardocbxus successil (C(//<«r vii). Saiil
dialioliii cl mimdus, < inciirvare ui iranscamus {!sa. gladio, qiio pcpenii Amalcciiis conlra praecepiuin
Li).> nis dflecinm esi, ui rarus sit bodic, qui non Duniini, iiiieirecius esi, doccns regcin i£gypli pio
mendic6<, nisi feneraior, vel qiii cerlis slipendils inigaiione icrrx, ({nx siccilatc arucra(,peiregrinum
et rcddiiibns siistenletur. Talcs similes suiii Am.*»- imniolarc pro percgriiio, piimo immola(u$ cst (/
lec, lioc
P
c«t, lingenlibus lerrain, qui non lanlum Beg. xxxi). Quidam ciiam aulicus novum geiius
lerrcna lingnni ei comedunt, scd, sicnt Los, ablin- torineiiti, qiio lorqucreniur rci, doceiis rcgcm Si-
giiiit radiciiiis, siibsianliolas paiiperiim devoranles cili.t: , priiiiu invenli sni poenas susiinuil (Pcril-
ei r.ipiciitcs ; ob quaiii rem probaii a Gcdeone lus). Uiide :
{Judie. vji) excludunlur a coiisorlio sno, nc sinl in
pr.elio ciim Ipso pugnaluro conlra Bex Phnlnris tauro violenli membra Peritli
Wadianilas et
Torruil, infelix imbuil nucior oput.
(Lemones.
Jutlus ulerque fuii, neque enim lex aquior uUa ett
Quam necit artifices, an$ perire lua.
234 CAPUT XC. (Ovii). Di art(, lib. i.)
De hii qui puniunlur inttrnmenlo tuce offentionit. Om-
235 ''(^'^ iuxi-i pliilosoplium (Sen. ep. 83) :
Frequens csl casiis maloE puniri inslrumcnio sux iics volupiaies liominis in singula ejus tormenta
offensionis.ut in quo iiijusle proxiiiiiim snum pimiunl, converluntiir. Elirieias liominem facit stupidum,
punianinr ; iii qiio etiani Deiini ofTeiidniit, ofrendan- iiisanum; gastrimar|;ia, libidinosum ,
pigrum. Et
iiir. Uiide 1'saimus : < Lacnm speruit ei effodil qitid pluia? Singiila ferciila, singulos peperere mor-
eHm, et incidil in foveam qiiamfccii; convericiitr bos. Dnde liodie nullo genere morborum xgroia-
d
dolor fjus in capul ejns. et in vcrlicem ipsius iiii- miis, quia nullo gcnere vivendi rccte vivimns. Tol
<|iiilas ejus dcscendet {1'tal. vii).) Unde Augusiinus cnim nunc numerabis cibos, quot cocos. Sic cir-
{in hutic locum Ptalmi) : Fraiidalor prior ei pejiis cumeiiiiles similes suni ei, qui ait : < Circuivi terram
Ixdiinr damno iniioccntix, qiiam proximus pccu- et perambnlavi eam {Job i). > Siint < sicut volii-
iiix. Ilem psalm. ix : < In laqiieo islo, qiiciu abscon- cres coeli el pisces maris, qiii pcrambulant seniiias
derunt, comprebcnsus esl pes eoriiin ; cog.oscetur inaris (i'ia/. vmi). > Iluic circuitni malo, conirarius
Doiiiinus jn.licia facicns; iii opcribus iiianiium sua- est circuiliis jiisiiis, de quo dicilur : c Circuivi ei
rum coniprebensiis csi peccaior. > Unde Augusii- immolavi in labcrnaculo ejus {Ptal. xxvi). » liic
nus : Unicuiqiic sua iiiiquiias esl poena ei paiibu- est rcclus ordo, ut non nisi posl mulliplicem cir-
luin. Iiem psaiiiins lvi : < Foileriinl aiitc facicm cuiium boniim, quis immolel liosliam, vel immola-
iiieam fyveam, et iticidorunl iii eam.j El ilein : lam stimal. Circurnire igiiur debemus omnia creala,
f Venial illi laqucus quein ignoral, el caplio ap- qiiia oinnia clamanl : < Deus nos fecit, ul in illis'
prebcndat euiii, et in l..qiieiiiii cadal in id ipsum laiidetur. > Uiidc cl ad laudem cjus, fere in synaxi
(Ptal. xxxn).> Ei itcm : < Gladius corum Inlrol Maiuiinali, id esl io fine Matulinorura ct Psalmo
565 YERBIM ABBREVIATLM. ^B6
illo < Dcnciliciic, » clc. invilantur. Circuire ciiam A casiiiaie, 0,(10.1(1 opera exlcriora. Uiide ol Ectlesia
dcIiCMiiis bcr.clicia crcaiionis noslr3e, quia « ad conslaiex personis muliariim facierum i circunidaia
iinaginem et simHiuiiIincin Dei creaii .siimiis {Gcn. variciaie {Psal. xliv). i lli diccre possunl : < Slgns-
i). 1 Dencficia eliam recieaiionis, hcnclicia sacra- liim csi supcr iios himcn vuluts tni, Dominc, dedislf
moniorum ecclcsiaslicorum, niandaia neccssilalis : Ijeiiiiam iii cordc nieo {Psal. iv). > Consistil cUam
< Qiiia luiic non confimilar, cnm perspexon) iii oin- hxc facies in operibns cl impiciione maiidatoriim
nibiis nianilaiis luis [Psui. cxviti). > Consilia eliain ejns. Ciijiis li.TC stint signa : t Qiii est ex Deo,
pcrsecutioitis : hoc verbiiin eiiam Apostoli, qtiasi verba Dei andil {Joan. viii); si quis diligil me,
iii|t'icom funicuUim : * Sobrie, jusic, cl p e [Tii. mamlaia mea custodil {Joan. xiv), » qiiia : Proba-
ji). Exempla sanclorum, prajmia aetern.TC remiiiic-
» lio dilcctionis exhibitio est operis. < A fructibus
laUoiiis , siipplicia xternx dumnationis. Singula cnim eoruin cognoscctis eos (GftEC. hom. 30, in
ctiam Rcncra peccaloriim ei singula gencrum; sin- Evnng. MatiU. vii). t El Aposlolus ail : < (Jiii au-
guloruiii ctiam peccatorum circuinsiaiitias itla .ig- teiu sunl Cbristi carnem suam crucirucrnnt cum
gravnntcs ; omuia eliam leinpora et slalus viix viiiis et concupiscentiis {Gal. \). > Consistit cliain
iittlihT. iliide : f Rccogitabo omncs annos meos, hxc facies in consiiiis, qux adimplcnl viri compe-
in amaritudinc animx mex (Jsa. xxxviii). » B dili et claustrales; sed clerici habitu miiiieS, scr-
CAPUT XCI. mone histriones, opere ci geslu merelrices, occu-
De viullipiici facic liomhiis. patione curnrum teniporalium sxculares , in qiia
tlujnsmodi circnilus inaxime benenciorum crca- harum faciernm Deum scqnunUir, vel in quo habitii
lionis et rccrcationis nbslrx, nos iiiviianl ad dile- resuigcnl, qiii in niillo vivunl? Tonsuram quideni
clionem Dei. scrvant, sed ob gloriam, vcl venalilalem, el alii
Sictii cnim tcslatnrLeo papa (serm. 2, De rentr- quidem abis laiiorom, qui siope lianc liliertatciu
reciione) : Magnus fnisset lioino, si pcrmansissct i.n clcricalem snmuiil cl servanl in munilioncm ei
00, in (|iio focit cum Domiiius ; ^n.ijor esl si pcnna- conscrvatioiiem tcmporaliiim. Conira quos Apoito-
nei in co, in quo refccil eum. Fecil enim eum ad ius loquons, ait : < Tanlum ne dederiiis liberiaiem
im: gincm in facie nautra:ct siniiliiudincm suain in veslram in cc<asiopcni carnis [ibid.). i
facic gratix. Esl aulom mnltiplex faties liominis : Est et iiiiiUii>Iox facies culpx; verumiameii
Rciliccl facics naturae exicrioris, qna eiiam quodJin* < Iin.Tglncm ipsornm Dcus ad iiiliilirm redigei {Psal.
modo homo assimiialiir Deo. Un !e : Lxxii). » Esi el facics glorirc qua^ dabilur nobisi
Pronnqne cum specienl aniittalia arlera lerram, f,
quando « IIoc morlalc inducril in.morlaiitalem, et
Os homini suvlime (le.iil, cwltimiine ridcre iioc corniptibilc indierii incorruptionem (/ Cor.
Jussit,el creclos ad sidern tollnre vulius.
xv) ,
qtiando renovabiuir ul aquiliK jiivenlus itia
(OviD , 1 Metamorphos.)
{Psal. cu). » Sed facics cnlpae, faciem naiura; cor-
Uiiile et D. Mariiniis ocnlis ac manibus scmpor in
ruinpii, facicni graiix pcrimit, faciem vcro gloiiJi
{flclum inient!5S, ctc. (3). Pauliis primtis (rcmita (i)
sublrabit.
ab Anionio inventus esl erectus , el qnasi orans CAPUT XCll.
niorluus. Vinceniius iii torinenio, scmpcr ereciis De commendalione fidei.
Itiminibns aspiciebnl in coeium. Ilaiic 23G f^ciein Facicm gratix et virtuiuin incboat ftdes. L'n 'e
ct eroclionem naiurae, maxime deturpai fornicaiio. rrudeiuins :
« Qui enim fomicaiur, in corpus suum peccat Primii pelit ciimpum dulfia sub tortc dnelli
(/ Cor. vi); I quia illiid commnculst, quia animain, Piicinalura fidet.
ancillam corporis facit, ut non iiceai ei in opcre 237 Sicul enim aliquis slrenuus miles inter ca»-
illo aliud cogiiare ei aliud sentirs. Ita absorbeiur, teros, priinos facii insulltis in hosles conserios, sio.
ul facios huiiiiiiis qiiasi in faciem qundrupethini fldes, priina cupit expugnare castrum vitiorum Ipsa
convcrlalur. Undc ei libidii.osus, sui vel jiorco _. enim jnopter tria praeoipue, pnmaium el ducatum
D lum mater
coinparauir, vel < qni foniicatur in corpus suuni habei inter c*ieras virtiites, i|nia esl iia-
peccai, » quia conlra vtnusiatem ei ercciionem liirx ei geiiiuirx omnium aliarum. < Abraliam cniui
corporis sui, incurvans illud ad Itilum. Facic eliain gcnuii Isaac, Isaac Jacob {i^aiih. i), » id cst lides
iiaiurx interioris homo assimilatur Deo, ut dile- spem, ct spes chariialcm. Eisi omnessimul confun-
ctione nalurali, mansueiudine, benignilaie, socia
•
dasitur ei habcanlur in habilu motus; inotus lamcii
lilale, el hujuSmodi. Est eliam facies gratiat, qna lldei, rnolusaliaruin prxcedit.
Dco assimilatur habens facifem Quiaenim crcdo, siiero, diligo, patiorproChrisio,
pixcipuc quis
(ihristi eunlis in Jcrnsalem. Hxc consistil in virlii- compaiior proximo, ct hnjusmodi. Charitas etiain
diciiiir maicr virlutum, sed nulriturx ei informatio-
llbus, qux omnes sunt unn facies in radice cliari-
latls, cl pluros in exhibilione ei habiliiate qnaiiain nis. Priina igiiur mater earum et origo esl iiiles;
operinn. Eminuit cnim Job in palienlia , David iii sccnnda niaicr et velul nutrix esl charitas. Tuni
humiliiaie, Moyses iii mansueludine, Joseph in eliani principatum habct, qnia quadam pia cxcitaKl
(5) In ejiis Vila per Sever. Snlpiiinm.
(4) S. liioron. iii Viia ejwsdem PmiU. S. Aug. de eodcm in serraone.
Patbol. CCV.
»
£f:7 rETRI Cx\NTORIS SO.S
fi tcmorii.Tlc fiilcs auibx ci iinproba pcnclrat, qii.x A Joannis I, cnp v : < Oir.nc qno«l nalnn» cst cx Ooo
non aliin-it inlolleclns. Credil cnini Dcum irimin» vincit mnniliim, ct lixc esi vicloria, qtiae vincii
Ct nnum. pcnolral cfclos,. crcilil Doniiiinm Jcsiim miindiim, fidcs noslra. > liem Aposiolus: i Sine
!«iib niibilo pnni«t smai et mniuliioari; qnrc non in- (ide inipossibilocsiplaccrc Dco {//f.')r. xt). > El Luc.
tolligit, sed ercdit lantum, exncns liic omncm liii' in Act. aposl. (cap. xv): « Fido purificans cordi co-
nianam ratioiicm, qux cst c\ can.-^is. Fiiles enini rum. » El Dominns in Evnngclio : t Omnia possi-
non liabclnieritum, rni iiiiimina ralio pracbcl oxpc- bilia siinl credenli {Marc. n). > Idcm : « Si liabue-
limentiiin (Crci;. Iiom. 2G, in Evatigelin). In qiii- riiis taiilam fidcm, ui grannm sinapis, dicclis moro
busiKim lameii cl crcilit, cl ali(|ii.ilcmis intelligil ; iransplanl.Trc, el iranspl.iniabilnr ; dicetis monli
in omiiibus arliculis requirens poiius liilclia ci satia iransfcrrc in mare, ei iransfcrelur (ilaiih. xvii). »
vcrba, quam curialia el placcniia, vcl pliilosopliica. Idem diiobus caccis ail Citrisius : < Secnnduni fidoni -j
Umle et Aiiguslinus: Malo, inquit, cssc inurbanus vcslrarn fial vobis, el siaiim aperti sunt oculi eo-
qn.im incrcduliis ; malo polius esso agresiis Callio- rum {Malik. ix). > Et cenlurioni aii : < Vade, et
liouscum Hicroiiymo, quain curi;ilis hxrclicus cum sicut crcdidisti, fiat libi. Et sanalus esl piier cjus
SabcUio. ILcc nuUum hal>ci subslramcntnm, iiuilam in illa hora (Matih. vin). » Augustinus (scrni. "4 -
naiiiiam,a i|ii.-\ babcai origincm, pra!lcr(|iiam a sola " De tempore) : Quania csl fidcs propria, si lanta ost
1,'raiij. Ex solo enim Doo csi ; crclcrK virluics quo- alicna, adeo ui salulein corporis cl primam graiiain
ilanimodo a naiiira IkiIiciu origiiiem. Prwceditcnim alii irercalur? Et Elizabolh beaisc Virgini, aii :
dilcciio naiuralis diloclioncm gratuitam, et ila dc ( Bcaia qiinc rredidisli, quoniam perficientnr in lo,
«•;i;l( rib ; sicijJJC lubcnl subslraloriutu qiiod tion fi- otniiia qitae diclft siint libi a Domino (Luc. i). > Fi-
iles, el ideo prima csl intor cas ; tum eliam, quia des cnim peperil Salvatorcm. Qnia Zacharias non
citra nlias virtutes, mira<:ula cliain rudis operaiur. crcdidit angclo, < perdidit proniplac modulos lo-
Unde : < Nunnc in noinine luo curavimus infirmos, quciu?, ctc. > Itcm Aposlohis ad llebraoos cap. \i :
ct cjccimus doimonia ? » {Matth. vii.) El in Dialogo 1 Fidcs esl siibstaniia rcrum sperandarnm, argu-
iJrcgoriiis (lib. iii, c. 7) : < Inveiii vas vacuiim, »
inenlum non apparenlium. > Ipsa eniin est hyposia-
li. altis virintibiis, < sed bene signaiiim, > ({iiia cba- sis ct basis oinniiim virtnlum, omniuin lioitoruin ;
i.tcicre leiinis lidei. El in Aposlolo, prima ad Cor. omnia eliam conienla in lioc capilulo fidem com-
r.ip. iiu : ( Etsi habnero oiiuiein fidcm, ita ut nroii- mcndnnt. Exemplum Eremilie, qiti adco in pr.xvli*
ics iransfer;(iii, cliarilatein anicin non liabcam, iilbil caiione cotnmendaveral abstineniiam, quod .id bi-
6IIIII. > Ha-c eiiiiii sa-pe mali operaniur. Dropier diiana jcjunia et iriduana homincs invilavil, cl ob
tinnc priinaluin et dignitatem fidci Aposloliis, iil
hoc fratros rcficienies, cum non invilavcrunt. Qui-
sapions archilecins iucaiis eam in futidamento spi- bns ille : Quarc vobiscum non refecltis sum? cntti
riiiialis xdificii, ad commeiidaiionem ejus ail pri- jcjiinasscl nsqnc ad vespcram. Cui illi : Ne aliud fa-
ina ad Curiuib. cap. iii : < Fundamenlum nctno po- cores, ot aiiud praidicarcs. Quibus ille : Ul siullus ci
losl nliiid poncre praclcr id quod pos'lum est, quod iinlis( rcius praidicavi. Cui illi : Tcmpera Igiiur ver-
esi Clirisius Jcsus, » id cst fides dc Chrislo Jesii. bnm, ni tu et alii illud ferrc possilis. Quidam itni
Iicni ad U(im. cap. iit : < Jiisiilia aulcm Dci cst pcr ail: Similis cs venienti du inrcrno. Cui iilc : Ll lu
lidcm Jesu Clirisii, in omncs ei snpe.r onincs, qui eudii in infcrnum, quod pcjus csl.
n-ediini in eiiiii. > El cap. iil : « CrcdiJil Abraham CAPUT XCill.
Dco, ci ropiiiaium esl ei ad jusiiliam. > Iieni nd Dc dcfcctu fidei.
Cplios. vt: i Slalc succincli lumbos vesiros in veri- Nitllius virlutis hodie lanius csl dcfeoliis, (juaitii^
i.ito, iiiduii iuiicam juslilisc, > in cmnibus agciidis fidci. Unde el psalmo ix : ( Propior quid irritavii
( siinicnics sculum fidei, in quo possiils omnia lela impiiis Deum ? Dixiienim in corde suo, non rc(|iii-
nc([uissimi ignca exblingucrc » Undc eUam capiii rcl Dcus, » ul puniai. Ei in eodem t : Dixil cnim iii
$».'ipoiiiis fidescomparalur, quac capulsuum abscon- ^ corde suo, oblitus esl Dcus; avcrtii facietn siiant
(lit oi proicgii, rcliquo corpore exposito vulncribtis. ne videai in finem. > Cui ccontra respondci Domi-
Cipilc oniin illiso non mortilicaiur : sic ncc aliquis nus : « Exisiimas iniqiic, quod ero tui similis (ria/.
iiiiom servuns. Elsi i^im iii aliis cccidcril, 238 xi.ix), > pnlando mihi placcre mala, queni non cre-
liik tatncn firmilcr scrvala rcviviscci. Undc Domi- dis ullorem, duin sp»- as, tibiqiie promitlis impttni-
ir.is : ( Estole prudenlcs sicul serpeiiics (Maiih. x). > talcm? Non osl ita. Qiiia 239ii> '"ul"''© < arguain
Et Aposiolus Episiola ad Colosscnscs: « Nuncautcm lc, > qui Iturusqiie tacui, le exspectans ad pocniicn-
Toconciliavit vos Chrislus in corpore cariiis cjusper tiam,el arguendo t siaiuam te conlrafaciem luani,
liiorieiu : exhibclc vos sanclos ci immaculalos, ct id esl ostendam lc libi in libro conscicntiae, et dis-
irrcprehcnsibiios coram Dco, si tamcn pcrmanealis pliccbis mihi et libi, quia modo non vis displicere
in fidc fuiidali lirmi, et slabilcs, el immobiles a tibi, ut placeas mihi. Item Ilieron. in Orig. : Si pu-
spe Evangclii (Coloti. i).> Iieinllabacuc ii : « Juslus larcs imminere daninum rerum temporalium,
libi
incus c\ fide vivei. > Ei Polros I Epist. c, v : vc! corporis supplicium coram judicCj quania solli*
• Hialiolns tanquain loo rugietis circuit, qiixrcns ciiudinc et vigilaniia circuires inivocatos, placares
ipiom ilcvorci, cui rcsistiie forlcs iii (ide. » Uein judiccm, captnndo cjus bcncvolcniiain obseauiis ei
: : ; ;
269 VERnL'M ABnatVIATlM. S70
muneiibus, rcJJeaJo cum lil>! propilinin iii caiisa A Aiiuli cstis corde, ul a Domiiio abscoiiiialis coiisi-
lemporali ? nunc autem in causa animx agcnda lor liiim, quorum sunl in ienel>ris opera, el ificunt :
pes, « redJiiurus rationcm etiam de verbo otioso « Quis videt nos, el quis novil nos ? etc. i Iiem c;ip.
(MaUfi. xii), » anie oculos judicis cuncta cernentis. -xxiv c Secreluin meum,
: » de gloria ielerna ei
Quare hoc? Audi.Quiahoc timcs ct crcdis, judicium incEStimabiii prsemio, imiliiest, isemper anle ocu-
vero summi judicis non times, nec credis. Vel si !os. I Secreium meum, » de igne gdiehnxei poei.a
laborares jegriludinc corporis, quanta cura advota- inierminabili. i mlhi est, » quod noh aiiis nisi
rcs medicos? Nunc auiem cum laboras morbo ani- paucis. Unde : « Vae mihi, » -juia alii hoc secre-
mx, cor non tanta sollicitudine curris ad confesso- lum fidci non habent, « sed prxvarlcanies prajva-
rem, ad medicos animae? Cur fidem adhibes diciis ricali sunl, etprxvaricatione Iransgyessorum prac-
mcdici, ei non dictis Chrisll ? Audi. Quia mcndaci varicali sunt. » Itcm psal. xciii « Et dixeruni : :
scdulo el inulili crcdis, Christo auiem veraci et Non videLii Dominus, nec Dcus Jacob. »
inielligct
uiili non credis ;
qui tibi minalur, si ci non obcdieris Qiios redargiiens Spiriius sanctus per Propheium,
non tanlum amissioncm glorioe, sed flammam ge- sialim subdit « Inldligiie insipienieS
:
inpopulo, ct
iiennx. Et ille siuiii aliquando sapiie. Qui plantavii aurem
noii
Ha ! quam sollicito quisque labore audici, c(c. > liem psal. xxiii « Quis
ascendet .
in
Occursat tnedico caniis aniore, monlcm Domini , aut quis siabit in loco sancto
Jjum morbus animw nulla qutrela,
Egrestam sequilur larda medela. cjus? Innocens njaiiibus, et munJo corde, qui noii
(HiLDEBERT.Cenoman. in incendio.) acccpil in vano animam suam, » noii credendojustis
csse praeparalam gloriam
- El Hieronymus {Ep. ad Heliodorum De laude viloi inaistimabilem, impiis
soluaria;) Fides famem non limet : « Primum prenam interminabilem. Item, nalurale
: esl filiis Adtii
qii^Siere commoda appctendo et
quxrite regnura Dci, et hcec omnia adjicienlur vobis viiare incommoJy
{Maith. vi). » Ei Habacuc c. n Ecce qui incre- adeo ui pro ccrtiori ei majori commo
: « !o appelend(.!
diilus cst, non cril rccia anima ejus in semetipso
pro ceriiori el majori iacommoJo viiando, sinl
(Prov. xx). Et Isaias cap. xxi; Qui increduius pnidentiores cl solliciliores; sed nihil
» t est certius
cst, infideliter agil. » El Salomon : < Viri miscri- fidc,necmagis commodiim glnria .leterna, vel maju.s
cordes mulii inveniunlur, sed virum fidelcm qiiis incommcdum supplicioxtcrno. Ergo, qui pro minori
inveniet? > Et Ecclesiasticus cap. ii: t Vas dissolu- comraodo, ut pro lemporali consequondo, vel
in-
lis fcorde, qni non credunl Deo, et ideo non proie- commodo lemporali viianJo, est pru lenlidr ei vigi-
fcnturab eo. Qui timent Dominum non erunl in- G lantior, ei aliquid cst iiortius fide; ei faciuni esi,
crcdibilcs verbo Itcm Jacobus cnp. n qiioJ r.ihii sii cerlius fidie, cnm pro
illiiis. > certiori et ma-
I Quid proderil, fratres mci, si fidem qnis dicat sc jori, secunJum opiuionem siiam, n.agis sit sirenuus
!iabeic,elopcra nonhabet? jctc. Nec tantum defectiis ct alientiis. Hi similes sunt damonibus, qtiorum
ridci timcndus, scd et moJicitas cjus. Untlc Dominus nulla est iides; ct si fiJcs, moriua, habentes /-
fiJeni
Petro: « Modic;e fidci,qiiare diibiiasti?» {3/rtr//i, xiv.) in comprehcnsione, ut damones, qui crcdunt
ei
Et Apostolus dicentibus « Cur nos non pussumus contremiscunt, non auiem in devoiionc; ct
:
idcd
fiMU ejiccre, ait Propter increJulilalem veslram. fidcs eorum mortuo, non csi fiJes,
: scd simulaiir,,
Amen dico vobis, si habueritis fiJem, sicut granum somnium, niiiiiiura, et consueiuJo. Taies « pro
sinapis, diceiis huic monti transi, ct transibit, ci niliilo habuerunt teiram dcsiderabilem (7*5«/. cv). »
i.ihil impossibile crit vobis {Mattli. xvn). » Itcin Ilem, discipuli ad Dominum de n;oJicilaic fiJei :
(.\lg. De mcndacio, csn. 20): Fides cst, quia fit quod « Adauge nobis fiJeni (Luc. xvii). Iicm Aposio-
in
dicitur, ergo iibi non fit quod dicitur, non esl lus: « Qui confiientur sc nosse Dcum verbis, faclis
fidcs. Sed quare? « Quia non proponit Deum antc auiem negant {Tii. j), » blasphemant, ci e veriias
conspcctum suum {Psa!. liii); « Non esl timnr Dei _ Dei in eis non esl (/ Joan. viji). » Plus cnini pec-
anie ociilos ejus {Psal. xiii). > Similcs ciiim Anli cant, qui neganl opere, quam qui corJe vd orc;
christo, cum co dicunl in corde suo : « Obliius sicut magis peccatur opcre, qiiam cogit;iiiouc, vcf
cst Dcus; aveilit /acicm suam ne videat in ftnem locutione. « Nosse autem, vel siire le, sensiis csi
(Psal. ix). Similes autem Epicuro, cnm co dicunt consummatus (Sap. xv et vi}. » Quanto magis au-
.\'e curare Deum quananatH viortalia credas. lcm Deum nosse sensus est con.MimnialUs, lanto
Siiiiiles eiiam sunt JnJceis increJulis vcrbis Domini, magis et Deum negare in.sipicntia cst fonsummala
ct diccniibus in Isaia c. xmi. * Comedamus cl biba- sicut : i Dixii insipicns in corJe suo, » orc et opcre,
mus ; cras enim morlemur. » Quibus Deiis : « Quia « non est Dens; » ct idco liujusmodi, « corrupii
fongrcgastis aqiias piscin.ne iuferioriSj et domos Je- suni, et abominabiles facti sunt in studiis suis, etc.
nisaletn numerasiis el desiruxislis ad nuiiiicndum Dominus auiem prospexil super filios hominum de
240 «T^urum, nec su^pcvistis ad cum, qiii fccil coclo, iit vi.Icat si cst inlclligens .'.ul reqi:.ircns Dcum.
aquam pisciiise, cl operaiorcm rjns de longe non Coiuiitio ct iiifclicilas in viis eorum, » cl idt-o,
vidislis, si dimilletur ha?c iniquilas vobis, moric- quia, « viampacisnoncognoverunt (1'sal. lii.xiii;. >
inini, dicil Dominus > Item c. xxi\. « Voe qui pro- Ilem I Joannis cap. ii : « Qui dicit sc nossc Dcuin^
n rETHl CAXTORIS 1?«
ct mantlaia Cjiis iioii cuslodit, mendax est. i Item A Dciim Patrcoi per Dumtitiim nostrnm JcsumChri'
lertfa Episiola : < Qui Lenc facit, ex Deoest; qiii stiim, per qiicm ei acccssum habemiis per fldcm in
niitem maie facit, iion vijct Deiim. > !*em Domiiuis gratinm is.am, in qua stamns et gloriamtir in sp«
Hi Evangelio Joannis cap. v : < Qnomodo polt^stis giorix Cliorum Dei ; ncc soium gloriamur > de sp«i
As creJere, qiii gloriam nl) 241 invicem acce- glorix. < scd dc tributationibus, scienlcs qiiod trt->
pislis; el gloriam, quac a solo Deo est non qu.xri- Liihitio paiicntiam nperattir, p:itieiilia prob:ilioncm«
lis? > Aiigusiinus : Qiiia supcrbia eos eicxcai, ct prubatio vcro spcro; spcs aiitem non confundil,
ambilio huJis, qux appclil de se .xstimari, quod quoniam charitas Dci difTiisa cst in cordibus no«
in sc non liabct, ei super alios sc offerre. Ilumili- slris; > sed nia|;is corrohorat et connrmat, sicnt
las, hxc sola odit, solins Dei qnxrit gloriam, qux ancliora Gdei. Lst autem 242 ^P^ reriiiudo qnx»
ei MiTi pjjcerc appciii. Iiem in co^lcni : « Qwi crcdit dain procedcns cx graiia cl meritis cnjiiscunqiic.
in me, opcra qux ego facio, cl ipse facict; copera, Igilur in malis non est spes viMns, qui (amcn nnn
scilicet misericordi£. siiiil fllii dillidenlix tcI desperalioni«, qiiia de nulio
Undc in canonica Epistoh : < Qiii credil in Dcum, dc^pcr.indum esl in via, scd nec muhum de talibii»
Hfbei sicul iile ambulavit, ami>iilare(/ Joon, ii); > spernndiim. Ncc sunt (ilii spei, sed inedium quem-
qui ait : < Disciie a roe, qnia miiis sum et humiiis " dam siatiim tencni, dnm a piis lacryniis non recc
forde, > dc. < eimajora iiorum f.iciei (Muiih. xi), > dnnl, cnies in proposilo non peccandi. Unde David :
miraciila, cum necesse fuerii, ei Doininus vidcril < Sarrificale s;icri(iciiiin jusliiix {Psal. iv) i (riplcx
pxpedirc. Idem in Luca, cap viii : < Quod autein < sobiic I sciliccl ct < jublc ei pio vivendo ex-
tiipra petrnm , hi sunl qiii , cnm audierint , cum «peclr.nlcs bcatnin spcm, cl adventnm glori» nin-
(,'.iudio suscipiunt vcrbum, ei hi radices non habcnt giii Dci {Tit. li), > elc, pt ita < spcraie in Domino.r
diarHnlis ;
quia ad teinpus crednnt, el in lemporc alioqiiin prxsuniitis. £t itenim : < Spera in Dflmii:r>
leniaiionis receduni, > a (Ido. In eodeni cap. : ct fac hoiiitatem {Pxal. xxxvi). » Ex spe aulcm ct
Facta tcnipeslatc in mari el dorniiente Doinino, fulc oriimliir, vcl idcm suiil cum tpe, qnxdant
« acccdenies discipuli susciiavoruni cum diccnes :
sniicta cxspectntto In ndTcrsis, ci fiducia in agendi»
Frxceplor, perimus. Quibtis i.lc : Ubi est (ides qnx snnt consolaiionos iion modicx in omni iribn-
vcsira? > El Jacobi priiiio : < Si qnis indigei sapien- laiione. fJiide David : < Exspectnns exspcciavi Do-
lia, posliilet in Tide nihil hxsilan». Qiii autem hxsi- ininiiin {Psal. xxxix), > pro diiplici stola cbiisc-
tat, bimilis est fluclui maris, qui a vcnto moveiur qncnda. Isnias (cap. xxviii) : < Exspecia, reex.spc
ftcircumferlur. Nec hic accipict aliquidaDomino, >
^ cin. » El iiernm David : < ExspeciaLun cnm, qui
~ "'
Talis enim cuin philosopho dicil salvnm iiic fccil a pusillaniinilale spirilus el teui-
Primus in crbe deos fccii limor. peslate (Ps^.'. uv) : » qnia :
(Ptia. in fragm. ct St4t. Th. iii, 36i.) Spex facit vl medii» naufrngut eytUt aqnis.
E; iiem : El David : < Ei nnnc qitx cst e\spcciatio inc.t t
Yirlus milti numen el etuit, noiinc Doininn&? > {Psul. xxxviii) clc. El ilernnt:
(Idcm.) t Qnare tiisiis cs, animn mcn, ei qtiare conturba!»
Iicm ad Romanos, cap. iv : < In promissione eiianft mc? Spera in DomitK), qiiCHiamadlinc conntcbor illl
Dci non hxsiiavit difTjde<i:ia, eic. > lii eadem, cap. (Psn/. xLi).> clc. Ei item : < Fiducialiler agam in at
XVI : < Tu fidem habes penes le ipsum, habe et co- ci liOii liincbo {Psal. xi).> — < Donum est cumsiieniio
rain Dco, > elc. Esl aulcin fides niagna in Iribus. In prxslolari saiiit;irc Dei (r/Me/i. ui). » EtAposloln*
compreheflsione liiteraiorin ei subiiii, qiix sxpc ad Ronianos, c:ip. viii : < Exspcctniio creatuiac,
xdilicnt, et sxpe infiai; in cerliiudine, quia iiHiil revelationeni filionim Dei exspeclai, quta et ips»
cpriiiis fide; et in dcvoiione, qux esi condimeniuin liherabitur a serviiuie eorrnptionis, in libertatem
rhariiatis. Fidcs enim certa et devoia, est in omni glorix filiorum Dci. Scimus CBJm qiiod omnis crca-
qui timet Deum. U lnru ingeniiscit, et pnrtuiil usqne ndhuc. Non solnii»
CAPLT XCIV. aiiicm iila > adhuc infulelis, < sed et nos ipsi >
De tpe. aposloli < primilias Spiritus habentcs, et ipsi inira
Poiilo spirituaiis xdificii fundaineiito , scilicet nos geiniiuHS adoptioiiem fiiiorum Dci, exspectanie»
(ide, scquiiiir de errclionc ejus, lioc e»l de spe. redenipiionem corporis nosiri. Spc enim salri facii
F->igiliir enim por spcNi, pcrficiiur ct eonsuinmatur sumus; spes aulem, rci qux videlur, non est spcs,
per cli;iritaiein, et cxterus viriuics. Ei eoMgree. Nam quod videt quis, quid speral? Si autieiu qno\i-
Spes enim, bicut ei alix virinles, filia est fidci. non videmus spcrainr.s, por patienlinm, > ailversu-
Qiiod ciiim credimos speramus ; ei quia spcrarTius fii scilicei, < exspeciamns, > qnnm speianius. El
liligiiKUS, el qnaiilnm, ei qnemamodum, diligendo iiem ahbt : > Filinli iiiei, vita xlerna S|>e j»m in \o~
mercwiir. Lndc David : < Fial misericoidia lun, his est (/ Joan iii).> Item Job, c. xix : iScio quod
Domine, super nos, qnemadmodum speMvioins in RodiMiipior mcus vivit, el in novtssimo die de lerra
ie(Pifl/. xixii). > Et Apostoliis spem cuiii fide ct siirrccturiis suni, ei nirsum circumdabor pelle mc»,
«liaritalc commendans , aii ad Romanos, cap, v: ci in came inca videlm Doum Snlvalorein ineum,
< Justiri«aii igiiur ex flde, pacem habeamus ad qnem visurus sum ego ipse, ci oculi mei circuni-
;
ft73 VEUUUM ABBHEYIATUM. ^U
Bpecturi fiiiiil el non alius; rcposiia e^>i hivc, spes A suo,sedproi!obisomuibuslraJjdililIum(fiom. tih
iiiea in sinu meo. i El Aposlulus : < Scio ciiiin cui EtAposiolus prima ad Timollieum, cap. i, aii : i Fi-
credidl, el cerlus sum quia poU-os csl dcposintiii nisnutem praeceplileslcbaritas de cordepuroei coti-
iiieum servare iii iilum dicm {// Tim. i). i Dcfe- scieiilia bona, ct (ide non ficta. i Unde Aiigusiinus
ctus autem spei simitis esl dcfeciui fi<lci. Qui etiim (serm. 59, De lempore) : Cui non vacat divinorum
Dou creJil, noa «perat, cl cconirario. serinonum involucra revolvere, aui eonmi secreta
CAPIJT XCV. omnia penelrare*, lencat cbarilalein, iii qua cuiicia
De cbaritate. lex pciulei et propbetse. ilabe chariiatem, ei fac
Parvului si nascilnr, ei iion alilur, deficit el mo- qiiidquid vis, omuia implesti. Ei itcriim {Item in
riiur. Sic Hdes el spcs, nec non el calcrae virluies, iract. De laude cUariiat., tom. IX) : ll;cc esl foiis, cui
iiiaiciiarilalenuiriAniureiconsummealur, deiieiiint. non communical alieiius, fiiialiier el perseveraiiier
Unde AposioUis cominendalionem el signa chariiaiis reprobus. Hjec si dcsit, rriislra habcntur caitera
poncits in 243 I ='(l Corinlliios, cap. xii, ail : < Ad- qu£ si adsii, liabenlur omnia. Ilaiic qui lenet iii
lincexccllcniiorem viam vobis deiiionstro, t id est nioribus, scientiani babet, el eorum qux paient,
ctiarilaiem, i|ti« est majus doniimoiniiibiis, in via, cl corum quae non pateiit in Scripluris. Huec est
tlonis. Quia i si linguis bominum loquar elangelo- ^ « laluinmandatum iiimis (/*sn/. cxviii), i qux ex-
rtiin, cbarilaiem aiitcm n<in babeara, facitis suiii teiiditiir usqiie ad iiiimicos. Clinrilas nunquam csi
velui xs sonans aut cyiiib.-iium tinniens. Et si !ia- solilaria, sed iiiodo csl in cuelu, tiiodo iii proximo;
La«riin proptietiam, et noverini omiiia mystcria, ct tiunqnam esl oiiosa, sed in ounuiiuiie bona totiii>
omnem scieiiliam ; tl si habuero omiiem ndetii, iin bumaiii generis pxdagoga, nihil liuinanum a se pii-
til oiontes Iransferam, cbariiaiem autem non ha- lans alienum. Lata ul 244 Oceamis, qiix siiic cr-
lieam, iiibil sum. El si distiibuero iu cibos paupc- rorc omnia prxccpta couiprebendit. ei sine labord
ruro oiuoes racuiiatcs iiieas el si Iradidero corpus custodit.
meum.ita ut ardcai.cbariialem auietnnonliabeani, Et Jeremias in {Thren. i), Alcph sub liilera Alem
iiibil mibi prodest (/ Cor. xui). i Cujus, quam niiil- ail : < De exceiso misil igneni iii ossibus mc!s, ci
tuc ri niagnus sit ustis, osiendii adiieclens : < Cba- erudivit me. i Ileui (cap. 20): c Ignis flammigcreiu
ritas paliens esl, i in injuriis, < bcnigna cst, i larga in ossibus meis. i Et sponsus in Canlico, spoiisa;
rgcnis; « Cbariias non aziiuii.lcr, i non invidet, ail, cap. iv : < Yulnerasli cor iiicuin soror inea,
sed bouuin alteriusui suuin diligil < non innaiur, i »poiis;\ iiicn, vtihieiasii cor nieum , i noii taiiliini
de sua felicitate ; < non agil perperam , i ncque ^ lctisisii, scdtis(|(ieail|)eirilimacordismoipeneira!>ii
cntm eam mala coiiscieniia pungii; < non est .oin < I:i uno oculorum itiorum, i scilicet in una ci
biiiosa > non vultaliis prxponl; < iion quxril qtix prxcipua virlulum, boc esl in cbarii.iie. Aliis eniiu
sua siinl, » sed potius qux alierius el qux Cbristi, virluiibus me tangis, hac sola cor meum vnliicras.
nec ablala rcpeiit; < non irritatur, i non provuca- El item : < Filix Jerusalem nuniiaie diieclo, qtiiu
lur adiram; <noH cogitai malum,i ut malum relri- amore langueo {ibiJ.). i Iiem Ocionario xiii, snl»
tuat dvlibcrando; < non gaudct super iniquitate i liltera Mem, qux iiiterpreiatur vincera, vel cx ipsis,
alierius, < cungaiidei aulem veriiaii i ct jiisiiiix. vcl ex intimis, vel ignis ex intimis. Cbariias cniiii
< Oniiiia suiTcri, i in aciu pro vcriiate ; < oinnia noD ex summitate labiorum, non ex siinulaiionu
credit I de promissis probalo spiritn ; < omnia spc- diligit, sed quasi ex visceribus, el cx ipsis intiinis,
rai, I qiix veritas promisit; < omnia susilnet, i cl peniiimis cordis. Pluraliier etiatn dicilur viscera,
promissa In adversis patienier cxspeclat; < cbarilas quia charilas non uni operi esl uddicia. Dedii eiiim
liunqnam excidit, i quia qtix bic esl ad bene nie- Deus diligenlibus poieslaiem cujiisque opcris. Clia-
rcodum, in futuro erit prxniium nosirum, cxlera riias princeps esi omiiium viriuium. Scd Adam iii
vcro nobis daia non erunt. Unde sequiiur : <Nunc primo siaiu prxdiius omnibns donis naluralibus,
auiein manenl fides, spes, cbaritas liia bxc; major D quomodo charilalem non babnii nieriloriam? Inno-
autem borum esl cbaritas, i quia < nunquam cxci- cens adbuc simplex dilociionem naHiralem habuil.
dit, nunquam evacuabitur,i ut iila. Ilxcesi enim dc sed non saporem, el flammam cbiriiatis, quaiu
qiia Propbeia ait : < Oinnis consummationis, scjli- non novit quis iiisi per expcrieiiliam. Si igilur
cct et opcris consummati, virluium, et sacranieii- Adam lanius cbariiaiem nou liabuil, nec prxsumas
loruin noslrx redemptionis, < vidi finem {Psat. dicere, qiiod eam liabcas, nisi a fruciu operuiu
cxviii), I et consiiminationcm , scilicct cbaritaiein. iiiam liabcre cosnoscaris. Iteiii : < Dcus cliariias
Por cbariiaiem enim Cbrisius in cruce pendcns aii: est, et qui tnanel in cliaritaie in Deo maiiet, ct
< Cunsummalum esl{Joan. x\x), i scilicet cbarilas Deus in eo (/ Joan. iv). i Magna esl cbariias,.
<iuam habnit erga iius, oninia dicla de eo implevii magna est promissiocjus. Cbariias magna csj.qnia
usque ad moriis passioncm. « Majoreni auiciii rlia- ipsa cst Dcus, < cl magniiudinis cjus iion csl finis
ritalem neino iiabet qtiani ut aniiiiam suaiii ponai {Psal. cxi.iv). I Ipse esl < qucm lolus non capil
quisproamicis suis {Joan. x\). i Consiimmaiissiiiia orbis. I lm!fl"abilis igiltir ct incircuniscripiibiiis cjl
rnil dilectio Patris (jiia < dilexit iics am.e mnndi cbariias. Ei cum nominibiis paucarum virtulniii
coiislliutionem (ti-hfs. i),» qn» < nec pppercilFiiQ noininciiir DeuS; uu\\'\ii nominc iia veic ei f ropn*»
:
275 PErRI CAMORIS S7b
lensetnr, sicul iioniine tliaritilis. < Dcus eiiwu A ^"'iciim pcrJiiuui; xlvnn* qiiam morluum. Sunl ci
charilas esl. > Quod aiiien» diciciir : t lu es palicii- laci viiko cupidilaiis. Uiule :
lia Dica (Job XVII), i (ropice dicluin est, ni lesia- 1'lorafur lacrymis amissa pccutiia veris.
iiir Augusliiiiis (lib. xv De TTmilale, c. 17), j<i esl Ei t:tm Iijc, qunm illie lacrymce delestabilcs sunt, cl
M cs ip^e, a quo est inilii palicnlia. Non dicilur proliibiia^. Sunt cliam lacrymae naluraliselbumanje
Dcus soi.rielas inea,vel casiitas mea, ci Iiujusinodi, afTcciionis ; ct h:e tolerabiles sunt , dum non nimis
sxul forliludo, elc. Et licet Deus dicalnr charitas, exccdunt. Non possumus enim non dol^re, non la-
lioc :;onicii taincii appropriainr cl specificatnr vo- crymari mortuoamico. Cbristns c:iim t lacrymatus
caliter (elsi rcnlitcr toli Trinilali convenial) circa csi {Joan. xi), > morluo Lazaro, sed hx lacrymae
Spiriuiin sanclnni ,
qiii est anior P;i(ris el Fdii, et poiiiis thariiatis erant. Unde : « Ecce quomodrv
fiignnn), cl probalio inliiui anioris Patris adFilium, amabat enin (// Reg. \). > David ciiam dcflevil
sirui prolcs |tarcnliim. Spiratur cnim ab ulroque. Saul liosiem, el Absalon Olium {I]keg. xvni;. Simi
l iide ci opera Triniiaiis de rcdcmptione nosira at- cl lacrymac piciaiis ci compassionis, ct mnliiplices
tcibuunliir ci apprfpriaiilnr Spiritui sancto. < Clni- secundum diversas fa;isas earum. Sinit eiiam la-
sijs cnini co)icci>iu3 csi de Sjtiritu sancto, > et crymss cjrporiset cordis pro pcccaiis propriis poe-
Inijusmodi^i Hiiic eniersji qnorunidain opinio non nltenliules. >. Primo enim : « Miserere ^niinje tuje
;ipprobanda, qui dicimt cliaritateni iiiLi! aliud esse placcr.s Deo {Eccti. xxx,) > ei a le ipsoincipc. « Qni
qiiam Deuin, a qiio soio c^i niolns, q^o e'j:n diiigi- eiiim sibi nequam esl , cui bonuserii?i {EccU. xiv.)
iiius. Sod, iiisi essei cliaiiias crciiia, male dicerc- De his lacrymis dicitur ; « Lavabo per singulas iio-
inr : « Fidcs, spcs, cliariias, iria hxc : major au- ctcs leclnm mcura, lai ryniis mcis straium mcnm,
tem eorum cslcliarilas (/ Cor. xiii), > a qua surgil rigiibo {Psal. vi). > Simt eiiam lacryrax pro pecca*.
motus, «jui etinm a Dec est, qiio ipsnm diligimus. lis alienis. Uiidc ; <Qiiis Innrmaiur, ei ego non
Magna est (noiiiissio cliariiatis, qnia, < qui nianet iiirnmor? Qnis scandalizalnr, cl cgononnror?»
iii cljariialr, in Doo inaMCt, > per graiiam ; man- (// Cor. XI.) Peccaia proximorum frix , etc. in
snrus lar..i<.m pcr gloi iani. c Et Dcns in eo, > qni lontaiio-nibus cl prolluvio lacrymarum fuil Aposto-
:>ii : « Si quis diligit luo, sermones meos servabi», Ins pro pcccaiis proximorum. Suni ciiam lacrym:«
rl Paier nicnsdiligcl 245 C"'" (J Joan. lv), > ci.c. pro irriguo inferiori, et pro irrlguo superiori, sive
Kt itcm • « Nolniii ftci tis noir.en innm , ei ikoliim piu hoc mi.sero incoladi ei desiderio palria;. Uiide :
laciam iit diloclio, qnia (iilexisti ine, ii; ipsis sit. ( iieu me, qnia iiiculatus meus proioiigahis 246
rl cgo in ijisis {ibid ). > Siimmoppre igilurmundan- C, esil i {Psal. cxix.) etc. Eiitcm : i Quis mcHberabil
«him cst, ct omni tustodia cuslodiendum cor :io- de corpore moriis Imjus ? > {nom. vii.) El ilem:
hiriim, ut triciininm el bospitium lolius Trinitatis. « Fueruiit mihi lacrynue mcoc panesdie ac nocte, »
etc. De his iacryinis dicitur : < Qui seminant iii-
CAPUT XCYI.
iacrymis,, in exsultatione melcni, cuiiies ibant et
Dc lurln bono el m^lo. flebanl mittcnies seinina sua. Yenienies autem vc-
Cliaiiiaiia lili.T siiiii ferc omnes viiiiiles, dona et
liicnl cum exsnltalione |)0rt;int6s inanipiilos siios
(Psal. cxxv), > mcriloiiim sciiicci CL|ira;miorum.
bo;ia opcra. Priino aulcm proscqnendnm cst de (i-
Li iicm : < lieali qni Iiigent, qiioniaiii ipsi consola-
I abus ejiis, scplcm scilicet bcalitndinibns, ct oclava
qux rcdit ad capiii, ct purgai, ci
bunlur {Matlh. v). »
probai alias. Has
virluti-s, sivc doiwi dnceniia ad beaiiiudincm,
Ar.sciiius [Vita apuJ Sur., dic 19 J'il.) decurio ct
«^ijini
Dominns conimendans iiobilis ad crcmuni confngil, ubi adoo pro his rnta-
in serinonc habiio in monte
tuor causis flcvii, quod lersorium scmper secum
:iil : «Uc.iti paiipercs spiiiiu, quoniani vestrum esi
rcgnum cudoiuni Ycruin, qnia
dctulit, qno lacrynias lcrgcret. Diogenes ctiam. sctl
{Maiilt. v). > supra
nainrali conipasbione pro siultitia hominum, assir
disscriiiiiins dc paiipcrialc, tum iiilciicrc, luni ex-
j^
dne flevit. Sed mirandum, unde ille snffecerit liu-
leriorc, nec non ct dc mansuetudinc, sequiiiir de
mor. Axa inqnit patri suo Caicpli : < Terrain areii-
iiMlia bcatitiidinc : ( lieaii qni Ingent, <|noiiiain ipsi
«onMdabuiitiir (i/;i</.). » Luctus iion veri noiiiinis cst
tcni dedisii inLhi, iiunc da mihi superius irriguiim,
^irliis, scd iiiagis rivnlns qiiidamdc finile pielaliscl ct irrigir.im inferius {Josv.e xv).
iiiiscricordi.c proccdcns. Sunt aiilcm iiiulli(>lices ia- CAPUT XCVH.
«lymu*, ui l;trryma!despcrationis, niidc : « Nohimns De boua esurie el sili.
vosigiiorarc d»; doiinicnribus. qni spcm iioii habciil (D. Gi<tc., hoiii. 30 in Evfing.) Beali qui csu-
(/ llieis. i\), > clc. Et |dii!osophns (Sn.^iF.CA, cpisl. riiiniclsiliniii jnsiiiiani, quoiiiam ipsi saturabunlnr
G5) : /..'«cryiiiandiini i-si aniitso aiiiico, non p!or:iii- {Matlli. v). > .Mnitiplcxcsl csnriossive silis. Gratia}
iliiiii; hoc m in niiilii-lno csl. Li ob hoc no:i idoi.in- sfilicei, vi;I jiisliii.e : ad Dcnm, ad te, et ad pioxi-
•li-iii. iinia ralio id siaiiin dcljcrct clTu cic, poiios iiium, nl dcbidcres, < nie, sobric, et jusle vivcrc {Til.
quan: ixdinm ct oldivio teiuporis diulnrnitalc ; cl : ii). » llaiiC Mliin coinmeiidans I.sajiia, cap. lv, ail
Mhil ciliusanscil l;ir:yin;i. I>litcm : < Nuli (doraie i Omnei ailiciitt;-., vciiilo ad aqnas , ol qi'i non ha-
i'i<>riUL'in !':u:ii {Jer. xxr.V o-iiu qnicsci; ;
il:is cli;im •;oii- :ii5Ciili;in pioi'C-raio, cniiic, c: cC'm(:d;tc,ctc.
: ;
2"7 VKKBIM AnBREVlATrM. 278
El Davit! psnlmo \i\ : < Qiicin.'iuiiiu,!mii tii\siilcr;U A Est Ciiiiu lVi\i>iti!n •l sUillmii, iil ilositleiiiiin leniin
cer?"S aJ foiiles aqiiarinn, iia (lcsiiliMal aniaia nica UMniiutalininc! giinilii.Unile : «nesidcriunicordis eo-
9(1 leDeus: Silivit anima inca ail neiMn.fyrloni, \i- rnm audivii :iurisiua {Psal.x).* — iSedne limucris,
vHin, etc. » rnm divos faclus ftierit homo, ct ciim iiiuliiplicaia
El psalmo i.xiii : t Sliivi» In to aiiima mca.qtiam fuorit gioria doinus cjns, quoniam, ciim iiilcrieril
«milliplicilcr tibi caro nica. > Qniu miilliplicilcr non gtiniel cmnia, ncquc doscendet cum eo glori.i
lianc silim minislcrio corporis oslon !il, nl per fre- cjiis (/'sfl/. xLvm). » Arccniur etiam quandotine, ei
qucntes pcniiflexiones, pcr froqnentes et assiduas inipediiinlnr (juidain a dcsidcrio sanctonnn ; lor-
oraiioncs, per fre^incniia jcjunia, vigiiias ct eiec- pore cl inviscaia consuciudine. Unde : < Esurieiilcs
niosynas. Proliaiio cnim dilcciionis, exliihitio esl ct siiientcs, anima eornm in ipsis dcfecit (/*«».'.
opcris Eslcliam silisgloriae noliis inefrabilis. IJnde: cvi). > El hoc csl desidcrium lorpenlium, sod inti-
« lii qUiMH dcsiderani anfreli prospiccre (/ Peir. i).» lile. Esl etiain dcsidcrium inclionniium, scd noi
Kl itcni (B. Greg , lib. xviii ilorai.., cap. 23): omnino assiirgeniium, el lioc boimm cst. Uiidc .
Fiuiinttir nec raslidiunt, qno frui magis siiiunt I Parvnli peiicrunl panem ei non crai qni fi;iiip;'-
non in angnsiia appeienles quod non habcant, scd rel eis {Thren. iv). > Esl cl dcsiiioritim perfoci'.!-
rontiiiHaiionem rc.^^eclionis el jucundiiaiis jam ha- rum, el pervenientitim, Undo < : Bcail tjui csniiuni
Ititac dcsideranies. De qiia refecliojie dicitur : I Sa- ei siiiunl j-.isliliam ,
qnoniam ipsi salnrabuiiiur
ii»bo:cuma[iparueriigIoria tua(p5a/.xvi).> — «Beaii {Mniih. v). > Uxc esi quicdam rcrorcillailo ct pr;c-
qui esuriunt cl siliunt jusliliam, quoniam ipsi salu- libalio gloriac per jtistiliani, in pali ia cril plcnilmlo
rabnnlur {ilalth. \).i—i Quarileergo regnum Del,ei in bonis gloriae ipsius, cl saiielas per corona; ciill.»-
jiisliliam ejus {Matth. vi). > Non eniin sullicil nnum lioncm.
sitiresine reliquo. Unde Augustinus (Lib. !, Deserm. CAPUT xcvm.
/)oniii>l in monte, scr. 9i, Dc tcmpore et de uit- Dc misericordia gcuerali.
iitate je}unii,c. l) : Si mihi viriuiem concessoris, (GnF.o., hom. 30 in Evaug.) Beali nsi.serifoidcs «
ni niiiil supra quxram, jam tpsam virtutem rejiciam. quoniam miscricordiain conscqucntnr (Mitiih. v). »
Ilabeas crgo s"tim jusliliaft, habeas et sitim glori;c; Specialis lilia , et polissimum signum r.li:iritatis ci
illam ul merilum, cl quac impelrat ; isiain ui pr.u- cxpressius, esl miscricordia ; adco ni de ca pr»:
c:eteris virlutibus dici possil. Probalio dileelionis,
minm, quoe remunerai ei coronal. Propier hanc
Vir desidc cxliibilio esl opcris. Il.cc maxiino (omniciidabi-
muUipliccm siiiin Danicl diclus esi : «
Non c ''« cst, lum in capite Christo lum in mcmbris
rlorum {Dan. \i), » jusiilioc scilicet, ci gloriae. .
cjus, cujus vcsligia itnilaii habcr.t in opcribus mi-
cnim unum dcsiderium tantum sunicil. IIxc siiis,
serioordi;c. In Chrislo coir.mcnd;>tnr, i quia inisc-
esl .sanclum desiderinm jusiorum de qno in psalmo
diciiur : f Desiderium pauperum cxaudivii Doininus r;ilionos cjns supcr omnia opcra ojus {I'saL cxnv)
ul scmper mancat {Psal. xvii), dcsidcrium vcro quia iniscricordia r-omini 248 1''^"-» ^sl tcrra
Esl autcm desi- {Psal. xxxu).» Qni, elsi jusius .sit, tamen : c Misc-
peccaiorum peribit {Psal. cxii). »
ricordia ejiis supercxalial judiciuni {Jnc. ii) »
derium sivc silis culpai muUiplex, jnxia diversas ;
mnUtis ost ad ignosccmbim {Isa. i.v) cujns
volnpialcs , vcrum circa 247 ''"^s maximc rc- qnia < ,
proprium esl miscrcri sempcr el parccro, qui noi.
stringiiur, scilicei avaritiamel libidincm. ll.e siini
AITer, vuli morlem pcccatoris, scd ui lungis convorlalu!-
diiae sanguisugae.qiKe incessanicrclainant : <
affcr(Priit). xxx).» De siiiavari cl liydropicilogiiur el vival {Etech. xvui). » Propicr qnom, nl vivcrel in
a:iernum cum ipso miscricordiler, « cuin in forina
Tantalus a labris siiiens ftigicnlia captal
Flumina. Dei essct , se cxiiianivil formam scrvi accipicns
(lIoRiT., lib. I, sal. 1.); {Philipp. ii). » J" "."''» cl vcrbo, et cxomplo ad misc-
Ei: ricordicc opera prxcipne nos invitavil, cujus oniiiii
Quo pltts SHUt poia', plu$ iiliuiitur nqun'. D aclio nosira csl leciio. « Qui vidons civilaiem, »
(OviD., I fast.) siiper illam, diteus
misericordia molus, « flevii :
El: Qnia, cognovisscs, cl tu {Lue. xix). > Ihcc com-
si
Dutnque sitim sedare cupH, silis ftt:era crevit.
incndalur in mcmbris Chrisli, quia sine h;ic nci
(OviD., Metum. iii, fab. C.)
cum imiianlnr. 6i crgo imitalores Chrisli, nccesso
El: ut multussis ad ignosccKdiim ; ul iniscricor-
csi, <
Cott(i'.'stis undique saxis u) et
dia i;i omni opore luo s.!ipcrexa!iciur [.lac. »
Indorniis inhians.
ri^'ori,
onatci. cl prjopoiialnr onini scveriiali et
iit
(IIoiuT., lib. i.Sfr.. sal. 1.)
lolnm te exinanias, ot oxhattria!- in oporiims
misc -
(QuiNT., lib. vii.) Avarilia enim semper p.-.ndit
Primo a ipso inciplc.is sectindo cain
quod noa habc!, qnam ricordix. l. ;
.ilios hi:\lns, el plus ogol co,
proximo perfioicns, ol oinnia opora a.i Dcnni
in
co, quod hahcl. Siiis voro libidinis amplius cicscil
qni:»
quo niagis libido cxercctur. Ksl icfcrcns. U.vc ilerum conimendalur u Doii.in'»,
ot provocatur,
opcra misciicor.ii.c prx opor.bus c.clcruuni virtu-
otiam silis nalurai, qnai scnsibilis occnlata hdc
qnod non uim poliicotu!- sc in judioio foro roui.incraliMum :
palel. Esi cliiim silis, sive dcsiderium,
doihsiis mnpduoarc r-iii^i, ci
iod vonilalis < Lsiuivi. oi itiiiii ;
csi nanii.T, iioo cnlj>;o, ncc gralix,
:
ST» rETUi CANTORIS SSO
.leJJSlis i\\\\k\ bibere {ilatth. xxv).i clc. Oiicra \ (|uc a tiebiio liberavii. Qiii rOilieiis ii;!rr:ivil Crairi-
Ycro iinmisericordije, ul iia (iicain, coimiiissa tel pn- bu£ ojniiia (iiisc iiejia c:;i:;l. Al illi iiiaxiiiie in boc
irala, coinminalur se prai caeleris deiiclis cnnJcm- f;icio oommciidabani. Iiein, Ndliuius cpiscopus, iil
naluruin ct [)uui((iruin : «Esurivi.ci non dodistis miiii lcs.la:ur Gregorius in I»i;iIogo (lib. iii, c. l), o.xiiau-
nianducare, > elc. Iiem Domimis iii Luca, cap. iii : siiis in operibiis miscricordije, se ia scrviluiem
« Vcncninl publicani ad Joanncm, (liceiiics : Qiiid vcndi.Iii, iicel aJdicltis cui;ic paslor;'!i. pro c;ipiivo
racieinus, ul noii e.vcidainur, et iu ijne:n a.>ieriiuin quodam rediinendo, ci Dominiis, qui lui-erciiir
iiiiUainur? At ille . Nibi) aiiiplius (|unm i]uod cou;iIi' oinuibiis Mniscrentibus aliis, cinn in plcniiudiiieni
luium esl faciat s, nliii (liira pr.vscripUim exigalis. digiiiuuls ofTicii episcopalis resliliiil. llciii, Joannes
liilerrogabanl cua) cl niililts, (licciiies • Quid fa- Alcxaudriiiiis qiiasi liioiii el coiidi.Miim iiabiiit ciiiu
riemus ei nos ? El ail ill s : Ncmiiuni conculi;ilis, Domiiio, ul (jiiidquid iile darol, liic paiiperibus lo->
iict|ue caliimniam faciaiis, ci conlonii csiole sti- (uiii erogarel, dicciis : lia, DoiniDe, dajido, ogo. eior
('endiis vesiris: > B<'da (iii cnp. iii ]mcx) : Joaiiiics gaiido; vidcbiiuus vero qiiis. viiical. Ilc:ii, cpi.sco-
iiiniiiiqueiii'|(ic ii sio gradu ct ollicio, ab ngciida piis Tarenliiius, soleiiinilcr poeiiilciileiii cl lig:itiiiii
iiijuria cocrccl, ut diiin piiino ;ib arenonim se a siimmo poiiliricc , e.\oiif;ravii <|iLi(l:>m liiuioa
lciiiperant appoiiiu, landcin ad pnipria, ciiiii pro- D p|„mijg-^^ Qui inierrogauis , «jua aucloiit;ile boc
limis commuiilcanda pcriijigerent. Jnsto igitur facerel; respoudit : Aucioriiate bac cl itiiiis, qiii
iiioderamiiic cos pr;rmoiiet, iie ab cis caliimniaiido ail : < Deali misorioordes, i|iioiiiain ipsi niisericor-
I
r.fdam r.^fiuiraiii, (juibiis iiiiliunilo prodessc do- diam consequeiiliir {J\lniilt. v). > Idcm adeo sc toliiri
biicrant, docciis ideo slipendia coii.>)raula inilili:r, ciTudil iii opcribiis niisericordi.T, tit abundaiilibiis
iie dum sumplus qiiaMilur, prxdo grassclur. i Et guluipercl clanculo, qiisc poliiil in piirpura vcl ar-r
iiilcrrogabam iiu'b;r, diicnies: Quid ergo facieniiis? geiiio, ut ea crogaici pawperibus. Qtii cum, qnasr
(>iiibiis ille : Qdi babot diias tiinicas, del uiiam noii (Ic furlo, siipcr iioc argiicrclur, rcspondic : Lcx ju-
li.iljciili, Cl qni oscas babct simililer facial. > Bcda : slo iioii csi posiia; ointiia eiiam debeiil cssc coiii-
Dc duabiis uinicis cl esois dividciidis daUir pror- iiiiiiiia ; neo sic alionum siibtralio, sed isii, quuJ
coptum. Ad diguum eiiim poeiiileiiiiai frucliini pcr- gunm csl siliiqite dcbelnr, reddo» Scd ncc Icgi-
liiiet, ui iioii cMeriora et n;iiiiis nccessaria, scd lur (Tekent., Adeljli. v, 3; vir quivis niisen-
ciiain ipsa v;il,Ic noccssaria cum proximis divida- cors diein ex'rcmiim coiiclusisse, nisi boiio fi.-ie.
iiius, ut oscaiii (,Mi 1 vivimus, cl Uinicam qua vcsli- El Doiiiiiius per propliciam ait : < Rlisericoriliaiii
inur. Ecce quaijiiuii v:ilciil opcra niiscricordix', r volo, cl noii saciificium [Oae. vi) ; qui crcxit coriiii
«lUJE ad digiios frucins |!Oe..ilciili;c prx ccclcris prai- salulis nostnv, ad facieiidam miscriconliam ciiiil
«ipiuniur. Liido ; i Daic eleemosyiiam , ci oinuia palribiis nosliii; ad dandam scienli;\m snhilis plobj.
iiiuiida suiii vobis [Luc. xi). » Ilem Ambro&ius su- ejiis iii rciiiissioncm peccaiorum eoruin; per viscera
per cunidcm Itjcum : Niillum oirioiiim, nullum gc- miscricordiu; Dei noslri, in quibiis visitavit iios
nus, iiulla xtas, ab agenda miscricordia excludiiur. Oriens ex allo, > elo. {Liic i.) licm Jacobiis t ap. ii
Oinnos ciiim in oominiini nionenlur a Joaiinc, i't < Judiciiim sinc miscricordia crit illi, qni noii Ticit
confcranl nnn liabeiili. Mi.-ericordia eiiim pleni- iiiisericordi;im ; > sine miscricordia dico libftranle,
liido viiuiiuiii cst. iljjc cniin taiiia Csl, ui s:rpe cx nnn parccnte. Scinper cniin paroil Domitiiis, qnia
improbiiaie qir.idam sancia cl oonridciiiia in Deo, inisericors, scd noii sempcr iibcrat omiiino a poena,
el viiitulo .iiloclion-s diviiia} (oiijiis ijisa cst signiim qtiia jiisliis, vel sinc niisericordia, sciliccl, pro sine
cl vi.T) iiilaiiir coiilr;iirc obedicniiu; , cl 249 iiiiscricordia. Si crgo iniiiaior es Cbristi, seniper
aliis viriiiiibus. Uiide convcrsiis Carlliu.sionsis, cum lc::eris parcerc iiijtiriain libi infcreiiti. Non mudica
quadraginla libris proficiscens ad nundinas, ui eas cnim ciilpa esl, toiam pcrscqui ciilpam.
expenderot in iii!cessilates celbc siia;, coiniicm ba- 250 <^Aiarr xcix.
buil iii \ia iiiiiilcm vclor;iiium, debilcm, cl paiipe- ^ De tnisericordia iQiioscciile.
rein. ('.u\ ilic : Quo va<!is? Al iilc rcspondil Gra- : Siint aulcin du;e spccics inisericordi;c. Uiia coii-
v;ilus aoie aliciio, vado peiitum indutias a qutid;»m sislii iii ignoscendo, rciiipia in siibvenicndo proximo.
crcdilore. Cui ille ail : Ibo lecum. Prima egiegia est, et iiiajor secunda. Major ciiim,
Kespoiidit gravaiiis sere alicno : Bcne liabcas. 0^1, qiii vincit iram, qiiam qui c:ipit civitalem; el
Qiii iii-rcssi doiiium debiioris, cum peterel indii- iiiajiis esl iiijiiriam tacemlo. fugerc, quam*respoii-
oias, dtnogavit cas credilor, adjungeiis qiiod el fi- «letido siiporarc. Cl ilcm : < Cum iriUiis fiieris, nii-
liuiii ojiis ^inciuui in carccrc poncret; ii nisi iii Sfrioordix rcoord;iberis {llabnc. ui). > De priiiia ait
ea die iiiiiveisuiii debiiuni ei rcddciel, quod ei, iii iidmiiiiis : < Dimitlile cl diniiileliir vobis {Liic. vi).>
die cousiiiui.T, loia b;orcdiias tjiis apiiropriaieUir.
Fl in Doiiiinica oralione pciimiis : • Diiiiiile noiiis
Pro qiio cuiu iiiK^iceder.l couversii.s, pliiriiiiu
con- dcbila hoslra, sicul cl iios diniillimiis debiloribtis
vicia ei conlumolijs illi iiilulil. Ad qdcm conversiis : iioslris {Malih. vi). > Nota condilionem: Dimiltiiiius
liotlie I libcrabitur jusius isie de carccrc inorlis oiiin2 debiuim ex corde, scilicel, Oiiincm raiiooreiii,
i"'j us (/{o/H. vii); ei pn.jiciciis anle euni
> (lu.idr.i- iiiinriam ct coiiUimcIiam, rem oiiaiii, si non siiiit
fJi^a Iibras redeiiiil liiium mililis a carccrc,
ii'jum- sohemio. Unde AposloliiS priiua ad Coriiilhios,
,:
»81 VtnBUM AnBREViA fUM. S8S
r:ip. vi ; i Qmrc nnn m:igi-, frDHiIcm paliinini , A avcrtaris (iWan/i. v). » El AposloliiS ad Romftno?(cap.
Qiiare noii njugis iiijiiriam accipilis? > El Doniiim» xti) • * ^i esiiricril inimicus inus ciLa illum ; si siiil,
in Ev.Tiigciio : < Si pcrcnssfvil le iii nna inaxilia, poinm da iili : lioc antem faoiens carliones ignis con-
prrlie el aliani. El, f|ni ^uil tcciiin in jniJicio gercs siiper capnl ejns. » licm Jacobiis cap. i : < Rcli-
conlendcre, el Iniiicain tnain tollire, rcjice ei el gio intinda el inimacnlata apnd neiini et Piitrein
i):illinu) (Mnltli. v). » El llcin : « Eslo coiiscnliens liacc est : Visilare piipillos el vidnas in Irilinl.iiioiic
ailversario tno ci:o, diim es in via cnin en, i»e foiie cniiim, ct immai iil;iiiiin sc cnstoiliie .ib lioc sjc-
iradjt le adversarins jn iici, el indcx iniiiistio, Ciili». I liem ad Ephesios, cap. iv : « Oninis amari-
ei in carccrem miilaris. Aiiicn dico libi, non exies tido cl ira, et iiidignatio, ct clainor, el blasidieniin
indft, donec redilas novis><in)iiin qnadraniem (i7urf.).i tiiiiiilur a vuliis, cnin i,inni malitia. Estole in\iccin
Kl ilcin : t Qiiicnnqne anguiaveril lc «uille passns, benigni, fonipalicnles, iniscricordes ; donantes iii-
vailc rnni illo el alia dun (»/<»d.). » Et iio-iii : i Audi- viccm, sicnl et Deiis donavil vobis in Cliristn. »
siis, qiiia ('icltim csl aiiiiqnis : Diliges proximum llcin |)rimo (^anlicoruni : « Meliora sunt nbera tua
tiinin et odio haliebis iniiniciini tiiiim. Ego aiitein vino, fragranlia ungncntis opliinis. > Disiingniiiilnr
i!i(0 voliis : Dligiie iiiiiiiicos vcsiros, lienefuciie aiilcin tria ungnciila ah ubcribns sponsx pronuen-
bis qni odeniiil vos, el or.ile pro porscqnenlibus, ^ tia. L'ni,'ncntnm coiUiilionis, ungnenUim devolio-
ct calnmnianlibiis vos ; ut sitis filii Paliis vestri, lis, niignenlum i\^.iaericordi;c vel pietalls. Prinnini
qiii iii cu-dis est. Qni soIimu suiim oriri facit snper diilcc ct jticundiim, liccl iii morlariolo conscienli»
boiios ct iialos, el pluil siipci jnslos ei injnslos cx amatissimis spccieiins coiilrilnm el confertiim.
{ihid.). » !lem Dominns in Mat;li.TO cap. xviu: tnde diciiur : « Recogil:ibo omnes aniios mcos iii
( Seive nci|nain, onine debitiim dimisi libi. qiio- :imaiiiuditie animx mcae IJsa. xxxviii). > lleni
iiain rogasl! me , uonne oportnii ei le miscrer» « Cor coiiiritiini el bnmiliainin, Deiis, iion despicios
conservi tui, siciil et ego tui misrrtns snm? Et ira- (Psfil. X.). » Secnndum didcins, qnla miiig;iliiin,
iiis Dondnus ejns tradidil cnin Inrioribns, quoad- qiKiHdo |)Cracl:* pceniteiilia, a rigalione pcdiim Do-
usquc redderel iiniversum debituin. Sic ei Pater iniiii lacrjmis facla, snrgil p'jenilens cum Maria in
inens cGclesiis Hiciin vobis, si non rcmiserilis unus- gcrenitate conscieiilix ad osculum capiiis Deitaiis
quisque fiairi sno de cordibiis veslris.i Adeo enini (Luc. vii), gratias agens snper pccrato sibi diinisso,
— |tiinit Doniinus immiscricordi;im, quod pro ca redii^e dicens eliain cuni Aposlolo : t Nibil inihi conscins
pcriiiiiiat niiui\:i peccata, novissimum etiam qt>a' sum, sed non in lioc jnstificatus snm (/ Cor. iv). »
peccatum prius dlmissnm, Et iiem Gloria nnslra h.xc csl, leslimoninm con-
«Irantcin, >d est oriiiiiiale q : «
|iuiiiat liominem, sciiiccl iininisericorde n, pro illo. scicnii.Te noslne (// Cor. »). » De lioc dicitur : t Sa-
^tcm ai! Homniios, cap. xii : < Renedicitc pcrsc- ciiricinm laiidis lioiiorilicavii nie (Psal. \u\). »
q«»ciiies vos ; bencdicile ci noliie malcdiccre; nulli Toriinir, estoptimum ct consmnmainm.quo nngitiir
^n.iliim pro nialo reddciitcs. M hi virdiclam, et ego toiiisJ.-susCbristiis.et specialc cst pralalornm.slciU
leiribiiam, ilicit IViminns. Noii vinci a maio, sed i lins, 4|ui ait : < Instanlia meaqHoii(iiana,sollici:udo
viinein bono inaliiin. » itcivt, exemplo Clirisii, qui cst oiniiinni pcclesiarum (llCor. .\i). » Et ilcni:
orivil prn cru> inxoribiis suis (Ltic. xxiii). Excmplo < Qiiis infirmatur, el ego non infirmor? Qiiis scan-
eli.im Sieph:iiii, ijui pro perscculoribns siiis cxora- dalizaiur et egonon iiror? » (Ibid.) Et ilem : < QutK
vil {A<(. vn). Sed cti;im exeniplo cninsdam, qni (M> lidic niorior, iralres, propler gloriam veslram (7 Cor,
vein filii remisil inleifcclori provolulo a I pedes \\). » Prininm et sccuiiduin ad tc ipsitm , tcrliuni
cjii» iii tcrrain in moiluin criicis, cuni enm cmise- csi ad te et ad proximum.
CM.lusi essct cum armis et aniiatis viris. Ei e;iim Exemplum etiam igiioscendi proximo coinmiss^
siipplicans ail : Doniine ini, snbsistc pariiin ct re- egrfgiissimmn est, sanclus ioseph (Gen. l) (el niuH^
lr;i|ie gbidinin, iil dno lanliimmodo verlia dicam. alii) qui sibi reconciliavii fralrcs, ita «l pia joco.sa.
Me quidem D ludificalio, pielatis cis cxhibilx essc^
251 jiisla mors nianei, sed parunper 'l"*«Jaiii
c.ini dilTer, nl coiinie:ir, vel si nii-cricordias mecnin c\aggcraiio.
vis ageic. ne veiii;il libi in singnUiini mors me^. 252 t^APiT c.
Pro eo qiii te misericorditer in cruce redemil, oro Be detv.cnlia judicis^ vel de miiericordia rclnnitile.
ut reiniilas eam n.ihi, ut li:il)e:is qnod ei cxprobrcs
Pr:i'ter hanc commnnem specicm iniserico)dicc,
ei oppoiias iii judicio, si lecuin districte velil agcre;
est qn.Tdain species clciiicini;c specialis jinlicis cl
egoquc, quandiu vixeto, pro aiiiina fiiii tni a jWEnis pcrsona, ma-
poieiilis, qiiae iniiiiis clucel in privaia
liber;iiid;», peregrin:ibor. Qni slatim cum libcrnm ab-
ximc anlein in jiidice, qni sibi cl aliis iialicl par-
in- perinisil et sociosncei maliim f:iccrcnt, coerciiit.
ceie, ul de poena debLta scmpcr aiiqnid rcmiiiat.
De se(unda veros;ieciemisericordiaeait Dominus in
Crudele enim esl iuiicre commercium ciim bclluis,
Evungelio : < Veniie, hcnedicti Patiis mei, percipiie De h;ic
poenis delcciari, niliiiqne dc poena rclaxare.
regnini, quod vobis paralnm csl ab originc miindi.
clenicniiii judicis qualis essc dchcal oslcndens poct.i,
fisuhvi cnim, el dedistis mihi maiiducare, siiivi et
]
ail sic :
dcdisiis inihi bibcre, etc. (Mcith: xxv.) Ei item
I i :
tii pifjer ad pcenntti princepi, ad pramia velox,
f
'
« Qiii pctil a te, da ei ; ci volcr.li mntu?iri a te, ne Quii^uc ilolei qttoites cojitiir asc (erox.
;
t^'^
PtTni CANTOmS 2S4
.Vo/; c •.ilil in inores,fenl!:s iiiaDutbiiis is.'c« . A CAMT Cl.
Stc ),i uus a $iudlis (liasitiei illn tuis. De misericordia corripiettto.
AdJe, (fitod iiigeiiHus diiliciAsc fidclilei ailes Sequilur de misericordia corripiente, quae major
EinuUil mores, nec sinil dse ferox.
csi omni manuali ct corporali. Hanc Dominust^r.T-
(OviD.. Depontoi «'leg.)
cipiens exhiberi proximis, ail : * Si peccaverii in le
Iiem, episcopus Ccnomancnsis > llililelicrliis, cp. 2;;)
fiaior inus, vade eicorripeeum, » etc. (Affljf/i.xviii'.)
comiiissam roprimens : dum in poicsiaic servas Omiiia prosequere secundum praeceptiim Domrni»
clemciiliam, illa tihi virum coiicili;il, lixc populiim; quodomnibus prxcipitur custuiliendum, et in om-
inde nomcii acqniris, liinc f ivorem. Milis piincipa- nos, et in omni crimine, prxter qnnm in projiria
lus rcgmim scrval incolume. Hiijus viriuiis loctis iiijiiria ci in causa saiigiiiiiis; et lioc loluiii ob miso-
csl apml poleiiics, qni iii juslilia, vel cleciioni.s ricordi^ custodiam. hcm cpisi. ad Uoinaiios oap. i
iii.'i.efKio c:vierib principanUir. Apuil populum vero in nne:<Qui cum justiliam Dei cognovisscnt, noti
iioii iia, cui milla csl poicsT.s puniemli. Ocus auicm intclloxerunt, quia qui lalia agunt dignisuiiiniortc:
L-xaI(ocruueiilatcm detcstalur, adorttat clemcnliam; iion sobim qui ca faciunl, scd ctiam qui consen"
il»ariim alicram fcris , allor.\m vero liomiiiibus tiutit facienliuus. i Et H ad Cor. cap. ii : < Si quis
M.Mura iloctiil assignandam. La saiixii oporicre auicm contristaverit ine, non inc contristavit, sed
l.omincs ni.insi-csoero tieinoiiti.i ferr.s limcri cru- " ex parte, ui non onerem omncs vos. Suflicit illi,qm
ilcliialc. Ii,'ilur eruilelom Csse, cum f.;i is csl iiaiiere cjiismodi est, objurgatio iiaec qiiae iit a pluribus
(omnicrciiini, cl liomiidn diflilcii. Haiioni quii|tpc ita ut econlrario magis donelis et consolemini, no
tiiilhini pcniics csl (Mun crudeliiaic loiisortium. lila forie abundantiori tristitia absorbeatur, qui cjus-
enim cum r>eo ct ciiin s:ij>ienlil)us Duniini pepiijil modi cst. I Et in cadein , cap. vi : < Propter quod
iiiansioncm ; lia:c, ct ad inimansucia, ct sangiiiiie cxite de inedio corum, cl scparamini ab eis, dicU
gaiidentia deinigravit. Qux igilur socicliis liominis Domiiius, et iminundum nc letii{criiis, el ego rcci-
ad criideliiaicm, ciijus lares ralio taiii siip'.'riie ilc- piam vos. i lleinl Coriiiib. cap. v : < Expurgaic ve-
Sjiicii, taiii loiige rclinquii, lam conslanter ;jbjiir:it, lus fermcnlum, ui sitis nova conspcrsio, sicut esiis
lam pcnitus ignorai? Sicitt aulcm clemciiiia liuma* a/.ymi. » Itom ad Galatas cnp. vi : < Fratres,si pncoc-
iiilali niliil ost afliiiius ; ila niliil gloriosius iii priii- cup^itiis fiierit aliquis hotno in aliquo delicto, vos,
cipc, ciijiis arbiiiio scveras potcstatcs cmollial, qiii spiritualcs cstis, hujusmodi instruiie in spiriiu
iniliorcs aiiiiiios advocct, rcis parcat. Clcmentix Iciiilatis, considcrans le ipsuin, nc ct lu lenteris. >
rst sempcr alii|iiid iilirici sc.itcntia; vcl pajiix de- El iiem ad Epliesios cap. iv : < 1'roptcr quod depo-
ir.iliere. Qnisquis iiiliil n-alus inipuniium rcliiiquit, „ ncnles tnendacium, loquimini veriialcm unusquis-
"t (iclinquit; culpa cst lotaiii pcrscqui culpam. Iinmi- qiic cuin proximo suo, quoniam sumus inviceii)
sericordi in se proncetur, cui quidipiid Ilcet libct. iiietabra. i Itcm Aci. cap. \\ : < Coutesior vos ho-
Gloriosa auium virtiis csl in principe citra puiiire dicrna die, quiamutidus sum a sanguinc ouinium.
quam liceat. Virdis esl ad vindictam ncccssitatc Non quo ininus aniiuntiarem omno
eniin suLicrfugi,
tralii, noii voluntatc veiiirc. Magnum qiiid, ct di- consilium Dci vobis. i liem Job cap. xxix < Coih :
viiiiim sapit ofTensus , clenicns. Bonus priticeps tcrcbam inolas lcoitum, 254 *^^ ^^ dentibus illius
iM-minem sine poena punit, ncminem ^sinc duloie aufcrcbam pncdam. » llom r.uaboI. cap. sviv :
pioscriliit. Doiius princeps 253 'l-' criiiicn iiise- « Erueeos qui ducuntur ad inoricm; cl quittaduu-
•fiiitur, iit, qiKin punil, boiuinem reminiscatur. Ho- tur aj {iilcriliitn, liberare ne ccsscs. i El Jerciu.
niis princcps sibi dominalur, popuio scrvit, niiliins cap. XLViii : ( Maledictusquiprohibctgladium suuin
baHijuiiicin coiilcninil. Inimici csl, sed ejtis qui aini- a sanguine. » Ei GcMes. cap. iv : i Ubi csl Alel
«.HS ficri pTjicsi; noccnlis csi, sed lioniiiiis, cujus- fraler luus? Qui rcspoiidii : Nescio. rsunquid custos
ciinque >ii, sangiiis; quia iion pDluil darc, criiiicn fraLris mei suiii cgo? » Et Dcuter. c. xxii : « Non vi-
piiial auferrc. Idco, quoties ruiidiiur, confiinditur. dcbis bovcm fratiis tui, vcl ovcm errantcin, cl pra;-
h^uniciuiit animo docili et anianti discipliiiam, cx Dtcribis; scd rcduces fralri tuo. i Itcm, dc asitiu
qtiibus diligentiores facile percipicnt, quantum vel proximi sublevando. Itein Ezcchielis c. iii. Ilcm ad
crudelitas obsit vcl prosit clcmeiiiia poteslali. Ephesios cap. v : « Magis auleni rcdarguilc. Qux
Oc liac etiam Sencca ad Neronem (lib. ii, c. 5 ct cnim in occullo ftunl ab ipsis, turpc est ct dicere. i
4j. Qiiid plura? Singiilx .syllaba; sacr.-n Scripiurac ltem'EccIi. c. xix, ci c. xx cl xxi. Ei ilcm, incompa-
rcionani cl redolenl mibericordiam. Sola ca liabcs, rabiliter plus teneor diligcrcanimamproximi,quani
qti3c misericordiler pioximoimpendcris.Augustinus; corpusproprium. Ilcm, quodptobatiocompassionis,
Sola aulem miscricordia coiiies csl dcfunclorum. exhibiiio cst correplionis, siciit dilcciionis, exhi-
t Opera enim illoruDi sequuiilur illos (Apoc. xiv). i
iiitio csl opcris. Itcm, quia sanctior est copula vcl
Opera, scilicet misericordiac, sive ignosccniis, sive cura aiiimarum, quam corporum. Iiem, veri imita-
IKCiiam relaxanlis, »i*e fratrem corripienlis, sivc tor sis Samaritani, qui vulncrati miscrlus csl, iicc
eiim corporiiliier sustcntantis ei fovcntis, sive cuin praeteriit, sicut saccrdos et ieviia, sed curaii
pro
co iiitcricucntis :
cjiis cgil (L«c. x). Item, cxemplo Doinini, qiii, reli-
Unns dcdeti solux xeinjter hnbcbis oi>es. clis nonaginia itovem ovibus in descrlo, ivil qii;o-
;.M.\rTiALis lib.v, c\»igv. i5.) icre ovciu cciilcsimam, qua- pcricrat [l.uc. x\).
285 YF.R1>13M ABDREVIATLM. 988
Ilcm, pasce, non tanlum corporali, seil eilam spi- A culum meum mausii peregriuus ; si osiium menm
nluali cibo, famc vcrbi Dci morientes, eic. Ilcm viaiori noii paiui». i Aposicipesis csl, quasi, si liaec.
Ephcsiorum cap. v : « Esioicimilaiores Deisictil lilii et hoec non feci omnium misertus , ncc miserealur
cbarissimi, el ambulatc iu diiectionc, sicut ei Cliri- mei Dcus. Iicm psal. xxviv i Domine, qnis similis :
slusdilexil nos, ut scilicct pro fratribus nostris ani- iui, eripiens inopem de maim foriioruiu cjus', egc-
mas nostras ponamus. i Nam et in hoc maxiuie num ct paMperem a diripiiniibiis cum ? » Mi.eeri-
charitatem ejus cogiioscimns. Si ergo quiiibet pro cordia sxpe adeo flagrat, nt, per pinm et sandiim
loco et pro tempore icnelur c pro proximo animam impeium, caeleris virtuiibus ei inaxime obedipnti.e
ponerc {Joan. x\), > qnoil quidem vcrum est, ninUo (de qiia icgitur : i Qiiia nielior cst obedienlia qunm
magis (lcbeteum corripcrc,(juemviderit deliiuiuere. viciiiuap , et peccatum ariolandi csl, nolle obeJire
Iieni IVReg. cap. xv de 0/.ia. Iieni, oninia quce con- (/ Reg. XV) » non parcal, ui p.iiel cxemploonjus.iam
tra ppssimam laciiiiriiitalem inditcia sniii, liic in- conversi, qui proiribiiiis ab ahbaie, da*.a occ.tsi(.Mie
jlncj passuni, ni on, quje nuwinie obviant huicprae- el opportnnitate teniporis , iiuMgcnlibns cro^^avit.
ccpto Doniiiiico de coniijieiuio fralre. Ilcm Ecclesiasiici cap. xxix : « Proptcr majuliiinm
tAi'IJr Cil. assunie p.iuperem, ct piopier inopiam e>ns ne di-
De iiihcriconiia iul^rcedeiile pro iniinieis. iniiias enm vacuiim. > Itein Eoclesiasiici eodeiu ca-
Se!5"iiur iie mijcrioojdia iiuercedenle eiiara pro piie : « Qiii f;tcii inisericordiani feiieratur pniximo
iiiimicis {Luc. xxim\ ciijus, prje^er daminum et pro- suo, ct qui piviivalei inaiiu iiiaiidaia scrval.i
lomarlyrem Sicphanum {Act. vni), egregium csl 256 CAPIT CIY.
excmiduiii Samtiel iiitcrcedens pro Saule, qui vo- I)e eUemosijna.
luit etim occiilere. Oh qua n can.wm meruiiSatiiiiel, Misericordiae autem filia est ciecmosyna. Circa
I quod omnes a Daii sisinie Ucrsabee cognoverunt, qiiam viiienduin esi, qiiis sit cjns circcius, qiiid
qnia Sainuel essei iiilelis proplicla Domini (/ Reg. dandum, ei quomodo, ei quoordiiie, quanlum, qiia- sjd'
iii). ) II-.ijiis ctiam niirabile e>:c'inpluin rxsiitii Muy- liier el de quo, quibus, quoi, el qnaiibus. De circcii
s«*6, qui oraiis pro pi>pnh) cxasperanle, euniquegra- ejus ail Spiritns sancius in Ecclesiastico cap. xxix.
viicr iiiolosiunle, tcnuit Dominum furentem, dicens: f Absconde eleemosynam in siiiii piuperis, el ipsa
« Ant diiiiitte cis, ai.it dcle mo de librc vit^e {Exod. orabit pro te ad Domiiiiim, ut libcreris ab oinni
xxxu). > lWn\ psalinus cv : < Ct dixit Dominus, ut inalo. > Est eniin elcenio&yna nna aiarum orationis,
(lisponleret cos, si non .Moysos, elecius ejus, slctis- ct jejuninm ahera. Ei iteni : < Sicut aqua exstingni(
8Ct in conlractione inconspeclu eju.s, ut averieret C '8"^"'. >l=* <^'*^^"'<^sy''^ exsiiiiguit peccitwm {lucli.
jram ejtis, nc disperdtrct eos. » Nolnit enim Moy- iit).> El item : c Elecmo^^^na viri, quasi sacculus
hcs solus siiie eis terram proinissionis inirarc. Undc cum ipso et gratiam lioiiiir.is, quusi pupillam > con-
a saiicti.s comparaiur 255 nialii, qnae inviiata ad ira hostes, c conservabii (Ecc/i. xvn).) Et Dominus
bokmiies epulas, pucro e\posi!o, pula clamoso, sor- in Luca cap. xi : Vcriimtamen, qtiod superesl, date
dido el lacdicso, sine eo iioii vult inlrarc, cligcns clcemosynam ; et ecce oiniiia niiinda snnt vobis. i
iiiugis cuiii iilio foris jciiin.ire. Ei iiem : Faciie vpbis amicos dc niamiuona iniqni-
CAPLT cm. talis, ut cum dcfecerilis recipiant vps iii aMeina ta-
Oe visibili el corporali sl manuali misericordia, stvc bcrnacula {Luc, xvi). > El David psalinocxi: c Di-
i:ibveniciiie, spcrsit, deilit pauperibus, justilia ejus inanei in sae-
Seqiiilur de visibili et corporali el manuali niisc- ciiliim sajculi. > El Laiirenlius (5) : Nam facnltalcs
ricordia. Hiijiis excellentissiinum exemplumfuit Job, Ecclesias, qnas requiris in coelcsies ihesauros ina-
tjui cap. XXIX ct XXXI, ail : c Auris audiens beaiifi- itiis panperum deportarunt. Quod hic dalur pauperi
(abalinc, elocnlusvidens lcsiiiiionium reddcbatmilii, ct cgeno, a Chrisio recipitur in coclo. Undc et ipse
(U) quod liberassem pauperem vociferantem , ct pti- aii : f Quod uiii ex niinimis ineis fecislis, inihi fe-
pilhim cni non crat adjutor. iScnediciio periliiri sn- c\^i[^ {Muiilt. xxv). > El item : c Qui vos reci|iit,
^^
per mc veiiiebal, et cor vidnx' co.iisolalns snm, jn- ine recipil {MaiiU. \). > Ei itein, Mariinus adh>ic
ililia iiiduliis suin, et vestivi me, sicul vcsliineiilo caihcctimenus, hac ine veste conicxit (6).
cl diadcmate, judicio meo. Fui oculus c;cco, et pcs Quid aulem sit daiidum, el qno ordiiie ostcnditnr
claudo, patcr cram paupernm ; contercbain inulas in Eiica cap. vi, ubi aii Dominus : c Oiiiiii peienu
itiiqui et de deiitibus illius aufeicbam prxdam. Mu^> te tribue; > rcm, quam petit, si potes ; si non potes,
rcntium eram consolaior. Si.qnod volebant, negavi da caliceui aqna> calido; ; (|uam si non habcs, da ca-
panpcribus, si oculos viiluDC exspectare feci; si co- liccm aqiias frigidx. Qtiod si nec frigidam. si iiialus
iiiedi bnccellam meam solus, et non comedil pupil- est, da ei correpiionem, si bonus, oraiiotKMii. Nun-
!iis ex ea, qnia ab infaniia mea crcvii mccum inisc- quam enim deesl jnslo quid det qui in Doinino ,
fatio, ct dc iilcro inairis mcu; egressa esl inecnm. omnium omnia possidel.
§i despexi pnciereuniem, eo quod noii habcrct in- Quan^.um vcro dandum sii Dominns per orgaiinin
tlutnenium, ct abstpte opcriinenio panporcm ; si iion Joannis in Luca cap. iiiostcndens, ail : c Qui hnbcl
licncdixcruiil tiiilii hitcia ejus.ot dc villcribus ovium diias lunicas, dci nnam non liabeiiti, ci qni iialoi
nic.irum calcfdClus csl , si foris, el cxlra t:\beiiiii- cscas simililer faci.il. > I'e dnabus tniiicis ct estis
la) Coiistilc Vilaui ajnul Sur.,die !0 .\ii.q (0) Vila aptui Sur., dic il Novcinb.
287 PETRl CANTOKIS 188
«iiniliter diviJeiidis congriic ei tlgnniiier dattir prx- A Sequilur quibus el quol, el qualibus el qunlitKr
cc|>tiiiii {Malih. \) ;
quia si mia (iividaliir, nemo ea dandun^ sil. Quibus crgo7 Omnibus si poies, sed
vcsliiur. iii dimitlia eiiiin lunica, ei luidiis reuiaiiei < maxiine doniesticis fidei (ibid.), % ct intcr lios
- qiii accipil ci qui dodit. Nccessaria ergo retine tibi magio indigoniibiis, el inierhos magis jiisiis: < Qiiia
el r.unilix liix, qiKe vcro siipcrsunt paupcrihus di- oculi Domiiii super jiistos {Ptal. xxxiii). Dispersii
siribiie, cliani cx iiecessii:iic, pro loco ct pro tem- dedit pauperibus {Psiil. csi), i noo ruclanliiius. C;d-
pore, alioqiiii! rapior eris. Hanr. eliaiii inediaiioiieni leras vero auciorilaies ad iioc, siipra invrnies in
boiiurain distribiieiiiioruin pauperibus Aposlolus iii lilulo, qui scribitur (siipra c. 47) : iCoiitra cos
seciinda epistola ad Corinlliios (cap. viii) ostendit, qiii dant noii indigcntibus.i Ecce quibus, qiiot, qiia«
diccns : < Non dico vobis, ut gralia vcslra cl voiiin- libiis, el qtialiler dandum.
las d.tnili elcemosynain aliis sii rcmissiu, vobis au- Circa vcro qoaliiatem et caulelam dandx eloe-
iciii iribuiatio : sed u( ex sc>(]u:diin(c, vesira alun- mo.>ynx, lixc aitendcnda siint. Oislribuiio, ne uni
d;:iitia ilioruni iiiopiam supplcal; ui iiiorum abuii* omiiia denlur. <Dispcrsit dedit pauperilius {Pial. cxi).
(Inntia, in spiritiialibus , ve>lnc sil siippleincntum Volo isti, siciit ct tibi bcnoraccre.) Necessiias, nt
iii<)|ii:i>, u( fiai 9H|urili(.is ; i dc qiia soiipdim esl iii necessaria dciilur, non supcrflua ; non lauta ciba-
KM>do (<-:ip. XYi) dc maiiiia. ( Qui niuiium iiabuil ria, nibi in neccssilalc xgriiudinis. lUlaritas sine
iiou aliundavil, cl qui inodicuin iiabuit, 257 "^^ coactione. Undc II Cor., c.ip. ix : < (jnusqiiisqiie
iiiiiioravil, i sed sullicienler habuil. lu rjliune cnim prout dcsdiiavil in cordc suo, non ex iristiiia, aul
d:iti (U accepli consislit pax Jcrusalcin, ul abundan. cx r.eccssitale. Ililareni eiiiin daiorem diligiiDeus.i
tcs iii tciiip<)r:ilibu3 ea distribuant pauperibus se Coacta eiiim servitia Deo non placcnt, scd voliin-
ningis .ibuiidaniius iii spiri(ualii)us, ii( sic comniu- tnria. Ijudc : < Votiintarie sacrificabo tibi {Ptnl,
nicaii(es leinporalia et spiri:u:ilia xquaiiter, qui Liii). I Qiii dat ob vereciindiani, vel improbiiaicin
iiinliiiio Iiabet in lemporalibus non ahundel, qula intcrpcllantis viiandam, et rem et meritum perdil.
siipci ncre5:saria nii sibi retinci, scd xqiialiicr pau> 258 ^*^'^ ^""^ inluitu Dci, non alicujus rci
peribiis dis^ribuit : et < qui modicuin liabet > in exlrinsecai, ut pretium et bujusmodi, daitda est
ioinporalib:!S, non ( minoravit > in eisdein, quia elccmosyna.
siifliiieiilcr ea ab alio recipit. Pieias aufem dantis eondit eleemosjrnam, non
Sioiit dc spirilualibus. llanc xqualitatein bono- quaniitas dati. Iiem Exodi, cap. xxxv « Oinnis :
runi siipcrcro^aiido excessit Martiiiiis {vide ojits volunlarius ct prompto animo, olTtTat priinilias
Miain Idco supra indicalo), cuin chlamydi» sux c Domino.» Item : Filii Israel menle devoia, vol»»o-.
iiicdietatcni p:iuperibiis dedil. Quem factum defur- taria, donaria obtulernnt Domiuo in fabricam ta-
incni pro Iriiiicato Iiabiiu, alii coepcruiit deridere, bernaculi. Cum aulem ariifices insiarent operi,
alii altiiis genierc, eo quod nihil similc unquam cis dixerunt Moysi : < Plits oflert populiis qiiam neccs&e
coiiiigisset. Sed et unicam luiiicam toiam, qiiain in sit {Exod. x\xvi).i Qiii jussit prxconis voce ue
pvicula coininendavit, paiiperi dedit , cui arcliidia- quidquain ultraoirerreiit in uperc snnciu:irii. Item I
coniis aliani, et stragulataiti pro qiiinque dena- Esdrx primo; idcm, cnp. ii ct vii. IIoc exactoribui
fiis cmit. Uciie atiiem ci pie logonda t.»m beaii objicienJurn cl consulibus, magistris, didascalis (k"
Jlarlini quam beali Nicolai (S. Nicolai Vitn csl cioiitibus ad opus, cum elceniosyna, secundum
apud Sur., die C Deccmb.) ab opi.iibus iniscri- proccs ci vercciiniliam cxliorlata, iion sit approbanda,
cordix, in qiiibtis, siciit viii misericorilix cxcol- qiiia iioii csl sincera.
|"liaiil, cont«aitur in iiiilio sni ; ut iii lioc oslcn- Apostoliis ad Plillippcnses (cap. iv) : * Nulla
daliir exsliiissc fnndameii;nm lolins relij^iojiis Ecclesia mibi coiiinuinica^it in ration^ dati et ac-
Ip^ruin. Uterqiie ciiiin super afQictos pia gesiabat cepii, nisi vos soli. Qui ct Thcssalonioam seniei et
Mscera. Undo oi Nicolaus ires virgiues, ne proine usiim milii niisisiis. Et iion qtixroda-
bis iii qiii.-i
dia Iiip;uiuri macul.ircntur iiifainU. niiptui dedit, ^ uim, sed rcquiro frucium almndanfem in ratione
tiai ciiim in ejus aniino pielas exiinia, ci opprcs
veslra, > id cst bonam et rcrtani vuluntatcm, qot
sis impemlebat mulia boiieficia. Nolanns cpiscopns iiiterior liomo recuiidalur. Uiide Doininus in Evan-
fupcrad lidil (Lib.iii Dialog. boitli Greg., cap. I),qui golio, no!) dicit singiilaritcr : < Qiii recipit jiistam.i
non lanmm 6u:i, sed scipsura.veiididii in scrvituiein &cd addit : < lii nomine justi. Recipere jnsiuin, da-
pro libcrandofilio vidux a carcere, et captivitate.
tum est ; in nominc jusii, fructus {Matth. x).> He-
Nos vero, nec lianc ajqtialitalem Aposioli distri- liam pavissc legitur corvus et vidua (/// Reg. xvi).
buendarum rcrum paupeiibus, iiec dimidiationem,
Scd corvns, qui itoii iii iiomiue justi, pavit «dato;i
vcl loljliiatcm Martiiii scqui et probarc voIuiihis, vidua, qiix in iiominc jusii, pavit < fniciu, liunc
per opera nec per vcrba, imo dispiiiaiido
scilicet,
igitur friictiim inagis qiiain datiim requiro {Phil.
contrailjciinus, intendcnies nos omnia posse
possi- IV ). > Qui ciiiin (iaiil, et uoii dcbita causa, el non
dcre, et nulla supcrflue. Scd i Dominus non irride- dcbito fiiie; vcl inviti, vet justum posiponeiiies, sir
Vir {Calai, vi), i qui omoia crcavii ad usun^ om- milcs siini corvo; iniiiislri sunl, non babciil fra«
iiium, noo anius lantuin.
ctuin clcemosyn.r, sed miiruierium tanmm.
,
m VERBCM ABBREVIATUM. 20O
CAPUT CV. A orntione pro Ipso, in compnssione, in consilii san*
De ]quo sit danda eleemosyna, cii daiione, in cujuslibet talcnii commissi, sivecor-
Sequilur, de quo sil linud!) elecnios>na. De tuo poralis, sive spiritualis erngniioiie. Scd exhibiiio
«cilicel, non de alieno. Uude : < Honora Doinioum corporalis , eleemosynse nomon gencrale, ex usii
,}e tua subslanlia {Prov. iii),i non de aliena. Et quidein proprium sibi viiidicavit. In Iiac auieni
Dculeronomii, c»p. xtii : c Non ndlixrebit quid'- specie, scilicel corporali elecmosyna , quidam ordo
quam de anailiemale, > quocunque, scilicct, qiiod aliendiiiir.
sepnrari dcbet a le, vcl quod juslum est ut separes Prima cnim, et sincera, el purn cicemosyna est,
11 te, « io manu lua, ul misereaiur lui Dominus.> de labore proprio. Undc. < In labore et sudore tuN
Itcm, cap. VII : <Non concupisces argenlum el aa* tus tui,> non alieni» < vesccris pniic lno (Gen. iii),>
riini, de quibus facla suitt; nec assumes ex eis tibi vescendum dnbis. Ei iteai. < Labores
et aliis ad
quidqiiam, ne ofrendrts, proplerea, quin nbominalio maniium luarum, qiiia mnnducabis, et bene libi
vsl Domini Dei tiii.t Ucm (cap. xii) ; < .\gnus sine crit {Psat. cxxvh). > Excinplo etiam Apostoli . qni
iiiarub, » corporis, non vcHeris, prxcipiebatiir of- cibum manibus qiixriiabat. Qui etiain ait ad Epbe«
Tcrri Doinino. Reliquns aiictorilaies et concortlnniias sios, cap. IV. < Qui furabalur ,
jam non furelur.
».\ lioc, siipra in lilulo. < De acceptione miiiierum ^ magis auiem laborcl, operando mniiibus suis qiiod
illiciie acqiiisiiorum. > licm : Excmplu .Mariini pre- boiium esl , ut bubeat unde tribiiat nocessit;ilem
slylcii canliiial spnupciis, quia muiicra spcmcniis, patienli.i Exemplo etiam vidiix rccusaniis sepeliri
cui, sicul ei c.Tieris cnrdinalibus, cum doniitius in caini^ia nlia quam in illa , qiinm nevit et texiiii.
(aiicellarius misisscl Roii.nnx curi;c eulogiain ct Scciiiidus gradus cleeniosynx corporalis , esi do
lcncdiclionem, sciiicct viginli libras in Nalali Do- patrimoiiio proprio dc quo polest (leri eleemusyna *
mitii at! solcmnizandum, respuit eas, qiiia dc ra- cl si non adeo pura , ui prima, qunm lamen colis
pina ei Simoniacc acqiiisit.^e ernnt. Qui ciinm cum sudore alieno, el liomine uteris pro jumeulo. Tcr-
sibi 259 commodatus essel cqiiiis, deficiciilc pro- tiiis grndus est de pntrimonio crucifixi, 260 ciiju.<}
prio a quodam episcopo, cutn leg:iiioiic riingerctiir, dispciisatores, et qiiasi tcsuinicatarii snmus , non
noluit jiivare prxdicium cpiscoiutm in sita causn, Domini. Undc et ininus proprie (liciliir elecmosyna.
nisi rcddito silii eqiio, cl cogniln causa ejns prins In omnibus tamen liis pur cbaritas ,
pnr prxniitnn
jusla. Item exciiiplo Siepliani abbatis Ciblcrciensis commciidal, vel coinparnl et coiumetitur. lu lioc
secuiidi, qui dntos paiics el cnseos a sacerdoiti niilcm uliitiio, iiisi dispetisatio jnsta fiat, fures eri-'
convcrso suo, disiribiiil eos pauperibus et puciis, q nius ct Mpiorcs. Et sxpc contiiigil res paupcrum
jiidicnns monaclios suos non dcbcrc cis, lanqnam dari abutidaniibus et iicpoiibiis saccrdoium , nee
ftiriivis ct rapiis vesci, cuin <dexiera » saccrdoium abundanised aporiati suni, quia
{iiiiriiiioriim ei arcbidiacoiiorutn < rcplcia sit >
Non habet eveulus sordida prada bonos (7).
liodie ct lunc ciiam, < muneri!)us (Pscl. xxv).» El
(OviD., lib. I Amoris eleg.^ 10.)
< Deviera eorum dextcrainiqiiitalis (r$(7/. cxLiii);)
Et malc parla male diiabuniur. ^
qiii in dexlern, ct pro bis.qux sunt dextrx, rapiunl
ei accipiuiit, ciiics pcjores laicis fcneraturibus, qui CAPUT CVII.
in siiiisira, ei pro bis, qux sunl sitiistrx rapiunt. De cauula dandce eleemosyna:.
CAPUT CVI. Addcndum prxdiciis quod ctiain ad c»<Ucl:im ,
De ordiiie dunda; eleemcstjna:. dandx elceiiiosynx periinct scilicet ut propria , ,
Nolandus csl cli:im (iiiidam ordo iti dalicne elcc- voluntate el promiita , libero arbilrio et proprin
mosynx. Scd utallius ordiamur, disiingucndx siiiii manu, si poles, elccmosyn;iin distribuns, excniplo
species elcemoiynx. Priiiia igilur cst Dei , consi- Cbristi et sanclorum multurum min sirantiinn iii
stens in crcatione ct recreattone nostrn , in couso- medio subditorum ; exemplo eiiam coiiii tia Tbco -
lalione iiobis exliibita per bcneficia, in insiruciionc ^ baldi, bonx mcmorix ,
qui subtclares cum uncto,
per pixcrpta, in euiendalionc nostra pcr nagclia , propria iiianu dcdil paupcribiis, bac dc caiisa, iil ct
neindc in collatione prxiniorum in gloria. Secitiida in co lacrymx compunciionis, et major dcvoiio ct
spccies csiCbristi bominis, qui in crucc sctpsum Immilitas crcsccrent , ct ut pauperes affcciuosiiifi
ebtulit Deo Patri iiosiiant vivam pro nobis adbuc pro eo orarciit, comparnia sibi magis eoruin grnil.»
inimicis suis. < Mnjorctn charitatem nemo babct per humiiitalis siix obsequium.
utaniuiam suam ponat quis proamicis suis {Joan. Duin vivis, ciiam pro tc crogcs, dmn lcmpus c»(
x\).t Scipsumeiiam quolidie cum insigniis miliiix seininandi ;
qiiia mortuiis raruiu invenil aniicum^
sux reprxscntat Palri, pro nobis orans ci interpcl- Nihil cniin citius frigescit in corde, quam ainiciti:i
lnns, ut advocatus et frater nosier in catis. Tcriia morlu» post moricm, Prxpnromus igitur nos ad in-
est hominis ad seipsum, < miserore aninix tux, gressuiii rcgiii, qiiia iionnisi prxparali ingredieiuitr.
primo placens {Eccli xxx) > Deo. Quarta cst boini- < Prxoccupcnius facieni » judicis < in coiifcssioiie,
nis ad proximuiu, et muliiplcx. in corrcpiionc fra- ct in psalmis; » lioc est in bonis operibus ct laudi-
iris, ut corrigai; in dimissionc proprix injiirix, in bus, t jiibilcmus ei {Psal. xciv), » anteqtiam veniat;
(7) Id Fcstiis Poinpcius oi Nevio cilal.
:, :
291 rETRI CAMORIS 191
remiuiscenles qnia • iinuniquodque quaiuor aiiiuia- A ciislodiendis iHis retribuiio mulia {Psal. \\\u, »
lium coram f.(C'c sua aicbulabal (Execfi. i),> docen- quia screnilas conscientiie el aiigmentum viriutuin.
tiuni, imitalores Evangclii sic amlniiare; exemplo «Gloria eiiim noslra bsecesl lcslimoninm conscicn-
cliam Aposioli ,
qui in anieriora se cxtoiKiebat liai nostrae (// Cor. i). > Ilabel eiiam c prumissio-
(P/n7. ui); cl exeniplo cliam auimae simplicissimae, nem viiaj » gIori;e, id esl vit« gloriosie, quae in
liiociiiis; quia tleemosyna vivl , esl sicat luoerna fuluro erit, sicul ct prasentis ;
quia « vilam aeter.
laia coram l»oinii;ecum, osicnilens ei
; illumiiul nam possitlcbit {Matth. xu),» qui in prsesenli
quo vailal. Elecmosyna vcro morlui esl lanquam , opcra niiscricordiai habuil. Et itera : t Laeva ejus
lucerna lata posi tcrgum bomiiiis non iiluminans ei, sub capiie mco, el dexiera Uliusnmptcxabitur me
quo minus cadat in praccipilium. {Cant. ii). » El iiem : < Qui milii minisiral mc sc-
Esl autem ba:c differciuia, ct inlcr opera pielaiis qiiaiur, ci ubi ego sum, illic et minisier meus erit
sub Icge facia, 6l opera piclaiis lacta suh Evange- {Joan. ii).» Et item : ( Esurivi, et dedislis inilii
lio. Lex naiiique aii : i Frange pairem csurienli,
» manducare {Matth. xxv). Yeniie crgo , beneditii
etc. (lia. Lvni.) Undc apucl qiiosil.im bic mos lau- Patr> mei^ ut edalis ei bibatis in regno cjus {Luc.
(Lsbilis inolovii, ui lic singuiis panibus uliquid fran- xxii). Et transiens minislrabil illis {Lut. xn).»
gaiur pauperibus. 262 CAPUT CIX.
Tobias ctiam ail (cap. iv) : Modicnm babes, mo- De munditia cofdis.
dieuin dabis. Deus veto ih Evangclio perfecliorem t D^aii mundo corJe, quoniain ipsi Deum vide-
pictaiem prcEcipicns, ail : « Vadc , ei vende omnia bunt {Matiho\).i Munditia cdrdis, ceu virlus gei:e-
qux l:abes, ei da pauperibus (3/a(//<. xix),» non lan- ralis, omnes viriulcs, omnia bona opera, ei cogiia-
tiiin indigenti , sed el rapienll. « IJnde, si quiS iioiics complccliiur; QudDCunque eniin fidei el aliis
abstu!6rillibi lunicam, d:lei el palliOm {Malth. v).i virtutibns attribiiuntur, in munditla cordis conciu-
Undc cremita inquisilus quis illnm spoliassct, fere diiniur, nla qua ortum babenl. IIxc cuilibcl fidcli
liudus 261 ^^ seniiciiicliis suis aiubulans , ait : riecessaria cst, sinc Unde Salo- qua non cst salus.
Codcx csi isle praJo coelesli!» , doccns omnia dare nion «Omni cuslodia cusiodi cor luuni {Prov iv)»
:
pauperibus. Cui ille : Quomodo omnia dedisti ,
qui mundum, quud quidcm diflicilius cst, quam cort^us
illuin adhuc babes? Et sialim dcdit. licm Aposio- inundum custodire; quia corrupia menie corrum-
lus II ad Cor. cap. viii : « Noiain vobis facio gra- pitur corpus, et non econtrario, ut ih faluis firgi-
liam Dei, qux esi in ecclcsiis, Maccdonix scilicet iiibus {Matth. xxv). Magis igitur est nccessaria
quod aliissinva eorum panpcrias abundavit iii divi- c m"»ditia meniis quam corporis. <El quis gloriatur
tias sinipliciialis eOrum quia secundum vcritatem se muiidum babere cor? {Prov. xx.) Etiam in an-
,
lesiimoniiim illisreddo, quod supra viriulem primo gclis aliquid » immunditi%, vel « praviiatis > in con-
\oIuntarii fuerint , cum niulla cxhortatioiie obse- spcclu Domini t invcntum est {Job iv). » Et in Eze-
nantes nos gratiain et communioncm ministerii chicle, cap. iii, aii Dof.iinus : < Qui audit » corpore;
qiiud sit in s:inclos.i
< audiat » mente, < ei qui quicscii i in coi-porei
CAPUT CVIII. «quiscai» in mcnie. Cregorius (bom. 12, trt
De comiiieiiduiione eleeniosyna:. Ezech.) : Qui enim sabbaii^ai in corpore, el non
Sed qux est causa lania: commcndaiionis clcu- in mento, ei poiest adaplari quod dicitur a Jercmia
niosynx iii SJcra Scripiura? Audi Aposlolum I ad < Yidcrunt eam bosles, ct doriscrunt Sabbala ejus
Tiiiioili., cap. IV : i Quia exercilatio corporalis ad {Thrcn. i).» Exterius eniin « bypocriia el sejvulcrum
inodiciiiii est ;
pielas autein ad omnia uiiiis csi, ba- dcalbatum {Muith. xxiii),» inierius auiein bcniio-
l>*ns promissioncm viljc quae iiunc esl, et futura;.» sus, ei plcnus spurcitiis. Siimicoperc igitur et oinni
Noii macoraiio carnis, babitus incullus, crcbrae vi- vigilanlia custodicndtiin esl cor. «Non cnim quod
(^ilix', jrjuiii.i ;ii;sidiia et arcia, aiisteriias viice, ci intral in os bominis coinquinat bominem, sed quod
borrorin faoie le exliibeiil voriiiii pliilosopbum cl D je corde exit (l/a«//. xxiii), > ut furta, adulleria,
Chr.siianiJni ; scJ biec siint signa cleeinosyna; : si linmicidia, el omnia mala,
omnia bona. similil.cr et
visceribus pielatis aflluas, si niliil concupiscas, si Unde : « Si oculus luus fuerii simplex, totiim cor-
nihil pertimescas, scicns, qnia t qiio^sius niagnus pus luum lucidum erit (Luc. xi),> scd nonnisi prius
pietas cum sufliciciitia (/ Tiin. vij.» Ad nianuin corde mundato per fidcm. Unde Peirus < Fide mnn- ;
auloiii ost quod salest, ILibclaulcm pieias promis- dans corda corun!(.4c;. v).» Mundiiiam igilur cordis
sionom viia; qu» iiiinc cst, el fuliiraj. L'nde : tPri- lidcs incboat, spcs et cbarilas eam consummaiii.
inuin qii:erile logiiiun Dei,ei ba'c oiiinia adjiciciitur El ail David : < Cor mundum crca in nie Deus.»
vobis {Matth. vi).» £t ilem : « Non vidi justumdc- Primo enim in eo creaiura pcr vuhierailonem nrr-
rclioluin, nec semen ejus qu*rcns panem {Pial. luraliura, et spoliaiionem gratuiiorura, quasi dc-
ixxvi).» Ei iiem : t Centuplutn accipienl in Iiocsx- sierat esse. Undc, quia sine corde est, qui cor babct
culo {Muiih. xxi),> id esi « centies tanlum, > id csi immundum, orans ait : < Cor mundum crea iii nic
iiiullipliciiioiiem omiiium qux in mundo sunt divi- Deiis, cl spirilum reciiim, qno cogiiaiiones ad le, >
haruiii. Hu! ciiiin nulli dcsunt, qni eas nonamavorit. socuiiduai bcncplacitum tuiim dirigam, < innova
ct
ilabot etiam promissionem vitae gralix. Unde : « In in visccribus n:eis {Psal. l).» Ei Aoostolus aii:
:
293 \ERBIM ABDREVIATUM. 294
« ncnovnmuii spiilui mciiiis veslrae {Ephet. iv).» A lurbalur. Frcmii eiiim mundus, premit corpus,
Mnndiiia auicm cordis ni.uime cst necessaria'scho- insidiatiir diabolus.
laribus acccdeniibus ad sacrjc paginae lcrtionein. Ob hoc ciiam aii verus Pacificus In ninndo : i
Undc Aiigiistiiius : In tam eicelleiiti lucc ocnius prcssuras in me aiiicm pacem habebitis {Joan.
,
ralionis non figitur, nisi per niundiliam fidei prius xvi). » Et Doniinus eiiam, ut pacem meiilibus fidc-
p»rj[eiur. t Aiiimalis enim Iiomo non percipit ca lium firmiier Inscrcrel posl resurrectionem, disci-
(Iii.x Dci sunt (/ Cor. n).i Ob lioc doiium Spiiitus pulis « januis clausis {Joan. x\), i cam ceu sum-
.s:;ncli, quod csl intellcctus, litiic bcaliiudini, scilicet mam virtuium annunliavij, diccns : c Pax vobis
niundiiioECordis, ailapiatiir, ut osieudaliir ista de- {ibid). » Ideo etiam vicarius cjus .spiriiualis, scilicei
bcre conjungi. cl se comitari ;
quia i a mandatis cpiscopus, convertens se ad populum iii missa, eam
tuis inicllexi {Psal. cxvni). > Scd de boc ramusculo illi annuniiat. Idco etiam nato Domino idcm fccil
ninndiliae in principiopraedicationis nostrse diffusius pasloribus, ei simplicibus annuniiari per an)^clum,
dispuiavimus. Ihcc eiiom vlrtus potisslme nc- primum el picccipnum gaiidiiim, nunliuin p.iijs di-
rossaria cst sacerdoli. Unde Moyscs : «Mundamini, cenlem : i Cloria in excclsis Deo, ct in lcrra pav
(|ui feriisvasa Doniiiii {ha. lii).» Sicul enim Abralijc hominibus bonx voliiiitniis {Liic. ii). » Mco eilaiii
sacrificanii immundis voluciibusdesccndeniibus su- " in praecipuo sacramcuio Ecclcsia^ soiiicet iii sacia
pcr sacrificia necessarium fuii flabellum {Gen. xv), menlo altaris, confeda £iuliari.<»ta saceidos 264
saccrdoli venlilabrum cum Kcclesia dicit Agiius Dei, qui peccala
263 Q"0 casabegit, sic et : i tollis
(idei et mundiiiae cordis, maximc euro sacrificio al- inundi, miscrcrc {Joan i.) > — i niisercre, » ci.utpcr-
taris assislit; quando imporiunius insurgunl cl in- fcctemisereaiur, iino verbo concludens omnos mise-
ffsiant I muscK morientcs, pcrdere volentes suavi- rationcsejus, ct summam, et cITectum omniiim vir-
laicin ungiienti (£a'/c. X, 1),» nt boc flabello cas tiitum, anneciit : i Dona nobis pacem {ibid.). t Da
abigal, fidelemquc anciilam cuslodicc oslii depuiei, qiia Aposiolus loqiicns ait : i Ipsc est pax nosiia
iie lalrnnculi interficiant Isboscib ( // Reg. iv). qui focit uiraqiic uniim {l^^pliet. ii), ima summis, ct
Sicqiic ct I cstio ciauso intrabil cubiculum suum pacem intor Dcuni
(crrena coeleslibus reconcilians,
«rans ad Patrcm {Malili. \i).t eihomiiicm rcformans. Omncs eiiim eramus iiiimici
CAPUT CX. ^ Dei, ciqne iniiuicabamur, qui taineii sempcr dilcxil
De pace. nos. Inter bominem el boininem, Judacuin scilicci
i licatl pacifici, quoniam lilii Doi vocabuntur et Geiitilem, mcdiator pacis fuit (/ Tiiu. ii). Iloini-
{Mnttli. v). » Pax siciil consummaiio omnium vir- nis eiiam ad sc ipsum, qtii a se dissidobat non cxi-
^
luium, nierito in calalogo bcaliiudinum scplinia ei steus In uno, in unilate fi.lei et morunt, ctijus i ur-
iiliiina ponitur, cui sacra Scriptura majora videtur ca » non i erai consummala in uno cubiio {Len.
atiiibuci-c, quam ca:teris virluiibus; qiiod per ma- yi). » Hominis cliam ad angclum, cujus rnina pcr
jorom expr-^ssionem praemii ejus, quam aliarum peccalum hominis diiala est rcparari (Isa. xiv);
viiluium osieudiiur; quia < pacifici, fiiii Dci voca- qui eliam angeli non ita ouscquubantur hominibiis»
bunlur » cxicri i possidcbunt rcguum (ibid.); » anie adventum Chrisli, sicul post; quasi oiTonsi
sqA fitii in universum jus patris succedunt jure bac- illis, eo quod Dominum suum offonderinl. Soltis
leditario. Esl autem triplox pax : Temporis, pecio- diabolus non csl rcconciliatus, scd exciusus csi ab
ris, xieriiiialis. De priina ad prxscns niliil, qiise hac pacc, qtiia primus discordiam inier Creaiorom
laiiicn plm ibiis obesi sa^pc, qtiia propter eam resol- ei creaturaro scminavii, in qi;o apparcnt cliam filii
vuniur; muhis etiani prodosi, ul infirmis. Secunda ei iiiiiialorcs ojiis, qui paccni iion babcnt ctim pro^
virlus csl el nicriium, leriia secuiidae esl prxmium. xiiiio, ci ila ncc cum Deo, nec cum sc ipsis. Ecun*
Lt aulem oslcndat Dominus quam noccssaria sil tra filii cl imitatores Cbristi suiit onines paoifici.
saluti nostra; baec virius, ct quanium appotenda a Ob hoc Romanos cap. v, ait i Jiisii-
Aposioliis ad :
Cbiisiiana rcligione, ait discipulis, el nobis in eis :
^ ficati igitur pacem liabcamiis ad Dcuin cl
ex fitle
I Paceiii reliiiquo vobis, pacem nieam do vobis :id proNiiiium, per Di)iiiii:tiin nus:riim Jcium Cliri-
(Joan. XI v). > Quasi diceret : i Pacom relinqtio vo- Itim. »
bis, » id cst qiiasdam reliquias pacis, qiiia imper- Ilac csl virlus, quac sola cxccllit in consortio cl
fectam, non permansuram pacem. Uiidc nec addit collcgio sanctorum, facicns pacilicos, amabiles, so-
I Meam paccm, » sed pectoris, in pra;senti i reliii- ciabiles et iractabiics; adco ui proplcr eam magis
quo vobis, » post pucem meam, » consum-
quam, i quam proptcr cxtcras virtutcs, qui pacificus csi,
inatam scilicct, et permansuram do, id esi in futuro omnibus praeficiaiur et pnrponaiur. Propier hanc
dabo vubis, i pacem » scilicct apternitatis, quia
, iiimis sibi utilem sponsa in Caniicjs orans, ait :
non dabit Deus pacem, nisi supcr pacem. Ideoeiiam I Osculetur mc osculo oris sui {Caut. i). » Os oscu-
per Prophctam ait in persona jusii : < In pace » lans cst Vcrbum assumens, os osculatum humana
seraiplcna < dormiam , » dchinc in pace perfecla, natura assumpia, cx quibus est clectrum effeciivum
qux est I in idipsuin » invariabilis ei perfecta, < re- pacis inter Deum et hominem, homo Chrisius JcsUb,
quiescam {Ptal. iv), » perfecle quicscara. Pax enim Dcus et homo. Ecce qtianla pax ilebel csse bomiiiis
pccioris in praesenii imperfecia esl, quia sape cum Deo, cui uiiiius cst per naluram hominis ciim
: ::
«5 PETRI CANTOmS «OG
proximo; proitter qnnm, naluram iitimnnani, in A nimis dediii simus. Unde /eihro ad Moysen in Exodi»
iiiiiinie siiiiini% pncis sihi nnivit. Propier lianc ctinm cap. xViii : < Stiillo, inqiiil, hbore consiimcris. Par*
:iil Deiis pcr Propliciii» : i lnqiiire pncem el pcr- tire igidit* onns (nnm in plnres, ct Doiniiius eiit
s«M|iter« eaiii (PkiI. xxxiii), > ne a le tlongciur. El tecniii, etc. > Sitpcr bnnc loctini aii Aiigiistinns (lit.
4|ii(iiiiodo perseqiialtir osieiuiens AiigiistinuS) ail : 2 : Q. luper Exodum^ q. bS) : < MaiiiieSMiin est aiii-
Prfijice peciiiiiaiii, ul einos tilii pacctn, e( ror iran- rouin nitiiis huinaitis actionibiis iiitcntitm Doiiiino
(|iiilluiii. Ei Doininus : < Si absUiicrit lilii lnnicain, Tacuari, qno fit taiito plenioi-, quanio iii stiperna ct
•la ei ei pailium {Mailli. V). i El : ( Esio conscn- ad xierna liberius eXiendiltii-. Ei Salonioii :iit
lieiis adversario liio in via (ibid.). i El Aposiotus , « Fiii, ne iii niuliis sint acttis lui {Ecc i, xi),> eiiain
« Uiiliineiiles lempus > ei pacein peciorist < qno- honestis. qui.i
iiiani (lies niali suiil (Ephet. v), s propier maliti:im, Jmponit finein mpiens et rebus honeslis.
E( item Quare non niagis (JUVEN , Sul. VI.)
(|u;c iii eis exeriotur. : <
iiijiirijin ncc'piiis? Quare iiori mngs rrauileni pnti- \ide, nc ab oninilitis ila liabcari!', qiiod tc ipsuin
non habeas, Vidc, nc iia prosis proxinin, qnod le
niiiii? Sed viis injuriuiii facitis cl ri-aiidatis; et lioc
Piopbeia invilaiis nos ipsum despicias : < Qiii sibi neqnain esi, cui vrit
rralribns (/ Cor. vi). > llein
;iil p.iceiii, aii : < Qni pusuii riiies tiios pacein, el B bonns? > (/tcdi. xiv.) — < Qtiid prodest honiini, si
(^»«1/. cxLvii). Jeriisalem coDlestis» universtim mtiiidtiui lucretiir, anintae vcro suae de-
adipe fninienii 1
non crii nisi pax, e( 1 domus unilis trimcn liiin paiiatur? (Maiih. xvi.)
iii CDJiis fiiiibiis
vcro geliennac, do- Pluribus inientus minor esi ad sintjnUi sensni.
nioits (rtal. Lsvn); > in finibiis
ad Sicut niinis coincdcre, ita nitins opeiari pro terrc*
lor et di>cur(iia. UtuL' pio hac quasi suilicienii
lU)ga:c nis vitium es(. Astriitgas ergo, et rciligas le :ul
talutcm, idem Propheia ofans adjtingit : i
qiix ad paccin siint Jcriisalem, et abundantia dili- uniiaiem iii qnaniUm potes, quia < nnn estqui fa-
gentibiis (e. Fiat pnx iii virlute lua, et abund^ntia ciat botium, non cst usqiic aii nnnni {Pnal. xui). >
iti tiirribtis luis. Propier Tratrcs iiieos, ct proxiinos — < In nno cubito consunin ata cst arca {Grn.
ineos luqiiebar pucein 265 *'^ ^*^» piop^cr ilumum vi). > — < Uiiam petii a Duniino banc icipiiraui
l)oih4iii l>ci nostii, qti:esivi !>ona tibi {l*sal cxxi). 1 {Ptal. xwi). > — < Uiinm cst lilii neceSs:iiintii
Iteiii : < Pa pacent sustinentibus tc, ut proplieuc iiii {Luc. x). > — < Uiius taiitum sanaliaiur in pisciit.l
liein Apostoiiis {Jonn. v). t Hoc inOilo paccin habel>is a inundo
lideles iiivciiiaiiliir (Ecdi. x\x\\). >
ad Plii'ipi>eiiscs cap. jv. < Et pax Dei, qiiae exsu- cum Aposolo, qiii ait ? < Mihi niitndus crucifixus
custodiat corda vestra ct est, ol cgo niiindo (Galat. vi). > Et iion lantuin a
|>erat oiiiiicin sensiim,
iiiteliigcntias vcsiras. > Idem etiain osicndens qtiaiii
^ mundo, sed etiuin ab onini host^, si priEcepta Dei
neccssaria sit pax saluiik omnibus, qiiibus scribi(, dilcxcris c( cus(udieris. 2€6 ^"''^ • * ^^^ "'"''^
sub hac forma scribi( ( < Gr.-Xia sit vubis, cl pax a dirtgcn(ibus lcgcin tuain, ei non est illis scandalum
Domino Jcsu Chrislo {Hom. 1 id est iranquillitas {Psttl. cxviii) ; % qtiia non sCandaluin paliuniur
1),
incntis, sinc qiia non vidclur Dcus , quia : < in iicc facitint, qui secundum Icgem Dci vivunt, expo»
liac pacc raclue est locus ejus (Psal. lxxv); i unde nentcs eain, non secunduin consuciudineni bnini'
« ncc requicscct, ni^i snpcr pacificum el quictuin num» scd sCcundum sinceriiaieni. ei sine nubiio
{Ita. Lxvi). > I(cm David : < Cuslodi innocenliain allcgorix, simpliciier et nnde, ut ab orc Salvutoiis
cl vide a:^quiialem, quoniain suii( reiiqnix boniini enianavit. De cnjusinodi inlerprclibiis diciinr
pacifico {Pial. xxxvi). < Non ai(, innocenU et jiisto, < Adhxslt rmgua mca faucibiis meis {Ptal. xxi). 1
4Uod possct dixisse ; ied < pacifico, > osicndeiis Itcni nd {lebrxos cap. xii : iPacein scquiinini cuiii
conciusioncin et suinmam aliarum viriuluni esse in omnibus, ct sanctimoniami sine qua dciiio viJebit
poce, sicut in dominn, ad qiiain ulia^ suiit appendi- Deum. >
cix ci tendenies, sicut assecl£ et pedissequx. Cnde) C.\PUT C.\lt.
noii ipsis , sed duiiiinx reliqtiias prjMniorum dc D De e/fecm pacis.
qiiibiis dicii : < Ktliquix cojjitritionum diciii feslum Sequilur de ciTcctu pacis. Ipsa csi, qiix sula
pgent tibi (Piut. l^xv), t atiribuit. xdifical domum Doiriino. Uild^ David, * qnia vir
CAPLT CXI. sangninum erat, prohibiius fesl xdificarc domttm
A quibut paceni linbert debeamut. Domino (/ Par. xxii). > Salomon vcro (/// Heg.
Dictum est cuin quibus dcbemus habcrc paccm v), ctsi fiagiiiosns, tami:n quia sine bcllo fuit in
sciiicct cuin Dto, cum proxiino, etc. Nnnc dicen- pace pacilicus , jussus est xdiOcare domnm Do-
dum a quibus, scilicel, a carnc propria, ut dometur mino. Eccc quain aboniinabilfe bellum Domino eum
Oalila {Jiidie. xvj), c\emplo Apostolij qui ait domesiicis ridei. Si igitur a pr.Tdictis pacctn bahos
( Castiijo corpus mcuni ci in scrvitulem rcdigo pacificiHi es ct xdificas icnipluin Domino'; siii au-
(/ Cor. IX). > Et Domiiius : < Sint Itimbi vestri tcin bellicosus et contra Doininum desiruens tem-
|)ra*ciitc(i, et iuccriiX ardenles (Luc. xii). > A dia- plum ejus. Sed et niuiliim virlutis e( auc(ori(atis
liulo, ut < spiriliiales ncqiiitias (tplies. vi), > viic- supra cxtcras virtutes coi!(uli( Uominictis serma
iittts in quantum possnmus. A muodo, ne ( secula- paci, direc(us ad discipitlus : < In quamcunque, in-
ribus, negotiis (// Tinti 11), > et iDundanis aciibus Quit, domum intraveriiis, dicite :Pax biiic domui
: » : ;
,
«37 \EKULM ADBREYIATCM. •zVi
iLuc i\).> Non ail cliariias, vel fuies, inansiieUnio, \ .... Superi, y.)i.citl liunc nvcnitc p.iceui.
Ijbetlas ciim t^acc peril.
el iiujiismodi. sil liuic (ioniui, seil « pax > ;
quasi
(LccvN. I. in Belli Pharsal, et loquitiir
concludens omnes alias virluies iii fasciculo pacis. de Julio Ca^sar.)
Ileiu David : < nominus diluviuni inlialjilaic facil, Ei Calo vidciisqiiia, « oiiinia Cssar eral, » ei sia- d t/Cc
01 sedebil DomiiMis rex iii anerniim; » quia contra lum reipiiblicae perire, ail : Si aiideiis , o superi,
lioc diluvium < Dominus virtutcm dabii; iieiiedicel suslinere lempubticain el libertalein Homanoruin
poslea < populo suoiii pace (P^al. xxviii). » El san- deperire, suslinebo qiiidem et ego, verum pro (m
cuis Zacliarias pleniis Spiiilu sancio pioplielavii, qiiidqiiid polero experiar , honeslius judic;ins lilier-
el dixil : < El lu, pucr, propheta Allissiini vocabe- lateiii Irahendam esse iii serviluleiu, qiiam ilurani.
ris, eic, » quia hsec el li.ec facics t ad (lirigemlos E contra rex Ezechias moHissinium verbum, pes-
pedes nosiros in viam pacis {Luc. i), » quasi in lioc simum proiulil cap. xxxix apud Isaiam, non pr;«"
operc pacis omnia opera ejus concludens. cavens libertaii posterorurn perliurx : < Fiai, iii-
CAPUT CXill. quit, tantiim, pax et veritas iii diebiis meis (/K
De dnplici pace. iieg. XX;.»
Est ?uiem pax Dei, ct pax mundi : prima du- ^. CAPLT CXIV.
idex, quia pecloris. Unde : c Pacem relinqiio vobis De palienlia.
(Joan. xiv). » El pax oelemitaiis ; uiule Aposlolus : t Bcali qui pcrsecuiionem paliuntur propicr ju-
« Pax Dei, qiiaj exsuperat omnem sensuin {Plnl. siiiiam, qiioniain merces corum ccpiosa est iu
iv). » Secunda siiniliier duplex esi. Est eniiu pax coeio {Muiili. \).t Sepiem tanium sunibealitiidinos
niundi ficla. Sed liscc proditonim el adulaiorum p»Mfecl;e consummanies scalam Jacob (6>»i. xivi;;).
est, de qiia dicilur : < Ilonio pncis nic», qiii edcbal de qiiibtis jaiii diximiiis ; vcrum prx*lcr has res»-il
panes nieos, inaj;nincavit super iiie siipplanialio- paticmia, qii;R ociava redil ad capul circumeinubt,
iw\\\ {Psal. xl). » Et Jcreniias c. xxxviii : < Se- purificaiido, probandoet manifestando omnes virlu-
decia! viri pacifici tiii seJuxerunl te, et pr;cva- «es. Siciit cnim aiiriiin in foniace, ila et bacoin-
tuerunt adversum te, den^rserunt in cocno ei )u- iiis virtiis prol);itur. Ut aiite n ad hanc rccurrami!;
Juico pedes luos. Ei ileni Pax, Ty- mcmores
» : < p;ix, » a qiioiics ea optis est, essc 268 «lcbemos
nmnis, hiEielicis, < el non erat 267 P'"^ ^O » iJ<^''- Dei (laiieniia', qiiam commcndans prophcia , ni :«'
a faisis fratribus. Et item : • Niui veni pacem ea ciim iinitarcnuir, ait psalino cxi.?v : < Miscralor
niittere in lerram, » quia hoc peccatum mortale ei misericors Domiiius, paiieiis, iongtinimis^
esi, <sed gladium {Maiilt. s.), » quia in ore san- C mulium miscricois. » Et Apostolus ad Uoinanos,
ctorum gladiiis ei raors, in orc autein inereiricis cap. II : <0 homo, qiii lalia agis, aii divitias boni-
^
niel et lac (Proi'. v). Et esi pax inundi, scilicet lalis Dci, et paticntia). el longanimilalis conlem-
prosperilas in praesenii sine perturbatione. Unde iiis ? l^Mioras qnoniam bcnigniias Cl palieiili.i Doi
« Mci auieni pene moli suni pedes, peiie efTusi sinit le ad poenlleniiam adducil ? Secundum aiilein du-
gressus mci, quia zclavi siiper iiiit|tios, pacein pec- riliani luani, cl iiiip(Knilcns cor, ibesaurizas libi
caiorism videns {Psal. lxxii). > irain in die ira;, et revebtlioiiis jiisli jiidicii Dei
ll;vc quidem a Deo esl, sed s.epe pcr occ;isioiicoi qiii led lel uiiicuiqiie jiixla oper.i s;ia. lis qiiideir.
iioce»,<|iiia parit contemptum, resolulionem et igna- qiiisecundum patientiam boni opcris perslilerunt.
viain. Uiide : < In pace, eccc amariludo mc;i aiiia- gloriam, ct hunorem, el iiicorriiplionem qiia^ren ,
lissima {ha. xxxviii). > Et poelu : lilius vitam ;<!loriiaiii. > Et l.saia; c;ip. xlui : «
Jacob, iorniavi lc niibi iii popiiiiini, iii laudein; noii
Niiitc palimur longw pacis malu, sccvior arniis
Lu.xuria incubuit, victumauc ulciscitur orbem. nic invocasti, J;icob, nec laborasli in ine, Israel.Se I
sorvirc ine fecisii perc;ilis tuis, pr;i>buisii niilii
Quia :
laborcm de iiiiquilatibns liiis. Ego hiim, cgo snin
Luxuriant animi rebns plerumque secundis.
(OviD.,l. II De artc iimaiiJi.) (Itii delco iiii(|iiii;ilcs tiias propt<'r me, et pcccato-
riiin iiionini noii rccorihibor. » lioni cap. xivi :
"Ei csciera
< Atidiie iiie , donius Jacob et doiiius Isiacl, qiii
Qucerilur jEgisthus quare sit fnclus adnlier :
porl;unini a iiieo iitcro, qiii gcslainini a iiiea Viilv.i.
In prompiti cavsaesl, desidiosus ernt.
(Id., 1. 1 Ve Fteincd.) Usqiic ad sciieciain ego ipse, cl iisqiie ad caiios ego
Pro hac pace eliam habenda s;cpe perii libpri;is ol poriabo ; ego feci, ct cgo feram ; ego porlabo ei
conculcaiilur virtnlcs; unde iiec pax csl, iibi perit ego salvaho. > Ecce qiiania palicnlia Dei iii liis
virtus. Uiide Jacobi , c. m : « Quu.' dcsursuiii esl omnibus verbis rcJoIel. llnde et ipsc jier Isaiani
sapienlia, primum (luidcm,» per (|uani iicc ali.i vii- ail:< Viiie;< nica, qiiid iillia tibi debui facerc, et
Uis perii, < pudica est; dcinde pacilica, nioiiesij,> non feci? > (Isa. v.) Jiidiciiini csl niihi teciiin,
suadibilis < bonis conscnlicns, plena miscricordia quia in omni p;'.liciilia niea et bonitalc nica, oblita
et fructibus boiiis, iion judicans, siiic siinuhuioiic. es inei.
Fiiiclus aulem jusiiti;c in parc scminaliir, facionli -
Kl nl viciniiis contemplemiir capitis et S^iivalo-
bus pareHi. » El poeta ait : ris noslri palieutiam, aniiiiadvcrlatniis, qiiia pro-
Patuoi. CC\. 10
: » : »,!
899 PETIU CAMORIS S09
plcr ncs, el ul ipsius aicreainur palietUuc liahere A disii:!. » Non aii, fincni Job, quod possel, i,c cumn-
«locunieiiiiim et cxempluni, faclus est paiiciis usqiic laiam prospcriiaiem posl adversa in prjcsonti cum
a<i flagella, veilicra, spula, opprobria, ct moriem Job exspectaremus. De fine igitiir Chrisli , unde :
loleraiiiJam. ( Cullecia Ecclesix , Doiiiinicx pal- «Domiui Domini, exitus morlis (l*$al. livii), »
niarum.) Unde Isaias c. l?: « Ego non conira- addidii qui usque ad mortem, a nalivitate, adversa
:
tlixi, retrorsum non abii. Corpus nieiiin detli per- ei pcrsccutiones suslinuii. Id ipsum etiam de fine
cutieutibus , et gcnas meas vellentibus , faciem consummatioiiis intelligiiur. Christus cnini pcr fi-
rocam non averti nb incrcpaniibus ei conspuenii- nera moriis, ad fincm consummaiionis pervenii,
bus me. Ideo posui faciem incara ut peiram
in L^nde : « slulti ei lardi corde ad credcndum
«lurissimaiD, et scio quoniani non courundar. i El nonne oporlcbat Cbrislum pati et ita intrare in glo-
cap. LUi : i Non cst ei species neque decor, » cic. riam suam? > (Luc. xxiv.) Ei le, si vis intrare iii
Itxc omnia paiicnler sustinuit Dominus, ut et no:> gloriam, per patienliam et passioncm, oportet in-
patieniiaiu docerel. Cujus efTecium nobis commen- gredi in eam. < Christus enim passus est pro nohis
iluiis, et quain sit nccessaria iCbristiano ostendens, Tobis relinquens exemplum, ut sequamini vesligia
it : « In paiieniia vesira possidebitis animas ve- « ^i"^, eic. (/ Petr. ii). » Et Hieronymus ail (ep. ad
siras (Luc. xxi). > In aiiis viriutibiis aniinas babe- Eustoch., De cttstodia virginitatis) : Non nisi per pa-
luus, in hac cas nnnius retincmus. Et Paraboiarum ticnliam implelur quod Scripiura dicit : « Reguum
cap. XVI : « Melior csl, inquil, patiens viro for- coelorum vim paliiur, et violciiti rapiunt illud {Matth.
li, et qui doniinatur auinio suo, expugnatore ur- xi). > Et itcm : Quis sanctorum siiie patienlia coro-
biuin. natiis esi? A cunabulis Ecclesix non defuil in ea iiii-
quitas prcmens, ei jusiiiia paiiens. Et alia Scriplura
Animum rege, aui nisi paret, unperai.
(IIORAT.) dicil (Grec, lib. i, Dial., c. 5j : Quanti meriti apud
Dcum quisque existat, illala contiiraelia probai.
Apostolus autcin < excclleniiorem viam, scilicct
>
Uem Hieron. ad Eiistocb. {in epilaphio Puulx m«-
( cbarilaiem , » oslendcns. in fronie dilfiiiiiionis
tiisEuitoc.) : Ut libi conipaiespalientiam, egredcre
(7 Cor. XII) ejus, prx caelerisdiflcrenliis paliciiliain
panlisper de hoc carcere, id est corpore mortali
quabi subsianlialeni ct consununaturaiu diflereii- et depinge libi anle oculos mercedem aeicrnaj reiri-
liam et proprielatem cjiis posuil, dicens: « Clia- bulionis, quaiii « nec ociiliis vidit, ncc .luris aiidivii,
rilas patiens est, eic. (/ Cor. xiii). » luem etiani II
nec in cor honiinis ascendil (/ Cor. ii); » et durior
»d Corinlbios, c. xii, ait Eisi nibil sim apud vos,
: .
^ gris saxo el adamanle, nisi paiicntiam habueris»
sigiia lainen aposiolatus mei facta suntsujier vos; omnes puen!)s « nil repuians , ul Cbristuin Iiicrifa-
nuii dico in multiludine clienlcl^, equoruni, exa-
cias {Phil. iii); Non sunt condignx pas- » quia : «
clionuin, el pompa sxculi, « sed inumni paiieniia,
siones hnjus lemporis ad fiiiuram gioriain, qux re-
in i>igni«, prodigiis el niiraculis, cl virlulibus. > Sic velabitur in nobis {Rom. vni); hoc tamcn niomeii-
signnm exprcbsius aposiolains SHi,'et »|uo scmpcr taneum passionis, maximuni pondus glorix operatur
erat ei opus, ut niagis iiecessariiim pra'posuii.Itcm
in nobis (// Cvr. iv). » Unde Aposiobis ad Roma-
jn eadem cap. vi : « ln Ofnnibus exhibeamus iios
nos, cap. III : t Gloriamur atiiem in tribulalionibus;
sicut Dei minislros, in mulia palieniia, in iribula-
scienics quoniam Iribulalio patientiain operatur,
lionibus, in nccegsiiaiibus , in vigiliis, jejuniis,
palienlia probaiionem , spcm > cic.
probatio ve;o ,
clc. » El hic paticntiain praposuil. El Dominns
Et cnp. viii : ( Si auiem quod non videmus spcra-
iii Luca facicns scrnioncm desciiiinc scniinato,269 nius, pcr |)alieiitiam » advcrsorum illud « exspccla-
ait cap. VIII : « Quod autcin in lerrain bonam cc- nuis. » Idcni : « Paticntes estote ad oinnes, maxiinc
ci.lit, bi siinl qni in cordc bono el opiimo audien-
aiiicm ad domcslicos fidei (Galat. vi). » Itein Psal-
tes verbuni reiincnl, ei frucium afferuniin paticn-
misla David : « Pro torcularibiis (Psal. viii) , » ii
liu. » Et poeia :
est ccelesiis, qiise in prsesenti sunt in lorcularibiis
Uaxima virlutumpaiienlia pugnat inermis, ct prcssuris, sicut unn, ut landem dcfAicaix per lor-
,
Armutosque solet vincere scepe viros. cularia el piirgatx rcponantur, siciit viniim opli-
(Pbddent.) mum iii cellario Doinini , el nc Domiiius objiciai
,
Ei iiero « lorcular calcavi solus , ei de gcuiibus non est vir
Serpens sitit ardor arence mecuiii (/so. Lxiii).»270 ''cm ; « Non esl occultaiuni
Oulcta nrtuti gaudft patienlin duris, os nieum a le, qiiod fecisii iii occullo, etsubstanthi
bulciut eii quoties magno sibi constal honesium. liem
mca in infcrioribus lerrai (Psal. cxxxviii). » :
(Lccam., De Caione, I. x.)
( Custodii Dominusomnia ossa eoriim, unum ex his
Iiem Jacobus, cap. v; « Exemplum accipiie, non conicrelur {Psal. xxxiii). » Hajc virtus pnc ct-
fratres, exUiis inali » poenalis, « longanimitatis, la- leris arrepiitium curavil, arreptiiio iriumphavii.
boris el paiieniije, propheias, qui loculi suni in no- Ercmiia cuin venissel ad civiiaiem.ul vender«8i
minc Doiiiini. Ecce beaiificamiis eos qui siisiinue- opustula bua, propbenie ei aliam maxillam percu-
lunt. Suffcrentiam Job audistis el flncm Chrisli vi- lienilamcum iinam prxhuissel, a qiiodscmon cticns,
,
SOI YKuCLAi AliBnEVlVTLM. :ai
liiijiismoili vscoin ;PiiM.siJ : li> Sdla psjlicnlia viclns A sccundo Simoii r.yrciijnus i:i aiigaria [MaUh. \svii'.
sum, liae snla amisi vas, qiiod nrniiicr posseili, ct fortc pro acceleranda passioiic Domini. Terlio , diio
liaec esi exainen virtuiiim , ei boni viri ,
qiioJ non lalroues pro peccaiis suis; sod unus eoriim poRnain
aiia virdis. culpac cominutavil in paiienliam meriloriara viia».
Qui enim ad injnriam iJlatam , vcl conliimciiam Circa quem quiuqiie nolanda sunu Primum quod
modicam, vei magnam, incandet, inlumcscii el ore- se ipsuni accusavit , dicens : < Nos qnidem digna fa-
pat, liujus virtulis expers esl; similis scorpioni,qui ctis recipisnus {Lnc, xxiii). > — i Sapicns in principio
catc^lus aciileos suos vomii, arcualoque vulnere sermonis est accnsator sui {Prov. xviii). > Secuii-
pnngil; non c:ticains, ininime venenosiis est,vel duiii. quod corripuit proximum, qui jiisium blaspliC-
limcndus iranseunli-biis. Eos enim libere abireper- mavit. Terlium, quod justum fommondavil, dicens :
iniuit. < Ilic autem quid mali fecit? > (Luc. xxiii.) Qnar-
Itcm psalm. xxwii : « I^go auiem lanquam siir- tnm, quoJ veniam imjdoravii : i Memoiilo moi, diim
dns non auiiiebam, ol siciil mnlu^ non .'ip^^ricns os veneris in rcgnum litum (ibid.). i Quinlum, quod
siiiim ; et raciiis siim siciil liomo non a;idiens,ct ex:Mi<liliis ost in remissione poccniorum sibi facla
noo Iiabeiis in ore suo re;largiiiii)nes. » Verba siiiil ctdebeatiluJine in proximo ronfercnda : i Hodic, »
Salvaloris, similtler cnjiislibct pooniienlis, ut scial
B:inqiiil, < meciim oris in paiartiso (ifcirf.). > llic :mi-
se non esse poenitenlem, nisi qiii se seniil paiienicm teni typiim gerii cujiislibcl-poeniieniis, qui in pr.T-
Iriplici runicnlo paticntix, ul scilicet babcat palien- diciis debol illum iiniiari. Qiiarto vicinius sil;i lulii
liain conlra contiimcJiam oris, contra damniim rci Domiiius cniccin, quia carni suaj conOxam, et < hvis
familiaris, coi.tia eiiam injiiriam proprii oorporis. consiitMin pro jusiiila consummanda. Unde : < F.t
Mon cnim sufllcit quod contra iiniim istorum b:ibca« ficius esi priiicipaius supcr bunicrnm ojiis {Isn.
paiicutiam, nisi ei Iiabcas coiiira qiiodlibei, sicui ot ix). > Duo oxtremi modi boiii , qnia pro jnsiitia.
Ciiristus, ( qiii ciim malediceretur, non nialoilirebat Primiiscsi poeriilonlium, pcr compassioiicmproxiiui,
(/ Petr. ii). > Cum vostibus spoliarolur, cuiii pbigis por carnis niacerationcm, per advcrsonim paiieii-
«jedereiur, cum crticifigeretur {Mattli. xwiij, < fa- liam, ui dicai poeniieiis : < Stij^mata Domini Jesu
ctus esl sicut agnus, qui cornm loiHlenic sc obmu- Clirisii in corpore meo porto (Cnl. vi). > Qiioiidie
iuit,einon aperiiit os suuin (ha. liii). > De b:ic enini lollo criicem ineam ei seqiior Clirisium. Ilnnc
paticnlia dicilur : « ralienlin paiiperiim iion pei ibit iHodinn, nt babeal Ecclesia orat, <liceiis ( (i<il-
»n finem {Bsal. ix). » Nescilnr enim quis esse Cliri- lecia liccles. biria vi iiifra bebdoni. P.issionis) :
siianus, anteqtiaiii boc ^*"*^'^' t)oi"'"«. voluiilaria casiigalioio pcc-
iiiplici /uniciilo palienii.-c C "1
;iccing:ilur, et probetur. UiiLle Satan ad Domiiinm caia cobibcnies, lemporaJibus poenis macoremiir
ait, Job, cap. ii : < Pellem pro pelle, et cuncta qnx poiius, qiiam xiertiis suppliciis dopuiemur. Hic urc,
liabet lioino, dabit pro aninia siia ; scd iniiie maniim Uic seca. Primiis igilnr esi impcrfccioruin ; eoruin
tuam et lange os ejus et carnein , ct tiinc videbis scilicel, qui siini alonins tcsiimonionim Chrisli. Ei-
quod in faciem benedicat libi. > Sed eisi Job nec ircmus est pcrlcolornm , seilicet mariyrum ,
qiii
sic probatus csset per iiijiiriam corporis, paratus siiiil < acervus lostimonii {Gen. xxxi). > Diio mcdii
laincn esset :>iiimo eain paiieiiter ferre. rsun(j'.:i>m niodi port:in(ii niali siiitl, iiisi qiiis pociiam cutp:«
ct ipso diccndus esl babiiisse paiicnlinin co:iiia iii- convorial iii testimoniiini pnlionlijo. In angaria aii-
jiiriani corporis, quam nnn siisiinuil; scl elsi anlc tem porlatiir crnx triplici de causa. Vel proscrxili
sictum decessisscl, nuiiquid tanquam impaiions l»- limore , ut servus; vcl pro vereciiiulia, iit mnlii
dicarctur?Multi animo paiientcs sunl, qui deficiiiiit claiislrales ,
qiii verenliir egrodi rlaiistrum propior
tanien in ipso actu injuriarum, videnturqu€ prius verba bominiim; pro luude ciiaiii Iiuniana, tit by-
caruissc paticntia. Undc :
pocrita.
Siciil igitur diximus, conlra Iriplioom porsecu-
Qui cecidit., stabili xon erat ipse gradu. *' tionem Iriplox cst objicionda paiieniia. Qui euim
(BoET., De cong., lib. i , iiieir. 1.)
verlia cnnvicii non suslinel, qiioinodo danina roi
< Ctdomus ista qux cecidit, non crat fundata sii- familiaris siisiinebii ? Qiii nec diimiia, quomodo
praiirmam petram (Luc. vi). > Sanctiis etiam Ber- rnortem ot lormenla? Ad palicnliam verbonini
nardus dicebat, quod si immineret gladins capiii eliiim pbilosoplin.s (Se.neca, libro Dc conslanlia) ad-
mariyrio; aiiimum la- boriatiir, dicons yEquo animo snstinenda suiit im-
SHO, cr«deret se deficere in :
nien paliendi Iiobnil. Niinquid autem l.iles iinp.i- poriiorum convilia, el ad bonosta vadenli, conicm-
Absil! Su>pe enim patienlia pliis conim coiucmiicndiis est , « ubi conlemplus
tienles judicabuiiliir?
lacessita injuriis perit ; «l ss^pe, iion babiia priiis jiivat.> Et itein : Qui<l refert nn garrioiu-s ( ViJ* notas)
pressuras datnr, ct crescil Occiilin eniin isti snpcrii-.s aii iiifLriiis inlnncii'? siciil in posloriori
inter : <
Paiicns osi, parle, sic fctont el in ore. Mcoquc ot Tcriia eonim,
sunt judicia Dei (Rom. u). > igiiiir qiii
« semetipsum abnegai, et quotiiiie tollit crncein ut stercora ooiitemiiciida pcr p;iiionii;ini. N.-c cnres
Crux coiiteniiiaris, qiiia spernore mun<luin,
suam , ei sequilur 271 Cbrisium {Luc. ix). > si a lalibus
qiialuor niodis tolliiur, Hanc tiilii Cbrisins pr^mo spcrnere niillum, sporncre sesc, spcrnerc sc sperni,
qnaluorhxc bonn suni. sed uUi::.ii:n maius. Oc se»
super liumeros, quasi restem, ad locum pnssionis ;
,
5(1S l'trUI CANTOIUS S(U
ruiula 01 lonia p:'iiciiiia :»ii Aposioliis ad llebr;ros A qiii ncc anie rcmoviliiudis ossibusfliienlem manuiii,
c-ap. X SpoclacuiiiTn oppioltriis cl Iribiilalioiiihus (|iiam iili igiiis ab bostc subdnctus cst. Facere ali-
facli , rapiiiain boi oriiiu vcslionim siisccpislis ciim <|iiid iii lilis raslris felicius polnit , nibil rorliiis.
gaudio, cogiiosccnics 272 ^"^ liabeic meiiorciii \idc <|uanlo acrior sil ad occiipanda pericuta vir-
«l maiicnlcm siibsiantlam. Nolitc iiaqiic amillcre lus. qiiam cnidelilas ad irroganda. Facilius Porsena
conljilcnliam vesiram, qu.*c inagnf,m liabci itiiuihc-
Miiiio ignovit qiiod vuiuerai occidere, quam sibi
rauoncin. raiicnlia enim vobis nccessaria csi, ut Muliiis, quod iion occiderit.
voluiiiaictii Dei facicnies, reporteiis promissionem. >
Simile vfci bum invenitnr in Legenda B. Vincentii,
El cap. XII, subjiingii < Tanlam igitur babenles :
qui ail : Plus ingcnio mc posse pati diim torquoor,
iios imposilam niibcm leslium, dcponcntes omnc
qwam possis inferrc ipse qui lorques. 273
pondiis, ei circumsians nos peccalum, per palicii- (Se.ncca, cp. i) : DilTicile esl, inquii, aniinum pcr-
tiam ciirranins ad proposilnm nobis cerlamcn, aspi- dcccrc ad coniemplum animse : quod absilmaxine
licnies iii autiorem lidei et consummaiorcm Jesiim, pro bonesiale ! iSonnc vides quam ex frivolis causis
pioposilo sibi gaudio susiintiit crucem, confii-
cuiilomnaiur? Alius ante fores amicse laqueo sc
qiii
Uecogiiale crgo eiim, qui lalem suspendil ; alius se praecipiinvil e teclo, nc domiiiuin
sjone tontempta.
susiinuii a pcccaioribiis advcrsus scmelipsum con- ^ stomacbantcm diuiius aiidiiet ; alius iic reducercKir
a fuga, ferrum adegit in viscera.
uadictioneni, ul non faligeinini, aniiiiis vesirls de-
Nondum eniin nsque ad sanguincm rcsti-
Ki noiandum quod est paticniia naturx, et pa*
ficicnlcs.
lisiis advcrsns peccaiiim rcpugnantcs. > Nondum lieniia graiix, ul dixinius, et palicntia culpse, qu«
poiius rcmissio dicitur. Ilxc cst asinina palienlia,
cum Chrisio dicerc poteslis : < Calicem salutaris
accipiam {Ptal. cxv), > cum lamen sola sii digna ferre scilicelnon sustinenda, cui opponitur sancia
rciribnlio, ubi sanguis sanguinc recompensa- el bonu iiiipaticnlia : dc qua icrcmias inflaius, aii,
lur.
cap. XX : « Ei faclus est $ermo Domini in cordc
ineo, quasi ignis xstuans, clansusque in ossibui
Tria auiem juvant paiientiam gratix, scilicet pa- non sustincns contumelias
ineis, etdefeci, ferre ct
liciiiia naluralis, qux esl ex streimiiaie quadarn lcrroicmmuliorum. > Debac dicillsaias, cap. lxiii :
iiaturali , consueiudo et promissio pncmioruin. Pa- < Eiipsaindignatio auxiliata cst milii. > llac Pliinees
ticntia nalnrali, palientem iaborum invenit Alexan- peicussit pugione coeuniesJ(iVHm. xxv) ; bac Moyses
Ocrcxcrcilum suuni (legendus Quintus Curiius, cl
armutus interfecii idobdalras < a porta in portani
alii qni gesia Alcxandri Magiii conscripseriint), pergens (Exod. xvxii), » ne loins populus peiiret;
uim cuni probarei, duccnsillum sub lorrida zona C j^y^ Samnel interfecit Amalec, reservaiuiii a Sanle
pcr dixlani sinc polu, usquc ad fluvium quem- contra pr%cepluin Duinini (/ Rcg. xv). lloc zelo
dani. De lia*: cliam ail quidain juslus : Ilomo csl Pelriis mortc pcrcussit Ananiam ot Sappbiram
aiiimal palicniissimum labornm, qiiod pbis ferrc {Act. v) ; Simoni eiiam Mago malcdiiLil : < Pecuniu
potcst qnani puiet ; scd facilium ta.'dium no- luatecunisil in perditionem {Act. viii). HacDomi»
itis oinnia fecil difficilia ;
qux quia non sint dilQ- iius ejccil vendentcs ci cmenies de lcmplo {Munh.
( iiia , ca linienius, scd quia ea limemus, ideo xxi). Lcgitiir eiiim : < Zclns domiis iii% comcdil
.siinl difliciiia. Consucludo cliain maxiine juvul. mc, eic. {Vsnl. lxviii), » De lioc legiiur : < Defcciii)
llnde : yuo.l inale fcrs, assucsce, el leviler IVres. icniiii nie, pro peccaioribus dercliiiquenlibus lcgeiii
Ei Tiilliiis iii OOiciis ail : Eiigcnda est nniciiiqne tuam (/*5«/. cxviii). » Et : < Tabcsccre me fecil zc-
lalio viuc, iianc consuciudo faciol dulciorcin cl ina> lus incus \ib\d.). > Ei iiem : < Qnis iiilirmaiHr, et
gis lolciabilciii. Sed nosiusos deiiciis cnervavimus ego non uror ? » eic. (// Coi. xi.) Et itcm : < Parati
cl leAolulos feciiiius, iil iicc eliam Ciitislianos ia- rcvincerc oninein inobctiientiam etcontradictionem
burcb ei agones lolerare possimus. Maxime aiitcin (// Cor. \). ) Ei in Ezccbiele (cap. xi) : < Spiriius
uobib objici polesl ,
quod palieiilia gialnila, el pro j, Doiiiiiii irriiit in inc. » El in Ectlesiaslico, cap. ii
lanto pixmio, iion possiinus ferie ca (|uaj perpessi <Omiie quod libi appiicilnm ieccril, »ct<:. Iicm ibi-
siiiit etiinici paticiitia natiirali,cl sa'pe pro caiisa dem : < Vx his qni perdidernnl susiinenliain, »
iiibonesia. Uiide |)liilosopbiis (Seneca , ep. 24} : Ex- ctc. Ei Ecciesiasie, cap. vii : < Ne sis vciox ail
biiiuni Mclciius fortiicr lulil , lUitilius ciiain liiicn- irasccndum ; t ci : < Meiior esi patiensarrogauic. »
lcr. Allcr ul lodirel Reipubiicaj pracslilit, aller re- Paraboiarum, cap. xiv : < (^tii putiens esl, ntiilct
diiinn suum Siiii;c ncgavii, cui iiiliii tiiiic ncgabalur. gubernatur prudenlia. » Ibidem, cap. xvi : < Melior
Iii carcerc Socraies disputavit, el exiic (cum esseiii est paliens viro foni, el qui domiiiulur aiiiiiio suo
qui proiuiiieicni fugain) noluit; remansiiqiie ut cxpugnalore urbium. > El : < Meiiiis csi humiliari
dnariiin gravissimarum rcrum bominibus metuiii cuin iiiilibus, quaiii divi<ierc spoiia cuiii siiperbis. »
d(.-merci, moitis cl caiceris. Mulius igiiil)tis iiianum Uem Parabolarum, cap. xix : < Doctrina viri per
apposuii [iM. imposuii]. Acerbum est uri; quanto pulienliam nosciiur. » Ibideni : < Qui impatienscst,
accrbius, si id le facienie patiaris? Vides bominem sustinebit damnnm. » Jacobi, cap. i : < iiealus vir
iion eruditum , nec uilis prxcepiis coiiira nionem qiii sufl^eri tentaiioiicm, > eic. Idcm, cap. v : < Ecce
aul dolorem subornalum , mililari lantiim rol)orc i)eatilicamus cosqiii siisiinueruiil, » elc. If Rcgiim,
iiisirucium, i^Qsnas a sc irriij conaius exigeniem, cap. XV : < David nudis pediJus fugil a facie Absa-
m VEUnUM AnfiUEVIATUM. .00
liiii). » Ileincap. ^vi, in quo < SciH' i maledicil 1)j- A synilolo virliiitim paiiloriam snam apposuisst!l
viJ, cl David iion p:)titur se vindicari. » brletalcni, alius jcjunium ct abslincutiam, nlius vi-
CAPUT CXV. giiias crL'l)r.is, cl hiijusnmdi Aiitoiiius, pni:ci-pH
De quatuor virlutibus canlinaHbus Ijiriiiciiialibus]. cremilarum, discretioncm. qua oukics ali;e coiiii--
Sicui scplenarius seplem beaiiiuJiiium (ilalih. v) reiitur apposuii.
esi iminerus et quiiulennrius quindccim gra-
,
275 CAPUT cwii.
(luum ; sic qualernaiius perfoolns el solitlus
De foriiludine.
quatuor caniinalium virlulum esi numerus, sci-
Scimus autem plerosque virlutcm professos,
licel prudeiuice, foriitudmis , iemperanliiey 274 el
qui |ier piiuleiiliam eligeiidiim eicgeranl, adveisii.i-
€l juntiiia;. Eslauiem pruilenlia priidens el disposi-
liim de/ccisse incursu : verbi gralia, filii Isracl piii-
tissima eleclio, qua irausiioriisajterna, vitiisvirlu-
denter clcgerunl exirc dc .^gypio, quia juxta ron-
les.cxsiliopUriam, serviiuii liljerlalom pr«ferimus.
silium DoiKini, ejusqiic pra;ccptis obedire prudcnlcr
De qiia eieclionc Augusliinis ad Macctiouium ail
Virlus, inquii, niiiiluliud estquam dili-
proposiieruiii, sed iu deseno sitis muiesiias i.Tipa-
(episl. 52) :
lienler sustinucruiil (Exod. \\\). Qui eliam inUM-
gcre idquod diiigendumesl. Idautcmcligcrc, qimd
bosiinmiuciirsus, interiiijuriasiliiierisollascanilmu
ligcndum esi.prudeniia esl; nullis inde averli mole- ^
dcsideraveruni, ad pcpoius cl allia /Egypti rcver-
siiis, forliiudoesl; nullis iilicebris indc avcrti , lem-
iciilcs (/N'i(i)t. xi), ciim posterioriim dcberciil obli-
peranliaesi, nulla superl>i.i inde averli; justilia esl.
Porro liis paucis osteiisa est vitae petfociio Cliii-
visci, ct in .inieriora sc exlcndere (/Vi////;. m). Sic
noii liabentcs bic pl(;i'Osqiie cl.iustralcs fraugit advcrsilas, cl siciil
sliana*. Hyec ea quadriga esl, <iuam
stripliim iuvenit^s, nisi adnuluni cuiicla suppclaiit,
iiiauontem clvitatcmfiiluram inquirunt (llebr. xiii).
Bealus nuidein cuirns, quo Tiicsbiles Elias niiiiimis quibusque proslernunlur. Qiios dtim paii-
cvecins in coelum, mortem di.siulii, scd iio:i cvasii pcrias urit,dumcoiilcinpluscxcruciat,dumsuI)liiiu>:)
ilY Heg. ii). llic esl aulem luulio be.^iior, qiiam cl >ploiididos aspiciuiil, qiios, aiit clcctioiie fccc'
quisiiuis ai;cenderit , c inoriem non gustabit iii :c- riini liaeredcs, aiit lege, ad fasliJitas revolanl divi
lernuni (Joaii. viii). > lliumquoiiuc riguratoiii igiicm lias, adeniptam sibi gloriain coiiquxruntur , siiia
uisi priushunc ascendeiet prophcia, noii itiveiiirei. invident : ct qiiod magniim siiscepia> religionis csi
CAPUT CXVI. di.><pendiiiin, dum ail modica suspiranl, qu;c rcliqnc-
runl, quania pro icliclis exspccianl, uon allcndimt.
De prudenda
T-iles profoclo hona, q,i;e Jil.gcnda sunt, inuiiliicr
IIujus salularis vchiculi prima rola ei pes. esl ^.
eligiiitl, duni pniiliclis cxlcrrili proccllis, aJ noti
prudenlia, qua diligcnda a non diligendis, ct a
Jiiigendu inentem rcJucunl.
noxiis uiilia, separamus. Scire nulem distingucrc
AJhihenJa est igitur prudeiiti:e fortitudo, iil aj
inter prudenliam, discrelionem el sciciiliam, inlcr
lenenJum, quoJ pruJenlcr cligimus, insurgciilihiis
scplcm (lona Spirilus sancli, inlcr opera virtuiiim,
molesliis fortissinic rclucleniur. Ilac virtiite Paiihi.s
virtutcs cl radiccs carum diHicillinium est. Oiniics
stimulo caniis ei angelo Sataiiic rcsistcbat. Ilae iu
or.imparilcrmellirtcantmclcoeleste; ppjdentiaautem
carcerihus, hac in omuihiis angitsliis, qiias
o:iini virtuti ci bono operi se ndmisccl; omncm cir- a.l
cuil, moJeratiir, moili!ical, consufnmai el pcrfi-
l-orinthios enumcrat, nrm:ihaiur, ciim (ii(-ch:it :
< QtianJo eniiii infirmor, tiinc fnriior siim (// Cor.
cil. Ilanc commendans Domiiiiis, ait : < Estote pru-
xii), > ct polciis. Qii;e igitur ciit difli;rciili;i inlcr
Jenles sicut scrpentes, cl simpliccs sicul columho;
{MaHh. x). Fidelis servus elprudensqiicm consliliiit palicnliam el forliludiiicm ? P:iliciilia consislil i:i
Dominiis super familiam siiam (Luc. xii). Priidenics lolcrando adviMSa, fortituJo in rcsisicnJo el ngenJo
virgincs acccperunl olcum in vasis siiis cum lanipa- oonira inala. Ilac virlute DaviJ iii aJversis inno-'
«iibus(.'»/(ia/(.\xv); > faluxnon, quiairopruJenles.El ceiiliain servavit, c:i.!ciii pcrseqnenli se Satili pe-
DominusinLevilico, cap. ail « Quid(|uiJ ohlii- Pe'^'' (' fi^O- ^x'v); eaJcm, audila mortc fiiii sui
ii, :
d
leris salc coiiJics •.
iii oiiini oblationc oDVres salem. qiiem gcmiii dc Bethsahee, consolalus csl, el comc-
Ilonor regis judicium diligit {P$<(t. xcvm). > Et iVil (II Rcg. xii). AJ hanc qiioqtie nccesse csl iios
Pelrus priiiia Episfola.cap. iv, ait : c Kslolc iiaiiue confiigere, cum divcrsis lciieaniur. Adversis cnim
pruJcntes, et vigiKue in oiaiiouibus. » Et Ecclc- usqiie ad viclori;im ditlicilc resislititr, nisi priidcM!-
isiasliciis, cap. xx : < Ilomo |)rudeus placebit ma- li* fo!titu;lo oopiilcliir. II;iiic Deiis commeiuhiiis,
gnalibus. > Et Aposloins : < U:(lioiiahiie sil obse- ail : c Esiole Itiites in bcllo. Cum fortis ariiiaius
quiuni vcslrwm {liom. xii), t iie (iiiid nimis vel pa- custodit alriiim suiim, in pace suiit oiniiia (jtKC pos-
rum. Uiulc Ecclcsiasie, cap. vn : < Noli essc jusius sidct [Luc. xi). > Sed t muliorem forlcm qiiis in-
liiulltim ; (jwia est justus, (|ui pcrit iii juslilia siia. > vciiicl? Prociil et de ultimis linihtis pt(;liiiin cjus
El Parabolaium, cap.. xviii : « Cor pnuicns possi- ^Pj-oi'. xxxi). — Fortis aiilcm iil ii;ors (lileciio
debil sapieiiiiaiii. > El cap. xvi ; < Qui sapiens {CaiU. viii). I El I Petri, cap. v : i .Vdvcisaiios
corde esl, appellabitur prudeiis? » El c;»|). ix : vcsier dialioliis ciiciiii, qiKorciis (piem devorel : cui
< Scicntia s:Miclorum esl prudi-wti.i. > iii toiicilio Tesistilc forles iii lidc. > El Parahohiruiu, cap. x :
Ctiain saiicloriim Paliidorum, viim ^l.nliariiis in Siib.nanlia divitis, tnhs roboris ''jus; et '\n:\yi
:
307 PETUI C.VNTORIS 308
liiiirus v:ili«!iis cirnnn liiiis ciini Ei cap. XII :
A quamcuiK|uc rclicilatem lemporatcm, quae tcmpe-
Maniis (ioiMiiiubitiir qu;!; leuiissa rantia casliganlur ei coerceniur, cuni incipil
t ruiliii:ii niiiciii
277
csl, tribiilis scrvioi. > El c. x : i M.niiis rorliiini pa- boino propier pi'X'dicia cxlolli, sed hoc oiriciuiii cst
r;ii tlivilias. » El lCocii , c. xxx : < .Mclior est pau- justiliai, scilicei coliibere siipcrbiam. Dislat laincii
|:er saniis, et fortis viribiis, quair. ctives iinbeciliis iiiicr oQlcium jusliliu:, et odiciuir. teiiipei-aiitia:, ob
clOa^clLliis iraliiia. » qiiam eliam liomo sxpe superbit, quain superbiam
276 cwn cxMii. lefrcnal juslitia. lllecebris igilur per lemperanliam
De leniperautin. simiiiier licitis, ne in his modum excedamus, in-
Ilis hiTiceni coiijii:icli.*( toiiipcranlia iiecessario niiliteralii|uiit agendo resislimus. Iheca qulbusdam
$i!ppoiiiiiir, virfiiem scrvaiura iii pvospiMis, ihko dicilur solirieias, ab .Aposlolu dicitur modeslia r
fx roitilMdiiic icrv.il:) csl iii atlvcrsis. VirluU iiiliil < Modestia veslra noia sit omnibus hoininibus
aM|iie iioxinm csl, qu:an \oluptatis adiiiislio iii coii • (Pliil. iv). I A quodam sapienle inolus, sicut for>
cessis Negligenier cavclnr boslis, cujiis iiigrcssiij liliulo .1 pliilosiipbi) m.igiMiiiinit.is.
pacificiis c.xspeciaiur. Sic |ilcrunique lioiiuni coi- CArUT CXIX.
luil priiposilum. cuin m«'iis iniiius illecebris advcr* De juitilia.
satur, el nfugil, "ciiin piospcrilale ro.«,olvilur, cum B Aclum forle piilas, ct pleiiai:,' j;icl)S viclonam, si
iiiipensaiii re\erciili;iiii d>ligil, ciiiii insolilis iiisole- iiiilla inolesla. nulla !;cla propositum tibi religiunis
scit. IIiic liiMi ct iap^iii iiiii>iiipcrniiii:e recessit a exiorseriiii. Sed mule le decipis, cl iiianem soninias
l>t'0 diloclus Dei, de quo tiicitur : < iiicra^s;iliis csl valeiudineni, si nonduin superbiu^ tuiiiorcs, justiti»,
ililcctus et recessit, e( recalcilravii iinpingualiis, id est huiuililatis (qua? unicuiqiie roddiiqiiod suuiii
ililaiatus, dereliquii Dotiiii faciorem suum, et ro- est) de se iion pricsumens, iiihil iiabere propriuui,
ccssil a Deo salutari siio {Deut. xxxii). > Teiiipe- iiibil perfectum, el quod iiabct amiltore posse recur
laniia etiam Dominus, ad instriieiidum iios, dccli- giians, caiaptasmatc superscderuni. Supcrbia tuiuni
navil lurbas volcntes eum rapere, et staiiiere cum virtuiis corpus iiiflciiur, vitale columcn emarcescil,
tiibi in regcm, recusans ublaia: dignit:iiis fastigia forniosa qu:cque defuriiianiur (Vide supra c. X).
(Joaii. vi). Ne qua igiUir oblccl;imoiii.i fructiuii tibi SiipiTbiu iiaiione coelostis, siiblimes appelil nienlcs.,
religionis exlori|ueaiit, lemperaiiii;u liiios, lum iii
et \elut ad proprios orliis revolans in gloriam el
iilecebris, tiiiii iii prosperilato (pcta f.iina, facuiulia purii:item boiiiiiinm irrunipii, quu;a gloria et pii^ri-
^eiiere, diguiiatc, opibus, et liiijiisiiio.li), luin invir- tate )iroriipil aii^eloriim. Ea priiis iii coelis, debiiic
liile el boiiis operibiis cxucdcro foraiiila. Teniperan-
iii tcrris triiiinpbaiis; siciit angelis lola inn:ita cst,
t a slipiidciii plcnimipi''! infr.i licitniii et buiium C ut ab eis non tecederet, sic hoinines infecit, ut u
qtiiescit, uUra nuniiuam pragrcdiliir : ea si dcsit, Doo separatet ; et qujt dcjecit angelum ei homineni,
ixtera: virtutes, veldecidiint a sunimo, vcl ad sum- Deiiiii teiitare udjicit, ut qiicm videbat simiiis coii<-
niuin noii asccndunt, sed s:cpesuntin vitio.SinoIiac surtein natiira;, coiisorlem faoeret et ruiiio:. Prinia
ctiim ususcujuslibet virtulis impctus est, nonraiio :
lixc ei uliiiiiu pernicies anteomnia vilia siipcravii,
. . . . Uale ciincta viini$trat cl post omnia superalur. Nain poslquam (idelis ani-
Impetus.
iiia de abysso viliorum eincrgens, salulare viriuium
(St.vtujs, I. II Tlicbuidos.)
Temperantia melitur vires, et a inotlio iion rece- culiiH-n ascendii, velut ex iiisidiis prosiiit et occur-
dil. Undc ct nunc remissa intendit, iiunc ardua ino- sat elalio, toium domus Doniini a:dilicium coiicus-
(lcrutur ; sic ipsa virlutes pereriiial, periicil, el ad sura ad ruinam, qnod siirtcxerai ad consuinmaiio-
pixe:iiiuin iisquc perdiicii. Per banc nein. Qjid eniinpcrniciosius justo, quam quod jusliis
liHponit fineiH sapiens et rebus liunesis, videri desidciai, el quod ud salulationes in fuio
(JlHEN. Sal, VI.) hilarescil el exsullat, quod adulatorio favorc deniul-
fincm scilicel casligaiionis. Hxc esieiiim fienumei cctur, quod peiie diflitciis bominem, icqualem se
fascia nialroiialis, qua coiislringunliir ct icprimiin- stiperis mclltur el nieiililur; qui duin iiialc glorialur
d
lur ubera lacto nimis abuiidaritla. ilx-c iii pi-X'!alo ct prxsumil quod non csl, in confusioiiein prostcr-
ciirru lerlium sibi locuin defeiidil, pr:i'parala ;id- iiiiur ct auiiltit quud esl; lanloque lit a Deo per
vcrsus luxus, omnesupcrfluum, ot lairuciniis occur- parieiem superbix remoiior, quanto sibi videbatur
Mira voluptalum. por virlutum celsiludincm propinquior. U:idc
Ilac tibi paulalim succidcnda csl delicir.ruin con- < Cadeiit a lalere luo inille, ei deceui inillia a dextris
suoiudo, rejicienda obscquiorum.scdulilas fcstivi tiiis (Psal. xc). > Vides igitur quaiila iiiorum dila-
tultus ct odores peregrini penilus dediscendi. Qiii pidntio sit superbia, ot quam necessaria iii bene
duiii tibi apiul alios, vcl ab aliis a|iuil lo iiialo pi >- gcstis buiiiililas. Sine liumilitate per prudcntiam
ceient, integrilalem vulneiat animoium. Usus icgic cligere quoJ diligciidum Cst, crronc:i discretio esl;
doiliscilur, ah eo aulem prjicipuc ililliuiiliiiiiini ost :idvprs;» por fortiltidiiieni superaie, jactaiis victoria;
rcveili, qiii nuilio iios leiiuit iciiiporo, Kiulla pluciiil ilicccbiis per leniperaniiain resisiere, lemuleiila
voliiptale, ex qno gr;ivior liosiis iios oxspccial. sobricias. Uiido iis iieccsse ost qu.irlaui rolaiu con-
llo&lcm appello, frcqiioiiiaius a cuiiis .iclicius, gia- jiig-"i. 278 *i<'^"' ^clui oiiiiiium complciiotiem
clausuiainqr.o viiiuiura Atiiiiisiinus (episl. Lii) ju*
4ia;u iiiariii, syl-ulis, oi;ser[uiy:um dili^icniia!!) , ei
»
"m VEP.BUM ABBUEMATLM. o\0
siiiiam uftminavil, q\ia currus Duiuini, quo asccii- A cinu). 279 <"''0 lialcus scclciosos, qui aii: i lni-
tliiur in ccelum, perlicilur, quo perdiia ovis ad gre- qiios odio li;»iMii (Psd/. cxviii). » Pro veritaiisde-
gem referiur, quo granum iii horreum Domini ilu- roclu conquercns David, ait : < Salvum ine fac,
ciiur vel inferlur. Ha;c sunl flumiua paradisi qua- Domitie, «luoniam defecit sanctus, quoniam dinii-
Uior (Gen. n), quibus icrra cordium iioslrorum ile- nuia? sunl vcriiates a filiis liominum , i etc. (Psul.
briaU cl rigata, < fruclum affert in palieiilia {Luc. xi). liem : < Omnis Iiomo mendax ( Psal. cxv).
Yiii). I lli sunt qualuor aiiguli domus Job (Job i), Ad luinc virluieui invitans Ecclesiasiicus, ail cap.
i^i quam venius irrucns seplem coiivivaiites filios \xxvit. 1 Aniina viii sancii eiiunii.it aliquaiulo ve-
oj^pressit. Sic et domus coiiscienlia: el boiuB volun- ra (juam sepiem circumspectoressedentesinexcelso
lalis, fulta qualuor virtuiibus, inundante tentatione ad speculandum. In omnibus deprccarc aUissiinuni,
ct irruente in eam, sxpe domum cvertit, enecans ut dirigul iu vcrilate viam luani. > liem : < Aiite
ct suffucans seplem dona Spiritus sancii, qux iii ea omnia opera verbum verax prccedal le, et consi-
liuiii slabile (ibid.). » Uude dc S. Sebastiaiio (Vidc
iiuiriebanlur. In nullo igitnrprxsuinas, sed et fun-
data uumo tiia supra iirmam peirain (Maltli. vn), Vilmn apud Sur. dieSO Jaiiuarii) :liisci'iuone verax,
pavidus claina cum Petro : < Domine, salvum me iu cousilio prudens, in conimissis .lidelis, in ouiiii
fac (Matih. xiv). » Et conlra omnem tenlaiionem ^ lionesUie morum praiclarus. Jtein Ecclesiaslici,
huic funiculo triplici adba.'reas, scilicei ut niliil de cap. xjkV : < Tres species odivii aniina niea:pau-
16 prxsumas, sed < jacia cogiiaiuin luum in Doini- perem stiperbuin, divilciti nietidacein, el scnoin la-
num (Psal. uv). » ISibil de Deo diflidas, sed con- tatirm ot inscnsaluin. Bealus qui invenit amict.ni
tirma cor lunin in saluiari tuo (Psul. xii) ; iiibil in swtim vcrum.» Ilem iii eodcm cap. xli : < Erubcsciiu
te, sed in Deo, glorieris ei exsulics, < Qui gloriaiur, a palre el inalrc de foriiicalioue ; et a pr;csidenic,
iii Domino glorielur (/ Cor. i). Absit nubi gioriari, et a poiciile do memlacio ; a printipe eta judice de
iiisi iii crucc Domini noslri Jesu Cbrisii! » (Gulul. dtlicio, » ctc. Maxitiie eiiim dcdecci poleiilein men-
i.) De boc funietilo nagellusn memiiieris facion- (laciuin. Iii eodcm, cap. xiii : < Ontnis bomo diligil
dum, quo ejiciatur de lemplo (ilaiiU. x\i, pectoris siiiulem sild, siciuomne attimal sitnile sibi ; » nieK-
tui s.Tcuiariuin slrepilus, el luiba vuIuptaiUiii, dax ii;citdaceiM,verax veracem. Iletn cap. xv : < llo-
|>er quod deliciarum prurigo diflugial, inolliiics con- niiiics autem slulti cl ntcndaces nnii apprebciidettt
icmnalur, varietas fercuioruiii despiciatiir, geiuini' sapiculiam, iiec eniiil mcmotes illius; viri atilcm
rum fulgor el operosa vasa conculccutur, faslus veraces invenienlur iii illa, el sitcccssum babcbiiiii
ilecidal geiieris et poiestatis; regos pabilio, cilicium , usqite ad inspeciiuitem Dei. » Itiin Parabolaruni
lino, favori contetnptus, obsequiis injuri.e pr«fc- cap. XVI : < Favus nieilis vcrb;i composita; » ve-
rantur. Talibus obleclatus sludiis erit tibi iruclU:^ riias aulem angulos tioii quiciit ; siinplicia decent
laburis Deus, in quo omiiia boiia consciiucris, qui bonitaiem. Iieiit, cjp. xxix : < Priitceps qui libenter
pasctt et satiabit te in aelerna gluria sua. aiidil verba mcndacii, utniies minislros habel im-
CAPUT CXX. pius » ei mcttdaces ;
quia quatis reclor civiiaiis, la-
De veritale. iisct minister. liem :Posi juramenium maxime, u(;t-
Diximus supra de facie naiura-, de facic etiam jor csl veiitas quam religio. Iiein juxta verbuni
graiix, ad quam pertinet Veriias, quam nec?sso sapieiiiis : Mendaciiim sicut gula viiium est visco.
cst babere euin, qui Cbrisluin aucloreni veriiatis sum ei baerens. C^teris etiim viliis sa;pe maturior
imilari volueril. Hxc commciidaiur iii Cbristo ca- SL-tas Oitcm impotnl, nicndacio vero iieqtta<|u.<m, si-
piie, qui de se ait : < Ego sum via, verilas et vila cul noc guluj. Quutidie eniiti coiucdiuius., quotidie
(Joiin. xiv). I Via iii exemplu, veriias in promisso, ioqiiiir.ur, el ita facilius quis iii b£C vilia labitur ct
vlia in piaiiitio; vcl via coiiversaiionis sanctic, veri- diflicilius ea dediscit
tas coelestis et spirilualis docirina;, vita beaiiludi- Est auiein dujilex verilas, dicli scilicel, qti.-e cst
nis aiternae. Dc eo etiam dicilur : Quia t Vcritasde p '" composiiione pia^dicaii ad subjecium, «it sic iti
terra orta est, et juslitia de coelo prospexit (Pia/. re sicut diciiur, ci baic cst philosopbi (Apjst. lib.
Lxxxiv). » Et : < MisGricbniia et verilas oitviave- De inlerpre(at., c. 5): El est verilas dicenlis, qii^u
runt sibi (ibid.). Propler vcrilaiem pr;ecedciilem ei est in proposito dicenlis, .'.ive Jalsuni dixerit, sive
inansuetudinem ei jusiiiiam (Psal. xliv). Princi- vcrum. Sapiens eitim pro tiiilioribus imitat 5;cp»!
piuin verborum tuorumverilas,» eie. (P$al. cxviii). coiisiliuiii, nl Aposiolus : cl Ii:rcesl ll!cul'>gi. Sccuii-
i Serino tuus verilas est [Joan. xvii).i Verax esi Pa- dum haiic dicilur: Verba sacerdulis, aul vora sunt
ter, verax esl Filius, verax esi Spirilus sancius. ;(ui sactilcga; vcra, veraciiaio i)uiitis(iua.ii verilale
« Omnia maiidata tua veritas (Psal, cxvin) ; » ei :
qtia* esl praidicali ad subjeclum. Sa:po ;utlein ali-
« Verit;is lua iii circuilu tuo (Psal. lxxxviii). > Qtii (juis est verus, et non vetax, ct ideo mcndax. Si
uulein meiidax est, liliiis csl diaboli aucloris iiion- uirumque poiest fcsse, b(^iie ; sii.oti, soiiiper cstu
dacii; sed, o Cbrisie,« perde» oinncs ^ui loquuntur >cr;ix. Item II ad Coriiuhios cj). i : < Cum voluis-
niendaciuin (PsaL v). » Hieronymus (in conment. sem I venire ad vos ct iio:» vciii, «Jiiuutjuid fevi-
ejusdem psal.) : Novani rem audio , scilicei quod laic usus sum? » Ab,Ot! Sapienlis cnim cst nm-
DontiiiUsoainia perJet, oiflnos qui loquuuUir lucnda- laro cop.silium, ctiam 'juoj rv!ii(.'!!al'ilitor jiroposuit»
»:
.*lt
PETRI CAXTORIS 313
pru uiil.ori ci l,0!icsiio.i.^Non csl iii ine « esi, el A con.edet praedam. ei vesperi dividei spoli3. » ni»er.
non, » qnia i (l«<e'is csl Dens, » ctijns ego imilalor sos niinislros in Ecciesia, in diversis gradibns el
(/ Cor. XI'., f ei non esi in illo, est el non!; qui el ofliciis instiluendo. Jiem {Psal. lxvii) : i Rex vir-
signavii nos » veriiale, quasi hoc characiere suo
luium, dilecii, dilecti el speciei domus divldere
nos dislingnens ab aiiis. Ilem philosophus : Veri- spolia. » Itcm Numeri, cap. xxm : i Ecce popnhis
las liberum (iislinguil, et discernii a servo. Servo- hic I ui leana, quasi leo erigetar. Non accuhabil,
rumfnim menliri esl, non filiorum. Sed uonneoin-
donec » caiuhis Iconis i devorei prTdam, ei
iiis hoino niendax esi ? iiaiamen a menda. Quia i si
occisoriini sangiiinem bibat, t incorporando eos
dixerimns qiiod 280
peccaium non habonms, iios Cliristo ei Ecclesia*, cuin Petro, cui dicluiu csi
ipsiiS sediiciinus.et veritasin nohisnon csl (7 Joan.
i Macia in luandaiis ei nianduca (Aci.j) : » man-
i), » Oinnis eiiain hoMio in sc inondax csi, eed in daia tr.ajicicndo in corpus Ecclesix. Occide 281
Dea verax.
ci vivifica, vel donec snngr.inem occisorum hi-
Esl auieni iiiplex vcrllas considerala circa rein
bat, id est peccaia inierfecloruin a diabolo de-
incoinplexam. Esi ciiini veriias iucomMuiiabiliias Gtruat. Quod eniin Libitur, consuniiiur, ei a slalii
tlivinae eiscmia;. « apud quam noncst iransiimiaiio, » suo priorc recedit. In hoc ciiam verbo, nola quan(«
i!ei|iio vicissHiidinis obuinbralio (Jnc. i); » el esl debel esse silis ci avidiias deprLcdandi diaboliim et
vcrilas vcl iialiir*. ila quod noii gralia.', ut pudici-
eripiendi le, et proximuiB a faucibus ejus, maxime
lia, cl iiiijiisiiiodi virlules.
si prxlalus es , si litleralus el inslructus. Sed ei
Viriuspliilosophi, ver.i esl in veriiaie iiaiiir.x',
quilibci hancsiiim habere debet. In hoc autem no-
iinii graiiae. SacrameiUa eiiamhaereiicoruiB collaia niine, i lcaena, » feininini generis, nota malernum
i» farma Erdesi* vcra snnl sacrameniali veriiaie,
affeciuin; in hoc nomiiie, i leo, » verbera palris.
noii efleciiv.i ; sed sacrilegiiin, ab effecin, panein Catulus lconis ex nigiiu pairis escitatur. Sed ei Do-
romedunl, cl hnjiisinodi. Esl el verilus gratiie con-
ininus modo prosperis nos deniulcei, luodo adTei-
diia clKirii;iies. El luec dnplex vcriias, si potest, ad sis, ct rugitu, el lonilruo comtninationum gehcnnse
|-riinain SCTiipcr rofcrri dcbet. Ctim igilur veritas iios dcterret, etexcital a torpore, cujus singula verba
polissiniuni sigiinin sil Clirisliana: religioiiis, summo- suiil super siiigiila loiiilnia.
peie cavciiiliini esi et aiicn.lenduin, ne vf;i in no- Itein Isaias, cap. ix : i Qnia uinnis violenla prrc-
liis, vci iti :.liis exsiiiigiuiiur. e Spiriiuin nolite ex- daiio cuin tninullii, ei vestiinenlum misiuin sangui-
siiiigi!crc(/ Thess. v). » OuiaeiianiSocratico decreio 110, erii in coinbusiionem , ei cibus ignis. » Sancta
nun mincs pcccatnin esl tacere vciilatem, qnain
C aiilem violonlia lilia csl fortiludinis, unde el aplius
I.iqtii falsiiatciii.bedsoepeni.ijus proloco ei teinpore,
ei habcrot stibjungi, ul qua vinciinus mundiim, sci-
iil lii corrcptione pniximi, in teslimonio fcrendo; lieei occupationcs sieculi, prospera et adversa; dia-
qiiodnon .adverluul advooali prohibenlcs cliciites bolum etiam, scilicei i spirituaies nequitias {Ephes,
siios iii narratione sua si:nplicem et nudam ve- vi), » invidiam, eic, carnem quoqiie, scilicei iliece-
rilatem proimniiare. eam in parle siiblicere do- bras cariiis, i criicirigenies eam cum viiiis et con-
ctules, paiioin eoloranies. Ucin, 111 Episl. Joan.; ctipisoeniiis suis {Galat. v). Et stigmata Doinini Jesii
ilom, priina, cap. iii; itcni Eccli., oap. xxiv cl portantes in corporibus nostris (Galal. vi), » vio-
xxvii.
l<iiiia;n violentiai opponenlcs. UndeinPsal. cxxxvi:
CAPUT CXXI. I Filia B;ibylonis misera, > sed i bealus » pcenitcns.
De sancln el bona liolenlia. e qui rclribuel libi retribulionem , > et vicissiludi-
riein, i liiam, quam rclribuisli nobis! > contrari.i
Vcritali adjimgcndaesl sancta violentia, qiia nos,
contrariis curaiis, risum flctu, gulam ahsiinenlia, ct
ei proxitiios, srcnt vcrilatem Ioi|uon(Io, a fancibtis
sic deinceps reiribuens cariii diira conlra suavia,
iiiiqui hnstis eripimiis , intin<luni el carnom , in
qiix' appetil.
co qiii vicil niniidnni (Joan. xvi), vincimns. Ilaiio D
I Deatus enim qui lenebil el allidct, inesilvc-
iit valde neccssaiiam omni rKleii, tum propici se,
scantci grandescant,eparvulossuos, » primariosmo-
tuin proplor proximum coininendans Dominns
tiis « ad pelram» Cbrisium (/ Cor. x) ; nevulpespar-
ij Evangelio, ail : e Uegntiin coelorum vim pali-
\£ domolianlnr vincain Domini Sabaotb {Cant. ii).
tur, ei \io!enti rapiiiiil illud {hfaiili. xi). » lliero-
Etconlringes capita draconis iii aqiiis (Psa/. Lxxiii),
nyiniis ( In idoin capiil secundum scnsiim et lotn
cl coiilcres capul serpcntis iiisiciianlis calcaneo tuo
ep. 2i, falso ei ascripta ) : Quae m.ijor violonlia,
{Gcn. iii), iil sit I casligatio liia iii lualuliiiis
qiium quod caro vnli csse qiiod spiriins; homo
(/'i«/. i..\xii), » qiiia :
Dciis, et caio fragilis in loco, a quo decidil .111-
golioa iiaiuia et ooeleslis? Idoin : Esto igiliir Sero medirinn pninliir
non tJuni iHiilu per lonijas invaluere mr.ras.
|fT;eJo logni roiloiuti) , paiiperum aiiim:i-
lOviu , I. 1. Dc rrn^ediu iinioris.)
rnni , niin peciiniariiiii et inuscaruni. Itom Do-
ii:ii;iis : e Ciini fortis armatiis ctisloilil iilriiim (Gi-.EG. 1. II Dial. c. "1.) liac saiiola \ioloiilia iisiis
snum iii p:ioc suiil ea qii:e possidot (£,hc. xi). » llcm csi healUs Hcncilictus projicieiis se in urliras, ut
GciiCSis, «'.'J
. M.!\ •
t !{ci>j:ill!i!: li:p!!S l;;i- '\ 111: t!0 ilolfironi '!o;oio c irr.pesrcrci ei superarol. Ilac nsii»
3J3 YEHniM ADDl\EVIATtM. 3^
esi marlyr ille qni sioi absc.iilit liag!i;)m, ul saiisui- A iion uiroqne pede ul virglnes SL'q.niinUir
, c
A-nuiu
liolenOm projiccrel in os merolrii is, el sic liljidi- (Afjoc. xiv) ; > quia non ilia cxcellenlissiii:a iniegri-
iiein vinceret. De liac miilia alia poieris collifjeic taie corpnris, virginos, eisi inie- qiianr bi.bent
sancloruin oxeinpla. grilalo iiicntis. Esl et cl.iudicalio virtuiis el graii u,
(HlER. in Vj/fl Paidi eremiliv.) Hsec ciiain sancta qiia c claiidicavit Jacob (Gew. xxxii), » ei illi qni
violenlia exiendiiur usqiie ad ipsnm Deuin, ui cum leinporalibus ulunlur soliim pro natiira, cl a nh-
eo lioiiio, setlpie, aiide.il congredi. Unde et J.icob quis se suspondunl pro corona.
luclamen cum aiigclo iniissc menioraiur, setl Jacob CAFUT CXXll.
vicll, und« ci hoc iiomen < Isracl > ei daium e>l De obedieutia.
(Cen. xxxii). El angelns succiibuil, qiiasi ne tinieas .Miiliiplox csl facics euiiiis in Jenisalem
( Luc.
t
Esau fralrein liiiiin.qui Deiiin vincis iii ctrlamiMC. IX), > el iina, sicul ct una consiai Eci.lesia ex per-
Nos aulein in liis qux de Deo mcnte compreliciuli- scnis mullarum facicrum, miilijplex iii pliiralilate
inus, quodam inodo- siiporainus; iii liis vero qua> cneciimmeloperum viriuium, una aiitem iii radice
compreliendere nonpossiimus, indiibiianler sitbjace- earum. Habita enim uiia, liabenlur ei omnes, Non
mus.Utergo verbisB. Grcgorii ular (lib. n /h /viec//., , ciiini in ciiliara spiriliiali, siciit iiec in materiali
liom. 14) : Jacob luctalur, el vincilnr angeliis ,
itiia cliorda concordiler sine aliis resonal. liiter lias
quando intclleclu inliino apprebendiliir Deus; lu- facies cxcellcns csi obedieiilia, sine (|ua iioii itur iii
clatur ot succunibil, qiiia lumeii incircuniscri- Jerusalein. Est aiitem obedioniia jiisi* rei obienipe-
pliim, dum romprcbeiidere nititur , delicil. Lt ratio, 283 ^'^' <^'>c*^'>cntia est animi deliber.inli.s,
282 notandum qtiod Jacid) licot in lucia siijie- lionestc, just;^e]ussionis eirecius, vci exsecutio jns-
ranlc, (amcn nervuni fe::ioris ejiis angelus langit ct sionis c Dci > per sacram Scripiuram : c hoiniiiis,*
arcscit, qiiia, duni meiis in conteinplatione divinas por pra^lalionem cl dignitalem, c impositi siipcr
apprebendit delicins ex earum dcsiderio cariiis af- capila iioslra (F'sa(. Lxv). i lliijiis virtuiis exempliiin
feclus emarcescii. Gusiato eriiin spiriiu, omniscaro ci imiiationem habemus iii Cbrisio capite, de cii-
desipit; arofaclo aniein uik> nervo, pes iiiiiis iino- jiis obedieittia Apobtulus scribeiis I ad Coriiitbios,
lumismancl, allcr languet, quia inurtilicata in no- cap. XV, ait : t Siciit porlavimus imaginem lerrcni»
bis cariiis conciipi.sceiiii.i convalescii pes dexier, liominis, Ad;c, c portcinus cl imngiiiem, elsligmata
qiio ad Dcum dirigimur, iiinmaiur sinister, qiio a < coeleslis > per obcdientiam. De iiua atl Pbiiip-
Deo declinamus. In qiio eliam iiotaiidiim piilo qiiud penses,cap. ii, ait idein Aposiolus : < Iloc sentiie
percussus infenjo,'-eJacobsano pedi nrmius iiiniiiun, q j,, vobis, quod et iii Clirislo Jesu, qui cum in forma
iiilirmus aulem nec lotus adlucrct lcrrjc, nec a tcrra Dei eiset, nuu rapinain arbitraliis est esse se ui(|iia-
lolMS elcvatiir, :piia Jacob eo parmii sustenlatiir, loiii Doo, sed sciui"iipsiim exiiiaiiivii formam sewi
quia parum a lerra litngiliir, et parum suspendilur. accipieiis, in siuiilitudineiu hominum factus, et ha-
Languescenie cniui iii nobis reruin dileciicne, vei bitu invontus ul homo. > Nota hiimiiiiaicm, qu:c
dclectalioiic s-Kculariuin, parii earum iiiiiitiiniir pro est inater ubedieutijc ipsam coucipiens et geiierans.
natura, suspcntiiiiur a reliquis pro corotia. In il!a Undesequitur : ^Hiinsiliavit semetipsum faclus obe-
necessilatis cst «piud appoiimus, iu bis consilii (|uud (lieiis lisque ad inortem, morlem autcm crucis. > Nota
vilamus. < Vaiiilati eiiim crealura subjecla cst uoii paiicniiam, quie nuirix est obedieiitiic ipsam foveiis,
volens, sed prupiercuin, (pii subjecii eaiii iii spii bajulans ct supporlans. £i cum convenientius dici
(Ruin. VII!!. > Ct : < Omnis qui iii agone coitteiidit,ab videreiur : c Itl sentite iii vobis quod et iii Cbristo
omnibus se abslinet (7/ Cor. i\). > lii ftiiiiio aiileiu Jesu, > non tantuni reialive sed dcmonstrativc hoc
exsiccalis lioslra^ iiiortalitatLs illecebri.>, tolus iioiiio dixil ut esset demonstraiio ad oculum, quia Cbristus
creclus , divino amuri incumbct el adlisercbil, sed < iuler buu;iu6s \isusest, cl cum biiniiuibus cou-
iiulius, iiisi (jui priiis liic claudicaveril boiia ciaiidi- vcrsaius csl (/>(7r«c/Mii), > et cliam ad iulellectUii»
catione, ibi sic eiigelur. P propter rei absentiam.
Esl aulem iriplex ciaudicaiio niorlalis ciilpac. .Sic Uem : Cuui mulia sini, qux possumus « sentire
elaudicat qui recipit unum testainenlum sine rclujuo, in Chrislo Jesu, > sicui in eo, c in quo siintomitvs
ul Ebionitic novum sine veleri, vcl qui Detiiii (obt tliesauri sapiontix ei scicuti^fi absconditi (Coloss.^
\)V0 temporalibus et ajieruis. Uude : c Qnoiisque ii), > singulariler t.iinen ail, i boc > nou < litec,
claiidicatis in duas parles? Si Deus est Baal, adoteiis siiigularitatem hanc reiereiis ad modicilalem no-
eum, > etc. (/// lieg. xviii.) Nun potcsiis duubus stiam. Qiiasi diccret ; Si noii poieslis baberc tan-
ilominis servire (Luc. xvi). Non potestis iutrareter- lam liuiuililatcm, obcdieiitiam, palientiam, quan-
ram duabiis viis (Ecdi. ii). Palliuin breve esl, ulriim- lam Chrisius h:ibtiil , .salicm c IIuc seiitite iu
que operire non potcjt (Isa. xxviii). Propier liii- vobis > ,quod et ilio, scilicet, ut Itoc mudicuiii
jusmoJi claudicalioiiem vilandam, ait .^postolus : liuuiilitalis,obcdionliic el palientia; habealis, sicijue
« Erigite geiiua dissoluta et maiius vestras reiniss.is > iiitiin liincaiis, illiquoobcdi:ilis. Uude Scclcsiasticus
:id Deuni, < ne quis clainiicaus erret , uiagis aulctti (cap. vii) ; < Qui Deum limct, nibil nogligil,> nihil
saiieliir (Uebr. \n). > Est et claudicalio iiiriiiiiila- cuuicinnit, sed Dco iii oiunibus (iljcdil. llcm, IReg.,
lis humaiioc ci .'iciia. Ilac claudicani coiij"i:aii,q;ii c.ip. XV ; Samucl ad Sauleui < Nunquid vull Do- :
»
515 PETRI CAMOUIS 5JG
iiiiuus Lolocausia el vi.liiiias, el iioii poiius, iil obe- A chi ei coiivcrsi .magls suis aliLaiibus, popier ma-
(liatur voci Doinii:!'? M<-li«ii- esl, ii)<|uil, obeiiienlia jorem eoruin perfcctioncm, quae magis e«»s obligal
qiiain vicliiii.»', el aiis«;iillare magis qii-am offerre ol:e(lieiiti^e, et in pluribus, qiiani nos obedientiuc
aiiipem arieiu:u. Qiioiiiaiii qiia.si peccalum ariolaiidi pnelatorum. liem : Gregoiius rcspondet ytoraliuni
cst repiigiian', ct «|iiasi stelus iiiololalrije nolle ac- lib. XXXV, cap. 10 : Sciendum iiun«|uam per ol)e-
quiescere. > Esi auiem Iripiex obedieniia, nccessa- dienliam iieri maluin, ali«|uaudo aiitcm «iebet pcr
ria, abundaiis el perniciu&a. Neressaria, iii liis quai obeJicuiiani bonuin, quod agiiur , iniermiiti. Iiem,
ad saliiiero , ui in pra:cep(ione divinorum nian- Deut., cap. XIII ; iiem , Ecclesiaslx, cap. iv : « Cu-
datorum, et iii injuuciione pcenilentix saliiiaris. siodi pedem luum ingredietis domuin Dei, et ap-
Llrumautero iii prxcepiione alicujus ad utiliiaLcm propinqua ut audias. Mullo eniin ineiior est obc-
piiblicam spectaniis, piiia itineris arripiendi Ro- dienlia, quam stultorum viclimx, qui nesciunt quiil
luamproEcclesin, suscipienili ordinis, et hujusmodi faciunt inali. i lleni Beda super Ecclesiasieni, cap..
lcueauiur obedirc uiajori, ciiiu dicat Greg«>riiis (in IX : I Qiiodcuiiqiie boni poiest niaiius tua raccre,
Ptistorali parl. i, c. G et 7) : Pollens virlutibus, instanter opeiare. > Obedieniia enim est sine inora.
uon I:e:n, Acl., c. ix : i Efcc cgo, Domiiie. > Obedieulik
iioiiiii>i coactus promoveatiir vel ordint-tiir;
p.dleiis, iiec coacius. Et Davi.l : « Voluntaric sacii- ^ moiaiii uescit. Iiem B. Petrus I Epist , cap. i.
fica!)u libi {Pml. u\>). > Et spoiisa iii C;iiilicis :
CAPUT CXXIII.
< Lavi pedes incos, qiiotnDdo iiiquinaho eos?> (Cunt. De magnanimitate.
V.) Nec artirmo nec m-go. Vcrunitainen si in liu- Ad hanc faciem pertincietiam niagnanimii.is,
ju>iiiodi coiiiigt-rii libi ali<|iiid pra'cipi, satagc, et qu;i: est in resisteudo advcrsariis Ccclcsiae rorlitiidir
eiabora liber^iii il) uiiiitixieiaie pr^ecepii iinplemli, in toleraiido patienlcr diversa. IIxc inaxime prx*
ne scrupuius libi gcncrt.>(ur iii conscientia. Abiin- latoriiin est, qui ma^naniiui dicuut : « Non possu*
dans est, cuin ubodimus in his qua: non tenelur mus non eioqui, qu:e audivimus 285 ^^ scimus
wajur pra;cipcrc. IViru autem aliqiiid priecipere {Act. iv).> De his igitur : t Spiriuialis lioino oinnia
dcbcmiis, nc lraiiS|^rt-ssore5 niuitos conslituanius. dijudicat, et a nemine judicatur (/ Cor. ii) ; > quia
Liirum aiitero iii toinporalibus 284 dandis lenea- « ubi spiritus Doiiiini, ibi libcrtas (//C'or.:iii). > llos
UHir ubedire inajuri, (|i:nestio esl, cuin dicat Donii- niagnificat Deus iti coiispeclu reguin. His dicitur a
iius : ( Qux «licuiii, > peniiieiilia ad caiiiedram, Dotiiiiio iii Josue (cap, i) : « Conforiaie, el esio ro-
« fjciie (Maltli. xxiii). > Tuiius taiiien esl iii liis buslus vaUle, iit ciislodias ct facias omnem iegeuiv
obedire, sicut et ecclesiafiicum beneiicium rcliii- qu iin pr.-Kcepit (i.ii Muyses serviis meus ; nec decli*
quam cuni scrnpiilo conscieniiae possidere. ^ nos ab ca ad dexiiam vd ad sinislram.
•iuere, > Notablliler
Maximead hoc qiiod S. H ugo abbas Cluiiiaccnsis a ciiam notaiiduin, quod cum dicitur ei « conforlare,
construclione uioiiasterii imperrecti in Ilispaniis, elc., iit inagnanimilatem liabeat iuanimo, in veri)u,
recessii pro|iti'r obcdientiam exiiibiiam iVairibiis iii opere. llanc conimendans phiiosophus, ait {aimd
eum revocantibiis. Propter qiiaro semper iiabitam Sen. lib. De iv virlutibus, c. 2) : Cogita iiihil esse iau-
ante ocubjs, phiriina lioiia inlcrmisit, omnibus prse- dabile prxler aiiimiim, cui magiio niliii esl ma-
fcrens boiium ubeilieiitix'. Idem fecitel nionoculus gniim. Item llieroiiyiuiis superEzechielera(loiti. V) :
ille abbas Clarevalleiivis [al. Cislerciensisj, et alii Magna lides, grandis piopl.elarum audacia, qnia
plures sancti servanles obcdienliam, cliam in his magiius est Danicl, qiii ad presbyicrum, jungcnlcm
qux' vicinabaiitiir peccalo. Perniciosa consistit, et aduiierio homicidiuni, ausiis cst diccre : « Senieii
iii tfiaiiifesto nialis, etubvi.iniibus pru:ccptis divinis Clianaaii ct iion Jmla, » cuir. a(!iiuc pucr esscl (cap.
vel iii his qune non suiit tiiala, ex his lainen dc faciti xiii). Et Isaias qui claiiial (cap. i) : « Aiidile vcr«
.sequitur ruina. Un«le nec iii his obediemlum, (|uem- biiiii Doiuini, principes Sodomorum, percipite auribus
aduiuduui nec ea, quic faciuiit ad vcritatem, eam lcgem Dei nostri, populusGoinorriiae. > Magnus qin:'
juvando el fovcndo, liccl «on siut veiiias, reiin-
,,„eE/echiel(iui toiam uibemlJerusalem iguobilitaiis
^^
quenda sunt pro scaiidalo, sicut ni:c plana verilas :
arguit, dicens (cap. xvi) : « Radix tua, et generatio
« Qui eniiu uiiniuia spernil oauiatim decidet (Ec- lua lie terra Chanaan : palcr luus Amorrliaeus el
cli. iix). > incrctrici el adul-
nialer lua Cetliaea. > Quani etiam
Sed quxritur si in preccptlone iniplendoruni lerae comparat. Hanc etiaiu grainniatici quidain inter-
consiliorura tt;neau:ur obedire majuri ? Nou. Nec pretati suiit in B. Thoma (ici/. Canluariensi) fuisse
ipse hoc poiest prjecipere alicui (nisi oiiiigato voto leinpestatein. Hanc aulcin viriuteni circumstant et
vel sacramenlo) hoc impleie ; in quo casu lciietur perimutit piisillanimitas el tcmpestas. A quibus libe-
prxcipere ei, ut votiiin iinpicat. Item quxritur, si rari oraiis Propheta, ait : « Libera me a pusiiiani-
iiiiiiisteriom meiim, e^'o episcopus, decanus et iiu- initatespiritus et (empestate (Psa/. Liv).» Pusiilani-
iusmodi, teneor exhiti<;re «iomino pape precipieiiti, niitas mcrcenarioriim est, qui sunt « canes rauli,
ut indigiius ali(|iiis or.iinetur a ine, pra;beiidetur, non valentes lairare (/««. i.vi), > qui se non opponunt
ct hiijusmodi ? Iiem : Utrura cierici teneantur esse miiiuiii pro domo Dei, qui non stant ex adverso in
• niagis obnoxii ci obedienies suis praelatis, aii con- die pra;lii (Ezech. xiii) ; sicut filii Ephrero inten«J«5i.-
^crsi, el luooachi suis abbatibus? Oico quod luona- tcs ei niittcntes arcutn,scd coiiversi sunl in die bcUi
.-17 Vt!iDl'AJ ABBn!:Vl.\il]^l. oin
Ps(tl. Lxxvii), (|iii;; uoii qiiifiriir.l nisi hic ei laiiam A projecil aiiiiiuitu projcolus ;
qiii quolios oecitlil.
iProv. xxxi), qiuu iioiniit aiiiillere; c qiioriini noii coiiliiniacior resiiirexil, ciim maj;na spe desccndil
sunl oves piopriic, ol i>Ieo fiii^iip.il videnics Iii|niiii ad pugnaiii. Miliiini eiiim ailjiuit sibi virlusproliala,
veiiiciilem, elc. (Joan. x.) Pusiilaiiiiniliis ergo diiraqiie expei ta el iiijni iis larossila.
coiisisiil in iion resisteiKlo, in iioii :iigiieiit!o cuiii CAPUT CXXIV.
necesse esl. Tempcstns vero f:iiiioriim e^i, qu;c et De oratione.
iiiipetuositns aiiimi dici potest, et consisiii in re- Iiiler opera viriiiniin niaxiinum esi orare; ei prr-
darguendo, niilla observala circiiiistMiilia teiiii^-iris, lissiimim signuiii 4 faeiei euiilis in Jeriisalem (Luc.
per&onx, qualiiatis diceiidorum ei liiijusinodi. Ma- ix), » esl frequeiKeiii et assidunm esse in oralione;
gnanimilas niaier esi fortitudini!;, qux paticniix, vai5;c veio meiitia et instabilis iii ea noii posse diu-
qu:e nulrix esl et probatio omiiiuni virtuiuin. Il:cc, lius immorari. Ul auiem lestalur Anguslinus (Acc,
altestante B. llieronyiiio (Iii fnic epitapliii Paiihe iu Psal. Lxwv) hoc idem probans ex intimis sacrae
matris ad Eiislooliiuni lolatn liisl. Alhanasiiis <le- Scii;iiiir;c locis, diio suiii opera excellenlisslma et
scrihit), peperil rosas iiiarlyrum , et vicioriosas speci;ilia viri religiose viveiitis et maxiiiie in cliiu-
coronas confessoniin. Ilac sancli resistcre li;c- siro viveiitis, scilicei : oraie el legere. Quoruui
reticis , contradixcrc lyraiinis. Ilac Aibanasius B uirumque boiium esl si poicst fieri ; si non, melius
iii persecutioiie ii;vretiioiutn et piincipum non el uiilius esi orare. Qui oral loquilur cum Deo de
cJefecil. Hac cremila ei;iedieiis e celliila Aibana- saluie; (|ui iegil, Deus c!im co ioiiiiilur. Dominus
sinui sancinm, iiiiiocentcm el jusium publice pro- auiem commeiidans in Evangelio orationem, ait :.
ciamavii. Ilac Romanus ad niariyrium cucurrit I lloc genus (laemouii non potest exire, iiisi iii ora-
clamans : Cliristiaiius ego sum. Hac Antonius lione ci jejiiiiio (Marc. ix);i hoc est in abslineni:'»
inacileiiium longuiuque cullum extendit , gladio- a malo, et devotione oraiionis qu:e nniriiura est ani«
que submiiiere voluii. Hac Lrhanus bis faclus est mi iii bono. Ei licct dicaliir esse oraiio, omnc opiis
cunressor. Hac ille faidagogus salrapce Juliani qux- bonum, secuiidum illud non desinil orare, qui nou^
reiili quid ageret paiiiiosus ojus Gaiiixus, aii scilicet cessat beiie ageie ; hic lamen specificaiiir el refriu-
dormirel, sterlerel, vigilaret, vel comederel, respon- gilur iioinen, ut dicatur oralio pius aiiinii aOeclus, vel
dil : Loculum parai, foveamqiie foilil luo apostata: iiiotus ad Deiim, qui iie pigriietur, (piaiidoque pro*
Juliaiio, in qua sepeliaiur iii infcriio. liac Nicolaus ruiiipil iii vocem. Qiiam eliam cotnmendaiis D^viil
Ires pueros uiurii ad iictoseripiiit eorunique inno- ait :i Pro eo ui me diligereiit, deiraheb;iiii niihi,ego
ccnlium^ probavii. Hac Ainbrosius Theodosium auiem orabaiii {Psal. cviii);» quasi iii oiiiiii iribula-
ikb ecclesia abjecil, el excommunicavii, co quod lioiie2B7'"^^ confugi ad oralioiiem. Et ilcm Psal-
plurimos 286 J"^^*^^ involverat ejus edtctum cum iiius xxM V : I Surgeates lesies iiiiqiii ,
qii£ igiiorubam
impiis, Thessalonicae. Hac Pbinees percussii coeuu- iiiterrogabaiit me. Retribuebanimihi inala pro bonis,
les {Num. xxv) 1 et cessavit quassatio (Psot. cv;. 1 sleiiiitaiem aniniu) me;e. Ego aulemcuiD mibi|uiolesti
Propler Iianc ail Cypriatius : Episcopus si liniet, essent, iiidiiebar cilicio, huiniliabam iii jejutiio aiii-
«cium esl deeo. Hanc exercitium, labor et perpessio main iiieam, ct oralio mea in siiiu meo convcrtelur. 1
'
adversilalunijuvant,confovent, roborant. Hxc eniin Qua urmatus qiiis, potcns cst rcbisiere oinni lentatio-
iiigeniios aiiitnos el magnos faciuiit oiiuin et quics, iii etadversiiati. Ilac armatus Martinus omnem pe-
pnsillos ei reaiissos. Oculus cnim degens sub umbra, steii) ct umiie iiociviiiii fugahat. Ad hanc iit ad solita
cito calig:it sub sole. Unde Dionysius noii est veritus arma coiifngit, ciiiii doiiius, cum etiam icctus ejus
expeicre feniatem iiicreilutx gcntis, qiiia viitulem mollior el suavior solilo acceiidereiur. Qiia novis-
suain prx'lerilarum poc;narum rccordaiio robora- sime, ciim non patereiei cxiiiis, ad terram gcnibus
Lai. Et pbilosopbus ait (Senec. episl. 15) (IU!ffi.n. piovolulus if(iiem cvslinxit. Hic iu oralioiiis opere,
Ilist. eccl. \\b. X, c. 15, 10, 17 ; Euseb. lib. viii, adeo se loliiin cxhibuii, qiiod ociilis ac nianibus
Hist. eecl.f\c. 12) : Mulluin libi aiiinii esse scio. j) sempcr in cudum iiilentiis, eiiam moriens, spirilum
Nain etiam antequain iiislrueres tc pra3ceplis sa- ab non rclaxabai Paulus primus
oiaiioiie iiivictuiii
lularihus, ei dura vinceniibus, saiis adversus for- eremila (vide \ilain ejus quam S. Hieronymus scri-
tunam placebas tibi, niullo magis postquam cuiii psit) moriuus orabat, quia signum orantis ore uc
illa maiium conseruisti viresquc expeilus es , manibus nd cadum ereciis babuit , cum inveiii-
luas, quae nun(|uam darc cerlain (iduciani sui retur sanclum cadaver ejus appodiatum, el innixum
possunt, iiisi cum miiitx ditScultuies liiuc el illinc arbori a sanclo Antonio, dc quo ait : Palet quani
apparuerini , aliquando vero et propius accesse- assidue, quaniumque oraret Dcum vivus, qui euir
rinl. Sic verus ille niagnus auiiiius, ut iii alicnum non desitiit orare mortuus.
iton venttirus arbilrium, probatur. lla^c ejusobrussa CAPUT CXXV.
e!*!, quasi instruiiieiilum probalorium. >'on polest De e/feclu oralionis,
athleta niagnos spiriius ad cerlamcn afleire, qiii QiMiitits auictii >jit oraiioiiis eflecins, vide et per-
numpiam sugillatus est. Ille qiii satiguineiii suum peiide in secrelioiibus Dei, quae sola oratione nobi»
vidit, cujus deiiles crepueruni sub piigiio ; ille qiii iii.^^iuifestaiiiur et aperiunttir. Oratioiie cnim facia iii
suppljiilatus advcisjrium toio lulil corporc, iiec tceuaculo.rum cssel Petnis iii Joppen, vidil discum
510 PETUI C \NTORIS S20
appeiisiiin quatuor iiiiliis, i!e cwlo, plciium rcptili- A operis, prajiniite Domiiiicam Oialioiieni ei sigiiuin
libus, (Iic(iiini|iie esl ei : < Macla cl iiianduca {Act. cnicis in froiilc. Iiein Aiigusiinus super illuir. b)cuui
x). t Oruiioiicrorneliiis «iuciiis esl ad Peiriiiu cuin Aitiiuiii apostolorum cnp. xi : < Eram , iiiqnit Pe-
appaniil oi angeliis, «Jicens : < Corneli , exaiidiia) trus, iii Juppe oraiis. > in qiia liora et npcre l)eii.<;
sunlora.iuiies iua;, ei cloemosynce (ux accept:c suut non siiierel me falli. Ergo nec alium oraiilein de-
aiile Deuin. Miile el accersi Siinoncni, eic. (ibid.)t vole. Oratioiie igitur melius solvuniur et aperiunlnr
Ilein Ecclesi.islicu;: c»p. xxsv : < Oralio liiiiniliaiiliK diibia, quani in(|uisitiune alia. Item cap. xii : < Pe-
se niibes peneiraiiil, cl doiicc appiopinqiiel iion trtis servabatiir iii rarcere, oratio autein fiebal sine
consclibitur, ei non discedel, dunec aspicint Aliis- iiilv rinis.sione ab Ecclesia ad Deum pro eo. i Palet
simus. > Itcin idcui rap. xviii : < Noii iinpediaris quniittissil efTectus oralionis, qui educit Petruni dc
orare seinper. > Unde Aposlolns : <Sine iiilermis- carccre; Danielem dc lacu Iconuin (Dan. vi) , Cor-
sione oralc (/ 7"/*«*. v). Iiem Lucx cap. im :< Jcsu neliuiii de iniidelitate (/tc<.x),qtiaiiipliiies dc niorlu
baptizaio el ornnte, aperium esl coeliim ; > oranle {Jac. v). Ilicc cwlos clatidil ci aperil. Itein c. ix :
etivm M.-irtiiio.r.celuiii sncroi Scriplurai aperiuin est Anaiiia, surgcns vade iii viciiin qui vocaltir Hecttis,
Ililario (lisputanli de Tt itiilale et conrulanli lixreti- ci quicre in domo Judx Paulum noniinc, Tarscn-
cos. Iieni Liic:e crip. ix : < Assiiinpsil Jesiis Pctruni, el B seiu, ecce enim orat, ctc. Dominus etinni nulli
Jacobuiii, el Jonnncin, ci ascemlil iii iiionlem ut ora- operi iia frcquenter el jugiler instabat, sicul oralio^
ret, etfacta cst.duin orarci, facicscjus aliera,ei vesti- ni, adeo t:t sivpe pcrnoctarei in oralioiie {Luc. vi).
lus ejiisalbns et leriil^ens.» Idein , cap. xi : < Amicc, Qiii eliani inslniite passione < factusin agonia, pn>-
(Onr.noda inilii tres pnucs, qiioniam aiiiiciis mciis lixius orabat {Luc. xxii). i Et discipulis ait : < Vigi-
(te via nd nie veiiil, el iion liabeo qnod ponam aiile latc el oraie, i qiiasi vigilanier orale, < nc iiitreiis
illiiin. Et illc deinlus respondens, dicat : Noli inibi in lentniioncin. Spirilus eiiiiii prouipius esi, caro
molestus esse, jain ostium clausum est, et pueri inci aiitctn iiifirina {Slalilt. sxvi). > Et in Marcu*(cap.
luecum suni in cubili. Et itle, si perscveravcrit pul- xiv) ail : < Videle i per spem, < vigilaie i pcr ndum,
sans : dico vobis, ei si uon dabit illi, > lamen sla- < et oraie • per cbaritaiein. Et in ergo exemplo,
tim < siir?ens eo qiiod amiciis ejus sit ; propler iiii- exliorlatione, ct prxcepto Doiiiiiii admonitus pro
probiialem tanien ejiis surgel, el dabit illi qnolquol tiullo alio opcrc itnpediaris orare ; nec ita ab aliis
liabct ncccjsarios. Et ego dico vobis, petile el dn- operibus babeat is, quod orationem non babeas. Iieiii
Jacobi cap. Si quis veslnitn iiKligel
bitnr vobis, 288 qnxriie ei iiivenielis, piil^aie ct i : < sapienlia,
nperielur vobis. Oiiinis cnim qui pelit accipit, el posiulet a Deo, qiii dni oiiinilxis aQIuenler , ct iioii
(|ui qiixiil inveiiit, el pulsaiili aperietur. > .\inbro-
^ iinproperat, el dabilur ei; poslulel ;uiteiii iii (ide,
siiis (in c. xt Luca) : Nemo tiineal iic excitet dor- iiiliil bxsilans. > Iteni cap. v : < Orale pro iiiviceui,
inieniein, qucm scit seiiiper orare vigilaniem. Et (ii salvcmiui. Multuin enini valet deprecatio jusli i
Beda ail (lib. iv in Lucam , c. xxvii) : Si amicus apiid Deum < assidua. Oralione eiiim oravit Eiias,
homo siirgit, et dal, non amicitia, sed Ixdio com- ut noii pluerel supcr lcrrain ; cl non pluit 28d
piilsus, qiianlo magis dal Dcus, qui sine laidio lar- niinos tres, ei nienses sex.Et rursiiin oravit, ei coe-
gissiiiii': doiiat quod pctilur ? Ilem Dominus ilisci- tiiiii dedil pliiviain, cl terra dedit fniciuni siiuin. >
(tulis in Luc. c. xviii : < Dico (|uoiiiani oportct < Iiein!Pcirii:> l episl. o. iti : < In flnc atitein oiniies
seinper orare , et non dencere. i Et proposuit eis uiianinics > inoraiione estoie. Iiein cap. iv: < Estoie
parabolani de judice iniquo, ct vidua iinproba pc- iiaqiie prudentes ct vigilate in orationibus, > eic.
lentfi improbe vel importunc ab eo vindicari de ad- Iteni David : < Concdictus Doiuinus, qui non aino-
vcrsariosiio.qiiain cicxaudivil. Uiide Domiiius sub- vii orationem nieam, ei misericordiam suain a ino'
jiingit : < Aiidite qiiiil jiidex ini(|iiila(is dicil > et (/'<«/. Lxv)! > qux non pritis amovebiiur, nisi prius
racil : < Deiis anteiii non laciel vindictam eiectorum amoia orationu.
siKjniiii tiamnnliuin a.l se die ac nocte , et pntieii- D Itcni IV Reg. cap. iv : < Ciimqiie orasset Eliscus,
liain habebil iii illis. Dico aiilein vnbis qiiia cilo apcruit Doinintis oculos pueri , > etc. Ilem supcr
faciet viiidictain illonun i electorum. Pcr liuiic ju- Nuni. c. xwii : Oraniibiis qiiandoque successores
«Jicein inlquuin (eisi personam Dei nuil.denus gerat) pcr Deuin revelaniur, ui Moysi dictuin est : « As-
poiest conjici, qiiniiliun Deus jiistus el boiius cuict sumc ad temetipsiini Jesuin filiuin Nave; > et B.
deprecanies se, ciiin nec boiiio iiijnsliis, eos qiii il- Martinu de B. Brictio.
liim assitiuis precibus quaerunt, vel piopter Ixdiiim CAPUT CXXVI.
devitanduni, potcsi coiilemnere- Item, Aposloliis De impedienlibus orationem.
sempcr crat mcmor subditoruin, eiiaiii in run- Gratiam autcm ct assiduitatein orandi impediunt
ctis oralionibus pro eis orans {PUuip. i). Idcin, i.^navia et nccidia. Unde Hieroiiymiis (in c. v E\>.
oraiione subditorum se credebat esse reddeniliini ud Eplies) : Malo, inquil, uiium psalnniin cum bila-
illis absentibus {PltiUm. 22). Mem {Kphei. vi) ritate mcniis decaniare , qtiam toium Psalteriuin
eiiam petit oratione iniiioriim juvari apertione i-ii cuin torpore, fastidio et accidia. (Grlg. in Dialog.
oris,ad anniintianduiii popiilo verbum Dei. Itein I. II, c. i.) Denediciiis auiem videns quemdain mona-
IJicronymus Paulx Iii piiucipio, inqiiil, ciijuslibe
:
cliiiiii Miuin ab assidiiilnte crandi deficere , oravit
:
321 \Er»BUM ABBREMATUM
ul caus!) proplcr qtiam impcdiebaliir , ei inonsirn- A CAPLT cxxvn.
reiiir. Oranie iUique bealo Uenediclo , vidii diabo- De vilando jurainento.
hiiii iii specie nigri pueri per caputium rctralicre Non habcl faciem euntis
< iii Jerusaicm (Lnc.
iiionachum orare volenlein. Propter igilur orolionis ix)> assuefaclus jurarc. Sicul enim < in muliiloqiiio
fastitiium peiicuiosae suni trailitiones dalxde mulli- iion dcerii peccaiuin (Prov. x),> sic nec in iiiuUi-
ludiiie liorarum et psalmortim decantandorum. Ail jurio peijurium. Qiiod aulem omiiino sit nobis pro-
enim Jeremias cap. xlviii : < Malcdicliis omnis qui hibilum jiirare videiur ex veibis Domini in Matth.
facil opus Dei desidiose , > qui indevole oral , judi- cap. V : < Audislisqiiia dictiim e>t antiqiiis {Exod,
ciiim sibi postulat. Iiem : < Mu.sc.e,i id esi van:« el
xx) : Non pcjerabis ; reddes autem Domino jura-
pliantasiicx cogiialiones , < moricntes, i cum alii
meiita tua > per illum, non per idola, non per
,
Tel aliaR succedunl contiiiue, < perdiint suaviialem
«reaturas jurando; < Ego autem dico vobis non
unguenli (/uc/e. \).t Evagrius eremita testaiusesi,
jiir.iie oiiinino, > elc. liem Jacotius cap. v: < Anie
quia difficile est sine impcdimenlo orare el diflici-
,
omnia, Iratres mei, nolilejurare, neque per coelum^
lius sinc impedimento psallcre. Ergo ad auferenda nequft pcr lcrram, i elc. Itcm, exemplo disoipuli (Is
inipedinienia orationis, aliigasaves ei imporluniia-
fuit Basilides, de quo Eusebius HiH. eccl. l. vi, c. 4:
lem muscarumexempIoAbraIi:e {Gencs. xv)a sacri- B Buflln.,cap. S^Origenisimplicaliratiociniiscuri». A
l:ciis Domini < cuin fiagcllo faclo de funiculis
cum
qiio cxigcrctur juranienluin de fidelitate villica-
{Joan. ii) > virlutuni. Excutc ci tiindc mulctrale lionis, respondit:Muiaius sum invirum ulium; Chri-
pecloris lui , ul exeant muscx : < lnlra cubiciiluiii
slianus sum, nec iicet mihi omninu jurare : qiiod si
luiiin , et clauso osiio , ora Palrem tiiiim {Mailh.
inodo lioet, qiiaerc qiiid additum sil perfectioni le-
vi). > Ponc ancillamf osliariain ad ostium domus
gis. Si dixeris qiiod Evangeliiiin falsum jurare pro-
tu;e, prudenlem, non siiuilein illi, qu;c permisit oc-
liibcat, et hoc idem lex proliibel ihi : < Non
cidi Isbosetli. (77 l{ecj.i\) < Aveiie etiaiii ociilos
meniicris, non falsuin lestiinonium dices. i Si
tuos ne videaiil vanitaiem {Pial. cxviii), i quia nou proliibel jurare, iion nisi ex necessil;ile, et ita fre-
4lebemus inlucri, quud non licet concupisci. quentiam jiirandi; ct hoc idein lex ibi : < Non assu-
Ul vidi, ul perii, ul nie malus abslulit error ! nics nomcn Dci tui in vantim; > iuio econii;»
(ViRGr l-^gl. Vlll.) ad imperfcctioncin noslram, sub Evangelio inulio
Mors iniravit per feiicsliam {Jer. ix ) ; Eva pluries, ct fiequcntius, ct in minoribus caiisis
vidil pomuin pulclirum visu, etc. {(len. iii). < Ocu- juraiur qiiam sub lege. Si fpropier uiiliiatem
lus meusdepraedaliiseslanimam meam(7/<re>t. iii).i audientis juranduin csl, co qiiod habeat auctoiitas,
""
Propterea csio similis Job (cap. xxxi) , qui ail : cuin pigri sint homines credere , licel jurameuio
< Pepigi foedus cuin oculis meis, >cum omiii-
et tu .nstruere, id quod utiliier pcrsuadetur ; sed de uii-
bus niemhris fQcJus ineas , < cruciflxus cum viiiis litate rei cujusmodi? Non temporalis , sed fldei ci
ct concupisceiiliis {Gal. v) , > et contumeliis. Ncc spiritiialis. In hoc casu iicel jurare exemplo Apo-
ores nisi in criicc positus, cxemplo Doinini , qui in sioli (7 Cor. xv), noii aiilom pio re lemporali ci
cruce coiifixus or.ivil ad Paliem. Esto imitaiorJa- cadtica. Iia dico, si aliqnid addilum est perfeciioiii
::obi sanctifKati 290 ^^ »leTO ,
qui ex assiduilate cvangclicx. Quod auiem inditcit Aposlolus : < Om-
«( frequeiitia orandi , habuit genua callosa, coii- nis controversiae 291 fiuem esse juramentiiiii
traxit in eis duritiam camelnrum. Bariholomaeus {Hebr. vi), > non sub persona sua , sed alioruin,
ccnlies in dic et cenlies in iiocle flexit genua ad hoc ponil. Dominus etiam ait : < Sit sermo vester
Deum. < Oninc genus daemonii maxime in orationc Est, csi; Non, iion; qiiod ampliiis esl, a inalo csi
«tjejuniu ejicitur(3/a/{/i. xvii).i Si moiestaverit tc {Mallli. v),i jurarc facientis, non juraniis. Ergo a
libido , vel aliud viiium , certuni numerum genii- malo est canoiiis, qui cogit jiirare, quia el lesiimo-
flexionum cum litania tili consiiiue , ci evades iiium fcrre; nec est teslis nisi juralus, ergo a malo
oninein teniationem. D cujiiscunqiie pra'lati jurare cogeniis, et iia cogi
Item, nolandum qiiod sxpe iil quod pclilur, quia videmur transgrcdi prxccptum Doiuiiii.
iion eslad salutem , impcdit oraiionis eflcctum ;
Itein, si omnes alias perfectiones evangelicas ex
sxpe ii, pro quibus petimus, quia indigni sunl.Unde volo possuin suscipere ct implere; qiiare el iioti
super Lucam, c. xi, et Jerem. c. vu: < Tu crgo noli similiier hoc consilium pcrreclioiiis? Vcl, cur hoc
orare pro populo hoc , iiec assumas pro eis iaiidein observaniem stalim proclamamiis Calliariim? Jii-
cl orationem. > Idcm cap. xi et xiv; iiem Judiili ramenium aulem quoddam fll ex obreptione, quod-
cap. IV. Bdda ^upcr illum iociim, Aposlolo pclcnti dam cx delibcratione. Primuni «licunl esse verbuni
I stiniuhim carnis > amoveri dicluin csi ci a Do- cum tamcn videaliir essecrimen. Simplcx
jocosiiin,
miDO : < Paule, suiricii libi graiia mca(7Cor. .\ii).i cnim verbum per se prolalum, jocosum est ergo :
Itcm psal. cviu , supcr illum versum : < Ei oratio juramentum ei additum, facil illud csse plus quam
ejus iiat in peccaiuin. > Gicgor. (hoin. xxvn >'( jocosum. Ilem, juramentum tres habet comiies:
Evang.). In domo enini Jesu, Jesum non quncrilis, si veritaiem, judicium ei jiistitiain; sed hoc, hos nou
iii :eteriiiiatis lemplo iinporlunc pro lemnoralibus habet coniiies, ergo perjurium est. Sed et iii curiis
orafiis. qtsorumdam principuni inhibiluin esl sub pretio
52' PETRI CA NTOi'.lS '-2i
qiiiiiqiic solidoriim i.i jtajnnni conshiuio, ne (jnis A t ct liiiions Deum (Job i), » ul liic diratur simpli-
jorei per membra Domiiii. QiiiJ:»m lamen, qnasi cilas qiucdam modcslia meiilis, qii.i^ in vullii eiiani
characiere et juramenlo proprio, ei exsecr.ibiii ab nfnlgel, minorqne in rebus disorelio; ibi dicatur
aliis dislingiiiinlnr. Clericiis eliam linlens cnm Jii- simpli* iias pro prudentia et omnimoda discretionc
co.nliclo pro peciinia ne c;im rapcrel iii oinniliii<:. ISona lanicii nolitia mali, nec pntest,
.dseo ex ,
Jiidxus, abs4inuil a jiiraincnlo; diccns ei : Absii- iiec dcbcl deessp.
nendo a jurameMio, (juasi coaciiis, majores blas- Siiiiplicilas aulem maxiinc decet lln^ologum, quia
phemias !ocuHis snin de Deo in cortJe qiiam in orc, sarra Scriplnra amica est siniplicilali. Aperta et
si jurare me permisisses. A quo Judaens, lanquam siinplicia deccnt bonitatem. < Elslote parvuli mali-
a blasphemo siaiim recessil. liem Ectlesiasiicus tio, non sensu (I Cor. xiv); — quasi niodo geniti
sngilians assiiefaclionem jiirandi, ail cap. xxiii : inf.uues lac concupiscile, raiionabiles (anien (/
( Juralioni non assuescai os (nnm : Mulii enim Pelr. ii). » Qui < ambulat simpliciier, anibiilat con-
casus » ei ruinae < in illa. Noiniiiaiio vero Dci non lidenier (Prov. x). » Ei Sapienli.-e cap. i : * Sentitc
sit assidua in ore inn, el noniinibus sanciornm non de Domino in bonitate, ct in simplicilaie cordis
admiscearis, quoniam non eris immunis ab eis. quaTile illum; » non scriipulosi circa quxstiones,
Sicui enim servus inierrogaius assiduc a livore scd magis circa peccaia, et eorum circnmstanlias
non minniinr, sic omnis jurans el nominans, » no~ solliciti. Ei Parab. c. ii : < Dominus proteget gra-
men Dei, « in loio a peccalo non piirgabiiur. Vir dienics simpliciler. > Ei in eodem : < Qui recti suni.
muUum jurans implebilur iniquitate, ei non dis- habitnbuni in terra, et simplices permanobunl in
cedet a domo illius plaga; ei si fruslraverii fra- en. > Iiem c. ii : < Simplicitas jiistorum dirigei eos.>
irem, delklnm illins snper ipsum erit, ei si dissi- Item Ambrosins (lib. De Jncarnalionis Dominica:
raulaverit, delinqnci dnpliciier; et si in vacuom sacramento] c. 9) . Major csl omnibus ambittosis
jnraveril, non jusiifioabiiur.» In eodem, cap. xxviij: meiHlaciis eloqueniia, et flosculis piiilosophorum
< Loquela mulium jurans borripilaiionem capiii ustutia, ei versuiiis bxrelicorum simpicx fides ve-
staiuet, et irreverenlia ipsiiis obinratio aurium. > ritaiis.
Iiem Sapientix cap. xiv : < liiMisie juranles con- De simplicitate faiuitaiis diciliH* : Nimia simpli-
temnunt juslilinm. Noo enim jurantium cst viriiis, ciias coginta csl faiiiiiali. liem, Augusliniis siipor
sed pcccantium poena perambuiai seinper iiijuslo<- iiliim locum: < Oporlel cpiscopiim esse prudeniem
ruin prxvaricaliiinem. > (J Tim. iii); > nc ita sil simplev quod siulius.
^ 1)«^ simplicitaie simnlationis dicitiir : < Attendite
CAPUT cxxviir.
a f;(lsis proplietis (Matih. vii), > clc. Et iiem :
De tona timpliciiaie.
tiemissos animo et tacitos vitare vtement».
Sancta simplicitas < facies est » qnxdam < euu- (Cato, I. IV, Dist.)
lis in Jerusalem (Luc. ix). > Est autem simpliciias Ei ilcm de boiia simpliciiate II ad Coriiitbios rap.
virtutis, simpliciias fatuitalis, simplicilas sinMiIa- IX : < Qui autcm administral semen seminanli, et
lionis et bypocrisis. De priniaaiiDominiis : < Estoic panem ad inanducandiim prxsiabit, ct miilliplicabit
prudenies sicut sorpentcs, el simplices sicut co- semcn vcslrum, et aiigcbii incrcmenta frugum jii-
liimbae {Mallh. x). » 292 Ha^c simplicitateiM co- siiii.T vesirc, ui in oinnibus locupletaii, abundeiis
milatur prudeniia; unde giiper illum locum Apo- in omncm siinplicilaiem, quae opftralnr per iios
tloli I Timolb. cap. iii : < Oporiet episcopiim ine- gratiarum actioiiem Dco. >
prebensibilcm esse, » elc, ait Hieronynms : Pru-
denleni contra eos, qui sub nomine pix simplicilaiis 293 CAPLT CXXIX.
exerceni stnlliiiam sacerdoiis. Sed dc bac qiiu?ii- De hospilalilate seclanda,
tur, an slt eadem ciim illa qu;e praedioalur in liac : Ilospitalitas « facies esieuntis in Jerusalem
(Lvc.
Si ociilus tuiis fuerit simplcx {Mati/i. vi), '^
< » sine ix); pula una filiarum misericordiae, ei inter vir-
plica scilicel erroris, cl plica pravaj dileclionis. Si tiiiesgraiia eximia, quam non habentibus dicel Do-
boc : igiiur omnis simplex omiiium virtnlum pollei niinus in judicio : < Ilospes eram, et non collegisiis
operibus, qnia prudens, ci discretus in omnibus me (ifaith. xxv).» Quam etiam commendans Aposlo-
agendis el omitlendis, quanlo simplicior, (anio di- lusaii ad Ilebricos, cap. xiii < Ilospilalilatem no- :
scretior. Econtra videlur quod quanio simplicior, litc oblivisci. Per banc enim placucrnnt, qnidam >
lanlo a discreiionc remoiior el faluilaii vicinior. Dco angelis hospilio rooeplis,
< > ul Lol, nescions
Unde patel quam inagn.ne siniplicitaiis exsiiiii Va- eos csse angelos (Cen. xix). Ei Abrabam < Tres :
erios episropiis, qiii semen verbi divini, posuil in vidil et iiniim adoravit. > Unde Geiicsis cap.
ore Vinceniii (in Viia S. Vinccniii, qiiaeexsiat apud xviii Sedenti Abrah.-c
: I in convalle Mambre, in
Surium 22 Januar.). Alia ilaqne videtnr bujus-
die oslio tabernaciili siii, in ipso fervore diei, apparuit
modi simpliciias columbiua a pmedicia, et alia ab ea ei Dominus. Cumque elevasset oculos, appanijerunt
(le qua legitur : < Erat vir nomine Job, simplex ct ei tres viri quos vidons cnourrii iu occursiim, ei
;
recius, » et discretus in omnibus viis Domini, adoravit in terra, cl dixil : Dominc, si inveni gra
, ;,
:
YERBUM ABBREYIATUM. Zie
liam in ocults tuis, nc transcas servum luum, sed A xxxi) Sl dospcvi prxiereuiitem, eo <)uod non h.v
: i
afferam pauiillum aqu.T, ei laventur pcdes vesiri, bereiindumenium,ei absque operimcnto panperem
el requiescite sub arbore, ponamque buccellam si nnn benedixerinl mibi lalera ejus , et de vclleri-
panis, el coitfortelurcur vestruui, posiea transibi- Lus ovium mearum calefacius est. i Itcm Dominus:
lis. < liem c.ip. xix : i Yenerunt diio angcli So< i Qui habet duas innlcas, det unam noti liabenii, cl
domam vespere, sedenie Lot in foribus civitalis; qui habet escas, similiier faciat (Luc. iii).» Mariinus
cum vidisset eos, surrcxit et ivii obviam eis,
qui, supererogando pallium cuni paupere dimidiavit
et adoravil pronus in ternim, et dixit : Obsccro, imo, quod pliis esi, uiiicam (unicarn, et totain pau-
'lomini, decliiiaie in domum pneri vcslri, et manele peri (ledit (LUrumque fecit, ut est in Viia ejus per
ibi; lavate peiles vestros cl mane proficiscemini. Sulpiiiiiin Scverum). Iiem Acluum aposioloriim
Qui dixerunt : Minitne; sed iii pl.ttea manebimus. cap. IX : < Atlvenientc Peiro, circumsleleriint illum
Qui compiilil eos oppido, ul diverlerent ad eum ;
mulla' viduap flcntes, » cic.
ingressique domiim illius, recil eis convivium. >
CAPIT CXXXI.
liem Aposlohis ad Romanos cap. xir : i Ilospiiali- De visiladom infirmorum et incarceratorum.
latem sccianies. » No(a frequenii^un per verhum. Soqniiiir «Infirmus etam,
p : i vel c iii carcere, et
Item Petrus I episi. cip. tv : < Esioic bospiiales vi ilaslis mc {Mnith. xxv).» Non lanlum visilatione
Htvicem siiie miirmur.\iione; uniisquisqnc sicut nc- iinpeiidcndir nccessitalis, el adbibcndae consolatio-
cepit graliam, illam in alterutrum adniinislrantcs,
n s, sed ciinm visitalione liberalioiiis, ({ux cxcellcn-
sicut boni dispensalorcs multiformis grati;e Dei. >
tior est prima. De qua Dominus per David aii
Kon enim uni operi addicii esse dclientiis. Iiem Dominc, simiiis
< qiiis tui, cripieiis inopem, et
epist. III Joannis : < Cliarissime, ftdcliier fucis
ogenuin de nianu forlioriim ejiis (Psal. xxxiv)? >
quidquid operaris in fratres, et lioc in poregrinos.> Hac gralia pollens Job, ait c. xxix <: < Patcr eram
Iicin : Aposioliis enuinerans quaci substantiales
paupciuin. Conterebam enim molas iniqui , et de
difiereniia.s episcnpi , ponil banc : i Oporiet episco-
deiitibiis illius auferebam praedam. > Et David :
pumessehospiialein {Tii. ii).» Sed boec gratia longe I Pupillo et oipliaiio, » id est ciiilibct misenbili
ab episcojiis et ciericis recessit ; a laicis etiam, ut
personx, < lu cris adjuior {Psnl. ix^ i Hac digniori
jani non iiisi cuiii preiio liospiienuir. Iicni , merilo
specic visilaiionis (Yide cap. CXXIil), Nioolans ires
bospiialiialis .iperli sunl oculi duorum discipiiloriim
pueros morii addiclos liberavii; Daniel (onp. xiii),
euntium in Emaits qui prius tenebanlur aorisin,
,
Susunnam, pliiresque sancii alios innocentes inear-
« ei cogiioverunt Domiiniin in fractione panis. Qui q oeralos.
cum finxissel se longius ire coegerunt illuin di-
, ,
295 CAPUT CXXXII.
ceotes : llane nobiscum, Domine, quoniam adve-
De tepeliendit mortuis.
sperasci!, ct inclinaia cst jam dies. Et intravit cum
Scptimum opus misericordi» legitur apud To-
illis (Luc. xxiv).» Beda (in c. xxiv Lucce)c\im qui-
biam (cap. ii) ; qui tota die jcjunus et famelicus,
bos Verilas gradiebaiur; et ad hospitium vocanl
cum scderel ad mensain in veiipera, ct audiret
inio cogunt. Quo exemplo colligitur, quia peregrini
ad bospitiiim non solum sunt vocandi
quemdam contribulem suum inscpultum, surresit
, sed eliain
cito, et sub discriminc capitis sui, sepelivit cad; •
irabendi. Item , sicul in bomilia super hunc locum
vcr ejus, tolus huic operi deditus. Hac graiia An-
iegitur (sancl. Gieg. Iiom. 59 in Evag. de Marlyrio
Moiu toniiis (non babcns ferramentum, famulantibus et
). Qtiidam paierfamilias leprosum recepit
hoipitem qiiem
coadjuvantibus sibi duobus leonibns) sepelivit Pau-
, in lecio siio posuit , audivitqua a
Duiniuo, 6c Dominum bim ( S. Hier. in Vita Pauli primi eremitcB) inbu-
in leproso reccpisse. Item
Josue cap. vi : f lr,grcdimini domum mulieris nie-
matum et nppodiaium adarberem, in motlum oraniis
inveniens. Ilac Zozimas unico leone obsequente
reiricis, ei producite eam, el omnia quae iliius suni,
^ s«p«''V'l c^daver illius sancUe poenitentis Mari»,
sicul illi juramenio firmastis , 294 elc. Ilem Hl
Regiim xvH : « Siir.^e, vade in Sarcptam Sidonio-
sciliccl iEgyptiaoa;. Uude versificaior i!Ie :
runi, etc» Item IV Regum iv : i Facia est auiem
Ad tumulum veUitur, famulanie fera tepetitur
(lliLDEB. Coenoman. episc.)
quxdam dieset Iransibai Eliseus pcr Sunam, » eic.
IIoc opus miscriconli.x pliirimi sanclorum injun-
Item Judiaiin cap. iv.
xere sibi pro poiinileniia. < Melius est enim ire ad
CAPL^T CXXX. domumluctus, qiiam ad domumconvivii(Ec(;/e.vii).>
De vestieudis nudis. Sed hxc gratia non lanlum sepelieiidi, sed ei comi-
Sequilur in operibns misericordix , de facic nu- landi funera moriuoriim usque ad lociim scpulcri,
ditaiis proximi tegendic. Unde Dominus : < Nudiis hodie fere peniins refrixii, adeo, quod oullus viili
eram, et coopcriiislis ine(3fa{//i. xxv),> non lanlutn mcmorari novissima sua, ui iii xlernum non pcc-
hospitio, sed el vestimcnto, ne illam probibiiionem cet {Eccli. VII.).
meam incurreretis : < Cum videris nudum operi Sed cum terra ad terram reverlatnr (Ce». iii),
eum , et carnem tuam ne despcxeris {Isa. lvui), > videtur non csse ciirandiim de sopullura mortuo •
Qon o^icnUo. ilanc graiiam habcns Joh, ait (cap. nim, quod absil ! IIoc enim qierc inulti Deo pla-
, ;:
i97 PF.TRI CAiNTORIS :2s
ctierunt. Ei poiius nos juvamiis sopelieu^io monuos, A nioriiio, oi iteruin langil eum, qiiij prodesl la^iuio
quam ipsos, nl non sil suu.pniosa sopiiliiir.j. Ea illius' Sic lioiiio qul jojunal in peccatis suis, cl ilo-
enim, ut lestanlur s.incii polius esl ail aggravantl;» iu:n cadcm faciens, quid proficil Immiliando se?
peccala defuucli, quaui iu rcuiedia. Mclius Ciiiin Oraiioiicm illius quis cxaudiet?» llem Zacliarias,
esl ut vendaiiliir el dentiir pauperibus, qiiia cap. Ciim jojunaretis cl plangeretis
:
VII ; t in quinlo
Caelo tcgilur qui non liabet urnnm. cl septimo sepliiaginta annos.
po.r lios Nuiuiuid
(LucAN. I. vn sJib fincni.) jejuiiium jejnnasiis milii? » otc. Item Jonsc, oap. ni:
Facilis jaclura $epulcri. (Vinr.iL.) El credideriinl Niuivitac Doininum,
» in et pnedi-
Sepelit uaturu relictos. (Moecknas.)
caveruiit jejunium, ei vcsiiii siiiit saccis a majorc
Iiem U Regnm in fme forc.
usqiie ad iiiinorein, » olc.
CAPUT cxxxm.
Il:rc fiiilvia sancloruin pailitlonir.i el e.\sangi;ium
De jejunio.
tcndcniium ad patriain. Ul enim testatur Ilierony-
Jojunium polissima pars csi c faciei ciiiuis in Jc-
Riiis (in Vila sancli Pauli), Paiiius primus ero-
nisalem (Luc. ix). > Jejunio generali absiineiur .nb
inila seniper jejunavit, qiioiisqiie de cojlis sibi
omni peccato morlali; jejuuio specialj, de quo liir.
panis niittcreliir. Qui diiplicatus est, cum ad cui»
a cibo
.
cl
.
poiu. Hoc consecravii Doiniiiiis « ioju- n
'' * r
'Mciiirei Anioiiius.Cui
•
u
lUe
. •
;
v
Eia,
r
fraicr,
.
comedamus, ,
nans in deserto quadraginta diebus et qnadragiiua
diip!icaia csl nobis aniiona. El, qiiod iiicredilliile
noclibns {Matth. iv). > Quod pr*figiiraiur por jeju-
iiobis videliir, sauctus Hil.nion (ideiu iii Viin S. Ui-
nium Moysi (Exod. xxiv), eljojuniiim Eliu; {lU Rc(j.
larionis) qiiinquu caricis iii dic per <|uiiid(;ciin aii-
xix). De hoc ailPropbeia in persona Doiiiini : i llii-
iios conlcnlus fuit. Sed lunc senex et iiiibecillis
inili.abam iii jejuiiio aniinam incam {Psul. xxxiv). »
fnisio panis bordeacei rereclus est. Sancia iE^y-
Ei Domimis in Evangelio : « Hoc penus daenionii
piiaca (|iiadragiiila aiinis vixii de duobus panibiis,
iion potest ejici, nisi in oraiione 296 ^^ jejiinio
et radicibus. Il.cronyiniis (iii ep. aU Murcellum, qii;e
(MuYC. iii). » Et Aposlolus : « Exliibeamus nos siciil
incipil : Ambrosius) conienlus fuit vili oliisoulo,
Dei minislros, iii mulia paiieniia, in jejnniis, in
cbaritate iion
pane cribrario et aqua. Scd boc arctissimum jcjn-
ficla (/ Cor. vi). > Ei Doininus in
niuin pro ignavia ct corrupiioiie nosira aliingon;
Mattb.c. vi: «Cum auiem jejuiiaiis.noiilefieri sicut
non possumns. Sit ergo nobis jejuiiium arcluni ('e
Exlcrminanl cnim facies suas, ut
Iiypocrita; irisies.
paiie et aqua, iia etiam, ut rationabile sit obse-
oppareani bominibus jejiinantes. Tii auiem, ciim je-
jiinas, unge capul tiium, cl laciem luaui lava, ne
quium 'noslrum {Ilom. xn). Noiumiis enim exspn-
videaris bominibus jejiinans, sed ^ ''^'"'' ^""^ supervcsliri. Tria euim debonlur asino
Patri liio, > elc.
Esl auiem jejnnium avari delesiabile, pabulnm, ut susienielur ; virga, ne recalciirei ; onu.s,
ei esi jeju-
iiium medici indifferens, et csi jejnnium bypooriia', utulilis sitdomino. De]primo dicitur:< NeinOcarncm
el superbi exsecrabilc, de quo supra. Iloc jejunio suain ^dT*'^'^ habuit {Epfies. v). > A Deo eiiiin creaia
jojunavil Pbarisaius, qui ail csl, iion a diabolo, ul dicil ManichxMis. El Aposlo-
: < Jejuno bis in Sab-
bato, > elc. {Luc. xvni.) Et cst jejunium Cbrisliani, lus : t Carnis curam feccriiis , > ita inmen quod
in maceratione carnis, siccum et sobfiuin. Qiiod < non in desideriis {Rom. xni). > Dc secundo ait
quasi describens Hieronyiuus (in ©(i. ad Eiislocbiiiiu idem Aposiolds : < Castigo corpus mcum, et iu ser-
Decustodia virginiiaiis) , ait : Biduanis cl triduanis vitulcin rcdigo, clc > (/ Cor. ix.) De lcrlio iden»
prajfertur jojuniis
venter semper esiiriens et so- < Alier alieriub oiiera portate {Cal. vi)..> In piimo
brius. Joel autein ad boc jojunium ulile nos invi- iiivenitur naturse sustentatio, in seoundo grali:e ci
taiis, ait, cap. n : Convortiinini ad nie in loto cordo iogis iiichoaiio, iii lertio legis implctio ei Ci)nsiiiu-
«
veslro, in jejunio, et nciti ei planciu; ei
iiiaiio. In primo iiatura, in secundo disciplina, i;i
soindiie
corda vcslra, el non vcslimcnla veslra. > El Isaias, lcrlio oliarilas ad proximiim. Sed sobrietas Malio-
cap. Lvin : < Qiiare jejunavimus et noii «"eiicornm liodic superat sobrietatem Cbrisliano
aspexisli
nini. *'""'"'"•
Uiidc eoruin ""'•""'
principes c..i.,j:„..„ .... >»„..,
audiens
huiniliavimusaiiimas iiostras,et nescisii?» Uespo.;- ' Salariinus,
dii : < Ecce iii die jojnnii voslri invenilur vobiiil;is Cliristiaiios nsos csse tiibus fenulis, vel qualnor,
vcstr3,el omnos deliiiorcs voslros aii, lalcs iion esse lerra dignos.
rcpeiitis. l'>< c
ad liies ei conietiiioncs jejuuaiis, et percuiiiis pii- CAPLT CXXXIV.
gno impie. Nolile jejunare sicut usque ad haiic De suggillntione gasirimurgia!.
diem, ul aiidiatur in cxcclso clamor vesier. Sobrietaicm oinnino perimit gastrimargia. Pro-
Nun-
quid lale est jojunium quod elegi, pcr diem af- pier quam pestem, ut avcrialur a populo Dei oranb
Jliijere bominem, animani suam ? Nunquid conior- Propheta, aii ; < In camo ci freno, > rrtlnore ct
quere quasi circulum caput suum, et saccum ni.ijore consirictione ei rerrciiatioiie, « maxillas
et .iiierem sternero? Noiine boc est magis je- coriim conslringc, > parcius dando eis viclualia
juiiium,quod elogi? dis.solve colligaiiones inipiela- gulam,
I qui, > in abundaiitia,|propter < non approxi-
lis, solve fascicnJos deprimontes, dimitle eos qui niant ad te {Psal. xxri), > sed elongantur. Unde et
confracti sunl Hberos. ei omne on-is disruirpe,» eic.
Apostolus ad Romanos cap. xn : < Obsecro vo.»;»
llem Ecolesiaslious, cap; vxxiv Qui bnpiizatnra
: i fratros, per misericordiam Dei, ut exbibealis eor-
;
c^.JkC^-tL* 4 ^^q
529 VEUBUM AUBREYIATUM. 330
pora vestra hosliam vivcnlcm, sanclam, Deo pla- A Sunt (luihus tn solo vivctidi causa pn!a!o at.
ce.ntcm, raiionaijilc obsequium veslrum, ci noliie qui vivnnl ui comcdanl, nec comcdunl ut vivant. •
conformari Iiuic sasculo neqnara, sed rcforniamini CAPUT CXXXV.
in noviiaie sensus vesiri. > Et alihi : < Nescitis, Conlra gnlam el cbrietalem.
qnia corpora vcsira leniplum sunl SpiriUis sancii? 'Giilam cl ebriciaiem conjungiinns; quia, sicut
Toilens autem membrum Dei, faciam mcmbruni gula, iia el ebriclas ver.lieni dislendit, carncm ac-
mereiricis? (/ Cor. vi.) > Vicina enim Siini venter ccndii, libi.linem fovei ei nulrit. Unde Lol qucni
el genilalia. Ei ilem : < Qni Chrisli soni, carncni "0" vicii Sodoma, vicerunt vina, ni commiiteret
suam crucifixerunt cum viiiis el concupisceniiis, inceslum cum {Cen. xix). Noe, eiiam rcclori
filia
siigmala Domini Jesu portantes in corpore sno [Gal. arca; ci pradecio generaiionibus suis, cbrieias nu-
v,vi),> perabsiinenliani,et arma pconiienliuin. Scd davil feniora (Gen. i\). Habei aulem gula qiiaiuor
« el niorlis responsum 3ccoperunt(/iCor. i), )jiigiier sateliiles : Qiiid, quanlum, qnale, quando. Quid
moilis memoriam habentcs, vcl morlificaiioncm oonsislit ei ailcndiliir in genere ednlii; quanium,
carnis sibl conira viiia respondenlcm, juxta illud: in qu.'inlita'e; qiiale, in condimento cihi, vel salsa-
< Piopicr le mctliricamnr lola die, esliniali sninus menli vel eliam niililale; quando leniporig ma-
in
sicnl oves occislonis {Psul. .vlui). > Uiide David luriiaic ct freqiieniia. Unde : < Vaj terru; cuius rcx
psalino XXXII : i Confiiemini Doinino in cilhara, in piier o.-t et principes mane comedunl {Eccle. x). >
psaltcrio dcccin chordainin [isailitc illi; > hoc cst Exsiil ab oclava Marim bibil, el fruilur diis
Iruiis
in carnis mortincationc a qua incipiendum.
Primo itaqne doinandum cst jumenlnm el iiifre- (JuvEN. sat. \.)
iiandnm, nt composilo gradu vchai Spiritum san- His saiellilibus ad majorem irritatioiiem gnlae addi-
lur prctiuni, quia magis illa juvanl,
cium. Unde Gregorius: Ure igne iribulaiionis |»co- quae pluris
iiitcntioe, primo rcnes noslros, Dalilain comprimcn- eniniiiur. ScJ :
iVfc cupias mutlum cum gobio intilum
do, dehinc ure cor nosirum igne Spirilus sancli et sii libi
In lorulis.
tui amoris. Ob hoc ciiam Dominus discipnlis ail :
(Idem, sai. II.)
« Sinl luini)i vcstri [iraicincti > primo, < cl » post
Unde Poela
< hicernaeardentes in manibus veslris (Lwc. xii). >
Venere proiervi
Non nisi lunibis prycinclis Joannes, Jeremias, et
Lnsciriffuc scHeg, quibux est insicjms edendi
alii praedicavcrunt, < Nabnzardan >enim princepsco- Gloria, corruptasque dapes variasse decorum.
quorum, id esl vcnicr fercnloriim, primo desirnxil ()ui venlrcni invitant prclio, tradunlque palato
«
q
niuros JcTusalem {Jcrem. lii), > el omnia munimenla 299 Sidereas Junonis aves, et si qna loquendi
Gnara coloratis viridis defertur ab ]ndis.
animx Chrisiianx religionis.
Ei cum nnllo pra;diciorum irrilctur paierfamilias,
Primo igilur infrencs equum, ne sit libi < fallax
sa'pe lainen meiisai ejus adest quinius saiellcs, or-
ad sslutem [Psal. xxxii), > ne < equum, > et < as-
!um habens cx superbia ci viiiis cjus, scilicelam-
sccMSorcm 298 Dominus projiciat in mare {Exod.
Unde philosophus (Senec. cp. GO)
biiio. Tauri :
XV). > Qui servum delicaie
< aiiieni pavcrit, inve-
paucorum jngerum pascuis aluniur, nnica silva
iiiei cum conlumacem {Prov. xxix). > Poiius doma pluribus elephantis sufficit, honto vero pasciiur
corpus lunm, ui habeas servum obedienlem cum lerra et mari. Cur hoc? JNunquid (iicei nalura
illo, qui ait: < Casiigo corpiis meum, el in servitu-
modica dederii nobis corpora vel corpuscula) quia
lem redigo, ne aliis praedicans ipsc reprobus inve* vastorum aninialium edacilatera supcren.us? Mini-
niar {I Cur. ix). > Et cum Propheia oranle sic :
nie. Non enini fames vcnlris nobis magno constal,
< Confijje timore tuo carncs meas, ctc. {Psal. xvin).»
sed ambiiio.
Unde Hicron}'mus snper Marcum (in Commenl. in
licm philosophus (idcin, episl. 89) : Ad vos
c. .) : Andieas. id est virilis est, qui viriliier facit iranseo, qnorum profunda
^ et insaliabilis est gula
vim pcrdiiioni morlis suse, id esi corpori, quod sae-
Pernicies, et tempestas baralhrumque macelli,
pe pcr fomiiem esl causa moriis, nibi reficneinr. Quidquid qua:sierat ventri donarat avaro.
Yim facil dico, adeo ul : < responsum inorlis in sc (HoRAT. ep. 15, lib. I.)
liabeal (i/ Cor. i), > el * animam semper in mani- Hinc niaria scrutalur, hinc tcrram; alia hamis,
bus suis portci {Psal. cxviii). > Iiem. Exodi cap. a!ia laqueis, alia rclium variis gcneribus, cum nia-
xxxu ; < Sedii populus manducare ei biberc, ei gno labore proseqiiitur. Nnllis animalibus, nisi ex
surrexerunl Iiidere, » hoc esi idololalraro, qnia : fasiidio, pax est. Quanlulum cst quod ex islis cpu-
I feccriiiii viiulum in Oreb et adoraveruni sculpiile lis, qnx per loi comparatis manus, fesso volupta-
(Psal. cv). > Yide ergo quid facialoiium, el cibus libus ore libaiis ? quantulura ex ista fera pericu-
alienus, el supcrflnus : peperit iJoloiairiam, omnem losc capta dominns crudns ac nauseans gustat?
otiosilalem, cl omnem superbiam, el omnem snper- quantulum ex loi conchyliis tam longc advectis per
sliiionem. Unde Dominus : < Caveie ne graventur istum stomachiim incxplcbilem labiiur? Dico vos
corda vesira crapula et cbrieiate {Luc. xxi); > ne infelices esse, qnod non inlelligilis, majorem vos
eiiis liis similes : < Quorum Deus venier est {Phd. famem habere quain vcntrem.
iii); > et illis : ,llem Hicronymus (Ad Furiam De viduilate ser-
. PATHOL, CCV. 11
5:i rETRI CANTORIS 35i
vanda) : QiiiJnm iinpingiiati ei dilaluli de pnirimo- A V^tici crgo ex sanclurum nuctorilaiibus abslinen*
iHO Crucifixi , dapil^iis H vino ventrein conrunduni liam el sobrietatem coilaciancas ci nutrices esse
et disiendiini, venlris olTicio dissuetum, conversuni contiiicntioe, j^ulnin vero luxurise.Venlcreniin inero
iiisaccnm marcidos cil)os et pulridos ingerunl et
; a>siuans dc facili labiturin libidineni.Cavc libi.ne
egcrunl, stomncliumquc lestiiantcm potione sedani, prosternaris in convivio intcr epulas cum filiabus
cl relevant, ut Saul aquas bibens singulis noclibus Job {Job i). Gregorius (lib. ii Moral. cap. 9) : In
inebrieiatus, vide in iib. I Regum.cap.xxvi. Quibus, in.ijoris fratrisconvivio JobSatan obruit, non
filios
(|uia nec frugalitas, nec castiias inesi, sed patiuntur qiiod illi vcnlri vacabani, seJ inmcn quia inier
damna, servoruni murmura el dissensiones eorum, conviviainleiitio mentisbona miniis fervel ei minus
qiii iion ex quanio, sed quantum consumant el de- providet. Samson inler epubs Philisthaeos proslra-
vorenl attcndunl. Quod si Apostolus, o filia, < ca-
vil(Judtc. xvi). Nabiichodonosor abuiens epuiis.et
stigal curpus suum , et ia serviluteni redigii, ne vasisDomiiii audivii hanc vocem terribilcm : Mo'
;iliis proDdicans ipse rcprobus eflicerelur (/ Cor.
ne, tecliel,pliarcs (Dan. v), qnain secula esldesirii-
ix); I quomoJo lu juvencuia adhuc in fcrvore ju-
clio domus cjus. Molophcrne ebiicialeniniia sopiio,
vcnluiis posita, dapibus elvino plena, dc castitate
^ Judith ubscidii cnput (Judilh xxiii). Ebrietas l0tm-
eris secura ? Quod si Vesiivius ardens, si Olympus nem sui, et Dci immcmorem facii, iiinnilamonslra
ignivouius, si iEthna vaporibus plena caloribus ar- parit, consilia delegil, non compuiitur supcr con-
dct; quanto niagis juvcniles medullx vino et dapi-
tritionc. Undc Saul aquas bibcns singulis noclibtis
bus pleax et inflninmalx? Unde poeta :
inebriatus, ut primo Reguin, cni). xxvi. Quia quid
Vina parant animos faciunlgue caloribus aptos. non ebrietasdesignal?
Citra fugil mutlo diluilurque mero.
inguinis ei capitis qua tit distaniia nescit*
lunc veniunt ri$us, tunc pauper cornua snniit,
(JuvEN. sai. 6.)
Tunc dolor et curw, rugaque frunlis abit :
Cum Venus in vinis, ignis in igue fuit, Diabolus giila primos parentcs lentavil : i Quacun-
(OviD. iib. I De Arte amandi.) qnc die comedcrilis, erilis sicul dii {Cen. iii). >
Ileffi Dcuteronoinii cap. xxxii : < Incrnssatus cst Deinde Dominum Jcsum t Dic uiiapides isti panes :
dilectus, ei rccaicilravil: incrassalus, impinguatiis, fianl {Mailh. iv). > Gula, concupiscentia carnis el
dilnlatusdereliqiiii Deum faciorcm suum, et leces- lii)ido, sunt viiia adjiincia. Summopere igilur ca-
sit n Deo saiutai i
300 ^^^> ^^ oblitus esl Domini venda cst gnla propier adjuncla, niaxime propier
«'reaioris sui. » Iiein in eodem (cap. viii) : c Cum libidinem, quia viiium insilum nobis cl naturale
comedcris el saturalus fueris, cave diligenier ne q vidclar esse. Unde Hieronyinus (8) : Avaiitia cal-
obliviscaris Doinini. i Iiem Jeremias cap. v: i Sa- caiur a philosnphis, ei cuni inarsupio deponitur.
luravi cos, et niarchati sunt.in donio mereiricis Maledicam iinguam, indictum silentium cmendat,
luxuriabanlur. Equi amalores in /cminas, ci emis- cullus corporisel habiliis vestium u.nius horxspa-
enrii facti sunl : unusquisque ad uxorem proximi tio commutantur; omnia alia peccata foris sunt, ct
sui liinniebat. > llcm O^ec cap. xiii: i Juxia pa- qiiod foris cst facile abjiciiur. Sola libido 301
ccua £ua ndimpleli suni, et saturati, el elevave- insiia a Deo ob liberorum crcaiionem si fines suos
rnnlcorsuum, et obliti suni niei > < vacca; pingues cgrcssu fuerii, redundat in viiiuin, ctquadam legc
£ainaii3e(;4mos iv). > nalur;e in coitum geslit erumpere.
Priino igilur premit corpus, hinc fremil miindus, Ite:n Josue, cap. xi : < Equos corum subnerva-
leiiide insidiatur diabolus. EJiciut.t eiiam hominem vit, I elc. Gastrimargi suni similcs Esau ,
qui
de doino hajc trin.Primo, liligiosaiixor (Prou. xxi; < vendidil primogcnila sua propler Icniiciilniu
xix), id esi carnis lcniatio; hincrumns, peccaliim riifam , et ainisit benedictionem palcriiam {Gen.
igjioraiitia; ; deindcstillicid;um,nliena eiqnxcunque xxv). )
siiggesiio extrinseca. Primo autem leniai hominem
CAPUT CXXXYI.
< concnpisceniia carnis, De simplici fornicatione.
Iiinc conoupiscenlia oculo-
rum (/ Jonn. n), > landem « superbia vita; (ibid.).
£x gulositatc nascuntur fornicatio simplex, adul-
>
llem Hieroiiymus ad Furiam tcriiim, incestiis, ei igiiominiosa libido, vel lurpi-
: Magnce el sollicit»
virtutis est superare quod iiata sis tiido Sodomoruin. Simpiex fornicatio esl coitus
in carne, vivere
in carne et non secunduni carnem , sed supra car-
illiciius soluti ciim soluta , tcI econirario. Quod
iicm tecumpiignare quoiidie.animamque tuam inun- criiiien maxime dctestandum, quia ut ait Aposlo-
dain ei impollutam quasicentum oculis Argi custo- lus : < Fornicatores et adiilieros judicabit Deus
dire (OviD. iH J/^/am,), inclusumqiie hoslem {Ueb. xai.) Neque fornicalores neque adulteri intra-
supe-
fare. Etiampoeia moresinformans, aii: bunl in regnum Dci {Eph. \).i Iloc Tilio , hoino
digniiniem suam ei imaginem Dei amiltit , adco ut
Sine Cerere el Dacclio friget Venus. toius absorbeatur , terraquc eniciatur el de ratio-
(TEaE«T. in Ettnucho.)
nali muletur in replile ei jiimcntum. De hnjusmodi
Ei abundantia paiiis causa fuit peccati SodomO" Joel aii : < Puliuerunl ut jumcnta in stercore suo
r;iM {Kzech. xvi). {Joel. i).> < Qni eniin fornicattir ia corpns suum
(8) Habciur in Regula titulo de absiineniia philosophorum desumptuin, cx ep. ad Furiara.
,
533 VERMJM ABBP.EVIATt.Vf. 33*
peccal (I Cor. vi).» Appoiiius fornicalionis anxietas A ">«s. Desccndam ei vidcbo', ulrum clamorcm, (\»\
esl, salielas pcenileiuia. Undcqui abscidil sibi riii- vcnil ad me, opcre implcveranl. » alossa. Noviias
giinni ne fornicareiur , ail. Absil ui lanii einaiii laiitx et inaudilx tiirpilii(lii:is, quasi adiiiiralioneni
iiiide pocnilcam. Ilanc sicut in opcre, ila cl ii» vo- el dubitiitioiicm parit in audicnie. Unde Dominus
liinlarc {Joniiiius eaiii proliibel : » Qui videril mii- quasi adinirans, el dtibitans snper tanlo scelere,
ad contnpiscendain cam, jam mceclialiis est
liercin iiitroducitiir sic loqiiens : t Dcsccndam ct viilcbo
iucorde suo {Maith. \).t Uiide Daniel prophela iitrum,» etc. Incredibile enim milii videtur lioiiiines
(cop. x) vidil virum sncciiiclum lumbos zona au- tanliim tbigiliiim pcrpelnssc. Giegorius (lib. xix
rca. t Joannes vidil virum succincium maniillas Mor, c. 44). rcccalum esi in voce ,
quando esl iii
lamina aurea {Apoc. i), » qiiasi, i ure renes mcos aciione ciiiii tenui noia.
cl cor meum {Psat. xxv).i Ob linc maxime fugienda In clamorc cst, quaiido csl in liberlaie ciim nia-
Csl fornicalio, quia viscosa esc, cl quod,cum c;cic- nifcsia scclcris pairaiionc. Dc tauium duobus ergo
ris vitiis possumus liictari , de ca aiiiein dicilur :
poccatis taiiiiiiam ii!a\i.iiis ct paribns, bomicidio
I ugile fornicalloncin (/ Cor. vi).» scilicet ct vilio sodoinilico, logiliir clairior asccn-
I
disse ad Dominum ('c lerra. Dominus con*
Lrgitiir
CAPUT CXXXVII. ^ qucri, ideo scilicel , qnoJ i masculum el feminam
De adullerio. crcavit ad niuliiplicaiidos boiniiies {Cmoi. i) ; » lio-
Adullcrium qnod.lam csi simplex , scilicel so- micidic auiein ct sodoiniix' Iios deslruunl et pcri-
iuii cuni coiijugala vel econirario ; qnoddam du- munt ui bostcs, et prajcipui advcrsarii Dei el gene-
plex cl majiis, scilicel conjngali, cuin conjtigasa ,
ris liiimani, qiiasi : Tu liomincs crcasti, ut miilli-
vcl econverso. AdiilJcrium lioniicidio videiiiresse piicareniiir , iios veio dabimus operam, ut opus
parcrinien. UnJc Doiuinus adiillera;n, in lege, sinc liium minnatiir cl desiruatur. Iiem, cum Doniinus
remedio praicepit lapidari {Deul. svii, xxv). Juxla poenam pro aliis peccaiis infligendam diffcrat ,
pro
' enimquantilaleuipeccaioruiniex slali:i: quaniilaie.n lioc paticniiam cl bonitatein sibi innalam videlur
pfcnarunu Uiidcmaxime limeiidum est, no Ecclcsia exuisse, non exspectans sodomiias ad poeuilenliam,
criet, cum lispc iiisliinia a Domino non obscrvci. sed eos magis punicns temporaliter ignc coc!ilus
llem Augusliniis Adulieri sccundum lociiin niisso {Gen. xix), coiisunimalurus tandcm pocnain
(9) :
lenent apud infeios, primuin iiicesitiGsi, ei nc- ilioriim per ignem gcbeiin.T. Ilcni, Douiinus virum
ganies Deum. Adulierium lanien crcdo majus esse plasmavil de limo lerrce in agro Dam.isccno, for-
'"al"''"s mulicrcm de cosia ejus in paiadiso. Ui.de
crimco 302 q»am incestum commissum iu quario C
genere consang^Jimtalis ne crederelquis eos fore androgynos prajocoupans
Delicias viJucc lantum aspernatur adullcr.
formalionem niulieris, ait : < Masciilum 303 eife-
niinnm rroavii eos {Gen. i), » quasi : Non cril con-
Iiem Salomon : « Adultcrorum filii non prospcra- sonium viri nd virum, vcl inulicris ad mulicrein.
buntur(Sap. ni).» ItemParabolarumcnp. vit. < Veni, sed laiiliim viri ad mulicrem, cl cconlrario. Unde
iiiebricmur , el fniamur cupitis amplexibus, » clc.
Ecclesia bomini androgyno, id cst babenti inslru.-
liem; in LcgeulaS. Marcelii(lO) legilur qiiod miiiicr
incntum ulriusquc sexiis, apium sciticel ad agcii-
qujcdam , qiiia nobilis , spravit virum , ei adluesit dum elpaliendum, instrumcnto,quo mngis calescit,
carni alieri. moriua tandem esi. Soiemniter et ciim qiiove mngis cst iii(irmus, permiliii uti.
pompa 9d lumiilum deducta, bonorilice sepulia, cl Si magis caiescil, ul vir, permiitunt eumducere ;
ipso dic a serpentc ignivoino esl eflbssa qui vas- si vero magis moHescat, ei mulicr pcrmiitiinl
, ci
culo, scilicet niembro, qiiod viro absi'j!it , incubipt iiubcre. Si autdm in illo ijislrumenlodereceril,iiun-
cl corrosil ; sicque ci diabolus absljlil sepulcrum quam coiiccderci.ur ei usus reliqui ijisirumeiiti, scd
ct humanitails obsequiiim , indigne ferens qiiod pcrpctno coiuitiebil, prnpter vesiigia aliernilaiis vf-
corpiis ejus in tcrra quiescerot, co quod vas viri, l) lij sodomiiici, Deo deleslatur. Iiom ad Ho-
quod a
quod sibi i in sanctiricalionem observasse (/ Ihei. manos, cnp. i Proplcr quod tradidit illos Dcus iii
i :
iv) » debult, absiiilissct. dcsideria cordis eorum, in immunditiam, nt contu-'
nicliis afliciant corpora sua in semelipsis, inpassio-
CAPUT CXXXVIIL
nes ignominice. Nam feminse eoruro immuiaverunt
De vitio sodomilico.
naluralem usiim, in eum usum, qui est contra na-
Yitium Sodomorum fiiit labundantia panis et luram. Similiter ei inasculi, relicto naiuraii usu
superbia vitae, el superfluitas vini (Ezech. xvi). » femiiiif, exarserunl in dcsideriissuis, invicem ms-
Hoc vilinm redargucns Dominus, Genes. cap. xix, sculi in 'masculos turpitudinem operantes, tradili in
ail I Homines autem Sodomitx pessimi erant , ct
: rcprobumsef)Sum,ni facianlea(|uxnonconvcniunt.>
peccatores coram Domino nimis.» !tem cap. xvm : llcm cpist. Judaj (vers. 7) : i Sodoma, et Gomorrha
t Clamor Sodomorum, et Gomorrbeorum muliipli-
ei finilimocciviiaios, quia exrornicaia; suiit, elabit»-
catus est, et peccaiiim eorum aggravaium esl ni- runt poslcarnem aiieram, » niasculi cum masculis
(9) Videantiir serm. 244, 245, et 247
(10) Piirisicnsisepiscop. ordine IX, per Fortunalum, apud Surium die 1 Novembris.
PETIU CANTORIS 336
lurpiiuiliacm ageiiles, mulieres cum mulic»ibus. Viri A culpre, rcdarguens.ailin MaUhaco.cap. xviii : « SerVe
cnim ei uxoris csi una caro: < faciassunlexcinplum nequam, omne dcLiium diniibi libi, quoiiiam rogasii
ignis xlcrni poennm suslincnlcs {Gen. ii), i in pr:c- me : Noniie oporluil el le miscieri conservi lui, si-
senli. Iiem Lcvit. cap. xviii : t Non conimis»eberis cut eiegn lui miscrlus sum? Ei iralus dominusejus,
cum mosculo coiiii feinineo, quia alwininaiio, » ct iradidil eum lorioribus, quousqiie redJerel univer-
ignominia et iiicfT,>bileest.Coilum ciiammasculicum sum debiuim, ciiam usquc ad uliimum quadranlcm. t
masculo pari pocna punil, ut coiium liomiiiis cum llieronymus, Augusiiiius cl Ambrosius (11) : Tanla
bruio, sciliccl morlo. Unde Levit. cap. xx : < Qui Cbl pcslis iiigraliludinis, quod si nondiiniscrimuscx
dormierit cum masculocoi!u femineo, ulerque ope- corde, qiiod in nos dclinquilur, ei boc omno quod
rauis esl ncfas, morie morianlur. > Sod nunc quo- por poonilcniiam [M, miscricordiaml dimissumeral,
modo abierunl baec in desucuulinein, iit qua; gra- a nobis cxlgilur cl rcvocaiur; eii;im secundum le-
viter punil Dominus, iniacia rclinquai Ecclcsia ; cl gcs manumissus ci liber pro ingraliludine revoca-
qure Isviier punit, ipsa gravissime punial? Timen- batur in serviluiem. Aibcnienses (Valer. Max. lib.
dum nc boccxavariiia proccdat, illud vero cx re- v, cap. 3) eiiam nequissima babuerunl ingenia, ct
frigcrio cbarilatis omiliat. lli deslruclores lioir.ini» lamcn lequissima jura, quia ingratos, ut alios cri-
similes sunt Oiian, qui cffudil semcn in tcrram, ci p niinosos punienlia. Graiissimi lencmur esse Deo,
nolcns suscitare semen frairi, pcrcussus esi a Do- qui;i creavii nos, et maxime quia recreavii, quia :
inioo [Gen. xxxviii). Ili, ul Isaias ait (cap. i), snnt i Quid relribuam Dominopro omnibus quai rciri-
quasi Sodoma, ci Gomorrlia, id esi muli a landeDci biiii mihi ? Calicem salutaris accipiam {Psal. cxv).»
ei asperi ciiormiiale pcccaiorum. Itcm 1 cpisi. ad Sola digna reiribuiio est mortem morie rccompen-
Tim. i.llcm ad Coloss. iii : « Moriificaiecrgomcm- sari : « scd nondum rcsiiiimus usque ad sanguincm
bra vestra qnai sniit supcr terram. » eic. llein Jo- (llebr. xii). » Si igitur de condigno, lain gralus le-
6uc, c:ip. VI : < Malcdicius >ir, qui susciiaveril el neris esse Deo, ut moricm niorie recompenscs;
a'diGcaveril Jericbo, in primogcnilo suo fundamcnia quam iiigralus es ci, si peccando, eum ad iram pro-
illiusjaciat, el in novissimo libcrorum ponalporlas vocas! i Nabal vir stuUus (/ Reg. xxv) » pro ingra-
cjus. » Muliomagis malcdicius esl susciiaiis pccca- litudiiie iiitcrfuctus esla Domino. David enimegcnii
luni Sodomorum, perdens sic priiiiogenilum el no- cl algenti cum commililonibus suis exsulibus in
vissimum lilioriim, fidem scilicci cum buiwilitaie, soliiudine, arccnlique sxpe lupos ab ovibus cjus.
cliampio cnormiiaie. lOi in deiesiaiionem biijus ncgavil benediclionemens in tonsura ovium, insu-
criminis Deusoffensusesiierrajilli.convcrlcnsPen- per el ei conviiia ei contumelias inlulit, diceiis :
tjpoliiu in mare Morluum, ui non vivat piscis ineo,
C « Qujs cst David, et quisesl filius Isai ? Ilodie incre-
ncc enaiet navis in qua fuerit bomo, In qua lcrra vorunt servi super lorrain, qui fugerunl dominos
sunt arbores ferentcs poina, qujc ad lacium evanc- suos (ibiJ.). » Quam gratus aulem fueril David be-
scunt.emiuenliapnlvercin ci favi!lain(.S'ap.x).!£liani ncAolissuis palet ex il Reg, (cap. xvi). Qui eiiam
pro solo respeclu ad Sodomam, uxor Loth tonvcrsa ScBiei sibi exprobranli, malcdicenii el irnproperanii
cst in lcrram ei siaiuam salis [Gen. xix), quasi dicc- reiaisit omr.ein injuriam et cum Siba ei MipbibO'
ret Doniinus : Nolo nl bujus criminis aliqna i-it me- seib divisiiliaeiediiatem paiernam; qui etiam liliii;n
inoria, aliquisrespeclus.ali^piod 304^ci»lin'""n P^o lieizcllai jam sems,qui eum bcnigne susccperal in
enoriiiitato iilius. niijusmodi homines spastici ener- 305 advcrsiiaic cum urgereiur inopia, sublimavii
vaii sunl fominai rcservalae a Pbnraonc ad delicias (// Rctj. xix). Ezecliias, quia Domino gralias non
buas, qui sc masculos convcriunt in fcminas, abu- cgit super incredibili vicioria babila de Sennacbe-
tenics coitu fominino, lli sunt imitaiores Sardana- rib, a;groiavit usque ad morlem ;
qiii poeniiens sa-
pali, qui \ir corrupiior fuitomni mulierc. Jeremias iiaiiisesi a Doniino {IV lieg. xx). Cum landom
cliam in lineTlircnorum, supcr omncm planclum el gralias agons, prorupil in hoc Canticura, dicciis :
dolorem urbis ruiii;r; ci capiivitalis, adjioit planctum ^ t Egodixi : In dimidio dierum mcorum vadain ad
el gemilum supcr viiio sodomiiico liabilum, diccns: porias inferi, » ctc. (/«««. xxxviii.)
< Adolesccniibus iinpudicc abusi sunt, et pueii in liem Domiiius in Evangelio Luc«, cap. xvii, de
ligno corruoruni {Tlnen. vi). » Hi non tanlum mnli, deocm lcprosis mundalis,ail : « Nonne dcceni inun-
sed ciiam csci oflitiunlur pcicnssi aorasia paipaiiios daii sunl, cl novcin ubi snni? Non esi invenius qui
ad osLium Lolb in meridie {Ccn. xix), ul vidonios redirei, ei darel gloriam Doo, » ci agendo graiias
non videanl. Itemlsaias, cap. lxvi : i Qui sanciili- super collata sanitaic, « nisi bic alicnigcna. » Do-
cabanlur, et mundos sc putabant iii horiis post ja- mesiici auicin et cognati solent esse inaxime in-
iiuain vel pust ostium inirinsccus, elc. » Uom Joel graii. Iiem in Dcuieionomio Dominus volens nos
111 : «Posueruni puerum, » cic. Iiem ; Ubi virnubit (.55^ graios, eliam inimitis pro modico bencfioio,
ju fominam, armcntur lcgcs, cxseraniur jura. aitcap. xxiii : « Non abominaberis Idumaeum.quia
fraicr tuus est; iiec iEgyptium, quia advena fuisti
CAPLT CXXXIX.
i" lerra cjus ei pavit t^. Qui naii fucrint ex eis
in
De iwjrauindine.
geueralione, intrabunt Ecclesiam Dei.» Iiem,
Dominus ingraiiiudincm ceu pessimam faciem icriia
(11) Loca vide in Notis.
,
337 VERBUM ADBREVIATUM. S38
II Regnm, cap. ix, aU Davia ad Miphiboselb : « Ne ^ convenieniiam cum homine fn corpore, sicuL ex
limeas quia faciens faciara in le misericordiam propter anatomia et divisione ejus palet : insuper ei in spi-
Jonathan patrem luum, ct resiiluam libi omnes riiu, spiritu hominis rationalis quasi suffocaio, et
agros Saul palris lui, et tu comedes panes in mensa in spiritum bruti per iramundiiiam couverso. Unde
mea semper. > Item Yalerius Maxinms (lib. v, c. 3): ct filius prodigus pavii porcos inregione longinqua,
Popilius Lxnas a Cicerone, pro eo peroranle in cansa pastus de siliquis porcorum {Luc. xv). Propter Iioc
capitalis criminis, liberatus esl : quem posteaa se- Dominus etiam super omne edulium, sub figura ta-
naiu ei Anlonio proscripium persecuius esl, capui- men, proiiibuii carnem siiiilam {Levii. i).
que amputavit (quod 'pro capiie ejus peroraverai) >)o(abilitcr eiiam uoiatuium qiiod nullum ani:nal
ferens illud ad senatuo, quasi optima spolia. In- ila recessil a Deo ei a slaiu naiurali, sicui homo
felix, sceleratissimus et ingratissimus umnium ho- transiens ad alieram carnem, vel naiurali ulens
minum, qui a paire proprio homicidium inchoans coitu sine cerlo ei siauito lenipore, superQuus iu
pairem pairiae occidil. Invalidce auiem ad hoc mon- vesie, cibo, ei aliis ncccssariis. De iiac imagiue
strum sujjillandum siint liilerae. Tam miserabilcm muliiplici dicitur in psalino : < Ycrumiamen imngi-
eniin Ciceronis casura non esl qui digiie fl«ai, quia •nem corum ad nihiluin rediges {Psal. lxxii).) Hie-
Jam alterCiceronon exslal. Popilius neuiiiiem odii,
jj
ronymus ei'am liauc muliiplicem facieui culpcn.
nisi quis plurimum debcl. Periculosiim esl ergo quasi sub epilogo coniprehenJcns, aii in epist. 18
inullabeneficia in aliquemconrjrre, quiacuin turpc {ad Marceltam). Nunc ira pcrsoiiam lennis nobis
estnon reddere, viili non esse, cui reddai. Ilem inducii;nunc cura superflua, in annos plurimos du-
Seneca (epist. 19) Lcve : jes amicuiu facit, grave ratura praecogital, ncc recordamur Evangelii diceii-
iuimicum. lis: I Siulie, hacnocie aufereul aniaiam tuam a lc:
CAPUT CXL. qiiae auiem parasii, ciijiis eruiii ?» {Luc. xii.) Ycsies
Eyilogus fticierutn culp(V. non ad usiis taiUum, sed ad delicias conijuiruiuur,
Cum multiplex sil facies culpx eunlis in gehen- uijicunque cooipeiuliuin est, volocior pcs, citus ser-
uam, generaliter quot vilia induimus, lotfacics, mo, auiis atlcniior. Si damnum (uisa;pe fiori solet
Tullus, ei imagiiies bruiorum aniinalium nobis su- in relainiliari)fiieril niiiiliatuin, vultus mcerorc de-
perinducimus. Unde Dominusin Isaia.cop. L:tYeiii, nummuni, amisso obolo con- primiiur : Ixlamiir ad
et non erai vir ; vocavi, et non crat qui audirei.
Uade, ouni in uno honiine animaiium i iristainur.
Et in eodem « Torcular calcavi solus, et de gcnti-
: lain diversa sil facies, Propheta Doininum depreca-
Lus non eral virmecuin {Isai, lxiii) > quia i sin- tur sic, diceiis i Domine, in civilate lua imagi-
; :
gulariter suni donec transeam {l'sal. csl).> Hiero- C nem eorum dissipa {Psa!. lxxii). » Ciim eniin aJ
nymus (ep. 18, ad Marcellum, incip. Ambrosius) : imaginem ct siiniliiudinem Dei conditi simus, ex
Vir nec homo esl, qni per crudelitatem imagincm viijo nnslro personas nobis plurimas superinduci-
Iconis sumit.,Unde Aposioliis : «Doininus cripuiime nuis. El quomodo in iheatralibus scenis, unus atqne
de ore leonis (// Tim. iv).» Et: • Ite, diciie vulpi illi idem nunc Ilcrculem robusium oslendit,
hisirio,
(Lwc. xui),» llerodi.proplcr dolosiiaiem.Libidinosis nuncmoilis in Yenerem frangilur, luinc tremulus iii
dicitur : < Ejui insanientes iii feminas {Jer. v). » Cybelcin, ita nos (qui, si de mundo noii essemus,
Yolupluosis et immuiiilis :<iNoIite spargerc margari- odiixmur a muiido), tol habcmus pcisonarum simi-
las anle porcos {Manli. vii). » Detracloribus ei ma- liludiiies qiiol pcccaia.
ledicis : « Nolite Sanctiim 30S ^«^' ^^^^ canibus 307 CAPUT CXLL
{ibid). » Superbis : < Y'oIucres cocli, qui ponuiifos De pcenilenlia.
siiuni in coeluin {Psal. lxxii). t Curiusis el avaris : Ad sugillanda vitia commcndandns^iuc virtutcs
iPices maris, qui peramhuianl seniiias maris (PsuL p!era<jue in seininariuin piccdicaiioiiis, d-j horUilis
vui), » Rapacibus : < Scio quoniain inlrabuni in saciae Scriplur.e coiiegimu?, et cxccrpsimus : jdiira
vos post disccssionem meam lupi rapaces, nou par- ^ el niajnra de auctoriialibus ejusdcm ad prajdicia
cenies gregi {Aci. \x).i Malignis ei venenosis;< Ge iiidusirioe lcctoris diligenlls rclinqucntcs, vel in cake
nimina viperarum {Luc. ui). » Et gcneraliier quo- dispulaiioiiis nosiru: dc pocniteniia adjun^^ciues (su-
cunque vel qriibuscunque viliis irrelitis dicilur : pra, cap. 9), qux destruciiva esl viliorum ci con-
< Noliie licri sicut equtis et nmlus, quibus non esl slructiva, ct inclioativa viriutum : puta, ui quic cst
intellectus (P«a/. xxxi); > quia, i Dominusde coelo secuuda labula post naufragium, et conlra omnia
prospexit super filioshominum {Psal. xni), > etc. pcccaia ei venena diaboll rcmcdium el aniidotum
Et : < Honio, cum in honore essct non inteliexil (HiER. cp. 8, quae est ad Dcmctriadem de Virgim-
{Psal. Lviii). » Et item : < PutrueruiU jumenla in tate servauda, <•. 5). \h hac, uipoie saluberrima,
siercore siio {Joet. i).t Et Isaias : « Onus jumcnio- Joanncs BapiisiaPraecursor Domiui.iYox claraanlis
Tum austri, velvisio quadrupcdum in deserto {ha. in dcscrlo, » prx-dicationcm suam inchoavit, diccns
XXX).» Cum autem tot animalium vuitus indLsmus, Malth.'^i c.ip. i(i : * Pucnitentiam sgite, opprojiin-
diabolus aulcm iribiis animalibus, sicut vasis et quavit enim regnum cceioram, » quasi ; In proximo
organis suis iisus est, serpcnte, porco el hoinine, aperiaiur janua, quia Christus venit. Et item {ibid)-.
Quus I''£itiir inirassc Porcus autem mullam habct • Progonios vipcrarum , «luis domcnstravit vobis
;
339 PETRI CANTOIUS 5i0
fugere n venliira ira? faclte dignos iniclus pocnt- A operis csi ei qiii nihil vel parum pcccavit, sicut ei
tenlix. I Salvator cliatn, poslqiiam ji^junnveral iii qiii inaliim vel pliis pcccavit.
deserto, et teniatus fuorai a diabulo, cccpit prcdi- CAPUT CXLII.
care et diccre apud Mntih^um, cap. iv : { Poeiiiicn- Qitanta debeat esse conlrUlo.
tiam 2gile,appropinqiiavii ciiim regnum co.>loruin. > Quanta auieni debealesse contiiiioet amarilndo
Petrus etiani Juda:is criicilixorihiis Domiiii vcuien- cordis pro pcccaio osicndit Augustinus super cap.
tibus ad eum, et quxreniibiis.quomodu sjlvi fierciil, Xf prima: CpisioUe ad Gorinthios : < Quod si nostnc-
•lil : « roeniieniiam agilo, ei baplizelur unusquis- tipsosdijudicaremiis i tribunai nostrx meniis ascen-
que veslruui {Act* ii). » deutes, ralione pro judiccprxsidente.ct cogitalione
Ad pojnilenii.e sufricieniiam, porfeciionem el in- aconsaiile, et coiiscientia lcstiticMnle, limore lan-
lcgrilaiem, quaiuor sunl necessaria, scilioel gratiai quam carnifice nos Inrqucnle, ul quijam, quasi pcr
inTusio, cordis coiiiriiio, orisconfcssio, operisdigna lacrymas animx, dolor et sanguis prolliieict pocni-
salisfactio. Tria siiie priino insuflicieiilia siiril. Iiiii- lcnti.x* sevcritaie, < nnn ntiqiie jndicaremur, > id
liliiei- eiiiin conlcriinur, conflteimir, saii.sraciniiis, est, damnaremnr a Domino. Dum aniein Itic judio.t-
el laborc poeiix ainigimiir, sine iiiftisiunc gratii;, miir, leinporalibiis pociiis a Ootnino corripimur, nt
sine lido opcraiiie pcr dilcciionem. Credas ij,'itnr, B „„„ cum hoc mundo damnemur. Advocalnm aniem
spercs, el diligas, ui uiiliicr conteraris, conlitearis, iii hoc judiciopflenitcnli:v, vol in fuluro, lcgimnsso-
opereris. Iluncqiiaternarium oslendil ei docci Pro- him Dcnm in Caniioo Ezechire. Isaiie cap. xxxviii,
pheta quaiuor verbnlis psaiini illius poenilenlialis qiiasi dicerct poenilcns : < Doiniue, vim patior, »
{Ptal. t) : < Miscrere inci, Dcus, » per graii* infii- pressus consuetudine peccandi , limcns nc liinor,
sionem ; < Dclc iniquitaiem meam, > por cordis cariiifcx ei Hctor, mc indiic)! iii despcralionpin :
contrilioneni ; « Ampiius lava me, » per pcccaii coit- quod ne fiat < Uosponde pro me, » fragililalcm
fessionem, i amplius » qirjin pelerc sciain, vci suf- nicam juvando, pcccala ignosccndo ,
qiiia, < qiiid
ficiam. Vcl < amplius, > ut nullum vcsiigiuin pcc- dicam, autquid rcspondebo libl cuin ipsc fcceriin?»
cati in me reinaneat, qiio de facili recidivuin pali- IIoc quidt^.in dicam : « Rccogiiabo omnes annos mcos
niur iii peccaium. Yel < nmplius,» qiioad augmenUim iu amariludine aninia^ mcu!, » ct pconiteiili;c mex.
graiiip, non adcausam,vcl quoadordinein poenitcn- Ilem Joanncs Baptisla, .Mallli;ci cap. iii : < Qni posl
tialis satisfaciionis. l]nd<^ dicitur : < Munda me, » ine venturus est, ipse bapii/abil vos in Spiritii
pcr operis saiisfactioncm. sancio, » suavitale baptismi, et fracio pacto ejtis.
Ilic ciiam quaiernarius insinuatur in Cantico < Uaplizabit vos in igne, » id cst iii poena poenitcn-
oivioris iii hoc vcibo, < Keveriero, » quater rcpeiito: ^ liali, et intcriore, el extcriorc, excruciante vos ad
( Ueveriere, rcveriere Sunamitis, icvei tere, lever- inodum ignis. Itcin psal, xlvii : < Ibi, » Iioc est in
lere, ut inlueaiiiur le (Cant. \\\). » Posl condi- pocnilentia, < dolores, nt parlurientis, > quia non
gnain enim pa^iiilenliae salisfaciioncni etsi prius nisi < in spiriiu vehenienti contercl navcs Tharsis.
lunc maxime, o Sponsa, < Ucx concupiscit decorem Pariurientis, > id est, parerc conanlis, cujus dolor
luum (Psa/. XLtv),>qiiia iunc<tula pulchra es aii.i a non slaiiin fniilur. Non ait, parientis, qusc cum pa-
mca {Cant. iv),»eic. In psalmo ciiain hic idom qiia- rit, a dolore cripiiur. (jiiantus atitcm fruclns dolo-
tcmarius exprimilur, ubi diciiur : < Psallitc 30S rom 309 p^riurientis, seqnalnr, adverte ul pocni-
Dco nostro, psaliite ;
psiilliio Kegi nosiro, psallilc leas. < Mtilicr enim, ciiin paril, tristiiiam ha1>et
sapicnter (Pifl/. xlvi). i Quod advcrbitiin uliiniopo- cum auiem peperit liliiim, jam non meminit pres*
sitiini, sicut et vcrbum, quatcr cuin co ropclonduni snrue propior gaudium.qiiia natnsc-si honio iii miin*
cst; qiiasi : < Psallite » per graii.x infusioncm , cl dutn {Joaii. i), » hoc csi in cocluin. Iicm : < Eiintcs
ila < sapienlcr, t sicquc conlcrimini < snpiontor, » ib:Mit el flcbanl niiiionics seinina siia, venieiites
post coiiriieinini < sapieiiicr, > dciii(!osatisr:iciie de aiitem venient cum exsitiiatioiie portantcs rnanipu-
commissis f sapienler. » Et notandmn quod qiia- [) los snos(Psrt/, cxxv). t Ei iieoi :< Bcali qui lupenl,
Uruplex esi lavacrum hominis a pcccato. Prinitiin quoiiiam ipsi coiisolabunlur {Malili. v). »Et itein :
csl bapiismi ab originali peccato, in pueris; secun- < .\ liiiiorc tuo, Domine, concepimus et peperimus
dum, fidei etiam ab actuali in adullis : < Fide mnn- spirituinsaliilis {hai. xxvij, » cl poenitcnlix.
dans corda eqrum (Act. xv). » Tcrtiiim cflusionis Iiem Glossa : Quanla debeat Cf^sc conlrilio cordis
(»angulnis per martyitutn,quod paucorumcsi; nnde: pro peccalo, animadverie in quatuor, qu» gessil
< Qui laveruiit stolassuas in saiiguine Agni (Apoc. Doniiniis in suscitalione Lazari : < Turbavit semei-
x\u). » Qtiartum, post p;icluin baplisini fracium, ipsum, iiilremuil spiritu, lacryinatus csi, ct clama-
poenitentiai quoiiescunque ilcraia;,qua; oinninm esi. vil : L:izare, veni foras {Joan. \i). » Si h.xc cgil Do-
Unde Isaias : < Lavamiiu, mundi csioie , aurorlc ininus pro qualriduano suscilando, quaiilo ni:(gis
maliim cogiiationum veslrarum {Isai. i). » Dcbotit libi lacryniandum, clamandiini, qtii lapide ooiisue-
aniem fructus poeniicniise digiii esse, quod erit, si tudinis prcmeris, qiii non lanlum pcr qnaliior dles,
poena injuncia responderil culpai. UndeCrcgoriiis : imo pcr niuhoruin .-innorum cnrricula, ffiidiis coni'
« Facite dignos frnctus pcei.ilcniice (hoin. iJO in pulruisii in slercoro liio? Ergo, ul de aby.sso \ilio-
S^vav.g.) » Non cnini pociiitcnii.-e vtl frucUis boni riiin susciiciis, iiirba (cipsuin per dolorem, inrreme
:
541 VERBUM ABBREMATIJM. 3i2
per geliennse Itorrorem, lacrymare per pietaiem, A cata, t lcciuni, jconscientiacmeae. t Lacryniismcis.f
« Miserere animx luse placens Deo (Eccli. xxx) : > inlcrioribus vel exterioribus, < slraium meum, >
clama per conressionem, oratiOQem etsanciam ope- cuni Arsenio, < rig:«bo:> qiiia, < peccatnm meum
raiionem, dicendo animx tu£ : < Lazarc, » vel conlra,» vel coram, < mecst semper {Psal. l). > Item
libi L.izaro, < veni foras, de abysso vitiorum.
i (itulo psalmi ci : < Oralio pauperis cum anxiarctur
Item, ul in te exciteiur conlrilio, audi Hierony- in conspectu Domini. > liem Eremiia pro lapsu in
mum Heliodorum {De laude vUcb $olUaria)
ad : liibricum carnis. ail : < Doleo usque admortem, ei
Qiiid facis frater, in sseculo, qui major es mundo? nisi scandaluiu tiincrem , nomenque monacborum
Ecce tuba canit < Surgile mortui > quia jam ju- : ; vilipendi facercn), omnibus publice peccaium hoc
dex < crapulatus a vino {Psal. lxxvii), » jndicalu- confiierer (12). > Iiem Doui. c. iv: <Cum qu^esieris
rus orbem in nubibus coeli, ad judicium proccdit. Dcuin invcnies enni, sl lamcn tolo corde quxsieris,.
Jam < gladius bis aculiis, > quxquc obslanlia dc- cl tola iribulatione aniinoc tuac. >
metcns, ex ore ejus exit. Surge; quousque pigri- CAPLT CXLIIL
laris? circumda libi valluni, cinge le fossn, pra:- Dc con[ess7oiie oris.
Post confcssiononi coi dis, seqniiur dc confessione-
para
I —
(e ad judicium
"" * Salvatoris,» quia
~ T < qua bora
• — r»
"
non putas, Filiiis bominis veniet {Luc. xii; Apoc. oris.Eslcnimiriplexcoiifessio:icordis,> uiailDavid:
i; Matih. xxw). > L't eliain conlcr.iris, dicas cum < Dixi confilnbor, ei lu reuiisisti {Psal. xxw), » oris,
Circunidoderunt nie gemiiiis moriis, cl opcris.Confessioaiiiem oris, alia estad fidem, a!i.>
rropbcla: <
dolorcs inferi circumdcderuiU mc {Psal. xvii). > Nec ad poeiiiteniiaiu. Item coiiftssio ad fidem iriplexcsl
immerito. < Quis eiiim durare poterit cutn ardori- cordis, de crcdondis,< Cnrdccredilur ad jiisiiliam; »
bus sempiiernis {Isai. xxmii). > Ergo : < Dominc, oris, < Ore coiifcssio fit ad salutcm. > El, < Qiii ino
ne in furore iuo, > id esi igne gebcnnx, < arguas confessus fiicrii coram bominibus, coidiicbor ct cgo
me ; neqire in ira iiia, > el igne piirgalorio, < coiri- cum coram P.ilrc n\cn(Luc. xii). » ILecsunl « cyni-
pias nie {Psal. xxxvii); > sed < miscrcre nici. > Uic bala bene sotiauiia (Psul. ci.), » quorum neuirum
ure, bic seca, ut veraciier cum Propbcia dicere sine reliqiio rcsoiiat in casu ct nccessitate. Undeet
qiieam : < Contnrbata suni omnia ossa mea, ci anima Iiiijiisniodi confcssio dicitur, qiiasi siinul fassio, et
niea lurbata est valde. Turbutiis esl u fiirorcoculus magis propric prolossio. Profossio auiem esl singu-
Unde Rugicbam a gemiiu cordis mci lare studiiiin, vel ollicium, in qiio quis merilo suo
ir.eus. > : <
{ibid,). > llein Jerem. (cap. iv) : < Vcnirera mcuin et alioruiii jiuiicio excellit. Est eiiam confessio ope-
Venlrem ad fidem qnia, < Probalio dileciionis cxhibitio
dolco, ) pro spiriiualibiis neqiiitiis : < iticuiii q '"'S :
doleo, » pro carnalibus desideriis; < Scnsus mei tur- est o(»eris. M.ijorem cliuriialem nemo babet ul ani-»
me. Non lacebo, quoniam vocem niam siiam poiiat quis pro amicis suis (B. Greg.
baii sunl in tiikc
audivit nnima mca, clamorem pra^lii; contiilio su- I:oni. 30 iii Evang. Joan. xv). » Ab bac solaanliqni-
pec contritionem vocala est, et vastala est omiiis liis coiifessoros denoininabaniur aliqui. Non eiiim
tcrra. > Idem, cap. vi, < Luctiimunigcnili fac libi coiifossor aniiquiius et in priniiiiva Ecclcsia dice-
planctum amarum, quia repeiite veniet diabolusTU- balur aliquis, iiisi marlyr, vel Iractus ct paralusad
stator super nos, > nisi nobis praccavcrimiis. Idcm, cxpciimonium gladii cl marlyrii. Undc Urbaniis so-
c.ip. VII. < Tonde capillum tiium, ct projicc, el sume litus qiiicsccrc iiilcr sepulora marlyrum, bis faclus
iiidirecium (scilicct pro spiritualibus et a;ternis bo- esl confcssor, duclus ad expcrimenlum gladii pro
nis) planctiim quia projecit Dominus el roliquit go- confossionc iioniinis Clirisli, sod pateilum esl ei.
neralionem vcslram in ira furoris sui. > Idcm, cap. Nitiic auicm tlilaiatiim esi boc nonicn confossor us»
ad coiifossioncii) pociiilcnlioe, iil dicUur confcs-
Viii, IX : < Dolor meiis supcr dolorcm, in mc cor mcum qiie
maerens, supcrcoiiiritione filisspopuli iuei,contrittis sor quilibci \crc poenitens. Esl auteiii oonfessio ail
sinn et conirislatiis, siupor obiinuii me. Quis igitiir poenilentiam Iriplox : Cordis, qucc Doo fil; oris, qua".
dabit c^piti meo aquam, et oiuilismeis funlem lacry- ^ vicario Clirisli imperaiilis : < lic, oslenilite vos
saccfdotibiis (Luc. xvii); » ei operis. Conf.ssio au-
marum, ci plorabo die ac nocte iiiterfecios lili.-c
lcm oris ad pcciiiieiiliam iriplici cx causa indicia
populi mei.> liem 310 J^b '^•''P- ^'» ^" • * Liinarn
appendercnlur peocala mca, quibus iram mcrui, et cl iiilroduoia csi in Ecclesiam : nl superbo 31i
ct cervicoso incuiiatur, huniililis, cl vcrc-
calamilasquam paiior in slittcra. Qua^i arcua maris priiis
lijcc gravior appareref. IJiide ei vcrba mea dolore cuiidia, el crube^oeiilia.
sunt plen.>, qiiia sagilix Domini in mesttnl, quarum Graviter cnim sumitur cdulium, qiiod necossjirio
iiidignaiio ebibit spiriiuin nieiim, ci lerrores Do- soqui habet anlidolum per iiicrepalionetn ot corre-
miiii militanl contra nie. Liide ei nocies laboriosas plioucin confcssoris, uo rccidivum patiatur pccca-
dormicro, dico Quaiido con- tum etiam, quia ipsa oris confessio, maxima
enumeravi inibi. Si : i lor;
pars salisfaclionis. Lndc sicut aucioritas
surgam ? < El rursiim oxspcctnbo \espcrani, ci re- est ( ,
plebor doloribiis usque ad icnebras. » Iicm : < La- habet : Quaiito pluribus sacerdolibus conrilcl.oris
vabo per siiigulas iioctcs, » boc ^«.l, per singiila pec- sub spc veni.o, tanio celeriorera conscqucris abso-
12) Vita cstapuj Siiiium, dic 19 Juiii.
:
343 PETRI CANT0R13 544
lutionem cuIpT) lum eliampropicr pcccali,ei leprse A cxxxiv). » Ei rursum : t liilroite porias ejus, » id
cogiiiiioiiem. Sxpe enim quis anic conressionem est sanctsc Ecclesise, i In confesslone airia cjus >
criininale peccalum pulabai veiiiale, el crimcn ma- primo; deinde, t id hymnis confitemini illi {Psat.
jiis, minus; de quo crrore curaiur a confessore xcix). » Quoniaro, sicut t torques in naribus suis
per doctrinam. Unde in figura hujusmodi cogniiio- {Prov. xi); » ila « laus Dei in ore peccatoris {Eccli,
nis ei dislinciionis Iepr?rum, Moyses suspecios de xv). » Iiem Judicum : t Quis prxcedet nos ad prx-
lepra recludebai per sepiem dies, et iiem per alios lium {Judic. i), » contra inundum, conlra diabo-^
septem, nisi prius, vel mundus, vel vere leprosus lum, conlra corpus proprium? t Judas, » id est
decimum quarlum vero
:)pparerel {LeiU. xiii). Posl confessio : qui exemplum dedit primo inlrandi
diem eum inventum sanum, communioni homiiium mare rubrum, desertum, patiendi adversa, ut in-
nssociavil, leprosum exira caslra ejecii. Si Moyses traret terram proraissionis, quam primo inlravit.
lantam curam ei diligentiam adhibuit figurx, sa^pe IIxc est enim confessio qux pcenitentem monel
ct iterum inspiciendo macula iiireclum, si lcprosus quseque adversa patienter tolerare, ut mereatur
csset, quanto major adhibcnda osset verilaii a ingredi terram viveniium, rcgiumque nomen sor-
sacerdoiibus Evangelii? Uiinam el lanla ! Ad oris tiri, et intcr reges ascribi: t Vos genus eleclum,
etiam confessionem, nec non et cordis exprimen- " regale sacerdoiium (/ Peir. ii). Juda, te laudabunt
dam, tuiidimus peclora, a simili mulieris lundenlis fraircs lui {Ccn. xlix). »
ollam ci exculieniis muscas, sxpeqiie el i;erum CAPUT CXLIV.
inspicicntis, si aliqua in fundo rcinanseril; i(a et De confessore.
cor (qilod esl recepiacHlum malorum cogii3iionum, Ui aulcm conflteamur , nccessarins est nobis
iii quo omnia peccaia concipiiininr, pneler igno- confessor, qui circa poenitcntcs. ila debei gererc
raiitiam) excuiiendum est, lundendum et perscru- officium patris el malris, ul pungat ci ungat. Ver-
laiidum , ut nec vesiigium peccali iii co roma-' bcra patris, el ubcra mairis habeat, oleumque et
neat vinum Samaritani, quo curel vulnera sauciati {Lhc.
Quomodo cliam ore sit conJiiendum, Psalmisla x), non ob aliud insiilutus in Ecclesia, nisi, ut me-
aperit, ubi ail : t Confitebor Doniiao nimis in ore dicus, curet spgrolos; qui ad se acccdcnti, ut con-
iiico {PsaU cviii). Domino > Ei item : % Conrilebor niealur, dicat : Fili, non mihi scd Deo scito te con*
s«cundum cSecundum
jusiitiam ejus(P«a/.
» vii). » fiieri; me lamen in leslem tuse confessionis vocans,
scilicci quod ipse est jusius , imo f sccundum » peccaia lua facis inea, quje, et lecum portare, me-
quod ipse esi juslilia; noji tanlum < secundum » que pro eis satisfacere, et, ut jam tccta, el velut
(^
qnod ipse esi purus, sed < sccundum » quod ipsa propria celare promitlo.
cst purilas. Excoiiu te, scilicet, ut nulla circum- Sit ergo confessor prudens el discreius, mitis, a^n
.siamia pocca.i laieai, nulla palliatione colorelur suavis, dulcis et benignus, niisericors ct affabilis. ^ '
l^eccalnm, sed sicul faclum cst manifcslclur con- Quandoqiie ciiam, ut paier, mordacem habeal in-
fi^^sori. crcpaiionem, nt iile, qui iiolenti resliluere ablata,
De confessionc operis lia diceiur. Uxc auiem quam ob rein nec ci salisfactionem injunxit. Qui
(liplex confcSbio dicelur in hac summula verbo- curo super aliare Domini obiiilil , ait sacerdos
riim : i In cxiiu Israel (!e /Egypto, domus Jacob Absil me capi esca lua posita iii muscipnla; cum-
dc populo bailiaro {Psal. cxiii); » per cordis con- que sequens, cum spulo projccit post eum nuiii-
fcsjiOnem. i Facia esl Jnda?a sanciificaiio ejus, » mum, iiiqiiiens i Pecimia tua tecum sil in pcrdi-
:
per oris confessionem ; deindc, < Israol poiesias lioncm {Act. viii). » Qui, sicul Cain vagus ei pio-
ijus, » per confessionem operis. Peracia enim fugus (G>«. iv), sic irreverenter ot profugus reccdil
poenilentia homo potestaiem suam ex magna paric a facie Dumini. Qui confusus cl conipunctus in
consecuius esi. Tunc enim primo potens esi sui. craslinu rcdiit ad eum cum alDucniia lacryinarum,
Prinia eiiim confeesio inchoat
, secunda provehii, promiiteiis sc salisfaclurum dcpeccato ad jiidicium
icitia consummat. Ilaec ctiam triplex confessio no- ejus.Nec superbiant confcssores , quasi pruilaii.
latur in illo breviloquio : t Notus in Judaia Deus, Sunt enim cophini Ecclesise stercorarii, non dico
magnum nomen ejus ct facius esi in pace stcrcora, vel sua,*vel aliorum in se poriantcs (si-
in Israel :
stercoribus suis [Joel.
» Prima sedemus cum
Ma- cul jiiineiila putresceiiiia in
locus ejus {Psal. lxxv).
npnpa, quae nidifical in slcrcoribus suis), sed
ria ad osculum pedum Domini, quaj lacrymis riga- i], et
nnxil ungiiento cophini, siia ct aliornm pcccata i exlra casiia »
vit pcdcs cjns, et capillis tcrsil, et
Ecclesiae pnrlanlcs {llebr. xiii), » quasi expor-
ln iinguento compassionis, el operibus
i
{Luc. vii): Et
laiiies, nonporlanlcs; digni sicreplcri fragmcniis,
inlscricordia: 'nngae pedes ejus in lcrra, cnpillisque
qnx snper.tbiindavernnt bis {Joan. vi), qui cnmc-
icrgas, id csi superflua abjiciendo pauperibus ero-
cum Domino, ne percant. De talibus eliam
ges, si vcic poeiiilerc desiJeras. Secunda, surginius deriiit
siamus ad ait David Diveriii ah oneribus dorsum cjus,
tuin ca aJ osculum manuum. Terlia ,
r f
inanus rjus in cophino scrvierunl {Psal. lxxx). »
llem David Praecinile
oscuhim 312 capitis. : t
»primo Ihijus judicia mulla sunt cl magna, el diffieilia,
Domiiio,ei iii confessione ejus (Psa/. cxlvi) :
pysi, i psalHie noroiiii ejus, quoniam sviavc (P/iaf. quia circa poricnhim 313 '^» salutem anireae, ti-
;
515 VERBUM ABBREVIATUM. 34G
nese Dommi Sabaoili, verluntur, qui ne minus di- A Alii eliain usque aJ omnein circumstanliam pec-
screie judicet, non iiabeai nimiam mullitudinem catuiu suum conflieniur, 314 "t inde magis bu-
conliienlium. Sibi auiem confessos SiEpe visiiet, miles confes.<:ori appareani. Hxc aulem coiifcssiu
ct secreto alioqualur, inquirens de slaiu eorum, et noxia et vana ex eo esl quod non humiles sumus,
si egerint poenileniiara sine recidivo. Sapiehs Uu- tales tamen videri appeiimus; sppeiere auiem de
lem confessor trla seniper et sufficicntia ad pceni- bumilitate laudem, bumilitalis non esl virius, sed
tcnliam, maxime sapienli conliienti injungil, scili- subversio. Yerus bumilis, vilis vult rcpulari, non
cet, ut pro posse suo caveat et vilet omnem occa- bumilis prxdicari. Gnudet contemptu sui, hoc solo
sionem peCcali el raaxime in bis, qu:e de facUi
, sane superbil quod laudes contemnit. Quid pervcr-
animura ad consensum irabuni. Secundum ut , sius, quidve indignius, ut buinililalis cuslos con-
fugiat dilationem confitendi. Teriiiim, negligeniiam fessio, superbise mililet, el indc vclis videri melior,
balisfaciendi. Frcquenier etiain confitenduni est unde videris delcrior? Mirabile jaclaniiae genus, ut
exeniplo iilius sanclissimi ai)batis de Longo-Ponle non possis piilari saitctns, si non appareas scele-
cui diclum csl, ob exaciissimam ei frcquenlissi- raliis. Ai lalis confcssio speciem babens bumililatis,
mam confessionem qiiam facicbai Quid sibi vult. non viriuiem; non solum veiiiam non mereiur, sed
:
mi abba, quod ita frequentcr conliteniini ? Cui ille : B pi provocal iram
Adeo videtur mibi singulis diebiis me prius non Opoi let eiiam conressionem csse simplicem. Unde
luisse confessum, el qnia aliquid de obliiis revoco, David : i Ne decllnes cor meum in verba maliiiae,
purius ciiam et sincerins In aliquo confiieor, et ad cxciisaiulas exciisailoncs in peccatls ( Psal,
saepe in majori biiniiliialc qiiain prius. cxl). I Nercrnndas ciilpam in alium, nisl participem
Quaiilus auicm sil effoclus coiifessionis, patei, sccloris, ei lunc eiiam tc potius accuses quam il-
quia per eam c iccia siinl pccoaia {Psul. xxxi) > in lum : dc illo doleas, non excuses te pcr consuetu-
judicio, eiiam in pincscnti mlraciilose, sicnl legitur dinem, pcr nobiliialcm generis, per naiuram, pcr
de daemoiiiaco exprobranii cuidain pcccala sua socioiaiem , conslellaiionem vel fatum. Hoc est
qui erubesceiis stailm oiicurrii ad coufosslonem, enim refundcre culpam in Crealorcra, ejusque bo-
ilemque redeunii doemoniaciis ait Scio qiiid ege- :
niiaii dciraliere, eamque altcnuare et diminuere.
ris Pcccaia lua quidein sub lingua inea babeo,
: Sii eiiam fidclls confessio, ul conlilearis sub spe
sed ea publicare non v:ileo. Qiiidain ciliiin in mnrl, venia;, de iiululgenlia pcnilus non dillidens, scd
cum periclilarolur navis, coratn omnlbus publice confidens, ne tuo le ore, nou lain juslibccs, quara
confessi sunl; liberaii nutem a lempcstaie, nullam condemnes. Judas Iradilor Domliii ei Cain fratricida
peccaii confessi mcmoriam babucre. ^ Alier iHquli
deterius confessi sunl el diflisi suiit. :
liem, quanta ei qtialis debeal esse confessio, Job c Poccavi iradens sangiiiiicm iustuni ( ilatih.
cap. vii ostendens, ait : < INon parcain ori meo, lo-
xxvii). »
quar in Iribulatione spiritus mei, confabulabor cum Altcr ail : t Major csl iniquilas mea, quam ut
amariiudine anim.ie mea?. i Ul aiitcm vcra slt con-
veniam merear {Gen. iv). » Tota ulriusque tonfes-
fessio, necesse esi, ut sil bumilis, siirplex, pura ct Tu vcro babeas funiculum bur.c
sio infidelis fuil.
(idells. f Sunt qtii gloriantnr cnm malofocerint et
Iripllcem confesbionis qui < ciio non rumpilur
,
exsullaiil in rebus pessimls {Prov. m), » qui peccala
ilinere trium diorum vadas et
(Eccle. iv), » ul i
sua etiam t praedicanl, velut Sodoma {Isa. ui), »
Doniino Dco luo in soliludine {Exod. v).»
sacrifices
qni religiose vcstili et religionem professi, S3cpe
CAPUT CXLV.
impudenlissime jaciant mala sua prailerila quae
;
De saiisfactione pro peccaic, et perseveraniiay et
verbi gralla aliquando vel fortiier gladialorlo vel qualilate ejus.
arguie lilteralorio gessere confllciu, scu aliud quid In oonlerendo, confiiendo et saiisfaciendo, ne-
secuiidum mnndi vanitalein favorabile, sccundum ccssaria csl frequenlia ei pcrseveranlia. Unde Au-
verb animop salutem nocivum, pernioiosum et dam- j) «rusiiniis (lib. De vera ei falsa pir-nit. qui falso ci
nosuin. Sxcularis adbuc animi indiclum esi lioc, et ascribllur, c. 8) : Pcenilcniia est quajdam dolenlis
bumilis babitus, qui gesialur a lalibus, non suncia^ vindlcta, puniens in se semper quod dolet admi-
noviiaiiscsi meriium, sed priscae velusialis oporcti- sissc.
lum. Veterem bominera non exuunt, sed novo se Ei itcm (Id. ibid., c. 19) : Continue dolendum est
patlianl; commi.Ksa non diluunt, sed sc ipsos non de peccato, quod dcclaral ipsa diciionis virlus. Poe-
humililcr confilendo illudunt. i Deus autcm nou niieniia enim est poenam lcnerc, ut seinper puniat,
irridclur {Gal, vi). » Pudet auiem reminisci quo- in se ulciscendo, qnod commisit pcccando. llle
rumdam lanlam proierviam,ut non pudeateosoum pcenam lenet, qui semper vindical, quod commi-
exsullaiionc lugenda jactare, quod et post susce- sisse dolct. Poeniientla igitur est vindicla semper
ptura saiiclum babilum cailide qucnipiam siipplan- puniens in se quod commislsse dolet.
t;iverint et circumvenerinl in negolio fralrem, aut Qirid reslal nobis nisi dolere in viia? Ubl cnira
quod lallonera pro convlllo ve! malcdiclo, id cst dolor finilur, dcficll et poeuiieniia. 315 Si vero
< mal.im pro malo, aut maledictum pro malodicio » poeniicnlia fiuitur, quid relinquilur de venia ? Taic
audaclcr < rcddidcrinl (I Pctr. iii). » diu gaudcal ct spercl Ae giaiia, qnandiu suslcn-
)
Ji7 PETRI CANTORIS 348
laiiir a poenilciilia. Dicii Dorainus : « Vade, jam A esi fossorio, igne el ferro vcl venlilabro, pr.xciitue
ainplins noii peccure {Joan. viii). i Non ilixii : Non qiianium ud vonaivi gloriam. Area ergo animse prius
pccces, sed nec peccandi volunlas iit lc orialnr. iriiurnnda esl nagctlis, posl pnrgandascopa, deinde
Quod quoinodo scrvabilur nisi dolur in poenileiili:i mund.inda fossorio, dcinde, ne palea, velaliqnodpec-
coiitiniie cuslodialur? Jiinc scinper dolcai, el de cali vesiigium rcmaneal, dcpuranda est316 v<i"~
dulore gaudcat; et non sil saiis. qiiod dolcal, sed lilabrn anie advcntum jndicis, < cujus vcntilabrum
cx (ide dolol ci non semper se doltiisse dolcal. in manu cjiis {Matih. iii). » llis qtiasi quatuor vir-
Iieni in psalino : < Ego aulcm in flagella pnratus gis, cx quibiis cst flagellum pcenilenlix , Jcrcmias
suin , cl dolor niens in conspecta nieo semper, ctc. qnaliior verba reddit : < Ecce consiitui te siiper
(Pjrt/. xxxvii). » Si non qnotidie confilemur, salleni rogna.utevelias,» prima virga, t deslruas > secunda,
iii iiiscicnlo pcccnla cuUccia scnicl in dic ad nnv < dispcrdns > icriin, < dissipes i quarla, et ila < xdi-
nrriam in amaiiiudine cordis revocemiis. (n lioc flccs ct plaiilcs [Jercm. i). > Diio posuit lanium
iriplici fiiniculo ncccssaria esl qnaedam snncta verba ad salulcm rcslitiicndam, plantandam el con-
violcntia, (jnain sibi inferat poenitcns nc rccidivet. nrmaiidam, quatuor ad ipsain acquirendAin, qnia
Undo : < Hcgniim coclorum vim paiiiur, ct \ioloiiti Iioc (liflicilius. Oportel etiam poeniieniinm esse
rapinnt illud {Mittitt. xi). > Scd mollis aiiiini ct '^ f"<"Ciuosam. Und»«, : < Genlmina viperaium, qnis
effeminali cst indicmm non posse nspera pcciiilc:uia3 docuit vos fugere a venlura ira? Faciie frnctns
subire propicr saluiem aiiinue. Si anleni :
dignos pocnitcnlix {Luc. iii), » ul scilicet qnalitaii
Vl corpiis redimos fcrrnm vulieris cl igtics. ct (|uantiiati culp.x rospoiidcatqualiias et qnaniilas
(OviD. De rcmcdio umoris, iib. i.) poe.iaj. Iicin ad Ronianos cap. vi : i Sicut exbibiiistis
iil lc ipsum cl aniinam sorves, iionne expcrfiiscoris? mciiibra vcslra scivire immunditiie ei iniquilali ad
coiilra multo magis dcbcs cxpergisci, qnin ini(|nii.<iem, ita niinc cxiiibete membra vcstra scr-
IIoc opus, liic tabor est. (Yirgil.) viie jiibiiliic in sanctiricalioncm. > Augnstiiius {De
De bac sancia violeniin sibi infcrcnda lcgitnr in verbis aposlotis scrm. 17, c. 5, 6) : Tantum non
psalino IX : < Periil mcmoria coit.:n cuni sonitii. >
dico spatio tempoi is, sed snpplemenio pura; confes-
Augiistinus : Noii vcnilad sunimain pnccni mcnlis, sionis (l frnclnosjc salisfaciionis, plus tamen do-
iiibi quiinagnosirepiiu, et lotis viribiis collcctis pn- lieinr jnsiiiiyR qnam peccalo, < sed bumanum dico
gnavcrit cnn) viiiis. Ilinc sanctus nieroiiyiiins ait :
jiropicr iniiriniiaicm carnis vestra; {liotn. vi). > Ilem
Sulve funiculum coiisneludinis ci inviscali pcccaii, Augusiinns : Pliis debct amari nunc jusliiia mise-
qno ligaius es. Si non poles solverc, rnmpc; qnod ricnrdia), qnam tuiic iniiiuitas , quas amala cst, ut
si ncc rumpere, intide. Ei iiein : Ejice qux lacerant C p,.,) j,;siiiia lolcrei cl dolores, ct conlcmnat omnia,
cor tuum, qujc si aliicr non possunl avelli, eiiam otiain mortom. Si antcm plus nmari non potest nunc
ipsnm cor cum cis aveliendum cst. Iliiic ille mar- jusiilia , qnam innc amala cst iniqititas , saltcm
lyr (13), quem non vicernnt cum enm
lormcnta, tanluin ameliir nunc, qnanlum iniqnitas lunc.
cocpisset niollire feinina, lingnam propriam momor- Anilirosins (ad illud c. vi nd Rom. : Sicul enim
dil, cl sangninolenlam in os merclricis cxspiiil, ut cxtiibuislis membra vcslra): llumane dixilsicH/, ctnoii
voIu;ilaiem dolore leinperarcl. Iliiic S. Bcncdiclus magis, qnod dcbuisset ciiccrc, sed non dixit, ne tunc
(Gntc, lib. II Dialog. cap. t2) piojccil sc iii vcprcs rides (inasi aspera ct iinponabilis fngerel^r. Ul crgo
ot jpinas sciilicns prinios inolns libidinis, ul calores frnctnos.Tiu agas poenitcniiain, arripc labores ejns,
<ju», dolore corporis, compcsccrct. Ilinc Ercmiia iit cnin Prnplicta contritns cl adliclus dicas : < Do-
&c iii niivinm projecit. Alius pcr gesiiis ci inodnin niiiK^, vidc liiiniiliiatcm moam, in coniercndoelcon-
cdcndi se sliillnm simuiavil (14), nt vcr;ini insa- nicndo , ct laborcin incuin , > in satisfaciendo, < el
niam snperbi;e per falsas insanias effngcrct. Sic et diniiiic universadclicia mea (Psal. xxiv). > El item :
David. Itcin psalm. lwvi : < Renuit con^olari anima I proptcr verba labiornni luorum ego cusiodivi vias
uiea, memor fuiDeict delcctatussum, eiexsurrexi, _ duras [Psal. xvi). > « Confice etiam libi (nt <omni
"'
et
*-''—•"' --
defecitspiritus iiicus -
*-;-: •-:•• ••
: Aniicipavcrnnt vigiliasocnli tcnipore vestimenia ina sint candida [Eccli. ix] >
mei , lurbalus suiii et non snm locnius. > Ecce lixi\iuni, quo abluaiitur ex aqiia lacrymarnin pue-
quanta ci quam coniinua angusiia pocnitcniis, de iiitcntix ct ignc Spiritus sancli cxcitanlc iii te fu-
qaa eiiam sequitur : < Et mcditatns sum noclc muni bonorum operum et lacrymas, ct cinerc mor-
cum corde nieo, ci exerciiabar. > Eccc freqneniia tificalione carnis,quia cinis et ciliciuai arma sunt
laboris pceniientialis. t Ei scopebam spirilum poenitcniije. Maximc enim in cibo et veste consislit
meum, > scopa poenitentix mundabam vel scabe- labor pQcnilentix ct abstinentix. Undc locusiae et
bam, scobes ct sor.lcs ejiciendo, per poenilentiam cilicium suntJoannis Bapiistse (lianA. iii) : saccus,
purgabam , vel fodiebam spirilum mcum fossorio ct panis cribrarius llieronymi , (unica et vepres
poeiiiienti3e,quod figiiiir iii altiim, ut cjiciantiir no- Benedicii. sudarium et lacrymx Arsenii , matuli et
civa, quia ct ingcniinin qui volct sercre agrum, qiiinqne caricx Eulalii, nudilas, radices et berb»
liberet cum prins fruiicibus. peccatricis iCgypliacoc, columna et verines Simco-
Ubi aiiiem peccata sunt inolila el inviscata, opus iiis.Davidciiani, cumsibiannnnliaiumcssclpeccalum
(13) De quo llier. in Vila S. Pauli primi ercmitx.
(14) S. Simeon Salus, dc qiio Korn. Mariyrol. dic 1 JuUi.
,
m YEHnUM ABBREMATIJM. 350
suuni, descendit de solio, sedens in cincre ci ciiicio, A clieic idoia Laban sub flmo, peccalu sub stercori-
non judicans, vel aliquod opns ngiuni cxercens bus pcciiilenlia; {Cen. x\x\). Einon lantnm peccata,
dunec audiret Domino per Nailiiin a : < Transiniit a sed ciiam ciini Jacob omiiia pbylactcria idolonim
leDominns peccutnm tuum (// Iteg. xvi). » Poslca rraclorum snb Iberebiiilo confodias {Cen. xxxv) ;
laraen a fiiio suo proplcr reliqnias pcccali non dico boc cst oirincm circumslantiam eloccasionem pec-
culpie, sed poenoc, pnnilus est , cl persecuiionein cali, per mcnioriam crucis Dominicnc, tc ipsnm
p^ssus, eliam a quodam (scil. Seniei), sibi imprope- maclando sepelias ; nec occasiuncnla aliqua rcci-
ranic(// fleg. xv«). Timeas ergo tibi.ei adconsilinm diviim pniiaris. Propier hoc eli.im abscondas ct
llieroiiymi (In cp. ad Rusiicum. Quod ignota) dor- scpelias iKgypiinm snb sabulo cum Moysc. Vituluni
mias iii sacco, ut pracieriias deliciasans'.ciiiate viice ciiam coiiflalilcm in minulissimnm piilvcrein redi-
cumpcnses. Ninivit^e ad prxdicalionem Joiiio (cap. iii) gas {ExoU. ii), nc memoria cjus refrioeiur. Nihil
scJerunl in cinereet cilicio, a maximo usqnead mi- eti;im de anathemaie Jcricho(./o$. vii), sicni infelix
niniuin. Sed ncc differas pa-nilcniiam. 317 Sici;i Achaii toILis, sed totnm roncremcs, concinercs,
enim leslatur Anguslinus (I. Devera et fnlsa pwnit. 318 ^^ l^"^*^ secnrus dicas : < U.}misis[i, Domine,
el se.rin. 57 el dS De leuipore, ci Ir. o'J in Joaii.), pcccala plcbis ina^, » s^ic poenilcmis : < operiiisti
Expcctans poenilerc nsquc ad diem mortis, raro vcre B omnia peccala eornm, et pi'ojocisii poslicrgnmom-
poenitet. Tunc eiiim poiiuspcccata eum dimiitnnt, iiii peccala mea (Psn/. xxxxiv). »
qnam ipse peccaia. Exeniplo ciiimi I.ilronis, poeni- H;i;caulem cauicla poenilcnliajconiilcm baboifor-
lentia si esl vcra , iion est sora. Agc crgo poeiiilcii- liunlinem adjiinciain, de qna supra (cap. ir.).
liam, dum vivis, condignam cl fni(ltios;im , qnod Uiule eiiain diciinr : < (^ni ediicit vinclos iii forlim-
erit, si tolins iilccebrosa; volnptaiis Ij!;iiKli/i!enia dinc {Psal. Lxvii), » tum ediicenlis, lum cdiicli vcl
contempseris . si te vcliementius pcr pa-;ii:eiuiam cilnrcndi ;
qnam, utl'bi infcras, animadveilc ra'liini
excruciavcris, si uberiiis flcvcris, si l;iii;[iiis paiipc- Aod, qiii inJixii sicam in venlrein Eglon regis pin-
res snslentaveris, si cbarilale aiiloitiius fl :gr.iveris, giiissiiiii lain valide, nl capnlus fcrrum seqncrclnr
si < pie, sobrie el jnsle i, vixeris. Tnnc qnidam {Judic. iii). Noc oduxit gladinm, sed ila, ut percus-
prxsumas de vcnia, quia < mnluis esi Dominus ad scral, rcliqiiil in corpore, siaiinique pcr secreia
ignoscendiim {Tii. n), > el qnia Crontoiom offen- luUuise alvi iilins siercora prornpcrunl. Iloc aulem
disti ingratus ci peccando, dicas : « Qiiid relribuam fccil cla';sis diligeiitissimc osliis cceiiaciili ei obiir-
Dominopioomiiibusquoereiribuiiii;i;)i? {Psal. cxv.) iiiatis scra. Iiingas ergo poeniteiiliie ferro adipem
Inio, primo reeonciliure ci , cl te ipsiim ablalnm pcccatorum, el persevcranter, nsqne sciliccl ad ca-
resiltue, pos!, roconciliaiione ct icsiilnlione facta, ^ pulnm el fincm pucniieniix, lolo scilicot temporc
dicas : i Qnid relribuam Domino pro oninibus qiiaj viia;; ncc dcsistas, quousrnie sordes ct circuinstan-
retribnit miiii?CaIiceinsaIutarisaccipiam, el noincn tij; peccaiorum pioruporiiii; ei iioc lacias clausis
Domiiii invocabo {ibid.).t Sola enim digna reconv osiiis menlis.ci oninium seniiiarum et oporum luu-
pensatio esl ab eo ctiam qiii nihii peccavit, cnm riim, ne per occasioncm pcccali rclabaris. Hoc
sanguis sanguine reco:iipensatur , cni dcbemus criani facias exemplo ciijnsdam, qiii ( quasi quodam
omne, qnod vivimus, movemur et
< sumns {.\cl. gladio ) voto inlrandi clauslrnm, cum piimo in in-
xvii). » — < Necdnm lamen nsqiie ad sanguincm firiniiatem carnis soliiam labcrciur, sc confodil, sic
restitimiis {Heb. xii), » scd ncc modicam cgimiis absiiiiCaS a consuelo el inviscaio peccato. Et lc
poenitentiam, qii.-c^qnanta ui sit vera dcbeai esse < ghulio Doinini dcvorantc {Jer. \i\) » carnes con-
Ambrosins (lib. ii De unica paenil. cnp. 10)oslotu!oiis lodics, si secunduin Evangelinm vixeris, qnod libi
ail : Plures inveni servasse bapiisnialcm iiinocen- erit cnix cl mariyrium.
ttain, quam vcram egissc poeiiilcntiam. Ito;n dcc:iulcla poeiiito!Ui.e, Gen. cap. xix : < Noli
CAPUT CXLVI. roipiccrc posiiergnm inum, nec sies in omni circa
De cntiiela pxnilenlia: lA rcgionc, » qiiaciinqne scilicel circumstanlia, vel
Qiiam ut agas inaxiiiia canlcla adhibcnila cst, occasione peccati, < sed in monte salvum te fac. »
sciliret, nt circnincisus et purgalus pcr confossio- Ilcm, dc quaniitatc ei acerbilate poeniienliac, qnai
ncm de peccaio, seciindum Josue (cap. v) praecc- Kqnipollere debet igni pnrgatorio ; aut enim Deus
ptnm, niaiieas in codem loco casirornm, doncc pcr- punit, auihomo. Si Dcns, in igne purgaiorio, ciijns
fecte saneris; qnod fiet, si pancm doloris el pocni- levissima pa^na gravior et acerbior est, qnam oin-
tentia?, cum silcntio, extra slrepiium lurbj', mandn- iiiiim niariyrnm exqnisilissima tormenta. Si iiomo,
cavcris, snblrahendo le a speclacnlis, consoriiis, lemporali pcena, qux xquipollere debet purgaioria
personis el omni occasione pcccandi. Unde lliero- pro posse liominis ;
quod liet, si ignem tribulationisL
iiymus : Professis poenitcntiam, pcriculosa esl prx- et acerbii.ilis poeniiciitix pro viribus suis accende-
teritarum voluptalum recordalio. Caro enim (ener- rii, alioquin insuflicienier se punire, nec vere poB-.
rime ad praeteritas illecebras aspirat, spiriiumqne nitere videbiinr. Ergo rari vere poenitent.
ediiclmn de Sodoinis, respicere in /Egypinm ad Itetn, quania debct cssc pceniientia, palet ex ea
allia ct peponcs Pharaonis redire, horlando com- quod m;)jor ct accrbior cruciaius, etiam iii pari
pellit (iVuHi. xi). Quod no fiai, abscondas cum l»a- cbariialo, cclcriorcm conrcrl absolutioncm in pur-
: ; :
J5i PETHI CANT0R13 »2
gnlorio ; ergo et io pociiilciUia, qiix ei xq<(tpullere A qnoqtic, ntiod tenctiir, per manus eiil ; et ipsam,
debet. Ergo minus pcenilct, qui minus cniciutur, qnain prcniimnsjiuram casus incidit. Ergo» sic sem-
licet parem habeal cliarilaiein. ^ui vero inagis cru- per formemus animum tanqaani ad extremum vcn-
ciaiur celerius libcratur a pcena peccali, ei ita !n tuni sit. Iicm Hieroiiyiuus :Quid est vita prsesens ?
hoc casu, scilicet poeniienti»>, Deus delectular in pnnctus. Et jucniidiias temporalis ? somnus, umbra,
crucialibus honiinom, qni tamen majoii cruciatu spnma, fumus. Pbilosoplins : Brevis et non vcra vo-
non meraitur majuspraeniiuin.sed celcriorem libe- luptas. Soinnus : qni^, < Dorinicruni somnum suum,
raiionem. < Fodias ergo circa arborctn luana cl iinl- ei nihil iuveneruni omnes viri diviiiarum in mani-
las slercora, » el sorJes p«enilentiaj, ne t secnri bus suis {Psal. lxxv). » Spuma, qnia igniculo tri-
apposita jam ad radicem, «xcidatar (Lttc. x(ii).> duanxfebris dispergilnretdisiolvitur. Yila humuiiu
Contra molliliem e; delicias carnis prjeteritffs, liibidior e^ aranea ; unde et : < Tabescrre fecisti
dormias in sacco ; somnos nimios ^igiliis multiscu- sicul arancam auimain mcaa) {Pial. xxxvni). i Um-
res; gasirimargiani jejanio releves, cbrielaiem slil l>ra, qnia, « Dies ejus siciil unibr:) prxteriit {Psal.
arefacias, sicfjuC conirariis coiitraria cures, ct di- cxLia). i El pocia :
cns; € Sicui iocensa igni, > amore 319 "'«'^'^ ^c- 320 ^os leois umbra tumus, nos actm (urbine
cendenie < ci suffossa, > limorc male liumiliantc,
B [iiimut
;
iVoj agri fcnum, primum caro, postea cainuin.
c ab increpaiionc vulius tui peribunt {Psal. lxxix).>
Sic cc«;ilrario; < Iiiccnsaigni, > noii laniuin chari- Fumus, qiiia < vapor ad modicnm pnrens, > sicjt
laiis, seJ iribulaiionis pocniicniialis benc acccn- aii Jacobus (cap. iv). Ei David : < Rerordalus Ca^
deniis, i et snflussa itiinorcOivino bene huinilianie, quia piilvis sunuis, bomo sicut fenum, dies cjusian-
I a iniscricordia ina > salvabuninr et < exsuliabunt quani flos agri, sic cfflorebil {Ptal. cii). > El itera :
{Pt2l.xx\). > Sicut eniin ferrutn igneclmalleopur- «Tanquam fenumvclociierarescent, et, qucmadmo-
gaiur, sic indiiraium el inolilum peccatum tribula- dum olera herbarum cito decideni {Psal. xxxvi ) ; >
cione el flagellis. De sic auicm purgaio ct pfleniicnii, qui.-), < sicul mane transeat, vesperc dccidat, indu-
aii David : < Rcspondit ci, > id c$i Domino, < in ret ct arescat {Psal. lxxxix). > Itera poela Ovidius
via virtutis suae {Psal. ci), > pro posse sno p<ipnam {Ue remed. amor.) :
tcinporalem aeguiparans igni pnrgniorio, et idco, Shtigula de uobis anui prwdantur euntes,
<inia in cordc suo habcbal jtigilcr nieinoriam mor- Qui nun esl liodie, crat nnnus aptus erit.
lis, ct paucitaien dierum el brevilaicm viiao, qtia;, Iiem, ex Apologico licet instrui. Duo in amiciiia
ni in cordeJMgilcr figaiur, orans snbdii: < Pancila- q ctmftederaii contraxerani, quod prior ex iilis dita-
tem dieriini mcoruin nniiiia inihi {ib\d.), > id cst tns et promotus, rcliquum siatim subliniaret. Pro-
fac iit sempcr breviialcm viiai mc3c habcain in iMoliis esi unuscorum. Staiim accessit alter adeura,
nienie. petensul dilarciur ei exallaretur. Qni, dum para-
CAPLT CXLVII. rctitr coena, spatiauim eiintes, alicr alterins arie
De breviiale temporisviia^ limnana; semper habenda magica oculos pcrsirinxit, adeo nt jam vlderetur
in corde.
sibi,quod iii mclropolitannm et patriarcham elige-
De hujus auicm brcviiate vil* semper hahenda rclur, ei trahereiur cum poinpa nuilta, cl musicis
in mcmoria, ui poeniteas, aii David psaliiso xxxviii inslrumentis inlhronizaretur. Poslca socius ejirs
< Noinm facmihi, Domine, fiiiem menm, > scilicof, illi apcrniioculos, subtrahcndo ariein niagicam,in-
lit ilhiin Rcmpcr habeani in cortle ; < el iinmerum Yiiaviiqne euin ad cajnam iautam jaiu paratam.
dieruin nicorum, quis e^t. iil sciamqnid desil inihi. Cui ail : Quare me a tanlo gaudio subiraxisli? Si
Ecce mensurabilcs posnisii dies mcos, ei subslan- veruni exsliiissei gandium, ncc oninibus diviliis
lia luca laiifjnam nihiluin anlc le, > rcspeciu seicrni- Croesi compararem illud. Cui alter : Se<i et iUiid,
laiis iU3e. < Yerumtamcu universa vanitas omnis magis quam verum, debes eligerc. Illud enim licct
homo vivcns, vcriiiiiiamcn in iniaginc peiiransil iniaginarium, verius cst gaudio el felicilaie proe-
homo; el nnnc qux csi exspoclaiio mca ? Nonne s<'nii. Ulrumque enim caducum et Iransitorium.
Doininus? eisubstanlia inea, > non «aduca, sed pcr- llliid, sicut hoc, uulla amaritudine respersum est
mancns in s.tculum, < apud teest {Psul. xxxviii).> nutlum peccatum, vel non lanlum subrepit. Magis
• Iiein pliilo^ophus : Omnis dics, oiu:iis hora qnam crgo e!igi debet quam hoc. Sicque utriqne persuasus
nihil sumus oslendit, el aiiqno argtimento recenti csi conieinplus mundi, adco ut staiini ad crcmum
adiaonel fragUitalis noslrae obliios, lamen a;lerna vcl clausirum convolarcnt. Item : Pro lauia coena
meditaiiie», re&picere cogii ad moriem. Quam stnl- unius noctis nulliim dlspendium famae, nullura dedc-
tum csl, sciaiem disponcre, ncc crastinum quidcm cus, nnllum periculum vel injoriam corporis pate-
diem cnm ncc craslini dominus. Oqiiant;i dc-
sis rcris ; scd tota cccna pracscntis vitJC, rcspectu futn-
meniia spes longas inchoantium, diceiiliumqnc : rx nnlla est ; et coona unius noctis aliquid est rc-
Einam, adificabo, credam, cxigam, honorcs gcram, si^eciu cocna; praesentis vit*. Ergo, nc amittas fulu-
tmn demum lassaro et plcnam sencctuiem in oiium ram, pro virihns vitare debes oinnia pcr qn?R amit-
referam. Omnia mihi crcde fclicibus dubia sunt; tiiur. Sollieiicergo per pocniiemiam el conicmplum
nihil sibi qnisquam dcbcl dc fnturo promiltcrc ; id iiMMrli studcas conscrvarc thcsaurnni tantum lalcn-
5£)3 VERBUM ABBREVIATUM. li
lem I in vasis flclilibus {IlCor. iv), > qucm ad lan- A 'escentia, reccssiijuvciilus, jain scncciiisfconiciat.
lam bealiludinem et ccenam creavil Dominus. llem Seniiim imminet, ut exsiinguai ci sepcliat. Sciio
Osee {Cap. xiii) : < Idcirco erunl homines quasi nu- qiiod clepsydra non tantum uliimuin siilliciiiiiim
bes matulina et sicut ros malutinus pcriransicns ; exhaurit, sed ct omne quo.i anle cfllaxcrat, sic
sicul pulvis turbiiie raptus ex arca, ct sicul fumus nec morlem ultima lanlnm viireliora clandii, sed
ex fumario. » Ilem Isa. c. xxix : « Et crit quasi perficitet consummal. Elenim liunc ipsum dicm,
puivis lenuis muUiludo veniilaniium te, et sicut fa- qua vivimns, cum morte dividimiis. Iicin llicro-
villa pcrlransiens, elsicutsomniiim visionis nociur- nymus : Jn Iioc maxiine dcprelicn.litur faluiias iio-
nx. > Unde David : c Vidi iinpinin superexaltatuin ;
stra, quod cumdamnmn tcmporaliuin rcruni staiim
Iransivi, et ecce non eral ; quxsivi, et non esi in- sentjamus damnuin cl defcctiim corporis ct mcin-
;
ventus locuscjus {Psal. xxxvi); » sed, elsi singuja brornm non senlinms, nl puirefaclionem, comnio-
niiilenia lemporis singiilis nrcnis maris coiiipares lionem el casum iicniiiitn.
Cl conlinucs, adbuC lenipiis (iiicm coiisequciur, Vigiies sumiis in damiio annomc^seniiendo, Ic-
quia cerlus est nuincrus arcnarum. lliargici el slnpidi in poricnlo aniinae considerando
Conslal ilaque omne lcmpus qtiod cxcogilari po- el vilando, iniparati, noc solticiii, veiiicnles ad nun-
lcsl punclnm liorjc ei brcvissimum csse rcspcclu ^ dinas regis ccelesiis; accedcrc limonies ; ad lcmpo-
ajiernilalis. Quoniodo igilur in laiUa lcmporis 321 ralcs nniidiiias non nisi pr.rparaii et sollicile prje-
brevitaie animam, quasi sub jaclu alcx ponis, non muniii nccessariis, qnibus cadiica mcrcemur. Servi
agens poenitenliam? Sed nec audemus, nec possu- ergo pigri cl pessinti mercaiorcs, cum felici com-
mus causam nostram induciare, sinc proprio ar- mcrcio pro terrcnis coelesiia 322 commutare de-
biirio jtidicis. Quomodo aulem reddituri causam et bcamus : qnomodo palrifamilias diccmus : < Do-
ralionemdc omnibus operibus noslris aeterno jndici mine, duo, vcl quinqnc lalonta tradidisli niihi,
diflerimus, cl procrasiinamus poeniiere, et bene ccce alia duO; vcl qninqne, superhicralus sum, »
agere, maximc ciira comminctiir nobis, qnia, t sicut non dantcs < pccuniam Domini ad nsuram {MalUi.
fur in noctc veniel (/ Thes. v); i cum exliorlando xxv), > anicqiiam reddiluri siimis de ca rationem?
dicai : i Ambulate dum dics est nc vos icnebrae Iiem, cuin contluclus sis in vincam Domini cxco-
compreliendant? {Joan. xii.) » lcndam sanguine Agni immacnlati, quomodo inun-
llcm Hicronymiis (/»« cap. xxv Eiech.) Mtindns decima boia slas oliosus? Saltem cl in novissima
et omnis flos ejns, el delcctalio, qiiasi i lcniicnla bora opcrare, scicns, qiiia primam, lertiam ctscx-
riifa est {Gcn. xxv). > Respice crgo, fili. Nuli ven- q lam oiiosus ct siiie fruclu iransieris {Mauh.w).
dere jus et dignitatem priinogenitntx , bencdiciio- In qua hora lc esse credis?Cur modicumexspeotas?
nemqite paternam pro lenticula rnfa. Iioni Gregi>- Jam libi forte pixsens esl hora novissiina, ul jam
rins (lib. xiv, Mor. cap. iv) : Transiioiia ct brevis veniut Dominus el piilset ad ostium luum, dicens :
cst vobiptas fornicalionis, sed perpctua est posiia Apcri, apeii. Pio breviiaie igiliir vii;e bumana;
fornicatoris. Ilis omnibus inculi poicst nobis limor, poenitcns jngiier limendo cum Ezechia dirat : <Ego
quoamplius fesiinemus agcrc pceniientiam. dixi : In ditnidio dierum lueorum vadam ad porias
Itcm, David dcplangens brevitatcm vitae hiHnanse inferi. Quxsivi residuum |annorum mcurum : dixi,
])saImo Lxxii, ail : t Qnomodo facli sant in dcsola- non vidcbo Dominum Doum in lerra vivcnlium.
tionem, subito defeccrunt, perierunl propter ini- Non aspiciam hominein ulira, et habiiatorem qnic-
qui(aleni'suam.VcIu( somnium s)irgcniiiim,Dominc, tis. Generaiio mca ablaia esi,et convolula cstame,
in civitate tua itnaginem ipsorum ad nibilum rc- qiiasi labernaciilum pasiorum. Praecisa cst vclut a
digcs. > Ob
qnidam ut voiuptaies suas
lioc dives lexeiite vila niea, dum adhuc ordirer succidil mc,
amaricaret, qiiasi cis frcnutn imponcndo, diim de mane usqiie ad vcspcram finies mc, Spcrabam
pranderel habuil famulum qui ei diccrel < Uo- : usque ad mane, quasi leo, sic conirivit ossa mca.
rieris, moricris. > Opiima cnim philosopiiioe difli- j)
De mane nsquc ad vospcram finics inc, sicul pulltis
nitio cst, assidua morlis mediiaiio. Ei philosophus hirundinis sic clamabo, meditabor ut coluniba, ctt-.
(Senbca ep. 24 ei 54), ait : Qucm mihi dabis »ini {ha. xxxviii). » Dical cliam.quia : i Viri sangui-
aliquod prctiuiQ tcmpori pooai , qni dlem xsiimet, num non dimitliabunt dies siios {Psat. Liv). i Iii-
qni inteiiigat se quolidie mori ? In Iioc cniin falii- choaiio taincn verai pocniieiiliac, qnabi dimidialio
miir, qnod morlem non prospioimus. Magna eniin dicrum est, quia : < Mclior est dics una in airiis
pars ejusjam praetcriil. Quidtinid a;latis retro »:si, Itiis, I el pajiiiiontis, csiipcr millia (Psn/. lxxxiii),»
inors tenct. existcntis in pcccato. Qnidain tamon ad liltoram
Omnes ei^o lioras compleciere ; sic fic(, ot nu- hic inchoanl dies suos, qnidam dimidiant Deo,
nus ex crastino pciidcas, si hodicrno manum in- quidam terminanl, quidam pcrficiunl cl consuin-
jeceris. Quomodo crgo miser oinni bora doniai tuac manl. Ilcm Job cap. vij : < Mililia osl vila hominis
non disponis? Qtiomodo infolix jiigiter moricin ocu- super icrrani. » licm cap. xiv : < llomo naius de
listuis non anteponis? Cogita jani csse inorliinni, nuilierc, brevi vivcns temporc, repiotur multis mi-
quem <Ie necessiiale scis cssc morilurum. Scd et seriis. » I iein cnp. xx : « Hoc scio quod laus im-
pueriiia tua jaw in tc pcriit, mortua est in te ado piorum brevis sil, cl gaudium bypocrita; aJ instar
: :
:
555 PETRI CANTORIS 350
puncii, qui qiiasi slorr|iiiliiiiiiin in fioe penleiur. > \ cum Lazaro, i sedciquft iii lencbris el unibra nior-
El inlru : i Subliniali el conrorlali siiiil (iiviliis, cl lis {Joan. xi), vinclus in mendicitate ei ferio {Psnl.
lu^lbus, quoniin parvuli tcnciil lympanuRi ci ci- cvi), » id cst ferrea, dura ct vix dissolubili con-
lliaram, et gandenl ad soniiiim organi. In bonis du- sueiiuline. Hieronyinos : Vix potnll (popnlus Isracl)
ctint (lies suos, et in puncio borx descenduiii ad in dcseilo oblivisci laulioris mcnsse, et jEgypiiacK,
novissinia inrerni. t pcponum, Tolnptatuinsciiicet, ci milleinrpiiiidinum
CAPUT CXLVIII. pcrpclralarum. Viscosa enim est inolita consiietmlo,
De acceleranda poenilenlia, ei prava. fnde Jercm., cap. xni i Si mutare po- :
t Faciein habei euniis in Jerusalem {Luc. ix), » test ^tbiops pcllcm snain, aui pardus varieiaies
qui jugiler habel in corde brevilatem bninaiix SU.1S, cl vos potcritij beiicfacerc cum didioerilis
Yilae, memor illius verbi Dominici : c Oraie ne fiai malum, > siudio ei consueiudine. Idem, cap. xvni
fuga vestra bicme, vel Sabbalo {Maiik. xxiv), i ( Dicii Dominus : Niillns cst qni agat pocnitenliam
hoc esi letiipore scneciniis frigesceniis, vcl sero, supcr pcccaio suo, dicens : Quidfeci? Sed omnes
\cl lempore qnietis, ([unndo qniescendum cst, posl (oiiversi snnt adcursuin snu:n, ijnasi eqnusininipelii
jndicium scilicei, sed inagia : i dum lucem babclis vadens ad praM.u-n, » Idem, cap. ix : i Docuerunt
crcdite in lucem; nt filii lucis siiis {Joan. xii). > B linguam snani loqui mcndacium, nt inique .igercnt
— I Poenilemiiii {A.ct. iii), » el salisfaciic pro pec- 324 liiboraverunt. » Itcm Basilius Magnus (iib.
calotemporeseiniiiandi,dum ivitalescarpiiisauras» liegul. dispui. resp. 6) : Sicnl non poicst liomo dc-
— < EuQles ibanl el flebani mittcntes scniina sua disrcre inaternainlinguam, sic nec vix longam pcc-
{Piai. cxxv). » — I Temporc cnini suo inciciis cali consucludinem. i Beatus crgo qui portavcrit
(Gal. VI). »
jugum » Doniiiii i ab adolescentia siia, et lcvaverit
Verum : i Qui parcc seminai, parceei mclel, ei se supra se (TAren. iii), » quia ars fit, ubi, id csl
qui scminal in bencdiclionibus » et hboribus 323 postquam, a leneris crimen didiscitur annis. (OviD.t
poenilentialibus , i de beiiediciionibus el inctci ep. 4 II er.)
(// 'CoT. ix) » viiain aeternam. Accclerandaesi igi- Secnnda causa cst ruiiia de peccato inpcccatum.
lur popnilentia, et loto lcmporc viia; agend;», pr*- Peccatiiin enhn quod ftatim non diluiinr pcr pODni-
serliin exemplo Noc, qui cenluni annis (abricavil teniiam, suo pondcread alitiJ Irahil (Oasil., m c. i
arcam {Gen. yi), in qua se a morie tcmporali, et Isaix.) I Sangiiis sangninem (eiigit {Osee it), nt
ad horara salvarel. Quanlo niagis arcam, id esl ani- impleant peccaia sua scmpcr(/ Thess. ii). Nondiim
luamtuam, pro qua mortuus esl Chrislus, toto lem- implela sunt peccata Amorrhaeorum {Cen. xv). » V»
pore viix debes prscpararc, el cum m.^jori sollici- ^ Hlis qui trabunl longam icstem peccatorum. Ilic
ludine inlus in corde (ad te, clDeum) el exira in esl I funicnlus cum quo ligati projicienlur in tene-
opere (ad le, ct proximum) bilniDine charilaiis in- bras cxleiiores (Maiih. xxii). > Pulruerunt et cor-
dissolubili linire debespropierseiernam moricm vi- riiptx sunt cicalrices mc£ a facie insipicnliae menc*
landam? Sed nec cessandum esl a linitione ejus Miser factns sum, et curvalus sum usquc ad fmein
propier opprobria, et coniumelias vicinorum et {Psal. xxxvii), » eic. I Et pcccator cum venerit in
parcntum, quemadraodora nec Noe cessavii a fa- profundum malorum', contemnit {Prov. xviii). i
bricaiionc arcae. iSicnt enim exbibuislis membra Manens in morlali,< thesaurizal sibi irani in die iraa
vcbtra, et quanto tempore, servire iramundiiiae et jusii judicii Dei, sccundum cor suum imp^eniiens
iniquiiali, ad iuiquitatem (/iom. vi) ; » siccttan- {Rom. ii). » < Abyssus » elenim < abyssum invocMt
to, elc.
{Psal. xLi).» Timeas ergo manere in peccaio propier
CAPUT CXLIX. sequelam ejus, Talibns enim imprecans Prophcla,
ait : < Fiat via illorum tenebraB el lubricum, et an-
De septem causis accelerandce pccnilenliw.
gelus Domifii perscquens eos {Psal. xxxiv). » Ei
Suni auiein septem causae, propier quas praeci- :
pue acceleranda esl poenitcntia. Prima esl con- D ' Obscurenlur ocnli eorum ne videanl, et dorsum
suetudo peccandi, a qua quis dilTicile avelli poiest, eorum semper incurva, » ctc. {Psal. lxviii). < Pro-
pter boc tradidit cos Deus in reprobum sensuin , in
cujus USU8 dedisciiur regre; quia consueiudo maxi-
Et passiones ignominiae, ut faciant ea, quac non coii-
iniiin vinculum imporiat, quasi alieia nalura :
vcniunt {Rom. i). » Ilem ad Hebraeos, cap. xii
(HoRAT., lib. I, episl. 1.) :
I Videtc nequid desil graliae Dei, » elc. Noli ergo
Quo semel est imbula recens servabil odorcm
Tesla diu. muiuarc talcnlum ab exacloie diaboio, quia cum
I^ullusque est remedio locus, ubi qua^ fnereviiia multo fenore reddes illud. i Scrutabitur cniin fene-
mures sunl. Facile est autem ad consueta reverti, raior omnem subsianiiam tuain. el diripient alient
et dilGcile avelli potest a consuetudine, ciijiis usus laborestuos {Psal, cviii). >
mulio detinuit temporc, et magna placnii voluplaie Teriia causa el periculum esi mors subilanca,
(IloRAT., lib. II, serm. 5) intempesia, et incerla. Licei enlm nil cerlius sit
Ul canis a corio non exterrebitur unclo. niorie, laiiien nil incerlius hora mortis, qiia ne
Sicnecassueiuspeccarea peccalo. Quienimpremilur « prajoccupatus fucris {Sap. iv), » pocnitentia eam
lapide consueUi.linis peccali, quatriduanus fetct prsevenire debes. Unde Dominus in Evangclio: «\i«
: :
557 VEKBUMABBRLYlATUif. S38
deic, vigilale, ei oratc {Murc. xiv) : Ncsciiis enim A ''icct scn, quocl non prrccavliniis igiieni piirgaio-
qua Iiora Dominus venturus esl. Beains ille servus rium, quem pra*cavisse dchueramns, qiii gravior est
qnem, cnm veneril Dominus, invenerii vigilanieni. marlyrum lormcirtis, scienies qiiod,
exquisiiissimis
Si sciret paierfamilias,qua hora furveniret, vigi- aul Deus punil, aul homo, ei tinod t horrenduni
larei non sineret perfodi domuni suam
uiique, et sitiiiciderc in iMaiius Dei vivciilis {Heb. x). >Eigo :
(MaUli. xxiv). Et vos estoie parati, qiiia, qua hora f ErnLestant et coninrljcniur velicmeiiler omncs
iiiiniici mei, convcrlantur ct erubcscant valdc velo-
non putatis, Filius hoininis veniet {Luc. xii). > Item:
Juslus, citcr {Psal. vi). >
< Slulte, hac nocte repeient {ibid.), » etc. <
si morie praeoccupalus fucrit, in rcrrigcrio erit Scxiuin esl difliciilias vere pocnileiidi. Unde Ain-
{Sap, iv), » injusius morte pra^occupatus
vero, si brosius (lib. ii De uni. pcenit. c. 10) : Plures iiiveni
fuerii, in aetorno supplicio erit. « Mors peccatorum bapiihinalem iiinoceniiam servasse, quam verain
pessima (Psa/. xxxiii); viriiin injnstum mal.i ca- pociiiientiam egisse. Facilius est sanitaiem habitam
pienl in interitu {Psal. cxxmx). Non moriui lauda- conservare, quain aiiiissam resiiiuere. Hoc cniiii
bunl le, Domine (/'««/. cxiii). Vivens, vivens ipse non nisi per amaras potioncs, ignem, flammam et
confitebitur tibi {Isa. xxxviii). » In inferno nulla ferrum perficitur.
est redemplio, nulla csi cunfessio; quia : i In inferno " Scptimiim cs( amariiudo et enibcsccntia conQ-
quis confitebilur lihi ? » {Psat. vi.) Ilicronymus :
tciidi pcccatiim cxcoriatc cum oiiinibus circum-
Coilige ergo in sexta xiatc gomor unum ccBlestis siaiiiiis suis coram sacerdote. Uiidc Aposlolus: < Et
niannae, quod tibi siiHiciai in sepliiiia quic.scentium. liiinc qiiein fructum habuistis, in quibus nunc eru-
Quia : < Aniodoj:im dicit Spiritus u( requiescaiit a besciiis? » {Rom. vi.) Sic, sic pcr amarum pocu-
laboribus suis {Apoc. xiv). > Dicas eiiam cum Pro- Itiiii coiifectionis peivenitur ad gaudium salutis
pheia : < Si dcdcro soninum oculis mcis, et palpe- (Creg. hom. 27 in Evang.), Sed ubi est, qui sibi
bri4 meis dormitaiionem, » elc.{Psal. cxxxi). Sic- pcrizomata non faciat cuin Adam {Gen. iii), excu-
quc donni tnnqiiani non amplius evigilaturus : sic sans pcccaium suum, vel in subslantia ejus, vel iii
vigila, quasi iion anipiius donniturus :
alia circumsiaiitia quam erubescil conQtcri? Ubi
Oinnem crede diem tibt diluxisse supremum. cst? < El laudabimus eum {Eccli. xxxi). » Propter
(llOR.VT., lib. 1, cp. i.) lucc et mulia alia a))siincnduni essel a peccalo
( Ncscis quid pariai vcnlura dies (Prov. xxvii)» :
pio viribus nosiris.
nimius e^t thesaurus quem tanio pcriculo 325
sulijiviiiiiis. Insidix enim nobis suiit uiidiqiie, ct a
326 CAPUT CL.
De pcp.ua celerna.
niuliiplici hostc. C
Pra^ier pncilicia ad acccleraiidam poenitentiain,
Qnartumpericulum esl : quod, cUi lihi tliu segro-
ncccssaria csl poense sctcrnx, siniul et bealittiduiis
lonti detur spatium deliberandi et poeiiiicndi.tauicn
xtonix vel viix, jugis mcditaiio. Iiiter has ntolas
absorptus a morbo, pne acuininc cjus, lolu.s morbo
seiiipcr dcbet moii anima Chrisiiana ui Qat panis
servis ct intendis, non paeniientix*; adcoquc omuis
buavissiiiius Domino. Pcenam neternam Prophcia
in hoc fs, quod'prius exigis et vocas mcdicuin cor-
anic oculos poiiens, staiumqiie futuri judicii , ad
pcralcm quain spirilualem; piiis gaudes, deadvcntu
iiicutiendum nobis horrorem ei timorem, ut acce-
n;edici quam confessuris. Unde l]iLOECEr.rus Cen.,
lereinus poeniteniiam , brcviier dcscrii)cns , ait
in incenilio) :
< Punes eos, Domine, ut clibanuin ignis {Psal. xx),»
II a ! qunm sotlicito quisque InborCf
Occursat medico caruis amore. ui non habcanl quo cxeant vci ubi quiescant, vel
Ue morbis onima: uvltu '^uerela, respirenl super singulis peccaiis suis, morJente ct
Eyressum sequiiur larda medeta, urciite cos igne et vermc conscicntix, sicut in cli-
Hieionymus : Age cigo poenitentiam dum sanus es, bano, < in tempore vulius, » hoc est vuUuosiiatisct
dum pccc.irc poies, ul cx amore, ei non liinore. irx tuic, quando < potens sicut crapuiaius a vino
videaris ptfinitcre, ct peccata relinquere, iion ipsa {Psal. lxxv!i),> veniensad judicium, clangcnte
d tu!ia
le. Si aegrotas, quomodo scis qiiod vere poeniteas? pcr angclum : < Surgile mortui,surgiie, qui dormitis
Ilieronynius : Vix aliud poics cogiiare quam sentias. iu sepulcris.i
Illuc enim tota mentis rapitur intentio, ubi esi vis Ilinc : < Dominus in ira siia conturbabil cos
doloris. Delicata autem res esl poenitentia, et quicii {Psal.Ji\),i disccptaiis cuin cis. <Esurivi, einon de-
auinii, et Iranquilli : non vull aliis occupan et impe- distis mihi inanducare (Mutih. xxv) ; » de quocuii-
diri. Nec mirum. Quippe negoiiola iiosira, ut bene qiie paiie ci lalento vobts f:ommisso ad crogandum.
peragantur, temporis diuturnitatem ei opporiunita- Siiivi et non dedi^iiis niihi bibere (ibid.), t et ita de
lem exiguiit, ainolis obstacnlis et aliis ciiris. Et caleris operibus misericord.x, addiio septimo, sci-
cum omnem vitam debuerimus Deo, quoinodo licet scpultura mortuorum, opcre sancli Tobi.t:. Et
tantum una bora victuri totum soivenius ? Non erit itcm : < Serve nequam et pigcr abscondcns talen-
inanis aclio judicis conira iios, nec eain potest luin domiiii tiii, sciebas quia hpmo austerus sum,
inopia dehitoris excludere , cuin toto teinpore viix nieio ubi noB semino, et congrego ubi iion sparsi
fueritsolvendo. Nomicoportuit tc coinmittere pecuniam meam num-
Qsiiiituin periculura est, existente vora poenlientia mulaiiis, ct ego veiiiens recepissem uiique quod
»» ; :
S59 PETUI CANTORIS 360
nieum esl cuim usura?i Uliimo liac vocc, velui glaJio A malcdicii [Jlatih. \x\). > El posl : < Conlriiio magtia
traiisligenlur : c Non novi vos; » el hac : c Fie, ma- a collibus (Sopli. i). » Quia enim non Iiabuerunt
ledicli, in ignem jclernum. » El bac : c Mitiiie cos visum et audilum, c feneslras» ad pcccandnm,
in lenebras cxieriores, iilic crii fleuis et slridor sirictius ct niinus peccanies, scd c porlas, » di'a-
doniium {ibid.). » Tunc devorabit cos ignis (Psal. lando hos scnsas ad peccandum ; ncn habebunt
xi) I geljennx ajlernus, excilans in eis tumum cl [scilicet sensus] illos c fenesiras » in pcena, ui
lacrymas aeiernas. Quibus c erii siridor deniium, angiisias ei modicas paiianlur poenas, sed c por-
[propler gclu .clerni snpplicii, quia c Iransibunl ab tas, » ul lale ct ample torqucanlur. Iiera : clgnis»
aquis nivjum, ad calorem nimium (Jobx\i\); t gehennae t succensus est in furore nieo, cl ardebii
sicqne in iripiici infemo punienlur. usquc ad inferni novissima (Deut. xxxii). » Item
Primo, audilo c verbo aspero (Psal. xc), Sur- c Pluei super peccalores laqueos(P«fl/. x).i ignis
gile morlui, » cum exciiabiihiur, ei cvigilabunl a in proescnti peccala, quibus velnl fiinibus ligali,
soinno moriis, stalim lorquenic ei damnanie eos c midentur in tcnebras exteiiores (Maith.xw). t
coiiscientia. £l c ignis » gclicnnx < ei sulphur, » id csi fetor
SecnnJu, audiio vcrbo asperiori in cxprobralinne peccaiornm, ct poenarum infernalium cril c pars
pL'coaioniin, ct c laienli » non erogaii, sed c ab- calicis » id esl, poen:p i eorum (Psal. i) » :;uia
scondili {Sfaltli. xxv). » in iiis pariialiler piinieniiir, quorum quantitas
Tcriio, audilo vorbo asporriino : quando rueni ei ci quaiiias non possuiii exjdicari nisi parlialiier,
dcscciidenl iii abyssiim inferni : c lie, maleditii, iii vel punientur partialiier, quia minus qiiam mc-
ignem acieriium (ibid.). » Ilnnc miseriam damnan- rueruni.
darnm alibi exprimens Proplieta, aii : c Tunc io- Ilcm Paraliolarum, cap. xix : c Par.ila sunl dc-
giieuir aJ eos in ira sua, ei in fjirore siio risoribus, id cst conlcmnentibus divina mandata,
conlurlia- >
bilcos(/V//. 11). » Iiem Isaias ullimo capilulo :
c judicia » damnaiionis, el c mallei percutientcs
c Egredieiiiiir, » elecii, non deleciaiione powi^ siuhorum corporibns; » quia, ul ferrum candcns,
iljo-
rum, sed de monifesia visionc, c el videbinii cada- iia el in inciidc malleis verberabunlur et pcrcu-
j
vcra viroruin, qui prncvaricaii suni in nie. ticntur. r*Junquid ergo deficient in poena? Absil!
Vermis
eoruin non morietur, ei ignis eoium noii qiiia sicul oves in inferno posiii sunl, quibus,
cxsiingue- c »
lur; cl erunl usquc ad salieiatem Una allonsa, alia succrcscil. Mors depascci cos
visionis omni c
carni : » qnia c Lailabiiur jusluscnn» videril viiidi- (Psal. XLViii). » Crescenl enim ad poenas, siciit
ciain (Psa/. lvii;. »327 'icm Joaiines Bapiista, r suinmitas virgac, vel herba; flb ove depasla niliilo-
M:itili.cap. III : c Progeiiies viperannn, quis docuil minus crescit. Item ad Ilebrxos, cap. % : c Tcrri-
vos fugen; a veiitura iia? F;itite fruclus dignos bilis autein quxdam exspcctatio judicii. ct ignis
poe-
niieiiua. Ei nc veliiis diceic iiitia vos Patrcm : gelicnn.TC apinulatio, qiiai consumplura csi adver-
hal)eiiius Abraham, » de coiiiu altaris sumus : tcin- sarios Dei..» Iiem Job, cap- x « Quare de vulva :
pliim Domiiii el sacra Scripiiira inier nos : i Dico cduxisii mc? Qui uiinam consumpius es.scm, ne
eiiiin vobis, quoniam poiens esl Deiis de lapidibus uculiis mc viderci. Fuissem quasi non csscm, de
istis susciiare filios Abralia?. Jain sccnris ad radi- ulcro translalus ad luinulum. Niinquid non pauci-
. :in arboris posila est.
Omnis aibor, qiue non fcce- tas dieruin nieorum (inieiur brevi ? Dimitlc crgo
ril fruclum boiium cxcidclnr, cl iii igiicmmiuotur. me, ul plangani paultiliim dolorcm meum, aiitc-
c Sedcbil velusius
dieruin cuin scnatoribus icrra; qiiam vadam, ci noii rcvcrlar ad lerram tcnebro-
(Prov. xxxil, » ccujus ventilabruniin nninu sua,
cl sain, ct opcrlam nioriis caligine, 328 tcrrain,
permundabil aream suam, ei congregabit tiiiiciim misericc ei tencbraruin, nbi umbra niorlis, et niil-
suiiiu in liorrctim suuiii; pale.ns autcin, lus ordo, sed sciDjiiicrims borror inliabiiat.
cl zizania >
coiiibiirct igiii incxsiiiigiiibili (Mutth. Si n ncijcslatis, qiiamvis
iii; Luc. m). i Itein : rciini gi.ie hii-
liem Habacuc, cap. m : « lu fieiniiu conculcabis D m.-iiiis lcgibus plecli capitc sancitum est, qiiis fiiiis
lcrram, in furore obstupcfacies genies; > qiiia qiiis eril conlciniiei.liiiin divinam oinirpolciitiain? iTaii-
niensus esi, c vel qnis potcsl iram luam (liminic- gii monles ei fumigant (Psul. ciii); » ct tain limen-
rare? » (Psal. lxxxix.) Vcl quis potesi dam majestaicm audet irritare vilis pulviculus,
: c durarc
cum ardoribus scmpitcrnis?» {Isa. xxxiii.) Q»is novii iiiio lcvi natii dispcrgendiis, ininimcqie roconci-
potcstatem ir* lucr? (Psal. lxxxix.) Pro hoc fu- liandiis vcl rccolligeiidns? llle, ille liniendus cst,
rorc cl ira auiovendis urans Prophcla, ail: i Do- I Qui posUniam ocoiderit corpiis, polestatem habcl
niine, ne in furore tuo, » jcierni suppjicii, i arguas iniuero in gchennain {Luc. xii). > Pavco gclicn-
ine, puniendo; neque vuUum quoque Ircmeii-
» c in ira tua, » ignis puiga- nam, paveo judicis ipsis
torii, c corripi.-^s me (Psal. vi), » quod niinus eliam dum angelicis potestaiibus. Conlrcmisco c ab ira
est purgando. Scd hic urc, hic scca. polcntis {Jer. iv), a facie furoris c]ris (Jer. xxx), a
Itcm Sophonias, cap. i c Vox clamoris : » a priina fragorc rucntis mundi, a coiiflagralione clemento-
c porta, » hoc ebt,a visu coiiscicntia; jam dainnanlis rum {// Petr. iii), a leinpcstate valida (Psal. x),
eos, c ei ululaius » a secuuda, hoc esl.a porta audi- a voce archangeli (/ Thess. iv), ei vcrbo aspcro
t«s, audicntibus illis banc vocem icrribilem : t Ite, {Ps(d. xc). >
;
301 \ERULM ABBREVIATfM. 581
Conireinisco a (Jentlbus besiix iiifoitialis, a veii- a sileret, viia ioiuereiur. Narrabal aulern sic quoii
ire iiifenii , < a rngiciiiibiis prapparaiis ad escam viderai
(Eccti.u). » Ilorreo vermem rodcnieni el igneni tor- Lucidus, iiiquiens, aspectu, el elarus eral iniiu-
renteni, runuiin, el ardorem cl lorporem, < suiphur, nienio, qui me ducebai. Cujn autem lacite incede-
«t spiritum procellaruin {Psal. x). » Horrco < lene- remus, devenimiis ad vallem lalam, longam el pn»-
bras ex(eiior,;s(.tf<f///j. sxv). — Quis dabilcapili ineo fundam, liabeniem in una parie ignes fervenlissi-
aqtiam, ei ocnlis meis ioniein lacryinarum {Jer. nios, et slridiilos; in aliera omnegenus frigoris ni-
ix) ? I iil pra'veniaiii flctihns fletuin et slridorem %iuni, grandinis el pruinarnin. Tuuc coepi cogiiara
deiiiiuin, «t manuuin pedumque dura viiiculu, et qiiod iaferuus esset. Cui cogiiationi nie» dux meus
pondus caienarnm premeniium, slringenlium„Hrpn- respondens : Non est, inquit, bic locus inf«rni, ui
tium, nec consiimeniinm. Ileu ! me, niaier mea, nt lu puias, sed locus purgalorius, in qiio animae pur-
quid me geimisii {Jer. xv), filium doloris, filinm ama- gandJe, faligalae igne, prosiliunl in medium infesti
riuulmis, ei iiidignaiioiiis , et plorationis xlernae? higofis, ct vice versa. Cuin autem paululum me iu
« Cur exce|)Uis in genibus, cur loctaius uberibus inicriora duceret , vidi aiite me Joca tenebrosa, ei
{Job. iii), naliis < in combusiionem el cibum ignis? quasi tencbras palpnbiles. Ubi, quasi dequibusdan»
(fsa. IX.) » Qui sic aQlciUir, sensum proculdubio re- B puieis, vidi globos favillarum cum fumu ascendere.
cnperavit, limidusqne et verccundns curril ad con- elfeioieebullieoie, ei€nusso:itemglobos illosrelabi
fcssionem, qua omniura peccaiorum maculae i'Mi- uiprofundum vicissim. Cumque pnvidus paulisper
Uuiiur. kbi consisierem, iucerius quid agerem, vel quo mo
Sed ,dic«5 : Non possum iia jejnnare, llcre, si- venerem, audio post leigum soniiuui iinmanissimi
lere, coniiHere, et bujnsniodi. Cui respondeiur :
fleius ei ejijlaujs, simul et cacbinnum crepii.aniem,
Debes lamen velis nolis, et de necessitaie iii in- quasi vulgi indDcli capiis boslibus insultaniis. Coii-
ferno ab bis absiinebis. lixc ergo pra^voni, ul man- sideroque iurbam malignorum spiritiiuin cachiimi»
duces panem iii rcgno Dei. Ilem : Ex picuiris, in iiisiilianliuni, aiiimasque ires ad infcrnum iralien-
quibus aniinadverlere poies peccaiis similibus de- lium : e qiiibus, ul digiioscere potui, qiiidam erai
b£ri consimiles poenas, bominesque in niciiibris auonsus ut clericns, quidam laicus, et quaedam fe-
puniri in quibus peccaverunt : alium in geniialibns mina.Sicqiie cuuieisdescenderunliii puteos.Interea
uri, aliuin in lingua^ alium inpalato; alii ocuk»s sj.iiitus quidam gsccnderunl do abysso nainmi-
er«i, alii pcdes trunc^iri, el vinciri, ci Imjusmo^ii. voma, )ia.benix*9 (^ulos flammanies, de ore cl nari-
Palrem ctiam iii lilios involare, eisque exprobrare bus ignem puiridum etRantes, qui forcipibus igneis
se causa eorum pcccaiorem el foneratorem exsti- nilebantur me comprdiendere, sed non praevalue-
lisse, et ideo in eos insurgcre, vulius]ne corum runl. Apparuii enim meus ciun lulgore,
fliibi diix
dentibus ei unguibus lacerare. £l econlrario filias quasi sleike micaniis, semperque crescenlis inier
insufgere i« pairem, eique sub dialogo exprobrare leiicbras. EduclusqMe ijj lucem aperlam, vidi anta
illiim maieriam dedisse sibi rapiaae, et deienlionis nos murum permaximuw, ^iiium et longum sine
rei alieiise. lenuino, non liabeiiiem januaoj, vel fenesiram, vci
Uem Seda ( /n Eul. geniis Anglorum, Ub. v, cap. ascensum : iii cujus suiumii<»te, ^escio quo ordine,
45) de quodam pairefumilias religiosam viiaiii sialim fuimus.
cora doniO sua in Briiannla minore duccnie : Qui £i ecce il)i campus lalissimus plenus fragran-
iiirirniiiale corporis lacius, demum primo nociis tia vernaniium flosciilonun , ei splendore lucis
tempore defuncius cst, scd diluculo reviviscens, inenarrabilis , in quo erant innuniera hominum
ac repenie residens, omries, qui corpori- flentes albaiorum conveniicula, sedesque plurimae, el lai-
assederant timorc percussos in fugam cciiveriit laiitium agmina. Tunc coepi cofitare quod regnuni
praeier uxorem, q\ix cum plus caeieris dilexil. coelorum esset, de quo saepe audieram. Cui cogiia-
Qiiam pavidam consolans, aii : Noli limere, quia p lion» uieae respondens dux nxeus Non est hoc, in- :
iitn vere surresi a morle, qua tenebar inier bo- qyit,regnum coelorum, ut aut««ja&, sed rcgio spi-
inines, iiem vivere permissus, iia Lamen, non ui jituum saiiciorum nondum tameu taniai perfe-
;
anie, sed multuu) dissimiliier vivam. Is siatim ciionis, ui in regnum ccelorum staiim roereantur
329 oratorium peiens, ci ab oraiione doiiide re- iniroduci. Puieus autem flammivomus, quem vi-
diens in doinum, omnein subslanliam in ires divi- disii, os ipsum est gebennae; in quem qui semcl
sii porLioncs, e quibiis nnam conjugi, alieram filiis nunquam inde exibit. Tu autem quia330
cecideril,
Iradidii, lertiam sibi reservans staiim pauperibus nunc ad bomines reverteris, siudeas magis in siin-
dislribnii. Ncc multo posi sceculi curis absoluliis, pliciiaie ei reciiiudine vivere, ui inter haec, qu»
ad monasterium jnxLa flumen silum pervcnil, ac- cernis agmina laeta in ajleiiium vivas. Delectalus
ceptaqne lonsura locum secrclie mrmsionis, qiiam auieni suaviiaie ei loci decore , consoriioque saii-
ei pra:viderat abbas, intravit. Ibique usqiic ad clorum, mukum deiesiatus sum reverti ad corpiis,
diem mortis in tanta menlis ct corporis contrilione nec lamem duciorem aliquid rogare audebam. Sed
duravil, ul multa illum, qiisp alios laicreni, vel iiiier bsec, nescio quo ordine, repente me inicr Lo-
liorrendo, vel desideranda vjdisse, etiamsi lingua miuesvivere ceruo.
Patbol. CCV. 12
!
5(1.3 TKTUI CAMORIS 5C4
Enjni
Narrabal auiein visiones suas non cuiiosis ei a Anna rum vi.luis. in diversis grogibus carnis
malres lux. Lxiabilur iila quod genuit,
indodis, sed religiosis, eiiani rcgi Wilfrido \[orn el spirilus,
cxsuliabii illa quod <iocuil. Tunc vere D«minus
AlfriJo] viro rcligioso, viciiians asque ad tliein
pane cribrario, cenuinue dioeia inlrans super asinam ascendei, et c<eleslem ingredieiur
nioriis in ,
Jcrusalem {Maith. xxi), tnnc parvuli (de quibus in
flumen qaoiidie, S3epe eiiam congelaium cb carnis
Isaia Saivaior effatur Ecce ego et pueri mei,
casligaiioncm, in quo preces el oraiiones fudil D.>-
: < ,
qiiare lot se niiseriis et qnos mibi dedit Deus {l$a. viii), > palroas victoria:
mmo.Cui cuin obji.';ereliir
Ut caveam majora subkvantes, consono ore cantabunt : < Uosanna iu
frigoribus afTligerei, respondii :
conversalionis su^ cxcolsis ! Benedictus qui venit in nomine Domini
quae vidi.Sicque exenij^lo sanci.x*
iiiulios provocavii ad pccniieiuiam. Uem
Hierony- Hosanna in eiceisis. «(l/an/i. xxi.)
Veniel, vcniet dies illa, in Tunc < cenluin quadraginla qualuor millia iu
mus ad lleliodoruin :
Iioc induct incorruplionem, el conspectu tbroiii et »cniorum lenebunlcitharaSt et
qua € torruplibile
ir.orlale hoc iramorialiiaiem (/ Cor. xv) ;
~ beaius cantabunl canticura Dovum. Et nemo poleril diccrc
vigilaniem (Luc. canticum illud Apoc. xiv), > nisi numerus diffinilus.
servus, quera Dominus invcnerii
(
xii).»Tunc ad vocem lubajpavebii lerra cum po- <Hisunt. qui cum mulieribus noo sunt coinquioali:
gaudebis. Judicaturo Domino, luguhre. ^ virgines enim permanserunt. Hi suut, qui scquuntur
nuiis, tu
niun(!us imimigiel,lribus ad iribum pectora ferient,
Agnum quocunque vadit ijbid.). » Quotiescunque tc
poicniissimi quondam rcges nudo laiere palpiia-
vana sxculi ambiiio delectaveril, quoties in icund»
igniius videris aliquid gloriosum , ad paradisum menlc
bunt. Exbibebitur cuin prole sua vcre tunc
cum suis siulius flaiodisti» transceude : Ilic esse incipe quod futura e«, et au-
Jupiier, adduceiur et
non proderunt. Tunc dies a Sponso (uo < Pone nie sicut > umbraculuiu
l»ulis; Arisioiclis argtimenta
:
corde tuo sicul signaculum in bracliio luo
ruslicaBurcl paupcr exsuUabis, ridebis, cl dices : < iii ,
(Cant. viii), et opcre pariier, et mcnte muniia,
Ecce crucifixus Oeus meus. Ecce judex, qni obvo-
>
luius pannis in proesepio vagiit. Hic est ille opera^ clamabis et dices : < Aqux multas non potcrunt ex-
qua^-stuarix filins bic, qui matris gesiatus stinguere chariiaiem, ei flumina non cooperieiU caia
rii, ei ;
iEgyptum; hic vestiius (ibid). t liem Hicronymus in fine «pisiolae ad De-
fcinu, homiiiem Deusfugit in
toccino, sentibuscoronatus. Ilic magus, daemonium metriadem [i. li incipit : < Si summo ingenio,* sod
non est ilieron] Considera, quaeso, magniiudineni
habens, el Sa/nariies appellaius a blasphemis.
:
Cernc manus, Juda;c, quas fixeras; cerne latus, Ro- pnemii tamen considerari pot&>t quidqniJ
lui, si
mane, quod foderas. Videie corpus, an idem sit immensum esi. Post abscessum anima, post Inieri-
q
tiim carnis, post favilias el cii>erem, in meliorciu
quod dicebatis clam nocie susiulisse discipulos. Ut
liaec libi, fraicr, dicerein,lua me compulit dileciio, slatum virgo reparauda es. Mandatum cor^us
et ut te gaudiis his interesse ^enWngat, laborcm, lerrae, in coelum elevandum est ; mortale luum im-
qui Qunc durus est, aggredere.
murtalilatis honore mutandam est. Pcsl hasc, an-^
gelorum donanda es consurtio, regnum acceptura
CAPUT CLI.
coelorum, ct in perpctuum mansura cum Chrislo.
De gaudio, etprcemiu beaiituauin atern<e. Quid igitur reiribues Doinino pro omnibus qu»
Uieronymus in fine epislolae ad Eusfochium de- relribuit libi? (Psal. cxv. ) Quid remuncratore
Mribens gaudia ei prxmia beaiitudinis xierna-, ait tanlo dignnm facies, aut queiu Liborem putabis
(Ue virginit. servanda) : Egredere paulisper, qua-so, durum, cujus tanta sunt praemia? Dnde Apostolus :
de carcere, et praeseirtis laboris anie oculos tuos « ISullae sunt condign.^e passiones hujus temporis ad
pinge mercedera, quam < nec ocnlus vidit, nec futurain gloriam, quae revelabitur in nobis (Rvm.
auris audivil, necin cw hominis ascendii (/ Cor. viu). > Et ilem : < Hoc momenianeum passionis,
u). I Qualis erit illa dies, cum lilji Maria maier setenium glorix pondiis operalur in nobis (// Cor.
Dom.ni choris occurret comiiaia virgineis, cum D iv). > Tuergo, cui adventusChrisiidierum nociium-
post Rubrum mare, submerso cum suo exercitu que mediiaiio est, cui pro conscienilx puriiate,
Pharaone, tyinpanuniieiiens, prxcinel respoiisuris :
Dominiesloptandaprxscniia;quaiconsummaiioneni
« CaiUeiiius Domino, gloriose enim honorificatus sxculi, quasi certum prxmii tui tempuscxspectas.ex-
est:eqnumei ascensorem 331 prcjecit in maie! > suUationem de illo die capics, non timorcm. Tiinc
[Exod. XV.) Tonc Tliccla in luos laela volabit ain- enim tu sanclornm mistaclioriseis:uiciisconiitai.i.
plexus ; tunc ct ipse Spousus occurrei, dicens : virginibus, in amplexus Sponsi obviam subvolabis,
» Surge, veni, proxima mea, sponsa mea, coliimba ei dices : < Inveni quem quxsivil anima mea (Canl.
wea (€ant. u); > quia, < ecce bicms transiii, iniber lii). > Ncc ultius temporisjam separaiionem limebis,
'abiit, et recessit (ibid.) > silii. Tuncetangeii mira- qu.-e seniel immorlalitatis gloria ct incorruptionis
tuntur, et dicenl : < Quae est isla prospiciens, quasi spleiidore donata es, cnm Christo semper regna-
idiluculo, pulchra ut luna, electa ut sol? Videbunt tura, Aposiolo diceiiie :
332 Quoniaro et < ipse
te (iiix, et reginx laudabuni, ei concubinae praedi- Dominus*in jussu, el in voce archangcli, et intuba
cabuot (Cant. vi). > Hinc et alius casiilaiis chorus Dei descendet de coelo, et mortui, qui in Chrisio
incurret. Sara cum nupiis vcniet, filia Phanuelis sunt, resurgcut primi: deinde nos qui vivimus, qui
:
505 VERBIM ABBREVIATUM. oCG
residui sumus, mpieiiuir cinu illis in imi)iltus ob- A ficieniesei invalidi suiniis, a lungc specu.anlcs saii-
viam CIm-IsIc» in aera, ei sic seinper cuiu Douiino ctam mairem 333 iiosirani Jcrusalem coelestem,
erimas (/ Hiess. iv) —
Ijyeredes quideinDei , colia-
: utmammolrecii: ei balbulieiites cum sancto Isuiu
redes auiem Clirisli {Rom. viii). » Ilaec sil igilur dicamus t Secrclum nieum, > de pcena xterna, quia
:
lua cura semper, boc sludium ; Laec jugiier in corde ranis est qui eam credai vel quia inexplicabilis esi»
virginis volvanlur; in his loiius diei verselur labor, t mibi {ha. xxiv). » Et quemadraodum orator
in bisellain soinims noclis reponalur; in bx'c ani- depiiigens dolorem parentum filii palrisfamilias
ina rursus evigilei. Nullus labor durus, nullum tem- moriui, cum venlum esset ad dolorem palris ex-
pus longiim videri debel, quo gloria xiernilaiis ac- priuiendum pro iilio, defecit iioii babens plures,
quiriiur. vel majores doleniium uiTecius prxdictis depingerc ,
CAPUT CLIl. quod poluit fecii, depingens palrera panno involu-
De jucunditate tetema,
tum babeniem capul, ut bocessct signum imineusi
et inexplicabilis doloris : sic verbis nostris de gau -
Consislit jucunditas xterna in duobus: In cogni-
dio pairix flnem imponimus, insinuantes per boc
lione Dei, el gaudio sanciorum in palria, De cogni-
iilud esse iinuiensum el inexplicabiie.
lione leginius in Evangelio : « Hae»; esl aulcm vita
g
scterna, ul cognoscanl te verum Deura, et quem
CAPUT CLIII.
imsisli Jesum Cbrisium {Joan.xsw). > Quid majus,
fjuam videre Deura facie ad faciem, eumquc co- De proprieiute monacfwrum.
gnoscere, eicut et cognili sumus? {lCor. xiu.)
De gaudio legiinus t Quia gaudebit cor veslrum,
:
Judas i lur et loculos Iiabens {Joan, xii; » aspor-
ei gaudium veslrum nemo toUet a vubis {Joan, tabai res paupcrum; qtii merito iurti ei sacrilegii,
\\i). »
proditor Clirisii, suique bomicida elTcctus est. Sic
lioc gaudiura de visione et societale Dei magnum Ananias et Sappbira (qni lamen i;on ieguutur iia ex-
valde, adiniraus Propbeta, exclamando ait : « QuiJ presse renuiiiiasse oiunibus, ul monacbi) : qtii cum
etiwi luibi est in coslo, ei a le quid volui super ler- iliis, uisi lotum quod voverunl rcddanl, nieniiun-
{Psa[. fcxxii.)Totusmundus« lemicula rufa
lur Spirilui sancto, incurrenles roaledictum Pe-
lam? » »
est {Gen, xiv), babiia cojuparatione ad magnilucii- iri {Act. v). Qui cum nec de crepida possiiil dicc-
nein gloriu; lu%, cujus parlicipes erimus. Tuiie im-
cere, mea : quomodo debursa, liileris, vocesonora,
plcbilur quod ulibi ait : t Sicul audiviinus, sic vidi pecuniaeltiujusmodi? Hoc possunt, qui non uiiicam
raus in civiiaie Domini virluium, in tivilaie Dei C babenl, sciiicet animam suam. Unde ei monacbus
noslH, in inonte sanclo ejus. Deus fundavit eara ia dicitur cuslos unius , seilicet] animse sus, Sic ei
aeteniuin {Psal. xlvii). » Ei alibi :< Exsultabunl san- Saul,quia contrapru^cepturaDomini reservavii Agag
rti in gloria, Ixiabunlur in cubiiibus suis {Psal. regein pinguem, ct pinguiora, nec interfecii Ania-
cxLix), liocest, in conscientiis, vel mansionibus suis. lee, perdidit regnum (/ lieg. xv). Sic et monacbi,
Hoc gaudium prxgustans Psaluiisla, in alio loco ait quibus omnia raundana, suni anatbemaia, et quo-
< H;£c rccordaius $um, et elTudi in me spiriluiu ad i)osscssioncro , ci quoad communem vitaui,
ineum ; qtioiiiam iransibo in locum labernaculi ad« nisi occiderinl in se carnein, el niundura, e} onini^i
inirabilis iisque ad domum Dei. In voce cxsultalio- quae ejus sunt, quibus abrenuiiiiavcrunl, aniiiient
iiis et coiifessioiiis sonus cpulatiiis {Pial. xli). > coBleste regnum.
Ubi iniroducli ad nuptias sponsi et sponsx, Agno Ilem : lii cuin Achan (quia furanliir de anatb<!-
vescemur imniaculalo, cum sponsus iransiens mini- niaie Jericbonlirio,id est raundiali aliquo abeis stis-
slrabil singulis nobis. Quarum nupliarum et tbalami peiiso, ne ulanlur) inierflciuniur a veroJosue [Jos.
ingrcssum prjevidcns Propbeia,ait :< Lxtatussuiu vii). Ui, non dico similes, sed deieriores sunt sacei
in his qu3e dicia sunt mibi : In domura Domiui ibi- ^ dolibus Belis babenlibus falsa osliola {Dan. xiv), re
nius (Psat. cxxi). > Ubi, < sicut laetantiura om- ligionem suam convertenies in laqueos et leiia pe-
niura luibiiatioest inte(Pta/. lxxxvi).'» Tunc imple- CJiniae. Hi eiiam similes sunt Opbni el Pbiiiccs,
bitur quod iegiiur io Canlicis : < Culumba mea in fo- fiiiis Heli, qui etiam pro frustis carnium occisi suni
raroinibuspetij-, in cavernis maceria: (Ciint. ii).» (/ Reg. ii). Pro quorum peccalo, ei pater punituft
Supplebitenim ei lestiluei Ecclesia cavernam el »st , et arca Dei capta (/ Reg. iv). Vide quaulum
ruinain angelorum. Nunc dicilur ; < Plorabiiis et est peccaium lalium. Vix invenies, quod pro pec-
calis alitjiiibus puniia fuerit multiiudo, nisi pro
ttebiiis vos (Joan. xvu). Et : < Euntes ibaiit ei fle-
banl {Psal. cxxv). » Tunc aulem dicetur : < Tri- peccalo sacrilego liujusmodi.
siiiia vestra converietur in gaudium, ci gaudebtl. Peocanie Aclian pollutus cst populus anatbemale
cor vestrum {Joan. xvTi ). — Venienles autem [Josue \ii). El iiem : Erexisii aliare sacrilegum,
exsuUalione portanies manipulos suos elcras ira Dci desajviet in populum, IiocestEpbod
venient cum
(Psal. cxxv). > GeJconis (Judtc. viii).
nec oculus vidii, liem, fures furantur ex raacie, isti ex adipe
alii
Et quia ad bujus gaudii, quod, <
ncc auris audivil (/ Cor. ii), > explicatiouem iusuf- cumloia Ecdesia minislrel eis ncccssaria.Islieiiara
:
56T rETRl CANT0U15* 3ti8
siiiiilcs suiii MtuieJuIoc, qiiae abscondii t\\un\ sibi da- A igne constimpii sunl, qaia alieriiiin ignem Deo ol>-
quid inonacho, qui alienam
• •"", 334 <^""' "^" ^'' ^' necessariuiiu IlHJnsinodi liiierunt {Levii. \) ,
d<2
iiionaclios ciiin peciinia dislritle praecepil Heiiedi- rem diabolo ofTert, dum sibi furlive approbal [f.
eiiis sepeliri exira ecclesiata. liem Hieron. {De appropriai] et pcjor alio rapiore non sacrilego, qni
tirg. servaiida, c. 14) iii episl. ad Eusioch. de ere- privaio aufert (isie enim pluribus, scihcet toti con-
iniia, qui iiiv<'iiiiis csi in morle liabens cenlum so- veiitiii, ei omiii pauperi res suas aiifcrt) et ideo
lidos, qui judicio aliorum eremitaiiim ligaii sunt ni:igis peccat : < Nec dimittiiur peccatum, nisi re-
ad collum cjus, et sepulii ciim eoei in iiaec verba : stiiuaiur ablalum {lieg. jur. ik 6, ex Aug.) »
« recniiiu tna ifHiim sii in perditionc (Act.\ui). i Item, prior qiiidam frairi ciiidam voienti facero
Sic et de moiiaclio Gregorii (in Vila S. Greg,). qui biblioihecam ,
probibuit , dicens : Non fiel hoc,
iiiveniusesl tinum aureum liabens, factum est. Item ne sil idoluiii tuum in quo 335 aiiq^iam pro
In Matih. (cap. xxiv) < Tunc hi qui in Jud^fa sunt, prieiaiem Yindicares et invideres , si aliiis ac-
:
fugient ad moiitcs, i id cst qiii suni in coiifessione cipcrei. Modo sustinenlur nionachi manifesie ha-
fidei-: ( E( qiii iii leclo cst, i id cst qui excedii benies proprietalem , et etiam rapientes ei coni-
tarnem animo, « non dcscciidat tollere quid de ^ "'""'cantes »cum praeposiiis coiniiis,
comiiis, Iiicra.
n Jlem,
donio , I id osl qui oninia reliqueruni ei culiiien o"»"il)us quodammodo pioprielas prohibi la esl. Un-
\irtuiiim aliids descendertint, non redeant ad ali- de : ( Charitas non quscrit qiioe sua suni, sed qua;
Jesu Cbrisii (/ Cor. i ei maximo chariias la-
xiii),;
qiioa f animauis i pristiiix conversalionis. Mona-
chns I qiii est super toctum i ei habci propria ,
lium, qui de communi habeni omnia necessaria et
i non descendat aiiquid lollere de domo siia, i ve) sliie labore, < iiabenies psomissionem vita; (/ Tiin.
alicujtis privati quod csset loierabiiius, sed de do- iv), I quaj nunc est, el futurae ;
qui orania habenl
ino aiiena Christi et paiiperum. Et cum sacrilegus coniemnendo; unde : < Centuplum acciplent, et vi-
sil, etiam laiciis, qui loilil rern sacram, ei in pro- lam cCiernam possidebunt {Matih. xix). — Cre-
fessione benedictam, loliii de sacro, etcoQtumeli»» denii eniin nibil deesi; avarus etiam obolo indiget
facil Spiriiui sanclo expellens ipsum de domo lu.i, {Prov. xvii, sec. LXX). i Item, eremilam de oblaii»
qiii membra Chrisii membra facil pecunia, elitem- culligentcm oecuniam invasitj lupus , vcl sacer
plum Dei speiuiicaro lalronis [Maith. xxi),iel hco- ignis, elc.
lum nummi: Monacha cliara in eitremis laborans, cum pau-
nummi, HMnmi, [quis] vobi* hune prcvitat ho- culos numinos, quos babebal in arca, cxlrahi fecis-
\norem '.'
C set el reddi, nou poluil animam exhalare, quous-
(JuvEN. sai. V.)
que obolus, qui in fundo arcx laienter remanserat,
Yos eslis dii. jnecunia niihi es \al. csl] disci-
ejecius cssei. Qno ejeclo, io pace migravii ad Do-
plina !
niinum.
Itcm II Mach. \n : t Yir rortissinms Judas, colla-
Iiem Ilieronymus : Sicul iion inveni meiiores
lione facia, duodecim millia draciimas argenli uii-
qiiam in clauslro bene conversantes; iia nec dete«
sii Jerosolymam, i elc. Quid lilii de moiiaciio, qui
riores quam in clausiro male vivenies, quia vel
in ciiciilia, vei eiiam in arca liabct aureos siciil idola ?
sunii ficus bonae, Lene valde;vel flcus malae, mald
Indt- habent pilanlias proprias iii rcfectorio (H^^. S.
valde. I Unde psal. xxx : < Supcr omnes inimicos
Ben.c. 54). Sed quomodo, cuni nec, sinespeciali li-
meos faclus suni opprobrium vicinis meis vaide, 9t
ceiilia, iiitcras haberepossint? Tuiius csseteis.quod
limor notis meis.illem, tanla in Mariino adiiuc ca-
iiiiiil ;icciperent, iiisi per manum pr^postti. Scd dc
techumeiio fniguliias fuii, ut potius videretur mo-
iiitcrfeclis sub Juda {U ilach. vin), quid miruio, si
flaclius quam iniles.
»liquti sibi relinuerunt, unde vivcreni, cum profu-
bello, et famc, Iiem (in ep. ad Helioaorum monachum) : l*ropric-
gi et qiioiidie iii ci aiorte afTecli
esseiil? ^os aulcm in paoe ci sioe necessitale qux-
D tas inonuchi non est analhema Jcricho , sed Jeru-
suporflua.
saleni. Etiam singularitas in his,qua) -.xd religionem
rinij^^
siini, siiie conscientia abbaiis, proliibelur ut sacri-
liein, si 1 obias exsul inter gentes (quaiibus .ex pcr-
lega, quia, ut ait sancius Benedictus: Quod flt abs-
mitiit fenerari),et[qui]propriahabere polerat, dixit
que conscientia abbatis, vanitati depulabilur, non
de agno, qucm ailuiii ei uxor sua : t Vide ne furti-
mcrcedi. Fortius qiiod est cupidum. Iicm Hierony-
vus sii {Tob. u) : i quid de monacho diccnduin ? Vide
mus : Errat qui dicit idololatram poncnlem dno
ne fur sit, nc sacriiegus sit. Vbi est abbas Tobix
grana, ctc.
eliam cxco simiiis, qui audiat pecuniam sub cu-
Noia etiam quod qu%dam siint, in quibiis ctiain
non haiantem, sed trcnientem, et dical :Vide
cullft
S2cculares iiullam liabent proprictateni, nec meuin
nefurtiva siipecunia?Iieiu, quidam religiosi simu-
lanlsub obtenlu fratrum vet amicorum, qiioium, nec tniim dcbet dici. Unde
iil aiuiit, siint depositarii, et qnasi prociiratores, Nec proprinm solem natura, nec aera fecit,
ISec tenuei undas.
ct negoiialoribus tradunt, cum nonnisi occlesiastica
iniiiiiieria lleeai eis eiercere. Iiem, si Nadab ei Abiu Iiem, io consiiio dxmonum magis probatus esl, qoi
: :
3C9 VERBIIM ABBREYIATUM. - NOT.€. 570
iiionachum subveriii et decipii : Uode, hiiic patet a Dominum secuius argu.Unr, eic. Ilem, ccUk sole-
quanlus sil ordo mouaclionim. liem Lucas ix) : baiU dici abedieuiia:, quia nonuisi coacU pcr obe-
I Nemo miiieus manum ad aralrum, > eic. Glos- dicnliam ad eas clausirales accedebant. Modo au-
ti Ambrosii super bunc iocum •
Si discipiilus tem suni vindiiiae et empiiiia-.
336337 IN VERBUM ABBREVIATUM
mTJE
AUCTORE R. P. D, GEORGIO GALOPINO
MONASTERII SANCTI GISLENI IN HANNONIA RELIGIOSO^
B Illo die ilecnquas.]' ?fos(er textnt Senccfe m. «.
Verbnm abbrevialum,] Ordllur auclor ab hoc toco
concoqiias. Equidem bene, ut hareat in re cibi, ait
Aiwttoli ad Rom. tx, secundum iilteram sumpto, quem
Lipsius.
in sequenlibus ad nujstiinm sfnsnm tropologicutn,
Aliqiiid apprehendo.J Probe Laert. in Arist. I5t
teu moralem irausfert; ita ut Verbnin altbroviaiiim,
til txcessuum et vitiorum resecatio, ac snbinde vir-
non ii qui pluriinum comedunt et exercenlur, nie-
iiiis valent iis qul modice: iia, non qui plurima,
tnlum inlroduclio. Et hoc est ex mentc B. AugHitiui,
1$ enim uno ioco ait : Verbiim consninmans et bre- sed qui uiilissima legerint doctl censendi et stu-
diosi.
vians faciei Domimis snper terram; id est, iil com-
pcndio fidei per gr.iliain s:iivos faciat crcdcnies, Super essei £etatis.] Sana Senecce lectio epist. 48,
Mon per inntimerabiles oltsorvaliuncs, <|<iibus iila C. miiltum esset aetatis.
miiiiiiudo (ilioinm Israel scrviliicr onerala preme- Temporis egostate.] V. Temporis wrumna , sed
balur. To ./ V, Lib. i, queest. 2 ad Siinpliciauum. viiiose Senecum vide.
Altero : Hoo est Verlmm quod brcviavil Deiis sii- Scieniia reriim.] Sloici reiinebant dogma, etse vi-
tia ignoranlias illarum rerum, qnarum scienliee vir-
per lerram, inqnit, obseivaiio diiorum pracceptorum
«•barilalis. Nain in bis lota lo.\ pendel el propbelx*.
tutes siul. Lipsium vide u Mannduet, dissert. \.
To. II, epist. 205 ad Bonifucivm paulo posi inilium. Sed ad ainpliistre C. Sod ad amplustre. V. sed
el
Iiirircuniscriplilis.] Ui l)eus. ct aplustre. Utrumque verbum ptacet. Feslus : Aplii-
slria, inquit, navium oriiamenta, qux, quia erant
Voluit circumscribi.j Verbum jam caro factum.
Jonn I. amplius quam essent necessaria usui, eiiam am-
Q pluslria dicebantur. Juvenalis
Qnod nobis tribiiil.J tloe, amanuensis imcuriat
videtur omissum in M. Qiiomoiio, inquil B. Uieron.
Amplustre et summo tristis capiivusin arcu.
Dirigit cursiim.] V. eiirsus. C. gresbum. VirgiL
arrliabo, qui iiobis iribuilur etc. Jn ccp. i ad
Epfieiios.
De cerlam. Navali, tib. v.
In anliam el pigniis,] ^equnqnam \n arcam, ul
IIiic dirige cursum
Liiius ama.
M. Hic audio Anguslinnni de Cbrialo sponso di-
li.
ceiiiem : .\i\ iioc arrliam det spoiisu.s ul in arilia
Cum puncium et minus.] Mendote V. Cum pun-
cio, etc.
siia ipsc ameiiir. Ergo ama, eic, to. JX , iraci. 2 in
Lbiounque bencdictum est.j Genuina tectio, mea
F.pist. Joannis post mediuni. In qno arrba ^^ 33S sententia. Ex quibHstibel enim, elsi profanis auctori-
\n^nni differanl edocet D. Hieron. ioco supra cilulo.
bus, ticcl excerpere quod utile est el bouum, Apoxto-
Oeprelienderemiis.J C. compreiiendcreinus.
lus Arate p&eta usus est, Acl. xvii, 28, Menandro^
Breviier et succiiicle.] I*atenl hwC' Interea M.
1 Cux- XV, 55; Epimenide, Tii. i, 12.
Brevitcr et securiiis.
XPrccterea id edocent licite fieri R. Augustinus,
Inlinilasest.l A'i/ melius. Eienim iiifinilas [ul Arisl.
Stephanus Cantuariensis, et iufiniti similes, Ha lamcii,
I, De ccelo) tripliciler altendiiur ; Quoad maynitudi-
ul reseclis ungtiibus, iHquii B. tlieronijmus episi.
iiem, nuinerum el durationem, Hie ud numerum.
Ergo perperam M. ei C. legunl : Infirmilas esl. 146, od Damnsum, lo. III, et ad Ramanum ornlorcm
Uisir;ibit iios.] Ex Scneca ad Lueilium epist 2 in
qnce incipit : Sebosium nosirum. U. Aug. ''''• " 339
medio. V et M. disiinguit. Non damno, pro dividil
.
De doct. Chrisl. cap. 4 initio. Stcplianus Canl. cavilc
ullimo De Virt. el vitiis.
el separat. Ai Senecce lcxius bibliolh, noslrw in mem-
D Mouin esl, i!i([uit llicohigu.e, elc.] Aptum uempe
braua cum Juslo Lipsio : dislriiigil.
mihi ac profn-uum. V.auiem /e(/i/; rsecessariiim ost.
Libroruin mulliludo.] CLegerat Verboruin mul-
iuquil llicoiogiis : Utiqne piacet, si aiibi Senec,;nt
tiltido,sed correxit.
audierim. JScim episi. -io. Quo;i bontiin e.>i, liliiiuf?
Salis est balieie.] Seiieca, epist. 2; idem i De
nocessariiiiii osi. Pro fero lamen diituoi cpi^::. lU.
trQHq., cap. ix, Quo inilii iiinumerabiles lilnos ci bi-
Qiiidqiiid benc dioiuni ost ab u!io, ir.ewm ost.
bliolbecas, quaruiu Dominus vix lola viia siui iadi-
ces perlegil? Oiieral discenioin lurba, noii iiislriiii.
?n Ecdesia.] Snpple Mililante. M. otr.iiiit iy to-
clesia.
Ei infra : Pareiwr ilafjuc librorum qnaiiluin salis
JNiniia proiixilas.] Ordo prirpostenis in V. Cuiiibet
sii, iiil apparalum. elc.
in
istorum est inimica proli.\ilas ii;;Uor i>l>!ivionis ot
lnquinani, non aluni.] Ita censet ALsclnjlus
noverca memorijc. M. anicjn : CiiililHU islorum
'O yjiriitfjL itSwf oOx o ttoVa' itSeif , cujiof inimica et iioverca csl prolivil.is, m.^.lor i.blivioisis
Qiii IVuctiiosa, lio!) qui mulia scit, snpii. et iiiemoricc. {Eone add., oi l-.osiibiiiciiioii^./ F.rjonti
;ti rETRl CANTORB 372
nmter irfmoriar? iiequnqunm. Sicut euim $loniachu$ A absiinilin habcnlur lib. De unila Ecelesio; cav. 3, C,
tiimia <iborjim copiu grardlits, tion saiie digeril ; ita 10 el 16.
n:eiiioria prolixilate onerald,non nulritur, sed con- Verltis meis.] J/. el V. Liltcris mei!5.
fuudiliir. Ei Veliis Testameniuiii.] M. El veierem cliara-
y.i nn.lificio.l Recte V. Duo mendose, rcdificatio, clciein. V. Vei velerem canonem. Idem aliqunndo
oh iiutipatliiam casus. legi in Eusebio Eccles. hist. lib. vi. cap. 18 posl Ort-
Oii siibstTviiinl priora.] Sempeleclio et dispulatio. genem : ^oii esl ignorandnm, inquit, vlginli et duos
V. vro priffra, habel prim.i. essc iibros in canone Vetcris Teslamenii.
Ei duliiiiibilium.] 31. ei C. «ic : Piisl leclionem Item ail Apostolus.] Inter theologos puro Aposloli
igi!«ir, cl drspiualioHem sacr.T Scripliirae ddliiabilia nomine, B. Pautus intelligiltir. llic autem, hocve lan~
inqiiir.inlnr, et non priiis pr.Tnlicandiim. tnm loco, snnrtum Pelrum intellige. I. Epist. cap. A.
Ordniate el riiissim, seu, ul
(lortin:! rorlin;nn.j Saborra.] Inani et inutili sareina. Saburra navet
fidelis infideltm trahat, ui habet Glossn in cap. Ciim ofieranlur, ul slabiliores sinl conlra procellam. Vnde
veiiis^el, extra de tacra vnclioue (Dccreial. Gregor. Virg. 4 Ceorg.
• b. I, lom. XV).
(jt cymbne inslabiles fluclu jaclaiile sabiirram
CAPOT. II.
Tolliint.
liem idem.] Hieronijmut in rnp. x\i Ezechielis ad In Legenda S. Martini.] Per Severum Sulp. con-
illnd : Veslivi te discotoribus (pro 'juo LXX hnbent: scripla. Dial. i, cap. 12.
Indiii le variis) flrfWir Legis cyrenioniis, qii;iruiu Poiins in vcrbis.] quam
B. Benediciut belle
.
p
oittipala siudio hMa dereiiii'iricri'S. cnp. vn ReguUe : Panca verba loqu."»-
et ratioiiabilia
V. addii tiir mon:icliiis. B. Gregoriut Moral. \\x, cnp. 7.
Ueiii Isaias.] : C:>p. clxiii. C. et M. in
viiitgine; clmv. ilagna suppatnti nunieri vnrieias. Hccie scil dicere. qui iioviiordinale lacere. Et Se-
In iSihliis nostiis tns. in maximo fviio, lawum wh- neca episi. 75 : Nno delectcnt vcrba iiostra, scil
merati Itaiiv. cnpilula CLvin, t^rsru autein {(fuos in prosiiit.
cnlce tidi tuppulalos) 1580. Diviiio aulein cupiium, 341 ^^ ociili» Domini liquilur.] IIoc scnsu, non
tftio! nune esl in Dibliis no%trix, facta at nb nnnit bene liqiialur, t/f Y.
40U, ad quam faca: sunl Bililiorum coiuordaniia- nb A qiio Isaac ainovil.] Dito perperam legunt J.icob,
liugone cardinuli el Conrado Albersladto monucho, iV«>H de Isaac hoc ligilur Gen. xxvi. Rursiim {Isauc)
»u/}'iaganlibus qningenlit diver^orum coenithiorum fodil alios puleos, qnos fodcraiit servi patris sui
monnchit, ul hnbct Sixlus Seneusis in Bib iolhecd Abraham, et (pios iilo niorliio olim olislruxer:iiit
Sanctn. l. iii, Melhodo 3. Scd rcdeatnus.^^liic locut Pliilisthiim. M. bcnetacuit Jacob, sed ndhuc tneliusy
/irt/a? Jnci/7it Quare .ipppn'Ii;is , V. rsro ; (Juare
:
«i Isaac a(/jedsset sicut ex lexlu Scriptnrce corrc.ti-
Quare n.oii apjiendiiis.
iion appeiidiimis. i/. mus.
Argenlum vcstrum.l V. consequenler : Argeitlam Siculotiosi.] Hoc oliosi, abest in M.
iioslriim. Usque faciel.] Usqtie ad ilta verba . quiv in eodcm
Noii in panibiis.J 3/. et V.quia negationem iniiio psalmo sequuntur : El omiiia qti.Txriiiique faciet.
pricposuerutil, jatn demunl. Quia esl verbum vit;»*.] V. ei C. Quod esi verbuin
iScrib.i el Pharisaeus.] Belle, estque glessn inler- « viiae. Malui conjunctionem causalem. Iii Scriplnr;»,
linealit in ca,i. issm liaiic vers. 18 , V. male ^ ait Glossa moral. pir futia signilicaiiiiir aliqiiandt»
omiiiil Scrib:». verba, qii;e in Christo fiierunl, noii defluciilia, sed
Asicriscos ci obclos.] Origenes, et pocc eum B. stabilia. Unde Maith. xxiv. Vcrba auiein mea nuii
Hieronyiuus his usi sunt. De Origt^ne lestntur idem irnnsibunt.
B. Ilter. Apelogia adiersus Ruffinum lib. ir, cap. 8. Scd inl.J C. occident.
folia deciilenl
be B. Ilierotiymo scribit S. Augustinus epist. 88 nd na.] Si legero verha pro uuibra, ut
Textiis esl iimlii
eumdein. Quid aulem asterisci ^md obeli *'"'» 340 C. et V. Quis sensus^f Clossa interl. ttiper itlud
quieritl Atidi B. Uteronymum lo. Jl, cpisl. 8'J ad B. psnl. xvii : Tcnelniisa aqna, ail : Obscura doclrina
August. cap. 6. Ubiciinque viigiilje, inquit, id esl, esl in proplieiis el oninilius pivedicatoribus.
obeli siiiii, elc. IJbi asierisci, id eslslciluiae pr;elu- Verbum aeteriia; viix.] Recie. Velus, utnbra; No-
ceiiics, elc. vum Teslamenlum, verilas.
illiimiiiniidis
el confodiendis.] Illumitiantur ge- Deiil. c. Tix. Tria cap. lxxv. Miror lantum nn-
uuinw tann; lectiones : coufvdiunlur superflua;, aut
el meiiitn capiium Deuieron. cum in Bibliis netlrit
qu(E non tunl recevtic o^ScAof Gracce, sagitta Laliiie. ms. solummodo novemdecim riderim, versus autent
PriTposueruni.] ^on proposnerunl, ut C. quia «n- 2000.
fra dicilur . Li li;ec prscponerciuus. Arbor non frondosa.] De qua III Reg. xiv, vers,
A Damaso papa.] Hujus episiola cum qua^slionibus 23. C. legii fruciuosa, sed vitiose; nam ferei conira-
ad B. Ilteron. et vice verta, esl 124, allera 12o. dictio cum sequentibuit.
Totam bibliolhecam.] Insignis monachi tubor. ^. Non pampinosa.] Ut cloquenlix lorcularia, non
Scribaiitiir libri, inquil ille ad liusticium, ul el iiia- verborum painpmis, sed sejisiuim, qiiasi uvariini
iiiis operelur cibtim, ei mens leciione saturelur. expressionibus, redundarenl. D. Hier.ad Rusttcum,
liem ibidem ; Aina scieoiiam Scripluraruin, ci car- quw incipil : Nihil Christiano. cap. 2.
itis viiia non amabis. Solulus est liber.l Non improbo M. ei V. Solulis
llislorice, allego.] Pauiis excipe . seplem signaculis libri per Chrisluin clavem David,
Liiiera gesla ducel, q-iid creiias allegoria : pro quibws, ul solverenturllcvii Joannes. Ne coga-
Morulis quid agas, quo lcndiis anagogia. iiiiis, clc. Fere similia habet B. Ilieron. Epist. ad
Ctipit plura ?Consule B. Augustin. libro Ue ulililale Paulitium, qua: iticipit : Frater Ambr. ante me-
credendi contia Manicha;os cap. 3. dium.
Iiem Augusl. Noli.) .V. m
mnrgine, aii : forle Gre- Pio qnibns ut.] Ex M. et V. adjeci : Pro quibus,
goriiis. Is in faslorali non ub.^ttnilia legil Qui ad . quod (id signacula referiur. C. pro qiio.
vera; prxdicalionis vcrba se pr.T'par;a, neceise esi Aqii.\ iiubium.jf X ps. xvu. Per hwc, auctor intel-
ul caiisaruiii origints e S;<ciis pagini.s sumat, ut liqit prophetarum dicla, qun' ex se obscura sunl,
oiiine qiind lOijuitur, ad divisue aucioriialis fiiiida' aique ila inUrprele iiidiycanl.
mVntiim revocet, alqne in eo a^dilicium sua; loculio- Cino laineii Cbrisius.] M. Cuni taiilum Gliri-
iiis liinicl. B. Ilieronymus ad Nepolianum cpi^ola, sliis.
quce iucipii : l'«iis a ine; bermo ;prcsbyieri, inquii, Lib. Sap. cap. uitimo.] liodie 19, dim io, vel, ut
leclione Scrip!i!r.',ruu> con'lialur. Locus esi B..\uriti- alius codex, 41.
siiiti 0. cinlra Maxim. cnp. 14 el iu ysfj,!. lm:. !Sec Vcl iiilclligil.] V, id omli.il.
;
373 VERDLM AnBREVlATl'M — NOT.f:. S7»
mnry-.ue cnp. Lvxxvn. A S. Fieroit. in cap. i Osen'; S. Ah^. rp. J3n,
Levil. cap. xxvi.] C. in
Vil;p perdilissim.T.] it. vH;« pr(.b;Uissiin;>'. Iro-
}1ivc, vxfjtte r.aupoiios, di^sunl in V.
VeUitissima ve:eriim.] N<jI(i dhcrimm. C. Vo- nicc, bene. S'am iUe tnxvrife mnxime deditus erat.
Insignia lii\iiri;E.] Recensel ett hnias c. lii, 49.
liislissiir.a velcnKH, iil in.tgisier Anselimis, el Gil-
Ijerlus, comeilelis {deesl in nsu) id esl imilabiinini
Verba capliosa.] Ita ei Seneca ei.isi. 82. C. Verba
caplionis.
et velera, id esl moiliini loi^emli nio<lornor!im, qui,
tc. 3/. in marcfine, Ho»7ji;(a Anseimi, Albriri R('ni. Contra viiia susceplam.] Ariein nempe. iVo» pe^
nilns rejicio. C. Conlra \ilia suscepla armaliir su-
Hoberti, Piil:iMi"el Gleljeni videtur telle revocari,
ad Mo- bula levi, elc. }l iu margiue : contra vitia suscipiunl
titperjwsitis 342 tribus pumtis, iliuii :
armaiiiram snbiila,
.
esl levi, elc.
legcndi iiiodornoru n. Nomen rero Sinionis,
iil
ilwiri
ad iUa : Cavillalio eripuil.] Non concavillalio, ul C.Cavil'
quod eliam in wargiite habeiiir rf;i<r!t ,
lalioncs argutiw sniit et dictcria.
Mailu<n logemii :tnlii|iionim.
Verboriim signilicationom.] .4 Scneca defiectil V.
Iiiiilabinii;ii.] Non iminiil;ibimini, «/ C.
Versio sepdiaginta Jntcrprelum scrihens : Vcibonim dosignatioiiem.
Caiipoiios liii.]
miscenl vinum aqua. Qn:>si nobis vacet.] Seueca episi. 45> Tanlnm no-
coK I lsoi'r: Caiipones tni
.^mur«'aiii.J fo-cein olei. bis vacat? jain vivere, jam inori scimiis? Uis da-
A.l r*ter3 iiiiliora.] V. aJ caeiera opera. Sed di- mnntur C. Qnasi vorbis vacel.
Xt-ro : Ad ca-lera ulitiorn opera.
Et infra.] Epist. i.^ ante mediunu
Vociim dissimiliimlioes.] Seneca Yocum simili-
El impetlimeiiinii).] Id ex solo Y. Nec abt re ....
idiiies (iisiiiigiiis.
:
<«/, eo qiiod lii lihri niaquum capiant locum vixqne D '"
""'
,};'^^,„f*'A'°!'.'.^'..
LU frontem suain lentei.] Id feeit Diogenes Cyni-
vnins forlissimi viii viribus admotis, ad Rlium '
cn<:, ail Lipsius in Senecnni.
trtnnft-rri talent.
Sic isia sine iioxa.] il. male Sic isia sine no-
Ui sitiis foconim.] Hkc ad geogr:i})liinm. :
>-ia.
Nnmeros chronotoginm.
amioriiiii.] /l /
Genoalogias.j Interininnlas, de qiiibui Aposlolus Pi;T;siig. acelabula.]iSequitqmm acceplacula, ut
C. Huncludum, eiiam hodie non infrequeHtem, de-
I Tim. I. i.
scribil Lipsiiis in Scn. episl. i^i.
Uespoiisioncs.] C. raiiones.
Pi?maeoiuin.] Hoc nonhabptnr in Seneca. Si qutt-
CAPUT III. ris Pigmtcos, invcnics apud B. iiieronymnm in cav.
xxvii Ezechielis, De civil. Poslremo
el S. Aiig. l. xvi
Kphcsios cap. IV.] Ti7rt 49. .
Pr.TRSlani niinam.] Ruinam omitlunl V. et M. audias fncelosnm Juvenalem. 43: sat.
In eo !ein vi capile.] Tria viii.
Ad subitasThracuin voliicies nubemqiie sonoram,
VenmUamen.] versutnm C
Si bene ; profccto :
Pigiiia;us parvis curril beWator in aniiis.
Mox iuipar hosti, r^^piusque per aera, curvis
intem disperdel Deus, quia Vir versutus oiliosus est.
Unguibus a s;c'va ferlur grue. Si videas hoc
Prov. XVII. Sed plane repugnnt lexiui psaimi.
G<'nlib'.is in noslris, risii qiialieris; el illic
Suiueuiin qui lales.] Ghssa CasswJLori.
Sii allarc concavuin.] Jussum est bxod. xxvii.
Qinnqiiam eadem assidue speclenlur praelia, ridet
Videntur Clossa. Nemo, ubi tota coliors pede noii esl aliior uno.
Coeliim fcrreiim.] Auclor hicimitatur LXX. Inler- C 344 ^^'"''^ ^^ '"*• nostro Juvenali de*umpsi. In im-
' ^- «. "• o- ... r ^ •
pretes , alioiiuin versio S. Ilicronymi , Sicul fer pressis versiis quintus sic iegebat :\{\s\i q\l'Jil\CT(i,-^ed
rum. illi.-.
in eodcm
cap, xxvi.] Tria 87. Fail:\cia deleclal.J Sic Seneca. Ergo non, Fabula
Id esl diviiiam Scriplnram.] C. divinam non legit. delftciai, ut C.
Closr.ain hunc tocum p«?r lerram .•«neain, uon iSon vaco a.lvorsus islas.]M. et C. Non vaco ad
Srripluram, sed terrain siccam el infrucluosam islas. Poiest loierari, pro non ex professo agito.
iutelligit, qui esl sensus lilleralis. Cotisilinin clare dat.] C. consilinin clare danl.
Imbrcm, id esl Doct.] Ita B. llieron. in cap. Nijn ergo clamaiidiim.] Auttiie, tlieoiogi; quidni et
l* Isaice. vos, phiiosophi? .iudite virum [heu! non Christianum.)
Germiiia virtuliim ] iVon gciiimina ui C. Scnccam epist. 52. Qtiid lurpiiis philosophia ca-
Nihil siibliliiis.) Hoc Senecam redolel epist. 82. plaiile clamores? Item idem epi-il. 73. Eliamsi dispu-
Ibi cnim : Mhil esl aciilius arist.i, elc, larem, inquii, nec siippioderem pedeiu, nec manum
OlH!st uiililali.] M. ei C. subtililali. jaclarcm, iiec aitollercin vocem. eic.
Non garrire.] Seneca noii dic^re. Oe niraque pmlicilia.J M. de uLraque prudenlia.
N.in Ijngnose loqui.] Oiniitil V. Callidilas aninii.l Varietas hic cst. C. calli.iilas
Noii esi populare.] Seneca epist. 16. Y. vero : aniini conalibiis. M. el V. callidilas aiiimi, imigna
Noii in populare. conanlibus. Pra'iuli Senecam,etsi lalic sit toterabtlis'
pyris Mapandiinis.] Idem Seneca epist. i04,
In Callidtlas, aTiimis magna connniibui.
(il. i05, nnle medium.C. In Vigiliis M^andrinis. I
• Decbmalionis V. Deliralionis;
aciita;.] M.pauto
El caviliarum aedibus.] Hx soto V. adjeci. melius deliberalionis.
:
343 Q"'«l <!^<l>> verba.] Senecaepist. 48. Tu mihi El vano.] Seu cl inani, ul V. el M,
verba, otc. Siiideas non verbis] id edocei Seneca episi-. 43
Vafcrrimas.j Sicduoe.xeinp. cuni Seneca. V. male, .'M15.
ferriigineas. In le cl iii aliis.] iia M. al C. Ad inores vii« in
Scncs ludiiniis.] Fnleor me ex Seneca in texlu re- alios esemplo lui reformandos referas. V . autci<i :
posuisxe Senes : nliotiuin C. Serie. M. ei V. Series. Ad inoics iii le el in aiio.s exemplo liii form.iiKi.'/:?,
Ex notariorum nbusu. sed rcrcnii manu pYcelixum esl ii!, ui legalHf in.rorman-
•Advocaius es.] Ex Seneca episi. 48. C.^Vocatns es. (los. Annon luculente Sc-icra epi.si. Irlf Eos, viqv.it,
Y. Advocaiidiis, qui viia docenl eiigamuS; cic. />. ,4;.'<7. Mi;iii qiii-
Inientae securi.l Noveltus super inlenirc, in C. scri- dens, ait, muliis jirosurit dlcciidr. (ju:c noii ( iciiiat,
psii; siiblal.TC. sed ionge t.lurii)f:s prodeisor.t faciondo qna: dicunt.
Peslcs Erebi.] Cacodicmoncs. Lib. i\{>cdocl. Chrisl. c. 27, c! plura vidcbuv.tur,
Advtrsii'» moilcin tulain.] liestiini Seuectr verbd c. 20,
ex epiit. 82, alias 83, in jine. Nnin C. iaiiiaiii luor- Puta C. viiiose : Pnta vitT., prouf tiquel iX
in fe.]
lou» minuta. V. et M. T<il;im moriciu mimila. Seneca 8D, panlo unte finem.
epist.
Tain iiiinula jacn.la.] C. Diniinulive : J:icilia. Ti as veva.l C. ii*j(le, firo vcxa.
Oc Palcnioiic.] C. l).' i'olomoMe, vcl ['iiiU mone. !(!(,'!olat>i;im.l Tiia, .»u«( in .^mnibnt mts. vidi,
Ilist oriain vidcto npud Va.'. .*/'i.i. hb. vi, cop. 11, el id'->!'.)liiri.\in.
::
tis PETIU CANTORIS 37«
Siipernuisel vnnis.] C. omisjo, in, supeifluis lan- A plica. Ens pro exislens, familiare e^l auclori in hoc
tiim aliud abest. opere.
Ciiriosilatis el.] V. csirios.T ct faniosae iiiquisitio-
CAPUT IV. nis. ;W. ciiriosx' el r.tin.c iiioiiisiilonis.
Genili iofaiilcs.] M. nmitlebat in textu infanles,
Vespis et pugion.] Margines M. elC. hwe hnbenl at in marg. rccuperat : Parviili scilicet.
f)omiiins dilaceral:» lacio cnidain rflisio-so (M.addit Ralionaldlcs.] Hwc esl communis lectio, ted in
abbali) appuruil. Legitur liominus appnrnisse teprO' edilione liomana per Sixtttm V cl Clemenlem VIII,
fus marnjrio monacho hom. 40, B. Crcfjorii in
,
correcta, ut jum leqatur ratioiinbile, quod cohteret
Btnngelia. cum diciione lae Et sic habenl Cra-cn, Syriaea, Bi-
:
J«;reir.i3e c.ip. iv.] Trin lvi. blin regia, Hedn
-4. ms. Lovnniensium.
et
Alia liltera.] Non ;\lia liehMa, sed Clotsn ipsa est Miiledocendo.] Non inaltuiicemfo, ut C.
interliii. qv(B sic : Vcl qiii jinlicor. C. upproinnffuat Vcl per snpeibam.] Eniendovi ex V. Nom. C. Vel
V«'l qni judicem. superbani et curiosam. M. vel pcr siqierbiain.
Job c.ip. XIX. Trin (iim in texlu cum mnrgiHe le-
I
Ei ine.xpiicabile.j Seu iiieffabile. ut V. Jdeo au-
giinl, c;ip. xiv Ncc mirum. Liber enim Jobi, olim
:
tem inexplicabile, qiiia, 14/ hubet paraphrasit Chal-
iniiium dividebatur in xxxvi capita , hodie rero daica, arcamim esl.
in xLil. M. Si ergo.j In mnrgine M. Magister Anselmus,
Erelpsiasticiis cnp. xvi.] Tria xlit. Hieronyiiins Non.J Audi M. \n ora Interali. QiiiJ
:
?ii5 Assimilanlur] Non assiiniilanliir, tit C. «. igitur (le rclatioiiibus, qua; assumuniur csse per-
ibroEccli., r. xvi.j 6'. e< F. Libro Sap..C3p. " somc, qiiod noii?
XLV. M. Paulo quhlem meliusy sed adhuc itidcfimte : Sic ct Clirislus.] Discerne. V. Sic et Cbrislus
Liliro Salomonis, xlv. Patres posnil lciininos in nionie el circa monicin
.Miiioraliir,] C. iininoratiir. S. Scriptiiia?, quos non debemiis transgredi, ctc.
1(1 esl, ilist. per muUa.] llac desumpsi ex texiu V. M. auiem, Terminos posuerunt in monlein, Cieiero
et mary. C. ui in te.ttu.
Moilo de hunianilatc.] An fuerit verus konio. M. tt siipeifluam.} Id omiitit V,
mendose : de lininiiitaie. Parab. c. xxv.] C. xi iii, M. xlviii.
Ul siniiliter.l C. nisi sinriiliier. Ullra vircs qiia:re!ido.] Srn iii(|uireiiilo, ut C. In
Vol fiinilunt. j
floc cnret C. V. hwc abiunl, quce et (iloss^v inlerl. cl iptius B.
Unins inoris.] Unaninies uinim sentionte.^, in^nt/ Hier. suiit.
B. .iug, in hunc locum. -McIIe iiitingc.] Male a Bibliis sairii deflectit C.
Jeieni, c. xuii.] 7'r/«Lxxxv. Melle iiiuiige.
Vir ebrius.] Margines duo : \i\ est, non inlelli- Ei exliilarab. oouli.] Exhilarabnnlur ocuii mci,
geii';. inquil C. el beiic persequeris bosics {iiiler lineas, ul
Madidns vino.] Digere uniim qwo madcs. / Reg. ille) ti;os, quia declaratio sermonuiu tuoruin itlii*
I. C. madidus in vino, Jere. hoc loco : Madidiis a minai tiic, etc.
Vino. Ut curiosa inquisilio.] C. Non involvil turiosa
Kl ideo qiiia.] 3/. omiltebat Et ideo, sed aliena , iiiquisitione.
nianu reaarcitum esl inter lineas. . ^
'
Noii cris curiosus.J C. Ne fueris curiosns, ul est
Si ergo a lacie.] 3/. nnle Si ergo, pra^mittit M. in liibliis.
(fvod e.st, Magister, ut colligo ex sequenlibus. Ecclesiastes.] C. in lalerc c. xiv. Nosira ms.
Eidiscrete.] Fnlliiur C. el disciie. c XV.
Iiifra lripinl;i annos.] liujus, testis est li. Hmon, Q"i;e sunt sub solc.] Absil ut hicaudinm V ? Qii;e
Prnfalione i lCzech. ad Eustochium. C. ei M. Iiifra
i Muil, inqiiit, supra soleiii, Super omnia : Qiue liunl
vij,'inli aiinos. Viiiose. sul» solo, uti Eccle. viu.
Ej iia non possuinus.] M. el V. El non possumus, El qiii curiose.] Sic M. et V. at C. Et qni incii-
omisto iln. riose : Super et, vidt:o M. quvd est Magislcr, «/ i/i
Os iion comminuelis.] Ad hocc margines C. et M. margine exponitur.
Niin h c fx lioc csse mediillam extralieiniis, qiian- Cuiiide diis loqniniur.^Ejc ^mtotele, Seneca I. vii,
lumlibct elalioraverimiis ad lioc. Natur., q. c. 30, i/i/^"o.
M. non infra.] I'er M. Magisirum intelliye. Sic \\. Miilio inagis.] Iterum M pto magitlro, inier li-
enini iufra per M. M;igibier Anselnnis, .Magisler Seii- neas M. et C. in textu.
leiii. cic.
Supi;i voI;inie-.] V. etC. Sic vidnntes. 347 CAPUT V.
Cuni .Martiiio.] llic : 0( ulis ac in.niibiis io coc!um Eloquium meum.] C. et M. tuum pro meum.
seinpcr inleiiius, inviclum ab oratione spirilnm non H. Heg,, V. ct
c. XXII.] C. xciv. M. xciii,
relaxabai. Ex Viia ejusdem per Severum Sulp., lo. II. V. II.Tim. IV.
Tiiii. 11.}
M Surii. D Ut obslrepat.| In ili. ^t C. flrfdi/ur Glossa. Forte
l]orrenduin.] JU. tuper llorrendnm leyit M.
iiein :
nuctoris noslri, nut nllerius anliqttioris eo, cujus etiam
forte Mayiiter. pust C09 metniiiit NicoUius de Lirn in hunc locnm,
Piiilobopbiis Qni.] Witc in Seneca {qui nomine
:
ncfendal liialu.] Clniiiose el cnpiiosese defcndere,
pUilusuphi iutelliyitur}nonduni vidi, atbenein Plauto lledolcnt hac poetum llorntium de Arte poelicu.
Mostell. nctu \ scena \,initio. ,
il Tiin. 11 Tria II Tim. \\.
1
Naiui iion est.] M. iii latere, id esl, Insipicns el Conteiiiio iiiliil poicsl.j Glossa Aiifrnstini, «ifi/if
iiiiiiilis mnrgiiies dno. Ipsii iiiicriiiiealis es! hodie.
Qiiod sine p<^ric«lo.] C. Qnod noii sine pericnlo Pioinmli;ilio ordiiialii.l Yerba Seneca: etsi nonnl-
«iliir. ICx B. Hier. epist. ad Lustoch. De cuttodia hil lcviijala epist. iO. A verbo proiiiinlialio, usqiie
virgjnitatis. ad : lloiii : IMiilosoplnis, deficiunt V .et M.
Qui ambulai .simpliciler.] Iloc est, non duabus .Ad siiiiiinam.] Ex 40, qnant
Seneca in fiiie epist.
vii.s, uti Lccli. ii. legisse juiat. ad sniiiiuam lolius pliilosopliix'.
C.
cognata.J Prudeiilia absqne siiiiplicitale
SiiiUitiie At Senera : Sumiiia siiminanun cst.
malitia est ei siinplicitas absqiie raiione siiiltifia Capul cnim movcrc.! Id ahliorrct Seueca ep, 7r>.
noiniiiai.wr. B. Hier. tn cap. vji Osce. Al B. AugnsL llem isaias.] V. tuidii c. lxxiii. C. in tmrg. lxih.
In illud 1. Tim. iii Oportet cpiscopum e-sse piu- Ucm Sicul lurpe.l V. hoc prwfert.: Ileiii P.ir;il).,
:
denlem, ait, tie ila sil simplev qiiod slulliis. ca. XVI. Sicnt lorpo. elc. iVtJ quidem in iota S. S'cri-
346 K^sistetilc siiK" plic.».] Y, el M. Knlo siiie ptura hdc pu'ein vosse nneniri.
377 VKKBUM ABRREVIATL.M. - NOT.E.
Tnrpe esl ei peric.] lUmrpius mulio, aluiuem ad A niclitis proficiant, iiiquil B. Beucdielm in UeqHla,
palinodice cantnm cogi, super prolads vcl evolulii, excilalionis piijrorum, con«olalionis/)MS(7/«»iJ»nor/(»K.
pTiV mmin pracipitalwne, aermottibus. siisientaiionis, aut [ut C.) consuslcnlalionis aV/i-
Qiii inlerrogniioneni.] C. el !H. iii l^ilere stibau- cieuiium.
diunt Respondens scilicei.
:
Tribns prvilirlis.] Nempe, lectioni, di:ipulalioni
Solvendo scilicet.J V. solum texlu^
in duo alibi. etprwdicalioni de quibus cap. 1.
Parabil verbiim.] M. Parai)il iilnm. 349 Sercnalic conscienli;e.'] Unde Salomon,
Ei sic deprecaitts.] C. et si sic deprccalur el Prov. XV. Secura inens quasi jnge convivium.
exaudielnr. Talis.
In eodeni, c.xxxu.^rnfl.LXxxiv. Intcger vil;c scclcrisque pnnis.
Non disperdet.] M. non disperget. V, non p*cr- (HoRXT., lib. I. Ode 2-2.)
dc«. Non male C. Vox cxsullalionis sorciiilas conscicn-
Iiem, c. XXXVII. V. xcvm. M. et C. xcvn. Hoc : liye.
El pro amovendis.] Qiiirfflm puncto posito sub el,
I
Fiiiinomnibiis, ebest in M. jjiopi/qMc.r.orboni, etc.
illud voluit in V. expungere^ simililer in sequent. Kt
Tibi aliiid plus.] Tibi,i?i solo ; V. eat Eccli. xxxvii.
Alind pluris illo. pro conferondis, eum tamen non sit superfluiim. Ita
Cap. xxxvii. Ante.] 7'ri<?, xc.ix.
icilicet ; Confilebimur tibi, Deus, peccala, comniiija
Consiliiim slabile. C. coiisiiinm slalne. Post sia- ut indulgens, cl pro amovendis malis, hoc $ensu, cl
1
l)il€, margines C. et M. Iieue volunl legi : liem, Job ne no8 inducas in lenlaiionem, scd, eic.
cap. XXVI {Iwdie xxxui). VernnUamen miracnlum Opera creaiionis.JC.Creaioris, nec addit, recrea-
g
iioii te terreat, eic.
lionis.
Ilein : Labia.] V. c. lx. Locum notavi in margine Nociva.] Peecantes humores, ut loquunlur medici.
texlus. Dominus ad idem ioquens.] M. Dominns addil lo-
Nisi deliberaiione.] C. eiiam sopit : Nisi cum quenSo
deliberaiione. Viia enim bona.] Glossa Moral. seu ordtn. in cap.
Cum cnim in quKsiione.] C. cum qnaislio move- \ Matlli., vers. iZ el U, qua; sic habet ; Prins sal
lur snper, eic. qnam Inx, qaia prius viia qnam doolrina. Vila du-
Terrula vel recnlaj i'rJM5 a lerra, potterius a re ciiad scieniiam veriiaiis. Qni Deum timet scienlia
dimiHulivum esl. caiel. Sciciilia rcrum. Senecam audi : QuiJ
11011
ergo bonum csl? Keruin scicntia. Qnid inalum? re-
348 Si lanla.J In solo C. ridi, Si.
rum iinperilia. Et infra : Hiic el illiid accedal ul
Dfinum Seu deinde, »/< M.etC.
in senteniiac.J
Eliain facilem.] L?/ ctiam, viin liubet. Ergo per^ye- perfecia virins sii a'qiialiias ac tenor vilic, per
ram omiiluni C el M. omnia consoiians sibi qiiod non polesl essc. nist
:
Nisi dalis indnciis.] Mos inoievil {tradiiione) Him- rerum scieniia coniinjjai, el ars per quam divina
quam responderi ad proposilas a niaijislro tiuasliones, el linmana noscanlnr. Sicille, epist. 31, in medio.
rel ad soluliones nb (!rfjnme)i>ante exaaas, cnm in Qni auicm diiigii.] Ex V. colleyi luvc : ttlioquin
llieologicis lum pliitosophicis, ni prius dala renpon- C. Il;v;c csi ciiim "soienlia rernm qnam qni anle ,
denli ntora in repelendo ei uiedilnndo. Non onitn .iiiii^it illa non C;ircl.vcro Ikcc esl eiiim scien-
M.
ti;i, qiii antc iliiigil ill;i non caicl. Oinnia suo sensu
pi:Hci[iilanduni csi: ail Senecii, episl. 'iO.
q
Hac nbsunt a C quorum loco toli-ralr.Ha. Poslretno nddam e.r Clossii in e. v .Mat-
In ciijns solulionc.J
hitbet : Viciiis onm dcficercl. lliai : Vos csiis sal lerrre : Qui Deuiu timet, scienli.i
Ail ei Arislotelos.] Apud auclores probatos manna noii carcl.
liujus liislvriw varielas invenilur. Volalerraiius An- Ilein Salomon C. Fili, concnpisce, V. Fili
: fili,
Tlioo- concnpisli scrva, clc. (jnomodo lcgit
sajiieniiam?
tritpolufjia' I. XX, post Suidani, sic inquit :
[Hnnpn.s Cliiiis, ei Eplioriis liislorici, .iiscipnii ho- Avg. I. wii cnttlra Faustum, cap. 55. Aonis ett
«•ralis, allcr frciio, aller calc;iribns indigel)al. Laer- Eilii. c. i. Ciijus iibri auclor esl Jesus filius Siinch.
liiis nou Tlieo,)onipo, neve Aristoleli, sen Pluioni in Scd a Painlnis nomine Salomonis cilari solel, qniu
sclioln discipnlos liocenli luvc allribuit, e quorum nu- tnulias continei sentcniias Salumonis.
mero eranl Ariilvleles el Xcnocrates. Itaqne Vlnto \A dicii Clossi.] lUc dejtciunl et V.usqne: M .
Arisio praripiianii :
elt Opns esl libi fieno; Xeiio- liitclicciii^ boiins. Sic auiem iuibel Clossa, qua.' esl
cinli nulein inoroso niminm : Caloari. P. Auqustini. Qnia nisi pcr .iltodienliam niandato-
riim non pcrvcniliir ad sa|»iciniaiii occnliornm.
hiierca scio Tlteophrasinm {dc quo liic Anclor no-
Nec damncs, lector, nie loco jninisicritirum res//-
sier) Aristolelif discipulum fuissc el .sf//o «• succei-
sorem, teslt Seneca Naiural. qna-st. l. vi, ca. 1">, et tuisse niysicriorum. E.T prafaia cnim Glossa, iui in-
Volalerrano loco cifato, Eudcmtim uuleni uonduin noiescit.
lcyi ejus di.^cipnluni. Enii priino.] V. male omiint pnmo.
Fa.ieiit.
Endeino.] V. Ludemio. M. ilndonio. For'e Eii- Priino disciplinam.] //i.s quoque duobus verbis, el
doxo Arislotelis condiscipulo snb Plalone. cujus me- sp.quenlibus dtiobus carel V .
^ Tesiimonia cjiis.] M. poH eius nddil viler lineai
iitinit libertus Fromondus {quondatn in Falcone no-
siro Lovanii pliilosophia: pru[essor el tne prasenle litni posie.». Quasi dicerel : Pritno ; Beali
iininaculaii m
via. qiii amLitl;iiit in lc!.:c Doiiiini ; poslea ;
Deali
S. T. lauream adepius, hodie ut nudio, docior et h-
qni scrtil:iiiUJr lcstiinotiia cjns, qtitv ad sctenitatn
broruni ibidem censor) in nolii ad Senecain i\tilur.
pertinent. Plura videanlur apud B. Amb. in ps.exvni,
q. I. VII, c. 3. Vel forte Eudeiiius, seu nt Piuiarchns,
Eodemus oralor. Yide eutn lotn. I. De viris illusl. vers. 2. ,f •
Alten.le liiil cl doci.] Clarius exponit
M.xnmnr-
in Pliilopccmicne.
qine, lioc mudo Ailcniic lilti, cl dociriiia;
itrimo;
Qtii rnin iiiiiiis inorosc.] V. Qiii niinis nioiose. :
C Endonio niorose cl iioii nisi, elc. lloo Qui oiiiu :
posiea. Iloc esl : Allonde libi, qtialtier vivus ; cl do-
iiiinis, ibidetn decsl. ttiina?, qualiler doceas. Coipil eniiu .lcsus facere el
Vcnain liincn ingewii.] IUi venain diviiem lia- ditccre posl. Act. i. . ..
enumeralis its, qtia;
lieiil, </''' '^l' fonle [sive Aristolelc el Pln-
'"'''* "'f'' In doclore viia.] Aposicltix,
ad e iscopi et docloris reclam 350 vivendt normain
toiie pliiiosophia', sive Homero poeseos) ampliorem
exboriari in
scieniiant imbiberunl, vel uno uoniinc, qui suni in- cotiducunt, uUiino monel : Cl poicns sit
doclrina satia, cio. M. el V. sic liabeitt :
Ulnmo id
geniosi.
qnasi vii.»
CAPLT VI. qiiod ad docltinaiit, iiiquicns dociorcm
vt
Itona pr.occdal, clc. Du^crte D. Greg. Ilom. II
Oinncs landalioncs C. omnes aiiditiones.
1
benc «a-
Eztch. Ille loqiii voraciler novil, qni pnus
Sciliccl cnidiiionis.J Doctoruin, coricolionis ma-
loru!.:, ul lestjiiscfint ; c\lit;ruitio!iis bvnoruin, ul in ccrc didicii.
:
PETRI CANTORIS 5S0
r. ct M. Yili vHipcndiliir, A Tabcrnacimim.] C. hic ei paulo anle, pro (aber-
SiipcrliiKnerali ] De imliimeutis saeerdolnm lega- n..\cu\um fir.bct templiim.
linm fnse traclcl. B. Greg. l. i, ep. 2t cx qua up- ; Tahernacuhim vi<lercnt.l Becte nt pniet ex Closan
piiret noslruin auciorem sua desumpsisxe. tum ordinnria cnm niorali in c. wwiw, Exod. v. 8.
DeiiDialiir.] V. iniellijjiliir. M. et Y. Elcgressuri labcrnaculum, miindabanl cl
Ei liniiimabtila.j C. Ei cui lliilinnabuln. absicrgebant hcrymas, si quas in .se csse vidcrini.
Obimilcscil cniiii.] Ul)i, inquit B.G.eg. conscien- M. Ad lioc. Forte Magister Pelrus Canlor anclor
1
l ai!i inordel rcaliis crimiriis, iingnani iig.n liinor nosler V. tion legit M. sicque: Ad hapc nola, qnia esC
«oiifuxionis. Rursus, idem m\ Moral :\\\(i beiie lo- pr.-edic, eic. Ad hoc solummodn, hoc est, non ad
c|iirn(li faciindiam percipil, qiii sinnni cordis per curiosilaiem, aut speciei vullus complacentiam, vel
rccle vivondi stu iia cxlondit ; nec Joqueiuem con- industriosam illius compoxilionem, quibus ad libidi'
scieiill.'» pi;jRpcdil, ciim viia lingnain anlecedil.
nem provocet circumslnntes.
Ilem ex virimibns.] V. et M.sic legunl : Evaiigeli- Groriam qnaerens.] Exsolo V.addidi.
Ziinlibiis vinijte mnii.T daldl Doiiiiim.s verlmm in Prlvaiiis scilicet.] V. Privalus de charitalc ei
virlnie iiiiilla. Ad iilriiim|iic enim, elc. Verborum uon, eic.
ininsposiiio eal. Per illud, In virtule mulla, inlellige Hieronymus.] Epist. i ad Helioaorum De latule
tnnciiiaiem vila\ el opera meritoria, ut suggerunt vihTe solilaria:, ciiantur verbn ejusJem ii, q. 7 : Noii
uiargines C. et M.
onines.
Non acceiidil. I qnain belle B. Leo, serm.
-. De
_- Talis enim commiiiie.] Restitui ex iKarginibus M.
^ Lauvenlio martyie:
A.
. .
Sit cloqiientia facilis ad ex- ,, et C. monitus tamen lextu V.C.enim hvrmn loco /*-
hortamliim, ad persnadendum ; va-
sil ralio cflicax
aebo : Et si c;vcus C£cum ducal, anibo in foveaiii
gebal
lidiora lameii suiil exempla quain vcrba, ei pUis csl
cadiint. Mntth. xv.
opcic docere qnnm vooc.
Ex scqiiendo morl. pcccal. ] Quomodo peccal
Sappe cniiu Dcus V.deficii, usque :he\n philoso- morlaliler, cum pra;dicare non sit secundum se actu$
pbns.
aliciijus sacramenti ? Fateor inlerim prccdiratiotiem
M. Nns auteni.] Per M. Magistcr inleUigiUur. a Christo inslitutam Itoc facto inhonorari, et qua:i
Verbiim Dei.J V. verbmu hdci. vilipendi , quia non lanlum verbOf ted et exempto
Aorasia.] Tna anrisia, sed incorrccte. Sic enim prwdicnndum est,
Ceneseos, cap. xix. inuTo^xv ev cco^airiK, «iro [itr.poO
:j Favum de ore leonis.] Glossa moralis hic, per
«w; [xtyoO.ov.
f:>vum mcllifiuatn doctrinam B. Pauli inteltigil. Sed
Ostium iiivenire.] V.ct M.sic :Scii pcrcussi an- M. et C. in tnarginibus per favuiii. doctriiiuin ; per
i"isia inirarc non potiienini.
os lconls, Scripluram inierpretantur.
Qui iiiinns diligimus.] C. Qno minns, ^tc. Abcdariiis in viia.] Fusius explicant M. et V.
Vecordia.] Nequaqnain vcrccundia, »1 C. Ahcdariiis vita {hoc e>t cetale) Abcdarius scientia,
De Oiigene.] Vidi hac de Origene apud Eusebium Abcdarius faciii)dia,seM eloqneniia, Glot$a estinier'
eccl. Hiit. l. VI, c. 5; sed nondum apud B. Crego- tinetiHs in II Tim. c. ii, ti. 2.
riuin.
352 Probabilem exhibere.] C. probabilcm scl.
CAPUT VH. licei exhlbe, primo, ctc. V. omiuit primo , conse-
, quenter posl.
Sola V. et M. caput novum tnchoant, et hoc cuin '
liide sciens C. nnicum habet inde.
nliquo discrimine. M.enim huuc pra-fert litulum:
A movenlibus facciias.] Duo margines variattt
De hypofriiis; iUiipiique tnput : Hypocriix' piofe- textus ordinem. C
a nioventibus ('» niar^. histrio-
ru'ii qnidem verbum, eic. V. ui in texiu. iiibiis) facciias (in marg. Cliercs) animalia glebx.
Bisilio magno pra;d.] Apud Surium lo. 1. Inlcrc.i M.pro chercs, habet in niarg. chieres..
illo legenle sacros codices, vid/i sauciiis Ephicm,
Fractis lagunculis.] Glossam hic inter lineas M.
lingiiam igiieam loqiicniem pcr os ejns.
lalem vidi EractiB laguiiculis, id csl primo domita
:
Os iiicum paiet.] Tria stc hubent; at II Cor, vi cervice : et ad liiccrnas .iccensas, superaddit : ope-
Os nostrum, elc. riliiis. tlccc obscura sunl, sed illuslrnt. B. Gregoriut,
dliaiitaic cor meum.l Jtertim II Cor. vi, cor no-
hom. 15 in Evang. Liiceriins qiiippe ardcnlos iii
Mniiii. Tria, nicmn. Ifoc verbum ch.Triuile, 351 manibns lencmus, cum pcr bona opera proxintis no-
oiniseial M. cum C. scd munu recenii reposHil inter slris lm;is excmpla nionslramus.
liuens.
Miiri Jcricho.| Expoiiit M.ln ora talerali:}Amulus
Aliter non paicl.] Super aliier, vidi M. tn M.quod el omiiis concupiscenlia ejus.
est mtigister.
Pra:dic. iiaque primo.] V. pnpulo pro primo. Eaui-
Dilaiaium esl.| Ita iria. In ps. xv: Laelalum cst. dem tensus bonus ett, sed a proposito aiienus.
Laincnlaiio.] Seu, Lamenlnm, ut duo.
Carnicn jiistificatorum.] In M. et V. varietas est. CAPUT VIII.
Sii- enim : Carmen, Lamentum , cl Voe, impocnilen- C. Prcecedens caput conlinuai.
,
liiim ex proposiio ei rcprohorum. Sanius censui Dispulalor.] Hoc viiiose omiserat C. ul patet ex
quod in lextu reposui, id mihi suggerente B. Hiero- cap. I.
uijmo, epist. ad liusticum, qua^ iucipit : Nihil Chri- Magnincas voccs.] Sie Seneca epist. 108. C. ina-
siiano , ante mcdium : el B. Greg. hom. in Eze- gicas voccs, ted forte per abbreviationem.
chielem. Circiilaioribus.| Joiulatoribus, at( C. in margine.
PiRiiitcntia.j Perperam hoc omisera! C. Nam ma- Vcrbuin Dci.j Sotum C. Dei.
gnus ille prceco, Vox clamanlis : uit : Poiniicnliaiii Qui vix siare.J C. Qui attonitus, cic, inlerpotita
a^iie, ctc. Motlh. iii. non hiibft,
Dulciier ei snavissimc] Plus proficit, inquit B. Kfgcie valeiis.] Valet C.
Cregorius, ad prardicandmn sancli amoris coiiscien- Sctl inqnies.] Uuo inqiiicns prrcler V.
lia, qiiam seriiioiiis exercitaia scientia. Piiilo et alii.J A/ios enumerai Seiteca in fine epist.
Ciim iii operc.] Ex Cassiodoro. V.his omissis, 1U8. V. pro Pliilo, leqit philosophi ct alii.
nii : Quare tu enarras jiiililias mcas scniione coiii- Fac quod ioqueris. j3f u//is locis id inculcat Seneea.
uiuni dc majosiau; lo<niPmlo, et a.ssumis, elc Sic aiilem epist. 2'J. Maxiiniim hoc est onicium sa-
PrdPdicarc publice.] V. uirumque verbnnt oiniltit, pii'nti;e «'t indiciiiin, iit v«'rbis opcru ('Oiicordenl, etc.
et eorum loco, laudjic. M. simililer, sed in margine Plura vide episi. 24 el 73, initio. luUius : Capul ar-
$ubnolavit qua: in textu tunt. tis cst doccrc quml facis.
Legeiim piivate] Renitui privalc ex m,irg. M. Pluleum c;C(lit.] ilic furloso polius assimihUuc
el C, qnam viio Ijoiio. Ila M. iu nuirgiue.
3SI VEUBIM ABDREVUrUM. — NOT.€. 5«2
Nisi aiil dicere.] Act, xvii. Eryo wale C. Nlsi A Nc t.ifia voliiiel.] V, ne laliaos voluiet, vcl auiis
ai!'iisoere cl aiulire. aiiscnliei.
Non ul credereni.] Glossa inletUnettUs in liunc Cor tiinin.] Htijus non meminit M,
locnm. Pericnlosa »'niin.] Quidni^cim Y. et M. Perni-
Fial fiites.] Ucvclectio mihi visa est sincera, ul ex ciosa onim, eic. ?
Glossa didici, clidmsi C. Finnl (iileles, dixerit. Iiem idem.] Seneca; epi><f. lo-
Veriias anlem .mgnlos.] Verba D. Hieron. epist. El formosnm.] Deest in V.
nd Husticum monaclium, qux incipil:^\\\\\ Chri- Coniposiliini.] C«r incomposilum V.eiM.?
sli.mo; sub finem, Et composiliim in scrmoiie] Attende varieintem,
353 Ei slil)i.) Jezabel.] Yisus est nmanuensis igno- Y. primo sir : Ei conposiium iii sftriiionc, bnnii-
rnsie liunc loctim Scripitira'. Nnm C. slnilio Jezal:el. lem babitu , mediocrein in si.itnra brevi, ne, clc.
m. cvm V. projiinquitis collimavil : Tibio Jezabel. C, El composiiuin in sermone ei babiln iininili. sta-
Inesrare.] Sic Terenlius Adelpli. actu u, scena n : tiira, niediocri, ne, eic. M. in margine hcec tegit:
Abi, inquit, nescis inescare bomines, lioc est, alli- Siciil ncc navis forniosuin guberHatoiem , s> (i re-
eere. Ergo non audienda duo scilicet 31. el C, Invi- gere scienlem.
scare. Sanigar sexcontos.] Restiiui ex Judic. iii. Trirt :
Pusillis deditns.] Non pusillus, ut C. Seneca ea- Quiiigentos Pbilisiiixos eadem, cuni olim impretsiSf
dem epist. Non esl ornamenlum virile, toncin- non Saiiigar sed Sangar /m&en(.
nilas. Occides.I cx V. soto adjeci.
Capile ronfiplutos.] Tria sic, pro, onustos promisxa On.'i!ii gladio Ciceronls.] Hoc est : Citias sermone
g
cmarie. Interca Seneca aliter : Nosli conjplnres simplici vilia destrues, virtutesque vlantakis, qnatn
jnvenes baiba el cnnia nilidos, etc. Ad sensum Ciceronia eloqnentia,
textiis nostri cecinit Tibulliis, l. iii. elegia iv. Vel loslis.J Id non vidi in V.
Inlonsi crines longa cervice flnebanl. Huniilia seotcmur.] Seu fluiniles, tU V,
Capsnla toios.] Ui est, ornalos vestibus recenler Scsfiiiipedalia. ] Ex Horatio de Arle poet. Hoe
ednctis ex nrcula snove olenti. es',verba uffectata el longinscule proiracta.
A tola or.'»lion»\] C. a lola rorlice. ncfendii liialu.] etiam licre Horatinm redolent
Cum corniciila. De qua Uorauus, l.
i
i, ep. 3. de Arie poelica.
Moveal cornicnl;) risuin. IMiiiosoplins amico.] Yersus stint Horatii, l. \,
Kiirliris nndaia coltiribus. ep, 1 ; scd nonnihil immutali, Sic enim ille pro
Filianiin ejus.] Tria (iliornm, sed \viticse, ul ex xersu 'i.
epistnliiU. Uierouymi innoiescit. ct magnam morbi deponere pariem.
Officii volnnlalem.] V. Oflicii vocein, Pcr barliam David.] Glossa hoc loco addil : Quo-
Exiemporalis esl epist.] Hic non decUnavi a texlu niodo cnim in salivis infirmitas, sic virius osleiidi«
B. Hieronymi, quanquam iria velint lemporalis, (jua lur in baiba. In I Reg. xx?, 13.
inter se toto copJo difftrunt. Ilcm Cregoriiis.] M. sentenliam hanc ONti^il, n(f-
r>e oraiore.] Non deoraiione, ut V. mine quoque suppresso Grogorii.
Et abire cupienii ] Iterum defJeclunt tria a sanb Et qnod patei.] M. Ei quod paiet in eloquio il»-
textu B. Hieronymi. C, ILtbere cupienli. M. Ilabere „ vini sermonis, reliqua absunt.
^
concipienii. V. Habere cnpienii, quod ego ingero 355 Pr;(-dicaiionis.] Male deeral in C.
ingressnm, pro ingeslnin, elc. Nun sufljciunt. ] V. suppetunt,
Ingeslum viaiicnm.] Qnasi, aiunt marqlnes, ego
ingero vianli viaticuni, non prurienli obiectamen- CAPUT X.
tuni.
Viva voce.] C. ndimit viva. Et quia non potest.j C. Sed qnod non.
M. Talisergo.] Per}\.magi$lruminteltige,utsupra Nisi cogniluin prius.] Solum C. omitlit iiisi, et
dixi. scltim recipit prius.
Advcnlamibus.] C. legeral audieniibus, s^ (/ sese in A suRillaiione.] Trin a jugulalione supcrbiu?, at
innrg. corrcxit. margo C. corrigit, siigillalione.
Qnibus non nntriliir.] C. Qnibns non uluntnr. Omnluni inalorum.] V.et M. omnis mali et pec-
Hioronynius in supradlcta.] Non legi in supradicla, tali. Scio id haberi Eccli. x, sed cum auclor utatur
qu(V consolaloria est ad Jutinmim super fiUarum hic S. Augusiino, ejm quuque servavi in verba psal.
morte : Neque ea qucv addunlur illi epistola; in edi- svm, VIII.
to.
lione anni 1508. Videanlur scholia Erasmi. Reoedenlibus priinum.] Ila B. Auyu.u. in psal.
Resiil. libi lilins ] Si ex prwfata episl. haec de- xviii, 14.
siimplasuni, profcclo non Glius, se^ niia legendum Ui qiios invenii.] V. et M. Et qnos invenit.
est. Jiisli el rile.] M. el C. Jnsle el rilc.
Expellam nunc.] V. A corde tiio repellas, ut re Non fecit laliler.| //<rc or»iiai7 V.
vivi.scas elconsolationem recipias. M. in ora infe- D Prins non repnlaniiii.] Iterumque omisit prius.
riori hujus pagime ea habet, quce alio referenda, ut Coeli incoI.Te.] Ex Glossa B. Amb. sicul ex M. ei f.
patebtl. Ha'c sunt autem : Alexander papa, cuni colligo : Coeli incola relin<|uil.
a qiiodam commendaretiir, ait Bonus esseiu papa: Ul libido Gastrini.] llucnsque Glossa B. Amb. m
ptidl. cxvi!! ; fria cum omnibus, mss. leguni castri-
si scirem pocnitcntiani 354
date, judicare, pr-e-
dic:<ic;ci si prins ronlen), scilicet cbaiilalein, niaigia.
liaberem,ex quibus (forie, e\ quo) isia procc- Id est cervicosos.] Glossa ordin. quaet B, Aug.
duiit. Cervix crecta.] Sicut in malis corvix snperliiam,
CAPUT IX. ila in boiiis liberlalis ereclionem signal, B. Greg.,
Ne quidem h:c capui dividit C. Mornl. xui, cap. 6.
Talis debet esse or.ilio.] Senecn, epist. 114, ini- Iil osl snporhia.] B. Aug. in psal xviii.
lio, post Solonem el Plalonem, Lipsiiis hoc loco in Sii|ierl»a affcctio Idcni inpsal. xxxv. Ergo nna
1
notis videalur, bene V. Snperbiic affeclio.
Non polita.] C. non polluia. In^Diiigniii se in.] iW. omittii se. Sitniliter C. sed
Sed lantum sensus.] it, taiitos sensus. C. totos pro impingunl hnbet conipinguiu,
sensus. Fornioaiiiiir abs le.] Id esi, qui fornicanlur rec©-
Simplici sermonc.] Constile episi. iO Seneca;. diiiil alis lc. Ila C. in tnargine.
llein : Cur cor.l Jlwc quoque Senctuini redollenl Iiigrassanlnr.] C. cnrsanlnr.
episi. 75. Ptaiigii Dciis oiniie siipofbum. ] Hemistichittta
;
383 PETRI CANTORIS 3S4
Prudentii Ptijchomachla iv, qiinm juvabit leyitse. \ ul scilicel,non slmlcnnl ocoasione, elc.
Saepe cniin Domiims. njt i(/eHi njflr^o, riiliniriol sii- De qiia diciiur V. D<» qna iiiieHig''iida esi aiicio-
uerbos, qiiasi per se puniens !>iiie niinisicrio ange- ritas. M. de qua el cujiismodi inielligenda est au-
loriim vei iioniininn. ctoriias. Suinitnr auctorittis ex illo loco Apost.
Vilia ahoininalur.] Snpp/tf Deus. C. Vilia abomi- I Tim. II, vers. 9. Sinnliler el imilicres iii haljitii
nriniiir aDoo. ornato. llem ibidcm .Orn»iitcs sc. Sed qui tnle prv-
Ilem idein Snperbia. : |
F. B. Hieronymiis, ut in- ducunt argumentv.m, quceso, attendant solutionem
fra ex notit coUigo. B. Auq. tom., X. De verbis apost. serni. 18, in fine.
Ilein llieronymiis .] Episl. nd Abigium to. l. M. Et iib. III. De doct.Christ., cap. 10. Ilem, distincl.
Iiem iileiii : Lrgo ininiediute snpra etiom B. Hieru- 4t : Qiiisqiiis.
nijnius. Cori&ui-lu.lini vostiondi sc.] Y. potest tolerari :
Coniiinicl. Iiuniililatem.] M. ei C. iiiiinanilaieni, Tiim scilicct coiisuciudiiie sc vesliendi, hac aut illa
vi. iose. innovuta et introtluctu.
Aflvorsotnr.'] Snbiiointit duo iiiarghies : Superhiis Orlusojiis.] Sen oiigo, ut V. Ortus snperbia; mul-
Dciiin cl proxiiniiiii Oilil. tiflex est. Qnandoque enim oritnr a dono fortuuir,
Eccli.. cap. \.] C. et M. sxmii. ab huliilu iuteriori, et divitiis exieriori ; a dono ua-
El essccrabilis.] |W. male aiiJil : Inexsccra- lura'; a generis nobiliinte; a pulchi iludine, a dono gra^
Lilis, 'itx ; a potestalibuscupitis; a dignitalibus habitis, Itu
Liide noii rcsl.ii.] Ksl supcrliia, inquiuiit V. et M. margines.
»1 non rcslei graviub el uiierius peccare, sciliccl B Abuiidanlia panis.] Yel juxta L\X Interp. deli-
ijiiaiii per siiporiiiaiii. ciariim luxuriaeqne opiilcniia. Erech. xvi.
356 EiRO iicc ad Deuni.] V. IJjqiie ad pio.vi- liiiqiiitag eoruiii.| Yariant hic exemplaria. C. Iiii-
qiiil:is oorum, el cuin habilii ctiani cxteriori, eio.
Tntiiii cl iiiiinicuin, crgu iicc ad Dcuin, ad qiieiii
tleberet exlendi. (forle tegendum inlcriori). Ab habilu cliam exteriori
Mornl. viii, f. 30. Disliuctiut tamen.
llcin Crcg.] procodil )|iiaiidoque siiperbia, ul est vcslitns, elc.
l. XXXIV. e. 18. Ibi enim : Ira palienliam, gaslri- M. Ali habilii exieriori t;t exlerioriim ; non improbo
jnargia abstinciiliaiii, liliiilo coniiiienliam expiignal hoc sensu, Ab hahilii cxleriori, in se iiempe, ut in
ai supcrliia, quam radiccm viliorum diximus, ne- vestilu corpori*. El cxierioriiin, ad se pertinentium,
qti3<|uam unins virluiis exstinctione conlcnta, con- V. g. in tquis, mulis et reliqua supelleciili.
ira cuncla animre inenilira se erigil, etc. Ila el philusoplius.] Seneen, ep. 87.
lii porla reiigionis.l In baptiimo. Solo iiioln.J V'. Solo moliii. ^on sapit.
K.iimitiat diaboio.j M. alireminlijbit. Uac ri- Ad humiliialcm ei cor.] C. ad cor siiuin, reliqua
denlur desumpla ex D. Hier. ad Demelria-
epist. excudit.
deni, ijux incipil : Iiilcr onines malerias. Ad illud Modicitalcm mcam.] V. omitiil mcam negans.
diabnlu, ait M. in manj. LH priiicipio ei aiiclori Excusaiis.] Lij abesi a C.
iiialorum. Sordidu eruljeicit.]S«/)«u(/i vchiciilo. Yide Sene-
Poinpis ejiis.] Pomp.T diaboli iiiondacia sunt, ei cain, episi. 87.
lempuralia quibus iiliniur, Murgines diio. iNon:inii)|ii:im.] V. nunquain.
Manifeslius patenl.] Sic pulo leycndum. Alias ma- Uiidc IJenedictus Uoma:.] C. Uiide Bcncdictiis ra-
^" tiuni;. Nil audio.
nifesiis.
El apparatu voslium.l V. el i/vOpfictiiu vestium. Tiniens iiiuiisirum.] Y. Vitaiis inonstrum.
Sed audianius Itic Senccnm De Iraiiq., cip. 9. As- A gcnciis ciiaiii iiobil. ] Con/ra li. llicron. Niilli
Siicscatnus a noLis rcmov<jrc por:ipaiii, cl usii icruiu le uiiqii;iiudc gcncris nobiliiale prcponas, epitt. ad
ornameiiia ineiiri, cic. Celuniiuni.
El limiics qnos.] Horalinni redolent: Jn publicis conventibus vidi ego humiliores veros
Esl mo<lus in ieit.iis, !»iiiii ccrii deuique fiiips, Uvbiles, quitm falsos. Hus dico (ulsos, qui se inter
Quos ullra <il!:i(iiie iicquit consisierc iTfium. nobtlcs gentre, tolunt dici nobiles, cum tamen ap-
Ynriant exeinplnrin. C. ioiliisnue nioilns, quiis cl ('.''nsi in staiera geneulogiw, aut paleriuv cxlraclioiiit,
limiies non licct c.vcedere. U. ceriusque modus, inienianlurminus habentes. Diserle de vcra nobilitate
qiios ei limiies, eic. Boeiins De consol.philosoph ,lib,Mi, prosuet metroQ.
Ui Aposioliis.] C. Ut aposioli. Tollc Haiiuibalciii.] KxJuvenali, sal. 6.
Sicut liodie fil.] Vnicuni C. id legil. Si Ina (vtale, Incumberc faiiia;.] Ex eadem, sut. 8.
etinm hac noslra, 1'ctreCnnioi luxns vesiium ma-
,
Nobilitas a:iimi.] I'^x eadein sat.
xime reprehensibilif enim in eorum prelio-
esl. 'fnnlu 358 Simiiliniii^s Ilermoi.] id esi Mercurii, ail C,
silate el vaiietale cnriosilas cst, ul non modo ignc- in lexiti, M . in niurg.
bilem u nobili, sed neqne uhI vix salieni ab udoleacen- F.isliis iiiest.] Oii(/. Fast. l. ii.
lula adolescemeiH diitinguere vateamus. Ordo perver- Sub cinerc ci ciiicio.J Mulio deformior est illa
$us est. superbia, qiix sub quibusdam humililalis sigiiis
Ignobilet et p'ebeii ornalu corporis exquitilo, nobi- ^lalol;e/ t/i/Va : Qiiid prodcst tcnuari abslineniia
lilaiem generit induitse videntur, econtra nobilet tim- corpus , si aiiiiiius iiiinmescat superbia? Iia B.
plici induinenlo. houeslo tamen , eonleuti tunt. Cur Hieronymus, vel (ut quidum volunt) Pauliuus od Ce-
ita ? dicam. t.it virius eimorum probilat inest. yam, lanliam.
ut JuveHalit, sat. 8 :
Subacta pularis.J C. peiacla pularis. /« ora mar-
Nol)iiilas aiiinii sula est atquc iinica virtus. ginali addit : Sic poccavil Zuzimas. Ejus vit^ hube-
Yel : Summa apud Deuin esl nobilitas, claruin essc lur apiid Sur., to. U.
virlu;ibus. Sic B. Uieron. ad Celantiam matronom. Qiiae plus infeslal. ] V. qu.nc magis.
Boeiium quoque vid^lo De coiisol. philos., lib, iii, Qiiibus iion prufuil.] V . In quii)us non, etc. Yide
prosa el melro C. expos. B. Auijust. inpsat. cxviii, ven. 09.
Desiiiesse peccaluin?] .\on tumen morlale, nisi Ciim hurriiliiaii obvieiit.| Cuiii huiuilitali, oddil
in quibutdam cutibus, vtdelicet ad concitandam libi- M. inter lineus : Chritto scilicel in ea.
dinosam concnpiseentiuni vet alium fmem murlaUm;, A polciil;il. et dignit.] (Juce uiodo adveniuni, molo
tic docet S. tbomas 2-2, </. 1G9, ari. t ad el Z , 'i.
;
recedunl. Ab hit odiosum oriri superbiam comperlet,
Cajeianus in sumim^la verbo oriialus et in sfincluin ti altenle Boeiium legeris initio prosw G, lib. iii. De
Thomam loco cil.; Craffiis, p, i, /. ii, c. 77 ; Lessiut, cons. philos. Sed cum potenles quandoque degradnri
l. IV, Dejustijia. c. 4, dub. II, et texcenti similes. contingal, ideoque modico conientos este mugit de-
Neinpe, coruuetudinibut
Ila ul his.] et modis vi- ceai, libet Senecoi versus reciiare :
teudi, vtktiendive, C. nec male : Iia 357 "^ ''*> Felix alius magimsqtie videi,
m YKRDLM ABBREMATUM.- NOT^:. 5S6
Mc niilla vncel liirba poienUin. A Gaslrimargia.] Tria cum omntDus fcre manuurt-
Suingal tcniiis litlora piippis, ptis ut dixi supra ad c. 10, legunt casirimargia,
sed*
nieos aura pliasclos
IS»'C inagiia liliose.
Jubcal ii:ediuni scinclere pontiini. Quasi arciiati.] veulris superficie nnle convexa,
iHerc. -iCteus.) reiro concava ; quibus quandoque eliam uccc- 360
Atljuncia siiiU.] Prccler Veuer, Bedam testatur dit iticeaus tcstudincus cum gravitole curpnris adeo
eiiam B. Bernardus, serm. 37, ad sororem. afjeciata, ut si prwcouem luba sonantein lalihus pra-
Ei slercus siip.j V. omiilil e.l stercus. miseris , stutim cowposilam prwfeClurum incedere
Bi)!im lapidaiitia.] Uujus senlentiai non meminil C. pvles.
Deiit. c. VII.] Tria xxxv. Aflixo palo.] V. afGxo laio, non sapit. Describit
Septem pnpulos.] Id esl capitaHa criniiiia seplpm. hcrc Prudentius poela Psychomachia 4.
Jta marginea duo. Si plura cupias videto Clossam de Dominum ei regrum.] V. ct M. Domicilinm elre-
Lyrn in hunc locum, gnum.
Kmplaslro sape tiiri.'».] Ul avariliam deprehetixa Aherius vilii.] Nempe Gaslrimargix, ut subnolant
Simonia, iuprrbinm Ubidine propalala. Aliquaudo, C. et M.
bei permissu, r>it aliquis in luxuriam, ut (iat alienus Num propler.] Cwr/rjfl iion? Videalur Sencca l. c,
n superbia. Id edocel B. Aug, De civil l. xiv, B. ThO' Qua cceleia animalia.] V. Qiiie caeiera, etc. non
ni«* -2-2, </. »62. fl 6flfi3. ptucei.
Uii ciiraheris.] ibi, omitiil V. Videntur hac dicla Iiigliiviem exsatiiraiidam?] V. ingl. exslinguen-
per ar.liphrasim ex itlo Jerc. 51. Curavinnis Baby- g dam? Hoc complendam ?
est,
lonom, ot iion esl saiiala. vers. 9. Frangil Deus omne] Hemistichium Prudeniii
liiidc flrogorius.] V. Undelegiiur in Yitas Palruia Psychotn. 4.
de qiioilam : Kcc iii inressu.] Glossa inlerlinealis ett.
Videiis cives.] G. vidit cives. Iiico:iiposiiio corpoiis.] Becie, Male trgo M.
Ilorripilioiies.] Horripito, qvnsi horridiore pilo ei V. iiiconipositio meiilis.
fruiico. Ilti sunt horripiiiones, qui co magis intnme- Jiib. wiii.] Tiia, Jt»b. xiv. OUm minor eapitum
scunt, quo plus honoruntur. JSomen lioiTipiialiouis numerus emt quam hodie, ui siipra notavi.
legiiur in Etdesiastici \\\i:, vers. 15. Priiiiogcnita niors.] V. primocreala n\on. Polesl
359 Siii^erbia orirelur.] C. (ireietur, Male, nisi lolerari.
forie iirereiur. ^«ia post,relrigerii causa,in flumen Qti;e inter vilia priiis.] V. qiiac inter vllia prim.>
ruit. (hic deftcil) primam creaiuram.
Qiiasi fiiriosuin.] V. et M. quasi f;iliium. De hoc Itom Cussiodorus.] Hic tacuna esl in M. usque ad
eremita legunlur htcc in marg, C. Ey^a siim Deus, el finem capitis.
iion iiiiimiior, civilaiem non iiigredior, iia iiec ere- Medilaiio cordis.] C. cogitatio.
utita voliiit. Qiii iiiliis]. C. qui jiistns vides.
Semiciiicliis. Qum medium hominem
cingunt.
Lanlfiaiicii.i.] architpiscopus Cantnarien-
Hic fuil
CAPUT XI.
sis, vir sanclus el doctus. In concilio Bomano sub ^ulTorntn malre.] Ex B. Aug. De Verbis Domiiii
fiicolao 11 ponlijice, anno 1059, dispulovU cum Be- F.uper 3lutlh(tiim.
rengano hwrcsiarcha. eutnque ita convicil, ul Beren- QiiMm reliniiit.] Hae, usque : IIuju5 invjdia,
(farius librum suum Vutcano dederii devornndum. lio oniiiiit V.
autem ad vomittim redeunte, pra^falus Lantfrancus In effccltim ei forle.J C. in airectnm el ID effeciuin
tcripsil de verilaie cotporis et sfinauiHts homini in iiivitliam sciiicet. Hic suH^itotnbo ea, qua ex quodam
Eucharistia, lo, lll Cvnc. p. 5; Beilarni., De Scripi. cudice ms. monaslerii Camberouensis collegi, in quo,
llccl,ad annum tupra nutulum ; Bnron., t. XI, anuo inter opera Slephaui Canluariensis, habentur aliqi{ot
lUKS liber ejusdem De sacramenlo allaris extiul
,
ca, itula de \ erbo abbreviato Pelri Cantoris. Invidia
lo, VI Bibliolhecw Patrum, 2 editivni.-!. primuM» peccatum fuil post superbiam, el per eanj
Subilliler.] Xon siibiiniiler, ul C. ei M. de angclo latlus est Salan; eam aiilem amisit iu
InTuronensiconc.] Jh«s« Victoiis papa 11 par Itga- effeclu, nescio ulrum in afleclii ; iiividiam aiitem
lionem missam conira Berengorium habito. Itlius me- leiinei in cffeclu ei affeciii. Invidet eiiim nobisqnoil
ininit Laulfrancus in libro suo contra eumJeM; amiait : unde primos parenies nosiros, eis invi-
Buron., to. XI ad anunm 1055. Ueiido, deccpit; ei nescio, utrum dainoaii el reprobi
Mmiiis jiivai.] JSon miiiiis, ut C. quia vilioie, el purificentiir (kcmonibus in invidia, ul posl morleia
eontra originalcm textuin Claudiani. iiividoant boiiis, ci ita sit falsuin qiiod diciiur .
Opposuisii iiiibem.i V. oppo&ila esl nubes, ud Pascilur in vivis livor, posl fata quiescit.
contra lextum Scripturw sacrcp. (OviD. lib. I, Eleg. ib.)
Supcrbia cordis.]. C. esi ciiim superhia cordis, Nisns esl ut.] Consute B. Ang. to. \ lll, in psat.
oiis, cortlis, lolius corporis ei operis. Cur bis repeiil LViH,Conc.ii, in medio. Item in psal. cxxxix, iHilio.
cordis? Snperbias muttiplices audi : Superbia cordis, D Fraternum odium.] C. paril eiiim sonipercdium.
oris, oculorum, frontis, manuum, pedittn. Ita tmarg. De his S. Tho. 2-2, q, 34, a C, in corp.
l'A froiis doniiciliuiJi.] C, non mnle explicat : et Qui dicunt.] V. qtiae dicuiil, stiam bene, facta
siiper os domicilium esl frons scilicet. relalioue ad auctorilales.
Sigiiiim vereciiiidae.] Hoc modo disiinguil M. Et Sunl reddita eiiaui.] Ex solo C. tria hac verbu
sigiiiim verccuiidix, liuinililatis, vei iinpudeiilis coHegi,
el.iiioiiis. Quod maxime.] V. et M. qiiod eiiam tunc.
tl Jsil) vil Sap.] C. sitnpliciter El sapicntia, per
: 361 Ei lunc hoc vitiiim.] M. el circa Loc vi-
quam accipe Ecclesiasticuin c. xxm; Job fere eudcm liiim , scilicel odium fraiirimiii.
habet, c, vii et xxxi. Causam babei imp.] M. cuiam habei impulsi-
Eiiolleiiliam.] Excellenliam 3/. el C. vitiose. vam eic. ,
^ares minaces.] V. el M. ISares raiiias ei injurias Kegnauira sil posl.] Quod non aliud peccalum, ait
spiranlcs. margo M. et C.
Iluiiicrijaclantes.] Veljaclabiies.in^uiuRt M.et V. Aliud persequor.] V. aliud persequilur, tic quO'
Sclieiiiala rideiilia.] V. pro explicalione el nota que in imniediate sequenlibus,
addit : Yerba formala el goslus lioiiiines moveniia Ipsum daiorem.] V. ipsiim Spiritum sanctiim.
nd risum (3/. addil in margin.) siinl forte. Exsiingiieie conor.] Dicendo (aiu»/ viargines duoj
Meiiibra loquaiitur.] C. menibra moventur. propter hypocrisim facii et hiijusmodi. ,
Qua raliouc lacei.] M. ei Y. cum raiiont: tacet. in g^udio ei dolorc.] In gaudio. auia mute acci*
i
S87 PETRI CAMOUIS 588
dit f)roximo. In dolore qtdn prospere. , A accipi a'mulatiouem , pro taude et vilio docet Cicero
Insiiliarc iii.ilis.l Slniius poeia 2 Tltebaidoi. in ftkelor.
Macresfil J
C. ei it. M.ncesoii. Vide lloral'.' i, rropbt-tant kic.] Itli eranl Medad et £ldad. Sum»
ep. 2. In invidum lioc epigrannna jaclat Waudra^us XI , 26 et 27.
noiirns , in ade S. Germaiii Moutibns cctnoiiicus. Qu% inicrprctalioni.] C. qui inlerpretaiioni.
iDVide, quis crcJai? relius inacrescis opiiiiis,
Atqiie saginalas fil macer inter ovcs.
CAPUT XU.
luviilia laiiium possis cuiii vivere, reslai, In tilulo faliiiur. C. contra iradilionem ,
pro de«
illa qua lu vis vivere, parte inori. traciiMiiem.
(Lil». I , epigr) Dens pcssimns.] /li>7er M. El Deo pessima esl de*
Seinper abesl risiis.] Ovidius ii Metamorp. itc : trnoiio. Hoc esl Deo odibilis est ipsa delractio. Ca«-
Risus abesl, nisi queio visi feceie dolores. siodorus in ps. iii {i<: aii : Dentes dicti suiit a de-
dulces visure.J Invidus pro prosperis iuiniict do- mendo. Kt ideo pulchre nimis linguse delrabeiilium
Ut. Sequilur : Inlralure lenebras, Iwialur pro ad- dentes vocanliir; qiiia sicut itli ciborum paries de-
tersis. .
munt , ita e( isii 0(>iniones bominum adbibiia de-
Inierficil superbia.J Codex bibiicus : lnlerficil ira- traciione corroduiil.
cuodia. Uoniaaos cap. i.] 7'ri'a v.
Mnndiiia vel vila.] C. Vcl vlia, omiliil. Contentione.] De hac abunde dictum est iupra
Saniias carniura.J Carnaliuiu concupiscentiarum, cap. v.
ail margo C. Qu:isi in hoc eis ] Deficit V. usque, item epistob.
I^
Puiredo «ssium.] Ilcec expUcatU duo mnrgiues : Ad Galatas v.] Tria ii.
Yiriutum omitiuin , quas facii, pulrescere. Talii eH Inviccm inordctis.] Derogando in parie, inquiunt
eliam Glossa Lirahi. marginei duo.
Igueiu urdoris.] Invidix, tHquit Glossa inlerli' 363 Consumamini.] Abrogaudo in toto. Jidem
nealis. murg. C. et M.
Parielis stipulam.] Vanitalem, seu opera inania, Scissa scilicei.| M. consumamini scilicet unitate
Ctossa eadem. fidei. C. coiisuniamiiii scbisma scilicct unitale fidei.
Juslius iiividia.] Sic B. Hier. iii c. v ad Gala(as : Hoc forle volutit quod habet Glossa. ord. in hunc
Pulchre , ait, qniUam dc Neoiericis Graecum versuia locum, Nempe : Consumamini : Per scbistna Chri-
iraiisferens, elegiaco inoiro de iiividia iusit, dicens : stiano: religionis.
Jusiius invidia iiiliil est, qu£ proiinus ipsum In ps. c.] V ei M. in ps. icix. Male.
Auclorciu rodit, excruciatque animuiu : Id est detrabens.] V. ei M. sic habent : Non »d-
Sed subdamus quce i» tnargine M. vidimua : Quasi lixsii milii cor pravum , pruximo
etc. Detralieniem
per iiluin. Unde : suo, ctc. Superbo oculo, elc. Oinnia ex eod. ps.
ln(eli& prinius iinLuii auclor opus. Superbo oculo.] Pro iiividia, aiunt margines C.
Perpeiua anxieias.] Uic versus et sequentes tunl et M, Sed clarius Fragmentum Camberon. Superbo
Juvenalis sal. 14 et 15. ociiio, superbia. Insiiiabiii corde, iuvidia. Detra-
Suiiiit utrufitque.J Idem sat. 9. bentem , cic. delractio.
Ki ireinoreni capiiis.] V . Ei tremorem corporis. Parab. c. iv.] Tria xiv Biblia nostra otim c. xii.
Dicunt quidam Deutn talt dedisse corttu in nare ^ liem c. xxiv.J rri« \lv. 1'rccfaia Bibita xliv.
Cain, et oculos ita scintillantes, ul visu , tertibdior Cugiialio stiilii.] M. cogitaiio stulla. Super Itcec
appareret quam unicorais. Lib. iii , hom. 6 c. t2. , inter litieas
, id legi : el lota vila ejus-
\ idua: Sareptana: , quam superioiibui unnit in /u- IJ cst, absenii non.] Hoc [jevii. xix. Non male-
cem einisimus. dices surdo , Exf:onit eodem modo et sensu B, Gre-
Ilic csi spirilus.] Eiiam tolero V. Hxc e&t {seilx- gorius Pastorul, p. 3. Admottit. 7>(i.
eei invidia) spi., eic. Qui deirahii pruvimo.] Addit. C, Deo et proximo
362 ^^ eliam aiidissci.] V. vidisset.
<4*'0^ el hoiiiiiii.
Curam pro]i8aliente.] V. ei M. corain quo {uilicet V. M. non refetunt : Et proximo, i^uia saiis
ei
Saule) psallcnte. Sapii ulique. patel eo s« iUi obsiringi quo detruhit.
,
Ad lyraiii.] Cur V.
cf Jf. ad iitteram? Sed et liomini.] Ly sed solis.m C. habet. Interim
Invioia C. Iiividia fiiius.
filia.] poasel abesse , eiium uott muiuto tensu.
A bouis prosperis.j C. a bonis prnpriis liominis Dicendo huiniliter.] M. dicendo huiniliatus. V.
Oriiur, iia bacc a bouis pro\imi ei al-crius et lite» llumiliaius dicens.
lioribus. Vcniens , nun lantum.] Vtinam pro veniens lege-
Sed ex lolo dclcre non poicst.
Si ex loto.] C. relur, Vade prius, eic. Abunde etiim, lum ex Glossa
Si non V. el M. Si iioii aliqua nocuissct.
alicui.J ordiuarui, cuin ex illa Liranl , coUigitur sic legi
rSe comedas ] Cibos spirituales vet materiales , oporlere. Ibi btfaiiam exponitur Yade. Pr-mo pedt"
ait [rafjmentum Cumberuner.se , de quo dixi suprain bus corporis ; t meiitis. Ucnlis dico, ubt habel pro-
noiis ad hoc capul. ^ positum ialisfacieiidi loco et lemj.ore compelenli,
Ki perdes pulcbros.] Iiem idein. Qiiasi dicerei : Prius eniin tttjuriae saiisfuciettdum , subiudc Deo
I^ullo niodo inxidiini ptacarc poteris. immortali sacrilicandum, ipsuttique sic, placato un:ea
Quod oriuir a boiiis.j M. (|ux orilur, vitiose. Iratre ,
placaudum scius.
lii Frologo Isaise. [
Eyo muyis specificabo locutn. Delrahere euiin est.J Audi varietaiem. C. detra-
Jn irolvyo b. Hieromjmi in librum xi Commetiluno- here enim , esi de aliqiio , ct de pleniiudine alicu-
rum iu Isatam ad liuiluchium. jus aliqiiid loilcre. M. delrahere eiiiin est de aii- ,
Despiciunt ti.]Quibus quudral Itic versui ex marg. qiio plenitudinein aiicujus aluiuid lollore. Sed M.
C. ei M. collectui : sic tioH sapit. Fragm. Cumberon. itu de/init : De-
Curiiiiiia quxnescil, diciisperncndn caletes. tiactio, esl de alnjuo traclio.
U. vro caruiina /e^(i omnia. C. ;;ro cnlcie&, hubet Quxstio e^t.] Ilwc verba polerant subaudiri ex
zeloies. interrogaiione fuclu , al ciiin V. haberel in lexiu ,
Iiem , si oriiur.] M. Sortitur invidia. Abusus esl. ne(fuaquum a lextu potuimus. Interea ,
exciudere
Sancia imitaiio. C. Saiicta in\iUlio. V. Sancta mullorum doclrina monitus dicerem ego talem de
,
I
supoi bia. (^uitini saiic^a xihulaiio? ilLiiiulur eiiim tracioreiu debere, et proebendam restituere, et famam
vos Dci xmulatione inquii Ap»tl. II Cor. xi. Dixi
, apud proelatum lacerulam retarcire. Ipsi autein prce-
s.iiiLla , alioquin ptrversam adverlo aiuululionem lalifaventes delaloribus^ facile credentes accusaiori-
truv. xuv : Me »-niuIeria viros inalos. Ut^ariam bus , ac deiracloribus arreciam aurcm con,modantet,
a peccalo miiitiiie excusautur. yatr. It. Auguslin,
,,
589 YERBLM AnBREVIATUM. — NOT.^E. 500
lom. Vni in psahn. r.vin , vers. 4, inquil :Si liilari \ Contemplitnt alia iKlera.] Tiia hic uon nudiuni
vulln detncloreiu aiidieris , das iili foiniieni detra- ?ion enim aiia liUera. scd Glo;sa, qua^ esl Cassio-
lieitdi, 364 ^^^- Pitna vide Q q. i. Ex iiieriio el dort in hiinc locum. Nam ille ibi derimm u
con-
14 q. 3. ^uii sohim. tempiu distinf/uit. Coulempiiis, inquit, esi :»l)jec(a
Sumenda sunl alimenta.] Hac legi aliquando epud viliias.
eumdem B. Aug. l. 10 Conjess. c. 31. Esslinguil vel perimil.] Ly, Vel nerimii. omiilit
Indign;im noveril.] SI. Iiidignam jiidicel esse sibi. C. M.auiem: exslingiiii \el pnnil. Aoh placei. B.
Hatetur hoc epigramma to. X, Serm. 26 iid Fratres Bernardus eadem homitin : Necal fmitliius el ex-
in eremo. S ingiiil. lllam teyisse plurimumproderii.
Episl. canonica c. 4.] frirt c. 9, Apud antiquos Duo auleiD suni geiicra.] Fuse edisserit idem tbi-
auciores, non canoiiica, sed Calholica vocalur. Ori- dem.
apvd Eusebium Ecclet. hist. l. vi, c. 19. D'io-
geiies Dicens sic : Per me.J Ferceadem B. Hieronymus
nysius Alex. ibid. l. \n c. 10. />. Ilier. de Scripl.
, ad Rusticum epistola. Wiliil.Christiaiio. Sed dio-s,
Eccles. in Jacobo. Ideo aulem Calliolica dicta est , tniiuii,ipse noii delraho; aliis ln(jiivniibus, quid la-
ciim epistolis B. I^etrt el nliorum euia non ad uuam , cere possuni ? Ad excusanJas excnsaiioncs iii
poc-
aliquam civiialem, ul Episiota ad Homanos non ad , caiis isla prceiendimus, eic
unant priviilam personam, ul ejusdem ad Timotheuni; Capiiulo cleiicns.] ha ibi : Cl riciismaiedicus ad
ted yeneratim ad ftdeles dispersos missa sit , ut ex posiulandain veiiiain cogaiur, ei si noluiiil depo-
cap. I, patel. Dicilur quoque canonica eo quod ca- natnr, ei nnn nisi cum nia\iiiia sadsfliciioue levo-
nones et pnecepla insliivenda: viloi Christiana; conii- g ceiiir ad oiricium suum.
neat, seu quia cvqne ul Fuulince, ad canonem H-
, Ociilala (ide.] Manifesta el aperla. M. et C.* male
brorum pertineat. occciilla fide.
Uui pcccaiiim occiilliiin.] il. nil. deierminat Quotidie vi.Iemns.] Patei, inquit Frngm. Cambe-
eoque male legit : Qiii peccaiorem publice, elc. ron. qtiia miitii detructores el causidici officio
liu-
Publice peccantes, publice pro e.xemplo corrigendi giue privali suiit.
sunl. Sic. Ven. Beda in c. viii Luccb : Publica iioxa, iii veiiiilibiis in lingua.j Per vcn.iles in
linjrua
pidilico egei remedio. (lollalur.) mtellige itlos odvocalos, causidicos, et simites ejus-
P;irab. xxiv.] exemp. xlvi. dem praxis, qui in dujAicatis ani triplicaiis respou'
Scd niinquid niimis.] C. allucinatur : Sed niin- sionibus, tum in lesles , cum in adversam partem
qiiid falsuiij (esiimoniiim miiius dctrabil dicendo convitia jactant, catumnias nequaquam ad proposi-
veriiin dxinonium de aliijuid. tum facientss, ex mulignitnte tt viiidicta animi in-
Vcl virlute.] Solum C. terserunl. Proh puitor! Consiliarios in tates detrac-
Yerba adulalorum.] Nequaquam, Verba delracio- tores el faao, et verbo, et scrijtto notos et deprehen-
riiiii
, ui C. Patet euim ex Clossa inlerl. qux ei U. sos, non animadverlere, non ria facii in eos senlen-
Au^us.t. esl. liam lerre, aut umotione ab officio per annum, aut
<'.njusdam Sapientis.] Clossam vide. inhubititaie continna ad illud obcundum feriendo,
Uiii coinmenibro Ixso.] V. comjiai. oniiiia imo damnando. V. et M. In venalilius in liiigua n.agni-
lueitibro Ixso. loqiia. C. in venalibiis iii lingiia el vaniloqua. Audi
Oiiservanda.] C. conservancla. fiic Lucanum l. x Pharsalici betli :
Igiiobiliora inembra.] Fragm. Camberon. Inlio- INulia tides pielasque viris , qui castra se-
oesia menibra. (qiiiiiitur,
Exeiiipio etiam niatris.] Hic, usque, exemplo Vcnaiesque mattus, ibi \al. uiii| fas, ubi
eliam Patrisfamilias elc, deficit V.
, fmaxima inercos.
Juiiiorem.] C. min^reiii. Sapit utique , si wtatis Poena etiatn fiituri.lYide ii, q. i. Deieriores. De
viiitorilatein inlelligas uon molis lantuin. Sic tegit
, Pcentt , disi. i. llomicidiuni vcro.
pagm. Camberon. Oebiliorciii liliuiM niajoii dili-
geiiiia fovei. 366 CAPLT XIII.
Filium prodigum.] Posl exemplumi filii prodigi , Yiia primo.] C. Vila post intravit. lllo teusu, da
recle subdil Fragm. Camberon. Qiiia , qui hodie rsl quo hic, non polest toterari.
niulus, cras bouus erii : et ideu iiulii esl detra- Primo accedimus.] Iterumque C. Post accedimns.
iiCDdnm. Ly post per talem nbOrevialionein scribitur, qua fere
Qiiidam enim iiivenit.] Tria eonveniunt, at Fragm. inducar legere prius, sicque non damnaiem tcctioricm
Camb. clarius efferi sic : Qiiidam eniin invenit de- hanc nete priorem.
lr:iciionem sine aliqna maieria vel ciim aliqu:i, Adeo qiiod <le ea.] Apparet nuctorein hax desum-
quia nemo est cnjus pes noii lubricct aliquando psisse ex B. Aug. l. X, serm. 'i, in Vigi iu Penle-
de qiio poicst dici iihid poelicuiu : costes, C. illud adverbium adeo, in duo vcrba u Dco
Qiixlibet in qiiemvis oppiobria fingore sxvus. disiinguit, sed mate.
Qdidaiii auilii, ut rereiat, ei do illo dici poiesl : . Iltiniiliaverit se.] Per naiurnin. Aiunt marginet
*
Qiiaelibei in qiieinvis opjirohria dicerc s.^vus. C. et M.
Murgines C et M, Karus enim est ciijus pes quunJo- Sicui parvtilus isle.] Per graiiam. lidem.
qiie iioii labaiur. (addit) C. ut iubricet. Miilierculae eidcni.] Primiini niiilieiculis apparuil,
365 Einjjere saevus.] Horutii versus i, episl. 15, inquit B. Hier. C. onmso iiiuliei'cu!a>, sotum teytt
C. dicere saevus. eideni. Y. ei M. econtra.
Dissipat ptuvias.] Adulationis el detraciionis, in- Ex textu infertur Mariam Magdntenam {ctii Sal-
quiitnl margines pra-fali. vaior resurgeiis primo appuruil) esse eamdem cuiu
Facies irislis.J Sciliccl incropans, ait M. inier Muria peccatrice. Conlruriiv opinionis esl Cuillelmut
lineas. Yet indiatns se tanquam (elorem putridum Ehtius Urationum thcologicarum 14, <:/ in noiis iu
horrere delraciionem idque ytaribus contraciis, aut Itunc locum.
rr.gala fronle, aul supercilio adduclo. Prinio praelalus still*.] V. oniittii prliio. Ad illud
_Ad JNepoliaiium.] To. I De viia clericorum circa muryines post B. Hieronymum, id e»l
sull:v, ainiit
finem. Incipit episiola : Pclis a iiic. Nec absimilia genlili pdpiilo, vili ct idololalne.
legunluf in epist. ad Rusiicuin eodem lomo, qu<e in- Priinas sibi cathedras.] Non pe simas, ul C. Yide
cipil : Niliil Clirisiiano, posl niedium. epist. B. Hitron, ad Antoniuin monaclium.
Non in pelra.] Maltein ipse iii pc.iram, ab impelu; Quam preciim.] Iierum mate idcm :.qtiaio pretii.
idque ex llieronyiniuno texiu. Ail enim : Sagiita in Ntc nuium faccre.J V, nec muium f.icere. M. nw-
lapidcm nunquam rigiliir. V. hu- variat^sic : iSulli tumque te facere cogas, el Oomiiio, etc. C. iMuiiiu»
enim iiiviio loqucris, ui iii pelia ligatur sagiiia, sed le f;ic<'ie cog.is. Hcsiitui niitum ex B. Hieron.
lesiliens, elc. Msi siyli verccundia.] Margines C. ei M. Vei-bum
:. ;
391 PtiRl CANTORIS B92
prolaUim avulal. tipliim pcnn.^^net. Unile et siylo
S(
A voeat B. llier. in fine epnt. ad Heliodoruin : Quanto
scribcndi inaviina delwiur reverenli:», ne qnid iiisi amore.
hoiiestimi el ulile sonlialsir. V. lurc linhel in lexln 368 Pcrnociantihns. ] Addit tnargo C. Uiule pa>
j)oii illa reiba. Upsciibere vel iratiis. Sed judicari stoiibus apparenl visioiics, cl simplicitale parvulo-
recetiliores illa subtiolusse V. in nolis ad
iitt anntiil rnii», cfrccluni hubeiil incanlationes, giadii el Inj-
€. 07), ideoqtte a icxiu exputigi. jiisinodi.
Vi-.iisse iii :iere niiindiim.j C. Vidisse acrem ple- V Secrela saeranienla nali-
Secrcl.'» nativitalis.] .
niim, eic. Sed M. Vidisse iintndiiin {supra autetti quod supcr/luum judi-
vilatis. /l</«n«i sacrameitta, eo
addii, lcge acrem) pleiium laqiieis, clo. Dicla suitt carim. Nam hic idetn estquod secrelum el my$terium,
fi(pc de S. Aniomo, ul tegiinr in Vita eju.sdcin per S. lli Tobice XII. Sacrainenium rcgis abscondere, bo-
Allianasiutn conscriiiKi. niini est.
Incaiila inimililas.] Fragm. Cauiber. Icgit lia'c : l'arvo lacte.] Ex hijmtto Nalivitalis Doinini.
Oiiia itimia liumiliias cognala esi siiillilia^. liecie : Ilumiiia ei huin.] C. Qiiia huinilia iMimilibiis pnc-
Afl»H liumilitas absqne raiivne slultiiia creditur. dicavit.
Cognala stiilliii;»*.] M. cognala jnsiiiiai. Insipide. Iii Quod eral Josephi ab Aryma-
sepiilcro alieno.]
El consei vai d.f.l V. et olisci vandce. lliia. Mnllh. xxvii.
Timeas rninam.] Juxia il.ud 1 Cor. x : Qiii stat, Huiniliiaiis rcsponsorium.] Hoc est icutuin et an-
videai iie cadai. tiJoiutn.
It»rni ps. ci.] C. et M. deficiunl ufta linea, usque Ilyssopo.] Fragm. Catnberon. Uyssopo, id est
Itein ideiH. ]} iiiimiiilaleper totuin corpiis.
FNaltaiinne siiperhiae.] M. elaiione siipeibi.i?. Moiieinur In psalnio.] V. 01) hoc eiiam nionenfur
Glori:e collalimic.] Seu ul C. coll.iliuiie piUMnio- piicri iii psalmis lauiiarc : Landale pueri, 3/. nto-
iiim. vcnliir pro nionenUir. Non sapit.
3G7 rii'1'0 R.g. c. XV.] V. et M. delertninant Aniinal luimile. ]-B.Jo<in. Chrysosl.in eap. xxi,
cupni .\.\vi. Mutth. Esl eiiini aniinal hoc iinmunduiM, et c:eteris
11 Keg. cap, VI.] Tria Lxv. pene juineniis irr.ttionabile, et siuUuin, el infinnum,
Ilodie ei lieri.j Solutn C. habet. El heri, nec esl in ei igiiobiie, et oneriferuin inagis.
tpxlu Scri]ilura'. Opera nosira.] C. lempora noslra.
De posl relitiilcs.] Hicc non vidi in texlu B. Grego- Episl. Cammica cap. iv.] Tria cap. vm. Cur ca-
riif tieifue in V. n'>oic.-t, dixinnfS in notis ad c. xii.
.Miiiiiiiis exn-quando.l C- Minimns exsequendo. V. Sed magis tiine.] C. omittit niagis, viiiose.
Miiiiis cxseqiientio.M. Miniiiiiscx^c^jueiido. In lextu .Snpcrbiu ibi ruina.] Sic comtninaiur J eremias cap.
vttervavi lextuin B. Creqoni. L. Cadci superbus ei corrnet, et non erii qui susci-
cxlrcma.] C. Cregorius : Egil vlUa el
Dcljilia cl lel eum. Fragm. Camheron. Uhi superbia ibi con-
eMicni;i, nl illa, elc# C. egil dcltilia er exliema valde. liimelia.
Ili% significalur Davidis profunda hitmililas el di- Ilitmilinri cum
Versio S. UieroiiymiiHa'
huniil.]
gnaiio. niili:iri cuni inilibus : ul LXX
Interpr. Meliurman-
Humiliaium desucxii.] tlucusque B. Cregoiius. sueluscorde cnm huinilila'e. Ciialdaicce paraphrasis
(^ iranslaiio sic -.iiieWor esl huniilis S|>irilu el inansnc-
CAPIJT XIV. tus, etc. Aa tria coiivenissent in leciione, observassem
Cincremcl f:ivillain.] lloc esi, ut inquiuitltnargi- S. iJieronymi versioncin. 1'ostremo Fragm. Camber.
nes M.
C. Se esse vilcs. Yideatur Itic B. Cregonus
et legebul .Mdius cst hnmiliari cum divilibns, sed mate.
:
Moral. XXVII, cap. 27. Ilem Cregorius.J Ha'c duo verba omitlil C. Muttit
Se esse f.iioiiinr.|F«//)jMr C. Sccsse nonfaicnlni iiulein iocis de hypocriiis tiaclal ille, projseriim 18.
In ociilis cordis. ] V. in oc;ilis nicis. Moral. cap. wiel xv,f. 2. 5. 4.
Esl enim dnplcx lmmi!ii;is culp^K.] Falcor me liivc Qiii liumilitalcm iiou.]Connadicil M.lioc modo :
rerbaquatuor in coutexium reposuinse, quai solw niur- Q ii liiiiiiiliiate.in non Itabet, hypociila iioii cst.
gines C. el M. legebitnl. 1'ossel tolerurihoc sensu :Qui humiiitatcm non habct,
llx servili limorc.] An Fragm. Cambcron. : El liu- hoc esl, qui nun novii exierius siinulare hunnlitatem
niililuli (o^Miata csl liumili(:is sorvilis limoris ;
qiiia non polesl dici sintulalor viriulis, aut hypocriia.
qtiidam soio limorc sc luimiliaiil, cum iioii uudcaiil Jdb aii.J 7'i'/(j itiin in lextu cum in n.urgine, cap.
0(.sa.'virc in ;ilios, qiiod lamen :ippcliiiil. XV. Oitm erant pauciora capita uuiueio, in Jobo^
Diiil poeia.J CiauilKinns ii in Eulroptum. ijuam hodie.
Huiiiiiiabilur, coiifiisionc.] l's. cxviii. Confniidan- Si asceiiderit in cncltim.] Subduiit maryines duo :
li r siipcrli', clc. C. pro conlubioiic niule lcgit con- Tu I Itc Ca. ex psul. CXXXVlll.
fi isioiie. S;iceidoiiuiit ciipere.J C. capcrc.
l'arab. c. xxix.] Tiia mv in litie. Dc ciipid. landis.] 6u(iN0(i(/it murgines C. et M.
I.san vcro \eiiaiiicm.] Ctn. xxv.V. el M. Vena- j) ex fhilip. III. Omiiia isia rcputavi, ul slcrtora, nl
li.rein. Ciirislum lucrilacerem.
De (K)Sl asinas.] C. usinos. Scriplura sacra liubcl Ei qiiasi de.l ttac snnt ab auctore superudditalex-
asiiios. tui B. Iltcr. usque, inlerpretamnr.
lii Aposloliim.] Seu ttl V. et C. in disciiniliim.
369 ^" gloriain convcrliiiil.] Margines pr(e\utce :
lii(iiiii:i itiiiiuli.j Itoc esl liuiniliu. Lnde M. el V. Glunam Seneca,ep. Il5t/i
reiiargiiciiles. (iw(im beile
Ir.tima niiindi. fin. Qiii virluLijin suain publieari vull, iion vuluti
Qiix-qui: cuiifiiiiilal.] V. qtiseqnc confringeiel. laboial, scd t^lori.c. tiaque qui libellos suo studio et
Cum Uomai.] ttwc, uaque Fabri liiio, reslilui in tnduslria faciuiit publicos, Dei honorein ei proxiini
textu, ex marg. C.
el \iagin. Camberoihnisi tuntum, iitilitatem siieclent, non aurw popidiiris favorcm, Di-
Succcssorem.] V. Succcssores. cant cuin //tirni/iLi ; G!oi iam nicam iioii (jua:ro (Isa,
iVopur quadiaturam.] Oe liii virtulibus, cornibus viii), cic. Si suiierDiut ublreciaiores oppellus ipsorutn
qtiatuvr ullaris, diciiur Snp. mii. Soliiiel.ilcm clprii- despicientcs et deprimcnles, huntiliier cl beniyiie re-
dcnliam docel el jiisliliam el virltilcni, ({iiibus uli- spondeuni Dcxierain tii.nn sic notam fac, cl eru-
.
liiis iiiliil esl in viia liomiitis. 1'luru cupis! percurre dilos cordc iii sapieiilia iVstd. lxxxix).
Cluiiuin in c. xxvii Exod. eer. 1. El 1.1 ma; iii populus.J Margines duo : Faina ad pro-
Qux's.tuari;c.] Lti Ptov. xxxi. Qiixsivil I;iiiani cl xiniuin iililis esi. Iia eit. ^ani : Fama boua iuipin-
liiiiiiii, elc. Absileryo, ul Deiparam dicus qiia:slioiiu- gual ossa (Vrov. xv).
riam ul C. I'ul<) iulerim noturii errore Itoc subrepsis- Cymbaliim C4iiicn-p:ins.] Vtrba suitl B. Hifr.; I
se. Aam infra c. xvi. h;tbei qn;estuaiiain. Sic eam Cor. xiii, Linnieus.
:
595 VE!ini)M ARDUCV1ATL'.M. yoTJt.. 59;
Alhleijciim scoiiunu.] Sic resliiui, aHoqnin Trin ; .\ lulcm Sftd cnnsr.ivanliain et augmonlum virlnlnni,
AilialaiUinm) sfaiiimn ^A^lrirr/.r, arciiiur pro arle panp' rlaiein.De (pio vcrbo ei exeinpio icgii scholas,
cerUiHtii. Vnde i^Blr}rri;, ollilet/i, luci/ilor vcro
/Ty.a>u.;jta qni;i, eic. M. sic inchoal cnpnl : Regiiiiiiii coeleslis
esi c(tv<llurn,calumniu, eofiirjjiu. caplciidula. TiiU^ ca- dociriiiae smv de hi,i!i lii^ile. elc.
villantnr el jactanl coinitia fucula cl ndumbraia \le- Ouod potesi salv:ire.] Ihmc senlentiom omisil fl.
nociniis. F.l in margnie C. ad iuvc icgo : Ad c;icliiii- FiiisSL; (li( iliii .] Hac inaoloC. legunlur.
nmo. Oci scriiiotie, iHvi^jcin provocanl. Henli paupercs.] Secuudum Luciim non addilur,
Glorjae eiipiUi.] An uon jusie ei vcre idem viaryo Sj'irilii.
clcuHut : Scl oxcinplo.] V. Sed eliain commeiidavil exem-
l'fnJe snperliil lionin, r njus conceplio onlpa, pio, tit ad ai.peliuiin ejus iii\iiarei popiiluni, sibii[U'i
Nasci po-nfl, liil.or viLi ecessc iiiori ? eani etc.
riiiiift. ii Tria, ii<.
J
]*aiip(;rciil;c ol qnrfsliiari.-e.] Ly paitjw^rrnl.r, e.v
!f Cor Tria, xi.
IV.] V adjeci. U. niernnymus in fine epish ad IleHodo-
.
\]\. subliinilas) C. LU iiilttlillas suiilimil.i.t! si!. rum : yiiiinio aniorc Virginem Ifeiparatn vocat :
El corriipiiliile.] C. cunjiingil cum itumcdiale se- qnaeaiiiariain.
quenU : El roiriiptibiiis siicciis stercoriiiii. l'r.T^sepioIum.] Non piicsopilinm utJff,
Agiiosco (iigiiiialeiu.jLKfii/t^H/erC.uj lateraliorn 371 Cnidain .idol. sccnli.] Sana lecio est. C. et
Mftgiuis el folix (iiisset liomo, si pei nrai.sissot in eo M. Ciiuiaiii possideiili di\iii;is.
«piO(f freiilii.* esl ; scii itiajo!' et felicior, si iii eo Utriim iamen.] Llnim aiuem X,
pe.rniaiisis.^el, qiio cre;tii's csJ. herumifue subdil : tl, B Verhnin possiliiliialis.] C. Verbis possibililalis.
o Clirisiiaiio, iii quo resi.iuralus cs. Ciiin negiliva. ] C. CiiiM 111)11 negaliva p;(rlicula.
(^iiani glrtiiostis C. qnam glorios.i Pnini
eiiini.] V( raciliialem.] V et M Ve! facnltatein.
I .
arlior niarlyrii iiicr.i», elc. Ve Mauniio ei Thcbccis Vcl quia viiiose.] llaT, u&que, liein llier., solum
«gil Sigebernii (feniklnc. f)e viris illusl. c. 1."j9; Mai- V. iinbei in !exlu; rtno nutcm in ma^qine. Lbi le-
bodus episc. lledonemii passioiiem Thebceorum tnetri~ qenduin vidctur i;a pro iternii), iaineisi D. lliero-
ce conscripiil. Videalur pixrlereii Sur. tom, V. nijuius nonnisi prinunn iniionem uddncat cur (iivitia;
RosbrgMeiis .'tii. c. .\iii.] Tiia, \l. VGcentur mammona iniquHalis.
A'l Tiliiin II ] Tria. !v. Siiperbire faciiini-] l\'St hwc iubdunl marqinn
AiiHicronynMis Sic resiiiul.]TGHiciia ur vm, q. I.
] C. et .M. Non cxpavii AposloUi,> dicens scilicel uiors
Qiiiilis eiiim.j Triu
: Ail .Xiigujlisins. ex.
i!orripieiis e. xiv ] Trin, liv. KKigiii pirviiinc l.ires.] Lucnvu$ iiiiyressus:
IIIikI Gregorii.] /« ex\liinaiione 3 psalnii pop.nft. ail P.nipeiis niigiisl:qiio l.ircs.
illnd ; Noii esi synilas iii c;iriie iiiea. Tria IJliiU .
0 innipora.] V. et .1/. iiiiinina.
llieroiiyiiii Iiileilecla DtMiin.] C. i;itellecta l>eo.
Sepienam scalam.] C Sopteiia or;<cula , hoc e&i liuc coiiiingcie niiiris.] Jmprcssa:
ieaiHudines. ... iloc coiilingeie icmplis
HuniiiilJiiem quasi fnndRmenlinn.] ILrc invenies iu Aiit iiiiiris potiiil.
IjIossu ad illud H.n.h. y : HcilJ panperes siiiraii. Prcedam civibns.j Hoc hcwis;iLliinm cuin senuenti
Q ex eoJem Lucano desumpium ei', et snper.ora imine-
370 CAPirr xv. diaie pra\edii lioc niudo :
Circa quoiJ Lioniim esl.] V, «irca qiiani , scilicei Secunis pr.edain civdibiis arniis
liclii
huniilitatem, tolero. Si ii iioii esse c;isas. vii:c Uila fanilias, cic.
Conienniiiam ei vicinam.J V. coniinuani, vel cou- Ueiii in ooJem.J Lucano nempr, non lc.men qiiinio
iiguam, el vicinain. ted primo iibro De belo Vhars-.dico.
Mansiieliis,] V. maiiiii assuotns. Non viros.J Hoc omisit V SHbjicio venus Juve- .
Injiirias eliain proprias,] Puit hwc legendum esl nnlis, sat. vj, in ora laierali C. iiylo tcnnii,:,niiO cx-
f.rem\:lum qnud ex solo murgiue C. collegi. Tale ea : preiios :
lliide (juajieiili ile (inodam reli^iuso, qui nuiltas ha- Prima peregritios obseona peciinia mnres
bcbal gralias, qnare iioii proinoverenir responsnni ; Iiiliilil, el liirpi fregeriiiil s-.vcu!a lnxu.
<_'6l a nionaclii.s. Qnia iii graiiis iion est graliosii^. Item Hieronyiniis seciinduni.] Percurie epist.
NoB eiiim e.si maiisiicins, iion esi s.i!is iraciabilis. I4(i ad Damasum Boalitudiuis lux-, el atieram ua
:
Exemplo Amlreae.] i)e quo s:c in Erclesia ccinitur : Denieiriadem,
Vir isle in jiopnlo sno iiulissinins appainl, eic. Versibiis poelariim. ] }] . VeisiDiis pooniaiiiin
Miles vias siiaG.] Subd't V. Kl psai. j.xxv, 5, 9 lantnm. V VoQ\Ar\ini lanlum. In nolis ad c. 1 pluru
.
{hodie 10). Ciiin exsHigerel Dens 111 judiciiiin, m de hac re comperies.
s.ilvos facerel oiiines maiisueKS leiiiE. Ll Aposlolns : Spoliatia jEgypiiis Ilebrxisqne ditat's.] IJai.
Argiie cuni mai;siictu(iine. Kl p/iulo post P^alniisla : verba forle erant a textu expunyenda lanijuam moios
(eap. xLiv) : Fropler veriialem ct niansiietn.lineiii, addiln;, eo quod so'uin C. leuai in niaryine, ei V. m
eic. Qnoniam snpervenit in;insuelut!o et (onipie- D conlextu, jndicel lcctor ex lis ijuiv Uabeninr in notxi
inur [Psal. i.xxxix). Poeia eliani hanc oppiotial : ad c. y7 desumpta sunt autcm. hxc, ex beueuiclioue
r^oi) cailil, etc. Perficio . cerei paschulic.
Mon cailil in niores feritas iiijimaliilis islos, Criiubus pueilse.] AUnsio e$t ad muliereni tn nu-
rSec ir.inus a sludiis dtssiiiei ist;i suis. mero capliiorum visani, de iiua Ueut. \\i.
{OviD.,i Ue Ponto.) Juvci). Caiii;ibii.j Sai. x. Uic, usaue Ilcin Hic- :
Verba apostoli : Argiie.eic, colHyuuiar ex I Cor. iv, roi;ymiis, deficiura ilelC.
nel 1 Tnn. vi. C. super hcec eiiam r.ddil ni laternli ,
Claudianus.] In Hu,finum lib. \, Pritnus versus
murQine ; ii)l exallavit niansuelos ia saliiieni [P^ul. vnrial cum impress 8 iAaudiani, Sic emm :
CJ(L1X).
A V. Sija n.ilnra di^sidet gcnliiis.
stiidiis genlilis.]
372 ••• Njui>a boalis
Oiniiiitiis esso dedit, eic.
1 Paral., tap. xviu ] ilf. Item Paral. l.\vi, iii line. C.^tlo Quidui ejusdcm versum prcPie-
: Paiijifit ]
V. lo Paral., Iib. 11, cap. xvi, iit '.inc. deivem reccnsuitl Facit ai proposilum, crgo rcfe-
tendus
CAPLT XVI :
liilanieiii iniduin cum le ii;iiiira cicavii,
Reeiinen ccelestis.] IIoc c.npiie muiium dissentil ub Paiiperlalis, etc.
a/iu V. sicque priinum ordiiur : llegiiiiini ccjeieslis Ilem Sencca ad comniend.J Senecam reslilui, e.%
docirinx su;e in scala Jacol) posl iKiiniiilaieiii et eptilola 42, i^HaiJi quoque manjo C, citabat. In texiit
luansueiudiiiem adjunxit Doininus lcriiu;ii, nou vii- tria legebanl llicroiiynius pro Seiiera.
Patrol, CCV.
.
m PETRl CANTOIUS 396
'Hoc ii.iqiie.] Y. floc uiiflne. A pnrie Ctinv pafor., aJmon ?0, hts rerbit
III t Quia :
ki\ qu;E ac luagiio labore.
ni:ig;io labore J V. gnla' dedito» luxuiia s;quitur, prophela (estatur , qui
JyiUrmillU nlia. dnin uperta narrnl, occutia denunii-M, dtcens : Prin-
Magiio l:ibore.] Scilicel (litili.is el reJJiliis, uiunt ceps co(|uoriim doslruxil murog Jernsaiem. Pihi-
ttvcB marginalet orog. cept namqne (vquorum vtn er esl cui tnayua cura
Inspiceie (lebciiuis.] Ciiin nobis ofTerunlur. lla obseqnium a roquit impendi ur iii ipte deteciubUiier
,
tirdetn am Y cibis itnpteatur. Mnri uulem Jerasiilein virluies sunt
Non providciniisj Genuiua Senecte lectio, ei>ist, aHimo', ad debideriutn tupcrna; pacis elernla;. Cuquo-
ii. V. lamen cum it. Non pcrvidcmiis. rum iyilur princeps muros Jeiusulein dejicit , quia
Graiuita voc»itiii$.) V. Gniiiiiia piiUHnos. dum veiiter ingtuvie txiendiiur , virtutes auima; per
Quanli dcreraliir.] V. itifferulur. Quod tequitur, luxtiriam dettrutnilur. t Sic ille.
^fiii omiint, II eroiiymiis : lu Jioc.] Ytdeuiur Ctotta in Itune
Saepe maxiini prolii. ] M. el C. hic observani : tocum Ptalmi.
tjuanquam V. cum imprtuo Seneea tegat : Sxpe ina- Llecios siios.] Tria tic habeiit. Ptat. lxviii. Vin-
limiiin prclium cst. ctos suos, etc.
LiptiMt enitn teciionem textut notlri auctoris, at- Compedes naiur.Te.] Qiiibiisciiam, «1««/ marginet
terita quibusdam fuiste receplaoi. C. ct Jtf., viiiciuiitur diviies veliiii nolinl, ut siiis,
Qiiid siuliiiis.] Ihve, usque, Iiem : l3xor Tobix csuries ci lnijusmudi. Plura videto apud li. Aug^
duo legunl in marqine lalerafi ; V. vero in textu hoe in psat Lvviii posl medium, lom. viiu
modo Hierotiyniiis. Qtiiil stwUius, etc^
:
p Compodcs graiiaj.] C. in Ititere. Sed luc duidice».
Iiein Hiereiiyiiius. ] lii breviario suo super pi^al- Qua:daiii pra:cepli. Lnde . Fiii» iiijice pcdcm iiium iu
nios, inqniHiti 'dno margines cum V. Verum in com- compedcs ejus [Eccti. vi). Vniclos bis compedibus
meniario, qni ejns nomiue existil, non liabentur. e\audi.4Dominus {Psat. lxvhi).
Juxia verbuin Svp.] Similia vidi Eccte. v et Ifis nimis onerai.] M. iias nimis lionoral.
J»b XX. Iiein pbitosopbws. Memini.J Sentea epitt. 110.
Sa^pius sincerius.^ Y. Sxpius s«curius, Placel tub fineia. Nunt detcribam ex V. (ut lupta dixi^
uliqui. ab illotoro, quo desiiii lubnulare. Ilic ett ex Juvt-
nati Allum doruiirei. Pojf hax vcrl^asequiiuriu V. :
lil altuin dormirel.j Margines duo cum Y. seciire.
Hoe est : cl pruiundo t>oit>no diu-iuirei el noti labo- 374 ^^ ''0<^ ^•*'ct t quod Duiniiuis voluntarius
rioso. paupercs ^ecum scssuros iu jiidicio, ditii : Vos qui
ieli<|ui.siis oinnia , ei secuii eslU nie,
Uic monendus et, leclor, V. multmm a diiobut aliit scdebiiis
txemptaribut di/ferre, non lanium ord ne verborum {Maith. xix) , ctc. Ibi euiui erunl npprossiiri siios
Irantposito, sed el copia. Quare consullo diisi ver- oppressorcs , ei cos cuin Duuiiuo jtidicabuiil. Do-
botenut describere ab hoc loco : Ueiii nieronymu& : minus enim paupcriaicm iit douio sita ded.oavit.
t)b hoc ampliori, elc, usque ud Seneciv ve^ba Me- :
Moii ucgaii.lum lameii , quiu divitcs » id esl iiilcr
mini AlUlum, etc, led prius notnnda est varielat divitias pauperes siul.
C. ei M. usque ad pradicta Seneca; verbn, Ad idem lacii qiiud piscatures, reliclis reiibus ei
NikI» nuilMiii.] Yidc D. Uiernnym. m /iiie efistvt. navi ei volumate omnia possidcndi, iiudi nuduiu
ad liusticuin Miliil Ctiri$li;uio.
:
scculi siiiit crucilixum {Matih. i\). Ad hociacil,
Ahundaiiiia paui^.J Margines C. et M. Perpauem ^ quod ac'olescens lelicta sindone nudus aulu^ii
quaelibcl necessaria bona accipiuniur. B. Hier. in (Marc, xiv). Uoc csi qiiod Josepb j4Egyi»iiacx* lue-
c. XVI Euteb. AljUHdaiilLain (Kiiiis, inquii, \erie- retrici {Cenet. xxxix), id esl luxuriaj muadaiia; pal-
runl Lxx deliciarum ei lii\uriai opuleiiliaiu. Reete lium, quo ab ea"lrabebaiur , evadcns rcliquit. lloc
per panem delicici intelli^uniur ; num (id omne ob- esl quod Aposl.iliis dicii in 1 E/iH. ad Cor., c. u.
«eiiiwHj temper nptus esl ptinit ei prcficuus. [at. cap. x.) Sic curriie, ul comprelienJaiis. Omnis
373 llein llieionymus.] Posi Senecain, epitl, euim qui iii agoiie conicndit, ab ommbus sc absii-
iQ medio.
in oei, odendiculis et sarciiiulis. Per suum couirariuin
Uem idem. Ilocunom.] Tom. IV in c. xxxiv Etech. comtnenJauda est paiipei tas. Viliiim enim Sodomu-
iniito ; el iterum posi Senccam vi, De Ueneiiciit , rum adiuvenit abiindaiitia paiiis {Exech. xxvi), iil
c. 50. esi qiiarumlibei copia diviliaruiu el superb:a yHx.
iii coiisuIoihIo ] M. Yel ei consuIeuJo.
Vel Iiide etiam subsecuia est o;iosiias, cui ipsa iialura
Friicius poeiiiieiiiiye.] M. omitiit ty pceiiilciiliJC, displicei ei veriiiur in fusiidium. Unde iilud ,Vide :
ted male. qu!(l laoiai oiiuui ei cibus alicnus. JuvenalU
Exemplo Xerxis.] De hoc Seneca vi De bene[., c. (S..t. VI) :
Prui£Ubui casl:is humilis rorluiia Lalinas.
Uemaralus,] Non Demoraius , nt M. Hujus nie- Gregorius paupttrtaiein commendai diceus : STQe
minit B. Hier Apal. adversus liujfinum, c. i. quos morum itilirmiias vulnerai, paiipertatis luedi-
A leipso vinccris.]. 3i. in maryine subdtt : Yiso ciiia cural. \i. Ueiiiardus quu.>sivit a quodani ab-
exercilu, prx liiiiorelugiciil bosies ei liujusiiiodi.
D baie sibi subdiio, quatiier se baberel domussua.
Iteir. idem : Viclus eris aiiiequatii senlias. Hanc el Q.ii respoiidii : Aiiluic peropiime e»t nobks, quiu
seqnentes in>tus maigittates V. tegit in texlu, ul infra adliuc patipcres bumus. lliuionymus (Post Scn., ep.
viclebis. 20, lib. viij : Ob lioc amaiida esi pauperias, quia a
Ei obruel. C. liivolvel nos el obvolvcl. ijiiu amcris, osicudit. Hoc unum deesl omnia lia-
hem iereiiiias. Nabuzurdan rex coi|tioriim.] Iste beiiii, quod iion tsi qui verum dical ei, omiius adu-
yabuzardan erat priiicepi tnilitiie sive exeiciiut laniur ei, eiiam cuufessores, aulici, secreiarii. Di-
JSabuctiodaiios0\is regis Babglonioiiiin. Jereiv. el m ves eliam a ncmiuc diligiiur. Lude Lueauus :
itV lieg. vxv de eo ibidein dicitur : Muros Jcrusalem belix se iiescii ainari.
IIIcircuitu dcslruxil omnis exercilus Cliald*orum , (Sen.MDe benef. c.jol) : Quoiuadocredetsediligi»
qui erat cuiii principe niilituin. Idem repetitar Je~ qtii nutlitm diligii? Quuil auteui liabeuii dcsit qui
remia: ui vers. 14. Quibus locis apud lxx inlerpreiet verum dicai, patel pcr Xerxem. Qui cuui loi ei
teinper vocatur priiiceps coiiuonim , ul qniiier vel lauia recisael, ciim per mare siccis pedibus ivisset,
quinquiet diclo c. 25, /. iv lieg. Ei Jereniw sic m cuiii p::r l rraiii iiavij^i^ cucurnsset , infiuituui
Uabettt Seplnayinta Nabuzanlaii priiiceps coquo-
: cougregavil extrciium conira Lncedxmones et
niui, qiii slabaiil anle facieui rc^gis babylonis, eic , AtlienieKscs, iiabens iriginia milli» Hpiiiutn, ei iu-
omncm murum Jenisaieiu desiruxil virliis Cbal- iiniloruiii peditiiin multiludincm. Ciim auicni qHae-
Uj'0rum, qnu: ciim priiicipe coquorum. Quem locutn rerci ulriim sulUcereiit ad (Uiitui:indum liosles, ali
eiiaus U. Creqoriiis puUhre mijsiico tensu explunai uiiinibus uua vuce rcspuiisuui Cbi, aeicui iiou «ttt'
397 \ERBIJM AnBREVIATini. ~ NOT^. 3rs
ficerc ad copiomlum Iftlorun» mnUiliidiuern- K' A Ei alieiiis Iiortiilis.l Nempe Epicnn.
cliain , amlilo iiomino rcj;i«, omius coiiv»'rli iii fu- Iliimanil:iiem p:iti.] Non biimllilaietii, ut V.
gain nrclamahanl. Scl Dcm;»raHis aiieiiigeiia cl Togam coiileruiii.] Ilerum V a sesn defleciit.
exsiil, aliis omnibus adiit.indo moiuitMilibiis ,
solns Totam vilain coiilcrunt.
didlei vei(im. Priiis, iiiqnir, vicliis pris qiiani scti-
Item i(lcm.| Ante hnc Scnecoj verba M et C. le- ,
apla bcllo, gebunt Cni cum iiaiiperlale beiie convciiit, divcs
lias. Molfs ciiiiii isl.> dissom) cst e( iioii
:
esi, Sed cuin pnulo eadem repeierenltir , jiiilicuvi
sed de facili iii casum riiiiina el sese oppressuia .
Ei ila coniiiigii. nbsoua, monilus ledione Y, qux hic placuil.Viueal.ir
pr;fi 'iiiillilMdiiie.
Seuei-a, ep. 2,
Ad idemperliiiel (|iiod IS.ii)iicbi)doaosor per priii-
Qiioil iiecessc es'.] Qiiod naiura eiigil, ci ul vi-
cipcm Nabiizardaii paupeios agiicolas dimisil «'l
vere po.ssis. Liinins.
viiiiiores iii tcrr.Tni promissioiiis, cl Nabiiz irdan eis
Qiiod sai esl.] V. subdit, scilicet sailetaiem. Li/i-
Gndoliam pv.cfeni, diviles seciim in rapiivilale ir.i-
sius. Qiiod bumanilas requirit, cl t;i coninioile vi-
xil el polciilcs {Jci: lh). I);ivid 375 pati))crla{eia
vcre possis. licm Ciii quod saiis csi, saiis nonesi;.
commemlaiis, Exaudivii paiipnes Doiiniius, ct
ait :
:
nit ci saiis crii.
vinclos siios nou despexii {Psnl. lxviii). Hierouy-
miis: Iii boc mullinii Cdn.mciidanda csl pauperias Is salicialcm Jiabcl.] Consule Senecam , epist. GO
qiiod viiiclos ejiis cxaiidivil Uomiiins el «olvil. Suiil
ei\\9,
compedes iiaiiinv ui siiis esiincs ei biijii!=- Coiiicnia csi iiecessit.] M. ConUmia cst ol.)olo.
aiiiem ,
luodi. Siint cl compodcs forluiKC, paiipertas scili- EcoHirn liifii!«lis cli:nn obolo indigct. Dealus Ute' ,
€ei,rt illi adbaereiiiia. Sutii el compedes gr;ili:e P rowyiJiHS, epist. ad
Paulinum qna: incipil : Fralcr . ,
scd ba.' diiplices Qtia;dam eiiim suiitpnecepti. Umle: Ambiosiiis.
Fili, iiijicepedem luam iii compedos (Eii//. vu).
CAI»UT XVII.
Qii;i;dam pr3ii;e peTfectioris el <:ousilii , ui iii cl.ui- AMgiisiinns.] Tum. X. /. thom. 13 iu mediit.
slialibus. Unde dicuniur viri compedili. Coinp' du-s llem IIit'ro;iymus.] Tom. IX, in regula ntonaeho-
anlem iiaiur;e liodie niinis aggravaiitur. De (jiiiliiis rttm, titulo De paupc:l:ite. \'ide rrateren lom. III,
ail Augusliuiis Ilas nimis omjral.qui siipia ne-
: ep. (id llebidium, qu<rit, i suh finem. U. Cregorius
cessarias acciimulai. Vinctos his compedibus ex;iu- simile hnbet Mural. xv c. 12. Postremo referam ,
«lil Domiuus. Sunt etiam compedcs cnlpae. lliide verba U. Fulgenlii super illud Matlhai Omiiis ar : :
Funes peccalorum circumplexisiint \ue(Ps(tt cxni), bor. Qiiid recipiei (|iii aliena lulil, si semper ar-
llem pbilosopbus (Se.n., ep. c\\ Memini Allalum dcbit qiii siia iiou dedh ?
: ,
eic. Aiigusliniis.j Toin. \ kom. S, t. L hnm, Itein ,
Subsequuntur nola' aliquautisper iHlermiss(V. Serm, 205 De Teinpore.
Impobucic divilix'.] U. iiiier lineus,vuU : Jecc- Coiiira V(;ro.| Hoc, usque Divitias abest in M.
poie, Sed occasioiicii!.] V. clnrius : Scd occasioncm
Sed in (|Uodain apirar.ilii.] Dc gradu »lio forlc CjUS, ruriHui stilicei. Sequiiur : Occasioue iiaiiiqua
,
ubi cral, inqHiuttt margines M. et C. Ad illud app;- paupcrlalis incipit qii s lu ari,
ralii subnotat C. in ora lalerali
,
forle ludi. Ludus Sed moibuin.| Y. Imo lanium morbum caruin.
;
lnc nl appuret, fnit Circensis. Ejus eniin pompani
, Restricitns esl.
et ordinem describil Senecu, Ue qiio fme Tcrtulhn- C CAPUT XYIII.
nm,libro De spectac. c. 7. Varielas leciion:s tajis
esl. C. legebai Si qiiodam apparini. J/ autem
:
Sed Tiiulnm. De medioi.rilale ex V. sob desumpbi^ et
:
quud;iin appar. Kyo ex Seneca resiiiui locum. novo capiie disiinxi.
Uibis opes r.Tlaias.] ilibis scilicct liomanw, Qc- Aii Aiigiisiiiius.l ToHi. YIII, iii Pbul. xxix, expo-
tit. 2 >n (ine.
lalas cum dif.hlhongo juxia Sencae lexiuin .icripsi.
M. indiiul debere aiiesse. Nam inter tuieas, cu;lai;is Seiiecaail.] Epist. 95. 98 ci 104, \wsl VaL Max.,
£xponil hoc verbo aUcoiidilas. Y. pro ca;laii»s, hubet t. VII, c. 5, €t posl Ctccro de 'Wmce.nii.
coihiias. Coiivivis.J lla Senecu, ep. 9o, in fine. Tria inte-
lii bis qiije prclium.] Ul mat ubiw el quaecunque rim, coiiviviis.
preliosa spolia. //« niargines M. et ('. 377Qiiiil aliiul pneier.] Solum Y.addii praeier.
Fa alia (iu;e.] I'. el aliuj. Ua'C sentenliii a Seneca defleclit. Vnie eum.
Jtuitaias.] V. viLi;ilas. Ul nulluin r;i€lum.j Supple,privier hoc, ut sugge-
Islbiiie eflero.] ISou olfero, ut V. rere videuiur wurginesC.el M. Ul in'.cr doos ciim|>ii-
Ab ellecliu] Nec in Seneca, nec in V. id vidi. lareiur, conlra per boc liabita esLet coiise<rala iii.
Lenle.J C. inter lineas, Leiiiler. Stneca lenliis. lcrdeas. V. pro, Ul iiuiium faclum, legil, el si nul-
Audi ntargiues C. ei M. Meices lenie cum e.xi>oiiuii- Juin facium.
lur veiium ad ordiiieni locaiilur
,
ul magis relu- ,
Unius lanlutn.] Margines : Scilicel Tuberonis,.
ceanl ex su miitiio ; colleclartim aulem iiisiiiiiil, Aliorum auruni.l Seneca ep. 95: llloium auium.
traiisii decor ei pultbriiudo earuni , iia el divitia- Aigeiitumque.] v. Argentuin quii fra(,luin esl.
rum. ^ Kl conircclai;diiiii.] Uoc omillit C.
Hoc lolam viiam.]IIoc lotum vilam. \ non pla- Ilem idem.] In Y. ubest idcm , sei iv.fra Seiicca
cei. nominatur.
Occupabit. Ita Seneea. Tria , occupavil etiam ,
Quam Augustiiuis.] C. quam Augtistinus ail, iu
excluso mierrvg. signo, in fine senl&nti(e. cujus, elc.
Caloiiibtis.] ./. ei Y. coiorilnis. Male.i Pio modiilo pcrsoiKe.] C. alilcr, sic : Yidelur la-
Hjbeamiis aquam.] Verba Epirnri. tere, inm aulcm pro modulo persou.e.
Ueiiiedium iiiopia; ?J ^/. et C. pra'ponunt signum ViveiidUMi esl.] V. In qua libi viveudum esl, .sc.l
inlerrogationis ipsi verbo inopiae. Sic enim. Qujeris Sciicc:i niagis deiermin;ile ait : iilu.!, cir. Hic ciiui
qiiod sil renicdiiim? Inopi."» famcm, etc. Senecum ex nomine, quem duo lactte et cum suppvs,-
iolle qiierelas.J Hemniidtium hoc, cnm seqtienii- tione, tic : liem idem.
Iliiid le adiiioueo.l Yerba Senecce in qna:
bus venibus, Uorulii esi I. i, ep. ii. Ex ora 376 ep. 5,
inferioriM. Ilac ex Seneca subnoto. Kt quid niler- scholia Jusli Lipsii vidisse jiivac.
csi, quisdixerii? Oiiinibus dixii, Qui cget diviiiis, Aiiibitioiieii) pei\cisa.J Maxiiue varint C. Kl.
limet pro illis. INenio auiem sollieilo boiio IVuilur. qiiid(|uid aluid ;'mb;Ui)iic pcrvcrsa , via scquilur
Adjicere illis ali.iuid suidcl duin de iiKremciilo ,
ciii'ia.
cogilal; oblilu.s esl usus, laiioiics accipil foium ,
ilominiim consiieludiiii.] C. consucludiiiem. 1'.
coiileril, Ralendariuni vers;il, lil ex Dom no procu- Consuciudiiie. Ad hccc niar.jiues C. el J/. iNoii ^fir-
ralor, ep. 14, iii liiie. Ad Ihvc vide noi s /.»/ »u. sus qtiiilcir. (Jebcmui» i;us toiiformare buic sxculu,
:
j09 PETUl CANTOftlS 400
nec prnrsns in moilo Yiventli ab liomitiibus dissi- A ciim priiriliim in giislii non bnberenl !in\e. peccaliim?
(lcic (Rvin. xit). Tanium fort« i»i escae oblaiioiie, Af. oblivlone, pro
lliimaiiiuilein.] Sou liiimililMlcm, vt Y. obhilione.
Coiuniis el lionitlis.] C. el il . Ciilis el horritlis. Sed el aliilndinis.] C. Sed ei altiindinc scienliap,
Senecn : Telris el Iiorr.ilis. nnn placel, quia dedlnal a S. Creg. hom. iii t/i
I)eii«:;ii:is res \ C. abi,o!nle, (li'licias. Evang.
Noii iiiagno p;irabiles.] Uiuion.nliilc sil ohseqniiim Imo ei quxciinriiie rcs.] iloc dexumpium estexB.
veslruui , »iwU tHarqhici C. et M. Ex c. \\\. ad Aug. t. I, /. III De liUro nrh. t. 17. Vnde infra ci-
Honi. IniuT idem in (iue ptricdi, sic : Secundum Augnsli-
Noii iiicotuplrt ] C. Noii iRCO-iiiposila. niim. V. maxiine hic discordat. Primuni, pro seciitv-
Vilain iiosliMii).] fV. ei M. vesiraoi. dum legit Scd Aiigiislinus, finila:fue el pnncto di-
Se(lnonagnosc:uil.]7''?a«»c enijuecxpotio. Stisr.ipi- tlinctn pra^cedenti periodc, subsequentcin inchonl lioc
aiii oiniies vilnm noslraiii, lioc esi (iclwncs, ntl extra, modo : Scd Aiigusliniis banc dubiliiiiftiieni conira-
^inns et exemplorei. SeJ noii agnoscuiil, il esl per rieiaiis solvii, Clossa super Ecolesiaslicnm cap. x
scriitdtionem in eiiorum qno sciHcet aniino fianiy seU , {lUias xxxv), ciijus fiuis csl Caveamiis cnpidilaieni ;
tinniia iri bonatn f nrlem interpreteulur. Seneca nfjir- elSHperbinm qnse siini ununi inabim, a qno omiiia
maiive : Sed el agiioscaiil, icu {ul membrana noslra mala oriiintur. C. hcec quoque habet in margine: Kanc
i\entca:) : Soil agiioi-caiii. diibitalionem ct coninirictaieu/ solvil Auuustinus^
Aliali iiiagiii.] Sfrtfjca ilO tub fmem. Nequa-
e/>. Glossn, elc. uisupm. Cl«sss est iu c. x kccli, ver.
qutir.x vice Ailjit, legar Demelrii, ul V . {j 15, qytiV etiam redolei doclrinnm B. Aug. f. IX, /r,
HabCiKlasperiiiisii.] Duo sic (iniutiteaput. V vero
. 8 iii episl. ! Joan. c. iv.
adilit in textu mnryiHei C. el .)! . scilicet : Diviliie si Item pliii('Sopbu>.] V. paulo fusiut sic : Ad jiiga-
aflluaiii, notiie cur apponeie. Ps. lxi. hindaii) cupiditatem suQiccr^; dcbcl quod ui( phMo-
sopbiis. Epi^t. i*t.
378CAPLTXIX. CoiigtM;ilur in te.] Genuina leclio, qu« el Semcct.
SiciJl spirilivalis.] Duo tta inclioant caput; nl V. At V, Oinnes diviliae Cioesi cwigrcgenlur iii le.
repeiil ea , quee in 14 liabeuiur. Ilat
cnlce enp. Ldudo, qitiu nota esl, quam M. legil iu margin^..
tunt : Domiiius collectisdisciputis, us/jfu^, sicu: S[>i- Ui terrtin maniioribus.] Ita Seuecu. Ttiaintcrim:
riliialis, Ll lerrani, elc,
l ad Tim. c. vi.] 8, V. 50. Duo c. Ars ulti;» luxisri:^.] Ly tillra pro exces»u etl. Ve-
Non aii siinl.] IHacsi eiiani V. /licNou qui stint, rum Seneca non iiltra, sed iilla lnxuriae, legit.
»0(1 f,ui voltmi. Via eutili.) M. ex Seneca. Duo viam cuiitt. Ex
Divites (ieri.l VolmU ae, nit margo M. ep. Ifi.
liwc exponuni tenuissitni churnete-
lii iiUeriliiii! j (^secam ciipidilalem.] Hic atlende Lipsii notas.
ret inletUneules ilJtoc tnodo : !u Jmeriluin, leinpora- Patab. c. XXX j M. ei C.cap. lvi. Y.omillit. I'a-
Wiu; ei pciiliiionem, anemam. rabolas 5Ct/o esie Provorbia Saioni.
CAPUT X.K. Sangiiisiig;e.] Qu(e nott plene sed potiut imprfe- ,.
E.X V. in summario capitis ailjeci ly : El av;iri- gnaio venlre vix contenlai suHt. U»ral. uliimo tersit
P De
tiaiii. nrte pjet.
Qiipeesipiiisbalwiuli.] Yeiba D. Aug.tom, !, /. iti Non inissiira cuiem nisi p!o.na cruoris biriiJo.
Ve Ith. arliitr. c. il. Diiinqiie sedaie.] IdemMeiam. 5. Fnb. 6. O
faiiini
Qiiitilibel.j Neinpe, ut inargine$ C. et M. ptM u- iiir.nliabiiis cupidilas, cujus deiiderium vndit in inftni-
iiiam, boiioiem, bubliniiUilein , -.(.ienti;!!!!, es> am , lutu, u( aii A:tslol. 1 1'uliiic. Vude uperte Seiitcu ^
vesiein, ci biijusuiodi. IHuta U. Auy. in iuii. CiYiii, Uercul. Ocl :
Concio. {\.
Ciipit liic gazis in'-j)lere f.\niem,
Ergo cupiditas.] 3/. Ergo peccaluin boc , sciiicel
Ncc laiocn oiiiiiis yl.v^i gemmireri
fnpiJilns. Conlra hunc cupidituifim U. llitrun. episu.
Siillii Islri, iic':' luta siliin
exlioruiloiia ad Paiuti-.ncliium et Oceanuin, qua: uici'
Lydia viix it, litc qndi zcpbyro
rfii : Qui i£iiiiopeiii uiviial.
Sniidily lellus, stiipel anralo
StCiiiiiliim boc.j Oiuinil J/.
Fhiniiite clarum radiare Vaguin :
Quac speci:'.iilt^r.] iVo;; spiriiualiter, ut S/.
Amor Id soiiui Sijriaca inlerprdaiio l
pec»iii:t.]
Ncc si tolus serviui llebrus,
M. Fecu- Riiraque ilivcs ciiigal Hydaspes,
'[itn >i, iO. Audi inierim inanjities C. et
uiam voco qviat libel lempoiaiia ciiia dignilaics, bu- 380 iiitratjue suos currerc ruie.s
uores ei bujoMtioiii.
Speciol toio flumiiie Gatigcai.
Cupidiialis Grep^oriiis.] V. inle,r fuiiioitaris ei CAPCT XX!.
Grpgoriiis, hffc intcrpvnii : 1'ecniiiain voeo, «ic, uc
in proxime prcecedenix nola ex marginibns collegi sed V. Novum hic incLoat capui , patfiijiique tiluium
poU hujusiiioili, addii. i! :LibioSenlciit. (dist.4:it sub l) De avarilia, t/uo/'«s f<f/ju/ prcecedent contiuunutibus..
tii.eui). VerHm, ul dicnm quud ccn^eu, mule in conlex- Avariliam speciem.] Vide U. Aug. t. Vlil in Pi.
luin hunc martjincm reponil V eo quod ille. sicui ei .
c.\viii. conc. \[.
a Scliolmiicis exposiiionis gralia
alii quaittpluriini, Lccli. cap. X,] C. c. xxxiv. Duo nibi\.
nd latus ipsius textusaddiii siitl,ut colligilur^:i uutis Veualeiii babet.] Hwe C. et M, iiotatilad latut
ad cap. 97,«(/ illa verba : Noii gralije, sed vai!itali->. Diajiolo in causa jiislu si egel, el m causa iiijusta
hiier hxc.] Neinpe ciipidilaiuiu el 'avariliaiii, de eliamsi egeat.
quibus Horai. l. i, ep. \ : Invidia.] Omitiit V.
Fervel avarilia iiuseraqiie Cupidine pccJus. /. i, ep. {. Talein Pe-
liiipigcr e.xtremos.] //ora/.
Noii disiingiiil.] Mngnnhic opposilio, Y. ei C.iic : rum jitculatur eiiyramiru \Vadra;usdequo in nolis ad
Inler barc Vidclnr tlisljp^iicrii diceiis, elc. scd pei- c. li:
pcram. l>'nm milio cnpiiis sequeniis evidenier patel Ciii dal opes, dal opus forlima, rateiilur babenie.s.
roturarium hi$ verbis : specicm ciipidiia-
Avarili;iiii Quseril o,)us per opus, qiiisqiiis opes per opes.
lis, licel Gregoriiis inti-r speciem el geiuisuoii dis- Neper opes, ve) opes, vcl opus,'Pere, quu:rito, nul-
lingnat , eic. Itic auiem Dia exempluria conveniunt. lus ]
Inierea ul (uciaus hccc capius, contule B.Aug. V&ul. menle labore labor.
Quaeriiiir a 5.111^
cwiii, conc. li. liem Hieroiiymus.] Yide eutn in ep. ad Paulinum^
379
^*'** comcdcrilii.l Post haec verba, Y. addit qua: incipit :¥yikltc Ambrosius, paulo aiite (inem.
in textuquod duo in marg^ine, sciHcet : Sed quomode, Quam eo quod babel.] Idem poU Quintil. l. 7.
;
;oi VEIinUM ABBRKYIATUM. — NOT.E. 40 2
Niliil esso sordiJiii-.] Juvabtl, reor, hic Iloralium A niimiM» niinimimi prn Dco adnrnl, qiii crc;itiira; Ijo-
i'TOifucere, i, Sal. i noreiii cxhiliel pro Crcalorc. Lndo
Ai l)OH.'j pars homiiuim (ieccpla cnpiJine f.ilso O ntimtni, miinini, vobis huncpi-csia! hiporem.
Ml saiis esl, inquii ;
quia laiui quaiviiini ha- (JijVEN. tal, 5.)
be;is, lis.] El alil.i :
Onid facias illi ? Jubeas niis'M'tiin esse lihenicr I"^l gcniis ct morcs rogina p.-^cnnia doii;it.
Quaienus id facit ul quidam tneinoraiiir A-
, (IIOU.VT. I, cp. G.)
ihenis] 3g2 I5n'le hahcs :
Sordidns ac dives. popnli ronicmnere voces Nc nie qii.Tril. scd, oportel habcrc,
Sic solilus rjPopiiliis sihila', :il inihi plaudo Ilcin Doininus in Evangclio, eic, litc concordut
Ipseilomi simul ;ic nnmnioscompleclor arca.
in cnm aliis.
Umle Jiivenalis.] In Juvenal': noti vidi : Tsqiie a.l Aii}?iislinus ciiam.] Pcrcnrre lib. n' De bapi. con-
laliim snrdi 'n<, /or/e ; Ihque ad inluui candiiiuu tra Donuistas cap. 4, et exposil. Ps. xcvi.
OnUiciiplalas.J M. et C. rcninpl.»l;is. ad ll<;liodortim ] llefiliiui locum. Tria
llieroii.
Eas habcoel coiispicio.] V. Mcas li.nhcn, c\c. eiiim ad Rustictim. ep, nd lleliod.. sic incipil :
Oiiod iiiihi cons«rvalnr.] S'o.'«»j V. ^iatit dno : Qininloamorc. V. in lexin redolel quidein docirinnm
l'ude sine solliciliidine. li. Ilierotitjtni huc ejiistola, niiujis lamen Commeiitn'
Apposilionis cnsio.] M. apposliiis citsl. rio in c. v, ad liphesios.
Eo viso pascam.] M. Ex viso p;isci»iii. r;iriunl cl fovciM.] iLrrjo uequnq-iain pcriamnl,
Tibi colial3e snnl.] iVon collocaia-, u! V. B "' C.
Si vis fenerare] liespiciiur Prov. xix nd Iltiid ;
Diviiiis male acqiiisitis.] V. Divitils miindaiiis.
Feneralnr Domino qni miserclnr panperis. Itac kabes in ep. 8. Hieron. ad Enstocli. de Cust.
QniiS dederis soia.] Soltivi V. Viry. c. 14.
\'H c. ii.] M. el C. i\. Veiba praTedetitia, sci- I Cor. \.] C. cap. xxw. .V. '2'>.
381''*^^' Avariii* viiiijin s^ugillans, V. unicntn
;
Si qnis friiler nominalnv.] Per senicnliam, vcl
kabet. uoianj infaniiic, aiunt marqines C. et M. Sequitnr
Viro ciipido cttensci.] 3/ iff"/» /i»c varieiat leciio- ibi : Sepnllurc, corporis Chrisli ct htijiismoili ,
nii. C. et M, ita cotiveuiuni Viro ciipiilo el lenitci
:
iiem;)e, uon licel fieri purlicipeSi quod liiciie ir.-
si.ie raliont; pcr f.is el nefas, si poleris iccic (ivr- tiuunt.
sus rior. I, episl. \), si iion qiioi iinquc inodo rcm. Ergo viiaiidi ] V. hwc omHitt el eonim vtre id
Esl ergo siihsliinlia Hoinini iividi) ad (jni
: auriiin? I
habet El pcr siiiiile, iion talihns iinpoeuileiuihtii
:
iii exilu vikc coinmuiiem scpiillnr^im commiinicaic,
El non ideo.] Ideo afces/ in V. cl M.
David : Tlicsanrizal,] Hoc. usqiie, Divijias siias, sicul coiuigil de qtiodam usiirario apud S. Dionv-
f« textii oiuiiiit. C. cuin M. JUud auteiu El rclin- :
siiini {Hoc exeinpium iu le.itu non habenl C. e: M.
flt bene ad Inlits, unde rcor a schotnsticis pro nola
qiienl, etc. in latere ett.
Qtiid sihi invidel.] Vsqve, malirur ipsiiis, iurlu- addiuim. interea cuin V. illud variet, sic repctu):\\in I
$ive, tion legit V. et «cHm
loco liwc liahel Eccle- :
i|ucni ialioranlein in exlrcmis, cnm
vniissei sacci-
siaslicns infra [cnp. xiv] : Elsi bene ft;ccrii, elc. (los cnm Eucharislia, iiivcnii einn inipolcm, iia
Ad hwc verba subnotandus esi tnargo et M. Pr.e C f,
,
^
iiMiuenlem ei, iiiiod a f.imiliari dcnione conslrin-
avariiia non ferens ad iisus ncccssarios res snas gebalur per fiiices, inc pfrmiiifchalur rcstiincre
expen iere. Glossa est ad illud Eccli. xiv Qui sibi :
rapla, vel dividcrc tnrpiier congrei,';ila, vcl confi-
leri pfccala, vcl snscipeie Eucharisti;uu el sic ;
invidcl, elc.
Aref;icieiis.] Scmper silibundus inqumU noia: niiser de liac vita inisera rapius csl ad niiseriain
C. et M. intenninabilcm scd a (|tubiisdatn nioiiachis chin-
;
Iiein : JdXla qucmdain OuoMirtm /atoriosMm est culo sepulins cst. Quo comperlo, exiractnm csi le-
]
hic ad invicein conferre oinnes senlentias el verba lcns cadaver de liiiniilo el ad canlclain et leriorcm
pravoslere composiia, snbnot.ibo verboienus dis$o- aliornm publice rctracluin in sicnniiliiiitim. Qtio.l
tmnliaiu V, Ilaque primo hoc omiliil liein : Jiixla :
videliir forsilau lieri dc omnibtis in line iiti|iiKiii-
quenidam, et immediate poxl illa verba animain snam tciitihiis, ut de militiiius qiii decimas faienlnr se
arelacii.'ns, sic habet Hoc auicm poiesl. M. orare
;
piihlice reiiiiere. Q'ioniodo crgo dabitur eis Liiclia-
inimiciis ul diii vival, vivensqnc anxius appelilu rislia, vcl communis in inorle beiiulliira? In cadem :
ampliori el livore se ipsum excruciei ei loiqncai. « Nolile erraro, neiiue fornicarii, iieijiie idolis scr-
IIoc idem viiinm deiesiainr Aposiolus in episl. ad \ieiites, neqiie ;idiiltcri, iieqiie chridsi, ii';(jue ma-
lcdici, ncqiie iap;ices rcgniiiii Dei pt>ssidcl)iiiil (/ Cor.
Rom. cap. i \al. v]. Kcprelos oniijj iniqniLiie, nia-
V). » In Evatigelio Lucuj {Cun. xii) : i Cavclc ab
lilia, foniicalione, uvarilia, etc, de qniluis dicil in
fintj ejusdem Qnoniam qiii lalia agunl dii^ni siini omiii avarili;), clc. i
:
luorle; non solum qui ea faciunl, sed eiiam tjui Ex his quye posbidel.] Ex liis, rcsiitui. Nam iria
conseniiuiii facieniibiis. «Jlossa Conseniire esi, :
omiitebant.
tacere cum possis argiiere, vel erroreni fovere. .\d
D • i*ossessio cniiH cjiis.] V. hoc mo-fo osl al;([iia .'
Gaialas. v [al. x.] possessio, gratia; et glori.ij csl ainissio. M. et C. ad
latus sic notant : Ex pos->essione noii csl vita, sed
Manifesia suni auiem opera carnis, qnas sunt
fornicalio, immundilia, liixiiria, idolorum serviltts, s;epe ami^isio ejus. Posi illud esi. amissio, addil V.
elc, qui laiia aguiil, regimm Dei non consequcii-
Illi autein (qui sic ihcsain iz.il cl iion csl divcs in
Dcu.n) dicitiir a Domiiin 6!.isllc, liac iiocie rciic-
lur. Idolorum serviiuKim vocal iibique avariiiam.
< ;
Ad Ephe.sios v [al. 21] : Foniicaiioauiem, ;.iil om-
tam aiiimani luain a le, qiiye anlcni parasli, ctijiis
vo- erunt? (fw/c.xi..) (u Farabolis Coiiiurbai do-
iiis immundilia aiil avaiiiia, nec nominciur in
> ; «
O.nnis fornicalor, iiiiini, etc. (Proii. \v). >
bis. El in eadetn infra [cap. vj :
Vir aulcm qii fesUiiat. Vrwcedanlia hubeiilur iu
aut iuimnndiis, aul avarus (qr.od e>l idoloiuiii ser- i
viltis) noii habcl li;vreiliiaicin in rcgno Chrisli el V.sed ordim pra;j>osltro; ieiiueniin 'i'''''"'»
333
Dei. AdCoioss. III [rt/.viii] : Miirlificale erj^o mcm- usque, llcni ilittroiiymtis, absunl,
Ectlesiasl;c v. C". et M. 1-2,
bra vcslra quie siinl siiper lerrani, fornicationcin, |
iiiuniindiiiamj libidincm, coiKMipiscciitiam iiialaia
Avanis non iuiplcbiuir.] C. et M. hubciit ia lalert
el avaiiliain, qiue csl siintilacronim servilus. Ilie-
ex Claudiuno paela 1. \ in iiujJlnuiu:
Ni;ii!uiiii|iic clalus, ;iv.iro.
ninymus ad licliodorum [a/. Uiislicnm] inonactiuin ; . . .
Lrrat, qtii jiidical illum idolol.tlram, qui limore, P.iscimr iniuiiu.
vel coaclioiie, vel alia caiisa forsan idolii ihuriliial
Ycl hbonor sil 1 Uoraiius fiii^ircssMs
Qiio libcnor
el iiou politis illum qni diviliis iiicmnbil, q'ii du-
. . . sii av.iiii:>.
,
m PtTRI CANTORIS 401
Non viilco.'] liOPc veipa incnuile Inntiim carnien A :>vniiiij (fe:cs'a!us osi ; qm, cnm per palliHin ab
pT(Vceiieut feqiiuiilur. quia aliuil iiiler\>omiur. itsypiiara niorcirice, id esl mondana conciipiscen-
liein llicionytniis.J Consute Covnnent. in c. \\\, lia liahcrcliir. donec rinnperet laoiniatn, vel scin-
Prot. dcnti, cxspcclnre noliiil; sed pallio cuin l.iciniis
Iii>ali:iliilis Ciiiin csl.l ilargo C. et M. vott Cliiud ,
rcliciociiiiisaiiliigii, jmxu Aposiolnm : « Omnisqiii
t iii lUiffiiiuni :
iiiagoni;conl(!n(lii,abomiiihusscabslinel(/6'or,ix). »
Seiinicr inops qtiicnnqiic cii|»il ; ronfenhis lioneslo licin, :idolesc(ii!S (|iit relicla sindone niidiis auriigii.
Faliriciiis parvo, spemebal iiiiiiiera rcgiiiir. Iicin Hieroiiymus : Ad siigillandani avariliain siif-
Subdo ex lloraiic, ii Serm. Sal. 3. (icere dcbct' hisi<iria , qiia; esi in E.todo {cap^
. . . Qiiitl av.riis? xxxn) dii vititlo coiilkilili ct anrco, qtietn Meyscs
Sliilliis cl iiis.iniis. Qiiiilsi qnis iion i-il ;ivnriis'? CNinhussK et conlrivit, piilvercniqne in nqiiain
('.niitiiHio saniis. <lispcrsii, ci filiis Israel nd bibcndiim dcdil, ni sic
Quidiii el CoTHelium QuUum non minus iliaerle neti- (ii.e [f. rittio]. i vilissimi stercoiis idololaTianr
ritm dcsciibeiiltm in medium produxero? Audi ipsum (ielcsiareiiiur, per qnam av.iriiia di'3ignniiir. Iicm,
Eleg. \ i nioverc iios debel exeniplinn clhnici, qitnd ponil
Quid milii diTiii.c, qiiaruin si (lemeri.^ nsiun» llicroiiymiis c. 12, q. 2 : (.lori;i cpisropi [«/. Chri-
Qnuoivis largiis opiiin, scinper cgeiiii.s ero. stij esi paiipcribiis oiniiihiis piovidcre. I)c Socrato
Inio eii.nm pcrna esi pariis incimibero rtbiis, (U*) qui cum Aihenas londerct ad philosophniidnm,
Qii;is euni possiilcas, esi viol.iie Hef;i&- el de(Jiscun:!uin[al. disccuduin] viiiutn avarilia;
Non Tantalus iin(i.ts
aliier siiiens vicinas q magnttm potidus aiiri projecit putaiis se non siiiiul
Capial, el apposiiis absiiuei or» cibis. posse possidere diviiias ct virttitcs. Ad idem f.icil
lilTicior cusios rcriiui nianis rpse nicaruni, Diogcnes, qni tain spc vaciiits qiintn liinoris expcrs,
Coiiservaiis niiis qiix pcrierc inilti. liitum, dolio conietvtiis, (ransegit paii|icrtatcn). Cui,
Et paulo posl :
tmn vidisset 3S5
lavanient olcr.i, fcrh»r dixisse
Qn.Trere qMac neqnce, scniper r<-lincre laboro, Arisiippiis aiilicus ciijusdain principis : Si mihf
El rclinens scnipcr, iiil imuis^e pnio. credi(lisscs, inodo olera iion hivares, scd in aula
liciii idciii ] llornt. l. i, ep. 2. Et ibid. 1 ail : siimiiiiprincipis maneres. Ciii ille : Si milii crcdi-
Fcrvel avariiia, inisoraqnc cupidine pccuis. disses, in .inla priticipis adulaloi ol pntpo non es-
Iteai idi^ni Ciitn.] Hic B. liierongmum scias citari
:
ses. ILc ctiam qticmdani hibcitiein
ciiin vidissel
Comin. in c, xxx. Prov. ti lib. i adv, Jovinianiim cnm manu nd Ncsciebani natttrani
ronlein, dixil :
t. 15. dcdissu mihi scypIinm.Et ntox parvuliint^scyplinniv
Qnid nervos.] F. Qiiid nnmnios secntssc. W%c ciim liuo bihercsolcbnl, ad bpideHi cunfregii. /I<t'c
vtrsu» extra ordiiiem esl. Yide Claudiauuni. ex Vedastino codice m. s.
Largilaicm.] Abett a textn V. Rachel lugiens. ] llisloriambaue exiiotiil B. Gre'
Alfnmut Senera t\ De Bcitefi-
Coinilaliir .Tvarilia.] goriHs,lib. \xx. Mornl., cop. l(r. SiB. Hieroinfmus
tiis cap, 27 : Ne prodigmn qnideni avarilh libo- iilicubi explicuveril non vidi, uiierea V. afseverut.
r;\inHS. £j D. Ilier. in fieg. Monach. tiiulo De pau- Casarin.f, Ilist. su(e l. iv, c. ^l.hwc irunsftrt ad re»
ytrlalt uit ^^Ij^ Ei\^ni>l(\n!im lioc fiicrinl conseculi
:
ligio?orum avariiium.
(nenipe t/iirtHis) vides naderc se Inxuiiaj, el volnpla- Ciini itninnndiiiam.] Duplex G. depreliendi in C.
q Beoreite Grcgoritis Citni iminiindilium, elc. In
tibns, el oiniii iniquilali, ul quod uvarilia coiigrc- :
gai, luiuria consiimjt. pracedeiv.i uolu ciiavi locum.
Poeia Claiid^anus.] De bello Gildowco. Siipponere.couor. ] l'. rt'7uc J/. SuhjiMigcre co-
Quotnodo ergo sunt coniraria.] M. in marg. pro nor ai Horaiiut, cujus versus esi, subniiltere. Lib*
:
COiiiraria liabet coinnninia. i, cp, i, »l//10.
licuiGeneslsx\xi.]K.rt//<fr:ii(!in,ad det(^>l;ttioncin Laciniam. J
iV^t/Kn^unm Lnsciviam, ul M.el C.
.ivariliiii valel, nlail II eroiiynius, liissorta ilh qiiae Mundanx ] C. Volniitati.
voiuptali.
eiit in Gcnesi de J.:cob : qiKinKKlo aufdgii a facic Fimoimtniiiidtssimornni. ] M. et Y. fincproflnto.
l>.ilxiu cuai Hxoriiiiis, el libcris, el lebits innllis. Iieni Ilieronymns. ] Post Lneriium, epist. ad Pan-
lulcr qiKis rueiat tiiiata Bachel iiiola palris anrea linum De mslilut» monachi, quw iiiciiiit ; Bunus hoino.
el argeolea. QiiX' ciini p.iler, cos perscquciis ,
qu;c- Eadem refert, l. ii adversus Jovin an , c.7, ei ep. aa
lercl, R;icliel iii (iuio ei siib slrameihlo cainoloriiiii Jiilianum :¥\Vhis nieus. Prwterea vide 12, q. i:
abscondil, ei fiHK^^ns se pali rnenslrua, dcsiip.er se- Glorin epi$copi.
dit, elsicpalri i|ua!rpnli deos suos, not^ assnrgens, Sarcin;iii auro. ] Textus B. l/feroMi/H»: S^iffafci-
(niin deluMi. Posica Jacob ei L:iban coiiru-dcraii.s naii auro.
J:iC(ib ex prtccptis Doiiiini , jussil alienos dcos ab- biogenis in dolio.] De lioc idem lom. M, advJovi'
jici, et iiJula L;ib:iii, S( iiiccl aiirca, ciiin ouiiiibiis nianum l. i, c. 9. Murgines C. et M. hwc suDiuiani :
pliylacleriis ab-con<Jit siib lerebiiiilui (Gen. xxxv). Noit speruvit favorem alicujus, iiulluiu inuiid.uie
Pcr L:iban muiidus. pcr idola avarili;i per ll;i- liir.iiii.
;
^ Cuin mundarelci lav. Jf. Cuni coiMiMefidarct el
clicl, qiiai inicrpieiainr ovis , molliier paiiiiieiis, 1
qtiai sub fHUO abscondil idola, id e^tl avariiiain, scd l:iudarei olera sua. Aon sonant secuiidum scriptu
iion oinniiio rcliiH|iii(, sed supciscdii, jiixu illud Yclerii Max., l. iv, c. 5 in fiiie.
Horaiii (lili. », ep. 1} : Noti lavares. ] M.coinequenierlegit : Noiilandarcg.
Et milii res non mc rebus iuhjuugere conor. Qui me nolat. J C. in ora inferiori sic liabel : Qih
Jacob luclator, qui siili lercliiniho odorilera ciirn ine vocal, es Diogcncs. Al in inurgine laCerati ad
pliyhicleriis el appendiciis, id cst siib ligiio crucis enpui sequens, recocat lioc inodo : Qiii mc notat, id
Uouiinica.', avariiiain cl cjus appcndi( ia ;ibscondit, esl Diogeues.
iiixia Aposiobim repuiavi ut sicrcoM, nl
: < (Jiuni;i CAPUT XXU.
Chiisluin lucriracerctn, cl Crucilixunt nuduni nudus Non Hec cnput nliler inclioat
lanliim excmplis.]
tiCt|uerer (Pliilip. uij.t Y., in medio deficil in locis sacne Scripturct, sed
Uoc idcin Agaiba, Agnii^, (pi:i' munera ah amalo- abundat exemplis quorinii wiuin C. et M. in mnrgt-
ribus oblaia pio cmciiixo ic.-piicbapl. Il(»c i(li'iii tiibun suJs reiurciunt. Describam inodo ex V.quoad-
viliuin deleslalus c-.l Oouiinus in Evange!;o < Ve- : uiqite cum aliis concordei, postinudum notas C.eiM.
iiil princeps niuiidi huiiis, cl ii: iiic iion h ibcl qnid- iiic iiUermisf,ns repctum.
i]\UMi\, quia niliil iiinnlaiiuni iiiliil iiiier nos catiu> , Iiuque V. pro hlulo tegil : Conlra afcoplioiipnf»
tuiii appctiil {Joan. xiv),» l.eiii Jos(.'ph viiium : niU!i!;tuin. Incipii : Poaitis eibnicoruiu excinplis,
(114*; De Cralc Thebano, non Socrntc, ui halci S. llier. ep. ad Paulinuin, De intiit. monaciii.
405 VEUnU\l \BBI'.EVlATU\r. - NOT.i:. m
qii avariiiain ilclislanlnr. poiieiula snnt maJDrum K Meexousatido. si iii ;iriqtio deliqiii vel comniisi.
velcris et novi Teslamenli cxomplaoamdpm siipplo- Scilicei Saulc.] Ifoc, soluin ./- legit.
(leiilium. Genesi, c.np. xiv :
376
^*^''' SoJoinornin Kl conlemnaiii illud.] Inter lineas M. Id est red-
cHin ofTcrrel mimera Abrahre redeuiiii de vicloria daiii.
h.nbila »te lioslihiis, Id esl <itiinqiic' rciilms, qni pa- Ilem pxemplo David, II Rej?.] Iltcc absunt inC.
liiatn Loili (levasiavcrnni, responiiil Lcvo manum :
nsque : Ilcm oxcmplo Dtvid, 111 Bcg. xiii.
meam ad D.-iim cxrelsiim possossnrfm coeli el lcr- Molocatisia graniila.] /'o<< hivc, M. p^oponil in
r;r, qiiod .1 filo siil)lc;jininis usqnc ad corrigiain C.i- margiiie dnbium, iltudque a^lvil. Sic ergo Qu.et iltir, :
lijj.e accipiam cx o:nni!)iis qu;c Ina siinl, ne
iioii qtnre Epiiron acciis.tlur dc preiio (Ccn. \xin), von-
(iicas :Dii.ivi Abrahani ; dicel<al cniin ei rex Da : (lens locittn septilMtne. cl iioti Ornan (icfcnNfrds) vcn-
niihi ani:iia>. cirlera lollc lilii {Ho^c desnnt in
('. dcns lociiiii nlJi .TEililicelur domus Domiiio? (/ Pnrat.
ei M.). Idem viliiim damnavil B. Tliomas Canlua- xxt) Sohitio : Quia Ephron vendidil 8e|>iiUiiraiti,
riensis archiepiscopiis, qiii cuin cancelhtiiam dedis- lortim scilicct dcpntaliim scpulcris, iibi Adam.ul
sel cuidam, inhihiiil iic im.i^'liiein vcni!orct, n^^c Ev.t septiUi eranl.
oliam arcaiiiim vt^i ciiliellnin acriperel, ne in nia- Mein cxemplo .\ddo prophclx.] Ucstitui AdJopro
Mnhrio aiirum vel argentiim snl» pr.rleMii [nl. pio- David ex M.
lexlu] quocuiiquc misceieliir. Nota aiilein qnod ic- Ketjite hih«m aqiiam.] Cenuinn $acra; Scriplu-
piol>i fi«nl, qiii miincra accipiunt, rniod paiel pcr rcB ledio; qiiare , summe miror, ciir C. omi.<ier!i
Epliron, ciijus nomeii miilalnmesl in sigiinn spiii- aqiinm, et cur M. virgulu expunxciit et obelo truci-
imtlis miilalioiiis; quia pro a^-ro mio ad sepclieiidiim B daril,
Sar.im. suinpsil pemniam ah Ahr.ihan. licclcoaclus. II Esdne v.] M. et C. II Esdrce xxi. M. in mnrgine
Nolehal enim gratis Ahraham agriiiii iicripcre et (7.'/^/ii Neheini;is. liecle.Niim itle concioiifim ir.agnam
:
in hoc facio Ahraham exciisalnr, Kphron arciisaliir advcrsiim eos(K< ejus lecfr/i «/«r) coiigrcgat, ibidem.
(Geii. xxiiii. S(l noiine si fencralorem vel Sinioiiia- Iiem Aci. apost. xx.] .M. c. XLvni. C. ulliino. In
rnm cogerem accipere [itddeiidum pecniii.im], ciiiu uliimo abn.ius.
praiis Lcclesiam vel iniiluiim vellei milii dare, i»a- Episl. Jiid;e.J Dho c. 11.
gls illo, vcl illopeccarem? Sic videliirAbraliamma- 11 Cor. XI.] Uuo II Cor. xxv.
gis pecca.esc Epliroi»; Ahraham tamen excusainr a Gr;ilis ev:iiigt?liz:tvi.] Mftrgims duo Cnin slipen- :
sanclis; sed 110'nen Epliron miilMliim esl propicr dium possein accipere, quia digntis Cil opcrariuii
muntis acceptnm, cidicinsesl Kphrem. Ciciera liu- niOicede sna (Lnc. \).
beiilur in aliisduobus, sed ordine prcvposieio. Redeo Glorialio.] Dun glorificalio, «'*/ V. meliuf sicque,
ad notas dilalas. ^loiiilU», ei addit : Non aciipicndi, quud etinm in
Acceptioiicni inuncrnni.] C. ncceplionem nnm- conlextum repotui, qni ijlosnnm redolet hoc Inco.
inorum. Non placel, qiiia deterininat acceplionem, Occas. pr:c(lirandi eis.] Mnrjines C. el M. lates
qiirt' de quaiciinqne doiio, muiiere, et re prelio cesii- expriinere videutur, lioc modo : 1'ropler cutioso., et
tnnbili iiiielHgetida eil. alia.^ caiisas.
Tiex Sodomoriiiii. In niargine C. elM. Gcn. xxil.
]
Fzechiolis c. \xn.] M. et C. c. Llti.
C. aJdil iii fiiie, Hodie, Cenes. xiv. Snpcr Dvariiiam ittani.] Margines supradicli sic
C;i'lera lollo lihi.] Vdijyo/rsC. e< .V.Oinniaspolia C exiioiiunt : Sacerdoiiitii , (]uasi 3S8 ^'^ credibilo
pniMer lioiniiicf. Vide Clvssnin lioc loco. e«>l mihi stipor iniilara av;iriiiaiu vejlrain ; seJ*do-
Excepiis his qii.T. ] Audi qiiod ibidem vidi : Juri scciidim el videbo tilruiii opere (oniplevcrint.
Cl iiarlibiis snis rciinnliare potiiil, non soLiurnni. Aet. aposl. xx.]C'. ct M. xlu.
Iiem Ocii. xxiii. ] C. el M. Gin.xtiii. lisqtie ad cattipiilum.] Cuuiiiutus. qnnsi canicapu-
Appeiidil pecnniain \hT:\\\,\\n.]Ad lucc addo,qitod (us, esl ensif, pugio, vel cutler, in capulu (ereni fi-
in marginibiis C. el .1/. d^preiiendi. Sod iioiiirc si guiam capitis canini. Lnde Oallice Braoqucin;ir, «o-
Simoniacum vei rcncraiorem co;?orc;n accipcre pc- men a cnnis specie oblinet.C. legcbni Usqtie :id cli- :
ciiniain, ciini gralis h^cclcsiam vel mutitnm vcllel ptiiuim,M. cliniptiliini. Tctlem cuiteltuiu dicimus Gat-
milii d.ire, inagis illo vel illo pecc;ireni? Sic vidu- lice, Canivci. lloc rocubuio uutitr Cunl. l. l .4;;(/wi,c.
tiir Abram ni;igis peocasse q<iain Cpliron; Abiain IG, n. 2 ei l. u,cnp. xxix, ;/. 21.
laineii excnsaiur a snnctis; sed noinen Cphron inii- Eccli. XX. Exe:ii;i.] W.(?i C. Eccli. lvii.
laiuin cst propter nrimis accepium el diclum e:>l Et quasi iiiuius.] Juvat Itoc toco vidiste Glnt-
Effrem : melius Epliiem. sam.
Ilem Geii. xxxiii. ] C. el iu marg. Gen. i.viii. M . Corropliones eonim.] C. correctiones. Sed prior
Qiiasi vidcrcm viiluim J),i. ] Murijinet praidicti leclio canienit lexlui Scripiura^,
*ejun( /(ic; Quia valde eum liinuii. Obmirtescunt.] Non penilus rcjicio. C. Olinule-
.Mente devo!a.J/tV/m margines h.ibent : iia etpro SCltlll.
lcniplo coiisirueiido. I:em Isaias.] C. no:at caput xciv. M. xcm.
Ilem Nnin. c. xvi.] M. ei C. xli. D Noia verbtiui excuss.J Ueficit V usque lieiii Slra- .
387 I^^rc libi.] Texius Bibliciis, dabo tihi. bns.
baiac pi;ehcns.] C. ei .W. olTe-Balac pnusens ci Sed Minima, Margo M. LU aiiiiultis et liujtis-
reiis, Hesiitui ex lexiu BibHco. modi.
Vcrutnlaiiien porgens.j E regione ad marginem . Esi r;intiiiciiliis. Eadem viJere est in Ecdesiastici
deprehendi in C. ei M . qnod et subdo liic : Similcs c. XX, iid iltu verlia : El qna-ji iniiiiis.
siiiit Oal.ic, iiui,daiis alii|uJbiis mtincribus, iii hetie- Quod si nriiis videriiil.j tluB. Anihrnshis Ilexnm.
dicaiu vel maledica.il qiumi;ii benediclio converli-
: l. v!,c. -i. \Hlgure esl iliu.l a iiuiiiinuline dtduclum:
lur iii maledictionem, ct vico versa. Sequitur alan Liipnsiii fuhiii;», quando iiioyinnlo snverveiiil lertius,
margo ad proxime sequenlia : Bcitcriciuin spirilnitle adslatque d'.tobu.s, de i>e, rotioniwulibus iiiale. t'nde
conlcrendo. Ilein cd illnd idein D;ibo lihi coiisi- : sltilim illi obmiite^iciint , iiul sermoncs in id ,
qnotl
luiin, tego quol liabet Giossa hoc loco. Eliam per primo in buccmn lenit, convertun!, ut lioc iitvoliicro
imilicrcs piilciiras eis {aciticei filis /snje/) , datido lerlium delaiant. noleiitCfi se ipsos prodere deiraken-
eas. Unde sequiiur iminediate Apoculypsii ien- tes, ttul male de il!o seiiiientes.
teniia. Ilem JoDw.] .1/. ct C. xiv. i\cc mirnm, quia oHm
In Apocalypsi.J M. ei C. notunt , cap. ix ; ho- minor capiium Jnbi inxnicrus quam hodic.
die II. Iicm IV U',:g. v.l j/. ci C. c, Lxvii. Bibiin nosiri
1 Beg. xn.] C. otque M. c. Lxxiir. anliijHa lcjnKi c. xxiv. El itoc tttpu: coniinet laHtmn
Loquimitu do ine J
.U.ojiui;» p'ivfttii inquiutu : quiiUior iine is. Inctfil : Niinc ij^iiui' accepiili, clc.
:
407 Pi;mi CAMO :..s m
Fiiiil iticlusive : Lppro.siis nn.T*.! i:i':. A coticn, si( ul ncc diviiilins, qno niolcs rcriim incdio-
Accipias l>!»iieili.ciii"niciii.] V. snper lioiit^diclio- cijtor i)o:ios vi;l malos esse iion siiiit. Perfecli crgo
neiti inter Uiieas adilii, scilicet nnimis C. in mur- sini ct
tjne: Kjns ii>iiiiiis. Ii:ler Socratioos nolissima foss^ oynxdos.
Viv:l DoiiiiiHis.] Qiiasi iiecessiialfi compiilsns esl 1(1 ftst avarili:<j, /'/(////7 W. iiiter lineas.
jiiriro, iii jiiraiieiilu iiiagis exsecrarelur avariliani. li scilicel qiii, et qnia.J ISaltti oinittere conju.n-
7/(7 M. el C. i« r.Kogine. V in t^xlit. .
ciionem causatem, ei qnia , etiamd M. el Y. oinise-
Iiivrilvil capul lana.] Duo itt murijine : Siinulaiis rint. Nam viin
habet,
se .Tgrolaie. Ua:c de Demoalhene desunl in V. rapina.l Panes quoliilianos {M. in
Qiioiiiiian )
Syiiaiiclicn eloiiim.] Latini aliis nomiiiilnts hac miirg,], iupplc detoranf.
re{eiunt vocautque, angiiiam cl argenl^iiigiiiimi Dl simplices (^lirisiianos.] V.ciiin qnoUdiana ra-
iili uulem urijijrunclic, sive arfieiiUinfjiiia laborare piiia siniplices Cli>.i-;iianos .iliborbcnl.
dininiur, qui ptcuuiu mnli reddili aunt, eiHjue suji- *L^xisiciiics.] V. et C. enies, ni s ipra adliucno-
pntininl, ijuw ex rciptibliciv u.ui csse uoverunl. lavi.
lixeniplo Cyriaci ] fiemitio leclorem itd Viiam S. Ciim Aml.] Tria, cnm Aiolli
JHarcelli paptf. (jua lioc exemplum couiiueiur. Su- Pra' avariiia.J C. pro ;»varitia.
rnis, t. l. Sed leva manus ejns.j Hoc, u,'ique, qni iwn ba-
Snpnris regis Pers:iriiin.] M. C. Sapoiiis. et bcnl, decsl, in V .
3B9 ^^'^ maiiona c.ihia esi.] Htec senienlin Cuni agiiis a dexlris.] C. ciim rtsfiiis dexiris.
tancu Hieronyini. abesl in V. cnm seiiueulibus us- R Xacli:iria; v.) M. el C. viii. Ab hinc, usque, Cmle
tjue ad , ilem llieroiiyniiis scriliens. Super hoc . Mioionyniits imlHx, elc, ile.<iunt in V.
:
(J;isia, dicunl murijiiics: CasL» e^l iiiiani nemo lo- Aiisit niassani )ilniii.] Omhis avarns inipins^qiiasi
gavil. dicerel Auinm silisli, aiiru n liibe. iia M. el C.
:
Sigiia smil cornipi.] Vide ii, </. 5. Paiipcr, ei: Qul pro nota.
recior. Aitrea nunc vere.J /.'a; Propertio, /. m, deg. i\.
Ucni Jeremi.x c. vi.] Hf. ei C. cap. x\v. Subdo versum prwcedeniem :
A prcplieia us |noJ C. in murrj. \ planlA peiiis, .Auriiin oiiiiics vieia jain pielalc colnnt.
c4c. Isaia; i. Veiiil hoiios.J I\'e displiceai, si subseiiuentesver-
Ic.n KxuJi xxni.] D uo eadem, i.\\Vi. SHS ad pioposiium conducentes eiiam ex eitdemad-
>eqiiodam or.iloie. J S/»«i/e tegiiuy in Gellio,No- jecero :
clium Aiiic. l. V, f 10. Anro conoilialnr anior.
lii\ili inalroiKC.] C. Divili in commune. Anro pnlsa tidt-s, aiiro venaiiii jnra :
•Stiper ingraliliKline] /^MO eudein inmarg:ne :Le- Anriim lex se/piiliir, inox siiie lcge piulor.
(;cs Uoinanx iiigralos piiiiiebaiU. l*aiel ex VuUTio, Item Aralor.] Hujus auctontaie usus esi venera-
Mux. 1. V, c. 3. Bedn in Attu apordoL, cup. iv, 5, cl aliis. C.
biiis
Fainiliaiilalem principum,] C. rmiani piiiici- pro Arulor, legil Araliis, sed maie , qaia diversi
pii II. sunl.
Mciidicandi.faiiiiliiirilalem.] lieruin C. famam po Qiio sislai avare.] Jiidex avarws, «11/«/ orte €.
leniiim acqniiendi el M. siniilis esi magislri) piicronun ininis (niiiii»
iii mai-j:iiic. C
iii C.) inlomiiMi qiiOiisi|iic a inicris niiiiiiisciiirnii ei
CAPLT XXIII. ofleialni'. Qnod lespicieiis, dcniiliit vocem, etsna-
y. PfKferl a'.ium tiiulam Coiiira nniUiplioeni ac- : viiis cis coniininalur; ()ni iicet niuniis )n iiis vcibu-
cepiioiium inunerum, maxi.iic a spirilualibns judi- leiinsspernat, posl (aincn illiid qnasi inviliis acci|iil
cibus. etremittii. irain, pneris impniiiiis.
Causa injusta acceplorum.J lla C. Duo alin : Pi'0 Gnstodis angelus.J Ui iilola Laban. Dno m^trg.ex
Dulla caiisa iinminenie accepiornm. Cen. XXX!.
Periciilosa tameii.] M. pcinicinsa lamcn. Uiide Ilicronymiis J Harc sealeulia redolel ejns
Ciira slipcndinin.j C. legebul circa, ted correctum exposiiioncm in cap. x) J*roi>.; in hac oulein cxtm-
fonlr.i. Nentvitm plucei. pliiria maxiine variunt. Nam C. et M. oiuiuuiit ne-
Ciim aliijuis digiio prop ]V . Ciim aliis digne pro- gaiiouem iion, iu hoc : Jiniex i;on debel Ciise, elc.
pusuoiil (iare beneliciuin tjcclcsiasliciim, cliam ma- Mmns jiisie.J Scilicet inj.isle, «// M. inler ii-
i;ls rriideiilas csl, elc. neai.
Elsi in pias caiisab.j Qnia bonns nsns non jusli- U.idc Salonion.] G. ad latus Piov. xxv, Jl/.
dcit n<ale ac(|iiisita. ]4 7. 5. ISeqiie ciiini. XXXV.
Grangia; J ijaUicum est, granj^es. Ca:sarius dicit 391 El a{ipciidi(iis.J Appendicia jiidicii sunl»
esse pradia, villas, eic. siiiterciliiim grave, dilaiio cans:e, pij!sl;ilio advo-
Pio jiislilia lacia.] ]\'ota varietaiem. Kgo ex V. et cali, ei linjnsmodi. Margines C. el M.
C. desumpii, quod in contexlum reposui 31. Pio iteiii Deul., cap. xxv.J Duu cap. xxxvi.
d
jiislitia iacU ac oiuis.^a vcl pro iDJiisiilia fa- , Aiigustinns di'il,J Ciegorius aulem jere simiHa
ciend.i. hahel i. ix Mor., c. 17, in inedio. Vide pra'teren l,
Ili non V. ei C. prosequuniur pe-
suiit pasiores. q. I. Sunl iiulli. V. omittii Angnslinus in texiHw
riodum, qm
sunl paslores, etc.
iioii Miseilus ejus.J V.ei misericors cjns. 3/.
Sed tonsnres ] C. qnoiidam icgit , sed lorlwres. Perculil cor.J C. percutit pecms.
J'udeat siihites, jain non paaioreii, sed lupos. Ode;nnl enni.J /'o«/ hirc verba eral in V. Ilem in
Kxcorialores.] Dicebal magnus itle 'iibeiius Ctc- Parabolis Necjndex jnslns, judex iiec agnosccns.
:
sar : liuni Pa^ioris loiulere esl, sed non deglii- Sed cutn non saperel hac senie.iiia eam ad uotas
Ijcre. revociivi proui ia luarginibusC.el M. deprehenderam.
iu prinio iib. Rcg. xxv.] M. xi.i. Sic esi : Jii-Iex Jiisins nec videns, ticc agiiosceiis,
Qiiasi viiidicalurus iii eum.J JSon beiie C. judiea- seu ul meliuh V. in ora superiore : hu\fi\ non videa*
tiiriis. iiiunus, nec agiioatciis iicisoiiain, juslus. /i«?c/«, «<
Vade C. Vadc jn pace.
pacifice ]
sit iustiiia raca.
bcpilatores snnl.] In marginibui M. el C. Vf>H Jerciiii.c xt,v:ii.] M il C. iil.
lijiiriel.is, olc. Deiu., c. xv. CrcgoMiis: Prv,.\' Cunsu brevitaiis le remitlo,le-
330 Venales iGnocinio. Jn C. nbesl venalcs.C/''- ctor,aa I. )X Murlil.,c. i7, r.hi \me muiiern discer-
cu hwc nolo murginci judiceb ipsos conc.ngeittes. Me- nuntui sicui apud B. Hier.,lum. V II, ih Psiil. xxv,
,
diocribus esse ]ndicibus> nyn Jiiy won hyinincs, non ud ii'Ud Dexiera eoriim ii[,ilcta eit mun«ribus.
;
409 viiRBUM abb:;eviatu.\i. — not.e. 410
Ne poss-.l cernerc vpniin.'] Jln Avist.,
Bheior. ',.
\ iu C. Ilosles iiijtisii Pt injifsli.
Ainor, oditim, piopriiii!! romnioilum, sa-pe fachuil ii! |fhrla jiidiciiim.]SHi'flK.'/f«M/ m«rji«« ;Jiistiiin.
iudlcem fion coRnnsciMe venim. Noi) esl eiiim jndicium nisi jiislntn. i>i nobis ini-
llem Exod. xvm ] buo xxxiii. Hac el sequetuia, (jiii s.ilicm proxiiiiis siintis .oijni. Jiislejudicate,- (i-
nsqus : llem Calo. nbsnnl. in V
i;» Salliislio lii hominum. Woc.Juale, Clossa esl inletl. in c.
Miiltilndiiiem iicgolinriim, ] Mnrgutcs : Cliliura IX Levtt.
eliamel lioneslorum. Quia Jiiven ti. -^.tI. 6 1 Qiiye conleninl.] In Bibliit ad ttotnitiet injuttos ;
Imponil fiiiem s.tpiens ei robns lioiieslis. \}m eontorimt.
Viros noUiles.] Nam divilum le^ ror ipse sihi exi- Pigiioraiis.] */, pigneratis.
pil lionorein, tHqnit B. BeuedicUis Beg. c. i.iii. In lliMii i<!rin 0, \\i.] Duu xii.
viarg. C. M. \d vidi : Doul. ii. Uii eiiiiii lioc ideti» I icni c. IV, j lidem xv.
repfiilur. Nolavi locnm ad lexlum. Vaco-,»' piiigties.] Margiitet : EITtiminalionem «l la-
OliMim atlJilur citmino ] Protinbinm esl qno uti- sclvi^iiii oxpriniit eoriim^ per fcminiuum gciiits.
(ur Horalius, l. v, Serm., sattpaZ in line. Siynifi- 393 ^i'^'^ '-'-'•1'S ii' moiiie.] C. Qu;c esiis etkmi-
cnlaulem tnalo fom^nium et atimoniam suppeditnre, nal;e iit moiUe bamuriiO.
qito magis ac magis augeainT^ lUtiur eodim Hiero- Sa^nari*,] M. iuieriineas : It! esl soperbia?.
nymvs inep. ad f.uslQcidum. ado-
Vtniim.irr^fti/, cl Ollicialibiis veslri.s,] hi Btbhis : Doiniiiis veslr^s.
loscenlia liiiplex incciuliinn' "voliipuiis. Quitt oteuni Et. biixiniui.lDe pijeda paaperum ablaia. jVarjt-
flamiiiifi .adjiciinus? nes.
El ileoaiios.] Avarlfia pr.Tbiontm iniUixll ne lu An-ion.] C, yeriiou. M. Ernon. C. et M.inierli-
g
iinus sacenlos modo paiicis piivsit, Ul inier eos ju- •
veits . id esl ni cxsiltu.u. Ex nuuc deficit V.usque :
tlitel. ha ninrgines duo. llem Aiiios.
Aiuiile ilios,] .'^ciliccl popnium. C. inrer Ifneas Iieiii iJein c. vi,] C^ 25.
textns. Capita popislornH».] C. Pbilosophorum.
Dislaulia persoiiarum ] Accepiio. J/ffr^fireS. ixi Gbaiajioe.] Duo iriCalagne
Parviim audtetis,] liJeni : P^iupercm. SicuL ma- raeinorosa,] C. Fncinora,
ginim Divilciii.
: .Apud hloloJalras.] llac noto in omtiibin ferem.ss.
Deiit,, cap. XVI, C. i\t\v, M. l\'xii. Corriqendnm ubi iduhiiras.
Immobiltis,] Glossatnlerl: hoc hahel.Std qitairunt llciii JdcI cap. t!i.] Duo ix.
niarQines : Qii.uc orgo ftrinart!, siivgulls atmi* auw- ii) pra.sUbiilo,] Ih Bibliit : hi proslibulum.
venili, popiilo piictiriiinliir propler nvnritium? D'iiiollieiiies.] V. dwiiulcenles.
(ji7os.srt j;</ef/. esi
In omiilhiis (>oriis.] Hvc est. siiigtijis, nt M. inler Oseae.] W. n Itodie iv.
ile.ui
linens. Sed denuo quwsii» :
392 Q"^'© ergo liuiis Oblita legis.] Duo obliii.
«liios eptscopiiu-', eijiuJioiiim dtiarum civiiatymsilii Oblata i»ro peccalis.] Glossn est inleriitiealis, qtta:
iisiirpat, ul ipse cscus, ex avaritia altsorbcai m.Tre? ad sacerdotes maxime diri^ilur.
talesltnoveamnr excmplis mirnbiUbus CKwrii, /. ii, Ileiii ideiii : Audile.] Duo iutnin lextu ctm oiar-
c. 28, 29, et aliis seq. gine, c. 14.
J :sto jiidiciii.] DiviiKB legis, C. inter tineas, 3/. Ei domus Regis aiisc.}Ut juiHui»e.\cipiatur. Mar-
aiitem, urdiiio lcgis. gties.
P
^
Alleram parlcm dccli.] Scilicet pvoce \el prclio, El rete expansiim.J Seii cxiensuui ut C.
?tmoie privaio, vel odio. C. aU lalus. M. iuier li- S4ipcr Thabor.] Monteui, ait M. iuter liutai.
ueas. luiu An>05 ] Duo ad laius, c. sxvii.
Exciecant octilos.l M. ibiJ. VoitoHi aucioriialcm. lii iiiUil.] C Lcjamiiji.iiiliilo.
Hoc ex B. Amb. in ep. II nd Cnr, c. viii sub ini^ Qiii dicili^.] C et M. Qiiid drcitis t
//Hfn. Ibi enim : Viin aiicroil.alw iiiclmaitl. Iii foriiiiidiiie.J Munjiues C. et M. In noLilitaie
S;tpionluii).] Miindo, scilicel, iion Deo. C. in marij. goiieris et poleiitia.
M. iiiler lin. ^'oliis coriiiia ] Iterum defirlt V. usque ad illuJ
Verba jiisloritm.] Prins, ait U. ibid. Michtra: vi : ^iumqnid jiistilicaba.
Ex>'equoi is.j Bibl a S. Perseqiievis. C. erscqiiarit. Ilem 0.5caj: Si loniit.j M. et C. notanl q, xiii '«
Ad margnies : Nec prece,
tllnd iie^ prelio^ neo du- marq.
rms aeiiiio, nec remiisiiis. llem .M.ilaobiai.J Dno u. Brevitatis causa i^ecioinn
Iti S.dliislio (aUo.) apud Ciccron.
eadetn indebis reniiito ad Clossum tnper hwc loca S.Scfiptiita^
He oralore.et B. AtiselmHm, De similit. Mundi. Hic iSoiiiie iiuiiiuu illudesl 1 C i»i mc m;»liuii o.sl.
enim Qiialtioriuodi<i, jiidiciumpeiverlilur.; Tiittore,
; iNoii csi uiihi vuluuins.j M. uou est uisi Vuluatat.
ciipidilaie, o.lio, aiiiore. 11) his.
Tullius in .iciis.] Lib. ante medium. m Sed ego ex.stilflavl.] Aliter textut Biblicus Malach,
El iion iribuere.] C. el nojiduui iribuere, addii 1, 15.
M. vere. lle^i! 2.] C. c, 4. M. 5.
idem c.
Hacc amicili*.] lla Cicerc. C Vel amicJtite. D El anmim
dexlriim.] Foif^ , ut habet Gloisa, \d
Deponit oniiii per.simam. ] ^'ic^ro ; Pojiil, eic, V. est, armuni animalis dexUutu.
Dcpoiiit enim peisoiiam aiiiki, et (iuia cuiu p;rso> AUarc Doiiruii l:icrymis.] Non pfeuiieiili:^ . seit
iiuiu judicis iiKiiiil. pecuni;c raplse, laciymis pauparuiu acquisitoe. tiit
Ei ui exorandiC litis ] Cicero: Perorando li-ii lem- tuargiues duo.
piis. C. sic habel, sed ordine perverso : Exorandu; Ilciii .M!Cll;0;C 11.] jW. VII. C. VI.
iJlisquoad teinpii>;, licei ;)er legem accommodel. 364 ^" btoe .uuiuliua.] Id est : M.ine impietis»
Nescio vos.] Hic lacet V. usque : lluui : Audiie .'jiiDij uuele iii verbis traciaiis. Percurre Giouctn
vcrbmn hoc. in erl. hoc loco.
Ilein Amos.] Mnrgines, c. xix. Denm est oianus.] C. comparalio ronir.v
Coiiiia
*lii absinlbium.] Latera, iii amariludiuem. ria. sedinconciune, unde melius M. coutraria Ope-
El depopiilaiilem \el.j Tria hac omltti C. r:i(io, Deo scilicet ; esnjue id ex Giotsa ittler.ineuH
Supcr poifjileiii alTeri.] Exlcjidil niatuim stt^m iii deitumptum.
retribueiido, cl relribuel ;tbuHdaiiler faciciii. iup. Item idC4n : ^ioniic.^ in teitu el M. inmargine, C
Margines ex l'sal. xxx. c. 7.
Perlccle abominati suni.] Margines: De tali di- - In advirsariiim coiisurrexil. ] 3f//r(;;M«« dno :
c<iim esi Cum corrijierel vitiosos saiyram fecii iioii
: Coiilra me surrcxit ouiu advcrsaiiis mcis , ,C.
scrnionem. Miis.
linslcs jusii el iiijiisli ] yovellus qtiidnm scripsit Tulisiis laudcm m>'am.] Cum jugiier per vos iia-
:
«!1 rETRl CAMORIS l\l
iMon inciim ljI;:sj>lioiiial»ir. Muiginei co'.l<iiera(ei ex A sunclitdevolionem nnferrc. (Jnde Pror. \\ :
»vrM. el
Iftia e. Lii. Ruiiia esl iioinini ilcvotaic saiictos. C. mate iJenu-
Iiem c. 3. Aii-lile.] /)«o c. 9. vot tcilicel AmlHc, larc.
cpisc.)|;i. saccFilolcs, tliaconi, iuqitiuntiiJem. Siiper omnein peccalorem.] Tremului hoe exem-
Tollitis pelles conrn ] II esl, cxleriora, inquit plnm quid>m nebuto-
in lexlu tcribebnm, verilus ne
niargo C. estqne Glo$)>a iiiterL, al M. inversu ordine net in episcoporum officinlet iiosiri temporii reior-
leqit Clotxaiii in lextn {lioc est, cxlorioiM) et texluni qneant, cum hac omnia de mnlii ministrii dicanlur.
inter lineai videlicet, ^Wci coriiin. Seqiiiiuribidem : M. conlra omiicm pcccaiorein.
F.i carnes eornin.tc/ esl, inieriora, C. ibidem. Oocidit rex Cynis.] liesiiiui ex fine cnp. \\\.,
!n medio oll«.] Hargines Sic miserabilein ple-
: Dnnietit. V. enim : Uex Darius. C. et M. Rex Na-
bcin afflii;iinl in Kcriesia. bucliodoiiosor.
Ilcin iJciii lioc dicit Doni.l C. et M. c. ix, ho-
: Atigiislintis Crimen ] Connidera tocum et prode-
:
die III. rit, lom. X, t/i nppendice, serm. 3 in fine, de divertii
Sanciificnnt siipcr eiim.] Aiictoriiat« sii.i. qiii:» termonibui.
Sincla aflirrnani ei niouenl. Ora collnteratet C, iiem Hieroiiymiis ] Nec ausus ttim hic fluctorem
tt M. abusut ineiisnre. Dicnm inifiim me nondum legitse
Ilein i.lein : Aiitlile.] Lno nolant c. 2. Iiodie 5. httiic sentenlinm npud B. Ilier., sed apiid S.Aug. oco
Qtiia a:dilicalis. ] Tejclus Bibtaut : Qm xJin.a- in nola immediaie prn-cedenti cilalo, et apud Vene-
lis. rab. Bedam in c. iii Lnc(B
In sangiiinibiis.] Marqines attdunt : Pcccali , cl li i'r<i>do grassetiir.] Jlic tacet Y. tisque : lleni, et
cahialis aflccliis. qiio I exscciabiliiis esl.
Iii mcdio iiosirum?! Qiia^i dicerel : Qnia ;ui»lo- Mercede sua.] M. cibo siio, uf Matih, x,
rilalein ligandi el sohendi, el &acraiticiiU coiifo* Per vlcariiiin.] Qnid hoc in M, Privicarninm?
iciKJi habeiiiu». itn marijinet. Anailiema Jtii-iclioniinniii.] J/.^Anatbcmat:« Jert«
liein c. 6. Aiidile.j Duo c. 17. ctiontium.
Ki qiiis approli ibii.] appollabil. C In Josnevi capiip.] Duo xiii capite.
Adiiuc igiiis.j Jnier tineas M. ConciipiscciitiiB, el 396 Propicr Ai ban.] Non
propter Achor, ut M.
8iip'Tl)i3;. et C. Nam Acbor nomen reltit esi, Josue vii.
Mi-nsura iniitor.] Duo, Vindicta Dtii,;;ro inensura Eslspiritiiale.] .V.esi spociale. A"o// «/if/i/. Itaque,
tic. nl>iolutionem vendcre, cum sit quid spiriluale, Simo-
Itcm «p. 7.] Diio, 18. nin etl. Sic et de adminislrnlione tacrameniorum ,li-
Rcctus ciiin iioiiiitiibus non est.1 Prx avariiia et eendnmut paiet ex \, q. L.Nullus eptscopus. lu
iibidine, aiuiU duo. Qiiidqiiid invisibilis.
in sangiiiiie insidiantur.] Ul rraudulenicr, ei ciiiii Iii poctiain pectiiiiariam.] Seu mulciam. M. in poa-
peccato subdilos sibi dare cogaiil. Iia mnrginci nam peccaii.
duo. Quoad pocnre iilaiionnm.j E»t enim Simonin exi'
Jiidex in rcddcnJo esl.] lidem : Miitiio se favoro,. gere atiquid pro ubtolutioue nb excommunicatioue,
ct obseijiiiis el re:i:issione dcfeiiileiil : qiiia sicul ab qunti prelinm nhsiilntioiiis, uvu Uiinen qunti pcennin
aiiis jiidiciri volunt. sic alios judicaiil. C nnt ninleinm pro cntva. Ita ceusel B, Thomui 2-:2,
Amos cap. vin ] Tria, xxxii. quwtl. iiO fl. 2, 3
Ilalacliias cap. ii.] Trin, iv. Comnitiniae aliciii.] Iloc em conimunitaii.
Ad
Laotlic. c. i.] V. 3. C. 4. IIivc epiilotn, ait Qii.x liodie veiialis propo,] Lsqiie adeo lioc iiio-
neUarmiiint, inter npocry)>ha rejicilur. De Script. lcvil iiialiim, nii B. Ang. ul jam qiiasi ex coiisuclti-
Eccttsiaiticis. Eam viilere esl l n bibtiolliecte tancln: dine veiKlaniiir lcgos, corruiiipaiiiurjiira, seiiicniia
Siiii Seneniii in dictione Paulus anusiulus , et ipsn vcnalis sit, ei ntilla jaiii causa possit csse sinu
altki, causa?<. \. Append. de diver is, serin.^ poti mt-
dium. Ilcrc muliii rxeinplii confinunt Caattnut jere
395 CAPLT XXIV. nucloris nosiri coniempornnens. Porro Petrus Bte-
scnsis lalia deteslaus inclamni : Olliciitiii olU 'ialitini
Fascintiias, osiia.] Tria iioslia, vitiose. csi bodic jtira confiiiiderc, Iransaclioncs iT.sciitdere,
Piscatorcs pecuiiiartiiii.] Cx'Sorcs, iiiio novacula siipprinicrc vcrilalcm, qii.TSlum sotjtii, xi|uilaieiii
iiiirsaruin paiipcrnin. C. ad tutut. ven.lere, etc. Plnrn vetit? Ytde B.Bernardum,term.
I Hey. C. II.] C. v;ap. ti. Dno
omiiiunl numerum. (j in Psalm. Qiii liabiiut, ubi sie ait : Ipsa qiioquc
0(Ti(;iaiiiim Iria sunl
Tria in orit sic : Olli-
gi:n.] ecclesiasiicx digirtlaiis ofncia in tur|)Ciii qnx>siuiii
cialis, confessor, qiianstor, vcl {V.omittiivcV, torior, ci leiicbi'aiuni iicgotiuin transicre; ncc in liis salui
pr.Ypositus. Ilor verbum loilor vix leribere ande- aiiiiiiariiin, sed luxns qiiu:ritiir diviiiarum. Propier
bain, eo quod male el dissone andiut apud episcopi lioc tonileiitiir, propter boc froquciitaiil ecclcsias,
tubdilos, unde hodie proinoidr [quod dulcius tonitt) D inissas cclebiaiii, psahnos decaiitani. Pro episco-
di-iiur, De officiatibnt lam ecctesiatticis qiuim trecu- paiibus, el arcliidiacoiiaiibtis, ci abl^atii» impiidcii»
lnribut videutur quid dicul li, Aug., lo. il, ep. 5i ad ler iiodie dccertatur itt ecctesiaruin rcdditus in
,
iilaced. tub finem. siiperQuiialis cl vaiiiiaiis usiis dissipeniur. Hivc
Coiifessor.] Ilic esl Pacnileuliarius. ille de venatiinte adminisiraiionii officiorum ecclesia-
PtT lus et nefas.l Hudie non sic, hattem in Detgio tt.corum lui lempoiis.
nottro. Metus arcliidiaconi. ] Profecto nisi prteviderem
Pia^posilus ruralis.] It esi decanut Chiitiiani' tilia prKdecessorum liic relala, posieris fore ad cau-
latit. lelam, tileruio pra'terirein, quce in orit murginatibui
Rara consiillatio] C. Raro consiinaiio. Chmi tn- C. el M. deprehendi ad illud arciiidiaconi nomen.
men {siceuim marginet dnn). In saiiandis necessar a Qua;? Audiat : Poilaniis (arc/iidi/icoiii) discurdiain
esi morboriiiii inanifcsialio, ui cnienliir. Sic Hip- iii Koclesia, non pacem.
fioerniet : Non curaliir morbiis iiisi cogiiiins. .Jtidiciiini aqiiu:. ] llodie nulU pro cauta pecunia-
Ilursas paiiperuin.] Sotum V. addit patipi.Ttim. ria ad judicium aqua' condemnnutur, eo quod tubo-
Peciini.L', rapiiix.] Lij pectinia: abett in V . et M, riaulur mulii atii modi pecnnint exigendi et e.xtor-
Piopii;e peciinix.] V. propri.e substaniia;. qnendi. Videiur autem ex tequeniibui infeil*gi de
liidectinqiie proliccie ] C. i/i latere tidebal legi judicio projeclionit in aquain, quod lerliHel ad pur-
Ujiiciiique pro uudecuiiqu>:. galionem vulgarem, qua^ jure canonico dnmnala eit
tttrjiit se deNOtaic.] Mntediiere icilieel per fnro- et froliibita^qHin il/iJentaiur Deut, i,^v(vti. b,ctp.
415 YERHLM AUBREVIMUM. — NOT.£. <f4
Mcin.im. Cap. Consnliiisii, el cap Monomaclt'.iM). \ Cuillelmum , siniililer C(csariu$ et Cantipralanut in
Fa in decrel<ilrbu$iilulo Dp "nrgal. vuigari cap. 1)1- /. Apumninltis locis.
lerii niii, ijuod est Honoiu III. A in:)niliiis Aesiris.] V. a innneribns vcsirls. C.
itiilii inm experiar. ] QiKcdnm liic omitiit M . Ait aniiiiabus vestris.
erqo : Se<l jndicium expcriar. ei iiiveHins jnsm.s,^ Qiiia lalt debctnr.] V. Qiiia tale debctur pabu-
daliop:iiiperil)iis f|tiiiiqii i^iiil i soliilos ((|ni proheise- liini. C. ((ii.isi liili (lelietnr pabnliim.
«liclione aqnnR exigerentnr) iii pnsluin. Irrisus cst ab Sed uliuam Deus.] C. et M. Sed minam ali-
otnii.il)iis, siiiiulque qux>stor palu:ii. qiiis.
Ei flevorarent.] Non el aenomina.cnt, ur 91.1..-
397 A snrerdoie qiiinqiie soli ii
]
Qiiasi siib
dnm legil C.
ohlentii roligionis pnnieiiluruin ciiiiiinuiii , uiuul
Ilein : Pr.Tdic.itnr.] Hic usque : Itein : Oiricialcs,
ntarqines duo, cuui lioc (iat caiisa locuioruin eniuii-
3/. et V. de/iciunt.
gendorum.
Ul dcliiniesrani.] Hoc omittit C. Nonne quadrat
A rupidiiafc.] Hoc omiilit M.
illud Horatii De nrle poeKv.
Sacerdoliini Ba:'l.] ^on Balac, ul C.
Non niissnra ciilem nisi plena crnoris binido?
Nullaiii siihlicehiini.] Hn;c non leffil M.
SHiiqiie sonles ppecali.j C. Sicqne sordes, ete.
Siipersdleriiii cilalioni.] 1/. SnpVrsi irrllalioni.
Job. c.ip. XXXI.] C. el M. Job. xxv iii fine. Olim,
AbusKS parijus est.
tit sujtra dixi, erat minor numerus capilum Jobi,
Cuin lioc Ectlesia.] .V. ei C. cnm li<icpro Rccle-
sia majori parle, ele. Pro priyposiere positnm esl.
CAPLT XXY.
Esine lale jiir;imentiini.J Egn.nif C. (td iaius, B
nec jiirarein, ncc jiiranientiiin liujnsiiiodi, si lcceru, In svmmario C. omillilur ecclcsiaslicornm. /» V.
serviirem; sed irrilarein, nlpoic indiscretuin, cl pa- varint liiulus. sic: Qiiod sine qiwslii el vana {jlnria
cis ininiicum, ct coiitra Deuni. coiiferenda sint et traclanda spiriliialia, el coiilra
Ad liac osiiola.J M. Iiis omisfis ail : liem : Qni- borarios niimiiios. sed de his in cnpite seq.
<lani canoiies, eic.
Veriiin eiiain.] Sana est lectio et liquida. Quare.
In .secuinlo vpI in lerlio.] Uabelnr hoc, extra tle
M. vitioxe omitiit hcec verba, .eornmque loco legit :
eonsang. ei affin. c. Noii i!eliet irreprfcliensihiie. nl. iii celeliralione.
Conc. Trid. sess. 24 cap. 4 De reform. Malrim. , Qiirestiii reniiiiib ] C. qii.Tstiirain piihlicam. Ad
limiiavit inipedimenlum a\(inilntis ex illicila copula hcrc suqgero vcrba Sapientis Prov. xxix : Rex jiisius
ad primtim et 2 gradum lantum, stattiens tn aliit erigii icrrain ; vir avarus deslrnei eani. Perempio-
^rndihus post eam conlractum non dirimi. riiiin eiiim Blesensis, wl
est in principe, nil Pet.
^roiibiio nostio.] Mediuniibus tomen iUispecuniis. aiMam adorarc niiinornni, vel favorem qiiKrore per-
Ergone sic dispensationes pecuniw obedtunt ? .soiiarum. Iii iju riiiii manibii.s, ail Propbeta {Psal.
Occrcinin Liceos.^ Vide 30, q. 4. Qui spirilua- xxv), iniqiiilaies snnt, cl ilextera eonnn replela esl
lein. niiiiieribiis. Truiisibniit iniquitales in poenain, et
Ilem : lixcosliola ] Hic tacei V. usque: Hi sunl in dolorem. Ha;c itle.
iiiiiiiera
inusoas. Apollo Pylbiiis,] Tri« Pbiliiis. Est nulem Pyibins
Siini mcrgnli.] Glos-ia in c. x\ Levit inquil : Mor- ApoUinis cognomen a Pythone serpeute, ui quidam
gniiis avis est longi colli, cibiim, aiit praulatii, tx C voluni, indiiu
|»!oliiiidiluie leriu: vel aqiix tr.dienii : iiec imitauda etiam omnihus.] Super liisverbis Cieeronit,
Se<l
est. eic. mnrgo C. cum V. adnotat hivc : Sed el Ecclesi*
Probibeliir iii lege.] Lecil xi, De accipiire audi {prcedixisie nempe) quye hodie dccidil a icligintie ei
fttnrgines 11 : sanrtitate pcr opnlenliam ct avariiiam, maxiiiie
Nisus ei accipiter, qnaniin pracdalio vila, -
pralatoriim [addlt C.) non taiituni ciburuin, se«l el
reiiqunm volui rniii ilogere vnlgus bahel.
lit iiiiineriim.
iVitui alio nomine diciiur haliaetus ut Levii. xi. .Naii siiiit ] C. iial.T snnf.
Videatur fabula Nisi reijis viii Melam. Q:iasi, ireva.] M. omittit qiiasi.
In reiia aliurum.] yenipe in bursut dominorum, pio doxiera.] V. et C. Lt.vh pro lacva fi it,
L:i;va
quorum sunt officiales. JHiiKHMii: «lextera pio lx'va. Meius in texln, ^QQ
Si scminaverimiis.] 57. variat sic ; Si seminav<i- vt ex Clossa in hunc iocum cotligiliir.
iniis nos, seiiicet esl seiiniiutio caiisa nostne Qiiia, boc, .Tieriia.] Iloc, neiiipe Noi'um Teslam.
iiiessis, qitasi ba:c semiiiaiio, illain nies:ieii) cxigit iltud, scilicet Vetus temporalin promisit.
sibi debiiam. Saiid;ili;i Aposl.] 1/. ApdSloluorum. Quod tiudu-
In rutione dati.] Iia M. et C. Ai V. In riitione lia sint calceimenia, palel ex c. xx Isa. secuwlum
dati et acoepii, ciiiii pax Ecclcsix del spirtluaiia et LXX.
accipial tempoialia? Siib lerra in vase.] V. et M. In terra siib vasc.
Des spiiiiualia.] M. Si dedeiis spiriiualia debile Ll llitiriiniium.l NoveUus, slylo plumbeo, uddit
accipis tciiiporalia. Hecte. Erqo vcrperam improbuut D in V. porforalnr, ul sic legalnr liiveriuiiiur san-
quidnm, imo eliam impie repieliendunl li. P. religio- d;ilia et tliiiribnlwm pcrlonitiir.
sos ordinum ntendicainium, seu, ul mugis placei, Causa proplcrqii;im.] Noia vanetalem. M. Caiisa
(ructilicanlium, eo quod a pagunis, hoc esi rusucis, proplcr qiiaiii {liic deest (]\\:v) tlei)et esse soliis Deiis,
victum et aliu vitw necessana percipiimt, cum Ula, ctc, ul in textu. C. causa piiipler qtiaiii, qna; debet
lestor. jure promeriii sint ; quia sudort vultus m esse sohis Dens, el causa sine qna iion posscni lieri
sui, in nuditale, el frigore, et stniiti ueris inlemperie {ulin desuni). Si spirittiale sil ob leinporale l:inlum,
terbum Dei dissemmant, animurum suiutem avide elc. C. ad laius uddil : Aiias f;tciurus, ad illud:
tiiienles. Siiic qiia non possent fleii.
Ab incorreptis] 3/. incorreclis. Siiie (]iia iion fleieia.] V. et M. Sine qua noii
ficrel cnm pos^ii.
393 '^ '"='''S accipilur.] V. Hic addebat signim
Paliiiiin iiioum breve esi.] Subnudi quod in iex'u
tnierrogationis, ut ego postuosui ud tUud caluiii-
Isiiia' habetur : L'iriiin(|iie operire noii pulesl. Snni-
niam?
liter in sequenii : Stralum intiuin an^dsliiin e>i :
AdministraiJonis sibi.i V. adminislralionis suse
Ltriinique recipcie non polcsi.
dcbiix.
Aiignst. Pio quajstu.l Ad Glossam in II Cor. 11
Sequelae garcionum.] Garciones pueri sunl aut ledorem remilto.
fumuli, aut, atiquando in malam pariem, nebulun- '
Scd ox simpliciiaic.] Textut et Closta interUKiia-
(uii. Hoc vociibulo uiiiur B. Bernardus in Apol. nd lii : i\ iincerituie.
,
ri.TUI CANTOUIS itC
Diiu niics siiiii.] }f. omtllil <Jiio. Hos aulem fnies A tuidir, uisi iit p<M- obbiioues .id illain faclas siisicii'
duplice^ discsrne ex B. Aug iom VIII, i« /'«. cxvni, leiilnr panperes, Siniouiain parit.
cancione i^i, anle medium. Mi liiis qiiam loiiuenteiu.] M. et Y. nieliusqun
Tiinor piieii.ne. ] C
Tiiiior peoiiniae et aeris? V. lo^iuenlem.
Tin»or poeua; ens, hoc est rxislens, sen coniitiuo , Sanguiiifin Clirisli.] Y. Saiignine Clirisli. Male.
pra-sen^i. F.t limor liic a poi.( ato excus;il, ul vt[ru Qiioniam in S;cculiim.j Psnlmns liic est cxxxv,
habetnr. Vndc Horaims etsi in eo non \n snccnl;im, sed in xtemum teyamus.
Oleniiit ppccaie m;tli formiiiine poeiiae. Ait eiiint B. August. Graxam litleram posse inler-
El ;imor De'.] Iicnimpne ex cvlem : pretnri tom iii keleniiim qunm in su>culiim. Sic an-
Olenmt peccaro honi viriinis amore. tem leditur ttf tov «j&Jva. Videtoin. VIH, expositio'
Scilicf»! ocuiiis ii(;\ler.] C. Iiic vKincum esl. Sic ucm Psnl. cxxNV initio.
anlem : Kt ;(inor Dei, scilicel ociiliis .fexiera; jnl Morcenaiiiis ciiim.] Ila B. Aug. i. IX, tr. 46 iu
«liligenJum Dcuii». Ulji esi er^o, elc. Ixclujua de- E^.nnii. Juaitnis.
tunl.
401 '" alea liiilenliiim.] Auilile,clerie>^ B. Bnsi-
Hi sunl fines.] C. fii;ips. liutn aleartim Uidiim -describentem : Si vos , iiHjiiU,
L«.co pignuris.] .V. tentiisiiviis chnracteribus ait, dimisero, sunt qni prolinus ad lesseras aleasque
piincris, sed hic syuonuma suni ; el-^i quidam ve- scse conferenl. Jur.imenta sunt illic, coniciitio-
li: : ncsqne per-Jiravis, ac avaiiti:c partiis. Spiritiis ma-
Pigiiora n.iinrnm diciininr. pignen rcnim. "ignus assisiit, fnrorem piinclisacossilms illi^ ludvil-
Alleriiiianiinoiani.] Quoniam lonQum forel hic y. lium insanianique acccinleiis ; eic. llexam homil.
mi.dioruni e.vposiiiunes rec,:nsi:rc , lectori t,uQ(icro 8 sub ftnem. i.lericis sitis ludum intigni
ntignetn olin
Gossam in hunelocum, ci B. Cre(jor. lom. I, Moral. exsiruxit yViboldtis Cameracensis el 'Airebafensit
XXIII, can. i I, initiii. episcopus, quem Baldericus in Chronico Camerac, et
Sed maximc.] V carel Scd. Atrebat. Ub. i, c. 88, fuse describit. Exstat apud nos
Cmn crgo prima no:i sil.] Piiina, sriticct moln illc .^piriiunlis ludus, seu labella laboriose distiiicta et
limoris. C. Cu.n eijjo priina sil liiciilori;!. Mule deliueata, qua tiostri, ut appnrel, iitter se coUuserunt,
contradicil. Nunimos vespertiiios.] V. i.uminos liorarius ve-
Sine seciinilo.] Amoris Dei nempe, Erqo una ti- speris ilcc^nlandis, eic
mendus ett ul Ooininiis; el nmundus, seu honoriin •
Kl prius in Ecclesin.] V. El post eas [scilicet
dus, ui pnter. resperas) cos in Ecclesia distribuendos. Plat:et
400 ^'ola concnpi.scenlicc.j Yel, ciipidilalis, ul uttqnet
hnbel V. Disiriliuendos esse.] Margo C. cum V. S*pe la-
Yel qiiarln vanae plori:p.j Vansc omiitunt M. et men prius residenlium (V. sedenliuin} quiHiK(|ue
C. viliose. iSam omnis glorin , mavime popuhtris piiisarelur extreintnu classicum, hoc etl , uUimut
auTK, vuna est, imo vaniia» ipsa. Secus aulem de putsus.
(floria, lestiiiioiiio conscienlicv serenalcv, de quu II Itciii : praelaii.] Supple, valel ad dete-
excmpliim
Cor. I. Elundiiin, supra. C. exuiiipluui pr;e!ali pfiKbciilis,
ul
fl ncc leriia.] M. Ul li^rc tertla. Insifude. ppteiilis iii Ecclesia, elr.
.Mcns (tivisa iion.] ipsi, nii B. Ephrem
AlleniJc tilii !ii sericis.] Vaiiaio, scilicei, nuiipcitdio allaris^
De virgin. subftnem, ncqnaiulo in oraiione linc illuc- ^'
{ef,lo, colore, convenienti.
que niens cvageliir. El iiijm ; C<>i5ilalioijes ac
iii.'» Pioialoruiii el p!or;ilricnin.] 11 ti le/jilur de Prcrpca
sollicilu lincs qujbcnnqiie rcri)m lerrenariim, tir- muitere ad planciutn moriuorum conducia. Sic Ilora-
cumi|uaqiie ex cordo iuo «bscindc, eic. ((/(s|(/e .Arie poel.
Ainrain vir de doiiio.] Seu Ammir.iniis, ul Jose- Li qui conducti ploraiil iii ftinnrc, dicunl
plius, ex vxore sua JocUabed, idem Jt^chobel, genuit \il piope
faciiml ex aniuio slc :
pltira dolenlibiis
Aaron el Mo\ji.en., l. \i Antiq., c.9. Dorisor vero plus moveiur. l;<ud:ilore
Ora l»ene oi»er:iiido,] C, ad lulus hac liabel : 0- Sotent enini geniiles nanias et cantica lugubria
sanna in excelsi!i, noii pio inlinii:>. cnnere in morie de[Hncloriim et atios ad plorandun
Cuin diiplox legalur.] M. Cmn diiiilex lcgalnr imlucere. Idein etiam apud Judatos, ui patel exEvun-
invitalorium, poiiiliir ct tlassii um teniuni in tc- getiis, moris eral fncere, Malih ix. Ibi leguniur ad-
clesia, eOicacius cj^ieii-» iiivcnimus dcnii ium. V. Inisse ttbicines cumJairi principis pneUa obitsset.
quoque : l)enaniim. l^er eiassicum intcllicjc pnlhum, niimmi, numuii.J llunc Juvcn. versum, tat. 5,
quo ad horns clerici concoainlur. Id coUiijo ex cap. omiltii M.
sequenii. 1'er Ptulmum auteni xciv : Vtuiie, exsullc- Qiiid idololalrce sunt.] Id probal B. Hieron. in
iiiiis rK.mino. cap. V EpUts. sculptuiam ip»iiis
lits verbib : Qi;ia
Tcrlium in Eci les. cHicacius.] Quod Hcmpe macjis niimiiii cidii, el idida vcncratur. 'Jt
in eis cselaia
inviial ciericot mercenanos. voiacium Deus veiitcr est, iia cnpidoruin guoqiie
Aiigusl. propt«i ] .S'j/«»i C. Auanslinus.
lioii justissime pecunia dici poiesi, inaximecuin in alio
Sine onini rorrupuonc.l Clossa etl ium inierl. n loco Aposlolus cupidil:item idololalriain vocel. Pro
tum ordinaria. idololairic unliquilus scribebaut idolair*.
Cnix et iiiarlyrium. ] Crux ci maxinie illud 1. Tbess., c. v.] V. el C. II. lUcss. Addil qun-
eic. C. queC. c. IX.
!deo «oluil Doniiniis.] C. perperam, Volnil. A'af» Ab omiii specie.] C. in latere, ex Qvidio £/<roi-
infra contradicil hii verbis : li)sliuclu aniuiioiiis dum, i6ep. :
p(Eii;c. £st virlus placilis absiinui&se bonis.
Aiiioveri puenam.] V. id csl nioilaliiuiein uo- Quia scandalizal.] V. el C. Quia scandullianl
siram. proxiinum per siiiistrani alliciens (allicere C.) ,
quempiain per dexlcrain. B. Augusiiwu itbt-o ue
CAPCT XXVI. oinbus: Curernus, inquit, nii facere,
quod veuiat iii
lualam suspicioiieni iufirmo fralri. i
Titultit liic prn'fixus, e.x M. desumpius est. .Num Tnrpis autem speci.-s.] Nunquid excussio loculo-
V. et C. cnpul prnxedens non dividunl, in ora lu- rnm, sicui repleiio iilorum, paril Simoniam? Ita
men C. lego : Coiitra denarios liura-
collclerali C. in margine.
rios. 402H«^'* nummj.rise] V. Ilora» nonoe S. Mari-e.
Allecloria in spir.] Sciliccl, ait V denarios lio- . Kcpaguloque.] Bepnynlum esl vcctii ostio adversut
rarios pro horologio, ul lianl, clc. Ad ho c in mar- vim oppoiitut. Gallice : B^irriere, «k Baire.
ati : Cucur-
§tne dicit : Missa coiisUnila, quai alias non consli- tt lamiuain vclub.'.] M. hoe onitsio
,
417 YHROLM ABBREV1ATL'M. — NuT.4^.. lt$
rcriifll rleriti laiif((!:im ;id soleiiiniiaiein. Qukiam A sic legit die integro diiplifacienlem. noN
: In eddii*
seeic. C. nuiem ; Tiiiiijiiaiii :i(i solciiitiilafeiii veiiilie ci dupliceiii. M. Iti die iitiegre dnplifacieul-
ad voiinii. V. vero, mea
melius : £l Uui-
senleiitin, Ki limore.] C. l*ro iiii.lore el lerrore.
<{Hai!i veliihc ad froverbvdu enirnesi Galli-
iincliiin. IJiiam duplifaciain.] .Non autlenies. ait C. (fiias
cum : Coiirir a roiticl oh , aii gras boiidii), quo
, iiilegrare, III diiplieit.n.fm irifacieiUes el niuUifa-
caxnnlur elerici, qui lucri causa laHium cnryiinl ad cieiilos ,
id esi miiliarum faciemm relebrarenl.
lemnlvm, el moraii in clioro per nioilicHm tempus A'o?i sapit MeHiis M. Non aiideines.elc. iiiiam diipli-
{sufficien$ lamen, ut loquunlnr, peixipiendis aistri- racieiti, triplifacienl el mulliplifacicni, id esl, eic.
butionibus) $tainnreceJun(. Cndepoeia : ut iit tex;u.
Piugtiis ainore lucri lainbuitt cautklabr.» cali, Et primiim iiilroiliim.] Triplicem texlttm qitidum
&c de advocalis aliisque siiniiibas dicifur : iun- sua nnla, in luargine C. addita, voluit Ci^rngere, Uoc
graiiiser las maiiis. modo : .\(l primiiDi uiiiciiim iion olhMalur, etc.
Taiigi nolarelur.J C. viderelnr. Canlanlilius labiilas.] Addebal C. Caiiiaioribus
Qiiidaia prebeitd.iriiis.] C.ei M. priebetiilaUis. vel {•aniaiilibus, itc,
Oliverio furieiile.] K, Oliveio. C »»a(> obliviorio. De Landriio.] M. f^amlerico,
Miirmiiravtl et doliiil.] Qiiod iion liniereul alcj el N:irciso.] Forle NarcibSO.
hHJiismodi, niuni dno mdrifines. Ol)i;tlio (jiiiC ad boc.] yempe. sil cuusa, ul proe-
Ko qnod assidiii.] C. Eo quod assi iiilOiessonl, ferlur, M. <;( C. Coitslat (ittoJ obialiu ad boc offer-
forie voluii :tssidiii. tur, oniiliil, qmc.
Noiiilis Ecclesiai.] Allndit aucior ad illud Ovidii iladici, id esl ciipid.] .M. Rabiei (Deus bone, tfuid
jj
de Ponlo, /. ji, e!t§ia 3 : Simunia!) e( ciipiilitait Siiiioiiiac.e.
lllud unticiiix ;>anciiti)t ei vcnerabiie nomeii, eic. Ha:c xerbn adiunl in C. Quod Do-
Siul Ooiiiitji.l
mini ct non muiidi glorium quwral sncerdas, probanl
CAPUT XXVII.
mnrginei. C, M, .\ugii.slifnis lloc signiiicaiui plu- :
V. Titulum capilis seijueninhic anttciput De vena- ribns exleitsiunibus brachioriim sacordotuni iii
liiaie, elc. Diissa. Con&ide U. Augu^t. loin. Vill in Psul. LXii.
El iiamji:)bilis.j Siinoniae hjeresis conl.ngiiim , l^evabo ad aliuiii.] V. Ad aliud. C. vidctur lnc pec-
intfuil llngo, l. ii Oe sacrumcnlis, parie x, jam olim care dispuuaione iitcongrua. f\'a>n intcrrogatioueni ibi
in Bal:i3in pitil.iLivil, qitipreiio pro-
divitutlionis ponii yiiaii! ad le? ei pro^equilur : Vi\i\mu inundi
,
posilo, nd m^ilediccMliim populum Dei perrexil; qi]'in)odo, elt.
dviiinc lnijifs diio feiruiiiur aucioivs emersisse ; alior Qiiasi coaduaaiis.] C. co:idun mlibus. V. coadju-
6ub piopiielica, alier sub aposlolica docirina. Pti- vaitiibus.
mus Giezi niagisler esse veiideiiliiiin, deiiide Simon 404 '""^ ^'"•' mco.] y.
ei C. otr.ii miuislro alia-
videdir emplor. Iloriim anlcm seclatores, siciil iion Si-noniacu, ^ui pro nummo taw
ris ei tneo, scilicet,
su!ii iu etrore diversi, iia nec i|i djmnaiioiic lutn minisirubti, sicui el eijo pro eodem lantuai cele"
divisj. bro.
Totus enim Chrisliis.] V. omisM interrogaiione, Ciipiditas «iomiiialiir j C. tion iuierrumiiil periO'
$ic legii : Pru;cipuc iu eucharisiia, uLi loiuoChri dum dispunciione, $ed eam cottlinudl sic : l'ro prelio
Sliis, elc. co:;liciam ciipiiiiiali pr;eil()iiiiiiaiis Y .similiter i>auci»
Q
Graii;B dislribuanlur.] V. pra gralias Uabei Ec- demptis : Pro prclio cunliciani, ({uod lamun iinprc-
clesids. liabiie cst.
Quam Jamen exuerc.] Ha'c vareniliesi inclusa, 1".
Minus sed mugis.] >/. et C. iion ideo mitius Simo-
el M.
inlermillunt. niaca, cli-.
Allaria Dci sic vorai.] Plura linc de re videri pos- Fiiia mea.) jV. Filia mei. llic conlinuat cuclor
$uitt »H Comm. B. Hierou. in c. xxi Mnliluvi. verba Simonis Mugi in .sccnam produai.
Non dantes, iiiliilque.] C. ISon danies, ubitjne, Drumpel.) M. irrepel. Y. iirepil. EUijito, pla-
nihtlijiie olTereiiles. ceut .
Augitsiinus Domtis.] /«C. et V abesi Atigiisiiiius.
: ,
iMopoticns veiialia.l V. compoiiens vciialia.
Neino in oniiorio] kadem habemus in lieguia S. I'^x obl-tus illis] Cupide ac({u:silis, sicqiie lurpiler,
Pairis nostri Benedicti, c. 5iJ. niuni tnaryines duo.
4.03 '" '''^*^ ^'^"^ omnibus.] Cujiisiibet sexus ct ti igiinlur aliaria.] Quod nec Deo placet^ quin bo-
coiiditionis. C. in ora. nus usut nvn justificat male ci lurpncr acijuisila. 1-i,
Bis legiiur ejecisse 1 Solu"; Joaiines, inquii idem q. 5. Neqiie eiiim.
ibidem, lonuilur de prima, ejcclioue scilicel, alii dc Ciim familia eliaiii ] V. Cum lainuli, elc. Oinissu
uUima, ilattli. XM. sntU hivc in M. usque vciniidil inclu*ive. Sic enim :
Venaliiaiis colunibae.] Per columbam, icias Spi- Qoem piiiiin Iiomiiicm creilebai, veiididit.
riium tanctum figurari, ut docel B, Aug. t. iX, !r. paiiiiiens.J Pceniieiilta (non vera) duclus :
Ille
10, in Kvang. Joan.anie mednim. Malih. XXVII.
Proxiinorum alia.] C. inter lineus, pro alia, tug- Licei noi) vere.] Licet noii recie. M.
gerebal corrigendum, similla. h\ Ecclesi.! {iiilcm.] C, iii Kcticsta. Sicque aliam
Nuii accus^iiius, non ptopulemus.] C. Non acciisc- iAchoat periodltm. lulcr nus aiitctii, cic Mnle,
muB ul propalcmus. Turpiter acp,utsila.] V.el M. liirpiler acqitisitos,
Sic paraliwres.1 U(ec apud B. llier. in <r. x\i nempc arg«nu;os. SeU pra! aliis plucuit- guia ad C
Math. imnia ac,{itis'.l:i prelio iv^intabiliu.
Faciiiiaiem.] C. Faculintem accipie.odi. Ex liirpius Oblalss ] V; CK iiii jtilcr oldatis.
Quam qiiitsi caeci.] H. Qtiau) qu(Mi caeci tpsum €on.siTudn4ur Ecelesia}.] L'l aB.iificeiur SioA ex
Doiuinum paiiiiittiir. sanguine, uiunt margittea duo, ex hiich ,iu.
Qnidam
iiiissam.] Refero qnce in ori$ inferioribus
leyunl Y. ei C, Conlra venalilalein et pluraliialcm CAPUT XXVIll.
niissariim,conlra pltiraiiiatcm rucierumuiiius niissa>,
ci conira iioviiatem eaium. De lii* infra suo loco. V. Pteccedtns capul prosequiiur.
Aliud prcvierea visilur in eadem cra V. iitipiiniliU Siilli" iens fuii boslia.] lix li. Joanne Cltrtfso$totn.,
cimiumacix maier, negli^cniiLK hlia, ndix poccaii, hoin, n iu Ep. ad llebroios. Idein hubelur cap. i,
nulrix adulierii ei incesius , niorii& aeieriix prx- hom. 4, lib 11. Vidua: Sareplattoe a twbis in luceta
ambuia, prxparatrix inlerni. primum etnisstB superioribus annis.
lu die iiilegre dupliracianl.] Hoc esl duas missas Seinei in die.] Hi$ caret M. i(a ; Passmn scdwI
inteyras uno die celebrare, seu, ut viilgo, binare.C. reprxsenlarc iiniaol.
: ,
m rETlU CANTOIWS
ad co*nmenl. B, llieron.
420
tlnrsum snnl criitif.] Abunde diclum etl eodem A tertt leclor recurrere iii
Yidu(V Surepl. l. ii, hom. 5, r. 1. cap. VI Matthni.
liPin Aiigiislimis.l Verbn ejua liic nonniiiil immn-
Qiiein noii siipersubbianiialeni.] V. cl C. Quoin
noii subst:iiitialein.
inta iXiiH. Siiie locum luni. III. Dii Eccles. duqni. c. 55.
Pra'ltrea B. Clirysostomnm luco supra cilato hoc cu' Qiiantuiii in se est.] M. quantuin in ipsis csl*
fitf.
Perinde cst.
Si ergo Angiisiinus.] 3/. Si jiixla Angiislinuin CAPIT XXIX.
UBnin siispicioiiein w tli»; vix, elf. t nllitur.
Niniis C. iii 'Jie.] ei M. .Miniis in ilie ileraro. F.ilsilas «'ingnios qiiaerit.]Veriias angiilos iion
Tnm mysleriiiin.] ^on^ niinisteriiini ul
propler aiiial, iiec qu.rril siisurrnncs, iiiquit B. Ilierony.nut
C. ifyileriitm tule £$i, ul refert uiHrgo. C. ssa M episl. ad liusticum ,
quoe incipit : Niiiil Ciins iaiiu
ftliciiis.
prifna prnpiieias. sc«iind.i l^arrs vit inioies gnWiiC,
aposiolrcani doclrinam significai. The- Uoralii versus Serm.
leriia 405 Diiiii \it:iiil
M.
sliilli.]
dum vilaiit stndiu vilioruiu iu
l. i,
teiphurut IX papn iret viissas hns insiiluit, d<t qui- sttU 2. sic : ei con-
biit, si plura desideran, \ideto Cnill. Durundum Ha- Iraria ciiirunt.
Cn|)idilaii su;e.] C. ciipidilalis.
tin. offic. l. \l De officio A«/. Domini.
R.iMiU sacerdoli j Pasiori rwiliconim., el Chrinia- iii nionstruiu incidtiiii.] C. in monciruni mon-
mlalis decano* struose iiiciilenint inisbas bifucicules, elc. VerbO'
Mijor ;Miiein prrclalns ] Kpiseopus , aut decnnm. rum transy.ositio est.
Scd vilcsril.i iVnrM, aiHiil marfjine-> C. el i/.,.\ssi- U De quo Ocidius, u Faslorum:
Jaiiitin bicipilein.j
(liiiUis viiiialoin el sccu4-ilaieiii paril, devoUoncm Sane biceps, anni (acile labentis origu.
ei r«\-erwili iin udiil. Ilydram scpiicipilum.] Seu» u< V. eiC, sepietii
{}h\:\ r.triis.] Quod enim rnrnm cnriim , seu , «/ ait capiiuin.
B. Ilier Anlenliiis :ippe(ilur qnidipiid ratius cs(.
,
MuniuMtut :
ndvertus Vigilantium posl mcdiuni, Bclia(|iie in airoccs iras st^ptemplicis hydrae.
k'.}ns'.
Qtua rara.] iVo'i , (|ni:i ib.tra , ut M. Briarcuiii ceiidinaiiiiin.] ViBGik. vi, yEntidot
Ciini iuceiiso in sancia.] Soluin V* addebat : Pro- hl ccnttiin {i^oniinus liriaicus, el betlua Leruai.
IIonAT.II Carm., o.le 17:
pli-r siicla lcjjaiia vcnoraMila.
L:iciuiis agiestibus.] AudiamGregorium in
hic B. ^ec si resurg;ii (eiilimanus gigas.
medio Itom. 'ii in Evang. loquentem : Carnes agni Geryoncm.] vi JEnei.los ;
rnin laciuci» ;igresiil)iis siiiil eicnikc, ui cuin cor- Gor^ones, llarpyiuquo elforma iricorporisumLrx.
pns Kcilcmplt^ris acci|iimus, nos pro poccalis noslris Jbidem viii :
iii fliiilins :iifliganius ; i|ii;ileniis ipsa ainarilndo Tcigeniini ncce Geryonis, spoliisqiie snperbns.
ptiMiili iiii:e, absiergal a meniis sloinaciiu perversJi De hit el siinilibus B. Hier. epist. advertus Viyilan-
iiuiilniein vil;u. tium qiia: incipii MiiUa iii orbe nionslra.
,
:
Oiilo Carihns cnsinni. Dno ordo Cislercicnsium. .Missam iiicipilem ] iiil;iri:ini , vel biraciatnm
Vros iirobiilos tuper hac re com^nlni , nec eorutn niuililaiiam, uddit C. Ilocest, muitiplicit faciei et
quispiiim de suo ordine tale quid innudivit. formw.
llic cliain oblatonini.] .M. I:i lioloraiisluin hoc , (; Obviaiil mysterio.] Non minisierin, ui C.
e'.iai'.i oblaloriiim Deo. Sapit mique suo sensu. SeU Qiiia evprimi.j C. cx|iri:iinnl. .f/. Qnia oflicium
</ii* './ Hl sncerdos [heu tne j'riuium) ra confi.lenter exi^riniil, elc. Muryo ad hccc : Ordinem {expriiuxi)
aii tc! accedere non modo ad bis celebrandum sed , ei gomidis propiiclaiuiii desidcruiilium ad\cuiu;u
trmel duniaxiit quoiidie : cnin It. llierunymus , cc- \
Cliri^li. C. el V .
uilenticc exemplar , noiinisi cum niuxima cl limornta ^Ol Scplies vel plurics.] lloc verbo seplics
reierenlia erclesins martyrum intrarit, non mitstv ce- carrl C.
lcbranda', sed devotw cenerationis gralia ? Kgo, inquit Mysvcriuiiiquo.] Ilerum C. Minisleriuni.
ille, conUtcor liiiiorcin ineiiin iic ritrsitaii dc supcr- Ciri iiKroitiium.] Non u(rique u( M.
siitione dcscon<l.i(. Qiiaiido iralus fuero , cl ;ili:|iii(l Ab u.ro illnruin.J Ciroque M. et V. tlic rettilui
inali in nieo aniino co(;ila\ero , el ine iioctiirniini iniei rugulionis tignum
phanlasnia dcluscrit , habilicas martyi uin inliaic Si a secaiido.] Introilu scilii.et.
liiKi audeo; lolus, el torpore, «l aiiimo perlr(^-
jl:i Vel iricciiali.j Scii iricciiaiio, ul V. Trieenale
inisco. Lpist udversns Viyilantium , qucc incipU : missurum, quod u die muytis, /idelium, usquead tri-
Uulla in orhe monstra. gintu dies continuos durnt, videtur originem acce-
l'eccaior sacordos.] C. addii , saccrdos ei recie : ,
piise n li. Creyono papa proul ex ejut Vita coUigere
vnm ad eum sermo ei>t. esi. Surius i. ii.
In soxt:t feria.J Hic dorenlnr clerici non numerore MiSba:ii calcciiiiinciioniin.] Qui(/atit mi^srim qua»
hcbdomndiL' dies ex nomine planeiarum aui deorutn dri(ariain putiunlur. 1'iiino {Oominicut Soto in ly
§enlilium, ut saculares solenl, nempe : Luncv, Mar- n senl.disl. )3, q. 2, a. 4j ; ab inilio usque ud OffertO'
iis, cto. sed jvxtit S. malris Ecclena' rttuin per vo-
, rium, et Caiechumenorum mis.ia dicilur ,'2" abOffer-
cabulum (erite secundce , iii , iv , e( sic de ca:leris. lorio ad consecralionem usque, a Grwcit etvK^o^a, a
Uuo die (|uasi.] V. quasi ,rc(|uie. M. uno sciiiccl iMiinis canon minor vocaiur ; 5° a contecrulione
die inierposilo. utque ad communionem, dicilurqne canon mnjor ; 4°
Si tuiic unica esca.jC. et M. Sed lunc unica esca a communione ad finem. Plura si cupit, consule
spiritualis iioii spintualitcr, etc. Male. Controv. Beilarm. tom. V , De missa, cap. 10. Jdeo
Gondiinenla introiltis.] Scepius iierando tecundum aulem Caleihumenorum missa olim nuiicupabalur,
tolvenlit et o/ferenlis toluntalem. Ilwc, Iiilroidis, eli ., quia lalibus usque ad 0/firiorium licebal imereste.
usque : liein Qnidain, leyuniur in marytne C,,al V,
: Videiur qiiia.J V. omiiiit vidclur.
et M. in texlu habeni. ^oiidum boslia essc.] Iloc esi, nondum consecra-
Qiiidain malo iiitorp.] C. Item : Talts niale, etr. tionem faclam.
.
406 ''^'"'<^"-'> peculiarem.] Eiti lna exemj)larin Obvi:inl liioni.] I£xcopto die Nat. Dominicje
iiisl
iic leyunl , dicam luinen quod Cinseo. Ituque loio (nisi tansa sullicil saccrdoti
iieccssil:itis suaoe:tiJ
Marciis , legi debet Syniiiiaclius. Is enim, B. Ilicro- seiiiei iii die iinam itiis^ani soluminodo ceiebiare.
iipmo tesie , reriit , P;iiiem peciiliarom. I'raierea in Exlra Decelebral. miss. c. Consiiiuisli. Jlem De con-
hvangelio Murci non habeiur oriilio Doniinica, Paicr sec, dist. I. Suflicil. Aiexunder \\.
uoslcr. Pluribus dicendit superseJeo , n> tus, ei suusii 13il:Kiareiiiur missx] lloc esl, fierent iuplicis fa-
uuctorit {tn fine capiiit 9) tibLTeviniurns, inierca pu eiei iniroiir.i etc
VERBIJM .\BB11EVIATUM. — NOTiE. 422
Uniis el aliiis.] ytmpe, inlroiius. C. Unns ei alius A «HM»i co.tlexeunt. Noia l men aniiqH'>tiis ilta ftiisse
casiis |iro libito, ete.
celebrnla sub honornrio i aui 5 svHdoruin iui tum,
lUiliicrappmlialn.] V. iiiiiversalil«»r approbaio. qvoti hodie nrqnii fien nisi sul> honestiori, (fnia viciut
Dexlniiii el sibi.] Dexlniin «16^$/ in M. cariorest, nec tic mint ri Ecclesia: de aluiri vitere
Ailgenus ] C.Gciitiles, ibique niargo : Qtt\ii intli- possent.
piios vos fccisiis el repiilislis verbuiii Dei, ecie Nolnil lamcii cas.j Minime, V»>liiit. ut C.
lOiiviMliiiiiir ail g<'iites. YerL>a B. Pauli ft Uarnnba Faeiani Iricenalc] C irii einialia, iiisi specialia.
ttd Judeot. Acl. \u. iV<im Jtido-is, qui domushrael Ifujiisiiio li iiisciiio.] Seu, insitio, »1 C. et V.
ores eraut perdilw, potius ernt pradicnndum. Unde Ciim pcliltiiM.] .Abhinc, usque, Iiem : Pra-ter du-
Sultator : Iti viaiii geiiliiim ne :tliieri!is, sed poiiiis plicilalein, tucet M.
iic ad ovcs qnar perieniiii <loiiius Israel. (Matilt.xx,)
Cuni autem videreul Judceoi verbum Dei parvipen-
409 ^^1' ioijuimodi insilionem.i V. pro hiiJnS'
modi insiiione
dere, ad gentes, ue otiosi esient, convertebnniur.
Quani anlicip.il.] C. Qiiain anlicipal el ni.^tiiral, Missa sicra.] Videntur CuiHelmus /s«mi', rir </<>•
inio (noia hic vurietutem lectionis) finein licclesije II- etihsitnusJHXlanc piiisimus in oralione Dunri habitn
giirai, sic reiliens (dee.t frcquenier) a coiuu aJ in publico theologorum sugqestu, de miisis siccis quce
curiiii, eie.
inter orat, ejut 19 excusat, esi 15.
Noniliim sigiiificai.] M. Tanien nnniiiiin reprae- Conrcciionis ] Hoc verbtim omittit Y.
seniavii hosiiam esse, ete : F.Cuin nonilum reprae- /£({iie jiivabit post.] K. i£i|ue juvabilis posl.
seiitaveril bosliani, etc. B^ Et prxinissa liostiae.] ItaC. tt V. Sicul ei prap-
Cum a cornu ad.] Qiiare redeunt a cornu ad iiiiss.TB lioslia». Optimus est sensvs el inlelleeiu faci-
coriiu, aiuni margines C. et U. cuni non iniii liora
lit, ti lij prxmissa ad niissain siccain referaiur,
eorum venerii? AUusio est ad prasdicia de Chrisio
bomino : Qni ciiin rjus liora veuirei. lix Joau. \\. Qn.nrc \ifSn\T.] C. Qua. Igilnr praemiuitur hosti.-*
VeJ iiiftertiones missanini.] Visilaiinnes vel omit' immissa (forle\\\ inissa) inserla, propler.cupidila-
lciii et iti fraiidem animaruni, tiHe interrogationit
tunt V. etc. Pro inserlioiies, 408
^* '"<^<^'« >»& tio-
noUi in fine.
lies. Potesl admiiti.quin h<vc eadem sunl.
Favorabiliores.] K. Favorabiles. M. Laudabilio- Pratcr duplicilalcm.] V. el M. Proptcr, etc., $ed
res. Dicuntur favorabiliores, eo quod a frequenli re- non snpit.
ciialioue memoriier lenentur, vel quia curia: tunt, et Iiein, missam.] S«/>p/e/jic, ut an/e .Invcnit cn-
iiariiius expediuntur. C. in lalere ei M. in lexiu:
Unde pidilas.
Ui Salve sancia Pareiis : Spirilus Uoinini: neiitiiein,
Sortiia dccenier.] Amanuentit M. pro S. et /).
^ui i»:roilus communes suUl. M. cx lolo omi.tu : Ll
eonjecit sno die. Esl quidem aliqualis seusus, sed n
nii^sa de U. Lino, etc. usque : Item. Cum csetera,
versH aul carmine alieuus.
quorum loco pradicla habet.
Ei idcnliialis.] C. Etidentitas tollal faslidlum.
itein, exeiiiplo de.j lloc exemplum, usque ad se-
quens de matroaa, abest in M. Quod llcns dico.J pielns! auctoris atnor !
Debita qiiibiisdatn moiiadiis.] Eleganter V. At devotio circu veiierabile allaris sncrnmenlinn!
C. obscurius tl languidius. Sic en.m : l>e ob\eii>ioiie C Iloc tantiim sacranici.luin.J Belle. C. boc anlcm
piinue iiii^sx-debil£ niunacbis. Non mi.-^su mvnnchis sacrameiuum, non ita»
est debita, sed obventio, seu oblatio. Ilic uuum snij- Imagiiies ccieas] Sana et gennina lectw. M. 110-
gero, lu rurulibus erciesiis mnxinie, emendanilum, Inrii ubusu , vitletur quoiidam pro cereas legisse
quod nec purochianos, neve parochoMvdi/icnl. Videre cjEsareas. sed subduclis dnobut punctii expungenii-
est in quibusdam lemptis parochiniibux, OfjertoriosO' but sa, relinquit ccreas. V. timiliter a;reai , lerum
leninisinissic finiio, saiim villcumatit [irmanum pa' addiio c, cereas perfecit.
tioui loci accedere ad allare, et de mnnu ministri, vi-
Pio strage ] J/. pro significalione interfeclo-
deniibus oinnidut, oblationcs, devote dalas a populo,
rum.
uccipere,quat patrono suo el domiuoreconsignel. Jure
Prepositorum minorum.] Nullo commaie vtter
quideui,tcio, palronus oblnlionesperciiiit, sididoccul-
Iwc duo terbu interposilo, quod lamen tidttiitlunt C.
liuset mutto decentius (ierel, ti pairvnuscum plebnno
et M. Hic enim piyposiii nomine censetur tatit, qui
el pattore puciseereiur, ui pro oblationibus in miisn
ntram gerat tninorum tacerdotum, lanquatn eorutn
daiit, quoiannis honestain pecunite summum, aut
prwceptor el superiulendetit.
aliud iTquivulens sibi referat.
Eiiain sub divo.] Vet sub dio.
Cum habcai aucloriias.j B. Gregorius id exem-
A Crcgorio oclavo.] It eteciut est anno 1 187, tedil
plis probat lib. iv Uial. Post cetaiem nostri aucto-
tantummodo 57 diebu^. Exsiant tres iliiut ep. apud
rit S. Thomas Supptementi et 13. Quo-
q. 71, ar. H Kogerum de Hoteden Annal. parte 11.
rum priore docet suffrugia quce fiunt pro uno de
PrsBleniaam ter.] V. prjtler quanium. Non m-
functo magit proficere ei, pro quo fiunt, qur.m aliit, D -^
videlicet vuiione mlentiotiit et applicaiionit pariicu-
(keeaii eap.vui.] C. xxv.
laiit. PoUerme, suffragia facto pro multit non tnn- Mnliiplicavit populus.) Texius Bibliorum : MuUip.
tumdem valere singulii, acpro unoquoque specintiier
si
Epbraidi.
fierent. Ei exhoc putel, ul ait in corpore urt. cur insti- Aliaria ad pcccandum. Nequaquam ad prxdican-
iHtum sit^ ut suffragiaspeciutia in Ecclesia fianl. Deiii-
dum, ut V.
qne in conc. tonstuni, sess. 8, abhinc ducenHtinit lia lameu quod.] W«c, «igu^, plnraliias, non ad-
damnatus est, liic Juannit Wictefi articulu: 19, quo miitit C. ,
dicebai orationet speciati er uni applicalas non plut
Peperit minisleria.| V. peperit mereimonia. C.
ei prodeste, qnam
gcneroles. peperit munera.
Sxpiusei &pecialius.] Ita V. Non OHiem saepiusel
spininalius, ui duo volunt.
CAPUT XXX.
Si tricenale unius. C. Si tricennale. Sic etiatn in-
I
fra : Triceiioali.
Trto t« jiimmflrio variant. C. cmm : Contra indi-
Annumerelur.] Annumereiur malc M. Id hodie gne comnmnicantes cucbariitia;, M. Eucbaristiani,
practicatur. Cum <r>nm Ecclesi(e qumluin anniversa- al in marginehubet: DoiiKtignccoiificichlibus. 410
riis mutiis graveniur, et eorum ptoven.vs imvfficien- Fragin. Latnberon. de quo supru ad e. dixii, H *te
tes sint ad presbyterum el ctericos iustentandos, de tegit : De indijjnt^ sumeiitil'US «orpus
Cbrivii»
consensu diixcc.unorum, duo veltiia unnivtrturia in In episl. 1 ad Cof. »] C. notut c. lvim.
,
*2:> PETUl CANTOniS i:>4
Piobelaiiiemse ipsuin,] Muliipliciler inquit C. ad A Cariii, niua !o.] V. sif, Abrenuniiando mnndo el
luitis, examiiiei si siiie nioilaii esi. coticupisccntiis ejiis.
Uiule jiidiceUir. i^nrgo C. Marcus absciUil.] ^' raione. in textu altaia ,S.
JiiiJiciiim sibi mainl.]
Noii Idem, e.\ cuiisueiudiiie cciifi-
ilijiiclicans.] Marcus slbi poUicetn absciilit , non peccuvtt qnin
rteiidi, vpI suineiidi. Hi tnargmes ex Olosia iit i hoc crediltir (ecisse ex iwiincUt Dei, ut Itabet S.
Cfr. XI (tisumpti snnt Tho."}.-^ q. 185,0. 2, 3. 7(/ terisimiiiler adcepltint
Hoc esl. debiia.] Et h(vc rcdotem doctrinam B. ex prologo Hierongmi, lilnlo in Evungelium Marci.
Ang. to. Jl. e\iisi. 118 ad Jannnrium cap. 5 e/ 2. in quo sic legilur, non (rmicn «sscrin/r Deiiiqiie .*
Nec absimilia quondim lerji apud U. CregoTium ampulasse sibi polesl rideni (s/cjponiicm (licilur,
tom. 11, ifi I Reg. c. l. nme medium. ul sacenJolio reprobiis h ibeicliir. Uic prologus ha-
Viol;ire pra;siunii.]Qiiia pro lucro celebral. Ora betur in Bibliis sXnglicams deunralis, quw lempoie
<ollaterulis C. Creqorii papw I vel Coroli Miujni icriptu stint, Itertt
Nmi seciiiidiiin tilum.] Reslitui ex V. iVflim M. in iltbUis tegii-i, hoc littilo : Prologus S. llieronyau
ix loto, C. er parte omiitti, Itac modo : Violare ptx- secuii^liji.i Marcum : ut Bibliu Lovuniensia a docto-
siimil. Scciiiidiim lilum, vemlil qiii, elc. ribvs Lovun. correcta. el edila anno 15i7 oiHiliuuiy
tnliOeJiuais.] G/ossa «*t jn c. xv, «. 22 JoajJfns, nec ciediinr esse B, Hieronynii , ied Craxi cujut-
^uam soium V» kairet. datn, inquit Motanus, Hbru de Picluri.t, ca, ite trice-
Hi reix) per igiior.] Ouiilaio. «on omnes, addit tipio octuvo (vel in edilione sccunda libri seCundi,
C. in mnrgiiie. lla €st. Sum alicjui tcieiUes Deum cupite qiittdragesimo seplimo ) el addit : Idem prcc-
vel qui scire debtbant, pertinaciter crucifixerunl. r> faiur in Joannem : Hic e»( Jounnes Evang. ijuem de
Si 4 piujiiiiii.] B. AuguUini verba, rnue etiam ci- nuptiis volentem titibere vocavit Deus. Suspicor- au-
ial Ccesarius exeifiplornm hb. i\, cap. 55. lem ha'c eumhabere ex apocrypliis scriptit ha'relix:o-
Si .M.uiaj iii laiUo ] M.igilalciia; -nem;;* ,
qtuv <b rum, qiii nuplias dnmnaverunt, ct eorttin, qui mi
4itdorem el sedulitaiem ftdei tiivritae nomen sibi vin- ipsius niuiilaiionem licitam essc defenderunt. Ai.ud
4u'u\H, att B. Hieroit. in epiiiipliio MutceUdi aS aiidis eaiin liistoricos, aut veteres scriptores, netitrum
vttutcipium in oiedia. faiiie reperics. Diril autetn si f^icolaus Zegerus in
(^iioniotlo libr pcccirtori.] lucei V. usque, Qno- prccfatione Novi Tesiamenti , qttod ipse casiigavit , se
n[)»tlo4iii€ sciiictit.cic. has prafalio)ies ojfendisse in veiustixi. Bibliis aiiie
II Kig. C. VI.! C. 0. LXXII. annos tntUe asciijtis, eliawsi iucerti sinl nuclotis.
lirat cl s;uc»dos.] Ccr'o fOH.strtt Ozam fnisse cx Haclenus M<ii!anns diclo c. 58 qiiein seqniinr Pelrui
tribu Levi, Abinndnb erat cnm Abia,
ijiiia ftlias %,i- Gulesi insuis noiis aJ Rom. Mariyrot. die 25 Aprilis,
tum uiitem sacerdolem fiiisse negut Josephus his ver- quo festum S. Marci ceiebratur.
6i« Votci.s eam (arc«in) rciinere, cuai saccrUos
;
Rursutn quud in dtclo Protorio tle Mareo dicilur,
iioii esscl. Anliq. Juduic. l. vii, c. 4. fnhetlam vocal, et rejicit Baroniiis 412 'om. 1 Ari-
Oireb;iMir calcchuiJieiiis.] Dixi supra _ad c. 28. tiul. anno Chrisli ^i'6. Jacobus de Viiruico, qui Ve-
H.tJifiiUbiiB scilicel clnn-Uaiem.j Iria hmc verba iro Cantore, auclore Yerbi A'bbyeviati, iion esl tnuilo
ex so!o C. ilesiimpsi, ubi eliaritus sumiiur pro dilc' postcriar, idem rccenset lanqitam rem veram ili hi-
cl one, qu(v halAium cltaritaiii praceilii, Alotin Occidenl. c. 50, nli et S. Thotnas, toco supUii
Ciica lio< .] C. cilr.i liuc. p ciluto,cilansfticidmB. Hieronunli protogniti.
Iii sti{i»rbio-j Per sufcurliiiiui, navim, seu par-
"*
Lucas Ptncltus in Diatogo de CoimnunionB id re-
tein uu:eiioreiu ecdestiv imerpretijr. fcrl ae Murco anuchuriln, uli ei Joanncs de la Hatje
Ndii Hevocut anclor in dnhinm. His au-
liilliiiio.j Scr. Jcstt iii Appar. Evang. c. i.iv, ubi de uucture
tem luciic est colligere, qncin exacle uuctor
leclori prudicti proloiji, sic ait : Verum cunstnt itium pro-
ponderel et iiuaulum crsliinet irrevereutiom circa hoc loyuin incerti esse aitctoyis non S. Hteronymi nec
,
taerosunctum Lwhnrislia; saerumenlnm commissum ; ntugnce auctoriiaiis csse , qnce in eodcm dicunlur,
neque projecio ceiiseitdus esl alxud pruciicasse quam nist alterius probait oucloris testimunio fulciunlur.
docueril et censuenl. Kumdem his.oriam describit Pelrus de Naialibus in
SaiK iilicaiis.] .>/. el C. Etiam 8.100118. Calul. sanctorum l. iv, cap. 8G, et Claudius de
Uem iOiibUiva.) Absuni hu-c in V . uaqtie :llcm Hoia, scd parttni hubel probabititatis. Sic iite. Quein
Exixl. M'.. vociii Clntnlitim de Hola, exl Jatobus de Voragine^
solemnfm (saUai cttjus legendntn aurenn vutgo dictam [Melcltior Ca-
411 fii soiemneni.] il. in
nns in iibro de locis Thcoloijicis vocut ptumbeam)
hic va 'J, liiseas) lu conUciisis oiiuiiuiu ariiculorum
fiiiei.
edi.lil tlle Ctaudius de Hola, ul palet ex prafu-
iMcrymarma.] Uerunitjtte tallitat il. uBque, u&- lione.
quti aii coniii. tximius dom. mag. iioster Frauciscus Sylviits ad
Exodi XII.] C. xviH. tocntn S. Tho. ciialum docle ennuiem fubeltam refti-
Succiucijs reiies.] Expositio hujm his^oria: ha- irtl Itis verbts : Quod in argumeuto 3 objiciiur deSan-
betur ajnid Bi Greg. bom. i2 in Evangelia. cto Marco Evaiuj. quusi pollicem sibi umpulaverit,
UceocUis eliaiH. ] C. L>oclus eliau» iU cIib;sno.
D iii inidonetts esset ad sacerdotium fabvlosum est. ,
ToierabUe en, «< (joclus pro |irob'atiib lancfiiam ui:- Constul enim ex hisioriis eum fiuidasse et gubernai>se
riiiu iit furuace, hoc est in omni iTibuluUoue, clc. Erctesiam Alexandrtiuim, id qued sine sacerdoiio
Sap. III. facere non pultitl. Eecisse lioc ipstun tegilur quidarn
Toius YTFioiihu».] C. lolis Tiribus. Marctts Anachoretu, el ex notninis coitsorlio astri^
Uiidc, calceali.j Hic tacei V. usqtie, Ucnj, ad plnm fititS. Marco Emngetislce quod iste oliut fecit.
lerrorem. Ste ille^
Kffiisionem ocuionim.] Cur.clis sciliccl «.oudcusis Jum anie, idem dicto anno seripseral Bpronitis:
Sed el ilta, ore vulgi potius decuntata, nuam
inqtdi,
topradicti»> oil C. iu euliaieruli uru-
mujuiuin assena fabeltc rejicitur, Mar-
aticiorilaie
Ad calicem pielaiis.j Versus Htldeberii episcopi
cum adeo ref^uqiuttse ne episcopus feret, quuntum-
Cenomanensit de ipsa maria ALgypltaca nondum ig-
tnnt notavit Molanus in tiol. ad Itbet esscl rogulus a PetrOy ut ea de causa polliecm
pit excuti ut ,
tibi ipsi pratsetdent. Huc eienim, qttod a quoduiH
VtuarduM, i Aprilis.
Mai Ul.j J/. MaceritX. Anuchoreia facium esae constat, Marco Evungelitlu!
AcreUiue praviiaiis.] A/. Impietalis. Viique va' imprudeuler nimts ascribiiur.
Certe illicitum esse mcinbro nliquo se tnutilare do-
Iti.
nun nuiuine.} Fragm. Cumbero^i. Sed uou cei lex naturwn et S. Tho. 2-2 y. 65, a. i,et dtserie
Se«l
iiiuuvrc. At M. El iion numero. prohibitum in Coac. liicano 1, can. 1. Et isie Ana-
^
42S VEUBUM ABDREYLVTUM NOT.E. 4*«
choreia non Idudanilm hi eo faclo, visi id egerit
csl A 414 Locns Ecclcsia ] Son ul M. LociiS in tc-
divinilns inspirnln.i Qnis t.utcm fueril Mnrcus ille cle^ia, quia de F.cclesiti non de loco sermo est.
Annclioreta in Vitis Patrum non iiiveni. Adversns qiiam. ] V. ailversns quem, scilicel lo-
Taiiien sacrameiiialilcr.] Hallucinalur M. Ta- cutn. Trnnseat.
niCii aliler siiiiips(;rat. Piimipilus. ] Qiii.pHum dcfcrt nnlc rcgemnut beHi
Illicita afferuni.] V. olTeriint. ducem. Pilum est tehnji qnod explQlilnr piiusquum
In Vilas Palnim.] Hoc omissn sic V. ei M. Ucm : ensis defcusivus cvngin>uut.
Qiiitlam, elc. IHc liber diclus Vitas-Polrum npud Armiger. Qv\ pnrferl nrmn dticis betli:
j
aliquos parvw est auctoritalis, imo tamjuam npocry- (^onslabul.u ins. j Scn Cdiicsialnilariiis. Gallice, oo-
plius rejicitttr. Ita Maltliias FcHsius Mitiorila in neslable ; hoc esl cotncs slnbitU, coniie dc rcslalilci
elucidatione institulionis ClirisiiauiV dist. 11, cap. \. qui eqnorinn regis ciiram linhrl, nlias t-sciiyer, scn
Woii coiiliciam.] Ob reverenliain, inquil Margo cs((nier. Videnlur libellns (iaUictis Pnrislis excusn<i
C. anno ibOO /)oc i/iu/o ; Oiigincs dcs digiiiicz ci iii:i-
Ab cpiso. iEgypli.] Ltj jEpypli, omiliit V. gisirats de Fraiioe, recnoiliis par Claiidc Franclicl :
]il esl heiam juvciuaii!.] \ ariat V. sic : Ad Dcnni locus est l. II, c. 7. Hoc connesiabuli vocubnlo uiinir
qni Ijplifical juvenlnicm nicain. Jam jiivenliileii), Creg. Turon. hislorix sui'' l. iii, c. 5-2, ubi de Jtis-
scilifct gralioe, mihi Iribuil iii re, juveriliiicin eiiam ttniano imper, loquens : CunKine imperator vi(!i-,.'.ci,
^lorioe in spe. Juvcnlus,' cic. qnod Belissaiins orebrius viiicorciur, ainoio cc,
413 Assisiciilinm conlra te.] C. ooram le. Narcelein in cjiis locnni statnil. Bolissarinin vcr.i
VincJiOiire paraldriim.' C.inveho ort/j/jc ; l'arare r coinilem su-ibuii. (inasi pro iiuiiiililale, (inod priiis
vindicaloniiii. liieral, posnit. Kadem voce usus est Aimoinus in
Teinpoi (jno siipplex. ] Versns Uildeb^rli episcopi hist. De gebtis Francorttm l. ni, c. ilet c. 70 sic lO' ;
Ceil."-Tnsncn.\is de mtjste.io missa'. Plane simthnn (juttur : Lamlcgisilns regalinm pr.TposiiimcrpiojnnK
tententiam le^ aptd- JJ. Gregorium, iv dialog., c. 58, qnem vnigo oomislabilein voiant, clc. Sid alitnn
in tine. quoqtie Ifujus nominis elymnloijinm referl Sacobus du
(n Exodo. ] C. in maryine c. 5. lireul, moiinrltus S. Germani a Pratis {ciijus ctiain
Locus«iiiiii iu qiio. j Aliier siipra, alitor liicac- mcminil prirdiclnsFranchet. c. 7) in Indice Aiinoitti,
cipiliir, ail C. in margine. lCxplico. Supra, ex Jt)sue ubi sic legitur : Comcs slabiili, (|iii el comes cnsto-
V, Hice.t Exod. jii. diim eqnornm icgioinm dioius c-l. Iti-m: RcgaliiMn
Maculalus. ] M. Iinmacuiaius de inunacuiaio, setl prapposilnm eqnoriim viilgo oomisiabilem vooniil,
\'iliose. qiiasi coinilem slaliilcm. (Fn quod nunqunm tnula-
oscnlum capilis. ] Tria in margine Esl oscn-
A(l :
relur, ul interpretalur Franchtl.^ Ei. lespcxil .Moii-
liiinpedum, niannum, el capilis. niorentitis cuin liac prxcelsa dignilale insigninis
(iradus(iue suos. ] Non esi ascensus, scil inirnsio, pro synibolo assumpsiv .\planosv qiue diclio Cr;«'ca,
vd iiigcslio, ai( mM-^o €. (iniinm, slahiiem. non v.ignin, signilicat.
bctli.sii ad mensam. ] His cefbis cilat hunc lorum Piieremde^ ivaiioneniscquilur Fmnciscus Putqueiin
li.Ang. juxta vers. 70 Prov. xxm. Vide t. IX, ir. in libro: Indiccs dcs droiis niyanx dicens : l.i". ;
47 et 84 m Jonn., et t. X, Senn. io De sanclis, ijin conneslableesloil lcgranJ csonyer Trp&jroo-T/JKTwo, ci
in novis est 122. avoil la superiiiiohdance sur resiablc oii escnciii!
inniimcra apposuit. ]C. in iiicnsa apposuii, fortc dn prince. lil les maresoiiani csioieiil I''s esciiyeis.
iniiiiciisa. El infra : Aprcs qnc i^oiTice dii Maire (hic est major
Fercuia et dona. ] Qnia dedil dona bominilnis, domus regi:v) dii palais lul aboli, riirenl crces olli-
acccpil doiia in hominiljus. Ita C. in latere. Donn ciers poiir lc laicl de lagucne, l'iiii iiomiiKJ coiincs-
bic, talenla sunt differcnier dnnnla, de quibiis Mut- tahlo, ciaulres iiioindres n.iiiimes marcsi liaiix, prc-
llini XXV, et nd Eplies. iv, i'. S et\l. nanl clievanx, ponr gens de clicvai par ligiire. It
i'r(> nobis pi(.tiiiiii. IS. Tliomas iheologorum fnXy infra: Lc oonncslaljle de Fraiice csl clief priinip.l
J
hijiiii : apres le l>oy.
Se nasccns dedil sotiunt, SencsoaUns. ] Hoc vocnbulum omiscrunl M. ci V.
Convescens in edulium, IdeiH Francliet qtii supral. i, c. 10, Sene.scalcnm d -
Se riioriens in pretinm, ctt significarv pr(rposiium tttensa: regis, citans unqntl
Se regnans dal in jirremium. versus ex romantio Haduljho Cameraccnsi :
Si sligniaia Ooinini.j Non diyboli, iion Sj leiido Son sencschal a Raoul appeHt;
iciii Ycsliiini. Margo C. Qiii d'cl luanger ie servoii niicux i grc.
Ilcm I*s. cxvu. ] isque ad (inem capiiis, V et Item :
Fragm. Camberoiiense lacent. Et ly baroii sonl as lal^lcs assis,
CAPUTXXXi.
415 Ly
senesclial s'cn sout bien cntfomis.
be bien servir chacnn fiit bien appris. ctc.
V. pro summario habet _. : Conlra beiiuas mulio- . De
- eodem
- vocabulo diclus -Franc. _—
liagueau in s;in
inui capilum M. prwier illud texlus, in mnrgine " indice: Haccvox, ail, videtiir Aiiglica vel Gerniaiiica.
/€^t( ; De pluraliiaie personaniium, forte persona- coiiimc si c'esloit vn ofTicier qiii at charge dc la la-
tuum. De Gertjonibtit Uiclutn esl ad caput 29. iiiille, elseinlile csired^nnc laiigne mesme (|iic m.i-
Nou absimilis.] C. Non absnrda, iion absona. resclial. Scal el scnbin, sigiiilic jnge, iuquisilcnr, ii
Person.tiunm. ] M. l'ersonaliialuni. C. persona- rcformalenr ; unde Eschevin, Scubinus. Dapifcr di-
nim. Dc personalutim pluraliiaie agitur, exira de clus csl sciicscliailiis, ci pncposilns mensa' siniscai-
prwbendis ei digtiit. Ad liaec licel. oliiis, clc. llodie osl comes proviiiciai. Ha^c i:le.
Personaius vero in quibusdnm ecciesiis vere est be- Dexlri coriui ncllici. ] Per lios nuctor intclligit
ne/icium, ul Aldenardw in Flandria, ubi quatuor marchiones. Quibns in betlo coin'>'iitilur mnrcha, Sitt
stmt Pastores in eadem Ecclesiu, et singuli per snas ttmes iiul meiu cuslodienda tnariliiones seu comiie-^i
liebdomadas faciunl oflicium. Horum dignior jiersona iimtlunei locnnlur. Viiteatur Georgius Colvtncriusin
tocatur. Aliquando non cst beneficium, quia personu- iioitsad lialdeitcuin lib. \\, cnp. 2(j, in jine.
lus etiam n laicis possidcri polcst ; sicut esse cuslodem Taiiio lil ideiiior. C. cl M. lanlo sit pleniofj
|
Ecclesitt! non est beneliciuin, sed officiutn. Sic ro.r scd fallunlur, ui ex glossa li. Aug. \n Itunc locuint
Franciii' esl cuslos Ecelestic S. Qutnlini ; e))iscopus liqiiei.
Leodiensts esl cuslos in llHlein,<^uod el in tttulisejUs ] Inlermittunl M. ei V
Plcrihiis inioiittis.
exprimilur. Millenarios. ] llac Uesumpla suvt cx paraphmai
In personalibus. ] M. in pcrsonaiilatibus, ui su- Graca, quoi ctim pnvcedemtbns eadein sun:, uutlt
pru. laiiquam supervacanea feie inlennisi.
Patrol. CCV. r»
4«7 PETRI CANTORIS m
Oinre ergo.] C. Qnia er{;o. A larditale. Nam lardi moras dicunivr neelere. lY^tt
MiMii (^ecani el archii!. ] Woc eti, unus usurpal cwm nbsentes lantum, ted et sero venienlet ad o//.-
oflicium decani archidiaconi timul.
el ciHin divinum laxantur.
] Id est, unus el idem duos
liiKin t1no arolii(li;)Coiii, I (M Cnr. c. XII ] C. cap. lviii, V, lix.
hiihet archidiaconalus. I!iiiiuii:£ necessitatis. ] V. et M. ha-c non admit'
Ve! aliiim ofliciiiin.] C. perverlil scnsnm : nit enim tuut.
tic : Yel alitiin qui habeiel de his ex ofQoio suo ju-
ilirare officialein. 417 CAPLT XXXII.
Ei plura officia. ] C /
' - : Ei popiilaria of-
lici:).
V, et M. pra^cedens liic non diridunt capnt.
Sacerdoiem concubiiiaiinm. ] scnndula ! Uiniiia C«s:ir er;U.] Lucanu^^Belli Phars, lib. ur,
Virnm lie iribd sua.] Hoc est, de congregaiione et fitnid proiul ub inilio. M. Omria C«sar habel. Hoc
confratermiale sua, non alisna. Perperam C, iegit, licmislicliium legilur qnnqne in Alnno poeia l. \.
ile iribu Juda.
Sida Giili» cnrel monslris.] Si corporeis carentf
Ne niinislerimiiis. ] M. in mar(jnie : Sed ne in non lanien spirituniibus iis sciHcet , qui piurn be-
,
r:i(lem iinus divcrsa liabeal olficia, hoc esi, sub eo- veficin eccletiaslica, tel dignitules, lauqunm capiitt
dem tecio. diversu sihi usurpanl elnstruunl, sicut de Viijilanlio,
i;i qiii ulilis erat.] Qni enim mulln complectilur, iu episi. nd eumdem, bealus Hieronymus conquPiilur,
dilfictlius consiringil;vel : In multa divisus, ineptior Epiit. incipit: Mulla i« orhe inoiisira, qun ut appn-
esl nd singula. g nuctor usus esl hoc loeo. Monstrn ecclesinslica
rel,
Speciosain iloniuin. ] Kcclesiam nempe. Ita placti ortum habuernut maxime tem; ore Caroli Marielli
(.ax><iodoro. circn annum 720. Unde ille meriio (elernas poenas luit
S|iol fpeciei domiis. ] C. H:mc divisioiiein
orum ul cnnstal ex Yitn S, S. Itiijoberti arcliiep. Hemensit
donius. 3/. Ilanc etinin (livisiuiivm spe- ei Encherii Aurelian. ac etinm ex udiiot. corporis cu"
!i|i(d:or(im
tn»s.:i' domiis. Vtrumque mnncum est.
uonici \Q, q. 1. Quia.
In Lvang. c. xi ] C. xxix.
.^:! ctiiM digniiatis.] C An dignilatis iioinen : in
Iiem ls:^ias.] C. noint c. xxvm. idem verqit.
Mane coll gciis. ] Texius Dibticus : Mane corne- Foisaii ollendereliir.] Vro aiubitione et superbin,
tlens prned.Tiii. Non omnino eliminnndnm Oslendereliir, ut habei
Varieias caiiliiiiin. ]Comracndabilem faoit {ca:lera M. pro habereiur risui, vel, ul loquuiiiur, digitomon-
omitiit M.) cniisa leciionnm, responsorioruin, elf. slrare ur.
.Aiiliphoiiaruin, ornaliiiim. ] Inier ha'c verba : Appropriari ei.] Recle, yon autem approbari,
«• .«.
Aiiiiplionaniiii et oriialuiim, ^* i'iienuisret ^16 Qiio leneam nodo.] N. S. nostra cum impretut
iivc, Qujc noii commiscenliir ni «apiluluiii sii 'Mili-
fiiiona Sed revocaii ad notas, tnoniius subduclione
:
Hora>. 1. 1, ep. \ '.
jMiiiciorum ipsa eipuugeniium a lexlu V. taiiquam Quo
leneani vuUiis miiiantom Prolea iiodo?
tupervacanea. Riihlicus <le Sancceio.] V. De Sanreio addit :
• :onson:wiiium. ] Uocverbo carent M. el Y. qvoque propiiuin inomen oppidi, qiiod Laline dt-
:
iiiir Saiictum Csesaris, qiiia C^esur ilhid ii:-miss'.iii«
J:»C0hi C;ip. III. J C. VI.
«
DicH interriiicalis.] Glossa uempe. Hoc solvm C. ^ coiistnixit ad liiendas Gallias.
Si proUihiliiin esl.] Id habetur in appeiidice Couc.
Ilnnc eliam pcrsoiiani.] V. videbalur velle hic in-
Lueran. 111, sm6 Alexandro Ul, in mullis canonibu^, chonri novuni capul, sed se.se (Ji/>n tacite correxil ,
(>(u/o: tiii plura erclusiaslica henciicia nuii upposilis in ora puncti> qnutuor riibeis.
tub
coiiiniineiul:!, iifC uiiuin iiiier pluies (livideiidiiii),ct<'. Miiltos breviarios.j Suna eit lectio. Quid hoc M.
iiiiillos biiiarios?
Nun piurcs uiii.] Clossa eit ititerl. in c.ui Jacobi,
tcT.
Moveai cornicula.] Horatii Itemislichia duo ex
I
Qiii aU;irihiis servti.Absunl hffcin C. el M. ]
\. I, ep. 3.
ITO lata lciiiporis. ] Vel absenliae. C, \>vo rato Fiiruim etenini est.] Un 1, 7. 2. Clericos Pott :
leiin<oris, vtique valei..£siimatur enim trmpus quo
B. Hieronymum a<i Duuinsum yapam, ctijus verba
clerici absunt aul intersunl chvro, ul aquivalenier eis sunt : Qui honis parentuin ei opihiis siiis susleii-
ilisir:butio. tari qiiod paiiperuiii esi accipiiini, sacri-
possunt; si
liiil
tisiMviliuni biijiis. ] M. Ad boiiornm Dci cl Saii- legium pr<)l>c!0 coiiimiiiuni, el pf.r abiisioiiem la-
rii lnijus Lcclesia:-.
liuin jiidiciiim sihi iiiaiidiicant ei l>iiiiiiit. Clericos
Figiiicnium adoKscenlis. ] l*jpyrii praeiexlaii. Kx aulen» illosconvenit ecclcsi;i; slipeiidiis siisieirari,
(jiiihus pareiitum el pr<ipiii({iioiiim nulhi suflVa-
ev enim uvmen ncceptt, quud in pratextn et udole-
arenliamuyuoiiere lisus esi siipeie. Tolum histoiiani g:inliir hona. Sed quid ? (;;/am dit<.f«s ; lla seciire
{Miicrobii verbit in Sotuin.) referebai iu maiciine Y. lail viargine) habenl liiginla ecclcsias, vi-l
C, in
piMJjeiidas, vel digiiiiaics, ui vigiiili arpenas viiica:
ted pra:termisi, Lectorem eo reiniiteHs. Simiie huic
esemplum referl de Tito Yeiurio [ilio Velurii Yul. D vcl tcrrai.
Maxim. lib. vi. cnp. 1. Quid sitvel arpenna lcriac paucit edi-
ar|)ena,
Aii ostium Capiiuiii.] C. mule : Ad bospiliun) Ca- cam. Arpina, Ouilice Arpeiii. eliam aripennis La-
iiue diiitur. Hac voce utilur Cregorius Turon. Hi.-ii,
pilolii.
SaTularihiis jurisdiLtioiiibus. J i/a' conlra eccle- Eranc. Hb. v, cap. 28, ubi scribent ChilpericHm
siasiirm dislinguuntur. legem tuos tribuiis gravasse, ait : Siaiiiens, ut pos-
sesnor de aiiiphurim vini per
In ticle»ia S. .Mederici. ] C. hoc hnbel in mur-
proj)ii:« ittrra (iiiaiii
aine ; ul V. textu m
i'anim abfuil quin a texlu ex- 418 aripeniieiii red«ierct. Ua-c dtctio etiam iii
Chronicis Reginouisleijitur x codcis Yisigoihorum
vunxerim. !^on enim induci possum, utcredainauclo- l.
reiH notlrum, virum tanetum, capilulum aut eccle' tii. 14; esi nutem idem quod jugerum [ut scri-
X, c.
tiiim S. Mfderici Parisiis easlruciom nominatim re- bit Hngueau, de quo i« noiis ad ca\ut prmcedent)
prehenditse, quia in toto hoc opere siinile quid uon dicium qiiasi arvipeudiuni, vel arv pennium. Sic
udverii. Liide reor amniiuenstm V. hic nolam mar- veleres \unein vocubaut, quo ocjros mctabaniur, vel
ginnlem in lexium rcpoauisse, suut multis aliis locis periicus. Conlinel nulem anipcuuis, ut iilem scribil,
proul ipse quoque in c. UT subiiotatuin rfiulii. ceittuiH rirgas, virgaveroim pedes, ultquando miuut
lecil,
teni'»* ij*i* nolutur in liomano Mariyroloyto Uie zd hubei secunduin diversiiuiem locoiuui. L nde iit
Augusl. quibusdam pagis mensura aul loHgiludo vixjw up
Uiiaft legiones f.iccre. ] Tria legaiioiies. pensa en, vel iuse>ta muro eccUsiiV, vel caHipauins
Snpcr marrauliis. J forle moras.liis u mora, vel luci.
,
iM VEUliUM ABBUEMATUM.— N0T.4: 430
CAlX"! XXX!!1. A nim eicommissnm cs si q'!oJ non suuin em, ut
El sancia iinicilas.j Unicilas ab uiiico deducla pairiiuoniiMii, eic.
esl, unilii$ ab utio.
Sicut raplor abscondiins.] Ilic esl pcjor raptor
M. pro unicilas, idnque liabei uuiias. Inus ex abscondilns violenlo, ail C. iu latere.
ntuitis dicitur, sed unictis solus est. Abscondila Scriplnrafum.] Subaudi aperit. Hic
tniciis ci panper.] Uiiiuie fidei, .ictuum, leddi- plurimum varial M. Sic aulem : Aperil atnplioreni
luiiin.C. jn latere. viatn ad beatitudineni, abscondila Scripluranini
Fidei saciamenioruni.] V. esl fuiei el sacramen- qiiaereiulo , non confessioiiuin el coiisiliorum.
inm cl inonim !\olaiii abvsus. Forle amaiiuensis sciipsii qna;rendo non, pro qmv-
Parlire onus." Hoc abcsi in C. Stinnnni.
Ignoranli.ie vel peccali.] Glossa interl. est.
€APUT XXXIV. I)e cnjusmodi nominibus.] V De cujus qtiatuur .
.W. Capttl prwcedetis cotuitiiiai.
nominibus diciliir.
Qiia qnissiiigiilaiiiaiem.] Li Judjei el Pliari.saBi,
Ut generis.] Abe^it in M. ei V.
C ad litlus.
de numero Dc iEgypio.] Omiliit C. usque : el oves illtiin se<j.
Oiiplici malrimonio.] Non, duplJci
\il.x ineiito el e.\eniplo.] Unicum V. addit, et
tivoriMu. ui M. cl C.
cxempio, ex Glossa in x Joan.
Iiiduci possuiil.] M. incliidi possiml.
Ad procreaniiuin sobolem. A'»' tnctiui. Ergo ex- 420 Veiilas in promisso.] Glossa in hunc lo-
cum.
thtde procuraiuliim, ul vutt M.
" Incendium semulorum.] Glossa interliHealis in hune
Si htec susceperinl.] C. omissis iis quiv serpiuiilur
locutn : Incendium invidorum.
imtuediate, ait : Si haue susceperiut ad muliiplica^i-
Fnictificalio virgac.] V. friiclificio virg.p.
diim fiiios.
In Nunicris, c. xvii cl xviii.l 7'r/ac.\Lni et
Eo qnod Rache!.] C. quoil Racl/d
varial:o.o
XLIV.
•Ecclesia aliqua scilicel, fecundior in oliveniionibns
Ad Hebnros v.] €. el M. Ad lleb. vii.
lcmporalibus, fniciibus, pracpoii iliir Lia?, fecun-
Nec quisqnam.] Margines duo : Qnocunque modo,
«lior inmen in rniclii spiriluali : sed in margine
nisi {M. per Cluisium polenlcm) secundnin Chri-
videiur corrcctim pro nola : lii oLvenlianibus lcin-
stnin potest.
poralibus prxpoiiiliir LiiC fociituiiori. M. in leXiU
Dnos lanluin elegerunl.] Bartabatn et Haiihiam
eadem habei quaC, demptis liis : £l lemporaiibus
Act. i.
fructibns.
Pcr percgrina el caeca.] Per ex solo V.
Dnabiis ecclcsiis.] Quod lamen inliibetur i\. q. 1.
Cicriciis. CAPUT XXXVI.
Scd Hcc uni medico.] M. vacat, usque llem : In
V. Proscqurtur pra;ceJens cupui absque ulla inter-
capedine.
l'bi vertitur.| C. Ibi verlitnr.
Corilarnm.] V. Coreitarnm. C. tix dico: Coriii-
Deul., c. xxviii.] C. LXiii, V. Lxvii xLin.
tbartim. Quiuain siiil Coritw el quatn grate tmtum
Jdinisiret. C. ministrcl iii ea.
sii eorum intrusio ud eccletiasiicu beneficia, dicelur
&i;a conirariuin esl.] 51. Sed in conlrariuin.
infrn c. 41.
IJioin bene. C
non supii: Sed conlinuum csl eis. C
Et majomin.] Per majores.intellige potetues viros
419 P^on iiasUnanl.] Non fodiuul ligone. Qttid
sua aticlorilaie clertcos intrudentes in beneficia ec-
pluslinant ? C clesiasiica. C.pio majoinni, legit aliorum.
Non paxillant.] Paxiilis non circnmdnnt cul se-
Ilier. in epislola sua.] Ilorum loco diccrem : Uie-
piunt. A paxillis, pidi dicuuuir per abbreviationem,
ronymus in commeulario in c. 1 Episiotw ad Tituni^
sicul ub axilla alu. Ita Cicevo iii Oralure.
Moyses.
sicut citalur 8, 7. i.
Pro Marranli:!.] Lxposuimus iii nolis ad c. r-.i.
tl non qu;cranl.] Resiiiui ex origlnati et ex Gra-
(.Inm in cis nna die.] M. Oiiiiuit hac, usque : Scd
tiuiioa, q. 1. Moy.ses. Trin : Ul neqiieanl.
i:i qiiadam.
Amanl privaio amore.] Id ad sanguiniias pertinet,
Primnsbigamiani.] M Priitsbigamiam..'£'7«ii'r//t'/.
.
Dicunlur sanguinila', quiu ralioue sanguinis a pa-
Va deinceps.] Tacel liic M. usque : llem Isai^is, :
suiil imroducli. CoriliV, qui ptr
renlibus el coguatis
Ilelinquit ba-ieJeni.] V. Helinquiinl omniuin Ir.e-
polcnti.m auctontalem tnajuris intrusi suttl. Si'
et
rclem coni^regaloniiu, etc. Peccal tnnumero, quiu
iiiuniaci,qui pecunia aiit alia re vel obsequio,yieiio
prius leijil : Talis, clc.
astimabili, iiiiromissi sunt. Ad hivc nccedil tnargo
Isaias, c. v.] V. et C c. xiii.
C. Caio nullos dilexii vel odivii privaio amoie vel
:
Vae qui coiijuii}?iiis.] Et si ipse monachus, pro-
Oilio, sed vita; ineriio ;
pnlubo iiiaKjineis C. et M. dicentes : Contra inona-
.... Privati isla doinus.
iiil babct
« lios inciri-.iimcisos ina<i;isiris. Piura vide i:i Giossa
Verbatamen privaiu ainore, nonsunl in Uie-
illa :
luorali in hutic iocum huiie.
ronijmo nec Gratiano.
Aj;ruiu agro.] \'ix revelo C argumcnluin argu-
r.
Quasi ad horam.j Nam, ut idem mnrgo : C.iplii»
niento.
cl crucifixus inermis fuii. Eademc. "il habeniur.
Loci majoris.] Nec male M. Loi-i maiis.
A lioeiio tnoniius, iiaceiisui
Sed gladiis, conlis.]
CAPIT XXXV. restiluendnm Dc cous. pliil. Js cnim : Tu cui nnnc
In Evang. Joan., c. \. V. cl C c. l.<xxix. £.r- toiiuiiii, gl.idiiiinqiie perlimes.cis ^ollitiius. il<-.
positio hujus loci ScripiHiie sumpia est in Glossa CoW.ns periica esi gracilis, acuta ferro, defensioni
cum inlerl. tum ordin. upia. Alias, piwler uculuin, e:ioin aduncum hubel
Per ostinin, Clirislnni.] V, Per oslinin id esl per {enum.Tuli tituntur nuuia'. u! loca uavi nociva de-
Clirisluin luiiiiiicni, Sdiicet ne eieclus, elc. Uuo legnnt. Uinc perco.ntor, ta pliuet Dotialo, quod est
magis placeni,elii V. suo sensu vateat. C.in tnurginc : iMiuiKO. Ilodie ri.ucLNCTOK. y. legit : Sed glatliis
i)e falso ostio inlrandi iti eccicsiam. Uac etium i/i lon- C. Sed t;l .diis cnieiitij. M. Sed gl.uliis
li.s.
'Hurgitie lexius repvsui. tiiiciis.Qnunlu udversiias !
Quoquo modo.] C. twlut in margine : Triplici Tnuiii mo.loriiiii ili-iiid:.] M. Piaidicioriim triuiii
muticre (luocunqiie, velcarnali affeciii. Per iviple.r- viniiii eligeniii.
*uuuus inteilige, tnuniis a liugua, a manu ct ub obst- Praisit niorum honestaie.] Ueec vide \, q. 1. iii
quio. 1,7. i. Siml nonnulli. qiioscnmpie : el : Vilissiinns.
Psciido cl mercenariiis.j Ji. omiui/ ct, comiuaie Simonia liiit.] Quia eral venditio rei sacrm
iuuien dislinguil. 421 ^' .'•acenloliuiii idoloruin.] V.cre non en.l Sf
anima- lujn i.lohun uon esi res saciu sed quia u>
Si non quoJ : ncu suumj C. Si rcjjimcn t, <]i'ia ;
451 PETfU CANTOIIIS «i
idololatrit lalxi Imbebalur eral Simonia, sicul Ait- .\ prios cuni aliquo nii.... pro beiicfiiio ccdesiaslici»
liocliu» volcns Sjwliare lemplum in Persepoti eral suiiin osl.
sicrilegns. 11 Mucliab., c. ix. M:tliein esse rnr.] Ex dnobns mnlis, minus eligctt'
Sarerdules excelsoruin.] 6". et M. Qiiod sacer- dtim i'si. Fur
fnslignri prcvcipitur , lairo occidi,
fldlcs excolsoniin, lionesiauin inoruin el rilum vi- vroui c. 41 osleiideiur. Ftir domos invadit ut rapial:
lentii, iiabebaiil de otHcio pr;v(lic.iie. '.plro in via lioinines spolial el non raro spolialo$
Luca, c. II.] M. c. i.xii. t. Lvii.
Iii pcrimii. ihide Jloraiius Ut juguieiit lioniines sur-
:
(Jl de iliis.] V. addil escain Ui del illis escain.: giini de nocie laironcs.
Botium quidem ex Psalm. CXLIV, sed nvn ud Qiiani Corila.] Datur raiio infrae. 41.
rem.
Amurcani.] Oiei fa'cem. CAPUT xxxvn.
Sacerdoiibiis Belis.] C. Deli. Ut ccclesiasi. sacranieiita praeier mairim.]Ctim
hi Saiicia sanctoriJin.] V. el M. ]ii coeluin snii- definitum sit iti couciliis Tridentino el Florentino
ciorum. omnia sacramenla graliam conferre, non est id «c-
Deiit. c XX.] Tria, lxxxviii. gnndum de malrimonio. Sed aucior videlur seculv»
Aliiis (iedicel eain.J M. inler lineas f u per iiedlcel, mogislrum Sent. in 4, dist. 2, ubi inler sacramenla
legii, inirei. sic distinguil, quod alia sint in remediam conira
Fungiiliir ofKcio ejiis.]. C. horumloco habcl : El peccaium, et graiiam adjulricem conferunl, ut bapti-
aliiisaccipial cain. Fallitur, smus ; aliain remedium lanintn suttt, ut conjugium,
J.xdagogis indigcnl.] Memini illius comici : Ciii U ubi merito in mnrgine notatuin est : llic iion rccltt
optis csi pairoiio, inilii paranl defensorein. El ciii seiilit Magi>ter. .Allamen S. Tliotnas in eamdem disl,
opiis csl p:»?dagogo, niilii insiiluunl (ioctoreni. .\n scribcns. Mngistrum ab errore vendicai, dicendo,
htin perlinicscil dux icligiosoniin lieri, inquii U. (tuin ait inatrimoiiiiiin essc laiilnni in leiucdiinn,
V.regovius, qui iiiites iiunqiiain exslilil? liegistri luqiii de ad quem principnlilcr et di-
fiiie vel efjeclu
l. IV, c. i-o. recle est Et si eiiim omiiia snrraitien n
instiluiuiK.
Exlrade clect. episcopi wins
rru;iali viriles rct.ile.] valeant coulra peccalum cl auxilium prn stenl ad bene
itatuitnr xxx annorum, curati 25, benc(icitili sitnp. vivendum, recie tanten sic dislinguuutnr, quodqua-
24. Cuin iii cunciis. Alioguin infra eonslilutam a-ta- dain sinl principaliler instiiuta ad juvandum liomi-
icm electi, beneficio privaudi sunl. Ibid. paragraplio, tiem in bono, ut confirinatio , eucliarislia et ordu ;
Inferiora : Clcrici, conc. Trid., srss. 25, c. G. quwdam ad remedium contra peccaium, vel delcn-
Qui iii virliile.] Operuin, cxcinploriun, doetriii;s dum ut pccnitentia et extreiita unciio, vet vitandum
Tiriutum. Margines duo. ut mairimotiium. Unde li. Tliomas : ftbliiiiioniiim
De inler boiia, nieliora.] M. irt laicre, a simUi dirccie ordinaliir ad reprinienduin conciipiscon-
probat, ui : Dc pisis cligendis ad esuai ab an- tiain, qii.c conciirril ;id actuin inalriinoiiii, ct idco,
cilla. t>jr/«j7. Magisier quod niatiiinoiiiuni esl i;»n-
dicil,
Notificari.] M. ad latus El dcprehendi. : ;uin iti reiiietiinm, scd boc esl per graliain, qua; iii
Quotiescunque ab lioiniiie.j C. Qiiotiesciinqiie co conferliir. Sic ille : Bapiismus veru esi ad utrum-
nnqua^n ab lioniine. M. Quoiios unquain ab Uo- que effeclum. J*er eum enim vetus lioino morilur, et
i;:iiie. d ttovus nnsciiur.
Caro Ct sangnis.] ftatio scilicel consanguimtaiia, 423 Ecclesirc consecrala.] V. vasa el vcsles,
non scientiw, ttun ntorum, nul alierius prccrogativtv in ecclesia consecrata.
beiieliciulo, aut bene/iciando reguinila. Priiiia iinpreliabilia sunt.] Nimirum, virtules ei
^ecciiliiinallCFins gencris.l fSempe, accepiimiis tniracnla, ut supra habetur.
pertoncc. Graviler enim peccat, qui, eiiam^i digno (>()iifla(a niiiiirl)iis vcndi.] Vasa et vetle» ecclcsii»
[digniorem tamen pratermittens) conferl beneficuim riitione niateriie vendi posiunl (dninniodo tnl pro
cccl. Id docet S. Tlio, 2-i, q. 73, c. 2. Quanto mn- cansecratione accipiulur) el ad ustis profauos coii-
gis peccal, qui indigno coiifcn ? Indigrto uulcm, verli, ablala lainen prius forma, el sinnliier vnsi»
quantum ad scienliam necesiariam, vel morum com confrnclis. Nam po^t roruussionem censciur purnm
positionem, vel aplitudinem ad exercendiim ofjicium. metallum. Videnlur S. Tlio. 2-2, q. lOU, a 4 ad 2.
Qui enim in uno lanlum Itorum irium peccal, con- Dt;o scinei dicala.] De coiisec, dist. i». Neino.
tincitur de injuslitia in acceptione persona: com- Archid. Ilcm causa \, q. 3: Si quis olijecoril. Ex<ia
missn. Non esl auletn Simonia, niii conferens iiiien- de rcliijiosis dotnibus c. Ad lia,'c, el in vi, Jiegiila b\.
dat aliquod bonuin proprium. Idem ibidem q. 0.5, Sciiicl Deo (iicatiiiii, iion cst ad usiis iiiinianua ui;o«
arl. {, c. ei 'iadZ. Jtem, q. HO, arl. 5 adi. rius iraiisrereiidiim.
ElMortale] iVe Verbuiii prolongalnm poiiu<quam lii Nuiii., cap. XXXI. ].tf. et V. c. Lxvi iii fiiic.
•.\hUre\\ttlmu rcddaminexuininelijjusctipli^,cou,Hllo Ergo pro tricciijriis.j Id solvil S. Tlio.'i--l,q. 103,
hupenedeo, teciorem rcmitlens ud S 'Tliomii:n'i--l, a. .5, ad 2.
4229' ^5' *"'• ^i-Aleiisetnp. ii, q. \'j{\, m. t.i-rmi- D Sic <iui dignitalem.] M. Sed qiii (ligiiil.
tticum Sylvium Uuitcenw ucademia: S. T. docivreintn Noii siibniis.^uruscoliiiin.] 3/, el C. siiljinissuriiin.
hunc locum S. Tliomtv, ubi casusrecitantur, in quibus ^diaiii el iiidicain.l liidicaiii, siguum vucut. C.
consnnguineo licel conjerre beneficium eccleiiasiicum. iiulici:!.
Hodie adolescenles beuefiiianlur nec scientia, tiec Paciio vocalis.] M. pnciio voltintaria. Non eapit,
aufficienliafad officiuin perngendum capaces. txrn- liidicala esl.] Tria sic liabent.
saniur in eo quod probabilner fuiuri i,ini digni, cuin ttlccliva Siiiioniae.] iVon atleLtiva, ul M.
wiale tnaiurueriiit. Sed atiendanl coUatores, quod Dare ;iiileiii est.] C. dare aulein esl, qiiandociin-
beneficiuir. dalur propler officium. qiic d:in; illiid vel accipere. M. daie aiiloin ost
^un dillinio.] Definieni liodie infinili beneficiati, et ipiaiulocijrit|iie ita cl aicipere.
quidem absque ullo scrupulo. Pcrcoiijectiiias.] Ulsi di\erit : Ingratiis csl niiht
Obsequiumsordiduiii.] Adulalorium el Iiujnsniodi. iiie rui bencfcci. lin margines duo.
Jta margines duo. l'er obsequiuni sordidiiin, iiitel- liigressus cjus in illud.j C. ingrcssns ejus ad la-
lige servitium indebile impeusum, uli ail B. llier. lo, ctc.
Utm. VU, in J'sal. xxv, ud iilud : Dexiera eoriiin Vel friisliiluin.] farvuin frustum. Iloc exprimit
repluln cst luiiiicriUus, ubi triplex munus dislin- M. in marginc Tiiinznn Callicc : iine liaiicli(r.
:
guii. Coii.iliiii) a sacoidolo.] iVc^M, iilaluni a sacuidole,
Ad siiiiiptus cpiscopi.] 3/. in lextu legebnt As-
: ui M. el C.
suniplns, al in ora tic correxil : Assiiinplui pro- Non idcirco aliig.uur.] V legebal in textu (iiiod
: .
433 VERBDM ABBREVIATUM. — NOT^. 1^4
fiiio in ora (aleruti : Noii i.Iciico aUilulaliir, al!i- A in andilu horreal vesira soci&ins. Et iufra: Ad vos
galur. eic. venientes sorores.ad s:uictas CliRisti susoipiie nn-
CAPLT XXXMM. plias gratis; pracponalnr sanciitas, pccnnia};ex-
quir;itur bonit,is vil.-c, non generosilas carnis, non
Fraolur.i V. Frnoliv;i, ai itifra fraclura.
oslii.]
nlililas mundi. Niilla oninino pactio, nulla opiiiio,
Qnoil esiClirisms.] M. Qui est Clnistus.
quaeniejitis purilalein perturbat, proeveniat. Pr«-
Abohscqiiio.J Seuul V. abofficio. Hwc vide:iq.\.
tereaX, quwst.% fn ^«tf ; Mullorum auclorilatibiis
Suut uonnutli.
luce clarins coiistat, quod ab iiigressuris nionaslc-
ExMoral. B. Grej:;.] Libro jx, cap, 17. Sed an
riiim tion licei peciiniain exigere, neel ille qui exi«
tion B. Hieronymi verba sint l. VII, in Psal. xxv,
git,- ei ille qni solvii, Simoniai criinen incnrrat.
nd iltud : Dexiera eoruui replela esi muneribus,
Ista augnienliiin.] .V. Cuin enim ita augmentuin.
fudicel wqmis leclor.
Mihi nou bcnevoli^.] M. Mihi non benevoli.
Pro rei corporalis.j Hcec sunt B. Gregorii verba
Qiiid si non siiil famil.] Ha'c MS(]fue;sed nnnquid,
loco supra citalo.
absunl in M.
Sordidse obsecutionis.] De qua B. Thom.^i-^q.
Ubi ordiner.] C. el V. Ul ordiner.
iOO, a. 5,arf 1.
Eiiam si non prnr:cesserii.] M. hac omittit, usque:
At viilclur loqtii.] V. aut viJelur loqui,
Extendit auleni ; V. vero discrepat : Etiamsi anle
424 C"'» prava spe.] C. cum parva speciedaniis
susceptionem el examinationem ei dedt^ro, qui li-
^l accipienlis.
nien suin dignus exaininari, non erit viiiosus in-
Exspecialioniset conrcpt.] H(vc in texlu repusui, n grossus, cum pcnes oum non sit cura ordinaiionis.
nt Y. moueial, elsi M. el C. in ora tantum leqanl.
Csuraiii ergo el ninnmns.] Paril subaudi. Hac e.v
y kic obscrvnt ritum el morem hodiernuni. Osliarius
.
eniin nd poriam camerw in qua fil exanien ordinan-
V. desrripsi. Nam 51. Usiirani ergo el nununiis
doruin sial, et illam diligenter cuslodil, ne ordinandi
obseculionis cilra paciioiien). Ila quidem, nec iin-
confuse simul intrenl. Huicpotest dari nummulns
fiensa obsequii sordida lueril , si honesla. Pula,
ratlone famulalus, non vero ordiids suscipiendi. Nee
<'tc. C. Usnram crgo nuinnuis obseculionis exse-
decel ostiarium qui'qunm exigere vel extorquere ab
/rraiioiie circa paciionein, ita quidem nec iinpensa
vitrmiiibus, eo quod siipendia ab episeopo domino
ttbseqnii sordida fiicrii, sihonesla, piita si c)ans,eic.
suo percipiiil.
Jnipignaveril.] H. iinpugnavil. Male.
Capellanns ordinalorts.] M. et V. rap. ordinatis.
Qm-A non siatiin.] 3/. Quod nou staiim. Dicil, ordinatoris, nnn episoopi, quia etiam abbates
T riennalibus.] V. el M. Tricenalibus. tnut qiii ordines conferunl, infra tamen presbytera-
Subtrahent.] M. Snbirahuntur Ecclesiae. tus ordinem.
Assignarel.l V. nddebnl in texiu quod solurn J6f. Manulergium.] Sndarium quo manus lerguntur :
in maryine haoel : Ui papa Alexander.
de (fuo dist. 25, c. \, parag. Ad subdi:ioonum.
Elceinosyna.] C. Episcopus. Accepil vidiia.] Mnler ejus qui ordinalur.
|ilx parie utriusqne.j Dantis scidcet et aceipienlis.
Archigallns.] Forte archidiaconns esl.
y ei M. Ex spe nliinsque. Si bene sic: e\ spe, ««/;-
Cansa praJsentandi.J.V.rerfcumpraesentaiidi omitiit.
fle, accipiendi aliqnid. Canipulum.] M. quinipnlum. V. Keniptilnm.
Per se vel alinin.] ISon duco oviittenda quce iu ora /-.
lloc vocabulum supra in nolis ad c. 22 exposuimus.
iuferiori C. deprehendi. Hac sunt : Mos csl eoile-
Unde Gregoriiis.] Ipse est Hom. 39 in Evang. Triu
Kiaruin quaruMidain, cum quis insiiluitur in eccle- leijebant Augusrmns.
siasiiouin beneficium, jurabit quoJ non dedit, nec
Actjoptione.] Curnon acceplatione cumB. Cregoriof
proinisit, coinmodavil, nec alius pro eo^ se scienic
Diio palronisprajniio.] Recte secundum doctiinam
pecuiiiain vcl obseqiiium cnni pactione, qiio nnigis
beaii Greqorii, sed quidam sciolus voluil corrigere
boc l)cnenciuin conferatur. M. {hoc est {orie \u(i' lexiuni M. nddiio in mar^ute portionis pro patronis.
(jister iiuclorhujus operis.) Sed niihi vidciiir adden- Eniit peccatum.] V. Emnnl peccatum.
(luin CbSe, iiec sine pactione, iiec ciiin paclione.
Non Permodica Sinionia esl,
dillininius.] si Si-
I<ecle : quia iii huuc jinem posset dari pecunia uullo
monia MarginesC. et M.
est.
iwervenienle pacto.
426^'^' paradisum.j C. libi paocin.
Occultc, resign;induni. ] Nequaquam , occulle, Magistrnm Arnnlphuin.] C. Ilervnlphum.
icscrvandum, ut M. Canipulum.] De hoc dixt paulo supra.
Hoc csse SiiKoniain.] V. Hunc csse Simoniacum
ciisi leus, eic.
CAPUT XXX IX.
Si sine disiinclionc.] C. Si mininic disiinclione.
M. Nec tilulo novo, nec iilla intercapedine capul
diviilil.
Obscure diclum.
Plura quain oblala.]C'. Plura qiiam Eoclebix redimenda.] Ly redimenda abest in 4<
allata. Vliqtte
ftlacet, quia hic modus ioquendi hodie frequensesi el Unde Cyriacus.] Hwc habentur T. I Surii, in Vita
usiialui. Puella; enim intranles monasteria dicuuiur, ,.
S. Marcelli.
uon offerre, sed secum ferre annuos reddilus, seu pe- Saporisregis,] Non Saponis, ut M. el C.
Doiia ab offercntibus.] Hivc, nsque gratiam, abe-
cunice iuninunn. ,
Ycl si disiiiiguattir.] C. Vcl si dijudicalus iiiier rant in M. el C.
eua, seudiscre.us.
A Deo graviler.] Iterumque hwc tria verba omU'
Wbiint. De pa^nu Sinioniucorum legitur\,q. \. Quid-
Tcmporales reddiliis.] M. Corporales redditus.
qiiid invi»il)ili$,
Quod siperpeiuos.] Qualiter excusabuutur abba-
:isicc aui monialiuni reclrices, qme cum pareniibus
CAPUT XL.
puella; monusterium iniralurw,non dicam conveniuul,
II, »0 raiioiio.] M. et V. rvujungunl cum praceden-
libus iioc niodo : Kl iinod facil Sunoniam hac ra-
sed, ad instar viulierculnyum fori venalis, mcrcan-
lionr ooinmuiaiio. Paclio, olo, V. vero quadiiin liueit
lurproduobus millibus (lorcnurum et amplius ? Proh
rccciili inanu suhducla, .sir corrigit, ut comniUlaliy
pudor! ergone pauperibus puellis, honestissiniis la-
et p:'.(;tio punclo non i.ejinrentur. C. El qnud facil
meu, et monbuselpietate liiudnbilibus,ostiusH mona-
Siiiioni;im. Il:ic r;ilione, ooinincrcio, paclio, clc.
sterii clausum eril Hodietidetur,juxia iHud poeta'
.'
Hnjus conimntatio-iis.] C. hujnsmodi coiidilionis.
Si niliil atluleris, ibis, lloincre, foras. Sinioniaco illud acquitel.! M. incorrecle repetit
Vtinnm moniia B. Hieronumi ulienle uudierint,
tales quod prius : ilie l;inien Siiiioniaoe d:i!)il nepoti sno,
qni cap. 5 Req. ex operibus coHecla', sic uit : Dett;st;»- El reddiiuum ex loculis.] .1/. nd lUnd reddiluiim
Ijrein lia?resim SiiiioniEe, qiumi conitniini piaviliUe leqit in ora lnternli Tniiibum. Dc hoc voenbnlo
.
diaboli 425 inoiiiales assuelx comiuiliunt, etiam dixi in uoiis ad c. 57.
«r.s PETRl CANTORIS m
Ecclesix aliciijiis.] 3/. oivincs pronbendai aliciijus A nd mntrrinm pr(Fsenlem perlhuniia'colligipossunt.
l^ersoiirH, ominit Lccli'sic. dcliciis paradisi.] Ezcch. verba c. xxviii
lii Cort' :
Naeviim liaherc"! C. Vciicnu;n liabere. N.eviis €$l sulat pra'terea commeutarium B. Hier.inliurtclocum^
nuicula lorpoTis. B. Beruardns, scr. 71, iu Ciniiica : vcl in illud Psal. lxxxi : E( siculunus de principi.
Qiiod si iii coiiscientia naevus fiiJ^rii, nec qnod ex bn^: failotis; ibi enim non signaculuin siniilitndiiiis,
e;« prodirtrit, careliil ii:pvo. sed rcsignacnlum legit.
Kisl sralis lielur.J Yideiitur ij q. l. Grnli.'». Qiiinqungenarios. ] 7*17'« addunt ex Gra:co : Kf»-
Non eiiiin n Deo.J V, el 31. Nisi eiiiin a Dco vo- 7ii^o-JTorpyo\)(. Sed curidem bis repetebanl?
ralns, nisipcr eum ascemlas (3/. accolas) nisigralis Millenarios. ] Ex interpretntione LXX : namUeb.
accipias, scilicci iii nilii! tiiuin inierpouas , libi uon tabent.
sninis lionnrcm. Si tnrbasset. j C. tnrpassct. Maie. Nam sequiiur
Aliiinilc inlrnns.] 3/. ei Y. Alinndc intrasqn.im iiifra : Ne tiirbalio et scissio, elc.
pcr oslium , aiiunde asceHdis (3/. descenJis) ab iSisi cuin aliquid.] M. deficit liic, usque: Vcl ad.
ulio, eic. Hiir.
Licct cnm voluntaie.i M. Liceiinvobiniaiemala. Ad Rom. xnr, ] Tria XLir.
Siiper augenda.l M. Snper agenila pensione. Ad lleb. XIII.] Tria xxii.
Ma\ime bubii;<.j .V. bui
uLila, maximc inter clau- Minoribiis vel major.J C.et M. loco yel habent et.
EJralcs, INec ccclcsiastica'.] Duo m/eni;Nec ecclesiastico.
427 Si inler clericnm.] C. Sed inler ciericiin). Fendo vel liominio. ] Nonnulli lioinaginin pro bo-
Li vif .nriiim lemporalein. ] C. El vicariuin perpe- rawxium tisurpant, utCasnrius et alii . Kst vero lio-
tuiim. ilate. B maginm nstrictto seniiuiis facln domino per paciio-
capi:t xli. nem, promiiienle hoir.ine libero fidelilatem, seque
In Ecclesiam. ] //of, .<to/Hm V. lefjebat. constitucnle hominem vel vassnHum iltius. C. in tex u
Sic autem inliusi. J C. nuncauleni inirnsi. tegebat domino pro lioininio, sed perperam.
Sicuienini latro. M. Si efiiiii lalro, elc.
|
Nec Ecclesia persona. 11 oc ett , congregatio vel
|
(^bnril.'» vero. ] Seu ille vero, vt M. el C ccmmunitas non esl pcrsouu, ut ad modum personce
Lxccpiiones. ] Uoc verbum omiiiii M. puniatur. Nam
quod a multitudine peccalur, vei nbeo>
Sanclilaleni vel sinceriiatcni.l Ly saiiclilsrtc») vcl, qui mulliiudinem hahet fociam, non punilur ab Kc'
«()/« liabcnt V. et M. clcsia, scd deflctur. lia 25, q. 4. Non potesl. V. sic
Ex qnibiis condabitur. Jlic dcfiiil V. usque ad variat hoc loco : Scd nec Ecclcsia personam, ul per-
J
fiuem caiiitis. sonaliicr puniatnr.
CAPUT XLII. Personaliter. ] Siciit filii, ail M. in mnrgine.
Otias etiam. ] M. omisso txemplo Oziiv, Ozw me- Oldigclur boininio. ] Non dominiu, ul iterum C.
miiiil hoc modo: Oxa eliam, qiiia iiide!/ile lcligii ;ii- EliiiiMori a (|iio.]C. non placel idem bis repetms^
raiii Doinini.iFflci/^ fuil mnanuensi faHi in scribendo. Audi Ei snccessori a qiio pfiiest ab.solvi ci iiiinuri »
.
i\'nm nominis utriusquc, sicut el hisloriiV, magna -isl quo noii pol!>si alisnlvi pcr niajorem.
ii{finilas. C. pro Ozias lcgil Oza. Et isle obligatiir. ] M. nl ille obligalnr. Ad hac
Tanijiiam si sacerdos. ] lln;c, usqne lepra percns- excipe margines C. cl M. describenles 429 consuc-
Siis, ex solo Y. desumpsi. Yide un non bene ex // ludinein quarumdam Lcclcsiarum, dum clerici in
1'inal. xxvi. C illiiinslituuniur beneficiali : Juro libi etsnccessoribus
Iia el Oza.] V. deficil usque ad finem cupitis. inis, ei hnic Ei clesia; rcverenliam el obcdieiitiani
(C. olicdienliaiii ro\eienler,$e(i viliose) praesliturnni.
CAPUT XLIII. Sa( rain, collalione.] Falliiur M. Sacrainenloiuni
V. pro titulo : Coiilra sangiiinitas. Hummnrium coiicliisione.
liiijus capilis sumplum ex Miclia'a- iii.
esl Etgo nec jurisdictione.] Sabandi, ut ante, privaro.
ltiipedi:nento esse. ] C. impcdiincnluni esse , ui C. sic vuriat : Ergo iicc jiirisdictioncui tollalioiii*
anle. ordiiiis.
Fiaudaturum ei spol.] C. et V. Fraudainus et Extoiniiiiinicaius jnsic.j V. p ro jmie, habel Iwrc,.
spolianius. ccquivtdct. M. v.tiose isie pro jiisie.
" Ei boiiis suis. C. et donis
] sni.s. Qiii ciiin Igavit.j .M. lacel hic, usque : Auclori;ale
De iiitranlibns per caincm.] Hinc, usque, in or- niajori:".
diniiinel bcnef. deficiuntC. el M. Dili,:;ite juslilian;.! Dtio margines etiam hanc aur-
A il Miciiajas.] /{es/i/K» pro /jaias. Yidculm Mi- cloritatcm sugqernnt ex Psal. ii : El iiinnc, rcges,
cliauts, c. \\\ el commenl. B. Uierrinymi in liuuc lo' iiitclligiti;, crudiinini qni jndicalis tcrrani. Ciei
lum. Jbi enint diserte de picvsenli materia edisscril. ha'c posset addi ex Psal. xcviii : llonor rcgis judi-
ileiii llieronyinns.] 5»H/jjfl, iniliocap. xxxvi citalus <iiim diligit.
esl hic locus ex 8, qiuvst. i Moyses. In oslis.] neslilui ex V. Nam dtio
qna praposiii
Aiiaiiias ei Sappbira.] iVo/i Abdius ei Sappbira, alia obscuic lcgrbttnt: In qno praposili
admodum
ui C. csiisjudices ei majorcs, delinquenles {quis sensus?}
D
Tanien ccclesiasticum. j V. Scd ecclesiaslicum, snbfiiti el inreiiorcs.
etc. M. Ut ecflesiasi. Sed Brgulu juris 76, in 6.
iicc ciiain liinc.]
Piobit:is cjus cxig:il. ] Y. probilas ejiis cxstiiignal II Cor. Tria xxviii.
xiii.]
vl e\clii(lal. M. pioprietas ejiis cxsiingiial, ui in Fiiisse vel osse.j Ly vel cssc omiilrbnnt V. ei Jtf.
vuirgiiie exclndat. Jiidicun: viii.] duo, prwler Y. Judic. x, iii fiiie.
428 QniJsi pia.'scriptione, ] JSon potestesse prw' (^ontra tdl.irc Doniiiii.] C. »oiilra Doniinuni.
scripiio. iSon eniiii bimalur Iracln lfiiip«jris qiiod do |iiiniol:it!ciuin.] C. iiiiiiiol.iniinin.
jiire u principio iioii subsisiil. Iiu lUijulu xviii,iftO. El dc E^iiscopaiti.] Iloc otni>iso, sic C. Iii episio-
CAPUT XLIV. paiii iliiii-', et noii snb opiscopo.
In Cor.,c. XII.] Dun <:. t.x. M. XL. .\d liac
I .''d
El ii> c|i!Scop.Uii.l C. tle cpisiopalu {nHti reticei)
viileniur It. Cieqorius xxx Morcil., c. \i in mcdio. iiisiiis. Ad hac acceitii exeiii',diim abbaiit Sugerii in
Excinplio el subiiat tio.] C. excepliu vcl subira- margiiiibus C ei M. rclulinu. faU esi: Sugeiins al;.-
< tio, ttlitiue valel. lias laborans II! exlrcniis, vocavii doiniiinin cpisco-
El in niiliiaic. ] Y. ei M. auctorilate inajoris, a//a piiin Paiibien.s^;i!i, ciqiic nl filins p;itii, conle.<3US
nlsunl. csl, assciciis se non |)rocnrass<; eni.iiK ipalionein
Dc coiisidcratione.] Uoc opns B. Bernardi in H- iiionasicrii sni a polcsiatc (C. ut a potest;iicj Eccle-
Oros quinque divi&us i^sl. Quw rrcio liic lit.iulur, vi~ bicti Paris'.ei!sis, ;-.cd diatuiiiini (picintlam.
iuiHur l. \i\ jjiUkIo 'inle fiiicin cjquo ^nfdtn (iuoqne Si cniiii coniii:i uiiinc.] Per milni cot.iuu iVonin»
: ,,
«37 VERBUM ABBREVIATUM. — NOIVE. 438
et Velui Tcstamentum &'iyiiilicatitr, ut palet ex Glossa A Otii adiilaloiie.} Hoc redolel Glossam inierl. in
itt illud Mntlhm
v : Vos estis sal lerr;»'. Unde B. hunc loctim.
Uenediclm lieguUv su(v c. 64 : Debel praelauis '^sse Ei capiia Ecclesiae.] M. et capiia ejiis.
•lociiis lege (livlna, m
sciai, ei sil, uiule proferai Ciii captit esl aegrtim.] C. cui capul Infiiinnm.
nova ei velera ; stiaiqiie niagis oporlere sibi pro- Eiinm placet.
dt-ssc sviritnali doctritia et exemplo, qiiam praecsse, Error cnim principis.] Hic, usque : llem, tacet C.
corporali prwsenliu vel cttra temporalium. Adeo severus.] C. adeo seciitus. Fragm. C«m*e-
Ex sceilula.] Hoc esl ex parva scheiia vel chartula ron. Nullns iia rigidus est, et severiis vel secuuis.
iiuplicala ad figurarr seu sfheciem milra:. In scholis Qiio cadcs cum ascendere.] Iia :V. sed duo cum
aledariis iolciil similia effiugere pueruli otiosuli. V. frag. Camberon. Qua cades, supple lingua, et lole-
ei M. ex ccdiila. C. ex se<liila. Nil snpiuni. rabilis est ieclio.
Si sniuilus ejus.j Dicii pueri nempe. El tui< servaium.] Ex Jutenalis sat. 4, m. ». ei
El si repeii p«)iest.] Seu reiierari potest. exetuplaribus excusis restitui .'tic cum Fragm. Camb.
Cilbcriijs episc.] Cognomento de la Porce, seu Por- alioquin tria exemptaria ordinaria :
Tetanus. Fuil tii epis, Pictav. ^^ ^^ calalogo 430 In lua servatur consumere sa>cula rhombum.
palel in Gollia Christ. Claudii Hoberii. Multa scri- cndromidem.] Bestiiui ex noslro Juven.
Accifiit
init, et errores suos corain Eugeiiio III, papa, iiuno m. Tria eiidromadem. Eiulromis vestis est spissa
s.
\ 148, prasenle S. Deinurdo, abjuravit. Buronius aniio (sen ut marijo C. pellicea vulpina) cd arcenduiu in-
jiroefute, juiias brumaies accommodatissima.
Ciiin imposiiione nianns.] Iloc esi^ non imprimii n Ob lioc tiinend.-c sunt.] Seneca l. vi De bene^ciis^
ehnracierein. c. 30. Non absimilia videlo apud D. Hier. iu c. xxxi v
yiiae jain facta csl ex parle. Post hivc, sequitur | Ezech. ttd illud : Qiiodcrassum cral occidebatis.
in V. (le ([ua Aposloliis, elc. Al a oniiliil. Comilcm sibi.] C.uon placet : commillere sibi.
K Romano regiio.] l)uo margines : A qrio jam Solus Demaraius.J Nou Dcmorauis ut M. Consule
Gr.Ticia recessil. Huc revoco duplex exeinplum quod Senecam vi Dc beneficiis, cap. 51.
ex illis marginibiis collegi. Absoliiliis a pap.) Ale.\:iii- Ili suiil sireiies.] Doetii verba De cons. philos.
ilro. {M^ intcr liiieas uddil : Favoie peisonac) prosa 1,1. I.
(jnein S. Lucas lie liungaria
exconiiiiiiiiicaverai Ciim Ulysse.] Hoc Senecam redolei ultima periodo
i|uia iiOn sancio Lucx; itetuiii ci ile-
salisrer.ii ep. bii, e! cx eo (oco reslilui Uijsse pro Ulixe.
i iini esl ab eo cxcomiiinnicauis, el hlro iilcin Liicas Uiide nicroityiiiits.] Lib. i advcrsus Pelag , c. 9.
»b Alexundro est suspciisus, (iciiule excoiiiiiituiica- Itein, fo. IX, ad Dempiiiadem De Viig., posl medium.
lus, sic<|U(: niortuus esl pro quo niiracula niuila : Mcnlum Amosic.] Ncquaquam .4iiiasi;r, ul C.
|)i'us posi moriciM ejus operaUis esl. In inguiiic.] 7'iirt exemplaria sic hnbcnt. Ver"in
Quidam eiiaiii coniesexcomnfiiinicalusabepiscopt; si liisloriam xx^, atlendas, compeiief Ama-
II Ikg.
oidinario, posl absoluius aucioriialc papae, a duo- sam non pcrcussuin, sed in latere. Abuer
in iiiguiiic
]>iis aiiis adliuc crcdidil se iigatiiin esse. Uiide ad autetn, qui in dulo quuijue ab eodein Joab iuterleclvs
propiiuin episcopuiii conrugii, et ei confessus est, est, in inyuine icluin accepii. Ilujus dolosi Joab pro-
ei saiisfecit. Sicqiie absoluius reccssii siiie sciiipulo. ditioneiK exponil B. Greg. Moral. xv, c. 5 in fine.
Opponeiido induco.J C. oppon. judico. Cla.Jius est oculus. | V. gladiiis esl acuius.
Lcgcque privata diicia.] C. nec male ductus^ si ad Jeremix xxxvin.] C. et V. cxxxv.
pnjam ftat relfitio. rioplieiiii pacilici.] Ei si M. solv.m legat prophel.c,
Consules cl procons.] M. in laterati ora : Episcopi recie taiiten illius meminit. iVflw Glossa in hunc lo-
ti arciiiepiscopi. cum : Viri pacifici, eic. aii : ProplieiiE faisi deiuiii-
Omnia Csesar iiil.] Ex Lucano L ii, vel Alano I. t, tiaiites pucciii libi.
in fine. 432 Et iiutrix superbix.] Margines C.et M. Quia,
CAPUT XLV. Aiilli
Vel exsccutionis.] liaC. Duo auiem obseculioiiis Surgebani crislae.
sordidae luinum. [JuvEN., sai. 4.
Mumis eiiim gralis.] M. el C. Miuus cniin gruiis. Com Deo loqiiamur singul ]
Ct ibi : Da milii
iVoK audiunt. Dumiiic, sedium tiiaium, clc. Sap. ix. Iiem David :
Oletim iii ossibus.] C. os ejns. iii Da niibi intcUccUim uldiscam maiid.ita liia. Psa!.
.\tigusiiiius: Oleuiii.] Idein iu Psal. c\l: Ilomines, cxviii.
cnin lalsa laiide ali({iieiii irriserint, lioc etium de llomini loquimur pliirdliler.]/iuN(;mor/t{i)t/o^ue/<(/t
IHo dtcuiil Liixi lili caput.
: sapissiiue usurpalCasarius in libris cxemploruin me-
Vcndilorts olei.] VeibuD. Iliei.iit c. \\\ Matlh» iuurab. Sic enim, Dominc, dedislis niilii, etc. hiva-
Wiutx. suiil adubiorcs.] De qnilnts B. Aitg., t. X, Init quoqne ille inos loqueiidi in ei CuUos, ut nun-
serin. 87 De lempore; B. Ilier. iu /*.•>«/. civ. quain. ialiem rurissitue pronumiue Ui ulanlur in
cel
'fiiiba sahilanluiii.j VersusClaudiiini in llnfftiium siiiguiari, scd in pLurali, eiiumsi Hiii lanluin persomc
lih. t. Sic margo C. expuitil liac verha Tiirlia s.tlii- ioquaniuY. Vos dedislis, pro iu dedisii, ei iiclde cw-
lantiiiii : Adulaiuriiiti, iiiquit, :)|)|)lau(iciiliii(ii, vcl leris.
pdlius occnlii (lelractoies. J/.hi/hi «///«s di^l:chi Pe- Vclis eam nomiii.ire ] .V. Vci ea iioiiiiniire,
iri de liigu in Auyora sua uunduiii lucem ctlilu; m CiiilliiiL'. IV, diai. .^(.i.J Duo dis!.. {.'^eu capile) 46.
sed brevi, U^to liies dunuiile, edcnda. Sic tn c. viii M. ii. '
l'.xvdi Hieroiiymus in episl.] Ad Lusfuchinm De cuiiodia
Miisca caiiiiia cibos nv.iculans, p(ingens(iue, gulosos virg.Ferc cadem invcnies in ci^isl.ad Crilunliani, qnw
iMordetitesijiie lero dciilc ii</iare polcsl. incipii : Veliis S( ripiuiio cclciji.Ma. Pritler ha:c
tiiiiiplica.] M. iii tnnrgine : .Mus. ai iiiiiiutio. De his quuho, Scnecam vtde ep. lio iu nudio.
ideiH Pelrua de lliijn ibulein : Lccli., c. XIII. j Tiiii \i..
431 Baiia luqua\, li.i>ic.>iiii sigiial , sircpil Ikcc, Dtii!., xiv.] V. xcin. M. i.w.C. \i.\.
[slicpil illa; Caiilic. amoris i
] M el C. li.
Turgel clamosis iil.i vcl iila soiiis. Ii! iiiciulaci».».] liic taricUis csi. C. qiiia ignor-iiis
liiscurruiil ciiliccs, Jioiiti^iitiii liirliaiulo qiiieleni, iduu igiioias) tc II) iiicdiialioiic <. t. ;uiiil;\ti(iH.- u. -
Designaiilquc sMic pacc iiianciil.
vag()i,((iii ic.clala.
yuomyia.| Mu:-c.i caiiiiia. Maniiat.s dno. JsDia c. Jii.i V. (•/ C. VIM. ;l/. Vll
.uji,e, euj^e.] /'riMJUiJ.' inisoriiiui sccundam a.Iu-
uiioriiiiii. i<((t'm.
<:.sI'{;t xlvi.
Lxil inlcgcr j V. cril iuiogcr. SuiHmurtuin hvjvs capiin lair. csi in V. Con',v.> cos
419 rETRl CANTORIS 440
<|tii illicile, rel eUam liciie ab aliis ncqui&ila, qunsi A Qui lioc poleslis.] Htcc parenlhesi in hsa
V. hffit
i.icite accipiiiiii oli;:in scicntcs, el siiie inqiii^itiuiie. in texlu, M. autem in margine laternH. In hcrc verba
F.t eiiam licitonnn.] IIoc, usque Uesiai ubtsi Joaniiis : Ncniiiiem concntias , tidentur B. Aug.
in Y. scrm. 3 in Appendice de diversis, l. \.
Vendi viilolnr.] C. Minuli nlilnr, loco vcndi. elc. Hegiila discernendi.] V. Uegula disccndi.
ciiiin.I Varielns liic esi. Iii qnfbus enim
Iii qiiijiiis Siiprapr.-escriptiim.^iYojisiiprascripltim^n/Jtf.^/C.
(nitC.) iln n'^" li:il>i'innN jiis (loniinii, in ulius trans- B. Ftirscr.] De quo Yener. Beda I. iii hisl.^ c. 19
fiMre neqiiiinus. .V. in qiiibus ciiiin jiis non liabe- ubi lacite referl quod hic dicilur, el uperle habctui
iniis, jiis tloniiiiii iii alios iraiisferre iiequiviinns. in Yita ipsius npud Surium t. 1, die lU Januar. et
Non pcfcalum.] ficgula i jiiris in sexlo.
cliinilliiur infru in notis ex margine Y . descripsimus ad e. J»0.
In pias caiisas.] Margines C. cl M. De invcn^is, B. L'Anm\w:!iV\.'\ Kjus gesl tt hahentur in Surio t. {^
nsiicapiis, el prcscripiis forie potost fieri eleoino- die 19 Januar.
syiia, ignoraio (C. igiioranie) Doinino, ol si con- Immen.^.um viiiosnm.] C. Immensnm daiorem,
scicniia iion reinorJeat. Videaiur M, q. H per loiHm. cxcluso vitiosnm. M. Viliosiim dalorcm, omitlii im-
Polior est pnrs p<issi<lenlis.] Heiiula G5 in sexio. iiiensiim. Y. utrumque recip'1.
Acteprrilqiiis tiecem.] \yemi}e solulos. In moilica obtalioiie.]C. in ora laterali addit : Noii
Per'illam regulain.] ue qua supra, quce est Gb in unius denarii. M. ibidem : ^uminus denarii male. :
teito. Privata coinmunioiie.] Solum C. hoc admittil.
433 A sccnii(lari,is accepior.] V. acceplionibus Si vcro ncc pecnniam.] C. Si nec peciinhim. Ad
)iru acceptoribns. U ilhid peciini\H\) magQam subdit in viarginc : [}\
Slcpliaiii albalis 'i,] Quiilani liunc Slepha*iutn uiiiiis denarii.
Hfi'uu>il 3 abbalem Cisierciemem. Inle.r eos Joannes Siciil et infaniis.] 37. Licct el infamis cl rolabi-
ifAssiqiiies meriiiisinius ubbas Piitelleusis in libru lis. //( margiiie aulem : f^r.Tscriplnro ab E('clesi;i.
»«0 Gnllico, cui litulns Le cabiiiel des choses tes
. Sraiidalum orireiur. ] M. scandaluin mirelur.
jilus sifjnnldes du sacri oidre de Cisleaux. Itcm Abusus esi.
Chiysoslomus Henriqiiez in Mcuuloijio ordinis Ci- Polri Ahailnrdi.] C. el M. .\baelis. Ilunc S. Ber-
r.r/. die 28 Mar.ii el 17 ApriliK, ubi late de eo vnrtlwi convicit crrcris ; cmque nucior \. clussia in
e-iit. Pelius laiuen (^antor cliam infia c. 105 scciui- indice librorum prohibiiorum', sed de erroribut pa:-
<lum rocai. niientiiim eqil eosqne revocavit.
IMvisiiii nieiulicantibus.] M. divisis nicndic. C, CfHiiite Tlieo!)a'do.] Forie coniile Campanice de ,
tlivisiim monilic. quo CivsfiriHs I. viii c. 31, scu Theobaldo comite
Cailinn vini J:ibanl.] Per cc^dvm nnn inlelligamus Carnolensium ac Blesensium, de quo CunlipralnuHs
fideHam, seu ui luigo fiiiulam, sed lasculum portatile l. II boni universdtis De apibus c. ^5,' »i. et 13 M
quinque aul sex loiaBelgica coitliuens. Gatlice, Cac- Noliiit acciiicrc.J] Y. ei C. \oluil a(?ci]icre. In-
qno ou barrilc. Sic en.m budivns l. v De asse, ame sipide.
mcdium : Cadi rurmam Inrbinaiani, id cst coni vi lieiii Eccli. c. xxxiv.] M el \\u. . C
»iri)by!i, lioc esi niicis pine.i; similem fuisse ex Pli- In ol>latioiios.] /(/ rc«/i/Hi ex c. xxxiv Eccli. Duo.
nio inlellii^inius; qui I. xvn l)e aloe loqiiens, liirbi- enim in ublaiionibus, M. \\\ uralionibns.
iics cadoruin di.\it. Uiebaiilnr aulcin anliqiii :.d C GloSba Qnain. ] Glossa inlerlinealit e$l. M.
:
baisamcnt etiam condenda. llwc ille.
i omisso verbo (<los3a, legebnl qnoriim pro quaiii.
ta oiiinia diblribiiit 3/. Ej onmibus disiribMii.
| Munera accipiiinl. ] Non : muiier» (lccipMinl,
Illa puto sota qu(V ab illu paslore Simoniaco ucce- ui M.
p''ra'. Acban el sociis. ] Resiimi nomen. Ttia entm
P.dracnlariiim.] hidorus l. xx Eitjm. c. 2. Pul- Acbor, quod valtis nomen est.
liicnluin, inqiiit, a pnlle dcrivalnr. Sivc eniinjpnls, Ilieronymns.] M. omiltil nomen.
hivc qiiiii aiiiid aliciijiis [|icniiiSliope snnialur, pul- Propter iiiiid mulii penLiiiiur. ] Yix enim iii-
ii:e:iliini propric diciliir. Vfniliir {ait auclvr infrn, Uc proprieiale cap. 153)
Pulinenlum dicerem omne opsonium quod cvm qiiod pro peccatis aiiquilins putiila fiierit multi-
pane cumediiur, sne ex licrbis , p\scibus,,.aul aiia liido, iiisi pro poccato sacrilogo liiijnsinodi.
materia vesca coiidilum aut paratnm sil. Iloc vide- Fpliod el Terapbin.. ] M. In margine : Imngi-
lur innuere bealus Paler lieiiedictus in Regula: nes. C
Scraphin, maU Judic. \\i\ el xviii. Itfin
Siilficore credimus, inquit, ad releciionem quolidia- Osefp III.
iinm tam se.\lx qiiam noncc omnibns inensis cocin 435
Gedenni el omni domtii ejiis.] Quia prins.
diio pulmenlaria pro|iier diver&oruin iiilirmiiaies, seculus esl (C. sorlilus) deos alicnos. Ila ninryines
iit lurie (|ui ex uiio nuii potuci ii edcrc, ei alio rcli- C. et M.
cialnr. .\gag rcgem.] Tria exemplnria ]ro Aj,'ag legebnnt
Utligiosi piissiin.] IIuc revocandum puto exem- r.gliin, sed erjiernm. Itnqne resliliti uonien. Legilur
I
plum unum quod in ima ora C. et M. vidi subscri- quidem Judicum iii quod Egion obesus et crassus
^y
l.tuiii. Tate esl : Exeinplo eliam inililis obvianiis iiiiiiis fneril, non tuinen resctvulus, ul Agag, veruni
(.V. obviij C:,daveri feneraloris sui, liirba moiia- occisus ab Aod.
( lioruin ad se|iulcruin illiid defeienliiim. Quibiis Esl ergo rcgiiia, qnin nnnqnnm iilicile acqiiisitnin,
ait Mnsias el lelas arane;e niea: niilii diniiltilis;
:
etcl Id est univeriali.er vernni, quia illicite ucquisi-
vos aiitetn cadaver araneu: babelis, infernus vcro tum est furtum.
aiiitiiaiii. Ciir boc euin resiiluere noii praicepistis? Causa piu-dicalionis.] Mnrgines : Ut si prxdicalor
Iloc exeniplum videlur debuisse incUidi lexlu, ut ex cuiii eo bac dccaiisa comederii.
c. 50 colligere esi. Scd ncc licileacquisilum.) Nequnquam audiendum
Ail c. 3. Pnblicanis.] M . el C. c.ip. D. M. Sed videlur licile acquisitiini.
Aiiibrosius et Bevla.J V. vitiose omitiit : el Reda. S.ilviiiii ci lesiiiuiim.] V. his omistis tic habet ;
Beda enim \ ener. et li. Ambrosius in Lucani hoc Kisi sil ci iiii(Ie, elc.
loco legunt : Ne ultra [ir.escripliim (;\i,4aiil. Crcdo, ab eo.] M. Conlra haiic etiam regulain ac-
Vel per angariani.] U(Ec absunt in V . cepla, cnm do, ^i<j credo. Keliqua ul in lextu.
Vel consliiuluni.j omisso Vel aii Piiescnpliim
«.- : De idoloibylis ] M. viliose 4jc : Qiiia non idulo-
(:oiisiil!iiuwi. lliyiis iiitrlligciula. Nam Glossa inierlin. ad illud :
Jiniitinm (onscripliiin.] Marginer, C. ei S''Ctin- M
^iliil iiili'1 i()i;;tiiles, nil : .\u iiloloMiylnni sil »el non.
.
(lnMi ciiim leges Dinniiii pnrx ripl.is iiidiciiMlMin Idoloilnjluta dicilur, qiiod idulo immolutum esl. C.
{M. mate viiidicandiim) esi, non secuiidum 434 v-i lexiu, \nu iJolulliyiis hnbebal, idolalbycis.
Jiisliiiianas, C. jusliliao, eiiam lilicse. ScdeMilju!; el ma::ducanlibu5 iii idolio.l Sit i')0
:
i^l VERBUM'ABBREVIATIJ>I. — NOT.€. Akt
j.lolo resli «i ex c. viil ad l Cur. ubi legilur : Uo- A Credil;! C. utique beue, Iradita cs!, lioc esl
csl.]
ciiiibenleiii iii idolio. commiasa. Aii fi. Hierontjmus in epi-l. ad PnHlinum,
IiiC()rreplis.]C. incorrccti, /br/eincorreciis. Ibidem qua; i«f//;i/ Bomis liomo. Jam iioii siint tiia ipi;H
.•
in margine video subnolalntn : Divilibus essel poncn- possides, scd dispensatio tibi credila csl, suh finem
dum in sacco, noii crogumluni, dum ablala non re- epistola'.
siilucriiit. Coluiiinam iii Eoclcsia.] C. columnam Eoolosi.e.
Item ad Ephes. iv. M. deficit hic usque ad finem De patrimoniocrucifiti.] 4>/rfi «unv/iHo* M.etC.
capilis. Quidam, ex lioc, patrirHOJjio nempe, marilaul 437
CAPUT XLVII. ncples suas male.
Pro snmmario hwc habel : Conlra hos qiii daiil El polius graliae.] lidem tnargines : Grali;B dalur,
r.nn iiuligenlibiis. Quoii noii indigons, si accipil mu cum datur cgenli juslo, sapionli, pnr.lato eiiam qui
libi prx.^^cclus csl, propier aliquam cjus graliam.
iipra peccal, sic el iilo qiii tali d,il.
Non giialhonibiis.jrvadwv, gnaUio, opsonator. Vnde Viias Patrum.] Liber est cuniinens exempla san-
Terenlius GniitQ para^iius. Hoc esl qui totus a cibo
:
ctorum Patrum, eremitarum, sed non ab omnibut
pendel. M. el C. legcbant : Non iiallionibiis. receplus.
Parciili, lilio.] C. pereunii filio, clc. Non snpit.
Non permenonibiis.] Msvotvii suinitiir pro ciipidi-
laie, a verbo /isvonau et fxsMoivia quod esl opto, cti- In qiio iiiielliga».] V. posl illud : Obvcnlioiiilius
pio. C. volebat legi perinoliuiiibiis V. pcraienuiiibuii,
corum, nii : lii qno qiiid iiitc.idas ct qiiantiim allcii-
scd male. _ deiidiim, elc. C. omiiiii. Quia djuduiu cl; reliqnn
Ei B. Virgo.] V. lacei usiiue ad :liem exemplo " ^'t lejciu. m
£l,^,.j
Qiiiilam acccdens ad iiim.] Is vocabalur Thra-
sylltis cijtticus; atier, ad quetn accedebai, erat .\nti'
Replelaimplemiis.] Seu,ut M. ei C, impleta im-
tjonus rex de qtio Plutarchus in Apophlhegmatis, et
plomus, dum menstira superfltiens est.
posl eum Seneca loco in inargine citalo. V. pro miir-
In Luca, c. xiv.] C, et M. c. lxxx.
Aiil ooeiiam. Margines dao .•Modicum apparalum
gineaii: Vide quam corriipte iiiducaiiliir((//. iiidu.iii-
cibi. Sed cur hoc ? Quia parcius in ccena comedendtim lur) lii(- diio Ii;i>c exeiiipla. Nam in libro ii Seiioca;
qnam in prandio. Vnde schola Salertii Dc boiioficiis sic legilur: Allegal verba Scncciv. qiim
brevilatis causa Yidei. n, cap. iiieiil.
otnitio.
436 "^* magna coeiia slomaclio fiim.iximapoena:
Viileio ciii des.] Yel
Fidc, scd ciii, vidc.
Ui sis iiocie le^is, sit libi coen;\ brevis. :
Noii in:igis lurpe esi.] Colligiiur ex U. Augusiina
Qtiidam medici probant cx Hippocrale (/. ii De ra-
in Psnl. cii, vers. G. Qiii donat histriouibus, inquil,
tioite viclus) et Galeno (/. vii Mclhodo, c. 6 ct De ra- i
lione viclus in actitis, c.18) tribiietidum esse cor-
qiii doiiat augiiribus , qiii donat inerctricibns,
pori valettrtus alimenlum in ccena qunm in tneridir, quare donat? Nunquiil uon et ipsi hOminibus do-
sed experienlia in conlraiiutn est. Solent enim omnes iiaui? Non lameii ibi atiendunt naiuram operis Dci,
prompliores esse ad opus exercenduin ex parciiate sod iioquitiam operis huinani. Et infra : Nam st
cccna: quam abundantia. Ll belte quidatn ait : Quod homo laiitum esset, el venator, vel augiir, vcl mu-
rcirix iioii esset, non dares. Uonoras iu eo viiium
sublraliis ca^nse, aiMis vii;u.
iion naiuram. Subinde lemiuo ie,lector, ad causatn
Et beatus erjs.] M. ei lib;^iatus eris cotitra lexlum
Evangelii. C 23, q. i. Duo ista.
In eodcm c. xiv.] Duo, in eodern (Ltica) c. lxxxi.
Cum noii possint.] C. et M. cum non possit ainoveri,
Qiii noii qiiantum.] M. qui non lantuni.
In canonica episi. ^.] Duo adduni numerum capi-
tis, sic : c. n. Sed hodic iti capita tton dividitur.
Des ergo qiiia Propheta.] ^on abstmiiia vidi apu4
li. Aug. lom. Vlll in Psal. cii, vers. (i.
Dilissimi coeiiobii.] Kxemplo moiiaciii divilis, ail
C. iii coeiiobiuin consuleiitis cuidam voiciiti clau-
Pcccator ct hisirio.] Imniane peccatum ett ret
striim iiilrare suum, elc. obscure. Hic (.'. nolat in suas daie hisirionibus. Yideatur distinciio 86 : Du-
oiargine quod in aliis deprehendi in fiue prxcedentis uare.
cnpitis. Netnpe: Diviiibus essel repoiieiidum in saccu
Qualiier sine murm.l C. QuantuHi sine muriii,
lion erogaiidum, dum ablaia iion resliluerint.
Mnte.
Ibi dogeiiles.] Ul habereiil paoperes Chrisli in;!i-
Auctum ne augeas.] Dictum est proverbiule. M.
gcniesiiuibiis pascerelur. Ita M. Aciuui iie augeas. Incorrecie.
A Deo.] M. ex his duabtis stjllabis untim (ormni Divilcm iic diles.] iW. diviiem iie imileris. Ci-
odterbiuiii, secernilque a pracedeitle senlentia, hoc ceio : Qii;iiu iiii(|ue oump;iralum osi, ut diliuribu^
utodo : veniam accepil. Adeo neiiio esi, eic. scniper addatiir ali<|uid.
M. cap. ii.
Isaias, c. I.] llieroiiyiiius inillacpist.] Citattir, 8, 7. i. Moysca
Eripiendo.] C. e^cipieiido, M. omittil hcec verba; ainicus Dci.
Ab oppress. sua eripiendo, et eorum loco habet : Sua Sicut iicc seplcm.] C. hoc modo : Sicut iiec
^rogando. scplom diacoiii, a U. Potro ordinati,:id hoc consaii-
Pupillo et ogeno.] Malediclus qiii pcrverlit judi- D guiueos siios aliis praiposuisscut. Secnndum lin-
ciiim advcnae, pupiiii el viduse. Deui. xxvii. bunum hic ordo servandus est, ui sciUcel populus
Juveui pairociuiu.] M. Juveiit palrono. Y. Juvent eliyai, episfopus ordtnet. Vide eutn in hunc locum.
tantum. i^on exprimiiur Act. vi a qno Aposiolo ftierint OV'
Si alicui uliljs esl^] Margines C. et M. Si scilicel dinati, sed dicilur quod ordinati sinl ab apostoUs, et
laborare possit ut viciuiu quairat. Esl l.ber, cui litu- ontnino esl verisimile aiios aposiolos S. Petro iilum
lus: Vidua Sareplaiia, n nobis ntiper e tenebris eru- honorem deiu-isse lunqtium cupi i suo, uti diynior
tus, in quo hac, et quw sequuntur de Viduis fiis us episcopus solet alium uidinare, et consecrutur exi-
declatuntur. slcre.
Sexaginla annorum.] Solum C. hoc habet. Consule 438 ^"'"^''•'•J"*^'" eorum mutaiit.] Hoc est, pa-
zattsam \, qu. 2, Viduas Iiouora. Et esl expressa rentes tiu dilare, ut ex pauperibus el i>ervis, divites
ncriptura I ad Timotheum\. Vidua eligalur noii mi- el doiuinos faciant : quod lamen de bonis Ecclesiiv.
i:us sexaginta aunorum. (terinon licet, sed bene ex pairimoniu, vel (ut uiunf
Interliiiealis.] Orditiaria est Glossa, qun ei beati murgines C. el M.) nisi dc fuiido, et de iis quaj
Auguslini in hunc versutn Psal. cii. jiiie hoiieditariu le conliuguiit. Polest tatnen epi-
Ecclesiastici, c. xii.l M. et C. c. xxxviii. scopus, aul alius pralaius parenlem, aut promovere
El coiisanguineis dabis.] M. El oiiui sangiiinibiis ud quicsiuram, aul ad aliud officium posila ejus ca-
diibis, i/crum repelettdum essel dabis, do proprio, eio. paciiate; nec censebilur talis ex bonis spirittiulibus
/.1
C. consaiijuinibus.
t'.' i,ivli'ciioC, si diies, vei cqucs fiat ex officii lucro.
:
443 PETRI CANTORIS 4U
ttiiiilibiis oniem vitntKla esl invi{li(r et (itleriits speciei A Trivialitor.] Recle. Non ergo Irilualiicr «/, M.
nmlce mnterin in proximo. ei svferbiiv in promoio. ei C.
/*."«' h' e lie re exemplum in Candpratauo t. i Doni Sicnl Protea.l ^^ ^oratio I. i. ep. { -.
vuirerxnHs de opibus, c. 18. Qito leiicam vnllus intiiantem Prutea nodu?
Hiiniililalcm reliquisse. Margines imo ora; infe- | Qiiid paiiper ? elc.
rinres C. cl M. proseqnuulnr lioc excmpliim {qiiod Trul.nnniis, teste Joanne de Janu»
Triitaniiiain.J
V iu texiu liiihei^ hoc modo : Ail cujns petles cfci-
. {in suo diclionario, quod Calholicon, id ett uniter-
«1i( nnjiisier An<it'lmti.s leclo ei involnlo capite, po- sale, inscripsil) a trudo dcscendit, quia tuit verbiy
leiis. III eiim in peliiioric iiiiica ei »iigiia cxatidiln, truda'. ad liocut decipiai, facit enim credi quod verum
«•xaiidirel (illa eiiiiii leiiipo<i(.ite pro occisione
(
V. non eit. Trnlannia, talis dccepiio.
ocrasione) LaiiiliMiensis {L. Langdiinensis) cpiscopi Et hoc duplcx.] C. Et hic diiplex.
.jii<itos ciim impiis sciilenlin ptxittcti sencscalclii Dcf^raudani eiiini.] V. et M. defraudaverunl.
iiivolvcnl, nopo(esf|nc m.i:;i,siri Aiiselmi cnin aliis Ueo semol dicala. ] Sic definit regula 51 , tn
incaicoraverai). Qnein exaiiililurn vidcns, agito- textu.
.<;censi|ii)' qiiod essei niajiislor Anselmns capite cjtts Ex hac regiila.] 66, ibidem.
vciieraliii' di'(eclo, ail Miscr oj^o el infeli.x lioiiio,
: A 11 uc revocari potesl notula marginalit
siniili.]
r.ihil, iii<|:iii, siini, qiiuJ vir (aiiliis mai^islcr Anscl- C. et M. Talisautem esl : lla cst de eriore personiu
iniis, speculiim Ecclcsice, lux s.icra-ticripluix, lioilic iii niatrimoiiio introducla;, M. iii numero duciu^,
reciiiil ad pcdes iiioiis, cinn in oinni iiijuiia a po- sed insipide.
lenie qiiocnnqiie illafa me liiiciis(|iie vindicare pos- B Nemini deitct dolus.] lirqulabd, in sexlo. Dnla
seiii, :il) liac coiiluiiielia (.)/. ab liac inj(iri:i) niilti f;<cit, qui petil qiiod re.siiiiicrc nportoi eumdeni.
iil.ila .1 laiilo viro noii poleio iiie viinlicare. Noii Sic accepia.J V. sic accepltim.
potesl oniin non fieri , fjiiio cec.Mcril ad pcdos Erogcnlur.] V. consequeiv.er ero{;eliir
ineos : qni cliani, cnni do pioiiiolioiie ejns alii|naii-
<lo haboieiiir sernio, iiivii su liiiiim di.iconi esse,
440 CAPUT XLIX.
Aleaiotihiis.] C. hnc omitiii.
qiii lanieii anie sii!idiacoiiali:m dc legitinio niairi-
ntiinio fiiit. Maciilaiii eU.iiii pnllicis Ojieiidil, di-
Ail Thissal., c. V. ] i/. c. ix. Duo alia non notnnt
cns cuput.
: Q lod si cnicilixns ossel (Jf. et
cru- V» cum
Id est cnriosos.] Glotsa esl interlinealis, qua.^ et
cilixus e.ssel) in allari, illo scandalizarctur populus,
rt oh hoc iion posse se ehgi, osteinlit
nddit, yyrovagos.
qiii tainc» :
postclecius est (C. sic fiuii Qui lameii posloleclio- :
A qiio, qiio, hoc est a corveptione,
qui cessai.] .\
iiem cst inearceratiis) inCanluariensem arcliiopisco- f|(ii cessal. M. k quo
qtiando ccssal. V. Qnos qiii
i.leo ccssat corripere iie perdat, eic. Uoc quidem
p;im. fiedi ad tcjclnm : licin : Quadain suni, etc.
clnrius viiielur, sed non duximus reponendum in
ti coiisanguiiieis.I li. llier. inep. ad Demeiriadem,
textu. Curhoc? Qnia verba Clotsa: inieriinenlis in
quo! incipil : Inier oiiines inaleri:i$, aii : Da paiipc-
ril:iis, noii divitihus, non propinqiiis, non ad hixu-
hunc locum, qiia: bcali Auguslini est, prwferenda
ri:iiii, sed
sunt.
ad iiecosMlalem. Sive lile «.acordos sii,
sive co;;iiai!iS et adinis, nil in illo aliiid coiisideres
11 aii Thcssal. iii.] 31. c. iv. Vide Clossas in hwc
loca Apostoli.
<lii;iin p:iu;erlaiein. Praier liax videio causam 8,
qiuvxt. i. .Moysos.
C Qtiod si quis noluerit.) V, Quoruin qui iiolue-
Isaia» c. m.j M inmargine, C. in lcxtu , c. vi»,
riii.
Wcc defondere.] 31. inter linens Eadcm Episl. c. iii."j Trja, cap. v.
: Quiu Uaro ue-
Lorei dei iinas cxaclas. Pcr Jesum Chrisimn.] V. id omiitil, usque : Ciil
hoiior. Clossa est iuterlinealis cum sequenlibus.
Prjor.i poccaiiiibiH.J M.
inler lineat eiiam pijiis
Dlsiiitlrahatis vos.] V.ttiam hoc omittit intextu,
admiitii, ^ed li. Hierouijmus in illud Jsdiie liubet
pi-jora pcccaiuiliiis. Simiiia videb.s in ejusdem epi- scd recuperavil in superiure ora.
sio!aodiersu» Vigilunitum, ante finein, quic incipii Suhiralialis scilicet.] C. Suhirahatis ita ab om-
:
ni, elc.
iinlta in orhe.
iieiii llioioiiymiis.] Prcntir fiiiem epistola;
.Aitguslinus : Primo in Clossa ordinaria
Vull.]
ad Ne-
j:oiiauum,r,uw hiic habes, deinde fontem desideruveris, videto B.
-^i
iucii.il : l'eiis439^ '"6. cidelo cuu-
sdin 12, q. -2,. liliina Aug. 10. iii, libro Ue opere monachurum c. ll. C.
episcopi, el tommenlarium tn c.
XLVi tzecli. ad vcnum 18 pro vult, legil velui.
: El iion accipiel priii-
cops, eic. Evaiigclizarei.J C. habet^quod wgre dico) scand.i-
l.iaret.
CAPUl XLVIII. Noii riiinorosi.J Glossa esl iiilerlinealit. V. Kii-
V. Pro tummano: Conlra nialc accipienlcs inii- niorusi. C. et M. Kinninosi. Kumorosus est aui gcril
nora cuin non indigeani. rumores, unde rumigerulus.
<ilerici qtii ex honis.J In regula titulo De pauperiale. Ex data scn-
Etiibescai ahjecius. ] 3largo C.
Pr(vterenchaturi,-^.t. Cloricusauleme* \^,q.\,c.fin. D tciilia.
Opibus paienimii.l Non opcrihus, ul M. Psctido repellendos.] Vide Ctossnm in liuiic lo-
moiiache.] Vi.7«o ;^r((<yic/aHi rrgulam ejusdem (um. C. Propler pseiidorepelleiiii ini.
B. Ilier.titulo Uepiuperiate, lo. IX. Subiiide pcrcurre Piaditalionem.J lloc unicuin terbum solum V.
comiueniarium cjns in iilud Psal. t.\LV Dal cscaui :
adiuiiiit.
«.surioiilihns, VII.
/. I Thossal. IV. 1 C. et V. c. vi. M. c. vii.
i'otiiis das (|uaiii.] C. Polius qiiani das non ac- Diniissis alienis.] 3larginet M. el C. uddunl ver-
(ipis. Non sapii,
hum lloralii
Menlientos faciunt.] Mendaces fuciunt, ut nee ve- .... Tales alicna negolia ciiranl.
riim diceniibui credatur : aut, ui Liieio u Ue diviu. : Ecclesiasiici cap. xu.] V. c.xxxviii. 31. C. xxxiv..
Meii i;ui hoiniiii nc vtruni quidcui ditcn;i ciedcre
C. c. xxxiti.
&oli:nius.
dari.J C. Illi darc.
Illi
\ oris paupcr. crcditur.] J/. Quod non vcris con- El ftslrionibns.] V. hoc omitlit.
Vonil paiipcribus. Pro eo quod peccaiores.] Ilax redo'ent dodrinam
Soilnoiaiidiimquod.] Uax, usque : Quidain cnlm, S. Aiigutt. to. VIH in Psal. cu,v. G. Idcm de liistrio-
SUiil,abeiant in C iiibus alili. Daic hislrionibus, viiiuin u:>l immano.
Tcuipurc f.iinis.] C. lorporc famis. FaUilur. lo. iX, tra. 100 i/i Evang. Joannit.
Il:uc diiigeiiiia ] M. WxK indulgeiilia iion adhi- Cutii qnibus edas.] Veilia tuni Senectt!, epiti. 19^
JKniui . .N(/« <apio. posi Epicurum. Ad hac polcst referri murgo C. et H.
:
415 VERBUM ABBREVIATCM. — NOTiE. l\9
qun' lalis esl : lU si cnm liisiriono romeibs. A nnlurnm el j;ratiam, iil cum ap .. vei bicre re . . .
Msi secesseris.] Ilerutn vinrgo eudein : Ul pau- Ilomn iit lalciito iniiliiplici accipiat auream ct a...
per recediis a consoriio l:i!ium. Angiisliiiiis :Usura.] Eisi solum C , recle lameit
Nomciiclalor.] C. et M. Nominiim drdor. Auiiu^iimis quia ille esi t. VIII in Ps. Liv,
441 cifflfur,
V. iNniMcnciiIalor, addUque : IJ esl nnmiiinm da- vers. 12. Jn marginibus M. el C. aduolaiur ver-
lor. Renlitui ex Seneca- Cujus nutjorem explicatio- sus 14.
ticm, si cvpis, consvle Ltpsiutn, Delg(trum decus, in Qii:t> cum muUipIici fenore reddel agcr.
evmdem. Ultro qn^cris eiymotogiam Nonienrhiior? Ovidins aliler Fasl. : i
Eece V. effert in tnargine : Nomenculalor, inquit, Horiie.Kiue ingenti fcnore reddiil ager.
iiomen esl vilis officii, illius scilicel, qui nomiiie Ciilp;R illalse.] NoH ablaliP, ulM.
rfinvivas vocal, dicliim a nomine el kalo {y.x^ia, D.iiido ad usuram.| C. Daudo usuram, riiioie
swii x'/).^) Graeco, fjuod esl voio : uiidc el K;deiidaj omittil ad.
(liol.T SUIll. Aiictor oniiiis mal.] V. Artor omnis maliliae.
Kflicacia Judical.] M. indical, pro jiidical. Alieiii comcdeiit.] Locus Isnia: hubetur eap. v, v.
r.onciliandos amicos.J G. animos pro amicos. 17, quod ttuiem alieui Uic diciiur, id redolet GLomam
Giave inimicum,] C fiiUilur : Gravem inimicum, ord. in liuHC locum.
nl ptiict ex orig. Quae scrpenti cl cancro.] C. Qiii serpenli el can-
Si ciilhil;!.] Sic V. et C. inlcxlu. At C. in mnr- cro. J*osset loterari relatione fiuta ad illud, alic-
gine : i:o\\nc.\l.\. M.
lexlu collocala, in!er lincas
in IIUS.
«•oll:Ua. Jiistus Lipsius ad illud : Si coliata, ait : Ju- jj
Iliiic iisura vorax.] Non linic, «t C. M. fuper
ilicio donria elsi quidam libri, collocala : benc
:
usiira inier linens leijit : Quia scrpit.
eliam pro iioc sensii. Iii tciiipore feiiiis.] Non iii tcinpora, ul idein.
Quis, qii;im.] V. Qnisquam. Yide Lucnnum I. i.
Ilciii Ilieroiiymus : Paii.i.] >4i((ij B. Auciuslinim : Ii,'iii s;icr(),] Cra'cis 'EpMVtnO.ai.
Dtui-jLrc, inqnil, res mi;is liislrionilms , vitium est Canciosiis et pcsiifer.] C. non cancrosus, setl
iiiimane, noii viiliis. El srilis de laiiLus qii.im sit lam cniifiisiis cl poslifcr.
rreqiicns fama ciiiii iaii lc; <|iiia, s:«'ulscripium esi: In lota civiialc.] Parisiensi nempe, in qua auctor
« L;iiidaiiirpcrcaior iii desideiiis aiiinup siiae, et, qiii liabitabni, erclque lum Canlor ad aideni taeram B.
ix).> Ili laudaiores
iniqiia geril, beiieditiiiir (/'sfl/. Mariiv, ut ex Ctpsario colligiiur prinin parle lib. ii,
iioii liominibus, sed in rebiis. Maium
railiiniur in de Contriiione c. Zi. Vide Elogia n nobit operi prce-
rsl cniii: qiiod boniim esse cn-diinl. T. IX irnit. posiiu.M. Iiic umittit uliqna. Collige: Sic enim legit :
100 in Evany, Jounnis. Jdcm in Pi. cii, vers. 6, nil \» loiaciviiaie vix unus fenerator inveuiebalur uisi
Qui bislrioii]' dal, lioc iti illo am:il, in qiio neqiii.>- [.auperibiis nec luuc, etc.
.Miiius esl. Disiinci. 8l>, Donare. el : Qui vcnaio- Dcquo si forleoriobaliir.] .V. nonadiniiiit forie.
ribiis. iMava siispicio.J C. rejtcil prava.
Niilla virlule.J V . prwfert a vjtiis, qnod dito alin Viiica piiieus,] In C. abesl viiiea.
yostponutit. Siceigo : A viiiis iiulla viriuic rcdem- El alierutor.] Recte. Non alterutnim, ut V.
pium necessilalis, eic. Qiiorum lilios,] M. Filios qiio vcl pcciiuia. Forle
Si Uicas quod apluin csl.] C. quod acccplum P pro.qiio volnil quorum, 443 "' ^- Filios quoruui
esl.
^ pcounia, elc.
Imlixil bellum.] Non indiixit, «/ C. Evomunl in fiscum.J Audi B. AugustinutH quid dt
licm liieiuiiymiis Non solum.J Vide ep. ad Oceit-
: Fisco censeal ; Majorcs noslri ideo peciiiiiis oroiii»
tinm, fiu(v ituij il : Nuiniuam , iili Occ.inc , unte Liis abundabaiii , qiiia Deo dccimas dabaiit , Cl Cae-
tinem t. 11. sari censum reddebaiit; modo quia discessit devo-
Imo bodic.] Uoc, usque : Itcm hi narraiiuiic, lio Dci accessit indiciio lisci. El infra : Iloc lollil
,
oiuiliil C. li~cns, quod noii accipil Clirisuis, /. X operum, lib.
Ko (|uo.l possimis C eo quod de pcrsliiiis. Quinquuginta llomiliurum , hom. 48.
J
Favissciii.J M.ct C. Siifjgessisscnl pro ravissciil. Macra cavuai.J Bestiiui ex lioraiio l. i, ep. 7. ,
Kl iioii cuiripicndo euiii.J Sed a poenileiilia ar- C. enim pro arclum lcgebnt arcum. M. et V. id
rciido. C. vero : cl iioii corripicndo cuiii, a pucri- oniiilebani sic :
li.ircccduiido vcl arceiido. M. ad puEuitentiain ur- M.icra cavuiii rcpeies quem quondam luacra subisti.
iindo. V. qiiam quondani.
Scilicet de alieno.] Scilicael habel solum V. !mo pejorcs.] Uoc, usque, Qiiia Jiidxus, deerat iit
G:inco ei lcccaior(l5),15>.cii/ popinones Uicunlur a C.
po, inis, iia qaneoncs .i gtineis. Esl aulem ganea lo- Ex prescriplo legis.]C. ex praeccplo, Dcut. xsiii,
cits itbditns, vcliit subterraneus, qnem ijulosi el vene- 19.
reis dedili Ireqiienianl. Leccatores a tmgo dicunlur, Ul iu eis nullam.] M. Ut ciim ois nullam, Tnle%
quia quidifuid eis apponiiur, exedunl el quasi devo- eiiom possunt pircuii , tiec excommuniculio iHturri-
runl, polinusqne adcu belle Inwbunl el lin:iuiit, ul eas D lur, quia iirivitegiis privantur clericurum.
notidum opsonio vel putmenlo maculntus diceres. Dc \et !i»bi eiiamsi.] M. vel eiiam ipsi, si lcslari no-
(janea vtdelo phira in Cominent. Liberli Fromondi lii-rii.t. Duo oiia , \olueiiiii.
in Semcam Natur. Quwit. libr. vii, atp. xxMi ei Paiei supra in liinlo.] llinc colligitur auciorem
ullinio. tnulla in suo aulograplio conscripsitse, qua', yer
442 lmila>i cssent.] Nequaquam inviiati, ul C. iimanuenscs, in apographis ad murgincs revocuia
b>x.ijj[iiita solidi>s.] (.. qiiadr.ijjiiila. sunt. Ilic enim Lcclorem ad cap. 4(j quod
remiitil
Indo Viigilius.] Ceorg. iv. esi: \)c acccpioribusiuunerum illicite ac(|uis!loiiim,
ru»j tainenlwc exemptum non legatur in lexlu matui-
C.\rUT L scripiorum, sed in oia, aui margine. Vtde noias ad
Taliiiliim Fragmenluni Cambcron. posl
natiirx'.] c. 4ti.
illa veiha : Aniiiias eoriiin, ail : Scd csl iiolainiuin, In Laleran. concilio.J Sub Alexandroiw anno iI8*
qiiod cst laleiilum natiii;e, ijraiia;, foiluna; vel pc- in quo sunt muliu de usuris. Est enim in a^pendice
CiiiiicC, paeiiu}, rulp:L-. T.ileiiliim aulciii naliinc Cl itHus concilii iiiulus de usuris decetn liubeiis capita,
gralia; pnecipil, cic. Plncenl plunmnm, quce, si et in ipso concilio tiiulo i , c. 25, excommunicaniur
unutti ex iribns e.rempliiri!ius legissel, in coiuexium usnrarii nianifesii.
tipoiUUiem. In M. ialis iiabciur morgo : Deus dando Aliquo sijjiio iiolo.] Videalur c.d^Conc. Laier. 1.
(li>) Letaior gulosns diciuir, Gullicc un luh.ird.
;
447 PETRI CAMOUIS iiS
Vcbcerls p me tiio
J
C. panoiii tmim. Elinni valel A Beverentiain clericis.j Cassiodorus loquitur. V idc
Ve^rcris pane :iliciio.] Margims C. el 31. Diripietit eiim in Ps. LXXiil.
njleiii laltores cjiis. Px. cviii. Alii hiboraverunl , ei CoiK essiim prioribus.] iVon cQnsensum, ni M.
VDS iii iubores eoriiin inlroistis. Iloiiorariuiii.] C. orariiim.
Jcicm. c. XVII.] Ttia,c. xviii. In collatioiiibus statuu;.] V. in colloculionibus
Oiiojciiiiqiie niodo rem.] Ex llorQiii venn, I. i, slatiiae.
fp. 1. Spliingnm ungues.] De quibus Ansonitis Poela :
Rciii Spliinx voliicris peniiis, pedibus tera, froiite piiella.
Si possis, rccle; si iion qnoctiuqiie mo lo rciii. IJIyssis argutias.] C. abiriiias. Etium bene juxla
Noii habei eveiiuis'.] Vtfsus Ovidii elegia 1. iltnd poeliv Eausti Andrelini
Vix itcleniiil abiaia restilnore.] Resiiluit quidam Non fuit asluti cotislaittia inajor Ulyssis.
mururius Parisietisis Theohaldus nomiiie lemporis Polyinnesloris.] V. Paliiicblorls. M. Paltinesloris.
Piiilip'^i regis , qui consilio waiiiilri Pelri Catiloris Propertius l. 111 :
aucluris hujus ojieris Verbi Abbrev. jussil clamari tt soelus acceplo Tbracis Polynestoris auro,
siib voce i>r-vcoriis per civilalem , quod paralus essdl L'hi melri caum titlera m eliditur.
resliluere omnibus , a quibns aliqnid snpra soriein AcUitophel.] M. et C. Archiiofel.
iuceperal. Facla soleinni resiitulioue eleemosynas
CAPDT Lll.
fecit. Vide lioc esempltitnapud Civsuriuni De coii- Soluin C. hoc capul disiinguil, addilo ad marginein
iriiione , /. n, f. 5i, prima parle. summario seu lilulo rubris cliaracteribus.
, .
444 ancloritaH; li. Ilier.] Pltira vidcto l. IV,
'^'' i» Parabol. c. xxm.] Tria c. XLV.
pi c. 5a Isaiw. In c. xyiii Jeretn. In c. \ .4»ios. Siciil snperba Cdes.] Vl brevior sim , remillo Le-
Exemplo eli;tiii B. Fiusti] Subilp liic, quw depre- aoiem ad li. Auguslinum fusius hac de re truclan-
lier.di in margine V, Kt kic ilerum viJe qii. iii cor-
lem I. II ud Vulenlintitn Dc libero arbilrio ep. 4G.
nipie iioc e.\t^iti|)iiim de B. Fnrseo iiiiiticatiir. Nam Iiem eodem t. comra Pelngianos ep. 105. Postretno
iii Legeiitla cjiis sic iegilur : Ciim eiiim (iiabolns ei
t. VIII, privfiitione in Ps. \\\\.
lapto a corpore objicercl crimiiia sua ei dollcla , Liiignaiit Cb.se venaiein.] Duo marglnes snbnolunt
inter catera ct lioe olijecit : < Serviis qui scit vo- veisttm Lucani de Ciirionc, Ctesari, cui un:e adverm-
Iniitalem domini sui, el noit facileam, plagis vapii- b.ilur, reconciliuto.
labil iiinliis (Liif. \ii). > Cni ciim Aii!;elus saiit tiis Lib. 1. Aiidax venali comiiatur Cui io iingna.
pioaiiima Beali Fursci respoiKtcrcl : < Quid de vo- Qiii cerebcllos.] Viros p'irvi cerebri , et exigua'
Inntate Domini sni iioii iinplevil ? > lespo.tiii dia- aciei mentis. Y. el M* pro ccicbelloo liabenl colcrcl-
lioliis : ( Doiia iiiiqnorum tecepil. > Ad qnein Aiige-
los.
liis : ( CrciliiJil (|uod cgisset paMiileiitiam. > f:)t diar
A <o:crellis advocatis. ] Co(cre//i nomen a coie vi-
bolus : ( Anle debiiit probarc paeiiilenliam ct per- delnr derivtri. Tates enim ud inslur culletli snpra co-
hfveiantiam, ei sic susciperc. > El iiifra : Vir unus letn rausas acuunt, et veritutis specietn uddunl cuni ,
de i^ne, in quo anlcbat prosiliens, d;eitioiiibiis illum lamen ex se falsx et injustce sint.
prdjicieiilibns sii|>er liiiinerum B. Fiirsei, inavillam Ciocodili.j Tria cocodnli. Crocodilus sola besiiu-t
i>itum inaxillx «jus iiiiprimeiis iiicendit. llic erat ruin omHium caret lingua, sola quoque in tnundeiido
Vir, qui morieiis vcsliinentum suum illi donavciai. piirlem tiiovet iupeiiorein. U. Augusl. tom.\ , Hb. 11
p
Tiinc ail Angclus ci : Quod incendisli, lioc arsii in Solil. cap, 8.
le. Surius 1. 1, itt Vila eJHsdem, dii lU Junuarii. Ciim iioii silis miiii.] Male C. cum vos silis, olc.
Vel morpbjix.] Id omiitil V . Diciiur auietn tnor- Dlii^ciiier inveonguliani.] Quidni diligentissimu ,
pliea, iwmulaiio rullus, anl coloris prce inlirmilal^. cjtm Uibiico lexiu : Job xxix.
iJnde Ovid. i\ Me am.
t^^xcitat uriiiicem simulatoreinque (igur^)
446 ^^^ divites quxsiioncin.] Plane ila est. In
Cdusuni et qucnsiionem veniunl divites, et ob minimam
Mutphea. trm, vel verbulum acelo»um, levissiinumqne in te ja-
cltum conii.ium, cutn iHa puiienier, el absqne fainiv
CAPLT 1.1.
ddtnno lolerure el sopire possinl, i\ontnirum, »i
iii udo silum.] IIoc est in humido. Virmlius Ecloqa hodie consilia, curia' vel cumerce provinciales, innu-
tneris cuusii decidendis prccgruvalce consislunl.
Mgrn subest ndo i.'\iitiim ciii liiigna palato. quatn laudiibile Thomte iloti matigris et judicist
leslalnr .\ugiistiitiis.] Consnle I, 11 ui. Macedo- aquissimi fnclum. Ille cancellariam Anglicanam tiii-
ftiuni episl. 54 posl niedinm : deinde causutn 14 qti. 5. bus tnaxiine onustuin , stia dexterilule , solerlia et
^iiit satie. Item 11 /7. 3. Noii licet. Quibus locis terba wquiiale, ab omni cuusu suo lempore tiberum fecii.
B. Auguatini ulleganlur. Itu Slaptetonus de U. Thutna Moro martyre , Atigiia^
^OM licel libi vciidere.] 3/. sic ait : vel si in-n cancellario in Vila ipsius.
eges, si licet libi vendere palroc, elc. iVo»i sapit. i^ra^cipil tueri.] itf. iniueri.
Pru vilitale oflicii ] Suna est haec leciio , ul pau4 Moneam ad pacem.] M. Muveam ad pacem.
ex proxime et remole sequentibus : Nequaquam ergo ^^
tlrgo inones eiini.l M. i£r^o nionens eum.
pro utitilate oQicii, dixeris , ut vult C. bi coiiductiliiis.] r. omiiin Si. M. Si coiidni t:is.
bt lucrum nicndicenl.] V. Vindicent. Quidam prud«ns.] M. iustus et provi-
jiistns et
1 ad Cor. eap. vi.] Tria cap, jfxvi. dcns. Iluc revocandus est margo V. Talis est : iiic
Ei viles.] Glossa inteiiinealis cst , qnce ait : fiidi- ipse il. cum esset episcopus Aiiibianensis (el cogc-
bcieios , viies, eic. icl advocaios ct judices ad restitiitiunem dainiii ,
Pmdenliores veio.j C. pnidenles. quod per cos rcis el clicntibus illatum iueral ittju-
Li ftubtilis veii;i'.] V. omiiiii hoc modo : Prudcn- slis aavuculioiiibus et judiciis) (|ua-silum est ab eo,
llores vero prae iicntiuni , clc. cur iii talibus taiitam adhibereloperaui. IVespuiidit :
Deiiperabattir.] C. el V. diijpcrabal. Quia ni&i iioc facerem teiier^r de uico resiituere
,
Itlunens fuil.] Murgo hl. prosperi ingenii. iiijtirium passis.
I:ein Sidonins.]In episi. de judicibus. Paiab. c. xxiii.] Tria XLV.
445 M. qui sulliciti siiiil.
()'' ^olidi sniii.]
Anlerre aubstanlias.] M. seiilentius. CAPCT LliL
Fusiidiunl adntoniia.] M. inier lineas : Siite M. Denium legil hic tilulum eapitis prixcedentis
(irittio. immediule qui esi : L.egibiis divinis , etc.
,
Jtidicanda dictant.] M. ditnnt. i)i iMm»t«rio/ifl/)e(ur:Quodsolidilalis iiihil liabcl,
Dietata convelluiit.] Murgo M. ubi accepennl. hoc esl, qnod ud voluniatem hominis immuturi puisit
Uetialiuni transigpnics.] .V traiisieiil'S. .Mttle. jusliiia j oiilica.
: :
449 VERBtM ABBREV!\TU\f. - NOT^ m
Deiil. 0. XVI.] V. c. LXXIV. C. LXXXIII. M. L\X\IV. Sol. cryslalliis, aqiin, Janl ilcmciinque figiuaiii
qii
Jiisliniaiia\] M. in mnrgine : h\^\'d]v. Iiiiinan:c. Virgiiici parliis, orinliiiiit'|iic fidcm.
Dicvulvr leges Jiisiiiiiaii?p, (juin n Jvxiiuinno imperat. Infi lix qiicin res.] 3/. et C. jinvponnnl hwc : Ilem
constilutce el dedaralce. Talcs , aii Marijo C. poliiis poela.
puiiienl in arena qiiam iii ecclebia I Joan. II.] Tria, cap. iv.
Niiineri c. xxvii.] 7'riflLix. II Cor. XIII.] Tria lxi,
Horum, qiiae ad liueram.] Verba sunt ejutdem El il.i aliqiiaiido.] M. supcr cl ita habet M., ijitol
Orig. hom. H. C. Iiic addit in laterali orn : Conlrn , esl Magislcr,
Levit. LXiii. Orig. quod supradiclum esl, elc. Lhi El delcctioncm.] ISon deiectalioncm, «I V. nec
dicilur : Apud (^hrislianos non esl prseccpuiin , iil dileclionem, ul M.
corporaliier punialur ; sed Evangeliuin pieialem le- Ati rcmiim.] Nequaqunm rcinediiim, ut corrige-
gis observal, rigorem jiiris ahjicil. bat margo M. Ait enim idem alibi : \i\ cpiseDpalem"
Non proprias.] Ita texius Origenis. C. non pro- ilignilalein eligi noii (lebnit. qiii miiioia ollieia gii-
pri.1. beniaie nnn didicit; qiiia ciir.i navis illi cominiui
Non sufTicil parlein.] Snbdo ex Glossn in c. xviii, iioii debiiil, qni remiiin tcnerc i;On novit.
Levilver. 3 : Lex eiiini non vivifical, nisi Evaiige- Ad ampliislrc ] Sen aplusire, ul supra dixi ad
iium supervenial. cap. \.
Quod aulem nihil soiidum.] Hic demum caput in- Casus gravior cst.] C. casiis difiicilior csl. Juven.
clioat M. pra-fixo summurio : Qiiod niliil soliduiii, elc. sal.H:
447 P''»'^' dccrela.] Sicul ail Lugdun. episco- B Onine animi viiium lanto conspeclius in gt''
J»iis. M. in margine. Ciimon habcl, qiiaiilo (iui ix-crat in.ijor hahctur.
Alia el alia raiio rcrormai.] Hinc appellaiiones Oii. vai avit p.ipaiiis.1 l'er oo dies, ut hobel iinro-
u indice ad judicem superiorem. Vnde li.Aug. t. l. nius in Avnnl. Kccles. cslque sermo de Sixto \\. Din-
De libero arbilrio l. i. c. 6, circa mediuni : Lex {em- lius vacavil posl Fabianum.
poralis qtiaiuvis justn sil, commuiari lainen per Pompain STCnlaiem.] M. hoc subnotnl in ori in-
lempora jusie poiesl. ternli : Auririigiiim
milra cl hiijiismodi. Anrifn-
iii
Quod in ea ] M. quod in eo. gium ornamentuin est indusiriosum primc in Frigin
A quibnsdam vocatur An-
Agelliiis.] C. Au.elliiis. invenlum, ut de Palmalica ail Jsidorus, quia priino in
lus UelliHSy cujus exntant Soctium Aliicarum t. 2l). Diihnalia Grajcia; lestn est.
Leges iirhiiiin.] C. et M. Leges vesiraf; sunt. major est.J In virlutibii»;, ait C. in marqine.-
Qiii
El simililudinihiis.] Vi cxciis qui pascens alium Fial sicut ininor.] Idem : lu hnmililatc.
(aiunt margines M. et C.) pro ore eruil ei ocillum Scd an poHens.J V. Sed an pollens i«. forte mi-
{M. fiddil) iippiim. nns.
Et exeinplis sanclorum.] IIwc omitlit V. Coiitra eonscientiani.] M. coiitra scieiitiair..
8laiiieiiics.] C. slalucns. Pro
coiiscieMli;).] Idnn pro scientia.
Ei caeicros hujusmodi.j Diclum de talibus supra Uiide nec velil esse.] Similia habel B. Greg. liom.
C.47. 17, in Lvatig.
Qiiod videlur.] Quod si nun sulTieil, aii C. vidctur Vila, seieiili.i.] Gloisa esl in^llTim. ii.
qiiod clcriciis, cic. i
"^ Giilliidus pLiuneii.sis.j
V. Gaiifridiis P.ironcn^^is-.
Traiisgressores conslii.] Ergo el le ha^henipm Diclus eH Veroncnsis, qiiia a Deronn civilate GnliKt;
)diires ecclesias siiie scienlia el liccnlia papas. Iin oriundus. Hujus meminit, suppresto nomine. Cn-sn-
margines C. el M. rius excnip. memornb. l u, c. 29 el Menotogiuin Cm
CAPJJT LIV. slerliense die iii Januarii. i'bi vide adnul. VocaiHr
auiem ibidemGodefrtuns de Pcrona. Nec nbsimilia
Waximo et praeoipiio.] C. maxinie ei prxcipue.
nnrr.il Cnnlipraianus Apuin c. 20. Vbi nii de lln-
i
fcrtli. c. VII.] M. el C. 19. V. 29.
gnne deciw.o Cameracensi, quod mnluerit in habit.t
Exiimescas.] Cyprianus ; Clericus vel laiciis si
monachnli sub rcguln in Vacelli-s latere, qunm inluln
liinei, vicinus esl venia^; cnm vero epbcopiis limei,
pvnlificidi decoruri. Fl aliud ibidem prorsus siiuiie
Acliim esl de eo. Margines et M. C de CanonicD Reyuturi S. Vicioris apud Parisinn.
El colligas.] Ilax omittit V.
ilirciis cniissariiis.] Non cmissorius, ul C. Vide
449
''•>'^i"s cnsios.] M. ei C. Sanctns cuslos,
In oraciilo.] Hoc eit otalorio secrelu,
l.evit. \vi el hom. 9 Origenis in hunc locnm.
l'ostea ordinatiis.] Appnrel Nicolaum de Lira quon- CAPUT LV
dnm liunc nuslrum auciorem vidisse; nam ejus Glossu Lcvil. cap. XXI.] Tri.i L.<xi.
rcdolet ea qux hic in textu habenlur. Iia enim ad h\ rainisteriu cvangelico.] C. in niinisl. (^ctlcsi;»-
illud / Tim. v Neqnc conininnicaveris, eic. Aliqni
:
siico?
exponuiil hoc de ordinaliotie niinis feslina aliciijiis Abrolanmi) angro. S/c ira exemplarin et ovig
]
•
iiisuiricieiili^, el sic episcopus LOininunical peccalis n ile.Graci \\Cp6ifjvoy. llerba esl, Gnllice Anrosiic.
tpsiu:> iiiiiigiic iiiinislranlis. * *
Htijiis aiilcm iiitiignx'.) M. super [\\\j\\9, lcgit M,
la calliedra dcrisornm.] Ha^c llebraicn Iranslaiio forie Mugister.
B. Hieromjmi esl. Chaldaica vemio pro iii cathedr», Siemnci generis.] Seu, ut mnrgines dito : Nt)bili-'
legit, in sucietale derisonim. las sangiiiiiis.
Ei lemporalem.j V. omiitii, ei. Qiiainam ergo iiiainr.] V. luvc omiltit, usqtte Si
Episcopus Cenoiiiaiieiisis.] I^oniine llildebertus, ergo, C. habet in mnrg.
qui varios vertus edidit. Hos vidi inler chirographa Et prudenliain.] Et qiiamcunquc prudentiain. C.
noslra : De myslerio misso! sic incipil ibidem.
Tollimiir c iiieJio fatis urgeiUibus onnies, Qnod preiiosnni ] llive parenlltesi inctusa V.fia-
El lr;iliiniur qiio iios viia peracta vocal. bet in textu, C. in mnrijine.
.4/ios praiierea sub lioc litulo Sacramenta Ccnoma-
: Ilegere ei revelare.] 3/. vel.^re ct rcvelaie.
iieiisis ppiscopi. Incipiunt : Cavcani sibi.] M. Undc caveiiilum esi piomo-
448 Scnhere proposu^ quid inystica sacra prio- veniibiis lales, ne siiniii pflena, ut Philiilaci, |;er-
[niiii cniianlur, elo.
Missa repraeser.iet, qiiidvc ininisler agat. DciuJe Iiem limcndum esi.] Absunl licec in M. usque :
alios vere ingeniosos , quibus in capiic pro sum- Sic eiiim.
mario hwc prwfigunlur : De aTiiii|iollenlia virgiiiila- . Sod ct sibilus.] Sibilo enim aurigo!, boves re-
lis sancl* Marix Qiiomodo i^jiiis habclnr de so:e.
: gunlur.
iHiiium tule esl Uipole schulares.i M. el C. ut pocl:fi scliolarcs.
:
451 ri-.TRl CAMORIS m
MagUlri scholuTiim.l Haic oniinii M. /^ tnin pio spiriiiium glossavil. F.tlsi eniin codiccs
S.ftil quorsu»! \\xc objicio.] .V. persiringit et sailat siiiu, i|iii S|>iriinin pro spiriluum lialienl, qnod liit:
tie:Sci\ lales »on eiisunHir iii fabros, iiec liaiienl priiao iiiveni. Niliil aiilem adeo rnlsinn est, qiiod
locuiii in Ci'clesi.1. Vh\ non esl viiJeiis, iirivainnr ;ilii|ii;tin expositio lein non recipial. Omnis enim lii-
videiitibiis, ut Yideri prosiiiia caplivilate propiielis. lera ineiewix esl, cl corrnploieni paliiiir.
Uaiibasar altisus csl vasis [lomini riguraiil)iis, iiinic Ilem ii)itleiii.] Addidi ibidfin eo qtiod idem sit
eatiein nocte occisus «si. Q:iaiilo niagis ittinieniiir cnput. Tria inlerim legebunt : Ilem 60(cuput scitict )
qui Tiva vasa, iil est aiiiinas et ecciesiasticu sacra- Tolle, etc.
inenta cfvfninittuiit indignis ? etc. Gciiesis, c. XLvi.] Tita. c. lxxv
Ilem Ecclesiastes.]So/Mni V.intextu aj7«e;Iicin: 451 Af luin csl (le eo.] B. Gypriam sentenlict.
Qiiomoilo.C two in ora infeiiori, iiolalquec. 21 , sed Ulliciuin ctonus.] M. omitlil oniciiiin, sed ti'-
hodie tiiert. liose. Ait enim Glossn ord. inc. i, Jerem. Delest.i-
Mauli. c. xxiv.l M. c. 68. V. ct C. 217. di- OHm Iiir, Jeremias, oiricinin, qiiod pro a:late noii polesi
Maithcei t!i'angetium in c. 355, lU esl Suiilas,
v':seritni sustinere. D. llieron. iu comment.
AiniHonius, ei Euscbius. Eieineiitariiis vita.] Snprn c. 7, vocal abcdarinm.
t)i liunoruin.l M. ex ami)ilioiie lanlutii. C. li\ Jiiral hic subnolare qiuv Alanus habel initio sui libri
aitibilione digniialiiin. V. nddil el liotii>riini. Poenitciitiiilis, nonduiu, ul reor, inipressi. Ordilur
In illa tcce tenipoiiisn.] C. in niargine : Dioliiin sic A, a, a Doiitino Deu.s, quoniain puer cgo snni
:
Sapicntis :|V.c(fai)i i»i margine hwc legit : Id tsl ei nescio loqiii. Si Jereinias ab uiero sanciilicatns.
leinporc incdio, inter dclectiim lcgis et iiiitiiiin
q a Doiiiino proplicla clectus, a criminali luacula alie-
tvangelii ; teiiipoie scilicel prjptlicationis Donii- nus, diviiia iii.spiralione cdoclus liiiieiis oflicium
:
nic:c, quando jaiii lex dclicieb;ii, el in l<>aiigrliuin pnedicaiionis assumeic, timens verba Dei rcsonarc,
nundiitn plene cornscabai. Qiiod tempus tliciliir se coiifossiis esi pnernm, se confessus est blxsum :
pcrversa inedietas a pirversilaie Jiidaionim, qiii quomodo nosiri 'leniporis bomines ab uiero ini-
uiiic eiarii, legem .Moysi j.iin iucipieiiiiiini pcrdere, innntli, a Doniino reprobali, criininalibus inipiicili,
el bvaiigelium Cliristi nolciilinin rccipere. divina visitaiionc deacrti, andent sacerdotii ciit-fi;CTi
Scderunl passini. ] C. el V. Sedeiunt quilibel nscendere, arcaiia cQt:tcstia balbniire; cum non sii.t
passiin super catbctlrani, eic. Male qiiililict affitma' infatites puerilia, sed piiri {(orie pueri] sapii.-ntia,
tive, quia sequitur, si;d tantum Sciiba:, ele. Videa- cuin non sini pueri sapiendo, scd 6cncs uesipiendo;
tur Clossa in huxic locum. cum non siiit lantniii blx^si ad pra^dicaiidiini, sed
450 Signum reiigionis.] C. divisi aU aliis per niiiii ad loqueiidum ? Si Jcrcmias, qni cloquens cral
sigiiuiii religionis. ad pr;cdicandnni Dcuin, se mutuni cunliietur : quo"
Maiuri a:lale.] Verba Glossat ordinuriw, in ittud niodo sacerdos mutus, ad loiiucnduin de Deo su ulo-
3Iatlh. xxin, vers. 2. queiiiein f.itctnr? elc, leclu dignissima.
Si convcrialur ct poenii.] .V. Si converialur el liielot|iicnsauieiii.] M. variai. Sic eniminquit:Ui'
reljiquat posl se bcnctliciitinein. Oiniiiit ei poeni- noccns (forie ineloqueiis) cl absque sermoue con-
lcal, mate, piout et proxime sequeniibus liquet: Sicul versaiio, quantum exeinplo prodcsl, lantuin siloii*
de peccalore poeiiitentein, eic. tio nocel.
El inscio proinoto.] Ilwc absunl in M. Sic enim Nain latratu canis.] Hoc, usque el dixit, sotum
Seil faluo spes csl , sicul (eliain hic omitiii
(iiilla M.admittit,
quoidam) de peccaioie pa»iiiH'iiieiii, eic. Dc facili enim.] M. omitiit non pauca. Post, aii-
Consute Glossnm in c. iv Levi-
llinc, int)uil Aiig. dibiiia faciaiis, ait : Facicndo qux piaidicatis, aliu-
lici,deinde recurre ad lom IV oi^erum ejusdem parie qiiiii lacitis iie \erbis crcdatur. Tu ergo acciii-
11, Quaslionum cx uiroqne ieuaniento, q. 4. ge, cic.
Quis lucdebilur ei?J Sacia /iit/ia : Quis misercbi- Jeieniise c.i.] riia c. iii.
111 r ci ? Sicui tzcch. c. III ] Triu c. v.
Culligiie rragmcnia.] V. Colligite fraumenla, ei Qiiod Job.KIias.] l)e Job vide ejmdem c. xxxviii,
pro rragmenloium, fraumei.loruin. 3. De Etia iii, lieg. x\iii, 40. iJe Jeremia tibri ejv»-
Mniitis praiideiitiiiin.] C. prudeniium. dein cap. i, 17. iJe Jomne Matth. iii, 4. Hot reicn-
Sicut copbiiii.] lloc usque : Ul puo teiiipoie V. sel auctor sccundum ordinem ataiis. Job enim Eluiiu
Oini/<it. C
habet in margnie. M. in lexlu. imo el Moyscn pracedit tempore.
Substantialem diilereniiam.] C. Siibslaptiolcm Incessoicin. V . Cessorcnt.
dracliiDain. I((;iii acccdens.] M. resiringit hanc sententiam
llieronymus de ilolvidio.] Habetur epistola B. Ilie- hoc inodo : .\ttcnUat judcx fuiurus, quod nutlusju-
roiiynii udcersus eumdem t. tl. Incipiiquc : Nii|tcr dicuiii, eic.
rogulus a iValribtis. Gennndiits in tutalofjo tiroriini Spirituin Ollionielis.] M. paucis comjilectitur •
illutirium, Helvidii meminit. C. llioronytnns de lidti- Spiriiuni OtbonicUs,Dcbbura:,Ge.!eonis antcquam.
lio, pro il'jlvidio. M. post illud de iide cl spe, om tt.t,
q ctc
«t boiiis iiioribus licclcsix, subdilque sic : llclvidiu! Dclborae.] Tria sic pro Doiborae. Antiquitnt Del-
uiiicuin et borreiiii.im inoiisiruni in Gallia saccrdos bora pro Dcbora, ui ex vnriis codicibus deprehendi,
laictis (cum sol:i Gallia monstris careal) i|iii taincn dicebatur.
littcraius fuit, sed iinpie de D. Yirgine scri|)sii. Si Itcm Fxodiiii.j Tria non iii, sed v.
cx prxcepto Doinini, elc. Aliquid simile de VigUnn- Mutalionem virg*.] M. ei C. in margJne : Virga
tio scribit idem B.Hier. in ep. qua: incipii :Mulu in
ferrea neccssaria est prail.ilo : lia cemet U. Greg.
orbe inonstru. l. XX, Morat. c. 8.
CAPUT LVI. Soiiorx vocis.] Verba tunt Origenis hom. 3, i»
Exodum, iniiio.
Ad indignam.] M. abbreuiat koc modo : Ad indi- II. Tim. ii.] Tria. II Tim. iv.
giiaiii iiidigiioruin intrusioneiii lepcilendain, intiicri
452 In ^*^^' aposl. c. XX.] V. et C. c. xlviii.
libct olliciuiii praelalorum el sacerdoiuni. Piovi J»;ai M. LX.
Doininus, ctc. 1
Episcopos regerc.] Quo sacerdoics inleliigas, scJ
Nnmeri V.
c. xxvii.] el C. SiJ. Consule Gtossam contraciuin esi iiomen, inquit C. in ora taterali. In
Oiigenit in hunc locum. \ rimitivu Ecctesia nomine episcopi eiium presbjileri
Deus spirituuni.] Non spiritum, ui C.
Doiiiiniis intelliguiUuret e converso. VideS.Tho.^i. t. q. i84.'
Quod vcule reprehendit margo V. Nota, inqiiit, Glos- ai(. t> ad 1.
SJlorCHi lilleraiu isiam non intcllexissc, qui spiri- Usque ud ascellas.] Post hcee sequitur in /'ru.;«
4s:s VERCl M AnBRi:VlATLM. - NOT.^. m
nteuio r.aiuberonnm : Ot' hoc n.ysJerio Aposlobis A Diirnndus t. iii, Ruiianalis c. \o et eadem indtcmitur
n<i 11 Timollicniii iv : « Tu vcro vij,'il:». > Giossa : in PoniipcaH, dum episcopo iraduur peduin Vasio-
< In oinnibns i;i!)or;i, lani pciveisos qii;uij hoiios
> rale.
docpiulo. Opus f:ic Evangeiisia; impli- opeic i|iio<l
: Ezecliiei c. iii.] C. pro Ezecbid, mnle legebut
|)r:rdicas cre. Siibritis esio : tlisticiiis iii oiiini Ezecliias.
opcre careiisomni supeitliiilaie. El po8lino<Jiiin
liio, El c. XIII.] V. c. xxvii.
adiiil : Contesior vos liodieriia die, qiioiii;iiii inuii-
• El rap. XXII. I
Triii liv in fiui'.
dtis siim a saiiguinc oiiiniiiin vosiruin. TSuti eiilin El cap. XLiv.j Duo c. cvim V. non notai caput.
sublerfugi, qno vobis oiiiiie
niiiiiis aiiiiiiiilinreiii Et cap. xnv. Fili.J Triu c. cv.
consiiium I)ei {\c(. x\). » Frgosiquo miiius aniinii-
li.tsseni, reus essem anim.irnm ipsoriin». Si eniin
CAPUT LVII.
fraler fralris, proximiis proximi Itnoliir esse eiisios 1 lim. IV.] Trin, \ Tim. vii. M. sic iuscipit : At-
(alioqiiin vox saiiguinis damabil ail Denm de lerra lende leclloni et posl exhoriaiioiii, G. (hoc est
\ben. ivj), m«!io mflgisprael:iHJs unoliir ci^^c cnstos G/ossrt) Volenlium, T. [lexlus) ti doctriiue, G. ne-
pro qnibiis spopondii qnod ovcs iiilirnias ciiaiii
;
scienliam.
super hnmeros porians inlroducei iii ovile coelcsie, Canonicam eleclionem j M. non legit, canonicani.
omnia posiponcns el piopriuiii corpus expoiiciis eadem episl.] Tria c. ii, fH'»i
Iii i, sil.
inorli propier iiias? Iiem, iuiic Jacub dc(le:ii 4o- Id esl. sccnmliini.] Clossir suiii iulerhneales
sepli, etc. Hac ibi. Eu aulem qitw luibcl lexlus lioc Qiia^dit niiliM prophelioc.] .ib Itiuc usqne : Gratiain
loco, omiitit idem Fragmeiiium. B exponcndi, V, lacei.
Quia piicdicalio.] HtBC purcutliesi inclusa, C. letjit i .Macbab. c v.] V. c. xvi. M. xv.
in margine, V. mUibi. IV Reg. XXII.] C. et M. IV Re^;. Lxxxvii. V. IV
Vel siiigulorum.] Solum C. addil. Re;,' xxxiii.
Angusliiius Quid sibi.] T. IV libro Exposi:io-
:
454 Ouaiito sollioitiiis.] M. Brcviler: Sollicilitis
nis ej)istol(e ad Homauos \inclioatce, ante mcUinm. pra-talus Ecclesiai evigilare ilebel ad lonitriia ver-
El forliludinem.] Hoc oirittil M. boriiin Dumiiii. Gtex perJitus. Catera iniermedin
Tradilur in^igno.] M. eliam bene^ creJitnr indi- omitiit.
gno. Paslores eorum sedux ] M. et C. iu margine ;
Piscis Irlsiiliae.] Id male ominit V. Est enim :«• Excniplo. Erior enim priiicipiim trabiiur in exeni»
terpretatio nominis Dagon. plum.
Etinucbis mollibus.] Euuiicbis abesi t/i 3i. iiou, Non sic everiere menles
niollibus. liumanas, edicia valenl ut vila regentis.
Diaboli fugantis eos.] H(cc verba non liabet. Xersus sunl Ciandiuni libro de iv Consulatn Oonorii
Cnsiodibus aiiiniarum.] C. cuslodiis. imperat., sed nonnihil discrepantes ab Jmpretsis, qui
Ad Rom I.] V. el C. ad Kom. ii. sic :
Vesirain aique meam.] C. Vesinim aiqucmibcii< . . . . Non sic iiiflecierc sensiis
cordiaiii. ^ Hiimanos, cdicia valenl, ut vila regeniis.
In eadem c. i.] Tiia, c. iii. Ciibilis siii.] C. cubiculi.
Aiiquem fniclum babeam.] M. in margine : Vol Q El liiigiosa.J Abest in V. etloco littjtit : El maia.
nt vos fruclilicctis, vel ul ego prjemium acquiraiu Isai:is cap. i.ii.J V, etM. c. d57. C. 167.
pro vobis. Clossa esl iuterUueutis cap. i, adRomuu., Qiiia popiilus bodie.J A'o/i diligentcr. V Qiiia .
ters. 13. popiilus bodie, non sicnt saccnios, el sacerdos mi-
Vobis in subdilis.] M. Vobis et subdiiis. Sequi- iiL's, nou sicut populus. C. Quia popiilus liodie plus
turque in M. Merccdem aHcrnain et pcnnanciiicm, qiiam sacerdos clsaoenlos minus iioii siiil plus.
etc. J Tim. c. IV ] C. et M. v, V. vii.
Aposiolus prompius fuil evangelizare.] Hwc, Niliil enim esi.JB. Hier. f. VI. C(nnmentario iu
verba omuiit C. fiuem c. II epi&tolic ad Tintin ita censel.
suiit docl. C. applificandi. Failitur.
Applicaiiili Iieinls.iias c. xxvii.] Y. c. xxiv, C. lxxv. i
Ilem IV Rcg. xi.J M. non cilai locnm. V . el C. Venient siiper eos vcl nos.] V. et M. Vcnient sii-
c. 78. Idem ieyHur Jeremiit xxix, et Paral. xxiii. U per nos. C. in mnrgine uddit : Qui lempluiii Domi..i
453 ^^ e^set popuius Domini.]C. Ui esset po- populiis peculiarls sumiis.
piiUis posi Deum, obedicns Deo el rogi. Siercoribiis lemporalium.] M. in margine colla-
Sed quis sit mediator.J M. Sed qiiis sit niedialor, terali ita correxit. Priiis eniin in lexiu : Fetoiibiis
iioii bomo sed Dciis, si conver^us fuerit in lupnm temporaliiim.
vel merceiiarium, seii siitO tuslode. Omiltii : Noa Qiii iiiiislis coiisi!ium.] C. Fullilur hic. Aileniin:
leyiiur, ut patei ex lexiu. Qui cunsiliuni. Texlus haia: cup. \\\.
iion iniislis
Cerminalio diciionis.] Hccc absunt in M. usque : (C. iu inaryine cap. Lxx, M. Lxxix.) sic : Ul iaccie-
Debcl Cium. Aoii ubsimiit seusu in parubula decem ^ lis coiiMlium.
virgiuum li. Hier. ad dia veiba : Domiiic, Duminc, Amus. cap. vi.] rrifl, c. xxv.
aperi nobis Egregia, inquii, in Dumini appella-
: Propicr quod cn:iitam.] M. Proptcr quos emil-
lioi.e coiifessio, iJque repetiliim, (idei indicium lain. (Jiique bene.
vst. Qui non ardet noa acc.] Sicut enim non nccendi-
Verbo pfacdicalionis.J M. el C. in margine : Tu lur cundela uiti ab ardente flamiua, tla non uccen-
cumJudoius sis, cOj^is gcnlcsjudaizaie.Cfa/. \\..\ddu- diiur audiior, nisiprius ardeui prwdtcatvr. Is ergo
queClossam, quce ora. esl : iSon docenlis imperiu, prius exemplo doceai quam verbo.
^ed cunversatiunis excmplo. Basilio eii;i:ii.] Exempla ha;c tuiu B. B silii cuin
Spiriium suum.j V. Spiritum snncliim. S. Sebusiiani eiiain hubentur supru c. vii. Quurt ibi
Nunc autem.] Ha-c omiitit V.usque : Uiide qui- nolas videio.
dum. Liiigiia igiiea.] M. Flamma.
faslor ovcs cura.] V. et M. omisso primo versu, Acl. Jiposl. c. '10.] Tria c. xlviu. M. omittit hic
incipiuitt a secuitdo : Alirabe, elc Hubentur hi ver- uonpaucu ub illo ioco : I.em Lncas, iisguc: Aposlo-
sus, in Glossu Capit. Cuiii veiii^set, Exira de sacra lus fesiinavit, ut Pejilecosti ii (i'er6« suitt M.\ face-
Untlionc. Lbi primus versus liic est : rel in Jcriisaiem.
In bacuii furma pixsul dalur lia^c libi iiorina. Majoribus solemnil.] M. Solcmnilat"bi:s simpii-
Aitrabe, eic. vmiiso majoribus.
ciier,
7Vr(iiim versiculuiH hobet etiani S. Thomiif in Snpi). 455
Majores iiaiu sciics ] M. addit nun juvc:ies.
q.W, art. 7, $(d /.ro aitrahe Uyit colligc, sicui et C. tnmurg Non pueios, iioa juvcnc:^.
. :
4?S PETRI C\NT0RIS 456
Iiicoynil;! snlnlis.] OiiiiHit M. A C.\rUT LIX.
Ei per (lomos ] C. in luiiiiiine : Ul.i iiiiiic liiijns-
V.' tale leqil summariiim liujns caintis : Qiiod ;ij
njcdi pwdicaiio? rrfciatiis eiiiiii smis nDn osl. soliicilndiiuni jirisionilcm pci liiicl. cssc cxoiiorninm
Vado iii Jernsnlcin. M. iu nuinjiiu- : iNuii :ui oxi-
a s:fCiih\ril)iis. 3/. anlem, quia conliiiuo variai in le^
peiKluni uiiincra, non ad delic i;imlii'ii iC (riiplins
clioiie, coiisnllo post iiotiis e.c iiileijro subjieie>iius.
Non aJ convivauiiiiiii ei <lecl;iii!.iiiilnni)scd id iribn-
Sniitautein fioc qiiivdnm vclieincnUus dicta
capite
hilioiiom (.V. p.ilicndiim) C. p:iviMHl:im. conrn episcopos ijui uon religio.fi sunt, ut ernnl apo-
Triinilalioii.s m»' mniienl.] C. ibiddin : lii iijiin !o
sioH. Nequc est pcccainm luiberc divilias, sed cis cor
prcssiira, elc. Joini. x\i. apponere.
Yel vilam me;mi.] Sotum C. M. aulem iii luayijine IIoc deicrniinanlein.] C. deiinnri:in!em.
nrl illnd: Aniiunm mc;im, r.it e>l vil;iiii iii<;;iiu. : M tli;»m voliinlalem lialiciidi.] Yidelo commeiilariuin
tHciim illud, vcl viLun nuile abfni^se a teociu eo quud Ji. llicronijmi in cap. ix Mal.h.
Synara iiiierprelalio vidcatnr adinittere. J(»aiiiic3 rclicia siiidonc profngil al) ,?is.] iVo« e.'.l
Diimmodo toiisnminCMii.] Tria : Diim ego coiisnm- verisimHe adulescenlem illiim fnisse Joannem aposio-
incin. Ex rtibliis sacris resiitni. Kisi iuterim eliaiu lum; quia Joanies iniruivii iu alriutn ponlilicis.
leifrim : DnmnKi.lo eiio roiistmimem. \iilelo textum Joan. xviii, V. 15 cl 16.
Cidssiv imjires (C sub churactere S. Pelri ut vulyo ,
Siiccessorem aposlolorum.] Ilac duo vei-oa omit-
diciinr. tit V
Ad Tim. cnp. iv.] C. et M. c. vi.
II
E(|uos cl plialeras ] C. in margine, ad illa verba ,
Aliqiicm seiihoiieni.l Sic legendnm est,ut e.xClos- B Seculi sumiis le , ait : QiiomodoV Nmupiid iu plia-
sa interlineali coltcgi.Non eigu aiiqu:iiulo, ut M. el C. leris el pompis sjecnii ; iii eqiiis ei qiiidrigis. noii
Uic subjicio nolmn inarijinnleni C. 1'aues snccessuri laiiluin lereiitibus, sed post se irahenltbus aiiruni €t
flliis uliliora liinc daiit moiiila. Maluialeoiiim lioc
:i
argcntiim? eic.
esi.
457
Lucae c. xxii.] C. c. ciax. M. cci.xx. Nec
Proquibus spopondil.] C. Pro qiiihns lesponden- mireris, leclor, numerent capilri. Nnm iiniiqni-
si lot
dnm spopondii. M. autem abbreviat sic : Mulio n>agis ins OEcximenius el Euthymins Evangelinm Lucce
piaelaliis cuslos aniimiriiiii [liic] desunt) qui lenelur
in Lxxxiiif«/'i;rt distribuunt ; Ammonius et Eusebius
oves iiilirinas siipcr liiimcros porlare, elc. i»i crcvLiii Ambrosius in tiiu.os CLxiv; recentioris
;
De oodcm Jcieiiiia; cap. xlviii. Ilwc usque : AUen- Lniini in xxiv capiln dissecant.
dile, 3/. C. et V. cap. lvii.
Qiiani Ecclcs. praeiali.] C. ad mnr(finem : ^iii
Ilcm ill Uci;. c. xx. ] V. c. Liv. Duo alia non de- cliam in calbeiiiis siiper Colia diiciim feruiitur cnm
liyminant. linba lumuiliiante ei tibiciniis.
Disressioiiom moam.] M. DiscessiiiU; Divites s.^eculi.] Nec mate Y. DiiccS srtciili.
Lnpi rapaces.] M. Lupi graves, pro rapnccs. Noiiiie niilitani.] Ilonim soluliouom igiioio, aii
Mcnioriier relinciiies.] il. Noii est parva cii!.iodia, C. in margine. ilii promisi, pradictum cnput 59 ex
divjiii pr.Tcepli memoria. Texlus Biblicus : Mcmoi i;i
M. verboienus (nt loqnuntur) ilescr.bo. Sic incipit :
relineiiics, non inemoriier. Quod hic adnotavi ex M Qiio Idamaddiilii: Qiiod adjeciiiin poleral prodesse et
Clossa esi ordin. qua el Ilabani. iietjlectnm obcsse. Dictum est apostolis, et pcr con-
Nulliiis concupivi.j C. cl V Non concupivi. .
^ scqiientiam successoribns apostoiicis viris « Noliie :
El digiioscuniur.] M. ei V. ei disceriiunlnr. possidcre aurum et arg. nec poi.uniain iii zoiiis
Quod iioii veri piul..li,J .W. Qiiod non sunt pi;c- vestris, non peram iu via, noii diias iiinicasy iiec
hii. calceamcnla, nec virgam : di;,'nus csl oporarius cibo
Maims isirc.] M. nicse pro isije. Ma'e. sno (Matth. x). » Lucas : « Edenies el bibentcs, qii;c
A liipis.] M. in trxiu C. in margine : Ne infirnii
,
apuil illos sunl. Mandiic:itc qiix apponuntiir vobis,
scandali/ciiiur vol graventiir. curantcs infirmosqui iu doino suiit (Luc. x). i Mo-
Comiiicndaiis illos Deo.] Hoc abesl iii M. et , . donii pra.-dicatorcs pariem aiictorilalis deiriiiicanf^
|{oiiii.s priiiccps.JC. el V solus princcps i/iront'f?«.
.
prociiraii volunt, non cnrare vel prxdicare. Pr;c-
tl ilciii inuxiiiic.] Iloc, uscfue ad finein, omiiitt M. operari opeiariiis delierel. Dominus dicil Qpera- :
rins, et cilio, iioii cibis, noii fcrculis; el siio, sibi
456 CAPUT LYlll.
debito post iinpenso , |)ro spiriluali prxiinpunso.
Nolandum M. divii,is.^e hcc capul a priori, inlercn- Qii£ apiid illoi sunt : Non terra marique (ju:r!:ii;i
pediiie, ui ussolel ; tnmeii in niaigine iiidical iuchuun- delicatior:i exira domum scJ iioc dciiciusa donius
;
dum novum hoc iummario : De palieiitia cl impalieii- et laiitiura ({ua.'r:il sil>i appoiii prxlatus, sed sibi
lia pr.clalorum. ;ippusiiis bit coiiieiilns. Liidc Manducale qu.c :ip-
:
Pi;ecipua virtus] 1d omitiii M. Sic ergo : raiiemia poiiuiitiir vobis, scibccl sinc dcleciti vel murmuie.
csl prajcipiium uiiiaiiiciiium pra.iaii, etc. bed iiunc noii erat liis lociis, ul (iicuiil, sed iii pri-
Esl paiienti;!.] C. ad maigtitem explicat El abuii- : iiiitiv:i Ecclcsia. Diclnm est rusticis el piscaloribiis,
d;iiis piaeler gei>eralem. Cui horl Qitia prwUttus cnii- " Iiodie liccre sibi lialiere oppida, servos, ph;iler:is,
iiela esl snper candelnbrnm aliis bubditis prcelucens divitias, eqtios, mntaioria vesliiim et iitijusiiiodi.
exeniplo, charitute, paticniia, et«;. llodie eiiiiii ladatiir Ecclesia mammilia regum, lia-
Ail I (^or. c. xii.j Tria cap. xxvii.' bet rcgalia episcopus, coiiics movci castra, habel
Ei ablato eijuy.j M. unde cum cuidaii; tollereinr miiiies, salcilites, miil>ipiicat sibi tlicsauros ei
jtinieiitum , ail :
U'"" (^uaiiins
*^^ l(>"6 sculicain. e(|uos. Cum lioc probibitum sii rogibus, miilto for-
ciiim qiiisque cxistal illuta coiituuieiia prub:it. ticm lius regibus spirilualibus quod observavil David,
:
lY Kci;., cic. qui solaiu iiiiilam liabuil, et super eaiii Salonion con-
iV K.g. II ] C. IV fleg. IX. secralus cst {Ueut. xvn), ct lia secuiidiim eos dcieii-
El iii lloiii. 21 , I. II. j 1 na iii l;om. 9, sccuiid.c : diiin ut cxreiiioiiiati;, iiovnm Evaiigeiiuin, Verbuin
pai tis. C/ir/HC bene. Num per i,bKmMla\n puiteiii,/<« abbievialum quud misil Dcus supur lerram {liom.
i/er 11 inieliirjendits Cil. In hoc uuiem lib. ii , an:i- i\;:cum tameii de iiiuraiibus dicaiil saiicli essci
qtiiius \0 numciabuniur homHice et illa, de qun est , bnjusinodi prxcept.i Evangelii , iioii pro loco, lem-
senno, nona est, hodie veru iil quiu numerum duodc- ,
porc, pcrsoii;! exsu(n;iiid:i, iiec pio consiicludinc ci
ciin hamiiiuruiu l. i moderni conjuugunl cum hoini- isu uientium iii coiilraiiuiii. Nam Domiiius dicil :
liii l. II. « Quod vobis dico, omiiibus dico \^Marc. xiii). i E
Sacii eloqiiii verbis.] ItaC. cum texln B. Creg. < Iniiiocogiiovi de teslimoiiiis^fja/. cxvui), i etc. El;
hom. 21 in Eicch. V. vero Sacri cloqiiii vciba : < Principiiim veiiioium tuorum verilas(i/;i</.), lelc.
«lUvil. Eccc nob rciiuuiinus oniiiia ; etiain voluntaiein ha-
457 \ERnU.M AnBREYlATlJM. — NOTyE. 458
b^ntii. Iit nnmero diviimu coiiipislaliir, qui divilias A posiiionis in 1 reg., cnp. 3, pnst medium : ./fltas vi-
conciipiscit. el si non ti ibeai. Et : « F.jciliiis esl c.i- rilis,tempiis est administrandi sacerdoiii. Sed om»
ineliini per foranien aciis Iraiisirc, s elc. < El secuii nia scquemia^sunt veyba llitdeberli, usque Sed ob- :
siiims ic iMiitili. -xw), t Noii in pompis el plinle- jiciliir.
ris , elc. l:i rcgeneralione, oic. Kcliciio oniiiimii, ..I^las proiihcine.] fJivc et sequenlin redolent doctri-
coiiferl hanc judici;iiiam poleslalcin scilicel ul , nam B. Gri^gnrii Itoinili.i^i in Ezecli. iniiio.
nnili iiii,l'!in scqnanlur Dominmii ci cjiis (iiscipulos. D.lnlii ii,'iliir .Tiaii. Marqo C. Qnid majus oslen-
Ad hoc leuiMur (jiiilibcl pr.Tdicaor r\ officio. Uiiile diliir, qiiam pueriim cri.-i siiprascnos?
Joaiines, relicla simloiio, midus proiii^Mi; 4.58"''^" Cerliisqiio limes.] Oiiin episcopolus, sicut et sn^
seph, rclicio pallio; M.uiImmis ifhciii) (Mauli. ix) ; croyum orilinnnt, suscepiio, in junori nlnte permil^
Sainarilana hydria. El voleiis sepeliro palteoi, audii tcbnlur ficiliui quam Itodic. Limitat conc. Tri.i. a:iit^
i\ Domiiio : « Dimillc morlnos scpelire,» elc. < El teiu episcopi.
seipiere ine (.Wn///j. viii).i Cum pinm sil cxseqiiiale Sed de Silom.] M. variaf sic : Si Salo-
objiciliir
cliam crga palrcm oiliciuio; miillo loagis eliam c:e- moit iinmcins osl in TegiMo
diiodctiiii.s oh hoe ,
lcra onera iiilerdiceuda Ki!,'iiavi(, ol pr;elaiis slre- foile honos non habiiit exilns. Jeremias, Daiiicl,
piliis liclli, eic. ll;rc etiim ci genles imiuirunt. Timollieiis cilra ;rlal('m facti siinl prophclse ct do-
llegihus Israel prohibiliim esi ne reilirenl in JE^y- Clores; scd privilegia p.Tucoriim nou faciuiil conse-
piiim. Si dixcrinl qnia omuia rcli(|iierunt ea quod qncnliam. Umle liMlii non deherel in conseqiieo-
palriinoiiium et piopria iion liabeaiil, se.l lauliim liam; si Iralialur, eli^aiilur siniiles pr.-cdiclis. Ilcni
dispcnsaiionem renim paiipcnim silii crediiam, sic
B Isai., clc. llas objectiones solve cum B. Ilier. t. IV
reliqiieriiiit oiniiia iinperalores, qtii e\ eleclione in c.111 hoiiv, v. '<.
sncccdunl. Quod ieqnuur, alli duo comj)leclunlm\ Privilegia paiicoMim.] Heqnln Jtiris 74 in scxto,
CAl-UT LX. Qiiod aliciii gratiose concediiiif, iralii non debei ;ih
aliis in excniplum. AUqnanlo cciaie juvenes ordi-
V llunc pra-icrt liiulum : Dc gradu el dignilalc
diacononim. nanlur sive sacerdotes, sioe episcopi, urfiente necessi-
tnie, neque hoc in ar'jumsn'um iralii debel, ut liquct
Kl si snpiens.J Glossa inlerlinenlis cnni sequent.
Siihdiaconaliim.] /</ expressil Urbnnus II uii le- ex regnlii 78. Si prwtcrea privilegium visumsit pcrso-
nale, illatn personnm semtitur tanlum, exslinguilur-
qiiur dc .'i-tale ct qualiiale ordiiiis, a nuillis niulto-
lies,
que cumea, ut indicat regula septima,ibideni.
Alierius diojceiis.] V. Alterius mulioiies epi-
Ilem Isai. c. u.] M. c. iv. C. et V. c. vu. /ijj-
tio notavi nuinerum capitum ab anliquis obscrva-
scopi.
Subsliliiantur.] Insiiiuniiliir M.
tum.
Ad evangelizaiidum.j C. ad lalus : l]oc videlur Puer coiilra scnem.] Margo M. Vila.
Ignobilis coiilra nob.j /(/em : Cenere. Abliinc, u$-
lantuni arehidiaconis convcnire.
Ciii tommisisil Dominici corporis et sanguinis
que Ideo Apostoliis, tncenl C. ct V.
'.
ConseciMlioiiem,elc ] Tam in Vita S. Laurentii, quce Et dicei.] Margo iJein, scilicei. M. Carnali affe-
est apud Snnnm, qnam in ipsa Ambrosio l. i Offic, Clionc siios inirudentes. Vidcatur in liunclocum Isaia:
cnp. 41. (omissa dictioiic corporis) lei/ilur Dominici commenlnrius B. Hier. t. IV.
saiigiiiiiis coiisecrationem [sicutel in Paris- editione Q Ecclesiastes, c. i.] M. c. xxviii;
fnciu ex tiotnana) lioc est DomJnicum sauguinem con' El voIupias.JC.Voluntas. /rfem noioin psal.xxn:
secraium. populo scilicet distribuendum, ul ibi in Vi vide:uii voliiiitatcm , pro voluplatein, 460
missa : Hx-c comniisliu ot consecralio. Sed qula non Psnl. IV Ad Dc.im foniem vivum , pro foriem ,
:
bene inlellecluni olfeuderc vidcbalur, in Ureviario vivuin.
liomano muiatum est , iii dispensationeni, quomodo Slcrilibu-;.] Id abestinC. et V.
leyil sanclus Tliomas pare tertia^ qna-slione octua- Mane comedii.] M. omiitil liwc, usque : /tein llic-
gesima secunda, ariiculo leriio ; el iiuronius tomo roiiymus. C. vero lantum legit in ora lalcrali, iuide
aecundo Annalium ecclesiaslicorum anno ducenlesimo reor herc a scltolasticis subnolata fuisse.
fexnyesimo prin^. Qiiid tii hic ?] Ita texlus Biblicus. V. Quia lii
Woii qiiia suinat,] M. Non quia conficiat, vel sem' hic.
per sumai. yEsiiii\ab;it cnim.] Glossn est in Itunc locum, ui
(".oii(iciiur corpus.] Conficii. M, Et ciim inajori inuutl C. sed illnm nondum legi.
revereiiiia conliciiur pru-seniia , ininislcrio ei lesli- Veslim'iiiuin tibi esl.] M
in mnrgtne : Omiu» nc- .
inonio ejus, diaconi nenipe. cessaria. Glossa inlerlincnlis est.
lii majoribus.J Id abe»t vi M.
No!i sialiin jiidicio muliiindinis.] Margo M. et C.
tl ruialibus.j El Itoc omiuit. hiic referiur et esl talis : inodo iion mulliludiiiis,
Prjcdicarc ex aucioniaie.} M. Ex oflicio. Quon- scd iiiiius in conclavi,
dam legi apud B. Uierontjniuni, quiv liic subnolo : Simile legiiur.V. Siinile Hier. cansa 1. Vi.leeum
Tunc denique ut aures h.ibt-amus ad Doininum, dia- D in c. ni Micliwce.
conus acclamat, ipse pra;dic:!t, ipse horlalur, ctc. Pncsumptiiose innnil.J M, Praesunipiuose jacian-
qutu brevilntis studio omillimits. Coitsule l. VIII, De lur liabere sciieciuiein moruin, etc
septem ordinibus Ecclesiai ae quinio gradu. Prceterea Qiiasi diceret. M. oniiitil nitque
I
Ul qiiasi allcr :
de officio diaconi habelur dtsi. 23, c. 1 parn.j, Ad Daiiiei propier vilam et nierila jus spirilualc nii-
diacoiium. riieiil, cl geiierale jiis infringaiur canonum.
Exemplo D. Viiicenlii.] Surius post Melaplirasten Quia rfiiiissus.] M. remissius, notatque i/i viur-
referl Vnnm S. Vincentii t. l, die 22, Jnnuarii. yiiie : I ficy. .\.
ad Tim., c. v.] Tria
459 ^"•'» scienlia.J Glossu inlerlineatis est,qua l
Aniioriiin 25 ] C.
c. vi.
Aiinorum 20. Falliiur.
in pruiedentibus icepius ulitur auclor, ui idoiteiiaieni
t:l sufftcieniiam clericorum comprobet.^ Ne qiiibus opus. ]M. Abbrevial : Ne quibiis opus
deleiisoie, nanl adminislraiores reruni alieiiaruin.
CAPUT LXl. Illud comicuMi.J C. illud caiioiiicum. Viiium est.
V. pro summario sic Itabet : Dc revcreiuia sacei- El ciii opus pae.ia J Abesl in M. usque Aposlolus :
dolalis ollicii. Yel novitios.
iV. id omitiii : nonni^i.
Undc Ceiioinanensis episc.] C. Unde Viocenoma- Sexagcnariam.j Supple Viduain. V.autem addil.
ncnsis male cuidain scribil- M. in texiu : Elecio Ubi scilicel didi ad Timolheum Vidua eiiiin cli- :
cuidain. gaiiir iion ininus annoruiu (?U. Adnoiavi locum aU
iusummis enim sacerd.] Ait D. Gregor.,l. a Ex- la'.u».
Patrol. CCV. 15
,
i59 PETRl CANTORIS m
Altis pnnem fiMiijiftl?] Aliiiilit (ui iHwi Tlireno- A Paneiii oiiitsns comedo.l V. ei C. Panein oiiosuin
rum IV : P.irvuli osiiorunl paneiii, ei iion erai ({ui coincdo.
/rsngereieis. Ciiiii .\iliaiiasio. 6'. iterum : Aiiaslasio. Ma(e.
Esse fliseipiili ] M. nddii : Qiii m^c liro fiiil, eio. Cnr non inagis.] IIoc, usque : el c^rcliens, omil-
Li:brioum cniin.] id omitiil M, usque licm : : tit M.
Movses. Iiijiiiigcns sibi boc.l Ila^c, usaue : Jiislus, aisunt
Jiiovenie bominum afT.] M. Movenle affectns {ei in V.
addil) in coniCBiliis, iragncdiis, niag>s in seiiis el El sancius est.] C. Veriis esl, forie, Verax osi.
Allianasiiis.j C.ttl supra, el infra Anasiasiiis.
veris Ecclesix- pastoriljus eli^-entlis. :
Limiiia.] Sladm snOdit M. Paslor qiii lioc non Socralicodecreio.] Sic loquitur Bocins Deconf.
Iii
frcqucni5verit, cum Paiilo noo ab lioinine, clc. phiiosi, iib. i, prosn 4.
Si apud Ueltracos.J D. Hieromjmus protxmio in Siniiiis esl Calbaio.] V. ad lalus exponit, qui.t ille
primjtm commenlnriornm in Ezecliielem ad Eusto- sil Cathanis. Ait ergo Ll est lia;:elico Monlano,
:
eliiitm, t. IV diximus liuc de rc, c. 4. vel Catapbryge: qui dicniUiir Caiapbryge a loca
Alilites ogeri ligiieos.] Id abest in V. Pliiygiic, uiidc priiiiuiii orii suiit Moiiiaiio an- .i
Ad lliealruin ei speciaculuin.] M. Ad ibealri spc- cloie. Calbari auleiii a niniidilia, qiiia sc solos in-
ct:iriilum. ter bomines mundos puta .1. Tales hiereiici, rctnpe
I Reg.c.i.] Tr Jrt.c. lu. Moulditxs, Prisca MaximiUa, adveulum Spiritus
,
Nou vull Anna.] M. Itoc omiliit, uiqite : Quia Ec- snncli. non in oposlulis , in se iradiluin asserebnnt.
clesia. jj S. Ilieronymus episiola nd Mnycellam adversus Mon-
Job.cap. xxxn.] Triit c. xxv. laiiuin, quw incipit : Tcsliinoiiia : in finc. Itein epi-
siola adversiis Vigilaniium quo! incipii : Multa in
461 CAPUT LXIL orbe, t. Jl. El mu/tis aliis locis MonUini tjus sequa-
Txiulus V. })rcc aliis placutt addens, mrisrine. ciuin Cataphryguin htcresirn inscquilur et damnat.
Noii opponciites.] Genuina lectio, vt palet ex c. Vide t. Vil, in Psal. cvu , ad illud El usque ad :
xnt Ezech. V. et C. suo sensii vtique bene iSon :
inibes veritas lua. B. Greg. 1. II. Beg.,l. iK,indici.
valentes latrare, sed opponenics se, elc. 4, f. 61.
Isaias, c. Lxn.l C. ei M. c. clxxxiv. Pandere noli.j V. Proilere noli.
Non quicscam.] Posi Ikbc sequilur in M. Specula- Jciein., c. Li.] V. c. clix; M. el C. c. clyix,
tores Lcclesiae cieci oinnes. nescierunl universi. Lt Anna et Mo.] lieor illttd el Mo. ittdicare Moy-
Siiper muros, etc. seu qui similiter clamasse dicitur orando, ut Exodi,
,
Ei Domino.] Solitm C. Domiiio. c. VIII. El clamavii Moyses, eic. V. ei C. Hoc solum
Dcpiiigi video.l Seqttilur in M. Nondiim cnim Itabeni : Et Susanna lacens claniavit, quod superesi,
«labilila vidclnr Lcclesia, otc, qtta' pnrenlltesi con- adjeci ex M.
$nlto conclusi. V . ei C. teguni simpliciier : lii sacra Ad conliieiulum pcccala.] Rccte id iignifical B.
Scriplura depingi video noit seiilio iii operc. llieron. lom. VI, c. ix. Malih., v. 33.
Video noii scnlio.]3/. Depingi vidco, qiialcm sen- Augiistiiius.] Tom. II, ep. xix, ad B. llier., c.i
tio iii opere. in fine.
El lieriim, c. xl.] V^.c. cviii. M. etC. c.cx. ,
Ad dispiilanduin.] M. discrepat : Ad dispulan-
llem idem, c. vi.] Trin c. xvu. diiin , ad liiigaiidiiin bene taceliir. Sequilur ibi :
Pollulus iion inendaciis.] M. prxntiilii G. verbo Nisi (li.spiiiatio ih collaiio, (lualis decel sanclos.
pollutus, quod est Glossa. lUatti ego nonlegi, nec Dccel saiic os.] C. Decct sacerdoieiii.
in interlineali , nec in ordinaria. Appnrel tamen Pessiniae taciiurniiaiis. ] C. suiii auteni causae
l^icolaum de Lira iliam vidisse quia , hoc sensu , , pessiinx, taciturnilas, limor inundanus vel bunia-
nii .'Sicut enim polluiiiitur labia loqiiendo qiiod noii nus.
decel iia eliain lacendo qiiod decel. In is. c. vi. Nisi ({iii concupiscil.] Ila Seneca : Nil liincl nisi
Igiiiius calciilus.] Credo ignitum fttisse, alioquin qni speral.
(orcipibus non fuissel opus. C.omillil, ignilus. iii us Dernosibenis.] Supra subnoiavi Itislorix
Combussil niibi labiinn.] Nota marginem C. Sic locmn.
visuin csl ei iinagiiiaric. Non enim iiMelljgeuduin Ciiin Aibeiiicnsibus.] .V. et C. Contra Atbcnien-
quod adusla sinlei hibia aclualiler. ses. Lnde et quidain, elc. liciijua desunl.
lod Heu, beu.] Munu scripla tria legunt : lolb.
:
Non squinaiKeni.] Melius synaiicein. Natn aliui
Parvulus lactens.) Tria: L.icians. Male. .Yanj la- Gallicum esl tsqiiinancie. :
cleo, Inc sugo, quod pnrvulurum est ; lacio nutem
463 K^ ^in' aiicioriaii.^i.j Sentenlia est B. ylm-
lac prccbeo, quoil nulricum. brosn ui II e isi. Cor., cap. viii sub inilium.
Acl., cap. 1.) \' . el C. cap. \Lvni. Paulus absliiiiiit.J M. varial sic : Paiilus inaiiibus
Elruulliplicalisuiil.] V. Etiainsi niultiplicati sniit vicliiiii qiiJL-riiaDS , iion accepit a subdilis ucces-
Biipra numeruin. Ad illud niulliplicali, ai{ C. ud la- saria.
lus: Adversarii nici cuiitra ine. A, a, a.] M. Ali, ab, ab.
Prov., e. 1.] Tria, c. iv. Sed nulliis prielatoriiin.] M. Sed modo in praela-
Id est iii piu-laiis.] V . allucinaiur Id esl in pla- : lis pnideiilia exciisal .-ctalein, qiioil falsuin, eic
leis. Iloc auiein viiiuin.J Usque Quintilianus , abett :
Jerem., c. xxvi.] V. ei M. c. xliv. in M.
El c. lu.] Tria Et c. xii : Liide Ilieronyinus.] Vide epist. conlra Hcividiuin
Acl. XX.] Tria Acl. xcvni. : t. quic incipil Niiper rogalus.
II, :
Detestarentur.] C". el M. (lelcstnrelnr. Apud B. Qiiod coiiipaiabile.] Subuudi esl, vei videlur, ut
Jlioon. visuniur ta, qitn; de B. Joanne Bcpl. infra clanur sensns evadal. M.. idem aliis verbis exprimil ;
liabentur, t. VI in c. i, Mullltcei. Cuiii sola Galiia nioiistiis careai, llelvidiiis soliis in
Ineccles.Hisloria.] V. Ih Viuis Palruiii. Ruffvtus ea sacenlob el laicus., noii quia liiieras nescieril,
eccies. llist., l. x. ISicepltorus, I. viii. sed liopob igiioraiis loqiiendi et diversas acceplio-
Exsulaiile Allianasio.] C. Aiia.-ias.(): Viliose. nes biijiis iioiniiiis, pniiiogeiiiius, B. Virgiiii oblo-
462 l^Jpa.J Aon liomunus. Otnnes enim episcupi quens eriavil. Ll viix |»cciiileiiti;c.
mulns swculis ijupd' vocnlt iunt ut mullis locis vi- , Lt l.iciyiiia.i Hemisnditum Ovidiil. \ii, de Ponio,
dere est upud li. Hicronyntum scribenlem ad IJ. An- eiegia x.
gtiiliuum conleniporaneum suum. V. ;;ropapa, legil i'Jst el vox confcssionis.] Vide supra c. G cuin
«ijiscopo Alexandrino. Eiium beite. nolis.
461 YERBUM ARnREVIATUM. — NOTvE. 4G2
In voco cxsiillaiionis.] C. In voce cxsullalionis cl A l>m loquaciiaicm ploniiis cxsequamur. 465 cif- C.
salnlis in inbcrnaculis jiisloruni. In liis omuibiis prn pxsequamur rurais lcgil prosequamur. V. melius
periciilosc lacelnr. pcrseipiamur.
Secnnila.] Vocc ncmpe. V. addil : Sciliccl con- Ei inoilesiia.] l'. oi moderaniia.
fc.>sinnis. C
irnalibus vero.] M. ex partc /aCl'/ : Carn.^lihtis
T(!nia.l IleriimV. snbdil : Oralionis. liisiorica dcliel pra^dicalor aiiniinliaro.
Oiiarl:i.l V. Sdliccl landis, iil esl pi.-cdicaiionis. Apo«loli,i viri.] C. ct V. Id omitiunl, el nlia rj-
Krndilioiiis.] Stipra in nolis ad c. G, rollegi hj, ponunt. Qua:? Audi : ascenilunl iuoiiios el de-
orndilioiiis omiiti,el subrvaayi iuter Ifis qniiii^ue spe- sceiiduni campi, qiii iiicm sunl monUbus, iii lociini
cieshj, snsteiiUilionis, scu cofisiislcniaUo.iis. qucm fundasli ei''. Ps. ciii.
CAPCT LXllI.
Ad Cor. c. II ] 7"»/« c. vii.
Sublimilalcm.] Uecte V. quia lcxtui res;}ondet
Sngillalo vilio.] inilinm ns^jue Apiiial, nbesl , :
biblico. iNon in siibliiniUUe scrnioDis, vel p; r snlili-
in M. Jucipil ergoltoc modo : scrmonis, ul liabenl Grtvca,
iiiilaicm et duo m. SS.
Aperial os pnelaUis, qu<v duo nHa m. s. omittuul, Loranicnsium. M. et C. Subliliuuc:n.
usqne Esl enim lempus.
:
Idcm cap. III.] Tria c. xiv.
Scio eiiiiii lc.j llac abtiuut in M. iiitqiic : Saii-
Idcm cap. IX.] Tria xi.i.
CUiin Dci osl tlainiiiiii :uiil)iis, <'lc.
11011 c
Ad Uom. cap. i ] Tri.i c. iii.
M;iliis dcirai-lioiiis. Ilis carciii V. ei C. u.^.que
] :
Cor. cap. IX.] Eudem cap. xi.i.
I.
UiMio Lzccliiclis. p ad Cor. V.] Iiem endcm c. xv.
II.
Circa prinlicaioreni.] V .prardicaliouem. Urget nos.] Il:rc moiicl nos C.
Ml iiicapa' ilaie ] :V. cl im apacilas. Ob lioc cliaiii.] M. Id omittit, sicque habel : llir.c
Qiiii" lil atl privatauv.] C. el SI Qiue ilc vilio lin-
esl quod salivjj et salivaria el inf.iniilia verba, elc.
.
giia; lil ad privalaiu persoiiain. Ut viiilia verba inaio.] C. Pra^hilns cnim, cl vl-
qnaiit!or|uc.] il/. mitlil iil;i.
rilin, cl iiifaiiUlia vcrba iiiinoiibiis li;ibcro ilebcl :
l,'!)i <
Fnislra quiiieui niu.] Pcsl Terentium D. flier. M. aulem : Ila prailaliis ininora ininotibus. Jacol»
episl. ad Domuitiuem el liogaiiauum qncc incipii : ,
vidil aiigelos. eic. Ad hwc refcro mnrgincm C. Ne
Llriiin ilillicilius. iiiniis sublilia et profiinda dicani.
M. hujus non meminil in tcxtu. De
llorlensiusj.
Si nialuin txenipium.] C. Si nialis exc:i pliini u- Uortensio oyil Cicero in Bruto.
nielur. C;>pilolio.] C. capilulo, etiam ndmilto. Nnm pra;-
CAPUT LXiV. lalcrum csl capitulariter hortari ct monere sibi sub
Non Dominus.] V. Sicul advciia oi peregiinns, ci diios.
iiiiiKiuain : desunt alia (J. Sicui advciia cl iiiiiliuni
: Divinis clnqniis admisceat.J Margo C. Ex imp'-
lace, einunquam, eic. iy : ci uuiliuiu lace, omjj», riiia elosiensione liiteraruin. M. tbidem : Experieniia
quia pnulo posl repetitur. vcl oslcnlatioiie.
Si visaniaii.] C. iu marijine Cliaritalein poiiil. : Oiiaerenies poiins.] IIoc, usque : in lcmplo, omil'
M. uulem ud laius liabei :UarJl.iieu> nui;ii. (juod ad tii M.
ilhid refer Mulliuu lacc, iioc esL raro loijuerc.
:
C Siipcr qiiod Samaiit.] IIwc usque ; c.qniiiins,
Si';upcr l;\cuil. M. I>iii laciiil. De Lnntfronco dixi orniltit V.
auixa c. 10. posl medinui. Mirabile e.x>'niiilum refcrl QiiaUior vcrlia jioni!.] M. variat hoc modo : Tri;i
ContipraianHs de mouacitu Affligemiensi in Urabnutia, dii.it ad viiia exstiip;iiida (ct omitiit hj dispcrda-)
qui ob siUniii assnltium cuslodiam Uadiiljilni-, la- diio ad viriiitcs insorendas. Evclbis pcr couiii-
:
cens diclns csl. Ilic cum in pra fato suo monaslerio tioneni qu:iin infundil nieiiiibus auditornm. I)e-
grande incendihm vidcret confisus de boniinte Dei, , siriias, per conressioncm dissipes, pcr salisfac-
;
tttlia protuUl verba : Slel igiiis hac hora fl.iiiiina ; tioiiem ; icdiliccs, pr.cdicjndo; el planies, conso-
pcnilus conquicscas qui prius i>er sexdecim annos
: l.indo.
ne protulerat.
vei si^llabani I. U, A, «m, c. 15, n. 4. Qiiod per viiioriim.] C. qnnd fu pcr judiciiim,
fit
Otiasi' Uenum.] Omitiii M. iiicrepalio.tciii, conressioiiisaudilioncm, elc.
Sicul UiUus.] M. Sicul niiiius. Suiil crgo priol.Ui copbiiii.] .V. sic liabei. Et no-
MisericordiaR.] Abesi in M. tiiiuiiim qnod confessor dcbei essc copliiiiiis, iii qiio
Tulius auiiilur.] lianc seuleuliam solum M. leijil. porienlur et niiiiidciilurvsordes civiiaiis Dei, sicut
Ul voces ejus liabeanl.] M. Immediaie posl liwc : diciiur de Josepb Manus cjiis in copliiiio servie-
:
Maria conscrvabal ouinia verba liicc coniereiis in ninl. El (libcl :ippoiiei'e snbdilo sno conlilcnii;
corde suo. Luca ii. priino viiiuin conn>iinclioiiis, el poslca olciiiii dul-
^ion de oununilaie.] C. el Y. Non de suinmis !a- ccdinisct coiisolalioiiis, 466^^^"'!''^ Sain:iiii;ini,
biis. qiti viiium ei olciini inriniil vnliicribus s.iiuiati.
Ul autcni disiinguaniur.] M. tacei , usque : Ou- d Debci i;liain condidcre suo promilieru coiifue.iii, et
plices. coiiiporlare oiiiis iiijiiiicl;i: poeniU'nli;i'. (Ex U.dcg.
Ulcnlcs malo.] C. Veieres in.-klo. iN'o» snpit. Pasto. 'i, p. c. Gj. Lt maximc ad Iria dcbci confcssor
Ulauleni viUuni.j llerum M. cmiltit, ibiquc inci- Iioriari confiientein snuui, sciiicei, iit occasioiitm
pil uovam periodum Nola quod iiiplitiier.
: peccati fiigi;tl, clc. (Item Mor. 2i), c. 8.)
Fili, ne le laudenl.] Hoc proverbuim ouiiiiit V. El ut negrigenliam.] C. ct V. Et ut li;ibo;H dili-
\)c oiimi ouoso.] Vsque In Lccli'si;isUco, c. x vviii. :
genliain pro percalis s;itisfacicndi. Seani ur avtem :
Soium M. Iiabei. liein super Esiber c. i, quod M. omitiit. lichqua
tccksiaslico, xxviii.] V. c. lxw. C. i.xxxmi,
C. liujus capiiis, etM. solo collegi.
J.icotji, c. iii.] C. et V. c. \i .\d marginem C. hac Statiin currcndiini cst ad confcssori^m.] Et hoc
od^erti : Qiioinodo quidain sancloiiiiu {liaud dubium ad bene esse; non aulem de tiovo peccai, qui diffett
quin Laurentius) lorlorcs suos in iram comiia-
li. confiteri usque ad primmn occasioncm. Jnierim secu-
verunl dicenies : \ersa ei manduca. Plus possuni, rinn esl et laudabile post peccaium conieri cum fri;-
ijui iorqueor quam poiesl ipse qui lorquel, forle cx posilo emendationis, et confessionis laciendtv vrima
inierna levelaiione, el fainiliari tonsilio Spiriujs dala opportunitate.
fiancli. Satisfaclionis .incurrilur.] Correxi M. leijebat
CAPUT LXV. enim : Non iiiciirritur.
Ul oflicium prichU.] M. Bis tegit Ul onicinni :
Uien jiijar] Forte secundum llispatios, Juzgar,
ofTitium praelaii. j Ita (imuut C. ei V ut M»
prsuliii pleiiius proscquamur, el ciiam ojus iucau-
To:iiiii .
PETRI CA^TOP.IS 404
4u3
?cil:fcl Ix^ni" jndicnro, pr^pdicaic, pflDiiilcn- jL liilra Ecclosiam viverc.] Iloc unicum verbum, vi-
adilU :
|i:iii> iiijungcrc. El Scicudnin, clc, </mii' ud cuy.ut vcrc, cmiliil C.
tequem periineui. Esse Doi negai.] 4« hnnc D. Gregorii e.rposilio-
nen: ail marijo C. Terie:U bis verlus niaxinie prae-
CAPLT LWI. laiiim.
\;iam carn.alium.] Idem margo : Quasi ncc pro-
In sunimariis vel lilulis liium exemplariuni, varic- pior cariialeni affecinm, iiec propier uliam t;in-
Ins e$L C. eniin. DeoUicio prxlali iriparlilo. Y. an- Siim.
tfni : Coiilra acccpiioncin pcrsonaniin. M. lapnl
Ilcm, Aman.] V. uolai c. vii. Esllicr. Ilodie v
intvseui n prtvc^^denli non dividil, in murgine tamcn esi.
lalerali lioc $i'bnolai : l)e atccplione pcrsonannn. Nec niolnscsl de loco.] Sod qnomodo non. inquit
Prinsquum nliqnid Itic iubnuleni , velim le moni- margo C. ciim Aiiosloliis poleslales praeoipial lio-
tnm, Lector, me verbotenns, ut loquunlur, descri- norar', isle aniLiii secuiuliis fnil a rcgc? Ad Rom,
p$isse exemplar M, ub lioc capile dli, usque nd ilta cap. Mii.
verba cnp. 80. Iiiicijec lionKin, indiijiKilioiiein monlis Joaniiis c. iv.] Duo c. xxxviii.
cxpriinenioni. elc, et lioc causa eiilandi Inboris
ilarcliiancnsc m. S. ab aliis 463CAPUT LXVII.
(ontinui. Ccni eniin
Piocnisics.j Lutro insignis in Atiicn regione, de
iiut,hut mnxime recedai, litm niullimoda leclionis
qiio IHularclius in Theseo.
rnrieinle cum ordinis senleniiarum disposilione
Siimninm jiis siimina.] V. Siimnuim jus summa
,
pra-poslern; ila wgre dmoduin ad singulas periodos,
i
B iniiria e.si. Ex Cicerone priino 0(fic.
rel icnleniius, cum duobus aliis exemplar.bus con-
Iii reniissioiie pocoare.] IIoc esi, rcnvssius ayendo,
{erfi poiuil, eoque minns ad notas communes revo-
notas aui cum miiigalione pocnce debita;.
cini. Qua: vero ex M. descripsi inimediule post
lii oiniii opere] C. iii omni lempore.
r.osiras in capul operis ultimum reposui.
Kci>niavii piuilenliss.] Ait Cato :
Nunc prosequor subnoiare ex C. el V .
Siiiiriii:iin siiniilarc loco pruilcniia suinm».
Aiiguslinns.] Locu Anguslini quidam possenl di-
Parabolariim c. xv.] Duo c. xxxii.
crre Anbrosii in c. li, ad Hoin. scd veiisimilius est
De S. Makitbi;!.] Cujus viiam couscripsil mellifluui
lalso Iribui Ambrusio, elsi non consiel Auyuslini
docior S. Bernardus.
csse sentenliam.
Dc aiibaie Igniacensi.] Nomine llumberlo, de quo
l'uio piopier religionem.] C. piila reli^ionc el
idem Sanclus Bernardus in ep. 141, el in sermone.
lioncsiate viisc. In mnrgine vero, nd iilud, lioncslaie
Yilam B. Uumberii Igniac. Gallice conscriplnm vidi
filsp, hoec subnotal y»ain solam aliendil Dcns, sci-
:
inier aliquoi alias Ord. Cislerc. Snnclorum abbalum,
licel meriluin viix.
eiiias n H. D. Jonnne d' Asiignies Camberonensi
Esi abjcciio personrr.] Alargo C. Alijeclio boiio-
qni monacho liodie nbbule Nizellensi merilissimo. Ue
rilitenliae crimoii esi .-iciii el abnsus cjiis, di-
codem llumberio Mcnologium Cis:erc. die 7 Sepleinb.
ciinr abjeciio persoiiae.
ei alii, quos ciioi Chrysost. Henriquei in noiis uA
Siiiil anlein quscdam mcdijc] Idem C. ad margi-
evmdem diem.
tiem rroplerqnam isiyrnin467 acLopiio persoi.se
:
Tcr flevisse legiiur.] Nimirum In suscitaiione :
veniale peccaluin csi, vtl criniHiale, el qnaiido ina-
criininale, diibin:n esl. C Lazari, Joan. xi. Super civitalem Luc. xix. Kl in
feis
orniione, uii colligiiur ex c. v, ad Uebnros.
Aballiaido.] V. Ab.laido.
.Maxinie ciiin oinnes defecius.] C. ad laius etuci-
Lenoiiis.] C. Lconis.
dalionis gralia tegil versus Juvenalis sal. 9.
Jacobiis c. II.] Duu, c. iv.
Dcpieiidas aniiiM iDniienia iatenlis in a;gro
liiiiis ila jiidical.] C. in margine Quod videliir :
Curpore, deprendas el gaudia, suiual ulrumquc
vell«i liilera Iiaec Monne judicaiis apud vosineli-
:
Inde babitiim fa. ics.
psos, elc. Eliani hac ex Glossa in hunc tocum Ja-
Sed nunqiiid poliiil Deus bene risisse?.] De hne
€obi, verbis lamen diversis, colliguntur.
qnmlione videaiur Jounnes in Nider Formicurio
Sed per conscionliam.] Margo C. Novil enim
tib. \,c. II.
euiu jusluin. V. Scd per sciciiliain.
Siispecins tibi liabeaiur.] Post rixam risiis, si-
Deul. c. 1. C. c. n. V. c. 7U cl 29. Non erat, quia
niulalionis est iiidicium. Jla C. in oro taierali.
1
eliam c. wi, versibus 19 <>/ 20 ilem repelilur.
Itciii J^ib xxxii ] C. Job XXIII. V. 15. CAPUT LXVIII.
Iii Ectlesiaslico ditilur.] Noialur in m. S. S. Vivendique niodis.] C. vidcndiquc modi.
r. xxii. Paril notam.] Ila sane : Nnm tiimia fnmiliarilas
Jiiilu; canonica.] Duo, hoc est C. ei V. c. 3. OUm paril conlempiuin, rarilas ndnnralionem concilial.
in plura capiia dissecabatur epislota li. Judcc apo' ConveniiiiU Ciirisliaiio.] Ila legil lexiiis S. Ilier.
sloli. ep. ad Euslocliium de Cuslcdia virginitnlis qutv inci-
Miranles personas.] C. ad tatus exponit : Acci- pii : Aiidi lilia in fme c. 1:2, /. I. C. ste Imbel . Vel :
piiMiles. M. autem laiidanles. ^^ iii veslc laulcm p:iiiiiiil. Ilcin Aug.
Firiiiees zelo Dei.] V. riiinoes lelo Dei male. Ilein Aiig.] .Miquid simile habet l. III, /. i. De
boamnndus.l liecle V. sicul ex Baronio palet docl. Clirist. c. i.
ad annum llOO, fol. 12. C. lioininndiis.
xii. Ani aliqiiid sigiiificei.]Ait margo C. Tali prae-
l.
Macbomelica.
.M;iboiiiciica.] V. Matomelica. Ita C tipttiir, ui de onuiibus alii|uid degiidiet, nc suspec-
enlKfuiius, uli eiiam hodie Teulonici pronunliant tiis sil.
liicbil pro nibil. Iiem idem.] August. t. VI , /. De bono conjugoti
1. Ueg. cap. XIV.] Duo cap. xxv. c. 51.
liis. ]C. in margine : Ne inos gc-
Jui.allias conira decreluin.] Audi marginem C. 469 Dnnimodo
llinc auiem argumenlalur, quod lalis esl tonve- laiiir, iic STCuIo coiifoiiiieniur.
iiicnlia ei pnieslas populi, iioii dico coiilra, so({ Mciearisque dicier. Jiespicit cd versum PcrsH
ciga rcgem, el clcri conira prTLiium el episiopnni snl. I.
suuia M. in lexiu sic nit posi huc cxemplum de Jo- Ai pulclinim digiio-monsirari, ei ditior: llicesi.
nalha. El babes bic argumenlum, qiiod prince; s Sed tonspici cupiiinl. j Addil mmijo C. Cl cieii-
iioii debel aliquid facere sine consensu populi, nec cus, vel laitus,el.liujusmodi.
Seiisum c<-)iiiiniMieiii. ] C. dividii : Scnsnm, con.-
cliaiii pra:lalu& siiie corisilio cleri.
lleni Exodi xxxii.] V. \-lZ. C. 122. ninnioiiem, bumanilaiem. Senccum sumus secuii.
Taiila a;qiiilaic.] lexius U. Creijorii : TaiiUi Iia ii.sitalas. ] M. iiiiisilalas .'c'//.(, sc/ conlru ori-
a.'<[Ua!ilaic. ginule ei a la exemptaria.
: ;
iCl YERIJLM ADBUEVIATU.M. — NOT.E. m
Non ineampl;». j
C. non iiiroinj^osila. A gine citato. Ail enim : Dnil h iiiiimis miisKiis. ci
No:i pcenaiii. ] Addii viargoC. Elsobiielalein inc- laiiien ab ilinere iion deflo( liiiii grcssiis. V. legil :
plam. Sed miigienles mnle, quiu peccat in casu.
:
SeJ non agnoscanl.J Textus Seneca: : Scd ci Praiseriim in spirilualibus.J C. rr;cscriim u«;i iu
agnoscaiil. spiriiualibus.
Quemadmoihim argenlo."] S/c on^ina/e. nosira: Obquam.] Ncmpevxorem. V. 01) boc.
Qnemadmodum fictUibns argento. Seil iliud qiieiniul- Levii. XXI,] C. Levit. lxx. V. 71.
niodiini ficliiii)us a(/;ccimj<s »« /Zne senlentiw ex eo- Ad voccm Salv;iioiis.] C. fld /rtM<5 : Lazare veiii
dem origiriali. foras Joan. xi,
CAPUT LXIX. 471 Reddamus parenlibns ] Margo C. Siilicet ne-
Quac ramiliariiis. C. Qnae lamiliaiibus.
] M. Qu;fi cessaria vilae.
nuigis proprie diciltir solilndo. IIoc quo ad necessi.] C lloo quod ad necessila-
Ani coinmendai. ] Rxcmplo, ait Lijpsius ad hac. tem. Similiter subsequitur. Iloc quod ad cauie-
Anl iinprimit. ] Verbo. laui, eic,
Allinil. ] Conversalione. Ob boc Ilenediciiis ] Vitam el mirr.cula S. Pairix
Inlfr boinines fiii. ]MargoC. In tnrba. Turbaenim Creg. nostri
papa t. I, Benedicti conscripsit B. ,
semper tiirbata est a uomiuis elymologia. Diaf. l. II.
Sul)ducendus ilaqne.] Idem Seneca infra ineadem .^gydius.] Videlo litam opud Surium t. V. die l
epist. Varial sayiusM. in liac epistola Senecw. Vide Sepicmbr.
jiosi notas nostras ad capui ultimum hujus operis. B Ingressi snnl.] V. Ingrcssa siint.
Tam niagno comilaiu. ] V. cum niagno comiliiiu, Judiciim 9.] V. Judicuin xv, C. Judic. xi.
Ai C. cuin niagno conalu. Observavi lextum Senecce. Joailia;] Duo Jonaili;c, sed viliose.
Uiiuni exonipliim. ] Ita M.cumSeneca. Duo : Unde Promoverant,] Margo C. El parle faciis Go-
exeinpliini. Seqniiur: Simplici aninio. Ly auiuio deonis.
omillil Sene.ca. Ubi ait Augiisiinus ] T. \,serm. QDeverbis A',:a-
Si le eis confornies. ] II ac absunt a texlu Seneca;, sioli.
llein Hieronymus. ] C. in latere : lii ViU S.Fauli, A latoro desccndentes.] C, tii margine. Scilicel
scilicel eremit. Sed ibi non kabetur. nepoies nosiros.
Jerem. c. xv. ] V. et C. c. 0?.. TirociiiiiJ C. in margine: Miliii.c novip. Sacramen-'
Aiitariliidine replesili. ] Ita interpretalio B. Hiero- lum esi gynus miliiiye. Vide notas Erasmi in huuc
tnjmi iu ipsius comuienlurio, et Inlerpretes LXX locum.
hodie lamen legiiur: Comminalione replesii me. ISon esl nobis fcrrcum.] C. ibidem : Sicul nec
CArUT LXX. tibi.
C. Pro tiinlo : De mala socieiale fugienda. Non ex silicc natos.] C. et V. non cx silicc nalns.
A conviclu mores. ] Seneca : Sumuniur a con- Juxlu lexlum Hieronymiannm reslilui.
versaiilibus mores. /. iii. De ira c, 8. Mainmx lallare.] Duo eadem pro lallare, legunt :
470^olloquia niala.] Versus Menandri poelce.C. Lac dare. Similiier restitui. Ait auiem Persius
cortla prava. sut. 3.
Ecclesiasiicus c. ix ]C. 31. T. 32. CC Et similis rcguin pneris, pappare miniilnin
Ei pliilosopiius. ] Senecaepist. 19. posl Epicurum. maminae lailare rocusas?
1'oscis, ei iraius
El Auguslinus.] foj/e Gre^, l.\\,episl. 49. vel Pappare idem est quod edere; unde puerorum fi-
synodi yeneralis, cui prwsedil, c. 2. Item 2. q. 7, bum pappam dicimus.
Cuin Pasioris. Ueiuiidciidiis csl miicrone.] Sc lcgi in duobu».
Naiura esi cuni boiiis. ] Idesi voluulas, inquii V. elsi lexius B. Ilieronymi pro mucrone legai niuro.
inter tineas. Alicui parenioso V. Aliciii parcnttiin ipsius.
Qiialis enim judex. ] Rcx vclil bonesia nemo non Iieni, exemplo lempla.] V. posi ly cominiiti, ait:
eadem velit. Vel S(hI nec lemplario licei liabere famuUim cognaiiiin.
Regis ad exempinin lolus coniponilur orbis. Ad boc eliain valei exemplum episcopi, elc. Eusius
Eccles. (j. xiii.] V. el C. 40. c de Templariis in lextu C.
Ddigit similc. ] C. ad laius: Cuin sanclo sanctus Qiiando ine in apicem. ] C. Quoniam me in
eris {fsal. xvii). apicem.
Maxi.ne cavend.i esl.] Qulu perniciosa, lesie Se- Iiem IV Reg. iv Milie] C. post promovisiis sub-
neca ep. 7. jungit; iiem Ueg, ui iii line; oi 10 et l(j in medii),
,
Parabol. c. xin. ] C.el V.c 29 El 111 Reg. IX ei 23 in medio. Iiom IV Kegiim lxiii.
Describiiur Scylla.] IIwc habes apud B. Ilier. t. Miue. Hic conveniunl V. ei C. liestitui cnpui secun-
I V, Prowmio in lertium Comnieniariorum in Jeremiam, dum hodiernam biblicam lectioncm : IV Reg. iv,
el ep. ad Heliodorum De laude vilw suliiariw 1. 1. 05.
fl/jas
Harpyiis siniiles. ] D^ Hurpyia ave, Virg. 3. .'Enei- D \;e qui oedificanl Sion in.J Citatur Habncuc, qui
dos el Cantipral. L i De apibuscap. 25. tamen pro Sion, habet civitatem in lexlu. Micliww iii,
Iles divilum. ] Margo C. Slalus diviliim. Siun in sanguinibus legiiur.
Kanai in peneiralibus.] Diserie in hunc locum B.
Hieronymus In ranis, inquil, poelarum carminade-
:
CAPUT LXXU.
signantur, quia Calhuiica reguln discrepunles reguni Soliliidinem opcris.] Duo pro operis legebnni
terrenorum corda deceptionum fabulis replenl. tciiiporis sed re&litui ex anledictis. Naui in ftne c. 09,
Slalus polcniuin meliculosus. ] Margo C. Ros ubi soliludo irifariam dividiiur. sic legiiur : SoU-
pauperum in tuiotsi. ludo loci, pccioristl operis.
1. Ileg. XIV.] Duo XXV. 472 '^i»<^ qiiippc suiil g(^nera. Yideto genera mo- ]
I. Rcg. xix.] Aiias xxxii. nachorum apud B. Hicroinjntum l. I. ep. nd Ensto-
CAPUTLXXI. ciinim de cuslodia viig. e. IS, t'^ pos! eum B. Puiiem
V. Pro titulo legit : Coiilra caniales afTcctiis. nostrum Benediclunt lieguliv suw c. I.
Opcra ex carnali. ] C. i/(i nntrginem : Tilulo (!e Secunda exoclsior.] Ly excolsior uuiiitii V.
consanguiiiilaie, el liuilo de indignoriim promolioiif. Boiiosus luus.J Mnle M. OncsiiiiiKs liiiis,
INon pra'posuerii. ] Margo C. Tempore ei loco Cedant bui('. verilali.j IteslUui ex lexlu Hicrony-
semper uliliora prx>poiienda suiit iniiius uiilibus. 7niano usque ad illa terba coiileinDla iiialre. JSuin
.M<jderari (iebere. ] V'. Teniperari debere. hwc omillebanl C, el V.
Sed imigienlibus. ] Perperam C. Sed nec niugien- Onesimus.j C. fallilur. Honeslissimus oro Ono-
.libus. !iam ex B. Cregorio convinciiur luco in mar- simus.
4C7 rETUi CANTORl? m
Cciisii faolus.] V. censnni dcdii iioinen si:nm. A Siipcr H libnim Rcgiiiu ] C. cl \ viliose lege- .
ileliijun reliccl banl : Siipcr III librnm llcgiim. H:s siiiiHia vidi
Mcmbra (tfforiui.] Diio : mcmbra deformia. Re- upud II. Aug. i. III I. Ji. De iiiirabitilnts S. Scri-
,
ex Hier
slitiii pturw c. 15. Piwlerea cilanlur hw seutenticc de /hb-
Kuilo Eiiriponim aiislro.] Impressa quivdain llie- nilcnl. dist. 3. Illiid vero : Iiem \ ,
qnwst. 4. Ec-
ronymiaiia, iioii iiimcii Erasmi opera, leguiil: Niill:i olcsia qiia'.
ripariim an-.oeiiilale. Yidc Ernsmi notas in huiic Septa.igiiita niillia.] ISon , OiMogiiila millia, nl C.
locum. Ileli pro iniqiiilalc. 1 ;Vi7/;7 j»j)/ih/(/i'/, elsi hivc
Aiit DomiiiMin rogai.] Impresia Cum Domiimm : verba non sint Josephi, scd poiius li. Uieronijiin
losal. t. II adversus Jovininnum I. fftp.20, quw etinm\ ,
Ibi cibari(;s pan.*s ]Memiiii SI. legere crihraiios. in Clossa ai I lieg. c. it recensenlur.
Secreiiim arlioris.j C. et Y. secrelum aeris. Sevcra animadversiono.] V. Sxva animatlver-
Oslcmiil.] Tvlcrabile csl. Impressa osleiuluiil. sioBO.
yneriilas sive jjainilas, ul M. Primo Reg. c. xxvm.ll'. c. xi.v G. c. xlvi. C/7va
Ligiia nuii emam.'i Iinpressa S. Ilier. Non co- ha'c alleiidtndus est niargo C. Spirilum sanclnm
oinam. cxstingnit, qni non libere (piita melii prcssus , vcl
Calidiis vijillabo. Iivpressa calidiiis. alia causa indebiia) loquiiur veritalem , vel celal.
iJlirms noii algobo.] Impressa viiins noii, c(c.
Ilcm, .Maximiiius.] Epscoyus 'rreiiiciisis, de quo
474 CAPCT LXXIV.
Y. Viirial in sumuuirio : Onoil pro facili occa-
VsUiirdus in mnrlijr.t'i }l(iii. C, llcm, .*laximi;iiiiis. U sione Sancli se rcos dieiint alieiijns peccali etiam
Murgo C. .Addil : lii Logciuia oinniiim sancloiiim.
gravisbimi.
Viiom liubel Surius I. III.
10 Seuecm, i.iiiio ;
Se renin pccc.iii cotisli.] C. Ilanc senlentinm re-
Liiilo Siilpo».] Consnle ep.
ptlit in marqine pav.cis iininulatis : Vir sanclns pro
yrimo lamen finem ^ percnrras. Y ei C. Slillion. .
modita occasioiji; sc reiim peccati conslituil, quod
Ul vide qno jndicium.] C, rarjaJ /t/c ; cl vitle
niaiiii, velvcrbo cxpresso noii im|)lcliir.
qnod jiidiciiim lui iiabeo siiliccl, audco, eic. Scne-
II Heg. V. II Ueg. xi.ix. C. II Reg. xxvi.
xxiii.]
eain observnvi ep. \0.
Abeal.j V.incorrcctc,h;\\iCH\. YileSenecam ep. 10.
Snper |»prictilo.] Quia exposueruui v:lain, i(t
Iralum cl Cnribnudum,] Ilacduo non habet icxlus
aquam naurirenl et usporlarciU Davidi.
,
Act. aposi. c. XX.] V. c. xLvm. C. c. lxix.
Seneca?.
Deiit. 0. XIX.] V. c. Lxxxv. C. lxxxiv.
E.xponii.] Senecw tcxius, exproniii.
Ecclesiie servaveris.] Y. pro EcclesiA" , /f//i< pcr-
Te malim essc.] Ex Seneca reslitui lij tc, quod
soii:i'.
omisisie oberat muttum.
Unlinilas ci apoili;ilioiies.] V. ha-c oiniitil. Sic
Qui noii aspeclns lauliim,] Restitui e.x eodein Se-
eniin : Facies miiriini lccii , eisi plaiinm sit per cir-
neca. A'nni dno pro aspeclns sic linbent : Qui iioii
cniliim. M. pro riilicnlas, hahet liilicnias. Eorte
prxseiis laiilum, quomodo quidain vionent, tcsie
reiicula vet relinacula. Apodialiones seu fulcru sive
Liysio, in suis iibris legi ; et ipse lestutur oinnes
reiinacula quibus iniiili possunt qui , posl ambu-
libros Senccw habere Qui non aclus tanluni.
:
, ,
laiiones in podio conqiiicscerc lolunt, (jallice dcs
Sempcr tibi osien ie.J Ita Seneca C. pto osie:ide, C
,
apiiys.
habet elTKe.
i£i;ypliaca.] Ilujus Muria' .'Egypliaca vilam coii'
Mnrum tccti , etsi planum.] C. Mnrum (!cclivnm,
tcripsii Suphruiiius nierosolymiiamis cpis. tesle iV/-
elsi piai;nni sil. Ad hccc ait niurgo C Cnr igilur
ce, horo l.\\i,c. 5,c/ enm habetSuriusl. II, die 9 Apri-
aidilicaiUur Eccksia; Inirilie, ct tam ;iltiu'/
lis.Altcrum titaxn m. S. mdro per Hildeberlum Ce- Sic el advocaius.] Yide infra M. quia vuriat llic.
iioinan. episcopum conscriptam vidi in celeberriino
Per apcnninum ] V. por appeniiinnm, C. per al-
pciininiim. De Apenniiiis monitbus scnbil Pliuius III
monusi. Bona: Spci Ord. Prwmonsirat
12. De Apennicolis vero Yirg. II /Eneidos : ,
liom c. XLix.j C. c. 73, V. ()3.
ApciinicoiiH bcllator liiins aiini.
473 Asor. Ait tnargo C. Asor, sngilla inlerpre'
Iiem Job c;ii». ix.] C. c. xi, V. c. xl.
tw.ur. Mundns anlcm pleiiiis csl sagiilis et laqiieis ,
Iii Num. c. xxxii.J C. et V. c. lxvii.
ct ol) hoc fiigiendns.
Al.irlinns adliuc (lno.ienis Vide litam ejnsdem IteniExodi xvi.] V. 1'^xod. mii C. , lii.
]
Roberlns Anibiaiionsis cpisco|)ns.] /s vidclur es.^e
apnl Surium t. VI per Severum Sutpiciuin cdiiain.
qui in Caltin Christiawi Claitdti livbcili reccnselur
B. Gcnnanns.] Uujus vilum habes apud Surinin
/.IV Idie 31 Julii).
quadragesimus anno 1 I6C.
Hcmigiiis Rcmcnsis.] Exslat vita per llincmaruin Sancins eiiam Maurilius Andcgavensis ] C. Maii-
rilius Ccnomaiiensis, sed inale. In caialogo Clavdii
conscripia. Sur. 1. 1 et V. M. uddit post neiiiigin.s,
lioberli esl trigesinius,el vocatiir Mauriolns. Vsii'
filiiis coiiiilis Laiidnncnsis.
Sccuiidum nrdus in Mariyrol. de 13. Seplembris vocal Manri-
leiiipcraniiiis.] V. Scciiiulum lempcra-
•^ lioiicm. Exnlaiviia apud Vinccniiiivi liellovac. I. xxl
ratius, cxiremnm cl appeiiLilins.
reiiciiliim primi.] C. Pcriculum popiili qiioil cst
Speculi htsloriulis c. cxxvi per Eoriunaium episc,
Piclaviensein conscripta.
iii civiialc. Priiiins qiiod csl in siiigiilariiaie; V;e
,
Ad baplizamliim piiciiiin.] Ex vita ejusdem B.
soli , elc. Clarius csl quod in lextu reposui ex V.
Mnurilii colligilur loquendum , non de pnero bapii-
Circuimisi paiicilale.] Ait C. ad latus : Piiucilas
zaiido, sed conlirinando. Vide t. V. Siirii die 13.
ciiiiii qiiasi incdia via eligciida cst iii perfcctis.
Septetnbris. Exeinpluin siiitile liuic hubelnr in exem-
Ofrendil el oiremlilnr.] C. Oslendit cl os'cnd liir.
plitri M. de quodum Cameracensi episcopo. Yide il-
Uedunihil in singulos.] Dum frnlribus suit , ea
liid i)//rri, posl nolas ad ciiput uliunitm hiijus o\<eris.
quw foris. {In lxvu) videril
Tieg. c. referl ; , ([iua ,
ut aii S. Dencdictus, plnrima deslinclio est. 475 C.APIIT LXXV.
CAPUT
LXXlll. C. Pro siniimario anl litulo hahel : Contra.
Aclian pijccante.] Duo Achor. snpcrsiiiiosos , ni ile.
Consenlil.] Forie dislingiiendnm osl iiiler m.tjo- Oiiod iii seagiuir.] B. Auriu.^iinus in Ps. cwiii.
jeiu ct minorejo consensum ait C. in mnrgine.
, Conc. 12. Qnod iii sc ipso ;\giinr. Eallitur Qnod C
Dcperil iiidc niliil.j Hemislichiuni Ovidii Ue aino- iii se r.gilaiiir. V. possel lolerari : Qiiod ii> se agil.
ribus. Su|>oiricialia.j Qunsi ad aiipareniiuin dunlaxut.
Siiinum lantum.] Iii caiitando. Murijo C. C. siipeiillia, ubusHs Ainaiiuensis.
Vel [iioptcr liiiulcs.] Ck^ssa cst iiiterlincaHs et or-
Per muliiludincui.] V. pro nii.iliinniiiic.
¥.') VERBUM ABBIltVl VTLM. - NOT.€. 47 a
(liuaria VHnlnvi, seil reor nuclorem InVi'
nih-. vi X CAPUT LXXVIL
iuimeJhile iKninisse cx Ikalo Auguslino. lom. Vlll. hi V. Caret litulu, neque intercapcdtne hoc caput di-
ysalm. cxviu coiic. 12. , vidit a proecedente.
Jittliciuni atilem rciiim.] Solum V. aJilil : Maiii- C()init;iiiir incoiisi.intia.] C. communicalur.
feslaliim. Videalii.r liac de re doclrina B. Tliomcv 2 ,
Eccli. c. xxMii.] C. Lxxxvi V. 87.
27. GO,a. 4. IMiilieriim esi iiicoiisl.] Glossa inlcrlin.in huncloc.
bubia \i\ inolioretii p.tiicm.] Solcit lia'c clare idein, 477 Treinuliim capul.] De signo in Cain posito
loco eodem. dijiimus suprn in c. 11.
A(J [\oin. XIV.] Duo 45. Ei Isa. III.] V. et C. Isa. viii-
AdGal.cap. vi.] V c. xii. C. aJ Eplies. c xii.
. El Parab. c. iv.] V. c. 13,C..14.
Proleivc cxagilan io.] Ilac desumpsil ex B. Au-
guat.lom. IV, libro exposii. in Ituiic lucum. C.\PUT LXXVllL
Pra>S(-iiiilen(In' comniimioiiis.] Texlus B. Augu- C. Paucis litulum perficii rConlra peregrinajiidicia.
slini legil praicideiKlse, scd vnrielob est nominis non
, Ariolos sciscileiur.] C. ad latus ail Lege suscitel :
rei, ideoqne reiinui eam fjua; iti m. S. S. erul ieciio.
, vel stiscilcliir. Qttid hoc esi ? Ergone fairttur sacra
C. non cominuiiionis, sed coinmonilionis, vitiose. Scriplura; lexiusf
l ad Cor. c. iv.] V. c. xvi. Per gladiiim vel pra;rtum.] Utiqueplacebal. V. \W
Iiein ad Rom. xiv.j Duo xlv, pelvim.
Aiigiislintis Dc corrigil Qnod
civiiaic.] C ad lnlus, Vel iocarminntoris.] C. hic Carminaloris , infra
in icxtu fiabel , lioc mod6
Lcge Trinitalc. Scd uec B : ,
«««cmliicarmiiialiones. Gallice cbarmes.
in libris De Trtnilate nec De civita'e Iniitc locr.ni
, Sed qiioiiiodo iiilclligam.] Ilox resiilni ex Bibliis
ridi, sed t. IV, /. ii. De serni. Domini in inonte c. 18, sacris. Alioquin diio Sed qiiomodo iiilcliigam per
:
}>er lolum. illutn cssc locniimi nomintim? Hoc biibebis sr-
.\lien;c vel maliii:e.] Glossa in iilud 11 Cor. v. 1 ,
gmim sic qiiod propIicl:i illc pra'dixeril, noii cve-
:
12. El siiicerilale Dc\ , aii : Alieu;u malilire, tlc, nerit, et boc Domiinis locniiis esi ( V. cl boc Dominiis
omiitil Yel. Considera Glossav.i liic. esi noii l(iciiius) scd per tuinorem animi propbela
LccUini de ciit.] Ilac de re liabts excmplum in coiifinxciil, elc.
exeinplari M
iiifra poit nolas omnes.
.
Scd pcrogrina jtidicia.] ,tf(nv/o C. Sicul Eccleslas-
S;irdanapali.] Sardanapulus fii l poslretuus rex lica sacramenta racitinl.
Asstjiioruin , vir muiicre corruplior, inqnil Jiisiinus Islis eiiim.] V. Illic enim.
l. I. Vndc emanavil provfrbiuin Saidaiiapalo mul- : Si aulem eveneril.] Idem margo Procuraiioua :
lior. Hoc proverbio ulilur Teriulliaiius !. 1 , libro De diaboli, pcrmissione Dci.
pnUio c. IV, ?i. 79. llcm c. XVII.] V. c. 86. C. 76.
LliicUim Doniiiii.] Saccrdolem scilicei. Iln cen- (ilossa iNoii iiisi.] C. Qni interficieliir gladlo.
:
sel M
. vel cerle episcoputn. Non nisi, clc. Amatiuensis, gladio pro Glossa .scr//)&i/.
Jacobl c. IV.] V". ei C. c. 9. Sic enim Glvssa ordin. Aiiestationes scilicet lcgis
Eci lesiailictts c. xi.] Eodcm rap. xxxvi. propbelarum, etEvangelii, secundiini illud Joan. xi.
476 CA['L1 LXXVL Sermo qiieni locutus sum, llle jiidicabit eum in no-
V. Protilulolegii :\^c rtimorosis el niinustubjsis. C vissiitio dic.
ii ad Thcss. 111.] V. ei C. II ad Thess. v. Ad Ibdirajos vi.] Duo 9.
El obsecamtis.] C. El objtirgamus. Scrlpliira memorci.] A^^itm. c. v. Iloc quoque capul
Et rumttsciiliS.] lloc redolcl Glossam iiitcrl. in citalur Causa 2. q 4. Coiisului.sli.
hunc locum. Sic eiiim : Noii riimoiosi. Piopler niimiam TKTrstvwatv Propter hanc eaindcn»
El Qiiiiiius Curiius.] Exemplaria sic liahenl in caiiMim, iiiquit tnnrgo V. probibilum est iii capi-
texlu. Al C. ad marfmem corrigii sic : Le|^c , Mu- liilo gchcrali apt''! Ciilefcinm, iion babeii Decreia
litis. De Itoc Cicero tn Verrfni. Graliani iii cl:ii:stris noslris; qiiia qiiidam simpti-
Fama maliim.] Versus Virtj. 4 JEneidos per tno- ciorcs abbales iibiilebanlur eonmi a:icu>rilale a.l
dum parentliesis sublegendi. fiirta monaslcrii invesligandii. Percurre texium M.
El proferens illoto.] C. iilico. Loc luco, quia mulia exeinpla recensei.
Tales bibulas.] Ex B. Bcrnardo De considera- Igiiur iicc iii eo quodminus.j Siiiiililor proptcr
lione ud Eugenium papam. inceriiludiiiem peregriiii jiidicii, ait C. nd latus.
Debeai csse ceila.] Non lanicn in judicio, ait Pi ivilcgia pauconim.]. Hegula Juris 74 in Scxlo
margo C. s'c habci Quod alicui gratioso concedilur, liahi
:
Uecula ipsjus.] Recula diitiinuiivum a re. C. legii Don deliel ab aiiis in cxemphim. Sive In argumen- :
Rcgula. limi Irabi iieqneuiit, qii;» proplcr necess>il:ilem ali-
bocratcs prsecepil.] Hoc Svcraiis privceptum ob- qiiando suiil coiicessa. Regula 78..!« Sexio. el i.
setvavit .'irisloleles vrout sunra ostendilur c. 5 in
,
q. 2. ISon slalim.
jiiie, el in nolis. -r^
"
478 '" liis judicalur circa.] Aii C. in mnrgine :
Ei Ecli. c. xxxii.] C. c. 85 V. 8G. U' clam rcuin rcspuanl, vel iniiocenlcin ;ulii;iil:iiit.
Manilestal.] Id e.si S(dvere vtibierit , inquit C. in EITeclum suiim conseqiianUtr.] Idem ibidcrn iitquil :
margine. Piura invenies liac de re capiie 5 litijus Qnod laincii qiiia plitres eo salvi bebanl , qtiiibsm
operis. iii;diliosi in judicium igtiis iransluleruiU, <nto magis
Ileiii Ercli. XXIX
C. G.5. 1 [iciiiMtint.
!ii Piiral). C. c. 14.
c. IV. ] Qiiaiii miraciilis.] Cur hoc? Qiiia vniraciila qiioli-
l>ii.siniile cril. lil osl diflicilf. lla C ad latus.
1
diaiia, ex assiduiiale vile,-.ctml, inqui! i>. Greaonui
Verbn inenarrabilia.] Margo C. viliose cnrrigii : hom. 2G 1)1 Evaiig. snb lliicm. Vra-ierea. aii idem,
cnarraltilia. Nam tex ti-i bibHcus Cinilradicil. corporalia illa miraciil;i (isiciidiml ^irKf.iando sanc-
Sumina crgosumin!»niiii.]l5neSc;iefrte;j.40J;j fnic. lilatcm, non raciiml. Ibcc vero spirilali:i, qii;e agim-
El pliilosopluii.] ().'(;.s ilie plii:osnplins Isne Se- .' lur iii menle, viru-icm vil;c non osieiidiml, sed
necn ? yonduin in co lianc scntcnlium lciji. Iiilerea laciiml. Ilia baberc cl inali pos^nni; isiis aiilom
primariuni liitjus scnientiit' nuclorein dicam esse perfnii, nisi i)u!!i non possniil. !>oin. 29. in medii<.
Plaulum tn Moslellarin actu 1 , scer.a 1 initio. QiiLe sunl ad s.iiiitcm.] Noi» dico appcndicia, ait
iSco liberaro nicUt>.| Duo pfjslerioru Inmiilichia ,
C. ad laiui, ui gr.iila pi-aMiLaiidi ol btijusmodi. ,
quiv snnl Sla'ii Tliebnidos lib. xi omillii (.". V pro .
kiveiili a Saioiiione.] U.ber esl in decreto Celasii
libera rc /jayti librarc. Uic i^npressa seqvor. papw di.iunaius dn^t. 13. Cajnt. Saiicla Roiiiaisa E*?-
Imperator Aiigiisiiis.] Pr.i tcr lioc exemplum c.d- ,
clesia ue quu Sixlus Senen.^i:; /»('. u Uibiiolheae
,
Luc aliudhabci cxim,'ar M .YnlciHud iniraijosi noUts. saiictiv vcrbo Saknnon, ^^iV li<ii'Ci • RecciisCur eiiam
,
471 l'LTAl CANTOUIS 47-2
in Docrelo Gclasii Ponl. iiiicr damnala scnpla lilter A niun in fnnleni aqn.e frigiihr, e\lraliii lapidom, ct
«inidam f;ilsissiine Salomoni ascriplus, qui (.lavicnla combiisla esl maiius cjiis Inpiile. Vidcanlur plura
S;\lomonis prxnolalur. Lniius de. fiis exorcisinis in Yila ejusdcm B. Gnngulphi l. III Suriidie 11 itaii.
}Iichael Clijcas parle. il Anual, pag. 253. Caitsam coiistitiiil.l C. al latus corrigit tcxtum
Sed auclnr ignoralnr.J Nisi forsan diaboliu sil sic, pro coiistituil, lege ititioliiil.
inquit margo C. Acripe ea qiiiv in oris V. Iioc loco Esl cl ali:i apcrla.] I'iib!ic.i el manifesta , inquit
tleprehendi. S. Gen!3;iilfus(i6) de Hnrgnmlia oriundiis, B. Auri. l. VIII in exposil. hujus Ps. lxvim.
rcj-i Pipino porcharns cral. A f^nn. diim aliquaiulo .Maiiiiiioliccli.] Sic duo exemplarin, lertinm mam-
fi-diens Iransirel pcr Campaniam, devenil ad qiioni- moiifpli, Cra'ce MKi/fiOTpsTi-TO'. id est diu sugenies',
,
dani fDiiiem. Snper qnem diim sumcrtl jenlaciilum, r,i a niilrice cdiicali qun voce ulilur B. Aug. lOtt-
:
snpcrvciiit domiiiiis illius pruMlioli : qiKMii inviijiis cionel. in Ps. xxx. Esi Diciionarium biblicum voces
:id prandiunj, rogavii eiim ul foiilem illi vendcrct. obscuriores explicans Melis excusum quod vocaiur
Qiii (Ogirins inlra se, cocpil cuni iriidcre, rcpiilans Mnumolrcclus , eo quod rudibut in Lalina linguu
posse sibi cedcrc ulriimqiie, scilicel et prelium cl vcluii mammam suqendam quidam ordinit Minorum
fimleni : cl vendidil euin ccnlum solidis. Igilur Geii- exhibuil [iiuno 1509). JSomen videlur csse Tculouic<e
giilfus , daio piciio ei asccnsis equis, rediil, el originis ,
qua lingua lre(k<;ii siqnificat liabere, quasx
iixori siia*, qnx' illo abscnlc adiillcravciat, narravit diciis, qiii mamnmni irahit vel suqit.
<|U3e egera;. III:i, ut erai siipcrba ci peiulans, inisit 480 J-:siis siib iNovo Tesiam. C. Juratis sub
»?iim quod siia lam leviier perderet einendo iiiiiiilia. NnVO, eic.
Posl liacc saiictus Giiiguifus loca domui suae con-
B Qi(omodi) igiiiir formn exsecrabilis incarmina-
ligna circuiciis, bacnlnm iiifixit solo, qucm lencbal, (ioiiis lcni elc.] ISon iii carminosis ferri ul C. In ,
coipie reliclo rcdiit. Crasiina die, cuni niaiie siir- Cnpiiularibus Caroli Mngni et Ludorici Pii cxstat,
lexisscl.Qt aquam ad abUiendas maiiiis et faciein ediclinn de usu aquct ferventis L iv c. 13. Sed in
poscerel, defiiil; ct jussil uni ex minisliis, ul ircl (idditione qunrla cap. 81. interdicilur ustis aquce fri-
iid lociim baculo signalum, et liaculum abslralierel, gidwhis verbis : Utcxamen aquse frigiibe, qtiod bac-
«•t aquani qu^e sequeretur, air.-rret. .Mox baculo toniis lacicbaiit, a missis omnibus (id cst legalis)
iib>lracio, fons ille, quem in Campania emcrai, ibi iiiiertlicaliir nc ullerius fial. Edidii ha'c Capilula
rxorlus esl , et ila av.nrus veiuliior piivalus est Peirus Pyilin-us, el Clossarium adjecii in quo ponilur
lonie suo. Est anlem coloris snbalbiili ci usqtie , exorcismus aijiia', ad judicium Dci demonstrandum.
liodie diciliir sanare ia:.guciiles pcr merit;i IJ. Geii- Deinde Missa inlegra de eudemre, quw vocalur, Missa
gnlii. Ixor aiiiem saiicii amabat qiicmd.im cleri- jiidicii, Teriio tres adjuruiiones aqua: , quarto toli'
ciiin. Ciiius n^igilii riimnr ciim porvenisset ad saiic- dem adjuraliones ferri, Qua' omnin deiuin::sit ex
tum, diixil ad pru:dicliim loiiieiii nxotcm laiiqiiani ordine DunnUini Doroberneinis archiepiscopi. Atque
tM-;Uia spaiiaiidi, ciii et ait : Mult;i, inipiit, tiirpia hac sunl qux lolo hoc capite confnlat Pttrus Canlor.
;i!:dio dc lc, scd levcm piirgjtioiicni libi olli-ro. Kcco in lervciilis olci.] Prochorut in vila S. Joannis
liic esi fons fi i,::'d ssinins : immiitc niaiium 479 Evang. Itein Teriullianuslib. de Prtvscriptionibus ad-
tiiam, ei airercapillum de luiido. Si nibii p:itieris mali, versus linrelicos, n. "215.
inculpjbilis cs. .Mox illa, iil capilliim tangcns, ma- n. iM;iici'lio l^aiisicii:,!.] /:,"//j.S(0/;o, orrfJHC nono. ,
lium ad se retraxit, qiiidquid iinda tetiijcrat cuie r ^-i"i> v:ia cxsim per forlunnluin loin, VI. Surii die l
"'
liudatum csi, taiiqnain si iii igncin iiianuiii misisset, ^ovembris. iSola hivc gcblu H. Marcelli contigisse
ita ul iiis'iimmit:iiC(ligiloriimpendeiet caro cum (ute anlequam episcopus cs^ei, ut liquel ex M. Quod vide
tibstracta. Tunc sanclus Digna qiiiilcm iiiorlc fue-
: posi noius et invenies exeinpla alia, quiv V. ei C. ta-
,
)'as, scd meis inanibns non morieris, judicio Dei le cenl.
reservo; si lamcii poeiiilenliam egeri>;, iiidulgentiaiii De calore igiiis.'; Ly igiiis, ex M. addidi.
coiisequcris. iioc autcin scias, qiiod in nieo tillo- Ei novem pondcra.] M, Sed iiovcm, elc.
liiiscoiisoriio non eiis. Dimiilo aiilem libi quidquid Tui pcccaioris.J V. inter lineas : id est, o tu pec-
iii dotcm dedcram, iit b;ilieas iinde vivas. Tunc abiit caior.
sanctus Geiignlfus iii prxdia sua longe posita in Papa Eiigenio.] Addit M. Pratisenlilms cardina-
Avallensi lerriiorio. llla auteni limeiis ne se el libus.arcliiepiscopis, cj)iscoi>is,ctc. Eagenius esl ler-
amicuni suum interficeret, locuia cst clerico. Oui lius ad quem beatus Btrnardus tnisii libros Dc consi-
venicns in domum in qua sancius dormiebat , gla- denitioiic.
dium exiraxit, qui erat ad caputejus. Interiin ex- Quidam Maniclijcus.] Addit M. de Sleila Britio ,
citalus s;tncius, surgit, el dum iclum capilis decli- forte ex Britannia. Vide post omnes nolas inter ali-
naret, incidit in cuspidem gladii , ot leihaliter quol capita variantin M.
\uliicralus est in femore. Clericns aiitem fiigit ad Ejusdem civitatis.]/{emcH.sis ne}npe,n. 49, aiiasbO.
umicam siiam. Lt poslquam simul plaiiserani de boc Beiicdictioncm aqux.] V. malediciioneiu aqux
qiiod ucciderat, quia vidclicel sancios post p:uicos Viliose ut ex prnxime sequeniibus liquet.
•Jies obierat, clericus venticm purgaturus, visccra .. A convicto.] V etitim male : a conjuncto.
sua omnia eirodil iii lalrinain , el ita pcriit. intcrea Catbaris dcliberaiidi.] Culhari hicretici sunt 1^0-
saiictiis poriaiur adsepulcrum, ei iiiier euiulnm valum scctanies unde et iSovaiinnidicii sunl. Ait B.
,
inulla miiacula facii. Quod cum uiia ex ancillis iiar- Uierongmus I. V. in c. xiv Oscw : Dc liueieticis
rarel uxori ejus, illa insanicns respondil Sic opc- : lacilis iiitcHigenlia cst, qiiod voccntiir Sainaria , eo
lalur viruiles Gcngulfus quomodo aniis meus. Qiio quod Doi piaice|)ta servare se jacicnl ; iioii ipiod
dicto starnii a paric abslrusa corporis obsceiins
, cusiodcs siiit lcgis ejiis, scd qiiod liocesse se dioani,
sonusproiliit. Eiat aiitem sexla feria. 'Jalique po.^t- iirsimiiiluitinem si iiismatis iNovatianoruin , qui et
ea subjaciiil opprobrio ut pcr oiiuic lempus v!l;e
, ipsi zKOajSoy; id csl inundos se vocanl , cum sint
,
suoe quot co die protuiil vcrlia lol ab illa pai le , omiiium immundissimi, iieganics poeiiiientiam, eic.
corporis prodirent probra. iiujus rei lama ideo Ipsequuqne B. Auguslinus cosdescribens hisfere verbis
divulg.ita cst, ul rex l'ipiniis pcr illa loca irausicns ufi/ur.-Calbari, i/K/Mi/, (jiiiscipsos islo iioniii:e,quasi
iiiilterel iiunlios ad inquireiidaiu rci verit;ileiii , <t propler nHindiliam , sii|torbissiiiie alque odiosissiuie
iiivcnit ila esse. Uac maryinc C. longe suc-
ibi, ul in iiotiiiiiaitl , sccundas iinpiias noii :idiiiiittiiit, pa;iii-
cinciius reciiantur lioc niodo Nolaiulum, ipu;» Caii- : lciiiiara dei!Og:<nl. ^ov;a.iiii seciani' s l.;cre(icum ,
culfus dux, uipiobarct :iii u\or siia nicecliaia cssei, liiide ei >'nva!i:iiii rippellantur. Ihvc illc loin. VI de
;i,'|. ei : Si siiiC exus'ioi!e exnaxeris lapi>leiii de hwrcsihui ud Quoihu iieuin haresi 38. Piurade Cu-
fuhdo bujijs loiitis, iiiiioceus cs. Qooc miitous ma- Ihtiiis hivrciicis tn Cv.uriele Praieoli),CaiUari ,
aiio.
(It)) Suiiui lom, 111 Cangulpbum vocai.
:
473 VERBUM AUBREVIATUM — NOT.E. m
&S1 """"'"< Patarei , et Paiawni Uamnatt iunl in a feciiicei silentium.] V. solnm admitiit ly scilioet.
concil.\Lnieraneus. sub Alex. iil, cap. 27. In alroi-ioribiis.] Leqe arciioribus, ait tnargo C.
Saccnioinin tie semine Clianaan.] Susnnnam iii- sed Mclius quod in texlu observavi, uti ex M. pniet.
leriioere voieiUiiim. Maryo C. ex Dan. xiU. Aii enim. De alrocioribiis el enoruiibus peccalis.
A(l Uebr*., c. xi.] V. et C. c. xvm. Si dexiera liia.] Perdexlram vitam intellige con-
Qiiaii(iot]iie occiilia vicioria.] Occiiila violoria ad tewplativam ; per sinistram, actiiam.
pniinam, nianiresla ad covpiis perlinel. B.Augitsii- Rcdi ad aclivam.] Quomodo hoc ? An licel Mnriam
tius in Psal. lxviii. Inleii<ie aii!m;e meae el liiiera eam. deserere, ul Marthw adhcereamus? Attdi. Duplex est
Alius conlessus esl.] Jlaqite edilnus ille Compen- cotitentidativa. Vna superior, quw simptex est et sin'
diens:s,de Compienne perpernm ailuslus eit,veriiale cera, qua rapitur quis in Dettm eique colloquiinr, nut
rei comperla ;»€»• confessionem ipsius furis et rei. Cla- choris ccelitnm interesi mente. Altera priori inferior
tius hive exemplu recilat M. infra posl notas. est, qitw conlemplalivorum activa dici polesl. qua
Familiari Cailiaris.j V'./m'c legit Canlliaris, sed non quis honestis exercitiis incumbit , ne menlifi aciem
bene, ut palei ex sequentibus, ubi de Catharorum ha- continuo inteninm conlemplationi, offendot. E.tercitia
resi tnevtio fit. hcec vnria sunl. Lectiani sncrw ituendere, libros coit-
iii «luiiiia eigo lencnda.j Senecce sentenlia, de scribere, aul rerboienus describere, ad utilitatetn
Cjualuor virt., c. I. proxiini. Ail euim Ji. Ilieronymus, ep. ad Rusfi-
Ciijus aiKlorilalc lit.l Qiiia qui fncit per alium, est cum. Niliil Chrisliaiio Scribanlur libri, ut el m.i-
:
periiide ac sic faciat, per se ipsum. Regula juris l"!, niis operctur ciliiim ei aiiiiniis leclione saluretur.
in (5. . Ei ibidem vitandi otii erqo. Texanliir et lina capicn-
jj
Ait Isidorus.] Forte B, Gregoriiis, ut ex l. in- dis pisciliiis. liem. .\m:\ soipiiliam Scriplur.irum, et
Moret. et ex Clossa in II Reg. c. xx, conjicio. rnrnis vilia non amaiiis. Plurn hacde re liabentur in
JI Cor. IV. V. et C. xi. Clossa ad illud Matth. v. Si dexiera lua, eic. Ei in
J
Vlta aiiieiii operalnr.] Jlla scilicet, qtia delccla- exeinplari M. illud vide post omnes noias.
mini in lerreHis, operatur in nobis morlem (vternam. Conjugalis est iii reiiiedium.j V. coiijugali, M.
I Cor. c. XII.] C. el V.c. CO. clarius. Prior est ad amplum prxmiiim, secunda esl
Siiiiililudo exposoal.] Sann leclio vl habclur ,
ad compciisandiiin remeiiiiim, Simililerduplex^Sd
causa 2, q. 8. Quisqiiis. A'on ergo : Simililudo esi aoiiva : Pr;elaiorum diaiiiior ad merilum, con-
exspecief, ut C. jug;itoruiii indijjMiior inrirmilatis remediiim , elc.
Jsaias, xliv.] C. et V. cxxix. lectu dignissima, ci quw ad horum plenioretn intelle'-
Occasionem eCTundendi saiig.] qu.inlo magis ctum mnxime conducunt.
peccanl qui arma lalibus locanl Ci sanguinem in- ! Abb;ili ev;iag(;!ico.] Id estCbrislo, inqnit V.
juste scilicel effundanl. Mnrgo C. Legitur cuusa ii, Meltidiii facli.] Ex officio Nalivii. Dotnini,
q. I. Qui iii nialo patrocinium dai malis, sociiis est Quid facerel.] C. q jid facial,
crimiiiis. Tum vero quis cousenlit aul palrocinium Clirisiiana sepuliura.] Monachi forle darent tali
dat, qunndo faclis maiorum consoTlium approbalionis scpullurain. Jtn C. in lalerali ora.
adjungit. Velando c;ipiie.] C. Vebtiido corpore. Qunntus
Jiixla illud : Mnliiludo.] Hoc omitiil C. usque hndie puellarnm lum nobiliuin, cum divitum luxus.
erj^o. Uoc provcrbium sic efferri solel. Mulliludo Son modo non velanl siiiciput, sed quod deiestabi-
erranlium. noii lacil eiroii pairociiiiuiu. ^ lius est, tumenles ntanimas denudant, aiolescentibus
Per vioieiiliaui in cu|)pam,] C. Vel si coaclusper el prociit suis haniuin a:lcrnw dumnalionis expanden-
violeiiiiani in curaiii, crilve, eio. Recte leait V. tes. Jamque licerel inclamare cutn Boeiio el quidem
i-st autetti hic cuppa sive cupa, dolium, quo titunlnr getnehunde
tiauKe ad naves, quw reficicudtc siin/, snsfinendas. Heii qiiam pr.Tcipiii inersa profnndo
Vnde Lucanus l. iv, De bello J^luiysulico : Mens Ir.iliei, el propria luce relicia
Kiimqiie raiem vaciia; susieniani undique cuppa,*. Teiidil in a;li;iii:is iie lenebras.
Ouo reienio.] C. (|uo rctiiieiiie. Conlra hanc pecinris pncllarum nuditalem, non iln
(iommiUelur.] C. Vel commilieUir. Ly Vel ex- pridem in Belgium nosirum introductum el receplamf
pnnxi, qiii visiim csl supervacaneiim. ncriter et docle, et, ut $pero non infrucluose, t«-
C;illosa est maiius.] JJoc est indnraia exerciiio veliil quidam cnslissimus juxta ac doclissimus tnetrO'
continuo. Unde in officinis ferrariis '''^""'«''
482 pol. Camerac. Ecclesiw canoniciis. Yideunlnr cjus
fabri callosis pedum planlis, pene candens ferruin libelii Gallice iiupyessi : Le couvreclief leiuiiiiii :
percurrere, sine pedum offensa aui ustione. Jtem Le cbancre, ou coiivre-seiii leminiu.
:
Ha;c peregrina jndicia [erri candenlis et aqucr inhi- Cum dic;il ai)cloriv;\s,] .4MC/oii/as inielligitnr ut
hitaesse in Ecclesia,pnlel ex causn 2,f/. 5. Consuliiisli. supra indeierminate pro veieribus auctoribus. Id au-
Et exepislota Ivouis nd Ilildeberlum, qucv iticipit Ivo : lein, ijiiod Itic cilatnr, pelendum est ex aciis conc.
Doi graiia CarnolensisEcclesi:c. luiiiisler, Hillebcrlo Liiieran. snb .Alex. III, qutv hacieiius iion exstanl.
Cenomannensi episcupo,in iribuialioiiepalieiiii;>iii, in L'l Evaiigelium observ.j C. male : iNe Evange-
paiienlia loioranliam. Jbi etiim monel Hildebertutn, D iiiiiu, clc.
tie probatione f;erigneni, qnum rex ab C'> exiijebni, [)L'creium Greuorii.J Gregorii VII cujns libri xi
vellei ullo pacto snntn probare innocenlimn ; qnod hoc Epistolarum liabentnr in tonio III concil. Talin je-
essel in tcclcsia Dei per plures veiitnm canones, et jitiiia non esse generalitcr consiiiueiula ut fecerant
ponlificum decrela. Vidi epislolum, quw in tn. ss. Galliw episcopi egregie docet Cernrdus I. Camerac.
nostris notatnr li, in iinpressis 91. 1'ralerea S, episc, ul videre est ex cltronico Cainerac. Balderici
Creg. papa l, seierc hwc prohibet in cp. ud Urune- Kovioinensis et Tornac. Cj.iscopi I. iii, c. 52.
childem Francvrum reginain l. \i, ep. 8, ei cita- De revocandis deoiiiius.] Ilac de re est specialis
tur 2, g. 3, c. .Mi;iiiiam. I.adem prohibetiiur l. y. De tilulus in Appeiid. ad conc. Laierun. sub Alex. 111,
purgatione vulgari, tribm^ capitibus, Ccclestini III, pnrle v et de observandii deciinis iisdein parl. xili.
Jnnocentii 111 et Ilonorii III. liiniteiiliuiii.| C. miiiiieiiiium.
C.VPLT lAXIX. L;iicis.] Diceiilibus, ait margo C. Diicam liaiic et
In litulo el mulliludiiiem omittit C. dilabor, qiiia rcliiuiiiam e.iiii ouin volueio, quia
Parieii:cs.] C. perliibeules. !Son sapit. csl inihi iii lerlio geiieie aninilalis.
Kl iiiobedieiiles.j Hic tnultum variat C. Consli- Prolrabcnles advocali. 1 De advocatis abundi
tiienies inobedieiiies illis iraiisgressores (fiteii/ iiisi) dicium est supra e. 51
in parcilale el iu paiicilale. Diim moliuniiir,] Non molliiinlu/^, ut V. Verba
Divinis piiecepii.i. llx.] V. divinis praeceplis lioc, tunl Tcrenlii : El nosli niores mulieriim, diim ino-
ei evacume, clc. liuniur, dum coiuuniur, aiimis esl, />i lleauiontiin.
:
d-,5 rtTRl CAMOUIS 476
Actu I), scena ii, iti (inc nbi ctiam aiiliquu exciu- j^ ximeque luxnriiC sii , ab ert^micolis, siciU ab ^gy-
plariu leguiit nwUiHiitur, piiis, ollas caniiiim exigore. Exodi xvi.
Conies Thcobal<lii.s.] Forte ilte Campnnia; comes, Noia (piod spoliaiorcm] IIwc nsque ad fmem ca-
de quo Cwsarius eieiiipL mcmorab. lib. viii, c. 31 el piiis sotuin Y. tegebnt.
Cantiprataiius l. ii. Doiii universa'is de a{>ibus, c. 2S, CAPIJT LXXX.
uum. M el lo. Absiirde sonare.] V. Aspcrc sonarc.
^^4 ^^ autem pl.«nior ] V. til .iirlen» .iniplior. Malionieliis.] Id resiitui , nnm tria exemp. Mucho-
Oranoi .Monloiisiuni.l Ordo Grundi-Monlcnsis in meiua ; quis ille sit, omnts ncrunf.
Lemovicenyi diuscesi apud Gallos, insiiiuius rst circa No!i iniciponens siiper.] Sicul ii, de quibns B.
annum Doinini H}^i) inililaique sub rt^ynla S. l'iitns Uieroiiynius. QiiiJquid dixerint, inquil, hoc legciH
twHri Diuedicti. Agit de eo JacoLus u \ilriaco in Dci piilaiii, itec scire dignanlur, quid propheioe,
Hisloria occidentnli, c. ly. qiiid apnsioii, Sdtiseriiii; sed ad sensuin suiim iii-
De iion coiifilcndo.] //«t, us(\ve |ipcranic nberant cotignia aptanl lesiimoiiia, qnasi grande sii, ct noii
in C. ilerilo auiein tnles traditioms et coinlitulipnes viiiosissininm docemli geiins, depravare senlcntiaB,
reprehendii aucior quia suiil causa, quod jieccula ci ad volniitateiii siiain Scripiuram trahere repu-
omnia confessione non aperianmr.
in gnaiiiom. Ilcec ille in ep. ad Pautinum, auw incipit
A barUalo inisso.j V. A buibaro, clc. Fu ius Invc Frak r Ambrosius.
vide in 3/. post notas. Viain mandatornii!.] C. \'iam miindi, sed vitiose.
Jil Ilieroiiymiis.l Consule coniincnlarium in Psal. Secrciiim Scri|)luric.] Ilwc redolenl exoositionem
CXLVi , tom. Wl.Iiem in Ep. nd Ephe&ios , c. v, S. Auguslini in hunc locuin.
om. VI. B Caupoiics liti.J Ex intcrpetaiione LXX sive Gra'ca.
t Ei psalino cantici.] Psalinorum el canticoruni El sincera veritas.] Reslilui ex B. Uieronynio V.
inter se compnratio fit in liomilia 1 in Canticn caniic, et C. lit sinccra volunlas.
toni. \|[|. D. Hieroiiiiini posl Oriijenem. Iloc <iU' Coiitetila. ] C. coiilempta, in margine. Inlerea
tem inlercst inter psuiinum et cunlicum, quod psut- dicum quod senlio. Si qiiod supra est, ei siiiooia
tnus referiiir al wuinis, hcc r$l adopera; canlicum voluiitas, atlendalur, aliquo tensu posset tolcrari Itj
vero ad theorifim. Ail idrm IJ. Hieronijinns in l'snl. conlenipia, scilicet voluntas conleinpta in S. Scri-
>C\ super illud; ln tlccaclioido psalicilo : Siinplici- plura, quia in iila doceiuur propriam volnniulem
ler (lico : Quotiesrunipie ievamiis nianns siiie co- relinquere. Non veni voluntatein meain facere, ait
gilationiiiUs ci (lisC!.'pla(i()iiiljiis iti decacliordo ,
Oominns, scd ejns qui misit me. Jonn. vi.
psaHiiiins Doniiiio. In (ieracLor.io psalierio ciiiii Martiiius videiis.] Iltius viin per Severum Sutpi-
cJlli.Tra. Iii noslra, el coipiis, et aiiima, el
oilii.iia tium conscripla hubetur apud Surium toin. VI die
spiriliis oiiiiiilj;is clionlis coinposili siiiil. Pliira hac 1 i\ovenibr.
1
de re viderr est apud enindem, tom. VI i;i Epistol, Noii sane et biiiccre.] Ait M. Idcoqiie pcricrnnt
ad Ephesios, cap. \ ud iUud l.oqneiiles vobismel- : fiiii Israol, quia os Doiniiii, id esl sacrain Scriptu-
ipsis in psalniis, ei liyinniscl ranlicis spiriluaiibiis. rain noii interrog;iveriinl.
Cimi Nicoiao.] Hahelnr lita iivud Suriuin tom. VI, Noliini implere opere.] C. Volunl implere. Quanta
die C Decemb. varielas. Ail B. Gregorius : Deus vorbnin veritatis
De ccniuin liliris.j Lilnarum distinctiones, siinili- facieiiiibus tribuit, et noii facicntiLus loUii. Morul.
ter el oricjinem refert Budaux, tibris De assc el cjiis C '• "i. c. 0.
pariibus. 4S6
^anctis cnippo.] Imo el inpdelibus in hu-
Ouarc, elc, s'\.] Ex M. hunc tocum restilui I niana icicntia periiis. Ex quibus ununi refero Seiie-'
Cor VI. Qnare iion inagis rr.uulciii p;ilii!iiiii, eli\ cain. Ait ille ep. 115 Niiiiis aiixiiiir. esse te ciic»
:
V. Qiiare ciiani ctsi lii iloin jntelor. Locum Apostoli verba et coinposilioncm, mi Lnnli,- nolo lialico :
».'>« dislincjuebal, ideoifue vitiusi'. inajora qiin; cures. Plura pelis ? jiercurre ejusdem
Ilcii : In alia.] Subaudi Lcclesia, ut nnte. ep. 45.
Kl sacrameiiiiim. ] yomen Sacramoiili hic
liao Ecoiilia pliilosopho.] V.
Insolenlcr hic va:iut.
tun<ilur anulogice pro jurainento, j5iV;<< 22, </. 5. I'ar- Ait : majori cnr.x cst ititc-
Lcuiitia pliilosopliiis,
viili (ini. Attciiie considcra tcxtum M. hac de nutle- giiias ol composiiio vorborum, (>iiam vcrilas sen-
riu, iiifrn posl nolus. siiiiin. Vbi, quceso, hoc hubet Seneca?
I>iirsa eniMnj^i.] Hoc iilcm paliiininr arcliidiaconi Iliijiisoemodi honiiitibiis J
Uoccdentibus sciliocl
al» epis(opis ;
jam piiniiiiilnr sic inslrumciilo s'ia; a suporlicie litlera; evaiigelio;e, ail C. in margine.
Itu C. iii mnrgine.
o(li;ii^i(itii5. Apiiil .Mallli. c. v.] V. el C. cap. xxxili.
Noliliam m.ijorum prxlalorum.] C. faltilur : Ma- Iii me capiie.J Glussa cst interlineatis in hunc lo-
loruin prKlaioiuiii. cum. S. Ilieronijinus elium videii polesl tom. VI in
Secimdiim Accusatio pastorum talis, non
Icj;cs.] Mat Itauin, quin ex eo non nonuutta desuinpsit ««•
procedii ex charitate idcoque non debei udmilli 4, ctor nosler.
//. 4. rsiillus iniroducalur. Prwierea debel pra;cedere Maxiiiius,non Non solvil, abest inV,
solvit.] iloc :
udmonvio charitaiivu. 2,'</. i. Si pcccaveiil, el 2, D Eiiani addila Evangelio.] C. in margine
in Ul :
q. 7. .'\cciisalio qiioqnc. de noii vidonda muiiere ad coiicnpiscendain cam,
Exemplnin |iucrorum.] 3/. stio toco hoc exemplum de lion irascemlo fiairi, et hujiismodi. Malth. v.
referi fuiius. Iitlerjoclioncni.] M. legcbat intexlu: Intertorein
Prjieriiece3sar!as.jD«io:Prjeler necessarissiinas. indignalioneni, sed correxil in niurgine , et recle.
Cor. viii.] C. el V. II Cor. xxii.
II Nam glossa inlerlincalis sic habct Inlerjectio iii- :
485 ^ vobis.] C. a iioliis. dignaiioiiein exprimons. Ilic denuo concordat .1/.
!)e recipiendis legaiis.] Id coUigitur ex cuusa 10, cum duobut ttHis exeinpluribus usque ad finem ope-
q. 3 $ub finem. ris, ergo in sequeiilibus Irium iiiler se fxet coltulio,,
In donio.J Scilcol [inquit margo V). qiiap cliam utt supra unie cap. 00. De oJlioio prxlati iripariito,
loiige (piairfnda snni couira illnd pnciiciim ; cl coiitra acceptionom personarnm.
Quodque Hunii non esi, ei liabel viciiius, ematur. Speci;ilia.] Spirilualia C. el M.
Non dixit Iransmarinus, iioii alierius rcgionis vcl Et alia detcvminata.] M. el encrvata processoril.
villae, sed vicinus. Qiiod lanieii iion de siimpiiiosis Usqne ad liirorciii.| Ila V. in textu : C. in nuir
iiitelligeiuliim esi, sed de fucilibus iiivenin. Lndc gine, el revocal ad illnd Fatue. :
apparel Carnolensem in niigis snis inalc reprehen- In Joaiine, c. v.] Triac. xliii.
dere Cistercienses, eo qiiod carncs hospililnis non Lndo .\ugustiiiiis. ] Toin. VI to/i/r« Fauslum \.
ajiponanl, uleniein adversus cos hoc vcrsii poelico, xvi, cap. 'ii el 20. hon toni. X l>e verbis Donnni
tuni isii in ncnioribus ci in dcsci lis niancanl nu- serm. 46.
.
477 YEnniM ABBRIiVfATUM — NOT.I- 47S
Cum eliam fules ] .V. Tnmcn eliam ex qui-
fiiic-s A conlradicunl. Exemylaria Iria habenl cap, xxxiii.
l»iis<!am rdiiilis pnrvis Incis, sciliccl sficra Scri- Idciii, c xviM.] Tria XXXVII
|)'nrrt, el siilioltsciHis fil elicila. In (•iiarinn, ctc. A bono opere.] Recte juxtaGlossaminlerlinealem:
E20 el paiei. 1
Ad illud ogo adilitur in marg. C. C. aulcm : aboiiini opere.
Eccicsia vel celliila. Similisesl.] Glossa inlerlinealis. Textus biblicus :
AiiiJtisiiiris : Viilft.] Solum M. tegil Aiigiisliniis, Fralcr est, ttc.
^ni :oin. IX, Iract. 5(n i» Evaug. Jo nuis sic ftttur. Pigredo immitlil.] Non Pingiieiio, ut M. et C
Noii recedas.l 3/. (^miAJMion. Culixwda umauuen- Esuricl voiiiplates.J V. omiitit volupl;ites, sed
iis neglifieiiiitt, male. Glossa enim esl interlinealis. Sed cnr voUiptales
Qii.e fides exigil.] Arlicnlosfidei, inguit margo. C. estirire dicitur ? Quia, ut nit Seneca : Oiiosiis noii sibi
Oeberel cxspectan .] C. Sapere. V. nmiitit. vivil, sed qnod lurpissimum esl, ventri el sonmo,
Gaslrimargiam.] Trlrt Caslrimargiim. epist. 55
Occasionem rapieiuli.] Ait C. in ora superiori. hem,cap. xx.] Trla c. xxxix.
Novem modis ciirrilur cam fiirc, iion resiimeinlo, Dco servire.J Id solum M. habet.
Id esl,
pra^cipieinlo iil Dominiis qni praecipil servis iil liem. c. XXI ] V. c. lxiii C. et M. cap. 42.
r.ipi3ni ; laceiulo, constileiido, conseiilienilo, atlu- DEsiileria occiduiit. C. el M. Desidia occidil
iamio, nnii imlicaiHlo, recaplando ul abbas, com- pigriim.
nmnicando. Parab., c. xxiv ] C. et M. c. xLViii. Y. \i.\\;.
4S7 ^ie^lii i"a> iai^t m.ijora.] C. el V. Ne alii non Vel leinuleiili.] Idabesl in Y
faciaiil majora. O-"'*/'"'"'. duobus punchs suppo^itis B Idcm, c. xxvi.j V. c. LT. C. ei M. l.
in'licavit pailiculam necintivam auferendam in V. In Ecclesiisle, c. iv.J Trin cap. vii.
II Cor. X.] Tria II. Cor. xxiii. Yidealur Clvssa Fomeiiliim.] C. fomilom.
interlinealis in liunc lucuni. Eccli., c, XXII.] Y Lxi. C. el M. xli. .
Et aspere vos ] M. Ei aspergo vos. Abiindanli;! panis.] Septuaqinln sic hubent: Dcljcit-
l«iaias, c. iii.] 7'n'rt vii. rum luxiiriirqiie opulcnlia, fuit origo peccaii Sodo-
Aiiferam a vobis.] Sive,ul habet tcxius ? Auferam moriim, Vidc li. Ilier. in Ezcch. c. xvi.
a Jcrnsalem. Pnlandum.J Deest in C.
Alforiinl sl.iloras.] Insipide C. aiifcruiii. Nisi scilicet qii:iiitiim.] V^ LIIu scilicel qiinntiim.
F*:irab., C. x\.J C. et M. c xii. Et qiioties (lodoris.j Maiitlucare subaudi ,
prout
Romiilidx' sauiii.] C. Salgri Versus Perui sal. x : C. indicut in ore lalerali.
Eo<:c iiiier pocula fjiiacniiii noii erogandri.J Ly in omiiiii C.
iii
Romulid.T. sniiiri quid dia poemaia narrent. Non lanliim facieniein.] Placet hccc lectio. M.
Omnibus «lignilalilms. M. Omnibus dilionibus. Non eiiim f.icionlem. Obscure.
Se malle ceiilies.] C. ccntesies, Servonim ilaqiio.] Ail margo C. Ul birriarum cl
Qiiod vispiilo facil, feceral el mc.iiciis ;] Sic. V. et clavoriim.
et M. At C. visiiilio. De qua voce Joan. Jonucnsis in Domiiiiis eliiim pro.nisii.] hwit/itoriiim csl ad ,10-
Dictionario quod inscripsil CalhoHcon : Vi-pilio, te/ cturnas iioras Dnmhiicn yrima Qndrngesimiv.
vespilio, rapior, luiro, proedo, quasi vi spoliana. Qua 489 An galli caiiln.] C. ad lalus : Nocio su-
significulione liic uti viJelur Pelrus Canlor, quonuido C por;i.
tum forle usurpobatvr. Alioquin legendum vidftur Coiitlciiiium.] IIus diei divisiones clare tradii Ma-
vespillo; qutim diclwnem !sicolaus PerrcUus a ve- crobiuslib. 1. c. 5, similiier llonorius Auguslodn. 10.
spera deducil scribens in 5 epigranuna Muriiaiis liis XII {Biblio!. Pnirum folio mibi 948).
verbii ; Yespillo vilis cadavenan junerutor, qui ve- Iii nccessariis.] Ad sabilem, iiiquit margo, C.
spertino lempore eos e/ferre sotebat, qni funebripompu Elecia fortiicr.J .M. eleciiva.
duci, pTOpler inopinm non poterant. Mariialis; Alieiiiis.] Id C. legit. Oplime.
Qni medicus, nunc esl vespillo Diaiiliis.
fiicrit Sccundo dormilaiil.J Y. {lormlunl
Ita Perroitus qui ejusdem dictonis meniinil in Kpi- Comiiiinaiiii iu Gencsi.J C. comminanti intorimm,
gramma 59. oddit quoque in margine : Eumque mendacem clfi-
Cbinirgiis fuerat, nuiic est vespillo Diauliis, cere coiiaiitur.
Coepii quoil poierai Cliniciis csse iuodo. Ciim Is displicel.) V. et C. Ciim liis displicel.
Quam scriptionem et signi/icationem srquilnr Ambro' Conies Palatinus..] ISon Palalinus Rbcni, sed pa-
sius Calepinus, et Adrianus Junius in suo nvmen- luti comes,
clatore. Aliquandiu lacui.J M. a malo diii lacui.
Isaias, c. v.] Tria cap. xv. IsaiiiS. c. Lvi.]7'nVj lxviii.
Sequamiir iiiendaciiiiii.] .1/. Seqiiaiinir fjlsilalfm. Genere Immauo.] C. et V. giMiere bominiim. M.
Vcl iiiinus boniim, n.aiiis boiium.J lloc, iiiajtis addebat posl biimano bomiiium pigrilia, sed qitnsi
:
bunum, abest in M. superiucnnenin resecavi.
El digiiiori.J V. et C. id omiltuul. fj Por pancm omiie necess:>riiiiii.] Quin panis cum
Deiil., c. XXXI. J 'I riu cap. CaLiii. ei c. xii. omni opsonio sapil. 1'anis piimiis {nit Vidun Sitrcii-
El Acl. III.] M.elC. cap. G. V. c. 12.
;iposl.,
t;, tana huper a nobis.primumpnhrnala,lib. iii. ko:n. 8,
Ezccbiclis xxxiii.]7ri« cap. ciiv. PiOiilietiulize-
c. cap. 1) paiiis meiliiH, p:iiiis cxtromtis cibiis. P.-.nis
chielis, ut in m. ss. notalum csl fiabel lersus 5340. , ciim ferculis cdiiur omnibiis.
Parab., c
xxx.J Tria lvi. Si'd iii vcstieiido.] Vndi' margines M el C. .
Ad Galaias.J Piolavi c. i. ad illu verba : Sed licol Iiiipig'r cxlremos ciiiiii moit :ilor ail liulos-
nos, ui angelus de coelo evangelizel vobis, eic. C. nddil Per mare paiipciioni fiigi' iis.
:
Ecclesiastes, c. xii.J Tria xxxi, in liiie. Nola quod pro Imjiigcr, C. hubrt inslitor. IVriHS
Iloralii Ub. 1; episl. 1 ante meAium,
488 CAPUT LXXXI. Scilicei el spiritnalis.J C. Scilicet ol naluralis. Yi-
In Provcrbiis c. vi.] Tria cap. 16. liose.
Idem, c. xii] V. et C. ca. xxvii. M. c. xxviii. Spirilualis cogilaiionc.] Vnicum V. repelit,
In
Idem, c. XII. Mam;s] Tria c. xxviii. Ergo anle er- Spiriliialis hoc sapide scnieniin niea, ul ila po-
: ei
ror in numero. slerius a priori, ob planiarem in:ellcctum, separelur.
Idem, c xiii.] Tria xxix. Cor|i(iralis mulliplox.J Mon damno C. Corpotis
Idem, c XV. Iier pigroriiin.l Miror unde subrepse- imilliplcx.
ril error in quibusdam Bibliis impressis, ut pro pi- Sociiiiilum sulliciliidinem.J Sic uit Glosta interli-
tsrorum legatur impioriim, quia versio S. Ilierony' ne.itis Noii lubor et provideutia damnalur, sed sol-
:
»u«j ei LXX, cum Chuldaica pnrnphrasi concordilcr Jicitudo inciilcin sulTocans. Iiaqu.e tecie teniiui se-
473 rETRI CANTOUIS 480
ciiiKlum pro scillcot, qnod C el V. admiUebanl. A lamen iiliid osl .Anticlirisll iiiquit D. HieTonymns,
Labor gralia;.] GraliLC, mnle omilli! M. ad Furiain viduam. Ctir hcc? Ideo quod puclUr iii ve-
Straliinimeuin rigaijo.] Posl lia'c nddii V. lltMii : slitu et ornaiu corporis venena pttdicilitc propincni,
Vifle humililalem iucam el laboreiii meum. Pial. adole cenies fomenia libidinnm incendant. IIos ab-
XXIV. horret poela ep. ad Hippol.
Cunsislit circa.| C. Coiisisiit. Seneca sic aii ep. Sini piDoul a nobis jiivcncs ul remiiia compli :
Cxx, inilio : Seii in nna consiiiil. illns detesianlur viri snncl'. Fnge lasciviam ptiella-
Provisionem j»roxiiiii.! C. promissioncm proximi. ruiii {ail D.Ilier. ud Deinelrindem l)e viryinilate ser-
Canalii quam ionclia.j Hesiiiul Ivcuui. Tria eiiiin vanda, c.x) (\\)x orn;inl oapita, crines a froiite di-
carnaUs, ^uod ex setiueniibiisin V.coUigere esl vitium mitl(int,culem poliiinl, iituntiir pigmentis, aslriotas
este, Ait enim post illud quata conclia, id esl ulii habeiit manicas, vesiiiiionia sine ruga , soccosqiie
refliiens, quam sibi reiineiis. crispantes, ul sub nomine virginali veiidibilius pe*
QiiodJain eiiam bborare.] V.el Jf QiiOilam etiam .
reani. B. Cyprinnus liiiro De habilu virginum sic in-
laboro, ul invidere, eic. quit : Femiti:e maiius Deo inferuiit, qii:nidu illud,
490 I(>suin culpa esl ] C. eliam bene sic ipsa : quod ille formavit, reforniare oontciHlunt.
culpa est. ILibciii syrmaia.] IyjOfx« gcnus esi vestis tragicci-
Verumtamen lal^orcm naturae.] M. Verumlymen rum,vel cuuda, seu iractus vestis femitinrum Marceli.
Lo:!Uiu naiur£ boni, nt saepc, eic. apud Diosc. notal aupp.» accipi pro purgnmento , et
CAPUT LXXXII. quasi eo quod scopis verritur. Ivp^aTst, jusla Aritt.
M. Non dcmum ad illa verba,
dividil liic cninti, sed [{ strumina sunl.
qucc cnpul 83, inchoanl : Vernm quanlum recesserit. Oariis ci liyrrhiis 1 Videnlur hcec esse notnina po-
El (|iiomodo?] Uac interrogaiio, non cbstanie ca- pulorHm.
pitis divisiune, ad posirema verbn pra^cedenlis capitis Milo Tervvincnsis.] Seu Morinensis. Fuerunl autcni
referenda snnt. Quod nec absonum videri debelf quia diio ejusdem notninis. Primus conseerntus est xv
et in saciis Bibliis, non seinel idem reperitur, lial. Marlii 1131 , moriuus 11S9. MHo II succcssit
Cilius ei l;iurnis.J V. Vaiiiiis et lautiiis. palruo ex monacho S. Marioe de Boslho [alias Riissiau-
Vastissimoruiii.i Iia Seneca loco citaio. C. et M. villej morniMj 1169 xvm Kal. Octob. Ila inm. ss.
Vaslrorum. calulogo episcoporum Morincnsium. Consenlil Cluu-
CAPIT LXXXIII. dius liobertus in catalogo episcoporttm Bononiensinm.
Usque ad plumas aviuin.] Unde Horulius in episi. Fa fuit eo lempore usitalum proverbium : In Bernardo
Move.-it coriiiciila risuin charitas; in Norberto fides [Vide Vilani S. Norbert.
Finlivis laidila coloribtis^ puiilo post iiiitium apud Sur t. III); in Milone liu-
Sub colore '.esiiiim.] M. et C. ciiant in margine miliias. Sed el religione el scieniia insignis fuit tesie
versum Juven. salyra G. Dnron. anno 1148. lUtc de Milone l qui fuit ordinis
Quarum delicias p:innus bombycinus urit. Pra'mon.%lrnt. ex abbnie S. Jodoci creattis episcopus.
Oculos nos iiiuiciiiiiini.] C. Lniniiia nos intiicn- Deejusscriptis nusqunmlegi. De eo Mita-us in Chron.
lium, De simili vestium superfliiilale videatur Seneca Pra'monsirat. et in Fusi. Delg. die xiii Novembris.
epist. 5 D. Hierontjmus ad Demclriadem De Virgini- llem Daissius in Auciurio SS. Delgii die xvi Jnlii :
inie c. 10, to. I , qucE incipii : liiier omnes maierias. r. ei latissime Joannes le Puige in Biblioiheca PnctnoH-
llem ad Fabxolum t. III incipil : Usque liodic. Item slrai. ordin. libro u.
idem Si vir vel mulier se ormtveril, el viiliiis lio-
: Pes libi.J C. et M. Pes modo. Fx Ovidio de arle.
ininiiiii ad se provocaverit, etsi nullum inde seqiiainr
damiium, judirium lanieii patieiur xlcrnum, quia 492 CAPUT LXXXIV.
vciieiium allulit si rnissel qui bibercl. Siiltim V. captil novum inchoat.
Eigo dicite ponliri<:es, Verba B. Dernnrdi in apo- Pelliparii. ] (^ta animulium pellcs homimm usui
logia ad Guitlelmum abbatem, ante (incm Quie vi- :
paranl. Cidlice : Pellctiers.
Ueittur redolere Persium poetamf sat. 2. Non D;«'d;\liui.] A Dadulo Atheniensi artificum sud'
Ad usuram.] C. ad vcndeiidiim, quam panperos. ivlul s iniietiiosissimo.
M. ad usuram quum paii ad imbrcm. Quania dis- Non stiii>ptiiosi.] /(/ omiiiit M.
sonaiiiia. Qui scllas el calcar.] Ut quid hwc nuri perdilio 1
Jiidaizarido.] Insipide C. Jiidicamlo. Noii faciiitit eqiium mclioroin ati rca frciia, aif Siner.
Cruorem iiiiniola: iiitiiii.J Iia restimi. M. Cnioicin Dotioriim.J Callicum esl,quod Laline alea.
immolanliiiin. Sun iminuluniium cruor dicilnr, sed INon dico scliacornin.J Polydorus horum vieminit :
potius crudeliltts. C. Imuiulaliceti.siuin. V . liiimola- Fsl vcl aliiid liidi gciiti!^, qno calciilis iu labula lu-
liliim. soria, id esl friiillis cl ulvcolis luditiir, inventiim
Alii inallulis.] Sic reor debcre legi , co quod videa- olim circiier anuiim orbis conditi 3U3o a qiiodam
lur diminutivum a mnllii. Lnde D. Denedictus in De- viro, iiomine Xerxe. El iulra Voca:ii hodie hosce:
giilu c. 53. Slrameiiia aiiicm lecloruin sulliciant, - calculos scliacos a scandeado forsitan dictos, qiiod
iiialta, sagum, lcna ei capiialc. C. alii natulis. Cal- ^ calculi,cum moveniur, in alleram advers:tm par-
lice natles hoc est, florea ex straminibus conlexiu.
: tom scaiidere videaniur. Ha;c ille, De juvent, rerum
M. alii macuiis. Forie hic macului pro quadris (ora- /. ii,c.l3.
tninibus relis,ul apud Varrnnem, I. ii. Et cum jiiilioi.] Saeculuti judici gladius necestariut
491 ^iiKla iii ne:iioii>.] V. iNiiia m
deseilo. est, ui malos pleciat in exempitim uliorum. Non pla-
Nnnis graiiimalici.] Iionice dicluin. xU.uqnin C. cel leciio V. el M. Et cnin judicii necessariiis, cic.
Miiius grammulici.. Et pila.] Ptlum genus est lcliapud Domanos. Unde
L'l si Iraiiiiilio. ] C. Trans.nctio. Lucanus, lib. i.
Uedargiiiiur Tubalcain.j Forte legendum Jubal, Sigiia paros aqiiila, et minaniia pilis.pila
qni, ut dicilur Ceiiens i\ fuil pater caneiuium ciilmra. M. ila legit : El loricam pciforanli^.
pita ditplicala
i>ed pro Tnbalcain fncii qnud meininii malleornm. Siatalenosiri auctori^ ususbomb.irdoriim fuissct.pos-
Ait quoque Clossa inlcrl. in liunc iucum : Ipse fuil set tolerari ha:c leciio M. Vbi eniin hoc insirumentum,
iiiventor, scrlicel music.Te, qu;e pcrliiiel ad vohipta- prwter morem,duplici onertitur pulverisqnnntilale uut
tciii aurium. Tubalcain rero fuil mallealor : unde copia, loricas facilius penetral ei perfodii.
ibidem Clossa Qui per opera, scilicci aeris, incitavii
: Toxici.] Toxicumy venenum est arbore,taxotoictQ,
concupigientiam o* uloriim. proveniens.
Feccatur cnim in coiMpositionc. Pudor esi , inier Ad CoF. c. IX.] Tria ca. XLii.
talholicos tot tumque varias vestium compositiones I^e quid miui».] Terentiiis.
4jH<jtidieadiHi'eniri. Onialus isie iiou Douiiui esl, vc- Tibi, si habcas.l Subaudi Tibi rcddil quod Kutiiix
: :
481 VKRBtM ABDREVfATUM. — NOT^.. 482
est, si Imbem etc.M. laiiii^n omiiiit lilti. A Tecta culmo.] ^/. Tecta in ciilnio.
Transiloies Dolliaiii.] Iia C. Al duo Tnnsitorcs Onidam oiiam aiiliqiioriim.] B. Uieromjmns nsse-
Dnilimn locus est Gcn. xxxvii. Vbi diciliir
lililhiin. : ril B. Hilnrionem cellulnin liatuisse lalitudine qua-
Eaiiins in Doibniii. IIebrn'us, id est irnnsiens, $ive tuor pedum, nliitudinc quin^jve, hoc esl sialura sun
irnnsfluvialis. Iditliun noiuen esl cantoris in lilul^s hniiuliorem. Ilaiic colliiiani, inquit, poiiiis sepiil-
l'sil. XXXVIII, LXi, el Lxxvi, ei inierpre^alurlex ejtis, cruin qinm doinum cicdidi-.ses. Dr niiachoretarum
vcl lcg.»ris, sive laiiden» el foiifessidnein daiis. cfivrrni'; et coriicibus sivpius mcntio fii in libro Viias
CAPUT LXXXV. Palrum.
Nrque liirC. et M. capnl dividunt. Placel divtsio, Iii monstil.nm.] Mensa Iripes ail Margo C.
illo
quia leclori qralior. llem Pnri salis.
ibi :
Siciil ait Gregoriiis. ] Rl quid inquit ? edicam : Iia esse sollioiins.] B. Joannes CJirysosl. in dne
Nenio cxisliinet iu fliixu atqne snulio preiiosariiin homiliK 25 in Mallh. sic inquii : Quid a piicris di-
vesliiini peccaUiin deesse, (jiiia si lioc ciiipa non slamus ludeniiJMis et doinos fabric.Tntibus, nos qiii
essel, niillo inodo Joannem nnininus de veslimenli domos propclaras X'dificanius iiisi quod nos ciiin :
siii asperiiale landassei. Si 493
''oc ciilpa non es- poena aginius, illi ciim gandio?
lioc
sel, iie(|iia(|uam P.uilus aposioliis per episiolam lc- Ufide quidain.] Soluin V. uddil : Remensis cleri»
iiiinas a preliosariim vesliiini appetiiii conipesceicl, ciis in lextu. C, in marqine.
dicens Non iii veste preiiosa. Pensate ergo finje
: Miirornm.] Solum M. id hnbet.
ciilia sit lioc etiain viros appeiere, a <|U0 ciii.nii Isai.-p, 0. Lxvi ] Solum V. uotat : c. xcvin.
pastor Ecclesiai et feminas proliibere. Sic ille t. II, |j
Scilioet Mogarenses.] Non Megalenses nl C. vi-
lioin.i}, in Evangelia. El ex apologia li. liernnrdi liac denlur B. Ilier. to. I, ep. it ad Ageruchiam viduam
didici Mollia iiidumenla animi moliiliem indicani.
: de nionognniia c. 5 sub finem. ,
Non tantnin ciiiaretiir ciilius corporis, iiisi priiis iie- Paulus piimiis cremita.| Colligniitur hrec ex viia
giecia fuissei mens inciilia virliitibiis. ejusdfm per B. Hieronyinum con.cripta.
Vilio Quod per arundinem vento
iiK onslaiiliif.] In bypogeo.] Loco subterrnneo. TVoYottof, el \>tto'
agilalam expriinitur. Ait ilerum B. Cregoriiis ibi' yABio;, aui vnv/utoi, sublerraueus, subditus,
(lem : Discamus, fratres cliarissimi, arinido venio li regiono.] V. et C. sic inquiuiil : e rcgione de
agitala non osse solideiniis aiiimum inter aiiras
: eo coiiicderunt, reliqna absuni.
linguariiiii posiliini, stcl ip.llexibilis i>lalns ineiitis. Daemoiiibiis iu carcerem.J M. d:emonibus Incar-
Niilla nos dclractio, elc. ccromur.
Ueligiosis nii splendidi>.] Tii vero si inonaclitis Tuncbabitare.] C. eiiain Iiabitare incipicniium;
csse vis, inquil B. Hier. noii videlo ciirain. Sordid;e oniittiltunc.
vestes candidjc mentis indiria sint : vilis liinica Ne amittani.] V. admiltant.'
coiiiemptnm s:r-ciili probct; ila diiiitaxal, i:e aiii- Omittunt.] V. justitiam Dei coinniiilunl. 5icoin'
inuk luineal, ne liabJtus serinoqiie dissenliant. initlunl ergo conira jiistitiam.
Sed ne quibusdiin videalur hac B. tiicroiiDtrA Pro diviliis graiigiartim.] Cwsarius per grangiam
exliortaiio dura observntu, nllerain Seiiicw rhilkfein inteUigit prcediuiu sive villum. Grangiarius qui prce-
et favorabiliorem suqgero 1. Sic ille ep. o ad Luci- est viiUv.
lium : lllud le adnionco, ne eonim niore, {;iii iion n lliiic epiilx.] lia Lucanus l. ii ante medium
proficere, scd conspici cupinnt faci.is ali(|Ma. qnic ai C. et M. Iliiic cibiis est, etc,
in liabiiii luu aul genore xhx noiabilia sini. Aspe- Erigendum.] C. eligendiim.
riim cultum, et intonsum capiii, el negtigentioreir. Ileliqiin.] C, et M. reliiiqiio.
barbam , cl qijidqiiid aliud ainbitioneni pervcrsa Sepelii iiatiira relictos. ] Mwcenafis atiud liemi-
via seqnilnr, devila. Et ul brevior sitn : infra ait sticliiuin, cui libenler adderem ex Seneca sentemiam,
Non splendeal loga, nc sordeal qnideni. Videainus ei ex Lucano versus. Ail prior, ep. ad Lucilium 92.
ne isla, per qiise adiiiiraiioiiem parare voluinus, ri- Neniinem dc supremo olTicio rogo, nulli reliquiu»
dicula ct odiosa sint, eic. meas commendo. Ne qiiis insepullus cssel, 495
Ende liernardiiis.] C. Bcrnardiis. reruin iiainra prospexii. Qiiein saeviiia piojeceiil,
Ciiisimiis ascendit.] M. Ciiinins crupil. dies coniiet, Posierior dicto l, vii inquii :
Maririx et spolio iion leviore bever.l M, Marlrix Nil agis liac ira, labesne cadavere solval,
ct prciio noii levilaie bcver. An rogiis, liauJ releri: ulacido iiutura receptal
llis pellibus.] C. Subclinis pellibiis, el aliis. Ciincla siuu.
L'i larvati.] Vcl siniiies capris per artilicium :ait Hcec hemistichia, qucc in texlu habenlur , redeqi tn
C. ei M. in luterali ora. ordinem, alioquin C. el M. prosam ordinabanT' hoe
Propier mollitiem erreminalioiiem.j M. Propler mo(io ; Eacilii» jaciura scpiilcri, qitia sepelil naiura
inollcm cOcminaiioncin. ^aturUf act neccssilaieni reliclos.
vnrias urles edocuil, de quibus Seneca edisseril, ep. Gregorius.j Moralium xv, c. 37. PraHerea videa-
W, non autcni ad abusum, aul molliliem. tur libcr B. Aug. ad Paulinum De cura pro moriuis
Ilaiic ambiliosain. ] M. adjectivum conccnil in ^ gerenda,
iubstantivum lioc modo :IImic ambiiioneni, siipelle- Aite Docdalo.] Recte,quia ille Aihenientis artiftx
ctil''m, eic. ingeniosissimus, ut supra dixi : tto': ergo legendum
Odio persequeris.] C. Odio prosequaris. arcae pro arie, ul volunl C. et M.
CAPLT LXXXVI. Item, Psal. lxxiii.] Tria male legebant Psal.
Et cibariorum.I iVoM lainen dumno M. ci cibo- LXMI.
riiin. iii y\n lapidibiis.] Non, cum liis lapidibiis, tit
Ues in viiiiim.] Ait Gnllus eleg. l. Non res in vi- B. HieroAymi epistola ad Eusto-
vnll C. ut p.ilei ex
linin sed malefacta cadiint. chium de obilu Paula, qux incipit : Si cuncla cor-
494 A
simpbcitate antiqiiorum.] Sancti Ana- poris, posl medium.
clioreia; neveceUnUiH audebuia lonslruere, ita aiyii- iicm Jerem., c. xxii.] C. ei M. c. lxxx. Y. x\\.
nientunles, quod quidquid viclus necessiialeni sujier- Ad avariliam.] M. ail audaciam.
abundat, ad curnis cnrfim perlincl. inde quidani Ad coiisummationcm,] Tria hic convetiiunl, elsi
Uicebal se viitisse dwinoiwin cuin collega suo v:al- in sacris Bibliis : Ad curbuin uiali operis.
leuui levantein, dum in superfluis reparandis malleo yEqiiae spaliose.] C. a^qiie spaliosa luxuria.
uieretur. Hoc exein, lum ciialur in libro. Vidiia S i- Iii orlic lociis.] Impressa exempturia Horatii le-
leplaiia dicto, nuper a nobis in lucem cmisso, lib. i, guiit : Nullns
iii oibe sinus. Horul. I. i, ep. I.
liom. \, cap. 10. IiciiiJuvcnalis.] Salyra 14.
In cajulis,] Hoc est parvis cuiis. /Ldilicalor crat.J Auctor noster vel po.ius ama-
4g3 PETRl CANTOBIS m
nneuses ex duobus hemisliclii-s ronslal utiuiu scxn- A Provcrb XX.] M. ei V. vi.i C xr..
c.
melrum cx eadem siilijra 14, nit enim JuvenaHs : Veiililatorionim.] Leclio Biblira modcrna sic hn-
iEilificaior craiCcnironiiis, ct modo curvo bei : Dissipal impios, etc. Ai Hiemiiymo ailribulu»
Liiiore C:>jeuc, elc. qui esl Beda; commenlarius in iiuac loctim ait.:
Et in{rn : lliinc v«»rsnm aiiliqiia iranslalio sir li.ilicl : Vciili-
IJum sic ergo habilal Ccnlioniiis , imminuil lalor impioruni r x sapiens, el imniiltci jllis lotam
rem,] inaloriiin, id esl p(Piiam iiiiiio (iiie coiisiiniinandam.
Frc£;it opcs, etc. Ciii, viilelicel roiie, coniraria e.^i coiona viia; ;u-
(>onlroiiiws.] 31. et C. Ccnioniiis. lernfc, qiiam rcproinisil Ocns diligei.libiis se {Jac.
Ileiit, IlieronymiiS.] Vi.ii-lo epint. n:i lleHodorum ••)
de Invdr. rilw soliinri<i\ (ihiv incipit : Qiiaiilo Miioie. Nnnqiiain ad perfoci ] V. pnuciH linr luibcl cl :
In ciliciis.] M. in consiliis. niiiwinam scienies Scniper, elc. :
Sivc pai icliiiis.] Parieliiia: suiit ruinw, in qnibui ^(»11 ambiiliiiil.] Ad liac verbu addil mnnjo C.
loli parieles cxsiani sine leciu. Pro nccess;iriis.
Meinor iitcri.l C. Mnjor iiicri. Iiivesligabiles.] V. Instabiles.
Sive iii |»arieliiiis. I
G!ossii iit liunc locum, autv et Isaias, c. xix.] V. ei C. ca. lh,
B. Auguslini efU M esl peimisii.] Hac solum M. legi..
Isaias, c. v.] C. el V. ca. xiii. M. xiv. Caudain.] C. inler lineas ait fiiiem. :
Levit., c. XXVI.] V. ei M. c. lvxviii. C. lxxix. Mein, c. LVii.] M et C ca. CLXxi. V. clvxii.
.
Ilaliacuc, II.] Trin v. n Illiid laiilnm iiinbraliiiter.] M. ct C. Illiid innien
496 ''e'"» Isa. c. xwi.] Trin Lix. M. Uiiibraliler.
El Uaiiiel, ca. viii.] Triu c. xiv. Vcliil stercora.] C. ad laius : Sic Aposioliis, sic
CAPUT LXXXVil. beata Ag cs, ci alii saiicti, omiiia isla reinitarunt
ul stcrcora.
Tilulum ex V. coHegi mim M. el C. sitnpliciter :
legebaul : Conira proiligiliuitcm.
Por nuiiidanam cnpidilalcin.] M. ei V. Pcr miin»
daiiam conoiipisceniiain.
Coiisnmere rriisia.] ^on soluin V. el C liic, sed
Siciil nec Jiidiei.] Uac, usque : Sod pi.tr crnni,
et alibi in mss. sapius vidi fnislra pro frusia.
Sed amanuensium nbusus. solum M. admitlil.
Et pro niliilo.l C. Et dc niliilo liiigalo objiirgal.
Aranea \ermis esl.] Cnssinnus in Psuf. xxxviii.
Illi garcioiium.j Garcioncs fl//</('«H(/o pueruli, ali-
liia'blimaliile.j C Inxstimaiiililcr.
Scilicel Clirisli.] lltc omilil V.
qunnd6 eiiam nebulones dicutilur Uoc nomine u/i- :
tur U. Uernnrdus in a ol. ad GuiHelmnm abbaiem.
Kl alias snpeiiiailalos.] V. sic : Qni:lain ob libi-
Pes niidi.J M. PeJes miindi.
:i
(iiiicin %(Jiiicaiidi, de ipia sopia. .\lii ob libi liiii;m,
Vci liosiiiim.j M. Id est bosliiim.
clc.
Fenininr ad Cyaneni.] M. ei C. Feriiiitiir ad Lex non a-qnior.] Ex Ovidio De avte, tibi de i
carnein. Cyanos aliqunndo pro gemma , aliquando
Penllo novi crucialus inventorc acjii. Et noia esl hi-
sioria de bove Plialaridis de qiio idem l. iii De tri-
pro (lore caruleo nccipilur, uliiiuando pro coiove ni-
gro uHl cwruleo. \ide Ovidium \ ct i\ McUm
ittibus elegia W.
C lloc csi liiigcntibus.] Sive lambeniihus lerram.
Cibos dclicalos.J M. cibos (lclilialos.
Ilcsieriio jiire ligtirial.] M. liosleriio vix ligii-
Num TJ. Uiervhymus iiomen Anialcc inierprelnlur
Lainljciis ici ram.
riat.
Dignosccret bosle.] M. Pra-noscerel bo.-»le. 498 CAPUT XC.
Iji (licatnr de cis.] C. in maryine Ut dc qiio.h.in .'
Unde Angusiinus.J In Psal. vii, to. VIII ubi ad^
dil Cogiiosceliir iJoininiis judicia faciens, in ope-
:
pradalo dit luiii esl, ci inde syllogizalum.
ribiis nianuiim suarum coni])relicnsus esl peccalor.
Ul csscnl solvenda.] Ne quidem mate C. Ut co-
lix l'snl. IX.
sciii sidvendo.
Aiigiisliiins : Qui viill.] Tria exemplaria sic le-
Uiide poeia.J Claudianus De bello CHJonico.
gnnl. Inlerca dicuin lianc expositioiiem mugis redo-
C.^PUT LXXXM.I. lere doclrinam B. Ambrosii in Itunc Psut. xxxvi
Prudigiim Panliim.] Ilii de pioconsulc, iios dc quam B. Attg.
Panlo exponimus niunt duo mavgines.
:
Parab., c. xxvi.] Tria cap. Li.
Mciiri se qiieinqiie.] Versui lloratii. Eccli,, c. xxvii.J Tria c. lxxii.
C. J;isinm esl.
Vcriiiii Cbl.J Fraus iii se conversa.] Senienlia S. Severiani in
ibic<'»'.] liemisiicliii pais cum versibtis se-
llac sermoue De SS. JimocenUhus. Utiic non absimilem
quentibus est Jiivenalis saiyrn 11. V. pro Buccic legil liabei li. Aug. in Psal. lxxii ud ilia verba Propler :
bnrsih. Texius poeta: : liuc.iaj. dolositaiem posuisii eis. i*>auduienli, inquii, frau-
CAFCT LXXXIX. deiii paliiinlur.
In summario capiiit, pro iniiiKigciilcs M. Inge- [) per cxcmpla.] Prtetet exempla sacrce Scri-
Iieiii
reiiles. Ulrumaue sapit. ptura:, eilnn iilud nutum esl Euihymii, qui in eodcm
Li siiit ievtS.J C. Ul sicui levcs, cic. cnrro cl carpento, quod B. Atnbrosio paraierat, tiii-
Ji cui arundo.J M. isicul aruiido ad omncin vcn- posiius est, el in cxAiiium misius, et sic iniqu.las
tiiiii (It)clriiiu;. ipsins, iii verliccm cjus do>;ceiidil (Psal. ix), Ex
UEslro leiiiporalium ] oivpo; miisca esl, boves d Vita B. Aiubrosii apud Siivium 4 Apul.
cqitut, wsliite puiiyeits , quum asylum aui tubanuni Qiiidam eiiain ;itilicus.J Perillns nomine, in au!a
qiiidum noniinant. Virgiliui iii Ceorg. reg s Piiutaridis, de quo Orosius t. i, cap. 22, sitnile
497- •• ^'"' no"'cii asylo exemptum refcri maryo V . his verbis : lii Cbroiiicis
Uomaniim csl : uisirum Craii verlcre \ojaiiies. [Dioilorus l. v; Sirubo, l. vii) et ?.pud Oiosiiim {lib.
(}u;uiiis Seveiius ail :
I, c. U) legitur Bnsiris apiid illgypluin lyrannidem
meiiicm correpius ab oesiro.
rSoiiiic vcliii rapi.'o exercoisse, qiiod faccre non possel ni.si rex essel.
Qui liiboraiit epilepsia, tive morbo
Epilcjilici.] ilic bo.spilos qiiasi pro religioiic immolabat qiieiii :
comia I, de nuo S<:renus : Hercules posiea interfecil. Uiide Boetiiis Busiris :
Ebl siibiii spe( icb morbi, cni iiomcn ab illo, liospitcs immolans, ab bospiie Ilercule inierfectiis
Qiiod lieri iiobis sutlVagia jusla leciisal. csi. Quis auiein Busiridcm lalcm religioiiem do-
Sj-pe cteiiim niembris acri iaiignorc caducis cuerii, iitcerliim csl. Claudiaiius auicm dicit ipsuui,
Cuiisiliuai populi laliua borreiida (iiremil ; qui cum docuil, iirimiim ad aram ipsitis Busiridi.s,
Ipse Deus inemoral dubio: pcr lempora lunx iU csl qiiam Busiiis inalituoral, i.iniuolaluiii. .Sic
Concepliiui, lal:s iiucm su-pe ruiua proludil. cniin ail :
AHl VERBUM ABBREVIATUM. — NOT.E. 435
Ilospiie qui cxso doriiii placarc lonanlem, A in Christo cxspcclaiur. Ral^o vcro capiiis csl lem-
Priinns ei invcnlas Busirldis iinbuit aras. noralium omiiium dcpositio.
Proclcrea \irgiL iii Georg. CAPUT XCII.
Qiiis aiii Eiirysiliea durum, Primalum el ducatum.] C, Principaliim cl ducn-
Aul nescii Busiridis aras?
illAiidnli tum.
Slalius XII Tltebaidos : Malris lamcn.] Non charitas fidom, sed fidos
Noii lrucil)us inonsiris Biisirim iiifandiimqMC charitaiem prDCCCtlit. B. Greg. lo. 11, /. ii, l:oi}t. 10,
dedisii.] in Ezccli.
Boelius post Busiridis exemplnm , aliitd subdit de Scd uiilriliirre.] Gralia scilicet.
regitlo. I^egiiliis, inquil, piiirfs Poenoriim hcllo cn- Cilra ali;is viiiuics.] M. cxira alias, virlutiim
pios in vinciila conjeceral sed niox ipse viclonnn
; miraciila opcraliir, cliain riulis opcr;itiir.
calenis iuaniis pracljuit. be consolal., I. ii, prosa Sed boiic sigiiauiiii ] Videliccl, signo crucis.
6. l. ad Cor. c. xiii.] C ei V. c, lxi, M. u\.
Ebrielas.] Ebrietatis insaniam eleganler describii S;cpe iiiali opcraiiiur. ] Ut d;cin()iies qui credunt
idem Seneca ep. 83 a luedia nd finem usiiue. cl contromisciinl, C. j»i margine : M. in lexlu, sed
Consilia eiiam perreclionis.] M. in lerlu, el C. non loco debiio.
intnargine, leyat Cniisilia eliam pra^dicalioiiis.
: Prima ad Cor., c, iii,| Tria c. xil.
Ueinuneratioiiis. }f. et V. Ilcuiltiiiionis. Ad Rom , c. iii ] Tria c. ix.
499 CAPUT XCi Klcap. iii j Tna. c, x.
Iri titulo solum V. legii llominis. B Itcm :id Eplies. vi.] Tria ad Eplics. xxx,
MAxiine benericioruin,] C. Maxime benefaclonim. lii fide fiindali, firmi.] Firmi solum, M. legil,
Ad dilcclioiiem Dei.] jSon, ad dclectaiionem Dei, quod Apostolns huc loco omitlit.
utC. Ilabaciic, n.] Tria Habaciic iv. Hunc locum ctta-
\n fiiciem quadnipediim.] Tristes vero csse voln- rem cgo ex Aposioto ad llebr. x, ver. xxxviii, raiione
plalis cxilus, iuqui! Boetiits, ((uisqiiis volet remi- ly inciis qiiod deesl in llabacuc.
iiiscilibidinnm siiaruin inteilig<;l qiiu! si beatos
: Pelrus I. Ep. c. v,] V. c. xii. C. ix. M. non
explicarcpossnni, nil caiis;cosl, qfiiii pecudesquoque citnt.
bealacesse dicanliir. De consol. l. iii, prosa 7. Joaniiis I, c. v.] C. el V . cap. xiii.
Socialiiate.] C. ei M. Socjoiaie. Adoo ui saiutem.] M. e! V. Deo ut. A
radice chariiatis.] Ex B. Greg. hom. 27 in
Iti Elizabeih B. Viigini.] JSon Aiigelus B. Virgini,
Evang. Praecepta Dominica, inqiiii, inulia siinl ei uli Tria legebant.
uiiiim; mulia per diversilaiem opcris, uiiuin in ra- Fides cniiii peperit.] M. Fide.s enim comparaiido
dicc dileciioiiis. peperii.
Clerici babiiu mililes.] Clcrici ideo sic vocanliir, Pcididlt promplx'.] Ex liyinno Ecclesiw solito
quia de sorte Doniini sunl, xA^jOof enim Gi;cce sors canlari dic Nalivitaiis B. Baplisioi Joannis.
Laiiiie dicilur. B. Hier. ep. ad NepoUannni De vilu Ad Ilebr., c. i.] 7'rirt c. xviii.
elericoyuin qua incipil Pelis a ine. De babitu clerici
:
Exempliim ciciiiil.Ti.] Hivcusque adfinem omiltitC.
iraclatur in Clem. l. ni, til. \, c. 2, ubi sic legitur. No aliud faceres.] M. Non aliud diceres el aliud
Qiiicunqiie clericus (per clcricHni liic inlellige eum, r facercs.
qui Itdbet primam lonsuram, ul liubeiur in Glossa in 501 CAPUT XCIII.
liHuc locnm) \irga(a vel parliia vcsle (lioc est diversi V, Pro uiulo sic : Coiilra dofectnm fidci.
coloris vel parlis,-vel sericis lexturis ornala), pnblice Isaias, c. xxi. ] M. cl V. l\. C. lii.
uielur (nisi exsiel raiionabiiis caiisa) si benciicialus Viii Miibericurdos mulii.] V. ei C, Viri menda-
exsiiieiii, por'sex incnbes
piircepiione rriicliunn
a ccs miilti.
bcneficioriiMi, qiia; obiinei, eo ipso sil suspensus. o. ii.] Tria c. vi.
Et Ecclesiasliciis,
Si vero beiicikiaius non fueiil, iii sacris tameii Item Jacobus, n.] Tria Jacob v.
ordinibus citra sacerdolinm conslilutus, per idem Similes cnim Antichristo. ] Vcrbiim cnim Auii-
leinpus reddalur eo ipso inliabilis ad ecclesiasliciim chrisli muledictum inquiunl margincs C. el M.
:
bencliciiim obtincndum. Idcm qiioque censeinus de In Isaia, c. xxii. F. ca lii. C. c;>. lix. M. tacet.
]
clericis aliis {qui scilicel ticc beneficiati sunt, nec in Iteni, c. XXIX. C. ca. lxxxix. V. el M. lxxix.
]
sacris) veslem tatem (virgnlam et parliiam) siiiiul et Iieni, xxiv. Secrelum.] V ei M. Iicm lxv. C. .
loiisiiram pu!)lice defereniibus cloricalem. hem XLV.
Seriiione liislrioiies.] Moventes risuni audieniibus, De gloria a!'erna. ] Recte e.r comiuent.:rio B. flie»
et sic scipsos omni a:siimaiione, apud eos, nudantes. roinjmi in c. xxiv Isaioi, l. IV.
Vnde eleganler Horaiius t. i. Serm,, sat. 4. Iiicominodo vitaiulo. ] Post liwc M. solum nddit ;
AbsenteiTi qui rodit amiciiin; Sed non faciens hoc propter inrirmilatcm, vel igiio-
Qui non deleiidil, alio ciilpanlc soliitos : rantiam, vcl oljrrcptionem sinl prudenlioics, ctc.
Qui caplat risiis iiomiiiiiin, famamque dicacis : Ergo (|iii pro minori commodo. j M. Ergo qui pro
Fiiigere qiii non visa polesi, commissa lacere D iniiiori causa.
Qui iiequil bic niger csl, liunc lii, Romaiic, cavcto.
: Temporaii commodo consequcndo ] M. Tempo-
Gcslu nicrctrices.J Pitdel liic eloqui. rali coniiKodo se^ineiido.
Occupaiioiie ciirarum.j Obsecro le, inquil bealus Vcl iiicommo lo tempondi.] C. Vel incommodo,
Bieronymus ad Nepoiianum, ci repelcns iterumqiie ut pro lemporali vitando. V/oc, Ut pro, omiiiunl
iicrumquc iimnebo, iie ollicium cli-Ticatiis, gciius M. et V.
aiiiiquai miliiia; puies, id csi ne bicra s;cculi, in Ei facluin esl. ] Qnadam Itic desunt in Y. Sic
Christi qiiocias inilitia; neplus habeas, quam tiuando enim habel : Yel incominodo temporali vilando est
clericus csse ccepisii, cl dicatur tibi : Clcri coruin priideiUior et vigilantior, ci aliquid csl cerliiis lide
500 "0" proderuiit eis. El infra : Negotiatorein {Hic desunt atiqua) ciiin pro cerliori et m;ijori se-
clericuin, ci ex inope divilcm, ex ignobiii gloriosum, cuiidum opiniunem, etc.
quamdam pestem fuge-
qiiasi Et si fides, mortua. j Ita expone Et si hdes est. :
Sed ob gloriam.] Cum lamen lonsura corona ex et mortua esl, dequa Jac. ii. Fides siiic operilms mor-
sc significenl divitiurum omiiium ubnegalionem el , Itia est. M. aliier censel : Ei si fidcs, morluam ba-
regni in Deo posiessionem Sic enim 12, qu. i. Duo :
. beiites in coniprchensione, eic.
li\, clerici, suni reges, id est se, cl alios regenies in Quam qui corde vel ore. ] C. Quain qui cogilatio-
virlutibus el ita iii Deo regiuim habein; et hoc
.
nc vel locutioiie, omissis Itis : Sicut magis pecca-
designal corona in capile. Ilaiic coroiiam habeiil ab lur, etc.
iiisiiiulionc Uoinaua: Ecclcsi» in signum rcgni quod Quaiilo magis autein. ] M. ei C. muHis demptn
: ,
w PETKI CA.NTOmS 483
sic legunl: Qannto nuigis el Deuin nossc? Scil : Di- A ^^Tropicr; dictuni esl.] Iluni.ina esl siniiliiodo, ait
xii iiisipieiis, eic. C. ad lalus.
Qiii ploriani ab inviiM»in. ] M. Ad invicem. Elsi re.ililer.] Ilcrc inclusi parcnthcsi. Varietas
Hiiiuiiil:is Aviii vdrictalem : llnniilil.i^,
iion.c sola. ]
aulcm leclionis lolis esl. M. El re.iliter loli Trinilali,
ittquuuil M. ei C. solliis Dci qiifont glori;!!!*. (iii;i> ci coininiinical circa, elc. C. eiiain leqil : <'oniinnni«
soli filacereappelil. Ad illud : lliiiiiililas,s/i/;;<t;/rt; C. cai ciica Spirilum S , clc. 1'ajo cx V . roiiiui coii-
in iiiHrqiue- j^on soh cicdil. viMiiat, oniisso coininiinical, sicque sensus claius
Atl Kciii, c. IV. ] Trin c. x. est.
CAPIT XCiV. Spiralnr cnim.] M. Spirilus cnim ab nlroqnc.
M. Qiiia cnini crc- enicrsil qnoriinulain opinio non appiob.in>!a.]
liiiic
Qiioi! eniin crcdiiiiiH.] C. et
Taxal errvrem magistri Senlcniiarum, lib. i, Senl.,
«.liiiiiis spcraniiis.
'Jisl. 17; docenlis charilalem esse S<nriiiun sanclum,
Atl Koiiiaiios, cap. \. ] Trii, c xi.
iton qualilalem aliqunm crealam.
502 Paiein lialicanuib.] iu lexiu et C. iu inar-
Igilur inundaiiduin.] C. ei M. nuindandum.
giiie : Pie, elsoline el jiisli*vivi>mlo/ui6ertf?i«.v. Til. ii.
Wec siiiil lilii S[>ei. ] liccle V. M. Eryo niaie repe' CAPUT XCVI.
til C. Ncc suiil lilii desperalioiiis, quia lioc prius wi-
M. Pro liiulo : De flelu bono el malo. Duo: Oc
clum esl liicm, eic.
proposilo. ] lloceit, dum sunl inproposilo.
Eiiies iri
Ei ociava, qn.T redil.] Verba sunt B. Aug. lo. IV,
Ter aul quaier ly enies lioc opere repcriiur, pro m l. \ De sermone Domini in monle, cop. in.
exiiienies. " .Multipliccs lacrymx'.] De lacrymis dicam. Sunl
Vel idem sunl cuin spe] C. in viargine iicinquii lacrynitv matorum , scilicet lacrynto! in/innilalts :
Ulrmn sperare, exspeciare, conlidere bini itlein, unde, puer cum priino nanciiur, vagit, Ul sil prophela
vel nioius ciijiisdain viilntis, sciliccl spei. Videiur sua; miseria;. Sunt Licryma: adversilatis; unde, bona
B. AugHtimus illu uou disliiiqucre, quia idein ubjs- cum amorc possidenlnr, qu(c cum luclu el dolore
ciuni liabeni, nempe Deum loiius boni auclnrem, f)e pcrduntur. LacryniiU sintululionis , unde: Nihil cilius
cunlidentiu Iraci., t. X, serni. GG. De lein\iore. De arescit lacryina (Ad Ileren., iib. ii). Lacrymiv (eterncs
exspcctiilione vevo eoiUm to ; De verbis Dominx, ser- damnaiionis : Lnde : Exireina giudii luclns occu*'
mone 59. Psul. xxxix. lixspccla Doniinum, lioc esl, pal. Prov. xiv. Lacrym(v bonornm qnas facit fOf«-
spcra iii Domino, ei Psal. ii. Dcali qiii conlidunl punctio peccaii. Vnde. Po.siiisli bKiyiiias meas, eic.
iii Doiniiio. {lodemsemu. Piai. Lv. Lacrymte quas (acil miseria proximi U nde : :
Trislises uniiiia inca. i Pedissequa, inquil C. ad Caii lereciiin gaudeniibua, ncro ciini nonlibiis. Uoni.
lalus. LHcryma: quas unde Uealt
XII. facil dtlatio regiii : :
Ad Ilom., c. vm. ] M. ei C. c. xx «ini lugenl, clc. Muiili, v. Itiuc ex codice ms. de-
Exsjteclalio creainrae.] Uonio cxsppclans, nit cerpsi.
margo C iive creulura exspeclans, ui liabel CloSbU
\\h'\\ cilius arcscil.] Lib. ii ad tlerennium, Ct*
inierl.
cero.
Ailversarii scilicet.] 3/. adversarionini. Non possuinus cniin.] Ilis iton absimilia edicit
Job, c. XIX. ] M. ei C. cnp. xvu. Seneca, ep. <)3 et Oi).
CAPLT XCY. C Laciyniae ctirporis.J llcec verba : Corporis el cor-
Ad
Cor., c. XIII. ] Tria c. m. dis, V. omiilit.
In via donis.] Hoc ett in pra;senli vila. Y. ei M. Peccaia proximornin Irix.] Frixoriuni, elc. Vide
oiniHunl, in via. Clossam tn IJ Cor. xi.
Cliariias paliens esi.] ^'/oisfls, //!(«? de chariiaie Diogfeiics eliain.) 7'rja tic legnni, nt eijo Heracli-
sequiintur, ex loto omiilil V. C. ieyil ad laius. M. tuni pulo, qui quvtits in publicum procedebat, ftebut,
vero, quod liac in purle sumus imilaii, in leziu. econira Democrilus ridebut. Itutc omniu m seriie, illi
Lnde .Augublinus. ] 'fi«cia/« de laude cliariiaiis ineplice videbantur. Seneca, l. De iranquiUilaie ani-
l.Wex sermone o9. Ue teinpore l. X; sed nec ille mi, c. 15. ttem, L ii, l)e tra, c. 10.
iractaius nec sermo sunl B. Auguslini,pra'laia lamen Axa, ini|nil.] Htec, usqtie ad finem capiits, V.
Glussa, quoi inlerliiiealis €St,videiur ex hisdesumpta. omttiil.
In coiniiiune bona. ] .V. conimuniler bo.-ia.
L'l Oceanus, qiiac siiie.] Conlinuatur citniio ex B.
504 CAPLT XCVII.
Aug. serm.oO De lcmp. lo. X, quo sermone ptuii- Isaias, cap. lv.] C. cap. clxiii. V. ct M. c.
mumususest Venerab. Beda in expoiilione 1. Cor. CLXIV.
C. XIII.
Ad Dcnm forlein.] Fortis, est unum Dei nomini-
Igiii.s C. Flainmiijorjns. Sa-
namniijjerens.] V. «f
bus, quibus apud tiebra:os nominatur. Son pro for-
leni tcijeiidum esl (onleni, ui V . el alia quwdam i»i-
cra Diblia : Ignis cx.eslnaiis. Jerem. \x.
pressa Biblia. td corrigunt novissimce impressiones
-Ad penilinia cordis. ] liiUis cl iii cuie, ut ail Per-
sius. Quuiulc quidemly peniiiina substQnlive sumarur D Bibliorum Sixli V. I*oiil. Mux. (td exemplaria mss
twn opus pro penelrasli snibere peneiralia, ut M. coUauc. tiem et itlud : Ui videan» volunlaleni Dci,
Keiii uclonaiio 13, suh. ] Sive, in ocionurio 15,
pio voiupialeiii, coelestem neinpe.
Miiiisicno «•orporis.] M. .Vlyslerio osicndil.
re/ uf A/. ^i C. oclava 15. Quod sic inierprelor ex
Psal. cxvijl. Cuw» enim ille per AbeceAarii Bebraici Oculaia lide.] Mon occuila, ut C.
iNec graiia*, sed vanilas.] liecte quwrit margo Y,
itlleras, quarum singuhv oclo ifersiculos contineni,
dtvidatur ; cumpulo a prima litlera Alepli dtda, me Qiioiiiodo desideriuin reruni leinpor;iliiiiii ita sil
vaniltlis ([uod iion cuip^c, non video saiie inielligi
a primo oconario, quod iiicipit Dcaii iniinacuLaii, :
usque ud 3 oclouurium, iiu tncln>ans : Qiioinodo <li- |H>sse, nisi boc dicltiin bii de ciilpa inorlali, el Ue
liueram Mem quasilam in- rebiis necessariis. Natn desideiare iion iieceSi>:tria,
lexil lejjoin \u.\n\, ibiquc
nuii polesl iioti essc.ei vanilas, cicnlpa,cnin etiani
tenio. 503 ^^^^'^ ^^'<'' secundum iulerpreiaiioneni
ueccssaria niiuic <iChidururo pii, catuiu siL , juxla
B. Hitrvnyini, i em sonul ijuod visjcera inca e\ , »<-•/
ipsio intiiiii.s. yos Benedictini, secundum regula: no- illud Crcgorii Temporalia ab Jesu peiere non est
:
sirie siaiuin, omniu pra:(ali Fsnlmi octonaria, in petculuni, 8i tainen non niinie petanlur. Ergo illa
lions diurnis, luin canonicit cum MariaHis, recttu- ninue peierc peccaluniesl. Niniiuai auleia esi quid-
lione versicuti Clorfa Palri, dieidtmiis. qiiid buiua necessilatcin est. Quidijiiid ergo iioii
ISoii liabuil niciiioriain.] M. omiitil meriiori.iin.
uccessaiiiini dcsideialur , culpabililer dcsidcralur,
Queni lolus iioii capii.] Lx canlico Lcilesiw in cl lalc dcsideritun riivoluin esi ei slullmn. Si auicin
siiilium, quoinudu non culpabile, cutn ipsa biuliilia
laudemB. virqinis 5taria:»
,
iS9 VERBUM ABCnEVIATUM. — NOT.C. iOO
iiiiiuinam sil sine cnlpa? Ergo siciil liixi frivola osl A die xix) Nen qu;Mas ullioncm,
: elc. Sed ipsu verba
)i;i:C disMiittio , (j!iae clicii ilesitleriiim es^e, (iiiod habenlur nd Rom. xii.
iiec esl iialm;*', ncc f;rnii;p, uec cuip:"*, sed vnn.l.»- Tio criicilixoribiis.j .V. Pro malcfacloribus.
lis , nisi inieili;;.iliir (Je ciilpa n^orla!!. DesiiJer;iro 506 Jacobiis, ca. i.] V. et C. cap. iii.
aiitem lemporalia ^J necessilalem, nec fiivoliim, Ad Epliesios c. iv.] et M. c. xix. C
in.'c slulliim est, noc v.Tiiilati-!, nec ciil|t3e. Tolum Qui;-i rniligaium.] Quispiam in margine M. voluit
eigo mcmliium lioc (listiticUonis obelandum est legi n)'n'\^:\U\u\n. ICqo
,
mauu Vfdeiuy
quia id receiiti
ilioc cst ubolendum). Nec crccicu'ium esl caiilurem scripium,ei nonmelius correclum quum esi in textu ,
l';irisicnseni (qiii liujus operis esl auclor) vilium lioc parvifeci.
ci cailera, fjiiae iiiveniiiiUDr iii iioc libro, posnis^ic; lii sereniiate consoioiitiae.] C. lii sinoerit;ii(i.
S('(l scliolaslici illiim Iraiisci ibonles, c( iioUiLiS suas Quo uiigiiiir loliis.l M. Qiio mcrgilur lolus. Forte
.1(1 iibiliim adJeiiles lomm rorruperunl. Itecie. S^d amnnuensis volebat iiijungiliir.
damnum, quod in V. nota' illcf: nruliulies iu conlcx- Priiiiiwn ei socuiiduiD.J Vngenlum sciiicel,vel ut
lum reposiliV sunt, ul cx ct C. collegi. M .
tiunc nsiiaiius dicimus unguentum, ab ungno.
Liidillcatio.] .V. Luctilicalio.
CAPUT XCVIII. Exaggeralio.j C. exag;,'regalio.
Tum in capile Clirislo.] ISon : Tum in corpore CAPUT C.
Chrislo, Hl M.
Ex
summarium colleqi. C. volebal De spiriluali
V. ;
Super omuia opera ejns.j Hcrc opera recensei
C ad Inlus lioc inodo : Opera crealioiii?, recreatio- g clciiicntia. M. l)e speciali niisoricordiii.
ComnuMiom .';peci;:Mi.] V. pr.ieler hanc oiiiucni
iiis.conservalionis, rcmunGralionis.eiiam puuiiioiiis.
spem inisoricordi.o. Error volnrii.
Superexallat ju.licium.] M. et C. cum quibns-
Specialis juilicis ct poioniis.] Placct hn-c leclio.
dam Bibliis impre$f^is supere.\:aUat judicio. Inlerpreta-
lio Syriaca hoc c. n .hicobi, sic liabet : E\aliali
il qnid eniin S|)'i ilii^ilis judicis, /// voluiit V.el C
polins quuin Strcularis? Specialis hoc esl qu(v pecu-
csiis pcr inisoriiordiam siipor juilicium.
liaritcr ad jndices el volenies periiiiec.
ISoslra esl leclio.] Sive instrHclio.
E^t apiid poioiiics.] M. apucJ piiiicij>es, Sed in ori-
a iciitso.J Miserere animse luoe placcns
riimo,
ginali esi poienies.
Doo, marcjo C. Ex Ecciesiaslico, c. \\x.
ail
Vc-I olcciiuiiia beiufn.io.] V. omittil vcl, rcliqua ul
505
fryeoperibiis cu-icrariim.] Inijuit idem tnar-
iii lextu.
go : Misericorilia laiiicn vera iioii esl sine aliis vir-
Alloram foris.] Ita censci Sevecn, /. i. De clemen-
luiibus, iiec remiiiKirauir.
In Luc), c. III.] 7 ria c. vjii.
tia , cii, enin nnttito : .Non iniinis prliicipi liirpia
sunt sujiplicia qiiaui inedico inull;i
Boda Joaiines.] Itecie l{cd;i
: , in c. m Luca: , el
,
sius iinperanti, ineiiiis pareiui. N.iiuia coniumax
fiuicr;i. Reini.^-
liac habenturin Clvssa ordiiiriria eodem ciiato auclore.
est huiuaiuis aniiinis, ot in conlrariiim aiquo ai-
rra;do grassciur.] M. Mles grassetur. TexlusB.
duuin nilens, St^qiiiliiniiie C.ioiliiis qiiaiii diiciiiir. El
Avgustiiii, queni videtnr ven. lieda secutus ,hanc U'
ul genorosi alque ni^bilcs eqiii molius facili Ireno
(fit sevienliam; sed pro prdlo udrniilit praida gras-
rogiiiiiur, ita clomoiuiaiu voluiiiaria iniioconlia im-
selur. To. X, in .Appendice sermannm serm. Z. ini- ,
poiii sun sequiliir, el di}.'uam piiiiit civiins qiiam
tio. B. Ambrosius in r. iii. Lucoi luic ciiuvi ulens scn-
,
^ scrvetsibi plus il.Mjue liac \i;i |iroiioilur. Criideli-
lentia aii Fiado gr.isselur.
:
:
las miiiiiue biinuiiiiim inaliim osi, iiidigiium tam miii
Ilem Ambiosius ] Jn c. iii Lucce sub koc litulo :
aiiiiiio. Feiiiia isl;i r;ibics osl , saii^uiiie gaiidoru; :«c
Redargulio inaliiiai Ju!l;)eoruin, sub (inem. Non absi-
viil.icribus, ei, ubjecio boinine , iii siivesirc ai:iui..l
miliu quoque hubct B. Ang. loco ciialo supra.
ir. nsire, otc.
Kcspondil gravalus.] Ex M aoium hwc collegi, us-
Ea s:iiixit ] .V. E:i f;icil apcric liomiiios, elc. Ai
que Qiii ingrossi unde opiuor hoc exemplum a lexiu
:
texius Ktugrun cuin originnh.
melius abfuiise.
Clorio-ius iii |'ii:ic;pe.] Scneca, l. i, De dcnieiilin,
fienc liabeas.] IIoc esl : benc sil libi; annuens scJi-
c. .j, dii : Niilluiii oloiiioiilia ex omniiuis iiiagis qu.i.n
ccl peliiioni ejus. \
regom ei princi|iom decol.
Ciim petcrci inducias.] M. cum peteienl.
Miiioies aiiimos ;i(lvocoi. V ] .\voccl. C. Miiioros
Deiu^gavil oas credilor.] M. consequenler : Dciie-
:iniriios advocol. M. Miiiorcs aiiiinos o\ocel, oiigi-
tjavit eis eas tredilor.
nale adju\ol.
Quod cl (ilium ejiis.] Nempe mililis vcterani.
Gloriosa aiilom.jC Gioiiosior. Orig. Cloriusa.
ipsumqiie a dcbito.j Hac verba , usque : Qui re-
Jnimici esl.] Scilicol s;iiigiii-.. nii \' inier lineas, .
dieiis, omiliit M. M, anlem
Joaiiiies AIc:\andriiiiis.] Uic ob maximam in pau-
variut toio ra'/o ; 507
luimicus osl sod ^
ojus<iui ainicus lie.-i uou poloal. Quoil in tcxiu posui
peres liberalilaleni elceinosynarius diclus est. De quo in Oiig.
Piicana synodus ii , aclione i. Leoniius episcopus
ejus viiam contcripsit. Snrius, l. J, 2-5 Jauuar
, Noceiilis esl.J C liuiOi oiitis osl, sed bominis cu-
D jiisciiiiquo sii, qiiia iioii poLiiil, M. Nixoulis
eic.
Qiiasi liiem.] Sic V. el C. At M. ciim liiem.
ciijusque sit, (|iii:i iioii poluit dare, cnmcn puial
Dicens : Ita Doinine.] Wii, usque : Iiein Episco- :
aub-rie. Sic ei Orig.
piis Tarent. carent M. et C Crimen puiat aulerre.] Donus priiicejis, V.
Episcopus Tarentinus.j! Arcliiep. TarenlasicJi-W inler lineas.
»n<7M/(
sis. Tarenluni ciiitas est Cnlabria- liarissima^
lleo qiioiies fundiiiir.] Scilicci sanguis, aii idem
Scilicei pro sine.] M. omiiiit scilicei
ibidem. M. pro idoo male legli iieiii.
CAPUT XCIX. CoiiliiiKliiur.] Nempe piinccps, ibidein inler li-
iteas. C. Iiic adnotat hunc margivem Smiliior isci- :
M;ijor enim iram, e^ic.^Respicit ad
esl qui vincit licei confundilur) dc orJine, digniiaie, vel qiiolibel
locvm Piov. XVI Melior cst palicns tiro lorii, el
:
abjudiC:ilo.
qui dominalur animo, expugnaiore urbiuni.
Oe hjc etiam Seneca ad NorOiiem.] Solum M. hwc
Si iion siint solvcndo.] V. si iioii habeat iinde
solvat. M. Ueni eiiam, si necessiias siisoheudo.
adiniiii: in textu, C
vero in mnrgine. Ad Neroiicm
imperaiorem cut libros De cltmcntia conscripsii.
,
1. Cor. c. Tria c. xxvii.
VI.] LocHs auiem, ubi pon.\si>intm de crudeiiiatc traclal,
In MaiLh, c. xviii.] fria c. clxxxvui, exsiai l. II, c. 5 el 4.
hoiii. c. xii.] V. ei XLi M. Lxt. C Augubliniis.j lijiicum C ciial nomen.
Noli vinei a nialo.] C. in margine cilnt duo S. Scri-
plurte locu hoc modo : lii Ecclesiaslico x.viii [liodie CAPUT Cl.
x-kviiij : Qui vindicari vuli', cic. Lcvilici XLiii [ho- lu oaini crimine.] Duo subnolant ci maxiiQiJ
P*TROL. CCV. 10
491 PETRI CANTORIS 493
qtiando spes cst de correplione corripiendi. Forte A quadatn lacnna, nut inlercapedine najori, aliquando
de coiTCCiionc cojTiiiien<li. fuisse abundantibus pro aiuindanlius, quodve reor
AdRomanosc.i in fiac.]Tnac. iv. Hinc notel lector a sciolo minus inteliigente correctum.
priinnm capnl ad Hotnanos in ca}yila qualuor antiqui^ Quam in oviciiia.] Hwc senteniiaf usque pauperi
tus fuisse divistim. dedit, abest in V.
Ei secunda ad Cot., c. ji.I Tria c.v. Pietas exiniia.] Jf. pietas conlinua.
El in eadeij), c. ti.J C. ei M. c. xviii. ./Equalilalem Aposioii.l De qna supra diclum est
Ilem ad Gal., c. vi.J C. et M. xii ex cap. VIII, ad Pl Cor. t. et. M. JEqualitaiem Do-
Ad
Ephes., c, iv.| C. c. xvii, mini.
Job, c. XXIX.] Tria c. \\v. Hil.aritas.JC. Illlariltr.
Coiiierebam. M. Coiiuindel>am.
!
II Cor. IX.] C. ei M. II Cor. xxii.
Leonuin.] P&ai. lvm. Legitur Molas leonum, at : Exodi, cap. XXXV.] C. et M. c. cxxxiv. Y. cxxxvi.
Job hoc loco habcl : Molas iiiiqui. IIoc exacioribiis.] Wi^i", usquc. ud tllud : Sequiiur,
|
Piirabol. c. xxiv. '/rirt xlyi. (le quo sit danda eleeinosyna, solum M, habel hic.
Ei Genesis, c. iv.] rrirt c. xiv. V. infra in margine ad finetn c. 103.
Siciil dilcclioius.] liabetur ha-c sentenlia apud B. Nulla Ecebsia.] Restilui ex Apostolo, alioquin M.
Cregorium hom. 3U m Evang. uutlo. Nnlla cleemosyna.
Iiem Veri iitiiiiUor.] C. et V. l.U imiiaior siin
: Recipcre justum.] Restitui hoc modo. M. Enlm
Samariiani. \ide ad ha-c U. Creg. Morat. xx, c. 8. repeie jusinm.
Fame verbi Dei.] Solnm M. legit Verbi Dei. _ : Pavit fruclu.] Ego quia prtns, dato, hic coate-
,
Debei enin corripere.] M. corrigcre. ^ quenler adjeci Iruolu. M. vero legebal fructam.
Quario Ueguin.c xv.j V. c. xxxiii,C.cap. lxxxvi, CAPUT CV.
M. LXXXV. Diio proeter V. prceftxerunt titulum.
Ozia. I
Tria Josia. Deul., c. xrii.l Tria c. lxi.
508 CAPtT Cil. Ilem, c. VI!.] Tria xxv.
£jr M. addidi in tiiulo pro iniiiii<Ms. Cardinalis panpcris.] C. omittii pauperis
A Dan usque Beihsaiiee.] Habenlur hcec verba Canccllarius.] Forie Parisiensis.
1 Heg. in. Sed neque tnnc Saniuel inlercessii pro Siepbani abbaiis Cisterc.] Fusius hoc exemplum
Haule, neque eum SaiU voluii occidere, quia nondum recenselur supra c. xLvi. C. e/ 3/. AbbatisCIarevallen-
trat rex elecius. Iniercessii auiem pro eo ejusdem l. c. sis. In noiis ad c. 46 dixi hunc Stephanum, non sc-
15 in ftne, et in principio cap. 16. Sed nec habeiur ex- ctindo sed leriio loco poni in ordint el serie abbatum
presse in Scripiura, quod Saul volueril Samuelem ocei- Cislerciensium.
dere al bene id coUigi potesl exc. 19, quando Davidem Panes el caseos.] Anm
calceos, ut C?
persecuius e^t, qui eral cum Samucle in Ramatha. Qui in dexlera ei pro.j M. Qui dextera vel in iis
Vnde Samuel iniiio c. 16 ail Audiet Saul ei Uiier- :
qiiae sunl dexierae.
liciel ine. Enles pejores.] Auclori nostro familiare e$t ly
Exasperaiiie.] iVon exaspernanle, ut C. eittes pro exislcntcs.
ConipaiJiur mairi.] M. Coinpaiaiur Maniiio. Laicis.] id est feneraioribus, iiiquil margo C
(Juxdain invilala ad soiemnes, elc. CAPUT CVI.
CAPUT Clll. ^ M. ia titulo : De modo dandi eleemosynam. Alia
SumfKnrium hujnt capitis ex V. desumpti ; nam M, duo : De ordine, etc.
simplictier : l>e iiianuaii misericordia. C.verotDn In creatione.] U, cum creatione.
UMbili ei muniiali
misericordia subvenieiitc. 510 ^^ recreatione.] Abest in C.
Non paroiv| M. ^on pcccai. Ecquis sensus ? Adbuc inimicis sui.<5.] M. etiam placet: Pro nobis
Eccli., cap. XXIX.] Tr\a c. lxxvi. amicis suis , eo quod vnmediate subsequalur locus
llcin Eccii., eodein capiie. C. et M. cap. lxxv. Joan.x\. Majorem cb:iritalcni, etc. ponatquispro
CAPUT CIV. amicis suis. Sed dicam. Qux in textu reposiii magispla"
Ejus cffecius.j C. i^flectus male. cent,quia ei si pro adliuc inimicis, tamen proui sci^at,
El quoii.odo.j Hoc, el si solum 31. habeat, nolui fnluris amicis, hostiam offerebal vivum. Qua in di-
eximngere, quin ud tnajoreni explicationeni [acit, ut viiotensti recteinieUiyi possunt. Si vero in sensu com-'
sensus sil, ei quu modo, quo ordine, koc est, quis posiio exprimantur : Nonne plus est pali pro inimiciSf
cui prwponendui.
sit quani pro amicis ?
Quol ei qualibu?.] C. male. Quolet qualiter. quia I:i correptione fratris.] M.et V. correclione fratrU.
prius dixjf qualiier V Qiiol ei qunVibel, «tiam vi-
. Verbis cortipimus, flagetlis corrigimut.
liose, ut patet ex seqventitus, ubi ait. Sequilur : In consilli sancii.] C. In consitii sani dationo.
Qiiibus, quoi ei qualibus, ei quuliier dandum. Hwe ISon alieni.] Id abetl in V.
docet Seneca, I. u De beneficns. Ad Ephesios, c. iv.] V. el C. c. xix. JI/ xviii.
In Eccl., c. xxix]C. c. lxxvii, V. et M. Lxxvni. Quasi tesiamentarii. ] M. Ciijus di$pet../dtores
In Luca, c. xi.] Tria c. xxxv. D quidem testarit suinus.
Quid auleiii sil (JanUum.j Quispiam recenli tnanu Aporiali suiil.] Ideo pauperet facti, qnia pauperum
addtdit in M. ad lalus, Cui, pro quid. Non peniius bona sibi collata prodigaliter profundunt. Vnde Se-
rcjicio, 60 quod videaiur iia legendum, exeo quod se- neca : Veto liberalitalem nepoiari, hoc est, nepotes
quitur : Omiii pelenli le iribue. imitari, dtlapidare, inquit Lipsius i. i, De benef. clS.
Da ci coriepiionem.] Ita legendum esl, ut ex Illud aportaii Latinum est a verbo aporior, ex Grceco
Glossa inlertineali colityitur. C. et M. Da iuerepa- unopiu iraciim, quo ulilur Apost. II Cor. iv, quod
lioiiem. fere idem. inier alia signiftcai ud sutttmam angusiiam redigi, et
In Luca, c. iii.] V. c. ix. indigere. Unde Tertnti. in Scorpiaco, cap. 13, locum
Signanter.] C. generaliier. AposloU Latine reddit : Indigemus, sed non perindi-
509 Alioquin rapior eris.] Ita censet B.Hiero- gemus. V. habei hic maryinem, quo conlinenSur ea^
nymus tn ftne epistolcs ad Nepotianum De vi!a cleri- qucc sunt in fine c. 1U4 ab his verbis Aposlolus ad :
corum Pelis a me. Ait itle : Ecclesiain
quce incipii : Phiiippenses Mulla Ecclesia, etc. usque ud 1. 105.
:
fraudare sacrilegium cst : accepisse quod pauperi- CAPUT CVIL
bus erogaudnm sit, aul, quod aperiissiini sceleris V. PrcBcedens capui continuai, nec titulo novo di-
cst, aliquid inde snbirahere, oiuniuiu pra^douum vidit.
crudeliiaiena superat. Comilis Theobaidi.] Dequo Ccesarius l. vni, c. 31.
Sed inagis abundaniibus. ] M. Ea dislribuant Qui biibtelares.j /Von damno C. et V. Solulares, sed
abundaniius se paupeiibus ia spiril. Apparet ex Subieiarcs melius, ticut refert Joannes de Janua-in
:
493 VERBUM ABBREVIATUM. — NOT.C. m
ro Calholicon dicto. verbo SubCelaris. Subtelaria est A niis in Psal. cxxiv sufr (inem, sie inquil : Pa\ posses
calceijs sive solea snb talo.jM, legii. Sublulares sio pionim est, possessto iucredum. Et qui sunk
El humililas.] M. El hiiaril;»s. haeredes? Filii.
Moriuus ranjm invenit.] Hae snnl amiciliae, quas Virius est et merltum.] C. ad laius ait Lege,
temporarias populus appellat. Qtii causa aiilitaiis Meritorum.
assnu.ipius esi, (andiu placobit, quandiu ulitis fuc- Unde nec addii.] Hoc est inprimo c«woif:Pa-
tiL Seneca, episl. 9. oein rclinquo vol is, non addidii meini relinqno tO'
PieUitem pnecipiens.] M, Pielaiem consulens. bis. Vt patet ex Jonn. \\v,v. 27. M. el C. male omit'
H ad fjQT. cap. viii.] Tria cap. xxi. tunt nec, in hoc : Uiidc nec addil.
Secundum veriiaiem.] Impressa Btblia secundum Postqiiani. ] Paccm scilicet pectoris. M. Plus-
virtulem. Non immiUavi lecliomm irium exempta- qiiain.
rium, qiiia videlur clara etconsona. super pncem.] His verbis miiur Ghss^ ordi-
Nisi
Prinio volnntarii.] Solum M. legil Primo. Et abest nnria in
c. xiv Joan., v. 27, ciialque ex Isaia c. xxvii;
<t texlu Scriplurw.
Fadet pace n niihi, parem fai ict inibi. B. vero Gre-
gorius in explanalione septimi Psat. poenil. ad
511 CAPUT cviii.
D«r/)fl.- Spiritiis tiius lionus deducet me, etc, eiiatii
illa
Neque hic dividii capnt exemplar V. sed solummodo ex Isaia refert hax verbn, sed, ut apparet ex cap,
K. C. vcro maJHSCula liltera (anquam paragrapho,
xxvi /5rtto;Ser\abis p.iceui, p.lct^m quia, etc. Hunc
in scripto etiamin margine liluto, videtur capulpar-
locum D. Gregorii videlur auclor nvsler perlegisse,
tiri,
^quia docirinam ejus^ hoc capiie I^e pace, imiiatul
Tim.» C. IV.] Tria.gic legunt.
I
e$t.
Habilus incnlins.] Senecot ep. 5 recenset ea quae
Freinit enim.] His verbis uiiiur B. Beriiardtti 9
pkilosopfium decenl, nec ynuUum dissimilia iis, qucc
Sermove in Psal. Qiii habiiai.
hic referunlur.
Pacem hahebitis. ] M. Tranquilliiatem pro pacem.
Vit;E quce nunc csl.] Id esi quse nnnc esl secun-
In niissa.j M. Ut missam eani illi annuniiat,
duni naluram. ail V. inora superiori characlere /c»
Ima siimmis.J Ilildebertus Cenomanensis episcopu»
uuissimo. C. Proniissionein vil* n:Unr.ie.
in Canonem missce, aii
MuUipIicalioncm.] Ila exponii D. llieronymus in
Tempore qiio supplex assislit presbylcr aris,
Mutlhccum.
Mactaturque P.itri Filiiis ipse iiiiiitens:
Viiar gratiai.] V. inier lineas, id est inx nunc est
iEihia patoiil, coelestis adest choriis, inn supcniis
secunduin gratiam. Jiiiigiiiitur, fiuni acior el actus idem.
Serenitns conscieiitiae.] M. Sanclitas. iUius vero
Sed nonne horum omtiium proccipitus anctor est S.
eonsciemia screna esl, qui est, Gregorius ? Cerlo crede. JSam ejus verba sum in fine
Inieger viiae scelerisqne purns.
c. 58, /. IV Dialog., lo. l.
Vilse gloriaj, id est.] C. et M. omissis nlii% sic ha-
Eramus iniinici Dei.j Eramus naiura filii irjc:
beni : Vii.Te gloriae sicut et pra-sentis, quia, eic.
Deus auicm, piopier niiniam chariuiiem, qua dile*
Qui mihi minislral.] M. praner hutic sncrte Scri- xit nos, cuin esseuius moriui peccaiis, convivilicavlt
plurcB locum, alium quoque cilat ex Joan, xiv.Qui
iios Chrislo. Ephes. u.
sermones meos s«rvat, ad eum veniain, el iiianifc- Ad Roinanos, cap. v.] Tria c. xi.
siabo ei ineipsum.
Q
El iractabiles.] C. Et coniraciabiles.
CAPUT CIX. Os osculans est verbum.J Glossa est inVerlintalis
Ceu vtrlus geheralis.] C. Ceii virius gcrveraliier. in hunc locum.
El quis gloriaiur.] V. Sed quis est qui dical sc 513 Electrum effet^tiviira.] Recie cleciro com-
iniiiiduin habere corpus? Jn hoc nonaudio V. quia paratur pax. Sicul enitn, teste Terlultiauo, eteclfum,
male corpiis pro cor admittit. ex auTo et argento faederattim esl, ita et pax komine
Eliam in angelis.] Atium prcBterea exiob, eap. xv et Deo tinitis chariiatis vinetilo.
locum snggero : Ecce iiiier sancios iiemo iminuia- Unde pro hac quasi.] M. Unde propheia quasi
biiis, et coeli non siitit miindi in conspeciu ejus; non ad saluiem. Idem prdphela, eic.
suflicieiiti
quanio magis aboiniiiabilis et inulilis hoino, qui Eiror amanuensis, ut apparet.
blbit qiiasi aqiiain intquiiaiem? Da paceiii suslin.] Tria sic hdbent : Biblia tacra
Custodiendum est cor.J V. corpiis. Vitiose. vero, Eccli. xxvj. D;i inercedem susiinentibus, eic
Undo Peirns Fide.] Resiiiui Peiriis, quia ejus
: Ad Philipp., c. iv.J Trin c. vii. Nota tamen C.
verba sunt, ul liquet ex Act. cap. xv. el C. legebat: M . ei M. in hoc peccare, quod ad Coloss. tegani pro ad
Unde Jacobus. V. Uii<le in Aclilins nposl. tinnseot. Philipp.
Eani consuniniant.] Quidam addHil in margiiie Ei pax Dei.] Qna pacatus csl, aii mnrgo C.
C. consuiuutit, sed perpeiam. .Aii euim D.Angusti- CAPUT CXt.
itus : Beaii mundi corde, hoc est, qtii inundi corde
Nimis dedili siir.us.
C. Mnltis dedili, elc.
j
siinl, quoniam ipsi Dcniii videbunt. Ilio esi tinis
D SliiUo, iiiquii, labore.] Imptessa BasUece Biblia
amoris nostri ; finis qno perhciaiiiiir, non quo coii- anno 1391 pro Siiilto, legunt, miiito, sed vitiose, ui
sumaniur , etc. Tom. X, serm. in festo Omnium patet ex regiis Bibliis in versione S. Hieronymi.
Siinctorum. Manifestiim est animiiin.] Idem y.robat B. Cypria-
Iii eo crealum per vulnerat.] Ilfrc redolent do- iiusde \^2Abusion. Muiidi amor et Doi, inquit, pariler
clrinam B. Aug., lo. lll. In Lnchiridio ad Laurent., in uno corde h.il)iiare non possunl; quemadinodum
c. 31. pariter coelum
ociili ci terrain nequaquain aspi-
512 Quasi desieral esse.] Iia C. At V. Quasi ciuni.
M. vero : Quod desideiai esse.
desiderat esse. Doinino vacuari.] M. Deo noh vacare,quo possit
Unde Moyses Mnndaaiini.] Hwc verboienus in
:
plciiior, qiiaiita ad superna et ad aiicrna exieiidi-
haiu sunt sed Levit. xxi, secundum sensum ha-
,
tiir. Tenebrw sunl.
benlnr. Sine luibilo allogorice.]
:ogorice.j Hrevttalis
Brevitaiis causa oniitto,
Infcsianl inuscae.] Margo C. Eliam, ut lunc ha;- quid hac de re dicanl sancii Palres : inlerea vide apud
relicx pravit:iles de corpore Ciirisii cl phaiitaslic;« D. Hieronymnm totn. IX, sermone in vigilia Paschae
cogitationes, et turpes sxpius occurrunt. Ergo fla- De csn agni, el B. Aug., ir. 18 in Joaimem; Terlull.^
bello abigenda sunt hwc, ne sucerdos disirahaiur iacra
De proiscrtpl. hwret.. c. 57.
peragens. CAPUT CXII.
C.\PUT CX. Si igiliir Conira hwc atguil V. hoe
a prsdiclis.]
Sed niii in universuin.] M. Sed hlius universis mndo : Hoc esi couirarium .\postolo qui ait < Nort :
tionis patris succedii jure bscrcditario. B. Augusii' eslvobis colluclaiioadversus carnem et saiiguin6ni/#
m PETRI CANTORIS m
siibouili tanliim; « sed cti:im
adversvis principes A non accipii, /loc est persoms. Piwterea ex dicta
Noii possiimiis lia- pnraplirasi liqnido coustal h(vc verba : Non judioans,
ei hoiesiaies {Eflie^. vi), > elc.
here pacom a (ii:ibnio, (inia iiiiniicilius
posuil Deus 515 sine simiilalione, comiiwte aut duplici punclo
sorpoiiiciri {Gen. \\i). Nec disiiiigui debere propter interpositam conjunctio-
iiUor liomin(^in el illniii
ncm ac.
ac:irne; qnin jialnraliter ex priiiia siia iiialcdiciione
eliam cnm Onuiia Cyesar eral.] Remistichinm Lucani l. iii
spinas el iribulos gerininat iiobis iibiil.),
Pharsalici belli, qno elium utilitr Alanus c. \, in fine.
illjin operaniur por cnllur:iin disciplinui. Sed nec
habore possumus, q;iia Dominus Liberlalem RumamJriim.] Valcrius Mux. in Ca-
a inniido pacem
ilti muntlo pressurain liabehilis
tonis libere, nec minus laudnbililer dicluin, hoc epi-
ail discipnlis snis :
Aposiolus phonemate utitur : Quid ergo bbcrtas siue Calone?
[Jonn. xvi). » Prop;er bec tri;i ditit :
\iverc inChrislo pcrsccnlio- Nec magis quam C/.iio sine libertale. Lib. vi, c. 2.
< Omnesqni pic volunl
Ezecliias mollissimnin veibum.] Sic leqendujn
nein paiiuniur (// Tuii. iii). » Male ergo
dicil liic
illis, cum lioc sil im- rcor, non aulein Ezecliias mallissiinus , ut M. quasi
iios deberc pacem liabere ab
fiieiil superlative nuihis. iVaHi ille, ul leqilur I V lierj.
possibile in liac viia, ubi semper caro coiicnpiscil
XXI, dissipavil excelsa qme posimodum Manasses
adTcrsns siiiriium , et spiriliis adversus carnein ,
filiiis ejus reaedilicavii. Deinde, cuni illud vocabuUim
N.ini qni ab illis [.accm liabot, et ciim iiils
{Cal. \).
mallissimus.siV exira Latinorum coloniam, acproinde
paccm liabel, contra tonsiruim .Sapienlis agil, qiii
inimico tuo in le.lornum {Lccli. ad Avgiic siabultim relegandum, poliiis quam sequcn-
.-.il t Non
: credas
tuum, dum, dicam amaimeiisem vice uiollissimum, ui duo
xii). ) El iterum : 514
* ^''iges ainicum
^^^"«/>'«''« legunl , per ubnsum scrtimsse mallissi
eiodio Inbebls ininiicum inum {Mattli. v). > Quamlo C
uni
aulom in p:ice in idipsum dormieriiniis, el requie-
..
Voibum pessimum.] Ly verbum, pessimum omit-
scerc ccpporimus singulariler in spe coiisiiiuti
tii V.
(Pin/.n), tuiic priino ab iis liibus pacem babobi-
Non pr.Tccavens libertaii.] Non sic B. Tliom.is
inus. Nnnc aulcm inlerim Clirislus non
venil inil-
Canluariensis, inquiunt margines C. el M.
lerc pacciii in terra, sod gladium {Maith. x) ; ol
In diebus meis.] Posl hax verba addit C. Uein
nussurus ipse jubel babcntcm tunicam vondere
,
Parabolarum xxviii [forte wu] secunduin m&derno-
eam ei emere gladium {Lvc xxii). Teinpus eiiini
Tonipus auiein pacis
a inorie inci- rum compulaiionem.
bclii modo cst.
pit. I Mlliiia liominis super tcrrani
csl cnim vita
CAPUT CXIV.
Ad Romanos, Tria ca. vi.
c. ii.]
{Job vii). » Unde noliis omnibus diciiur : « Esiole
Isaia;, c. xliii.] V, ca. cxxxiv. C. cxxv el cxxvii,
lorie» iii bello, ei pngnate ciim aiitiquo serpenie,
Lsborcm de iniqniiaiibus.] M. pro iniquiiatibus.
cnjuH semper coadjuiores siini inundus, el caro.
T<xlMS Biblicus habel Iii iniquilatibus. :
t Non coronabiiur nisi qui logiiiine ccrtaverit {II Isaias, c. l.] V. c. cxlix. M. et C. cu.
Tim. ii). »ccriamine autein, qiuc pax esse po-
In
Vtr«ni ad ea breviier Et cap. Lin.] C. et M. c. cxl. V. clix. Videiur
lesl ? Iia V. in uiarginc.
hic fuisse error notarii in supputaiione capilum. M.
respoiidetiir eos qui ju&le bella, gcruiit, ul est bellum,
et C. eo quod minus compulcnl quam supra, el nu-
tontra diabolum, curncm cl mnudum iiiteudcra ,
bellum non conlvayiatur pn i, mcrus necessario debeat hic augeri.
pacem, alque ila tale
II Cor. c. xii.] Tria c. xxvii.
Hisi m.ilw, de qua Domiuus Mailh. x .Non vcni pa- :
q Sic signum exprcssius.J V. et C. Sed signum ex-'
ceni ihitlerc, sed gladiinn. Bclluin {iiiquii Aurj.,
piessius.
en. 405 ad Bonifacinm) geritur ul pax acqiiir;iiur.
Nccossarium pr.Tposnit.J C. el V. proposnit scd
ttnis autem prwsumtior esl inediis. Quapropicr recie
male, ut ex seqnentibus colligilur. Audi inierim qua:
]aceni prai omnibus comiuendal auclor naslcr.
hif, deprehendi in ora iiiferiuri C. Noii esl palienlia»
Dominus diluvium.] C. ad Uttus : Percussioiiis
iiisi iibi ce<|uaiiiii)ii:is aiiinii scrvaiur. Ex palienti:i
tl pressurarum.
eniiii qiiidain c:icbiniiat ci si lacel (|uidam incnto,
Cuiilra lioc diluvium.j Exposiiio B. Aug. in Psul
siibiitici, quod pojus cst qiiia continiiaut dolos. I)e
;
Uunc, lu. VIII,
his i>Uuius Scneca, l. JJe providenlia cl Cicero iit ,
Populo suo lu pace.] Id csl, \n aciernum, ait
Olpciis.
funrgo C. poit Clotsnm.
Ail. c. 8 : Qiiod aulem.j 7'rirt c. Lxxviii.
In lioc operc p.icis.] M. allucinatur dicens : In
Diikius osi quoiios.] C. Diilciiis, vel laeiius esl.
lempore pacis, etc.
]n margme sic : Ul caieer ol flagelluin juslo. Audi
CAPLT
CXIII. prw erea ex I.^idoro Solvliq. cst virliis,
I. ii. Magna
Soliim M. capul dividit, fixo eliam lilu'o : De du •
iiiquii, si non l;edas a (pio l;osiis os. M:igna est for-
plici pace. tiiudo, si, ctiaiii Uvsiis, rcinittas. 516 Magiia esl
Ei pax aeierniiatis.] Sic videiur terjendum ex gloria, cui potuisli iiocere, p;ircas.
si
c. 110, ubi hanc pacis distinctionem fucil. Y. Pux Sulfercutiaiii Job.] Chi!i tria iiitcr se mullum ra-
alcrna. riareiit, ego ronsullo rcsiiiui locum juxta novam et
Jeremias, c. xxxviii.j Iria c. cxxxv. D recepium editionein Bibliorum, Sixli V. papx V . et
A falsis Iralribus.] C. A ficiis fralribus. M. Suslinentiam Job. C iu lextu Siistcnlationem :
Id pacc, ecce amariludo.J Verba sunt Jsaice. V . Job, at in murginc cvrrigil sic Lcgo sullicienli:uii. :
pro ecce, legit Ecclcsire. Siiic palieiilia coromius.J llicc et prcecedeuii^r
Undc ncc pax csl.] llla nempe pro qua habenla i,nmpta sunl ex ep. B. Hier. ad Euslvchium l)e cu-
libertas perii. Nam Cicerrjne iii Plii.ippkis
{tesle sludia virginiiaiis, in fiiie. Ubi sic Sinc certamine :
[lib. ii]) Nomen pacis diilcc csl, el ipsa rcs saiiiia- toroiKiius esi?
iis. Pax esi tran({ui)la liberl:is. Ihiqiiil^ts premeiiS.] Verba sunl B. Aug. in Psid.
Per quani nec M. Por qiniin ncc ila
alia \irliis.] LVi, vcr, 2.
virtus. Cloma
hunc locum ordinariu sic e/fcit:
in Ad Uoiiianos, c. iii.J Tria c. xi.
Primum qiiidem piidica esi. Msi pnnKiin puiJK iiia Ll cupilc viii.] Triu xxi.
scdeal in meiile, niilla perfectio sequoiur in o|;ore. Advtrioruiii.J M, ;idver.-,ai ioruin Jllud idem ex-
Dciiide pacilica.] Margo C. Ul nec libe!l;:s peical. speclamus.
Noii jiKJicaiis, sme simu).] Restitui lucuin liunc. Pro torcui:iribus.] Ila-c in psalmis non invcniun-
Tria legebant , oinisso non judicans sine siinnla- lur, ergo ulibi qucvrciida snni. ilbi? Jn lilulis a Da-
lioflc. Jdcm eiiam d^preliendi in tcxiu cum Clo^sa vide propliclu psuhnis prwfixii, quorumuiius in Psal.
Lyrani characlere anliquo, sive {ut vulgo) S. Peiri, vui , lulis esl : In linoin pio loictil:iribiis, psalinus
impresso ; sed error esl, ut palei ex paraphrasi Sij- David. Vide lo. IV (loin. VJll). B. Ilier, in c. x-
viaca, qux tic habet ; AbscMie ilijiK'lcaliojjie, ac faties Isaiiu in hne.
497 VERDUM ABBREVIATIII. - NOT.€. m
1(1 esl Ecclesiis.] Sana Hujus si ampHorem A r^^s laeiii nef;is sil? Ignoveninl mulii iinslibus, cgu
leciio.
iittetlectum pelis cousule li. Augusnunni in iUuluni
, non ignoscam pigris, negligenlibus, garriilis? Pne-
l*sal. VIII. iSam ibi dUvcide rem expouil. 31. \d esl rum a.ias excusel, feminam sexus, exlraneum li-
illis, qiii in praeseiUi suiil, clc. lK'rl;is, cjomesiiciim faniili;irilns.
. Occultaliii» os mciim.] Quadam
impressa, slcul Consiieiudo eiiam maximc.] Ex lioc pu(a genere
eliam C. Iiic, pro os inenm l,(ju<it cor nictirn. Utute sapionlcm eoriim, inquii Seneca I)e constaniia, cap,
liic error irrepierii nescio, scio tamen B. Ilieron. 9, qui exeiciiaiione longa ac fideli, robur perue-
cum Lxx inierp. verlisse os ineinn, sive ossa mca. liendi lassandique oinnem ininiicam vim coasecr.ii
Arreplilio Iriuiupliavil.] Solum M. addit har duo siiiil. Muliisunl miies et valdemiies, sed cum om'va
verba, esl aulem arreplilius , qui a dccmone raplns ex animi senlentin succedunt. Si minimum non dico
e$l. convicii aul conluvielia', sed conlradiciionis verbuium
A qiio daemon exiens.] 3/. a qna, maxilla nempc, in sc profusum audiunt, conlinuo indignabundi i.u-
dxman exieris, elc. suliant, Pl largiler deccm verba pro uno rependuut.
Iiitiimescit cl crepat M. inlumescil oi cerlal. Cur ila? dicum. Tates foli sub nlis mairum, lacle
Arcualoque vulnere M. qii;:sl vulnere pun,j?it, lanium et mellc eyiutrid, nunquam felle polati, nec
o^nisio arciialo, injuriis laceisili neque fJagris imo nec verbis , ,
Job, c. ii.J Tria c. v. ojfensi snnt. liepelam quod dudum in scliolis exau-
lii facicin.]3/. In fine benedical libi. divi.
Niinqiiam et ipse.] Ilac, tisque injnriam corporis, Fclix esse ncquis fel niliil prxbibcris.
omiitii M. B Undc qnod male lers.] Ex
Seneca De consianiin.
Diiiiir ei crescil.] M. nainrelnon siiccumbit. Tulliiis in Olliciis.] Nonne i\ Rhdor. novorum, aui
Primus csl poenilentium.] M. piEnlleiili;x;. 2 Q. Tuscul. ?
Compassionem proxinii.] Scqnnquam coivipassio- Consueludo faciel diilciorem.] Ab assuetis non sii
neivi Clirisli, nl voluui M. ei C. ISam vcrilus elucei cx passio.
B. Gregorii hom. "Si in Evang. 518 SuUae negavil.] Tria Sillse. Male,ut ex
llic ure, hic scca.] Yerba B. Aug. in Confessio- Scnecu liquel de Hrovidenlia cap. 3. At cdilio yer
nibus, Erasmum facla hahct Syllae.
Acerviis teslimonli.] Allusio ad illa verba Gen. Moriis et carceris.] C. in margine : Ul Socralcni
XXXI de Jacob Acervus lestiiitonii , in qux videio
; el ideo paiienieni.
B. llier.to.W in c. xxii Jeremiie. Qiiod non occiderit.] Addit Y. post hwc verba :
fn lesiimonium paileniix. j V. et C. In palientiam, Ijisiiin Porseiiam diceiis Ardeai nianus qure ena-
:
tantum. vit sed cnm hoec absint a lexlu Seneco', et duo ex
:
Pro verecnndia.] C. ex Amos ii in tnargine hivc noslris non habeant, duxi convenienlius ea ad notas
notal : Roia plausiri seinpcr verlitiir {melius M. revocare.
semper mtirmnrat, quinaffinius est verbo stridel, ut In legenda B. Vincenlii.] Yidetosermonem D. Au-
in Amos ibidem legitur) et fenum porlat. Hic locus gustini de eodem.
prophelor exponitur a B. Gregorio Moral. xxxii, Ail, cap. XX.] V. el M. c. lxxv. c. lxxxv
cap. 6. In corde inco.] Itesiiiui, alioquin iria. Iii ore ineo.
517 Trlplicem perseculionem.] V. Triplicem Parali reviiiccre.] Hocest ulchci, ut colUgitur ex
q
injuriam. II Cor., c. X, vers. G. C. Rejicere.
Verba Verba conlumeli.T. Contume-
convitii.] V. Ei Ecclesiasiico, c. ii.] /ifcc, usijue ad fiaem
in
Uam ab injuria sic distinguil Senecn, lib. De con- capitis (lesumpsi cx V. M. vero loca Scviplura; notat,
siantia sapientis, c. -4. Dividamus, si tibi videtnr, sed verba non habei.
Serene, Injuiiam a conlnmelia piior lila, iiainra
: CAPLT CXV.
gravior esi baec levior et lanium delicaiis gravi-,
; ad Maccdonium.j To. II, ep. 52 in medio.
Aiigiisl,
qua non lcediiiilur, sed offendunlur. Cwlera brevita- Pratcrea fnse de qnalnor virlulibus cardiiiulibns
tis causa omitlo. C. ad lalus ait pro conlunieliai Lc- :
ed sserti io. I /. i belibero arbiirio, c. 13. Ilem, lo,
geconjngis, forteut M. convicii. iV, /. Lxxxin. Qnxslionum, c. 31.
llbi coniempius juvat.] Ilemisiichium Claudiani Qii0'l eligendiim esl.l Solum M. hxc addit. Num
in Eulropiutn, l. i. dtio ntia : Id auiciii eligcre prudcnlia csl, quonwd^o
An garciones isti,] Hoc nomen pro adolescenle, huhcl Auguslinus.
quandoque eliam pro nebulone usurpatur. Gallis no- His paucis osieiisa esi.J Margo C. vult olTensa
lum est. Hoc uliiur verbo B. Bernardus in Apologia esi, pro osicnsa esl. Sed cur hoc ?
ad Gnitlelmum. Sed dicam legendum in texlu gnaio- Bealus qiiidemeniriis.] Spiriliialis sciiicelciirrii.s,
nes potius quam garcionos. Videniur enim hic esse aiimarqoC. qiieiu ille ligurabal. Sed dicam : JSonne
verba Seneca', qui vocabulo garciones nunquam ur>us eliiini liguralis erat harum quatuor viytulum, currus
est. Jd innuit M. quia legit in texiu nalones, quod qiialuur unimatium Ezcchi-.lis ? Priinam roiam ho-
vult esse gnalones, id esi parasiii. t^ niinis efjigiemreferentem prudemiai Iribuam. Ea enint
Coiiieiniieiid;i per p.uienliain.] Pueros et adoles- a ralionc pcndet : atijui liomo ralioiialii csl. Uabj
centes excusat Seneca a conluniclia ei injuria, ideo- sccundam rolam., vilulmain nempe, ipsi leinperanlia',
que eorum objecta ei prubra paiienler esse susiinen- Maclalurin sacrificio vitulus. .'\n non quoque inovdi'
da. Aii enim. lib, ii. De irnnquiltiiaie vita; sive libro nati sensualilniis appctiius temperuniia maclanlur,
De constaniia, cap. 11. Piieros qniiiem in boc mci- dum coinpescuuiur ? Eoriiludo a nulura ipsn lconi
canitir procaces, et corum impii(ieiiiia;n acuniit, ci concessa est. Poslremo, juahiiam aquila jlgv.rabo.
sub magistro liabenl, qui piobra niedilalc eflii i- tlac enim irrcverbcralis ociilis in soleui lendn : Justi-
(lanl; nec lias oonliiinelias voc.iiniis, sed ;ir.!j;ui,ias. tia non jraiujilnr donis, rion injleciituv m.tneribus,
Qiiaiila aulein denieiili;i esl, iisdcin inodo deleciari, quibns a jure unicuique iribucndo rcccdal : conlinuo
inodo offendi et rcm ab aniico diclam, nialedi-
: JHS wqinitn cl suibilc sibi projionii, n ijuo ncqunqu im
C'iim vocare; a scrviilo, joculare conviciuni? Quem dccHnril. Vndc de II. evangelutia Joaniie ail B. Crc-
aiiimiim nos advcr.sus piieros babeinus, Iniiic sa - (lovitiS in Ezcchielem hoin. -i. Duiii in ips:mi diviiiil.i-
pieiis adversus oiiines, (|uibus eliam posi jiivoiitain ( s snl)sl:mliani iMlcndil, quaii, iiio!C ;\ij:iila;, oculos
canosqiie pm^rililas est. El infra : Noii iniincriioila- 1!) .solcin jusiiii;t; fixit.
qiic lioriim (iiuevjyum) oonliinielias, s.iiticns, cl jo- I)c hac Ezcclitert!^.quadriga erangctislas fi(,urante,
cos accipil, ol ali(;iiaiid(> illos, l;inniiam piicros vi li in btblioihcca noslra ni. .v. vcvsus citgamcs l'e-
iiialob pa;iiai|iie ;i(lmi>nci el allicil iioii qiiia acce-
: iri dc Riga clcrici liemcnsis. Huius cpcva in sacran,
pil ii.jiirium, se;! qni.i rocermil ot iil desiiianl r;ice- Scrip uram suh allcgvrito scnsn vcrsilicala, nondum
rcl. Idem ij;. Dc ira, cnp.^ii :Oni> ^iuii ciijiis ;'.u- visii SHUt, sjd Dco pruiiiiio L-reit cidchdi!, ci jiutti-
i99 rETRI CANTORIS 50C
canda. Efverstbus aucioris privslantinin
subicrijUi';, A Caiilio esl discerncre a virltilibus vilia, virtiuimi
doclrinnuive, lanqvntn ex nngne lconetn conjice {;De speciem prcefereiilia. Docilitas cst scieniia erudicii-
quo Trilliem. De tcript. eccles.) : di imperiios. Cic. Deinveraione; Boet.
/. ii i Deoffi ;
519 Ex prologo in Erangelia. l. IV, prosa 6; Sen. De qualuor viri. et ep. 5; li.
bors rolas Irahil
riivisa il rola prim:», srcuiida : Aug., 10. HI, /. De spi. et anhnn; Cic, iv in A.
Foslinal, curril teriin, qnaria vola:. cad.; idcm^iv Tusc; B. Aug., in. v. De rivit. l. xiv,
Maiihaeiim signal vir, bos Lucam, leo Marcurn, c 8). Ad prudonliam perlinet quidqiiid B. Ber-
Ales discipulum, qui sine lahe fuii. nardiis (in /. De cohsid. ad Eugetiium papam) ad con-
E( infra : siderationem pcrtinere dicit. Seneca de qiiaiuor
Pagiiia Mallhrci lac. Lucx liltcra sanguis. virtulibus in capilulo De prudeniia, istas senientias
Marci scripia iiicrum, raeila Joaimis opus. peruiiliier ponit : Dignilatem rebus non ex opinio-
Consiile Scripuiras : hic ferreiis. a:reus ille, niultorum, sed ex natura earum consliluas [al.
iie
Ilic argeiiieiis est, aurens ille siyliis. constituios]. liem Nofx magnum aesiiraes quod
:
Figuralem.| Sulum M. a(l,:il hoc lerbum. C. sic caducum est. Ubique iden» cris : et prout rerum va-
ie§ii hic : Ignem quoque illum riisi prius,eic. rieias exigit, it.i le accommodes tempqri, nec te
Nisi prius hniic.J Hunc nemie cunuiii quatuor i»ir- in aliquibus miiies, sed potius apies, sicut manus
lulum cardinalium. quce eadem est, ct cum in palmam [al. palmuni]
Huncascenderet.] C. Hunc accenderet. extenditur, el curn in pugnum consiringilur [Sen.
CAPUT CXVL asiringitiir; al. moveal]. Item : Scito te in qui-
Eipes.] M. Et species. B busdam debere persevcrare, qiiia ccepisii; qu;rdam
liiier septem dona.] C. et M. Unde seplem dono- vero nec incipe in quibus perseverare sit iioxium.
rum. Nullut sensus. Accuraie autem omnium horum Item cogitationes vagas, et velul somnio sirailes,
liiscrimendoreiS. Thomas in 1-2, et 2-2 sua, Summa; non recipias. Ilem, sermo tuus non sit inanis, sed
theologicx. aut suadeat, aul moneat, aut consoletur, aut prx-
Levil. c. II.] Tr/ac. t. cipiat. Lauda parce, viiiipera parcius. Laudaiio
PetrusEpist., c. iv.] Tria c. x.
I cnira nimia rcprehensibilis est, ut immoderata vi-
h\ concilio eiiam sanciorum Pallidorum.] De qui- tuperatiu.. llia siquidein adulalione, ista ma.lignilatc
bus in libro Vitas Patrum. Pallidi dicli a mortifi- suspecta est, eic.
catione corporis in facie pallorem prw se fereniis. Fortitudo est \lrtus rctundcns inipetum ad-
D( hoc concilio, seu collatione, vide Cassianum in versitalis. Hiijus h.% siint partes Magnanimitas, :
cQllationibus Pairum, Collal. 2, c. 2. fiducia, sccuritas, masuificentia, consiantia, pa-
CAPUT CXtlL tieniia.'
Per ppjdenliam eligendiim.] Sive, ut clarius tii, Magnanimitas est difiiciliiim spontanea et ratio-
per prudeniiam elegerant eligendum. Jtf. pro eligea- nalis agi^ressio. Hypc enini virius, ut ail Tullius
dum habei eligrndos. (lib. 1 Offic. post Plat.),CAm in adeunda aspera pro-
Adversilntumdefecisse.] V. adversiialem. AfZ/urc num fuciui, polius comuiuiicm utilitatem, quara
viagnus et prolixus etl margo in V qui uon parum sua coininoda aiieiidii. Siciit enim scientia remo-
hoe de fortiludiiie capul illustral ; illum autem i:t(ya, La ajtiEiitia caliidiias polius qiiam sapienlia appel-
potl notas in hoc caput, describemua. C
{
landa est, sic aniinus ad pcriculuiii paiatus, si siia
Plerosque claustrales.l Ly clauslvalcs omitiit cupidinie iioii conimuiii [al omni] ulililatc iuinclt,i-
V. Male, ul ex seqneniibus patebit. lur, 521
lenicrilaiis [Liccro audacix hnbet] po-
Qiiania pro reliciis.] M. Qiiie pro relictis. lius nomea habet ([u:im fortiludinis. Magnaiiinii
In carceribus.] M. Iii coniradiciionilius. suiii habcndi, non qui faciiint, scd qui propiilsaiit
Qjiem eenuil de Dellisabee ] liecie hac adduni, injutiatn. Prima igiiursit in hac virtute cautcla
4/. ei C. Nam infantulus, quem ex Beihsabee genue- nvnri,ti;v!. Nou est eniin raiioni consenianeum, qui
rat David, primogeniltis eral, el iile quoque mortuus iiieiu non frangiiur, eiim fraiigi cupidiiaie; nec qui
etl, ut 520 liq'*fi «
If iieg. cap. xi in fine, et se iiivicium a laborc prxstiierii, euui vinci volu-
cap. XII. piaie. Secunda est cautela ambitionis. Pcr dillioul-
I Petri, c. V.] V. et M. c. xii. C. non nolal tates enim quaeritur claritudo. Qiiod cnim dilTici-
capui. liiis cst, pra»clarius esse puiatur. Tertla est cauie-
Parab , c. x.l V. c. xxv. C. ei M. \\\^\i. la lemeritaiis. Teiiiere namque in acie versari, et
Male. manii cum hoslc confli^ere, iinmane quiddam cst ei
tl c. XII.] C. et M. c. XXVIII. Error est, ul ex belluarura simile. Si tamen necessitas postulai de-
pra:cedenti nota eoUiyilur. certanduin csi, et mors turpitudini antcponenda :
Et c. X.] Trin c. xxv, adcerle M, et C. male com- prxcipuc aui^m fugiendiim est, iie oQeiamus nos
yutnste in tuperiori nola 57, qitia hic eaput iilem periciilis sine causa. In quibus adciindis imilari
esl scilicet x, conveniuntque iria siinul, ibi vero debeiiius inedicorum consueludiiiem, qtii levitcr
dnssntiunt. a;groiaiUesleviter curani gravioribus :)utcm nior-
D ;
Ecclesiastici, c. xxx.] M. et C. lxxx. V. lxxxi. bis ancipiies curationes adliibere coguntur. Subve-
Marginem C. lalem hi? pleiiius Seneca De
vidi : De nire anicm lenipeslati quavis raiione, sapieiiiis
quaiuor Cicero in oQiciis. Il(ec
viriiilibus cardinal. el est eaque magis aUipisciiiir re explicata boni,
;
recitat margo V. de quo supra dixi. Sic autem inci- (|iiam formidata [Cicero i o/^c, addubilaia) muli.
pii : Tuilius in libio De ofliciis : Priidentia est re- Fiilucia est certa spes animi perducendi, ad Gneni
nim bonariim et malarum cogoitio, el ulranimque rem inchoalain. Securitas esi incommoditatcs ira-
discrciio.Haecnamqiievirius discernit bona a inalis, iniiientes et rei inchoaise alFines non formidare.
ei bona ab invicem, et inala ai> invicem. Huju.soIlicia Magnificeniia cst diniciiiuiii ei pr^clarorum coii-
sunt ex prseseiiiibus fuiur^ perpendere.adversusve- sninmaiio. Hiijiisonicia suiit, partim pacata , par-
nieniemcalamilaiem consilio praemuiiire.Ulu.l qui- liiii bellica (i Offic). In pacaiis duo prajcepla prx-
«lemJDgeaii esi, a:!ie considerare quid acciderc ['os- lalionis lencntb sunl pnietalis. Unum, ul ulilitateiii
sil in atrainqiie parlem, ei (jnid ageiidnm sit, rnm civiiiiii sic lue^nlur, iitagunt , ad eain
()iixci>nqiie
yuij evencrie; iiec coninutierc aiiquid, ut ali- nf^rant, oblili coiiiino.dornm suorum. Allerum, ul
quajido dicsiidain sit !N(in puiaram. Pruden- : lotiiiii corpus civiiaiis ciiront, ne, dum partes ali-
ti« partes suiu Piovidetiiia cst circuinspeciio,
: q.'.ias {neuinr, rclinnas dcserant.
tauljo* <.!ucilius. fi-ovideniia esl pi:»;sens noMo, Ir. ea .scilicet in-
hellicis olTiciis iilud priiiiuir. est,
(uturoram p<;rtr3cian.s evenium. Ciiciuuppeciio leiiiione bella suscipere, ui in pace sine injuria vi-
esi canlrarisjriiin vilioniut caiilcla, ui esl sic valiir. Secnndijin , priusqiiaiu aggredi:ire, adbibere
tu^ere unum Vji.ium, ut iioii iucurras coutrariuiu, diligciilcM) {>r;r^;p,'i!aiioneiii. Apparalus auiem bellt
, ,
JOl VERBUM ABBRLYIATUM NOTvE. :;02
in qujrtuor consliiit : In clienlelis, muiiicipiis , A I His cnim rebus qu3e Iraclanliir in vii.i ii>n-
0/flc,
sumpiu el armis.» d4im quemdam adbibentes el ordinem, hoiicslaieia
Terlium officiiim esl, ne, aul temerc desperes el decns conservabimus /fcr/j/ms.
propler ignaviam, aul nlmis confidas propler cupi- E-ii niodos in rebus, suiit certi denique fines.
ditaiem. ^'523 -^ pbilosopho.] Sic enim Senecce ascriptus
Quarium est , plus lurpitudinem quam morlem libellus Dequatuor virtulibus , titiilo De mognanimi'
lionere, pliis ad honesiaiem quam ad saluiem, vel SJagnunimiias vero, quae ei fortiiudo diciiiir.
/«fe.
alia commoda spectare; non laraea rumores saliiii V. in hoc caput De lemperantia talem legil margi'
pnpponere. vem : Tiillius in iibro De ofiiciis : Tcmperaniia esl
Qtiinium est , copias suas crebris laboribus exer- dominiiim raiionis in libidlnem et alios moius im-
cere. portunos. Iluec qnidem
virius loiius viiae ornatus
Sextiim est
poslqiiam ad belliim ventiim est
, esi, omniumque perturbationum sedaiio. Hiijus vir-
borlando bonam indolem erigere; modo laudibiis luiis p;ir(es suni qiioecunque infidis luotibus domi-
animos attoUere, modo admonilionibus desidium di- naniur. H;tcsunloclo Modcslia, verecundia, abs-
:
scniere. lineniia, Iwneslas, modcraniia, parcitas, sobrieias,
Sepiimum est, in congressu ad primos impelus pndicitia.
orcurrere. Modeslia est, cullum noslnim, el moiiim, ct om-
Ociavum est, inclinalis opera ferre, labanles ful- nem nostram occupaiionem ulira defectum, ct oiiia
fiire. excessum sistere. In culiu observandum esl ni a
NoDum esl parla vicloria conservare eos, qui
non B viro removeatur omiiis viro non di-^nus ornaius
crudeles, uon immanes fueruiit Adhibenda est, ut ait TuIIius, mundiiia non odiosa,
Decimum est foedera et promissa boslibus ser-
, neqiie cxquisiia nimis, tantumaue fiigiat ngrest^m
varc. Cnm auiem plerique arbilreiuur res bellicas et iiairbanam ncgligenliam. Idcm Moius, alius :
inajores esse quam urbanas, niiiiuenda esl baeo corporis, alius aniini. In corporco cavcndiim est
opinio. Mulii enim bella quaesicrunl propier glori.^e, ne in taniaiionibus adeo molli gressu uiamur, ut
anl 522 pecuniai ciipiditatem. Unde si reoie volu- pomparuiii ferculis similes csse videamur, aiii uk iii
mus jiidicare parva suni arma foris si noii est
, fesiinalionibus siiscipiamus iiimias celeritates. Qua'.
,
consilium doini. Reclius autem videlur ingenii qiiain cuin (iunl anlielilus movaniur, vnUns imitaniur,
virium opibus gloriam quajrere. Oiniie eiiim illud ora torqueniiir, ex quibus magna signilicailo (it nQn
bonesiuiii ,
qiiod excelso animo qiiaerimus, aniini adessc constanliam.
efiicilur non corporis ^iribiis. Exercendiim lanieu Moins autem animorum diiplices suiii : Cogit;iti.->
est corpus ut obedire consilio ei rationi possif.
, ralioitis, el ;ippetilus voliiiityiis. Cogil;>lio in exqui-
Consianiia est siabiliias aniini lirina ei in propo- rendo vero exerceiur, appctilus impeilit ad ngen-
siio perseverans. H«c in malis diciiur periinacia , diim. Ciiraiiduin est igiiur u( ralio prsesii, apiieiiius
bsec obsiinaiio. Huic contraria esi inconslaniia, obiempereL. Si enim iion paieani appetitus raiioni,
qua! est molus animi circa varias occupationes. cui sufijecii sunt, lcges naturje, noii modo animi
Constauiise oflicium esl, ui aii Tullius, in uiraquc periurbantur, sed eiiam corpora. Licoi ora ipsj
forluna graviialem tenere. Suni enim^ ut idem aii. ceriiere iraiorum , vel eoium , qiii aui metu com-
qui in rebus conlrariis parum sibi coiisient volu- (3 moti sunl, aui nimia gcbliunl voluptaie. QDoriiui
piatem severissime conlemnaiii, in dolore sinl mol- omnium, vultus, voces, molus, siaius mulantur. Ex
liores, graiiam negligant, frangantur infaniia. Pa- quibus inieliigitur appeiiius omnes contiatiendos ac
lieniia est virlus coniuineliarum, ei omnis adversi- sedandus. Occupationes auiem pro diversil;>le lem-
laiis impeius aquanimiier ei portans. Seiieca [for.e porum, morum, negotioruinque varijB suiil. Que.-n-
Tullius] in libro De ofliciis (si Seneca forie libro De admodum vero in corporibus m.ignae sunl dissimi-
moribus, qui incipit Omne peccaluiti aclio esl): iiludines, cura alios videas vclocitaie ad cursum ,
quatiior vlriutibus, in capilulo De magnaniinitate, alios viribus ad luclandum vnlere, sic in animis
quo nomine appeliat foriitiidinem. Si magnauimus, majores sunt varieiates. Quibusdam eiiiin inest le-
inquil, fueris, nunquam tibi judicabis coniunicliani pos fandi, id esl urbanilas, iiis Iiii;tritas, iliis seve-
fieri. Ilem ; Sciio bonesium, ct majus geinis vindi- ritas. Al!0s vides cailidos ad celandum dissimulan-
ciaj esse, ignoscere. dumque. Suiii alii simplices et aperii , qui nihil ex
Item (Sen. , De quatuor virt.) : Non geres confli- occulio, niiiil ex insiiliis agendum pulant veriiaiis
clum indixeris. iiein : Peritula nec appct;is, ui
iiisi culiores, haudis inimici. iVd qiias igiiur res erimus
lemerarius ; nec foruiides, ui timidus, Item Timi- : apli [vidciiir dcesse ii], in iiis occiipati simiis. Si
dum iion facii animum,
viis nisi repreliensil^ilis vero iiecesbilas nos deirnserit ad ea, quM noslri in-
conscienlta. ilcm Mensura maguaiiitniialis esl,
: geiiii non eruni; omnis cura adliiheoda esl, ul ea
uec timidum esse, nec audacem. si non decore, saliem parum indecore faciamus, nec
CAPUT C.XYIII. tam eiiitondum e.st ui uoiia quce nobis non sunt
,
Virlulem servaiura.] JX, Virtuie serviiura. D data, sequaniur, quam ut viiia iugiami/s.
lilecebris adversaiur.] o. ei V. lliecebras adver- His ila sc habeiilibii-, adolesccnlis .Sil ofliciuni
satur. m;ijores naiu vereri aiipie ex bis eligeie probatis-
,
In piaeralo curni.j De quoc. 115. sinios, quoruiu consilio innitiliir. Iiieiiniis eiiiin
Duin libiapud alios.] C. Dum apud alios sibi, vel ictaiis ju.stifia, senum rcgendacji prudentia. Iiie;in:e.
ab aljis apud le. enim adolesceiiti.'. m:ixima csl 524
imbeciiiilas
Vulnerai aniinoruni.] C. animarum. .V. Lij ani- coiisilii , lameii illud sihi quisqut: Kenus vilje de-
moruin , revocai ad sequentem periodum , sic : !nie- gendum constiluit, qiiod masiino adam;ivii. liaque,
gritalem vulneral. Aimnoniin iisiis a.-gre , eio. anle implicatur aiiijuo re£ to cursu vivcndi quam ,
Rovelli.] M. Revcrli. Ad hwc dicum lum B. Hie- potuil, quod oplimiJin ost jiniicare. Ideo juvcfiis sit
rotiymo : DiilicuUev (iraditur, quod riidos animi oiiicium, ul ail Terc.jtius, laniiuaiii in speculo vitas
perbiberuMl. l',Oiuinuin inspicere atqua e.v. aliis exeit.pium sibi
Freqneniaias a cunis.] M. Frcquciilaias acrius sumere. Maxime auicuj !ri'c ivias a libiilinibus ar-
delicias. cenda csl. Sic ian>en roiaxare arimos, ei darc vo-
Cum incipit homo.] M. Coiicipit homo. luptau voiCTji caveani inteiuparanti.^m ei mcmi-
; ,
Quam superbiam.] el C. quam rcfronai. .tf , Deest nerint vcrc/uiuiia'. Quid enim crii lacilius, si ludo
superbiam- suo majores natu voliiii iiiicrcsse? Ludo ciiim et
A qiiodam sapienie modus.j /1 Si-lomone Prov. joco uij licet; sed sicut .«Oiuno ei qi>ieiudiriilms€;K-
xxiii. Prudeiiliu; luu' pone aiodum. Puviercu Cicero, iciis liuic scilicei. com rcbus seriis saliirecen-
;
! ; 1:
503 PETRI CANTORIS 50
nius. Piiplox ft^ cnim nnliiio jorniul! goiius IJntim A ponsior, modo non sil inpooudum genore ox : hoc.
llliherale, pcinhins, fln;?iliosiim, obscetnim; aliennn qiiidein inlclliijilnr volnpmiem noii esso dignam lio-
ele^nns. nrlianiim , ingeniosniii, fncolnm. Seniiins minis pr:estaiilin, qnia latobras qn.Tril.Si qnis ciiiin
aiilpm* Iihores rorporis iniiuiPiidi excrciUilioni s ,
paulo ereciiiis qiiavis voluplalo cnpinliir occiillat ,
animi nn?;(Mi(i;p. D.iinia est eliain ojiora, nl nmiooj appeiilum voluplniis proplcr vcrccundi.-^m. Fnsji.i-
ei jiivonliilem consilio jiivcmiis. ^iliii anlem m.-gis niiis orgo hlnndissimiim voliiplnlum dominium. Nam
cavendiim esi sonecin!», qnam iie dcsidi.ne sc crodat. vohiplalcs hlandis«iui3D, domina% nm.icimns parlcs a
Liixiiria vero. omni alaie liirpis sil, in se-
oum in virtuie delorqiicnl. Niinqtiam amore aliarum viriii-
lecliilc foedi«sima esl. Si cnim senecnili acccssit tum oonira lemperantiam agendum esi. Suni eniii»
)nteniperanlia. dnplex maliim est. Ipsa onim senc- qiiKdam adoo fooda, ul nec cnusa oon^^crvnndai pa-
ctns concip l dcdccus , el inieinpcraniiam jiivonnni iri.Teraoiurus sii ea sapiens quaj eiiam diciu ohscei:a
reddit impudcnliorem. videntur.
Nopoiioriimqne (jiioquc diversa sunlofficia. Pr.ie« Scncca de qiialuor viiluiihus leinpcrantiam ap-
)nli (inidein oflficinm ost, aosliMiarc sc pcrcro perso- pcllnt conlinenliam , de qiia iuicr c.TClera dicit :
nam, civiialis, rclincrc deoiis, scrvare loj;e.s, incmi- ('onrinem.i3m si diligis, circumcidc siiperflua. licni
rii^sc^ cas essc ooinmissas sii.o lidoi, Privali yoro Si coniinens ftioris, eotisque pervcnios, iit leipso
ofliciiim csf, pari jnro vivcrc cnin oivilius, nec nimis ronlentus sis, liem Oninia qua^ siinl hlandimonlo,
;
sii!)m>ssum. noo niniis cfTerenioin so volle in ropn- rojice. Iiem Neo prjiseniibus iuhoerchis doliciih,
:
M'.ca irnnqnilla ct lionesla. Perojirini [n/. pciegri- nec desiderabis ahsenles. Palaium luuui famos c\-
niim] officinm est , niliii prx'ier negoliiini suum B oiiet, non saporcs. Dcsidoria iiia pnrvo rcdime;
ap;orc , niliil r!c alio inquircro. qiiia hoc lanlnn) ciirarc debes ul dusinnnl. itcin :
,
Sordidiim est oirtciiim eornni, qni emiinl a nici^- A corporc ad spiriiiim, quanlum potcs abduocre
cnloriltns qiiod slaiim vondnnt. rSihii cniin pi oli- [Sen. tii feslina icducere]. Ilem Ncc p;iU[tortas :
riuiit iiisi iit admodum niciilintiliir. ^cl voro (|uiii- libi iminiind.i sil, ncc parcimonia sordida, necsim-
qiiam est turpius vnniinle. Idtiroo res familinri.s pliciins noglecin, nrc leviias liideiida. Ilcm : Nec
qiKori debet qujo&lihiis. n qiiibus ahcsl inipiludo, lua delleas, noo aliciia mircris. Iieni Turpia fugiio :
cnnscrvari aulom parciRJOnia. ^nllns eniiTi lanln.^ anicquam ;iccidnnl. Non qucmquam vcrchoris pliis-
qnaestus csl, qiiam qnod h?hoas aiccre. Morlidna, quam tc. Omnia lolerabilia prauor lurpiliidincni
archileotiira honesia; siiiil his quoruin ordini con-
,
crede; a veibis quoqiie turpibus ahsliiicio, N;uii
veniunl, Mcrcaiur.i si iDiinis osl , sordida puianda iicentia corum inipndenliam iiuirii. Serniones utilcs
ost ; sin magna', copiosa et mulla, undique appor- nmgis qiiam laielos el ;>iiiabiles anjn, rccios poiins
iniis, mullis siiic vnnil.ile iniporii«'iis , iioii Cbl ad- qiiam obsecundanies. Miscebis inlentuiii seiiis jo-
niodum viiuperanda. .^piriculliira nil melius, nil cos, scd lemperalos, et siiie deliimenlo dignilniifi ot
«ihcrius, nii h<unine liiicro dignius. Hnciemis de vorecundia'. Nani repreheiisibilis risiis csi, 526^'
jnodcslia, nun£ de vcrccuiidia diceiidiim ost quae ,
pucrililcr clltisus, si niuliebriier fraciiis. OiiiLilem
\u\ aliud csi quam in geslu ct vcrLo honesiaiem quoqiie facii liomincm rtsus, atii snpcrhus ci claru.%
scrvnrc. aut inaligiius et rurtiviis, aul alienis lualis cvo-
Tulliiis (i Offic.) !n oomp<isilione namquc nosirl
:
caliis. Itein : Non eiit libi scurrilis, sed ^rala ur-.
corporis mngiiam ralioiiein vidolur hnhuisse na- C banilas.
liira. Figuram cnim nosram , in <iua est honesia Sales liii sinc dcntc sint ; joci sine vililalc ; risua
s;;ecics, inaperlo posuil; parios nulom ad necossi- sine cacliinno; vox sine clamore ; incessus Kine
lalom nnlur.-E dalas idco nhdidit (|uia delormoin ,
lumiillii; (piics sinc dcsidia. Sit tibi lam irisle
aspcclum hnbiliira; oranl. Uanc diligcmeni fabricam hiudnri a turpibus, qunm oh turpia, si laiideri!».
naiur» imilaia est verecundia. Quod cnim natiira liem {Seii. Vequatuor virt.) Non eris uudax, nc«
:
o'Tnllavit. ca removonl ab oculis oiniies snnain hn- arrogaus; stihmiltes te, non projicies graviinie ser-
hfiiles menlem danl eliam opcrnni, ul (|nam occul-
:
vaia. Adiuonchcris iibenler, roprolieiidei is parionlor.
lis>iiiie parcaut necessilaii. lu verhis olinm sor- Si mcrito ohjingnvit ali(]tiis, scilo quia profuil; si
vanda esi yerecundia. Qnariun enim pariinm usns iinmcrilo, sciio qiiia prodossc voluil. Itcm Nec :
sunt neccssnrii neqiic ons,
525
paries, ne(|iie ea- exlollas queinquam, nec dej cias. Eto viliorum
luiii siiis noniinihiis aiqiellaiit. Viliosiim cst
u.sus fiigax ipse, aiioriim voro non ciiriosiis scru;alor,
ciiam le scvoia «loiicaium inlcrre scrmonem.
in nec acerhus re|irehcnsor ; sed sine exprobiaiione
Ciini colle^ae in prsc.uia Pcriclos cl Sophocles de corrector, iln nt admonilioncm hilarilate pncvc-
communi ollii io trnclare convonisscnt , dixit So- nias, el crrori facilo veninin dalo. Rcqnironli facifc
phocles de qnodam pucro iransounie Peritle, : respondc; coniendenli lacil'; cede. Mobilis osio, noii
ptilchriiin pueriim levis; conslnns, nou poriiiiax. Cuticiis es!o bcni-
Kespondii Peridcs [Sophoclos], pnelorcin decet gnqs, ncniini hlandus, paucis familinris, omiiihus
liaberc, iion solum niauus,sedei oculos coniincn- a;t|nus; lauuc hone, ncque lux', scminalor, ncc
Vis. Si So{ihocles idcm in convivio dixissct, jusla aliena; invidus; rumoribus, criminibus, susjiicioiii-
(orsiian caruisset roprehensione. Ad verccundiam hus minime crcdiilns. ln advcrsis fsrmus, in prospe-
(|Uoque peninel loqnacilaiem fiigcrc, et arcaniim ris cauiiis ei humilis : occullnior viriuium , sicul
^llorins iion scrmari el coniomionem vilare. Nam
,
al.i viiioruin, vanx' gloriae coiilemptor. Alicujsis tc
conira paicm coiilendt.re anreps est.cum superiore rci sci«nliain hnhero, nec ignolumsil nec mo- ,
riiriosum, cum inferiore sordiihim. NaUKiuc abscii- lesiuni. Nuiliiis imprudentiam despicias rari ser- ;
lom hcdil, oiim ebrio qui ILiignt. inoiiis ipsc, sed loqnacium patiens severus, non
Ad absuiiciiliam perliufl slnliUnm prandondi lcr- sjcviis [al. ac seriiis], scd hilarls non aspernaus.
niiiium iion prxvcnirc. ei lioc iiistiiii lionostnlis es>l Sapientiie cupidiis el docilis; qjoe nosii. sine arro-
iiiodernmiae vero iiiminm cihoitini appeliinm ra- ganlia poslnianli impcrlics. Quai nescis, sinc occiil-
lionis irnpqrio revooare. Pnrciins esi, mcnsurnsn laliono ignoranliaj lil/i poslula imparliii. Oinnes
jefeciioiiis non oxocdcre. Soliriclas esl excrfssiiin tilii pares l.icios, si infcriores supcrbieudo iion cou-
im|i(:lu coliibcre. Ilujiis oni( ium
cst nroerc innhiin teinnas, siiperiorcs reclc \ivcndo iiou nieluas. Ihcc
cbrielnlis. Pmlicilia osi inodi i:ini;nc ralionis pciii- rnunio V. m
fioc cn/n/J 118.
laiiliaui doiiinre. Ideo, iil ,Tit TuiliiiS, biinnier iii CAPLiTCXi:;.
promptn haical qujnlnm naliira
\ir foriis hoininis J;»cins viflorinin.J .11. C:-edis MCtoriam.
Sorjiiiias valeludiiicm.J Abr.il, Seuiiiias valel ut
licsliis nuloicllat. ll!;e enim niliil somiuM" nisi vo-
lupinlcm. Ait enm namqne ft.innlur onini iMipelu ; /tabei M
lioininis auiem meiis, nliliir diacoiido, uiodilando. Sijperhi;c Inniorcs.] !Son liincrcs, «/ C
agcudo. Si qiiis auiem csl ad Yoiiipian.s paflo pro- intorletit=
ihiifiiiies iiifecit.] C.
505 VERnUM ABBREVFATIJM. —^OT.E. 5iK
Prima hapc cl nliima 1 .V. Piimaliscl ultima. A privatis pro privaiis. Privala sunl, qn.r, lialiontnr
Vilia siiperavjt.] AU C. ad latits niill;i nalura. sod aiit volere orcupalionc ( iit qui
Ciim lenc piignnris, ciim cuncla porarl.T piilaris, qiifmdam in vaciia vcnenmt) aiit victoria aul qtti
Qiijc pliis infeslat, vincenda siipcrhia resiat. bcllo polili siint, aiil loge. ut qui testamcnlo palruin
In rcihfiisionem.] V. In confnsione. Iia^n dcs facii siiiil, El qiiia ea qnoc nalnra er:int
527 •^•'tl''*"S vicloria.] C. Jacians vel jacens vi- commuiiia propriiim ei ejiisque lit id qnisqne lo-
cloria. neat. Qiii aulem plns appclei, violabit jus luimana»
Boncc voluntalis, fnlta.] C. Bonoe volunlatis, vel socioialis.
acdinciiim riijasque, fiilia, ete. Tcrliumcst, cxtcrmiiiare ex bominnm conimuni-
Flagelliim memineiis.] C. Flagcllnm, vel flabol- laie peslifenim gcniisbominum. Ll cnim qii:cdain
lum memincris, elc. niombra amputanliir, si sangiiinc ot spiritn carere
Hic subscribnni en qiifr in mnrgine V. dcprclieiidi cooperint, cl noccrc c.Tleris; sic isla in figiira homi-
lanqunm nolas in cop. l\9 Dc jnslilia. iiis ferilas ct immanitas bcIlu.T» a commiini vita se-
Tiiliius, iii libro i De oiruiis, h.TC <te jiislilia di- grcganda cst. Nam qiiid intcrest, an cx hominc se
visim ponit, nos iihle collocia conjiniclim po-
qiiiB converlat quis in bclliiam, an siib hominis figura
iiimiis. Fundanicntiim, iiiqnii, jiisiili;e osl PKios, iii jmmanilatcin bcliuoe gcral?
osl diclorum, ronventoriinK|iic oonslaiuia ct vcri- Liberalilas esl virliis boncficioMim crogalrix :
las. Item Jnsliii.p part<!s tiinl, non vir.lare liomi-
: qnam pro alToctu bciiigniiato n vol cncvolenliam, !
nes; vereciindia^ noii olTendcro. Iiom : Omnis aciio pro cflectu bcncficcnliam dicimus. Ilcc in tribuendo
vacare dehet leinoriiaic ct negligciilla In oinui B el rctribiiondo consislit. Ciim igitnr bomiiies bo-
actione snscipienda, tria siint teneiula Primiim, minibiis pliirimiim el obsinl, cl piosi;it, proprinin
ul appeliliis parcat rationi ; deinde iit aniniadvcr- boc essc virliilis slatiio, conciliarc animos bominiim
taiiir qiianla res illa sii, qiiam efllccre volmnus, iit slaluo ct ad siios usiis adjnngcrc. M'diiis ost princi-
neve major, nevc ininor ciira siiscipialnr qiiain pom diligi qiiam timeri, bcncvolontinc vis magna
caiisa pos-ulat. Tertiiuii, iit cavcamiis iil ca qn.i} csl, mcliis imbccilla, Nnlla vis impcrii lanta cst,
perlinent ad liheralem speciem modoranda sinl. qiipc promonlc mcnle mclu possit csse diulurna.
Iloriiin iriiim pr:cslantissimum esl appotiliiin ob- Circa libcralilalcm septem cavenda siinl. Primo, nc
lemperare ralioni. iiem Qii;ti parva vidoiiliir csse
: sisdiiriis; scciindo, nc dilaior ; lcrlio, nc raplor;
«lelicta, iiec a innliis inlclii^i possuni, al) liis cst qiiario,iic prodigns; qninto, ne exprobrator; scMo,
diligontiiis dcclinnndtim. Ll in (ilibiis aiit in liliiis ne maloficiosc ucgcs; scplimo, nc ^iicrclam facias
qtiamvis pariim discropcnt, taincn idciii a scieiiie deingralo ; el, qiii;i [al. qnem] , iil ait Ennins, bc-
unimadverti solt!l sic vidcndiimosi in vila nc Corle
; ncficia malc locaia, malof;icra arbitror. Iii dimlo
quij discropet, vcl lunllo cti.im magis, quo major bcncficio babendus est dclcctns dignitatis in qiio
et melior aciiomim, qiiam snnorum conconius csl. Siicclandi siint inorcs ejiis cni datur, elaiiimus erga
liaqne, ulin fidibus miisicorum aurcs, vcl mininia nos cl cobabilalio, ct vilae socielas, el ad nostras
seiillunt; sic nos , si :icrcs ct diligentcs esse volii- iililitates. Boneficia anle collata eli;»msi non vivi- ,
miis animadversores viiiorum, s;vpe inagna cx par- liir ciim pcrfcciis, sed simiilacra virlntis babcnli-
vis iiilciligimus. e.\ oculonim nblulii, cx siip:)rci bns. Nciiiinom piilo nogligcndiim , in qno aliqua
liorunr» aiil remissione aiit contracliono, ex incesii- C gnilicalio virliilis app:ircat. Colciidiis csl qnisqin
lia, ex bilariiate, ex risii, cx lociiiionc, cx reiiccn maximc,in (|u:uiliim lonioribiis virliilibiis, inoilcsii.»
lia, ex conlcnlionc vocis, ex submissione, el cacie- sciiicct el lompcranlia, 529
ornalior crii. Piiiri-
ri<i similibti.«. mum cst illud in oiricio, a quo plurimiim diligimiir,
Itcm : I'rima oflicia debcntiir D.^o, seciinda palri;r, ci pliirimnm Ir huainus. Alia aiiiem caiisa cst cjiis
lcrtia parenlibiis; deindo gradaiim rcliqiia reli- (Seneca), qni calamilalcpremiliir . alia cjiis qni rcs
Ilem (liorum explicationem videinComm. Pctri
(juis, mcliorcs qiucril, niillisrebus siiis adviMsis. Propcn-
tiarsi in
li Offic.) Tanla cst vis juslili.r, ut ne illi
: sior enim bcnignitas debctiir in calamitosos, nisi
quidem, qni malcfico scelorci|iie pasciinlur, possint forlc digni fiicrint calamitaie. Mclius apiid boiios,
sine ulla juslili:p p;iniciila viverc. Arcbipirata, iiisi quam apiid diviles pulo collocari bcneliciiim. Nani
aeqiialiler pra^lam disperli;it, ant iiilcrfi?.ielur a so- qui locupletcs snnt, cum acccperint bcneficium, sc
ciis, aul relinquelur legcs cliam diciintur latro-
; dcdisse arbitraiiliir, autaliqiiid a se cxspcctari sus-
niim, quiljus paieant, cl quas obscrvcnl. Iiaqiio picanlur. Ilem Si malo opulento bcnefacias, in ill<»
:
propier scquabilcm pr«diC partilionem, ci B:>rguliis iino, aui forle in ejiis familia manct gratia. Si aniem
Illyricus latro. dc quo csi apiid Tlieopo:npiim, ma- inopi el bono bencfacias, omnes inopes ei boni pr;«-
Riias opcs hab.it, et muiio m.ajorcs Y;iriatbiis Lu- sidium sibi paratiiin vident.
silaniis. Eliam soiilario bomini, aiqiie in agro vi- Itcm Bcncficcnlia , alia opis, alia pecuni;c.
:
lain degenii opinio justiiix ncccssaria esl, coqiie Facilior esl ea qii.i; pecuni;c , pncserlim locn-
ciiam magis, quod eam, si iion balicbiiiil, injiisli plcli, Prima splcndidior cl viro bono ilignior,
habebuiiliir, nullisque pra:sidiis sepli mullis aflicicn- D Ea enim quac esl pei;uiruc inaloiiam siiam ex-
liir iiijiiriis.Ilcm: Servandye [al. fcrvcndx] jii.slili.TC haiirit.Ilaqne beniguitaie tolliiur benigniias. Ilac,
caiisa videiilur olimbenc morali rcgcs coiisiiluli, qiio pliires usiis sis,
iii eo minus iii plures iili
eademqiic consiiluemlarum leguin fuil causa, qii;e possis alicra vero consuetudine bcne!acioiidi pa-
;
reguin. Jus enini sompcr esl qii^silum ^'TU''- 528 raiiores ct exerciiaiiorcs facii. Non tameu ilbu}
bile ; id si ab uno viio justu et bono c(insonucba:i- gcniis bcnigniiatis omnino rolulandum csl. Naiii
lur, eranteo Cdulciili. Ciim ininus conlingercl, lc- sicpe idoncis bominibus indigontibus de rc famili^irii
ges sunt invcnl.i;, ([ux oiiinibus scmper uiia 3l(iuc impanicndiim csi, scd diligonlcr el moderaio. Miilli
eadem voce loqnercinr. cnim palrimonia elluderunt inconsulte largicndo,
Igitur jiistiiia est virius conservatrix human.-c so- Nibili.utom siuUius quam curan:, ui diulius faccro
cieialis, et vitoc commnnitalis. H^c virius omnia noii possis, quod libcnicr facias.
aspera transcendil. Nemo ciiitn jusius esse pocs!, Ilem : Dm siint g<;nora largoriim : alleri dissi-
palorcs bboral.-^s dicuiilur. Dissipator<^s
qui niortcm, qui exsilium, qui dolorem, qiii og<">la- , allcri
lcm timei, aiii qui ea, qu.e liis «;oiilr:iria bUiilicqui- .Mint, qiii epulis ct miiiicribus bishionum cl leno-
laii aniopoMil. Dividiliir aiilcm jusiiUa in scvcni;»- nuiii pocniiias prudiiidunl.lsli memoriam. aul brc-
lcm el libcraliialcm. Sevcril.is est virtus dei)ii'j vcm, anl iriii;uii omniiio suiU rclicltiri. Liber;iIos
S':ni, owi Mri facululdiiis, aiit caplos a
prxdoni-
siippliciocucrcons injnriam. liiijns primiim ofliciiini
ju-
csi, ne quis, ciii noceal nisi bicessitus uijip.-ia. Si
- bus rfdimniil, aul ;'mic^»s filiorum collalioin:
ucccssari^ qiKcrenda vd au.-
cuiidum, ut commuiiibus uiatur pro commiiniiais, v;in!, m:\ i'i :dia rc
:
^07 PETRICANTOUIS 898
peiula. Bfni^nccnlia opere cxerceliir Jnvanilo coii- A sed abstinentia alieni. Si jiislus fuerls, nihfl
jiihiiiia,
silio, in causis eloqnio. Nnm cum ex
(lefeiiilendo afBrmes, an nirQS.Hucusqtte
iiiiererit si simpliciier
accusaiioiie ei defcnsione ( onsiei caiis:i, laudabilior tnargo V, de justilia
esi defensio. Esl tamen accusaiio peisacpe probaia, CAPUT CXX.
quam inmen sciiiel, non srepe, suseipere dcbemus. Diximus supra.] Nempe c. 91.
Dnri eiiim bominis, vel poiius vix imiiiinis videiur Via in exemplo.] Glossa est in hunc locntn.
esse perirulnni capiiis inferre miillis. Sordiduia Anctoris inendacii.] Quia a seipso fuii mendax,
ost eiiam ad f.imam comniiliere, iii accusalor no- (t ipseinel inendacium genuit. B. Aug. to, IX, tr.
niineris; diiigenier quoqne lenendum ne iunocen- 42 iit c. viM Joan.
«em rapilis accersias, quod absque scelere
juiiicio Hieronymus.] In Psal. v, v. 7. Ergo male C. et M.
nequii fieri. Nam quid lam inliumanum, quam elo- Jeremias.
ijueniiam ad salulem Iiominum daiam, ad bonoruin Novam rem audio.] Textus B. Uieronymi pro au-
pernicieni con\eriere? Inilium jiisiiliae esl a na- dio habet video. Hunc locum pro teriiate semper pro-
(ura profeciiini. Deinde qiiaedam in consueludinem ferenda, vidisse juval.
iililiiaiis raiione vencrunt, posiea mores a naiura Quam septem circumspect.] M. et C. hwc omitte'
profecios, ci consuciudine jani probatos lcguin bant, usque In omnibus. iSur( tamen in lexiu Scri'
metus, el religio sanxil. vtnrw.
Nauir.-c jiis esi, qiiod non opinio genuit, sed liem Eccli. c. xxv.l 3f. et C. lxviii. V. lxix.
qiiicdam vis iiinan inscrvii 530
rcligiouem, pie- In eodera, c. xli.] V. c. cxii. C. et M. cx.
laiem, graliam, viniiicalionein, obscrvaiili:im, ve- In eodem, c. xiii.] V. xl et xlii, M. xl et lii Ro'
rilalem, liei. Jiisiiii;t parles sunl, quaicunque
:
" die XV.
virlutes boni debilum reddant. Redilit auiem Dco Yerilas aulcm angulos. ] Memini me quamdam hoc
jus siium rcligio, pielas parentilius, innoceniia ini- lcgisse apud B. Hieroni^iuni in illa eleganli et saln-
roribus, aniicilia oequiilibus , cODCOidia civibus, inri episiota ad Rusticum monachum, de vivendi for-
iiiiscricordia cgcnis ina, qua; iucipit : Nibil Christiaiio.
Reiigio esi viriusdivinitatis curam cyremoniam- Simplicia decent boiiit.] Ita Prov. xxviu. Simplices
quc aflFcrens; cujus oflicium iriplex [\. n De luvcnt.). possidebuiit bona ejus. Bloaius vir docdrsimus ac
Perpeiraii scelcris poenilcre, leuiporalium niui;ibi- piissimus in epist. dedical. ad Francisciim Quigno-
liU'»lein parvipendere, viiam su.nn, ox loio Deo nium cardinalem, ail Pieiati .idmoduin amica est
:
commiiiere. Quartum qiioque ejus oilicium cst ve- siniplicitas. Prmierea, ul habet margo M. Moyses
niatcm servare. saepe vicil,et tenuii Deum furciitem.
PiciMS esi per quani sanguine jiinctis, et patrfae (jualis reclor civitaiis.] Tritum esl illud :
henevolis olliciiiin ci diligeiis aitribnilur culius. Uegis ad excinplum lolus coinponiiur orbis.
Nam, ui aii Tullius(m Tuscul.) : Omniuni est coin- Sen
inuiiis itiiinJcus. qiii liosiis est suoruni. Iiinocenlia Kex vclit hoiiesia, nemo non cadem veli»
esl puriias aiiiini omnem injuTiae illaiiouem ab- Talis ei miiiister.] V. t;iles ei babitaiores in ea.
horrens. L't enim aii Seneca : Multis miiialiii, qui Quod vtngis accedii adverbu stjcroe Scriplurce,Eccli.
iinl facit Amicitia est, ut ait TuHius,
injiiriain. X. Qiialis Cbt lecior civiiaiis, Uilcs ci iiihabituiite&
volunlas bona erga aliqiiem causa illius qiii diligi- in ca.
lur. Hx'C csl auiem, iiiquit, lex in aniiciiia, ui C IICor., c. 1.] TrtT c. IV.
neque rogemus res lurpes, nec rogaii faciainiis. INunquid leviiate.] C. ad lalus : Impetu animi el
Reveremia csi virius personis gravibus, vel ali- iiiconsiaiilia.
qna prailatione siiblimalis, debila; boiiorificalionis Sigiiavii jios verilnle.] QHtrt verax est. Aii enim
cullum exbihens. Concordia est virlus civcs ei Jotiniies cap. u: sv.i Evauuelii : Signavil, quia Deus
compairioias in eodem jureei cohabilaiione spoii- verax Qbt.
lanee vinciens. Miscricordia cst virius per quam 532 '" Deo verax.] Plura vide serm. 67, qui
animus super ainiciorum calamitale moveiur. Haic fidbo Au(iu;,iino ascribiiurf ad fralres in eremo ini-
virlus, ut ait Tcrcntius, nibil humanum a sc alio tio, lo. X.
num puiat. Circa rcin incomplcxain.] M. complexam. C.
Duobus prajfaiis jusliiiae generibus opponuiilur iniple.vam.
duo injusiiiiae genera, trucnleniia et negligcniij. Tr:iiisniutotio.] V. el C. Commulatio.
Trnculeniia esl proiiitas ad injuriara infercndam. Iiii quod non gratiae.] Sic^. Aug. lo. LXXX in
Hiijus tres sunl caiisa: : Meius, avariiia, ambiiio. Joait. 10. IX.
Truculentia auiem dividitur iii vim ci fraudem. Sacrilegum ab elTectu.l Uoc, ab eflectu, omiltit
Fraus quasi viilpeciilse vis leonis videlur. Ulnim- Y. C.
et
que ab Iiomine alienissiiniim, scd fraus odio digna tiiani Socraiico decrelo.] Et Boetio htvc desnmpta
m.ijore. Toiius enim justilioi nulla p:srs capilalior suiii. Is enim L De coasot., prosa i : Nec inihi
i
quam eoruin, qui tum maxiine ciim falliinl, id Socralico decrcio fas essc arbitror, vel occuluisse
agunl, ut viii boni videaniur. Ncgligentia csi iion D veiiiatem, vel concessisse mendaciuin. 3/. Etsciaiia
propulsare injuriam, cum possis et dcbeas. Hiijus pro certo non minus, eic.
hx sunl caus.-c Aui inimicitius, aut laborem, ant
:
Niidani veriiaient pronnntiare.] Audiant itli B.
bumpius suscipere voluni, aui snis occnpaiionibus Joannem Cltrysoat. in Matih. Non solum proditor
detineniiir, aul odio iia elonganiur, quud eos, quos est veriiaiis, qui niendaciuin pro veritatc loquitur,
tueri debent, descitos csse paiiuniur. In omiii sed qui non libere pronuntint veritatcm, quain pro-
auteminjiistiiia permultum intcresl, ulruin pertur- minuare oportet; aut non libcre defendit veiilatem,
balione animi , an consulto fial injuria. Per- qiiaiii defendere oporiet.
lurbatio eiiim plerumque brevis est , ct ad ill Epiat. Joaniiis.) V. ci C. addi.nt capilis nume-
tempiis Ideo levioia sunt, quse repeiuino moiu
: rum. V. cap. i ei iii. C. cap. i ei ii.
acclduiit, quam
ea qiia:'praimeditaia infL-runtur. Prima, c. lu] C. ei Y, ca. vii.
Seneca De qiiatuor virtutibus : Justiiia
in libro Eccles., XXIV. J Duo eadem c. lvi.
cst naturjB tacita convtniio in adjutorio mul- CAPUTCXXl.
lorum inventa. Hanc quisquis seciari deside- Lupus rapax.J Dilucide Isidorus id exponil : Rapax,
ras time prius ei ama Deiiin, ut ameris a Deo,
,
inquii, quia ex tnulia fame et avidiiaie ad veibum
Amabis aiitem Deum , si illum imitabeiis, 531 Dei cucurril, et vioienier diripuit regnum Dei,eic»
ul veUs omnibus prodcsse , nulli nocere. Jusius Yide eum irt commeni. in Genesim.
autem ui sis, iion soliim non nocebis, sed eliam Diversos iiiinisiros.J Alios nempe pastores et do.'
noccntcs probibcbis. Natn nibil nocere non est ctorcs, rfcf/Mifri.* ad Ephes. iv. Plura invenies in
,
509 \ERBUM AnBREVlATUM. KOT.E, 510
commenlariis B. D. Aug. el Hier. in P al. Lxvii A et leguni Cislerciensis, sed verperam. Nam deeo
M.
Ntim., c. «111.] Vuo c. Lvi. V. Lv. agil Claudius Boberlusin Gnllia Chrisliana in eata-
Macla iii mandaiis.] V. sotum, iii mandaiis. C. togo abbalum Claravallensiuin , ja quo eum oclaviim
Hacta iinmiinda. loco poiiit his verbis : B. Pelnis H'81. Ex abbaie
Mandaia trajiciendo.] V. el C. ita legunt M .Um- Igniaci , qni iii Cbroiiico Aiitissiodorensi diciiur
dala irajiciendo. Nicolaus de Lira in hutic locum : obiisse 1180. Hic auiem oculoruiB aliero per in-
Muiidiiia lcgit. Yideprivlerea Giossam Moral. ibid. genlem morbum amisso gandere sc dixit. quod ex
Occide el viviQca.]C. occidit ei vivincat. duobus iniinicis, unius molcslia liberaius e&set.
"Verbera patris.] C. et M. Verba pairis. Habet (um Amoldus Wion in Mnrtyrolo(iio mona-
Coinniiiiationnm.] V.commiiiuiionum. Quididest? stico die 14 Martii, ubi de eo multos citat aucloreit
Isaias, c. ix.] V. et C. c. xxvm. sicul el pnedictus Claudius.
Haberel subjungi.J V. Deberet adjungi. In manifcste malis.] M. In manifeslis m^lis, ad-
Filia Babylonis.] C. ad lalus subnotat et morali- dit quoque : et in bis qiiae vicinaniur, et obvianli-^
ter exponii sic : id est carnalitas : ad illud misera, bus prxceplis divinis ; vel in bis quaE! vicinantnr
ait : propier iliecebras carnis. Cassiodori exposiiiQ- peccaio, perniciosa consistit; vel in bis qux non
rem redolent. suni mala , ex illis tnmen de f.icili scquitur ruina.
1$ enim m hunc psalmum Filia Babylonis,
: ait, Licet non sint veritas.] C. licei non sinl vera.
caro est, quae conrusionem peccatorumingerit, c(c< M, licet non sit vcritas.
533 Vicissiludinera iiiam.j C. Vicissit. suaro. Paulatim decidei.l M. Cilo decidet.
Farvulos snos priina.] C. pro Parvulos suos jj
Non. Nec ipse.] M. loco non, legit necne. Poiest
habet : per qnatuor suos priraarios raolus. Appargt ipse priecipere alicui , elc. Viiiose conjunxit no',a'
npiannensem hoc loco non e,xcepi!ise arrectis auribus rius ad modum interrogationis ; necne.
dictantis vocem. Tres piimaiios molus scio guidem , Domino papsc prxcipieuli.] Huic qua:slioni infra
eosque animales tion vero quatuor. B. fhomum
, respondet B. Gregorius.
consule in opusc, c. 5. Quain nos obedieniiie pr.Tlat.} Hinc cotlige, le-
Ad petrain Christnm.] Giossa interl.
, clor, aiictorem noslrum nondum monachum Citter-
N*i vulpes parv».] Uic V. Novam inchoat perio' ciensem factuin duin lioc opus ccnscripsil,
,
duin , et o prmc^denli distinguil boc modo : We vul- Deul. c. XI ik] Tria c. xwiii in fine.
pes parv.x Ueinoliantur vinciim Dom. Sab. confrin- Iicm Eccle , c. iv.] Tria c. ix.
gas capita , eic. Ei conteras capui, etc. M. puncio Supcr Eccli., c. ix.] Tria c. xx. Eadem dixii 5.
pra;mi'sso , sic ait : Et conrringcns cupita , elc £t Bened. c. v Regutee,
coniercs , etc.
CAPUT CXXIll.
Qux de Deo menle cotnpre.] Recle margo C. Ul
cnm mcnte excedimus, miliendo lidem ad compre- Hieronymus snper Ezecliielem,] UaUem japer
liendcndum conlestia quasi aliatcnus (/'or(e aiiqua-
,
Osee aut Nahum. iit, t. V.
c. XII,
tenus) vincimus iii luctiunine, sed ulinnm non ni- Magnus est Danicl.J Ila C. el V. quam leclionent
inis lucteniur sic cum Deo. praferimus quia videiur respicere ad locum Danie-
,
Gusi9lo enitn spiritu.] M. Guslando enim spi- lis xm , ubi diciiur : Daniel faclus esi magnus in
ritum. conspc( lu populi. .V. vero legii : Magnanimns. Idem
f.
Quia parura a icrra.J V. Qui,i pariim a icrra lan- conira probatur ex eo quod hic sequilur de Ezeeliiete.
gilur, parlim suspcndiiiir ct diutius. Magniis qiioque Ezccbiel.] M. hocc omittit ut-
Esiaiitcin triplex ciaudicalio.] Ex auclore noslro que : llanc etiam graminat.
Cantore hwc citat venerab. religia.sus Gr(g. Tilman' in beaio Thuma.J iCauiuariensi. Simililer in V.
r^us CartHsix Paris. moiiachus in lib. AUegor. Novi absuni hwc usque : Hanc anieni virlutcm.
Testam. in E». ad llehr. c. x , Utulo l)e tripliciclau-* Perimunt pnsiUaniniiLis.] Cimsule B. ThomatH
dicaticne. %-1q. 130. a.%.
Ut Ebioniloe.] De quibus li. Hier. t. \% in apo- Hitc ercmiia egrediens.] Nonne Paphauiius df
logia Pamphiii de Origeue; t. U incalal. de Joanne quo Huffinns I. x, c. 17?
apostolo; B., Auguslinus, t. VI, libro De hwresibus, Aibiinasium sanctnm.] C. /lic ex supru . pro Atlia-
hieresi \ii. nasio tegit Anastasiuin. Kxcusemus amunuensem
A reliquis se suspenduni.] V. A rcliquiis sc sus- propler ntriusque nominis a^uitaleni.
gendunl. Uac Uibanus.f Poniificalis c. 18. Melaphrasles
CAPUT CXXII. secundim Onuphrii cilationem, initio Chroniei ecclet.
(loneste ,
jusla:.] V. Iionesia ,
juslae , eic. BL> factiis esi confessor.] V. omiitit his. Dieiiur -.
1 ad Cor. c. xv.] V. c. lx C. lxv, M lxxv. Bis tonfessor, quia ad experimenlum fl'"^'' 535
Ad
Pbilip., c. J rria c. iii. pro Chrisii nomine ducius est, sed ei parcitum <sl.
11.
Dici videretur : Id seniiie.] M. M seniire in Infia c. U3.
nobis. -».*; Lociiliim Daral.J tia V. el C. Eslque vera lectio,
B Grcg. Moral. l. xxxv,
AJelior est obedientia.}
'^
ul lalet ex hislorin. M. mnle laqueum paral. ,
c. \0 Obcdientia victiinis jtire pr;e|>onitur, qnia
: Tiio aposlatx Juliano.] Vera prxdixil. Nam non
P«r victitnas alieiia caio, per obedientiain vero longo post tempore inleriil. Erut aulem Ubanius
propria voluptas maciatur. sophisiu , iniimus Jutiuni amicus, qiii isla a pio
Kec dffirnio, nec nego,] Margo. C. Quia pulamus Jud. magisUo quwrebal , cui , ut hic dicilur, respon-
nps ligari. dit, ul itabet Tlteodorelus l. iii Uist. Eccles., c. 18.
Cum obediinus.] C. ibidem : Ex officio vcl causa Pe eodem Jtiliano aii U. Hieronyinus l. V t« c. Jil.
honesta. Habacuc : Diiin adliiic essein puer, cl iii gramina-
Hugo abbas Cbtiiiacensis.] Recie sic V. Non C!a- licju liido exercerer, oinnesquc urbes viciiinarum
revallensis «( C. M. neuirum exprimii. Exstal viia sanguiiie porueroiilur, ac snbito in ipso persecu-
ejusin bibliolh. Clitnia<;eiii,t edila a Marlino Marcier tionis iirdoru Jiiliani niiiiiiaUis cst inieritus.
ei Andrea Querceiano. Vide Surium , t. II , die 19 ll;;c Mcohiu.^.J Vita ejus ex^ial apud Surium^
Aprilis. t. VI.
Aconstruclione.] V. a consiiiuiione. M. ad con- Tn.spii"ri s.] V. Trcs inililcs hlenim disputa- :
siriiciionom. tur, quinam per illos Ires qui in ipsius imugine in
ctipa ei appmiunlur. Qua de re videaltir
Molunus<de
Oinnibi!S prjcfcrens.] C. Iloininibiis prceferens.
1'ictniis i. iil, c. 53. Nostcr aulem etiutn
injra
534 Abbas CI:irevailensis.J Peirus est iiioiiOf u-
his seplimus abbas Claruvall. lie ijuo scribu eyrcgiu c. 151 lciiii pueios.
Anicios'us Tlicodcsium.] Hac cottigunlur ex Vtta
S. Anloninus parte ii Historiiv , til. 17, 55, 15. C.
. :
'H PETRI CAMOniS 512
ejiisdem per Paulinum j^reshylenim conscrif>ia. Siir, A \niI)rosiiis.] Lib. vu in c, w
Luccc 1 tituio : De
(. ii.
oxoir.plo discipulos ad insianliam el pcrscver.inliam
Tiiessaloniirp.] D.Avibrosio prcmi.iernl iinperaior oralionis inducenlc.
Ke veniam dalurum livihtix civilatis T/iessul., sed Or.ire vigilanlcm.] Textm B. Ambrosii : Vilirare
ngenlibus comitibus occulie cum imyeralore , igno- vijiihniem. Mirum , unde illa varieias eruperit. Non
rnnte sncerdote usque in lioram lerisam g'adio ci- soium liic , sed ct nlibi in niss. legi orare pro vi-
vilas est donata, ntque pliirimi inlerempti iiinorenles.
brarc, pro ul recentior impressio operum B. Amb.
Ouo audito Ambro&ins imperatorem excommunical.
,
subnotat ad lalus, qua: fncla est , et excusa Pnritiii
M. el C. fiiiii iiiipio Tliessnloniie. Latius fiistoriam apud Gnillelmum Merlin anno 15G9.
hub,-ni Thcodoretut Sozomcnus
c. 23 ei 24.
I. v, c. 17, et l. vii 537 ^^ liei\^ ait : Si amicus.] Libro iv in Lu-
cnm c. 27; sed posl B. Aug. to. X Oe verbii Domi-
Ilaiic cxerriiiiirn.] Sane iln est.
quis per fas Cum ni, .%erm. 36.
etnefns leutatus esl diu et nffliclus , nlacrior exsur- Iii Liica, c. xviii.) V. et M. c. ccxiv.
gilinprwferendif, uon modo contumeliis el injuriis Per judiccm.] Glossa in hunc locum
liiiiic : F. B.
nnimi , vcium etinm flagris el verberibus corporis. Aug.
Cur hoc? Ab assuetis non fit passio : per diversos Potosl conjici.] V, Poles cognoscere.
fictus iinsciiur liabitus el facilitas iucommodorum Precibus quaerunt ] V. Prccibus lundunl. C. leti-
tolerandorum. diint.
Pliilosopliiis.] Epislola ad Lucil. iZ inilio. Oraiionc minorum.] Ly rninonim nbest in M. Ilic
Insiniercs lo.] Seiieca impressus Iiisirncrcm tr.
:
U subnolo marginem C. Tnlis esl Qiiasi, ex Ovidio :
:
Oliniss.i csi.] Olinissa est purgalio auri per igiiem,
_ Qiire non prosunt singiila niiiiia jiivant.
ticut ex sequcntibus indicaiur : "Onasi inslriirnciiluin
Addilque : Et ila miillornin or:ilio. Quibus inducor
prob^iloriiim. Quidam sciolus voliiit corrigere in
credcre melius lcgi in texlu niiiltoruiii quam mino-
margiiie C. Oblunsa pro obrussa , texlus. V. Ob-
riim. Sic Pruv. xviii Fralcr qiii adjuvaiiir a (ralro,
:
hlrjsa esi. qiiasi civitas firma. Et Jacobi v Uralc pro invi- :
Siigillalus csl.] Id est iieralo percussus ad vibi-
,
ccm, iii saivcmiiii. Ei poetarum Grcccorum princeps
ces usque.
Ilomerus, ait
Virius probala.]
Ndm, ut poela Fur, inpoemaiis: Conjuncii pollent elidm vebementer incrles.
Ilinc crcscniii .nnimi, virescii vulncre virlus. Hieronymiis Hac iu episiolis ad Paulam
Paiilae,]
Y. simpiiciter : .Multiiin cnim adjicit sibi virtus la- noudum bene ad Eustochinm. Dc cu-
vidi nec legi, al
cessila. Ita Seneca , ep, 13. Ktoilia virginilalis c. 16, to. I. Dicam tanien hoc
C\PL'T r.xxiv. tiiwm. In epitaphio Paula; mairis ad Euslochium
Vapse vcro menlis.| .V. Vagce crgo mentis, ttUquid siniile reperi in hcec verba : Et cnni os sto-
Rcligiose viveniis.] M. Excelleniissimac meniis. macbumque signarel, ci matris dolorcm criicis ni-
536 Orare, ct legere.] Aii enim ille t. III libro lerciur imprcssione leiiire, etc. Eadem, qua nd
De opere monachorum, cap. 29. Doniiniim Jesnm , Eusiochinm, habeniur lo. IX, in regula tii. De con-
in ciijiis nomiiic bxc dico, lesteni invoco siiper aiii-
tcni|ilaUonc.
mamiiicam, qiioiiiam qiianlum aliinet ad menni Aot, Apost,, c. XI.] Tria c, xxiv.
commodiim rniillo mallcm per singiilos dies ceriis In qua bora.] Verba sunl Glossa; interl. in hune
;
Q
IiQris, quanium in bene moderalis monasieriis
con- lorum.
sutiilum est, aliqnid manibns operari , ei c;rlcr:«s Lrgo nec armm oranlem,] Solum V, hac legit in
iicras baberc ad legeiuliim el orandnm, aiit aliqiiid
tcxlu. C, subleyit in luarginc.
de divinis litioris agenduin lilieras,quam tuiiiiilino-
Iiem, c. XII. Petius.] Tria c. xxvii.
sissinias perpl.'xiialcs cnns.3riim alicnarum paii
de llein, c. IX.] Tria c. xx.
negoiiis sacculariltus, vel judicando dirimendis, vel
Videie per spciii.] M. inlerlineas : Snpcr Videle
inlcrveiiinido pr.xcipicndis. Ad liac accedit illnd super Vigilalc, pcr spcm. Prn--
oddit : per fideiii :
B. Uier, in epistola ad Jiusticiim monachum
quoi posiere. Vigilate, staie in lide , aii Apo.'>tol. /. Cot
,
lucipu : iNiliil Chiisliano Scribaiilur libri, iiiquil,
:
rinlh. xvi.
ul el manus opcreiiir cibiim , ct aniinus
lectione Iiem, c. V.] C. ei M. c. xir.
saiurctur. Ki paulo nnle : A\un scienii:<m Scripiina-
Peirus I. tp., c. III.] Tria viii.
rnm , el caruis vitia iion a-nabis. Ad illud : Logerc, Iiem, c, IV.] C. c. x.
ait C. ad tnius : S.Tpe inulius pulvis
est in lcclioiie, Josuin Filium Na^e. Sive Nun filiutn Eccli. c.
|
el in piiblica maxiine. xi.vi :Foriis in bello Jcsus Nave, successor Moy^i
Kiiiritiira est.] C. ei M. Nutritiva esl,
iti propbelis.
Arinalus Maninus.] Videnlur vita ejus per
Seve- Lt li. Mariino.] Supple revelaium esl. Videatur
rum Sulpiiium conscripla; exstal apud Sur. l. VT. viin per Severum Sulpiiium cotiscripta, Sur., to,
Appodialuiii.] A podio Cra-co nomine, quod locus
VI.
€st in quo fulcra siint quibus ad tpeclundum inni'
Omur. Uullice , appnis.
,
D 538 CAPUT CXXVI.
CArUT CXXV. Unde Hierouymus.] To, VI, in c. v Ep. ad Eph^-
In tilulo damnntur
V. a texlu tequenle, quia vro De contemplalione. Cilatur
tilulo
sios. et in iieg.
Vc eircciu oraiionis, habet. prceierea De confec, disl. 5 Mon inediocriter; et
:
De alTeclu , etc. nb llumberto ord, pradic. in l. crud. religiosa-
EccIeBiasticiis, c. xxxv.] V. c. xxxiv JW. xciii
rum.
Idcin, c, xviii.] Tria c. l.
Per caputium,] Item B. Greg. dicit, non per ca-
rson iiiipediaris.] C. in margine : Alio
opere. Iiem pmiuin, sed per vesiimenii rimbriam iracium.
tb.dem : De vocali oraiionc eiiam inielligiUir.
Multiludine borariim.] M. oraiionum. Ait idem
Lucae, c. iii.] Tria xiv.
Ilumberlus qui supra in nolis ad hoc caput : Fre-
Ililario dispulanii.] Consuliio vitam qutc apud Sn- qiienlcr in oraiione prolixa purilas cordis amitii-
riiim esl t. l.
^ '
lur. Est eniin ut rrequeniius simiatica, quia ex
lieiii Luca-, c. ix.] V.
el C. c. xcviii. Nec mirum consueiiidinc siiie cordis aitentione labia iiiovenlur.
tideatur si tantum nuinerum capitum
referam. Nam Ila esl. Nam
sxpius contingii, lales, post loiigam la-
Arr.rnomus et Eutebiut Evangelium
lucce in 343 bioriim tnolionem,aut pali/ilationem, vix posse efferre
capita secaruni; Beda in capita
93; OEcumeniiis et qvwnam oraiido dixerinl.
J-.uihymius tn 83; li. Ambrosius in
tiiulos 04; reccn- Jeremias, c. m.viii.] Tria clvii,
tures vero Lalini 24 capitn fnciunt. Frau-
Desidiose.] M. Nojjligcnier. Sucra Biblia :
liieni, c. XI,] Triac. txxv. dulcnler
S13 VERBUM ABBUEVIATUM. - NOT.«. :n
Sibi posliilal. C. ei V. Silii orat. A Qiiod ainplius est.] Ad liorum iulellectum fncilio-
Pljaiifaslicu: cDgilal.] Vnria' dislraclhues, quas rem viileolur 22, q. i . Si pcccalnm esset jiiralio.
coitlrahnnl qui oraiioues prolongant el dia conti- Qiiia cl lesiimoniiim. C. in tnargine-: Cogerisad
I
nuant. Ergo, ul aii B. Augustiuui, brcvis el ciebra anlccedeiis, ergo cogi poics ad con^eqiicns, M.in
sit oralio. Aliud oiiim esl sermo iiiulliis^ aliud liiu- texiu : quia el nec togcris ad anlecedeiis, elc.
turniis affecius. Dicuiiiur fiaircs iu iEgyplo crelir.ts Ergo a malo cujuscunqne.] M. otnittil ergo, ail-
quidem habere oraiioiies, sed eas lameii brevissi- que : Nec a malo ciijiiscniiqiio, elc.
nias, ei rapliui qiiotlamniodo jaculalas, nu illu vigi- IIoc co:isiliuin perlecl ] Ilespousio el soluiio cotli-
laii(er erccla inleiitio, <juie oranii necessaria esl, guulnr ex 22, qu. i El jnrabutii. //»'//1 (fj;;. in iiovo.
:
pcr prodncliores inoias evancscal alqnc lieljcleliir. 540 Cnr lioc obscrvanies
slatim proclaiii. Ca-
Ki infia : Nsin pleruniquc hoc negolinm pliis geini- thuriiiii.]CnUiuri ernnl hirrclici de quibus vide uoint
tihus, qiiain serinonibtis agilni, plns llotu i|uain nd cap. 78, qui iuter cwleros eirores docebant non ,
aO;ilii. To. 11, ep. \'ll ud 1'robuiu De oraiido Deu ticcrc uuqunin jurare.
c. \{). Ideo, ail margo C. coineuitc lcslinanler Trcs habcni comius ] Ita 22, q. El jnrabunl. i :
{Exod. \ii). Ll q. 2 aiiim.iilvei lciidiiiii.
Evagrius Ercmila.] Is coines fuit B. Uierouijini Ex condicto pro pccunia. C. mnlc ox conlra- |
,
in erento, ul liquel ex episl. nd floreultnm 5 i/ (> dicio.
1 Tonti, el ad liuffinuni 4l, ejusdern Tonii. Taiiqnam a blaspheino Tulis , juxia canotttr^ J
Cuni flageilo.] M. Cuin naijcllo. eensettir blnspliemus, qui pcr caiiiltuttt aut cnvut Oei
Tuiide imilclrale.J Tundeie jiecliis, inquit B. Au- U jural El sl clertcus esl itb ordine ecclesiaslico est
:
guslinus, cst argucie, quod lalel in pectoie, ei evi- depoucudus, si liiirus iiuullieinalixauilus. 22, quasl.
denle pulsu occullnm casiigare peccaliiin. Supcr i Si qnis pcr ca|)illum.
:
c. \i Maillia'i. M. Mullrare. C. in maryine Milialc Ail C. XMii.} Tria. i.xv.
:
Kst mulcirale, vus quo excipilur iac quod ex anima- lii eodcni, c'. xxvii.] C. c. i.xx in fiiic. V. lxxii
lium uberibus emulgeltir. iii fine.
El claiiso oslio.J Sjiiiiluati nempc. Nam beal. San., c. XIV.] Tria c. xxxiv.
Aufjuslin. lom. Vlli, in Psul. xxxv, inquil : Cubiie CAPCT CXXVIII.
cslcor noslrum, ibi lunnilluni patimnr mahu coii- Dc 1 ail Doiniiuis.] De eadcni B. Uieromjntus ad
scieiilise; ct ii)i rcquicscimiis, qnaiido boiia con- Busucum. llabe simplicitalem colunibo', ne c;ii-
scienlia est. Qiii ainut cubiio cordis sui, ibi aliqtiid qttam niacliineris dolus; ct astuiiam scrpenlis, iie
boni agat. Ibi esl cubiie, ubi nos jiibei Jt^sus Cliri- ulioruin siiiiplanleris insidds; quia non mulluin di-
stus orarc. llein in Psal. cxl. Claiidc osiiuin nc stat in vilio, aiil dccipcre, atil decipi posse.
lenlulor ingrcdiaiur. Is cuiin pulsarc non ccssal H inc simplicilalcm.] Absunt hivc in C usque i
utirrumpai; si clausuin inveneril, transit. lliijns Sed de hac qiiacrilur. Jl/. sJmi/Jer omillit, sed rcctt-
ostii duu: sunl vaivae, ulia cupiditatis, atia tinio- pernl iufra, post illa verba : Siniplicia decenl boni*
iis, ctc. latem, usqtie : Eslole parviiii.
539 '^"" <lcl)cmus iniucri.] C. Non debci, eic. Pravaj dilcciionis.[ M. el V. Prava; ddcctalio-
hl conluincliis ] Solum M. nis.
Ilabuit gcima callosa.] Uac conftrmal Joacltimus omnibus agendis cic.] C. In oinniLus viis Do-
q Iii
Periouius libello de geslis aposl. posl Hegesippum el niiiii.
liusebium. De Bartltolomivo nposl. ibid B. Greg. Et faluilali TJcinior.] Beal. Uieronym. super Osce
Jlo:n. 3S in Lvaug. eadem referl de sua sorore Tur- \ii ; Prudentia absqtie simplicilale m;ilitia csl el ;
tyita. simplicilas absquc ralioiic.stiillilia iioininaltir.
^ Cerluni ntimernm gcnuf,] Vidi in quodam ms. Siinptex cl rccius.] Simplcx pcr iniiocciili;iin
Ftoreutissimi monaslerti Cumberon, Itac ex nuclore mansueludinis, recltis pcr caulclaiu discrclioiiis.
nostro citula in {ine opcris Slepliani Canluar. De vir- Bedd, betetvplo Stdoin. l. i.
lulibus cl vitiis. Minorqiie in rebus.] 3/. M.liorquc in rcbiis.
.S;«pe id qnod pelilur.] Aliqiuuido Deus, cuin cxo- Siirjdicilas pro prud.] C. Simplicilas, prudeiitia
ratur, noii dat au volnnlalcm, ut cxatidial ad salii- et omnimoda discreiio iii omntbus.
tein. B. Aug. in Piul. Lxxxv, /o,,VUl. Consule Bedam Boiio laincn nolilia.] V. bona.
in Joan. cap. xvi. Aiiiita siiii|ili ilati.] V, Simplicilalis. Nolo offen-
Ueda super iltuin locum.] // Cor. xii, vers. 8, 9. daris in ScripUiris saiiciis simplicilale, ctquasiuli-
Sed ea quic Itubel Beda, videnltir ex B. Aug. detum- lilaie vcrboriini. Qii;c vcl \itio inieipielum, vcl de
plu lo. Vlll >/i Psut. LXXXV. i.ii(liisiria sic prolaia sunl, ul rusiicam concioiiem
CAl^lJT CXXVH. hiciliiis inslriicreiit. etc. Beai. Uieron. ad Pautiuuin
mullijurio pcrjuritim.] Qiiia dum ttsus jura-
Iit tom. ill , episl. i04 in ftne. Incipii Fratcr Ambro- :
metiti liabeiur, de faciti perjurium incurrilur.iH, q. i, sins.
rSon csi coiitra. fv Esioic parvnli.] M. hic prcpmittebat litulum lalemi
Et iia rrequenliani jurandi.] Jurainentum Itoniini *^ De boiia 5>impliciiaie, sed non observavimuSf 541
uon prohibetur tanquam mntum, sed ejus assuefaclio. tum qttia diio omitlebaut, lum eliam, qtiia initio ca-
ti, q. 1. Non est conira. piiis suuclam simplicilntem vociianl, ei liiutum pra'"
Eu qiiod habeat ancloritas.j Nam l^, qu. \. Si feruHl, praserliin C. Ue boiia siinplicilaie,
peccatuin. Alia causa jiirameuti iiisiiliuionis usl in- Qni ambul.it simpiiciicr.] Non duabus viis, inquit
lirniilas dubilanlis, cuin non vult crcdere. Iteni,ib., C. ad talus. lix Ecclcs.astiCt u.
c. lia er{^o. Parab., c. n.] Trin, c. \it.
De ulilitalc rci cujusniodi?j Uis versibus edici- Niiiiia simpliciias.J Sh/«s hoccolliijiiur cxB. Hier.
[iur ex purle iu cn. VII OiCrt", cttjHS verba supra cituvi : siiniliter
:
Pax ac faraa, (ides, rcverentia, c.iuiiu djinni, ex Bcda Venerab. Dcleinplo Su!om. Siinuliciiassiue
Dcreclns vcrbi sibi poscunl sacra Uuii. reciiliidinc dissolnla esl cl sliilla,
Dcmissos aiiinio.J Seucca in proyerbiis : .Malus
Atias caiisas iiiquibus ticilcjuralur, vide''l'i, qutcst. i.
Oimie Ilein ibtdein, cun. 'iet seiiitcut.bus. ubi st: bomnii biiiiul il, tntic csl p?.s>imus.
Exiinplo Aposloli.] / Cor. \\. ^bK.lidic morior li. Cor. ca. y. 1 C. ci V. o. xii. .V. xxii.
pL>r vesiiain gloriam, ctc. Ciiaulur liac 'iii, q.i, c. CAPCT (A\IX.
"i. Nun esi conlra. Ilchr., c, Mii.J '/'«" cxxi.
Pro re temporali.]SJ/ie, ul citafopermeloco, cupi- Gcnesis, c. xviii.J Tria xxxv-
dirnt^ aai deleciutione jurandi. keni, c. XIX.] Tria xxxvi.
: :
m PETRI CAiNTORlS St6
Ail Romanos, c. xii-l Tria xli. A Absinl inani rnnere naenia^,
Pelr. Ep., c. jv.] Tria x.
1
LucuisqHe lurpes et qnerimoniae,
tonge ab episcopis ei cle.] Ego experienlia didici Compesce clamorem, ac sepulcri
atiqvos episcopoi fuixse liospitales. Miiie supervacuos bonores.
Tenebantur aorasia.] Genetit xix. Ex In- LW 543Cflelo legitur.] Si Lueanui, l. Phartal. m
terpreiibus pro caecitate, babeiur aopxvla. ad Cwsarem inliibeniem occisorurit cofpora cremari,
B6da.] In e. xxxiv Luc(e. aut humari :
lu homiiia siiper bmjc.] Non stiper hunc locum, Nil agis bac ira, labcsne cadavera solvat
sed siiper iUuiH Lucoe xix. Videns Jcsiis civilaiem An rogus, liand refert : placilo natura reccptat
flevil super illam, el esl hom. B. Creg. 59 in Evang.
Ciiucia sinn. Ei post : Capil omnia tellus.
Qiisc genuil : coclo tegiiur, qni non babet urnann.
in fiue. De mariyrio {Simile exemplum ride apud
Canttpraianum, l. Apmu, c. 25, n. 13 el 45j. Kt apud Senecam : Omnibus naiura sepulturain de-
Josiie, c. VI.] Tria c. xi. dit.
lit Keg , xvu 1 V. xLHi. C. XLii. Sepclil natura.] Vcrsus Maecenatis :
IV Heg., iv.] V. VII. INon tumulum ctiro, sepelit natura reliclos*
Judicuiii, c. IV.] i/. et C. 8. Fere iii meJio «iapi- CAPUT CXXXlll.
(uli. In Malthaeo, c. vi.] jfria xlv.
Jejnnium avarij Veraut in margine C.
CAPUT CXXX. Jejunat justus, medicus, siimilaior, avanis.
Pro tiiHh V. legit : De quarlo opere miseri-
Q Spirilui »empe j»s/us,carni medicus, fami «imu/o/or^
cordiae.
studio retinendi avarus.
Proximi legendae.] C. V. legenie. Si recte sic et :
Describens Hieronymus.] In epist. ad Euttochium
ergo prxponendnm nudiiaieni? Marlinus superero-
De custodia viryin. Prwterea cilaniur hoec De con-
gaiido palliiim cum paupere, elc, videretur respi-
sccrat. dist. 5. Sini libi. Ilem ep. ad Furiam Di
cere ad dittichon pium ei doctnm intcriptum fronli-
viduiiate, quee incipil : Obsecras.
tpicio ccemeterii ecclesia: B. Uartini in cioitate Au-
Ait, c. II.] Tria vi.
domnrupolitana.
Isaias, c. lviii.| C. et M. c. clxxii. V. clxxxiii.
542 Martinus cblamydem cura paupere dimi-
Inveiiilur volunias.l M, voluptas. Male.
[diavil.
Ainigerp liominem.J C. Alllig. Iiostem.
Uifacifimusidem nobiscxempla paravit.
Iiem Eceli., cap. xxxiv.J V. xcii. Abhinc usque
Unicam luiiicain.] M. Imo, quod plu» est, luni- Ilem Jon.-e, tacet M.
ram etiam totam pauperi dedil. Videalur Vila scripta
Sanoiortim pallidonim.]S»c vocati a pallorevullus,
per Severum Sulpitium. Sur. lo, VI.
et inaccraiione corporis, ul dixi ad c. 116.
Aci aposl,, c. IX.] C. ei M. c. xxii. Y. xii.
Sancla i£gypliaca.] In ejnsdem Vita^ vida notas
CAPUT CXXXI, ad capui proicedens.
V. Praeferl hunc tiiulum : De 5 el 6 opere niiseri-
Ad Jovinianum Hb. u, lom. II,
Panc! cribrario.J
cordiae. Bonus bonio. Ilem in regula De
et ad Paulinum :
Hjec digniori spccie.] C.in margine : Pelrus {sed abslineniia. epist. ad Marrellum, qua/ ineipil : Am-
melius Jacobtis, c. i) Reiigio sancta el inimaculaia
: „ brosius, habetur Pane cibario, etc. Sicui etiam in :
1..W. » n^k •ti-.alna.A i>i#S mr\-\^l> ^' Wt -. M3 2 ^ a*. 4...../,....... ^ ^ A1 f I * ..
ha'C est visitare intirmos. Bedal. v Hisl. gentis Angtorum, cap. 15.
.
Nicolaus.] Apud Surium in ejus Vila. Habetur, Superal sobrielatem Cbrisli.] Etenim Surius in
10. VI. commentario reriim in orbe gestarum ab anno 150§
CAPUT CXXXII. usque ad 15'jG, Turcaruin in cibis parcimoniam ad-
Summarium V. lale esi De 4 el 5 cl 6 el7 opere : mirans, sic in Christianos invehil Ubi Ferdiiiandus :
niiseiicordix. M. De sepultuia. rex suorum siragem, ei Turcarum vici.oriain cerlis
Hic gratia Anlonius.] C. pro Anlonius habei Hi«- nuntiis cognovit, nova tsique insignia Solymaiino
roiiymiis, inde ui reor, abusus subrepii, quod B.
,
munera iniltir, quibus aniinuin cjus sibi conciliaret.
Uieionymus hac conscripserit in Vita B. Pauli ere- Legati ejus a Turcis boiioririce excepii suni , et
mitw. postera die cum Bassis pransi, orizain, ci carnes
Appodialum.] Boc est ihnixum, ut tupra dixi ad vervecinas, niliilque pryeierea sibi esculenlum ap-
c. 124. poni ccrnunl. £a Barbarorum tcniperaniia, nosir.ii
Vitam vide per Sophro-
Mariae sc. iCgypliacoe.] genils inxuriam 544
l*io^'<'I diibio scvere cai>iigai,
nium episcop. Jerosolymitanum conscripium, ui lesta- cum iili non lain g.ilx desiderio, quam natuiue nc-
lur Nicephorus lib. xvii, cap. 5. Exsiat acud Su- cessilati saiislacianl. INostrates vero luni se prx-
rium, to. il. _. clare sna puieni insiitnisse convivia, si nullus sit
Yersificaior Quis ille, quaris ? Ifildeberlvs
ille.j irriganda^ guhe, venlrisque faiciendi iiiodns; ita ut
esl episc. Cenomun. Postea Turon. archiep. ticec me- de nostris vcrissime dici ;>ossit,pIiiies orapiila qiiani
tra nondum puto impressa. gladio perire. Atque sanc detestabilis ille apud ple-
Miilti Deo placueruui.j Inlerquos Hominalissimus rosque mos est, convivia iii mulias boras proirabeii-
est Tobias. di, cuin non aiiima^ duniaxat, sed eiiam corpori ad-
Poiius nos juvamus.] Quia meremur pro opere modum sit perniciosus. Sed scilicet faciendum esi,
misericordice. quod dici soicl
Non snmpluosa.] Curaiio funcris, inquii. B.
sil Ede, bibe, lude, post morlem nulla volupias.
Aug. condilio sepulturae poinpx exsequiaruin, ma- Hax iHe. Plura hac de re Wiringus canon. Airebal.
gis sunl vivoium solaiia, quam subsidia inortuo- In libro Dejejunio ei dbsiineniia.
rum. Lib. \De civit., cap. 12. Prodesl interim ali- CAPUT CXXXIV.
quod memoriale in sepulluroe loco appendere, quo Ad Rom., c. XII. J Tria c. xxxix.
morlales et pracipue amici moneanlur orare pro In iioviiate sensus.] C. el M. In novitale Spirilus
defuticti anima. Ideo monumenla sunt, ut mentem sani ti.
vioneant. Craci enim vocant fxvtr/fjiErov, quod v.os A «lua incipiendun).[ Solum M
ttiemoriam el monumentum : el eorum liiigua meino- Doinanduin esl juinentuin.] Non absimilia iegi
ria qua meminimus (iyijprj dicitur. apud beutum Gregorium, hom. x in Evang.
Quam in remedia.J (Juid enim prodest homini in Dalibin.J Uxorein Samsonis C. el M. Dalidam.
exsilium misso , si panetes domus ejus sumptuose Joaniies ei Jeieinias.] De Joanne Maith. iii. De
ornentur? Iia, quid spirilui profueril cadavera de- Jeremia propheliiv suw c. i.
corasse ? Id est virilis.] C. Id esl audax. \pud Hier. legi-
•
Audiamus Horaiium (u Carm., ode 20) lur viiilis.
: :
5!7 VERCUM ABBREVIATLIM. — miJE. m
Facit viin perditioni.] C. Facit viiii, doinando, A Icclaiio pecoalum nidrtnlo. Undo David
Beatus qul
:
perdiiioni, eic. tenebai, et allidet parviilos suos (id esi primarios
Oiiosilalem,] 3/. Snmpinosilaiem. molus iil)idiiiis reprimel. ne veniant ad consensum,
Siipeisiiiionein.] M. Siiperfluiiaiem. vel ad inoros;im delectaiioneni, qnia moia secuni
Vivunt ut comednni.] JSonue EpicureoTum esl ? irahii periculum) ad peiram (Psal. cxxxvi}, id est
CAPUT CXXXV. Christum. Unde Salomon iii Cani. (can'. cnp. n).
Ex M. caput pariiius sum : nam diio prcecedens Capite nobis vulpes parvulas, diim parvae suni, id
coniinuabaut. esi rcprimiie parvulos moius dum primarii, ei sine
Quem non vicii Sodonia.jG/o5«a interl. in c. xix conseiisu, et moiosa deleciaiione sunt, ne silve-
Genesi.^. scnnt et grandescant, ei ita demoliantur vine.nn
Condimenlo cil)i.l V. edulii pro cibi. Domini Sabaolh, id est oceidant animam. Unde
Veleiiam uiilitaie.j V. ci C. ei etiam ulililate. Daniel propheia, cic.
Nec cupias mullum.] Solnm M.admittit hunc ver- Quia Tiscosa esl.]-iMdiam«s/jJc B.Greg. »/t Mo-
sum Juvenalis, sat. xi. Quidam pro mnlum legunt ral. (lib. xxi, cap.2;. Ex quo, inquit, luxuria scmel
rliombum. Juvenalis mnlluin, ui correxi. menlem alicujus occupaverit, vix eum bona cogiiare
Nisi ex faslidio.] Obsolela ea gula est, quce jam pcrmitlit. Sunt enim desideria viscosa, quia ex sug-
cdisse non libet. Lipsius in Senecam. gesiione cogiiaiio, ex cogiialione affeciio, ex afle-
Comparaiis manus.] C. Comparala manus : ai ciione delectaiio, ex deleciaiione consensus, ex
Seneca comparalis. consensu opcralio, ex operatione consueiudo, ex
Cum Venus in vinis. Ovid. i, De arte M.legit B consuetudine desperalio, ex desperatione peccaii
Tunc Venus in venis, ignis in igne venit. defensio, -e.^ defensione gloriaiio, ex gloriatioiie
545 His addam illud Claudiani. damnaiio. Y, pro viscosa, tegii, viiiosa.
Cum vino calefacia Venus, tiinc saevior ardet. CAPUT CXXXVII.
Deut., c. xxxii.] C. L, V. ei M. lv. Qnanlitalem peccatorum.] V. Flagiiioruin. S. Be-
hem in eodem.] Tria c. xjx. nedictus in regula {post illud e Deut. c. xxv) ait
Jeremias, c. v.] C. et M. c. xx. Juxia moduiTi culnae, exlendi dehel disciplinse mcn-
Et moechaii suni.j U. et meniiii sunl. sura. c. 24. El Apoc. xviii : Quantiim in deiiciis
Osece, c. xiii.] M^et C. xli. V. l\i. fuit, lantiin: dale illi lormentum et luclum.
Fremii mundiis.] Viitur his verbis B. Bernardus liem Augiistinus.] Quam belle hac de re <o X ,
serm. Q de Q vers Psalmi Qiii liabitat. : serm. 247, et 243, et 244 De tempore; ubi adulieros
Primo autem tentai liominem.] Videatur beatus increpal imaginem Dei in se delurpanles, Quare C.
Augusiitius lom. VIII, in finem Psalmi vm. ad hxc in margine ait. Ovidius iniiio Metam.
De facili labiiur.] V. et M. Cito despumat in li- Pronaque cum specient animalia ciielera lerram,
bidinem. Yerba sunt B. Hicronymi. Os hoinini suhlime dedit.
Cum filialms Job.] C. cum Glii-. In quarto ^enere affin.j Conc. Trident. sess. 2i,
Nabuchodonosor abuiens epulis.] C. ad latns : cap. 4, dimJcflDit impedinuntum affiniialis ex illiciia
In laulilia. Id auiem aicitur de Balihasar filio !^a- copula natum ad primum et secundum gradum tau'
buchodonc:ioris. tum, statuens in ulierioribus gradibus malrimonium
Quae sii dislaniia.] V. Qiioe sint discrimina. Sic C posl eam conlraclum non dirimi. Pius Y ad majo^
Jtwenal. sat. 6. rem matrimonii liberlulem declaruiit in exirav. AJ
Gasirimargi. Hwc omiitit C. Romanum anno \5(iG dicia, afjin. Z el A graduum
CAPUT CXXXVI. nec dirimere nec impedire. Nav.c. :22, «. 42, ex qni-
Inccslus el ignomin.j V. Incestus , el vitii Sodo- bus colligere 547 ^*'» "' censet auclor nosier, adul-
morum ignominiosa turpitudo. terium majus esse crimen, quam incestum i gradus.
Joel ail.] Trin David ail, De aduUerorum prolibus legiiur dist. 5(J, c. Si gens
Appeiiiiis rornicai.J Beda de templo Salom. Bre- : Anglorum, quod uec sint in fide stabdeSj nec in bello
vis esl voluptas lornicalionis, sed perpeiua poena. sceculari consiAnles, nec honorabiles hoininibus, nec
Lnde Boelius in libro iii, De consol.metro 7. Deo amabiles.
Habet omnis hoc vGiupl£s Parab., c. vii ] Tria x\'x.
Siimuii agii fruenles In legenda S. MarccWi. ] Parisiacx urbis episcopus
Apiumque par volantuia, fuit, ul exGregorio Turon,, apparei. De gloria confes-
Lbi graia mella fudit, sorum c. 89. Vtiam conscripsit Forlunalus episc.
Fugit, el nimis tenaci hatiet eam Sur. to. VI, die 1 Novembris.
Ferii icia corda morsu. AbsluIissei.] Hic subjicienda censeo ea qua: in fo-
Eadem habet prosa 7, ibidem. Y. Abhinc fere usque lio e membrana super addilo in V. adinveni. Sie
ad finem capilis, maxime discrepat et variat in le- ergo : Inccsius esi coitus valde illiciius ci maxime
ciivne ; illa in coniexium non reposui justis ex causis. deiestabilis alicujus cum consanguiiiea siia, utVon-
Hxc autem sunl Boetius in iibro Consolaiionum
:
D sanguinitas iarge accipiaiur, scilice: ui comprehen-
sic aii : Appeiilus volupl;ais plenus esl anxietaiis, dat matrem, maierteiam, sororcfn, cognatam, fi-
satieias poeinicntia:. Ei nisi lallor M^crohius in libro liam, neptem, nmilam et omnem usque ad quarium
Saiurnalium, Flavienus quoque de vesiigiis philo- gradum, est linea sanguiiiis, propinquam vel affi-
sophorum, de voluplate loquemes, dicuni Finis : nein, ut novercam, consororem, nurum, et sic de
volupiaiis et poeniieniia, Uiide Demostlienes cuni cxMeris. Incesius eiiam est ooiius summe deiesta-
a Luidenobilissima iiierelrice, siipposiia niaiiu54^ bilis cum spoiisa Chrisli, scilicel cum sanclimoniali,
venlri ejus, quaererel, dicens Hiec quantum ? Li : vcl cum sacrato oleo inuncia, scilicet cum regina,
iila dieerei Miliedenariis
: Respoiuiii Ego poeni-
: : quando ab alio cognoscilur quam a viro proprio, et
lere lanii non emo. Hieronymus vero in Yiia Pauli e converso. Ad exsiirpandiim hujusmodi crimen pra?-
prinii eremita; exemplum ponit de mariyre linguam cepit Apostolus illum Corintliium fornicalorem el
sibi mordicus abscidenle, ei jacianie in os inereirieis incesluosum, qui uxorem palris sui, novercamsuam
super illum ligaium jacentis, ei virilia allreciaiitis, cognoveral, excommunicari, et a consortio fidclium
ul dolor voluptaiem viuceret, quam inviius sentie- anioveri, et angclis Saianae iradi, ut spirilus ejus
bat. Hanc, sicut in opere, ila in vohiiilaie Dominus in die Domini salvus iierel (/ Cor. v). Merilo h Jjui
prohihet Qui viderii raulierem ad concupisccndaiu
:
llagiiii Deus vindiclam in prsesenii, ad judicium pa>-
eaiH, etc. (Matth. vj. El est similiter ipsa vohinl-as ux aiieriiae, infligit frcqueiiler. Unde iegilur in II
ei consensus sineopere, peccailim moriale. Ei non Rcg. (cap. xiujquod Ainmon, qui sororem suam op-
taniummodo sola voluiilas, sed eiiam morosa de- presseral, inleiiecius cst a Iratrc suo Absalom.
619 PETRl CANTORIS 5i0
iTerOilcs cliam T(lrar<li;i lioc oriiniiie polmliis (vi- A Josiie, c. VI.] Tri'i xn.
(Itlicel (|"' ' illcgiiiiiK' ;iliiili'b;iUir iixorc IValris sui) Jericho.] M. ad lalus : Concupisc. muiidi cl car-
nieruit liori hiMuiri.!:!, S(.iliiol iil decollarcl Joan- nis.
11(1»; el po.-iiea icit[;;iius a Honiaiio inipcralorc \v, Hnjusmodi liomincs, spastici.] S,iastici dicli a spa-
cxbiliiim, ulii ciiiii iixorc faiiie pciii!. lii ilios cliam, stnnlequod est iwrvurum contractio. C. ct M. ilnjus-
f|iiispoiisas Clirisli suiicliiiiouiales rcclnsas, ci alMS ii!0(ii lioiiiines panci el enervali siiiil, V. Omnes
Dco (lical;is violant, sajK; Dciis iii pr.Teseiiii viiuli- spalici liiijusmoili ciiervali snni. Ilcec cxponil B.
tlaiii cxcKCt. Qiiidani cniiii liiijns criiuiiiis rci sicpe Hicr to. IV. JK c. xi\ et xxvi IsaiiV. hem , to. V, t«
faliiaiUiir; cl imili rniiil; (iiiitiaiii cliaiii paralysi pei- III yaiim.
ciiliuniur, alii vcio niorlt; siii)il;inca prarvciiinniur, S;ii(laiiapali.] De codem provcrbium : Sardana-
Quuruni aninia: iiiiserahiiitcr iii infcnio criiciaiilur. p:ilo mollior TcrtuHian., lom. I, lib. Pall., cap. 4,
CAruT cwxviii. num.l'^; Juslin., lib.x, uit eum mnliere corruptio-
Elsnperbia viia*.] El snpcinuiias vini, V. omittit. rem.
M. cultin iii mar:jiiie. poil viiii, viilnit uddi, vel rci I'crcussi aorasia.] Inlerp. LXX sic legunl pro ,
cujusttbrt. C. ad lulns iic iiu/uit : C;isliini;ui^i ^m CLCcilaic, Cen. xix.
»/is. caslriinargi) siiiiili s siiiii Ksaii, (pii vciuliiiit Lxvi.] .W. et C. cci. V. cxxii.
ls;iias, c.
piiniogeiiiia sua pioplcr lcniicnlani rur;iiii, cl aniisit rosl jaMiiam.] V'. et M. pii8i unam. C. post uiuim.
bcnouiciioncin paicinaiii (Ccii. \\\). i»«;;ru in fine licm Jocl, 111.] V. ei M. ix, in liiie. C. \. i'osue-
cup. 155 oniitcrul. ruiil pucrum in proslLulo, clc.
be l:intuin duolnis crgo pcocalis, clc, clamor g Ubi vir luibil iii lcminani.] Solum M. lixJustini'
asccndiSbC.j Htcciisen solcnt 548
'/""'"<"" /wci^i niuni decreto.
clinuinliu iii cocluin : /loinicidiuin voinnttiriuin^ pccca- CAPCT CXXXIX.
lum Sodomiiicuin, (Je f/ictui Itic lciuilur, Itrliuin M.ei C.
i.xxxviii. V. i.xxviii.
In Mallh. c. xviii.]
opiiresiio faupcnim, quurtum merces operariorum
]Ainbros. lib.
llicr. Aiig. cl Aiiiliio.->iiis De Jitcob i
(lefrundalu. Ue tcrlio aijilur Exodi xxil, vcrs. 22 el
cl vila beaia cn. 5; S. Auguslin. loin. X, in appcndice
23, de (juurto, Jac. v, 4. Scd de duobus poaleriorihus
de dnersis, scrm. 5, el in Eucltiridio ud I.uuienl.,
non tam cUire dicilur, ciainoicni coruiu asLcmii'SC
cap. 74. toni. III B. Uierongmus, t. V, in cup. viii
;
ud Doiniiiiiiii de iciia.
Mailluvi. V. pro ilicr. tegil. liabanus.
Lesilui Doininus conqueii.] Ilac de re dilucide
Sccundnm l-ges.J Conc. Tolet. iv, c. (il et 10 , et
iigil li. Aug., 10. X, serm. 247 De lempore. Ei 52, q.
12, (/. 2 : Kpiscopus
mancipiuir. » el : l/dierius
(pii
7 : Adiillciii el Fiagili;i.
Ecclesi;C. Munumissus dicitur, qui libcrtate donr.lus
In agro Dainascei.o.] Idem legi in genealoyia
est. Olim domiiii volenles scrvos u poiestuie aut $er-
Chrisii }ier levilicain ci reijulem Iribum, nondum visa,
vilute liberos reddcrc manu capnl aut uliud viem'
,
lil fuio, 'iHain 'i ii//uHJiM6Hrcvi;iriuiii
\i\h\\JCttppellat,
brvm scrvi tcnebunl, sirque a se mittebnnl.
nucloie l'elro lieilliijrio, ciijus prologus incijiil : Con-
Calicem salularis.] fer culicem in sacra Scriplura
sidcrans llisiorix b:ici;c prolixil;ilcin. l'osl prolo-
tnors unt passio inteiligitur.
gum sic ordiiur auctor liisloriam, Adain iii agro
De coiidigno.J Imo, si fas essel, plnsquam mortem
Daniascciio lornialiis, clc, qua; brevilalis cuusa
pro Deo oppetendnm dico, quut iioii sunl condigiiae
omiito. Llcgiins opus csi, in ijuo !'a!ium series per-
^ p.isiioiu s liiijiis lcmporis, elc. lioin. viii.
bene delincuiur, diijc^lis ei circino laboriose ejprcssit
algcnii.J C. el M. agcnli.
i'.t
arculis nomina siiiyulornm cx orUiiie cl successione
Arccniiiiue.J lloc ad David refercndum. Atioquin
ccntinentibus. Mnlcni>is in Cen. i, q. 22 refcrt quo-
arccnlibus, ut C. legil, ad cominililoiies.
que Adaininn in aijro Doinasccno foriitaium juiasc.
Ens iii lonsura.] Auclori f.tmiliare est verbuni ens
Cos foic Sic lcgeudum esi, ul culligo
Aiulroijyiios
pro cxisiens. Tum londcbal JNabai gtiegeui suuin.
]
exli.Auy. lo. 111, l. iii Ue Cenesi ad
liiieram, c. xxii,
1 }\eg. XXV,
et iade exccr\na luvc txistiino. 'iria Androgeos. i4«-
ttrogeus cst /ilius .Minois Crclw rcijis, de quo Yirg.,
550 Liicae, c. xvn.] 3/. el V. c. cci.
Ait c. .vxiii.] C. el M. c. IX. y. XJ.
l. \i.
II. itcg. c. IX. V. XXI. 1
In (oiiljus lctlMnn Androteo luiii iicndere pocnas
Joiiatliam p;ilrcni liuiiii.] Posl litec verba addil C.
Ccciopula; jiissi, clc.
tn tc.cu quod M. in niarginc : Trausluiidil el iii pro-
Androgym sive hcrmuphrudiuv d.icunlur, qui utriusque
lcm, tr;uiscurrii graiia palrum.
sexus instruiiieiituin liabeni. 1 ulcs inlcr iiijames po-
Altcr Cicero noii.) M. et C. Alier Calc sed male ,
iiunurnec possunt esse udcocaii. 3, q. 7. Inlaniis :
proui ex \' al. Maxiino liquei.
1'urag. In digrslis: liiraiiies, eic.
1'opilius ncniiiiem odil.J .'•/. el C. Pompilius.
lloniini Jlcruni Iria androgCO.
;i!i(Jri)i;yr.o.j
Mulia bciielicia.J Oiiinia i.sia ab ii.gralo animo
1'ciniiilit uli.j V. el C. pciniitlitur nli.
siuil inquil Scneca De benej. l.
: c. 10. Eodem \ ,
Ut vir pcrin liiiiii.J Dicereni ego liic, sicul el in
sensu Pu-blius : Dixeris malcdicia cuiicia, cum iiigra-
sequenti pcrniiltil, liuhilo respccla ad EcclcsKrm, de
^ tiim hoinincm dixcris. Ausonius : Ingiaio lioniine
qua supra. M. ut \iruin perinillunl. Scd (jiiid si Ec-
tcria pcjiis, iiil crc;it. Plauius : I'ol (|uidem, inco
tlesi:i, inijUiL margo M. decepta lueril in viciiiia
aniino, ini;rato lioniii.c iiihil impensius.
fcCxns, el iKJii polcbl cOiitinerc?
Levc a;s amicum.l Aliter Senecu : Lcve aes alienum
a Dco dclcsl.iUir.l Toleranda est luvc leciio :
yuod
deluloicm lacil.
fiam deicslor aliquaiido passive uiurpalur, ul Horal.
l. I, Carm. ijcllaiiue inaliibus dcicslala. M. Qiiod C\PIIT CXL.
adco dclcstalur. Qiiod homo
V. Pro iummario sic tegil : indiiil fu-
Ad Uoin., c. I.] Tria C. iv et v.
brulorum unimalium. Epiiogus
eiciu super ouiiiium
Episi. Jiidx.] 'liia c. ii el M. lcgebat exfornicanle
lacici culpa'.
pro cxloiiiicalc, ul cst in texio iiiblico. Qua voce 18 1 torni
No!;is supcrinduciuuis.] Ilac esl ep.
coinposita iigmlicure volutt fornicalionein qua; fial
B. Hnr. ad Marcellam, qua- incipit : Ambrosius
extrn el praucr modum nittunv.
iii Isaia, c. L.] M. ei C. cxlx. l'. clxxxix.
Pobl cainciii ahciani.j Munjo M. Exlra cl snpra
Proptcr dolosit:ilcm.] t.x yiossa ordin. in Itunc lo-
Oiiiiiciii ioiiiicationciit jicccaxci uiil. Iluc vitiuin de-
citm Lucoi XIII. Ji. ad Luius leyit ex Canl. cunlic.
lcsiaiiLr Aug., lom. X, i.rm. 47 ud fralres inercmo.
(cap. i). C.'pil'e iiiihi vulpcs parvulas, eic. Aniinos
549 !5cilicci niorlc iUvc omitlil V.
&ub vnlpc latenlcs.
Lcvii., c. XX. J M. ci (.'. XLii. De por-
Scrpeiite, porco.] De Scrponte, Gen. iii.
Oiian.l C. pro Ui.ain liubel_ homiiii. Viiioie.
co, Muttli. viii. De horjiine, il/fl///i. jv.
Coioss. lii.J Triu viii.
,
'o'2\ VEUBUM ADBUEVIATUM. — ^QTM.
Ei in spiiilii, spiiiiii.] C ei M. El iii spiriln lio- A Idem, c. VI. j
Tiia c. xxvii.
tninis M. rntioiiali. <1. ral'on:iliilis qiiasi, eic. Diaboiiis.J Solum V. EstqueGlossce niterl.
)ii pp. IS.] Ad Mc.rcelliini. /«cJ/Jii
."
'Ambrosins Idcni, c. vu.] Tria xxxii.
loin. M. I. ei C. iii 30, e|i. c.-2. Indirectum.l C.ad talus : Mediocriler.
MaMore deitriiiiiiur.] Tiia tleprimiiuus. nestitui Pro spirilualihus.] J/. pro lcmporalihiis, .ncter-
ex U. Uier. nis.
Aiiiisso oholo.] Trifi oiivtlebuin amisso. Idem, c. VIII.] Tria xxviii.
riiiboiiaiiim simil. \^l\esiiiiii ex D. Uiev. Pcrson.T- Filiae populi mei.j C. in margine : Fili;c anim;o
riiiii.Ttia etiiin : |ieocalorum simiiiliuliins quol me:e.
petcala. Job, c.vi.] C. et M.a. V. ix.
CAPUT CXLl. Evemila pnil;>p<ii ] Ex libro Vilte Patrum diclo.
Deut., c. IV.] Tria xiv.
h\ seiniiiariiim.] 6'. in snncluaiiiiin.
Oe auclorilaLil)us.| V. Oe aiictoriialihiis cjusilem.
C\PUT CXUU.
ConfessiOj cordis.J Inter lij eordis el oris, hac
M. De acloribus. Qnpinodo auci.oribii5 et acloribiis,
parenthesi uiitur V. Ul ait David Dixi conlilebor, :
cinn solus Deus sit auclor?
et lii rcniisisti.
A(l preclicla, iiuiitslii^ie.] V. Ail pr;r(liclam iniin-
Uiide Urhaiius.] De hoc diximiis in c. 125.
siriaiii leiloris. M. A«l praidiilam 'ii'liistiia; 551 llahcl sequi aiiiidoluin.J Confessionis tciiicet ei
lccloris. Neque lin'c placebunt. ISutla eniin de indii-
salisfactioiiis.
slriu lecioris [uil facia prius lueniio. Eryu iwn pr;e-
diclam.
B Estpars salislacrioiiis,] Ita depoenil. disiinci. 1 :
Uelinquenles.] Abest Itoc verbiim in V. siiniliier
Qiiem poeiiitet.
Sicut aiicloiii.iis liabel.| Dictio aiictoi iins flcc;'/;/-
Me^quod sequilnr.
lur pro plunbus anctoiibus, uti c. 79, et olibi.
Qo;v (leslriiciiva esi,] V. Quod dcsliiiciiva csl.
Tria Lepr.ie coi^nilionem.] C. ad Uitus corriycbat, coii-
Mallli., c. III.] vii,
lagionem.
.\pud MaUh., c. lY.] ViViT xx.
i\Macla oiiim piwiiil.] V Peract;i eiiim pflcna
Ad prenilentia^ suHici.J M. Iiic prwferebal lilu-
Perijernm M.ei C. leijnni lieiii
licin Judiciiiii I.]
luiH : ilem dcpaiiiiteiuia. C. nd latns : De coiifcb- :
bioiic iriplici.
Moyses Qiiis, eic, cuki illn verba non sint Moijsi.
:
sed Eiliorwn I.srael, direnlium Qiiis asciMulel ;iiiie
Laiiore pttMix.J C. ei M. eiuim bene : Lahorc poe-
:
iiilentiie,
nos coiilra ClianaiKviim, ct erit dux belli ? dixilqiic
Siiio iiifusione graii».] V, eiU. Sine visilaiioiie
Dominus Judas ;isceiiiel, clc.
:
gialiaj.
Pi;ccedet iios.] M. el C. consequcnler leyebant,
(^onieraris.] V. Coiiverlaris.
vos pro iios.
Vesligiiim pcccaii.]M. ad laliis Et memoiia. :
553 CAPUTCXLIV.
Qiii ciirct vuliiera saiiciaii.] Viiio, inquit B. Gre-
Ueverlcreijualcr rcpelito.J Loca B. Bernardi lnrc
nfiprinieerponeiuis. Yide prnno senn. 5 l>e uniiiin- goiius, nioisuiii disliiclionis ;iiih\l)cal, olco niolli-
iiiiiione B. Maria', in fine; secnudo senn. 3; \ian-o- iiein pietaiis, elc, a pnvposiiis et prwlutis lectu di-
ttun serm. 5, sermonem hS,ibiJein. anissima. Tom. I Mural, i. \x, c 8.
Qiiod advorbiuin.j SapitMiioi neinpe. G Fiii, non milii.J Verbu hicc ronfessoris seu confrt-
bicul et veibum.J Pi,;iililc. s:nii, adhuc forle induratum pue.nitentis cur, nunnilid
Qiioliesciiiique iieral.e.] .</. i'or;»re.
emoUiunl,et iniucunt ad confessionem sinceram, (i-
Gregorius.J Totn. \\, liotn. "20 in Evcnuj. nnle ine-
delem et jlebilem pcrsolvendam.
dium. M. et (J. pr^ 'ircgo. Iiabeni Aiigusiinus. Scio lU ilie, (jui iioleiili reslitiiere alilala.] Simile, si
quideiH ipsum hanc seiueiiiinm fase et Uiliicide expo- non idem exemplum referl Cwuirius, qui paslivtatcm
lure, lom. V Ue civiiale, I. wi, c. 27. El lutn. X, l. l aucioris vixii, l. iii,c. 53.
Uom. ItOinilia uli.; sed eudein lerba non habeniur. Copliini Eccle6i;e.] A6 horuiu majorem inlelleclum
CAPUT C.\LII. penurre hom. B. Greg. 51,jii Evimij.
Oslendil Aug.] B. Gregoriiis non absiniilia habel Niir.i:ini niulliiudiiiem.] Quid glorianlur tiriunulli
privcipue Morai. l. i\, c. 'H. {Ilitcenim verba f.o- in niulliiudine ? Pluriiius intcnlus niinor csl ad siii-
streina :li\i\\\ anlen) liic Jiidicaiiiiir, l(Mii)ioi.ilihus
guia sensus.
|i(£iiis, ete., ibidein visnntiir) SiinililerB. Uieron. lum. Ad poeniientiani maxinic.] V. Ad pccnam iii;i-
iX, ep. { ail Deiueiiiadem posi iinlium. xime.
yuasi dicerel pijciiiic..s. Margo M. Qu.isi sc iper :
Abbalis de Loiigo Ponle.] [!oc exemplum vei si-
Unde nec ait ri co;?iio.
mile habet Cwsarius libro leriio.
M;iltb., c. III.] C. el M. cap. xi. De djenioiiiaco.] Idem anl simile Ca^sarius refert
l'arluricniis, id B. B. Augu-
c.si.J Expositio cst l.\u,c. 2.
slini alque Ambrosii in hnnc psnlmnm. C. el M. ad
Job, VII. ] Tria ix.
lalushac leijuni : lioc eli;im de piJi.licaloie expo- D liiipudeiilissinie jai tniil.J Marq'nes M. et C. Sic
dibpiilavi, lalem nialroijain (i.. viciiiam) lain iiobi-
iiilMr, qui iioiinisi pnsl iiarinm poenileiilix'
proce-
leiii cl puicbram am;ivi. Addil C Ex quihiis supcr-
dere dehet ad pai iiim pr;edicalioiiis, seilicel de
pariii iii pailMin. A iuquui, si iinjiivnilens accedal,
biuiit. HlVc videntur iumpia ex H. Bcrnardo.
despicieliir, ejusque piicdicuiio conlemnelur, ul ail
CAPUT CXLV.
bcatus Cregonus. coniercndo.J i\on
iii : lii coiivorlciido, ui V. in
iNoiiail parienlis.] Uccc resiiiui juxla doclrinam
lcxiu el C. tn margine.
ciialorum Palrurn iiiiinediale ^^^snpra. Tnn ;ut Diclioiiis virins.] Pociiileniiye scilicct dictionis,
iioii parientis. C. ad laius voleoai correclum paiiii-
aii M. in maigine.
n«:nlis pro parienlis, sed male, ln se ulciscendo.]V. Ulcisceii.l.i, sed male el
Itcin qiianla dcbc:il.] Uac ad novam lineam re-
:
coiilra texlum oriijiiiulciii.
vocavi, eo quod C. majuscula liileru coeperit, M. au- Ut corpus rcdimas.] Itx (tvidio De remcdio nmor.,
tein Itlutum prcejixern lalem : llrm de conirilioue. I. I. Ejusdem ex ep. (jEnoues ud Pandem snbjicio
versiis :
scd a mc intermissus cst, quia in iudicibns capituin
omil ebaiur. Lcniier cx iucriio (jiiidqiiid p.iiiarc rciciidiim cst ;
Qii;e veii.il indijiiie paMi;i, doliMida venil.
Aiiimadvcile iii qu;itiior Glossa ordin. in uuic j
Siilve fuiiicidiim.J V. SoUc \iiiciil;iiii. Quaiuur
locum Joaniiis cap. xi. Eadem recen»ei, quuin puio
ease beuti Ambrosii Ue inenilentiu Ubr.n, capii.l, pruvtV consuetudinis vincula dvf'r,:lieii io, quiL' cum
loni. i.
itcreiarinl wgre t'.ii),o'.Ltn:ui'. !Saiii dijjiculler ciadi*
l*AT:toL. CCV. 17
!
;
rETRI CANTORIS m
D. IJieron., qi-.vd riides anhni perliibuerutti.
tiir, ttil A licm nieronyinns.] Vide ejusdein l. in. Coiumenl.
yiucula liirc $unl : Primum, titiUalio deleclaiioHis in Ainos paulo post inilium et longe plura hac de re
iecnnlutn, consensus ; teriium, (aclum; qunrtum, invenies.
profumlum maiorum, seu consueludims abyssus. Brevis el non vera volnpias.] Dispiilarc, come-
Hujus tiscosi tnali leslimoiiium pete ex li. Aug. urn. ilcro cl liiijiismodi, ait M
mnrgine. Ex lioc lein-
. in
X, ierin. 44, De verbis Domini, c. G. pone lam aiigiislo et rapido ei iios anferenie, (jiiid
Iliiic illc Miai lyi.] C.ujus meininii hfoius Uicronu- jiivat majorom parlein miltcro in vaiiiMn? INoii (ain
mut Yiln S. l^auli, siinitiier
\ti (*'^'' paiilo 554 bonigniim ac libcrale lempus naliirii nohis de iil, ut
fusius) Nicepltorus llist. eccles I. vii, cup. 1J5. M, , alifpiid ox illo varci perdere el vide qiiam niiilia :
«I C. Iliiic ille piter famiii;is, omiiiunl, in.irivr. eiiain (iiligenli.^isimis peroant. Ihvc ilie mngnus Se-
Se sliiliiiin siiniilavil ] siidiuin prudeniein necn, ei ist. \ 17.
A«/«, lesie Cutoite, Viri (liviliaruiii.] \iri eiiam litiiim. nil margo C.
Siiilliiiaiii &iiiiiii;iie !oco pniileiili.i siimina esl. caiisariim, (lispiilaiiotuim, pol;ilioiiiim.
Id letjiiur de S. Siineo>ie, Snio, id esi siulto, in Sfar- Iii iiiaiiibiis siiis.] .Nisi s:irpam, aii idein. Sarpa
tyrol. Roinano die Juiii i. est fnlx putaioria, sive culler aduiicus, quo vineaSf
Vel scoepbaiii.] Hoc esl mundabnm. Ita Januen- aut arbores pulamus.
tii, Cr:i? miiiiis aplus cril.] Nempe, ad agendum pu;-
Scobes ei sor.les.] Scobes, lanl parles illtv mi- niloniiam. llu duo marg nes.
nulissim(B liina aut serra, xel alio instruinenlo Iriiw Toia cflcna pnesciiis.] IIoc e$i felicllas, delecla-
^t e.xcissa', a noiHinalivo sCuBS. fj lio, 01 jiiciiiulilas. Marqmes duo.
Vcl fodicLt.iin.] B. Hier., in linnc psa!. Fo(licb;»iii, ] Nam qui i;i agone conleiidit,
Por((ii?e amitliiur
inquii, i.iiiqnain agrum, ut niiiierew semen ilociri- ab omnibiis so absliiiel (/ Cc»r. ii^, ail M. ad lalits,
iiaruin Domini. addit qnoquc illud : Ne animam |K)iias ad unicuiii
Qnia ingenuum.] C. V. ingeninm. M. Ingeini- liazardnm el j;icti!m aleac.
iKim. Et sicui fuin;is.] Qui cilo evanescii, inquit C. iii
Vel vonlil.ibam.] Yideatur Clossa in hunc tocum. morg.
Koiniuios, c. 6.] Tria .\vi. I^aias c. XXIX.] Tria Lxxvri.
Vias iluras-] Lahures pocniiealiae, Aiunl margines Digiiil:itoin priinogeiiiiur;c.] Fidcm el virtules,
C et M. inquiviil inorgines.
Cilicium.l :Vo« lanlum S. Joannis lioptistoe sed, BeiHdiciionemqiie palernam.]/i</rm ijj Emngelio:
ul uiunl duo prwjiiti inargines ; Siinililer Jmiilii, el Veniio, benedicli Pairisuiei. Mallh. xxv.
t^ecil'a; el Naz;ircorum. Perpelda esl pfeiia.J Senecn ep, 23. Iinprob-^innii
Pania criUruriiis.] Iinprcssn S. Hieronymi : Panis vrdiipUlum, eiiaiii posl ipsas pODiiiliiuia e>l. Et
tibariiis, ep. ad Murcellain, quxincipii : Ambrosius : iufra : Sola virlus pr.^st.tl guudium peijictuuiii,
^ide noins ad c. 135. seciirnm.
Vepies Bencilicii ] P. Gregorius /. ii Diai., c. 2. 556 Miniis niediialio.] Posl t*lalouem in Phird.
I..TCiym;e Arseiiii.j Lx ejusdein Yita (juai nj.ud B. IlieT. ad Priiicijiiain epitapltium Marcellw, iuci-
^iir.utn erslal^ pii : Sa'pe, el miiluim.
Q-.iiiique caricx Eulaiii.] Qnibus suslentabalur. Iieii) riioronyi5:us.] Non absiinilia vidi in ejusdetu
P
^
Dho tuurgines. regula lilulo De [lauporlale simiiiler in c. \\w :
ii)gypliacae.] Vitaapud Sur.est lom. 11. MnillKei.
Simcoiiis Tievirenbis.] Cujus festum agitur i Cu,- modiciim cxrpecla:..] V. Co:itr.T modiciini
Juiiil. cxspoctas. Exaud'anius enuin infideletn, fideli.er
Per Nalhan ] Habenlur hoit De ptBnitentiat dis- tamen loquenlem : Tii mnMeni, lU niinipiain liineas,
tinct. 0. Toiain poenam. seinper togila. Et : Viverc supra
iioluil, gui
idein
CAi^UT CXLVI. iiinii iion Seneca ep. oli.
vull,
S.jinin V. ncn dividil cuput. Vad;im ad porlas.J Mavgines C. el M. IIoc limeo,
Klula Lah:iii J De liis dixi ad c. 21. sempor iii iiieiiie li;ibc«i.
jiifcli.v Acliaii.] Tiia Aclior, ied muie. Acli9r enim Ab!;iia cst.J Idem nwrgiiies : Translaia esl.
noinrn vullisesi, ul lcyiiur Jusi.e vii. Qiiidani diiuidi;iiil Dco ] V. Qui danl Deo dimi-
Circuin.slanliu: peccaioi uiii j M.ad lulus : Oninis dianl. Abusus notani.
nieiiio! ia. Quidani peilii iuiil.] Aii(M/ mar</iiies C. e/ ^/. Ul
Clansis osliis meiilis.] Ii!eiu ibidcm : Oinnis do- ]N!0(d;iiis, .loaiines.
nins lii;i'. Joh, 0. VII ] 1 lia IX.
Cciiesis, c. IX. j
Tiia xxivi. hfm, c. XIV. J
Tria xiii.
yEfliiirolleie dobel piirgalorio ] Conlra cos, oiunt Iicni, c. .\x.J Tria xvi i.
murijnies C. et 3/ ,
qiii dicuiit K^ciaiuiis iiiun .aiu CAPUT CXLVIIL
uteiiiiciiliam, scd &iiie sordibus el ciucialibus,
Ne fial fuga vcsira.J A vilio ei peccato. Margines
555 CAI'UT CXLVU. f)
duo.
Ilabcani in coruc.] ilargines duo : .Ad agcnduin
Pifnilomiiii.] IIwc lego in margiue M. Iiein : Vide
poenileiiliam.
ijiiatem et qiiaiitain egeiiiil pu'niieiiliaiii Tlionpliiiiis
Suhsiaiilia mea.] Viia praesens, el oninia pi;vso:i-
(iO qijo ii) legcnd;i Niliviialis D. Maria; : cl coipns
li;i, uii munjo duplex.
{al. (oipus) de qiio iii lcgonda S. Dionysii lil mcn-
Noiiiie Lioiiiiiiu.s.J Solidilas acleina, niunt iidem
lio. In Lcgen.ia uurea Jacoii de Yoragine die fiatic.
nuirgines.
U. Vng. ii)CQ Theophili, c.tutur Ivu Cartiolensis.
liciii pbilosoplius.] Illius libcr eleyans cst de viKe
Vi.alcs oarpilis auras.] Vii;&. x /Eneidos.
brevil-ite el Chnstiano difjiiissiinus, quuiiijuam ab in-
lOio iciiipoie viiaj.] iempuspccnilentia: est usque
pdeii ccincnptus.
fid uiiimuin articulum lila: De pceiiiL, Dtst. 7. Tom-
Iloiiori^ gi-r.iiii.] iiinain firtuies, uut simiiia
piis \cr(>.
proxiniorutn (tdificulioni convtiiicniia , de fiuibns
Diliin.iiie.] Ei [iaMi:tonli:ilis salisfaclionis cl lon-
poelu piv/i.nus ; gis l;il/or.hiis. iiurgines duii.
Slal siia uii'|ii.; dies; brove el irrep:^rabilc lcmpus, Suiii ciiiin exliibuistis.] Hic tacel Y. vsque ad
Omiiibiis csl vil;e; sed f.iniam oxieiKlcre faclis
fiueni citiilts.
lioc vinuiis opiis. CAPLT CXLIX.
(ViRGlL., JEneidos \.)
exlrt-nuiiii.j lia Homiius V. Omillit liiuluiu, nec cuput d.viitil imercape-
Tampiaiii .nd :
OmiiiiiU cii.dc dicm Ubi diluxi^se bnpicmr.m. dine.
, ,
5-25 VFRBtMABBUEYlATlM. - ^OIJE. 52a
D.flirile aveili.] Se.neca, Tingieuiii 'i : Hieroiu ad Ifeliodoruin.] Resiinti locum. Tr-.a
Dediscil nnimus suro, (|'ii>() «lidicil diii. eniin, ad Riisticum. Ilnr eiisl. ad Ucliodorum in-
Arisloteles vii. I'U Inc : Dillicil»' est ifsislere (0118110- cipii : Quaiilo ainoiv. Vide finem illius.
liiiiiiii, qiiia assiinilaliir iialiine. Jdem i. Rheior. Jiiiiii aiiiro Domino.j M. Tii gaudebis jiidicaluro
Otioil coiisiieiiim esl, veliiii iijiatiiin est. ViiiciL. Domiuo. V. Tii gaiideljis judicaliirus ciiiii Domiiio.
Georg. 11 : Exliiliebiiiir ciim prolc su:i vere.] Hier. pro vcre
... Aiko ir> leneris assiiescere iniilliun esl. habel Vciiiis. Melius.
Qiiasi allera naliTi.") Ex Aristoi. vii Eiliic, Operarii et (|iiaisiiiari;B.] V, et M. operariie et
Cl cariis 11 Serni. V. Vix cxler-
a coiio.] Uoral. qu;e!«iuaiix'. U. Ilier. iiabei operarii, hoc est , Jo-
rehiliir, elc. Aliqna excmplarin, im-re3ia sic : seplii.
Utfiiie caiiis corio iiiiiiqnain alislerichiltir iiiicto. CAPLT CLL
557 Hieroiiyi)i"S.] Loijuitnr liic de filiis hrael Ad Eusiofbium.] De virgiuilale servanda , quce
umie addiili in lez n ropiilns Israei. : inciiiil : Audl, lilia.
Jereiiii:is, c. xiii.j V. el M. c. l.\, C. lxi. De c.irceie.] Et papilione corporis, intjniuni mar'
Mein, c. vni.j Tiia xxxiv. gines M. et C. ut iii ostio slans viUeas gloriuin Dei
Meiii, c. IX.] Ouo XXXIX. V. xwviti. |»erlraiisire.
Ars rn.]Arisi. 11 Eiltic. E\ aciii iiniltoiies ileralo Lt recessit sibi.] Tria libi fro sibi.
fit liatiilii.s. Ki coiicubina;.] C. ad luius : Aiiimae mlnoris
Longani reslem ] Sive , lotHjam dicam itolis ple- mer li.
uain. [{ Eninl iii divcrsis.J U,rc quoque '•estitui. Tria sic
Noli ergo mulunre.] Cur lioc ? Ail Snpiciis Prov. leijebnnt : Eriinl iii tliversis gregibus cariiis lu£, et
XXII. Quiu : quj accipii inu iiuiii scivus e.^1 ic.m- ,
spiiiliis maliis (V. maties) Ui«.
raniis. Ni-ino poiei il dicere.] Tria : Neino poierai scire.
Qiu ne preoccnpalus.] C. a<t latus legil ea qnn> Bililia Dnsilea' impressn anuo lodl liabent : Nemo
hnbeiilnr Sap. iv : Justus si niorie pia?occupaliis poleral discero. Mugnn vinieltis.
liieiii, e c. Ali(|iiid {jloriosiim,] V pieiiosiiin. ,
Coelestis maunye.] .V. Coelesiis gratia;. Ad Deiiietriadem. De virginilate. Habelur t. IX
.^clio jiidicis conliaj C. el M. Lijja iios. incipitque Si summo iiigeiuo.
:
Fueril solvendo,] V. Solveiula. 1'utabis (iuruiii.] V, Digiiu i'.
L'iide Aiiilirosi .s.] Z-ocum cilavi iii margine ad Tu er;<o, ciii.J Htvcm eadem epist. ad Demelria-
c. 14.5, in fine. C» ei M legebaiit Greguriiis. dem, sed injra, sub finem.
Ainar;i> potioiies.] -V. |ioialioiies. Coiiiii;ila virginibiis ] V. Communicaia.
Ki eri:b(sceiui:j.] Cndtaius: Qiiaj causa iiiduxii ^ec uilius leuiporis,
J
Tria : rScc illius lemporis
conressioiiein iii Eci It-sia. elc.
Vcl iii s-ilj:>laiilia.j V. I.l oiiiillil. CAPLT CLII. 559
V. Caput non dvuiii, neque novum lituhtm prm-
CAI'LT CL.
fert. M. lero videlar vele divisum, rubeu eaque nia-
\A vil;c.] Uax diio veiba nbsitni iii M. el C.
juscula addiia liliera, omibso tamen liiulo, quem C,
Qui doiiDilis.J V. (Jiii jacelis.
Q solum non omiltit.
De inaiiifesla visione.] C.el M. Manifesta visila-
ElTtidi in me spirilum.J C. in margine : dilalando
lione.
pr:e g;iiidio palri;e.
Salictalcm visionis.] Triu nmiHunl visionis, sed
et M. iii mingnie leijuntC .Mamiiioliot ti.J De Itoc vocabulo dixinius in notis
esl in texlH Biblico. :
ad c. 78.
Voiiiiilalcm Dei iii |)leiui:iin. YiUeii Itic polest com-
Sccreluin men.u de viia.] //crc, us.7«e, £l queiu-
vienlarius B, Ilicronyini in lioc uUiiiiHin caput
admudum, ubsuni in C.
Isnia;
De coriiu allaiis.] Vos, clerici, nil margo C. CAPUT CLIII.
Haliiicuc, c. III.] Tria c. xi.
Hoccnpui De proprieiaie ex C. el M. collegimus.
So|dion., c. 1.1 Tria iil.
Sed in M alio ckarucice e.iaralum est a cwleris, et
.
A coliibus.] M. ei C. a collisionibus Ai lexius
in jine capiiis pnviedeitiis Itcsc habebat : E\plicit
Scrijiiura', ui posuiinus.
siiiiiiii;i iii;ig slri Peiii (;:iiiloris Parisiacensis. Forle
Q'iia eiiim non iKibueiunt.] Videatur commeni. U.
aiiclor omiseiat iii summu ayere De propricUle, «/uo(/
Hiet. in c. 1 Sopkonia:.
iii fnie r-jcupernt.
Ignis geheiiii;e.] Igiiis eliain av;iril;:c, inquii
D.cere inca.j. Vroul vHal S. Benedictus in liegula,
margo C. Iiic accendiiur el inclioalur, in liiiuio
C. d?).
coiisnnimaliir.
(iiim A('li;iii.| Ihio Aclior.
Farab., c. xix] Tria xwxs..
Mtiiidiali aliijiio.J Ui letjilur 16,7. \. Adjiclmiis,
Hcbr., c. X.] C. el M. x\ii. V. xvi.
in fine. Et B. Ambrosnti 111 0ffi:., c. d, B. Cr€goriu$
Igiiis :cmulalio.] Audiamns mnrgines C. et M. D llcgisiri, I. x, c. '2,2.
Faincs el iiis;iliabililas de\oi;iiidi malos. Tria sniit
Moii(uliil.e.J Avis esl ex Graculorum genere auriiui
iiis:iliai)ilia, scilicei, iiifoinus (avidior et iii»;itialji-
ctuumnn.s subripe.re solita. De liac Ovid. vii Me-
lioi) iiKtre el \ulva meieliicis (l'rov. xxx).
tam :
558 Job, c. X.] V. ei M. c. XI, C. ix.
INigra podes, nigris velaia moncdtila pennis.
Leda lie (|iiodain.J llwc liisiorin sumpta est ex V.
Do Cregorii.J Hac kistoria kubciur in
iiioiiaclio
Ijvda, llist. genlis Aiujlornin, /. v, <. xin. Ue liuc
viut ejuideni. Vide Surium l. II, pro'lerea apui B.
ciiaiii in spcculo exempioruui dist. 0, excnip. 7, lii Aiigusl. scrm. tj2, ad frutres in erenio, sive 12, q, 1 :
t.iuniinc C. uowcn polrislnmiidi cxpriinitur Dnge-
liiiiis, ut locis ctiuiia Dntiielinus.
Saciilegiis sil eliam laicus.] 17, /7. i: Quisqnis,
lii inleriora duceiel.] V. lii anicriora prodiicerei.
ei 12, (/. i: Pr.edia.
De (jiiiiiiisdaiii ptilois.] Lbi puteus siipcrlioium, Ilabel ;mri os.] Qunm B. Ilier.
belie tules describii
imiuiunl manjinc!, C. el M. puu us cuiiososuu!, pii- ad Ileiiodorum,qiiw
in episl. Graiides maie- incipit :
lciis jii\iiioruai, el sic de c;eloiis peccatis.
ria.'^. Siiil liiiiores niouacbi, iiiqttt, qnani fuer.iiit
Tunc ca'pi cogilare.J Ilitc, usciue, Dux ineus «(>-
sajciil ires ; possKleunl opcs siiu Ciiristo paiijiere,
tuni inM. el C. (|ii:is sub loctiplole diabido lialjtierant suspirel eos ;
\Yill'ii;iu.I rrirtjic le(junt,sed Ycn.BeJa loco sn-
Ecuiesi;. diviles <iiios aiilc miiiuiiis babii.il nien-
,
pra cilato vocul Airridum. dicos.
Intraiis nuineii.J .Wo(;as/fc'iio, scn ejus domui ad-
I'icUmiias.] Seu p laniias, IIoc vocubulo forpc uti'
jaccus, tit iniiiu Itistortw dicium esi.
5-27 PETRI CANTOUIS S28
lur Ccesarius . pro portione viiii aul (ercitli (nn- A cvebro dc ntimniis loqnenlein itisiiioivm poiiiis ,
liore. balielo qiiam moiiacbum , 16 7. 1 Si ciipis.,
:
Tobi:is oxsiil.] C. Si Tobiiis osuriens, el qui pro- lieiH videlo B. Ilieron. in reg. litulo De pauper-
pi».i bftheio polerat. Ccctera desitnt. laie.
Qdi.larn religiosl.] Pra'ier illnd B. Pinili II Tim. Isie eniiii piuribus.] Hcnc pttrenthesi inclitsa ,
II: Nemo iiiiliLins Deo, im|>lic<il se negoliis s.ieciila- omiilit M.
ril)iis, alind iiiainnabo ex decrelis Bonifacii qno ,
Ablalnin.] Post haic immediale tegit C. Ilcm Lo-
decernil inonnclins posse confessiuiies nudire : Neqiie vii. Lxxxi, hoc est , c. xxiv, ubi ugilur de resiitu-
eiiini, inquit, B.Beiieilicliis nionacliornin pnnrceplor tione.
:ilini(iciis, bujns roi alifjiio inodo fiiil iniertiiclor; 1'riorqni.lain cuidam.] C. Prior de M. D. volonii
seit eos saciilariiiin ncgolioruin edixil experies (on; facere.
JanliMninodo. l.t 16, q. i : nionaciii, 560 *"^ '''9'- Iicin eremiiam.} Ex libro Vitas Patrumdicto.
titr : Niillns nionaclioniin foieiisis negoiii siiscc- Ilem llieroi ymtis.] In regula, de paupertate. Et in
pior, vel exscciiior exisiat, nisi qiioJ nionasierii reg. moninhoruin, De Sinionia in recipiendo »010-
cKposcil uiililus, abbale sibi nibilominus inipe- res, similia invenies.
ranie. Tania in Mariiiio.] Ex vila per Seveiium Sulpi-
neposifarii.] C. Dopo&ilorii. Horum est recipere cium conscripin.
pecniiias,pio cuulione, quod monaclnivt maxiine de- l'l aitS. Beiicdiclti».] Cnp. 49 ReQnlm suw.
decet. B. Hicronymus ad Paulinuin De instit. mo- llen;llieronymns.] Episl. ad Uetiodornm mona-
nachi , ait .'
Qnein scnscris libi , aul scinper, aiil chuin, ul iupra tlixi c.d e. ^l.
VERBUM ABBREVIATUM,
TEXTUS ALTER
A capitulo sexagesimo sexlo usque nd ociogesimum (17),
CkP. LXVJ. De aeceptione personarum. B cilae vci iflioitse,qiiando alirni ex qna(?;(m socle-
c:i sciendnm qiiod nibil nv^gis offendil boc Iri- late, vel ex indiscrel;» benevolenlia leverenlia ex-
liibetiir, nl quando panporcs imligenles lelinqiuin-
p!ex pri-elali ollicium, qiiam acceplio personariim,
siciit dicil Aposlolns tur, et non indigentes ni iiospi io rccipiiintur. Om-
f qit* iion esl apiid Doum,
»
qiiem looi-m niiio iliicilx, qtian !o alicni pro liiipiltidiiie aii(|ua,
jn Epislola adRomanos (cap. n). Snpei
dicilAugnslinuf [f. Anihros.] Acceplio person^ruin : vel pro sola pecunia revciciitii exbibetur, ul pos-
ess-n apnd Doniinum si proplcr dignilalcm palrnin
,
sit dici :
recepissei Jud.Tos, el piopler indigiiilalem pairiun nummi, nummi, vobis hic prwslal honorem,
sprevissel geniiles (Vide noias ad cap. 6G]. Idein Vos eslis fralres.
(JcvF-n. sat. 5.)
dlcil l»eirr:sin Aclibusaposioloriiiii(cap. x), «inanlo
pra^ceplutn csl ei iro aJ Cornelium < iNunc in : Hanc omnino Dominiis. Fa dc iiac (Jicit
respiiit
verilaie comperi, quod non esi personarain acce- Jacobtis in Episl. canonica (cap. 11) e Fralres, no- :
liic babere (idcm Domini nostri Jesu Ciiristi gioriu:,
ptor Deus, sed in onini getiie, qui limel peiiin,
acceplns est ilii. » Scicndnm aiilem quod aliud est in accepiiooe personannn. Si enim venerit in con-
acreplio porsonaruiii, aliiid bonotifitentia. speciu tuo vir aureimi aHnnlum iiabens in manii,
Ilonorilicenlia est rcvereniia alicni exbibila con- et dixeiis ei: llic bene, si antem venerit pauper iii
sideralo giadii dignitatis illius , cni revercnlia ex- sordido iialiitu, et dixcris ei Sta jbi, nonne acco-
:
bibeiiir, el illius, qni exbibol. Abiisti» aiilem bujus plor persoiiariiin facuis es? iionne iniqitarum co-
leveieiiliie, esl acceplio pcrsonarum. Isla noti est gilalioniim judexes? > ('Jtdi^^it ibi Augiistinus(/i/<«ru
apiid Deiim. El nola qiiod quaiido revereiilia non C ord. cx Beda qui sua desumpsil ex Aug.), si boc
fxbibeiiir rui debeiur, lunc cst pcison.e abjeriio ; rcfotaliir ad ecclesiasiicas digniiaies, non esse lcve
qnaiido vero exbibeiur cui non debolur, luuc pio- poccalum. Quis enim ferat, sprclo bonesliori ct
pric esl persoita) acceplio, iia ul aliiid sil acceplio scioniiori paupere, diviiem ad ecclesi;.s icamdignl-
personae, aliud abjeciio personaniiii, et aliud himo- lalcin siibliman. Ilein, si de quolidi.inis consensi-
iilicenlia|)erboiiaintn. Noianhum quod circa
iiaquc, bus(co;icessibtis ulhabcnt alia exeinp.) iioc dicalur,
hiijnsimxli bonorificenliam , causa; suiit
(iiiacdam qnis iiic noii pcccal ? tainen iioii peocal, nisi :ipii(l
otiiniiio licil^c el boiit'Sl;e : qiu:t!am subiioneslae : se judicet, qnod si dilior est, ergo ntebor. Coiitra
qitajdam mediai nec oiiinitio lioiia,', ncc omiiitio il- acceplioiiem porsonaruut Domiiiusin Denioioiiomio
li(il;c ;
qiia.ub.m sunl omiiino illicita'. Cxtciai oin- per Moyseui dicil (caj). i) < Audilc, omncs, el qnod
:
iiino li(;il;e, cl lionesla; reve-
sunl, qiiatido alicui juslum (iieril judic;ile. Non accipielis persoiiain
roniia pro saiiclilale sux roliKioiiis exliibeiur ct : liomiiiis, Doiiiini cnim juJicium ost. 1 Ergo boiiior
li.ic sola cst apud Doutn. Siibbonesia;, quando piae- imilalor Dci noti debcl peisonam bominis accipere.
iato, vel principi, vel filio nobibs, vel scriplui;e lil Job dic.t (tap. xxvii) i Noii accipiam pcrso-
:
peiiio reverontia exhibelur. Media; noii oinnino li- iiam viri, neqiie Do.iiiu:iiu iiomini adx(iuabo. No-
(17) Ciim exemplar Marcbiancnsc feioconiiniia va-
qiuininr, (loscripsimns, ci dcscriptum bic consuiia
rieialo lecliunis, abaliis duobus recoderel, scilicel lepobuiiiius.
a cap. ii\), usque ad cap. 80, illud veii>aicnt!s, ut lo-
: ;
5-20 VtlRDUM AUBREVIATUM. — TEXTUS ALTEft. S30
6(iu ciiini <| nndiii siibsislain, el qiiandu Solv.ilor A piens. Unde Ecclesiasliciis ail (cap. xxv) : t Fatuns
mciis veiii;il loilerespiriiuiii iweiini. »Qiiasi dicerel : in risu vocein sinm , sapiens aulem vir
ex;ilial
Si acciperem personnni viri, hoc essei Dominuin tacite ridebit. Et saiictiis Bernardns dicit de quo-
>
liomini ad;nqiiare. El iii Ecciesiaslico dicilur (cap. dam abbale religiosissinio (S. Malachia), qui in
xxxv) : I Non accipies personain in paiiperem (id qnatnordecim annis iion risit ita iit videretur dens
est conlra paiiperem), ei doprec:ilionein \:vs\ exaii- ejiis, .sed obslanlium gratia ficicm sereruibat; sed,
dies. > Et lii Episiola Ciinonict Jiui% diciliir si bene recolimns, risnin iniegrum non admisit.
(t. 16) : < Quidaii» siinl garnili el innnnuralores, Sccieinnr ergo bilaritaleni lascivia carentem, ei,
personas proplcr qii;estus adinir;iiites, t id est lau- «i uno verbo explicem, secundiini faciem sanciornm
(Jaiites. Pusl aiiflorilales acccplionem iii- coiilra Jiicnndeinur^(J«(/i<^ xvi). El Doniiiius in Evangelio :
lrodiict;is personarum, exeinpla iulroducamus. Le- « V;e vobis qui ridelis, quia plorabiiis (Lnc. vi). >
piliir eiiim qiiod Pbinees piigione sno ir.nislixil iii Undeel ipse legilnr ler flcvisse, scilicel susci- i 1
gL-nilal,l)iis Jud:cum coeuntem cuni Aladianilide, laiioiie Lazari (Joan. xi), siiperiiviialein (Luc. xix),
qiiainvis illiiin scirei esse ducein in irihu Simconis, el in oraiione, sicut legitnr in Epislola a.l llebr;vos
cl ilLirn filiam nohibilissiini principisMadianilarum (cap. v) ; sed niin<iuam legilnr risisse. El boc quyc-
(iVMni. xxv). Et iii bnc fa lo placuil Doinino, < el slioiieni liabel. Ipse eniiii deleclus noslros assiiin-
cussavit (|uass.i(io {Psal. cv). > Et Doininus dixtl psil qiios decuil euin assiiniere, et revera risum
:
ail Moysein : < Siispemlc principes in p.iiibulo, ut Interiorem liabuit, scilicei laililiam mentis, ei iia
avcrtaliir f-iror meiis ab eis {Num. xxv). > Ecce, videinr qiio;l habiicril exieriorein, qiiod (lotniiesse,
«jiioil nec priiicipibiis parrendiiiii esi in scclere. El
K quamvis iion legatnr. El nolandum, quod ad n.u-
ipse Moyses andiens popiilum peccasse in viinlo dcsliain piaidiclain el teraporaiiliam babendam, est
cunnntili, dixil < Qui boinini esl aiciiigaliir gladio
:
maxinie riigieiiiia singiilarilas. Est aislein duplex
meciin). Et Iransieiis per medium caslroruiii, > singnlarilas, scilicct iiiala, t bona. De nialapra;di- <
luilli illius sceleris pariicipi, parcebal, < et dixit cemus, ul expubo vitio inagis virius elucescai.
Moyses; Hodie coiisecraslis maniis veslras Domino, Cap. LXVIH. De mala singularitate.
iioii eiiiinpepcrcistis frater iialii, vel p;ilri, vcl
De mal:i iiaquu singul.^irilaie dicit pbilosoplius :
matri {Exod, xxxii). > Eldirit ibi glossa :
in crimiiie
Oniiiis siiignlarilas paril nolam. Qui banc non fngit,
llle eligalnr sacerdos el levit:i, « qiii liicil p:iiri el
siispectus esi, aut suspiciosus. iia nolat, autaliquicl
inairi Nescio vos {Deui.www) > Et do Doinino ie-
:
sigiiificau (V. Not. in cap. 68.)]Propler boc forie
gilurqiiod iiobiit ad domuin reguli divciieie(Jo«(j.
dicinm esi Hoc modiciim dcgiislet. Hanc singnla-
:
iv), iie videretur diviiias lionorare lieni In li-
ritaiem ftigiens Aposiuliis, dixii : < Omnia oninibiis
:
bru Regiim regiitir quod Jonaili:is e.suriens, dum
factiis suni (/ Cor. ix). > Unde et i loiondit sc in Ceii-
iret, inveiiil niel el comedil, et exbilarati sunl oculi
chris {Acl. xvin). > Unde et Tiinoibeum circum-
«jns, et furliiis iiisecutns est hosies (/ Reg. xiv).
cidit, ii( conformaret euni Jud.xis {Act. xvi). Unde
Qnod audiens paier ejns Saiil, ijuia coiUra pr;E-
(episi. 86, et 110) : Secundum
Augiistinus dicit
cepium ejus occidere. Qnod
fcccrai. voluit eum morem consuetiidinein Ecclesiae , in qua
pairiae, ei
fecissel, nisi populus ftiini ile niai)ibiis ejus excus-
tibi vivendum esl, debes vivere. Turpis eniin est
sissel. Ecce quod p:iiernus ainor iioluit parcere
pars, qtiae suo corpori non conveuil. Unde forie
iiliu in iransgressione prjecepli. El babes bic ar- q diclnm esl < \x soli, qnia, si ceciderit, iion babet
:
giiinenliim, qiiod princcps non debet aliqnid lacerc
sublevantem (Eccle. jv). > Soli, id cst quadam pr«-
sine conseiisu pupuli, nec cliam pi;clalus siiie con-
suinpiione novtiin viveiidi inoduni invenienli. Talis
bilio cleri liem siiper illiid verbiim praidicluin
:
enim < siiigularis ferus esi qui depascil vineani
« (tiansivii Moyses per medium caslrorum {Exod.
{Psal. Lxxix), ) id est desirnit et occidil animam
xxxii)> dicil Grcgorius (part. iii Paslorat. admonil.
suam. Et Seneca iii cpistola quinta ad Luciliuia
20) : Per mediiim caslrornm csi iransire, in Ec-
ait : lllud le adinoneo, ne eornm more (qui non pru-
clesia Doiiiini aiqualitaie vivcrc, argiierc, praedicare
ficere sed conspici cupiuiii) facias aliqua , quae in
ei judicare, ul iii nuilius resideai lavore, ul necali-
liabitu luo aul genere nolabilia sinl. Aspernm cul-
cui propler sanguinein, vel privatum amortJm a
lum, el inlonsum capiil, el negligentiorem barbaiu
gladio senienliai parcai. Ei si vir Dei esl, qui di-
et indicluin argonlo odiuin, et cubile huini posi-
vino amorc cingitur ad vindicandum peccala; il-
luin, et quidqiiid aliiid ambitiose perversa via se-
luin virum Dei non esse consiai, qui viiidicare alio-
quitiir, eviia. Sitis ipsiim nomen pbilosopbije (eisi
riim peccaia recusat. Tamen cum iiioderamine cuii-
inodeste tractetiir) invidiosum esl. Intus oninia
Ira acccplioiiein personariiin est agenduin. Qiiidam
dissiniilia &iiit. Froiis nosira populo convenial,
»;niiii, duin acrepiioiiein personarum viiant, in cu-
iion rcspleiideat loga, iioii sorde;it lamen. Non pu-
jiisdam iiigr;itiliidiiiis viiium et sobridC inurbani-
lemus hugaliiaiis iiidiciiim auro argenloqiie ca-
latis curruni ui vere possit dici
ruisse. l;l agamus, iil meliorem viiain seiiuamur
Dum viUiHt slutli viiia , iti contraria curruut qiiam vnlgiis , non laineii conlrariam. Alioqiiin qiios
..... Sed medium lenuere beud. D eincndaii v.ilumus, fugamus a nobis el averlimus.
(HouAT., lib. I Sui.) llliid (piofjiie elliciiniis, ul nibil iinii;iri vciint iiosiri.
Snmmum eniin jus injuria summa est (CiCEno i O//".). diim limeiii ne inulaiida siiil oiniiia. lloc piiinuiii
pbilos(i|iliia iuimiitit, seiisum commnniorem, bu-
Unde ei alibi diciiur : t Esl jusiiis qui perit iii ju-
siilia sua (Eccle. vij). > El alibi iQui nimis :
manilalcin el coiigiegaiioiicm, a qna piolcs^ionc
cinungit, elicit sanguinem {Prov. xxx). > El alibi :
diysimililudo nos scpar:ibil. Videamus iie isla per
t Noii declinelis, neque ad dexicram, neque ad si- qii.r,admirationem p;irarc voluiiius, ridiciilosa cl
odiosa ^iiil. Proposiliiiii nosirnm esl scciindinii
na-
nisiram (Deui. xvii). > Ad dexieram, per nimiam
jusliti.e rem<ssionein ad sinisirani, per nimium
;
turaiiivivere. Iloccontra iiaiiirainesl loniticrc coi-
cjusdem ligorem. Uiide poeia : piissnnm, el lacilcs odisso nniiulitias, cl siiiia'ore:ii
appeiere, el cibis iion lnnlinn vilibtis lUi, scd cnidii
Esl modus in rebus, sunl cerli denique fines duli
ei boriidis. Qucnndiiiodiiiii enim liosidoiarc
Cilra quos, uUraque, uequil consisiere rectuni.
calas res iuxurije esl, iia imisitaias el nou
inagiio
(lloRAT. sat. 1.)
parabiles fiigorc, dciiientix' csl. Fruiialilalem e\
I. I, gil
Ciilpa ciiim cst (olain persequi culpam. pliilosopbia, non pixMiain. Hic ciiiin moilus pUici-C.
Tciiiperctur vila noslra iulcr boiios niores el
pu-
Cap. LWU. De nwdeslin circa risum.
non
Ad prx'diti:i aiilL-iii, (|iuc conlia incomposilio- blicos, suspiciaiil onineh viiain nosiram, scd
liHcr
iicm dixinius, adilciulniii csl dc iiiodchtia, cl iiiaxi- agnuscanl; eadem laciamus qua». CJutcri, Nibil
viii{,o
ine ciita lisniii, tirca (^110111 facilc co^nosciiiii '>a- Musei illos inlcieril. Pluriu:'.un dissunilcsnos
,
5ol PETRl CANTORIS
esse soia(, qni inspt^x.iil propi.is. Qiii (lomum in- A nim miiiislri. Oloratu prxd Scyliu; aJ rai>Inain
Iravcrit , nos poiids n iicuir t\uv.A sii|ielle<lil<Mn parantnr.
iioslram. Mngniis csl ille , (|ni sic iiliUir ficlililins Iiem notindnni, jno.l bonain sociolalem niaxime
sicul iirgcnlo. Nec niinor esl ille, (jiii sic nlitnr .ar- inipcdil niniiiis carnalis alTcdus. Conlra qneni,
{{cnio, siciil nrtililiii-;. Inriniii eiiiin hoiniiiis est,
iiia\iiiic liabeinns cxcinpia ab ipso Domino omninnt
uun pusse pati (iiviii.is.
hoiiorum maj^islrn: Cnin eniin ipse praedicarel, (|nl-
Cap. LXIX-LWH. (Jain dc lnrha dixil ei Mngisler, ecce fralres tui
:
De bona iiiigulatilcte. et sorores exspecianl le foris {Matlh. xii). El res|)i-
Niinc de bom singnl.irit.Ttc (»st (lireinlnm, qii;e cieiis iii discipulos snos, ail Hi sunl fraires niei. El,
;
in.Tgis proprie dicitnr soiilndo. Dc li:>c dicit .Aiiiia iit genf^raliter concliiderel, addidil : Omnis qui facil
\li'g. Saia] , filia Kagneiis, sm ui leijMlnr in Toliia volunlntem Patris mei, qui in coelis esl , liic esl fraier
(cap. iii) : yuiiqnnm ludcutibus me miscui, uiiu- meus, el maler, cl soror mea {Luc. \\). Onasi dicc-
tiunm iUis. qui, in vaiiilale ainbultnU, pntlicipein mc rct Spiriliiales viri scinpcr pr.Tponcndi snnt carnn-
:
De hac dicit Sapi(Mis Kanis in pnliiico, lio- liiius. Iiem de codcin Jcgilnr: Qiii tiim essel dno-
fcci. :
)K<siiis iii domo. 1)0 liac (iicil Jf.rcniias (cap. iii) :
(lciinis reinansil iii Jcrnsalcin; (jiio non invenio in-
Sclilarius sedebam el Incebam. De liai" ct Senera in tcr coj^naios, et amicos, el noios, posl iridiiiim re-
(li-it niater ejiis in Jcrnsakin, el iiivenil ciiin in niedio
episiola ad Lnciliiiin ait: Qnid viiainliiin prccipin!
(locturnin in'errngaiitcm cos cl respondciilcm. El
q iTris? Tnrbam. Nonilnni liiic coinniillci is ilti.
E;?o corle confilcor iinltci iililaii-in iiicain, luiii- dixil ei niatcr Fili, qu d fccisti nobis sic? Ecce ego
:
f|iiam mores qnos rercro. Iniinica CnI mnlto-
c.\iiili ^ <'. P"^^^' '«"» dolentes qmvrebamns te. Ipse iniiem
vnni convcrsilio. Qiiid inc exislinias diceie? Avaiior Jixii : Qttid esl qnod me qtta'rebntis? tiesciebaiit quia
rcdeo, ambiiiosior, liixiiriosior, inio crudelior, ei in liis, qucr Pniris mci snnt, oporiel me esse iibid.).
inhumanior, qnoiies inlcr homines fiii. Siih.liiccndns Ilacesl, spiiifiKilia senipcr pr;rrero canmlihus. Iden»
esl popnlo tener aniinus, cl paruMi lenax recii, fa- (ii.it iii nnjiliis, ar< hi!i iclinii viiio deliciente, ad
rile iraiisitad Snciati. ol Caioni, el L.iclio
plurcs. nr;i!rein cjns inviLinicin ciim ad mir:)cnliim : Quid
excutere lionestalem snani dissiinilis innliitndo inilii el libi, mulicr? nondtm vcnit liora mea (Joan.
))i>liiissel. Uniim t;\cinplu n avaiilix' el luxiiriijH 11). Ccrlc miiliuin cral ci cu n ipso, qni:i allectuosis-
iiinltnm mali facil. Cmn victor \Forie conviclor, sine dilig*5h:it eain. Uiidc de criicc ad discipiilnni
tit Seneca, et nlta excmplurial dcilc:iliis paii-
hi.bet dixit Ecce mnter tun (Jmin. \\\). Sed in hoc veibo
:
'.
ilim enerval et enioMit, vicinns dives ciipiilii:it('in {qutd milii rl libi) iiiajns exeniplnm nobis praefercndi
irriia', maligniis comes, qnainvis c:ind do el siiii- spii'i(n:ilia cai iialiiiiis pt:rhnit : iil ([iiilihei prxlaius,
plici auimo rubiginein siiam aflVicuit quid tu cl ctiain min;)r sacerdos, iii oinni bencricio spiri-
;
accedere his moribns credis? In qiios piiblice tiiali, dical p:iiri clmairi QMid mitii el libi, inatcr?
:
facliis est impeius, nere»se est iil imitcris, aul odc- qnid inilii et lih', p:iicr ? Nos siimnsA«cer(/o/(!S seciiii'
lis. Liiuinqiie auiem devit;induni esl, ne vel si- dum ordincm }lclcliisederh {Psal. cixj. (|ni lc};iltir
inilis malis fias, qnia inulli sniit; nevc iiiiinicus
11)11 liahiiisse pairein vel inalrein. El in flgnra Chri-
inullis, quia dissimiles suni. Uccedc in tcipsmn sli ei liosiri, <|ni iioii dcbcmus habere palreni \*it
qnanium potes. Cuni his vcrsare, qui le meliorein iiialreni in spiiilii;ilibus, scd dicere cis : Ego siini
facere possint. lllos admiite. quos tu poics facere C sacerdos per or.lincin Melchisedech, non novi vos
ineliores. Miituo iata tinni, cl homine<=, dniii doceni, Unde diciiur (Glossa in c. 25; lllc eligatiir sacer- :
«liscnnl. Ista autein soliiiui maxiu.e pendci c.\ lioiia
i
dos et qui dicnt pnlri el inalrt : A'on novi
leviln,
Eociet:itc. Unde Catoail {lih. i) : Ambula cum bonis. ios(D^K/.xxxiii). Uiiiic ei iiilcge prohihiinin erai ne
Elalihidiciliir:Ex con\iriiiinoicsforinaiiinr. EiApo- sacerdos intere:ssel fiineribus inortnornin eliam pi-
slilus dicit Corrnmpuiil bonos mores coUoquia mula
:
rcntuin, ne aiiqnid iniinnnditiae conlraheiel [Lev t.
(I (lor.x\). Elphilosopliiisdiiil (SiiNKCA, cp.l") i*o- xxi), scd cti;iiii .s;tcerdoil non licet recedeie a s;iii-
;
is vr lendnm esl tibi
• i nin quibtis eilas, quani quid
(
clis. Unde Doniinns ilii volenli sepeliiep;!lrcm siinin
edas. El pocta d cil (.VIartiai.is, Ii!>. viii, epi;,'. V6) ail Oimitie moriuos scpelire moriuos siios : la uuiem
:
:
Privcipis esl virtus moxima. nosse suos. vade pradicare reiptum Oei (Matth. viii). Uiide snper
Ilunc versuin inuituni prx' c;cleris versilnis appio- hoc vcibo dicil U.eionyiniis. Pioplcr aniorein Chri-
sli, debel diiiiillere inscitiillmn, cl propicr cj'"S
hai sanctus Thoiiias C.inliiaiiensis.El hoc inaxiii e
Itcrtinelad prselatos Ecclcsiye, lales liabere cubicu- amoreP), inilluin delicl niinqiicie iiihnmattiin, lo»(>
jirioset coinmensalcs, ne coruin vidc:>ntiir apjiro- scilicel cl leniporc. Veriiinlainen caninmn esl od o
bare vilam quoruin liahcnt conversalionein. U:ide liaherc p:iieiilcs. Undo notaiidiini csl ilind dc l'lii-
Ahraham, qnaiido prcceplitni csl ci circiiiiicid'Me slb;tis. illi ii;iiii(|iie iiicaiii I)i)miiii ce|)crunl, pi<>-
I
lamiliain suain, staiini circuincidit oinncs vcrnacii- p.cr qiiain [)ii;iiii siiiit in |)oslerioiibns. Oiiod vi-
los snos, cl se, ct lot:ini lainili.iin suain (Gen. xvii). deiiies, posne.-tini arcain stipcr plaiislniin novnni,
(>mnis ilaque Christianiis, raniili:iiii .suiin lieliel spi eladjniixeniiiLplaiistn) dnas v„ccas lclas (/ Reg. vj),
vilualilcr circuincidcre. ni niillns sit iii doino sua I> '<* «-sl a pariu lihcralas. Fcliisenini vel fcta
iioincii
iiiordinalus. Itein Salonioii Qui graditur cum sn-
:
polyscn^um esi [polysenium, id csl, variue signilica-
pienlibus, sapieiis i^s/ ; nmicus stHlioruni siinilis eis tionis], scilicelad hahciilein lcliini,elad liheralam
efjicitur (Prjv. xiii). Liido a (|iioiI;nii sapn.iiie dici- a fclu. Unde el ipsa; du.c \acc«J liabebanl viliilos
lur Aloiuin siniil.lndo p.irii horict;ilcin, ct cogii:ita
:
(lonii rcclnsos. El addiixermil aicain Doinini iii
>ltutia facilc coDnecttititnr. In l*salmis etia:ii de niala Dcllisames, mngienles posl viinlos, seJ coinua a
KOiielale Iiigienda, el hoii;i acqmrenda s;i;pc dicitnr. rcclo traiiiitc iion fleclcntcs. IJcthsamcs inlcrpr-la-
liir domus solis. Qui iia(|uc vnll arcani Doinini iii
Unde in pi iino psalino liiUius vir, qut non ubiit in
:
tcHiilio iiupwrum, el in viu pcccu:orum nvn sletil Di.'tlts:)!iics duceic, id cst ati vitain a'ternain per
(Psal. xvii). Ei alihi Lutn sancio snncius eris; et
:
siiniijtioiicm corpoiis Cliristi veiiiic, o|)ortcl cnni
cum viro innoccnte innocens eris, ct cun elcc.o e'ecliis c^sse rutuin inteiiiis pcr hoiiuin pi(>iiosiiuni, el exie-
erifi; el cum peiverso pcrier.cris(ibid.). Di.iiciie <n//;j lins pcr opiis honuin.
esi taiigere puem et noii iiqniHnn nb ea(Kccli. xi;i). Dicil siqnidcin Grcgoriiis (liou. 37 in Frang.) :
Uiiilc quidani >fipiciis dicii ; lioiius i>i iiicipcs liahcnies V:icc;c, iiiqiiit, post \uuIos iiiHj^ichanl, sed corii;ia
icila vi;i iion lKclel);)iil. Sic .iniMitie saiicli po l
l>ra<a liler.i, Si yll.c ct llarpiis oiiii);ir;il SciijXni;).
< .T
Siylla cniin huinanain h.ihcl taiiom, sed caiiiiiis piteiitcs pcr C'.mip;issioiiein iiiii^inni; scit non ilc-
cap lihus siiccinLl:! (lescrihiLor. Har,.i.e aulein vii- cliiiil coriiiia a iccl;i via pei boiii opeiis neglijieii-
^iiieam liabciil (acieiii, sod rapacissinios uiigncs. i.i:\ii>. iia crgo conip;iti.iiiiiir paientihns iil iioii
,
Siniilitcr principes cxicinis suiil iioni, .sed inali co- propicr illos bo.ia opcia piictcriuillamus. No bi!uii&
55r. VliilBUM ABBnEVlATLM. - TtXTUS ALTEU. ;i
siniilos iixori Lolli, qiine, rospiciens ail Sodomam, A F.ioile rnmpiinl !i,tc vincnla amoi- Clni^li, cl li
veisa esl in Silis siaiuam {Gen. xix). Ilem Hioro gi-!)cnn«;. At .Scriptura priccipil parcntibus obse-
nyoni<: siiper Leviiiciim dicii {ci\[>. xxi) . SmnMnis qiK-ndmn {tjxod. i.xx). Sed (luicnnqiic cos snpcr
poniifex iion Jehet interesse rnnciibiis moriuornm Cliiisliim ainal, perdil aniinam siiain {Mttf.fi. xvi).
eliam principimi, ne lacln vel visii niortiii polltierc- Giadium lenei liosiis ul me perimai, el cgo de iiia-
l;ir. Sel snmiims poiiiifex 'loslcr, iii csi Ciirislus, tris lacrymis coj;ilabo? Piopler paircin, ii;ilitiani
Laziriini siiscil:\vit(./ocMi. xi), el nnilli inonaclioruin Ciirisli de^cram, ciii scpMlinram caiisa Ciirisii noii
Gl ilericornm videtU lioflie corpora, el cuin eo prui- dcbcij, «iiiam c( omnibiis ojiiscaiisa dcbco ? Do.'iiiuo
•lent i'l coi!vivaiiltir cinn corpoic, id est videmjo. passiiro tiniidc consiilens Pelriis, scaiil.-.bini liiil.
Ileni siiper ilhim lociim Mallliii (cap. xvii), nlii Piiulus reiini-ntilcis si': fralribiii; ne llicrosoly^uaiii
legiliir (le slalerc in venlo inore piscis, (jiieni solvil pcrjierci, respoDdil Quid lacilis p^oranWs ?l conlur-
:
noniims pro pro Ptlro in Irilniluin, dicil
se, cl banies car meuni Eno non s'dnm lifjnri, sed et mori
'!
(ilossa Adiniraiula est panpeilns Domini, qii.ne nuii
: in Hierusnlem pa>alus snm pro notnine Dontinx Jesn
lialiuit niide iriljiUnm solvciel. Et oppoiiil liie Aiij^u- Ciiristi [Acl. xxi).
Aries ista pieiaiis, qiio lides qua-
siiiuis sic Nonnc iialieljat Doiniiins |)i-ciiiii 111 qnani
: titur, Ev,iiigelii e-l loncrone. Miiicr
retuiKlciidiis
Jii las portabal? Iiaheltat ntiijiie, Scd ncras dnxil niea el fratrcs
sunt (Mnllli. xii), (iiiiciiifiu';
iiici
qiiod erat panpernni in nmis snos coiivci tcre. Et favciit niilii pro nouiine cjiis pi!gti;«h!ro. Si noii
lioc est contra pi.x-latos, qni palriinoniiim Ciiicifixi credunl, moriui sepelinnl monuos suos [Mnllli, viii».
(qiiod proprinni esl paiipernmj iii snos Usiis expen- Erras, IViiler, erras, si putas iiiiiiqiiain Cliri.-iiiaiiuni
duiil. Ileiii : Conlra iiimiani carnis afleclioiiem iacit, B persccuiioncin p.ili. El tiinc maxiine oppugiiaris,
qiiod legiliir in libro Jiulicuin (cap. ix) : Ibi eniin si le ai.^P"^"'»''^ iiescis.
li'giiur, qiiod Abimi-lccli, Gedcoiiis exconcu- filiiis El liaec carnis afrecium siiflki.int (Vidc
coiilra
bina, posl moilein Gedeonis ivii in Sicliein ad co- nol;is cap. 7^2). De boiia sing'ilaiila'.e siiperiui
iii
giialos suos ex parie matris, qui consiiiueiuiil eiiin diximiis, cui adjicienda esl bona solilmlo. Scd soli-
icf^em i el auxiiio eoruni occidit sepluaginl,» libos liido esl diiplex : MoiiDcborum et anacliiiclariim.
Gedeonis, qui fiaires ejiis eianl; Sicliimitas qnoque jlla esl in claiislro, ist:i in ercuio. Illa csl seciirior,
cogiialos siios, (|ui ciiin rcgcin feceraui, occidii. isla pcrfectior. Unde saiictiis Ucne liclns iii Rcsnla
Eice qiiod carnales afleclus debcmus occidere. inonacliorum (cap. i), dicil monacbiiiu ia chuislio
Exeniplo eliam i)ruioru:n aninianliuni debcieimis benc proliatum, liccre transire adcrcmum. Vi:a
lcrrcri, ne niinis diligeremns amicos. Ipsa cn'in isia innlluin coinincndabilis csl in qna llieronymiis
;
fotus suos diligiini qnandiii pai'\i siinl, nec Sibi pcr quadriennium domavit carnein suau). Ad quani
siifliciunl; cum grandiusculi lacli suiil, stalim eos vilam invitaiis queindam sociuin siiiiin coiiscliul.i-
abjiciunl, iiec de eis uram gcnini. Simililcr quau-
< rein dicil (cpisl. ail Ileliod. De ritn solil.) descr- :
diu parenles noslri sibi non sufliciunt d.beimis eos tiim Cfirivli floribus vernan-j S(diiu;lo in qua !
susieniare, non ad siiperfluiiaieiii, sed ad exigen- nascunlnr illi lapides, dc qnibiis in Aporalyp^i
Iram. Sed, si siiii sufliciunt, non esl nobis curandtim (cap. xxi) civiias inagni Regis constriiiiui! cromiis
tle eis. Iiem dicluin es*t Abraliie : E.xi de letru lua
: f.uniliiirins Dco g iiulens ijiii agis, fraier, iii s;e-
! 1
el de cogiiatione luu (Gen.xn). Et inPsalmo dicitur :
culo, qiii major es mnndo Quandiu le lecloriiin
'^
Audi, filid, et tide, el incliuu aurcm^et oblivisceie C. uiiibne premunt ? Qiiaiidiu fuiiiosarnm urbium iiilOr
popnhim luuni el domnm pnlris iai {Piyal. xliv).
[f.
nidorj incliidii? Crede milii, nescio quid plus-
Quasi dicerel Non posses audirc, n si domuin pa-
:
lucis in cremo aspicio.
tris tiiioblivisccieris. Ilem, cxempIoTemplarioiinn, Libet sarcin'1 cariiis a!'j'cla, ad piiruni ocllierls
«lelierent pr^lali insirui, iie liaberent amicos siios volafe fitlgorem. Paiiperiaicm timcs? sed beaios
silii collaterale^. Ipsi eniin Tempbirii nunquani panpercs (Jhristiis appelLil {Matth. v). Laborc ter-
liabentconsanguinoiinisibiserviciiiein,neconimuii;a reris? iicmo aihlcti siiie siidoribus coroiiabiiur. Ue
bona liairnin ci (lisiribiierent. El illud inaxime, cibo co;.^itas? scd fid.-s laiiicin iion limcl. Super
qiiod Hieroiiymiis dixii in cpisiola ad Heiiodoruin iiudam metiiis hiimiiin meinbia fessa jejuniis colli-
(De laude vilcv solil.}, facil conlra cainis atrectuiii. dere? Sed Doininus tccum jacet. Squalidi cajiitis.
Dicii enini Audi edicliim regis Qni non esl mecum
: :
dolel inciiita cuisaries? sed c:ipiit tiiiim Clir s iis esl.
couirn me esi, et qui uon coiligit mecum, dispetgit Iiirmiui le ereini vaslilas lerrcl? scd lu paradisuin
(Luc. 'XI 1. Ilecordare tirocinii lui diem, qiio CliriSio inenie deambui.i. Q loiiesiMiniiic illiic conscenileris,
iii bapiisinaie consepultus, in siicramenti vcrija ju- loiies in ercmo no;i eris. S alira siiie b.ihieis atlra-
rasli, pro iioinine ejus noii le palri paiciluruiu, nec liitur cuiis? scd qui iii Ciiristo semcl iociitiis csl,
oliaiu nialri. Ecce adversaiius luii>, in peclore luo non habcl iicccssc ileriim l.ivari. Et ut breviier
Clirisliiin Ecce donalivum, «luod
coiiatur occidere. au Aposlolum ad ciincta respoiidcntcm
iias A«« :
niililaiuius acceperas, bosliiia castra suspiiaiil. sii/if, condigmv pnssioiifs linjus mun.li nd
inqiiit,
Liccl paiviilus ex coiln pcndeal nepos, licel sp.uso (ulurnm glaviam, </iut' revehibiiur in nubi$ (lloni
crine, ei scissis veslibus uber.i ((juibus nuirivcraij d ^,,,^ Dclualtis inileses, charissime, si vis gaiideio
iniiter ostciidat, licct in liiiiine pat-^r jace;ii per ; ciiin poslea rcgnaio cu;n Chrisio. Iiuli-
surciilo el
calcatum perge patrcm , siccis o; ulis ad vexilluai cabiiiuis libi, ul si nescis (lisc;is si aiiicin cogiio- :
crucJs evola. Solum piclatis gcniis os'., iii ii;ic le visti, pariler g:iiu!cas. Uouosiis luiis (epist, Zii«; limdc
esscciiidclcm. Veniei d:es p;>sica, quo vicior rcvfi- Bonosi, iiicipil /7!(.v eoruni tuncre), iiiio iiiciis, el lU.
iaiis in patriam, (iiio llicrosoiyaiam coclcslcm fons vcriiis dicani, iiosler, scal.un pr.csai;;tm J.icoh som-
coroiuiliis inccdas. Mcn esl nolus fcrrcum peclus, iiianlis jam scaiidit [Cen. xwiii). porlal ci uce u
noii dira pr*cordia non cx ;-.ilice iKtium llyicaiiic
, (Muf.n. xvi), ncc post lcrjiui!! rcsp cii (Luc. i\), ue-
iiiilricre ligridcs cl iios pcr isia liaiisisimus. iSunc
; iiiiuat iii iaciymis, iii t;.uu.iii) mctcl {['.-ioi. cs.\\).
libi blitddis vidua sr.ior hitrct I.icciiis, nuiic illi
Et s.icramcnio Moy.si .^iMpeiilcm i:; eicnio siispoiulil
(ciiiii qiiibus adolc". isli) vcriiui;^ aiuul Cui nos : {\uin. :<xi) Ecce pucr iiiciis lio:iCslis iiobisciun s;c-
serviluios rclinquis ? iiuiic qiioiulam, jam
t;;;riila ciiSi artibiib iiislilulus, ciii uiK-s ailarun, di^^^nitas
aiiiis cl iiutiiliiis scciuuius ,
posl iiaun ili pieialc apprimc iiitcr co;c:jii.i1cs crat, coiitfinpta nuure, ol
palcr clamilal; Exspocli'. piUilisjicr, cl iiioiuurum soroiibus, ci cluii i-oiiuo sil)i ijer.uauu iu-^ul.iiii \h:-
bcpcli. ForsiUin cl nudcr l.ix.Mucmbrjiiiin pcllibus, iigo circumsonanl •r.iii!V;igaiii, ciii a^iicr.c c.iutos,
ar.ita rugis iroiiie, ;inliquum rcfoiciis hic iu:uiiina ci iiiuia si.\:i,cl soliuido lcriori csl, qu;\si (luid.uii
(laic (Vi(ie noUis ad c. 7l). Dicaiil cl (^ranunauci ii iiovus Paradisi ct.-Komis incedil. Miilius ibi :ii;iicol.i
v.)li:nl (Viiu;., jEiuid. xii, 51'.) : lum, iiiillu:. looinchoriuii,', ucc p.irvulus qnidcin
In ie oiuuis aoinnk inc^innK.i iwuiiibil. OiiCjiiuus (i^tio vciul fia;!c i:i sicc.iio Ir^aob.Uui') iii.
;
5.-«
PtTlU CANTOUIS fi36
•;mla vasiilale ndli.xrel Inieii conies. SdIiis libi, inio A iv). Hanc vllam siminter clegil Baptisla, qui iii sc-
ihrislo cnmiiniile fion solr.s. Viifet gloriaiii Oei, creio permanens locuslis el melle silvesiri snsieii-
i|(i;»!ii aposloli iiisi in deserio noii videieiil. rSon t;il;aliir. De qiio quidnm ait : Qncm non .niidcnl lat|.
«liiidem roiispioii ttirrilus nrlies; sed iii novse li^i- geie ceiastps el viper;c, merelrix cl sallalrix lan-
iHlis censiiin dodii noiiien siiiim. Horreiil meiidira giini ad invicem rcvercndiim veniccm siiie rcve-
sacco deforiuia ? sed sic melins obviani Chiisio rciiiia. Hiinc lialent patromim el advocaiiim Car-
lapielnr iii acra (/ Tliess. iv). ^nllo Enriporuin tiisienses, ijiii singiiii in singulis cclbilis ereinili-
:nislio perfruiliir? sed de latere Domiiii aijiiDiii cam ducnnl vitam. Medii lamcii siiiil iiiler anaclio-
vilai bibit. retas, qiii modicam vel nnllam sibi retinenl pos-
Fraier in eromo crilirarios pnnes, el olns nosliis ses-ionem, el C(Pnobil;is qiii, in pcisona pauperum,
irrigainm, lac delici;e ruslican.'»', vilcs (pii-
in.Tiiibiis mulia possiilcni ei viiam liabenl commnnem. Car-
Umi;, scd inncccnles cibos pia;bont (episi. nd Mar-
•
lusienses vero oinnia liabenl communia, in niime-
cellam, iin ipii .liHtrosii/s). Iia vivenles nonabora- mensura.
Personas tre»le-
ro, ei jiondere, el
i one soiiiius, non saluijlasa lecJione revocabil. Si
cim et conversos simililcr, pecndes, agros, ,
:eslus est, secrctum arboris umbra pi.iebebil. Si iibros. et hiijusmodi, imiiari cnpientes Domiiuim,
:iuiiimiius, ipsa aeris lemperies, el siraia siiper ter- qiii omnia fecil in nnmcro, ponderc, mensiira.
j;im foli.i, biciim rjuielis ostendunl. Veie, agcr llo- Qiiidam diciinl vilam islam iniiiiim habusse a
libiis depingilnr cl iiilcr garriilas avcs psalmi dul-
prrrursore Domini, alii ab Clia, alii a Jonadab
ciiis cruilabunliir. Si frigiis fiierit el brumales ni-
v«-l Recbabilis, qui viiium ct siceram non bibelianl
ves; ligiia non einam, calidns >igiiab<» el dormiam. D {Jer. xxxv). Hanc vilam miilliim ciipivit Marliuns
llabe.il sibi Ruina suos luiiiulliis, arena sscvial, diiin erat duodennis, sed imbciillilas yialis cl coin-
« irciis iFi«ani;il , tbealra bixurieiit ; iio is veio plcxionis proposilum pr.Tpcdivii. Adejilns lameii
:»dli3ercre beo bonum esi, ei ponere in Ooniijio spem prasnlalum, elegit sibi lociim eiemi in qiia vacarel
noslram (Psal. vii), ut cnin paiiperlaiem istam in oralioiii, ei ibi modo csl M;ijoris nionaslcrii ab-
vegna ca.'loriim mulaverinius, eiiimpanms in vo- b;iiia. Pliira tamcn miracnla operalus esi ante-
cem ; qiiasi diceret : Quid enim vtilii en iii coelo,
ifii;iinessei jiontifex, ijiiam posi. Ilie niagnificus
ei a le quid volui suiter teirmn ? {ibid.) Quoi! e^l, liiiim iiiorluorum siiscitalor duos moi^luos aiiie
cum laiila rep»Tiii:us iii palria, parva cl caduia snscilavit, umim veio post. Realus Germanus simi-
«|iia!sisbe nos doleamus in terr;». Ei Icgenda el saii- lilcr iocum elegcial eremiliciim exislens jioniifex,
i.lorum oiiiiiium \ila anacboiciarum sic commenda-
in (juo secretiis Deo ei angelis ejus loqncbatiir.
lur, Ab bujiis diei soleninilale anacborclanim siii-
llem beatns Rcmigius Remeiisis, liliiis comitis Laii-
giilare proposilnm iioii separalum esse coiilidimiis;
diincnsis reclusnm iiilravil, .-ed inde raptns esi in
4|ui per siiigiila erenii loca, in speliiucis cl exiguis
arcbicpiscopum. Ad lianc eremi soliludinem inviiai
ccllanini liiguriis, niodico coiilenli p.ibulo mora- Fugiie, tahale animas, el
nos Jcremias propbcla :
Lanlur. Alii besliis sociali, alii avibus submini- erilis quasi mijrica: iii deserlo, el corisnrgile, ascen-
sliali, ciborum speranies diyilias vel delicias , dile a Cedar. Fugile de medio liabilatioiiis {Jer.
luxus calcanles, landem lempoialem iion
sceculi XLvni), id esl abiic vebemenler , in voraginibus
aniantes, visus iiominiim fugienies, angeloruin as- sedete, qui liabilalis A>or , qiiod inlerprelaiiir srt-
sueii loiiuclis, pluribiis eff''ilsere viriuiibus; ei cue-
C g'ti(i, el per qiioil inielligilnr miindus, qiii qnodli-
lera, qua: ibi leguniiir. Haiic vitam videlur Domi-
bei sagiiial ei vulnerai viiiis. Rece.iiie.de mcdio
iiiisdcdicasse, qiiando cjecto lenialore, solus rcniaii- nabylonis, ei de lei ra Chald;coriim egredimini, el
.siiMii deserto. Et erat cum bestiis, ei migeli uiiiii- Sedebam
cstoie qnasi iiiedi anie greges. El alibi :
ilrabanl ei {htanli.w). Qiiidam dicunt hauc vil;iin et silcbam {Thrcn. lu). El alibi Prcestolare cum :
iiicepisse a Ji)aiine Dapiista, qui lencris ab annis sibniio saluiare Dei lui {ibid.). Perfeclior est liicc
;ii:ira descrti peiiii. Unde Cartbusiensis ordo lcsti-
viu commimione caenobitarnm; quia islis noii suni
vitaiem ejus, sicul palioni, solemnil^-r celebrat. osiia, nec vecics quo habitant. IUi ergo coniiimaiil
Alii diciint eam iiicepisse ab Klia ; alii diciinl a agiuin agro, possessiones habent quamlibel parce,
Kecbabilis. Hanc vit.im concnpivil Mariinus cuiu quo ad seutantnr, irriiamenta tameii suiil rajiloriiin
essel duodennis (Vide notas ad can. Ti). Cui voto oblo(|iieiitiiini. Ncc omiiino esl ordo comnmnis cl
^atisfecissci, nisi corpoiis ei aeiaiis inlirmiias ob- laudabilis, in (|uo non possinl aliqiii sulvari, aul
stitissct. Hanc vilam commendavii saiictus Remi- de
iion lacili, ulconversi.
gius R'emensis,qiii depiicro ingrcssns esl rCi.bisom,
»'l de rccluso elctlus esl in episcopum. Hxc enini Cap. LXXIH. De levi coniactu peceaii.
viia solitaria desideraiida esl maxinie propier duo,
scilicel propler invidiam vilaiulam, et propier peo Mercalores, quorum peccainm spargiliir in toiiim
cati participalionein fugiendam. tbi eniin multi gregem, ui liabeiiir de Achan [(j/. Acborj, et Co-
uims invidei alii propter priora-
suiii in coeiiobio, riiiibio fornicaiore, ei peccaium plurium, vel loiiiis
lum, vel bujusmodi. Ei (jnando miilli asscnliiinl ,in multiludinis derivatiir in singulos, ul crucifixio
D Jii-
cajiilulo aliqna re minus iicila, oinnes alii vi-
iii
dicorum in plebem Jcrosolymiianam. Ciide Fnpilc :
denlur in boc poccasse. Quia coi.SLiitire esl noii pnnperem el egenum de nianu pecccloris liberale
»'o:ilradicereciim possis. Li pcccaiiim uiiiversaliiaiis (Psal. I.XXXI). Itcii» Wirnm est quod noii seiililur
:
spargiuir in sii gnlos, ei pcccalnin iinius rediindal peccaium vcl <!eiicltim in jduraliiate quod est :
in piures. Uiide A|iosloliis Modicuin {erniciilum
:
valde sensibile in singnbiritaie. Peccaliim idurium
ivliini massum coriumpil Cor. v j. El sic male etiam peccala vel lielicla siii-
{
I coiitaminal siiigulos,
;isbignaiit illud vnlgarc proverbinoi ( Lccanus ) : gulornm coiiiingiiwl iinivcrsos qiiia : Mille licet
,
Q"od a niuliis peccainr, iniiltum csl. liiullum qui- suinanl deperil inde niltil (Vide not. ad c. 75) : lo-
,
»!ein e>l apud miiiKliim, sed non a;iii(l Deuin, qiiia lum baljenl omnes. Unnsquisqiic, q-ii polcsi, dcbcl
iion minus peccabunl, quia cum pbiiibus peccabiinl rcsislcre ci conlradicere , vcl iiiipcdire. Ilie qiioque
iiun miiius urdebunl, quia ciiin pluiibus ardebunt. qiii se excusal el oxcipil a jiecc;iio, vcl delicJo
Vita ist:ianacborelarnm perfectior est qiiam vita ca> imiltiludinis, simili.s c^-^l Piialo (ijui iinninmlam lia-
nobitarum. Scd iiilcr b;is duas vilas se u;ioi;esl vila beus c<m.>cieiiliani, m;iiiiis siias lavit, diceiis : Inno-
Cartliiisieiisiuni ['i/. Caiiiiicensinm qni' oi.mia j ; ct-ns el iinmunis sum a aungnine jusli liujus {Mallli.
jiossideni in numcro, pondere el menbura qiiia in ; xxvii).) Vel priiiio jiareiili, (jci i.n Domimim pecca-
liUii.ero peciidoiii, agroium ci peisoiiariim. ilaiic Itim siiiim rcloisii, diceiis : Domine, mtiiier, quam
ciiim Doininiis dcdic."j»il, qiiando lentaliis a diaboli) dedisli inilii, dedil mihi pomnm el comeiii: Et Eva
maiibii iii dcic-lo, ci aiigcli miiiisUabantei(J/r?U/i. ;iil : Serpens dc.epit mc {Cen. iii). Simililer :
537 Vt: RBUM ADBUEVIATUM. .^. TEXTUS ALTEP..
Modicum firiueuhnu lotnm mnssnvi rorrumpit (/ A oslcndo seciiiKinm rxprnpliim rvil nisiodom, vel
Cor. v), Nec nrniiis anlfbiinl, qiiia ciim plnribiis exeniplum]. Opus esl, in(|uam, aliquo. au qiieni
anJeliiinl, sed maf-is. El ul in boc, :iIi(|iio exeniplo mores iioslii seipsi erijj:int, nisi ad iPgiilam prava
jnstruamiir, qnidam liabens scrupulosam conscien- non corrigf^s ; nisi ad rpjjiilam, lorta iion ilirigcs.
tia.Ti, (|ui:i iii miiliis pisReral, (|iiibns in niillo pro- Seujper elige lii, pr.iei;tlo, libi Pauliim. Si vero libi
«leral. baliens mullns ecclesia?, el inullas pr^jbcn- nimis
vi feliir rigidiis, elige remissiorem iNicolaum,
«las; inclcns ubi non seniinabal; mambicans ei bi- vel .\iigiislinuin.
bens iibi non labornhat, lac el lanam sublralieii«, C\p. LXXIY. Quod levi occasione peccalum con-
noii mrabal.scil merccuaiiis aniiis lra(leb;il (jV«»/j. traliilur.
xxv), (Inm viiarel Scyllam incidit in Cbarybdiin, Item redeundum ixi\ hoc qiiod siipra diclnm csi,
iiilrans scilicpl f(]cnobiiim canoniconim regularinm. quod peccalum iiniiis rediindal in miiliiliidiuem,
cl iuvenil (jiioil, pro iiumero personanini, li:tb(^.b;il et peccatuiu iniiUilndinis rciUindat iu sin;j;iiIos.
ccenobium niimerum ecclesiarum praebeiulariim. ,
Non estverum qiiod dicilur viilgarilcr. Omuia pec-
Ei ciiin pgiedi non licerei inilc, slainm, qiieiu in caia super abbalcm verl:iulur, ut ita sil qiiasi
singiibiriiaie (iigerai, dolet se in conimunione iuvo- bircus emissoriiis qui oinuia peccala, vel delicla
iiisse. Qiiiii ergo est ei faciendum cui nou est II- ,
bominum secnm exlra casira aspnrlcl, ve! :ifferat
ber exiiiis, vel conlradicendi liberlas, iit in slpcu- [furte anferat]. Quod aiilem de facili, aul levi oc-
laribiis c:ipitiilis? Solval fjui potesl. Qiiod aiiiem casiunciila quis conlraliat peccatnm vel delictum,
a Liicanu : Quod a ruultis jieccnlur inullum
(licili.r osleiidit Daviil, oapiliilo lxxvi qiiauilo S;iul jiissil
esl, iiou esl veriini; (]uia, iicel ab bomiiie reliu(|ua- in Nol.ie Docg (ciim emissarii vel appari-
Iiluni;co
lur iiiuUiim, non l.nmcn a Deo, qill quia aiit Deus, aul ^ lores nolleiil e\ccderc iii sacerdolcs Doiuiui) iit
lionin punit peccalum. Aii soliiiidiiiem \ero redeuu- irnieret in 85 vcsiiios Epbod, qiios omnes iruci-
los dlcimus, qiiod perfeoii qni:!;iiii, scilicel contem- davii, (|uia (leder:inl p;\iies proposiiionis ei gl.iiiiiiin
plativi, dcbent soliuidiiiem loci, et lemporis
seiiiii CoIi;i; David, qiiem pcrseqiiebaliir. Abialbar sobis
[«/. pe(loris]. Quorumdam vero pcifectornm scili- ab liac slrai;e aufugil ad David. Qui ainiiia slrage
ce(, aclivorum et pr:cdic;ilorum esl iiiinc sequi iiir- c;iusa ejiis facla, ait lujo siim reus omnium nni-
:
Iiam, qiiia lener aniniiis non csl vino ct fonn;« nKirum pnlris lui {I Ueg. xxii), cl aliorum. IlIco
poininilicndus. Nec csl liiliim vacarc soliliidini D;ivii| dicil se liberalum ab liomii idio Nabal viri
propier iHicilas cogii;ilioiies ei pessimas, qiise tunc slulli, iiui noliiil.ei iii caslris millere debii:im regt
(naxime snbrepiinl. he\\ lii iuliniuis et impeifeciiis beiiediclionem per uxoreni ejus Abigail, qu.Tp per-
inedio lutissimus ibis (Ovid. Mgf. ii, 156;; iit nec suasit ci ne virum sliilium occideret, ne si san-
iii liirba iiec in sis, scd inler paiicos
solitudiiie giiinem innoxium effiinderel, boc ipsu:n in singiil-
bonos, scilicet quos
elegeris, a qiiibiis possis
lii
tum et scrupiiliiui cordis sui veiiiret sen-per (/ Reg.
jnslriii, el (]iios veisa vice iustruas. Depeifeclo au» xxv). Iiiile in exercilu siliens, inquil ai quis du- :
lein i|ui lule sibi ipsi poiesl couiiuiui, dicilSciicca rei m'lii }>olum nqntc de cislerna, qua; eA in Deili-
(cp. 1(1), niiilo seiileniiam; fuge miiliitiidinem, fiige lecml Irruerunl ergo tres viri (orles per medium
paiicitalem, fiige etiam iinum. Non baheo cum quo hosliuin exercilum, et linuslam aquam in cislenia
le comuuiuicaium veli-ii , sed audeo le libi com- Dnvid proiiinaverunl : qui nolttit bibere, et libaus
mitteie. Socr;iles [Cralesl cuiii vidissel adolescen eam Domino dixil : Propilius sit Dominui tnilii, num
iuluin secrel^o amhiilaiiTein ,'Tnterroe~avil quiiriilic C l^ibam snnguinem tiominum itlorum qui profec i sunt
soliis facercl? Mcdim, iiHiuit, loquor. Soerales el animarum non bibum periculim ? {11 Heg. xxiii.) iii
[Idem Ci;iies] : C;ive, inqiiii, rogo , ei diligenier Deiileroiioiiiio capiiulo xix {al. c. xx), iicm : Pim;-
attende, ne ciim liomiue malo lo(|iiaris. LuiJeiilem ceptum est a Dominosex civitales lefiigii iii medio
terr.i" pro.nissionis separari, el a^qiiali spat o inier
timeiilemque custodire soleuuis, ne soiiludine male
utaiitiir. Nemoenim est cx iniprudeiilibiis qiii ro- se differri, el slralam ad eas diieciam diligeiiter
fieri, iit ab omiii parie teriic promission's, pissii
linqui sibi debcal. Tiinc consilia inala a^iiant, liinc
aul aliis aul sibi ipsis fiiliira strijuiit pericuia, tutic sine iinpedimeiilo, ab illo, (pii nescieuler sangui-
cupiditales improbas ordinaiit, liiiic qiiulquid meni ncin proximi luderit , inlrari ; alio<piiii , uisi
diligeiiliau) in buc babiierilis, eriiis sangiiiuis rei.
aiil piidore celabat [forte animo, nl liabet Sencca]
ciim minus exponii, tuiic aiidaciam acuit, libidinciii Iiem iii Denieronomio capilnlo xxii [nl. xxi) :
irrilal, iraciindiam insligal, deniquc (qiiod iinum
Cuin wdificaveris domum uovain, fucies murum lec.i
liabeat audacia [Sen. soliludo] commodum) iiil ulli pcr circutlum , ne ej]'undntur suiujnis iu ilomo lua,
cl sis reus alio labante, et iii prtvcipiicm [loi le prw-
coiiimitlere, noii liabere indiccm vel jiidicem ,
siiillo parcit [Seneca, ponit] , ipsc se prodil. Non
ceps] ruenle. Item Piu:cepLu:n esl iu lege
: Ul ((111 :
iiivenio ciim quo le malim esse, qiiam lecuin. Sic
;i'dilical domuin, vcl lempluui f;:ciat liiliculas cir-
vive cuin boiiiinibus tajiquam Deus vide:it; sic lo- cuiii(]ua«nie ct apodatioiies, vel deambiilaloria, ne
qiicre cum Deo lani|uam bomines audiaiit. possit f;il)er lignariiis vel c;cmoiilarius riiere. Et
lameii pl;iiium e.sl
iii quiilibet doiiio pa
lceltiiii
NotandiimqiiodbealusTbomasCantuaricnsisbacde p LesiiiKe regiouis. ergo taiigunliir illi (|ui noii
Ilic
causa familiares siios inslruebal, dicciis Quisj;iccrcl : cieduiil se elluudere saiigniuem, nisi propria ni:iiiu,
iii Ieclosuo,nisi vcllet dormire, vel nisi essei iuipedi- iit iu':cla:i, (|ui pro inju^ta caiis;! miltiint tegatos
iiis inlirmilate ? Item Setieca /episl. II) Aliquisvii' : Koinain, vi co;;uiil iie adversa>ios (|Uos vex;iiit.
I
bonusnobiseligen liiseslacsemperanleoculosli;ibeii- l'eiciiliuul eli:im, (ini miltuui :id navig.iudiiin, vol
diis, iiisic tanquaui illo s)iectauie vivamiiset oninia ad iicgoliaiidum ali^iuos, el inlcrim moiiiintur, ol
lanquam illo vidente f:i(iamus. Ciislodem -nobis siibmcrgiinlur. Tanguiilnr eliam advocali, mcdici,
uenius ct picdagogiim. Magiia enim pars peccalo- priiicipes iiijiislc bclla uioventes, et miiili alii iii
riim lollilnr, .si peccalori leslis assislal. Aliijiiem liiiuc modiim. Item Job (ca|>. i\) Verebar ontniii :
b;tbeai aiiimus (iiieiii revercatnr, cujiis au( toriialo o,iera mea. Qnilibel eiiim dobet vercri nc opus
et secreliim sutiin saiiciiiis f:i{i;it. 1'i.liceni iilnm .suuiii sit do geiiere malorum. El cliamsi sil boniiiii,
queiii non piu'seiis tantum facliim, sed et oogilatiis iie iii aliqiia peccel circumslantia , iie ailbaic.il
ciiieiidal. felicem qui sic aliquem voieri potesl, pulvis, vcl palea, vel biliiin. Job
Ll eiiim ait ideiii :
«l ad !ncniori;iiii quotiiic ejiis se conipomil, atque Opera iioslra velbona sunt tn conspeclu Daniini,
ordinet Qui sic alitiiiem vcreri potcst, cito erit
! qnasi jiannus nienstruatce {ha. LXi>), quo scilicei
vereiidus. Elige libi Caioiiem, si bic libi videlur iiiliil aboiiiinabiliiis. Et, ui ait Ciegoriiis : Boiia
iiiiiiis rigidiis, elige tibi remissioiis aniiiii viriiiii, iioslia noii pura biUia, in;ila vcro nostra sunl
siiiit
Ladiiim scilicet iibi eiige eum ciijiis libi placnit
: puia mala. El alibi Ordinis permiUaiio. iMiital
:
^it;i el oralio, cl ipsiiis aiiimum auteleiens vullus ineriiorum formam. Dic ergo cnui Job.: Verclfar
'sed aiiic ic iccciib ci vulius], ilUim libi scmpor oninia opera mea ; quia boiiirum incniium csi , ib
539 PETRI CANTORIS cil)
cnlp^m ngiiosccro, wl»i ctilpn noii esl. Proveiliionim non debeal'
vol in temeraiiiini proriimi.crc .iiidioiiiin
xvii!, Justiin prlor esl ncciiiinloi siii. lloiii NiiniP.n conseqiiens est osiendere. Boiia eniin noslra modica,
xxMi \nl. xi.vil lilji Riibon i'l G:\.l cl ilimii'.i:P. iri- vel niilla debeniiis repuiare, aliena vcro niala no-
liMS M:»ii.\sso Miiysi iii<|iiiniil : Piccniiiur, ila iiobis slra fiicere, ei prnjiria reputare. Qnod Proplielaain»
ferrum Ikiiic ciirn .lordaneiii pascuosnm, ad nleiula piitaiuiiim a se petiit in octoniriogninlo:< Ampiili
pecurn un.-itrn. ci vl ihi CQllocemns ii.rores cA parvn- opprobriiim ineuin (Psn/. cxviii),» oi c.ietera. Grego-
/ot. Qnilins .'foi/^e.s : Si iiolnerilis sequi Israel, in riiis: t Aiifor a ine opprobriiini, » id esl poccatiiin,
solitniline, DominiiS populvm dere!i'niuei , cl vos t qiiod suspicatns suin {ibid.). » Siinin dicil oppro-
fviiis ciiusa iiecis omiiium. lit illi : !Son re>ertemur biiiim qno de alirs snspicaiiir, qnia f:icilius in alio
1
in donios nostrns, vsqne ditm possideunt filii hrael piital qiiod iii se seiitit videl va- ; quia cnjns ociiliis
liarcliialeni suain. sed prwcedemus eos ad praliuin. nitatem, lioc el depropler quod
aliis siispicainr nt
Quilus .Moijss^Si fncilis quod promiltilis, lunc boiiuin asii ored:il alieriim bicere. Qniaeniniocciilta
erilis iiiculi'abiles et apml Dowinuni et apnd SiC- ,
Iiominiiiii noii videiilur, datiis est loctis siispicioni-
cu!um, el npud hrael. Sin auiem quod dicitis non biis. Itleo ciiin Domin'isde fine operiim pnccepjssel,
fcceiiiis, nullidubinin csi qu n in Uouiiiimi pcccelis. ( ne jiistiiiani snani propler laudein boinioum face-
Kl scilote quia peccalum veslruin comprehendet vos. renl {Mntlk. vi), t vel pecnniam, vel etiain vicliiin
liein in Exoilo, <:ip l:il() xxi ['//. xwiiij Si bos : etvestitiim; (jiiia poierainiis alios propier luccbo-
cornnp,-la fnit nb lieri aiit nndiiisterlius, et conieslati na opcralos snspicari, addidil ( Nolite judicare el :
snnt (liminnm rjns, iicc re.lusit ciiiu, nccderilqne noii .iiidio;ibimiiii {Luc. vi). > Invidoriim es( libenler
vinim vel mulierem, bos Uipiildh.tnr, cl doniinus oc- [j
siispicaii opprobrinin alteritis, cuin neqiieunl ro-
cidetnr. I'em legiliir in A< lilms :iposHiloriiii), c;ipi- ilore ([iio! eminel. M:iximum est vitiiun liunianita-
Iiilo VII \al. \\]:Qiiod lesles dcposucrunt vesti- lis siisjiicio, (pie aliler piuat quam sit vcril:is, nt
vicnla secus pcdes Vaul^ consenlieuiis in iici cm (le in^ilis bo;ia, vel de b<)iiis niala (iie:iiiiiis. itcm ad
Shrphnni, 01 furii i:i m.iiiiliu.s Oiiiiiiiini, sorviiiulo Romanos capiinlo ii [«/. iii] : t liiexciisabilis cs, o
vesu^s. Iiipiclanli'?. Quii c.ti^o oiceinioni de episropo, lioiiio, oinnis qiii jiidicas. Inqu()eniiii judicas alium,
(|iii rorviiMi ooniibus rninosiiin nM(ri(;l)at, qui (pMin- teipstim condemnas , eailein cniin agis, qiise jtidicas,»
t!:iiii miilicn-ni coMiilms peiiii, pressil, el pereinii? eU. El iii eadem, cap. xiv [nl. xxii] t Tu (|iiis es :
Noiiiic occisioiiem mori.i5 ('edil? CJni.l dc alio pi;e- qiii jiidic:is ilieniim servum ? grali;i Doinini stal, aiil
liilo, cni lialns csl lco. cl iiiraveahis pcdcin iiiigni- cadii slaliitiine. Poieiis csl eiiini Deiis staiuere il-
1 iis ariiKiiiMii famcl ciis eniisil, cl innlierem l:(:sil iii liim. ) (iregorins [Forie. Aug. lom. IV,l.ii De serm.
ca.iiie,oi s:ui!;ii r.ein sngftns iiilerfecii?Ctir viri eccle- Doiniui in nioiiie c. 18] : Ambigua debemus iii
S!;islici bcsiias iiiilomilas pasciinl il>! p.ilFimonio crii- meliorem paitem vertere, et plns saluiem qiiaiu
«i xi , n;a\iii:e <iMn in eis iiiilla :illcii(l:iliir iili- inoriem cotuin opiare, ei in fuiuro spcin boiii lia-
V:las? l'oii\is iinpiir^iiciiliir ilomcsiica, qii;e ail iiii- bore, eisi aller sil in praesenti.
Ir eiidnin el nsilms liu:ii:iiiis aplasniit. Ainove:in'iir Qiii lioilie esl mahis cr:ts cril optimiis. Mallliseiis
(|ii:<; ^|)cci:ioiil:i fa< iu"l, illiiiiiiiria qii:e lilii noii licet capitiilo VII [al.\] : t Noliie jiidi< aie, » de occnliis
avpiccre vel niiirre sicnl iniinos el liislrioncs. Si- sciiicct ct siisp.'clis, ( ul non judiccmiiii. Iii (ino
milos ergo siiiil illi (qni non ropiiiant sc reos saii- eniin judicio Jiidicaverilis jiidic:ibimiiii. £l iii qua
guiiiis, eliain levi occasione, qiio;Hl eos <liffiisi) Pi -
rcmciieUir vobis, » el cae-
ineiisiira niciisi fiieritis,
P
I ilo 11 aiiiis lavanli, Jinl:»' proililori, diceiili :Tra- lera. Item : Maxima
pra^s.impiio cst attribiiero sibi
di i saniju iiem juslum ; Jiiiia-isdiceiilibiis : Quid ad spirilnm proplicticiim, iii. Elisciis, qiii praevidil pcr
tins? Tiivideris {Mnilli. xxvii); elPliaris;i.'is quiliiis spirilum qiiod piier sniis (>iezi ;icci'peial ca qtix
diciinr in Aclibiis aposlolorum capiliili) iii [al. vi] : Na:imaii hyriis, (|iioin a lepra curavcral, argenluni,
SiincLum el juslnin ueijislis. auclorem rila'. interfe- vcstes, pccuiiiain, ei CiCiera, qii:x^ Eliseo oblata lue-
cisiis qneni Domiuus susciiaril n mortuis. Uepcie r:uiv {iV lieq. v). Vcl eiiam atiferre Domiuo poie-
cxeiiijibim illins.qni pcccai:i laiigi!iii;i inanu, cl per st;iiein ei jnilicium vel olliciu.n, ei iisiirpare scieii-
s;.li;ipas ei salelliu-s snos fecil, |H\esii!o jiiraineiilo liam, i|iii t soliis vid(:t in abscondilis {Malth. vi;,
eos :i(! piiblice cojiri!eii<iiini cos;eb;it , cl sibi oiiinia (pii sobis sciiiuiliir conla el reiies (Psa/.LXLiu), qni
:iscriheli:i(, cl c:i qii.e iii propsia peison:i perpelr;i- sulns iiovii cogiiaiioncs bomimim, (iiiO!i;am vaii:e
verai posloa conliteb.iliir. Cnlligc cxcnipla ni:i;^isiii sniil {Dsal. vu). s Qiii eliaiii ait : « Qui sine peccato
Ilob.rii de Camei.ico. Qui (iim lUMiis lcijcrei f.i- ,
esl, |iri:iiiis iii eam l.ipidein inillal {Joan. vin). i
iniilniii ujns.liiiii :i>iiiei siii
< iiiiiici iilem iii caus?. Sim;lili'r (;iii sii;e |ieccato, nlituii de occiiUis judicet.
lovii. (jiij coiilra f.ils:iriiiiii, qm ilJ! tra.-li;lL'r,il f;il- Iieiii siJiiei' loeuiii lliiim secii)id;c Episiola; ad Co-
s:im moncUini, monoiiiicli a n snsccpit, ei sie ciim riiiiliios : ( (ilorialio mea bjee est lesliiiioniuiii
«icvicil. M:igisler veio llobeiliis, (jnia lovtiiaL cnm coiiscientix' lucx {II Cor. i), > Grcgoriiis (Glossa
innoxiiiiii in oaiis;) saiigiiinis, seniper iii siiigiiUuia iii liiiiie lucuiii) : Niilliis pi';psumat conlra conscien-
pccciiliiiii illiiil liiibiiil, 01 c.iiisa: iiiijiismodi <k'iiiL'Cp3 tiam, vel [iroferro, vel eliaiii cogitare. sculeiitiam,
iiileiosse noluit. Jiciii, sanelus [llobcrliisj (Vide iiol. ^ diceiis : Quis servat caslitalcm vel qiiodlibet aliuJ.
.1(1 cap. 74) cpiscopiis Aiii'ti:tiiensis consilio onii:i;i- ^ nuindattim? Sieniin put:il qiiod nemo ipsesil neiiio.
liiiiii siioruin iossal.i iieri jnsser:il ad i'eci|iiciidiini lietn quidain cuiiosi gramuuitici niigi, geruli, iii-
:
pisccs ; in qiiibiis ciiiii piier qiiidani c;id'.irol, coii- trabaiil l<)':uluin creiniue, vidcbaiit slratuin siium
cla iiatuiii csl iii iirbc : Piiei i.sle siibmersus e.^t, oc- iiiier duas trabecnlas ploiiiim ciiicrc et cilicio, ul
ciiinU'; laiidi-iii cMr:M'His cs!. Qiieni casnin au- ctibile boati Geiinani. Libere et aperte tunc iiiterse
iliciis episcopiis Ineonsol.iiiililc.r primodol.iit, d:ec:is dicebant Uslentiitor csl isie, noii dcbel iiujusmodi
:
se es.:>e reuiii baiigiiinis piieri, (|iii:i occ.isioneni d<'- oslendcie. Qiiod ;iiulieiis lioino Dei, iloruin claiisit,
(leiiil subiiier(:eiidi. miiabiliter j^^ivisiis esl
l*os(ea osiioltim ct ntilli postea patiiit seereliim rcligioiiis
de libcr..lionc vivni cvasil. Ilecollit^e toi-
llliiis, (pii siiic. Uiide pliires (jii.iin iniijs lacltc siiiit de sliMlo
liiiiii exeicpliiiii, (juoinodo ex permissioiic sii;i ejns siispicioiies. Aieiianl eiiiin iModo cariics coine('il, ;
(lilki.ilis suspendil boiiiiiiem. Quue quidemsnspcnsio iiioio jacel iii pliimis S:irdaiiap:ili , cl ita sc;:nd:ili-
cjii.') seniper aniiiinni cl vnUiim contristavii el , z..baniiii'. Llruiii f;iccrei coiisib<im iii Uilibus s:ilva
iiioi lis liorain iiniiniaVil. QtioJ lcvi occasione vel li ipbci venljle, vel iioii reliii'|iiei'c (ripli<:em verita-
Ciiiisaquis in se cuiilr.ilial pecc;i<.uiu vcl dcliclu.ii, lem, vit:e, docii'iii;e el jiisliliii'. Poiius pereal t|tiaj
qiiod iiun propria in:iiiii pcipetravil, vel se coiilra- iiiflil, amiltaltir ipi;ea;diiieal ^/ Cor. viii).
quain ill:i
xisse repuiare debet, dixiiiius, ct ad buc auclorila- Noli tibi assuiiiero olliciiim siimiiii jmlicis, qiii, ut
i".i induxinuis. 'jil Isaiascapitulo \i [al. xvii], b;ibeiis pleniUidiirem
C.*p. LXXV.-LXXVIM. cliarismaluiii, t noii secundiiiii visioneni ociilonini
Quod uuteni cx le\i snspicalioiic ;i!iiini iiif;iinarc, jiidicabit, iicc seciindum audiluin auriuiii ar^iicl, scl
: ,
h\\ YERBUM AnnUEViATLM. — TEXTLS ALTI.R. 5;2
j:ii!!fnMl Iii jtfslilla paiipf^res, cl nrgii 'l in rrqnilafo A infra (rigfsinitnn dion). Undc f|i)iil;Hn snpiens Ira- :
|!io inansiielis lorrir. > Iicmi Snlii< Doiniiiiis , f)ni :
l!is siim, iioM peroiili.im inodo le, Nain ira furor liie
rsi snniiniis aiii ifox vi| ariifex. novit qnis osl liy- Cbt :
piicrili, i'l o.>l snliaii;i\lns vct (lcanialns, cl qnis Impe.lii ira i.nininiu, ne pissit cerncre veriim.
anrons : Nain I yp(toii'a dioi iir ali liypo, qiio 1 osl (C.vto, I. M FJisiic )
siil), cl ( r sis!;^£u(TO?l, qiioii c sl annim. Ipsins Dci
n.i si niiiini UnncnKjnc nioriini, nialo ciuiclu ininislriit
rsl (iarc anrniit vol arp;on'iim elO'|iiii.
sajiionli;»',
Im, eiHs.
Ilem in Prtverbiis : In (ini.iis «itoiio (Mlinias, sed
(St.\tii;s, Tlieb. lib, xi,)
siisppns;iin (cne senlcniiam (Si:.M:rA, /'<? pnKlenlin).
hoin Hiornnymiis : Si viijci is(;iirisiiiin nomini, an- Dmioo (!oio!ii;iiorit ira , noii scnioiilios. Sonooa
polnin sollioct, snoerdoicin srilicoi (!omi(lceiitom (opist. 40) : Tardilofpiiim (e esse jiii.oo. Eiide
rapnl mnlieris, noii male sn^spicaM, qni;> inal.i sniii ciim lales rnmorosi (oap. i.xxvii). iiisi;ibilos, levos
iii lionis iiitorprotaiiila (Vidoail nol. oap. 7o). Ilem: ol incoMSlaiilcs [Drficit liic uliiinid e.v Seiicca ,
Allcmlo, si rosiiloas jiidex, (|iianla m;il'iiil.i'e, iiisii- op. 2]. Priniiini iiidioinm mciiiis conipiisii.ne ovisii-
tnio onlitio jii(li( iario. qininla solemniiaie sciileii- mo posso corsisieio o( senicniiani niorari. Senec;i
liaros, (|iii inodo (ain leviiersenionlias in pioxiiniim, 2, ol Ecolosi:is(ioiis iEccli xxviii): « Piiccordia faliii
ciiin non sis iiidex {Contr. flumorosos. ap. 7M). Ul <
(pi;isi rola ciiriii.s. e( qnasi axis \ers;ililis C(vgit;iliis
e-go coiiira linnc pcsieni prornmpondi in jndicinm illiiis. » El alibi (Proi- xv) : < Cor siultornm (Jissi-
lediorarinm lialieiis aiiliilolnni, sciliocl :
loile esl. »
fiumores fuge, ne iuc:pi novus ancior hnleri n B Conicniel nulli qui secum disside! ipse.
(Cato in disticli s iib. i.)
A Otriiiihios E|tisloia prima, e( iiltin
I capi(c :
Percunctnlorem fiigilo; nnm iinrruhis liic esl.
. Vigilaie, s(;ite .11 (ide, > o( o.tlora. El alilti (//
(HouAT. lil). I, ep. 18.)
l'nr. w) 1 Cor,slaiilos osutlo. viiiobiiis aiiviiimsj
:
Hic eiiini esl, qni « dimissis prf>| nis iiliena negoiia
Doiiiini siiper vos. » Qnasi dioerol: Si iuconslaiiles,
ciiral. » De qiio in lilnoDo oonsidoraiioiie ; Fiaier 11(111 vi(le!;ilis. Siiper vos non iiifr:!, pro teiienis;
lione, noli li;ihere aiires hihnlas; lingiiani priirien-
sed siiitra, < Hosanna in excolsis (:Vf!rc. xi). »
lem, El Qiiindis CiMliiis lnleica( rnnior OMOsi
: iiii-
lliijiismmli aiilcm oiicsos, el Coiistinis el lenis. ul res erpostnlal, c.<iir>,
litis el viliuni. rii-
niorosos, cnriosos, ioqnielos .pr;r( ipii Aj.oUidns CoiislHnics nui:uo-. iiim bonn cnusn dabit.
.
cxcommunicari in Episioia prinia ad TiiCSS;ilo- (Caio, Disl.)
nioenses, iillima elsecnnda ad odsdem (// Tltes. iii). llom : Inconst iiies li!i;nsn;o II, parlioi|ios .tiint ina-
Qnia relalores m:iii niendai ioriim, elaiidilorcs pec- ledii lionis David Psalmisla (l*sal.
Jiid:e , dc (pio
c;ire faoinnl. Nam Viiigil. iv /Eneid. c^ni): < Cnm jiidiiMli.r e\e;it oondemiiatns, olo.
Niil;mtcs lr;ins!oraii(!!r filii ojiis el mcmliocni
Fania nintnm. qiio non alitid relocitis nllHm. ,
cjieianinr de li;iltii;ilioiiibiis siiis, e(o. (ibid.). »
Molfililale vige', iires'iue ucquiril e.Hinlo.
i Conlia porcgf iiia jiuiioia (oap. 18). » Dc illis
Tiesiamen rnmorrs lioni snnl, oxteri nonoiiramli,
qni ex levi siispicionc pr;ive jndicant (iiximiis :
scilioel : < Transtnlit Domiiins a le pcccatnm liiiim Nniic aliqiia (iioeiiiiis ooiilra illos, qui di;ili(tlioas
(// Jierj. xii), I vol i Diiiiissa sniil pccc;ila
lii)i
a linventiones, perogrina scili<ci [iroonrant jndicia,
:
C
liia {Maltli. ix). I Seoindns cst : « Hesnrie.\ii Do-
iil in forro oaiideiili, vel in aqiia (iii;ida, vel l.iil-
ininns {Mnrc. xvi). » Toriins : < Venils, Ijenedicli lifiiti. Primo F;ioil coiitra eos illiid pi;pccpliiii>
:
Palns mci, i el ca-iera [Mailli. xv). Coiiii;i 1111^;!-
lcpis : « Non (Piil;»liis Domiiiiiin Denm luiim, sed
{:oriilos, et oiio in leniciiiaiem jndioii proiimipen- illi soli servies {Deut. m), » lioni : Dominiis ieiil;i-
ies. qni qnod senlentias
iiescinnl, proferinil, qiii
tMS ;i diabolo ilioeiile (Mntlii. iv) : < Dic iil bijti !os
siias non divilins oxqnirnni, qni ialjiiniur cnin ln- panes (iaiil. iiiide le doorsnm, t elc, noliiil r;iceie
l)rioa lingii;i, (pi3e iii ndo [nl. ninio] esi, qiioinni iiiiiiioiila al dii;il iliiiiiem. Ninie Miilcni dilalata ndc
verlia priiis ad liiigiMin, ({iiain ad liinam feslinant. viili .'5110S liio (ribiiLiii; iico soii.por iiiir;ioiii.i fa( i(.
l>o<|iiiii)iiir erranics, qnia ne.sciunt (piod sciitenlia .Ninc ropu-
Eiide Ps;ilii isi;i [['snl. xi.iii) : < aii(' 111
esi ceila ei indnljiKila m.iilis n sponsio Pi.tno :
li.>li el oonfiulisii 'jos, et iioii ogrcdi.iis, Deiis. ii: \ir-
«iu;(;cni in moiiie (tin epla el milrita, dciiide 111 lii-
(
liiiibus iiosiris. » liom ooiili;i perversa judi< ia
roiii odiia. Undc £< cle-iasiiciis (c. xxmii) : < Qui (. i.st. li, 15) : ! Iloo laiitiim laoiio Dumino : iion
in;ci rogaiionom mai iresliii, paraiiit vcihiiin. d ^ic aildiis (iiiid;;n.'iin aul miniias. Si siirrcxeril in inc io
«"'eproc.diis ex;indieii;r, dibciplniam, et consoi v;ibi(
liii pro,;li' (;i, aiil somiii;itor, oi pr;cdixe! il Kiginini
ot itinc respondeltit. xxxviij » El ido;ii iiifra (0. :
aique p( 1(011(11111, e(evenciit qnod looulns es(, cl
< Aiile omiiia opera voibiir.i veiax pr;ooed;U le, el E;imnsct sei|iianinr deos aliooos; iioii
(iixeril tiiti :
:tn:e om; em aciiim ooii.->ilmin sialnli. Verlnim eiiim :iu :ies, .]n;a \os lenlal Domiiiiis Dciis vestor, ut sciat
iicqnam immut;ilji( coi. » Mein (/uc/j. xx\ii): iFili,
1 dilig lUs ciitn, an iion. Propliela ille anl somtii.ilor
consilio i.iiiil fai i.is, el post (.lotnuj noii pa:-
iie (i, iorriilorricielur(/)f»/. x(i,xiii).fl(c!n in Deuletono
j^
i>i'oliis;» posl dicliim, si puen.editatus loijtioiis. II. io (c. xviii): <Cuni iiigrcssus liieiis leirain, quain
IJ.in {Kccli. XXI) : < l,ai i;\ in piii(kii:iiim siull.i Pominiis Deiis liiiis dalMttibi, cave iie iiiii(;iri velis
narrabiiiU ; vorba prndoiitiiiin s(;iioia poiHler.iiiiiii- iilKdiiiii iiioiies illanim geiilium, iioii invciii.itiir ipii
liir. In orc f.auoriiin «oreorum, io conle s.'(pieii(is l-.isirei liliiim, aiil liliam periguem, .nii qui riolos
os Idem {Lccli. xixi <Qui oiodil ciio, livis
illiiis.» :
sriscitoiur, ei observel soiunia, e( au;;iiiia. nec sil
corde est et immorabili {'fcx. miiiora iiuij El :
t ;;»loliciis et incantiilor, iicc ylboiics oonsiilal noe |
qui odit loiiiiaoi'a'om, oxii.iioscilj [cxiiiiijiii'.] mali- «iiviiios. el (|ii3!ial a morlui.s \eri(;i(em. Pi(ip!io(a
liain. Aiidisli v.-Tlnini ad veilinm adveisus pro.vi •
aiitem mii anog;iiiii:' ueiiiMV.iius voltieril loqui iii
iiiiim? ooir.movca iir [ooiiiiiior uliir] m li:, (iUiissis, iiouiine iiieo, (|ii;e cgo iiou pi;oeepi ilii uldioeret,
•pioniani iuiii udc^oiel Di.iis. » .Apo^ioius (/ Tim. aiil ox iioiiiiiie ;ilieiioriini liouinm , intoilioiclur.
V) < ^iliil sine pr.ijiiiiicio facias, »
: id osl siiie dc- Q;ii)d si t.icila Cfigilalloiie re>piiiuleris : Qiionuufo
libenilione prxMiiissi. K^q.iiro ci niia de Arisloiele, po>«suin intelligerc \oiba, qua; iioii esl lociitus Do-
<|ui proposilx qu;esloni ind.iciiis dari ad soUeiidiim iiiiiius? Iioc liabebis sigiiuiii : Qiiod iii iiomine
Uocebal, de duobus di.^<ipiilis snis, qHornin alier Domini prophela ille pr;cdixeri( , el iion evene-
fieno, aller calcavibus egebat (Vide 0. \). De Aiigu- ril,lioc Dominns noii esl loculus. » lleni : < lu
sto|triiden(issiin(> impcralore, (iiii in omnibns ficiis. ore duorum vel triiim (esliuin ponbil qui iiilcrli-
vcl seiiten!.iis daiidis morosiis eral, De faoioTlico- cietiir {Deul. xvii). » lleni ad Hebr. vi < Omnis :
<lysii imperaloris exsilii Ituipore in Tlicssalo. Liidc coiilroV(;rsi:c linis erii juraiiienliiiii. » Lcm Ailn .
yufl blalulum csi ne bciiiciitia fonclur iii aliquciu Dole quotics ellmiciis s.iugiiineai ,
qucm lci [>m-
513 PETRI C.\NT0R1S m
oipii effiiiitlore. Forliiis crgo «lolendum esl qunties A Tu autem, miser sacerdos, exsocrato cs luas vis
effndjTis £r»ngniiicm, niieni l«'x iion pr.Tcipit cflrim- seinper exseqni in efrecium. Ilem In liac promi.s-
:
dere. Item Magisier (PelriisCaiilor. «( palet ex lexln sioneDomini: «Qnidqiiid peiierilisPatrem in nomiiie
ca». 78 ) : Si nniversalis Ecciosia praeciperet nieo dabit vobis (Joan. xvO, > iiilelligcndnm esl dc
milii siib pnpiia nnatiieinnlis, ut fcrriim
s.-iccrdoti Iiis (|iKu ad salulem, id est sint* qnihn.';
periinciit
illmlcaroiiicirem , vel nqiinin bcncilicerein, ciliHS non esl salus; digne,pcrseveranlur ; voliis, non pro
pnMiam perpoliio siibirem f|iiain illi parerein. Iiem illis, srilicel pro quibiis peiitis, vel conlra qnos pe-
(Hinc collige lexlnm Marrhian. non esse aii-
liuiic lilis; nisi liujiismodi delerminaliones apponis vel
lo,?raplii! decrelis ixcoinniiinicali sniit au-
: Si jii iiilelligas noii erii clficax liaec Doniini promissio.
gnres. areoli, sorlilcgi, qiiaiilo magisqiii Dominiim Tu aiitcm, niiser, carminalioncs tuas vis nunqnam
per miraciila lenlant, et Dominnin ad facienda mi- esse falsas, vel fall;ices, cnm petis iiidignc, non
ruciila leniant, vel cogerc per sacra verba viden- perseveranter ; ncc eiiain pro le, sed pro aliis
tll!? daninandis, vel salvandis; iion de his qiix sunt a«i
Vernm esl qiiiilcm qnoil formje sacramentales snlntem ^iernam , vel de Iiis sine qnibiis non po-
simm semper lia!iciit efTeclum, si a sacerdole, si lesi esse salus, cum miracula fiant quandoque me-
scrio, si eo modo quo ilclicnl proreninlnr. Carmi- rilo illiiis cni fiiinl, vel illius pro qiio ruinl, vel mo-
iiaiioiics vero loiiiiinc, nisi qnasido Domiiius per- riio iliins, qui orat iit (iani, vcl meriiis saiictoruni
iiutlil. el diaboins procnrat. Ilem (Viilc nol. ad qui orantur. Quandoqne communiler et coopeian-
cap 18) Si recipieniirc csseiil cxsccraliones, poiins
:
tiir nicriia istorum omiiinm, qnaiuloque voKinlas
rfcipiemlx' esscnl priiiialioiips qiiain exsecralioiies, Dei sola, qiiandoque plurinm merila , el iioii om-
B
qii;c in lige leiiebant, iit lcgiuir iii liltro Niiiiieri du niiiiii. Tii ergo qnare vis semper operari miiacnla?
ailiiliera [iroliaiidpcr aqiiam malcdictionis (cap. v).
i
Ile.n dissona sniil el repngnantia liujusinodi. Nam
llom (c. :2(J, .^. Si qnis clcricis, el c. Aiiguriis, et iciis ceiiseinr (iiiem naliira ignis hedil, iniic^ceiis
<ap. Aliquaulo) Si coiivinraliir quidem per hii-
:
quoiii :iqii;e iiaiiiia recipit, et iit nntiira in dtiobns
insmodi diabolicas piolKilioiies, iioii essent iiiierri- ad idcminstilutis videtnr neulruNi delicie obser-
cicndi, sed hnsiinendi, ct predicandi. Et oraiKliim vari. Si voro iiaturi» ignis ei aquaj reum abjicerci,
rssct pio eis. nl Deiis eos polius illnsiraret, el gra- quod ignis in eo naluiaiii snam exercerc dcdigna-
n-tiir ne uierel cariiem lener;im, aquoe nalura re-
tiaiii tantum iion necessit.i-
infiinderei. Fi«les eniin
lis fSl, sed cnim diccret Dominus
volniilatis. Si cipere noii vcllel pondeiosum corpiis, liinc evidcii-
:
iiondum iiiilii fidem dedit, non vull me visiiare. liiis e-set iniriicnliim, ci coiiveniciiiius insiilutuin ;
facite iii li.ibeam, noii possum per me credere quid vel si lerrum fiigidum urerei, vel aqiia frigiila, luiic
facieiidum (Vid. 2, q. 2, apertius esset. Itein (Yiilc noi. ad cip. 78} : Qiiari-
liiiic ? Iieiii c. Sors ci se-
liir (|nis adinvenit bujnsmodi veiba, quu: ibi poiiiin-
iVienlibiis) Repudianda videntnr pcregrina judicia
:
ciiiii iion descendanl de medio diiorum Inr el ordinavil, el unde habenl auclorilatcm. Sa-
iiionlium,
iscc habeaiit a vcleri vel iiovo oiigin ni. Ilein Eliam :
lonion non iiislituil siciit exorcismos. item Qnan- :
qiireapprobali» suiil a Dnmino, vel peiinissa, vel do d.iliir poleslas isla?Daiunie qiiando sitexor-
indiiUa, Itodie dc medio Erclcsiic suiilsnblala pro- cisia, vel qnando diacoiitis, vel qnamlo sacerdos? A
pler inali viciiiiam, ut jaclns soriiiim in mullilndi- qiio habcl officium ist«id?qiiid ei deiur, vcl
vel
nein vel paiicitalem, diu teniiil. Scd ni in decrelis peccat, si inniet, vel si dccuriet, vel si proielel?
c Ucni Exorciaini nostri hodie iion habent efUraciam,
l«*giiur pioplcr lioc quod sorlcs sorlilcgiis vicin.i- :
b.iiitur nisi quaiido Dominiis vult. Non eniin exorcista
(2i>, q. 5), pjohibii;e sunt bodie ab Ec-
cltisia :
lioilie poiest cjicerc dicmonia, sicui In primiliva
Nam mala suitt viciiia bonis.
Ecclcsia ; iiec eiiam sacerdoies omnes uiiius regi^i,
oiiiiiibus cxorcisiuis Salomonis, vel eiiam nostris,
(OVID.)
posscnl virlnle iiloriim liberaieiinnm d;eiiioniacnni.
Tu aulcm, quises, niiser sact^rdos, qui pracsumis
IIiilio foiiins siiiil c.xsuiHaiida liiijiismodi judicia
facere inc;ii!tii>iiiiiibiis liiis qnod igiiis maiiuin iisti-
cx «piibiis si^quiiiir sanguiiiis eflusio. Ileiu (Vid. iiol.
biiein iion urat?Ni:!lus esl ibi Brixius, (jui in birro
:id c. Tji; : in «•lig.Mnlo poiililico non audores sorl.;m
piunas ardenics intislo lulit, videiile populo, iiec-
j cere in iiiUiiiliiiljnrin (sed induos fors lan pei -
dum suspi( io de foniicalione m.dc coucepla c^-S-
inillcroliir, Lngduiiu.ii coiiligil de «luolnis
iii apiiii
savii. pyiest ergo ille dicere, ciii impouitur neces-
prop er poccala populi caiierei lorie
breviciilis) qiiia
silas rcreitdi caiidens ferriim in maiiu Non suiii:
snper iiidigiiissiinuni. Et laiiirn iie eleciione illa
alier Joannes inieger nieiilc el carne, qui illaesus
peiidercl sabis, vel peniici«;s lolius ilin;ccseos.
dc icrveiilis olei dolio meriiit egiedi.Non suin piicr
Qiiaiilo magis cessare hic dehent carminationes,
Marceliiis, pust Pansieiisis epii>copiis, cnjus iti nia-
vi;l teiitumeiila, qna) sangniiiem effiindunt, et iiiii-
niim leneiam miser faber iirdentcin ferri massain
luiii inde proveiiit aiiimui cominodiiiii? Ilcni < ^n- :
(Gnm qtixrerei pruiias ad incnndenduin aiiaris
vilegia paucorum faciunl legeni coininunein. >
iion
incensum) imposiiil. Sed tener puer Marcellns dc
Si ciiiiu legitur de trilms piieris, qui ediicli siiiit
j) candenli lono legitur dixisse : De ignis calorc csilet,
«lc rornacc ignis inexnsti, el ctiam sarabella eoruin
sed novein pondera babel. Dicat iiiiser imperiius
iion suiit iinniutata (Uuti. iii) ; si eliain poiias quod
ille:Non cro siatera fcrri < Noii leiiiabo Duiuinum
:
Junas illa;siis exivii de vciilre ceii (Jumv ii) ; si
(MaUlt. IV). I iiem psaliiio lxviii : < Intende aniuix
Daiiiel dc l.icu leonuni (ban. vi); si Joanncs de olei
iiieaf et libcra eam, prupier iniiiiicus incos eripe
forveiilis dolio, et iiiodum : lu la-
iniilti iii liunc
me. • Hoc
Clirisliis ad Palrem pio »c, el pro ineiii-
inen non poies faceie iiiiiacnl;i per beneilictioiicm
bris, proplcr inimicus ineos, > Gregorins: coiiver-
«
iiiain, qiiaiii facissnper aquaiii velfcrrum, quia non
tcndos. Sed qiix-dam libcraiio occulia, qu:c lii pro-
est liic Daniel, iiun snnt pueri ties iiniuxii, et bii-
pier sancios episcopos, nl sepieiii fraires Maclia-
jnsiiiodi. Noli ergo lu sarerdos peccalor, iiiniii
Lxi, qtti consumpli suiil igne cnm inalre iic conira
,
liodie iniraculis, se«l operihus Lonis, (|uia in- mm ii-gem Dei hominibus coiiseiitircnl (// Mach. vii).
venilur dignus pro cujus inerilo operaltir Dominns
Lat cl alia liberaiio inanifesla, proplcr iniinicus,
iniiacula. ilem Hodieque rallunl prumissiuiies Dei
:
vcl puniemios, vel liberaiidos; uttres pueri de igne
in Evangelio, peccatis nosiris impcdienlilius, vel
lilierati sunt eiiam corpore. Unde ipse Nahucliodo-
D<miitius soiiis cauham nuvit, scilicet Ux < In no- :
Iusor convciaus, Domiiiiim prxdical (Dan. vii).
iniiie nico djuim iiia (jicieiil, lingiiis loquenlur iio-
Occnlia esl Chnstianis liberalio, qiix fil in aniina.
vis, scrpcntis tulleni, el si morlilernm quid bibe-
Apertii noii esi inodo nccessar.a, qiiia umnes sunl
rnl, noii eis notcbil, snper a-gros nianus im-
lidelca. Paucorum cst, ei raro Doiuinus operaiur
poncnl, cl bciic babcbuiil , i cic. (Murc. \\i).
illam. 4 Noii egredictur huditi Domimis iii viriuiibus
,
515 ve[\di;m abbreviatum. — textus alteb. SIG
iiostiis {Psnl. LU), » scili^^et per nos faclis; seil ii) A oam miracnliim operaliis fiifral. Item Oplinia:
suis quaiuli) et videl oxpediie, cl linc r;irn.
vnll, prohaiio jiidicia isia damnabil. Nnii auderet liodie
sed occnlio liher;»!, m
be^tliim LaureniiiMn lil)oiavit nnivers:tlis Ec losia ponere ei exponoic, qna.si nni
occnlta liberalinne. Qni cuin essel coiubt»>>iiis, iion liazardo oapul snnm, id esl fidoin calholicam, riClo
cst in anima icsliialns. lali condnclo Calholicos, goiUilos cl Jinhoos , nlrniii
ItemForma sacramcnlars eliam hapiismi. qii;e
:
fernim ignilnin iialuiam su;ini in mann Callinlici,
institnla csl a Domino, pr(t[Uor nnam criininis iio- lotns JiKlaisinns et ioia genliiitas h(I fidom Cliri-
lam, Bnnm iion lialiel in islo ciToclnm. isla anlein slianam converterctnr si m.inns comhnrolnr,(idos
;
.ti'<iiiveiitio liiimana, vol magis diabolica , nunquain Christi iii pericnlo essei, ol ad Jn(l;iismiim , ve!
fallet ? paganismnm, qnilihel se vorierel. Si ergo pro tanlo
Iiem Nota quod Engenio pnpa rosidenlo in Rc-
:
liicro non audes manuin ad candens ferriim excr-
mcnsi consiUo, praesonlibns canlinalihns, arcliiepi- cere , qiia raiione lu, sacerdos, benedicis ferniin
scopis, episcopis, ei viris lillcraiis, el aiillieiuicis vel aqu;im, ct aucloril:Uein pra'Sias iiuic faclo do-
(Vide nol. c. 78). Eviis de Sleiia, Britto, qnadjim tesiabili, iii qno non est non solnm Incnim, sod aiii-
faina iupresi coiTijptns est. El coiifossns dicehat niarum pericnlumci s.ingninis cfTusio, vel mutilalio
se illnm eiim, (iui vivit oi regnal in siocnl;», ei qiia"- membroriim ?
dam alia LriUa iil bnilus, dicebal el asserehat.
,
liem. Nota aliiid cxempliim. Acciiiii enim Remis
Non taineii est ibi inorii adjndicaius, sed Samsnn aridilas, el acris, ei noxia inlonipoiies, et roliqniis
sircliiopiscopns tcnnit eiiru in vincnlis, ol p cl me et capsnlis exiraciis foceiuni por Iridniim-fidolos cii-
aqiia vilam finivil , oi sic iieiniiiom posloa coiru- g jnscnnqiiesexiisvol odicii, ai v;ihaiilia ci 3iihurh:ili;i,
pil. Idem : Samson, arcliiopiscopns Renioiisis, niilli nec app;iruit modica nnhociil;i. Videns iaiU;im .'.\f\.c-
permiiiobat sacerdoii bujnsmodi facere consecra- lionem Jiid;eiis qiiidam archisyiiagogns, ;iil i Coii- :
tiones, vel potiiis exsecraliones sn|»er aquam illain, cedo qiiod oinnes simiis Chrisliani, si infra liidnnm
iiisi prins pijcstitissonl principos el pr:ctoros can-
non dederoplnvias, si roiu4iim ol llioial pormisoriiis
lionem de iion offnndendo sangnine, si rens in illo circnmforio Dixernnl ploriqnendoles «Boiium osJ, :
peregrino jndicio probarelnr. Jndicinm candeii- Lonum csl. > Tandcmjail magisierAlhcricus : i Absit
tis ferri noii pcrinittcb;it nni^inm fieri. Ilein : Im qiiod lides Chri^li micauir in pcriciilnm , si Jnda-us
hegendis saiiCtonim legiliir dc goniilibns
,
Qni :
aquas de ccolo eliceret arie niagica , Domino per-
iicel esseiii ielaiorcs eriornm snornm, ei logis mitlenle propler pcccata nosira, vcl di;ibolo pro-
qnaliscunque, in conjiinclos el confessos legem cnraiiie. Qiiia mali e;iam s.Tpc lcguniur focisse
Christi ntn siaiim senieiUiahani, sed inducias iri- mliacula, tides Chrisii ila oniiiino possel cxsiiinari,
pinla diernm cis dabant, ei incarcerahani, ei>qne el oinncs ad Jiii'aismnm coiiverli volleiit. > Nec ausi
niiiiabaiilnr pom.Tm rnrpoialoni cl tornienla. In- snnl fidem nosiram pro lucro lolJudaiornm periculo
lcrdii'in ad errorem sniim inviiabanl proinissis cxpoiiere. Iieiii ad llehr. (c;ip. xi) t Saiicii {ler
:
persuapiGiiibus, blandiiiis nec rtqnirebaiur ab eis,
;
fidein vicoiunt rcgna opcrali sniit jnstitiam, aih-pii
,
ul corde in deos suos credcrent, sed no blaspbema- sunt reproinissioiies oi)luraveruiil ora leoiium ,
,
renl, el snperlicieleniis tliurificarenl. Nosiri autein exsiinxernni iinpeium ignis, > etc, lU tres j>ueri
priiicipes et praelali non creduiU oris confessiniii, [Dan. v), Tompiis laliiitn iioii csl in Novo 'lesla-
sed pryecipitanlcs senieniiam , faieiUi oie eiiam r Anle dedit lalia, iii palel. cnm 110:1 intclliga-
itieiilo.
fidem calliolicam, jiidicinm ignili feiri illi a.-scninl, lur alins largiior, eliam lerron;i' tolicilatis, qnai ail
el reiinenJem lentare sic Doniiniim, ol suhire jndi- velerem hominein periinel , eliam Chiisio novo
cium diaholicum. in rogiim projiciuni. Qni siinililor liomine nova promiltil, id est ceierna. Unde irrisus
urerei boatiim Peiruni, el eiiam oinncs Clarev;(l- nioriliir. Uiide Jacohiis (cap. v) : « Snslinciiiiam
lenses. Cnjiismodi soiiicnlia proeceps dala osl in Job audistis, et iincm Chnsli vidislis palimini ut
;
Flandria quondam, qnaiido opiscopi el sacerdolcs, Job, sed non spcreiis nnem ojus, id est tomporalia
et oiri iales principnin ei pr;elaloium qnoscniKiiie bona, quse ei aiicia redienini, sed aleriia, ipix iii
volobant de liJRresi voeabant, el in iibio niorlis Chrisio prKcesseruiU. > Qnasi d;cftiol : Noli bodie
scribeb.int. Et sio multas maironas, qn;e eis, in iii inniti miracnlis, sed fulei operanti pcr dilectionem.
Danielo legilur, noii consentiehant , nola li;orciica Qiiibus si innilaris, videris pr;£suniere saticiilatoin
liccabant, et iiiiilios [id tsi cive.s] burgenses ledi- trium puerorum, et alioriini sanclorum, qui saiicli-
nicbant, et multos innoccnles cum nuccnlibus iii- late su:i naluram ignis mutaverunt. Item , ut por
volvebaiU. exempla gradiamur, accidit .Aiiivlianis in ecclosii»
ilcm : Qnidain iniser et maciientns inter alios beali Sainsonis, quod fiir qtiidam reliqiiias eccle-
.tdductiis cst Parisius in prapsciuia legnm, prjplaio- six subripercl. Suspectiis esl habilus qiiid;iiu a-di-
riim cl principiim Fraiici;e; el quacsierunt si ciode- luus ejusdem ccclcsise. Obiubt se, nt innoccns, pc^r
rei. Qui respondit ita i Ciedo in Doiniiiiim el
: judicium puigaiurum. Et vintlus [forte vicius] csl
articulus fidei; > non siiflecil eis. Sed cum (|u;vsi- , reus superlicialiler, el in iiistaiiti snspensus est.
ti.m esset, si ferrinn igniinni leriei, respondii ille: p.
Post mciisom dcprebensus est in alio furlo , qui
« Non, nisi piiiis lilieraii, ei primales isii opisco- reliqnias furalns erat. £l iminincnle illi snspendio,
pi, el hnjusmodi jiidicent, an peccalinn sit lioc fa- coiifessus est se prins furtuni fecisse. Ei docuit
cere, an non, ei Doininum icntare. » Al omiios oh- lotiim ubi erant reliqniiP, et resliiuiae sunt. Ei dixit
inuluerunl. Solus Biliirious [/"or/c Gerardus] Cisicr. a>diiuum non rcuin luissc, et iia us(|ue ad niorieni
inonachus ausiis est os aperire,diceiis < Non dehe- :
doluoiuiu, qui jiidicium illud procuraveraiU. Itcm,
nius de cyetero iiUerosse; qnia, facla ex.iminaiione, apnd Conipcndiuni coniigit, quod quidam nclnsus
Testruin esl pnniic ad sangniiiis elTnsionom , aiit iiifamalus inter ninlios de reiiqniis luito snlilaiis,
parctre. > Et ipse jndicandiis nol;tbalur. qnia ausus coniisus de innoceniia siia , piimus se obtnlii ad
estmulire. Ipsevcro miser clamahai «Yosprininm :
judicium. Qui qnidem jnxta ecclesiam liabohat ba-
ferrum igniium fcrle ; certe ego nniic rorrem. » Et Lilaculnm el comhusla est manus. Itcni qiwdain
;
laiidem dum dnbitaict, aqnodain principe projoclus roclusa liahcbal cellnlam suam exlra urboin, el iiii-
csl in ignem et combuslus. Item : Qiuedam matrona posiiiim esl ei qiiod ad ipsain Calbari (|iiid;im Iro-
Dei gr.Uia evasil, et qn*sivil a niagisiro qnid ago- qiientcr diverlissciit. Illa vero senliens se infama-
ret de ccelero pno pudorc ; qnia iiolani illam con- tain.et ab liominibus vilipcnsam, quomdam coii-
iraxerai, t;iinen falso absorberi veih^l a lerra, ma- suluit decanum inagislrum, et discretum , diceiis :
gisler iniro modo consolains esi eam diceiis, (|iio.l < Dominc, apud omncs civcs islos adcu vilui, quod
bancta esse de ca?tero lencbalur, el inler roli(|iii;is, non est qui paiiem porrigal, propler hanc sngpitio-
si decederet, coilocanda; qiiia ii;iluram siiam ignis nem , quia niecreduni esse Calbaram. Quid mihi
ia illuin. iiua e.\ercuerai, ut Dominus iit ca, ct pcr agenduni ul apparcain innoceus, sicut re^cra sumT
;
5i7 PLTUl CANTORIS 548
volome|nirgarep rjii'licium.i Eiilh: iOpiimc|M)ies A «'xspeti:!:ei iiljoraioneiri. Sl aiitem exiie noii pos-
cx qiio laiiiiim coiifnlisdc iimorciilia lii:t. > Ouae ;m! sel , Ooiiiino imic sc commillerel. IJl si iiOM ro:-
consirnioiilliiissiilii;! jutl ciiiiii rerii (•;iiult'iiiisel riiiii- pus vellel siilv;iri, aiiiinaiii susciperel, diceiis : « lii
Liisia eslip;iiU'S a (ei ro,i!t indo coinl)ii>l;i lf)i;i ;irnpo. iii:iinis iiias commeihlo spiriliini iiiciim. »cic.(/'s«/.
Iicm : Oiit) Ani^Iici ptTC;;rc profe. ti snnl , ci iii xxx). Se.J isle qui cmsci r;il rerriim vel ;»quaiii, vtl
rciliMi allei' ('iviMlit S^iiicinm J.icoluini, ;.Ucr
:iil qiii iei re viili jiicliciijin , uoii viilelur iii luiilo po$i-
ic>i;ilri;ivii. El iiii|ioiielja(iir ei tiiKMl sotiiim nec;i- lus ;iiiicul(», (|ui)tl ci)g;iUir leahire ptr iiiir»citliim.
vcr;il. el mi:i >il i iciimici:il. Oiiliilii sc :t(J jiitjiciiiin Ilcm : Omtratui :ui solum
mir:iciilum: qiiaie <lo-
sil
isiiul tliaholit iiiii ; cl ceiidii. ci siispensns esi. P"isl lo-e :igiiiii saccrdnics, lorles lemperaiit
qiii qu;isi
iiii.iliciiin VI ro lemp.iris. sociiis itle, cl s:iiius retliil, uni, alii e.xaspcr:iut ? Coiili^'il eiiiiii qiiol ires luc-
el iiicolnmis. Et sic coiifiisi f.icli jmliciaii', et illi ,
riiiil qm (lciiebiuil suIitc jiidiciiiiii : rrimo quein
qui Iioc |irociiraverai l siispciiiliiim. Ei soiiiis m;i\i- n 'U ailco tlilii,'. l);iiil , lervejis renuin Irailitleruni
iiie pri) qi mois i lala lucia. socio, .scmiicr (loliiil seciiiido, qucm iiiai;is tliligeliaiil, jam iiirrigi^haiiin
iistpie ad iiioilcin lic.ii : .Non invci.il;ir e.i:im in dedcruiil ; lerlio laiidcHt, qiicm ma.\inie di:ij;el»:uil.
le^iixis li.imaiiis coiiviclus
ipioti si in jiid cio lali El il;i videtur qiiod iitiii (oiifltiiinl de iiiiraculi<i,
ipiis appariieril, qiiod siaiiin ad effiindenilnin .san- scil polius <le fraiide stia. Simiiiler in aipia ,
giiinem lr;idalur, <pi;a iioii e>l ibi coiixiclus ciir;im queiii voliinl inlfrdnm s;ilvanl , quem voliiiit
sa.'culari jiitlice. iiiio, .>ac<.rJoics el cleiici atlsiinl , rt;iiiii niciunl, i|uia dccipiuiil, vel iii mergentlo,
el siiie illis nili 1 fieri p.^ssct. Ouitpie slaiiin iiailiiui vel in cxli.iliCiido, el ila lioiijincm pro t|uo Lliiisliis
ad iiiorleui io jinlicium icum, qiiotl v;ilile csl hoi- R moituiis esl oiciiliiiil, et sanjiiiiiiieiu ejiis leviler
rciidiim. Ilein : IJ. Tliom. (iaiitnariensis li;ic de eiruiulunl. iie:u, si de niiracnlo coiid lerohl, quare
causa iiuuiril o.liiuu icjis, qnod iioii jiei uiillcl);it ligarenliii ? s<;d erecnim u.J.ius el ii;it!um iminil-
li:iili ciiri* clerii niii , tpii c(viivicliis crai coiam lcre dcb Ilem rt!iit.
liislr.iiiir.ur illi. iii iion conti--
:
Eiciisia. Se I piimo ilegialabiit, dcinde noii s!;ilim ueanl spir Uim ors, ei nariua:, vel ul iiO:i cuiii
pei mi lcbal eiiii; l^. loribii.e, tlieens : Otiia piini-o iinpciii descendaMi ; el liiiiiiit pliysit quod eliam i
rit pcct aliiii ui I Jcgia iavei;ilcii:ii. < Doii iiius eiiiin coinpiexio coopcr:i'tiir. Ilem (.ohlenduiil de im- :
no;i piinil bis.iii iilipsiim (iVtt/iur». i,ej://jfer. EXX). » ineiiso coipnre. Oiiid;im cuiin oiciint qiiod iiini (St
Sli!, si, poslqii:ini r:Kluscr3t noii clericus perc.irel, s.lviis i.i-i liiiidiim ciip;e perciiii:ii. A i', iiisi loiuin
ilij^iKim erai piiiiiii inaiiii l;iic;i. Jtisiiii.im fori s.u- coipns imiiie g:it, eiiani de caplls; (piidam (ii.inil
ciilaris soiiUeliat iitiii ecclesiaslici. Iiem : « H.ec- quo.i njii siiiil de veriiaie liiimana: natuiuc, el ideo
liciim posl triiia<ii adiiioiiiUiiiieiii v< I coireciionesii n.ni cs: ci:r;iiiduiii, si snpereiiateiit rec ideo lui- ;
tlcviia, AposU;lus a
> :;il riiii:ii ulliiiio. Noii a t I nus salviis. Ll a! i ocoiiiia : ei iia ludibriosa sutit
iiilerfice vcl ad piiiiicii.liuii liaMe. iunii : « E;o
,
imjusii.odi judicia ei ;itl caci.iiiiiuin iiiovcnlia. Iteiii :
r;iiili, ego Apolio, ego Ccpliai (/ Cor. i) », iia d.- In moiio nacliia, qnaic ponii clianipioiiem pro se,
visus esi Clirisius. <lic.i .Aposiolii:^ :id Ciiiriulliio.^
in s fi.eril <|uis i.oii luJinarius, vel sexageiiarius,
v..l.
primo capiie. Ihcc csl ipi:isi iiloliil.iiria. >oii lam.Mi ipiaiitiopiidein esl ibi nilracula ostensii-
Doniiiiiis
li giliir ijiioil Piiiiliis los jiiiiiei 1, vel puiiiii leceiil, lus? Iicm ; Quidaiii veioraiius amissiirus eral li:e-
sed cis beii giio s( libit, il eriDiicos iii Episinla su.i roditali-m sii:iiii, nisi tiiiiim vei proximuin liabercl,
coriigit. llem : Legiliir quu.LM.saloii, Ui^;iio David, n *U>' P'0 '"(^ juili< itiiii aqiiu: frigi(j;c siibirel, liabens
acrcssum liabuit ad oik iibiiias palrissni iii Jorii- i lilins iuulios pra:loii avil, qiiis liliorum lcviiis et
salem, cl c;is toiiiinaciil.ivii (// Hcg. x\i;. El in ciiias i;i cupa; liiii.liim dcs';enderel. El iiivcnli sunl
eoilem icgilnr, <piod icgie^sits Jciusalom D.ivid, duo prin:i inissi iii aqiia supeinat '.iitcs, lertiuin
< deccni coiicubiiiiis, (piis iiiaciil;i\cral Ab-alon , dcmissiiin lerlio, ei Uiiulum cup* percussil ci ex-
iion piiiiivii sed tr.iduUt iii ciisl di;iin
, aliineiila , clamavit pr;e g:itK:io : Denedicta sit tiora (pia te ge-
cis prcbciis; el iioii csl iii.i^rcssns a cas, scd eranl i iiui, lili iiii, ipiia < !u es (|ui rijslitiics Iixtc lilaieui
clausa: ustpie ad dioiii nioitis sti;e ciim vi iiiit:itc iiie:im mibi {i'sal. wj. t Ecce iste iiuiic \forie i\m\
viveiiles (// lieg. \\). » l'er qii;is iiilelligiiiiliir coiilidcbal inulluui de iiiiractilis, sed
ooiius de iia-
pscudo, ipii ;tdlia.'reiiies Abs;iloii, id esi diabolo, lurali coiiiploxioiie. IIimii Magisler (Fetr. Cant.) ;
tl in lioc dopreli'.'iisi a l»;ivid , trailiiiiliir cuiia; et sic probavii bu:c jndicia csse ciimi.-alia peccaia,
ciirceri iie alios ctiriiiinp. iil. Noii liiuid;iiilur, vcl et etiam pliis peccaie coraiii caidiiiaiibiis [Ex Iv.c
pUMi:tiii s:iiigti!iiis siib -11111. loleraiidi eiiiiii suiit, el loco ei a iis coiijicere esi ttun <t e liunc lenim Uxici*.
;uliiioiioiiili qtiotis(p:c Dciis ci.^ lidoiii iiiUiii'l;il, ijiiia aucioris); ita si cxliibueris loctm, vcl lemiiti.*,
Stilvil ipiaiidoipic l)i)iiiiiiiis ciysialliim 1 cel iiidura- vclcaus;i-m, vel servieiiiem luuin ai qiiyerciiduni
liitii, et solv/i coiiipoiUiiis , el i-Liciom. (pi;iiiiiiiiiv'S i'oruic;ii!oiiein voleiili foriiie^iri pecc:is criiiiinaliier,
iiiduraiaiii , iii atpiaiii liqiiel.icii. t Sinaiiliir orgo eti:imifc v.<.iis nsnni qiiemcuiup e i-.r;ebueris, ciiain
ulraipie ciestoio ii-.ipio :id mcvsem , nc si iizMuia 8: impcilire possi-», ei iioii iiupe i.is, gravitcr pec-
coll;g:ilur,eiailic(-liir>iiiuilol !iiluuiii(.)/^/(;/j.\:ii). » cas. Mullo lurl.u.-, tu, saceido-, ipii tolam caiisaiii,
llom, atl (Joiiiiib. I (C p \ii) : < Alii daltii giuia iioii soluiii occ:tsio.,ein pia.'bos, loiiim prot.uras lio-
t;ii:ilatu!ii, iii eoi.eiu spiiit'», » .l.i opoialio v.iUi- ^ iiiicidinm, beiietlicen lo, ligan.lo. teiioiitlo, miUeudo,
liiiii, Gloss.i. itl esl iiiiriiciiloiuiu co..lia iialuraiii. el emilleiulo iii aipiaiii, vel ferruin iradeiido, le,
hrgo, cuiii omiii s:icordoii ccal bcncdiocie rerraiu 1 jllis, absciiic, tiiliil lieri possel.
velaquaiii, videlur oiitiiis saet.-idos essc saiicliis,
v(!i iii)Urp;iic gciii.iiii lucici.di iiiiracul:!, vcl iliccie C.\p. LXXIX LXXX.
ipio.l ipse csi peisoii:» iiu.liaiiim faciciiiiii. S.iiii- Siiu.litcr gi:ivissime pece.it Ecclesia (vide c. 78),
litcr de illo vi.leliii, ipii ati.lel su.iirc j'ulicium. qna' p g!i;.iU!is iii iiio..omacliia li;idil sanc a, li)C;it
Ouod ai.leiu iiiir:iciiliim, probaliir pcr l.oc, quod uriualnias, pu^iUalorLts, el iiiiilla iii hunc iiio.itiin,
iiilorior iialur;i loliil ibi agoio viiltliir, se siipe- I
s;iio tpiibus iiuii delcstabili et
lieroiii. II, oc de illa
rior. Quod eiiim i-uis iiiaiuiio iioii uiil, scciiiuitim lepiobaiida irailiiionc, qiiA* coiisi:>til iii perejiriius
siiperioies causas coiitiiigi'., v. i tpiod aipi.i |!Oiide- judiciis ol adiiiveiilioiiibus diabolicis. Suiil aulcin
losiim iioii rccipit. Furor c^t igiiur liiijiismo(.ii sibi iiia geiicia Iradiiiouum (cap. 7'Jj. Oiix*dain siiiil li-
iisnrparc, et DomiMuiii sic Coiilra quos
lciilaie. licil:e el a diabolo polius iiiveuta-, quam ab lio-
Isaias c;.piie \liv («/. lxxv) ; <Ego su Dommiiitisir- iniue, jam diclum csl, penilus le^i Dei conlra-
iil
rila facioiis sigiiii diviiiornm. oi aiiolus iii Uiro.."iii rix^. Oi'*dam suiil lictla: cl ulilos, sed obicem la-
verteiis.» El alibi 0"^i'ili" b.ibci lioiiio qtiod r;it:o-
: tere vidoiilur uiviuis pricccpiis ul ir^ulilioiics
,
iiabiliier facere possit, iion tciil:il Do.iiiuum. Ll Lcoiilra tradilioiiesl ipiuidam cljuslraliiim, et isl;i{
qtiiiieiii siuliuni esset, si qiiis iiolict exire de duiiio dubix. Qua;dam su.ii revera, ipne faciuiil l^gi
stiiii
arJciilc ei accensa tum posiCi, sed per miiaculuiu Dei obiccui cl ag-ruvaui pro sua lUulUiuJine, ct
Si9 VFRBLM ACDREVl.\TU.\l. — TEXTIS ALTl^R. 5.-;0
ideo magis cavendj}. El priino i!e rlauslralibiis A cmn; piiiis
tlecoderct sino coiif('.s.sioiie. Tii aiilem,
prapcepliini esl in Ev.sngelio < Si peccaverit, i clc. : sacenio.s, perierns, ni iiiisc is. Militiis aiileiii !ji;o-
{Maith. xvm). Tn ergo ciausiralis, vel lioc niaiula- tiiiinmodo rcvel;is coi;fessionem islius, nec fHidila
liiin imftlere non poles (cnm sil generale secundiiin confessione aiides noienli ire injnngere sino ceiiiia I
qnosdain) noii eniiu liaiies licenliain coiloquendi maioris laici salisf;iclioiieiii. El !,ic mulli ccguiilur
ciim socio. Noii poies ordiiieni illuin evangelieunt niori sine confessione suliliceiifes enormia. Ideni
iii rhiusiro oliServi.re; crgo oljicein facii praireplo consliliiliim esl in ordiiio Gr;ii!disinoiil;iiii (Videail
Domini clau;iralis lr;idnio. Dicunl qiiidam qiiod cap. 70'. iTesliylcr eniiii minofis loci aii liia for-
mandaHim Evangelii (laium esi de alrocioribus el jiicaliorie, vei fiiiid fr;iiris laici vci clerici, hiico
eiiormibus peccalis; sed in minoribus socius so- in.-i^jislro, sediiidun! lr;tdil:o!:<'m suaui, dicei : Do-
ciiiin accusal in claiislro si vero videiil euiii for-
; miiie, necesse miilamiir ad
ii;dK.iii fialres \>u iii
nicari, diibinm est nobis an coram omnibus lur- G!;indem-M(iiilem. PrTfiosiins vcio siaiim mflle-
pitiidinem ejns revelel, aii abbali taniiim. Sed dicii eiim, ei imponinir iiimeiilo, de cella in cellaiii
conslal qiiod nec in mediocriims, iiec in iiiaximis iiiiiliinr, confusns iibiqiM; veieennlia gravi. nsque
vitiis, nec in minimis morlaliiius polesi observare diiin voiiil ad m:igMi!i!i iiriorem. Et ila iil.iciinqiie
ordineiii pnvcepli illiiis; ergo inobediens Deo. vciiii, qiiasi |)iil;Ii( atiini esl ejiis crioien. f^iiunl
Item Videliir iradiiio clauslralis coiilr.iire biiic
: enim omnes Opeiaiu> esl i.^l'' hkiIc. E'. sic prnpier
:
pr;pccpl0 < Si ocubJS luiis vcl si de.xlera liia, sc;i!»-
: is!;»s iradiiioiies impe iiiiiiiur in via Doi, el siinl
daiizal projice eum vd eam ;rus le (^W«/?/i. v).)
le, iiicoiifessi. Alie iradiliojies pariiiiil sii-picioueiii
Per oculiim vel de.\lerain iiitelligiiur vii;i contcm- g vel sciiipulosHalem, iil accidil in claiislrilibiis.
plativa, persiiiislr:im activa. Sed.si gr;tvelcl;tiistia- Qiiaeriiiil eoim a quiiiiisdain magislris, si siiigiilis
lem coiremplaliva, iion permiileiur exire vtl redire aiinis /iiint cbiustro Cisleiciensi iiovse iradiiiones,
iii
ad activam. E.v qiio semel ascendit ad Maij:im, icnemiir ipsi, in(}iiiiiiil, ad omnes? Peccoiie quo-
iion dcscendil ad Martliam (/.i/f. x). Dicimus bic ties transgredior scieiiler tmam illarinii, niorlaliler?
opiis esse liistinciione. Esi eiiim duplex coiiiem- Ui cum loiiiior aliqiiod verliiim bora ad boc nou
plaliva, simplex et sin.er;i ; (jiiando qiiis aiiimae delorminala, vel iiujiismodi ? Itcin Aliac pariiinl :
siiie eligeiis siispeiidinm, laptus i;i apollieosim col- fastidium el acediam, qiiia niolt.X' siinl. iit de inullis
loquilur Domiiio , interesl choiis angelorum ct p^almis caiil^indis, de n nltiplicibiis Matiiiiiiis M-
sanctonim coilegiis, el sic : g^ornm monaciioi nni (Orrf. S, Beticd.). Dicit enim
Ad csum.
cilhara' sotii(um ijrex obiiviscltnr Jeremias (cap. xlvjii) liomo qui facit: < .VJaledicius
El hoc esl paiicorum. Ab liac ttiaiii abbas Bernar- Oijns Dei iiegligenter. » El in Aposlolo : « Ps;illain
diis Clarevrdleiisis qnemdain ciaustralem suum s|iirilu, psallam e( meiile (7 Cor. xivj. » Et lliero-
(qiiia se lotum jam i!iimcrsP'-al illis ibcdij^Mcis nyniiis Melior esl iiniis psalmiis dccanlalus cum
:
personis, ei qui jam
iiicuircbat sliipores capiiis) juciin iiiate coidis quam psallcrium cum accdia et
ad activam aliqiianiiiitim revocavit. lorpoie. Alije tiadilioiies (Vjtie jiot. iii c. 79), quai
Esl ei alia coi:leni|dativa inferior illa siimm.i, scliisn apariunl et divisioiiem, iit si oplimus can-
quai dici polesl cooieniplalivoriim .Tcliva, et coii- lor, vcl psalmisJa iii Ecclesia Hemensi fiieris, si
sistil in leciione bistoiiariim, acmim aposloloniiii, iiioiiacliiis facliis fiieris, paium aiit nibil inler cos
ei in cocblearibiis ficiemlis, el iii liiijiismodi opu- , scies (
Propter diiersitaiein officiorum el Citnlui).
gciilis f.iciendis. fcl ;id lalein activ;ini conlempla ' Eti;im eccii.'six' saiciilarcs (ii^eisilicavcniiit oHicium
livam jussil sancins Bcrnardus venire claustralcm. divinum, conlra decrelum (iinKk-m modum psal-
El de bac iiilelligi poiesl in Evaiigclio, qiiod ad leiidi, et cum l;ilem deiieani li;ibeie usum Ecclesioj
ist;im, ab illa, quiliiicl claustr;ilis giavauis desceii- siiffraganeae, qiieiii liabet Ecclesia iiietropo!il;iiia.
dal. Prior est ad amplum pra^miiim; seciinda esl Iraditiones, qii;c peiiculosain faciunt se-
Ali;3e siiiil
ad co.iipeiisaiiduin reiiie.liiim. Simibler duplex esl ciirilalem; ut iiobis clericis, qiii Canticnm canlici,
activa. Pr.Tlaloiiim dignior ad mciiiiim, conjiiga- vel econlra, coiitiniianuis securi, e.xpletis horis vo-
loium iiidigiiior, iidirmiialis remediiim. Item Aii- calibiis, licet non atlcnie VlI devote, iioii alteii-
gdstiiius : Qiiiindiu liabei bomo, qiiid raiioitabi- denles boias rcales, quae smil < iNiidus fiii, hospes :
lilcr ag;il,Domitiiim iion teniai. Conlra lioc etiam Aii, in carcere, iiiliniuis lui » etc. (Maith. x.w.j
mandatum « Non occ!des(t.rorf. xx),> inelligtur,
: Septima est iii 'Jobi;i de sepeliendis moittiis (loi.
nec le, nec aliiim. Quod videntur faccre tiaditioiieb, n ). « Ista ergo oporiuit facere, et illa iion omiite;^
qii;c dat;e sunt clausiriiiiLiiis, ul sine cucuila non (Maith. xxiii).» Vcl si venliim esset ad omiiteiidui.',
jaceaiil, ut p^iiniioies sint seniier; qtiia saiictus poliiis rocales Oiniltciidai esseiit. Ergo suiit i»i;e
Bcnediclus iii Reguta jiii.et (C;ip. x.xii), i in vcstiti lior.e, ui iii die re.iles, iii iiocie voc;tles. Cnde :
el cincli j;iC(aiit, ut siiit magis prompti. > Sed < In ilie m;iiidavii Dnminiis
miseiicordi.nm suain,»
eadeiii rai(0;ie tenen-.ur jac<'ie c.dceaii , quia id est opera misericordiae, « ct iiocte canlicum cjus
pbis iiiora^ iii pcndiliir III cakeis inrormaiidis ei li- (1'siil. \L\),t scilicet redire ad cor et lauiLirc Do-
gandis, quain iii cuciil!i:> iiidueiidis. Diciiot quidam, ^ miiiiini el alibi : Iii jis;iJtcrio dccaclioido psalliic
: e
qiiod sic iiiMtaiitiir cnicidxum. Ei qiii ciicull.im l'oiiiiiio (FstiL xx.\ii),» id esl iu opeiibtis legis.
exiiii, moiiacliaiiim eMiit. UmJc qiiidam, cum alii Qiiiliuii s.ipieus ;;iel);ii, dcccm caiioncos ccclesiaj
exirei.t iiudi de navi caiiri.ig.tnle, noliiil ciiciilljiii (iei.cie iosiiiiii, ul p;ii.|;eres vi>,it:ircnt ; alii dcccni
exiiere, cuin lanien scirel iiiit.ire, el cuculla imp,-- essejil addicli miscricordi;c ; alii decein ad
operi
dienic submersus esl, aliis libcr.itis. Simililer iiiiilii purgaiida vi.ia civiialis ei peiscrutaiida ; alii es eiit
coguniiir mori iii ;ist;ilo vcx;ili niorlx» aliquo, ul in eci lesia ad vocalts lioras caiilandas depulaii ,
atiila febri, ei biijiisihodi; iti liicmt; vcro muiii fi;- ei sic Eiciesia essei, « iit castroiuin acics oi.iiii.:U
gore moriiintur, (jiii:i non aiideiil c;iputiuin capiii (CVuit. vi). circiimaiircla varietatibiis (/^««i. XLiv).»
iii:poii(',re proplf;r Iradiiioiics isi.is. Et iia fru>lra Kedeuiuliim cst a.ljiiic ad illas liadiliones qii;c ini-
lialienl iii veslibiis capnlia. .M;iliiiil ergo fsso Deo pediiiiit ud jc^tni Dei, iil siiiit tr;idilioiies, (|ua;
iiiobcdieiiies, qti;m( iradilioiiibus suis. bed qii^ritur dala: stini C.v jiiiiimciilis in Ecdesia, (ina; lioilio
qiiid ceiiscnduni do i!lo, (|ui se subiiier-dl? iNoiine miilia (!p .rlel lleii ad canotiicandtim. Primo exigiiUi"
sibi ni^jiius, imo ineiilem ct corpus injiicit? Kri^o in Ecclesia quadaiii a c.iiioiiicando ul jiirci, pro
comiiiuni scpullura carcre dcbiiit. Qiiod imlluin ii- pos.se suo, secoiiSii;;ttuliiics Ecclcsia) f:civ:itunim;
cipii .id conlessioncni r..uin su.licct loniicat oms, nec licel ci delcr!iii'i.irc boii;is vcl illas, (juje coii-
vel propriulatis, quem remiual ad Uomiuum,
iioi; cordant Evaiigeiio, vel caiioiiibus saiiclis salicin
et iiuigistium doiiius, laicum scilicct. Qii;d ergo non obviaiii. Ite:i, ; liistilir.tim esl in Ec. lesia (|ua-
lacicmltim sacerdoli biiic? D:cit ille, qiii s;iccrdo;i daiii, jiiiel ii.lioniz.iudus sc, pio posse »uo, jiira
i.it
conlilelur, qiiod nou ibi; ad i; aij'i'.iaiii illum lai- Ecclcssx- mamueacro, inj :rias iHi illatas, xci illis,
5F.I PtTUI CANTORiS.!—'TFATUS ALTEU. 532
(|ni tiil illam perlineiil, viiKjicaro. Snpor q<io ooii- A ut discordi;P finem imponcrei. Quod ipse non a«-
siilliis (lominus piipa^Aiexandcr III), si i;tiioii;il)il(^ debfti propter illud exsecrabile iiiramciiuiin, dicens,
essel hoc jiiraiocnlnin, imiiiil : Sil ergo seniper qiiod perplexus, si retiilero ad pi;elaliim, snscitabo
nniis eoriim ocreariiis [forle ocrenliis], paraii efiui rixas inler nie et inlcr eos, qni a pr;rlaiis mulcta-
el iiibelluli, ut pcr(|iiiiant eis ablaia, ei nniiqiM n bnntur. Si snbticiiero, v:e niihi a pr^ehilis. Ilem :
cessei eqniiare. Niliij enim fieri poiesl pro posse Videlur quod eis non sit parcenduoi, qnia cura
si jnramenluni praisleliir. Non eniin posscs pro vevocat, qiiain ei dederal pralalns ad hoc el ila :
posse luo Deo serviie, si jurasses. Invenilnr tamcii iion peccatsi revelai ei sobdiiortim commissa. Iieni:
qiioil fnislra exienilit qiiis or<)n(Jo niaiins suas ad Sicul arcliidiaconi exigiint Iioc sicramcntum, sic
Dominum, qiii eas pro posse suo noii exiendil ad el ab eis exignnt prxdaii, ul scilicct diias paries
egeniim. sibi retineanl de commissis, lertiam arcliidiacono.
ergoesl illud verbnm, ad inierpretandnm,
Dilficile Sed l.nmcn clamantarcbidiacnni iii hoc sccum acium
S(ili(el, pro posse, » et prippia^ceps esl lale jiii:i-
i
iiijusle,quia episcopi noii jnrant eis quod terliam
meniiini, nec esl iii discrelo racieiulum, qiiia est pariem de omnibiis comiDissis sint reservaluri illis,
iniliscrcliim. liein In eadcm Ecdesia juraliir, qiiod
:
si recipiant vacal. Ilein Aliiid perniciosum jurn-
:
(le ablalis ?eqnivalenliltus ceiitiim libras, rion con-
iiienlum jnratur iii Ecclesia, qiiod si per sepiem vel
donabiinr plus cciitiiiu solidis; de ceiiliim soliJis oclo iiienses(/)t'^ci/ liic cap. 80). Sicnl qiia;dain ira-
11011 plus quam qiiinque solidi. QuoJ vi(Jcltir esse dilionum adinvenliones (piamdam pariiint prsesum-
conlra Evaii{;eliuni i Dimiliilc ct diinitlelur vubis
:
ptionem, et slnltam coiilra pi3:cepla Dei secnriia-
{L'ic. VI). I Coiiira eiiam coiisiliuin Aposioli, qni B tem, ila praesuinplione ct temeraria securilate ar-
»it «Quare iioii magis rrauileni palimini, quare iion
:
gueiidi snul, qui swcix Scriplura; rigoreni, arcnm
magis injuriam accipilis? » (/ Cor. vi.) Cogunlur scilicet remitliint teiisnm ti sliilla iiiierpietatione
eiiam, qui sic jiiravcriint coniendere, nec possniii emolliunl qiix'dam piwcepla Evangelii esse c;ereino-
juri suo renumiare, vcl lilibiis; sed taiiieii minus nialia, aposlolis dala, iioii modernis, quaedam con-
inalum, si pro damnis suoruni hoiiiinum reslauran- siiia, quiEdani perfeciis proposiia, pro loco, pro lein-
dis jurassenl, non propriis. liem lii alia Ecclesia :
poie, pro persoiia, ei hiijosniodi. Qnaedam at' ler-
juratur, quod non recipienlur pifjnora do daiunis, rore^ii. Lnde conlra eosDavidail: < Nisi conversi
vel de rebus sibi debiiis, iiisi aiirea vel argeniea. fuerilis, gladium snuin, elc. {Psal. vii.) » Arcum ila-
Unde anniilum a quodam nol>iii cl credibili viio |)ro que isluin flectere et reiniuere faciunt pio vulun-
inagna snmnia receperani, et deiusi suiil, ei forsilan tale sua pravi interpreies, volenlcs legem Dci sequi
perjiirL Ilem quibuslaiu Ecclesiis jiiialiir, qiiod
: iii pravas voluntaies eoriim, non se dirigere el modi»
iiullus nisi fuerit ingenuus. Qiiod
canoiiicabittir, Ucare secundum lerminum ei regulam sacne Scri-
qiiidem primo iiitroduclum fuit piopier servos prin- pturae, nec eam interroganl secundum qiiod scri-
cipis, qui propler parentes suos noii auderent ila piiim esi. ideo peiiernnt filii Israel, qiiia i ()s Oo-
libera fioiite coiitradicere. Hodie vcro iiiiioduciin- mini, » i;l esl sacram Scripturam < non inlerroga-
tur in Ecclesiis lilii servorum, vi\ aul nunqiiam alii; verunl {Josue ix). » Ei Pau!us: < Commendo vos Deo
iiec permilluniur renioti iiiirarti quantuuicunque el verbo ejus [Aci. xx^, » id esl sacrae Scripiu-
liigiii. rx, sed poiius consueiudines ei exempla alioruni
liem : Institiiiiim esl in Ecclesia et juiamcnium, C secianttir el consuluiit. C.onira quos pliilosoplius
quod noii periniiietur terra sua, scd cx loto exsul
iii
(Seneca) : Summa malorum est, quod ad exempla
fiet, qiiicunque lioininuiii Ecclesi;e suspeciiis de rnaloruiii viviinus» Nec lamen negandum esi (Aou
tiomicidio vill;e vel (ioiniis, noliieril se purgareju- Peiiiis Caiit. liic se commend nt , seii alius sclioliames)
dicio ferri ignili, vcl aqu;« frigidui. Siiperquo coii- quin coiiaueludo et inlerprelaiio iiiimana imitaiiilu
sulius duinii)US p;)pa, miriiin liabuit qiiod dccrelisia: sil ubi cjsiis diliiciles einergunt, qiiando coiisiileiidu
VI liiieraii lioc unqiiam coiisiiliieriiiil, ei miaendus est raiio, nbi leges et c;inoiies. ut lex Dei niliil iu
csset a latere domiiii papu: lug;ilus, qiii hiijusKiodi iili.N inaiiifesiai expressuin. Consulo ergo Vcibiini
jcraineiita ct traditiones iio\ias piirgarei. Sicut eniin abbrtrvi.-uuiii ei plaiium ad fideiii el nioniin scieii-
1 ii) niuliiloquio iion dceiii peccalu;n {frov. \), t tiaiii habend;im. Unde Atigusiinus super illiiin ver-
ila in muliijiirio iioii deeril perjiuiuin. t'l lidoni fa- biini (Tom. VIII, iti Psal. cxviii) : « Pax iiiulta dili-
cianius, nuii Iradilionibns, seii tra litionum iiiiiiepa- genlibus legetn luam, el non esl illis scaiidaliim, *
lioiiibiis, noianJiim et caveudiiin aliud, qiiod exigi Tacieiilis, vel palientis. G. scandalum ipsa lex : Qiii
Solet saciaiiieiiluiii (''2^.<|- 1| ^ou est cvniia). Jiirat diiigil lc^eiii, »>i quid in c;i non
adorat, et iiiteiligit
eniiii (luilibet sacerdos pixdalis snis se servjdiiriiii! quod absurdiiin videliir sonare, judical inagiium, ct
iii:indaia Mia, el iioii celaluriim subdiioruin coiii- senescire. Lleo < lex non eslilli scandaluin, t quia
niissa. De quo siipra ul de lousonbus el c\pil:Uo- lides ejus ex ea peiidet, iion ex muribus bominuni,
iibus. Sic eigo saccrdos non esl pax, iioii est luiiis nec aliquibus cadeniibus ipsi scandulo pereal.
abiiiuiaiis p.ice, iion est faclus iii tempOre iracun- Lcgem ergo securus diligai, ct esl ei pax, et nul-
diu." reconcilialio {Hcci. xli\) : ex qiio iion polesl D lum scandaluin. In liuani si iiiulii pcccanl, ipse noii
discordes reconciliaro sibi inviccin, ad (pieiii perli- peccai: < Lex Duniini immaculata converiens ani-
iiet hoc f;icere. Aiiiilluiil Jibei laiem prjecepii evaii- inas, lestiinoiiiuin Domini, > cic. usque < illuini-
geiici : i Si piiccaverit in le, > ctc. Ub(jiie < dic iians oculus. > eic. Fidelia oinnia inaiijaia ejus
<
Ecclesi» (i/ai//(. xviii), ) iiicliisivc; qiiia qu.ini cilo conlirniala in s;eculiiin sxculi, t elc {Psal. cxv),
et alibi < Tesiinionia lua credibilia facta sunt ni-
coiiiiiiiseruiil, oporiei ut lioc relcraiil Ecclesix", id :
Cbt pia>lalo, iioii ui inoneal ad pacein. iloc auiciu iiiis {Piid. xcii). > Siiper qucin lucum Angiiiitinus :
jiiiamcnium iioii exigebat Moy;.es a dccanis {Lxod. Dicuiil quidain hxrelici Duminum terribilius locu-«
xxiii), a pcnlacoiitarchis, ct hojiismodi, quos sub se tiiiii fiii.ose, qiiam vcrius, iniu veriiis qiiam lerribi-
coiistiuiil, ui omnes causas ad eiiiii relcirent, scd lius. Et alibi : < Maiidasli niandata tiia ciisiodiri
tiinicillinias, ad i|uas solvcnduiii iiun siillicereiil. iiiiiiis. A(ilia:si lestimoniis tuis, Domine, noii ine
Ilem : Aociditquod duo piieri liidebaiil s;igiuiilas coiiruiidere, > qiiia, < iion conliindar cuin perspC'*
traheiido in cOBineierio, ei iueaule Ix-silunus aliuiii; xero iii oiiiiiibus tnandatis tuis {Psal. cxvin). > ilis
occasioite vulneris IjCsiis obiit. Iniiiiicali sniit inicr adha:sil beiie beatus Martinns qut ubvius ovicuhu
sc par''iitcs pueroruin. Pr.esltyter vero iion audebat luiis.e, ail Diu cst quod noii vidi qui Evangeliiini
:
eos recoiiciliare, quia plagaiitis paier dilior erat et :
iiiiplerel sicut ovicula, quu: luiiicani suam deditt
si audireiur pax et foedus iiiier eos venisse [losi ianaiii scilicet, pellein vero pro lunica una reser-
(liscordiani, relr;ictareiur c;iusa anle pr.chilum, wl vavil. Ideiu cliaiii chlainydem suaiu dimidiavil pau-
ina^nuui 1'tlatiiiu. El rogavil magisiiuni prcabyicr pcri. Muli ergo nuceiu opponerc iuiio, per pravaiu
5SS VERBUM ARRREVIATUM. — TEXTLS ALTER. 5E4
expostitonem. Noli nijclcnm de testa eliciiiini, Chri- A implebat conlcnlus innica. « pcrcTfiienti paratiis
'
slo nalo superindnere aliera lesla. Adliaere prius prsberc alleram maxillam {Luc. vi). » Dc q;io di-
«implicitnli Evangelii. Noli succuni opponcrc con- clum est : llic esl. qiii sicut loqiiitur vivit, el sicul
tra le, aii Propliela in pcrsona Domini : < Fnclnm vivil loquilur. Idem cum Respuldica decrovisset, ut
est cor meum, > iii esi, secreia conlis mei, sacra quidam discipnlus, scilicet Rassilidos , in (luadam
Scriplura sciiiccl « lanqnamcera liqiicsceiw in me- causa jnrasset, respondil se nunqiiam juraturnm.
dio ventris mei (Psal.xw), i id csl simplicilalem Et qnia putabantenm hoc dixisseserio, ilerum asse-
ct solidiiaicm Scriplnra' meac rKjncrecenmi ci an- riiil, diccnsrClirislianussum, nunquam jiirabo. Et
nihilaverunl fragiies isli prac nimia eornm niolii- ideo protinus stiS( cpit marlyriiiii). Ilem Nos Domi- :
lie. Ilem conlra lales ait Isaias (L, 70) « Ar- :
mim facimns mcndacom. qui ait < Angusla esl via :
geninm luum versum esl in scoriam, vinnm liium (lux diu.it ad vitam et arcta {Mailli. vii). > Nos au-
mislum est aqua, canponcs lui niiscenl a<jnam vino, tem Icvigamus eam viam mandatorum Domini, pro
nuilatns csl color opUnius. > El ila pravi snnl iili voluiitaic cam cxponcndo, cum non possit alleviari
argcnlarii, vel annlices, vel piclores, qni menim sinc amnrc. Solus cnim Dei aiiioresi, qiii angtisla
corrninpunt, varietalecxpositioiMim, meracissimiim, et dilTicilia Dei mandala levia facil, ct prope niilla.
vividiiin colorem, fuco vel niinio ortilioiali, id est, Ilom:YaIdc lcrrore polcst linjusmodi pravos intor-
fermenlata vel supcrHua inlcrprclalione dclionc- jircios. qiiod Doininiisail in Evaiigclio Maltlixi v :
slant. llem MaiilixMv: < Esio conscniiens advor- i Nolilc pularc qiiod veni solvcrc Icgem aut pro-
sario luo cilo dnm es in via, » id esi , consonti pliclas. Non vciii lcgcm solvcre sed adimplere ; »
sacra; Scripturae, qua? tibi carnaliier vivenli adver- B qiiasi porfoclc vel ad pleniiin, scilicet secundum
satur, < dum csin via mandalorum. Caro » nempe signilicalioneiii rignrarnm, socuiidum lormam pra^-
< coucupiscit adver.sus spiritiim clspirilns advorsus dicl(>rum, socuiulum moralc.n inlcllcclum. Jicm :
c.irnem {Galal. v). > Iiein {llieivmjm. Vid. nol. ad llliid qnippe quod scquitur •.rrribilius est : < Ameii
c. 80): Qui vcriim dicit non laljofat. Verilas cnim dico vobis,(!oncc transeat coeuim ei lerra iota unum, >
iion habciangulos. Ideo aulem inexponcntlosacrairi id esl miiiimiim mandatum, qiiia iola est minima
Scripturam iaboranuis, quia opeiari nolumus, et litlcra, < anl unns apeic » (irt est'miiiimuluia man-
idcirco dicimus lioc esl pro loco, pro lcnipore,
: dalnm, vel pars minimi mandali, quia apex liluliis
firo persoiia vel consilium esi, et hiijiismodi. Plii-
est vel pars liilerae siipcrior, ad decorem liiicraj
osophis el raiiis inagis ciir;c luit inlcgriias veibo- siipcrcminons, vcl in chartis ct liilcris apostolicis)
rum, et clegans oniauis quam inleijrilas rerum < non pr:elciibit a loj;e doi.ec omnia fiant (ibid.) »
ct sensuum; sanciis auteni ccontrario. Iiem :
Unde alibi : < Malcdictns qui non iinplevcrit qua;-
Pudeal vos, qnod magis dissoiiat el dissidet ex- ciiiiqnc scripia siinl in libro hoc {Gulal. iii), > ma-
positio vcsira, quam tacltis ad libilum, a litiera ledictione pooii;e, scilicct el culpac. El in fino Mal-
iilvangelii vivilicaiiie, quain illa allegOFica anliquo- llia^i : < Eunlos, docete omnes gentcs, baptizaiiies in
luin a iiliera occidente (// Cor. ui). Hoc esl qnod noinine Palris, ct Filii, et Spiriliis sancti, docentcs
Judajus lilteralu3 magisiro Kemis opposnit : Vos eos servareomnia qinecunqiie mandabo vobis (cap.
Christiani diciiis quod omnia inlclligenda erant in xxviii). > Ilem aiidi lerribilius: < Qui ergo solverit
legeveteriallegorice, quia i omnia conlingebant an« unum de mandalis isiis miniinis, ei docuerit ho-
tiquis iii liiura (/ Cov x) ; sed vos siinplicitaiein r mines, » scilicet , solvciulum essc aliquod eiiain
Evangelii allegonca et nuiliiplici exposilione oiic- minimum maiidaiiim, < minimus, > id C6t pessimus,
raiis; iia lcgem veslrain ore divino daiam in ho- < vocabilur in rcgno c;eIorum , {Mutlli. v), > i(i
noraiis. Quilibei eiiim suam facit exposilionem, di- est ab his qni criiirt in rcgiic cotilorum, id esi cum
cens :
Ecclcsia mililanlinus vel iriiimphantibus. < Uiii
aiiiem feccrii et docuerit, > scilicei sic csse la-
Sic volo, sic jubeo,e[.c.
ciendum, < hic magnus > vel etiam maximus, < v&:'
(Juv. VI, 225.) cabiiur in regno coelorum, » mcrito et praemio.
Ex i)i3 duobus colligo reliqua duo meinbra qui
Et quia nullus vestrum legem suam observat, nolo solvcrit cl lioii docuerit; vcl ccontrario, et qui le-
csse Cliristianus, sed insisio, nequo eam sum cor-
ccrit, ei non docuerit; vel econtrario, vel qualis,
rumpens. liem : Similcs iacti sumus Mahomeio. vcl qiianius dcbeat vocari in regno coelorum. Jlem:
Qui videns legem Lvaiigelii, inquit quibusdam dy- Audi quod sequilur : < Dico autenr vobis Niii abnn- :
bcolis Ha^c csl Christi lex , ^.sed qnia niinis est
:
davcrii justiiia vesira pliisquani Scribarum et Pha-
«jiierosa ei gravis, scquimiiii me ci cgo eam vobis
risaeoruin non inlrahitis in regnum cceionim
leitipcrabo. Ei sic indulgcns eis pltires concubinas,
{ibid.). > Non
dicildc illorum justitia simulaia, vel
laxando frena in cibo ci potu, ei cura corporis, in- eliam figuraia, sed morali et spirituali cos jcsiili-
duxit eos in errorem, qui adhuc dicilur error Ma-
canle, ul eliam addila in Evangelio ad pcrlectio-
hometinorum. In queni videniur cecidisse, solidila- nem, non
impleaiis, < intrabitis in regnum coelo-
lcm Evaiiijclii pro moribus suis mollientes. riiin. ) causa Audistis, quia < dicium est
Verbi :
p.
Nota qiiid dixii juvenia bonai indolis et magnai ^ anliquis, » ct hujusmodi. < Qiii autcin occideiil,
spei moriens Remis : Nondum omnia reddidi. habui reus eril judicio > secundum lcgem < E^o auteni ;
adminislraiorem (luemdam, ci dedit illo mihi duos dico vobis > plus G. ponendo scilicel, < noii irasci;
caupones, iile alius duos caseos; cx a^quo reddite quia oinnis qiii irascitur Iratri suo, reus eriljudicio
omnia. Uicebanisocii ci saccrdoics : Non sunt talia {ibid.). Si ergo irasceris peccato ejus, vcl ipsi, per
reddenda. Vos mulium laborabalis projustiliisillis. pravos moius, caveas ne judicium amplius iiascen-
Ad boc ipsum lencbar. Justiii.iin ipsis facere d( bc- do, qiiam decci, incurras.
bani. Nunquam volo super his disputare cum Do- Addii eiiain quod < qui dixcrlt fralri suo raca : »
mino. Ipse enim timeo valde, nc mihi concludai, C. Interjectionem [al iiitcrioreml, indignationeiii
qui omnia novit, llcm : Contra hospravos cauponcs meniis exprimeniem, etc. Nunc Vedcat Iccior ad
tsl Auguslinus (lib. vi, c. 5j. Origencs, qui ut lcgi- genuinum lextum auctoris (Ad c. 80). Tria enii>i
lur iu ecclesiasiica Uistoria aU liiieram Evangehum exemplaria hic convcniunt, ct dcinceps.
Patbol. CGV. IW
655 D. GARNERIUS LINGONENSIS EPISCOPtS. 556
EPISTOLA WILLELMI
REMENSIS ARCmEPISCOPI
AD PETRUM CANTOREM
De ejus electione \q decanum Remensis capituli (1).
(Anno 1196.)
[Acte$ ae «a province eccUtiastitiue de Reimt, II, 526.)
VuiUelmus Dei gralia Reraensis arcliiepiscopus, A per yos laxa mairis uhera repleantur, quac vos all-
sanclx Romanx Ecclesi» cardinglis, apostoiics se- quaudo parvuli suxisiis. Diguum erai, et justum,
dis lci^Tiius : dilecto filio M. P. Parisicjisi cantori, ut nostra primiliva raaler Ecclesia, quaj vos ali-
irau decano Remensi, salutem et dilectionem. Deo quandiu indigentise commodaveral aliorum, suis
<l Rcroensi nostrae ecclesiae in gratiarum debilas in necessitatibus revocaret filium, suis relinercl
assurgimas actioncs, eo quod, iuspiranie Allissimo, usibus revocatuni. Unde qua possumus obedientine
«adem ccclesia vos elegeril in decanum, vobis quo- distrlclione vobis injungiraus, secura in Domino
que congralulandum duiiinus, quod onus a iito conscieutia consulenles, ne cuipiam credaiis vobis
vobis oblatum tani humililer suscepislis, nec ad aliter suggerenti, quominus in hoc proposito per-
uberiores ecclesiae redittis oculus degener, vel ava- severeiis stabiies et iramoti; in Doraino quippe con-
ritiae spirilus vos rctorsit. Earadem vero eJectioncm fidimus, quod el in nobis, et nobiscum iii aliis fiu-
ratam habemus, et graiam, atpote qui jam alias ciura Deo placitum facere debeatis; utpotc queni
quando super eodera dccanalu capitulura in nos non soli Remensi ecclesiae, sed et loii provinciae,
compromiserat universura, eum vobis prlus obtu- regnoque polius universo provisuin esse credimus,
limus, si velletis : sed vos saniore luncusi consilio, etiara iis temporibus reservatum, veslrae naraque
lendenles ad finem, quem nuuc Deo graiias
" circumspectionis
esiis consilio in propriis, el coininuni-
assccuti, creditum vobis a Deo tal-nlura in fre- bus negotiis specialiter uti decrevimus Et ut in
quentiorum sludiorura, el scliolaruin loco prius eodem stciis proposito lirmiores ,
quandocunque
erogare pluribus salubriler volebatis. Ycruin jam vobis placuerit et ecclesia; nosirae titulum, et susci-
liora est, ut de seminibus quae mcssuislis, in alios pere dignitatis officiuin per nos, vel per venorabi-
exsullaiionis manipulos ad propria referalis ; unde lem fratrem et consanguineura nostrum revcrei>-
nostris esurientibus parvulis frangatur panis alimo- dum Parisicusem episcopum, ad sacerdoiium pro-
nise doctrinalis, et pia vicissiludine lacte doctrina moveri, gralura nobis erit, etc.
(1) douteux que Pierre
11 (^st le Cbanlre ait accepte celle dignite, car i'annee suivante il sc fil raoine
« Tabbaye de Long-Pont.
' — -T
ANNO DOMINI MCXCTIII
GARNERIUS
LINGONENSIS EPISGOPUS
NOTITIA,
[Gall. Chrisl. nov. edit., tom. IV, col. 591.
Garnerius et Garnerus de Rochefort, Simonis de C cho Longivadi, primum Albse-ripse, tum Claraeval-
Rupeforti fraier, alicrius Simonis uepos, ex moaa- lis nonus abbas, Manassi succcssit : verum quo
,
657 MJlllIA. tSb
annoT 1195, inquiuiit arinales Cisiercienses. Sic A siJoai, qua a supraJicto Roberlo coiicessae sujit.
eiiim in catalogo altbatum Claroe-vallis : < Garne- € .\nno ab Incarniil. Domini 1198, inense Maio, re-
rius abbas Alb3e--ripoe albalisavit bic, id esl in Cla- gnaiite Pbilippo rege Francorum. »
ravalle, annis novem. Postea faclus est episcoptis Infausliis fuit ejus exitus, iilum exhibent tres
Liilgonensis. » Electus vcro est an. 1187, ut notat Innoceiiiii terlii papai episioiae. Piima, qu.-e est edi-
idem calalogus; atque adeo, ut minimum, in sui tionis Baluzii numero 182 libri primi, daia xvii Ka-
raonaslerii adminislralione pervenit ad ann. 1195. lendas Junii, Incarnaiionis Dorainicse anno 1198,
IJ quidem grave, sed eatalogo chronicon opponi- poniificatus primo, significat lantara ipsura inler ac
mus, In quo et Manassis obitus el eleciio Garnciii decamim et capituliim Lingonense suborlam esse
ad 1193 referunlur; opponimus et instrumcnta jam- discordiam, ul canonicis ipsum coram Lugdunensi
jara referenda, ex quibus pedum anlc H95 ges- arcbicpiscopo dilapldaiionis et insu$cienliec accu-
sisse palam est. Anno 1195, « Dilcclis filiis suis, sanlibus, aposlolicse sedis audientiara appcllavcrii :
capitulo LingonensL conceJit ut deciiuie, qiias li.-;- unde ipsi indicit ul binc al feslum beali Miciiaclis
bent apud Perigne villam suom numeroniur cis aJ arcbangeli proxime futuruin apostolico sc conspe-
carrum, vcl ad quodcunque aliud vebicuUim tem- ctui rcpracsentet, responsnrus objeclis, et quae vo-
pore messionis. » An. 1194, 1195 et 1196 dona ^ luerit adversus ipsos objecturus, ei interim gravis-
Grossaesilvaj facla approbat. Sic porro incipiunt sime inliilcns, ne occaiione liujus discordia; bona
iiUerae anni 1194 : < Ego Garncrius di\ina miseia- eccle&iae suae dilapiJare proesumat. Secunda episio-
lioue Lingonensis ecclesiaj minisler, notilico, » etc. la, quai est ejusdcm libri {)04, subiiatus signillcat
Ipse Rainaudus Liigdunensis arcbiepiscopus, ac
el primo, se ipsi sine dolore et pudore scribere non
G. Eduensis pirajsul suLscribuni quibusdam privi- posse, ciim sedcs aposlolica, quoJ olira in ipso
legiis ab OJone Burgundiae duce Divioni urbi cn- dignosciiur appiobasse, nunc peccalis exigentibus
cessis. Anno sequenti 1193 iidem confirmanint in- cogauir improbare. Secundo, ab ipso illius promo-
slilulionem capeiige Diviium Divione, qiiam et Gar- liouis priiicipio inier ipsum ei canonicos Lingoncn-
nerius benedixit 26 Novernb. et dala cbarla testa- ses mulias pullulasse qua^stiones, nec unquam
tur canonicos ejusdem canclkc co;ani sc super postquam ipsius commissa fuit regimini, pacem
sancla Evangelia jurasse, quod niillum omnino de habuis!>c ecclesiam Lingoncnsera : < Sicut, inquit,
parochianis S. Slephani recipeient. Uuc eodem anno fama rcfert publica, et quamplurium praflaiorum
Coelestinus pajia dato diploinalc confirmai capiluii ot religiosorum ipsarum partium litieris nostro est
slalutum^ vetans ne qais canonicorum prjebeudae aposiolatui suggcstum. t Tortio, non solum mobi-
fruclum praesumat accipcrc, uisi annuaiim pcr se- lia, sed ctiam imrnolilia ipsius ecclesiae ab ipso
decira seplimanas in ecclcsia moram fccerit conti- adeo disti acia, ut quoe olini inter Gallicauas eccie-
nue vel interpolatim, ita ut uni piincipaliura hora- sias iiobilis fuerat et famosa, nunc habeaiur ab
rura raalulini, \t\ nu-.joris missse, sive vosperarum bis, qui in circuilu ejus sunt in opprobrium ei
inlersiit officio. Ex charta Rainaudi Lugduneusis contemptum. Quarlo, a;gie admodum quod
se ferre,
anlistilis paiet : < Dominum Garnerium t uostrum cum canonici Lingonenses, et illi praeseriim, qucs
< Miloni abbati ct ecclesi;fi sancti Siephani donasse ad petitionera ipsius litteris apostolicis fecisset evo-
ecclcsiam de Tilc-caslro libere et integre, > quam cari, sese Rom?e sietissent, ipse non comparuisset,
boc ipso aniio confirmat. Circa idcm tempus mulia scd post longam diiaiionem duos nuntios misisiei,
largitur prtoralui Vallis-cauliura , ut lidem facit ac per liiieras significasset, se in Cisierciensi ca-
cliarla illius ccenobii, iii qua vocalur episcopus et pilulo in mullorum religiosorura et aliorun pra;-
dux. Ratam qiioque habet institulionem canonico- sentia, crucem, quae praedicabatur accepisse, vo-
rum scecularium B. Mariie Salioiiis (de Sauz) a visseque pro amore Josu Chrisli ad partes accedere
Bobili viro Guidone ejusdem castri domino faclara Transmarinas. Unde sic concludit, quantumcunque
anno 1197. Habeinus etaliud,quod significai trans- D nobismolestumsil teinaliquomoIcstari,quia tameii
actionem inler ipsum et capiiulum factam t de nobis incumbit corrigenda corrigere,'etreformareiii
quibusdam rebus ad sanctorum Geminornm ecde- melius quae circa ecclesiarum stalum noscuntur
siam pertinentibus nullura pra^- minus liciteattcntaia, habitocum fratribus nostris
judicium vel impedimcntum in appcllando. vel alio super hoc negoiio consilio, te pro contumacia ma-
niodo allaiuram capitiiio, si non steterit illa trans- nifesia, et ditapidatione vulgata, ab administralione
aciio, omnia super quibus inita fuerat compositio, totius Lingonensis episcopalus, lam in spirituali-
ad pristinum siatum reversuia. Acttim I.ingonis bus quam in lemporalibus, omiiino suspendimus,
xvui Kal. Septeinb. an. Verbi incarnati 1197, se- aiictoriiate tibi pnesentiuin injungentes disirictius,
dente papa Coelestino. » Scripta charta dcclarat se ut suspensioaem procures inviulabiliier observare,
donalionem ecclesiarum S. Jnannis eiSancti Pliili- Deniqiie velle se declarat (nisi forle , inquit, cedere
berii Divionensis, quam bonae momoriie Robe tus poti>iS malueris, quod salttli luce magia credimus
deccssor fecerat sanclo Bcnigno, laiulare, appro- expedire) caiis3m ,
qiiae inter ipsnm et decanuin
bare, et sigilli sui appensione confirmarc, jul)ere- Lingon. pro ecclesia vertitur, super dilapidatione
[MQ ul Sao-Benigniauus abbas ca liberlale cas ik)s- et insiifficienlia, et aliis muliis iniuriis el gravami-
5o9 D. GAK!NlLRh LI^GO^E?(SIS EPISCOPI BOU
Eihu3 per eum ipsl ecclesia irrogaiis, examinari A personalcs autem quaesliones, si qnas iJem episco-
celerius ei canonico fine ciecidi, ne si fuerii diuiius pus, el major arcbidiaconus adversus decanum, vel
prorogala, cadat irroparabiliter ccclesia Lingonen- aliquos canonicorum habucrint, audiant, et subialo
sis, quje jam videlur ex parte niaxima cecidisse : appellalionis obslaculo curent terminare, etc. Suni-
commitlereque Parisiensi cpiscopo ut ulriusque mi pontificis consilium secutus Garnerius cessisso
partis allcgata rcciperet, et vel inter utrosque cau- videtur, et, forie posl confectum iter Transmari-
sam componeret, vel lalo judicio canonice dcllni- num, Clarannallcm-pctiisse, ubi et obiit, ct jacct,
ret ; vel alioquin gesta uliiusque parlis redacta in tum boc brevi titulo : t Hic jacet doniiuus Gariie-
scripiis et sigilli sui munimine roborata ad se trans- rius primo Albx-ripx, deindc hujus monasterii
mitterct, partcs Romam iutra prseQxum terminura nonus abbas, pnstea Lingonensis episcopus. > Is
mitteret judicium papale rccepturas. Juhet iuterira porro esse vidctur de quo Innocentius anno tcrtio
per pncdicliim Parisienscm cpiscopum dc procura- pontilicalus, ii Idus Maii, in epistola ad Liiigonense
tore iiloiieo Liiigoiicnsis ecclesice provideri. Ex ter- capilulum ait : « Cum cpiscopus vestcr ipsum epi-
tia vcio cpistola, quai est 555 numcro ejusdem li- scopatum in nianibus noslris resignavit, iios ei pro
bri, patet inter tol aJversarios habuissc, qui cau- sustentatione sua de quibusdam ipsius ecclcsi»
sam cjiis ageref. Cum enim, inquit papa, decanus possessionibus fecimus providori. Verum ei aucto-
ct socii ejiis cum comniissionis Parisicnsi episcopo rilaie prKseniium iiihibcnuis ne quidquam de assi-
daix' liiicris Uoma reccssisseut, E. arcliidiaoonus gnatis infeodarc, scu alicnare, vel quoquo pacio
Lingoncnsis advenit, et institit, ut Pelrum dc Cor- distrahere, clc, pncsiimat, alias factuni iriitu»
bolio, tunc Parisiensem cauonicum, mox Senoiien- decernimus. > Kefcri chronicon Lingonense post
sem archicpiscopum fuUirum, \iruni pcrcdcbrera ejus siispensioncni, reni inierim tolam, seu sacram,
collegam episcopo Pansiensi daret, et impctravil seu profanam ad episcopos pcrtinenlein admini-
facile. Illum ergo liac cpistola nominai, et utrique strasse Hugonem de Niiccriis seu Nocriis(rfe iYoi/e»«)
mandat ui si Garacriura invencrint iimoceniem, Antissiodorensemaiitisiilem^cujus inipulsu in locuw
ipsura non solum ab interdicti scntentia, venim suspcnsi nominalus fuerit Hilduinus, qiii postmo-
etiam ab impeiiiione decani et capiiuli super obje- dum fuerit rcjectus, iierumque admissus.
etis, appellatione postposita, penitus absolvant ;
D. GARNERII
CLARJIVALLIS QUONDAM ABBATIS
POSTMODTJM
LINGONENSIS EPISCOPI
SERMONES
IN FESTA DOMINI ET SANCTORUM-
(Dom TissiER, Bibliotheca Palrum Cislerc, Bonofonte, 1660, tom. III, pag. 75.)
SERMO PniMUS. C {Isa. xxx), qui ceciitire non potcrit, quia non
IN ADVE.NTU DOMINI. offuscabit eum vel peccati macula, vcl sordida; vo-
Dotmnus creavit me in inilio viarum suarum liiplaiis albugo. Nunc interim qiiandiu nubes car-
{Prov. viii). Carissimi, filii Dei sumus, sed non- liis el supervcnienliuni flclus aniaritudinum
non
dumapparuit qiiid eriinus(/ Joan. iii). Nam quando solum cxteriores, sed interiores obnubilant oculos
evacuabiiur quod ex parte est, et advencrit quod rationis, necesse esl per speculum in ainigmaie
perfcctum est (/ Cor. \m), eruetur oculus scanda- contemplari {I Cor. xiii), facientes ei murenulas
lizans; el similes ei facti cognoscemus sicut et aureas vcrmiculatas argento (Cant. i) ; id esl sa-
cogniti sumus (ibid.) ,
quia uno eum amoris oculo pienliae similitudincs distinctas cioquio. Ad hoc
iuluebimur claritate solis seotemoliciier clariore enira Deus Patcr saDienliam suara. id cst uuigeui-
,
56! SERMONES. — SERMO I IN ADVENTU DOMIN/ 552
tum Firium suum creavii inilium viarum suarum, A iniiio igitur viaruni Dei, id est a sseculo et origine
et in opera sua a sacculo , ul errantibus via esset mundi curramus per tempora et quse tunc ad nostrje
et dux euiitiiim, feslinatilium cnrsus, ignoraniium salulis profecium et augmenlum fidei fuerunt proe-
srecurilas el quaedam nesciiarum et desidcralarum signata, tandeiii promissa in fine reddita mysteria
rerum magislra. Ergo in viarum iuilio a saeculo requiramus.
creaia (licilur ; cuin Dei Filius creatus in sseculo, Dcscendit Adam de Eden in agrum Daraascenum;
sed anie scecula nalus ex Deo per conspicabilera egrcssus est Abel in agrum, ubi occidit eum frater
speciem sui)ditus crcatur* babitum crcalionis as- suus; ingrcssus esl Noe in arcam ; descendit Abra-
sumpsit. Nam Ihjjus dispensationis myslerium et ham in vEgyplum, Isaac in agrura adineditandiim ;
creaiionis sacramcntum ab initio saecuii ei viarum Jacob in Mesopotamiam adfiliasLaban; Moyses in-
Dei liabitu variae crcalionis appiruii, ad cogni- grcssus cst fisccUam scirpcam Sanison desccndit ;
tionem scilicet Dei et noslrae aclernitatis profcclum. in Tlianmatha propter Dalilam David nuiiat fa- ;
In omnibus siquidcm vcl ab aeternilate prolatis, ciem suam coiam Achis, Elias in Sarcphta de-
vel ad aitcrnitalem relatis, quaRcunque gcsta sunt, sccndit adviduam; Eliscus intrat coenaculum Su-
vel luijus creationis dispensalionem piifetendunt, nainitis; Tobias descendit iii Ragcs civitalciu
vel ipsa sunt ipsa crcatio. Faclum quippe crcalu- Medorum ; Ezechiel in agrura plenum ossibus
rara cum , per qucm facla est omnis creatura, mortuorum; iiiduilur Joseph talari tunica ; Salo-
juslum est liabere testcm omnem suae crcationis monem induit diademate mater sua; Jonas abscon-
crealuram. Iniiio igilur viarum Dei , id esl initio diiur sub hedera ; venit Amos sycomoros vcllicare;
viaruni quibus ad Deum reditur, manifestavii Deus niissus est Jeremias aedificare et plantare; armatur
crealionis, vei, ut expressius dicam, incarnalionis milcs ad singulare certamen ; aperii cQjlesiisraa-
niysteriiim : et hoc a saeculo, id esi ab inilio saj- gister librum signatum sigiiaculis septena ; repor-
culi, quia redcundi ad Deum nulla aptior via in- lare venit paslor bonus ovem perdilam super hu-
vcnta est, quam Creatoiis creaiio, id esl incarnalio meros ad grcgem ; abscondcre venit coelestis
Salvaloris. Unde dc hac creatioiic dicil Apostolus :
agricola frumenti granum in terra ; secuiim ad
Cum venit pleuiludo leniporis , tuisit Dcus Filium radicem arboris apponit sapiens archileclus ; ftr-
suum in terris, fitclum exmutiere, facium sub rum obstinationis humanx iii camino mirse dide-
lege {Calat. iv). El exprcssius alibi : luduiie novum ctionis vcnit emoUire fabri filius ; angalari lapide
hominem, id est Clirisluin, qui secundum Deum quem rcprobaverunt aidilicantes ulrumque coa-
crealus est in jtislitia el sanctilate verilatis {Epltes. junxit parietem aedificator novus; veslem nuptia-
q
i\). Hoc igitur pro salute massae perdilse ab initio lem nobis texuit textor mirabilis, quam inter duo
saeculi coepil Dcus mysterium aperire, sicut in voce ligna complevit ; tunicam pelliceam cceleslis ei
deambulanlis in paradiso, in angelo qui locutus Dovus Adam novam consuii et coelestcm ; calcea-
est ad Agar, in viro qui venit ad ALrahara in igne nientum, cujus corrigiam solvere indignus fuit
qui Moysi in rubo apparuit non quod vox illa
: Joannes, venjt calceala majesias in Iduma;am ex-
vel aiigelus, vol liomo, vcl ignis Deus esset, sed ad lendcre ; suscipiunt osiiarii clavem ,
qua^ aperit et
hoc in crealiiris apparebat, ut cum eum in as- nemoclaudit; claudit, et nemo aperit; venit do-
sumpla creatura huraana apparuisse audires, non mum Dei novus exorcista scopis mundare, et super
aliumeum esse crcderes quam eiim qui, anle as- energunicnos imperare ; recipiunt lectores Eccle-
sumptum hominem, etiam in aliis crcaturis homi- sia; librum vitae; cereum novura acolyti; vas
nibus apparuisset : et quanto vicinius accedebat mnndam ct ad nostrum sacrificium prccparatum
plenitudo lomporis, tanto perfectior, et, ut ita di- subdiaconi; tabernaculum ad porlandum el ad
cam, rotundlor eminebat corona anni hujus be- prseJicalionis officium verbum Deidiaconi; saccr-
uignilatis. Et qiioiiiam qui est, ipse idem idipsum dotes de manu summi Ponllficis holocaustura.
est, nec demutatur pcr tempora, quia aternus esl; ^ Gaudeant igitur homines, quia Deus homo factus
nec falli potest, quia sapicniia est; sed de futuris est; gaudcant virgincs, quia virgo Deum pepcrit;
ccrius ut de pra^teritis, prseteritum dixit pro fu- gaudcant viduae, quia Anna vidua cognovil; gau-
luro ,
quia fuiuruni habet pro pra-.teriio. Uiide deantscnes, quia Simeon suscepil; gawdeant iuien,,
jllud : Fcderunl manus nieas et pedes me«s {Psal. quia pucr natus ost nobis, el Verbum inlans fa-
xxi). Et alibi : Hic est Agnus, qui occisus est ab clum habilavit in nobis {Joan. i); gaiulcant nobiles
cricjine mundi [Apoc. xiii). Ideni crgo crealus, quj EccIosia>, quia nobilis in portis vir ejus, sedens
occisus. Sicut ergo occisus , id est occidendus cum senatoribus terra; {Prov. xxxi) ;
gaudeunt servi,
Agnus proenuiitialus est ab origine niundi ; sic quia Dei Filius cum in fornia Doi cssci, servi !or-
crcata, id est creando prajdicala esl sapicMlivi in mam suscipions semetipsum cxinanivil {Philipp.
initio viarum Dei. Et sicut mysterium occisionis ii) ;
gaiidcanl peccatores, qu:a ille qui peccaium
Agni pracliguratum fuit in mortc Abcl jiisli, non noverat, nec invcntus cst dolus in oie ejus
esl hostia pro
ila sacramentuin creationis non soluni in ipso (/ Pptr, )i), pro pcccaloribui faelus
Abel, sed et in aliis patriarchis ct propheiis, in pcccalo {II Cor. vi) , ut omnium pcccala deleret
uuibus dolare bene complacuit, signatum c»l. Ab caudcant justi,quia juslu,'? Dominus, ei ju«li4ia»
563 D. GARNERU LINGONENSIS EPiSCOPl 5G4
diirgeus (Piol. x), in virtulc moriis sute judicium A lerra lugentium, infensorum, id est eorum qui snnt
bonum judicans jusle judicamlo redemil; gaudeant iii terra morienlium. Ei-go, terra, teria, terra, jw
vivj, quia vila coelcsli vivent, et non moricniur; dica liGs viros abdicatos, quia cum lcrra viventinm,
gaudeant morlui, quia mori pro morluis \enit vita iugenlium, morientium, id est coelestium, terres-
immortaiis; gaudcat omnis crealura, quia Cr-^-ator iriijm et iiifeinoram, genu flectat, cl adorel scabei-
omniuni, iit omnia esset in omniiius, crcatura lum pcdum ejus, id eslincarnationemejus, ipsi solt,
factus est. Vidciis, quomodo sapienlia Dei iudit in qui raagis tenebantur crederc, scandalizati sunt.
rcrum digniiatibus, in xialibus, in officiis, ia cx- Huic eiia.n alludit sacramcnlo, quod Dominus lulo
ercitiis, in omni conditiono et professioise. Sic linivil oculos c.-eci nali (Joan. ix). Nam sicut spu-
toliim mundum sibi obligat debitorem; sic omnes lum et pulvis unum luiuni ; sic Deus et homo uni'8
provocal ad laudcm, ad graliarum aclionem, ad Christus. Ex liac igiiur con)mistione ilhiminatus
devotionem. Ei quamvis ad fidei robur, qua; in Ci^ccus natus; quia saliva capitis, id est sapienl:»
raiionabilibus sacramcntasunt, sufficeredebuissent, Pairis nostio misia pulveri, i J est noslraj unita hu'
lamcn ui fidei forma ci religio, in liljcrtaiis suae manitaii, genus humantim originali peccato cxca-
possessione [al. professionej subsistat, intcrirratio- tum fide iliuminavii, baptismo lavit, confessione
iiabilia quaeramus hujus piclaiis arcana ; incipienics mundavil. Sequitur de sccun;!o clemento, id est Ue
l
a qualuor elempnlis, ct investigantes crealioiuim aqua
sapieniice Dci , iJ est iucarnationem Fi!ii ab initio Dicil ergo Psalinista : Descendet sicut pluvia in
viarum Dei. vellus (Psal. lxxi). Quaj sil auteni haecpluvia, ape-
^- Primo enim fccil Deus quatuor elementa, terram, rilliber sapienliie, ubi ait : Aqna sapieniioi salitta'
aquam, aera, ignem; ut cum in istis invenerimus ris potabit eum (Eccli. xv). Ergo aqua sapientiae
sacramenlnm, eliam circa eorum ornatum hsec Patris est Filius, quia et ipse esl sapientia Patris.
eadem contemplcmur. Dicit ergo Psalmista : Ec- Unde orat Isaias : Rorate, coeli, desuper, et uubes
enim Dotninus dabil benignilatem, et lerra noslra pluant justum (ha. xlv). Dcscendit ergo hacc plu-
dabit fructum suum {Psal. Lxxxiv). Haec est corona via in vellus ovis. Cujus ovis? Malris agni, el iliiiis,
anni benignitatis (Psa/. lxiv) quod terra noslra,
;
inquam, agni, de quo ait Isaias : Emitte Agnuni,
id est nostri gcneris, et humanas terra naturfe, de- Dominc, dominalorem terrcc (ha. xvi). Et Joannes :
dit et protulit granum frnmenti, de quo legitur in Ecce Agnus Dei (Joun. i). Ad hoc etianrsacramen-
Evangelio : Nisi granum frumenti cadens in terram lura accedit quod, cum sieriles essent aqiue Jericho,
morHium fuevil, ipsv.m xotum manet (Joan. xii). sal apposoit Eliseus (JY Reg. ii). Sed qiioniam
q
Super quo AugusHnus (1) : < Sc auiem dicebat. Ipse scriptum est, Aquw mulK^, popnli multi (Apoc. xvn).
erat granum. > Hoc crgo gr.mum abscondiium in per aquas Jericho designantur defeclus humani ; scd
lerra, id esl in terreno Virginis utero, lerra dedit, cuin humanisdefectibiis sal sapienti;e salutaris mi-
id est prolulit ipsa Virgo. flinc esl quod, cum Ju- scuit Eliseus, id est Chrislus, ex vohintaie Dei Pa-
dii muiierem in aduiterio deprehensam adduxis- Iris Dei Fiiius tanquarn sapicntia salutaris suscepit,
scnt, legis ei duritiam proponentes, diccbant quod quos debuit, humaiios defi.xtus : saiiala esl aquaruni
Woyses liujusmodi lapidaii praecepit. Jesus Rulem sterilitas, id est inutilitas populorura. Huic eliam
diglio scribebal in lerra (Joan. vni). sacramcnlo accedit illud, quod cum anliqui Palres
Quld est scribere, nisi verbum intrinseoum et tuiassenl ignem inpuleo, nepoles eorum eruderan-
invisibile visibile fieri per scripturam? lovisibile tes puleura, el igncm quierenies, invenerunt aquaiii
crat Yerbiim vilae ; sed visibiie factum est pcr clia- crassam. Qiii fuerunt Patres isti ? patriarchaj ct
ractereraformae servilis.Scripsitautcmdigito, id est prophel* aiiliqui. Isli abscondcrunt igncm, id cst
Spiritu sancto, denionstrans quia, cooperante Spi- lumen fidei, in putoo, id est in obscura Scriptura-
ritu sanclo, impletum est Lujusmodl sacramentum. rum profunditate. Quem igncm, id est, quod fidei
Spirilus enim sanctus lerram, id est Virginem ob- ^ lumen, nepotes eorum, id esl apostoli, quyerentes,
umbravit (Luc. i), el per assumpiionem servilis inveneriint aquam crassam, id esl, in puteo Scri-
characieris verbum vitae visibile fecit. quam di- plurarum Clirislum in figuris absconditum invcne-
gna peccatricis liberalio ! qiiam indigna inimico- runt. Quiaqua propiersusceptos dcfectus, et crassa
rum confiisio ! Aliterenim miilier liberari non pos- proptcr cliariiaiis pinguedincm, qua sola defectus
»et, Quidlamen scripsil? Terra, ter?n, fcrrrt, J«c/7ca illos suscepit, vocalur. Ex qua aqua tantus ignis
/jos tjjos atrffca/os (7er. xxn). In forma Dei aequ.ilib acccnsus est, ut illa solemniias feslum luminuni
erat Pairi ; formam servi accipiens, factus est
sed vocaretur, Advcnlus ?iquidcm Chrisli ila totum
ei obediens. Unde: Exaltavit cum, id esl homincm n)undum fide iUiiminavit, quod ejus festiviias fe-
assumptum ut in lomine ejus owne genu flecialur,
: stum Ii.iminiiin jure debcat niincupari. Unde ipse
fccleslium, terrestriuin, el infernorum (Pltilipp. u). ail Ego sum lux mundi (Joan. vni). Ilem Populus
:
:
Ct^ieslium, iiiquit, i«I csi -iorum n>ji suni i;i lerra qui arnhubbat iii tenehris, vidiltuceni mngnum (ha.
viventium ; icr.-esirium, id est eorurn qni suvil in ix). Scquifir do tcr!io clcinfnta, id csl de aere.
H) Tract. h\ in Jcan
SCo SERMONES. — SERMO 1. IN ADVENTU 0(TM1NI. 5G6
Legitur ergo, quoi.l deamlm- A Sive consumens, sive consummans dicatuT, utrum-
post peccaluni Adne
labat Dominus a</ que verum est. Ignis enim consuinens est, et deco-
aurani pvst meridiem (Genes.iw),
iJ est frigescenlc cliarilaie et iuce declinanie ap- quens ad purum scoriam nostram, ete\sic«ans fae-
propinquantibas tenebris, Dei deambulantis vocem ces. Ignis eliam esl consummans et consolidans
audierunt Adam et Eva qnod non nisi per creatu-
:
virtules. Hic igitur ignis Moysi in nibo apparuit :
ram factum est, quia substanlia invisibilis ct ulri- vidit enim quod rubus et ardebat, cmon comburc-
(|ue lota, quae est Palris el Filii el Spiriius sancti, baiur {Exod. iii). Quid in hoc, nisi hujus noslrae
corporalil)US sensibus locali et temporali molu ap- solutis sacramentum accipitur? Ignis in rubo, Deus
paruisse credenda non est. Sed in ilia qu.c tunc in cariie figuralur ; et lioc fuit priinum liberalionis
audila est creatnra, mysterium futurae dispensa- Isracliticae signum, quia initium viarum Dei, ut di-
lionis ostendebat. Deanibulabat enim non solum ctum est, fuil incarnalionis mysterium. Nunc inlcr
pr«videntia vel praescieniia, scd praedestinatione et ornalus elernentorum hujus dispensationis arcaiia
pia voluntale, cui jiihil rcsislere potest, qnia sicut rcqMiramus, Ornatur igitur terra, vel eis quae sunt
ail Gregorjus, aliquid vclle, mente ire est. Acl Au- et vivunl et sentiunt ; sicut sunt animalia, vermes,
ram : Quaevero sit hx£ anra, ad quam pia volun serponles ; vel illis, qii:B sunt et vivunt, et non seu-
tale ambulabal, ostendit Elias : qui cura de ostio ^ liunt, ut vites, arbores, el flores ; vel illis, qu« qui-
tabernaculi sui vidisset spiriium subvertentem mon- dem sunt, sed nec vivunt, ncc sentiunt, ut lapides.
conierentem petras, et post spiriium com- Quid igiiur in agno, nisi Christus? Ecce^ inquit
les, et
motionem, et post commoiionem ignem, nec in bis Joannes, Agnus Dei (Joan. i). Quid in vitulosagi-
Dominus appariiissel ; tandem sibilus aurce tenuis nato, qui pro filio prodigo occisns est, nisi Chri-
apparuit, et ibi Dominum agnovit (/// Reg. xix). stus ? Quid in leone, nisi Chrisius accipitur ? Sed
Et bene, quia nihii expressius do Deo dici potuil. alia causa agiius, alia vilulns, alia leo nominatur.
SiLilus enim dicilur, ut mitis, ut suavis, et multae Agnus naiiviiate, vilulus passione, leo resurreclio-
ne prsedicatur. Unde in Apocalypsi Vicil Leo de
misericordiae comprobetur. Et quoniain misericor-
:
dia ejus snper omnia opera cjus, ul mulcebris ejus tribu Juda {Apoc. v). Sic etiam lenerrimus ligni
siiavilas annotelur, primo ponilur sibilus, quo mi- vermiculus dicitur. Unde : Ego autem sum vermis,
scricorditerinspi:aiad beneagendum. Undein Isaia. el non homo {Psal. xxi). Nam sicul vermis sine
Sibilabil Dotninus mnsca: (/sa. vii), qnia iinuitindo semiiiedc terra vel ligno nascilur, iia Dei Filius sinc
mspirat peccatori, ut veniat ad eum. Undc ct sibili semine de terra virgine nasci dignatus cst. Propter
divinoe sunt admoniiiones, sicut in liiiro Judicum, p hoc etiam scrpenti comparatur, quia morlali carae
«/ cu.dial sibi!.os grcgir.n [Judic. v), id esl ut ni^iite induius est. Unde in Evangclio Sicut Moysescfal' :
siiscipiatadmonitionesjustorum. Aura vero dicilnr, |
tavil nerpentem indescrto, ila exaltarioparlet Filium
propter naiu_ram ejus invisibilem, et nulio pondere liominis (Joan. iii). Nain serpens in vecte, Christus
corruptionis gravalam ; tenuis vero, quia subtilis in cruce. Mordebantur homines a serpeniibus in de-
et incomprehensibilis, et insensibilis est naiura. serto, ihtuebantur serpentemin vccte, ita morsibus
Primo siquidem vidcrat Spiritum subverienlem sanabantur. in rebus quae sunt, vivunt, ei
Nunc i
moiites, et conterenlem petras ; sed hujus spiritus non sacramenta qua^ramus. Dicit ergo
sentiunt,
«luritiam et jigorem lollit sibilus. Secundo vidit Psalmista Et erit tanquam lignum, quod pianta-
:
commotionem ; sed hanc commotionem gravem et tum esl secus decursiis aqunrum {Psal. i). Quod de
visibilemremovet aura. Tertio vidit iguem sed hunc Chrisio dictum esse, ipse Chrislus in alio psalmo
;
testalur, ubi ait In capite libri scriptuni est de nffi
consumpiivum et sensibilem ignem tollit tenuitas. :
(Psal. xxxix). Lignum ergo fuit plantatum in terra,
Doambulabat vero Deus ad auram, id est ad sibi-
lum aurse tenuis, ut misericordia; suae voiunlatem lioc est in ulcro Yirginis absconditum : secus de-
osienderet in subjecla crealura, quia qui jam dam- cursus aquarum, idcstjuxla mortalitatcm populo-
nandum voc abat, damnatum, pcr humanam creatti- ^ rum. Qui eliam vili sc comparat, ubiait Ego snni :
vera (Joan. xv). Sed ct flori. Unde Ego pos
ram assiimptam, et subjcclam in initioviarum sua- vilis :
deambulabat campi, et lilium convalliuni (Canl. iii). Et iti^rum
rum, revocari disponebai : vel ad Jioc
Isaias Egredietur virga de. radice Jesse, et {los dc
ad auram, ul quia serpenlis sibilus cupiditaiis ar-
:
radicc ejus ascendet (ha. ii). Yirga enim, id est
dore utriusque parenlis cor iiiflan<maverat, sibilo
eadem Yirgo naia de Jcsse, Chrisliim proiiiUt tanquain
aurse tenuis post meridicm refrigcsceret, ut
florem. Uiideet in lypum luijus inyslerii virga Aa-
hoia restitueretur homo, qua dc paradiso ejectus
ron repenlc floruit nam de utroquc gcnere, sacei-
estpost meridiem, videlicct hora noua, qiia
:
est, id
dotaii et regali, di,;n;Ui:s est iiasci. Propter hoc et
spiriturn tradidit, et ait : Con&ummalum est {.Jonn.
in iilroque goncre iiiystcrJum decl.Tratur. Ipse
flos
xix), Et hoc est, d.inrnbulabal (idauram, id est dis-
ost, cujus odore morisii leviviscuiit. Umle Aposio-
ponebat, et quasi mente traclabat, evocare, et ini
lus Chrj^^li bonns odor sumv.s De» in omni loco
rcfrigeiium educ^re mfMiles siltilo serponlis accen- :
de (U Cor. u). ProptiM- quod ct Na/aramus, iJ est flo-
sas. Sequitur Jiunc de qnarto elcmeiilo, iJ o»l
ridus vocatiis cst. llir.c osf, quod ail siionsa :
Dile-
jgue.
ctvs mcus candiilus ei rubicundus {Cant. v), quia
Legitur: Deus, nosterignis consununs es! LDcui. iv.)
567 0. GARKERII LINGONENSIS EPISCOPI, 538
floribus ejus nec rosa passionis, nec lilium dcfuit A l>osi nainvit pacincus,ut scripUira esl : Cum his qui
virginiiatjs. Sequitur de iis quae sunt, sed nec \i- oderunt pacem, eram pacificus {Psul. cxix) : quipps
vunt, nec sertliunt. qui et squamis palieniiie lumentt^s flnctus con»
Dicit cigo Apostolus : Pelra atilein erat Clirislus fringebat in passione, ct quasi pennulis spe re-
{I €or. x) : Et bene ipse est pctra, qu;ie percussa surreclionis se sublevabat. Ilinc est quod parlem
eduxit aquam. Nam percussus in lalere, lavacrum pisois asfi post resurrectioncm discipuli comede-
regeiieralionis, quod fit per aqusc myslerium, nobis runt. Duse siciuidem sunl iii Chrisio nalurae, divini-
cmisic. Lapis cst circumcisionis, quia nisi sit in las et buinanitas : una impassibilis, altera passi-
Christo viiiorum circumcisio, praepulium facia est. bitis. Natura igilur passibilis dicitur assa , quia
Lapis esl ad conjungcndum
percutiendum
aJ et : passa : et ponitur pars pro nalura, quia nulliiis rci
perculicndum slaluam, ad coiijungcnilum ulrum- debet Deus pars dici, nisi forte causaiive dicalur,
qiie parietom. Lapis esi praecisus de monte sine ma- ul ibi : Poriio mea, Domine {Psul. cxvin). Et Jere-
nibus, qiiia sine operibus bominum dc alliludino mias : Pars mea, Domine, dixil anima mea {Tltren,
uteri virginalis, el de substanlia carnls sua; natus j
m). Toj^us eii[m Deus, totus honio sed non lolum, :
cst. ILc csl lapis, dc quo legitiir in Zacbaria : /C< in qnia iion loUim Deus, ncc tolum iiomo; nec Ih
lapide uno seplem oculi sunl {Zacliar. iii), quia in '^
parle Deus, vel in parle homo; quia alia nalura
soIoChrislo pleiiiludo luit graliarum, ufscriptum Deus, alia bomo, llanc partem, id csl carnem pas-
est . Appreliendent septem mulieres virum unum {Isa. sam, comeslibilem dcdii discipulis diceiis : Acci-'
iv). Et crevit in moniem magnum, de quo Isaias : pite et manducale ex lioc omnes; lioc est eorput
Venite, ascendamus in moniein Domini {Isa. iii). De ineum {Malth. xxvi). Sed ubi boniis, nullum ad hxc
quo et Psalmista Mons coagulalns, monspinguis;
: Eciens idoncum, timei timorc filiali, id est verctur
vl quid suspicamini monles iiicasealos ? {Psal. lxvu) dicens : Domine , invadit me {Tob. vi). Quis ego
Ipsc enim est mons incascatus, id cst incarnalus. 6um, ut invadat me, id esl vadat in me, ct nio
Undc in Job Et sicut caseum me : coagulasti {Job x). devorct, id est cum aviditatc me sibi incorporet?
Nunc de secundi elemenli oinalu quae consideranda Tale quid habes in esu agni paschalis Caput, tit
sint, videamus. Scriptura, cum inteslinis, vorabiiis {Exod. xii), id
Legttur ergo quod, cum Tobias pedes suos tavarei est cum avidilale vobis incorporabilis. Ostendil
in Tigride, piscis magnus egrediebalur, ut devoiaret auiem angclus, quod parlim merilun., pariim gra-
eum, ei timens clamavii dicens : Domine invadit me. lia facil idoneum merilum, cum ait Appiehende
: :
Et ait Angelus : Apprchende branchiamejus, el exen- q bran,hinin ejus {Tob. vi). Apprebende nianibus, id
lera eum ; et cor ejus et fel et jecur repone libi. Va- est opcribus, biaucliiam ejus, id csi verba cjus, id
lenl enim ad medicinam. Et ail Tobias : Azuria fra- esl operibus complo maiidata : ecce mcriium. Et ne
ter,quod remedium habent, quce de pisce jussisli reser- diflidas, quasi gravia sint el isnporiabilia ; scias
vari? Qui respondit. Particula cordis super prunas quod in solo charilaiis affeclu coiisistiinl Exentcra
posita, fumo suo exlrical omue genus dwmoiiiurum piscem, et considcra viscera misericordioc, in qtff-
{Tob. vi). Super bur^c locum dicil Beda quod, cum nos; repone ad ulilila-
bns visitavit ei libi, id est
Chrislus in cruce [f. carne] lavarcl pcdcs suos, qui tem luam reposilam liabe in mente lua, cor, id est
ambulabant super terram, aJveniidiabolus (|uacrens, alTcctum dileclionis, quia tradidit semetipsum pro
si quid peccaii cssot in eo, pcr piscem diabolum nobis, et fel, id est amariludinem passionis, scili-
signans. Sed quomodo cunciis pariibus bjcc signi- licet quomodo colaphis caesus, verbis dcrisus, spu-
flcalaconvenianl, noi» video. Nam si cor ejus extri- tis oblitus, crucifixus, lanceatus; et jecur, id est
cal omne genus daRinoniorum, ciijus etiam fuinus effusionem sanguinis (nam in jecorc fons sanguinis
ejicil Asmo:l;eum, videlur infirma sentenlia Salva- csl), id esl quoinodo vel in circumcisione, vel in
loris ; si Satanas Satanam ejicil, divisum est rc- sudore, vel in flagellaiione, vel in crucifixione, vel
gnum Cjus. Ideo sine proejiidicio sonteniiae melioris, D in lancealione, pro te sanguinem fndit, quia si haec
mihi aliier esponcndum videlur. Tobias, qui bonus omnia supcr prunas ardentes posucris, id est supcr
Domiiii interpretaliir, virum bonurn in Donaino re- affeclus cordis devoiicne fcrventes posueris; fumus,
prffiseniat. Qui lavat pedes, id cst mnndal affoctiis, id esl fama el odor memoriae, omne genus daemo-
qiiia viro bono non sulficil aclus miindare, iiisi nioruin expcllii. Sequitur de ornatu lertii clcmenti,
eiiam intcriores mundet affeclus. Qnaliler autem hoc est de acre.
mundandi sint, ostcndit, cum ait In Tigride. Sicut :
Ornatus est aer avibus. Dicit autem Job : Semi-
enim aqiia exteriores sordes lavat, ita confessio in- tam ignoruvit avis, nec intuilus esl cam oculus ru/-
tertores. Ergoconfcssio aquae comparatiir ncc cui-
:
turis {.lob xxviii). In quo vcrbo populum Judaicnm
libei, sesl Tigridi, qui pro velocilale sua Tigris vo- rcdarguii, qui Dominum ad coelos ascendisse cre-
catur : velox enim debet esse confessio post pccca- deie noluit, ncc ejus praecepta per obedientiain
tum. Tunc invadit eum piscis magnus, ut devorct. approbavit. Et hene Cbristus vulturi comparalur,
Piscis, qui inter procellas hujus maris magni et spa- quia sicut Ambrosius ait (2-3), six^e maris coitu ma-
^2-5) Hexam. lib. v, c. 26.
5Cd BtKMO^ES. — SERMO II. LN ADVEMl) DOMIXl. 570
ler vuUuris impricgnalur, e^ sine seniinis infusione A niodus, ul Deus ex homine, ut immortalis ex mor-
concipitur vultur el nascilur. gcns incredula, tuD, ut aeternus sit cx sepulio. Vel stcUap. conipara -
frons altrila! dare Deus poiuit avibus quod siWi non tur Christus,ut ait Balaam : Orielur stella ex Jacob,
potuil? Nam qui nalujam fecit, et ipsis vulturibus homo ex Israel{Num. xxiv) iUe,inqiian»
et cotisurget :
ipsam dcdit, quid mirum , si sibi eam reservavit? liomo, de quo aUl)i Nuuqitid SioH dicct Homo, el
: :
Nasci potest vullur de femiiia sine mare, et Cliri- liomo nalus est in ea, et ipse fuvdavil eam Altiss'
sius nasci non potuit de Virgine sine patre? Ei mus {Psul. Lxxxvi). Et alibi : Homo est, et quis co->
quoniam circa naluram avium muUa cl evidens estj gnovit eum? Hinc Dominus per Joannem ait : Qui
comparaiio sacramentorum, darevolunius occasio-' vicerit, dabo ei siellam matutinam {Apoc. u), Id est
nem sapientibus breviter iranseundo, ut iu libris Christum, Conhlcanlur ergo tibi, Domine, omnia
coUigant avium naturas, et ex naluris eiiciani .tb- opera tua {Psal. cxliv), qui solus ha;c mirabilia
scondita sacra^menta. Ui ergo dictum est, Christus fecisii in coelo el in terra, in mari et in omniLus
fuit vuUur nascendo, compatiendo pellicanus, obe- al.yssis {Psal. cxxxiv); ita ul incxcusabUis sit om-
dientia pophineUus, alcio, quando mirabilos elatio- nis infideUs, fidcUs autem digna certus retributione,
nes maris {Psal. xcii),ct tnmenles fluctus ejus con- quandovenies judicare vivos el raortuos, et sajcu-
fregit; scilicet cum imperaret veniis et mari. Pas- ium per igneni. Amen.
ciscendo luriur, pascendo columba, gaUina prc- SERMO n.
cando, dilcclione pelargus, id est ciconia, ardca prae- IN ADVENTII POMINI.
dicalione, passione nycticorax, passer solitarius, CoUigite quce superaverunl frugmenta, ne pereant
cum in passione relictus, torcular calcavit solus MuUse siquidcm micae eadunt de mensa
{Joan. vi).
(/sfl. L\ni), resurrectione phoenix, aquila in ascen- dominorum noslrorum qiias nos utinam tanquam
;
sione. Scquitur de ornatu ignis : catuU coUigerc mercamur. Hoc autem dixerim,
Quia natura ignis scmpe r ad superiora tendit, fralres, quoniam side corporali cibo coUecta sunl
necesse est ignca esse lun)ine vel calore, quibus fragmenla, muUo melius de spirituaU coUigenda
ornala sunt superiora, id est ea quae sunt in iirma- videntur. Meminisse quippe debet charitas vestra
mcnlu, scilicct sol, ct luna ct slcU;c. In istis ergo qualiter in praecedenti sermone por qualescunquc
Christus muUipUciler liguratur : In sole, quia scri- simiUtudincs quanlulamcunque praedicaverim noti-
ego;
ptum est : Vobis aulem liw.entibus Deutn orietur sol liam Salvatoris. Scd unde hoc milii? vcl quis
justitiw {Malac. iv). De quo cliam dicitur ad Ma aut quid ego? Quomodo natura inferior
causam
Felix namquc cs, sacra virgo Maria, omni C natursc superioris inteUiget, aut subjacebit humanae
riam : el
laude dignissima, quia ex te crtus est Sol jusliti(e condiiioni ratio coplcslis? Excedit enim humanam 1
Clirislus Deus noster {Offic. Eccles.}. Et bene sol nientm Dei potestas; ad quam si se inlirmitas
vocatur, qui iiluminat, exsiccat, consoUdat. Fide magis infirma reddelur, quoniam inVra
proiciidel,
illuminat, sordes exsiccat, viriutes consoUdal. Vel conscicnliam infirmitalis est quidquid infirmi con-
quoniam luxit in tenebris, sicut scriptum est : Po- scienliae subdi potcst. Moyses siquidem, qui merito
toqiii amicus
pulus qui ambulabat in lenebris, vidit lucein ma- sanciitaUs loquebalur Deo, sicut solel
xxxm), videre faoiem Dci
gnam {ha. ix). Bene luna, id est luminum una, ad amicum suum {Exod.
audivil a
id est prima, haec Dei sapienlia nominatnr. Unde non meruil. sed cum niuUum rogarct,
scrlptum est : Quoniam peccatores intenderunt ar- Domino Nonpotcris faciem meamvidere, el vivere.
:
videbit liomo faciem meam, el vivet. Sed
cum, paraverunt sagiltas suas in pliarelra, ut sagit- Non enim
esl iGcns pcues me, et siabis
supra petram, slalim ut
tent in obscura luna rectos corde {Psal. x). Nam
in specula et
quod nostro translaiio habet, in obscuro, altcia transiet mea majestas : et ponam te
trunseam; ei tunc
dic.it, in obscura luna. Sagittant ergo pcccalores tegam mauu mea super te, donec
videbis poslcriora mea; nam facies
mea non appare-
rectos cordc,causam nocendi habentcs ex obscura
Per faciem, iUa Dei forma m qua
U.na, id est cx sapientia et luce divina sub nube » bU Hbi
(ibid.).
rapinam arbilraius est, esse sc aequalem Deo
carnis abscondita. De pharelra quippe cordls sui non
"'^'^'^ viderc poiest ct vi-
emiltunl, ui sagiilenl rcclos Patri {Pliilipp. n). Q"'»'"
hujusmodi sagittas
vere, figuratur. Per posieriora
vero humaniias ejus
corde. Quomodo potest fieri impassibiiis passibilis,
moriaUia-
accipiiur quaevel propter exlremitatem
immorialis mortalis, creator creatura ? Hoc cnim :
propc in fine
poslera dicla est, vel quod eam
dicunt in obscura liina, ignorantes quod Dominus tis
faciem, qu.-^ rapit aiu-
saeculi assumpsil. Ulam crgo
in lemplo Sancto suo, Dominus in ccelo sedes ejiis
quanto mun-
{ibid.) : ocuU ejns hoc modo in pauperem respi- niam desiderio sui, tanlo ardentiorem,
quanto ad spuitua-
ciunl (ifcirf.); scd ipsi citra humaiiae naiurae mensu-
diorem; el t.mto mundiorem,
resur-
lia resurgei.icm : tanio vcro ad spiriiualia
ram divinae poicstalis infinitatcm coarclantes, noii
morientem; quand.u
inlelligunt, quod infiniiae aelcrnitatis operatio infiiii- geniem, quanto a carnalibus
percgrinan.ur a Domino, el pcr fidem an.bulamus,
tam exigat nieliendi opinioneni, ut cum Deus homo,
spccieni, ncmo viderc polesi. Sed poste-
ei immort.i]is mortuus, et aeternus sepiiltus ost, non por
i„carnaUonem,quoquomodo videre,
non sit inl("igeniire ralio, sed pirtalis exceplio. riora ejus, id est
In soUdo fidei fun-
I:.'» rursum eco:iliario, non sensns, sed viriutig sit id est inteUiKerc oossunf. aui
671 D. GARNEUIl LlNGONEXSiS EriSCOri ^li
fuiidamenlo sunl : quoil pcira signiacat. El quo- A credil, lanlo (leficil; ct quanlo deficere, lanlo pro-
luam Hosiiae fidei mcriuim in resurreriione oorpo ficit. Elias qui raptus csi {IV Reg. xiii), ne maliiia
ris ojus esl, sicut Aposlohis ail : S/ credideris, in- mntarel intelleclum illius {Sap. iv), aul ne ficlio de-
quit, quin Deus illum suscilavit a wovtuis, salvus ciporol anintam illius, (luando vel in spiiiiu vehe-
ens-{Rom. x). Nain niortuam ejus carncm in crucc, mcnii, vcl in commolione, vcl in igne Dominum
ipsi etiaDi inimici creduiil; sed eum rcsurrexissc intcUigerc posse crcderet, imperfectiim suum sia-'
noircreJnnt. Nos lirmissimc credciiies, tanquam dc tim cognovit; diccns, quod uec in spjritii, nec iu
petra; soliditalo ccriiliccnuir. Unde non vuit, nisi commoiione, nocin igiie Dominus apparuit(J///l«ji.
cum transieril, viJcri postcriora ejiis, ut in cjus xix). Sed quando cogitatio sua quasi sibilus aurx
resurrcclionc crcdaliir. LinJe Joaiines : Aule diein icniiis evanuit Dominum esse
el dcfecit, tunc in ea
festum Pascli(v, sciens Jcsus qaia venit ejus liora, ut recognovit {ibid.). Profecit igitur, cum deficeret,
Iransent ex lioc mundo nd Patrem, clc. iJoan. xm.) qui defeclum suum iniellexit, cum proUcere se
Scd quid cs!, quod ait : Est locus penes mc, cl crodorel
ttabis super petram ? {K.xod. xxxiii.) Nain quis locus Sic igitur tantos terrie promissionis exploratores
est pcnes Deum, qul aitin(jit a fine nsquc ad finem Raab mcreirix abscondit sub stipula lini, nec libe-
foriiter? {Sap. viii.) Scd intclligitur lociis poiics raiioiiis cxitus patet ois, nisi per funcm coccineuin
eum ipsa Caiholica Ecclesia ; ubi salubriicr vi.let iii fonesira {Josiie ii). Quis ergo, cujus iiaves cuntes
Pascha Domini, id est transiium Domiiii; et poste- iii T!i;u sis, nihil aliud rcvchunt, nisi simias el pa-
riora ejus, id est corpus ejus, qui credit in resur- vos? (/// Reg. x.) ELur quippe raro, rarius argen-
rcctione ejus. tui-.i, auvum rarissime. Ideo rarissime dico, quo-
Faciem ergo Dei, id est majcslatcm diviniiaiis, niam si ail considerandum, utrum aqua; diluvii sint
idere, id esL intelligere in liac vita, ubi corpus iiniuiiuilce, de arca cordis columbam emitto {Gen.
mortuum propter peccatum corrumpilur, el aggra- viii), mullum est, si posteiiora cjus sint in pal-
val animam, uemo potest. Sed posteriora videri lore auri (Psal. Lxvii). Ei quid est Raab merctrix
iiiter torcularia pressurarum quomodo possiiiii? nisi caro pcccali ; ei quid est stipiila lini, nisi ter-
Quia incarnaiioncm cjus illi niaxiine, qui intra • renie inhabilalionis corruplio? Quid est ergo, quod
Ecclcsiam Dei stant, in soliiJo fidei iiitolliguut. Hiiic Raab nicrelrix abscondit exploralorcs sub stipula
eliam esl quod vir ille sccundum cor Dei, rcx et lini, nisi quod alibi scriptum est : Corpus quod
propheia David , cum supernoe bealiludifiis gau- corrumpilnr aggravat animam, et deprimt terrena
dium cogitalionibus explorare vellef, nec possct, ^ inhubilatio sensum multa cogitaniem? {Sap. ix.)
ad illud filiis Core, id esi Ecclesige, psalmum Pro
^"
Plerumque eiiim, cum ipsi sancli viri coeieste gau •
torcutaribu$ posuii, ui pressuras suas vel per pa- dium volunt cogitationibus explorare ,
propter
tientiam tolerare, vel pcr forliludinem contemnere, carnaliuni molestias pressurarum , non possunt
vcl per dilectioncm cvitarc scirent, ita diccns : perficerc quanlum vohiiit : sufficit landem in
Quam dilecta tabernacula tua, Domine virtulum! signum libcraiionis et liberlaiis coccinuni in
concupiscil el deficil anima ntea in atrie Domini fencstra, id cst intelligentia passioiiis in merao-
{Psal. xxxiif). Videtis quam cilo exploralor Iste ria. Christi enim passio nostrae libertatis et libe-
redit in Jericho : Jcriclio qiiippe qure luna interpre- ralionis est occasic. Scriptum esl enim : Si voi
taiur, defccium sigiiificat. Dicit autem : Concupiscit Filius liberavcril, vere iiberi eritis {Joan. viii). Li-
el deficil anima mea in utria Domini. Noii polost ad bcrtalem crgo conlcmplari per coccinum in feiie-
liialamum, non ad palatiuni poivciiirc, qui se con- slra, id est dc Dci Filio cogilare passibilia et hu-
litetur inairiadelecisse. Et quid rnirum? Qnis eiiim, maua, doficere est in alria. iloc autcni auriim, ar-
non dico divini secreti thalamum, scd superna; gcntum, ct ebur, quai sanctorum naves revchunt,
beatitudinis commune promissum apprehendere euiitesin Tharsis ; naves enim sunl cogitatioiies,
potest? Oculus, ail Scriptura, Deus, non vidit abs- f)
qu* tunc rnittunlur in Tharsis, cum circa gaudii
que te, quce prwparasti dilifjenlibus te {ha. i.xiv). exploraiionem intenduiit : Tharsis quippe explora-^.
Et ilerum : yec oculus tidit, nec uuris audivit, et tio gandii interpretatur. Et cum nihil revehunt co-
in cor hominii non ascendil qua: prceparavii Deus his
tanquam aurum,
giiationes, nisi coelestem fulgorem
qui diligunt eum {/ Cor. ii). Quidquid ergo jucun- velquod capit serino diviuus lanquain argentum,
ditatis, quidquid bealiiudinis nieniibus liumanis vel quod habct fidci robur lanquam ebur, aurum
poiest subjacere, totum pertinet ad atria Doinini :
argeutum, ebur, revchunt dc Tharsis naves, sed
sed ultra est, quod est palatii. Incomparabiliter vix coiitingcro solet, ut absque simiis ct pavis ista
autem ultra, quod dicitiir sccretum thalami, de quo deferantur. Nam sxpius siiuiae vel pavi sine illis,
quam sine simiis et pavis solent deferri. Quae
scriptum est : El ipse lanquam sponsus procedens illa
de thalamo iuo {Psal. xviii), id est de divinitatis cst Tharsensis simia? Gaudium fallax et falsum,
sicut eorum, de quibus scriplum est
Qui lcetaniur,
suoe secreto. Non ergo pervenit ad thalamum, qui :
cum male fecerint, el exsultanl in rebus pessimit
defecil in atrium : lamen ita deficiendo profecit,
vel ulili-
quia sic deficere proficerc est. Nam quanlo circa (Prov. 11). Quia veropavorum pulchritudo
pavo de Tarsis nou immcrito
cogitationes hujusmodi quisquam se Droficcie tas toia est in uiumis,
5T3 SERMONES. — SEKMO n. i^ AnVEML DOMINI. 574
Trinuiii gaudium (igiiralur, sicut eoruni gauJium, A ducit Bethsamcs, qiiam tectam candore notabiii
do quibus scripliim esl : Sedit populus manducare infclligit esse galaxiam. Unde currens in directum,
el bibere, et siirrexerunl ludere (Exod. xxiii). Isla non declinatad dcsleram vel sinislram, donec in-
lamen ipsi plerumque sancti cogilant, ut forlius ea veniat et veniat ad locum dcstinalum. Contcmpla-
contcmnant, ut devotius praeceplis divinis inli»- tus vero jam loco proximus, aflcctalo stupetanimo,
rcant, ut magis ac magis quse coelesiia sunt appe- lotus extra se factus ; supra se posilus aures erigii,
lant, quia quanto vel vanilales vi) decepliones tera- utaudiat sympboniam el chorum ; oculos aperil, ut
poralium cogilant gaudioruin, tanto et devolius ea mireiur locun» utilem et nn}oenum. Slupct ad sa-
diligunl, etforiius isla contemnunt. Nunquam enim pientiam Hegis, ad doctrinam legis, ad liabiialionis
sine auro, argenio, \cl eljore, simias et pavos na- silum ct habilantium rilum. Claniat ore, clamat
vcs Salomonis legimus deiulisse. Sed vae mihi, cu- corde Usquequo, Dotnine, oblivisceris me in finem ?
:
jus naves niliil aliud quain pavos aui simias por- me post te,
{Psal. xn.) Tralie in odorem nuguenlo-
lare noverunl ! Nnm si columbam, id est spiri- rum tuorum curremus {Cant. \). Quia igilur cogi-
lualcm cogitalionem de arca coidis emilto, in si- tatio erraiilium more laborat, et Irppa quasi per
giiuni dimiiiulionis aquaruni, quae sa^pius intranl noctes qu;rril quem desidcrai, actijae v itae dicitur
ad animam meam, multum arbiiror, si posteriora B deservire. Sed quid dicit sponsa ? Per ^iocles quce-
dorsi ejus sint in pallore auri (Psal. lxvii). Qiiie sivi, iiuem diligit anima mea ; qucfsivi, et non m-
sunt posteriora columbarum ?Spirilualium reliquiie veni {Caiit. iii). Et bene cogilatione non invenitur,
cogilalionuni. ad quem nec contemplalione pervenitur. Per no-
Cum igitur reliquiae cogitaiionum diem festum cles iiiveniri non potest, (jiii nulla simililudine
agere volunt Deo, constiluuni diem illi solemnem coinprehendi potest. Gulta; quippe sunt noclluui
io condensis (Psal. l\xv) ;
quia posteriora dorsl plianlasicC simililudinum. !!;£ sunt mandragorse
columba.* sunt in pallore auri. Vix eiiim de Deo ali- Rubeii|(Ge;i. xxx) : mandragoroe quippc simililudi-
qiia anagogice cogiianlur ; sed pene penitiis cum nem quidem babenl liumani corporis, sed non ve-
cnigmaticis phaiiiasiarum condensis. Faleor, na- rilatem. Quae bene dicunlur esse Ruben, id est vi-
»'is mea niliii de Tliarsis, praitcr vanas et dece- dentis in medio. Qitia enim coelum siiperius, infer-
ptorias phantasias, quas cum multa revebi den- nus inferius, in medio niundus, sicut ad inferiora
silate, novit reportare. Propterea videns Rachel oculos inclinat timor servilis, ad superiora elcvat
Liam fecundam fuisse, et Zelpiiain super genua iilialis, sic erigil ad mcdia timor itiitialis. Est enim
dominae suae peperisse, multain indignaiionis nia- iiiilialis timor mista cum pavore dilcctio. Cum igi-
teriam visa est concepisse. Primo quia pro man- ^ lur quis per quasdam mundi similitudines nititur
dragoris Ruben deslitula est ab aniplexibus viri ;
gpprehendere Creaiorem, Lia quidem fecunda red-
secundo quia detecta sunt idohi, quoe absconderat ditur ; sed Raclicl ab amplexii viri defraudalur. Hinc
sub straraento cameli ; tertio ([uod saltem Balam est quod cum philosoplii^ invisibilia Dei a crealura
famulam suam nondum Jacob receperat amplexu mundi ver ea quce facla sunl, intcllecla conspiccrent
virili {Gen. x\x). Lia quippe quai lippa erat, el la- {Rom. i), Liam quidem fecundam reddcbant, sed
boriosa dicilur, aclivam viiam ; Raclicl vero, qu» Rachelem slerilem relinqueutes, evanuerunt in co-
venusto eral aspeclu, et ovis interprelatur. conlem- gitulionibus suis, et obscuralum cst insipiens cor eo-
plalivae \itiE simplicliatcm reprseseniat : quas vitas I rum, mulando gloriam iucorniplibilis Dei in simi-
in scientiam et sapientiam dividit Augustinus. Unde litudincm imagiuis corruptibilis hominis, et volu-
Job : Ecc-e pielas siipientia : Abstinere a mnlo scien- crum,clquadrupedum, et serpentium (i6irf.). Unde
tia est (Job xwiu). In hac differenlia, aitAugu- nonimmeriio sermo divinus comparai eos camelis,
stinus, intoUigeudiim esl, aJ contemplaiionem sa- qui quidem runiinare sciunt, sed ungulam non di-
picnliam , ad aclionem scicniiam pertincre. Est vidunt ,
quia ct ipsi cogiiaiionibus ruminabant,
quia vel ea quoe dici- sed quid, aut propter quid dici debHit, non at-
aulera sap ient ia dupjiex , D
tur a sapore (4) sapienta noniinatur. Piima; iendebant. Propter hoc lapsi sunl in haec fig-
medilatio , secundae parii deseruit conlcmplatio. menta, qua; stramentis comparul Scriptura. Ab-
Kamaclivae vilae, id est Lise, solet cogiiatio dcser- scondit quippe Rachel idola sub slramenlum ca-
vire. nieli {Cen. xxxs), quia coeleslis sapientia mundi si-
Sunl igitur Iria, cogitaiio, meuitaiio, contempla-] militudliies divinis coniparatas exemplis non at-
indilTfrentcT aliquando ponanlur, iribuit vcritali, sed supponit philosophoruwi fig-
lio : quie licet
multis laiiien differre noscunlur. Esi qi'ippe cogi- mentis.
lanlis animus similis viatori, qui ad locum ire fe- Tergat igilur lippiludinem orulonim, ol piluiliC
stinal destinalum, scd inlcr erroris devia qu;crit suae molcsliam Lia, ut fruatur Jacob concupitis sua;
quam ignoral recliludinem scmitarum. Meditalio- Racheiis aniplcxibus, donec pariat in sapore sa-
nis autem olTiciuin est, ut viator post iiuilta devia pienlix' Joseph, vol llcnjamiii in sapicntia sapieule.
Nalo siiiuidom Boiijamin imposuii ei niaier nouicu
vl erroris pciicula, viam illam iiigredi;il'.ir, qiiye
(i) .\ddeiuluni vidctur, vcl quw a sopore.
875 D. GARNERII LINGONENSIS EPISCOPl. 576
Beuonl ; seJ pater mulavil nomen.in Benjaniin A ''atliso ejccius esl accola paradisl, quld nobis iiiobe*
{Gen. xxxv). Benoni filius doloris dicilur, Benja- dientibus crit, quorum iiicolatus proiongatus est
niin vero fiHus dt'x/er(r inlerprelalur. Haic esl ergo pro peccatis, ncc nisi cum babilantibus Cedar ha-
sapieiuia? doclrina, de qua dicit Apostoliis ad He- bitare meremur ? (Psa/. cxix.; Pacatissimum tamcn
hrxos : Discipliiitt quidew in prccsenli non est gau- exercitatis reddet per boc fructum {Hebr. xn),cum
dii, sed mwroris : sed postea puculissimum exerci- lioc exemplo limidiores et cauiiorcs redduntur, el
latis reddetjustiiia: {'ructuni {Hebr. xii). Parit ergo ad obedicntiam promptiores. Timeo domum pro-
sapienlia doctiinam, qua: in praesenti non est gaiidit ximi jam accensam
fccd uioeroris, id cst Raobel Benoni : sed postea Nam tua res agitur, paries cum proximus ardet.
pacatissimum exercitatis jusiitia; fructum reddit, (UoRAT. Ep. 1, cp. 18, vers 84.)
bicut postea nomen ejus mutatum est in Benjamin. Quod si de secundo Adam sermo dicatur, nihii sapi-
Pepcritetiam Josepli lilium accrescentem et deco- dius cst, quam aiidire, Ecce Adam quasi unus ex no-
rum aspectu {Gen. xxxv) : contra quem frater sui bis. Hoc enim cst, quod Aposiolus ail 0«' •
prcedestina-
ju'gaii sunt, et inviderunt ci liabentes jacula. Ha;c tus est (ilius Dei in viriute {Rom., I ) : id est, prsedes-
estilla sanc doctrina, de qua Dominus aii : Discite tinatum est, ut ens homo esset filius Dci in virtule
o me, quiamiiis sum, et humilis cordc. Jugttm enim " Magniim pictaiis sacramcntum, ut unus atque idcin f ', y
meum suavc c$t, et omts meitm leve {Malth. ii). Quid csset et filius Dei, et fiiius bominis. Unde Adam
lioc verbosapidius, quid dileclins ? Et tamen invi- homo interprelatur. Unum dico, sed non unum :
deruiit ei fralrcs sui, et jurgati suiit : quia Judaeis idem dico, sed non idem. Idcm dico in persona, sed
qiiidem scandalum, et Gcntibus stultitia est : nobis non idem in natura.Non enim est una nalura Dei
Tero virlus ei sapientia Dei esl, haeo doclrina. (/ ot bominis, quia non convertibilis ad invicera na-
Cor. I) Ad_ utramque doclrinam nos niiiiit scrmo turain naluram ;Deusethomo.
sed unapcrsona esl
divinus a principio vobis propositus. Eccc, ailScri- Eccc, ait, Adam,
homo, quasi uuus ex nobis..
id est,
plura, Adam quasi unus ex nobis {Gen. iii). Polest In assumpia natura iion desiit esse unus ex no-
enim csse vox Dci Patris loquentis in Moysc vcl ; bis iion desiit esse quod erat, sed esse incoepit
:
vox angeli loqucntis ad Moysen, vcl eliam ipsius qiiod non erat, unus ex nobis. Quod in typo veritatis
Moysis. Quod si Dci Palris csse iiilelligalur, poiest bic dicitur, hoc in veritate typi aiicubi dicit Domi-
esse iro^icuiii, vel aiiagogicum. Ironicum, si de uus : Ego cl Paler unum sumtis {Joan. x). Sicut SU'
primo.Vdam intelligaiur, de quo diclum esl : Pri- mus, sic ex tiobis solitudincm lollit , sicut unutn sic
mus Adam de terra terrenus {I Cor. xv) aiiagogi ; cl unus diversitalem. Neque enim soiitario convenit
cum, si de sccundo, de quo subditur Secundus de : ot sumus ct ex nobis : iicque rursus a se diverso
ccelo coelestis (ibid.). Quodsi deprimo Adam accipitur, unum etunus. Per hoc crgo quod dicit unus, toUit
illud quasi erii similitudinis ; si de seoundo, erit diversilatem a nattira ;
pcr hoc quod addit ex no-
expressio veriialis, sicut et ibi : El vidimtts glo- bis, removet soliiudinem a personis. Simile est
riam ejus, gloriam quasi unigeniti a Palre {Joan. i). quod alibi dicitur : Faciatntis hominem ad imagi"
Si de primo intelligatur liltera, sic distinguetur :
nem el similiiudinetn nostratn {Gen. i). Per hoc, quod
Ecce Adum quasi unus exnobis factus, sciens bonim pluraliter ait, faciatnits, tollit soliludincm ; pcr hoc
ei malum {Gen. m). quod singulariter ait, ad itnugitiem, tollit diversi •
Et noia quod qiiando peccavii Adam, in tres {)er- latem.
sonas blasphcmavit. Tria enim promisitei serpens In boc igiiur tola theologioai veritatis pendet as-
diceiis : Nequaquam morietnivi {ibid.), oui verbo I scrtio, ut in confessione unius solius Dei soliludi-
coiisenlicns blasphcmavit iii Spiritum sancium.Nam nem rcmoveat a personis, et cum tres. personas
cum factus csset in aiiimam vivenicm, credidil se confitelur, diversiialem icmoveat a nalura. Nan»
fieri posse in spiritum viviiicaniem. Et iieruin :
propter boc despcrata in se, et saeva in omncs im-
Eritis sicut dii '.
{ibid.). In liujus verbi coiisensu n P'» icmeritalis ingenia baereticorum imposuerunt
Llaspbemavit in Palrem. Dcus enim polentiae no diciis intelligentiam, pniius quam exspectarunt ex
men est. Poieniia vcro aitribui solet Patri nomine, dictis ; sensum altulerunt verbis, polius qnam re-
et non re. Item subjunxii : Scientes bonutn et ma- luleruni ex verbis. Undc potentem Dei naturain ex
lum. In hoc blasphemavit in Filium ; quia sapien- naturx suae infirmitate coarctanles, et intra fines
liaFilio solet altribui, nomine dico, non re. Ideo sensus sui indcilnita concludenics, ex his duabu.s
qui habitat in coelis inidet eum, et subsannat di- vencnosis radicibus diversae virus haerescos effude-
cens : Ecce Adam quasi utius ex nobis. Voluit esse runt. Unde Sabellius sic solitudinem prsedicare
immortalis, et mortuus est propter pcccaium. Vo- volebat, ut nullani in personis pluralitatem praedi-
luit esse omnipotens ; et sui ipsius potenliam ami- caret. Unde sicut illud dicebat esse Filium, quod et
sit. Yoluit esse sapiens ; sed, aperiis oculis, nihil Patrem : ita ipsum eumdem Filium, quem et Pa-
quain sc nudum virlutibus, et gratuilis spoliatum trem. Arius vero e converso sic divcrsitatem prae-
cognovit. vere sapientia moeroris, non gaudii, dicabat ; ut sicut alium Patrem, etalium Filiura af-
quia qua ratione iiliis parcet, qui patri omnium firmabat, sic aliud. Manichaeus vero id quod in
non pepercil ! Si sic propier inobedieniiara de pa- Virgine fuit, portionera divinae substanliaj pr«Uica-
'
C77 h-^r ^ n SERM0NE9. -r- SERMO II. IN ADVENTU DOMINI. 578
yil, ei Dei Filium esse voluit, quod ex Dei sub- A facicndi principiuni. Non crgo factura est, qui tolius
slanlia parle aliqua deduclum iii carne apparuil : factura) pra>cedit omne principium. Propler hocad
el sic ii) Fitio divinap substantiie portionem quasi ampulandas illas,quassupra diximuserrorisradiccs,
divisam el deseclam commentalus cst. Valeniinus id estdiversitatem et soliludinem, qualuor modis oc-
quoqvo ridicuia quaedam el foBda commcnians, ut curvitsermo divinus; nomiiiuni dislinclione.naliviia-
naluraro Filii separaret a nalura Patris, ciim prseter tis generaiione, virlutis potestale, bonoris aequali-
Deum principem familiam deorum, et numerosas tate. Sunt enim quaedam de Deo nomina, qii?e di- -
poteslates introduxisset, Vcrhum Dei, cuntur ad inviccm, id est relaiive, et hiec soliludi-
vaniiatum
id esi Filium Dei, non aliud essc natum, quam pro- nem tollunt , ui Paler, Filius, gignens, gcnitus;
millens, niissus; et hiijusmodi Alius e^t Paler,
divinse voluntatis mysterio asscruit. Hierar-
:
latum
unigenili nativitoiem, Patreni aiius Filius ; alius gignens, aliiis genitiis ; alius
tbas eliam nesciens
eiFiiium quasi unius lucernae duo lumiiiaria prae- mittens, alius niissus : et hoc ex sermone divino
dicavil, dicens quod sicul lampas eodein papyro u-
nniliis modis cognilum cst, dum de Fiiio prolesta-
iroqne capite lucet, et oleum qiiasi media materics tur, dicens : Hic est Filiut meus dilectus, in quo
lumen ex sc utrumque protendit, ila Palris el Fiiii
milii complacui {Matth. ni). Dum de Palre profiie-
eudcm subslanlia continet utriusque luminis natu- tiir Filius dicens : Omnis plantalio ,
quam non
^
ram. PhoUnus autem Filium Dei creaturam .1 Dco
plantavit Pater meus coelestis, eradicabilur {Matth.
perfeclam, sed non sicui caeteras faclum creaiuras,
xv). Dum ipsum Aitissimi Filium nascilurum prse-
scd ex nihiio, et ex non existentibus, ad hoc ante dicat angclus dicens : Ne timeas, Maria, invenisti
saccula v,realum, ut pcr eum Dcus omnia facerct, gratiam apud Dominum. Ecce cuncipies el paries, ct
Qucm ea caiisa Filium Dei af- vocabilur Altissimi Filius {Luc. i). Sed et hoc idem
coBimenlatus est.
firmabat, sicul ct nos per graliam Jilii Dei voca- Osee teslaiur, diccnle Domiiio in Osce : Ex ALgv-
mur, et ea causa dictum, sicut diclum cst : Eqo pto vocavi filium meum {Osee. xi}. Hoc idem eiiam
dixi : Dii eslis (Psal. lxxxi). Sic Cocyti glareis dul-
Apostolus ita dicens : Propler r.imiam charitatem
capiium roullorum Cerberus lalrat, et virus ef-
suam, qua dilexil nos Deus Pater, Filium sunm mi-
cis
fuudit.
sit in simililudinem carnis peccati {Ephes. n). Tesla»
Nos aulem Filium ita a Patre natum coiifilemur,
lur hoc el Caipbas : Tu es, ail, Filius Dei bcnedi'
cti ? {Marc. xiv.) Non negat his verbis Filium Dci,
ht divinitatis unitatem non dividamus; sed sic Fi-
sed dc persona quaeril, iitrum hoino ille sit FiTus
lius a Patre est, ut alius sil in persona, idem na-
Dei. Testatur eiiam et gcntilis. Unde ccnturio
el sio iinum natura, quod non idem est in r
:
lura :
Vere Filius Dei eral iste {Matlh. xxvii). Testatur
pcrsona nec sicut menlitus est Manichxus aliqua
:
insupcr ipse diabolus Quid mihi el tibi, ait, Jesu, :
est iu Filio divinse substantix portio, sed totus
Fili Dei ? Venisli ante tempus perdere nos {Luc. iv).
Deus ex loto Deo, unus ex uno, verus ex vero, non
ma- His igitur nominibus tolliiur solitudo; sed diver-
desectus, sed nalus est. Nec sicut ValejiUinus
sitas, nominibus qu£ dicunlur ad sc. Nomina au-i
nere prolationem tcmerarii acioris furore quxsitam
conlitemur; sed a Patre Filius natus per nativila- tem quae dicuntur ad se, sunt haec, Nalura, essen-
tem suara non adimit csse, quod Deus est ; neque tia, et secundura latinos Substantia. Nam secundum
ipse in nativitate non Deus est : et quod Deus non Grsecos nihii aliud est siibsluntia, quam persona. •
Ideo autem ad se dicuntur, quia relativa non sunt.
eoepit esse, et sic a Patre prolatum, ut ipsa prolatio
uativitas esse credatur. Nec sicut meniitus est Hie-
Unde his nominibus m Deo bxc unitas praedicalur.
ut sicut de singulis personis singulariter, ita de
rarchas ex eadem substantia Pater et Filius, quasi
exeodem oleo duo Iiimina accensa sunt; sed sicut omnibus simul personis non pluraliter, sed singu-
lariter, dicantur. Paier cnim Deus est, natura, es-
Deus ex Deo natus, et lumen ex lumine, quod sine
dclrimento sui naturam suam prxstet, ut quod senlia, substantia : simililer et Filius ; et similiter
liabct, tribuat , et quod dedcrat, habeat ; nascatur- D Paier et Filius unus Deus, una natura, una essen-
que quod sit, cum iion aliud quam quodest, natum tia, una subslantia. Nam de Filii divinilate nos
sit, sitque uirumque unum ; dum ex co quod est, certos reddit Dous Pater per Isaiam, ita diceiis :
neque Labor JEgypli et mercatus AHthiopum, et Saba viri
nascitur; et quod nascilur, neque aliunde,
aliud est. Est enim lumen ex luinine. Neque enim, excelsi ad te transibunt, et tui erunt servi, et adora-
sical dicit Photinus, creatura scu factura est quia bunt te, teque deprecabuntur, quia in te esl Dcus, et
;
in principio erat Verbum {Joan. Non eiiim dici-
1).
precler te non est Deus : vere tu es Deus absconditus
tur, in principio fecit Deus Verbum, sicut dictum {Isa. iLv). Quis enim est Dcus, in quo est Deus,
est :In principio fecil Deus coclum et lerram {Cen. 1). nisi ille, qui de seipso ait : Ego in Patre, et Pater
Fit in principio quod creatur ; et non crat, cnm in me est ? {Joan. xiv.) Hoc ei Jcremias testalur di-
crearetur. Non ergo erat in principio, quod liebat ccns : Hic csl Deus, extra quem non astimabitur
in Ergo quod erat in principio, in princi-
principio. alius : qui adinvenit omnem viam discipliitce, ei ira-
pio non fiebat. Poneergo quodvis tua opinione prin- didit eam Jaceb puero suo, et Israel electo suo Post
cipiura, non tenes ex principio. /« principio erqt Ve- hwc in terris visus est, et cum hominibut conversa-
bum. Er(;oquodinprincipiocratVerbum,exigitomDe lut est {Baruch» 111). Quis est Dcus in terris yisus»
579 D. GARNERll LINGONENSIS EPISCOPI 5«0
nisi ille, qui in forma Dei erat invisibilis, faclus in A|s»' '^lum. Alius enim miitcus, alius qui missus csi.
forma servi? Hinc eliam Psalmisia : Sedes lua, quia alius cst Pater, qui misil eum, alius Fiiius,
Dfus, in sceculum soiculi, virga directionis virga re- qui missus cst ab eo. Per banc ergo fidei fiimita-
gni tui. Dilexisli jnsliliam, et odisii iniquUalan : lem absolula cst illa verilatis confesiiio; in cujus
propteiea unxii te Deus, Oeus tuus oieo icciii!(e(Psai. typum videbatur dici : Ecce Adam quasi unus ex
Moyses Pluit Dominus super Sodomam nobis {Ccn. iii). Sicul tamen supra dlctum ost, pu-
XLiv). Et :
et Gomorrliam ignem et tulpkur aDomino {Gen. xix). lest osse vox isia angeli loqucntis ad Moysen, ei de
Dorainus, ail a Domino ignem pluil. El quis uisi ulroque Adam niliilominus intelligi. Et ad hoc ut
Paler a Filio, id esl per Filium, pluii? Ilinc eliani intelligatur de primo, sciendum est quod daas a
Aposlolus : Quorum patres, ei ex quibus Ciuistus, priiicipio fccit Deus raiionaies creaturas : unam
qui esl snper omnia Deus (Rom. ix). Cum ergo dical spitiiualem, id csl angelicam ; alteram corporalem,
Moyses :Dominus Deuf tuus, Deus unus est (Deut. id csi liumanam. Inler angclos tamen uniim singu*
larem fecit, cui diclum est : Tu signaculum simili-
vi); et Apostolus Unus Deus, el unus medialor Dei
:
tudinis Dei, etc. {Ezech. xxvui.) Ipse ergo est, qui
el hominum [I Tim. )i) : cum ex praemissis auclori-
Deus nccesse esl, ut dixit : Ascendam in coslum, id est ad sequalilatem
latibus Pater Deus, et Fiiius sit
Pater el Filius sini unus Deus. Nam aliter oporie- ^ Pal''^. ^t 4''«'''« <"<> Altissimo {Isa. xiv). Proptcrea
jure cccidit quia voluit exaltari, et adaequari divinaa
rel, ut vel illx, quae superius suni diciae, vel quae ;
6Unt inferius, auctorilatcs subjcclse, falsae compio- majesiali. Inter corporales crcaluras primum ho-
Kemovcntur eliara simul diversitaset so-
minem praecipuum et singularem esse voluit, de
bareiitur.
nali\ilatis gencralione, quia cum alius sit quo dictura est : Faciamus hominem ad imugincm
litudo,
quo natus quia nulla rcs seipsam ei simiiitudinem nostram {Gen. i). Sed et isio nlbiio-
naius, alius ex est,
IjigQ.t; uoii polest lame.n naiiviias noii eain, ex qna Ktinus majcstali voluit adcequari, quando serpenU
prulccla esl, naluram. Ncque enim aliud
lencre consensum piaibuil dicenti Erilis ,<>icut dii, scien- :
lcs bonum el malum {ibid.). Propter lioc ct ipsece-
quain Deus quod non aliunde quam ex Deo
exislil,
cidit. Bene crgo Angelusait. Factus e.rt Adum quasi
Bubsibiit. Eamdem dico naturam, ita ul non naius
ipsL-, qui genuit. Nalivilatis ergo proprietas et unas ex nobis {ibid.) ; quia sicut ia culpa, sic unus
tiil
nomen el naiuram et poiesiatcm et profcssionem - cuin angelo fuit in poena. Notanda tamen csl in tiac
'
Yirtulis eiiam poteslate non al- simiiitudiue dissimilitudo, quia, quamvis per snpor-
bola complectitur.
lerum, non utrumque illorum duorum supradiclo- biara uterquc cecidcrii , dissiraililcr lamen. Nain
rum rcmovctur, cum dicitur, Qua;cunque Filius fa- aliunde, et alibi, et aliter homo quam angelus.
q
cii, ha;c et Paler similiier facii {Joan. v). Omuia Aiiunde, quia angelus de ccelo empyreo; homo dc
eauem ejusdem naluraj vcritaiem ostendunt. horto Eden : alibi, quia augelus cadens cecidit in
enim et
Similiter cuin nativitatis significalionem. Sic est hunc c;Uiginosum aerem, homo vcro inferius, quia
illud : Sicut Puler suscilal ntortuos el vivifical : sic in terra ; alitcr, quia homo cadcns damnificnlus est
ei Filius quos vult vivificca {ibid ). Exaequata virlus in pluribus quam Angelus. DamniQcatus c£t
oslenditur per natuijj iiidissimilis uniiatem : alte- euim bomo corpore ct spiritu, angelus vero solo
cst soliludo, lolliiur, ubi diciiur spiritu. PIus tamen cadcndo Isesus cst angelus
rum autem, id :
Non potesl a se facere quidquam, nisi quod vidcril quam homo ;
quia bomo surgcrc potest a lapsu,
Palrem facicnteni {ibid.) : qua iie iUa cxaequ^tio angelus vero cecidit, nec adjiciel, ul resurgat. PIus
fidem nativitalis aufeircl, ait : Son polesl Filius a igitur damiiiticntus est angelus quam homo scd :
se facere quidquam. Ab illo Ciiim pciesl, cx quo est, iu pluribus homo. Quud si de secundo Adam ange-
quia nibil aliud esl ab ipso esse. Et ui hoc se possc lus hoc dici voluerit, vox exsultationis audita est.
per virtutis et natuis potcsfaicm ostendcrei, sub- Quid eniin jucundius quam quod Dominus angeio-
junxit, nisiquod videril Pairem facienlem. Nontiiim rum factus est angelns, id cst nuntius servorum ?
corporalibus modis videt, sed visus ejus omnis in D Esl ciiiin niagiii consilii Angelus {Isa. ix juxi.
virlulc naluiae csl. QmA crgo all : .\o« polest Fi- LXX), dc quo Malachias El stalim vemet ad tem' :
lius a se facere quidquam, nisi quod videril Palrem phm suum Dominator, qucm vos quceritis : et Ange-
facienlem, id cst iiiliil polcsl Filiiis facere, nisi quod lus teslamenli, quem vos vultis {Mal. iii). Ipsc Ange-
habct ex natura naiivil.ilis, ut faciat. « Nihil enim, lus esi, qui ait ad Abraham Non polero celare :
nisi natum, ail Ililarius, habct Filius. > llunoris Abraham puero meo, qua: faclurus sum {Cen. xviii).
-y^
eliama;qualit&lc divcrsiias removeiur. tu ibi : Paier Nam quod ille Angelus essel Filiiis Dei, ostendit
tion judicat quemquam : sed judicimn oninc dedit Abraham, cum de justis una cum injustis soUicilus,
Filio, ul omnes nunorificent Filium, sicut honorifi- ait : Non esi hoc luuin, qui judicas omnem terram
cant Patrem {ibid.}. {ibid.}.Unde convenienter proDalur, ipsum esse
Ecce quid relictum csl ad occasionem impietaiis? Filium Dei, qui loquebalur ad Abraham.
tjuomodo potcst intelligi iiali\itatis diffcire iiatura, Bene ergo ait Angelus : Ecce Adam quasi unus ex
aut aliqua cogitari inxqualiias? S.'quitur eiiira : nobis, raissus de sinu Patris in raundum, ad eos, el
Qui non honorifical Fiiium, uon lionorificat Patrem propler eos, qui hcereditutem capiunt salutis {Hebr. j).
iibid.) : et ut toJlerclur soliludo, subjunxit, Qui mi- Vcl poiesl esse, ut dicium esl, vox ipsius Moysi, et
:
«81
Adam
SEiniONES. — SERMO II. IN ADYENTU DOMINI. m
dc mroquc- rursus mielligi. Ecce Adam quasi A xvin.) Et qiii dixii : Deus, Deus nteus, ui quid me
unus ex nobis. Ecce illc, qui a Deo faclus erai Lo- dcrelicjuisii'! (Matth. xxvii) ; ipse etiam tunc dixit
iias, juslus, perfecias, niortalis et immorOlis, id Amen dtco vobis, amodo videbilis Filium hominis
est potens mori el non mori : qui etsi bealus non sedenlem u dexlris virtutis Dei [Matth. xx^i). Et
eral, miser tamen non erai; facius esi quasi unus qui ad infeina descendii, laironi in cruce dixii :
ex nobis, nialus, injuslus, siLi nocens et suis : posl Hudie mecum eris in Parudiso (Luc. xxiii). Manus
pcccatuni morluus, nec polens non mori ; miser a qnoque quam clavus in cruce atTixit, solo laclu au-
peccalo, a necessilale, et a miscria. Bonus siqui- riculam Malclii sanavit (Luc. xxii). Et cum landera
dem faclus fuil Adani, quia a Deo, qui vidit omnia moriens in ligno penderet, solem obscurabat, ler-
quce feceral, el erunl valde bona {Gen. i), Sed per rara movebat, pelras scindebat, mcnumenia ape-
peccatum depreosum fuit in eo liLcrum arbilriura, riebat (Maiih. xwn); et sic assumptos defectus
;ta ul inipotens ad bonum, el liherum remaneat ad secundum dispensationis debitum temperavit in
aialum. Non enim sicut mciiliia est liaeresis Pela- oniHibus ; ui qui eura cogitarel Iiomincm ex indr-
giana, solo arbilrio sine gratia poiest liomo facere mitale, Deuin etiam inielligerei. ex poicstate : et
bonum, velresurgere si cadat ; sed solo libero arbi- stiret quia faclus est unus ex nobis voiunlale, non
irio malum faccrc potest, el ad hoc libcrato. Juslus ^ neccssitale.
ctiam faclus fuit, id est innocenset sine culpa ; sed Idcirco quoiies divinus sermo de Filio Dei nos
ineviUB-fiafli ftrstiliain iron liabeLat. Pcifecius eiiam, erudit, aut de divinitate ejus, qua oequalis est Palri,
secundum quod tempori congru^bai, id csl secun- vcl de liumanitate assumpla, qua minor est Patre,
duni perfeclionem naturae condilse, non natur« glo- nos certos reddit. Cum autera de divinilate nos
rilicatae. SuQiciel^at enira ei ad majora promereiula, H^.jt.uit, aut ad Iioc inlendit, ut osiendat quod
quod acceperat. llorlalis eral, quia mori poterai ; ct eadem rst WLtura Patris et Filii et Spirilus sancii :
immortalis, id est non mortalis, quia p')terat non aul qu')d Filius alia cst a Patre et Spirilu sancto
mori : non immortalis, quasi non posset mori. persona. Uiide nunc de Paire ritHiC de Filio, nunc
Beatus autem non fuit, quia quod casum suum ne- de Spiritu sancto loquilur sermo divimis : riS-;i€
scivil; vel si scivit, et sibi noii cavit, exlra bcalilu- vcro de duabus tanlum personis, ita ut non tial
diiiem fuit. Miser lamen non fuit, quia noiidum sermo de ieriia quod lii, ut osiendatur persona-
;
poccaium conmiis' ral, nec iiumaiiis iifccssiiatibus rura dislinciio. Plcrumque vero indiscrete sine
subjacebal : nec adliuc corporis vel mentis molc- personaruiudistinctione; ut oslendnlur una eadem-
stias sustiiiebat. Sed ecce pronipia est ad maluni que natura. Nam in illa voce, cum .lesus in monte
natura borainis per peccatum Ad»}, injusla, corru- ^ coram Petro, Jacobo et Joanne apparuit; et in ea
pla, morlua, quia non poiest non moriei buma- : quando super baptizalum columba descendit, et
Hoc omne sentimus per Adam,
nis miseriis addicia. qtiando de sua claiilicalioiie clamans ad Patrem,
quifuitprimus, singularis, et ex nobis unus. Quod audivit : El clarificavi, el iterum clarificabo [Joan.
si de secundo Adam inielligitur, bene dicii Moyscs xii), iion nisi persona Patris potesl inlelligi. Quod
Ecce Adam, quasi itnus ex nobis, bonio passibilis, aulein dicit Filius : Dominus dixii ad me : Filius
mortalis; qui defectus nostros quos voiuit, quos meus es lu (Psal. ii); vel quod : Exivi a Putre, el
debuit, quanium voluit el debuil, suscepil. Hinc veni in viundum (Joan. xvi) ; vel quod ait : Pater,
est quod Jesus fatigalus ex ilinere sedebal, sic super clarifica Filium tuum (Joan. XMi), et bujusmodi :
fontem (Joan. iv). Et cum jejunassel quadraginta non nisi Filii vox potest intelligi. Quod auiera
diebus, et qiiadraginta noclibus ,
postea esuriil Spirilus sancins in specie columba; in baptismo
(Mailh. iv). In morte cxpit pavcre el twdere (Marc. (Matth. iii), vei igneis linguis discipulis apparuit in
xiv). Nec dccipial ba^resis Marcionis, per lioc quod coDiiaculo (Act. u), noii nisi Spiritus sancti persona
apponitur, quasi, qui commentaius est Cb;istum debet attendi. Quod autem vidit Daniel veiustuni
carnem phantasiican» «esumpsisse, ita ut nec vcre j) dierum , cui sedenti in tbrono oLlatus est filius
iialuifl, iiec vere morluunu fateretur, quia sicuf bominis (Dan. vii), tam Pater quam Filiiis, sed noii
Isaias ail : Vere languores nostros ipse tulit, et do- Sjiiritus sanclus in bacvisione sunt intelligendi.
lores nostros ipse portavil [Isa. 1,111). Quantum ta- Cum voio niinc Filius, nunc Spiiitus sanclus missus
men voluit, eosdem affectus suscepit. Nam qni legatur, el Pater nunquani, quoiies de missione fil
super morte Lazari flevisse legiiur, apostolis ait. sermo, nunquam de Patre, sed dc Fiiio \el de
Lazarus morluus esl el gaudeo propler vos, quiu non Spiritu sanclo inlelligendum esi. Cum vcro legitur :
eram ibi (Joan. xi). Timuisse dicitur, qui armalis Yerbo Domini coeli firmuli sunt (PsaL xxxii) ; Spi-
ad corripiendum se prodiit obviiis (Joan. xviii). rilu oris ejus om)iis virtus eorum (ibid.); \o\ illuil :
Trisiis fuit usque ad mortem, qui in mortis arlicuio Ile, baplizantes eos in nomine Palris et Filii et Spi-
dixit : Nunc clarificalus esl Filius hominis (Joan. ritus sancti (Matth. xxvui), tota Trinitas intelli-
xiii). Et qui dixil : Abba, Pater , omnia libi sunt gitur. Cum vero dicitur : Audi, Israel, Deus tuu$,
possibHia, iransfer calicem hunc a me (Marc. xiv). Deus unus esl (Dcut. vi), ct in simiiibus indiscrele
Ipse Petro ait : Pone yladiuin in vaginam. Calicem fit ila sermo de Trinitaie, quasi de nulla persooi,
qucm dedit mihi Pater, non bibam tilum ? (Joan rum. Quod ad hoc (leri solet, ul uua Patris ei Filii
: ;
585 t). GARNEllU LINGONE^SIS LF15CUP1 bbik
el SpiiJlus sancti natura noscalur. Cum vero de A dci sursum, ei spiritu$ pecoris si descendal ipse
liumanitate fit sermo, aut fit sermo de Filio, secun- deorsum (Eccli. xii) ? Dicitur et spirilus ipsa mens
dum quod est de forma Oei. IJnde est quod ait raiionalis : quas esi lanquam quidam bculus aniina»
Eyo principium, qai el Inquor vobis (Joan. viii) et , ad quem pcrlinet imago ct agnilio Dei. Undc dicit
Ego in Patre, el Paler in me est (Joan. x), et liujus- Aposlolus : Benovamini spirilu mentis vestra: (Eplies.
modi, aui secundiiry qiiod formam servi accepit. iv). Et aiibi : Caro concupiscit adversus spirilum
IJnile A'om dahis sunctum^ tuum viderc corruptionem
;
(Gal. v). Quam mentem dicit, lianc etiam spiriium
(Psal. XV), et : Caro mea requiescet in spe (ibid.); appellavit. Dicitur ciiam spiritus Deus, ul in Evan-
Quandoque «it oslendatdr unioulrius-
cl liujusmodi. gelio : Spirilus est Deus (Joan. iv). Ex Iiis omnibus
•> que nalar», quod Dei est altrihuilur liomini, el modis non vocamus spirituale lioc genus visionis;
qaod liominis Deo. Homini enim allriliuilur quod sed uno modo, de quo loquiiur Aposiolus ad
illo
Dei est, cum dicilur : puer ille crcavilslellas ; Deo Corinlliios, quo^spirilus a mente dislinguitur, ubi
vcro quod est hominis, ut cum dicitur : Filius Dei ait : St oravero tingua^ spirilus meus orat, men$
morluus est. Quando vero ul unila demonstrctur autem meu infructuosa esl (I Cor. xiv). Per linguam
persona, de eo loquitur indiscrete sermo divinus. accipiens obscuras et mysticas significalioncs . a
ut cum dicitur : Nemo ascendit in coelum, nisi qui ^ quibus si menlis intellectum removeas, nemo aedi-
descendit de cceio, Filius hominis qui est in coelo. ficaiur. Cum ergo non inlelliguntur in spiritu, dicit
Qui descendit, ipse est et qui ascendit supcr omnes. casjion mente. Undc apertius alibi : Si benedixe-
,
ecelus (Joan. iii). Et cum unit% sint Ires subsianiis riiis spiriiu ,
quis supplet locum idioias (ibid.) ?
in unam personam , id est Deus, anima et caro, Linguam ergo vcl spiritum translato vocabulo.
g.^atia unionis, quod unius subslaniix est, toti quamlibcl signoruilri prolalionem Dppellat, prius
solet attribui personx. IJnde et in iilo mortis suae quam intelliganlur : quo cum Iniellectus accesscrit,
triduo et ad infernum legitur descendisse, sed qui mentis cst, fit revclalio, vel agnitio, vcl pro
propier animam, et in sepulcro jacuisse, sed propler pbelia, vel doclrina. Et tunc ascendit ad tertiuin
carnem, ci in coelo rcgnare, sed propter dciiatem. visionis gcniis, quod est intellecluale. Proinde aii
Quid ergo, propler quid dicatur, altcndat fides, Aposlolus : Si venero ad vos linguis loquens, quid
quia nisi bnc quisque fideliter firmiterque intellexe- vobis proderit, nisi loquar vcbis vi revelatiune, aut in
rit, et jntcllecla crediderit, salvus esse non poterit. agniliom, aut in propltetta ? (Ibid.) Id cst, sl signis
Justus aulem ex fide vivit [Hebr. x), quia baec est verborum, boc est, linguse loquar, et non accesserit
vita aeierna , ut cognoscamus Deum Patrem, et intellectus, ut spirilu lanlum, cl uon mente agaiur
quem raisit ad nos, et pro nobis, Dominum o- quod agitur, quid prodcst?
strnm Jesum Clirislum Filium suum {Joan. xvii); Esi igitur visio corporalis, qua perlinent corporis
qui cura eo, cl cum Spiritu sancio vivit et regnat sensus ad visu corpoi alia, ei banc vocat Aposiolus
Dcus per onuiia s^cula saeculorum. primum coelum ,
quoniam in cxcelsum cerebri
SERMO III. locum, tanqiiam in coelum corporis a sedc jecqris
IN AOVENTU DOHIM. ignis emical, dc cujus cerebri medio velut centro
Vu/i, et ecce vir vesiitus lineit , etc. (Dan. x). non solum ad oculos,sed eiiam ad seiisus cacteros
Verba proposila verba sunt Danielis, ut ex ipso tcnues fistulae deducunlur, ad aurcs videlicet et ad
Danielis vocabulo detur inielligi, quam credibilia nares et palatum, propter audiendum, olfaeiendum,
facta sinl Iiaec teslimonia nobis [Psal. xcii), quae et gustandum : ipsumque langendi sensum, qui per
de leriio coelo Proplicia nos edocet evocatus. Trja lotum corpus est, ab codem cefebro dirigi per
siqiiidem visionum genera leste sacro eloquia didi^ raedullam cervicis, ci eam quae coniinelur ossibus,
cimus : corporale, spiriluale, inteiiectuale. Cor|»o- quibus dorsi spina conserilur, ut inde quidara
rale csi quod per corpus percipitur, et corporis tenuissiroi rivuli, qui tangendi sensum faciunt, per
sensibus exliibelur; autem muliis modis
spirjiuale D t^uncta membra diflunduntur; ita ut represso ca-
dicitur : nam ipsum corpus quod in resurrectione lore lux ignis sola primum splcndeat a ccrebro, in
babiluri sunius, spiiiluale vocai Apostolus : Semi- radiis oculorum ad visiiiiiia contuenda ; deinde ad
natur, ait, corpus animale, surget curpus spiriluale aurcs taiiquam posl oculos cerebro viciniores de-
(/ Cor. iv) : et dicitur spiritualo, eo quod miris scendil raistura quadam primo cum aere puro,
niodis ad omnem facililatem ei incorruplionem secundo ad narcs cum aere caliginoso movens
spiritui subdatiir ; et sine ulla indigcntia corpora- bumidas exlialalioiies , teriio cum corpulenliore
tium alimentorum soln vivificelur spirilu, noii quod bumorc usque ad gustum, ultimo usque ad terre-
in incorporcam substantiam sit abiturum, siciit nec nam crassitudinem desccndit, ut faciat tangendi
lioc corpus, quale nunc babemus, animae babei seusum, quia corporalis visio non soluin ad oculos,
subsianiiam , quamvis aiiimale dicatur. Dicilur sed ad onines corporis scnsiis periinere dignosci-
eliam spiritus aer islc. Unde dicium est : Iqnis, tur : quac ideo corporalis non dicilur, quia a
grando nix corpore sed quia per eam corporalia
— ,
cxLviii). Diciiuret spiriius
, glacies , spiriius proccllarum (Psal.
anima.sive bominis, sive sentiunlur.
cst, visa
(-ecoris, ut ibi. Quii tcit, ti iDirilut hominit aseen- Spiritualis autem visio, per quam non corpora.
K8:, SERMONES. — SERMO 111. IN ADVENTU DOMINl fiSG
se«l eorporum siniililiulinrs pr.vsonlc vel absenie A ler visio splniualis fallcre potcsl viilciilen», cuni
coiporc conspicinius, sivo ita sil rcs qu« occiinit, corporum similitudincs aliter quam sint occiinuiit
sivo ita non sil, ut occunit \n aninio. Vari.c iii aiiimo cogilantis. Scd in iiilcllecliiali visione
siquicieni corporaliuni siniiiiiiiiiiiiuni foi'm?B variun- mens iion faHiiur,quia aul intelligii, et vernm est;
lur in ment^, cum in cogilatione aliquid facicndum autsi vcrum non esl, non inlelligit.
vcl einilteiidum disponimus ; sivc cuin (lorniicnlibiis Esi igitur spiritualis dignior corporali ; sed inlel-
viilcntur soninia, niliil vcl aliqnid sigiiiricanlia ; sive leciualis loiige excer.eiilior sjiiriluali. Et csl quasi
ciiin valctiuline corporali tuil)alis inlrinsecus itine- qiioddam mediuiii inter utramqiie spirilualis, quia
ril)us senliendi imagiiies corporum veris corpotit)us non incongruc mcdum dicitur, quod corpus quidcm
ita miscel, ul inleruoscl vel vix possiiit, velomnino non esl, sod simile est co poris inter illud quod vere
nonpossiiit; et aiit signilicent aliquid, aut non corpus est, et illud quod nec corpus, nec simile cor-
signilicent ; sive ingravescente aliquo morbo vel poris csl. Quia igilur prophcta ex visionc proposila,
dolore corporis, el iiiterclinlcnte iiilus vias, quibiis qiiam iiilelleciualilcr vidit (alioqui ncc pioplictadici
aiiiiiKe, ul per caruem sentiroi, inioniio alliusquam debiiil) judicium Ooi intellexii, quo foras ejiciendus
somiio absenlato spiriin moustrantur imagines re- eral princeps bujus inuiidi, ut scriptum est : Nunc
rui« vel signilicantcs aliquid, vel non signifKanles ;
" judicium esl viundi; tnaic',)rhiccps livjns yuundi ejicie-
seu nulla ex corpore causa existeiite, sed assumente (ur foras{Joan. xn) : ncc duliium quod nb illo quem
atqiie rapiente aliquo anima in
spirilu , tolliliir vuiilvestiliimIineis,m('iito nomiiieDanielisrensctur,
hiijusinodi videndas simililudines corporum, mi- ubi'3it : Ego Dmiiel luricbam multum, clc. {Dan. x).
scens iliam eis visa corporalia ; sive ila spiiitii Daniel quippe jndicium Dei inierpretatur. Scd no*
assumcnte ulicnatur ab omni corporis sensu, ni taudum quod pra;iitiilit poenitenliae luctum ct
soiis simililudiiiibus corporum spiriluali visione dignum absiinenliai fruclum ,
quia sicut exteriores
tenealur. Et lianc visioncm proptcr hujiismodi oculi pinguedine carnis infecli , clare nequeiint
vaiins inuniinationes sccundum coeliim vocal Apo- intueri quod volunt, sic mens a
inieriores. nisi
slolus. siipeifluiiate macres."at, verum solera videre non
Te.lium vero est qiiod mente concipitur, iia possunt. Dicit ergo : Ego Daniel lugebam muUum.
secrela et omnino arrepla a seiisibus
remoia, «t Ex iioc patet (|uod melius est ire ad domuni
rarnisalqiie mundaia, ulca qux in illo co^losuut, IncitiSfquam ad domum convivii (Eccle. vii).
el ipsam Dcl subsianliam , VerbunKjuc Deiim per Nam et ipsi filii Jobcum esscnl in convivio, flanle
quod facta sunt omnia, in cbariiale Spirilus saiicti vento ajcegione dcserii, qui concussit qiialuor angu-
inellabililer valeat videre et audire. Ad illud Apo- los domus, opprossi siinl (Job i). Vix enim potesl
sloliim (// Cor. xu), ad illud raptos piophetas, non csse ul absque cffrenala IiKiilia possit esse convi-
incongiuenter arbilraiiiiir. Quoniam signa qiiai per vium comessorum. Scriptuin quippe est : Sedii pc-
aliquas rerum simililudines dcmonstraiitur iii spi- pnlus mauducnre el bibere, et surrexerunt iudere
ritii, nisi accedat mcniis oflicium, quo visa inlclli- ( Ezod. xxxii ). Est tamen convivium convivenlium,
gantur, non esl propbetia. Nam magis prophela ct esl conyivj^um conyivantium, Convivium convi-
fuii, qiii iniellexit quod oliiis vidit, qnain ille qiii ventium est uiiius moris habilare in domo, si si-
vidit. .Magis enim dici dcbuit piopheia Josepb, qui mul bene viviinl, quia si male vivunt, nec vivunt.
intfilexit quid signincarcnt scplem spicai et septem Forte semivivi siiiit, sed non vivi, quia si corpoie
boves ,
qiiam Pbarao qui eas vidit (Gcn. xli). vivunt, aiiima tamen morlui suiil. C«nviviuin vero
Qtiainvis igitur inlelleciualis visio, siciit spiritualis, convivaniium esl sedere in concilio comessorum, ao
multis modis lieri soleat, quia nunc per ij)sum propier hoc ludentium. Unde Jeremias ail : No;t
Crealorem noii corporali visione vel vocali sono, sedi in cojitilio Indentium { Jerem, xv ), scd potius
sed sola inspiratione, vcl in signuro ante mentcm Uigciiiiiim, quia per luctiim itaput lurbalur, facics
adducta rei similitudine, veiperaliquam crcatiiram D ^^^^""•''^"'"' ^^'"'" niitigatur. Caput imbatur pr:e
rationalem superiorem, ut per angelos, sive infe- amariludine, facics allenualur a pinguedine, dolnr
jiorem, sicut pcr homines; vel irralionalcm supe- miiigatiir spei coiisolatioiie. ViJete quantGC sint cl-
riorem, ut per nubem; vel infcriorem, sicut facium hcacia; ad impeirandam Dei misericordiam lacry-
osl in rubo ; sive dormiendo, sive vigilando lurbaiis m* lugenlium ; qua; merilorios el caus;R inferioris
ititrinsecus itincribus seuliendi, vel aliqiio aliii, annos Ezechiic iiiduciarc potuerunl (/&«. xxxviii) ;
quem supra diximiis, modo, tamcn inter sjiiritiia- el prsedcstinatos et caus% superioris ad finem opta-
lcm el intelleclualem visioiiem hoc inlerest, (jiiia tum ordinare meruerunt. Exirema quippe luctus
quajper spirilualem videniur, non dijiidicantur inlel- ;
gaudium occupat sicut extrema gaudii Iiicliis solei
liguiitur autcm, qua; pcr inlolleciiialem. Ilem, qiiod occiipare {Prov. xiv ). Infelix Zoroastres cl inven-
iii visione corporoli videliir, fallcre polesl videnteiii. tor arlis inagic;e perliibelur, qui in sii.^e iiativilalis
ciim in ipsis corporibus neri putal, quod lit in iiiitio solus forlur risisse. Qiiis enim incnrcerandus
iorpoiis sensibus, siciit navigaiitibiis vidciilur ca vel incarceraliis ride» ? El qiiid, nisi carcerem, car-
(|u;c sunl iii lerra moveri, et in coelo slare siilera iicra vcl miindum (;!ixeKim : in quibus delrubi sunt
(luae movenlur; ct in aqua baculus fraclus. Simili- E\x (ilii?Quid ciiim aliud qiiam carccr est muiidusj
Pathol. CCV. 19
587 D. GARNtRli LINGONE^SIS EPISCOPl m
Quid homo, nisi incarceratiis? Qtiis lorlor car- a (liiiiani proplielarum penluclns cst ad linem con-
ceris, uisi qui lorquere uon ccijsal iiostis aiili- summalum apostolicaj verilalis, qui, fide per dile-
quus? clionem operante, opus consummavere perfeclum.
llx suni lucliis causae gencrales, pr?eter cas quas Bene crgo vicesima et quarla die apparuit vir vcsli-
unusquisque noslruni specialcs haliel, aul parlicu- tus lineis, qui, consummato lcmpore patriarcharum
larcs. Movebat enim non lanlum lolius orbis gcnc- quo primum fiJcs iHuminavit mundum, consum-
ralis, sed plebis JuJaica» specialis, el insiiper pro- mato quoque numero prophetarum, qiiorum ora-
prix servjtutis iudividualis, proplictam miseria, cum culis coiifoilatiis cst niundus, venit vir vestitus li-
dicebat : Ega Danii.1 luyebum initltum, trium hcbdo- neis, cujus grat x subsidiis apostolica doctriiia bo-
madarum diebui {Daii. x). Congruum liigendi tempiis ni operis frucium fecit. Sed quid est quod ait :
ponit, cumdicit, Irium hebdomadarum diebua. Nain Ego sedebam s per (luvium magiium Tigris ? { Ibid. )
et ipsa Cliristiana religio Iiiijus auctoi itate sentea- Magnus fluxus cst noslrse morlalilatis, magnus et
liae irium hebdomadaiuin, anle diem Natalis ejus qiiasi torrens vel jcius defluens quam a lexenle lela
quempropheta vidit vesiiluni liiieis, liiclus et poo- succidjlur. El (juis liberabit nos de corpore morlis
nilenli^; lenipus consecravit, ui liiuiu hcl,'domada- hujus ? Gratia Dei per Dominum iiosirum Jesum Chii-
rum iransaclo luelu, illuin vidcie, id esl inlolligere B slum (nom. vn ), qui solus liberator est nostrae
cordis ocuJis mereamur, qui pro nobis vesliius li- mortaiitatis. Sedeiiti igitur, id est attente conside-
neis venii. Hinc ctiam Ires septenaiios pceiiiientia- ranti iUixum suse moitalilatis, apparuit, qui solus
les annualim Ecclesia soleinnizat, de quibus alias poiuil libciare, vir unus vcstilus lineis, qui pelli-
disseruisse me memini; undc nec arbilror reprten- cciiin Ad;e, liansacla jain hicnie, deponens, solis
duni. Quia enim sepleni sunt principalia vitia, quae lincis vestiri voiuit, laiiquam sponsus ad sponsani
vel corde, vel ore, vel opeic commillunlur, beiio vcniens, vcstc nwpliali vestitus. Jam enim hie:ns
snb tribus septeiiariis poeniienliipperfectio consuin- abiit et rccessit, el lolus mundus apparetfloridus :
matur, qiiia ad hoc ctiam seplem psahni poeniLea- ct vcrc tolus, quia ibi apparct flos floruni, ubi so-
tikles ordinati sunt. Bene igitur per hunc poeniien- lont esse stircora juinentorum. Vel vir unus vesti-
tjaefructum prophela non solum principis regni tus lincis, quia ipsc,lanqnam sacerdos secundum
Persaruna bracbiimi enervavit, sed virum vestiium or.lincni Melchisedocb ad nos venicns, non per sa:i-
lineis videre prome:uit. Ecce vir desiderioium, uit guinem hircoruoi aul lauronun, sed per proprium
angelus loquens ei, veui ad adjutorium tibi, sed re- saiiguinom inirans in sancta sanctorum {Uebr. ix ),
stii4l mihi viginii et uno diebus priiiceps reyni Persa- vcstiri voluit Ephoii linco in operibus bonis, ct ii-
rum {ibid.). Quia igilur pi-aatis exigcnlibus geiis ^ nea stiicta in uiortilicatione carnis. Sequitur :
Judaea subdi meruerai logno Persarum, meritoan- Et accincli rcnes ejusQuro oiruo.Evigilate, jusli,
gelo Danielis, qui unus erai Je filiis transmigratio- ecce hora est, iii qua Dominus vesier venit. Beati
nis, reKliiisse dictus est priiu^eps regni Pcr&arum, sunt servi illi quos invenerit vigilanles {Lue. xii).
quia alter alteri aiigelus nou rcsislit, nisi quantum Ainen dico vobis, praecinxit se tanquam gigas, ad
meritis bumanis adjuvaiur. Sed post poeniienliae curreiidam viam iPsal. xviii); lanquam vir pugna-
luclum vidil Salvalorem ei proi.uialorcm i^opuii Is- lor oiTifiipulcus ( Ejcod, iii ), ad faciendam vindi-
raei. Unde. siibdil : Yicesima et quarta die appaniil ciani. iJnde, auro, inquit, obriiO. Joannes et Elias
--
vtr veRlitus lineis. Nola hunc nuiiierum impariler luttibos zona pcllicea accinctos habebant ( Marc. i,
( p:irem esse et SMpcrai>uiidanier;i. Oninis enim parilcr ly Beg. I ) : quia nimirum qiiamvis justj el sancti
par, uno se minus diminiUus cst. Simililer paritcr esseni., etsi pelliceum Adx deposuerunt, ad minus
impar vcJ perfo^tos esl vol diminulus, nisi ad se- de pelliceo sibi zonam retiuuerunt^ id est titillaiio-
cundura el compositum descendit, et tunc sapfira- ucm carnis dc pfaevaricaiione descendentem sen-
bundafls est. Supeiabundal aut/^m jiumcnis isle scrunt. Isle vero fluro obrizo accinctus fuit, qui de
duodenario, per partes aliquotas divisus, ita ui {) ^aruis tiiiJLalioiie nihil sensil.Nam etsi lentatus legi-
Rumma crescat iii primuin cyclicuin ex radice sena- inr pro similitudine, absqiic peccato fuit iUa tentatio
rii procuralura. (Hebr. iv ). Vel quia per renes inflrmitas Iragilita-
Cum igilur in se duos contineat duodcnarios, et lis, ct per auniin potenlia desig/ialur; bene auro
tcftiara iucreiur in fruciu partiiim, ties isios dno- renes accinclos hahuit, qui in inflrmitate nostrse
denarioscommendabiles ex sacri lestimonio eloquii carnis, polenliam non amisil. Hoc enim auro astrin-
videamus. Prinvus enioj commendabilis fuit in pa- gebatur Pauius, cuin ail Quando infirmor, lunc
:
iriarchis, qui nobis sub lege naturali fidoi radicom foriior sum et poiens {11 Cor. xu ). Auro tamen ob-
planlaverunt. Secunduscommendabilis fuil in pro- ri70 non eiat acciiictus qui non a se, sedaDeo po-
phetis, per quos fidcs plantata floruLt, ct odurem tens in inUrmUaie fuit. Iste vero bene accinctus
conforlantem nos per legem scriptam coululit in auro obrlzo perliibetur, qui potenliam a seipso ha-
spe el exspeclalione Piedemploris. Tertius commen- buit. Vel quia per aurum angelica designatur na-
dabilis fuit in apostolis, per quos fides geriniiiala ct lur.a, ut ibi : Non dabiiur anrum obrizum pro ea
floriJa per legem gratiaj friictum fccit, quia sena- [Job xxviii ). Ac si aperte dicat AngelJca non
:
rius boni operis qui a palriarchis inccepit, per do- polcst ei c<Jinparari natura. Circa renes aurum ob-
589 SERMOISES. — SERMO 111. IN ADVENTU DOMINI. 590
risum habuil ,*cui aupelica «aiura in icnlatione A milis in martyribus, scintillans ul ignis in prindica-
scrvivit. Uiide dicilur : Et acces&enmt anijeii et mi- toribiis, auro micaus in supernis civibus. Sequi-
tnslrabanl ei {Mallh iv ). Per renes enim, quat? pars tur :
corporis est fragilior ci pronior volupl?,ti. tenlalio Et facies ejns ul species fulguris. In facie cognilio
(lesignanir. Ycl cerle, quia pcr auram nitor saneli- est, ut ibi ; Kt videbis faciem ejus in jubilo { Job
talis accipilur. Unde ail Jcromi;is : Quomodo ob- xxxiii). Quod nimirum tunc crit, quando adimple-
tcuralum csl anrum ? [ Tliren iv.) Bene non taniuni bitur hoc quod per Aposlobim prsedicalut : Tuiic
aurum, sed auruni obrizum circa renes Ijabuii, quia coi})>.oscam, sicnt et coijnitus sum (i Cor. xiii j. Na-
in ipsa humanilate lam pcr signoruui exhib^iionem, tura auleni fulguris ci ignis illuniinat, exsiccat, ve-
quam por virtuluni coruscalionem, non solum sau- gctai, accendii, consididat. Iliiic bene facies cjus,
ctus, sed Saiulns sanciorum iister sanctos api»a- ul spccics ful;j;uris dicitiir, qwia cognitio Dei per
ruit. Nola quod Ezechiel ad renes bujus viri, nou fideiii illuniinat, ct per exclusionem inaiorum exsic-
anruni scd aUanientarium scripioris vidil (£;:tc/i. cat, pcr spem vegctai, accendit per fervorem, con-
IX ), Joannes accinclurn ad mamillas zona aurea solidat per oharilatem. Scquitur : El ocuti ejus ut
{ Apoc. i), Daniel vcro aurum obrizum ad renes lamiias ardens. Per ociilos Christi vel ipsa sapieii-
vidit, ct non ad mamillas {Oan. x). Sic enim Spi- " tia, qna scrulutur rcnes et coida, vel corum nrdo
ritus sanruis, prout vobiit,^siiigulis divisit. Atra- qiii in Ecclesia vcritaiis liiniine coruscani, ligura-
menLariiun in dorso chirographum nioriis signid- lur. Undc ipsa inl Sapicntia : Caligavit ad indigna-
«^at, quod ipse Christus iii passionc aflixit ci iici. Ad tionem oculus meus {Joh xvii ). Bene igitur ocuU
mamillas aurum vidit, qiii in verbo prffilicalionis Chrisli lanipadi ardenli compaiantur; qiiia sicut
Deisapientiain el Dei virtulem agnovit. Aurum vero vitrum foiis apparens iu lampade intus ignis arden-
ad rencs vidit, qui euin per nosirse carnis fragili- tis claritali non potest resisiere ; ita vilrum fra •
Liteni in sepiilcio jacentem, el per potentiam divi- gilitatis noslrae sapicnliae Dci omiiia prsscienti ob-
niialis in resurrectione i*ulgere cognovit. Aurum ad viare non polest.
mamillas habuit in prsedicalione, atramentarium Scrutatiir enim renes ct corda, qui omnia scit
scriptoris ad renes in passione, auruin obrizum in anlequam fiant. Si veso per oculos Christi prsedi-
lumbis in resurrectione. Sequitur : catores sancti dcsignantur, bene lampadi ardenli
Et ccrpui ejus quad chrysoiillius. Corpus Chrisli corapaiaiitur ;
qui licet per vitrum fragililalis foiis
dupliciter acdpiiur, quia per corpus designatur apparcanl corniplibiles, pinguescunl tamen intu»
quandoque Ecclcsia, quandoque caro de Virgine as- r, charitatis oleo, et igne sancti Spiritus inardesciuit.
sunipla : qiias nimiruin caro inerito comparaiur Sequitur : Et bracliia ejus,el quce deorsum sunt us-
chrysolilho. Esl enim chrysolillius lapis pretiosus, que ad pedes, qnusi specics wris caudenlis. Nota
qui nascilur ii« ,/Eihiopij, conlra sorpeiites valeus, crucis mysierium secuiidum simplicem litterffi sen-
ct contra nocturnos timores, colore viridis, mari si- sum. Brachia Christi, et quaj deorsum usque ad pe-
milis et auro niicanli, scintillans ut ignis. Bene igi- des, speciem aeris candei.tis habuerunt, quando af-
lur Cliristi corpus coinparatur chrysoliiho, quia si- lixus cruci mori potiiis voliiit quam fiecti : ses
cul in yEthiopia chrysoiilhus, et in tenebris lux, enim candcns polius frangi pntest qiiam flecti. Sic
sic in muiido Christus. Ipse est lapis angularis ad qui cruci esl affixus, cum caput moveat, brachia et
conjungendam utramqne maceriam, el ad percu- quKdeorsum sunt movere non valet. Yel ctrte qui"
liendum ereclam slatuam : qui uliqne conira ser- libct aclivi vel subjecli lidcles in Ecclesia per hra-
pcntos valuii, quando diaboluraet cogilaliones ejiis chia designaniur : qui bcne speciem seris candenlis
conipieliefulil. Hinc Moyses in vcclc serpentem, in tencnt, quia non tam ore quain corde lidcm ser-
sigiiiim Chrisii pendeniis in cruce, in deserio erexit vanl. Fides enim valel, quae per dilecllonem opei a-
( iV««j. XXI ), iit per ipsum popuius Dei serpentium tur. JEs vero in eo quod sonorum esl, confessio-
niorsus evitaret. Bene ergo viridi chrvsolitlio com- D ncm significat oris, in eo quod caiidens fervorem
piralus est Christus in prcedicatione, qui fiiitquasi demonslrat cordis. Cordeenim creditur ad justitiam,
prjecisum lignum quod viruit, et cujus folium non ore autim confes$io fn ad salutem {liom. x). Sequi-
defluxit. Mari vero similis fuil in passion?, quando lur :
sanguinem sudans, trislis erat anima ejus usqne ad Etvox ejus ut vox muUiiudinis. Vox Chrisli prM*
mortem. Scintillavit eiiam ut ignis, per miracula dicationeoi significat (5). Ipse enim est, qiii virg.
quK foris apparueruiit populis. Auro similis fuit, oris sui inteificiens impium, quinquies vel cerl
quando per potentiain divinitatis in resurrectione sexies ad destrucndam Syriam terram pcrcussit
refulsit. Viridis ergo fuit in praidicationc, scintil- Quinquics pcicussil-, qiiando legem dedit : soxie
lans ut ignis in miraculorum exhibitione, mari si- aiilem, quaiido legcin in se\ distinclionibiis divisit.
milis in passione, auro micans in resurrcctione. Si In lege enim alia vox Dei continelur in justiticatio-
vero per corpus hujus viri EccJesiam accipias, vi- nibus , ut illa qiia leprosus vel menstruaia emun-
ridi chrvsolitho comparatur in virginibus, mari si- dantur;alia in judiciis, qua oculura pro oculo.
(5) Alludit ad /V Reg. xin.
;;
55! D. GARNERII LINGONENSIS EPISCOPI S92
dentem prodenle jnbcmur ev.-!!i, alia vcro simpli- A ?i{» iradetttr (Maitli. \vi), el inlellcxoraiu : riule
citalri liiierie contenla tanqiiam qtisedam iiiterca- ct Petrus respoiidil : Absit a lc, Domine, non fial
pedo ponitnr, iii per eain saciamciilorum tcgumcn' istud (ibid.]. Se.l iiniiiiticntc passioue non siini
la celcnlur ; alia iii consiliis, unde Domiiius Jesiis recoidali vcrbi ejus, sonino igr.aviae depressi.
quaRrenli juveni de salule respondit : Si vis perfe- Unde cum in ipsa passione Dominus Pelio dixis-
cins esse, vade, veitde omnia qux liahcs el da paupe- scl : Priiisquam gallus cantet, ter me negabis (Matth.
ribus (Maltli. xi\) : ccrisirnin» qiiidcm fuit, non xxvi), cl Petrus vcrbuni inleUigons respondisset
prccceptum ; alia atitcm in priihibiiionibus, ulibi : Et si oportuerit meco umori tibi, non tenegabo (ibid.),
Aon occidesNon mocchaberis {Exod. w) alia vcro
: ; rcquiritur, negat, cl galltis canlal. Tunc Dominiis
in praceplis. Undc liabes Dilicjes Dominum Deum ; Pctrum respexit; et recordatus est Petrvs verbi
tuuvi (Deui. vi). qnod dixerat ei Jesus (Luc. xxii). Si non intellexis-
Vel cerle scsics orls sui jaculo lcrram porcussil, sct, non respondisset ; et si oblitus non essel, rc-
quando voxejus inlonuit supernquas ;
quamlo vox cordalus non fuisset. Primo ergo somno torpet pa-
ejns in virtule, in magnificentia, in confractione gaiius,secundo Judseus, trrtio falsus Clnistianus.
cedroruni, in intcrcisionc flammye ignis, in con- Paganus enim nec legendo vidcl, ncc inielligil, iicc
cussionedescrti, ii) revelalione condensi fuii (Psal. B reminiscitur verbi Dci virlulem; Judicus vero le-
xxviii). Ipse enim est, supcr quem requievit Spi- gendo videl, sed non intelligil, nec reminiscittir
ritus septiformis, Per spiritum siquidem tiraoris fitlsus vero Christianus, videt, intelligit ; sed obli-
fluxus nostra^ fragilitalis ianquam aquas domuit; viscitur et negligit. Prinio somno torpet, qui nec.
peijSpiritum piei.Kis vox ejns in virlute fuit ;
pcr Deo, nec Deum, nec in Deum credit ; secundo, qui
spirilum scieiiliae vox cjus fuit in magnificcntia, Deum credit, sed nec Deo, nec in Deum crcdit; ter-
quia per doctvitiam iiiler geutes mngnificus cniluit; tioautem, qui et Deo et Deum credit, sed in Deum
per spiritum fortiludinis vox ejus cedros fregit, non credil. Primiis igitur soninus ignorantiai est,
duni per poieniiam diviniiaiis gloriosos terrse hu« secundus perfidiiC, teriius torpoiis el ignaviie. Si
miliavit ;
pcr spiriium consilii flammara ignis in- ergo in visione pacis habitate vis, quoniam Jcrusa-
lercidit ,
quimdo consilio suse consolaiionis fervo- lcin risjo pacis inlerpretalur, el dics videre bonos
lem tenlalionis interrupit ;
per spiiiluin iiilelle- (Psat. xxxiii), ehvare a soniiio ignoranlia!, lu pa-
clus desertum concussit, dum gentiles devotionis gane, elevare asomnoperfidi.Te, tu Judaee; ccijurgc
conipunctiojic ad lidein coiivenit; pcr spiritum sa- 3 somno torporis et ignavi;», tu false Cliriitiane.
pientia; reveia^il rondensa, quaiido per sapientiam Qui enim jacet, el in imu proslratus esi, non po-
nobis apcruit sacrnmeiiiorum mysteria. Igilur vox lesl intueri ea quae de longe sunt, sed ea taiilum-
ejus ut vox mullitudinis erat, dum flnxura carnis modoquaide prope sunl intuetur. Unde el illi qui
domuit, et misericoidioe suoe viscera nobis ;tperuit: in niedio Jerusalem faciehanl aboininaiioncs, quando
quando per docliinain niagnificus apparuit, super- statuebanl ad ostiiim laberiiacuIiiJoIum/,eli ad pro-
bos humiliavit, geniiles vocavit, lenlaliones supera- vocandum 9emuIaiionem,quaiido adoi abantpicturas,
vit, Ecclesiae sacramenla revelavit. HiC suiit ala? plangebanl Adonidem, et dorsum cunlra teraplum
cberubim ;
quas unara ad alleram collidere vir san- habenles adorabant ad ortum solis, jacere dicun-
clus audivit (Eiecli. i). lur uiiusiuisque in abscondito cubilis sui (Ezecli.
SERMO IV, viii). Unde Dorninus ad prophelam : Cerie vidisti,
IN AbVENTt DOMI.M. ftli Itominis, quid isii faciunt in tenebris, unusquis-
Elevare, consurge, sede, Jerusalem; solvc viucula (jue in abscondilo cabiculi sui (ibid.).
colli tui, capiiva fdia Sion (/«ai.Lii). Hora cnim est Quia ergo jacebant, ad ea qu« de prope crani
jam uos de somno surgere (liom. xiii). Dc illo in- oculos aperiebant. Quid enim niagis de prsesenti,
quam somno, in quo qui dormii, nec aliquid videt. et, ul ita dicam, de propc potest esse, quam favor
uecsentii; vel si videt, quod videt non intelligit ;
j)
popnli, amor mundi, dileclio carnalis desiderii,
vel certe si intelligit, obliviscitur et negligit. Cum contemplus Dei, initiura infidelilatis? Ad ostium si-
enim diccret Dominus : Lazarus anticus noster dor- quidem tabernaculi slatuii idolura zeli, qui foris in
mit (Joan. \i}, de dorraitionc illadictura csl, inqua conspectu horainum fervoris similitudinem deinon-
Dihii videiut aut sentitur. De hoc somno surgere strat, quai utiquc similitudo Deum ad iracundiam
nos horiatur Apoitolus, cum ait: Exsurge, quidor- provocat. In ostio enim tabernaculi conspecius po-
mii, elexsurge a morlui-i, et illuminabil te Cliristut puli, in idolo zeli fervoris similitudo liguralur. Pi-
Secundum vero somni geiius in sorano
(Eplies. v). cturas adorat, qui ea qute in mundo sunt deside-
Nabuchodonosor figuratur; qui cum statuara vide- rat : ea enim qu;p in mundo sunt, quasi picturte
rit, nec recordatus est, nec intellexit (Dan. ii). Ter- sunl, quia videntur aliquid esse, cum nihil sint.
tiura autem figuraiur iu somno, quo aggravati erant Suni enim qusdam quae videnturesse, et iion sunt,
discipuli, cum Dominus appropinquans passioni ul prsesenlia. Uiide Paulus quasi a majori probans,
diceret eis :Non potuistis ttna liora vigilurc mecum ? ait : Si quis se pulal aliquid esse, cum niliil sit, ipse
(.tfaa/j.xxvi). Videbantquod praedixerat eisJesusdi- se seducii (Cal. \i). Ubi enim horainera nihil esse
cens : Ecce ascendimus Jerosolymatn, et Fiiius Itomi- dixil, dc aliis rebus qux pro honiine facl;£ sunt,
. ' :
593 SERMONES. SKRMO JY. IN ADVENTU DOMINI, 50.S
quotliiiirrl sinl, aperietlcinonsiravil. UiiJo eilsaias: A eNorcilium aclivx vHoe; elevare eliam pcr ollilu-
Onntia, :\it, quasi )ton ii/it, sic suut cordtn eo {hai. dincm coiiteniplaiiva>. Vere enim in imo est, qai
\i). Qnaiilain aiiU^iu sunl, et non \ideiilur esse, iiifra seipsiiin positus est. Alii cnim jacent infra
ulaelerna. Atlonidem vero plangunl, qui ideo do- stjipsos, alii jnxta seipsos, alii eliara elevati sunt
lofll. qiiia desideria caniis peificerc noii possunl. siipia seipsos. Iiifra seipsos sunt qui iii omnibus
Sunt enim quidam, qni cuni crucifixi siiil miiiulo, carni el niundo el cogilationi cuilibet obediunt;
niundum lamen sibi crucifijii nolunt. Isti deKcia- juxta seipsos sudI qui quidem voluplalcset qua.'qoe
liones mundi quaerunt, sed cuin cas liaberc ne- supcifliia resciiidunl, scd de his ijuk nccessaria
queuni, dolenl et gemunl; et luiic quasi Adonidein suni, rescindere nulla volunt. Siipra seipsos sunt
plangunt. Pcr Adonidem eniin qui fuitamasius Ve- qui non tanlum voluplates, sed et in.-^as plerumque
neris, el fomes delecialionis, et deleclatio figuiami uecessilates pro Deo diinittunt. Elevare igitiir juxta
Dorsuni aulcm contra tempUim habeiil, qui con- le, qni positus es infra te, diiniilendo saliem vo-
lemplo Creatore honorem indebitum exliil:enicrea- Iiiptates, etsi nondum \is dimiltcrc necessitates.
tiira;. Quia igitur haec sunt quae illi faciebant, qui Elcvare^ct supra lo, ut ipsis necessiiaiilius omissis,
in abscondito cubilis sui jacebant, tu qui in inio ad illum qui de longe venit ad lc, ct e!.t supra te.
jaces, elevare. Quandiu enim animalia submiilunt ^ respicias cogilaliune el aviditate. Qiii eninia longe
alas, oporlet submilti et rotas quia quandiu moius : respexil, Dei potentiam vidit, sicut ait Aspicicns :
aniini Uectuntur ad terreiia, oporlet ut submittatur a tonqey ccce video Dei polenlinm venieniem. Nonien
cogitatio, et in imo circumspectio revolvatur. Mo- eni-m Domini vciiit de longiiiquo, el meriio. Sic
tus quidem aniuti unimalibus, cogilalionem rotis Abrahain de lcrra ct de cognalione sua cgresssis
non incongrue comparamus. est, ut inler Chauanajos dives cfllciatur. Sic Elias
Sicut enim quaiuor animalia, quorum primuin egressus est, ut a viduautcunque suslenleiur. Sic
simile erat homini, secundum bovi, lertium leoni, Jacob de domo patrissul egressus esl, ut patrimo-
quartum aqiiilje (EztcA. i), ita et in animo qualuor nio filiarum Laban perfruatur. Sic Tobias liliiim
motus in eiiies, qua» quatuor animalium speciem percgrinari misit, iil fili« Raguelis copuletur. Sic
praefiguranl. Primus esl ratiojis molus, qui horaiiii et ipse Jesus egressus esl, quia a siinimo coelo
jure attribuitur; quia soli homini ralio solet com- egressio ejus {Psal. xviii), ut capliva filia Sion in
pclere. Secundus inotus est sensualiiatis, qucm liberiatcm gloria; filiorum Dei rcvocetur. Solve ergo
bene bovi comparamus. Nam sicut inter ilh qua- vinculacolli Itii, captiva fitia Sion. Si enim vincu-
tuor animalia los pigrior, sic inler mutus aniini „ lum colli non solvalur ; nec manus in sinum niilti,
sensualitas ad considerandum (ardior iuvenitur. nec foris verba possunt extrahi. Stid cura leinpus
Per alios siquidem inoius, tam ea quae non suntl rodeinptionis filiorum Israel appropinquassel, ut
p; jTsentia, quam quae praesenlia sunt, videntur. de capliviiatc ^Egypti, de serviiiite Pliaiaonis in li-
Scnsualitas autem ea laniumconsiderat, quae oculis bcrtalem et ubertateni terrce nuentis lacte ct nielle
siibjacent tarnalibus. Terlius animi moius aviditas vocarentur, locutusest Dominus ad Moyseii, dicens
esi, quem bene leoni coinparamus, quia Ico ani- Loquere Pharaoni, ut dimitlatpopulum nieum {Exod.
mal avidiim est ;
qiiarius vero aniini moitus cordis Ai). Inhocaulem signo loqueris : Mitlenitaium tuuni
est devotio, quem bene assignamus aquilae, quia in simm tuuni {ibid.). Signuni est noslrs redem-
sicul aijuila c:eteris animalibus velocior iiivenitur, plionis. Nisi enim manum in sinum miitamus, dc
et altius poiest incedere, ita cxleris motibus aniiiii sub jugo principis tcnebrarum colluni excutrre iion
devoiio potest altius volarc: el sicul aquila c«ieris valemus. Nam nianum in sinuni mittii, qui in ope-
animaiibus limpidtores habet oculos, ita per de ribus suis ad conscienliam recuriit. Per inanum
votionem ea quae volumus limpidius inveninius. siquidera opera, per sinum vero figuralur con-
Et revera ubicunque inteiidiiur raiio, infigilur scienlla. Liberari aulem non poiest de servituie
scnsualitas, rapit aviditas mentem, volal dcvoiio , D diaboli, qiii in oninibus operibus suis conscientiam
ibi oportei, ut inlendai rircumspeciio, cogitatiu re- suam non scrutatur. Ubera eliaiti loris extrahi iie-
volvatur. Quia enim cogitalio sivc circumspeclio cesseesl, siin promissis haec filia Sioii fidclis iiivo-
iiunquam slabilis est, sed semper volvitur, bene niaiur. Qiiid enim osl iilia Sion? Ecclebia. Quid
rotue volubili comparatur. llndeel ill:je rolai volu- autem loquitur et promitlit Ecclesia sponso suo?
biles vocala; sunl, dicenie proplicla : Et rocuvil illas Egrediamur, ait, ji/ a(jrmn, commoreniur in viUis;
volubiles, audienie me {Eiech. X;. Si ergo ratio vcl etihidabo tibi ubera mea {Cant. vii).
sensualitas, sive avidilas, sive eliam dcvotio ele- Ecce sponsus in agriim ogrossus est. Sed ad
velur in allum, oporlei ut in altum clevctur ct co- quid? Ad meditandum et vivificandum. Ad niodi-
gilatio, quia cuin elevanlur animalia dc lerra, cle- landunicum Isaac; ad medilanduiii, inqaam, co^i-
lationcs pacis et iion ainiclioiiis {Jcr. xxi\) iil
vantur paritcr el rot«; etquando submitiunl alas, :
submitluntur et roiae scquentes ea. Tunc ciiim siili- ibi de camelo suo corain oo dosoondat Robecca ;
niiltuiit, quando In terrciiis inlendunl. Tu igilur vel de captivilate peccalorum criialur captiva filia
qui jaces, et in imo posiiiis es, elevare. Elovaio Sion. Pcr Isaac enim Ciiristus-, per agrum raundus
circumspcclione, elevare cogitatione; clevare pcr fi-u;alur. In hunc eniin agnini egrcssus cbl Donii-
593 n. GAUNKIUl LINGONLNSrS LPISCOPI K96
nus, ad togiian.Ium noMs l.ona, et aJ ^ivificumlnm A uhcra/ J«,l:va simu] c( gOBiiliias ad n.k"in vocaia.
ossa moi tua. Os>a, iii(|nain, ilia de i|(iil>as Doiiii- Hjcc enim sunl uloia, d« quibus dicit sponsus :
nus in (Ii-sciiplioiK' Levialiian dicit iiealo Jub: Ossn Duo ubcra tua qnasi duo liiumli caprea: (jemelti,
qui pascunlur in liliis {Cant. iv), Juda^i siqtiidem cl
ejus ul fiilitla: irris (Jub xi.). Ossa nl fislula? suiit
sa|>iciiics liujus.s;i*ruli qui cuui scnsuiu bciie tii-
gcnliles, iiuando siurye docliin» hx et propinanl
;
al>is, ct sibi suguiii, ubora spons* dici possunt.
c:'n(Ii liabcanl, sensum lamon licnc vivcnili iion h;!-
Oifi bene liinnuli suiit per bumilitatcm, caprese per
lciil. Vel ccrte ossa mortiia stiiil ili:i tle «|uibus
devodonis altiiudinem gemelli per cbaritaicm.
Duiiiiiius ai!, cum divilein dcsciiril: Oi>S(t, iiKjuit, ,
Pasciiniur aiitcm in libis per vilie canJorcm. Ul
ejus pleita suul adipe {Job xxi). Diviies cniin fiuasi
jgiair liicc ubcra foiis ixtssinl c.xlralii, id ei^t ut Ju-
ossa aJipe plena sunt, quaii(!o diviiiis impinLHiali
dn-a c( gciitililas ad vcrae ridcj confossvionem possil
foriiiudiiie sua pjupercs op|iriiiiuiii. Uivx. eiaiit
coiivcrli, Solie. vhicula colli tui, caplita (ilia Sioiu
o^sa morliia, qiiando iion eiat iii cis illa vita. de
Si enim per liliam Sion Ecclcsiam figurari did-
q:!a dictum es(: Etjo sum ria, veritas cl vita (Joan^
miis, recte por culium Ecclcsix' pra-lalos figiira-
Mv). Et ad Iia^c ossa vivincanda vcnil Doniiinis in
I- -, . .
""-•
nni>j. Colium eiiim
'^""•"" »-""" pars illa corporis est, pcr qiiam
iiiiiiidum,
I
cum diviieset sapientes |»cr oxemplum I
» ^ i
„,
^. „, .1. .,,..;.,„.„ ,...,!>„ „1 ..:..,„. ,, i,
" cibus a capile derivatur iii corpus. Cibus aulcn»
operum ei doctrinam veiboiiim.,
ad viiam vocavil
anima) verbum esi viue, rnpul Cbiistus, Ecdcsia
xternam, inrtiiKleiHlo eis in tciitatione patieiKiam,
corpus. Quia vcio por pra^Iaios verbum praedica-
in moi ibus concordiam, ver.-^m iii doctiina scien-
tionis, prout divinittis" suut inspiraii, in corpus
tiam, iii rc!i.L'ioiie reslriclioiicm, iii corde devolio-
Ecclesi^ diffiindilur, bcne |)er coUum liliae Sion
iiein. Nam tcntatio in comniodoiio, concordia in
prcclali Ecclesiu; liguranlur. Yiiicula aulem colli
jiin* turarum coniiexioiie, sciei.tia in pellis e.x(en-
impedimenta illa possumus appcllare, quibus im-
sione, reslriclioiiis seiiteniia iii nervoruni conjun-
pediii praelaii,. nec sibi, iicc aliis proticiuiit, qiun-
clioiie, devotio cordis nguralur in oaino. Sic enim
lum vfdunt, scilicot araariludo tenlationis, fiaijili-
in Ezecbiole scripiiiin est, quod Doniinus duxil eum
tas carnis^ persccutio tcuiporalis, occnpatio .s;>'cu-
in campuni plenum ossibus mortuorum ; ei dictum
laris. Amariiudo tenlauoiiis iu vinciilis illis aperie
e%l e: : Pulas, fili liomiuis, retiviscent cssa isla?
figuiatur, qnibus Josepli lialres suos ligandos csse
(Ezech. xxxvii). Et ecce comniotio. Poslea aiitom
comniiiialus cst, cuiii ail : /'cr salutem Pharaonii.
redire ctjepit unumquodque ad jancliiram suam. ^ed uiiilite uuum ex vobis: vos au-
nou egrediettiiui ;
Ueindc vcro ncr^os et cariicnict peilem liabere coe-
. tem remancle iu viuculis, douec veniat Beujamin fra-
porunt et tunc spiriiu a quatuor venlis vocalo vi- ^
;
ter veslcr viinimus; el prvbemus si vcra siut, qun'
xeruiii {>bid.}. Bene enim pcr norvos senicnti.i rc- Josopii eniii» fralres suos tenlarc
dicitis (Cen. xi.ti).
slrirtioiiis afcipitiir. Nam in tali norvo Job podein volebat, non persequi. Bene aulem Josopli in cx-
posiicrat, cum diceret : Posuisii in nervo pedcm spcclalione Beiijamin vinculis tenlationis ligare di-
meum [Job \\\), Pedem Job Dominus in ncrvo po- cilur frati cs suos. Nam lidel*;, qui per filios Jacol>
suit, cum eum dislrictionis suac scniontia ligavit. ainariludiBc per augmentuin
iigurantur, doloris
Per cariiem ;»'Jtem cordis dcvolio figuralur, nt ibi ligaiitur exspectaiionc verae spei, cl
:
viitiilum iii
Auferam a vobis cor lapideum, et dabo r<;6?s cor car- advenlus gloriae m.igni Dei {TiL, n). Quanto magis
neum (Ezech. xi). Cor enira carncum p.o lapideo eiiim fideles proficiunt, tanio magis dolent, quod
dat Deus, quando pro obslinatione inferl cordis de- cum Cbiisto iiondum esse possunt. Per Josepli au-
voiioncin. Pellis vero nomine sacr;e }cctioiiis iii- lem viriutum profcruis; pcr Benjamin figuratur
lenlio dcsigiiatur, ut ibi : Extendens co:lum sicul Christus, quia ipse filius dexierae ost, eo quo<l lilius
pellem {['sul. ciii). sit suDStantivus; iios aulom quasi sinistrae, quia
Ad viTificaiidum ergo ossa moriua cgrrssus ost filii aiioptivi sumus. Ipse esl lilius dexlerac, qui»
in agrum Dominus, cum in mundum venit, ut sa- D scdcl ad dex(erani Patris, ciii Palor dixil Sede a :
pientes bujus mundi vel divitcs ad paiipertatom dcxtris meis {Psal, cix). Qiii cum nosler sit Paler
spiritus provooarel, Commorari simililer iii villis per bumaiiae nalurae donum, fraier lameii facius esl
vonil, cum in latitudinem hujus mundi desoendii. por ejus nalure con.sortiiim. Et bcne mliiimus, co
Mundus enim et ager ot villa erat, quanJo Doini- quod per carnis assumptionem paulo minus ab An-
nus vcnit : ager propi.er laborem ; villa, in co quotl gclis sit minoratus [Psal. ii). Benc ininimus, in
nullam iu eo poterat Iiomo contra bosteui suiim lypo cujus mininiuin filioium Isai, id esl David, de
defensionis iuvenire muiiitionom. Sed veiiit Domi- cujus gcnere ipse Domiiius nasci voluil, Deus iii
nus, et se murum posnil in domo Israel, o,t liinc iTgom subliiiiavii. nene miiiimus, tjui cum magntis
facta est urbs fortiluflinis iioslix Sion, quia SaUa- cssot, pro iiohi., faolus esl parvuliis, ut scriplum
tor noster positus est in ea murii.s {Isa. xjivi). esl ; Parvult^s uatus est uobis i/.sa. i\). Elcuni Ver-
Svhe ergo vinculc colli (ui, capliva filia Sion, ui bum Palris cssei, facC.is est ii!(;iii';, nt scriplum
juxia promissum ubcrr» tua des ei. Sic eiiirn di\o- ost : Invenietir, iufantem (Luc. ii}, elc. Et cuiii pri-
ras : Egrediamur in aqrum, commoremur in villi^, mus cssci omiiiuiii, f.uius esi onniiiim novissimus.
ei ibi dvbo tibi nb:--a mca [Cnui. \\\). Qij.p i.i!i,t l.iido i.-;;iia- : £l i">s puiavimw: eum noi-issimuin viro-
5«7 8ERM0NES. — SERMO IV. IN ADVENTU DOMIM. 508
ruiii, virum dolornm (Isa. liii). Et Psalniisia simi- A ergo praidicatoribus Ecclesiae : Sidve vineula colli
liier in persona ejus : Ego autem sum vermis et uon tui. Ac si apcrie dicatur : Quia jain nuda ct aperla
homo (Psal. xxi). sunt, quoc dicta sunl de Filio honnnis, lollatur of-
Fragilitas vero carnis satis aperlc figiiraliir in fuscatio, removeatur iiifidclilas a corde, iion ter-
nervicis iilis funibus, quibus Dolila voluit Jigare rcal polenlium prohibiiio; sed quasi tni^a exalta
Sainsonem {Jud. xvi). Nervus cnim es carne est, vocem tuam {ha. lviii), et dic ci\ilatibus Jud:e :
rt ideo impeilimenla carnis signilicat, quibns quasi EcfC Deus vesler. Ycl quia pcr collum elationis al-
vinculis ligalur, nt non proriciat qnantum possil, litudo designatur, unde filiie Sion reprobata; sunt
velit, vel debeat. Perscculio voro lcntporalis in vin- a t»eo, pro eo quod ambulaverunlextento colio, noii
culis illis figuralur, quibus Ezeciiieleni iigari jiibet immerito coUi vincula possumus appeilare, ea qua»?
Dominus, cuni ait : Ei Ui ftli hominis, ecce ego po- cordi elaiionem inneclunt, nc possint dissolvi.
mi vincula super te, et ligabunl te iii eis (Ezecli. ui). Tria ergo sunt, qiise elalionem cordi a.slringiim,
Prophetarum siquidein vorba, siiniliiLr et opera, ignorantia scilicot vcritalis, afTociiis pocoandi, cl
plcrumque proponebaniur in lunc oniin honio siiperbus effi-
exemplum populo olislinatio mentis.
Israel. Nam in signum perscculionis, qua in Baby- cUur, cum nec Deum, nec scipsum cognoscit, cum
lone rigari (icbebaiit cl capiivari, ligaius esi pro- ^ peccare diligit, et cum vocem m«inentis negligil.
pheta coram cis, sicul dicluni osl Siynum esl do- Ignorantia siquidem vcritalis designatur in viiiculo,
:
vuii hrael. Occupalio autem in iiiio illo desigualur, quo ligata eral asina iii tcmplo; de qua Dominus
quod et illa Daliht caplllis Samsonis innexuit, ut discipulis praecepit dicens : he in casteilum, quod
infigeret lerrse {Jud. xvi). Pcr capillos enim cajiiiis coutra vos est, el slalim invenietis asinam el pnllum
cogitaliones mcniis, per liiiuin quod capiliis iii cum ea. Solvile, et adducile viilii {Malth. xxi). Quid
iiexuit, occupalioncs cogii.alionuin : (]ux tunc lilio eiHin per asinam, ni^i genlilitaiern inlelligimus, de
lcrrae infigunlur, cuin per aliquain occupationeia \a qua por Isaiam dicilur : Coijnovit bos possessorem
icrienis cogitaiiones involvuntur. Vcl certe occu- suum, et asinus prcesepe Domini sui? {ha. i.) Iii
paiio, ut ait bealus Gregorius in Moralibus figuiari bove Jndaeos, in asino geniiles significavit. Haec
polesl in mola asiiiaria, qii* ailigari dcbet coKo igiiur igiioranliae vinculis astricta jugo Dei supponi
cjus, qui ununi depusillis Dei scanualizal. DicaiBi- iiolebat, doncc per praedicalionein apostolorum al>
ergo Ecclesiae de praelatis : Solve vincula coUi lui. ignoranliae vinculo soluta, jugo est mancipaia di-
Nain ut sequi Chrislum vxileat Ecclesia, oporiei iii
viiio. AQectu vero peccandi saiis aperie illis in viii-
prtelaii oiiis et aniaiiiiiiJincm lenlalionis, et frauili- culis liguralur, quibus m inonuinento ligatus La-
•
pcrsccuiionem iMi.uper parvipen-
.
" C zarus tenobatur. I)e quo el Dominus ait SolviSe
lalcm caiiii.s, et :
dant, el occupationein lcmporalom inierdiini diinii- eum, et sinite abire {Joan. xi). Si eiiiin per Laza-
lant, ul orationi vacciit, sicul scriptum Cbt : Vacale runi peccalor designalur, non iminerito vinculuin
€1 videie [Psal. xxxin). Vd ccrte pei' colluin sacruin peco.Ttoris affectum peccandl designat. Per affeclum
designalur eloquiiini, ul ibi : Coltum timm sicul biqiiiilem peccandl pcccalor peccato ligatur. Obsti-
lurris David {Cnnt. iv). Sacrum eiiim elo(Uiiuifl iialionem vero mer.iis figurari dicimus in vinculis
sicui lurris David est, cum in eo propugnacula iliis, quibus hgati legiinlur qualuor angoli in flu-
raunitionuin contra ignita leniaiionuin lcla repe- inine niagno Eupbrale, proul audivit Joannes
riuntur. Hujus crgo tolli vincula impedimenla illa unaui vocem de cornibus aliaris. Aitenim Et au- '.
possunius appcUare, quai prsedicatoreiii saciieloquii divi unam vocem de cornibus attaris ctumanlem :
in verbis impcdiunt, quod plerumque facil obscuri- Sotve quatuor Anijelos, qui atligali suul in ftumine
las veiborum, infideiitas auditoruni, limor et pro- magno Euphrale {.\poc. ix). Quid eniin per qualuor
liibitio potenlium. Obscuritas cnim verborum iii angelos, nisi quaiuor lentaiionum genera iniclligi-
vinculis illis desigiialur, de quibus Haltassar loqui- inus? Et bene per angelos tentationes designaiidi-
lur Danieli, diccns : Scio qniu pottstattm Hal/es ciinus ,
quia sicut sunt administraiorii spiritus
f^
obscura interprelari, el ligala dissolrere {Dan. v). luissi in orbem, ad aiinuntiandam Doiuini volunta-
Ilepelitio enim est, quia qiiod prius dixerat ob- lem : ila a diabolo mittilur tcntalio, ul per eam
scura , repelit ciim dixil ligata : et quod priiis diaboli voluntas insinuetur. Quatuor ergo suiit ge-
dixerat interpretari, repeliil cuiii dixil diss<dvere. iiera tcutalionum. Alia eniia le^is»'Stel occulia, ut
Iiifidelilas auditoruin designutur in vincuio, qtto li- limor nocturnus, alia lcvis ei aperia, ut sagiita vo-
gabalur os Zacliariie, qui cum vt'rbum angoli de lans in dic, alia gravis ctoccuita, ui negolium pcr-
iiativitate Joannis credere nullct, aiidivit ; Eris ta- uinltulons in icnebr»s, alia gravi? cl aperla, iil
cens, et non poleris lnqui {Luc. i). Poslea vcro nato d;ein(i!iium nieridiaiiuni (/'s«/. xc). Sicul ergo illi
Joanne credidil; ol staliiu soiulum esl viiiculum diouMlur angeli, qui boua nuiitianl , ila ot icuta-
oiis cjus, et proplielavit dicens : Benedicius Donii- lioMcs aisgeli dici possunl, (}uiu nuila nubis iiuii-
nus Detis hrael (ibid.), etc. Proliihilio vero desi- tiaiit. Aiigolus eninj nuntius iiilerpretatur. Sod illil
giiatur in vinciilo, tU'. quo bCiipluni est : -.\f?t alli- qui boiia iuinliani., caIodLe.MU»;.es ;
qui riutoiu mala, 1
{labis 0$ bovi iriluianti (I Cor. ix), id ost non pro- cac(>d:eMo;iOi iuMictipantiir. Isli crgo r^ngoli lig.iti
hibebis verbum hominis bcne 0]>e'.ani:s. Dicuiur siiiii iii ruiiiiiiio iiiagui) Eii;'!ii:r(0, qiia;ido in ll;ixj
::
D. GAUNEUH LINCONENSIS EPISCOPl «'0
;09
meuih duiiii:im asirin- A|*Io loU leclione priKterimus, cl inlolligimus, sotl ex
mentc per obsiiiialionem ei
Solie vtHcula colli lui, ca- (rei,iilis Prisciani ila cilocli non sumus. BiMie. Uiia
j:aiitiir. Dicalur crgo :
conleinplaticmis culmen esi IccLio vcslia et mea : seJ veslia doda, nica
piiva fditi Sion, quia fci
Sion spcculnlio dicilur), opoi- indocta.
velis attiiigcre (^nam
tet, ut primo Douni cognoscas, H poslea le ipsiim; Et (juanivis uiia ea<lcm(iuc sil leciio, sensum Ja-
ut peccanJi voiuiilatfm diiniiias, et ad caMcsle de- meii liiiinanum ex vcil.is liuniaiiis colligilis, cgo
sidcrium cor tuuin cmoMias. Sic enim aljsque oinni \cro spirilualem. Animadvcrtilc itjilur spiritualcm
impediinento occurrerc poleiis illi cum illa (!»;« inicUecliim, ut unus ei Idcm noliis inlcileclus sit,
clainal : in odore ungueutorum tuorum
Curretnus nicus spiritualis, ei vcster liiiinanus. Dixi a prin-
(Cant. asccndendo videlicel de viilnle in virlu-
i) :
ci|)io, \(}rlmm Patris sulistanlivum esse, quia con-
tem, doncc videamus Deum dcoiuin in Sion {I'sal. sulislanlialc csl Palri Ycibuiii suuin. Si cniiuacci-
Lxxxui), id est in alliludine conlcmplationis, ad- dfnialcesset.eladesse ciabcsscposscl. Sedfortedici-
jiiti gialia Salvaloiis nostri Jcsu Clnisii, qui ciim (is: A vciboPalcr abesse potuit, qiiia Vcrbum dixit
Palre el Spirilu sancto vivil el legnat Dcus p''r Ueus Deus mens, (juarc me dcreliquibti'! {Vsal. xxi.)
omniasxcula saeculorum. Amcn. lloec in persona Filii dicla negare non possumus.
SERMO Y
^ '^"" '" E^an^cliodicil : Eti, t.lijamma sabactauil
{Muilli. xxvii.) Uiide cl Psalmisla ad iiiajoreiii
DE N.VTIVITaTC DOMIM.
ariiumcirti rationcni adjiingil : Dcns wcus , clamubo
Verbiim caro fiicium e^l {Joan. i), Vcrbiim ab-
per diem et non exaudies (Psa/. xxi). Clamai so
brcvialum dc Vcrbo abbievialo audiNimns. Scd
Filius dereliclum a Uco, ct nun csl exaudilus ;
Dum bievis esse laboro,
erjjo esl dercliclus. Pcnsatis quid, sed non pvoplcr
Obscnrus fio.
(lluuAT. Dj ari. pot'/..vfrs. 2;;, 20.) quid diiliim sit. Yerba eiiiin sunl lilii liominis
enlis Filii Dci, sjisi pryedcslinalus csl Filins Dci in
Qiiippe quia vtrbum abbrevialiim et obsciirum de
virtuic, ui cssei lilius liominis cl Filius Dei.CIamat
Vt-rbo abbrcsiaio ct obscuro loquimiir. Sed vcr-
igiiur liliiis bon>iiiis se in passione dcrclictum
Lum mcum, qu:a abbrevialum, obsctiriim ;
Verbiini
(juoad proiociioiicm divinilatis, non quoad divisio-
vero illud, quia obscuiuin, abbrcvialum. Obscuruiii
ncm iniionis, quoniam tunc non solum Patcr sed
eiiim crat, aiitequam csset abbreviaium, cl abbre-
,
ipse Filius sc ipsuin dereliquil. Nuin si seipsum
vialum est, ul esset manifesium. Antoqnam csset
dcfciKiere vellel, prout posset, qiiis salulcm nos-
abbreviatum videri non poierat oculis meiiiis; ab
l-^m operaius esscl Possei fortc mala volunias
breviatum vero vidcri poluit oculis carnis. Yerbum
?
Ci-se a diabolo, vel Judxo, sed poleslas non poluit
erat non breviatum, nec dici polerat; verbum ab-
breviaiuio fuit, ci dici poiuit. Dici forle poiuit, noii
csse , nisi a Deo (Rom. xiii). Hinc esl quod Filiiis
quiJ erat, sed quod erat : sed diti non potuit, (iiiid
ait : yon habercs in me poteslutem, datum nisi libi
cssct dcsuper {Joan. xix). Et alibi Nemo lolUl a me
k^ Deus enim Yerbiini oial. :
crat, scd quid non eral.
Ncino auieni dicere polest, id quod esl; sed dicere animum meam : sed eyo poiio cam, et ile.rum sumo
poifsl, quid non est. Ncgativac enim de Deo com- cam {Joan. x). Kursus quod tubslanliale Patri sit
pactx sunt; adirmativM incompacta.'. Iii hoc erijo Vcrbum, polcst probari.
qiiod Verbum erat, ipsum boino fari iion potcrai, Ex omnibus eniin quie facta siint, dixit Dominiis,
scd Verbum caro factum est, et tunc infans faclus et facla suiil {Joan. i). Eigo pcr Verbum omnia
cst. Vcrbum ergo fuil, el ipsum lionio fari non po- fecit. Vel crgo duo oninipotenles fuerunl, vcl ideiu
luil; infans fuit, el ipsum homo fari potuit. Verhuni esl PaUT ct Ycrbum. Scd duo omnipolcnies esse
cral, qiiod fari non potuit. Isaix suiit verba : Ccm- iion possunl, qiiia ad boc iil allcr oinnipolens csscl,
ralionem ejus quis enarrabit ? {Isa. Liii.) Infans fuit, alterius polcnliam posse comprimere neccssc essel
qucin fari poluit Maltbxus, cnm ail : Liber gcnera- aiioquin aliijuid polcnlise ejiis deessct, et sic omni-
lionis Jcsu Christi {ilallli. i). Vcrbum inefTabile,' D polens non csset. Quia igitur nnus cst oninipotens,
el infaiis fabilis I Verbum ineffabile apud Patrein, ct Patcr est omnipolens^ct Verlniin est (unnipotcns,
ctinfans fabilis apud matrem! L't quid istud?Quia unum alqiic ideni esse Pairem ei Vcrbum, neccssc
jubilus coelcsiis Verbum Patris, nec omnino dici csi. El qiiia prorsus unum, procul dnbio ununi
potesl, nec oninino debet laceri. Sed dici non Deiim, uiiam substantiam. Esl igitur aflivum vcr-
poliiil, qiiia Ycrbiim cst; taceri iion debcl, quia bum, noii solum cx iis qu;e faita suiit, sed ex iis
ihfans csi. Vidcsne? verbis propriis improprie, im- qiux} facienda erant, anleqiiam quidqiiam fierel.
propriis proprie desigiialur. Ei quia verba propria Nain sicut voluulas arlilicis liabeiis prai oculis
non habemus, verbis impropriig ad ejus notiiiain. oiiintm materiain domus faciendse, leiiur supi^r
prout dedeiit, asccndamus. Yerbum Patris csi ; ct 'illam, et qiiodammodo jam mente dum qiiid
facil,
ul usu huniano loquainur, Verbum Palris substan- dc qiio fatliirus sil proponil; iia in summo arlilicc
livuia cst, Vcrbum cum Paire ajiernuin, Vcrbuin omi!i;t 'lun; facla sunt, pra:sentialilcr fucrunt, ul
indeciinabilc, (igurie simplicis, praiseiiiis temporis, sicut domus facicnda primo lii in scientia arlificis;
iiunicri sii!gi'iaiis, infinilivi modi. Legiiis haec ct fii cl malemliter, cum laevigantur lapides ct ligna;
iniclligitis? Forlc dicilis, legimus ncc itnum iota fit etiam esscnlialitcr, cum in slructuradispouuiilur
601 SERMONES. — SEKMO V. DE N.\TIV. DOMINI. 602
|.j;viga(a, iia el siiinnKis aitifcx jtcr Vciluini omiii- A in coliimlia, opciatus cst Patcr cl Filius, quia pro-
poteiis i'i'C!l oiiuiia, ul i:i pr.rscifiili.'. iiKiih:nvl lcclo i:is.:paialiilia ^,iiiilopcia Tiinilatis. Qu^a igiliir
faciciiJis, iii iiiiilciia f;iclis, iii css( m a ordiiKilis. luuim csl ciini Palrc cl Spiiilu .sanclo Vcrluin,
Unde dicUim eM,ftiit ct /".'<•)(, cl facla sinil (Ceiws. i), bciic indcch^iliilc dicitnr, quia idipsiim cst. Ti
QiiiJ cst cniin dircrc : i tul Ivx, iiisi (juoJ Vi ibuin UHlcm, ail Psiiliiiisla, idein ipfe es {Paal. ci). Unde
geniiil, in (|iiocial, iil li.'tcl. liix; <l eiat, ahlcijuain Jacobiis : Apiid (incm non esl irausniulaHv, nec vicis-
qiiiJqiiam ficiel? Qiiod ii-ilar diclum cs(, fial, re- siliuliuii obiimbralio \^Jac. i). El alibi :
ferlur ad opus in j>ru?scieiiiia ; <]Uod fccit, al opus SlabiHsqiie niauens das cnncla moveri.
iii niaferia : qiiod factum Ci/, ad opus in csscnli:^. (BoET. De consol. pltilos. lib. iii ir.clr. 9).
Qtiod~crgo piiino fccit, quod facla ordinavil, quod Non cniin dcdinatur dc loco ad locum, qui ubi-
oidiiiala liuinana; ulililali c\p')su t, totiim in pr;c- qnccst; non dcclinatur per vicissiludineslcniporum,
scieiilia fuil; ct ilia pra'scicnlia ab selcrno fuit. Ab qiii scmpcr est; non pcr varictates yelalum, qui ab
atleriio ergo pia?scivil ul facercl, oniiiiarct, cxpo- xtoi no cst, non per divisioncs parlium, qui corpiis
ncret. Eigo faeere, ordiiiare , cxponere, in Deo lioii esl; non per mutationes dignilatum, quia Deus
Ki vidcmus e>t; iioii pcr divcrsilatcs atfccluum, qiiia semper
alernaiilcr fiiil. siciil qiiia p iino facla
sunt facla sunt, ordiiiata. taiidcm
C idcni csi. Nam si iralus fuissc (E.Tod. iv), v(d poeni-
(|U3e el p istca
tnisse [Cen. vi) !c-ilur, rigiirative dicitur, quianul'
exposila, ut quasi principium sit l)umaii;c iitiiitalis
betiigna rcruin exposilio, cxposiiiouis auteiu el lus in Dcuin cadit affcctus. Sic iratiis dicilur, quia
ulililatis sapicns dispositiOjdispositionis aulcm, ex- punit; poenituisse, si quod fecit, dclct, quod faceie
poeniieiis solcl. Qiiia autcin cns a Patre unuin est
posilionis et ulililatis ivfuni compositio, lotiim cx
cum P;itrc, bcne siinplicis prajdicatur ligurje, c«m
prxscientia arlilicis enianavil, ciim sic coniponcre,
disponere, exponere proponobal. Eral igilur Ijcni- sit splendcr (jiorice , et figura snbslauliw Palris
gnitas exponciis ad cinnia facla principium, sa- {Jlebr. i). Non figiira Palris, quasi a Patre figurala,
pientia ordiuans benigne exposita, polentia ageiis ucc flgiira qiiasi ad Palris figuram, sicut bomo
sapieniia et beuignitalc, iii sic sapieniia toliim iia- imago Dei est; sed ad Dei imaginem. Nec ligura
berct a potenlia , benignitas vcro siiniil a s.^^pienlia Patris, qiiod ad Patris similitudinem : non enim
ci poteniia. Et ({uamvis divcrsilas vidcatur in acli> participat cum Patre aliquam simililudinem, quia
bus, niilla tamen diveisitas eral in agenle. Quia non cst parlicipalio, ubi loiiiiilas est; non csl si-
neo a scipso aliquis artifex diffoil, qiiando quid mililiido, nbi est idcniitas. Nnlla in eo diversilas,
cogitfit dssponere, ofdinare, expoiicre, (juamvis sit qu* dc se dicil : Qui videl me, videi el Patrem (Joan.
aliud disponere, ordinare, exponere. ha Deiis uims xiv). Lna igitiir subslantia cst Patcr ct Filius, una
erat aiile soccula, qui polcntcr oiiinia disposuit, prorsus figurans omnia, neutra ab allera ligiiiaia.
sapicnter ordinavit, bcnigne exposuil. Ncc aliiiiiid Attendc snper Ikjc evidens argumcnlum. Sp!eiulor
eral potenlia componcns, sapienlia ordinans, beni- solis a sole esl, non sol a spicndoro : unum lanicn
giiitas cxponeiis, nisi unus Dcus, qui pcr partes splendorem emillunl sol et splendor solis. Nunquid
dividi non polesi, quia simplcx est, el (^orpus non sibi diTorsus csl spleiidor emissus? Nonne si qiiis a
est; ncc aiiijuid iii eo inipcrfcclum, cu quod omnino te qua;rcrct,qiiid liicctin donio, nonne bene rcspoii-
deres, sol? Vcl si boc itcruin qua«reiet, nunquid
boniis cst.
Vides igitur ex pr3edicii^,quoil idcm esl sapicntia, bene dicere posscs, splcndor S(dis? Nunquid de
potcnlia, beiiignitas, in Dco. Et laineii sapicnlia duobus splendoribus locutus es, cum dixisli, sol ct
cst a potcntia , et bcnignilas ab ulraqiic. Et cuin splendor solis?Non utiqiic, scd ad iiliumquc respon-
disti, quia unus splcndor •.st Rol ct splendor
solis :
Oiliil aliud dicamus potcnliam quam Palrem, sa-
pieiitiainqiiam Filiiiin.bcnignitalein quam Spiriliin\ el lamen, ul diclum csi, splendor solis a sole est,
Et qnamvis ab ipso sit, coaevi taincn sunt, quia
saiicium, ex rebus faclis polcsl argiimcntari quod
nunquam splendor siiic solc nec sol siue splen-
uiiiim alque idem cst Paicr et Filiiis ct Spirilus j)
,
«ancliis : Filius lamen a Patre, Spirilus sanctus ab doro.
utroqiio. El qiiamvis uniini siiit, (luibii.sdani taincn I Sic quainvis a Palre sit Filius, coylerni
igiiiir
proprictalibus dislinguiinlur, sicut proprium fuil tamcn sunl. Propler boc pncscntis eliam icmporis
potcnii;c ul agerct, sapientia". ul ordinaret, beni- cst, quia apud ipsum illud aJtcrnum hodie est,quod
gnilalis ut exponerct. Quod tamen polenler fccil, nec praeleritiim novit, nec lulurum. Uiidc Pater ad
sapientiae ct beiiignilatis fuil quod benigne expo- Fillum : Ego liodie genitije ( Psal. ii). Quod tn alio
;
suit, polentice et sapicnli» fiiit. Ilinc csl cliam, Psaliiio exponilur , ciim dicilur : In splendoribus
quod cuin idem sil Puier et Filiiis ct Spiriliis sanctoruin ex ulerv , id est cx diviniiatis sccrcto,
sanctus, propriuin Patris fuit ut in vocc audii*elur, ante lnciferum Apud ipsum
genui tc ( Psal. cix).
proprium Filii ut bapiizaretur, propiiuni Spirilus cnim eril mn est, quia ab xterno cst. Apud ipsum
Tamen fuit non esl, quia rmcm baUerc noii polest.
Apud
sancti ut in columba vidcretur (3iar</». iii).
ipsuin crgo est scmpcr csl. Quod fuit OHim vcl
quod
iiiPaler audiretiir, opcraius esl Filius ci Spiriiiis
quiJquid fuil vel
saiiclus ; ul Filius baptizaretur, operalus est Paler crit, apud ipsum non cst, q-iia
oril, in ipso csl. El qiiamvis uihtas vcl
singulariias
et Spiriliis sanctus ; ut Spiritus sanclus vidcrctur
CO." D. GARNERll LINGONENSIS ElMSCOPl m
I
sii iii subslaiitia, l.-xmen in pf rsonis est pluralitas, A dici possit iieqiie proceilens : secuiidum aliquicl ita
ita ut iiec singularilas conrnndat pluj-alitatfm, ne- docium, quod noc iiidoctuin dici debeat ; quia quod
qiie pluralitas separahilim reddat singuhritalcm. doctuni esl, indoctvim non est, nec ea processione
IMures sunt, el noii unus : ".iniim suiit, et non pliira. procedcns, qua procedit in legeiite. A Clirisio eiiiiu
^-Lijuni dico al» uniiale, non uniim aii imione. Tres Joannem proccssit per docliinam eruditionis; a
iii
unum. Avloratur Triniias, ei tamou —Joannc iii mo per stiidiuii lectioiiis. Ita unum al-
persona? sunt
qiiia divorsa non sunt, nnn esl il)i li iplicilas. Niilla que idem pi orsiis Pnler H Filius el Spii itus sanclus:
prorsns diversitas, quia prorsus iinilas ; et lanicii ct latnen genitor osl Paler, ita ut neque gcnilus,
pliiralilas, (jiiia distincla Tiinilas. Non est ergo neque procedciis possii csse : iia genilus Filius,
ditrerenlix adliiljenda divisio, sed distiiiclionis qiiod noiiiie genitor, nequc procedcns a Palrc, pro-
discrelio. Unum csi eniin Patcr el Pilius ei Spiriius cessione, qua Spiritus sanotiis. Nam et sccnndum
saiictus. Dislinguitur tamen Paler a Filio, qiiia qiiid proredere dici potesl a Patre. Uiide ait :
'Patcresl gonitor, vel ingcnilus, Filius geiiitiis. Uiia Processi a Palre, cl veni in viundum (Joan. xvi).
eadeuique japienlia Pater et Filius, et tamen sa- Procedil eniin Filiiis generaiionc, Spiritus samtiis
piciiiia gonita Filiiis, sapieiitia iiigcnita Paler. Nec missione. Et est principium Filii et Spiritus sancli
'' Pater, principium vero Spiritus sancli Filiiis; prin-
sapientia geiiila osi sapienlia iiii^eniia : una lamen
siint sapioiilia. Similitcr Spirilus saiictus , cum sit cipium ad omnos creaturas Spirilus sanclus. Sicul
eadcm sapio:itia cuin Pairo et Filio, lamen ncc si ego vobls sermonem prxdiclum primo noium (a-
sapieiilia iiiKenita, nocgeniia, sed procedens. Ncc cerem, quem scripsit Joannes, et audivit a Clirislo,
dicere eam debcmus ingoniiam, ne Paicr videalur; sermo meus vestrae doclrinae esset principiiim, ser-
neque genitam, iie Filius crciiatur, sed securius pro-, mo Joannis ad meum, sermo Christi ad Joannis et
eedeiilem, ui ab uiioque dislingualur. Atiendiie, meum, unus per omnia sermo.
(ralros, quare dixerit Isaias : Generationemejus qtiis, El Verbum caro facltim est. Non Pater, non Spi-
enarrabit? (Isa. Liit.) Qiiis entm generaiionis iiujus ritus sanclus caro factus esl, qnamvis unum siiit
iiiodiim polerit ditHnirc? ALsqiic modoest, quia Pater el Filius ct Spiritus sancius, solus tameii
iiirinilus est. Iiiloliigilc tameii in huiiianis, quod Filius carnein assumpsit. Cum enim diceretCliristus,
tatet iii diNinis. Intolligite pcr aliquid siinile, qiiod I^iii manducaveritii carncm filii homiuis, otc. in-
laict in rei veritate. Dixit Jesus discipulis suis :
tellexerunt qiiidam carnaliler, uiidc scandalizaii
Aisi manducaverilii carnem Filii ftominis, nun habc' voluerunt abire retrorsum (Joan. vi). Credcbant
/lilis vilam manentem in vobis [Joan. vi). Magna et o enim, quod in illa forma in qua oriioilixus ost, de-
iitilis sapienlia : et quis eam Cbri.slum docuii? bcrent euro manducare, non in sacrameiito paiiis cl
Qnis eniin consiliarius ejus fuil, *t quis eum docuil viiii. Dixit ergo eis Jesus : Uoc ros scandulizal ?
tcientiam? (Isai. XL.) Prorsus indoola esl. lluic Vcrba qua; ego loquor, spirilus el vila sunt (ibid.) :
auient dociriii<e lestiinoiiiuin pt^rliibet Joaniies et et iiperuit illis sensum. In Clirislo sonsus erat, non
soripsit liaec, prout a (Mirislo edoctus fiiii. Una ergo carnalis, sed spirilualis : in discipulis illis uitcl-
fuii sapientia Chrisli el Joannis : sed fuit inClirislo leclus carnalis et spiritualis. Nam qiiia carnaiis,
iiidocta, iii Joaniic docla. Quod auleiu Joannes soa.^^idalizali sunt, et qiiia landem spiritiialis, ait
scripsit liaeo, videmus scriptum, lcgimus el intel- Petius : Domine, ad quemiblmus? Vertia vitte wternce
liginiiis. Quis illam me docuii? Non
sapieiiliaai hahes (Joaru vi). Yerbum in Cliristo ca.o jion orai,
Joannes, qiiia Juaiiiicni nunquam viili, nec alius a quia caro ei sanguis non revelabat ei. Voilmni in
Joanne. £i go sapientia mca docia non est. Tameii disoipulis quasi caro erat. Idem erat disiipiilicl
si Clirislus liaiic sapicniiam non docuisset Joan- magistri : scd io magistro divinum lantum, in
|
nciii, iiec ego hanc sapientiam liabuissem. Ergo etsi disoipulo vero humanutn pariler et divinum. Sed
iiiilii sapienlia mea ducia non est, noii tameii in- quod bumanum erai in discipulo cx infiniiiiaic ot :
docia est : Joaniii enim docla est. Una eademque D <I"^'* ^ivinum erat in ipso, non ab ipso eral, sod
sapientia Christi, Joannis, et mea : sed iti Cliristo ex virtule divina. Quid miraris in Dci Filio, quid
iiidocta, Joanni docla, mihi quodammodoneulriiin, miraris in Dei Verbo, ct iion miraris in i.sto? Unuin
sed procedens, ijuia a Christo qui Joannem docuit, est enim Paterel Yerbum, unus Deus, iinusoinni-
ot a Joanne qui scripsit, sapienliam hanc accepi. poiens; et Yerbum caro faotum est, et Paler caro
Principium habuit sapientia mea a Christo et factus non est. Yerbiim carnem assumpsit, et Deus
Joaiiiie : priiicipium habuit sapientia Joannis a esse non desiit, qiria id quod fuit pormansit, et quod
Christo, sapietilia Chrisli a nullo. Ei tamen una non eral assutnpsit. Sed quod carnem assuinpsit,
eadeinque est ista sapienlia. Est igitur sermo Joan- ex infirmitale contraxit Yirginis quod Dcus por- :
nis quasi geiiilus a sermone Christi : sermo Cliristi mansit, ex eadem Patris divinitate, quae ipse eiai,
quasi getiitor sermouis Joannis sermo mcus quasi babuil : et ipse sua erat divinitas, et ipse ciat Pa-
;
procedens a scrmone Christi et Joannis. Uiuis ta- tris diviiiitas.
men serrao Christi. Joannis, el meus. Vides igitur, - Qnod igitur eral Yerbum substantivum, carnem
assuinendo factum cst adjeciivitm, qiiia sic sibi
quod aliquod verbum unum et idcm est; et tamcn
sccundum aliquid indoclum, qiiod nequc doclum carnem utiivit, ut ncc commistionem palcrelur unio,
[
60i' bo^
COS SERMONtS. ~ SEUMO V. UE NATIV. DOM[NI. C06
neque tli^isionom. Non cnim divinilas vorsa csl iii A eam {Joon. x). Qnoil igitur indeclinabile, snpra m
carnem, nec caro in ('ivinilalem, nec poiucrniil se- dixinins, eral et inimoljilo, ut scriplum cst Tu au- :
parari post unionem. Sed (ilius h(>minis fuil iu !em idcm ips>e es, el anni tiii non deficienl [Psal. ci),
iinu n.anis, el Filius Dei in sinu Patris. Nam el iteruivi :
qiiamvis in morle anima separala fucrit a carne, Siabi,isque tnanens dai cuncla moveri,
tiiinon nec caro aninta poluii a
(BOET.)
iiec scparari (H-
viiiitato. qiiia lotus fuit in inftniio piopler aiii- Nam qui movori noii poteral, aul secundum lempus,
niani, intus in sepulcro propler carncni, loins aut socundum looum ; omnia lamon movebat, aul
in caeio propter diviniiatein. Nonne cum librum. secundum tempus ei iocum, ut corporalia; aulse-
cnndum lempus et non iocum, ut spiriluMia in ab-
legi.s, et peliem et scripluram conspicis? Uual ;
sola peilis, et una sola scriptura est, el unns brcviaiione sua factum esl mobile secundum di-
cx sciiptura et pelle intellectus. Potesl scriplura stinctioiicm lempornm, aiii modorum, aut perso-
jiarum. Praesens qiiippc lompus suae abbrevialionis
separari a pelle, sed inlcllectus deleri non poiost.
Tale esl "Verlium caro factum. Pellis caro, sci ipuw fiiit iila toniporis ploniludo, in qua se prajsenlem
ra atiiina, inlelleotus tanquain veilmm inliiiisocnmi hcmiinibos indicavit. Sub legis quidem temporc, sub
Verbum Patris. Aiiima pniuit separa;i a oariio, in- qiio su! advonius tempus prainuntiavit, non fuit
lellectu \erbi non recedenie. Et hoc Verbum curo temporis plenitudo, sed lompusjmperfectum, maxi-
factum est, id esl Deus honio factns Nani per mequia nihil ad perlecluin adduxit les. Sacranienta
est.
carnein nguraiur Iiomo, ut ibi :Ei videbll omnis caro quippe iegis non illud efliciebanl, quod ligurabanl;
sdlutare Dei {Isu. lii). In hoc autoin quod caro sed crant signa lei, non res signi ; non significata,
fa-
sod signilicantia. Siib gratia vero sacramenta effi-
clUHi est, abbrevialum est. Verbum enim abbrevia-
liim fecit Dominiis super lerram. Dispendiosum si- ciunt quod figurant; et completa est omnis prophe-
quidcm sermonem lia; et perfecta sunt, quoe dicta suni Mariae a Do-
et ;iU'!iioribus plenum fasiidio
leccrat in verbo legis et propbtlis, et agiograpbis, niino. Unde el ista perfectio sub tempore sextK
multifurie mulliique nodio oliin Deus loqueus Putri anaiis complelaest, u( sexia «(ate repararet liomi-
bus in Proplielis (Hebr, iiein,qui feccrat el qui sub senarii
eum sexto die :
i). Dixeiant ciiim qui tiiiic
leinporis eraiit : Non dcest qui iinpkat; sed doest perfectione tolum primje condilionis opus coniple-
qui jubeat. Propter hoc non dcfuit qui jussit; sed vera(, sub senarii perfectione rcparalionis liuma-
dcfuit qui implevit. Nam ut lalis eorum retundo- na; pcrfecturn advcnisse tempiis ostendcret. Cora-
temporis, qu« lunc
retuv superbia, imposilum est eis, tosie Pctro, tale c P^e^» »"^*^"' PeiJcdi plenitudine
jii^iim, qiiod iioc ipsi nec eorum Patres portare consummata est, quando dixit in cruce Consum- :
poluerunl {Acl, xv). Proplor lioc ad verbum julien- maium esl {Joan. xix) : sicut in prima conditione
j
V lis nec benevoli, nec docjjes, nec attenli ruoruiit : 1 post sexlum diem die Sabbati requievit ab otnni
quippe durae cervicis homines, et frontis indoiuabi- opere quod patrarat {Gen. lO : ita quando post islain
porfeclionem suse abbreviationis et nostrjaeTedem
•
lis, ot Japidei cordis, ul ait Propliela ; Obluraverunt
aures suas tanqur.m,aspidcs surdiv (Psal, i.vji); sod ptionis, in die ascensionis portas elevans a;ternaics
{Psal. xxni), plusquam perjeclie, quia nec lactac,
conlra Moysen murmurantes suspirahaiit ad ollus
seternilalis suis adituin reseravit. Cujus reseratio-
cariiium, quas reliquerant in ^gypto {Exod. xvi).
nis gloria statutia ad dexteram tunc pateliil, cum
Ul igitur auditores suos dqciles et iiencyolos redJo-
fuiurum Judicis lempus advenerit ex tunc erit
ret et attenlos, Verbum abbrevialum focil Dominus
;
lenipus sine Gne, tempus intinitum, quia sinc line
super terram. Abbreviatuin quippe in mundo, ab-
breviatum in utero, ablireviatum iii palihulo : ot niansurum.
In diebus igitur suse abbrevialionis indicativo
qnod mirabilius est, eo plus abbreviatum, quo in
abbrc- niodo uti voluil, quando discipulos siios erudivit;
palibulo niagis exlensum. Exloiidobatiir et
viabatur,et quo magis videbaiur, eo plus absco:>- ^"od "tile, quod salubre, quod necessarium erat.
o «^t
verbis ct operibus indicavil ; imporalivo niodo in
debatur.
igilur verbis, quoruni sciontia prolixa prajcepiisel miraculis;optaUvo aulem in devotione
Ex multis
orationis et desiderio nos(r;£ salulis. Conjunclivo
et incomprehensibilis erat, excopii sapieiitia Pairis
Verbum abbreviatum, ciijus doctrina salubris est vero unione animjcet corporis, in confoedera-
in
compendiosa. Nam cum verbornm aliud sit siUi- lione ulriusque parietis, in copula qua copulal ima
et
slantivum, aliud adjec(U'iim; aluid ac(ivum, aliud summis; infinitivo eliam modo in distribulione
giorije, quae nulioterminatur liiie. Cum autem oinni-
passivum, aliud deponons, aiiud neutrum ; oinnia iii
,uno Verbo instaurata siint deponenti el abbreviato.
bus hanc pi*parat gloriam, qui eum sequuntur ad
iii Patro, Yeibuin vitam, utitiir impersonali modo, quia cujuscunque
// Nam Vorbum substantivuni Doiis
generis vel a*tatis, sivo couditionis, omnes vo-
adjeclivum Deus in carno, Vi-rbum activuin in re- sit
cat ad se, quia non est personarum ucceptor Deus
riim creatione; Verbum pas.sivum in passiime :
Gerundivo autem raodo iisus es^t lanquam
Ver^um deponons in dopobiiione animse, quando (Act x).
pius niedi.-us, quando dolores nostros ipse tulit, et
6opara(a est a corporo. Lnde ail Semo tottit aui- :
lanijuoici> nostroi ipsc poriavit {ha, 1.111) ;
et cum
niant mcani a me ; scd e'j>^ pcno cam, ct itfr:nn !<uino
;
C07 D. CARNLIUI LlNliONENSlS EPISCOPI C08
casns sooumlal asperos, ei dai gerendi }rr;Uiam. A liomineni seeundum habiluni. Propter liujiismodi,
Siipiiio iiiodo u«us est, cum sc suppoiiiiit Mariae cl viain lani artluam non cmsulil inlrarc noslia caeii-
Joseph. UikIc liaiics : El suliditus eratillis {Luc. ii). l:«s absqueduce. lloc aulein ilicere possumus, quod
De. pcrsciia vero Verb" lioc iiittlligeiidu;n esl, qnod qiiaiido iion eralei species ne(|iie dccor, sed videba-
—^ sicul in doclrina pliilosopliialis verbi trcs cssc pcr- l'"' qnasi lepiosus el percussus a Deo et bumilia-
sonas doceiiiur, et uiiuiii vcibiini, ila iii duclrina (ns (Isa. liii); ct cxinanila vidcbatur fi;,'ura Dei.et
fidei tres personas contilcmiir ct iinum Dcum. Ver- deformis el decomposila videbatur fignra bomi-
bum vero incarnaiuni et abbrevi:itum iion deslil nis, uipote crueiitala, et sputis oblita, paliescens
esse quod eral, sed inccepil esse quod non erat. rohipbis, morte denigrata. Sed quoniain pro nobis
Non desiil esse Deus, et una subslantia cum Paice ;
li:ec omnia suslinere dignalus cst, qui sic se ab-
nec desiit esse alia peisona a Palre, sed in siia ab- breviavit, qui sic se declinavit, ct ut ila dicam, de-
brevialione Idcni Dcus, eadcin subsinniia iila, <juae figiiravit, imo ct cxinanivit (Pltilipp. ii), nos, dile-
tunc crat pcrsona non alterata, sed a Paire alicra. clissimi fratres, ad ejiis exeroplun) abbreviemus
Ilincest quod Apostolus nit : Qui prcedctiiuatus est superbix iioslrx fastuui, dcciincmus a concilio lu-
Filius Dti i« viilule {liom. i). In virliile quidem denliuin, dcliguicmus pallore jejunii dccorein iasci-
Dei pradeslinatus fiiit, ut lilius boniinis essel ens vuin, cxinaniamus iasciviam carnis et morum, ut
Filius Dei. Ciimqiie in sua majestale, uldiclumest, in oinnibus cohfigurati Verbo abbreviato, el fonnain
essel siiniilicis ll;cui\e, iiain etsi aliqiiis figura Dei liominis foiis deformem, et formam Dci intus for-
dieilur, quia ad Dei figurani factus cst, is'.e singii- mosam conservemus tamcn auxilio, sine quo
: ejus
lariler figuia Palris esi, ul Apostoliis ait ; 0"' f""» nibii facere possumus, nec dcbemus, imo per quem
sit spleudor (jloricp, ei ftgura substanHa; ejus {Uebr. i); omnia sunt, nec cessant fieri. Quoniam eisi ab-
lamcn non sic ligura, quoJ ad figurain, quia totam brcvialus fuit in raundo, tamcn sine mcnsura iin-
iniplri Pali is figinam : sed in nullo dissimiiis aut niensus, et sine magniliidine magniis semper regna-
ina't|ualis; nec siniilis parlicipalione similitiuliiiis vil iii coeio, qiiia ncc diminuta eral potcslas cjus
aul apqualilatis; sed illud idem quod Pater esl, ra- cum paierotur, nec magniludo cura abbreviaretur;
tione ideiiiiiatis, In abbreviato lanien Vtrbo ligura sed subdilus in fornia scrvi, rcgnabat Dens in for-
Iioiniiiis foi is palebal ; sed figura Dei, nec alia a Deo, nia Dei, cum Patre et Spiritu sancto : cujus re-
intus ialcbai; et eral uiia peisona bomo patens ei gnitm el imperiuin sinc fine pcrmanetin sxcula sac-
Deus lalens. culorum. Amen.
Quid igiiur? Diccmus lioc Verbum abbreviatiinfi C SERMO VI.
esse iigurje composita;? Setl 6U|)er boc illis deffini- DE NATIVIT.VTE DOMINI.
livam sentcniiara reservamus, qui Joannis Cbryso- Liber (jeneralionis Jesu Cftristi fitii Dand, ftlii
sloini auctoritale innitenles, dicunl, bon^iem illum, Abraham(Math. i). Quia mirabiiia vidimus liodie,
non ex aniina raiioiiali elcarne tantum, sed ex bu- fralns, quod sine mensura immensus, p;«rvus jacel
inana cl divina natura, id cst ej^ lrij>us subsianliis, in prKsepio ;
qui Vcrbum, infans facius est, et ad-
divinitato, carne, ct anima constare : et huiic Cliri- niiraliilis consiliarius, absque verbo : incircum-
sium unam personam lantum esse, anie
fateniur, et sciiplibilis, loco parvo concliisns in ulcro, non In-
incarnatiohem quidem solum modo simpliccm, sed congruum duximus, loqui parva de magno, humana
incarnaiione factani composiiam ex diviniiate et dc Deo, vacare et videre, quam mirabilis sit Deus
hunianilale : necestideo alia pcrsona, quam prius. in opcre suo. Anliquorum siquidem mirabilium
KKi^^.' Unde Joaj^nes : < In Domino nostro Jesu Cbrislo """ immemor Dcus, aul minus potens in veritate
^,S(i7-j| duas qiiidcin naturas cognoscimus, unam autein signi el rc significata, aperuit quod in signo verita-
'
hypostasin ex uirisque rompositam. » Ideo autein ''s ct re significante figuravit. Virga fioruit aljsque
^
/ istis hanc scntentiam reservamus, quia suni alii, radlce {^um. xvii), villus maduit, et tciius aruit
ti^^ '^*'
qui cis contradicunt, et in incarnaiione Verbi lion D siccitale (Jud. vi) ; ruljus Igne canduil absque coii-
soium personam ex nahiris eompositam neganl suinptione (Exod. iii) ; sic virgo peperit absque se-
verum eiiam boniinem aliquem, vel aliquam sub- niine. Coeii roraverunt iii cainis vcilere, mortalila-
stantiam ibi ei anima el earne composilanrvei fa- ^'^ rubus resplcnduit Dei immortaiitate. Vacate
ctam diffitentiir; sed sic iiia duo, .sciiicet anim^m et cgo el videte quam miraliiis sii Deus; vacate ab
^Sk carncm,' Vcibi persona vcl natura; una esse aiunr, opereserviIi,el vidcte liberi(ttem glor.ce ftliurum Dei
,, ,. ul non exillis duobus vel cx anima sub-
illis tribiis (Hom. viii). Si enim iion lollatis lippiludinem ab
stantia, vel persona fierct s|ve cnmponeretur sed ;
oculis, intueri vorum solem non potestis; si n<m
(
u duobus vclut.indumento Vcrbuin Dei vesfi
illis • claudalis oculos carnis, non polestis aperire oculos
retur, ut mortaiium oculis coogruenter apparerel, inentis. Exleriores siquidem Pauli ocuios clausit
non quod illa duovel aiiqua res ex iilis composita, Deus, qiii crant aperti; ut intciiores aperiret, qiii
sint una persona cum Verbo. Unde Apostoliis : erant clausi (Act. iv). Sic enim Job, ut apertos ha-
Et habitu iiivenius ut homo (Philip. ii). Unde Au- beret oruios cordis, pepigit foedus cum ocuiis suis,
gustinus istud verbum Apostoli tractans, manifesle ut nec cogilaret quideni de virgine (Job xxxi). Va-
ostendil Deum dici faclum essc hominem, vel cssc cate ergo a Iransitoriis, et videte xterna ; vara«e ab
609 SEKMONES. — SEUMO Y I. DE NATIV. DOMIM. 610
imis, et videte siiperna; vacale a mundo.et vacaie Deo; A IIoc igilur volinnen, volumen illud est, qiind fa-
vacateperolium leciionis, oivideteoculisinicntioni^; ctum est inore propbcta-sicul mcl dulcc : ail<>nim;
vacale legendo,et videle inlelligentlo. Propositus esl Et cibavil me volumine ilto ; ei factum csl in ore nieo
enim nobis ad inlelligendum aperle Liber generalio- sicul mel dulce (Ezech. m). Sed «luis est liber iste?
nis Jesu Chrisli fHii David, fHiiAbrahnm. Etmerito, Est enim liber magnus quidam in superfic-ie, sed
quia resarcili suni mnri Jerusaleni,ce£sal inimico- parviis in sensu, quia nihit ad perfeclum adduxit
rum fortiludo, aedilicatae suntpbrlse, serapportarum lex(Uebr. vii). Et est liber niliil habens oneri-s in
conforlatae {Psal. cxi.vii) ; et in semineAbrahara be- siipeilioie, sedgrandis in sensu, Ei est liber maxi-
ncdicti sunl Hlii ejiis in ea. Et uiiquebene sunimnri mus in superficie, et incomprebonsibilis intelicclu.
ejus, resarciti, quiaSalvalor in ea posilusest murus Quis enim cognovil seusum Domini; aut quis consi-
(/sa. xxvi).Bene cessaredcbel foilitudoinimicorum, tiarius ejus fuit? (/»om. xi.) Ipse eiiim liber est, qui \
quia ingressusest David ad singulare certamen con- pro pello carnem babuit, el pro scripiura Veibum
tra Philisllixiim (/ Recf. xvii). Patris. Liber ergo magiius iii soperficie, ct par\us
Sicut ergo illi, qui sub Nohemia el Esdra, fecc- in seiisvi, lex cst, sive mundiis iste, qui furis seii-
runl , et nos, fiairos mei, qui filii sumus caleslis Je- pliib est per rerum foriiias, iiitus aulom pcr reruiu
rusalem, faciamus. Hac enim oinnia ad nostram " naiuras. Qiiasi enim liber ost revoliitus per revo-
docirinam scripta shh(, et facta pro nobis, in quos lulionem teniporum et dicriim. Libor qui nihil ha-
fmes iceculorum deveneruni (IjCor. x). Legirnusenim bet oneris in superficie, et magiius est in sensu,
quod postquam rexdificala fiiil Jeiusalem, et ini- coiiscientia bomiiiis est, grandis, in(|ii.un, liber,
niicorum ruina ccssavit, accepii Esdras librum le- scriptus siylo liominis. Stylus liominis, dcfcclio est
gis, ct legit in eo coram liliis Urael ad intelligendum humanitalis. Hic scriptus est foris, considcrando
aperte (// Esdr. viii). Sic et Deus Pater in resedifi- visibilia ; intus, considerando a;terna. Major primo
calione Jerusalem, quoe sunum esl, quoe cst maier libru est liber iste. Nam ct ea qu% in mundo sunt,
nostra {Gat. iv), iiiirum illum nobis aperuit, quem et ea qu.ne sunt exlra mundiim, poiest compreben-
signatum Isaias vidit (Isai. xxix) : sed et Joaiincs dere. Sed super omnes est liber ille, qui et ea quae
in boc eodem libro scptem signacula vidit,qu£ neino in mundo sunt, et quae in conscientia esse possunt,
polerai solvere, donec Agaus qui occisus esl, ape- comprelicndit. Unde est : Imperfectum metim lide-
rire eum dignus inventus esi (.4poc. v). Quia igiliir runl ocuti tui, et in libro tuo omnes scribcntur (Psal.
Agnus ille, qui c<»ram (oiidente se obmutuii,et non cxxxvin). Yerbum tamen et alia etiam comprehen-
aperuit os suum (Jsai. Liii), septem signacula a p dit, quae iii cor hominis non asccndiint. Oeulus
libro removere venit ;
quaiido scilicet nasci voluit, eniin non vidit,et in cor bominis iionasccndit,quae
elegil submilli, passiones nosiras absque peccaio cognoscent ii, qui student in eo (/ Cor. ii).
pati, lentari, jejunare, mori, et infernum mordere, Ui igiiur breviterexponamus, liber maxinnis ost ^—
non immeriio lectioni vacare debemus, qui ha;c Filius incarnatus, quia sicut por scripluiam Ycr-
oronia nuda et aperta videiuus. Oliin eum Isaiasvi- bum uniiur pelli, ilapcr assumpiionem bominis
dit sed nondum poierant \acare antiqni. Num eti Verbum Patris unitum esi carni. Qnia ergo ipse
scienli iitleras et nescienti porrigebatur, et legere' est, qui omnem a Patie accepil potcslalem juditii,
non poierant (Isai. xxix) ; signatus enim erat sigil- Pater cnim non judicat quemquain, sed judicium om-
lis septem (Apoc. v). Ilodie aulem ila libriim aper- ne dedit Filio(Joan. v) ; non immerilo in illo volu
lum videmus; ut et iilc qui scit litteras, et qui ne- mine figuratur, in qiio 8cript;e siint tamentationes,
[
scit, qiiod ulile, quod honestiim, quodque necessa- et carmen, et vce (Eiech.u). Unde et propter illa
rium est, invenire possit et intelligere. Beaius qui duo, qu;e audivit propheta David, potestatem sci-
legit et audit verbatibri hujus; el servat eu, quoe in licet et mi.soricordiam (Psal. lxi!, in qua reddil
eo scripiafunt (Apoc. i). Nihil euim in eo super- unicuique secunduiu opcra siia (Uom. ii), faclum
fluum scriptum est, quod possit recidi nihil mi- D est in oie Iiujus prophoiai, sicut mel dulce (Apoe.
;
iiusdictum,quud debe.al addi nihil male dictum, x). ScripUe sunt enim in hoc volumine lamenlatio-
;
quod de.l>eatcmendati sed tolum utile est, ut be-
:
nes piopter cos qui in niundo siint positi carmiiia ;
/ nevoli siul audilores ; loluin bieve, ut fiant ailen- iis qui iii coelo suiit elevali ; vae vero iis qui in iii-
* liores. Vert)um siquidem abbreviatum, fecit nobis ferno sunl damnati. Vel lamentationes iis qni pro-
Dominus supcr terram (Isai. x). Ol im li brum scri- ficiunt in activa vita; carmen iis qiii proficiunt iii
psil nobis Deiis, in quo sub multis verbis uiium coniemplativa ; vae iis (|ui proliciunt in iieulra. Sic-
compreheiidit : hoilie librum nobis aperuii, iti quo iit iii manu ejus dicilur calix esse plenus mislo
mulia sub uno verbo conclusit. Quidquid enim pcr mero el f^ce, qiiia faex non esl exinanila (Psal.
integumeiUa verborum in libris antiquis de Filio Lxxiv) : iia et in siiiu ejus volumen esse diciinus,
Dei sciiplum crai, totum iii bujus libri verbo ex- ubi scriplaesunt lamenialiones, et carmen. et vac;
planatum est. Mullifarie enim mutiisque modis olim bocin lamenlaiione figuranios, quod iii f.iisto ; iu
Deus loculus palribus iu prophelis, novissinie carmine qyod in inero iii v;e, qu.id ; in l;o( is de-
esl
diebus islis locutus esl nobis in Vilio [llebr. i), lioc trimenlo. Ei bcne hunc librum iii siiiu Patris esse
cst, in Vcrbo suo. diciii.us, quia iii uieruin VirginiiFiliiim dcsceudisse
611 D. r.ARNERIl LINGONENSIS EPISCOPI 612
cognosciimis. StiideamMs igiitir in lamontationibiis, A tnente ; llironns virginalis ulenis. In ihrono sedere
pcr cbscrvjiiliam mandatorum, per palienliam len- in die desponsationis su» venit, quando carni di-
tatioiuiin, p?r o\eroilium laboruin ; in carminibus, Yinitalem univjt. l)e4ioc ihrono legitur, quod thro-
per graliam devoUonis, et gauiiium promissionis ;
num fccit sibi rex Saiomon de ebore graudem, el sex
in vse,perlimorem humanl defef^lus ei doloiem di- tfradibua ascendpbuiiir nd eum {III Reg. \). In ihro-
vinai comminnlionis. Si enim limemiis de commi- iio, ut dixi, Yirginis ulerus, in Salomone Christus,
naiione, iia quod gaudeamus de promissione, non el sex incarnaiionis causse figuraiitui iii sex gradi»
deliciemus in laborc vel lenlationc. Siudeamiis ]-^\- hiis. Et bene per Salomoneni Ciiristum figurari di-
tur in libro, ubi script:e sunt lamentationos, elcar- cimus, quia ipse est, qiii fecit pacein hisqui longo,
mina, ot v« : imprimis coiisideranles, f|ua; sil liu- et his qiii prope(fJp//es. li) : pacom Judscis, et pa-
jus libri materia, qure inteniio, quse oaiisa intoniio- cem gentibus, paccm angelis et hominibus, quia
itis, quxulilitas, quis agendi niodus et qujs litulus. ipse esl, qni utriimi|ue conjunxit parietem, divisit
Maleria esl maleria materians omnia, vel mate- niaceiiam (ibid.), in ctijtis niorte dissipaium cst
ria materiata, vel ilia !(U;e una esl ex maleriaia et velum, ul unum essel sancliim ct Sanctum sanclo-
inaleriantemateria. Maieria materiata esl oaro de rum. Ijiule Salomoni comparalur, quia Salomon
Virgine assumpta; materia materians divinilas as- pacificus inti iprclaiur. SequUiir de^ulUilate.
sumens; maleria ex materiata el materianie, una ex Mira el admirabilis uiililas, per qiiam nobi)
carne el Oco persona. Unde et in librolegis vclpro- feterna reddelur jucunditas, ct jucunda aeiernilas,
phetarum, Filius ionuilur qnandoquo sccundum uid gaudium siiic moeroie, quics sine laiiore, ubt
quod homo, quandoque socundum quod Deiis . niillus timor in miiiore, nulla exactio in majore,
inultoties lo.juilur tolus Clnistus. Intenlio vero csl, nullus invidiac raiicor in pacc. Ubi omnes iniiueuf
pauperes ditare, relcgatos ad patriam reducere; iii sapientia Salomonem, in mansiiciudine Moysen,
servos ad libertatem, peccaiores ad veniani, dam- in velocilato Azaolem, in fu> titudiue Samsonem, in
natos ad gloriam seinpiternam. Cliiasi enim sapieiis poteiitia C;esareni, Absalonem in pulchritiidine, in
raulier acccndit lucernam, ul tenebrosos illuminct, juslilia Noe. Ibi saliei sicut cervus claudus (hai.
ut draclmiam perditam recupcrel {Lnc. xv). Quasi xxxv), ibi videbil ul panlhera cxcus. Ibi niliil exlia
angclns Tobi* peregrinanli se comilem praeliere l.berum habebitservus, nec aliquid cnm servo h:c-
venit (Jo6 v), ct cum iribiis pueris in foriiacemur>- ns parvuliis (Ga!. iv), scd enint ibi liberet servus,
di descendit (Dan. jii). Qiiasi Samarilanns scmi- parvus et magnus, leo ei agnus (Isai. ii), et pascot
ivo in pfK&epi coeleste ungucntum effudit, quem q eos paslor boniis piier isle parvulus, qui hodie na-
Levita ei sacerdos contempseranl (Luc.x) : etqnasi Insest (/sat. ix). Mulladixielnihildixi :quasibalbu-
Eliseus super lilium Sunaraitis incurvavit se, cni ticndo loouius sum, quasi puer qui loqui iiilllur, ct nou
baculiis missus per Giezi proficero nequibat (IV polesl. Qua> cnim comp;ii alio teniporalis gloriae, et
/i^g. iv). pia inlenlio, iion crudclis; volunlaria, perennis glo: i*? Non pariicipanl eademraiionepro-
non neccssitatis. Non fiaudalus est a spc sua, cui positi. Ha;c enim caduca sunf, illa aeterna ; li;ec
sic inlendit.quiexspectans exspectavil. Exspectans, lerrena, illa coelestia ; h;ec adesse possunl et abesse:
ait, exspectavi Dominum, et inteudit milii (Psal. illa vero ciim omnibus omnia sint, nunquam poie-
xxxix). Speremus in eum, fialies, et cxspectemus, ruiit deosso. Siculonim iiulla polesl esse conventio
quia <jui nobis inlendil, qiiando veiiil ad iios « in- Clirisii ad lielial, liicis ad tenebras (// Cor. vi), iia
tcndel el nobis, quando salvabit nos. in his enim niilla cstcomparalio praiscntis justiliae, sapieiitiac,
omnibus non est aversusamor ejiis, scd adhuc ma- maiisueludinis, velocilalis, fortitudinis, polenti;e,
nus ejus extenta (Isai. ix). hr.endit nobis, veniondo ei puloiiriludinis, respeclu fulura;. Inresptictuenim
ad nos in gralia ei humilitatc, intondct et nobis, illius omiics justitix iioslrse quasi nonsint, etquasi
veniendo ad nos in gloiia el majeslatc. Inteiid.t pannus menstruaiae (Isai. i,xiv), sic sunl coram
nobis gloriam promitiendo, inl.-ndclct nobis rcd- p L>co. Similiier et sapienlia illi sapientiae comparata
dendo. insaiiia est; mansueiudo Herodis crudclilas, vclo-
lanlae el lalis intenlionis fuil hinc b- eitas qiiod aquila lestudini, et luiue celeritas pigri-
Causa vero
psus miscri, hinc miseria lapsi ; hinc amor singula- i\xi Satiirni comparata. Fortiludo vero summa pu-
impensus miseris corde, hinc raiseria muUiplox sillanimitas, polcntia paupertas pulchritudoqua:ii
ris ;
in amante; hinc omnipotenlia largicnlis, hinc voro simise turpiludo. Mulla dixi, elniliil dixi. Et quo-^
largilas omnipotenlis. lis enim sex gradibus ad modo poliii dicere, quod nescivi.' El quomodoscire,
thronum eburneum ascendit Salomon, qnia istissex quod iii cor liomiiiis nequit ascendere? Non enim
oculus vidit, nec aurit audii'il, el in cor liominis non
de causis incarnari voluit dc Virgine Christus, cu-
jus «lerus proplcr virginiialem factus cst ebur- ascendil, quod prwparnvii Dens diiigenlibtis se ( 1
iieus Ihronus. Hoc siquidem noster vcrus Salomon Cor. ii). Sed h?cc ideo dixi, nl cogitandi occasionem
scdere venit in throno, qiiando coronavit eum ma- darcm vobis, «l per h;ec multo meliora credirretis.
tir tua in die desponsalionis sua: (CV>>i/. iii). Sicut Mo.lus aiiicin agendi taiitum et lalc niysterium, la-
^ '"
«nim corona regi convenii, sic el ihronus. Coiona Us fuil :
"
oiiiHi in caiiitC , conncxio afiecluiim ordiiiaia iii In primis omiiiuin missus est Cnbrtelanqelusa Deo
,,
til" SERMONES. - SERMO VI. DE NATIV. DOMINI. m
iii civitalem G.ililwa:, cvi nomen Nazarelli, ad Yir- A Ijor, cogilando , loquendo, vcl operando exerctMiir.
qinem despcusatain viro, cui notnen erat Joseph, de Si ig"tur aliquid cogi(as, loqueris , vel operaris, /
dowo Dumd; et nomen virginii Maria {Luc. ], 2). fjuod discrepfci a lege Domini, a maieria lii)ri liuju*
Sed Virgo saiulala lurbalur, lurbata coiicipit, ini- excessisti. Similiior si iti opore, vcl cogiialione,
praegnaliir, et pariurit. Sic coeleslis medicus njorbum vel lociitioiie tua , aliuj intoiicias, ijuam paupcre»
quem nobis inflixeral lioslis antiqiiiis, curavit p.ir- recicare, nudiim veslire, peregriiiaiiiibus compaJi,
lim ex similibus parlim ex dissimiiibus. In prin- pro fralribus paii , ab inteniione libri dcclinasli. SI
cipio siquidem noslrje damnationis, misisus estser- vero in ipsa intentione bona aliam inieiiliouis cau-
pens a diabolo in locum, cui nomeneratpatailisus, sam habueris quam pietatem , et amoiem Ouini-
aJ muliereni desponsatam viro, cui non>cn erat potenlis, a causa remolus es inienlionii, Plorumque
kihm, de domo Dei, el nomen mnlieiis Eva. Sed cnim coDlingit ul iiilenlio boiii sil, ct lausa iiilen-
niulier decepta l;etalur, KaiKijiis conseniit, consen- tionis bona non sit. Si cnim jiistam vidu.x causam
liens opcralur {Gen. iii). Illa ergo nostra; saivalio- Iraclare sollicile iiilendat aliquis , non quidcm af-
fiis exordium fuit, cuni ab aiigelo saliilaiur. isla feclu pielalis vel conipassionis , sed causa ciijus-
damnationis, cum a serpeiite decipiiur; illa tuibati quam iucri tempoiaiis, hujus inioniio hoiia es»,
gaiidium commune ooncepil, Jsla gaudens, nondico ^ ct causa inlfiilionis loiia non esi. Simil.ler eam-
sua?, sed polius noslrse periiirbalioni consensit; ilia dem ulililaiis causam ,
qure in boc est, debes imi-
parlurivitauctoivm vilu', istafomilem moriissetern». lari. Cum eiiini aliqiiid beiie iiilendis lacere ex af-
Yobiil ergo Deus (iiiiis bominis fieri, ut homiiKS feclu pielalis, nullain atiam ulilitatcm qiia'ras
essenl filii Dei ; voliiil laborare et paii, ul humin< s quam gloriam inde porpeliiam adipisci. Mulioiies
vacarent reqiiiel; voluit esse morlalis, ut mortales enim conlingore solel ut pro bono opere vel favor
non posseiit mori. Dedilergo nobis sua, ul nos ei liominum , vel relribulio quaeralur tempoiabum.
daremus nostra. Ut essent cum Dco homiiies, ve- Modum eiiam agciidi debes in opere iiniiari , ul de
nitEmmanucl. Quid enim est Emmanuel? iVofriscwm bono opere non superbias , sed poiius humilieris.
Deus. r.um hominibus venii Deus, ut homines es- Omnis enini qui recte fragililatem suam consideiat,
scnt cum Deo, Jercmia aileslanie, qui ait : Hic est mii ari debet quomodo ve! ad momentum bene ope-
Oeus noster, extra quem non existitnabimus alium rari queat. Tui bari simibter debel , ne forte pro-
;
qui ostendil viam suam Jucob, et Israel puero suo. ptcr hoc beiie opei aiidi laciilias detur, ut cum mi-
Post hcec in terris visus esl, et cum hominibus con- nus caulus fuerit, ab hostc forlius impugnetur.
versaius est {Baruck. ui). Quia igitur ad homines ^ Plft>unique enim a vexationc sua rfiabolus cessat.
venit, ut Juda'OS el genles, ct cos qui siint ex Jii ut eum quem subverlere nilitur, incautiorem rcd-
da;isei gcntibus salvaret, ut inquiintos miindaret, dat. Ila ergo turbari debes, ut bciie operari non de-
oves ab hoedis separaret, haedos ahjiciens, lidelcs siiias. Nunquam enim timor malus est, nisi quaiulo
regens, non immerilo Gneca, Hebraea, el Lat.na nimius esl. Virgo turbata concepit , impr.tgnata
lingiia litulus causce libri scripius est : Jesus Nazu- csl, et parturivit. Excniplum dcdit libi, ul tu iur-
renus rei Judworum iJoun. xix), Jesiis Salvator beris limore, coiicipias lamen cocilatione, im-
jnlerpreialur, Nazarenus ntundans vcl separans, Ju- prajgncris dileclione, delectalione parturias in sa-
(\x\is -confessio sive confilens. Et bene Salvalor di- lutis opcralionc. Sed ciijus salutis? Non corporis,
«tus est, quia cum muitos legamus Salvatores, sic- scd aiiim%. Hanc eniiii salulem operari non debet,
ul in libro de Jndicibus legitur, quod misit eis quia qui odit animam suam , id est vitam suam , ,
D«ininus Salvalorem {Jud. in); et .£j;yptii ad Jo- in lioc mundo, in vitam oelernam cuslodit eam {Joan.
se^il) : Salus nostra in manu lua esl {Gen. xiah) :hic xii). Eicc, fiatres, docirina ccelosiis, eccc scliola
j
autononuslice Salvator dici poluit, qui non tam Salvatoris, siudium filiorum Dei. Hxc scripta sunt
in libro gonerationis Jesu Chrisli et scribenda no-
jumeniofum quam hominuni, non tam gratiosam ;
D bis in libro grandi. ScriiMum qiiippe est Scriban-
quam gloiiosam salutem ministravit. Illi siquidem :
juinenta saivare poluerunt., non liomines : et ob tur hcec in yeneralione altcra (PsaL ci). Qii« allera?
hoc temporalem, uon a^lernatn saiulem niinistrave- Qu3e est prima, cujus ista sii aliera? Generalio
riint. hlc voro rion tam corporibus qiiie quasi ju- piima ost gcneralio primi Adam qui de terra ter- ,
iciius csl id csi goneialio Cain generatio Esau
Mienta sunt, qnam aniiuabus, qiias hominibuscom- , , ,
paramus; non lam hujus tciuporis graliam, quam somcii Cliaiiaam , el non Juda, riperarum gcuimina
{Munh. yeneralio prava et eiusperans genera-
a>,lcrn;e salutis gloriam infudil. Non enim tantum iii), ,
animas, sed ct corpus hiimiliiaLis nosli^a; coHforma- tio qna; uon direxit cor suum , et non est creditus
cum Deo spiriius ejus {PsaL Lxxvii) r quu; studet el
hil corpori clai iiatis sux.
sempor, iion libro in quo sliidet gene-
Sludearaiis ergo, fralres, in Ubro hoc , hanc iiilendit iii ,
eamdem qua; in libro est, habeiites materiam, raiio Chrisli ,
qui est libcr generaiionis Jcsu. Habci
,
iiullam aliam iiilentionem vel intcntionis causam eiiim ct ba-c t:cneiatio librum suum, qui malitiam
, ;
modum quem liabot pro mateiia sua blaspbcmiam pro verbo,
sed eaindem qu.xreiites ulililalem; ,
malani pro intomione voliiiilalem pio causa in-
leiiuil in sludio leneamus , ut de eo qiii pro nobis ,
tcnlionis mundi vanitatem, pto uliliiaio momcnU'
scriptus e:,t, gaudeamus. Omiiis siquidem sludii la-
, ,
:
6J5 D. GAKNERIl I.INGONENSIS Er.SCOPI cr
ncam cainls volupialeni. De cujus voUipialis niotlo, A snos fngil; illc, inqtiam, Hcrodcs Idumopus , qni
el ulile nolis duxinius, cl dignum vobis, silenlio dicttis cst Ascaloiiita , qui Aiitigoiio siiccossit in
prieloiiic. Ail enim Aposlolus, ni liujusmodi nec icgnum , quia posl Anligonum, qtii vivcnle ilorodc
mminclur in nobis [Ephes. \) : el ad olo([uiuni lale sutdimalns 1(1 it a Pacboro in regiio, nullus Jiidaeo
non perniiiiil os discipnli bcaius Benedictus ape- lum regnavii. Unde Josepbijs {Antiqnit., I. xviii
riri {lleg. c. ti). Sed alioia generalio esf, peneralio c. c) illiiis tomporis fidclis liisioriograpbus laie dat
secundi jVdain, (|ui de coelo cndcslis esl (/ Cor. xv), de Olnislo lesliiiioiiitiin : c Fuiteisilem temporibiis
gencralio qn;erominin Doininum ;
qu.e iiinocons ot Josus , sapieiis vir, si tainen eum viruin nominarc
miindo corde {Vs,al. xmi), in legc Domini mcdilalur fas est : orat cnim niirabilium elfeclor opernm, cl
Uie ac nocie {Psal, i) , siuJel el inleiidil in exer- docior corum qui libeiiter qua: vera sunt audiunt
citio jusliliae, in saliile animap, iii coinpnsilionc et multos Jtidxorum, ct mulios cx gentibus sibi
animi, in conlemplu niundi , cl in lande Doi ; ciijiis adjunxit : Ciiri^lns liic cral. IIuiic accusatioiie pii-
laus et lionor imi>erii sine liiie permancl xn sacu- inorum noslrje gcnlis cuni Pilalus in crucein agen-
lum sxculi. Aracn. duin esse docrevissel , non dcscruerunl lii qui ab
SKRMO YII. iiiitio euni diloxeriint. Apparuit enim eis iteruni
!>• F.ADr.M SOI.EMNITATE.
" vivus , sccuiulum quod pi( plula; bacc ct alia dc eo
Aiiiio (/MO mormm esl rex Otitis, tidi DominHm futiira pncdixerant. Sod cl in bodieriiuni dieni
tcdentem super solinm excelsum el elevalum ; el plena Cbrislianorum ,
qui ub ipso dicli sunt, et nonioii
perseverat et geiius. > ~j.' '
' )>f ^ r <; _f
eral onuiis lerra mnjestale ejus , clc. Bcali oouli qui
vidcnl, qux vos vidctis (/s/jj. vi). Mulli cnim pro- Quia crgo cessavit niutio, dicant nobiscum
plieix gavit>i sunl ad umbram rei , cujns verilatis ndvoiiissc M.ssiam, cl ipsuin tunc advonisso,
cxsccutioncm videtis. Hinc est quod Domiiuis lo- (jiiando iiiiito re^iio Anligoni , qui fuil gontis
qiicns Judaeis ait : Abraham pater vesler exsullavit Judx:ie, trunslalum csl regiium ad Herodein alioni-
«( viderel dicm meum ; et vidit, et gavisus esl {Luc. gciiam. Qiii in dolorc orius Dominici omncs qni
x). Quando vidil? Quando in figura Tiiniiaiis craiil in Bctblobom Jud.x piieros , a bimalu cl iiifra
Ergo non lom.sed rci occidit (.Va/r/i. II). Qtiamvis aliler inteiligi possit,
ires aiigclos \iJil {fien. x\iii).
lignram vidil, el gavisus est. Siniiliter Isaias incar- quod dictum esl, Anno qno morlnus cst rex Oiias.
nalionis Dominicae diem in iigura vidit, ei gavisus Iste siqiiidcm Ozias iii principio regni sui fccil
est/.diim ait : Yidi Dominum sedenlem snper solium quidem qiiod placitum erat coram Domino, qiiia
exceltumet elevaium {Joan. Ei ne de visionedu- r et hosics debellavii et Ammonilas sibi Iributaiios
viii).
bilaret,oslensaeslei simililer in figura lemporis plc- fecil; ot leiedificavii muros Jcrusalem , quos de-
niludo, qua visio debuit adimpleri. Uiidc dicit: Anno struxerai Joas rcx Israel. Sed cum dilatus es5et
quo morluusest rex Ozias. Ozias qiiippc rex plebis subsiantia morlali, contia Deum immoitalcm sii-
Judaicac fuit. Figuram igilur illius icmporis vidit perbivil. Nain iii fcslo propilialionis iiidnliis slola
,
qiio regiium Judaicum finem acccpii, quoni.nm om- ponlilicali inlravit in templum , ut incensum pone-
nia li£c in ligura monslrabanlur ei. ^iani cum re- rct, A/aria Poniificc cum ocioginla sacerdolibus
giinra Judu>.se ultinium valcfccit , soctindiini pro- eum prohibente. Undc factus esi lcrra-molus, cl
phetiam palriarchas Jacob, qiii miiicndns crat claritus solis alTiiigeiis plus solito incidil iii facieni
Messias advenit : Non nufcrelur sccplrum de Juda regis, et poiciissiis esl lopra iii facie (// Paral.
et dux de femore ejus , donec veniul, qui iviiundus xxvi). Viveiile ergo Roge superbo ct inipio, Isaias
e$t {Gen. xl) quod et facluin cst. Nam a redilii de Isracliiice liboriatis visionem videre non meruii,
,
captiviiale Babylonis (luxis circiter qiiadriiigcnlis qiiia quundoquc et proptei- inalos pr:clalos boiii snL-
scpluaginta quiiiquc ani.is el tiibus mcnsibus, qiii- dili, el poi niaios snbdilos boni pryelati a gratia
bus iiilernipttimfuerat regiium Judaionim, inipo.^uit Dei stibtraliuiiliir. llinc eiiim Dominus Ezechicli
sibi diadeina Arisiobulus Joannis cognomonlo, Hir- j)
dicit : Ecce ego udliwrescere faciam tinguam tuuni
caiii filius, qni filios qtiidein non liabiiil scd fi alres :
palulo ti(o , et erisinultts, nec quasi objurgans, quia
quorum unum, id est Antigonum occidii, alios domns exusperans est {Ezecli. ui). Quia igiliir rc\
autem carceri mancipavit. Posl qiiom piomoliis ost impius laiil:e visionis liigniis noii fuit ,
piO|.lioia
ab uxore Aristobnli major fraier ojus noquissimus por (|iioni niaiiifestari debuerat, ipso vivonto cuim
Alciander, quoniam iii scx aniiis qttinqu.ngiiita vidcre iioii debuil. Ipso tameii mortuo visionoin
millia seniornm inlorfecit , eo qiiod faciiioru siia vidil, nt per boc darclnr inlelligi ,
qnod Domii.ns
delostarentiir. Sod oo fcbre corio|ito el nioriuo, l^aiio, non siio , sed excessu regis, spirituin pio-
Mccessit ei !ii rem logni sed nun in nonioii filius pliolix subtraxit. Pensale, dilect.ssiini ,
quain po-
ejus Ilyicanus, qui a Pompeio fuit pontifex doola- riculosum sit ab humililale rocodere, quando nos
ratus : qiieni poslea Pachorus ro\ Parlliorum An- sentimus boiiis gratuitis cininere. Quia enini facios
tigono tradtdit ,
qui cuiii aiiiibns inulilavit, ct por cininenlior pars est corporis, merito pciciissus est
Pacliorum in rcgnuin subliinattis est. Ciini vcio Ozias iopra in facie , (|ui c;clcris cniinentior volnit
ilyrcanum f.um Pba.selo fratie lierodis comprebon- apparere. Benc siqnidcm lcprae pr*mium prf me-
dissct Pachurus , Herodes ad Idtiiiispos contribulcs rito virtuluni rocojui, qiii lopra snpcrbi» dona
6»7 SEKMO.NES. - SERMO VII. IN NATIV. DOMlNI. 618
virlulum gratuila sordidavil. Nisi enim a cordis A elevatmn. In his omnii.us noLis ille priedicatur. iti
oculis labem superbioe quis deterserit, el riiiis mo- ciiju» nativilale canil Isaias, cum ail : El vocabi-
rialur, ad visioncs Dei discornendos eliaii) piaj vo- tur nomen ejus Admirabilis, Consiliarius, Deus for-
liinlaii nuUa raiio suffragutur. Dicii ergo : .1h/io, lis, Pater futuri swculiPrinceps pacis {ha. ix).
,
tftio mortuus est rex Ozias , vidi Dominuiu, elc. Qui Deus est enim, qui sedet ad dexteram Palris;
cou-
niodo proplieta dicilur, olim videns dicebatur; scd siliarius, qui sedet siiper Clierubim
undc cheru- :
non ideo videiis, qiiod npeiios babeat oculos car- b;m iuterprctatiir plcnitudo scicntia;
admirabiiis, ;
nis, quoniam indifferenier ad utrumliijet, bonuin scdens in tlirono; ibronus enim
regis est; et ipse in
seibcct el malum, solent aperiri. Aperli suiit oculi reginiine firmamenti et totius
mundana; machinae
Adam posllapsum {Gen. iii), aperii ociili discipu- apparet mirabilis, quam rniiabiliter
rcgit. In hoc
lorun» eunlium in Emmans in fractione panis {Luc. autem quod calum sibi sedes est, Pater futuri s«-
xxiv). Sed illius ad maluni , islorum ad bonuin. culi comprobaiur. In hoc vcro quod sedct super
llliusad concupiscenliam; isiorum ad resurreciioiiis solium excelsum, id est in hoc quod naturam traiis-
fidem. cendit angtlicam, fortis et potens
iulelligitur.
Ncque enim oredcndum cst cordis prsedonibus, Unde angelis, quibus dictum cst : Tolliie por^
qui cum sucK voiunlali cor snbjugaverint, fuciunt B '"*» ^'^,, respondcnlibus, ^«js esl isle rex gloricc
ipsum spehincam ialionum {Matth. xxi), maxime ^'^^^'^"^^^^^^""'''iiisforlisctpolens^Doniinuspo-
quia falU possunl-, ut noii sil illud qiiod \idetur, lens in pra:lio {Psal. xxiii). Iii hoc aulem quod se-
sicut videri vidclur. Fii niameiitum videtur slaie, dcie dicilur in anima jusli, vol super
solium eleva-
qiiod semper niovctur ; novigaiili videlur niovcri tum, quod idem csl, probatur princeps
pacis; quo-
solum, quod solidum perseverat. Baculus vidciur iiiam nunquam pax potest esse in anima sine ipso,
iii a([ua fractus, el cum sit inleger, fallitiir visus. nec nisi pax cum ipso. Vel aliter sedium diversita-
Nec ideo propheta dicilur, quod spirilualr-s cordis tes es propriis nominibus possumus assignare. Est
oculos aperii ad videndum. Non enim est crcden- enim alia sedes, inv£ Jicilur thronus,
ferculum,
alia
dum omni spiritui; sed probate, ait Aposiolus, alia caihedra [add. alia synhedia], alia tribunal]
spirilus , si ex Dco sunt {I Joau. iv). Nam per re- alia cxhedra. Throiuis regum est, fcrculum
seu
rum imagines falluntur cordisoculi, cum aliter sella pauperum, cathedradoctorum; synhedra au-
cogitantur, quam sint. Sod propier iioc propheta ditorum, tribunai judicum, exhedra judicis
asses-
videiis dicebatur, quod intelleciuali videliat oculo, snrum.
quod alitcr cvoiiire non posse per infusioi;cm saii- Habet igitur ab Kleriio Dei Filius Ihronum ad
tli Spirilus inielligebat : sive a'nigmalica, si\e ^'-^leram Patris, sed ferculum fecit sibi in utero
anagogica visione daietur intolligi quod videba- Hiairis cathcdram vero facerc non cessat in cor-
:
,
ttir. Talis fuit visio Isaiye lilii Amos, qui ait Vidi dibus /idclium magisirorum, synhcdras in
;
devoiia
Duminum sedeniem {Isa. vi), Vidit Adam Dominum audiloribus, tribuna! in justis judicibus, exhedras
deambulantcm {Gen, iii) Slcphanus slantem {Act. in fidelibus consiliariis, judicans cum
, judicibus ".
vii), Isaias seJcnterd. Sic slabilis maneus nioveri Nam hujusmodi homines vocat Psalmista sedes,
videtur, cum ncc afficUi , ncc loco , ncc lempore ubi ail : litic sederuut sedes in judicio, sedes super
nioveatur. Sed dcambulantcm vidit cum Adam, qu a domum David {Psul. cxxi). lUic, id est in coclesti
in hoc quod peccavit non lam Dominum abeo, ,
Jerusalem sedebunt illi, in quibus Dominus modo
quam ipsum a Domino rccessisse cognovit; Ste- sedet vel per doctrinam, vel per obedientiam, vel
lihanus vero slantem vidit, quia cum eum starc per jusliiiam, vcl per tidein. Et «juamvis tot modis
videret, cum ipso in Iribulalionc viiililer slaiidi iii
dicaiur sedere, tamen excellenter et proprie dicit
agone signum dcdit. Isaias autcm sedcntem super eiim Isaias sedere super solium excelsum et eleva-
solium excelsum et elevatum vidit, qui vel quicscen- lum. Duas eniin fecit rationales creaturas, anae-
lem vel humiiialum inter mortalcs agnovit. Sedere
, j)
1""^ scilicel et honiinem. In illis Dominus requie-
cnim humilitatis signum cst, autquietis. Sedilium scit, quia si delicise siint ei esse cum llliig homi-
lamcn miiltas nobis varietatcs sacor sermo propo- num {Prov. viii), multo magis cum angelis, qui a
nit, in quibus Dominum sedcre protestatur. Dicit slatu bonje conditionis non rccesserunt. Hanc na-
cnim Psalinisia : Dixit Dominus Domino meo : Scde luram angelicam vocat Isaias solium excelsum,
a dextris meis {Psal. cix). Unde ct in hymno aiige- quia a celsitudine in qua primo conditi snnt, non
lico canimus Qui sedes ad dexleram Patris , mise-
:
ceciderunt. Humanam vero naturam solium dicit
rere nobis. Alibi lamen idem Psalmisla dicit Qui :
elcvatum, quia a statu in quo condiia fuit cecidit,
sedes super cherubim, manilestare coram Ephraim, sed per effusionem sanguinis Jesu Christi poslmo-
Benjamin el Manasse {Psal. lxmx). Et rursus /« :
dum elevata fuit. Unde idem Dominus ait : Cum
excelso throuo vidi sedere virum. Alibi vero dicil ipse exaltatus fuero, omnia trahain ad mcipsum {Joan.
Dominus ca>lum niihi sedcs est {Isa. LXvi). Et rur- xii). Vel excelsum solium vocat aiiimam, quia iii
hoc excelsa, quod ad im?ginem similitudinem
sus « Anima jusli sedes est sapienti.!; (Greg. hom.
et
:
Etilti, sive significetur idem sive aliud : Dei facta. Solium vero elevatum caro humana, qux
55). > ,
Dominnm sedentem super solium cxcclsum et de vili schemale facta, videlicet de limo terrae,
Yidi
Patrol. CCV. 20
;
;
619 D. CAftNERll LINCONENSIS EPISCOPI m
iiioilo supcr clioros .iiij,'Ciorimi esi clcvair». Siipor A "linisir.inl pabuliiin, ul sic reJeant ad litimaiiuiri
s<«liuin igilur oxcclsiini cl clcviUiiin sedil, qui ad provcnluin. Nam sturni ciculis, el homiues slurnis
suscipiendam ar.imam ei carntni sc liuniiliavil. Ei liluntur; cervi coluhris, cl honoines cervis ; et }>i
ne laniae visio.iis miraculo proplici.'» dliTulerei, cvi- qiia foilc sunl, qu;e nulli prosini, imo noceanl,
dcns super hoc iii rcbus coiidiiis supponii cxcm- innicn ad l.oc facta sunl, ul liomo in ipsis anl p^j-
pluni. Sequilur enim : iiiatur, aiit excrccatur, aiil eiu.iialur, aiil hunii-
El pleiia erut omnii tena tnujeslale cjus.OinmH, lieiiir : et sic ad luimaiiam ulililalem cuncia rcci-
Inquam, quia illa, dc qua dictum osl : In principio prorai, cojus plena esi tcrra majesiale ejus. Sed si
crea-til Deui coclum ct terram {Cen i) ; vcl illa, dc in rerum condiiione fuil ila polens et efikax scimo
qua diciiur : Elenini Dominus dabit bemijnitaiem, divitius, qua prsesuinpiione inVa liiniles iiifi miia-
rt terra nostra dabil frvctum auum {Psa!. Lxxxiv) tis poioiitiam sive clcinentiam Verli coarciare vo-
\el eliam illa, de qua scripinm cst : Anima mea sic- luiit lia.'rotici, ut pro sakile animae non facial, qu»
ut terra tine aqua tibi {Psai. cxli»). Nam cuni (tc muilo liignior est coiporc, quod fccit pro corpori»
ornalu lerrae Deus disponerct, ail : Coifgr^genlur I iieccssiiatc? Tcrra ncc luiniore, nec cajorc, uec
aquce in locum umim, et appareat arida. Faciumque laljftrc gerntinavil, ciini ndhuc virgo eral, id esl in-
cst ita. Et dixit Deus : Germinei lerra herbam ti- '
coriu|)t:i, riec infecla,ncc inicrfocta in saiiguinibus.
vfntem, ctc. (Gen. i.) Considercmiis quam vivus sil Quid crgo miriim, si lerra iiosir* nalura; incorru-
sermo Dei ei clTicax (//t'fc)-. w) : quam uiilis ei vc- pta et viigo, sine humore seuiiuis, siiie calore libi-
lox vox isla : Cerminet terra lierbam virenlem, ei dinis, sine opere hominis concepit el pcperit se-
siaiiin sine benelicio liumoris, sine calore solis>, men, quod nisi Dominus rcliquissel nobis, quasi So-
iiue excrciiio Iiumani luborls gcrminavit. Soleni doma fuissemui {Isa. i), quia ipsum esl vita no-
eriim pleriquc diccre, nisi clemciitia apri£ beibas t.lrn, cujus eliam odore morlui reviviscunl? Nun-
liumcciaverit, vcl solis calor mo.JiTalior tepefccerit, quid potosl facere Verbum Dci, quod habei naiura
Tel exercitio humani laboris cu!t;i' Itjerint, gerwi- vuliuris? VuUursine coilu coiicipii et parit:elverl)o
nare non possunt. Nam proptcrea quidam Malse, Dci pcr quod illud tit femina concipere non poiuii?
*^ lanquara Deas humoris in capilc Maii, cui ciia.n Scd dicis : Unum dicitis Paiiem el Filium :
mcflsem illum dedicanlcs a Maia Maiuin ilixerunl Ergo si Filius carncm assumpsit, ct Palcr. Non esl
qni error quibusdam, qiii eiiani (^lirijlianae roli- ( ita, quia cum ignis sit calbr el spiendor, ijplendor
gionis habeiil cliaraclercm (qiioil dolumos dicimus), jin rubo fuit, sed non calor; el cum ignis sedcs sii
usque hodie dissuaderi v.on potest, divinum im- pjiu jecorc, ascendil ad cerebruin, ei pcr vcnas re-
pcnderuut et impenduni cuUum. Alii vero soli, eo tpivsso calorc acccdil splcndor ad oculos, el uniiur
quod viriute sua '.errariim sinus per:clrtt, el spai'.-a illi carnali menibro, cui tamen non adliaeret calor,
foveal semina, ei rigcnlcs gelu vcnas relaxci arbo- cuin calor ignis sil in cercbio, el unus tamen ignis
rum; alii vero pro divcrsis bencficiis, hominibus qiii afTicit cerebrum ei oculum; sed calidus in ce-
lanquam diis diversos depuiabiiut honorcs. Scd i-ebro, splcndidus in ocuio. Ita unus DcusPaierct
facessat vana opinio, qui i sine huniore noii jam Fiiius, et Pater carncm non ossumpsit, sicui no»
humus, sed arida germinavii, aiitequam soiis f.'>tus csl calor in oculo ; ct 1'ilius carnem assumpsil,
suscipcrct, irao priusquain sol ipsc lierei; nullo sicui iociiium spleiuior alficil. Terrarn igilur nia-
lalwre hominum, sed divino munere, sine saiione jebtalc Dci plenam in hoc falcantur haeretici, qnod
fruges, fnicius sinc scmiiie tam neccssarii, tam Iiumaiwe natur* tola Filii niajcstas uniri voluit, et
graii, lamque uiilcs, ad illain Oei voccm pullula- uniia fuii. Et si nobis vel nostris credere nolunt,
nmt, ut rerdctis non soluni usui cint, sed deiecla- quia omnes proplieiai ei. tcblimoiiium perhibent,
tioni. Nam sive in radicibus, sive in corticibus, stu tainen inimici nosiri sint jitdiccs, quia ad iioc iit
cliam in meduliis aut foliis aut fruclibus sivc sc- verum dicaut nobis, meniiiaest iniquilas sibi(Psul.
minibus, quidquid faclura est, totum fccit Deus, ut D xxvij. lllo namque Clirislianc-e rciigionis sjevissi
ex eis sustentarelur bominis inlirma nalura, vel re- mus impugnaior Porp hirius lale tesiimonium reddit
levaretur infirmata, vcl custodiretur sana, vel sa- Cbristo : < Chrislum, ail, Dii piissimuin pronun-
narelur minus debitc custodiia. Non igiiur impen- tiavcrunt, et imiiiortalem facium, ct curn bona prae-
daat homines honorem creatura;, queni debenl dicaiione ejus mcminerunl. > Sedeiqujedam Si-
Creatoii : nec glorictur de se crealuia, nec gloric- bylla tale fertur ab Augustino testiiuoniuin
(^)
tur in crealura, sed polius in Crcatore. Quia neque dixissc deChrislo: t In manibuis infidelinm veniel,
qui plantat est aliquid, neque qui rigai, sed qui dabuiiiautem Deo alapas manibus incesiis, el ini-
terram germinare facit, ct dat germinibus incre- puro ore cxpueot venenalns spiitos. Dabit auteni
inenlum (/ Cor. iii). Omnia quae fecit, aut csui, aut ad verbcra simpliciler sanctum dorsum^ el cola-
usui humano iiata sunt; nara quod ad cscam non
phos accipiens lacebii ; ne quis agnoscat quod Ver-
adjuvat, valet ad medicinam et si qua tibi noxia
;
bum, vel uiide venit, ul inferis loquaiur, et co-
videantur, innexium tanien aut feris aut avibus, loiia spinea coronetui . Ad cibuiu fcl, ct ad sttim
(C) De Civi;. Dei, iib. xviii, c. -23.
»
621 SEJUJONES. — SCRMO Vlil. IN EriPH.VNlA DOMINT. f>2i
acp.iutn dederunt, inliosiiiilaliiaiis liano. ministrave- A nornni quani nialomm maxinia piscinm muUiluilo,
rnnt mensam. Ipsa eniin geiis insipiens, Deum Quorum boni mitlondi sunt in vasa, mali voro eji-
limm non inlellcxisli ludonlem moilaliuin nicnli- cieiidi foias, cum vcnluin fuorit ad iiilus. Nunquid
Sjus; sed spinis corona?.li, cl horricluin fol niiscni- vidctis, dileclissinii, Petrum trahcnlem rcte suun»
sli. Tompli vero veliim sci.ideliir, ct nieiiio tlic noK plcnuin cancris, id est insidiatoribus, polypodibus,
erit (cnebrosa nimis in iriluis horis, ct morlc mo- id esl adulatoribus; hericiis, id est peccaloribus;
rielur ; el lunc inforis ingressus ad luccin veniet qui cursum navis impediunl, tl nc proficiat, starc
piiniiis, resuncclionis princip.o revocatisoslenso. toguiit? INonne quasi cancfi suiit in Ecclcsia, qui
Ecce quid expressius de Cliristo dici polesl?Et simplicilali alioruni invidentes, ut por insidias de-
qiiid eo suLilimius esse? In ctijiis orta RonnB tom- cipiunJ, quos vel aperte, vol fuililudiDo niin pos-
pluin pacis corruit, el fons dlri crMpit us(|iic in Ti- sunt, fallentium lapidcs occasioniim in innocenteiu
bcrini. Et Lone, quia fons niiserieordi* erumpohat jaciunt? Polypodes aulem jusle dixorim adulatorcs,
de leria nalnisp, nostrre, per qiiein non solun» oni- qui mutantiir ad vultus hominum ;
qui sicul boiia
nis i:l()!ol;ilritc cnltus nnrni nccepit, sed oinnis cul- de bonis, vel maia dc malis, sic vol bona do inalis,
tiis rcligioiiis incoepil, qnia \oi2e pacis tcmplum vel mala de bonis, ut hominibus placeant, non ve-
misericordiler congregavil, ut scriptum est : Con- rentur loqui, sicul polypodes, qui ad quodcunquc
greijenlur aqure in locum umim {Geii. i). Aquce mul- saxum veneriiit, saxi colorem assunuint, Uli lales
t(c populi mulii {Apoc. xvii). Istse aqiirc dilfiisae in sagena Peiri conclusi sunt cuin deiphinis ei plio-
eraiit sccundum varias hominuin voluniates, el va- cis, qui in signum dilectionis exiini;e, cum liment
rios infuleiilatis crrorcs; sed congrcgalae sunl in incursus hoslium, ore folus tencros in visceribus
k>cum unum ; in locum iUum, de quo dicit Domi- ilorato suscipiunt. Exemplum quippe praebent prae-
lius ad Moysen : Esl, inquit, iucux apudme, el sta- lalis, ut verbo compassionis lilios suos in visoeri-
bis supra velram [Exod. x\.xiii). Quis aiiiem locus bus charilalis suscipiant, maxiine cum viderint
pencs eum esl, qui aUinjil a fiue usque ad finem pericultiia menlis vel corporis iinminere. Congre-
fortiter ? [Sap. vin.) Ecclcsia cst, ubi ipsi habilat, gat;e sunt aquK, et apparuit arida. Prima virtus
ubi pascit, ubi cubalin weridie {Caut. i). Iste quippe est, Guothi seauto n [rvw9i (7e«-JTov], id est Nosce
locus uter est, in quo congrogat aqnas maris [Psal. tcipsum. Ad hoc onim congregatai sunt fiuxe men-
xxxii). Isle locns iiydria cst Rebercce, ex cnju5 les honiinum, ct in uiie disciplinae coarctat*, ut
pleniludiue adaquali sunt Eiiozer ct cameli (6'e«, «nusquisque quanla sil aridilas iniirmitalis hu-
XXIV). Ipse csl onim hydria Simaritanis (Joan. iv), C
"'^"''''' cognoscerei. Quod et ille cognovit, qui di-
quam Dominus do puico aqiur; salieiuis in viiam ;il : .\nima mca sicut lerra tine aqua Deo {Psal.
ailernam fccuniiavii {ibid.). P.t ipsum etiam liga- cxLii), ut cognita dofectus sui siccitaio, iliius prae-
ratuj suiit sex hydria-, qu;c inYcnhc siinl in coH\i- sloleiur imperium, qni dixit ; Gcrminel terra Iter-
vio nuptiali, iecuv.dum purificatiomm Judaeorum bam virentem [Cen. i) ;
quod miraculose fieri solet
{Joan. ii), id csl sccuiiduni inundilicalionem conki- prinio, quia nullo labore, nullo pra^.oedente devo-
lionis liumore, nullo charitatis calorc, sola sancti
neiitium. Pcr unum locum siquidem ct uua hydria
cl scx iiydrise bene figurantur; quia ciim una sit
Spirilus infusione gorminat aninia, nunc radiccj
univcrsalis Ecciesia , niulia; tamen parliculares cogilationutn, nuuc affectuum semina, nunc fru-
sunt Ecclesise, qiia? propter sonoriuni, qui porfe- ctus operum, et sic plcna esi terra sancti Spiritus
clus esl, per sox liydiia.s figuraiilur. Capicimnt at!- niajcfetatc, Benedicamus igitur Patrem, cujus ma-
lem, ait Evangelisla, mclrelas binas icl lcrnas {ibid.) jeslate plena est tcrra in rerum condUionc ; benedi-
Uiide et arca Noe, qiia; eodem modo Ecclesiam canius et Fiiujm, cujus majestale plena esl lorra
prscligurabat, fuisse legilur bicani.; rata et ti icame- ii! nostra roparatione ; benodicainus et Spirilum
Congrcgala SiJiictiim, cujus majpstate leira plena csl iii hoini-
rala (Gen. vi). est cniin Eccle.sia de
pairiarchis ot prophciis, de aprisioli.s de martyri •
^^ "'^/"''"<^^'''*^'"'""**- Benedicamus ergo Paircm el
de confcssoribus ot vir^inibus, el proptcr hoc Eiliiim ciim sanclo Spiritu, cui lans esl el glori»
lius,
forle sex hydriis comparaitir. Snnt aulcm tria bo- per infinila scpcula. Amen.
i
noruni gencra; lomporalia, itainraiia, graiiiiia. In I
SER.vio vni.
pairiarchis igiiur ot prophotis copcrunl hydria:! Ires IN APPARITlONli; nOMIM.
nietretas; ipsi eniin i.t toinporalil.-tts ct initiitdlilius Cum nains t?s.sef Jesus, ctc. (Matih. ii). Taceant
'et graluilis bonis abundaverunt . in apostoiis au- ad t<; iiistti.» Dotis, ei gentes niulent fortitndinem.
lcm cl martyribus, el confessoribtis ct virginibus, Quis siiscitavit ab Oriente jusluio, vocavit eum, ul
ticas tantuni, qiiia temporalia abdicantes, naturali- Keqiicrclur se ? (Isa. xci.) Quis, iiiquam, nisi qui
bus et gratuitis abundaverunt. Ideo anlem congre- de lapidibus suscilavil filios Abrahfc? (Luc. iii.)
gal;e sunt aqiKC in iocum unum, ul piscalionibus Cuin eniin gentes lapides et lii^na adorarent, simiies
cianl lapidibus, jiixia illud Sn/ii/cs iUis fiant, <jui
sint aptx :
:
Simite esl enim rcgnum coelorum sagcuce missc: in faciunl ea, el omnes gui cunfidunt in eis (Psal. cxm).
mare,et ex omrj genere pi^cium congreganli {MaiUi. Quasi eiiini lapidcs nec oculos ad intclligtmdum,
xni). Unde et in saRCna Petri conclusa cst lam bo- nec aines ab obcdiendum, nec nares ad disccr-
623 D. GAUNtRII LLNGONENSIS EPISCOOI 621
neiidum, iicc os ad coiifiiciiiJtim, nec manus ad A miiies, factus est sub l.omiiiilitis ;
cua> esscl om-
bene operai.dum Iialn^anl. Sociiiidum ergo ilUiJ niuiii DotMinuS; factiis e?t omiiium seivus : ciiin
lapides eranl, et quasi siiimlacra lapidibus comp.t- scderel aJ Jexlciam Palris in reguo suo, peregrc
raiida, quia cum oculos babcrent, non videbaiit. profoclus esl, acciiiore silii lei^num ot rcverti (Luc.
Excxcaveral enim cos malilia corum. El cum au
- xix). Sic Pl Magi seculi suiil. Rciiclis siquidem
lanquam aspidcs sMrdic oMurabuiit opcribus, dcrclicla majeslale ngali ct patria, illi
res liabereiu,
Simililor cl de a!iis sonsi- suppoiii volucriiiit, qiii sc aliis supposuorat ; scrvi
aures suas (Psul. i.yii«.
facli suiil, qiii se spoiilc aliis servum pis;! eie
inlelligere poleriiis, si sluUiliam, si perfidiam,
illi
bus
si in obsceiiis operibiis abomiiialioiicm perponda- venerat; perogriiiari cum illo voluerunt, qui pro-
tis. Qiiia cigo ncc vidcbanl, ncc audicbanf, ncc pier ovem cciUesimam in longinqiiam regioneiu
senliehant , nec loqueliantur, nec opcrabaiilur dcsccndeiat [Luc. \\). Erubesce, Sidon, ail niare
proul debebani , ^-cnuidum aliquid moriui eraril. (Jsa. xxiii), ad iinius parvi sij^ni oslensionem, isli
Quis susciiavit eos? Aperli sunt ociili eorum, oi qui nec veibum vilie audicranl, nec viderant Cliri-
vidorunt stellam, intellcserunt .sigf.um magni Regis sliminicula, veneninl. Nos vero, quibus quoliiUc
essc, aggressi buni iler, ct veniunt ad coiifiieudum claiaaiil aposloli , clamant evangelisl^ , clamaRl
D
"^
piophclLC clamanl sanctorum excmpla, Chrisli
Jerosolyiiiis diocnies : Vbi est, qui naius est r^x ,
Jvdceurttin? (Maiilt. u.) Quis ergo susciiavit eos opera, signa el vcrba, tanquam aspides surdu^ au-
ab Oiiente? Qnis, nisi ille, qiii parvus erat in ics obluramiis (Psal. lvii;. Tabcrnaculum Dei iJl
pra^sf^pio, cl lu.-tguus in Oiieiilo? qui factus cst in cl talibus opciiinoiilis vidcmus opcrluin ; ct adluic
Occidenlc iniserabilis, el mirabiiia faciebal in sub dio siimus, adliue vontis ci imbribus no3 ex-
Oricnle^qui lalebal propc posiiis, cl longc posi- poiiiinus. Iiicaraaiioiiis siquidem veritaicm hiiic
lis apparebat; qui jirope posila fecit Isaac igno- s.inclorum cliai ilas, quasi coccus bis tinctiii;, hinc
rare, cl longe fuiiira cognoscoro; qui atlniiiabilis sacri cio;|uii di ctriiia, quasi byacinthus ; hinc af~
consiiiari;is apparebal Oiieitlalilius et Oocidontali- flicuo pa-iiilcnliuin ,
quasi saguin cilicinum; hinc
biis, qiii (7; Vcrbiim eral in sinu Palris, 1 infa.is 1
passio Sal>aluris, quasi puipura ; liinc nuindilia
iii gromio mauis : q«i regebalar »b homimbus in castiiatis quasi byssus relo. ta; hhic carnis absli'
iiiuiido, el elementa regebal in ccclo : qui taccbal noiitia, quasi pellis arictum rubricata. niunil. Cur
aptiii Jud;eos, ol vocabal Ciialdieos? N.ilus erot igitur in Cbristo non requiescimus , cur adliuc
Jaiii iii Chal.lj!a D*;iis ; el in Israel parvuni nonicn vonio vanlialis ei imbribus occupalionuin dali su-
ejus. Iii prripria venit; el siti eum non ct7<//(oiv»u?(! p mns V Quarc non audimus voceni nionentis el di-
(Joan, i). .\.(i aiionos iion venil, et slatim ut na conlis : Ycnile ad mr, omnes qtii taboratis, el onc-
lus est in helldelmn Jiidoi in dicbus Ucrodis regis, ruli c.snVv, el e(jo vos reficiain? (ilolli. xi.) Uli pro-
cccv Maiji ab Orienle vencrunl (Mattlt., u}. pler Cbrislum diviti.ts suas ei paliiam conlcmpse-
Qiiia igiiur idem Deus el hoino, Veibuni ei in- runl : nos qui niliil babcmus, nostrnin nihil amil-
fans, regLbalur et rcgebat, loquebaiur ci laccbat, lere formiJamus? Si igitur multa possumus cum
noii immerilo poi irralionalis rci cognilam ratio- ivge divitc, nostriim saltem rele dimillamus ciim
nem naiivilalis su;e raiio cogniia csi. Venientibus Peiro paiipore. j Omnia eni.n diiniHit , fjui propriam
siquidem Magis du.-c ilineris slella fuit; quie quasi voluniuicm , iil ail ilicronyiuus (8), drfrelinquit.*
laceiis locuta esl. Tacebat, qniu rcs irrationabiiis Ucgiium siquidem Dci non icre, sed meiile coinpa-
cial; loqncbalur, qui:'. Rcgern natiiin Magis oslen- raiur. Non ciiim daniis es^l, sed amantis. Compa-
dcbat. Nam cisi verbuin, quod foris patet corporis ravil illud vidua duobus n.iiutiis (Marc. xu), Za-
auribus, iioii diccbat, verbo laiiien inliuisoco, qtio cIkcus dimidia parte bonorum suorum (Luc. xix).
soleiiius intus iii animo evudiri, diceliai. Et bene; Ilegnuni doiiitjuc Dei calice aquai fi igidae compa-
indlcabat cnim Verbum ,
qiiod iiilas latobat ii) rarl potcst; quod convparare non potuit Siniaii
»aine, iion quod foiis pattbat iii cic. Idoo eigo, ut D niagus , vcl x\nanias ,
pro omnibiis bonis suis.
ila dicjm, vciLo iiUiiiisoco Magos crifliolial, (|uia Seqiianuir crgo cuin Magis, qnia jam suscilali sunt
Verbum inlrinsecum cl in cariio lalons iudicabat. el vocati. Suscilali sunius a m.irte pcrniciosa,
Ncc per aliud raiionale aliquid Verbum incarna- moite Salvaloris gloiiosa : suscitali in baplismo,
tuni oportuit ntanifeslari, quia sicut stolla in no -
sed adhtic suscilamli in judicio.
cte, sic Deui in can.c : sicul lux luceiis in lcnebris, Jdeo impii non resurgunt in judicio (Psal. i); qui
sic Filius Doi in caligine nosiiui niortiililaiis. Sic non siiiii a mortc pcrniciosa susciiaii in baplisnio.
ergo suscilati Magi, sic vocali , Ch!ii.litm socuti Surgeiii ergo, non rcsuigenl ; surgcnt, ut mo-
sunl. Quoroodo seculi? llic al!,..nJite, fratros mei, riaiiUir niorie pcssima, quia susciiaii non sunt
vos quibus dictum est. f3i(i non bajnlat crucm mortc gloriosa. JNos vero resnrgemus a moiie pre-
suam et seqnilur me, non poiest mcui esse discipu- liosa, iil vivamus gloi iose, qnia suscilati sumus a
lus (Luc. xiv). Scilis quia Ciuislus divcs in cocio, niorte pcrniciosa , ul morianuir preliose. Sicul
pauper faclus esl in inundo; cuin esscl supcr ho- cniiii pecci.itvrum mors pessima csl (I'saL xxxiu);
(7) Doest vox despeclus, \(.l mutus , aui si- (8) Cotiimeiit. in c, xix Mallh.
mtiis.
/
6S5 SERMOMES. — SERMO Vill. IN EPIPHANIA DOMINI. m
slc pnliosa est i» covspectu Domuii mors smictorum A regis. Herodos, quia gtoria pellis Jicilur, beiie illuin
fjus {Psdl. cxv), Nfc Tiioii polcsl nioi tc iiroliosa, noiiis insinuat, qiii in carnc nostra gloriatur. lia-
qui priino non snscitalur a piTnicios.'». Kleo crgo bcl cnim Dcus in liominc gloiir.in, liubet cl ipse
rcsiirgciuus in judicio, qui a iriplici nuirle suscilali bomo, liabet diabolus. Quaiidoquc gioiialur Dcsis
sumus in hoc niunilo, a pcrnicios:i, a propitios;i, a in nobis, quando nos in s{ibjcclione liumilcs, in
preliosa. Dc perniciosa suscitainur ail propitio poenitcntia forles invenit, in ial'ore sirenuos, in
sam, dc propiiiosa in protiosam , de prcliosa in obedicnlia proniplos, in oraiiniie. devotos. Hoini-
gloriot,ani. Mors oiiim porniciosa poccalorum, niors nis aulem gloiia est lostimonium conscienlice suae
propiliosa pffinilcnliiim , niors prctiosa sanclonini, (// Cor. i). Diaboii veio, carnoin deliciis pcrveilere,
niors gloriosa Salv:iloris oinnium. Ll cnim susci- corpus fovere. Qiiia
iijiiur peiverierc sjlcl homi-
taretur Ijcatus Job a morte perniciosa, morle pre- nem, <;um primo poccatum per suggesiioncin mani-
tiosa mori desiileialiai, cum opcra, quibus iiam feslat ci, deinde cum animuii! lacit in di^ersa mu-
Dei meruisse se crcdelal, perpendcns, dicebat •
lari per cogilalionem ;
jiosloa quando facit aiiimum
Quare nun in vulva morlnus sum, egressns ab ulero, aoqiiicsccre per desidcrium in cogilalionc ; deinde
stalim v.ou perii ? Cur exceplus geiiibus? cur laclalus veio quando post dosiderium accedit vclocilas in
uberibus? (Job ui.) In \ulva morerelor, si pecca- " consensu ; poslea cum posl consensum accedil lu
lum, quod in cogitalione es(, diiiiillorct ; egiessiis opere coissimimatio, doloclaiio eiiam in operis con-
cx utcro periret, si cogilationem in opere non do- stimmalione ; ad uliinuim aulom audaoia dofcnsio-
monslraret; genibus excepliis non fuissct, si in nis in dcleclationc non incongrue dies llcrodis pos-
ipso opcre rulpa clispliceret. Multos enim excusat sumiis appcllare motus illos animi, quibus diabo-
necessitas, quos iiciiuit cxcusare volunlas. Lacla- lus nos pLrverlil, ul giotictur in carne. l't cniin —
liis vcro uberibus non esscl, si posi culpae dolecla- diem pvimnm in nobis Herodos faciat ,
quem solis <tUlyCiO
tionem, ad vocem moneniis causas e^cnsaiionis in d^em_j?enfes oppeliare consuevcrant, (luasi sol lie-
peccalo non quoererci. Cum enim dicerei : Quare misplucrium coidis inliat, cum primo pcccatura
non in tulvu mortuus s«m, clc, sensus cst. Qtiare per siiggosiionem n aiiifesiai. Solis onim iiomine
non sum mortiius niorie propiliosa, qui morior manifesiaiio plorumque liguratur, ut ibi : /" aole
perniciosa? Quare non sum siisciiatus in preiio- posuit tubeniacnlum sv.um (Psul. xmii), id est in
6Siin, qui lapsus siun in pemiciosam? Ab lioc eniui manifesto. Lt vero secundum dicm facianius in
q;iadruplici mortis generc suscitat liominem, qni nobis quem diemkin;B vocant homisphyriuia
euscitavii unicum maiiis supe fiHum in porta (Luc. q cordis iiitiat iuna, cnm animus muialur
vii), archisynagogi liliam in domo (Marc. v), /i- nuiiia. Ut auiem lertium diem faciat in nobis
lium Simamitis pcr Eliscum in cubiculo ( / V (picni anliqui vocabant diomMarlis, iiilial Mars /v»^ro
Reg. iv), La/.anim per semetipsuni a monumenlo liomisphajrinm cordis , cum por cogitalicnem
{Joan. xi). Ipse ergo csl, qui alios susciiat ab aniiiius ignescit. Mars enim Pyron llluaovi, id cst
o:ienle^ alios ab aqiiil ne, alios ab auslro, alios ab iyneus vocabalur. Siniililcr ut iii quarlum dicm
occidcnte. Qnia onim oiiine peccalum , aul cogita- procedat, qiiem vocare solebant Mcrcurii diem,
lione, aul deliheralione, aul dcleclalione fieri so-i quasi Lemispiiaerium cordis Mercurius accendit,
lci, aut opere; cnm ])cccatiim qiiasi pro foribus ciim post dcsidorium in consensu velocilas accedit.
cst, cogitatioiiciii percipit , el iii cogilationc re- Anliqui enim Mercuiiiim Stilboula [2Ti),CouT«], id
gipil. Suscilatiir pooc^lor a moi te porniciosa, quasi csl vclocem appcllabant. Diem vero quiiitum in no-
ab oriente, vd in porla, et peccatum morte pre- bis facit, quoiii vocanl homines diem_Jovis, cuiu JtO d-
liosa morilur, quasi in vuiva. Cum vero post cogi- iii ciMisuiiimalione operis ardoris fiamma curaburil
peccalum, aiiimam, qaia timc Jiipiier iiitrat mciitore. queiu
talionem imipit doliberare ci in ipsa
IMiaoloiita [l'«e&ovTa! pbd^sopiii vocant, id cst ar-
deliberalione rosipii, suscitjlnr pcocalor a perni-
ciosa morle, (piasi ab aquilonc vel in doino et ;
y^
dcnlem. Cuin vero posl consummadonem gaudero
nicns incipil in oporis deiectalione, scxium diem
peccatum morie moritui" preliosa postquam ex ,
utcio egressum esl; si vero posl delibcralionem facitiit nobis Ileiodcs; qucm vooare solemus
dieni
incipial dolectari, oi tiinc corrisitiir, pcccalor a Yeneris, quia Venus tunc in ar.imo luccscit, quaodo
pevnitiosa morte suscilaliir, qna^i ali auslro, ve! placel opiiS p!Ui^aiic;nioiiis, animiim luciJom
ct
peccalmn poslquam gonibus ox- ic(idit. Unde apud Venus IMu)Spi;oron
antiquos
in cul>icido ; et
movitur morle prolio^a voro posl IttwTyo/sov], id osl lucida vocalialur. Ut aiiiem diom
tepliim esl, ; s.
poocaliim opus peiduciiur, et soplimuiii in nobis agal, qneir: nos lUem S:»l)bati,
doleiialionem :ul
aiuiiiui Sat.irni vo<:;<b;i'u, liei!!.sph;rrii!ni
cordis Sa -
lunc emer.daliir, |.oo( .ilor a morte perniciosa susci-
liiniiis inliaT, quundo in:oil male porpelratuin
tatur quasi in monumcnto, vel ab occidente, cl
csl parvipendil, cl ad vocem laoiienlis irascituv; el
peccatuin inorilur morie pretiosa, poslquam nl)eri-
inllalus euiicrbia eliam casligantem minalur. Ibide
bus lactatuni cst,
id cst »fu-
Igiiur ab ipsa iiiloniionc niar.liie revocaii ei ad ti Salinr.um aiuiqr.i PbeMnia [^-rjual,
fidem vocati vencnim Magi ab Oricnle : Cuni natus 7iaulem nofninabant.
Ecthlehcm Judm dicbus }hro(tib in Uii erjo ui.-bus naius es: J.svis; non tanitn^
(Sicl Jesvs in in
j
627 D. GAKNEIUI LINGONENSIS EPISCOPl 628
illa nalivilate, qua plasinavlt nos, sccundum quam A appellaii. Virgo eliam gloriosa donuts pnnis faota
ffileinaliier nalus esl lio Paiie &ine niairo; sed illa csl, quaiidi) ouin iu nleio porlavit, qui de seip.so
qua reforniavil nos, socunduni quam lempuraliler dioit : Ego suin panis livus, qui de ccelo dc»cendil
nalus de niaire sine palre : vei illa qua forniari {Joan, vi). Sod et ilia coelcslis patria domuj: panis
solet in nohis por devotioneai , ir.spi:aiido ; vei potest appcllaii, quia iiii esl panis angcloruiu, de
illa qiia sanctilicavit nos in l^aptismo, v-J illa qua quo solo snliari sc possc loslatur Psalmisla dicons :
redemil nos in paiiijulo. De piima eiiini diclum csl: Satiabor,cum o.pparueril gloria tua (Psal. xvi). Scd
Ego hodie genui te (Ps((L ii); de secunJa : Puer prima domus, domus fuit, ul ita dicam, panis hor-
natus est nobis (Isa. ix) ; dc lerli;i dicit Apo- deacei, secunda similaginei, lertia lagani oleo lili,
Slolsis : Filiol.i viei, quos ileium parturiu, doncc quarla sul)cinori( ii. qiiinta panis reversali. Cum piT
furmctur Clirislus in vohis {Gal. jv); dc quarla au- inlogumenta veiborum Synagogie locutus cst Deiis,
lem ipse Dominus air : Aa.si (/uis renalus fueril ex et in eis diira ct aspera priccepii ; ut : Qui fecerit
aqua et Spiritu saucto, non potest intrare in rcguum bocvclillud, mortc moriaiur, (jua.si medullam iii-
Dei (Joan. iii); de quinla vero nalalilia saneionim tor paleas ministravit. Sed quaudo per doctores
«os celehrarc diciii.us, cum moriem corum celo- Ecclesiai sublato coriice bttenB mcdulla inlelligcn-
Iiranius. Unde et merito , quando morlem Cliiisli " lii^ suhjectis manifestata est, similagineani pancni
recolimus, qui Sancius sanctoi tim fuit , iiaialf; fiiiis Ecclesi;c fregit. Cuin vero ab aliquo verbuns
ipsius celebrari crodamiis. Sic oniin natus esi Do- hoc. vilai cum charilate ruminatur, et devotione
miiius nobis, ut iios ei totidem inodis nasceronun'. tanquam laganum per pingucdinem cbaritalis, el
Sed prima ejus nafiviias nostrj^ quiulie causa fuil, oico devotionis litiim trausglulitur. Cum autein iit
secunda primje, teriia secund*, quarta tortia', uicro Virginis Filiijs Dei carnetn assumcns laluit,
quinla quartje. Per potcniiam siquidem, qua natus voiiter cjus quasi domips paiiis suheinericii fuit, quia
esl de Paiie Jfternaiitater, nali sumus tempoiali- in ea siib cinere iioslraj morlalitatis panem vhie
ler. Naiivitate veio, qua de malre. temporal i(>r nobis ahseondit. Sed in ascensiono, qiiando ad dex-
ratus est, et nos filii Dci facli sumus. Filiasenim leiam Par,ris sedit, el omni corruplionc mortalita-
Dei filios Iiominum fecit bomines, sed filius iioini- tis ab 00 suMala polentiie plcnitudiuein a Palrc re-
nis eosdem bomincs focit lilios Dei. Qui lilitis Dei cepit, paiiis subcinericius reversatus fuit. Quia erg
crat iit bomines essemus, filius liominis faeius cst, nalus esi de Vii-gine, faclusqiie per baptis"nuiw
ut filii Doi vocaremur. Quotquoi auiem, ait Evan- sponsus Ecclosice, et per devotionem quotidie for-
{,'elisla crediderunt in cum, dcdii cis poiestalem (ilios iiiatur in fideli corde; el per Synagogam passus in
Dei fievi [Joan. \). Simibicr tertiaejtis naiivitas no- ^ cruce, et per potenliam divinitatis elevalus est in
j;tr;p socuiuiai c.iusa fuit. Nani idco Itaplizalus ost, coelesti majcsfaie, bene naius perhibetur in Betlile-
ul sadcliticaivt nobis aquas, et nos ei por aquas liem Judce. Quia ergo fratrcs, panis subcinerioius
denuo nasceremur. Similiter qiiidquid in luundo carnem assumendo, revcrsatus ascendendo, laga-
operalus est, ad excmpl'ini nostrum totum faclum num oleo liium cbaiiialcni et miserieordiam osten-
esl, ut ipsius factura esseious, cri.ali in ipso in dendo, panis ut ila dicam, sorbiiius in baptismo,
operihus bonis Exp.mplum enim, ait, dedi vobis, panis vero coclus in olibano faclus est pro nobis
ul et vos i:a fuciatis [Joan. xiii). Morluus est eliam moriendo, aocipiamus panem biinc, elgiatias agen-
pro nobis, ut el nos ci inorlo pietiosa inoreicinur. tes Deo Patri, coincdamuscibum qui noii perit, scd
Consepulti enim sumus Cliristo per mortem ejus qiii pcnnanet iii \ilam seieriiam (Joan. vi). Amcrw
{liom. VI), iil scriplum esl. }tortuienim estis, ei vila SEIIMO IX.
vestra abscotiditaesl cum Cliristo iu Deo {Coloss. iii). ly 1>1E EPirH.VM.E.
Primo eigo nalus est de palre sine malre, sconn* Fidi lux (Gen. i). IUa eadcmque ciat. Erat lux
do dc malrc sine patro, tertio forinaliir iii nobis vera, sed facta non erat. Antequain ficret, erat.
qtioii lu; pcr devotionem oporis, qiiarto naius ex Erat eiiim ab ffiierno, quia dc luce aelerna erat. Lux
rj
aquis Jordanis, quinlo qtiar.do moi tale siium induit enim de luce, FiliusdcPatre. Eifacla est lux{ibid.),
immortaliiatem per paiibulum crucis. Unde'bone quia factus ost ex mulieie, laolus ex somine David
iiaiusdicitur in Bi.'tliloliom Jndae. Belhloliom quippc secundiim cainem (Gal. iv). Et vidil Deus, id esl
domus panis iotorprelaltir.Quid cst ergo fkthloliom videri fccil Palcr, lucem quod esset bona (Gen. i).
Judic, nisi Synagogu Judxorum, vol Ecclosla, vil Noii aliunde bona, sed a seipsa, nec participalione
una^iujcque lidolis aninia, vcl ccite virgo gloiiosa, boni bona, sed omiii plenitudine, et proptor boc
?el ccelcslis et jelerna patria ? Cum eniiii Syuagogae sola, quia nulla »ic bona. El divisit lucem a tenebris
primo credita fuerunl oloquia Doi, donius paiiis (ibid.), eo quod nulla eral convonlio lucis ad tene-
fuit, quia Vorbum viia; quasi panis csl .iniin;r. Sod bras, id est Ciiristi ad Bclial (U Cor.\i). El facimn
posieaquam haec eadcm vorha ad lilios Lcciosirt: est vespere cl munc dics u»W¥ (Gen. i), quia factus est
Iranslata sunt, per lidom et piiedicitionem docto- homo eiDeus unus Chrisius. Ideo uiius, qiii.'> uiii-
rum, incoepit esse dornus panis Eoclesia. Cum veio cus, qui:\ singularis. Dies Dominicus djcs hic, queiii
uiiusquisquc lidclis paiit;m bunc vol sihi tuuudjI, focit Dominiis, ex5u!iemus ol lar;toiiiur in eo (Psnl.
vel aliis frangit, noa iiiconi^rue domus Dants poiCst Gxvii) ; qaia nopulus qui anibuiabal in lcncbns, vi-
6i9 SERMONES. — SKRMO IX: IN DIE EPlPHANliE. 650
dit lucem istam (Isa. ix). Asccndit enim super nu- A peiveiiiaf {/ Cor. xii), sic nt merite piirgaia et de-
l)cm levem et caiuiidam, ct ingressa esl /Egypluni fjc;ita, cogilatione cl aviditale coiiieinplciuf a;^nig-
(/srt. xix) ; et illuniinavii aliscondila lcnehraruni niauce vel anagogice superccelestem et supercsson-
(1 Cor. iv) : ui abjeclis opirlbns tencbraium, in- tialem Tlucpliani.iin, id est Dei manijeslalionem.
duerenlur honitnes armis iucis (Rom. mii). Ces- Yis vero discrctiva ralionem promovct ad Epipha-
|
sanle quippe luniino succedunt leiiebrac, siiccedunt niam ; et dicitiir Epipbania ab epi, quod est supra,
et in lcncbris opera lcncbrarum : Qui emm dor- el pliancs, qiiod est muiiifeslalio. ArdenSer siquidt m
miunl, liocle donniuul ; et qui cbrii sunt, nocle ebrii affeclat ralio vi liicis discretiva diiigcnter intueri,
suni (/ Thcss. \). Dorniiunt quidem, vel pcr igno- et discei'nere judicii libra, non solum viliorum eon-
ranliam, vcl per nci^Iigenliam, vel per ignaviam. trariorum cantilam ; ne si avariliam fugias, cadas
Ebrii vcro sunf, qiii sunt absque ralionis inodcra- in prodigalilalem ; sed caute ilisccrneic viiia a vir-
inine absqne juslilife libra , sine jnris mensiira. nnibus praefereiilia spcciem virlui.iim, ne snb pra;-
Ebrii suiit, qui iieque frenuin, neque inodum lia- tcxtu justitiM crudelitas, sub inansuetudine segni-
benles.dare nesciunt locum ira; (Rom. xii), sed cru- lies paliietur. Cavet i.uiiur, ne diligat qua; diligenda
dcles, cupidi, com.eniiosi, malum pro malu, vcl iion sunt; et providct diligcre qu* diligenda suiit :
inaledictum indebita lalione redduiit pio nialedicto vcl ne ieque diligat, quod minus vel magis diligen-:
(/ Petr. III), Uaec sunt opera tenebrarum, qua; se- dum est, vc! niir.iis aut magis diligat quod ?eque di-
cedente iuce succedunt. Cessante luce fiunt tene- ligendum est. Yis autem res tri ctiva menlem pro-
brse, in quibus perlranseunt besiiae silv« (Psat. movel ad bvperplianiam, et Jicitur liypcrpbania ab
Ciii), volant noctuee, egrediuntur nyclicoraces dc byper, quod est mcdium, etphanes. Refelringit enim
domiciliis, ul fiani opera tenebrarum. Hinc my- aiiimum religionis ct obedientiae vinculis, docens
slice satis lcgilur : Nacltor genuit Tabee el Gaham, obedientiae gradus, et usum operis ; et ob ejus ob •
et Thahas ct Maacha. Hi sunl filii Naciior de concu- servanliam sustinet ei arcei adversa. Vis etiam
biiia sua Roma (Gen. xxii). Nacliur iiiterprctatur consfdklativa mentera provehit ad bypoplianiam. Et
quiescens lumen, Roma vero excehu vel sublimis. A dicitur hypophania ab hypo, quod est infra, et pba-
quiesconte Iftmine, id est cessaiitc luniinisclaritate, iies. Consolidat enim et confirmat animuin poten-
mens excelsa, id est siiblimis et snpciba, aJultei i- tia virtuiis suae, et arcanis verborum, quibusunum-
nos, non legilimos liHos parit, id est opera lene- queinque visitatpio sua capacitate. VMs autem al-
brarum, scilicet opiis crudeiitatis, ciipiditatis, in- tracliva nos provehit ad bethphaniam, Et dicitur
debila; lalioii:» et contentionis. Gainit. ait Scri- C beibphaiiia a bcih, quod esl domiis, et phanes. Ipsa
plura, Tabce, qui iiilcrpietalur inlerficiens, in quo est enim, quae longe posilos traxit funicuUs chaii-
crudclitas figuiatur. Genuit el Gaham, qui dicilur tatis. Vis vcro accensiva promovet aiiimum ad ph»-
vallis cestus, per quem mundi cupiditns accipitur. giphaniam; ct dicilur phagiphania a phagin.quod esl
Genuii etiam Thahas, qui talio inlerpretatur, qua C(;»»itY/erc,etphanes. Accendit enim ex xeropliagiae et
iiialum pro malo, deiis pro dente, ociihis pro oculo, sariphagiae ferculis quinque millia horainum ad mise-
iiialedicium redditiir pio maledicto {Exod. xxi). ricordiam et compassionem {Malth. xvi). Unde Do-
Habciit cniin semper prM oculis jiidicium
lii lales Hiinus ait: Misereorsuperturbam (Morc.\\u). Dicilun
punitivum, remissivum nunquam, quo teneiur Ca- auiemxeropliagia,axero,quodesisicfKm,ciphagein,
lliolicus diinittere tunicampallium auferenli (Mailh. qiiod est comedere. Sariphagia vero a sario, quod
v), alteram pr;£bere niaxillam niaxillam hedenii est piscis. Distribuens enim quinque millibus ho-
(ibid.), Genuil el Maacha, qui dicitur consensus, minuni quinque panes bordeaccos ei duos pisccs
quia sine dubio lumiiie veiitatis e;!ssante, succe- (itirf. ), accendii in cordibus eoruni flainniam cha-
diiiit conteiiiioMPs, ira:, rixa;, discordioe, quge suiit ritaiis. \'is quoque illuminaiiva illnminat nientes ,
opera tenebrarum. ad sepherphaniam, et dicilur sephLrphuiiia a se- ,
Ne igitur sint lia?rcdes Qlii ancilloe cum iiiiis liberoe ^ plier, quod est tiitera,. et phanes. Hsec est physicae,
{Gal. IV), id est opera tenebrarum cum operibus !u- logicae, ethica'., thcoricae tilavis et pessulum apothe-
cis, ut potenier abjiciantur, induimini armis lu- cie.Por scripturas eniin illuminatnr animus, mani-
cis (Rom. xiii). Arma lucis iutclligimus ex vi et na- festalur Deus, et clavis cst omnium aiiarum pha-
liira lucis. Est cniin lux ab igne. Ei lux isla ab illo naum. Reserat enim omncs manifestaliones , et
y^ne, de quoscriplum est : Deus noslerignis consu- ad natuialeni, rationalcm, inoralein di^liiam, iilur
wens (Deut. iv). Propler boc naluraliter esl oscen- niinat r;ilioncm nostram.
siva, iiis£rcta, rest_rictiva, consolKlaiiva, acc^nsiva, H;c suiit manifestatioiios Dei ,
quarum tanien
illumiiiaiiva. Noii eniin recedit ab igiiis nalura, de quatuor sperlaliter hodie ciim honore memoriio
quo nata cst. Ex vi igitur asc^nsiva disponit ascen- cumniendainus, id cst Epiplirtniaui, Thcopbanianij
Bcihphaniam, rhagiphaniain. Se •.iind;im quodillu-
sioiies liomo in corde suo (Psal. lxxxiii), incipicns
a timorc servili ; et por initiaicin usque aJ liliaiom iniiiat fidelium nienlos, omnium manifeslationum
piiificiciis currit viam matidaioruni Dci {Psal. clavi-^cra s.cpbinpl'.ani:i, l'riir.afacia csl per steilam
::alivilate DuiniMi tofio dcciino .iie. IJnde diciliir
cwiii), |)er vias rcitas deduci.us; doncc i<iducMis in a
oinncm l3elhphar.i'T, eo quod slcli;» .\]agos diixi-: ad divcv-
\eriiu[cn), ad excelloiiiiurcni cbaiitalis viaiii
631 D. GARNEfUI LINGONENSIS EPISCOPI C32
Boriiim ulji eral puer {Mattlt. \i), Socun.!a aiiiu) iri- A iiumis Joannis ab iinagiiiibus deficcata; et Fiiiiiin
ccsiino '^acia cst per voccm Palris iii b;ipiisnu), Dei coiifossus csl in carne, dicens : Ecce Agmts I)el
unde (licilur Thoopiiania {Mdttli. iii). Tertia facta {Joan. i), ol Spiiitum sanclum in columba, diccns :
est eodem die anno rovoluto iii convivio, pcr con- El qui viisil me baptizare, ille milti dixit. Sitper
versionem aquae in vinum {Joan. ii). Unde Epiplia- qiiem videris Spirilum desccndenlem, et maneutem
liia dicitiir, ab opi quod csl svpra, qui.i ibi se pri- snpcr eu:n, liic est qtii baptizal in Spiritn {ibid.).
mo maiiiftstavil Deuin. Quariain dicunt (9) in Ergo Tlioopiiaiiia est nianifostatio Dei;cnjus clia-
commenlo supcr Lncam, eodein die faclam aiino ractcr fuil baptismusClirisii, ubi lola Triuitas uiuls
ilem levoliito, scilicct do rcfectione quinque pa- Dcus manifesiata est, cnjus ciiaracteris conlirmatio
rum. Sic Dcus omnipotcns, qui se primo angclis, fuit, quod post resurrectioneni discipulis ait : Eun-
gecundo ab anj^elis sc manifoslari voliiii liominibus, (es, prwdicate Evangclium omui crcaiitra;,buptizantes
^_^ita etiain inanifcstari se voluil liominibus. Ad eos, etc. {Marc. xvi.) Epipbaniae vcro cbaractereii»
Jioc enim duas fecil raiionales creaturas, angelos illam dicimus manifeslationem, de qua Boda ia
Bciliccl et hominos, ut is qui in sua natiira incom- Comnicnto super Luj;am loquitiir, qua; facta fiiit
preiionsibilis cral, cx operibus snis ipsis et ab ipsis in descrto, cadcm Calenda anno revoluto post
liac
quoqnomodo maiiifestaretur, ct in ipsis, ct pcr illud miraculum, quo convcrlil aquam in vimini,
ipsos cognilus laudarctur : ct sic auclor et creator «juo videliccl quiuiiue pancs cl duos pisces qninque
coeli et terric credereliir, qui in coclis angelis, el in millibus honiiiium dislriluil (Luc. ix) : quod aperlc
tcrris bominibus veiicrabilis appareiet. Nam sicul dcinonstiatur, si dctinitionem Epiplianiic superius
--^ in coelis describit Joaijncs, cognomcnto Scolns, factam ropctamns. Est enimEpipbania, iitailJoan-
qiialuor nianifeslationes, id cst Tlicopliaiiiam, Epi- ncs Scotus, caloracientis affectionis el allioris inlui-
pliauiam, Hypcrplianiam, Ilypoplianiam de quibus lus jiidiciique libra rcsuUalio dislributa. Dixil ergo
^ alibi disseruisse me memini, quibus sc angolis nia- Jesus : Misereor super inrbam {Marc. viii). Ecce
nifeslat : ita quatuor se manifcslaiionibiis scqua calesccns affcclio. S«d cl ipsa quinque panum fra-
Isnce supradictis lespondcnlibus niirabiHs in tcr- ctio ad aitiorcm nos mitlil inluitum, quia niliil aliud
ris bominibus voluit apparere ; cl liis quidem posl iusinuanl ilii quinque paiics, quam quinque lihros
nalivilatcm, et ante passioncm. Nam cl post rcsur- Moysi, quos velut inlegros portabat puer, id est
reclionem, qualnoraliis manilosialionibus noii inul- Jiidaiciis populus sensu puerilis. Scd Jcsus panes
luTi a siipradiclis dissimilibus apparcro dignatus illos ficgil, quia sensiim mysticum laicnlcin in Scri-
ei>\. Uiia, cum duobus discipulis euntibus in Em- C pturis aperuit, judiciique libra fragmenta praecepit
niiuscognitus est in fraclione panis (Z.mc. xxiv) : coUigi, ne pcrirent, quia adliuc in lcge lalentia sa-
altera, qiiando Jesu s.tante in Jitloie niaris Tibe- cran\enta voluit memoriler retineri, ut pcr aposto-
riadis descciuloruiit in teriam discipuli, et viderunt los satiarenUir famelici. Hujus aulcin characteris
prunas positas, <-l pisccm supcrpositum, ct pancm; conlirmalio es!,quod po&lresurrectionem suauiduo-
el lunc vciiit Josiis, el accepit pancm, ci dabat bus discipulis cuntibus in Emmaus cognilus est in
eis, cl piscem simililcr. Ciim vero piandissent, di- fiaciione panis. Unde ct calolacionlcm aflecium, et
lit Dominus Sinioni Polro : Simon Joannis, dilifjis alliorem intuiliini dcinonslrabant, ctiin diccrcni:
me plus Quo teilio rcspondenle Tu scis, Do-
liis '.'
: Noitne cor noslrum urdcnserat in nobis iu ria, cuni
tnine, quia awo (e, dixit Jesus Pa,'ce agnos meos : ioqueretur, el aperiret nohis Scriplitras {Luc. ww)?
{Joan. xxi). Terlia, quando recunibcntibus undccim jiidiciiquelihraioversi in Jerusalemdicentcs.^Hiasnr-
discipulis appariiil cis et ail : Euules, pncdicate rexit Domifius {ibid). IJypcrpIiani.ie autem cliaractcr
Exan(jelium omni crentnriv ; bapti:unlcs eos, otc. cst illa/munifostatio qua, stella ducc, vcniunt tres
{Marc. xvi). Quarla, quando paulo posl conve- Slagi, quia tunc cu-lostis hypcipliania suos parti-
8ccns elevulus est, el videntibus illis suscepit eum cipes, id cst Magos insignivii scalari rcverentia.
iiubes ab ocnlis eorum. Et cx bis uii^juc polcst co- usumquc ejus docuii, ct arcuit contrarium, cum
^K*^''*'' gnosii, qiiod multis arguuicntis manifestus ap llcrodi conlradicciUi nolenles obcdire, reversi sunt
Jv^N paruit. Cum cnim argumcntuin rci dubiae faciat fi- per aliam viam in rerjiouem suam {Maltli. u). Hac
.tb dem, ilkc qua; facla: suiit apparilioncs in lcrris, etiam s( alari revcreniia pust lesurrcctioncin suam
\ di&cipulos suus Domiuus insignivil, quando cduxit
earuni quie occullse eraiil huininibus in coelis pro-
babile facUe sunl argumenlum, ut unus atque idem cos foras in Botlianiam {Luc. xxiv). Unde ct Be-
Dominus donionstietur, qui angolis iii cilis, et bo- ibania domus obcdienti;E interpiclatur. Nam ejus
miiiibus in lerris apparuit : qui iii passione bomo iisu edocti adoranlcs rcvcrsi sunt Jerusalem cuiu
mortalis, ot in rosurrectione Deusapparuit immor- gaudio inagno; el arccntcs comrariiim magis ac
lalis. Niliil quippe aliud est Tbcopbania, quain Dei magis invaloscebanl, et contradicentes confunde-
inanifestali'). Seu cum b;iplizarotur Doiniiius, iilius b;uit Jud;oos, pr;cditan(!o quod ex ore vcritatis
quident bapiizaiiis osl iii Joruane, Palor cognitusost didicer;iUl, quia sic oporleb.il Ciirislum pati, et
in voce, Spijitus sanctusappaiuit in columl^a. Scd rosurgere a iiioriuib dic tertia {ihid.} Hypophani»
(9) Bedain Lucaiu.
; ;
CZZ SERMONES. — SERMO X. IN PURIF. B. MARI^:. 634
v^TO cliava£tcrem expiimit miiiaiio aquiv! in viiuim A lum pro sui dignitale in omni vetcri testameniosuh
(Joou, lij. Nam per lioc occiirritiir lialuric legibus, Ogdoade cehiliratum cst. Et quoniam hodie, fra-
et aicana mysteria rcseiaiitur. Niliil eiiim aliud in tres cliarissimi, nos dicm Ncpiiar, et festum lumi-
nupliis illis figuralur, quam unio Cliristi cl Eccle- num cclcbramns, intelligentiam diclorum excausis
£i;c. Nihil aliud aquie in vinum mulatio, iiisi qiiod assumamns diccndi, signa rcrum rcbus comparan-
iUiai; antiquiJi legis tradiiio (luaiitiim ad liiteram sa- tos signorum. Ilodie enini illud singulaic templiim,
lis insipida, iii coiijunclioiie Cliiisti et Ecclcsiic in cujus Sancto sancloi um supcr misericordiae pro-
spiriluali sapore cliaritntis inehrial convivantes. Scd pitialorium Fiiiiis Dei vivi bumiliando so formam
ctiam in lioc liyp-jplianire nobis cliaracler expri- servi accipiens sedere venit, purificaium est. Ho-
milur, quod vinum aqua niistum in sanguinein die puleus ille, in cujiis laude canitis: Fons lior'
Cluisti subslanlialiter transmutatur, aicaiia rese- lorum, puteus nquarum vivenlium (Cant. iv), eru-
rantur, qiiia cfficiunl sacramenla qii;e figuianl. deratus est. Ilodie invenli sunt slipites ilii antiquj
Unde et Pclro apostoloi um jirincipi pisee assato, sacro igne inflamniati, Josepli videlicct el Maria,
et pane satiato, pasceinias ovessuas Dominus dcre- Jcsns, .'Vniia, et Simcon, quornni exoniplo omne ge-
liquit (Jonn. xxi) : quia postqnam fidei devotione nus hominum inflammatur. Dut excmplum dcvo-
tanquam pancm verum qiii de coelo desccndii " lionis Maria virginibus, Sirncon fractis. Joseph
(Joan. vi), el in passione pisccm assnm sibi incor- conjugalis. Anna viduis, Jesns pueris. NmIIus gra-
poravii Pclrus, merito cura gencralis Ecclesi:« sus- diis prx'termissus est, cui devotioiiis excmplum isti
cepit. Vldes igitur quanloe dignitalis cssc delient qninque non dcderint. InvcnlK sniit etiam prunae
apparit!o::es islae, quibus cojlesles apparitiones cliarilaiis cum stijiitibus, ct in stipiiibus, obsequinm
maiiifestantur el ilcruin t;Uium tostimoniis confir- videlicet Josoph, humililas Mari;e, benignitas hn-
niantur, nt non >oIum liomo de Virginc natus, sed manitaiis Jesu, Anna; religio, dc^olio Siniconis.
etiam unigvMiiins D*:i Filius credaliir, et primogeni- Inventa est cuinhis omnibus aqua, videlicot laciy-
lus mortiioruni (Apoc. i), et Piinceps rcgum terrie niarum, sordes lavans in devotione (10). Quis enim
sine dubio ab infidcliLus adoretur. ilhim devoiionem Siinconis recolens, qua cum la-
SERMO X. crymis aichat : i Puias vidcbo, pulas dnraho.elc. »
IN Pir.iFICATlONt B. MARl/E. ignem non accendat, de quo dictum est Deus
sibi :
Eruderaveruut puteum, ct invcverunt slipites, ct noster iguis consumens est {Deut. iv) ? Etilerum ipse
prunas, et aqunin crassnm ;
quibus super slruem ail : Ego sunt lux muudi {Joan. viii). Piopierquod
iignorum po&ilis erupil igitis {II Maccli. i). Ille, in- p Simeon ail : Lumen ud revclalionem genliuin, ctc.
quam, saccr ignis, quem precibus suisMoyses im- (Luc. ii). In signum igitur purificalionis nostrse fa-
petraverai de sublimi; qui jngiter jussus est ardere cla esl pnrgatio Mariic, de qua scrijitum est : Post-
in altari, quia non polcrat liostia sinc eo adoleri qvum completi sunl dies purgntionis Marice {ibid.}.
qni per niille annoseteo ampliuspartim in laber- Quod ergo primo legitur puleus eruderalus, et
iiaculo, paitim in lemplo usque ad transmigralio- lemplum piirilicalnni, lioc in Maria oslcnditur fa-
nein Judaj liostias legales inflammaveral. Imminenie ctum, et in nobis facieiuluni. Videamus, si placet,
siquidem transmigralione stipites linjus ignis in minislros pinificationum. Purificationis templi fuil
}iuteo vallis Josapbat Inlavil Jcrcmias. qui ibi per Judas Machaha?us nsinister, erudcialionis putei Es-
scpluaginla annos capliviiatis fiierunt absconditi, dias cl Nolicmias, purilicationis autom Maria? Anna
donec Arlaxfjrxos, cognomeiito Longimanus, licen- cl Simeon. Et beiie. Prima cnim pnrgutio nostra
liam redeumli et rea*dilicandi Jerusalcra Esdrac confessio, qiiia omnia in confcssione lavantur
priino, posica INehemiac concessil. Rcsarcilis igitur Jndas autem confessio inierpretatur. El qnoniam
niuris istorum duoruin opcre et opeia, obtulerunt iila sola confessio lavat, quoe spei consolationc,
Domiiio Iioslias salutarcs, sed conquesti sunt, lanqnain gratia operante praevenilur, cl disciplina
quod ignein de sublimi non liaberent. Adfuerunt D pocnitentia; tanqnam gratia operante pr^venilur et
jgitur, qui dicercnl factum Jercmia.\ Ut ergo slipi- disciplina poenitcniiai tanquam cooperante consum-
les el prunas invenircnt.crnderaverunt j)iiteum sii- matur, bene Esdras ci Nchemias, Simeoii et Anna
pradictum : undc ct nomen dici Ncpliar, id est pu • jiurificalionibus liis adjunguntnr. Scitis enim quia
rificalionera nuncupaveruiit, quia ex invenlis stipi- iicmo pa:nitet, qui non sperat, frustra autem speral,
libuserHpit ignis, qui postea per annos septuaginta qni non poenitet ; el iioc, ul dictum esl, illi qualuor
liostiastcmpli inllaminavit, doiicc landcin Jasoni pon- conibinati demonstrant. Nam secuudum oflicium ct
lilicalum vcndiail Antiocbus Epiplianes^: propter nominum intcrpreiaiionem, Ncliomias et Anna, Si-
(juod sacer ignis penitus exstinctus est, nec Iiabiiit iijconet Esdras unum significant. Nchemias et Anna
sanclum ignem lemplnm Dei, donec Judas Maclia- adfucrunt purificationihus, taiKjuam adjutorcs, Si«
l)a:iis purificato leniplo iterum celebravjt Nepliar ineon et Esdras tanqiiam sacerdotes. Interprclatur
;
in cujus solemniiate decalculis lempli vcteris eiu- anicm Nehemias consolator Dominus. Consolator
pit ignis, unde feslum luminum vocainm crj, ct so- autcm Dominus est Paraclclus. Paraclelus vero
(10) .^ugusl. in Sermon. de Purificai.
635 D. GARNERII LINCONENSIS EPISCOPI 63G
est Spirltiis sancius ; Spiritus sanctus gralia, gra- A <iue caplivuni includit. Alii conscientias suas fo-
tia Anna ; Aniia iffiiur iSeliemias. Videtis qiiomodo dienles, lanqnani cistcrnas adullerinis aquisplenas
(Oiijungiintui-. Nec vos niovcal sexus disparitas, cas invcniunt, ubi ct repertis duabus caudis tilio-
quia Spiritus sanctus qui lingua Laliiia gencriscsl num, Rasin vidclicet rege Syriae, ei Pbacee filio
niasculini, lingua Hebropa reminini est gcneris, Romelix, scicnlia scilicct sxculari, et ore loqiiente
Grajca ncutri. Siniiliter de aliis duobusdicendum suLIiniia, igncm qui do coelo descendens taclas
est, quia Esdras discipliiia inlorpictatiir, Sinicon oves Job pucrosquc consumpsit ; vel eum, qni nun-
atxdiem <rjs/j/iam. Dicit anleni Aposlolus, dedisci- quam dicit, sullicit, cliciunl. Alii vero, ut diclum
plina, quod non cst gaudii, sed moeroris {llebr. est, fodientcs pulcos, aquas vivas possenl jnve-
XII). Per disciplinam crgo solcmus audiic liisli- iiire, si virililer AUopbylis vcllent repugnare. Alii
tiam, qui contrisiamur ad pcenileMliam , ut ait vero puleuin effodiunt, et vivas aquas abundan-
Apostolus : St 10$ cvulyii,tuii ad lioram, tion me li;« vcl huitudiiiis cum Isaac fciices inveniunt. Ali-
poenilel, uon (juia coulrislali estis; std ijuia coiitri- tcr igilur illi, uiilcr illi pulcos effodiunt, cl dc pu-
slali esiis ad pwnitenliam (llCor. vii). Est aulcni lcis cruderalis igncm acccndunt. Nain illi pravitatis
trisiitia coiiirislans nos ad pceuiteutiam. Nccesso cxcmpla viiiosos bomincs pro stipitibus habentes.
esi ergo ul onuiis confiicns laiiquain Judas, iii om- B ct pro pruuis excmpla viliorum, alicnum igneni
ni sua purgatioiio adjungal sibi Esiham cum Si- accendunl vcl subjiciimt in altari, vidclicet ardo-
mcone, id cst liiscipliiiam laborio.s;x> picnitenlia', ul reni illicitum, quo a Dio alieni fiunl : nec Nepbar
pcr boc sc probct Macbaba-um, bcllalorcm tt loi- cclobrant, scd in nefas ruunt. Isti vero sanctorum
tcm in agono. Nani et illc aniiqmis palriarcha Ju- vitam pn« oculis babentes, pro stipitibus et prunis
das inutilitcr scmeii fiidii, quandiu cum Suc fuil, intcr rotas cbcrubim sumptis labia inundanles,
sed tunc utiloiii IVuctuin fecit, quando Tbamar sibi ariindineti sui scintillas accendunt, prout inflaui-
Suc qnippe cnntilena interprclatur. Inu-
copnlavit. mat oas pater luminum, lux de luce, luinen de lu-
autcm ost copiila confcssio ciim cantilona.
tilis niiiic Jesus Cbristus, qui cum Patre elcum Spirilu
Tbamar autem amariiudo intcrprctatur, et fruclu- sancto vivit per omnia soRcuIa saeculorum. Amen.
osa confessio ciriciliir, ijuaiido ciim amaiilmline SERMO XI.
proferliir. Ila lani' n pcr pociiilcnliam dcbct bomo IN EADEM SOLEMMTaTE.
contristari, quoil de spe voni;e non dcsiiiat conso- Allendile ad petrum ex qun exchi estis ; et ad
lari. Adjungat igitiir sibi Annani ct Ncbeiniam, id CMvernain luci dc qua pra^cisi estis (Isa. li). Si ve-<
graiiam consolaiiiem de Nam Judas Isca-
P rum
est veiiia. cst , imo quia verum cst quia iioii esl opus,
,
riotes idco mcdius crepuii, quia Aunam et Nche- noncst ratio, non e>t consiliuin contra Domlnum, a
miam sibi noii ascivii. Consolari noluii, qiiia de- d^isti uctione conseqii€*nlis consequenler potesl in-
sperans laqiico se suspendit. fcrii, quia cutn Doinino iion nl.si opus, non iiisi ra-
His igiiiir adjuioriis et exemplis, sliideamus non tio, no!i iiisi consilium csse polesi. In ipso siquL-
solum sordes purgarc, sed ipsas virtutcs siudca- dom cl pci ipsiim , cxemplnin opcvis inveniunt pi-
iiius dofaecarc, quia nullus adoo saiiclus cst qui gii, iiitcHigoiili;c rationem pcrQdi , con.siliiim sim-
iion possit sanclior esse. Purgemus noiisolnm sor- pliccs ct seducti. Per ipsum oleaster et oliva , ut
dcsopcrum, scd et cogiiationum. Nec malum so- friictum oporis fiiciant, ftlmul inserti snnl, simpli-
liim piirgemus, ul bonum sil, sed ct bonum purgc- ccs el aslnli sapicnios fiunl, Jiidaei ei Graeci salutis
miis, ut mt';i(is sit. 1'urgandum cst cnim primo cousilium acccpcrutit. Apnd cnm enim non est per-
granum fnimciili a straminc, secundo a palca, ter- sonarum acccptio ;
quia cujuscunque conditioiiis
lio a furfure. Post bxc cxtraliitur simila ; sed ct sit, ciijuscunque generis, cnjuscunqne digiiiiail»
ipsa in oblatloiiibus miniiiatim cst dividenda. Ilie vcl .'ctatis, omnes in Cbrislo unum sunt, quinon
sunl ties illae purificationes, mundiiia corporum viiicuiilur in inalo, sed vincunl in bono nialum.
significala in purificalioiic templi facia pcr Judam, D Undc, fratics, compcndiosum Isaiae consiliumatten-
purificatio conscientia» fi^urata in eruderalione pu- denles, ad illnm omnes attendamus, el ab ipso sa-
lci facta per Esdram eiNcbcmiam defyccallo vir- luteni cxspectemus, qui salvat omnes speranles iii
;
lutum praeligurata in Purificaliuiie Virginis imma- .se. Atleudite, ait Isaias, udpclram (ha. xxxi). Pelra
culaUe cclebraia prius per Annam et Simeonem. autem erat Cbristus. Oinnibus enim propiicta lo-
Quantaj autem sitdiflicultatis conscicntias emun- (juitur, qiiia iii ca omnos refugium invcniunt,
dare Allopbylorum demonstral importuna vexatic, Ipsam rcriiin naturam perpcndite. Noniie ad petram
qui puteos Isaac replebanl buiiio; sedcialii coii- refiigit, ut sil seciirus, sicut columba, sic hcrina-
scicntias suas abscondunt, tanquam puteum Hel- cius? Nidifieat si(|uidem coluinba in foraininibiis
cbise liito plenum, quorum fyex plerumquc ebullit petrai; sed etiam ipsa rcfiigium berinacii facta cst,
usque ad gullur Jeremiaj, Alii vero sordcs aino- Atlendat igitur columba ad petram, in qua labo-
venl, et qiiasi puteos fodientes scriilantur con- rcs congregat, in qua vacat, in qua nidificai, in
ficionlias : .sed nec frigidi, nec calidi suiii, sed po- qua pullos cducat sive frumentum, sive spina sit,
;
l us topidi, taminam piitou.s iii soliliidine, ab oiinii quod laboral, totum sibi ct suis utilescit, si in pc-
Immore spiriiuali siccaius. ipsuiii Juscub Dlcnim- iia sil. Omnia vcro in pclra collocai. hpiiiam sci-
C37 SERMONES. — SERMO XI . LN PURIF. B. MARI^. 638
licot, ut necessilalls noii volupiatis Icctuni halicat, Al ad Deum pertinent. Alii eniin allorum, a!ii iitrum-
friiniontiiiii, iit se siniiil el siios reliciat. Si vero a que pro aniore Dci, alii vero pro amoie s.cculi ope-
labore vacare proponit, a*l pelram reftigit, ut se- ranlur. Sed si quandoque coniemplationis causa
cura sit. Scd et si vacando a foramine peine, ui vacal a laboio, ut sit securus, ad petram rcfugiat,
foris rcspicial, rapui emiilii; a petra lainen cor- quia valde esl poriculosiim, rdiquid piivter Deuni
porc non recedll; sed cuai foras respicil, dol»^t et cotjilaro, traiisiloiio cogilainlo coiisiderare. Yani-
g..'i»iit. Si vero pullus aniequaiu in alluin voUindo las siquidem vauitaluw, et omnia vuuilas, dixit Ec-
se el;;vare possii, exira pctraui minus cauie exsi- clesiastes (Eccle. »). Si aulem ut foris respiciat, ex-
lit, increpanseum strcpitu vocis ad petraiu rcuu- tra pelram eniiilit capui, corpore tamen a petra
cit. In peira igilur pullos pascil, sed pavcius, ct a non recedat. Si forto pcr subilam tenlaliunem, Ih
tcnipore in tempus, et in mciisura : ne forte jcoiir inlimis et raducis mcnlem ponit. a proposito bonaj
nimpatur, el ipsa liilici niediilla prae nimielate cibi aclionis non oxorbitot spom inler tenialiones in
;
el corruptione carnis cum furfure quasi stercus Christum poneiis, qui facit in tentatione proven-
cmiltulur. Oiiinia ergo inensurate facil, ut avidius tuin. Cogiiaiido namquc transiloria, niore coluin-
cilus appetatur, appelitus relineatur, dccoqiiaiiir, bae doloat ot gcmat, qwia niliil cst in mundo peni-
incorporelur^ vel eniitlalur. Fuifur siquideni emilti, ^ tus, nisi dolor ct gemiliis. Cuncta enim caduca sunt
medulla vero debet incoiporiui. Talis esl coluinba, et iransiloria. In foramine pelnc itiillos nntrit, cum
de qua scriplum est : Colurnba mea in foraminitnn in aliiiua rcligionis districlione verbi Dci frumento
pelr(B, in cavernis macerias {Cant. ii). Porro qua; subjoctos rclicit. ScJ quia sunt qiiidam, qiii in reli-
esl haec columba? Expcrimenlo novit, qiii fel ania- gioiiis fervore novitio intcr amariludincs lent3tio-
riludinis non liabet, undc irascalur, nec rosLium, nuni absquo devotionis, sive conlemplaiionis alis,
uiide mordeal deiralundo, nec pcdes veloces ad plusquam oporiet s.'»perc, ct in niagnis et mirabi-
elTundendum sanguifiein operando. Sed quLdevotus libus super sc ambuiare voiunl, alla cogilalione
esl in cogiiatione, verax in sermone, simplex opore, peterc, cum niliil proeler ima cognoscere sciant,
columba est. miseriam suam a conspcctu cordis eliminant, el
Ilaec igitur coJumba in foraniinibus petraj nidi- lieri volunt majoslalis scruiatores, et ea quve supra
ficat. Una est pelra, sed multa sunt ejus foramina. ipsos sunt cognoscorc volentes, et nondum scipsoa
Una est Ecclesi.p domus, sed in donio miilt» fcne- cognoscunt ; lac nondum sugere sciunt, el jam
strse sunl, et osiia mulla. Petra Cliristus, Ecclesia panem rodunt. Ideo crgo opprossi a gloria, in ipsam
domus; foraniina vero sive oslia, diversus per di- ^, plcrumque iiilidelilatom cadunt, quia qui scrulator
versae religionis exerciliunipatcns salulis inlroitus, csl majcslalis, opprimetur a gloria et merito.
Sicul CHim per foramen in petra, vel per ostium Quia qiianlo in allum sc crigit, tanlo gravius ab
in domo intratur, sic per religionis sanclitatcm alto cadit. Ubi enim blaspliemicc vermis fidei radi-
rnultiplicem, accessum ad Ecclesiam lial»cmus, cem corrodii, omnes virtutum ramos necesse est
vel ad Christum. Ostium siquidem Ecclesi.c, vel exsiccari : ubi blasphemiae spiritus aediiicii nondum
foramen petrce ordo conjugalorum est, coniinen-f bene solidaii tedit fundamcnium, oporlel ut et ip-
lium, seu etiam virginnm. Foramina petrae sunt sum laboiiat ajdificiu.Ti. Est cnim contra legem
rtligio Cisterdcnsis, Prxmonstratensis, Cluniacen- arare in primogcnito bovis, servare frugum primi-
sis. In foramiiiibiis istis nidificantescolumke.quan- lias, primogenila rolinere, el arborumprieputia non
doqiie frumentum, quandoquc spinain congrt;gaiit. circuivicidere (Deut. xv). A praelalis talcs incre-
Audiant exempluin proposilum pnclali, audiant et paiidi sunt, quod nirairum comedunt fruclum ar-
subjecli. Aiiendant exemplum columbiic in peira boris incircumcisi, cum intendunl operibus menlis
iiidi/icaulis; ul fianl quasi columba; in fcnesUis immund*. In pi iniogenilo bovis arat, cum mcns
suis. UtrunuiiiG ciiim laborare debent, frunienlum adbuc ex iiovilate lasciva profunda rima(ur;pri-
ct sjilnam. Spiiiam ad nccessitatem supplendain, D milia.s tVugum et primogeniiorum retinent, cum
fiumcntum ad refocillandam animam esurienlem. in initio convcrsionis appvobanl cogitationes suas
In spiaa siqiiiiiem snecularis cura, in friimento ille vel opora; sed hsec potius Deo committenda siint,
liguralur, q;ii frumenli grano se coniparat et secuiuUim logis decielum offerenda Deo. Teneant
(Joan. xii). Quia ergo el ea qu;e ad Deum, ci ergo el allidaut parvulos suos ad peiram, el sicut
ea quae ad saeculum pcrtinent , necessaria filiis pullos colunibiB in nidulo suo reprimant, ne forle
Ecclesise sunt; prout possibile est , laborare dum sine alis volare volunl, a petra cadant, et un-
debemus; sed necessilaiis causa, non voluptaiis, guibus milvi pateant. Ibi qiiippe alendi sunt, sed a
illa quse ad aclivam vitam: illa vero qu3e ad con- temporc in (cmpus, et in mensura, ne fortcjccur
templaiivam, sola devoiionis caus», Sed et Jacob rumpatur, cl ipsa tritici medulla quasi stercus
pairiarclia ulraraqne, scilicei Liain et Rachelcm, vorniiu egeralur. Ilincest, quod in porta Samaria
sibi copulavit ; ufrumque Judas ZaramPliares el qiiarta pars cabi slercoris columbini tempore fa-
gonuit, ulramque ciiain Chrislus Mariham el Ma- Uiis multo vcudebalur preiio {IV Rcg. vi). Sic lii-
nam amavit. Quidquid igitur agit et laborat, in mirum qnandoiiuo sit, ut abundanlia cibi ips«
pctra lolum reponat, sive illa quse ad saeculum vel plerumqucdclici.c in raslidium coiircrtanmr. Sed
639 n. GARNEIUI LINCONENSIS EPISCOPI 640
ul subjecii cibmii vei l.i .i) pcraia ati.ii.ndo, leti- A sublimilalc majeslalis divJi.i comp.el.eiiclere rogi-
i.caiit iiilclligendo, dccoqiiaiil rciraclaiido, niediil
tandovullis, mcn^lis qculos ab iminundis dc<;ide-
lara incorporenl nperatulo, furfur cniiitant super-
riis mundalc, scicntos qiiia qui muiulus cst, in iin-
flua rccidendo et inale dicla corrigfiido, necosse munda mentc non liabitat. Sio cnim ad pctram at-
esl prxlalis, pro iiiodo, pro lcinporo, pio persona,
tcndit coliimba. Sed litriuacius quid? Petra siqui-
inciisuram Iriiiei ciogare subjeclis. Uiidc illa co- dom refugiiin. Iicrinaciis. Ucri.iacii vero pec<aiores
iumbarum coliiniba, qux rnslrum non liabuil, uiidc sunt. Herinacius ciiim animal est aculeis pliMiuiii,
inorderet, ciiiii dctralieretur ei nec uiigncs unde
;
quod cum ab lioste deprelicndiliir iiiior aculeos ca
kederol, cum occidoretur ; nec fel, cuni ad ama- piit abscondil, el quasi socurus inicr acul os per-
ritiidinein piovncareliir; tuiii pullos pascerel, ail :
seqiienlcm exspociat. Sed nunqiiid cvadii? Mun-
Mtilla liabeo vobis dicere, scd non jwlestis portare
quid non ccmprelienditur? Nisi ad poiram rofu-
muudo {Joaii. xvi) : iie foite cx incoi.sideiala cibo-
giat, non cvadit. ibi profoclo socurus est. Audiant
ruin disiributionc jeciir nunperetur.
Iioc cxemplum pcccatores pleni lonlalionum acu-
Cum iyilur prfelalus siibjeclis loculuriis, consi-
lcis, qui latam viain qua; dncit ad inoitem incc-
deiat, quid, qiiibus, quaiiliiin, et qiiomodu vorbiim
rj diiiit. Morein (luippc licriiiacii lonet peccalor,
Dei distribual, ul cx carnalibus carnalia. el spiri-
qui caput inler aculoos abscondil, cum ipsum per-
tualibus spiritiialia comparet, pro capacitalc iiige-
sccuior apprelicndit, qiiia cnm ab antiquo hoste
i.ii, cl dcvotioiip, quasi colnmba in furamine pe-
lenlatur pcccator, pecoalis el suggosiionihus suis
Ir* pullos pascit. Vos ipsi, filii mci, qui satis in-
monte consci.iit ; et intor aculcos in via securu»
coiijltieiaie, faieor, deorcmeo frumentum ncipi- exspoctal, cum intcr inala qu.c facit ab auditione
lis, tesiimoiiium pcrliibel'', scrutamini conscieiilias
nfa'a non formidat, qua diclurus est Judcx : Ile,
eslras. Quoiidie fore vobib loquimur, quolidie vos
vuiledicli, in ignem w.teruum {Mallh. xxv). Sed nuii-
adnioiieiniis; scd ex ipsa quotidiana (.oiisueliidine
q«d pva !el ? Non evadel, imo comprebondetur,
Aci))um Dei iii fablidium plerisque conversujn csl.
iiisi ail foramen pelr.i5 refngial. Habct enim fora-
Ccrtc, si illi qui audiendi vcrbum Dei usum iion moii suum licrinaoius in pctra, sicut ct coluniba,
lial)ent, ca qux vos qiiasi stercus respuitis audi- Ilcrinacii foraiiiina Doiuinica' passionis sunt vjil-
rci.t multa devolione, multis lacrymis ea sibi
;
nora. Cum igitiir pcccaiorem aniiquus pcrsequltur
compararent. Exeinpluni audite. Nunquid in te»i- liRstis, ad viilncra rcourrat Dominicac passionis,
pore fumis iii poria Samariue caput asini et qwarta speni suam illi commlttens, dicat : Misercre nici,
parscabi i.tcrcoMS columbiiii multo eaipta prctio qu, pagsns es pro me.
perhibc,i>lur? {IV Reg. vi.) Qui siiiit famclici?Qui Attendanl iiaqiie ad petram herinacius et co-
esuriuni; ct sitiunt jiisliliain. Famolici crai.t par- liMuba Justus et pcccalor quia qui passione
, ,
vuli pctcntes paiiem, ct non erat qui frangeret cis, sua pcccalorcs rcdemit purgatos rcligioris
,
lii sunt iii porta Sainari;ie cum sollicili de sc, mcn- districtionc sanctificabit. Foran.on &iquidcm CQ-
tem inclpiunl cuslodire. Pcr porlani cniin initium, liinilxe dislriclio csl rogularis disciplinai ; hcii-
per Samariam liguratur cnslodia, n»m Samaria naoii vero, vuinus passionis Dominicaj. Ergo, cha-
cusloJia dicitur. Iti pona igitiir Sauiaiioe capul lissimi, quicui.quc (ilii cstis matris Ecclcsix, ad
asiiii vcn^lil, »iiii in ciistodia nKiilis iiiler laboiis peiram aitciidiie, ne forte cadat ajdiOcium, quai.do
onera, iiiter bominum nialedicla, inler aculeos lal iinr ejus fu:iila?iici)tum. Cum cnim por aliquam
tentalioniim, inler miiias poieiiliM, exemplum pa- di;iboli<;oe siiggestionis impulsioncm a fidelitim
lientiae fofis oslendit; sciciis, qiiia inde dignum niente Ciiiistiis rece;!it, pars Ecclesiie cadit, quia
pocnitcntiai fructum acquiret. Per capui hiquidcm supra pctram non crat fundaf). Sunt quidain in
asini exemplum paiieniia! /iguratur. Emii aulem Eoclosia solo corpore, mnilc et opore separali.
asini capui, (|iii pcenitcnli* causa mcnicni
incipit Alii vcro, qui cum ore coiiritoaiiiur, el corde cre-
in patentia possidorc. Stercus eiiani columbinum ^ dant, pi;cpulium lamei. carnis in pntvaricatione
famelicus emit, quando illo .jui frumi-nto verbi p&rtant. Alii autem doctrinam desiderant, sed pu-
quasi columba pasti solet, tanqiiam stercu» pro siilanimes ct limidi aggredi d«>ctrin:e religioiicm
consnetudinc parvipcndit. Et quoniam verbiim Dci formidaiil, co quod invcriianl aliam l, gem in niem-
in liistorico, niorali, allegorico, et anagogico sciisii
bris suis rcpugnaiilem Icgi mentis sua'. Alii aulein,
solel dividi, bene quartam parleiii cubi oolumbini
quo.l appt twiit, aggrerliuiitur ; sed conlra tenlalio-
stercorisemit per alterum istorum quatuor
illo, qiii
ncm inipatienies et molles, cum manum miltunt ad
studct et laborat omendari.
aratrum, rctro rcspiciunt, ct rcvcrtuntur. Alii au-
Attendeiitos igitur ad pelram inorc columba;, lcm cum in virlutibus cl in religione proliciunt,
quidquid cogilatis, noi. pro vana gloria, non pio superbiunt et inflaiilur, inde materiam sumcntes
liumana laude laborate; sed totum pro amore Dci superbiendi, undc potiiis debuerant liumiliari. Alii
facile. Si vcro aliquid pialer Douin, vel
coiilra vcro ut niagis ac magis proficiant, inriooenti;e ct
Deum cogiiatis, doleie cl gemite; frumentum verbi sanclitatisreligioncm induunt. Primi .siquidem sirnt
Dei rclinete, ci facitc ; niliil ullra quod inspirtt hfcrctici, vel scbismatici, secui.di pecoalores ct in-
Dous, quaercntes vcl cogil.uiles. S^^d el si quid de urcumcisi ; terlii jiistitiiin sitientes, sed pusiil?.»
Ul SERMONES. SERMO XI. IN PURIF. B. M\R!.f: C42
nimes el limiili ;
qiiarii nioUcs, quiiiii limiiii, soxii A coiistimmavii. .\itcndilc cl lanJaie, c{ ilii gtalias
simplices et icli^'iosi. ni^ile, pcr qnum tanliB spons;e liliao meruislis esse.
Ailendani crgo sohismalici ad petram, quse ulram- Vel c.rte p» r cavernam laci illam significare possii-
que conjunxit maccriam. Aiundant peccaiores ad mus, de qna, quasi cxponendo quod pratmiserat,
petram, qua a praevaricalinnis praepnlio circumci.li sub;unxit Propliela dicens Fl ad Satam, quw pe- :
debent. Allendanl qui salulis doclrinam dcsiderant pcTit vos. Cum eiiim dixissei, alleudiie ad pelram^
ad petram qux proluxit aquam. .\lleiulanl lumiili ex qua excisi eslis, cl ad aivcrnum luci, de qua prcC'
ad pelram qu;B pioslravit Goriaiii. Auendant mol- cisi estis, sulijiiiixit : Atteitdile ad Abriiliam patrem
les ad petram quam Jacob capili suo supposnit. vestrum; el ad Saram, qua- peperit vos. Suhscqucns
Atteiidant superbi ad pelram quuj slaluam coiifrc- quidcm proposiiio pia'cedciilis est conlirmatio.
git. Allendanl simplices ad pelrarn in cujus fora- Quia igitur Saia princeps intcrprelalur, qiiid per
mine columba nidilicat. Atlendite ad Peiram. Pctra Saram signilicarc possumus, nisi illam, qiiai prin-
AUtem eral Clirislus. Atten iite in divinilale polen- cipaium sul, principalum mundi, principatum cceli
liam, in humiruale subjedioriem, in morihus disci- oblinuit? Principaliim quidem sui, quia voliiplati-
plinam, in doctrina sciciiiiam, in omnibus charila bus non coiisensit. Principalum mundi; qiiia cain
lem. Polentiam, qua vos silii subjtcit, subjeciio '^ miindi vanilas non seduxit. Prlncipaium cadi ; (|ua
nem, qiia vos in .'liluiu elevavii; disciplinani, qiia ad Filii dexlrain siipor choros Angeloriini jam
vos mirabiliier dociiil; scientiam, qua vos verho ascciiiiil. Hfcc cst igiiur Sara, quae nos peperii.
erudivii; chariiaiem, ({ua Uilevit. Attendite in ad- Narn in illo nobis maler facla csl, qiii nos fratrts
versis, allcndite in prospcris. Iii prosperis jusli- vocarc non coiifiindilur, iit ibi : Narrabo nomen
tiam, ne supcrbiatis ; in adversis miscricordiaii»!, tuum fratribus mcis (Psal. \xi). Laci ergo caverna,
ne despcrelis. Atleudite ad petrain ex qua exciai qiia? nohis cmisit .\gnum, sunt illa Marise beata
esiis. Excisi, non exlra cacsi, sed ex ipso, et pcr viscera, quce porlaverant;etenii Patris Filium. Qiia;
ipsuin ecesi, quia ct a peccato circnmcisi, el ab in- idco lari dicilur, quia quamvis essel exlra nuiiidum
jklelibus divisi. Ex qua exiisi eslis. A Cluislo eiiim pcr giatiam et devoiioncm, de mundo lameii erat
derivali sunt Chrisliani, lamiuain a fonic rivi, lan- per iialuram. Quoniam ergo per alliludinem virlu-
quam a irunco rami, tanquam a palrc filii. Paler tum, pcr paiientiam Irihulaiioiium, per fortitudinem
enim niullarum gonlium coiisiilniiis cst. Namvirgo glo-
per mcntis, pcr perseveranliam religionis,
ipsum accepimus spiritum adoplionis, in quo cla- riosa scciindum nrophctas allo monii, de quo lapis
mamus, Ahha Paler. Unde propheta quod obscine p abscisus cst sine manibus, vel petrae deserti, de
prfemiseval, dcclaravit, cum subjiinxit : Atiendite cujiis caverna nobis emissus est Agnus, compara-
ad Abraham patrcm vestrum {Isa. u). Abraham pa- lur. Attendant alio nionli petrae deserti, caveriiai
ler multarum gentium dicilur. Seqnitur : laci, ut suhlimes fiant in cogitatione, foi tcs in lon-
Et ad caveruam laci, de qua prxcisi esiis (ibid.). talione, rcfugii latebras inveniant in aliqua mala
Quai esi ista caverna, nisi Eva, de cujus visceribus suggeslionc, qoi jaceiit in imo profundi, qui cito
nati, tanquam de caveriia egressi in liunc lacum consentiiint munda sive carni, qui palent diaholiciB
miseriie descendimus? Qnia ergo cognilo uno con- voluiilali. Aliiiudinem enim in monlc, fortitudinem
trariorum cognoscitur ct reliquum , alienditc ad in pena, lofugffrm invenimus in caveriia. Ad ulrum-
banc cavcniaiii laci, ut per miseriam quam Eva qiie crgo alieniius aliendamus, ad peliam et caver-
nohis conlulil, misericordiam pcrpemlalis, qua vos iiam, ad Chrislum et Mariam, ut quod uierciue no-
Cbrisius liberavit. E\ quantitatc si:|uidem morbt. bis conlulii agnosceiilcs, ingraliludinis vitio non
comprohatiir utililas medici : ex sapicntia discipnli arguamur. Sicut enim duo sunt, qiia; nohis ad dam-
doctiiiia laudalur magislri. Indc igitnr mala qu;e nationeni obfucrunl, culpa pr;cvaricalio:iis, et pcjena
per Evam sustinetis, inde bona quse pcr Chrislum rctribulionis ; et lucc duo operaii suiit vir et mu-
conseculi esiis, in libra mfiiiiis arqualiiei' ponder.i- D lier, Adam ct Eva, iia diio nohis ad salutem pro-
te, ut obolismus justiii:e rcducatur ad centrum ju- fiierunl, piiiificaiio mcntis, ei passio redemptiuiiis;
s:ii!;E. Vel cerle per c:\vcriiam laci Ecclesiam pere- ct hycc siinililer vir et nuilier Christus ct Maiia.
grinaiiiem adhuc in •lerris significare debemus; de Atlendamus igilur ad Chrisium et Mariam ; ad pe-
qua liKi lanquam dc matiis visceribus
Ecclesiae tram descrii, et petram deserlam : quoriim iiobis
longe lateque sunt propagali. Verbo siqiiidem veri- allera einisil Agnum, altera nobls niilrit pullos co-
talis de visceribus ejus gcnuil nos sponsus Ecrli^ia; lumbarum. Haee enim secuiulum Icgcm Moysi iio-
Chrislus ; et per ipsam, pneveniente gralia, ab iiifi- strae congruunl purificationi. Scriptum quippe esl :
dclibus divisi sunius. Ideo dictum est : ta; ^im ;;raJ- Mulier, quce susceplo semine pepeierit filium, im-
eisi esiis. Pr.'Ecisi, id cst praicedenle graiia, per munda erit seplem diebns {Lcvit. xii). Mulier .1
ipsam cxsi, id cst divisi. Allendite igitur ad Ecdo- mollilie dicilur : iiam 00 quod mollis sit et fragilis,
siam, consideranlos, quibiis ornamentis virtuliim mulier appellalur. Quid igitur in muliere, n»si niol-
spoiisus suus eam decoravit, qua dignitalc sublima- les accipimus, illos nimirum, qui cilo diabolic;n
vit, quo perfeclionis anniilo subarrhavit, quo forli- suggcstioni consentiiint? Quasi semcn suscipit mu-
tudiiiis baculo sustcntavit, quibus armiUis opcrum lier, cum anima moUis cl fragilis suggcstioni pf-
64i D. CARNF.KII LINGOXKNSIS FPlSCOri GU
v«»rs:e cojisciiiil; Impr.vgiialiir, ciim (lelibcral ; par- A t^nquitni incerliis sim, nlruni confessio siniptex,
Uirit, cum operalur. Et noianiiiini quod quniuioqnc pura, et devola peccatum lavct : scd )ioc idcirco
parturil masculum, quandoque feniinam. Masrulum dico, quia quando confiicmur, nesciiuus, si in con-
quippe paril, si in pcrpetraliune pccoali aliqiiid ^i- speclu ejus, qui scrutatur renes ei corda, sil lautie
rijiiatis admistum fuciil. Ciim eiiim aliquis peocarc sinipliciiatis, taniKque puritatis, cl tantae devotiu-
deliberat, ct sacer locus, \<A sacrum lempus cvit;,- nis confcssio; ut oporlct, ct necesse esl. Timor
tur, vel causa pijemillilur necossilatis, sivc ctiam cnini in hujusmodi scmper esl neccssarius. Iia la-
modus naluraiis ;
parit qiiideni quia non resislit; men pcccator post confessionem timeal, ut iioii dc"
sed masculum, cum in ipso actu viriliiaiis aliquid speiet; et sic spcret, ui tinieat; ei dc coniposiiione
fuerit admistum. Cumaiilcm nec teiopus, nec locus aciuum suorum sollicilior fial, qiioniam qui sacri-
perpendilur, sed in causa voluptas sola considera- ficium Cain sprevit, pocnilentiau) Mariie susc^-pit;
lur, el modus exquiritur, qui extra naliiram ost, ct qui vcrba Pharisaii respuit, o:alioncm publicani
feminam paril, quia iii peccati perpetralione niliil non despexii; et Jereniiain et Joannem in ulero
laudabile reliquit. Hiiu. csi quod salis aportc praeci- sanclificavit, qui in utero matris Esau odio habtiil ;
pilur ut illa quae remtuani parit, duplici poeniteniia cl qiii Juda^ confessionem non suscepit, posl adul-
puniatur. Mulicr, inquil, qua: susceplo seminepepe- B terium et iiomicidium, peccatum David pcr confes-
reril .nasculum, iinuunda eril septem diebufi. hn~ sioncin lavit. Tiinoat quidem de jiistitia, gratuletur
muiida cril, id csl inimuDdam se judicabii. Rcain do niisericoidia, exsuliel wl tinieat, sic liincat, ul
enira se el immundam coram Deo dobel judicarc, exsultel, formidcl, nc superbiat; gaudeat, ne dc-
quod gavisa sil in peccati pcrpctraiione. Dies vcro spercl. Ilinc cst ilhid, quod subinferiur : Triginta
exsultaiionem nientis sigiiificat , quia sicut dies jribusdiLbusmanealinsanguinepurificationis {ibid.).
mundum clarescere facit, sic exsultaiio cordis et ( Licet cnim iiite.r iinparcs computclur isic numerus,
jucundiias moniem lucidam rcddit. Sicut ille qui '
lamen sccundus et compositus ah ariihmelicis per-
delinquit prius in suggcslione, in delcclatione, in hibeiur. Sunt eiiarn et aiii inipares, qui priini et
consensu, in deliheralione, in opere, ct operis volu- incompositj sunt.
plaie, gaudere solet : sic quando pauiitet, immun- Quis igitur in impari primo cl incomposilo figu-
dum pro his omnibus se judicare debet, dolere la- ratur, nisi ille, qui pcr incomposiiionem acluum
men, quod in iis gavisus sil. suorum ab xqualiiaiis et justitice regula discedens,
Sed quia nihil valet cordis contriiio, nisi subse- adhccrel illi, qui de teria est terreniis, per inobe-
quaiur oris confessio, subjunxit protinus Moyscs et dientiic prxsuinpiioncin ? Primus Adam, ail Apo-
ait : Ociavo die circuwcidetur [Levit. xii). Quid est siolm, de lerra tcrrenus,secuudus dccoelo corlesiisil
peccali circumcisio, nisi confessio? Cuni enim post Cor. x\). Inscqiiales primi et incornposili sunt, qui
contritionem el oris confessionem cuin hilarilalc iniEqualitalem et cordis injustili^im, et per iiicoiii-
circumquaque arliculos ampulamiis, ul a morte pasitionem sui veterem induunt homincm cum
animx resurgamus, quasi oclava die masfulum aciibus suis. Pcr inaequaiem autcm socunduni cl
nostrum circumcidimus. Octavus elenim dies nien- composituni illi figuranlur, qui licol ab sequali-
lis illuminalionem designat, pcr quam resurgimus a latis regiila per injusliliae vilium discesseiunt,
nocle peccali, ct a morle infcrni. Sed sunl pleri- cx ipso tamen limore peccali de compositionc
que, qui po.st confessionein non hiimiliantur, sed acluuin suorum sollicili sunt, ut ipsiim in-
negligenlius aguiit, eo qiiod sciant esse scriptum : diiere niereaniur, qui de co?.lo coelestis cst. Est
« Omnia iii confessione lavaniur. > Propler quod enim sccundus de coelo coeieslis. Triginta ergo et
faciiius in peccaiis incidunt, cl recidivum patiun- iribus diebus manel in sanguine piirificationis, qui
liir. Oportct ctiani ui in bonis aclibus sorvos iiiii- per cordis illuminalioncm ct operis cornposilioiicm
tiles se pronunlient, scieiiU*s quia coi-ain illo ven- puririraliir ab inaequalitate praevaricatioiiis , in-
turi sunt ad judicium, qui eiiam capillos capitis D diieiis novum boniincm, qtii seciindum Deiim crca-
numerabit. Tiniere eliam debont, si bene fecisse, si lus est in juslitia ct sanoiilate verilat^s. Sed quia
toium dixisse se crederent, quod commiserunt. mens per fidem illuininamr, ei per contiiiioneni
Qiiis enim fragllilalem suam su.speclain non Iiabeat? cordis nligio vera componiliir, salis apoiic siibjiin-
Quis liuinaiiaeneg!igenii;fe Kihargum formidare non ciura : Et offerelnr pro co agnua, sive duo pulli co-
deboat? Quis oiniios ciicumferenlias [vel circdo-- lumbarum {ilid.). In agiio hoc ille liguiatur, qui
stantia?] quae adjacent peccato, cmfitcii non negli- coram londento so ol)niu!uit, ei cum in ciuce paie-
gat? Vel si confiteatur, quomodo scit, si Deo fuit reiur, lioii aporuit os suuin : prinius iiiter ii:amis
acceplabiiis? Quis cnim novii sensum Doinini, aiit Siniconis, ft socundo ii» crucis vcitico pro inundi
quis consiliariiis ejus fuil? Oflerebal AIkI, oflerebat saluto obiatus. El iiolanduni quod qo.otidio j)er ma-
ciCain; sed illius sacrilicium accepit, istiiis autom nns sacerdolis in allaris sacramcnto longe differon-
spr«vit. Uterini fralres Jacob et Esau ; sed iile ele- lius offerlur. Sed quia ox. ipso el per ipsum pendet
clus est a Deo, iste vero reprobaliis Sic eiiam duo tola noslrac salulis intenlio, pro nobis et a nobis
in domc. duo in agro, el in rnoia iino, sad uiuis pcr i;acranieniiim aliaris ofTeralur, ipsumque iiobis
a8>>u(Detur ; alier relinquelur. Non taiu«ii h;t'c dico, iiicorpoTcmus, ul nos unum corpus ciiin ipso simus
.
6i5 SERMONKS. — SERMO Xll. IN PURIF. B. MARI^. 6i6
et per ipsum suo conrormemur simprcii.tiis exem- a Sed iii huc c;«ca liiciiui, quod appolil non appc-
plo. Exemplum quippe nohis liedii pcr vitje inno- tenda; ct non app lil appetenda. Nara
apjw- si vel
ceiitiam, ut et non ila faciamus. Si enim simplcx et tcret appeienda, vel non appeterei evitanda, non
innocens nou fueris, non prodcsi libi, sed obest, cupidiias dici deberet. sed charilas. Eo igiiur cru-
quod pro le Christus est oltlalus. agno siqui- Cum delius ii) menie sauvii, et domicilium suum eo dc-
dem oilerre debes pullos oolumbarum, in quibus testabilius di^sipat et incendit, quanlo quis tjus
jremina «ignificaiur simplicitas, aclus scilicei et co- lyrannidom ailecluosius amplexatur aut recipit. ,
gitationum. Piopterhoc, dilectissimi fratres, hoc detesialiile
Igilur, charissimi, si purilicari, si mundari volu- morlis venenum Isaias merito redarguit, dicciis :
nius, atlendamus ad Ciiristum, et ad matrem Cliri- Voe qui agrum ugro copulatis usqiie ad terminum
sli; ad petram et cavcniam laci; ad petram des':r- loci (/sfl. v). Quid esl usque ad terniinunt loci?
tam , et peiram deserti. Petra siquidem deserti Usque ad agrum qui lermino loci finiiur. Usijue
virgo Maria fuit, quse orla est de tribu Nuemi. Unde ad terminum locl diciiur, ut agrum illum excludai,
dictum est : Emitle agnnm, Domine, dominatorem qui tcrmino loci nec claudilur, iiec circumscribi-
ietr<v, de petra deierli ad moutem (Him Sion (ha, tur, ncc dedniiur. Hic enim est agcr, de quo Salo-
xvi). Petra vero dcscria Chrisius dicitur, de quo mon in laude sponsK meminii, dicens : Considera-
scriplum est : Lapidem, queni reprobnverunt (cdiji- vit agrum, et emil eum {Prov. xxxi). Hic cst ille
cantes, liic facius esl<in caput anguU {Psal. cxvii). plenus ager, de quo Isaac iii laudc liiii loquitur, iia
Ailendamus igilur ad dlarlnm, ip>am iii miilieribus dicens : Ecce odor filii mei, sicut odor agri pleri,
hencdiclam conliientes. AltcndamHs et ad Christum, cui benedixit Domiiius {Gen. xxvii). Hic esi agei,
ipsi graiias ageiites, qui pro nobis oblatus secun- in quo sevit idem Isaac, et iiivenit centuplum. Hic
dum humaniialem, el secunduin diviuitatcm obtu- cst ager leiitis, in quo Seinma Araiites viriliter
lit iios Deo Patri, qui vivil ot regnat per iiifinila s*- stctii, cuni fugerct populus Israel, et ipse slans vi-
cula sfficulorum. Aoie:i. riiiter expugnavit Philisthscos (// /?e(jf. xxiii]. Ilic
SERMO XII. eslager, quem voenalem fecit Aiiameul.lllius Sellum,
IN EADEM SOI.EM.MTATE palrucli suo Jeremiae {Jer. xjxn). Qui quamvis
Simile est regnum CiTelorum lliesauro abscondito essei in periculo morlis, utpote qui erat in luto
in agro, qucm qui inveiiit lionio abscondil, et prce carceris usque ad gultur, ncc agri posse se fieri
gaudio vadit et vcndit omnia qucc liabet, et emii posscssorem usque ad annos sepiuaginta cognoscc-
aqrum illum {Matili. xni). Tcste, dileclissimi, vc- Q rct, agrum tamen adeo afleclavii, iii emeret, sciens
rilale, unum est necessarium {Luc. x) ; sed cajca quia non poteral ab exspcctatione sua confuni.ii.
ei crudelis, et omnium vitioruui hydropisis humana Igilur vel quod exercitio laljoris emitur, regnum
cupiditas, nientem hoitiinis in inuUa dividit, et coelorum, vcl in qua per lalori ni passionis salutsm
disirahit in diversa, quoiies ab unitate reccdit. goneris liiimani Clirislus operatus est, caro ligura-
Qu^i^unitas? Audi, Israel, Dcus luus, Deus unus liir. Ager enim riicitur ab agendo , qui ager leniis
tit {Deui. vi). Ideo unus, quia per partes dividi dicitur, qiiia passibilis fuit. In quo Semma Arari-
iiou polest, non euim corpus csl; iiec etiain per lcs stetii, quaiido factus est oberiiens Palri usque
aiTeclus, quia aniina non cst ; nec unus ab unione ad luortem. Undo Soinnia inlcrpntatur obediens :
dicilur, quia colleclio iv.uitorum sive luassa non qui bene Araritos, id esl nionlauus dicitur, qiiia in
est. Sed ab hac uniiate mulia dividunt et ; hanc assumpta caine clariticavit eum Palcr clariiate
unitatem lamen non dividuni. Mulla ab unilale quara habuit, priusquam mundus tieret. Unde Apo-
dividunt, quia niulia oum unitaie non conveniunl. stolus. Propter quod illum Deus exdtlavit; el dedit
Nam unum esse non potest res quae in mulia divi- illi noineu, quod est super oinne noinen {Pliilipp. ii).
ditur, sed unitalein non dividit, quia cum simplex Cum igilur fugerci popiilus, co quod non esset qui
et iina sit, divisionem non habet. Ab bac igilur '^ faceret bonum, istc soUis lorcular calcavit, et per-
uuitate meutem primo dividit divisionum mater cussit Philisthaeos, quia solus spiriluales prostra-
tupidilas, quae in toi mcnteiTi dilacerat, in quot vit inimicos. Huiic agrum Anameel, id est gratia
aiTectiouum diversitales vailando mulliplicat. Nunc Dei, scilicet miseric«rdia Jesu, venalem fecit Jeie-
enim voluptaiis, nunc honoris, iiunc divitiarum miae, quia graiia sive misericordia Dei prjevenienie,
laboris exercitio subsequenle, tanti bencficii par
•
afifeclibus, ab unitalis siabilitate mentem niovet. el
Sola quippe cupiditas duo divisionis invenit vcrba, ticeps eflicitur, quicunqiie in altiludinc vit* spiri'
iKCum scilicel el luum; qu« chariias in hoo quo I tualis exoiceiur. Fclix qui agrum suum huic agro
Hajc quando ul uiium in Christo, et Christus sit
sua iion qujerit, omnino dttestatur. copulai, sil
mentcin afficit, hydropisis niore eo plus sitit, quo uuum in ipso, ut sic copulet agrum agro, qui nullo
bibii. Incrementum pecunia; dal incremenlum lua- claudilur loco. Nain de hoc agro Salomon iia
litise. Quanto pecunia major acquiiitur, itintu inajor dicit: Prwpara opus luum, et diligenler exerce
habendi voluntis habetur. Uude poela : ugrum luum {Prov. ixiv). Scd la illi, ait Isaias,
^iii agrum agro copulal usque ad terminuin
loci
Crescit emur nummi, quauluni ipsa pecunia crescit.
(Ji:vi:>. Sat. U, vers 138.) •
A id cst usque ad agrum, qui claudilur lermiuQ loci:
C47 D. GAILNERII LlNGO.NEiNSlS EPlSCOri flH
qui ager oslendilur in paralioln scir.iiialoris el A naiu»» Psl.agc bcne respoiuical; dorniircnesciunt,
seminis, quia ager est mundus. Qni enim iDundtun qui agruzn non suuni de nocle dcmelunt. Propler-
sibi, vel se miuido, per amorcm jungit, vre ilii, ca imiianlur Cain fralri suo suggerenlom ire in
quia quivoiuerit esse aniicus mundi, ail aucloritas, agrum, videoque eum in (iliis suis olfercntcm, quas
inimicus Dei conslitnelur {Jac. iv). de avariiia con^To-ant et rapina.
E.\ supradictis igitur auctoritatiltus Iria aoliis Proplc.-oa residuum erncce comedil locusla, rcsi-
agrorum genera proposuil sermo divinus: mun- iluum tocusla: brucltus , residuu n bruclii rubiyo
dum, liomincm, Clnistum. Ei hene agris compa- (Jocl i). Quam detestabilis labor, fruclus niodicus,
rnniur, quia nec mundtim, nec Cl)risium, scd ne- iililiUis brevis, ul in omnibus lam inulilitcr, quara
que seipsum, nisi laborando cl agcndo potest quis niiraliiliter liomo seipsuni deslrual ac consumat.
possidere. Sed qui mundo ulilnr, abulitur : qui Si carnaies oculos aperis, bat-c videbis, si spiritna-
Clirislo, fruilur : qui seipso, ulilur quidcni ; sed les, (lctcslabilius inspicies. Nonnc oiiositas provo-
jiec frUilur, ncc abuiilur. Nam seipsum diligere in cairix est satiguinum? Hic est ager pigii plenus
Deo ei proplcr Deum, Deum vcro piopior seipsum, nrlicariim. Noiiiie diviti;« generanl sollicitudinum
niundum vero diligere non debet, nisi fortc propler spinas, durilia ci obslinatio potias, inslabilitas
Denm in aliquo diligaliir; quan<lo scilicet vcl in
'^ ^ias? Sunt eiiain in mumlo superbi, qui praedica-
immensiiate potentia, vi.l in puUbritudinc sapicn- lionid intbrem, tanquam monies Gelboc suscipcre
lia, in ulililale beiiigiijlas Doi commcndalur. Alio- dedignantur. Sunt avari, qui lanquam terra quie
qui uli dciiomus tanquam non uienles, lanquam non satiatur aqiiis, uon saturantur divitiis. Inve-
uibil babenies, et omnia po^isidenles. Ll si aliter niuniur etiam qui inlus inficiuntur per inlcnlio-
uti iHundo Tolucris, abuleris. Qux enim major po- nem, (;uorum tamen operalio foris bona. Sunt qui
lesl essc abusio, quam ul servias ci, qui factus esl secundum aclioneni corrupti sunt, et lamen iiiten-
ad servieiuium tibi? Factus cst enim niundus, ut llo boiia. Sunt eiiani qui foris per actionem infecti
serNii-el liomini, bomo vcro, ut serviiet Crealori, siint. Multoiies vero cuni dormit per negligonliaa
ita tamen, ut qiiod muiidus bomini, vel bomo im- bomo, lioslis antiquus posl fidei , vel ahcrius boni
penderet Crcatori, totum human* deservirei ulili- susccpiionem scminis, viiiorum supcrseminat zi-
lati. Deus onim bonorum nostrorum non ogiU. Item zania. Invidol et major fraler minori, hoc esl caro
duo bona dedit Dcus boinini ab inilio : unum vi- spiriiui ; vel pro vitulo sagiuaio, vcl quia laborat
sibile, alteruKi invisibilc ; uiiiim gralis, alicnim in ogiu. Quia enim caro mundum diligit, salutem
Gratismundum, meritiscoeluni. Nibil eniin c
nieriiis. •'*"''"^ postponil. Ideo auiem carnem cl spiritum
boni aut mali egerat Adam, qiiando dedit ei Do- qiiusi fratrcs dixerim ,
quia utcrini sunl, nun cx
minus niundum ct oinnia qti% fccorat in mundo.
,
uiio patre, sive ex una matre trahentes origineni,
Lnde piscibus, avibus, ct bestiis faclis, adduxil oa qiiia cum caro infiindatur ct coaguleiur ex seminc,
ad Adam, ut videret qiiid vocarei ea, ut lanquam spiritu<^ a Deo formatus ex nihilo infcrmala carne
sua nouiinibus ca discerncrc sciret. Voluil eruini, furmando absque uiora infundilur, ct infundendo
ut per iibedientiai meiitum bonum sibi invisibile formattir. Formatis siquidom niombroium linea-
compararet. Scd niiia ros, inio iiiiscrabilis. LiLcu- mentis, post quadiaginta el scx dioruni spalium in
tcr eniil lioino, quod gralis daiur ; gratis atiiem fundondo formaliir, ct formaia stalini infundilur
vull habeie, qiiod non uisi emendo .if quiriiur. Sol anima. Non enim cx traducc csl aninia, sed caru.
qi'id emere voliimtis, fralres? Ntinquid in co vi- Lndc Projdicia : Qui fingil sigillatim corda eorutn
dctis agrum boiniiiis pigri, (lucia tolum replevc- (Pi.al. xxxii). Et alibi : Pulvis iit jmlierem reverlelur:
ruut urtioae? Nunquid spino.sa vd petrosa, vcl pcdos el spirilus redecl ad Deum qui [ecil illum (Eccl.xu),
in viis coiiculcaiiiium semina? Nunquid considera- Et rursum Moysos : Si quis percusserit viuliercm
tJs MiOiitcs Golboc, super quos nec ros nec pluvia prcegnantem, et fecerit aborlivumf si formalum non
venit? Nonn»; vidciis aniinas, sicul torrain sine i^ eral, mulcletur pecunia : quod si forvialutn, reddat
a<iu», Dco? Nunquid lorram conspicilis, quse noii unimam pro animn {E.rod. xxi). Ex uno tameu
satiatur aquis imo et illam, quae inibrem snpcr sc
;
utero ambo prodcuni iii Iiicom, ct qiiasi fialerna
venicntcm non rccipit? Scd uuuc iniiatas agroiun: socictate quasi ex nno uiero siniul cgrediuiilui.
possess;onc5 inspicitc, ct denitin» illatas. Infocla osl Sed in hoc carncm majorem uatu dico, quia pririr
lerra corruptionlbus. Seminal bomo bonum sem^n, in liquorem infonditiir, el u.embroruni lincameu-
et viiio tcrra? pullulanl cum bono somine zizania. lis forn-.alur : et sic aninia a solo Crpalore Dco
Habel bocviiium qtiandoquc intus,quandoque furis, facla de r.ihilo, rormat^e carni unum hominem
iii
quandoque iiilus ct foris ; et quandoque iniicil sc- unilur. Invidet ergo major Miiiori, quia cum caro
uien in radicc, qisandoqiie spinas inficil slerili- mundi hujus deliciis iiilcndit, boiiuin ^nitiiae parvi-
latc ;
qiiaiuioque fit non cx viiio torrae. quod ger- peudil.
uiinot zizania, scd cx aliunde innala passione. Sunl praeierea quatuor geucra lenlationura, qu«
Inimicus euiin bomo faccre solcl boc , ut superse- crucae, locusU», brucbo, rul)igini comparantur vi- ;
minct zizania, cuni dorniit domiiius ugri {Matlh. dclicot diti delibcraTa cl occulla, subitn cl aporla,
xiii). Quod si foite domino suo, jnxia quod semi- diu dcliberala ot aperta, suLila a occulla tonlalio.
'
ei9 SEKMONES. — SERMO XII . IN PLRIF. B. MARL*- 6S0
6i enim subiio menleni subvcrtcre non poiest, non A ita ul in Deum transirct, non nalurx verslbiliiato, i
ideo minus inslat iitimicus ; sed paulatim meniem sed Dei dignatione, quia nec Dcus est mutattis iii
velui parieteni indinal, et depellil ut maceriaui, et humanam substantiam, assumendo homincm, nec
quod aperie rapere non poiest, furatur occulte; ut liomo in divinam, cum glorificatus est iii D('um.
«il n«nc serpens vectis, nunc lorluosus, nunc dici Projilerea crgo miindata fuit, ut miindam sibi de
possit antcmos, nunc diclux, et se csse hesliam ma- carne munda carnem assumerel, (jui inundi sordc»
uifestel, cujus nunierus esl scxcenli sexagmia sex. lergere disponebat. Propterea iioc in conccplione,
Quia igiuir, ut dictum est, lerra non solum iiifecla nec in naiivitate aliqiia mundatioiic caro assumpia
6ed eliam interfccla in saiiguinibus, et contaminaia indiguit, quia ex ipso inairis utero, in matre Vir-
csl in operibus vetuslatis, novis supervenienlibus gine munda fuit. Quia ergo hoc soluni (Jus ibi fiiit.
ve-tera projitientes novate vobis iiovalc, et nolile quod inde futurum ejiis fiiit; Levi docimaii dcbuit,
serere super spiiias. No^ale dicunl bomines agruin, et hocChrislus nou debuil quia pcr propagaiio- ,
\ <iui post faclam runcalioncm, slipularum incensio- iieiii originis Le\i natiiram el tuliwim lialuit iii
iiem, iiBlaminis rcsper«ionem, arationem, semina- Iiimbis Abraliam ; Chrislus vero solam naluram,
tionem, occationem , ab omni noxia veiustaie pur- quae decimaiione uoa eguit (Hebr. vii). Oblalio eniiii
gaius, in foeiiorc fruclus mulliplici sui rcspondct ^ noii pro natura, sed pro ctflpa oirertur, quia si
«i-mini possessoris. Tale nostrum, de quo di.veram, ciilpa non esset, natura obfationfii opns iion liabe
ager lentis, ager Ananchcl. Sed cum nihil aliuJ rot. Haic esl agri runcatio, mundaiio scilicet Virgi-
sit runcalio, quam tiibuloium sive spinarum ex- nis, el sanctificalio, qua; nascendo liberum arbi-
stirpatio , vidctur quod ibi liibuli sive spina; fue- trium, sicul omnis raiionalis cieatura, suscopit. Ei
rint, quaj exstirpalift sinl. Non enim exsiirpari quia liberum arbitrium habuii, et nonuiim libeia-
poluit, quod ibi non fuil. Sed si, ut dictum est, lum, ad uirumque flecti poluit. Quia vero morialis
per agrum Christi carncm accipimus, et per spi- erat per naluram, iiifirmilalem habebat ad malum
nam peccaium ; videtur quod illa caro aliquando etquia mundata per graliam, adjutorium habuit ad
cbligata fuerit peccato ,
quod poslea fuerit exslir- bonum. Unde ei pcccare pt^ infirmiiaiem potuit, ei
patum.Quid est ergo quod iegitur, quia peccatiim iwn per graliam non peccare. Uiide et lanto graiiosior
fecit^ necinveului esl dolus in ore ejus {I Petr. u), fuit, quando santtior, quia transgredi potuit, pro-
quia acluali peccato obiigaia non erat, sed f(U'ie pler innrmitatem; et non est transgressa, propter
originali ? Sed si boc est, quomodo in lumbis gratiani adjiivanlom. Sicut igiiur Virgo ab originali
Abraiiae decimalus non fuit, sicut l..evi decimalus peccato fuit mundala in ut;'ro malris per graijain
fuit, si caro ejus ibi obnoxia peccalo fuil, sicul et operanlem, iia quoiiue nata raunda ab atluali per
caro Levi? Propierea quidum putaverunt carnem giatiani coopeiantem. Actuali dico criminali, vcl
iilam, qiiae assunipia est a Yerbo, ab ipso priino forte veniali, ligno, feno et stipiila.
Foric aliquae
parente usque ad suscoptioucm sui a Verbo, liberam fuerunt in ea vel lenucs cogitalionos, vcl suggesiio-
ab omni peccato fuisse, el miindam deditctam, ita ncs abs(|ue consensu, cum quibus charitas liabitaie
ut nunquam sub peccalo fuerit, sed a peccalo non non dedignatur. Imo sicut siipula vel aquai guita
solum lihoraLam, sed Jibeiam, Sed per quas rimas addita camino, ita esl chariias adjuncia hujusmodi
ita desccndorit, iion ijuenio, cum non descenderit, veniali peccato. Al postquam Spiritus sanclus, qui
iiisi per coiiciipiscibililer natos. Propler hoc caiho- ardor est Patris ct Filii, suporveniens ipsam obum-
iic« verilaiis asserlio, Fiiinm Dei, qui pro peccato- bravit ; et Fihus Dei, qui est ignis consumens, intus
ribus natus esl, «le carne obnoxia pcccato carnein eam fecundavit, sic omnes slipulas vmialis peccaii
asserit assunipsisse. Quai quidem a peccato libera penittis incendit, ut libero arbitrio remanenti», imo
fuit; sed ideo libera, quia liberata : idoo libeia, non potius liberalo et confirmato, non peccaie poluit,
quia sub illo nunquam fueiit, sed qiiia sub illo ali- ct non poiuil peccarc. Nam sicul angeli vel santti
quando esse desiit. Sed quaiido ? Post Yirginis jam coiiHrmati, libero non caront arbitrio, el ta-
eonceplionem. Nam et ipsa, qiioniani ex conscnsu men peccarc non posstinl, quia nuUus cos ad hoc
maris cl feinino' concupiscibiliter toncopift est, in cogit, sed nuda liberaiitale rata ct confiimata hoc
peccatis conccpit eain mater sua. Sed post con- faciiint; iia ot beata Virgo propter gratiae privik-
ceplionem mundala et santiilicata est ij> utero gium singulare in hac carnis fragilitate ita beatifi-
fnatris, ut saiicia uascereiur, quaconccpia fucrat cata fiiii, ut spontanco motu aiiinii ducenie nec
in peccalis. Nam si de Jcremia, vel de Joannc peccare vtllel, nec peccare posset : el haec esl agri
Baptista hoc verum ideo credimus ,
quia fuiura stipularum incensio.
erant vasa electionis, in quibus Deus abscondi de • Talem igiiur et tam gloriose mandatam salutavit
bebat per inhabitantera gratiam, multo magis vas angelus dicens : Ave, graiin ptena. Kt paufo post :
illud singulare niundari debtiit, in quo Filius Dei Ec£e concipies in utero [Luc. i), etc. Sed virgo de
latere voluit, non solum per inbabitantcm gratiam. verbis angeli non dinidens, sed facti modum qu»-
per carnis ui.ionem : in quo Deus hominem rens, respondit: Quomodo fiet isiud, quoniam virum
Ised
assumpsit; bominem dico, id est hominis naturam, tton cognosco ? {Ibid.) Ac sl aliis verbis dicat Quo- :
noii liominis perKonam, sed hominem in personam, modo ager fcrlilis csse poterii, nisi prius aperiiijr,
Patbol. CCV. 21
,
6SI I>. CARNERII LLNGONENS'iS EPISCOPI 652
nisi primo nalurse debilum ei inipenilatur ? Qno- A est. Eruciuvit, aii, cor meinn verbum bontim (Psal.
modo ergo fict, quoniam virum non coguosco? Scd xliv). Quid esl cor Palrls? Quod alibi dicitur ule-
quid quoeris, Virgo? Quieris gralia" modumin facio, rus Patris. In lioc ulero al)Scondilum Vcrbum Pa-
sive miraculum, seu consuetudinem, aui naturam ? Iris cruclaliim esl iii uterum Virginis, el rursum
Si modtim gralia? quicris : Spitiius sancius snper- ibi abscondilum est. Sed in utero Palris ideo abs-
veniei in te {ibid.), qui oinnes agri siipulas incen- condilum ,
qiiia incomprelicnsibilis est sapientia
dci, ci novabil novale suum, iiovuin faciens snpfr Patris. Sapic^nlia quippe Palris Verbum Patris. li»
tcrram, quia lu circunidabis viruin. Si vero mira- ulero vero matris abscondilum, nc cognoscerclur a
culum, descendel ros iu vellere carnis, et area sicca perfidis Jud?eis. Si enim cognovissent, nunquam
remanebii. Proilucol virga niicem ahsque radice ;
Doniinum glori;e crucifixisscnl. Sicul lameu nec
inflammabilur igne ooelesii rubus, el non comburo- oinnino manifesiari voluit, sic nec penitus abscoii-
tur. Quod si talem in rebus eonsuetudinem qua?ris. di, quia et aliquo modo manifcstari voluit, ne ind-
vilrum carnis siiie l.vslonc vilri sol justili;c pcnelra- dclitas inveniret locum, et lamen abscondi, ul lidcs
bii, quia ncc vitrum corrumpetur, nec solis clariias baberel morilum. Ergo sapicnlia quse in sui nalura
minuetur. Si voro simileiii qii.ieris in rebus nalu- iininutabilis crat, sub nostra mutabilitale voliiit ab-
ram, sicut cx vino liibiones, ex aqua papiliones, ex *^ scondi, ut assumptam mulabilitatem ad im-
per
arb«»ribiis aves, apcs cx favo, lcrcdones cx ligno, mulabiliiatem mutaremur vel ut mcbus dicam, ,
scd eliam sicut vulturcs abs(]iie comniistione ma- immiitareniiir. Mutabuntur enim perlidi, sed noii
ris, aul seminis infusione iinproegnantur cl conci- iinrautabuntiir qiiia in illo
, non mutabuntur.
piunl; ita el tu absque maris commislioiie, vel in- IJiidc Apostolus : Onuies quidem resurgemus
fusione seminis, coinipies et gravida eris. Niliil igi- sed non omnes immutabimur (/ Cor. xv). Tunc
lur, quod liuic facto debeal obviare. Ridiculosum aulem iinmutabimur, non solum quando noslrum
quippe valde esset, ut qund aliis dare posset, sibi corruptibile induel incorruptelam, vel morlale im-
couferre non possei. Suluminodo ad obedientiam morialitaiem, sed qiiando absorptacrit mors in vic-
eris, ut sit fertilis ager. Ser- loria. Propterea, ul dictum est, sapienlia Patris im-
cor aperi, el fecunda
nio eniin Oei vivus et efficax, el pcnelrabilior omni mntabilis iii sua divinitatc, mutabilis essc voluit in
gladio ancipili tor aperiet, ul agri sit araiio cordis nostra bumanitatc. Unde in suo immulabilis, in no-
apertio, et fecundaberis illo semine, quod promis- slro mulabilis. In suo idco immutabilis, quia nec aii-
Abrabam /n semine hwreditabunt geri nec niiiiui poteral, nec inutari. Augeri quidein
sum esl : itio
omnes gentes {Gen. xxii). El iierum Isaias : A'fst non poterat, quia immonsa esl; minui vero, quia
(;
Dominus Sabaoili reliquissel nobis semen, quasi So- simplex ot iina est. Mutari autem loco non poterat,
doma fuisseinus {Isa. \). Ergo agri satio fuit Filii quia ubique cst; iicc lempore, quia seterna esl; ncc
missio, sive incarnatio. Quid igilur angclo Virgo cogitaliono, quia sapientissima esl; nec affectii,
respondit? Ecce, ail, njici.'/a Domini [Luc. i) : quia optima est. Nam si propter nominum varicta-
Quam convenienler ct veie dixisse poluisscl. Ecce tcs mutari videalurin rcbus humanis, ul nunc pro-
regina mundi, imo regina caMi, qua; dixit Ecce : pler praesentia scientia, nunc propier futura pra»-
a/jn//a Domijii. Sed sicaspergii agrum suum bunii- scionlia, nunc propier facienda disposilio, nunc
liiatis laelamine, dc quo legilur in Evangelo. Sine, propter salvanda prredestinatio, nunc auicm provi-
ut lioc anno fodiam circa eam, id est liculncam, et deiiLia propter subjecta dicatur, non idco lit, quod
mittam siercora {Luc. xv.i). Idein enim cst siercus, ipsa niutctiir in rcbus, sed quia res esse suum mu-
liCltmen, et limus. Dicilur enim stcrcus, auia sicr- lanl in ipsa, vel saltem sub ipsa. Miilabilis lamcn
nitur; fiinus, quia fit imus; Uotamen, quia germina facta csl in nostra bumanitate, vei secundum muia-
reddiilxta. Sub lioc ergo Ixlamine semen occatum bilitatem cobxrcnlia^, auldiscoliuirentiK, vol adli.nc-
cst. Occaiio seminis est absconsio Verbi. Semen renliJB, vel inbajrentiai. Mutabililas coliyerenii;p.
ost Vorbuin Dei, occare aiitom operire est. Semen d quando res rei altcrius generis ita coliaeret, ul eani
occ:ilum Verbum cst abscondilum. IIoc igitursemen nuitot et ipsa mutetur, ut cum cibus incorporatur,
ibcsaurus cst, de quo scriptum est : Simile esl rc- fibus muiatur iii carnem, et caro mutatur iii for-
gnum ccelorum thcsnuro abscondito in agro {Mallh. Uorem. Vel quando res rei i(a cohaerel, quod ipsa
xiii). Scriplum est eiiim : Thesaurus desiderabii\s non muiat, el iilain mutat, sicui sapicntia cum
requiescit in ore sapientis {Prov. xxi). Et il.oi : accediianim*, inutat in inelius aiiin:am, quod faoit
Prope est Verbum in ore tuo {Rom. \). eam sapienlioiem, ipsa vero non niutatur. V, l
Nibil esl ergo aliud verbum in ore sapientis, quam certc, quando res ila quod ipsa qui-
rei cobneret,
thcsaurus desiderabilis in ore sapieiitis. Thesaurus dem mutatur, ei illam nou mulal, sicut bumanitas
ergoverbumest. Sed aliud est verbum inore cariiis, divinitati coliserens, divinilas humanitatem muta-
quia digniorem el meliorem fccii; ipsa vero
aliud in ore cordis. lllic verbum intrinsecum et vit,
abscondiium ; ibi verbum extrinsecum el manife- non cst mutata. Mutabiliias vero discoha;reiiii«
Os est, quando res quae una est, in aliam ita mutatur,
6ium. Nain de ore cordis scriplum esi : jusii
viedilabilur sapientiam {Psal. .xxxvij. Deorc summi ut inutelur paritcr accidens e» subjeclum ;
quod
Pairis. Iiocest de orecordis boc vcrbum crucialuna facium est, cum aqua niulala esi in vinum. ILi
; r
'
SERMONES. — SEKMO XII. IN PURIF. B. MARIiE. W*
555
vinum Iransivil in aliud ul et color el sa- A runt. Nam, sicut dictum est, Anna jrratiu, Maiia
cHim sic
colorem el saporem vini, et illuminuns, Simcon obediens, Joseph uugmentum
por aquae iransirel in
ipsa aqu« sul>slantia in subsianiiani vini. Unde inierprctatiir. Et quoiiiam Hdes alia cogniiione ma- ^—
quando res aliqua ila transil in aliam, ut, rema- gna, ct afTectu parva ; alia alleclii magna, cogni-
lione pnrva alia vero cognitionc et aflectu magna,
nentesubjecto, miilenlur, acci dcnlia, qued (il, quando ;
mutan- illam Ocus (idem approbat, quae alTectum cognitioni
lenum transit in vilrum, ibi sola accidcntia
lur, scilicel fenejias, ul iia dicam, in vitreijalem,
marilui. Nam prima quidem sapienlium est, scilicet
quando a sapere ; sccunda sa(Hentium scilicct a sapore
*ed eadem remanet fenl substanlia ; vel res
alierani, ut ipsuni snl)jccium teriia sapientium , in quorura cordibus sapidum
aliqua ita transU in
mutetur, sed non accideniia; ul cuin panis lit cor- reddit quod sapiunt, cognitio (idei et affectus. Priina
pus, vcl transit in corpus (iiiristi, subslanlia prinis fiiit philosophorum, qui cum Deum eognovissent,
IransU in subslaniiara corporis Cbrisli ; sed acci- non sicut Deuin glorilicaverunt, aut gralias eg(t-
non mu- runt, sed evanncrunt in cogtiationibns suis et di -
denlia, id est rotundilas panis, sapor vini, ;
Non bi£C in subjccio, quia centes se esse sapientes, siulti facti sunt. Sccunda
lanlur. siint accidenlia
alia hsec, alia accidenlia sul)jecli. Ibi enim non est 1
fuit Chananaia; ct centurio;iis; de quorura allero
panitas, sed, ut ila dicam, carnositas. Muiabilitas dictum est. mulier, magna esl fides tua (Matth.
p
inhserentiae, quando anima diversis afTectibus muta- xv). De aUero vero. Non inveni lanlam fidem in
lur, ut nunc gaudeat, nunc doleal; nunc ximore, israel (Matth. viii). Teriia fuit Annae et Simeonis,
tiunc aOiciatur amore. qui ulToque modo fidem habuisse probanlor, quia
Sccundura bosaffectus in humanilate nostra mu- scriptura csl : Simcon in manibusinfirmUatem ac-
tabilis facta est sapientia Dci. Scriptum quippe cepit; sed majestaicm intus agnovit. Ectc cognitio-
est : ExsuUavit ut gigas ad currendam viam (Psal. nis magnitudo. Qucm videns, benedixit Deum ct
xviii). Et in Evangciio : Tristis est anima mea usque dixit : Nunc dimiliis, Domine^ sei-vum tutim in pace
€ui mortem (Matth. xxvi), Ilem : Ccepit Jesus pavere (Luc. ii). Ecce alTcctus. Similitcrct Aniia prophc-
el twdere [Marc. xiv). Et alibi : Desiderio desideravi tissa superveniens, loquebatur de illo omiiibus qui
hoc pascha manducare vobiscum, anlequam patiar cxspectabant redoraplionera Israel.
[Lhc. xxii). Sic assumptus homo per mutationes Unde ct in inventioue Ihesauri notatur afTectus,
inhaerentiae varialur. Mulabililas adluerenliae est, cum dicitur. Fa pra: gaudio vadit el vendit (Matth.
cum per diversas passlones exierior homo varia- xiii), eic. Amoris aflectus nescit oiiosus esse,
lur.Undeet de illo assumplo homine saiptum est r sed procedil foris ad effeaura. Proplerea vadit, :
Sesus autem, cum jejunassel quadraginia diebus, ei vel viain mandatorum, vel viam veritaiis, vel ex-
quadraginta noctibus, postea esuriii (Matth. iv). Et cellcntiorcm viam cliaritaiis^ Necesse csi enim iro
iterura : Jesus autem fatigalus ex itinere, sedebat sic pcr viam veritatis, qua inducilur incipiens in om-
svpra fontem [Joan. iv). Et Isaias : Vere langutres iiem veritatem : sccundo pcr viam mandatorura,
nostros ipse tulit, et dolores nosiros ipse portavit qua deducitur pnificiens per vias rectas, ad ulti.
[Isa. Liii). Ecce quomodo nuilabilis. In quibus om- mura per viam rharitatis, qua perfoclus ad Deiim
nibus absconditus eral Filius Dei. Propler Iioc perducitur, qui est charitas. Sic cnim incipiens,
Psalinista dicit : Quam magna multitudo duicedinis proficiens, ei perfectus, per viam verilaiis, per
luff,- Domine, quam abscondisii limentibus te (Psal. viam mandatorum, per viara charitatis cundo in-
xxix). Et Isaias : Yere tu es Deus absconditus (Isa. ducitur, deducitur, pcrdu<;itur. Propterea vadit et
XLV). Ergo simile esl regnum coslorum thesauro abs' vendit sua. Ideo vcndit siia, ut cxpeditior sit
condito in agro (Matth. xiii), elc. Abscondilus, ul ad currendum. Quis enim currere putcit onera-
dictum est, vel quia incomprchensibilis diviniiale; tus ? Propteri^a sua vendit, ut emat agrum illum.
vel quia rnutabilis humanitate invenlus est fideli- Quid est quod vendii? Temporalia, naturalia,
lius. Sedquisunt, quiinveneruni?Quih()dieChrislo gratuila. Teraporalia dico, se ipsum cum rebus snis.
obviam vencrunt. Solemnitash^chypapanli Domini Primo se, et postea sua. Necesse est ut seipsuni
ideslobviatio Domini vocatui., quia hodieSimeonis abnegct sibi : Qui amat, ait Dominus, animam
et Annae solemnis memoria celebratur, qui Christo suam, perdet eam. Kt qui odit ammam suam tn hoc
obviam veneruiU in tcmplo quando parentes ejus tu- ; mundo, in vilam ctcrtiam custoait eam (Joan. xi»).
lcruitt cum, utsisterent, idestoflerendoeum Domino De rcbus quoque scrfpluin est : Qtii non abrenun-
pr2£senlarcnt. Et satis digne. Mam Simeon obediens^ tiaveril omnibus qux possidet^ non est me dignus.
Anna graiia interpretalur. Gratia quippe mentem (Luc. xiv). Naturalia sunt memoria, voluntas, ra- —
movetad lidem, obedienlia molain promovct ad ope- tio, inlelleclus : et haec inipendere necessc cst, ut —
rationera. Gratia menteni movet, ui velit, obedicn- ager possidealur. Quod eiiim memoriaB, quod vo-
tia promovct per gratiam_cooperantem. Graiia dat Iiintatis, quod tandem intellecl-tis
quod ralionis,
lumen (idei, obedieniia virtulis augmentum. Sic est, ad olttinendum agrum impcndcre debcs. Gra-
honeste proccdenlcs in hac processione viri seor- tiiita sunt, fides, spes, charilas : qua: oPiKia in em-
siim, Simcon et Joseph, ct muiieres Anna et Maria, piionc agri sunt oflereiida. Quidquid es, et.quid-
iu mcdie tcmpti misericordiam susciperc mcrue- quid habes, lotum da. Quanti sunl hxc ? Omiua
:
655 D. GARNERIl LINGONENSIS EPISCOPI 656
in comparalione agri, qiiasi stilia situlae, ei quasi A teniiura massa. Velum vero inler sanclum et a-
momenium staierse repuianda sunt. Propler boc trium intcrius mortalitas ; inlcr airium vero interiut
sapiens vadit ei veiidii omcia quae habet, et emii et atrium exterius, injustiiia. Nam animam immor-
agrum illum. Emit liomo agiuni, ut possideat talem ct justam et passibilem dividebat passibili-
ihesaurum ;
quia nisi mediante agro non pcrvenil tas ab immortali, justa et impassibili. Corpu»
l;omo ad thesauruni. Non enim bene conveniret vero passihile, jusium et mortale, dividebat ab
possessori possessio lanta tanlillo, nisi pcr pre- anima justa, passibili, et immorlali, morlalitas.
lium agri no&lrse congruum pauperiaii. Meminisse Hominem vero peccatorem passibilem, mortalem
debetis, superius nie dixisse per ihesaurum divini- el injustum, dividcbat a carne mortali passibili et
tatem, per agrum humanitalem ligurari. Hujnani- justa, injustiiia. Sed passns est Christus, et scissa
laiem dico, corpus etanimam assuropiam a \erbo suut tabcrnaouli vela a suromo usquc deorsum.
Duo ergo sunt exirema, et coniradiclurio opposita, Tiinc enim anima illa desiit esse passibilis, c»ro
Deus ct homo. Dciis onini ui sui nalura immoria- morlalis, homo injustus. Per passionem quippc
lis, impassibilis est el jiisius; homo vcro in nalura Chrisli, homo et impassibililatis et immortalitatis
sua per pcccatun» infecla et corrupla, passibilis. et justiiiae meritum acquisivit; sicut periltiusef-
mortalis, ei injusius. Ut igltur haec duo extrema B fusionom sanguinis uniri possil cum immoitali,
I sibi valde et omnino contraria unirentur, inter- impassibili, ei justo. in condilione ergo rerum praft-
posita suntdiu) uiedia, caro Clirisii ol aniina, ut cess't lanlae T_ci sacramentum, in Ecclesla res et sa-
sicui iu qr.atuor elenK^-uis duo extsema, tcrra et cr^mentum, iri homine et Chrislo res et non sa-
I
ignis, qi>2e sibi vaUe siifit opposila, ^quia cura ig- cramentum. Iin conditione praccessit figura, in Ec-
nis sii subiilis, acuius, mobllis, terra palpabilis, desia subseciita est imago, veriias eompleta estin
:i. duobus homino et Christo. Ut sic conjunganlur exlrema,
obtusa.el immobiii»,) mediantibus aliis eiC'
uieniis, scilicet aere, quod multam habet cum igne necesse operam daro, quoraodo jungantur me-
esi
convenientiam qnia est subiilis, mobilis, sed non dia. Quod ivnc. digne fiet, si sit anima nustra a-
;
a€utus : multam eliam cum terra, quia obtusus milis regno coiiorum, et illud regnum coelorqmsi-
aqua cum acre eonvenit, qnia mobilis, ei cura roile si- Ihesauro abscundito ei invento.
ei
lerra, quia oblusa et impalpabilis, quse cum Unde sciendum quod cum anima per dJYersos
quibusdam liganliir nunicris , nt scripium esl afTectus variatur, diversas in se figuias, imo in di-
/BoET., De consol. pliilvs. I. iii, melr. 9, vers. \0) versas se figuras transformat. Nam cum per rao-
Qui numeyis elenienta tiyal, tus bestiales bestiis se conformat, comparaiur ju-
fiic ci illa duo extrema, Deus et homo, duobus C meniis insipicniibus, et similis facta cst illis. Cun»
mediis sunt uniia, et elsdem nnmerisjigata; et in vero in sordibus vitiorum se deformat, raoram
eisdem elomenlis figuraia. Quid enim obest, si per facicns, ct habiians ubi sedes esl Salanset glareis
ignentDeum liguramus ? Deus enim nosier ignis cocyti se comparat. Cum vero a serviiute peccatt
eoiiiumens esl {Ueut. iv). Pi.r terrain vero dc terra seexcusat, ei sc ipsam per sapieniiam regit,elfor-
faclum hoiniiiem, per aerein vero animain, quia titudine regnat, et lit Sapienti% sedes, lunc sirailis
mundi animam aerem phitosophi vocaverunl. Per cslrcgno cot;loruro. Dicit enim aiictoritas: < Aniina
aquam v-ero caro~CTiinsli~noiPimmerito figuratnr. justi scdos est sapicntiae. > Ct Sapientia alt : Coe/um
Nam ei <psa per aqiiani criissam, quae iiiputeoin- milii sedes est {ha. Lxvi), ex quo Gr^onus pro-
venla esl, designatur= Deus crgo, ui dictum est, bat, quod coelum cft anima jusii. Dicilur enim coe-
In sul natura tmpassibiiis, immortalis, ctjustus, him, quasi ccrAmn, id cst cusa elios, id est dvmui
animam assumpsit immorialcm qiiidem et jusiam, solis, quia anima per inhal.i^.antem gratiam solis
fced passihilcm quam mcdiant csse voluit inier
, jusiititc dorous cHicitur, ul scripium esi. Si quis
carnem assun^plam et Deum quia aiiquid habc- ;
diligit me, sermoucm meum servnbit {Joan. xiv) :
bat Ueo convenlens, scilicet immortalitalem et ju- .. unde non imjnerito coelo coraparalur. Et quoniain
Sliliam ; et aliquid cum cariie, scilicet passibiiita diversi gradus et varii sunt virtntum profeclus,
lem. Assumpsil enim carnem passibilem, morla- nou regno caU, sed ri*gno coelorum similis eflici-
lcm et justam ; et ipsam mediam esse voluit inter tiir. Nam cun) diversis tribulationibus sive tcnia-
hominem ei animam, quia aliquid habebat con- tionibus lurbalur, similis est coelo condensitatis,
cum aniraa, id
Ycniens est pjssibijitalem et justi- quod aereuin dicunt. Undc propier supervenientem
tiam, ct aliquid conveniens cum homine, pnssihi- imbrium condensitatem lenebris coroparat ciiin
;
lltatem et mortalitatem. Ilomo cnim, ut dictum Apostolus ubi ait : Non esl nobis colluciatio adver'
est, passibilis, mortalis ct injuslus est. tus curnem et sanguinem, sed adversus principatus et
Hincestquod Ecclesia, ciijus caput diciiurChri- poteslales, advcrsus viundi rectore» tenebrarum ha-
stus, hoiao corpus, tabernaculo comparatur. Cliri- rum {Epties. vi). Sed quia Domino dicenle serip-
stus qiiidero caput est Elcclesiae, Christum dicoto- tum est : Cum ipso sum ia tribulalione {Psal. xc),
ium in duabus naturis, et tribus substantiis, cujus tn illa tribulatiouHm condensitaie similis (it the-
Sanctu.in sanctorum divinitas, sanctura anima, a- sauro abscondito, jiecdum inveiiio. Cuin ^eropost
trium inlerius caro assuropta, exterius vero poeni- tenlationcs p':r devotionem incipit scrcnari, cobU»
; ,
657 SERMONES. — SER.MO XIII. I?( DOMINICV SEPTU.VGESIM^. 65S
serenilalis, quod «eJliiereum dicuiit, comparalur. a Hislis nosler Jonas siipcr liedcra qyani fecii. Lt
Ei in hoc etiam similis est ihesauro non abscon- merito Jonae Dei Filium comparamus, quta sicnt
dito, sed invcnio. Cum auteni slabilitate solida- Jonas in vcntre ceti fuit tribus dicbus et iribHs
lur, ut semper dct operam, qualiter aquJB dividan- noclibus , sic el Filius hominis in corde tenuji
liir ab aquis, id Cbl cura spirilus a cura carnis, Hiiic est quod, cum gcneiaiio prava et aduttera
lunc comparatur ccelo chryslall^ino ,
quod hrma- signuin qucereret, non esl ei dnliim, nisi signuni
nienlum appeilant, el lunc eiiam similis einciiur Jonx. Hic igitur Jonas planiaYit hederam, cum
homini, qui siia vendit, ut ihesaurum emat, quia lecil hominem, qucm distrtiionis fuica et haculo
iiiferiora conieranit, ulsuperlora possideat ; et lem- rationis sustcnlans iii hoc ciim a lcna subicvavit;
poraiia parvipendit, ut coelestia acquiial. Cum au- quia os iiomint siibliine dudit. Cui etiam intelli-
lem per desiderium magis ac ma^is fervescil, iia gentiae virorem tiibuens , umbram dilectionis in-
ut in hac perogrinaiione solo corpore conslitutus, vcnit. Unde scriptum Delicix ejus sunt, esse cum
:
cogitalioiic et avidilale in illa xterna patria coii- filiis Iwminum {Prov. viii). Sed vermis tandcm he-
vcisetur, similis eflicilur urani co ca lo, quod dici- derae radicem corrosit, venioque urente et calido
liir empyreum et per hoc ctiam fit ei simiiis, qui rtanic, arefecit. Quis, putatii, est vermis iste ? Illo
;
luboribus et desideriis et suspiriis thesauium in- U est, de quo loquilur Isaias : Ei vermis eorum mm
venlum emil. Tandem vero cunt posl Iransiiorios morietur (Isa. lxvi). Yermis horribilis esl iile ser-
agones ad bravium supernaj vocalionis, id esi us- pens antiquiis, qui nimirum radicem hedcrae cor-
que ad coelum trium hieraichaium sublcvaiur, rosit, dum primum hominem fiaude circumvenil.
tunc empto thesauro fruilur, quia unum erit in Ab ipso cnim tanqnam a radice homlncs universi
Deo, et Deus unum in ipso; immortaiis, impassi- tanquam rami siinl exorti. Sed qnomodo '! In as-
bilis et justus, cum immoriali, impassibili et ju- censu, inquit, diluculi {Joncc. iv). Diei nominc
sto, qui est benedicius in sxcnla. Amen. quandoque prava deleclatio actionis accipilur, ut
SERMO Xlli.
ibi. Pereat dies in qua nutus sum {Job \\i). llujus
dici crepusculum Cst negligeniia menlis, nox effu-
IN DOUIKICA SEPTUAGESlM/ti:. (11)
Poenilel me fecisse hominem {Gen. vi). Non est scalio cordis, dilutulum coiisensus su^^gestionis
arbttrandum, dilectissimi, quoii aliquid mutabilita- dici ciaritas diloclio operis. lii ascensu igiiur dilu-
tis aut injurise cadat in illum, apud quem non est culi ladicem hcderai vermis corrup t, quamio per
transmutatio, nec vicissitudinis obumbratio. Om- consensum suggeslionis proloparentein iiostis an-
nia quidem cum tranquilliiaie jiniicat, et tamen tiquus infecit. Vel quoniam per radicem homini»
cum iratum plerumque Sciipiura prajdicat. Sed ^ capilli designari solenl, et per capiilos cogitationc*
Iioc ipsum pcr causam dicilur, ut nos ira sua di- mentis, hederam in ascensu diliiculi pcrcussit,
gnos oslendat. Hinc cst quod dicitur Pcenitet quando, per consensum cogilalionis homines ab
:
me fecisse liominem. In hoc tamen verbo, juxta auctore suo alienavit. Ei lunc hedeiam arcfecit,
duos intcliigentide niodos justilia et pax osculaUib quia cliarilas humore sublratlo iiominiMn sicul tei^
sunt. Juslitia quidem, si sic intiiiigalur : Poenitet rani sine aqua fecit. Meriio crgo uleiqne Jonas,
me fecisse liominem, ac si dicat Faciam quod :
spiritualis scilicet ei materialis, uno doiore taclui
,
homo poeniiens faceie solet, quia delet, quod fe- doluit. Nam ulriusque jactura, hujus per sacramca-
cit. Pax vero, si sic accipiatur, Pveniiet me fecisse
lum rei, iliius per rem sacramenti, una fuit. Ita-
liominem, id est poena me tenet dc homine quem qae quo dolore dolcal uterque, videamus. Dic nof
bis, Jona, dic iiobis, pulas bene irasceris tu ? Ird-
feci; quasi dicat, hominem tenet cnlpa poense, me
vero tencbit poena cuipae. Ipsc fccit, et ego ferain sc0r, ait, usque ad morlem {Jonce iv). Ettu, Domiae
Jesii, benc asccris tu ? Tristis esl, inquit, aninia
ipse rapuit, etego persoWam. Ideo feram quod fe- ii
mea usque ud mortem {Matth. xxvi). Certe bene
cil, quia pro eo feram, qucm feci. Qiiis enim qnod
•'"asceris, quia bona est iia,_qu* tali ac tanta mi-
suuin esl parvipendat? Quce viulier Itabens drach- d
mas decem, si perdiderit unam ex eis, nonne accen- sericordia sublevatur. Bene, inqnam, irascitur qiiia,
dii lurernam, el everlit domum, et qua;ril diligenier cum iratus est, mihericordiai rccoidatur. Irasccirt
ergo usque ad mortcm, bonc Jesu, cl te poeni-
donec inveniat ? Aul quis liom« Itabens cenium oves
vnam ex nonuc dimillit nona- leat, qui si te conlristavi ad lioram, jam noii ma
et si perdiderit cis,
poenilel. Non est onim nobis s:\Ius ulla, sine morte
ginta novem in deserlo, el vadil ad illam qucB perie-
tua prctiosa moiie iua saiuiai i mortein occidisli.
rat ? {Luc. xv.) Ecce ego ipse reqiiiram oves meas :
:
(12) fclix cnlpa, ([ux lanttim ac (alem mcaiit
et visilabo illas, siuit visital pastor (jicgem suum «
habere RodiinplortMn. necossarinin Ad;c pecca.-
{Ezech. xxxiv). Nors inctnnbil liomini, sivo angelo,
tiim pro merilo dnmnalionis miserioonliam cimse-
quia pravitas inveiita est in ntroqiic. Propter hoc
cutum. » Ijeata ira, qua sic Dei Filiits ntoricni
tristis est unima meu usqne nd mortem {Matth.
pertulit, ui gratiam pro pocna redderel, el per gia-
xxvi). quoniam si iratus est honio super hedera,
pro qua noii iaboravil, niullo justius dcbet csse liam nobis gloiiain anipliarol.
(Hj Polius in Dominira Qiiinqiiagesim.T, vci Qiia- (12) Verlia Ecciosiie ia l)encdict. ccrci Paschalis.
dragcsiin^e, ul consiatox toto disciirsu.
:
€5i) D. GARNERII LKNGONENSIS EPISCOPI 6G0
Hoc Iglliir dolore cordis tacius inirinsecus, pium \ coiiicniplaiionis inontem ascenderc, sl cum Moyse
palris, ct iion dirum affeclum magislri nobis Deus secreta Dei cognoscere, tandem si cum ipso Salva-
osteiidens, ait : Poeuitcl me kominem {Cm.
fecisse tore ancelorum consoriium suscipcre, oporlet nos
m). Ac si dical : Viileo omiiem hominem viam saam decimari poenilenlia quadiagesimali. Naoi in istis
corrtipisse, subjectumqne diabolicoe volunlali ; nec sacris temporibus» cum sit pars aaiii decima,quasi
ciipi posse, nisi me poenitear, id csl nisi mf!ii poena pro decimis dare nos ipsos Deo dcbcmus. Jejune-
iiicuii\La(.'IJeo me poenilei, el merito : foci enim nnts igitiur a vitiis, a s%cularibus negotiis ;
jejune-
illum. Scd quoe poena iili incombat , videwnus. mus ab alimeniis, ct immundis desideriis : in hi»
Poena nativilatis, poeiia laboiis, poena morlis. H^ec cniin quatuor tota consistit afOictio pceiiitcnlialis.
ciiim tria per culpam honio merueral ; scilicet cum Esl enim jejunium communis omnium mcnibioiuni
labore nasci, laborare, et mori : el in liis Iribus satisfaclio, ut scilicet saiisfaciant mcinbta secun-
lilius Uominis diabolum Aicit, qnia tilsiia daret, no- dum peccata quae commiserunt : et diciiur jeju-
6lra suscopil. poenitcntia pia, non crudelis ; frir- u\vm a jejuno, quoddam hominis intesii-
quod est
Cluosa, noii sleiUis ; volwitaria, non nocessilalis. i.uin, quod co morluo vacuum repeiilur. Similiter
Crudclis enim fuit in Juda Iscariote, slerilis in et nos a vitiis vacui> tam corporc quam anima de-
Esau et Saule, necessaria vera est Ih quolibet pcc- D bemus reperiru
tatore. Solius autem volunlatis fuit poena Salvato- Cst aulem triplex iejunii auctoritas, ab antiqui-
ris, qui peccattim iion fecil, nec inveiitus csl dolns late temporis, a qualiialc loci, ab insiitulione \.xii-
in ore ojus. llxc igitur cst ira Jonje, imo columbac. ceploris. Ab inslitutione prxceptoris, quia a Deo ,
Jonas eniin intcrpretaiur columba : quse cum felin a qualilute kici, quia iii paradiso ; ab aniiqiiitii.e
r.orde iion Iiabeal, ncc dcntes in roslro, vel iin^ues teniporis, (luia a mundi cxordio. Utide dielum csl
iii pedibus undc laedat, solo vocis strepitu patefacit J>e ligno scicntiw boni el mali ne comedas (G«n. ii).
ira;n, Iiosiem drciimvenit in comminatione. Hxc E>aqtiandiu abstitiuit, virgo fitit, et in paradisu
*?st ira Jonye, quae iyiibverlendam praedicat Nlnive ;
permansit ; violalo vero jcjunio carnis pruritun»
vei ira columttx, quse clausis in arca ramum prae- sensil, ct in paradiso non reiiiansit. Adam siniili-
sental oliva?. Vcrba forte videntur dissona, sed ter violato jejunio in niundi miseiiam corruit.
utiiusque seiileiitia una. Quid enim est subverli Ni- Ileiu a tcmporibus et personis osteiiditur ^tuctoritas
nive? Illud, quod fuerat, desinere esse. Quid enin» jejunil, quia antc iegera a Moyse, sub lcgc do Elia,.
fult ? ('iviias sanguinum, pleiia vitiis, di-\ina con- a Christo sub gratia. Moyscs siquidcm post jeju-
sfdatioiic peiiilus indigna. Hoc desiit esse, quia „ "ium locutus est cum Dto {Exod. xxv), Elias post
pr*scniavit eis Joiias, vcl certo cohimba, ramum jejuiiium in coelo raptus est curru ignoo {l V lie^,
olivrc. Qiiid est raiiiiiin olivae ? id est de abiindaii- ii). Sic Jerosolyraa teraporc Ezecbiai rcijis per
lia diviiix niisericor«iia>, quando deciinavil a inalo jcjuiiium iiucratur, ccnlum ocloginla qtiinquc r.iilr
qiiod focnat, et bonuin fecit, a quo declinaverat. lil>us utia nocte inlerfcctis : unde tctoreiu niar^
Sed quando ? Posl qiiauiaginla dies. Sic eiiiiu scri- tuorum rex Sennacbeiib fcrre noii valens cum de-
]itiim esl : Adlmc quadraginla dies, el Ninive sub' ccm tantum mililibus fugit iii NMiiven, ubi quadra-
rcrletur {Joncs \\\). Sod qiiomodo posl quadragiiita gesimo die a propriis filiis occisus est (i V lieg. x)»-
dies ? Posi poeniieiiliam. Pcst quadraginta namqtie Sed ci Jona praedicante per jojunium venia pra;-
dics ramum olivse coluinba pr.csonlavit, el Jonas statur Niiiiviiis. Scd el Josue filiusNavo per jeju-
hubvcrtoiidam Ninivon pr.Tdicavit. A niaioenimde- iiium solis ct lunx cursum lcinperavit, et Gabaoni-
crmare non possunius, vel divinaemiscricordiae par- las superavil.
licipare, nisi prius pralcrita pecca!a pcr poenilcn- Noiaiidum quod jejunium aliud corporis, sive
liam lugeamus. Et benc per qiiadiagenariiim poe- carnis, aliud nientis. Carnis,quando quis abstiuet
iiitentia designalur, qiiia, sicut de (nvadragiHlaqiiin- a cibis, iic nimis caio pingucscat, scd non est vir-
<|iiagenarii fructiis ctilligiiur cl pcr pQjiiitcntiam re
d tulis. Monlis, quando quis jojiiiiat a vitiis, vcl iie
inis.sio peocatorum acqiiiritur, per quiiiquaginta caro piiiguescal luxuriis. Item aliud jej'.tiiiuui insli-
designatiir remissio peccatorum, uiulc cliam jubi- tulionis, aliud dcvutionis ; aliud parcitatts, aliud
!.i;us, id ost rcmissiviis dicitur. Ncque ciiim filii dispciisattonis. Item . jejunium aliud raiionale ,
Israel tcrram promissioiiis acccperunl, iiisi pritis aliud irratioiiale. Itein, jojunium aliud qualitaiis ,
])cr desertum annis quadraginla adligcrcntur. Sic aliiid numeri ; aliud summxexaclionis, aliud alic-
Elias anteqnam ad moniem Dci pervenirei, q.uadra^- ritatis. Aliud solius cbaritatis, aliud solius iieces-
^inta diobus jejuiiDvii. sitaiis, aliud vaniiatis sive simulalionis. Jejuuium
Moyscs quoque ut secundo lcgom accipeict, qua- institutionis est, ut iii quadiagesinia, el ca;tera jc-
drpginla diebus absliiiiiit ; Domiiius quoqiie Jcsus, jiinia a sanctis Patribus instiliita. Iii veleri siqui-
ul neminom a pcenilcnlia quadragosiniali oxcludi dem lege saiicti Paires decimaset primilias de om-
«lebere ostenderol, qdailraginla diobiis t-l loliilem iiibus rcbus suis Domino offerobaiil.*Et nos simi-
iioclibus jojuiiavit {Malih. iv). Idoo si de malo vo- liier dcbonius docimas D^o . offorre, uon solum de
bimus convorti in bonum, sicut Niiiivilje, si divjpce rcbus iiostris, scd ctianri dc iiobis ipsis, jcjiinando.
lariicipes cssc nii^ericordiai, si cum Elia diviny Uiidepro (lcciiiia (Hcrum quadragosima fuil ifsti-
;
eci SERMONES. - SERMO XIV. IN QUADRAGESIMA. 6G2
de ireceiuls sexaginla sex diebus, qui sunt A dens labul.is fregit (Exod. xxxn), et juxla Jerciniani
tuta, ul
in anni circulo, non soluni decimam, sed el dcci tunc muri civilatis primo rupti sunt. Iii quinto, id
niam dccima; persolvamus, et pro duobus die- est iii Auguslo, propter exploralores lerrae sanctaa
b;!s non decimatis, ul voluit Au;:usti!ius, in vigilia in populoorta esl sedilio, eljussi sunt moiilem non
Paschae missa de nocle oelfcbraietur. Unde in col- ascentlere ; sed per quadraginta annos erravenint
lecta dicitur : Deus qui hanc sacvuiissmani noctein. indcserio, ila ul exceptis duobus, videlicel Caleb et
bunt eiiam inslitutioiiis jejunia, jejunia quatuoi- Josue, morerentur in eo onines. In hoc eliam mense
lcmporum, qua; Calixtus papa (13) conslilnit, scri- priiis Nabiicliodonosor, poslea Titus, templum in
bens in liunc modum : < Bejjeiliclo frairi et coepi- Jerosolyniis deslruxit, el urbcm Ccihel cepit, ad
scopo jejuiiiuni, quod ter in anno apud nos fieri di- quam niulta milla Judaiorum confugcranl : et ip-
dicisli, convenientius nunc per qualuor lempoia sum lemphim ai atum est. In seplimo occisus est
fjeri decernimus, ul sicul annus voiviiur per qua- Godolias, cl iribiis Judae, ct reliquiae Jerusalem di-
tuor tempora, sic ct nos qualernum solemnc aga» spersae (Jer. xlj). Decimo Ezccniel in capliviiate
nius jejunium pcr anni quatuor tempora, juxta posiius, et populus captivorum audiunt lemplum
Jejunium subversum. H<c sunt causte luclus ct jejuniorum.
propliet* Zachari» vocein dicenlis. >
B Talibus ergo jejuniis Ecclesia imilalur sanctos Pa-
quarti (Zacltur. vn), ei,c. Nam Judaei quatcr in anno
jcjunant, videlicet ante Pasclia, ante Penlecoiten, ires. Sed quod loco quinti ponil Ecclesia jejunium
anle Sccnopcgiam, antc Encaenia. Vel ideo, quia primi, fit pcr significationein. Primo eniin neces-
sarium esl nobis, ui nostrani cohibeainus sensuali-
anliqui quaier in anno jejunabant quadraginta
tatem, quai quinque sensibussubsislit : deiiide car-
t'ies, nt nos in loco unius quadragesimae saliein
nis noslrae lasciviam, quai constat ex quaiuor ele-
Ires diesjejunemus. Vel qualer in anno liunl byec
quu- Bientis : leitio necesse est, ul cohibeamus spi-
J
junia, ad significandum quatuor, quae fiunt
rituales affeclus, qui septem effluunt vitiis spi-
luor teniporibus, Conceptio Domini in veie, Nati-
vilas in bieinc Conceptio Joannis in aulumiio, riiualibus. Cohibere cliam nos debeamus a va-
;
nitatibus mundi, quibus inobedicnles fuimus man-
Nalivilas in aestale. Vel quia significantur qualuor
dalis, quae sub denai io dccalogi conlinfnliir
iessarcdecadcs, id esl quatuor Doniini generatio-
ijcs. Tessare quippe quatuor, deca decem. Sic eiiim SEUMO XIV.
I.\ QUADRAGESIM.V.
quatuordecim sunt genei^ationcs ab Abraham usqiie
ad .Moyscn, sic qualiiordecim sunt septimanx a
Ductus esl Jesus in deserium a Spiritu (Maltli,
primo die Marlii usque ad secundum Junii ct sic c : *^)' ^^'-*' 0'"^"'^"'" '" agonc conlendimus. et inter
curre per sincula. peiicula naufragamus, magna nobis solliciludino
Antiqui enim sic jejunaie solebant. In Martio] opusest, fratres mei. Quis enim inlcr tot pericuia
fiiint, utin nobis marcescaiit vitia. In aeslale, vide- hominum, pericula dicinonum, pericula ex carne,
seplimana pericula ex niuiido, pcricula ex cogilatione, forli
licet in Penlecosles, quando Spiritus
saiiclus advenil, fiunt, ut super nos Spiritus san- ludiiiem, mulliludinem, asluliam inimicorum, et
ctus adveniat. In Seplembri eliam, quando fructus coriim cuiani pervi;iilem non formidel ? Ipsi plures,
teriai colligitnlur, et nos pauci nos iiieruies, ipsi armati. Ipsi ex an-
fiunt, ut in gratiarum actione :
fruolus bonorum operum persolvamus. In Decem- liqua acie jam iiisiructi ; nos ex religionis fervor«
bri, quando herbae moriunliir, fiunl, ut nos mundo uoviiio muliuni inslruendi. Non ergo glorieiur mi-
niorlificeinus, et reiiasci Deo mereamur. Jejunia les accinctus, seque, ut discinclus ;
quia quandiu
voris prima dicuntur, quia piimo mense fiunt je- :
vivimus, sine periciilo esse non valeinus. Militia
junia ajslatis quarta dicnntur quia quarto mense enim esl vitu homiuis super terram l^Job vii). Nun-
fiuiil, id cst Junio ; jejunia Aiigusii seplima, quia quain cxcludi poluit a filiis Isracl Chananasus
in s<plimomciisc fiunt, esl in Soplembri muUum fuit, si fieri poluil tributarius. Hostis si-
i(l
;
jeju-
iiiahiemis deciina, quia decimo mense fiunt, id D quidem aniiquus, etsi nobis intcrdum cedit, a nobis
est Dcceinbri. Vel cerle has jejuniorum distinclio- taineii nunquam reccdil ; sed scniper nobiscum in-
ncs, juxla vaticinium Zachariae, quandiu in luctu, codil. Si cnim non praicedil iios, ut ipse videatur :
a laicre lamen niendax spiril-is, u» homiiiciu
ei quasi exsulcs sumus, celebrare debemiis. Nam fit
caiiiius peisequatur, vcl cerie a lergo sequitiir, ut
quia Sarazar el Rogummclech quaesieianl per lega-
los utruni mense quinto et sepiimo jejunare dehe- penitus non cognoscalur. Pisccodil enim nos, cuni
per aperlam et vioicniam maliliain nos porveriii.
rent, landein ex pcrsona Domini respondit pro-
Quod bcne in Sedeeia pra:(igui'aium esl cujus
plieta Jejunium qnarii, jejunium quinli, jejunium
:
:
scpiimi, jt^juuium dccimi eril dotnui Judcviu gaudinm filios Cabyhiiiii (Oram ociilis cjiis iiilcrfoccruiiJ
el la^litium, et solcmnitates precclaras [ibid.). Qiiod (IV llc(j. xxv). Cahylonii eiiiin siiiif. maligiii spiri-
aulcin proplicla jejuniuin quarli posuii, iaclum cst lus, qui filii siiniconrusioiiis ; (;u;a m>s ila plerum-
proptcr hisloriaiu, quia traduiU Hebitei qiioil (juarto qijc coiifuiidunt, ul nol>is viiienlibus oi scii-nlibus,
njeiise, videlicci, Juiio, Moyscs dc iiioiilo doscen- virluics, quie nnnsi lilii dc nalre ralione debetU
(13) Epist. 1 Decrct.
C »3 n. GARNEIUl LINGONL.NSIS EPiSCOP! Gfii
pvopagari ,
deslruant, < l exsliogoan'. Plerumque A Ecce q»aiil;u provideiili^c, quanl.c circiinisiMiilio-
eiiim sris quia pcccast qniii nfalo facis, quia Donii- nis el cautehc, necessai ia csl nubis docililas. Apei to
iiiim nffcndis : el lla lamon prievaticator es, ut siqiiiilem mal;i por provideiuia; virUilom di.heinus
jam le conliiKTe non possi:;. Sic peccavii Adam ;
praEvenire ; coliatoialia pcr ciroumspeclionein :
qi/ia, ut aii Aposloln>, non esl soductus, scd Eva ipsam vero viriutuin oporalioncm per discreiioni»
sedticta cst (/ Tim. ii). Eva onim veruni csse cre- cautelam. Pierumqiie eiiiin cum scrutari conscien-
didii, qnod ci scrpeiis prumiserai versipollis. Eritis liam mcntcmque disculerc sataginuis, ul virtules
sicut Dii (Cen. ii!:, Scd lioc Adam falsum esse co- a \iliis scparenius, nisi cauii Leiic ftieiiniiis, ipse
{jiKivii : cl lanion ne Evani offonderct, dc manu discussioiiis labor disculiciitis corruinpil con;;cieii-
illiiis frucinm vetitum acc< pii el comcdit. Unde liam. I.grcssa esi Uina, ui videicl mulicres alienir
curii pcccatum iribus modis floii soleal, ex infiinii- gcnas ; cl coriupil cam Sicliem. blainliiiis, ut ail
lalc, ut pcccalum Pclri : o.\ iiinnrantia, iit Paiili ; Scripliiia, vir-jinem doliniens {Gen. \\x\\) : Quirf
cx iiuiiiitria, ullioc pcocaium, Adain lanlo graTiori enim in Dina, nisi roii^cieiilia liguratur ? Qii;i'. beite
poona piiniri debuil, quanto coram Deo culpa gra- Jacob (ilia dicilur, tum ad vitia discuticnda lucla-
vior fuit. Senus (uim qui scit vvluulatnn Donii.,i tiir : Jacob eniin tuctalor inlciprctaliir. Il;ec enin»
tni ct non facit, pltigis vapulaiit wuliis. Qmi vero ^ \idere miilieres alieiiigeiias cgroditur, c»m ad inalu
u.-scit, tnpulabil paucis iLuc. xii). A ialore voro quae fccil agiioscenda, e.Mia se per cogilalionen»
comii.ilur, cuin lioniinem ex vitio collalerali pei- evagaiur. Sed cumcxipso discussionis laboie vaiin
soquilur. Oniiiis siquidem virlus inler duo viiia gloria siibripit.eoquodsecautam esscagnoscU. lilaii-
coarctatur. Unum quod opposilum esl virtuti, al- tiiiijs Siclicm virginem corrumpii. Nam quid in Si-
ttTum vero quod esl collaicrale ci. .Misericordia diem qui interpreialur liumerus, nisi bbor? el
cnim inter iruculentiam ct scgiiilieni posiiaesl: ila quid in blaudiiiis, nisi vana gloria riguialiir ? E»
quod Uuculenlia opposila esl, collateralis vero se- bene virginem, quia sterilem, cl per vanam glorian»
gnities est. Siniililer forlitudo inter pusillanimita- a mercedc laboris vacualam. Uiide cl beaiusG£c-
icm ct obstinalionom, ita quod piisillanimilas ci op- gorius (i4) exponens parabolam de doccm virgini-
ponitur, ci>llaieraliler auiem obslinatio comitalur :
bus, ail < Ex Iiodierna sancti Evangclii lectione
:
et sic dc virtuiibus univcrsis cognoscere difficile compellor diccre, ul bona qu« agitis, cum magna
iion crii. Cum igitur iioslis anliquus aliquem cautela faciaiis, ne per lioc, quod a vobis rccluiu
Airlute pr;jediluin ainigere niolilur, niliilque suain geriiiir , favor, aut bumana gralia requiratiii'. k
per oppositum vitium pracvalore , vidci indu- p Quinquc ciiim carum fuciuni faluae, quia por appe-
6iriam , scd se deprolieiisiini , ct c.^pulsum esse tiium laudis facla; suiit steriles a virginiialis iner-
cognoscit ; non ideo refugil, aut nutius instal ; sed cede. Ideo dico vohis, fratres, vigilatc ci orute, ne
adcallidioracollateralisarma vitiiseipsumconverliL inlretis in lentalionem (Luc. xxii). \igilaie cuiii
Quod 1)004;; liguraliir in zelo Pauli ;
quem utique solliciludinc, orale cum devotione. Quis oniin pulesl
liabebat, scd noii socundiim scienliam, cum acce- a lenlaiione esse secuius, cum a diabolo ad teiilan-
ptis litteiis vcniret Oamascuin, ul si quos via; ve- dum ducilur ipse Cliri.stiis ? Ul»i perciililur Domi-
riialis viros invenirel, occideret (Art. ix). Sum- nus sccurus eril servus ? Nalal elepbas, quoniodo
Biam si/iuideia leligionem resiiinabat, persequi Ec- pcrlransibil agnus ? Usque ad capul rcdundaiil
clesiam Dei : unde cl niisericordiani consecutus cst, aquae : quis polcrit transvadare? 11% furte siinl
quia iii ignorantia fccit. Ecce quoniodo a latcrc aquae quas propbela pertraiisire cxliorruit, cuin eag
<liaJx>Ius incedebal, qiiia crudclilalem sub justitiae quaeusquead tulos ctrciics, ei genua periingebanl,
fervore celabat. Si vero ncc sic sc posse pra;valere iransierit (Ezec/i. xlvii). Nequcenim liiiienduniesl.
perspexerit ; Innc quasi a tergo insurgit, cum in si eas quaj usque ad talos, ad renes, ad gcnua re-
ipsa virlulis opoialione Iraudiilenlcr, a niodo, a dundant, oporteal pertransire : sed cas siiic formi-
loco, a lemporo, a pers^Jiia facit cum cxcedere, ^ diiie et periculo iion intraraus, quas capiii super-
qucm persequitur. K:«in ipsa viiius pro \itiodebot cminere videmus. Aqua; certe tentalioiies sunt; do
rcpuiari, si inodus, si locus, si lempiis, si persona, quibus dicitur per Propheiam : Salvum me fac,
solliciie non considcrctur. Uiide et in legc pia-cipi- Deus, quoniam in!raverunl aquce usque ad auimum
lur, ul artus liosti;e super strucm lignoruin ordi- vieam (Psal. lxviii). Quae usque ad lalos Ecclesiae
nentur. Si enim recte offeras, rccte autom iion di- redundajit, cum maligni spiritus, illos qui inferio-
vidas, peccasli. Si offiTS munus tuunx ad altare , et rcs el subditi in Ecclesia suni, tenlare fesiinan».
reeordatus fueris, qiiod jrater tuus Itabct aliquid ad- Sancti enim ludibria, el verbera experli insuper et
versum te (Matllt. \}, ot iinn reconciliaris ei ; sic vincula el carceres, lapidali sunt, secti tunt, tenlali
oflpjens, iiihil liia libi prodest oblalio : ctsi boiuim sunt [Ihbr. xi). Ad g<;niia veio perveniuni, cum
»it offerre Deo. Dcbiiisii eniin inmius luinii diiiiit- iilis inoloslias ingcruiit, qui pcr disciplinam 5».iunl
tere, ct rcconciliari fralii luo. Qiiia crgo lompus p.xlcndi, ot per iVatcrnae pasiionis c('nipassioiicin
non observnsti, poccasli. \ncur\ari. Usque ad renes crcsciint, cum doctores
,\i} Hom. \1 !:: E\a:ig.
«65 SERMONES. — SERMO XIV. IN QUADRAGESIMA. 666
Ecclesise, qui verbo prjcilicalioiiis filios ex ea gi- A bis; quasi sul) cadetile cadis. Dicoenim, quia ple-
gnmit, molesliis incessanler .^niigunt. rumque mclius csl vilio sticcinTibere, ul inde hu-
Cuin ii,'ilur haec omnia fulura in Ecclesia praevi- milieris, quam operari viriutem, ui inde superbas
tleret propheia : quod lenlari, quod perseculionem elTiciaris. Ciim enim per opiis viiii diabolo succum-
pali deberent subdiii, dociorcs el praeiaii, ei <un- bis, ci posiea Iniiniiiaris, quasi Samson caecus, el
nes qui pie vivere volunl in Deo, non ideo lanicu moiiens hoslos occidii-. Unde dicuim est : 3/e/ior
legem Doniini dereiiquit, vel in manus liominum esl iniquilas liri, quam bawfaciens tnulier {Eccli,
incidere formidavit, sed cum filiis Israel Babylonicie xLii). felicem illam, dico Samarilanam, qiiae Do-
captivilaiisperseculionemperiransivii. Sciebalenini ininum Jesum super puieuni sedenlem itivenit : et
filios Israel peccasse, et per dignum po.Miiieisliic de puleo aqua; salicniis iii vilnm .xlernam sterilein
fruclum culpani perpetralam diluere debere. Sed hydriam fccuiMlaYit (Joan. iv). Samaritana siqui-
cura usque ad caiiui Ecclesiic aquas succresccre dem cuatudin uicilur, Jesus Salvalov, Jacob luclatur
videret, Iransvadare non potuit : quia buiiiana ra- inierpretiilur.
tione causam anle tempus invcsligare non valuit, Fons igiittr Jacob, nostri conllicfus, nostra^qiic
qiiare Chrislus teniatus est, qui Deus crat, et pec tcnlalionis fontem insinuat. Cum enim cupidiias
divilias, circa dignilales, circa voluptaics
calum non fecit. Sciebat forte quia sic oporlebat '^ circa
lieri: el lioc est quod ad aquam pervenit: sed haec verselur; et ha;c tiia, qtiasi rivi de fonle cupidila-
de Deo mirubiliter expavescens, iiulla sibi, sed om- lis cmanent, ciim de aliquo trium istorum lentaris
riii volnntati Dei commisil. Ideo diclum est quO(.i eipugnas;non ad rivtim, sed ad foulcm Jacob
aquas non transvadavit. Jlla foite ti ia dilTicilia fue- pcrvenisli. Si vero coiilra lotani simiil cupiditalcm
runt sibi : scd qiiartum penitus mciitc comprchen- confligis, in hydria cordis de loitte Jacob dcvolionis
dere diiricillimunt fuil. aquam deportare Cuni igiiur incjiaem custo-
veiiis.
Quia eigo sine lcniationibus esse non possu- dis, quasi Samariiana es. Quaiulo pugnas et viii
mus, cum teiitaitis fuerit ipse Christus (Malifi. cis ; Jesum stiper fontem reperis. Et cuni animuni
circa tentalioiies necessc esl vigilemus, fecundat gralia spiriuialis, hydriain replct aqua
iii), quia
sapicnliae salularis. Ut igilur tali sollicitudine cau-
nihil esl, qiiod salvare nos possit, si solliciludo non
tiores silis, vigihte et orate, ne in lenlationein
aderit. Quis semivivum sanabit; si Samariianus
pertransit? Quis intreiis. Siciit enijii superius dixinnis, usque aJ
resisiet Berolhitis liliis; si pur-
gans triticum ostiaria dormil ? Quid enim in ostia capul pervenerunt aquae, et Iransvadaii iion pos-
ria designalur vel Samarilano, nisi cusios animi sunt; nisi eas dividat, qui pallio Eli;c divisit Jorda-
(^
fioUicitudo? Samarilanus enim custos inlerpretatur. nis fluvium (IV Reg. ii) : ct virga Moysi, mare
Nihii eniin est qiiod hosti aniiquo resistere possit, Rubrum : his etenini duobus tola lentalionis aqu:»
dividitur etdissipatur {Exod. xiv). Scitis, quia ad
si custodia mcnlis per jiegligeniiam dorinit. Hxc
hoc solet paliium, ut ventis et pluviis cxpona-
est enim ostiaria, qux triiicum purgat, cum virtu- fieri
lesa tanquam grana a paleis, per discreiio-
vitiis, tur. Bene iiaque pcr pallium patienlia, per virgani
nem examinat. Ne igiiur moriamnr cuni Isboscth Moysi, lex Domini immaculaia inleiiigilur. Per
in slratii nostio (// Rey. iv), vigilet osliaria domus virgam ergo ei palliuni aqiiae dividuniuf, qtiia cum
lex Domini immaculala convertit aiiimas, et per
in tritici purgamenlo. Si enim iii examinatione vir-
iutum et viiioriim negiigenies fueriiiius, oportci ut paiieniiam possidemus conversas, omnes rivuli ten-
occidat animuin per cogilalionem hostis aiitiqiius. talionis exsiccantur. Ideo orate, ne iiitretis, ne
In ipsa lamen solliciitidine nobis cavcndum est, inducamini in lenlaiionem. Sic enim magisler sa-
quia per inconsideraiam sollicitudincm immodeia- picniiyc nos docuit orare. Et ne nos inducas in
tus conllictus sollirilum pusillaiiimeiii rcddit et pa- teniationem {Matih, vi). Inducas, non ducas. Peri-
vidum vel tenlatjonis vicioria per culosum enim es' indtici, se.I non pcriculosun»
; sollicitudincm
impetraia pracsiimpiaosnm. Qiiomodo te.sistere Pe- ^ Ju^i. Ducius est enim Jesus m deserlum a sptrttu.
ul lentaretur n diabolo (Malih. iv). Duclus est, non
Irus poiuit, ubi euin calefacienlem ad prunas ostia-
inductus. Alii ducuntut alii inducuntur, alii per-
ria Caiphae circumvenit? Iii frigorc siqitidem pa- ,
vor; iii ostiatia Caiphaj iiiconsiderala solliciludo ducuntur. Ducuntur per suggeslionem, inducuntur
per consetisum, et dcliboranoncm perduciinlur
liguratur. Cum igitur an ijnum sttper fidei pclra fim- ;
per operis pcrpctraiionem. Qiii igitur sola sugge-
datiim de peccalis suis inconsideraia soUiciludo
facit pavidum, iia (juod pcr cogilaiionem desperat, stione iciilaius est, non conseiisu, non operalione,
beiie duclus cst, noii iiulucfjs, vel perducius.
ostiaria C:iiplia; piofecto Petruin frigesceniem cir-
Duclus cst eigo Jesus iii descrtum ; sed quare?
cumvenit [Joun. xviti). Si voro per sollicitudinem
Quia mori pro iiobis venil, ct poteiiliae suy, sacra-
in conflictu vincis, et ex victoria proesumptuosus
efliceris, lanquam Elea/.ar Mathathi;e filius ab ele- mentum illi celavit, qui per manus Judaeorum de
Mach. morie sua tractare disposuil. Sic Tobias pedem
phantcqucm occidis, occideris (I vi). Occidis
non piger pravam tinxit in Tigride, ut piscis citius accederel (Tob.
enim hostem, cum solliciludine
superas cogitationem. Sed cuni de vicloria sup^r- vi). Sic rautavii David faciem suam coram Achis,
067 D. GAUNERII LINCONENSIS EPISCOPI 6CS
ul cauiius hosles coulererct (/ Reg. xxi). Sic uni A Cum eniin per iiileileclum ralioiiis ad vilam reli-
de liliabus Pliillsthinorum copulalur Samsoii, ul giosam dcduciraur, ad veram pervenimus bealitu-
ipsos Pliilisihaeos luiius comprelienderet {Judic. dinera etsi non certam
: vel plcnam. Quandiu ,
xvi). Pedem enira deniidavii in Tigride, cum hu- enim in agone sumus, dubiura est, utrura ad bra-
inanitatis suae verilaiem Chrislus demonslravit iu vium pervenire valeamus. Et ideo si vera bcatitudo
lenlaiioiie. Facicra coram Achis David immutavii, in religione est, certa tamen non est. Rursus, cuni
cura Chrislus divinitatis su;v poienliam coram dia- in religione suraus, molesiiis et tenlationibus in-
bulo celavit. Unam dc iiliabws Phili^thinorura sibi cessanler fali^amur.Unde plena beatitudine caremus,
Samson copuiavit, curn in soie jusliiiie huraanita- quiaplenabeaiitudocrit, ubiomnismiseria cessabit.
tis uosirae mueria, per (cniationis signura innotuit. Cum vero per inieniionem malse voluntatis ad iii-
Scd quare ? Ui piscis, ut hosies, ut Philisthaei rernum ducimur, peromnia nos niiseros el infelices
comprehcnderenlur. Ut enim versutia diaboli, qni credcrc dcbcmus. Ibi ergo qiiaedam beatiludo est,
antiquus esl hostis, coinprehendcrctur, humanila- el non omnis. Ibi vero non quaedam beatitudo est.
tis veritatein in leiitatione Cliiislus dcmonstravit, Benignitas veio devotionis inlellectui comparata ra-
divinilatem cclavit; hiimanitaiis nostrx miseriam tionis, vel certe ventus vanitalis inientioni mal»
assumpsit. Ideo duclus at Jcsus iii deserlum a spi- voluiiiatis subaltenius est. In benignitate enim de-
riiu (Malili. iv). Ilic quscreiidum est, ut ait Crego- votionis, qua: ducit in coelura, omnis bealitudo est.
nus(I5), a qno spiriiu Jesusduclus sil indeserlum. In intcllcciu vero ralionis qua; raqit religiosum,
Kr bciie, qiKiiuor enim gencra suiil spiriluum : spi- quaedam beatitudo cst. Similiter in vento vanitatis,
rilus stilicel muiidi, Spirilus Dei, spirilus liominis, nuUa bcatitudo est ; in inlentione inalae volunlatis,
et sitiiilus diaboli. Spiriiusbeibenignitasdevolionis, non qiiacdam beatitudo est. Benignitas vero devo-
spiriius muiuli, veiitus vaiiilalis; spiritus hominis, tionis, qua ducimur iii coelum, inlentioni malaevo-
intolieclus rutionis; spiritus diaboli, intentio malu; luiitatis, quaducimur in infernum, coroparata, con-
voluntalis. Isii igitur quaiuor spirilus el in aliquo tradicloria est. Illic cnim omnis beatitudo est ibi ;
difleiuiit, el in aliquo conveniunt. DilTerunt enim vero non qusedam beatitudo est. Ex proposiiionuni
venlus vanitalis et intdlectus rationis, quia ubi igilur islarum diOercntiis sive convenientiis, quae-
niius iiispirat allcr expirat ; coiiveniunt aulcm dum ambiguitas ncri solci in cordibus noslris, cum
spiritus niuiidi ct spiritus diaboli, quia ubi unus ab aliquo spiriluum ducimur in aliquo desertorum.
aspirat, altcr suspiral. Simili modu iiitellectus ra- £st enim ambiguitas quasi quoddam bivium, in
tioiiis et benigniias dcvotionis. C quo scdet rex Babylonis, quaerensdivinationes, ct
Ab hoc igilur quadruplici genere spirituura, duci et iniscens sagitlas {Ezech. xxi). Cura euim spiritus
Boioiiius ii) qualuor gciiera deserlorum. Primum Dei in alium te elevat, ut ascendas de virtute in
cst coelesiis palria : unde et Pastor bonus nona- virtutcm, Rex Oabylunis sagittara tibi jacil in die
ginta novem ovibus in deserlo relictis, ad illam volanlem, cura in piofeclu tuoelevaris per vanam
qua; erruverat, dcscendit. Secundum esl vila reli- gluriain. Cum vero per intelleclum ratjonis rcligio-
giosa : de qua scriptum est : Qu(C est isla quce sam vitain desidcias ,
pcr vilium pusillanimitatis
ascendil per deserluin? {Can. iii.) Tertiura vero immiiieltibi periculum noclurni timoris. Sl vero
mundus est, de quo dictum est : Qua: est ista quce per vciitum vanilatis bujus mundi gloriam concu-
atcendit de deserio? (Cant. viii.) Quarlum deser- piscis, sagillat le diaboliis a negotio perambulante
tum, inrernus est. Uiide cl bircus cmissarius in in tcnebris. Cum auiem per intcnlionem mala: vo-
deserlum secundum logem Moysi mitii jubetui. luniatis non formiJas aggicdi miseriam poenae ge-
Quocunque ergo vadis, ab aliquo supradiolonim hcnnalis, a d%monio procul dubio meridiano ve-
spirituum duceris. Tcudisad ccelum , inspirat bc- xaris. Uiide el quia Dominus Jesus Dcus et homo
Dignitas devoiionis, exspirat intenlio malue volun erat, a spiriiu duplici duccbatur in deserlo duplici.
tatis; tendisad infernum, inspirat intentiomaljevo- ^ a spiritii scilicei Dei, et a spirilu hominis ; ab in-
luntatis. Dcsidcraslocum rcligiosum^suspirat intel- tcllectu raiioiiis, ct aiTectu benignilatis. Unde et
lectus ralionis, inspirat benignitas devotionis; tcn- Eliseiis dicebal Elia:: Oro ut tpirilus luus duptex
dis ad mundum, aspirat venlus vanitalis, inspirat ftat in me {IV lieg. ii), id cst ul tali benigniiate
intentio malae voluntatis. Quia igilur ct parlim dcvolionis, lantoque rationis abundcm affcclu, sic-
conveniunt, el parlim diiferunt, sciendum est quod ut ei tii. IIuc igitur spiritu duplici ductiis esl Jesus
ad invicera relati spiritus illi ; altcr altcri contra- adreiigionis perfectionem, ctcccli allitudinem. Un-
rius est': altcr subalternus, altcr contradiclorie de cum jejunas.set quadraginla diebus et quadra-
oppositus. Benignilas devolionis, comparaia veiito ginla noctibus, diubolus a timorc nocturno tentans
vanitafis, conlraria est. Quod ex signis universa- eum, dixit : Dic ul lapides isti paues fiant {Mattb.
libiis ad se contrariis dignoscere pussumus. In illa iv). Ei iicrum gloriam mundi demonstrans, ait. Uac
enim beaiitudo vera est, in islo vero, nulla beati- omnia libi dubo , si cadens adoraveris me {ibid.). Si
tudo vera csl. Intellectus vero rationis, intcntioni vcro cx bcnigniiatis cogitatione el aviditate coeli al-
nial« voluntatis comparatus, subcontrarius est. litiidincm pclcrct, a sagiita volanie in die pcrsc-
(['6) Hom. 16 in Evarg.
; ;
669 SERMONES. — SERMO XV. IN RAMIS PALMARHM. 670
quitur illuin, ubi ail : Si Filius Dei es, niitte ledeor- A Ei noianduui quoJ posl decem plagas, quas ftcc-
sum (ibid.). Sed Doniinus rclinquens cxeinphiin ranl Moyses et Aarim coram Pliaraone, daluin fuit
posteris, iii oninibus tenialioiuni vicit, in oiniiiljus pi«ceptum, ct salis digne. jMIligi enim potuildcciin
buperavit, ut per ipsuin et in ipso victores e.\isiaiit, plagis, sed victus non esl, donec iminolalus est
qui euni scaui volunt ad gloriain. agniis. Pliuiao qtiippe diabolum iiisinuat, i^gyptus
SERMO XV. niunduin, lilii Israel ad vilam praeordinalos, capli-
m RAMIS PALMARLM. vitas ^gypli servitusqiic lilioruin Israel niiscriam
Pueri HebrceoruiH tolteutes ramos olivarum, obvia- liujus mundi ; in quo palea \anilatis, lutuin volup-
veruut Domino dicentes ; Hosannu filio David {malth. talis, later cupidilalis, oculos excxcant liominum.
xxi), ctc. Non omnes qui sunt e.x Israel, bi sunt Yirga Moysi legis disciplinani ; Aaroii,ejusdein legis
Israelita;, quoniam corum qui sunt cx Israel, ali- .sacerdotium ; decem plag;e, decein pracepla. Unde
qui ob\iain venerunt Domino cum gladiis et lusti- e regione se continguiit. Primum siquidem prsece-
ku8, alii vero cum palmis et floribus. Alii ad riden- p(um est de colendo uno Deo {Exod. xx), priina
dum, alii ad irridenduin ; alii clamantes, crucifige, plaga aqua in sanguincin vcrsa. Aquam aulera in
crucilige : alii veio, Hosanna in excelsis. De quibus sanguinem verleie, est doctrinam spiritu2!em iii
dictum est. Pueri Uebrceorum, elc. Hebraei trans- ^ carnalem mutaie. Aqnam in saiiguinem verlerunt,
eunles interpretanlur. Ergo Hebrxi sunt, quibic ci- qui cuinmutaruiit gloriani incornipiibilis Dei in si-
vilatem manenlem non babent, sed fuluram inqui- niililudinem corrupiibilis liominis (Hom. i). Secun-
runt. Hobra?! sunt, qui vel immolando agnuni, vel dum praacepium est. Non accipies uvmen Dei tui in
oiTerendo bxduni, phase, id cst transilum faciunt. vanum (Exod. xx). Secuiula plaga cstebuUitio rana-
Hebrxi sunt, qui Pasclia, id esi transitum liujus vi- rum, in quibus vanitatis garruliias figuratur. Acci-
tiC celcbrant in a/ymis sinceritatis et verilatis. He- pit autem nonien Dei in vaiiuni qui verilatc-m, qi!.'e
brxus est, qui in confessionelaudis transeundo de Deus est, in garrulilalis vanilalcm mulat. Tcilium
veleri lingua Adam ad novani apostolorum linguam, priBCcplum est sanctilicatio Sabbati, in quo inentis
fit idithum, id est trausiliens. Hcbrxus esl, qui in quies, quam bona conscienlia lacit, liguralur. Tcr-
bac peregrinatione solo corpore constitutus, cogi- tiaplagas scinipbes facli suiit (fj-ot/.viii). Sunt au-
talione et avidiiaie ad coelestein palriam transilum tem scinipbes inusc;» minuiissiini^ inordinaic vo-
faciens, fit Galiheus, id esl trausmigraits. Isti He- lantes, ei inquietissimx. Sic sunt plianlasinala teii-
brsei lilios babenl, non gcnere, non cogitatione, scd tationum, quie menlem removent a quiete. Quar-
praedicatione, de quibus .\postolus ait : Per Evan- tum prxccptum est ; Uonora patrem lunin et malrein
(jelium tniin vos geitui (/ Cor. iv) : vel imilationc, tuain (Exod. xx) ;
quarta plaga cst cu^iioiiiyiaruni
de qiiibus dicliim est ; Palres nostri comederunt cmissio. Est autem coenoniyia niusca caitiiia : ca-
u vam acerbam,et deutes filiorum obstupuerunt{Eiecli, num vero est parenles non agnosceie. Uinle cajci
xvin). Istorum est tollcre ramos olivarum. Oliva nascuntur. Quintum praeceptum est : Son mccchu-
Grxce, miscricordin latine dicilur. Ranii igituroli- beris (Exod. xx) ;
quinla piaga est mors in pccori-
varum , diversa) siint species misericordiarum : bus. Dicit vero Gregorius (1()). Computruentni ju-
quos tuiic tollimus, ciim multipiicium cxcinpla mi- menta in slercore suo (Joel. i). Jumeiila iii siercore
6ei-icordiarum mcnie colligimus. .Magiia est miseri- computrescere, est in fetore luxuria; vilaui riiiire.
cordia Dei, quod fccit nos ; major, quod regit nos Est igitur raors in pecoribns luxuriae fclor in illis
maxima, quod redemit nos ; afflucns, quod revocat bominibus, qui comparati siiiit jumcnlis insipienti-
indignos ; supciellluens, quod salvalinjuslos. Tanlo bus, el similcs facli sunt illis. Sexium pitecepium
vero secusius oiniiis homo clainat : Hosaima filio est : Non occides (Exod. w) : sexla plaga, vcsic*
David, id eslCbriblo clainat: Suba, obsecro, quaiilo turgentes assumptse de camino, in quibus inflala
devoiius misericordi;c Oei memorerit. Ad lios iui- superbia figuratur, orta dc incendiis iiividia;. Scri-
lur olivarum ranios colligcndos bodicrnie fcstivila- D Plui» vcro cst : Parvulum orcidit iracundia, et slul-
lis iiiivilegia iios inviiant. Primo,quiaeo die intioie- luin superbia (Job v). Yesica igitur lurgens iiiors
nint lilii Isracl terram promissionis, ei transicrunt aiiimne est. Septimum prittceptiiin est : ISon furabe-'
Jordanem sicco vesligio. Nam ila contigit quod eo ris (Exod. xx) : seplima plaga, grando in fructibus.
anno lot fuerunl dies usque ad Pascba, quot sunt Nenio verohabet inventum lucrum, sine juslo dam-
ab liac Doiuinica, et ecat luna decima, siciit eo die no, Duni furaris, acquiris veslem, amiitis lideni
quo Doiniiius passurus vcnit Jerusalem. De bac lucnim visibile, daniiium invisibilc. Qui ergo malo
eiiim die piaeceperat Dominus in lcge : Decima die desiderio extiinsccus furanlur, justo desiderio iii-
mensis primi toltut uinisqnisque agnum per familias trinsccus grandinanlur. El cuni cx fnito pecunia
etdomos suas, ct seivabitis euin usgue ad quurtum multiplicatur, diviliye spiriluales luintiunlur. Ocla-
decimum diem ejusdem mends; immolabitque euin vum prajceptum est : iSou dices fulsuin lesiiinoniuin
universa muUiludo filiorum hraei ad vesperam (ibid.) oclava plaga emissio locusiarum. Est aulcni
(Exod. \n). locusla animal dciite noxium ; lnhus vcio testis no-
(16) Morat. 1. xxiv, c. 8
;
G7I D. CARNEftll LINGONENSIS r.PlSCOri C-71
cel mordendo, oi r onsumil n.eniieiulo. Noviim piae- A scopiis fuil lempore Ludovid^Pii ;
qui cum apuil
cepluM» osl ; Non co)icupisces uxorem proxhui lui ; iuipcratorcm Ludovicum falso accusaias fuissel
nona pla^'a, ilensye lcncbrje. El vcrc (lcnsie suiil nuiltis crimiiiibus, Andcgavis est cxsilio relcgatus.
lciu-brx, maxiiiie injur.ain palicnli, rnrorem alle- Et dum in custodia lenereiur, conligit ul ibidciR
iiiis appetcie. Verr qui liocpalilur, cajcalur furo:e, die Palmarum venirei jam diclus imperalor. El duin
quiu iiiliii (aiii dokl paliciis, iiiliil tani nullitp.iti, scciis doniuni, qua cusiodiibaiur idem Theodul-
faciens. Dcciininn pr.eccpluin cst ; yoii coiicupisces phus, processio pertransiicl ; facto silentio ppoe-
rem proxiiiii lui (iifid.) ; deciiiia plaga cst uiors pri- sente imperaiore, vcrsusillos per fenesiram decan-
mi(ivoruni. Qui rcs aiienas appctunl ; es.se morien- lavi;:quibus verbis impcraior cmollitus, eum a
libus lia^icdcs vuluiil. Ei qui vull in aliquo (ieri lue- vinculispr>cccpitabsolvi,ei priori graiise rcdenavil.
rcs, non vult, iil ille, cujus rcm concupiscil, liabcat Et propler lioc traxit in consuctudinem Ecdcsia
liari-.lcs, in quib:is nilitt cliariiis priinogcnitis cst. Galljcana, ut iii illa proccssione claiisis januis in si-
Jure crso iii piim();;eiiilis punilur, qui cupiendo giium carceris Theodiilplii, qui eos composuit, siti-
rcsalienas, i|iiasi juiis nnibram perquiril : et quac gulis aunis decantarcntur. Nec vacat a mystcpio :
nieliora sunl cordis priinogcnita, fidem viieliccl iiam quod sacerdos extra villam procedit, Christum
pcrdit. Sicut ergo dicium cst, decem plagai dccem ^ Calvarise locum ligurat ascendcnlcm ;
quoJ aiilein
praiciplis comparantur, Scd sicul Pliarao dcccm cuni popiilus comitatur, illos signilicnt, qui impro-"
phigis iioii est adco victiis, ut diniiitcret populu.n, periiim Christi porlantcxtia castra. Qiiod duo cle-
ila lcx ilia noii adco dialioluin viiiccre poluit, ut lici byinnum cuntani, Ecclesiam tiiumphaiiCem,
liomo rcdiTct iii paradisiim : ?cd posiqiiain agniis qu.c de angclis complelur ct bominibus insinuai,
innnolatus cst, Pliarao (liniisit pujr.MUim, et omne (|ii:i; Dcuin laudat 1 1 in passionc Filium clarirical
primogenitum^gypUmortuum csi, imo et .^i,'yplii Quud autcm rcspondet foris populu«, Ecclesiam
iii mari Kubro peiieruiil, ct (ilii Israel traiisicrunt militaiitcin ligiirat, qua: in cjusdcm filii iaudc, ra-
(ExoU. XII). Post elTusioiicm (piippe sanguinis Chri- tione ejusdcm passionis, c.onscntit. Qiiod vero ja-
£li,dvleluin cst uri^^iiialc peccatum, tnnqnam pii- nu£ clnuduiaur, teinpus illud prairignrat quod erat
mogeniluin ; el cni(.aciain acccpil baplisma, ut per anleChristi sangiiiiiis eirusionem : solus cnim san-
ipsuin pi;cordin:ili ad vilam, i I est lilii Israet cva< guis Chrisii ca*ii nobis apernit portas. Bene crga
derent Pliaraonein, i.l cst diaboluni, et i^gyptii, id tunc clauduiitur, qiiia Cliristi sanguis scxta feria
cst aclualia peccJta nnein accipcrcnl in baptismo. post iilam Dominicam fuit cflusus.
IIoc ctiam cst qiiod decima luna vcnit Jerusalem, p Proccssione autcm de qua lociiti suinus, illa scili-
liina eniiii dcfccttiin ligiiiat. IJcnc eigo dicima luna cel qua pueri licbra^.onim proccsserunt Cbristo ob-
vciiit, qiii in defcclu Decalo^ji vcnil opeiari saltitem viam, complcla, intravit Jesus in (cniplum : et os-
iiustrani iii iiicdio t-rix'. Pucri autcin Hebraeorum tendit ruinain urbis, pro qiia noverat, niaxime e\
ct plebcciila Jorosolyiiioriini, cl tiii ba iiuilta, quae sacerdolum culpa pruo^ssuram. Sacerdutcs cnini
vencrat ad diem festuin, tollentcs i iiinoi olivarom, avariiix saji consulcnlcs in porlicibus lcinpli ho-
procesjcrunl ci obviain ; El <iiii praubanl, ei qui «e- stias vendebant, nt paralas cas invcnirciit, qui do
quebanlur, clamubanl : llosanna fJio Datid; et est longinquo venientes oUcrrc volebaiit; scd ct num-
osanna, verbum IIcbii'um, ex cornipio ct iniegro. mularius ibidem statuebaiit, a quibus, si deesset,
0<yeiiini«a/t'asoiiai, aiina csl interjcclioobsecfantis mutuo sub capite vd pccuniam accipcrcnt. Et im
sicut papc admiraiilis. Qauj quia iii Laliiio non lia* fuite advenienles de pauperiatese possent excusare.
betur, posuit pro ea Hicronyinus, obsecro, el cst Ycl ctiam, quia lcx pi;ecipiebat iie a fralribus suis
Bcnsus, clamabant ; Hosunna filio David, id cstcla- usuras acciperent, cogilaverunt ut faccrcnt colly-
mabant, dicentes iilio David : 7/o$a/irm,idesl snlva, bi&tas. Collybia enim apud cos dicuntur mu-
vilia
obsecro. Signilicat atiicm illa processio quod nos iiuscula, ut ciccris, et u>£ passae ct pomorum di-
qiii filii siinius llebrieoriim, id cst traiiseuntium, versi generis.
scilicct corum qui Iiic civitatcm maneiitem noii lia- Sed et hoc E/echicI prohibet dicciis : Usuram ei
benl, sed inquirunl futiiram, dc qiiibus cral Apos- omnem superabundantiam non accipies (Ezecli. xviii).
lolus, qui ait : Per EvangeliHin onincs vos genui Pi opler hoc Jesus Qagello facto de funiculis, ejccU
(/ Cor. iv). Et aiibi : Ipsiiis sunius factura, creati in vendentes ct ementes, el mensas niimmulariorum
Chrislo Jesu in operibus bonis (Eplies. ii). Quorum et cathedras vendentium columbas evertit (loan. ii;
alii veteris legis paires, tanqiiam pru:euiites; alii Malili. xxi). IIoc signum ct alia vicc fecerat simi-
novi testamenti, lanquam scquentes cuiu operibiis lilcr antc Pascha, scilicet illo anno qno baptizatus
miserationum, tanquam ciim ramis olivaruni portc- csi, et Joannes incarceratus. Quaerebant ergo ab
mus in corporibus nostris stiginata Jesu, pcr pio- eo pontifices, ct admirantes diccbant : Quod signuni
ximomm compassioncm et pi^oprii corporis passio- oslendis nobis, quod hcec facis 7 (Joan. il.) Quasi :
•icm. Qua autem rationc vcrsiis illi, quorum est Sigiiilicasne aliquiil in opere inusitato ? Vcre si-*
cxordium, (jloria, laus, etc. in illa proccssione gdum csl quod facit. si sciieiit pontifices hujiis
canlcntur, scienrlum cst. Qiiidam, Theodulphus no- lcmpoi is signum quod facit Jesiis, qiiantiim for-
niinc, Floiiacensium abLas, ct Aurelianensium opi- midaicnl, quod factum est : qui enim sunt cmpto-
675 SERMONES. — SERMO XVI. IN COENA DOMINI. 07*
res et vendilores columbarum , nisi Giozitae el A El lioc faclo iierum rccubuil , el dedit els corporis
Simoniaci, qui spirilualia volunt pretio coniparare? ei sanguinis sui sacramentmn : quod typico Pusclia
Ycnditores enim Giezilae sunl qui cum spiriiualia dignius indicavit, cum dixit : Hoc farite in vieam
tanquam columlas vendtint, lepiam nicniis non cowniemoralionem (I Cor. u). Illud eiiim praiutium
immerito sicui Giezi incurruut. Emploros autem fuil, istuJ ccEua. H*c suni hodiern.ne solenmitalis
Sirooniaci suni, quonmi pecunia sicul et Simonis, privilegia; uec ista solum, sed aliu mulia : do
cum ipsis est in perdiiionem. Qui aulem vendunt, quibus aliqiia, quae neoessaria sunt ad salutem,
et qui emunt, ununi sunt. Omnes nummularii, veslrae cliarilaii credimus iiitimanda. Ilodie siqui-
omnes ejeclione digni.Inteiiigant ergo signum pon- dem recipit Ecclesia poenitentos, quos prima die
tiitces, qui dicunl : Quod tignum oslendis ? Eiiniiiiat jejuniorum ejeccral. Ilodie consiimmato vcteri
eos ab Eccletia. Quid est ab Ecclesia eliminare ? testamento, novnm inccpit. Hodie consccratnr
Idem quod excommunicare. Hoc ista die, hoc et oleum, lion solum ad sanandum inflrmos, vel illu-
altera fecit. Repelitio conllrmatio est, sicut cum niinandum catechumenos et neopliylos ; scd ad
excommunic^miis ; in ultiino dicimus : Fiat, tial. confnmaudum el roborandum bapiizatos. Hac
Non er<;o per vicarium, sed per seipsum repcllit igitur die dixerunt discipuli ad Jesum : Vbi vU
eos a lemplo, id esl a consortio Jidelium, Ponlifex B paremus libi comedere Pasclia ? Et respondit : lie
illc magnus et Saccrdos secundum ordincm Mel- tu civilatem, et occurrel vobis homo amplioram aquce
cliisedech. Et quod hoc dignc faciat , ostendit porlans : sequimini eum, el quocunque inlroierit; qucC'
flagellum facium de funiculis. Nam pro fuiiiculis rite a domino domus locumad praparandum; et ot-
pcccatorum, quibus circumplexi suni, mulla sunt tendet vobis caenaculum grande, et ibi parale [Malth,
eorum flugella. Nec praelereundum est illud admi- xxvi; 3/arc. xiv; Luc. xxii).Io siipcriori parte domus
rationedignum, quod Dominica, quse prima dies Palxstini faciebaiil cocnacula, ii.ferius autem cubi-
esl in qua Pater coepil operari creationem mundi, cula. Quod Marcus dicit lageuam, Lucas ampho-
Filius aggreditur laborem passionis, et per tolam ram : uiuis expre.<isit geiius vasis, alius modiim.
Iianc hebdomadam , salutem noslram opeialus est, llujiis ergo diei vespere discubuit cum discipulis
et die septima cessavit , et in sepulcro quievit. suis ; et propter hoc diem islum co^nam Dorcini
Unde et tota septimana idco poenosa vocatur, quia appeilamus. C(cna facla, lavit pedes discipulorum :
per lotam illam laboravit Dominus recreando, sicut in cujus abiuiionis mcmoriam lavare solemus pe-
per primam uiundi hebdomadam creando. Nam des p.iuperum. Et hoc facto ilcrum recubiiit, et
ista prima die cum lanta exemplum per hoc fucUim eis dederit.
clarilate aggreditur opus docuil quod
saluliferx passionis, dignitati illius respondet, iii ^ scilicel ut mutuo sibi scrviant, el niutuo sibi di-
qua dixil Fial lux, et facta e$t iux {Cen. i). Unde
: mitlant injurias, et mutuo peccanlibus subveniant.
traduni quidam quod cum ejiceret vendentes et £t nota quod ex eo quod dixil Qui loius est non :
ementes, quidam fiilgor radiosus egrediebatur ex indiget, nisi ui pedes iavet : vos anlem mundi estis
oculis ipsius quo terrili saccrdotes ct levitae non
: ted non omnes (Joan. xiii), coiligilur apostolos jant
poterant ei resislere. Erat enim lux lucens in tenc- baptizatos fuisse. Tiinc turbaius spiritu, ait : Vnus
bris, et tenebrx eam non comprehenderunt, sed vestrum me tradet (ibid.). Turbatus est, id est mi-
potius a luce comprehensie evanueruut, qui susli- sericorditer Jud^ C(»mpassus. Cumque inqnireient
nerc nequivcrunt lucis splendorem, id est deitatis discipuli quisnam csset, ail : Qui intingil mauum
terrorcm, quae esl in Christo Jcsu Doinino noslro, mecum in caiino, hic me trudei {Marc. xiv).
qui cum Patre et Spiritu sancio vivit et rcgnat Aller evangelisia dixit in paropside {Matth. xxvi):
Deus, per omnia sxcuia sxculorum. Amen. sod in hoc quod catinus diciiur, ostenditur vus
SERMO XVI. fuisse nclile ; in hoc quod paropsis, ostenditur
IN COESK DOKINI. quod vas illud par!a latcra habebai. Apsis enim est
Uomo quidam fecit ccenam magnam, elc. {Luc. d cxli-erailas : undc parapsis vas pares habens extrc-
xiv). Ille, inquam, hoiuo, de quo scriptum cst : initates ; vcl ut quidaui dicunt, quadraturam iate-
Homo est, et quit cognoscet illum ? llle igilur hoino, ruin notat hoc nomen parapsis. Eiat auteni hoc \as
Deus et homo, discipulis suis, liodie prandiuin appositnm, ad hoc, ut succus agrestium lactuca-
simul et coenain fecit. Sed qooniam dignior cuena rum, qui necessarius eral ad esum agni, ibi pcnc-
prandio fuit, toia solemnitas, C(£ua Domini nieruit tytur. Et ideo dixit, iniingit. Sed cum omnes
appellari. Praiidiura vern dico, in quo typicum duodocim, in vasc illo inlingerent, nec pcr lioc
Pascba comedit dicens : Desiderio desideravi hoc quod dixerat Jtsus, ccrtilicatus esl Petrus, qiiis
Patcha munducare vobiscum, antequam paliar : dico esset, innuit Joaiini qui supra pcctus ejus recu-
enim vobis, quia jum non manducabo illud, donec buisse diciiur (scd aliter non iiiciiur recubuisse
implealur in regno Dei. Et uccepto catice gratiat super pectus cjus, nisi quod iiiclinatus recumbt^bat
egit, et dixit : Accipite et dividite inler vos. Dico anle pectus Jcsu) ; ul scci eio quaereret ab co
enim vobis , ttc^n bibam de generatione riiis , donec qiiis esset. Cui Dominus voce submissa aii : Cui
regnum Dei reniai {Luc. xxii). Et sic lertniuaio intinctum panem perrexero : eldcdil Judae bucceUaai
typico Pascha sunexit, et lavit pcdesdisciDulorum. iiitinciani (Joan. x\). Iiide c»t uuoJ Eucharistia ikm*
67i D. GARNERII LFNCONENSIS EPISCOPI 676
(latur inlhicla, et eiiam pro illorum liaiesi lollen- A iradidil? Si ergo vetu^las repeiilur, cur non per-
dn, qui dogmalisant Chrisium toium e<-se simul fectc, ut ef agnus azymis atque vino socielur ? Sed
sub ulraque et non sub una taiilum spccie, et lunc et esum carnium in jejuniis sumi borres ? Ergo
iiilroivit Salanas in cor Juihc. Noii luiic primo, scd jejunaturus bis edere qiiare non horres' Dupliciter
ul proprium possidcrcl. Et exivit coniinuo, ul ilaquc te prxvaricatorem consiituis, dum non prae-
quod pepigerat principibus sacerdolum, adimplcret. ccptum jejunii lempiis obscrvas.
El tunc illo egresso, dedit discipulis sacramentum Cum ergo dixit Dominus : Hoc facite in meam
corporis ct sanguinis sui. Unde et in canone illo commemoraiionem, instituithoc sacramentum. Hinc
dis ita dicilur : Qui pridie quam pyo nostra om- est quod cum in hac die omnes hoise sinl flebilcs,
niumque $atiite lioc est liodic jjateretur, etc. Sed
, sola missa solemnis est, in concentu et in ornatu.
quod ante Eucliarisiiae perceptionem Judam cx- Et sicul die quinta in hebdomada mundanse crea-
iisse diximus, vidcmur contradicerc Lucae, qui tionis, genus ex aquis ortum parlim gurgiti remis-
post calicem, tradilorem commemorat. Sed forte sum, pariim in aera levatum est, ut stirpe una
Lucas de iraditione rccapitulat. Hilarius namque perdita, diversa caperent loca : ita feria quinta
siiper Maiiliseum probat non inierfuisse Judam. hujus hebdumadae, qua sumus recreali, sacramenta
Nam Jesus eos, qui secum bibebant calicem, dixit unius cjusdcmquc salulis partim nos deprimunt in
etiam secum bibiluros in regno Pairis {Matth. xxvi), tristitiam, pariim levant in gaudium. Urde el cum
ad quod Judas iiuilgnus crat. Etiam de bibenlibus tanla gaudii spirilualis missa bxc cetebranda cst
nuilum excepil. Ubi ait, Pro vobis effundetur. Nam solemniiale, ut quisque pontirex quidquid sui est
aliorum fecit exceptionem , ubi ait, pro multis. oflicii, dtbcat hac die ex intcgro perlicere : hoc est
Quod si (ficalur, quod Judas acceperit, verba Ii nari i poenitentes Ecciesisc rcstituere, oleum benedicere,
oportct dclerniinaie ,
quia simul fieri potucruiit, chrisma conficere, Cloria in excelds cantare. Dici-
quae simiil dici non possunt. Nam ordo Evangclii tur auiem chrisma grsece , unciio laline : undo
lion repiigiiat Dominum distiibuissc sacramentum Christus unctus, et cbrisma unguentum dicilur. Fit
corporis ct sanguinis sui antequam per buccollam autem de fruclu et pinguedine ole.!; cum mislo
linctam suiim exprimeret prodilorem. Et nota quod balsamo : cujus arbor odorifera et prsccipua inter
post ablutionem pedum, qune facla cst inter typicum aromaticas arborcs. Est aulcm c lirism a signum
Pascha novum, volunt quidam coenandum esse
et : Spirilus sancii, cujus ct virlutem continet. Spiritus
unde ct ipsam ccenain Dumini appellant. Ad cujus enim sanclus divinse suLstanli% pinguedo est, ila
rei evideniiam, sciendum quod coena Domini pariim (j uiquicunquc ci eo refectus fuerit, dicat : Imphi'
velus eial, partim nova : iiam postquam discipuli guasti in oleo capul meum (Ptal. xxii). Et odor
ejus paraveruni Pasclia, ct Dominus cum eis dis- balsami in oleo suavitaicm ejusdem significat Spi-
cul)uit, ait : Desiderio desideravi hoc Pascha man~ ritus sancti, qiiam quicunque accepit, discretionis
ducare vobiscum antequum potiar (Ltic. xxii). Desi- bono odore aiiicilur, dicere potest cum Apostolo :
derat, juxla aucioriiaiem, lypicum Pascha mandu- Chrisli bonus odorsumus Deo in omni loco (II Cor. ii).
care primo, et sic passionis suac mundo mysteria IIujus igilur olei chri&malis unctio : principalis
decbrare , ui jam adveiiientc verilatc , umbram unctio ideo dicitur, quia ad cjus unctioncm priii-
cessare doceat. Unde subjungilur Dico enim vobis, : cipalis spiritus tribuitur, id est septiformis Para-
quia ex hoc non manducabo illnd, doncc impleatur clctus. Hac vero die, id est decirna quarta luna non
in regno Dei [ibiJ.). Quasi dical Non ullra Mosai- : immerito consccratur, quia hac die jussus est agnus
cum Pascha celebrabo, doncc Ecclrsia, qtiae est iinmolari ad vesperam, ct sanguinc cjus utcrque
regnum Dei, impleatJir. Sequitur : Ei accepto cali- puslis liniri, et superliminare domorura in quibus
ee, grafias egit, et dixil : Accipite ei dividile inler cdcndus erat agnus, ul eo signo oxterminalor
voi. Ilic calix ad velus ciiam Pdscha perlinet : de i^gypti domus inlactas prseteriret (Exod. xii) : iia
quo ct subjiingitur. Vico enim vobis
non bibum de d ex ipso chrismalc ideo exprimitur signum crucis
,
generatione vifis donec regnum Dci veniat (ibid.), Cliristi ut exierminator diabolus, in domibus ;
Sirut crgo lypiciim csum agui, p.inisquc azymi : auimarum corpnrumquenullum noccndi jus habcal,
sic ct lypicuin potum Paschai so non bibilurum ci huc illius typici agiii sanguiite, quo postes sigua-
dixit, donec oslcnsa resurreciionis gloria, regnum banlur, fuisse praciiguralum. Sed cuin unctio ista,
Dci ,id est ndes mundi advcniai. C«}enam ergo usque in Sabbaium sanctum in bapiizatis exspecte-
Domiui, neque in vino, neque in a/ymis, sicui jiec tur, quaeritur quare ipsa noctc iti qua comedendus
in csu agni, (|ucm Domiiius hic tenninavit, nemo erat agnusista sacraechrismatis unciio baptizalorum
reducat : alioqnin judaizat. Exlrtma pars ccena;, fronlibus non imponiiur, cum illa nocte, id cst
qu:e ita novo debclur bomini,qucmadmodum priina quarta decima die primi mcnsis, id est bodie,
vcleri, qua Dominus sui sacramenta corporis et et agnus immolari, et postcs doniorum cum super-
saiiguinis distribuil, ipsa saepius est iteranda, seu liminari ex praecepto Domiiii dcbcant dcliniri. Illa
npclenda, auclore Domino, qui ait : Hoc facite in enim unclio, ut dictutn est, fuit signum liujus
meam commemoraiionem (I Cor. xi). Et quisaliier chrismatis unctionis.Respondemus, quod rccie qui-
repracsenlare audcbit, nisi quomo<lo Domiuus ipse dcm fieret, si paschalc convivium isto dic ccclcsla
e77 SERMONES - SERMO XVI. iN C(»:na domini. 678
celebraret, sed quia pascliaiis {jauciiuni solcmnitaiis » homo poteial peccare, cl non pcleral non pcccare :
usque in diem lerlium, quo Donjiniis resiinexit qui slaius fuil pusl pcccalum ctanle rrparalionom:
diffcrre decrevit, ut intcrim luclui iiilendil illo die, propler quod Chrislus morluus cst [ro peccatis,
quo passus esl : ila et differendam ccnsuit laplis- pra;pararelur olcum inlirmorum, conlriiio scilicet
unctionem usque in Sabbalum, pcEniienlialis, tanqtiam niyrrha et aloe : quibus cor-
nialis chrismalis
qu;ij nobis est vespera pasclialis (0i)vi\ii. El itinc pus Chrisli mortuum inunclum cst. Nam sicut
signalis f;onlilHis baptizali tendant ad Deuin, Pha- myrrlia ct aloe amariiiidiiiibus siiis veimes expel-
raonem, id esldialoliiin fujjieiites pcr mare Riibrum lunt, ila coiitrilio et poeiiilenlia, quamvis amarje
baptismi, nl sic bapiisnialis liiiitio, el pasclialis sint, fug:uit tamen vermes viiiorum, et liberanl ab
agni convivium, ijicul in anliqna lege przeliguralum opeiibus morluis. Ilem, quia post reparaiionem et
secundiini quod sanguine agiii poslcs linieban- aiitecotifirmalionem, corpits hominisquasi mortale,
est,
lur, siinul celebrenlur.
nec jam morluum, sed in paitc resusdlatum, nec
Quod si qua^ras ciir non ipsa consecratio dilata lamen penilus, quia in hoc morli addictum, qiiod
$it,dicimus qiiod ideo, sciiicct qiiod ab hac qiiinia peccare po:est : in hoc vcro resuscilatum, quod
feria, usqiiead vespeiam Sabbati, qua liora uleii- ab inius hoino per graiiam poicst non peccare; ne-
dum vacamus a missarum solem- B cesseest, ut unclionaidi pislici, quo corpusChristi
est chrismalc,
niis. Ipsiim
adhuc morlale inunclum cst, capiit Christiani, id
vero chrisma uon nisi inter missarum
'
cst nientem ejiis pcrungerct, videlicet amor inilia-
solemnia, et loco quo pacem accipimus, fas est
lis per narduiu pisticum hgui atus. Amor enim ini-
consecrari. Notandum vcro quod oleum tribus de
tialisest, misla cum pavore dilectio, [lislis enim
caiisiscoiisecralur, quia vel ad salulem iiilirmo-
rum, salutein dico lam corporum quam animarum, mislum dicitur. Est igiliir nardus pisticus unctio
ad illuminandnm calcchumenos et neophylos, vcl misia, id est dilectio misla pavore. El cst amor
ad conlirmandum, vel ad corroborandum bapiiza- iniiiaiis, in quo qiiidem inilium virlulis esl, sed
los. Undc dicilur olcuin inlirmorum, oleum cate- non perfeclio. Qui bene calechumenis convenil, qui
chumenoruin etoleuni clirismalis. Et piilchre salis caicchumeni et per lidein illuminaii siint, sed non-
myslerio ;
quia h;cc olei tria genera figurala sunt dum per baptismum renaii. Inilium aulem virtu-
in arnmatibnsi lis, quai tres iihc mulieres, scilicet lum fides, baplismus vero submersio vilioriini, ct
Maria Magdalena, ei Maria Jacobi el Salome eme- mundilia virtutuin. Ilem, baptizatis quasi ad robur
runi, ut veiiicnles iingerent Jcsum {ilayc. xvi), vel et confirmationem necessaria est unctio chrismalis,
in signum illius Iriiuie unctiunis, qno corpusCliristi amor videlicet filialis, quo Ulii Dei corpus inuii-
adhuc mortaleprimo fuitinunctum, aMaria Magdn- ctum est : qui etiam quasi filiis consolalor dalus et
lena, sexla dic anlc Pasclia in domo Simonis le-
custos collatam a patreconser\el ha;redilatem,quia
piossi, aperto alabaslroungucnli nardi pislici (Joan, parum aiit nihil prodest, si quisquam parcntum ma-
xii); sccundo quando coipus ejus jam morluum gnam parvulo conlerat h«ieditalem, nisi providcal
Jos.phdccurio ab Arinialliu;a, id esla Uaniaia, quie et luiorem.Nam ipse consecrationis modus et ordo,
fuit civilas Elcanae patris Samuclis (/ lieg. i), qui in illa iriiia consecratione hujus Iriiii profectus in-
erat in occulio discipulus Jesu, etNicodcmiis, qui sinuat digiiitatem.
venetal ad eum nocte, fercns sccum myrrh;« et alocs Cuin enim oleum infirmorum benediciliir, nec in
qiiasi libras cenlum, itiunxerunt {Joan. xix). Ter- ca[»ite verba saliilationis, hoc esl, Dominus vobis-
lio in signum illius singuLris unclionis ct invisi- cnm, nec Oremus, nec iii fiiie concluditur sicut et
bilis,qua pater unxii eum olco la^iiiia; prae consor- cseteraj oraliones in quariim fine dicitur, per Domi-
tibus suis. Undc aii Spirilus Domini super me, eo
:
num, etc. Sed iiifra orationem illam in qiia dicilur,
quod unXeril me (ha. lxi). Nam cum ipse sit, de per quem liosc omnia, Domiue, semper bonn creas,
quo dictum ad David De fruclu : venlris tui ponam concludilur. Nam in ullimo antequam lioc dicatur,
super sedem tuam {P&al. cww) bene hajc decenter ab acolylo oblaium submissa voce poiiii •
; lertia r>
cjus unclio in irina uiictione David prxligurala fex audientibus tanluinmodo circumstaniihus, de-
est. Prima quippe unctio David facla csl in domo bct primo oleum exorcizare, et poslea beiiedicerc,
palris sui Isui, a Samuele; secundo unxeiuiit ciim el benediclionera suam lerminare : /h nomine Do-
viri Juda siipcr tribum Juda; tanlum in regem ;
mini noslri Jesu Chrisli. El iniic iiicipiat, Per qucm
lertio inunclus esl stiper nniversum Israel. Priniam hwc omnia, Domine, semper bona crcas, clc. 01. i
unclionem in s gnum rcgtii iion in reni signi : se- autem catechumenorum et chrismatis consecraiio
cundam in rem signi, sed in partcm sollicitudinis; habcnl ofiicium pcr se. Primo enim exorcizatur,
tertiam acccpit in pleniuidincin poiestalis. Prima deiniie ad Dominus vobiscumet Sursum rorda, l;e-
ergo unctio incipienlis, secunda prolicicntis, tertia nedictio chrismatis inchoatur. Duo siquidem aco-
plene regnaiitis, el in regno confirmMli suiit. Se- lyti, duas accipienles ampullas qux oleum , quo
cundum hajc tria, coelesiis mcdicus juxia ciijusque chrisma ct oleum catechumenoruni coniineant in-
statum pra-parat hominibus mcdicinam : nccesse volutas, cuni sindonilms de albo serico, ita ut vi-
enim erat ul scctindum slatum quo corpits mor- dcri possint a medio, defcrre debent decenter an:e
luura erat propter pcccalum : secunduin qnem etiani episcopum, projeclis sindonibus supcr scapuiam si-
^79 D. GARNERII LINCONENSIS EPISCOPI 6S0
redeant ad scapulam dexierara; el A terae Excelsi, qusE praefigurala esl pcr pairiarcliam
nislram, ita ul
deiineri et sic liai nostrum Jacob, qui filii sui nomen Benoni maiavit
a dexlris possint depenfienlia :
Benjamin (Gen. xxxv). Benoni quippe filiut do-
processio boc ordinc. Pnmo ambulent duo acolyii in
loris, Benjamin vero ^/««s dexierce interprelatur.
cum candelabriseiardeniibnscereis; portcniur duae
Hocergo Christi conliilil humanilas, ut iilius do-
cruces, el inler iHas chrismale oleum ;
dehinc por-
loris, id est filius irae, lucta suae passionis, unde
lenlurduo ihuribula, ei inier i!Ios mcdii'm oleum
Jacol) luclator inierprclatur, «sset lilius dexiera;,
calecliumenorum; dcliinc feralur Evangelium, ut
id est liliiis gratia;, ut qui e.x merito noslr* pravi-
impleaiur omne bonum. Tunc subscquantur duo-
tatis digni fuimus illa lenibili voce, quac siatucn-
decim presbyteri, qui procedant bini el bini ; lan-
dis a sinistris dicetur, scilicel. he, maledicti, in ignem
dem subsequantur duo pueri concincntes hymnum :
\ Redemptor. Signum est hoc toium magni myste- OEternum {Matih. xxv), cum liliis statuendis ad
dexioram, audituri simus. Venite, benedicii, elc.
rii. Ampulla quippe cum chrismaie q-iodam modo
sumptum dc Virgiue coniinens in se (ibid.)
figurat corpus
quod an- Unde bene hoc eodem die quo Jesus iraditus est,
corporalitcr Spirilus sancii plcniiudinem :
aliare crucis, aliquo tempoie pontifex apertis januis occurrit pro foribus ecciesiaj
lequam transiret ad
erat coopertum, el aliquo nudum. Quando enim ^ poenitenlibus, qui facii fucrant per peccatum filii
/Egyptum, irae, dicens: Venite,venile,venile, /f/ii, audiie me,
quasi rex non essel portabatur in
timorem bomini docebo von (Pscl. \xxiii). Et ut in
quando portalus estin lemplum, quando subdilus
(0<»periuni laiebal: in persona Domini vox illa poniificis proferatur, ostea-
erat Mariaect Joseph, quasi
dit psalmi tilulus, qui sic inscribitur : Psalmus Da"
miraculis vcro, in prajdicatione, et ostensione sua;
majesiaiis, quodammodo nudum erat. vid,cum mutavil vullum snum coram Abimclech, el
jerebatur manibussuisct dimisit eum el abiit (ibid.).
Haec igilur bene inter duas cruces portalur, quia
David quippe, qnii vel manu forlis, vel vultu desi"
Chrislus el per propiii corporis passionem, et per
derabilis interpretatur, Dominum Jesum significat,
proximi compassionem raedialor Dci et hominum
aliera por- qui coram Abiraelech, qui interpretaiur Puiris mei
sustinctur; sed elinter duo thuribula
contriiionem reynum, scllicct coram Judae.s, hodie immuta^it
latur ampulla, qui pcr devolionem el
At poslquam vultum siium, id cst sacrificandi riium, quando
spiritus raiio ([uasi media ?;aginaiur.
poniifice et immolalo jam Paschae veteris agno sumens pancm
bencdicta fueril, et ah aliari reddita, a
et vinum, ferehatur in manibus suis diccns Hoc
a roinistris aliaris visihihs et nuda salulalur. iloc
:
«ttcorpusmenm,ethicestsanguis meus (Mallh.xiM).
signilicat quod postquam ab altari crucis tran.sivil, q
praesenliam siam corporalom
rpor; discipulis suis, qno- Yox igiiur pontificis, vox esl invitantis amici, vox.
Potrebbero piacerti anche
- European Literature and the Latin Middle AgesDa EverandEuropean Literature and the Latin Middle AgesValutazione: 5 su 5 stelle5/5 (5)
- Migne. Patrologiae Cursus Completus: Series Latina. 1800. Volume 15.Documento592 pagineMigne. Patrologiae Cursus Completus: Series Latina. 1800. Volume 15.Patrologia Latina, Graeca et OrientalisNessuna valutazione finora
- Migne. Patrologiae Cursus Completus: Series Latina. 1800. Volume 194.Documento958 pagineMigne. Patrologiae Cursus Completus: Series Latina. 1800. Volume 194.Patrologia Latina, Graeca et OrientalisNessuna valutazione finora
- Migne. Patrologiae Cursus Completus: Series Latina. 1800. Volume 195.Documento656 pagineMigne. Patrologiae Cursus Completus: Series Latina. 1800. Volume 195.Patrologia Latina, Graeca et OrientalisNessuna valutazione finora
- Migne. Patrologiae Cursus Completus: Series Latina. 1800. Volume 211.Documento682 pagineMigne. Patrologiae Cursus Completus: Series Latina. 1800. Volume 211.Patrologia Latina, Graeca et OrientalisNessuna valutazione finora
- Migne. Patrologiae Cursus Completus: Series Latina. 1800. Volume 201.Documento732 pagineMigne. Patrologiae Cursus Completus: Series Latina. 1800. Volume 201.Patrologia Latina, Graeca et OrientalisNessuna valutazione finora
- Migne. Patrologiae Cursus Completus: Series Latina. 1800. Volume 163.Documento770 pagineMigne. Patrologiae Cursus Completus: Series Latina. 1800. Volume 163.Patrologia Latina, Graeca et OrientalisNessuna valutazione finora
- Migne. Patrologiae Cursus Completus: Series Latina. 1800. Volume 143.Documento814 pagineMigne. Patrologiae Cursus Completus: Series Latina. 1800. Volume 143.Patrologia Latina, Graeca et OrientalisNessuna valutazione finora
- Migne. Patrologiae Cursus Completus: Series Latina. 1800. Volume 202.Documento798 pagineMigne. Patrologiae Cursus Completus: Series Latina. 1800. Volume 202.Patrologia Latina, Graeca et OrientalisNessuna valutazione finora
- Migne. Patrologiae Cursus Completus: Series Latina. 1800. Volume 151.Documento756 pagineMigne. Patrologiae Cursus Completus: Series Latina. 1800. Volume 151.Patrologia Latina, Graeca et OrientalisNessuna valutazione finora
- Migne. Patrologiae Cursus Completus: Series Latina. 1800. Volume 66.Documento528 pagineMigne. Patrologiae Cursus Completus: Series Latina. 1800. Volume 66.Patrologia Latina, Graeca et OrientalisNessuna valutazione finora
- Migne. Patrologiae Cursus Completus: Series Latina. 1800. Volume 142.Documento740 pagineMigne. Patrologiae Cursus Completus: Series Latina. 1800. Volume 142.Patrologia Latina, Graeca et OrientalisNessuna valutazione finora
- Migne. Patrologiae Cursus Completus: Series Latina. 1800. Volume 172.Documento744 pagineMigne. Patrologiae Cursus Completus: Series Latina. 1800. Volume 172.Patrologia Latina, Graeca et OrientalisNessuna valutazione finora
- Migne. Patrologiae Cursus Completus: Series Latina. 1800. Volume 3.Documento846 pagineMigne. Patrologiae Cursus Completus: Series Latina. 1800. Volume 3.Patrologia Latina, Graeca et OrientalisNessuna valutazione finora
- Migne. Patrologiae Cursus Completus. Series Graeca. Volume 036.Documento700 pagineMigne. Patrologiae Cursus Completus. Series Graeca. Volume 036.Patrologia Latina, Graeca et OrientalisNessuna valutazione finora
- Migne. Patrologiae Cursus Completus: Series Latina. 1800. Volume 129.Documento732 pagineMigne. Patrologiae Cursus Completus: Series Latina. 1800. Volume 129.Patrologia Latina, Graeca et OrientalisNessuna valutazione finora
- Migne. Patrologiae Cursus Completus: Series Latina. 1800. Volume 75.Documento593 pagineMigne. Patrologiae Cursus Completus: Series Latina. 1800. Volume 75.Patrologia Latina, Graeca et OrientalisNessuna valutazione finora
- Migne. Patrologiae Cursus Completus: Series Latina. 1800. Volume 23.Documento848 pagineMigne. Patrologiae Cursus Completus: Series Latina. 1800. Volume 23.Patrologia Latina, Graeca et OrientalisNessuna valutazione finora
- Migne. Patrologiae Cursus Completus: Series Latina. 1800. Volume 36.Documento524 pagineMigne. Patrologiae Cursus Completus: Series Latina. 1800. Volume 36.Patrologia Latina, Graeca et OrientalisNessuna valutazione finora
- Migne. Patrologiae Cursus Completus: Series Latina. 1800. Volume 139.Documento840 pagineMigne. Patrologiae Cursus Completus: Series Latina. 1800. Volume 139.Patrologia Latina, Graeca et OrientalisNessuna valutazione finora
- Migne. Patrologiae Cursus Completus: Series Latina. 1800. Volume 171.Documento924 pagineMigne. Patrologiae Cursus Completus: Series Latina. 1800. Volume 171.Patrologia Latina, Graeca et OrientalisNessuna valutazione finora
- Migne. Patrologiae Cursus Completus: Series Latina. 1800. Volume 115.Documento744 pagineMigne. Patrologiae Cursus Completus: Series Latina. 1800. Volume 115.Patrologia Latina, Graeca et Orientalis100% (1)
- Migne. Patrologiae Cursus Completus: Series Latina. 1800. Volume 119.Documento624 pagineMigne. Patrologiae Cursus Completus: Series Latina. 1800. Volume 119.Patrologia Latina, Graeca et OrientalisNessuna valutazione finora
- Migne. Patrologiae Cursus Completus: Series Latina. 1800. Volume 198.Documento956 pagineMigne. Patrologiae Cursus Completus: Series Latina. 1800. Volume 198.Patrologia Latina, Graeca et OrientalisNessuna valutazione finora
- Migne. Patrologiae Cursus Completus: Series Latina. 1800. Volume 77.Documento824 pagineMigne. Patrologiae Cursus Completus: Series Latina. 1800. Volume 77.Patrologia Latina, Graeca et OrientalisNessuna valutazione finora
- Migne. Patrologiae Cursus Completus: Series Latina. 1800. Volume 193.Documento930 pagineMigne. Patrologiae Cursus Completus: Series Latina. 1800. Volume 193.Patrologia Latina, Graeca et OrientalisNessuna valutazione finora
- Innocentius III. Opera Omnia. 1890. Volume 4 (Migne's PL CCXVII) .Documento618 pagineInnocentius III. Opera Omnia. 1890. Volume 4 (Migne's PL CCXVII) .Patrologia Latina, Graeca et OrientalisNessuna valutazione finora
- Migne. Patrologiae Cursus Completus: Series Latina. 1800. Volume 173.Documento784 pagineMigne. Patrologiae Cursus Completus: Series Latina. 1800. Volume 173.Patrologia Latina, Graeca et OrientalisNessuna valutazione finora
- Migne. Patrologiae Cursus Completus: Series Latina. 1800. Volume 134.Documento540 pagineMigne. Patrologiae Cursus Completus: Series Latina. 1800. Volume 134.Patrologia Latina, Graeca et OrientalisNessuna valutazione finora
- Migne. Patrologiae Cursus Completus: Series Latina. 1800. Volume 215.Documento848 pagineMigne. Patrologiae Cursus Completus: Series Latina. 1800. Volume 215.Patrologia Latina, Graeca et Orientalis100% (1)
- Migne. Patrologiae Cursus Completus: Series Latina. 1800. Volume 141.Documento744 pagineMigne. Patrologiae Cursus Completus: Series Latina. 1800. Volume 141.Patrologia Latina, Graeca et OrientalisNessuna valutazione finora
- Migne. Patrologiae Cursus Completus: Series Latina. 1800. Volume 165.Documento676 pagineMigne. Patrologiae Cursus Completus: Series Latina. 1800. Volume 165.Patrologia Latina, Graeca et OrientalisNessuna valutazione finora
- Migne. Patrologiae Cursus Completus: Series Latina. 1800. Volume 78.Documento748 pagineMigne. Patrologiae Cursus Completus: Series Latina. 1800. Volume 78.Patrologia Latina, Graeca et Orientalis100% (1)
- Migne. Patrologiae Cursus Completus: Series Latina. 1800. Volume 150.Documento856 pagineMigne. Patrologiae Cursus Completus: Series Latina. 1800. Volume 150.Patrologia Latina, Graeca et OrientalisNessuna valutazione finora
- Migne. Patrologiae Cursus Completus: Series Latina. 1800. Volume 117.Documento620 pagineMigne. Patrologiae Cursus Completus: Series Latina. 1800. Volume 117.Patrologia Latina, Graeca et OrientalisNessuna valutazione finora
- Migne. Patrologiae Cursus Completus: Series Latina. 1800. Volume 12.Documento668 pagineMigne. Patrologiae Cursus Completus: Series Latina. 1800. Volume 12.Patrologia Latina, Graeca et OrientalisNessuna valutazione finora
- Migne. Patrologiae Cursus Completus: Series Latina. 1800. Volume 140.Documento600 pagineMigne. Patrologiae Cursus Completus: Series Latina. 1800. Volume 140.Patrologia Latina, Graeca et OrientalisNessuna valutazione finora
- Migne. Patrologiae Cursus Completus: Series Latina. 1800. Volume 196.Documento880 pagineMigne. Patrologiae Cursus Completus: Series Latina. 1800. Volume 196.Patrologia Latina, Graeca et OrientalisNessuna valutazione finora
- Migne. Patrologiae Cursus Completus: Series Latina. 1800. Volume 71.Documento660 pagineMigne. Patrologiae Cursus Completus: Series Latina. 1800. Volume 71.Patrologia Latina, Graeca et OrientalisNessuna valutazione finora
- Migne. Patrologiae Cursus Completus: Series Latina. 1800. Volume 210.Documento536 pagineMigne. Patrologiae Cursus Completus: Series Latina. 1800. Volume 210.Patrologia Latina, Graeca et Orientalis100% (1)
- Migne. Patrologiae Cursus Completus: Series Latina. 1800. Volume 217.Documento616 pagineMigne. Patrologiae Cursus Completus: Series Latina. 1800. Volume 217.Patrologia Latina, Graeca et OrientalisNessuna valutazione finora
- Migne. Patrologiae Cursus Completus: Series Latina. 1800. Volume 191.Documento848 pagineMigne. Patrologiae Cursus Completus: Series Latina. 1800. Volume 191.Patrologia Latina, Graeca et OrientalisNessuna valutazione finora
- Migne. Patrologiae Cursus Completus: Series Latina. 1800. Volume 207.Documento626 pagineMigne. Patrologiae Cursus Completus: Series Latina. 1800. Volume 207.Patrologia Latina, Graeca et OrientalisNessuna valutazione finora
- Migne. Patrologiae Cursus Completus: Series Latina. 1800. Volume 138.Documento686 pagineMigne. Patrologiae Cursus Completus: Series Latina. 1800. Volume 138.Patrologia Latina, Graeca et OrientalisNessuna valutazione finora
- Migne. Patrologiae Cursus Completus: Series Latina. 1800. Volume 192.Documento704 pagineMigne. Patrologiae Cursus Completus: Series Latina. 1800. Volume 192.Patrologia Latina, Graeca et OrientalisNessuna valutazione finora
- Migne. Patrologiae Cursus Completus: Series Latina. 1800. Volume 189.Documento904 pagineMigne. Patrologiae Cursus Completus: Series Latina. 1800. Volume 189.Patrologia Latina, Graeca et OrientalisNessuna valutazione finora
- Migne. Patrologiae Cursus Completus: Series Latina. 1800. Volume 209.Documento546 pagineMigne. Patrologiae Cursus Completus: Series Latina. 1800. Volume 209.Patrologia Latina, Graeca et OrientalisNessuna valutazione finora
- Migne. Patrologiae Cursus Completus: Series Latina. 1800. Volume 131.Documento598 pagineMigne. Patrologiae Cursus Completus: Series Latina. 1800. Volume 131.Patrologia Latina, Graeca et OrientalisNessuna valutazione finora
- Migne. Patrologiae Cursus Completus: Series Latina. 1800. Volume 168.Documento844 pagineMigne. Patrologiae Cursus Completus: Series Latina. 1800. Volume 168.Patrologia Latina, Graeca et OrientalisNessuna valutazione finora
- Migne. Patrologiae Cursus Completus: Series Latina. 1800. Volume 130.Documento658 pagineMigne. Patrologiae Cursus Completus: Series Latina. 1800. Volume 130.Patrologia Latina, Graeca et OrientalisNessuna valutazione finora
- Migne. Patrologiae Cursus Completus: Series Latina. 1800. Volume 22.Documento734 pagineMigne. Patrologiae Cursus Completus: Series Latina. 1800. Volume 22.Patrologia Latina, Graeca et OrientalisNessuna valutazione finora
- Migne. Patrologiae Cursus Completus: Series Latina. 1800. Volume 216.Documento664 pagineMigne. Patrologiae Cursus Completus: Series Latina. 1800. Volume 216.Patrologia Latina, Graeca et Orientalis100% (1)
- Migne. Patrologiae Cursus Completus: Series Latina. 1800. Volume 219.Documento690 pagineMigne. Patrologiae Cursus Completus: Series Latina. 1800. Volume 219.Patrologia Latina, Graeca et OrientalisNessuna valutazione finora
- Migne. Patrologiae Cursus Completus: Series Latina. 1800. Volume 73.Documento628 pagineMigne. Patrologiae Cursus Completus: Series Latina. 1800. Volume 73.Patrologia Latina, Graeca et OrientalisNessuna valutazione finora
- Migne. Patrologiae Cursus Completus: Series Latina. 1800. Volume 51.Documento516 pagineMigne. Patrologiae Cursus Completus: Series Latina. 1800. Volume 51.Patrologia Latina, Graeca et OrientalisNessuna valutazione finora
- Migne. Patrologiae Cursus Completus: Series Latina. 1800. Volume 132.Documento580 pagineMigne. Patrologiae Cursus Completus: Series Latina. 1800. Volume 132.Patrologia Latina, Graeca et OrientalisNessuna valutazione finora
- Migne. Patrologiae Cursus Completus: Series Latina. 1800. Volume 178.Documento958 pagineMigne. Patrologiae Cursus Completus: Series Latina. 1800. Volume 178.Patrologia Latina, Graeca et OrientalisNessuna valutazione finora
- The Edinburgh New Philosophical Journal, Vol. XLIX April-October 1850Da EverandThe Edinburgh New Philosophical Journal, Vol. XLIX April-October 1850Nessuna valutazione finora
- The Survival of the Pagan Gods: The Mythological Tradition and Its Place in Renaissance Humanism and ArtDa EverandThe Survival of the Pagan Gods: The Mythological Tradition and Its Place in Renaissance Humanism and ArtValutazione: 3.5 su 5 stelle3.5/5 (16)
- Budge. The History of The Blessed Virgin Mary and The History of The Likeness of Christ. Vol 2. 1899.Documento308 pagineBudge. The History of The Blessed Virgin Mary and The History of The Likeness of Christ. Vol 2. 1899.Patrologia Latina, Graeca et Orientalis100% (3)
- Ottley. Studies in The Confessions of St. Augustine. 1919.Documento156 pagineOttley. Studies in The Confessions of St. Augustine. 1919.Patrologia Latina, Graeca et OrientalisNessuna valutazione finora
- Budge. The Book of Governors (By Thomas, Bishop of Marga) - Volume 1. 1893 PDFDocumento626 pagineBudge. The Book of Governors (By Thomas, Bishop of Marga) - Volume 1. 1893 PDFPatrologia Latina, Graeca et OrientalisNessuna valutazione finora
- Quasten - The Fathers' of The ChurchDocumento2 pagineQuasten - The Fathers' of The ChurchPatrologia Latina, Graeca et Orientalis100% (1)
- Quasten - The Concept and History of PatrologyDocumento3 pagineQuasten - The Concept and History of PatrologyPatrologia Latina, Graeca et OrientalisNessuna valutazione finora
- Budge. The Book of Governors (By Thomas, Bishop of Marga) - Volume 2. 1893 PDFDocumento746 pagineBudge. The Book of Governors (By Thomas, Bishop of Marga) - Volume 2. 1893 PDFPatrologia Latina, Graeca et OrientalisNessuna valutazione finora
- Sparrow-Simpson. The Letters of St. Augustine. 1919.Documento344 pagineSparrow-Simpson. The Letters of St. Augustine. 1919.Patrologia Latina, Graeca et OrientalisNessuna valutazione finora
- Neander. Lectures On The History of Christian Dogmas. Volume I. 1858.Documento424 pagineNeander. Lectures On The History of Christian Dogmas. Volume I. 1858.Patrologia Latina, Graeca et Orientalis100% (1)
- Neander. Lectures On The History of Christian Dogmas. Volume II. 1858.Documento396 pagineNeander. Lectures On The History of Christian Dogmas. Volume II. 1858.Patrologia Latina, Graeca et OrientalisNessuna valutazione finora
- Budge. The History of The Blessed Virgin Mary and The History of The Likeness of Christ. Vol 1. 1899.Documento274 pagineBudge. The History of The Blessed Virgin Mary and The History of The Likeness of Christ. Vol 1. 1899.Patrologia Latina, Graeca et Orientalis100% (1)
- Krüger, Gillett. History of Early Christian Literature in The First Three Centuries. 1897.Documento452 pagineKrüger, Gillett. History of Early Christian Literature in The First Three Centuries. 1897.Patrologia Latina, Graeca et Orientalis100% (3)
- Weymouth. The Resultant Greek Testament (... ) - 1892.Documento678 pagineWeymouth. The Resultant Greek Testament (... ) - 1892.Patrologia Latina, Graeca et Orientalis100% (2)
- Tyler. The Worship of The Blessed Virgin Mary in The Church of Rome: Contrary To Holy Scripture, and To The Faith and Practice of The Church of Christ Through The First Five Centuries. 1844.Documento438 pagineTyler. The Worship of The Blessed Virgin Mary in The Church of Rome: Contrary To Holy Scripture, and To The Faith and Practice of The Church of Christ Through The First Five Centuries. 1844.Patrologia Latina, Graeca et Orientalis0% (1)
- Chase. The Lord's Prayer in The Early Church. 1891.Documento200 pagineChase. The Lord's Prayer in The Early Church. 1891.Patrologia Latina, Graeca et Orientalis100% (3)
- Izydorczyk. The Medieval Gospel of Nicodemus: Texts, Intertexts, and Contexts in Western Europe. 1997.Documento600 pagineIzydorczyk. The Medieval Gospel of Nicodemus: Texts, Intertexts, and Contexts in Western Europe. 1997.Patrologia Latina, Graeca et Orientalis100% (1)
- William H. Faulkner - The Subjunctive Mood in The Old English Version of Bede's Ecclesiastical HistoryDocumento64 pagineWilliam H. Faulkner - The Subjunctive Mood in The Old English Version of Bede's Ecclesiastical HistoryPatrologia Latina, Graeca et OrientalisNessuna valutazione finora
- Feltoe. St. Dionysius of Alexandria: Letters and Treatises. 1918.Documento120 pagineFeltoe. St. Dionysius of Alexandria: Letters and Treatises. 1918.Patrologia Latina, Graeca et Orientalis100% (1)
- Harris. Philo: Fragments Newly Edited by Rendel Harris. 1886.Documento156 pagineHarris. Philo: Fragments Newly Edited by Rendel Harris. 1886.Patrologia Latina, Graeca et OrientalisNessuna valutazione finora
- Burton. Testimonies of The Ante-Nicene Fathers To The Divinity of Christ. 1829.Documento524 pagineBurton. Testimonies of The Ante-Nicene Fathers To The Divinity of Christ. 1829.Patrologia Latina, Graeca et OrientalisNessuna valutazione finora
- Morris (Transl.) - Select Works of S. Ephrem The Syrian: Translated Out of The Original Syriac, With Notes and Indices. 1847.Documento478 pagineMorris (Transl.) - Select Works of S. Ephrem The Syrian: Translated Out of The Original Syriac, With Notes and Indices. 1847.Patrologia Latina, Graeca et OrientalisNessuna valutazione finora
- Jackson. The Apostolic Fathers, and The Apologists of The Second Century. 1879.Documento228 pagineJackson. The Apostolic Fathers, and The Apologists of The Second Century. 1879.Patrologia Latina, Graeca et Orientalis100% (2)
- Goodspeed. Historical and Linguistic Studies in Literature Related To The New Testament. 1901. Volume 2.Documento222 pagineGoodspeed. Historical and Linguistic Studies in Literature Related To The New Testament. 1901. Volume 2.Patrologia Latina, Graeca et Orientalis100% (1)
- Blunt. An Introduction To A Course of Lectures On The Early Fathers, Now in Delivery in The University of Cambridge. 1840.Documento52 pagineBlunt. An Introduction To A Course of Lectures On The Early Fathers, Now in Delivery in The University of Cambridge. 1840.Patrologia Latina, Graeca et OrientalisNessuna valutazione finora
- Cutts. Saint Jerome. (N.D.) .Documento250 pagineCutts. Saint Jerome. (N.D.) .Patrologia Latina, Graeca et Orientalis100% (3)
- Goodspeed. Historical and Linguistic Studies in Literature Related To The New Testament. 1901. Volume 1.Documento114 pagineGoodspeed. Historical and Linguistic Studies in Literature Related To The New Testament. 1901. Volume 1.Patrologia Latina, Graeca et OrientalisNessuna valutazione finora
- Ferrar. Eusebius: The Proof of The Gospel, Being The Demonstratio Evangelica. 1920. Volume 2.Documento288 pagineFerrar. Eusebius: The Proof of The Gospel, Being The Demonstratio Evangelica. 1920. Volume 2.Patrologia Latina, Graeca et Orientalis100% (1)
- Rambaut, Roberts. The Writings of Irenaeus. 1868. Volume 1.Documento540 pagineRambaut, Roberts. The Writings of Irenaeus. 1868. Volume 1.Patrologia Latina, Graeca et Orientalis100% (1)
- Freese. Photius: The Library. 1920.Documento272 pagineFreese. Photius: The Library. 1920.Patrologia Latina, Graeca et Orientalis100% (1)
- Robinson. Irenaeus: The Demonstration of The Apostolic Preaching. 1920.Documento192 pagineRobinson. Irenaeus: The Demonstration of The Apostolic Preaching. 1920.Patrologia Latina, Graeca et Orientalis100% (1)
- Plant HR Business Partner in Chicago IL Resume David AndreDocumento2 paginePlant HR Business Partner in Chicago IL Resume David AndreDavidAndreNessuna valutazione finora
- Taras Tymchuk CVDocumento1 paginaTaras Tymchuk CVТарас ТимчукNessuna valutazione finora
- Business Standard 18th AugDocumento11 pagineBusiness Standard 18th AugSandeep SinghNessuna valutazione finora
- Marine InsuranceDocumento1 paginaMarine InsurancePeanutButter 'n JellyNessuna valutazione finora
- Chapter 12 Introduction To Cost Management SystemsDocumento6 pagineChapter 12 Introduction To Cost Management SystemsAnne Marieline BuenaventuraNessuna valutazione finora
- On Vallalar by Arul FileDocumento14 pagineOn Vallalar by Arul FileMithun Chozhan100% (1)
- BLGS 2023 03 29 012 Advisory To All DILG and LGU FPs Re - FDP Portal V.3 LGU Users Cluster TrainingDocumento3 pagineBLGS 2023 03 29 012 Advisory To All DILG and LGU FPs Re - FDP Portal V.3 LGU Users Cluster TrainingMuhammad AbutazilNessuna valutazione finora
- SEEBURGER WebEDI Wilo ENDocumento1 paginaSEEBURGER WebEDI Wilo ENmarketingNessuna valutazione finora
- Theories of Development and Indian Economy PDFDocumento119 pagineTheories of Development and Indian Economy PDFSudhanshu Bele100% (3)
- Formulating Natural ProductsDocumento56 pagineFormulating Natural ProductsRajeswari Raji92% (25)
- Programme - IIMADocumento13 pagineProgramme - IIMAArun SharmaNessuna valutazione finora
- The Digital Future FinanceDocumento17 pagineThe Digital Future FinanceMid VillepinteNessuna valutazione finora
- Additional Illustrations-5Documento7 pagineAdditional Illustrations-5Pritham BajajNessuna valutazione finora
- Unit 6 (MALAY RESERVATIONS - THE MALAY RESERVE ENACTMENT F.M.S. Cap 142)Documento14 pagineUnit 6 (MALAY RESERVATIONS - THE MALAY RESERVE ENACTMENT F.M.S. Cap 142)Zara Nabilah79% (14)
- Majestic Writings of Promised Messiah (As) in View of Some Renowned Muslim Scholars by Hazrat Mirza Tahir Ahmad (Ra)Documento56 pagineMajestic Writings of Promised Messiah (As) in View of Some Renowned Muslim Scholars by Hazrat Mirza Tahir Ahmad (Ra)Haseeb AhmadNessuna valutazione finora
- Test 1 English Ii AdvanceDocumento3 pagineTest 1 English Ii AdvanceMartin Sepulveda JaraNessuna valutazione finora
- Strategic Urban Design and Cultural Diversity, by Nada Lazarevic Bajec, Marija MarunaDocumento141 pagineStrategic Urban Design and Cultural Diversity, by Nada Lazarevic Bajec, Marija MarunaArhitektonski fakultet100% (1)
- NEW Handbook On Debt RecoveryDocumento173 pagineNEW Handbook On Debt RecoveryRAJALAKSHMI HARIHARAN100% (5)
- Boat Bassheads 950v2 1feb 2023Documento1 paginaBoat Bassheads 950v2 1feb 2023Ranjan ThegreatNessuna valutazione finora
- Natural Law: St. Thomas AquinasDocumento50 pagineNatural Law: St. Thomas AquinasGabriel PanganibanNessuna valutazione finora
- Balaristha DoshaDocumento4 pagineBalaristha DoshaAstroSunilNessuna valutazione finora
- ISO 10014 2021 Revision Overview - Realizing Financial and Economic BenefitsDocumento11 pagineISO 10014 2021 Revision Overview - Realizing Financial and Economic BenefitsalfredorozalenNessuna valutazione finora
- Microhydro Myths & MisconceptionsDocumento8 pagineMicrohydro Myths & Misconceptionscarra80Nessuna valutazione finora
- Strange Inhabitants of The ForestDocumento36 pagineStrange Inhabitants of The Forestmacaquinho.Nessuna valutazione finora
- RPS Energy Savings UpdateDocumento9 pagineRPS Energy Savings UpdateinforumdocsNessuna valutazione finora
- Mo. 5Documento13 pagineMo. 5Mae-maeGarmaNessuna valutazione finora
- 1968 Hypogene Texture and Mineral Zoning in A Copper Granodiorite Porphyry Stock NielsenDocumento14 pagine1968 Hypogene Texture and Mineral Zoning in A Copper Granodiorite Porphyry Stock NielsenKevin Hiram Torres Montana100% (1)
- Frank Mwedzi Draft DissertationDocumento57 pagineFrank Mwedzi Draft DissertationFrank MwedziNessuna valutazione finora
- DDI - Company Profile 2024Documento9 pagineDDI - Company Profile 2024NAUFAL RUZAINNessuna valutazione finora
- Join The Following Sentences Using A Relative PronounDocumento2 pagineJoin The Following Sentences Using A Relative PronounIsabel SoteleNessuna valutazione finora
