Utriusquecosmima 02 Flud

^
-}
f)
Xi.
^*
Digitized by the Internet Archive
in 2010 with funding from
Research Library, The Getty Research Institute
http://www.archive.org/details/utriusquecosmima02flud
. »
Mji l iii iii i i i i i i iiiMyffi i i iiifl iiiW ii N ii i i iii i iiliii l li r'i|Mi'iiirni[""i(i''rMii[i[iii|f

iill iii i
III III III IM IIII I IIII I I I I IIIII IIII I IIII II M I III I I I I I IM I I III M II I IIIII I I
I IIIII
TOMVS SECVNDVS
gjj SVPERNATVRALL NA
TURALI.PRtTERNATURA
LI ET CONTRANATURALI
Microcofmi hislona, in
Traciatus tres dislributa:
l? ^ ' s !, 5 1» ^
AUTHORE
17 S - i 3
ROBERTO FLUD alias JcFlucti
3 J j
bus Armigero <sc Mcdicina: Doc -
tore Oxonienfi .
Opvcnh&mij Imvenfis lohanms Thcodorj L » »

I
ll a * 3 ' * * f -^
dcBry, tvvu Hurcnymj Galleri jSij 0» .» *
/ it |v ^^^3
î^.
1
.- :» '
-
r
DEO OPT
MAXIMO
CREATORI
HOMINIS INCOMPREHENSI.
BILI, PRO INGENTl EJUS ERGA IPSUM
BENEVOLENTJA ATQÛE
MISERICORDIA.
K A T I G gKATyLABVNDA.
Mnipotens rernm conditor, creator mi incom-
parabilis,quiexinfignitua erga hominem benigni-
catecum tanta exccllentia & fublimitate creafti/ ut ^^rtft.u
Uumquodtimmodofinemomnmmfiatueris: quippecmratio-hKifoi.
^**
nem concedendoêum cum Angelu conyentre,fotenttaifinfi-
J''"^
t^yas attrihuendo bruta ex^quare,^tres naturales frx.hendo plantis ajfimi-
lari^corpmlarqtendo^cumrehmmanmatisconfientirefieciflu' imo^xjero ipfiim <Âriji.pi.
''
"
ammalproyidum^fiigaxâcutum^memor^rationui atque confilii plenum,ad- '
mirahih conditione creare <-uoluifit, * ejiuque naturam excelfam ita temperafii^ d Men.
ut ipfis coelicolis eam cognttamÂngelisque quam proximam reddiderist' cujtts Ai/^/.î.
tntegrum ex animt a^ corporis^\\oc eft,f aterna <^ m.ortali difiôfdione con- ^^'^^;
formafit,ut ammaltta creattone tua affieBum utrique origint fiuc^fiatisfiicere ^fii^--^.-
pojfit,<i5r miran coelefiia c^ adorare ^^({empiterneElohmij^/^y/^fwro/?^^?

i3guhernareterrena^ttaut^qu£tnfiafiunt^dtltgat i^curetî^ ipfiatetutsque
miniftris fuperiorihus, Anqelis nempe , diltmtur e^* cureturrfimtliter ut tpfe ^-'^'^^-
terram colatêlementu êlocttate mtjceaturâcumtne mentts tn marps profun- fun.^. ei"
da defi:endat,ommaque tllt aperte (s^ perfiiicue luceant, quatenm antmiejus '^'^'
tntenttonem nulla aeris caligo cofundere.âut terr£ denfitas ejm opera tmpedire
aut aqux altitudo profundAejus defiieoium aufierre qtieat : Eô tuus homo,
tua creaturajimmcnfa fui crcacoris dignitate & nobilitate glorifica-
ta atque cxaltata,clamo per ignemjper aerem jperq^ tcrramjper coe-
lum,pcr fpirifum univerfalemjper aby(rum,perque mundi creata:
A 3 Xu
<r O R A T I o
Tu SoLus, Tu Ter Maximus 6 Jehova,Es Deus
cujusnomenincftabileritbencdidlum in ieternum.
Immortalescrgo & juftiiTimasCanimi Sccordisfacrificiis cuir
adorationehumillima prseuntibus)cibi gratias(6 fummaj^terna:
atqueinfinit^ benignitatis Domine)agit tuushomo,tuacreatura;
radioinenarrabilis tui fplendoris decorata pro immenfa tuaerga
gGwj.ieêuiyiniilericordia&bonitater^^quodtu Da^dalius rerum condiroi
>>M.Trif. Â ptcrofinciamtmtpjius imagmem * mundique tH£ machinxiji^vaajjimA
e;?-«o/'///^w<e,tamviribiIis,quamintelIigibilis exemplar&fimilitu
dinem eum priEparafti,dirpofiiifti,formafti,& ad culmen feu ex
k^{»" r itum feliccmperduxifti imo vtiotuis ' propriis manihus îpfum (icnt
' ]ob. 7-
1 o. («jvr m creatione ejm aptajli (jrfhperfiibjianttali tuafaptentta itaperfe-
argiUa
m G<» 6. afi,ut creaturij c£teru,quas m mundum produxijit" piJcibHs nepe maris^
njolattlihtis caeli^jumentu umyerjk terr^âtque omnihus ejujdem reptdtbiis
*Gin.9.t.
domtnaretur," Itautor^;»^f/o»^r«c«irrevocabiliomnesorbis terrarum
beftiiE&omniaaerispennigera,cun6laquemaris aquatilia timore
ejusperculfainmanusejustraditafint,quippe quemanimalperfc-
dtione plenum ftatuifti,cun(fl{sque imperans,& etiam cajteris ani-
•J**}}-4,malibus virtute longe pr^cellens,* Ncim Jîritus tuusô Deu s for-
tis,Jecit iUum ^ JJiraculum feu ajjlatus tuus omnipotens njfvtfcavit eum,
menteque divinafuper omnia aliaanimaliainejuscreationeeum
f p/«/.8.5. exornavit :
' Imo vero de eo ita memor (is' Joliatus futjitût tUum iffis An-
gel^paulo minoremfeceris,eumquegloria ac decore coronayeris,^ ejus domi-
<i]ob.j.io.
ffio manuumtuarum operafiibjeceris,omniaquefuhpedtbus ejuspofieris,'' <is*
^pf.ij-n. ab origtne cujios ejus effe,non. iis dedignatus,'^rf^/Z^//f/(ejus viadele-

&.3il\Jis)firmeJiatuensatquee_fficiens,ut cum cadit non dejictatur,quiatu Je-
'Joi^Hii. hoya,Jiifientas manum ejusj Jimditer gradus ejus numeras,peccatis '-veroe-
i]ob.io.ii jus elementerparcisj cum^-uita benignttatem exerces erga eum,i5^ "XJifitatio
" M.Trij. ':

tua conjeryat Jpiritum ejus
Cumergo tu,quieslummus&primusa:ternitatis Dominus,
favoremundum feu Macrocofmum
exinfinito tuoergacreaturas
DominumfecunduiTij&hominemfcu Microcofmumtertium co-
ftitueris,quatenus tu,6 Archetype admirabilis fuper altiilima orbis
univerficacuminadignitate& fulgore inexplicabili{edens,ad tuu
propriumfpecimen& exemplar eos affinxifti,ingentes & debitos
in tuas laudes fonos,famigerabilia prcXconia,vocesqj fymphonia-
cas imprimis ebuccinet Macrocoimus, adliionibusque vivis inii-
£;nem tuam creatoris fui gloriamac dignitatem enarretiore ftupen-

do&tremendo(divinaMajeftatepleno)facrofin6lamtuamvolun-
tatem tonitrua ejus reboent,encomionqi & laudem tuam inftar
buccinarumtuaeomnipotentia: exertarum per orbem univerfum
promuU
G R A T U L A B U 'l<J D A. 7
prbmulgent ac refonent gloriamquc tuam Iplendidam fulgida &
fulminantifpiraculituivirtute viventibus annuncient,{piritu fuo
non fme ftrepitu & riimore inginti atque Korrendo proclament
veluti univerlo orbi admirabilia tiia tegis & 'authbfis fui bpef'a,&
ineffabilcmtuibrachiipotcftatcmmundi creatufis exphcent,mur-
mura &rugitusmagnosedantmariafpiritu fccretacommota,quo
tuam conditoris & crcatoris fui omnipotentiam, & imperium to-
no gravi atquc ftupendo exaltare percipiantur,& prxfentiâ tui,re-
gis fui, gaudio haud communi perfufa, motu propoftione com-
menfurato, fluxu& refluxu ordinato flu(ftibus uridofis hafmonia
metricafalientibus reflexo terram ambircobfervcnturjTerrsfun-
damenta viva aduum auorum nobilium commemoratione con-
tremifcant,& exultationequadam divinitus infpiratain honofem
tuum videantur,dccore metrico proportionibusque ido-
faltarc \
neis in campis Ely fiis pratisve sthcreis coram te,igneo fuo impera-
tore,more triumphah tripudiare, & lartitia quafi infigni exultare
perfeverentrutihtuiccElorumignes,huc atqiie illucadnutumtuu
feratur atque decof etur univcrfus mundi ipiritus(vera hylac fobo-
les)igncisquctuisimprc(lionibusfcfubjedum reddat & myfticos
tuorum creatoris fui opcrum nobihum rccipiat charaderes; Tene-
br£cdcformes,hylaqucinanis tuo vefbo & folo intuitu/vita quafi
hova & infolita exagitentur,& ex nihilo aliquid efficiantur Deni- :
que coElum,terra,hyla,abyflus,fpiritus,feu aqua; irivifibiles,marc,

fontes,fluniina,pIuvi2e,gfandines,nives,tonitrua,fuIgura,venti,&
cun6laaliaMacrocofi"niadvenienti3,Iaudcs &encomia tuaô Elo-
himineflâbihsjcbiiccinare&fpirituiuniverfo publicare gaudeant.
Quidetiamrriinus potcft homo
Microco(mustuncpr2ftare,qua
iple Macrocofmus in infigriium tuarum laudum ceIeDratione,que
fecuridum a Macfocofmo stefnitatis Dominumftatuifti,dumini
ipfumcujufque Maciocolmi myfterii porcionem inclufifti ficro-
fandoquevitJe fpiraculo immediace aboreefflato eumimbuifti?
* hicûtQtiimiiCîâdbrdtiombujJaudibmôbfiquuque hominis deleâ- *^;^"^
•
f/dr,ideotuimprimis& fummojure honoribus,precibus,ficrificiis,
& ab eo honorandus es,quippe qui ex infinita
gratiflimis gratiis
p.tJjêf-
tua in illum benevolentia, * non modo eum tibi (imilem creaRiMque '"''
tanquamplio tuo congratulattues. V erum etiam lapientiamj-^cuam (/« <"

''«f.^
dextradierumpu annorum^pu-vita longitudtnem tenente,m ftniflra 'vero di'Tsapi^_

^^"'"-
'vitiasis^dignitatemy e calts JanSiis mtfijiiût cum eo maneat atque laboret, *•
quo fciat^qutdjit accepium apudte/ atque ut trtumphantem cuique beneme- ^^ls9 «=
*
rentiglorinE c«roaam attnbuat.) Nominiefôtuo ineffabili(o DeusU & !
fortisexcrcituum)^ Hominisfetra,profugnaculum,rupisquefola,adquem
17 \&
\\ JJ
8 O R A T I O
ferecipit,clypee ejiu^cornH falutisjoco edirefol clare.fcutum dans grdtiam f^
glortam atquejal/tj untca/foLurque îta ejuj)quis hominum laudcs fatis
dignaSjincly tas 2c illuftres offerre,aut illud lionore dcbiro celebra-
re,autpra[:conia de te meritahabere poteft,qui es totus in totOjSc
totum,quod eft,cum omne quod exiftit,id en'e,quo
in quo ipfo eft
fruitur,atehabeat? Qu.is,inquam,mortahum facrofanclam tuam
e(rentiamcxphcare,ad:us opcraqucmirabilia dignepubhcare,be-
nignitatem, manfuetudinem atquc mifcricordiam infinitam ex-
primere,potcftatcm &: fortitudincm cxcellentcm enarrarc,majc-
ftatem incomprehenhbilcm defcribcre,nominis ftupcndi cffica-
ciammundopropalarc,juftitias{anctqarcanumrcvelarc,pra*fcien-
tia:inenarrabilisrationemcnodarc,confilium profundumdctege-
rcjprincipium & originem declarare,cTtcrnitatem commetiri,glo-
riam atque claritatem fulgurantcm dcpingcre,veritatis pcrfcd:io-
nem promuIgare,do6trin:c atque fcicntiê complemcntum dcmo-
ftrarc,Iociatque fcdis nobihtatcm dcclinare,inhnitatem oftcnde-
rCjfapientic-c altitudincm comprchenderc,in voluntatisftabihsla-
crarium penetrare,laudes tuas deniquc atque dignitates incompre-

henfibilcs ullavcrborumcloquentiaautcalami ornati argutialatis
digne cxtoIIcre,aut honoiibus decorare poteft ? Et tamcn modi-
cumdehis omnibus ex lacrarum literarum fonte,atquc origine na
finemagno ftupore & admiratione haufimus Occultam enim ef-
:
fentistuasfacrofancfla; difpofitionem etiam fervum &: antiftitcm

htxod. jj. tuum Moyjen latuiflc lcgimus,* quippe cujus fkciem '-uidere ii '-invere
nemtncm potuijfeunquayn verbo tub inviolabili confirmafti A£tuse- :
»p/74.«- nim
& operatua funt mirabilia, 'quatcnus difrupifti robore ma-
ria,pcrfregifticapita cctorum inaquis,& conquailifticapitabale-
nXjfundafti fon tcm & torrcntcm,&: arefccifti fluvios vaIidos,para-
ftilolcm,ftatuiftiomncs terminos terra:,ipiam *Eftatem & hycme
^]»t>-9-
"•5*
tu ordinafti.^-rransfcrs montes.commovcs
.1tcrram,interdicis foli,
utnonoriatur,ftellasfignas,coelumextendis,ambulas fuper mare,
]o
""of^^js Artlurum, Orioncm & Plejadcs, 'cfficis ergo,6 Jehova, res
magnas,adc6que invcftigabilcs,& mirabilia,adcoque innumera.
Si nobilestuosjin y^gypto a6tus confidcremus, 6 quam Itupendi
f uerunt corum cife6lus,& quam mctucndum ac famigcrabilc red-
dideruntillinomentuumexccllumperuniverfum orbcm tcrrarii!
Si miraculare{picimus,qua: coram populo tuo publice in dclcrto e-
didifti,omnestibigIoric?&omnipotcntia?titulum afcribereatque h
attribuere cogimur:Quot vidloriis ineftabilibus, 6 Deus cxer- I
cituumvcrctriumphaviccxcrcitatustuus fpiritualis atqueccElcftis

fiiper^gyptiorum, Allyriorum Scaliarum nationum tibi,& popu-
lo;
G R A T U L A B U N D A.
lotuo adveiTarum turmas & cohortes innumerabiles^hiftoria tuj
lacranobisexuberanternonfincadmirationemacrna rcliquit. Be-
nignitatis ctiam atquc mifericordia; tua^ abundantiamreg^.rqui-
dam orbis terrarum cxercituSjCundlaque mundi creata agnorcunr,
imovero&interhominesipdGentilesac Ethnici ore aperto cam
antemundiiftiusperidumconfitebuntur: Nam "r^fl es D £ u ?,jor- ll'^-'-*?^-
tis,mifencors,grattoJuiJongammis:> f^ multus bemgnitate acfide, " omnia ad-

mimfirans mifiricordia tua, ° qu£ tarn ampla eHûtfleniu (it ea ipfi orhis ter- „ p^
rarum;Namfiicis,qu<e jufia fiint,(jr judicta omntbtu opvre(fis{mifiricors ^ ^'"^Ht-
grattofi fehovajonganimis n^ mu/tus bentgnttate,non m £ternum Ittigans
neque infeculum tram aJfirvans)nonficundum peccata nofira fiicis nobis,re-^
qu€ ficundum tntquttatem noflram qudm alti fu?it coelifipra
refers nobis,fid
terram^prteyalet bentgmtas tua erga ttmentes te,qudm lonê eH ortens ab occt-

denteytam longe amoyes defecitones nofiras d nobisût mtfceretur paterfilio-
lum, mtfireris ttmenttum te : nam tu nofii figmentum Jiofirum^f^ memor es^
puherem nos efie,0"c. Bentgnttas tua^dfieculo ufque tn feculum eff erga ti- . „.
ment&s te/ N6nnetu,o fehova^confirmafit h£c tpjd ore ôcequetuafancia, *•
tetpfium proclamando Domtnum mtfiricordi£,mtfiratorem, tardttm adtrajn

multumquemtfencordtd f3 Meritatejbentgnttatem mtUtbtisfer-vantem,(^ au-
ferentem intquttatemâcprayancationemi^peccatumy'^ ^ ^''^'
i(jrfiib alarumtua-
rum umbra Porro fortitudincm
tuos abfiondentem. poteflatcm &
tuam imminfam denotat hber totius veritatis, quum tufis folus ^^4!^*^
'
D £ u s fortis ijttx homtnis, robur (^ Ccutum «W, ' rupis robufia feu petra ^Z" ^ ^-
'
' *•
acmumtto e]us, rex magnusjuper totam terram^ fiducta omntumjextremtta- " ''/ 47- ?•
tum terra ^ maris,fiabtltens montes njirtute ttm,accinEiuspotentiacompe- y p/6gl».

''•'**
fiensfirepitummartum,&fiemttumnationumifiibtehabens duas curruum *J'-
myrtades,<iT multa mtUia Angelorum^ an numrrus eH turmis mtlttibus ^

tuis ? <tT tu Domtne cum tUis es Domtnus Sinat tnfanSiuario habttans. Vc-
quis ergo poteH coram tecon/ifiere^cumiraficerisf cum nemofit parttbi robu- » fis^.
fitis Jah? *" tufiangis nuaboas chalybeat^îS njeHesferreosfuccidis.' Tuaervp le^'"^'''
potefiaseH admtrabtlis ^ mtraculoftejitntttiaoperationes/ quatenuscor^- '''/•'®7-
lium tuumfolummodo njalet ad proculcandos hofies nofiros. '

Si tu erqo fe- "*^/'o8.tj»
\!^''^'
hoyafortis,nobificum, quis contra nos?imoc^ uidcm,y^ omnesgentes ctrcum-
dedertnt nos,tn nomine tuo enerrabtmus eos. Bcnedidlus ergo fis, 6 Te-
hova,& debita revercntia,ac timoreteadorctomniscrcatiira,-^^«/ f? yj «.
qtitcquidnjisfiicis,tncoelis n^ tn terra,permanat£ omnes ahyffos. Majefta»

te etiam an quifquam Deorum tibi jufle comparari aut conferri po-
teft? Quis unquam Deorum(fi Dii ahi effcnt pjstcr te)tantama-
jeftate,gloria,adniiratione,& intuentium fluporeapparuir,quanta
tu(6regahflimeJchova,vcre atque unice Dcus atque imperator,
fceptrumAngelorumaccoelorumgerens)emonte tuo Sinai Ifrae-
ro O R A T I O .
ff pfaim.
]jfJ5 apparuifti ? ^^ Nonne majejlatis tux pr<eJeNtu profuît viare, a^ di~
"verfum eilflumen Jorda» retrorfumyfuhjilierunt montes njelut arietes,^ col~
104-' r ^^^ utfuhrumtz pecudes : ^ atque ettarn coram conjjeîu fSfacietuaterratre-

mutt <^ attingente ea montesfuma^verunt^fuffuntâcfcopuliinflarcertt
6.1. refolutu. *
ûando qloriaadornatus es^qui infidens cheruhinisj '-uerfuster-
^'""
'4+ i
ram coelos tuos declinando deflendis ^montesque tanvendo eflicis, ut furnenty
lc
M'j ".
immtttisfulgur c^?* dijpergis eos,ac emitttsjagittastuasi^fundis eos. < Tan-
ta ergo eHtua excellentta,uttpfa homincs perturhetflicitque utpavor tut trruat
i"""
y.-L
^" ^^^- Maximtis ergo es o Jehoya^quta non esipar tiht^tmo non eB '-uertis
m Dtut.io.
j)gf^f prater te omnino prout audtytmus aurthus nojlris.
""
Nam tu es Deus
n pfai 9 5 . Deorum, Domtnus Domtnorum. ' Rex magnus per omnes Deos, Dettsforttf
« Deut. iQ.fifnuj,maxtmtt^s,potentiJflmits.,Jiimmeformtdahilis. ' Cujusfunt coeli,(s^ cali
pi chron
c(^lorum,terra ^ quicquideH tn ea. ' Tua esi magmtudoÔ' potentta,<^
i?.ii-
gloria,(^xternttas,i(Jr ma]eftas,tmocerteomnta tn calo ^ tnterra, Tuiini
elljehova^regnumûc qui te omniain capuc,nam di-
excollis fuper
vici^ &g!onaa facie tua iuntjin manUjinquam^tua eftpoccllas ma-
gniiicandi&confirmandiremquamlibec. Icaque nuncDcusno-
Itercelebramus te,&laudamusnomencuum ijioriolum. Si nomi-
niscuiftupendiefficaciamlpeculemurjquisiiludracis admirari,ex-
qp/«/»». tollere ac<ûerevereri pocefl:! *Cum nomenjeboyxlaudentomnes coe-
lorum Angelt e^T* Exercitiis .,fol,luna i^fielU luctd£,cceli coeloru^ ^ qutefupra
coelos funt, terrefirta,cete,0'
'^hyffl omnesîgnis^grando^niXyexhaUttOj^-ven-
tus procellofiis,efficiens '•verhum ejujymontes,colIes,arhores fi-uSiiferx, hefiiay
c^ aves^juycfies, n;irgtnes,fines e^ pue7'i laudent

jumenta,reptilta cele- ^
r Proverh. hrent nomcn tuum Jeho^va^qma editumeHtlludfohum,cuju4decoreflfupra
'*" coelum iiterram. ••
quippe quod eHturris rohujia,quo accurrensjufiusin
edito coUocatur. Dulces etiamjufittt^ tuxfacrofanEix. effecius nos docent tuum
i'""- 9
^
ruerfjnmmonumentis perpetuis tnfiulptumj quo mfirmmur,te piftum effi u-
tp/i/w.j.
jji'verf(zterr£]udicem.,tnfiltotuo cum majefiate fidentem,' ctrca jufitmfcutu
u p>/.ij. eum ttapafientem,ut egere non
extfientem (jr glorta captit ejtis extoUeîtem, "
X pfaUi. pojflt.' Cutquerependisficundum optis fuum^ cum fisexaltator<C^depreffor:
Wfj,.^,
Nampoculum esi tn manu tua,<i^ '•vinum turhtdum eH,plenum mtxttone,ex
quofundis^^-veruntamenfoeces^quasexpreffertntjhthcnt omnes tntqut terrds.
zp/i/ loj. ^âcisergo,qu£ jufiafiunt f^judtcta omnthus oppreffis. ' Namomneopustu

Iec u 16
^^*^^ ^^ judtcium cum omni re occulta^fiye honumfiye malum^ antmosque ^"
b Proverb. tuperpendis,in cujus oculis <-vtrre5ius in unaquaqueîaftia^-vtdettir : Nam

uttu juftus es^juftequoq; omninodilponis^necjuftitiajtu^quic-
^ o«r ?
quam refiftere poteft/quippe cujtts prtnctpiumefitua potentia. ^Tibi
i- igitur,6 Deus juftetnbuimusmagnitudinem,quiaomnesvixtuas
funt jus, qui juftus permanes & rcclus in xcernum. Prxcerea,(i
prasfciencix & providcnciê cu.Tincnarrabilis vircuccrefpiciamus,
*pj.ii%i. eamcercemirabilem eflepercipicmus. ^Namquamvis,tuJehova,
elatu«
'
G R A T U L A E U N D A. ,r
elatiis fiSjtamen deprcfTum arpicis, quamvis altus, c lono-inqtio .
^'''^ ''
pr.Tno{cis -/iProbaJli enim hommem , t3 cogno[cis ejus federe '
(C^ /Mycre
(^ coguationm ejus e longinquo ^ iter ejus , (^^ cidbittm ejus circum(fias,
CJ^ omnium njtarurn ejus peritus es. ^ Teftis cni m es remim , e^ cordis ° '>' '"
iffius chfervator ac auditor lmgu£^ ''
imo ruero cum nonduyneratfermoinUn- ''^/"'i^.-.
gua, noyifn tu ipfum totum. ' Nam a te nibiloccultartpotesi, k. quatenus o- t^S.r,.

culus tuus qtucqutd rerum eH^ruid.et^c^ abdita tn /ucem productt,' cimppe: '''"•''"
qut tn coclis fupra, d' tn terra infa cognofis meretrtcem , cauponem

ijffa~
ganurn. Encomiisergo perperuis adornatus arquc clevarus fis,
6 fapientiflime & vigilantillime Dcus , cui omnia revelanrur,
nihilque occultari aut tegi potcll:. Similiier "'
con/ilii tui pro- "^^"f^n
fundiiHmi arcanum quis cognoicere aut comprehendcre poc-
eft , cum rattQCinationes mortalium fint ttmidcc iS injiabiles coqttationes
eorttm ? "Quare licec opera tua manifella nobis & fiiiis noftn^ l^'"'
'"'
fint cognita, tamen myfiertatua nemint fmt reyclata , fuffi-

occulta
cit igitur homini hoc rcire,vidclicec , 'quod tuum confilium fit "'''''^
u.,
^'
flabiie & permanens, Es ergo timendus &: formidabilis 6 [e-
hova , c[ui|-)pe ad cujus adytum non datur mor-
confilii fecreci
talibus attingere: Principium ctiam feu originem tuam an •
.
quifquam ulla rationis inquifitione perfcrutari auc coano-

fcere potefl , cum
quaccnus rcrum omnium auchor
cu ,
exiftis ante omnia extiteris ? ' quippc qui ab aterno extftens ^.^^^° *
j
fuifti ante mundi prtmordtum:Nu\\\i ergo procul dubio habuifli prin-
cipium,quatenus principiiprincipiumexciciflij^ dcfinemnul/umha- lEx.d,^,

'^'
brns/egnabis in fculafculorum:^x quibus colIigimus,cecffemundi,
hominis acque rerum omnium ^ternitate quod etiam in hocar-
:
gui tur,quoniam ' quicquid f-acis,idipfum permatiebit in pcrpetuij, ^"-i- h-

qaodquidem,nifi tu Êternuseffes,fierinonpofIct:Hincergoper-
cipimuSjteprincipio finequecarere,&quodconfequenrerfummo
jeternitatis fohojfuperapicearqj fummitate ccelicoElorumexcelfif.
fimi , viAoria triumphance, infinito gaudio perpetua juflitia &
atque aequitate infideas; Cujus nomcn benedidum (it lau-
dibus illuftrilhmis , honoreque fempicerno celebracum atque
fublimacum qui folus cum Filio &Spiricu cuo esab ÊCerno iw
,
a?cernumabfqueprincipio&fine.Porroancemdurumacqidifficile
cric gloriaj cux perfectionem merico &modo digno depino-err,
'cumcuceipfegloriamcuaminccrnam fcrvo Movfivifibilem led-tf '"'"'''
^*
derenoluerisiquippequam nemo videre pocefl,dum vivjc. Ec ca-

menaccepimusexfacrisruisScriptis,'quodnonnuIlis clcdlis o-Io- 'fw./j.
T.Z.& 1
ria tua externa apparueric ; Nam quamvis a priore latebac
.Moyfen gloria faciei feu cffentine tu.x , a pofleriore tamcn illam
•B 1 oculij
u O R A T I O
oculis fuis mortaljbus conrpexic,hoc eft,gloriam tuam ftcunda-
hp/75'- j.i-jrn intuitus eft. • Komen timm,o Deu s majcftace îl.ine m mHndo
mAznum eB^^ habttaculum in SionJ quo tumirabtliter amontthits aterms
tngentem tuam glonaintlldflrando expnmens,fi-angis fotentiits,(^ miracuU .
adculmen perducts : Imo njero glori£ tu£ effecins nbique tn mtmdofer opera
' ''/^^'^•'-
tuafiupendadeclarantur.
'
Nam ipfi coelt enarrrant glonam tuam^^r ope-
ra manuumtuarum declaratfirmamentum, Gloria ergo {cmpiternatibi

a creaturis tuis debita rarione attribuarur,aquo,inquo,cumquo,
& per qucm exiftit omnis gloria,majeftas & potentia. Quod ad '
yp/:}i.(j
veritatemtuamattinet/ nmne docemur^te ejfi fortem t^ '-oeracem? Non
»Nitij.ij. ri r J n 1
entm es homo^qui menttatm\aut pupts hominis^qmm pceniteat : an ipje dtxtjtty

^ non factes,anne locutHS fuerisî;!^ non prxfiitens illitd? ^n de nuentate
tuadubitayertt,jufittiam tuam refi>tctatyi^ amplitis non htefitahit. Es ergo
D Eus juftus,fortis&verax. i:)o6lnnsctiamitqjrcientixtua:am-
plitudmis,quam ampliilimarediunt Scriptur^ iwx fandce tefti-
ap/i».8. monia. " Nam tu erudis jufittmî^ doces, qua '-oia ambulaturusfitjin-
firuis , tnquam eum fiacere pUcitum tuum 0* deducis eum per terram pU-
, ,
^Pf-ii9-
nam^ etque confiltum dare confiteyifii, * quomam tu es njcrtts rattonis O*
« P/1I9- fctentKZ doElor,' eum quem amoreperfequerisômntbus docioribusfuis tntelJige-
d'p/145. ttorem,fintbuj prudenttorem,^ perfiitritumtuum bonumfactens,eHdoôrdo-
'°-
j j
Borum,' docens praltum i^ bellumiqutppe cujus frmtme, ^ fofua dux ma-
fDeut.i^. ^
qnm bel/ator in^viciifiimtis eytafit. ^ Samfonfortttndtnemfuam comparvtt,
%]ui 14. qua leonm occtdtt,0' m tlle '-uirosfoU maxtUa afinina profiraytt. Gedeon
^t^^J ^['^ multitudtnem cumpaucts debelUytt,' t^Samgarfixcentos rairosfiimulo bo-
iW.j.51.
«p/^j' virtuteetiamiftius fpiritus fapientiv-e homines,quos eoreple-
j. vifti circa artificium veftium Aaronis conficiendarum adipfum
mEW.ji. confervanduminftruxifti ? ""ficetiamfpiritu tuoB^;^4/f^/(?»;infpira-
j-^«5-5° fti^guoftatimperituseftfadtus &intelli^cnsinomniarte."rjuset-
nNumn. ^-n i*^. r
iamafflatuhommeslcientiarum imperitunPropnetasmutatilunc
•r. I r
t5
°^'""^*in(ignes, °
fic adfuit fpiritus tuus, Balamo,Samueh,Eltshie,Sc cxte-
sjrov. X.
J.JJ i^rophetis. ^ Scientia ergo & intelhgentia vera ex orc tuo
"JMjy procediti Nam tu Jehova folummodo das fapienti^m , 'quia
'''
Deus es in fcientiis pcrfediffimus. Porro etiam tanta eft loci,
& fedis tuae celfitudo, ut lingua imo vero hominis mortalium ,
cogitatio eam dignc & vere, prout eft,explicare non poftit: Nec
' Ff6i. j4 autem docet verbum tuum literis perpctuis mandatum , ''quod
,
• i.Re^. ti. tu Tehovaj/wy/^f^ caclis coelorum anttquorum,' infilio tuo celfo atqueeUtOy
1 Vir. ^ quodtotus exerctttu coehtibtadfiet adextraîsr fintfira. ' Excelfior entm
**•
es coelo <(sr fuper fieUarum njerticem fuhUmaris , ((^ circa cardines coeli,
"
u t.s»m.6. Cherubinis inmtensambuUs. " Et cum tibi deorfum defcendere pla-
ip/i44.j cctjinchaascoelos tuos,facisq; nubes vehiculumfeucurru tuij,itaq;
fufcc
GRATULABUNDA. 13
fuper alas venti,ambulas & facis angelostuos ventoSj&miniftros

'tuosignemflammantem,&tu randemtangendo montesefficij-,ut
fumcnt & immittendo fulgura tua difpergis eos ac cjaculando
j ,
fagittas tuas fundis eos. Saivummebc 6 Jehova fortis &c

formidabiiis & fecundum mifericordiam tuam infinitam me
miferuminillodie tremendo,horacjue ftupenda ampledraris pre-
cor, in qua tu fumma majeftate cum timore quidcm & horrore
iniquorum,&: gaudio inenarrabili elcd:orum,vocemagnaauditu-
que r.erribili, & gloria vifu ac alpeclu immcnfa, majeftateque o-
mnem imaginationem fuperante & excedente venies ad fufci- ,
tandos mortuos, & ad judicandum omnes in jufticia, icquitace,
mifericordia atque benignicate. Infinitas etiam tua tanta eft,
uc captui humano eam lubjicere fit impoflibile, •'cum tua ma-

gnicudo non fit comprehenfibilis, ^-quoniam es in coelo & in *''•' '^'"^*
inferno, in extrcmis maris , in nodc , intenebris, & ubique:

duratione autem êternus es , ficut in pra^cedentibus narravi-
mus. O quam infinitaeft tua elTentia & bonitas quam per- ,
perpetua dominatio & durabilis potentia Jehova fempiternc ,
Deus mi gloriofe & honorabilis. Neccerte minus admirabilis,in-

comprehenfibilis&infcrutabihscft:fapientiatua. *
Cum illa qua^ »Hn.8.
tenusaltifllimis ccelis altior,fepulchro imo profundior,& longior
mcnfura, marique ipfo latior eft,plcnc inveniri nonpoffit;
terrsE
*N6nnc opera mirabilia fecifti in fapicntia tua ? ' tjus prp- 14 ''
funditatem, quis invcnict , aut quis potcrit ufque ad finem, ' ^** " *•
inexhauft^ tua: omnipotcnti^ ulla rationc pcrtingerc aut pc^-vc-^jo^.uu.

nire ?
''^» quijquam mtelligit ejtis ortftm cumfuent ab anttquiSi (is* mul-
to tempore apud te ,
'
fojfedtfii eam a frtncipto njiit tua i^ ante opera « frov. g, 1
tua , imo certe ante ullum temptu , ^ antefeculum tnunB^fuit , (^ ah^^'

gterno ordinata,f£ ex antiquis antequam terrafieret^cum nuUiX. erant ahyffi,
iS^ fontes ahundantes aquis,^ cum aptafit coelos tbt erat^cum fiatutfit am-
bitum tnfuperficte abyjjifutt tUa apud te a;elut alumntis cunSia componens,
(^Hiis cjus operibus refiftcre poteft ? quippe qus fi deftruxe-
rit , nemo eft ,
qui aedificet , fi iticluferit homincm , nullus
eft,quiapcriat,ficontinucrit aquas,omniaficcabuntur,fi emiferit
eas,fubvertent terram,''^^ cjus fedem,in qua cftinhocmundo,re- fj»t.i8.j.
fpiciamus , cam in fecretis naturx collocatam fcnticmus : fi ipfius ^^ ,

^ ,
pretiuminquiramus^-^îlludnonnovithomojquianon dabitur il- «»•
Iaproauro,necponderabiturvalor cjus argento,ncc poffunt lapi-

^
dcspretiofi,aut nitida gemma,aut adamas eam cxajquare. '^Nam kJ"* ii-
ejusacquifitiopraefi carhunculis,quiim prettofaetiamfunt ejtis ô»<«,quippc
P 3 qu;e
'h O R A T I o
hp/.tii.iQ. qux ''femen faclt potens in tena,& bencdictionemôpesatqne Jf-
vitias Iiabet in ciomo fua,f:acit jullitiampeipctuam,cmcitqjutlux:
in tcnebris luceatjgratiolaeftjmifericors,jultaJiberaIis & animo-
i]eb.ii.6.
f^ 'o utinam Dtuslapientiflimebcnigncloqucrerismecum,&:a-
perires iabra meamihi,ut oftenderes mihi fccreta lapienti»,mcq;
cioceresmultiplicitatemlegis tua?,utreveraerudircrinfchohj tuis,
Sclapienscoram tefierem Quid etiani in voluntatis tua: laude
!
i^.'^'"" eloqui poiIum,^qui quicquid vis,facis,&: nemoteinterrogaturus

eft,quidaut curita facis ? Imo quidem , bone & jufteJchova,
fiat voluntas tua & in terra , ficut in ccclo , & in partc mei ho-
minis terrena leu externa , ficut in fpirituali, coelcfti fcu inter-
ipfai.101.n3.. 'Parati, inquam, fint Angeli, qui f mt miniftri tui , uc

f-aciantvoluncatcmtuam per totum univerfum. Laudes dcniquc
tuas pro pollc^quamvis non fufficienter lecundum animr &c fpi-
mp/65(ji.j.jj.|jj
dchderium)cxtollcre non dchnam,mi6 ver6/"cum 1'rophe-
ta Regio cancicis & gratiarum acftione te laudabo. Sit ergo tibi,
^ Jehova laus , honor & gloria in fecula fcculorum. En ecce,
,
Deus bone , & milericordia pleniftime ego tuus homo, ,
fruitione portionis eficntia: tu^ inexplicabihs,beatificatus, men-

temmeam(fublimem & nobiliflimam mei internipartem)tibid/:-
bito tributi loco , tanquam Imperatori meo lupplex offero, ,
animamitidem meam mediam,egrcgii naturastuxaclusfecunda-

rii efte(ftum,uttuis viis & mentis fua: inftitutionibus adhxreat,ani-
ni.ctr.i. mamque infimam, five* hominem meum animalcm tertii tuia-
'*
d:us proventum,utin tuis legibus perfiftat,ac denique
tocum cor-
pus meum,manuum tuarum opus,ut fecundum voluntatem tuam
fandamhuc atque iHuc iTioveatur,ex animo& cordetibihumili-
ter fubjicio. Pro divino 8>c prarftantiflimo benignitatis tux fru-
d:u,quem inde a nativitate mea more melhfluo tam invifibiliter,
quam vihbihter guftavit , tam anima quam corpus meum,

ingentes atque gratiffimas tibi creatori meo gratias agere geftio,
tefubmifsc orando,precibusqueaffiduisfolicitando,utfidci,mifc-
ricordias,atquc gratia? tuê abundantiam per fjiiritus tui afflatuQi
e coslis fandlis , leu montibus sternis Sion in mc elfundas, utita v
vistuaexterna&ccelitus emilfaacrecenterinfpirataunicns& con-

jungensfefeillicuovitx fpiraculo inme comprchcnfa,forticer,vi-
vaciter,&alacriterfpiricummcu viva vcraq; regeneracioneadlocit
beacoruerigar,&contcplatione lasta in hac vita,vifioneq; certa&
inlallibili,perveramrefurrcd:ionc in vitafecundaadfupercceleftc
tuu lolium conducac.In manus ergo tuas(cxad:o & complcto prius
divina divinorum fpcculationc hujus prims vita? curricuIo)cxfpirc
aninaatn
G R A T U L A B U N D A. if
(inimammcam,alisaLireisin fuo vcd:am;& gra-

fpiritu cryftallino
xix ballamic;EpIenitudine in Chnfto,& verbo tuo vero me mori
permittas,obtell:or,uttande{piritus tui facrofancti alacritcaeacite
primam & {olam numeri creati unitatem, hoc eft,principium,a
quo primum infufa eft animameaafimplicitateinmateri.-E multi-
tudinemâdineriarrabilem lux unitatem,& fimplicitatem
gloriftr
refurredionecompleta refurgam. Sis mihi, o D e u s,oro poteftate

& fortitudme rupes ,fcutum,atc]uemunifio,ut fentiant inimici
mci,me fub alarum tuarum umbra tegi, pr.Tfervari atque feliciter
adveram fupe-
fpirare:Fac,ut majeftatis tua: inexplicabilis radio
riorum meditatioriem rapiar,atque ut inferiora apud animam mea
pro viliftimis habeantur: Concedas,inquam,ut glori^ tuas memo-
riainhonoremerito,juftaq;reverentiaatque timore a fpiritu mco
perpetuumretineatur&charadlcribus vivis ci infculpatur:Vene-
rabile &laudabile fit mihi nomen tuumineifabilc,& facrofancTtum
inêternumi Sismihijuftitiatuagratiofusatque propitius:Medi-
rigatatquegubernetprovidentiatuainviismeiSjdumegoconfiliu.
cumadmirationeadorem,asternitatem mundo pr3;dicem,incom-
prehendbiles glori^ divitias extollam,& veritatis perfeclionem u-
niverfo terrarum orbienarrem: Scienti^& do6lrin^ tuarmecapa-
cem reddas,utego,facrofan(fto tuo lumine illuftratus,mihi ipfi be-
ne cognituSjte more tibi accepto&gratoatquedecenter revereri,
altitudinem tuam admirari,loci & fedis nobilitatis &fubhmitatis
pulchritudinem meditatione congrua diligentifilme rimari,infi-
nitatis myfterium in ecftafi meditari,mfcrutabilem fipienti^ pro-
funditatem omni populo, clangore quah buccinê promulgare,
permanentem tuxomnipotenti£e,voluntatem agnofcere,acdeni- '
quclaudem&honorera tuum fempiternu & nullo a^votcrmina-

duvoceorbiterrarum unifono decantare,cithara;harmoniarefer-
i'e,gloriatriumphalielevare,atquefamaîmmorrali &literaruper-
petuarum,nulloq; feculo eradendarum monumentisconfidenter
traderequeam. Necunquam ceflaboegohominisfiliusoreaperro
clamareperfacrofandlos mentismeiEradios,per fubtiles&empy-
reos intelledus acrationis fpiritus,per lucida anim^ vitalis fubfta-
tiam sthereumqi illius laticem perq; aeie cujusq^ interni mei homi-
nis portionis receptaculum,pcrignem,peraquam,perq; terram,ex
quibuslutoficorporismeicompofitiotemperaraeli:,permeumin-
ternum,per externum,perq; totum,cIamo inquam,voceqi exerta
procIamojTu SoLus Tu Termaximus O Jehova Es D eus,
qui fecifti coelum & terra,mundumq; homincmq; ad tuam propria
iiijiaginembenevoleeffinxiftijcujus nomefitbenedidluin ieternu.
QrmuntM inbomtate luministuifdicifma.
£go HOMINIS FlLIUS.
i6
Contenta
T R A C T A T V S L
r£mpyrci«/;^J|j^j^",{^^^^
Internum fcu dtatur l\^^^^.
anima, chjhs
ejfentiaesi dif- ^therei«W<?rV«=g"^"^*-
pofiticnli tnO dicttur
plicis> quate- ^Vitalis.
1)
nus participat
^, fAnimalis.
denafura coe- L.lementaris , {-
li
atciue hac ra «^Scnfitiva.
tistje dicitur •
Priori Metaphy l^ldolum.

fiCA (-rphyfiCA .
Microcofmi hi ) Conftitutionis ratio.

(loria enarra- ^£x ternu feu
tur, in qua tria corpus , in J
explicantur, vi quo duo <..v-
jHarmonia , quapmesejmn-
delicet ejus plicantur , f/ 1
^^^^^^ concordipaxe ad invicem
delicetejus l %^»/«r-
fCreationc.
Internum m.
|
extcrno, hoc
Traclratushic f//,anima:in'
demicrecofmo corporeope-
fecundum nx- ^ratio, /«/»/;»
l Gencratiocc
tvra.\x\ duas
fecliones di- ^Vaticinium feu Prophetiam, quiteB mentU

viditur,/'» fcientia.
qumim Geometriam,^*<e eU animxintelleclHalis & ra-
tionalU intenttenum enucleatio.
Artem memoriiE,^«<c eit anim/t memorativg^
imaginativ£ operatio.
Pofcriori Te-
chnica mi- Genethlialogiam (eugcnii &genitura: inqui-
(it\ontrt\,quaeBfcientiaadammamvitalemper-
crocoftni,/4w
tnterni,qudm <^\"^"^' _ ...
externi natur*
pPhyfiognomiamy?// antmd. vitalu & ntturalu
hiftoria propo- ' p^^fol^^f'^<^^^&^*f^'^^^'*^^'>^p'>^'*^»f'^^"^^'^-
nttur tn por-
ruminjpeclionem drebfervatienemitfdagatione.
tiones feptem
Chhom2Dtiim,quaaccidentiapt^fntia,prateri-
ta (^futuraitam animiquamcorporis dehitaobjer-
diflributafcili-
vattone rimamur.
cetin
Pyramidalem contempIationem,^«4 homints
interni dr externifymmetria proportiones^ fym-
^ phoniacA animadvertuntur.
L £.
I"?
luci.c
L E C T O RI B Ll S I N C R E A TyE
FULGORE ILLUMINATIS, SACKOSANCTO
MENTIS ARDORE PERCITIS. F. R. C. HOC EST,
lide.religione, charitace exornatis,incomprehenfibilem in hic vit.a a nionte
& rupe Je H o v.^ fortitudmem viviticam in verbo cjusJesu Christo
hujus compofitionis diiroIutionem,& gloriofam tandem atque
triumphantem a Spiritu fando per verbum
refiirrecflioneni^.
^^)»^ N ecce Leôres lucis xterna decore exornati (mo-

'^yJ. mos emm^derijores atque hommeSyqitt m diyino
ahfirHJioYis Fhilojopbiae campo êmentem nun^
quamyyeljaltem nmis parcefecermt.utpote qno-
rum crajjis aunbti^s (s^ objlmato corde ea rejhuerey
qUiC fxpenumero ijera perhibentur.d rhdojoiiht-
co hocnojiro convivio ma^tcis ipji/is -veritatis Cu-
'^
fiirramimbus arcemus, c^ in tierpetuam homi-

numpiorum oblivionem abdimHs.) En,tnqtiamy
^ m traUatuprmcedente ipjim Macrocofmi Jic tn
eccejiguram e^gtemqueyUt
hoc Microcojrni^mcertis quafihominum opmtombus dejormatamy<^ m <-va-
riaj ad mjiar Prothei tmagmesJiSias t^praJiigioJascoverJam,mJe rurfum mu-
tuo mxu reficere aggredior:modofitraSiatU hunc noflrii,alioqumfortaJfis afpe-
ruac male cultU ôs argutia calamt rudis atque impohtt fcriptum non fjrerve-
rttis mfptcert. Faxit D eus glortoJits,ut octdos '-uefiros novitatis forte cupt-
dos benevolo hujus Thtlofiphia haudijulgaris aJJ)eBH,aures <-vefiras btbulas
plactdo hujus fapienttx. d nobisâm ebuccmat£fufitrro,atque antmum tandem
'-uefirum dtvina appetentem jucunda ejujdem contemplatione permulcere

queam. Vos ergo tn hoc opufiulo meo Microcojmico faufit atque propttti adfitts
oofecro,utYeltquaad culmen <(^ exttum felicem perducendo, ea '-uobisy Utttta
hattd 'Zfulgart perfufitsjubens 'xôlensqi»e conficrem,eique^vere non defifia-
tis, qut jujfis ijefiris obfequtum femper commendabo ,dum ego 'vos caufitmq;
meamjehovie ommpotentis provtdentt£ commendavero,qui fe dignosfiapien-
tt<efu£fr£mtoaffiuentermduerecUmenterque atque Itberaltter traSlare con-
fuevit, Valete. :
R. F.
TRA-
'
TKACTATFS T> R I M F S
De
INTEGRA MICROCOSMI
M O N H A R 1 A:
InfiSitenes dmfus duas.
CPartreMetaphy^caatûi)
) rhyfica,
(* M I c Roco s t-i i tam lnterm,cjami exteynt
InquaTHm hiJloriajnccincliatquelucftUfiterenarratitr.
NpQfêrJore TechmcafeuC^
(^ ArtificialU J
^.^ ^S^ ^ê» ^"S^ •»SS»> ^&fr- ^^ *«9<^ '^3«' ««C3«-^JS<ir ^5^ ^'«j*» t*«^
Contenta
TKACTATVSl.
S E C T I O N 1 S l.
fPucedeiia & Ciûmtrorum duorm & ab^rufetm tfftHm, dc quo lib. i/c^.i.
ad tjm crta- S
ttonead\u- S
r«>Ui(( liîl» (HarmoniaabilU/nmner.kderipata, de ^\i&U\j.i.(c&.z.
In Microcofmi ''internum fCompofitio,deqa»}th.y

fabrica duo feuatnma. \ . , ., ,.,
Uintconfi- in qua jj
«cNttwm.dequibuslib.^.cap.z,
deracione i ponuncur |
... . ,
dignavide- lW'"H(i«M,de qu^ lib.^. cap.j.^.

tria fcil.
ticec eam
Ex«r«« in fC*n/îr«»«.dequaIil).;.
V. <juo no-
Cotiftituentia
tatur <i«o,
^"1'"'"^'* (uarnom*ftufymmttria,deQ\iihb.6.
/ Idl.eius
videl.cjus I
^ Mentv in corfore , de
quu Iib.3.
^jlmmtf medta in (or-

ilfl«< ;or»,dequolib8.
(Creationt Animtfenfitivtftu in-
in qua pma incorfort, de

agifur ^ quolib.^.
Internum in fComfofitio <^
de
j
TtiflutammtwcoTfortvifit-
txttrno,\n \
in
y M*,dequahb.io.
quo dtu j
obferva- S Lôi»4fio„r. dcqualib.U.
tur fcil.
^ T
L fjui [^HjrwfluM.dequalib.iz. T R. A
TO
TRACT ATUS PRIMI,

SECTIONIS I.
L I B E R T.
De nupaeris divinis.
l A ? V T T> K 1 M F M
fen huiiisfubjcciiproiludmm.
Uoniam in nobiliflima hominis feu Microcormi interni dif-

pofitione,& circaadmirabilem anima: humana:harmoniam
ablque exadiffima melodi^ &: fymphonis mundanie/eu mi-
crocofmicx cogniiione verfari impoflibile arbitramurjfimi-
ter de numero,pondere &
menfura (ex quibus mundus,&:
ejus anima miraculofa concordantiarum ordinatione atque
concatenationeconf]antur)flnedebitadivinorum,formalium&abn:rufbrum
numerorum contemplatione myfticaqj harmonie fimplicis infpedione riteju-
dicareautperpenderenequimus(quippeq)omnescompofitionesfymphoniar,
rerummundanaruefrenti^,vita:,&:ahimuiic2mundana;&:animata:efFed:us,
2bhisnumerisdivinis&origina!ibus,tanquanumerusab unitate,pundu a h-
lieaScconcordiaab uniiono derivanturyidcirco imprimis & anteomnia ne-
ceflarium ex)flimamus,infinito animi &:ingeniiconamine,im6 vero indefa-
ngabih ipfiusmeutisdivinxfervore,precibusetiamafriduis&: fidehbus prxe-
U!itibus,ut profundahorum numerorum divinorum meditationeatquetum
poftea fincera harmonixfimphcis,ab iis inefFabihter fcaturientis contempla-
tione & inquifitione ad completam horum cognitionem feliciter pervenia-
mus.Quod quidem quoniam perfici,& ad culmen atque exitum felicem aprio-
re perduci impoinbile cenfeturi quoniam D
eu m fecundiam ejus eflcntiam
nemo unquam mortalium defcribere aut propalare potuit tam enimabdita (
& abflrufa funt Majeftatis divina: myfteria) noftriim utique erit (quibus pro-
pter mentis&ipfmsverbidivini fruitionemhaudquaquamdeeftimmortali-
confequendtc facuItas)nofmet inopia laborantes&ignoranti^ tenebris
tatis
obvoIutos,virtutementisiunobishabitantiscaptivosredimere,abobfcurolu-
ininedifcedere,immortalitatem adfcifcere &
corruptionem fugere Qupd :
quidemutingenue&perpuIchrefiat,mentisnoftrxacuminetenebrarumcor-
poralium fifluras penetremus,utapofteriori tandemunitatismetamattinga-
mus,lucisjugum(fumrnapulchritudinedecoratum)infurgamus,infuperftan-.
tialem mentis patriam faltu levi infiliamus, fcalam Jacobxamalacriter, fed
C 1 caute
20 T R A C T. I. S E C T. I. L I B. L
cauteafcendamus.D.Pauli alisfpiritualibus(virtuti fpiritusracrorandli inni-
tentes)ad tertiicoelivitam&lumen immortaleaflurgamus,&; finumcrorum
fuperfubftantiahum arcana fecundiim Deitatis eflcntiam oculis intellecluali-
b'isperfpicerenonpoirumus,iistamenTrinitatisglorixideam,iconemfeuex-
emplumfaltemintueamur,numerosqueejufdemdivinos5cformaleicumma-
terialibus(fummadiviDitatis facrofanda: revercntia Sc adorationepra;eunte)
comparemus, divinos cum mundanis mifceamus, mundanos cum humanis
conferamus:fic enim faclus efl: mundus,fic creatione propagatus homo:Ab
hominisigiturharmoniaadfymphoniam mundanam atque tandem (illam
mundanam rationis pennis tranfcendentes) ad divinam afcendamus: Atque
hac via,cognitione a poftieriore illa elicere pofliimus,qux fcientia a prion im-
poflibile erit captui humano comprehendere. Nos vero ordinem cognitio-
nis a priori fequentes, tanquam a principio ad principiatum^înteileclis rebus
hifcepriusapofteriori)methodi prazfl:antioris caufla a numcris divinis &.iim-
plicibus,harmoniaquefimpliciirimaabiisconflataexordieniur,ucipforurTigu-
bernationegradatimatque pedetentimadnumeroscQmpoiicoilcumateria-
les,tam mundanosquamhumanos,cum fymphonia ab iifdem derivata psrve-
niamus,atqueitainrestandemmaterialesprofLindiu;>nos immcrg^mus.
1)6 monade,Jeu umtatejltmmai^ myjlica.

|Culisdivinamentisacieilluminat^'sundiquecircumfpiciatmetaphyficus,
o: confpicillo naturx lucidiflimo,elementorum rerumque ex iifdcm com-
pofitorum angulos profundiflima intelleclus fui iniped:ione(circa res in con-
creto occupata)rimetur phyficus, phantafix feu imaginationis fuas acumine
(demonftrationis fuleimento nixus, humerisquequafi Atlanticis fl:atumina-
tus)Arithmeticam,Muficam,Geometriam,Opticam,Afl:ronomiam,Aftrolo-
giam,& Geomantiam,profped:ivo fuo intuitu(circa abftracla verfato) intro-
fpiciatMathematicusrfubtilifllmarationisargutiaprardicahiliumferiesatque
ordines ab ente tranfcendente ad genera,&: a genenbusadfuasfpeciesfubal-
ternas,&dcillisadindividuadefcendentes,fimihterpra;dicamentorumderi-
vationes,ortus,prxdicationes,relationes,&:pra:cipuetranfitumpra:dicamen-
tifubftantia:ageneregeneratiflimo,in particularium multitudinem ibecule-
tur Logicus,memorize denique fiducia (non fine candida mentis contempla-
tione)litefarumelementariumordinisatqueoriginis,fyllabarum abiisderiva-
tarum propagationis vocabulorum a fyllabarum unione ortus,actumpoftea
fententixfeu orationis effluenti^ cx vocabulorum ad invicem debito modo,
nexuatqueconcatenationepromanantisrecordetur Grammaticus:atquehi
omnesrcrumcundarumoriginesatque exiftentiasab unica &:folaillamyfti-
caradicebenigntfcaturire,&modoineffabiIi(fcdcertifllmo)dcrivaritandem
vultu manifefto oculisque apertiflimis perfpicient atque difcernent.qux mo-
nasmonadum,acmonasfummadiviniflimaquenuncupatur,quxeftilleD£us
folusSctermaximus,acujusfonteomniatamcreata,quam increata(&inmul-
titudinem profu(a)mentisdivinxacie effluereatquepromanareanimadver-
tuntur. Nam [\ ad res Metaphyficas contcmplationem noftram converta-
mus,inillisha:cunttas radix radicum exiftere reperitur,cum fit Deus Deo-
u M fummitas fummitatum, bonum bonorum fons fapientiic &: omnium
T<. , ,
radicumorigo,intelligentiaintelligentiarum,omnipotentiapotentior,ingeni-
taabalio,bcnignitateinfinita&.myfticamensi Imo veroin trinitatepcrfona-
tum
DE DIVINIS NUMEPvIS. zi
rum eflentix {"uperfubftantialis primum obtinct locum,cum iit unitas i!la fa-
crofancla, a qua numerus divinus procedit,6c in quam revertitur. Denique

excrafuanRcirentiam in res materiales 6c creatasmore imaginationemexce-
dente profpiciens, e fulgida fua radice Angelorum chorum, Dxmonum tur-
bam,atqueanimarumccetumimmenfaproduxitmultitudine,&: fapientia fua
inefFabiliinorbesrutilosignequecorurcantescohortematquecomitatumeo-
rum quemlibet difpofuit. Similiter phyiicas mundi creaturas conilderando,
,
e.^squedebitomodorefpiciendo,monademhancmyfticamprimumintereas
locum obtinere inveniemus,cum unitas eadem non aliter iit numeri denarii
radix,quamcentenarii&millenarii,exquibus numeris mundi fabriceminpri-
mordioconftituiiIe,&:jam permanere inferiusdeclarabimus.Hinc apud phy-
ficosprincipiumdivinum,naturainiinita,6cnatura naturans,principiumprin-
cipiorum, /ydus iyderum, lux luminum, feu creaturarum lux undique collu-
cen^, fpiritus fpiruuum,Sc ipirituum opifex atque effecT:or,mundus mundo-
rum,dux,gubernator&direcT:oromnium,axaltator &
depreffor nuncupatur.
Tempus etiam fuam originem ab hac radice non hahuille negabit Philofo-
phus,quatenus hxc monas in fua natura fempiterna,8c abalionongenita,re-
&
rum omnium creatarum principium iinis feu «& « exiftit. Quare etiam a
dictaradicemyilicafuCipnncipiufiVizwfjaccepitilinequanulluunquamexta-
rettempui; CLimn.unc,iitejustetminus,aquodeducitur&. movetur,nonali-
ter quam linea a pundo. Sinehac etiam radice non eiFet logica relatio,cum
nullarationeFiliumdicamus,nififitrefpec1:uPatris,nequeiafuper(ubftantiali-
bus,ubiPater dicitur fui iplius,feu ex fe ortum principium,nequeininferiori-
bus,cum,ibihxc radixiitabftrufum entium femen,feculorum parensjacvita.
cunda producens , cunda bono ac bonitate fui ipfius replens atque fatians.
Porr6etiamfecUndiaMatheiinconiiderataradixhxcinGeometria,eftline£
primordialis punclum.circulique centrum,a cujus multiplicatione omnes li-
nes,omnes iuperiicies,corporaque omnia tam mathematica,quam phyiica
pro veniunt, atque iterum refolutione prjeeunte, in eam tandem, tanquam in
principium,aquo,revertuntur.InMuiicaeftconcordix&harmonia;origo,u-
niibnus nempc ille primordialis,a cujus fuperfubftantiali tono melodia empy-
rea iive fpiritualis,five iit mundana,iive humana,atque etiam inftrumentalis
exoritur,quatenus fciliceta fux vocis feu foniradicalis(verbumproducentis)
termino Diateftaron,Diapente,Diapafon ,Diapafon cum Diapente &:Dif-
dinp.jfon confonantix compoiitx derivantur. In Arithmetica etiam monas
h;£c radix exiftit,ex qua digiti,articuli,numeri,centenarii,millenarii atqueiic
ininiinitumexoririatqueemanareobfervantur. Unde manifeftum eft,quod
hxcradixfeumonas&:unitasfitunum&omnia,unumautemomnium,unum
anteomnia,& unuminfeipfo,radix &. centrum praEfencium,prxteritorum,&
fiiturorum,qua£ iunt,unitate materiali prior,quoniam iimplifIima,numero-
rumnumerus,unitas&numerus,acunitas,quxomnemnumerum iimplicita-
tepenetrat;naminTrinitatePater eftineffabihs,incoelumempyreumrefpi.
ciens,eftmensmentis,&animaanimarum,atquemagisdeorfuminmundum
materialem profpiciens cft naturanaturarum. Oadmirabilis ergo monadis
feii unitatis difpoiitio,quse cum iit exiftentiê retum cauiFa atque origo,quid
tameniir,noningenii,im6ver6nementisquidemacumine(abeaimmediatc
profluentis diicernipoteft,autrationeullaexprimi. Attamen eiFentix hujus
naturamirabiliiin unitatis arithmeticx contemplationerationi noftrxlucu-
lcntcr explicatur: Nam unitas arithmetica omnium numerorum communis
eftmenfura,fons &origo,continens infe omnem numerumutcunquema-
gnumj& tamenmuItitudinisomuisinfons,fempereadem,immutabilis,indi-
C 5 vifibilis
2.r T R A C T. 1. S E C T. I. L I B. T.
vifibilis&cpariumexpers: Atquehinceft.quodhxcunitasinfemiiltiplicatanj-
hilproducitprxterfeipfam. Namr.-nfeductaproducitjtantumi.&internum,
exilUii le ducla nonniri folaunitas exfurget: LJndr; liquet,qu')dunitasfitfi-
biridix,quadratum,cubus,&:c.&tamenfempcrefl:hocidem Namutcunque
multiphcatur in unitates nulla tamen ex unitatibus produdis eft m.'jor aut
,
minor unitate radicah,neque eft pars minor fuo toto.quoniam nonmuhipli-

caturinpartesfedinfeipfam. Omnium denique rerum eftprinc pium&finis,
dum tamen ipfa neque principium,nequefinem habet.quibus exiftat,quo-
niarn nihil uno prius.nihilque uno poftenus. Unum ergo omnium rerum prin-
cipium eft,&, ufqu t ad unum omnia func,&: ultra ipfum nihii exfftit. Porro et-
iam omnia,qux funt,unum ipfum, tanquam fuam radictm deliderant,quo-
niamab eo primum procefterunt, 6c de illo uno exneceliirats participant:
Hinc ergo eft,quod omniaadillud unum redire contendnnt quatenusab ,
eoradicaliterprofluxerunt,qua:quidem regrelfi ),atq;in primumprincipmm

reverfionunquamperhcereiur.nifi plurahtas 5c multitudo iM-adatim &.pcde-
tentimeisexueretur. Hujufmodiergoeftiilamyftica mon..dun;^. iTionas,uni-
tas unitatum,prior fimplicitatis fummitasrerum omniumfcmen&icentrum,
omnis expers fubftanti£,omnium principium.radix atque origo.principium,
inquam,omnemnumerumcontinensanullocontentum,oinncmgignensnu-
merum.nullo numero genita,pater omnium^pacer fuiipdus, piter tilii unige-
niti Imo talis fi ultra,quam imaginari poteft meni huniana,cftunitas,unum
:
& monas illa,fan(fl:us fanclorum,fummitas excelfitudinis, & Deus deorum,

quifupercoelicacumina,&:extraomnemmateriicexiftentiam infolio &:thro-
no fuo corufcante immortali gloria l^tus atque repletus couftanterfedetjto-
numillumfacro(anclummyfticum,ineffabilcm,Sc origmalem inionansmun-
do,cujus pulfatione,ad:u 8c afflatu unifono ac uiiiformi mundus 8c creatura:
ejufdem variis formarum concordantiis.quibus exiftant ik. vivant,imbuun-
tur harmoniieque rerum elegantifllmx atque exertifrim.^(bibulas mentisau-
respcrmulcentes)exaudiuntur,&: inrationis humanx penetralibusconcipifi-
tur atqjreconduntur,cujus melodia; ineffabili,vocequeac verbo efficaci(Spi-
ritu divino undique afflante)macrocofmi compages gaudio quodam faltare,
proporrionahter tripudiare,8c quafi profiliendo vivereobfervatur,ftelIa:c]ue
tamfix^,quamerraticx^(acfilxtitiafupernaturali eflêntperfufaejchoreasdu-
cerefempiternasanimadvertuntur,microcofmiproportiones8cconfonaniiar,
inmente,intelled;u,rationc,anima,motu,vita,8celementaricorporisconftru-
ctionei fundiones pulchras 8: admirabiles perhciendo)fuIcimento tanquam
divinoftatummaripercipiuntur. Hêcjinquam.unitaseftpulfatorMonochor-
dulicipd forma acanimatotiusharmonia:macrocofmicx&: microcofmicx,
tujuschordafeumatenainftrumentaliseftfpiritusilleuniverfalis.quemiUaa-
du(uoincffabiliexchaosvifceribushberavic,8c ex nihilo fecit.utaliquidadu
cxiftcret,8i. loco paifi vi fuis adionibus ftupendis inferviret, cui tanquam Regi
Regum,omnia totius natura: offerenda,8c quafi tributum ei debicum,attri-
buenda 8c conferenda(rerum videlicet vita:,eflentia;,anim.x8c corpora.qua-
t-snusabeadependentiaîmprimisiLimmoopereatqueultimoanimiconami-
iieagnofcereatquecouhtendebetjquilibetmentis(anxcompos8«:mediocri
ratiunismunuf,.u!odecoraius.
Exewpla
D E p V NI I l S N UM E^ I S. 2;
F-xmpUnonnuliti,qmhn4 WmtitsficrofknEite Ti'initatts{eam rebiff

tnfenortbifs comparando)pro capacitate humana
demonjlratur.
Unitasruperfubrtintialiseflenti^ explicatur in Arithmetica peri Nam

ab unitate hac in Aritlimetica omn.es numeriininfinitum progrediendo.tan-
quam ab eorum fontc & originjfi funda.mientali depromuntur.uti.i.^ 4 5.&:c.
InMatliefi&arteGeometncaperpuncftgnjdenrjonftraiur.a quolinca deriva-
tur,perquodcontinuatur,&inquo termiRatuf(unde linearediffimedefinitur
fluxu;pun(fl:orumadinvicemcolligatoruiTi.y Atquia omnis ruperficies exli-
nciscorpusqueexruperficiebuscomponitur,fequiturixjdeexncceiritate,quod
t3mlinea:,quamfuperficies&.confcquenteripfumcorpuiapundounico.exo-
riantnr; Simili quidem modo ab unitate,& ejusfiuxu ficnumerusdenarius,iii
quouuitas compofitionifcjungit,videlicetnatura luperexceilenter fubftan-
tiaIiscummateriacreanda,uti.cumo.finequ3cyphianonpluserit,qua-m ma-
teriahyIjeformaeflentiali&lucidaprivata:lJndeficfehabetunitasfimpltx
adnumerumdenarium.utpundumadlineam.&numerusdenarius ad cente-
narium,uthneaadfuperficiem,in quoetiam fsmper prajcedit Deus unitas
feu pundum & numerus centenarius ad illum millenarium, ut fuperficiesad
corpus,utinfralatiusindicabimus. Exquibusmanifefl:eliquet,quodniflDeus
rcbus omnibuspr2ponatur,nonerunt res magis in aclu,quam cyphrx Arith-
rheticaj,qua: qualicunque multitudine per fe exprimanfir.abfque unitate ta-
men,autaliquoexdigitisabeaprofluentibus,nihjlprorfiisfignificabit,uto.oo.
ooo.oooo.ooooo.nihildenotant,fedio.ioo.&c.aliquid. Perpundumetiam
mirabiliterexplicaiur Deus inrephyfica,cumillud fltmotus in generatione
&corruptione,principium,8cquafi hoc(»«/?f)a quo tanquam ab originis fiiJe
paternas fundamento,feu terniino a quo,tempuspro.diit,& in quod icerum re-
vertitur.
êmonJlrattofmSiiiO* Itnex ab eo more mathematicoprofluentis.
*:t:::!:::s:
PunEti.us
K Evus aa
^
^<•:•••:•:*:•
f'^'^-^^'^'^
24 T R A C T. T. S E C T. I. L I B. I.
ergo unitas fuperfubftantialis punclum primarium atquc originale

Sit
feu fummum,i quo omnis rerum entitas eftluit.Sc ad qiiod iterumrcsomncs
(refo]utionepra:eunte)tendunt. Defcribiturautem hoc modo:
Similiter punô unk:o,8c circapun(flumunicumrreatusefl:mundusor-

bicularis,utinultimademonftrationumquarcicapitisc!ariuioft:endrtur.
C A V. Ul
T)e Diadejtye dualitate myjiica i^ fuperfubflantiah.
PRimamonadummonas,ranctaqueunitatumunitasfupcirubftantial;partu
fimplicitates fummitatum ineffabilem inmodumeffu(a,pspentatquepro-
duxit,quippe,qu^pcrprimigeniam formam prolilienstruiarnadepta dl vim:
UbietenimprofunditasPatriieft,ibiiIluftrisFil!i,conciliatrixque5piriiu.fan-
<5lielucetfulgor,atqueutitacoronaturfonsillefijperfubftanti?.iiipulciiritudi-
neprolis,qu>Eexfuocentroeffluxit,&circacentrumvolvitur,genitUiquecftfi-
liusjqui eft inclyta patris fapientia,rerumque omnium opifex: Nam per tfFu-
fionemuniusinfiliumuata eft natura media incflabilis,qux erat ante naturas
omnes, partus equidem facer inenarrabilisque foetus patris inefFabilis,cujus
ortum abftrufum,8c myfticum nullum equidem tempus novit,quoniam una
cum patre apparuit/cmper natus,qui nafciturus erat,& in eo manet,quamvis
ex eo progenitus, ut omnia fapienti moderetur fpiritu:profiliens,inquam,ti-
lius a patre in paire permanct in £eternum,& rurfus extra,qua: f u nt patris,regir.
Hic patris verbum vociferans fermoque eft exertiffimus & primus cx prima
progenitusridisc:Radixeftomniuminam cuncla funtcondiraperejusincly-
tumortum.cumomniumrcrumfitfemen. Unitas ergo eftdualitatisejufdem
effentia: fons & dualitas feu filius eft unitatis feu patrii forma atque imago U-
: :
nitas feu pater eftdualitatis feu filii potentiajdualitas vero feu filius eft patris
pulchritudo. Etquamvisdualitaimateria:fitnumerusinfauftus;quiafonsat-
queorigoliiigii,difcordix,impuritatisatqueconfufionii,nam hicnumerusaf-
fumendo fibi materiam ab unitate feparatur,quia in conteutionis limites in-
greditur,deorfumquein multitudinemffe multiplicando,fugiendo abunitatis
pra:lentia,&tcndendoverfuscentrum&profundummateria;tenebr()f£pro-
fluit,ide6numerushicinmateriadicituromniumimperfc(fti(Iimus,quianun-
quamni(iperrefolutionemrefolvi,8cadunitatisefrentialisacfuperfubftantia-
lisapicemreducipoteft,attamcnbinariushicformxnumerusdivinus,ultrau-
nitatiseircntiajlimitcsnonrecedensêftnumerusformalidimusScbeatidimusi
quiaineademefrentia,virtuteunitatis(Spiritu medianteatque colligantefan-
<fto,acentro unitatis feu patris,&: dualitatisfeu fiIiiprocedentc)ad unitatem
reflectitur,&;cum unitate renuiiur,fecundum illud M.Trtfmeg. MonAS gencrat
mon.xdem.,înfeiffiim reflexit ardoremfmm. Atqueha:c elfentia Deiformis,uni-
formis&triformiseft,quonLamlicettriplex(ithicperfonarum&numerorum,
refpeelu
:
DE DIVINIS NUMERIS. 2;
officiorum &. virtutum diftinflarum ciiique attributarum difierentia, efi: ta-
mtnfemperunitas eHcniiie&r identitas Deitatis;qua;qnidem unita.v viriute
glucinisfpiritualisinviolabiiiterconfervabiturinperpetuum. Atquehocmodo
habemusDiademexMonade,qUcevirtuteconciliatriceTriadiscumMonade
itcrum in unitatem reducitur. Eft igitur dualitas numerorum unitas, quia tri-
nitas,eftque tnnitasjquia unitasitriuitas lcihcetperfonarum,unitasquc eiren-
iia:Deiforniis.
nê TnadisfeHnumen ternarii Juperjtibjlantialis ortu.
MEns fiquidem Deus utriufque fexus foecunditate plenillimus {Merairii

Trifmegifti ore jarii loquor vita 6c lux cum fuo verbo mentem alteram
) ,
opificem peperit; qui quidcm Deus ignis dichur a.tquejpiritffs mme» , quem
SynefiM vocavitSpiritumfandum medians principium a centro genitoris a &
centro filii procedens.cujuslux eluceicens concihatrix nuncupatur,c6 quod.
numerusejusternariuseftvenftimus&fyncerrimusamor, quiPatremcumfi-
hanexuinviolabiliconjungit,quippequoddualitas(qu:Eeftmu!titudoabuni-
titeprogrediens)numeri ternani vinculo in concordemunitatemreducitur.
Tdhs ergo erat mundi origo,ab unitate,inquam,in multitudinem progrefiio,
i*ctahsejusperiodus,redu(flione fcilicetmultitudirisad unitatem. Secundum
horumigiturdivinorumnumeroruminunitatefemperccntentorum progref^
fum,dualitatis materiaHs,feu fpiritualis,feu aqueas (eu natura: humidas ordo,
harmonia,proportio,menfurafeu intervalladifponuntur: hincenimuniverfi
mundiintresregionesdivifio,quarum fecunda aprima &.tertia Scabutraque
eftentias acceperuntfuas hinctres harmoni^ cujufque fymphonix,Dia-
:
pafon,Diapente,&: DiatefTaron, quarumDiapente a Diapafonquafi unitate

£c Diatefi^ron ab ambabus hinc rerum omnium 6c ipfius mundi pro-^
:
portionis duplx,fefquialtera 5c fefquitertiaavarialucisdivin;Einfpiritus uni-

verfalis in hyla difpofitione derivatx:hinc rerum intervalla,nempe linea,fu-
perficies £c corpus,feu longitudo,Iatitudo, &: profunditas > linea nempe a pun-
cto,&fuperficiesa linea &corpusabutroque:hinc animarumgenera,in-
tria
tcileclualisjcnfitiva & vegetati va : hincmundi difpofitio a tritûs, numero fci-

li:et,mcnfura8cpondere:hincdeniquetrespr£edicantur aPhilofophis mundi
PrincipesiDEusjMenSj&Spiritus.Atqueh^ceratratiojCurPy/Arfgtfmunita-
tem Apollinem vocaveruntjdiadem materiam,triadem veroformam jufti-
tiamque,qux iiimma eft perfeclio. D eu m ergo numcro impari gaudere dicit
P/)eta,quon'um numerusprimus &:fimplicifnmus impar in eircntia fupcrcoele-
fti,?ftamorille,quiconjungitpatremcumfilio,unde(inquit5^»f/'/ffyî'<j/w (?/'«-
rijfmc Spirttus xentrumflii (^patris .EtaXihi: Ipfiim foiiu?nJiiii c^mediuminterradt-
cem CTgermen nttncupavit. Et alibi Lucem conciliatricem.,c\u\a. a d uabus perfbnis
pnm!sderivata&cumiliisunitaTrinitatemconflavit:diciturergohicnume-
rus ternarius j«//ff3fm facer,numerus perfeBionis, & ntimerus potentijfmus^cûia. in •
t6pofitus&.pnmusnumerusimpar,cujusnexuDualitasfitTrinitas&Trinitas
eftfadallnitas. Atque hinc eft,quodunum trinam fitadeptum vim,quofa-
(TtumjUtDEus unumfit&omnia,unuminfeipfo&peromnia,&quodljnitas
lit,cumfitTrinit3s,&quodTrinitasfit,cufitlinitas: feLundum Synefi/jymn.z.
Canote \jLnitas,cano te Trinitas : \Jnus es, Trinitas cumjis 3 Trinitas es, Unitas ctimfis.
D Unius
26 T R A C T. S E C
I. T. I. L I B. r.
Unitas enim & folus in fe actus.Trinitas

efl: efl: in perfcdione fuaâb ipfa per-
manante,qua omnia creata,perfccta &: bona dicuntur. Concludimus igitur,
quod unitas fit terminus aquo primogenitus unitatis,quafinume-

&. dualitas
rus medius inter unitatem &: ternarium^cujus perfedione,in eflcntia divina
dualitas,feu medium nexu indiflblubiliduobusexiremis conjungitur,qua:ite-
rumcirculari progreflu fibi ipfis mirum in modumcoha:rent. Undeefficitur,
quodomnestresperfonx,proprietatediftincT:2 nonfint,nifi unum eflentia,vi-
dclicet unicafumma &C fo!a eflentia,qua: nihil prcter tres perfonas exifl:it,id eft:,
tresproprietates,quarumunanoneftaIia,necduxqua;visiijntterr.ia,necqua;-
n.(untdux>quod tertia,id tertia,quod duar.Quid hoc?Deitas u-
vis tertiadua^jid
na,eirentia una,unum denique.Qualiterhoc,fi tres? Quahter trcs,fi hoc? In-
comprehenfibiliter proin mirabifiter: Fides tantiimnovit,fcd tanquam a di-
vinoSpiritutotum,baptizandi formulam fubnumerohocternario&crelatio-
m ^
ne inftituente Baptizate, inquit, nomine Patris, Filii, Sfiritusjanili, qua: qui-
:
dem tria relati va declarationem fufcipiunt,ut infr.a latius oftendemus.
T)emonJiration€S proprietatumfan5i£ Trinitatis per icones
O" exem^la faoi£.
Oculo comparari^deckraripotesimHbiplexfacro/ancfit & fuperfuhflantialis ef

fentinproprietai. Patn referri poteft,quatt;nus ex eacornca
Albedo enim oculi
fpha2raatqueuvea(FiHoatqueSpirituifanclocomparatx)procedunt: Nam
Filius(quiproximeinfuoprocefluPatriaccedit)fpha:r£corne£Eaflimulatur;8c
m
uvs refertur,qua: centro eft cornea;, uc
Spiritus (qui eft virtus ab ambobus)
iliain centro albedinis utrofque orbes comprehendentis. \Jt injra videre licet
Figura i.
'
Vel comparattisSoli eo modo,quo didtum eft in demonftratione fada hbro
iprimo,de macrocoftno cap.i. U/ injra videre licet Tigttra i.
Vel etiam eruptioni mhi^ conferre liceat in tonitru facl«,in qua E u s Pa- D
tervideturin fimilitudine ignis confumentis apparere. Sic aMoyfe&Ifraeli-
tisvifuseftJehovaineffabiUvultu.VoxautemfeucrepitusintonitruverboDei
afllmulatur,hocquenon inepte cum huic opinioni facrx Scripturze aftipulen-
turtAtquecorufcatiodeniquefeufulguraSpirituifancftoattribuiqueuntjCum
taliformadefcendeiit.ypiritusiIlefuperApoftolos. UtvidereltcetFigura^.
Vel
DE DIVINIS NIIMERIS, i?
la- l
/^
^ '
i15 T R A C T. I. S E C T I. L I B. I.
Vcl circinis quam optime eamadaptarepofrumus.quorumfummitascft

quafi pundum,vel unitas clTentix^qua: dividitur in proprietates divcrlas:Nam
unus ej us pes firmatus atque xmmutabiliter in centro ftans fempcr idem cft,nec
cnimmoveturafuoloco:Pes vero alter,mobilis eft &:regularitercircu!umx-
qualiter a centro diftantem defcribit:Ac ut pes mobilisfitfirmioratqueobe-
dieatiordifpofitionibusregularibuspedisinimobiliter&invariabilitcrcentro
adhxrentis,adcft quidam amicitia: nexus & amoris quafi vinculum regulariter
percentrummembrimobilisiranfiens,quod fixe membro velpedifixoalfigi-
tur &
gubernat adum pedis feu membri mobilis ut numero,menfura atque
Eroportionefemperconveniat,atquerelalionemhabeatadpedemfeumem-
rumfixum,utf6cundummcmbrifixileges& juftitiam agati Exemplum tals
cft.
Abunacffentianempe A.tresproprietatesdiftin61a:procedunt,quxihft
funt unum & idem,videficet,quafi eflentia fuperfubftantiali A. Inmundi ve-
rofabricafuntvari^&divcrfÊDcitatisproprietates: Deus enim incdelorum
cacumine conftanter fedens a f6immifitfiliumfeulapientiamfuamadmundi
orbicularis fabricationem non aliter,quam pes circini mobilis progreditur di-
latatione a pcde ejufdem fixe 8c firmiter in centro pernianente adcirculifeu
periphcriaj produd:i6nem,cujus opcratione circulus delineaturj&: tamen in
cfiêntiaconvcniunt, videlicct in tinitate fcu pundo. A verbo ]ehv£{inqu'it
V(z\mi{iz)firmAti Junt c(eli,Scc: Et zhbi;/apie»tia Deicompleta eFini4chirtt:\lx\\-
tasergo&pater conftanter &
invariabiliter manensordinavitdualitatcmleu
filium,ut fuam voluntatem exequeretur,eratquefilius,patrifu4) obedicns,re-
gulariterque Spiritu(a patre & feipfo egrediente)gubernatus ultra fuumcir-
circulumhmitesûeaccntro^quidiftantesnonprogrcdiebatlir^quoniamper
Spiritum
DE DlVjHiS NUMERIS. 2^
S^)iritumutraqueextremainunumh6cidemconjunguntur,itauttotUmhba
ilt,niiiunicus D£us,un3que eiTentia divini fuperexceilens atquefuperanso-
mneminte!ligentiam,cui fempitefna fit laiiSjexcellentia &dignitas. Sicunus
atqueidemcircinusinvariaofficiadiftribuiturjquorumunUmeftfiriiiiterfta-
re,atque adiones duplices aliarum proprietatum fecundto juftitiamguber-
nare,atque pro fua difpofitionedifponere,finequafigliramcircularemdefcri-
bcre impoilibile eft: Aliud cft,extrinfecus in locO atqiiemateria fpatiofaope-
rari,atque figuram circularem &
orbicularetii delineare :Tertium,utriufque
virtutenivincuioamorisconnedcrc&harmotiiam atqiie confofmitatemab
utriufqueamplexueifluentemexacleatqueadjuftitiamproportionare. Offi-
cia etiam unius Deitatis fimili modo,fed Sst ulterius quam mens humana exco-
gitafe poteft,expIicantur. Nam pater in arce fublimi (igne corufcante) coni
ftanterfedcns,ordinandodix'it,verbumqueFiAtmundiimorbiculafem,coe-
losqucrph^ricosfabricavitjSpiritUsqUeintermedius viftutemutfiufqueaiTio-
ris vinculo compledens vim, atque efficaciam, cum iocUtoris.tum vcrbi ia
inundum Creatufasque fUas influxit,atque affluentcrimpluit,juxtailludPfal».

miftxregiiantea allegatumj Ferl/o i>omwifirmaiijHntcceli,&Jpiritu aboreejitsd-
mnii virtm eortim.
C A V, V,
ûod quAibet ferfona. fanUdi ii indmduds Trinitamproprietatemhdheat
diJitnSiam m mundi jkhrica, creaturarumque ejujdem produSiionei
Ei deumyerjaliumtatis proprietateâcde eJHs cum denarid

numero conyenientia.
ADmiranda myfticaj mundicfeationisratioiriai"canaTrinitatisdifpofitid-

ne,Deitatisquefinudcliteicit,itautnullusexiftatinTrinitatedigitus,fivd
fitunus,fivebinus,five trinus,qui fuUm propriUm,8c peculiaremyfteriuminfe
non poiiideat,variumqUein mundo(fecUndum ingentciri &
admirabilemfui
muneris efficaciam)non producat effedum, Nam
in unitate(qUateiiUs non
poteft in fe multiplicari.aut de fua natura,in mUltitudinem rcduci autdiridi)
tanquam unico univerfo mundoidcali &mefeformali,mundimatcrialiseffi-
gies abftrufo modo delineatUr :llnum enim procul dubio efat principale in
animo conditoris condendorun\exemplar. Ut igitur Monas crat prim6 irt
Trinitatis produdione^qux eft prima rerum tam increatarum,quam creata-
rum radix)fic etiam fecundo poft illiusquadratifimplicispartum,primumld-
cumoccUpabat unitas in denario numero ad mundi compofitiohem,quippe
qUascUmdenano nUrheto conncdioneforti adligatur Nam unitas eft pater
:
fuperfubftantialis partus, & denarius numerUs cft pater fubftantialis partus,

qUi quidem genitores duo ab invicem non difFerunt,cum ahnbo fintDeusu-
nus,fedtamenproprietateadiOnis difFerUnt:qUia prior unitasfimplexerat,&
inexplicabilimodo in mUndo fuperfubftantiali verfatur,pofterior veroinde-
nario(hoce{i,cumcyphraconjuncT:o)inmUadummatcrialemagit. VimcMer-
cftrius Trijmegijlus :t) i.us cojmi patvr i & cojmm Deifliuidicituritcc. £ftigitUr
DEu s unitas in mundo formali & numeri denariilocum habet in mudo mate-
riali:NamutnumerUs denarius eft finis nUmerorUm fimpliciUm,fic etiamefi
principium compofitorum,& medium feu centfum intef uhitatem 8cnume-
rumceatenarium. Incipitergounitas numerum denariuminfimplicibus,ite-
fumqueeadem unitas nUmeros quofcunque denarios terminare obfervatur.
3 D
Atque
30 T R A C T. I. S E C T. T. L I B. T.
Atque hutc noftrac opitiioni aclftiiulari videtur Mcrcurim Trifmegijltts , cnjus

verbafunthasc-.iVrtWfrw; dentrius mttMx genitcr eH-ivita vero C'" /«>' itHnn!t.iJur7t^
uhitmitatii ipfius ntimerifunt exfbiritu »ati,ttaquc unittufecttndtim rationem dcn.vinm
Quanto equ idem gaudio cilcm cgo per-
comflccliti^r .xtirfusj^ denartus tmitatcm.
fuiusha:ciapientisverbaaudiendo,tamproprieatqueaptchuicmexinventio-
niconvenientia.vix linguaautplumx argutiaexprimerepDiKjmtNim quid
aliudvoluiiret Antifles hic divinus, quam quod in mundi creacione numerus
denariusfquem poflea unitatem appellat)fit animx mundanx genitor,&; per
confequens hiiriian.E,quoniam,inquitille,«^/'i'/Md'/«.v,idel];Tpiritus&.fuIgor
divinus feu forma unita funt dicitque unitatis numeros ex fpii itu hoc tfl, ex
: ,
.materiafpirituaiinatoseire,articulatosnimirumSii compdlitos. £x his igitur

ficconcludit,propter compofitionem Spiricus cum luce. cique unitas fecun- 1
dum rationem denarium complecT:itur,hoc efl: unitax,qiur gcnitor erat in (ii-.
perfubftantiaU&,iimpii,.ipartu,iQpartucompohtofecundumratiunemdena-
riumcompleclitur, dicitquereciprocum eliecompkxum intcr uintatem&:
numerum denarium. Ex quibus arguere videtiir quod uniias in trinitate fic
,
idem.quoddenarius in compofitione,& in alio loco d\c\',cjuodnti->nero dcnario

fr<tfentiintellectudlsgeneratiocompofita(it,\\oct(^xoAu\n intelicduale cum cho-
ro Angelorum in novem fpharras icu locos pnma: articuloru'-n denariorum c6-
pofitionisdivifum, &c. Dicimusdenique, quod unitas duplicem habeatad
mundurnrelationem,velfcilicet,quatenus id omneeft,quodeil::atqiitapunc
mundu,sintegerunitati(qux-integra&,univerl'ciliseftinfe)comparatur:Unde
munduspropterfuarum partiumintegricatem a M.Trifixegi/iO,d\c\nn Deus
tnaterialii &
incorruptibifis £t alibi dicit:DEUM unumejfeunius mtindtpatrem^
:
ntitndumtinumeffe tmiusfoiisprogenitorem.,atque unicumfolem efjetinius hot/iinis ori-

ginem.^c. Vel quatenus propcer unitatis fu;E proprietatem(numerum dena-
riumamplecientem^pnmum creationis opificium fibivendicavit,&inprima
fua difpofitione (quatenus prima perfonarum fuperiorismiîdimachin^ra-
tionemfibiatcribuic:quippe cujus fpiritus igneus in earegionepriroumfuper
aquisferebatur) £xhisigicurconftat,quodprima:Trinitatis perfonx proprie-
tas atque adlio in mundi ftructura verietur circa univerfalitatem.mundum u-
num integrum conftituentem :Nam cum omne, quod cftjfub ejus diclione
ina;ftimabili conftituatur,6c in ejus virtute comprehendatur.ipfam toram re-
rum nacurafii univerfumque mundi fpiritum reipicere,de potentia in aclum
.reducere, & i^neo fiio vitx fpiraculo fuftinere,atqiie univcrfaindeniquema-
chinam,immenfafuafortitudineftatuminare,neceflari6confcquctur.
C A P. VL
De numenBinam <is' Diadisfeufeamdce perfot^x p>roprietate
iS^ o^cio inmundifkhnca.
"^TUmerusBinariusfacrofancûsab unitate immediate procedens fecunda

-•-^ Trinitatis individua: perfona exifticprimx feu unicaci vinculis inviolabi-
libus connexai Filius fuperfubftancialis unicus,a PacreDeiformi propagacus,
&inpatreexiftens,nonalicer,quamvoxinore,dumloquiturhomo,velrecT:ius,
utcrepitusfeufragorformidabilismtonicru,feuverbum)ehov:»Moyfenallo-
quenc)s,(upermoncem Sinaianube,tanquamab oreDei profiliens,cui inin-
ftantefpiricusigncus,feu fulgor divinus.feu glorix fpiritnalisS: ignexJehov2c
cxccllentiafuccedebactanquamabipfoJehova^&ejusverboprofiliens.Hxc,
inquam,^
D £ D I V I N I S N II M E R 1 S. 31
inquam,patris Capientia.ha^c lux increata,hic mundi Sc vit^ creator, a patre

fectinduv,quatenus cjus filius unigenitus,ex eo proximc cxiiicnsin patre ma-
ret.&: rurlus,qija; extra /unt patns,regit,mundo deducit foecunditatem vitar,
iecur\dum\\\uddW\n\Syriefii: ^lucmex wcfahilijiriti effudijli filittniyintema^^^
te qtiamvis proge»itus,tit omnia fifienti modereturjpiritii , moderetur oras immenfi

fnunditifqtieadtmtmfimdumycentroterrfn& portionispierttm affidgens:folvit enim la-
horcs c?" cttras >niferorttm mortalium , atitor bonorum propuljator malorum

, , Scc. Ex
cujus iiquidem fermone elicimus, verbum feu fermonem, feu fecundam Tri-
nitatisperfonamexproprietate fua pecu!iari,verfari circa materia; univerlalis
aby fli mundum majorem c<>nftituentis Sc compofitionis opaci mundi minoris
externumconflantis,mundificationem,pra^fervationemj&: punticationcmje-
ratque ejus officium juxta fecretum patns confilium 6c voluntatem.utccelos
firmaret,fecundiim iliud Pfalmiftx Regii 5 Verho Bominifrmati funt cceh, ^c.
Hincinhujufmodi krmones \teriiir\proww\y\tSyncftfs:Tumu};diconditorful-
gentitimorhium(jrJyderim,centyt'tjueterr<eflahiiitor,tthiSolaquitatperennufons,S>LC.
Hoc etiam verbi officium feu proprietatem Juculentius nos docet Merctiritis
Trifmegifius Pim. i.his verbis : Menscum vcrho feptemfahricavit Plttnetas.qtti circtilis

rnundtim fenfihtlem complecftmtur \ connexit inde Dei verhttm ex elemeiuis deorfiim
tendentihtisptirum natur& artificium unitatumqtie^si offcii menti,corfuhjiantiale enim
est,reliciaque fitnt eiementa deorfum tendentia fine ratione,utfint tanquamfolam&te-
ries : Mens qtiidem opifex una cum verho^circulos continens,ac celeri rapacitate conver-
teasfuam adfe machinamfleclit ,eamque volviawincipio adfinem ahfquc fine pracepit.
Et alibi mimdum verho non manibus fahricatus efi opifex. Et ahbi
: E u s verho : D
Exquibus conitare videtur Binaru fupercoeleftium numero-
cuncJaconfittuit.
rum proprietatemcfTecircamundimateriahsordinationem & cjufdem in re-
gionesjcoelos&orbcsdifpofitionemiipfumqueoperationesfuas perficerevir-
tuteunitatis feu patris,cui confubftantiahs cxiftit coadjutor in machina: uni-
verfs difpofitione. Pater igitur &
unitas verfatus eft circa unum &,totumj8c
filius tanquam multiphcaius in patris bonitate,diftinguit,iilud unum univer-
falc inpartesd]fFeretes&virtutediftinctas,ambocircamatcriaHaverfantur,&;
H^
fpiritus feu fplendor fanclus ab utroque profihens,cuihb.etmundi portioniSc
creaturxvirtutemfibipropriam attnbuit:Nam juxta Prophetx regii dodri-
nam,ut ca^li verho Domini erantformatificffiritu ah ore ejtisomnes virtuteseorum.
Exquibuspatetjquodprimaperfonaopereturpr^cipuein ordinatione,deter-
minando in fuo decrcto confiho,quid facicndum fit in mudi creatione. Secun-
daperfonafuopatriobedientifrima,& quafifolus patris confiharius,im6 vcro
ipfiflimum ejus confihum &
fapientia voluntatem patrisad amufiimexequi-
tur,mediantetertia,quaefemper adeft necefTarioin omniopefatione. Myfti-
cumautemmodum^quoverbuminmaterixmundanxmafTaminformcmpri-
mumadmundicrcationcm,cxfbhofcupalatiofuoimmortah & fuperfubftan-
tiahdefcendebat,nos luculenter docet Mercurius Trifme^fius his verbisj Ani-
tnaeH incorpore,mensinanima,in mente verhum;Detis vereeorumpater,^c.c\\i^vn-
vis iliicloquaturdccorporehumanoopaco,tamenhocidempoteftintelligide
mafratenebrofaantemundioperationem. Namin primaverbi facrofanc1:iab
orepatrisproIationecircumambiebantilludradiimentis,idquafiund!qucfti-
pantes,ornantes,atqueinefIabilipotentiamunientescontralitigiiinvafiones,
aut natura; humidx in tenebris occultatx paflioncs. Mens autem divina e ve-
ftigio{ficjubenteverbo)animam mundanam conflabat compofitionem ejus
exportioncradiorum fuipfius & purifiimi fpiritus,fplendorementisjamdete-
(n:i,revelati,& a tenebris liberati,faciens,qui aqux creat^ & infbrmat^,im6
vero ipfius forma: cccleftis nomen jam acquifi vit : Nam Spiritus Domini fereha-
m
52 T R A C T. I. S E C T. I. L I B. I.
iis vigorem indens-.quoniam ex nihilo &; tenebris im-

turfip^r aquaiyigneum
mcrfojamdetedxrunt.ScmanifcrtatcTacvirtuteradiorumdivinonimcogno-
fLuturefreaquarvelfpiritusuniverfalis. HocergomodojmutantePiw(»77j;77/?.'#
mentepatre vultumfutm,{ut Mercuni TrifmegiJIi ore loquar ) d^ftipfum reviUre
w/(?/7/^,continu6om:iesinlumen immenfum atquejucundumconvcrfaiunr,
&:paul6poftqUcTdamumbrahorrendaobIiquarevolutione(ubterlabebatur,
inhumidamque naturam migrabat,inefFabili tum vultu exagitabatuti Inde
fumusquidammagnus infonitum erumpebat cx fonitu vc x egrediebatur,
quam(?^(7finquic Trtfmegt(lus)luminUvocem exifimabam. F.xhAclurninisvocever-
bumfacium prodiit : Verum hoc natiirA hiimidji ajlans eam fovebat,&c.
nê numeris matenahbtis^Binario fcilicet,quaternario t^

ocionanojde Diadis Deiformts moprietate
ortis.
TÛalitas formalis numerus e(ifaujfif!mus,(.]uu cum nnitate formali.a qua

-*-ôrtuscftcoufubfi:antiaIis:Eftetiam««;«frrti/>fr/<f^?////w-'«,qu.Ttenusertme-
dietas,feucentrumtrinitatis,habetq5principiumapatrciuper(ubllantiali<ua:
naturx habetqueiinem in ternario numero,qui ert fpiritus
: infinitu'. dc incom-
prchenlibiiis,atque ipfadenique eft fuiipfius medi-itas, & centrum numeri
ternarii k centro patris egrediens Hinc igitur ert.quod hic numcrus fit cen-
trum concordi£,retinens in fe Patrisfeu unitatis im3gincm,&: Spiritus /andi
numenternariifulgorem. Faurtinimaergo,vivilica,&confervatrixefl:hicnu-
merus formalis radix,producens fehciffimum quadratum formalem cu- , &
bum haud diffimilem Nam Binarius hic clFentialis unitatis vitalis germen)
: (
nonprogreditur ad multitudinem,ut ille materialis cum hic effluens ab uni-

:
tate per ternarium iterum redeat,atque conneclatur unitati,a qua antea fuit
derivatus. Hinc inde dicitur numerus jujlitix pcctdi.iris, ejusque proprius adus
ipfa juftitia,e6 quod duobus gaudeat pariter ponderatis^diciturqucjwwzw^m
fapicnt iie,fcienti£,memori£,lucii ,imo vefo ipfus hominis charitatisque c^ mtitHiamoris
nodas; Nam ut vinculis matrimonialibus redudi funt duoincarnemquafiu-
narn,fic in binario myftico funt duo in eadem eirentia perlpiritum tertium u-
riita:Similiterhocfitinejusquadrato,quieft4. NamquadratusformalisDso
Patri afcribitur.quin &: totius trinitatis myfterium complcftitur : Nam ipfius
iimplaproportione,primafcilicetuniusadunum:unitaspacerna;fubftantiarfi-
qua nunc proceditrilius illi xquahsâlteraautemprocefTioneet-
gnificaturjcx
lam fimpla,videlicetduorumadduo,notatur fecunda procellione ex utroque
Spintusfandus,utficfiatxqualisPatriFiliusprocefIioneprima:a;quaIisutriq;
Spiritus fanclus proceflionefecunda:Hincergofupcrexcel(uHnilludDei,divi-
vxque Trinitatb nomen Tetragrammaton ortum efl, videlicet,Jod,He,8c
Vau , He ubi afpiratio He, Spiritus ab utroque procelfionem denotat:
,
ipfa enim He duplicata utramquefyllabamtotumquenomenterminat:pro-

nunciatur Jova&, yehova,utnonnulli volunt. Eft ergo hic numerus origoto-
tius divinitatisi Unde Pythagorei eum naturx fontem nuncuparunt. Eft et-
\zn\rmmerusomnemtmplensfcienttam. Namfiliusdicitur fcientia &fapientiapa-
tns. Pra:terea additione hujus numeri cum 1.2.3.4.^^ iterum ad unitatem re-
verfio,videlicet ad nuraerum denarium,a quo incepit mundi materiahsftru-
dura. Denique cubum a numero binario exultantem>qui eft 8.Py thagorei ap-
P=lla-
^.
.
DE DIVINIS NUMERIS. 35
pellavenint»?<wm/;«/»^'?/V/.«,quoniamdividiturinnumerosp»riterp-res,vide-
]icetinquatiior>quieftejusquadratu5,&:iterQquatuonnbisbinum,&bi;uinus-
deniquedividiturinunitatisbinastEtpropterhancdivifioniâ^quaiiratemurqi
adunitatem,juflitixnomenfibivendicavit.Dicituretiam««wfr«:j^f4mW/«iy-;>
eo quodpertinetad2ecernitatem,&mundi con/ummationemi quiafubfequi-
turleptenarium^quitemporisfymbolumeftjtotetiambeatitudmisgradusao.
cecChnftusapudMatthxum. Deniqi •sroc2xm numermfalutis conjcrvationis &
Hujus igitur numeri radicalis & (acroiancfti harmonia Diapaion mundo re(o-
natcdefcendebat Verbum in mundum deformem,ut eum informaret.horre-
dasq; ejus immundities deponeret,umbrasqj teterrimasad centrum repercu-
teret.Penetrationeigiturdeorrumfada,hxcfuiPatrisfapientia,hicDemogor-
gouuus&trinusjiiveh^ctrinitatismedietaspercepicatqj animadverrit,chaos
feu potius hylam^velmateriam prima,& deformem fola potentiaimpriegData,
&.gravidam exiftere,atque paratam ad hoc aliquid nihil Demogwrgonisope
pariendumj^cinadumproducendum. Contremuit enim ejusventercaligine
obvelatus.exagitatafunthylx memtra prxpartus fiii Jitigiofi perturbatione:
Quippeunitasinpotentiaad;umvidere,&facieadfaciem contuen contendit.
CommifertaeftDemogorgonisprolesunigenita chaos doloris,& adnixucjus
laboriofumpariendidextrabenigneporrigebat;Aduigiturcumpotentiacon-
currente,litigium primogenitushylxfeuchaosfilius,unitaspotentialis,difcor--
dia:q;/emenina(fluprodu(fluseft,qni,utprimuradiosvita2a verbo feu Demo-
gorgonefibiattraxiiret,feditionishicautor&;tenebrarumprinceps(beneficio-
rumfuicreatorisoblitus)fuperbiaprotinus atq; ambitione elatus exurgit,atq;
locum
unitatis fuperfubftantialis &
dignitatem ufurpare haud dubitavit.no-
przefedum admittere neminem xternitate & imperio fibi pra:ferri
luitfibi ,
voluitprimumquefibiinmundolocumvendicareaufuseft.atqueitafecundu*
hicfociusmalitia,ambitione,&feditioneplenus,contrad:isatqueafiiftentibus
fibi&cohs;rentibuscomitibusfuishumidis(exhyla:voraginecfiipfoprofilien-
tibus)exradiisfontislucidi,undiq;propterVerbi& Spiritus fandli prxfentiam
perhumidanaturaminregioneempyrea expanfis,alis alienis furfumhoftiliter
verfusmundumformalemtenditjfed eflêntix fuperfubftantialis poteftate in-
comprehenfibilemantecontadum & effectum ignorans,unius fulminisi»flu,
folaq;verbiejusemiffioneamundoformalidejiciturrebcllishicproditor,atqj
intenebrarumabyirumiterumcumfociis&cohortibusfuisfubmer^jturj&ad
materialistandemmundicentrumpropellitur,atqueimmediate poftejusde-
jecT:ionem,natura humida univerfaiis fecundus hyle partus propaga tus eft,que
Poecx finxerunt efiê P4»<?;^,per cujus barbam longa radios lucis & fbiis inttl-
lexerunt,percaputocellatiifirmamentuftellisfixisrepletum,per fiftulamq; cx
feptemfyringibus conflatam,feptem planetarum vires &
harmoniamfignifi-
caverunt:Exhisigiturperfpicuum eft,quod Litigium,ante verbi prxfentiam
fulgorisque{piritualisapparitionem,nihilomninofuerit,prxtcrquamunitasin
potentia,quiequid£munitasadu eflTenon poterat,quia illa adualis&forma-
lisprxcedebat in Trinicate facro(anda,qu2fuit eiprincipium.atquepercon-
fequenseratquiddamfecundum,quatenusprocedebatabunitateprxexiften-
te. EadeetiameftratioinmateriasuniverfalisfpiritualisproduAionejquxpar-
tu materiali fucccdebatLitigio,cum fit ejufdem generis &
na turê.nifi in eo,c|?
ejus immundities,impuritas,& tenebras exuantur &
feponantur,& quod vir-
tuteradioru&fulgorisdivinimateriahxcuniverfiilisaqu^limpidjEcoformis,
numero,pondere,& menfura librata &
fuo creatori magis obediens reddirur:
Undeconftat(ut Af.Tr//«?tf^.verbis MV3ir)quod quonUmmens njerhumhunndanA-
tttrnj qtu ex timbrti effttlfit, junior f//, idto nnmeri binmi materialis lecifm pojjidet.
qua;
34 T R A C T. I. S E C T. I. L I B. r.
qux quidem dualitas non ita fe habet,ut illa formalis,quam fupra demonftra-
vimaseirecompletifrima,&perfecliflimainruanatura,&.reruconrervatricem:
(edviceverfaper fenonmagisin rerunaturaexiftitfpiricusmaterialisabfqira-
diis &: afliftentia divina,quam cyphra fine digito apud Arithmeticos.utantea
oftefum eft. Pr^tereaeftnumerus hic materialis in ierjimicrus/editionis drdifcor-
dixorigo,^ per confequens imperfeclijjtmt(s,c\uatenus no habetprincipiu adua-
lefibi confubfl:atiale,quippe cujus principiu confubflaciale crat aliquid unu in
potetia,fedpoflejusinadumprodu(3:ion6reIiquitiliamdenominatione&:in-
duit pluralitatis fbrmam,amittendo fuam unitatc,eamqi unitati formalime-
rito attribuendo. Atquehinc eft,quod unitatem acT:u fua: naturx con veniente
minimcpoffidet,quare nec principiu necmediumnectinemhabet.undefitut
peflima res fit fpfa materia line numeri diviniprxfentia&fontis,nimirumto-
tius bonitatiSj afliflentia, quoniam nifi trinitas fuperfubflantialis aliquid fiix
perfectionis 6c bonitatis implueretin materiam hancmundanam.nihil eirct,
nifi congeries malorum,congregatio invidiaz,accumulatio difcordix.abyfTus

deformitatis,&inmultitudinem:nclinatio:Nequeha:cetiam omnia,nifi fola
potentia cflet quatenus omnis acT:as(ut diclum efly&omnisbonitasefl afon-
telucido. Hinc ergo numcrus hic hmznusmzttx^zln.numerusdifccrdix.confH-
fionisînfortunii &
immunditiix. nuncupatus eft. Atque hincetiam rrat.quodD.
Hieronymus contT3iôvinianum[nc\mt,quodideo inficundo mundi creationis dienon
fuerit dicium : Et 'uidit DEu s . quodejjet bonum,quia binaritis mundi numerusfit maluc
Prxterea hinc txzx.,quodjubebat I)eusanimalia immunda numero binario in arcam in-
^r(?^/,quiafcilicetbinariusnumeruseftnumerusimmunditia;atqueinaufpiciis
infelicifrimus;ha:cdeniquefuitratio,propterquamF)'//'<iei7m';utnarratP/«/jr-
f/;«;)unitatem ApoUinem feu Deum vocaverunt,diada,Titem & audaciam &
triada juftitia: apphcaverunt , qux eft fumma perfecftio. Progreflione igitur
abhocinfauftonumeromaterialijqua;deorfumtedit,animadivinamagisma-
gisqiincarceratur,&intenebrarumlaqueisdenfifrimarumcircumvoIvitur,ac
infelicifTima rcdditur,pafIiombus vexatur atqj mudi prêftigiis & illufionib. de-
cipituri Unde tit,ut quo magis defceditlux ab afpedu fontis lucidi verfus pyra-
midis materialis bafin,e6 magis periclitetur,& in tenebris fubmergatur:Sicdu-
ahtashxcinfeducta^.elementaproducitjquasprimumfuavifcofitatecircum-
muniunt animam in ipforum fpiritu , &
rurfus adhuc altius in ejus profun-
dum fe immergens ad cubum ufque reducitur anima fpiritus laqueis ca-
ptivata,6cincorpusopacumfeutrinamdimenfionemfeuelementorum ele-
mentatum feu compofitionem ex ^.elementis cubum quadrati conftituen-
temintroducituradulationibusfJ3iritus,quieft ex parte materix. Atque hsec
cft ratio, quod homines magis mundo, carne, diabolo, Sc delitiis infcrioribus
prxftigiofisScvanis afIiciutur,quamrebusfupercoe!eftibus,divinis,&veritatc
imbutisiquiafcilicetfpiritus exiftens ex parte materi^ mentem &: anima negli-
git,6canimxanimalifeu elemetari adhxret. Atvero attediteatqiexpectateo
terrigenac,aufcultate,inqua,creaturaidivinarationeimbuta;,gaudetc6homi-
ncs aut lcEtitia haud minima fitis perfufi. Nam totum illud quod materia
, ,
proditionem animas veftras machinataeft,difcordiamfuamfeminadofeuin-

cipiendoafuadualitate,6:progrediendoadunlverfa]itatem&profunditatem
fux mafl"^ verfus balis fux- pyramidis centrum:id inquam,omne dualitasfuper-
fubftantialis qux cft unitas
(
&
trinitas ) fua harmonia per eofdem difcordia:
gradus,vice verfa a cono fua: pyramidis formalis verfus ejus bafin,mundo for»
maliafIix.i,afcendendo&:infurgedodi{rolvet,animasqicaptas .\ tenebris libe-
rabit,&:tandeadfedc(uaconnaturaleexaltabit:Namradixinconopyramidis
formalis(juxta terramfeu bafin pyramidis matcrialis fitamênodabitvincula
tcne-
-
DE DIVINIS NUMEPvIS. 3;
tenebrarummortisc]uevenenumextinguet,8w prima vicecubummaterialem
(refolunone mirabili in fe dividendojpofl corporis difTolutioncm m quituor
elementa, fabtiliando reducet, animamque in regionem quadrati formaiis
feu fphicram folis fcu fedem xqualitatis feu pundum , feu ccntrum intcr-
, ,
fedionisduarumpyramidumexaltabiti Ubiadhuciaqueis quatuor elemen-

torumretinebituranima,nec totaliteriiherabiturcacum menteafuisvincu-
lii>;LInderadixformalisadquadratimaterialis dillblutione adbucteudet,atqi
itadividendonumerum quaternariumelementoruminfe,animamabcj'isia-
queis materialibus omnino liberare , &
in regionem formaiem arterna cum
beatitudine exaltare laborabit: Exultate, inquam quia ha;c,& tanta; efEca-
,
cix eftimmenla fecundas ptrfona: in Tnnitaie potentiaih^c illiuspropnetas

henigna,cujus conamenfemper verfatur ad liberationem animarum fanclo-
rum hominum, ne tenebris perpetuo dcmergancur Hxc fola hominum fa-
:
lus; Hic falvator, redemptor & pro iis mediator unicus. Atque hxc eft illa
expedatio exaltationis noiirx per tidcm, quamhabemuia Chriflo Jesu,
Dei verbo,quieflduxunicus,&radixlbla,arnorte&tenebnsadanimx tene-
bris immerfa: illuminationem tk. vitam a^ternam faftigium conducens,ratione
ergohujus cubi materialis,ja(flatus eft taiis a MercurioTrifmegifio (ttmo £hnc :
quidutique genittmîmferfeclum.,dividuum^crejcem (jr dccrefcens eli. Atque hic

noiandum, & diligenter feduloque obfervandum, quod omne corporis in-
crementum fit a materia,ejus vero decrementum aforma&aDeo. Namut
matcria tenebrofa agit ad animarum captivatiouem per redudionem uni-

tatis ad multitudinemj i\c etiam Deus & forma agit ad ipfarum iibera-
tionem a captivitate, reducendo eas a multitudine ad fimplicitatem & uni-
tatem. Ex his etiam diiigenter confideranda funt verbafapientis^Sapient.j.
Cerpus quod corrumpitur,aggravat animam d^ terrena habitatio dcfrimitjenfumrrul-
ta cegitantemsdr difficilia &ftimamus ,quA in terrafunt,(^qux. infroJpe6iuJunt inve-
nimui cum labore^quA autem in caelisfunt,quii invefligahit ,nifi tu dederis fafientiam,
&c. Hujusenimvirtutevivificafitregeneratioin hac vita,&mcjU4fpiniure-
furreiîo ad vitam xternam.
C A V. VUh
*T)evrofrietate riHmen ternani in Tnnitateputertia^êrfon^
m mundi fnbrica.
NUmerushisimparfiiperfubftantialis facrofandus.quo Deus gaude-
eft
redicitur,quatenuseftnumerusincompofitus,iacer,p ^tent ffimus&per-
fectifIimus,eatenusmultamyfteriaDeitatis comprehendit multaq; i.n mundt
compofitionearcanaproduxit:Naminprimis,quoniamDfu :rpferturnume-
roternario,ide6arguituratqueindicatur,quodhicnumerusfitperfedifIim.us,
quippequieftpulchritudoperficiens principiu,medium &
fiue&ipfajequalia
abfoiutehabcs:C£Eteriver6numeri,quihabettresiilosperff-cl: onis gradus,ri6
eosabfolute6cfimpliciter,fedrefpedive&cc6pofite.l*roditigicurternariushic
DeLiprincipiu,caufam8cformaaformapr.'Ecipua,proditperfedifIimuaprin-
cipio,medio&:fine,ut,perqueomnia,fine,utinquoomniai Exquibusconftat,
numcruhuncefreabftrufiffimu&admirabiietertixperfonxinTrinitatecom-
munione5cnexuindifrolubile,cumillaprima&fecunda,perfpicuecxplicante,
omnesqitresfiraulinefFabiiiunitatis nodo,nexuqi ejufde inviolabili conede-
te.Hujusergo fpiritusfacrofandi feu perfone inTrinitatetertieofficiu verfatur
£ 1 circa
36 T R A C T. I. S E C T I. L I B. r.
circaperfeclioncoperationu primarumduarum:namSpiritusfpiratoresfem-
percomitanturinipforumacl:ionibus:Apatreergoreuunitateordinatiofitad
mundumfabricandum,hocc]ueperiilium.Mundumenimverbo&:nonmani-
busfabricatuseftopifex.hoci'], mvirtu:eSpintusfancl:i,qui ferebatur fupcra-
quas: Atque hoc omne pauciirimis verbis confiteri videtur David dicendo:
VerboDomini firmati fint caltyCT Jpirituab ore ejiis omrtUvirtiiseorum. Secundum
hujusergonumerinaturam mundusin trescoelosefl:divirusj£w^^rf«w,/^f//»f-
yfrtwciT-^/ewfw/^rfjquorummateriatalem differentiamaccipit,qualemhabec
a virtutc ignea fcu fulgore amatorio Spiritus Domini, qui ferebatur fuper a-
quasi Cujus virtutis iptenfior 8c fuperior poteftas,regionis mundi fupcrioris
Ipiritum humidum excellenter ftibtilians,illum totum fulgoris Sc arcioris fui
plenitudineigneumquafi reddidit. Unde appellatus eft lux primo discreata
&;regioillamcontinens,inde£w^^rM<i7'jm(quodeftignis)did:aeft,inquatres
(untlucispartesadunamfpiritushumidi. Hujusetiam radiis Scvircuteremil-
fjori conflata eft regio media,ubi du.ê materia; porriones ada:quant totidem
lucisjUnde JEtber dicitur,ha:c media regio quafi JEthder ,hoc cft-igncusaer.
Deinde igncamagisdeorfumpenetrans(lcdgraduad-
fpiritus divini facultas
hucremifliorijtres inregioneelementari fpiritus materialis rehquit partes ad
unicamlucis. IcerumquodhbethorumcoelorumfecundumTriadisordinem
nimirum in tres angelorumhierarchias, qux iterum in
fubdividitur,fuperius
orbes tres ad quamlibet hierarchiam pertmentes, diftinguimtu.-,medium in
tria fpharrarum genera,quarum quselibet in orbes tres fubdividitur.videlicec
inprimummobile,coeIumftellatum,&:fpha;ramSatarni,&: in fecundo ordinc
infpha:rasJovis,Martis&Solis,acininfima ferieinfphsras Veneris,Mercurii,
& Lunc,infimum in elementum ignis,fphxram humiditatis elementum ter- &
ra; diftribuitur,Sc terum elementum ignis in partem xtheream,&: partem ele-
i
nientarem,acfupremamaeris regionem,deinde in duas inferioresaerisregio-

nes&: aqux fphajram,atque denique intres terrx regiones,ca:tera duo divi-
duntur ac diftinguuntur,in homine etiam pr^cipue operatur hxc tertia perfb-
na, cum ejus internum ad fantlx Trinitatis ideam conftituatur, videlicet ex
mente,fpiritu,&. anima,externum ex oiribus,carne,6c venis,&: ex capite,tho-
race,& ventre. Ad generum etiam creaturarum terrcftrium diftincîonem o-
peratur hic fpiritus divinus,eas dividens in animalia,vegeiabi!ia & minerajia.
In coelo denique fupremo animantium genera difcrepare facit ea in di verfas
naturas diftinguensiin deos,da:mones,herocs,£c animas(fecundum ]amblict
opiniunem) atque itamaliisinfinitis.
C A ?. IX.
<ûomodo cujujlibet ccelorumpu reîonum munditrium diyijto
tripartita Jtto ordine ferjonis tribu-sJacroJanSia
Trtmtattk correjjondeat.
SEd ut argumentis adhuc efficacioribus probemus mundum univerfum ad

exemplartriumperfonarum in facrofandaTrinitate.S: perconfequensad
iconem Sc reprarfcntationem Dei fadum & formatum fuifl'c,reputandume-
rit,quod primum oculisfpiritualibus cceH empyrei hierarchiarum triumpro-
prietates&ficusintrofpiciamus,easquein omni(hocc]uedireGi:otramice)cum
tribus Tnnitatis perfonis convenire percipiemus. Nam
in fuperiori hierar-
chiHiEptphania dici:a,proprietas patris reperitur,cum h;ec verfetur circa ferven-
tcm
:
"temamorcni&affcclioneminfumrnicntealtiflima^motionis&injudiciorum
particubriumliberationefeuponderationetHmcdividiturhxc h.erarchia in
ordines tali proprietati naturA convenientes. Nam Seraphi/ji[c\n\ eft fuperior
hujushierarthi.Tordo)ronfiftitex mulcitudineangelorum,quorum eftintelli-
gerealti(]im;i,6cigneeirentiaiiDeiaccendi,quatenusmundoform3liproximi,
& rimpliciOimo Dsi habitaculo vicini funtiC^frw^/aifapientia fcientiaim- &
plentur. EcT/wA7judiciodivinoruncrep!eti{]imi:Nam(ut//?/^(?r«yceft!ficacur)
Deus fedct judiciofuo,&;peripfosdirponitomiiia. Undehxchierar-
ipfi< in
chiaDeoPacriredeatcribuicur. Secunda&mediahierarchia Epiphonomia di-

cicur, qUcT fignificac divinum fpiendorem & ciaric^cem cum revercncia » in
FrincifAtus,Pctcjlat€S & Dominationes fecunda perfona,quae eft verbu,
di\i[:x Sic
dicicurmundiluXj&crerumvica.qtiximprimiiCanquam rerum :jclum revereri

debemus. Tertia &: infima Ephio>iiet vocacur,quafi ad virtucespertinens.quia
fpiricus iftius hierarchia; iiveiinc Virtutes, Archangeli jen /4/;^f//,poreftacem ha-
bentmiraculapr^ftandi.curadi xgricudines tam animi,quamcorporis,hocq;
fuper rationem naturae,&: myfteria demonftrandi,cui terciaperfjna refcrtur,
cumSpiricuaboreDominiomnesvircutesmundoactribuantur. Exprimaef-
gohierarchijjCanquamexfontefeucencrolucidojfecunda tanqujm fplendor
& lumen a corpore igneo procedit, Sc ut a luminc color oritur, fic virtutes \
fplendore iucis. Primaergo hierarchia eft quafi igneus ardor,fecunda divina
claricas,tanquam ab igneo ardore,&: tertia,virtus fecreta,tanquam calor ab
ucroque,videlicet igne &
lumine. Quam manifeftiflimam ergo hic videmus
primicoeli&parciumejufdemcumTnnicateconvenientiam. Dchocautem
coeloinfecundumprofiliendo,ibietiamtrinitatemfubeademrelationequam
evidentifnmereperiemus:Naminprima&fupremaejus triplicitace/ir/w»»;
mobile,caekm (lelUtum ^jph&ramSAturni comple<fI:ence,proprietate unitatis 6c
patrispercipiemus,nautunitaseftprimusnumerus,aquoceterinumerioriun-
tur,ficomniainferioramoveturvirtuteprimimobiIis:Similiterutfirmamentii
diciturcceiumexftellis fixis conflatum,fic pater in fua natura fixuseft,immo-
bilis&nullomodoalterandusjUtin unitatis natura animadvertitur :Deniqne
MX. Saturnns di\(k.\x% erat apud Poetas Deorum cxcerorum pater,fic ab unitate
feupatrefuperfubftatiaIidua:c^ter^Trinitatisperfonx,fiiius&SpiritusS.pro-
"pagantur. Iterum fecunda & media hujus coeli triplicitas fecund^Trinitatis
perfoncTinfuadifpoficionecomparatur. NamutJ//'/'//freratfilius.S'/z/«r»/,ficfc-
cundaperfonafiliusprimiE,utilleappellacury«/»?/»«w^<j/(?r*(fagitcasfulminfas
"fecum porcans^ fic etiam eft hxc vox patris cum fulmine &. tonicru egrediens^
&ftipataaborc patris viribusingentibus &; potentiainefFabilipercutiens,ubi
vult Eft etiam Jupiter xftimatus pro juftitia, benevolentia, religione, pietate,
:
confervatorej&amicogenerishumani.humidiqueradicalis&caiidiinnatidi-
ftributore,quiadvitamrerumfacilimefeiu«git. Fiiiiautempotentiamincom-
parabiIem,juftitiam,benignicatem,religionem,piecatem,generi humanoaf-
fabilicatem,operationemadvitamejusqueprxfervationeminfinitifacrarum
fcriprurdrumlociluculenter explicaverunt. Mars etiam in eadem triplicitats
repertusjfiliipotentiam&victoriamcontraimpiecatisprincipcmj&ejusfecla-
tores,iniquic3tis videlicec curbamarguic, cujus eft beftiam, pfeudoprophe-
t;5.m,orcum , &
mortem ipfam fuperare. Denique 5^// appropriatur fecunda
hajcperionafacrofandlamultismodisÛt enimaby^^^Z/zWharmoniamunda-
hadiciturnrof!uere,fisreveraafilio,feudualitate cum fuo fpiritu materiasuni-
verfilis fymphonia(inDiateftaron,Diapence,& per confequensinDiapafon,
quod conflacur ex illis duobus) derivatur ,uc fupra declaratum eft. Sol etiam
fecundum Merc.TriJrnegiJi. mmdi materialii fi!ius,!ii. fecundum Platonem,Deiim-
E 3 mortalis
3S T R A C r. I. S E C T. r. L I B. L
rrtortaUs fiUttt vifibili(,îc\tm,(\c fecunda perfona filiuseftDeiinvifibilis.-^^/./r/Y
zw«W/a'//?/'//Af,filiuspatris,luxinvifibilis,cuiquscreatiirc'Edansefrsntiam:5tf/i'/-
tas didtur in inferiera qmtannk adgenerationem fecunda divinitatis
imp!uere,i'ed
perronavitam&rpecicmrebusdeditincreatione,in)6vero5cfolem ipfumco-
ftituitinccElo,utfuamproprietatemexofficioinfcnoribustamadYitasillasge-
nerationeinrebuscorruptibilibusprxfcrvandas.quamincorruptibilibus reti-
nendas,implueret,quas in pnmordio,verbum illud divinum,feu fecuiida per-
fonacreaturisimprimebat&infculpebat. Infimadeniquehujusccelitriplici-
tas correfpondet perfona: terti.x creationis Nam r^-^wy dominiu m habet iu hu-
:
midam &c calidam laticis inferioris naturamjnereamnempe: Af^rf«r/«* vento-

rum,flatuum.8cfpirituumdominatorefl:(utAftrologiteftantur:)EtZ,/<«<«aqua-
rum ac humorum frigidorum dominatrix :Sic etiam ex multis facrarumfcri-
pturarumlocisSpiritum aquis,&mari,ac fludibusfonantibus,vinoque &. fla-
tuiacventoreferninveniemus,ficetiamdicitury<'rr//»^r//?f/^/oy»^£'rfi^///*^,&c.
îdeniquead coeli elementaris contemplationem accedamus,5c inquifitione
ibi diligentem faciamus,percipiemus qu dem,quodintribu:ietiamejustripli-
citatibus tres perfonarum individuje Trinitatis proprietates urdinc fuo pro-
prioreperiantur:Namprimx perfona: ignea tripiicitas refcrtur,qu:eeft:lumi-
nis inferioris, quafi myrothecium 8c promptuarium eiementum aitifilmum,
rubtiliflimum,purifiimum,potentifllmum,a<fluofiffimum8c vivum:Sicprima
perfonaeftluminisuniverfalispater,alt'fllmus,fimpliciflimus,potentifllmusfc
adu velociflimus ac fiimmus Iterum igneum hoc elementuin omnia inferio-
:
ra impura confumit & deftruit:Sic etiam dicitur,quod D eus fit ignisconfu-

mens,&tamfubtilis,penetransacefficax,utnemomortaliumeuminipfiussf-
fentia vidcre,& vi vere poflit. Sscundas etiam perlbn^ propnctates in triplici-
te humiditatis fphxra acre videlicet reperitur Nam ut aer immcdiate eft ab
, ;
igne(im6ver6eftipfeignisfpil]usnonalitercxduabus partibusignis conflaius

quamdualitascxduabus unitatibus)ita in hoc fecundx perfona: comparatur
procedenteexpatreigneo& amatorio:Deinde,ut aer eft vit^c adminiftrator
in paflivis fic fecunda perfona feu verbum, in adivis :Unde dicit Mercurius
,
Trifhteîftui^VerbumnaturxhumuU afians eamfovebat,S:i.c. Eft ergo lux vitaiisia

lpiritu,&; calidum innatum in acre,qui ad Jovis radios relationem in confonan-
tiaDiapafon habet,8c per confequens perfonx qu£Elibct,proprietas fuperior
cujuflibet cceli refpondet ad proprietatem cceli inferioris,uti fadadebitain-
quifitione,evidentiflimeapparebit. Deniquetertiaperfonarelationemhabec
tam ad aerem,quam ad aquam,& fpiritum &: ventos in terra inclufbs.propter
rationes fuperius allegatas. Eft etiam 8c alia proprietatis trinxrelatiodefcri-
Y^tzab Amos Propheta in \xxcwtxhz: ^lui xdificat in ccelo afienfiontmfHamquifun'
datfafifcuiumfitumfiiperterram,quivocat aqudsmaris (êffundtteasfuperfacternter-
rti: £t iterum a ]eremta Propheta,in hsc verba,in eodem Propheta: pr^didi
fenfu ordineque fimili j îdatfokm in luminediei,ordinem limx d^fielLirum in lu~
mine noilis,qui turbat mAre,&fionantflu£lui ejus, Bominusexercituum nomen e)us. Ec
aJ^^/Prophetainhxcverbanonaliofenfu.fedordinC) Implebuntur areafrumen-
to drredundabunt torculariavino c^ oleo. In-^ww Sc JtfrfW/rfordo unus,fed prarpo-
fterus, 8cad diftindionem necelfari^ opcrationis commutatu.s:lnJtfi^/ver6
permixtus:Horum locorum intellciflum hoc modo nobis aperire videtur 0-
don Abba:\\\oshocmo6.oinxtT^rttzudo:Spiritus,cjui"jocat a(]uas,turbat mare,(jr
implet torctdaria vino : Filius qui fundatfafiiculum fuper terram ,da.t ordinem lun* d'
fteUarum,cîmplet areasfrtmtente. Pater,qui (gdificat afienfitonem,dat foUm^drimplet
iorculariaoleo,icc.qu\i oleum proprietate patn,qui benignus eft,confertur,iI-
quidem balfamum eft omnia vulneraliniens, ic dolores tollens, fafciculus
ffumcntumomniumnutritjUtfiliusjScSpiritusyitamadminiftrat.
C A P.
O £ D I V I N I S N II M E R 1 S. 39
C A V. X.
Têratione pcundum Mathejtn^^primum cur numero^(sr tum poflea curter-
nario defignatajtt Deitas,jtmiliter cur fecundum

Logtcos relatio Deitati attrtbuta
ftt.
vero rationes in publicum producere nobis proporuimus,primum,f«r

JAm
TheoUgtaDEUM mmero dedicaverit, deindiTSLtiones geomecricds produce-
mus, cur numerum termnum, ad exprimendum D E n M ,primum omnium
illa
rerum fbrmam.effcdricem elegerit,talique Deitatcm dedicaverir. Pnmum

iiîturrciendumel1:,ThcographiamDeitatemnumero propter triplicem cpn-
liderationemnobisdecIararcatqueexplicarevoluiffe^quarumeft/nCT^jUtejus
infinitatemindepatefaceret,curnnumeronihilfitinfinitius,utpote,cujusma«
gnitudinis non eft linis:5ar«»^4,ut Deu m declararet prxfciumjNam ntme-
rus fiiit (ut ait fa.piei:is)principak in animo conditoris exemplar condendortm procul
duhio.-ljltimaut D EUM indicaret immutabilem,nihil enim immutabilius u-
no,&proprietatibusejus,utirupradicl:umefl::NamquJEfuerunt,ipferuntjqu^
funt,ipfe fuerunt,8(: femper: Infinuat igitur numerus Deum fimplicem durn
immutabilem,infinuat fapientem,dum pr£efcium,infinuat incomprehenfibi-
lemdum infinitumjinfinuat denique eum mirabilem &l fingularem,dum tria
hxc.
7i[umerum vero ternarium prx czeteris eligebantTheoIogi,voIentes,Deum
primameffeformamomnium. Quodautemfitformarum principium&pri-
maatquefupremaradixcorporumevidentiffimademonftrationegeometrica
docemur Nam nifi figuram illam triangularem diiigenti intuitu confidere-
:
mus,percipiemusquide,eaminaliasnoarefolvi,ncc uUis elleobnoxiam prin-

cipiis,quatenus ipfa principium eftcxterarumfigurarumadcompofitionem,
ad refolutionem vero finis Nam tetragonce & pentagonce & figur^ reliqua: al?
:
ipfa prodeunt & redeuntin ipfam,quatenus ex fuperficiehacquxeftlincato-

rum principium,necefl"e eft,ut tam oeterx fuperficics omnes.quam corpora
exfuperficiebusconflataderiventurjinquorumdiffolutioneiterumneceffee-
rir,utad fuperficiem illam triangularem redeunt:TaIis igitur eft Deus,a quo
omnia,&inquoomniarefolutoriafimplicitatecomplicantur. Deniquequic-
quideft/ufcipitaformaideffe,quodeft,&nonamateria,ipfaquoquemateria
fuum effe a forma^fufcipit , forma porro infufceptibilis eft accidentium. Ex
hocigitur,quodternariuseft principiumfprmarum,infinuatmira&;fecretiili-
maveritatecaufam&principiumuniverfalitatis&differentixinfufceptibile,
quod fitfolum &; vere unum, Iterum declaraturjquod numerushicternarius
maxime proprie Deo foli adaptetur,e6,qj eft numerus perfediifimus,omnia
complcns, Nam eft pulchritudo,perficiens principium,medium finem,8c&
ipfa ^qualia &
abfoluta habens, dum econtra numerus binarius hifce tribus
fpoliatus incedit,non habens principium vel finem(quia non intereft medie-
tas) &per confequens hoc facrofanclo perfedionis dono deftitutus. C^teri
numerorum,quotquottenentprincipium,medium&:finem,nonhabentillam
perfedionem abfolute & fimpliciter,fed compofite. Prodit igitur numerus
ternanus Deum, principium&caufam&formamaforma pra:cipuajprodic
perfe(flifIimumaprincipio,amedio&afine5aprincipio,utaquoomnia,ame-
dio,utperquem omnia,&afine,utinquoomnia. Ampliuspropcerhocitem
numero
&
40 T R A C T. I. S E C T. I. L I B. T
numero Triade mooas
tali,quo:i taliter tali rehtioni fimilis eft,vel dicitur in
quariperrereperitur.&diasquaiiperfe/icetiaminTrinitatcqiiafiDiasperre,
utPater&Filius.ScrinfuSjquiaperfemcnias.utSpiritusrandus. Paterigitur8c
Filius relatione fibi refpondent,&: non Spiri tui. Spiritus quafi per fe nec ad Pa-
trcm nominetenus eft referendus,nec ad Filium. Significatione Igitur refer-
t\xx,mSpmtiis Spinttoris Spiritus.dr Sprator Spiritus Spirator. Spintov cft Pater SC
Filius,necfpiratoresduo,ffedunus&unusfpiritus.
RelativadeniqueprxdicationeutiturTheographia,vo!ens Deum de-
monftrare concordem fibi,im6 ver6,ut indicet,cum efie ipfam concordiam
connexionem plenam ac Cmg\i\a.rtv[\: Câmcjue enim Paterfacit^hdc dr Filitu
fir>nliter facitydr eadem operaturunm atque idem Spiritut^dtvidensfingulis prout njult.
Concordia incomprehenfibilis &: fingularis connexio, ut magis uniiis finc &
unum plures in identitate perfonx im6 plures Deitks perfonx, quam prima
,
Spiritus unius & Angelici jDenique exfuperat omnem fenfum. Harc eft,qua;
vivificatdifcreta,& quxrepugnantia cogitincopulam:quod comperiendum
eftexrelativis,quxmutuarefponfibilitatecongaudet,qu.^ cognitione potius,
quamfeparationefua prsdicatione relativautuntur,volentia eum intelli- D
giinvariabilem,cui nec fuccedere nec accedere pofTibile fit aliquid mutatio-
nisimajeftasuna,voluntasuna,operatio una trium unius,apud quosunumno
efttranfmutatio,utdefinatefi!c,qualefuit,necviciffitudinisobumbratio,utin-
termittatnunc,nuncredeat inid,quodfuit. SufcipitdeniqueTheologiarela-
tivamenundationem,fufcipiens Deum infufpicabilem, incircumfcriptibi-
lem,necvocabulofignificabilem,necintelled:u comprehenfibilem. Nam re-
lativa demonftrationem rci minime taxunt, non componunt definitionem,
fubftantiamnon declarant:fic fervus &: dominus,finifter &: dexter,non quid
fitjfedpotiusadquid tantum fignificent,fic non eft illatio a relatione ad fub-
ftantiam,n6quiaPatereftDeus,&FiliuseftDeus,6cSpiritusfand:us eftDeus,
ide6 tres fiint Dii. Pater igitur &
Filius non in eo,quod,fed,adquideft,utno-
tumeft,pr^dicatur,utPaterFiliipater,&Filiusut Patris Filius,&:de Spiritu,ut
dcfinitumeftdeillo. Prorfusfi relatam difcretionem difFerentis fubftanti»
ponerentjconfequens videretur,fi Pater eft Deus,&. Filius eft E u s,&: Spiri- D
tus fanduseft Deus. ErgotresDiinonunus.quam aDeo relativamnonpo-
nunt,utplurainunamremconvenienterconveniant,neceamfaciantdif!eren-
ter,quamvisalteripforum auferaturab altero. Separatur igitur vocabulum
PatrisaFilio,& Dominiafervo,8c e contrario totum,8c tum eft aliqtiis Pater
& Filius ScDominus & fervus,8cc.
f ^ <.
*
C A V. XI.
ûomodo quadratHm (^ cuhiureperiuntur tn ftcranatura
Juperjubjianttalis Trinitate.
"P\E numero facrofandê Deitatis ternario,qui eft omnium fimpliciflimus,

-'-^perfecT:ifIimus,abfolutifTlmus8cradicalis,fuperiusampIe,licetfermoneru-
di,tracl:avimus,ubinumerumfan(n;um(anteomnesnumerosfecundumlocum
poftunitatem unitatumfibivindicantem)itaefi"eunitati fummie conjunclum
declaravimusjUtnonmeradualitas fit(qu£einfeprnnumcroimperfediffimo
xftimatur,quoniamunitatum confufio,ut voluntPythagoreilfed etiam trini-
tas8cunitas,quatenus eftmedium,participansdeperfecîfIimo8ccompletifIi-.
mo utrocjue extremo , quid enim unitate abfolutius quid numero ternario
.>
completius? Cumunitasextrafuamnaiuramnunquam moYeatur,8c trinitas

totius
DE DIVINIS NITMERIS. 41
totiusperfe^flionisnaturam in/e comprehendat,principium nimirum in unita-
te,mediumindualicate,^fineminfeipfa.Ettamenremperibi rinitur&iiermi-
natur,ubiinDeitateruperefrentialiincipit.-No!)enimertSpiritu.srar;cl:us,Spi-
ritus Patris foliusjaut Filii foliuSjfedutriufquerimul.QuareunuseftSpiritus ia
efrentiafua,quamvisproprietatecertiumfibilocum vendicare videcur. ofeti-
cijfnnx dr indijfolubtlis concordia! tmitas tinitattim indivijibilis\qiix cttmjistrina es
tarnen iina^ciim ima,trina. Atver6,quoniam unicasnon eflnumerus.lcd numeri
principium,necdualitas,ni(iunicatumconfufio,cuiperfeneccfl:medium,quia
non finis. Ergo numerus ternarius primus numerorum perfetftorum reputa-
tur.imo vero eft vera 8c perfcctiflima radix,ex qua quadratum &
cubus perfe-
d:ionisoriuntur:habetenimprincipium,unitacem nempejpoflidecetiam me-
dium,Yidelicetdualitatem,5cfiniturinfeipfo,quieflternariusunitus. Undeli-
quec,quod,ubi incipit,ibi itcrum definat,& confequenter patet,quod fit nu-
merus completlflimus. Hic ergo numerus efl: quadrati illius abftrufi cubi il- &
lius myfliciradiXjin quibus totius fabrics mundanaj arcanum delitefcit Nam :
ut mundus dicitur imago DeiSc Trinitatis,ficquidemad numerorumdivino-

rumexemplar mupdus &ejus compagines,quamexadinimeconflruclcEfue-
rut.utinfraverbisuberionbus&affatimdepingemus. Ternariusigiturnume-
rus divins efTentix in fe dudus producet 9.proquadras:oformali,quiquidem
numcrus produd:us,fi in eadem radiceiterum multiplicetur,cubumdivinum
mundi menfura & proportio a fede fuperftantia-
ly.patefaciecqui eft totius
liaduniverfiEmachinxcentrumxflimando five commenfurando.
C A P. Xll.
ûodno^vemdigitijintnumenjtmflicesi!^ diytni^^ Trinitatis efTentitema-
xtmepropne attnbuendiiNumen ijero denarn/implicion i^ juhtilion mundi
compoJitioni,<(jr centenani medine ejtt^sfibncxyatque millenarii
grojjorum elementorum,^ elementatorum

conjlitutiomreferendi fint.
CUm ergo omniu numeroru

unitas fit omniu reru,tam
fons &: origo
taruquamcreatarumparensatqueprogenicorûcinfupradidisrelatuefl)
increa-
fequitur,q5 omnes ab ea fimplici partu derivaci,i-

digiti feu nuiueri fimplices
pliu quafi miniftn feu pediffequx non inepccfint dicendi
'.
Imo vero hi numeri
:
y^tavirqtnei&numeriperJeyocs.diivintyCû.îitnm copula no admittuntjautal-

teriusadjumentQadrei valorefignificanduiniquippequifortitudinefuaabu-
nicatefortiilimaacceperutjCujusvirtucetalesexiflucqualesfunt.Hincergobi
numeriment6y?w/>/;ff/appella.tur,afimplicifiquideradiceperlineafeufericm
fimpliciflimaufqjadpundudenariiprofiueces.jnquounitasfuri ordincfimpli-
ceduplicare,8cquafiinprimacompofitioneinirefolec. Hic ergonumerusno-
venariuscircaefsecixfuperflacialismyfteriajpculdubioinprimisverfacur,quo-
niamquifqihorunovedigicoruperfeinfuanarurafimplicicoiiflitj&no minus
iHdigitopealteriusfigur£eArithmetica;,quamqua;libetDe!tatisproprietasfua
abfolucifIima,perfe(n:ifIima&fimplicifIimanaturaabfqiuI]amateri.Tintcrpo-
fitionegauderefolec.Horuigicurdigitorumtresprimifuperexcelletiflimifunt,
harmonia in effentia formali peracu tiflima ^ prxcelletiflima cfficientes :atq ut j
diatefraroeftprimafymphonixcofonaciaabunifonofbacuriensjficecia nume-
rusternariusetlprimaharmoniaperfedaabunicatederivaca.Secundaverêx
ternariinumeri quadrato cxultat,in qua Diapente &
Diapafon comprehen-
:duntur,ut innumeri feptenarii explicatione inferius fuccincl:e , itd exacteo-
ftendemus.ExfimpIiciigiturnumerorumdivina;Trinitatisharmonia,Mufica
E iUa
41 T R A C T. I. S E C T. I. L I B. r.
illa cam mundanaquamhumanaexoitaeft:. NamutfimpliciflimaatqueacU'

tiffimaharmoniacftcumDeo(ubinullaeft:pairi .>,redomnisixtitia&, gaudiu)
atquehxcharmoniaconiiftritextnbusconfbnantiisfymphoniacis.omnescijhi
numeri &: confonantiÊ funt in unitate.fic etiam Deus unus impaffibilis,con-
ft:antiflimus,6c immobilis inunum mundLifu<EMufica:concordantiamideale
inftuxit,inmateriamrcil.informem,pafiibilem,inconft:antem6cmobiIitatiob-
noxiam,utfono&voeefu£harmoni^ manifeftior,conftantior,formaliorq; 8c
pulchnorexift:eret.Ejusergovoxacutiorinternarionumeroconfiftens&.dia-
teilaron fonans.ex ccelo empyreo difcordem tenebrarum immunditiem dc de-
formitatem materia: rebellantem expulit,&: deorfum verfus centrum rcper-
cu(fit,fpatiumqueilludin tres hierarchias fecundum Trinitatis ordinemdivi-
fif, Iteriim ejus vox in Diapentefonans ab altodiftonantem coeliarthereire-
gionem fibi confonantem reddidit,uti &C graviori ejus fonitu lin Diapafon con-
fiftente jcoeluminfimum,quod elementale appellatur.ad integram fuam mu-
diticmreduxit,fed de his infralatius&luculentius.Hiautemdigitifeunumeri
facri(ultrafimplicitatisfu;Emediumdudifeuextenfijn6admundumhunctr:-
num,Deiformem,fimplicem8cmercformalem,fedadmundimaterialis&c6-
pofiti commenfurationem pertinentjquoniam cubus folummodo ad res ma-
teriales&.corporaiesrefertur.Siigiturrescrcandas confidcrando,profundius-
queeasinfpiciendojCubii numeri ternarii produxerimus,mundi univerfi pro-
portionemalandtaTrinitatisdifpofitionedepsnderereperiemusjvidelicet i/.
cujusquadrat.eft:9.Exquibusconft:abit,quodnovenariusnumerus(quieft:Tti-
nitacisquadratum)dominiuhabeat particularecirca cujullibetmundiregio-
nisinfuasfphxras8corbesdift:ributionem,no tameinfimplicifuadifpofitione,
quaIiterreperiturinformalimudo,fedinfuanaturac6pofita,fci!.indenario,ce-
tenarioautmillenario,quatenus reperiturin mundocompofito,cujus officiu
eft regiones diftinguere &
terminare. In denario vero numcro unitas non fim-
plicitcragit,fed fe conjungit cum cyphra,non quod cyphra per fe aliquid po-
teft,quippe qua:ficacceptanihil importat:namut defuonihiloinaliquidre-
ducatur,neceft"eeftdigitueiaddere. Sicunitasconjunc1:acumcyphrafeipfam
deciesmultipiicat in additione cumea,juncla cum duabus cyphris fe ccnties
multiplicat,ficumtribus,miilies. O quantum ergohicjacetnaturxmyfteriij,
pyramidaiesnoftrasmateriar&formx defcriptionesfepius allegatas explicas:
Namhincinnotefcit.quodnihilabfqueprxfentiaunitatis facrofandorexiftere
poffit.ipfa enim eftcaufa multiplicationis materiaz in mundocompofito & fine
ipfa nullum omnino incrementumrerum,nihi!quein|mundopermanerepot-
eft:. N.uinitasinconformifuopalationonutiturcyphra,quiaibi nulia eftma-
teria multiplicationc appecens,ibi nulla c6pofitio,fed fe unu folCimodo cyphre
jnmundoc6pofitionis,ubi materiainformcinvenit,eamq;morefymphonico
(ucremintenebris incarceratam,&: in fola potentia ad al:quidexiftentem)in
adumvirtuteineffabiiiproducit. Namquid,obfecro>c!liud eft cyphrapcrfe,
quam nihil in potentia ut diclum cft? quid materia hylx etiam pra:ter hoc
,
idem nihil? At vero fi unitas fimplex vel multiplicata cyphr^ adjungatur,

,
multitudinem fignificabiti fic etiam ,fi forma divina materi^ informi affiftat,
tuncilla aliquid erit in acflu &
pro fimplaaut multipliciformxilliusaffiftentis
proportioneScgradu.muItitudinem majoremautminorem fignificatin ma-
teria.Sicnumerusdenariusincyphrisdcorfumfcmpermultiplicandotendens,
augmentatcyphrcTum fibi junciarum multitudinem;fic etiam materia deor-
f um magis tendcns & &
elongata a fon te unicatis craffior denfior eft,5c magis in
fuanaturamultiplicata,utindem6ftrationenoftraexpyramidematerialifafta
&:infradefcriptadeclaratueftevidenter;cujus conuseftinmudiperipheria(i
qua denarius numerus multiplicado defccndit)ej usque bafis eft in tcrra,ad qul
materia
DE DIVINIS NUMERIS: 43
materiafefcrefcendoyimmergi:; AtquehocmGdoDeusPaterSûnitas&re-
rumgenitarumautordicitur,qaoniamt[|;cau/a cxiftentix multiplicationis&
materialis. Nam propinquior cjus prxfentiafpiritus materiales rarefacit 5c
difpergit,eosquemagisadurjitatistfl'entiamtenderefacit,priE(ent!a auteme-
jusremotioreftocca(iomu!tituJuiismateria::Undeunitasefl:caufaperfemul-
tiplicationis formarum 6c per accidens multiplicationis matenx Attamen
, :
materiauciturfjrma adfuammultiplicationem,lmequaaugeriatqueampli-
licariautexifl:erenequit. Ettamenformiemultiplicatioefl:ad falvandam ma-
teriam,eamqueliberandam a tenebris, fed vice verla materia: multiplicatio
eftiadimpediendosformx actus. O
nimia materix ingratitudo,qua: benefa-
ctori di. creatori fuo refiftit,cum tamen &
vim fua; reflftenti:^ &C vitam fuam ab
illo ipfo acceperit. Sed talis eratmalcvola ducismateiialisconditioLitigii&:
Diaboli,nempe,quicumfuoCreatorein primoquidemnixu(fuperbiaautma-
litiaelatusjcontendens^&proindevi^flusatqueacoelodejec^tusjmateriam fua
vifceralem ad eandem rebellionem quotidie excitare atque exagitare geftit.
ûidergoô mijera, matena,tantop€re formam dmnam appetis^cum tamen e-
]U4 umtatem tanto odio habeas ? Fallerii, materia^ te fkllit dux tuus^fua rui-
na, mtumejcens^ tibi Jtmulans ^^-vitam rerum ejje mortis ortginemy cum '-vice
T>erja njerum mortisjuppltcium nihd aliudjit^quam m tenebrarum ôragi-

ne Juhmerjio. Caye^mquam^ne unitas <-vtt£ JJlendtdum fuum d te ayertat
njultumêaque rattone tn tenebrarum obhyionem f^ deformitatem iterum de-

trudaris : Nonfts ergo corpus humanum,ttbi tpji tam adycrfum, ut himen e^
fcintiUxm claritatis (^ '-uttte tux ab umtate formah deriyatum,tam leytter
pendaSjtamque hofiihter cum ea agasyfedeamfoyendo^radici ^jontiejusor -
ttas affiduaspro ea rependasût ab ejus tandemfcaturtgineplenam informatto -
nemypurtJicattonemytUuminattonem f£ refurreSiionem adperfeEiionemangeh-

camadtpifcaris. Sedquonoftramnuncducit&rapitMufam fuavillimusat-
que amcrniffimus Divinitatis ardor ? Adrem noftiram prx manibus agi-
utam rcdeamus. Ab unitateergo innumerodenariodilpolita eft: mateiia
mundifuperiorisadcompofitionemjquoniamutdenariusnumerusimmedia-
tc fuccedit novenario, lic etiam prim^ mundi regionis natura in puritate &;
fimplicitate magis acceditad naturam unitatis,quam aliqua aliainftriorejus
portio. Namutprimarius novenariinumeri ordoex fimplicibusdigitiscop-
Hatus circa folius Deitatis potentiam vetfaturjita fecunda unitatis repctitio,
progrcdiendocumunicafola cyphra adcompofitionem fecundxfericinove-
Eariinumeri,femelcompofiti,conducitproportionicoeli empyrei in compofi-
tioncj&. tertia ejus repetitio feu additio cum duabus cyphris perfeclioni coeli
medii confertur. Denique quarta cum tribus cyphris orca coeli infimi com-
plementum verfatur. Unde liquet, quod cubu^ ex numero facrofancflo ter-
nario refultans atque cditus per univerfam mundi capacitatem expandaturi
imo vero etiam ad mundi centrum penetret.atque feipfum difpergat. Unde
D E u S etiam in tenehris exiflere dicitur,c^tamc» tenebr<t nonftnttenehra ei Pf al m.
HincigiturDcusubique efli? oblervatur,nec quicquamefl:,ubiip(rnoneft:&
extraipfumeftnihil,cumipfefit Monas monadum tanc1:iflima,uitra quam ni-
hil cft. Quid enim unicate prius Et per conlequens,ipfe omnia comprehen-
?
dJtinfe&fubfe. Exhorum igitur numeromm concacenatione pater,quanta

fit materfahs pyramidis in qualibet mundi regione proportio,videIicet infu-
periori fimpla,ubi fimplex cyphra reperitur,in mediadupla,&: in mfima fefqui-

altera. Similietiamrationc^Yiceverfa num£rando)in formali pyramide mul-
F 2 tiplicatio
44 T R A C T. I. S E C T. I. L I B. T.
tiplicatio formalisincipita centro bafis pyramidis materiaIis,indediflblutio-

nis materialitatis proportionesfignificandojquibus rccedendoamultitudine,
unitatis jugum infurgamus. Conftat denique ex his,qu2 dicfta runt.quod nu-
meridenani fimplicis compofitionis fint tanquam iinea:,ex quarumquadra-
turafiantfuperficies.velutunitates.qux duAje in fe quadratos numeros pro-
ducunt.&quodnumericentenariifintquafi radicalium linearum in fe duda-
rum fuperficies Geometricx,vel quadrata radicum in fe mulciplicatarum.ac
quod denique numeri millenarii fint quafi cubi immediate procedentes a
quadratis. Qinre compoficio coeli fuprcmi eft fimplex ut linea produdlaa.
,
pund:odivino,velutnumerusdenariusavaloredigitorum fimplicium.abuni-
tatefuperefTentialiprofluentium. Etmedii coeli conftitutio /ehabet,utfuper-
ficiensad fuam lineam,&: utquadratum ad fuam radicem. Deniqus ccelum in-
fsriusreferturadmediumfeucoelimediiconftitutionemaquapromanabat,uc
adquadratum,velut corpusreferturadfuperficiem fuam,cujusmultiplicatio-
neproduclumeft. £ft iiTiturcoelumtertiumrerurrjcompofitarumaltitudo&:
longitudo,medium vero earumlatitudo,&:infimumearum profunditas. At-
que hoc idem eft,cpjod facrx Scripturx tcftantur dicentes Omnhjirmata ejfe
:
f}umero.ponderec^me»/ifra,vclfccuadum Platonem: (quod idem t^^numero.fgH-

ra& corpore foUdo. Sic in mundo fuperfubftantiali abLTnoegrelTa/untDuo,a
duobus Fertiumiqux quidem trina & ineffabili fua difpofitione extra fuum
mundum fuperfubilantialem deoffum profpicientia & in materialem mun-
dum jucundiffima harmonia profilientia,mirabilemq; m modumperuniver-
fammateriamexpanfa,trifjriamfuamoperationemincaexecutafunt:Unde
resomnesnumero,menfura&pondereexnihiloproduclxfunt.
'Demonjiratio luculentijfma numerorum formalium , tam in ferfonarum

Dettatj s ante mundi creationem ab unitate fuperjubftanttah trofluxUy
quam in cofmi ((^ creaturarumejufdem tempore creationis promanattone : LI-
m declaratur,qua rationepnmumdtgittformales ab umtate fkperfubjlanttaliy
deinde arttculty^ tum pofiea numert centenariiâtque demque
mtUenarii addvverfam mundiconjtjientiam
prfiducantur.
Fidi
DE DIVINIS NlIMERIS. ;
4k
vaUtiumeraf.gloriaconditorisf>le»iJfmtimyEfd<x6.
'î$tyM>^,X ^
_
4« T R A C T. L S E C T. I. L I B. I.
A.B. TyrAmisnniteridUiincujuifrofundum tirimxah unitatefeufonteformalit'

<r diens^proportionihturadiraliquadrataautcubtcafiihmergitur.
C.D. Pyrtmisformalls^cujusacfioneeirca diffoiiitionem (vincuU materialia cor.
ru rjipendojvtrfata anima Pyramid/s materialtsamultitudine drprofunditatetadunita-
tem gradatim crproportionaliterreducitur.
£. F. UMundifroportie ex duabttsprxdiciis Pyramidibftsfmulunitis confiatA.
C ^ P' xiu.
T>ent4>merofej)tenario.,<iS' quxnammyfieriafubillo
comprehendantur.
NUmerus feptenarius refultat ab unitate,oumero binario & quaternario,

exquibusnafcicurDiapafon.quxeftharmoniaperfecliflimaitujusvirtute
& proporcione Deus ex fuo folioimmorcali fimpliciterquc f jrmali in otbcm
univerfum mu ndi materialis res informando 8c componcndo defcendi t.Qu s rc
hicnumcrusincreationismyfteriopotenseratatqaeefficax&circareslarcUs
verfabatur,diciturque»«w^r/^ ^«/>/^. Namfeptimusdics erat dies Sabbathi,
Tlumerm t.x.\^m. perfeBionis nuncupatur, quia ultra confonantiam Diapaion
(qua: ex feptem conftat intervallis)non eft tranfitus fimpficium in harmonia:
Similitcreft numerus benediBionis &
heatitudinis-, Unde Poeta: ter^ cjuater^
beatiu.^c. Porroctiammateriamundiinformis hujUi harmoniae perfectione
beatificatur. Pythagorici ctiam hunc dixerunt numerum virginitatis , quia pri-
museft,quatenusnequcgeneraturnequegencrat,nequeetiam pottft in duas
partesdividia:quales:Prxtereavocatur»«»?fr«fy«r/jOTf»/;iSicAbraham,qijan-
do pepigit foedus cum Abimelech ftatuit y.agnos in teftimonium:Eft ctiam »«-
meruifanitatisc^mundationisamorkisimmundif.SicdiyiiX. ElizeusProphetaNaa-
mani leprofo : Fade,c^lavateJeptiesi»]ordane : Qmn etiam numertafanclitatis c^
laudis3i^^t\\ztm,\xndtd\x\tProif\itt3i:SeptiesindieUudemdixitibt:Yoc2.tmtt-
iam ultionis d^ punitionis numerus, undelcribitur-^f^/«/>/«w ultio dabitur Cain,
^tzlibw Septuplumpunietur Cain. Et ilibi Scptem 'vindt^M exfohet,(jui occiderit
:
Cain : Porro etiam eft numertfsfahationis mundorttm,{epttni enim ex omoibus

animalibus mundis introduda funt in arcam Noe Eft numerus fervitutif,ut fe-
:
ptem annis fcrvivit Jacob pro Lea E^numertss defiruciionis dr ruin<s,\xt ieptimo
:
die,rupiisomnibusabyflifontibus,aquainundavit(uperterras:Eft»«wfr«*/«-
^«*,utfeptemdiebuspopulusluxicIfraelem,&c. Ednumerttscriticuiahomnibus
Medicis obJervatuSfUt) Etfeptimahorarcliquit febrisfiliumreguli. Ecinfiniis
aliaôbfervationesinhocnumeroabftrufo&myftico cxcogitan poflunt,quas
omneshoclococxprimeretamlaboriofummihi.tum ledlori ixdiufum fortaf-
fis forct; Utmmerum ttinm planetarum anni c/imacfertci,JeptemUtatum,fptem me-
/i//(?r«w»,8cinnumeraaliarelinqua.Atqueratio(nifallor;haruomniufeptenarii
numeriproprictatUjCurfcilicettain boniiquam in malu verfantur,eft,quonia
hicnumerusparticipatcu natura Iucis,formx,perfc<iionis puritatis,quate-&
nus priorejus copofitionis parseft numerus ternarius,& partim ex natura ma-
terijEtenebraru,cumpoftcriusejusnumerus,ncpe4.fit numerusimperfedio-
nis & immunditia:. Eftigiturhic numerustumautorvita:&compofitionis,tii
autormortis&diflolutionisiquatenusfcilicetc6poniturcxprimoimpari,vide-
licet ex tcrnario numcro vit« & primo pari,videlicet quaternario nam nume- :
rusbinariusaPythagoricisnonappelIaturnumerus,fedunitatumconfufio.Ex
impariergo,vcIuiia(îyo,hoceft,forma& expari vcluti ex paflivo,hoceft,ma-
teria»
D £ D I V I N I S N II M E R 1 S: 47
teria,generantur res omnes,& eadem etiam via diirolvunturifedgeneratio&
vica eftlumen rupernaturale& vis t'nironans,corruptioaucemeftdeinfefis&
de nofte ac tenebris dilaniantibus. Hinc eftjquod fccundtim dodrinam Or-
fhei ,Hefiodi,EuripidiiM- aliorum,Sol divinus in archetypo fit,aquo omnis pul-
chritudojomnis ornatusjomnis harmonia &vitx fcaturigoeftjincujusdextra
eft pietas, benignitas 6c beneficentiaîn finiftra punitio fevera. Hunc vocant
thcchumÂpolliiJtm c-;- Sokm, qucm dicunt Gratias c^ Charites in manu dextra
portare &.infir;iftra arcum & fagittas,quem nocle nuncupaverunt Dionyfmm
dilaniantem&dilacerante.acfeipfjmrumpenteminfeptem partes;& diurno
temporeillum Apollinem nominaverunt,ea iterum componentem,qux nocls
dilaceraverat, illaque in partes feptem dividentem. In node ergo difrumpic
atquedilaccrat&indieresunit,quafidepellens mala. Obhancigiturcaufam
ab Athenienfibus Alexicacos , id eft malorum propulfator & ab Humero
,
Tya.i',hocelt,autor fanitatisappellatur. Cum hisctiamconvenirevidcturilla

Pythagorxorum opinio,qui mundiim cr animam ftptem limitibtts inclufirunt Fri~
»wlocopi\xp(:>nentesunitatcm,qujfigradumextrcmumanima;&.mentis,per
quemiilacontinetfupremam unitatem in Creatore,& faciaeftuna&eadem
cumilloinamomnesresprxexiftentesinVerbojfueruntunumcumilloVerbo
fecundilxmTheologos. Secundus loctts{continens duplam proportionemcom-
paratusadprimumjdenotat progreftum anim^ feu mentiscum Deo. Tertstts
demonftratingrefium in feip(am,atque ita defcribitur per/onarum Trinitatis
egrtflio.uni-isfcilicetinaliamatquetertiseiteruminunitatemreverfio.Atjam
adSpiritu.sDominiinmafiam imperfcclam cmifiionem perveniiur,atque ita
adquaternar/umnumcrumproceditur. îartm fignificategrefium,quemfu-
citafeipfa,utcircarescreandas,8cadhucinformesverfetur. AEqucficin^»/».V,
/^^{•/«^^^^^/'''''«''(quiduoultimilimitesfeulociconfiftuntexnumerisfolidisjde-
notat converfionem corporum, quibus conjunda eft anima,dico corporum:
nammunduseduplicicorpore,videlicetex incorruptibili 6c coelefti,atque ex
corruptibili&elementanconfiftitrSicetiamhomoadretinendamperfedam
mundi imaginem,fecundum PktonicosS3i6tns eft de duplici corpore,elemen-
tari uno,alio coelefti. Elementare notatur per cubum feu folidumdebinario,
quoddefignatmateriam,&coeleftepercubumdeternarioiquem quidem cu-
bum nos fuperius diximus efiê potius fuperficiem fcu numerum quadratum,
propterracionesanobisibiallatas. Namquamviselementafpiritualia fintin
fccorporahumida.tamcnfi.xther&aer&igniscorporibusfolidiscomparen-
tur,fchabcntadea,utfuperficiesadcorpus,veIutquadratum ad cubum.
C A V, XIF,
T)e aJmirabili numenfeptenartiproprietateatque mutafiomhuînfuo
quadrdto:De numero ejns quadratumimplente:(jr
de hafi inde denyata.
NOnequidemeftdubitandum,quiningentiainhocnumerofeptenariode-
litefcantarcana.curn ille frequentertamin myfteriorum divinorum adu,
quam in aliis naturx Sc humanx necefTitatis feu confuetudinis negotiis apud
facraBibliaufurpetur. Neccertedicanthominesftultorumatqueignoranti^
veftigiacalcantes,nonm3ju5inhocnumeroefirearcanum,quaminc£teris,at-
queperconfequens,frequentemhujusnumeriinfacrisIiteris repetitionemni-
hiimagis abftrufi fignificare>quam numeriahcujusalterius. Nam utdcmon-
ftratione
4« T R A C T. T. S E C T. I. L I B. I.
ftratione evidentiffima refellamlunc eorum credulitatem five erroris confi-

dentiam.hociniocoadmirabiltm numerorum (cptenariorum concatenatio-
nem.convenientiam atque haud credibilem apparitionem & profluxum ex
ipfis invicem congregatis oftendam Nam in 175. (qui eft bafis numeri
:
feptena-
riijinvenimusfcptenariumnumerum.quamexadiirimei^.vicibus. Similiter
feptem in fedud-aperfeptem producent49. excujus numeri partibus progref-

fione Arithmetica confideratis &
quadrato modo difpofitis,miraculolo quo-
dam more feptenarii bafis,videlicet 175. (ex quolibet quadrati pundload ejus
appofitumprogrediendo) exultat. Verbi gratia:
^HadratumJeptenarium.
r-^ ^ ^ i 1 n 1ij
2.Z. 4T (T 41 10 3r a
f .
r J- 23'-. 48 17 4Z II ^_9
.., -ô r' Z4 4^ 18 T<r 1:2

U
w U "
. JI '
7 2,r "f^ 19 .57 X
y . J8 14 32. z6' ., 44. 2.0
Y XI J^ 8\ 35 zr 4î-
4^ If ..
4^" s ••
..^^-
'•
3
'•
Z8
4/ l c( K w o o
Cellct
Hic ergo in pra^fcripto quadrato videmus progrefllonem fadlam efie
(quamvis malcdifpofitamâbi.ufquead^^.itautfeptemin fe ducla proferant
numerumfuaprogreflionequadratumimplentem.Siigiturperlineamre<flam
ducti procedamus ab uno angulo vel punci:o lateris alicu jus ad latus vel angu-
lumeioppofitum,prDducetur bafis quadrati fcptenarii,vigefies &quinquics
fepteminfeexadecomprehendens. Sicab a ad ^trarfeundoreperiemushos
numeros 22.5 50. 13.38. zi.& 46. qui fimul additi producent 175. Sic etiam nu-
. meroscolligendointerf &^,quifunt47 i^.^.î.i^^^.&i^.orietureadembafis.
Similiteraddendonumerusfimulinter^&/repertosfciliceti6.48.24.7. 31.8.
40.hxceadembafisproveniet. Porroetiamaggregandonumerosinter^&A.
Et iUos inter i & ^. SicetiameQsinter/& w, autinterw&ohanc eandemba-
fin
DE D V N I I I S N II M E Pv I S. 49
iineliciemus. Iterum progrediendoabangulo adiilum © ei opi-!ofinirp,6c
'^
abangulo B adillum (^ eiadverram,eadem balis exulcabir. Siccu<im Jatera
refpiciendo,numeros inter^ S<.^ Sii. illos & «, ^ ia-

etiam inter r&cs, fimiliter /
ter w & X £c inter^ &c z,5i inter V &. V & incer n &c S,eandcm unicam ba-
fin debita fua pofitione&in unum coagmentationeproduccre reperiemu<:;
quodquidcmpromiraculoiiaberi potefi. Hincigituradmirabilisnumerilc-
ptenani mutabilrtas Hc varietas oculis manifefta, mirabiles procul dubio iliius
efFedusatquevirtutesoccuItcdciitercentci(dequibuscapitefuperiorialiquid
verbolocuti fumus)fapienti quodammodo patefacere videtur. Imo vero,
quantafitinhujusnumerifeptenarii bafi perfeclio,quantamque hujus nume-
ricompletio vita; humanê importet felicitat^m nobis luculenter arguere yi-
dcxmhenedi£iaill/iAbrah£ittas^c0nJifieKsexi-/^.anfiis,dccÛ3i Scriptura:(acrofan-
€ix. fic loquuntur Gen. Z5.7. Tnenint autem dies vita Abrah^ centum fevtHaTinta.
qiiinque Anniy(^ deficiensmortuns est injeneîute bonajproziecix^j £tatls df pl^nasdie-
rum.drc. Unde liquet, quod hic numerus revolutionum roltnum produtat
JEtatemprovedam,fenein:utcm felicem & dierum plenitudin«m;aique exin-
depatet.quod infinitum fit myfterium in hujus numeri feptenarii confidera-
tione:Im6ver6&ipfe hominem dodillimum novi,qui virtute hujus numeri
feptenariijcujufdam quafi oraculi afliflentia^quazftiones dubias atque ancipi-
tesrefolverenondubitavit,atqueetiamdeoccultistampra;fentibus,quamfu-
turisquodammod6divinare pollicitus cft
C A p. XV.
*J)e numeromm diyinorum myfleno in creatione,
NUmcros fimplices feu digito^ efTentix fupernaturalis referri & ad regio-

nem fupercoeleflem,qux quidem infinita efl,pertinere fupra memoravi-
mus,hicvcr6dedivinaquinarii,atquetumdemumdenariinumerirationetra-
ftarcnobispropofuimus. Equidem,ut monadem five unitatem cfTe omnium
numcrorumfontem, atqueoriginemfuprademonflravimus, utpoteaqua
Dias,nontanquam numerus,fed unitatum confufio,derivatur,quatenus bis
unum in fe continet.quam &:proptereanumeriimperfe(fl:iprincipiumeircdi-
ximus,quoniamadefleiini:ium&medium,deefltamenfinis,nonaIiter,quam
ternanumnumerum numeriperfedi exordium nuncupavimus,quatenus ha-
betinfeprincipium,medium&; finem,ac proinde internumeros perfedionis
hibctur:fIcdiximus,quod adhorum trium terminorumrefpedum,videlicet
ad 1.1.3. fitperomnesaliosnumeros in infinitum progrediendo relatio. Ut igi-
tur unitas efl radix numeri prtmi perfed;i,videlicet ternarii,qui fignificatfor-
mamuniverfalem. (Namquidinterefl.utfitDEus tanquamunitas,&fpiri-
tus univerfalis in potentia tanquam dualitas,fi ifle fpiritus ab illo Deo non
informetur &inacTiuetur, ut dualitas in Trinitatem tandem perficiatur)fic
etiam dualitas efl radix numeri imperfedi quaternarii,fcihcet eorum,qui &
inde oriuntur. Atque hinc efl:,quod,ut3.fehabent ad i.ficin eadem propor-
t10ne5.ad5.5c7.ad5.6c9.ad 7. Similiter,utunumfehabctad2.fic4.ad2.&(j.ad
4.8c8.ad6.fecundum quas progreffiones fimpliccs,omnesali2Bcompofita:eIi-
ciuntur,fedharumperfedioeflunitas:Quare,utinmediomotuabunitateim-
perfediooritur,fic ejus additione in fine tertius terminus profertur,aquonu-
merorum perfedorum primus oritur,videlicet ternarius. Unde patet,quod
tam imperfedio,quamperfedlio,hocefl,tam malum quoad nos,quam bonum
profluatamanibusDeifeuunitate>incujuspotentiaefliIlud,quodmalumefl:,
G virtute
50 T R A C T. L S E C T. I. L I B. I.
virtute fui fpiritus bonum & completu tam fibi q uam hominibus reddere. Im-
perfectioneergo materia; a DeoproduifViB.videlicetdualitatiadelleviclemus,
qucetamenunitatisprxfentiafitperfeda. Nec tamen IccundamlnTrinitate
perfonam imperfeda eilejme dixifle aut intellexiile credatis,quatenus in mu-
aofupereirentialifempercumFilioSpiritusPatnsprcEfenseft.atqu.-jperconfe-
&
quens trinitas in unitate dualitas in trinitate:Quod quidem peroptimcexpli-
catiliud verbummirificum Tetragrammaton coniiitensex ]od.He dr Vm.Hes
Ubi afpiratio He fpiritus
in utroque procciTioncm denoiat, &: coiijungcre vi-
deturFrf«cumJ«?âdextra&.ittrumJ^(;/cumr4»dextramverfus. SicFiliusia
numero perfedionis fertur federe ad dextram Patris Sic eiiam a centro Patris
:
egredi dicitur,quatenus eft terminorum pcrfcclionis medium. Quare intel-

ligendum eft ,
quod numeri medietas referatur ad filium & cen-
cujuilibet
trum,quia iemper medietas numeri inteiligitur cile in numeris imparibus Sc
perfe(5lis:Sicinternario numeroeft dualitas,in quinario trinicas,inleptena-
novenario quinariusqui eil cxaefla etiam med:c;tas(qi;.ite-
rio quaternitasjin
nus medietas in panbus conhderatur) numeri denarii per quem Deus de( ir- ,
fum e fuo regno iuperformaii egredienb feipfumin materiam coijfufam,ejm

remexnihiio creando,&: deforme fuo actu ac lumineinformando,immergit.
Hicautem vosfcirevelim,quodubiloq iimurdemedietatenumeriparis,non
intelligimusejuscentrum.quod plane v.;cuum 6c nihilefl:,fedejuspartemdi-
midiam:LTt centrum Diadis nullum cfl.quia nonniiiccrminosduoshaber,e-
jusveroparsdimidia efti.fic quaternarii numeri medietas funt duo.centruni
vero eideeft. Atque fic in coeteris, uc 6. 8. lo. Unde liquct, quod tota pcr-
fccliojaceat in imparibus,ubi centrum invenitur,ut in 3 i. efl centrum,& r.
terminusaquo,Sci. terminus ad quem:Etin quinano itidem i.eilcentrum,

&2,unaparsdimidia6c2.altera,8c in 7.i.eftcentrum,3.termini,8cc. Eftergo
in perfectis fimplicibus unitas terminus quo, trinitas ad quem,& dualita$
ia.
medium , fed ita ut illa dualitas fit unitas Sic etiam trinitas terminus a quo,
, :
& thnitas efficiens fenarium,medium,6c trinitas perficiens novenarium perio-

dus jfed hic ccntrum eft fupcrficialci Vel trinitas priTicipium,quinarius me-
dium 6c feptenarius finis Eodem modo quinarius principium feptenarius
, ; ,
mcdium,8c novenarius exitus :In quibus omnibus trinitas pcrfonaruminqa-

turafuperfubftantialiconfiderataruminvenitur,hoceft,ubi tocalicer forma
rcfpicitur,&:non materia. Atquehacharmoniaegit Deus adfui regnifu-
ordinationem , pnufquam aliquid in facrofancfVo
pcreiTeniialis in xternitate
de matenx crreatione decreviiret. Hoc autem loco obfervandum,
confifio
quod ut unitas eft formarum omnium quafi centrum fic eciam ternanus
, , ,
numerus fit prima atque proxima majeftatis divina: a fua natura verfus rem
creandam emanatio,6c quinarius numerus fecunda,feptenarius tertia,acno-
venariusultima.itautquinquefintcmanationis luminisdivini proccirus,vide-
Iicetformajluminofxabunitateverfus3.emiiIio,?c a ternario.vcrfus j.&aqui- •
nario verfus 7.8C a feptenario verfus ^.Sc novenario vetfus i. qui numerus cy-
phrxappofitioneconftituitio. Undeliquet,quodfi Deus materiarabyf-
fum non ingrediatur tuncin fcipfum , feu in fuum centrum
, fuam uni- &
tatem radios fuos reilediat fecundum illud Mercur. Trifmeg. Monas gertertit mo-
nademdr infiipfitm refie£iit ardoremfiuumlHtc quide recedit Deus,in fua nacura
fupereilentiali confideratusj, a numero impari, quatenus eo gaudet 8c dele-
<ftatur:At,cumviamfpiritusdeformis,&:occultînhyl:Eventremimmerfical-
carcfibipropofuiiret,perfiliumfuumimmediateabipfbprocedentem pervia
&numerumimpcrfec'lionisinmateriximpcrfectxabyfrumfcimmerfit:nailIe
folus
^
D E D I V I N I S N U M E R I S: ;t
folus.quinumeribinarii perfrdi campum ingreflus eft.ad binarium imp?rfe-
dumînpotentiaadaliquidexiftentempenetrarepotuit. Uode duilitasfu-
pcrfubftantialis Te dupHcando medium numerofeptenario reddidit, &: per-
fedionem hoc modo cum imperfedione in primo gradu proceffioni a fua .
ratura fupercoelcfti ad mundanam junxit Nam quaiernicas ert numerus :
par,&cperconfequensimperfc(:T:us,ternan(jsautem numerus perfccûsica ut

cx primo congreilu verifimile materiam five imperfidionem quie nu-
fit ,
,
mero quaternario refertur, cum perfcclione conjungendam efTc, quatenus

numerusternarius,qui formix attribuitur,cum eo ad numeri feptenarii com-
plementumconneiflatur.-Similiternumerus quaternarius eftmtdietas fuper-
hcialisinterduo& fexjdenotans inde,quod Vêrbumfitqu.ificentrumopcra-
tionum fex dierum creationis Hinc poftqiiam Verbo Domini firmati elfcnt
:
ccelidiequarto,hicRexinformanstabcrnaculum fuum illodiepofuit i:i Sole:

Hic dies quartus dividendo fex intres duaiitates erat mediu'* fuperficulis
fexdisrum,vel centrum efTentiale diei feptimi. Unde etiam fjj fuo fulgore
decoratus inmundifeucoelorum medio pofituseft::Simi!iter numcrus quar-
tus eft medietas numeri ocT:onarii,qui fignificat elementatum fcu cubum ac-
cipiendomedietatem , utapudnumeros pares ieftimatur. Namnumerus
quaternarius eftquadratum radicis 2. Unde quatuor reprêfentant elementa
a fecunda perfona producta, ex quibus mundus confiatur, oclonanus eft &
cubus,ex quo compofitio ex elementis conflita eft. £ft ergo dualitasmun-
dana, hoc eft fjjiritus univerfalis revera imperfecla , in lucem a potentia vir-
,
tute daalitatis increatx in trinitate unitatiscomplet^ produfta a qua qua-

, ,
ternitasfeuelementum,8cnumerusodonariusfeu elementatum oritur. Pro-

cediturergo ulteriusab unitate verfus creationem hoc modo. Quinarius
numeruseftmedietasperfedainterbinarium numerum &odonariumi De-
notat ergOjfecundam perfonam cfTe in medio inter Spiritum univerfaiem &
elementatum,&: per confequens,quod Verbum fitinnobis&rebusomnibus
compofitistanquamccntrumjVitaatqueefTentia. Eft etiam quinariusnume-
rus centrum omnium digitorum , videlicet numeri novenarii , quatenus ex
^na parte funt i. z. 3. 4. &
ex altera 6. 7. 8. 9. inveniuntur Unde etiam :
centrumeft interfuperfubftantiaiia: Eft ergo Filius centrum inter Patrem

&Spiritum eftquecentrum in rebusfuperfubftantialibus eft centrum in
, ,
rebus creatis &

increatis , eft ccntrum Spiritus incrcati , univerfi mun & -
di in Sole habitans , eft centrum eiementorum eftque centrum elementa- ,
torum:Eft ergo vita rerum increatarum , eft vita tenebrarum , eft vita /pi-
ritus feu aquarum creatarum in corde firmamenti paiatium tenens
, cft ,
vita elementorum in fphxra media feu arqualitatis in centro clemento- ,
rum, feu aeris medio nonnunquam «nirabiliter apparens, eft vita elemen-
tatorum quatenus eft mirabilium i ^t & fulgor
, vegetabilium forma ,
fpecifica animalium effe , quo fpirat h^minum vita ratio

, intelledus , ,
& mens quatenusaffluenterin eohabitgt

, cumtefteP^tf, ejm memhra
fint iffm divimtAti temflum atque paktitm ; Unde tatione prarfenti^ hujus
Solis fempiterni Microcofmus nuncupatur. Atque hoc erat illud Verbum,
cujus mentionem facit Divusôhafjfies, vocans illud fitam c^ lucem cnjiun rei
hujmmundi^qtiod tenehrx non comfrehendertmt -^nec mtmdns novit-^\[\nA F a T,ia i
]ibri primi pnmordio allegatum,cujus virtute quxiibet creaturaeft fada. Ar-

quehocmodoadlimenfeuveftibulumhyiamingrediendi,videlilcetad nnme-
rumdenariumufqiprogrefTaeft Dias fuperfubftatialis fpiritu increatoexnbe-
rans,qu2!de6unitatedivinadivifaeftinnumerumbinarium,utipfa,unitasin-
cr£ata,exiftens,hominemexnihilounumefficeretdupIiccm,videl.DeLi&ho-
G z minem
52 T R A C T. I. S E C T. I. L I B. I.
minem,&; per confequens ad fuumexemplarfpecieihumancEdupIicemnatu-

ramattribueret.divinamvidelicetachumanam.iiautvirtuteprimxunitatis,
videlicet formalis &
increatce immortalis fiat,&: imperfccflione fecundxcon-
fufionempfoducentis materialis,rcilicet6c creatx.mortalis reddatur propter
finis defedum-.At ver6,quando Spiritus vivificus advenerit.illa hominis im-
perfeclio emendabitur,&: dualitas in trinitatem fpiritus mcreati adventu mi-

grabitj&abimperfedionemortaliadperfeftionemimmortalemexaltabitur,
itautamorteadvitam xternamfutura fitrefurredio:N6nne adventuScde-
rcenfu,acpr:Efsntiaifl:iu^fpiritusdiviniexufcitatifuntmortuiadvitam,eotem-
pore,quomundiCreator,hocfuoSpiritufacrofanc"loincorpusfuummortuum
redeunte,Amorte invitam.incorruptionem induendo,triumphantcr refurre-
xir. Atqueitafpiritumduplicemacquirethomo,videlicetpriorem,vitamcor-
por- temporaIemadhibentem,atqueultimum tandem immortalem divinoq;

fimilem,&alterum quafi DeuM efficientem.videiicet virtute & gratia Mo-
nadisflimmxperjufticiamDiadisincreataz. ffc fpjritum nunc habet inmate-
rialitatefeudailitate,&://^duplicatumhabebitpofl:£a,quodappropinquabit
adnaturamipfiusTetragrammatijUndchomoundiqueSpiritufancloflipatus
divinitatemfibipergratiam acquiretatquenanc)fcetur,&: ipfiCreatorifuoe-
ritquamfimilis:Undedixit Deus poft peccatum Adami:£rrf Adam qmfiti-
nmex mbisfactus est.dfc. Nuncautem,neforte mitiat manum fuam.c^fumat etiam
delignovitte,accomedat,dr vivat in &ternum,emifit eum ]ehova,deparadyfo volufta-
tis.d^c. Gen.3.11. Hincetiam Mercuriw Trifmegifim: O Afclepi,niagnum miracu-
lumeHhomo,animalbonorandum (^ adorandum:Hic enim in naturam DE i tranfit,
quaipfeft Deus Cujusetiamreirationemfecundumnaturaiemmtentionem

Hebrôrum Dodores ac Cabalifl^ in hac animx humanê definitione red-
derevidenturj Anima hominii esi lumen Dei,(jradimaginemFerbi,caufacaufarumy
frimiexemplaris creatxfubftanttA Deifigillog^Jigurata,cHJui chara£ler eH Verbum *-
termm.
c ^ XVI
*J)e admtrabthbtit qmnarii^denariinumeromm
myflenis.
prxdicHiisergoIuculenterapparetjquodnumerusquinariusficcentrum
EXnumeridenarii,inquounitasfedupIicat,feurepetitextra terminum fimpli-
numeri ternarii,videlicet termi-
citatis.atqueutdualitas fuit prima medietas
nusinteri.Sci (ubiamboterminifuntimpares,&: perconfequensperfedijfic
inprimo numero compofitionis,feU primo articulojubiunitasdivinacumcy-
phrafeumateriainformifejungitjvidelicetinio.quinariusnumerus centrum
(impropric loquendo)8c medium efTe reperitur,videlicetinter).& 10. Sedinde
myuerium magnum revelatur,fcilicet,quod,ficuti in prioribus terminis 1.2.5.
duoperficiunturaparteanteriori &
pofleriori proptcr perfcdionem unitatis
&trinitatis(namnihilpra:terpcrfedionemeftinregnofupercoelefli)ficin ter-
minisi.îo.inquibusprogrediturunitasperdualitatemfeu DEUsperverbum
adcreationem^.quieftmediusnumerusjreperiturinteroriginemfuami.&io.
Unde quia lo.efl: numerus par, denotat imperfedionem matcrix creandar,
quareejusmediumfeucentrum.quoddebetefTeejus vita,eflpcrfedusnume-
rusjUtejus pcrfecflionc perficiatur. Porro etiam rcfpedlu unitatis,quam in fe
habet
-/
DE DIVINIS NUMERIS. fy
habetdenariusnumerusjeflnumerusimpar^quatenus creatoris feu unitatis
pr.Tfentiam jam habet cyphra feu hylx' fpiritus per radiationeni quinarii nu-
mcri,qui eftduahtas fccunda a^.incipiensjvidelicct 5. 4. in unitate complrta,
nam uti. prima vice incipita perfec1:ione unitatis
, Scdelinit in 3. perfe- ,
d:umnumerum,licfecunda viceincipita^.fretfcrtonumerOj&deilnitin^.nu-
merum perfedlum.inquo fe duplicat /^4« inHlf,ut ini.&3.didiimeft,itautin
progrelm fimplici verfus compolitionem,incipiendo a numero perfeclo.tri-
plice trinitatisgradum inveniamus^videlicetinter^.&j.&inter j.&^.acinter
7.&9. NamprimusprocefTusabi.ad^.eftordinatioproprietatumdivinarum,
feuperfonarumintrinitate:Hincergoapparet,quomodopartiummundicrea-
ti ordo ante creationem in Archetypi ideaimprelTus fuerit:Na interprimum
gradum^videiicetinteri.&^.invenitur i.cui refertur fpiritus univerfalis,quem

unitasincreationemproduxit. Undeexproprietatibusdivinis unitas ©ftqua-
fiprimusmotor&ordinatori Dualitativerofeufecundx perfonx videlicet fi-
lio& Verbo datum eft exequi ordinata unitatis,hoc efl.creatione patefacers
fpiritumuniverfaletn,tenebris ipfius hyke &
chaos confufum,qui tandem re-
velatus faclus eft z.quatcnus ex fua propria mafTa&iuceincreatainaduante
conftituitur:Deinde inter3.& j.eft^.numerus^denotansindivina idea,quod
ille Spiritus univerfaliski quatuornaturas fecudogradu dividendus fu;Deinde
interquinque&^.interponitur 6.fignilicans feparationem aquarumabaquis,

&fup£riorumcreaturarumviventiumcreationem puramjPofteaintery.&^.
odonariusdenotatcorporumcojleftium compofitionem ex cubo fimpliciori
& puriori derivatamiinter quas etiam compofitionem humanam numerare
pofrumus,quatenusinvenimus,quodhomoidiluvioinnumeroo(fbonariofer-
vatus fuerit;&: ex cubo grofliori cxtera omnia elementata Hic vero videmus, :
quodnumerus quinarius fit medium & centrum omnium graduumj Atque

hincfadueftjUtinter rescreatasQuintaefTentiamediuobtineatlocumjScSol
duahtatis palatium in medio quintx eflentijE fitus fit. Hinc unitatum ordo,
quarum centrum eft ^.fupercoeleftia difponit, Sc denariorum ordo, quorum
centrum eft j.mundana diftribuit Sic : 1. & 3. conftituunt 4. & z. 6c ^.faciunt 5.
quod eft centrum denariinumeri.
,„..••••.•„
: —u,
: \ \
/ i 1
i
\
-4
i i-i-4 : : ;
\VX . '
:
i
;
1
' •*
.'-
/
Et i.2.3.4.fimul addita conftituunt lo.cujus ccntrum eft j.ita ut diameter

circuliternariiprogrefTionenaturahproducatquinariumnumerumfaciendo
femidiametrum i. 1.3.8C producendo femidiametrum oppofitum, addendo
primamfiguramfiniftrxdiametri partisadmediam,quod aggregatum profe-
retfecundumfecunda:,nempe4.&pofitionefecund« ad mediam videlicet x.
ad^.procreabittertiamfeuf.quodextremum eft centrum aggregati numero-
rumprxcedentiumfimuladditorumi.z3.4.videhcetnumeridenarii.
Hincabunitatibusprogrediendumeftaj.centroufqueadnumerumde-
narium Nam numerus feptenarius compofitus ex^.numero perfedo & 4. nu-
:
meroimperfedodenotatdivinitatismixtioncm &: ingrefTum primum in ma-

G 3 tcriam
54 T R A C T. I. S E C T. I. L I B. i;
teriam. Eftcrgogradiisdenarius unitatumprimus iogrelTusnaturîncreataj

in fpiritum creandum in tenebris occultatum, uti fupra d.-dum eft. Deindc
motusay.ad^.arguitnumerumcentenariumjubi unitas fecunda viceincrea-
tionefecundxdieifc jungit:Nim,ut numerus quinanus eft medium 6c cen-
trumnumendecem unicatumjficj.eftcentrumnumeriinter y&c lo denotans
hocipfb,quodinternumeros denariorum(qui funt quafi rcrumcrejtarumra-
dices)&.illosmillenariorumfquiarguuntrerurricubosjnumeri centenariicol-
locentur,quifpirituicreatiquadratumindicant. Undeprimiarticulidenario-
rumfeuradicum,ubiD£uspnmumfejungitcummateria,refirunturadinter-
V2lluminter5.&;7.6cfecunda ferics,qu£ elt centenariorum ad illud inter j.Sc
9.&: tertiamillenariorum ad illudinter novem & decemiubi fit ingrelFio in pro-
fundum materi.E. Eft igitur numerus quinarius, qui eft centrum denarii,nu-
merusexacle rotunduijquod quidem evid:ncerdeclarabitur,fi fpha;ra duca-
turplana,cujuscircumfcrentiainio.litdivila,quippecujuscentrumide6erit j.
quoniamquinquenumeruseftmsdium numen denari:.

Pofteaduc3turdiametcraminimoadmaximuin,vidclicetab unitatead
orbeminduohemirphxria/ecet,&:a parcedcxtrarpha;ra:poft
^.cujusdivifio
i.ponantur2.3.4.5. movendo ve kis ^.finiftn tcrmini diametri ^ antc novem
cxprimanturhgun-E S.r.^.j.modohicdcLnpto.
•^^" vP..
,•*
..k" ""f^-:
: •
••X
A< *•
1
.'
!ii ••^
/ ••"
/ •^ \
'• .•*'*
\ ''.-a.
«0 .' »
•
••.. \ :"»
<^— •'
'•'.,,
\ /
•' '
.';:.
s .• a •••••••••• «•••>f»»'\V
t •
*
•
•.
X
..•••
.••
.•
l
/
/
.
•
•<
V
„..-••'
/
•^.... .....«< £>
Hoc peraclo a quolibet oppofito ad fibi oppofi tum ducatur reda feu dia-
meter. Ex maximis ergo fubtrahe tantum , quantum fupereft fuper nume-
rum^.Scaddeminimoeioppofito.qui a quinque deficit,6c quinque adxquata
furgent:Quare ad invicem comparatis linearum terminis qua;libct diametri
extremitasdabit).Undequilibetdiameterhabebitnumerumj.&5.Undefit,
utnumerusquinariusincirculodenarixrevolutionis hzudimmcritoj^fj^ricui
dicatur,quoniam omnes numeri orbis,ad quinque rediguntur:Id autem fit
perquinquelincasdiametralesinfphxradu(ftas,quarum fingula; decemcon-
tinent. Hicigitur rvumerus fpha:ricus in lo.dudus producet ô.qui numeri funt
quinqtugintaintelligcntuport£kuannijubiki,(\uomm proportio dupla.qua: eft
Arithmetica formalitas,in fe multiplicata milUfirnam generatiomm procreabit:
Quod fi perpetuo ficfacies apparebit infinitudo,qux fecundum Cabaliffas di-
c\x.uv regnumomniumfaulorum Ensoph nominatum,&eft Deitas ipfa finein-
dumcnto. Reliqua veroproduxitDius amifflusluminejficutveftimento.ut

clFet
i
D E D V N
I I I S NUM E R I S.
fs
elletlumen de Iumine,ac mde cum veftimentifuiluminecreavitmundumin-
teiligibilemrpirituumreparatorum&invifibilium,quemQ^rf//;/4;f(f/«wdicut.
Acquehocconvenitcumopinione noftrafupra alleâta: ubi declaravimui,q)
Deitas in rec;no fupercoelefti nuda lit &
in lua prupriaefTentia quam vidc- ,
reetiam ipfi Moyll negatum fuitjnec pofl^ Sile eft,ut D

e u m cirentialiter quis
vide3t,niii rnorte confiftim,& m iclu quali oculiafficiatur,ipiritumque e vefti-
giocfflef.Atveroutpnmum Deus ve(limentuminduit,hoc eft,inm3teriaj«
creatamreimmeriit.gloriaejus multis modis,induto prius creato aliquo ami-
<5tu,hominibusapparebat,videlicetvel««/'f,veIftf/«»2;?4/V»f<t,8cc. Etquamvis
Moyfcs ad cognitionem ^^). portarum fapicntid attigerit,ad fummam tamen 6C
uitimamvideiicetad quinqiiaêfmam,\v\c^\i2. Deus nudus cerniiur,nunquam
accfdfrepotuit- T)th.ocri[in\tro3ig\iMyrandidantMComesm harcverbaloque-
do: ûifciverit quidfit denariiti in Arithmetica formali ,& cognoverit naturam pri'
nnnumcrtf^hAricifcietfecretum ô.portarum intelligentix d^ rnagni AûhiUi drmille-
firf>£ 'TenerationU,CTregnum emniumfeculorum. Huic ergo ntimero denario includnin-
turdccem Sefiroth Belimah ^quarum firoprietates nullam tnfinitamj^ habcnt profundf-

tAtem qutppeqttarumr/ientionemfacitAbraham Patriarcha. in libro ]ez.irah fvefer-
mationismundi. Perportasetiam hasintelligentis Moyfitraditumfuitomne
illud,quod contentumeratmoremyfticolegeJudaEOfumvelfenfuliteralivel
aI!egoricoperdi(fl:ionesvelArithmeticasfupputationesvelGeometricas lite-
rarumfi^ûras,velharmoni;EConfonantiasexformischaraclerum,6cc.ut tefta-
mK Rabhi Rarnhamxvx Genes Imo vero per illam legem a divino fpiritu adeptus
:
eft Sjjomon R.ex omne,quodnoverat,de quo fcriptum eft in libro Regum,

quod D
E u s ei dederitfapientiam c^prudentiam multam mmls,quafiarenam in littO'
remaris,^c. Hincergoeft,quod6'm<Wf»///,deSaIomoneIoquendo,dixit,e'»«*
omnia qu£ cognonjitper legem intellexiffe. Nam
funt cundae res univerfahter in
quinas conditiones diftributx : Namautclementa funt,aut elementata.aut a-
nim^ aut coeleftia corpora,aut fuperGceleftia incorporeaiquorum quodlibet
deccm recipitconiiderationes,utfapientesnobis tradiderunt.
C A p. xyii
T)e ratione unitatis fimphcis ^qH£ efi digttomm origo, ^ unitatis cum cyphra
coKJuncite.qux efiarticulortmprincipium,fimiliter de
raiiOTiequinariit^ /extinumen in
harmonia fitpercaleflt.
/^lToniainfuperioribusnumerationibusmuItadubiafelegentibusofferre
^--*.f^poflent, videlicet in unitate primum &: tum poftea de numero denario,
quomodofcilicet Deus parerfeu primaTrinitatis proprietas inprincipiofic
ultimo digitorum introduci poflit, &
tum poftea.quomodo illa fe repetat in
ce.nten.irio numcro,&: tandem in millenario Similiter cur fecunda proprie-
; ,
tas feu pc r(on3,ciun fit dualitaspoffitin numcroquinario rcperiri,cum bis Aiin

pniducantnuatuor,&bis quatuor oc1o,&c. intelligendum eftprimum quod
in numerisHtbraicis.N. Aleph minus ftmper fignificet unitatem,& Nimportet
Deum Patrem,Monad;:m,&; primam perronam^quemadmodumapud J^-
^.?«;«///)3«/diciturfecundiimGra:cos aSc oi alpha d!" omega. Hincnominaejus
ftiipenda pei n fcribunt Hebrxiuit ^vV, £/, riTiiV Ehieh,quem Plato appellat w»
au; 0% Unde hoc vocabulum .TriLV ,
quoddefignat Patrem, revelavit Deus
Moy CiMxodi ^.ad deducendos Ifraclitas ex fcrvitute ./tgyptiorum. Porro et-
iam
a
5<5 T R A C T. I. S E C T. I. L I B. I.
ianrJiN Adonai feu Dominus,quo vocabulo Hebrcei ufi funt loco Jchov£c,fic
etiamD'nVvElohimappropriantSpirituifanc1:o,quamvis,ut mihi videtur maJa
interpretaxione reddatur Dii pluraliteraccipisndocumafinjrulari rntt D(us.
Sed potius credo D'n hs fingularem efTe numcru m conflatum hn fo^t/s.ytlfor-
tis Detfs^di. ^n-.Unde ' mare,\t\3ih nhs Deu^s,!kû !ficin''i^».riUnde Ehhim quaii
Veds fortlf maris^dr aqimtm in 'onSiV Beusfartisaquarum conrrahetur in Q-nSy.
Atquehocverifimilemihi videtur,quatenus ibi loci agitur,quomodo Deus o-
mniaexaquis&peraquaSjCas informando creaverit. Sed ad rem noftramre-
vertendo,videmusexprxdic1:is,quod plerumquenomen Dei incipiata litera
fi;,quxeftprincipiumnumerorumapud Hebra'os,inde fignificans,Deum efTe
unitatemomniumnumerorum,&:perconfequcnscunclarum rerum.qux nu-
meris diftinguuutur. At vero jam videamus.quomodo prxfentia unitatis ftu
Deitatis in numerum denarium ingrediatur,qui ex i.cum cyphrajundocon-
flatur. Notaredebemus,quod,ut \n,El, eftunum nomen D-i,denotans,cum
efleprimumdigitorum&.entiummcreatorumunitatem ficetiamrcJ-j/Aefla-
liudejus nomen,dcfignans digitorum finem &. articulorum principium,hoc
eft,rerum omniu m creatarum &; ex forma ac ma teria compoficarum exordiu:
NamJ<»i:/interHebr£eorum numerosfemptrdenotatjio. Etquodwfit unitas
primadigitorum,&'fitunit2sfecunda,fivc3rticulorum pnma,quxillamdigi-
torumunitatcmordineemanationis fequitur,videturfacrarumScripturarura
ordoinnuereatqueagnofcerejCumobfcrvaturnfitaCabaliftis.quodn^nîN}!.
vicibus rcitereturin creatione,priufqu.im perveniatur adnomennin-Jf^tj-v^t,
itaut'j,wV,&n',fintqu.afi«&a).vî^//4d"(?wf^^,quatenu,^{^, unitas eftpnncipium
numcrorum efrentialium,8c *finis:Nam nomen £/incipitperliteramkV.4/lr^/»,
quE defignat principium & unitatem,& il'ud ]ah per',Jod,qu2 valet lo.qui
numerus eft rerum omnium finis,ita ucindinano num.erorcperi<»turquadra-
tumradicisperfed:a;,hoceft,numeri tcrnani^videhcet^.cuifiaddatur ^-fitio.
Ultraquemnumerum AriftotelesiH},.prcblem.fecl.i^.ncm\ncm unquam nume-
rumulluminvenirepotuiiretcflatur. Sedexjclanumerorum digitorummen-
fura in quatuor hteris nominis mirifici tetragrammati videlicet nin' expri-
mitur, qux omnes funt circuiares , 8c fi fimu! jungantur,acNprimaunitis
addatur,conflituent 27. qui efl ternaria radicis cubus, ad cujus ideam totus
mundusejusqueregionesfabricata; funt,quemadmodum in demonftratione
trium pyramidum explicatum efl. Nam J^^denotatio.6cprimum //r quin-
que,alterumque//<'quinque,&: /^4«(j.atqueN«/>«»z.-Sicitaque ternariicubus
literis divini nominis tetragrammati producitur de quo tantas cecinit Plato
,
laudes in fuo Tim<to. Quod autem Jtfi/io.importans,&: H^.quinquedenotans

fint numeri fphxrici.fuperius explicavimus. Hiceriam oblcrvarc debemus,
quod^rîwfignificansy^jc.accipiaturprotertiafecundxtrinitatisproprietatise-
manationeafonteunitatis,quatenusprofolonumero binarioaccipitur,atque
itaeftcentrumfuperficiaieinter^&S.quinumeriin Archetypo repraefentant
atqueexprimuntelementum&elementatumcreandum:Atver6,utconfide-
raturinnaturadualitatisinTrinitatisperfcclione,itacumSpintu//<rexprimi-
tur,ubi fecunda proprietas fpiritu perfeclionis plenainquintodcnariinumeri
loco,hoceft,in centro digitorum novem reperitur,inde declsrans.quod ver-
&
bum fitjin rerum ccntro,im6 ver6 ipfum centrumeirentialecujuflibctrei,
tamincreata:,quamcreand.'e,hocquein2ternitate&inprimaidcaArchetypi,
videlicet,quodilludfitvita,&eflcin centromedietatefcumediopund:o,&u-
nitate uniufcujufquerei. Infinitum hoc loco dc re ifta volumen cdere polle-
mu-sfedquoniamcampus magisardtus noscompingitfiibjectique neceilitas

nos premitjnumeris divinis finem hicimponemus, obiter vosadmonendo,
quod
quodh^cc o^nia de formalibus numeris fint intelligenda,qui numrris mate-
rialibustam iunt oppofiti in fua efientiajquam lux tenebris,ignisterrar,autal-
tum profu ido. Atquehêc eft caufa,quod pyramidem noflramformalemo-
mnimodonatura^fitu alteniilimateriali oppofitam
&.contrariameirînn-<uitishujusopens
locis demonikavimus.
H TR A-
I B. II.
TRACTATUS PR M
S E C T I ON I S I.
L I B E R 11.
De harmonia divina.
C A P. 1.
lê harmonia di~vmA elT* confonantm Jtmpltcib^s.
T materiales numeri in fe nihil omnino prxter

difcordi^m &; diironantiam in mundo materiali
producunt, iic ctiam numeri eflentiales llm- &
plices in mundoformaliinventi.nihil proculdu-
biopr(^terconcordiam,unionem &.amoremtani
infuaregione^quamin orbe materiali propagare
polTunt. Sed in luo regno immenfojineffabili 8c
^ incomprehenfibili gaudio &
Irjtitia auditur har-
monia h:Ec divina (iiie uilo obfl:aculo,2utdirccr-

d\x impedimento qux cum (
litigio in mundum
materialemab initioingreflaefl:.) Inmundove-
ro agit hÊC harmonia frepius multiplicata admaterix Iitigiora:& tenebrarum
diflbnantium correclionem : Quodquidem numero fantfta: Trinitatis hocmo-
do demonftratur. Nam monas cumdiade conjunctaproducitdiateiraron,ex
tamen ^.reperiuntur voces,quia ibi adeftfpiri-
tribus intervallis confifl:ensiubi
tusinunioneunitatiscumdualitatCi SxcFilittsdicitKreJfeinPatreO' PatercumFi-
lio^Spiritttsctimarnbobt4ÂtCTv\du^\\tzi\snty.ucumtcrnznonnmtr:odhênx.&
orietur,cumintalinumeroquinquerepcrianturvocesdiapente conftituentes
&quatuor intervalla(cum fit folummodo additio unius toni vel perfonx lo-
nantisaddiateflaroniquodconftattribusintervallis.) Namfubhacconfonan-
tiadiixconveniuntprimxpcrfonje&fpiritusduplexabutroqueprogrediens.
Hasigiturduasconfonantias in Trinitate comprehenfasdenotatfuperexcel-
fumilludnomenTetragrammaton:fcilicetJtf(!///^,e:^r4«f/;f,ubi afpiratio(//f)
Spiritum ab utroque procedentem denotat. Ipfum tn\n\[He) duplicatam u-
tramque fylIabam,totumque nomen terminat. Pronunciatur igitur hifce 4.
literisJ<?t;rf.-AtquehacviaduasconfonantiasmagisfImpIices,inindividuaTri-
nitate jam patentes Sc manifcftas habemus, ex quarum unione fit diapafon,
quodexdiateflaron&diapenteintegratur. Undeliquet,quod diapafon con-
iiftatex/.intcrvallisficS vocibus&non exnovcm:quiaincompofitionedia-
tefTaron
D £ H A R M O N I A D V I N A. I
f^
tefTaroncumdiapenteiiltimavox confonamjs diateflaron eftprima voxcon-
lonantia^diapeniej&per confequens,non repenunturin diapafbnplures qua
o<flo voces. Denique quoniam diapafon efficaciam fua: confonantix haurit
abunifono,igiturfymphoniaejusconne6licurcumunitate,a quanumefataat-'
quederivatacfi:. itsrumfiviaproportionum progrediamur,,unitatem &dua'
litatemfchabereinprop6rtioneduplainveniemus,exquafitdiapafon. Etz.ad
3. in fcfquialtera proporcione , ex qua confiftit diapente. Et 5. ad Tetragram-
matonfeu Frinitatis conjundionem cumunitate fefquitertiamdenotatpro-
p )rtionem,ex qua oricur diateflaron. Porro etiam,fi unitas in fe dudaunifb-
nu m afFeratjdualitas in fe multiplicata voces quatuor confonantiae diatefTaron
Etiterum3.perz.multiplicata,addita prxterea unitate,feptem pariet,
afKiret.
dcnotantia confonantix illius,qux diapafon dicitur,intervaila, vel addicione
dualitatis S.ejus vocesapparebuntiveladditione^.numerus novenarius exul-.
tabit, in quo voces confonantix diatefTaron &
diapente comprehenduntur.
Adhucetiamviaretrogradaprogrediendo3.cumunitatejun6ta,quatuorcon-
fonantix diatefTaron yoces denotant,&; 3.cum dualitate,quinque fbnos confo-
nantix diapentejquibus fi trinitas add.^tur voces oclo confonantia: diapafon
prodibunt Undc lucuienter apparet,quod,utcunque perfonx Trinitatis ac-
cipiantur.fempsr in concordia ic fymphonia reperiantur,atque ab omni dif^
cordj^ & contrarietate immunes efle obferventur. Nam fi bis tria refpiciamus,
ilii etiara rcper'smus diapente cum tono,perficiens illam concordiam,qua5
fexta apud Muficos nuncupatur,fi denique ternarius numerus in fe ducatur,
njuficametiamconfonantiamproducet.videlicet ^.voces ex diapente &dia-
tefTaronconflatasatqueortasjcumconfbnantiadiateflaronconfleturex^.vo-
cibu.s&:diapenteexquinque,qujefimuladdit2Econfonantiamperfe£tiffimam
diapafonproducereanimadvertuntur.HujusautemMuficasdemonftratiohic
fequitur,quatenus in fbla Trinitate reperitur.
H CjSP,
60 T R A C T. L S E C T. I. L I B. IL
f ^ P. 11.
tl^mmodo htrmonia mundana eodem modo fe habeat^ ut harmonia

diymaîijr quod Jymphoma mundana (i^matenalu
frocedat ab lUa dtvtna i^formaU.
[Tdenariusnumerusfehabetadunitatem,ficctiamharmoniamundima-
u; teriahs ad illa mundi formahs & fuperfubftatiahs
E t u t unitas erat initium
:
Muficx&concordix Trinitaiisific etiam ternarius in fe duclus eftcxordium

fymphonijecompofitionisjquia^.funtinitiumnumeridenarii&cfinisnumero-
rumfimplicium. Hincadinformationem&iconfonantiam mundi materiahs',
SpiritusDomini(quierattertiaperfonaTrinitatis)unitatislocum,utTrinitatis
Spiritusinfefufcipiensjferebaturfuperaquasjigneumamorem&melodiama
facrofanda harmonia provenicntem , iis impertiens. Spiritus igitur Jchov£
(cumquoeftpotentiaPatris,&:perconfequens,unitasfuperfubn;antialis,8cfa-
pientiaFihi,acperconfequensduahtas fuperfubfl;antiahs,& gracia eipropria)
hic,inqua,trinus &
unus indenario numerorepertus,quiacircacompoficion6
materiaiejamverfabaturjunitatislocuminefientiauniverfah&rnateriahfibi
vendicavit a quo fecunda perfona effluxit videhcet Sol, quem Plato ob hanc
: >
C3i\i[aLmvifMemDeiJiliumz^^t\\^y'\x.,ntc quidem multum aberravitin hacfua

opmione,cum,tefle Prepheta regio , D
e u s tahernAUilum fnum in eopofierit. Eft
iguurSoJquafipcrfonafecundainmundomateriah,virtutem(uamfuIgidam
i^/plendidamaprima, feuigneoDti Spiritu recipiens, quxaquasmcdijc
roundi regionis,ut &
nfimx ad fimihtud inem /ui Patris (a quo potentiam fuam
i
' habuit)coliuftrarevidetur,vitasqueininfenoraquotannisinfundere.Tcrtiam
auKjsmmundimateriahsperfonam/^tfw/^fzw vocamus,a primaSc fecunda pro-
mvinantem,hincinquit,3/^rr«r.Tr//5«f^.Df«f eli lux drvita homi»ts,&cl*hilofo-
phus ahus nos docet Joler» df bominem generare hominem. Merc. Trifneg. etiam a-
\io\oco dicix.:MtiMdumejfeJitiumDeifelemmundidrhominemfolis. Sed nos mun»
dumcapimuspro eireniia univerfali materia:,tah modo(fi fas fitfubftantialia
cum fiiperfubrtantiahbus comparare perfonas tres admiratione dignas in fe
j
comprehendentcquafieflentiadivioafuas. Sed Deus mundi vita.Spiritusqj

igneus &amatorius prima mundi perfona xftimatur, a qua inprirais cxterx
dux,&omniaahaderivantur:SedadeftDEus fuomundofimplici &fcrma-
h in unitate,mundo vero materiah in denario,ut fcihcet fe aquis deformibus,
ad eas informandas & earum diflTonantias ac htes fymphonia fui vulcus Ipiendi-
didepellendas,8c nexu concordisinviolabih elementa ad invicem concordi
pace hganda mifceat. Cum igi tu r mu ndus materialis fit folummodo typus at-
que imago Archetypi, itu mundi fuperfubftantiahs, hanc noftram Muficam
mundanam&C confonantias cujuflibet regionis feu cceh ejus ab obfervatione
harmonix illius divinx deduximus. Imprimis ergo diligenti intuitu percipi-
mus,quod unitas Trinitatis cum dualitateconjunda producat confonantiam
diateflaron ex tribus intervaUis natam Ad cujus exemplar etiam tres cccli em-
:
pyreihierarchiasfeuregionesinfuadifpofitionehauddiflimilem meiodia: for-

mulam(fpirante Spiritu divino)produxiflc animadvertimus. Iterum percipi-
mus,quod,utunitasfehabetadduahtatem in proportione dupla,qux' confo-
nantiamdiapafbnconftituit,itaquoquefimihmodo proportiopyramidisma-
teriiBuniverfaIisfuperior,fcu regio prima,inciplens ab ejus cono fcu principio
primiccelij/chabeatadinterfesbionemfadamaduabuspyramidibusincordc
cocli
DE HARMONIA DIVINA. ci
fecundi feu xtherei,quippe ubi una pyramidis portio in coelo empyreo re-
creli
pcrtaadillamcoeli medii in dupla reperitur proportione,uti in harmoniano-
Itra plenius recenfuimus. Deinde,quia in iecundo loco i.addica 3.
mundana
producunt^.qui numerus confonantiam diapente ex quinque ronis icu voci-
busconflatamdenotatifimiliter.quia i.fe habentadj.in proportionefefquia!-
tera(in qua confonantia diapente reperitur) ideo intcr iecundum &

tertium
coelum hxc proportio bis reperituri femel fcilicet furfum numerando,d fole
verfus coelum ibpremum & femel deorfum ufqueadcoelum elemencarepro-
grediendo. Deniquequoniamintcrtioloco circulariter progrediendo,uniias
tr)nitatisadejufdemnumerum,fehabetinproportione fefquicertia.ideo con-
lonantia diateflaron in coelo tercioreperitur.qu^ invenicur in tali proporcione,
qaemadmodumeciaminterprimamTrinicatisperfonam&:ultimam. Athoc
m loco obiter contemplando) magnum myfterium (uc mihi videtur) cft eli-
(
ciendumjvideIicec,quodcorporainultima6c craffiori proportione macerialis

pyramidisinconfonantiaimperfe6liffima,&: in abyflb imperfedionis acquafl
tenebris fubmerfa>videlicec m diaceflaron materiali reboancia,ad unitatem ta-
meninproportione fefquicertia relacionem habenc,ita uc fpesfic rcfolucionis
corporum pofl: morcem,per quam iila forma & mens in corporibns humanis
obvelaca,qua: ab unicateorta eft,icerumadunicacemviacirculariredeat. Ex
hifceigitur fole clanus apparet diligencer incuentibus.quod confonanciadia-
ttiraroncoeliempyreicumdiapencefuperioricoelimediiconjuniflaconfticuat
confonanciamdiapafonfupremam&fpiritualemmundimajoris,incipientem
a Deo &: cerminantem in Sole;& per confequens indicacur,quod diateflTaron
p ri mi coeli 8c diapence fuperius coeli fecundi flnt confbnancix fimpliciflimx &:
fpiricualiflimascociusmundimaflkmacerialis. Similicerconjungendodiapen-
te medii coeli inferius cum diaceflâron coeli infimijhxconfonantixfimuljun-
d^diapafon macerialeconficiunt,incipiens a Sole,& defincnsin terra. Unde
conftacquoddiapencc&diaceflaronconfonanciaeinferioresmagistendantad
maceriamquam adformamjunde materiales dida: funt,cum vice vcrfa fupe-
riores dicantur.quatenusformam & fjjiritus plene informatos refpiciunt. Vi-
dem us igi tur,cri pli cem exiftere harmoniam ex tribus confonantiis fymphonias
conHacamiquarum^n<?yvcrfacurincfl"enciaincreaca,ubinulIaeft difcordia,ia
&
mediomundo , nempe formafi eflencia Trinitatisj X>«<e «///w* in matcria
creata mcluduntur, videlicetia mundo materiah «»4,nimirum in parte ejus
fubtiIiori,ii//^r4 in denfiori &: opacitaci obnoxia. Ac vero illafymphonia incrca-
taunicurnexuindiflolubiliharmonijecreatxjvidelicetformafuperfubftantia-
lis.materiali&fubftantiah hac via,fcilicet ternario numero trinitatis(qui dia-
pafonin fe contihet)addico ad quaternarium numerum materia:(nam fecun-
dtim Pythagoricos,duo in materia non funt numerus,fedunitatumconfufio,ut
didumeftjquarevoluntjquodnumerus quaternarius fitprimusnumerus par)
producitur feptenarius numerus,quiconfonantiam tocius perfedionis progi-
gnic, videlicec diapafon,qu2; eft illa copula,per quam D Eus & adligavit fuis
creatu ris ra uficam vita: & lucis cofmo ac cofmi filiis allidue cam infundit atque
liberahter.
H 3 CAP.
42 T R A C T. i; S E C T. I. L I B. Ii:
C A V. Uh
1)e ratione dijcordiiz mundamêlementarit ^ corporaluiO' qttomodo
Deus chaosfilia^difcordesconcordt
pace ligayent.
RAtioncnijCur Dias materialis pro numero imperfecliflimo habeatu r/upra

declaravimusjvidelicetquia perfediionis membris,quibus perficiatur,dc-
Nametfijam in adum produfta erat materia cx deformibus chaos
ftituitur.
feu hyl« vifeeribus,tamea principium aclivum inx efiTentiiE per fe non habe-
i bac
DE HARMONIA DIVINA. c^
.batjcumanaturaabfbluteformaliprincipiumfuajperfedionisacquifiveritjvi-
delicetabunitatedivinitatis.qux autor erat ejus exiftentiiC. Nam quomodo
poflibileen:,utperfed:ioperfeiitinre(abrolutomodoloquendo)cuinon eftfi-
jneopealteriusexiftere? Cumigitur dualitasinfemultiplfcata&inintervalJa
divifa,nonproducatnifi numeros pacesicumque omnis/ymphoniaex confb-
nantiisperticiatur,qu2eexfolisintervallisimpanbus componuntur,quomodo
poffibileefl:,utexdualitate(numerosfolosimparesmultiplicationeproducen-
dojconfonantiasmelodi^B&perconfequensharmoniamullo modo propaga-
repoflit? Imbver6viceverfadifcordias&: diironantiasharmonix oppofiiilfi-
maspariet. UndeconflatjDfUM &
facrofandam Trinitatem efTefolamat-
queunicamconcordixoriginemj Diabolum verb econverfodifcordiar&an-
tipathixparentem,quare &, Lifigii nomen fibi adeptus efl:. D eu s igitur for-
maliiuceadfymphonixproporiionalis&perfediflimxpartumutitunDiabo-
lusautem ad fuas difTenfiones & lites materia,tenebris 6c earum velamento.
Hincrepugnantiaindefatigabilisinterconcordiam&:difcordiam,interlucem
&: tenebras,intermentem &: fpiritum deorfum pronum,inter animam cor- &
pusoritur. Atquehincefl,quodPaterconcordiiEpotentifIimus fublimi orga-
niuniverfaliscacumineutiturprofuofolioidifcordiajverbgenitordeorfumad
machinse centrum dejeclusîbi habitaculum fuum tenct,faciemque fuamin-
vidamtenebrarumcooperculofeuvelamentoobumbrarecogitur,neconGor-
d.v-EaUtoreumradiisfuispenitusexterminet. HujufmodiergoTrinitatiscon-
cordia6cfymphonia,Litigii6canthipathixpoteflasfrangitur6cdifIipaturjAn-
gelorum hierarchi^ pacifice terminantur &
diftinguuntur , ignes rutili
lancibusjuflitia:.^qualibusfufpenduntur5elementaquatuorlitigantiaconcor-
di2vinculis,cumpace&harmoniaadmirabih,in locis fymphoni^,per debitas
&convenientesipfis proportioncs difponuntur atque conflituuntuncorpora
Mmfimpliciumquamcompofitorum ad animarum fuarum harmoniam mo-
ventur &
confonant;atque ita hujus fymphonix fupercoeleftis virtute omnia
materialiaab imperfedioneadperfedionem tendercnt &c fubito ex imperfe-
dis perfeda fierent,nifi difcordia fuis prxftigiofls tenebris,mundi erroribus
plenisfeomnihora adionibus concordix interponeretj6c voluntates creaeu-
rarumanimatarum,imbverbipforumhominumoculostam corporales quam
phantafiiis
intellecluales fuis illufionibus
, &
prxftigiis occxcaret > qui-
busipfxanimxbonx(diverforiafuaincoIentes)erroribus8cfallaciisejusdeci-
piuntur,&fa]fafeumcndacia pro verisjatque iniquitatemprojuftitiamale ac-
cipiunt. Hinc mortis & difTolutionis timorjfainc omnes tenebrarumfiliiefeu
vitia'5hincAdamiIapfusihincmalaprobonisaccipiunturjhincmundi& vani-
tatum ejus amorj 6c per confequcns Dei Creatoris 6c ipfius vcritatis odium.
QuosomnesDiabolinodos6c ncxus Deus virtutefujefymphonizper mife-
ricordiam fuam quando ipfi placuerit veritatis radios mundo
, ,
tandem patefaciens , facilime enodabit

atque difTolret.
TRACTA.
TRACTATUS PRIMT,
S E C T I O N I S L
;
L I B E K IIL
De microcofmointerno.
"V K OE M 1 F M.
In quo autor rattonem.cur circa exafiam anim^fux mtquifitionem

fZ/erjetuTjmundo breytter êfbijquepauaflimiif
explicare coiiatur.
-'Ûoniam tam facrarum literarum admonitione,

quamveteru Philolophorum documcnto nofmet-
ipfos cognofcere incitamur, diutius retardare non
debemus,quin utnos nobifmet ipfis incognitos at-
que occultatos tandem pro pofle nollro cognitos at-
quemanifeftosreddamus^cummaximcE fit negligentiêindicium,
nefcire^quid fit iUudjquo ccEleftia,imo vero divina, virrute tara
profundacogitamus,quonaturahatamlubtili indagationeinqui-
rimusatquctandeminveftigamus,qu6ve ab ipfoquoqueCreato-
re noftro tam fublimia defideramus. Non eft res peregrina, nec
lonsêanobis in locisdiilitis qua;renda animus,quoiftafapimus;
fed femper eft nobifcum,adcft,tratlat,loquitur & intus nafcitur.
Datumeftillitamingentiumrerumfccretalcirc,&lcipfumcogno-y
fccrcnonpotcft? Paucisquidemlicetipfoanimoanimum cerne-
rcihoc eftjUt ipfe animus fc videat. Ficri autem non poteft quadam
divinaprudcntia,utinvenicndi facultas defit religiofis animis,fei-
pfos & D EuM fuum quo-

pie &: caftc,,ac diligentcr quicrentibus;
niamhujufmodianima?,mentis divinsE radiorumfufcipicndorum
capaces funt, atquca caligine errorum tcncbrarum rcmoti,ipfaq;
veritasnoftcsatqucdicstalibus,utinlcrviatcis,priEft6 adcrit. No-
bisigitur,quibusmentisportio concelfaeft,imprimis neccifarium
exifti-
DE MICROCOSMO INTERNO. ^5
cxiftimamus genus recognofcere noftrum>noftramq; naturam im-

morcalemconnderarejCemplum De i,D eu Mqjinlui cemplicen-
tro fixum gaudio inefFabili intuerij Et quando internum noftrum
immortaleoculis ipiritualibus confpexerimuSjatque nofmetipros
inderite cognoverimus,in ipfum Deumutriufque mundi Condi-
torem tranfibimus. Idcirco ut ego me mihi redderem,imo vero
Deo meo,cui maxime me debeo,animi meiinquidtioni mededi-
cavi,peregrinusq;mundo jam fa(5tus,& corporis veftigiis,rebusq;
denfis mundi vilibilis oblivioni mandatis ,
per undas fpirituales
mundi invifibilis aerea cymba ved:us,atque e tenebrofis mundi,
corporumque opacorum flu6libus emergens,cceIorumque a^thera
fcandens,adrationis intelleilusque palatia me conferendojunita-
temgaudio& la£titiaincomprehenfibiIi,in altiflimo coelorum &
beatitudiniscacumine confidentem,mente illuftrata fpeculari in-
cipiam. Invifibilem igitur me inprimis reddam, & gradum fenfi-
bilem hominis interni multoties calcatum relinquendo ad
fcala;
gradum fecundum,imaginationi proprium,pedemmeumattoIIa,

pofteainrationisveftigiafaltu levi exurgam,atque abejusditione
adregionemintelledlualeminternum meum elevabo. Conditor
coelorumcorporisque&animôpifexajternas mihi fauftus atque
propitius adfitjOculosmeos benigno fu^ fapientias fpiritu clarifi-
cer,mentemradiis fua: divinitatis illuminet,animamque mcime-
diam ei obediencem efficiat, quo viam redtam dired:e calcando,
qiiid tandem fim,in fpecuIodivinasMajeftatisrevelatolucuIenter
difccrnam.
C A ?. l
.ôd Devh; in ommbmfecit hominem mmdo perfeSiione
aqualem:\XndeMtcrocoJmus.
\ Rchetypus ille magnus,cujus immenram virtutem in primo 'vohminis pri-

-^^««//r^ctii/acecinimusjnonminoriadmirationeopusruum univerfale(cre-
ationis nempe)perficere,quam incipere volensfexti diei machinam in ipfius
creatione,haucirecus,quamprimoopificiiruidieillamomniummachinam/pi-
ritumempyreumcontinentem,ruoSpiritudecoravit:Atqueutincirculicom-
pofit!onevidemus,terminumaquo,cumilloadquem,ita conjungi,utnullaiit
inutriufquetermini perfccflione difFerentia:ita quoque m creationis circuicu
eodemaGT:ionisdivinxmotuOpifexinfine,qu6inejusprincipioeftoperatus:
namque fpiraculum fuum vivificans fuper obfcuram & hmofam corporis fa-
ciem emifit,quo corpus illud tenebrofum & immobile illuminaret,pulchrum
bc mobile faceret,diviniusque hoc opus ultimum redderet.atque ut de nihi-
]o aliquid nobile adu non minus hocfexto &; ultimo creationis die produceret,
quamfecerat ejus die primojquippe quo Spiritum fuum divinum ferri voluit
I fuper
66 T R A C T. I. S E C T. I. L I B. IIT.
fuper aquas, ad creandum ex niKilo mundum univerrum &; ad rpiritum ejus
,
materialemtenebrisobrutumilluminandumacconfercndum ei virtutes in-
explicabiles,quibusnonmodofteretnobilior,redetiamproanimaIiuniverraIi,
ut PUtenici voluerunt , haberetur. Et vel hoc igitur imprimis nobis denotar,
eafdeminhominevirtutesatqueoperationes/ecundumcorporisejus propor-
tionem&quantitatemexiftcrcqujeinmundo univcrfo tam vifibili quam in-
vifibilicontinentur. Idquodetiamaffirmare videtur Trifmegijlm dicens, ,
quod Deus imaqînes dnas adftMmexempUrfxerit,mu»dumvidelicet (^hominem.

E: finc quid reperiri in mundo poteft,quod non idem proportionaliter In ho-
minedtprehendatur? Namquefimundumidealem Jeuinvifibilemconfide-
remusjCUjufque ejufdem regionisportionem inhomineintemo rcpsriemus:
Etenim mensilla,divinuslucisincreat^radiushominiinternocumcompofica
Iuciscreat«,incoelofpirituali conftitutx portione perdiviniOpificisplacitum
acvoluntatemcommunicaturiatquefimiliteretiam,utin mundo vifibili duo,
CQeIumnempe6c terra,habentur,quorum illud formas interramimpluit,hxc
veroeasrecipit&confervatjitainhominequoqueradiusille ctEleflis cumve-
hiculo fuo xthcreo vitam &
formam luto{b illi corpori qua: hominis terra
,
dicitur,confert. Porroinrriundoutroque funt partes aliqua: corruptioninon

obnoxi3;,fupercoeleftesncmpe£ccgelellesjportiover6qua:dam mundi vifibi-
liseftcorruptibilis,videIicetelementaris;pariigituretiam modohominis in-
terniportiones funt incorruptibilcs,corpus autem &
vifibiJes ejus partescor-
ruptioni fubjiciuntur. MundusiSpiritu divino circumvolvitur 6c gubcrna-
tur,atque hjec etiam e.i.dem virtute eirentiali cprpus humanum agitur & cir-
cumvolvitur:Quidcniqueunus cft.unummundum creavitadfimulachrum
fuumjatque idem quoque unus unum condiditanimahhominem fcilicet,ad
propriam fuam imaginem,qua yalde eft deledatus. Haud inepte itaque homo
vocatuseftalter mundus & altera Dei imagosquippe qui habct in fe omne il-
lud, quod in univerfo mundo majori continctur, in tantum quidem,ut nihil
quicquani in eo exiftat ufpiaqi.quod non idem verc ac rcafiter in homine repe-
riatur,5c iifdcm omnino officiisapudeum,quibusinmajorimundofungatur:
Eft enim in illo mens divina,ratio angelica,fpiritus coelcftis,harmonia elemen-
taris, planetarum vegetatio,animalium irrationalium fenfus:In omnibus de-
niqusjmundifymbolum habet^Sc cumomnibus operationemacconverfatio-
nem Quidni igitur creaiura hxc ultima nomine fuo proprio Microcofmui voca-
: |
retur,cum Macrocofmo in ornnibus quam fimilima. Atqui Deus opifex,
fit I
cumfitinfinitus, creavitmundumrotun4um,6cin membrisfuisadmodum \
proportionalemj Nonncetiamfuntomnium membrorum humanorum com-
menfurationcs cumilhs mundi proportionata: & confonantes ac rotunditate
iis convcnientes Mundi circularis centrum cft terra jhumanx vero rotundita-
?
tispundlum centrale cft fecundum quofdam in umbilicojfcd nos potius illml

circa genitalia ponendum eifc putamus,fiquidcm ut in mundi centro femina
rerumrcconduntur,fieetiamjuxtahominis tefticulos delitcfcit virtus cjusfc-
minalis. Abhacigirurmetacircini du£lihomincm cxternum,exemplo mqn-
diexterni cxaclc rotundum pcrcipiemus, ut in exemplo fcquenti luculenter
explicatur.
Con-
r .
DE MICROCOSMO INTERNO. ff
Bei mmnemhmnem
r nnrludimus itaque cum rrifmeômndum ejfe
^,r./««W.,&quodper c 4 ^Y^
m ommbus
j^ Mi,rocofmHS diccndus,&
'reltTndS^^^^^^ — • ——
roeMicmofmointenorifeHinyifibiU.e^-quodomnesmmdi
ideales fartes mfehaheat.
r *-«, ini-prinrem, occultam, invifibilem & immortalcm

^ Icrocofmum .^"'^«"^^^^/^^;; invifibilmm macroco-
m;
iVihomm.s P°«.'°"^"" ^gPîr^qu b^ mod6 naturales fuas funaio-
nesobit,fedetiamcirca p ^^ ^^.^^^
kfttumverfanfolet. &'vege.
^'^^'f^l^^^^^
g, quamPh.lofopb amlthet muJs Ljoris c.lo deri-
'^^^/J^^^;;;,^^^^^^^
^.hereoac fenfus opera«o.
'~S:^^^^
v^Wintelle(itusiciucetai.«:iut
l.' i;„nKii<j Hominem taque intenorem
nesaformalionbu.ele—
^^
exmateriainviab^^^^^^
rumpartemm-tenaiemi uc
^ habet,qu^m
fpiritualis ita fe retinetma:^
corpusvifibiefua^^^^^^^^^
thereofuocorporeu^^^^^^^^
Suntenimfuperions reg onis ^^^^^ ^^^^^^^^ ^^^ ^ ^_
animaÛndemanifeftumeft,in^^^^^^^^^^
t-^^
rituieftêquafiammam^qu^proêrprêm ^^^
:?^";tsra&^
C9 T R A C T. |. S E C T. |. L I B. 111.
DtumvocAvit. ^tz\\om\oco,homine?i^mtir'orem immortdem yoc2X,exteriorem
'veromortalem. EtinrefolutioneTheologorumetiaminveniturjtÂr/fwrm/y^-
minemcorrumfi.,qtionumciniseB,încineremrevertitWthominemverointeriorem
dedieindiem renovari. Ecce Deiformis Ipiraculi frudus,quibus hoinofupcro-
ranesaliasvinbile$munclicreaturasexaitatur,Sc ipfi Creatori fimilisreddicur.
Hunc igneum igitur fpiritum, hominem interiorem conftituentem cum fuis
vehiculis & appendicibus,cum Peripateticis,definimus,f|^y«^7?4»//rfw incorpo-
ream,quivivimf4s,fintimtu^cuadum locum movemurdrintelligimuiprtmum ; Imo
ipfa/»f/;i'fecundum Augfffiinum,zppe\\ztiiVyquiaom»iaiKte/i/git. £t fecundum
Senecams/piritusinteUe&ualiâdbeatitudtnem infi ordinatm. De qualibet igitur
coclimundaniportioneadhominisinterni conftitutionem concurrsntein ca-'
pitibusfubfequentibusfpecialiter&ordine naiurali traelabimus.
C A ?. 111.
*J)e infintta ^ meâhili lttci}proprietate,& nuomodo homo

cujujlibet lucidxjêcieiportionem infi babeat.
I^N primivolum.TraBatui.rem omnem eo nobiliorem,tam rationibus quan

audoritatibus probavimus,quo plus in fe lucis eirentifica; habeacimperfe-
«îonemqimajoremautminoremam^joriautminoricorporis&materi^co-
pia;perfed:ionemver6majoremautminoremalucida;forma;exuberantiaauf
dirriinutione provenire pjximys enim Deum meram purifiimam ciFe lu- &
eem increatam abfque ullo materige additamento.hoe eft.mere formalemSc
fimpliciter igneum Unde iux -i/fr^^propria 6c prima kfiinô ]ohanne cap.i. ap-
:
pellatur. Diximus etiam fubftantiam ipfius coeli empyrei tffe igneum lucis
primo die creata: domicilium,qu£E empyrea dicVa eft qQia jgnis in ea domi- ,
niumhabet:Aiqueh«cnectempore(cumfitcreata)nccperfeîone(cumhu-
j.usloci conipofitio fit ex unica materiae fpiritualis quarta fictribus quartis lu-
cis fimplicimm»)eft Juci & jfulgori intellecluali increato ullo modo compa-
randa. Prasterea probavimus,coeli medii fubftantiarrt deprompfifie formam
fuamaborigine illa empyrea; At,quia eft medietas interftitii inter materiale
c.oelum&formale>id€ircoillud£equalitervideturdeutroqueextrcmopartici-
pare. Undecertumeft.hujus coeli fubftantiamimperfediorem Sc minusfor-
malem efle illo fupremo quoniam plus habet materix, minus veio form^,
j
quam illudjconftat enim ex duabus partibusfpiritus grofiioris &c totidem !u-

cis per diaphragma coeli empyrei a fuo fonte eifecundocreationisdicinfufis:
Atquehinc<c///frdicitur,quafi/«/Aijirr,ideft,igneusfpiritus>feuexfpiritu&igne
Similiter ultimo locojucemdebilifiimamefleincoelo
a^qiialiter conriatus.
infimo, declaravimus, materix autemfive aquarum fjbftantiam rebelliffi-
maminamconftatextribusquartislucisjatqueitafefehabetinhocextremoin
materiaequantitatcut in altero,empyreo nempe.in formx abundantia. Lu-
cem etiam adum omnium fimplicillimum efte demonftravimus.quatenus eft
Hmplexadus intelligentia:,intelledusque increati,& primo a divina mentc in
omniadifFufa,modotamendiverfo,procorporisnaturarebellioriautobedien-
tiori. Dicimusigitur,lucemincreatamefletotahter 6£ originaliter in ipfo Dea
Patre: Eft cnim ille kminum Pater, imo eft ipfa lux prima &vera, cujus radii
adus primi exiftunt,»/ Trifmegtft. teftatur Undc illud EgofiimluK mtmdi, &c.
: :
Affirmamus etiamcum Trifmegifio & facris Scripturis,in //^tf cfleilluftrancem

fpiendorem 8c exuberantem,ia quo eft lux &
vita hominf*m,at tdlAturfinffus
' ]ohanni
PE MICROCOSMO INTERNO.^ 69
]oha»Miscap.t. In SpiritufanSio tandem efTe fulgorem omnem intelligentiam fu-
Poftautem lucis creationem portio iilius fimpii-
perantem,utinquitD/tf»j(y/»*.-
cilTima ad Angelorum compofltione concurrebat cum /plendoreintelledus
increatifeumentisdivinieiunde Bionyfius ipfos Algamata,hoc c{i,clarijpmajpe-
c»lalHmen3eiJi{fipttntiaaPpellaty\aqaibustt\:\mDmhip(cvidttui:. Poit hot ad
corporumcccleftiuminformationemdercendebatlucishujuscompo(itcepor-
tio,dans ipfis vita; copiam &
efHcaccm propagationcm Eftque h^clux vifibi-
:
lis fplendor. In ipfa ctiam elementa lucis portio extrema infunditur,igneum
illisvigoremtribuens,quovivuntcoporac]ueinferioradiftinclis&fymphonia-
cijproportionibusconftituunt. Inhominedenique eft omniumharumlucis
tjim iacreatasrcilicetjquim creats fpecicrum portio debita. Nam per fpira-
culumvitxnonintelIigiiuranimavitalis(hxcenimeviamhrutisconceiraeft6c
puntis,quavivunt)fcdmensdivina,Iuxqueincreata,qux immediate aDeoin
iiluminfunduur,quoprimumDciimagineminduit:Dcindeangelico6cratio-
nalifplendorcornatur,atquehancporcioncm a coelo empyrco habet.qua ra-
iionalis diciturj atquehis duabus dotibus cstcra anim^lia , omnesque alias
mundi creaturas excellere videtur. Poftea luccm vivificam, vegetativam 5c
multiplicativam aSoleSc creaturarum xtherearum fplendore accipit,quibus
corporaliter huc atque illuc ducitur,augetur &
fux fpeciei incrementum per
propagationemhabet. A luceelcmentorumcorporis fui partium fymboliza-
tionem(?ch'jmorumclementariumnaturam acproportionembarmoniacam
habet,fecundumillud Trifmegiftiin Pimand. Faemtna aer dr aquacoeitndicompos ex
igne maturitatemêx xthere JhmpftJpiritum conglutinavitque natura ad hominis Jbe-
ciemejfgiandtm. Quisdeniquedubitabithas omnes lucis fpeciesinhomineef-
fe,ciimharumomniumoriginem,mentem nempe divinam,lucisqueincreats
portionem in hominibus teftetur^»c?. 'Johan.cap. i.a cujus fonte increato o-
mnes alix lucis creatx fpecies derivantur. Nam fecundum illud P/almifaRe-
gii : Verbo Domini firmatifunt cali dr Spiritu ah ore ejta omnes virtutes eorum. Con-
cludimus igitur,/m efle radiorum Jpeciesy(\m a£ltts diQnnvivîfupercailefes nempe
radiifsu Deiaff-u-s.a. quibus nobilior anims humana: portio derivaturj Deinde
;?»»W/r4</«feufflr/(?/?«,funtquenatura:a(5lus,animaqueabipfaprocedens,unde
hominis vitafenfitiva& vegetativaderivatur^ Et ultimo in locofunt radii eU^
mentares,qui non vitam,fed vits habitaculum pr«eparant,funtque qualitates
propric i.i elementis delitefcentes. De his crgo MicrocoJmi radiis infia latius
difcurremuj.
C A ?. IV.
Tê raditsfuêrcoeUfiihuSyqui aSitufHnt Dei.
RAdiorum autsmjifpernaturalium yquoniam alios in ipfo Deo clTe indicavi-

mus,uti-etiamfacrseteftantur Scripturx,aIios quafi ipiiius coeli empyrei,e-
jusquecreaturarum fubftantiam,illos in Deo exiftentes dicimus increatos,hos
vcrocceliempyreifrM/w. K^kdiumiutcmdivmumcumScotointeHeihimincrea-
/«wappellamus;alterum veroiIlum,immediate a divino procedentem,}ntelle'
Bumcreatum. XXndeScotusohjeclatntelligihiUaproduci in ejfeintelligihite,pera£ium
intelUBui dtvinizffiTmzt^&c in ipfis omnes veritates de iis neceffarw relucercyx ta u t in-
tclleduscreatushujufmodiobjeda Scvinutc ipforum,necelIarias quoque de
ipfisvcri£atesintelligens,videatinipfisiftiufmodiveritates. Atquetumintclle-
clus ille creatus videns in objectis uUbus veritatcs infallibiles , convcnienter
1
;... I 3 . ,.,.- .. ..dici
70 T.R A C T. I. S E C T. I. L I B. III.
dici potefl.videre eas in luce a:terna,(i ve regulis xternis. Id quod confirmare

ctiam videtur Refolitt. Theolog. troB. i.part. i.port i. qiufl. i. dum alTerit, conve-
menter dicipojfe qtiodinteUeûs creattts 'videat hiijnjmoai 'ueritates iwfallibiles irt Ittmi-
.,
neintclleiJniincreati.quiafcilccfvirtttteiJlittsincreatiintelle^fttsproduâfuntohjeÂ
in effe intelliqibile c^ ipfajic prodttcfx,nonfua.fed intelle^tis divin virtute meventi-
ffum intelleiium creatum. Exquibus conftat lumen tum creati,tumincreatiin-
telleclus efn;,&. intelledum creatum nihil quicquam poiTe intelligere,nifi hoc
,
quafivideatinluceacfi)lendoreintelledusdivini,quemwf;7/mvocantj&:per
confequens cerrum e(t, ad animê humanx conftitutionem concurrere cum
intelleducreatomeatemdivinam,ita utperhancille (olcat prxJielasverita-
tes infallibiles videre declarabimus. Cum autem ha:c portio divina
, ut infra.
homini,propterimmenfamcorporisejusiudignitatem,abrquedivinaOpificii
gratia obvenire in illius creatione non potuerit, idcirco idem ei donum ip(b
creationisejasdicconce(fitDEus,quodanteaprimo opificii fuidieccelo cm-
pyreo&per confequensunivcrfo|mundo'|communicavercit. Namq; utprimo
creationisdieSpiritusejusferebatur fuperfaciemcoeliempyrei, fpincualicer
ipfumilluminanSjficetiamultimoiHiuscreationisdieSpiritus ejufdemArthe-
typi ferebaturfuper faciem hominis Etenim fpiravit ille in faciem hominii fpi-
:
racuium vitx, qui, quoniam increatus, vira &; lux immorralis erat, ut teftatur
Johan. I. Trifmeg.infto Pimand. i. Tales icaque funt hi radii fupercceleftes, qui
funtrcverapropriiDeiadUbiquorum priores a Deo immediate procefTerunc
& funt quafi radii ab ipfo Deo emiffi ac veluti Spiritus ejus aclus divinus 8c
,
fplendor xternus,im6 ipfe Deus, ubique pro voluotatefuadivina prêfens,

ita quidem ut non inepte inde Theolog.refolutione fufFragantc,dicatur,/» omni
(reatura effe vefligium Trinitat^,non aliccr videlicet,quam folem in hac domo,
veliliatcrrxparteeiredicimus.cumradiiejusinlocisillis fcriunt. Radiiautem
fupercceleftes(ecundariifuntiIli>quiimmediateaDeoprimodic,admateriam
tencbrarum de potentia in adum producendam & conflandummunduma-
dualem&vifibiJemfuntcreatiiquorum adionibus tcnebrx adglobimunda-
nicentrumdepulf2c,&: virtusomnis ccelis & cundis cocli partibus creaturis &
eftdata Unde etiam aclus Dei fecundarii vere dici po(runt,quatenus a Spiritu
:
Dominiimmediatepromanantes. Atverononfunthiipfi fimplices,utilliin-

creati(quippcquipenitusfuntformales&ignei)fed cum pauxillofpintushy-
l^tenui(fim£emateriac,utdidumeft,conjunguntuninquacompofitioncfpiri-
tusillepalfivusjluxquecfrentialisadivaacverusDeiradiusemiflusexiftit.To-
taautcmcoeliilliusfubftantiafr<r4/(i dicitur,quia de nihilo,hoccft,nonpr.ctxi-
ftente materia aliquid in adum fuit producium.nimirum informis & poten-
tialistenebrarum(piritusfeuaquafubtili(nmafuitIucisdivina:pra;fentiainfor-
mata. Unde &
coelum hoc intelleduale ac rationale dicitur,& fimplex hcec
compofitioluxappellatur,atque hac ratione lux creata accipitur pro lucis di-
vinae mixtione cum (piritu,quem informavit,hoceft,pro compofitionefpiri-
tuscumlucejinquacompoficione,quia lucis proportio tripla eft ad illam ma-
tcriajjidcirco lux ei nomen &
eirc dcdi t,atquehoc modo lux primo die creata
fuit. Qaoniamigiturluxiftaformalisagitinfuum paflivum & fpirituspafllvus
formamrecipieni p2titur,&; acliones illas,haud fecus quam materia formam
fiL]fcipit,n6nne inde verifimilc eft,hujufce (ubftantix, fimpliciter ex duobus
compofita:,luccm efTe illud, quod Philofophi vocaverunt intciledum agen-
tem.qui omnia potentia intelligibilia facit intelligibilia ac1u,non alicerquam
materiam illam propter deformem fuam difpofitionem
, in potentia tantum
exiftentemireduxitinactumvifibilem? Unde&: Francifctude Maronishunc\n-
tellcdum nuncupavit, tucem dr rationem cegnofcendi , & fecuudum Proclum i»
trnci.
DE MICROCOSMO INTfiRNO. 71
qm eft altera compofitionis pars.ni fallor,efl: ille intellecl us, quem Ph ilofophi
patie»temd\xenint,cu)use{\:omnium intelleclionem in (e reci^cre. Sicadfpe-
culum politiflimum lux fuum intendit vukum^fpeculumcjue ejus radios reci-
piensfacitrubjedumproximumjinpotcncialolummodo ante lucis adumvi-
iibile,jamacT:uinrpeculoapparere& videri. Atque hoceft.quod allercre vi-
detur Trifmegifiui mPimand.i dicens,?»e»ret» ejfe in ratione, p.er rationem fciJi-
cet coeli intellectualis fubftantiam intelligens cum in ratione fit tum adtio
, ,
tum paffio. Et Anflot.i.deanim. In a,ntma,inteUeBivAfrofter intelleBumpajJihilem

j?snend/ises/inte/iec7uiagens,hocei\,fotmZcigens in fuam materiam paflivam im-
ponenda eft. Hinc igitur eft,quod alii,fecundum Bafdium in Hexam. z. hoc \.
ccelum rede inte/lecitiaie,it(\\xe alii etiam rationa/e nominaverunt. YLtAuguJ/i-

nursfuper Gen. i. per lucem primariam intelligit naturam ange/icam. Natura au-
tem angehca fecundiim Boetium /ib ^.de Trinitate,differt a mera forma lucida,
qua;increataeft;quiaaccidentibus fubj!cicur,videlicetintelleftionibus& vo-
litionibus.unde in ipfls materiam efle dicit:Se.d hoc in traBatu primo,vo/um.\.
/ibro:T>e creaturis coeli empyrei,dilucide declaravimus. Hi aucem dicuntur
proprie aclus Dei, quoniam ab ipfo immediate procedunt, quorum fulgore
homo interius iliuminaturDeique ipfius imaginem habere dicitur, ut infrA
,
latiusexplicabimus-,quamvis etiam 8c radios inferiores omnesfecundarioauc

ternario aDeo denvari ftatuamus,quod etiam aflerere videtut Trifmegifffs^.
liman.DEUs divina natura,principium univerforum,DEus,mens,natura,a-
d;us,necefruas,finis& renovatio;& proinde per confequens,omnes radiosfeu
aclus mundanos divinos efTe & ab ipfo Deo provcnientes afTeverarc videtur.
C A K V.
Wnde homo dicatur Dei tmago ? ^ de nobtlitate, quam ille cL
radiis fuprnaturalibm tam increatis^cjuam creatps,
qui tn tplofuntyaccipit.
CUm Opifexilleincreatusfpiraculumvitxinluto/umhominlscorpusin-
& opacum,divinam mentem
fpirafleticorpus illud,licet fpifliim recepit,
atque illa pcr inexplicabilem & lucidiffimam fuam pulchritudinem, politifli-
mumfpeculi culciflimi decorem lutofs ac rudi hominis corpulencicededitiita
utpriusArchetypiforma&imagofpiritualitcrineaconfpiciendaefTet. Unde
Trifmegift.hominem adDeiimaginemfaEium reprafentare Trinitatem in /oco quodam;
atqueiiidemetiam facr^c Scripturas in mu\tis\oc\s,hominem adipfus Deifmuia-
clmim faBum dicunt Trifmegtfitis etiam in i.Pimand.hominis mentem propriam
:
Deiformam vocdivit. Etzlihi.mentemrationis humana Deum nuncupat,qui eftin-

telledus,vita&fu!gor. A.cfecundiimJanûm]ohannem\. InFerbo DeieBhomi-
numvita,quaefi/u.xJI>/endens in tenehris,h.oc cft,in tenebrofo corporc humano,
eftquehxc vera lux feu forma divina. Sic itidem TrifmegiJl.Pimand.i.hominem
internumexvita(^ /uceconftare dicit;vitam£ dr /ucem Deum (jr mentem vocat,ac
ibidem in hêc loquiturverba. Pater omnium inte/leiitts vita(Jrfulgor exiflens,ho-
minem fibifmi/em procreavit atque ei tanquamfi/iofuo congratu/atui eft. Eodem
,
modo Patt/its hominem,dr Xyfiui Pythag.ejits animatemp/urn 2)«appellaverut. Po-

lita autem illa materia,hofce lucis increata: radios rccipiens,eft fpiri tualis & in-
telledluahs primi coeli fubftantia ad imaginem Verbi.primi excmplaris & cau-
fa:caufarum,creata,qua:immediate {ecundxxmP/atonicos aDeo derivatur. Et
hxc
71 T R A C T. I. S E C T. I. L I B. IIT.
hxcen:veraanims;Pw//rationalisfubftantia,quamprimummundiOpificem
procrearedicit, ac per confequens omnium creaturarum nohiliilimam cile
concIudit;^«^«/4W,uc inquit xWe.animx perfeBionis effentia afiperioribufDiispro-
venit limo hac ' // ilit intelk6ludlsfuhflantia-,o^ i am Jamh/ic. de Myft. henefica 'voluntate
/://i///z^,hoc cft,mentis divma: prarfeotia illuminari dicitiac pariter elt illa,qux:
defiiiitur a iheologis.jjiritus intelleclualis ad heatitudtneminfeordinatmût in ReJoL
T/S^r^/^^.habeturÊiljinquamjh.xc fubftantia duplex,lucis nempecirentialist>c
fpintu^ fimplicii]imi,quafi aciesquxdam acmedijm limpidillimum,Iimoib
corporiinfita,inquoideje illius divina: & mcreatJe portio confpicitur. In hu-
julmodiergofpeculo empyreo,corpu, illud limoiiim illuminante,D£us ipfe
Opifex,ut teftatur Trtfmcgi[}u4 i P/wj». feipfum quail inlpicicns,homini,tan-
quamfilio fuo, congratuUius eft,& propria nimium delectatus forma,(>pera
luacunclauiuiconceilichumano. Homo igitur omniumle potcftatcm hahc-
re percipiens,opificia leptem gubernatorum (nam recundum Trifmegtji.Pirn.
ferm.^.facius esi homo dtvini operis contemplator^dLmm^d^ftvitvc inccpitCcguber-
natoresill',quos jntclligentias vocant,human3e mentis meditatione gaiidrn-
tes,finguli fuipropriiordinisparticipemhominem reddidcrunt,qu;poftqu:rn
horumdidicitcircntiam,inAftrologia peritillimusevadens,altiusccepitalcen-
dere,6cfulgorisfuiacvita;fontem6coriginemperquirtre(atagebat. Undefe-
ptemcirculorumambitumentisfua;acuminepenctrabat&.rclcindebat,vim-
que Gubernatoris prxfidentis igni comprehendere tentavit Namque uc :
ignisradiilurfum,verfusfedem fuam connaturalcm tenduntific fulgoris illius

divini officium eft,tot gradibus altius cxteris radiis afcendercquotiliisfubci-
liorautnobilior&excellentior tlTe dignofcitiir. Hinc erat,^^rh\her.tt Trifme-
gijlo Pimand.if.-Cfuodhomooperadivina admirando.dr vivaciter perfcrutando,tandem
tpforumd^luiipjiusautoreminvenit ac cognovit. Atc]ue inde etiam eft,quod idem
TriJmtgifl.Pimand.io-hominem animaldivinum.non cum hrutis,Jed cum Diis ccelejii-
bui comparandum vocat,imo ipfum cceltcelis prxjlantiorem effc,velfaltemparicumillis
ferte potiris o\w\\.. Solus deniquehomohochonore gaudct,quod in omniDus
hujusmundilymbolum&ccumomnibus operationemacconverfationemyir-
tuteilliusradiidivinihabet:Symbolizatenimcummateriainpropriocorpore
cum elementis in quadruplici compolltioneicum plantis vegetacione,cuma-
nimalibus fenfu,cumccelo mediolpiritu a:thereo,rum Angelis intelle<fl:u,6c
cum ipfo Deo,ut omnia in fe continet. Agit igicur in omnibus in omniaiac- &
queadeoinipfumquoqueDcum pollc habet,intelligendo videlicet,& ;!man-
do illum acficuti Deus cuncâ cognolcit,ita etiam homo cun^fba cognofcibilia
:
cognofcerepoteft,nec enim quicquam in eo eft,in quononfulgcataliquiddi-

vinitatis:Atquehinc etiam Trifmegifltis in \o.ferm. Pimand. :iu'iis eft appellarc
hominem Deum terrenum d^ mortalem,Deum vero ejus Creatorcm cceUjlcm acim-
mortalcm Et in ferm.3 Afclep. L\\c\t,magnum miraculum ejfe hominem arimal ado-
randum honorandum : tranjire namque illudia naturam Dei,(Jr if(nm quaJiDeum
(Jr
effeafferitEt alibi hominis naturam Diis cognatam effe dicit,iisj. divinitate conjitn-
; ,
flam. Ac certe hoc maximum eft hominis decis.quod vcrum Dei radiumc^^c
a<ftumhabec,quorumratione confanguineuseft ipfi Den.nonalitierquamilli,
qui ex atavis &: a vis defcendun t,confanguinei &: cognati eorum dicuntur. At-
quehasomnesperfc(flionesalucisincreatc'eradicehabemu.s,quammentem&
intelleclum appellavimus ab ipfo Deo nobis infufumiquohominempropter
exiftentemillumineodivinarformxradiumDei fimulachriimciledicimu.s,&;
cum Angelis,quatenus intelhgens,& rationalis eft.comparari atque demum
etiam cum omnibus ccelis ac ccclorum creatuns fymbokim habcre,ut antea
declaravimus.
C Af.
DE MICROCOSMO INTERNO. 75
C A l\ VL
1)e radiis mundanu Jive coelejiibus^^quos naturae aSius appellanti
a^ cur caeli xtherei ammafit trrationalis f
RAdios mundanosjive ccele/les,quos alihiJecKndaries appcIlavimus,iIIos nomi-

namus,qui a perrenni fonte lucido,prima die creato,hoceft,aluceprima-
riaadcoeliiethereirubftantiamrpiriiualeminadum deducendam,& ad tene-
brofam privationis originem deorfumpropulfandam,inmediam mundi regio-
neminfunduntur.qui quoniam funt mundi quafi vifibilis anima,qua eumvi-
vere dixerunt Platonici,idcirco a quibufdam radii mundani acfhus natur» &
appellantur,e6 quod qu^libet res naturalcs ab iis recipiuntadum,hoceft,vi-
tam, vegetationem, multiplicationem & motionis originemj Imoquiiibec
naturx radius feu adtus eft quafi anima vivens, fi in corpus bcne di/pofitum
proportionedebitainfundaturjfiquidemejusvirtuteinfinitaexfimilibusfimi-
liagenerantur,rescundxaugenturalunturque,intantumquidem,uthicnatu-
rx adus fit ligamentum elementorum,virtusque commilcendijfine qua ele-
mentorum commixtiones fieri,formaque (iix fpeciei congrua,per quara eares
ab alia quavis re diftinguatur atque dignofcatur,imprimi nullo modo potuif-
fentiQuinimoetiamhifceradiisSol vitam&calorcminferioribusinfJ5irat,ut-
pote cujus radiorum adus cunda ad fe calore fuo vivifico convertit, cunda
permeat entia &c qualitates eorum virtutesque ducit per omnia,ac tenebras
caligiaemquedirpergit. Quidigitureftaliudhicnaturjeadus,quam4»?>»*/7/4
mundi,qnamin Sole prxcipue collocari 'voluerunt Platomci? ita utradii mundani feu
cceleftes non fint quicquam aliud.quam lucis in corporefolari congrcgatxe-
miifio,&: ad omnes vifibiles mundi partes ejaculatio. Id quod etiam verificare
videtur ^tmhlicus,omnes cakftes virtutes Soli inejje affirmans. Et fceundum Pro-
clum omnes omnium vires congregantur in unum Solem atque coUigantur^ quas tan-
demiileinhuncmunduminferioremperigncafuafpiraculacrediturdifiêmi-
nare. Unde 8c Sole ad nos vergente terram herbefcere &
pubefcere,abeunte
vcro eo illam deflorerc videmus. Certum igitur eft &
manifeftum,vimiftam
feuadumhuncnaturasefreanimammediamnaturxexlueisprimari^fubftan-
tia Scfpiritu xthereo conflatam,qux media ideo dicitur,quia participatdeu-
troqueextremo. Nam accipit naturam &
eflentiam fuamde perenni fpiritu
coeliempyreiScrebusomnibuscreatiscoehinfimi virtutemfiiamvivificamli-
beraliter impluif.Imo etiam ufque ad ipfius hominiscentrum penetratcum
fuo fpirituanimahasc vivifica,donum illud fupercoeIcfte,mentem videlicet ac
intellecluminrationalifiio curfu fedentem^fecum vehens. llnde Sol,hoc eft,
animavivifica&homo,nempe fpiraculum divinum,quod homo internus ap-
pelIatur,hominemgeneraredicitur. Atquehinc eft,quod Verphjritu in lihrode
tfffa//(?«/^«f,loquensdcanima hac media,definit,/p/S»» ejfe quoddammediuminttr
eJfentiamindividuam,qu£eUintelleEiiis (jf ejfentiam in vera corporadivtjihilem.qua-
£t in eodemlibro
litatesenimmaterialesqueformafecundumcorporajuntdivijihiles.
vitam hujtts animx ejr illam inte/leStus. Atque
ipfe difFerentiam conftituit inter
hanc etiam difFerentiam confirmare videtur Dionyjtui tib.de divinis nominihus,
6\cendo\quodilla,quiefintininferiorihits,exijlantperfeiiiitsinjuperiorihui. ^tPro-
clus in Itb de anima a fTe ri x.,perfe£fiores animas a Biis fuhlimiorihiu provenire\eJfe
.
nam •
quei[Usperfemobiles,minusquedeteriorisnaturaparticipes,haf veroje minus movere,

magisquejortem corporeampatiy^ vera dicit: Nam pcr hanc animam mens & in-
K telledus
a
^4 T R A C T. I. S E C T. I. L I B. III.
Per animam igiturperfcdioremjintelledumafu-

tellc£tus corpori jungitur.
prcmo Opifice immediatc procedentem per aliam minus perfedam hanc
,
mundanamintelligit,quamaDiis inferionbus,xihereis ncmpe,provenire vo-

luit. Namalias animas a fphsra Solari,alias a fphxra Mercuriali,&; nonnullas
/phêraLunariderivariaflericperquasdiver^m radiorumnaturamdiverfas
locorumacfphxrarumdifpofitionesfequentemdenotarc videtur. Atquchos
Deos inferiores a Trijmegijio -j.gubernatores vocSitos Proclusjuniores nominzwit,
ac fi dicereta fummo Deo proYcnientes,&: quatenus j uniores fu n t atque infe-
riores,eatenusetiamanimas imperfcd:iores,irraiionales nempefacientes. In
hxc igitur verba loquitm Amma rationdis esianimairrationdtnohihor.quoniam
:
illamprimusmttndi Opifex.,Deus nempefupercotleJiis,procreavit,hancautem Diijuxio-

resfrod»xerunt,idcn,atberei. Hxcautcmanimainfe vitalis,fedirrationalispcr
acquifitionem portionis fupercoelcftis Ht rationalis , Et tunc eam Auguftinu-s
likdeanim.drjpirit.definit effefubjlantiam qnandam rationiipartidpem. Unde ha:c
anima media,quatenus rcfpicitfupcriora.habet virtutem intelligcndi,&: qua-
tenus iuferiora^virtutcm (entiendi-.Similiter quatenus componitur hxc ani-
maexluce&(pirita,6cquatenusmentemdivinamcum coeli einpyreifubftan-
ti«eportioneiufehabct,eatenusrededefinituraby^r//?.//î:/fj/^/m«,efrej^/m«*
intelle^lualis dr rationalis femper movens , ^c. Sed cur anima h;£c confcqucn-
tcrpcrferationeminferionbusdarenonpo/Iit,ratio,nifaIlor,ha:cefl:. Primum
quia certum eft,ipfam mcdiam coeli medii fubftantiam ex a:quali lucisprima-
ri«creatxportione& pari coelimedii fpiritusquantitateconilarejqui/piritus
lucis hujus prxfentia, a privatione fua liberatur 6c purgatur. Lucem autem
primariamex5.1ucismereformalispartibus,8cunicafpiritus conflari diximus,
qu£e ideo intelledualis dicitur,rcfpeclu formKfua;divinae&: fimplicifTimXjra-
tionalis ver^,quatenusfubftantiafpiritualis,qua;materialis eft ejus adus,quo-
dammodo patiendo refiftit,& per confequens rationalcm reddit hanc mate-
riam,qu« rationalitas inferior eft intelledu. Nam in Refolut.Theolog.hzhttmt
<\\Xod,quiienttSAmmAreJpicitaltiora,diciturintelle6}iis,quatenus inferiora,ratio. ]zm
vero indubitatum eft,rem eflTe tanto magis inteIIed:ualem,quanto magis ad
verum lumen fulgorem& , intclledlum acceditur , &
tanto rationaliorem,
quanto propinquior eft verse intellec^tus fedi ; nam intelledus creatus imme-
diateabintelIecluincreato,nonahterquamaSoleradiimundani,procedit.At
quoniam res,quo remotius a fontelucido diftat,ec) minusderadiorumejusa-
du participat,uti videmus corpus animalcquo longius ab igne diftat, eo mi-
nusignisbencficiutâccipcre.autcalorisvirtutemfentireiidcircomedi.imun-
diregio,tumquiaeftlocusafonteintelIe6T:ualivald^remotu>,tumetiam,quia
cjusfpiritusaliquantoeftgrofIior,quamviscrcationefuaad vitumfatisefKcax
& &
idonea>ad intelledbum tamen rationem minus eft apta conveniens pro- &
pterfubftantia:fuxcrafritiem,magnamquecontralueis increatx adus fimpli-
cifnmosrefiftentiamiquoniam,quocrafiiorcftmateria,eomagisefl;formalia-
d:ioniinobcdiens:proindcfacultatemrationalemvaldedebiliterillicoperari
certumefl,&:perconfequens,animamillammediamin creationefuairratio-
nalemperfefadamelFeiquamvisper familiaritatem illam,quam fpiritus cceli
empyreihabctcumilloa:theris,&:perdivinam Dei voluntatem.intelleclus ac
ratiopercceliempyrei diaphragma fexto die,ad hominiscreationem,inhujus
coelianimamdefcenderint,ut,cumha;canimamcdiavitalisineuminfundere-
tur,fimul quoque ea illi cum vita intellcAum ac rationem afFerrct. Et quia hu-
juscoehmediifpcciesincreationefuairrationaliseft condita,idcircoperfera-
tionem hahcrc non poteft,non magis,quam vegetabilia ante Solis ortum erea-
ta/cnfujmmoreanimaIium-,quamvisproculdubio creatur;c cceleftes non mi-
nus
DE MICROCOSMO INTERNO. 7;
nusreficiantur,&gaudeantpr£E(entiahujus(plencIorisintelle<51:ualis,quamve-
getabiliaSolisajjpropinquatione&afpcdu. Sed utviamagisfamiliariprobe-
mus hujus coelianim£c irrationabihtatem,videmus in lumineintelledus fen-
fum vifus dingeote,quo longius ab illo objedum diftat,e6 debiliores efle ra-
dios ejufdem fpecies vifibiles contuentis ita quidem,ut etiam veritas
: quando-
que ipfis non reluceat,fic enim etiam in propofito fefereshabct cumhacani-
ma.quippe cujus medium diverfum cft ab illo intelledus & pcr medium mun-
difemidiametrumafedeintelledualidiftatjunderadii coeli intelledualis pro-
medio quafi refradi funt,8c rationaliternon
pter medii diverfitatem in coelo
operantur. Atquepraeterea etiam,fi h«e anima per fe eflet rationalis,curnon
itidemquoquerebusomnibus,quibusvitamdarefolet,rationemfimulimper-
tiriperciperetur ? £ft enim hujus cceli fubftantia tum in metallisjquam in vege-
tabilibus&animalibusutriufque fpecieijquinta eftentia enim,qux eft rerum
omniumnatura fenfibilis,folummod6 exiftit,& non intelledualis,tefte £«///<?
Concludimus igitur,quod coelum empyreum habeat
in lib.de quintn ejfentia.
animam fuam a radiis Dti increatis,&; fubftantiam ejus eflepeuituslucidamj
nontamen lucem fimpliciflimam,quippe qux Trinitatis tantum eft propria,
cum fit increata. Ita tamen hujus coeli fubftantix fpiritualis appetitusexple-
tur,ut penitus in naturam lucidam & formalem conyertaturj Unde & com-
pofitio ilia dicitur empyrca,id eft,ignea,cujus fubftantia formali tenebrofus
medix regionis fpiritus informaturj atque adco etiam tota regionis coeleftis
fubftantia,fit ex portionehujus fubftantise empyrex,quje eftejusforma,&ex
fpirituproprio,quieftejusmateria,qu2equidemcompofitiodicitur<«//'fr,ideft,
igneusder.Atque ut tota coeli empyrei fubftantia eft coeli xtherei forma feu a-
nimaeirentifica5ficiteriimhujustotafiibftantia,quam quintam eflêntiamvo-
cant,eftomniumcreaturaruminferiorismundianima&natura,pra:terquanj
hominisjquimajorcmfuamperfeclionemabaltioriregione depromfit. Hoc
igitur modo venficantur prêmifla dicta Dionyjii in lib de divin.nom. Illa, qu^
funtininferioribus,perfediusexiftuntinfuperioribus,hoceft,quoaltiusafccn-
ditur,c6majorperfecl:iorepcritur:Namqueutidem/«/;^.^(e^»^f/.^/>r<«rr/?'.di-
cit: Angelumfuperioremdelege commtini illuminare inferiorem:\x.^ quoque (tit res
habetcummundiregionibus. Nammundusinterior,feuidealiseflexemplar
ipfiuiDei,externusyer6&vifibiliscftilliusinvifibilisimago.
C A V. vn.
rDe radiis ekmmtAnhus t^ animajenfitiya.
' I ^lmsui ejfentiam AnirnA noftr& non ex primls,3.\t,omnium generiûs conflitutamt

-*•
quemadmodumfiperioresanimas.jedexjecundiitertiisvecompojitam ej/e,ub\ per
prima genera naturas atque fubftantias cosli empyrei,per fecunda,illas coeli
jetherei,dequibusfupraegimus,&pertertiaillascoeliinfimi&elementaris,de
quibushoclocoagemus,denotat. PythagoricitUt fupra explijca.\imus,animam
exprop0rtioneftmpla,dupla,tripU drquadruplacompeni volentes,per quadrupla pro»
portionem intellexerunt animx potentiam fenfitivam,quam Plotinus & casteri
Flatoniciidolum vocaverunt,quia eft quafi imago & idolum qualitatis illius,qua
fen t i t u r E t Trifmegift Pim. <J. a t ûxcunquejenfus monjentîdolafiint dr vanx qud-
. i :
dam admirationes:nam bonum in mundo,aut mundi partibus invenirenonlicet : nam

fit acies oculi Deum non cernit,ftc neque pukhrum bonumquecognoftit. Divus Paulus
homine.animalem & nos ffiritum,carnalem dicimus^ Etenim hxc corpora foluln-

K 1 modo
7<? T R A C T. I. S E C T. I. L I B. III.
modo percipit,cum incorporea fenfibus minime objiciantur. Ex quibus pa-
tetjanimamfenfitivam de corpore participare,cum fine ejufdem organis nihil
quicquam prêftareaut perficerepoffitiimo nifi fit in corpore aliquo animato,
^ h^canimxfundiofeupotentianihil cft. Conftatigiturexelementis eampo-
tius& corum virtutibus ac mixtionibus confiftere,quam a fuperiorum coelo-
rumvirtutibusderivari. Unde Porphyritu illam,/« lih.de occafionihus inhxcver-
ba afijperioribus animx potentiis d:rtinguere videtur:y^«/w<j quidem rnedium
eU inter ejfentiamindividunm.quAesi intelleciHS-,(i- ejfentiAmin 'uera, corfora divifihi-
kmsqttalitatesenim,materialesqueform£lecundum corvorafuntdivifihiles. Ubi per a-
nimam intelligit illam viviticam cceli cetherei, psr eirentiam individuam,
intelledualem &: rationam coeli empyrei fubftantiam.per elfentiam vero m
corpora divifibilem,potentiam fenfitivamjquam dcnotat circa quaiitates e-
lemcntaresmaterialesque formas,fecundLim corpora divifibilesverfari,&ab
ipfarumadionibusprovenire ac derivari. UndeapudP/'/7(f/tf/)/wds;finitur,/'«-
jufmodianimamfinfitivameffe a£lum fubftantialls corporls ncituraiis organici,(]uo idi-
^fiim vivitfentit,appetitfptrat d^ loco progreditiir-^ctijtn potentia avprchenfiva (pecies
tam aptus
rerumvifihiliumapprehenditc^percipitprxfentesdf ahfentes :iizvc\ ienkii
eftrecipereimprelIionesrerumnaturaliumabftracâs,quahn cerarecipitima-
ginemfcucharaderemfigilliabannuloabftradum fine aurovel argentofibi
adh^rente.Atqueh^cpotentiaapparaturtaminytv^/wf^c/mi^r^^cuiâ/^^wfrfub-
jiciUQtiir fpeciesi\ide\icttvi/us,auditus,ta^Hi,gufit(s,o/fa^ttsfiu odiratus; vei int-e-
'riorg,cujustresfuntdiffkTentix,yide\jcetfinfitscommun(fphantafiacrmemoriaE-
jus autem motiva potentia corpus animatum movecur , vel loco exter-
ne,vel /piritu & pulfuinterncjquxquidem,fifitimperans,eft w>/«xf^»f«/>//f//'/-
^,fpem&lxtitiamfubfecontinens,vel vis irafcibilis fuh qua furor,rabics,infa-
iiia,metus,triftitia,dolor 6c hujufmodi alia comprehenduntur. Eft igitur fen-
fibilish3ecfacultas,ipfius terrxSc obfcuritatis filia,malorum omnium mater,'
carnis ad omnia mala inftigator,peccandi in ea appetitum afiidueexcitans 6c
objedapeccandihominifubinde prêbensinam fenfu potentiarapprehenfivx
fpcciespracfentesadmalaincitantespercipiuntur:llnde£i/rfprimumaudien-
doferpentisperfuafionesadpeccandumalliciebaturideindevidendofrudum
efte pulchrum.oculisque 8c afpe<fku deleclabilem.tetigit frucflum illum,atque
ad poftremum eum guftavit &: comeditsita quidem ut ad peccati hujus
,
complementum omnes illê quinque Ipecies concurrerint, maxime cam gu-

ftui etiam odoratus fit comes familiaris -.SedbL fenfus potentia: moti vx fpecies
ad hanc acftionem concurrebantjnam concupivit &
appetiit ftatim frudum,
atqueutappetitumexpleret,adivitarborem,&defructuaccepit,poftmodum
metu &: triftitia perculfa a facie Dei fugi Ex qiiibus apparet.tria fuiire Evx ad
t.
Gommittendum illud contra Creatorcm fuum inobedientice peccatum, inci-

iiment2;Diaboli(m nempe,car»em dripfiim mundum. Diabolus carnem objeclo
aliquotentavit. Caro fenfu apprehenlivo operante objeclummundanumap-
prehendit8cvidit,ac diabolicis perfuafionibus vicla fpeciem illamfcnfibilem
appetiitjpotentiaquemotiva eam duxit ad explendumappetitum fuum,&in
fubjedoillomundanovifoeammirifice oble6tavit,quod tandem ei fubjicitur
tanquam prxmiumfeu poenapotiusfujeergaCreatoremfuuminobedientia:.
Hincigituromniumtotiusgenerishumanimalorumorigojquxftatimabortu
fuo intumefcens univerlam protinus conditionemhumanana inquinavit. Nam
ipfa mulier homini etiamde fru£i:u dedit,qui comcdit,&; per iliud peccatum
iuum cx ftatu immortali ad mortalitatem cum omni pofteritate fua eft reda-
Ausiitautredeeum jam defcripferit Trifmegiftus Deum terrenum.fidmortalem;
nam privilcgium fuutn immortalitatis per mobedientiam fuam
"'
perdidit; &
forma:
DE MICROCOSMO INT^RNO. 77
form^ ejus orrsnes.quarum naturaeftderublimiorihusregionibusrecundum
ipriusP;'(?f//rermonem,xgrotareincipiunt,folaqueh«cfacultas fenfitivaefflo-
refcerejdequarectecumPrfw/tfApoftolodicere potuifTct illeprimus homo;^/-
deo aliam legem in mem b ris meisycaptivantem me in legepeccati ; E t c u m
Socratis Pbce-
dro:Viresno[lr&fimtbonicontrario mijlit.,dij[enji0nis£ muttu flen&. Hinc,inquam,
mortalititis fententia contra Adamum pronuaciatur. Nam inquit Domi-
nui D Eus Cien.z.Delignofcientiiebonidrrfiatinoncomedai-,qHOcunqiieenimdiecom-
ederii,morieris. HincigiturexParadyfoexpellabatur Adam,ne dearborevitic
gu{l:aret&viveretinxternum,adeoque etiam ob illius peccatum omnis ejus
polleritas &: rucceilio redditur mortalis :nam dicit D
e us Gen. 6. Noftperma^
ticbit Spiritm mcm in homine in diternum.quoniam caro esf\caro enim corrupit vitam
fuamftper terram,quare interficiam cmnem carnemîn quafjiritus vitAeH fub coelo.

Hac,inquam,animiBfenfitivx feu carnalis malitict initium,evidens eratfutu-
rarumcalamitatum prognofticon, Nam hominem animalem,ut D. Pauli verbis
utar.ad pellima totum compofitum afliduemagis magisque trahebati Et ho-
nnnis malitiam in terra ita coalefcere, omnemque cordis ejus cogitationem
ade6admalumomnitemporeintentamviditD£us,utetiampoenitereteum,
quodfeciirctipfum.G^wf/Tc). Namfadumeft.utpoftlapfum Adafenfus (jr cegi-
tatiohumanicordisinmalumpronaeJ/entabado/efentiaejus.Gen.S.hllncpulchmu-
dinis corporalis amor & luxuriofus foeminarum a/pedus, pulchritudiniiquc
lupercoeleftis&amorisfinceri ac verc ignei contemptus. Unde Trijmegifui i.
Pimand.corporis amorem mortiscaujam effe afferit. Et alibi : ^m corpus amoris erro-

re ample£iitur,is aberrabitin tenebris,mortis mah fenfu percipiens:,nam niji quiscorpus
fnum oderitfeipfum amarenonpoteU. At quid denique dicendum eft ad nefandam
iliam tribulationemjquam facultas hxc carnalis ingenushumanumintrodu-
xit,qua bonum a malo difcerniturjquam quidem diicrepantiam homo in fua
innocentia ignoravit,& ejufdem ignorantix beneficio aerumnarum experse-
rat,noneratpaffivus,curis8cangoribusnullomodo2fflid:us,abanin8£Epertur-
bationibus immunis,patientiffimi fpiritus 8c mali inexpertus,utpote circa fo-
lamCreatorisfoiiusbonibonitatemverfatus. Oh fummum hominis bonum!
OhinexplicabilisejusfelicitaslAtverojamfuoerroreabinobedientiaortobo-
num a malo diftinguere poteft,lucema tenebris,tranquillamanimam a tumul-
tuofafcvexationibusacpaffionibusopprelTajignisjam confcientiê urere per-
cipitur,gehenncB rabies timetur,diabolic^ invafiones aifidue animadvertun-
tur,damnatiohumanametuituriprxterquamqnodctiaminfinitiscruciatibus
mundanisaifligiturj&veltutiifimusquoqueomnium hominum,acfirmiffima
fecuritatemunitusimortisadventuslugubris,amicoruminfortuniadeplorabi-
ha,noftraque affidue formidandajnemo in hocmundo fecurus,quilibet circa
proximum fuum fufpicax,nemo unquam iatis fortunatus,aut fuo flatu contcn-
tus.quia boni malique gnarus. Oh fummum igitur generis humani infortu-
niU4T)! Ohinexplicabilisejusinfehcitasaproditoriapotentixfenfitivardifpo-
fitione,rebelliqj & lafciva carnis humanje intemperantia miferiarum fuarum
ducens originem. Concludimus igitur hanc inferiorem animx portionem
feu fenfibilem ejus funclionem efi"e quafi formam feu qualitatem elementa-
riam magis efi!entialem, corporis mutationibus &
perturbationibus mirificc
gaudentemjdequa j4iw^//V«/(a?f Afjy?m/if videtur agere his verbis -.Pajftones qua-
tefiunqueftntinanimali,nonfuntin anima qualicunque,fed in cerpore,qtiodJub anima
certampojfdet qualitatem,qua drpatiatur c^perturbetur.Ubi videtu r per hanc qua-
animx portionem, quam accepit a
litatem fub anima inteUigere inferiorem
formaelementariiquamquidcminelementiigniscapitediximuscirecujufq;
mutationisoccafionem. Namformaifta,ficetafonte illo fpiritus vitalis fitin
K 5 prima
78 T R A C T. I. S E C T. T. L I B. IIT.
prima creatione dcrivata, nunquam tamen propter inxqualitatem materla?;^

cuiincluditur,quiefcit,nunquamruapofitionecontentaeA:,redfempercontra-
rietatibus impugnatain afTiduo bello verfatur cum corporis tenebris.jam vi-
Aaa:rumnascorpori afFcrens &c triftitiam,jam vero vincens,lactitiam ei indu-
cens cum pietatc,fi,menti convcniat. Nonnunquam etiam, pace fad:a,com-
municatioeftamicainteripfam,&carnemejustenebrofam)quare circa volu-
ptates inanes &; vitio/as verfatur,& cum carne omniadiabolimandataparata
eftobfervare. Ettuncregiamentisluceproptertenebrofamcarnisfocietatem
privataômniapefiimaproducit. Dtqixoetiamloquitm Mercurii*sTri/megi/}us»
quando dicitiquodignorantiipeftis omnem terrtim fuhverttit yanimam corporii vmcu-
l(i inclufam corrumpat,nequ€jinat eamfalutis iter adfcifcere Jedcjuod tn lacum corruptio-
nis mortii^^ eamfubmergifaciat, nec ad vitsfontem recurrerefmat. Qjjomodo au-
tem ejus difpolitio menti penitus,propter malignitatem carnis 5c diaboli ad-
verfetur,infra.latiusdeclarabimus.
^ ^ P. Flll
ûibiis êhiculiSifeu per qu£ media luces cujuflibet caltânimam
humanam confiituentes , corpon jungantur.
INter Philofophos>divinas virttites in res omnes diffufasefieanimadverten-

tes, Democritta ck" Orphem Pythagorici,ill^s Deos appellaveruntj^tf/^»* <7»?«w
flena effedi^tmnt. Zoroafier autem vocavit eas tllices dtvtnas. Synefius fjmbolicas
iUecebras.Trif»egi^.S!i.3.\u,'vitas;3.comnesgentr:d\it€i: animas ^ eJ/entias,nometx
acelTerebus tribuentes. Harum autem animarum in corpora defccnfum &C
modumconjun(flionisearumcumcorporibusdiligenterperquirentes P/4/^»/-
&
o(nam animam primiim fponte mobilem,corpus autem per fe admotum
inefficax,& per confequens hasc duo extrema omnino natura efiê contraria,
eaque decauila non facile conjungi perceperunt)animadverterunt,medio a-
liquo fpirituali eum fieri:ita quidem,ut interveniente eo,duo illa extrema Sc
peregrina aliquod inter fe commercium habeant,&: ligamentis illius ad invi-
cem fibi copulentur.quod ipfum porro athereum Tjitavehiculumanimtevecurr/cU'
/«/wappellaverunt. Atquehunceirefpiritum illum^thereum affirmarunt,qui
familiaritatem cum cxtremo utroque habeatiuon aliter,quam aeris fubftan-
tia cum contranis fibiinvicem igne &
aqua Unde &
fpiritus ille xchereus ani-
:
mam involvensin media mundi regione, hoceft, interextremum fpiri-

tuale&corporalefitus.definitur efte nec anima nec corpus,fcd quafijamani-
ma,quatenus fcilicet,regioni fuperiori contiguus eft,6c quafi non anima,fed
quafijamcorpus,quatenusnimirumregionielementarieftconjunftus.Hunc,
inquam , fpiricum animadverterunt Platonici efle illud vehiculum, in quo 6c
perquodmirific;Eillxformarumdotesinferioribusconferuntur,omnisqucfa.
cultas occultam herbis,lapidibus,mineralibus&animalibus,virtutefolis,lu.
na:& planetarumacftellarum fixarum propagatur. At vero Trifinegiftus pro-
fundiusaliquantoPlatonicisiftisnaturam humanam introfpiciens deprehen-
dxtjjpiritumdtthereumeffcvehicalummentudivins. Et quamvis Proclusin lib.de a-
nima his verbis mentionem faciat indumentorum 3n\m7^\\\xm3.nx\Animade-
fcendendo varie vefitur O' tandem purg.ttur,mzgis tamen confuse de illisloqui-
tur Namque/» x.Pimand hzhetux, mentisindumentume{[eanimam,anim£ veroin-
:
dumentttm ipfumJptrttum.Mhi per animam intelligit Autor rationalem coeli em-

pyreifubftantiam,&per fpiritumyinformatam a;cheris fubftantiam. Undein
ferm. 10. /;>». euadem iftum primi fermonii locum his vcrbis aperire videtor,
per
DE MlCPvOCOSMO INTERNO. 7$
perquxverummentismotumaterminofuoincreatoaquo,ad terminucrea-
tu JTijad quem c fficacilTime declar at Animn hominii in hmc vehitur modums Mens
:
tn ratione ^ratio in (inima,animA inJpirttH.,Jpiritfii in corpore. QLubus fane verbis

haudobfcurcinnuitjmentemdivinam&increatamlucis iqcreat^ radium in-
duere creli empyrei fubftantiam quo vehiculo magis deorfum in formalem
,
coeli cceli rncdii eftd^ vera eoeli em-

medii /iib ftantiam defcenditinam fornia
pyreirubftantia;natura,&naturaliterfimile{imiliruogaudet. Porro formail-
la xtherea duplicem naturam fupercoeleftem amptedens,in fpiritus ajtherei
involucra invo!vitur,in quo,tanquam in vehiculo fuo proprio incorpuslimo-
fumtranfporeatur. Mentis igitusfonseft Mona^ illamfrf4/4,quam Trifmegiftus
l.Pimand.propriamDeiformamJil>i^Jtmikm8cScTiptur3LCAcra.Deiformeîraculum
\ocat:Atc[uehancpvob3itTri/megifii0ferm.io.Ptmand.inmoleterrea exijlere non
polfe.,nec terreamfacem etiampojfg mentem adeo di%inamfufcipere,auttantu?nmmen
fuftinere. Hinc eit{mqu\ti\\t)quodmens animam veluti amiBum ajfumit,quia anima

divinaexijiensvehiculo Jpiritu utitur. Nec certe poteft mens hxc divina in me-
diam regionem magis ferri abfque fuo vehiculo empyreo,quanri animas mediie
natura in infimam,niii mediantefpiritu medio,cvimidem fit refpedus inter
codumTrinitatis &
empyreum,qui eft interempyreum 6cmedium)acidem
inter illud medium 6c infimum, qui eft inter empyreum &
rnedium Etenim:
cujufquecoelifuperiorisanimaeft fibi proximi infcriori nobiIior,fecUDdiim il-

lud Procli de anima : Anima rationalls irrationali esi nobilior quoniam illam primiH
,
mundi Opifex procreAvit,hAnc Diijuniores feu£therei,hoc eft,fpiritus igneus coeli

intelIectualis,quodetiamrationaleappellant,immedia,tcaDeoprimo raundi
Opificepromanans,nobilioreftfpiritucceliiBtherei,utpotecuifacultasfoIumf
modo datur vitaiTl 6c vegetationem inferioribus, fed nequaqu^Ri rationera
completaminfundendi. Atquehinceftjquodipfefref/weodeminlocoailerit,
animas nontillas exjphara Solariyalias ex Mercuriali (jrnonnulloi ex Lunari defcendere^
Exquibusevidenterapparet,quodprimum.raentisindumentyrafitIongeno-
bilius,quam illud xthereum,cum fitquafi formaLadfjjirituraiUum medium,a
quoindefcenfufuoexcipitur. Mens igitur in rationalem fpiritum primtimiat
cluditur; Spiritasautem rationalis cum concento fuo diviniflimoalpirituper
fe vitali recipiturjquitumexfpiritu irrationah fT,t,mentis &vehiculi ejuspr^-
fentia^rationalis&intellecluaiisfecundumillud Jrfzw^/iVi in lib.de Myjier. Anima.
hemfcavoluntatedivinailluminatur. Atque ipfam nuric rede definivit Arijiote-
les in libro (ito deJpiritu: e(feJpiritum inte!le£iualem, ratiqmlem ,femper moventem:
quatenusvidelicetdotesilisfupercgejefteseumejusnaturaconjunguntur.Spi-
riiusdenique hic xthereu$,radiis tam fupercoeleftit>us,quam mundanis exai-
tatus,proptera(Iiduamfuamcuminferioribus communicationem ac familia-
ritatem,in>corpora apte a Deo in creatione ad eum fufcipicndum difpofita &
proportionata infunditur , &
per univerfiim corpus humanum tranfcurrens,
potentiam in eis primum fenfitivam a naturafuapropriainducit,quam etiam
cxteris animalibus,irrationahbus nempe,pariter cum hominibus largiri folet,
atquetumpofteaetiamrationaIem& intelle6bualem,quam virtute luminum
fupercoeleftium foli homini conferre confuevit. Atque hoc modo
conflatur homo ille interior, facultatem intellcclivam,
vegetativam &
fenfitivam fimul
complicans.
CAP.
8o T R A C T. I. S E C T. I. L I B. III.
C A p. IX.
T)e Theologorum opimoneciraiamm<£creationem.
Ncapiteprxccclcnte,quiddecreationeanim^humance&cjusiacorpuslu-
I tofum defcenfu ftatuant Philofophi quique diviniorcs, dilucide explicavi-
mus. Hic vero deipforum Theologorum fencentiis inter fe difcrepantibus
paucisagcmus. MajorTheologorumchorusconcludit,4»/w4Wf<)r/>m;«/«»î
Cînfuftdendocreari,a\leg3ias ad hoc i\\ud,Ge»efz. Injpiravit in eumJpiracHlumvi-
w,id eft.animam in corpore creavit. Veriim huic aflertioni apcrte contradi-
cit Origenes cnmnounuViis ex Grêcis Thco\ogis,Platonicorum hacin parteopi-
nionem fequentibus,qui omnes in hanc eunt fentenviTn,animas omnespariter
cum Angells in principiofuijfe creatas. Id quod etiam alii quidam volunt, uti in
CUnqôre buccinx invenitur,quippe ubi in hxc verba exprefsc fcribitur :y^«/W,
qu£ )jodie ^pOiJ quotidie infundumurdenovoinutcrummatrli,noncreanturanovo,
fdjuntcreatAexfoloigneinprincifioprimordialiuniverforum,acfoventurinme>ite(^
potentia Creatoris upjue ad prxfinitum tempui,quando infundi dcbent corpori,(Jracor-
porenonrecedunt,nifijpiritu4 prim (^ evanuerit ^quo recejfoevanefcitdrani-
reccfferit
ma. Atquecum hu quoque convenire veile videiur Augufiinti4,wt in lib.-j.fuper

(7f»(r/?» habetur.nifi inveneritfacrisScripturascontr.dicentesiUndedubita-
tive de anima Adx fic \oc\\x\t\iK^ -.Sinon invcniatur Scriptura,quxcontradicat ,vide-

quodanima Adtnfuerit aprincipio cum Angelts creata c^ pofmodum vo-
tur dttendum . ,
acc€jjijje.,ad ipfum admimfirandum. Sed hoc Auguftini dubium,

luntarieadcorptn
meoquidem judicio.facilime toiletur,fi confideravimus,Spiritum Deister-
num fuper aquas pennis igneis ved:um,omnes virtutes cujuflibet Macrocolmi
partibusa{Iiducinfundere,juxtaillamnunquamfatisrepetitamPfalmifeRe-
gii fententiam Verbo Bomini firmatifuntcoeU,&Spiritu abore ejm «mnisvirtt*seo~
:
rum. Hxc enim ciim ita fe habcant , quidni etiam eodem modo fpiritus illc,
quemfemelfjjiravitOpifex in faciem Microcofmi,fufficiet ad omncm homi-
numpropagationem, ciiminmente&potentiaCreatorisrefcrvarivideatur
ufqueadtempusprxfinitum,quoinfundicorporidebet.5 ita nimirum,ut,falvo
illo (7f«f/rioco,anima illa intelle(5tualis,qux,quatenus ipfius Dei imago eft,in-
finitadicipofIitadhominuminformationem,infinite fefe excendat,non aliter,
qnamfpiritusille,queminprincipiocreationis Deus Macrocofmo dedit,cu-
jusprxfentiaipfeMacrocofmusinfinitisquotidiedotibus,finerepcticafp!ritus
iliius creatione ornatur. Nonne etiam fecundumjanclum ]oh^nnem i.dicitur:
inFerbo 'DominieJ[ehominisvitam,illamj^vitameJfe lucem,bCC.Et Tnfmegiji. lucem

S" vit.tm ipfnm Deum vocando,ex iis hominem creari dicit,quibus probat, ipfum
Dsum cfle hominis vitam.per quam fupercoeleftia guftat,mentemque homi-
nis,quafidivinamipfius Dei effentiam increatam feu veramDeiimaginema-
piid ipfum Deum femper refcrvari pro creaturis,qua$ adimaginem fuamfor-
mireinftituit. Porr6etiamanimainexnovo,hoceft,deniliilo,feunonpr;Eexi-
ft=nte matetia creari.verifimile non videturicum compofitionis ejusmateria
fitfpiritus,rormaver61ux,utipfiteftanturTheologi. At ver6 fpiritum genera-
lemicquefimiliceretiamiucemillamuniverfalem,exquibusomnisrerumfor-
mx 6l miteria derivatur,in principio tantummodo virtute divina ex materia
no I pra^sxiftentecreataeffe teftantur Scripturx facra:. Quibus infuperacce-
dit,quodPateromniumOpifex,antemundiexiftcntiamdixit:&protinusVer-
boejusconfirmatifuntcocliSc Spiritus ab orcejus progredicnscoclorumvirtu-
tcs
>i
(
DE HOM. INTERN. NUM. ET HARM. s^
rts mowm fuum hauriunt.Solem etiam appellavit PUtoflium DeiviJibiUm :M-
eo quod vitx flt
thsvA qtioque Sfiritum viti appellaverunt Philofbphi veteres,
vehiculum, quo Movetur ergo lux folaris a primo mobih",
inferioria vivunt.
hauntque (piritus eifentiam, a motu & lumine primi mobihs Sc Sohs proce-
dentem. In regione inferiori,ubi unitas cum tribus cyphris coUocaturjPater
igni rite comparatur Fihus aeri ,quatenus fuavis moderator atque benignus
5
mediatorefti&Spiritusfandusaquiepropterrationesfuperiusallagatas. Ter-
raautemjacerquafi totiusfundamentum,in cujus centro unitas etiam reperi-
turcumtnbuscyphris. Undepatet,quod Deus femultiplicet toties,quoties
perfonxrecenfenturinTrinitatefacrofancla,utintegramundimateriayerta-
lurineiTenciamejusdivinamrNeccerterelidaeratterra^feutotiusfundamen-
tumvacuum;fedinillametiamipfamingrc(ruseftSalvator,quoniam,utdi(n:um
tHyterrA germinabit Sdvittorem,^c. Eftergo omne,quod eft;,ipfe Deus. Extra
mundumadeftfibimel]entiafuperfubftantiaH& vocatur^<5?<?»4/. Infiiperiori
mundiregioneadeftmundofpirituahj&vocaturMfw. Inmediamundicreati
regione dicitur vin. In infima nuncupatur corfus. Et totum in toto ac omne
creatum nihil prêcer Deum funtiquatenus omnia bona dicta funt,& vero ni-
hil,pr;£tcr(blumDeumbonumdicidebet,aquofolaeftbonitas. Namejusbo-
nitate omnia exiftunt,& fine illa nihil in adum produci potuit;quoniam fbla
Dei bonitas,lux& benevolentiaeft rerumomniumadusjinquo,aquo&per
quem omnia, quÊ funt, exiftunt,&. fine quo nihil. Quicquid ergo a£tus eft,
Deus eft,quiafolus Deus eftadus:Et proindeadus acvitacreaturarumeft
D E u s,quoniam in Verbo erat vitaj&c.
T>emonJiratio lucutentijjtma nummrum formahum , tam in perjonamm

Deit ATi s ante mundi creattonem ab unttate fitperfubjiantialtfrofiuxtf,
quam m cojmi <(^ creaturarum ejuJUem temporecreationiipromanationejubi
deciaratur, qua ratione primum digttijbrmales ah umtate JuperRibfiantitUt,
deinde articuli,<!^ tumpofiea numeri centenaritâtquc denique
mdienarnaddiyerjam mundt confifientiam
producantur.
M ridi
1
90 T R A C T. I. S E C T. I. L I B. IV.
FiJiWovam in altijfimo throno (ttperpaUtium mundanum eUvAtofedentan:

.1
illud^palatium tratgloria Conditoris^lemjfmum.Efaix 6»
w
DE HOM. INTERN. NUM. ET HARM. 9;
prietatesetiamtresrapiebata coclo ftellato,cuiIibet extribusZodiacitripIici-
taticonverjientes, quas etiam proprietates fibi ad perfedionem officii /uiia
corpore humano conj unxit. Nam facultatem fuam attraclivam ab y^r/Wf ,iô-
ne& ^<«gr//4rw,triplicitatem igneam conflantibus,deprompfitj retentriccm 4
TaurOjFtrgitK df CaprkornOiConcoddcem a GemwisyLibra &jiquariCy&C expul-
tricem a Cancro,Scorpiofte c^ Pifcibnxdhi vendicavit. Dcinde tranfeundo fph.^-
rami^^/Mr;;; vimfuamreceptivam ab eo habuit,gravitatem etiam ^ conftan-
tiaminpropofitofijo,atqueprudentiam cum profunditate. Ex orbe Jî//} ju-
ftitiam, virtutum amorcm,honeftatem,manfuetudinem &facultatis natura-
lisgubernationemprofuaportionerapuit.Exregionei»/itr/^vimimpulfivam8c
ira(cibilem,audaciam,potcntiam&:fortitudinemhabuit. ExSfÂjWambitufa-
cuitatemfijamvitalem haufit. Ex VenerU circuitu virtutem fumpfit concupi-
fcibilem,hilaritatem 8c delcdationem in Mufica. Ex orbe Mercurii vim fuam
phantafticam&ingenii acumen,fcientiarum amorem & memoria? perfetHiio-
nemacquifivit. Eta Lun* fph«ra fuam crefcendi atque decrefcendi potefta-
temattraxit. Deniqueinfcrioreju.s portio,quamfenfitivam &animalemap-
pclIamus,complexiones,humores 5c reliquas proprictates, organis fenfibili-
busconvenientcs,(ecumad elementaris compofitionis perfedionem & com-
plementumprofuaportioneindiverfbriumfuumopacumintroducit. Exqui-
bus evidentiflime apparet, quod anima fibi alledet in itinere fuo,ab unitate
peregrinandoadmultitudinem,infinitas macrocofmi proprietates ab harmo-
nia ejufilem divina profluentes. Atque hic diligenter oblervapjdum eft,quod
difcordiacnonpulfentanimamhumanamacceloempyreo,quoniamilludpro-
pter fuam puritatem,divinitatem &; fimplicitatem femper verfatur circa bo-
num,(edfoni litigiofi,quam faBpilfime percipiuntur a ccelo ftellato provenire,
verbigrati^:5'rf/»r»«finvidiofafeminarianonnunquamdifconvenienteratque
difcrepanter in animam infunditjfimiliter odium,turpitudinem vita;,melan-
choliam&hujufmodialiaj il/4r;etiamnoiinunquamxraeundiam,feditionem,
htem,derifionem,adulterium,inceftum,inconftantiam &
hujufmodi alia im-
mittit in inferiora propter incongruas /uascum nonnullis naturisinferioribus
pulfationes. \XxidLt)A\fknet«iTifortunmd\Q\xntnxsc\i)\\% rei rationeminMufica
noftramundanarecenfuimus. Elementorum autem regiones,propterextan-
teminilIismaterismultitudinemrepert«B,funtdifcordiisplenilIim:E5quoniam
corumnumcrusbinariuscftdifcordise&litlgiiorigo. Atque hinc fit.quodtot
in hac rcgione fint altercationes, tot corruptiones rerum, carumûe de una
formainaliammutationes. Sed & ipfa elementa interfe litigarent,& invicem
bellumgererentpcrpctuum,nifihonorabilcilludmedium,cujusvirtuteresli-
tigantespacis&cocordixvinculisliganturatqueconnedunturîntercederet.
At veromens ab omni paffione,maIcvolaque matcriê difpofitione libera eft,
&
femperque in fuo ftatu conftans immobilis reperitur;necenim ab aftrorum
influentiis,aut intclligcntiarum impulfu fleditur,fed abomnioperatione&a-
<ftione rerum,qu^ fedi ejus connaturali fubjfciuntur,immunis cxiftit. Unde
manifeftum eft.quod corporibus.quibus illa pr2edominatur,non poffint aftra
neceffitatem imponcre. Nam fapiens & benedidis mentis di vinê radiis con-
fperfus,atqueimbutusipfisaftrisdominabituri Neccerteillaminparteanim^
intcllcdivapoteftatem habent ftellarum & planetarum influentix,quatenus
fpiritus rationalis proximum eft mentis vehiculum & fiipra ^derumpotcfta-.
tem naturaliter exaltatus :Sed tales homines,qui intelledus munera,mentis-
queheneficia recufantcs,beftiarum more funt fbla animavitali contenti,& ir-
rationalitatem rationalitati pr£ponentcs,nec uUo modo fpirituahbus oculis
resdivinasintuentes,adterrefttia duncaxat pruno vultu refpiciunt,anima!em
fo.
9( T R A C T. I. S E C T. I. L I B. IV.
folummod6& fenfualem vitam ampledentesihi,inquam,virtutem coeleftem
&divinamignorant,necaci eos arcana pertingere podunt. Hujufmodi juxca
Merc.TrifinegiJl.ficutUH,quihuimemAutahest,autviciire dicitur\ziQ^\it inhis anima
vitalis,acoeloxthereoderivata,primum8cprincipalemobtinetlocumj Undc
fitjUthujufmodihominibusdominenturafl:ra,iisqueimponantneceflitatem,
nonminus quamipfis beluis 8cplanetis :quoniam anima vitalis cum fuo fpiritu
cftdenaturaftellarumatquecoeleftium,acperconfequensfacilimeeorumim-
prefliones fufcipitjquippe qua:ab eorumfontedimanat.mediisque
aDeoordinatis inde fubterlabitutj&incorpus
humanum migrat.
TR. A-
"•"•'
-OO P' "
V^
.m°
TRACTATUS PRIMI,
SECTIONIS I.
L I B E R V.
\
De Microcofmo externo.
c ^ p- '
nê cnjufque creatura corôris jhe mmeralisjtye 'vegetabilis,fhe animalii
ormnei^S quomodo animalmm^^-vegetahiltum ^ mmeralmm externa, inter
fe dtfferanti Smditer de Solis '-oirtuteadammalmm creattonem,
^ de ditpiict rattonabditatis
differentta.
^4^^^^?^0^^W>
Â ... ..
"^ ^*^ *^" ^*^ ^^^^° primario,fecundario terJ&
jJ2,.JQ j,Qjjf]atume{re,inIibrispr^cedentibusfati«
apertedeclaravimus. Hoc vero libello,palatii(eu
receptaculi ejus materiam,naturam & fabrieamt
breviter &
fuccinde explicare nobis propofui-
mus,quod corpus humanum,homo externus, 8c
teftc ']ohan.^.<). domui homini* interni appellatur.
Quod igitur ad ej us materiam attinet,ex multis fa-
crarum Scripturarum Iocis,eam efTe terram lu- ^
tumjCoWigimnsjGen.i.-j.dr ibid.y 19. drihid.i^.zy.dr
Tob.^.^.&ibid.i6.\2>. De cujus originis,naturx,quaIitatis & opacitatis ratione
mentionem (atis perfpicuam in TraBatu nojiro frime,de Macrocofmo habuimusj
ubi demonftravimus , ipfam univerfalium fpintuum tenebrofbrum fce-
effe
cem,tr]plici Spiritus increati revolutione ad fabricx macrocofmicaseentruni
repercufTamjita tamen,ut fpiritus nonnuUi denfl aquarum feu fpirituum uni-
verfaIiuminhoccapite,quafi mortuo adhuc delitefcant cumfcintillisnonnul-
lis e quolibet trium ccelorum feu qualibec
lucis tfiplicis vix perceptibilibus ,
mundiregionematerixfpiritusoccultiglutinofje&vifcofeinhfErentibusacte-
ncbrisfubmerfis. Hincmineralium origo slcraffiffimo&denfiflimofpiriture-
gionisinferiorisfeufublunaris,&talilucisfcintillajunde eorum pondus &gra-
vitas,difficihsc|uediflolutio propter fpiflitudinem matcrix,lucis fcintillas in-
cludentis,provenirepercipiatur. Indeetiamfit,utmctalla &: c«tcramineralia
N magis
9« T R A C T. I. S E C T. I. L I B. V.
magis deorfum tendant, &
in venis tcrrjc profundioribus reperiantur-.Hinc
etiamvegetabiliumScplantarumortusfeuprincipiumjquarumnecfpiritusita
fpilTus &. groflus eft,nec fcintilla feu radius ita debilis & captivus feu impeditus,
utiUemineraliumiquoniam planta habethancfuam proprietatem a fpirituia
teaebrisfccuadarumumbraruminclufojvidelicettenebrarummediicocli 8ca
]ucequoque tah in eo occulcata. Unde fit.ut natu ra vegetabilium ita fe habeat
adnaturamminerahum,{icutinaturacach medii fe habet ad coeluminfimum,
Id quod etiam demonftratu^tum per eorum fitum in terra.tum per eorum na-
turam difpofitionem. Nam mineraUa magis deorfum in terra recondun-
&
tur atque fubmerguntur,& more occulto vivunt,piopter exiguitatemfcintil-
larumfuarum;quoniamminoripfiseft:ignisportio, At e converfo vegetabilia
feu plantx penetrant terrx fuperficiem,& in aeris ac aqux regionem verfus lo-
cum fuum connaturalem quotannis fublimantur & attolluntur, fenfibiliter-
quevivere,&deftatuadftatummoverepercipiuntur.Undefpiritum&;iucem
. hberiorem, vivaciorem 6c fubtiliorem habcre obfervantar quam corpcira ,
minerahajatqueitaelevantur fupra naturam mineralium non aliter,quam x-

therearegiofuperillam,quxcommuniterelementaris&.fublunarisdicitur.Ex
hisergopatet,quodfpjritusgroffiorisportiocuminfinitislucisduorumcoelo-
ruminfimorumfcintillisinea inclufisifub opaca &
tenebrofa terr;edifpofitio-
netertiodie,immediatcpoftcerreftriumfcecumadfabricx&. peripherixcen-
t|rumrepercuffionemdelitefcerecoeperit;Nontamentamvalidifuerunthira-
dii in fpiritu terreftri inclufi.ut animalia potuerint producers;utpote ad quo-
rtrm compofitionem lucis portio efficacior , &

qualitate fubtilior requiritur,
qua huc atque illuc fuper terrx fuperficie ferantur fine ulla illigationeautag-
glutinationepedumautradicumfuarumadorbemterreftremiutfcilicetqux-
damnatentinaquisfuperterra,aliaiaaere volentfuperaquis,aliahucatqueil-
luc fuper terrse fuperficie &
aqua: facie in aerc difcurrant. Eft igitur procul du-
bfp^jusad^^cmyfterium hioinveftiândum,unde a pqfteriorialtius verfus
pundumeftafcendendum.In Tra£iitu nofiro Macrocofmico Solis ortum
Unitatis
^ immediate a terrse fundatione & circa centrum
creatiQnis ejus rationem
coBglobationc lcu aggregatione deduximus quod fcilicet radii infiniti cocli
i ,
pfioris&fupefiorisjinvifcolafpirituumfpifliorum ejufdem coeU materia capti

atque inclufi,fimul cum
umbris ejufdem cocli ad centrum fuerint reperculli,
guorum fpiritus eos iocludences,quoniam a dcformit-ate tenebrarumnullibi
pr3Eterquaminloco&punci:oimmuHditieipurgari&emundarfpotuerunt,id-
circo fpiritus folaris,adcoclumempyrcum pertinens.obfcuritatcm fuam eoin
locoexuit,&virtute confiftentis in eo lucis primaria: tahter in altum e!evatus
di,qudliterfufum,adhibito igne artificiah,cernimus furfum f-rrii Spiritum e-
pirp hunc falarcraGumfualucelongealiterfehabere.quamfpiricumillumve-
gstabilium^qiJiacoclomedioderivatur.fupradeclaravimus. Nam plantse fpi-
r»ûs,cum (ua anima ad patriam fuam afcendere appctcni,furlum quidem et-
j^flatenditaterraverfuscoelumjfedquoniam elemeotum igniscontiguumeft
i|»Eicuia:thcreocumeJusanima(euluce,fitinde,uttmmediateilludfurgaccum
p?rte«ethereai&fimiliterquoque ulterius.quia aer contiguus eft innaturafua
«lcmento ignisjideo ignem finefuo confortio difcederenon permittit, atque
h«^cetiarapri£rogativamhabetaqua:elementumapudaerem,&:itidemquo-
i:ê elemeaxum terrje apud aquam; Unde propter tcrra: fixam pondero- &
(j^mmolemimpedituracthcrcaplantx pars in defiderato fiio itinere perfixam
fiiLippnderofam terrx qualitatcm,atque ita femper ad tcrram reverti cogitur.
At verp fpH-itusfolarisinfypafcen/udeclaravitfcex nobiliori progenie&loca
excelfion ortum^quoniam abfque ullo tcrrz aut censbrarum impedimento in
cor
DE MICROCOSMO EXTERNO. 99
corcoelifublimatusScexaltatus eft. Nam communicationem caliterhic fpi-
ritus cum coelo xthereojqualiter fjjiritus vegctabilis cum terraiquippc cujus
radicestaliterfigunturincentro Sccorde caelixtherei,qualiter iiixplantarum
interra. Hinceft quod aurea,vitalis &
incorruptibilis hxc mundiplantanon
impediaturinfuoafcenfuabelementistquiaejusmateriacumillisnoneflcon^
tigua,fed interpofita efl fubflantia regionis mediae inter ignem 5c coelum em-
pyreum,feuinteJled:uaie,undenec ignis,nec acr,nec aqua,nec terra,hunc fpi-
ritumfurfumexterra evolantem,retinere potuit,(ed folus a:ther,qui eifitufuo
naturalicontiguusefl non aliter,quamignisa:theri. Exhisigiturpatebitfubti-
fit de
litcrintuentibus,quod Solis natura,cum origine coeli empyrei feuratio-
nalis,tumproptermaximam adluumfuorum vivacitatem,tum etiam propter
mirificamfuaminvitarerumanimalium poteflatem 6c virtutem,animalia illa
cujuflibstgeneris,quxdiequinto&fexti dieiprincipio creata fuerunt,vivifica
fuapoteflate produxerit. Nam ante ejus in cocli corde apparitionem,nuIluni
animal in infims regionis expanfo five fuper terra creatum fuit. At veropoft
quartumdiem,in quo Sol apparebatin co8lo,a principio nempequintidiciad
nnem ulque fexti,creatur«e animatac gradatim ruerunt producta:. Ex quibus
xquum erit confiderare,quo animal ad fuam compofitionem cxiltentiam &
requirat majorem caloris &
lucis quantitatem, quam minerale aut planta,8c
quod variaanimaiiumgenerafecundvim majorem Scminofem calorisaclucis
cfFeAumprocreentur. NaminprimaSolisecoeloapparitionevaporesnaturas
humid<c, nebularum &fpirituum materialium ex rebelU tenebrarum mafla
proiiIientes,erant adhuc cruda: &
minus concodx.qux deinceps magis ma-
glsqueindiesfolaribusradiis 8c adibus fubigebantur,atque ita obedientiores
fadx, res perfediores &maturiores fubinde proferebant. Hinc in principio
quintidiei,quoniamhumoreserantadhuc valde crudi &: indigefli,operationo
Solis vivifica,in lucem edita funt animalia crudiora. Sic enim legimus,primo
die pifcesScaquatilia immediate poft Solis revelationem fuifTe creataj Dein-'
deobedientiorijamfadoncbulofotenebrarumfpirituanimaliamagisacreafic
volatilia fecundo Joco vitam habuerunt,Iucemque yideruntjpoftea tran/ado
demumquintocreationisdicanimalia magis calida atque ignea yiYcreatque
fpiritumhaurirecoeperunt,videlicetanimaliaquadrupedia&reptiIia.Mani-
feftcigiturliquet,quod Solis dominium,magis magisquefubindehumidsna-
tariBacmafrxterreftriinfultans,fueritincaufIa(diyina 8c immortali naturaflc
yolente)quodvaria8cdiverfaanimaliumgenerainmundoinferiorifueruntin-
venta;quorum alia fuerunt frigidiora,alia calidiora,alia terreftria,alia aquati-
lia,alia aerea atque alia magis ignita :Quorum fane omnium corpora a terras
portione.radiis folaribus S)C formalibus magis obediente,8c adibus eorum ma-

giscorrefpondcntcfeledafueruntj Namterrahajceftomniumelemcntorum
mater,quiaab illa procedunt ifta, 8c in illam revertuntur:Im6 vero terra cft
mater 8c nutrix omnium rerum,quas concepit in utero fuo ab ignchoc cft,i
coelo,yel aftu coelefti:quia coelum,cujus imperator Sol eft,compofitorum o-
mniumeft pateriterraveroeorummater. Hasc in vifceribus fuisilla,tanquam
materfoetumfiium.gcftat. Infundumnamqueterrasomnes influenti* coele-
ftes 8c prxcipue fblares influunt, qux tanquam rerum fpermata,ibi vcluti in
matricecommunijincludunturi Undepropter varietatcs proporcionumifta-
rum defcendentium, diverfk diverfarum rerum in terra fiunt generationes,
yari«EqueonunturinprefIiones,qua:omnesinfubftantiaterr«clutofkfiunt.Im6
vero ipfa terra eft radiorum folarium in fpiritu xthereo vcdorum,palatium,cui
illiinftarcaptivorum,includuntur8cfpiritusvitalesnuncupantur;utpotequo-
mmbeneficie etiam domus ifta: 8c tabcrnacula ipforum viyercfentire 8c ra-
N 2 tionis
lo© T R A C T. I. S E C T. I. L I B. V.
£t,quod bona pace atque licentia tum veterum
tionis fcintiila Frui dicuotur.
tumrecentiorumphilorophorumiitdidum(quorumrententiae(l,aoimaliao-
mnia prxter (blum hominem irrationalia eflejrationis quoque fcintillas non-
nullashabenc caetera animalia prxterhominemj quas a folari natura accepe-
runt,cum ejus radii participent de natura cceli empyrei & fpirituejufdemra-
tionab. Undeanimaliumnaturafuperillamplanetarumdifpofitionemdigni-
tate exaIutur,Sc Hamma caloris fui quodammodo adccelicmpyreifeuratio-
nalis margines propter folarem naturam,cujus portionem in fe retinet,pene-
trareanimadvertitur. Nec inde ignaros replicare velim, me naturam beftia-
rumcumnaturahominumconfundere^quoniamfupenusoftendijhominisna-
turamcazterorum animalium naturx,inHnito refpcAu anteponendameflc,8c
pra:teriliamcumbrutisquadantenus communem rationis (cintillam,ulterius
quoquerationemcompletam&difcurfivam fimul intelledum &ipfammen-
temfeuradium immediate a Deo procedentem in fc habere.tali modo,quali
caiteraanimaliahancfuamhabentabipfoSole. Homodeniqueanimaladmi-
rabile 8c quafi divinum increatiooe miraculum terram quoque peculariter a
Naturanaturantcfele(ftamad exiftentiam fuam externam requirebat,quam
ea propriis manibus prxparavit &: ad effigiei fu«e imagmem faberrime con-
dtdit.
C A ?. 11.
Qrpus humanum quid? ôdjit tenapura f^pleSiajCum fuprenjA regionit
mundana tenehru ,primo creationts die jdeorfutn repercuJfs^praciptatatO*

quQmodo differat ah aliorum mtxtorum tam mmeraUum
(S* fuegetaytltumy qttam anmalium
materia.
HOmoigitur externus nibil aliuderatantecommunicatumelanimx/pira-

culum»quam malTa corporea ex luto (eu limo terrae conflata, coiore,ut
nonnulIivolunt,rubicundojquaIemfinguniPhiiofbphiincentroterra?puram
& fioccram invenirijfignificando per idipfiim,quod hanc terrxparticuiam o-
mniumperfediflimam Deus adpr^parandumfpiritusfuivitachabitacuJum
eIegerit,tanquamfpiritibustenebrarumpurionbus 8c maturioribusmagis re-
pletam.atqueitaadnobiliflimumSc Deiformcm iliumfpintumhumanumfu-
icipiendummaximeaptamSc idoneam.utpote quam Fanluicum Xijio Pythsgo-
rfi?templumDeiappeIiavit. Nam perhibente veterumoonnullorumautori-
tate,in terrx fuodatione,die creationis tertio compieta,fuit harc terrê poriio
divinam providentiam ad hoc opus prajparata 8c deftiaata,feniinariaque
j>cr
lucis 8c fpiritus xtherci potentiaiia in le habuit ac poiledit puriflima 8c a-

ptiflimaadDeiforme illud fulgoris increati fpiraculum.adlus fcihcet leu radii
primariijfufcipiendum. Hanc,inquam,terra: portionem Creator ad homiuis
externi efligiem 8c eflentiam formabatiut ejus internum inftar habitaculi,reci-
peretiquareinhujus nares fpiritumfiium divinum inflavit. Atque hzc procul
dubio difFerebat ab alia terrarum fpecicjad ca:terarum creaturarum magi^ i-
gnobiUum ftruduram adhibita,non minus,quam terreaauri eompofitio ab illa
cxterorummineraiiumimmundorum/quoniam,tefte?/</««r,fiBnnarumadus
requirunt materiarum imprefliones aptas ii. fuis operationibus dignas , hoc
eft,animataIedefideratlMbic6cuium,iaquoagat8chabitetquale ipfaeft. £x
quibus
DE MICROCOSMO EXTERNO, xot
quibus fequitur,quod,cum mcns fit radius &adusX>eatorisd[ivini/Iimus,im-
mediate ab cjus ore promanans^necciTe fit,ut palatium quoque prxftantiffi-,
mum&fibinmilerequirat,inquoregnetScmirificasruas operationes prxCiet^
Exlimoigitur6c luto praiftantiffimoac politiifimotcrrsconflatus.fuitAdailje.
cxternus:Undeliquet,quodejus portio tcrrcftris non fueritomhino arida,ut,
eft ipfa terra groiTa in natura fua,fcd quod habuerit inle fubilantiam aqu2E,qua«
ejus ariditas fuerit in lutofam quandam Sc limoiam dirpontionem redadafi^
contemperata. Actamen totacorporisciuidemdcnominatio a tcrra fumitat;
e6,quodaquagroiIanihilaUudeft,quamterrafubtilis&tcrranihilaliudquani-
aqua groifa: At fieuti elementum jgnis in relatione fua contiguum cft terr^.
grofIjE,refpc<û flccitatis fax,&c proindc quoque in tcrra potcntialiter cxiftit,,
fic etiam m terra fubtili fcu aqua grofla potentialiter rcpcritur aqua illa fubtilis
feu acr,aquo aquafuam acquifivit mobilitatcm;quippcquJE duoelementa in
natura humiditaus funt continua:£t tamcn,quon]am nihil in Adami cxterni
effigie,pra:terfolamterram,videbaturveltangebatur,idc6 tcrra,lutum&pul-
vis in multis facrarum Scripturarum locis nuncupatur. Prasparata ergo fuic
h£cmaiIainlutivelcera:mollitiem,qu<eadquamIibet cujufvis imaginis £gu-
&
ram effigiem fufcipiendam eftidoneaicamquetandem Deus Opt. Max.
manibusfuisiniconem&fpeciemhominiscxterniefrormavit,fecundumillu(i,
P/S/w.119.73. Manui tudifecermt me dr flafmAverunt T»e,&Lc. Et ]ol?.io.^Jicutar-
g^/UmfectfiimeyScc.Hocergoeftdomicilium illud prxclarum&palatiumex-
celfum,corpusqueilludmicrocofmicum&infignishomofcuMicrocofmusex-
ternus,bafisvcfeufundamcntumillud terrcftre,dequoitaloquitur Jo^.4.9.
CorpuseHdomnslHteAhommiiinterniitjuiterreumhabet fundamentum. £t alibi a^.
\6.\%. o terrane teg/is f&ngutnem meum,&Lc. Hic eft ille homo,qucm Genefisz.y.
affirmavit effefaHum dfformatumexfuhereterr*\^ quem alibi caf.x^.x-j.fulve-
rem dr cinercm vocavit. Et cap. 5.19. infuherem dixit reverfurum. Sunt etiamjUC
mihi videtur,adhuc altiora quxdam ad veram hominis externi cognitionem
perquirenda. Undc, fl fecundum noftram intentionem,diligenter ti cs crea-
turarum infcriorum fpecies, videlicet animalem,vegctabilem mineralem &
iniueainur,percipiemus evidenter,quemlibet carum ordinem non modo fiiara
animamaqualibetmundircgione accepiflefvidelicet animalia magis irratio-
nalia,a Solis anima,qua: Sohs creationem a prima regione derivavitj& magis
rationalia immediate a coelo intelleduali , vegecabilia autem parcim a ccelo
inedio &
partimaforma clementari,& mineralia a luce cceli infimi)fed etiani
corpora fua fibi vendicare a tencbris cuj usque mundi rcgionis,& id quidcm fc-
cundum fuam in natura exccUcntiam. Nam univerfx tenebra: in principio
fuerunt terra inanis nuncupatara Moyfe.qusequidemterrajtriplicifpiritusa-
dione ad centrum,certio creationis die,repercufra,non amplius terra inanis,
fed mineralium &
vegetabilium fpeciebus replecaacdivcsfuitappcllata. Ex
fuperiori igitur cerrx inanis fcu tenebrarum palpabilium portione confiaca
fueruntSolis&ipfius hominis corpora Caiterorum ver6 animalium corpo-
;
rapartimexiifdemtencbris,&partimdemedia: regionis fpiritu umbrofo hie-

runtcompofitaiSimilitercorporavegetabiliumparticipantdctencbrisutriuf^
que regionis inferioris,atque reliqua mineralium corpora ex fblius inferioris
tenebrarumregionisportioneprodierunt. Hinc crgo eft,quodcorporamine-
ralia fpiffitudinc & fbliditate difJerunt a vegetabilibus,atque itidcm quoque
vegetabihaabanimalibusi Nammagisdura& compacla funt corpora mine-
ralium,minus ver6 vegetabilium &
minime animahum. N6nne etiam argui-
tur hoc apertiffim^ ex naturarum in hifce corporibus ad invicem collatarum
divcrfitatcnobiJicate&ignobiiitatc? NonneoperatacfVatqueverfatanatura
N 3 Solii
loi T R A C T. I. S E C T. I. L I B. V.
Solis in animatione horum corporum animalinm , qu« immediate poft ejus
exaltationcm &
pofitionem in ccclo fuerunt fada, tanquam in fubjedo fibi
magis naturali &
conveniente ? N6nne etiam fitus &
ftationes fuas accepe-
runt ha: compofitorum fpecies fecundum pofitionem ipforum coelorum,mi-
neraha nempe verfus tcrrs centrum, vcgetabilia autem m fuperiori ejus rc-
gion«8canimaliafuper ejus fuperficie? Quid hoc ipfo apud fapientes cviden-
rius? Quidverocoapudftultosabfurdius? Nonne opaca funt corpora mine-
ralium,vegctabilium8c animalium? Quod fi igitur opaca omnia& tenebro-
(a.undehxc ipforum difpofitio prxterquam a tenebns ? At fortalfis hanc eo-
rumdifcrepantiamaformaillorum provenireafleretisi £ui quidcm rephca-
tionivcftrxfilocumdemus,quid tum poftea? Nonne folct forma fubjedum
fuisadionibusconveniensrequirere? Unde,quo nobiiior eritformajconobi-
Kusfibirequiritcorpusvelpaffivum,inquod agat. Et proinde luces (upcnoies
m tenebras inferions mundi defcenden tes.tenebras fu is corporibus magis con-
venientesrcquiruntjinquibushabitent, Quod igiturpalHvumaut qu^cene-
bras menti &
iutellecflus adionibus magis convcmunt .quam corpus huma-
,
num? Certenullx;quoniamexperientianosdocet,quodnitellecT:us<:ummen-
tefolumcorpushumanumprofuohabitacuio&nonaliudcligat.Undeliquet,
quodcorpushumanum cxomnibus tenebrarum fpeciebus fitmaximccogni-
tum&familiaredivinoillifpirituiintelleeluaii.prorfusacfi jamtumquondam
etiamantemundicrcationemcorporishujustenebrie fpiritusiilius matrix dc-
formis extitiffent. Sic etiam videmus , quod fpiritus coeleftis cum fua anima
magis conveniat vegetabilibus quam mineralibus.quoniam abundantiorm
illis,quaminhis,reperitur5 Atqueficincjeteris. £x quibus fanclucuicnter no-
bis videre licet.qualis fit terra,feu pulvis aut lutum &c mafia illa corporea ex ,
D
qua Eus formavithominem,Scquomodoilla a. materia cxtcrna ca:terarum
fpecierum mixtarum difFerac.
C A F. UI.
'Dehominu externiproporuombfu Geometrlcis^((3r quomodo per illas

mundum quamaftijfmedelmearepojfimm.
NOnne hoc mirabile & miraculofiim hominibus ignorantiie macuia coin-

quinatisvidebitur,quodinhominisetiamexscrninaturj,pofitione&:pro-
portionibus Gcometricis , mundi materialis idea , eifigicv proportio quam &
cxadiflimeinveniatur? ¥{\x\czMercunoTrifmegiflo non inrprc niunupatur/^tf-
fno,7»ttndiimAgo df Microcojmus-^<:\UQn\ztnincOyt3t.nc[U^m in fpccu!o,munditam
idealis , quam nuteriafis feu vifibilis partcs confpiciuntur. luvcnimus enim,
quod,ut terra eft mundi majoris centrum.a quo linea; livc diamctri ducun-
turadcircumferentiam&quafiomnium elementorum matrix.ex qua omniii

generationcs.incrementaatquemultitudinesprovcniunrjficctiam mundimi-
noris ecntrum fit genitalium feu pudcndorum,& virga: radicis punclum a quo :
nadosmucronacscartilaginis,8c deinde ab illo ad gucturis bafin,juxta clavi-

culas fitam,ulteriufque ab ea ad verticemcapitis,mcnfifuerimus,inveniemus
MicrocofmiproportionesGcometricas ajquali diftantia tribus iilis Macroco-
fmiregionibusfeu coeUs corrc^pondentes. Namqueafcoflêpubisfeuacentro
velpundo gcnerationis progrediendo 8c afcendendo ad os mucronata: car-
tilaginisjinvcnicmusjcoelum Macrocofmi inferius,fivc rcgionem elcmenta-
cem cum infima Mjcrocgfmiponioneinom)iibusconvenire,quippe in cujus
re-
regione inferioriinteftinarepehuncur, foeculenca fubflancia plenajadeoque
h«ecfph£Brainfcriorterr*ecomparaturjfupcrquavetitriculusjchyloiapituit38c
materia aquea reciundans,collocatur,rpha:ram elementi aqux fibi inhacMi-
crocofhiiregionevendicans:Hunctangithepatisfpha2ra,elementoaenscom-
paratajin cujus centro feu cavitate cifta fellis,elementi ignis ieonem pricfefc-
rentis, tanquam in fuprema regionis inferioris parce fufpenditur. Dehinc k
diaphragmate ad guttur, eandem altitudinis menfuram obfervando,afcendi-
tur,quaE priusinventa fuit in dimenfione regionis elementaris. Hxc ergo re-
giothoraxdicitur,qua:itafefehabetinMicrocofmo,ut coelum medium £eu.<e-
ihereum in Macrocofmo. Per hujus enim regionis medium tranfit orbis x~
qualitatisjin quo anima vitalis mundi hujusminorisficaeft:Nam,ficutin Ma-
crocofitii media regione Sol êqualitatis /phxram occ upa tiita fphsram arquali-
tatisinhocminorimundocorpoffidereob(ervatur,utpoteinquocalidumcoe-
lefte & humidum xthereum arqualibus lancibus conjungantur,& cui etiam,
tanquam Solj.reliqui planetx obedientiam in hac rcgione prêbent^Nam fe-
cundiim Medicorum &
Aftrologorum doAorum opiaoties,Satur/iui in yirtefe
Fcpertus ped:ori pra:eft,& in Tauro cor refpicitjfimiliter J«^/><rr perAriefer» tran-
fiens cordi refertur,in Pifeibtts pedorij Mars etiam C<i»fr«w?ingredienspcd:ori
pedori beneficus eil
prxeft,Zf^»<'/w vero intrans cor afpicitj^^?/ in Scorpione &
per54gz>/<ir/«wtranfienscordiamicifnmus eft,im6 ver6 utcunque fefehabeat
SolfCovdi animalium pr£eeft,& fignum ejusZw pofTeffionem firmam pro illo te-
net Fentts Leonem vifitans pedori refertur
5 &
prsdominatur, in Virgine vero
co rd Mercuritts confert cordi fi in Librd reperiatu r,in Virgine ver6,quaj eft pro-
i j
pria,ejusdomus,pe£kori conducitiZ,»»4 denique per Libram gradiensinpedus

dominium hzhtx.,Scorpionem tranfiens in cor.atque ita in hac Microco/mi re-
gione omnes Planetarum.nec non fignorum Zodiaci,effedus fubaltcrnatim
1 nvcftigantur. Sed tamen ipfe SoI,yit« &
caloris nativi imperator,{emper ia
hacregioneprimumlocumobtinet,taminhacMicrocofmimachina,quamin
iliaMacrocofmi.
Sed Jam utad coelum Microcofmi intelleduale afcendamus,n agutturis
bafifeuaclaviculisadverticem capitis ufque refpiciendo oculosnoftrosattoU
Jamus , fimihter ibi dimenfionem iilam reperiemus , quam in regionibus infc^
rioribus. Quemadmodumigitur in coelo cmpyreo Macrocofmiinveniturfe-
des mentis divins;, atque inteIle(5Vus &; rationis j fic etiam animadvertimus,
&
quod hxc Microcofmi regio fit animx rationalis intelledualis ; im6 vero
ipdus adus feu radii divini manfio &
tabernaculum. Praiterea hsec regio di-
ftiaguitHrintrescellulastribus coeh empyrei hierarchiis relatasiin fenfus fcili-
cet communis ventriculum.atque in ventriculum phantafix feu imagioationis
& memorialem Et quod miraculum non eft minimum,yirtute huj us coeli di-
:
vinitatis , Microcofmus familiaritatem habet cum fandis Angelis ipfum &

Deum contemplatione contuetur,eumquealloquitur,atque ei unitur,Spiritu
divino mediante. Atque ut in Macrocofmo reperitur, quod Dxmonum re-
gioneminferioremincolentiam,rabiescomprimitur,ipfiqueade6obedientes
redduntur,atquefrienoinviolabihcoercentur&gubernantur perviriutemac
fjoteftatem Dei 8c Angelorum bonorum ccelum tertium bc fupremum inco-
entium5ficetiamvirtutementisatquedire<ftionibusinteIled:us & rationis ira
abile & impatientia orta,invidia a liene procedens,concupifeentia exhepate
prognata)&timoraedefperatio&triftitia&hujufcemodialiacorriguntur,mi-
tia redduntur,& ex rebcUibus fubjeda efficiuntur. Nec certe delitefcit tan-
tummagnavirtusinfoIamente,& ejus adhserentibusjfed etiam miraculorum
dedith^cdivinapotentiaeffedum partibus corporeis,eam undequaque a fri-
gore
104 T R A C T. S E C T.
I. L I B. V. I.
gore defendentibus & circummunientibus. Nam ipfa experientia edoce-

mur.quod craneihumani portio in pul verem redacla /piritus illos malignos e-
pilepiiam &
febrem quartanam. mducentes c corpore humano expulerit &
corporainfedafanitatisintegritatireftituerit. Legimusetiam,quodincraneo
hominis furpenfl fignum crucis infalhbiliter reperiatur;quam quidem cranei
portionem,(i cpilepticis eaadhibeatur,dicuntmira pra:flare,adeoque magi-
cum effe medicamentum atque magneticum,cujus virtute fpiritus ille epile-
pfiaminducensjvelutiincantamentoquodamftupercat&demumevanefcat,
corpusinfanitatepriftinarehnquensi Atquehocquidem fecretumprocertoi
quodamGermanomihitradiiumeft. Hincdeniqu<ifit>ik:quidempropterad-
mirabilcm animje divina; poteftatem,femper fua natura rurrumtendeucis.at-
quecxinde magis homioum,quam ca^terorum animalium os,ficiem &:caput
ad fublimia erigentis,ut horao npn refpiciat prono vultujicit reliqua anima-
lia,terram,fedutad(yderafaciemruamaitollat,dsnctanshocipfoluculentifli-
me,quod Deus hominem primo creaverit,nonut terreftria refpiciat,<t;duc
fola coeleftia contueatur , & fupercoeleftia contemplstur. Nam ut primum
terreftria refpexit,Creator fuam bonitatem cum tenebrarumpravitatecom-
mifcuit,eaquerationehomoparticepseftf.id:uscumDiabolo. Exhisigiturvi»
demuSjquodjlicetMicrocofmi materia,trcsejus regiones conftituens,iit ejuf-
demdenlitatis&craifitieijvirtutetamen pro ratione ae diverfuate regionum
iftarumdiffcrat,&diverfimodeexaltetur:undefit,utthorax,qui pulmones&c
ipfum cor comprehendit,magis levis fit &
fpiritualis,quam regio Veneris,qu e
eft inferior,feu regio elementorum,cjusque fpiritus tenuitate &: fimplicicate
difiert. Nam ut acr infima: Macrocofrni regionis difFert ab ^thercificfanguis
venarum,a. fonte hepatis proccdens,difFcrt a fanguine artcriarum,cujus cor
cftorigo. Namutfanguisvcnarumhabetnaturamaerisificilleartefiarumre-
pleturfpiritibussethcreis & vitahbus,a Sole derivatis :atque ut fpiritus feufan-
guis arterialis ob fuam tenuitatem non multum perceptibiHs cft; Sic fpititus ra-
tioni miniftrantes in coelo Microcofmi fummo omnmo imperceptilesfunt,8c
fblaimaginatione concipiendi. Hsec cadem ctiam eft diftindliointercceh^-
therei&empyreinaturas. Deniquevidemus,quodlicetapex&faftigiumfcu
vcrtcx totius Microcofmi fit ej ufdem duritici 8c afperi tatis,cuj us fiint c^tera to-
tiusftrudura:Microcofmica:ofIa,virtastamenejusinternamirificafit,propter
rationcsfuperius allegatasjqutc omnia alia offa cujuflibct Microcofmi regio-
iaisfupcrat,&tamvirtute,quamloco&pofitioncfuperipfaexalcatur. Rationi-
busigiturevidcntibushquet,quod ex delineationeMicrocofmi &;mctricare-
gionumejusdefcriptione,quales fint Macrocofmi regiones&c ip/arumdifpofi-
tionesifimiliterquectiameconverfojCognitisMacrocofmipartibus&ipfarum
naturis,MicrocofmiregionesdeUneare&.diftinguere fit facilimuiiu.
im»
Aptijp)
.
DE MICROCOSMO EXTfiRNO; 10%
A. ChoUr^ XyiCistxfcllu
ctumarum
B . Sanauis Wv<iti3
Vicuita Ventricu.li
-
C .
ccrwnt
o C AP.
a
IQ^ T R, A C T. I. S E C T. I. IIK V.
C A ?. IK
1)€ corporu Mlcrocojmki pojitione reâ Jecundumquatuor
Macrocojmt piagas.
QlIamvisaptamMicrocofmipofitioncm,quatuor Macrocofmi plagis cor-
refpondentem invenire,& rcs fit valdc ardua& diificilis.convenientem

tamenquendamellcrcfpeduminterhosduosmundosexfacrarumliterarum
fonteelicimus. Inmultisenim earum locis legimus,quod i» oratiombusdrfre'
candi rattone fmes fujifUcAntls Jit verfits Orieatem convertenda. Similiter apud
Math.i/^.iy. invenimus,C[Uod fttôr veniet ah Ortentedrin Occidentemverget. Ec
iVaw.^^.^.legitur : Metiminiquamque adplagam Orientaiem,(^c.dradpUgam Aajlra-
km,&adplagam OccidentaUm,dr adflagam Aqtiilonarem ,iLc. Porro etiam (cri-
ptumeft 7*^.23. 8 c^^.fecundumPrf^w/wtranllationem.ubiagiturdcinquifitia-
ne loci & fedis Jehovas. En ad Orieutem iho & non erit cr ad Occidentcm ,nec tntelli-
gnmiUum,aHt ad Aquil«nem,dum oferatur tpfe,dr non videbo,ahfcondet feinmeridie,
nec videbo,S)Cc. Quem quidem J<>i/ locum Hierenjmui fic interpretatur^î O-
rientem ivero,non appAret,fad Occidentem ,non intelligam fi ad(ini(tram,qutd agam?
non apvrehendam eum,jime vertam addextram,non vtdebo tllum. Tremelliui etiam i
hxcvcrbavcrtitillum J^j/»/ \ocum Si antrorfim ivero non aderit,ftveroretrorfum,

:
mn animadvertam eum,cum aget ipJeadfnifram,non ttvmen videbo Operietdextram >
tiiagam,nec tamenrejpiciam. Evidentiifime igitur ex his debitamhominisfecun-

diim ejus naturam in mundo pofitionem percipere pofiumus. Namexillo
jyr«»»fr.IococoIligimus,hominem imprimis Orientem in omnioperationere-
fpicere debere,demde circulari rcfpe<5tu Auftrum,Occidentem Aquilonem. &
Ex verbis autem ]obi deprehendimus.quod plaga Orientalis tam fecundtim
Hieronymi,qukm Pagnini tranflationem,faciei hominis debeat referri,hoc eft,
ut Tremellius interpretatur, ad antrorfum feu partem ejus anteriorem fic pars
Occidenulisadejuspofteriora-) Undenecefiario fequitur,quod ejus parsfi-
niftra vergat ad feptcntrionem, quemadmodum pars ejus oppofita dextra ,
nempe, Meridiem refpicit. Hanc igitur Microcofmi ad Macrocofini pla-

gas difpofitionem magiseifecundCimnaturajleges congruam cfi"e nos docent
^craBiblia. Jamver6naturamreidiligenterinirofpicientes,inc|uiramus,aa
ha:c Microcofmi pofitio adMacrocofmi fitum,juxta phyficam ejus conftitu-
tionemcumnatura mundifeu Macrocofmi conveniat,nec ne. Accurato igi-
turintuituiavenimus,quodqu2hbetmundiminGrisp]aga,cuilibctmundima-
joris quadrato natura,temperamento &
difpofitione conveniat. Oculorum
cnim lumen folari fplendori attribuimus intelledum rationem primomo- &
tori.ab Oriente venus Occafum orbes fuos gyrantijSc cor humanum merito
Solijtanquam ejus principi,comparamus5Utpote inquem Jehovatabernacu-
lum fuum pofuifie fcribitur;adeoque omnia hominis tam interiora quam exte-
rioraSolem,tanquamlucidum Creatoris tabernaculum,pra:euntibus devotis
adCreatorem&Dominumfuumorationibus&gratiarumac1ionibu5,faluia-
re gaudenticum fit triftitix & tcnebrarum propulfator,la:titix,gaudii & lucis
autor. E converfo hominis pofteriora Occidenti non immerito referuntur.
NamutiOriensdiemJucem&lsetitiam afferrc foletjita e contranoOccidens
no£tem,tenebras,mccftitiamûe importat. Sic itaque etiam per pofteriora
hominisnonnifiunicaviafjlusquemeatusreperitur,perquemfocculenta,inu-
tilisque fubftxntia comparatur terne inani.quatenus facultatem nutritivam 6c
vim
vimquafiomnemrpiritusa:therei(adcordis fu/lentationem ab ea extraftam)
itidemque virtutem elementarem (ad hepatis 8c fanguinis nutritionem ab ca
cxhauftamâmjfitiunde caput quafi mortuum/oex inutilis,& veluti nodis ac
tenebrarumnunciusdici poteftjadeoque occidenti&nodis tenebris parsilla
Bonineptecomparatur. Siniftra etiam hominis pars feptentrioni videturne-
ceflarioeirereferenda. Namutab AquiloneBoreas fuos flatus frigidos&fic-
cos.nives, grandines,gelu glaciem
, &melancholicas difpofitioncs inducens
ver(usMeridiememittit. Sic Jien humanusmelancholia:fons,infiniftraparte
fitus,flitus fuos melancholicos,frigidos &
ficcos per univerfum Microcofmum
& priecipue verfus ejus dextram feu meridiem per inteftinum colon,didum e-
mittitatquedifpergit.quibushypochondriaejusquafiturboneperturbantur.
Imo ver6,ut venrus ille Macrocofinicusfurfum tenditverfusregionemxthc-
ream.fed candem deorfum repellitur,hoc eft,ejus violentia virtute diaphra-
gmaiisaereireverbcratur. Sicetiamflatusalieneemiflusfurfumadiiiegioncra
quo cor habitat.afcendere fumma ope nititurjfed a diaphragmate
thoracis,in
impedituratquedeorfumtandem repercutitur. Eft ergo brachium finiftrum
Microcofmi,quafi polus ardicus,quemadmodum ejus dextrum antardicus,
fuperquibusMicrocofmusferrivideturadimaginemmundimajoris. Namti-
bice humanaE funt quafi column*, quibus fuftentatur Microcofinus jbrachia
ver6quafiala;,quibusgubernatur,quatenustamadvidumejus,quimadtute-
&
lam atque defenfionem conducunt. Sic avis tibias pedeshabet,quibusfu-
ftentaturjat vero alisdirigiturinfuisnegotiis. Magrâdeniqueeftrelatiointer
dextram hominis partem &Auftralis plagx naturam. Nam hepar Microco-
fmiinfuanaturaeftcaIidum6chumidum,unguinemnonalitergignens pcr &
rivulos corporisdifpenfans,utuniverfumhortumhumanum irriget,quam Me-
ridionalismundiplaganubes&pluviasadterra:univerfefertilitatem&incre-
mentum parturire animadvertitur. En ecce, 6 viri, vera Philofbphia imbuti,
quam notabil is fic relatio,& quam admirabilis afiinitas inter has mundi majo-
ri$plagas,atqueillasminoris,quibusquamexa6tiflimcineademnacura,condi-
tione&fituinviccmconvenirepercipiuntur.
C A p. y.
Qijuflibet Microjmica regionts Uvtt amtomia.
/Ôrporis humani caput.quod fiipra coelo empyreo comparavimuSj non^

^--'nulli ventrem fuprcmum vocaverunt,qui collo terminatur,&feintilJam
mentisinejiisvehiculorationalicontinct. Cujusquideracapitisexternumin
frontem,finciput,occiput, verticem,t€mpora & faciem diftinguunt Medici,
iterumciueobfervantejuscapillos.eorumqueufummultiphcem&cutemdcn-
fam,durcim,ficcam&craffam,cuicapillorum radices adhjerentj Ejus veroin-
ternumincraniuni&ejusadhxfentiaatqueincerebrumcumejuspartibusdi-
ftingunt Craniumaucemdividuntinquinque futuras.quarum unapofterior
t^.,Lambdoides dieVaâltera znx.tr\oT,coronAliss tertia reSfA c^fagittalis nuncupa-
tur; 'Dux mx.tmTt\\(\n£ mendofxfquamofx d^ temporaUs d^CMTitnr. Convcxam
calvarix (bperficiem circumambit membrana quxdam ex crafl^ meningeper
futuras enaf.ens,quJE ideo/jmVrrf»;»»» cP^ferioJlium vocatur. Sub hxcetiam cal-
variadurcaliiemembrana: concurrunt cerebrum in orbcm contegentcs,qua-
rumquarcrafiior&durioreft.&concavxcraniifuperficieiconnexxadhjerens,
duFamacerdicitur,alteraver6,cerebro penitus conjun(5la,tenuis &molliseft,
O 1 4c
io8 T R A C T. I. S E C T. I. L 1 B. V.
&piamaternuncupatur. Secunda denique capitis portio,videlicetcerebrum
intres ventriculos diftinguitur:Et a cerebello nervi oriuntur.qui inftrumen-
tafuntfenfuum&motus. Porroetiaminhacregioneoculicomprehenduntur,
adquorumcujuilibetfabricamquinqueconcurrunttunicxj AlbafcilicetjCor-
nea,uvca,inquapupilia&irisfunt,{agena&araneaiachumores tres,ncmpea-
queus,vitreus,cryftallinus. lnhacetiamregioneauresrepiuntur8cnares,fimi-
literquelingua.ex offe bifurcato vo(i^(,diô,Sc ex nervis,artenis,Yenis 6c mu-
fculis conftans. Porro etiam afpera arteria ad claviculas ufque. Secundam
corporisregionemventremmedium vocant Medici &Thoracem^quiaclavi-
busaddiaphragma6ccoftisutrinquecircumfcribitur,parces vitalescontinens.
In hac regione prascipuam fuam ftationem habet corjcujus jedificium eft ca-
pliila ejus. Cordis porro partes majorcs func thalami ejus biniidexter fcilicet,
cui infixJE funt duae venx cava nempe 6c artcrialis atquc finifter cui arteri^,
, ,
Aorta & veaoficonaexxtiint. Minores ver6auricu]xdu.e,dcxtravidelicct8c

finiftraatqueoftiola. Similiter hxc regio continet pulmonum fiibftaniiam,
panniculosque tres.quibu s eft involuta,ne mpe DiAphragma^MedLiJlinum dr Tu-
îcAm cmgentem co{iiS,Pleura diitam. Tertia atquc infima corporis humani
regio,feextendensaDiaphragmatedeorfumado$pubisufquehepar,liencm,
ciftam fellis,renes,veficam, vafa feminaria &c hujufmodi alia comprehendic.
Hepitii fubftantia funt caroSc nervi,a quo onuntur vens,porta feu ramalisSc
cavaacarterix. Z,;^;»aucem,ciftaf€liis,rencs&veficxruncmem.brapra:parata
adufumhepatiSjvidelicetadevehendasfuperfluitatesexhepate.Similiterhxc
&
regioconcinet vencriculum,mefenterium inteftiua iuperiora ac graciliora,
duodenum nempe,jejunum & ileonâtqueinfenora &c crafiiora,ccecum fcili-
cet,colon atque redum. V<?iumina dcuique integra hujus anacomiê obfer-

vationibusimplercpoflemas,atqueitaoculoslcc1orum in rebusmundocom-
munibustacdiomagisafficercquamdeledatione aut placito novitatis fufurro
pennulcereiquarccorpprishumanianatomiamleviterfaltem hoc locotranfi-
re placuitjUt ad res magis novas,atque nonitavulgaritcrcognitas,
&(amen verasac demonftrabiles animum
noftrum accingamus.
TR A-
I09
TRACTATOS PRIM ^,
S E C T I G N I S I.
L 1 B E K VI
De Microcofnii excerniharmonia.
C ^ ^' L
1)e comparattone harmomc£ conftitutionis regionum Microcojmi

cum tUii coeloTum Macrocofini.
Orpushumanum.quodexternum hominem fupra appellavi-

mus, exead«mmater>aconflatur,quamundus. JEttametfi
mundi^pirituspropterillamrenuitatemjquamalucisproprie-
tate & pracfentia aecepu diaphanus clarus
, perfpicuus ac
, &
cranfparens cire dignoTcatur attamen illa rpiritus.cjus ciari-
:
:as& diaphanuas infpiiTatione £c inerallationeCqux acciderc

'iole tlecundumplusautminusprom5joriautminorilucisabrentia,autfrigons
iticra
•aflantis dominio) nigra , tenebro(a aiqiis obfliira fieri fspiuiculefolet,
quemadmodum in aeris in nubem dcnfam mutatione cernituriatque iterum
congelationefrigorisiUanubesfeufpiritusâereuscondenfatus mutatur in Ip -
ciemterrxilbx.utin grandincglacicniveiimo vero in ipfam terramcrafnOi-
"mam, ut in lapide fulmints res confiderAcione declaritur. Nam ccrtum cfl:,
quodfpeciesterrac fint div«rfe natur2E,hoc eft.vel magis de ignis puritate vcl
aerisdifpofitiorte,-vel aquar qualitateparticipantes. £t tamen omncs ifta: tcr-
TX fpecies funt utpIurintiiim.opaca atquehaudquaquam perfpicuo:. Siccere-
brumdeigneoelemento,cor atquepuimonesde aereo,ventriculus,heparat-
quehumoresdcaqueo,acdeniquehen 6cinteri:inadeterreogrof]oparticipare
animadvertuntur,c6,quod ha: corporis partes elementarium liiarum n.itura-
l-umpoflanimxineasimpofitionem,receptacala evafcrunt,uci infcnus doce-
bimus. At yero hx omnes terra^ portiones.difpofitione difj'crentes,eandcm
quafi in Geometrica corporis fymmetria longitudinis dimenfionem habere
obferYantur,nequeeflunaparsaliaopacior:quodquidcmcontingitinde,quo-
.niamhocexternumanimxfeufpiracuIivitaEhabitaculumfabricatu:>eflDtus,
priufquam animam in illud infpiravir. Hinc enim evenit, ut licet elementum
aqua:fitdimenfionemajusquamterra,&!aerquamaqua,&ficinca2cerij(quod
fit,quoniamidemdilatatumrcquiritamphus ad fuam exiflentiamfpacium;fi-
O 3 militerqus
lio T R A C T. I. S E C T. I. L I B. VI.
etiam.quod opacum cfl,dilatatione perfpicuum rcddiiur) corpus
militer<!jue
tamen humanum,quoniam illud completum fuic ante anima: in illud infufio-
nem,manferittale,poftanimxinilludimpofitioncm,qualefuitantea. Cujus
quidemreirationemrcddcrevideturA/>rf.Tr//'/»<'^. hilce verbis:C«w^/w»rfy/-
inilitudinifformamammadvertit Dius nortpojfeomniumrerum ejfe diligenter^hntjl
$a,mmund»nointequmento(ontegeretytexit ea.m corporea domo,talescjiie omnes ejfeper-
€epit\exMtracjuenaturainunumeasconfundens,mifcensgêjuantum(atis ejfe debutt. Ita^^
htminem conformavit ex animi (^ corporis^^ zêx Aterna dr mortali naturayUt antmal
itaconformatum utricfue originifudfatisfacere pojfet ,(^ mirariatqueorarecaelejliadf^-
ternadrincolere&gubernare. Nec quiJem vana t^^ScMercurii verba,(i rcm rcdc
confldercmu .deprehendemus. Nam cummentii libcra:naturaatqueetiam
animx media: difpofitio.imc) quidem ipfius ignis fpillioris proprietas fit.infe-
rioranegligere atque fuperiora,mltindu naturx refpiccre,quando funt libera
&vinculisdjnfi)foluta,neceir;e(l,utinc<)rpu»iopacum inciudantur.atque or-
gaoa macerialia pofildeant.quorum direclione circa corporalia, denfa atquo
inferioravcrfcntur. Namanimac&multomigismentisnaturain tantumeoa-
yerfaturcumrebusfpiritualibus Sciovifioilibu.,ucresvifibile^ &
corporalesa-
nimadvertere noo pollet.nifi ellst inclufa corpori opaco,ut per organa mate-
rialia,terreftriaScinfirioraeasintueretur. H^jergoeftratio.quodtammen-
tis.quam natura: radii circa res opacas operantur. N.im fi a carcere corporeo li-
berarentur,terramrclinquentesvacuamatque inanem in ccElosfakuleviinfi-
» Lrent. Mens ergo daturiblummodo homini,ut ejus animam vitalem ab ani-
inabusca:terorumviventiumdiftinguat,eamquefiperaliasdignitateexaltet.
Ecquamviseciamanima vicalis per le tam plantis,quam cxcensanimalihusin
creationeconceflaficjanimah^tamenbeftialisanima.aSoIis virtuteimmedia-
t^fortificata&audj,tamratione,tam motu eft anima vegetabiliumprcEftan-
tior.utpotequi iniisanteSolisincocIopofitioneminfurafuit. Ex pra^didis cr-
go vidcmusjcorporis Microcofmici regiones tenuitate H. fp:ffitudine non dif.
ferre, ad exemplum regionum in corpore Macrocofhiico exiftentium, quo-
niamilludanteanima: infpirationem prêparatum fuit,ac per confequenstale
manet poft anima» infufionem,quaIe fuit antcjhoc vero ao amma illa diyina,
quiEfcrebaturfupcraquas,inilludimmifIa,prxparationemacdifpofitionemin
fpiffitudinc,tenuitate,loco,dilatatione& conftriclione.pcrfpicuitate opaci- &
taceimmediateaccepit. Exhacdenjquefimplicis mafla: terreftris difpofitione
(inregiooesnobiliores8cindignioresaCreatorediftinda:atquepra:parata:fe-
cundiimdignicatempartiumcoelorum,quibusantefeculumillamdifponere
atque concinnare divino fuo confilio conftituit Opifex)harmonia materialis
obiervacur,tam corporibus coeleftibus,quam ipfis elemetitis Sc //mmetric«e
parcium tcrreftrium proportioni convcnieas,
ut in fequentibus dilucidius
apparebic.
C AT.
DE MICROCOSMI EXTE^RNl HARM. jn
C A F. 11.
HarmonU Microcojmicx ad Macrocofmicam relatiojooc eB, de hommu eX'

termfen corporis conyententta cnm figuramundt^(s^
de ?lanetarum relattontadejtts
mmbra.
QUod hominis diameter fit mundi diametro confimiIi$,& quod i centro
reulocopudendorum&genitaliumcircuiusutriquediametriextremitati
correfjJondenscircumducipoflitjperipherixmundihauddi/Timilisin z/olum.z.
Tracl ife^ i.lib.y manifcfte expiicuimus. Ex cujus fane debita contemplicio-
ne,hominisfabncam,inomnihgurxGeometricx refpeiÛjmundanx ilii con-
formem efle percipimus;prsterquam quod humani corporis proportio metn-
camagiseftocculta,mundi veromagis manifcfta. Namquc fi hominis mem-
bra contra^ta dilatarentur ad debitum proportionis naturalis refpedum, vi-
deremus per(picue,difpofitionem ejus feu figuram Geometricam efi"e rotun-
dilFimam. Figuraergo ejus occulta eft hujufcemodijquaJis infra demonftra-
tur qux fciiicet primum denotat, hominis fabricam efle rotundam ad inftar
;
machinx mundi.deinde quod quxliKet ftella erratica membris ejus,vcl har-

monia naturaii vel aliqua prxter naturam difcordia cocrefpondeat, ? idelicec
,
Saturnfts auri dextf-aj^fplenijveficjejdentibusôfljbusjw^/rfr pulmonibus.hepa-

ti,arteriis,pulfibus,femini. i>/4rjaurifiniftrx,felliscift«,renibus,venis&puden-
dis. .S<;/cerebro,nervis,cordi,ocuIodextro. Fenfis matrici,renibus,genitalibus,
mammillis,gutturi,lumbis,hepati,fpermati. Affrf«r;«f cerebro,fpiritibus,ima-
ginationi,memoria:,lingux,manibus &
digitis. Luna, cerebro,oculofiniftro vi.
ri,8cdextro mulieris, ventriculo,inteftinis,vefica: & guftui. Quorum qu:dem

Planetarum infauftis irradiationibus five infelicibus afpedibus difcordia feu
morbiiftorum membrorum inducuntur,qui vel totaliter hominem inficiunti
velutiinfortunata .y^/wrw pofitionc,lepra cotius corporis,paralyfis univerlaiis,
tabes,iAeritia nigra,febris quartana,mala ]ovit difpofitione Apoplexia ,con-
vulfio,&c Mmis peftis,febrcsacut£e,tertiana,quotidiana,ideritia flava,&c.
i^tf/fefjiyncopeatque defedio univerfalis. Veneristmothns gallicuSidcbilitas at-
quc impotentia totius ventriculi & hepatis defedusiAfWfww mania, ledjar|îa,
epilepfia.Scc. X«»<«,epilepfia,&c. Veletiaminfeftancpartes nonnullas,quas
rcfpiciuntj Sic .y4/«r»«f malecffc£iuslingu£c, brachiisaucveficx, paralyfin,
mammillis cancrum,inteftinis iliacam paflibnem &c inducit. Jiy/>//ie7 pulmoni'
bus peripneumoniam,pleurifin coftis,cardiacam cordi,anginam gutturi^fpa-
&
fmum ftuporem membro particulari Msrs, apofteraaca ferventia loci ( uc
:
funtcarbunculi&eryfipelas)ayfisnteriaminteftinis,vulnerafaciei,&c. J"tf/cor-
di{yncopenafFert&cardiacam,oculisophtalmiam& iûxum lachrymantem}
VenuSym^Ltuci fufRDcacionem,tcfticulis &
virgse gonorrhxam priapifinum, &
veficx diabctcn,hepati &
vcntriculo debilitatem,facici puftulas gallicas,in-
teftinislicnteriam,&c.3/frf«r;»f,cercbrofenfusprivationem,linguqbalbutierrt
pulmonibus abundantiam fputij Z*»4, inteftinis colicam,hepati
tuflim,ori &
mjferaicis oppilationes & locis feu mcmbris particularibus apoftemaca phle-
gmatica. Hic igitur Planetarum iftorum in luis fphsris ad quailibcccorporis
ihcmbra dire(5îones & fympathiam fequenti modo delineavijnusi
Suoc
112 T R A C T. I. S E C T. I. L l B. VI.
Sant etiam nonmiili alii qui umbiricum ventVis conflituunt peripheri*

,
Microcofmica:centrum,qujequidem eorum inveniio mihi nonarridct.pro-

pterrationesfupraanobisallegatas. Atqui tamen talem circumferentiêhu-
manxdefcriptionemhicetiamdepingemus.utab ea fignorum Zodiacicoele-
ftis, vel ftellarum firmamenti fixarum relationem ad corporis humani partes
delineemus,atqueitaindeoflendamus,qua harmoniah:Ecumiiliscon(onent.
Circuloigiturabumbilico.tanquam .1 centro dufto/emidiamctcr critaplan-'
tapedisadumbilicum. Illa,inquam,lineacircularis Zodiacum cttleftem,five
coeli oftavicingulumdenotabit;acu)us duodecim divikonibus tamfiniftris,
quam dextris fignorum radios ad quamlibet corporis parrem feu membrum

ill'iddirigemus,cuiprSEdominaturfijinum,quodeirefertur.Verbigratia.y?r/f.r,
caput refpiciens, tam dextram oculorum & aurium ac dmtium ,
quam fini-
urameorumregionem. SimiliterqiT<j«r«j,tamfinift:ram quam dextramcolli,
cervicis 6c guttuns pofitionem,ac prêterea etiam vocem regere oblcrvatur.
Gemini, utramque humerorum, brachiorum &: manuum re^îonem. Camer^
pulmonum,pe<?i:oris,collarum,mammillarum,hcpatis &. fplcnis partem dcx-
trampariter&finiftram. i:ftf,cor,fl:omachum,latera,Diaphragma regit. Vir-
^^,ventrcm,inteltina,mefenterium. I,/^r4,lumbos,umbilicu,renes,nates. Scor-
//>,pudenda, veficam.anum. .5rf^///4r;>w,coxas,fcemora,dextrum & Ixvum
nempe.
DE MICROCOSMI EXTERNI HARM. 113
&
nempe. C^^ricornw, genua. Jquaritft,uhiim utramque, Pi/ces,^cdts afnbos.
Qui quidem .fignorum ad membra refpedus um fanitatcm intuentur,{Iron-
cordiis natura».'bus a Pianetis refpiciantur,quam marbos:nam il difcordiisSc
antipathia cum uravis Planetarum difpofitionibus concurrant, &
per confc-
«juens naturx humvmas diiTonent.operationes contra natur« inftitutum pro-
ducunt,morbo5<]uelc.*u efFeduscorpori humano mfeftiffimos pariunt.
Dmffftjiram/equifur.
Eft etiam compofitio Microcofmi extemi cuilibet alii figur« regulari»*

ptaatqueconformis,quatenus,pro diverfa membrorum protuberantium po»
fitione^diverfomodoconftituitur. Naminunaejusftatione dire<3:a,tibiis nul-
lo modo extenfis, fed ferratis,manibusquc cum brachiis ad angulos redos k
corporc expanfis,atque in longum ab utroque latere complcte porredlis,de-
notabjtveriffimam quadrati jcquilateralis proportionem. Hujus rei deraon-
ftratioinferiusfequitur,inquadecIaratur,quodhujusctiamquadraticentnim
fitpudendorumfeugcnitahum pundusjquippe cum duselinearreda^/eu dia~
tnecraltsjdudxabangulo uno quadrati adejusoppofitum/aciantinccrfedio-
P neiB
114'
Li f
T R A C T. I. S E C T. I. L I B. VI.
nemfcucentruminillopudendorumlocciDquoYerumcentriMicrocofmici
pundumeflefuperiusliiculentercxplicavimus.
Hinc etiam elicimus.quod vera,genuina atque vifibilis hominis externi

{iguT3.veramcrf(c^ Chrijli efigiem repracfentetjprorfus acfi ipfa creatione huma-
naha:ccontrarietatisratio,m humana effigie expreffa.bonitatis &malitia;,lu-
cis & tenebrarum,vit£e & mortis,yitii & virtutis.xquitatis & injuftitix unio-
nem,8cin eadem compofitione congregationem denotaret,& quod vitx hu-
&
manx incertitudo, erroribus periculis plena, intervenienteac mcdiante
iftiufmodi,mortalis hommis fimilitudinem referente,divini hominis ab impiis
iniquejudicati8cinjuftccondemnatipaflioneacmorte,cumfubfecutadeinde
refurredioneamortuis&refurgentis illuminationepenitusdivinaacfplendo-
reinviamunicam6cveramdeducente,conjundlaexterminetur,EuangeIiique
libertas,quafi buccinse cocleftis clangore,mundo annuncietur,atque ita legis
vincula Chrifti poteftatc toIIantur,8c quod ea ratione,ficutihomoinhacfigu-
ra,videlicet fub crucis cffigie &
creatus cft& peccavitiitaquoqueviciffimho-
minis,Deitatisvirtutepleni,ac initidem materiali figuraper artemereda,
tali
patientisbeneficiopeccatumprimihominisdeIeaturacaboleatur,&c.
Hancetiameandemfiguramexhibcthumanacompofitioabaiiocentro,
videlicet ab umbilicoj veram fcilicet figurx feu fchematis coeleftis imaginem
fua pofitione in figura quadrata,more Aftologorum erecT:a,conftitucns,prout
etiam ineadem Microcofmi pofitionc crux ilU .y.y^«^rf*dcdicataexprimitur.
Ex quibus docemur, quod, utcunque fe vertat homo, femper paflionis, & per
confequens , compaffionis fignum fecum ferre deprehendatur. Hac autcm
I
faumana:
:
DE MICROCOSMI EXTERNI HARM. n;

humanxfigurx e regione explicatur fecunrlijm nonnullorum opinionem,
quod Adam pnmus homo circa horam meridiei creatus fueritjin cujus medio
coelo,quoniam Aries inventus fuit.domioium in illud hominismembrumha-
buit,quodcoclimediiangulumrcfpexit,videlicetcaput. Quodautemhujusti-
gurxquadratiecentrumfitin umbilico,declaratur exinde,quod linese dux re-
rtxprogredientesabangulis quadrati ad angulos fibi oppofitos,fe invicem in
pundo feu ccntro umbihci interfecant,ut in demonftratione fequenti decla-
ratur.
Demnnullartmcorpom htmam partium con^venientiacum figuYts Geome'

tncisi i£ pnmum qmciem,quomodo in harmonia figur£ trianguUrif
deinde tn quadrangulart^ t^ pofiea tn oyali ac demquc
tn ctrculariconvemant.
Latusunicum facieihumans fub figura triangulariiequaliumlaterum

comprehenditur. Exquoluculenterdemonfl:ratur,quod regularis &confor-
mis fii taciei harmonia proportionibus linearum Geometricis
Uni-
116 T R A C T. I. S E C T. I. L I B. VI.
Univerfum hominis caput in figura Geometrica exade quadrata com-

prehenditur. Unde declaratur,quam completa & regularis litcapitiscffigies,
quodinfiguracubicacompleteincreationeformatumfuiti& perconfequens,
quam elegans fitejus partium fymphoniain mcnfura,numero&ponde|^no-
bis innotcfcit.
Pes etiamquamaptiflimcquadratiparallelogrammatis.
FaciesqMoqueitaeffigiehumanadefignatur,qucmadmoduminarteno-
x abunde cxplicatum tft. Vcrbi graiia.
ftra piclori
Caput
DE MlCROCOSMl EX-TERNl HARM. 117
Caput denique humanum imprimis figurx rotunda: refponder'; perci-

pitur quatenus in quadratro defcribitur quod in circulo comprchenditur.
, i
Quod autem circulo includaturjfic oftendimus.
Slc etiam carteKeprocuI dubio corporis humanae partes fub aliqua regula-
rium Geometriasfigurarumcomprehendunturiqux omnia,quoniam adifym-
metricam corporis defcriptionem pertinent,hoc loco omittemus.
C A P. 111.
T)e harmonico coelejliun^cumfiae manuque

humana confenju.
TNgentem etiam fymphonije confenfum inter nonnullas corporis humani
--partes &; ftelbs deprehendimus. Unde per Phjfiog»omU(X\iciY>\inzmdocc-
murcaeIeftiacorpora,Planetarumque redes& fignacula feu characteresinfa-
cie humana contuerii quibus hominis inclinationem, tam ex parte coclefti,
quamelementariintelHgereScprjEfagirefoIemuSjin tantum quidem,utetiara
hujufcemodi ohfervatione mirabiha,tam inhominis fani difpoiitione,quam
tabefcentisxgritudineprofpexerint&divinarintjtumphilofophifapientiores,
tummedicma:pcritiore5:Im6ver6infrontehumana,tanquam in fpeculopo-
litinimo.illosnaturscharacleresintuitifunrquitaleada^theris&Zodiacicha-
rad:eres,quos repr.Tfentant, relationem habent,qualem Diapafon ad unifo-
num. Unds etiam fic, ut fymphoniaco confenfu ad invicem conferantur ic' j
quodfagaciterquoqueanimadverteruntphilofbphi (ymphonjain illorum au-

P 5 ditu
1)8 T P. A C T. I. S E C T. I. L I P. Vf.
ditu fpirituali percipientes. Eadem etiam efl: ratio in chiromanda, at quilibct
manu!,monticu!Liscuilibctdifl;ii)doa:cheriiPlarieta;attribuatur,pollicisvide-
Jicettuber /'twr/,mons indicis J^^^-i.mcdii Sjf:irn0,a.nr\u\3iris SoU,iiit auricula-
iis ^/frf«/7i>,nmilK(rrq;etiam,u: iliam in manus percuiTione protuberationem
Limx occupirc ilicaturiUti quoquc itidem veterum (apicntum eruditione in-
ltruimur,quod ipacium triangulum conftituentibus inclufum,^4r//at-

Itneis
tribuatur.cjusquetriangulusnuncupetur. Qua quidemfuperiorumadhomi-
nismembraadaptationefapientesprociildubiononuterentur.nifi ingenteio-
ter manus partes &
dicftos Planetas relationem atque fymphoniain percepif-
leDt:Namqueipfimiruminmodumilluminati,mentisqueaciein abftrufana-
penetrantes.charaderum eoeleftium in terreftria &: elementa-
turê myfberia
ria,impreiIiones,arcauasque fignificationes perceperunt,atqueita fympho-
niacasfuperiorumradiationesSc. inflxus cum inferioribuseju(demcharad:eris
&conditioniscomparaverunt. NeccertcadmiraridebemusjPeclcremconfi-
dcrando,quodfuperi'orainhominem fymphoniaco conlcnfu iniiuxerint.fi ea,
quxrupradicT:arunt,atqueinfradicentu;-,paul6accuratiusin(pexerimus. Nam
anima,mediamundi hominisque interni natura,cum fit tamfetundvimruuni
(piritum,quam lucis portionem defubftantia&:formaa:therii,magneticafine
dubiovirtutefuperiorumnaturas,nonviolenteraut peraiuipathiam/edcon-
cordiae proportionibus,atque inftindii naturaiiadfe attrahit: (iquidem expe-
rientiaedocemur,quodnonmodo animalia,fcd etiam ipii Planetx.veluti be-
neficioquodamcon{onantijeDiapafon,perfe(ftionem,multiplicationem8cvi-
ta:quafiextinclierenovationemquotannisvernotemporeaccipiant,quemad-
modum etiam hac eadem via, tum plantas, tum animalia,quolibct folari cir-
cuitunaturali vit.T &
incrementi refeflionem atque pabulum acquirere con-
ftat. Sed quoniam de harum rerura elFectu in libris de. PhjfiognomiA 6c Chiro-
mantin copiofius loquemur inferius,ampIiori hic de ea re dif curlu aon utemur.
f A P. IK
rOe harmoniaelementaYi,qu£ in compojitione Microcojmt exterioru reperitur,
^ qmmodo quxlihet hominis exterm regio cHihhet elementojoco,natura>,at~
queconjenju partium^ncn tamen corporis tenuitatt aut JubtiLtate
correjjondeatijtmditer de ratione lucis c^ tenehrarum
in corpore humano.
fuperioribus declaratum efl,quod corpus humanum in tres regiones,tam

IN
natura & qualitate,quam loco & fitu diftindum. Nam qua: fuperior
fi t efl,
tametfi tenuitate Scopacitate a ca:teris,quoad fenfum noflrum.non diftingua-

tur,eft tamen procul dubio purifiima totius compofitionis pars,&, ad Domi-
namtamnobilemrecipiendamaCreatorequam optime prxparata. Hince-
nim cerebri fubftantiam, ratione materiaj,ab infirmarum regionum partibus
colofe,&: fubftantix tencritate ac mollitie dilTerre videmus,im6 vcro ipfa cere-
brifubftantianatoramfuam virgineam nobis patcfacit,dum caflamentisdif^
pofitio atque fimplex cjus exiftentia coIore,& natura fibi fimiliatque
conve-
niente delectatur. Atque hinc procul dubio eft quod licet cerebrum nobis
,
cTudum,frigidumatquehumidumvaldevideatur,in fuo tamen occulto longe

alitcriehabeat; l:(t cnim, fi ignemvulgarem rtfpiciamus.cerebri fubftantia ei
qu jdammodo confentiens,quantumvis igni- mentis.feu luxilla,hominis fa-
pientis
DE iVIICROCOSMI INTERNI HARM. 1,9
pientis(i^minajaliterferehabear,quam ingenium humanum poteft excogita-
rejfiquidem tenera eft: &
fpiritu tenuiflimo ac caftiflimo obduila &ineffabili
modoinreip(aordinata:undepatet,quod cerebri conftitutio ad increatxna-
turx excellentiam, cujus eft tabernaculum, fit referenda. Sed mentis natura
eftdifpofitionispurifljm^&form:E lucidx,adeoque fequitur exinde,quod ce-
rebrumquoquelitadlucidam humidamque naturam proniflimum, atque
fumme ei accommodatum. Et proindeliquet,quod ejus natura occulta igni
fuperccelefti.humiditasautemejus humiditati fpirituali,8c color porr6,utriuf-
quecomplexuiatquetandemlocifeupofitioniscjusfublimitaselementofum-
mo, videlicet igni fit convenientiflima. Ratio tamen, cur cerebrum Cieteris
membris neque tenuius neque perfpicuius fit,exhominis creatione chcitur,ut-
pote in qua patet, quod hominis corpus creatum atque pr^paratum fuerit a
Creatore,priufquamejus animus inilludinfunderetursCuireicau/a erat,uta-
nimatenebrisobfufcata per organa materialia,corpora cerneret,diftingueret
atque refpiceretjquod quidem ipfa,nifi tenebrofa carne obvelata, perficere
non potU!fl"et,quoniam per fe nihil intelligit pr^ter invifibiIia,hoc eft, talia,
qualeipfa eft,dum tamen corporis adminiculo vifibilia videt,atque corporeis
oculiscontuetur.Hacigiturvia Deus tenebrofammafllimfibifubjecflamred-
didit& tam terram,quam coelum fux voluntati fubegit,corporaque tenebrofa
ad conditionis refpeclum cxagitavit. Media autem corpons regio, quatenus
humiditari & caliditati refertur,aericompararipoteft,quippe quxitafehabet
adcerebrum,utaeradignem,quareintegrum Microcofmithoracemelemen-
toaerisreferandameirecenfemus. Quodautem ad cordis&pulmonumopa-
citstem&fpiflitudinemattinct,eademeftcjusratio,qu£e fupra eftallegata. A-
queaetiam regio in Microcofmoeft multiplexhumiditatum,ininfimaejusdi-
ftinctione repertarum origo. Nam ventriculi chylus,fanguis hepatis groflrus,&
urinafeu fanguinis ferumaqueam fph^ram conftituunt.Quare etiam & ventri-
cuIus&hepar&renes&cxtera:hujusregionisparêslongegrofliore'sexiftunt
infuo occulto,quam membra fuperiorarquod qpidem ab effcdu comproba-
tunquatenusvideliceth^cipfafpirituspuriores&magisinvifibilesproducunr.'
Verbi gratiajCerebrum fpiritus animales,qui invifibiles fiint,& corvitalesfeu
arteriales,qui fere funt invifibiIes,continet;ipraautem fcexterrea in intcftinis
& liene terminatur & aflervatur,qua: juxta Microcofmi centrum non aliter,
quameiementumterrs-juxtacencrumMacrocofmijinveniuntur. Exhisergo
regicnes Microcofmi externi non aliter difFerentiisfymphoniacisdiftinguivi-
demus,quamuniverfamelemento'-umMacrocofmidifpofitionemqualitate8c
fitu differre conftatiquorum quidem harmoniam in tradatu noftro , de Ma-
crocofmo.fatis evidenter depinximus. £t fane illa hujus harmoniie compofitio
in regione eiementari nihil aliud erat,quam fimilitudo univerfalis harmoniic
&
mundanx,a mutua actione & refiftentia inter fontem totius lucis abyflum
tenebrarumderivata. Namelementumignisfehabetadelementum terr«E,uc
luxadtenebrasifimiliterregiohumiditatisinterignem&terram,utfpiritusu-
niverfa!isintermediusadduoextrema,videlicetlucem &
tenebras. Exquibus
diligenterconfiderarepo{rumus,quantafitfimilitudointercorporishumani&
clementonim mundanorum proportiones,& quibus dimenfionibus metricis
ad muficam reduci poflint ha:c duo, ut in harmonia ad invicem convenianr.
Quodautf mharmoniahumanacum fympathia omnium conveniat,hocmo-
dodemonftratur:DEUs eft luxjlux concordia,& concordia creationis atque
exiftenti^ origo, verbumquc confonans, &pulchritudinem rerum efEciens
fphiErasque a termino a quo.ad quem,atque iterum adfuum principium.tan-
quamadunifonummoven5,aquoomnes concordantifCprofûxerunt. Unde
fadum
iW T RAC T. I. S E' C T. I. L I B. VI.
fadumefldrcumvorvendojUtelementa Scelementapaulo poil fintp^du<fT;a.
SicetiammensdivinajIuxatqueconcordiaMicrocofmifumma.humanaicrea»
tionisatqueexiftentiajorigopulchramMicrocormieffigiem produxit.fph^ras
ejurdemmotu,tamvo!untariofeunaturali,quam involuntario fcu raptofpiri-
tus circumduccns, atque ejus compofitionem elementarem faberrime com»
plens, Hinc homo Deus vocatur, fed mortalis.ut ipfe Creator foius eus D
c{icitur,fed immortalis Similiter Diabolus eft tenebr* 8cdifcordia atque de-
:
(iruAionis feu privationis autor,Iitigiumqae diflonans,quod erat primogeni-

tuschaosfilius,Deiverbi,&lucisadverfarius,terr2fphajramperfcimmobiIem
reddensjelementaqueperdifcordemfuamnaturam litigare facicns. Sicetiam
corpushominisefttenebrofum,difcordia:& morborum autor,filius chaos ob-
rcurus,menti,animx6clucioppofitiffimumScperfeimmobile. Atque hoc to-
tumaccidit,quoniameftdualitas.Etproinde,fidualitatiunitasanim£E,feuqua-
ternario materise trinitas forma» jungatur,de difcordia corporis ea in harmo-
niam exquifitam redigetur, caque ratione tum tenebrx illuminabuntur, dif^
cordix propcllentur, viu praefervabitur, mors in cxilium ejicictur ,pax inter
£)eum&tenebras,feuintercorpus&animamilluminationeperdivinamm6-
tis prajfentiam tiet,corpusqueper fe immobile jam adum 6c motumaprinci-
piointerno movente recipiet. Ex quibus conftat.qaod hxc duo extrema in-

ter fe contraria per fc varios producant efTedluSjVidelicet lux 5c tenebr*e,anima
& corpusjcum illapariat concordiam,cujus dominio res parvx crefcunf, hoc
verodifcordiam inducere foleat,cujus prxfentia rcs magnx dilabuntur. Ho-
rum crgo extrcmorum contrarietatem denotat contrarius triangulorum eo-
ruminmundanacompofitionefitusicumpyramidisformalisconusfitinterra,
bafisvcroejusinprimoccelo. Atvero pyramidis materialis pofitio incontra-
rium fe habet,quoniam ejus conus eft contiguus eentrobafisilliusformalisje-
jusverobafiscentroquafiterrsftatuminatur. Inmcdietatevero.ubi fola vita
rcperitur,conveniunt>videIliietinfpha:raa:qualitatis,vel in loco interfedionis
duarum pyramidum, ubi uHius portio trutinis juftitix ad portionem alterius
ponderatur. Atqueutinpofitione differunt hx dua: pyramides,fic etiam na-
tuTX ab illarum bafibus exilientes , difpofitione oppofitx efi!e percipiuntur.
Nam videmus,quod anima a centro pyr? midis formalis egrediens,quo diutius
eftincorpore,66perfe<fliorScvivaGiorhat,magisqueinfuafacultate&fapien-
tiafeu prudentia juvenefcere obfervetur;cum e converfo corpus,quanto ma-
}oremxtatemacquirit,tantomagis,velutiperfeniumquoddamdecrefcepe&:
labefaAaridignofcatur. Prasterea,quofortioreftanima,eo debiliuscorpus Sc
viccverfa. Concludimus igitur,quod humanum corpus ex quatuorconftete-
lcmentis-.fedin carne 6c offibus propter fixam eorum 8c folidam fubftantiam
terream,terramaximeapparet. Similirerclementumaquarinhumoribusvim
fuamatqucexiftentiamhabetjaer ver6,prxterquam quod in fanguinc infima:
regioniscopioforepentur.inpulmone etiam.tanquam in loco fibi magis pro-
Erio,habitarepercipitur. Unde fadum eftaborigine,ut illud corporis mem-
rum femper fit in motu,Iocoque vcntilabri ad cordis refrigerium inferviat,ne
illud,quatenus eft fedes prxcipua virtutis igneaj nimio calore confumatur 8c
difTolvatur. Cordis igitur effigies eft pyramidalis,8c in hac fua cffigie ignis fiam-
mx accommodata jqu o niam in flamma ignis fu rfum afccndcnte ba fin ej us,ba-
fi pyramidis fimilem,ejus vero fummitatem more coni pyramidisacutamvi-
dcmus. At vero in corporc ftfe res habet cum corde.ut in mundo cum Solc.
Nam bafis pyramidis folaris eft in corpore folis,ejus vero conusdeorfumten-
<iit,contraignisYulgarisnaturam,hocquefingularivoluntatedivina.Namalias
rcsiofcribresjfi virtus lucis fcmpcr furfum tcnderet efficacia lucis vivifica: de-
ftituta:
DE MICROCOSMl EXTERNl HARM. 121
fliitutieatque ejus expertes relinquerentur.ncc quicquam fuper terra vivere

pollet. Simili ctiam rationc conus cordis humani, quo tam inferiores.quara
fiiperiorescorporispartesbenevolentia ejus reficiantur,deorfum tendere ani-
madverricur. Sedquoniamh^cvisignea antefpiritus diviniafflatumcorpori
nonadfuit;& vero noftra in hoclibellointentioelt.de folocorporeinfimplici
f ua natur j,3 b(qiie ulla hominis interni confideratione difcurrere,plura de hoc
f)bjectoverbanonfaciemus,fedadmuItiplices cjufdemdifpofitiones,cumin-
ternoejuscommixtas,earumquedeclarationempedevelociprogrediemur,ut
ita ab hocquafi nihilo,ab hoc,inquam,luto vili,&, ab his cineribus,ac tcrra
mortua,omni adhuc gratia divina orbata,tandem recedcndo,ad admirabiles
JucisdivinjE^paulopoftillam inhabitantis,atqueineamfJ5iraculo Deiformi in-
flatx)operationes,abftrufamque illius cum corpore fympathiam,quaillamo-
vet,hoc movetur,illa agit,hocpatitur,illavivificat,hocvivit,illa perhocfentit,
videt, audit, guftat, olfacit atque tangit,&: virtutibus adhuc admirabihoribus
ftupendam illofpiritusfuirationalis &. intelledlualis virtute,ad culmen& exi-
tumfeliceminefTabilitcrproducitjincentioricumlaetitia
& gaudio,hilariqueanimo & properante
pedeacceleremus.
TR A.
Ul T R A C T. l. S E C T. T. L I B. VIT.
TRACTATUS PRIMI,
S E C T I O N I S I.
L I B E R FII.
De Microcofmi interno in externo

feude mentis aftu in
corpore.
C A P. I.
rDehominis creatione.
Nimahumanafecundum modum &: rationem in

librohujus primo allegatam, proportione mufi-
ca,vehicuhsquefpiritualibus a fuperioribusadin-
fimumcoelumfubterlabensj&adingreiruminfuu
domicihum prxparata, tandem ex terra,
in illud
pulvere 6c luto,manibus ipfius Creatoris ad tale
I fpiraculum Deiforme fufcipiendum, uti fupra di-
dumeft,adaptatum,opificisafflatuinfunditurat-
queinfpiratur, hominemque externum vivifica
uia: prxfentia: virtute movet.vivificat & animat.
Atquehpcmodocreatusefthomoduplexinuni-
coindividuo,6cfaduseftanimalvivens,rationeatqueintellcd:upra:ditumiad-
mirabile (dico) animaI,Deus terrenus.immortalis in fe creatus,fcd ob pecca-
tummortaiisfaduSjdeniqueimagofuiOpificisineffabilis. Sedquoniamdevi-
ta: ejus fpiraculo &
de corporis ejus, in ftatuinnocentia:, puritate,munditie,
perfpicuitate,claritate & perfedione.fimihtcrq; de ejus in Paradyfum colloca-
tione,conjund:umcumipfiusParadyfivoluptatisdefcriptione&: explicatione
3\\hunTra£latunoJlroTheologic0-phihfophico,cUvitA,morted^re(itrrecfieneco\>\osc
cgimus,levitercahocloco.pra:teribimus,ut circa veterum folummodo Philo-
fophorum opiniones.de hominis interni in ejus externoadionibusdifceptan-
tes verfemur. In priori ergo libri hujus parte,de animxhumanzoperatione,
dominio & virtute,tam ex partefupernaturali,quam ex parte coelefti &: ele-
mentari,trad:abimus,quatenus anima cum corporein fola creatione fi ve gcnc -
ratione confideratur. Creationem igitur a generatione in multis difcrepare

percipimus , Ncc tamcn iftud creationis vocabulum ita ftri<fle confiderari
volumus,
:
DE MICROC. INTERN. IN EXTERN. jt^

volumusjuti faciunt illi.qui eam definiunt rei produdionem &
ortum ex non
pra'exiftenteniaterid,hoceft,exnihiIo:namquehoc modo non recVe dicimus
hominem creatum eirejquatenus in primordio cjus externum e matcria pr*e-
exiftentefaclum.Jtqueadopusprasparatumextitif.videhcetexluto&terra,
qu.-e confentanea crat comporitionis ejus materiaifed creationem potius atque
reciiusdefinimus illam,qua rerum fpecies,antea non exiftentesjjam eile inci-
piunt. Sic enim prima hominis fpecies exordium in creatione Adami accepit,
Leonis in prima animalium terreftrium produd;ione,&c. In hoc ergo difFe-
runt creatio & generatio, quod illa verfatur circa fpecierum non prêxiften-
tiumortum&produclionemjhascveroin rerumfeucreaturarumpraeexiften-
tium propagationc, mukiplicatione, fpecieique jam tum per primum Fi at
creat£E,atqueadultimum Pereat confervatione. Inprioreigiturimmedia-
teoperatur Deus Creator,in pofteriori vero fecunda mentis primae imago,
quieeftipfa natura creata,feu Dei filia,ab ipfo ante omnium creationem pro-
grefla 8c derivata,.
C A p. n.
T)e lihera jîritm medii dtjjôjttione^quajolet de uno ruel alio extremo particf-
pare, ^ de beatitudinis mterm hominis caujaêjtuque
dejeEiionis atque mfortumi
ratione.
Dlvm VAulm cum conveniens ammam humanam Deitemplum

Xijio rhilofopho
^conftanteraffeveravit,cujus rei rationem demonftrat etiam Merc.Tri-
Jmegift.Pim.n. hifce verbis Bofiu4,mqiiiti\\e,Diemo»ammamiftcorpore,me»tem in
anima,inmenttVerhHm,Deumque eorum PatremeJfeprommciavit,Verbuigitur imago
ac mem DeieB purijpmamateridportio aer eftyaeris anima,amm£metts,ment(s^dem^
Deus,Deus "jero circa omnia, mens circa animamy anima circa aerem,at^ aer circa
materiamverfatur. Hinceft,quodaliihominisnaturam arctiusconftnngendo,
eamextribuscoagmentaverunt,videhcetexanima,fpirituintermedio&cor-
porcjper animam,mcntem &: animam fignificantes. Std hi,ut mihi videtur,
nonitaexaclehominis interrjumdiftinxerunt,hoc eft.hominis interni portio»
nes,quasexquo!ibet trjum coelorum acquifivit,non diftind;edefcripferunt,8c
per confcquens,eam reliqueruntimperfedam,cumomnis perfedio exprin-
cipio , medio & fine confiftar. Platonicorum ergo fententix potius hoc loeo 4
Mercurio Trifmegtjio non difcrepantiaufcultabimus,qui homini incerno tria a-
icripftrunt-,videl\cetf/premum,in^mumc^medium. Perjitpremum intellexerunt
illud divinum.quod mentem,intelledum illuminatum,lucis increata: portio-
nem,&adumfeuradiumDeivocant,quiefthominisportiofuperior,inquaa-
nim^portione Merc. Trifmeg.dLltius afcendendo,ex confilio boni & nunquam
mentientis Da:monis,verbum inefle afTeveranter dixit,cmetizm Divtts]ohaft-
»«aftipulari \idetui; vcrhum vocans vitam hominum ^
tenehrarum lucem,ztc\ue
itidem Merc. Tri/nieg.spptWntiWudyvitamc^lucem.exquihmconftathomo. Etali-
bidicit Verhumintevidêtdraudit Pimand.i. fic Moyfes nuncupat iWudJpiraculttm
:
•i'//*,immediate ab ipfo Deo in hominem externum infpiratum. Atque ha:e

fuperiorhominisportio.intelledum illuftratum ampled:ens,eft il!a,per quam
homocxterisanimaIibuspr<EceIlens,adipfius Deitatisnaturam acceditjUn-
de Dei imago d^ Deifilitis non modo a Philofophis, fed etiam ab ipCs fcripturis
uuncupatur. Per meniim ergo PUtonici intelleclum &: rationcm intelligere
Q_ z Yolue-
124 T R A C T. L S E C T. I. L I B. VII.
voluerunt. Per/«/i>»«/»autem,aeream &: infimam hominis interniportionem,
feuaclumelementorumfignificare videbantur, qui eft, ut te(i:itur Meuitnns
Tr//wrg//?«flocofuperiusallegato,totiusregiDniselementaris,qua;col!igeniii-
bipro rationeea,quamateria ex!ftitfuhtilini-&; tenuior,f.)rmales eiemento-
rumdi[penfationes,atqueafli(tentibus fimul &: prx-cunti')us ducibu> lcu ani-
ma: portionibus fupenoribus corpus.fecundum corrupra cartiis S: ter.ebra-
in
rumdifpofitionem agit,utpote quibus fua natura & politione magis tft fdon-
liaris. Undepronior efl hxcanima^portio adcorporis&infrri irumafFcdus,
quamutexfuanaturamenti&rebusdivinisconveniat.Atqih^cc infimaanim<ie
portiovocaturanimafenfitiva,quamP.T«//*/ Apoftolushotnineni animxlem appel-
lavit.atqueidolumexcorporea: materia: gren|W)educlum,quod corporereio-
!uto,una.cumeointerit,autcujusincorp.)r!i Uii refokiti vaporibu non diu fu-
pereflumbra,nihil participans immortalitatisjfed inhyia; defjrmitatem rc-
diens,nifiiprumquoqueiablirnioripotentia;uniatur,cujuv virtucelolaimnn r-
talitatemadfcifccrepotefl:. Hxcanima^portiQeii; potentia motrix.viviriftaB.s,
corporis reclnx/enfuumcyie origo matcr!alis,per quam ipraanimaintorp(;r.i
vircsexplicatfentiendi. Scntii cnim corporahaper corpus.moveccorpusp-r
locum,regitinloco,alitque corporecorpus. in hacergo iinnrâ: porcionedux
l"untvirtutespotent!frima!,quarum una efc rhantafid,{\wc imaginatiolivecogi-
tajo.atquealterayfw/Afefwa/wrrf.Perwf^/wwdeniqueSpiritumiiicr^liigtbantme-
diumfive;cthereum6c vitalemaclumacradiumnatuneutraqueextrcma.vi-
delicetmentem cum anima animali conncclentem. Unde fir.iit hrec medi.x
naturadeutroqueextrenioparticipet,adeoque habet tumavirtute Soiis.pio-
pterlucisejusadcGclum empyreum relationem.fcintillam rationisqujc deir-
ceps mentis 6c fpiritus intelleclualis prxfentia augetur, tum ttijnr ab infimo
extremo&elementorumfubtilifacultatemfenfitivam. Undc fit ut ha:cme-
dianatura,tanquam xque extrema uniens &
portionem intelleclujlem cum
anima animali feu fenfitiva conjungens,hoceft,mentem cum rationali fuo fpi-
ritu&vehiculoadinferiora vehens,fitinfuanaturaquafilibera,itaut liceaiei
vel huic vel illimagis adhxrere:videlicet aut verfari magis circa inferiora &:
fenfibi!ia,quamcircafupercGcleflia&:divina,autetiamvice verfajprorfusacfi
Deus libero arbitriohunc fpiritumintermedium incolenti diceret:Utrum
horummavis,accipe,velfecundum Antifittis Moyfis vcrha: HahetisaKteoculosvi-
tam ^ mortem, eligite utritm 'vttltis, vel fecundum Apefiolt t\eSi\ontm:aiitfitii
miindifilii,autregnicatlefiis. Etfimiliterquoquehocmododicitur:Adum guflaf-
fedefrucluarboriscognitionisboni&mali,quiinprincipionihil niiimcntisar-
cana contemplatuseft,& perconfequensfolius bonitatis fuitparciceps. Scd
quomodores (c(t Hic fpiritus intermed:us,vita!i
habear,aurcultate obfecro.
fpiritu plenu.s atque prxterea etiam ratione tum folari tum prxcipuemencis
& empyrea imbutus,cx his poteftatem dat corpori vivendi ingencre,hoceft,
omnes functioncs mediantibus organis fenfitivis ad vitx facultates ac
vita: , ,
commodatis,corporitribuir. Atver6,quoniamomnis a£tio vitas autcirca bo-

num,aut circa malum(cum non fit in hoc mundo quicquam prxter harc duo
cxtrema)verfatur,quorumpriuseftlucisdonum,ultimum tenebrarum.necef-
feeft,uthxcfpiritusm vitam(Dtioautadbonitatem,hoccft,ad naiuram Dei &
iucispatris,aiitadmalitiamDiabolitenebrarumprincipistendat. Nam utx-
qua lanceadutrumque fimul extremum propcndeat,impofIibile eft Hinc e- :
n m i>iquit Chrifius Nonpote/lis Deofimulatque homini infervire. E t Vivits ] ohannes

i .-
\.epifi.Filit Dci nonpojfunt ejfe filiimtmdiynec vice verfa. Ex his igiturconftat,quod
fpiritus hic, quafi princeps Eledor,aut magis a;d fupcriora,aut etiam ad naiu-
raminferiorumfeuanima:animalistendat,hoceft,quod velmundi,pravitatis,
tenebra-
DE MICROC. INTERN. IN EXTERN. iij
tenebrarumatquevitiorumnaturamvelccelirupercoeleftis bonitatis virtu- &

tisdifpofitionemre/piciat. Siigiturfpiritushicintermediuscumfualucemen-
ti conftanter adhxrfatjbeaeiiicaturjquoniam ha^c portio fuprema nunquam
peccat,malcvc co.nfentit/emperque erroribus refi(i:it&; ad optima hortatur,

utiiA.tmsdcicrib\t Mercuriiis Tri/megi/luf i.Pima.x\d. Etproinde etiam tandem
virtutementisSpiritustalis proptcrfuam obedientiam adDeum transfertur,
juxta illud rrocii: Animapcr acquijham fcientum ipfimentifeuintelle&uifimiliieva-
diL At vero c converfo,fi /piritus ilic animce anuTiaiiaccedat,feuinferiorico-
ha:reat,depravatur,inquin:)tur,&intenebrisfubmergituratquedetinetur,do-
necexbonoDxmonefiat malusiquoniam inferiorilia portio,animalis fcilicet
anima.inmalo, peccato & concupifcentiafemperfubmergitur,& tefteDii/tf
yWi^trahicadpeinma. Vtrhaejus ha:c {iinf.Video aliam legemirimemhrismeisy
captivAntem mc inlegepeccati. Hincetiamortuseftdivinus hic Bernhardi fermo:
O anima,decoratA drpiilchrafiiâperimaginem (^fmilitudfnem Deijponfatajpiritui
J)erfdem,adjuta ab anitelis.comes heatitudinis }}Aresfalvationis,partia:ps rati0nis,quid
habestuadagendumcumcarne? [mbytrQBernhardutaorwiditomrnz.: Namfpi-
ritusquam(3;pi!limeproditoriomoreanimammediam adulando ad inferiora
trahicfic in corpus opacum iliam includit,ubi tam utplurimum eam rehnquit
folam & otioiam,&; idquidem efficit blanditiis animx fenfitiva:,cui proclivior
caeftadhajrere,qnarnmentipropcerhumidamatquematerialemfuamdifpo-
licionem,qua: mao-is fuo iimili gaudet. Sed tamen.ubl animx media: naturx
proportio ampla eft qu« femper in fpiritu reperitur ibi facit fpiritum fuum
(
)
menti magis obedientemiqaoniam anima media feu adus mundi, radiusque

naturx.eftdcnaturaremotaipfiusmentisfeuaclusDeiiundedeejusproprie-
tateparticipat. Tcnditergo materia naturaliter ad opera tenebrarum,forma
veroaddifpofitionemlucisjUti in ignis ardentis flammavidemus. Eftnehxc,
61ft(fl;ores,novaatqueinauditadodrina? E()ine,in(\uAm,hxc Platonicorum o^\-
nioa veritateulIomododilTentiens? Examinetis,obfecro,vofmetipfos,& rem
iftamtandemaliterfe haberenon pofiTe comperietis. Verbi gratia. Alicui for-
fitan veftrum facinus aliquod perpetrandom proponetur,hoc eft,conftituet
fecum,autftuprum,autaduIterium,autfurtum,autcaedem,autproditionem
contraPtincipem,autfcelusaliquodconfimiIepatrare.Sedtameratio,qu£eeft
fempercomesmentis.huicejuspropofitopropoftefuorefiftet^nihilominusfie-
rifEpi(]imeairolet,ucinfinehujuscontentioni,s,fpiritualisfenfus&carnisappe-
tituscompicatur, mentisque &; rationis admonitiones rejiciantur,atque ita
fcelusilluddeftinatumperficiatur. Hicergovidemus.fpiritumhuncinterme-
diummentisconfi!iumneg!exiiIe,&anim^fenfitiva;adh£erendointenebrasfe
immerfiirej Atquivice verfa,fi fpiritus,timore Creatoris perculfus,8c rationis
veftigiafequens,menti fortiteradhazreat,facinusque conceptum rehnquatin-
feclum,ejusqueconfilii&;propofitimaIipcenitentia,&;quafiodioaccenfus,ad
melioremvicamfeconvertat,evidensilIiceftfignum,quodfpiritushujusinter-
medius mentem conftanter fueritamplexus,&; quod animam animalem feu
idolum in contemptu habuerit. Sed quid fermone uberiori eft opus Nonne ?
nob!sIiquet,qnod duo fint in mundo extrema,videlicetlux& tenebraj,virtus

& vitium.bonum & mauim? Sequitur igitur quafi ex concefllsjquoditidem
quoquefitmediumintereacertumatquedeterminatum,quoddehoc velillo
extremoaptiim fitp.art!cip3re,prout unius velalterius objedumillimagisju-
cundum&deleclabilevidebitur. Etproculdubio animahumana,fivehomo
internus cx his partibus coiiflatur,quatenus perfeclus & completuseft,&per
confequensexnumeroperfecloconftarejudicatur.videlicetex principio,me-
dio&fine,hoceft,ex mente,fpiritu &
idolo,(eu animaanimaIi,autquodidem
a. 5 eft,
,
116 T R A C T. I. S E C T. I. L I B. VII.
fupremi.medii
eft.ex natura cccli &
infimi. Nec tamen folum fpiritum jethc-
rcum hic intendimus,fecl per fpintum, animim vitalem fsu fpiritum folarem
jetheris.hoceft.compofitionemfdctamexiuccvivifica&cfpiricu eifua puricafj
optimeconvenientc
C A P. 7/7.
*Deratione;f^ curmens m corpore opaco tnchdatm\deqHe ejtu
tn corpore Immano imperio.
ADmirabile eft cogitanti.quaharmoniaduo illa,tumnaturaefrentiT,tnm

locipofitionecontraria,Mensfcilicct&corpus,inunu:TJcoagmentarijJol-
liQt:Ettamen hoc,mediantefpirituinccrpofito, fieri oculis intelkcluuiiDus
cernimus. Similiter mirum videbitur, quod excellentiiTima ha;c Dci iin.igo,
im6ver6ipfiin.nusDeiradiu">italongeafuafedeconnacui\ilifabmovea!:ii;,a-
deoque conditione vHc/cat.ut cum iic lux fplendidilIiaij,cfHcaciili:na,
in fua
diviniilima.immortalisacqucpuriiriina.conjiciaturtamen&mtludatur.ncar-
cerem tam tenebrofum bc caliginofum ac terreilrem &; corruptioni obno-
xium,adeoqueetiamim,nundum &
fpurcum. Std hocdivina Creatorii pro-
videntiafaAumeileagnofcimus.utipfi tum pwtrcicularium nactirumdiligtrct,
& tamen circa multitudmem verfaretur, tum cciam univcrfalium difpoiitio-
ncmunitatemquerefpiceret. yi[\\c'inc\u\.t]AmblHiti: Anirfixi^^heroefniagiiver-
fintur circA mtdtitudinemyDii dr DJtmoncs cina unitatem. Nam !ux, quo profun-
dius defcendit in pyramidem macerialem ab ejus cono veiius balin,t6 mdgis
inclinat admultitudincm,utifuperiusdi<5lumefl:.Hac etenim viavoluic Crea-
tor , ut D
E u s quidam terrcftris,fed mortalis multi tudinem rerum particula-
,
rium in terra obfervarct,ficuti ipfe,tanquam D

£ us immortalis.unitatem Sc
resuniverfalesincoelorefpicif, Talifiquidem ratione DEUsipfeCreator,tam
interra,quaminccElohabitare,&ubiqueadefIedicitur. Huic etiam noftrajo-
pinionihifce verbis aflipulari videtur Mercurim Trifmegiftits Ajclep 4 cumimul^,
id tîdivin* (imilitudtnisformam animadverteret D£u s nonpojfe omnium rerum
tffe diUgentem,nifi eam mundano intcgumento contegeretjexiteam corvereadomg-â-
les omnes ex utraqus natura in unum confundens,mifcensqueqHA»tumfatis
effepercepit
effe debuijfet. Itaque hominem conformxvit ex animi df corporis,id elt,rx- atema ^

mortalinaturayUt animaltta conformatum utrtque origtnifuxfatiifacerepoffet mirari &
titqueorarecoelefHac^xterna.înielereatqueguherniireterrenay^sLc. Jniinir;! elt er-
gomentispotcftas incorpore humano,quoniam Mercur Trifmeg, Pi'

ipfa,tcfte
mand.iz. de Dei cfTentia nafcitur,fi «jua cft ejus eirentia,&: ab eilentia ejus ne-
quaquam dividitur,fed lili potius eo modo connexa eil.quo Solis corpori !u-
men. Atquehinceft,quodiliadomineturomnibus,nequealiquid eoriim,qu<e
adfatumpertinent.impolTibilemcnti. Ide6fit,uthumanusanimus flcfatofu-
perior. Ettamen,qua;fatofubjetT:afunt,nonnegligitiatqueobhancr.itioncm
fapiens,hoceft,mentis adu pr<editus,aftris dominari dicitur. Hinc etiam eft,
quodidemPhilofopbusagnofcerevidcturomnemmotum corporeum in cor-
porcfieriamente. Nonenimerathomoexternus animal vivensfactus,priuf-
quam fpiraculum Deiforme in eum inflaretur. Mercur. Trijmegifi. Timarrd. 10.
d\c\K.,quodanima,Tnentispritfentia deftittita nec agere quicquarh nec dtcerepotis fit. Ex
facrisergofacrorumPhilofophorumScriptis colligimus,mentcm bifariam fu-
mi,videlicet,vel pro prima i<c fuperiori.qua: cftadus radiuspromanarviim- &
mediateaDeo,velproinferiori,quxcftmentisprimx&fuperiorisimago,;mt
Ycfiigium
:
DE MICROC. INTERN. IN EXTERN. 117

quoddam, exadam primx mentis determinationem profequens:
veflrigium
qux quidem msns fecundana eft ipfa natura feu adlus mundanus. Mens igitur
prima feu radius Dei a fuperfubftantiali natura immediatc profiliens in fpiri-
tum empyreum feu rationalem ingrediturûbi creaturas divinas,primo crea*
tionisdieprodudas,6caciedivinaprxditas formavit. Hujus etiammentispri-
mximagofecundocreationisdieinmedioabyflireluxit,ccelumque£cthereum
&mundimatenalisfeuvifibilisanimamvivificamproduxit:Qua: priorismen»
tis imago atque mens fecunda,ipfa Natura vel radius mundanus haud immeri-
to nuncupatur. Atque ha:c fingulis animalibus, cseterisque vifibilibus mundi

creaturis conceditur. Quarc Mercur. Trifrtegift.Pimand. ii. hanc mentem fe-
cundariam,brutorum8cvegetabiliumnaturamappellavit. Huicopinioniad-
ft;puiatur Sjnefm hifce verbis Hymni. Mens deUffA in hjlen-, mens immertalisfii'
rentnm divinorumpropago,exigm quidem.fedillornm tota,ifta dr una ubique^teta in to-
tum infufijVaftam cavitatem cwlorum torquet,univerfum hoc confervansîn diverfat
formas diftributaadeH-f ParsejuiftellarumcurfM,parsangebrumccetM,f)ars etiam grA-
vinexu,terrenam(ortitaeftformam,difjuncIaque aparentibu4,teHebrofam haufit obli^
vionem,^c. Similiteralibiidem iWud Mercur.TriJmegift.h\fctytTh'\s eonfirma-
re videtur Mens,mcpit,T^ Eus eff in hominihM,atque idcircononnulliexhominum
numeroDiifunt,eerumquebumanitaseBdivinitatiquamproxima: Etenim bonus Bt'
mon Beos quidemprAdicat immortaksjhomines autem mortales Dees. InanimaUbmau-
tem irrationabilibm mens illa niturneH. Nam ubicunque anima,ibimenssqu€madmo-
diimubicunquevita,ib,ietiam(ânimainviventibuiabfque rationU difcurfu. At vero
animamediainfuanaturaeft vacuamentisprima:,quamvis ipfa fit quafi mens
fecunda, quje fufficit ad vitam cujuflibet creaturs. Hinc,inquit Mercur. Tri-
fmegtft.Pimand.io. Anima,mentis frsfentia defiituta,nec agere quicquam,nec dicere
fotis eH : S&fe vero mens extra ammamtxit,quo qttidem tempore nec audit nec videt tt-
nima,fed animalifimilis eft ratione carenti :T3LTitz,dico eft potentiamentisfupre-
ma;,qujeanimamhujuftiiodideferit ccrpori impIicatam,&abeodemtradam
quafiadinferos. Namha:cxternaefi!entia,utcum3/(frf«W<» Triftnegifto loquar,
abignaris,improbis,ignavis,invidis,iniquis,homicidis &
hujufmodi procul ad-
modumeft,vellaltemvacatinfuodiverfbrio,permittens eos Dzemonis ultoris
arbitrio,qui ignis acumen incutiens,fenfus afRigit,& magis magisquead pa-
trandafceleraarmathominem.utturpioris culpa:reus,acnori fuppficio fit ob-
noxius,eumque fine uJla intermifllone ad infatiabiles concupifcentias inflam-
mat.cumeopugnat in tenebris,peccatum examinat,8c ignis impetum in cjus
cruciatum,miruminmodumconcitatatqueexagitat. Atver6animabus,qua-
rumfpirjtuseiadhxret,aderitmensitabenignifiime&perquamfauftejquippe
quxinfandamanimaminfluere,illamquead fapientix lumen extollerefoletj
bcncvolaenim erit bonis,piis,puris,religiQfif/an61:isque hominibus^prjefentia
fuafertillisopem,adeoqueutftatimcunctacognofcunt,ipfosadgratiasagen-
das,6c pie benedicendum inclinatifacit,ut concedant (ane corpus morti fox,
atqueutfenfuumillecebrasfaftidiant,utpote,quiclaredijudicant,quamlethi-
fera fintfenfuum lenocinia-,quinetiam ipfa mens,janitoris muner^4ingens,rn-
cidentes in infidiascorporis haudquaquam permittitfinem confequi fuumjadi-
tus enim,per quos turpes blanditix manare folent,jugiter interc]udit,iibidi-
numquefomitesomnesextinguit. iiiticMercuritMTrifinegifttu Pimand.ii. ûi-
bufiunque animis menspr&fidet,fiM ilUsfulgoreilluftrat,earummoribtumalisrefiftenSy
quemadmodum Medicm eruditm Agrotantis corpus doloribu4 afficit,urcndo illudatque
fecando recuperand& vaktudiniigratia, : eodam modo mens voluptuofam affligitanimamy
ut radices veluptatis evellat,maloque corpus repurgans,non alite/ anim& bonumprocuret,
quamfanitatem corporit Medicm. Imo vero mirabiliorem adhuc mentis nuj us di-
vinjE
u« T R A C T. I. S E C T. I. L l B. VII.
vin:Bincorporibuscfficaciamdcclaravitinfuo/rm(7»f^«4r/tfP/W(««<^.ubiinh«c
verba loquitur G^cunqHehacDei creaturafulnJimt,JecHndum oferum comparatio-
:
nemtromortahhmimmortttleihibenturîntelligentiifttA cun^n complectuntttr,(]u<t in

terrafiint.d^ cjua in mnriy^ftqHideH pr^ter eAftipra, ceelum : atqite k Deofeipfos exigunt,
ut ipfum quoqhonum inttteantur : quodfane cum perjpiciunt eam ^qua hic vcfcimuriZ/i-
fam,miferiam quandam arhitrantur. £ conveno (ut ex fuperionbus luculenter
conftat)quotquothominumanimx mentem nequaquam fortitx funt guber-
natricem,eadem,qua: & brutorum anim£e,patiuntur. Dimittitenimeasmens
cupiditatumimperiojadquarumexpletionemardentiquodam impetu perfe-
runtur,rituquererarumimmoderat^&irafcuntur&:cupiuntj&,quoddcterius
eft, non finem ponunt libidini ullum,nec malorum inveniunt paflionumque
terminum. Hifc€,\t\c\n\tMercurii4iTriJmegiJlits Pimand.ii.velut litioremd^vindi-
nem Dei*fkgempropof(itjfecuadvimil\ud etiam Divi Pauli GaLyi^. Lex addtta erat
propter tranfgrefftones. At verh in hominihm,qtiorumJpiritui intermedim eiadhisr-ett
kbidinis impetumcohibet,iracundiit rejlrtngit ardorem,S)Cc. Sedquoniammentisa*
cliones bcnediAa: non omnibusconceduntur, quippecujuscirentia,licetia
corporecumanimavitalifit,attamen)nifianimacumfuofpiritueam>neglc6l:a
animafenfitiva,qua;ratatque amet,iUi decrit,& ab adionibus vacabitdivinis:
ideomodusreconciliandiformamhancdivinam,utin anima operetur,& non
vacet.imprimis inquirendus erit. 'Mercurim TrifmegiJlui\nc\u\tPimand 4. Mentk
craterUktice ahlui nonpotesi corporii amator\ntim,nifi qtiU fuum corpmoderit, ipfum
itmarenonpoteU. ^}uamprimumveTO UnonfefedDeum ipftim dilexerit.mentempro-^
tintttconftqueturthancdeniquenaSittifcientiamevefiigionancifietur. Cum îocMer.
Tr^f^//?.(ermone(acra:Scriptur2multis inlocis convenire videntur. Unde
Divusjohannes i.epi/i.i.Mundum diligensnon hahetcharitatem PatrU inJe\Et ibidem
cap.y Mundus non novitfiUos Dei,quiafilii Dei non noverunt mundum\quia mundusto-
tusinmalignopofituseU,wxcap.y. Similiteri tpift.D.]ohan.i. CencttpifeemiacarnUaf-
feBinonhahent charitatem FatrU infe. "Et aWbi: Concupifientia esi omne quodin ,
mundoeB^quAnoneUex Patrefedex mundo. Ex quibus patet>quod mens lis non

adfit, qui corporis amore, aut concupifcentia mundana funt capti,quoniam
Deus tales non novit, (ed folus mundus, quatenus eorum adiones circa res
«nundanas verfantur.
ûod mens (^ ratio hommis non fuhficimtur fkto^ ^ quod

fldl^ lis nonfofjint mponerenecejjitatem.
T>ErfatumintellexeruntveteresPhiloifbphioperationem(cptemPIanetirum
-*- uiftellisfixis,
Nam quicquid perprovidentiam divinam ab Archetypoor-
dinaiurinmundo intelle(5luali,illud aftellis fixis &
feptem Planetis inmundo
vifibili mandatur executioni. Hoc etiarti confirmatur a Mercurio Trifmegifio
Pimand.\. fatUm appellante difpofitionem feptem gubernatorumicui omnia
"•ftitm. ^"''^^^"'«'^''Eterhominemjfubjecflaefleafleritinectamenomneshominesfa-
tofiabjicivoluit,quippe,quibus mens divina adeft,non itafato.utexterifubji-
ciuntur. Verba ejus ex iz. Piman^. hêc funt. Homines cunBi fato generationi
^
trattfmutationtfuhjiciuntur : initium qttippe drfinUfatifttnt dtto hxcsgeneratiojcilicet dr
tranfmutatio. Ethomines quidemidpatiuntur,quod inftituitfatums Vertim rationales
homines,qtnhtismensutgubernatrixajpjlit,noneodemmodo,quocj£teri.patiuntur;qtia'
tenus enim ab improhitate alieni
exifiunt ,tnahm minitne patiuntur ^lîJfquU igitttr
mentU
i
DE MICROC. INTERN. IN EXTERN. 1^9

mentispramiii Deo concejps ad idquod decetyUtitur,nihil ab immortalibus difcrefat^
.t
quinettam corporls folutus comfedibHS,ab utrifque ducitur ad chorum beatorum.Jimul at'

queDei. P/rf/^w/r/etiamhujufmodi jidavcrunt (trmonem -.Mensftprafatum eB
inprovidentiaiidcircenec coelorum corporuminfluxibusynec rerum naturalium qualita-
iUam moderaturreligio. Sedquidampiius aliorumautori-
tihus afficituryfola igitur
tateshoc loco recuabimus aut allegabimusj ciim rationcs evidentiflimx,at-
que e finceris philofophia: vifceribus haufta:, in promptu fint, quae luculenter
demonftrantjhominis mentem & rationem aftris & eorum influxibus domina-
ri,eamque ccelorum vifibilium adionibus non efle fubjecliam. Anne xquum
eflevidebitur,utrexeminentiflimusafubditisgubernetur,auteorumpcenis6c
paflionibusfubjiciatur? Iniquumequidem eflet,tah imaginationeduci,quod
Creatorafuiscreaturisadaliquid prxter fiium vefle cogatur,autquodadus 8c
radius ab eo immediate promanans,8c tamen ab ej us eflentia di vina nuUo mo-
dofeparatus,fedperpetu6eiconnexus,creaturisab ipfa mcnte &
verboftatu-
minatis ac firmatis fubjiciatur. Quid ergo habent ftellx feu crcaturse cccli in-
termedii ad agendum cum creaturis coeli fuperioris & prxcipue cum autore 8c
creatorecarum?DeorfumigiturproculduDiodotesacoeloempyreoperdivi-
nam Creatons benevolentiam efilinduntur,atque optato modo recipiuntur;
nonautemiteruma creaturis eas recipicntibus furfum rejiciuntur. Nam hoc
ingrate illud reftituere,quod Iibereprofe8cinferioribusaccipitur,8cmo-
cflêt
reprincipistenebrarum,obhvifci bcneficium Creatons,ac fuperbix ahs in al-

tum ferrijSc regna fubHmiora infulse petere. Alibi crgo.rem hanc aliterfeha-
bere,copiose(atis explicavimusjubiin Mufica nofira «»»W4»/tdecIaravimus,So-
lemmediicoeliimperatorcm,fuasdotcs,acoeHempyreifubhmitate,ficvolente
DeoCreatore,per virtutem confbnantix Diapafon accepiflTejUt de fua abun-
dantia portionem vitx,omni dichora 8c minuta.in infcriora,itidem virtutfr
confonanti£ Diapafbn materialis,in terram infunderet. £x quibus liquetjin-
feriorem mundi regionem,vitJe mcnfuram eo modo accipcre a media,quo mc-
diaafuperiori. Jamvcr6proabfurdohaberetur,fi quis diceret,Solem coe- &
lummediumaccipcrcvitamfuam8cnutrimentumformalearegioneinferiori,
autfuprcmamamedia,perindeacfiquisinferret,caufamprocedere a fuo efTc-
du,(euprincipiumafuoprincipiato. NamfacrxScripturjeagnofcuntoperum
triumpnmorumcreationisdierumdiftinclionem.Reiigitur,breviterloquen-.
dojficfchabet: Animahumana,quamfuprahomincm internum clTc declara-
vimus,cxtribus portionibus a tripiici coelo dcrivatis,conflata eft,uti diximus.
Nobilioremfuxcompofitionisportionemacquifivita.coeloempyrco,im6vc-
ro immediate ab ipfo Deo,in fpiritu cmpyreo vedamjvidclicct mentis radium
in rationali curru fedentem Media cjus portio , quse vitam dat corpori , vim
:
fuam acquifivit a ccelo asthereo jqua: cum fuo fpiritu recipit fpiritum rationis
cumejusdomino. Infimamautemanim<Eportionem exelemcntorumfubtili
conflatam, animx animalis 8c fenfitivx difpofitioncm eflê,antea fatis apert^
«xplicavimus. Jamvcr6exdidis manifeftumcft, quod natura coeh medii
naturacoelifupremiregatur,atque illa porr6 ab efl^ntiaDei:non ahter,quam.
^
natura infima cl.ementarisa fuperioribus fimul conjundis gubernatur. Hinc
ergo eft,q u od fi media animx por tio inferiori fuo memb ro adh£Eferit,mcns ipfa
divinacommunicationemcumeahabererecufabit) Unde fequetur,ut aftrs-
rum influenrix 8c operationes in talem animam,8c univerfum ejus corpus prie-
dominium pleniifimum fint habitura^jfiquidem anim£ iftius portio,fteliarum
cfTcntiisfuperior vacabit,neque animx in ejus operationibus adefTe invcnie-
tur. Nam cum anima media,cum fpiritu xthcreo feu animaelemcntarihunc
inmodumquafifocdusiniens,fitdeYeracGelimediifubftantia8cforma,fpiritu
R videii-
rjo T R A C T. I. S E C T I. L I B. Vlf.
videlicet & lucc conftans,non erit mirumjfi ftell^ & PIanet£c facilem io eam
imprc/Iionemfaciant,eamqueprovoluntatefuaguberncnt,aiqueitaiIIamad
omncm mundanam concupifcentiam flcclant. Similiter animx portio infe-
rioravidiirimeamplec1iturcoruminfluentias,5c pro folis Diisipfas;cftimatat-
que agnofcit. Atque hinc eft, quod conftellationum Zodiaci alix biliofos 6c
cholericos.alise mclancholicos,alix phlegmaticos &
fegnes,&: aliae lafcivos ac
(anguineos producunt effedus. Und-e Mercurius Trtfmegtfttts Pimand. 13. Zodin-
(umtaberrtacubmexduodecimXJiltricibitsteriebraru confiare dicit.quasalibi horrtbi-
les vocaf, Llitricem autem unam facit Ignorantiam, fecundam Trifiitiam, ter-
tiam fnc0»ffantiam,quirt3im Cupiditatem,qa\num I»jufiitiam,ftxt3im Luxuriam,
icptimsLm Deceptionem,oA3i\a.m Invidiam, nonam Fraudem,decim3tm Jram,ua-
decimam TemeritatemfiL duodecimam 3/4///MW»; Atque fub his,tanquam ge-
nerc fubalterno plures continentur,qua; per corporis carcerem inclu/um tri-
ftemhominemfenfibuspaticogunt. Poftcain Planetarum regnadefcenden-
do, J4/«r««fhominemamentereli<flumredditinvidum,vilem,pauperem,tri-
ftem,avarum,&c.&pr£Bcipuequidem,ubi ipfe fortior fuit inilliushominjsna-
tivitate. SicJ«^//fr,horofcopidominusinventusfaciteumambit ofum. Mars
rixis&litigiisdeditum.compoutorem&incaftumatqueadulterum. SolhWio-
fum&.f(jpcrbum. r^fwwluxuriofumSc concupifcentiaac voluntatibusmun-
danislijbmerfum. i\/<'rf«r//**inconftantem&levisfeufaciliscred'ilitatis. L»»iZ
cbrium,fegnem& negligentem. Ex his igitur videmus.quantam poteftatem
coclum vifibile &
creaturx ejus habeant in anima: portionibus inferioribus
mente&rationedeftitutisiquippefimilefimiligaudetj&fpiritusmediuscum
fuaIuceinferiorafoIummod6refpicicns,materiali&mundanavoIuptatedcIe-
«ftaturjhocque co magis, quoniam blanditiis anima: fenfitivx feu elementaris
adilludinftigatur. Undent,utoblivifcatur Domini rui,atque ita,nec vexatio-
nesmundanas,necDxmoniscruciatusanimadvertat,donectotaliteramente
relic1:usluatpoenas,&defperationc,feu poenitentia nimis urda clamitet:P^r-
f4i'/iatqueitalutoruosterntimadh«reat,necaltiusafcenderevaleat,quoniam
adivinofuoDomino,perquemrefurgeredebebat,derelidusatqueproftratus
intenebrisjacetacfubmergitur. Nonigiturdicantampliusfcrupulofi.ftellas
nulla necefiitateagere in homines mente deftitutosjquoniam cos omnimodo
ftellis& coelo vifibilifubjcAos eflc,rationibus jam allegatis apcrtiflime com-
probavimus. Atquehocmodovidemus,quodextra rerum naturamnonfit,de
ftirto,ca:de,ftupro,aut hujufmodi aliis hominum vitiis virtute Aftrologica ju-
dicare. Atvcroetiamfalvatum eftillud Antiftitis axionui Safientem fcilicetrf-
firudominaturum. Nam.ut antea didtum eft,cum mens influit in fandam ani-
mam extollit illam ad fapientix Iumen,qux divcrfbrium altius virtute po.
, &
tentius habct,quam eft illud ftcllarum. Nam tcdeMercurio TrifinegifloMltores
illiduodgcim antea commemotiiti^prafentiadivinijhlendorisa decem fotefiatibmre-
pelluntur : Etenim af[tfientiae)t*i defcendit ad nos frimum cognitio Dei.ctijus frafentix
depelltturignorantia\Deindedefeenditadnoscognitiogattdii,quo prsfente triftitia peni-
tusaufugit : Hujus etiam poteftatis aclu producitur confiantiaxujus adjumento aboletuy

inconflantia ; Conftantia atttem eH vis fuavifftma. Producitur etiam continentia, cjux
esi vis iiniverfriim
vi^rix cupiditatum. Atquehic gradus jufttttxfundamentumexi-
fiit,quatcnusejusortu^ accejfu injufiitia a cunEiis epertbus expelJitur,nosantem,tbfin-
te inju(Htia,jufti efixcimur.
Sexta autempotefias etiam mentispr<tfentia in nos defcendity
videltcet communitio adverfusexceffum (jrluxuriam.quaexpulfa,etiam veritas apparc-
hit .& deceptiemox expettetur :\Jinde nobis vertt.ttepritfente
botium abfoluttim adertt:
livoretiamdfcedet^VeritatteniminnatumeU henum cum vitafimulac lumiue necul-
trairAVindex accedet. ImeverehHJMpritJentiiiWltricesemnesrepentine quodam im-
fetit
DE MICROC. INTERN. IN EXTfiRR ijt
feturejicientur. QuidautemaliudintelligerevideturPhilorophus ifte divinus,
quam quod duodccim illê Ultrices feu impietates & fceleris autores,quos fi-
gnorum Zodiaci effedus eile.agnofcere videtur,mentis pr£Bfentia(qu*e fecum
novem cceli empyrei virtutes,(eu novem intelligentiarum ordinum,quos de-
nariumnumerumconflare fupra diximus,proprietatesdeorfum trahit)ab ho-
mineexpellantur. SicAngelorumchorusLuciferumcumturbaejusrebellan-
te propulfavit & debellavitrSic Seraphini cognitionem Dei important, cujus
affiftentiapelliturignorantia Cherttbini
: exuberantiam fcientiarum donum &
lapientiasDei ac charitatisafferunt,quotri(litiaexulare compelIitur,fimiliter-
que inconftantiajquia fcientix plenitudo 6c fapientia,donumque charitatis,
quodeft donum Hdei,confl:antiam parit.atquehomines a cupiditate munda-
naadfuperccKleftemalliceredicituriT/^r^w/donumjudiciiveriatquerecStiha-
bentjundeeorumprarfentiainjuftitiaomnis tollitur:D<?w/»rf//tf»«faciunt ho-
•mines poteftate fjjirituali excellere, &
fortiter fcfe in pra^lio fpirituali gererc,
undeharumvirtuteanimafpiritualiterpugnatcontratentationes carnis,luxu-
&
riam dcceptiones Has fequitur ordo Pi>teâtum,qux mores,reverentiam 8c
:
humilitatem denotant Unde mvidia tollitur yirtute humilitatis Angelici or-

; :
^/»fj-virtutumilluminationemdant&purgationem,undeeorumvirtutefrau-
des & prxftigix fubmoventur, fallaciasque ipforum proprictatum prasfeutia
extirpacifimiliter purgat animam ab omnibus irse affedibus. Dionyfitu etiam
n3.rr 2it,Jrcha»geIos,c\in oclavum ordinem poffident,id muneris officiihabe- &
re,ut Dxmones malignos.hominum fruitionemhabentes,propulfent,co«que
impediant.ne homines ampiius excitcnt:nullus enim inhomincinvenituraf-
fedustemeritateilla vehementior,quse excitatur a Diabolo:Im6 ipfe his viis
&modistentabatJobum,virumeledum,annitens eum temeritatemovereSc
irritare,ut ea tandem occxcatus Deum blafphemiis zfRceref.Angelideniquc»
quiconftituuntnonum&ultimumnunciorumDei ordinem,munere tahfun-
guntur,utmundimalidamrefrxncnt,virtutequeamorisdivini,quopIenifunt,'
hoTOinummalitiamextirpent,atque ut pios contra inimicorum fuorummali-
tiam adjuvent, quemadmodum Gen.î. dri-Macchabaorum habetur,& Tobia^
&c. Imo vero hi non folum hominum mahtiam,fed &
eorum morbos tollere
dicuntur. Exhis ergo Philofbphi intentio poteft difcernisvidelicct^quod virtu-
tementiSjCum novem ejus miniftris,Zodiaci malitia facilimepropulfetunvi-
delicetvirtute decem poteftatum.quorum prxfentiahominis interni regene-
ratio fitiid quod etiam alibi expreflis verbis explicare yidetur: Inte/lexiJ}i,in-
'c\uieos,flimi,regenerationifipjiuimodum,eienarioprajentinumerointe//eûal(irege-
neratiocompojitaesi^qux duodenArium numerum rejicit. Viam autcm & modum,'
quo ipfe myfterium hoc agnovit,hifce nobis rehquic verbis A/^,inquit
: iIle,Âr
ipfagenerationejpecuiatijumm. Nam quicunquepropter benignitatemgenerationii,quA

fecMndumBeumeFtfenfum amittit corporeum,hoc eft,cuji*sjpiritui intermedimmagis
adhxret menti,drrion animxjenftivxfeipfum cognojcit ex eU^viniscomfoJitumtfa^m^
]amfApiens,dfvinapotentiatotamenteiAtatm. O quantus efi ergomentis a£lui,quiper
'viresintimasextrcetur-,inc(eloenimeH,i»terra,in aqua,tnaere,in animaiibfti,in nrbo-
ribmsat in hominihus quidem immenfiorsac denique ante corpui,poH corpus,atqueubi-
cunquerezrera co/itur,atquefincere apprehenditur,ijfijemper agit,vitia^ omnia (^ Dia J
hoiipr&Jltgias ( veritatem producendo)patefacit jpatefailas^ propu/fat. Nec mirun^
vobisvideatur,61edores,mecumM£'rf.Tr//^f^.ZodiacumUltorumpra2dido-
rumhorribiliumappellaffediverforium.quoniaminS.etiamtoipturislegitur,
quod Diabolusftmundivifbi/is^materialisprinceps,quiCui regni vifibilis fummi-
tatem non minus poffidere cupit,quam rerum Creatorinuniverfalisperiphe-
riiccacumineconfianter federe creditur.
R 2 C J f.
152 T R A C T. I. S E C T. I. 1 I B. VH.
__^ »___ _ .^
C A ?. V.
ûod mens i^ animamenti adhtirens âjjiom

non Juhjiciatur.
'
Um mtnsfit verus Deialfuf ab ipfiui Dei ejfentia ortus (ut Merc. TrifinegiHi ver-
^/ir«/4rj&anaturaclivinanequaquamdivira,utrupradeclaratumcft5fimi-
'
litercumficomniumprinccps&quaficentrum,ac(fidicerefaseft)juxtaA/rrf.
Trifmigifium Pimand. ri. c^ Synef.epifi Hymn 3. fententiam loquendo,f^yS tp(ius
dominatur enim omni-
Creatorii mtma-, ita ut poflit, quxcunque vult, efficcre s
bus,im6 etiam ipfi exinde,quod illa fola agatm omni3,&quod

legiifequitur
omnia ejus aclioncs ipfa camen (ecundiam Dei naturam iuviolabili perma-
(
nente)patiantur.Efl:immobilis&tamenprimum rerum mobiIe,ac nullius a-

dionibusobnoxia. Nam cum ipfa folummodo fitrerumadtus.resalix agere
non polFunt.nifi ab ipfa agendi poteftatem habeant Quare necefie eft,ut ipfa
:
agat in feipfam & per confequens fuas proprias actiones tolertt.aut ut nullo
aliomodopatiatur. Atver6,quoniamomnisa<ftiocftinfubjcc1:o fcupatiente,
aptoadrecipiendos imprelfionis a<fkus,& agenti quodammodocontrarioiid-
circo mens in feipfam lanquam in fubjedum paifibile agere non potcftj pri-
miim.quia omnis ejus entitas eft identitas & formalis, nihilque materia: in fe
habet,nihil pafiioni obnoxium,nihil fux naturê rcfiftens,fed partes ejus ho-
mogenex funt,&ipfaunitaS)quarenihil contrarietatis ei inclFc anijmadverti-
tur. Hinc eft,quad Philofbphi voluerunt,nullum elementum purum in fua
fp !isra agerejfed acliones ejus in fphxram natura ei contrariam imprimi dixe-
runt.Muitomagisergomentemnequejpfeagerenequepatiaffirmamusiqua-
tenus forma eftpuriffimaatquc Deiformis abfque ulla fpiritus materialis ad-
mixtione a Deo immediat^promanans,qu«c omnia efficit in hoc mundo,ni-
hilque patitur unquam. Defaacanimseportione ficloquiturjamblicusry^»/-
ma incorperihtttpura eH,neque tangitur perturbationibuSyCum fit vitafupernaturalis
ingenita.necftte dolore quopiam dffifolvente,cumfitextraomnecorptts. Etin alioloco:
Cum anima fit indtviduac^ uniformis effcntia fccundum fe incorporea permanens^cttm
corporenihilcommuntcans.ntmirumpafftonesdivtfiontsvelalterationisvelmutationU
dirujus non admittit. Proclus etiam affirma revidetu r, tpftm animam mediam ncn
patifidpafftones omnesprovenire a corpore, c^ nuUomodo inejfe animx :Corporif,mc^\t
iWt, pajfiones in antmam non pertranfeunt ,unde tametfi morsfit corporis,non tamen cH
anim* malum : Cujus certeopinionem,divinitate plenam,nunquam Ltis !au-
dareautadmirari poirum,quippequ2deducitargumentumamajori pafHo-
nc>indecomprobando,quodminoresmult6 minus animxnoceant,acfidixif^
fetinonminores,quianonmajorcs. NamfimortispalIio,qu5eeftomnium ma-
xima, ipfius corporis vincula dilTblvcns,nihil ad animae pcrturbationem e ffi-
ciat, fed potius ad ejus e carcere liberationem conducat.multo minias ipfale-
vioribuscorporisaftedibusperturbabitur. Sed ut ad ejus argumcntum.miro

mgcnii acumine elaboratum,refpondeamus,probando rem non abfolutefe-
fe itahabere,atqueipfeputavitidicimus,hancanimiE medi^ libertatem,non
elTe ex fc,fcd propterejus connexioncm cum mente divina: Unde fi fpiritus
cjus menti adhxrcat & lucis divinÊ radios ampledatur,corporis mala nuilo
modo fencitjfedpotius cjus perturbationibus delecl:atur,ut co tandem dilfo-
luto, citius a fuis vinculis libcretur. Hinc dicit Porphyrius, quod animaperfe
fimpervigilantyincorporetamenquafidormiat. EtProf/i**narrac,quod a?itm<tin cor-
pi>ribi*i ^gretent )(^ quafi delirtnt. Ac,fiquidemfpiritusill«inccrmedius,animam
mediam
mediam vehens, ad ca rnis delitias proclivior fit &. tenebrarum illeccbris i c-
queblanditiis felmmergîtjrnentiscjue 6Llucisdivii.a2obIitus,ruperic;ra &:rpi-

ntualia negligendo.inferiora &
corporalia refpiciatjcerte pjflionibus corpo-
ralibus obnoxius limore
erit, &
percurbationibus morborum monis non &
minus perculfus^quam ipfa anima fenfitiva. Ettuncanimaejuslucidaftur:-
diusnaturxfijocurriculoa:thereo,hoceft,fpiritusintermedioinobedienti in-
hasrendoj&tanquamin fpeculum infpicicndo,percipietmultastenebrarum
pr^ftigias&iliufiones.quarumconfpeduperturbabiturjquoniam ejusfbcie-
tatem mens divina,veritatisimago,propterfpiritus illiusinobedientiam reli-
quit.atque utfallaciis tenebrarum ScDiaboli perturbetur,pcrmittit. Inhoc
igiturfpeculofuomonftrah2ecfeupaffionesphantafl:icas,8c quafi fjlfitatis chi-
merascontuebitur,amoremfcilicetftultum,odiumdeteftabile,dtfiderium &c
concupifcentiam immanem, horrorem tremendum,l£etitiam fid:am,fpurii^m
& non durabilem,dolorem intolerabilcm,fpem vanam,defperationem fata-
lem, audaciam impudentem, timoreminefFabilem, iracundiam irrationa-
iem feu beftialematque tremendamsatquc hx quidem undecim pa/fiones e-
numerantur^quibusanimaamentederelidaafHgitur. Ineft tr.men animx lu-
cidÊ vis qu£Edam,fpiritum fuum ita lapfumâtque tenebris immei fum ad cce-
lum revocandi. Nam cum fitejufd£mprogenieicummente,faci)ime preci-
biis & poenitentix clamore mentem in auxilium fuum perirahit, ita ut hujus
prxfidio ac direclionc rurfus ad fandum regnum& parentipalatiumperdu-
catu r. Hinc dl vine fatis Porphyr.in lib.de Ahflin. ^luando ad prijfintm jlatum redire
provirihttsaffe£famui,neceJfariumeHa/enfH dftfJ^ginationeômnicjuc irationali qr.t
fiquitur inde ,conditione ^fajponibusque ejufinodi animumpenitUffigregarc,quatenM
permittitnatura necejjitas. At ver6,fi anima cum fuo fpiritu coiiicntiat,& jam
delapfacumeo in corporis &c mundi amorem(fi quidemmalaadfinemperfe-
veraverit)nonguftabitimmortalitatisquicquam,neq;bonoetiamfruetur,hoc
cft,nonreverteturadillamformce&lucis perfeclionem,a qua derivata eft/ed
femper manebit vincuhs captivata,& in materix abyfTo fubmerfa. Nam im-
poffiblleeft anims a captivitate materix liberari,nifi id fiat,mentis vivifici &
verbi divini Spiritus mediatione, quorum alis folummodo &
non aliorum,a
terra ad coeli cacumina elevari atque fublimari poteftjnam faciliir um eft,uc
materiadefcendat,difficihmumautem,utafcendat&revertaturabfquepen-
nisigneis,quarumopemult6 velocius vehitur &
attolliturSpiritus ad coelum
ponderofus,quamfufumvirtuteignis,velglobustormentiinaeremejacuIatU5.
Dicimus denique,quod mentis rad.us in prima creatione,qu6 magi.s afonte
unitatis defcendit,e6 profundius in materix multitudinem fe immerfcrit, uti
in harmonia animx diclum eft. Unde fit,ut quamvis radius ftu adus imme-
diatcprocedensaDeofitfimplex & puriffimus,radius tamen abeo produdus
(qui mens fecunda &ipfanaturadicitur)magis vinculis &
involucrismateri^
(quamfpiritumfupra vocavimus)involvatur,ficut in Macrocojmo nofiro di(5lum
eft. Et proinde mentis primx opem requirit ad fuam redemptionem. Hac
ergoviarenovabiturmundus& virtute exalrabitur,tefte Efaia Propheta in hxc
YCthi: Soldecuplo erit purior êxce/Ientior inf(apulchritudine,quippe qux otnnii
averbiin mente refidentis prxfentia perficientur,quod
idcofibi «& u) nomen rediffim^
vcndicayit.
K i CA P.
hi T R A C T. I. S E C T. I. L I B. VII.
C A ?. VL
fitrmens ^ratio humma,juênoremMtcrocofiniregionem,
ccelum Empyreum mhabitet?
hbellonojirodehomine oftenfum eft,eum in regiones

externo tresXecundiini
IN
macrocofmi diôfitionemefledivifumjquarumfuperiorem nonineptCaut
empyreo comparavimus. Nam u t in coelo ma-
fine ratione evidentiffima coelo
crocofmi empyreo mentis divinae &rationalis fpiritus locus atquefedcscon-
naturalis,recundLim dodiflimorum cumPhilofophorum tumTheologoruiti
opiniones exiftit,ficetiama Philofophis &
Medicis docloribus rationisS:in-
telle^ûs locusatquediverforiumincapitefeuregionefuperiorimicrocofmica
collocarianimadvertitur.Etquidemetiamfiexperimecavulgariarerpiciamus,
iph(jraexvitrovacuoconflata,utcunquealiquiscamviolentiamaquafubnier-
geretentaveritjfempertamenadlocumfuum naruralemairurgercdcprehen-
detur, quippecujuscontenti natura(aercanempe)cft,aqua: iiiperinnatare.
HocidemetiampercipimusinIigno,propterejusaeream ignearnquedi(poii-
tionem. Hujufmodi igitureftquoqueratio,curmens,cum iicommumrerum
fuprema,fuperiorem loci partem,in quo eft pcffideac. Nam quamvis /piritus
rationalisfeuempyreuslit ejusvehiculum,6canimamundanacum fuo (piritu
xthereo fit iterumfpiritus intellectualis currus,&hif:eomnibus aerfit inftar
plauftrijin quo mens cum cajteris in corpus introducitur mcns lamcn hu mana
>
culmentotiusfemidiametrianimalispofTidet.atqueutrexfcuimperatordivi-
nifJimus fuperiorem femper , tamin partehominis interni quam externi
,
fedcm occupat, officiumque quafl nautx fibi vendicare videtur navem cor- ,
porcamperfluduofasmundiperturbationes&tempeftuofasatqjprocellofas
hujusvita:undasfccare&tut6adterram&portumfelicitatisdirigendo,fica:-
teriejusminiftri,videlicet,ratio,vita,fpintusnaturalis&fenfus ipfii obedientes
reddantur. Sed fi rebelles fuerint atque gubernatoris prxceptis nonaufcul-
tcnt, naufragium proculdubio inevitabile &
flbiipfis exitiale producent, in
quo mundimarisabyfFumcumnavefeucymbacorporaliabforbebun-
ipfi in
tur atque vivi tenebrarum hiatu deglutientur, dum tamen interea nauta feu
gubernator pcnnis immortalibus alta petens, in fuam patriam benediclam
cumfuofpiriturationaliremeabitiquippcquifemper,quatenus fato non fub-
jicitur,eiobediensefl!efolet. Hincergoeft,quod,utnavisgubernatorinfupe-
rioris puppis parte fedet,nautasque inferiores in fu:snegotiisdirigit,qu6pro-
fperc&propitieiterfuumfaciantjipfiquenautarpartimininferioripuppispar-
teverfantur,&partim infuperiori,proutoccafio movet;iic etiam mens fupe-
riorem corporis humani regionem inhabitat,cui cxteri miniftri,videlicct vita-
lisanima&illanaturalis acfenfitiva,adnutum adfunt,& parati funtomnia e-
jus mandata cum diligcntia perficere & expedire. Sed &> quodnam,qua:fo,ar-
gumentumevidentiusquxripoteftproeo,quodmensfuperioremhanchomi-
nis regionem inhabitet,quam quodeum interomniaaliaanimaliamagivtre-
clum atque orthogonaliterftantem videmus,quippe ex quo manifeftiilimum
cft,inejusfaftigio&fummitatevimatque adum eminentiflimum ipfos fenfus
vcrfus cocjum erigentem atque attollentem exiftere,non aliter,quarnvirtiKe
corpora graviflima inaltum elevari percipiuntur: Imo vero
ignis artiticialis
tamefficaxefthic ignis divinusiquem Merc. Trifmeg. a{lerii,tgnet/m amicfum in-
duereJeUre,ufprimiimacorporefuerif/efiiratf(s)iit&tumnonmod6homiQiimcor-
pora
poraadredosaBgulos^rigercfedetiam ea ad fuperiora rapere atque elevarc

percipiatur.quemadmodum infra luculentiiis deciarabimus. Ex hisigiturlu-
ce clarius deprehenditur vera mcntis fedes.fitus atque pofitio in corpore hu-
mano,&quodeafitfolamicrocofmitamintcrni,quam externi divina impera-
trix,atquc Deiformis gubernatrix.
C A K Vll
ÛQiiluxfermrverfum orbemmundanumfit eadem, /tmiliterque Spt-
rttus tdemi ^ quomodo lux tendat adSmituumpurifica-
tionem 0* eleyationem in altum.
1N quamplurimis locis, antea ip libro noftro macrocofinico cita(>s,fuccin-

(flamatquepropinquiffimamluciscuj (quecoelirelationemabunde8c dilu-
cide patefecimus. Lucem enim fupremx mundi regionis primo diecreatam
efle mentis divinx iconem feu imaginem explicavimus, lucemque fecunda-
riam,qua:coslummediumfecundodieinformavit,eirequafi prioris&fiiperio-
risradiumfeufimulachrum,atquetertiumtandemfecund£idolumatqueef7i-
giem.fimiliter quod virtute lucis fijperioris Spiritusrationausfeuempyreusfit
creatus,& vocatus radius mentis,qux eft radms Dei,& quod itidem quoque
msdiusfpiritusvirtute lucis medix fadus fitvitalisfeu xthereus,feuquintaef^
fentia,dicaturqueradiusmundi,animamundi &ipla naturaagensjatquepor-
roetiam^quod adu infima: lucis in fpiriiu infimo,quatuor elementa tertiodie
fint produda & diftincta, dicaturque radius eIementorum,& quafi clemen-
tumignis,feutenuisIucisportiodeorfuminilIas partes profiliens. Hxergoal-
terationesomnes a lucis diyinx adionibus proveniunt.cujus integer conatus
cft,utimmuadapurificer,8c crafiTa fubtiliet. Atquehac ejusactionemundiu-
niverfaiis Spiritus,qui tefte Dtvo Petro nihil aliud eft,quam Aqunim rcgiones pu-
ricate Sc impuritate,t,enuicate & fpiifitudine differentes.atque in dilpofitio-
nem quacuor elemencorum eft diftindus. Ex quibus pacec, quod univcrlalis
H)undiluxfitunica,ejufiiemquea61tionis5cnatur£abxternofontederivaca,8c
quod difTerentiie operationum ejus non in ipfa.fed indivtrfitatemateriaerefi-
(tentis exiftant. Nam quod fortias reififtic,adum forciorem requiric,&; quod
dcbilius cft in fua repugnatione,minori impreffione opus habet55c tamcn a-
dionis femper eadem eft ratio. Similiter pafHonis ra tio a diverfitate ma ter ar, ;
fpiffitudine & tenuitate difFerentis,procedit. Nam quod denfum & compa-

dumeft,difficiIitisagentisimpreffionibus locumconceditj Undefit.quod lux
coeleftis,propter minimumSpiritus fui refiftentis renixum,quoad nos infenfi-
biliter calefacerevidetur,cum camen nihilominus in officio fuo lucido excel-
lac. Sic etiam videmus , eandem lucem, propter radiorum fuorum in fpiritu
fpifiij coar<âtionem fieri atque evadere ignem deftru6livum &

fenfui taclus
intolerabilem,im6ver6docemur,quodquomagisadcencrumcerr2illapene-
crat.eo vehementiorexiftatejusfacultasadurens8C deftruensiquippc cum ra-
diiejustendendomagisdeorfum,inveniantfubindemateriamcraffiorem,ac-
que ita tandem ineftabilcm in modum comprimantur. Unde fit, ut non fine
maximocruciatuadurat,ignemquevuIgaremproducac. Sicetiamignisflam-
mamnihilaliudfacicvifibilem,quam partium aeris rariorum inflammatarum
contradio,feu radiorum lucis in acreoccultorum &
dilatatorum in unum con-
gregatio. Quoquidemmodoetiamvidemus aerem humidumintenui fuana-
tura invifibileip,contrackione in nubem vifibilem 8c palpabilem cundenfarl,
qu£
i3tf T R A C T. I. S E C T. I. L I B. VII.
qusficcontrada,resmadefacerc obfervatur. Ex his ergo liquet,lucis univer-

fi partes ab invicem non differre/ed cjufdem naturacefle.adeoque caufam dif-
ferentixejusquoad nosjeile diverfitatem operationis. Simiiiter quoquc ma-
teria mundi tota eadem eft,videlicet aqua,qux tamen pro majori velminori
luciscumea.&inearepertx.proportionedifferrecognoicitur. Hincigiturdo-
cemus,quodluxinferiortalitcr(ecundiimproportionemfuamagitinfpiritum
fuumaereum,qualiterluxmediaagitinfuumjatqueiterum,quodmedialuxin
fuum Spiritum xthereum non aliter agit,quam lux cceli fupenorisinfuumj6c
proindc,quod tota differentia confiftat in eo,quod luci inferiori propter cxi-
guitatemproportionisejus& multitudinemmaterixmagisrefiftituriluciau-
cem medise propter ejus cum fpiritu xthereo jequalitatem (qua: qualis fit ex
confentaneapyramidis formalis &materiaiis adaptatione fupraoftendimus)
refiftitur miniis,utpote quje invenit Spiritum in eadem proportione fibi obc-
dientemjatque fic etiam porro lux ftiperior,tanquam abundans excellenter»
minori adhuc vel minima luda agitin fpiritum empyreum jutpote qui paucifli-
museft,8cproptereaincorporeus,ac plane metaphyficus dicitur,hoc eft.extra
naturajterminospofitus. Atquehasceftratio illa evideniiffima,per quam ho-
mines,myfteriodivinoilluminati,5c quibus per confequens Deus k priorinon
dcmonftratur,tanquamperfcaIamapofterioreafcendunt,utadDeicognitio-
nempervcniant:namqueperabditas aquJEcumigneopcrationes,quasMciQ
terra obfervamus,de lucis medias in fuofpiritu effedibus divinare poffumusj
atque etiam ex manifeftis Solis adionibusinaercdevirtutelucisprimarias
fic
infpiritu fecundariojudicare non eritimpoflibilejacdeniqueinventa rationc

adionislucismediaicumfuo fpiruu,ulterius adiones cceli fuperioris &
earum
cffectusquadantenusefficacitercontuerinonomninodiligentiinquifitoride-
negabitur,atqueitademum percipietur,quod lux,qua: egreffa eft ex fontedi-
Yino,ad materix purificationem,mundificationem &c attenuationem tendat,
&perconfeqaensadilliuseievationem8c exaltationem.\ regroflaad fubtil^,
&alococorruptioniobnoxioadfedemformali luce repletiflimam,qua: omni
cjusappetituifatisfaciat. Nabenignaefteffentixdivina:difpofitio&propenfa,
utadrerumprxfervationem,falvationem,redemptionem,&;atenebrisinlucis
regionespromotionemfemperopereturiadeoque femperin rerum dcfbrma-
tarumreformationeverfatur.turpiumquedifpofitionesinpulchritudincmre-
ducere,tencbrarumque & litigii pra:ftigias mundo propalare atque benigni-
tatis fux dona unicuique conferre & diftribuere , ac divini tandem amoris
fui charaderibus omnia pbfignare geftit. Nonne ergo obfcrvamusinhacre-
gioneelementari,quod ignis flamma,naturah inftindu,ncgledisfuperioribus
aiquefublimibus,petatomniconarpineinferiora? Necquidem abfque fenfi-
bihejus exiinclione eam abhacfuainclinationeaverterepoffumusiSicin fufi
artificialis natura obfervamus,quod,ut primum ignea ejus di/pofitioinaclum
deducitur,grave illius corpus contra fuam difpofitionem in alium attollatur.
Ex quibus videre poffumus,quam avide natura lucida fcdem fuam connatu-
ralem appetat,mafTamc)uefuam corporeamrslinquere,
& ab ejus vinculis fc exiricare
coneiur-
CA F.
m, MICROC. INTERN. IN EXrERN. 137
^ ^ P. FIIl
*T>e ini^quah corporis ^ anima lucidx proporttone,(is^ quod lux folummodo
ad corporis elevationem <êrfus ccelum (^ mpuntatts
eJHi exfurgationem hic m terra
laboret.
COrporismateriafehabetinproportione ad animam fuamlucidam.utfpi-

ritus infimx mondi regionis ad lucem ejufdemjquam fuperius in propor-
t;» )ne fefquialtera reperiri diximusjquatenus fcilicet illic una pars lucis & tres
partes Spiritus materialis irivcniuntur. Hinc crgo fit , quod corpus animam
gravare,& in adionibus fuis impedire dicitur;ita quidem.ut qu^ illa vultjhoc
peragerenonfinat,8ccontraejusaîones,qux tendunte6,uti]ludinaltume-
lcvet.lummaopenitatur.Quodautemanimadebihorfitincorporemultisgra-
dibusqu^mmateriajcxperimentodeclaiâtur. Namfiquisdefcendatemont^,
corpori valde conveniens crit hic motusjquoniam omne grave,naturahquo-
daminftinclu,deorfumtenditiim6ver6 lietaturhomo externus,quia facilis ei
videtur defcenfus;qui tamen motus eft contra animê naturam £c difpofitie-
nem,ut in igne 8c fufb declaratum eft At ver6 in montis afcenfu defatigatur
:
homo externus,atque anima vivifica(qua: tamen quafi fcintilla duntaxat eft)

vchementcr&pToviribusagitadelevationemponderisiftiusgravis,fuumque
diverforium ad hoclaborare faci t Undc manifeftum eft,quod corporis moles
:
multis proportionibus anima: fux lucidx menfuram excedat:quoniam totus

homodeledarividetufdefcenfu,quifit(ecundummaterisappetitum,afc«nfu
ver6,quieftfecundtimluciscupiditatem,gravatur. Vcrumenimver6,fianim2
kicidxfacultas corporis mole copiofior eflct,e converfohomogravarcturde-
(cenfu,atqueinafcenfufuoIa:taretunquippe animalucida omni natur« cona-
mine tendit furfum,im6 ver6 etiam ipfe Spiritus furfum afcendcrc vehomcn-
tercupitcumlucisfu2efcintilla,qua;femperadtaleolficiumpromptaeft,utia
fu ii accenfi elevatione didum eft. Et quidem etiam idem illud fequcnti expe«
rimeQto demonftratur.
Sit
1,^8 T R A C T. r S E C T. I. L I B. Vll.
k.vas a<jttApUmm,incujusftmdo BraftJela acccnfk affgatnr,iia MJietpcrptn-

Sit
dicuUriter/tergo (itbito coprehendcdofiammam candeU in orificio -vitri quodcollofit oh-
longiori.collum tUuddeorJum in aquam detruferis,d^fortimen
Q.tnftmdo ejia ohturave-
Nam grxvecorpus a-
risiOccultaiqnii facultas atqueproprietoi e •veftigio obfervabitur.
quAfurfum bona quantitate verfus& fecnndummajoremvelmiriortmflamm/tpropor-

tionem ekvabitur. Percipiemus etiam,quod Spiritus aereus quoque fitad hoc
proclivisjSc in opere ifto quafi quidam coadjutor. Id quod fequenti expcri-
mento vulgari declarabitur. Nam fi milvum ticlitium ex chartis fadum cui ,
filumvel chorda fatislongaalIigabitur,vento expofueris,vidcbimus>vcutum

inachiaamillamfatisgravemfacilimcinalaimattoilerc.
t>
DE MICROC. INTERN. IN EXT£RN, ijp
£xquibuscon{lat,quoclnonmocl6 lux/ed etiam ejus vehiculum tendat

ad corporum exalcationemjin tantum quidem,ut etiam,quando propterexi^
guitatem fuam non potefl opus illud perficere,tum fbleat huc atque illuc a late-
rcvidelicetdextrorfum&nniftrorfum^vel antrorfum atque retrorfumcorpo-
ra Sc animalia columnis (eu pedibus (latuminata, furfumque 6c deorfum, eo
modo,quodidumeft,movere.Sed,utartificialiaiflaomittamus,videmusquo-
queeandem difpofitioncm in plantisjquippe in quibus lucis portiones c terra
cxurgentes,furfumverfuslocum fuum connaturalcm cum tota fua mafla cor-
porali,pr£eeuntibus in auxilium Solis radiis.fe attollunt. Jtûe ut jam anima-
Jium dirquifitioni infiftamus,4^ aaciffa qmdam audivi,quodaliquandocattamfiufe-
lem qmndimfeniorem e^ majoretn,ob infignem ejtts rafacitatem.ubiinipfiguU&in'
gluviei aclu eam inopinantem apfrehenderat inclementer j>edih$K/uis,telo alio
, defli-
tuta.t^tamenprajentisoccafonisopportunitatememanibus dimitterenolenSfConterere,
atqueitaconculcando fuffocare tentaverit :\Jibi vero uno pede fuo gutturifelis apfofitOf
alteroquecordi e)us imprejfo dr affixo,ere6ia conflititjoelloexitiali fine ulla commifira-
tionemifirumifiudanimalculumproptervoracemejmgulam crucians cf afflligens,ter-
cepit tantam in corpore ejus 'vim.tantumque in exigua tllaparte, (jf qua(ifcintiiU luctsfiu
aBuseiinclufi vtgorem atque efiicaciam , ut admiratione qitadam perculfa afitdue vere-f

retur,neqHando,c^ velnon ohfianteetiamoneretanto,in altum elevata,dejiceretur,dum
videlicetfenfit,ingentem Spiritus inclitfi vigorem furfum evehere, (jr in altum elevare
corporisfui molem. £x his igitur evidentiflimum eft,quod Spiritus vitalis cum
fua luce agente vim maximam habeat,non folum in rebus arte faftis,in quibus
videlicetfpiritusaereilocumobtinetfa!nitri,utpote quodnihilaiiudeft.quam
aercongelatus,& lucis vicem fupplet natura illa fulphurea,cujus na tura lucida
inactumdedu(flamoveturvirtuteiIliusSpiritus,fedetiaminrebusvegetabih-(
S z bus
14© T R A C T- I. S £ C T. I. . ^ I B. VIU
busiquippe in quibus Spiritus xthereus radium rolarem,illis inclufum.verrus
patriamfuamrurrumdudt(qu6ctiamillc,niriimpcdireteumgravisaercume.
lementis adhuc gravioribus terrx &C aqux facilime afcenderct atque ad( 6
, )
, quoqueinipfis animalibus ignobilioribus,quibus,uti fupri\ diximus,vis aliqii.i

cceii rationalis ineft Unde lit ut eorum lux ad corpora gravia elevanda ciH-
: ,
cacioratquefortiorlit,quam lux illa vegetabilium,a folo orbe folari derivata.
Namdiligenterconfiderandum eft.quod uti lux coeli empyrei fortior cft,qua

lux cccli medii.atquehxc itcrum fortior eft.quam lux cceli infimi,ita quoque
ubi aliqua horum luminum portio prjedominatur,ibi fortior aut debilior rc-
peritur motus &: Hinc, uti antea didum cftjmine-
effeiftus verfus fupcriora.
ralium fixitas & immobilitasjquorum anima ex luce coeli infimi five tertiana
produdaeft; Unde propter lucis debilitatem&materiiefortitudincmacto-
padamnaturacircacentruquiefcunt. SicetiampIanta,Iicetvivaciorfitmine-
rali,ita ut fupra terram afiargat,pede tamen affigitur tem, nec per fe moveri
poteft. At vero animal liberum eft,corpusque fuum huc atque illuc localiter
movere, atque faltu corporis fui onus a terra nonnunquam eievare ccrnitur:
Unde evidentiriima eft creaturarum differentia in lucis & fpiritus ei correfpon-
dsntisdirpofitionc. Veruntamenpriufquam ad defcrihendam lucishumanse
cxcellentiam,omnesaliasIucisfpeciesinc;Eteriscreaturisfuperantem,acceda-
mui,obiter hfc Scleviter tantum perftringendo,mentionem facicmus cujuf-
dam cxperimenti i^ nobis excogiiatijex quoquidem duo notabiliadidicimus
videlicet prim6,quod lux humanaJit longe dignior.excellentior &c potentior
adelsvandumcorpus inairum,quam lux cxterorum animalium. Namque fi
animaIisalicujusviventispondusexpIoretur,atque lumiterumidemilludani-
malftrangulatumfineullafanguinisautexcrementorumamiffione,appenda-
tur trutin£,pcrcipietis,corpus iftud mortuum longe graviuseffe,quamfuitvi-
vnm. AtquehjrocqyideniQninesajsinn^dvertuntdifferentiamintcrvivos &:
i;orynj cad^verA. U»i4eniaoifcftum eft,.quod animal iiludlevitatcm fuam a.
lam vuaJj &; fpidtu t^li iubucnt.utpot^ qux egerunt aflidu^ adione furfum
te«denjtei Sedquoniam corpus graveiliisimpeaimentofijit,adlatcratantum
(âiKforlumacfetrorfura folummodo moveruntj Atquehxc eftcaufa,curle-
v;^jsfitammalvivumyqu4m poft mortem. Sicetiavidemus,quodhomo,attra-
itoperinfpiratLonemfpirituaereoinpulmonesnonfacilcinaquamfubmerga-
tu •jfed levitatp aeris attrastli fuper aqu:j detineatur.Sic etiam phiala aqua re-
.pleta &in a<ûam immifla fubit6 fubmergetur: fimiliter fiphiala per ignis vio-
Jenti^m Ijque£acia>ia maffam coaguletur,Sc in ftagnum aliquod proj it iatur,vi-
debimus«amQpnaliterfundum derepente petere,quam faxum aljquod gra-
ve:atfiacre impleatureadem phiaIa,onus ejus virtuce aeris elcvabitur.in fta-
gaifeuaquaefuperliciefuftinebitur,necad fundum migrabit. Similiter/icor-
porishumanivivipoodusrcfpexerisjiiludquecummortui cadavere compara-
veris, 6c differentjam diligenter examinaveris, cadavcr ejus gravitate fua vi-
vum corpus iq pondere fuperarepercipiesiim6 ver6 obfervabis,quod propor-
tio ponderis Scgravitatis in corpore 6c cadavere humano longc pr.Tccllat men-
fura Sc numcro corporibus &
cadaveribus cêterorum animalium, fiquidem
homini bus fidedignis credcndum fit. Quare evidens eit,quod lux vitalis in ho-
mine(qua:nonmod6foIariseft&:mundana,utincxcerisanima]ibu.'>,fcdetiam
divina&fumma,qiiatenusafflatuDciformiinhominemimmifIa)m:'joremha-
beatefficaciamadelevationemcorporishumaniinaltum,quamhabct luxcx-
tcrorumaniraantium. PrJEtercaetiam cxpcrimento quodampoffumusinda-
gare,ciuantumluminiseffentialisdefeccrit in corpore humano vivo,adhoc,ut
potuiilecin altum evehi.Nam.fi vivum corpus hominii habeat in pondere 200.
libras
: ,
DE MICROC. TNTERN. IN EXTERN. 141

Iibras,&:cadaverejuscxa:quetlibras24o.certame{l,quod vigor lucis cumfpi-
ntuvitaliincorporevivoadhuc requiliverittjo. proportiones aduale.squibus
corpusilludeievareturin^hxramSolis. Namcorpusfolareinmediolocoideo
rurpenditur,quoniara ex a:quali lucis&: materiaqproportione componitunita
utin medio.ubi pyramides (e interfecam,collocctur,atque ita femper virtute
lucis incorruptibjlis in perpetuum fufpendaturjdonec vincula a Cteatoredil^
(o\vzntuv,im-u}infolapoteJlateeB,t€{ie hpoL\olo,aKmam a Sphiru dividere. Nec
credendumeltcorpus hocnoftrum Ibrdibus pollutum,6c tenebris inquinatum
in tali forma elevari polle. Nam virtuteIuciscopiora:transfigurabitur,quem-
admodumtamracrarum Scripturarum dodrina,quam Philofophorum hifto-
riisinftruimur. Namprimummfcripturislegimus,quodiV/tfjy//yia>;4</f<'^^/^»-
diierityUt no potuerim eum contu€r^ iJraelit/i.Sic ctialegimus, Chrijlum in monte Tha-
borSpiritiufaniiiluminefmJfeflorijicAtumAtquetramJiguratim. hdi.Paultisfcadter-
tium cvelum raptum fuiJfe,fatetMr :Std hi ad le iterum redeuntes.in terra mortui
fuiit. Veteru etiam Ethnicorum hiftoricis monumentis prodiium eft Socratem
fuiffe ita transJigHratup, Solis lucifertu ut vkerit lumi ne rotoi & Akxandrum îagnum
t»Indiaingentipericnhcircumventum,anim4. ita exarfjfe.ut ipfisharharisintuentihus
lumeneffiinderevifuifu. Theodoricietiam Pater e corpore toto jcintillas profudiffe

narratur\ Eii\:r\b\tnrdequodamfapiente,quodfitntilUntesflamm£ aheohincindeel-
prodigiorum reperitur hiftoria de ho-
iamcumfon9profilkrii%t\ Simihter in libro
minequodam ecujuicapiteflimmaignisfatiimagna extlirefuerit cor^Jpe6fa:ln Bibliis
ttiam facrii fcriptum habemus,quod,'i;/>//</<' hujus \ui:\sS>cSpiritfts divini Philip-
pui Apofloi haptiz,ato Eunuchoinlndia ,flatim inventmfit in Az,oto\ Etde Hahactic
iimiliterapudD4»/>/(?«/habeturconfirailisrelatioi S\cG.i\2LVR\.Reg.\%.\\.Spiritfts
]ehov£te deferet,nefcio quo,&Cc. Et z. Reg. 1. 17. yidendum, ne Spirittti Jehovaforte
fnftuliteum,(^conjeciteuminaliquemmontium,autinaliquamvallium\>i3itr3ittt\zm
Philoftrat fis,quody\rtiiteezdem Apollonius TyanAUi invifihiliter tranfiens fiibito 0-
culis in trihun.t/i aftantium apparuerit, &piuiopeHjuxta Cumam civttatem uniim ex di-

fcipulisfuisallecutusfit. Sic etiam Enoch & Eliasigneo curru cjrltmineingenticircum-
-diiî,fncalumvivifuûntrapti;Cedir\\i2itriasiigursiutu(:nint,Si.pur\iicatiiho-
Tnni immunditie mortali.virtute luminis expurgantis ac fordes comburentisj
quippenemofaciecorruptibili Deum poteft intucri. Virtutem haud dillimi-
JcmattribueruntEthnici2tfrtfd/?n&ifcw«/i/iillumenimfcripferunttransfigura-
turnjfnr/umquecorporefublatumihuncintonitru ftupendo a patre fuo Marte
i'icoe!umraptummonumentisreliqueruntRomani. Hujuslucisdivina-cum
Spiritu poteftatemagnoverunt Avicehron Maurm,Avicenna Arahs.dXO^t Hippo-
crates Cotts, &
tota prxtcrea Chalddorum fihola fatetur, ac docet eam:quippa
quorumomniumlucis hujus progrcftum animadvertentium fententia unani-
n-iiserat,ftupendam quandam menti noftrx inefle potentiam,qua fieri pofte
Tiarrant,utmens,totaacieinDeumdcfixa,divinonumineimpleatur,atquefic
impletanumine,efFufisradiisperfingulamediaufqueadhoccrairumtenebro-
liim,grave&:mortalecorpus,copiofo &
cfficaci fuo lumine circumfundensat-
quecircumfepiensilludfyderifim»le,eiquexquecorufcansreddat,atqueadc6
^tiamradiorumfuorumplenitudine illud levitate quadam infigni,ftups igne
accenfx,feu fiifi pulvere bombardico animati inftar,tollat in altum,eaque ra-
tionequoquealiquandocorpus veluti fpiritum e veftigio ad partes remotas
transferat. Horum autem opinionibus ego tum exemplis prxcedenti-
,
bus , tum etiam rationibus e philofophix armario feu facrario de-

promptis perfuafus , adftipulari cogor utpote quibus apertiflime video,abf-
;
que mentis divinje praefentia transfigurationem , regenerationcm atque

refurrectionem fieri non poITe , 6c per confequens ex omnibus aliis creatu-
S 3 ris
142 T R A C T. I. S E C T, I. L I B. VIT.
risdenegata efle>pr2;terquam foli hominijquoniam ci foli non itidemaliis, &
ineftvitxfpiraculumatquefacrofandummentis Scintelledus donum. Quod
crgo lux habeat,pro majori vel minori fua proportione, facultatem elevandi
corpora,inquihuscontinetur,fuprademonftravimus:Sedquoniam,utiticnaf.
folcc,corporaelementataininfimamundiregione prasvalentanimabusdclu-
cis portionibus ideo non habent creaturx fufficicntem hujus lucis quantita-
,
iemafuacreatione,qusplenefuumofficiumqucatperficerc. NecdeditDeus
cuiquamcreatura:pluslucis,quamadfufficicntemejusperfedionem(aiis eft;
itautdefuoluminealiisimpertitinequeat,femanenteintegra. Sicitaqueap-
paret ftultitia eorum,qui conanturexaurivulgarisportioneinfinitamprsepa-
rare tincluram. Nam fic ipfe SoKcreatura mundi vifibilis nobiliflima,fua vir-
tuteaflidubmagis magisquerationeluminis& tin6luraE,ditefceret,altiorem
locum fubinde appeteret, &
gradatim verfus mundi intellecluafis apicem a-
fcenderet,quoufquead unitatis pundum,multitudinem relinqucndo,pcrtin-
geret. Quare fallimur circa omnem talem poteftatem ingentem,qu2e, ma-
nens pcr le in fuo ftatu 8c incotrupta poffit tantum forma: corpori corrupto
,
f rxbere, ut ad excelfiora fublimetur. Unde igitur hoc donum adipifcemur,

cum nullibi poffit a re creata depromi A fola mente,fcilicet divino Dei radio;
?
cujus eft omnibus plufquam petfedionem tribuere,cum in foloDeo&radiis

ab ipfo non divifis,fummum 8c folum plufquam perfedionis donjminvenia-
tur. NamquomodopoffibiIeeft,utillud,quodfolamperfedionemluxfpeciei
adeptum eft,plufquam perfedionem dare & conferre polfit alteri A Deo er- ?
go,ejus<ûe Vcrbo Sc Spiritu.quibus mentisradii funt continui,hauritur do-

numiIIud,&inhomines(an(5tosinfundituriacviquadammagnetica&harmo-
niaadmirabiK aitrahitur ab unitatis eftentiainhxcinferiora,modoacrationc
ca,qux(equitur. Quoniam in quohbethomineeftvirtusiftaaradicecreatio-
nisejus(quiEtamenfortitudine&debihtateoperationisincliverfishominibus
variat)reveiatur a nonnullis fandis^Prophetis &
Sapientibus via,qua a fonte
lucido per radium continuum iftius virtutis divinx.ad inferiora per coofe- &
quens in ipfum hominem attrahatur. Nam pia anima menti adhxrens,facili-
tnercplebiturpiisdonis. Hinc in fiio Hym^. lita. cecinit Synefiiis.-MemfolcsJAm
<uratintetIe6fuaUsmHndos\bonit ertim indi h«mani Spiritus ortgeindividue diviO.elf:
Ac mens deUpfk in hyUm,mens immcrtalis ,parentnm divinorum proâgo, exigua, qui-
dtmfeditlorumtota,i(ia&una ubique,tota in totnm infufa,vaj}am cavitatemcalorum
torquet,univerfi{m^ hoc confervans in diverfasformas difirtbuta adesi ; Pars ej usfiella^
,
rum curftts.pars angeiorum coetus pars etiam gravi nexu terrenam fortita esiformamy
dis')unâijue aparentibus tenebrofam haufit oblivimem , caecis folhcitudinibu4 terram
admirata. Ineft tamen inefi atiquii tucis apertis
, ocutis., inest etiam iis , qui huc dctapfi
funtyin ccetum revocans qundam visicumfluciibus emerfi vit£,littifanctum ingrediun-
tur iter adregiam parentis autarn : Beattss.qtii voracem hjtx vitans latratum.dê terrx
emergens,faltu tevi vefiigia ad Deum dtrigit : Beatus,qHtpoHfata,posi taljores,post acer-
has terrenas curas,ingrcffui mentis vias,attntudinem videt divina tuce rcfulgeHtem,drc.
Concludimus igitur,quod,ut Deus dedit omnibus creaturis perfeclionem ia
crcatione & facrofando fuo tabernaculo
fic etiam in fola ejus fitpotefta-
,
le plufquam perfe(fVionem illis impertiri. Nam fi in creatura: poteftate efiet

,
plufquam perfedionem darcnccefTe efTetûthocfaceret autcreationenova,

autut talemunus aliunde acciperet. Atfi in ejuv poteftateciretres creareno-
vas,ipfi Dco,cujus folius eft creare,xquiparanda foret; Ci autem hoc tale do-
numaliundeacciperet,fequeretur,eam illiida folo Deo,rerum omnium Opi-

tice.comparafle.Ut ergo nulla creatura in fe eft infinita.fic etiam plufquam
pcrfedioininfinitumacreaturadarinonpotcft. Atvcr6,/"^w/>(&quidcmnon
adeo
m MICROC. mTERN. IN EXTERN. 143
adeo abrurd^)<?^j/V^r<'/,quod,virtute unius fcintill:e ignis,infinitje poffint multi-
plicari,& pntfentia unius candelê innumera: alix accend!,8c quod proindei
cumignis & !ux fintcreaturie,fequatur,creaturas pofTeinfinitum lumen & tin-
(cluramfimilibuslargiri.Jfî?»d!le/w«^,quodluxfitveraDeiimago,&quafiipfius
Deiprxfentia. UadedicitJugufiifjuSyquod,qt{a>7tumlucaalitjuidi»/ehaht,ian^
tuinDeifihi venditare videatur. Quomodo autem lux illa divma fe inhylamad
mundi creationern difper(erit>fatis evidenter nos docuit divinus Synefm loco
immediatepr«cedentecitato. Nec quidem efl: ulla lucis feu ignis multiplica-
tioincandelarum multitudine illuminatarum per unam fcintillam,fed cft lu-
cisinaeredifperfE &attenuataE atque propter raritatem invifibilis manifefta-
tio;itaquidem,ut ignis fit ubique &femper permanens,fednobisinvifibilisac
intelleclu folummodo &: aeris variatione percipiendusjille vero infpifratus8c
coardatus objedum feu materiam 6c Spiritum, quibus inhsret, coloratum,
clarum ac lucidum reddit. Sicetiam aerem invifibilem in nubem vifitjilem
converti videmus , hoc eft , aerem tenuem &. invifibilem fieri denfum vi- &
fibilem coagulatione &coardlatione. Eft igitur ignis vulgaris nihil aliudj
quamignisdifperficoacervatio& congregatio,nonautem ullamultiplicatioi
neque enim unquam plus aut minus ignis eftâut erit in mundojquam fuit ia
creatione. MagneticaergoScmirabiliseftlucisproprietaSjCumunicaejusfcin-
Atquehajceft ratio,curignisinfpiflius fubjeclum
tiiJainfinitasadfeattrahat.
contradusjurat atque deftruat,quoniam vehemcnter agie ad difTolutionemj
pro rationeacmodo,quo fpiflitudo fiibjedli ad fortem refiftentiam eftparata»
Atveroecontraidemignis per univerfumaeremexpanfus,corporafovereat-
quereficereobfervatur. Hocergoeftargumentum,quodignisefolioPatrisIu-
minisegrediatur,quoniamvidelicet quo ad nos,in infinitumvideturmultipli*
qua omnes res.tanquamaforma,
cariiac ver6,in fe eft quafi unitas formalis,a
quatenus etiam eft folus adus mundanus procreantur; Unde evidenter li-
,
quet,quod lux immediate in creatione a folo Deo,tanquam formarumin re-

rebus creatis fonte unico derivetur. Hisigiturredeconfideratispercipiemus*
quodaclusmUndanusnihilaliudfit,quamradiorumDeiincreationeprogrefi
fioacdifFufioj&quodvicecontraria Spiritus univerfalis fit quafimediumreci-
piens illos radios,8c quod itidem materia ex fpiritu cubico conflata,fitquafI
jiibjeelum.eorum impreffiones in fe recipiens,8c quod totum deniqueinhoc!
jin:ndonihilaliudfic,qUamignisinfpiritumimplicatio5exquibus duobusignis
per fe &: in fua natura furfum tendit,Spiritus vero fineignisadminiculodeor^
lum. Sicfac1:useftmundus,8c ex mundo feu mundi elementis creaturs. Non
eft igitur mirum^fi ignis natura fit crafiiimattenuarc&exfoedopulchrumfa-
cere,tenebras propulfare,res mortuas vivificare,8c de potentia in adum de-
dacere.&c.Ciimtotumhoc fit Opificis intentio,videlicct resincreatascrearCi
jnformes informarejinanimatas animare,damnata falvare,turpia mundifica-
re>dejec1:aattollere,tenebrisobrutaliberare atque illuminare. Ex quibus mai
imaginem efTe lucem,ubique per univerfiim ex-
tiifcfium eft,divinx efTentix
panfum difpenfatam,6c aquismundanisinftarcroccas
tindurse cumliquorejunda:,
permixtamj»
CAP.
x
144 T R A C T. I. S E G T. I. L I B. VII.
C A P. IX.
1>e anmarum humanamm commumcatione.
EXintuentibus,quodanimauniushominisvirtuteipleodorisruifpiritualispof-
videbiiur quibufdsm dtfficilccorporcisrolummodooculisea
pra:miflis
fit cum anima alierius,etiam longe diftantisjcommunicarc &: familiarjtatcm
habere,nonaliter,quamunushomofoletcum alio lcrmocinari,quatenus car-

nisumbraculotegituratqueobfturatur. Im6ver6iplaIuxfolaris,aquaanima
media creaturx derivata e(l,tenuiori fubftantiie opac« impedimento,quam
eftimpenetrabilecorpus humanum,abr£ondi&obfcurari potcft,uti tempore
pluviofoapparetiquaremult6magisanimahominis^coelodelapfa. Similitcr
f equendo hxc Merc. Tri/meg.diAz AnimanAturnrerumerbatA.boniciue confcia,or-
:
hauocHlef,corôr€uJe/epaJJiumbMimp/icat,S<.c.p2itetyqiiod3.tiim!kcoi:pore3Lmo]e
obtecT:a,oculisqualideititutaiit,itautquxcxtrafunt&intenebrisconfpicere
nonpoflit. Hifceautemdubiis reJpondemw,{tm quidcmitafehabere confide-
folummod6 media in ani-
rati anima,quatenus vitam (olum rcfpicit.qua: cft
mxhumaniECompofitioneportio. At ver6quatenus cumfuadominamentc,
linequaaniniahumana eflc non poteft,unitur,eatenus corporis parietes non
magispoiruntradioscjuscomprimereScretinercquamaquatorrentiscriftal-
Jinipotiseftimpedireradiosfolares,neadfundumufquepenetrent.NamiA/frf.
TriJinegiJitn,\nc\\xit,(jHodr»cnsfHaaciea(ifupernaexigipo^tt. Atquealibi rationem
allignat,videlicet PimttKd ii. ^mamens ab eJJentiaDei neejuaquam divifafitfedilli
potiuieom<)doimf>^xa,ûafoliscorporilume.Qa3.TementJe3Lppci\zvitDeumtnhorni-
iiibns,dic\t^^hominumbmmmtate£ffedivinitatiquamproxima\ IXnde homines ap-
pMivit D£)rn>»ejuibonw,morta/esDeos. Exquibasm3Lni(eCiume[i,q[iodmentis
humanseacies.lucisquecjusradiifinttamfubtiles&penetrabiles.utcorporis
pori , ejuwemafla tenebrofacos nullo modo poflitimpedire, qu6minus id
ipfiusCreatorisfblium pcnetrent&ubiquepermundumverfcntur. Hincft,

iicutidmtm \\\tPhihJophustt{\.zt\iTyUtprAfentia)nentis,(juamDeinaturamnuncu-
pat.homo intelligenthi (»a compleBatur cun£ia,qu& in terrafunt,(jrqu£inmari,drjt
quideHprxter ea quAfuntfitpraccelum.atque adeo feipfamerigat ,utipfum quoquebonum
intueatur. Anima ergomediafupremoatqucDciformi donoerigitur.&cum
co viam pra^bente porosque opacos aperiente,radios fuos invifibiliter huc a t-
queillucadexteriora efRindit. Nec quidem mirum hoceft,cum mens illa lit
«cVusjimmediateaDeo promanans,ftt/,ut cum Pfalmijla Regio\oqu3iV,tenebt
nitnfitnt ttnehr/i /ed nox ei tam eFt claraqukmipjadies. ktquehicTidiusDeiei^qui-
lid!-»iri^/jjti5 0pientia:fcintilla,finequinoneftpofnbile,utanimahumanade
rehusmanifeftisjudicct,qua;anteoculosfunt,mult6minusdeilli.s,qu*eincoc-
\o. Sedhujusreiveritatemexfequenti.$'4/'/<'«/;irlermoneJi'/»/>.9.i5.apertcvider8
iicet Corpits quodcorrumpitur,aggravat
: ammam,cr terrena h.^bitatio deprimit fen-
fummulta.cogi-tantem,(i-diJJiciUajtJlimamiii qiix interrajunt ,c^ qu£ in conJpeStufunt
invenirnu.s cumlabore : quA autem in coelis Jknt,qui^nvejitgabit? Senfum atitemtuum
quisfciet,nifitH dedtrisfapientiam,^ miferis Spiritiim tuumfinBum de altijftmis , & c.
Necefreeflcrgo,utfcintillaradiidivini,hominiinclufa,abaltorefitiatur,cujus
copiaregeneratiofiatatqueperfeclaiotermentemauAam&Spiritumintcr-
Inediumunio. Hincprophetia,&.reruminpartibusremotisgcflarumprxla-
giumilJndefoliiifutruntPrtf/'/'f/-«quafii/;y3mappellari. Hincetiamfomnio-
rjmveritas,recl;aquererumpcrvifionescxplicatio,quoniam virtutefpl6doris
iftius fpiritualis 5c invilibilis,duarum inferiorum portionum radiis uniti, tota
anims
ataimjE humanae vis non aliter emittitur e corpore humano,quam lux & radii
SolisviTibilesexcorporefolari.ita utquis in/^«_g//4maneDsradiumanim£efu«
tanquam nuncium,aut/f(?w<<w,autacl ^Ww.aut ali6,& velhocipfoetiam in-
ftanti.iine impedimento mittere pofli t,ita quidem ut ipfe voluntate priEeunte,
oculis contemplationis , qui quidem funt vere (pirituales, illa videre &me-
ditari valeat in partibus longinquis, quê nos oculis corporeis in proximis &
lociscontuemur.
vicinis Imo vero , quod amplius , anima unius,per ra-
diationes& a/pedus,animam alterius procul dubioore fpirituali alloqui
pot-
tft & folet , non miniis quim lux unius candelê poteft conferri &
jungi ra-
diis lucis alterius fed propter corporalis noftrx compofitionis ftupiditatem
:
noshxcmyfteriadifcernereiautperciperenonpoirumus:Undefit,utfenfuob-
tufo&hebeteha:cintuentes,frivolaeaatqueimpofilbiIiapronunciemus,me-
ramque ftultitiam &c vanitatem appellemus. Et tamen percipimus oculis a-
pertis , flammam ex ligno opaco ardentc exilientem lumine fuo omnia
,
nod;enigrailluftrare,fpiritumque medium feu aeremfua prxfentiamovere,&

candelamaccenfamproportionedebitaimaginesinchartadelineatascircum»
ducere,&procuIdubiofufurrationem quandamcum humidofuslucis medio
feuvehiculohaberejproutftrepitumcolligere pofTumus^quem flamma cum
aere mifcet)fed quoniam groffis noftris auribus taliaaudire,autfaltemaudita
inceiligere negatur,prorfus eaftulte rejicimus,cum,tefte Sakmoneomaiumfa.-
pientilfimojin loco fuperiiis 3i\[tgAto,amma ment^Jecreta percipfre non foJJif,niJt
adfit illuminatioab alto. Atqui nos perfiiadere nobis non pofTumus res ullas verc;
ellc, nifivideamus eas, & cum Thoma illa non credimus,qu£e non tetigimus.
NonneexradiorumPlanetarum&ftellarumapplicationibusjvidehcetexfex-
tili, quadrato, trinove afpcdu, fimiliter ex oppofitione & conjundione mira-
biles in hxcinferiora efFedus infundi,quotidiana experientia edocemur,ac (1

efTet quiedam luminis cum lumine de rebus,qu£E in terra ad£efuerunt,velde
prxfenti aguntur , confultatio At ftulti exertiffime folent clamare h«BC deri-
:
dendo Quid nobis cum coelo & ftellis ? Ingrati homines,qui fuorum paren tum
j
cognitionem&agnitionemrefpuunt,&impudenterrejiciunt,rebclIescontra
DeumCreatoremfuum,pr2Eftantiffimummachinxejusornamentumnullius
ufusjSc penitusinaneefleexiftimantes. Quid deniqu»cft veftra corporalis lo-
cutio,nifiproporcionalismentisdifcurfus,inftrumento corporaIiperfonum&
tonum fenfibilem ita exprefiTis,ut corpora aliorum,mediantibus eorum ani-
fnabus,mentis locutoris intencionem intelligere qucant,ncc corpus tales fo-
«Ds recipiens ea diftinguere poteft fine fuaanima rationah ? Anne igitur vultis,
u t hujus fermonis intentio fit ab anima,taHquam motore,veI ab inftrumento?
Xationeigiturindignifiimuseritcenfendus,quianimarumcommunicationem
cum luces fint longe fubtiliores excellentiores & rationabiliores,
negaverit, ,
quam lumina feu ignes,qui vfvaciter in haec inferiora agere obfervantur,inp6

ver6 luminum & radiorum ftellarium adus (afpectus admirabiles & prsgnan-
tesfacientes)muItisgradibusfuperantanim£Eluces,quatenusmentemprodu-
ee habentjim6 quidem etiam anima humana in eo Angelis £Equiparanda eft,
quorumcommunicationern&djfcurfumintuitivumadinvicemjnecuUusPhi-
k)fbphorum,neG Theologorum,ciim idem iftud in prophetia Danielis ali- &
-biinveniatur,negabit. QuibusexacT:econfideratisIucuIenterapparebit,ani-
mashumanasinter fe,alias cumaliis,virtute radiidivinicommunic^tioncm&
irradiationemfiveafpedum fimilem,qualem non habent nonnulla ftellarum
cocleftiumluminacum luminibus aliarum ftellarum,& quod ipfx ad invicem
f»furnMTifpirituaIem,feudifcurfumintuitivum mifceredignofcantur,nonmi-
nusquamipfi Angeli,qui fuo more ad invicem loquuntur. Hinc etiam oritur
mirabilis animx humanac poteftas in re Geoman tica,videlicet in furti detedio-
T ne.
i4<f T R A C T. I. S E C T. I. L I B. VIl.
ne,&demorte aut vita alicujus longc c-iiftantis,declaratione. C^temadmoduin
egoibfequondim Oxoniis degemaDommo Cox (juodam amico meo inttrrogatus dejrt-
triicjfis inHihernia bellumfequentUfca militantis^valetudine.njirtutt animA meafs-
cattsdrnonperturhatAfedadhocnegetiurnomnino intentx manum meam taltmodogu-

bernatamvidi^tftciapuncTartmprojeBiyne Crjigura Geomantica conjlruifa,per ani-
m<tmexinformattonem indicarim fratrem ejm itTbellofmffeperemptumtatcjucvulncre
atergd co»foffum,qnodqutdem utiprxdtxt,everitpis docuit. Nam teloper dorfum traje-
ifovulneratt*s,dr tandem inde mortum fuerat, Sed quoniam dc admirabili hujus
llientix operatione fuo loco al:bi tradabimus , ubi cam verifiimam anim.x
fcientiam eJfe deciarabimus hoc loeo illa omittemus. C;£tcrum accidii et-
,
iam nonnunquam,irtipedito quadantenus ifto animarum afpcdu.vel per ni-

miam ab invicem diftantiam.veletiam perilluminationis divinaidcfcdum&
debilitatem.utipfeanimaEaiiquantifperrelinquantcorporarua quafimortua
atqueevolent,quou{queiisperradiationcm animaperfonseabfentis.decujus
filuteautilegotioagitur, occurratj quemadmodum folet frequenter illis in
.B/.tr»»/4evenire>quorumm£ntionemfacitC>/4/«3/4^««*infuaHiftoriajquodvi-
d el ccticum quisipfoi adit,ut de fiatu amici procul ahfentis eoscenfulat feleantduo hujta
i
rtnditionisdrfirtn£hominesinconcLivequoddimingredi,(:^quodiUicf9riltMocclufis,
altereorumfetptntemxnettmmanu una trafiam,d!' altera marculumtenensferpentem
ijhd tnarculo fuo,mujptatiombtis magicis intermixtis percatiat : ^fuo faô idefepentê
alter,velutiptivati4i anima.in terram concidit ,(fr deindepofi bonam tempotis intercape-
dmem jevettente in corpus ejus anima,adpri(Iinam vitxfufknitatefH ifr integritatem
rcdiens ,fttrgit,fjrjlatum nc vatetttdinem perfente is remotiffmis locis degentis revera
/Jdtrat. In Chtonicif etiam Ga/itcisiaveo\mu:,,quodRexqutdam,nomine Gentranits,
in vtHationtfertefortttnaaveniterumfocietattdigreffui,^ unico tantum amtcocomi-
Utttsfih rnagna quadartt atbote defcffns recuhttetit,c^ tandem captte in gtemium iflins
cdmitisfuirecUnato.plartdeohdormiverit:Intsreatemporis dormiente tege hic ejusco-
mespetcepit atiiinalcutumqtloddamex ore Regis egtedi valdetenuexêx aetevixvifl-
btlicdnjlxtnm-,CujnsiUcmotionem dr viiimdiligentetobfervtins,deprehenditilIudver-
fuspiyvtim quendam torfcntem deprcpetate,dr anxie thi ttanfitam quxtetepettutum
aliquem vddi locfiî fpfe igitttrfirgens gliidinm^^fuum evaginansîUum utrtqueripA im-
pofnit ,atqti€ itaquafi pcnteM altquem flravit\per qtie tn continenti animal tfludad ttlte-
riorent aquApxrtem propcravit ,^ tnforamenfuh montispedem ingredtensjhi nondiu
manenSyper eandem viam redtit,(j^tncorpM Re^îs itetttm eH ingtefum. Accidit atttem,
ttt Gontranns ultto expergefoBns narraret htitccomitifto,omnia eafiht infomnto occW'

riffe ,qtucomesifle reiitts in antmalctilo fcn animalis quafiidea videratwidelicet indica-
i/tt,fiperJomnium valdefttiffein tranfeundoflumine turbattim cr tandem tnventopon-

,
teferredficurltranfiviffevadum.atquetumtnffeluncam quandam fttb mente immenfo

itigreffum,tnve»^fe ibt thefautum tncomparabtiem :\lnde,attditacemitis fiit de animal-
cttlo teUtione,per fpetancam tn montem tngreffits €lt,drthefaurum ibi ingentem adinve-
rtit. Verum enimvero.ut Spiritus (upremusfuasimprcffionesdivinas fortiter
inanimam humanamihfundit>ibi his mnjora perficiuntur-,& quidem etiam
Bon egrediehtibus e corpore,animx viribus/cd integrc mancntibus. Sic Di-
vus Pattlusfe in tettiutn cctlum raptumfuifpfatetur :CicProphetx fan Ai fccreta alio-
nimctiaminlong^diffitislocispercipcre,&:ocuhsqua{imentis,feuaBimidivi-
iiiradiis,velutifandoquodamiplcndore&charJtatevidereconfue-
verunt,quemadmodumin muliis facrarum Scripturarum
J©cis ubcrrime demonftratur.
CAP.
DE MICROC. INTERN. IN EXTERN. i4r
C A V. X,
ôdmentfSyexillapJt dhini SpiritM a^tUiiUummatidf

fit caujfa prophettie,
VAtkimumfive Pr0phetia,')\ixt3. vetcrum Philofbphorum opiniones,^/?,f*i

homines orMnisvitx^fan£iiorisferciti,tum rcrumfrdtfintium cauftf eticiunt,tun»
fHturarumetiameventusfrxvident. VolueruntqueSapientcshancoraculivirtu-
tcmvelaDiisvelaDiemonibusinhomines dcfcendere,quippeaquibus fpiri-
tumhuncdivinumafflatumatqueinfufumtradiderunt. Quorumquidemfen-
teniiaavcrbisfacrarumScripturarumnon multtim difcrepare videtur. Nam
I)eHteronom.ii.\.\\xcfcnh\mtm:SiJurrexeritinmediotuiPropheta,autqm(omnium>.
vidijfefe dicat, dr pr<tdixerit fignum atque portentum,SiCc.non audiesverba iUitts Pro»',
phetAvelfomniatorU^quiavostentatDominmDetisvefter. Similiter :^w arrogantut
defravatui voluerit loqui innomine meOi qu* ego nonpracepi illi,ut diceret,aut ex nomi-
ne aliorum Deorum, interficietur. Deuter.i2.zi. Unde conftat,quod per Deos Phi-
lorophiEthniciintellexerintidemjquodfacraBibliaperJf/^tfzîiw^feuperfbnas
inTrinitate,feuDeum unicum,folum8cverum: &pcrDa:monesidem,quod
Scr'iûrxf3icrxperDeosalienos. Ettamcnvidemusetiam,intelligentiasillasta-
iia portenta edere non pofTe^nifi permiflione divina cum a Deo,tanquam k
fu mmo fonte,omnis fpiritus divinus affluat & non aliunde. Unde dixit Jehova:
Non audietis verbafomniatorkfeu Prophet£.,quoniam vos tentat Deus vefter; ac fi di -
X ifle t Miniftrosfuos excitavit ad vos tentandos. Nam ipfe Satan contra Dei per-
i
niil]lonemnihilpoteft,utinhifloriaJo^/declaratur,&perha:cverbaPropheta:
MtchM,} Reg. zz.Vidi Dominumfidentemfuprafiliumfuum,dromnem exercitum coeli
ei ajftftentemjuprafoliumfuum a dextris âfinifiris,(âit ]ehova:îs decipiet Achab
Regem ifrael.ut afcendat,€^cadatin Ramoth Galhad? Et dixit unus verba hujufmodit
cf aUus aliter. Egreffus eU autefpiritusjcjrftetit coram Domino,^ ait : Ego decipiam il-
Ium,dcc. Egrediar, (êromendax in oreomnium Prophetarumejus. Etdixit]ehova:
Exeas,decipiesenimc^prAvalebis,^c. Undejnanifeftumredditur,quodprophe-
tixnulla;abfqiDeipermiffionefieripoffint,&quod fpiritus Prophetia: proce-
dacvelimmediate ab ipfoDeo , velmediateabaliquaintelligentiarumfcu
fpirituum ejusjqui itidem agunt vel fpiritu mendaciad punitionempeccato-
rum,vel fpiritu prodigia & figna vera nonnunquamproducentead tentatio-
nem Sed prophetia: omnes a Deoimmediate procedentes femper verx funt &
inf3.\\ih'\\cs.tC^Qmzm nuUum exverbisDeiinterramvanecaderepoteft.Xlndti.Sa-
muel 10.5. ProphetaftdelisfignumeFi,cumnuUmexfermonibtisejuscaditadterram. Et
De u ter. 8.Z2. j"^ Propheta innomineêhovm pr<ii.dixerit,(^non cvenerit,hoc Dominus
1
non cHlocutm. Sedhisrelidisadmftitutumredeamus. Vaticinatio haecfitfe-^

cundumP/d/c^^fOfpropterfuperiorumanimoruminnoftrosdefcenfumfeu in-
fluentiam,quam illapfiones vocant. Et Merc.Trifmegift.czm yocziD^monum
fenfm ^ &
Damonum animos,q\ios Eurideas Pjthones veteres dixerunt,hominum
ingredi corpora folitos 8c eorum uti vocibus aclinguis ad fliturorum prqdidlio-
nes:Hujufmodifueruntfocmin£EillieP)/^/'<7»<€,qu^Spiritudivinopercit«e&ex-
antrum fitum,ftantes,ora-
tra fe quafi rapta:,ac fupraoraculi tripodem,juxta
eula Apollinis,propheticomore,voceaudaci proferebant,qucmadmodum a-
pud Diodorum Siculum & ahos legi tur Hujufmodi fpiritu pofleflas fuifle decem
:
iljas SibyUa4 te^zmvir aud;ores,qu£e multa deDeoChrifto carminibusfcripta
poft fe reliquifleferuntur. EtMerlinw iWtAnglixdtcusfempitcrnumiCXxyxiCimu

T » lcm
14« T R A C T. L S E C T. I. L l B. VII.
lemEuropa nunquam ulla xtatc produxit,virtute hujus fpiritus divioi.multa
expreffitmirabilia,atquederebusAnglixfuturismoremirabiliprophctavit,
&
noQ ope virtuteDiaboli,ucftulti rcfcrUBt,fcd Spiritu vcro quippc qui vcnf- >
fimoProphetajArgumentofupradefignatopr^ditUifuitjquoniamrcilicctnui-
lumquahexverbiscjusceciditinterram Prophetarumcnimverorumverba
aDcodifponuotur,im6ver6SpiritusDciinProphetasingredicns,eorumlin-
guis& vocibus > tanquam inftrumentisfeuorganisadluamvoluntatcmfii-
tijramfaominibuspublicandam,Utitur. Aiq-,hinceft,quodProphetanonpot-
eft tranfgtedi prieftitUtUm Jehovie,facicns rem bona vel malam, ut ^«»».14. i j.
hAhttnx.N^ProphetAilludfacit,quodedixitei]ehoVA,drnthiiprMerea.Nu.ix.i..cî.o.
Qupd nntem Platonici dixerunt,vaticinium ficri fpinruum feuanimorum illa-
pnonibus&defcenfiiinanimosnDftrosjhocidem quoq; confirmare videncur

facrx Scripturae multis in locis : Nam
de BaUamo d\€tun\ eft Adfuiteijpiritui]e.
j
hovdvirojcilicet aperto oculis,qtttviJionem Vmnipotemis vidit exctdens,Jedreteclits

eft,dbnato luce fpiritus divini. Etexcidens, hoc eft, extra fe raptus.cxci-
eculis, id
dentibusfenfuumfacukatibus:quaeratioeftvidendivifionesD=i. Sciendum
eftigitUr,quodjuxtaPhilofophos,triafintvaticinationisgenera,tripliciSpiri-
divini in homineadion* diverfa diftincta videlicet fwwy, Raptus leu EcjlaftSy
tijs :
fubqUavifiocomprehenditur&fomnium. Atque hoc idcmex facrisATww.ii.

colligimus ubi declaratur,quod Prophetisfe notumfacit]ehova,aHt perviftonenty
',
<««?«)fry3ww«w<'^^4//(7^«fWtfiproutetiamcxcmplisinhnitis(acrarumScrip?ura-
rumilludcomprobatur. SimiliterProph' âsillos pellitiftcfpiritus infano at-
quefuriofo,quoadnos,morc. Nam \t<^\iwx\.Sam i<).i^.dtSaule : F.xuens autem
tlle vefiesfuoi Prophetito mbre agehat\ipfe coram Samuele it.iqtieexctdit nudatus tota die
^totanoBe. Similiteradampliore SpiritusDei iliapliooisprobacionedixit^j-

maeldidSaut \.Sam.\o.^.Ethruet Spiritus]ehov/e ftper te,ut Prophetescn iis,(^mutA-
berisin virumatitim. Permultos etiam alios locos ex facris literis hic demonftra-
repoflemusSp1ritusfan£tidefcenfum8cinfufioneminviros vita: pia:,(ed quo-
riiamilli nemineminfacrisbcneverfatUmlatent.hoc loro eos prxtermittcn-
dds cenfemus,\Jtadihtentionemnoflramproperemus. tlaigitur,qu;EJamdi-
Aafunt.pofuimusnoftridifcurfus fundamentum,qu6 ;lius pofllmusfecun- m
diiminteniionemnoftram explicare mentis divina: in hominibuspoteftatcm
&immcnfam ejus cum Spiritu Jehovje familiaritatem,atque ita demum pro-
duccre rationem prophetise 8c veraj rerum futurarum pra:didionis. Atqui
prophetiam veram folo Spiritus divini bencficio ficri ^ provenire doccmur
Tûm.ii.i^. QuodetiaprophetisEpcrjenigmata&fimilitudin^nobisDeuexpO'
fUerintcolIigimus,iV«w.ii y.Quomodoautehiecfiant.breviterprocaptuinge-
explicabimus. A/^rr«r/«j dkkjmenteeffe tpfius Dei ejjentiam.ku ab effen-
nii noftri
tia Dei nsqUaquam divifam,fed illi potius eo modo connexam,quo Solis cor-
porilumen. rm6ver6dicit,hanc mentem in hominibus ipfum Deum efre.at-
que idcirco exhominum numero quofdam efle Deos,eorumc]ue humanita-
temdivinitaciquimproximam exiflcrejnon multum fcilicct in eo difcrepans
ab Ejaiit Propheta: opinione,cujus verbafunt hujixlmodi: Jnnunciitenohis.qu^
futura funt,& ditemus ,quiii Dii ejlii vos.Divus ?<*«/«/ etiam,cum Xijio Philojoph»
conyeQicns,animam vocat Dei templum. Et Platonici dixerunt, Spjritus feu ani- I
inosDcorumdefcendereinanimoshominumjac fi dJxifi"ent,radium divinum
feumentem autSpiritum facrofandumfqucm Mercttrius vocavit Deum ignis ^
JJ>irittts numen,itque3L\\b\,Jpiritum intellellualem , &a li b ,Jpiritum igneii,cu) usjptri-
i
tws divinijiatu primum mundi mohtle vehi atque circumduci ajferitjm animam hu-
tnanam defcendere,& feipfum cum mentc ab eadem ftirpc dcrivata conjun.
gerc. Quaquidcmfupcriorumconnexionc&uiuoncanima ita illuftraturful-
goro
DE MICROC. INTERN. IN EXTERN. 14P
goredivinojUt ex fe quafi rapta hominem reddat alium,quam fuicante.juxta
illa fiiptTim3i\\tg3Lt3.Santuieluytrha.:Eif»utahemin altamnjirum. Videmus qui-
dem communj cxperimento,quod folans virtus oviteftam>rpiritu feu rore Ma-
jalirepletamfurfum elevare poffit:Quant6 magis igitur poterit hic fplendor
illuftrans fpiritum humanum,cranii teftx inclufum, fpirituahbus fuis radiis in
altum elevaf e > cum tanta fit hujus numiuis divini efficaciajiit hominis oculos,
lapfu Adami claufos,reddat apertos 8c habiles ac idoneos advidendamvifio-
nemOmnipotentis,atqueitaaures ejus fpirituales djiatando>reddateum ca-
yacemyethiyinufaudirepojjftt (jr intelligere fermoneiBei fortis ^nofcerenotionem
£A:f<f^,utNum. 14.15. 1<J. Lllenim tal^ anima,)[Mitz Mercuriijermonem Pimand u.
mcnteDeo^fUna,quam Platonici reyerkftantem &non cadentem vocaverunt. Sed
ferfaucifunt,\r\c\mtMercuriu4 Trifinegijiui,qui hujufmodi menttm luflrori exuberen-
tem adeptifitnt. Nam ciim mens hujufmodi infuit inftnSiam animam,extoUit illam ad
'versfapientia lumen,nt ipfe teftatur Pimand.io. Etalibi inquit : ûicunqHe hac m-
tura.dtvinafHltifunt,fecundum operum comparationem pro mortalihtts immortales ha-
bentur,intelligentiafta cunSt.i compleBuntur,qu£ in terrafint,^quA in mari ,
d^f quid
eBpr&tereaJupra ccelum,atque adeofeipfos erigunt,ut ipftm quoque bonum intueantur
Pimand.^. £t quod amplius eft,prxterita & futura ac prjefcntialongcanobis
diftantiainfpeculo hoe divino virtute luminis illuftrantis cernimus. Hinc di-
N
X t Balaam u m. 2 4. 1 7. Fideo Hlud/ton tamen nunc; contemplor Hludsfid tgmen noft
i
propinquumy^c. Prxterea etiam prxfentiahacdivina fiunt,& eduntur multa

miracula a Prophetisj Unde innuere videtur Jamblicus, quod divinitus afflati
nonvivantipfavitaanimali feu naturali.fed quod totus eorum adusficipfius
Dei,a Deo fimpHciter dependens,8c k Deo peradus in mente vel animafim»^
pliciter,utininftrumentisabomnimotu proprio vacantibus: Atquehanc efte
rationeafleritjquodmultiexProphetisadmotoignenouruntunignemvideli'
cetrepellenteDeointus afflante:Cujus quidem verba etiam facris Scripturis
inhii\:orizSchadrach,MeJach(^ffabednegococ\Erm3intiirDa».^. Nonnullietiam»
quamviscomburantur,nihilcamenfentiunt,necpungentiapercipiunc>necro-
dentia,velullatormenta. Prxtereaconcludit,ProphetarumaftionesnonefIe
humanas,quoniam per invia vadunt. SicPetrus portam carceris claufam pe-
netravit. ciS/r^/âmbuIavitfuperundismaris. Mojfes perigneminprxfentiam
Dei ferebatur:Et £//«f igneo curru in cceium elevatuseft:^(?;^/permareru-
brumJ(?/«<ic^£//W*perflumenJordanumtranfiveruntmirabilitcr. Qujeetiam
«^moia âmblicus nzmt Jacerdotem in Cataballis egijfe. Quibus arguere videtur,
Prophetas temporeeo,quoinfpiratifunc,necvitamhumanam vivere,nec ani*
malemfenfibusimpetuqueutentem,fed divinam,8c quodanima eorum otie»
tar.quoniam Deum ibi efTe dicit pro anima 8c movere>tanquamanimamex-
Cellentiorcm. Sedhis j4w^/?drationibus aftipulari penitusque adh^rere non
pofTumustquinpotiusanimamhumanamin komine iofpirato icafchabcre,8£
taii fere motu movere putamus, quali PlanetJC ab ortu verfus occafum motu-
naturalidicuntur. Namqueutprimummobile,t6fteMf>'f.Tr//wf^.raptimSpi-
ritusdiviniflatufertaraborienteverfusoccidentem,8ctamenmotusftellarum
ab occafii in ortumnon toHitur feuextingtiiturificetiamresfefe ha-
iâturalis
betinMicrocofmojnuminisdivinialflatticoncitato. Etenim Spiritusdivinus
proculdubio,mentiquafiprimomobiliconfundus,raptoquodammoturotat
molem humanamjita quidcm tit Microcofoius totus videaturtalitermoveri,
k. circumduci atqueagitari hocmotu rapto,quaIiter totus Macrocofmus ad
motumprimimobilis circumrotatur;dum tamcn interim nihilominus inMa-
drocofmofph«ra:planetaria;,8cinMicrocofmoanimamcdia,qu« eft denatu-
raftellarumifuomotuproprio movere dignofcuntur,licec propter violentiam
'^'"
T 3 contra'
i;o T R A C T. I. S T. I. L I B. VIL
E C
contrarijE cogiutionis apud no« haudquaquam movere percipiantur. Men«
externo& divinitusin-
igitur feu Spiritus divinus internus,cum Ipiritu divino
fufoconjundusjhominisrphxramintellcdualemmovetcontramotumrpha:.
rx animahs,quxab anima mcdia ducitur;atque ita.Hcet anima quiefcere vi-
deatur.motutamenruopropriomoveturifedSpirituscummenteDominium
habens,tumfuperanimam,tumfupercorpus,rapittotumhominemviventem
advifionisdivinx contemplationemjipfamque animam unitfecum,ftatumqi
humanum ad tempus reHnquere facit,& divinitati eam connedit.fecundum
illumi'4»!»/«'/-M"fermonem fupra allegatum Et muuberi^ wai:umvirum,tjuamf(ti'
:
JHantes,ii.c. Videmusetiam,quodcandelaaccenfa,8c folaribusradiis expofita

proptergloriofumSolisfplendoremvideaturvirtutemluampenitusamittere,
itaquidcm,utlux ejus,quafi fubmerfa Solis gloria &
claritate oculis humanis
nonappareat,dumtamenreveratalelumenefl,qualeeratantea,& inac^Vione
acvirtutefuanondiminuitur,fedpotiuscalor&aAusejusvirtuteSoliscxaIta-
tur. Sicetiamresfefe habet cum anima infpirata. Nam fi fecundum ]amhlici
fententiamanima humana cum mente omnino ab afkione vacaret,autetiam
in corpore penitus quiefceret,neceflaria utique confequentia corpus illuddi-
fcedente rurfus fpiritu ifto divinitus infufb,maneretinanimatum,auttotaliter
etiamadionisvirtuie orbatum,quoniam lucis &
adus primi proprietasefl:,uc
veJfemperagat,veletiam,ubinonagit,cfre definat. Imo vero potius fequitur,
quod mAjoris adus &
fplendoris prxfentia &
illuflratione agat, atque adco
promptius etiam quoniam vis unita folet efTe fortior. Proindc contra halcc
,
j4;w^//Wraiioncs,neeefreeft,ut Propheta; infpirati adionon folumprocedat a

DeofeuSpiritu divino,in eum extraordinarie infufo, fed utetiam ipfa aninia
cum mente,quafi raptaSpiritusdivinipraEfentia,motu natura; incognito,cor-.
poriquealieno &non folito concitetur. Unde nuUa hujus motionis ratio ab
anima&:fcnfupercipitur,anima;quepoteflatesfurfum eved;az,inferiorum ob-
hvifcuntur,& fuperiora Dei myfleria.fcnfu intelleduali raptx,contemplan-
tur. Pia ergo anima mentem ad f e allicit,mensqu e pium fuum vehiculum am-
plcAens.&Tjjlcndoredivino ilIudfovens,magnetica Ojx divinitatis virtute ra-
diosadfedivinos,divinoSpiriturefertiffiiTiosattrahit,uteorumpulchritudine,
&dotibus animam illam pro merito remuneretur,atque ad viamcceleftem a
tcrrenadeducat,juxtaillud3/rrf.Tr//ffl»f^.didum Pimand.io. Anima bona^cumo-
mnia habuerit virtutUfietatUj^ mandata,cert\ aut Deus aut mens cffcitur. Hic igitur
diligcnterobfcrvaredebemus,qu6dmlraculofaProphetarumoperanonfiant
ahqua virtute vel ftellarum vel illius portionisanimxhumanx,qu:£abiisderi-
vatur,utinecabipfocorpore,fedraera&liberaDeipoteftate. ki,fiquUfortê(U-
xm/,animammediampofiIecaufamefrcimmcdiatamhujufce vircutisfeumu-
nerisdivini,«/f»»^;»//r<j/'/»»/wargumentoinviolabili,remaliterfefehabere.Nam,
cum hajcanima: media: portio,unico horaine comprehcnfa,& caduco corpore
obumbratafit,impoflibileeft,uthabeataddivinumopuspotentiamautvircu-
temfatisefficacem. Unde patet,qu6d,fi quis fit divinitusinfpiratus,fequatur
cxinde.eumhaberc bcncficium divinum,illuftratione fanda dcfuper influen-
tcperquam&adionisDcividetur efTcparticeps. Namfi opera divina effent
ab ani ma,fequeretur,animam efi!e natura & virtute propria compotem fapien-
tix&divinicatisi&pcrconfequens,etiamomncmahamanimamhabereean-
dem divinitatis proprietatcm. Atqui omnis anima longe a tali virtute abefile
dignofcitur. Nam, qua:pcrfcdavideturcflcanima , illa refpedu divinorum
eft adhuc imperlcda. ^luarenonanimA^Qxe. ]amblici jam mihiuti liccit)ut prima
motriXyfeddivinitaseHcaufapromovem ad divinaepera. Quod quidem nifi cfTet»
fruftraneaforetreligiO;ûomiunabi<ûeDei cultu CQinpotes efTemus divino-
rum
DE MICROC. INTEPLN. IN EXTEPvN. vyi
fumoperunrtjfi fcilieet opera divina ab ai;im« mcdix

immediate pro- vircute
tnanarent. Exhis igitufconftatrecundumnoftram intentionem,quodaDinTae
hrni inx poriio mcd Ja omnem fuam vim &
elTeotiam acceperit a luee insclle-
diJili-,quemadmodum medii cceli lux iuum dccus accepit aluce cxternacoeli
cmpyreijqux&ipfafuamgloriamafplendidiflimounitatisfontemutuataeft.
Etperconfequenscertumeltipfam(uumbonum^mente6c coclofpiritualiac-
cepifle. Dehocautem fubjecVo vcrbaplurahoclocononfaciemusjquoniam
deyaticinioTniÂtumintegrHm inferm fubUcan cocftituimus.
C A V. XI
^.omodo homines <-virttite mentii tlliiminat^y feu infpifatione diyinay non
modo res in lonainqms fS dtffitis loas a[lasperapereyfed etiam fecretas
hommum wocul abfinttum fujtirratJo?2es inteUtgereÔ' mtra
atque ineâbtliap-xjiare pojfmt ?
Vlrtutementis divinitus infpiratie,vel fpiritus divini ab alto emiffi &: menti

humanx uniti poffibile eft omnia omnino miracula, quic cor humanum
concipere,autimaginari ulla ratione poteft,perficere &: expcdire,quoniam o-
mnes virtutes feu poteftates , qua: in miindo cju^que creaturis reperiuntur,
in Spintu fan(fto comprehenduntur , &incomanent. Hinc igitur mi-
raculofe iljje Vatum feu Propheurum operationes , quarum refpedu ilh \n
ScnpturisfsindiissippeUimurviriapertid^reteififiailis.Num.i.^. Etcommuni-
ter Fidentes di6ti{untXiCi.Samuel.^.^.£amttsad Fidentem. Etibidem. Ejtne illic
Videns. Simihter,quod viri hujufmodi Dei feu divino Spiritu afflati appellen-
tur Fidentes\.Chren.\i).ic).c^2..Chrcn.iz.\^.bCc. Necmirum,cum non modofu-
tura prxvideant(undeinquit54i^tf»?iN?«zw.24. Videoilludnon tamen mm\contem-
plori//udôntamenpropinquum)fedct\nmprxfemiZyquxinremotii{imi$&clongh
difljtisIocisaguntur,hcj4^42;/>/dclongeAmmonitas ScMoaBitasinfummita-
te torrentisquieftcontrafolitudmemJeruSijCaftrafuapofuifleapertcconfpe-
X!t,regemqueJofaphat8ttotamJudxamadmonuit,utcontraeosafCenderent
& pugnarent.i.C/^TiJw.zo.Similiter Eiizxus fecreta regis Syris,contra Ifraelem
pugndntis,detexitiim6quidemviditeorumadiones,&Ccognoviteorumcon(i-
]ia,quemamodulcgitur4.if<'g.6.Atqueha:comnia6cinfinitaaliamiraculapr^-
ftiterunt virtute fic fplendore,oculoseorum
affiftentia Spiritus divini,ln cujus
dirigente,res geftas in confpexerunt,& medianteSpiritu caftiffimo
diffitis locis
& politiffimo,etiam voces 5c fermones atque confilia hominum in remotisab

iilislocisdegentium,nonfecus,acfiin propinquo cfTent.audiverunt 8c intelle-
xcrunt. • Ea fane,qua: impoffibilia videri non pofTunt illis,qui feipfosredeco-
gnofcunt. Namquihominisinterni virtutem rite confiderabit,utpoteexani-
ma media.tanquam fubjedo,8c ex mente, tanquam forma divina conftituti,
percipiet,virtutementispof!eresadhuc magis arduas ad optatum finem per-
duci,cumejuspoteftastamlatefitexpanfa,utetiamSpiritusilIamcomprehen-
derencqueatjfedubique&inomniloGo adeft,8c tamen eft incomprehenfibi-
lis.quatenuseftdeefTentiaDei. HincergoAfifrr Trifineg.dicit,hominem hac Dei
natt(raf'(ltum,inte&igentiajua CHn£ia complecIi,û£ in terrafunt^d" qu* inmari
(^f
qitidc^,pr<ttereAfuprac(elum,atqueadeof€ipfiim erigere,tit ipfum queque honum intuea-
tur.
iy2 T R A C T. I. S E C T. I. L I B. VII.
/«r.Namvidemusincommuniexperientiajquodfimentisnoftraeacicmcon-
vertamusRomam.incontinentinobisjUtvelmaxime etiamquoadcxternum
hominemin Anglia maneam.us.otFerat fefe perfona^gc locus vel res ante^ illic
coramnobisada,ua,utderubito,6cquafiiniduoculieamcontucamur,&.c.At-
queficetiaminlocis quibufqueremotiffimis,vidclicet in Jud£Ea,&c. Imo ve-
ro fimplicem humanx mentis radium contemplatione leria ad ipfum Deum
crigimus. Quidergoperficietha:cadmirabiliseircntia,fiiilufl:returdivinoSpi-
ritu,aquo,tanquamDeiradio,priixs promanavit. Sed profedVo corpus hnma-
numtamlethale&prxftigiofumeftanimxfinehujusgratixdivinJE inHuxu,ut,
qu2evidenturanimx,non fint,& qux revera funtêi non videantur Unde fir,
uttotushomononilluminatustaliSpiritu,rapiaturFallaciis. Imoveroquiiibet
fenfus exterior,circa propria objeda falfitur-.multo magfs igitur inttrior.qui
carnis umbraculo circumquaque tegitur. Idque videtur Proclns confirmare
hiice verbis:Maferia,inqmt ille, omma hahere wdetur, cnm mhtlreverapcJpcUat.
Hincfit,uthominescarnalesfintitadiffidentes ftc incrcduli,feaque prorlus ne-
gent,qux fenfui non funt fubj£cl.a,dendentes philofophix.internam hominis
naturamdefcribcnris,veritatem,&;ipfosnatuiiemyfticxac/piricualiskrutato-
res.Nequeenim,qua;nonvideruntjauccuinD.T//tfW4 tetigerunc,ulla ratione
admitterevolunt. NamuthominesSpiritus divinipraelentiailiuminatifolum-
mod6fpiritualiare(piciunt,corporalia autem omnia,pro falfis &.nugatoriisea
habendo,afpernantur, fic etiam vice verfaihomines mundani & circa fcnfum
duntaxatoccupatifpiritualiaprochimxi-is&:praiftigiishabcrefolet,corporalia
vero & fenfibijia pro infallibilibus,atque ita decipiuntur. Cujus certe rei ra-
tionem luculenter nobis declarat Sabrnon.Sap. 9. his vcrbis CogititioNCi morti-
:
lium ttmidx d^ incertteprevidentid noftrk. Corpm enim.,qHod coirumpitHr.,aggravat a-

nimamcrterrenahabitatiodeprimit fenjitni multa cogitantem ^
dijjjcitix Afltm&mm,
qu£ in terrafuntidf f «<< tf^ conjpeclujuntînvemmm cum lahore. ^ltiA auteminccUi

JMnt,quisinveJligahit ? Senfum autem tmm quisfciet.nifi tu dcderii faptentiam rnife- ^
fii SpiritHmtuum fanSlum ah a[tijfimis,^c. Ex quibus patet,quod homo extef'-
nu5nonpofntfieriinternus,nili divina illuminationeiiluftretur. Undeex di^
ctis in i.epijhJoh.percipimusaliUme/pflinmmundiiCâiium/iliimDef^^quodii-
non debeat mundum auc cenebrofos ejus aclus percipere, quoniam
lius £>ti
mundusnoncognofcicDeifiliosaucejusaAus. At vero nunc rationemaddu-
cemus,cur infpirati virtute &: pra:feutia Spiritus divini,ejus-que conjunclione
&unionecummentehominisinternipofrinthominumnonprarfentiumvoces
8c fufurrationes fecretas eiicere & percipere. Spiritusfanclus difciplinx.licet
ubiqueperorbem univerfnm feexpaTidat,omnibusque rebus virtutem,mor
tum,acl;ionem,(bnumque & ipfam vocem tribuatjnon tamen fuo auxilio o-
mnibus adeft potenter,fed folii iis,quibus Deus eum ex clementia fua abun-
danterconccdit. Narriirinonnuliisilmpliciter adeft ad vita:funcl;.ionem,aliis
duplici proportione &
nonnullis triplici,&c. Undc varia oriuntur Spintus il-
liusdonaaD/x/oPîK^recitata. Hic,inquam,Spiritusfacro(anclusabundanter
4Dcoianonnullosinfpiratus,hominem,inquemefFunditur,vocesquftbibeta-
nimalium pro placito audire &
intelligere facit,e6qu6d ipfeeftcaufaprodu-
elionis fonorum vocaliilm Unde,ciLim fuper Apoftolos in forma ignis cecidif
:
fet.ipfos redditin qualibetlinguaperitos:Narratque Phtlojfratfts ApoWonmm

Tyancumvirtutequadamdivinaaviumgarritum&loquelamfeuvocumifta-
rum fignificationem intellexiire. Im6 ver6 hic Spiritus divinus,fpiritum uni-
verfum gubernans , oc per ejus membra univerfa expanfus, narrat homini in ,
qijohabitat,&:quallrefbnateieafdemvoces,&tonos,quiinlocis remotioribus
audiuntur Nec quidem imponihilc hoc videbitur fapienti,cum ipfe Apojloltts
:
JPaulfu
DE MICROC. TNTERN. IN EXTERN. ^n
Pau/us,Je viTtutcidmsSpimus raptumfutj/e dicacw ctelum tertiumsubife mirabilta
'viMj/cy c!r 'verba ineffabilia audtvijfefatetur. Videmus etiam familian exemplo,
quodflammaignisaccenfinodurno tcinpore longelatequevideaturiidqueia

conftanti&eveftigiofierinovimusfineuUamediirefifteniia. Docemur ctiara
cxperientia in filo, in iongum aeremprotenfojquod fi unica ejus extremitas
percutiatur , altera etiam oppofita ad illius idum vibret. Sic etiam fuperior
chorda; muficje fortiter intente pars unica pcrcuin totam chordam rtfbnare
fonosqueedercfaciet. Quidergoprxftarenon poterit lumen Iumioum,&fpi-
ritusfpirituumvivacitatefuadivina,taminmultipIicationeuniusvocisperin-
finitumaerisfpatiumab uno ad alium,quam in vifione rei perremotamloco-
rum diffitorum diftantiam ? Hazc omnia pauciflimis verbis innuerevidetur
Szpittis.Sapient. i.hujufmodi fermone Benignus eH Spiritm fapientia.c^ non lihe-
:
rabit maUdiûm a Ubiiifuis, cfuoniam renum Hlius teftii eft Detts, c^ cordis illiusfcrtita-
tor eHverHs c^ lingusejus auditor^quoniam Spritas Dominireplevit orbemterrarttm,
chhoc.ijtiodcontinet omniajcientiamjubet vocis;propterquod,qui loquituriniqua non
potestlatere.&cc. Hisigiturconfidcratiieviden' eft,qu6d,cuiSpiritusdivinipra:-
• -ntiacopio.seconceditur.illi&vocis & vifionis fcientia detur,fecundumilluci
Nitm 14.15 Balaam auditorfermenis Deifortis ,& nofcens notionem excelfi.vifionem O-
^nnipotentis videt txcidensjed rete5tm oculif^&cc. De aliis etiam miraculisexhu-
jusSpiiitusilluminationedimanantibus,muitapafllminfacrofan<ftaScriptura
legere &percipere licet;quxomniahoclocorecitarele(5lonj
torfitan txdiofumforet &
fupervacaneum
videretur.
TR A-
i;4 T R A C T. I. S E C T. I. L I B. VIII.
TRACTATUS PRIMI,
S E C T I ON I S I.
L I B E R VllJ.
De Microcofmicx animx medix

aclu in corpore.
C A K L
*J)e anmx -vitalij cHmJpiritiM fui athereipro^rietattbtu
in corpore humano.
^^-,? Uarnam fit portio hsc mundana animx humana: medium ,
'^
'^ conftituens,/« Uhro hujusprimo aperte &:luculenterexplicavi-
1
1;
musividelicet.quod in ic confiderata,fitqualifcintillalucisa-
'
nimÊmundiarphxraxqualitatisdefcendensiquarhmundia-
'
nimam,radium mundanum)naturam rerum, a<ftum fecun-

dum,quintam eirentiam,vitiEque animatorum originem ap-
pellavimus^cidqaidem^quatenusperfein fua natura,& abfqus mentis,auta-
nimxfenfitivasadmixtioneconfideratur. At vero quatenus ti\ media portio
perfe.tain mundiuniver/alis,quahumana: animx c6pofitione,eatenu>rtctea
Merc.Trifmeg Pimand i2.definiture(revitamentisvacua,&:rccundumefi"eruum
dividiturinmateriam^qu.-eefirpirituspuruSj&formam.qu.Teftlux ineoSpiri-
lu,tanquamvchiculo,vGcâ,Sc in iilum,tanquamin proprium fuumpailivum,
indefinenteragens. Undeformafculuxilla proprie.i Philofophiscaliduman'-
mati innatum dicitur,& Spintus hic arthereus humidum radicale vocatur. Hajc
duoefientia!iterjundT:avitamconftituunt,&: proinde,authore Porphyrio,non
moriuntur atque eorum fola virtuce
5 &
pra^fentia quatuor elementa in com-
pofitionetantajuftitialibrantur,&SpiritMshujusignei vinculis itaadinvicem
concordipaceconnecluntur,&:ad,vitalesacfymphoniacas motionesordinan-
tur,ut vitaanimalis &plant:E,im6 &
i.pfius mineralis compacliifimihincpro-
creetur. Vinculorumergo animar iftivis violatio totalis mortem &. dillolutio-

neminducit;partialisver6morbum&a;gritudinem;utpotequa:nihiIaliudeft,
quamrelixatiovinculorumharmonixcoelcftis,& dillenfio unius elementief-
fr.Taisacrebellisadverfusfuosfociosnaturaeiinconvenicntesidequibuspoft-
ea
DE MICR. ANIM. MED, ACT. IN CORP. ifj
ea. Rationem ver6>curh£ec anima in corpus humanum voluntate divina in*
fundatur, dupljcem cfTe demonftrarunt Sapientes. Priorem fcihcet refpedu
mentis,qu:e elt animx portio luperior. Unde Merc. Trijmeg. Pimand. lo. ^lup^
niam terreafasx mentem adeo divinamfHfcipere,atque tantum numen fartihiliconfr-
matumcorporefifiinereneqtiit,af[Hmffit mens ammam-^-velntiamiclum^quin etiam ani^
TnAidwinaexiJlens^vehicub Sfiritm utitur.,Spiritns^ animaltotum percHrrit,^c. At-
<]ueti^ncobc3uC!iTna.Pauloc^XifoPhilofephoanimAhxcnoninepthtemplumDef
appellatur,utanteadidumeft. Viceverraipfam animam prolabore&officio
ejus benedicto infinitis modis remuneratur mens, quatenus illa in hac fuum
fummumbonumhabet. Namanimah*ecmenteDeoquepIenafuitinhomine
ab origine,utteft:aturMifrr«n/« TrifmegifM,cum facrisScripturis inhoc conve-
niens. Hinccvenit, ut , ficuti anima fecundtim feipfam eft caufa vit^ , fic
eciammenscumipfaconjunclajipfaqueeifirmiteradhxrensjfitcaufavit^pis,
fanc^lx.honeftaj&beatas^quxeftvitxJEternsinitium.Atqueindei^/frf.Tr/^f^.
Pimand. lo u ci tur his verbis Anima humana,non omnisfedpia beata^ divina. Et ah-
:
bi : Anima hona.cum omniafubierit virtutispietatis^ mandata,certe

Detts aut mens ef'
fcitur. Pr:Etereaanimapermentisprxfentiamacquiritfcientiamjperacquifi-
tam fcientiam ipfi mentifeu intelledui fimilis evadit,ut teftatur Proclta de ani~
ma. Hinc eft fecundtim Merc. Trifmeg. quodanima menti unitadiciturftans^non
cadens. kt<\ut]amblicus tthm peroptime animx corpori inclufa: impotentiam
explicat his verbis,ubi fimul etiam infinitam illam utilitatem,ex mentis prx-
fcntiaacluianimxobedientem.indicare&oftendere videtur. Animahuma-
nainunafpcciecomprehenfaeft,& caduco corpore nimium obumbrata,ide6
nullumhabetaddivinumopuspotentiamefficacem. Si quandover6videmur
talealiquid quodammodo pofTe/olum id agimus illuftratione divinadefuper
influentejperquam8caclionisdivina;videmurefrepariicipes:Atquealibihu-
jus reiiterat6 mentionem facitin hxc verba •.^ôniam,\nc\n\t'i\\t,anima,qu£per-
Non enim anima,fed divinitas eft
fe£fa videtur,addivina adhuc eft imperfeSia.
ipfa caufaoperum divinorumjalioquin non efTet adhxc religionecefIaria,fed
abfqueDeicultucompotes eflemus operum divinorum,fi hxcipfaanimxfie-
rentpoteftate. Quibus,ut mihi quidem videtur,evidentiffime ciemonftravit,
mentem prim6 omnium requiri ad animcehumancBcompofitionem,& deinde
ipfam animam mediam ab ea fuum fummumbonumacquircre:namaIiasfu-
pervacaneaefTetoratio ad Dcum pro gratia Sc ilIuminatione,fi anima vitalis
haberetillam proprietatem ex feipfa,atque fic etiam nuila inter hominem &
brutumefTetdifFerentia. Deniqueremuneratioanima:quammaximaeftilla,
quamamenteaccipit,qu6dinmentisvirtuteconfiftitejus poftmortemrefur-
gendi potentia. Nam ut anima cum fuo fpiritu fuit in caufa,ut mens in corpus
defcenderet,propter Spiritu^ ejus inclinationem ad res materialesjfic etiam
mens eft poteftas illa,cujus pennis vi vificis anima in fuam fcdem connaturalem
exaltatijr.Undemiferrimaeft iUa anima,qujc,mente negligens,corporali ani-
mx adhxrct jnam ^da talis animse & corporis difToIutione, mens fugit pro-
priisaIisfurfum,8crelinquiteaminlutoterrenofeuhy|jEvoragineobfcuratam.
Conftatergo,qualisfitmercesfeupr£emiumiIlud,quod anima media a. mente
divina accipit pro labore fuo,quo cam
natura fua inftar veftimenti feu muni-
mentialicujus,medianteSpiritu,texit,& intadam a peffimocorporeconfcr-
vavit Reftatigiturjaminquirendum,quodnam beneficium,aut qualem gra-
tiaminferioranima;portiofeuelementorumfilia,autanimafenfitivahuicani-
mx. medix fbleat rependere pro ejus in fe benevolentia,qua non mod6 cum
Spiritu fuo defcendit,& vitam ac motum ei corporique cjus fecumattulit,
,
fedctiampr«tcreaexcellcntiffimamillamgenimara fuperooeleftem deorfura

V 2 fecum
ijd T R A C T. I. S E C T. I. L I B. VIII.
(ecumineamvexit&.introduxit. Hêcitaquclicetdifpofitioneeifitappofitit-
iima,tant6 magis tamen ejus prasfcntia cxaltatur,quant6 magis valet animc
niedia:portionemadfeallicere,&perconfequenstant6majori fuperbiainfla-
tur,quant6eminentioremYi£loriamobtinet ejus princeps(tenebrarum nem-
pe)adverfus lucis divinx portionem,illic prxfentem &: pnncipis luminis imagi-
nemprxfeferentem:Hincfit,utinfimaillaanima; humanx pcortio tentetpri-
&
mo loco deliciis voluptatibus mundanis fpiritum intermcdium quo dein- ,
cepspoiTittant^ melius&facilitisanimam ejus,follicitanteipfam hocSpiritu,

decipere. Nonnetentavithac via ferpens Evam,fa:minam fcu patientem,ut
poftea Adamum,virum feu agentem.circumveniret.in tantum quidem,ut et-
iamilli amboinde fint Dei prxfentia orbati privati &
Nimirum hacratione,
?
humidaSpiritusnaturafeuEva,6cIuxcceliagens feu Adam,confentiendo ani-

ma;animalisfeufenfitivacconfilio6cadh2rendoei,perdiderunt mentisdivin^
prxfentiam. Hmc eorum infortunium &
damnum; quod nunquam reparari
autrefarciripotuifTet.nificopiofaillamentisfugientispriEfentia.quamamundi
Salvatore &
mentis fecunda: infufione in qua Verbum Dei cft, accepimus.
,
Hinc asnigmatica noftra explicatio defcripta; voluptatis Paradifi apcrtaeft,

quam Tra.bxtti nofiro Theologico-phitofophico de Fita,Morte df Refnrrecitone expo-
fuimus. NamqueAdamianimapercopiofammentispra:fentiamadfolafupe-
rioracontemplandapropendebatiUbi autem illa blanditiis animiefenfitiva:,
& ac malignis Diaboli infligationibus adhjerere pra:eligebat,ibi avola-
falfis
bat mentis portio, &: quafi in locum ejus.mors fuccedebati arque fic itidem
quoque denuo,iterata mentis copiofa i;i hxc inferiora infufionc, in qua Ver-
bumeft,hominis interni regeneratio,8c tam interni,quam exccrni refuircdio
fcquitur. Sed jam Philofophorum authoritatem producemus,loquentiumde
blanditiis 8c illecebris animxfenfitiv» feu idoli,&.de incommodo quoque ejus
lethaliacinfelicitateinefFabili verba facientium. Merc.Trifmeg.(iidi,qubdam-
mi .mtiirA rertim boniejue confcia,orbatit octiUs ^corforeiifefefafftonihus implicet,d^qttod
neceffeft,nt mentis octdis circumjpiciat, nefundttmpereat. Et alibi dicit, qiiod ani-
ma impia ^ corpns amans, in naturapropria remaneat,acfipfam nimiiim cruciet. E t ali-
hi-.animamproptereju^skmemedisjunclionemTJOcatnonfantemfidcadentem-iSic et-
iam in fuo Pimand. \o. zffent^quod antma mentis pr&fentia defttuta,nec agcre qtiic-
quamnec dicere potisfit ,dicitque hanc animam ah anima brutorum nullo modo dijferre.
Hujufmodi igitur eft carnalis & mundana; anim^ fpesjhujufmodianimalisa-
nimxftipendium,quodvitalifeumedi,Eredditprodefcenfuejusecoeli',jhujuf-
modiejusreceptioihichofpitalitatiscarnalisfiniSihjBejusdivitia:;quarumcfFe-
dus nihil funt aliud,quam fraudes,mendacia,pra2ftigia:,illufiones 6c nihil certi-
tudinisicixm omnis veritas folummod6 a mentis radiis & virtute dimanet,ac
nuUatenus aliunde proveniat. Et certc infclicifTima fuit hxcanimxfors^qua,
in hujufmodi obfcuram hylx abyfTum defcendendo.tanquam in diverforium
& carcerem obfcurum,ac a fua dignitate prorfus alienum, 8c quidem contra
voluntatem fuam,commigravit. Id quod ctiam fa.tc\:ur]amhlictts hifce verbis:
Anima,qn£ deorfum labitur,occurrit,trahcnsfecumfigna vinculorum atque pcenarum^
materiiiiiimqtie Spirituiim compofitione fe gravatam oftendit ,tnrbationibusque mate-
ri£.difimilihnsoccupati,m. Quam quidem Jiiw^//Wopinionem confirmare vide-
tur fapiens..S'<i^ 9.I0C0 fupra allegato: Cor^«^,inquit \\\t,quod corrumpitur,aggra^
vtt animam cr terrena hahitatio premit fenfum feu animum mttltacogitantem,&vix

foffumttsdifiernereea qtiAantenosfiunt. Huicetiam,meo quidem judicio confo-
opinio,qux vult,qu6d non fit naturale animiscumcor-
na.t9iPlatonisii.rrocli
poribus vitam degere,&: in generatione verfari,fed econtra feparari,&: qu6d
immaterialis £c mcorporea YiCa potius ilt animis conrentaQeajajuatque,qu6d
quando
DE MICR. ANIM. MED. ACT. IN CORP. 157
quandoingeneratione verfantur,fimiles finthominibus peftilentemhabitan-
tibu5 regionem,8c qu6d,cam extra generationem vivunt, fimiles fint prata co-
lentibus. Ha:cergo eftratio,propter qUam Pr^f/«f inlibro fuo deanim.formaso-
mnesincorporeagrotAre affirmavit. Atque eadem de caufaquoqueP^r/'/'^r;»f di-
xit,animam,qux in fe lemper vigilantiffima eft in corpore dormire. Hinc et-
\:imd\\\tSyneJiM,qn6d pars anim£ mundanttguvi nexufortitajit formajlsjunâ^
a parentibas tenebrofam hauferit oblivionem,coecii follicitudinibuiterramadmiratain-
jucundam. Quibuxomnibuscorporis perturbationibus cum inclufa animaaf-
fiigatur.non dubium, quin ejus defcenfus in corporeum hominis taberna-
efl:
culumfitcontraejusnaturaminonfecusquamignis difpofitio,qui femper fua

proprietate fuperiora petit,cogitur nonnunquam violentiadeorfumtendere.
Undeergoeftinnaturaiisiftainterhascduo extrema eonjundio ? Certe a vo-
Junfate divma.ut tam infcriora.quam fuperiora ditaret benedidionibus fuis
vivisi5c pr^cipue,«/ homo,adDei imaginer^tfaBtts.tam inferiora,quamfuperiora in-
tue:etur. NamanimammediammificConditoruniverfalis in hominem ratio-
nedupiici: Primo videlicet,quoniam ut Merc. Trifhteg.ytrhis ntzt, neque terrei,
fcex mentem adeo divinam /ifcipere,neque tantum numen partiabili conJirmatWm cor^
porefujlinerepotuit. Affumpfit ergo mens animam velut amiSiumsquia etiamamma,ex-
ijiens divina^vehiculojpiritta utitur, Spiritm autem animaltotumpercurrit. Secun-
damporr6rationeniadducit3/frr.T>//wfg./'/>»4»<^.3. Anima,\xic\mx.'\\\e,humanA
velata eU carnis umbraculo,adcaeleJlium Deorum difcurfum fufcipiendum,adopera Dei (^
natur&progrefm.ad bonorumfgna,adpoteJlatis divin& cognitionem : portio quadam
tnhutaest adbonorum malorumque judicium,ac varium bonorum artijiciuminvenien'-
V«?«,&:e.Exquibusmanifeftueft,quodanimainfuanaturabonafit&utiHfnma
adhomiiiisconftitutionem. Imo ver6 eftmcdia illa naturainanim^human»
compofitione,rinequaduoejusextremaadinvicem junginequeunt. Sedpec
carnis ad voluptates mundanas proclivitatem &
prasftigiofas partis fenfitivxil-
lecebrasdecipiturjatqueitapernimiamcoirporisopaciobumbrationemtene-
brofam,a parentibus disjund:a,haunt veritatis oblivionefn,orbataque oculis,
corporeiifefecuris&pafiionibusimpJicat. 'Hinc Merc.TriJmeg.Pimand.io. Ciint
compaclum corpus animam in fuam molem dijpergit atque dijlrahit,tunc illa oblivioni
fubjicitur,pulchri^dr boni vifioneprivatur. Oblivio aute ipja improbitas f/"/,&€, Unde
necelfario requiritur ad ejus falutem illuftrationis divina: afliftentia,cum fine
ea nihil boni aut fand:i inhac vita producere queat. Beatus ergo,cujusanima
menti di vinx firme adhxret. Beata anima,qux voracem hylas vitans latratum
& e terra emergens,faltu levi, mentis alis proveda,veftigia ad Deum dirigic.
&
B eatus S piritus,qui poft corporis fatum difi!6Iutionem,poft labores duros,a-
cerbasquecurasterrenas.mentisviasingrefTuSjcacumen&altitudinemfclici-
tatis videt divina luce refulgentem. Beatus ergo Spiritus cum anima,cerque
beatus,quimentifideHffimusconftansqueperduratad finem,namque talis fe-
licitatispoculumprxUbabitj&deaeterno immortafitatis fru6tu guftabit. Ne

refpiciasigitur,6animamea,priftigiofa carnis &mundi blandimenta,la:tate,
/ecundiim propriam tuam difpofitionem,ad fuperiora erigasjfis igne communi
cobilior, cujus eft femper verfus fuperiora tendere,ac inferiora contemnere
&naturaliinftin(fl:uaverfari.Nam &
cum fis decorata pulchra fadaimagine
& fimilitudine Dei, fponfata Spiritui per fidem, empta & redempta fanguine
Chrifti,adj uta ab Angelis,comes beatitudinisjh^res falvationis & particeps ra-
tionis,quid habes tu ad agendum cum carne,cum fenfu & cum mundo ? At ve-
rojam deratione,quaha:canimacummente & Spiritu incorpus
ex luco conftatum,ingrediatur,paucis
agemus.
y 3 €Ap,
158 T R A C T. I. S E C T. I. L 1 B. VIII.
C A P. 11.
ômodo anima medta tum/Ua Domina Mente^medfattte SpiritH4gthereo,i»

corpusmfundaturif^ deaSitonum ejus faHjiarumy
injaujiarum t^ mixtarum
rattone.
MErcur. Trijmeg. affeveravit, quod Verhttm in mentem.mem in rationem^yittio

in animamydritnimAinJpiritHmaîtquehicinaerem^c^deinde omnia,fer marede-
reitm deorfumfubterlabentia.cum illo &in illo,tmquam ultimo vehiculo,in corpits trani-
ferantur. Noseciamquodammodohocidemprobaremus^niiimentem ipfum
VerbiDeiradiumputaremus. ]>izmtt(k&Divo]ohanne,cap.i.iniff9Ferbovitae-
erat,driU*vitaeratluxhominumy^c. Unde ciim Jehova protuliflet verbu iftud:
fw?/»tfOT<>,8ic.tranfiitlutum,manibus Deiprajparatuminanimal vivcnsjSc vir-
tutefpiraculi,cum Verboaboreejusegreffi,producla: fuerunt omncs vircutes
human«. Atque ita Adamus fadus elt animal rationale,difcurfu utens fimul
atquevivens. NequeenimcredendumcftiUorum figmentis,qui artis pidorix
periti, Deum in forma hominis externi depingentes, atque italoco cum cir-
cumfcriberenonerubefcentes,comminifcuntur,ipfumlmmediatco5fuumlu-
tofefacieiAdamiapplicuiflc-.fiquidemosatquemembraDeiubiquepropla-
citocjusdivino reperiuntur ;im6 ver6 ubique adfunt,6c tamen nufquam cir-
cumfcribuntur. Nam ipfcDeus oculisintelled:alibus,ubique vidctur per u-
niverfum expanfus, omnia fua prjefcntia implens, ita ut fecundiim facrarum
Scr\Tpmx3immdocinuz,terrafitfcabellttmpedumejtts,atquecaflumfitei,quafifeliumdf
Unde,quicquidipfcloquiturincoelis,illudeveftigio&in idu quafio-
shroniis.
culiinterraimmediat^completur. Dixitergoincoelo fedcnsrFMf/^-rra.d^My-
tuteVerbifirmatafmtterra,^ id quidem in continenti. Dixit etiam:f/d//;ff/w^,lo-
cutusitaecoe!is(anAis:&;di5fubit6atqucininftantifa(flumeft,quodpra:cepitj
nam Vcrbi imprcflxo fpiraculum vitx per cjus nares infudit &.c. Ut .lutem ,
mundus dicitur imago Dei atque triplcx rcgionum ejus diftincflio triplici per-
fonarum Trinitatis proprietati rcfertur unde & primum in crcationc locum
j
habueruntjficut in TraEiatu noflro Microcofmico didum eftjfic ctiamhomo,qui

cftimagomundij&perconfcquensimago Dei.hoc divino & deiformi afflata
Naduseftergohomoimmediateadfuamexiftentiam virtutcm Vcr-
accepic.
biatqueSp!ritusCreatoris5&perconfequcnsparticcpsefteflcntia:divina:,noa
minus,quamipfemundusparticepscft,SpiritusDomini,quifercbaturfupera-
quis:Acccpit etiam portioncma vifibiliJchovxCreatorisfb!iofeuthrono,vi-
delicet a coelo quippe a quo animam fuam vivificam eft adeptus Ab elcmen-
: :
tisetiam,in quorum regione fcabcllum pedum Jchovie ponitur,acccpit puri-

tatcm formalem,ex qua ejus idolum feu pars fcnfitiva fit atque tandem a terra
:
feuccntrototiusmacninxvcndicavitfibilutofumfcuexternum&opacumfui
internidivcrforiifubjeftum. Sic itaquc Jehova non aliterinfpiravitinMicro-
cofmum fpiraculum Vitafexto crcationis die,quo ipfe conditus fuit,quaraia
Macrocofmum die primo, Conftat igitur,qu6d Verbum a Deo loqu»nte ad
hominisdivinianimaIiscreationcm,quafiverusfuperfubftantialisradiu.seinif-
fum & Spiritu fa\,rofan(P:o ftipatum,ac dcorfum tendens per Spiritus intcile-
elualis
DE MICR. ANIM. MED. ACT. IN CORP. i;?
, expanfumjpro vehiculo fecum rapuerit ejus portionem,& quod dein-

«ftualis
ceps inmedio coeio ab ejusluce&.Spiricureceptum,6ccumillisulteriusinae-

remregionis elsmentaris profiIiens,ad portremum in Adami naresmtraverity
atque ita ad centrum ufque penetrans cujuflibet mundanx regionis portio-
,
nem,prolevicatevelgravitateejus,incorporis humaniregionesmtroduxerit,
eamque in illo mirum in modum difpofuerit. Atque fan^ experimento infra
,defcriptoedocemur,quodnecelTefitjUtmenscum(uovehiculofupremamMi-
crocofmiregionempolIideat,cum ejus inMacrocofmolocusfitccelumempy-
reumi&utitidemquoqueparsformaliSjVidelicetanimamediacumSpiritujB-
thereo,media hominis regione fruatur,videlicet thorace,ad exemplum illud,
quo Sol cum fuoSpiritu mediam mundi regionem fibi vendicatjatque demum,
utparsfcnlitivajigneazfphxrx contigua,infimum Microcofmi ventrem occu-
pct,uti elementa polTident locum mundi inferiorem. Experimentum autem
jilud eft cale. Impleatur aqua pars vitri quarta,cui artificialiter fuperinfundc
vinumrubrum,ita utfuperinnatetaqux,utifieripoteftmediantecruflapanis,
'aiqueitacapiatvinumifl:udfecundamvitriquartam,deindeluavitereiarte of-
fundeoptimumSpiritumvini,utitidemillefuperinnatetvinopriori,&;imple3t
ea ratione tertiam vitri quartam.quo fado accendatur Spiritus ifle,ut ardeat:
Icahocexperimentodemonftrabitur,quahterasthereanaturanatetfuperaere
fcuelcmentari,utivinumfuperaqua,atquetumpoftea,quarationenaturaem-
pyreafuperinnatetxthereje&SpiritusdeniqueigneusempyreaCjUtinderaon-
ibatione fequenti.
Ex hifce igitur colligendum eft, quomodo hx naturae in homine fe ha-

beant,videlicet Spiritus empyreus in cerebelIo,Spiritus igneus & intelledua-r
lis feu mens in cerebriapicejuxtapiammatrem,ubiSpiritusxthereus inmini-
maquantitate reperitur,utin cono pyramidis materialis didum eft. Vinurh iri
&
fuanatura Spiritui luci a^therex refertur,quod natat fuper aqua feu aere mu-
dano. Atquehocvinum aptiffime Spiritui arterialipoteftcpmpararijcujuste-
nuior
i6o T R A C T. I. S E C T. I. L I B. VIII.
nuior pars eft Spiritus vini,regionem empyream conftituensjcraffior vero pars
cft phlegma fcu aquca fubftaotia.agri &
aqua: feu fphxrx humiditatis in ccelo
infimoxquiparata. Exquibusevicientifilmcapparet,qu6dcoEli xthcrei Spiri-
tusparticipctdenaturacoelituminferions.tumfuperioristaminmundoquam
iohomine. Atquehxceft ratio illainfallibihs.qua cxacbedocemur.quodcoeli
cmpyreinaturafititacontiguitateacquaficoncinuitateconjundacumnatura
ccEli xtherei.refpedu Spiritus,ut aer cum aquai& quod taH nexu a:ther acri
conncctatur,quali aqua terr^jatque iterum Spiritus empyreus ad mcntis ra-
dios fe habet,u t aer ad ignem.atque mens ad Spiritum,u t ignis ad aercm,vel s-
theradignem. Hincigfturluculenterconftat,qualis fit partiumhomioemin-
teriorem conftituentium pofitio in ejus externo videlicct.quod mens cum ra-
:
tioneincapite,tanquamincoeloempyreofeufedefuanaturalicommoretur,8c
quidem etiam vcndicantibusfibi ilhclocum fuperiorem radiis mcntis.Dcmde,
quodanimacumSpirituxthereocorinmedioventreianquamorbemfolarem
inhabiteti EtquoddeniqueSpiritusaereuscum animaanimali ventrcminfi-
mum pro fu.i ftatione naturalieligat,ubi hepate profuodiverforiofeulabora-
tonoutitur. Spiritusrationalis adum datfenfibus,vire!>fuasinvifibilesperor.
cranancrvorumin univerfum corpus diffundensiita ut cum ratione & judicio
res videre,audire,palparc,guftare & olfacere poffimus. Anima virtutis cum fuo
Spiritumedietatem Microcofmi, nonaliterquamSolccelivifibiliscentrum
pofild«ns, per arterias furfum & deorfum radios vitse univcrfalitcr per homi-
nemexternumtranfmittit,utcorumvirtutevivercatquemoverepoflit.Anima
animalisfcuidolum,aut virtus aerea,exclemcntoru formisconflata,8c virtute
fuam,partimabelemcntisaccipiens,partimfuperiorumofficiafibiufurpans,in
hepat€agit8coperatur,utchyliaIimentum in fanguinem adufum fuumtranf^
mutet,quemfurfumetiam&: deorfum per venas in univerfam fuam machina
corporcamadpartescompofitioniseiementarisinfuoftatuintegroconfervan-
daseffiindit Scdifpergit. Contiguaergoeftmcnsrationijquare omnes opera-
tioncs gubernat. Contiguus Spiritus rationalis Spirituia:therco:8cproinde per
radios utriufquenatura:agunt:namarterijecommunicantcumnervis8cncrvi
cumarteriis:acprajtercactiamarteriarumramufculuscercbrumobtegcns,rc-
te ibi admirabile conftituit:rami vero nervorum admirabiles funt,8c mentis
veram(edemarguunt. NamutDeusin ccehaltitudinefcdens.eft omnium re-
rum radix 8c unius deorfiim folummodo in mundum radios fui adlus infun-
dens,rationemque8cvitamacfenfumcreaturistribuensi Sicetiamipfamens
iu culmine Microcofini pofita , eft radix omnium ncrvorum, quorum rami
deorfum folummodo decurrunt,ut inferiora rationis 8c fenfus moderatione re-
ficiant. Etenim Deus in Macrocofino 8c radius efTentiac ejusinMicrocofmo
nonemittens furfum ab ciTentiafua radios,tanquam ab eorum radice,arguit,
quod nihil fit rerum,quas creavit Conditor fupra ipfius exiftentiam,non ma-
gis,quimnumeruspotcft ultra unitatem retrogrcdi. Inferiores ergo Spiritus
umt quafifubditi fuperiorum,quorum omnium Rexatqj Imperator eft mcnsj
Cui fi anima in mcdio regnans fuerit obediens 8c fidelis, fchciffima crit ha:c
Refpubhca,finrebcllis,infcliciffima,8canimaifVaprofuainobedientialuetpa:-
nas. Hincfit.utmentisradiiperSpiritumintelle^lualcmtcrribilesfintanima:
vero 8c amabiles obedienti. Nam rebelli anima:curas,trifti-
rebcllijgratiofi
tiam,timorem,diffidentiam,defperationem,iracundiam,rabiem,odium,gu-
lam, ebrietatem 8c hujufinodi alia afiêrre folent; dum e convcrib obedicnti
gaudium,lietitiam,audaciaminvcriiate,fidem,fpem,patientiam,manfuetudi-
nem,araorem ipiritualem, temperantiam, 8c d genus alia inducere animad-
i
vcrcuncur. Quomodoautemhocfefehabcat.breYiterita accipiatis G»Un$is de

iec.
DE MICR. ANIM. MED. ACT. IN CORP. ut
^dijf.fympom. Et Avkem.frimti primi do^.G. Et Cakn.z.dijfer.refîrnt.
ioc.aff'.
cap.K^.CrG.&Jecttndodemotumnfcul.cap.C. Similiter defymptomatum dtff.cap.y e^de

piilf.diff.x. Ex. Avicenn.fecundaprimi do6t.i.fimm.z c.i.z 3.4. EtConciliatorî. Et J'
'viccnn.deMed.cord.cap.j.zcm\i\t\3\n Mediciineoconvenientcs fcriptis fuistra-
ciiderunt,ad:ionem hominis interni efle aut voluntariam &
animalem,aut in-
voluntariamrllla homo auttempus aliquod refpirat,agit,fingit,autfemper;
undeaguntfenfusjUt Vifus.Auditus Odoratus,Guftus,Tad:us:quasmotioa-
duofa dicitur & princeps, imaginationem, ratiocinationem memoratio- &
nemcomprehendens. InvoluntariamauteminVitalemdiviferunt&Natura-
lem. Hicobiterobfervandumerit.quodregio fuperior,propter mentis ra- &
tionis prxfentiam imperet.atque inftar Deiprolibitu,hoc eft,voluntarieagat.
At vero acT:ionem regionis vitalis uti &
naturalis,quam animalem idolum &
iiipranuncupavimus,invoiuntariameirepercipimus,8c quafi a poteftate fupe-
riffln vclnumineexceifiorigubernatam. Exdidis igitur autoribus colligimus,
quodaclioinvolitatariavitalis coniiftat,vel in cordisdiIatationetantum,unde

la:titia,rpes,contidentia,amor,miiericordia,humanitas5vel in cordis dilatatio-
ne&contraclionefimuljundepulfusmotio,in{yftole8cdyaftoleconfiftcns;vel
contradione tantumjundetriftitia,defperatio,metus,odium,invidia,
in ccrdis
ira,furor,pudor,8chujufmodiaIiaprocedunt. O
viri Chriftiani,refpiciatis,ob-
fecrcquam propinque hi Medici, Ethnici i<. Philofophi ad veritatis umbram

appropinquaverint Quidenim melius ?<. redius per ea depingere potuifTent,
!
quamillamnoftramdecreatione opinionemSc intentionem? Naminprimis

adionem vitalem,in media hominis regione fium atqueradicatam,8cfimili-
ter quoque naturalem,in ventre infimo collocatam, involuntarias cfle perci-
"piemusjhoceftjexordinationeSidifpofitionepoteftatis fuperiorisdependere:
Deindeinregionemedia,utpotein cujus corde feu medietate vita confiftit,a-
perte videmus adtiones trium mundi regionum jquatenus in cordis dilatationo
nafcicur lstitia,fpes,amor,confidentia,mifericordia,humanitas 6c confimiles
fandxanimaâdioneSjquaEmencis 8c Dei dona infallibilia efle dignofcuntur,
acproindedenotantanimxobedientiam,&:cjuscummentefbci6tatem,com-
municationem,amicitiamScfidelitatem.Quantumenimgaudium8cl£etitiam,
qualem fidem 8c confidentiam,8c quam ineffabilem amorem,mifericordiam
&humanitatem Deus fanctis atque bonis animabus infundat,copiose decla-
rritScriptuiefacra',M<'rf.Tr(/^f'^.afrertionemmultipliciterconfirmantes.Hinc
lubeusilla&parataacprompta propugnaculi vitx dilatatio,ut benedicTiioncs
a Deo Sc mente ejus immifTasjCum gaudio excipiatrNon enim timet Dei a-
eliones.quasfemperfibifalutares deprehendit,fed eas avide,tanquam fumma
fuabona,appetit8c appetendo accipit. Nam experientia docemur,nihil per-
turbationisautmalianimxpofleaccidere.ubiprxdidaDeiScmentisdonare-
penuntur. Talis ergo erat aclio Adami,in Paradifo adhuc viventis i Etenim
donis 8c beneficiis mentisimpletumeratcorejus,femperqueada<5i-ionesdivi-
nas 8c fuperidres fufcipiendas apertum atque dilatatum Unde 8c oftia feupor-
:
t«infupremacordispartereperiuntur,fignificantes,qu6dcordefiipervit£Bbe-
neficiumScgaudiumexpe^tet : AtquiAdampoftfiiaminobedientiamabhac
voluptateexquifitaexclufusfuitjnimirumgaudiisfupremicoeli,quatenuscum
Gognitionemali communicavit,privatus fuit; Undejamfummamfuamyolu-
ptatem habetacoelomedio,utpote cujus natura eft,de utroqueextremopar-
ticipare,videlicet de bonitate regionis fumma:,8c de malitia regionis infima;.
Nam quatenus ejus natura componitur ex difpofitione &
proprietate utriuf^
que extremi videlicet ex luce formali 8c fpiritu maceriali, eatenus fit, ut cor
j
X ifl-'';?
tSZ T R A C T. 1. S E C T. I. L I B. VIII.
iftiusrcgioais agat partim dilatationej&partimcontradioheiUndepulfus o*
ritur, cujasmotione materiacontrahit formaautem dilatat hmcfy^
m , ,
ftole &diaftole. Atque per hujus adionem involuntariam anima cum fuo
Spiniu , partim donis a Spiritu empyreo &c mente defuper infufis partim ,
autem mali^nis tenebrarum vaponbus , furfum alis perturbationum li- &

tijîi veclis alricitur. Hinc vitx humanrEinxqualitas,mod6 la:ca,mod6 tri-
ftis ,modo fpe afFed:a mdd6 defperatione afflicta jam amore capta , jam
-,
,
invidia infecla , nunc mifcricors , nunc crudeHtati Sc rabiei immerfa , nunc

manfueta 6c fubito aCquafi in inflanti perturbata. Nonne etiam percipi^
mus» eafdem coeli medii proprietates, eofdemque efFedUs nobisabalto, fa-
tah quodam modo infundi ? Sanc ita Joviales Sc Veneteas atque Solaresin*
fluentias ut pluf imum bonaS,Saturninas vero &
Martiales plerumque triftesj
feroces atque infauftas nobis effejquam fxpiffimc per experientiam Af^rolo*
gicamedocemur. llla denique ad;ioinvolunuriavitalis,quxconfjfl:itincor-
dis contradione>miferabilis eft &
infelix animx mediam Mîocoimi regio-
nemincolenti. per Nam

hancipfamanimailla.jam tumafelicitateregionis
fupremx ad flatUm mediocrem delapfajulterius adhuc dejicitur ad intimam
infortuniiabyirum,quippe qux omnem fpem 6c folatium a fuprema regione
accipiens , in tenebrarum voragine fubmergitur. Namquoniamanimam
ienfitivammagisrefpicit,quamanimam rationalem & mentem,ide6 amente
&rationeperfec1adefentur:undecuris,dubiis,triftitia,defperatione,metU,
odio iracundia , pudore 5c dolore opprimitur , nihilque pr.xterquam hyis
,
tenebrofa: latratrUm horrendum invenit, omniaque ei tremenda videntur,

qjjoniam verx rationis oculis privatur,mentisque iuce illuftrante deftituitur.
NontamenhorribiUaifta percipit,nifidemum,ubi in voluptatem fenfitivam
ventris inferioris lapfa,diu in ea,mentem & fupercceleftia negligendojhxfit,
&tandem in memoriam reditloci,ortus Si originis lux -, videns > fequafi ia-
queismateriahbQscaptamefre>itautcxtricarefeabilhsfinementisdivina:peQ-
nis &.auxilio non poftit. Ita enim animad vertit tandem,fe per inobedientiam
fuamneglexifTementem. Hincdolor,hinclachrym2Eihincapud eamfufpicio
&,timoraffiduus,ne propugnaculum fuumbreviinvadatiirScdeftruaturj hinc
freqlientes ejus contra6tiones,atque afTidu^ &
omni ratione carentes paflio-
nesacperturbationes. SedcIamabuntnonnullirationedeftituti,quomod6fit
poflibile,uthocfiat5 Etciamomniaiftafintinnatura.dicentioftendasnobisra-
tionem hujus rei natUralem,qu6 melius hxc ita fe habere intelligamus ,& ne
hafcetuasrationesprorfusi-ejiciamus. Quibusetiamincredulisrefpondemus,
qu6d,ficutiSolmUndi,incoelicentropofitusradiosfuosmedianteSpiritu tam
furfumquamdeorfum ejaculatur,adeoqUe etiam radii ejus defuper profilien-
tesgratiadivinafuntrefertifnmi,quibusvitamininferiorainfundit,&ver6et-
iamnonfierethocipfum,nifimagneticaqua:damvisefretin fole,a crcatione ei
indita,adtaliapraEftanda,ficetiamresfefe habeat in illa anima: mundi medic
portione(qu£eexfoleeft)inhoministhoracefeumedioventrefita:Namfiavi-
deafuperiorimentebeneficiaexpeclet,^ pietatis magnete fibi bonum ab ea
attrahat facilim^
, &
fine negotio , ejus dona ad inferiora ventrisinfimi de-
liuenti atque dum rami ejus arteriales furfum tendentes Spiritu lucis exu-
berabunt quoniamanimainaturafurfum verfusfupremamregionemcum
,
naturaignisfpedat, atque motu fuo fuperiora per appetitum quendam di-

vinum captat i AtqUe tiim inferiores ejus rami > aut fceculenta feucraf-
fiori Spiritus vitalis latice replebuntur aut magis vacui manebunt,
,
cCim prasftantioi: eorum pars , gaudens mentis yifione furfum jam

afpiret.
DE MICR. ANIM. MfiD. ACT. IN CORP. iC^
iCpket. Atquetuncanimajfiinhacadionefuaconftansfueritjbeatitudinem
acquiret, fecundum hanc Mercur. Trifmegijl. fententiam Pimand.io. Anima bo-
DeHsatitmem ejjicitur. Unde
na.cumor/intafiibierit •virttttispetatisque mandata,attt
etiam ille talem animam alibi vocavit animamjiantem, non cadentem. Wxc &
crgo eft anima ilia quam donis fupra di(5tis,quibus pfopugnaculum ejus feu
,
cor dilatatur,gaudere diximus. At vero vice verfa, fi contra divina: naturae

conftitutionem,hujus animje vitalis radii purior Spiritus illius latex,per in- ^
fcriorem arteriarum ramum dckendendo , blanditiis Spiritus feu animse in-
ferionsventrisaufcultavermt,tuncibiretinebuntur,carnisqueilIecebris vene»
natisinficienturjatqueita Spiritus impuriores in ramo arteriali,ratione gravi-
tatis &
fitus fui cum malo &
regione inferiori confpirantes,loco verx quint^
eflentia^furfumelevabuntunquos mentis radii propter ipforum impuritatem
fugiunc: Atque hac via radii anim« obfcuriores,6c deorfum alias naturaliter
tendentesjjamfurfumelevati eclipfin producuntinterfolemmentis,&lunam
animx in ventrem inferiorem delaplx-- Hoc eft, ergo Microcofmi interioris
chaos , cujus elementorum confufionem bic oculis veris difcernere pofiu-
mus , & cujusirreguiaris difpoficiononnififolailluminatione divina(cujus
adibusetiamDiemones obedire coguntur)adconcordiamreducitur. Hinc
iJlx anima: infirmitates & paifiones , quas fupra commemoravimus , vide-
iicet triftitia , defperatio, metus, &c. Dtquo MercttriffsTriJmegifitfsloqui'
tur Pimand.io. quando
, quhd anima
impia in natura propria remaneat , ac
dicit
feipjam nimittm cruciet: Et alibi Anima in corpm humanttm delapfa fiquidem maU
: ,
ferfeveraverit , non gujiabit immortalitatis quicquam necque bono etiam jruetur. ,
Hinc igiiur oriuntur omnes terribiles melancholia: efFedus,a quibus ratio

eftalienajhincmania, Lyeanthropia, infania, incubus, fomnia pavorem ex-
citantia , apparitiones vanje , &
id genus infinita , qua: omnia per unionem
mentis cum anima in tenebras depelhintur , penitusque evanefcunt , &. ni-
hil aliud efle deprehenduntur , quam prxfiigix iilufiones Diaboli fub &
tenebrarum velamine ttOi-x. quibus miferrima anima nebulis triftiti»
, ,
fubmerfa cruciatur , ut de Dei mentis benignitate defperet. &

Habemus
ergohic in Microcofmo omnes Macrocofmi regiones feu ventres. Atque
ut in regione infima aer ubique fere expanfus eft , aqua caloris operatio- &
nefubtiliaturac vertitur inaerem , atque ex aere fubtili eliciturignis , fic
etiam videmus quod in infimo hominis ventre
,
chylus ventriculi quem ,
mari Macrocofmi comparavimus , virture hepatis operantis fiat fanguis 5c ,
in aerem convertatur videlicet in maffam fanguineam , occultam natu-

,
ram cxterorum elementorum in fe habentem cujus fubtile itu ignea 3
natura in ciftam feUis detruditun pars vero ferofior deorfum efFunditur, tan-
quam in locum infimumfontium, feu abyfTum terraj, atque itidem quoque
portiocraffiorpartiilH, qux terrjccomparatur, nempelieni, committitur.
videmus ,
Similiter quodSpiritus vitales in corde, tanquam indomofua&:
radice,inquaprxparanturcibum fu<enatur^ confimilem abaereexternoeli-
ciant , videlicet xthxream naturam aeri invifibiliter inhcerentem , qua in-
,
fpiratione tacita Spiritus vitalcs quotidie,& omni minuta,tanquam vit^ pa-

bulo aluntur &
reficiuntur , &
nutriunt vincula illa membrorum corporis,
quibus elementa concordi pace connecluntur , ne ob eorum defedum cle-
menta , libertatem nada, ad invicem difcordent, atque ita vitx concordia
difcordiis interrumpatur unde aut morbi periculofi , aut mors
\ integra &
totius refolutio fequeretur. Spiritus etiam rationalis fubtiliflimum alimen-
tum&quafipabulumfibifimileaccipitabaere attradottimper osficnare*,
X z tum
i(J4 T R A C T. I. S E C T. I. L I B. VIII.
tumetiamfubtilicorporKinfpirationepertenuescapitismeatus. Mensautem
perpetuc)immobilis& conftans in fua natura manet,ut eflentiailla fuperfub-
flantial!s,aquaderivataeft. Hincigitur patet,quDd facultas naturalis coeli in-
fimi agat ad nutritionem partium hominis fibi fimilium videlicet elementa-
,
rium&corporaliam:Undeconftat,qu6dpartesfolida;ab ea nutriantur,&:iQ
eodemftatu,fanguinisappofitione,unione 6c aflimilatione alantur &: confer-
ventur. Exhujusetiamlaticisfubeiundiscorfibi illud arthereum,qu6deide-
betur,ad fuum paiatiumper diapedefin attrahit. Similiter facuitas Yitalis,me-
diamregioncmgubernans,caliduminnatumcumhumidoradicaIinutrireco-
gnofcituriqunrum incremento vitales Spiritus uberius per univerfum corpus
difpenfantur,atque vinculaelementorum inviolata conlijrvantur. Facultate*
denique animales, proprio quodam nutrimento fortificatx, (enfum reddunc
integrum,imaginationem promptam,memoriam feiicem & mufculorum mo-
tum ac aclum^mediantibus organis nervorum eflicaciorem. Mens autem in
regione fupcnon femperad patriam aciem fuam dirigit,6cperpetu6infuper-
cocleft!ummeditationibusverfatur,hominemqueadlublimiacontemplanda
allrcit,a.tque ad Dei cognitionem,cultum, reverentiam ic amorem,illumto-
tumrapitilianimafeeiobedientemprxbeat. Unde dicit ProclM deanim. quod
animiperacquifitamfctentUmipfimentiJeu intellBui fmilU evadat.^c. Kationalis
Spiritus has mentis ideasharmonia quadam inhgni in animam bene difpofi-
tam per pnmae regionis cribrum feu diaphragma ad fecundam infundit; ani-
maquehis rationis influentiis infpirata,gaudet vehementer,&,quafi rapta fu-
periorum contemplatione.non refpicitinferiora,nifi quaii offciUm ejus exigit,
utvitxac^lionesineainfundat.AnimanaturalisfeuinfimahominisiBternipars,
rnundiconcupifcentiispiena,tentatprim6Spiritus£ethereiappetitumbiandi-
tiiscarnalibus,quoniam ipfe eft de materias elementaris natura.atqueisdein-
ceps.idoli iliecebris deceptusjfallit ulterius ipfam animam,eam(î fecum ad in-
feriora trahit,atqueitaambomiferrimedecipiuntur. Nonneenim hocidem
Evx 6c Adamo contigit? lilecebrx autem hujus animx fenfitivx funt amor
corporis&:mundanorumconcupifccntixacvoluptates,quxabhepateoriun-
turj VindicT:x,iracundias,ambitionis,contentionis & arrogantix laudes ex-
toilitciftafellisjGulis&ebnetatisftimuiisirritaturventriculusjinvidix difpo-
& foiiicitudinc plcnam affert iien,animamque ad
fitionem.atque vitam curis
fuumdiverforiummeiancholicum invitat^camis & coitus voluptateanimam
trahuntmembra virilia,8cc. Hisergo,fimediaanimaconfentiatur,&mihea-
trum harum iniquitatum (liIabatur,Spiritus quoque ratio coada mend jxque
faclaific a ventate mentis aberrans,rationibus rerum falfis pro veriiUtitur,ac
resprxftigiofas&failacesfingiteflevcras,atque ita anima
ob ejus rebeliioncm mifere
decipitur.
C A p.
DE MICR. ANIM. MED. ACT. IN CORP. i^f
C A T. ni
ômodo anima mediayquandoque immortalts y^ quando
mortalis nuncupetur,^' qua ratione inlotd
effedicatur.
n ,E animÊimmortalitatein TraBatu noftr0deMicroco(molib./\.,cap.ultimo,'vtt-'

bafecimus. Hic vero de ejus mortalitate, cum ejus immortalitatis ra-
tioneagerenobispropofuimus. Animaquidemreveranunquammoridicitur>
quatenus eft imago & fimilitudo Creatorisjimo quidemeft ipfa Creatorisra-
dii fcintillaj Undeimpoffibileeft, utmortis terminoclaudaturj quippequ^
quatenus eft Dei actus vitam,Sc efte luum nunquam amittere poteft. Cxterum
recundumquandamruammobilitatem,quapoteftvelmeliorveldeteriorfieri,
morcaJisxftimandaeft) Mortienim tum fubjici exiftimatur,cam bene vivere
perdit;quamvistuncetiamimmortalisdicatur,quatenusmirer^vivereamitte^
renon poteft. Unde.fi animx animali cohaereat &, carni,mundoque fiibjicia-
tur.moridiciturjhoceft.defelicitateinmiferiam detrudi. At ver6,fi conftanti
contempiationeemtiaffigitur,vivere&immortalitatisnomeacquirere,8cfc-
liciter obtinere putatur. Simili eiiam modo, refpeclu incorporei Dei, corpo-
reaeft.cumnihilinvifibile&incorporeumnaturacredendumfit prieterfblum
Deum,ideft,Patrem,Filium&, Spiritum (and:um,qui ex eo incorporeus&in-
dicitur,quod infinitus 8c minime circumfcriptus eft,fimplex,fibi &o-
vifibilis
mnibusmodisfufficiensinfeipfo,8c,cumubiquefit,infeipfbinvifibilis&incor-
poreusefi^dignofcitur-.Omnis vero rationalis creatura corporea eft,hoc eft^
exSpiritu,tanquammateriaScluce,tanqUamforma,conflata.Sicangelos8co-
mnesvirtutescorporaleseflêdicimus,licetnonfubfiftantcarne:EKeointelIe-
duiles naturas corporeas efTe affirmamus,quod loco circumfcribunturjficuti
etiam animahumana,quxcarneclauditur,adeoqueetiamexindeinloco8clo-
calis tilejdici poteft In loco fcilicet,quoniamhic8c alibi prxfens eftilocalis ve-
:
r6,quia,quodaIicuipr^fenseft,totum alibinon eft. Non tamenhabetanima

corporalemdimenfionem,neccorporalemcircumfcriptionem,quoniamcor-
p iralisquantitatisexperseftiSedquiaperpriEfentiam&operationemconclu-
Veruntamennon ficut corpus,cui,fecundtim lo-
dicur,ipiametlocaliidicitur5
cum principium, medium 8c finis affignatur. Refpedu incorporea: naturie,
,
quîncommutabilisubiqueeft,corporeadicituranima,quoniamtalealiquid
noneftipfa,nectamenperlocifpatiumfiftiturveImovctur,utmajorifuiparte
majorem locum occupet,8c breviori breviorem,minorque fit in parte quam
intoto. Peromnesfiquidemparticulascorporistotafimuladeft,necminorin
minoribus,necmajorinmajoribus,fedalicubi intenfiiis.alicubi remiffius,8c ia
omnibus tota,8c in fingulis totaeft. Sicuti enim Deus eft ubique in toto mun-
do,8cinomnicreaturafua,ficanimaeftubiqueintotocorporefuo,tanquamin
quodam mundo Microcofmo nempe; Intenfiias tamen eft in cerebro,
fuo ,
quemadmodum Deusuberiiisefrediciturincoelo empyreo,8c ibi rationaliter

agiti Similiterincorde,tanquaminSolemundixthereijubicfficaciter8cviva-
citeroperaturificutiDeusdiciturefTeincoelo. Inmembris ver6 cxteris totius
corpori^j.proutdigniora funt velindigniora,magisautminusremifTaatqueef-
fieax eflê percipitur. Ex his igltur videmus, quod, quamdiu anima fe in coelo
X 3 continet
i66 T R A C T. I. S E C T. I. L I B. VIII.
continet,decoelefti felicitate guftare vicleatur,6c ipfi Deo,aquo eft,mirumin
modum2equiparari,atqueimmortali beatitudine Spiritum quafi haurire. At
vero^ricumLuciferodeorfuminmaterixmultitudinemfeimmergatjCoelum-
querelinquendcininferiorem abyflum.fuperioribus minimc obediendo,eo-
rumque litus contemnendo fe dejiciat,morte,hoc eft,tenebris & fepulchro
quafioblivioniscontegiac cooperiri videbitur,atque ita a vitx immortalisfe-
licitatecollapfa, refpiciendo mortalem virx coelertis felicitatem,mori atquc
mortalisficrimetaphoricalocutione noninfulsc dicitur.
^Mjliraculum^zîUnonmodohominibus^fedetiambmtudatumJtt^
(^ de utriufque Jptraculidijferentia,Jimiliter de
ammarum creatione,
QUoniam ex facris Literls coiligimus>qu6d fpiraculum illud vita: non modo

hominibus,fed etiam aliis animalibus datum fit^nam Genefj.itdi legitur:
Vimverfi hominesdr cu»ffa,in quibttsfpiracnlum viu eHin terrnfuntmortux. Et ibi^
demfit;» 6. ^nterJjctnmomnemcarn^,inquaestSpiritHs z//><€)idcirco dubiumori-
ripoterthaudexiguum,qu«namfitdiftcrentiamtervitSBfpiraculumhominum
&brutorum. Procujusdubiifolutioneintelligendumeft,qu6d'w'/<«j^;rrff«/««>
in creatione fit duplex Primttm videlicet oollatummundo adcomplendamfa-
:
bricxejusconftitutionem,5caJehovaprimodieinhylaminflatum,utexnihi-'
lo,feunondumiproa(fluexiftente,aliquid,im6omniamaduproduceret.Hinc
mundumappellavit 3/m. Trifmeg. Dei Filium,&c P/atonici omnes,Z>« imaginem,
Exhocergofpiraculodivinoimmediat6creatuseftmundus8cinformatjefunt
aquac.exquibus juxta Genefeos doctrinammundusfuitfadusj Et Spiritm Do-
7nimferebaturfiperaqHai,ix.c. AtqueviriutehujusSpiritusvivifici&ignei,mua-
duminformantis,omnesmundicreaturx,velutiquodamafilatumur!di,aDeo
tanquam radice fua profluente,mediate vitttfpiraculttm acceperunti ita utnon
ineptedixerinti'/«r^«/V;cumMfrf.Tr//5wfîncoconvenientes^«£i^Df«j/7/ ///««-
di Pater ,mundt4S vero creaturarum omnium genitor. Hoc eft,Deus pnmiim cum
VerboSpintumfuum vitajinfpiravitinmundum,cujus pra:rentiamundus,&
ejus creaturx omnes fuas virtutes tam vivificas,quam alias acccperunt,juxta il-
lud Pfalmifl:£ Regii .Ferbo Dominifirmattfuntcoelio' Spiritu ab ore ejtti omnesvirtU'
teseortim. Exquibusconftat.quodbruta&vegetabilia&mineralia vitasfuasa
mundianimaimmediateacceperiat,mundusautemfuam vitam& fpiritum
fuumtx afflatu Dei hauferit,& pcr confequens manifeftatum eft,qu6d Spiri-
tus vit3c elementaris mediate,8c non immediate a Deo proceflerit,8c qu6d u.
nicum illud fpiraculum vitê femel ad mundi exiftentiam in hylam principi6 in-
flatumfufficiatadcontinuandam virtutem creaturarumomniumu/queadul-
timum PEB.EAT. Atver6homoomniumanimaIiumprinceps,&exindenoa
miniis quam ipfe mundus.Dei imago & fimulachrumappellatu'.,undc&: Mi-
crocofmi nomen nactus efit,hanc eandem gratiamaCreatore,ultimocreatio-
nisdieadeptuseft,quammundusdie primo. Nameodemmodo,quoDeusia-
fpiravitindeformem&tenebrofamhylamadmundi exiftentiam primo crea-
tionis die,eodera,iaquam,modo jdem (piraculum in/piravit Jchoyainobfcu-
ram
iramhominisexternimaflartijidquenon immediate,viclelicet uti cxterxmumi
mundo acceperunt,fedimmediate ab ipfb Creatorefadunft
di ereatura* illuda
eft. llnde homo tam completus eft in fua eflentia, quam ipfemundus:im6
vero nulla eft in mundo natura, qux non reperiatur itidem in hac nobiflima
crcaturahomine,quemadmGdum fupr^luculenterexplicavimus. Hincigitur
UtmihiquidemvidetUr,nulIumpoteftrelinquidlibiUiT)aUtfct-Upulusiniliab-
pinione.quar aflerit,animam ex traduce provenire. Namque,fi primum VitaJ
(pii-aculum fufHcit ad perpetuitatem mundi,& continuationem creaturarum
cius,quippc,utP/2/wz//?rfloquitur,rf Spirita ofis ejus proceduntomneivirtutetmmdi
(^'creatitrarttmejui-yquidni fufficiatitidemfecuddiimejus fpiraculum,Ut pt«fte6.
idem fine repetitione & renovatione in (uccefflonehominum^quod primum ia
continuatione & pr^fervatione fpecierum in cxteris creaturis ? Quare vidc-
turcontrariaopiniopotiiisderogarepoteftatiDei,quameialiquidhonorisad-
derejquatenusfcihcct videtur arguere,DeUm nonfuilfe tam fortem &
poteii-
teminfinefuxcreationis,quamfuitinprincipio:namquealiascrederetUrSpi-
ritus ejus efle tam fortis in line,quam in principio,6c per confequens idcm prs-
ftareinMicrocofmicxfpecici confervatione,qu6d prxftatin MacrocofmoSc
ejus creaturis. At vero, fi unicus Dei afflatus hominum mortalium fuccefllo-
nem continuare 6c confervare poteft ufque ad ultimum P e k e a t, quid opus
emp\{iribas,cnmyte{lsPhilo/ophoJr0j^rajfatperplura,c[uodp0teIfJ?eriperpauciora.
I
His igitur confideratis videmus,prim6 quidem,quantafitdjfFerentiamterfpi-
raculum vitx in brutis,8c illud,qu6d eft in hominG,vide\icet,quod i//udjit imme-
diite a mundo unde
, &
ratione manifefta deftituitur hoc vero immediate a DeOy
;
undeintelleclu&rationeperfpicuaexornat hominem internum,fua nobilita-

teconjungenseumcumfuoCreatore Deindevidemus,qu6dfpiraculumdi-
:
vinum in homine nullo modo difftrat ab eo,qu6d fuit mundo communica-

tum. Atquiunicumidemquemundifpiraculumfufficitadperpetuandamfem-
perfpeciem&virtutemmundiaccreaturarumejus. Quare etiam fpiraculum
hominis itidem f ufficiens erit adcontinuandam fpeciem humanam,6c per con-
fdquens non eritopus affiduaanimarumcreatione.- Dehoc autem argumento
pluranondicemus,quoniamfupradehujasdubiirationefatisapertedifcepta-
vimus.
1)6 natura ^gradihuj diyerfis animîn corpore ^^t^ de ratione njigoris i^

fortttudmis corporisâc derattone differettarum injêciehtis creatkf,
O' quomodb Jptrtttis medius homtnis a medxo^mt»

aliorum animaltum differat?
CEquitur ex illis, qux prjccefTerunt, qu6d multi fint animarum inferiorum

'-^gradusjSc qu6d anim^ humanxdignitasc£Bterisomnibusfitanteponenda.
Sed quoniam percipimus,unum hominemfuperarealium ingenii prjeflantia,
animxque 8c rationis ubertate ac promptitudine>in aho autem dtprehendi-
mus prxftantiores mediae animxefFedus,quatenus fcilicetvivacior &agiIior
eft aliisj atque iterum alium corporis vigore robuftiorem , &
viribus po-
tentiorem ac validiorem cernimus,necefTarium efle putamus,hujus rei ratio-
nemdiIigenterperquirere.Sciendumigiturinprimiseft,quodrationis8cinge-
nii efFeAus a mentis &fpiritus rationalisadkupromanent. llndefit,ut mentis
fcintilla fortificata &rationisradius multiplicatus infe,producatfbrtioresef-
fedus.,
1^8 T R A C T. I. S E C T. 1. L 1 B. VIII.
fedusjreddens homincm ingenio acutiorem.ratione graviorem & contemr
platione divina longeca:tcrisprofundioremjquoniam longms&fortiiiseniit-
tit radios fuos invifibiles &fpirituales. Unde evenit,ut anmije meditationcs al-
tiusverfusDeifoliumelevct&extollat. Hincdidt Proclifideattima: Amma per-
feilioresad inventionemjhnt promptiores : imperfeîiores vero magis externis indigcnt
enimmagu ex femohiles fmtiminKsque deterioris naturx partictpeSy
Adrniniculis: illd
hxvero minitsiff&movent.,magis fortem corporeampatientes. HAquoqtieqmndoperfi-
ciunt,acorporevidelicet refurgentesfe^ ipfts a materia colligentesfascundiores inven-
tricesque evadunt,protinns circailla.,tn quibm antea erant jteriles df amhigUA,propter
ignaviam ineptam vitx a materia contingentem fordtdumg^ torporem ex generatione

controBum. Perqu£EFw//^videturmajores velminoresanimiErationalisefFe-
d:usafcnbere,nonfortitudiniautdebilitatiejusinfuaefrentia,fedpotiusbonx
mala:ve corporis feu opaci ejus velamenti difpofiiioni qux licet aliquid faciat
:
adadjumentum,velimpedimentu,tantatameeftmentis,fpirituirationalipraj-
fidentis,poteftasinhomine,utfimod6iitefficax6iplenainfuaadione,ejus in-
fluentiis reliftcre nullo modo poffit corporis caligo 6c opacitas,quoniam fplen-
dordivinusinipfis tenebras Alxxvswn^.tsim)) vero tenehranofunttenehr&eifednox
eieHta.clara,quamdies.^t3ttcv&SiverhumyCôditêMercurio,inmenteeH,vitaexi-
wwj-,quam Merc. Trifmeg.Dei animam &ef-
Jlitjdr lux illuminans in tenehrls ,ip[ag^
fentiamyoc^tPimand.ii.dominaturomnibus. Copioloergo hujus Spiritus affljtu
&plenitudinefiuntex hominibus fimplicibus,prophetcT veriffimi diviniffi- &
mi,ex pufiUanimi animofiffimus,& ex artis vel fcierati^ ignaro peritiffimus,fi
modo (acris Scripturis fidem aiiquam adhibeamus. Et promde fequitur.quod
corpusnonfitmentisa6tionibusimpedimento,fed quod potitis,aut ip(a,agere
iiolensincorporemaligno,vacaredicatur,autetiamSpiritusejusaSummonon
fitaudus &
multiplicatus. Mincdicit Mercurius:mentemnonomnihusdari, Eta-^-
\ibidicit,quodomnihus detur,fed in aliquihui,nempe i» malignisdr impiisnonomnint
agatfVelvaeet. Inaliisenimagitquidem,redparce,inbonisautem,piisatquere-
generatis abundanter operatur, & illapfionibus in alio multiplicatur. Hinc
igiturvidemus,rationemv4rietatisinad:ionibusmentis,&qu6doperationum
cjus divcrfitas fit caufa exaltationis &
dejeclionis in homine , ciim intenfior
ipfius benevolentia feu plenaprxfentiareddatfapientem.ejusver^ negledlus
&abfentiaignaros&abeftianonmulttim differentes. Ratio autem,cur unus
homo fit alio agilior & vivacior,confiftit in bona animx medix diôfitione,
quxquoniamineft tam animalibus irrationalibus,quam rationalibus,eofdem
in quolibet animali profert effedlus.Hinc animalis levitas in faltu velocitas ,
incurfujfacilitas in motu & vita. Atque ha:c difpofitio ut plurimiim accidere

folctetiamiisanimalibus,quorumcorporis membra non funt valida,feddebi-
lia:Undehquet,qu6dha:canimalisfacuItasoriaturafontemedixregionis,vi- !
delicetacorde,inquoanimamediafeu vitalis&a:therca fovetur. Caufam igi-
tur majori vel minori animx media: adioni prxftat multitudo vel exiguitas
radii mundani feu lucis fecundarias, aut animx medii cccli, qua: etiam anima
mundidicitur. AtquehicagnofcimuscumPmii>,qu6dcorpusmulttimfacere
poffit ad impediendas operationes hujus animx: quoniam ha:c eft illaanimx
humana:portio,qu«ediciturgravarifceceterrena&oneraricarnisumbraculo.
Atver6hujusanima:affluens proportio invito corpore fuos producitcfFedus,
quemadmodumexperimentisinferiiisdefcriptisluculenter demonftrabimus.
Unum etiam animal ejufdem fpecieidiifert ab alio corporis membrorum &
robore. Namhichomo,vclillecquushocvelillofortior&validioreftcompo-
fitione. Qui quidem hominis feu animalis habitus nonab animamedia,feda,
facultatenatur;ilifeu iQfima,yel animx animalu feu idoIinaturaprocedit,cu-
jus
.
DE MICR. ANIM. M£D. ACT. IN CORP. 1^9

juseftmembracorporisinfuafortitucline&.vigore confervare,partesque foli-
dasjdebilitate Scmacie confumptas,reddere validas arque robuftas. Difpofi-
tio ergo fortior vel tenuior iftius infimx portionis animx human^ confiftit ia
bono vel malo iftius facultatis habitu. Nam bona hepatis conftitutio bo-
numproducit fanguinem & copiofumi& per confequens pabulum optimum
fubminiftratmembris,quofolidiora8crobuftiorafiant,malaver6malum,pau-
cum&male nutrientem generat fanguinemjatque ob hanc caufam membra
male nutrit,dehiliaque relinquit. Membrorum &
corporis univerfi robureft
vel animx agili 5c vivx jund:um,vel fegni &
tarda gubernatum. Talis fuit in
robore Herculis,CaddÂnteidJ fferentu. TalisinJ^t/^-d^ Titarti filiisdifcrepan-
tia. Hujufmodiinbrutisdifiêrentia,diftatmusabufone,equus&cervusabo-
ve,porcusacane,teftudo a fele,&c. Qux omnes anima: portionum differ^n-
tia: procedunta majori vel minori adus lucidi proportione. Nam major lucis
fubftantialis quantitas vivaciorem producit effec^lumj minor vero minorem}

idquecerniturindiverfis individuis ejuldem fpeciei. Exempli gratiaMdtmuSy
quod duplicata pulveris bombardici portio multiplicet vim tormenti bellici
expultricem;acperconfequensonusglobiferrei vel plumblei altius vel remo-
tius fcrredignofcitur.
fe ?3
...^ ii
Hincetiam oritur omnium in quolibetanimalium & plantarum generefpe-

cierumdifferentia.Namutinfioitaquafipunctanumeranturinterterminuma
quo,ad quem,fic etiaminfinitx funt anima; vitalis & naturalis proportiones at-
afquegradus,quibusunafpeciesabaliadiffcrre,&:unumindividuum ejufdem
Ipccieiabalterodifcrepareanimadvertitur. Inhoctamendiffertgraduumdif-
pofitio in diverfis individuis fejufde fpeciei ab illa di verfarum fpecicrum , quod
icintillsanimxinindividuiscjufdefpeciei reperiunturinmajoriquidcmquan-
titatc,fedin codemfpiritu jat ver6 in fpeciebuidiverfisdiffcrentiataliseft.ut,
ficuti difiêruntlucisnatura&;proportione,ficetiadifpofiiionefpiritu$,inquo
animaillanatat&,vehitur,dificntirevideantur.Sic(pintusmincralium,qui eft
ex tenebris infimi c(£li,differt a fpiritu vegetabiiium,qui eft partim ex ipiritu
medio,& partim exinfimo:Unde vegetabilia mincralibusoriu&naturaco-
gnata lunt,fed eorum fpiritus funtdiverfi. SicetiamfpintusanimalKsvitxcft
llmpliciter acoelomedio,8cluxejus vitalisetumejuldemconditionis: quem-
admodumporr6quoquefpiritushumanuspartimeftexcceloempyreo,utpo-
teaquo ejus fpiricusrationalis derivatuseft,5cpartim excoelo stheiec),aquo
fpiriiumfuumvitxaccepitjproutetiamejLisluxmixtaeftcufpiritiL-UMiiverfis,
utiantcadic1umeft.Aiqjhxceftcaulavaiiciatisujrebuscrcatis.Spi;,:usigiiur
Y &
170 T R A C T. I. S E C T. I. L I B. VIII.
&IuxinhomineclifFertarpintu&;lucealiorumanimaliumnon minus,qu.\m
fpiritus vini intiammatus &ardens aboleo &:liquorc in lampade accenfo.
Nam,utignis ex fpiritu vini componitur ex fpiritu partim aereo & partim as-
thereo(undetenuiorejusparsaccenfanoncomburit)ignisver61ampadis reti-
net folummodo naturam aeream 8c magis crallam ut rem inliammabilem ,
comburatjficetiamresrelehabetindifferentiainterutrafqueillasanimasjho-
minis fcilicet&brutorum. Nam ut Ipiritus vini longceftoleofubtilior,^ ta-
men ambo funt fpiritus ita quoque fpiritus utriufque fpeciei (unt amho qui-
>
dem fpiritualis difpofitionis,fed diff=runt raritateSc puritate utfpiritus viniab

oleo,veIaerab;ethere,vel£etherafpirituinteliec1:uali.
(^ A P. IV.
ûod anma, humana per fe unttatem ampleclatur^ reJJ/eHu njero

materu inclinet admultitudinem.
ANima humanaperfeinfuanatura&origineunitatemampleAituriqiiip-
pecujus princeps t*c(ummitasef!:iplamcns,feuradiusiplius unitatii,uni-
tatifeueffentia^fupernaturali itaconnexus&continuus utradiusSoliscor- ,
pori ejufdem. Per mentcm msdia anima: portio ad unitatemi

igitur erigitur
utividemusinnaturaignis,quilurfumafcendens,angulumacuturrifacit,ocuiis
corporeisvilibilem,llgnitic?.shociplo,qjalisfpiritualibusadconumpyramidis
materialis afcendere vehsmenter tentet 8c appetatjquippein extremoconi
feuanguliuniformitas,6cfolaunitasinvenitur. Pra^tereaanima media,cum(ic
radiusmundijleu luxfecundaria,vocatur etiam,ut tcftatur Merc.Tnfmeqtftus,
mensfecundafcumentisprim2imago.Undemaniicftumeft,quodejusunitas
fitorigo,a qua ejus ad;us fcaturivit. Patetigitur,quod hommis interni portio-
nes,quatenusformaliseftinfuaeffcntia,fontemfuxexifl:entuTperfe&:natiira-
Ji quafi inftindu refpiciant Sed ita facflum eft divina voiuutate,ut cum Proclo
:
1 oquamu r,«/4«/wrf defcendentiadnatdftnt ex miindo mtdtiformes vitdiveftesque va-

rix,trahentes qHidemtpfarn incempoftionem caducam. Id quod etiam âmbltciis (ic
conflrmat Antma,mc\\l\t,qti£ deorfHmlahitur,trahensfecum ftgnavinculortim drpce-
:
n.trum,matertditirnque Spirtttium,je gravatam efiendit,perturbatiombiisqtie materix

diljimilibus occup.ttam. Undcmanifeftum eft.animseiubftantiam deJapfam efle
.\itatuunitatjsinabyflum multitudinis,hoceft,apuritatclimplici infoedam&:
jmmundamcompofitionem. Hinc dicit Precltis Jnimte in corpuî deficrfM feju»-
.
x:t qutdemilLtmadtvinis .tntmis^ qitibti-s intelUgentta & poteflate,fr?}pltcitate,purila-
tecpuc implebatttr. Conjtinxit verefe generationi df naturd , m.ttcrialtb/isque rehits a ,
quibits obliviene Cfet^rore i^r ignerantiaeH imbuta. Quidautemiit unicds h>rm.tlis

& divina,&: quomodo in fe conftans,immutabiiis,indivilibilis,non multipli-
candaexiftAt,necaliquid ab eaabftrahendum aut ei addenduxumipfaiitto-
tumScCmciphnih\\^nTracfatHnoftrodeNumerisaivinucTab/frufshtis lui-uicn-
terdeclaravimus. Quodautemmateria,qu6magisacono fu.-e pynimidis ver-
bifindefcendit,e6 magis
fus eju„. fubinde magisqtiemultiplicetur.q 'omam
deor/umtendendogroiliorfempercvadit,itaut in luperiori regione grjdiis e-
jus numero denario augmententur , in media autem centenano in infima &
milIenario.fiiolocoetiamantea/«f(?^fAw TraBatutAtrtvcvbis quamdemniftra-
tionevivadelineavimus. Hincergo inanifeftum cft.fccundum Proc/i c^ ]am-
b/ici opiniones fupr.\ expreffas,quod anima,qu6 magisdcorfum,liote(t,vei(us
pyramidis materialis bafin tendit,e6 magis multitudini materia; immcrg.i tur.

Miiici-
DE MICR. ANIM. MED. ACT. IN CORP. m
Multitudo autem materi^jinformari appetens,animam iliam univerfalemSC
curcaunitatemverfantem.dividitin partes infinitas,eaiquedat cuilibetmulij-
tudinismembro:Hincfpecierum &
individuorum multitudojhincanimx u-
niformisjin partes divife,ignorantia,fuipfius oblivio 8c erroresihinc tjus exi-
ftiufmodi captivitate moeftitia.Nam juxta Froclum xgrotmt avms-.atqtiedeUrant
quafiin corpore humanotît^ ut Porphyriu^ vuh.perpetuo in corporequafi dormtunt. Ob
hanc rationem dicit ']amblictis,quodammarumproprietasJitdeclinatioadmubiiudi-
nem,dr motumgenerationii,licetperJe,dînftta natura rejpiciant unitatemDeitatis qti£
eHpermmeminfeipfa,drtamen immohilis motionum catifa. Nam cum natura anima;
fit femper movere,quatenus eft acftus fimplex,eatenus fuomotuperaccidens>
mediante generatione, muititudinem producit. Etenim corpora animas in-

cludentiajeasque oculis orbantia,folentanimarum motus ad fuos appetitus,
quicircamultiiudinemverfantur,convertere. Atquehincfic,utanima;incor-
poribus motiogenerationes bc individuorum cujullibet fpeciei incrementum
producat. Hoc idem etiam evenit m corporibus humanis,formam nobilifli-
mam includentibus, quorum folummodo eft,virtutefplendoris divini, ani-
mam cxteris creaturis magis exaltatam poilidere Unde fit,ut ipfa,quam vis in
j
fuocarcerevinculis fpiritualibus ligata,nonnunquam tamen lux patriieremi

nifcatur,ejusque acies radiorum divinorum pennis in altum aliquandoeleve-
tur,fecundtim illud ]ambltci:Anima in mudo inteliigibiliatidivit harmoniam divina,
cujm hic reminifcitur,quando audit melodioi )}abentes divinm vefigiii-,reminifens vcro
adeamvehemeterafficitttr.S\TCi\\i\.tûxi.zSynefttm-,incstetiamiis,quihucdilapfifint,
inccebmrevocansquiidamvis^^c. Im6ver6fand;ishominibus,6cquid5ctiamin
hac vita revelacur via,qua pofTit anima humana.relinquendo multitudinem,
adunitatem redire,quamiW^rf«y/Wviamregenerationis vocatjvidelicetfpiri-
tusdiviniafi-latum&illapfionem. AtqueetiamPm/^Jvideturmodumquen-
dam nobis depingere,quo amultitudine ad unitatemrevertipoffimusjvideli-
cetfcientix acquifitionem : Unde (Xxcit, quod animaper acqttiftamfcientiam fiat
mentifimilisjooc est anima multitudine^perfcientiA virtutem c^ illuminationem , relin-'
quendoâccedtt Namomnis multitudo tam diverfa eft in fe,ut alia a-
ad unitatem.
liisinrequalibetcontrariavideantur. Unde opuseric,fiadunitatem,ubinulla
eftjcontrarietas, afcendere velimus.ut ad fcientiam veram nos conferamus, in
quamuititudocontrarietatemhabetnullam:Nam tametfiafFeclusafTectibus
c6crariifint,fimiliterfenfus fenfibus,cogitatio cogitationibus,& opinio opini-
businullatamenfcientiafcientiascontrariareperiiur Eteniminfcientiapropo-
fitionum&notionum multitudinemcongregamusinunum,fcientiarumquo-
que numerum uno quodam vinculoconnedimusjadeoque tantiim abeft.uc
ad invicem fint contraria, ut etiara notio notioni, fcientix inferiores
ilia fibi
fuperioribusminiftrent.atque itahx exillisfuahabeantexordia. Sicvidemus

quampluresGeometri^notionesunicoTheoremati,ejusquedemonftrationi
conferre:fic puncta,lineas,angjjlos &
fuperficiescum notionibus fuis,corpon
feutrin2dimenfionireferrianimadvertimus:Sicnumerationem,additionem,
fubtraclionemScmultiplicationeminterfealiamabaliadependerevidemus,
&addivifionem ac radicis extraclionem necefTarias efTe^fic etiam regul^feu
propofitiones de fonis, tonis,femitoniis, DiatefTaron^Diapente.Diapafon &
notionestemporalium fignorum proportiones defignantes ad fy-mphoni» u-
nicx veritatem conducunti Et licet tales notiones in multitudine fint,rem ta-
menunicamdenotant, videlicetmelodiam; Sic Arithmeticam , Muficamj
&
Geometriam Opticam Aftrologics veritatis cognitioni conducere percipi-
mus. Non ergo contrarietas eft ulla in fcientiarum multitudine,ciim condu-
cantadunitatem,fedinmuliitudinemateri^,qu£ediftrahit& vagaturfemper
i Y ac
172 T R A C T. I. S E C T. I. L I B. VIIT.
ac difcedit ab unitate. Oportet igitur intellccla fcientiarum multitudine.ab
illis,qux folummodo unum aliquod proponunt,ad ipfumunum deproperare.
Quocirca deponantur compofitiones, divifiones &
multiplices di(curfus,at-
quead intelledualemvitam&fimpiicescontemplationes fiattranfitus. Nam
ut Procli vethisuiirjcientiaffon eFiJummui cognitionum apex.,(edea eminentior elt
w/f//^^//f,4W>»<<^;%?r^/w-'namqueperfolumintelledumfi*c,utterminos,alte-
rum nempe umtatis, alterum multitudinis cognofcamus. Fugienda ergo
&C
eft multitudo per gradus cognitionum fuo ordine prxcedentes fed proce- : &
demus defnceps quoque fimiliter per gradus cognofcibilium ad idem iftud
probandum. omnia ^quoniam congefta funt & divi-
Senfibilia evitanda funt
dila ac penitus mutabilia. Ab his igitur ad cfTentiam incorpoream nos trans-
feramus. Omneenimfenfibilehabetadventitiamunitatem,&perfcipfumeft
difperfumacinfirmitateplenum. Propterea&bonumejuseftpartibileacad-
ventitium &a feipfo diftans ac diflidens,atque in fede refidens aliena. Ctini
verc).afcendcrimusi!luc,&incorporcfuerimuscollocati,con(piciemusanima-
lemillumordinemfupercorporamobilemexfeipfo,perfeagentem,infe& ex
fefuam fubftantiam poiHdentem. Multitudinem ergo animis alienam relin-
quamus,a:theraque ref. indendo,atqi furfum adhuc ulterius afcendcndo,nos
adintellcdum&i intelleclualia regna conferamus,ut rerum poffideamus uni-
tatem,ibique naturs illius comtcm platores fiamus. Eam fpcdabimus natu-
ram in ^ternitate manentem,vigcntemvitam,intelligentiam vigilantem,cui
nihil decft vitx. Hancitaque ubiinvenimus,facilimeobfervabimus,quanio
fitanimisacc6modatiorS:melior,6cvidebimusaninipfainvcniaturuilamuIti-
tudo,6canuniformisfitvelmultiformis. Hicpercipiesergofummumjliudbo-
num ad quod anima humana femper cupit pertingere. Hic rerum omnium
,
creatarum fons & origo. Hic gaudii 6c la^titix culmen ac faftigium. Hic vera
&folafimp!icitas&;veritas i!la,de qua Plato & Pythagorai dignnt.qmndo nos ad-
monent tantepere ad multifudinem fugiendamM veritatemfimplicijjimam confequa-
mur. Qupd fane ut faciamus,modum &
viam nobis pra:fcribunt,a Procli via
haud diirentientem s videlicet quod multitudinem njariamevitaredeheammfrimo
qmdemAffe£iuum,deindeJenfuum-,tertCoimagtnationum^^quarto epinionum inde de-
pendenttum. Atque horum quidem cenfurjc non videntur uUo modo ab in-
tentionenoftradiflerre. Nam,c\im anima tenebrisfitinclufa,utiturfenfu,qua-
lialiquo duce fiio. llndeejusaciesdeincepsin tertio,circatotfubje£lavcrfa,-
tur,utincertitudine&inconftantiainanimapariant,atitaanima:radii,tottan-
tisqjfcnfuum obje<flis& eorumc6templationediftra(5li,aciem fuam obtudifi-
nunt,itautadunitatisthronum&redempenetrarenequcantjcoqucmododu-
bia & incerta fit anima,qu6 fe debeatad vcritate invenicndam vcrtcre,quate-
nus fcilicet non minus faiiitur in materia, quam ipfius quoque matcris circa
eam verfintisprÊftigiisdecipitur. Quarenonineptedicit?r^r/«f:^(r«/»;4/m4
'videtur omnia habere,cum nihilrevera pojpdeatfic d" anima^duplici ignoratione laho-
Atque hocfit propter multifarium fen-
ransyvideturfibt,qu£.non habet pofiidere.
fuseffedum. Quarefcnfus cxterni multitudoinprimis abjiciendaeft. Deni-
qucetiamnondebcmusimaginationenoftraconciperefida,vana&falfa,qu3e
funtinftarphantafmatuminaereconccptorumjquoniamhJEcitidemabunita-
te illadiftrahunt,qua: eft fola veritas. Atque pra:terea quoquehominumopi-
nionibus fii-îpfis &
veritati contradicentibus omnimodo credendum efle
,
haudexiftimamus. Sicitaquedemumpoftea pergradus fcala: millenaria: ver-

fusunitatemregrediendoadcoelummediumafccndcmus,ubimajoremcerti-
tudinem & pcrfeifbionem reperiemus. Tum deinceps ab eo pcr gradus fcalaj
centenariâltius nos elcvando ad mundum intelledualem perveniemus,pcr
cujus
DE MICR. ANIM. MED. ACT. IN COPvP. 173
cujusgradusdenariosfcandendoadregiumunitatisformalispalatiumtandcm
jsertingemusjatque ita hac via anima a multitudine liberabitur,& in prilhnara
iuamiimplicitatcm remeabit.
C A V. vn.
(ur anima hxc media <7jegetahilihm i^plantis 'uitam 'êgetatiyam
folummodo dedentiCum animalibusquihujctinêfenjiim
cum nêgetatwne trihuat?
>E varieute & differentia inter animam vegetabilium &animaliumfeci-

Dl 'musquidemverbanonnullainfuperioribus. HoctamenlocoIaiiiiAadhuc
deiftaanimqinhifcecreaturarumgeneribusdifFerentia&dircriminedilcepta-
bimus.DecIaravimus alibi in prxmiflii.vegetabilium animas tllc ex Iimpidiori
mediarum tenebrarum fecundo creationis dieemediomundicoelodeorfum
reverberatarum fpiritu,cum potionibus feufcintilliiei inclulis.
lucis fecundic
Atquehanceandemquoqueefle animalium omnium animam itidem ibi de-
monftravimus.SednonnuIlisforfitanabfurdumhoc,autvixprobabilevidcbi-
tur,quodeademIuxcumtalifpiritu(cumhjectantainterfcdifFerentiadiftent)
fitutriufqueanimalisorigojquippequodarguentresealdemafeipfisitadifFcr-
renon poflle.QuibusreIpondemus,quodnondifFeratanimapIantx abanima
animalis,nififecundtim plus &minus. Rationemautem.curplantaminusde
naturamedia,animalver6uberioremejusporiionemhabeat,breviterhicde-
clarabimus. QuodplantaE&vegetabiIia,e terr«porisexurgentia,tertio crea-
fionis die fuerint cum ipfa terra creata,nos docent facraiScriptura:^ quo qui-
demtemporeradiicoeleftesnonfueruntinSolemcontradijfeddiftufiperuni-
verfum fpiritum mundanum & pra:cipu^ circa fpiritum coeleftem dilatati 5c
difperfi. Sed ut fecundum vetus illudaxioma Philofophorum,f^ unitafortior
eHsJiceadiJJipAtAeFidehilisr. Hincergofac1umeft,utanimaplant2nonefIetad>
e6valida,iuminofa,claraatqueadfun(5l;ionesfuaspr£eftandasitaefHcax,atque
eftanimaanimalium,utpotequacortaeftexradiiscceleftibuscoardati5,atque
fimul in corpus folare coUedis &
unitis Namque tertia crea tionis dieante So-
:
liscreationem lux fuit xqualiter circa terr^m difperfa &

denfis atque crdflis
hyl£evaporibusmixtaatqueinvoluta:undefa6bumeft,utobfcuraefret,&.noni
magis Sohs pulchritudini comparanda , quam nubis fulgidx fplendor Soli,
autaerilluminatusigni compararipoteft. Sedpoftquam omnescoeliradiiad
folarem fpiritum furfum e terracumlucisfuzefcintillis exiIientem,congregati
fuerunt.mirabilesfubitoradiorumfimulcontractorumeifedtus fe mundo pa-
tefecerunt,acprim6 pifces,deinde volatilia &
deniqranimalia procreata funt,
atqueitafecundiimfolarisdominiiincrementumIeupr«Edominationisejusin
rebelles materije vapores,furfum kiQ a terra in elementarem regionem ele-
vantes 8c exhalantes,operationem, fubinde fingulis diebus anima gradatim
fortior &: potentior produda &per creationem in lucem edita fuit. Hinc ergo
admirabilis Solis operatio in creaturarum perfe^niiorum pr oduAione luculen-
terdemonftratur&perconfequens vegetabilium defe^lus explicatur,utpo-
teadquorumcreationemconcurreruntfolummod6radiilucisdilatati&fpiri-
tusgrofnoresiitaquidem,utnulIumSolis,nobilifllmxfcilicet&vivacifljmxiU
lius creaturje auxilium,quje exradiis cum fpiritu fimul contradis produdta eft,
operi vegetabili iaterfuerit. His igitur iierum iterumquereputatis,percipie-
t' 3 mus,
174 T R
A C T. I. S E C T. I. L I B. VIII.
mus,quod vegetabilium fpiritus fitgroflior & fpifllor^quam fpiritus animalium,
quippecujus radiierantdebiliores;quoniafpirituum raref4dio& purificatio
confiftitinmultitudine&vigoreradiorumlucisiitaut.qualiseftluciipotentia,
videlicetmajorautmuior,talisetiamfitfpintusraritas&puritas,majorfcil.auc
minor.SedluxanteSoliscreationemcratmagisdilat?.ta:Ergominuipoteni,Sc
proinde fequitur,quod in plantis animx portio fit in fpiritu grofiiur,£c inlucc
paucioractenuior,quaminanimalibus. Obhancigiturcaufamaccidit,utani-
mxutriufquehujusanimatigenerisabinvicem difFerant. Qumimoetiam a-
liamdifFerentiam reperimus inter naturam atque efTentiam diclârum illarum
animarum, cum anima animalium profluens a Sole, folaris naturae proprieta-
tem fibi vendicet,quam fupra ex luce 8cSpiritu e tenebris cccli empy rei exilien-
tibus conflari diximuS)6c proinde eam rationis eflb participern fuprademon-
ftravimus. Animaautem vegetabiliumex fpiritu &. luceteiv;brarumcu;lix-
thereifeumediioriginemducens,nequefpiritumScIucemhabeirationi:.com-
potem,nequefimplicitate&:puritateformxcumanimaanima!iumcompar.iri
poteft. lJudefit,ut,ctim plantx tardxfint in fuomotu8cterrceafiigantur,-it-
que immobiles maneant,videamus,animalia eflTe levia,fubtilia,-gilia,vclocr i,
&hucatqueillucvoluntatequadammoveri. Ha;cergoeft viturjminutroqus
illoanimatorumgeneredifFc;rentia,ha:cinunadigaitatis,;k: inalteradeprenio-
nis,abjecT:ionisqueratio,cumaliafitigne&.Spiritucoelefti ditiorjaliaveropau-
pertate Sc humiditate magis dejeda.
c A P. VUI.
,ôd anima njttalis ex calido mnato t^ humido radicali componatur , f£
tjûoddenaturaSohs partictpet; Simditer decordis pyramtdaltfigHraÔ^quod
Jit antm£. <-uttalispalattumi ^ quomodo hac amma,
medtante Spintu,per uniyer/iim corpus
dijênfetur.
QUoniam tam Philofophi veteres,quamMedicorumprincipesfolentcali-

diinnati&;humidiradicalis,exquibusmixtisvitamoriridicunt,noninfre-
quentemfacerementionem,oper2e pretium videtur,ut hoc ipfum calidum&:
itidemquoque humidum iftud bievitcr declaremus. In fecretis naturx peri-
tiores dicere fblent.calidum a motu,&: motum abadlu feuprincipiomovente
derivari. Neccertequicquam aliud eft calidum quam motionis efTecfus ,
quemadmodum nec motus quicquam eft aliud,quam lucis vifibilis velinvifi-

bilisacliofeuadus. Undemanifeftumeft,qu6dubicalidum eft,ibi motus et-
iam adfitjSc per confequens cum motu luxeflêntialis,tanquammotor. Hinc
ergo fit,ut a nonnullis calidum pro motus efFecT:u,aut fola qualitate,aut non-
nunquam pro ipfb motore accipiatur Nam apud Hippocratem reperimus ita
:
fc ri p t u m : llludmortale,cjuodcaUdum appellamus,cum omnia ejfentperturhata in fiipre-

,
ntam regionemprovolavit,quam veteresdthera vocaverunt. Hi c igitur calid u m non

pro mera qualitate,feu accidente accipiebat ////>p(9f)-4r«,fedproreefl"entiali&:
immortalitateprsditaividclicetpro univerfalucefubfl:antiali,excujus natura
atqueillaanimatorumportioderivataeft,qua:caliduminnatumappellatur,fi-
ne cujus motu &: calido eflecftu vitx creaturarum induci nullo modo potuif^
fent,quoniamejusprxfentiarebeIles elementorum compofitorirm difpofitio-
nes
DE MICR. ANIM. MED. ACT. IN CORP. 17;
nesobedientesfiunt,&quieteretinentur:im6 vero.quo major eflhujuscalidi
proport!o,e6efficacior&.exccllentioreftvitâ<n:us,&:rjlubr;or tc)t:U5elcmen-
taticompofitio. Exquibusliquet,qu6d natura ifta nihil aliud ficqnam rjdius
feu fcintillalucis fecundarixfeu xtherea: , immediate cum (piritu atthrreo irt
creaturas infufeiqui quidemSpiritus eftquafi vehicuium,pahii!um,pa(livi.!m

& humidum illud.cujus prifentia & interventu calidum £c lux^per metony-
miamêfFwclum pro caufaaccipiendo)vehitur deorlum(quiaSpiritus adSpiii-
tum relationem habet)agit in fubjedum bene difpofitum. Atquehiclpintus
idc6radicalisdicitur,quoniam conjundus eft cum calido in pnmacrcatione:
Veleftquafiradix&arbor folarium fruetuumivel eft radix atqueorigomate-
ruliscreaturx,percujusartusfeumembradifcurfit. Sic etiamluxvel calidum
illuddicipotefl:innatum,quatenuseflprimusterminus& puncT;um,ci quomo-
veturadgenerationemj Veldiciturinnatum,quaficonnatumcumhumidoiIlo
naturali,quodSpiritusefla:thereus,in quo vivit.^tquc vitam tnbuit creatura^
cuiinell. Quibus optime reputatis,perîpiemus,hoc calidum innatum in fuo
humidoradicalinihilaliudefl'e,quam illam qu:ntam efTentiam.percujus con-
fon3ntiaminDiapente,difronantiaquaternarii,qui eflnumerus paratqueim-
perfeclusjadconcoidempacem reducitur. Mira ergo dehujus quintê efTen-
tix virtute &. poteflate tradiderunt Philofbphi,tam Theorici,quam in Chy-
TTMX praxi verfati. Namque videntur agnofcere,eam nihilaliudci]e,quamu-
nioncmSpiritusxthereicumlucida ejus anima :quareafreveranter dixerunt,
quintamreiefrentiamefreidem,quodefl:animaillavitaiis,quamexfph2:rame-
diaxtheris^quamfphieramxqualitatis vocaveruntAinquamanimammun"
dipofueruntjemanareaffirmarunt.Nametfiruflici&ireiliterarixprorfusigna-
ri.norunt&experientiadeprehenderunt, plantas &
arbores quotannis re-
virefcere , &
denu6 veluti juvenefcere , atque ejus ubertate , tanquam
h. fonte gloriofojluminis vifibilis multiplicationem habere. Porr6 etiam Philo-
fophorum fagaciorum fententia efl,Solem &

hominem procreare hominem.
Exhisigiturevidensefljqu^dvitJEcreaturarumfintdeefirentiaSolis&ejusqua-»
i\ feminaria ab ejus fonte perenni deorfum emifTa. Hinc dixerunt nonnulU,
qu6dcoeIumfitquafimundiuniverfiparsmafcuIajterraver66cejuselementa
pars foemineaiim6 ver6,qu6d terra fit matrix univerfalis,in ferecipiensaurea
coeli&Solisfemina,qu£e io materias utcro per digeftionem in creaturas innu-
merabiles cujuflibet fpeciei tranfeant. Sed jam, quid ego per experientiam
circaeaincreatur^ vegetab!lisanatomiainvenerim,dicam. Ejus profed:6a-
nimam vitalem fubtiliffima inquifitione inveni, in qua yeriffimam animx in
Spintu fuo natantis iconem atque imaginem deprehendijcuju-. cerre intuitu,
Solis coelefliscompofitioneminmateria&:formapercepi:Cnflallinamenim
figuramimmobilemadinveni,radiislucisrepletiffimam;qui quidem radii huc
acqueillucper illud medium extendi videbantur. Hsc quidem materia mo-
bilis ignis appofitione fubit61iquefcebat,& inflar fanguinis efficiebatur;atqui
fubit6 deinde in priflinamfuam formam immobilem,inflar criflalli undique
radiisaureisdecoratiredigebatur. Hincevidenter obfervavi,qu:d efTetvege-
tabilis iniusSpiritus,quidlux,quidcaliduminnatum,quidhumidumr3d cale,
quidagens&quidpatiens,acquiddeniqueejusanimavitalis,quidquintaeflep=
tia,&: quid vincuIumelementorum,ea in concordi pace ad invicemcolligansj
Vidi etiam fatis aperte,qu6d indumentum atque vehiculum illie efTet Spiritus:
UndeoculisintellecT:ualibuspercepi,qu6deademrationementisdivina;indr=-
nientumfitanima,quaSpirituseflindumentumanimce. Cognitis igiturjam,
quid fitanima,quid Spiritus.quid calidum innatum,8c quid humidum radica-
Je,quidquevinculumeIementorumincorpore,inquiramustandem,quomod6
aDi->
/
i-jG T R A C T. I. S E C T. I. L I B. VIII.
animahrEctotaintotum.&in quamlibct corporis partem infundatur,& qnx-
namlitprxcipuahujusanimxredes in corporchumano:Sicenim dicitiirDei
fohumefreincoelo,Lumtamenfuapra:fentiaubiqueadficiveipotiiis(nelalicec
divinaterrcniscomparemus)videmus,foIarecorpuscfrein coeli corde,S(i tarne
ejusradiiatquepr^fentiaperadumubiquereperiuntur. Cognofcimus igitur
diIigentiinquifltione,qu6danimxvitalisfedes priccipuanon minus fic in cor-
dcquodeftinmedietatemedix regionis MicrocofmiciE fltum,quam Sohs fe-
deseftinmediocoeU. Hujusvitxpaiatiifiguram &:pofitionem,fi redc confi-
deraverimus,percipiemus,illam ad effigiem 6c fimilitudinem ac fitum pyra-
midis mundiformalisacreatione ordinatam ac difpofitam cflcicum ejui iâfis
furfum tendat,ejus vero conus deorfum. Quo innotefcere vidctur,qu6d hoc
organum corporeum,fitinflrumentummaximecirca formarrfvitalem occu-
patum:quippecujusfigurampyramidalemproculdubionobis delincaveruuc
radii vitales, quorum naturaeft deorfum verfus terram radios fuos ejaculaii.
IneflergohicvivificusSpirituscumregiafuaiuce in corde,tanquamiufl)hari
fua propria. Unde radios fuos,qui funt efTeniia: ejus connexx.per univcrfum
corpusnonaliterdiipergit.quamSolcfuafphseramcdiaincoeloadpartCimui-.-
diinrimjSjScremotilfimediintas fuos radios emittere&ejaculari folet. Cu.r c
ergo per vcnas in maflam vcl mare fanguineum,&:undascorporisaereas,tan-

demqiperartus&partesfolidiores,nonahter,quamradiiS'. li.perelcmencai.a
mare aertum &: aqueum,ut tandem terra& cjus membra denfareficiant. Acqi
hincen:,qu6dfacrisLitcrisdocemur,fanguinemcfIeanimarumquafiveflem.\:
receptacuium. Quomod6autemidfiat,aPhilofophisdivinisfuccinctedcmoii-
ftratur. Animapermediumfuumdeorfum ve(fta,infunditur prim6 in punclii
cordis medium quod eft ccntrum corpons humani 8c exinde per uni vcrl.is
,
,
corpohspartesmembraque difFunditunquando currum fuum naturalijungit

calori,percaloremSpirituiexcordeort05perhuncfeimmergichun;oribus,pcr
iIlosinha»retmembriSjatquehisomnibusxquefitproxima,licet peraliudina-
liudtransfundaturjquemadmodumcalorignisaeri 6c aqua: inhxrct proximc,
licetperaeremdeferaturadaquam. Ita patfet qn6d immortalis animx .tthc-
rcum vehiculum corpore claudatur craffiore &: morcali. Similiter dicit Merc.
Trifmeg.Spirhus invenas ^
arterias fingHinemqne diffufui animd undique ciet. me-
lemque corforisfujpenfarntenet atqiie circumfertanima t;iJpiritu,ratio in anima dr mcns
in ratione. Quibus quidem vcrbii peropcime uos do^ct,quomod6 omncs ho-
minisinterniparticulie,medianteSpiritu,pcru;)iverfumcorpushumanumdir-
penfentur. Nontameninhocei ullo modo adftipulari pof]umus,qu6d meni,
aut ratio,autanima vitalis in omnia corporis memora per Spintum transft:ran-
tunatquexqualibusportionibus ubiquein fuis efrentiisadînt. Sed dicimus,
menteminrationaliSpiritufuperioremMicrocofmircgioneminhabitarctan-
quam locum digniorcmiSc animam poflidere regionem eiusmediam.tanqua
fedemfuamconnaturalem. Sedtamendicimus,hxcita fehabcre ihi inregio-
nibusfuis,utDeusincoelofupremo8cSolinmedio. NamDeus in toelofedens
radiosfuxprajfentixinomnesmLidipartesmittit,juxtailludi'4/';>«mi'4/'.i..9^/-
ritus Bomini replevit orbern terrarum. Et ]erem. Fecit cailumfuumfolium d^ terrar»
fcahellum pedum fuornm. Sic etiam mens humana,a divina ftirpe denvata , ra-
diosfuxprsefentixpernervos,tanquampermediain inftrioracorp<insubique
difpergitjipfatamenin Microcofmi cacumine fupra Spiritum intellecbulem,
tanquamventorumalis ved:a,conftanterfedet. SimilicerutSol,pofItionem in
coeli corde pofTidens^formam inferioribus fuis radiis communicat,&: ubique
per elementafua virtute,Iumine efientiah &: influxu diffundidiciturificetiam
anima:efrentia,incordehumanoconftanierfcdens,radios fiios vit« in omncs
hominis
hominispartes,tamfolidasquaHijidas,dirpergerecognofcitur,ipfatamîncor-
de man€te,n(Dn minm,quam Sojis ellentia in coeli medietate feu corpore folari}
quodcordinoninepterefertur. Spiruus igitur aereus,corpori familiariilimus
peruniverfaejusmembrainformamfanguinis&humorisinfluitatqueperfun-
ditur,fecumque fert veftigia Spiritus Ktherei,in cujus rivulis radii iucissthe-
feruntunin quibus intelledus
rei feu radii natura: &
rationahs Spiritus, quali
atominonnulli,velpotiiishabitUbinfenfibilesabaltoemittuntur,fuperquibus
& in quibus Spiritus Domini &c tenuiilimi ipfius mentis radii immediate nata-
repercipiuntur. Sicexfontequodam,in quo habetur vel croci malTajvel (an-
guiniscongeriesjvelpannuseciamrecenterinatramentum intinclus,videmus
rivulum totum ab eo egredientem tingi.cum tamen principium tingens inipfo
fonte femper requiefcat. Hmc igitur quodlibet corporis membrum.rations
viam monftrante,juxta mentis prxftitutum ad bonum vcl ad utile movetur.
Hinc etiam fit,ut quodlibet membrum rationc radiorum animae vitalis,mo-
vcitur tam fecundiim rationalis Spiritus direclionem,motu videlicet volunta-
rio,quamfecundumvitasfacultatesmotuiuvoluntario.Movetn animamedia
artus&; mebrahominisad vita,gubernatq;ratioillummotum,utadmentisin-
anima illaânima: naturali fubdita,curfu irrationali cum brutis
ftituca fiat.nifi
moveatur. Fitergoluxmediamotor in animato primus,ejusque Spiritus fcu
vehiculum,illud,quodinprimismovetur:cujus deniquemotu exagitaturat-
qucimpelliturcorpusadfundionesfuasperficiendas. Nam hujus reidemon-
ftrationemevidentillimamabinferiorilucecontradafcuignecommunicum
acredefumerenoneritimpoflibileicumpnxfentiaignisvideamusaeremexteu-
nummoveri,&hucatqueillucducijuxtaigniifeuvitxilliusmotum. Hincet-
i.\mpercipimus,imaginesinchartadepicVasfimulcumipfacharta,virtutecan-
dclx illuminatx,circumducJ,quemadmodum infra dicemus,ubi lux caijdelx
motumexcitat,motusautemaeremcommovet,& aer motu ac agitatione fua
corporeamchartx&imaginumdimenfionemcircumducit.
C A P. IX,
ôd animajit qHaJilucis ccelefiisjcinttllajquodpabulofibt^ropm

niitnaturi Et de ratione^cur ammalucidaagre
recenti defiituta prafocetur.
ANimam cujuflibetcreatura: efTe,quafi lucis infinits per fpiritum vniver-

fum expanf£e,fcmtillam,multis obfervationibus,refpeduque confidera-
tionedignifIimodocemur.Namfidiligentiaitentione/'r/»?//'»/«*w/«z:^/»^/r,i-
dntum pervolutaveritissdemonftrationibus fide dignis deprehendetis, quod
coelumempyreumficfehabeatad xthereum,uti hoc fehabet ad coelum infi-
mum & elemcntare. Quibus ignem iftum elementarem,qucm artificialem
vocantjfimilimodoatqueeademfereproportione in aere fuo medio movere
probavimus actusque fuos pr«eftare,quo ignis ille coeleftis & folaris in fuo vehi-
cuio xthereo movetj itidemque etiam xthcreum in fuo fpiritu operationes
producere fimilimas operationibus ignis feu lucis fupcrcoeleftis primo die
creatx in ipfius fpiritu. Quod quidem inde evenit,qu6d ignis nofter commun is
ab xthereo 8c xthereus ab cmpyreo immediate derivatur. Hanc tamen diffe-
rentiam inter unius & alterius adius invcnimus,quod ignis cmpyreus multo
magis imperet,quam ignis «thereu$,quoniamejus fpiritus quodammodopa-
Z tierjs
178 T R A C T, I. S E C T. I. L I B. VIII.
tiensjtotaliter quafi igneus &
propter fux proportionis exiguitatem fubftan- &
tixtenuitatem,formalis rcdditur. Undefit,ut ultra humanas imaginationis,
rationem formce fuxobediensefficiatur. At ver6ignisxthereus,quiacum£e-
quahfpintusportionejungiturmagisinfuisoperationibusfeuaduperfpiritus
ilhusrefiftentiamimpeditur:atquehincaccidit,uthxcluxfuumfpiritumtan-
to imperio non gubernet,quanto lux illa coeli fupremi Infima deniqus lucis
:
portio propter materix ibi refidentis multitudinem fortiilime impeditur, 8c

permaterijefpiffitudinemacrefiftentiamcoardaturjquemadmoduminTri^.
i.i/^&»;.i.f<«/'.I>f/g»e'4r//^-w/f,luculenterexprcfi~umreperietis. Hincigiturma-
nifeftumeft,eandemefremotusrationem in igne infimo,qux eft in medio,&
candeminmedio,quJBeftinfupremo. Aftus veroinferioris propter materix
refiftentis copiam & abundantiam magis retunditur,quam adus coeIeftis,6c
iterum etiam coeleftis ille eandem ob caufam magis reprimitur,quam fuper-
coeleftis.Concludimusitaque,quodhceatnobisperexperimentainhacregio-
neinfimaamutuisignis&aerisadionibusdefumpta,indagaremyftcriafupe-
riora,8c mutuas coelorum operationes quodammodo perfentifcere. Hi nc igi-
tur clicimus,qu6d cum ignis vulgaris,veluti fcintilla feu flamma candeLr ac-
cenCepoteftatemhabeat aerem ambientem tali modo exagirandi,ut machi-
nam ex charta conflatam , qualis in qualibet fere tonforis offiLina noiflurno
temporeconfpicitur>circumducatatquemove.at,non fitdubium,qnintali et-
iamfcintiIlaluciscceleftisfeucalidoinnatofuumfpirituma;thereumfeuhunii-
dumradicalemovente,machinaparticularis microcofmica huc atqj illuc du-
caturiidque virtutefjjiritus moti.aeremque internum fiio motu provocantis.
Expenmentum fequitur.atque etiam fecundum rationem HeronisJilex.iBdri/pi
deicriptumhabemus exemplumfimile tnfeqHentiFig.u
ffero Alexand.Prop. 7/.
Si in ara aliqita accendaturignisyanimalia choreas ducere videbuntur. Etenim arx per-

JpicuA veltranjparentes eruntjive vitrexjive cornex. Deriionftra ti o efl talis «; ytgU'
rn z.apparet.
Probatur
/7
fy-
\ii T R A C T. I. S E C T I. L I B. VIII.
Probatur etiam,huncignem infcrmrem affinitateproximumcfrcigniccr-
eo folo.quod lui virtuiein dcbitaproportionclolctovacxciudcre
lofti,&: vel
&pullosproducerc,a-qucfclicitc;r,atquecalorgallina::naturalis a ruperiorilus
derivatUi.Namq,hoccxperimcntumnonmod6m Africspartibus.fed etiam
ioipfaEuropacompcrtuficmanifcftatrifuitâcdiebushifcenoftriscoprobatuj
videlicct,quodpullifornacistemperatccalidxbeneficiocconchis feu cortici-
buspropriiseducl;i,&inlucemediti (int.qui tamen fecundum naturxconlue-
tudinemvixerunt.SimiliterinhypocaiiftocalefadoHores&virgulunondum
pullulantiadcfubitovirtutecalnrisignciefflorefcere^Scinteriorafuaprotrude-
re percipimus. Sed, ut ad ignem ctclcftcm jam afcendamus, nonnc ditimus,
Solcm&.hominemprocreare homincm? Ubi per Solemtotaccclifubftantia
igneaaccipitur,excujusfcintilla cum hominis fpecificatione homogeneratur:
Nonne etiam videmus,quod vermcs terra:,ex terra corpora fua.ficcxregions
artherea formam feu anim.im.qua vivunt,accipiint? Unde ipfos per putrefa-
ctionem gencrari voliint Phil(/(ophi. H.cc ctiam erat Pef/.e (ententu in jy-
thents ferpcntis generatione ex radiis Solis &
limo terr:E,poft dilu vium cum mo-
dico humiditatii aquea: commixtis. Simili experientiactiamnofmetipliedo-
cliliimuvjtotamcorvi alicujus mortui fubftantiam in loco Soli cxpofito/eua-
prico fufpenfam vivifica Solis virtuce in vermes innumeros,& quidem fpatio
paucorumdierum fuilTe converfum. Apud nonnuUos etiam .»utores lcgimus,
apes cx capite bovino.coclefti c.Tljre operantc.in magna copiaprodiiflciqux
ccrtc animas fuas non ex re mortu >,fed a cccleftibus radiishabuerunt. Anne
ctiammultuminfcriorefthoci^ticcalorillcfimicquinijCUjus virtutepilifapif-
fimcin vermes& anguesconvcrtuntur? Cujus gencnsanimaliaegohifccmeis
confptxi oculiv Quid ctiam de illo monftro cenfendum putabimus, quod
Dracronis formam prx fc ferens,in fpelunca quadam,aquas putridas foccu- &
lentas.cumfanguineanimaliumeculinacujufdamnobilisAnglici percanalem
eoderiuentes.rccipienterepertumfuit. Idfanc,qu6danimamfuam proculdu-
bioa luciputredinecalore plena.corporis vero fubftantiam amatenaputrida
&quafimenftruofa ad exc-mplum illius Pythonis accepir. Dtdorus Siculus etnm
narrat,qu6d poft Niliinundationem,cum aqua ferccxliccata fuerat,&: tcrra
media luti formam,aridior jam facla.a Soleacquiiiverat,mult:cbeftixfuerinc
qu3fidenovocreata;,interquasnonnullastraditfccun>lum mcdittatemfolam
creatas,alias verocompletaformainventasfu llc. Qiîilnis omnibus cxcmpiis
manifeftum cft,animas vitales, corporibus vivcntibus aptas, aliud non efle,
quamradiosquafi&lcincilhscoeleftcsab univerli fonte lucidodrrivatas,quas
Jiaturxadusfupranommavimus. Ciimitaquc rcs ita fchabeat in duobushis
calisinferioribus,quidnietiamproveuiantratio&intellccl:us ab univerloillo
fonte lucis fupercccleftis.cujus (iiut radii.ciim fint adus iftius Crcatoris;quos
radios (upercocleftes &: di vinos no mod6 dixerunt Philofophi,fed etiam Theo-
logix pcritiores? Hic autem in memoriam nobis venit dubium aliquodrcfb-
lutioue nonindignum,vidclicet An animapahulo alnjuo nutriatur »ec ne f' Certum
:
cft,quod anima non minus rcquirat ad fuam prxfcntiam pabuluni fuum pro-
pnum,quam alia m naturaopu» habent fuoalimento:idfanequodmultisar-
gumeniispoteftcommonftrari. Nam corporis cujuftibet aclioncmabanima
provcnirevidemus:At verbtotaejusoperatiovcrfatur circanutrimcntum.vi-
dclicct in cibi appecentia,ejufdcmque prxparationcâttradione ad ventricu-
lum retentione (an-uificatione&cÊterisconfimilibus. Quarc videturar.ima
vitaJis tamad fuip(iiis,quam ad (ox machinx fuftentationcmalimentum re-
quirere. Deindeexpcrientia dotcniur,qu6d,fi acris pabulum acordeprupter
dcfecluminfpirationispcrunicamhorxquartamavcrtatur.protinus ipfaquafi
animx
DE MICR. ANIM. MHD. ACT. IN CORP.' i8,
animx Itix extinguatur &

monatur. Obfbrvamus etiam,qu6d ignis rtquirac
aeriiprxrentiam,tanquam fux vitx pabulum. Nam ll ignis ardcns in loco mu-
riscircumdatooccliidaiur,ita utacrilliiciiigredincqueat.rubitoextmguctur,
&quafiintcrficietur:LIndecertumeil,qa6dignisinkriori.spabuiurnliiacr,Sc
quod ignis xtherci nutrimentum fitSpirausxthcreus. Scd quidhoc? Anne
igiturmorieturanimavitalis? Certcquoad nos,moritur,&,quoad nosalimen-
tumrequirit, ciim tamen, i\ ocuiis intelltclualibus lucis naturam coniidcre-
mus,eam nequc pabulum requirerc.nequc emori conftct. Nam,quamvis a-
jîmaS^luxatqueignisacreumribifomitemappcierevideatur.nontamcnhoc
ficit nece/Iitate cibi,ac fi vivcre finc co non pofletifcd ut palliviim ca ratione
udipifcatur.in quod.tanquam in fubjeclum bcncdiip()fitum,agat. Namim-
poilibiiccft,utlux,qux-en:merusacl.us,(ubiillai,nifiinaliquod iulijec1.umagat:
icmpcrn.agit,ncciecundLimpliisvciminusinaliqiiod iulîjcdumagercdclinir.
Non tjmcneo ipedantadionis ejus elFcchis.ui icipiam nutriat,itd utiul-)jc-
cfcu.npaticns primum calcfaciat,&: pcr calorcm iuum attcnuct,atqiic fubti-
Jiet,atque ut tandcm lilud iubtiliatumexaltet,8ccxrccorporeaipirituaiemfa-
ciat. Hmc igitur videmus, quod cum aliud pabulum fuiiiciens invenire non
potcfljin quod agat,proprium iuum tabernacuium confumatjquemadmodii
in tabidis videmus:Unde certum eil,eam non operari propter ie,ied proptcr
inatcnamtumipiritualcm,tum materialcm.cumquibushabitat. At verohu-
riidumilludinnatum,&:connatumei,cftipficonveniens,8cinperpctuumcum
ipfadurabiicjeftquc quafi Pfyche cum Cuptdine in completo amorc coMjiincT:a.
toquamvis ignis,combufto iigno,aui excluib acrc iubito videaturprxfocari,
iiontamenmoritur,fed proptcr deficientem acris ipiifioris fucccilioncm diili-
paturperacremautinciufumaut apertum,atquc itainviiibilis nirfus.uti antca
fuit,tiiicitur. Nam
univerfus acr igne invifibili implttui iqui quidcm ideo in -
viiibiliseft,quoniampcrmcdiumeftdifpcri"usatquerarefad;us. Vidciurigitur
ignis extingui & exanimari,cum ad fuam naturam invifibiiem rcvertitur : fiqui-
demea,quxincorpore&matcriavidemus,aiiter&:contrariomodoichabenB
inanima. Nam corpus,qu6 magisfenefcit,e6 magis debilitatur.dumccon-
verfoanima,quodiutiusin corpore vivit,e6 magisjuvencfcit,atqueftientia,
confilio&prudentiaditeicit:ficetiamcorporisponduseftingravitatc,animac
yer6 in ievitatc 6c fiibtilitate;utpotc in quarum gradibus confiftitejusperfe-
£tio. Atque fic in cxtcris.Conftatigitur quomod6 anima fuum pabulum
,
requirat,& quomod6 tum mori&extinguiputctur,

eumrcveraregeneratur&Iibcraiur
a. corpons anguftiis
TRAf
l82 T R A C T. I. S E C T. I. L I B. IX.
TRACTATUS PRIMI,
SECTIONIS I.
L I B E R IX.
De anima: (hnCitwx a6tu incorpore.
C A P, L
1)e anm£ fenfitt^vêpu anmalis 'velporttonis tnfertoris
homtnis mterntproprietattbi^s tn eorpore
humano.
>^ Uamvis anima mediaexnaturafuaritconditionisliberrimx,

atque infinitxdignitatis,fcientia:,pulchritudinis &perfc£tio-
nisitamen,quatcnus cummcnte,quamfecum portatfubuna
fpecie comprehenditur, &
caduco corpore nimium obum-
bratur,eatenus deprimitur,&contra fuam naturamad infe-
rioracontemplanda,tanquamocuIisdeftitutafpirituaIibus,
prona efficuur. Atque hincefl:,quodafen(ucontrafuamnaturam ducitur,&:,
deorfum contraillam naturam fuam profpiciendo ad contemplandas admi- &
randas res viles acabjecliasprochvisredditurjquoniam difpofitioejusnatura-
lis, qiiando hbera eft a corpore,ipfam,juxta namm« igne^naturam,furfum
tendere atque fuperiora intucri monct. Habetergoanimamediacorporiin-

eluifaduos ducloresjquorum fuperior atque digniorcamallicit adbonum,&,
ut meditationes cocleftes tradet,hortatur. Inferior vero ad res malas & viles
atqueadcfFedustenebrarumampledendoseamfolhcitatjitajUtanimaharcvi-
deaturinmedioduorumcxtremorum,conditione&difpofitionedifFerentium
collociri,ftc\indumi\\ud Porphjirifi»OccafJmm*fnediaeBintereJ/emiaMi»divi-
duam,qu£ efiintelle^tis,&ejfentiam in veracorporadivifihilem, Qualitatcsaucem,
materialesque formx fecundum corporafuntdivifibilcs. Hujus etiaminfima:
in homine interno portionis cum mcdia conjundtionem miferabilem fic de-
(ci'^\x.Troclui:AntmAmcorpusdefcenfuifejtinxit.,qttidemillamadivinânimii-,aqin-
buiintelligentia,&f>otellate,puritate£implebatur\conJHnxitverogenfrationidrnatu~
YA matertalibui rebui,a quibuserrere,oblivione&ignorantia imbutaeft. Nam animA
defcendenti adnat&fmt ex mundo multiformes vit<i,vejies^varix,trahentes cjuidem
iffam incompofttionemcaducam,obJ}antesautem contemplationifefaratornnt. ]ambli-
ct^setiiminmyferfis hocidem afleverare videtur Anima,iDquit : Hic,humana,a.
corfort
DE ANIM>£ SENSIT. ACTU IN CORP. i8j
ecrpore caduco cornprehenji atqtteobumbrata esiy efitare ntiallm hahet ad divwa oferapo-
tentiam eficacem. Siqttando vero videmtirtale aliquid quodammodopo(fe,idfolum agi-
tntisjUuJiratione divina defuper infltiente\fer qtiam draBionli divinx vidcmtir e^fefar-
ticipes. Similicer alibi Anima^qtiAdeorftimUbitur^traheHSJecttm fignavinctilorttm
:
atque pcenarttm , matertaliumjpirituumonerejegravatamoflendit, ttirhationibti^sg^
Ex his ergo Philofophorum aflerrionibus

materi^ dijjtmilihus occupatam.
evidens elt quodcorpushumanum ejusquefpiritusconnaturalis(quem
, ,
fupra nuncupavimus animx idolum^ animam naturalem, elemencati po-

tentiam elementarem, corporisqi rectricem, fenfuum originem, perquam
animainhoccorporeviresexplicatfentiendi,rentitquecorporaliapercorpus,
movetquecorpusperlocum,regicinloco,alitque incorpore corpusianimam
fenfitivam&cumD.Prfa^hominemanimalem^fitcaufaerrorisjpeccati&con.
cupifcentix inanimamedia,&qu6d in tenebrisacignorantiafubmergatur.
NamhsBchominisinterniportioducit hominem ad peffima:Dequa loquen-
doD.Patdiis,Fidco,it\Q^n\t,aliamlegeminmembrismeis,ca^tivantemmeinlegepecca'
tf. Huicergoido[o,ix\c[\iitPlotinmfianima,mentemnegiigendo.adh£reat,depravatuf
(^demeretttr^donccej^ciaturmaitis D(emo». Dehnciniimjihominisintetmpotiio'
ne,<-jusque difpoficione & natura cum fufficienter in prxmiffis locuti liinus,
brcv>tertantumhocloco&,velutipertranfcurfumagemus,
C A P. 11
.â rattone anitna media adinfenoraalliciaturîta utjiiperiora

negligere Joleat.
CUm animahumana &

in fe fit rationalis, concupijcihilis
fcibilequalitatemfubjedaeftafFedibusappetendivelamandi
ry<</f/^///ir,per cocupi-
aliquidiEc
proindefciendueft,qu6d,ficutimultafuntappetitus&amorisobjeifl3jficetia
reperiantur illanon inuna tantum mundi regione,fed in omnibus, &. qu6dper
confequens.alia eorum magis alliciant adDeum.alia ad mundum,& alia ad
Diabolum: Namobjedavoluptatum&appecicuum in regione groUa & ter-
rellriaDcoanimumavocant,&cadvitiaeumconvertunt. Amor ergo fenfua-
liseftcarnisappetitusimplerejSchominisexterninatur^fefubjicere. Namq-,
utexduobusfubftantiis confiftit homo,videlicet anima cum ratione.&carnc
cumfenfibuscius,hoceft,anima&;corpore,ficetiameftamoraliusparcicularis
corporifeucarni.&aliusanim^rationaliproprius&peculiaris. Quare,fi ani-
ma attrahatur deorfum voluptate fenfuum,qui funt ex carne,fubmcrgitur in
tenebris. At vcr6 vice verfa,fivirtuterationisi!luminat^furfumattolIatur,lu-
ceimmortaliclarificatur. Prscipuaigituramoriselementarisvisinregionein-
fimaMicrocofmircperitur,videlicetinvafisfeminariis,cuimpetuluxuriofo,vel
voluptate coitus , qua hominum animx more brutorum prxcipites feruntur.
Atquefane,rerpe(fbiihujusappetitus&objediejus,quidintereft,obfccro,inter
&
hominem lirQtum,quum utriufque appetitus vis ad vafa feminaria refera-
tur,inquibusamoriscarnalisvoluptasreconditur?Hincergofit,utlocusiftius
objcdiininfimxregionisbafeponatur,qu6innotefcatnobis,hujufmodiamo-
remnihilaliudefre,quamconcupifcentiamterreftrem,brutaIematqueanima
coeleftis ad terreftria fedudricem. Et certe perpauci funt homines,qui alium
&
amorem prxter iftum,cujus comites gula,pigritia hujufmodi alia,cogno-
fcunt. At vero ipfa anima a carnis umbraculo libera prxftantiorem in ccelo
raedionovitamorem,accaftum&virgineum,ubiejusconcupifcentixcfFedus
magis
i84 T R A C ,T. I. S E C T. T. L I B. IX.
magis clari funt,atque fimplices & trutinis Aftrxxjuftis librati.quippe qus hoc
in loco cum caftiffima Pfyche in UtTiplici matrimonio conjungitur,8c circa ca-
ftam ac puram mundi vitam verfatur. Sic ctum in fecunda hominis regione
gaudium,la:titiam,rpem,mirericordiam&alios hujufmodipiosatquscaftosfi-
lios generat. Imo vero cum concupifcibilis in anima proprietatis ratio pru-
denter,fortiter&:jufteinftituitur,tumaccipita Spirituilluminationisdonum;a
cujusefFecT:uinquatuorcaftifIimasexurgitfilias,patriafupcrcoe!eftinataS;quas
temperantiam, fortitudi-
virtutes Cardinales vocant,videlicet prudentiam,
nematquejuftitiamj quxquafi origiaes& cardinesfunt omnium virtutum.
Necquidemhocprasftatfolaconcupifcibilisanim^proprietasjvidehcet amor
perfejfed cum irafcibili conjund:a,qux eft odium Nam per odium mundi 5c
:
fui proficitin amoreDei &

proximi,per contemptum temporalium 8c infimo-
rum crefcit defiderium xternorum 8c fupernorum. Non eft igitur objedo m
eoncupifcentia: inferioris ulla viaconducensadfuperiora,fedpotitisejusquafi
obftaculumineque profeclo libcri carnales funt aiii,quam mundi 8c plancad-
ultenni refpedu illorum cceieftium, quos producere debent homines, ut ad
Deumtranfeant. Horumautemfiliorum,tam fpuriorumfeu adulterinorum,
qiia.mcaftagenerationeortorum,mcntionemegregiamfecitf^^ 3yd/»/>«/. Un-
ctiamrefpeclugenerationiscarnalisjibi 6\citux,(û6dfelixjit fterUisdrnoncoia-
qmmtA^qHAnejcivttthorumindeiiElohxbehitfiu^HminrejpelltoneantrnarumfiincfA-
rrtmM eft,liberis fpiritualibus fruetur. Etfbado^qui non oper/itus esi fer manm ini-
quitatem^drc. Dahitur enim illifidci donum ele^lum &fors in templo Dei accepttffimx.
Similiter5,i^ cap.i\.. O qulmpulchraescafiageneratiocttm charitateîmmortalls enim
tU memoria illim, quoniam apud Dcum nota est, & ap»d homtnes. Hinc igitur viri
fandipra;tentorumfeculorum,utcafteficfinecarnaliappetitaviverent,aufte-
ramduxeruntvitam,qu6obje(flileminalisincrementum diminuerent,8ccon-
mundanie pr«dominarentur,quoniam obfervaverunt,qu6d adu
cupifcentia:
luxuriofb & coitus impulfu,cafta: eorum cogitationes inquinarentur,atque a-
nimx operationcs circaDeumoccupatxacoeloadinferiorafenfibihbuscar-
nisilleccbrisavocarenturrlmdquidemdepravohujusappetitus effedu con-
querebatur ipfe Apofioltts Paitlns, dicens Vtdeo altam legem m memhris meiscapti-
:
•vantemmetn legepeccati. Concupifcibilis ergo proprietas regionis Microcofmi

inferioris ducit hominemad peffima. Hinc enimitalegituri.J*?/'.!. Mundum
diligensnonhabeicharitatemp.ttrisinfi,quoniamomne,ejifodestinmundo,concupifeen-
tiac.irnis eTt ,& concupifcentiaoculorum
acfuperhia Etibid.f^/'.?. ^lmrcmitndm non
Deinon noverunt mundum. Et certe credoego,futurum,
novitfilios Dei^quiafiltt
utquafifanc1inomenpromereretur,&cmiraculofasoperationesperficerevale-
ret,fi quis.tentationes carnales conftanter fuperando,femcn fuum in vafis pro-
priis,intadumc6ntinuaret. Namquotannismultiplicareturejusluxiquarqui-
demabfquefuiemiffioneintantamluciscopiamexcrcfceret,utuniverfumho.
minis illius tabernaculum obfcurum illuminaret,corporisquc mafTam, veiuti
transfigurandoeam,alisigneisfurfumelevaret. Sed huic virtuti duplexreiiftit
obftaculumjquorum unum eftpollutiofiveinquinatio fcminis,contrac1;a infi-
nitismixtionibus5quippequamnonamatIuxdivina,quatenus'oitcaunitatem
verfatur. Atque altcrurn eft immenfum illuddominium quod caro habet ,
cum fenfibus incompofitione humana,animam quotidic nodcsque diesqus

follicitans adappetitus fui complementumjita ut neminem fere cx matre na-
tumputem,quifemenfuumintad:umfibiipfiitaconfervaverit,utaliisejus por-
tionemnon tradident. Atfitalis a-liquis reperiatur,ille profect6,uti cxiftimo,
mirabilia tam in prophetia,quam in morborum curatione,8c in vitx fua:pro-
longationeproptermultasrationes,quasomneshoclocorecitarefortaf]is ta:-
dioIumforct,prxftarepoterit.8cc. C A P.
DE ANIM^ SENSIT. ACTU IN CORP. i8;
C A P. III.
.ômodo anima a fenft carnali ohfufcetitr^<^ Juiipjrus obhvtfcatur : Etqua

ratione^turn m naturam corporis tranfatitum et~
wja ter ijitia feu fenfuaha
tam e conyerfi caroper 'virtutem m naturamjhintus miqrare
foleat. Stmihter de njirtutihiis anim^ tngenere
atque de fenfihus.
QUemadmodum animah^c media,menti adh^rens/eu radiis fapientix il-
luminata,ruum principmrn refpicit.fummumque bonum contemplatur

atqu e leipfam cogno(cit;ita quoque men tii radiis,divinaque illuminatione de-
ftituta psllionibus corporeis con(opitur &: per fenfibiles formas extra fe abdu-
citureaqueextrafequsrit,qua:in feipfapoteftinvenire,im6 vero obliyifcitur
omnin6quidfit,velquidfuerit,&,quodnihilahudfefuiflememinit,nihil,pr2-
terquam quod videturêfTe cred jt: (o!o fenfu circa corpora & imaginatione cir-
ca corporum & locorum fimilitudines verfatur,& in eis li ve vigilando.fi ve dor-
niiendoexercetur.Abfentiaergoradiorummentiseftcaufatantâmicitixin-
tercorpus&.animamifecundumqiiamamicitiamw»;<?f4r;?f»2y«„'Wfd'/^^d^£'/.
Na.miicetcarnisfeu corporis (ocittate prxgr>(vctiir,fecundtim \\\yiASafientis:
Corpus,quodcorrumpitur,aggravai a.mma.m,& terrem hahitatio deprimitfnfiim mul-
/4fc^/>^«r<f?/2,(:ff.attamcninefflb!lim()dodiligitiilud,amatq;carccrcm fuum,
&ide6hberaeirenonpoteft,fed doionbus er. vehementerafficiturjformidat
interitum, quxmorinon pcrnatursmnon pot-
poteft; timetdefec1;um,q'ja:
cftdeficere,oculorum(peculationepafcitur,fonorisdeIecT:aturvocibus,fuavin
fimisgaudetodoribus,&:largaepulationerefic;tur. Et.Iicfthis rebus nullate-
nusutaturipfa;gravitamenmo£roreafRigitur,fiil]arfubtrahantur. Hincetiam
nonnunquamfurrepuntvitiarationicontraria^dumanimaobleclamentiscor-
poriihrgiiisindulgendonofcitur locumprceberepeccato. Modusautem,quo
fenfusprogredituranimaadcorpusmovendum&vi-
idfit,efthujufmodi:per
vificandum:novemquoqueforamina funtinhumanocorpore quibusfecun-
diimnatura!emeontemperantiaminflait&effluitomne,quo idrmcorpusve-
getatur&:regitur:Suntetiam utriufque quxdam fimiliajcorporisfcilicctjfu-
premum,&:fpiritus,infimum,inquibus,licetfineperfonali naturarum confu-
fione,attamenunionefacileconjungipofrunt:Similiaenimfimilibusgaudent,
icaque anima,qu2e fpiritus eft,&; caro,qu£ vere corpus eft,in fiiis extremitati-
busfacile&lconvenienteruniuntur.Inphantafticoanimxquidemcorpusnon
eft,fed fimile corpori,utin harmonia fequcnti dicetur,nccin fcnfualitatecar-
n:s,quxferefpirituseft&.fineanimafierinonpoteft. Sicutautem fupremum
anim;E,nimirum inteHigentiafivemensgeritimaginationem fui fuperiorisjid
eft,Dei;unde & fufcipere eum potuit,& ad unionem perfonalem,quando vo-
luit,ahfqueullanaturxdiminutione fufccpit;itafimilimodofupremumcar-
nis,ideft,fenfualitasanim2;geritfimilitudinem,&:,adperfonalemunionem,
tyc^ elFentiam fufciperevalet. Necillud mirumeft,cumetiaminfenfu&me-
moria pccudis fit quasdam immutatio rationabihtatis,& in ejus appetitu im-
mutatio voluntatis, atqueinhis , quxrefugitimmutatioreprobationisrfpi-
ritus enim corporeus , qui vere eft corpus , fenfu naturali inter mul-
ta difcernit, & vi concupifcibilitatis eligit, & vi irafcibilitatis reprobar.
Conftat igitur ex his,quod convenientifllma hxc fint media carnis &anima:j
videlicetfenfuaHtascarnis,quxigniseft,&phantafticumfpiritus,quodityneus
Aa vigor
iS<S T R A C T. I. S E e T. I. L I B. IX.
vigordicItur.Hinc,inquam,fitmira ifta focietasjqua; efl: inter carnem &: ani-
mam.interfpiritumvitiE&limenterrct.Cumautemanima.tenensruumratk).
nale,& fme carne.lic rationalisjConcupifcibilis &:irarcibilis,/"equitur,quodper
rationabilitatem habilis fit8cidonea,ut illuminetur ad veritatcm cognofcen-
daminfra fe,&:rupra fe,& infe,&juxta (e. NamitacognofcitDeumfuprafe,
feipfaminfe,Ange!urnjuxtafe,&quicquidcoeliambitucontineturinfra/e. SV
militerperconi-upifcibilitatemScirafcibilitatem habilis eft adaffcclusaiiquid
appetendivelfugiendi,amandivelodiohabendi. Etproindede rationabilica-
te omnis fenfus animc oriturjquemadmodum de duobus aliis omnes afFcclus;
videlicetdeconcupi'xibilicategaudium&:/pes,& dcirafcibilitatedolor&me-
tusoriuntur:quiquidemquatuoraf}£^flusanima funtomnium tiim vitionm),
tumvirtutumquafiprincipiaquasdamSccommunivmateria. Atquemirumvi-
deturhaudexiguum, quodidemanimaâfFedus prolcm atque filiosn.it ura
tam contrarios producere queat,qu.iles funt vitia &c virtutes, ciim virtus dcji-
niaturha,hitmmentisbenecomfofitA-,vittimi autem c cnnvtrUhhabitM anima: i.iale
diJpofitd\&tenebrisohrut£. Sed,nifallor,eadcmefldifF-rentia inter rationciml-
luminatamScobfcuramfeutenebrofam.quxeftintervirtutein&vitium.Nam
ratioilluminationecarens promptaeflût intcnebris &; errore vci(etur,aiq'is
vitiacujusquegenerisproducaticiimtameneademratioiliurninataabinccili-
gentiagubernetur,6c in via veritatis dirigatur. Atquc hoc efl illud,quod fupe-
rius diximus,videlicet,qu6d Spiritus menti adhxrens virtutesproducat,men-
tis vero radiisdefl:ituta,vitia&errores generet,autfibi contrahat. Hinc.in-
quam, eft,quod animx rationalis illuminatione carentis, vis concupifcihilis

gaudium carnale &
voluptates mundanas parit quatenus fcilicet impudsn-
;
tiam,gulam,ventris illecebras,fegniciem,ambitionem,avaririjm,vanam,gIo-
riam &
infinita alia hujufmodi vicia gignere,&: tanquam cffrdus producere
Sicetiam ejusvis irafcibilis rabicm,furorem,iram bclluinam,rixas,bcl-
folet.
Ium,odium injuflum,in)uriam,timorem,pudorem,audaciam&:pufillanimi-
tatem,proditionem,difnrnulationem,faliitatem feu mendacium,atque innu-
merabiliaaliaill'Usnacurx'generareatqiprofcrreanimadver:itur.Cumcamcn
vice verfa, fi anima racionaiis .1 mente illuminetur, ejus vircs(concupifcibilis
nempe&:irafcibilis)frudus contrari.c natura; producanti videlicet virtutes,
qua; habitus funt mentis bene compolit.^ nam in mentis lumine compf)ni-
:
mus,infl:icuimus& ordinamus animxaffcdus ad id,quod f})e(ftaredebent,&:

quomod6debent,utvirtutesperficerepofrinc:Undefit,utfinetaliluminepra:-
dicli animxafFedusin vici.i facilimc dilabantur. Ciim ergo adfuerit fplendor
fandus animabus noflris,tum prudenter,modeft:c,fortitcr & juflc amures jc
odianoll:rainftitucntur,atqueinvirturesillasquatuor infurgenc originalcs (cu
cardinalcs;fcilicetinprudent!am,fortitudinem )a(litiam&:temperantiam. Si-
militcrperodiummundiJvnoflriproficimusinamoreDei&proximiipercon-
tempium temporalium &. inferiorum crefcimus in defiderio a:ternorum &: fu-
periorum. Exhisigiturvidemus,quod,utanima fuaprxfentia corpusfeucar-
nemvivificatjficquoque ipfa per hujufmodi virtutem vivificam itafitcorpori
iflicolligata,utnec,cumvult,pofIitfeipfamindefegregare,nccetiam,cumvo.
cemCreatoris audit,inibi retineri. In vita equidtm anima; confiflit vita cor-
poris,& cmortecorponsdefcendit mors anima:. Sicut enim animavivcnttm
facitcarnemvitafua,&:defontenaturxfuxirrigatcamanimando,ficcaro per
corruptelam materix fua: occidit animam,fi cupiditatibus illicitis cam illigj-
verit. Et,CLim alteia innitatur natura: alterius,tranfit unaqua:que in viclncis
naturamiita ut aut carncm fpiritualem reddat anima fuis virtutibus,autetiara
animam cfficiat carnalem victrix caro. Anima ergo menti adha:renS) conte-
mnendo
I
DE ANIM^ SENSIT. ACTU IN CORP. 187
mnendo carnis fenfuumque illetebras^vidrix dicitur. At veroea.menti obe- li
&
dientiam minimc pr£eftando,blanditiarum prsftigiarum carnis ac anima^ a-
n;malistoxicumhauriat,atqueexinde per iftas carnis 8cconcupircenti2blan-
ditiasdeorfum adres viles&: terreftrcs admirandasaccontemplandasimpel-
latur&pelliciatur,vi£l:rixtropha;umfibivindicatcaro. Animatamendemor-
tenihilhabere poteft,nifi quod per ob veneritinec quidem caro de vita
vitia ei
quicquampoiIiderepoteft,pr^terquamquod ab animxfocietatehauferitific-
uc neealterainalte lusnaturam tranfire poteft,nifi priias fueritaut vitiisiufe-
da,aut virtutibus imbuta & inferca. Anima igitur mente iliuftrata affedioni-
bus fuis prxdidisexercetur,& virtutes parit;dolornamquecircapeccata,ti-
morcircafupplicia^defiderium circa prom!fla,& gaudium circa prxmia func
quardam virtutum exercitia. Cêtertim varix funt virtutes,in quibus yerfatur
anima pietatedivinaimbuta,dumaliisinftruitur& armatur contra vitiaivide-
licetqu.ituorillisoriginalibusjqna; &
cardinales dicuntur. Nam
^tr prudentiam
fcitanima,quiddebeatfacere;per/(fW2êrrf»m»2fc regitatque gubernat in pro-
{^tm-^\tidtmi\ut iptr fortitudinem in zdvtri\s--,zc ptr jujîtiam fcit,quid cuique
reddereconveniat. Porroetiammonetacdocet tzm^prndentia quidem fcire
quid poflit^m/wi/sautem facere,quod pottdytemperantia n6prefumere,qaod
non poteft,ac tandemy»/?///4,non velle plusquam poteft. Prudeniiatrgo t}us
tdmtligtndis^temperantiAiii ux.tndv-fortitudo in tolerandis,atquey///?///<iindi-
pcenitendum appetere, nec quicquam prxter
ftribuendis. Prudentix eft nihil
juftum vellefacere; Temperanti£t:.^,nih\\ni^\tnrpt timere,6v: quicquidagimus
autcogitamusadrationisnorm, m
dirigerej PortitudinU eft,terren£S cupid.ta-
tes non jam reprimere,fsd penitiis oblivifci, ']ujiiti£ denique eft.omnem animi
cogitationemadDeumerigere;&,quafinihilaliudfit,eumfola mentis acie in-
tueri. Aliisvirtutibusinitiaturip(aanima:atquetalesvirtute<^y^fr4;»if^;/<j/fJvo-
canturjcujufmodi funt fides,Jpes,Jacramentum.,bapt!fhms, inuncfio confirmatio .
&
f.€/ifr,c,quibu5Deocon(ecratur. Aliis proHcit &; corjungitur Deo,quaies func
humilitai.purita^ C^ charitas. Nam humi/itas animam Deo {uh}\Lix, puritas con-
Sunt etiam virtutes minoresSc in reviliori,videli-
juagit,atquef//^r//4ûnic.
cetincorporeverfantes,quibusanimacorpori jungitur,quarum infimaeft ;7^-
/««//>. media vitalis & fuprema animalis. Etficuti Deus trinus & unus, omnia
tenet.omnia implet,omnia fuftinet,omnia excedit &
complccli(ur;fic anima
his tribusviribuspertotumcorpusdifFunditurinonquidemlocabdefcenfione,
fed vitali intenfione. Naturalis namque virtus operaturin hepatefanguinera
8chumores alios,quos pcrvenas adomniacorporismembratranfmittit,utin-
deaugeantur&c nutriantur. Visiftaquadrifariaeft,quoniam dividiiur in^w?^-
qua attradum retinet,donec utilis
titiTjam, cui attraclio min\{\:T3.v,retentivam
perficiatur concoclio,^z/?r/^////z'4«/,bonorum ciborumchylofos humorcs,o-
mnibusmembris perfundentem,proutcuiqueexpedit,atquef.v^//^Z'4zw,noci-
va&fuperflua,feufoeculentamatque inutilem fubftantiam expellcntem e- &
vacuantem:Animxver6virtusmedia,w/4/^fcilicet,quxincordehabet fuum
imperium,verfatur in fervoris atque caloris cordis contemperatione,aerem.
queinfpirando&exfpirandovitam&falutemtoticorporidiftribuit,aercnam-
quepurofanguinempurificatumpertotumcorpusimpellitperarteriasfeuve-
nas pulfatiles ex quarum motu temperiem &: intemperiem Medici cogno-
j
fcunt: Virtus denique animalis in fuprema corporis regione, videlicet in cere-

bro adinvenitur,atque inde quinque fenfus corporis vegetat,jubet etiam vo-
cemedere.membramovere. Hxcanim^virtustribus cubiculis feu ventricu-
lis pr.'Ecipue utitur,quorum unus eft anterior,a quo cmnis fenfui,alter nofte-
rior,aquoomnismotusitertiusinterutrumquemediuseftrationalis. Primam
Aa z ergo
188 T R A C T. I. S E C T. I. L I B. IX.
corpo-
ergo cerebri regionem incolit vis animalis.id e|l,imaginati va,quia in ea
raliumrerumimaginescontinentur,unde& Phantartica dicitur. In media re-
gionereuconclavivisrationaliscollocatur,qua:ibiexaminat&:judicatea,qux
per imaginationem prxfentantur. In ultimohypocaufto fita eft vis rnemona-
hsiquoniam ibi commendantur atquc commutuntur memoria: ea,qux funt
indicata..
C A K IV.
*7)epnftmm exterionm origmei Cnripfiinfacie cxfirimantur^quod

fint caufi: errorum m homineifimihter de
imagmationts ortu.
N anteriori parte cerebri feu facie fenfus itafiunt. Eftquoddamincorpore

1 fubtilillimum &: aduofillimum.atque exinde animx maximefimile& vici-
num, imo vero quafi effedus exterior virtutis operativce in ipfa anima ,
quod
Philofophi lucem vocaverunt. Hc-ecluxcentralisprimCimperoculosdiffundi-
tur,8ccmicatinradiisoculorumad vifibiIiaintuendjideindeauditum,odora-
tum,guftum,8ctacT:umpermixturam quandam,prim6 quidemcumaere pu-
ro.deinde cumaerecaliginofoatquenebulofo.tercio cum corpulentiori hu-
mote,8c quarto cum terrena groffitiJdine conftituitjitque ita quinque lenfus
cum ipfo vifu feu fenfu oculorum perticit. Ubi tamen vifus folui propicr puri ta-
temfui aclus excellit. Ifli /enfus in fola facieexpreffi funt,utopinor,quoniam
lufflavitDominus Deus in faciem hominis fpiraculum vita:,Gum fadus eftin
animamviventem. Anseriorquippeparspolleriori merito prxponiturj quia
ifta ducitjilla fequitur,ab ifta fenfus,ab illa motus,ficut confilium prarcedit a-
clionem. Ifl.ê vires tam anim£e,quam corporis dici poffunt,quiaabanimaiii
corporetiunt^necfine utroqueproducipoffunt. Seduthancremadhuclucu-
lentius declaremus,intelligendumeft:,quod corpus humanum ex quatuorelc-
mentis coraponatur 8c quod in carne
; &
ofFibus terra maxlmc difcernaiur. a-
quaauteminhumoribus,aerporr6contineturinfanguine8cpu!morejquippe
qui femper in motu exiftens eft,quafi cordis ventilahrum,ne id nimio calore
confumatur atquediirolvatur,quoniamfedesignisa:thereieftin corde, Hinc
eiU5 pars una efl acuta.licut igncx flamma: fummitas,pars altera autem lata,
llcuttlammxbafis. Eftautemqua;damparsigneaaerereuxtheretemperata;
quxacordeadcerebrum afccndit,tanquam a coelo corporis a::hereo in ca;-
lumejusempyreum. Hxcautem purificata&colata peroculos,aures,nares,
ca:teraq;inftrumentafenluum foras progreditur.Scexcontraclu externorum
formata,quinquecorporisfenfusconfl:ituit,vifumvidelicet8cauditum & odo-
ratum,8c guftum 8c taclumiqui tangendi fenfus ab anteriori partc cerebri ad
pofteriora tranfiens,inde per cervicem 8c fpina: medullam per totum corpu?,
virtutenervorumindeoricntiiimdiftunditur. Porr6ipfa vis ignea,quxexte-
riusformata eft, fcnfus dicituricademque forma per illa ipfa fenfuum iuftru-
menta.per qua: egreditur,8cin quihus formatur, naturaoperante.introifurn
adcclhmphantait!cam,ufqueretrotrahitur)atqueimaginatio efhcitur. Poft
eadem imaginatio,ab anteriori partec jpitis ad mediam tranfiens,ipfam anim^
rationalis fubftantiam contingit 8c cxcitat difcretionem,in tantum jam punfi-
cata
Dt ANIM^ SENSIT. ACTU IN
CORP. ,s„
contmgens rpincum^quem voco

tms icTneraui ;fr rm n ^^'^'^^^« ^'^^^" "«" Potefl-,6c aerem veJ po-
tandoSca P^^,f"f corporamterms veL-
'^^^"^ ^^'^ y^'^ ^- /enfificat.ikutarbô-
r^s^ZtL^^^^^^^
iirhn,r/ .
•^^'^'^^S-rminantia^qu^damvegetat&renllrin-rTmMl
^, !
^'^-«'J-^m vero tumlenfum, tamimaf'in2t on-m n,\^ ;, i /-
ou,H,.n,,J'^rt,'^ «'''"' '^'''^''"'"'""'^'"'"giiJandiconcipitur OiioH
Ip rîu ,„ :,' 1 ^ ^""'°*' P':r':«pt.l>.l.ilwc vero ex fubtilior, & rationali
tiaanimamadcarnf-m 'ir,-„„„j
^'^'S^^potentiajcujus violen-
{
mrad,orumreceptor,(;c«r„„radiia fenfu
& motuanSormûr r™"
nimaanimol P^ 'f °"*'^^""'" Creacorem rebeJJisfaduseft- A
r r '^r
U.Taurit/:x^^^^^^^^ -entis operal-ontprt
iamquemovelcon rT W^
'^" '^/'"™ ""'""
"^P^^-^ fe jungit.iJ- ^
'^'^^""]'"^^^ l^g«>n,fi radiis divinis
atque frxnomOlZf '"'V impedutun
I).#5/iSi!f r^^^ gubernetur, fecundum iJJud Saj^.L
^ ,
immqnet,kfUc„emm Dommekprmeme U„de mir.iln„TMT Tr fi"''

''''''''''"
&car„,si„obed,entiafple„dore&v,rmtefpirS.r,^Wr'''",°''
tur.& quod eorum mai;t,a "
in ^0™.™:^^^' ° '°
..atu. corpon. appe.,tus jam fap,e„t,.
"^t etrnlr ^ r
tur & obediens rationi
d,v,n. .r^f^^^^Î^S^
P^
> iliuminats reddatur. Sed
de
Jiis feofibus Jatius in capitibus
fequentibus.
Aa 3 CAp,
ipo T R A C T. I. S E C T. I. L I B. IX.
C A F. V.
T>efenfihHi extenonhusi ^^nmmn de îfu (sr auditU) '<£ cur fenfu^

fkllmtur arcapropna, ohjeBa.
SEnfus ergo exteriores, quos numero qmnqne efle fupra declaravimus vim
iijam atque efFcidum ex virtute ignea , pcr nervos 6c alia organa , tanquam
perinfl:rumentadifperfa,accipiunt,perqux,medianteetiamvivificomulculo-
rum colore,fpiritus fenfibiles deorfum a facultate animali moventur,mufcu-
losque Sc ca:teras partes, fecundum ratiunis inftincftum , motu involuntano
movereanimadvertuntur. Horumautemfcijfuum duo lurit pnncipalcs d^-Jhn-
»//Vfy,videlicetri/«^6^^W//«f,utincapite;inteccdentidemonlkatur. Aliivtro
minns principaks nennpe Tactus, Olfaclws e^ Gtijlm. Illos igam principales voca-
,
mus,quoniamlimplicespartesconfl:itutioniimundirefpiciunt,hoc ytxominus
frincipiks , quatenus integram mundi fubfbantiam ex materia forma con- &
flantem ampiecluaturjatquemotufuoaffcdant. Partesautemfimplicescom-
podtioriis mundi vocamus fimplicem liium inatcriam fpiritu jlem,quam uni-
verfali nomine aquas a fcripturis diclam 6c .ippcllatam cfle,fupra mcminimus,
atquelucem,quxeft formalior mundi pars,utpotecujus prxfentia aqua: fcii
fpiritusuniverlales,potencialesadhuc6cinformcsc nihilofacT:i funtactuales6c
quod verfatur Au-
formales.Spiritusigiturfcûaeruniverfalii eft medium,circa
ditusiEt lux eft objeclum unicum,quod vidctur,6c per quod corporadicun-
turcoIorata,6:inquoresomnespercipiuntur.Namnihil,prxterlucidavideturi
quoniam,quicquidcernitur,illudinluciilplendoreintucmur. Vilusigiturcirca
divinamverfatur iconem,cujus virtute gloriam Dei.immediateab cjus facie
cum fplendore infigni egredientcm.llraelitaE;, vlofc duce,confpcxerunt,6c et-
iamnum eandem ab illo mediatc pcr intinitas refiexiones procedentem,
,
qua:libetanimaliimuadicreaturaoculispra:dita,ciiml^titiacontuetur:Qi_iod
quidem hoc ipfo maxime contirmatur,qu6d tam atquc cfficax efl lucis
fortis
proprietas6cnaturafuperomniailla,qu^mmundocxiflunt,6cpra:cipuefuper
rpiritum,quifecundumin mundolocum fibi vendicat,ut resnullaatqueadeo
etiam ne quidem iplius fpiritus diaphani denhtcis penetrativam ejus facnlta-
,
temimpedirequeat. Ejus vero fuper fpiritum aereum excellentiam exinde

percipimus,quod in fragore tonitruali prius difcernitur lux fulgoris,quam fo-
niisfcucrepicusadauresproveniat. Exquibus evidens eftlucis cfficacia /uper
illam materia: 6c per confequens,qu6d lit ipiiui Creatoris efHgies fcu im.iô,
cujus motui 6c intluentia: nihil relifterc poteft : Nam ut voiuntas Dei immedia-
tcabfqueomniobftaculoperliciturificetiam lucis cfteAus c longmquo,6c vel
in iclu quafi oculi, cernituratque confpicitur fine ullo medii impedimento,
quippe quod,ut Deus cft unitas.qux in fe multiplicata femper rcfultat in fei-
pfam,!ntantumquidcm,utetiamipfefemperidemfuturus fitjquod fuit abini-
tiojficetiamluxprocul vifa,ciimlittautumuiiica,taluerad oculi aciem perve-
tiit.qualiter c nube velalio fubjeifto egrediturjfincuUa fuxeircntix divifione.
Atvcr6fonusfcu vox vcl fragor dwiditur,atqus in aere multoties multiplica-
tur,5c in mulcipiicatione parcim continuatur, partim dividitur. Unde fit,uc
bombarJa:crepitusmiaorvideaturcminu ^quamr-veraeft. Ex his igitur evi-
dens eft,qu6d fenfus vifUs tantii gradibus auduu; pia;fcrendui fit,quantis lux
Spirituij
DE ANIM^ SENSIT. ACT U IN COP.P. i9t
Spiritui. Similiter,qu6dvirtis{itrenrusrimplex,&magisaclivus,acper fe,qiia-
tenus virtute aduslucidi completur,auditus vero fenius quidem itidem iini-
plex,redmagispanivus&peraccidens,quatenus medium illud,perquodaudi-
tiolic,(ubjicitur actionibus lucis.fonosque ad aures perducit vanis reverbera^
tionibus &multipltcationibus. Admirabilis ergo efl: vifus efFeclus cum ejus
,
vi^-tute iconem &. {imihtudinem Dei.in multiformi iridis colore.arqne etiam

mille aliis viis po/Iit verus artifex,opticam fpeculorum difciplinam lequendo
incueri, nonfineadmirationeftupenda, proriiis, ut videaiurartificis iftiuf-
modi obtutu in memoriam revocari divinorum illorum colorum Deitatis ic
g!orixejus,quamolim,dum adhuc libera fuit,in patria fua fupercoeiefti oculis
ipintualibusconfpexit. Qijamineffabilisergofithujusfenfuspoteflaspropter
objecT:ifuinobilitatem,&:quamadmirabilia,quamab{lrufa&:abdicanob!sre-
velare valeachumanumingeniumvix unquam mundo,fi quidemidlicuit,ex-
plicare potuit. Similiter etiam ipfe Spiritus,qui eft medium,fine quo auditio
fierinonpoteft,miraculofa&arcana perlucisdivinarpr^fentiamin fecompre-.
heodic;qux quidem fapientes propalare.aut in publicum emictereSc promul-
gare noiueruntjimo quidem non aufi funtjni Domini maledidionem vellent
incurrere. Inhisigiturduobusconfiditomnis magia: tam naturalii,qua.m fu-
pernaturahs operatio,omnis vit^ animalis gubernatio 6c univerfalis mundia^
clus,coelorumquecfFi:cT:ui&fyderumexcutio. Hisvidetoculus mundiomnia,
quxinmuiidicaviiategrrunturihis intuentur angeli h£ecinfcriora,<Sc ad thro-
numDeiufquerefpiciunijhisfolentanimaliadiftinguerebonacimalisihisinteU
hominis intentio psr alterumjhis res a re difFcrre cernituri atque
ligitur unius
hisharmoniauniusanim«,corpori inclufa:,cum harmonia alterius confonare
autdillentirepercipitur. Imoquidemintegrumvolumenhorumduorumien-
fuumiaudibus,Scvirtutibusimplerepoilemus,nifiadalianosavocaretfubjec1:i
hujus neceflitas. Sed hic unico verbo Lectorem intelligere velim,qu6d pau-
cillimaveraatque certa,infinitas autem falfitates &: prxftigias oculi corporei
incueanturjcujus reiratio efl tcnebrarum in nobis dominium, quod failaciis
nosdecip!t,atqueeanobis apparere facit,quxtalia nonfunt,qualia videntur.
Namquicquidcernitur,videturincorpore,quod quidem in fe nihiieft:,quippe
quod.quicquidhabetaformalucidarecipit.Materiamergofcquimuriformam
ver6 negligimus,atque ita decipimur,quoniam materia eft ex tenebris,tene-
brx autem ex nihilo,8c proinde quoque,quod corporeumjper fe & in fenihii:
Scdfiquideft.hocefjefuumomneflforma^quxefta luce,accipit,a cujus fonce
eftvitarerumjnam verbum,in quo Scex quo vica,eltfola vericas,5c quicquid
extrahancveritatemexiftit,pra:ftigiofumeft,6capnncipemendaciorum. Sed
EthnicosjamPhilofophosaudiamus. Procit(sunoc\u^Civerbo hoc omne con-
cludit MateriayinqmtA^tyOmfiUvideturyCiimfiihtire^LrrapojJiJeat.Videtnm etiam
:
in varietatefpeculorumvariamejufdem rei figuram &: difcrepantem corporis

dimenfionem apparere,cum tamen unica fit rei veritas. Sic eandem fa-
itlius
ciem in fpeculo convexo longitudine contradlam, latitudine vero ultra mo-

dumlaxatamatqueextenfamanimadvertimus,inconcavo autem videmus ilr
lam fecundiim longitudinem,horribili modo productam & extenfam,fecun-
dum latitudinem vero mirabili ratione contradam. At vero in fpeculo plano
atquepolito,hanceandemitercimeffigiemjuftomodo,8cfecundiimoculi na*
turalis indicium difpofitam confpicimus. Fallimur ergo omnesj &
qu.-e vera
funt,difcernereimpofIibilecft,nifi id fiatinfplendore 8c veritate fancta-,in qua
omnia,proutreverafunt,intuemur:Qu^tenimpixftigias,illuiiones&fafcina-
liones mducere foleat diaboli auxilio magus impius,tam hiftoriarum re latio-
nes,quamoralesnarrationesinfinitxnobisindicarunt;quarum tamenefFeclus
nihii
-
IP2 T R A C T. I. S E C T. I. L 1 B. IX.
nihil funt aliud.quam vifus deceptiones,6c res vanx,qux non funt vere tales,
qualescirevidentur,nonmi.;ib,qu.\iiniliomini.pidur.ieilrevera ipfehomo,cui
afTimilatur. Mincinquii SapiemySapj-) CorpM qnodcorrumpitnr.aggraûatmimam
dr terrena habitatio deprimit fertfum mitlta cogttantcm.c^ dipcilia Xjiimamiti cûx ih'
terrafunt c^ qnx in conjpiciujuntfinvcnimm cum labore. ^Ûf autern in cceUsfunt,qnis
.
invejlt^rabit? fenfum autem tuum qitisfciet.niji tu dederis fapientiam,cjr mtferis Spin-

tumtuumfanctumdealtiffimis? Exquibus verbispatet,quod folavcntaslitabal-
tojcujus tognitionem li ignoremus,impoflibile efl:,ut rcm aliquam rede ftia-
nius. ^luji enim juxta doclrinam D.]ohan.potestfeipfum reffectrgnofcere, qui lu-
tem injc comprehenfam.cujits prxfcntia illud cft.quod ci\,noncomprehendit,6cper
confequeni veritatcm iuiiplius ignorat.nefcitque quid ipie lit, multo miniii,
quidresalia. H
.-iiîturdocemur^quamfallaxîncertaatquemilera iit vitahu-
manaabfque vera Chrifti cognitione,quieftfolaveritas,vitaatqueluxrerum,
cumiinecaomniiiintvana,pra:ll:igiolHatquefa!lacia. Hocetiam unitumex-
perimentumcircafenfum auditus vos obicrvare vclim,quod medium cjus fit
tam aqua,quam aer ipiiru-<,nec aer quicquam aliud,quam aqua tenuis. Nam
am Nemojtts Langnidochixi/t Gallia 'uiverernîn fvntc ejm famtger.ibtLi fmefundo nt
dicunt,quonumejusprofunditasnoncogn;jlcicur 'L'f^t'r//V;/ifW/j",i//^«jW^f/r-
caSoltsoccafum,animi crrej^-igeriicaufinatavi,^^ duobmlapidibus feorfimtitraquema-

nuacceptis,immcrji rne (ktls pyofund'e,experimentifaciendi gratia in aquaminter fcopu
losnHdosubtqueproiuberantes,atqueitafubaquismanens,LipidcsiJ}osadinvicemcolliJi.
XJindefacinmefi .Htfonmhorribilis drvi.xvcrtjimtlis andiretur. Qinbus certior red-
debar,auditum,propcermedii fpillitudinem muitis grudibus evidentiorem &:
vehementioremfienin3qua,quaminipfoaerc,utpoteinquoomniafuntmagis
benevola,mitia &. naturx humanê con venientiora-.
C A F, VI.
*T>e rABt4,,0lfkBu e^ Gudu.
UT Deusinhominiscreatione mentem &

rationem infummamatqueno-
bihifimamejus regionem, videlicetin caput,depoiyitatque collocavit;
ricetiambajulosieuminiftrosquinqueciadjunxit,quorumulu&motu,velpo-
tiusperquos,tanquamorganacorporalia&;ienlibiiia,v]rdsiu.iscirca res pcrci-
piendasexereretScexercerct. Nam anirai humani natura ell,per fe iine cor-
poreautfenfu, res fpirituales 5c infeniibiles intueri & contempLui. Atvero,
quatenusresieniibiles reipicirjneceilc eil.ut mediante corpore,tjusquefcnli-
busexterioribus,agat,utpoteiinc quibusdc rebus craiiis^viiibilibus.tangiLMli-
bus 6c hujufcemodi aliisjudicare non poteft Quinqi ergo fenfus olTerunt con-
:
fpedui rationis,qua;cunque ei ad corporum cognitionem funt ncccilarn,ca-

queillioilendunt,quibusadjUTaturincognitione rerum,circa corpora vifibi-
lia,audibilia,tangibilia,&c.verfantium. Hiautemcorporihumanoinlerviiint,
n5aliter,quamadnavisdireclionemnauta:,tu)usnauclerus&: duxprincipalis,
feu redor &. dudor eil mens in ratione, magnetica quadam virtute iter diri-
gens.ac navis curfum in ejus fummitate ex acus m3rina:,poIum Arclicum re-
Ipicientis.proprietate &
direclione obfervans. Per hos autem fuos miniilros
deaccidentibusexternis,naviobvenientibus,&:deprofperoejusitincre,autde
fcopuli, periculum navi comminantis, ratione admonetur, ut, quod malum
ei
DE ANIMJE SENSIT. ACTU IN CORP. ,93
eiinviaimminet.evitetj&quodbonumeiacfalutareefl.rapientereligat. Cui-
queautemhorumbajulorumfeorfimfuapropnetasdilliindaaffignatur. Nam
vifusverfaturexruaproprietatecircadecemjvidelicetcircalucem&tenebras,
colorem&: corpus,figura &
adus.remotionem & propinqaitatem,moturr! $c
quietem;qus tamen omnia,uti fupra didumcft.ad f .iam iucis propnetatcni
reducuntur. Nam tenebr^ cognofcuntur per oppofitionem lucis color dif- ,
cerniturperIucisincorporisfuperficieoperationcm,&;ficinc£Eceris. Auditus
proprietaseftverfaricircafonosduplicesividelicetcirca voces animale.st*C5.on
animalesjquarumillxautrationales funt,pertinentes ad loquelam humanarn,
velirrationales,utrugitusleonum,hinniius equorum,garritus avium,6cc. ha;
vero vitaanimali deftituunturûtfonus tympani,fift:ul;E,fi:rep]tus ventorum,
tonitru,&c. De his autem duobus,tanquam pr^cipuis rationis bajubs muk-i
hic non fcnbemus, quoniam deinternis ipforum di/pofitionibus fupra locuti
fumus. Sedfolummod6vosobiterobfervarevelim,qu6d mencis lux invifibi-
lis& fpiritualis per organum opticum emifla,lucique externa:occurrens,fen-
fumvifusreddatcEterisnobiliorem. Simihterrationis6c vita: fpiritus,per au-
res expirans,eodem modo cum medio aereo refonante conjundus fonum ii
mentispalatiumintroducitjubi afenfu communi &: virtute imi^ginativa ret:-
pitur,uta.confiliariii&:mini{trisregiis,nimirumafpiritu rationali &c intelltctu
txaminetur,atqueabeorumfcribamemoriave]un adadla recordationis rcfc-
ratur. Undehicfenfuspropterhancfuamexcellenti.imdignitatevifuieftpro-
ximusloco& natura. Nam quicquid lux fonora fua aclione producit,hoG et-
iamfpiritusifteintelleduimedianteorganorumauduus integritate,repra:fen-
tar. Tresautemfenfusexterioresmintisprincipales vocavimus,quoniam fub-
jiciuntur duobus prioribus virtute &
neceffitatf fiquidem ex materia magis
;
mixta confbituuntur. Nam ut ex duobus illis pnonbus,alius magis verfatur

circalucis proprietates,&alius fpiritum in fuomotu &;acT:ione refpicir;fice:-
iam tres ifti pofteriores de utraque natura , videlicet de luce 6c Spintu fimul
mixtis in majori vel minori proportione participant. Nam
qui eft vis taclus ,
palpabilisinterduas pellescontenta,quaruunaeflinfuperficiecorp;)ns,&alia
carnes tegit,ha:c,inquam,poteftasfit ex fpiritu fubtilif]imo,efied:u calori.s,rtu
lucisinperceptibilisvirtute,a cerebro pernervosin univcrfum corpus depulio
£cinFulb,quorumactione6cpaffionead invicem tctdaa fenfus,ram ia partibus
corporis interioribus, quam Hujus autem motus feu
exterioribus operatur.
operacjpfenfibilisefi:,velincalido,vdinfrigido,velinafpero& lêvi. Exquibus
patet,qu6d,ut fenfus duo priores verfahtur circa eirentiam lucis 6c materiam
etiam Ta,cim magiscircaadivas utriu/que qualitates occupetur,vi-
fpiritusjfic
calidum,quod luci refertur,a lucis motu immediatepromanans,

delicet circa
atquefrigidum,quod quidem magis proprie tenebrhs atque materi^ attribui-
tur,cummateria:refiftentisvis,contraformicadionesafrigidoproveniat.C2:-
terum Gnflmz\\o modo a prjedidis partibus compofitionis mundi vim fuam ac-
quirit. Nam ut Taclm operatio'eft in dijudicatione interintenfioncmautre-
mifiionemgraduum calidi 6c frigidijfic Guftm feu Saforis adio verfatur pr^ci-
pue circa paffivas lucis 6c fpiritus difpofitiones ; videlicet circa humiditatem
/piritui propriam 6c ficcitatem lucis comitem Unde fit,ut majori
: vel minori
humiditatisautficcitatisprêdominiofaporesalterari percipiamus. Hinc dul-
cedo,amaritudo,falfedo,unduofitas,acetofitas,infipiditas,ponticitas,acritas,
&c. Qu6dautemhsecomniafiantadfaporisdiverfitatem,expenmentonota-
bili docemur. Nam percipimus,qu6d fl:iptica qualitas & aufteritas fint ficci-
tatisterreftrisparticipesjquamquidemficcitatem ^ frigore conceJadvoacce-

perunt5&qu6ditidemdeinccpsaciditasftipticitatemfequatur,ordineprogre-
Bb diendo
194 T R A C T. I. S E C T. I. L I B. IX.
diendo a terrx feu fpiritus frigore condenfati natura verfus refolventem ignis &
lucis regionemi Dcindc adiiuc altius a cruditateafcendendo verfus tempe-
riemad pondus (cu dulcedinem ad faporem infipidum pervenitur,ubi ftiptica
frigoris poteftas omnino radiis appropinquantis lucis refolvitur; atque jam
tandemaddulcedinempertingimusjinquabene!icaaeris&:Jovisdifpoiitio>8c
cxacl:aforma;cummateria,feuluciscumfpiritu,convenientiafentiiur. Atque
hxceftmedia viaprogreflus inter cruditatem &: aduftionem. Quare ulteriiis
progrediendoad falfedinem accedimus,qux eftprimus aduftionisgradus,de-
inde ad acritatem,&: ab acritate denique ad amaritudinem fittranfitusiaqua
adbilisaduftionem&:nigredinempervenimus,incujusac1ionecompletaignis
tandemrotatunnterram. Videmusergo,quodvitriolum congelatumftiptici-
tatefitplenum,&:quodoleumejus,cuiignis violentiportioadhicretjftipticam
fuamdifpofitionem in aciditatem convertat. Videmus etiam,quod vice vtrU
SaITartariaduftionisamariiudinemquodammod6fapiat,quodaerisfeufpiri-
ritus externi admixtione in oleum Converfum,acritateminfehabet.Siergo*e-
qualiqualitatum,noncorporumproportioneacidumoleum cum acriillo per-
mifceamus,dulcedinem fatii evidentem inducemus. At vero, fi portioacidi
fuperet portionem acrisjinfipidusfaporcumquadaponticitate re/ijltabit, fi a-
cris,falfedo&: principium acnmonixi Et in his diverfis oleorum adionibus Hc
pafiionibus faiia producentur di verfirum naturaruj Videlicec in principio mo-
tusabaufteroguftumaluminis,inmediofacchari,atqiinfine falis nitri reperie-
mus. Edodus etiam fum experimento quodam certifiimo,qu6d perliquoris
exaceto,vitriolo & antimonio confiati commixtionem cum aloehepatica,8c
eorundemad furnum panis adhibitionem,Aloes illa omnem fuamamaritudi-
nemperdatatquenihiiominusfuaviter&fineulioincommodo corpns,cuiad-
hibetur,expurget.Deniquedocemur,qu6do//^?^/«etiampoteftasinluciiCum
Spiritucommixtxoperationeconfiftat. Sed hujus aclio differt ab actionibus
duorutniprxccdentnimdtfpliciratione. Nzm primo, utTsiûs vis Scpoteftasab-
folutc inter corporis membranas eft inclufa,&: verfatur circa frigidum&:cali-
dumiacporroGuftusinlinguxproprietate confiftit,&c circa diftindionem ef-
feduumhumiditatis&ficcitatisoperaturi,fic01fad:us,necagitneceflari6cir-
cacalidu&frigidu.neccircahumidiTi&ficcij.fedSpirituscumiucemixtifubftii-
tiam refpicit. Namque odoratorum vapor, ex lucis redolenti Spiritus fuav;/^
fimia<5tioneexiiiens,nonaii£erinfpiritucommuni,videlicetinacre,natat&na-
turafuainvifibilieumaromati2arefoiet,quamcrocus in aquam limpidam im-
merfus,totamaqiia-fubftantiamfuatincluravifibiliteroccupare&tingereccr-
nituriautquemadmodumatramentuminaquamclaram infufum.ilUm in co-
loremnigrumvertit,ficenimodoresquoquererumdeproprio fuo fubjedoin-
vifibilem inmodum peracrem ambientemexpanduutur,il!umque fiiavi fuo
o dore implent. Atque ita etiam.fi malus aut foctidus fit odor rei,fimili modo
communemediummficit. Senflisauteolfadusefthujufmodiqualitatisinacre
delitefcentisindex,an(cilicctillafitnatura:grata vel injucunda. Optima igi-
turdebcteirefenfus Olfaclus difpofitio &: arqualis ejus lucidaracfjiiritualisna-
tura: temperie proportio,ut medium odoribus perfufum optimefufciperc,fu-
fteptoqueeojdeilliusinbonitate vel malitia temperie &: quaiicatcrectcjudi-
care pollit. Qood autem ad odorum diverforum naturas attinet, fcienduin
cfi:,rem odoriferam,qu6 magis eft circa lucis eflcntiam &: fpiiitus feu xtheris
fiibftantiaminqualitate^Cproportione temperata,e6 effc fuaviorcm &: natu-
ra^ humanx jucundiorcmifiquidem ea affimilatur naturx humanx,qu.T incer
omnesaliorumanimaliumnaturaseftincalidoinnato&:humidoradicali tem-
peratior&:efHcacioriitautipfiD^moneS)teftc7'/f/A?,humana:natura:contacT:u
artus
DE ANIMvt SENSIT. ACTU IN COR'P. i?;
artusfuosgelidos maxime refovere appetant. At vero odores foetidi fiuntta-
lesexparteelementi ignis,videlicet propter fpiritus fui impuritatem &: com-
burentemlucunaturam. Namqueegometipieexperientiafumedodus quo.d
onmisfxtorfit ab elemento ignii, cum jpiritu fcu aere impttro mixti Deinde etiam
:
aer foetorem aliquem ,fed minorcm quam ignis, pruducit propter fuani
impuritatem& immunditiem.quam habct a cjeteris elemencis. Tota autem
fuavitas,quaanimadeledatur,acoeloprofluitjUbi iether cumluceinpacecon-
cordi&lancibusatquetrutinisAftrjea pondera&l proportiones squales obti-
net jquemadmodum & ipfe in corporu m ana tomia chymica fepiiis cum admi-
rationefumexpertus. Manifeftum igi£ureft,quod omnis foecor,feu odorna-
tura;humana:gravis,injucundusaiqueingratusfitabhumidoaereo,ve! aqueo
impurQSccorrupto,percaloremigneumcombufto,atqueitaprxternaturam,
Atver6odorfuavis,bonusatquefenfuigratusapurofpiritu cumcaloretaliori-
tur:Terreaver6 natura,quatenuseft fngiditatis conftringentis fons atqueori-
gOjfenfui huic magis officit.magisque eum impedit in fua aAione^quam ut ei
ullomodoprod^llepoffit. Im6ver6&cujuflibetfcnfus facuitati contrariaeft
frigiditas, organa potius ftupore afficiens, quam ullum iis auxilium prxbens.
Namomnimod6contrariaeftfacultatifenfuumiquippequorumperfecT:io te-
peratam caliditatis pr^fentiam requirit,qua operentur. Hanc autem aufcrre
ioietfrigiditas fua pr^cdominatione. Similiter pororum atque organorum di-
latatio ad completam fenfuum funcliionem requiritur. Atqui fngiditatis eft,
meatus obturare &: occludere. Senfus etiam fpintus fubtilcs :;ppe£unc, qui-
busvelociter&efficaciterfunAionesiuasexpedirf'. poflint. Frigiditatis nucem
elf,condenfareatqueinfpifIare,quodfubtileerat.& per confequensfenfibusin
fiia natura eft oppofitiffima. Hinc ergo eft.quod higiditas porcrum obtura-
tionem &tunicarum incrafTationemjOCulorum cxcitateminducere folet,at-

queetiamincrafFationem&condenfationem humorum in nervo optico. hx-
dititidemauditumjobturandoorgana&infpifTando ac deficcando materiam
glutinofam & torporeatqueftuporeafficiendo membrajunde & Tadui adver-
faeftfrigiditas. Obturatetiam nares&naturalemorganorumcaloremextin-
guit.cujusvirtutefenfusdebebant odores redc diftinguere. Guftui partes lin-
gux ftupefaciendo obeft,cujus beneficio fenfus hicopcrari fblet;& nonnun-
quammortificationem&gangra;namfaucibusatquegingivis inducereobfer-
vatur. Quibusomnibusrecleintelle£l:is,certumeft,qu6d frigiditas terrea non
fit caufa odoris five fcetidi,five fuavisifed femper odoratus &
olfadus fitpro-
pter caloris prxfentiam. Et quamvis nonnuHi fortaffis objicient, quod ipftm
opium,ci*m(itfrigidum,odoremfxtidijftmHm emittat,ztt!Lmen illud non fit propter
frigiditatemmedicamentijledaboccultapotiiisdifpofliionecalida promana-
redignofcitur. Namineodemfxpefimpliciqualitates &
naturxcontrariêf-
feanimadvertuntur. Verbi gritiA:Fumariafufum(tsterra,quimvis operatione
frigida&ficcafit,quintamenamaritudinemfuamabignehauferit,nemoequi-
dem mentis fanx dubitabit. Atque ita fenfuum exteriorum difpofitionibus
atque nsturis fatis luculenter ut nobis quidem videtur,
,
^
6xplicatis,finemhuicpartibreviter
imponemus.
Bb 2 C J p.
.-
196 T R A C T. 1. S E C T. I. L I B. IX.
C A F. Vll
*T)e/kctiltate naturali^ quod <-vegetatio omnisfiat ah hepate
Jeu majfa Microcojmt aerea.
DEmcntorum
facultatenaturali infanguinis generatioriccorporisque partium&ele-
comporitione, prxrervatione,nutritionje,atque in eodcm
in
ftatu fuftsntatione aliquid in pr^miflis locuti fumus. Hic vero oftcndemus,
quodprajcipua corporis vegetandi ratio ab hachominisinternifacultatcde-
pendeat.Sciendumigiturinprimiseft,qu6domnis corporisvegetatio&mu!-
tiplicatiotaminanimahbusquiiinplantisabaereaprocedatdifpofitione. Nc-
quetamenpoteftaereanatura hoc prxftare perfe,nifiafuperioribustamMa-
crocofmicis,qu^m Microcofrnicisadjuvetur. Nam facultas naturalis fecun-
diimAftrologorum fentcntiamaLuna&VenerepKEcipuegnbernatu ,quip-
pe qua: vim &fpintumnaturalem, vegetativum&genkaicmaugentfovent-
queiquibusetiamjupiterinfuadifpofitionemirificeintahoperefejungit.qua-
tenus eft humidus &:calidus in gradu temperatiffimo. Nos vero experientia
notabili inftruc^li^folis operationem pr.-Eomnibus aliis,tam vegetationequam
multiplicatione,locuminhacfacultatepofIidcrcdeprehendimus. Namincu-
jufdamadmirabilisnutrimenti vegetabilisanatomiaaquamperfefuperfluam
vidimus,qux in vegetahili illo erat loco urina;,vel utfanguinis feruminhomi-
nci Deinde aerem tenuiffimumobfcrvavimus,quilongealiter fehabebat,
quamip(aaqua,8ctamenliquidampollidcbatformam,adfalisoleagineinatu-
rammagisvergcRtemieratquefamiliaristam cumipfaaquaproptcrfuamhu-
miditatem,qu^mcumignepropterfuamcaiiditatem.Lrndefaciiimefcjunge-
bit cum utroqi extremo;dum tamen ignca pars cum aqua nunquam conjungi
potuit. Atque fic indc fiebam certior,iftud vegetabilis internumcflecjusae-
remj quem ubileviilimo igne volatilem reddidi,obfcrvavi,ipfum inftargrandi-
nis in falem albiflimum in fummitate vitri convcrfumatquc congelatumjqui
tamenfalalbiflimusdefi)bit6calorisappoflitione(eu minimocaloreinoleum
aureumdifloiutuseft. His ergo obiterinftru(flusfum,quodaermundanus fit
aqua quafi ficca,quK fi congeletur,nilpra2terquam fal fit.Hujus etiam rei cxpe-

rimentuminy4//ir^f/rrfobfervationedecIaratur;quifecundumomniumPhilo-
fophorum atque Chymicorum fententiamnihil aliudeft,quam aer cengelatiu.
m
Refiduum autem iftius aerex partis,quod fal non congelabat,in liquorem
album cryftallo fimilimum deorfum in vas recipiens defcendebat. Sed vi-
deormihiiamtumaudirevosfufurrantesinha:cverba:Quidexhoc?,,^wwtfi3'tf
multiplicattvam (^ gemâlcm froprteta.tem i» aereântin hoc liquore infjfe dicisji enm
aereamplant&nituraejfeconcedamtii? Cuiveftrxpetitionir^^«<^ftf,qu6dtantafit
vis magnctica inter naturam iftius laticis albi 6c naturam lbHs,ut ipfe etiam fo-
loafpeclu&cintuitunaturamvivificamatquetincluiammultiplicativamafole
&: coclo fibi attrahere a bfque omni controvcrfia foleatj quod quidem nos h ifce
oculisnonfineadmirationcinfigniconfpeximus. Narrqucexpofitofolisradiis
humorc ifto.qui erat inftar albcC aqux'limpidifnmx,fpaciopaucarum hora-
rumpcrccpimus.ipfumattraxifletincluram&rubedincm tantam a folari fa-
ciejUtetiamrubinofaclusefTet rubicundior.Exquibuscvidenterdeprehendi-
musmultiphcationemgranorum&: fcminum,ejusque rationcni confifleie in
satUFa
DE ANIM^ SENSIT. ACTU IN CdP^P. 197
uatura acreajSc quod hic humor granorum in terra,per putrefacliunemafuis
vinculis hbcratus,poteftatem habeat attrahendi libi magnetica quidam vir-
tutemultitudinem radiorum vit.£,attrad:osque retinendi. Nam ingcns vide-
turelTeamorinternaturamhujushmpidillimiliquorispatientiStSclucisviviiit»
fbhs agentis Unde credofabulam iftam mter Afollinem
: &
Nym^ham Syringiim
inventamfuifle. Hincergofit,utexunicogranomultaonantur,videlKci,quo-
niammultxvitxfcintilixinunumvehiculumaereum contrahuntur. Sed tor-
taflemerashafceimaginationcselle,atque a rebus necdum fatis explicaiisdi-.
cetis. Audiatisigitur,qu£ro,amplioremhujus natura: vegetabihs dcmonftra-
&
tionem profedo rem,ni(I oculis propriis eam vidilTem,vix mihi ipli verifimi-
lem. ûidam GalluimecumhicLo-4dinidegens,cuinomenerat Patmmu-s partemhu-
jusliqaortSymagisfcEculentamdrimpuraminolUmfitiiamplamrepoJuitJlLmj^laminx
ferrea itidem ampla obtexit: U/ antem nonnullis diebm elapfsilaminam ferte fertunx
refpexit-êffeBum hujtts liquoris admirabilem obfervavitsme^ cum admtratione xd lo-
cum convecansjaminmt mihi indicavit^cuJHsfaciem fuperiorem ex omniparte infinitis
<juafijlipulisferreis,furfiim ex lamina (haud dubie virtute vegetativa; lo liquorc
ifto nzvit3t)quafiexterrainformafegetislamina ijla te^l&.exfttrgentibm repletam vi-
dimus.quarum altitudo eratquaftdimidiipollicis. Undcmanifcftum eft,quanta ve-
getationisvirtusfueritinhacnaturaaerea,quippe qua; ipfius etiammetallina-
turamtalimodoadquandamvegetationisdilpofitionemaltcrarevoluit. Ncc
quintamellcniiamfeu
latiserir,utquisdicathancfuiirepotiiisvegeiabili.iiilius
xtheream ejus portionem,quam acreamjquoniam invenimus illius naturam
ablblute inter aqux &. ignis dilpofitionem pofitam,&: cum utroque extremo
convenientem,8cprxteraaliamineovegetabilinaturam confpeximus multis
gradibusaere.-eanteponendam,quamveramnonioliuslucis,vel ejufdemSpi-
ritus.fedutriufquefimulportionem extitifie deprehendimUsjquippe qux erat
limpidifnma,radiisfolaribuspIenifIima,necmobilis,nificalore&vi(5>lcntiacoi-
liquefcensexagitaretur. Atquchsecproculdubioeratilludnatur^balfamum,
cujusglutineelementaad vegetabihs compofitionis exiftentiam in pacc con-
g!utinantur,vitamque&motumaccipiuntjCuiquidemprxdid:aparsaereavi-
debatur concatenatione magna in compofitione uniri. Ncc fanc potuit ulla
fierifpecierummuItiplicatioabfquehacnatura,quippequa:toti&cuihbetc6-
pofitionis parti vitam diftribuit. Atque hincfitjUt Sol fit partiaerec-eitafami-
liaris, quatenus fcihcet ea de hujus quinta: eflentiac natura participat. Ex his
igiturpatet,quxnam ahmenti pars ad hepatis,fanguinis &

partium fohdarum
compofitionem,acinhabitu convenienti priefervationemconferat,& quxad
vitalis in aaima facultatis fuftentationem requiratur. ^therea enim pars ad
cordis thalamos per diapedefin &
alios meatus eiconvenientestranfmittitur,
quxarteriispabulumvita: necefFanum fubminiftrat. Ignea alimenti portione
impleturciftafellis: Aereaantedefcriptaquafitota in fangumem venofigene-
ris,virtute operativa ipfius hepatis,transformatur. Aquea pars craflior & im-
puriorperrenescoIatur&fecernituramafi!afanguinea 8cad veficam transfer-
tur. Terreaautemportiomagisinutilispartiminprimaconcodioneaventri-
culo per inteftina vchitur,atque facultate expultrice evacuatur,& partim ia
venofb genere reperta in lienem excluditur. Maflla denique tota fanguinca,
•cujusmajor pars eft de natura aerea(quoniam hepar.quod eft fons fanguinis,
reperiturefi"econftitutionisaerea:)habetinfealiquid magis fubtile &eledum
exquatuorelementis,quoartusatquemembra corporis univerfa quotidienu-
triri & foveri cognofcuntur. Nam facultas naturalis fumma cum difcretione
CuilibetmembrofecundumejusnobilitatemfuilaticisportionemtnbuitiUn-
dealiispurioreshujuspartesjahisverogrofiiores fccundum eorum natliralem
Bb 3 com-
ip8 T R A C T. I. S E C T. I. L I B. IX.
compofitionc diftribuere ohfervaturi vidclicet quintam ejuselTcntiamcordi,
aereamejusdifporitionemhepati,puImonibub&:partibuilimplicioribus,carni
portioncmexelementis bene proportionatam,ncrvis &
tendonibus aqueara
cumterreaj&deniqueoiHbusabfolute terream^fcd. bene depuratam. His igi-
tur mirabilis facultatis naturalis difjsofitio & operatio

tam in vegetatione,
,
quaminmultiplicationeexplicaturi & quod facultas hxc uaturalis non plus

polTit abfqi benevoloanima: vitalis a(pedu,quam Luna line radiofa folis pr^-
rentia,&qu6dnullamultiplicatioautgeneratioHaiafolohomine,autaljoani-
mali,autplantaifedqu6domnemvimhabeataioelo5videliceta Luna.Venere,
Tove,8cprazcipucacpr£eomnibusaSule,utporcaquoetiamcxieriPlanctxha-
bentfuumelfej Et per confequens (contra llultas nonnullorum opiniones)
qu6dnuIlageneratiofieri pofiit,nifi anima vitalis a ccclo per aercmdefcendac
&peracremcorpon inclufum infundatur.
C A ?. VIU.
*T>erehHS na,tura,hhm m genere^qux juxta Phdofophorum ^ Medico-

rum opiniones adduphcis homims conjiuutioriem
requiruntur.
HOminejammternoin externo ad eum modum,quo diclum eftfupia,cir-

cumfepto,ftcumbobushominibuslimuljuDittis,unumque hominem con-
ftituentibus,quideutraquenaturaparticipat,hominemquepartimmortalem
&
partim immortalem reddit conveniens eire vidcbitur , hujus hominis ex
,
duobus compofiti naturam,(t:u res naturales in eo contentas,ita atque tali mo-

dodefcribere.ut duplici ejufdem compofitionis rationi correfpondeant. Di-
cimus igiturjuxta Galeni,Avicennie,Rafis Sitqiie aliorum opiniones,qu6d res na-
• i.Gai de tu rales ad duplicem hominem pertinentes Cint»ovem,vidtlictit Aut ' principia, :
Mt.hum. fcilicet,fumma caliditas,fumma frigiditas,lumma humiditas,&: fumma licci-
îim^felu-
t3s,perfefineomiiimaterJ;erationeconfiderat2e. Nam fi matena: inefiênt,fa-
ttUmHiff. cerent elementa. Rationem autem harum qualitatum fimplicium \x\ prirno
'"f^- libro TraBatm nojlri Macrocofmici reddidimus,ubi declaravimus,f4/;</;>d/fw fuif-
felucisaAionum&motus t^cQsMVcwfrigiditatem autem.tencbrarum ftu mate-
riajcomitemi^«w/V////i/^wintcrmediamqualitatem efle diximus,a mutua cali-
ditatisinfrigiditatcmaclione,&frigiditatis rcliftentia procedentem,/7ff//(i/f/»
bs M E.tleniquedemonftravimusnihilaliudelTe^quamhumiditatis ableniiam. Undc

Um. A-vtc. mlocisintermediisnon repcrit'jr,fedin extrcmis tantum cum quahtatibus,a-
frimfr.d i-gentcfcilicct & paticntc
'dÂtrxiii. knt^ elementa,ut ignis,aer,aqua,terra,qux per cxccflTum etiam dicuntur
dttuit.hi. calidum,frigidum,humidum,ficcum. De quibus itidem in Traâtu&iibrofu-
dGai. com
fty^4//f^4^^copioselocutifumus.
i.cUhum. * .^ , ' ,~ .
,j , o .,1. .1 1 f n
tGal.com. hut' humores,(\u\lantys.\ naturaUs\?:Ci\\ic\n\Acmzutprimartt,ntbilu ftavaj
i.dthum. cujus complexio efl: ignea; Sanguis, qui aerex ell: complcxionis j Pittiitti,c\ux
êoat""
3quea:i&.i\/f/'?»f/W/4,quK terrcs efi: compIcxionis:auty?fa«^4r//,ut innomina-
hum. tUi,alimentariu<,carniformis6c primogenitus,exquorumabfcntia oriuntur
sAvicen quacuor ficcitatisgenera: Vel'//(7»«(i/A»'4/^/,cu)ufmodo funt^. Bilis non natu-
pn»>./>r.
rjiiijV,tcllina,porracea,xruginofa,ifac/disc'xrulcai ^Pituitanonnaturalis,
quali*
»
DE ANIM^ SENSIT. ACTU IN CORP. ipp^l^r

"-*'''"'-
qualis efl: &faIfa/atrabiIisnon naturalis,acida,
vitrea feu cruda,dulcis,acida
radcnsj&qu.xelcadultapituita. N3Lmqii3imyis Jvwem.prjma pnKcAcx raciat kuai.ti,
melancholix fpecies, nos tamen eas cum nonnullis aliis conveuienter ad tres t/.»..f .s.
reducimus. ^,,,^ ^;^
Aut'V(?r/>^j-,quod Galenm dividit vel in filtthre &
mfalubre,^tc\ntutrumque GMx.dt i
i!ic\t,zmfimplicitert.ile,\dc\nc yc\fimper,yel utplurimum,3itque tum vult,qu6d "^'J^f,

utrumquelitvelexquifitum>exqui(itius,exquifitiffimum,auc nunc velhocin- Eiem.c.s.
Vel in neutrum,hoc eft,nec falubre " oî iib-
ftanti tale.videlicet /alubre vel infalubre.
necinfalubre.pernegationcmextremorumautper participaiionem extremo- J/qÎ"''
rumfimul&quidema:qualiter&in2qualiter,velfucceilivc. oAvUen.
kutpartes'^ye\fimilares,2.\iuxnAturarei,cu]u(modx(umi\hxx,mcmhvznx,Pj''" f'-
panniculus,carofimplex,adeps,olla,cartilago,ligamentum,nervus,medulla, p^^j^j^
zutfenfm judicig,ut yenx &L arteria:, aut exfangHine fada;, licet in fe exangues ittd.doe.j.
'
fint,ut,os,cartilago,arteria,vena,nervus,adepS)glandula,mcmbrana,medullaj"^-^^^
Vel " dijfmiLres,(\uxfuntSiUt injirumentales, ut manus,ped:us,pes,&;c.aut /^j«?» Temp.ci.
injirumentum principale,ut cor,cerebrum,hepar, teftes, " minijirans,ut arterix, ^°f'j.^'
"
nervi,mufculi,ven£,vafafeminaria,tam prKparatoria,quam delatoria;/>fr/?rf- ccauiue
gens,& non regitur, ut ventriculus,inteftina,lien 8c renes', f necregens mc regitur, di^feh.
utos,ligamentum,membrana,cartilago,glandula,pinguedo.
l^r'"*^"
Aut temperamentum * temperatum ; hocque vel * zdjujlitiam feu in fingulis ctt^.^
,
generibus,vcl ad/>(?»^;^,feufimpliciter intemperatum:cftcjue yeVfanativum, 'G»i}.de

quod, intra fanitatis termmos comprehenfum convenit cum temperamento f"^[
temperatoadjuihtiamjvel morhifcum,qnod exceditlimitesfanitatis. Atque Temp.c.u
ha:cquatuortemperamentaconfideranturvelin^«4//W;i'/*.f/'r/»z4r/«cum ma- 8G/i/. i.Jt
teria &
fine ea,'' vel in quatuortemporibmanni,' vel in quatuer ventUJy^ infeptem h qJ. ^^
<etatibui,s yt\in qualitatihu4 fecundii,c\uxinnt vifibiles,audibiles,tangibiles,odo- fimpl.med,
rabiles^guftabiles,'' vel injaporibu^, c\uoxum aliuseft aftringcns,ahusaufteru.sa- ^"^^[''/^'

liusacerbus,quartusacidus,quintus dulcis,fextus amarus,(eptimus falfus,& o-j^mp.dif.
davusacris,velin medicamentisfimpficibus. '^"P-i-
kutvirtus,quxt{\:/riplex,yide\ictt,ve\' animal/sm ceirehro,itquehxc

t{\.^^''l^^'
vel y?»/?//z'^ vifus,auditus,odoratus,guftus &
tadlus ' vcl miitiva,qux facitmo-f^^^j;
'"'
tum voluntariuminuniverfocorporeivel^^/ir/wff^y^vrdelicet (enfus communis Âvicin.
&imaginativavirtusinprimovetriculo,ajftimativa,cogitativa&ratiocinatrix^^'^£,''^^^'
infecundo,8cmemorativaintertlo&pofteriori. Vtlvitalis in corde,qu2perjÔT/U»j.
arterias difperfa , motum producit vitae necefiarium , qui quidem mo- '^py
tus a motu animali multum difcrepare videtur eo,quod involuntarius cft,&yj,^l^,_
continuus, tumeciam, quiadiverfisutiturorganis. Nam
virtusanimalisadM-c 54.
motumfuum voluntarium &: pro voluntate intermiftum,utitur nervis mu- °^*' ''*• &
iculis prp luis inftrumentis. Vitalis vero artcriis,quemadmodum &
naturalis t,G«'/.»4j-
venis,vel'«4/«r^//>inhepate,quxeftAut''/'nw4r/4,eaq;vel»«/m;^'4perappofi. ''«"'^wf.
tionem,unionem&: affimilationem.cujusdefeû Atrophia,Ana/arca 6c Mor-^""'^^^'''

phara provenire folent; vel augmentativa in longum,latum &c profundumi vel 1 Avic. ib,
gener.itivaperimmutatricem,qux femen deducit,6c per formatricem,qux dcdu- ["^;^, .
dum femen format. kut^Jecundaria,qux eft primarum miniftra,& eft vel at- locaf.^
/r4c7;7.vperfibras rec1:as,velr(f/(f»/r/'Ar atque concodrix pcr fibras obhquas,vel df/impi.
expultrix per fibras tranfverfas.
^dfffntir
Aut a£iio, tam ' voluntaria five animalis,quie eft '
vel ad aliquod tempus ,ut c^.^ê.'
^'''•''*
refpirare,eserere,mineere, ' ye\adfemper,e^Q; eft /r/;'/^x,videl.fen(atio,motio, '
'
T r \ o V •! o •
qu£ actuola dicitur,& princeps,imagmatio lcilucet, ratiocmatio &; memona,

[ympt.dif.
" •
(^/j.
qukm" involuntaria, quai eft vel vitai/s,&c confiftit autin cordis' dilatatione tan- uGaidt
z«wcujuscffedusfunt,lxtitia,fpss,confidentia,amor,mifericordia,humanitas'^"g^-fj^^.
'autdiff.fMif
200 T R A C T. I. S E C T r. L I B. IX.
jGaltbtd. •^ contraîane
j ^^^ -^ cf dlUtatione fimuljqiia: ryfl:olt:&: diaftole dicitur.excn-
citntd.pnm. jus motu vario pulfuum diverfitas oriturjqu* confilbt in temporc.unde pul-
doa.i.fnm
fQ5 creber,five velox tardusque dvcitur.vel intnbusdimenfiMiibusjUndedici-
*"''^'^'
tur,longusjbrevis,latus,ftridus8crubtilis,altus5celatus,profiindu';,occukus&;
fubmerfus.magnus atque parvusjvel in robore virtntisfeuw perctijJioncven*addi-
gitos^Cic pulfum vocamus vehementem 8c fortem.dcbilcm 6c languidum,^''' la
ftfn)(»rf (tr/frMiatqueitadicimuspulfum eilc durumaut nioliemivei itt pnmis
qiiatitatibns\ quo modo pulfum con(]derando,eum calidum,frigidum,humi-

cium&:ficcumd!cimus,vel/>?/)/<'«//«^/»f ^r/m.«iatque ita plenus diciturpulfus
velvacuusiveI/«/fw/'(?rf^///f//>fiatque ita creberappellatur,fpillus &frequens,
aut rarus,re(blutUb ik. lapiS) vel/wr/^j^^/w^^jatque tunc nuncupatur talis motus
arhythmosSceurhytbmos;vel/»<c^//(i///4/fw//»-«(7//4//At/^,hocq5 vel in pulfu u-
no,&tuncdicitura;qualis,difpar8cma:qualis,vibratus&dicrotus,crap;zansbis
feriens,feubispulfans,innuens,circumnuens,intercurrensivel in pluribuspul-
fibus 6c dicitur collec1:ivus;eftque talis motus veldeficiens(cuintermittcn^&:
intercepcus,forricinus,mutilusd:fCurtatus,dehciensdei-urcatus,atquedecui--
tatusreciprocusjvel in compofitione^&. talimodo pulfusdititurundofa^,ver-
miculans, formicans, hedicus feu tremuius, convulfivus arque ierr--tus. De
hJL%znttmco}p\oshtr At\.:xtGaii.decaHj.pulfcap.^.6. £tlib.i.depr£/ag.expulfc,ip.yEt
z.dedignofcpHlJ.c.tp.z.dr lib.yde differ l cap.y Irno vero legcornncs hos Ga.leni li-
bros.videlicet de dtff.pulf Dcaignofc.pidf. Decaufptdf Depr^fig.e.xpHlf Depulfad
zAvic.de Tyron. De fynopjpulf &c. utm cordts^contraiftone tantHmyCU)U-i tffcAus lUttC
med.cord.
trift:itia,delperatio,merus,odium,invidia,ira,furor,verecundia,8cc.
'"Gal.dt Vel " affioifivoluatariaesl n •.tttralis,ezc\uta.utjecundaria,vide\icet attradio,
aat.fac.A- retentio,alteratio,expulfioiaut^r/«//ir/^,vidclicet,nutritio perappofitionem.u-
trm^^d^d
nionem & aflimilationem,auc4io in longum,latum & profundum,generatio
i.taf.x.i. perimmutationemScperformationem. Atque hocmodobreviterperepito-
men ifta tradidimus, & fuccinde Medicorum de novem rerum naturaliurn
fpeciebusjduplicemhommiscompofitionem concernentibus,opiniones pro-
pofuimus. In capite vero fequenti principia noftra circa compofitionem liu-
manam,ejusqueelementa,humores,corpus,virtutematqueadliones(ecun-
dumnoftramintentionem explicabimus.
C A V. IX.
T)e pnncipiis nofiris Mtcrocofmt,^ quomodo tam cumpnncipits diyinarum

literarum^quam cum intentionibiis omnium Fhilofophorum
t^ Chymicorum conyeniant ?
porro demonftrabimus,quomod6 hxc noftra dodrina feu Philofophia

Jkmomnibus
in tumTheologorum,tum etiam Philofophorum &: Medicorum
veterumopinionibus inphyfiologixhumanxdefcriptioneconfonafit&.con-
vcniens;acprimiam quidem,methodice progrediendo,a principiis omnmm
primariisexordiemur.In^r//«<?igitur^r/w/»^/?r/Tr4i7(t//«//^r^,ubi de principiis
egimus luculenter declaravimus quod omnium rerum principia fint Tene-
,
,
brx,AquxreuSpiritusintermedius,8cLux;dix!musque>tenebrasefiedeformi-
tatis originem 8c privationis formalis caufam immediatam, dcclarando, eas
non efle merum accidens,fed pro re quadam non imaginabili tenebris obruta
accipiendaseireiquxquidemvidebatureireinteraliquid&inihil.Deraiibus/^-.
H at ergo hac
nebrisAEgjpttacfs loqucbatur Mofes in Eyi.od.(\uzspalpabtk-s vocavit. i
tenebrx
.
DE ANIM^ SENSIT. ACTU IN COPvP. lor

tenebrx quafi velametum rei vix imaginab ilis & omnino informis. Hoc agno-
yitMoyfis (7f;7(î.quandodicit,quod tenebrartuennt/uperfacicmabyili. Pcr
terrametiammanem tenebras omni luce informante deftitutas intellexitjex
quibusmedianteluce^terragerminansjvirefcens&ifertilistertiodiecreacaac-
querepercuffivalucisVirtuteinmachinct- centroproduclafuit. Hicergo ve-
ramhabemusmateriamprimamPeripateticorumdcformitateami(ttam.Hic
lucc clarius videtis,tenebras eOeeorumprincipiiim peraccidensprivationem
xebusindueens.HicetiamPlatonic£Ehylxmyrt:erium,quodfomniocompara-
verunt,difcernercpoteftiAiat vero Spiritus Domini.quem Mercur.Trifineg. Pi-
w4»^.i.Df«»>/^»âppellav]t,feipfumm tenebris revelansj T^^^/înquit i^/w//?<i,
tenebrd nonjtmt tenehr<e ,fed nox eft tam cUra tibi,quam dies. Tencbrarum tegu-
mentum difcuflum eft,& deorfum obliqua revolutionereverberatumad fa-
bricxcentrumjatqueitailludinforme.quodintenebris crat occulium,&for-
ma omni carens,nunc lucis pulchritudme decoratum .appellatur nomme a-
quarum feu fpirituum. Undeimmediatepoftquamdidumeft,qu6dtenebrx
fuerintfupraabyftum.perhibeturabyftiisillainaquameireconverfa per pra;-
fentiam lucidi fontis Spiritus.LTndc fcriptum eft Et Spritm Deminiferebatttrfu-
:
pfr^^«^^,Hicergohabemusmateriam(ecundam^r;y?i'/<7/J&:fpiritum univcr-
ium Platomcorum^S^c. Habemusetiamformam formarum.videiicctSpiruum
divinum,&iucemabejusfolapra:(entiapnmodietreatai;i,cnjus virtutc&ai-
flftentiaomniafuntinformata,&.inadumdeduc1:a.Quibi]siuculenteriatiscx-
piicatur,qu6d trianoftra principia fint illa ipfd^qua, Mcyfes dif rte nominavit,
vidchcettenebrx,aquxfeufpiritus,&.Iux;&proindequ6deafins;efficacifiima
& infaIlibilia,utpotecum quibusomnia omniurn Philofophorum principia
convenireobfervantur.Quieenim 3\idt.(\intAriJiotelii piincipia quam hxQ no-
ftra,feu potius Mofaica ? Quid enim aliud materia tjmprima, qu am abyffns (q ua re
eamdixithylam)&/'r/x/4/wejusfeu materix deformitas,qii3Lm vocavit tenebras?
Quid ejus w/i/fmy?f«»^<* practer illam, quam ipfi Philofophi cum Moyle
zgaovemntcff&aqHam? Qiiid ejusy^m^.cujus viriute,ut ipfe fatetur.materia
prima&potentialis in fecundam &
adualem reducitur, (unde eam etiam a-
dumprimumvocavit) prxterquam Spiritui divini frud;us,feu cfFc<5lus,feu lux
primodiecreata? Hoc idemetiam eft hyle Platonica,quod abyflus Mofaica,8c
idemejus idaa^quod Spiritusradiiiidemqiporrêjus^jti/m/^ intermediui, quod
aqua;,quibusSpiritusDominiincubabat. Qu6dauremadrerumprincipiafe-
cundaria omnia attinet.nonne ab hifce primariis illa per confequentiam de-
fcenduni? Galenm 6C Hippocrates quatuor fummas qualitates fecerunt princi-
pia. Quomodb autem ha: a noftris principiis adione diverfa promanent, antea
jn/r<ic74/«f^r;w///^r<?/>r//wtfdeclaravimubividelicetcaliditatemexluciscffedu,
frigiditatcmexhyIiegremio&aquarumcentro,humiditatemabadionibus6c
painonibus intermediis prodiifie diximus ficcitatem ver6 oftendimus nihil
;
aliudefie,quamhumiditatisabfentiam.Undejquiahumiditasinlocointerme-
dio invenitur,necefl!e eft,ut ficcitas incolat utrumque extremum. Poftea etiam
ip(aquatuoreIementa,adiclisqualitatibu:,orta,vocantpnncipia corporis hu-
mani. Qu:Equidemnosrec1:iusin triareduximus.fumendo integramhumidi
tatis Jph^ramcum Artefio & ..4wf////4,pro unicofoloelemcnto &
duo evtreir a
produobuscxteris.Diximusetiam,qu6dclcmentainfuafubftantianihilaliud
iint,quamaqua;qu£egrofiiorauttenuiorfad:apropteriucis majoremautmi-
norempr3efentiam(nammajorlucisportiomagisfubtiliat,minorvet6minus)
difFcrentiasdiftinclasproducitinfuamafia,qux eiementa dicuntur. Deinde
groflioraadhucprincipianominaveruntexelementis/-acla,exquorumunione
corpushumanumconflaturjîdelicetquituorhumoresiqnositidem quoque
Cc COi
2ot T R A C T. I. S E C T. I. L 1 B. IX.
nos in tres.feciindum elementorum difcrimen contraximus,viclc]icet,ut elc-
mentorummateriaerataquareufpintus.ftchumorummatcriaeratchylusjat-
que utmatcria: elementaris nimia calefactione igncum elementum produ-
(flumfuit.ficetiam nimia chyli concodione bilis gcneratur. Unde videmus,
quodhomineshepatecalidopracditi aptiores fintadbilis procrcationem. Ac
vero fi nimium aduratur,in terram revertitur non minus,quAm lignum in car-
&
bones deindein cincres.Unde ex eadem fpharrahabemus ignem 8c terram.
Naminelementarirotat!one6ccirculatione,ignis cum terra: liccitate conve-
nit. Efttamen&.terrallmplexmfuanatura,qu.'enaturalemmelancholiam6c
ranguiniifxcemproducitiquxver6groffior,fngidior &crudior eft.aquasani-
malis portio. Atque ita habemus bilem naturalemfeu flavam &
melancholiam
naturaiem.atqueillam.quxexbileaduftamterhumoresanimalesnumeratur.
Spha;raautcmmediam.3gisautminusparticipatdeutroqueextremo. Eilta-
men ex vera natura fphxrashumiditatis. Nam pituitaaquxrefertur,quxob
fuam propinquitatem cum terra crudior atque frigidior ell fauguis vcr6,acri
;
comparatus, maturior eft & magis coclus, quatenus bili feu clemcnto ignis
comparatur. Tota erge humorummairauniverfoelementorumSpiritui aili-
milatur,f]iha;raqueintermediaafen{]biliutriufquehumorisextremiaclunon
aliterproducitur,quamfpha:rahumiditatisabadionefrigoristerrefl:ris&:cali-
ditateelementiignis. Num frigiditas cterra,uta(fl:ionibusignisoccurrat,exi-
liens,fuad:fpofitionefrigida6cficcaatq5congcIativainmediaviainterignem
& terram^rcfillit adionibus ignisdeorfum defcendcntibus. Ignis verocalor
diiiolutivusliquefacisndo^relaxandovim frigoriscongregativ3m,in fpiritu
leuaquamtermediaoperantem,refolvitipfam m quendam m.idorem,qui fe-
cundiimmagisvel minui in fpilTitudine rclinquitur,pro majori velminorifua
appropinquationead alterutrum extrcmum. CxterLim,quoniam hic radio-
rumcaliditatisik.fpirituumcondenforumfrigiditatisconcurfusfitinipfoqua{i
centrointerignem& terram,idcirc6 evenitinde,ut vcrfus inferioris aercx rc-
gionis peripheriam nubes alTidue congregari videamus. HcEc ergo cft vit»
caufa,videlicetcalorisac1ioinhumoreadimpediendosfrigiditatisiufultusco-
gelativos,qui,fi dominium habuerint, mortificationem fecum adferent, ut in
gangra:na:malocommonfl:ratur, Atque hinc fit,ut calidum innatum femper
comitetur humidum radicale. Nam fine calido humidum facilimcpriefentia
frigoris congelabitur,qux eft caufa mortis. Nam ut calor eft caufa motus 2c
vita;)ficeconverfufriguseftcaufaquietis&mortis:Utautem lucis &tenebra-
rumefFeclusfehabentinMacrocofmo.ficetiam itidem fehabent cfFcdusani-
ma:£ccorporisinMicrocofmo. Namanim«pra:fcntia& acluculorisejus.fan-
guisfitHuiaus,ejusver6abfentia congelatur,motusque omnis toUitur. Simili-
ter.ut aqua a tenebris denvata eft,ex qua conflata funt el£mcnia,fic ctiam a
corporeomniumhumorummateriaortacft,undefubfl:antiamcorporeamS2
vifibilem habet. Hinc ergo corporis fanitas &
infirmitas,vita & mors.ab hu-
moribusprocedir,eorumquefuccefnonemembracorporisoriuntur&nutriu-
tur. A caloris facultate bons corporis virtutes & adiones oriuntur, tam vo-
iuntarix.quam involuntarix,qu£E c converfo a frigoris dominio depravantur.
Ferbi gra.tiL Animales actiones congelativa frigoris facultate corrumpuntur,
utinparalyfi,catochc,apoplexia& hujufmodi aliis. Spiritus vitales tetris me-
Iancholia;vaporibusinquinantur,corquecontrahitur,unde triftitiajmctu.-tjira,
defperatio,cordis tremor,fyncope,&:multaaliahujufmodipravaaccidentia
inducuntur.Inpartenaturaliper frigorismalitiam,facultasattrad:iva,cxpulf5-
va&concodrixlxditur,membraqueatrophia,hydrope8cinfinitisaliisinfirmi-
tatibusafHciunttir. Ssdadprincipianoftraredeundo>videmus,qu6dabillisad
homi-
I
DE AN1M>£ SENSIT. ACTU IN CORP. zoj
hominis compofitionem oriantur tria principiajab omnibus lam Theok>gis,
quamPhilorophis,Medicis&;Chymiasapprobata3videlicetm/'/'*.fjy^/m/it^<:f /i-
7iima,3iC li quarum congene terra
quis dic&^cct^terrajaer (^ ignis,yt\ tenebrA{t^
eft,&.cxterracorpus,uti fupra demonfl:ravimus)rf^«d feu fpiritus tenebrii cxu-
tuSj&/«.vfpirituminformansatqueineohabitans. Nonnulh etiamhxctriaia
duo contraxerunt, videhcet in animam &
corfw. Et tunc appellationi anima;
/piritumincluferuntjquifempercftanim^vehiculumiundeanimamejusfpiri-
tumvocaverunt. SedquidjamtandemdeP^rrff^^principiis cenfendum fit.u-
no verbo dicemus,&:, quod cum noftris etiam conveniant, breviter oftende-
mus. Ipfetriarerum omnium pofuit principiaividelicet,5'<2/,.^/fm<r/«»? c^ Stil-
fhur. Qux,fidiligenterremconfideremus,exnoftris principiis immediate ef-
fluere atque promanare percipiemus. Nam ex tcrrê feu tenebrarumcentro
falextrahitur,&;terra:cumignemixtsreferturjSulphur vcro feu rerum anima
&tinclura,aluce,tanquamanimarum,tind:urarum vitarum origine proce-&
ditj Mercurius autem partim de iale &
partim deigne participans,fpirituiin-
intermediononinepteaffimilatur. NamaercmuniverfalemMacrocofmicum
fecundiimfuammateriameirefalem petr2B,fuperiusprobavimuSj&fecundum
formam fuam nihil ahud efi!e,quam ignem dilatatum,& ubique per orbem Ma-
crocofmicumexpanfum. Unde ejus parsfuperiorin infima mundiregione di-
citur ignis,e.)us vero totum in regionemedia dicitur £ther,qu^Ci dthaer,\d eft,
igneuijpiritm,iL porro ejus totum in fuprema regione,pcr excellentiam voca-
tur empyreum,hoc d\.,totum quafi lucidum atcfue igneum. His igitur manifcfte,ni
faIlor,explicatur,tLimqu6dhujus noftrje Phiiofophix principia cum omnibus
aliis tamTheologorum,quam omnis generis Philofophorum opinionibus con-
veniantj&qu6dprxterlucem;fpiritumatque tenebras feu terramnonfintali-

quaaliaprincipianaturaliaexcogitandajtumetiam,qu6d hxctria in fuadifpo-
fitione referantur ad illa tria principia iufinita,8£: increata uniusefTentisejtum
deniquequ6d unumquodque horum creatorum principiorum habeat refjae-
clumadtriplicemdierumprimorumcreationemiridehcetlux,adprimam,in-
dicansDeumjCUJusimagoluxeratjfuifTeanteomnJa^Deindefpiritusfeuaquie,
adfecundam,in quarum medio firmamentum,quod coelum nuncupatur fuit
pofitum Tertia die terra ex tenebrarum congerie ad opificii centrum conglo-
:
meratarum fada eft Atque tiam immediate ex his principiis corpora compofi-
:
ta funt produdaj videlicet herbx viventes,femen proferentes,& arbores feu

plantx,frud:umjuxtagenusfuumproducentes. Im6rer6ancehorumprinci-
piorumproduclionemipfxftella: erraticie coeh non fuerunt creatiEiquoniam
torum craflum ex terreo fubtili facT:um fuit. ktvtxoAngeliatquelntelligentix,
quatenus exfimpHciffimo fpiritu 8c luce primo die in coelo empy reo creatis pro-
dusfli funt opus non habuerunt,ut tertii principii ortum ad fuam exiftentiam
expedarentjquare^y/zwc diefuerunt creati. Omnes autem creaturjemundivifi-
bilis trium principiorum prasdidorum opem ad fuam exiftentiam require-
bant;intcr quas hominem,nobihfnmum illud fubjedum,quod pra; manibus

noftrishabetur,praecipuenominamus,quiexcorpore(quodfacr«Scriptura:in
multis locis terram &
tenebras appellarunt)triplici fpiritu intermedio,& ani-
mafeulucisproportione itidcm triphci,tribus Macrocofrni regionibus corrc-
fpondentCjComponitur. Atqueitahumanxcreationis
rationem bre viter propofuimus &
declaravimus.
Cc i TRA-
104 T R A C T. I. S E C T. I. L I B. X.
TRACTATUS P R I M I,
« SECTIONIS I.
L I B E R X.
Detriplicianimx incorporevi(;one.
C A r. I
T)e primo vencre i-vtjionis ,quA '-utdeltcet anima res corpora/es percipit
perjenjimi^ quomodom hacfua --vijfofje
aliqHaado dectpiatur ?
Fia vifiomm in anirnk ejfegenera a b e ffc d u n fj i 1 1 1 b i Tl
animadvertimus 5 qijorum primum ell cerporale,

quo per corporis fenfus corpora re: um colorata
corumquedimenfjones&aliafeniibusobvia per-
cipiuntur. Nam quamvis fubftantia 'cL conditio
anima; fitinvifibilis,&: per confequens invifibili-
liter in corpore maneatj attamen ipfa e corpofe
profpiciens & egrtdiens per
invifibiJiter qunfi ,
corpus corpora videtjvidtlicettcelum &:terram

atque creaturas in iis.oculis noflris confpicuas.
AtqihcXcanim£Evifio,mediantibuscorpoiisfcnfi-
busexternis,perficitur. Secundiimwixoms inînima genu-fJJ)irttuj/e(:i\,c]uo cor-
porum folummodo,& non rationc lcu mente.cernuntur.
fimilitudines (piritu
Quicqiid enimmatenale eft.&l tamen corpus non eft,illud recte meritoque
fpiritusdicitur.Idcircoquadamviocculta&lpiritualiitarapituranima.utloco
corporumixpreirase' rumiimilitudincs.tanquaminfpeculo vidtat. Icrtium
vifionis^fwof eft inte/leciude^c\\io res illjE.qua: nec corpor.T,nec corporum for-
mashabent,confpiciuntur;quaIesfunt,ipfamens,Dfusjuftitia,fdpientia&;o-
mnisanimxaffcdiobona. Namvifione intelledlualinunquamfalliturannna.
Autenim intelligic aiuma,& verum efl.quod aut i\ vcrum non eft,
intelligiti
nonintclligit. In villonevcrocorporaliquam/xpifrinic err.u&fallituranima,
iecundiim veius illud &verumaxiomaPhilofoph(irum;/<'«/*tf/i/''///^rf/Vf/i/>r<?-
prium c!r •verum oljerium-^cum in ip/ts corporilns fieri putat quod^videtur apparere in
Vcrbigratia. Nav:gantibusvidenturterra,civitates,arborc.s 6s:(jmi-
p/jantafta.
lu moven, iimiiiter in tcrra iiritic CDiilHlcntibus furiumque coc-lum intuenti-
bus
DE TRIPL ANIM. IN CORP. VlSION. 20;
bus videntLir fydera ftarejquse camen omnia ah ortu in occafum, &
e converfo
moveridiligenshominesdocuitobfervatio. Porroetiamdivaricatisotulorum
radiis,resunadup!amhabereformamvidebitur,&inaquabacu]us fraclus ap-
parcbit,&mulcaidgenusaiia. ImoverointeromnesaliosfenfusmaximeT^/jW,
Namvidemusin fpeculo aliquandoma-
quamvisprjeftantillimus.decipitur.
jus idolum.aliquando minus & nonnunquam xquale; limiliter in alio dextra
vidcbiturefrefmift:ra,&econverfoificetiamquod(urfumeft>deorfumfehabe-
revidebitur,&viceverfa. Aliquandoidolum apparebit extra ipcculum.ut in
concavisprobatur;aliquandovct6intrafpecuium5 Etin uno itidem fpeculo,
videlicetinconcavooblongo,resvidebiturjuftolongior,inconvexover6bre-
vior £Equo, in plano ver6 apparebit prout in fua forma naturali exiftit Atta-
,
:
meninplanisfpeculisdextravidebitureflefiniftraj&finiftraefledcxtrajatque
ficincieterisinfinitis,dequibusopticiEfcientixperitiluculenteregerunt) Imo
ver6&nofmetipfimfcientianoftraoptica,inlibeIlisderadiisrefraGlis&refle-
xisha:comniafuccin(f>e& unico quafi verbo delineavimus. Senfus etiam au-
^//«înterdumanimamfallit,dumaliquis,ululatumcattxfeufelis,velcanisau-
diens, putat eum efle clamorem vel querelam aliquam mulieris vel hominis
aucinfantis. Similitertormentibellinftrepituîprotonitrunonrarâccipitur,
voxque unius hominis pro tonoalterius habeturific etiam in Mufica nonnun-
quamd!flonantiaproconfonantiaapprobitur,& vice verfa. Porr6 etiam per
^//y^^w/wdecipituranimajquatcnusipfecircaproprium objedumfalliiur. Sica-
quam aromaticis admixcionibus in vini colorem & faporcm Medici pcriti con-
verterenorunt&folencitautabasgriiproverovmo accipiatur,quod quidem
etiam meipfum vario artificio prxilitiire non eo inficia.s;Sa:picule etiam falli-
turguftus,remunamproaliaproptcrnaturarumfimilitudioemaccipiens.Hal«
lucinatur etiam anima in fenfu odorif five Olfa^»-r, quatenus fxp flimc vide-
mus,qu6dexodorefxperesaliud,quamreveraeft,eflecrediiurjatquchocqui-
demtamboni,quammaliodorisrationeacciderepercipimus. Ta^ ui denique
animam decipitmodis infinitis. Hi»c ifaaci anima, deceptafuit a Rebecca. Ex qui-
busevidenseft,qu6dvifioillaanim3ecorporalis,qua'ienlibuscxterior!buspro
objeda corporea fallatur. Atque hic eft primus vifio-
organisfuisutitur,circa
nis inanima gradus,quo corpo,ra fentimus,quam quidem fundionem anima
perquinquecorporislenfusexpcdirefblet.
c A K 11
êfecundogradu^-utfiontsanma^quiieeB in maginationefeu fhantafiay^

cjuomodo anima in eanonnunquam fkllatuTy
patiaturâtque aâyari
îdeatur ?
SEcundo genere vifionisanimaf,quononcorporea,fedcorporifimilia,atqae

adcbetiamnofmctiplos non aliterrquam corporibus fimilcs,intuemur,res
in fpiritu phantaftico confpiciuntur,quemadmodum imago in fpeculo poli-
iiHimo. Atque ut Imago corporis in fpeculo fe habet ad corpus quod rxtra
>
f peculum exiftens,imaginis figuram fua prjefentia exhibet:ficetiam cr -rpi/

' m
afenfu externoyiforumiconesatquecffi^J-sfpirituiimaginationis im:-?
Cc 3
> •
2ot t R A C T: I. S E C T. T. L I B. X.
Senrumigicur& animê per eum vifionem rcgioni mundi inf:;riori compa-
tur.
ramus,mquacorporavere vifibiliafunt trinadimcnfionccircumftnpta. Ima-
ginationemautem&illamanimxvifionem.qux per eam fit,effigiebus tt^le-
ftibus refcrimus,qu2e talcsvidentur,quaIesnonlunt. SicJriesceelividtturha.-
berearietisierreftrisfimulachrum.Eta/witftJ^ffitalisefrevideturjqualis noneft,
fed potius fimilitudo eft rei llius,qu2e videtur eflTe. IntelleiHium eciam 6c anim«
i
pereumvifionemrcbus fupercoeleftibus tribuimus,in quibus nec corpus,nec

alicujusreicorporea:autienfibilisimagoinvenitur,quaiesfuntDeus,mensra-
tionalis&intellectualis,ratio,virtutescardinales,caftitas,pietas,&qua:cunque
alia funt ejus generis,qua: intelligendo velcogitando enumcramus,difcerni-
mus&definimusjUtfiipradidumeft. Animadvertendumautemeft,qu6din-
tellec1:uali vifione,nunquam fallitur anima. Aut enim intelligit anima,6c ve-
rumeft.quod intelligit5aut,fi verum non eft,non intelligit. In vifioneautem
Corporalifiepefallituranima,utdidumeftincapitepriecedenti. Sed&fallitur
animainvifionerpirituali,dequahicagemus,atqueilluduuriquoniamea,qLiac
videt,aliquando vera,aliquando falfa,atque nonnunquam perturbata &c inter-
dumtranquillafunt. Ipfaautemveraaliquandofuturisfimilia,velfeorfimaut
fecreto did:a,aliquando oblcurisfignificationibus,&:quafi figuratis locutioni-
bus,veIoraculo,vifione,fomno,infomnio atque extafi anima; pronunciata yi-
deniuride quibusverbahicordine&methodojuftafaciemus. Hincigiturap-
paret,animam non effc corpoream,fed potius corporis quafi fimilitudinem,
qusnoneft corpus;quemadmodumfpiritusnonertcorpui,feddecorporis8c
lucis naturaparticipans,quoniam dormienti &
in fomnoalicui veluiicorpo-
reus apparebif,neque tamen id corpus ejus eft/ed anima,nec verum corpus,
fedfimilitudocorporisejus. Jacebitenimcorpusejus,ambulabitanimajtace-
bit lingua corporis ejus,ac loquetur ipfajclaufi erunt oculi tui,videbit autem
temilla;&itaineatotaacintegraccrneturfimilitudocarnisejus. Inhacfimili-
tudincquafiperIocacognita&incognitadifcurrit,&fcntitLxtaveltriftia. Ani-
maautem mortui,ficut dormientis,in ipfa fimilitudine corporis fui fentit five
bonafivemala5quxtamennonfuntcorporalia,fedcorponbusfimilia,&:qua-
fi Narciffi imago in latice fontis.quibus anima: corporibus exuta:,afKciuntur,
fivebencfivemale,ciim&ipfa;fuiscorporibusfimilesfibimetipfisapppareant:
funt tamen vel vera lastitia vel moleftia tranflatx de fubftan tia fpirituali in fub-
ftantiamfpirituaIem,utreflexiodeunofpeculo in aliud. Certum nempe eft,
quandamfpiritualemnaturaminnobiselIe,ubicorporaliumrerumfimUitudi-
nesautformanturautformatxingeruntur,fivecumpra;fentia aliquo corporis
lenfu percipimus,itaut continuoeorumfimilitudo formetur& memoria re-
condaturifivecumabfentia jam tum ante nota,vel etiam,qua; non novimns,
cogitamus,utindeformeturquidem fpiritualis intellec^tus. Innumerabilia ct-
iamproarbitrio8copinionefingimu$,quxvelnonfunt,vclefrencfciuntur. In-
numerabilesitidemaliasrerum forma: in animo noftro depinguntur,cum vel
facimusaliquid,velfa(5kuri fumus. Aliquandoetiamfpiritu rapiente,tollitura-
nima,utvidcathujufcemodifivebona,five mala. Animaquoqueintenfione
cogitationis,vel aliqua vi morbi (ut in delirio e febrc orto acciderefolec) auc
commixtionecujufdamalteriusfpiritusfiveboni,fivemalijfaIlituratque pati-
tur. Nam
corporalium rerum imagines in fpiritu exprimuntiir,&: tanquam
corpora,ipfiuscorporisfenfibuspra:fentanturiitautabfentiavidcaniuradciTe,
tanquampra:fentia,atqueut ea,qux non fimt pra: oculis,adefic cradantur. A
dormientibusctiammulta vidcntur,vel nihil,vel aliquid interdum fignifican-
tia. Undefcepeimagincsrerumcorporaliumtantaexpreflioneobjiciunturin
fomniis,quanta prxfentantur ipfa corpora vigilantibus,in tantum quidem.ut

etiam
DE TRIPL ANIM. IN CORP. VISION. 107
etiam intervifionern dormientium 6c veram cognitionem vigilantium non.
i.{ircernatur,redcontinu6iiscaromoveatur,8c contra propofitumfuum,vel
concra mores licitos,concumbere fibi videantur,ac quodnaturalitercolledu
eft, per srenicaies vias emittant,quam quidem aclionem Medici nodurnsKt
j)ollHtionemn\\ncu)ô.mnt. Huncmotumcaftivigilantescohibent&refrxnanr,
quemdormientesideocompefcere non pofliint,quia mpotellate nonhabenc
imaginis corporalis expre/lioncm,qua caro naturahter movetur.unde fequi-
turi!lud,quodcohibitumfeqaifolebat,&:,quodfinepeGcatbavigi!antibusfieri
nonpoteA:,fitinfpiritu,&multaproarbitriofinguntur,velpra;terarbitriumde«
monrirantur.dumcorporaliumrerum imaginesapparent. Ipfanamqueani-
ma,qux motu proprio femper in motu eft,quia a corpore non fini tur.vel etiam
plane non finitur corporalia fentire.autad corporaliavimfuêintentionisdiri-
gere,idcirc6,corpore fopito,fpiritu ipfa agit,ficuti imagines corporum cogitan-
doexfeipfaYerfareairoletjautfubjeAa intuetur,ctim ad ea videndaaliquofpi-
ritu affumitur. Notare autem vos velim,^ Leîores Aqmxnimo oferahjicnofirale'-
gcw^fj^quodnondementejamloquamuriquamfupraprobavimuSjnuUipaflio-
ni aut mutabilitati obnoxiam efle,fed de anima media in corpore,fenfibus 8c
fpiricucorporalijimaginationi attributo,mixta,quiB fi per fenfum corporijun-
gatur,hocefl:,fivifionecorporalivifibiliacorporeaintueatur,corporeadicipo-
teftab efFediijfin perphantafiamcircavifionem fpi itualium 8c fimilitudines
corporumverietur,fpiritualisdicitur,atqueitaquoque,fiperintellc£tumcirca
vifiouem,inquaneccorpora,neccorporumfimilitudinesconfpiciuntur,occu-
petur,rationalis &; intelledualis appellatur. Namque ha;c anima fi menriad-
ha:reat,tiim ejus vifio circamentem & intelledum m.agis verfatur. Si vero ma-
gisanimêfenfitivx fubjiciatur,tuncvifionibus ejus inferioribusutitur. Efter-
gohxcanimafubftantiafpiritualis,exluce8cfpiritumedioconflata,8cpercon-
fequens fimplex 8c indiflôlubilis, incorporea, paflibihs 8c mutabilis reipedu
abundantije fpiritus fui, qui paflibilis eftut ver6, quoad formam fuam luci-
dam,permanens,fixaatqueimmutabilis. Qu6 ergo magis deorfum inclinat,
e6magisfpiritu rubmergitur,8cperconfequens pailionifubjicitur. Qu6ver6
magis(urfumelevaturverfusmentem,e6 minus aggravatur perturbationibus
materix. Hincergoinmentisregioncubiintelleetuales vifionesfacit,fcmper
veraintuetur,propterejuslibertatem a paflionibus 8ceximiamlucispotentif-
flmxoperationem. At ver6 ininferioribusfuisvifionibusfalfaproveris,quam
fEp!flimefpeculaturproptergroflitiemmedii,in quonatat. Sic remus velba-
culusre£l:us,aquximmiflus,proptermed!i fpiflitudinem,frangiatqueincurva-
ri videbitun llnde res tales id videbuntur.quod revera non funt,atque itafal-
leturanima:Carctetiam anima pondere,figura 8c colore,quatenus invifibilis

8c fenfu non ca pienda. Nec quidem etiam pro parte capienda eftjfed pro crea-
turaDei,nequeetiamdefubftantiaDei,nifiinquantumparticipatdecjusbo-
nolucido:nequeeftdemateriaqu3tuorelementorum,fedexnihilocumquin.
tofpirituefl"enrialicreata,fiquidem Dcus eam ex femeripfofeciflet,nequaqua
virio,p'afljoni,mutabihtatiautmiferi£eefretfubjeda. Porr6etiam,fiexel$m^-
tisfieretjefTetcorporea. Initium ergo habet,fine ver6 eam carere certum eft.
EtcumfpiritualisfitatqueiEtherea,nihilhabetterreni fecum mixtum autcon-
cretuminihilhumi^ditatisaerea: autaquex,nihilque caliditaris 8c ficcitatisele-
menti ignei. Ut igitur cjus natura eft invifibilis,ficetiam invifibiliterin cor-
poremanet,8cdecorporeinvifibiliter egreditur,per corpus corporavidet,vcl-
uti ccelum hL terram,8c quê in iis confpicua funt oculis noftri?. Per fpiritum
autemcorporumflmilitudines intuetur. Quicquid enim corpus nao t^k.,^ ta-
menahudeft,noninfuIsedicitur Spiritus. Per intelleiûm ea yidec>qu£ non
corpo-
:
2oS T R A C T. 1. S E C T. I. L I B. X.
corpora funt, nec corporum formas habent,quemadmodum in fuperioribus
dedudum cft.
C A P. III.
1)e anim£<-vtltombtu,ftmiltter defomniu ^ quinque ejus generibtis

T)e Vhantajmate, Ephtalte, ^ tandem
de Extafi.
EOru,qu£enofuntcorpora,fedfpiritualescorporumfimilitudines,quaIescer-
nimusperimaginationemjaliafuntvifaufuatajaliadormieutibuîjippurenc»
atque nonnulla in extafi percipiuntur. Qux funt vifs uJitatA drhumana.tz vel
t\J}iritH noftro exiftunt, vel ex corpore Jpintui qmdAmmodo fuggeruntur-y fecuci,
cumveIcarnevelanimohominesfueruntafFcdi,uonfolumvigilanttsiofimili-
tudinecorporumverfantanimo curas fuas cogitando,verurn etiamdormien-
tes fomniando traclant iIIud,quo indigent. Namque &. negotia (uagerunccx
animi cupiditate,& epulis poculisqueinhianf,fi forte fitientes clurientes ve ob-
dormiverint. Vigilantibusetiamocculioquodaminllinduingcflas elfecogi-
tationes,quibusdivinarent,novimusificutC<j//'Arf/7'^»///f:vprophetavir,i.iitne-
jusintentio prophetandi voluntarem non haberct. Videmus crgo ex fupra di-
<Slis,qu6dmultavideatanima,&qu6deademnaturafitomnium vifionum,five
invigilantibus,fivedormientibus,fivc segrotantibusiquoniam res hujufmod/,
qux videntur.non funt ex alio genere.quam ex nacura (piri tus,dc quo vel in quo
funtfimilitudinescorporum: Obfcuratas namque vias habet fentiendi,utvi-
deat,qux(bmniantes vident. Vifa fiquidem Phrcneticorum fimilia funt vifis
fomaiantium,fimiliafuntcogitationibusvigilantium. Dormientibusquideni' j
incerebroconfopiturviafcntiendi,qua: intentionem ad oculos ducit,idcoquc '
ipfamtent!o,inaliudverfa,eernit vifa fomniorum,ac fi corporalesfpeciesadef^

lent;itautfibidormiensvigilarevideatur,6cnoncorporumfimulachra,fedipfii
corpora intueri. Nec certe fine admiratione infigni contemplor,&. contem- |
'
plando afficior ftupore haud exiguo,quanta celentate &: facilitate anima (i-
briceiur imagines corporum corum, qux per corporis oculos videt. Qualif^.dP^.
cunque tamen illa viforum naturafit,proculdubiocorpu5noncft. Nonenim.
corporavifaillasimaginesinfpiritufaciunt,ncceam vimhabent.utaliquidfpi-
ritualeformentifedipfefpiritusinfeipfoceleritatemiraid pr£cftat,utpotefpiri-
tualis, intellecûalis atque rationalis. Qiia: dormientibus apparere videntur,
kcund\xv[\Macrobii opinionem.in ^«//?^wr generadiftribuuntur,videlicetin o-
raculumiviftonemfomniumyinfomnium drphantajam. Oraculum definit eflc,ctim iii
fomnis parcns,velaliqua gravis,fanclaque perfona,feufacerdos,velipfeDeus,
eventurum aliquid aperte vcl , non evcnturum faciendum aut devitandum,
,
denunciat. DequofacrxScriptura: multis multa locisdifert^tra<ftaverunt,6c

j4»»W/f/#finfuismyfteriispermulta recitavit. Vijio eft.ciim id quis yidet,quod
eo modo,quo apparuit.evenit. Somnium te(ftum,& fine interpreta-
eft figuris
tioneintelliginonpoteft,hoceft,a:nigmatibu$obdudum. UndeiV«/w. 12. In oi
nlloquitur ]ehova Moyfen dr oJlendit.,non perfomnia dr migmata dr figur.iStUt folehat
,
cateris Prophetis fepitefacerefedpalkm Deum ajpexitâtque (imilitudinem ]ehovx in-

tuebatur. Infimnium eft.quando id,quod vigilantem fatigavit,ingerit fe dor-
mienti:cujusgcnerisfuntcibicura,velpotus,velaliquaftudia,velartes,velin-
firmitates;namquefecundumftudia,qua;quifquecxercuerit,fomniarefolcti
Similiterfolitarumartiumfimulachra,deprxfentimentibusimprcfIa,appare-
bunc
J
DE TRIPL. ANIM. IN CORP. VISION. 209
buntininfomniis. Porroetiam, juxta infirmitatis diverfitatemjdiverfa inci-
duntinfomnia,8c fecundum morum ac humorumvanetatemitidemquoqne
illavarianturjcumaliavideantfanguinei,alia cholerici,alia phlegmatici.&alia
melancholiciii{lividentrubea5cignea;illialba&nigra. Phanta/ma e(\..x\ândo
quisdormirevixco£pit,ficvigilarele adhucexiftimat,aca/picerefibi videtur a-
hosquafiinfeirruentesjvelpafiim vagantes formas,difcrepantes varias,eai- &
que vel Ixtas vel turbulentas fub quo quidem genere Ephiahesftnimubm ^Juc-
:
r«^«fnumeratur;quemfamaeft,quiefcentcs fubitoatqueinopinatcmvadere,
atque eos fuo pondere gravare. Quod quidem juxta Medicorum opinionem
nihil ahudeft,quam qusdam fumofitas a ftomacho vel cordeadcerebruma-
fcendens,atqueibiviranaturalemcomprimens. In^x/âbomnibuscorporis
fenfibus anima alienatur8c avertitur,magis,quam in fomnio,fed minus,quam
inmorte. Animainhac nonfallitur,fedip/amentedivinitusadjuvatur,ficutiia
Jpoca/jipji] ohamis exponimt. Magna quidem efthascrevelatio,fiquidem,cum
bonoipirituafiumitur,animafalhnonpoteftjquiafandiAngelimirisroodisvi-
fafuaperfacilcmquandamacpr2potentemunionemvelmixtionem,verared-
dunt,8c vifionemluam ineffabili quodammodo in fpiricu noftro reformant.
Ipfifiquidemhifcecorporibusindicandis&miniftrandis prsfunt,&; eor jm fi-
gnificativasfimihtudines in fpiritu ita difponunt,& tanta potentia quadante-
iiui tradant,ut eas pofiinthominumfpiritibus revelando commifcere. Inde
eft,qu6d Angeltti^lehova apparuit in fomnfs]oJeph,dicens : Nelt tiniere ,accipe Mariaru
conjngem tuam. Etiterum. Tollepuerum d^fuge. Deus autem per Propheram
Jîf'/dicit : Et ejfundam dejpiritu meofuper omnem carnem-,^!' juvenes vijiones vide-
hunt,(jrfinesJommAfomniabuHt)^c.
1>e hommum in hejiiamm efjiês per prtejiigiofam n;eneficarum operationem

transformatione. .ômodo Dxmones hom '-vel mali ajfumant hommts
f^tntumi Et qua '^ta D^mones malifuturaprtenuncientj
ac deludant falfts appantiombtts ^
A Ccidit aliquando, fecundiim nonnullorum fide dignorum opiniones,ut,

-^ârtequadamvenefica mulierum 8c poteftate Dxmonum^homines in lu-
pos 8cjumentaconverfi,inftar brutorum,neceirariaquiEqueportent,opere-
quehoccompleto,iteriimad(e&priftinam formam fuam redeant,ita tamen,
utmens interim in illis non fiat belluina.fed rationalis humanaque conferve-
tur. \d(\\iod^\zmDiviis Augujiinfts in Italia fuo tempore eveniflefideliterno-
bis fcriptis fuis confignatum reliquit. Sed hoc,ni fallor.ita intelligendum eft,
qu6dDxmonesquidemnefciatcrearenaturas,fed tamepoflintaliquidfacere
tale,utvideaturefleillud,quodreveranoneft. Nequeenim ullaarteautpote-
ftate magica vel diabohca animus , fed ne corpus quidem,aliqua ratione in
membra&lineamentabelluinavere converti poteftjfed in hominem quidem
phantafticum poteftiquippequi etiam cogitando vei fomniando per rerum in-
numerabiliumgeneravariatur,&,cum corpus non fit,corporum formas mira
celeritatecapir. Confopitisigitur&oppreffiscorporis humani fenfibus,figura
fanecorporeaadaliorumfenfumproducipoteft,itatamenfolummod6,utipfa
Dd vera
tio T R A C T. I. S E C T. I. L I B. X.
verahominum corporaalicubijaceant,vivaquiclem,fedmult6gratiusatque
altius,quamfomno,fenribusobferatis5phanta(licumautemillud,velutift)rma-
tuminalicujusanimalisimaginem,aUorumfenfibusoccurrat&anpareat:Quo
quidemcafu,talis fibi homo ifte videbitur^qualiter folet fibi nonnunquam in
fomnis apparere ac fi , onera portaret. Qua: fcilicet onera, fiquidem vera func
corpore,portanturaDxmonibus,uthominesiftipra:fi:igiisdediiipereoruma-
dionesilludantur,dumpartim verahominum,partim ^lfa jumentorum cor-
pora vident. Humanum etiam fpiritum aliquando bonus &: interdum malus
aflijmit(piritus:necfaciledifcernipoteft:,aquofpjritufumatur,nifi in eo,qu6d
bonusinftruicadbona,&:in viamveritatis ducit,malus ver6fallit,&: fallacibus
fuis machinationibus animam,etiam in manifeftis bonis,dcludit,ut eam.cum
fibiintalibuscreditumfuent,ad fuam voluntatemfequendam pertrahat 8cfe-
ducat.$icplerumqihumanumfpiritumrapit,utoccultaamboriimixtura,quafi
idefpiritusellevideaturfpiritusvexati,8cfpiritusvexatis:quemadmoduinDcC-
moniacis&quadam maia Epilepfia: fpecie afPeda quondam obfcrvavimu^,
Dum enim Marjiliis Galltx degercm puellam quandam Damoniacam intcr p-esbyteros (i-
gno crucisagttAtAm anima.dverti^qtt& dumjcientiarum ejfetpenitui ignara,froprto cjuafi
afflatuverbanonnulltgyxcaprotulit^d^ multa tam de fr&terttts^quhm p-xjentibns non
finemagnaafiarntumadmirationemtiltttudiniindicavit. Qîodreveraapropriocjus
Spiritu provenire non potuitjfed propter fadam cum eo Spiruui maligni com-
mixtionem taliaquafi unico flatu protulit. Atquehicnotatudignumeirepu-
tamus,quomod6lpiritusmalignus cum maledicentis /pintu,ad ijtipii inmale-
dicentepropofitiexecu:ionem,(ejungei"el6leat. Namquehujuipuellxmater
invalida£s:a;gtitudineconfecT:a,propteriftiusfiIia:(uxneglccT:um,(ivequ6dej,
utiquidcmferebatur,aliquidpecuni2eperdiderat,fivequ6dinnugisilludcon-
iumpferac.diriseamimprecationibusinlijdandojin ha:c tandem vcrba proru-
perac: rf//w (inquit illa)»/ diabolt*s ctim legiontbttsfiiis in corpta tuumfubito ingre-
diatur. Quoquidemmalitioseenunciato.efFedus c veftigio fecutuseftvoiun-
tatem. Nam puella (ubit6 a Da:monibus malis &
quidemjuti ipfe Diabolus
per os puellx confcfiiis eft,a fex Legionibus oblcila fuit,atque mifere ab iis ex-
cruciata. Infpiritumigituramatremalevole&nefandomodo cfflatum proti-
nus Darmones, atque ita Satan propterpropinquitatem natur^
ingreffi funt
interfpiritummatris&.filia:,facilimein(piritumfilixpenetravit,vehensfecum
turbam D.cmonum. Ac vero animadvcrtcndum e(l: qu6d Dxmonibus per-
mittatur fpiritumhominumpo(fidere,attamenimpoflibile litillis in lucidam
mentis 8c rationis regioncm penetrarci quoniam illa efl tantum lcdes & taber-
naculum Trinitatis,non al!cer,quam Sol coeIcftis,uti teftatur r/aimijla Regtiu.
Et tamen dicitur Satanas implere mentem alicujus & principale corJis. "itf^^.
hoc intelligitur fieri,non quidem ingrejFu in eam,& in (cnfum ejus.fed fraude,

iniquitate,omniquem3litia,quaanimamillamrationalemad(callicitatqucfe-
ducit,decipiendoeamtic faciendo per cogitationem.ut bona virtutes ei vi- &
deanturilla,quxrevera(untfalfitate,vitiis,prxftigiisque plena. Eft enim Dia-
bolusfallax.nequam&fraudulentusdeceptor animarum. Non igitur parti-
cipationenaturxfeu (iibftintKt animx rationalis,ut quidam putant,occupac
Diabolus lucidam hominis animam.auc incola ejus elhcituri (ed ex partc iu:e
compofitioniscumfpirituhominisaereojunclus^perfraudulcntiam^deceptio.
nem atque malitiam dicitur poflidere mentem ac animam,hocc(l,obfulcan-
do rationis fplendorcm per phantafticas imaginationes in fpiritu fenfuali ho-
minis obfeffi.quas excitare folet (iiis artificiis,ita utea videanturellc^quarnon
func.Veruntamen(cn(i)sDiabolo(ubjecûsredditur. Undelingua ohfc(filo-
quitur,&phantafisappantionesille,utiquidcmautumat,wCrtas5cinfaJlibiles
videc, j
-
DE TRIPL ANIM. IN CORP. VISION. m

viclet,cum revera illa: nihii lint,quam pi ieftigiofe illufiones &: a Chrifti veritate.
cmnuiodidentitintes. Nam illud bonum,quod Deus impertitus eft crcaiuns
fuiSjfola Tnnitas intrarefoletjDiabolo autem rpifliorem poffidere datur Tpin-
tum,hoceft,aercum,inquofalIit(enrum&imaginationem. Ettamenpert<ftu-
tiasejus,mens,hoceit,verus atque immtdiatus Dei radius,non minias patiair
Diabohincptias.qu.\mSolcoehfertnubisaere£e obfi;uritates,auttonitruoruni
fragores&. ftrepitus. Qu;E,licet terr<E atqueterrenis videanturefletenebrofe
fpiirxque nube>,aut tonitrua horrenda,aut Dracones volantes tremendi aut
Comet^ prodigiolijScc. nuliatenus tamen lllis perturbatur Sol coeIi,fed lem-
per conftans eft in motu fuo, fcmper idem in fua pulchrimdine 6c (plendorei
quiaDeuseifemperadeft,CLim iitipfius tabernaculum. Simili,inquam,raodo
leetiamreshabetintsrDiaboli prêftigias obfufcationum,6c mentem feu ra-
dios lucis in homine. Nam licetoculi trepidi reddantur , atque fenfus vanis
Diaboli figmentis illudatur, imaginatioque nebulis atque meteoris falfis op-
primatur,{unde fit.ut in media aeris regionc videamus,qu6d nubes alixDra-
tonumeffigies,alia;montium,ali^caftellorum,alia£ hominum inter febellige-
rantiumatqiieinfinitorumaliorumimagineshaberevide3ntur,cumrever.\ni-
hil fint tale,quale apparent,im6 quidem mera figmenta &c accidentia,five fi-
mulachravanaexiftunt,&; magis quidem vana,quam ullapic1:orum,quoniam
c:t6evanercunt)attamenratioilluminataatquemensregiafehabet,utipfe Sol
mundanus,firma,immobiliique in fua veritate &: fide exiftens. Undefit,ut
concra homines illoi,quibus adeft fides,hoc eft,quorum anima: menti adhx-
rent, nihil puific Dii^bolus fuis illufionibus quoniam illi per lucis ciaritatem
;
fjllaciasejusinteiliguntjfed quorum anim^c carni &c fenfibus obligantur.hi o-

mnia,obfidei&radiorummentisdefedum,creduntefle taLa,qualiaDiaho-
luseaapparerefacit,atqueitaignorantiafubmerguntur,tenebris obruunturSc
in teterrimam hylx abyfiiim dilabuntur,vivique,fed quafi mortui,in ea fepe-
liuntur. Cogitemusergonosmortalesdementisexcellentia,inquamDiaf)o-
lusini^redinonpoteftjUtinecinanimammenti adiKErentem,quoniam eftDei
temptum atque tabernaculum. Quare mendsafpcdumfugitDiabolus , uc
ipfiilimumafpeclumDei,undeZa«/«^«4 dicitur Ettamen tantaDxmonum
eft poteftas,tantaqiie acie prxditus eft eorum fenfus.actanta celeritateinae-
reo mocu pra:cellunc,ut mirum, fi terreno.rum corporum fenfum acu-
non fit
mins-celeriratcatque virtute motus facilime fuperent. Hinc ergo fit,ut qux^

damnunquamcogicataprarnuncicncqu.ehomines propter corporis fui tardi-
catemadmirari videntur. Porroetiam Da:monibus propter tantam vita; iiix
extenfionem longe major rerum experientia accefiit, quan\ hominibus ullis
propcer vita: brevitatem acquiri poteft. Ide6 qua:dam futura per exaclam cha-
racTrerum natur.-e fignificationem &C pofitionds eorum rationem pr;Edicunc,6c
quardam alia mirabilia prsftant , quibus homines mentis radiis non illumi-
natosadvoJuntatemfuamalliciunt&ieducunt. Atquehinceft,ut,teftey^»g«-
Jiinodecivitate D^.quxdam mulierculxD^monum illufionihus &: phantafma-
tibus !educt:E,credantgc confiteantur,fe nodlurnis horis cum Diana Pagano-
rum Dea &; cum Herodiade ac innumera fceminarum multitudine equitare,
earumque vifionibus obtemperare. Similiter de tali veneficarum cohorte e
gometper Lotharingiam a fluminc Rheno non multum difiitam,tranfiens au-
divi,qux paulo ante meum adventum,credulx fux ftultitix poenam lueranc,
igne viadice a vitaz fuas impuritate in mortis abyflum miflle. Hisenimferena
quadam node, fplendente Diana,Satanas f^piffime variis figuris apparuerar,
circa quem ipfa: choreas cum ingenti lastitia duccntes,ipf um pro fuo Deo uni-
cohabuerant. Nan»Sauna«,quifeinangelumlucis transfigurarefolet,ubi a-
Dd t ninTiarn
2lt T R A C T. 1. S E C T. I. L I B. X.
nimamalicujusmulierculxincreclula:fecluxit,ipramquepennfidclita<€mejus
libi fubjugavit,illic6 transformat pcrfonarum fpecies & iconcs»
fe in diverfas
atqueanimxilli,quamcaptamtenetintenebris,&.quiiunfomnisdc!udir,mo~
d6tnftia,mod6l;i;ca,&;mod6incognitas,mod6 cogmras perfonas ollendit,at-
que ita eam pcr avia quxque feducit. Et ctim (olus fpiritu^ intidelis hoc pa-
tiatur,noninanimofeumente,fedin phantafia,fen(u &; corporeilludeieveni-
reexiftimatur. Idcirc6 nimis ftultus 8c hebes eft,qui hxc omnia,qux fpintui
apparet,revenxcorporievenirearbitratur,ci\m£z-ff/;/f/&:aliiProphct£e,item-
qiiejohames EtuNgeli/la&C ApoftoliinSpiritu,nonin corpore,vidcriLn villones.
Deniquequodad«/w^rrffWtfr/«<?r«wvelviventium,eorumqueapparitionesat-
tinetjfciendum eft,qu6d,tum homines mortui vel vivi alus dormientibus vel
yigilantibus apparent,non videantur uti funt,fed folummod6 in quibufdair. Ii-
tnilitudinibusrerum. Fieriautemiftudcredimusoperationibus angclici.',,ptr
difpoiitionem providentixDei,bene cupientis bonis velmalis,fecundum in-
fcrutabilemalcitudinemjudiciorumfuorum.fivehincinftruanturanimxmor-
talium,fivefallantur,fiveconfolationeerigantur,liveten-eancur,prout unicui-
que velexhibenda venit mifericordia vel irrogandajuftitia. SedquoniAm de
animx a
his in 'TraBatu nefiro de mortefive corpore dijfoIutione,htmi loquemurSc
difcurremusjhoclocoeaomittemus.
*X>e tertio <-viJtonu antmiz qenere ^<-vtdeUcet mteUeUuali^

auod nHnquamfkllit,
TErtitim vijiomtm animx genttief^ inte/Iecfitaie,ut fiipra. didum eft.quo \\\x res»
quxneccorpora,neccorporumformashabent,con(piciuntur. Atquehu-
jufmodiquidemvifionenunquamfallicuranima. Atqui invi/ionibusfenfibili
&phantafticaf£pedeluditur&.feducitur,propter rationesfupeniisanobisaU
lcgatas.Idcircoperfolamvilionemintelleclualempotcftanimusadveramfui-
ipiius agnitionem pervenirc,&: nullo modo per priores illas vilionesfen(us&
imaginanones,quippequxpotius falluntanimam, &lfaciunt, uc fibi illud vi-
dsatur,quodvercnoneft.Perrecellijmigiturafenlibus&; corporuiimulachr;s
adfuiiplius&Deicognitionepertingerefolethomo internus;cum hitfolui lle
modus^quolibiincognitusdifcitfecognofcere.Sedhic Iabor,hoc opus,quippe
alliduaopuseftc6fuetudine&:conftantiamagnarecedcdia(enlibus,utfciIice£
homoanimufuum a multititudineabftrahat verfus unitate,hoc eft, ut iplum ad
ferevocetScinfeipforetineat. Hiêquidefenfibus impedituranima,ne cerne-
re feipfam & &
creatorem fuum valeat.quo ipfafola limplex line oculis refpice-
ad ratii.^nis metam,
redebet.QuarenecefTeeft.utrelidisgradibus fenfibilibus
calcandoviamjuftitixtranfcendat.Namanimarationalismtercas.quxaDco
fadxfunt,omnesfuperat,&;proinde,quandopuraeft,proximaqueDeo,at(]us
ade6 etiam,in quantum quidem chantati mentis cohxret,lumine illo intcile-
c1:uali perfufa 8c illu(l:rata,utique non per corporcos oculos, fed pcr fuiiplius
principale.hoc eft.per intelligeniiam Deum cernit,inquoeft perfcclillima

pulchritudo 8c beatiifima vifio,qua quidem vilione ip(a fit beata. Kemovcre
dcbet a confideratione fua omnes notitias,qux per corporis fen(us ex.
igitur
trinfecusaccipiuntur:quippequ6dc©rporaha,eorumquelimilitudines,atque
ipfl
DE TRIPL ANIM. IN CORP. VISION. t^
*pfiquoquefenfus& imaginaiiones circa ea verfintes,& memoria,cum ea
in
recordandoreminifcitur,hxrentesac{ exterioremhominem pertinent,quan.
quam iftis anima veluti nunciis quibufdam,exteriora percipiat. Aoima quo-
qus fimplexeft & libera,cui nihil eftreipfa prxfentius, interna quadam &. non
fimuiata,fedveraprxfeniia. Videtfeinfeinihilenimtamnovit,qua.m id,quod
fibipr^ftoeft.necquicquamei magis prxft6eft,quaipfalibi. Namfecogno-
fcitvivere,meminitfe eire,velIejCogitare,fcire,judicare, hasc,inquam,omnia
novitanimain fe,necimaginatur ea extrafe,fi ahquo fenfu corporis illa tan-
gatjficutcorporaliaquxcunque tanguntur;ex quorum cogitationibusnihil ei
accedit,ut tale afliquid fe efte putet,quicquid ei de fe i-emanet, hoc folum ipfa
eft. Nihil enim tam in anima iiluminatum,quam ipfa anima,necquicquama-
nimamficcognofcit,utipfaanima;cumi.-nimquxritanima,quidf:tanima,pro-
fc:cl;6novit,qu6dfeipfamqua;rat&novir,qu6dipfafitanima,qua:fe!pfamque-
ritjnecenimaliuddefequ£rit,quamfeipfam. Dumergofequarrentemnovic,
fequidemtotanovit. Quodfinovit,utiqueomne,quod novit,tota novit. £tfi
inventapartenonfetotamquxritjattamen,qu6d le tota qUcTrit,tota fibi prs-
ft6 eft,6c nihil ei prxfentius effe poteft,quam ipfa fibi. Qu6d autem de fe qu^-
rit,quidanteafuerir,veIquidfuturafit,velqualisjamfit,qu2erit,hoceft,qu.\ni
fimilis veldiffimilisDeo,quam humilis&. devota,quam pulchra &: quamf.m-
da. Sed quia in iftis eft corporibus,qucE cum amore cogitat,&: cum quibusa-
morem mifcere confuevicnon poteft fine imaginibuseorum videre leipfam.
Nam tanto glutine ei cohserent hxcquie foris funt,animalia,ut etiam,cum
abfuntifta,prxft6 finteorumimagines cogitanti. Quapropter fecernere easa
lenonpoteft,utfefolaminfpiciat5cvideat. Redeatergo animaadfe,£«:ftetin
fe,necficutabfentemfequxrat,fed velut prxfentem fecuret cernere&difcer-
nerejSc intentionem voluntatis,qux peralia vagatur,ftatuat infeipfa,8cfeco-
gitet,ut feipfam cognofcat &
diligat. Ita videbit.quod nunquam fenonama^
verit,nunquamnefciverit,fedqu6d,alia fecum amando cumhisfcconfudcnti
itautfinemagnolaboreabiisfepararinonpoffit^quibusmagnoamoreadhxfir.
Quapropter ea phantafiis corporaHum imaginationum deformatur, eifdem
alce impreffis &: folutacorpore illis non exuitur. Si enim a corruptione corpora-
liumafFedionumhic non mundatur,exuta corpore tenetur paffionibus cor-
poralibus. Nammaxima^ficutdidumeft^cohajrentiaeftinterfpiritumanimc-E
ifc corporisiita utfi fpiritus animx cohxreat fpiritui corporeo,neg!edamentis
pulchritudine&bencdidionejtuncillefpirituselementaris&fenfitivuspofta-
nimx egreffum e corpore adhxreat,Sc connedatfefeejusfpirituiaereojatque
itataUbus tenebitur paflionibus anima corpore exuta,qualibus fiibjacebat in
corporeexiftens. Namutinplant«incrementovidemus,qu6dfpiritusxthe-
reus cum fua anima feu lucis fcintilla,verfus fuam patriam volans &: tendens,
furfumfupraterramfefeelevat,cujusalteriusconnecliturportioelementiigni',
utpotequodcontiguumeftcoelosethereojatigniiterumaercoglutinatur pro-
pcerlocifuidignitatcm,atqueaquaaeri,5cdenique2qu2terra,atqueitaa6biva
Jucis&;fpiritus2thereivoluntasgroiro& gravi illo fpiritu foeculento deprimi-
tur,itauccontravellefuuminaeredetineatur>&: magis furfum ferri aut attoUi
nequeat. Sic etiam.fi anima xtherea hominis,portioni mentis nonadh^rear,
led k radio di vino,qui eft de coelo empy reo,& nullum cum elemen tis habet ne-
xumaucfamiliaritatem,negligatur,eodemferemodofehabet,utanim:Eplan-
tazautbeftix. Namigneaelementorum vicolligaturcum corpore &;cum ae-
reofpiritusfenfitivi,&nonnunquam cum tenuiori quoque portione concate-
natur, ita ut a loco gaudii & IxtitiiE deprimatur, ac in loco pafilonibus illis,
quibus in corpore humano perturbata fuit, obnoxio detineaturjquoniam o-

Dd 2 mnes
214 T R A C T. I. S E C T. I. L I B. X.
mnes animje pafliones mal.x fuerunt infpiritu grofliorijfenfuum videlicet %::
phantafia;,quiquidemrpiritus adhuccicorporejamexut.xcoh^cret. Atvcr6,li
anima in corpore, carnis voluptates rcfpuendo, rationi illuminatjc, intellcdui
atquementi adba;rerit;tuncinpotefl:atementiserir,eamcumadha:renteeiipj-
ritugro(ro,priu->purificato,fur(um,extra&fupra regionempailibilem.vcherc,
atqj ex loco pcrturbationum 5c terror» inlocu Ixtitia; &. gaudii clevare. H.€cc-
nimeftviavcnErefijrre£lionisamorteinvitam,hoceft,atenebrisinlucemcum
fuo corporeglorificato,quod nihil aliud eft,quam fpiritus corporis feniibilis,
virtuteradiorummentisilluftrataricaredificatusjUtfiibtilitatefuapoffitomnia
penctrare,&:perportasacfeneftras claufas trafirerldfanc.quod aliisfpiritibus
corpore exutis denegatur,fi hifloriis tam vetenbus,quam recentionbuj fides
aliqua eft adhibenda. Sed &
tanta eft perfectio animx cum Ipiritu ct)rporco
glorificato,utetiam ei,ab omnibus omnium elementorum vinculis immuni,
coclum xthereum refcindere & per rcgionis fupremx cribum, evchentibus
,
cam&furfumelevantibusmencisabomnipaflioneliberxalispenetrareaDeo
Goncedatur. Studeatergoanima in hac vica,dum fcilicetcumcorporefuoo-
paco adhuc eft conjunc"ta,ut mcnti adh£ereat,qu6 hac rationc fea corporisfic
fenfualis fpiritus inquinamentisliberet &
emundct. Quod quidem,fi feceric,
egregia hxc erit merces ejus,6c infigne hoc ejus pr£emium,qu6d,ciim hinc,id
eftjafuocorporeexierit,nihilcorporeiautimmundicieifecum crahet,(cdabo.
mnicorporahpaffioneeritimmunis. Hic obiter vos notare veiim,qu6d huic
animxmulta nomina fecundum operis c)us diverfitatem imponantur. Nam
utintegraanimamundana,exparteinfimafiveelementari,&,a:therea acmul-
tiplici empyrca,fic eciam fjsiritus ejus medius(qui 6c anima media vocatur,6c
cujuscftjprolibituparciciparedeutroqueextremo^dumfentit,^*'^ circacarna-
les8c terrenasoperationcsverfatur,diciturfenfusidum vegetat&: vivificat.vi-
tanuncupatur;dum recordatur.memoriasdum difcerftit,ratio3dum fapit.ani-
musidum intelligit,mens;dum contemplatur fpiritussatquc dum vuIt,volua-
tas. Iftatamennon difFeruntm fubftantia,fed nominibus tantum;quippe ilU
omnianonfuntnifiunicaanima,proprietatibusquidemdiverfa,fed efreutiau-
na. Sieenimeundemfpiritumcontinuumefrevidemusacircumfcrentiamua-
diadejuscentrumjatqueficctiamlucispyramidemcontiouacam intclliginuis
aterra.ubiincipitejusconusad peripheriam rnundi. Et tamenta n fpiruum i-
ftiim univerfum,quam luccm,varias in fe habere propnctates.fecundiim ma-
joremvelminoremlucisquantitatem,aut)uxtam ijorem velininoremfpintus
tenuitatem percipimus. Unde fir.ut groffi jc (piritus portio fic niutabiiij.cur-
ruptibilisScinfinitisalcerationibus fubjcd.ii E)us vcr6 pars mcdi.j,cempcraca
multorumplanetarum,propri(*tateadinvicem difFcrentiumôrbesdiftinguic,
&mcdiocrisin remiffiori aut intenfiori gradu exiftit,atque tandcm regio c|us
(uprema eft formalinima.fubtiliffimajintftilectualiffima.atque divinis inteili-
gentiis,ordine&naturadiftinctis,impleta. Quasquidcm omnes differentix la
uno5ceodemfpiritufiuntproptcrvarietatcmproportionumlucisomni.iopc-
rantis. llt igitur unus idemque dicitur hic fpiritus,&: tamen variaA in fe h. hcc
operationesiunde & terra,aqua,aer,ignis,a:ther,fj?iritus igncus & intelledua-
lisappellatur,ficetiameademanimadicifoletfenfus,imaginatio,vita,ratio,ia-
telledusatquemens,licetunusatqueidemfitfpiritusaDeocreatus,radiiiqt33
multifariis adornatus, quorum diverfa operationc, varia fortitus cft nomioa.
Sic videmus,qu6d in infima mundi regionedefedus lucis fit caiifa tot 6c t:.inta-
rum mutationum. At li Deus huic fpiritus regioni tantam gratiam conferrer,
quantamfpirituihumanopermcntem,fubit6inexceilentiam fuperioris mun-
di regionis cxaltaretur. Nen enim difFcrt fpiritus portio inferior a fuperion,
nif{
DE TRIPL ANiM. IN COPvP. VISIOR ny
nifiquodillapauperioreftlucisaffluentiajhxcveroinfinitisgradibus opulen-
tior. Quiancnpotefthscinfimafpiritus portio fiib]imari,nifi Deus in eamin-
/undat abundantiam (ax form£e,qua univefla,ccelum nempe terra fien t no-&

va 6i inquinamenti omnisexpertia. Sic etiamjnifi in homine Deus anima; me-
dia;/piritumilluminairetabaito,impo!]ibil6€fi"et,utrcgeneraretur in hacvica,
aut refurgeret in vita altera ad vieam XKtrazm. Innma ergofpiritus mundani
portioefficietur,perJucismedia; aJduionem.vitahs &
vivinca,atque xtherea,
cui Ci iterum proportio lucis fpiritus empyrei addatur,niutabitur illa fubtiiia-
tion^&illuminationeinfpiritumrationalem 8c intei!ecl:ualem,8c ukimo illij.
ininationisgradu,tanquamiplamensfcufpiritusdivinusornabitur.Sicquidem
ferereshabetinanimajquxingrofTofpintu fenfus nuDcupatur,cujus redifica-
tione (enfibilium corporum imaginationes introducuntur,atque tunc imagi-
nationis&phantafixnomenfibivendicaciacfihicfpiritusadhucextraomnem
&
fenfum purificatione corporalium pollutionum fepofiiionead interiorem &
medium cerebri thalamum per verticis laterapenetrare valeat,ratiovocatur,
cui praseft &
fupereminet intellec1:us,qui a mente gubernatur. Atque harc o-
mniafuntunus &: idem fpiritus,variis quafi Prothei transformationibus muta-
tU3,hoce(i;,diverfisproprietatibusScnaturisfubalternatimpra;ditus. Conclu-
dimusigiturexhis,qu6ddiiplices fincanima:acT:iones,cum alioconfilioeriga-
turaddivina.alio vero prodendeat&iLnclineturadmundana&carnalia. Ejus
aurem inclinatio eft hujufmodi. Ciam fcjlicet fit fubtilis & invifibilis
, videri
nc)tjpoteft:,redptTpotentiasfuasfeextendit&; oftendit. Per concup'fcibilita-

temenimapp£tir,periralcibilitatemcon'i:emniciS:odir,pcrrationalitatemin-
ttr utrumque diicernir. Si ergo anima verfatur circa Deum, tunc exultac 8c
gaudetinifuobono,quippcqu6dBonumanimx eftDeus. At fiverfeturcirca
mundana,tuncla:tari& exultare videbiturin bono carnis. Nambonumcar-
nis efi: mundus cum abundantia jucunditatis ejus. Sed mundus eft exterior,
Dcusver6eftinterior,im6ver6nihilDeoeftinierius,ciim ficrerum quaficen-
trum. Undenecefiêft,utnos,abhocmundo revertentes,& quafi ab imo fur-
fumafcendentes/attollamur.AfcendereautemadDeumeftintrareinfeipfum,
&: non folum fe ingredi,fed incftabili quodam raodo ad intima fui penetrare.
Quieniminterioratranfiensj&intrinfecus p£nctrans,feipfum tranicendit,il!e
vcreadDeumalcendit. Abhujusigiturmundidiftraclionibuscornoftrumre-
col!igamus,&adinternagaudiailludrevocemus. Etfiinhisilludretinerenon
poflhmusjfaltem ab illicitis &: vanis cogitationibus iftud reftringamus.u!: ali-
quandoilludindivinazcontemplationislumcnfigerevaleamus. Karcenifnelt
requiescordisnoftrijCumilludinDeiamorcmpcrdefideriumfigitur. Ha;ceft
vitaanimiSccordis noftri,cum Deum fuum contemplatur,6c ifta contempla-
Etdulceeftfemperadconfiderandum,quodadaman-
tionefuaviterreficituri
dum & laudandum femper dulce fuit & fuave; Nihil enim ad beatam vitam
pr£ftantiusvidetur,quamvelutclauliscarnalibusfenfibusextracarnemmun-
dumcjue convertere affeclum quempiam intra feipfum alienatoque afFeclua.
mortaliumcupiditatibusfibifoli&Deoloqui. Ciimdeniqueduplexfitanima:
vita(namalia!incarnevivit,8caliain Deo)benedidus£eftimabitur,qui,incai--
nebenevivendo,inDeoetiamoptimeviverenititur. NamquivivetinDeo,iI-
lefuumquafiefirecognofcet,efi"eipfumDeum,&. Dei verbum,atque per hujus
rei contemplationem Ixtitia atque gaudio ineffabiliperfundetur. Hinc ergo
t{\i,<\uodMercHr.TrfJmegiJi.6.\c\tt Credeiquodintcvidet ^ mditverhiirn Dei. Nam
tefte Ettangelijla ]ohanne , tn Verhe erat "jita , dr ilU vita erat lux hominum , cf c. O
quam nobilis exiftit fpiritus ille,qui vera fapientia du(ftus,oculis fairitualibus
perc-ipit fe ex luce &; vita conflatum efiTe. Nam ille Deum,omnium patrem,
cognofcK,
ziG T R A C T. I. S E C T. I. L I B/ X.
cognofcit,quoniam,tefl:e Menur. Trifmegtfl. lux (^ viu T>em est cr PAter,ex qua
na,tmesihomo. Spiritus igiciiiM.lcprehendcns (•ripfum exvita& lucecompofi-
tum,rf^ vitam rurfm CT iitên trmfeendet. Dem nobls hujufmodifelicitatem conce-
dit.ut veris drffiritu tlihm mediis adillum c^ in illumâ quo prtmordtaltter froceffimm,
fideiiter redeamm. Amen.
Trium Amm<e Vifimis genenim m Microcofrnoêorumqueregiomm^

elpjeSforum, rationumque difcermndt
luculentijjimddemonfiratio.
K;C
;
«
DE TRIPL. ANIM. IN CORP. VISION. "7
« M^ro- § '«^m
*^tif, 4"<y yO''
^K--W -'-
\'-'#»i,vtta
2» t R A C T. l S' E C T. I. L I B. X.
Hicdemonftranturtresanima: vifiones.videlicetquatenus illa eft /?«/«if,
quatenus imagwatio,&C quatenus ratio,intelle&tn (^ mens. Q\xm stxb tiifenfui,

corpora&resvifibilej;videt,audit,odoraiur,gufl;at&tangit,prout(unt,hoceft,
immediatefenfibusextcriorihusea omniaincompofitionepercipit. Profun-
diusergoverfaturanimainmultitudinercrum.dum fcnfus appellaciunem libi
vendicatj&perconfequensremotioreft adivinorum &: /piritualiumcontem-
platione. Unde fit,ut fenfus ciftam folam feu corticem rerum iniiicatur, feu
coopcrimentum &
tegumentum veritatis iipfamque veritatem in centro de-
litefcentemcernere,8cfenfuumexteriorumorganisperciperenonpo/Iit. Ani-
mxergofenficivxobjiciturmunduscorporeus&; vi(ibilis,ciijus tPirc-af portio-
niTacluscorrefpondet,aqueaGuftus,ae eacgrofiar&mixta: Odoratiis,a5rex
fimplici&tenuiAudituSj&ignicumarthere Vifus. In anteriori porro inierio-
ris montis feu capitis Microcofmici parte refidens anima dicitur imaginati^va,
vel ipfa phantafia&imaginatiojquiarerum corporalium & fenfibilium,non

quidemverasimagines,fedfimiIitudines&quafiumhrasnjtuctur.Undenr!un-
di&rerummundanarumideas&iconesfpeculatur,quatenuseftimaginatio&
resinabftritto,nonautem realia,vel resinconcretn,atqueproiitfint,appre-
hendit. Incentroautemcerebri anima nec phantafticomodo vidcr,n^c /en-
fibilirefpeclucorporaconfiderat,fedr(«/;V«/i>'piritu,we'/7//ir^ lumineresinteile-
cluales contemplatur,qu2enequefueruntin fenfu,nequc iola phantafiacom-
prehenduntur,{edipfarationeprorebusveri,habentur&;Eftimantijr.Nun(:ua
enimcadebatintelligentiarumarcanafuhfenfum,utinectrirj^ EilentiÊincnâ-
bilemyfterium. Qmnimoetiamnequidt-mearumideascomprfhendcrepot-
eft imaginatiojcum ip/a ratio atque ingenii humani acumen ad tantarn ijra-
tiamvixunquam,&nonnifiingentimentiiilluminationepcrvenicequeai.Un-
defit,ut ipfaratioper divinam fpeculationem ad intclledum priusexurgat,&
deindeabintellediuinmentis fphxram faltu levifeerigat,utinejuslumine/pi-
ritualiaeminusconfpiciat,&per hujufmodi vifioncm ingenti lartitia veluti ra-
piatur,acJehovam,(ecundiam£/^;4«?/'rtf^/'f//i/w in coelo fedentem,atquein al-
ti/fimothronoelevatum,&ruperpalatiummundanum collocatum,intueatur,
ubiejus/oliumeftcoelum,ejusquepalatiumgloriarepleti/Timum,ipfalux,itauc
/.cmperquafi in extafiafpiciatfupercceleftia,negligendoinfcrioraih2reat,in-
quam,in contemplatione rerum tam nobilium a fen/u vili abftmdarum. In
ulcima denique ccrebri pirte anima dicitm memerativa C^mottv.t: numque in
i!la p.irte vifionum objecta recondit,cuftodit,atque reLordacur,ram mundi
/enfibilfs,quamimagiiiarii&intelle(?tualis. iixmihtcr motiva nuncupatur,qua-

tc-nu.->per (pinjEmedullamdat&deorfumimmittitmoiioncmcuiiibccmunî
iiiinorii membro.
^ha demonflratio ofin^dens^quomodo anima afcendat jhirali afcenfu a rehus

mundifenfibib.bns adunttatemberiz mundi ^radttsitncipieudo
a terraâtque furfumafcendendo ad Deumyhoc
eff,a multttudine ad umtatem.
ITt
'
î
DE TRIPL. ANIM. IN CCRP. VISION. 2;^
nitas si
'rmctPi
crminus
2io r R A C T. l E C T. I. L I B. X.
S
Utzi.runtliter:BHebraica:,aDeo omnium Conditorein hominis ufum
ad rerumcreatarum figuras 6c naturas exprimendas vel denotandasintrodu-
il2(nam ea.qUcT Deus prima feptimana creavit.numerum ii.non excedunt)
itaquoquepertotidemgradusafcenderedcbetanimapiaecorporedifcedens,
aterra.id cft.a fpiralis iine.T fupra depietx centro,feua multitudineverfiisuni-
tatem,fignificando,qu6d Verbum,in quo eft vita rerum,fit in omni creatura,
ab unitate incipiendo,&: ad bafin multitudinis progrcdiendo. Unde 8c re-
<ftifnmeilIud«S:«nuncupatur:proutetiamvari£e ejus mmateriaadioncsper
literas illas hebraicas diftinguunturj ita quidem, ut inde concludant nonnulli
fidedigni,qu6d quxlibet harum literarum denotet fpecialealiquidcreationis
opus. Eft ergo exordium motus, feu iter animas recedcntis a ienfibilibus &
exterioribusad/pintualia,infenfibilia&interiora,aterrafeu tadus objecto ad
aquam,&; ab aqua fcu guftus objecto ad acrem groflum,& ab aere grolIo,feu
ad aerem tenuem,&: ab hoc auditus objedo,ad ignem,a quo
olfac1usobje(flo
igne tanquam vifus objedo,mundum fcnfibilem relinquendo,ad mundum
imaginationisScfimilitudinemcorporumafcendittUndeperLunxobjeclum
tranfit,ubifingit,fe£»^»?w»fwinLuna ingentifentiumfalcconuftumvidere,
8cinfinltasaliaschima:rasin regione Planetaria fein abftracTiocontueriimagi-
natur. Videtur fibi etum Arietem^Taurum-,Leonem.,Scorfionem Cr Capricornuwt
atqueitidemquoqueextra Zodisicum lupum,canem,urjiam,anguem,6cc.priidy
camposque cceleftes alpedu procervo peragrare, & in lis noclesque diesque
pafci & nutriri. Similiter homines imaginarios in hac fphxra ftelliferaviyere
opinatur videlicet. Geminos Firginem , Sagittarium dr Aquartum mtra Zodiaci
, ,
margiiêsific cciam cxtra eas Orionem,Centaurum,Aurigam,Herculem,Serpenta.-

rium, Perfium, Cephxum, Buhulcum, Antmoum, Cajftopxam , Andrtmedam &c. Hic
,
ctiamintra Zudiaci iimites Cancritm (jr PtJces,6L extra cos Cetummagnum,x.di\\-

quamincoeloaqueonatantes,cernerefefomniat,&./'«^ê'?» .(ir^wfluttusiEthe-
reos fulcare phantaftico modo videt,ita,ut ea res vere corporeas efle credat.
Dehinc altius fuigit hic fpintus humanus,alis divinitatis in mundum invifibi-
lem vec1ui,qui &. (piritualis dicitur,qnoniam vix materialis eftjacqucibiinte-
gram invcnic veritatem,nihilque in eo.prxter folam veritatem contueri pot-
eft,quoniamautvidst,& tuncneceflêcft,utveritatem videat,aut non videt,8c
tuncfilfit.item viderc ei eft impoflibile,im6 vero in hacbeatuudinis fede fcm-
pcrvidet,8cquodverumeftatqucbonum vidct,quoniam providcntixincrea-
ta: oculus,omnia ibi 8c ubique vidcns,radiis fux vifionis fcmpiternx efficit.ut
quicquid in hoc coclo exiftit,oculis rationis,intellecT:us ac fapientia: omnia vi-

deatnonfinegaudio8clxtitiaincfFabili. fr/wtfwîgituranimx /V/T.nhacreîo-
neilluminata fit per regniim Angeloru,y?f«W«/wperregnum Archangelorum,
atque ita ordine 8i gradatim furfum afcendcndo, omniumque irjtelligentii-
rumregioncsperagrandocontinuaturufquedum ad fuprcmummundiinvifi-
bilis cacumen perveniaturiin quo eft unitas illa,a quo omnis multitudodcrr^
vatur,fcu termiims,a quo motus fitabaliquoadnihil,feuprincipiumunicum,

aquomundusfa(ftuscft,feufonseirentia:,aquoformxrebusfuntindit^,vclcns
entium,cujus entitate res omnes fadx funt entia,vel adus primus.cujus prx-
fentia^caduresomncsd.- potentia in aAum funt dedud^,naturanaturar6,a
cujusnaturanaturatxfuotnafurx omnium rerum. Ha:c incomprehcufibi-
lem fuam gioriam.inctFabile fuum lumen 8c benignum fuum afpedum in crea-
turasfuasomnesin pcrpetuiimbcnevolc & ubertim deorfum eftundit. Hic
itaqiieanima,g,iiidioinexpIicabilipcrfu(a quiefcit.Scadmirationecaptadcor-
fiimillic6 defcendit,iic vrlligia fipienti.x fua: acquilice cnrporifuo,per omne
Jioctempusinextafiquafipermanentiimprimat,atqueut integrum Mit roco-
frnum
J
DE TRIPL ANIM. IN CORP. VISION. m
plenum,jam fidelem,
rmum.olim opinione dubia fallaci atque incertitudine
rerum veritate
certum&conftantem in fapienti^ leg.bus efficiat,eumque in
vihmundanoettici-
ftabiliat&confirmet. Sicfitextyrone fapiensific homo ex
ex carnis progenie in ti-
tur nobili. Deique comes,8c per Dei mifericordiam
optime prKpata-
lium & hêredem Creatoris fempiterni adoptatur,atqueita
tur adpoflcffionem illamla£tam,qua:aj3rimordiomundiordmata
Scdcftinata cfthenediais &
eieais
m.
Ee 3 T R A-
\y
T R A C T. T. S E C T. r. L l B.. XI;
TRACTATUS P R I M I,
S E C T I ON I S L.
L l B E R XI.
De Spermate & Generatione»
C ^ P' f'
*De TeneratiQ7iU <!isr,muUiplicatioms ratioHe.
'
N gcnerationis arcano multa , tam fupercoele-
'Ilium quamcceleftium & fijblunarium n.yftcria
vulgo adhuc incognita, &
nondum promulgata
veniunt enucleanda &
diligentcr oblervanda.
Qiîod igitur inprimis attinet ad fupercoeleftin , a-
W/Ti nimadvertendum eftjfecundum j/?w/i//f; dodlri-
Uj^ n3.m,vtvcKtia tn >\.ordines ejfe divifain Deos SciWcttt
'^^hi ^^ônes,Hero€s d^ Jnimas.hoc cft,in Deum, An-

Dco
^)v!l^ gelos architedorum in opificio mun-
inftar
dano miniftrantes.fpiritus olympicos feu guber-
natores Planetarum 5c corporum coelcftium,ac
Animas. llndeexejus/ententiavidenturduoelle femidiametrijducfti acencro
reuterraadejuscircumferentiaujextremam,id eft,coeh empyrei capacitattm
luperiorem&calumelenientarcjquorumilludDei,h.ocautemanimarumha-
bitaculumexiftimaturiD.Emones vero&herocs locaintermediafibivendica-
redicuntur Unde ficut Da:mones proptcr propinquitatem fuam cum igneo
:
DeitabernacuIo,deipfius proprictatcqu^ eft unitas,participare tradantiir.

Nam ipfertim proprtetates fitntxtikt Jaml>lico,continere inje dotes Deorum,inferiori
tfnidemmodo quam Dii,jedfib idea^ratione^ earum obtinere deterioremconditionem.
UndedeunitateScftaDiiitatep.irticipant. Alteram vero extremitatcmmagis
deorfumtendenteminhabitanti-.&;operantisanima:proprietas(cumfitdecii-
natioad multitudinem,motum.6c res naturales motu vitah replendas,&: ad
generationem perficiendam ab unitatis natura feu Dei proprietatc maximc
)
îftareobfcrvaturiquippfquodadnumcrumScpiutahtatem tendit. Heroes

denique
DE SPERMATE ET GENERATIONE. 113.
^êniqucquoniam magis ad animarum fitumcieclinant,cum ipfarum naturis in

°mnibusfcreconveniunt. Jpforum enim proprietaslubconditiunemukuu-
*înii&: motusjpermixtioniiqus dirpoficione,ftatu&: excellentia comprehen-
dicuriquemadmodum^ nobis fupra,in pyramidis mundanx in radicum qua-
drata 'U. tubos diviiione, latius declaratum eft. Differunt ergo D^mones
ab Heroibus in eo.quod Heroes altquanto mngis inclinant adpartkuUrtAmohtlitique,
utJÔTMf/verbisutar cfukmD^mones. Nam duo illamediorum genera,Dxmo-
nes lcilicet & Heroes compouuntur ex proprietatibus extremorum fcilicet ,
Dei & animarumiqui quidem digitis fimplicibus &

articulis primxcompoli-
uonis feuradicibus.in iupra diclapyramide materiali denotanturjfed in Dx-
monibuseftpIiisdivini,in Heroibus pliis humani. Ex his igitur conftat,qu6d
Planctarum gubernatores cum fuis legionibus in regione elementari degenti-
bus,quos Heroes vocant.vitam in inferiora 3. fuisorbibus infundentes,&per
confequenscumanimabusconfentientes,mult!plicationesinvegetabil4bus,8C
gcnerationes in animalibus promoveant. Atque horum H^-roum locusde-
(cribiturin quadratorum pyramidis materialis ordine,quemadmodum animse
inprofunditatecuborumejus fubmergi dignofcuntur. Deus quidem,cum fic
puri(lima&fimpliciirimaforma,luxqu;;exactillima&. primaria,puriirimam 6c
iimpliciirimamfecitgenerationemmonadis,ipfaminfcipfumrefiecT:ens: itaut
unicasinfuanaturaintegra&int.Kl:aabfqueomni materia; pollutioneperma-
neret. Nam ip/a materia crat cûfa mukitudinis &. numeri augmentationis,
quemadmoduin ex ênigmatica hachiftoria feu fabula fequentidcclarabitur..
Dtemogorgon,cjuiesiJiimmttf(^frimniDeiiiti£ternitate ante mundi ortginem Jltpatus.,
comitattticôrnatftiatque ineafe reponens,Chaos informe ineffahili ocalorHmfuorum.
Jplendore tnttiebattir,ventremg ejtti mirtim in modum contenttone,ccUtdiatione .atque
tumtdtu 'vtbrari,& perturbari percipiens.,manum Juam porrigebat adtllum Chaos gror-.
iridipartum adjuvandum. Unde litigium illico ^prtmafacie erttimftittm accepit\ijuod^
Iknevolo Dxmogorgonii henejicio in mundi circuitum produciitm .vulttt ecjuidem inhe--,
nejiodrimpttdico.,ftrepituînauditocomitante ambtttofts alisin altum^^Jiirfuminceaii-
faftigiiim cuLmenq, ferri ajfeciavit. \lnde faclum eî ut.a D&mogorgone in imam abyj-
Jum merito dejiceretur atqtte pejfundaretur . Ch&os vero rerum omntim mater,post re-r.
bellis htijui fuiprimogeniti ortum.ptiriusjam manens fudore Cf^JuJpifiis ig»eh ardebatr

atque aiia adhuc vice gravidttm laborare adpxrtum ca!pit.,iterimtj, ajJifletiieDxmogor-
goKts manu prolem fecundam mafculam edidit,cui nornenerat Pan^natiirar/i^^materiAm
Jeufpirttum univerfdem ftgntficans:,cu)M cafut ocelLatum cceium ftellattnn nures duA u-

trumqtiemundi poiiimjoarbt. longaradios foiares deorfumtendentes^Jiflula ex feptemfy-
'
ringtbus conflatafeptem Pianetas ,cum i^forum harmonta.pedes caprini temporis naiU'

ramjimificabant. Iterumposi Panis ortum tres eitisforores,Parc£fiiicet,ex utero Chaos
ftieruntedit.t(^prognat£,rerttmviciffitudinem arguentts. Dentqtie Poifis,Tttan,Ter-
rj & Herebus itneart fuccejftone fttnt fectiti. Ex hac ergo relatione demonftratur,
matetiam (eu Chaos.ex (pirituum (eu aquarum informium congerie conftitu-
tu;Ti,antecreationemfui(regeneratJonisoriginem&:mairicem,quxtamenni-
bil parsreautproducerepotui{ret,nifia-cT;usr><e«z<7^(?r^tf«/ifadûiflct,UJ:potefine
cujusaiIiftentiaC/ji«?xpotentisEina(fl:umminimepotuiirentdeduci. Undema-
nifeftum eft,qu6d Deus unica fua elfentia &
proprietate formaJi,qua:eftuni-
t3s,!n ac^lumproduxerit naturam fecundam,quam /'^//;/i^mV/innumerumim-
perfecl:orum,videlicetindualitatcm,repofuerunt. Undedeinceps,unitatefpi-
rituminformeminformante,ternarii5cTrinitatisdifpofiiio produdacftjitauc
virtuteunftatiseditafitdualitasimperfeclaiquxadditioneunitatisilluftratxa
numero imperfecflo in numerum& naturam perfcdiflimam eftredada.nem-
pe in Trinitatem. SicDcus in Verbo,Verbum in Spiritu ab ambobus proflucn-
te
ti4 TRAtr. T. S E C T. 1. L I B. Xf.
te,&Deusinomnibus. SicVerbuniDeiinomninaturafeu fpirituorbemUDii'
verfiim implente. Sic Deus cum Vcrbo &. Spiritu ubique. Atquellcper har-
monixhujusdivinxrvmplioniampax.litiMojam tiimantccca^lointerramde-
jeclojScinejuscentrumdsturbatOjintcrelementaufquead ultimum P£rlat
continuabitur. Sic fehcitas perpetua primx mundi regioni,amicitia durabilis
medix,& quics cum pauca percurbationc intimar perpetuo aderit. At vero in
hacregioneinfimaaliquandoventorumoppolitorumtumultus,rtucT:uum&:a-
quarumconflicl:us,meteororum ex contranis qualitatibus conflatorumgene-
ratio,& infinita alia accidentia.mundo huie inferiori contingentia propter e-
juscu litigiocontiguitatel"xpif]]mcreperiuntur.Hisigitur intelleclis in prom-
ptu ratio efl,cur infeiiora magis fintadgenerationem apta,quam fupcriora>
ciimdenfior^cefiicaciormatricis chaosparsin hac regionereperiatur. Unde
terradiciturmaterrerumomnium.quasignisinejusmatricemimmifit. Nec
quidemdehoculteriusefl:dubitandum,ciim nec aerem,necignem,neca:ihe-
remadanimalium,vegetabil!um,autmineraliumgenerationeminf"uaregione
idoneum eiVi: obfervemus. Erat igitur a Chaos materia generationis &: fub-
ftantia,quxformam,anim3m,Sc adlum fUumaDeoaccepitadfuamellcntiam
Scexiftentiam. Necenimpocefl:fierigeneratioabfqueac\ioneinpafrivuinbe-
ne difpofitum,& per confcqu^ns,Deus,qui eflunitas &
monas,per fcnonge-
neratmultitudir>em,fed per abundantiam matcria: Chaos,feu fpiiitusfcEi un-
di,feunaturxlmmidx,quimtt:(lcIyfercHr 'TriftmegiJt.Ferbnm cr lux drignisftnce'
Bomini .qnif€reba.turfuêr aqnaf ,di.x\\md:. oriuntur ad multi-
ruifovehatfettSfiritivs
tudinemparticularium pron.t;& ab Heroibus feu PlanetarumDominis,ma-
teriam prolificam &
vit.ilem deorfum effundentibus,animiE '\^x ad afliduam
generationem& procreationcm follicitantur,alliciuntur & fortificantur. Eft
ergo Heroum 6c animarum dominium a fîhxra folari ufquead centrumfeu
terram quoniam ab illo punc1:o,deorfum progrediendo pyramidi^ formalis
; ,
conus tendit ab univerfalitate formali ad ejus particularitatem, videlicet ad

pundum coni in terra definens dum c converfo bafls pyramidis materialis,
;
terrx innitens multitudinem m.ueriiE fubminiflrat paucitati forma; in cono

pyramidistormalisibueperto. i-{incoriunturtotgenerationesinterra,totque
corruptiones &
mutationes feu alterationes. Nam materiamulta,nunquam
form.Tpaucitatecontenta,habitumfuumquotidie mutare deflderat,qu6 for-
mamlibinobilioremacqn;rat,cujuspra:fentia&:acluappet'.tui /uo plcnc faiis-
faciat. At vero a f"pha:ra Solis furfum afcendendo nihil generationis inveniri
potcft,e6,materialispyramidis pars furfum tendens,fjbinde magis magi.sque
fubtiliatur,dumadpvramidisformalisbafingradatimaccedit. ,Unde talisma--
teria,proptcr fuam ex forma &lucefubtiliationem,eft ad gencrationcm omni-.
n6 inepta atque inf(Tccunda,:iim ejus matrix iit nimis tenera &
fubtilisjtaiir
lucisfeminapropterintenfameorumfortitudinemretinerenonvaleat. Hinc:
igitur animcE a Philofophis partem mundi infimam & ordinem intelligentia-
rum ultimum poflidcre dicuntur,locumqueprope terram,feu in regione infi-'
ma fibi vendicarejquoniam ibi appetitus earum,circa particularia t\: geneia-
tionis multitudinem occupatus fecundum J^wzMc;
,
opinionemfuperiusallegatam,fuflicientcr
expletur.
C A K
DE SPERMATE ET GENERATIONE. tif
C A ?. 11.
1)e generatione,^^ quid mter eam O' creationem mterjit ?

.ôdcoelum Jit generationis rerum origo.
PHilofophiPeripateticiAtnztntsWxtmm genitura fideliter agentes,& genera-

tionis rationem ac difpofitionem diligenter inquirentes.tandem percepe-
runtipfamGenefinfeugenerationcmnihilaliudefrcquammutationeaforma
unica priftina (ubftantiali inaliam hoc eft; progreffum materias ad formam
5
fubftantialem, qu£E nondum ei ineft, fed mox inerit. Verhigratia Generatio- -.
nem pomi volunt efte progreflum germinis,ut materix ad pomum, tanquam

adformamfubftantialemjquiapomum eft fubflantiajforma autem pominon
ineftgermini,fedmox,perfeclageneratione,iner!t. Veriamcnimveroutinobis
videtur,&quod bona Peripateticorum venia fit diclum,forma rei generand^
iplifpermati feu germini adualiter etiam a pnmordio noftro
ineft,!icef fenfui
nonftatiminnotefcat,fed occultc magis magiscjue indiesopcraturinmallafe-

m)nisabeoinftanti,quo]llud in matrricem generationi ccnvenientemadrei
gignendx pcrfedionem projicitur,quemadmodum infra declarabimus. Quid
autem inter generationem & creationem interfit, lupra didum eft, ubi lucu-
lenter fx.}p\\C3iyiTr\m,creationem ejje originemJpccieinonprjiexiJfentk,^^tr co\\(e-
quens cujuflibet ejufdem fpeciei individui immediate ab ea & primariopro-
mananiis igenerationem vero dicimus ejfe modum confervandi &
contintiandt (pe-
ciemfrAexiJientem dr creatione inmttndum prodaBam. Ex quibus patetquod crea-

tioverfcturcircaremnonpr2exiftentem,generatiover6 neceffario circa rem
pr2cedentem,&. in rerumnatura beneficio creationis exiftentem. Prarterea
indeelicimus,qu6d,utDeuseftcreationisautor,feufpecierumcredtarump3-
ter,ficetiamipfacreaturadignofcatureftepater reigenita:;cum fitiecreaturie
fpermateimpofiibilefit,utullageneratio fiat,fiquidem abfque virtuteoccuha
(eminali,materiaformam&.fpeLiemanimat(>rumcorporuminduerenonpot-
eft. Hincigiturconftat,qu6dnulium genitum iicbonum,quatci:us eft psflio
apaflibili&iniperfecT:opatreprodi)dum,fecundiimiliudAffrf. 7'/-//w^^//?./'/>w.
6.Genita nofunt bonasnam qcneratiopajfw est ubi autempajfwesi.pullo modo bonum-ubi

honum,nonpafftoponitur HUa\quemadmodum ubt dies ibi nulla noxM ubi nox,ibi nulla
dies. PraEterea,quodgenitum eft,bonum non eft,quippe quod imperfeclum
eft. Hocetiamconfirmaturejufdem.MfrfKr Trifmeg.verbisPitn 4 qua:funtra-
\iz:^îcquidgenitum,utique imperfeûm,di'viduum,crejcens & aecrefcens\ei zero,
quodperfe£ium,horummhilaccidit. Paterergocreattiraseratloiumbonumatque
fumma Monas fcilicetjomnium princ!p:um,radix & origo,ab/que
perfectio,
ver6principio;qux omnem numerum continet,a nullo contentj,omnem gi-
gnitnumerum,anullogenita;quiE creatur:e pnmcE de lua bonitate& perfc-
.clionecommunicavit. Undeomniacreatabonafunrdida:Qi)a;quidemper-
feclio&bonitaspeccato Adamiinterturbata eft. Nam,qui non,nifi ad fuam
compofitionem & perfcdionem folummod6 forma: pfrtionem adeptus eft,
illevolensejusportionemadgenerationem aiiorum confcrre,atque ita prodi-
gomorealiiseamimpertirijdecreaturaperfedafacluseftcreaturaimpf-rftcta
&tenebrarumpollutioneacinquinamentismaculata. Atque utipfeCrcator
Ff erac
liG T R A C T. I. S E C T. I. L I B. XT.
erat Pater Adami , cupiens more divino alios ambitios^
fic ipfe ultcrius ftulte
crearcexindefefein fphxram generationis pra;cipitavit,atque ex perfedione

&faftigiocontemplationisCreatorisruiinabyirum mifcrici imperfedionis &
dejeclus eft: atque peflundatusi adeoque etiam omnes cxterx creatwra; poft
&.proptereum,im6ver6&ipraterra,indemaledi(n;ionemacceperunt.Expr2e-
did:iscrgoapparet,qu6d,utipfeDeus,medianteVerboruofacrol'anc1o,fuitaU-
tor immediatus creationis,fic etiam coeium feu natura fitgeneration^sorigoj
fecundum illud Mcrc .TriJmeg.Pimand.\. Circulorum ccelejlium circuiius,quemadmo-
dumipfimens "Joluit,ex ekmentls inferioribus animalia conflivit. Et alibi Pmand.^.
Mundi revolutio .generationes exagitans ,qualitates eficit)quafdam inficiens maloque ,
defenfans ,bonoque purgans. Experientuautem edocentur Jflrefogt,tcm ita lele

habere. Nam mali Planet2B,alias 7/y^r/««i4didi,depravare foicnt difpcfitio-
neshominumj/J)r/«»;4ver6 eas in mcliores convertunt-.Mentem tamcn ab o-
mnifatoinriuxuquecocleftiliberam eirefuperius declaravimus,quamvi!> inte-
rim procul dubio certum fit,qu6d bona: ca;li fancli influentix animam red-
dantmentiobedientioremiproutcconverfoquoquepravxinrtuentiarfaciUnt
eamillihominisinterniportioni,quxnientisnaturôppofitaeft,fu^jecliorem.
Exhis igitur evidens eft,qu6d generationisvisSi. proprietas a cocloderivetur,
Imo veroipfumhominemfine Sole &i homine generari non pofteagnoverunt
i jpientes. &
Quod ver6 ad ignaros ilios ftultos attinet,qui,ccc!um in h^c in-
ferioranon agere,infuJse& imprudenter aireverant,in fumum abeant eorum
intentiones,& proingratis perpetuo habeanturûtpote qui primos 6c principa-
les fuos parences impudenterabnegare geftiunt, dum ie accelo &; cocIicoJis,
tanquamCreatorisminiftrisperdivma voiuntatem procreariinHcianturjuq-,
itaproducentemeoscoclipoteftatemacvirtutemduroorefenfuquefaliaciab-
iurareconantur,adeoquegioriofum illud mundi ornamentum nulli infervire
ufui,fals6 infcrre non erubefcunt. Anne,6ftulti, participes elle vultis -egni
coeleftis,& tamen fine medio ad illud penetrare prarfumitis Anne Divns Pau- ?
l:ism tertium ccelum rapi potuiiTetjnifi per medium tranfiillet Quafi ver6 quis ?
diceret,motumeiTeatermino,aquoadquem,veiaprincipioad finemfineme-
dio. Coelioperationemln generatione negatis,&: tamen vitam veltram ab e-
jus corde quotidie haUritis O ftulta hominum natura,dum ea,qu-Enon videe
:
auttangit,in rerum natura exiftere non credit,atque ita,veritatem ncgligen-

do,vana&.faliaatqueprjEftigiofacapit,acvanitatibusinebnata,fidcm quoque
vanam concipit,eaque ratione tenebris infeda,lumenque rejiciens, vera pro
falfis habetjfaliaque pro veris vanc ampleditur. Scd Deus Opt.Max.hxc o-
mniainmelioraprobonafuavoluntatereformet»
C A P. 111.
*T)eJêrmate a^j;'femme : <ômodo ea ab inyicem differafit? Spermatu prd^

creandi ratio ex quatuor elementis. Et quod iUudm anmahft
ex prxjiantion membrorum corporu
Jubjla?itia.
\ JT abfque fpermate animalis generatio fieri non poteft,

(ic etiam fperma
^-^n6plvispoteitfineiLo(emine,quamcorpusfineanima Non\g\tux esijpermA

idimcumJcmneiquiTnîib nonnuiiihxcduo vocabulaconfundantjpro (ynony-
mJs
DE SPERMATE ET GENERATIONfi .217
T. afumendojatque ita internumproexternoaccipiendo. Namrpermaeft
i- :,quod>ciimritvifibile,remcinvifibilein{liocetropoflidetiquodquando in
rhatncem venit debitam,congelatur,& congeIat|quod repentpurumvelim-
purumpuromixtum Sedjam,cumfpefmafitresvilibilis,rcmenautcmre.sinvi-
fumma cum diligentia quxrcndum efl & indagandum, (/«/^«^wy?/ hoc
fibilis,
Jperma,eiuidilludfemen,utx.i\m poflea,quomodo ha;c ab invicem diflerant,rede

cogiiofcamus. Sperma fecundiim Piiilofbphorum praeflantiorum fententiam,
ex principaliori fubftantia omnium genitorismembrorum componitur. Llnde
pa£et,qu6dilludfitquafiquintaeflentia,exquatuorelementii compofita&vi
Namoperationenaturarquodlibet elementum emittitfuura
niituralifclecla.
fubti!e;qu:Eomnia<2cfingulainrenibusconveniunt,&: ad generatione prsepa-
ranturper unionem &: aflimilationem. In qua quidem rnixtione,fi elementa
mafculinaprcxdominen»ur,formamfpeciei generantis mafcuHnam producut,
fifacminina,foe-mininam. Exhisigiturcolligitur,qu6dfpermacomponaiurex
pane magis fpirituali omnium elementorum,& qu6d per confequens in fe c6-
prehendat/peciemintegramcorporisgenitoris,adeoqueetiamimaginemejus
invifibilem in fe retineat;quam inadum vifibilem deducitnatura,nifi in luo
motuirnpedia:ur,&pra;cipuc,liipfum Iperma in iocumfeu rnatiictmconfen-
tanf am difponatur. At ver6 quemadmodum videmus,qu6d corpus cx qua-
'tuorelementiscompacT:um,nihilpofIit,nifianimavitalisecoelisinfundjtut;fic
e.txxm necbxc tenuiflimaelementorum colledioquicquampotefl,niliinvifi-
Infemine
bi::snaturacocleftiseiinfit,qu;Evitamilli&motumtribuerepotefl:.
enimvitajactt,&animareigenerandie,atqueinfpermateinveniemuseleme-
torumvir(.'u!ta&:germina,qua:tenerafuni,Ck.vixadhucefflorefcereincipiunt.
Ec tamen deinceps gradatim aut pedetentim mcdiante nutrimento conve-
,
rjientequotidiecrefcere&.vigefceredignofi:untur,&; idquidem vivificoTemi-

ins centraiis motu;quod ide6 percipimus centrum fpermatis poffidere,quonia
ipfumcorinmicrocofmimedio,& folem in coeli centro perocularemdemon-
firationciTideprehendimusjquorum unum eft corporis animalis vita
alte- &
rummundianima,quaviveredicitur. Exhisigiturevidenseft,qu6dfperma6-
mnesmemb'orumgenitorisproportionesinlehabeat,modo tameninvifibili
contrado;qua; virtute anim^ vivificie feu feminis inclufi paulatim indies ex-
•&:
teaduntur. Sicinveficabovina,cujusformafeufigurafortafnsefttriangularis
velquadrangularisvelpentagonalisve! hexagonalis.&c.fiin maflam convol-
vatur,ligura t-jus penitus delitefcit,Atqui fi fenfim fpiritu flatoris extendatur,
percipiemus,qu6d ejus figura vera &geometrica in fuis hneamentis patefiat.
N6nneetiamanimadvertimus,qu6daermutationefuaconvcrtatur inquod-
libet elementum Nonneipfum in nubem condenfari,atque iterum craflio-
?
rem nubis vel aquas partem in lapidem fulphurea nativi in loco aliquo caloris
virtute tranfmu tari,a tque ita per diverfam naturaz in elementis operationem,
resdiverfasineorumgremio,facT:a,nempe ipforum relatione,procreari cerni-
mus? Sicetiamproculdubioipfumfpermanihilaliudeftjquamipfeaerconge-
Iatus;qui5cipfenihileft,quamfubtileterrajcum2quafimulmixtum;exquibus
non magiseftimpofTibile ut mediante natura; centralis operatione, caro,
,
ofla , &; hujufcemodi aliazpartesfiant.quam incentroaeris txaere nubes, a-

qua &: lapides producuntur. Et indubitato percipimus qu6d natura ,
nunquam fruftra operetur unde probabile eft , qu6dser adcordis thaJa-

;
mumper infpirationemintrodudus, fcLundummajorcmfuipartempermea-

tus infenfibilcs cuihbet regionis Microcofmica: parci diipenfetur atque ita ,
locum materi:c fpermatis cx quoiibet membro pervKksinfcnfibilesextradiE

,
& in vafa feminaria infufx fuppleat. Similuer aiifnenti fijbtile ad hoc opus
Ff i com-
izS T R A C T. I. S E C T. I. L I B. XI.
complendum non eft otiofum. Atqus hinc eft.ut mihi videtur,qH6d alia /?-
minii vitfiA\c\inK.m feminales arteri*,tx magnx arteria: caudice initiantia,6c ad
tefticulos fs extendcntia,alia vero exvenis frodeuntia,(dr ad tefticubs fertingenttA.
Ex quibus d6monftratur,qu6d fperma nutriatur partim ab aHmento in ventri-
cuium attradojfeu chylo in hepate fanguificato,& partim atquc prarcipuâb
acreattra(floadcordisrefrigerium,quoniam ab ejus regionefeminisinvilibihs
cfficaciaderivatur. Sed quamvis hocincredile nonnullis videbitur(qui nimi-
rumnihilconfueveruntcredere,pr:Cterquamqu6dfenfuifubjicitur)qu6d/j3er-
matiimateriaproveniat,5cdimanetabomnibus corporis generatis membris,
mukiitamenargumentis,hocitareverafefehaberccomprobabimusjquorum
frimum fumimus a fpermatis definitione,qu£ cft talis •.Sfermn eti hominisfemen
fx frincipaliori fuh/lantia omnium memhrorum conifofitum\fecHndum ab cfFccitu in
homine poft multum coitum. Nam ingenio 8c animalium fpirituum difpofi-
tionegravioresmagiscjueftupidireddunturhominespoftcoitum. Undecer-
tumeft, cerebrum defuoaliquid huicaclioni contnbuere. rrsterea ^xcnnt»
qu6d incifione nervi alicujus, juxta aures in homine afccndentis,immediate
ipfe poftea fterilis fiat. Smiltter & alios novi,qut^ veftigiopoftcouumccepe-
runtpedumftupore vel dolorequodam podagrxo laborare. Atque fic etiam
hominescoituinimioindulgentes univerfaliter corpore debilicari teftatur ei.»
perientia. Tfrr/iwOTporrêfttalerNatura exigit,ut fimilia de fimilibus nafcan-
tur,qu6 omnia pofiint progredi,&: fecundum propriam fpeciem generari. Un-
dc necefi!e eft , ut portio purior omnium membrorum genitoris ad gignendi
produdlionemconcurrat: .^/fWetiamhujusr«4r^«w7f»/«»»habemu!>,quod&ft
hujufmodi: fipateraliquis infirmitatem incurabiiem in loco quodam habeat
(verbigratia,podagram,chiragramautfimilia)filiusquamfxpiifimccircaidem
membrumincjrrittaleminfirmitatem. Unde autem eft hoc,nifi mfpermate
confiftatilliusinfirmitatiscaufa? Etperconfequenscertumvidetur,illamfper*
matisportionem,qu£aljefogen!torismembroproccfiir,eflecaufamiftiusma-
li. Hincetiampatetjquodqu^libecmembriportioinfpermatecorrelpondeac
membrisreigenita;. Proindehisargumentis probaturjqu^d fpermaabomni-

bus membris genitoris derivetur. ^cd fi quis petat,per quos meatus hocfiat,
autquibusmodisirefpondemuv^fubtilibusviis&oculointellecliusfolummodo
percipiendis idfieri. Nam ut aer in tenui fua difpofitione invifibilis cft,& per
corporadenfa modo invifibili cognofcitur penctrarcific etiam /permatis/ub-
ftantiaaerea,more vaporis fubtilis,invenas8carteriaspenetrat,mirabiliamo-
ris&:concupifcentia:fervore,occuItoqiienaturxvigorcadhocimpu)fa,quam
fubftantiam natura iasrax in vafa ei deftinata magnetica fua virtuce alliciens,
quafivapucmaliqueinin nubemfpilTam,coclionedebita condenlatiin cujgs
cer.tro lcintilla invifibilis vita:,quam fcmcn fupra appellavimus, circumfepta
manet,cujuseftvirtutefuamotrice& facultate vcgetativa palatium fiium ar-
ctum atque ftriclum indies reddere ampliiis,viascjue fuismotibus convenien-
tes prxparare,ut in iis liberius & meliiis queat funifl:ionesfuasrationis5vitx&:
fen(usexpedire8ccomplere. Atquehinceft,qu6d Philofophi fcmen dc finive-
runt efi"c quandam qualitatem,& vim occultam a natura fpermati inditam.a
partibus pra:cipuis ipfius generantis ortamjquar quidem vis fi ve qualitas infor-
metmaceriamanimatorumcorporum forma fpecieque fimili. In qua tamtn
definitione femcn male dicitur qualitas,cum fit eirentia informans Bcnc au- :
temdixerunt,hanceflentiamapariibus prajcipuisipfius genitoris oririifciliccc

acerebrofeuregionementis&rationis,a cordc fcufcde vita: &:anim:E mcdu-t,
atqueab hepatcfcu regione clementari, a cujus fonteelcmcntorum fubtile
nucritur.Unde fit,ut e.xpcrientiacompertum fit,qu6d hoc fpcrma femcn fuum
continens
i'm
Ji
DE SPERMATE ET GENERATlONE. 129
continensinmatricecIaurumtresproducatoperationefecretainterniEdirpori-
tionisampullasjexquibusdiligentiobfervatione tria corporis membra princi-
paliafierianimadvertuntur,videlicetcerebrum,cor &: hepar,ut infra latius o-
ftendemus. Nectamen credendum eft,qu6d unius hommis natura divcrlas
formas humanas creaturis (ux fpeciei naicendis prxbere polTitired quemad-
modu videmusinfrumenti multiplicationc,qu6d radii coeleftes radiis grano-
rumad eorummultiplicationemfucceirivcaddunturCquoniamunicumgra-
numfrumenti non habetjquam ad propriam ejus exiftcntiam fufficii)fic
plus
ctiamjnaturx divinx portio a cerebro dimanans peradditionem&influxum
radiorumrationaliumabalto,partcmhominisgenitirupremampleneperficit,
&
manentegenitore illxfo. Similiter portio fpermatis a corde regionis ejus ad~
h^rentibusderivatarecipitaca;lo&:foleportionem,eamquemagneticafimi-
litudinisvirtutefibiattrahit,quamediamgignendiregioncmcomplet,utcom-
pleta vitx facultate fruatur. Portio denique fpermatis hepaticam genitoris
vim pofiidens emendatur,tum occulta clementorum exteriorum influxu,tiam
admirabili fuperiorum virtute. Hoc ergo modo quflibetfpermatis humani
particulaauxiliumacquirita fuperioribusjquoin viventisfuxfpecieianimalis
membra,ttimmagis principalia,tum minus principalia reducitur. Atquchsec
eft ratio integra,qua homo cx homine per genera tionem provenire folec.
*De Spermatu hum^m operattone poB ejmtn- îthammuliehremimmiJjtO"

nem, Et quomodo Planeta agant adfoetus complementimi
Et de fueraparttumuliebrutempefiatedupltci^
ac de rattone eju/dem.
TS Eceptofpcrmatevifibiliinmatricemmulicbrem cum ejusfemineinvifibi-

-*-Vimatrixfubit6clauditur,necpoftmodumufqueadfoetus perfe£lionem&£
complementum aperiturj nifi id fiat ratione prxtcr naturam impellcntej quê
euamfoletefFectuspericuIofos fecum afFerre,ucpote abQrtum,&c. Spermate
igiturinmatricefirmatotresilla;ampulixfuperiusdefignat£B,fecrfimieuadin-
vicem divife fpatio feptem dierum producuntur,& viiui manifcft^fiunt.qu»
quidemdicdecimoquintoreducunturintriaillamembraprincipalia.qusedi-
cunturcerebrum,cor& hepar,quorum prius eft mentis,rationis & fpirituum
animalis fedes, fecundum vit£E & anima: mundanac atque infimum facultatis
Baturalisjitautvenasejecoreprotuberantesatq; artenasecordeegredientes,
6c nervos excerebro fcaturientes pcrcipcre poflimusjquorum poftea virtute,
cooperante calore.cêterx etiam partes paulatim producuntur,videlicetpul-
monesca:ter£equethoracispartes,ftomachus,inteftina,&qu£Eeacontegunt3fi-
militer vefica,renes,6c ultimo loco cster^ corporis univerfi partes. Deinds
dietrigefimomafculiapparerefolentSc trigefimo feptimo,faeminx. Gomple*
tis itaque corporis membrisatque organis foetus adhucad omnimodam fui ma*
turitatem & coAkjnem manet in utcro,ufque ad complementum novem men-
fium. Etnonnunquametiamegrediturvivusmenfefeptimoifiautemmenfem
feptimumexe€dat,nonvider,necvivit;in feptimo ver6 vivit,uttAm experien-
tia,quam ipfa Philofophia teftatur. Oâvo autem tnenfe nati meri(intHr,vDno vtrh
Ff } vivunt'-,
i
230 T R A C T. I. S E C T. I. L I B. XI.
<rm/»/5Cujusquidemrei rationcm nobis reddunt A/}rologi,vidt\icet,miomAtn
/f^//w«f»jf«/?/fcc':usinucerojacentisgubcrnatur aJL«;?<iiim6 veroeocempore
operaturZwWiiinfcccum feu mfantemjaboratque fualubricafrigiditatecum
humiditateadexpuHionemc;ju(dcm. Quarcfituncnafcaturinfansvivereput-
eltj At ii non na(catur,debilicabitur. Ocl.ivo autem me-nje 54/«r/?/^,conftrin-
gendouterumScfECumprxdominabitur. Undefit.utfiinfansillo men(ena-
fcaturjviverenonpoflit. Nono mtemmen(e\ttTum J«/)//frcaliditate 6c humidi-
tatenutriendo.vires ftxtui redacit,& fic ille complete nafcitur bencque vivit.
Similiterpr.ccedeniiumfexm.enfiumquilibeta peculiari Plaiictaguberaatur.
Nam^r/»;(?wf/7/^,ciimfemen in matricem recipitur.operatur ^4/«r««^,coagu-
lando&.ftringsndomateriam(permatisfua fngiditate «Sc ficcicat(r,eamqueitt
primamfuam maflam coagulando. Menfi auttm ficufido prardominatur Jupi-
/fr,maflamcoagulatamdirigendofuacaliditateinquandammaflamcrudam,
quxvocaturf^-z^r^^» Tfr/wver6wf«/?eminentiorempotefl:<itemhabet3/dr/,
quiagendoinmateriamrua caliditate&.ficcitate,dividcnsatquefeparausmaf-
fam illam,membraque difponensjilla in fiium colorem convertic, reduccndo
ea in formam languinis; vircu-.que Jovif tunc latitat& quiefuic. ûîno nicufi
5(?/imperare obfervatur,qui nucritlpiritus Sc vitam p.irtus,dcficcaudo lupcr-
fluashumiditates,manifelfcioremreddit. ^lmntum porro mefifim Fenus difpo-
nitatqueordinat,manifc;n:am oculorum, :apill()rum,iuperciiiorum& teftiû-
lorumefligiem turmando. Sexto deniquc mcnfie opcracur MercHriitSyCûo fora-
mina&fpiraculadicunturfi^ri,namextendicmsmbrum hnguxScvocalemar-
teriam. Dififtimo o/?^^ d* »<?«<? antea locuti fiiinus. Qmx quidemomnes
.,
Pianetarum opcrationes provcniunt, propter occultam naturiE actherc.x di(-

pofitionem in (permate delitefcentem, quam (emen appel!avimus,qux qui-
dem refpeÎtu vivifica fux difpofitionis coeieftia mirum in modum re(picic, SiC
ide6facilimeimpreflionumfuperiorum6c prxfertim Solis,iiquopra:cipuede-
rivatur,capaxefl-in vitxScmembrorum atqueinftrumcntorumordinatione.
Hisigiturfatisluciilenterexplicatis,aliud vobis fortc occurret dubiumi^«m*-
do fcilicet Emhrjon fieu fixtus tempore fiptem vel novem menfiium in utereocclufiu,nu-
trinpofit? D.cimusergo,qu6dnonnullorumopinio,6ccaquidemabomnibus
fer£reccptafit,qu6dfoetus in utero a menftruofo fluorcjam propter matricis
obfirmatioaemretento,nutriatur:qu9dquidem,fi /'//«// rationibus fidem ali-
quamadhibeamu^^jita fe habere non poteft:,^/ô»/4/«(inquit i\\Q)menJlruorum
naturathnviolensesi utttrticasfiupraûas decidit,reddat ficcas (^ mortuas^quodfiemi-
naturejt44conta£fufierilefit,venenofiafiuaqualitatefiacitjpeculumpcrderefuumjplendo-
rem,cultellum acutum fiaciet ohtufium,canes de iis gujlantes,rahidos ejjiciet. £x quibus
patet,quamlethalepartuiforethocalimentummenftruo(um,cumetiamcon-
nrmatis creaturistantamperniciemadfcrreanimadvertatur. Sedhincaliao-
nn}potQ(kc\\xd£.{îo\yi<\c\icctquibusmeatibu4menllruaevacuentur,velanfcmpermx-
neant inutilia in corporeper toturn illudfimum .? C
u rejpendemi-is,c[\i6d v r t u te calo-
i
ris.qux in foemina crefcit afliduc propter refpe^flum creatur;egeneranda:,ifta

fuperfluitas menftruofa deftruatur. Quod ad verumfcetns nutrimentum
igitur
dubio illud ab umbilico ei obvenit, mediante quadam venula,
attinet, procul
qux ab hepate ad matricem ad folum iftud officium partui prxftandum de- ,
fcendit: Infans autem prxdicto temporeperacT:o,ad completam fua; fpeciei 8c

magnitudinisperfcclioneminuceroperveniens.atquenacuraliquodaniinftin-
<flu,cum locum ampliorem.tum alimentum copiofius appetens,tandem c te-
ncbrisin lucem egrcAiidefiderac,exicumquefuum,mediantibus fuperioribus
aggredicurmenfefcptimo,autnoiio,ucidic1:umeft. Sumpcisergo& compbtis
inilliUitemporisterminovirjbusfuis,incipit (e movere,nervosque fua forcitu-
dine
DE SPERMATE ET GENEPvATIONE. in
dine frangendo ,& vincula idonea violando nafcitur in mundum. Sed,quOi
niam incalido iS: humido erat nucritui,&: vero terraad quam tendit.eftfrigida
& ficca,idcirc6 infans in fuo ortu.tantam contrarietatem fentiens,vocem la-
mcntationis tmittiti-itq;\t2i primavox ho>ni»u es^ vox doiorU. UndefitjUtobfte-
tnxad loci prioris naturx imitationem vel alicui panno calido involvat pueru,
vel in aquam tepidam eum imponat,cujus caliditatem & humiditatem fsn-
tiensinfansefrefunilemnaturctobfcurifuihabitaculiftatimtacercSceooble-
Aaripercipitur. Hicautemnotatudignumefle exiftimamus,qu6df^/fr4a»i-
Malia.ut primufnjittit »atA,Jlatim incedant.cum tamen homo tongo tempre postfuarH
itativitatem nec ftare nec ambuUre fojftt. Cujusreiratioeft,menftruofaillamate^
naaduterummulierisdefcendens,qUa;infantem,propterrationesfupraoom-
memoratasjdebilitarefolet. Namc^teraanimaliamenftrua nonhabent.
C ^ P' ^-
^r a}2tmd ariimalts non agat tam cito t»fietu,
quam njita, ^ motm ,? \
N fuperioribus fecundum Mercurii Trifmegijh fentcntiam,didumeft,qu6ci

Im^Htis^rationis indumentumfitanima,^qHodanim£itehrcttlumfitJpirittts. Ho*
ru.n aucem omnium receptaculum eft fperma.quod cft extradum fubtile o-
mnium m genitoris compofitione concurrentium elementorum,ex quo tan*
quamex(urculo,novaarbor,vel novumcorpus exurgit,corpori genitorisfpc-
cie,membrisjfigura &
organis haud diffimiie. Sed quoniam, tefte illo Mercurio
"Trifmeqifo^rriensinierreahacrnolefecundiimfetxiftere.&tantumnumenpartihilicon-
firmatumcorporefuftinere neqHitâfJumpfitmensanimam^wlut amicium-ftmiliter ani-
maet/amdivindextjêns,utiturft?irttu: Nîmmensin {uzaditur2L&c
ipiiznimilud-
daamentederivata,6cquafimentisimagofeumensfecundaria.>tamcontrarJ^
funtnaturScorporisopacijUt fpintualiafeU tenuiIfima5cmollifrimavehicula
materialiarequirantifinequibuscumcorporeconjunginopofFunt.Inclufoigi-
t'jrlpiricii,ip{emotusab animaoccultomodoinfpcrmatecontentafpermati-
camluoftanciam,corporisgenerandieffigieminvifibilicerinfehabentem,pau-
LLiiTi5:fuccclIiveinflit,eamquegradaC!mffeextendere,6cinformaveficêlc-
vare facitjanimamque ad tale xdificium extruendum exagitat mens>qux eft
Dei radius. Etinmente,inquitîercurius,eHFerbum Dei^quodhdc emniaordinat at-
queinftituit. Etcerce,quoniam Verbofaclus fuichomo,verbo etiamconcinua-
turejus fuccefiiopergeneracionem,&perconfequens,Verbicharad:eratqifi-
giliumnoneftrolummodoinhominecompletOjfed etiam inipfonondumfor-
nutojcum PêrbumDeimaneredicaturif2aterniim-,(\c\wdcm Divus ]ohannesttR.3i^
tur,qii6d ^f^ Verbumfaciafint omnia, &fine i^fofafium eft nihil, quedfaûr» eHi
iS[am inipfoesi vita,dr iHa vita tritlaii honnnumJ&ilUluxintenebrisiucet. Nonre
etiamdicit3/frf«r/îrTr////?^//?«^cumEuangelifl:aconveniens,orequafiDei8c
Mentisloquendo? Cogita,quod intevidet FerbumDomint.mensautem PaterDeia,
hequeenimdiftant ab invice>>tJ}orum unio vita esiiEt Pjainiifla. Regitts Pfaim.\i<). i<^.
NonBccuitdtaesivistibi,ex quo faBusfum tn occuito,artifiaose confecitis,veiut inimis
pariibm terr£. Maffkm meam vident oculi tui,înitbro tuoh£comniafcriptafunt,ex
qHibmdtebtisformabantur.cimnondumuliHmexeisextaretydrc. SimiliterP/S/w.ii^,
Manm
131 T R A C T. T. S E C T. I. L I B. XL
liAntu me (jrpLtf^^^tveriwt me. Sic etiarn apud ]ob.\o. 9. reperimus:
ttix fecerunt
&
me fccifli -.nhnneftciit Uc fndtfit mc? tAnqunm c xfetim coAgidxfit me?
Stcnti argillam
Ctttec^carneindutflime? ojfibttsg^ dr nervis texifli me? ctim vitAbentgmtAtemexer-
cuijliergame? Et vifttatiotu.iconjervtivil (firittimmcum? EtdeniquejuxtaP/i/.ii.
IICiim tu(is,qttieduKi(li me ex uterofacie»s,ut confidercm ad tibera matris mex. In te
.
rejccitufumex vulva,inde ab utero matris me&.Demfortismeusfis. Ex his igitur e-

videnterjnifallorjpatetjquodDcuslitinipfbuterOjibiqueagatadfabriw-ehu-
manx produdionenri,& confcquenteriquod Verbum Dei fitui mentc,i!c cum
mente,6c ob hanc rationcm in ipfo homine,8c in fpermatc in utero manente.ut
adfpecicihumanxexifl:entia!T),&ad divinumexemplarilludconformet. Scd
utVerbuma3/fm/r/i?dicitureireinmente,mensinratione,ratiocum VerboSc
IVlente in anima,5c anima lucida cum his omnibus in corpore,atque ita progref-
Tiofitab unitate ad multitudinem-,fic necefle erit.ut Mens,quali dualitas,mo-
veaturaVerbo,ScSpiritusrationalisamente,&;animaafpiriturationah,atque
utitatandemfpiritusperip(amanimamad prcxfliandum luumofficium in cor-
porelperm.uicoimmediateoperetur. Spiticusigituraereus fcu arthereusagit
incorpus,tanquaminfuumlimile,ad .-EdiHcandum palatium pro luo rege coc-
lerti,orga:")isque 8c membris atque promptujriis 8c officinis,cuilibetradiuat-
quefpintuiinterno,8cafi!perioribusillaplbconvenientibusilludexornat.Ani-
ma ergo vivificat ipiritum ad hoc tale opuv,ita utfpintuifitanimseinfliumen-
tumScvehiculumj Ratiovivincatanimam,?canima cum rauoneadmirabile
il!udopu5divinum,vel divinum divini radii tabernaculum couft:ruit. Ratio-
nalemetiamlpiritumimbuitmenvacumineScdignitateineffabili. EtVerbum
inmsntefplendoremfuperlijbllantialcmfecumportaticujuspr^feniiafpeciei
arternitas ejusque perpetuitas confer vatur,uti in antedidis defcripfimus. Hinc
igitureft,qubdMe«j(î{4//tfultimo demum loco apparent. Nam fpiricus vir-
tuteoccultxa(fl:ionisanima:,mafl"am8<:embryon flatu fuoindea principioin-
diesaugeri &ccrefcerefacit. Ettamen vita feu anima vivens tumnondumap-
paret,quamvis manifcfl:um lit, qubd occultc operetur per ampullarura arte-
riarum,venarum Sc nervorum produc1:ionem,leu potius patefad:ionem. Au-
etisigitur &c fenllbilibus faclis corpori, organis, fenlibilior quoque fitanimx
motus8cilliuscffcrdii5.Unde ficqubdvitainaugmentationis medietateappa-
rerc f)let, adeoque fcttus etiam tunciplo fcnfu tadui movere pcrcipitur,nec
tamcn agere vidctur mens cum ratione,nifi myfticoquodam inanimamotu,
quem fenfus humanus nullo modo percipere valet. Nam ut fpiritus agit in
corpore,ficanima in fpiriturfed ut animx acliones abfquelpiritunonpoirunc
fenliicorporeopercipi,ficnecmentisatquerationis,abfqueanima; vivificx ef-
feclu. Unde liquct,qubd acT:us fpiritus fint fenfibus corporeis fami!iarcs,quo-
niamiisprop:nqui(.)rcsfunt,8:quafi contigui. Aclus verb anima:nonfuntillis
itafamil(ares,quoninmintercorpus8canimaminterponiturfpiritus. Similiter
rationisadusfuntadhuc cognitu difficiliores fenfibuscorporeis,quama(5Vusa-
nimx,quoniamintercorpus 8c rationem interponuntur fpiritus &
auimame-
dia. Omniumautemdifficillimiperceptufuntfcnfibus corporeis adusmentis
8c operationesDci,quoniam longius difl:ant,8c funt quafi in myfleriorum fpi-
ritualium centro. At vcrb fenfu,'^ operationes in extrema fuperficie funt pofi-
tx,. Summc quidem arduum erit fenfuiin cerra; fupcrricie degenti8cagenti,o-
perationes fccretas,qux in terrx centro perficiuntur,8c myfteria natuiar.qux

iLMdelitefcunr,perLiperc;Multbitjq5durius8c difficiliijsadhucerit,utmatcria
grc^lFa 8c terr?a
myllicas illas operationesatq; intentiones intelligat^qua; in ooe •
]olupcrcoe!eftiproducuncur.Hincigiturcft,qubdmens&rjtin,quoad fenfum
kumanum in mafTa fpermatica quicfcere videntur,cum tamen occulto 8c my-
ftico
DE SPERMATE ET GENERATIONE. ^33
ftfco modo in anima operentur,uti ipfa quoque tandem in infimo fpermatis
ipiritumovens, ftruduram atque domicilium humanum «dificare lolet. Et
quemadmodum videmus in pnma mundi ereatione,qu6d lucis inpernx ira-
preffionesin fphxram elementarem fuerunt debiles,&. quali miperceptibiles
anteSolisappantionem(unde6cnullumanimai,(cdfoliimvegetabiha&.mine-
ra]iafueruntproduda,liquidem non agebat ad vitam animalem,fedadvege-
tabiiem tantum.) Similiter.ut obfervamus,qu6d poft mairx vegetabilis incre-
n>entum,virtute audi caloris vivifici corpora animalia &
vitaHa,fedrationee-
videnti deftituta funt produdia j videiicet aquatica, volatilia &; terreftria, &
qu^dincreationisfineratiocummenteinhominem nobiliffimum animal fuic
iijlpirataific attendatis obfecro,quahter res fefc habeat in foetu,durante ejus
inmatricemora. Mundus cum iuis creaturisfeptemdierumlpatioexaqua6c
luce creatus eft. Aqua condeniatione autiubtiliationemelementa,naiura6c
iitudiverfadiftinguitur. Atquehxctalismixtiotribusprioribuscreationisdie-
buifadafuit. Sicipermatisorigoeftaqua&lux,per q lorum diverfas mixtio-
iiesproducunturquatuorelementa,6cexhorumlubtihfitfemen feu aqua fpif-
ia. Hocfpermatribusmenfibus in tres regiones corporeas,exinbusampullis,
tresmundi regiones repra:fentantibus conflatas concrcfcit:Sic mundum in

,
tresregiones.tnbus primis creationis diebuscorrefpondentes,divifum eiTefu-

pradeclaravimus^mairaquevegetabiliscompletacrefcere&augencoepit. In
c a;tens ver6 atque ultimis creationis diebus vita animalis produda fuit,& ope-
rata Solis virtus Atque fic etiam per ca;teros tres commorantis in uterofoetus
:
menfes^vitaanimalisinmaiTavegetabiliapparer. Sextodemumdiecreationis
regioneelementariafuisnubibuscaliginofis 8c vaporibus rebellibus purgata,
ratiocummente,medianteverbo,inhominem etiam
inlpirata fuit. Sicigitur
circa menfem fextum,rationis fcintillx ex humana fpecieexilirequodammo-
d6,licetadmodumlente,videntur. Atque ut die feptimo complctafiiitmundi
6c creaturarum fabrica.fic etiam infans jam ad imaginem mundi peradus in
lucemproducifoletjvelobdefedummatcrnum menienono.
C A F. VL
*De hominis £tatihHSj<t^ atr iUxJtntfubindebreyioresiElemen--
torumque corruptorum punficandorum ratio
in noyijjimo die.
XylTrabilisequidem virtutiseft^wwfr^y^/^/^^wrfj^^^fjCiimineoprxfervatafue-
-*-"-*-nntanimaliamundiin<irf<tiV<?âdiluvio,atque itidemquoqueperejusin-
ftitutionemtotiusvitxhumanjEcurricuiumgubtrnetur. Namutfcetuiinmu-
matrice datur continuare ante compietam ejus perfedlionem fcptem
lieris
menfes jita etiam poft illius ex utero egreirum, vita: c-jus curlus feptem aliis tem-
poris intervallis commenfuratur, qux êtates appellantur, & unumquodque
eorum iterum|feptem annis circumlcribitur. Ex feptenariorum enim anno-
rum nexu fit illa dimenfio,quam <««««/» clima6lericttm yoca verunt fapientes. Uc
autem antea declaravimus,qu6d feoriim Planet.i ahquis unumquemque fos-
tusmenfeminuterofecundtimordinemgubernet)itaetiiici fempcraliquisho-
rumPlanetarumcuiquextatipr*eefiêobfervaturiquippeqiiarum/'Ww4wide6
Gg LutiA
234 T R A C T. I. S E C T. I. L I B. XI.
Z«»4fibivendicat,qu6dinfanteminuterocomplevir,perfecit&:adegrcnumc-
jusinlucemopcrataeftiadeoqLieetiamexindemejusidifpofitionem vimhabct
fpatio primx xtatis durante. Sic itaque infnntiA merito Lunx attribuitur, quo-
niamintegramejusdifpofitionemfequi puteftatem lunarem animadvcrtuur,
fiquidemineafecundumnutritivam&vegetativampoteftatemvivimus. Un-
_defit,uthxc^tasfitfiuida,tenera,aquofa,&:magisfrigida &;humida,qi!am(e-
quentes. SecnndtiznttmAtai ,pueriti&[ci\icct-,Mercnria d2itm,ci\mm eamaxime
reperiantur difpofitiones Mercuriales,namque in ea,juxta Frocli fententiam,
!iterarum,cithar2que8c lucT:<E flmiliumque ludorum lludium exercemu:>,ho-
minisque phantalla varia atque levis,5c ad plurima prona exiftir. Tertia,c\\izm
adolefccntimt vocamus,/'V«m fubjicitjirj Unde tit.uc in ea turgcant mcmbra
feminibus Sc ad genituram protinus cxcitemur. ^//.^r/<i,nempey//'w«//*/, dici-
tmSoUrisyio. qua vigor xtatisque perfcdio eft conlpicna. Ha;c cnim vit;c hu-
manxparscum fit media.ita iefehabet,utSol fuadKpolitionein c^xli mcdio.
^£/>z/4 2taseftinterjuventutem8cevidentemfenedutem,quxanonnullii^/-
prxdomiiiaiur:
^/<?/rf(^/>-(jf/i{«<îappellatur^tas,quatcnus planetaA/ijmij//iin ea
Inhacergopotentias& viclorias aiFeccamus,sfc ad iracundiamfacilcprovoca-
mur. Sexta3.utcxx\xtzs,c\\ixvindiifcneclusnuncu\^di\.\\x J<?walIignatur,CLim ui
«aprudentiam^vitamadivam&civilemnaturali quadam nichnationedtlidc*
remus. Seneciuszuttvn curva &.decrepitayf/'//>/i!4 efl,qiiam Saturnus guhtnxdiVy
fiquidem inea confcntaneum efl natur;^ .a generacione defificre,feque a cor-
poreisappetitibusfegr€gare,8c ad altcram mcorporeamque vicam fe compo-
nere8ctransferre>LIndeba:crf/.wfi!/;/fw^/4//i'4 nuncupatur. Ex hisigiturcon-
fl:at,qu6dcontracoecaifûltorumopiaiones,{lel]a:jnhominibusminficeope-
rentur,& totam fere vitam humanam apprimegubernent. Accertc,fi rtde
rem confideremus,deprehendemus, vitam humanamnihileilealiud,quam
tranfitum quendam feu iter a pundo feu termino imperfedionis&cruditatis
adterminumperfedionisScmatuntatis. Imovero peroptimeeacurfuifoLri,
annumconftituenti & a folftitio hyemali verfus xftivum moventi,comparari
poteft. Nam fole verfus partes boreales properante,magis magisque fubinde
perfedio plantarum &
maturitas fruduum inducitur,ut in cerafis,pGmis &. hu-
jufmodialiisfrudibus videre eft,quippe qui calore,maturitate 8ccolore,quafi
adjuventutisculmenafcendere,atquctumpofteaexinderurfus,velutadfene-
dutismctamper viamcorruptionisî^tf/tcT-Crf/yfr^^verfus nieridiemregredien-
«e,defcenderepercipiuntur,intantumquidem,utetiam ipfaarborumfolia,per
i/^rrf/wdecurrcnte5'(?/f,cadere,communisobfervaritexperientia. Sed&inpo-
micrefcentisnaturapofTumusexquifitc vita:humana:8cmotusejusrationem
percipere:Namqueilludinprimordiofuimotuscrudumeft8c indigeftum,ut
£«(»4jdeindeviaIineariproccdit peromne.sPlanetarumdifpofitionesadcom-
pletammaturitatem,quamjuventuticomparamus. Tumpofte.\paulatimde-
crefcendo vergic iterum ad corruptionem. Hic igitur obfervare debemus,
,
qu6d corporis corruptio

i\t nihilaliud,quamanim:evivificJEmultitudo. Nam
rnaturefcentecorporeanimavitalisfitfortionqu.Êadfuamc.carcerecorporali
liberationemjamproperans,inprimistentatcorpuscorrumperejIdfan(b,quod
paulatim &c gradatim,t.\m in frudu conari percjpitur,quam in animali,motum
ruum,tumamaturitatecompletain frudu,tum.ajuventuteinten(a inhomine
ad corruptionem incipiens. Videmus etiam qu6d harc vita humana via: fcu
,
itineri hominis poflit comparari,faCl:a progrcflione a feptimo climate boreali

vcrfus clima primum juxtaxquinodialem. Nam clim^tranfiens hLmdrurn c?*
yf»g///j»» £,««.£ attribiiituriUndeiiliusclimatis hominesreperiunturcartenshu-
îdiores &c frigidiores. Sestiim^SHî^mtur Mercurie fccans Galliar»yC\}]as incoiaj
'
Anglis
DE SPERMATE ET GHNERATIONS. 23J
JfigliscaMdiores runt,&; non itahumidijunde & in fuis difpofitionibus magis te-
ncii &c leves funt,quafi vivcntes in vita puerili. ^^wfum itdiam dividit.quod
gubernatura/^f^frf-.-Undehxcnatiodeliciis.cantilenis &
hujufmodi aliis vo-
luptatibus Venereisafficituri Etinhacmundi plaga adokfccntia; Iphxra mo-
verevidetur. ûartumdima. Soli dicatum>per mare meeiitirrafjeumtraiAlt,Gr<e'
ciamg^ fecans,reddithomines dodtos ac ftatum juvenilem reprafentat. 7er-
tiumterram fan£iam libi fubjiciens Marti attribuitunin qua vicl:oria,bellum &:
iracundiaelFed:usfuosabinitioexercuerunt:hiccalorem in (uo vigoreinvenit
peregrinator: deindehomoinvitxfuxcurriculo per AEgyptum tranfiensJ<>i/«
ibinaturaminvenity?f«W«»i!f///w4regentem:Undeciviliorlit&: prudentiori
&
atquead verumDeorum cultum religionem pronior. Atque tandem ad ul-
timumclimaperyeniens,quodylEthi{>piamdividit,Saturmmihiguberaa.memin-
venitdecrcpitum,& contemplationedivina,negledis terrcftribusjCoeleftia
confiderantem. In hoc climate corpus debiliflimum reperitur, anima vejo
forciffima:Unde anima,terrena jam,atque adeo quoque ipfum curpus fuum
neg]igendo,ad ccelum aciem fuam erigit,ruptisque animaânimalis&lenliti-
V£evinculis,ad patriam fuam fupercceleftem tendere,alisque fpiritualibus avo-
lareappetit, adeoque dillgenteF fefc ad hoc iter fuum prieparat:Luget ergo
corpus,Ia:taturanima. Atque ita peregrinus homo ad finem itinerii fui mun-
dani&mortalispervenit,utperegrinationemagisl£Eta&;jucundioriqua:iatvi-
&
tx coeleftis immortalis regnum. Csteriim jam ad rationem illam occui tam
me convertam,qua demonflratur,C«r atoi humanajecundum mundi^tatemfub-
indefit hrevior c^ magii decurtata. Intelligendum eft igitur, quod in principio
Deuscreaveritomniaelementapuriffima,quatenus ea quafi inebriavitquinta
iUa eflentia primordiali, cujus vinculis ea, difcedendo a confufione, in ordi-
nem 6c concatenationem concordem funt redada. Nec tamen illa fuerunc
per omnia puritate xquaha in prima creatione,fcdaIiud cxflitit alio pur.us Sc
mundius pro majori aut minori quantitate quintê eflentiie quam poircdit.
,
Quoniamigiturhomo pra2cipuc,& prseterea quoque cêterx itidem creaturx

cx hujufmodi elemcntis purisin fuacreatione facla: funt,idcirc6 necefTe erat,
utinhifcccreaturisnovitcr condiiisefTetcorporum conipofitioe.\acT;ifIima&:
puri{Iima,atqueutperconfequensilKx mori»UK corrumpireudifrolvinonpof^
lent;quatenuslcilicecerant^ Deoimmortaliimn.-iediatecreatx,juxtaiIlud Sa-
pentis Sap. i 13. Bensmortem nonfecit^neqitc deltciatnrferditione viventium Narn 0-
. \
mniacreavit,Ht(int.d:rfalutaresfimt ortus hu]Hs yinmdttn (juihm non csi fharmacum

neque inferorum regnumfuperterram. Jufitia autem immortalis eH. Quod
exitiale
fiergohxcnon fuic Creatoris voluntas,ucres ulla interiret,quam fecit,jut uc
ipfa terra jam corrupta,mortis aut inferorum vefligiis obnoxia e'Rex.,unde orta.
elih&ccreaturarttmdepravatio tanta£elementorum coinsjumatio? Unde accidit.m-

quam,uc hxc quatuor elementa pura Sc clara, ratione
taliter creata.videlicet
perfe(flionisilhus,inquafueruntcondita,defecerintjamtandcmabiftanaturie
perfeclioncitautcreaturxexillis fa(fl:xjam cogioiur mori? Refpondemus,
quod hoc fiac propter elementorum, Sc pra;ci[ûe ipfius terra: immunditiem,
quxadeoaptioreftad corruptionem.quoniam minorem ha-
iu fua creatione
buit quintx cfTentis: portionemi adcoque hxc corruptio haud dubic a pnma
renerationeprovenitiquoniam,utcrcatioerarpurifrima,quatenusimmediate
"iCreatorefaAa,inquo&iquonihiIninpuritasprocederepoteftjficetiamge-
ueratio non eft a Creatore,fed a Creatur3,videlicec a. N.:tura;unde imperft-
dionem fecum ducit;quiaCreaturanon plus habet peifec1:ionis,quam es ad
perconfequens perfcdioncm complccam aliis
ipfius perfecHîonem fufficit;&
dare non poceftjcum hoc fitofficium fohus Credcjns,qui folus cfl plufquam
Gg 2 p-r-
23tf T R A C T. 1. S E C T. I. L I B. X I.
perfedus. Atque hinc efl:,qu6d creatio quidem fuit in fe abfoluta &. linedc'
rtrudione,geaeratio autem parvx durationis. Hinc,inquam,eft naturx jm-
perfcdioi qu.-E quo magis eft imperfeda, eo magis fui perfectionem appetit.
Perfec1ionisautemnatura:appctituseftgenerationis in corruptionem,6c cor-
ruptionis in generationem. Qm
quideminftindlus feu appetitusnonprovc-
nit immedute,ut diclum eft,a Creatore naturiB,namque lihoc itafchaberet,
fcquereturexinde rem fieri a Creatore,£c non a Creatura.atque ita ea eirct per-
fecl:a &. fine deftruclione Et proinde venit inftindus illc a natura.adeoque ipfA
:
non poteft per ie,hoc eft, fua generatione facere rem perfedam. Gencratio
ergo prima produxit corruptionem in mundum,cum gcneratio unius in cor-
ruptio alterius : Nam,ut in Traâtunojlro Theologtco-1'hilofophico de Fita, Mgrte c^
Rejurrellione diclum eft , fi Adam generationis appetitu non fuifiet tranfpor-
tatusjcreationisbeneficium&immortalitatis prÊmiumnunquamperdidiirct.
Etenimcuml'permafitelcmentorum&: membrorum crcaturx fubtile,muhis
quiat2efientiiErpiritibusrepletum,neceireeft>utgenicoriscompoficioncmre-
hnquat magis groflam, impuram atque indignam, quatenus parvulum iliud
fpermatis corpus in fe habet poteftatem procrcandi aliud corpui fu>£ i,}t< \ci
fimilc. Videmus autem in auro,qu6d quanto plii;; tincluix eiaufcnur,Lat,t6
vihus6cignobiliusilludrelinquitur,minusqueelhcax. Hincitaqueiuburcacft
elementorum inquinatio , 6c pra;cipucterr£E:naniquehac ferpentisaftutia
morsintroducl:aeftinorbemterrarum,iccundumilludi'di/).i./;?/*r//;mw^m>i^/J^
acpjuijitto. Nammixtaeratquintaefientiacumelementatohominivjiecuudum
Creatorisiuftitiam,hoceft,adpondus,quoquidem temperamento exquiiitif-
(imo anima corpori &
corpus fuxforma: amore immortali connexiE iunt At :
ver6 hisimmortalitatis vinculis femel violatis perditurimmortalitas,lococ]ue

illiusacquiriturcjuscontrariumiatqueita perinjuftitiam,hoccft,perviolatio-
nemjuftitixdivinxpropterinftinclumnaturalemadgenerationemmorscrea-
turis 6c immundities elementis propter creaturarum corruptionem adduclx
(unt. Quodfaneomnefaclumeftaltutiaferpentisjuxtaillud^rf^.z.z^. Invidia,
autemDiaboltmorsintroivitinorhemterrarum. Similiter teftantur facrxScriptu-
rx,qu6dipiaterrapropterAdamierrorcmfueritmaledid:a.G'<'«r/r3.i7.^V4/fi//c?4
terra tn opere tuo,drc. Et ibidem 18. Spiit.ts dr trihulos germinabit tihi. Et Sapient.i.
Nolitez.e[aremortemerrorevit£veJlrx,drc. Generatio igitur mortem comkatur,

quoniamgeneratiounius ei^corruptio alterius,6c corruptio uniusfimilitereft
generatioalterius. Poft gcnerationem ergo mortui funt homines & animalia
& nafcentia terra:deficcata,cumdeftiuclionegeaefationis duclaacorruptio-
ne in generationem,6c a generatione in corruptionem. Itaque corpus impu-
rumrcfolutum mancthoc quod inquinavit&corrupit elemencaiproptcr
,
quam corruptionem omnis res vifibilis eft parvx durationis,quoniam natura
remitaperfeclam,proptermultitudinem materia;groflcE6cimpura:accorru-
ptxfacere nequit,quam priiis,fcilicet in principio,operante Deo Creacore in
Creatione faciebatiimo ver6 qu6 magis continuatur operatio generativa,e6
magis deprimitur Natura: adus ad perfcdlionem tendens, quoniam ipia na-
ttira de imperfeclione participat,magna Corruptione inficitur propter matc-
riam elementorum>quam quotidie miniis puram invenit,quia quod nunc ad
immutandum ipiam ponunt,tunc ad componendas partes ligamenti firmio-
responebantifcdut Adami operationi infiftam,ejus fpermaantegenerationis
adumeratfimplex,punflimum&;harmoniaquinta;eirenrixpleniiIimum:At-
que fic itidem quoquc fperma Evx feu mulieris. At ver6 ubi iemen viri fuit ca-
loreitaexaltatum,utexcederetfcmenmuIierisjatqueica femenmulierislongc
fuit frigidius,quamfemsa Yiri,accidit inde,ut horum mixtionc procrcarencur
mulci-
DE SPERMATE ET GENERATIONE. r^j
mukifariie naturx. Namque uti femen in homine contentum naturê aeris
comparatur,vide!icet humiditati &
cahditati rimphci,&; vero nuiia eft in eo-
dem clemento puro contrarietas,ac per confequens nulla mortis occafioific
mixtioneaerea:iftiusnatura:cumaqucanaturafoemin£e,reddita fuit compofi-
pofitiopropagandaparticeps naturarum quatuor elementorum,atque ita fa-
da tVi eorum adionibus & pafiionibus fubjecta feu obnoxia quorum dein-
>
c-p$r-pugnantiamors,rebellioatquecontentiofubortaeftintabernaculohu-
mano. Pr.Eterea,quantamvanetatem&:alterationemhorumfpermatumva-
rix mixtiones induxerint,teftantur difterentes Cawi d>' ^lêlii nztUTX3icdifpo-
litiones. Hincigitur conftat,quanta timendafitpollutio,& inquinatio ex di-
vcifis diverlorum in infinitis creaturis fpermatum mixtionibus a mundi pri-
mordio emiiTorum, ac creaturas magis magisque indies a veritate primarum
inixtionum d)ftrahentium,Sc per conicquens inmortiscorruptionis&altera-
tioiiisabyfiumeaspropterfoeculent^Scimmunda:materi£abundantiam,ve-
ritjtisque&; fmcentatis primce feu creat.ê compofitionis paucitatempraccipi-
taatmm. Nam paucitasquinta: efi"entialis formje jam multitudme materiê
(ubmergituriimoveromaterixinutilismolesfubindeinmixtionemhumanam
m igismagisqueirrepit,dumfenefcit mundus. Atquehscquidemeftcaufail-
la.quodoinnis pofterior mundi a:tascornjptiorefieperGipitur,&tant6magis
ad mortis paiatium veftigia fuadirigere,quant6 provedior invenitur. Hinc
VI ta: humana; tabcs.hinc ellychnii (eu licmii lampadis humanimarcor&de-
crementum,quo citius hoc feculo extinguitur ejus lumen,quam feculis prxce-

dcntibus. Hiac,inquam,elementorum pure creatorum immundities,fordi-
ties,pollutio,imperfed;io,tenebrofitas,fquaior atque partes inutiles. Perifta,
nifallor,poirumusintelligereomnemlermonempropheticumdemundiruina
&, deftrucT:ione,videlicet, qu6d igne divino conlumendum fit in fine mundi,
quandofiliusDsidecoelocumgloria &:fplendoreigneoadjudicandumfecu-
kim,illudque per ignem examinandum advenietjqui comburet confumet &
totumiliud,quodnoneritdeveritatequatuofelementorumimmediateaDeo
Creatorumjquodquepurum eftâb impuro fegregabit,&; quod malum atque
irripurum invenietur igne Cax prsfentix comburet fcece.sque & cineres in
, ,
abyirumpr3:cipitabif,purumver6&:deveritateparticipasigneno deftruetur,
ii:vl-xaminabitur&.perfic(eturabeo,&infuopropriolocorelinqueturinqter-
&
nu.Maiu ergo impurum in abyfilim tenebrofam immerfum fupcrDxmones
rnalos & damnatos cadetjat ver6,quod purum eft,fuper beatos. Patet igitur,
m
quod per pra;lentiam plufquam perfedionis omnia locum fibi deftinatum
Uatrcditura,qui in primordio eis pr^fixus fuit,feparato immundo a mundo,
teaebrofoalucido,bonoa malo,Scc. Nec certe credendum eft,terram iftam,
quam hic calcamusêfiTe purum elementum,fed quod fit elementata potiusa.
fuoquintoelemcnto:Etenim per rationes fupraallegatas.difcelfitmajorpor-
tioquintxeirentijEa terra,majorque ejus portio eft immundities,foex &quafi
caputmortuum)hoceft,Gorpus,propterinfeclione iupra defignatamfineani-
ma. Eftergo in centro veraterrxvirgo &
elementum verum,quod ignisnon
poterit coniumere die illo tremendo,& quicquid pr^ter hoc non eritde vcri-
tatepuraelementorum,ardebit,acincinere!>&.quafinihilumreduceturindie
judicii. Et tunc elementa manebunt clara 8c pura in terra fplendente inftar
criftalli:Ettefte£/3/i«30. LiwAhabehit Jplendorem Solis & Solinfeptuplafroportione
(XAltabitur lumine, Hxc omnia faciet lupremus Creator per ignem vultus fui,
coram quo nulla impuritas durarepoteftjquippe cujus folo afpeclu durifllmi
fcopuli&montesimpurifundunturtlm^quidemejuipr^fentiamagnusniun-
Gg 3 dus
23« T R A C T. I. S E C T. I. L I B. XI.
tIusrevcrteturinprimumruumflatum,fcilicetomniaelcmentainfuampuram
cfTentiamiqu^poftmodumnontimebitignemcoeli/ecigauciebitinpr^reniia
&confi>ed:u fui Creatoris. Tunc enim motus natur:e divin«B &
fuperco;ls-
ftis ac lux immortalis in mundo univerfo renovato,xqualiter difFufa.morabi-
iur,eumque ab omni corruptione,morte &: mutatione prxfervabit;quemad-
modumapud£/4MW Prophetam,df ]ohamemw Apocalj/p^ copioUus
viderc,verbisqueplaniflimisatqueapertiflimis
legerepofTumus.
T R A-
l^f>
TRACTATUS PPvIMI,
S E C T I ON I S I.
h l^ B E K Xll. .
De hominis incerni & externi harniGnia.
C A K I.
ûod Mujica humana ad mmdanam conyoiientemferatur : Et de

proportionii^ffs TnanguU matenalis cum formali
mhormneinterno.
Ythagorici fcriptis fuis tradiderunt,qu6d m mundi fabrica

Monas 'iut unitas opifici feu creatori j X)/W vero feu dualitai
materixfpirituali cumejus
foeculeniaj&Tr/^feu Tri-
bafi
nitas formx five luci,qua res omnes informatx funt,refera-
tur : atqueita totum mundum exnumeroternarioconfla-
tum eife afTeveranter-iixerunt. Similiter ex prxdidorum
compulitionc hominem,dignii]]mam cerrx creaturam na-
tumefreaffirmarunt,videlicetcx//<fAWf. Nami z.^.limuladditaconftituunt
6. Namexdigniorimagiscqmpolitodigniusminus compofitumfadumeft:,
videlicethomo. Nam Deus primum ex numero ternario in compofitione pri-
ma mundum fabricabat, unde mundusa, Philofephls nuncufatm eH Deifilius-^zx.-
queexcompofitismundipartibus,quafiexejus numero ternario,natus eft /??<»-
mo^quem ob hanc rationem 'uetercs appelUrunt mundiflium. Dicunt etiam iidem
/•^/^rfî^nVâP/a/tfWf/i-ineonondiirentientes.quodnumerushumanusfitfepte»
nariusjnecquidemfinerationeicumdenumerof irmali,qui efl;ternarius,jun-
do cum numero materiali.videlicet quateniario feptenarius conficiatur. Ca:-
teraruautemcreaturarumeireatquevitam.Scexillentiamexnumerodenario
feu enneade faclam elledixerunt. Exquibusliquet,qu6dnumerushumanus
magisaccedatad naturam unitatis,quam numerus cxterarum creaturarum,
&:quodunitati mundi,vidclicetfe<ji mentis,in confonantiaDiapafonrefpon-
deat) qux confonantia confiftit ex Diateflaron & Diapente, qus ex feptem
intervallis confiftunt quatenus Diatefiaron ex duobus tonis cum femitonio
,
minoriacDiapenteextribustoniscumfemitoniominori conftituitur,qu^ in-

tervallafi.mulconncxafeptemfaciunt. Ettamenfiambo femitonia fimutjun-
gantur,
240 T R A C T. I. S E C T. I. L I B. XII.
gantur.ut unicum conftituant tonum,hexadem ctiam conftitucre potcft. At-
quc hac rationeambo hi numeri in homineunomodorepenunturlecundiim
Pythagortcoram opinioncm. N<)setiamexdiligentipyramidumformahs&ma-
teriahs infpedione qua; in hominereperiuntur Muficaminvenimus talem.
,
Nam primum defcendendo a fpirituali matcria: pyramide invenimus Diapa-

fbninter cacumen mentis & fpha:ram cordis,quoniam proportio/pintus vita-
lisincorde adfpiritummenticontiguum fe habet,ut i.ad i.videlicetduplaefl:,
cxqHaDiapafon conftituitur,confonantias Diateflaron & Diapente compre-
hendens. Simihter difpofitio fpiritus cordis referturad difpofitionem regio-
Namtresibifpi-
nis inferioris,ubi facultas naturalis originaliteragit.uti.ad^.
ritusportionesregnarevidentur,quatenuspyramidismaterialis bafls ibi repe-
ritur. QuareinhacproportioneconfbnantiaDiapentereperitur,atqueinipfo
pundobafis pyramidisnihil fere lucis>fedmeratantum fasx(in inteflinis fcili-
cet)invenitur,&quaficaputmortuumomnilucc & gratia quafi vitali deflitu -
tum. Unde ^.funtibipartcs materix,quatenus nihil fere lucis adeft.adeoc^ne

fe habet hxc portioad portionem fublimiorum elementorum.ut ^.adi qua:
cftinproportionefe{quitertia,inquaetiamconfonantiaDia.teiraronrcpcritur.
4
Similietiam ratione afcendendoa multitudine materiajverfusfontem
totius formx.videlicet k cono pyramidis formalisverfusejusbafin,qua:conti-
gua eft ipfi efl!entixfuperfubftantiali,eafdem proportiones,& per confequens
earJemMuficxconfonantias,repetiemus. Nam unitas formîn multitudine
materiie
i
,
DE HOM. INTERR ET EXTERN HARM. mi

materiÊrepuitaaddualitatemmedi^regionisrelataDiapafon formaleinma-.
teriarubmerfLim denotat. Deindedualitasiliacum triade in regione fua; ba-,
fisrepertaproducitDiapenteformale:Etiterumiilatriasadpundumfuxba-
fis,ubinullamateria,redpuraformaofFenditur,Diateiraronformalearguitjat.
que DiatefTaron &. Diapente formale Diapafon e maceris abylTo emergens
deHotant. Formalispyritmidis^rogreJfHmhkdepnximM.
Harumautempyramidumcopios^fecimusmentioneminTyii^rf'^;?;?/?.»'^
M4frtff^y»?/f(),quippeexquarummixtionefs:ucompoiuionemun.duni coniiitL--
lumeireibidsmoni^ravimus. Quareimpoffibileceniemus,ut creatura uiLifi-
nealiquaearumportionefieripotuiiret,quatenuiomnecon)po{icumcxnjir.)di
elementisefbconftitutum. Atvero homt) inter ali.is creatura.s magis videtuc
mereri, ut mundijilins nominetur, quoniam cx qaabbet utriuique pyrumidis
mundanx regione portionem aliquam ad fuam perfed:ioncmatquecompIc-
mentumacquiflvitividelicetexrcgioneinfimapyramidis formalis)qua:in ejus
conoconfi(l:rt,&pyramidismaterialis,qa5 efttjus bafisiutpote exquibusinfi-
mafeuelementarishominisregiodependet; Simiiiterexregionemediautriuf-
que pyramidisîn cujus centro,ubi fic mterfecf io,;tqudiiter commjfcsniur lux
&.ipintus,acdeniqueexregionefuprema,ubilux,tauquaminfu.xbafisregione
non aliterdominium habetfuper matenam,quam maceria in iua; baiii r'-;ei< 'Uc
quaseflinfimajdominiumhabct fuper formam 6c lucem. Atque ut inmunuo
Hh mjtjii
i4t T R AC T. I. S E C T. I. L I B. XII.
tnajorividenius,qu6dformadominiumhabet in fuperiorifuaregionei Undfi
eaintelledualis&raiionalisdiciturjfic etiam ob eandem rationemin corpore
humanohabetdominiumrupcrunivcrfammaframmatcrialem,atqueeftquafi
PrincepsautImperatormudiminoris.Simi!iter,utregiomudiinferioramatcria
gubernatur,qua3ipfamcontralucisfupercceleft:isacT:usrebellarefacitificetiam
ininfimahommisregioneanimahumana mediam portionem iais blanditiis a
mente6cverarationeatqueaveritate ad fcnfus mundi atque carnis prxfligias
pertrahit,ip/amque animam umbraculo fuo earnofo obteêns eo adducit, ut
narmoniameamelIecredat,qu£B revera eft difcordia ^c antipathia. Pr^ceden-
iiim demQnfiratioHem in dttplicipyrAmide,informaUfcilicet (jr materidi delinea vimus.
^.
/^^
^ y>/j^
-' ^^ ' ,'
^ ,
/ ^1-
jC
:
A*
^
^ %^'^%
f'
cr
-^.
*->
^
/f ^ O
V
o
^ ::
""
:^
Exhifceigiturpatet,qualisfitdifFerentiainterhominem8cbrutumjvi-
delicet quod homo habeatinfeDifdiapafon,cujusparsalteraelevaturaQres
fupercoclefl:es contemplandas,altera veroin materia fubmergicur&cum re-
bus
DE HOM. INTERN. ET EXTERN. HAKM. 245
bus materialibus tam opacis quam perfpicuis confervatur. InDiapafonergo
materiali vcrfaturanimacirca mala,circa carnisillecebras &circares mun-
danasjAtquiharmoniafua fpiritualiadcoeleftiafeerigit. Undelicebitconfi-
derare, quod anima media fe u vitalis in corde corporis,uti Sol in corde coeli fi-
ta voluntatem & quafi liberum arbitrium habeac tam furfum>quani deorfum
,
refpiciendi.fecundiim illam Platonicorum opinionem,qu6d fpiritusmedius

parciciparepofIitautdemente(quo quidem cafu resdivinascontemplariob-
fervatur&i in bonitate folaverfari)autdeanimaanimalifeufenfitiva&carnali
five idoloiatque tuncoccupatur circadepravata,mentisc]ueviasnegligit. Id
ianequodconvenitcumhi/ce Chrijli\trh\s Impojjibileeî Deofimul atqne homi-
:
tji infervire. îi enim mundum amat,Deum dtligere nonpeteff icumfuptnorinfe-
noribus non minus adverfetur,quam lux lenebris, bonum malo, aut Deus
diabolo.
C A P. II
T>e Jym^honiaca mter animamjîritum <(s^ corpuj melodia.
T N Mufices communis obfervatione videmus,qu6d fyftema feu fcala eju? ex

-*^rripliciJ!tcrarum(cunotarumferieconfifl:at,quasclavesvocaveruntArtift«.
AtquchômneiCxceptistribuSjOccultasdicuntur. UliE vero tresadprxdidla-
rum ciavium invifibilium difFerentiam diflinguendam manifefle exprimun-
tur. Eflitaque prima clavium feries 1. A.B C.D.E.F. per fimplices,uti vides,
majoris ordinis literas.expreilajquxf/dT^f.f^r/i^^f.f appellantur,quafi bafesSc re-
liquarum fupereminentium fundamenta. Atque harum clav is manifefla efl F.
qu^ficexprimiturîfecundusliterarumordoefttalisg.a.b.c.d.e.f. Atqueharc
fcriesnuncupaturA/£iw,litera;que ejus dicuntur excellentes &. acutieiex qui-
buspartesmeIodixmediiEexurgunt,&proprie»?fi//^.f f(i»/^«<f,quemadmodum
exinfimis5/?//^depromitur. Efi:etiam&aiiaadhu(.f;:nes,hi(ce ipfisvocisele-
vatione eminentior.excellentior &
acutior,ex qua cantus Altui confiaturjat-
que ha:c efl: hujufmodi gg.aa.bb.cc.dd.ee.ff Qu^ quidem licers fupertxcel-
lentes&peracutx&fupremxin omni hominis pocefiate exiftunt. £x hujuf-
modi harmoni.-E proportione in triplici numero fepienaffio conflatur mundi
mdchinajcujus portio elementaris cx fymphonia magis gravi corflans.c^te-
rj.sh.irmotiuxmundanspartesfl:atuminarevidetur. Namclemenca funtcx-
teriscot;Iiregionibusgraviora,6cquafi bafes acfundamenta; Similiter coelum
medium,literarum acutarum & excellentium feriei afi]milatur,quatenus pri-
mam melodiam facitcum elementis feu BafTojcujus feptem PianetJE funtfe-
ptemclavesiAtqueutafcendendoag.a.b.c.invenimus.quodc.ficclavisprinci-
palis,cuju .manifeftatione,cxterxnonexprefr£e inteliigunturjfic etiam afcen-
dendoa ([;. 5.8.0.repenmus,qu6dOfitquafi clavis illa coeliapertafeumani-
fefta,cujuspr.'Efentiavifibila cxteri Pianet<Eper fe occulti manifeftantur,fym-
phoniaceadinferioragraviafon3nt,illufti-antur&.vivaciierinelementaacele-
mentaca operantur. denique fuperacutae &: fiiperexccllentes fupre-
Litera;
mx regioni referunturiubi conus pyramidis rnatcrialis fuperacutedefinit,ul-
tra quem non eft fpiritus creati tranfirus. Ut aucem in prÊcedentibus dc-
monftravimus,qu6dhoaipafapientihii dicaturfi-iusmundi.quoniamamtm-
fadum eft,qu'm-
d!paftibuilimplicioriburejU5fubtilc>invifibile^-:intcrnum
H4i 2. adrauduni
144 T R A C T. I. S E C T. I. L I B. XII.
admodum itidem ex partibus mundi fpiffioribus feu elementis ejus groflum,
viribile6cexternumeftconfiatum,ricetiamdicimus,quodhominiscorpus,ut-
poteexmundielementiscompofitum,(itba{)satquefundamentumtotiusmu-
ficeshominiscompofitii&quodejusfpiritusxchereusfeptemPianetarumeo-
rumque naturarum veftigia occulte retinens,clavibus acutis atque excellen-
tibusmelodiamcoeleftemrefpiciendocomparetur,dumvivificatcorpusfuum
mediantelucefecundariafeuagentemedioiatquedenique.quodluxfupercoe-
Ieftis,feu ip(amens,fpiritum rationalem pul(ans,melodiam (uperexcellentem
ficiat cum inferionbus hterarum gradibus. Quibus tres melodia: (pecies exer-
ti/fimequidemfonoScvarietatedifFerentesjfedoptimeperharmonisfcucon-.
compoficioneMicrocofmica concatenatx, vincula (onare atque
fonantia: in
movere percipiunturjeaque ratione per harmoniam melodix media:, videli-
cet (piritus.mensatqueanimacumfuafymphoniaintellcdualiinterfonosgra-
viorumvocummifcetur,atq;itaintracorpusopacumexelemcntisconflatum
introducitur. £ft ergo animê harmonia ex vocibus fuperexcelientibus con-
ftata Diate(raron,Diapente&: Diapafon fpirituale 6cluc!dum,(eu formale con-
ftituentibus. Fit etiam harmonia fpiritus ex voLibus mediis feu gradibus ex-
cellentibusj qua; in fua fymphonia convenit tum cum fupcrexcellcntibus feu
fupercoeleftibus tum cum gravibus feu elementaribus. £ft denique corpus
,
humanum quafi totius harmonia; humana; organon feu inftrumentumicujus

melodiie gradus infimus fcu accentus gravis fit in illud elementorum (ubtiie,
ex quo anima fenfitiva £i facultas naturalis oritur. Hujus chorda eft (piritus e-
lcmcntaris feu aer grofiiur aut fubtilior,quem ignea (cu furmalior elemento-
rum vis puKareafiimadvertitur, fpiritusque puHus harmoniam aliquam ele-
mentorumauribusrationisfonarefacit. Atquehujus Mufices crigoprincipa-
lis eft in infima Microco(mi regionciêd tamtn harmonia; cjus efFcclus per uni-
verlam fabricam humanam difpergiiur atque diileminatur,&: cum (upcriori-

busharmoniamnaturalemnonalitermovereobfcrvatur,quam inMuficaco-
munifonusBaificantuscumfonisMediiatque Alti indiiFerenter reionareau-
ditur,autpartisuniusmelodiacumpartealteriuse(rentialiatquenaturalic]ua-
dam vita: mixcionccommifceri folet. Hinc vena: cum arteriis & u trêque cum
nervisubiquepercorpusfimuldifpenfari percipiuntur. Sicctiam (piricus me-
diusfcoxthcrpulfaturab animamedia,cujus vibrationemelodia cxcellenter
litinmedioinftrumenti,vit:Etonosfeufonosvivificosuniver(o corporinonmi-
ntisattribuens,quamcumchordabarbitipercu(rauniver(umbarbitt)nrcfona-
refacit. Pra;tercaliKcchordafui pulfatione melodiam coeli rationali>abalta
cjusratione magia facit inefFabili,eamque cum mufica gravi corjungit. At-
que ita mufica completa ex tribus melodiis diverfis conftituta in cor- ,
porehumanoionareanimadvertiturjvidelicet fenfitiva,vitalis atque rationa-

lis. Senfitivn. agit in carnis &. partium vegetantium prafervationc Vitdis i m
molis,(eumachinxvivificationcatqueagitatione,atque Rationalis in totiusfa-
bricxgubernationeatquedireclione. .B/i^/^jigitur Microco(mi cantuseftcu-
bicus,quiaelementatus(cucorporalis. M<'^//«vcr6fupeificialis'(euquidratus
quia(piritualis.y'i//w deniqueradicalisfeulinearis,quia formalis.£cquamviv)n
hacnoftraharmoniatresnominavimus(piritus,feutresformaslucidas,pu!(an-
testresillaschordas^piritualcs.&tresregiones diftinctas:attamen gcncralittr
machinamMicroco(inicamconfiderando,illafe habetinetidemreipcclucum
Macrocofmo(iniver(v),inquo non cft.nid unicusipiritus rcfonans,unicum or-
ganum(oriOiinfuamconcavitatemrecipiens,&: unicalux puKansifed propccr
cju(dcm fpiritus groinorem vel tenuiorem in fubftantia di(pontioncm ilki;^,
<]U')dpcr(e unuin&cidcm cftin pluralicatcmdiftirfjî vidccur. Sicctiam ea-
dcin
DEHOM.lNTERN.ETEXTERN.HARM. 14;
demliixproptervarios matenx fpiritualisindenfitateautrubtilicatcgradus,
.quibuiuiert:,variaeiredicitur,cunn revera non fit,nili unicaluxaluceincreata,
qua; luciseft pater,derivaca,atque primodiecreata,fedinsqualiterinniundo
dilperfa. Simili etiam modo uaicumeflhominis organum muficum, unicus
fpiritus feu monochordum,uiHcus pulfator feu luxjfcd li quid eft difFerentia-,
hociotumpropter/piritus&ilucismulcitudinemaucpaucitatem inhocvelilJo
dimenfionismundanargradu.accidit. Videmusergoexhis>quod unicafitmu-
li a in infima mundi achominis regione,ubiconus pyramidis formalis reperi-
tur,&:bafispyrdmidis materialis. Arque h;EC mufica magis bafTaefl&c tarda

acgravis.quia ibi regnant tres materi^ partes &unica tantumpariformxlu-
cida:. Quare paucicas illa lucis tard^ Sd lence agic in tanca materiÊ molefeu
mu:cicudine:Undegravitas&ponderofitasmateri:e voces redditlentas,viles
atqueballas. At vero in media regionc,ubi duxpyramdummedietacsscon-
vctiiuit;Voces redduncur cam ex parcs /piricus,quam ex parte lucis.medixfic
arqujiicer ronanresiqu.îdeo excellences dicuntur,quiapuritate & claricatc
exccliuncillas,quxdicuncurgraves,quoniam hic ell:plusformx&miniisma-
teriar. Undchicliberioresfuncforma; actiones & exceriores,quam in regione
ii;fi:Tia,fedin rcgione fublimiori iux efladh icliberior a vinculis materiac,qua-

tenusineahabencurunicarantiimparsfpiricus,videlicetconuspyramidisma-
cerialis.&cresparcesformcElucidx'. UndehicproferunturvocesacutilIim2e&
fipt:rexcclieote.,quoniaminhocloco duobus gradibus luxexcedicquantita-
jcmmacerix. Hicveiovelim vos animadvertere.quodexhujufmodimuficx
obfvervationelucu!ecerappareaC;quamoppofitafic materiiedilpofitiodifpo-
fidoniforma:. Namquoaltiusafcendicuracono pyramidis formalis verfuse-
jus bafin,e6 acuciores feu graciliores accencus.operaque fubtiliora perficiun-
tur:Atver6inmateriali pyramide,qu6 magis a cono verfus ejus bafinficpro-
greirus,e6 graviores denfioresque foni redduntur,operaque grofIiora,8c ma-
\ gis opaca ac vifibilia fiunt. A tque hujus certerei ratio in promptu eflj videlicet,
quia lucis elocutio formalis forciios difcucit fpiritus,5c per confequens per eo-
ruTi fubtilitatem clariores &c elficaciores redditvoces. O quamexerta,clara,
atque fonora fuit vox illa admirabilis &
inefFabilis,quam incomprehenfibile
Verbumil!udincreacum,quoConditorluminofusmundumatquehominem
mirificc fabricavit,utpoce cujus vircuce feu accencu ipfa: umbrx horrendx,6c
cerribilssexagicatxfunt,acdeorfum reverberaca:,&. aqux feu nacura humida
a fuadeformicatepurgata,atqueomniaex nihilo confeda.clementa concordi
pice ligaca,cce!ique ipfi mirum in modum firmaci,cerra crucinis xqualibus li-
braca,coIumnisfirmisftacuminacaatqiinmediofufpsnfa. Im6 ver6&inipfius
hoininis f^brica mira prxfticic hoc Condicoris inefrabilis Verbum;quippecu-
j'js animam fecicfibi palatium &, tabernaculum.fsu potiiis templum,ut cum
Divu Paulo & Xifio Pytlixgoreo loquar. Unde inquic Mercur. Tr//«zfg.orementis
di vmx loqucns Credo,qnodiritevidet(jrauditFcrhum D«,&:c.Hujus etiam Ver-
:
bi facrofaniH:! admirabilem vircucem Sc harmon)am,cam in mundicreacione,

quamhominisopificio,quampluresfacrarum Scripcurarumloci,quibusion-
primiscredendumefl^confirmarevidenturiacqueeciamperipfosPhilofophos
divinos^terniseorum monumentis commendatur vocis divinx in creatione
poceflas. Namqueutafacrisliterisexordiumfaciamus,cxillishajccolligimus.
Ip/iexpertes vit^Jeu mortui formanturfub aquis di- hahitatores earum •.Deui extendit
yiquilonemf{permare,c^fitl]>enditterramfufermhilum:Ligat aquas in denfisnuhihu4
fns, adeo ut nonfindantur nuhesfub els : Decreto circinavitjuperficiem aquarum ufquead
confummationem lucis cum tenebris\Hfque dum columna terrdconcutiantur&objlupe-
fcantah increpatione ejfts : Virtutefua dijrujptt mare&mtelligentiafua difcidit feUgus-f
, Hh 5 Sî-
:
Zi6 T R A C T. I. S E C T. I. L I B. XII.
SpHtuJ/foca^los orMavit,c^c.]oh.i6.^.Simi\iter :Terramfu»(l4vit Dfuiverhjuper id'
feseJM ,ne dimoveretur infecHlum d^perpetuum .eimj^ operuit abyffo ut indumentofuper
montesflanttbiti aquis .Ex increpatione tua diffugerunt ,a vocetonttru tui acceleraruntfu-
gam: Confcenderuntpermontes.,defcenderunt per convalles tn locum.quemfundaveras
ipfisi Terminum oppoftifli, ne tranfeant, ne revertantur ad openmentttm terra, dfc
P/S/.104.5. Terramfundavit]ehovafapientiaflatuit^ ccelos iatelligentta. Proverb.^.
I9.hocefl:,verbofuo,quodeftejus(apientia. UadeProverb 8 15 Ante terrxpri-
tnordium eratfapientiainjuncia\ I bique inveni tu \.,quod ante omne tempui fuerit Dei
fapuntia. Et alibi Sapienttam poffidebat Jehova ante uUum tempns., dr ante (ecultim,
anteprincipitimd^primordiaterra,cttm nttlUeJfent abyjp ,drc Prov 8. EiD.]ohan.i.In
principio erat Ferbum,dr Verbum erat apud Deum, dr Detts er.xt Verbum Hoc erat in
.
trincipio aptid Dettrn. Omnia peripfum fa£}a fitnt ^drfine ipfo fa&um est nihil,cjuodfa-
Bum est. In ipfo vita erat, df 'îta erat lux hominum,drlux in tertehrk luct t, df tenebrat
eamnoncomprehenderttnt. Sic etiam Sapient.xi.i). Verbo pretiofopotest Detuommn
terere. Et Pfalm.y-, .Verbo Domini firmatifunt cali,&cc. Atque inhnicoN aiios fa-
craramliterarumlocosjverbihujus potellitem m
mundi creatione confirma-
tes,proferrepoirumusj(edbrevitatiscaufaeoshicomittemus,ucquid Phiioio-
phus nofter divinus de hujus Verbi facrofandi virtute, cfticacia 6l harmonia
admirabiliincreationefentiat,exphcemus:A/«/4X'i/,inquitille,«zf/7jyi)rw4wy«^
drfitbito omnia revelavif-, Cernebam enim immenfum quoddam fpeclaculum omniti ,
videlicetin lumenconverfa(iiavenimiumatquejucunditm,quodintuentem me mirifice

«ble£labat. Paulopost ttmbra qu&dam horraida obliqua revoluttone fubterlabebatur in
humidamj^naturammiqrabat,ineffahilititmvuUuexagttatum,indefummquidamma-
anm infonitum erumpebxt .êx fonituvox egredicbattir.qiiam ego luminis vocem exi(ii-
mabamex hac lumina vocc VerbttmfaElumprodtit. Verbum hoc nattira humtda aflans,
eamfovebat,exhumtdxnaturxvi(ceribttsfincernsaclevisignisprotinu6evolansaliape-
tiit. Aer qtioque levisjpiritu^s pars mediamregtonem inter ignem d' aquam (ortiebatur.
Terraverodâquafiiinvicemcommixtajacebant dfc. H&c demqueduo commetafunt

afpiritualiverbo.,qttod iis ft(perferebatur,atires eorum circumfunnns:^^ ahbi hoc/^Vr-
bum vocat Dei (eulumi7iisfilium,dr 'vittt unionem
Patri con]uri£lam,quos adinviccm
Etahbidicitir^r^^ Deidr non manihusejus,
effentianondifferretradtdit.Pimand.\.
munduscreatusfuit.Pim.4^. Nec certe vacabat hoc idem Vcrbumin creatione
hominisjUtin Gcneli docemur,quoniam in Verbo erat vita homimimj:\ui\-\\c-
'h2it,]UXtZ\\\udD .ôhan.dr Sap.\6 Inflrui.mtr etiam,quodhomincs nonaUntur dr con-
.
ferventurprovemttfruiitiumfedVerbo Dei,im6 verohomo xgritudineconfccius

non herba awt malagmate fanatur,(ed Verbo & mifcricordia Dei,utiibidcm
reperitur. Hinc ctiam pra:diclus Philofophus divinitiis inlpiratusait:;^fr^«/»
tuttmmeregitjpirittfexopifex. Etalibimonftrarevidetur,quomod6 Verbum fic
in nobisexrevelaticneboniDxmoniSjaquodocluseftjquod anima fit in cor-

pore.mens vero in anima.atque in mente Verbum rea,n2re ait. Porro etiam
hominem ,dr quod afflatusfeufpirac u -
c.'i,7,i]obi\e.g\n\Ui,quodfpirittts Deifortisfecerit
lumommpotentisvivijicaveriteumdrc. Exquibus patet,qLi6d homoadmirabile

animaljharmoniam tam divinam,quam mundanam in fuafabricapo/TiJeat.
Namprimumgubernaturimperato & ordinaiionc trium fupcriorumideinde
executione y.aUorum : Unde fepcem
illi inferiores dicuntur numeri aut men-
furxfabricx,&.compoIitumexelemcntiseft,quod fuperioruminfluxionibus
«bedientiampra;ber. Simihterobfervandum erit diligenter,qu6d animaho-
minis unitatem repr,Efentet,&: ejus materia feu multitudo & diverfitas bina-
rium , &
qu6d per divifionem numerorum imparium & parium denotentur
mafculi,tanquam magis perfecT:i& fceminx.tanquam minus pcrfcdx. £x im-
perfeclionc ergo materi^, qux in numcro pari compreheiiJitur(quippe cui
dfeft
. DE HOM. INTERN. ET EXTEKN.HARM. 147
d£e(l&;principiam&finis,quoniamtlualitasnonhabetmedium)d!rcordi.-Eo-
m.ies.tenebrarum filiê producunturiat vero concordixjucis &
veritatis pro-
pJgo,anumeroperfedo8timpan oriuntur. Hi|icfit,ut,filucis unitas,qu^ eft
anima,cummateri^daalitateconjungatur,producatnumerum imparem,qui
eftharmonia plenus,atqj itidem quoque,fianimxtrinitas,quxidemefl:cflcn-
tiacum unitate,addatur materixquaternitatijttim ea producii numerumfe-
ptenarium,iRquoconfonafltiaperfe6:iflimafonareanimadvertitur,qua;Dia-
penteScDiateiraroninfecOfltinctj&perconfequfinshiecanima^cumcorpofj
unioreddit)amilludmiromodoconfonans,quodante^ fuitdiironans,illud,in-
quam,nuncregularefacit,quodantea&per fe rebelle atqueirregulareerat.Sc
motuifiveactioniomninoadverfum. lIndeinvenimus,qu6dhomonihilaliud
fit,quam unitas & multitudo admirabili harmonia fimul collecla. Sic vide-
,mus,qu6d unicusfitmundiSol,unicaeftanima,feddiverfi,im6 quidem infini-
tiejusradii^quianimcxcommunesfunt. Sicetiamomnes lucisradiosabunico
Jehova,tanquam luminum Patre,hoceft,ab unico fonte,feu efifentia fuperfub-
obfervamusjcujus radii,tam mediate,quam immediateab
flantiali derivari
ab modo divifi funt,fed potiiis eo modo connexi^quo
ipfo profluentes,nullo
So!iscorporiiumen5quodnihilominiisterra:,aquis6caeri atquecompofitisin-
elledignofcitur. Hincanimadicituruna,propterejusafuaformaprimariain>
divifibilitatem quemadmodum materia dicitur multitudo propter duahta-
;
tejnvelquaterniiatem,qu-econfifl:itexmultitudinefeunumerounitatumjcui
tamennumerusimperfeclus efl:principium,&: non Atque ha;ce(i:ra-
unitas.
tio,qu6d DtmocrituiyOrpheus^bL multi Pythagoreonan omma, Dmplena effe,funto-
^/«4//iquosomnesadunicumJovem,tanquam multitudjnem ad unicatcrmre-
fcrebant. Sed ut ad Muficam hanc noftram humanam revertamur,eam ex
tribuschordis&tribusorganis fimul conjundis,ac tres melociia: partes indu-
centibus,corr!pofuimus,quarumqu2libet chorda 6c quodlibetorganoncuili-
bet mundi regioni correlpondet. Sed quoniam dax chord^ fupt,Tiores,fpiri-
tualis fcilicet &: formalis,azqualiter cum harmonia chordx in innmo inftirum^-
aiiter, quam in melodiarum diverfarum mufica videmus
tucoincidunt, non
BairumcantumcumMedio8cMediumcumAlto,atqueAitumcumiofimisx-
qualimelodiarumdifpofitionepermifceri,itaquidem,utharmonia illicmulti-
formis in codem confenfu reperiaturjidc6 cuilibet triangulo feu pyramidife-
ptemclavesattribuimus,induplavelquadruplaproportioneabinvicemdifFe-
rentes ex quarum confonantia
, &
mutua ad invicern relatione fym-
phoniacam hominis interni cumexterno compofitionem
facilhme conciperc 8c mtueri pofilimus.
C A P,
1
248 T R A C T. I. S E C T. I. L I B. XIL
C A P. III. i
*I>emonflratio prima harmonia animte, dejumptx ex duplici numm

ternario , altttudmis fcdtcet O' latituc&nis ex parteanmie,
J^mtus 'is' corporis conjiderata.
N proponta demonftratione videmusjquomodoluxrpirituiinfymphonia-

I coconfenrurclpondeacCk.quarationeutriufqueconicdn/onaTitescumgra-
Yl bus conis corpurii conveniat.Tresenimbicpyramidci^triummuDdiregio-
mim
«
DE HOM. INTERN. ET ^XTERN. HARM. 149
numnaturisconvenienissdepinximus iquarumunaeftpyramisformxfeua-
nimx,alteraefl:pyramisrpiritusmacerialis,redelementata,groiraatqueopaca
corporea,5«:perconrequenstenebrisobruta,qua£corporicorre/pondet.Vide-
mus ergo,quod fuperior pyramidispars,feubafisejusportio,menteScinteile-
(ftu ornatajfuperiori pyramidis fpiritualisparti,qua{pirituanimali8crationali
pienaeft, correfpondeat in conionantia DiaparonjquaEConfiftitindnplapro-
i. ad 2.
portione, fcilicet ut Nam
meris unitas eft, atque purior fpiritus portio.
Diadem importat, uti fxpius demonftratum eft, Unde ht , ut correlponden-
tiamadinvicemhabeac,ricutil ad^yÂre-w/.Atveroquatenusmensfeimmer-
matenam,hoceft,cumfpiritualipyramidefemifcet,£atenusunifonuni
gic in
amb^ c6ftituunt,qui cum medietate utriusq pyramidis Diapafon fonat,ita uc
j
utraqifummitasucriqimedietaticommiilereferaturproportioneduplavideJ.
ut 1. ad 2.. vel ut 1
. ad^. Correfpondens ergo eft ccelum rationale in proportio-
ne dupla fonans in ttioracc ab harmonia rationali ad vitalem defcendendo
,
con(onantiamDiapafon fpiritualem,qu« continet in fe DiatefTaron &,Dia-

pent£,Atqueh:Kceftratio,curSolmundicamcompletusatqueperfeduseftin
vicali fua di(poficione,6c corhomininis in fuaregionecamcfficaxvita^difpen-
facur. Icerumfifuperiorformalis&fpiritualispyramidummixcioinfimamre-
gi 'nemrcfpiciac,facicillud,virtuce proportionis quadruplxDifdiapafon con-
lticuentis:nam talis eft proportio incer inteileclum Sc rationem.fimiliterque
talisconcordantiainterfpiritumanimalem6cnaturalem,quibusinterponitur
v!ta:fpiritus 6i imaginativa facultas anima-. Intelleclus igitur pyramidis for-
malh unifonoconfenfu fpiritum rationalem £canimalemcompleditur,atque
ambojcum fint ignec-e naturx,reconduntur in capite fcu fiiprema pyramidis
obfcura:regione,ubihocidemconfonant. Agitenimadunifonumproducen-
m
dummens fpiritum fummum adeoque patiturfpiritus mentisoperationes,
utchordamuficievibratafertpulfatorisacT:ionem>atquecaput,tanquamorga-
&
non utriufque ex pyramide nigra corporali conflatum recipit in feadionis
iftius&pafIionisefFeclus,nonaliter,quam barbiti corpus melodix fonos. Ac-
centum igitur rationis fonat lux intelledualis in fpintum, tanquam medium,
reddenseumrationalemjfpiricusqueadioneluciscommotusjtanquamme-
dium fe percerebri ceureceptaculi vcntriculos five organa dilatai,atque ita
rationisradiideorfumeffluuntadaliasconfonantiascum facultatevitali&na-
turaliproducendas. Deindeper confonantiam Diapafon harmonia rationa-
Lis cum imaginatione &
fpiritu vitx conjungitur. Vibrat ergo rationis vox
chordamvira: &fplritum imagmativum.cujus harmonia vivifica cum ratione
mixtafepofteaefiundicatquedifjjergitperuniveriumfpiritumnaturalem feu
thordamelementarem,infubtiIielementorumfbnisgravibusrefonancemat-
qiie Diapafon corporale feu materiale cum lonls acutis atque peracutis mi-
icentcm:Qi]arummodulationumcorpushumanumeft receptaculum,orga-
non geaerjle &: quafi inflrumentum mufices humanx , in quo harmonia
mundana comprehenditur , &
excujus organicis
partibus proportionales ejufdcm
eftecitus eliciuntur.
li CA P.
lyo T R A C T. I. S E C T. I. L I B. XII.
c A P. IK
(j>^mparatio harmoni£ pcundum proportiones dimenjionum
Ceometncarum mter animam,jbmtiu
(^ corpHS.
fuperioribus corptK haudinepte comparavimus cnbo Geomeirico,c[M:iXCt\m

IN
ex trinisconftituitur dimeniionibus ^Jpiritum vero qtudrato., qiiatcnus ejus
multiplicationefitcubus. SicutenimqujdratumGeometricum inleduclum
producit cubum > ita eodem plane modo fpintus tenuis condenfatione con-
vertiturinaquam,&:aquaiterummfpiirjcione in tcrramjquafi cubum reduci-
tur. Atque fic etiam lucem fcu anuiiam Hnea; live unicati rctulimus, quct clt
quafi radiXjCX qua quadratum Corpus ergo ex quatuor elementis
procedit.
feu trinis dimenfionibus conflatum cubo comparavimus. Ejus vero fpiritum
ex ^there dcrivatum ,quatenus (implex eft in natura fua m.ncriali a/fignavi- ,
musfuperficiei,utpotecxcujusmultiplicationecorpusproditi tt denique lu-

cemfpiritualem,qu;Ecoelum occupat,quatcnus cft radixomniumcreatorum,
hnea:attribuimus,cujusmultiplicatione{it fuperticialis coeli mcdiifubftantia.
Ex his igitur proportionibus Geometricis natura lihi ad invicem relponden-
tibusharmoniaeIicitur;videlicctinterpunclumunitaci.sincreatar&infenorcm
linex extremitatem talis.qualem habet unitas ad dualitatem.ftu formapura
admateriam,velnumerusdigitorumfimpIcxad numcrum denarmm.hoccft,
in proportione dupla rej3eritur, ex qua Diapafon primum producitur. Nam
fub omni numero denario Diapafon repericur,quatcnus cx Diapente confti-
tuitur,quodquinqueconftat vocibus,6c ex Diateiraron,quod quatuor accen-
tus feu voces continet. Similitertrinitas eftentiae (uper<ubftantialis,quaterni-
tati f ibftanti^ materialis &
crcatx connexa hoc eft, Deus feipfum mifcei.s
,
cummateriave!hylxfeurevelans,producicnumerum/eptenarium5quiitidem
Confonantiam Diapafon inducere videtur. Similiter linea ad quadratum ita fe
habet,ut2.ad4.hoceft,utradixadcubum;Undeetiamin profundioncompo-
fitioneproportiodupIareperituri&perconfcquensDiapafonminusfpirituale
&mintisfimplexoritur,quodrefpe<d:u infcrioris diciturfpirituale,re/pedu (u-
periorismateriale&medium. Porro etiamquadratum media:rei;ionij.feha-
betadcubuminfimxinproportionedupla.videlicctut^.adS. Et prbindehic
etiam multiplicationefpiritu.s medi.x rcgionis ac infpiiiatione cjus corpiis ,
opacum,exquatuorinfimorumfpintuum(cuelcmentorum propurtionibiisia
unum opacum compactis,procreatur. Utide oritur Diapafbn elemcntale ex
gravibusconfiatum;quemadmodum medium faclium eratexacutofpiritu,6c
illudfijperiorismundiregionis acutiffimii &: excellentibus. Lux vcro fumma
fuperfubftantialiscftquafi primaria mufica' mundanx radix,qua;harmoniam
incfrabilem,inexcogitabilem,primariamatquefimpliciffimam,hoceft,exfim-
plicifiimisnumensfeudigitisabunitatevera immediatc procreatam,modul?T
ri Ex his ergo videmus.qubd Mufica mundana & per confcquens huma-
folet.
nafiatmulcis modis fcu dcmonftrationibus.videlicet aut numeroternarioad
imitationem harmonia; divins,fic in trinitate fuperfubftantiali i.ad 2 invcni-
turindupIaproportione,& z.ad^ in fefquialtera,& trinitas iterum dualitatem
cum unitate jungens duplam proportionem producit,ut 3.ad 6. Et iterum 3.
qui
dehom.intern.etextern.harm: ifi
quieftprimusatque fimpliciiiimus numerus perfe<flus in fe dudusfinemdigi-
torum divinorum feu fimpliciumdemonftrabit.videlicet jj.cuinumero.fiuni-
tasaddatur.denotabitingreffionemcilentia; unitatiscum proprietate trinain
abyflum deformem,/eu in materiaz informis mafram,quemadmGdum fupra
luculentius declaravimus. Sic etiam compojQtionem humanam ex tribus in-
ftituimus triangulis feu pyramidibus,videlicet corporali,fpirituali & formalij
quasetiamfecundummundiiedionesintresregionesdiftinximusi.i.^.exqua-
rum proportionibus etiam Diapafon duplex elicimus,uti in demonftratione
prsemifladeclaratumeft" Iteriimhafceeafdem confonantias via Geometrica
progrediendo,dequahicagimus,extraximus,cujusrcideIineatiohicfequitur.
//armoma humana demonfiratio pcunda , fecundum ordmem

Jeu froportionemfigurarum Geometricarum animxt
J^mtm 0» corpon relatarum.
^
X-UX
tn,
mcrentiu
Luc4-j crecitx,\
Cuhtu ex auo \
M.ens-,JJntelHeC' \
tuj ctB^tio.i
N LticLr creaZ<z
I
ûoAnifna. me- \
did.
li In
:2j2 T R A C T. I. S "E C T. I. L IB. XH.
Infiguracubumfpiritualemclelineanterationem proportionjsnaateria:
tam mundanx quarrt Microcofmica: dercripfimiis Cubus materialis iu
mundi defcriptione elementis refertur , deoiilim enim propter (uam gravi-
tatem 6c denfitaiem tendit. Cum vero cubus formalis contrario modo
fe habcat, quippe qui propter fuam levitatem fuifum tendit atque ad coe- ,
lorum caeumina elevatur ideo medietas tam formalis defcrrptionis quara

,
materialis quafi eandem effigiei rationem habere dignofcitur ciim qua- ,
drata unius fuperficies rcfpondeat quadratx altenus figurx. At vero

fummitatem Uneamdemonftratlonismaterialisomninopofitione&fuu
feu
contrariam videmus.quatenui formahs illa
elTe linex formalis deicriptionis
deorfumtenditiQmbus luculentur declflratur,qu6d maxima materixvisde-
orfum in mundo &
homine domineturjat vero maxima forma: virtus furfum
invenitur,6c fontilucido contigua eft. Quare (i ha: duas effigies.prouthicde-
rcribuntur,adinvicemconjungantur,exactam mundi &:hom;nis compofitio-
nemcxmateria&formacommonftrabunt. Ca:terumhicohiter confideran-
dum eft, quod mundus in fua compofitione fimphcior exiftat, quam homo.
Nammundusfa(5tusefl:exfimphci compofitione:homo vero trit conflaiusex
compofito,hocefl:,excompofitionemundanafaclusp£rhibeiur. Undediver-
fiimixtionibusinfua compofitionemagis obumbratur,quam mundus.Atque
hincefi:,qu6d,utimundumDeifiliumvifibilemdixeruntPhilofbphi,itahomi-
nem tradiderunt elfe filiummundi,non aliterex mundo immediatefaclurB,
quammundusaDeo. Mundusaprimordiodivifusfuitinelcmentamiromo-
dodiftinclaatquelibrata, ex quorum mixtioneadinvicem confufa, 6^per
vinculumnaturaleconcordipaceligatafadusefthomo. Vidcmusigitu'r,qu6d
inconjundionecubiformaliscumhneamaterialiquadratumetiamuniuscum
quadrato alterius uniatur,Sc per confequens linea formalis deorfumtendens
cum cubo materiali conjungitur. Quibus dilucide deciaraHir,qu6d minima
forma;pars,videliceteJuslineacummajorimateria:dimenfioneconjungaturi
quemadmodum vice verfa minima figurx fpiritualis portio cum majori lucis
dimenfioneunitur. Duo autem media cum habeant eandem effigiem facile
conveniunt,vitamque producunt. Atquehancetiam pyramidum mundanx
compoiitionis multoties a nobis allegatarum rationcm hoc modo exphcavi-
mus.
Hic
r.
DE HOM. INTERN. ET EXTERN.HARM. i;^
Hicergomediaucdu/quepyramidisregioadinvicemproportioneGeo-
metricaparsefTeobfervaturjUtraque vero pyramidum extremitas fehabetûc
i.ad 5.ita ut unica materia: pars addita tribus partihus form^conftituatcom-
pofitionem fimplicifTimamjin qua mukitudo formx 8c paucitas materix adeft.
Sicergofehabetcompolitiofubftantia; Angelorum&: materixcoeliempyre^
in Macrocofmo,atque talis etiam eft compofitionis refpedusadfpiritusmtel-
lecflualis conftitutionem in homine. Similiter in regioneinfima modo contra-
riofereshaber. Namibiunicaformxportioadtresportionesmaterisinveni-
turjatque inde oritur groffiffima Macrocofmi compofitio,qux in infima ejus
regione,videlicet in regione elementorum & prêcipu^ circa terramdifpolita
eft. Hincetiamcorporishumaniconftitutioefl:orta,qua:eftgrofli(rimailiius
integri porcio. In medietate vero fpiritus proportio exxquat proportionem
formx. Atque de
inde fit.ut harc regio utroque extremo participet,adeoque
iicpartimfpiritualis&invifibilisjpartimveromat^rialisScgrofla. Obhancigi-
tur caufam fpiritus hic intermedius naturali matrimonio cum lucedefponla-
tus,fi mentis acumine in alcum attoIlatur,divina contemplatur,& infimis ne-
gle(flis,fupernaturaHacogitat»fi vero elementorum blanditiis fcfiibjiciendo
deorfum profpiciat, vilia atque cerreftria fpeculatur, atque ad inferiora fei-
pfumin tcnebris 6c materix multitudme fubmergendo defcendit.
1 i 5 Hnrmonis.
154 T R A C T. I. S E C T. I. L I B. XIL
hrarmonm human£ delineatio tertia ûbt probatur ^qnod tam mundi^quam
hominis harmonia m numeroJeptenario,obJeryatis tnteryaUorum proporttont-
^mconjijlat , duo tomcum femitontominon tn confonantta Dtatejjaron , ^
trestonttttdemcumjemitonio minorttn confonantia Dtapentejimul
additi jkctunt feptem tnteryalla, qu<e conjittuunt per-
feîam confonmtiam Diapafon.

DE HOM. INTERN. ET EXTERN. HARKf. :jj
In antecedentibus de numeri ternarii,in pyramidibus tribusdemonflraii»
ratione.uti&deratioiêquaternariiGsometncomodoperJuieamjCujuiradix
erant duo,& per quadratum ac cubum declarati diximus. Hic autem maiîs
particulariter nos ad rem accingeutes de gradibus feptem cuju/que regiouis
ti!im mundi,ttim hominis ad mundum relati,dequ£ eorum ad confonantiam
DiapafonrelationeribquaDiapenteocDiateiraronac perconfcquens totius

Muiices vis atque propriecas comprehenditur. Atque hac ratione docemur,
qu6dfemidiameterfabrica;periphericx-,tum mundi,tam etiam hominiscum
fydemitemuflcocomparetur. Inquotresclaviumordines fubalternatimpo-
iiti continentur,quibus omnis melodix confonantia menfuratur,& qua;hbcc
muliciE proporcio ehcitur. Quod autem in p^ incipio &

cacumine fcptenani
fuperiorisDeumPatrcm.VcrbumScSpiritumfandium in maifa materiahex-
pre(limus,intelligendum eil:,qu6d Deitatis proprietates hoc loco capiamus,
nonproutpericScabiqueomnimateri.Tfecretajaccipiuntur^fedquatenusipfie
athrono fuperfubilantiali deorlum profpicientes uihylen deformem iacro-
fanclo fuo mtuitu unanimicer penetrarunt.ita ut ipfarum pra;Ientia in abyiro
tencbrofaomniaexnihilofaclafuerint. Sicigitur dicimus,Deum in fuprema
fpiritus regione inveniri,ut unitas dicitur in feipfam indenarionumero recur-
re,utinfralataisdeclarabimus. Hicigiturindemonflrationeprarmiiratresha-
bcmus Macrocofmi regiones tribus Microcofmi regionibus convenientes,
quarum inferior.quoniam omnium gr-oiIilTima,tardiffima) ponderofiflima at-
qucviliilimacft,ciavesfeptemadfuam Mu(icatardiores,graviores bailiores &
i .A.B.C D.E Frfquirit. Exquibusl •in Macrocofmo rcfpondet tertcE.qua:
eii omnium baiis feu fundamentum ; vel in Microcofmo ilercores intelhno-
rumf^cifupracentrumMicrocofmicongregatie. SimiJicer A.referturinMa-
crocofmo ad aquam falfam maris in Miciocofmo vero ad aquam falfam
;
urina; :atque itidem quoque B. in Macrocofmo ad aquas dulces tlu-

viorum &L fontium e montibus terrx defcendentium, &
in mare dtcujrrcn-
tiumjatquein Microcofmo ad chylofum feu pituitofum ftomachi latit.em ab
illo , tanquam afublimiori Scmontofa hujus regionis parte deorfum verfiis
veficam deiluentem alludit. Sic ctiam C. in Macrocofmo infimx aeris re-

gioni refertur,ubi propter coeleftium reflexiones & influxus,temperatiflimus
invenitur vits humor tam vegetabilia qiiam animalia nucriensi in
Microco-
fmoveromaiTccfanguinisabinfimahepatisregioncquaii afuofonteperrivu-
los fuos fcaturientis. Pr^terea D. in Macrocofmo medi^ aeris regioni,nubi-
bus &c meteoris fubjedias comparaturiin Microcofmo mediic hepatis regioni,
per quam, quoniam lienis zona tranfit, multx alterationes , videlicet flatuoii
vapores,glutinofae obflrudiones & infinita hujufmodi i.mpedimenta feu me-
teoragroiraprocedunt,propterflatusfrigidos &
ficcosalienofaAquiIonisMi-
crocofmici regione exortos. £. vero in Macrocofmo fupremÊ acris regioni,
quê igni proxima efl retulim.us,in
Microcofmo autem profundie hepacis cavi-
F.deniqueinMacrocofmoelementoigni ailimi-
tatijuxtaciflamfellispofitÊ.
lavimusjat in Microcofmo ciftÊ fellis. Atque ita in regione elementari,ram
Macrocofmica,quam Microcofmica,invenimus modo confcntaneo attribu-
tascuiIibetilliusfphxrsEcIavesilIas.qucEad bafin feu fundamentalemhurmo-
niamutriufquemundi pertinent. Cum quibus porro claves acutJe feumedi;*;
regionis,aut xtherea; atque itidem quoquc peracuts illa: & excellentes i.ce'i
fupremi in melodias fymphonia quam optime conveniunr. Hinc eft.quod^.

inMacrocofmoZ-««4/w,& in MicrocofmofuperHuam pulmr,num humiditjte
refpicit,quam (Tgabernat:*. refertur Mercurio in M.Jcrocofmo,&.in Microco-
fmofacultatielocutionis a pulmonibus ortx. Atqui ^.in M.icrocofmo Vcneriy
£cinMicrocofmoaerihumidoinfpirato 6c expirato,quo vua U'.-£.ritur,comp^-
ratur
i^G T R A C T. I. S E C T. I. L I B. XII.
ratur. Similiter folari calore in corde fito fe junglt. c. Soli in mundo,
&: cordi in homine. d. Marti in mundo , & in homine attradivx inter
pulmones Mars etiam extra pulmones vires fuas non
acris poteftati refertur.
naturales exercet,pleuritidem in membrana collas cingente,& peripneumo-
niaminpulmonumfubftantiaexcitans. Similitcrr inmundo Jt)a//,inhomine
pulmonibusexjoviali natura conflatis,afrignatur:Nam ui]npiter cft vitxau-
tor,dominiumqihabetinaere,ficpulmones funt vitx procuratores,qui vivunt
peracremfeujf^t/m.vitamquevivafuaaclionecordiatcnbuereanimadvcnri-
lunquarenon in-eptehepaticomparantur:/!denique in mundo attnbuimus
SAturno\c[u[ in hominecft fiftula: afpera:autor,perquamaerad vitxcontinua-
tionernattrahitur. Hujusigiturpravadifpofitione morbis afficitur medix re-
gion!shumana;fummitas,videIicetraucedine,catarrhis&: hujufmodialiis.At-
que ut jam tandem ad rcgionem utriufque mundi fupremam per ciugamus,in
quaciavesexcellentes&exertiffimefonantes reperiuniur.kicndum cit.quod
^^.mhomine re/pondeat Iphxrx voIuntatis,quam iupra primo niuudi mobiii
comparavimus. £t quoniam homo fecundum voluntatem loquitur>idc6 iin-
gua;adaptaturha;c fphxra. Sic etiam fJ3ha:ra rationis corrcfpundctclavj.<j4.
quatenusvoIuntasnihilaliudeft,quamrationi5illumuiata:,vcI non liluminatce
nunciusfeu AngclusjundeinfphxraAngclorumcollocatur.adjroqucexinde
tam boni.quam mali a voluntatc producuntur efFcclui. lnccllcdu.s dcnique
^^.accommodatur.&mentis radius correfpondct clavi.ff.meniqiictftipir.tus
divini effigies,6c quafi identitas,cui î.annecbiturjin qua,tcfte TnJhie^Jto, cii
Verbum,cuicorrefpondet.ff.quodab ore Jchova; admundifabncamproma-
nabat,cui^canquamconuspyramidismatcriaIis,&:^^g. tanquambalupyra-
midis formalis (qua: etiam eft principium harmonui; lupcrexcellencii mundi
fuperfubftaniialis in mundo materiali)refertur. Hx omnes clavcs fpiritualts
in capite reperiuntur :Deus enim loquendo Verbum , cum Vcrbo
humano
Spiritusvitismentem,inteIIe<ftum8crationem voluntateiibcra hauddtftitu-
tam,inhominisexternifaciemfeunaresinflavit. Unde homo iutofus viriute
hujus Deiformis afflatus,animal vivens, voluntate, ratione, intellectu, mente,
Spintudivino,!k'ipfiusVerbichara(ftereimbutum,faduseft. Hinc noninfulsc
dicHium putamus, hominem creatumcfTeadimagintm Creatons, quatenus
hos charaAeres divinos,8chasTrinitatisfacrofanc1:x imprcilionesad-
opificis
mirabiles&iinefFabilesinferetinet. Undc,utdidumcft,homo incernus,tama
Philof:)phisprofundioiibus.quamabipfoDeotemplumDei vocatur. Atjam
gradibusfyitematistripartitiutriufqucmundibencconfideratisjadharmonKÊ
proportiones &i: confonantias perveniendum efTe exiftimamui. Videmus in
fyftematemundanoanteadcpicT:o,qu6dtrcsfintcIavium ord!ncs,uno(upraa-
liumfubaIternatimpofito,&:qu6dqua;libetdictarurnclavium ferjcsfu.fuma-
fcendendoordinlbus fibi luppoficis refpondeat. Sic invcnimus,qu6dr.infi-
niJEferieiad^.medii ordinisindupla proportione rcfpondcatjatquciterum rr.
ad^gvindupla:Sicetiam /i.refcrturad<i.ineademproportione,8c4.ad<j4.fupr?--
mx regionis. Talis etiam eft ratio incer B.(jr ^.fimilicerque intcr h.drhb.aaixx
femperliteraproximxliterxfimiliinproporcioneduplacorrefpondct. Por,6
eiiam proporciones interiores &. minus perfec^x hac via eliciuntur,videlicec
fclquialtcrainterr.&cD.inter c^f.inter^.cf £.inter Cê^^.6cinterj^.<^^.C<c
/f
inter/i.ef âtqueficin cxteris furfum afcendendo. Sic etiam proporcione fcf-
.cumB.drA.camC xk-BxwmD.&C.cnmE (y-D.cum

quitertiaconveniunt. i
f & E.cnmg.^F.cuma.^gcumbÂ cumr.Sc b cum.V.Sc ficin cceccris. Ve-
rumenimver^^quoniamDiapafonconfonaniiamagisperfec^tajinproportione
dupla
DE HOM. INTERN. ET EXFERN HARM. 157
dupla reperitur & Diapente confonantia minus perfecla in proportione ftf-
,
quialtera 6c Diateiraroa conf mantia imp.^rfccla in proportione fefquitertias

idco videmt^„has omncs confonantias in fyftemate lam mundanoquamhu-
mano,repetitavarietatemveniri,&;perconfcquenshuj;3fmodimundi&homi-
nis harmoniam internam ex iifdem confonantiis conflari , eorumque cxter-
nam compoiitionem in iifdcm proportionibus confiflere animadvertimus.
Hincpercipimusamorisrationeminterterram&aqu2mdulcem,invifceribus
terr.Econtcntam,6cpereju>, venasturrenteminproportionefefquitertiarepe-
rir!,&:inconfonantiaDiatei]aronconvenire. Atque ficetiamaqua falfaadin-
fi namaeris regionemin eademconfonantiafchabet; Undefuum fubtilein
hancaerisregionsmexpirat>quodpropterharmonicamhancrelationemeva-
poreinipfumaereme veftigioconvertKur. Namuth^cregioeftcalida&hu-
m:da,licfallamarisnaturaca!oremaddicaquxmarinie,atqueipfaperfehumi-
ditatem habet. At veio aqua dulcis magisnaturaiiter ad terram refertur,
quoniamfrigidioreftproptennfipidamfuamdifpoficionem. Simili etiamre-
ipcdu per DutefTaron mhma acris rcgio ad fupremam referturiunde amb^
hxaensfphiErc-ecalidxfunt&humidarifeddiverfomodOjquatenusunaeftma-
gisfrigidapropterejuscumaquapropinquitatem,&;akeramagiscalidaobeie'
meatiignisvicinitatem,quibustamenmediaaerisregiodifronansefre videtur,
qaatcnuseftintensefrigidasquamqaalicatem.perantiperiftjifinacquifivit. Et
Jicechxcmediaregioadelementumignisrelata,difcordiamproducerevidea-
lur.attamenquoniamelementumignis nihileftaliud,qiiamfupremaquafifu«-
prem.t aeriv regionis fuoerficies , idco Lunx naturam humidam frigidam &
magis refpicit ad fua: confbnantix perfedionem. Qujre proportio inter fu=
&
premam medix aeris fphxrx partem infimam Lun^ concavam fuperficiem
inicfquitertia proportione reperiri videtur. Similiter^.Lunx rcfpondet,qu£e
ad VeneremalcendendoDiatciraron confonantiam conftituit,quatenus Lu-
na8i Venushumiditateadinvicem conneduntur. At Venus fe habec ad Jo-
vem, ut medi^ aeris regionis fummitas ad concavam Lun^ fuperficiem ubi ;
quatuorqu3fIaccentusiun£,fednonnifitriaincervaIla,&licinca:teris. Atque
ha^cideodiciturconfonantia imperfccla,quoniam fuperior clavis,cui refpon-
detinferior,nonconveniEcuminferiori in utraque qualicatciqucmadmodum
aqua dulcis, iicet cum terra conveniat in frigida fua difpofitione, non tamea
tonveniceirefpeduhumid«fuênaturs,qua£enus terraeftinfuaqualitatclic'-
c-a. Atjam,utadconfonantiamminus pcrfedam^qux in fefquialcera propor-
tionereperiturj&quatuorintervallis acquinque vocibus conftat,accedamus,
magnam propter hujus Diapente vircutcm,inter terram 6c mediam aeris re-
gionemiuvcnimus relationem, quatenus frigida &, ficca atque congelativa
efthxcaeris fphxra,in qua virtuteharumqualitatumnubescondenfanturin
grandines, nives, &
nonnunquam etiam in capillos fecundum aliquam ipfa-
rum portionem mutantur. Elementi ignis pars infcrior,aere vivifico mixca
Soh,ejus fummicas Jovi,aeris regio fuperior Vcneri,Luna Jovi in humidicace
&incaloreoccultoreferuncur. Similicervidemus,qu6d,uc terra eft quafire»
gioniselemencarisfxXjfic eciam Luna regionis «cherex parsfitcraflior acque
denfior. Luna ergo terram fua frigiditace Sc aquas per venas tcrr^ fluences
fuahumidicate refpicit. Mercurii a.cnm ^.maris in Diapafon coincidit,quo-
niam maximam habet vim in mare ad tempeftates movendas,5c adaeremei
inclufum exagitandum ad fludus 6c undas moncibus fimiUimas ciendas, fu-
perior eciam Lunx orbis portioinmarepotens eft per eandem confonantiamj
-Venusquoqueaquamdulcemfuaphlegmatica&fanguineacomplcxionere-
fpi€it,nm6ver6Scinfimseaerisregioni,ejusquenatur£e ob diclam rationemad
Kk modum
258 T R A C T. I. S E C T. I. L I B. Xll.
modum familiaris eft. Undc B. refpondet h. & c. per contiguitatem ohedienj
erit^. Soldeniquefphxramxqualitatisin regione elementari,videlicet humi-

ditatisjrefpicit. Nam xquum eft.ut rphasra xquah tatis medii coeH /uo iirnih la
coeloelementaricorrefpondeat. Nam utSohs /ph^ra htexmedioafpeduin-
terrpiritum& Iucem,ficetiaminfimxaerisregionismediapars,quamin3/rffri'-
fofmico TraBatn fphseram fpuriam xquahtatis appellavimus,eftloLUs,in quo ra-
dii elementi ignis 8c vapores terrx êqualiter conveniunt. Media acris regio
intonat Diapafoo cum Marte,idque infeliciter &
qualitate contraria. Unde
fit,ut,quamvis hic Planeta in cneio&infuanaturafitJequcbonusaccieterijre-
[pec1:u tamen inferiorum dicatur Planeta nfau'fl:us,& generi humano infortu-
i
nium. Atque hinc fit, quod perturbationes ingentcs ab Aftrologis i'n hac re-
gione,videlicettonitrua,fulgura,corufcationes&:hujulcemodiaiiahomini-
bustremendaexcitarefertur. Huicautcm Planeta:clemcntumaquxinpro-
portioneduplare(pondet,infimam mundi regionem fimpliciter dividendoin
quatuorelementa,quemadmodumjupiteraeri,utinhaimonia noftraMacro-
cofmica didum eft. Sed h^dua^cxpiicationesadidemtendunt. Namjupi-
terjcuif-.attribuitur^ruperioriacris portioni correrpondet,qua:eftcalidaSchii-
mida,vitxquefaufta. Talemetiameirejovisnaturam confijmant Aftrologrj
quarefauftadiciturftella&naturjehumanceamicifiimaâtqueob hocvocatur
Fortunium »;(«/«5,quemadmodum VenM d{c\t\.iT Fortumum mtnus, Sdturnm dc-
niquejCUi/Tattribifiturjquatenus Diapafbn ejus definitin igne, infauftacfie
fteIIaabinfimamundifpatiaincolentib.exiftimatur,quamvisinfetamfitbona,
quam rehqux. Nam quamvis ejus ficcitas cum terra con veniat,cujus 1 .con-
fanguineumeftad/icui^^^ contiguumeft,non tamen cum ficcitateignis con-
venit,quatenuscumfrigorelethaliconjungitur,quodomniQo igneo caloriad-
verfatur. Sed j am tandem ad fupremam clavium feriem,fupremam mundi re-
gionem commenfurantem,perventum cftjubi voluntatis fphxra_g^.ad natu-
ramfuperfubftantialisefrentia;^^^.fignatam,in Diapafon reperitur,quoniam
omnia facit Deus fecundum voluntatem fuam in coelis &. in terris. Quje au-
icmhuicfphxnêfubjacentjabhacfphxrajtanquamaprimomobilimoventur.
Naminferioracorporainvoluntarieabhacfph^ranonalitermoveri dicuntur,
quam mundus motu rapto circumfertur. Nam corporanatura-
ejus virtute
liter movere dicitur SoI,6c cxtcri Planeta: ad mo-
quiefcere appetunt,quare
tum primi mobilis. Videmus igitur,quam miraculose fpharrx utriufque mun-
ditamminorisfcilicet.quam majorisad invicem confoncntiita utclavesfupe-
rioris coeli cumclavibus medii,& claves medii cura clavibus infimi melodias
fymphoniacasfimulconftituant. SicaquacumterraadLunêconfliitutiooem
voluntatis adtus & fubjeAum involuntario motuagitatum denotat LunaSc :
aquayoluntatismutabilitateminhominibus:Terra,quc»ftbafis&.fundamen-
tumtotius.ftabilitatem voluntatisDei: Aquaetiam fluidafuanaturadcno-
tat naturam mutabilem Mercurii &eorum refped:us ad ranonis fphxram in
Diapafon conjungit h.'ec fimul. Hinc rationis humanx varietas.opinionum
iScfccftarum multitudojatque hincdicitur Mercurius ingenio,fcientix,artibus
8c Muficx prxefIe,adeoque etiam fitinde,qu6d,ut fenfus elemento ignis,fic
imaginatio,rationis focius,aqUc^ referturj Aqua etiam dulcis &
infima acris
pars Veneri & Venus intelleGl:ui,qui eft igneus amor. Conveniunt ergo hxc
triain aclu &.paffioneamoris:Aeretiam Sol8cMensdenotantmentem,ani-
mam8crpiritum,c]u:EoptimaharmoniafimuIconjunguntur. Infinitasaliashu-
jusharmonixrationeshoGlocoproferrepofi'emus,fedquoniamMufica:fecre-
tumnonomnibuspatet.&ledorifortafit magis ta:diofum,quam jucundu fo-
rctjhocloco eas enodare ilveexplicare,idcirco illainuncfilentioprastermitca.
HartnoniA
DE HOM. INTERN. ET EXTERN.HARM. i;^
f/armonU humana demonjlratio quarttxîn qua mdicatur^quod melodia ta,M
huma-aa quam mundana^m numero nonanoyconjiderando Mujieam fecun-
d.um 'Tjocum numerum^refenatwr. Stc dicimus confonantmm Diafafon cx
novem <'vocibus conflari,quatenuj conflat ex DiatejfaronyW qua quatuor a^
dtuntur njoceSiO^DiapentejqmnqueJonosfeuaccentHi
€omprehendente^quie JtmuljunEia
fitciunt noyem.
!!A\m ^
16o T R A C T. I. S E C T. I. L I B. Xn.
Inprxcedenti demonftratione explicatam habemus numeralem totius
fabricasmundana: rationem qnamab eflentis divina; iiarmonii dcrivatam
,
fupradeclaravimus. Namabunitatefimplicifeup.imareireniixdipcilubiKin^
tialisproprietateduaIitasefRuxit,qua; nihilaliUd eO:,qu<\m unitds tjisrepetita,
aut monas a monade feu cum monadejhoc eftjaptifiima unitatum duarum c-
jufdemeirentia:connexio,numerumDiadem produLensicujusicerumaduni-
tatem motu tres unitates fimul ejufdem natun-e ruperliibilantiahs&: m-
,
creats adduntur, qax numerum primum, perfcclionis complemento orna-

tum,pr6dUcuntiinquounitaseft principium,unitas msdium,iic unitasfinissac
proinde totusnihileilahud,quamfolaunitasintrinitatej6ctrinicasinunitate:
qux numericompletiifimi quantitas in fcdudanumenimimparemuitimum
ex numeris fimplicibus &C incompofitis feu digitis piod uceti videlitet ^ cujus in
fuaradicemultiplicationeproducuntur illi numeri compofiti recundiim quo-
rumordinemcompofitionestriplicisgeneris in tribus mundirsgianibusfiunt:
Namquenumerusiy.eilnumerUscompletiflimus compofitionUmmundana-
rum, cujus prim:ts numerus novenarius novem primos numcrorum articulcjs
denotatjVidelicetro.zo.ô. 40.50. 60.70. 80. 90. Sccundtu aux.cvi\ novrnarius
numeros centenariosi atque tertius numeros millenarios. Ex primis primum
coelum produclumefl:,exlecundisfecundum,&c extertiistertium&Lirjfimum.
Primiergoarticulidenariorumadmundicreationcm concurrentesradicibus,
fecundi centenariorum quadratis, &: tertii millenariorum cubis rtrfcruntur,
quoniam taiis eft tenuitatem fLiprcmi cceli
proportio intel- medii,autintcr &
fpiflitudinem infimi coeli & medii.
Sunt ergo articuli fupcnoresdenariorum
lineiscomparandi>mediiver6fuperficiebus,&infimi millenarios cxprimentes
corporibus. Sicio.feudenariusnumerus eft radix quadrati 100. &. cubi 1000.
Sicetiamzo.funtradixquadratizoo.qua^duclain radicem prim3m,videlicet
inio.producuntiooo. Similiterradix 30.producet30Q.pro quadrato&apri-
inaradiceio.3ooo.procubo,atqueficincxteris. Opifexigiturunitascumcy-
phra velcyphrisfejUngens»ideil,extranumerorumfimphciumm3rgine^pro-
îciens, atque feipfum cum materia informi,ut exiilatjconnedens in limites
numerorumcompofitorumingredituriatqueita quariibet eiTentirE unius divi-
nxproprietasdiilin(ffci,fejangenscummaterianonformata,eam facitexraihi-
loexiftefe. l4inceft,qu6dcyphrainfe5^perfenihilfignificans,materiajinfor-
miaptillimeScquafiexefircntiafuacorrtparatur. At ver6 fiunitas,dualitasaut
trinitascyphrajprasponatur.tumillafaciteamex nihilo fignificativam. Verbi
gratia,o.non fignificatquam oo.nec oo.pliis quamooo.atquehieomnes
pliis
limuljundiE nihil fignificant. At ver6 i.ante o.fignificatnumerumdenarium

i.ante o.viginti,3.triginta,ficio.20.30.8cc. Sicetiam, fi i.prxponaturoo.deno-
tabit numerum ccntenarium 100. 8c fic in cxteris. Ha:c ipfiifima ratio ell in
mundi creatidne. Nam Deus Pater unitas.fe quafi duplicans,£c jungens cum
materia.tanqUam nihilo icu hyla feu cyphra,produxit primumgradum fimpli-
ciscompofitionis. DeindcFiliusfeudaalitas fcproponensfecundo fuperioris
regionisinformiorbi,fecundum creaturarumgraduminexiftcntiamdcduxit.
EtSpiritusdeniquefandusfeuteinariaproprietastertiumgradum.cUmmatc-
riafefemifcendo,inlucemedidit. Atqueitatresprimxhierarchia:Angelorum
orbes,feraphini fcilicet,cherubini &: throni creati atque conflituti iunt, ea-
queratione.multiplicatione^.infefada reliqui etiam ternarii numeripropor-
tionesinradicali&ifimplicioricompofitionis legione producuntur. Simiiiter
primaDeitatisperfona,fetriplicans,hoceft,prima viceinfuaunicacircntiaap-
parens, &: fecundo in fimplici rerum compofitione,ac tertio inmedia mundi
conftitutione,jamprxceditduascyphras,iignificandopcrhocipium;qu6dia
media
DE HOM. INTERN. ET EXTERN. HARM. i<jt
mediamundi tegione duplicem materiir portionem inaciuetfua prsfentia»

quemadmoduminfuperiori nonnifi unicam & fimplicem materixpartemde
pocentia in aclum&cefiêntiamfpintualiffimamdeduxir. Undeinhac regione
lucifuxrpiritumproportionecentenariamircuitjUt 100.2.00.3C0. Denique o-
pife.x terti^ rerutn compofitioni fe pr^bens,virtutemque luam mirificamre-
hus inferionsregionis indens,tertia & ultima vice ad mundi complementum
iRproportionecubica&elementariapparebatjtresmaterisintormispropor-
tiones informans. LTnde i'n hac mundi fphara fcu regione pr^ponicur atque
prxfcribiturtnbuscyphTisjtresmaterias portiones arguentibus,utiooo lood.
3000. His igitur debito modo confideratis, facillime intueri pofilimus^quo-
modoDeusabunitatein multitudinis abyflum ad mundi perfccT;ionem,&;ad
ejusin numero>menfura &: pondere adaptationem defcenderit. Qaicunque
igituradDeum voluerit reverti,ei necelle erit mulritudinem gradat.m exue*
re>utadunitacisfafl:igiumregrediatur,feipfumacubica proporrione rcfolven^
doin quadratum,& aquadratotandem in radicem fibi propriam refultando.
QiiodquidemfoIaillaharmoniafit,quaDeusipfeCreatorfeipfuminmultiiU-
dinem materia: immerfitv
C A P. V.
*l)i 4nim£pertotHr)i mundi tam minom,qmm majoru

Jyjlema harmoma.
'lim animaintelleclualisaroiioreuthronoCreatorisinhominemdefceH^
'dendoperuniverfummUndifemidiametrum peneiret,priufquam corpus
humanum ingrediatur,fequitur,qu6d illa cumharmonia cujuflibetcreaturjEj
quamin viafcu itinerefuo deorfum inftituto offendit.participet. Hincigitur
efl:,qu6danimatotinfeproprletates,quotinmundo(numerandointerfedem
Dei&terram,qua*efl;fcabellumpedumejus)reperiuntur. EttamenhsBomnes
proprietates nihil prxter ipfam animam exiftunt. Unde in hoc illa Deitati
comparatur, videlicet,quatenus una eft Deitatis eftcnriajat multx perfonajj
parienimmododiverfeluntanimxproprietatesjfedunaejuseflentia Sicfen-
fusquidemunuscftinanima,8cquidemipfaeft,qui,ctimcorpusnonfit,corpo-
reusdicitur,&ciimnonfitnifiunus,proptervariatamenfuaexerci«avariatur,
&:diverfimodenuncupatur.Diciturauteanima,fenfus,imaginatio,intelle(5lus>
intelligetiafeumens,atqiha;comniainanimanihilaliudfunt,'quamipfaanima.
Alixatq;alia;funtinterfeproprietatesproptervariaexcreitia,fedunaeftratio-
nisefrGntia6«cunaanima;proprietatesquidediverfk,fedeflentiaunajfecudiim
exercuiamultafunt,fecudumver6effentiafuntunuinanima,5cquideipfaani-
maeftillud.Etficutmundusiftevifibilisquinqueparritaquadadiftinclioneeft
ordinatUs,terra fcilicet,aqua,aere,£ethere Cist firmamento &
ipfofupremo coe-
lo, quod empyreum vocant; fic anim^ in mundo corporis fui peregrinantis,
quinque numerantur progrefTus ad fapientiam,fenfus fcilicet,imaginario,ra-
ttOjintelleclus 8c intelligenria;his,inquam,quinque progreffionibus rariona-
bilitasexerccturadfapientiam,dequibusinfralariiis. Etquatuoriridemaffe*
dibusadcharitatem,quafinovem progrefiionibus in femeripfamproficifcitur
anima,quosquidemprogreffusnominibus&ordinibus Angelorum,infimpli-
Kk j ciori
162 ,
T R A C T. I. S E C T. I. L I B. XIT.
ciori & ruperiorimundi regione contrnti.s , comparavimus. Amorem Tgo
Dei Seraphm applicavimus.intelligentiam (hcruhin intelitdum Thronii, d^mo-
fe proximi Oo/fnnationibM rAtiontm Pfi/!cipci/if'iu,od\iim dii Pote/hfihui ,odmiTi
mundi r/m/r^W,imaginationem Archangeits.jitqii': (en/um denique,qui pri*
mus eft nuncius anim2;,ipfis Angflis,qui niincii vocantur. Atqtie uhi deodio
feu contemptn mundi Sc (uiipiius lociiti fumus,intelligei) Jum elhquod timor
fuppliciorum&;dolorde peccatis pariant coutemptum mundi &; fuijUt cum
Vjrtutibusquisfaciatmjrjicula>5c cum Pottftatibus expellatDxmonia. Spes
depromiffis&gaudiuminprimisinducitamoremDci & proximi. Hincergo
evidens eft.quod anima ad fimilitudinem totius fapicntix fada,omnium in fe
geratfimilitudinem. QnzxtaPhilofophls definitur cujusj^ reiJimilitndo,Ciqnidem
infehabetvires,quibusomniaapprchenditatqueinvcitigat&.omnibus lunilis
exiftit.cumfit una. Nam cum omnia ex quatuor elementis fintfaclajipfaani-
marepenturfimilisterr^ per fenfum.aqti^ per imaginationemâeri per ratio-
nam>8c ac firmamento pcrinteiiecl:um,coeloque ccelorumperintciligen-
igni
tiam. Similis eft lapidibus per elientiam,arboribus per vitam,animalibui p.-;r
fenfum &
imaginationem,hominibus per rationem,Angclis per intelleclum,
Deoperintelligentiam. Etficuti Deus eft capax &
particeps omnium,liciti-
<iem6canima. Sed,ut ad numerum noftrum nonanum revertamur, ftib quo
animazpropnetatesadnovemintelligentiarumfphxras fuperioris ccelirelatas
cflepra:dicavimus,notandumeftdiligentiobfervatione,qu6d novemfintani-
mst)ropjrietatesleuvirtutesm."diocre.s,quj:novem fph*ns medi.-e mundi re-
gionis refpondent. Nam primo mobili refercur voiu.it.is,proprcr rationisia
demonftrationis terti^ cxpln.anone recitat.i.<. Ceeloflellato voluntatis execu-
tiofeuac'lio.5'4/«;«*anim.'evisreceptivafeureftricl:iva& coagulativa. ]ovi fa-
cultasejusnaturalis. Marti iralcibilis 6c impulfiva ôA vitalis. Veneri concupi-
fcibilis. i\/frf«n>phantafticaatque ingenium. LunA denique crefcendi atque
decrefcendi,& pcr confequens vegetationisproprietas. Harmoniaergointer
proprietates animx fupremi coeli &
medii eft hujufmod Amor Dei ad volun-
i :
tatemfeuprimumhominisfenfibilismobilefelationemhabet;intciligentiaad
aftionem voluntatisjintellectus ad fixam,ftabilem atque pnidentem Saturni
difpofitionemiamorproximiadJovisamorem.Sccurampjternamcircavitam
&:naturamvitalemanimantiumiratioadirafcibilitatemMartis,cCimratiover-
fctur vel circa irafcibilitatem Marti propriam,velconcupifcibilitatem Veneri
attributamiodiumfuirefcrturSoli,namqui(eodiohabetrefpeduhujusmun-
di,obtinebit vitam xternamjodium mundi Veneri, quippe concupifccntia 8C
ardoramorisDeimundum contemnerefacit imaginativa vis phantafticas
•,
MercuriidifpofitioniattribuituriSenfus autem Lunam 8cterramrefpicit,nam

Lunaeftquafi bafis & ipfa cocli medii terra,optimequefenfuirefertur,quate-
nusadresfluidas cum foliditate fpedat. Eft etiam hujus harmonixrclatioin-
terproprietatesanimxcoeleftes&elementares^qua: talis eft:Novemfphsr£e
regionismundiinfima:lunth£e:Ignis,fupremaaerisregio,mediaaerisregio,in-
fimaaerisregio,aquadulcis,aquafalfa,vegetativaterrxfph2Era,mineralisterr£
fpha:ra,atque ejus denique fphxra centralis.ubi purum reperitur.utinonnulli
volunt,tcrrajelementum. Voluntasergoreferturigniiactio fuprema: aeris re-'
gionijtanquamlocoûbiagensagitinfuumpatiensiVisanima-receptivacerni-
turinmediaaerisregione,ubigrandines&nivescongelativaSaturniqu.Uitate
generanturi Visnaturalis Jovi propria ininfima,in quacreaturxanimatiEcu-
jufquefpecicivivuntiirafcibilisinaquadulci,inqua!Vlarsfacit(uum Diapafon,
tonitrua.meteoraquealia ignita &
typhones indiicens Vis folaris
; vitalis in &
aqiia falfa,cum fal fit autor vita: in centro cujuflibet rci anim.ita; dclitelcens}
prxterea
DE HOM. INTERN. ET EXTERN. HARM. zc
3
pn-Etereavidemus,quc)daquamarinafaI/edinemruamhabsataSole5 Viscon-
cupifcibilis in prima Vencri propria,regione feu fphêra tcrrarjubi veiêtabilia
&animaliaoerminaiionem(uamhabent,£cappetituconcupifcibili ccEleftem
formamaffiduecxpedantab aitoj Vis Mercurialis in metallii&ieorumfphc-E-
rai& denique vis vegetativa Lunx data a Sole centralijacujui radiisaudioai-
quegerminatiointcrrcefuperficieprovcnir. Hicergo videmus.quaiis fitcon-
(euius omnium ccelorum animx ad invicemjhic percipimus,quomod6 variê
Dciadionesadunicameflentiam divinamrcferanturihfcoptimenobisexpli-
catur,quomod6 idem Deus variis f lis operationibus in multiphci tffi;îe ubi-
quc jd(it. Nam omnis rerum actus ab uno eodemque acflore promanatiimo
vcro quilibet mundi aclus ell in ipfo Deo,&: a Deo&omnisadorrerpecliua-
dioniscfl:quafiipfcDeus,diverfimodeagens per univerfum orbem.Deushac
tcrra,Deus ubique,& omne quod eft,fuam efTcntiam ex
via in coelis,Deus in
DeiprcefentiapoffidetiimoveroipfeDeuseftrerumellentiai&omnequodef^,
quoaiam quicquid cll,per ipfum eft,in ipfo,abipfo,&planeipfcefl:,cumomne
alucehabeatluamexillenciam. Atver6,quant6pltislucisaliquid infehabet,
tani6piusDci libi vendicarepotefl:,ut teflaturD/'i'/«y^«g;//?/««^ , quoni.ina
Deusefl:luminumPater,aquoeflomnisLux,quxveritatisefl:origoatquefun-
damentum. Quibus diligenter confideratis,omnem rerum harmoniam per-
cipiemusabipfaanimaderivari,qu£epropagataeftaDeo,&eft:quafiipfeDeus,
autradiusabipioDeoimmediatepromanans. In demonftratione ergo fupe-
rionnovemhabemusaccentusfeu voces Diapafbn operationum animx con-
ftitut ntei.videlicet quatuor a Diateflaron &
quinque a Diapente; atque hoc
modo Muficam humanam habemus produdam in nonano
numero, Jamver6adpraxinharmonia£anin^«
gradatim acccdemus.
TRA-
264 T R A C T. 1. S E C T. 1. L I B. XIII.
TRACTATUS PRIMI,
SECTIONIS I.
L I B E R Xni.
De Muficx aninicx compofita: praxi.
iAmmaqmd? i^ deinfnita ejuspotejiatej acquomodo d

Jhmtii differat ?
Am
tandem aliquando, priurquam ad ufum fcU
praxmharmon;a;anima.'(implicispcrle)acdcm-
deharmonicEcjus cumfpirituaiquerandemme-
lodix omnium trium interfe fymphoniacam per-
veniamus,neeefle eft.ut earum difFerentiaSjqui-
bus ab invicem difl:inguitur,cognorcamus. Pcr
multasanimxdefinitioncs,in eodemfercconve-
nientcs^vcterum Philorophorum tum Ethnico-
rum tum Chrircianorum lchola approbatis, hoc
locorcpetemus. Aliienim eam fic definiunt. A-
nima,quatem5 mente decoratHrêsi fuhflantU quxdxm
rationu corpem gubernAtioni accommodAtA in honum malumj^ convatibilis. Etidto
aliquatenusdiciturmortaIis,inquantuvidelicetindetcrius&avoluDtateDei,
cujus participatioQe bona eft:,alienari potefl,8c aliquatenus immortalis,quo-
niamfenfum,qu6eipofthancvitambenevelmalcfir,amittcrenonpoteft. At-
quiinhacdefcriptionevideturanimacum fpiritu intelligi. Nos vcro animam
fimpliciterperfeaccipicndofineullaejuscumfpiritucreatomixtioncprome-
ra luce formali capimus ab ipfo creatore immcdiatc piomanante. Quare ut
nobis videtur.tali modo accepta non male a r\onn\i\\\sdt(in\x\xv ejferes tncorpo-
reaomntdecore lucis adornata,fanB£ Trinitati afpmiUta,atque aternd glorixcoxquata.
Vel Anima
: esi res incerporea omnibm membris circumfcripta,nullo colorecolorata,al'
tijftmoDeo aJftmilatA,omniumg^ rerum pulcherrima. Jam vero fcicndum eft,quid
fitipfefpiritus,quicumanima,tinduravitaE,forma^puri/Iimaacfimpliciflima
luciseflentiaconjungitur. Undein primisfpeculari debemus,quot modisfpi-
ritusaccipiatur,quoniam fpiritus multiplici rcfpedu appellatur. Etenim ipfe
DeusdiciturSpiritus,atquencetiamacremiftum2c venium,acflatumadcor.
dis
DE MITSIC. ANIM. COMPOS. PRAX- xf;j
dis thalamos attracflum nuncupamus fpiritum. Atqui ifte fpiriius anima dici
non poteft,quia aeris varictate diffblviiuri fed per fpiritum iJiumjqui anima: ku
lucijundluseftjintelligimus illud animê vehiculum,quo ipfa vehiturtanquam
locatuminloco,vel flamma in oleo lampadis,veirplendorfeuradiusSolisina-
ere. Atque hincfadum eft,ut Platonici hominem divilerint in ammamluctddm,
jpiritumintermediumfiuathereitmdrcorpitsopacum. Animaergodiciturillalucis
lcmtiila,quêmovetfpiritum,inquo,tanquaminpuppenavigarevideturinma-
rcmundiprimum,&:deindeincorporeumlaticem,corpusqueanimat,hoceft,
viviticatiliud. Spiritusver6accipiturprofpiritualinatura,videhcetillud,quod
fpiratincorporejfpiritusappellatumeft. Cceteriimanima 5c fpiritus idemeflb
videntur in corpore,quamvis aliud notet anima,quam fpintus, eo quod lux
iimplex finefpiritu in corporeeflenon poteftjnequeetiamfpiritus pcrfeabf-
quefcintiilalucisagcrevalet:fpiritu$igiturad fubliantiam refertur.anima ve-
roadformam&viviiicationem. Hxcergoagit 6c illa patitur,atque amboef-
ientialiterScfecundumnatJurêlegesadeoad inviccmconjunguntur,utnema
prieterfolumDeum,hxcduoabinvicemdividere potislit. Id quod etiam in-
nuere videtury^^(?/?tf/«rfhifceverbis Fivus eHfirmo Dci^dêffcaXjC^penetrabilior
:
omnigladio anciptte,pertingensufi]ue addi^vifionemanimte drjptntm. Qmbus vids-

turarguere,qu6dimpoflibilelit,utdiviiioullatiatinteranimam6cipiritum,ni-
fifoloverboDei. QuodquidemSc ipfeteftari pofliim,expericntia dodus ina-
natomia cujufJam creaturxjubi (piritum virgineum &
limpidum,undique ra-
diisanimôrnatumvidiiquasabinvicemdividere ignorabat ingeniumhuma-
num. Quaretametfiabinvicemdiflêrant,utmatcria&forma,velagens&:pa-
tiens,vel aer &: ignis.attamen quoniam ita ordinata (unt a natura fcu (.rcata a
Conditorcaliterfehabere non polfunt.quoufque vincuiaill.iindiflolubilia ab
ip(ofoio,quinodumligavit,diflrolvantur. Undefpintusdicitureademfflêntia
cumanima,2tquelux6cfpiritus hoc idem conflare videtur,quud animam ap-
pelLimus, idem, inquam, funt eflentia,fed propnetate diffcrunt non miniis,
quam Pater in Trinitate a Spiritu fandojqui tamen ambo idem luntellentia
fuperfubftantiali. Nam unus &
idem fpiritus ad fcipfum dicitur,8c ad corpus
ani na. Porr6etiamSpiritusdicitur,inquantumeft rationeprjeditafubftantia
rationali>>,animaver6,inquantumfacitadvitamcorporis. UndeinScnpturis
reperkm ^/j perdiderit animamjuam ^Jklvam faciet eam,hoc eft,quiiquis
illud
:
propterDeum hunc vitam,qua; nunc corpons viviiicatione tcmporarie mor-

talisconftat,libenterde(pexerit,infuturoeandecorporismortalii&:anima:vi-
tamaiternam&iimmortalemrecipiet. Exquibuspiitct,qu6dan!mainpropna
(yx:. appcilatione pro vita feu facultate vitali nonnunquani accipiatur. £c ta-
men nonnunquam latiiis (e extendi t animae fignificatio,6c pro unioue meniis,
fpintus rationalis &: fcintillas vits cum fpiritu medio,ejus vehiculo,accipitur,
atque tunc illam vocabulo magis convenicnte animum nuncupamus,quem
prointegro homine interno accipimus. Unde animus in (acris Scripturis pro
cordeulurpatur. Nam ut cor eft centrurn,atque intcriorcorporispars,ficet-
iamanimafeupotiiasanimuseftnucleushominisinvifibiHs&interni. Animus
enim fapientia divina illuftratus principium fuum refpicit,vk: feipfum cogno-
fcit.Legimusautemubiquefereinfacrisliteris,qu6danima,pro creaturxvita
accepta,nonmod6hominibus,fedetiambrucisfitattributa. Atvero nonnun-
quam animx vocabulum , im6 quidem utplurimiim a Philofophis 6c ipfis
Theologisprohomineinternofeuanimo ufurpatur,atquc nos etiamallquan-
dohocvocabuloprohomineinternoufifumus. Sed,utadrem noftramredea-
mus,animahumana,qu.'Eincorporehabeteire6cextracorpuv,pariteranim2 6c
ipiritus vocari poteft. Non tamen dua: anims,fenfualis fcilicet 6c rationalis,
Li alicra
'266 T R A C T. I. S E C T. I. L I B. XIII.
alteranemps,quavivithomo,8caltera,qua,utqiiiclamputant,rapit,fediinaea'
demqueanimainfem€iipravivitpermentem,acintelledum & corpori vitam
prxbet per fenfum humanii Namq, corpus nec vi v ere nec nafci poteft fine ra-
:
tionalianima:Vegetaturautem,movetur,crcfcit,&: humanamformaminu-
tero accipit,ficut virgulta&. herbas(fme anima vidclicet rationali)movere 5c
incrementumhaberevidemus. Sed tamen in Ipermate hominisdelitefcitfe-
men,in quo mcns 8c ratio,quoad nos.vacare videntur, ciim tamen revera oc-
culte&modoinfenfibili operentur,animamqueVivificam,inprincipioetiam
modooccultooperantem,paulatimatquegradatimadpalatiumfuumprjepa-
randumexcitentiquxad:ionefuaoccultafpiritumvegetativuminflat,atquein
elementaricompoiitioneintumefcerefacitjquemquidem adum animam ve-
getativamappellamus,itautproculdubio vegetatio nihil aliud fit,quam cfFe-
dus primus animx vitalis occulte operantis qux quidem anima movetur a
s
mente&fpiriturationaliincentro delitefcentibus,5c occultiflimc animam ad

motum excitantibus.
C A ?. 11.
'De Mente (^ Katione âtqiie iterum mnmhilde

y Aîimat^ Spirittt.
MEm(ccnndhmnoi^nn\\os(\W\tmh.Mene.Mciiezvittvc\Gr3zccLHntvt\LaU'
nedicxtm. AtquefancutLunacrefcitacdeficit,6c varia viciflitudinemu-
tatur,atquc tamen in id,quod fuit,peifecla quadam novitate fe reftituitjfiG
mensnunccaputfummisinferit,nuncdeciditin infima,nunc fefe referensfibi,
veris fal/a redarguit,mod6 ad corporalia regenda deHecT:itur,mod6 ceternis ra-
tionibusvelconfultationibusadh.'Erefcit,fecundumilludiV/frf«r. Tr//wf'^. ,g^/-
amquehacDci mtiira fiilti fmt,ficmdum opertm compArationem pro mortalihus im-
mortdes habenttir , intelligentia fita cun£la compleciitntttr, qu£ in terraftnt, d" qux in
mari, c^Ji qiiid est pr<&ter eajitpra caelitm,atqite adeofeipfos erigtint,ut ipfttm qttoqtte ho-
numinttteantur. Hujus divinê eflentix alpedtus eft ipfa ratio,quo bonumma-
lumque difcernit.virrutes eligit.verumque diligit. Nam hujus diredione mens
univerfoium capax eft,6c omnium rerum fimilitudine infignitaîm^ ver6 o-
mniaeflediciturnaturaquadam,potentia Sc naturali dignitate. Idcirco invi-
libiles rerum cauflas per intelligentiam comprehendit, &: vifibiles aclualium
formis per fenfuum pafliones colligit,atque vel per fenfus ad fenfibiliaprona
eft.velperintelligcntiam ad vifibilia a(cendit,rerum fimilitudines ad feipfam
tiahit,pra:fentia cognofcit,abfentia intel!igit,ignota inquirit,& circainventa
verfatur. Omirabilisnaturxdivinxopcratio! O
inefFabilisradiidivinidifpo-
fitio!quxomniacum eflTedicatur.omnia ipfifubjiciuntur.atque obedientiam
quandam prxbent. Quid eft ergo hxc eirentia potentifllma ? an fcilicet natu-
ra,an ver6ipfeDeus? Eftequidem ipfa natura.omnia inmundo virtutc infiti
fibi Verbi producens,vitamque eis prxbens. Eft itidem &: ipfe Deus.cum fit
fpiritusincreatusatqueradiusefl!enti£eincreatx,aCreatorenonminusindivi-
fibilis,qu.am lux autjubar a Sole. Eft ergo omnein omni,a quo omnia faJla
funt,5c in quod omnia.tanquam a multitudine ad unitatem,reverti debent.
Hxcmensdivinaeftillui rationale 6c intell8dualelumen,quo ratiocinamur,
in-
DE MUSIC. ANIM. COMPOS PRAX. tc^
intelligimus&ftpimusiquxitafaAaefl: jdimaginemDei,utnullainterDorua
nacura ab ipfa veritate formetur. Unde fit,ut Isrundum nonnnlio.s.Mens di-
catur,quoniameminetinariima,eminentior& pra;fl:antior,fiquidem vis eflra-
nim^,a qua procedit mtelligentia per quam anima ipfam veritatem intelli-
,
gitjScperfapientiam eam diiigit. Sapientia enim efl amor boui,qua; & iapor
boni quidem dicitur Mentis ergo vifio intelligeniia dicitur.ejus gufliis fa pien-
:
tia,illa contemplatur,ifl:a deledatur. Ex his ergo luculenter percipere poflu-
mus,qu6danim.'Eoculusfitipfamensab omni corpons labe pura & immunis,

cujusarpeduscfl:ratio,cuiconjungunturintelIec'lus&v!fio;h<.«c enimtriaani-
ma:runtnece(raria,utranosoeuloshabeat,qu!busafpici3t(.CuT.amortAliumcu-
pidicatibus purgata efl:atque remota. Alpicitanima ctiminDei luminecon-
templationis oculos figit>videt,ciim in ilia contemplatione confpicit.quanta
fintgaudia,quanta fit )a;titia,quanta reveritas,& quanta jucuaditas. Sanitas
facit illam Cum enim ab omr.i ix.ct. efl:
fecuram,aijiedus redam,vifio beatam ;
libera,m3culisqueabluta,tuncfedeniqueinfeipraiibentiffimetenet,&:nihilfi-
bimetuit.necullaculpaejusquicquamagicur, Et cuncingenti quadam &:in-
Dcum,ici efl:,contemplatione vcTitati.s; Alpedum ii-
credibili lartitia pergit in
quidemredumlequitur ipfa vifio Dei,qua: eft;finis afpedus. Sicanima priiis
fanatur,fanata introducitur,introducT:areficitur, Simiiiter & ipfc(piritu'(qu^
(iipiadecIaravimus,e(Tevimquandamanimxmente infcriorem,ubi corpora-
liumrerum fimilitudines cxprimuntur)vifum fibi proprium habet:Hic (piri-
tusnoneftcorpus,(ed fimilis corpori. Quare etiam,qu.-c fpiriiu videntur,cor-
poraiia non funt , fcd corpori fimilia. Nam fpiritus intermedius eft aliquid
internoncorpusfeulucemj&corpusexelementis compadum. Quare videri
nonpoteft,utcorpus,fedutferecorpus,feu corporisimjgo aut fimiiitudo. Fa-
ciesquidemhomuiisnobisforin(ecusnotaeft,&in memoriafuam hahetima-
ginem,incorporalemquidem,fcdcorporifimilem. MundiqiPfjquciftiusmira-
bilis pulchritudo nobis foris prcefto eft,& in meraoria noftra fuam habct ima-
ginem.incorporalem itidem,fed corpori flmilem,ad quam recurrimus, dum

claufisoculiseamcogitamus. £xquibuscol'igitur,qu6d utadcorporisfenfum
corpusinlocopercipiturcorporcisoculis vifibile,ficetiamadanimiE2ciemfi-
militudocorporisoculis fpiritus in memoria cernatur. Eft enim qua:dam vo-
luptatisintenfioadcorpusvifum,vifionemquccopulandam:acqu;h.^ceadem
intenfiovolupcatiseftadcopulandam imaginem corporis>qua:eilinmemoria
&: vifionc coîtationis. Multa hoc loco abftrufa detegerem circa hoc fuhje-
c^lumaiifimenecellitasad alia magis communiaavocarer. Namut mihivulc-
tur,abhan-nonicEanim2E(coponimislongedeviaviinus. Qaareadilluinjamvi-
cillimorationismex filum convertam...
C A V. III.
ûaliter per qumque interiores anm£ njires adjHpertora,harmoni£ anim<&

inejfabih e^* adjolmm Creatoris afcendere deheamus, Et
de cnjujlibet gradns fyjiematu Jeu fcaU

propnetate.
CUm ab inferioribus ad fuperiora harmonicofpiritusconrenfu,nnimsqus

(calafcû(yflematenosattollerevoIumus,necefle haben!iis,utprimus(ca-
l^ (eu fyftematis gradus,fen(us videlice5,(e nobis ofi-'snt, deinde imaginatio,
Ll X po(V.>l
268 T R A C T. I. S E C T. I. L I B. XIII.
poftearatio,quamfcquiturinteIlecbu6 atquehuncdeniqueintelligenti3,quo-
rum fupremus gradus eft ipfa fapientia qux Deo conncctiiur , &. quafi ipfe
,
Deus eft. Inferior autem gradus,quem (enfum diximus,eft ca animx vis,qua

corporeas rerum corporearum formas prsefentcs videmus. Imaginatio eft ca
animaEpoteftasfeuproprietas,qua:rerumcorporearum ccrporeas rccipitfor-
rnas,fed abfentcsi fenfus namquc formas iu matena percipii,imaginatio vero
extra matetiam 8c cadem vis,qux exteriias formata eft,fen(us dicKur,eadem
autem ufqueadintimum traduda,vocatur imaginatio Imagmatio namque a :
fenfu oritur,6c fecundum ejus diverlitates Multa videt

ipfiusque varictates.
anima carnalibus oculis,&: multa etiam phantaftica imaginationeconcipir,^:
ubique diftenditur,movetur,erigitur,&: fluduare videtur non a (e egrediens,
redinfemetipfatanquam in magno difcurrens fpatio,vagatur,nec exit adiUa,
Habetfiquidemimagmatioinfequan-
fedtradatibusfuisftbiillareprasfcntat.
damlatitudinem5c altitudinem. Nam per charitacem Deum &: omnes iibi
fidelescompleditur,permeditationemrerumuniver(a,qux a principio mun-
di ufque ad finem Deus proptcr falutem operatus eft.mcditatuiiper contem-
plationem,qu£furfumfunt,coeleftiaconteinplatur. Ratioautera,qua;cftter-
tiusfyftematis mufici in anima gradus.eftvis iilaanima;,quxrcrumcorporea-
rum naturas,formas, difFerenfias, propria atque accidentia percipit, omnia
quidemincorporea,fednoncxtracorpora,nifiraiiane(ubfiftentiajabftrahite-
nimacorporibus,qua:fundanturincorponbus,nonacT:ionc,(ed confideratio-
neinaturanempeipfiuscorporiSjfecundLimquiiomnecorpUiCorpuscft.Porro
,
ctiamintellectus,quieftquartusfyftematisfpiritualisgradus,eftcaanimjE vir-
tus,quxinvilibiliaapprehendit,ficut Angelos,Dxmones,animas6c omnem
Ipiritum creatumi Intelligentia denique, qua; ultimum atque altiifimum (y-
uematis prxdicli gradum conftituit, eft illa animx potentia, qux immedi..te
fupponitur Deo , cernit fiquidem ipfum fummum bonum atque unicum ve-
rum,vereque immutabilem. Diximus itaqucjquod anima humana (enfu per-
cipiatcorporea,imaginatione corporum fimilitudincs,rationc corporum na*
turasjintellediu fpiritum creatumâtque demum intelligentia 6c mente fpiri-
tumincreatum. Quicquid igitur fenius percipit,imaginatio repra;(entat,co-
gitatioformat,ingeniuminveftigat,ratiojudicat,memoriafervat,intclligcn-
tiacomprchendit,8c ad meditationem five contemplationem producit. £ft
crgo ingenium ca vis animaz fivc intenfio,quafecxtenditanima,5<:exercetad
incognitorum cognitionem. Ingenium igitur inquirit ignota , ratio difccrnic
inventa,memoriareconditjudicata,&:adhucofFercjudicanda. Atquehocmo-
do fit afcenfus ab inferioribus ad fuperiora per harmoniam admirabilem,ea-
querationeimaafummisdependent. Intelle(3:UsnamquceftintcI]igenria:(cu
mentis imago atque fimiIitudo,ratio intelledtus^rationis phautafticum feu i-
maginatiojphantaftici^jtirituSjCuictiamfupremumcorporis corpus ignis qua-
damfimilitudinejungitur,§cigniacr,acriautemaqua&:aquxterra. Senfus in-
format imaginationem,imaginatio raiionem,&: facitfcientiam five pruden-
tiamjrurfum rationi occurrens divina prxfentia informateam,&:facitintelli-
gentiamfivefapientiam. Suntitaque in ratione duoquafimembra,ciimiicin
caquiddamadfuperna-8ccoeleftiatendens,quoddicitur (apientiai&quiddam
ad tranfitoria 8c caduca re(piciens,&: id dicitur prudcntia. Ha:c cnim duo ex
rationefunt,&:inrationeconfiftunt. QuorumrefpeAufedividitratioinduoj
furfumfcilicctinfapientia.&cdeorfum in prudentiam,quafi in virum &nni!ie-
rem,utvirfitfuperior8cregnet,mulierauieminferioracregatur.Undedic1:um
c^:MelioresiimcjuitMvtri,quammulierhenefAciens. Meliorfiquidemeft,quiper
cGeleftedefidermmaccen(us,carnem/ubtrahendoeinece(raria}affligit,quam
qui
DE MlTSIC. ANIM. COMPOS. PRAX. 169
quipercarnalemafFedumrefolutus,percmnia,qux commoda (bnt,ei fatisfa-
cere contendit. Sed ad fcalam feu fyftema nollrum reverteudo videmus,
quod fenfus juveturexteriusiquoniamoculuscarnis,quamvisanatura habeac
facultatemvidendi,nunquamtamenperfeconfequii;urvilionem,necaurisau-
ditum,nilibeneficiolucisexterioris&:foni,atqueiicincaeteris. Similiterima'
ginatiojuvaturexteritis.quiaexfenfibusconcipitur. Ratiojuvaturmteritis,
quiafpiritus rationalis exdono creationishabiliseftadcognofcendum verum
&diligendumbonumiquiniliradiointeriorisiuci'.perfufu5fuerit,8Ccalorea(;^
cenfus,nunquam confequetur fapientix fcu chantitisafedum. Intelleclus
&intelIigentiajuvanturfuperius>quiaDcusdcignii&:luxeft. Luxcrgoemit-
titcxfefplendoremillum,queminfecontinet,eaqueilluminatmentem&:irj-
tclligentiam ad veritatis cognitionem. Ignis vero calorem de fe emittens,
fcdnonamittensjinflammataffcdumadamoremvircutis. EtlicutiSolemnon
videt oculus,nifi in lumine Solis,fic intelligentia non potefl videre verum ac
divinumlumen,nifi.inipfius!umine. UndeinquitPropheta:In luminetuovi-
dcbuntlumen. Quarecummortaleindueritimmortalitatem &corruptibile
hocincorruptibilitatem,tuncfecundtimmodulumnofl:rum permentisillumi-
nationemomniafciemus,&percorporisincorruptibilis lcvitatem ubiqueefTe
poterimus volabimus mente per contemplationem , volabimus ccrpore per
,
incorruptionem,difcefnemus mente,difcernemusque corporejfiquidem fen-

fus noftri coiporei vertentur in rationem , ratio in intelledum &c intelligen-
iiam,atque intelligentia mutabitur &c migrabit in Deum. Sic, tefte Efiia Pro-
pheta\Lunaerit ut Solyfjr Solis digmias i» feptupla proôrtione tnultipUcahitur.cr exal-
tahitur,c^c. Concludimusautcm exhis,qu£e prxceHerunt.quod fenfu vilibilia
pei-cipiantur,&. quod in imaginatione contincantur vifibilium imagines Scli-
rnilitudinesifimiliterqu6dadrationem pertineant vifibilium rationesacdefi-
quod denique ad intelleclum in-
nitiones 6c invifibilium inveftigationes,8t &
telligentiam fpedent fjiiritualium &divinorumcomprehenfiones&contem-
plationes. Senfusvero&imaginatioad ratiohemnonafcendunt,fed infrare»
manentes pufTunt eam aliquatenus deducere,& quafi aIongequ^damoftex3-
dere,ad qu^ non valent pcrvenire. Simili quadam propcrtione intelledum
& intelligenciam ratiojuvare poteft,fedadftatum eorum nequitafcendere,
quoniam metas fuas & proprios fines habet,quos egrcdi non poteft Senf um & :
imaginationem cum c^teris animalibus habemui communia fiquidcm ilia ,
vidcntvifibilia,&viforumrecordantur. Imovcroinquibufdamnosfuperant
juftum fuit,ut brutis animalibus,quibus nihil conccdebaiur
be(l:ia:,qii(,v.-iiam
dciuteikdu.dareturaiiquidpeculiareinfenfujjuxtaillacarmina-:
TôsaperaHditu tnncitfidaranea tacia,
Vtiltnr odoratu,lynx vifu-fimiagujlu.
Atqueiicaconverfotanto major neceffitas homini indicitur e:xercend^
rationis ,quanto majorem defectumpatiturfenfualitatis. Ratio autem ibi
incipit, ubi aliquid oGcurrit,quod non habemus commune cura animalibus.
Diligenteritaqueconfiderandum eft,qu6d tria fint in homineinterno,vide]i-
cttquiidam infra rationem ponuntur^quxdam juxta eam.dfquizdamfupra ipfam. In-
fra rationem funt,qu^ fcnlu percipimus,ficut dura,mollia,calida,frigida,candi-
da&:nigra,&c. J«x'/4r.j//V/?f«>funtrationipervia,qu£e ratione percipimus,fic-
utcommoda,incommoda,vera,falfa,jufta&injufta)namratioeftquidamani-
mimotus,vifummentisacuens,veraqueafaIfisdiftinguens. SuprarationemAt-
niquefunt.quênec fenfus docet,nec ratio perfuadet,fed autdivina revelatio-
tione comprckenduntur , aut facrarum Scripturarum autoritate creduntur,
licuti,qu6d Deus in una fubftantia fit trinus,8c in tribus fuperfubftantialiter
Ll 3 perfonis
270 T R A C T. I. S E C T. T. L I B. XIIT.
perfonisunus.&quodDeusfitrerum univerfitas,ita tamen utinterimfitnulfi
llngularumiatque ita motibus rationis non fubjacet,quia rationon eft;,nifide
realiqua. Hi igitur fyllematis anim.t(Tradus,qai omnesfuntanimxproprie-
tates,non minus dicuntur ipfaaninia,quam hepar,cor,cerebrum,murculus,
vocantur una caro, dum tamen proprietate differunt. Sic conronantia Dia-
telTarondiciturliarmonia,itidemqueDiapente&.Dupa(on,&: Diapafuncum
Dftteflaron,&iDiaparoncumDiapente8cDirdiapalon:rciiiceth:Eomnesfunt
harmonix,&:tamendiverfitatefnnorumd;rtc;runt. Multa igitur habet anima
nomina fecundiim lui «peris officium Vocatur namque x'//4,dum ^tgtfktjhi-
:
m/^,dumcontemplatur,y?w/«.f,dum fentit,(»»/w/«,dum fhpit,wf»/,dum intelli-

git,r4//(?,dumdifcernit>/wfwz(?r/it,dumrecordatur,x'^///»/»/<",dum vuit. Ettamen
iflaomnianondifFcruntinfubftantia,quemadmoduminnominibus,quoniam
cmniafuntunaanima.utprcEdiJtacorporis membrafunt unius corporis caro;
proprietates fiquidem funt diverfx,fed eilentia una. Spiritus tamen&anim^
poteflefredifl"c:rentia,quiaomnisanimael]:fpiritus,fednonomnis fpiritusefla-
nima. Nam ut in prxcedentibus diAum eft.fpiritus non eflanima.nifidebita
luciscujusqueportione ad hoc officium pra-paretur. Prxterca pra animx 8c
fpiritusdifFerentiavidemuîquodalia lit fpintus inferioris proprictas,alia me-
dii &
alia fuperioris. Et tamcn unus eft atque idem fpintus ,fed diverfimode
nuncupatus/ecundum m.ijbremaitminoremlucisineoprxdominantispor-
tionem. Sicetiamluxomnisen: tantiim unica,?i tamen alia eft i;gnis,a!ia Sol,
aIiaLuna,aiia Saturnus,alia Jupiter,&c,duin tamen nihilominusha; omnes
funt eadem Iux,in diverfis corporibus denfioribuv aut tcnuioribus contradla.
£x his ergo videmus.qualem harmoni^m anima producat ex numero quina-
Tio,quoeaincorpore humano concordi fymphonia; via exiftcns,fe exprofun-
diflimamultitudinisabyfro ad unitatis faftigium attoiiit. Demonftratum efl
itaquefuperiLis,quodMuficafiattranfitu atque operatione animx per nume-
rumnonarium,&pernumerumfeptenariumjitidemquepernumerum terna-
fit inter corpus.fpiritum &animam.
riumiqUcTquidemternaria Mufica Hic
autemmentionemfaciemusharmoniiEilhuscx numero ternario depromptê,
quxinfolaanimareperitur.
T)e ratwnabiliîrajcibili <^ concupifcibili antmic potef2tusi

0* de earum harmonut acL inyicem.
Q\X'inquearimszv\nhaSyvidd\cetfcfjJtt,imagi??ati(fMe,rationeJ»tc//eSfuJn
ge>ttia,c^praciicaC3Lrumh2.rmoivz mcapiteprxcedenti explicatis ad fympho-
n.ampraAicamjamtandemtrium animiT potentiarum,;-4//tf«4^////4//Jrfcilicet,
concupifcihilitatts dc trafcibi/itatis me accingam.
Et quamvis nihii incer vires 6c
potentiasinterenenonnullisfortafle videbitur.ab efTedu tamenrempercipie-
mus. Exduabus fubfl:antiis,videlicetex anima cum ratione,& ex corpore ciim
fenfibusfuishominemconHatumefre,fupeniisluculentcrexplicacumcftiquos
tamen fenfus non movet caro abfque animx focietate; anima autcm tenec
fuum rationaie fine carne,fiquidem illa eft rationalis concupifcibilis &: irafei-
bilis:Qiias quidem potentias habuicautequam corpori mi(cerciur,quor.iam
iilie naturales funt ei, adeoque nihilaliud c]uam ip/aanima,cum tota anim.x
fubft.n!tu
DE MUSIC. ANIM. COMPOS. PRAX. tji
fubftantiainhifcetribusplenaatqueperfeclaconfidat.fcilicet.iniationalirate,
concupifcibilitate & irafcibilitate.quafi quadam (ua tnnitate : Et tota hxc tri-
nitaseflquxdamanimxunitas.&ipfaanimaj Jneotamen aDeod fferr,qi!6d
Deiis eft omnia fua,anima vero nonniii qua;dam fuajhxc liqtiidem naturalia
&ipfaomnia. Quaretotaanimiefrentiainhispotenciiscont!nctur,nectamcii
eaperpartesdividitur,ctimfitfimplex&;indjviduajfivcr6aliquandopartesha-
beredicitur,intelligendumid potiiiscftrationerimiiitudinis.quamdeveritate
compofitionis. Simplexenimfubftantiaeftanimainecaliudnecminus eflra-
tioinfubftantiajquamanimaifedunaeademquefubrtantiafecundtim diverfas
primam ergo potentiam videlicer,
potentias diverfa fortitur vocabula. Per ,
r,</;>«4^/7/>4/^;whabiliseflanima,utillumineturadaiiquidcognofcendum,fci-
licet infiafe, &
fitprafe,drjuxtAje, uii antca didum eft. Cognofcit fiquidem
Dtum/uj>rafi,&ckDgdumJ!(xta/e,&c quicquid cocli ambitucontinetur,?»y^4y?.-
'?er concHpifctbtlitatem habilis eft,ad aliquid appetendum &: amandumjatque
per/A-^yf/i/7//rf/madaIiquidfugiendum,&odioprofequendum. Undecolligi-
tur,qu6dder4//W4^////^/£'omnisfenfusoriacur,&decarterisduabusomnisafFe-
(im-.R/itionem vocamus animie afpecT:um,quo per feipfam verum \\nutx.m-,ra-
tiocinationem ver6 rationis inquifitionem. Quare illa, ratione vidcIicer,opus
eft ad videndum, ifta videlicet ratiocinatione ad inquirendum. Affecim au-
tem,qui ex cxteris duabus anima: potentiis oritur,quadripartitus tffe digno-
fcitur,nempe e concupifcibilitate gaudium & fpes,dum de co.quod amamus,
jamgaudcmusautgaudendumfperamusiScdeirafi:ibilitatedolor6cmetuso-
riunturjnam de eo,quod odimus jam dolemus,veldolendum metuimus. Hi
ergoquatuoranimêaffeclusfuntquafiqusdamprincipia&icommunismate-
ria omnium vitiorum & virtutum. £t, quoniam virtiu eli hahitm wentk bene
«w/)(7/?/<e,idcircocomponendi,inftituendi atque ordinandi funtanimiaffedus
adid,adquoddebent,8c quomod6 debent,ut virtutes producere pof]lnt,alio-
quininvitiafacilelabentur. Cumergoprudenter,modefte,fortiter,8cjuftea-
moracodiuminftituuntur,invirtutesexurguntjinprudentiamfcilicet,tempe-
rantiam,fortitudinem,atquejuftitiam,qu2equafiorigofunt5ccardinesomniu.
virtutum,atqueh^comniaefficaciter 8c virtuose in animainftituuntur. Per
odium quoquemundi& fui proficitanimainamoreDei&proximi,percon-
temptum temporahum 6c inferiorum crefcitin defidcrio xiernorumacfupe-
riorum. Hinc igitur evidenter liquet,qu6d ratio ab errore non fit immunis,
nifipermentemilluminetur. UndeacciditjUtejusaffedus boniamentisillu-
minatione produdi,w/«/f/appelIentur,mali vero ex iiluminationis defcctu
prodeuntes,^'///^ vocentur. Mens enim femper Deo iliuminatur non ta-
.\ ,
mcn femper illuminat. Prima enim lux in Deo eft fupereminens omnem in-
tellecftumiQuarenonpoteftluxintelligibilisappellarijfedilla lux,quandoim-
mediataradiacioneinfunditura Deo,intelligibilisdicitur,quia inieliigi poteft.
Deinde,quandopermentemdiftillansrationijungitur,fitrationalis,acpoteft
non foliim intelligi,fed etiam cogitari. Poftea,quando per rationem infundi-
turinidoIumanimx,ubi phantafia feu imaginatio operatur,efficitur non mo-
do cogitabilis Sc rationaIis,fed etiam imaginabilis,nec dum tamen corporeaj
quando au tem exinde migratinxthereum animÊ vehiculum,tum primum ef-
ficiturcorporea,nontamenmanifeftefenfibiIis,donectranfieritincorpusele-
mentare.fivefimplex aereum five CDmpofitum,in quo efficitur lux manifefte
ad oculum. Qupd denique ad harmoniam attinet &: confonantias,
vifibilis
quibus hx animx potentix feu virtutes inter fe confonant,intelligendum eft,

qu6dillshoc modo ad invicem proportionentur. Proportio confonantis
Diapafoninveniturinterrationabilitatem&concupifcentiamjinterrationem
vero
«72 T R A C T. I. S E C T. I. L I B. XIII.
vero & irafcibilitatem reperirur propertio conf<-)nantia: Diateflaron atque
;
tandem inter irafcibilitatem & concupifcentum conronantiafcfquialteraieu

Diapenteobfcrvatur. Pri-tcreafciendumefi.quod.firaticamenteillumine-
tur,admirabilisharmonia8cconfonantiainhomine reptriaturjcujus fympho-
nia virtutes.Dei filia; producunturiimo vero ipia ira 6c odium in bonumcon-
vertuntur. Econtrariover6,ubideeftrationisillummatio,ibi virtutesm vitia
DiabohmaligQadcformantur,omniaciue in malum 6c erroresfubmerguntur.
C .-/ p.
DE MUSIC. ANIM. COMPOS. PRAX. 173
C A P. K
*T>e corpom iânimtc harmonia adtnvicefn.
Mlrabilkeft carnis & animaj,hoc eft,/piritus vitx 8c limi terraeamorSc fo-

cietas,cumexhisjundlis totus homo conflaridicatur. SiccBimfcripium
eft Tecit Dew hominem ex limo terr& ^ injpiravit infadem ejuijpiraoilum 'vitttt
: ,
danseirenfum8cintelle<ttum)Utpcrfenfumlutumfibia(rociaturnvivificaret,8c
perintelledumregeretjfimiliterutperintellcdumintusingrcdereiur,Deique
fapientiam contemplarctur, &fenfusforisfapientixejusop£rafpecularetur.
Intelledtumintu5.iIluftravitDeus,fenfumver6foris<iecoravit,utinutroquere-
creationeminveniretintegerhomo,intusfcilicetadfelicitatem,forisadjucun-
ditatem. Sedquiabonaexteriora diu confiftere nonpoirunt.jufiTusefthomo
abexterioribus ad interiora redire,& ab interioribus ad fuperiora afcendere,
videlicetafenfiiadimaginationem,ab imaginatione ad rationem,ab ea ad in-
telledum,atqae ab illo ad mentem feu intelhgentiam Sd ita ad Deum. Mi-
rum,inquaiti,atque ineftabile, imo vero miraculo plenum fuit.quod tam di-
verfa,divifa8inaturaitacontraria,utieftcorpus&anima,adinvicemconjungi
potuerintrnecminus admirabile fuit,qu6d m
limo noftro feipfum Deuscon-
iraxerit,utfibiinvicemcopularenturDeus8climusjtantafcilicetfublimitas8c
cantaviIitaS)nihilnempeDeofublimius,nihillimovilms. Mirabilisfuitprima
conjundio) mirabilis fuit fecunda, nec miniis mirabihs erit tertia , cum idem
homo,Angelus8tDeus unus erit fpiritus,eodem namque bono bonus eftho-
mojquo bonus eft Angelus.eodemquebonocft uterque beatusifi tamen ambo
idipfum eadem voluntate,eodemque fpiritu cupiant: Et fi tam difparem na-
turam carnisjnempe 8c animie ad unam fccderationcm 8c amicitiam Deus
conjungerepoiuit>nequaquam erit ei impoflibile rationalem fpiritum,qui uf-
queadconfortiumterrenicorporishumiliatuseft^cumeodemcorporeglorifi-
catoadconfortiumbeatorumfpirituum,quiinfuapuritateperfiftunt,exaltare
8c adfu^gloriaeparticipationemfublimare. Ad hoc enim fblacharitate,nulla
yer6necelfitate,eumcreavitAltiflimus,utfua:eumbeaticudinisparticipemfa-
ceret. Quodfiergotaiatum gaudium 8c tantaeftl^tiiiainvitaiftatemporali,
qux conftat ex fpiritus in corpore illo corruptibili prxfentia,quanta Ixtitia.Sc
quancum gaudium erit in vica xterna,qua£ conftat ex immediata Deitatis la
ipiritu rationali exiftentia. Subjiciatur ergo corpus animoânimu^que Deo,
&unusfpirituseritcumeo,fimodoinhumilitatepermanleritfpiritus,6cgratia
fui Creatoris,per quam glorificandus 8c exaltandus eft,agnoverit. Ex carnc
igitur8canimaconftathomo,8cutraquebonumfuumhabet,inquogaudet8c
BonumanimfeDeuseftcumaffluentiadulcedinisfua^. Bonumcar-
exultat.
mundus cum abundantia jucunditatis (iix fed mundus exterior eftj
nis eft ,
Deus autcm interior,quo nihil intcrius,nihilque praelcntiusiinterior eft omni

re,quiainipfofuntomnia,8cexterioromnire,quiaipfeeftfuperomnia. Abhoc
igitur mundo ad Deum afcendentes,8c quafi ab imo furfum enitentes, debe-
musnofmctipfostranfire. Afcendere enimadDeumeftintrare femctipfum,
8t nonfoJum fe intrare,fed ineffabili quodam modo perfui centrum tranfire.
H inc Mtnuritts Trijmegijltts : ûi interius tranfiens c^ intrinjecusfenetrans feipfum
,
trnnJctnMtjilleveraciter ad Deumafeendit. Quod quidem ut ^t,abhujusmi!ndi

ri
Mm diftra-
.
+ T R A C T. L S E C T. I. L I B. XIIL
i .ftra^lionil-us cor noftram colligamus, illudque ad interna gaudia revoce
aus. Et fi cor noftrum in his fenrper tenerenon poflumus.raitemabiiliciu
oc vaiiis cogitacjonibui reftringamis , ut illud aliquando in divinx con.
u 1 : iimi^ luinc
I- ligcre vaieamus. Hxc eoim eft requies cordis noftri,
i
cu in Dei .in.orcm
i per defi Jeiium figi;ur Hxc cft vita cordis noftri , cum :
Df un-.fuumconremplatur,&:iniplarua,contempIationefuaviterrfcficituri Et
dulce (em.nrad connderandum,ad amandum.ficad laudandumjnihil e-
eft
nim »d atim vitam prxftantius videtur,quam,velutclaufis carnalibusfen-
b'
iibusextracarnem,mundumque,afFecT;umquempiam intra feipfumconvcrti,
alienu:nc]uci)fi^cclum a mortalium cupiditatibu^fibifoli&Deolcqui. Cum
ergc anim^ fi: incorporea per fubtiliorem corporis naiuram,id eft,per ignem
ccaerem.quaz in ipfo mundo
corpora,& ideofpirituima-
pra:ceilentiora funt
ps quidempriorarecipiuntnutusanimJB
f.imiliaria)corpori adminiftrat. Ifta
V vih antis eo quod incorporeae naturê funt propinquiora quam humor
: , ,
,
&
ti rûtad eorum proximum minifterium totamolesadminiftretur. Nullus
enimhis duobus idem in corpore fenfus eft.vel inanima fpontaneuscorporis ,
motii5. Jg;5is&aer,quiaieviafunt,moventterram aquam.qua: graviafunt. &

QiK^.propter corpora poft animx difcefium minimcmoveri videmus quia ,
iiîi^Scaerjquiduopcranimxprar/entiam tenentur in corpore terreno hu- &

mido,ut omnium iiu contemperatio.poft ejufdem animas difceflura adfupe-
r'ora evadunt, ac fcfe expediunt. Ad corporis auter» compofitionem quod
attinet.intelligcndum eft,corpus conftare ex officialibus membrisjquxetiam
officialia ex confimilibus,&: confimilia itidem exhumonbus,humoresautem
excibiSj&cibiexelementisconftant. Undevidemus,qu6d nihil horum fita-
nimajed iiia in iftis.tanquam in organis fibi naturaliter deftinatis,agit,& per
hscc corpori confiiIit,atque huic vita:,qua homo fadbus eft in animam viven-
tem. Qu()dfiigituriilatemperatafuerintatqueordinata,congruuntvivifica-
tioni.&nunquimrecedit animaifi vero diftemperata fucrint &. confufa,invi-
ta recedit anima.fecum trahens omnia.fenfum fcilicet,imaginationem,ratio-
ncm,iniel!' c'tum& inteiligentiam,concupifcibilitatem&irafcibiiitatemj&cx
i: is(icundummerita afficitur ad deiectationem five ad dolorem. Sic itaque
tufic corpus quod prius integrum fuit, tanquam organum contemperatum
,
& difpofitum.utmcios concineret,&ad tacûmconfonaret.jacete conver-

fo fr.clum & mutilum anima autem recurrentibus ad patriam fuam eie-
i ,
mentorum partibus,non habens ubi vires fuas exerceat, quiefcitab his tan-
tam motibus quibus corpus per tempus & locum movebat. Nam licet or-
,
ganum pereat non tamcn perit melos nec quod organum movebat. Ex
, ,
hifce igitur oculis quafi apertis contueri pofllimusadmirabiiemiiiamharmo-

niam , quaduoilla extrema pretiofifllmum fcilicet & viliffimum ad invi-
,
cem concatenantur,& fibi invicem confonant,& quod fpiritus mundi inter-

medius anima: vehiculum fit nexus retinendi ipfa in concordi pacc atque
, ,
fymphonia , &
quod Deus fit mufica: humana: fufflator, feu chordae mono-
chordii pulfator,feu principium internum,a centro quafi totius confonantes
motus & vita; efFedus in Microcofmo producens. Chorda vero fua vibra-
tione lucidos infpiratoris effecûs fonos , per , tanquam amoris accentus &
Macrocofmum & Microcofmum difpergcns, cft fpiritus limpidus,qui natu-
raliter fecundum fuum fitum &
pofitionem participat de utroquc cxtremo,
& utrumque extremum ad invicem connedit , fimiliterque fyftematis hu-
mani gradus feu claves delineat quibus deorfum a fuperis in corpus fic ,
defcenfus anims , & e converfo quoque ejus afcenfus ad fuperiora feu lo-
cum
DE MUSIC. ANIM. COMPOS. PRAX. 275
cumnobiliffimum,poftcorporis interitum &vinculorum vitasacorpore,Ioco

Hujusautemharmonia: humanx defcnptio-
nempeviliflimo,d[ifrolutionem. ^
nem,comparandoillam cum mundana,hoc modo fecundum cujuflibet ilhus ,,
regionisdifFerentiam,mundoaccommodatam,delineavimus.
^njica hHmanx tam ex pane mimA quam corpom deUneam,
icroco
i../
275 T R A C T. i; S H C T. I. L I B. XMIj
H?cintegrumhomineminfuaefK,gie extenfum, vicl€miis<ldin«atbimi
in cujus medietate, fecundilm continuatam ejus longitudinem duximus li- ,
neam redam.integrum Microcofmi dumetrum repra^fentancem. Cieterara

hujus chorda: femidiameter A. C. cornmenlurat monochordi tonos cum fe-
mitoniis, proportionesque muiiCas reddit (imiles illis, qux habentur in har-
monia mundana. In finiftra igitur ejus parte mulicam iliius mundo fimilli-
mam explicavimus y in ejus vero dextra fymphoniacum animx a coelo ad
terram defCendentis afjjedum , 6c ejus iterum afcenfum a terra feu corpore
in coclum five fpiritum fatis propri^ delineavimus. In finiftra igitur demon-
ftravimus, proportionem inter inteilecûm &
viiam in monochordo reperiri
duplam,in quaDiapafon fpirituale continetur. Similiteroftendimus,qu6rl
ineadem proportione monochordi intervallum a fphiEra cordis (eu (blis ad
terram feu genitalia extenfum fonet Diapafon corporaie , viram & (enliim
feucarnalemnaturam, qujeinfimum ventremincohc, uniens. Ut igicur in
monochordi mufici chorda , fi ejus pars dimidia prematur, Djapa(on unum
deorfum fonat , 6calterum(urfum, ficetiamcorin mcdiccateltmidiametri
humani fitum , non alicer quam Sol in medietate mundi per unam conlo- ,
nantiamDiapafon refpicitinfcriora videlicetinfima; regionis naturam, fc

,
per alteram (iimmum Microco(mi ccelum, in quo mens, intelleclus & ratio
dominium habent. In dextro etiam Microcoimi latere confonaniiam Dia-
pafon conftituimus inter intelledum &: imaginationem nempe Diiiteffaron ;
mterinteIlcdumScrationem,&. Diapente inter rationem & imaginacio.icmi

qua: ambo conjunda efficiunt Diapafon (pirituale &
invifibile. Similiter a
cordis fphxra deor(iim tendendo eandem proportionem reperimus inter
imaginationem 8c corpus feu centrum terrx. Nam fpatium motus ab ima-
ginatione ad fen(um refertur ad Diateflaron , illud vero, quod eft inter (en-
fum &: carnem vei corpus ad Diapente , qux junda Diapaion corporale &:
quafivifibileconflant. Motumkisomnibus adminiftrat fpiraculum primum
vits , immediate a Deo
hominis faciem infpiratum , fecundum cujus,
in
tanquam primi mobilis Microcofmici , motum voluntarium facultates re-
gionuminferioruminvoluntariis motibusferantur. Sic enim videmus,qu6d
adio animaliSjin fuprema regione contenta voluntaria fitjcxtera: vero infe-
rioribus regionibus communes , mvoluntaria; di-
vitalis fcilicet &: naturalis
cuntur. Diem
ctiam &; nodem Microcofmi in prxdicla demonftratio-
nc cxplicuimus quatenus fontes lucis rationalis , vitalis &: naturalis (u-
,
per hominis terram , feu centrum vivente homine femper afcendunc at-
que exurgunt infra vero cjus terram nihil pra:tsr duo illius fulcra fcu co-
,
. lumnas , univerfam mallam humeris veluti Aclanticls fuftentantes arque

ftatuminantes,reperitur. In hemifphxrio igitur Microcolmi fuperiori fcm-
p«r fplendet lux primi coeli videlicet mentis
, divino (plendore illuftra-
,
tx. ,in medio cor , folari lumine repletum atque in infimo hepatjignei
,
atque acrei elementi calorc exuberans. Atque hoc modo incegram ho-
minis tam interni , quam cxterni naturam , quamvis non pro voluntate
fatis polite , pro pofle tamen diligenter intuenti , atque lucis & non
tenebrarum , fiho fatis luculenter , uti opinor , non ab(que acl:is ingenti-
bus 8c grati^Timis Deo Creatori meo gratiis amaras Momi malediclio- ,
nes,atque pefllmas malevolorum calumnias,impiasque invidorum derifio-

nes afpernando negligendo , non curando taliumque linguarum vipcri-
,
narum mprfus virulcntos balfamo patientia: , £c illxfa: confcientia; anti-

que
DE MUSIC ANIM. COMPOS. PRAX. 177
dotoeluendo exterminando fluaibusque meis
, , propriis abftergendo,at.
que me tandem clanculc vulneratum fanando in publicum emifi &. pro-
mulgavi. TfEMs jfEHOv A Jtt m:hi in auxilium , ^ ex ficrofanBa fun
nuhe.feu monte , fu rufefuA Sion me reffmat, atque fuh alis juis
,
heneiiBis a prayorum injurns im-olumem
f^ferytt. zAmen.
F I N I S.
T^:
"
T M l S E C F N D I
TRACTATUS PRIMI,
SECTIO SECUNDA,
De technica Microcofmi hiftoria,
/"«
Portiones VII. divifa-
AUTHORE
ROBERTO FLUD alias depLucTiBus
Armigero & in MedicinaDodore Oxonienfi.
\ fTjm ^ r+ a Ji5 H i^
i . "- H". H^tH^ " *1- KW=fPHW ^R* "^™ t»*^ =M^ "J+i
"-1
' ^
I -J :
TRACTATUS PRIMI,
S E C T I ON I S 11.
^ K T I G I.
De mencis humana^ fcientiajioc eft.de va-
ticinio, 6c Prophetis feu hominibus

rpiritu divmo afflatisînlibros
tres diftributa.
^M
:^::
'~\z
^ it-^
P R O OE M I U M.
^^^''M^^'^^^€^^-"*i'*^ Tôvji fecmdi traSiitus ^rimi feciione
''^-^^^ nrima , Micrecofmi jmUurAm tam mternarn^
\(^^ qtiam externam luculenter !^ apertefatis exp/t-

p^ cmmus: Hic tamen m jeSIione tor<ealk'{ati. Tra~
A datnsfecunda^dmtms aîhuc Microcofmt dijpo/i-
)M tiorii, quamyis no7j eodcmmodo,qtio fupra^mft^
'
y^ flemus. Nam m fuperioribtts ,(.ircahominu ^tam

interm quarn exterîi, creationem <^ êneratio^
nem yerfcti fuimus , "vertim in hac feciiofie de

(cienttis nonnullis,ad quamlibet hommis fu Microcofni, extrafamtatis limi-
tes non aberrantis^ re^totiem pertinenttbtts ageinu-s^qua. tam admterm homi^
nis exaltationem atque explicationem,feu occtdt^naturx reyelationem^quam
ad fmmetricam ejtts externt explicattonem conducunt. Hinc erô efi quod
deyattctnattone traciare nobispropo/itimirs,eo quodper hoc Deido/. ttm,diyina

mjpiratione (y^ ajjlatu referttljimum,mens humana tenebris quafi obruta mi-
rum in modum illummatur,homtnemquecum mortaltbus rem agere,aut m re^
hiis mundanis ûerjan prohibet quatenusanmxcompoftionemadfupenora
fecum rapit ,eamque circa res mere dtvinas mtentam facit : Simihter diutius
adhuc tn coclo Empyreo Microcofni morando,de Geomantia quoque Jermones
nonnullos prefefaciemii-s,i^,quodea ft anim£ratto?ialisficntia tnjufio ejuf
dem moderamine confijiens probare tentabimus. Deniq^ dc arte manonaii /<?-
yiter fedeffcaciter difcurrtmus,cupiscogmttone exaSIa declarabimiis, ipjam
homtnis mcolumis memoria, utrunq^fortcm aut debdem fuillime (edi^ citif

fime corngt i^ emendanpoffe. ~Detnde in hominem wofundms i^ rnagis deor-
fum defcendtndo, atque cjhs naturam cum Jiellts comparando percipiemus^
quod illius complexto^ i^ "vitalis ac naturaiis animxdijjofittoêtiam a nativt-
tate ejus mirabdtter incimetur ad aftrorum mfiuenttas, 13 quod motus cociefis^
hoc e^,coelorum^ inpunEit lenefeos ejusdifjofitiototam hommis naturam Je-
fcumraperet, nifi eamprofundiUS<isr ejficacms gubernxret mentis divmxpor-
tio, cujiu potefia-sfortitudo ^ dfvmttaseam exaitavitjuperfiella.s^corumtmt-
cando ei^fi modofapere <^parere njelit ^donum iUud,ut afins dominetur. De
Genethlta-
P R O OE M 1 U M ;
ênethlialoîa ergo quarto loco njerhafaciemm^fimtliterque de phyftQgnomia
e^ ChiromantiaMuefunfveteru, ChaldxorumJcientKe ex ajirorum facultatib.

«y influentiis dependentes, cjr naturam ac inchnationem hominum expltcare
liicuntur. Atque ita triplicem Macrocofns gradum triht^s Microcofmi regiom-
bus conferendo yim unws in alterum, tam rationetech<-ttca in hacfeSiione de-
clarahimt/s, quam tnfeSiione prxce denti rareintione fhyfica deduximtisêaq^
rattone affattm demoijflahmHs^ quod fecundum mundt majoris .^trthtis trimis

creattonts diehus pr oduSlt^ exemvlar (cjr fimilitudmem mundi Doidaletts con~
diiorgraphtce ^ adamuffim exprejftrit ac defcrtpfent hunc noflriimundi^mi-
mrem,fxta creattonis dtefaherrime numero^metifura O' pondereformatum.
Prophettam igtturfu yatictnationem menti,Geomantta atqueettam memorids
localis fctentiam amm^rattonah^Genethiialogtam antrna yitalt ,V\oyfiogno~
mtam 0^ Chtromanttam facititatt pariim yttah <^ parttm ammahattribui-

musâtqueita de his tn pricfenttfeBtone breyiterât lucuienterydiytna affiflen-
te gratta,agereconfittuimus.
LI B£ R
a
TRACT. 1. SECT. II. PORT. I. LIB. I.
L I B E R T.
De vaticinio feu prophetia in genere.
C A P. i
T>eVattcimtfeu?ropheti£defimtioneÔ" de njariA philofophorum

f-ueterum circa eJHS orttm O* ongmem
opimone.
Uamvis in Sedione hujus TraAatus pra^cedente, de occulta

8cmyfticaprophetix virtute lucii!entcr,licet (uccinde.locuti
fimusjvidclicet de ejus ortu,divinitJte,operationeaceffedu,
6c quomodo fpiritus divinus in hominem illapfusanimame-
jus regat 5c gubernetjnec tamen fccundLim âmhlici fententia
funditus privet,dum adeft,animam humana motu natura li ter
ei infitojnon magis fcihcet.quam radii folares extinguiint candelam accenfam
ipfis expofitam ( nam quamvis excellentia unius obfcurare videatur fplendo-
&
rem gloriam alterius,non tamen candela perdit per hocipfum fuum motum,
flammam, aut urendi facultatem) Hic tamendedono ifto , folishomini-
bu di vinitus concello.Iatiorem fermonem habere &: inftituere non alienum
>
re exiftimavimus,quatenus hicfummus,utilillimus &: ihefauris divinis re-

eft:
fertifiimushofpes,quiunquamaddiverforiumhumanum acccdere potuifiet,

cumnonfoliimdeledarevideaturcorpus humanum,fed etiam animam rege-
nerare,&. ad fuperiora vehere.adeoque ipfam quoque mentem fua focietate
& pra'fentia beare,&. lajtitia ac gaudio inexplicabili eam perfundere. Deni-
que,utpaucis multa comprehendam.totum hominem modoinefFabilifecum
rapit, atqueillumamortalibus quafi feparans,immorcaIibus fimilemreddic.
Atque hocprofecretoteneas,Z,f(r7tfr,qu6d fuper«.oelcftis fpiritusradii non fo-
leantdefcendere&inBuereinanimamhumanam^fiea inaliofitintentioriftu-
<iiooccupata,fed in illos (olummodo homincscadunthiDeiafflatus,quimun-
danorum cogitationes fincerc depofuerunt, & quorum anima in hoc mundo
vacarevi.detur,&quafiinextafimanet,hincdicitJ/iw^//fw.P4î>»tf»<"<«^//'/«/4-
dfjimtm inJpiratur,multo mtnus in numina qut
ccrdotem vel in divinantem,(jnando
nontlUhimttirinanimos,nifipajponevacuos-nzm,ut\\.dcmub\n magnete ?c ferro,
quod.nifi attradivaqu:Edam virtus elTetin magnete & proprietas itidem aptif-
fimainfcrro,utattraheretur,nunquamvelmagnesappeterctferrumfibiattra-
hcre.vel fcrrum etiam ad magnetcm alliceretur, ita quidem ut certum fit in
magnete occultatamefievimquandam vehementer appetentem fibiattrahe-
rcfuumfimilein ferrea natura.atque c converfo quoque infcrroabditamelTe
vim
DE VATICIN. SEU PROPH. IN GEN. 7
Vimpronamadadeundumruumfimile,quatenusinftincluntauralifimi!iafimi-
libusgaudereobfervantur^Sicetiamvisiilafummainhomineinterno.quxmei
iiuncupatur,ciim fit deeodem fontc.eademque patria cum Spiricu di vmo Pro^
phetis immifrojintenfilTima mentis &C anima; medix,menti quafi colligata: 6C
conglutinata£,unione,rebusqueexternisad centrum fu^ naturie coUedis mi-
rabilia prxftare 6c ingentia perficere,im6 Vero ab ipfo Deo Spiritus fibi paris
abundantiamdeorrumattraherepoteft,cujusconjunclionecummenteanima
redditur naturx Angelorum haud difTimilisîta ut f itura pra:fagire,miracula
edere,cum ipfis Angelis familiaritatem habere,6c infinita alia mirabilia prx-
ftare poflit at Ci animx vires &c radii acentro extracT:i fint,& circa materise muU
:
titudinem occupati , non miniis debilitabitur anima: poteftas in fuo robore

quamfagittJE.quaifimuljuncixfeu colligat.ê &:unic^haudfranguntur,difro-
lutxverofacillim^ comminuuntur:Sic enim &anima,qu6 magisres munda-
nasfpeculatur,e6debiliorfitejusvirtusinattrahendodonafupercoeleftia. Un-
de necelFe ef];,ut ad centrum &: quafi pundumfeconigat. Sed,utadpropcfi-
tnrnnoCimm2t.cctddt.mmd\c\muy.Fattciniiimej[edonum'vethabitHm(]i!endam,cjuo
fercitihomines (^ rerum caufas cerniint,(^fttturapr£vident,c\\iod quidem,ut non-
nulli voluntjfit, ciim vcJ iLiti fpiritus vel Dxmonis alicujus defcendit inillo-
rum animos,hos autem defcenfus vocant PlatoniciDeorum in animos hominnm tlla-
opmiow aflipulari \idcmt: Propheta Ffji^tshisvc\:his:Jn-
j>/iones,cm PUtonicorum
Ontiirtamen inter ve-
nunciitenobis,qu£fnturafint,(;^dicem7is,qi(ia Diiefisvos.
hanc rem difcrepantia haud mioima,cumnonnulIivelint,Prophe-
teres circa
tiam foIummod6 fieri,per afflatum folius numinis Divini,&. non Da;monum.
Unde CrVfr^Stoicorumfcclator futurorum pra;fcientiam Diis tantummodo
competere affirmavit,6c Ptolomig.m Aflrologia: peritiinmus folo numine afRa-
tos,6cnonDxmonumvirtuteinftigatos,particulariaprjedicerbvoluit.Horum
etiam afTertiones confirmare videtur Divus Petrtis,\nq\}itns:Non voluntitehti-
mana allata esi aliquando Prophetia,fed Sfiritu fancto infptrati locutifunt homtnesfanBi.
âmhlicm ^\c\t,quod vaticinium nec ab arte fit ,ntc natura,nec motihns animalium,nec
rationcfedfempitt rniim ideffe vult adnos divinttm miffum,tetamg^ prxfagii poteftatem
ad Deumrefcrri narrat :\lndt vaticinationem vidctur dcHnw&^quod k Diis tradi-
turjivinlsg^ operibm ^fignls perjicitiir,quodffeclacula qtudam hahet divi»a,(^ con-
templationes verafcientia prxditits. quibus quidem verois exprclfisetiam omnem
oraculi, Augurii,Prophetix,6c quarumcunque divinationis fpecierum autho-
ritatem in D.is confiflere profitetur. Nonnulli alii fecundum definitionis fu-
pradict.-E argumentUm > DvEmones nonnunquam Prophetice caulam efTe vo-
lu n c Und e Mcrc. Trtfmeg. D&monum fenfimmftve animorum in animos hominum in -
:
fluxum,atque illapfionem effe prophetiA ortginem,con'Vidcnx.ti 6c audacfterpronun-

ciavit, atque hujufmodi Dêmones veteres Euridea^ &
Pythonas nuncupave-
runt,quosincorporahumanaingredi,6c eorum utivocibusaclinguisinfutu-
rorum divinationibus folitos fuilfe afFatim nobis hiftonarum fuarum monu-
mentisreliquerunt. Nosautem in opinionemutriufque fecl^defcendimus,
& prophetiiEafRatum,tam immediate a Deo,quam ab aliquoDc-emone pote-
ftati divinê fubacto procedere pofiê credimus atque multis tiim ex hiftorio'»
,
graphorum,ttim ex facrarum literarumteftimoniorationibus,

opinionemhancnoflramftatuminare,defendere
ac comprobareconabimur.
C A P,
TRACT. I. SECT. II. P OR T. I. L IB, I.
C A V. 11
ûod in boteftate tn Dei,& tum po(}eA quoque

primij
T>£monumJit homwcm communem in Vroiihetam
commutare,
NOn folum ex
immediate ab
multis facrarum fcripturarum locis elicimus, prophetiam
ipfo Deo,&: nonnunqtiam etiam u D.xmonibus,tam bonis
quam malis profluere :fecl etiamhocidemfaterividenturPhilofophiveteresi
namque,fi facras hteras dihgentet infpexerimus,deprehendemuspropheti.-E
donum hominibusvitx fanc^xaDeoimmcdiate mediate quoq; per Ange- &
los concefTumefle. Sicy^^rî/^^wProphetaimmediateaDeohuncafllatumac-
cepit,&tamen etiamaHquandoei Darmones boni feuAngeh& nuncii D^ti
apparebant,eumquede rcbus futuris pra:monebant;atqueficetiam Jjaac.]iU
coh,]ofeph,MoyJes, Aaron, Bdaam,]ofua, Samuel, Saul, Davsd, & quam plurimi j lii,
quippequibus vifionesfanGlilIimxtam in vigihis,quam in lomniis noniiun-

quam immediatca DeoatqueahquandoperAngelosapparerefoIebant Imo
& muhenbus conceffum eflhoc facrofandum munustam mediate quam
\mmcd\2ites\it MarU
forori Aaronis Exod.\^. Debor^ ,]ud\c\ Ilraelis J«^ 4.4.
ChuldA i.Reg.xi.&c. Et quamvis vifio immediatc nonnunquam promanet
ab AngeIo,(£ubonoDxmone,illatamenvifio eft optima,quoniam mediatca
Deo procedIt.NamAngelifuntnunciiJehova;,mandataejusaut vifioncaper-
tein vigilia,auta;nigmaticc,tamin vigilia,quaminfomno Prophetisejusan-
nunciantes,itauthxciIlapfionisfpeciesDeoattribuatur.Seddiciturha;c. aftla-
tus fpecies mediata,quoniameftaliaimmediate abipfbjchova infand rum
animos immifTa.cujus quidem mentionem fa.cit.Num. 11 x. his verbisTumde-
fcendens ]ehova ex nuhe illa allocutm efi eumfeponens deillofpiritu.quieyatfu^cr eum
tndidit feptuaginta illls virisfeniorihusjuitj^ ut citm reftderetjpintus tlle,tumpropheta-
rent: fimiIiter.A//?j'/?jaccepitvimvaticinii fui immediateajehovainruboei.ip-
parente,ut infvîa^^^habeturiitaquoqueSpiritu^Jehovaîmmediatcirruifrcdi-
cum carterisProphetis prophetaverit:SicetiamSpiritiis
citurin Saulem, iti ut
immediate aDeomi(TusinApoftolosillapfuseft,atqificin multisaliis.
fan(ftus
Ex quibus patet,qu6d, utcunque vaticinandi ratio veniat ad hominem five
immediarcabinfluxu SpiritusDci,fiveper apparitionem& vifioncm Angelo-
rum hoc omne beneficium profluitaDe'1 & fecundixm Dei voluntatem quo-
,
niam Angeh,tamfuat nunîi voluntatisDeihominibuvfanclis qn.im Pr'>phe-

txleu fandi viriinfpirati.funtnunciihomir.ibus diisjUtJwiz i. Idqiiodetiam
inter Philofophos vcteresconfite^ri v^dctur] iml/lrctfs \vs\t:rb\sFisdivinavati- •
cinii origo exijitt, tjtu non esi a corpnre,nequc antmocorport addito Jedabfolutis.idcTty
An lelis De()ejue,cjiut fiint ubiqHe,vel(,dtem vis i[>(a,ubicHn^^ est aliquis Anêlorum. Ag-
nofcitnempe,qu6ddivinatio,fit ah ipfo Deo.aut ab aliis Angelisdivinitusa.
Deo mifIis,quorum etiam divinitas eflab ipfo Deo:N?.m,utreioccu!ta:.'ffi-
giesveraperfenon videnda,inlpcculo viderinonnunquamf )let,fitetiimDei
gloria, voluntas, benignitas&. julbtia in Anaeli^^tanquam in lpeculo,quando-
que confpiciuntuij Uude a. Dtonyfo Ange/idtcantur Agalmata-,hocti\,cldriiT\m3.
fpecula lumcn Dei fufcipientia in quibus M.ijeftatis divin.r gloria cernitur,
,
undefit,utnihiliinisvideatur,nifiquodipfeDeusprc.ponit&;ohjirit.nonma-
gisfcilicct,quamfpeculumpoieft quicquam oiulo rcprafentarc,qu"dei non
ofFrrtur:
:
D E V ATICIN. SEU PROPH. IN G EN. 9

offertur^NamqueAngeliluntrolummododivinarumimpreffionomcapaces,
ne.cquicquam hominibui refcrunt, pra;tcrquam;quod iplii a Creatore com-
mendaturrlncerhosetiam Prophetas, qui a Deoprophetia; vim atquetffi-
caciam,tam immediate quam mcdiate acceperunt, apud vetercs in Tacris Bi-
bhishaudnllegati, nominantur)3/fyfff;-wJ Jrtjmcgijim, Plato, Or^hcm, SthylU,
Oracnk Chddxmm Jrojarni ,
, MerLmm Anglicu-s , Nfjlrodamus
Cafjandra
Callicusvates , &ZC. Nam
MercuriusTnfrne^JlHf Jerm.x. Pim.d& verbo a men-
teproHuenre,quodDei fihum verbis apertis vocat,ni/?/(r/f^/<?,6cdeSpiritufive
Dfoignisabutroqueprocedentedivinavit. Augujlinm cum rerpbyriottfkzmr,
Platonicos trcs in Deo per/onas pofuille , quarum primam univerfitatisPa-
trem.recundamFihumleuprimamnientemjatque tertiam Spiritum fandum
eile vaticmati funt. Orpheu-s etiamFilium vocavit Pa/Ldem,<:x Jovis capitena-
tam,hocefi",Patrisfapicntiam & aliiihmam Dci imagmemii^/W/^quoque mi-
rummmodumveritatemmylticiadvcntus Chrifti praiagiverunt,&: divinitus
d:;rebusconfubfi:antialibu>,tcripta(uaprudiderunt,eaqucpoiI:critatireIique-
runt,dequibusinfc;rius:M«7/7;;Vi/i!^//«prophetias&;earum ventatem Anglica
noruntcCoftenduutmonuminta:necminiisetiam NoJIrodami Ga/Ii prxdidio-
nes m hunc urque diem admirabiles mundo txtdiUi-.AfoUonii etiam Tyan<<iSc
H/arcbi,(a\vent\s India^fpiritudivino excitatorum laudes in futurorum prardi-
clionibus hrcvitatis caula hicomittemus. Sed ex his audader aifirmamus^
quod hoc fp;ritu divino afilati,feu dono Prophetix infpirati homines.non fo-
JumapudnosChriflianosdelitefcantScoccuitedegant,fedetiaminmu!tister-
pa:.ingiji!sfecreto£ctacitomodovivant,mundoincogniti,& quafi fub alis Je-
hova;,divina poteftate fl:ipati,fecundum ihud Johan.i epijl.^. Mimdus nort tJovit
fi/ios Dei,ejtiiafi/ii Dei ,non mvertmt mimdttm :\>l9.n\ filiiDei habent hanc potefta-
tem & pr.^rogativam,ut percipiantlumen iflud,quod inmuniioefl,&: aquo

mundus facîis efl, &: quod tamenmundusnoncognovitjfecundumilludEu-
angelii 0.]oha».cap i.ik. i.tp\{\..]o\\^n.i.Fidete,qti(i/emcharitatemdeditnobU Pater,
utji/iiDei riominemt{r0-fimtt'S,propterhocmundu6non novit nos,qttianonnovit eum
Nam non omnes,qui fe Chriftianos efl'e,Deumque cognofcere dicunt,aut re-
veraChriftianifunt.autDeum rite cognofcunt. Qiârepauciffimi, refpe-
ctu multitudinisjfunt in mundo Chriftiani veri,&: pauciflime in mundo femi-
ranturveriJehova:cultores:HinCjD/V//5ji?/;<i«»f;i.f^//?.3 ^lmdicitfenoffeDetmy
drfnandataejusnoncttJlodit^mendaxestjdrineoveritMnon esi-,6cc. Quid autemfic
mandatum Dti in fequentibus narrat; ^fî autemfervat verl>tim ejus,vere inhoc
charitas Deiperfeita est.^în aicttjc in Chrifio manere,debet amhu/are fuutipfe amhu-
/avit. Hancequidem Dei viam,in qua Chriltus ambulavit,uccognofcerefibi
licerethumiliterPropheta D^w-a^precibus fuis melodiaornatisaDeoconten-

di:. Qiiarenonfjcileeftuiii,nifiinfpirationedivinaexaltato,iftam calcarefe-
mitam,fiquidemcognituillatameftdifficiHs,utDei folummodo fiiiis notio e-

jiisconcedatur, &: non aliis:Nam ratio adipifcendi Spiritum divinum a fblo
Deohominibusprovoluntate&bcnignitateejusaperitur.Illorumigiturinful-
aut promerito explodere pofTumus, qui
fasaiTertiones nonfatisafpernari ,
DeumpoftChriftiadventumfuftuIifTeemundoajuntmiracuia & prophetias,

dumtamenconcederecoguntur,eundemillumDeum,tamhic,illic,&ubique
etiamnum efle,quam fuit antea Imo vero Chrifti foriitudo, potentia,& vir-
:
tusvivificahominibus&mundicreaturis ubiqueadeft,licetinvifibihter:Etta-
men illijbenignitatis atque mifericordix ejus efFectus quam Scripturx facrx
,
infinitam efre,&, in ceternum permanere aifirmant,finitos,adeoque ipfumno-

ftrioblitumeffevolunt. VidemuseundeminmundoSolemcreatum&vifibi-
lem eflre,perpetu6 ofEcium fuum cxpedire in inferiorum vivificatione & cor-
b porum
ID TP.ACT. I SFCT. II. PORT. I. LIB. I.
porum ruperiorum illuminatiotie; Sctamen videntur illiarguercquod Sol 8c

luxincreataatqueuivi(iSilii,inbenevola/u.ipiopnctace,creaturisderitacdcfi-
ciat:an!mam rerum vitalium quotannis cernimus a Sole accipere vircutis incre«
mentumi& tamen lili mentem radiis divinis fovcri aut illuminati conantur ne-
gare,atqae ita regeneracionis vimfunditusjinfcii &: igaoranies,tollere pu\(u-
munt. Ac vero (cirevelintiftiufmodifariLia: homintfc,qu6d Oeuietumhicia
terra nobis ad(ir,8c miraculofum propheti.c donum oculismundanisfaipicu-
le objiciac,idquyd porci timendo refpuuiK, &:dcvitant,(cieijcss verorcfpi-
ciunc&gauJioperfu(iadorant,im6vcr6iiceat dicere,coeIum in terris eire,ac-
que ter ram in CGelis,& hoc modo D si numera ac bened jcliones tam in terra ef-
fc>quamincoelis,adeoqueiplumtandemDeum,ubiquce{rehaud difficeamur,
&.af]iJue bonitatcmfuam ergahominss cfFundere &c eligere va(adigniora,in
qUc-eSpiricumfuum vel parcms vel abundantius infundat. Sed ut ad rem no-
iiram redeamui,(ciendum eft,qu6d etiam ipfi Damoncs Lucifcro adhxren-
tes,8c cum eodeorfum dclapfi,ac pro Dco a nonnuliisadoraci nonnunquam
vaticiniidonofacerdotcsfuos imbuant,UEi ipiarquoqueteftanturfacrxlitera;:
&
Nam Molectti d^ Mi/com Dit Afnmomtaritm,i.Reg \i.-j Cerfiofchits Deui [xwodo-
.
hxvn Meabttarum,Num zi.i^.c^- Afteroth Dews Ziô»ioruK7,qucm fequebatur.S'^/^-

won,\.Reg.u.& Baha[z.ebHb Dtus Hckronis. 2..Reg.i..& Succoth /iifw/AîdoIahominu
Bibelis (y- Nergalis honiiuum Cuthi,c^ A/chlma hominuni Chamutte Nibchanis &
atqiie Tartakus Hateorum ^ AdrommcltcHs cir Hanammeltcus Di Sefharva]imorumy
i
quibusignefiliosfuoscoinburebant, z.iff^.17 &

DagonPefijlitorum,]ud.i6.iyMi
inquam,gentium Dii inferiores fuerunt Cacoda:mones,quoniam nec a Deo
nec ab Angeliv provenerunt prophetiê Sc oracuia per eos cdita. Id quod et-
iamfatenvidecur Moy/es , Deut.}} iT.proferendo de iftarum gentium Diishxc
yerba.,D,tmt?nibus facrtficaverunt ^ non Deo,Diis nimirum,quos non noverunt,tU.c.
Verifimile igitur efl , omnes hofce gentium Deos habuifTe fuos facerdotes,
quibus in vifionibus &. fomniis,nonnulla fucura revelaverunt,& prodigiaedi-
derunt:Nam legimusi i?(?^.i8.qu6d BahalZidoniorum idolamultos habuecir.t
Propht:tas,quimorefuode futuris divinareconfuevcrintÛnde in VtihVxs Pro-
j>het£ .g4W/i"appcllantur:De hujufmodi ctiam Prophetis loquitur Jehova ad
Moyfcn,lcgem concraeos fcrens,Df«/.i5. Citm furgcns in medio tui profheta,at(t
fommansfemnium ediderit tthifignum autprodigium,(qttamvii eveniatfignum aiitpro-
digium,qHod prAdixe ' at ttbifdicendo/equamiir Deos alienos,S{.c. Propheta ife,autfo-
mntansfomniiimpUffiter morte.q tiiafuafit apoftaftam contra ]ehovam Dettm titum £ X .
quibusliquet,qu6detiamProphccafpunu.s & Cacodxmoni inferviensveruni

prodigium&hgnum pr^fjgirequeat,folaillapotefl:ate,quam Lucifer & Angt -
iiejus aDeo ecoelis furciinijc moreproditonoabflulerunt. S\c Promctheiisdi-

citur in monte Caucafo pra:acutis vulturis rnpidi unguibu.v,&: adunco ejus ro-
ftrocruciarijquoniamignemecoelis clanculum diripuit.tujus virtute,ir.iiacu-
lahisin terris contra Jovis Mujertatcm tentavit:fed talis prophetiaimpottns
utplurimumeft,acque incerca propcer ddbilitatem virtutis lucidx,quamDia-
bolus in fehabecita uc,ubi Dei pra;fentia fe ofiert,aui fpiritus divinus adcftjoi
ifliDii,impotentiagravati,refpcclu fortitudinisdivina; contra Deumeju^que
Spirituminviclum durjre ne quidemadmomentumpoffinC. Hincigiturcve-
niebatjUt idolum live Dcus Pelif/xorum Dagon, jaxta. arcam Jchova: Dei fortis
coUocatus fubfifterenon poJrct,(edin terrampronafaciecoramarca Jthovx
dejicerecur,atqueitacapite&ambabusmanib.inlimine ab/ciilis compellere-
tur,fummum Deum Deorum colcre,& coacT:o cultu venerari,i..flfg 5. Sic et-
iam/'/-<)^/;f/rfSij/;tf//i-hauddubiepotueruncexpermiffione divinaedcrcfignaSc
miraculaatqucprodigia:AtquiDcusJchova,viresconfuetasBahaIiifua vutu-
ce
DE VATICIN. SEU PROFH. IN GEN. n
teincfFabilicohibens,atc|uecompnmens,utrijam poteflatem Bahaleeminen-
tiorcmeirepubHcepopuloluooftenderctjProphecas iftos Bahaliôrnniruinu-
mmis prxfidiodcftituios reliqqit,ita quidem,ut,quamvis ipfi morefuoclama-
rentvocemagna&cultrisaclanceolisfejuxtaritumufqueadcopiofumfangui-
neminciderent,Bahaltamen,Deusipforum,nepedem quidem aut digitumia
ProphetarumfuorumauxiliummoverepolletiadeoquevircuteuniusveriPro-
pheta: Jehovc-CjvideJicet f/r^^fuperati fuerunt quadringenti & quinquaguita
Prophetx D'.ihalis &: Prophet^ lucorum quadnngenti,u£lfraelitis&univerfo
mundoconftaret,quot quantisque gradibus Deus Abrahamijfaaci &.Jacobi
fitca;terisgentiumDiispra:ferendus. Prxterak SipudEthnicos Aj>0lImu,]ovif,
Diw£ dc omnii Chaldxorum oracula, Patrem, Filium &c Spiritum fanctum
quodammod6(fiquidem ]amklico credendum eft )Confitentia,poteft item fu.i
acceperunrab immenfa illa 8c a,*terna eircncia,a cujus verbo ic fpiricu omni^
fortitudo, vis atque effcclus procedit,ita'fcilicet, uti etiam quandoque folec
jpfeDiabolusaliquid tentara fpontefua,&. in Angelum lucis fefe transformare,
uthacviahominesdecipiat,fedimpiehocfacit,virtutequeefrentixejusprimK
a Jehova attributa geftit res etiam contra Jehovxvoluntatemagere; Unde
pro arbitrio divino impedicur Sc cohibetur in aclionibus fuis per pr^fentiam
potcntix fortioris &
rupis totius fortitudinis. Accidit etiam nonnunquam,
u tDeus fpiritum mendacem propnis fuis Prophetis immittat,qu6 meliiis im-
pios irretiat,& ad ruinam inopinatam eos adducat : Unde i.Reg.ix Tandempro-
coram Jehova, dixit : Erojpirttus mendicii in ore o-
diit tjuid/imjpiritiis, qui confijlem
mnium Prophetarttm. Patetigitur,qu6dvaticmiinoftridetinitiofuperiusallega-
tanonlitpenitusrejicienda,fedqu6dprophetiafitdonumvelhabitusquidam,
quo concitantur hominum fancôrum animi vtl a fpiritu Dei,quieftprophe-
tixomnis fons,origo & fortitudo,vel a Da:monis boni afflatii,vcletiaradeni-
queCacodc-emonis infpiratione,ita quidem ucetiam hujus virtus originaiiter
fitajehova..
C A K 111.
^tot modis Prophet£ percipiant ftttura, f^

quomodo Prophetia "vifiotiem
recipiant.
"pR-ophetccflveVatesfutura multis atque variis rationibus prasfagire folenr,

-- videiicer,autimmediatepereitiSpiritusfinciiaffljitu,hoceft,nexu atqueu-
rione Spiritus Dei cum mente hominis prophetantis Atque hxcprxfcientix
fpecies cxteris pra;ferenda eft,quippe qua infallibilis,potens,divinifIimaat-
que omnibus longenobiliorexiftit,velboniDxmonisc umanimo huma-
aliis
noconnexione,cujusvirtuteProphet^derebusfutunsdivinaretraditur:Im6
ver6 ScAngeli nonnunquamincorporaanimaliumirrationaliumingredifole-
bant , ut mandatumSc voluntatem Dei perfons tertixannunciarentifcd&
mali fpiritus quandoque homines ex permidione divina ingredientes de ,
rebus futuris prognoftica edere potuerunt:fimiliteretiamPropheta2nonnul-

lierebusmortuisfpirituquodamdivinoautdiabolicoperfufis qu^mundo.'-
venturaerantpr.Tfcireacprxdiccrenondubitaverunt. Sedutmagismethodi-
ce de prophctia agamusejus integruminuriicamdiftinrtionemhocmodore-
difremus.
Trophetix
1
12 TRACT. I. SECT. H. PORT. I. L I B. T.
''Imme- r£Ar/r;/;yrr/«apparentc &loquentc.

dtate <
in hfi- ^l
'Intrinjecus pene rantc
"^Divino mini- *
(^bo- . Hemi-
bus,yt\
no,\i- rl/itra nem.
del izilik !
cet fJngeloitquetalfs
; a.
p
? tum.
Deo MediitA Pro^heti<iftyt\ \^
proce- tn r \Extrx ^
"Viven idque
dente, vei Somno
tibtts
Jpirttu <^ me
^//?^«f eaqucvel ^'^''"'«âppafentc.
tmbu- ' diate,
/Af,aut Lvigilia confpeda,.
Clmme- r£xw;7<tapparitionc.
Maligno '
, \interna penetrationc..
^
&Dix.y'^^'
^'^'''>
\Mediate^""""'^'
y vel irt\yigiliis.
Mortats
fedp- (^''^- rSteHafapientum.
J^
utf ytjftmo^
pr&di-^**^ (./'^ywinquorcriptumeratMENE Tekel.
(_
tis,
(_ Diabolico.
Sic immediatc alloquebatur Jehova Abrahamum Genef 17. f.i.ic Moyfen

\lndcdicit]ehov3iNum.i2..6.Inosa//o(juoreum,&'ofendononquidemanigmattbt*s,
Jedfmilitudtnem]ehovxintuetur.-hincd\ciae{i,Deut.}.\.io.ProphetatnIfraeieJimii/s
MoyJi,nonfurrexit,utquemcognovit Deusjehovafacie adfactem,cxttris diledis Dei
intrinrecusafHivitJchovaSpiritum(uumrecunddmilludSaplent:9.i7.>S)»/r//«»i
futtmfan&ummittit Dense locis aitipmis,ut detfapientiamhominibtis,ut nofcant confi-
lia ejifs, Imo quidem Sptritm nafiêhovxflatu mirabilia operatur. i Samuel ii i6. S ic .
didum efi.Num. n. 17. De SpiritufuofepoMit]ehova a Moyfc&fonitin 70. Seniores

S)CC,EtNum.i:\.. 24 Spiritui tneus fuitcum CaUb. Sc Num.i/\.. i.Sptrittts ]ihov£adfuit
Balamo,qiundo benedtcebat ifrdelipertrtbusfuis. 'Et]ofuax\<^ Spirtlufioientix pUntts
erat]ofitaflliusNunis,ci(impof(iJfetMoyJesmantisftasei:Et]ud.yio.CiimHothBieltfn-
fideret Sptrttus ]ehovx cceptt ejfe cum Samfone. Et I. Samuel: 1 .6.SpirituJehov£ irruen-
tejuper Saulem',dum audiret verbaifta ,Accenfa eft iraejus valde. 6cc. Et 2. SamueLi}.
Spiritus]ehov£locuttts efi per Davidem,& fermo ejtufaûseHper linquam ejtts, Et z.
Reg.\<). j.Ecce ego indam ei Spiritum :Et 2. Chron 15. i. Spirittts Deiincejfit Haâriam
Et z. Chron. 20. 14. Spirittfsjehov* &c. Et 2. Chron. 24. 20.

incejjit ]achacielem.
5'/»/>//«D«/»i;/»/«f Zff4r/rf,atqueficinrinitorumaliorumurqueadApoftolosin
facris literis fit mentio Namque revera non poteft veru.s Propheta fine Spi ri tu
•,
Dei exiftsre juxta illud 2. Chron 1^.11, ^}uanamviatranftvitSpiritus]sbovxame,

ut alloqueretur te?M.odiis autem mediatus,quo Prophctiardonum pervenita
DeoadVatesrcftautmediantcAngeloautpervifionem.virtuteauteAngelo-
rumdupliciterfolctres Prophetisfignificari.videlicetvelinternaeoium pra:-
fcntia8cunionccumanimaPropheta::NamfacillimercuniuntAng<rlirpiritui
huma-
/
DE VATICIN. SEIT PROPH. IN G E N. i^
humano,quatenusipfi funtrpirituSj&quafiventiipfiusDeijUtteftaturDavid
PJalm. lo^. 4. iic etiam in afino Bahalami ei loquebantur quod autem Angeh
:
Prophetis&sadisauteledisfxpiffimeextrinfccusapparuerintjiisinfervierint,
eosquede rebusfuturisadmonuennt.narrant infinitifacrorumBibJioinmlo-
ci:Sicn.legimusjAngelumDei^^r<i/;4wofk:piusapparuifiV,fimiIiterZ^//j^,G'f»,
Agarx duabusvicibus.Gf» 11 ij.SicetiamAngehDeiobviamfadi funt
\^).z.Et
Et aho tempore,Angelus in forma viri cum J^(-<j^

âcobo in itmere t]ns,Genefii.\.
luclabatur Cencf.y-. Lc Angelos defme adfaciemziidit ]acob Ge»ef}i 30. Por-
ro etiam angelus Jehovx apparuit ^V^jiy/ in tiamma ignis e medio cujufdam ru-
hiExod.yi. ht Angelusvifus eft pra:cederecafl:ralfraelitarum,fx<?«/. 14.19.fcri-
ptum etiam invea\mus,Af7gel»m]ehov£con/]>ecfimf!;tffe a ]ofuah]of6. i. Sicet-
iamAngelus(7f^f'tf/7f/wallocutuseftfedenslubquercu,J«r:/.<3. ii:6vLfignumabeo
cditur/^/^.i8. Imo vero didum eftjGf^m/mvidilleAngelumJehovjEdefacie
adfaciemjKdf.6.2i.EtAngelusJchovôbtii!itfe/eKA-wi//iwe?;?f/:;.J«i.i8.C?'!o Si-
militer coriim Manoacho miraculumpra^ftitit/^/W.i^ 19 8cAngelumviditD/iT7W
percutientem populum,!. Samuelis 14. i^.fic Angeiusapparuit£//t£indeferto.
\.Reg.\c).y Etquidempofi'cmusquampluiimaexemplaalia,iameveteriquam
novo Teftamento adducere,quibus edoccmur,qu6d Atigeli Jehov^ per vo-
luntatemejusprxmonuerintelectosderebusipfisfaciendis&eventuris,utiex
pr£didis&.aliisfcripturarulocisfacillimecolhgitur:SicAfimadmonitaeft dc
partu fuo divinoperapparitionem Angelorum faclam paftoribus, 6i]ofephns
dcfuga fua in ^gytum,&c. Magi
ctiam(nonintelligo Cacomagosfcdnaturie
peritiores jferunt unicuique Patriarcharum,Prophetarum,&. carterorum e-
leclorum peculiarem quendam Angelum quafi pr^ftitutum fuilFs a Jehova;
Verbi gratia Tradunt Adamum familiaritatem & focietatem habuifle cum
:
Av.gtlo Razie/e;Sem filium Nox cum]ofhiele\Abrahamtm cum ZadkieleUfiac (^

]acobcum Pel/eleiôffh^Jofaamydi^Danielem cum Gabriele\Mcyfen cum Melattron;
£liamcumMaItiele;Tobiam)uniot:emcum RaphaelejDavidem cum Cerniele]Man-
ve cum PhacUele-iCernez, cum Cervele]Ezechielem cum Hafinaele\Efdram cum\J-
rieiesSalomoiiem cum Michaele. Hincilli lermones Jofcphi pro filiis fuis Genef^^.
iG. Angelnsille.cjnivendicatmeabomnimaloybenedicatpuerisiJIis. Porro etiamccr-
tumeft,quemiibetbonoquodam Angelo.atque pariterquoquemaloDasmo-
ne a nativicate ftipatum eire,eique clanculum & invifibiliter aflociatum qui :
quidemDazmonesreperiuntureirevariiprovarietateconftellationuminhoia
nativitatis,proutteftaturj4«/^//f/«in fuismyfteriis,& Proclm de anima&Dsmo-
fff.DequibusetiamnosfufiiisatqueluculentiusinlibellonoftrodcCf^f/MiJ/i?-
^/<fdirceptavimus.Sed&.infomniisAngeliapparent,ficAngelilin fomniisvidic
]ofeph.Math.i. Vel futurorum prxdidio fit prxeunce vifioneaut infomnio :Sic
in A61. Apo/f.cap.w.^. ^/V/,inquit Petrusjn excefftt mentis me£ vifionem ,defccndeni
vasejuoddam,velutIinteummagnum,&cc.TilisfuityiC\oPharaonis\nfomn\odefu-
turafamcGf^f/Tî.Etvifio ibidemiy^^W/^îi/^w^r/perfomniumapparensjDrf-
niei.i.^. VifioD<«»/i?//ir infomniodequatuorbeftiis,D4»/>/.7 i. V\C\oAbimeleco
apparensinfomno,quaDeuseumobjurgat, Gfw.ao.j.Vifionemautemin vigt-
liaviditD4»/f/depugnainterArietem&Hircum,D<i«.8.Etalibi,r/^/fftfD(t»/f;/
fiIusvifionem,dr porro alii quierantmecum.non viderunt,fidterrornimisirruitineos
DanieLio.j. Similiter inquit Ezechiei:Vidi dr ecce ventus turbinisveniebat ab A-
qmlone., & nubes magna & ignis invoivens, ^jflendor in circuitu ejus,S>Lc. A tq m u 1-
j
taaliafunt Exempladehujufmodi vifionumfpeciebusinfacrisScripturis,qux

omnia hic recenfere ta^diofum foret. Spiritus etiam malignus nonnunquam
immediate extrinfecusapparet in forma Angeli lucis,& quandoque prouteft:
ficenimadc/'r//?//?waccciritMath.4. Etad Saram fiiiam Raûelisfxpiculhyeme-
b 3 bat
U TRACT. 1. SECT. 11. PORT. I. LTB. T.
bac notflurno temporc ftrangulani fponfos e)us,uci ex hiltoria Tobia: accipi-

mus:Hicetiamrpiritusquandoquehominumintcriora ingreditur,&: (ejungic
cum/pirituhumano.hujufmodienimfjjirituvexabatur^WInEuangelioquo-
qus legitur Dxmonem quorundam corpora poilidentem, imo vero multas
Da:monumlegionesunumhomineminhaUitantespra:/I;nt!aChrifti fuiilecje-
(flasjquippe qui eciam denovi/Timo Chrilbadventuexprcffisverbisexobfciro
{iieriiatviticin<Ltid\cendo, Fenh»ea»tetempus,ut»ofcrucies? Deinde autem ex
venia & data /ibi a Chrjfto hcentia in porcos, reli(ilo homine obfefTo
funtingre/Ii. Fallit etiam atque deludithomines Cacodxmon,vanisfomniis,
aliisquecon/imilibus vanitatibus ac pra;ftigiiseosocca'cando. CxteriimSpi-
ritus Propheticus,aliquando cernitur rebus niortuis ine/fe.ita ut exindc Pro-
phetJefeu facerdotes futura reclc prsedixerint, verbi graiia:Invenimus infa-
futurum flatum Monarchicum MfTyrioruni, Medoriim & Grxco-
cris literis
rum.charaderibus inpariete apparentibus pra:dic1um fuifl'c,videlicet Mene
Mene TEKEL,&:c.D4»/<?/.5.2j.VirgaMoyiisinferpentemeftconverfa,£Ar<?^/.
7. VirgaAaronisfloruit&produxitgermen,&emi/itflorem,& protulitamyg-
dalasi/erpentis ênei confped:uscuravitidusferpentum,iV«/«.ii 8. Lan:EveIle-
rismadorfignumfuitPropht;ticumboniominis,J«<^.6.37 Altarefifrummcine-
resconverfum,i./ff^.i3.y. SolisregrefIio,pra:fagiumHczechi.Ederecuperanda
valetudine.2./?fj;.io.n.Mororumconcu/fioceriumvidon^fignum.i.C/'ro«.i4.
15. Similiteriegimus.quod Propheta; ElishjEadfueritmanusJchovascumpul-
faretfidicen.2./ff^.i3.i4. EtProphetarumturbadefcenditexcoUecummufica,
lo.Nammufica inferiorexagiiat fuperioremSc
atqueitaprophetaruntî.i^rf»?
divinamharmoniam:Sed3. Bibliorum facrorumlimitibusparumperdifceda-
n\us:n3itra.t] amhlictis,Sii>y/Iam Delphicam duobus modis foliiam fuiffe Deum f iif^
ciperc, videiicet vel per ipiritum quendam tenuem igneumque,qui erumpe-

batexorecuju/damantri,velfedendoinadytofupertripodema£neum,tradic-
quefoeminamquandamin.Sr4«f/>fatidicamconfucvineinaxefedere,velma.
nuvirgamtenereabaliquoDeodatam,velpedesautlimbum tingereinaqua,
velexaquaqu3damvaporemhaurire,&hismodisdiciteamfpiritudivinofuif-
fe impletam,8c de futuris vziicxnztzm-.Sibylloi dr- PythU facerdotes legimus in]o'
'vii& Apollinis xntnsoTQiCuXz fufcipere folitosfui(ie:Dicuntque hiftoriographi
in Thracia adyium (iwQ fpeluncam ftiifTe Z,/^frtf facram,exquo vaticinia&Cora-
culafuerintedita:£ratetiam fatidicus Achaupatriifonttculus ance C^-rm/ tem-
plumfitus,ubidexgrotorum fucceffibusconfulentes fpeculum tenuifuniculo
alligatum ufque ad fupremas fontis aquas fcnfim demittebant, peradi^que
nonnu!lisprecibus&.fuffitibusreiipfiuscventusinfpeculofefeofFcrebat. Fer-
turetiam.quod non procul ab Eptdauro Laconis civitate fuerit alta palus]unoni
yjfrii.exq.ia^conjechis in eam frumentaceis placentulis rciponfa fuGruntdata,
profp ;raquidcm,/iundxinjedas placentulas pLcidc retinuerunf,adver/aau-
tem,fiveluti.ifpernaia: illas rejecerunt. Sunt etiam inhnita alia hujus fubjs-
ctiexempla,qua;brevitatiscaufahoclocopra:teribimus. Sed fuutqua;dam &
quibusDiabfilus feu Da:mon contra Dcum rebellis fpiricum fuiim fatidicum
infunditjUti Gentilium idola. Atque fortafic etiam nonnullx ex rebus prâl-
legatis talem virtutem tam ex afflaiu Diaboli quam Spiritu
,
Dci acceperunt,ciijus tamen virtusongiualis

fujt aDeo.
c A r.
DE VATICIR SEU I^HOPH. IN GEN. ly
[ A P. IV.
ôtmodisDeHshominesalloquatur^
1 Nprimisrciendume(l:,qu6d Deus diverfo modo homines&mundumaHo-

-*quaturiDeinde luntperfoniK&res,perquasvelquibusmedian-
refpiciesida;
tibusverba ejus intciliguntur. Qnod autemaddivinamclecutionemattinct,
fcisndueftjDeumnonloqui ficuuloquirurhomo^fedtanquainvifibile Deum
£cSpiritri,itavidelicet,utverbumquidemaudiamus,eirent!am vero n6 valea-
mus videre:ioqniturautem linguafandajquam omneshominesfub cceloia-
tclijgunt. Non eft ille fiut homo formntus capite,auribus,ocuIis,nafo,ore,a-
liisvc merabris,fedtanquaminvifibiii;;Spiritus,quem nemounquamvidit,6c
cuifimilisnemo exiftic.Quocircaetiamnonioquiturilleficuthomo, Angelia-
iiive fpiritus,fedmodo fcicrafancio,tanquampurus&fo]u<;Deus. Sermoejus
eftvolii£asejus:funtAngelii!ivirtuteverbiejusiIoquiturficutfulgur&tonitru,
ficut ignis &corufcatio:qui.spofret ad verbumejusfubfiftere ? Ferbam zxMtva.
]ehjz>x mJ!»/ifAreiredenotatfcripturx;U»»«f eft Verbum Dei JefusChriftus Sal-
vatornolt:er,quiinbrevihocatquecompendiofofermonedefcribitur, /»/*«»-
cipio €ra.t Ferhnr» ,dr Ferbumerat apndDeum &
Deus erat Ferbum,omniaper ipfam
fActafuntyqmfiiEiAfunt^c. ]ohann r. Deinde etiam verbum Dei eft , quo regit
&: imperat,feupriEcipit finat, miracula edit,&: omniahominibus enunciat:
Ttrtio etiam vocatur &
eft verbum Dei hoc iplum,quo inftuitur &
informa-
turpopulusadregnumDei.- AtqihsecomniacomprehendunturinfoloDomi-
no Meffia, per quem res omnes creat^ funt,& per quem fanantur homines,
fancT:ificantur& falvantur. Eloquiturautemjchovamundoverba a.utimme-
diite ab ejusprocedentia,utcum audita fueruntverba ejusinmonte
eirentia
non fine inefFabili & horrendoeorumftupore:velw£'^w/^,8c
Sinaiablfraelitis
hoc quidem ratione multiplici: Nonnunquam enimipfeperfiios Angelos lo-
quitur& Archangelosjquandoqueperllr.m &
Thummirn Exod.i^.ô.Levit.
i.^.Num.zj.ii.Deat^yS.Jud lo.n &c.aliquando perPatriarchas,FLeges, Pro-
phetas,Apoftolos,& alios probos viros,uti teftanturuniverfafacraBibliauna
cum NoyoTeftamentojhominibusqueillisloquiturjaut/^^rwy^^^fy.aut^^r/tf»»-
nia.-per 'vifiones enim multum cum hominibus,&.pr.<'efertim cumProphetis,lo-
cutus eft Deus.in quibus resquam plurimas fpirituales illis oftendit,quasipfi ad
mandatum e)us divinum populo rurfus propofuerunt & public^ enunciave-
runtiUnde Prophetxdidifimtf/i^«/fy, quafi voIuntatemDeiinvifionequa-
dam videntes,uti.i?^^. 9.SimiliterDeuslocutus eftcum Abrahamo atque et-
iamcumSaiomone,Jofepho,Samuele,8caliisPatriarchisacProphetis,^fry2»i-
niA ipfisfuturaindicans,acdocenseos,qua rationevitam,8cad;ionesfuas
pic debercnt inftituere,& de profperitatea<itadverfitate
futuraaliospraimonere.,.
C A P.
c
16 TRACT. I. SECT. II. PORT. I. L I B. I.
C A P. K
SuodcoUoquw autjermone Dei mcontmenti fiat Fates aut Propheta:
Et de yen Propheta qualitate,proprietateac legihu4,quai
eêdt non poteH.
i
NOnleviseft:rescolloquiucumDeo,quoniaindeiiluminaturhomointerius
&exteriusacinc6tinentiPropheta&:Vatesevadit,fiquiderpIedor'fanctus,
mentiilliushominisadh^rcns,eumelevat faprafratres(uos,atqueadtertium
quafi coelum illum exaltare videtur,ita ut fecreta fpiritualia mortalibus haud
revelanda cernat. Hujus rei exemplum prceftantillimum habemus 'mMoyft,
quiexmultiplici colloquiocumDcoearationeetiaminexteriorifacieillumi-
natus fuit, utferre velintuerifaciemcjuslfraelitqpr^fuigentefplendorenoa
potuerint,itaquidem,ut,quandoloquicumillis voluit.oportuerit eumfaciei
fuxpannumobducere. Et proculdubioprimamviticmandi virtutem habuic
Moyfes abeo tempore,quo Jehova ei ex rubo in iimilitudine ignis apparuit,
eumque allocutus eft.Ex illa, inquam,allocutione feu colloquio cum Dco
vim fuam Propheticamaccepit. Eodemquoquemodohauddubiecompara-
tumfuit cum Adamo,Eua,Noa,Abrahamo,6c Patriarchisaliis,quibus cum
Deus collocutuSjUt nimirum fuerint ex colloquio illo divinointenus & exte-
ritisilluminati,adeoquecorampopulopra:aliis/plenduerint5cfiliiiluisiintva-
Hinc eft, quod Deus ipfe Abrahamum appeilat Prophetam Genef
ticinati : ,
ao.&ficquoque inaliis:Etenim,hxcilluminatioexcorporehominisomncs
morbos &: infirmitates fuftulicatqueinteriiisetiaminanimaejusomniapec-
cata 6c delicla extinxit,confumpfit,6cremovit,iiquidem fplendor hicdivinus
non liabibat in anima peccatrice; propterea, quod fanclum nullumhabcc
commerciumcilimeoquodnoeft fandum.Ut iguurProphetaJehovxficvere
talis>&:noPfeudopropheta,hxproprietates,ineorequiruntur,videlicetiPr/w<»
ut fpiritu Dei fruatur,fine quo Propheta eifenon potfcftjW/iVw/». ir. i^.oflendi-
tur. Secundo.nx. Deus notum feeifaciat virtutefuiSpiricusautpervi(iones,auc
per fomnia, aut propriam fuam fimilitudinem ei ollendat,quomodo fe Moy fi
rdvelavit,iV«;».i2.6.LInde/'7.'/(r«^dicT:useilinmultisBiblioriim facrorumlocis,
velutii.J^^w 9 9.6ci9&:i.C/W.i9.i9 c^-i.cZ/r^.ii.ij.Etio.y •J'^mi),utn hilloqua-
tur,nifiquodei injunxit Jchova,Ar«w. 21. 8. Nam
verus Propheta non poteft
tranfgrediprxceptumjehov.-e faciendo aliquid magnumvelparvum,utiV«/»,
1Z. NamPropheta;oriindit Jchovavcrbum,iV«w 25.
i8.colligitur:6ciV«w.i5.i.
9. Atque hincerat,quod Balaam exccrari non poterat,quod Jehova nqn fue-
rat es:ecratus, Num.iyii. Atqueetiam ipi'eBalacverbahu)ufmodi protulir,
quibus prxdiftta coniirmanmt EcceyVeMt ad te jampojiihnne ullopaiio aliquid lo-
:
qut ? tlliidipfum verhum,quodi»dtderat ]ehova ori meo loqu.tr, Num Z3 . i ûarto,u c fi

virapcrcisacquedetectisoculisjveldifcoopertos habens ociilos,videns vifionc
Omn\poienus\\lndeNum.z^.ydictum BaLimi^lti Behhorif dictumviriaperticcu-
^mntb, ut iicauditorfermonum Dei fortis>6cut cognofcat notionemEx-
Its.
cclfi,acvideatvifionemOmnipotentisexcidens,ied reteclusoculisjuxtaillud
Num. 24.16. Dichim audientisfermones Detfortis d^nofentis notionem Excelji ejiti vi-
fionem Omnipotentisvidetexctdens,fed retecltu oculis. Sextb,ute)us verba ieu Pro-
phetixfcmperfiutverie,&nunquamfalia::Namhxceild!fF<;rentiainterillum
DE VATICIN. SEII PROPH. IN GEN. 17
& Preucioprophetam,utapparet,Df«M8.ii. Septmo,\\t non pixfumat elaqui
m nomineDei,quod ipfeeumloquinon juilic,&. neloqu.tur innomincDeo-
rumaliorum.fecundum illud,Dm.i8.ii. Nam qui vero Dei Spiritu prêditus
cft.alienoiDeosagnofcerenonpoteft-.t^mpotens &rubl'imiseftJthovarupcr
alios Deos,qui funt creaturX &. opera manuum iplius. Omnes enim Dc-emo-
nes 6c Angeli creati funt a Jcho va folo rerum creatore. Nofjo, ut Cu nuncius cor-
poreus mandatorum & voluntatis Jehovx Dei fui.cujus Spiritu imbuitur.uc
]rfd. II. 4. repenmus. Decmo,\it tam videat res futuras,quam prxfentes.verbi
p;ratia,i.5'<i»)(.9.9.6c 14. 18. &. i.Regio lo. Hinc crgo inquit Balaam,2\r«w. 24.17.
Fideo illtid,non tarnen ntmc^contemplor illitd.fed n«n preînqimrH. Undccimo, ut iit

-unclus, i.Regi<^.i6. i 5rf»«.io.r.UndeProphet£edKuntur,U»^;D«nonminiis,
quam Reges. Duodecimo,nt femper ftet ante Dtnm.x.Reg.i. Simiiiter multce
alia; (unt Propheta: leges,quas omnes hoc loco recitare
longumnimis,Scforcafteetiam txdiofum
foret.
TRA-
]8 TRAC T. I. S E C T. II. P A R T. I. L ! B. 1 1.
TRACTATUS PRIMI.
S E C T I ON I S II.
^
P A R T 1 S 1.
L I B E R 11.
De Prophetix ac Vaticinii fjiecicbus

in genere.
C A P. I.
T>e njanis 'îtticimi dtfferentttsficmdum '-ueteres.
Orphyrinsdnos afflatusdivinostetigifTe fertur,quorum unus

plerurnquevclcomuniterinromnoHendicitur,alterinvigi-
lia, ubi ifflati &; perciti prxfagiunt ita vigilarjtes, ut ctiain
fenlibu.sutantur: Atvero j4wW/.'/^,.-inrmf>s vercprxfagien-

ces percitOiC]ue,quamvis dormire videantur,non tamen re-
/era dormir^; defendir.atq; etia ciim vidctur vigi!are,revera.
eoivigilaremficiatur,dieendopr.etere.i,liocfieri,quoniaaf-
flati morehominu no utantur Nos vero potius Porphyrii opinicni aflipulantes,
:
negamus,pr^fcntiamSpiritusdivini,prorfustollereatq;auferrehumanorufen-
fuuniurumifcdpociLisdiciiTius eum ita fubmergcre horum tfFcClummotufuQ
divmo,utnonmagisappareac,aucipfiPropheta:,autaft:.tntihus,quam flamma
candelx folaribus radiis expofua videtur. Sed, quoniam de his lufms in fupe-
rioribusdifceptavimus,hoclocoeaomittemus:audacl:ertamen cumPorpkyrio
ailirmantes,qu6dprophecia:afF-cl:usobveniantiis,autinfomnio,autin vigilia,
proutfomniumScvigiliallncercanobisatquefineomniexceptione^flimatur.
iV^îrfftf»/«wvoluntvaticinilafflatumtriplicimodofieri,videIicet,4////»///r(?-
rf,(i«//«ff/?^,^////»/ow«/tf.-(>umquidemprophetia:infuas fpeciesdivifionem
nonpenuusrejicimus,quatenjsadnoftramfententiampropeaccedit:Noser-
godocftrinamnoftramexhifccBibliorumficrorum verbis derivamus. Prophc-
tisI>ctisêh0va,,autperviJionemfeipfum?totHmfacityautperfomniumeosalloqHitur:At
nonfic Moyfes:nam in os alloqinturêhova non quidem Amgmcitihus^
eum,dr oflendit
cumtsfimiutHdinem]ehov£int!ieatur,N:im.ii.6. Ex hifce enim verbis coUigimus,
qu6dpnmaProphetia:fpccie jC*tcriscxcclientioifitrevelatioilla,quximme-
diate
D E PROPH. ET V A TICIN. SPECIEB. ip
diateaboreDeipiocedit,qua Dcus tem,prout efl:,cietegit,& nonaEnigmatice

utic^terisinferians-^radusProphstisvoluntatcmiuâmapenrefoIet. Deinde
cti.Jm verba
ifta duas a!ias fpecies^prima ilia viliores arûere videntur,in quib.
fcilicet icon &immsdiataDeiimigo nonvide£ur,fedroiumodox'//?6i rei volu-

titedivinapropo{ita:offertur,velperfe,utm v\CioncDamel/s,Petrtk\-ô({.oh,8cc.
Sicetiamintali vilionevifusfuitJehovaab£z.efJ^/i'Z?,£xfc/;.i.8c Art quusdieria
a.Da/jiele,DaKiel j.i} &:taIieti.imvilioneconfped:us eft Gabriel aDanieleyDaniel
9.11. Ecce vir G.ihriel,qaem videram in 'vtfiene kprincipio, &lc. Vifionem autem
iftam dividimus in ecitalin vel habitumcorpuris funbundum,eaque vifionis
commonftratur:Ultimam vero vaticinii fpeciem
fpecies iucuienterin Bibliis
npptlhmusjomni/tnt. Ex prardido igitur Jehovê fcrmone ad Aaronem & Ma-
riam,cxterorumPhiiofophorumfapientiamincludente,cumc2eteris,quxpra:-
ceflerunt,conjundocoll(gimusprophetiamfcuvaticiniuminmembra,&.par-
ticulasfequcntesdividiacfubdividi.
"^ Immediate, inquo ipfius Majeftatis divinx iconfcuimago confpicitur.
^Sttperiores radios attrahendo ad

''y^^ />?/«/, videlicet
inferiores.
afoloSpiritusdi- Animam in mentem fupremam
vini sfilatu ,
qui S ejmpartem dtrigendo.
nlpiraium mo- )Ammam fupra mentem ele-
frophe- refuriofoincitat •vando.

ttA do- J quadrifariam, fci- Animam in ipfitm quaft Deum
fFigilia, licetvei
ttum } convertendo.
qujB
pro-
Prophe- CVtfx.
flmta.
Deo tixfpe- Ah extra, Âuditione fermonis perfone,
cies pro- quifirit
vei
ceditvel tamfine
Mediate, S afflatu,
rlatu, k
idque qua
la cu < Viva.
^ fMmifefia d^ externa
vel in ui /
eoi:Et; |-
ablque divino aiila-
hxc )Mor-
fit
I tatnre
vel tua.
\Vifione )
Inec-
Occulta cînterna,qux r l|
a^c
i^jjww ; de quo libro ter tio.
L fitquallSpiritusdivi-
'
^ niipecuio
*T>e frtma e^* fumma, <uaticmtt Jheae.
T Egitur in facris \\x.ens,Genepyi.ô.(\u6d ]acohu4 Patriarcha videritAnêlosde
-*-j^f/>4^y^f«w,acfihoefingularequoddam&:magnumvifumfueriteotem-
pore,qu6dtantumgratisecuiquaminfpirat©/eu; ffljtoabafflatoreconcedere-
tur,utlicereteidefacieadiaciemintueriAngelumDei,&:irafamiiiari£ercnm
c 2 eo
20 TRACT. I. SECT. II. P A R T. I. LIB. II.
eo colIoqui,uti fecit]zcohm,Geftefî.i.liciy Simdntr dicimry]Hii.6. zi. /in<re-

liim êhovd 'vtdit Gedeon defacie adfaciem,fic quocjue icidem Angelo Dt i bis vcl
terapparenteManoacho.&calioqueDteeum.acmiraculaedentCjlegiturJW.ij.
11. C^ 2,1. Tnnc Manoach dtxit ad uxorem fuam: Ommno moriturijumM nam Deum
njidtnms. Unde patet.quod realis Angeii appantio tum tcmporn non mniiis
ferc fuerit miraculofa.quam ipfius Dei m propria eju> cilcfitu viii;>:adcoqae
conftatexinde,qu6dimmediataDciapparitio,hocelt,inpropriaejuslimilitu-
dinefeu imagineahcui Prophetxfacta,fuerithabiiaprorciancrariilima<k.m-
cfFabilibenedidione:EttameintelligimusexS.literiitalemtantamq;gratiam
Moyfi prascipuc prs aliis Patriarchis ac Prophetis conceilam fuiire Nam Hurn. :
\i.6.d'icitur:ProphetisDeu^saiitper"jtJionem.[eipfumnotnmfacit,aiitperfomniumeos
alloquitursAt nonfic Mojfes:Nam in os alloqutttir ]ehova eum,drofiendit nonquidem
tx quibus colligerc liccc, quod
*ntgmAtibus,fedfimilttudtnem ]ehovA tntuetur.
Moyfes hoc Jehova; favore ca^ceris omnibus nouluiloliinit-mpons^fedante-
riorum quoque ieculorum Prophetis pra:ceiluent Undc Deut. 34. 10. ita fcri-
:
ft\irr\rt^tr\in:;Prophetain /fraelefimills Mojfinonftrrexit ut qiiemcognoverit Deus

]ehovafa.cte adfacicmin omnihitsfignis ^prodtgiti.adqiiin facicnda mtlerat enm ]eho-
va tn AEgyptiim &c. Etiam tn omnihusoperthia manusfortis,Cf omnthns openkis ter-
,
rihiltbus maximis,qi4afecit Moyfes ante oculos totius ifrdelis: Et tam-n •p!e Jehova
prorrwiuf.fe fiifitaturum ifraelttis altum Vatem Mcyfifimilem,cu]ns ori indut verba

ipfi: Deut.iS S. QaodquidemdeMediaco-
/fia,ut ei&qu.itur ets quicquidpr£ceperit
re venturo intelligi volunccommentarii,quamviseciam£//^vilionemprocuI

dubio fimilitudinis Jehovxinmonte Horebhabuent,ubi defaciequafindfa-
ciem etiam cum Dco loquebaturî.iff"^. ii) adeoque etiam virtuteiic pr<£fcntia
Spiritus Dei ab illotempore miraculainefFabilia&prefanisvixcredibilupcr-
fecit,8(Ladculmcnacexitumfelicemperduxit,utiinScriptuns(acnsi &i.if(;g.
videre poflumus. Ex his igitur intelligere pofTumuSjqualis fithxcnobilillima
qua non Angelus aliquis Dci mandatum in vigilia feu vifio-
vaticmii fpcciesîn
ne, aut fomnio annunciar, neque Deus etiam more alieno a:nigmatico,quali
cxteros Prophetasallocucus cft,mandatafuaindicaf,(cdip(eJchova,ipfeAn-
gelorum Imperator,ipfe rerum author &. revelator in fua perfoua,fimilicudine
fiux eireniiê proxima haud tecla aut abfcondita in hac Ipecie Prophecam fuum
immediate in os alloquitur, collocuiionc fua immediaca eum, ca.m exterms,
quam interiiis illuminando(neque enim poiuerunt ob hoc ipfum lfraelica;fa-
ciem Moyfiscontueri)atquevirtutehlj)usfuxilluminationismiraculafi:upcn-
da producendojUti in hiftoria Exod.Levit. Ntim. (^ Detiteron. fufius illud expli-
catur.
C A P. IIL
T>e rrpelatioTiibttSjqtiaiin^^vigtltapercitifurorediyjno
'-uiya, '-voce effundunt.
QUalis fit Prophetarum divino fiirore percicorum habitus inprimisdoce-

tur luculencer.l.îi/wwi;'/. 10.5. £ritfj. ihi,riim ingrefftts fneris civitatem,utoccur-
ras turbx Prophetarumdefcendentium dcilb e.^ccelfo cumnihlio,&cumtynipano,c}r ti-
^/4,^«/^ro^/;^/4W/;Exquibusconftat,qu6deotempore,quoexagitatifueiunc
Prophsta: a Spiritu dlvino,non fecundiim morem vulgariumhominum, (rd
Spiricus mirabilis attpc divini agicacioneacmotu hucavqueillucfcquendo
muficas
DE PROFH. ET V A T C 1 I N. SPECIEB. 21
mufica: fonum habitu fureiicium fuerint ducii : Id (ane, quod luculenter de-
monftratur^t.j^.tw. 19.2,0. 11.11 13 14- Mijit Sntdlegatos ad cnfiendum Da^vidcmquo-
nim 'viditquifquecongreq&tionein Trofhetarum p-o^hetantium,(^ SamnelemJIantcm,
qtiipntcrat illis. ^litaprofter mifit legatos Saiitis Spiritm Dei ut more prophetico
, arre-
rtnt ipjiqtipqne. îlmdciim nttnciaffent Saiilt mifit legatos alios,qui moreprophettco eqe-
.
runt quoqtie-, drc. Turic ipfie Sanlahtbat illuc, d^c. Sed invafit eum quoque tpfiim Spirn m
Dei iia ut iricontineriti pergens propheticomore ageretûfquc dumperveniret Naiothas
in Ramaruhiexuens etiam ipfe^vepesfitasprophettcomoreagebatipfiquoquecoramSa-
mtiele : ita excidit nudattu tota die itla
d^ tota no£le : ideo dicerefikntÂn etiam Saulesi
interPropheias:EyL quibusliquet,ift:os Prophetas more furiofo egiire,& exutis
veftib. omnibusnudechoreasduccndopropheticaverbaeffudiircjNectam^
crederevoiveijm,vera dementiaautfurore(itafcihcetacctptohocvocabuJo,
uti commuiiiterapud hommes ufurpatur) Vates corripi aut poffidcii,fcdide6
liancvaiicini!fpeciem/«?'^rfwnuncupamus,quoniamtotushomopropheticus
virtuteSpiriruidivinicontra naturalem corporismotum &fenfumrapituc,ita
utc6munijudiciohumanoilludprorabiehabeatur,quodreveranihilaJiudfi[l,
quamocus&:habituscorporisanima:humaniE,&fenfib.peregrinusacalienus>
qui revera dicitur alienatio,quoniam Propheta tiim fit per Spiritus divini pxie-
ientiam,homoa!ienus,velalius,quamfuitantea,juxtaillud,i.5'<i»7«f/.i0.6'/rm;
[iiperteSpirittfs^jehoviejitProphetescumJisydfmutabertsin-virumalium. Etibid^.Et
mtitavitcicorinaliud. iV/4_g/.iUtemhancvaticiniifpeciem furibundam inquatuor
^mWiterumfubdividunt,quarum^wy/,philofophi.-E perltusarcauumlphxra-
riim coeleitium vim,6cquafi cujufque earum animamvirture quarundamte-
rumnatiuMl um,hicinterrainventarum,&.easrefpicieatium,etoeIisfibialhce-
re folet atqueattrahere,illam fpha;rx animam fua:anima:coliigando& unien-
dofpiritum fuum illuminat,redditque propheticum:Et quoniamhujufmodi
fpiritus five anima; coeleflis attradio nontic de upiverfb ccelo,fed de aliquo
particulari ejus orbe fcu fphxra,& vero fphxrie coeli xtherei novem enume-
rantur,videiicet primum mobile,ccElum ftellatum,& orbis feptem planeta-
rum, adeoquc etiam, animaeharum fph^rarum novem Muiis attriljuuntur,
ide6,inquam,nomen hujus fpeciei furoris divini N^Jufisdedicaturjtotergore-
periuntur vefligia feu gradus,quibus fuperiorum vires ad inferiorum animos
aliectantur,quotfuntincoclofphc'EraBjjquarumquidem/«/'tr/<7rf///«///;?<«impor-
tans veget.sbiha; Undehcuchujufmodianim^ deorfumad terram attradio
facienda ficvirtute magica altcujus vegetabilis,natura & difpoficione propria
ci convenientis.five illudficradix,five fruc1;us,flvearbor,fiveherba5 Im6ver6
ba:cfpba;raetiam lapides & mecalla refpicicquacenuseftinloco cerrscoele-
fi:i>;undemaximaminterramelementaremhabetpoteftatem. Modusautcm
operandiperha:cmagicanaturaliaconfiftitinad!igandovelfufpcndendoea:
Sicdicuncquod ex vegecabilibus herba Verbena. cP^Theangelica/dprophetiiLm
conferantjtx lapidibus aucem Selenites Sit(\\itHy£nia:Et hujufmodi alia ab Al-
hcrto Magno & cceteris Magis.qui de hifce rebus fcripferunt fufitiscxplicancur.
Secundus gradt^s Cavfum alcmdendo infi^h^ra Mercuriiyqux animalia refpicic,&
varias rerum naturalium tnixciones confiderac,quibuspoculcnca&cfculenta
corjf]C'U .cu;:Sic£r2duntMagi;Eprofc-{rores,qu6d quisfi^r/d^^rcccnspalp:-
fi
tansque devorer.ilie animamhuius fpbxi;Efibiatcrahendo vimdiTinacricem

fibi comparet,ica ut fucurorum eventus pijefagire queac,atqueficinc«teris.
Tertius gradus esi injphiera Feneris,qux pulveres,fuffiimigia,odores & unguenta

(Jnde virtute illorum attrahitur ejus naiura ad infcrriora. îartuseU
relpicitj
j»^W4i'^//>,cuirtferuncurverba,voces,& cantusfymphoniaci.quorum fuavi
harmGniaejiciuntur& expellunturexaaimaienebrarum difcordia,adeoque
c 3 ipfa
s-
^
41 TRACT. I. SECT. U. PART. I. LIB. 11.
jp(a anima hoc modo erigitur,&; quafi ftatuminatur-.NafrruntT/w^/^fww.A.-

lexaiuirum Kegcm (onis io furorcm exLicaile : lic legmius in facra Scripiura,
j.Sam.\o. Occurres tiirkt Prophetarum defcendentium di illo collc excelfo cumnahlio
cnmtympano,& tibta,CT''ylhAraante fe,(jHij>fopl)etainnt. )Lx.z.Reg.r-, 15 Sednumaf-
fitmcntes addiicite miht fidicinem : Sic futt cumj/ulfarct fidicen.ut adtfftt ei manus]cho~
f^,8cc. txquibusLonilat,quod!pf.; Elliha cuam virulHatudivinoplcnifiimus
ufus iic harmonia,canquam inftrumentoadprophetiamvaldcneceiTario. Sic
ctiam maligni Spiritus,Saulem pofIidejntii,furor mit/gatUi fuit,&. inleniorem
^jnaturam converfus permclodiam Davidi^.Scd utad alias hiftorias nunc tan-
cIemjT«econferam,apud Aurelium Augufttnum icriptuminvenimui^quod/jf^r-
Ms Calamenfis folitus fuerit fcie pro libitu queiula quadam meludia evocarc c
corporcinraptumfcuecftaiin,&c.&ficincA:teris. ^w/tf;^r<ii^/«hujusfpecici,
convenitfphitr£ Afartis,m qua vehemences imaînacioncs ânimi iifFcdioncs,
ac motus comprehenduntur,quancas enim in corpore alterationes irafcibihs
3nimiaffectusproducerequeat,docet nos experientia. Sextus gradus correjpon-
«'c-r J^^-f/.inquo condftunt rationisdifcurfus,deliberationes,coniultatioiiC:>,pu-
ritas m mora!itate,j'ift;tia Sc reiigione.ingcntemqQe admirationemnonnun-

qu3minducit,cujus ftupore phantafiarapichominem,eumquepriectr(cnfum
& aftiones naturalcs ducic:LInde fic,ut cuncmensquaiilibcra a moleiuaad
cocloruinvcinumi.Tumafflatusfufcipiendosfefeaptamreddai:. Sep'imusgradus
Saiurno attrihuttur,C]Uia tenet fceretiores intciligentiarum fic trauquiUasmen-
tiscontemp!ationes:Unde mans,fpeculandoliberiorfaclainfdpientiajaream
ingrediendo,cum admiratione in ea,tanquam in aquihbriofufpcnfa, manet.
06tavusqradtts cH tnconlo o6lavofenftellifero,c\a\ coeleftium ct>rporum obferva t fi-
tam,motum,radios&.lumen:Hicetiamimaginibus,*.haraderibus fccundum
magorum normam conftruclis operatur artifcx,quibus miracula prxftantur.
Uonus c^ ultimus gradus refpondet primo mohili, cu] us virtute homo a
rerum mate-
rialiumconfiderationeadrerumformaliumScfpiritualiumcontemplationcm
rapicur/iquidemhicgradusliberumhominisarbitrium voluncatis quafirotis
huc acqueilluc vehit,hominemque ad divinam Dei &. intelligentiarum con-
tempiationem introducit,&^ animam hurnanam reddit apcam focietati Sc fa-
miliaritati Spiniuum fupercoeleftiuiTL.
Secundafuroris diTjiniJpecies t{\.\\\z,c\ViXmtd\zt\i\hus expiationibusScriti-
bus folcnnibus animam hominis mediam m mentem fupremam ejuspartem
exaltat,eamque facit qu»fi dignum & incontaminatum Dei templii,
dirigit 6c
undctic>utciimanimaifta,diviria:fipicntia2parciceps,&. quafi inebriacanecla-
rcfuperca;lefti,implc3iurSpiritu f^rophecico. Sed hancfpcciem.advifionem
atque auditioncm rcftrrc pofrumusj-eoiquod hi^ furor nonnunquam contin-
oere folct v.-ri per claram vifionem.vel pcrcxprtfIamvotem,utiexfacrisliteris
paifim colligercli'.et:TaIes etiam Propheta; apud Ethnicos tradunturfuifie,
B.tcchtts Baeotiis Epimenides Chois dr Sibjlla Erithtrdia, drc. Atque lianc fpeciem
,
Magi veteres Z//<?»r/?'>'dedicaverunc.

Tertiam fnroris divini jpcciem hn;Tunc veceres zh Apolline}^TOctC!\iê,<\utva.
mundi mentcm nuncupaverunt. Hic prxeuntibus votis, myfteriis.adoratio-
nibus.aliisque facris quibufdam artificiis, velarcanis confec1:ioDibus,quibus
fpiritus Propheticus copiose ab alto hauritur,facit animarn Magi fupra men-
f:^mfuamairiirgerc,Angelisfiveincelligencib bonis eam conjungendo,velpo-
tiiis,fecu:idumnoftram opinionem,animam in menccm e!evando,&.tamani-
m.im,quam mencem furfum ultra mundi materialis confpedum inmundiim
fjiiriruaicmiubIimandoatqueattoIIendo:Sic Ifgimus Ejdr.\\^^. Et vox voca-
'vit rm dicens Efdraâjjen os tuum cy lihe,quo te potavere Et aperni os Tncum,0- ecce
: :
calix
DE PROPH. ET VATICIN. SPECIEB. 23
€3 lixplentts porriaehatnr mhi Hoc erat plenHrnficut ff.e]ua

: coloratitem ejttsigriifimilis--,
Et accepi (jr hibi.O' in eo.qnod htheram cur rneiim intellecltt impielatitr & in corpore
meo crefcebit faPieritia:S\m\\\T.tr invenimus,£z.ff/?.3 .Fili hominis quodctwqueinve'
neriSiComede: comeie volitmen illudyO- vadens loqttere adfilios JJra/ hs, 6cc. Et dtxit-,
Venter ttins comedet, d^ vifcera tua complchttntur volumine ijio ,quodego do tihi: h t com-
ediilliid dr facJttm esi tn oremeo fictit mel dulce. HocigiturfadorcpietusfuitPro-
phetaSpiritu fipienti£e&; prxparaius.ut loquerctur ciim popu!o,& doctrec

eos rr!.indata Dei. Refr.runt etiamhiftoriographilidedigniCutfcilicetaliqua-
tulumjamextraBib]iorumfacrorumlimitesvagemur)qu6d rufticus quidam,
jn campis terram aratro fodiens invenetit vas quoddam,aureum nobihllimo
Jiquore impletum.quem cum' ille rorem coeli tlle exift;imaret,lavit eofaoiem
&hibitquoquejUnGeprotinusfac1umefl:,uttumbonirateanima',&fapientiie
excel!cnria,tiim corporis pulchritudine renovaretur &exaltaretur,intantiim
quidcm,utevefl:igiocrearetur,&:tieretebubulco Regis.SicilixbajuIusildqui-
demquodaccidittcmporeRegis Oy^/,adeoque etiam literarum Pdpalium te-
flimonio comprobatur. Atquehanc quoque furoris iftius efficaciam confir-
inare videtur Corn. Agrjppa,h.'\s verbisi £//,mquit ille,/iry quxdamfed paucifftmis
cognita taliterinformandt, cxornandi & iUujirandiJirklem drpurum hcminis ammumy
nt ex ignorantix tenehris rcpente adfapientia & doclrinarum Itimen evehattir; EFi e
contrario facnltas ,immHndos atque incredtilos reconditis quihufdam arcanis eodemfa,-
fi:;it:£ dr docirinarttm dono riirjtts exuendi d-pyifiinAftu ignoranti.t rejlitiiendi.
procedere volueruntMa-
\litimamdtr\\c\yitft{rorisdivinifj>eciem a Venere
gi,dicuDtque ipfam fervenciflimo amoris affecbu ipfius vatis animum in Dei
quafi nauiram convertere &
tranfiTiutare^hoc eIl,Deo illum reddere Iimilli-
inum:IdquodetiamagnofcerevideturAffm/n'«^ Jr;/»?<'^;/?;<^hifceverbis. Ma-
gnum mircctdtim est homo.animalhonorandum df adorandttm.hic eni?n in naturam Dei
Hic Dsmentim genus novit ..utpote quicujn iisdemornatumfe
tranfit,qiii ipfe fit Leus.
Animaitaquevirtutehujusfuroris Ipetici ad Deumquafiele-
effecognf>fcit,&Lc.
vata,adeoqueetiamipliDeofimilisefiê<â,itaaDeoformatur,utfupra omnc
intelleclum elTentialiquodam divinitatis contadu omnia cognofcat. Atque
h£ce{I:ratio,quodPhiIofophi&: Poetxfubtiliorum ingeniorum finxerunr,C«-
pidinem ocidis deflitui,\\dt\\CGt quoniam vehemens hic amor non/oliam vehic
animani lupra fenfus rationem.fed etiam facit.ut ea ipfurn intelledum tranf^
fcendat,quatenus cum naturadivinaconjungitur.hoc efl:,in ferventem Sera-
phinorumorbem,amorefacrofanc1:o &zelodivino{iagrantem,Deiciueefren-
ti.TcontiguumaicendendopenetratiNamhc-Ecfpha^raluminijmentis&Spiri-
tus fancli igneo amore corufcanti refertur: Quîcunque ergo Venereo furore
fimilis Deo fadus eft.ille vivit fola mente,& Jovem toto peAorecaperedici-
tur:Hicanima humanaafuisquafivinculis jamimmunisadperftdionemef^
fentix fux exaltatur,qu.'e quidem.qualis fit,nos docent Hebrxorum CahaliflA
ineaipfadelinitione,quamanima:attribuunt,qua:efttalis:y^»/>»4^/? /«/»<»!)«
cf ad imaginem Verhi,caufe caitfarttm,primi cxemplaris creata.fithjiantia Deijigilioa^
figiirata^cttjuscharaciereHVerhumxternttm. Ex quibus colligere licet,
quantus fitfurorisdiviniefFeduSj&prxfcrtim
furorisamatorii.
C A P.
14 TRACT. I. SECT. II. PART. I. LIB. TT.
De prophetia in <-uigilia exreyelationc-vocdlijjoc efi,per mciiturn
Jermonem aliquerfi perjon£ fincite i^

jhiritualis facia.
ACcidit nonnunquam,ut Propheta feu afflatusjmo vero & alius furore di-
vino minime percitus,res tam futuras,quam prrcfentcs & pr.^tcritas intel-
Jigatper auditionem vocis perfon^ cujuldam fancftx.aut villbili apparitione,
autinviljbiiiterverbapropheticaenunciantis. Nam fcriptum eftinmuicisfa»
crarumiiterarumlocis,JehovamMoyfi infimilitudine &.iconefuaapparui(Ie,
& quam fepi/Iirne in osejus,nonquidem a;riigmatice,fcdreverafeuaperteic-
cutumfuille. Num.iz.6. Exod.yy?^^.i^.^'ifZ.\.ii.i6.u.S>iix.ic 15. u. imo qui-
demfcnbitur,£Ar^<!/l9.9.qu6d Deui venerit ad Moyfen in niihe der;Ja,(-r qithd totus
popului audiverit vocem Jehova cum Moyfen allequereturNonnunquam Jchova

cumProptietisinvifibiliterloquturi Undc ^^//6.15. Nam ftierat eaipfa no6ie,ut
diceretet]chova,xccipejuvencumadidtiorem qnielipatrii tuic^c. Et i.Samuel iyi6.
DeJineyUtrenunciem tihiiquod bcutuiesi ]ehovahacnoê,(^c. Eti.Chroo.\-/.y Fuit
nofiei//autedcrel//rverhumJehovieadNathanem dicendo, a(?i , ut dicas ad Davl
dem^cjrc. Sed quoi Jehova Propiaicas alloquatur, ipfo manente invifi-
bili.tellatur ille locus,i. Sam.y Vocavtt ]ehova Samtte/em qui dixit êcce me: Sa-
mue/ergo ad Heiim,dixit:Ecce me,vocafli enim me:Seddixtt,non vocavi,
accttrrens
drc. Itcrumjehova tdterius vocavit Samuelem,^c. Hincigitur patet,qu6d Jeho-

vam:idoinviilbiliutplurimumfoleatalloquiProphetas. Exqu^mplurimiset-
iamBibliorum iocisconftat Angelos,tiim vifibiliterapparentes.tumctiamin-
vifibiiiter fine ulla apparitione allocutos fuiffe tam afflatos (eu infpiratos homi-
nes,quamSpiritu iftiufrnodi extraordinaro non donatos. Sic interilios, qui
<jivinoSpiricufueruntpra:diti,habemus jihrahamttm.]acohum,Danie/em,6cc.lv.-
terhos veroaiflitu divino dcihiutos, Agaram,Mdnoachum iJcc.Atque hicfcien-
dumeft,qu6daudiaturvoxperfoniEfpiritua!isnonmodoinvigilia,fedetiamin
fomniis tlnde Gen. f 11. Fucrat So/e incitnante,Htfoporinvaderet Ahrahamum,crc.
: i .
D\xitergo]ehovaAhrahamofcitoprocertoperegrinosforepojierostuosinterranonftia,
&c. Similiter ^^fw.io r Feniens Deus ad Ahime/ecum in Jomnio no£lttrno,dtxit ei:
Ecce tui//ico morieris &c. ExGen.-i,\.\t. Futtmtem,quotemporeinca/eJctintpecudesMt

atto//ens ocu/os meos^vidertm per fo,nnium,(jrc. Dicente enim adme AnqeioDeiperJo-
mnitim:]acoh,cum dixiffcm. Ecce me,dixit,atto/Ie ocit/os c^ ajpice,drc. Atque ita ia
multis aliis locis : Verbi gratiai Sa/omoni apparehat ]ehovatn (i)mnio,dixitque\ Pete
€jHtddattirusfirntihi,(frc. SicJtf/^ÂÂngelusapparebat.Af^/A.i. Neccertevacua
iunthujufmQdinarr.itionibushiftoriographorum fcripta :quippe ^txtv\x,Socrti-
tem hahuijfe proprium fuiim Damonem,Lum quo fmiliariter fuerit collocutus,§c

de futuris commoncfadl:us:7y2'///*j docct,quam iinguam Dxmones imitentur,citm
hominem a//oquuntur. Im6quidem circaannum i6o3.audivi c[Utndzn\nohi/em
cjfe in Ga//ta,cui uti etiamprxdecejforihus ejus, Dxmon
qutdam invifiht/iter /oquatur ,&res
futurasAperiat.
C A P.
->;,
.
DC PROPH. ET VATICIN. SPECIEB. 2;
C A F. y.
T)e duplici yijlone m yigiliis.

Vlfionem illud vocamus quod vel oculis corporisexrrinfecus in vigiliis
,
2pparet,velintrinfecus &quafiinfpeculo aclumineipfiusSpiritusdivini

quo afflatusinfpiraturjoculisfpintuaiibusjtaminfomniojquamin viiîliiscon-
fpicitur.Exemplaquidem permultareiiqueruntnobiihiitori^, ta facraequam
,Ethnicorumdevifione,tumProphetaruiTi,tumetiamnu!iofpirituprophetico
afflatorum cxtrinfecus in oculos apertos incurrente apparente. Nam uta &
Prophetisincipiamus,legimusJehovamM^jy?infuafimi!Kudine&:iconeappi-
ruifi^jUti didum eft in nubeinterdum ob(cura,in tcrdum etiam in colunma i-
gnisj&ahquando in forma ignis in rubo,&c.SicDeuscuJ^f(?^înformavirj,
\u^zha.tniLS\indedix\t]diCoW-,FidiDommumdefMieadfaciem.Genefî.lo.knoe\i
etiam multis cum Patriarchis tum Prophetis fa:piffime apparuerunt Sic :
Angelus (tic Agarx &: Maneacho acuxoriejus,itidemque Jf^/^Â^^Mariiemarito,

8caiiis,ifliufmodiapparitionefeu vifionemanifefla obtulit StdS<. EltphofjoWi
amicus n3irratfu3im\iCionemhocmodo,quie occ/(rrerat'ei in "vigiliu apertii ocHliSyi»
horrore 'vifionisnociurn&.cjmndofoletfopor occupare homines,pavor tenuit me^ tremor,
dr omnia offa mea perterritafiint (^ cumjpiritm meprdfente tranfiret.inhorrueruntpili
,
carnii mes,\ (ietit quidam,cujus non agnefcebam 'vultum.imsgo coram oculls me(s,d^vo-
cem quafiaurx. lenii Audivi\ Numquid homo 'Deicomparationejuftificahitur-, 8cc.]oh }
13. £x quib colIigimus,qu6d vifio iflaiterum pojfit duplici medo accipi.•videlicetvel
perfefine collocutione,vel cU allocutione c^firmone-,^ zfine allocutione aut vece e ra t ill a

\i(io,cûx Bakhafari regiapparebat. Dan.^.s.Eade horaapparuerunt digitiqua/ima-
nus humamefiribentis e regione candelabri injuperficieparietis auU regix, 3^ Rex djpicie^
hatarticulosmanitsfiribet^,8)Lc.Eii.ta.m6quxdamviCionis{pecies in vigilia magis
interna & abdita.qux: exfpiritu divino,mediante luce&fplendore invifibili,
tanquam in fpeculo politiffimo oculis mere fpiritualibus, percipitur. Atque
hxc vifionis fpecies eft velcum ecfiafi velfine ecfiafi-ycum ecftafi cratilla
vifio D.
qua rapiebatur in ccelum tertimnubifemirabiliavidifiefateturatque ineffabilia:
Pauli,
Iditemqs illa D. ']ohannis quam fua Apocalypfi exphcavit Namq; hi diio fe ra- :
ptos &ecftafi quafi captos fuiire,verbis etiam expreffis agnofcere videntur:

Simihterillavifio££ff)&/>/«'nonmuItumabecftafidifFcrrevidetur,6cveIetiam
ecftafis £uit,Ezeh.i. Vifioautemfineecftafiobtulitfefe ^/f^/^^w.mortem & ho-
minum malignitatem expectanti^dequa Adt ^.itafcribitur. Cumautemeffetpk'
nw Spiritu fan6io ajpiciensin ceclum vidit gloriam Dei,c^]efiim (iautem a Dextris vir-
tutis Dei,d" ait, Ecce video ccelos apertos, Scc.Sed &. D. Petrus,Ait u. 15. optimc de-
fcribit oculos ?sL medium in quo &
per quod hujufmodi objedum confpicitu r^
Ego, inquit ilie, eram in civitate Joppa orans, df vidiexcefiumentis me£ vifionem-,dc-
fcendensvas quoddam,velutlinteum magnum, &c.Llt)i permentis exceflum intelH-
git fpiritum mcntem illuminantem,8c per confequens agnofccre videtur,quod
oculi vifionem illam intuentes fuerintfpirituales Sicetiam iW/V^/A»dicit,2.
:
Chren.iS. 18. ridt ]ehovam(edenteminfolio,drtotumexercitum coelorum afiantemei.

dextra &lfinifira,^c. In fpiritu ergo tanquam in fpeculo oculis fpiritualibus
perceperunt Prophetx has vifiones , adeoque, utimihi quidem videtur,
non fuerunt penitus in hifce yifionibus fiiis ab ecftafi immuncs
Porro eft :
etiam adhucalia vifionis 8c auditionisfpecies,quatanquaminfpeculo notue-

runtPropheta^resindiflitis locisfacl:asvidere,&vifioneexplicare,adcoqueet-
i6 TRACT. I. SECT. II. P A RT. I. L IB. IL
iamaudiretUndei.il^^^.^.g.ita legimusi Mittebat vir Det ElnhahadRegemiJrae-
lii dtcertdo:cAve,rte tranfeas per locum illum,»am ibi Syriirtfidtanittr:§lujirem.ttebat
rex lfrdelisadlocum,drc. Perturbato itaque animo regis Syrixftper rehac^drc. ^lujs,

ina\x\t,exnoftrisadregclfaelisretulit?CmunusifervisNon Domine,mi RexfedElisha
Trophetaille,&c. indtcatregilfraelisverbailla^quitloqueris in conclavi cubtltstui.d^c.
Imo etiam hujufmodi vifione futura prxvidentur juxta illud, z. thron.io 14.
Tunc]achazielem filinm ZecariA incefftt Spirituiêhovx,^!' dixtt\,Cras defcenditever-
fnsmss Ecce afcenfiri funt per collem Tzitri dr invenietis eos in extremitate vallis in
jronte deferti]ervelis ,Crc. His omnibus viilonis fpcciebus &:multisaliisperce-
perunt viri Dei res prxfentes 8c futuras,ut pra:monerent lfraelitas,&induce-
rcteosinviamveritatisjfecundumilludi./f^^.iy.i^. C«OT(?^/(;//4m«rJ(f/;tfx'a//r<ii?-
lem dr ]ehudamper omnes Prophetas cu\Hfcun(jue vifionis Revertwnni a viis veftris

j
tsfftmis^ drc Sunt etiam multorum generum vifiones,qua; Ethnicis apparcre

videbantur:ficenim fcribitur,qu6d Curtio Rufo inciinatojam die,fpatianti in
porticu obtulerit fcfehumana quxdam hgura muliebris grandior &:pul-
,
chrior,qu2futuraeipr:Edixerit,itautet!ameventusdiclis ejusrtfpoadeni. Si-

militerfertur,quod Alexander Magnus,ci\m adhuc ellctin Macedonia,6c inci-
vitateD/tf,fecum deliberaret,quanam viautconllljo polfet Aliam iubjugare,
videritfpeciem feu fpedrumquoddam,habitu (acerdotuli ei obbtum,quod
julTerit eu fortiter invaderePerfas,?ic. Hilloriae:iaA/f;7//)/'/aP/;//tf//ivj/^narra-
ca indicat vifiones nonnunquam elTe prafbigiolasiquah vilione MenippusiLa-
mix tentatus elfe fertur,(ed virtute Apo/lonii Tyanet, tandem liberatus. Quod
autemadapparitionemmalorumDa^monumattinet.i^/^f/i^w/^fnarratdeCCrf-
/<f///eImperatoris cadavere,inhorto Lamiano non ritc fepultohquidemlevi
tantumcefpite teclumfuerat^quodpoireirores horti multum nodurnoimpe-
tu perturbarit:doneca fororibus ab exilio revcriis iterum exutum,& ritc fepul-
tumfuerit:Sic etiam domum illam,in qua idcm Imperator obiit.nuilo reme-
ciioabumbrarumfeuDxmonumfpeclris liberari potuiife quam incendio,re-
ferunthiftorix:Sed recitare omneshiftorias illas.quasfcripta nobis ofFerunt,
veluti vifionem Bruti,^ id genus alias,intinitum quidem,adeoque etiam ta:dio-
fumforet. Porr6etiamlegimus,qu6dmultlapudEthnicosrepertiiint,quibus
evenerint raptus ecftafis : Namque a fcriptoribus flde haud indignis traditur
qu6d Hermes,Socrates,Xenocrates,Pkto,Plotinus,Heraclitiis,Pjthagoras & Zoroafier
fbliti fuerint raptu evocari. Herodotus etiam refcrt de Atheo Piiiloiopho mira:
rapientix,qu6d ejus anima quandoque corpus exierit,ac poil: vifa longinqua
fpatia rurfus incorpus do£lior faiftasredierit. Sic Olaus Magnut icribit,qu6d in
Finlandia]\l\t2L Norwegtam fint quidam Magi,qui effuflsprius nonnullismufli-
tationibus magicis,in ecftafi ftatim concidant,ade6 quidcm, ut etiam anim^
eorum integrum quandoqj triduum corpora lua relinquant.atq; tdm demum
revertantur multaq; mirabilia de partibus longinquis enarrent. Animaquoqi
Harmonis C/<ii(?wm/,utP//««/înfuahiftoriaafreverat,f61ita fuit reiiclocorpo-
revagari,&:muItaacvcraelonginquislocisnuciare:Siclegimusin veterib. C^/-
//.eC//r<7»/r//,qjrexquid.i^rtr<'^/i«»<c,nomineC?/r4*«>',invenationea!iquado.\vc-
natorib.casterisq;fuisam;cisacfervisdigreiru fuerit,atq;ita;Comit.iceefi fohl-
mod6unicofervo,perdefertutranfieritilal]us itaq, conledit tande fub arbore
quada,ubifomnufeupotiusecftafIn,qua:amortenonmultudifleirefI)let,inti-
dit:Utver6fervofuoadhucvigilatidormirevifusclI:,ecce,animalculriquodda
exoree)usegreirumen:,formaveleffigieferpetisillius,quilacercadicitur:Q!.KB
quidc beitia ad torrent? parvulil no procul inde difbante deproper.ls hucatq-, d-
luc circalaticis corruentis feu proHuentis ripamdifcurrit,acfianxielocumali-
quem inquireret, per qiiem poffct tut6 amnem tranlire: fervu» itaque rtgis,
h.rcomniavidens,enfe(uoevaginatofeftinanteradamnemfeuriYulumacce-
dic
DE PROPH. ET VATICIN. SrEClEB. ly
dit,&. gladii extremitates utrique ripjeinmodumaliLiijuspontisimponitiquo
fi(5lo,ecce,bcfl:ioIa pcr gladium tranfverfum.veluti per pontemquendam
ita
hilariteradalterum rivuli latusfiveraarginem tranfivit,atque inforamen ffcu

fpecum quendam fub pede cujufdam excelfi montis anguftum tftingreflum,
iiiquoperhoriedimidixrpatiummanenstandemperidemrpeluncajorificiuni
rcdiit,acpereandemviam,quamantecalcaverat,mregium(uumhabicaculum
fuitreverfum in os Regis viciffim,unde exierat.mgrediens: Exufcitatus ita-
quercxfomnopenitusdifcu(ro,velpotiLisei.ftafifinita,narratfervo fiiomirabi-
Jc fomnium,adeoque vivis qunficoloribusexprimit,&deping!teivifioni jam
commemoratx effigiem:Vidi,iDquit,fluvium feufilumen amp]um,cui inftra-
tus erat pons ferreusjvifu^.que fum mihi perpontem iilumtranfeundoingredi
in fjjeluncam quandam (ub pedc montfs,ubi thefauros ingentespatrumanti-
quorumconfpicieb.im* Qinbus enarratis & per reiationem vigilantis fervi
confirmatisiinquifitionem deinceps in ioco ferreis inftrumentis infti tuit,&: ma-
gnamibiaiiriacargenticopiam,amultisannisibiabfconditam,adinvenit.Hoc
t erte eft,illud qj C/ff rtf,!n /i'^r<? luo f/f Dm»4/w»(f,hifce verbis affeveratiiVff (i//^«^-
do animui hominis diviniit^nifidim itafolutm e^t,ut eiplanenihilfit cn corpore,aut cert}
farnm. Cum antem anima a fu/s vinculis quodammodo iihera,pervenit adillum (iatum,
qui esifitpremtu gradm contemplativ&perfeHionis hoceU cum 'viftbile cosliimpenetran-
do in tnvifihile iiiudripitur\tunc quidem diftrahitur ah omnihusfertfibiiibuidrimagi-
nariisjpecibits^dr intelitgit mn perfiecies acquifitasfedper t»Jpe£iionem adtdeasô-
mniaj^ tn idearum lumine cognoficit: Cujtts quide iuminis Plato agnoficitpaucijjtmos in hac
"vita hornines participes fien. Ex hifce igitur luculenter demonftratur, quod ec-
ftafisfiveraptusfitnihilaliud,quam diftr,gjcl:io,abalienatio,iiberatio pro tem-

pore,&liliurnmatioanima: p:r pr.Tfeniiam &
unionem Spiritus diviniaDeo
iofpirati^quaquidemecftafi Deus animam afuperislapfamadinlera,rurfuvab
iuferis ad fiipera retrahit.utinraptu D.Patdi&L Johannis . vdfAltemnnimcikiuis
vinculLs libera,ultra citraqu; per mundum aliquo tempore difcurrit,juxta ih
lam AEgyptiorttm dodrinanii Anima cumfiit Itimen quoddamJptrituaie,quando a cor-
dmnemloctm.Gr omne temptu comprehendit nonjecusatque iumenlater-
poreefifiolttta
n» inclufium,citm ea aperitur,ctrcumquag^ dtfifitmditur: Qu bu s e tiam Mer. Trifimeg. a c-

i
cedere videtur his verbis ûicttnqtte hac

: Dei natura fultifiunt,pro mortalihus im-
mortales hahentttr ,inteiligentia fiua cunBa compltititntur ,qu£ in terraJitnt,C^ qu£ in
mari,(Jrfii qtiidesi praterekjitpra ccelum,atqtie adeofieipfios erigunt,ut ipfium quoqiie honu
int(teainur,crc.Ptmand.^. Sedmiflaiftafaciendoadfomniorumdivmorumex-
plicationem pervcniemus,cumeatertiamProphe-
tiê feu Vaticinii fpeciem
conftituant.
^ i tra:
a8 T R ACT. 1. S E C T. 11. P A P T. I. L 1 B.IIT.
TRACTATUS PRIMI.
S E C T I O N I S II.
P A R T I S I.
L I B E R III.
DeSomniis.
C A P. L
T>e fomniorum diVtnoru^m dij^njttione atque dmfione.
Omnia prophetica ^ divina in eo differunt ab illisjqua: ex

caufis nauiralibus proveniunt,qu6dhxcex fpirituphanta-
ftico &
rationah feu intelledluali unitis oriuntur, illa vero
per illuftrationem mentis five intellecTius agentisinducun-
tur,hoc eft,per Spintus divinitus afflati unionem cum ani-
;ma,quahomoilluminatustuturainromnovidct;&quidcm
êo magis infomno,quoniam hominevigilanteanimaper
fen uumoianduias a coelefti contemplatione ad inferiora&fenftbilia^hoceft,
ab unitate ad particularium materiaiium multitudmempertrahitur: Atvero,
quiefcente fenfu anima totam fuam vim applicatmenti & inteilectui, ac per
confequenscircaveritatemmagis eftintenta. Proveniuntautemharcfomnia
permeramrevelationem,vclimmediateaDeo,vcletiamabAngeloaliquod--
vinitus miflo faclam Acque harum quidem apparitionum in fomno paffim 6c
:
fuse Scripturx facrx mentionem fic;unt,de quibus infra ftylo copiohon fcri-
bemus. Methodi autem melioris gratia integram fomnii naturam in diftin-
<flioncm fequentem digefllmus.
Somnium
n
D E S O M N I I S. ip
{SpcuUtivum.
'Allegortcum.
^SupernatHrale,,(\Viod S CMatutinum, (]nod interfo-

femperverLieft, mnium & vigiliam fit.
")
^lupdtjiuis 'videtdealtero.
6i confideriuur
Specie.,^C\cquadru-\Cujt*s interpretatio 'vifione
i»
flex eft,videlicet ^ rtocinrna oftenditur.
vcl i ^litod eidem fi>mniatori o-
Somnium (lenditur, hii , terve repe-

j
ingene- titum.
> X^
reeft
^ Naturde,Qi^no{Qmmzmws deiisjqujefacla funtdieprxcedenti.
cjuadru-
Diabolicum, cpod orituratentationibus Diaboli.
nempe ^Crapulam cxcibo &potu.

Vanttm csr inane, l '
Cv '
quod zccidcvQ KHumortim natura.liuV„.,^

/i , ) )Btlts tiavit.
iolctVGl propter i operattonem ^yi- < .
-'
l dclicet
Melancholi'£.
C A ?. II
*J)e fornmo Jhternaturalt^ '-uero.
PRopheta Daniel inqultrrf/>.2.2o. Sit nomen Domini henediBum afeculo ufijuead

fecultim,quiafapientiadrfortitudoeifiint; Etipfemtttattempora & atates,transfert
regna,atcjue conflituit,datfapientiamfapientihtis(^fcientiam intelUgentihm-.lsa^ re-
veUt prcfunda dr ahfcondita,(^ nevit,quA in tenehrisfunt conftttuta,d!-luxcttmeoefL
Et Danieldixtt regi Nahuchodonofori : Myfierium,quod interrogat rex-,ftpientes, Magit
arwii^c^ arujîcesnequetmt indicare regifed est Deus in ccelo ,revelansmyfteria,quiindi-
cthit tihirex ,qu£venturaftnt innovifpmis temporibtis. ExquibuscolligimuSjquod
neceireiit,utrevelatio vcritatisaJehovarolodimanet,& nonabalio,quoniam
ipfeefttotius veritatisfons&origo. Undeconfequenseft^quodfomniaveraa
folo Deo procedant,^ proinde ea non inluhenuncupavimus fupernaturalia.
Hinc etiam eft.quqd ]o(tph fervis Pharaonis,qui (ommdirdim,3\x,ann<)nDeifimt
interpretationes? Gen.AfO.%. Et Regi Pharaoni fomniiinterpretationem petcnti,
a Jofepho refpondetur, Non efi penesme: DettsreJpondendoenunciahitproft?eritatcm
Pharaonis,c^c.Gen..iî.i6. Dicitur igitur hujufmodi Ibmnium wr*w,quoniam
femper manet(ut verbum Dei)infallibile &. ctrtMrc\;d\cnurcûcfupernaturale,
quoniam provenit aut immediate ab ipfo Jehova.Deo Opt.Max.aut mediate
peripfius ordinationem,ab eius nunciis.videlicet Angelis & Archangelis.- A
J^/'(9'r/<i,inquam :Sic enim vifio apparebat .(^^r4^<«zw^,qua Jehova immediate ei
apparens pra:dicebat futurum,ut pofteri ejus cflent peregrini in terra non fua,
Geni<^.n. Similiter Cifw.io.i.fcribiturjquod veniensDens ad Ahimelecttminfornnio
noclurno dixerit ei: Ecce tu illico merieris,drc. Sicetiam|legitur i.Reg 3. 5. Gibbone
d 3 appar::::
ô TRACT. I. SECT. II. PART. I. LIB. IIT.
apparutt ]chova Salomem pcr fonininmetdem nocte.dixit^^, JêteqHiddaturMjtimtihi.
ii.c. Ponoetiam alio cempore app truicei Jehova,i>: allocucus ell eumjuxta
illud i.Ref i. Imo vero omnes fcre Prophstx in fomniisverbumjehovêac-
<)
ceperunt,nc in ipforum fcriptis prophcticis latius reperietissfed ut plurimum

Dcus volu K.itern luam 6c fucurorum eveimi^ pcrnuncios /eu Ange/os (uos'.!:jdi-
cat:Nam in quodam libra,de fomniorum interpretationcSalemoni attnhuto lcgi-
mus,qu6dfuperfbmniisYensqLia:funtprophecia: membra pra:cipua,Angelus
aliquis ficcondicucus a.Deo,qu;:m lile facit prxfcirc res omnes,quaEcuiquam
hominieventurarfuncfivelintbonje.live mala^^Quifquis ergo fivel-âtnarcha
fivePropheta^fivealiusvirbonusjbonum fomnium (omniaverit,is quidemab
aiiquoAngelodivinitusmiirofivepervifi()ncm,{ivcpercolIocucionem,fiveper
utramquefimuliiludaccepit:Ipfeautem Angelusreddit retributionemhomi-
ni, fi operatus efl: bonum animcTfua; coratn Dco,eumque docetjUt malumil-
lud fugiat,quod forcalfe corde conc£pit,&. ut pncniteat ac rc-fipifcat,atque uc
hac Augeli boni admonitione bonum ei ac non malum eveniat. Hac itaquc
via per mediatam Dei &; immediatam Angcli prÊmonitinnem commnnefa-
thisfipiciisfoletadverfxafe&ab aliisavertere. Porro cciam \ueodemTra6ia-
?«legimu";,qu6d Angelui iftefomniorumprxfes faciat,utiomniatorpcrcipiac
fucura fecundum modum &
difpofitionem fu.c natura & juxta ordinem ex-
celFus.ik; recellus tcmporis aclofum. Concludimus igicur cxhis,qu6dvcrunl
fomaiuaUitqUafi verbumaDeoprolatum,quodipfepr;u. A.ngelooftendit,ef-
ficiens,ucillelciatnonmodofomnium,fed etiam ejus expolicionem &: radice,
quam noafoletAngelustransfcrreadaliumfenfum^necmutatdcfuanaturaia
aliam:fc;d ficuci resin fua natura eveniet,ita eam homini oftendit. Hujus rei
exemplavariaex (acris iiteris ^dducemus-.GcKef.^î.io.Levaviocu/osmeos^CTfidi
infornrnis afcndente s maresfiiperfoeminas ô^c Dixttj^ Ang> lus Deiadmes]acob leva
oc/tlos (jrvtde uvivcrfos mafculos afiendentes fuperfoeminas,varios.,maculofos atcjuere-
fherfos.,Vtdi omnia,quie tibtfccit Laban d^c. In quo fomnio Angeiui admonet Ja-
"colnim quid,
fic faciendum Et Math.i. 19. DeftmEio
: atitem Herode, ecce Angelus
Dominiapparitit infomnis Jofepho in AEgypto dicens.-Sitrge d^ accipe puerum O" niatie
vadein terram ifraehdefuncli enimfunt cjui qnsrebant animampuert^c^c. Si-
ejitStdr
militcr Angtki-; antea ei codem capite 13 in fomnio vifu.,c(l,tumadmoncns,
utinyEgyptumfugeret.PorroetiaminfinitovaliosBibliorum locos hicailega-
re podemus, {td brevitacis cau(a eos omitcendos c(Te cenfemus. Sciendum
autcm cfl,qu6d duo .quorum aliudt^Jpeculativum,
fint hortim fumniorum genera
£c verc planeqae (ignificativu.n prout res futura evcniac,quemadmodum m

pr<xmiflis explicatum eflialiud vero allegoricum &. xnigmat.cura.quoperrcm
unamfignificaturresaicera:HocmodoperhibeturDtusfclT-aliocutusProphe-
tas (uasjuxta il!ud,iV«w ii.6. Prophetis Deus ]ehovaautper vtjl.inemfcipfumnotum
nam tn os alluqtiitttr jehova eum ,
fdcit ,aiU perfornniurn eos allotjuitur : At nonftc Moyfes :
C^ paLim oflendit non qitidem

, Anigmattbus. Sic etiam vidcmus,omnes fere pro-
phetiasmorexnigmaticoProphetisperfomniaautvifionesefTe commiffasiSi-
nwWttrwdtvnusJomniitmilludPharaonis cenigmaticumfui(re,&: expofitione Jo-
fephi egui(rc,Cf».4i.£>«i? eti.^m fomnia Nabitchodonoforis regis parabolica &; tccla
Danielis,viridivinoSpirituafflatiope&expofitionerequirebant,i;j;7 1 d"4 Si-
nnUctrqutDanielisJomniumcap.y.tKprtiVum-.ridebaminvtJione meanoSlu^Cfecce
quatuor venticoclipugnabant tn marimagno^d^' quatuorbeflts grandes afendcbant^d^c,
Ênigmatica enim hxc erat de quacuor regnis feu Monarchiis in terra exur-
gentibus oratio; quod quidem xnigma Angelus explicavit:Sicetiam ^t/w^j»
pugnaintcr arietem o' htrcttm,cap .% atqne 'ixc in cjeteri^. Csterum veteresdivi-
duciifernntumveruminquatuorJJecies,(ÛAmm itna tiXfemnium mAt»ttnHm,c\uod.
fit
:
D E S O M N I I S. ji
fitinter romnum& vigiliam iHujufmodi tYztfommum il!ud Samuel/sit.Sam.y^.
in quo ipfe inter fomnum & vigiliamjaudivit Jehovam Vocantem,exiftimans
eameirevocemElis,&quidemetiamtertiavicefubalternatim:^//Wy2»»?»/«»?
tik. ,quod quis 'videt de altero )<:\\ls\e Qtztfomniam Ntithmis Prophet^ de Davide
i.Chron.\-j.i. Sic etiam in hlftoriis Romanis legimus,qu6d Augufii Medicmvx-

tam domini fiii intemporalanguentismorboprsfervaveritadmonendoeum,
utinpr£liumdicfequenticontraM.^/?/(7«/«/w exiret.quod nifeciflet ii Bruti&
Caflii miiitibus,ejus tentoria invadentibus,cum reliquis inibi inventis fuilFct
trucidatuSjUtr^/mV^ Maximws teftatur. Tertia fomniij^ff/f> eft illa cujus in-
s
terpretatio ipfi fbmniatori per vilionem nodurnam oftenditunficiVrf^w/^tf^tf-

»^wfomnium,quodnequefapientes,nequemagijnequearioli)nequcaru-
Ipices explicare potueruncjDanieli per vifionem de nodeeft revelatum. T>a-
ni. i.19. ^luarta Jomnii veriJJ>ecies eih.mquai idem,quod aotei infomniooccur-
rit,iterum repetitur Sicpojiremum Pharaonis fomnium de feptcm fpicis plenis at-

queformofisj&defeptemaliistenuibus&uredinepercuflisconiirmabatpriiis
fomniumdefeptembobuspulchris&crafiisj&defeptemaliisfoedisacmacie
confeclis. Namutrumqucfomnium idem fignificabatjG^fWif/rî. Atquehic
circa fomniorumjudicium obfervare d€hemus,qu6(i,ul>iJomniumpr^ced£»sJO'
mnio aliofequenti confrmatur,ibi optimum t afiet veritatis indicium.
C A P. tll
1)efammts 7jaturali^diabolico ^ njano,qu£ aDeo mnjuntiip*

per conjequens d êntateaberrant.
SOmti\\\m,quodnituraliierJjt,accidit duohus modls,vi(ie\\ctt Wcum fbmnians

eftinnaturalifuadifpofitione,atquetiimfolentinfomniooccurrereea,qu«
ada aut fa(fta,autdicT:a fuerunt,atque ita quisdenoctevidetinfomnioeajqu^
diepn^cedentifecit:Cujus ratio hxc cft^quod mens foliciia ofFertanimxco'
gitanda,&:per imaginationemquandam realitcr quafi videnda ea,quxvelvi-
dit,velaudivit,veletiampropofuitfibidieprxcedenti:Wacciditta]efomniQ,
ciimiIle,quidormit,prjEternaturalitermorboafficitur,atqueitafomniatnon-
nunquamderebus,quasvehementer exoptavitjvelquas anteaanirnoimpref-
fit. 5'tf7»»/Kwctiami/4^(?//V//w,quamvisintermetaphyfica8cfupernaturalianu-
merari pofiit,attamen,quoniaminterdum prxftigiis contaminatur,&: quan*
doquc veritatemixtum eft,ide6 per fe,& in fuanaturailludhiccollocavimus:
SicitaqueagicnonnUnquamDtabolusinfomnojUtfallacia&fraudulenta fo~
mniaexcitet,quibusgenerihumanoinfidietur,&faci!ius imponat:etenimdu-
plicimodoperiftiufmodifomniahominesiliuderefoletâutfcilicetiniidiisde»'
fperationisautvoIUptatisillecebris.U/r/w«»'/y^www«»2^f»/i!f't////?//«?dicitur Sd
inane,inquonihiIadDiaboIiinfidiasveladreifutura;veritatemfpec1ansrepe»
ritur. Ca:teriimhociplumvideturfomniantiemoradventitiocontingere:fo-
letenimhocfjmniigenus vel in fanitate,vel m morbo 2icddete:infiftitate,nc-

peproptercrapulamexcibis&potionibusfimulcommixtisj&vaporesfurfum
incaputmittentibus,qui varias meteororumfpecies in phantafi.i effingentes,
producunt vanas imagines .inmorbo autem propter validam fpecierum im-
preffioneminphantafia,atqueitainfomnioocCLirruntresille,qu^necfunt,nec
unquarn
32 T R A C T. C T. II. P A R T.
1. S E L B. III. I. I
unquam fuerunt,ut in Melancholia & phrenitide afFcclis fa:pifnmccont ngit*

Similiteretia intrafanitatislimites cxiftens fomniatorjjipccr dominiualn.ujus
exquatuorhumoribusnaturalibus,resvarias,fed inaiies ac vanas infomniovi-
det;verbieratia,fomniatoryrf»|;«/W«tf,derebus rubicundis,aeriis,deepulis,niu-
fica , amore,feftivitatc,atquejucunditate fomniare foler,quiatalis humor
DaturaliterinclinathominesadresillasiSimilitcrto^/«f res flavas&:igi;itas,ri-
xas,bellum,arma,contentiones,iracundiam &
fervorem in fomniiia foiatalis
humoris priedominatione videre folctjuti &cphlegmaticui res albas cernit,& cir-
caaquas,6cresadaquampertinentes,utnaves,pifces,naucas,navigationem,&:
hujufmodi alia vcrlatur, atque fic itidem meUncholiA nigredinem confpicit in
fomniis, &
terribilia ac horrenda videt, vifionumque trcrnendarum horrore
percutitur,qu£equidemomnianihilfuntaliud,quam imaginanones &:resme-
reiaanes.
(;• A T. IF.
TDe tr<zbarationc fimntaton njentatemfommantt

necejjaria.
r-'
''Mentls re^lificxtioferpreces & orationes.
Anims purgatio apoHutiomhtts dr y"^^&^^^^^'^^^'

pertttrbattombus < Senluum..
t-Carnis.
yjtfimniatorvera
|
Supinus.
fimnia videat, L j
hx proprieta- -lcorporlsfomniatorfsindormiendo S^" '^^"^ dextrum..

tes requirun- < dipfttiofiufittts cum ahus :
^'n latus finiftrum..
wr,videlicet procumbat .' Pronus feu m vcntrem &
l^ faciem^.
Cubiculi&exteriorum,circafommatorem ad vifionem divinam

fufcipiendam accommodatio.
Tempt*s magis proprium atcpie commodum, quo (omniator fo-
^ mnia vidcat.
ABdaU Arabs dicit,quod,f«w qmsvtdetfomniumfeu vifoneminfomnio,h<tcope'

ratio afortitttdine imaginationisprocedat . qux tuncfortior ejfc dicitur,cum intelle'
£tui radits efi illttfrior.dt afenfium prxlligtis Itberior. At vero conciudit, quod fo-
mnia vera intelligere fit afortitudine mentisfive intelleBia 4g^»/«^;Exquibuscon-
ftat,quod fi intelleclus &
ratio humana nimio carnis 8c fenfuum commercio
obruatur&fopiatur, autfpiritus imaginativusfive phantafticus,rudisatqu6
impoiitus relmquaturituncnequeat,recipere empyreos inteiledus radios,i-
maginesquefpirituumejusideales,autqu6d etiam,li illa recipiat planctamen
fit inutiiis ad ea retinenda &percipienda. Quare neceflarium eft: ei,qui vera
fomnia recipere percipcreq; avet,ut imaginationemfuama maculis fenfuum

carnis 8c mundi immunem ac puram ferYet,&: diligenter caveat ac attetxlat,ne
pertur-
D E S O M N 1 r S.
35
per;urbat!!)nibusautnegotiismundaniseotempore<iifti.;hatur,quoron'iniai'e
c.ipitrhuiufmodi.inquam/piritus vaticinio aptiffimuseftcenfenduSjquiarna-
& intelledui adhxret.quamrenfui Unde fit,ut hicfpiritus fit omniu
gis rationi :
idolorum a rcbus undique manantium fpeculum pohciffimum atque clariffi-

mum/plendoremmentis&intelledus non ahtcrrecipiens^quamluminisvifi-
bilis 6l materialis capax erat,dum fenfibus cohxrebat Hic,inquam,rpiritus ia
:
fenfibias & exterionbus occupatus,potefl: res percipere, quoad con/pedum

fn2teria:,ita ut prxcer aut ultra vifibile objedum nihil confpiccre queat at ve- :
ro Ci circa rpirituaiia verretur,recipiendo cirentiam radiorum invifibilium in-

telledus,res omnes intuebitur,nihilque in univerfo mundo ei occultabitur,{I
modo voiuntati divin^ id confentiat. Ciim igitur aliquis ad veram per fomniu
divinationem fe vult accingere.fit corpore &
animo fanus ncc gravatus cibo
aut potu,neque etiam inopia aut triftitia laboret,&;avitiisSpirituifandoinfe-
ftiffimisfitimmunis,cafteledumpctat,atque,utverbounodicam,abomnico-
gitationenoxia fitanima ej us pura,munda atquefbluta quibus pr«viis, Ange-
:
lusmcdianteSpiritu,nobis veritatem denuncubit,&: mens humana micantes

acrefulgentesamentibus fupercfeleftibus inic recipietradios&effigies,qua;
in phantafticumfpiricum policum, tanquam in fpeculumdivinum, vifiones,
quas in Spiritu divino cernit,efficaciter imprimet,ita ut iftud fpeculum radiis
divinis jam redificatum atque illuminatum omni vulgari intelledus indaga-
tionerationisquedifcurfu longc certms,clarius atque efficaciiis fit res futuras
fapienti fomniatori pr2fentaturum,& oftenffirumajehovaiomniorum vero-
rum revelatione. Inprimis igitur ad tantam gratiam obtinendim nectffid-
riumentfomniatori,ut^yâ^«* Croratiorii'oiifJtfeDe0commend€t:^.xm\^Ci.c\uo-
quePhiloluphividentur incocon(encire,qu6dfiquisadfomnumfecomponac
finc prccibus ardentibus,quibu^ fcfeDeo commcndet,omnin6inefficaxeific
fomnium:quippequodvircuteorationis radiianima^facillimeadcoelumfpiri-
tualepenetrant,finecujusfpiritu&Iumineresfuturasfpiritualitercernerenon
poflumus. ¥lmc,\nc\\iitDavid,P(klm.iî.^.flatuatur oratiomeaût fu^tus coram tCy
elatio mamum mearum, ut muntts vejpertinum, c^c. £t Proverb. i y 8. Oratio re£io~
rum eH Df(?,Et \x.txnvs\iOrationem )ujhrum exaudtt ]ehova:lbid.i^. Tam
accepta
efficax cnim eft oratio,ut magnetica fpiritusprecantis virtuteSpiritusdivinus
a.fuperioribusadinferioraattrahatur,&.fpirituiprecantisuniaturjquaquideni
unioneSpiritusdivinusvchitrpiritumhumanuminfpiritumempyreumjincu-
jusmedio tanquam in fpeculo politiffimo,ubi nullum fidum vel mendacium
invenitur,cujufquereiveritasconfpicitur. Hacergo viaredificabituranimaa
fuaforde fenfuali 6c phantaftica,ita uc ad coelum veritatis,in quo verx rerum
ide;ecernuntur,hcetradicaliterincorporemaneat,attolIi&:fcIevariqueat:S'.c
etiamlumsncandelazradiisfuisfoletrempermultamiliariadiftantemcontin-
gere,& ut candela,qu6 major cft ejus flamma,vel qu6 majus elychnium ejus
accen(um,e6 remotius per a^rem medium penetrare cernitur,ita quoque fi-
militer fi fplendor divinus flammx in candela affimilatus , Sc fpiritus coeli em-
pyrei,elychniocomparatus,cumflamma Sc fpiritu anima;conjungatur,reddic
animamhumanamomniumrerumcapacem,ade6 quidem,ut etiam uft]uead
mundi pcr-ipheriam profpiciat & ipfum Dcum fpeculetur ac contcmpletur.
,
Quod
34 TRACT. I. SECT. II. PART. I. LIB. III.
Quod autem attinet ad dijpofitiomm cor^rii fomniatorisjfciendum ti^c.quatuo'^
dormiendi modos.-ciim aliqui jaceant /upini feu refupini, utrcilicetoculis6c
ejfe
cordibus intenti a Creatore propheti^ donum expedent v4/// inter dormicn- :
dumdextrxpartifcudextroJateriincumbuntadlaudandumcreatoremruum
&animaliumuniverlorum>&;utvideantveritatemaDeoprocedentemi Tali
modo procumbere confucverunt Prophetx 8c jufti,quando fomniare voluc-
mat: Alti infiltunt lateri finift:ro,quando dormiunt,ut digeratur cibus &gau-
dio anima perfundatur,ut in Tracâtu Salomom attributo legimus hcctnos cum :
medicis in ed convenientei,ftatuamus meliorcm digeftionem majusqueani-

mo folatium conferri,fi quis in dextrum,qu^m fi in finillrum latus durmiens in-
tlinetiattamen hoc cafu nonnunquam obvcniunt fomnia inania ex poculis 8c
cfculentis pro venientia>qu;E fallacia funt inefficacia Sc vana J/// denique pro-
:
ni feu facie vcntreque deorfum pofitis,dormire folent: Atq,uetalesy3w»M/tfr«

diahoItcinuMupa/itur,qm3i dôrfum verfus tenebrarum regionemprofpiciendo
Deum rede contemplari,non pofiTint. Porro etJam jubent in magia peritiffi'
miquique,ucf//^/f///«/w quoque &
externa fjmniatorii coaptentur, quo ad vifionis
divinxelicdum,nonmod6 internum luum,fed etiam externum accommo-
deti Volens ergo divina fufcipere fomnia fit corpore bene difpofitus,&. cere-
broavaporibus,animoquea perturbationibus &icurisimmunis,eoqued;eab-
ftineatacoena,neinebriaripoflit:Cubiculumetiamin quoquisfomniarecon-
ftituit,debetefi"emundum,nitidumatquefacratum,inquofadofuffitu,un(flis-
que temponbus 6C obviniTtis , fscundum Magorum inftitutionem,digitis fo-
mniorumannulis.fuppofitaquecapiti coelefti imagine &. {acracharta,(bmnia-
tor,invocatofacrisorationibus numine,led:um petat,intenta cogitatione&l
rerp£(n:uhabitoadrem>quamfciredefiderat,ficenimvcri/fima,8ccerta,fomnia
mentis/piritusqueintelleclualis iUuminationc prieeunte , videbit. Hxccft
magorum veterumopinio,quamvis nosfacris Scripturisadhxrendo,finchifce
magorumceremoniisnosmore Patriarcharum &: ProphetarumDeiadvcro-
rum fomniorum myfteria pertingere pofiTe putemus. Temptfs denique magis
adhoc opusconfentaneum ed /ioSIurnum,quindo fenfus a vagis objedis&cr-
roribus diurnis, vanisque afFedibus liberati funt, nec metus animum pulfat:
Hocetiammultis facrorum Bibliorum locisconfirmatur5Sicdicitur,(7<'//.ij.u.
FuitautemconditojamSole,cumc(j;canoxeffet,utecce,furnttâppareretfumans,S)Cc, Sic
Gen.ô.y VidebantambofommumnoBe una,?iic. Sicjud.y.^. BademneStedixitdo'
mtnicsadeurnfiirge&defcendeadca(ha,^c. Atqueitainmultisaliis.
Unde perci-
pitur,quod nox iit opcimum &
commodum fomniorum tempusiut-
maxime
pote,in quo Spiritu. propheticus
magis apte &propriâgitinhominibuspro-
pterrationem&difpufitionem rerumpixallegatarum..
c A p. y.
^VerehHjfeditlo confiderandis poH fomnu aut ôifoms
apparitionem.
Cl non ornatus fomnium fomniaverit.ita ut necefie

quis Tpiritu prophetico
'-'litci ahis illudad explorandam vcram ejusfignificationcmreveIare,hunc
vclimjex confilio nonnuilorum infbmniisexpertorum,;/!»/r//»Afiftudob'ferva-
re.
D E S O M N l I S.
55
xt,\\x. p.rnTiinm ftmm apria.tdociis,^ infomniorumverirate expert?s,autruidam
amicofuuhdcii 5c benevolo,qui,q(Jod bonum eilpropcirefuoprxfagiatrCa-
veat i"îtur,ne uila ratione il!ud aperi;it inimico ruo,autveritatisf()mnJorumi-
gnaro,auc mulieri impudenti feu inver(-tuiidae:quia certum,cr multls exemplis
com^robs.tHm,qmdp>mnn cventm pimx cjin i.>tôJitiomfoleatreJpondere: Narrat ce-
iam fomniator quidam,de muiierc aliqua hiltoriamhocidcmcontirmantem,
quippe «dcm idemque fomnium occurriflc:
dicit eitiibu5 divcrfis vicibui,
Hxc igitur pnmis duabus fomniorum peritumadiit,petensfomniifui
vicibui
expofitionem &felicem experta efteveniumi Tandem aucem tcrtia & ultima
viceaperuitfomniumiftudcuidammulierifomniorumpenicusimperitJEi&e-
ventus confirmavit tum quoquc mulieris illius ignarê & de veritate fomnio-
rum ma!e informatx,qUc^ contrario modo fuerat illudinterpretata.quaman-
tca feceratjharum rerum peritus:quocirea h^c ipfa,quxfomniumifludvide-
r;it,fperansadhucfuturum,utmelius quoddam omen audiretex perito illo,
quem duabus vicibus priorihus confuluerat.iterato illum adiit,ejus interpreta-
tiunGrnpttensiCun\\e,Heutil?imrilieri,revclaJiihocalii priufquammihi?Pa.tewr\\\z
fe patefecifTe cuidam mulieri.quam in itmere obviamhabuerat:Quoaudito,
nonpofTum,inquitille,mutareinterpretationem neque ejuseflcclum,&c. Se-
cundo {iotindiim eft,quody2»?»« malttia pojjtt virtttte frecum d" oy^tionumparum
«wm.Lrndemonentfapientfs,ur,fiquis videatinfomno vifionem,minusfi! i
pla.entem,ttim conjiciensaut convertens fefeinaliud latusautbrachiuiTjtn.
bus vicibus ad finiftram expuat, &
hunc in modum precetur. Munio me currt
'Domino meo ]cju,cum Moyje dr Ahraham.ut malignitai fumnii,(fuam Tjidiin 'vijtone
mea-,niihi nonnoceat in lcgemea. mcin (eculo meo^dîn 'vitamex.nonaltm Demvrxter
te,Deiuoniiiiumce:ieJ}ium,terreJlrinmQrtnferorum d^ Bens omniumcreaturarum fi.

fiens prateritorum.prisjentium (C^ Juturorum-tMunio me curn Deo glortofo df excelfo cunt
quo muniveriint fe Angeli dr Prophet£ (juatentts a malignitate,quam vidttnfomno meo,
non accidit mihi aliquid mali. Nota de»ique,(:\n6d vixfomnium ullum reperiatur ,ir%
quo non altquid occurrat inane, ficuti videmus quod nullum fit frumcntum fine
,
paleisautzizaniisv Idfane.quod confirmat etiam ipfumfomniumJofcphiPa-

triarch^,quippe quod explicans pater ejus Jacob \nc\n\t:qtiidfihivultJomnium
qmdvidifit?Num ego dr mater tua d^Jratres tui adorabimm te fitper terram ? Etcnim
hoL ipfum in matrc cjus,utpotcquieantcifliusfomniiefFcdummortuafuit,ti-«
nem 5ccfFcclumnon eftconfecutuiTL..
C A K VL
IrftJiori<e nonnuUts JomniorHm cum eorum expoftttombu-i ,tam ex
Scnpturts facru , ijuam ex altis fide dtgnts
aufioribtts defurrttota.
HAbemushiflorias&exempla qiiamplurima.miraculofbsfomntorum ve-

roruni clFcdus comprohantia.tam in literis facris,quaminfidedignishi-=
ftorio7r.?phnrum fcriptis nobi> propofita , qux quidem, perpende- firecte
rimus,p-rcip!emus,mirificam in verafiimniorumcognitionefcientiam&ar-
canum delitefccre; utigitura facris flrripturis incipiamus, diligenterconfide-
randa funt haec loca fcquentiaj videlicet Sonmium ]ofephi de domtnio ejus fuper
e i .fratra
36 TRACT. 1. SECT. II. PART. I. LIB. III.
fratres,Qittit{.y] . %.Sommum fincernx ^ pfioris Fhardonis ,Qtx\t{. îô

.^
]acobide pe-
conhus,GentC 31 lo. Labani cnmapi>ariitofieDet,Gtnti.ii.i^.]acobt(iefcaia,Gcntjit
z%.\i.pharaonisclevaccis,Gtntf.î-\-.k\\nddeJjicis,\b'u\.yAbrahatmillud,{n\t,ci)ndi'
tojamfolecumcceca nox ejjet.ut eccefurnm appareretfHmam,^c.Gtn^[. 15.U. SamueHi,
i.Samuel.3 17. i^^/i^wijwirjinquorapientiama Jchovaobtinuitjj.Reg 3. Nathanis
P ropheta:, i Ch 16.
.
ij.yMicathu,vidt ]ehovaJedente,&LC. z. Ch ron. 1 8. 1 8. Kabuchodo-
nofor^,T)zv\\t\. Gedeon:Eademno&e dixit Dominw adeumfurge,]ud.~j. Danid 1 9.
2.
]oJepht mariti A/.Wi«,Matih. z.&caha permuka quxhicrecenlerelonfûmforcc.

Sicetiamex hilloriis vulgaribus percipimus quod Hannibali Carthaoînen/i A.n-
gelus in fpeci-s infvmtis appareos prxdixerit futuram Jcaha: ruuiani &c qiiod
>^/fA.'îfrMaccdonixRexinfomnioviderit,C<j^«^r;manusfibiefreveneno/as
aclethalcs,proucetiamp()cii!o venenato tandem fuit extindus^Pceca Simo-
«/Wfjcumhumanitcr&creligiosc fepehverat hominem qucndam mortuuin li-
ne fepuitura ejeclum in portu maris, vidit lequenti nocte perlomnium,illius
fcpultifpiritum,admonencernipfum,ne die lequenti cum caECens ittrfacluris
&
navem confcendcret,futurum enim ut periculoliim lethaie foreciiliusdici
itcr:Quaquidem fpiritus prxdiclione p-rterritus Poeca illa die quicvit , ncc
mari fe committere volu;t. Accidit igicur utdeinceps eodem illo die navis
,
ifta,quapermareiterfacer5Poetadiepra:cedenieconltuuerat,cuin omnibus,
qui eam confcenderant cempellatis inclementia &
undjrum violentia lub-
merfalic,&. funditus perdita Crarfus qunque in fomnio pra:vidit filii fui Jttis
:
cxitium&;funer3,necpotuicfatisullaalhKiaaut(olcrtiartlIftere:Sicfomnium
Ajly.tTis pra:monuit eum de ncpote ex hiia,autore futuro depolitionis ejus in
Regno: J/f/^Wfj/omniavit,fclaciniis5camiculo(eupallioloamatricisfeuami-
cxcoopertumeire.idfanequod evenit etiam.fedionge aliter,quamipfcfpera-
verat:Nam a militibus Pharnabazi interfecliustandem peramicamfuamcha-
ram palliaftro ejus psrhibecur obtedus Jttila fallus tii fe vidiire viros duos,
:
manibus fuis tenentes ftridos gladios,&. capiti(ijofupereminentes,acminan-

tesmortem,nifiparceretLeoniPontifici:D4wPerfarum Regiimminentium
malorumdivinatioduplicifomniofuitprxfentata; Namquevifaeftciphalanx
Macedonicaproprio igne depafci,8c deinde per quietem vidit,ad fe adduci
Alcxandrum eohabitu,quo ipfe rex falutatus fuerat,&^ equo vcdum per Baby-
lonem.acde repentecum ipfo equo ex oculisfuis fubduc"tum:Quceequidem
fuit divinatio prxfagientis animi,unde poftea etiam Perfx terra marique fue-
runtvidi. Infinitadeniqueinmundoextantfomniorum veridicorum exem-
pla,quxomniaimpo(Iibileefthoclocoadducere,quorum alia res dircclo&a-
pertc,utieveniunt,declarant,alia vero xnigmatico & parabolico modo acci-
dentiafucurapra:fcntant,ita t3men,i?texitus&c cventus
eorum certilTime &c ineffabil.ter
fcquatur.
TRA-
TRACTATUS PRIMI.
T> R T I G II.
De animai intellecS:ualis fcientiafeu Geo-

mantia hominibus appropriata.quorumra-
dn intelleftuales extrinfecus, hoc efb, circa
negotia mundana verfantes, 6ca

centro difsipati m centrum
recolliguntur.
Lil/ro unico comprehenfa.
^^ >K i)^^
^ i -K-
^ i^-)^
^ i^^
e 3 TR \.
3« T R A C T. I. S E C T. II. P O R T. 1 1.
mmm
TRACT ATUS PRIM I
P O R T I O II.
De intelleftusfcientiareu Geomantia,
C A P. 1.
ûodfcientia geomantica Jit njerm animînteUeciualu acius.
Uamvis in technica Macrocofmi hiftoria,deGeomantis

proprietate,& de oricnte ex eadivin3tionelocutilimus.,r!C
tamen dt ejus clTentia non in convenientcr agi polle exilli-
manHis,8c(at:e,ipram eiTevtrjm anima; humani fcientiam,
lationibus fatis probaLMJibus aperie dcmonllrabimusinamfi
hujUi(cientia:onginemconlIderaverimus,utiqi percipiemus,
ipfam elie (Licntiam valde occultam 6c internam Unde rtt,ut homines vulga-
:
res & (enluum veftigiis (olummodoinfiftenftes blaterarcfoleant,hancarceni

cfTeduotaxat accidental6m,ftultam &. inanem,necquicquam,virtutisin(e
haberc&quidemmirumidnonerit fedulo&diligenterremconfiderantibus,
{IfenfibileSjimovcroimaginationefortiprxditihomines hujusfcientixarca-
nanx rationem capere , &
oculis fpiritualibus conlpiccre aut percipere ne--
queant,cLim etiam vulgaris rationis limites tranfeatejus corfideratio. Nam (I
conemuriu hac fcientia rationem reddere effeiniusârduumprofcdoficdif-
ficile eritidopus,&: t^diofusatqueserumnofus laboti Cujusquidemrei ratio
eftinpromptu. Ecenimquis,&:vclinterplebejosetiam,nonhabcretilIumpro
(lulto &. vano,qui (ervum domini (ui mandata ex'cquentem,vellet de fecreto
dominiconfilio &intentiont; percontari.eaque cx fervoillocogno(cere&.ex-
plgrare, fiquidcm iHe protinus ita relponderet; Rex vel Dominus meus folec
hocvelilludmandireiitacamen,iitnonitidem quoque rationemmandatifu.s
cxecutoribusfeu miniftris& fervis aperiat &:indicec. SicafFeclum vitxacci-
pimus modomirahilia fuperionbus,dum tamen deejui fonte,vehiculo &: r.;-
tronefolentfolummodoh.imines abefTeclu perconjecluras ratiocinarijniinl
vero rerti fcire aut habere Sic ctiam mens di vina mirabiles in hominc prodii-
:
cite(fcJlu>)&mirabiliterjgit,dumtamenhanjm aclionum rationemrcclccc-

gnofcers prohibet carniv acque tenebrariim obrt.iculiim Agit ergo mens n\ :
intellcctum,^: intellcdus implct patienter adus (ui regis.ac tamen delitefcic

caufaprincipalis in msntis centro.hoc eft.in verbodivino. Sic Dominustra-
ditpecunias(ervofuo,utcureteasadtalem civitatem tranfportari:nec tamcii
iiKelligitfervus.quiJDominusfuus intendatcalipecuniafacere , quoniam id
latec
DE INTELLECT. SCIENT. SEU GEOM. 39
'atetJnanimoDomini:Tuncintclleclus6cratioimpelJitimaginationcm,utfc-
rat atque portet imprefliones fui Regis,nempe mcntis. Sjc iervui ponit pecu-
nusdomini(uiincurrumriveplauii:rum,utiliudvehiculiJocoinlciviat. Dcm-
que imaginatio hanc mentis voluntatcm ieniibus commendat,utipiitrahanc
ejus onerainmundum vifibilemj Atque iic etiam equiioJenttraherecurrum
vcl plauilrum in civitatem deilinatam Interim tamen ratio aut imaginatio
:
autienfusnonmagisintelligitintentionemmentis,quami"ervusautplauitrum,
aut equi percipiunt fecretam Ik. occultam Domini iui voluntatem. Attamen
melms poteft ratio humana conjecT:urare,quam imaginatio aut ienius,quem-
admodumetiamfervoquodammod6hcetimaginari5c conjeduraairequico-
ceptionemdominiiui,Iicetnihilcertihabeat. Exhisiglturevidenseil^quodfic-
u:iDeumcognofcerenonpoirumus,niiiapoiteriori,itaquoquenonlicetmen-
temautejusac1usrationempercipereautincelligerc,niiiabeiFedu. Ca:terun*
ab efTcdu exploraverunt Artiftx icientiam illam eile veram & admirabilem
quatenus per cam circa res futuras ac prxfcntes etiam 6c pn-Eteritas incognitas,
admiranda divino more pcrcgerunt. Exicus igitur folct rei perfecîonem ar-
guere. At vero ii curioiius perquirendo itulti veluit ad hujus adus centrum,
hoc eil,ad unitatem 6c ipiius mentis pundum penetrare,operamequidem6c
olcum perdent quoniam ultra rationJs & intelledus gradum exiftit, ad
:
qticrm iiemo unquam, nili corporale exuac habitaculum pertingere pot-

elfc:iuiiicitigitur,utMonachum perhabitum,6c rem pcrfuum efFedum co-
gnoicamus:Sic itaque divina eft hxc fententia, quoniam divinare facit, Pro-
phet:a; proxima,quoniam per eam mcns,propria lua virtute pra:il:atillud,licec
debiIitcr,quodaliaspr^flarefolet(fed magispotenter6caperteproptermulti-
tudmemradiorumiupenorumiimulunitorum)unita6iconjundacum mentc
d!Vina:Etproinde,debitomodoconiideratisilIis,videmusqu6d menshuma-
nafitdeeadem eilentia,cujus efl mens divina^fiquidemidemprxitarefoletin
virtuteminori, quod illaprasflatinmajori:Nammajorvismajoremproducic
efFedum, 6c per confequcns etiam minor minorem. Mens crgo in homine
per ie iine radiorum divinorum additione, ii mod6 prxlervetur a corporis &c
carnis nocumentis,6c tenebris non obfufcecur,auc fenfuumilleccbrisnonaffi-
ciatur,po:eit vim iiiam prophcticam in efFedum ienfibilem cfFundere,atque
mirabiliaprxflare,cujusquidemefFedusrationemnonmagispoiFibllecflred'
dere,quampoiIibileeitipiiusProphetixrationemagnofcerc.
C A ?. U.
(ur Geomantia habeatur apudtgnarosprojcientia

abfurda ^ ridicula.
SOlcnt ignorantes hanc animx fcientiam ide6 abfurdam 8c ridiculam arfli-
mare>quoniam ex pundisutplurimum,adventitio manusmotu fadis,eam
effluere 6c provenire putant,adeoque per confequens nihil perfecîonis,nihil-
quecertiexeapromanaredicunt:SedpoiFentetiamfapientes6cdodi,acperiti
illiseodem modo reipondercnihil certi,aut conftactis refolutionis efTe in ho-
minismente,haiicvelillamremexequi,authunc vehllumlocumtalidiepete-
re conftiiuenie,6c tamen quod hominis mens itafecum conftituit,illud finc im-
pedimento
40 T R A C T. I. S E C T. II. P O R T. II.
pedimento perficit homo. ThH itaque ratione etiam licet motus manui,certo
fiio numero proporiione dirpofitiooi meatis corrcipondeiuia punda con-
fic
ftituens, nihil in prima punclorum projedlione agere videatur, multa tamea

fubpundtorumcopiadelitefcuntocculta-.videiicet ipfaanimaiprasdicliOjvehi-
culii Micf ocofmi rcthereis & elementarihus,vc(?c3,quatenus fcilicct duodccmi
flgna,lcptem pbnetx &quatuorelementa,iic eorumvirtuiesrubtalibuspun-
dis abfconduinur Namque ut mens &c intelleclus in hominem defcendere
:
nonpotuitjabfque pra:dicl:is Macrocofmi vehiculis, fic ctiam nihii rcale &c el-
fentiale procedit a mente,tanquam origine,nifi iliud tranfeat perhxcmedia.
Nonefl:ergoaccidentalishicmotus,quatenusabanimahumanaproccditjqu^
eftcompietahominiseirentia,&eflentialiteracperfeagit,nifiimpediaturac-
cidentibus carnis &fenfuum. Sicetiamdicimusnaiuram mineralemplum-
bi & fcrri tendere in fua eirentia ad naturam auri : fed accidentibus,hoc cft.ful-
phure impuro impeditur,itautad metamnaturaspraepofitampertingerenon
pofllt. Atqui replicabuntimperiti,taliaimpedimenta femperacciderccorpo-
ri,propter carnis immunditiem & tenebrarum errorem. Hoccrgo iis concedi-
Itius,qu6d,qu6magisradii mentis per inquinamenta cofporis infuomotuim-
pediuntur,e6 magis debilitetur ejus adionis effvsdus quemadmodum vide- :
mus,qu6d interpofita oculum nofl:rum & radio folares, radii ifliad

nube inter
vifum nofl:rum pcnctrare non poflunt, unde & eorum efFedus manifeflii
toiiuntur. Sic etiam propter corporis & carnis fortitudinem in natura
tenebrarum imaginatio nubibus materi.E ficlis ita impletur
, ut radd ,
meniis, quoad corpus,impediantur Undefit.ut ad fenfus, proutfunt,

:
tranfire non poffinr. Qtumobrem necefTeerit ut corpus pro poflTe rcc^ti-

,
ficetur,abflinentiaquoiibetmodoacceptal"ubtilieturactemperctur,8cutcar-
nis fuperbia dej iciatur,anima;qu ? rnedii radii palfim diftracfli ad centrum con-
trahantur,adeoqueuniverfus homo tam externus quaminternus adfimplici-
tatisnaturam fe convertat, 6c compofitionem ac multitudinem negligat.at-
que odio habeat. Ita demum iile ad opera non accidentalia,f ed cfleniialia pro-
ducenda virtute adus ipfius men tis humanx optime praeparabitur.
ûomodo homo Geomantuusje dijhonere <ts* pYttpaxare deheat , ut

mentis ejuj mtentiones clare emittanturîis* cumfenjibus
mediante rattone uniantur.
QUoniam beneficio fenfus punda Geomantica videntur &porro cadem

incoeieftibusacelementiscomparanturvirturephantafix,atquedemum
ipfavisoccuita,tumhorum pundorum.tumetiamortarumexillisfigurarum
procedita validitateintelie(flustamagentis,quam patientis , & per con-
lequensamente,tanquam^terminoa quo.fequitur exinde corpus humaipum
ita regulandum&gubernandum cfre,neejusparsmagisintelledujlisnin,i >
carnis commercio demergatur,fiveafropiatur,&nefpiritusimagfnativus auc

phantafticus reddatur hebes acimpoiitus.Sitergo fpiritusphantafticusante-
qu.ladhocopusaccedatur,mudus,purus,inconcufrus,&.curisminimc pcrtur-
batus, utdignus efficiatur,cui mens atqi intelleftus prxfideat innotelcat N,T&
taiis fpiritus vaticinio aptiflimus iumen radiorum mentis abfque omni impedi-
mcnio
DE INTELLECT. SCIENT. SEU GEOM: 41'
mentorecipictveritatisqueohje^flamyfticomodo.tanquaminfpeculodepin-
get/acietquefenfum &:motum corporisexa(fle&adamuffime6pergere,qu6
tendit ipfius mentis effeclus. Cum igitur jam fumuvcorporeincolumes&ra-
ni.necanimo perturbati,non gravati cibis aui poculis,non laborantes inopi^
aucpaupertatCjnullisque libidmisaut iracundiic vitiis ofFen{i,in hanc vaticinii
aream ingrediamur. Spiritum quoquc fuum ille,qui hac arte uti vult,puisum
tum meditatione tranquilla & religiofajtum per viclum modera-
conlervet,
tum&fecundiim naturam tempcratumiHac enim pr^paratione opus eftei,
qui dc rebus ftituns vcra pfa:fagire vel per artem Geomanticam,velquaalia
rationecupitjUtpotefinequanemoverus vates evadere poteftiNamquifpiri-
tu phantaftico languet,optatumfinem,non afl"equetur,fed confuse & indifcre-
"tejudicabit:ficetiam,quando crapula viaoquerepleti fumus,fpiritusnofter
imaginativusnoxiisvaporibiisquafifi)bmerms,abfcondit &
depravatglori ,in
ac veritatem radiorum mentis,non aliter qnam nubes fpiffa aut terra in cieris
regione mediam elevata avertit gloriam Solisab oculis intuentis,& radiorum
cjusrefradionemgignitfeuinducit. Undcfalfaproverisoccurrent,&ipfanu-
bisportioSoliobjtdainiridemfeufubftantiammulticoloremmutatavidebi-
tur,multaqueinaerephantafmataapparebunt,qua: taiia,qua!iaapparenc,non
funt. Hincfertur,qu6d Amphiaraui Va-
Vâtes,ut teftatur P^//(9//r4/»j,jufrerit
tem,de rebus futuns divinarejatque oracula Dei vel mentis recipere volen-
tem,abftinere a cibo & vino per integrumdiem,im6 ver6etiam pertriduuin,
fiqaidem convenienter id fieri pofTit. Sic legimus.quod EfdvAs cf Damcl,\m6
etiamipfei\/(?j>/?x,antcquamadDeumaccefreTunt,triduoabftinuerintahuvo-
ribus &
veftimenta fua laverint adeoque fecerunt id omne,ex mandato ipfius
:
Dei,dequolegitur£x<?^.i9.C^£z.e(^/'.44. Atque itaetiam oportet eum,q(i! ia

hacdivinandi fpecie fideliier verfari defiderat,non coitu carnali/ed fpintuali
copulationeobledlari,nonvino,f"edilluftranteniexitislaticeinebriariinoudivi-
tiis mundanis.fedinfinitaintelleclus divini affluentia exuberare,non crapula,
fed cibo fpirituali impleri. /» vetere quodam mxmjcripto GaBcode GeomantUarcit-
nii inveni fuperiorum confirmationem in h^c verba fequentia Priujquam ad
:
pu>7£torumGeoma»ttc0rumprojeciioriempervematts,i->itelligere vos velim,ea infroje^

iiionenon ejje numeranda. Etenim fi idfeceritis.nihil honi autprofictti indeprovenit,
quiffequodhAcestfcicnticifufer Animamfnndata,^froindefitfunciorumnHmeru6iii
vohmtate animit.ac nequaquam inflituaturfecundiim fenjuum tuorum appetitum. Sic
itaque convemt ei,qut hoc opu^ aggreditur,ut nihtiincipiat mf cor ejits benedifponatur,
dr confcientia integra acjanajruatur.,neque etiarn fit ejusJpiritm vcl anima ujlispertur-
bationibtts vexata,adeo£ etiam,ne optet quidem deteriora alteriqukrn (ibi: Atquetan-
demhocmodoprAparatmin Deo fcientiarum magiflro confidat,frecibtfsêumfollicitety

utvirtutei(lim(cienti£veritatemftbiaperiat\ Hisigitur fedulb peraflis,immcdiate ad
punciorum proie6iionem &
dijpofttionem procedendum erit,icc. Hxc illein quibus
abopinionenoilranullomododillentire,fedpoims
econverfb exadecumeaconvenire
vidctur.
C A P
4t T R A C T. I. S E C T. II. P O R T. II.
C A P. /K
JPuodnon/uffiaat addcvinationem in Geoma»tia,ut corpuj c^ caro beneor-
dmetuTyfid quod etiam pr<etered necejfejitût radn antmx
mtern£ circa multitudinem <-uerfantes m

Je coUigantur.
UTi vis unita fortitudinem folet inducere,ita quoque ea difperfa parit in-
gentem debilitatem. Sicvidemus.candelaEradiosfiveflammaminarda
cameramirismodislocuilluminarejquonialociauguftiacoprimitSccontrahit
adinvicem radiosaflammaemiiros,itautmajoremuiilluminatione virtutem
habeantj Atqui,fi candela illain iocum amplum8cfpatiofumcollocetur,ad-
&
modum debilitatur obfcuratur cjus lum£n,propter radiorum ejus in iato
„ medio dillipationem. Ita quoque (crubulum unumcroci percipimus,in-
tenfo modo modotingereintegrum libramaquajjAt vero.licentumlibrisa-
qu2 indatur velimmittaturidempondus,pallida eritiilatindura,necmultLim
perceptibilis.Pariitaquerationeeiiamanimavita:human.-Eiampas(cuju5can-
delabrum eft corpus humanum: fi radios fuosin hoc velillonegotio,im6 vero
ininfinitis rebus excerionbus diffundat,verbigtatia,inlitibus& negotiis fo-
renfibus,in arte medica,in cura rei famiiiaris.iu dolore & triftitia ob rcm amif-
famvelamicimortem,iniracundiaautadvcrfitatequadaminopinata,inaliqua
arte aut fcientia 6)Chujufmodiaiiis,autfietiamconcupifcentixcommcrcio,e-
bnetatis vitio , gulê indulgcntia: , aut aliis carnis iliecebris afficiatur,
debilis admodum erit parvaque ejus vis &
poteftas in corporis illurai-
natione. At ver6,fi omnes ifi:i anima; radii ab externis negotiis ad internam
Microcofmi ceconomiam reducantur,^: ad fuum centrum a multitudine re-
trahantur,unita erit visanimx.eaque ratione mirum inmodumilluminabitur
corpus iilud.quod antea pronter radiorum defcdum fuit obfcurum 6c tene-
brofum,atqueita vis prophetica in homine ionge eritefficacior,qu.im fuitan-
tea.adeoque totum quafi hominem internum in fubhme corporis nonaliter
eievabit&; cummenteconjunget,quamignisartificialisfufi corpusinaltume-
levare&evchere foiet. Attamcn hxcexpanforum anima: radiorum inunum
redudio ficri non poteft abfque corporis mundificatione,qua: fit modofupe-
rius allegato. Qua/e necefic cd: ante omnia illi,qui veri in Geomantia vatis
nomenfibi vendicareappetit.utanimaejusradios fuospalfimexpanfos&diC
perfos iterum in feconvercatScrefledatiquoniamvirttJs iftiusfcientijeprarci-
puaconfifi:itinanimxilluminatione,quatenus res ver.i: indivinoejusl(unint,
tanquam in veritatis fpeculo confpiciuntur , confpeda:c]ue myflico quodam
modo per animx ad hoc attentx gubernationem
externo intuitu pundis
explicantur.
C A P.
DE INTELLECT. SCIENT. SEII GEqM. 45
C A R V.
^ uod 'Xferl Geomantici aUusfit quafimentis motio in ecflajiSeH

fotius quadamraptHs (hecies^tn quafit
ijaticmium.
UTiraptusingenerediciturabn:raclioal(enatio,?c illuftfatio mentishuma-

n«,aDeo immediate proccdens,qua Prophctia expcdiiur fic etiam qu»- :
dam raptui 8c ecfbiis /pecics ad divinationem per Gômantiam requinrur,

qu;f nondiciturnientisiiiummatioimmediacâDco pr('fi!iens,redpotmjcx-
paiiibrumejusradiorumrecolieclio.Scinlocnmanguftioremjvidclicetinipiius
corporishumani&.piopriidom!Ciliifedem congregatio.ut pereos ipfa anima
divinatrix liiiiplicem veritatem iuculentiuv difccrnat Unde ecftafis in iiac
:
{cientiainpnmis requiritur.hoc cil,abllracT:io radiorum mentis ab omnibus

rebusfivenegotiis exterioribus,itauiinietontrahantur:Namutinraptuma-
gno mentis &: animx; radii furlum addivinam Dei cilentiam , iive in mentis
mundiregionemattolluntur)fic etiaminhoc rapcu minorianima£human^ra-
d!iforin("ecusemili),&paifim difperli ad centrum fuum revocantur,Scinmen-
temrcfiecl:untur,atqueitahomo,quiauteapropterproprijeiucisfu£edifFuiio-
nem erat obicurus,jam liluminatur atque giorii^fus fit per radiorum expanfo-
rum aggregationem. Sic cx yirorum doclorum fcncentia coliigimus qiiod ,
tertia creationis die,lucis creatx radiipafTim & «qualiterpcrcaeiumdiilipati,

obfcuro modo colluftrannt univerfa,ac fi tenebr2,cum luminc,vel nox.cum
diesfequaiitercommirceretur :fed ubi die quart3,omnis illaluxubiquedifperfi
m corporis folaris centrum magnetica quadam proprietate fuit coliedla , ibi
producl:um eft gloriofum, illud 6c digniflimum luminis fpecimen in quo
Deus ipfe tabernaculum fuum pofuifTe dicitur Videmus etiam in fortifi-
:
cationefeu loco munito,verbigraiia,miiJemiiitibusinftrudo,fihorumnijJ;-

tumparsmajor,aut vidus parandi causaaut alio quodam conamineexeat.Sc
ultrocitroque difcurrat,qu6d tum munimentum iiruddcbilereddatur,ade6-
que etiam refiduus militum in co manentium numerus formidolofus fiat,& a-
nimum habeat,minus prxfentem aut confidentcm. At vcro fi ilii,qui egrefll
fuerunt,redeantfani&:incolumes,tumilli,quiinpropugnaculofuerantrelicT:i,
recipiuntpnftinamfuamconiidentiam&fpcmfuampriorem,omniq;formidi-
ne lepolita.invaiiones hoftium nullatenus metuunc, quoniam locus ille viris
bellicofis jam optime eft inftruclus Hic igitur eodem modo fcfe res habet,
:
cumlucidis animx humanse radiis:Nam propuguaculum five locus munitus

eftcorpus humanum:radii autemmentis 6canimxm£di;£ailimilanturmiliti-
bus,quorum illos,qui e corpore emitiuntur,ut verfentur circanegotiaahenj,
comparare poirumus militibus extramunimentum hucatqueillucdifcurren-
tibus:quorumquidemabfeDtiacorpusrcdditurminLisconHdens,8cmagiscri-
fte Sc timidum ac imbecillead rem aliquam nobilem &
lucidam expedicndam:
intcrquas divinacio &: vaticinium eit opcima &; fuprema. Dicimu;. igitur,
quodhujufmodiradiorum rccolleclio fitiiîternxhominis naturxamultitudi-
ne ad fi mplicitatem rcdutflio Unde iit,ut iltiuimodi anima ab excerni? medi-
:
tacionibus r«vocaca ,& ac recolle<fta reddat hominem ,quafi ra-

in fe refiexa
ptum,&:inecftaiimanencem,quoniaiu Jc fcSc infa cogicac,fibitantumiTiod6
f 1 adeft^
44 T R A C T. I. S E C T. II. P O R T. ll.
adeft alienorum oblitus, ita uc videatur mundanis non conftare fibimctipn,

ciim tamen revera fibi tum maîs quam unquam antea conftet:
, qui Nam
mundana neglicrit,hunc magis fe curare certum tft,& qui reamultuuJincin
leipfum reducic.ille maximc libi adeftc videtur,liquidem inter cum &.Dcum
noneritmagnumdiftantiieinterftitium. Ad talem igiturhabitum feudifpofi-
tionem fc redigere oportet eum , qui verum vaticinii donum fibi comparare
ftudet Nam e.\teriora cogitantes avertunt anima: vircs .1 ventari'. judicio,ita
;
utmagnafit GeomanticiinccrLitudoin ejusjudicio:im6 tanta quidem iaco

erit varietas,quanta eft anima: a (ua unitate variatio. Etenim in rerum multi-
tudine delitcfijunt prajftie;ix,vanitates,&: mendacia;in unitate vero 8c fimpli-
citate perfecT:io,identitas &i unitas:Rapiatigituranima a MacroLo(}no>quod
fuum datum,illudquein (uum Microco-
eft,a Creatore fibiinfijacreatione
rmumexteraumimprimatjCumipfaficMicrocofiTiusintcrnus.necfinataluim
eo,quodfuumeft,frui:virtute,inquam,rua: cxcellentia: rapiaturc mund(>,8c
fibiipfiredditaac rccoilcclain ecftaii hxreat.ut in fiiofpecuio (eu(piritu poli-
t:flimoresn;^.j modo mundanas, fed cciam divinas (peculetur:Narn q;i6 ma-
gis fibi conftabic,e6 efficaciores crunt cjus vifioncs &c moiioncs ad .ventatis
vaticinationeni...
c ^ VI
T>g occulta t^ abpmfa Gcomantix proprietate, e^ quomodo atiima
feu mens tranfcat In ejiis operationeper untyerfim
Macrocofni naturam. ^
ignorantes pundorum Geomantia feriem pro
NEc certc eft.ut
neis.ex fluxu punclorum
in
habeant,cum fubiftischaraderibus,
conftitutis
mgri.s li-
oculo &
fenfibus objeclis^multa tam fpirirualia quam materialiadelitcfcant;
Imo vero ha: linearum feries non minus univerfi rnundi ideam corr.preheu-
dunc,quamip(bmcorpushumanum. Namhcetmhomine corpusejusfoium-
mod6 excri.afecus conlplciatur.oculis taraen fpiritualibus fpuitum ejus ani- &
mamacmenteminteriuscontemplamuri Nimirum incorporecernimuscle-
msntain/ifibiliter in compoficione mixtajin fpiritu &. anima media naturam
xcheream (peculamur, in incelleclu, fic mente naturam empyream ob(crva-
mus:Sicetiam inqualibet fcrie Geomanci.x^quatuor quafi punctocum lincrs
conftanccfefcreshabec; Eceni.melemencaquatuorinprimoordinedelitefce-
re percipimus,videlicec elemencum
primooidine quadrnplici,3cris
ignis fub
fubfecundo,aqua:fubcercio,8ccerrx (ub quarco. Porr6 etiamin (ecundo or-
dine,hoc eft.in fi''uns a feriebus illis pundorum prodiiclis fepcem planeta:&:
duodecim fignacocleftia comprehenduncur,oculis folummodo (piricus perci-
pienda : Sic figura Cttrcer accribuicur Sacurno

diredo &: Tr//ltiia retro-
grado Figura L^ttttA fignificat Jovem direclum
: Acqutfttio recrogra- ,
dum Rtihem denotat Martem direc^lum, & PnelU retrogradum MAJor

: :
Solem refpicit in quadam diredione &. Mirior in recrogredlone iicec :
AftrologinegencSolis retrogrefiionem ob e)us epicylci, defeclum

: Puer :
dacur VeneridirectcX', Amijfto recrogradx Albn^ accribuiiur Mercurio di-

;
ttCio , C<?»j«»f7/(?recrogradoiLuna diceciji Popu/um refpicic,rcirograda riam:

Cafut
DE INTELLECT. SCIENT. SEU GEOM. 4;,
Cdput Draconis exprimit.figuraeodem iUo nomine lnrignita,& CmdAm itidem
cognominis. Sic etiam Hgurê illa: contirvent ia
l^rAconi6it^xx{tx\x.^x. figura ei
lenaturas duodccim llgnorum Namy^f^K//?«tfArietem modo abftrufb refpi-
:
cit&;ampltd;itur:Z:f//j'.'4ScMw<'rTaurum,A'«^f/^r&: Vuer., Gerninoss Albm d^

Populitf Ciinctumy FtaLtonetD.Captit &
Coyi]un£tto Virginem: PuelU Libram,
Tr//?/>/a(;^y?w/j^3Scorp!onem:C^^«^Sagittarium •.Cituda CapricornumîV/ij/ijr
AquariumjC/zrf^r Pifces. Porro etum Rnbem ,Mir}or,AmijJio df CiiW^^denotaoc
elementum ignis,& pbgam mundiMeridionalem: L£tttia,Acc]uiJitio Puella& .
Conjun5ito,hJe.itvc\ &
partem m.undi orientalem PopiduSyFia^PmrcÂlbnSyhcû^
:
tk.lcptencrionalem mundi 2.n2u[\\n\\Major,Caput,Carcer d^ TriJhtia,Tttr:Lm ac

pjrtem mundi occidentalem. Adhuc etiam profundius verlus centium latet
cceli cmpyrei /jsiritus.qui eft ftiturorum &
pra^fentium reve!ator,videlicetra-
tionalis iivcintelleiftuaiis harumfigurarum &rerummuadanarum in iiscon-
tentirum,collec1:io. Exquibusapparet,quam purc&: rincereprxltrrvandusfit
fpiritus intellecluaiis a carnis 6c crapula; incommodis ac nocumeBti.s,cum ab
co primvim dimanet mocus ad punda Geomantica producenda ra-.
piens lecum modo occulco naturas iignorum coeicftium,Pianetarum &. ele-
mencorum acabrcondenstandemillaomniafubnumero&proportionepun-
(flurum,velucitheraurumquendamincifta. Siigitur ciftamillamvelimusape-
rire,utadelementapnmuni,deindeadPIanetas&.lignacoeleftia,&.tandemad
tcrminum, a quo motus his priginaliterprofluebat, pcnetremus, in facrario.
ment!s,ejus voluntatem.in myrothecio ii)telIedus,voluntatis rationem,infi-
gi!orum&:Pianctarumfeuxiherisarm3nomenti>cClumfiveexecutioncm,£c
in elemeniorum. prom.ptuario, mentis voluntatis,rationis &
adus effectumi
(qua:omniarubfiguris,tanqaaminc!ftacomprchenduntur&:occultantur)in-
veniemus. Ex pnedidis ergo evidenter Hqust,qu6d,ficuti prophctia afRato-
rum,eft unio mentis divinxcum mentehumana(undepleniirima Sc maxima
eft,bxc vaticioii fpecies^fic etiam prophecia non afFutorum accidit nonnun-
quam,quando anima cum fuis radiis adfe a multitudine retradii,uniturcum
{uovertice.vidslicetcumm.entehumanaiquxprocuidubiojficumanimajun-'
gacur &: coliigetur,ingentia per fe pr2ftarc,6c ad culmen exiiumque felicem
perducerepotcft. '
1)e multis ahis diyinattonis Jpeciehnj hominiab

externo obyetiientibHS. '
•
DUxii!xdivinationisrpecies,quasinduabusfedionibusprxcedentibnsde-
duximus,abintrahominicontingunti Sed ^ funt multi\r alia:pr;E(agii6c
vaticinii fpecies,quie ab exterioribus rerum accidennbus per hominem pcri-
tum 6c fapientem t\i(:\\xnt\xv-)V'idt\ictt,Hydror/iantia,Lfcanomantia,Aeromantia,
Pyromantia, Capnomantia, Axinomantia Boianomantia Cieromantia , Cftdomantia,
, ,
Xlmbilicomaniia Phijiognomia, Chiromanita, Necromantia , Augftrium, Hari/Jptcittm,

,
Onomantia,Arithmomantia.Nomantia,^ hujufmodi aiia..
Ci-^wzitff/^wergo^cujusinhoclibello S: fupra mencionem fecimur.ficdicla

eft ^w^^fW terra:De ea Chaldî, lndi,& JE-
wiwot-Vfi^.quafi divinatio ex
gyptiiprimifcripferunt:Inter recentiorcs ytro Petrits Aponenjis didusde Aha-
i 3 tio
4« T R A C T. I. S E C T. II. P O R T. II.
no,Gerhardus CremoHenfts,]ohannes Ceber.BxrtholoMtiUi CocleSy Chrijio^horui C-fd-

nus,df'Noniui Marcellut Saya.
HydromantfdSTri TSvS»r(^yid eft,divinatio tx aqua. Lecanomantia ,q\-ix ijn
t^{MKoivyi(,kptlvi f(:ilicec,aquaplenanomen hdbec.ltaliad fuita detegcnda ix-
pi/fime utuntur:Pclvim impient aqua, pillulasque tres, qua^ ballotai vocanr,
creta vel argilla aqua madefadia ad ducis magnitudinem conficiunt,& in me-
ditulliocujuilibetpillul^,nomeneorum,quifortcfurpe£l:i(unt,charta:imprc(-
/um,includunt&iuncunatxdiclispilluIisdiirolvetur.
K_êromantia,di6i3L i<7nT»«£p^,id cft,divinatio ab acTe.JoJephus lib.y ,ca/> ii.
fcribit.currus apparuiflc Hierololymis in aere per omnes (.celiregiones con-

currentes , exercitus etiam penetrantes nubes ipfas & circumdantes aliquas
civitatesj&c. £t ante bella civilia per Syllanam df Martanam faciionem Rom^
exortajapparucruntperItaI'amexercitusinaereinterfcdecertantes,tanquani
prxviumbellorum civilium prarfagiuin^.
Pyromautia ^ ex igne dicitur divinatio.C<i^»(»/w4»/w 'im ii Kctmi ^
ri Tw^ôi
fumodivinatioappellatur:dequaOvidiu5.
\ •
Et novajraterno 'veniet con cordtafimo,
^luamvetui accenfifiparatirapyra-
K^xinomantia-^Tîa^^v,:^,txiecou vei afiria divinatio. Botanemantia ^
w^sTKvijf.ab herba nomioata divinatio,ut Verbena, yaleriana,Pervinca,Filixe,Lu-
»(irw,&.cieterishujufmodi,quxvimincantandihaberedRuntur.
Cleromantiai^TiKKyifi aforte. Erantolim TrmefHna fortes. Val.Maxim.
C//Wi!>W4«//ij^7>)f)cA«Jifperclavemdivinat!o.
Kaa-^wcojUiWTiV^Tsngiwii-K.per cnbrum divji atio. Kii<rx(KijUit*7nf vates,crihro
divinans.
Umbtlicomantia,divinztiopeT umbilicum.qua dignofcunt obftetricesper
nodulos umbilico Sc fecundis adh2erentes,quot partus puerpera inpoflicrum
inJucemfit editura..
PhyfiognomiaimTi<^v(noyvu)jx»vfiy,t^ fcientia,qua naturi hominumexafpe-
Aufacieijudicatur.
Chiromantia i<m tH! xftfin m
mjMafTe.'*? jeftfcientia,quapermanuum hnea-
mentafehcitatem vtJ mfeJicitacem prxlagiunt.
T^cromantiaimTSviKfSî^ T^5-|U«vT«'i!Mperm<)rtuos divinatio, quemadmo-
dum Jegitur i.Reg.i%.dt Saule Jliraelis Rege,qui muliercm habentem Pycho-
nemconfuluitiqux(Sauleitajubcnte &requirente)Samuelisambramevoca-
vit^refponfaqueab eoaccepit.
o</«^«r/«w,quafi avigerium vcl avigarrium pro ipfa divinationc fumifur.
f ^\ixvolatti-\
Eranttriageneiadivinationis Êt illa:/>r(«/.f/«,ifta:(7//»«diceban-
inavibus:Namfuturaprc- yAlixfrfw/w J lur.
dicebant /
\^k\i£pafiu.
L>//«^«rver6dicitur,quiexvolatu,paftu,aut cantu avium futura divinar.
Hdrttjpicium idem Harttjpex,qu\ haritgts, id eft,hoftiis infpcAis futura prjedi-
cit,abA:jr4,inquaconcluditur&fervatur hoftia dida.:
Onomantia,iatiTS ivoy.ttT(^,\ nomine dida divinatio,fit enim p.erproprio-
rum nominum literas certis numeris per autores hujufce artis aflignatas.
K.^rtthmomant/aimTS de^^^S pernumeros divinatio,ut pcrPythagorxro-
tamper pares &. imparcs numeros.
V
T JIA-
TRACTATUS PRIMI.
S E C T I ON I S 11.
P O R T I O III.
Deanim^ memorativx fcientia.quae

vulgo ars memorisB vocatur.
A R S M E M O R I ^.
TRA-
TRACTATUS PRIMI.
S E C T I O N I S IL
^ K T I G lll.
L I B E R I.
De animx memorativx Scientia,

qua: vulgoars memoria^
vocatur.
C ^ p- L
1)6 AuUoris indufina in comparando ^ excolendo

artem memori£ m exoticis
renombm.
UM ego in peregrinationibus meis regnum GalliiE iiner aiia

pr^tcipue uitrocicroque pcrluftrarcm. Nemojienftm tandem
civicacem,invit2tUbfama,extantiuminca antiquitatum pete-
bamjubiapudquendamexartefuamemorixfatis famigcra-
biiem ccepi primum iilius artis fuavitatem deguftare: Mox
deinde in urbe Avemone ad flumen Rhodani fita hanc artem
x:u.nnaL>ili iauorc,nullo penuus Magillro prxeunteeamaggrcirus,incolui.
Cum itaque in ejusexercitio magis expertus evaderem, a nonnullis GaUia:
Principibus,tamhujiisartisgratia,qiiam Citterfrufcicntiarum mathematica-
rurationeinmultoslocosProvinciaâcccrfitusfuia.Af^rf/^wwffcilicetOr/.tmiif,
Ficecomite Cadmeta.Eptfcopo Rhrnfi,c\uQm principe illiusloci magnum efle per-
hibcbant. At ego tandem, reliquis, &
lis quidem magnis promiffis recufatis
Marce//umpervtn\:nbi Ducem Guiftenfem &

frateilumejusZ,(«»r<'«^Pr/>/«y»^j,at-
que hu'ic Mitilenx militem,infignis indolis & gratiofi corporisjuvenemarces
mj them iticas docere cocpi atquc inter ca;teras quoque artem iftam ju veni
,
propoluii Qui certe miro modo fcientiarum capax brevifilmo temporis in-
terv„lio ita poliebat coenitionCjUt cajtcris nobilibusiqui ibi aderant,/cientia
brevitemporisfpjtiopr2celleret;i\rfz«^/ifigiturprimum,moxyiw^»/(7»^,deni-
que Aquitfextiis , ii ulcwno Mjrcciliis hujus fcientix penetralia pro virili mea
perveftigandoj^liqiiid lo eavidi&did"ci:QuodqualcquaIefit:tibi
illud Jedor)iibentiflime graiis offero.quod mihi&.
prctk» £v iabore h j ud exiguo
conftitic.
C A P
.
D E A N I M. MEMO aA T. S CIEN T. 49
C A P. II
^Memria quidf^ quotuflex ? jêcterumque utriufquememonae

retmendarum ratio.
A Ntequamhujusartis aream ingrediamur inprimis neceflarium exiftima-

-^ ^mus lcire,quidlit illud, circa quod hxc ars verfi:ur, & methodice in hoc
nollrotraclatuprogrediamur. Efi-xvxtmmemoria^delijJtmAreceptoritmdîmAgi-
mtm ,feu rerum , ejitarumjpecies intelleiitt fttnt percept^ , cujtos atcjtie confervatrix : vel
eHhabitm quidamreferensJpeciespoH diqttantulum temporis kpjitm ,qiitirumoh\e£lum
JemfereUprxterittim. £t quoniam de mcmoriahic agitur,quxtamhomi.iibus,
quam bruciscommurjisellîntelligereleclorcm vel,m,qu6d hominis mcmoru
differatamemoriqbrutorQineo,q5ha;ctanttimeftfeniitiva,recipiensduntaxat
fcnfibiiia.reruphantarmata, illa vero intcllcrdiva^fenfkivafimul. Hisigitur
diligenter obfervatis,ad memorix intellectualis fpeciesfic procedenduputa-
mas,utdem6flremus,eai^«/'//«wtf^tf c6fiderandaefTe,videlicet,w/prout inna-
turaii fua difpofitione accipitur, cujus naturam in definitione fuperiori expli-
cuimus "i/f/quatenus artis adjumento refertur
5 &
dicitur memoria artificialis,
quoniamartisilhus prxceptis cosdjuvatur,qux memorativa appelbiur. Me-
moriatn e rgo artificialem defin mus,efre memorix natttralisper artem ( n fid: j ima gi-
i
i
nationis operatione pofitam)/«x'^»/<« operationem. Unde liquet,qu6d merno-

riaartificiaii^perfenonplCisfaciatfinememorijenaturahs pr£efentia,quamcy-
phra arithmetica abfque digiti pr^fentia. Harum vero mcmoriê fpecierum
retinendarum ratio efl: varia,quatenus una veritatum imagines retinet,prouc
funcaltera per fpecies fidas 8c imaginatione conccpus^naturalis mcmorie im-
perfediooemadjuvat. Dicuntergo Medici,qu6d fjjicierum memorisenatii-
ralis retentio fiat per contradionem ahcujus vermis,vel carunculic vermifoi-T
mis in mcdio cerebri conftitutx illarumque iterum amiflionem ex eiufdsm
:
vermis didudione feu extenfione provenire fcrunt: A: ver6 memoria: arcifi-

cialii retentio fieri folet per afliduam phantafix adionem vanis & fidis idxis ,
aciconibus ventatis fpecies myrothecio memori^ imprimentcm Id quidem :
quodacciderefo!et,propterimaginationispropinquitatem& vicinitatem a-
dionisejus.idcellulammemoric-cqu^quidem curn rccens continua fit U- &
da,afriducquafi puifat memoriam,& veJuti viva acT;ione(licet fpeciebus ficlis
ac inanimatis ficta) pulfando fpeciem retinendam fubinde memoria: objicit,
non fecus atque cum mutus aliquis per fignaloco verborumalicuiremquan-
damindicare&declarare ftudet.
C A P. IIL
tAn qua -viaalia qudm fola '-virtutephantaflica comparart
'-vel mcludi pojjitmemoria artificialis
AGnofcimus,memoriamnaturalem non nifiduplici viapofreadjuvari,vi-

delicet aut afftdtiaphantajiic&facultatis eperatione^ qu^ per rcrum fidarum
reprxfentationem veritatum imprefliones infcribitmetnori.T,7tt w////^ wfdy.
camentortim labefadatammemoriamnaturalemreficientium.Phantafiaenim
rssfic^lasmeaiuivcrmiformemcarunculam contiucntiofterentcipfaea-^fua
g dila-
;o TRACT. I. SECT. II. PORT. III. LIB. I.
dilatationc introducit ad rationalemcellulam, ut ibi rationaliter perpen-

dantur,a qua \\\x ulterius ad memorio; conclave c vc/l:i;îo;mitiuntur,ut in cjus
fpecu.contrahence fcfe vcrmiformi caruncul3,cun:odiantur. McJijamenta
quoqueconfcrunt memorio; diminutx,autpra:ternaturamlxfx,li7eilludfiat
obfrigidatis & humiditatis co(piam& exuberantiam,lIvcobcalidicatisScfic-
cidaiisexceirum. Imo vero imaginatioipfa etiam harum qualitatum pr.rter na-
tura: leges pra:dominio Ixditu r,& IxU medicamentis reltauratur atquc in intc-
grum fuumllatumreducituriDequibusmediciabundc tradaverunt. Ultra
autemhos duosmsmemoriamdebilemadjuvandi moJosnonnovcruntalios
Phylici & Medici.prater unicum illui fupcrnaturalitcr cleclis quandoque
conceflumdonum,quod gratia 6c Iplcndore divinoiiJis extiaorduune iu-
fpiratui;.
1)6 duplitiphantaji<g a[iione circamemoriam artificialem <-uerfante.
PHantafiaadcompletamartismemori.-cperfedionem opcraturdupliciteri
videlicct<»«//Vx/J-,qux propric (unt forma: a rcbus corporcis f-paratx,cu-
jufmodi funt fpiritus,umbra;,anim£e,&c.fimiliterAngc!:,dequibusprxcipue
\n AYte noftrA retunda agemus. Nrcenim vocabuloidea;hicutimurcalim(.>do,
quo /'/<«/<!', qui eamproDeimenteacciperefolebatjfcdprore qualibetexqua-
tuor elementis non compofita, videiicet, prorcalia fimplici in a:iherea
mundi partevelfpirituali perimaginationem conceptaj Verbigrati.ijproAn-
gelis,Da;monibus,ftellarumefHgiebus,ScDcorum velDcarumimaginibus,
quibus coeleftia atcribuuntur, &i. qux magis de natura fpirituali parcicipant,
quatn dc corporalisfimiliter pro virtutumSc vitioruminimaginationeconcc-
ptis& efficT;isumbris,quieetiamproD.rmonibusfunthabcnda:.Atquifidifci-
puli ingenium nequeat huiufcemodi idxarum figuras conceptui imprimere,
clccliones fuas facere poteft inter bruta,homines, & res inanimatas fenfui ob-
viasacoccurrg^cesâtqjearumimaginesinccelipartib.concipereloco umbrarii
&idxaru. Autoperaturphantafiam4^/»//'wrfr«wf(?r/'pr(7//«,qua:quidem,tam-
etfi.modo phantaftico percipiuntur.non tamen ut res incorporcx' confideran-
tur,fcd.\corporali a<flione depicljeatqucafolaimaginatione ficla:; Exempli
causa, fi imaginemur, lupum in terficere aliquem agnum, Petrum equcftrem
fpatham praracutam mucrone infefto devorare, ferpentem virulcntum lubri-
cisamplexibustibijecujufdamhominisbenetibinotiinhxrere.&c. Namfola
imiginatione& modo phantaftico resl'enfibiIesconfidcraredebetarcifcx,vi-
delicetita res illas in phantafia figurare,iupidorperitus resvifibilescoloribus
vivisdepingere&exornarefolcr. Exhi.sigiturvidcmus,qu6dmemoriafolum-
modo artificialitercorrigi poflitautmedicamcntis,autphantafi.vopcrationc
Verfantcvelcircaidaeas,quivpropricad<ir/fwm//W.Jwpertinent velcircaima-
ginesrcrumcorporalium,qua:4r//(7//4^rÂcmagisconvcniunt.Qj_iareeos,haiid
llbiconftareputamus.quiartemaliquammemorixfinemedicamentorumaut
phantafixoperatione efic volunt)& confidenter crcdunt.Quod quideminde
oritur,quoniamautin Philofophia naturali omninorudesluntiaut.iverbofis
nebulonibus & impoftoribus ad illam opinionem fedudi decipiuntur,exifti-
mantes efle in rerum natura artem memoria: ,qua; omnibusid.Yis&: imagini-
busrcli<flisqueataddifci Hujufmodiquidemfarina: erat quidimJ/mscoKjHltM
Aqu.tfextix,cî audader affirmabat,fequendam in ciYiiate7V/<yividurc,qui
fe
,
D E A N I M. ,M E M O R A T. S C TE N T. .-j
fe exadlam memoria: artem virttite anniili aut virgulx Salomoni attributx

comparaire aireruerit:quod quidem liunquamfactumfLiit.modis naturaiibus
fadumfuifTepenitusncgamustVirciJtetamenprarftiffiorafortaflsDa-monum
veJ metapbyiica Spiritus Sandi influenria talequidvcreScinfallibiliterpoire
contingere concedimusrAttamenncceireeftetiam.utphantaiiainadumcta-
phyiico concurrat ad complcndam rei naturalis perfectionemiquoniam phan-
•taiiaefl:quaiioft:iumfiveportamtmorije,perquamneceireeftutomnes<pecies
fcrnfibilesjquxmemoriieconciavi cuitodir»debent,ingrcdiantur.
c A p- ^-
Utrum memoria commodm exprimatur in arte rotunda
njelquadrata.
A R-S nodtz Spharica proculdubioeft mult6commodior,tumrationscapa-

-^^cJcatisfigurx,quazeftrotunda,&.per confequensmagisadopusutilis,ium
quia quilibet Iphsra: locus,partitionem fuam naturaiem poffidet qualibec m
mundifph^rarPorroetiamquxIibetfphxraiitum&pofitionem fuamnatura-
lem habet abfque ulla lu:£ pofitionis alteratione Unde certus eft opcrator,
:
quodlocosfuosinvariabilesfemper fpeculetur:iimiHternullusPlanetaextra
fuum orbem movere aut deviare cognofciturjfed fua operatione,adu & do-
miniofemperin fua propria fphxrafruitur Arsergohascnoftra fphjErica me-
:
moriam Microcofmi naturalem mirificead_juvare,&inquamplunmis,ratione

rcfpeclus ejus, quem ad Microcofmi partes &: acliones habet,multum ccrce
pr^ftare poteft. Jn quadrau autem artenihil naturale invenitur,videlicetnec
Iocus,nec partitiones,nec imagines: Et tamcn quadrata communia(qua;/tfd
hujus artisf^ww««f/ nuncupantur ) Aftronomia: imperitis magis conferunc
quam altera,quatenus aul^,conclavis aut cubiculi quadrati fpecies facilius im-
primuntur hominum licerarum ignarorum conceptui , quam idxx fola con-
templatione coniideraKe Atque hinc fit, ut ars ifia quadrata a majori homi-
:
num parte prxfcraturarti rotundas:quamvisha;cfitilla longe dignior.^cna-

turxmagisconfonasillaver6artimagisfamiliaris,6cfenlibus fubjedior.
C A P. Vl
1>e tn/igni nonnullorum in hac arte '-oerpintmmêrroreif^ pr^
c^teris tUi refelluntur, qui palatns imagmanis
utuntur.
ALiqul in hac arte verfati voluerunt artem fuam quadratam collocare in

palatiis noviter imaginationisinventione fabricans fcu extrudis:Quam
autem incqnveniens fit ha^c illorum opinio breviter explicabimus :Si enim i-
maginationisfeuphantafiajoperationesinprimisfcientia; opticxcomparave-
rimus,videbimus rem iftamlongcaliterlelc habere:Nam fimultafpecuiaita
fibiadinvic:?m3ppiicaerimus,uca!icujusinfpeculoprimo vifi ohjfctnmagoa
primoilJofpeculoinfecundum.&iterumimagoilJainfecundofpecuIovifain
tertiumretlc-ctaturjatqueillaukerius imagofpec -li terLii in quartum,&ficin
casteris parcipiemus equidem imaginem Ipecuii primi elFc clariortm perlpi-
, ,
GuiorcmjdccomplccioremimaginefpcûUfecundi,&chuncfccundiillacercii,&:
g z fic
•
5fc TRACT. I. SECT. II. PORT. Ul LIB. I.
fic in quarto &quinto,ita ut ultima imaginis reflexio tandcm obicuraadmo-

dum &: vixperceptibilisfuturalit,idfane;quodficproptcr debilitatemradio-
rumfractoruminmultiplicatione reBexionum,ita utprima reriexio llt fbrtior
fecundajSc fecunda tertia,&c fic in ca;teris:Sic etiamdicimus,quodqu6magis
in hac artc opifex penetrat in phantafmatis penetralia.eo debiHores evadant
imaginariarum ejus iconiim effigies : Et per confequens magis manca atque
,
dcticiens crit imaginationis operativa virtus. Ex quibus fequitur, quod quo

&
propinquius magis immediate procedit imaginationis limilitudo a realitate
renfus,e6fitinhacartecertior,validior,durabiHor&cfficacior. Atquiprxdi-
d;xfarina:hominesconaniurpeterefundamentumfuxoperationisnonarea->
litate, fed a chima;ra quafi &
rigmento rei,qu:e nunquam extitit ui rerum na-
natura,acfifecundLimprcEdida:optica:operationem,crederemusprimifpecu-
li imagine non vifa,nec a veriute &
realitatc derivata.eandem tamen inlpe-
culofecundoauttertioconfpici polfejquod quidemabfurdum efliScimporii-
bile: Nonergoeritconvenicnsnovapalatiafingere,qua: nunquamextiterunt
ufpiam,quoniam talis artificis riclio feducet mentem ejusa ventatiscontem-
platione.ied realis fit domus,aut calleiium vel palatium ,ut a loco communi
fenfibus fuis bene cognito tanquam fundamento opus tuum flruendo, cer
,
tioriordineprogrediarisiEtenimfifundamentumcmemoriaiollaturautela-
batur,totumcorpusperibit,Sclbbit6 evanefcetiQijoti quidemfacillimcficri
poteft,firic1usfitprimuslocuscommunis:Atver6 inrelenfibusobvia nonefl:
ullus talis accidentis timor,aut etiam, fi quid tale forfan eveniat,locus iterum
vifusde facilirurfus in memoriam redibit. Porr6 ctiam,utin fpetulorumre-
riexionibus dictum eil,qu6 longiusinmultipiicationererumcouccptarum di-
ftat earum imago a fundamento, e6 dcbilior erit ejus impreflio in memoria:
Quare maxima erit fixionis proiongatio,primiimimaginari palatium,deinde
cubiculaiftiusvelilliuscoloris,figursrotuodx,&c. poiteaquodhbeteorumla-
tus inquinque partes dividere, ac mox quamiibec partitionem figuris ctiam
inventisimplere,atqueultimolocores retinendasiisaliquaac1:ioneimprime-
re:oblivioneautem(ubmerfopalatio,reliquaetiam,videlicetcubicula>eorum-
queloci,Scimagincs,acresmemorandxpenitusauferentur. Pra;tere.i,quam
debiliseritilleaclusiqui pra;cipuum&: primumlocumobtinetinhacarcejcu-
jusvivacitateresinmemoriaconfervaridebent,tumquatenusejusfundamen-
tum eftriclumitLimetiam^quatenusaveritatisfundamentoperiutcgrumgra-
dum in rixione recedit. Deniquc hujus rei rationem redarguit etiam illud in
medicina experimentum:etiam!i calculo veficx laborantibus medicamen- ,
tum fatis validum per os adhibeaturiattamen.quiain itinere fuo illud grada-

tim aliquid de proprietate fua uerdit.partt^millius ventricuIo,partemjecori&
fanguini,& partem renibus relinquendo,fit inde,ut illud ita debile fit ciim in
veiicampermeatjUt parum aut nihil ferce>us infuoofficiopra;flarevaleat,cu-
jusgratiacorporiinfufamerat^fimiliitaquemodoetiamimaginationisaclusio
multiplicationeinventionisuniusfuperaliamfubindeevadetdebilior. Etpro-
inde conc\iidimus,quod a realibus imipiat d^procedat phantajix oferatio non.a.b m-
te/iti0»alfbui, qaonnm fortiores,certiores,& vcrirati propinquiorss
funt actus ab iis egredientes,5c in iis
reconditi.
C A P.
DE ANIM. MEMORAT. S C lE N T. 55
C A V. VU.
Contra iIJos,qui hmtafolummodo,eaquefrmit€r m locis
commumhus utriujque artis coliocant.
pQuidem non poflumus inhacaftepro peritishabereeos,quibruta,riveani*

-»-'malia irrationalia locis palatii live cubiculorum ejus imprimere
domus £i
f )lent,quamvis \d faciant fecundiim alphabeti ordinem attribuendo Idhcet
afinumprimoloco,bovemrecundo,&c.£tenimha;cipfa,quatenusbrutafunt,
non pofTunt explicare rem llve ad:um rationalem 6c foh homini proprium:
QtiareimaginisirrationaIitaseritfortafreincaufa,utfubjecT:iratJonalisoblivi-
Jcaturartifexpropterimpoilibilitatem adionis, qu^ beftijeattribuituriverbi
gratu,(ioratoremveliminprimolocoimprimereafioo,debemusimaginaria-
finum more oratoris vtflitum cum iibro in manu tk pileo in capite Quod qui- :
dcomninoabfurdumvidcbiturrationi,quagubernaturhomoiquia afino nec

funtveftimenta.neclibcr.necmanus.Quocircameliiis&rediusedeexiftima-
mus,utimagme!.rationalesdictislocisafrignemus,cumnullafitaftio fivebel-
Juina five humana,quam non queat homolucuienterfua actioneexprimere,
fi ve imitatido, ii ve partes fuas proprias agendo fi igitur afinum velimus expri-
:
mere,pofrumuîmaginari,qu6dhominisimagoiniocofixainfiHatdorfoafini,
autdoceatafinum artem legendij&c.
C A V. vni
Contra tUos^qm adJpecies imaginahilesretmendas locu
njacuis utuntur.
SLIntetiamnonnulhinhacarteverfati,quiinerrorem adhucmajoreminci-
dunt,im6 ver6contranaturxlegesinfurgerevidentur:quoniamviamad-
huc difficilioremjquam illi, quorum in pnEcedentibus mentionem fecimus,
fequuntur,methodoquedeterioriutuntur. Namquehiipfi tam longerece-
duntab errorefuperiorum,utloca vacua ufurpandonihilomnino illisimpri-
man t fed res memoria: mandandas in iis nudis &; intedis reponunt.inculcan-
:
dofrequens illud Philofophorum z%\omz-^Fru(iraJitferplura,qtiodJieripoteftper

^.i/,'fwr(j;SedpofIemetiamitainferre,fruftraneam&:inutilemefreTetrachordi,
Pentachordi,Hexachordiainmuficainventione,quoniatotamufic3edimenfio
inMonochordo reperitur:Ettamequimuficaefuntperiti,faciliore & pleniore
eam inveniuntin polichordoquaminmonochordo.fimiliitaquemodoctiam
non negamusartemmemori;Efieripof]eexlocisvacuis;attamenaperfeccione
&lfacilitateartishoclongiusdiftareatquedifficilius adifcipuloapprcherîoi-
cimus. Prc-Etereaetiamcertumeftqu6dnullafitinter Iocosdiftin61:io,nifiiigu-
ra aliqua feuimago figura phantaftica diftinda cuilibet f orum imprim.itur:
Undehiceorumerrorerrorumatqueconfufionem inhac artehaud exiguam
pariet.EtproindenecefTeeritjfiilludevitarevelimus.utimaginesdiftmdascui-
libetlocoai]ignemus,neconfufio&abfurditasinhacartefuboriatur,cum
earumprasfentiaquilibetlocusabalioquamoptime
diftinguarur.
g 3
CAP.
54 TRACT. I. SECT. II. PORT. ill. LIB. 1.
C ^ ^'' IX.
T)e loco communi artii rotundxydeque ejuspartitione inpropriij
locispro ruocubulorum recordattone.
LOcus commiinis artis rotiindx eftparsmundiêtherca.fcilicetorbescocle-

ftes,numer.indoabocl:avarphiEra,&,finiendoinrpha:raLun.T.Partitionem
znx.eme]ns diiÛce (ec\xv\us-,Hnam(c\\\cttration< loci^ ordtnis quaeumnaturali-
ter primum lecundiam Zodiaci diftinftioneminduodecimjequalespartesd:-
ftribuimus.quos figna cocltlba Aftrologi vocaverunt, Alteram vero ratione
/m/ôr^.inquafitrubdivifiorNam.quiaprimummobile.curlumruumraptum
unodienaturaliperficit(aboriencenempeinoccidente) jdcircoquxhbet di' i
hora refpondet quinqueZod!acigradibus,quod quidemfpatiumcftdimidia
fignipars Sic^niautKm longitudo d"I neat motumSohsquantitateuniuvhorse
diei. Pcraclo Zin;iacovel ocl?.varph.rraincipiendumcumcoeloSaturni.6<:fic
incjeteris peripheriacoehmedii verlus fpha:ram ignisdefcendendojUtinfiû-

rafequentiexplicatur.
^LiLiLiiP
DE ANIM. MEiMORAt. SCIENT. f5
Loci he^cuvntemporales^m^tduplkeSyciivnaliHiiitoiicntzyxs^c^m fcilicet ineo-
dem fignoorientalem mundi plagam refpicit.atque hunc locum theatro albo
implen imnginabimur: y^ZfV^ vero occide>?ta(is,i\ve occidentaJis figni portio,iq
quaponeturihsatrumquoddamnigiumjdequopoftcadicemus.
T)e tkeatri orientaUs t3 occidentalis defcriftione.
'"T^HeAirum appello illtid.in quo omnesvocabulorum,rententiarum;ârtici]-

-»larumorationisfeu fubjeftorum acliones tanquam intheatropublieoittbi
comoedia: 6c tragoedi^ aguntur,demonftrantur. Hujufmoditheatrorum /Jf'-
«^««.jwinpundoorientisiitamefreimaginabiminiiquxrealisfeucorporea,
led quaii vapore xthereo confideranda erit Sitcûe illa theatri umbria fimilitu-
:
dinibus fplrituum agentium repleta. Primum ergo theatrum habebit colo-

rem album.Iucidum & fplendidum,pr.c feferens'diem,diurnasque adtiories.
Quare in oriente collocabitur, quia Sol ab Oriente fe attollens diem incipit,
claritatemquemundopoIlicetur:i'^c««^«OT vero fingetur imbutumcoloreni-
gro,fufco&obfcuro:illudqueinOccidentepoficumimaginaberis,quiaSolin
OccidenteexiftensnodemScobfcuritatembreviventuramdenunciatQiiod-
libetautemhorumtheatrorumhabebit^//;«^«f/'tfr/;fefabinviccmdiftindas,8c
fcre^quidiftantes,quarum ufus poftea demonftrabimus.
CA p:
'f6 TRACT. I. SECT. II. PORT. 111 LIB. I.
c XI ^ p-
1)eloco communi artis quadrat£,dequee]us m locos convementes diyi-

Jioneifimihter de cuhiculorum eleHione O* dijhoftione
pro huJHs artisopere.
COmmunishujusartislocuserit conclavefivecubiculumjcujuslaterafint
xqualiter quadrata aut parallela : Nec erit hujurmodi cubiculum fitlun»
autimaginationefolaconceptumjfecundum illorum intentionem.qui palatia
inenteconciperefolebat,quiaconfufioinde fequeretur,&: obfcuritas in phan-
tafise operationibus vim adionis obrueniibus Quare necelfarium exiftima-
:
mus,utcubicularealiaeligantur,&eaquidem talia,quxornatu,pulchtitudine
profpcdu,aut re aliqua ocuio fintjuc unda,atqueutabinvicemopiirr,cdiflin-
guantur:fuperportamautem cuju/quecubiculidepingaturhiftoriaaliquain-
fignis,uti(verbigratia)HercuIis hydram interficientis,Cerbcrum profternen-
tis,aut Medeie rratrem jugulantis.aut Adêonis in cervum convcrfi,&: hujuf-
modi alix: Sintque omnes iftiu/modi hiftoriarum imagines extrinfecus fuper
oftiaconclaviumdefGript^:Locorumver6intcrnorum,qui&minuscommu-
nesdicuntur,ordines,eorumqueparti,tione& partium fubdivifiones methodi
mehorisgratiainfequentemdiftindiioDemredegimus.
"Êxternus.in quo imigines fuper portam extrinfecus ad completio-

rem cubiculi unius ab altero diftmclionem,quafi nomine iuo pro-
prioexprimuntur.
LocuseFi s r^luatuor hterA cuhiculi quadrata,.

duplex, ^ j
^ ommunes, qu J i
safisfeu tcrra.
fciiicet i^^tfexM\\xa:l\jjg^t^^j^,t^^l,tcuUccelum.
I
Interijus,c\\i'\(hh-^ CMinusproprii, ut funt duoparaUe-

dividitur in lo- ? logrammatA exteriora,ntmpc i.
C0$ &3-
iVo»communes,
quifuntvel [ûatuor fartes
j
quadratx. ptraU
l klorum extre-
mgtsproprii,^ „,,^„^ f^jbj,.
utiunt vifxin
I 1.2.3.4.
Varallelogrammu
inmtdio.
Primumjgituralateredextrnadportxintroituminciperefolcmus.quo-
ni3mtalisdcbcteirear/tificismotu.,qualiscftdiurnusmotusSolis,quicurfum
fiiumiocipitadextracccliparteatqucinfiniftrammijndipartemdecurritjvi-
Welicecab Oricnte in Ocadcntcm:Non beneitaqueautmctliodiceoperan-
tunlli.qiii a (iniftro latcrc
incipiunt.prstendcntes quod talem motumob/er-
varcf)lcamusin lcribcndo. Ve.um enimvcro convcnitartiinomnibusfuisa-
îonibusfcmpermnt.iri naturjn-L-.
âdrati
E ANIM. ME'MOPvAT. SCIENT. ^^
,âdrati figura.
://A>
Divifione ergo Sc fubdivifione fadla & duobus parailelogramTnatibus

extremis in duas partes arquales divifis , prima parallclogrammatis bafis eric
primi cubiculi locus,6c pars ei fupereminen^ erit fecundus :Summitas autem
parailelogrammatis fecundi erit tertius locus:quartus vero erit ejus bal]s:Ec
totumtertiumparallelogrammainmedio fitum erit quintus &
ultimus locus
cjurdemlateris^Quare^.lateraquadrataperj.multipiicatadabuntjo.Jocoshu-
Atque ita debes in omnibus aliis lateribus dividendo
jusartineceflarios. £c
fubdividendo procedere,quemadmodum fecifti in primo.
C A V. XI L
âm figuram debeamns umcuique hortm locorum dare?
"pRomajoriconformitatedabimusunicuiquehorumpr^diclorumlocorum,
jL figuram theatri,continentis 3.portas,in cujus medio
eritimago fi.\a,quam
efTentialemappeilamusiquxtamen per accidens aliquando cogitur deccdtre
exIocoluoproprioinaiiquemextcnorum,utiapparebicmfequciitibus,
ForrnA
j8 TRAGT. I. SECT. IT. PORT. III. LIB. L
Foma Theatrh
TRA-
TRACTATUS PRIMI.
S E C T I O N I S 11.
"P R T I N I S 111.
L 1 B E R 11.
De animx memorativse fcientia.

C A P. I.
1)6 Alphabetis quibufdam necefjartis ad '-vocabulorum,Jententiarttm,

oratlonum ^ JubjeSIorum m memoria retentionem
i^praprtim m arte rotunda.
1 Nutraq^jjearte rotmdx fcilicet& quadrata requiruntur quinque
ordines al^habetici: quorum«»êritvirorum,(e//f?foeminarum,
'tertim brutorumj^«<ir?«f avium&^«/»/«<fpifcium. Viriautcm
qui confiderandi veniunt in arte fphsrica debent elle vel Dii
vel fpiritualia hominum corpora aiiris dedicata,qui fingi de-
oentabomnibuscorporibuselementaribusimmunes. Atque
hocidemquoquedefceminisnaturjecoeleftiseftintelligendum. Nominaau-
temDeorum &c cum Diisviventiumfunthi;y4^tf//(?cumradiiifoIaribus5'<f/^«f
cum uvis, C«/»;iQôcumarcu&pharetrajD^/wo^^rg(5» qui & P/atoDcns inferna-
1 i s , Jôlui,Faunm, Gaiaymedes^Hjmenxtfs^^ûpiteriLucifer^^Mars^Neptunus, Orion,Pany
^mrtnus,Romulu4,Saturnus,Titan,Fulcanns,Nomin3.\er6.DcATVLdcf(£mma.mm
c(£\e(\:mmfuntil\a.,Jndromache,Be/Iona,Ceres,Diana,Europa,Flora,Gorgon,Hyades,
]uno, Lucina, Minerva, Natura, Opis, Proferpina, ûinquatria, Rumia , Thetis , Venm.
Porro nomina brutorum hxcfnnt Aries,Bos,Caprinus,De/phin,Equtis,Fe/li,Gor'
goneusferpens,Hydra,Iricinus Leo,Mu/ut,Nerem,Onager,Pegafuivo/ans,ûxJlor,Rhi'-
noceros,Scorpiw,TaurttsWrfa.kdzytszutcmc[Uodattmtt,c^mz'mun\\trfdii^\iSc..
raodava tres tantum,avesreperiuntur vidtlicet Aqui/a,vu/tur&ccorvtis,idcir-
coearumordinem infpiritus mutabimus virtutisautvitiiahcujusfptcimenin
duentes. Sic conliderabitur^w/'//w extenfls alis fiirfum fpeAiins,BeJIia/ttas pi~
lisrepleta dcorfum profpiciens, Cyft^f/zV^^f cum enfe fanguinolento in unama-
nu & cor transfo(rumtenensmanuaItera,Df;^fr<j/wfeipfamfufpendens,£^y/V.
/^Cyathumvinorepletumtencns,Ftfm'/«^t? columnaeinnitensfeucolumnam
comedens Humi/itas genlbus flexis,
ampledens,6'///j ventre extenfo femper ,
/«/4WMfordidemaculisubiquecontaminata,L.e/;/wla:tofeuhilarivultu&flo-
ribuscoronatacanensautfaUans,ii///??'/4pannis obfita &: morbotabefccns,
h a Nemefs
Go TRACT. T. SECT. 11. PORT. TIT. LTB. IT.
NemeJismiaihusfzn2;ii\ao\entis,ohedientiahiwiiluare(i2tiirninatz,PnMrui/i albii
iaduti veiiimcatis ,"êrela iracundi^ tiammis ptrciti, Keligio cruccm nianu
teaeas, Spes anchor3.m caeruleamtenens.T/w.frcurreni&lemper rctrolpicicns
rerectmdia coronz iurci exormitA,Zelotypia c!.im ob(ervanj.aiiorumacl;iones.
Porro re rum inanimatarum 8c ipforuum numerorum ordines ipfis rerumfi-
guris feufimilitudinibus exprimuntur, uti in (equentibus duobus ordinibus
patet.
Oportet autCm imaginari ha:c omnia efle quafi umbras Sc res tran(pa-
rentesfijucorporadiaphanamregionexthereaapparentia.
(; A p. ;/.
*De alphabe tii t^ nommibHspro arte quadrata.
TMagines in hac arte corjfideranda: funtjUti fe habentin naturaelementari,

^hoc eftjUt fint quodammodocorporeac,licettenui & fii btili modo. Vir' um, '.
autem alphabetum ibmitur ab iUis.quibenetibifuntcogniti jautetiam pote-

risprohbitu exhiftonis tibi aliquas perfonasdeligere-.fedlongcmeliuserituti
illis,qui cogniti tibi funt aut familiares; Hxempli gra.t\^, ^hraham, Bernharduiy
Carolt4S,Damel,Emiiniiel,Fra,ncifcni,Guiltelm:ii,Henricui,ôharjnes,LaurentiM , Mat~
thdUS,NtcolaM,Oliverius, Petrus, ûintilianus, Rtchardus, Salomon, Thoma^ ,Vincen^
titis. Si ex h I itor lis, AchtHes, Brutus . Cadmus, Diogenes, Eteocles, Tabtus, dnymedes,
Hercules,]a/oft, Leander, Midus, Nejlor, Orion,Prometheus,^lninttltanus,Romulus,St-
non,Tantalus,\}l\jfes cum Circe.Xfrx^y cum exercitu.TA-i^wrotacontulus. Fce-
minarum tibi notarum nominahxc er\int;Agrifpina,Barbara,Cathartna,Dalia.
Laurina,Martha,Nerea Oriana Pau.~
EllJabetha,FranciJca, Gultana. Hejler, ]ana, , ,
ltna,§^rina\Rofamunda,Sara,TomiJena,ValerianA Heftorica autern focmi-

nnrumaominzerunti\h,Ariadne,Berfabe,Clttemne^ra,Dido,Europa,Flora.,GaliUay
Helena ]ana Lais , Medea Niobe Olympia-s mater Alexandri, Penclope ,^^ntilianat
, , , ,
Roxana,Semirants,Tomyris,VeJia. Nomina brutorumhxc {unt.Afnus,bos,Came'

Itts, Dama, Elephas, Felis, Gryphtts, Hydra,]timentum,Leo , Mtdtis , Nereus [erpens ma-
gnusÔ^vis ,Panthera,^^(lor beftia latrans inftar cznis.,Rhinoceros habcns cornli
m fronte , Stmta,Tigris Ur/a., Nomina avium erunt illa Aûila
: , Biibo , Corvus»
Drepanus,Erithacus avis fo!.i minens FaIco,Grtts,Hirtmdo,lbis LttfciniatMtlvus.NO"
cttta , Olor, Pica, ^^rquedttla, Reguks,SturnuSt Tiirdus,VeJpertilto. Vide figuras
Num.^.fic 4.
Et
.
I>« AKMM. MEMORAr. SClENr Ct
"
\Jr(io jiipnaheticu s" rerum tiquvcrrcTum inatiimatarum
inanimatarum .
fvo hac arte. . '
Ordo Charactevum A.ritkm.etico. C haracteTes Jivithmetici \n

rum inhac avte nac arVe
\WW\Î
f S r 8
J f
Ct TRACT. I. SECT. II. PORT. III. LIB. II.
Etficincsteris:Namhomoiofidcns dorfoafinifclanceammanutenens
fitTnificabitio.Cumfurcaverozo.cum tripode 30 cuni iibro 40.^ fic in cxic-
ris" Atquefi ii.in
locoaliquo volueris pliantafticomodo conlignarcduoiho-
mines, duaslanceas gerentes imaginaber;j:Qiiod C\ ^î.volueris exprimere,
parte finiftra librum manu tenere,in finill:ravei6
finges hominis imaginem a
parteimaginaberispiftoremautagricoiam furca inftrudum,& inmediocon-
ftituesfceminamtripodiinfidentemaffignatisjfcilicct.cuiqueharum pcrfuna-
rum convenientibus adionibus,
C A V. IIL
ûotublexJithujusartisid<ea^(S^ qaibus aSliombus ajjignanili
tn quoUbtt fphxr^R loco.
C kut princiDaliSyqnxfdVicct in omni vocabuloprincipaIi,TUtpar-

ticula membri ahcujus orationis vel fententia; agit Eritque :
Ari£tis efiigies in primo loco primi orbis:Atfiacliovocabuli

praidommantis non fufficiat ad exprtllionem rei fignifican-
dae,tuncpoteftadjuvariacl:ionibusdominicjufdemiigni,{ci-
hcetMarcis:(ed hocrarbaccidit
fjâkuima.)
• r \h.nx.mtnHS principAUs\cv\m nempe ad iniigniorem diltinaionem
hiftoriainoricntahfigni theatro,naturiefigni imprimitur:Sit
ma. huius
^^'i^ ^^^fi"
""» primo ioco col!ocatus,vellus aureuin manu te-
artis eil
nensjM/r^/fînfecundo.r^wpaftorintertio^Dtf^/^/jf inquarto,
&: Phgbus m quinto fignificans diurnam elFe confteliationem
& mafculam : atque lic in cxteris theatris orientalibtts.
In theatris vero ofaV/f«/4//^«;debemusfolummodbimaginari umbrasforma-

rum primi theatri oblcuro modo
apparentesjquia huj us theatri color,quate-
nusnoc1iseftprincipium,fufcusapparerefoletphantafixocuhs.
*7)^ ordine prtncipali tdtearun' perjjhams Vlanetarum.
PEruniverfam Saturni fphxram ordo principalis erittalis : Primus hujus

fph^rx locus afcendens erit Cafricornns , &c fic coniequenter fecundum fi-
gnorumfucceifionem:qu3tenusCapricornuseftSaturnidomusdiurna.54/Kr-
fiiis itaqucin 9: .rcxdttijJtM/is,in ^.Senexprndfntt[ftfniisc^diK^t\n X .ptJcaforyin^V.i.
ratus&invidiiSy\n S^.lubriciis CP- lnxurtoJits,in U.-balbuticns/cd tamen do&ijfimits o*
trudettjpmtts,tn SS rnercator rneUncholicus ex damno ,\n £{ .fortenatusjtnex crnobilis,
in fagaxfedhominumfocietatemfugiens,u t Diogenes.t n £h homo jucundus c^ bonus
iip
focius. in v\ homo vttalts,fqualidus,j>auper dr viruknt£ diJpoJitionis,\n J^f.divescjrpo-

/f«jy?^f^»/f»//(y«^.-Induaterj;oSaturnub veftimenta,tiabeatqueacT;ionesaptas
tc con venientes rebus pra.'dicT:is,pro loci & llgni naiura,in quo reperitur. Dein-
deoriaturfignnm A=».ubi J//j&/>fr apparebit tanquam rex coeleftiscumfummo
honore,in ?• .puf.lLtnimisM^^ pauperrtmuspresbyter,in X &potensmaqnihonoris ac
dtvttiarum,\n 'V duxfortunatiffmusin bt!lo,\n 'r^.amorecaptuSyin VL.mercator bonxfi.
dei,\ n So.principtirn amtcus ty- tn pretio apiid magnates,\n Q fapieus (^ amabilts,\n njp.
Jcietitia prAdttusf\n^ EptJcopus,aut dives in rcbtisEccleJiie,inv\.amicusalicujusprinci-

•
» .
pif'
DE ANIM. MEMORAT. S G EN I T. <^
^w.Sicporr6,fieaparsZodiaci,qiicv^r/>/iatcribuitur>oriatur,inquaM<jr;cogno-
fcicurruuhaberedominium.ipfeineadercribeturcurru vedus, enfemqi manu
tenes,8c fulgura ab oculis ejiciens,in y rapiensvioleftterff^mifiafuhforma niilttiico-
m/tnts,in n a»imamUljjJtsJimn/a»s,in © tnco}t[iam & temerariu5,\n Sl.fetpfimtn'
terfciens afitfujpendens.xn n^P fngens literas aut Sagittas ah arcu mittensM £t..ciim FC'
nere in adulterto deprehenfas a Fttlcano,\ n XA,.dives inpolfeffiontbus,\ n i?i.condtt6ior exer -
citttSyin "^ .altos gUdio 'uuheras m^ audax(^magnaaggred/ens^\n ){.amHtis Regts. i u
poftea,liLeL>oruiur,&rcfuprahonzoncem,cu(uoDomino,videiicet ^'<//(?,c6-
monrtraverit,^/'(7//<?ineodignitatemIrnperatonshabebic,6cnin]e juflitiamex-
ercehit,\x\ -îzmercator erit res ponderans\\n nl cuferpente Pythenepugnabitîn ^.fagit-
tasftiOi httc at(jtie illuc ejaculabitttr,\n 9 .trijiiseritdrobfcurus^n ^ perfltimennauiga-
re 'videhittir,\n K -cum Oceano eires erit,\n 'V.erit biliofus atque tractmdus,m V. ctim
Minotauro be//tge)'abitur,\n JJcum Cafiore df Polltice familiaritatem habebit,?^Cic\a.
cxtensiTaurtts enin\{m-gens,renerem in lua domo habebic,ipfaque more Ett-

rop£ inlidebit dorfo tauri Sic in afcendentibus Gfw/w^jimaginabimurA/frc*-
:
r/«w;.-atqus itidem quoque afcendente Cancro , Z-»»/tw,proccdendo cuin illis

fucce/Ii ve & gradatim,uti fecimus cum fuperioribus.
C A P. V.
T)e imagimbui mmus wincipalibtis.
ALiquibus fortafle minus placebit umbrarum minu? principalium miilci-

tudo.LTcitaqueiisgratioiiorfithxcarsexclufisimaginibus.fliendam efl:,
locos illos pofle coloribusab invicem diftingui hoc modo

Prtmns locus enc al- :
bus inftar pratinivecoopertiî^m/W^f fitrubicundus,habeaiquecffigiempra-

tiexiftentisanteportamtheatri,inquoprxliumfuitcommifrum,ita ut ejusfa-
perficies fanguine tindacolorem rubicundumexhibeat,Tfm;«-iocusfitviri»
dis 5careaquxdamanteportamgraminearboribusquevirentibusconfpicua,
Cûitttis fit c^ruleus,& undequaque inflar vallis ante portam fontibus irri-
guus ^luintus
; &
ultimus fit /pecus feu fpelunca fubterranea obfcuriffima,
nigrum pr^fe ferenscolorem. Hispratisoppoficxfinganturâ/w^w^-fi^/wOTÂ
qux itidem debentfiguraSc (:o\ore.di(k.\ngu\iFigura\tn\xndtimtmextremariierti
circuUris d^ rottinda,medi.i autem coiumna habebtt figuram hexagoneam, &qux
his intermedia fuat qttadratam poffidebunt figuramiColoreetiam hocmodoab
invicem diflerent.utcoloresearumrelationehabeant cfi colonbus portaruni
theatriiisoppofitarum,oppofica tamen feu inverfaratione :icafcilicetutalbe-
do nigredini obiiciatur,&c, Poterisetiamhifcecolumnisannulos phanta-
flico concepru & catenas affigere,quibusadligataanimaliafignificahunt y^^-
'verbia,CoK]tmctiones,Pr£pofttionesii.InteriecIiones,ui\ infententiisdicctur. Entqi
ki illis hicordc^: Alhixcolumnx fingatur affixusannuiusargenceus,cumcal!quo-
que catena, Rttbra ver6 cupreus cum catena ex Famo faclaj &Zm<5/<£p!umbeus
cum catenaplumbea,acM^r^deniquefcrreusannuluscum ferreaitidemca-
tena affixus exiflimetur. Ubi autem vocabula funt fignifiejtiva, ibi neceffe
efl,ut illa denotentur per imaginem aut idxam magis principalem,Sc non ali-
ter,utinfententiarumrecordationeapparebit.
Seqaittir
.
54 TRACT. I. SECT. II. PORT. III. LIB. II.
Seqmtur fgura <uera, theatri.
C A P. Fl.
^dt modis imaginesmagisprmcipalespojfintinlocu
<-jacu{s exprimi^tamm arterotunda^
quam quadrata.
"CrK^f/fy, videlicet cum aliquis videt rem quand.im imma-

nem,aut/acinus quoddam crudeliter,6c contranaturx
leges patrari:cujus generis innz.Tyranmsalifjttem intcri-
mens,Lncretiafcipfiim e medio tollens.
i_^f7/i)W;,quibus \Ridicttlofi,yt\\xt\,i\fce>ninaex afino decidens denttdetftafecretio-
imagines in lo- S r^.ficomnesalia; res digna; rifii.
cis cxprimun- Miractilof£,yt\m\Jioccitrrathomodttobus capitibtts nattts,ve\ aft-
turfolentej]e3iUt ntis docesit altqitem canere fidihits attt ipfcmet etia docttts evadat
ObfianxcJrtiirpts: wtfiqttis in re inhonefia verfctttr.eaQ, titrptter
ajjiciatur.
Et
.
DE ANIM. MEMORAT. SCIENT. c^
ETimaginaripoirumusinpratisillisanteadefcriptis.
hujufirjodietiamadionibusutipofluntimaginesautideêcoeleftes.quas
Hlcautemnotaredebe-
mus,qr6d unumquodque theatrum tibi dabitquinque portas videlicet, Al-
ham,RubramJ'irtdemyCwrtilcAtnd^Nigram. fîcetiam velim te inprimis obfer-
vare,qu6dp!urimumhuicarticonferat,rrinrph^ra Zodiacifiveftellataimagi-
nerishifl;oriasloco&adionecuique{igno&;ejuslococonvenientes:verbigra-
x.\7i\adjtgniim Arietisperiinet hiftoriaaurei Ftllerts]afonk c^ Medei& : Prima igituride.t
anteportamalbameritMedexinrummitate montis AtIantis,herbasTuas ma-

gicascolligentisnivecoopertasj Sectmda ante portam rubram eritMedeafra-
trem fuum interficiens membraque ejus in pratiherbas proJiciens:TfW/4erit
MedeaherbnscoJiigensintempeTheiralicejvirgultiSjarboribusque viridibus
vigentejUtJafonisconaminiqueatafliftere. ^^dr/^jeritJafon&Medeanavem
ingrediens cum veilere aureo. ^^nta eritdomus aut locus ille obfcurus,in
quotauri &: draco,aurci velleris cufl:odes,incaniaiionehgati &: inclufi man-
feruntjSc lic in cKteris.
C A P. VII
ôtinodisin utraque arte^^-videlicet tam in rotunda^quam
tn quadrataexpnmantur <-uocahula,
Jignificatfva ?
fRelationeSc\\ictt,cvim res aliqiia alteri refertur,ita ut per eam

relationem,fignificet remaliquam fine rei fignificanda: ex-
preflione Sic atramentttm fotesi Jignijicare atramentarium ^ni^
:
gredo atramentttm,vaginagladium
Exprejftovoca- 5'/>»////W/w.nempecumresfimihsinIocoexprefIaindicateam
hulijigmficati- ^ cui fimihs eft,veluti Sirenesfceminas,Henricus pauper cOronatttSy
vi hz trtbtts ? Henricum Regem Galli£.,^c.
modis,ic\\ictt Regali frxfentia: fic imago atit idea, gladio aliquem percutiensjiirnifi^
cabit gladium. Hêc igitur eft, cum rcs vera in fua natura 8c
fubftantiainlocoahquoabimaginisvelidejeaclioneexpri»
mitur.
C A P. vin.
ê utititate exprejjionis imagtnum fixarumyquai
ejfentiales '-uocamM.
in harum imaginum exprefnone voluerimus multiplicem commodita-

SI
temreperire,nihileritinpr2didlorumlocorummedioexprimendum,prx-
quod ex hiftoriis quibufdam excerpfimus verbi gratia ex vita Julii
ter iliud , : ;
Cxfarisa,utalteriusalicuiusRomani,velCleopatra:,velalicujusTrojani,vel
cujufdam Philofophiinfignis,autconfimilium,vel ex facris Bibliis,utinarratio-
nes vitarum Samfonis,Davidis,Moyfis,Macchabî,& aliorum. Prima ergo U-
tilitas erit hiftoriarum retentio feu memoria,per quas eriampoterisfacillime
vocabula fignificativa,non fignificativa,audita fcilicet atque inaudita,

fimiliter fentenrias,orationes &
rerum fubj eda
memoriter reiinerc
i TRA.
.
CG TRACT. I. SECT. II. PORT. III. LIB. III.
TRACTATUS PRIMI.
^ R T I N I S III.
L I B E R III
De animx memorativ^ fcientia.

c A p. i.
ûotuplex fit <-vocabultm: Et de modo explicandi m locu

<ôcabuU fignificativa,
Ocxhulum fignificmvum appello i'Iud, quod per vivam aJiquam imaginis,

V autidexaclioneminlocoaliquoexpiicaripoten:: Nonfigrttficativum vcro,
quod in locii per fe propter aclionis defcdum fignifican non potcft.
frfrî.utinterficere.faltarejCanerc&c.
)Sub(lantivaMi,\iber,tx\{\s,iSimus,&Lc.
'"Significativa,
)AdjeBiva,ut> fortis,violenttis, tnftis, hilaris,&c.
ut lunt
frfmr/^/rfjUtpercutiens.ardens^xgrotans.fiiCc.
^
( Adverbia,m,x\ow,nunc.
Minusji- \conjuncIiones,ut,&c,nec, atquc.
gnijica - s pY^ôjltiones
u t, p e r, rL i
tiva, ut
\j„terje^tones,n t,proh, vah.
VocabuU -^
omnia s Petrusjo-
CPropria,ut,
lunt
fAudita j
hannes,Sara,Maria,
aut
) Sitbftanttva<^
rSu ,
'
. mon proprta,nt,\3ibors
^,
,
'"
'na f .
'i,
r-
I j
mteilcaus, fpiruus,
Magis fi- S
L &c.
Non ftgntfica gntfica- ^
\ ttva \^tiva,nx. j
,meus,
Pr^wtfwz/w^.-ut^quijillcifte,!
L &c.
\ /;?W/.%ut,Gorocoga,Abricalac,Arbroc,&;c.
C A P.
D E A N l M. M E M O R A T. S C I E M T. cT?
C A P. 11.
*T>e 'vocabulommjiinificatiyorum recordatione m arte

jhhAnca.
LOcisutrupradicflumeft.diftintflis&cicfcriptainprimotheatrohiftoriaMe-
de^per quinqiieprata,oportetper regulam priedidam in vocabulorum
fignificativorum expreffioneoperanhocmodojvidelicetfivocabulumi^Z-i^^r
velim in primo loco denotare, imaginabor Medeam inprato albo,tanquaiT
fubtilemfpiritum inxtherependentemautincurruigneofedentem,in(picere
hbrum magicum Atque hxc tahs
: imaginatio debet reah expreilione in loco
fibiproprio notari. Porro fecundum vocabulum fii(fx^//<i^<i/jpol]umusigitur
fingere/piritum iftum Medeic in turris fummitate profpicere anxie obferva- &
re,an Pater eam perfequatur,necne.Tfm«wvocabuIumfit(Z<«/'»i^quodutex
phceturimaginabimur,fpiritum Medeajlxtari duplici nomine, tum fciiicet
propter]ociamoenitatem,tumetiam,qu6dinvcnitherbaspropofitofuoinfer-
\icntes.,ûartum vocabu!umfit('f«//f//«fjMedeamigiturcultelkimfuum,quo
fratrem jugulavit,in mare projicere nobis perfuadeamus.^M«/»«»vocabu-
lum fit. (Lux) Quod ut fignificetur, imaginabimur,qu6d in confiidu Jafonis
&
cum ferpente vigilante tauris flammas evomentibus eximia Jux ingens &
fcintiJlarum multitudoex fpelunca profiliat. Et fic progrediendum ad ihea-
trum V. occidentale, in cujus ohfcuritate efTentiales Mede«e actioncs, tan-
quamrefledentesumbrasfpeculari debemus.
(;' A P. IIL
'De fvocabulorum fignificathorum recordatione lijr
fofitione m artequadrata.
SIvocabulafuerintfignificativa>^xprimenturrf«/rf/4//(?»^,auty&»;7//»^m^,aut
exprimaminprimaprimi
realiprafentk: Sic vocabuli fLf <?j fignificationem
lociportaperrelationem,videhcet per Sampfonemleoninapelleamid;u,aut
reaii aclione per Sampfonem cum leone pugnantem fi fecundum vocabu- :
lum fit (Etifis) imaginabimur per relationem, qu6dDaljla iracundiaz ardore

percita rumpat mventam mariti vaginam aut etiam reali adione finge-
,
mus,qu6ddefperatamortemfibigladioconfcifcai. C^6dfitertiumvocabu-
lumfitfwwyTiX^hngemusâutrealiprxfentiajqu^daliquisPhiliftxorumftudens
evitareSampfonis violentiam&fervorem,iufideatmuftx&:evoletinaerenv>
aut relatione quod carnes habeat putridas a mufcis undiquecorruptas,autfi-
militudine, quod alis,mulc^fimillimisfugiatexIocounoin alium-.
C A p. ir.
*J)e '-vocahulorum co^mtorum quidem.fed aut omninononf

aut di_^,culterfignificatiyorum m utraque
arterecordatione.
7 'N arte rotund.t folent nomina. fuh(lantivi.,a.d]ecliv!i d^participia per ordincm al-
^ phabeticum Deorum,cumaliquatamen corumcircafixamimagiacma<flio-
i i ne
68 TRACT. 1. SECT. II. PORT. III. LlE. IF.
neexplicari.SicNeptunusnihilfaciensvelociorusfignificabit.nihil. Verbamfig'
nifcativA exprimuntur per alphabetum Dearum,utproferpina inmagnama-
jefbatefignincatpoire^Prf^/ztf^ww^porroomniaindicantutautvitioaliquOjquod
erit monftrum vel Diabolus.aut virtute,qua: erit Angelus: fic('///f jexplicabitur
permonft:rumaliquodlepro(Um,&maculisrepletum,digitoaliquidoftendens
Adverhia a u tem Conjuncliones., Prxpojitionei df Interjcltiones, folent per bruta cce*
leftia fignificari. Atque fic etiam fefc res habet in 4r/^^«ii^r4/4,hoc folo excepto,
quod pro vitiis & virtutibus aves folent ufiirpari: finttamenha^comniacum
notabili aliqua aclione conjunctaautindicata:Po{Iumusetiamtotumanimal
aliquando per notabilem 6c diftindam quandam ejus partem denotare, uc
Leonem per caudam,pellem vel [ingues, Elephantem per dentes aut nafum retor-
tum,/'4«/W4wperrelationeminterillum&,remaliquammacuIisinfec1;am,at-
que etiam per pellem,y^»«w per lyram Bovem per cornua /:;^(i/m7» per ve-
, ,
nenum.C^wf/wwperveftimentaSandiJohannisjGrj/Âawifperalamcumcauda
leonis, ^ludflorem per linguam aut canem, Rhinocerotem percornuj.y/w/^wper
imitatione,authominefimi£efimil€,Ur/d«2perplauftruccelefte,f^/t=/wpermu-
remautignem,M«/«w/'fronera,£^««/wperfrxnum,>4^««wperlanam,/id'i«7/;«»»
perpomum,5<!»«//4f/«w/'i?/'iiwperclavem,Cij^w«wper{eipentrmautarborem
Davidem per Golia; C2i\nn,EteocIemptTiiimm^mdiv\Gm,JaKîiFranciJcumpet
crucemfanguineamjHe-rrw/ifw perfuftemautarcum^J^yi-i^f/wpervcllusaureum
autinfidelitatem,A//i!/i<wperaurum,autauresafininasaureas,iVf/?(7rc7wper bar-
bam 2.\him Orpheum per lyram, Prometheum per cor fanguineum aut vultu-
,
rem,,^/»«//4»«wperGrammaticamautvirgam,i?4/w;W«w£/^///«wperphia-
lam6(:alembicum..S"//?<?/?f/w per equum ligneum,T<!/7/ii/«/w per famemautpo-
mum in zquzMlyJ/em per Syrenes,&c. Sicponiturproy/^«//« oculusafpiciens
Solem,pro5/<Wfobfcuritas,pro CiJrf i9nigredo,proX)rf/'(j//fhyrundo,pro£r/-
//;4f(?homo(oIusindefcrtis,prof(«/r^/?^tintinnabulu,pro Grue locus aquaticus,
roftrumacutum,velherbageranium,pro/^r»/?i!//»f tedumdomusjpro/^fpar-
vulusferpens. Atqueitafemperferercshabebitindiftindlioneformarum con-
ceptaruminarterotunda refpiciendo affidueadprxdidasexceptiones.
G A P. V.
1>e nominum propriorum cognitorum recordatione.
CUmeorundem
nomina
hos
cognitaatquecommuniavisrecordari,oportettea-
propria
nominum,qui ledione
vel familiariter,vel ex hiftoriarum
tibi cogniti funt, in locis coUocare, & quidem fimpliciter acl:ione tali, quali
communiteruticonfueverunt: Verbigratiajfimeminifie voluero alicujus Ca-
r«)/;,collocabo ibi quendam Carolum benemihi cognitum qui quidem, fi No- :
tarius,Secretarius,autfaberferrarius fuerit,&c. ille quoquehocofficioinloco

illo,ubiponendusvenit,cumevidentiimaginisadjumentOy&notabiIiejurdem
adlione fungetur,vel etiam eligam quen^Jam in hiftoriis clarum,veluti Caro-
lumMagnumbelligerantemcontra infideles. Sic fi Clementls velimrecordari,
ponaminlocomeocomrnuni,PapamClemcntemcumcornuin
manupromeliore diftindionCjSc fic
in cxteris.
C A r.
D E A N M. MEMO H A
I
T. S C E
I N T. (T?
P. Cyi A
ê nommum propmrHm.ntmquamubânte
auduorum.recordaUone.
runr.numeranTurAw//e'!7^^^^
^" ^'^'" ^""^^
dram,qaa. veoenoruore/fitT/' '
^l^-
'g'^^'^
P«"« Hy-
dr:e,miginahorEeocem^^^
tus,eb,bit,quarehfcno^^^^^^^^
i/-.3 Nam^4In;Xaf^^^^^^^ eftreco^dan,reLto
uctangens hviamTo;c?dar nf^^^
''^^
/^^^^ ^&olorO. Ad,o autemenr,
dam e?. Parad.forcen S,mum,quam A-
tcaX-î" /"'^'^^^'"^P^
dmianantemWamrcrSlm^^ âT"'^''^^''^^"'"^^
utAdamuvula4cû,afe'm''"'7'"-"^'^^^
rua. ^-..wJc" lolTot^^^^^^^
.ncro,v,!cum S,m,a & Ibe
l'us cum phiaii. & akmb^d/^T V ^
/^T ^'f
^bitur Raimundus Lul-
^""'^""^^ rumpetfeu confonget
phulas,eaquepropterlRaL^^^^^
L j r i^ r'"F'cra K.aimundo percucetnrnifl-iiU ci^ ^,^''° ,^
modofac,hon,hoc)dempotentfieriFtemm r ^
»,
^
^"«^'am
i
X r
'" ''''"''"^""
^
vocabuJumante^ tib,inaudm,m ^"'"^^'^ 3^^^^

Ju qu.dam vocabd
mantomnesfereatital rot/vC^^^^^
ricupis^Verb.graSSSa nrr"'"^"^' ^"'"^''^^
ru Dav,d,sfu,t in be loln
eSs &^^^^^^^^
«om,n,s tu, inauditiaut
clum,qu.%nificatduo cS~
nâtHdafÂTrl
admonearisêumdenotareprimasfvLb^!^
'
r
u"^^'
a
'"P'^'"^'' '^"^^ ^/J^^bas
'^'''"' ^"'' '"'

P^«^' "^
arcendentemiaccelum,actSeSn f '
"'^''P'!^''"°^^°"bi^
unam,..c.c.ter,s. HoS::^::^-!:--^^:^^^
Têfemenuarumrecordattonet^m
marterotunda,
qnam m quadrata.
couvcn,enti,n/Iaeulanahnnr.ll ^ '
"^''^'^ ^'""'"^ vocabuJa ord.ne
ill"dmûlt.tud,êfeattrrrt"d;r^^^^^^
>ncedemusv,a:ObfervencurigiturXcope^^^^^^^^^
ucpe.feclumaJ,cmusmembrirenfumexJr/^ "'"''^^
verb, gratia. ,n hac
miago qu jdam d.vidat
fententia, C
;tlXT^j;^
7^
corporafautZTontmt. '^Y'^'^'^"^^^
3 luti
.
70 TRACT. I. SECT. 11. PORT. lll. L!B. III.
\ut\,0mftfimotuiJif»pUxautre^t*fef}aurrotn»dns:HicOTpheusmoythkixrTe£te
&rotunde)autSolformabicurinmanu,rigniHcansmotumpcrrelatiuiie.7'fr/;a
nduoveltriaadverbiaaut conjuncliones,&c. inchoent fententiam oportetiU
lain unotantumlocoexprimere.nicoDfsquentiafintmanifcfta.&infenfusna-
turainfeparabilia.,^4r/^,cumexadevolueris&fubit6di<ftasmembriparticu-
las in locosfuosdi(ponere,affignabispritisimaginibusad:iones fidorum voca-
bulorum fignificativorum Ut, fi collocavero atramentum in primo loco,6c
:
^
primum membrum (iitm illnd: Forma dat nomen ejp rei, iingzm,imiginem
tollere atramentum, &
poft abfterfionem ejus de facie cujufdam formof»
puellx,appellarcillamMauram.CumautemvoluerishsEcperagereinartero-
tundaoportebitutiio.portisMedex,8cdeindcEuropx,&c.
C A F. yiii
'Deorattombns ^ carmmibui
INorationibus & Carminibusopus pfa:dic1apropofitione5ceodemprxci$^
modO)fed&in Carminibusfacillimeidpr^ftaturproptermenfurxneceffi-
tatem.
C A P. IX.
'Dc (kbjeSits <(sr qmtu^pltctter fubjeûm hic
acctptatur.
^\Xh]tdLUyni\\\oc\oco\\\u^zcc\p\tm,eHa&ioferfeBaalicujusintetionis,qHxvet
^reUtionealitjua, veljimilitudim velfalterealiter in unofolu loco exprimitur: Aîtont
zutemperfeffailicujai intcntionis voco illam,qua fenfus alicujus biftoria: vel
dic1ifapientis,vellegis,velaphorifmiautconfimiliumexprimitur,&perfede
omnibus varius eftoperandi modus,
in locoaliquo explicatur:fed quia inhis
idcirco ordine quodam &
methodice progrediemur. In hiftoriarum igitur
fubjedis fciendum eft,qu6d hiftoria dupttcimodoin locis exprimatur,v\de\icet,aut
generaliter autjpccialiter. Generaliter exprimitiir hiftoria cum tota ejus feries &
lenfus in unico iolummod6 loco explicatur uc fi generaliter velim totam fe-
,
cundi libri ^ncidos hiftoriam Virgilunam in locoaliquo exprimere, fin-

eam.quod imago loci in fummitate montis eminusconfpiciat.quarationein-
cens equus licrncus denodeinurbem introducatur,adeoc]ueetiam deinceps,
cccca adhuc noAe.ipfa urbs lamentabili modo omni ex parte accendatur. Spe-
f;4//>f/autemhiftoriaexprimitur,cum unaqua:qi cjus parsleorfim explicaiur.
C A ?. X.
T)emodo exprimendi figuras arithmettcaiinprxdiSIislocis.
HUjus rei mentionem fecimus in libro noftro dc Arithmetica Hn/verjali,nhi

etiamparticuhriterdeArithmetica memoriali capntiinum atq^ alteriim
propofuimiis,edqiie ration'; docuimus modum nuincrandi,addendi,!UL->irj-
tr.ihendi,muitiplu,ii!di &
dividcndi per aptamfigurarummemorialiurn p. .fi.
tionem, inlocis conyenieintibus. Quocirca vos ad illum rraclanim noftrum
hincremittiinus,utbrcvucrhuicfcdionisfecuuda-portionifincmimpon:miis
TK A
71
TRACTATUS PRIMI.
T R T I G IK
De animx vitalis cum intelleftuali

Scieiitiajioc eft.deGene-
thlialogia.
o
In qua agitur de Cenii cujufque tnquirendi ratione.
.-;;«..?-
TRACT. I. SECT. II. PORT. IV. LIB. 1.
TRACTATUS PRIML
SECTIONISII.
T R T I N I S IK
L 1 B E R L
De animx vitalis cum intelleftuali
Scientia.hoc eft.deGene-
thlialoîa.
'
C A P. L
De Ajlrologia , c^ ejm fartibuj.
. Eteres TLQCQn{\xtmv\iquatHor h.(kto\o^\x partesô^mxnvn tinam iil

leris mucationibus tempeftatibus
, cxterisque hujufcemodi
,
eam confueverunt prxfagire (i~

rebus verfari voIuerunt,&c; per
lubritatem,morbos,8c annonx copiam vel penuriam-.y^/Zfr^
agit de imperiorum,principatuum,rerum pubJicarum.autur-
bium principiis,mutationibus,excidiis,bello ^ conllmilibus
aliisejusgenerisalterationibus. Tfmit redividitin/mr4/»«/tf;reufpecies,qua-
rum unA in temporum elecftionibus occupatur,de qua m generali noftroTra-
ctatu de Aftrologia integrum libelliim rcripllmus-, 4//(?r<t circa qu^ftiones 8C
interrogationes verfaturiEt/fr//,t,qua:ment6princeps cxterarum Aftrologi^
partiumexiftimatur,appellaturGf«^//7//W^^/^,de quahocloco agere prxcipue
intendimus:,^4r/<«&; ultima fpecies ^ri^^HMuaiJx»; dicitur , qua; in fabricandis
characleribus, ligiilis, 6>: ftatuis confiftit, quorum efTccfbus mirabiles hiftoria;
multorumgenerumdecantant:Sedquoniamarsdiabolica,cumhacfemircec
(ficutiquamfa*piiIimcvidemusrembonamimpiorum abufibuscommaculari
8cconrpurcari)illamrepudiabimus,8c breviter nos adGenethlialogia:iDquili-
tionemacexplicationemaccingemus.
^ IL ^
C P'
ênethlialogia quid, i^ in quo n,>erptur ejiajudicium ?
/^ Eneihlialogiam definimus illam Aftrologi^ partem ,^//.e docet,qua ammit

^^qux corporii,quxfortunx bona debeantntito contingere .Cfunde ilU dimment quu
hufqueJigniifutHra)eun)concernentia,denotentur. Hyjus igitur Aftrologica: partis
judicium
DE ANIM. VITAL. CUM INTEL. SCIENT. 7^
judictum feu praxis dividitur,/« inquifitionem honorum vel corporii,vel ammt.vgl
fortunx-.Qnx, quidem omnia pcriius Aftrologus,ex diligenti domorum col-Ic-
rtium obkrvatione, ac Planetarum eas poffidentium, naturarum eorum &
confiderationeacmutuoillorumarpeclu &;relationepr^fagirer4ondubitabjr.
C A P. IIL
*T>e Ajirologorum ûlgariam in inventione Domimgenitur£
wcertttudine.
/^ LTm de huj us fcientix praxi feu judicio agendum eft

eredlo prius fchema-
,
^^te feufiguracoeIefti,eo modoquo

inTradatunoftrodeAlirologixantea
declaravimus ad veri geniturs Domini cognitionem in primis proceden-
dumcenfemus.AtveroinhoclaboremagnaoccurritAftrologixvulgarisincer-
titudo,quatenHsinDominiGcnituriEeied!onehaudexiguaeftinter Aftrolog.
opinionu diverfitas:Nam Firmicui, virquideminhacarteperitus,eum plane-
tam eligitpro Geniturx Domino,qui figno,quod Lunaproxime poft nativita-
temingreditur,pr«efi"eanimadvertitur,Lcone&Cancro,quibusduolumina-
riaimperantexceptisj verbigratia,fiLunatemporenativitatisTaurumpera-
gret,quoniam ea proximo loco in Geminis migrabit,qui domus funt Mercurii,
ideo Mercurius erit Dominus nativitatis. Aliiautem nonnuHiftatuuntillum
Genitura;Dominum,quiin pundonativitatis fortior eftin hemifpheno.hoc
eft,quieo temporeplureshabetdignitateseirentiales in coelo. Aliiverovo-
Dominum,qui plurcs&prxcipuasdignitatesobti-
lunt,illum efle nativitatis
netinquinquelocishylegialibus,fcihcetinlocosSolis,Lunx,Horofcopiparti«
fortun«,&conjund:iojiisvelappofitionis Iuminarium,nativitatemimmedia-
teantecedentisj&ficinaliis.Quorumquidemopinionesdiverfxtantamhujus
artiscertiiIimxincertitudinem,perArtiftarumignorantiam,mundopcpere-
runtjUtarsiftanobiliffimainfe&perfefimpIeXjpura ficdigitioDei Omnipo-
tentiscoelisinfculpta,avulgarib.nominib. profophiftica,fpuria,&prxftigiofa
falso habeatur|& reputetur:Qualis ergo fit noftra de eligendo Genitura: Do-
mmo lententia infradecUrabimus.
C A f. IV.
T>e locifortuncc inyentione in Genitura
OMnes fere in Aftrologia verfati folent inventionem loci fortun^ in arte

GenethiialogicadiligenterinquirereiCumhiclocusinmaximoapudeos
habcaturrefpe(flu,ameover6inhacarteMagiftro,virocerteinfcientiaAftro-
logica & Mathematica prajcelientiflimo Domino Allen Oxomenje,\oz\xmioxx.\x-'
nashocmodoinveftigarefuiinftitutusrAbftrahenduseftlocusSoIisalocoLu-
ns. hocmodo:Si contingat,ut O-fit in7.gr.&i8.min.:£i:.oportet omnia figna
numerareafignoprimovidehcetabV.&invenienturfexfignajfcilicetV.V.n.
©.^.n;e.&7.grad.cumi8min.:ii:.Qu2abftrahendafuntalocoLunje:Site!-go
Lunain 14. grad. &9. minut. %.Quare diftat (t aprincipiopernovemfigna
nempeV.y.n.SS.^.flP^.ni.Jt^.&Hgrad.cumjj.minufjb.di/ponanturigitur
hocmodo.
k C. 9.
—
74 TRACT. I. SECT. II. PORT. IV. LIB. I.
C. 9. figna 14. grad. 9. minut.

O. 6. figna 7. grad. 18. minur.
C. 3. flgna 6. grad. 51. minut. Refiduum.
SubtracHiione igiturfada.addenda funt refiduo figna interpofitainter V.
&fignurTjarccndentiscumgradu&cminucaetiamejufdemfigni. Exempligra-
tiaifiafcendensfueritS.grad.&z^.minut.i^.tuncinterV.&illum interponun-
tur^.figna.Quibusadditisrefiduorupradidojfic manebunt.
fign. grad. min.

3 6 51
4 8 H
7 15 15-
HiEC igitur Gmul addita producunt locumfortuna:,quieritinfeptimofi-

gno,numerando ab V.ad ly.grad.Sc i^.minut.î. Atquedicitur/tff«^/^mw<<,
quoniaminiliolocofeugradumaximanatifortunafitaefi:. Ca^terum.liLunx
figna pauciorafusrintquamSolisjtunciz. fignaaddenda (untfignis Lui x,Sc
deinde abftrahendus eli: locusSolis,a loco Luna:,ut fupra:£t fi poftaddicio-
nem fadam plura figna producantur, quam 11. abjiciatur Zodiacus &c reli- ,
duumingraduficminutarefpiciatur-.Verbigracia, Horofcopus fic giad.io^ S

minut.20. LocusLuna;n. 2.6.10. LocusSolis^.grad.io.minut.30.
fign. ^'^d. minut.

i- 20 10
4" ^zo 30
9 ^9 40
Hoc fado addenda funt figna cum gradibus &; minutis interpofita inter
V.&cfignumafcendentis. Atquiipofi: jdditionemi2.fig'iaabjiciendafunt,6c
refiduum cumgrad.& minut.eiiêndum,invenicmus,qu6dfign.i.grad. li. 6c
min.o.fueritlocusfortuns.
9 . 19 40
3 10 —10
.10 o
Eritvidelicetlocus fortuna; V.g-rad.n.&null. minut.
C A P. V.
ôd^-iêra Aftrologiic cognttto occulta nohis Jit ^ ahfcondita.^tls' quodne-

gleciis c£tem lUis nrtis amhiguitatihus,qu£ Amhiquo modo nohis ah Ajlrolon-
cu fcriptorihHS traduntur,ampleclendafit ôiaplana (s^JimpleXy
donec alia njerior <i^ certior nohis heniqna
Dei 1,'oluntate innotefcat.
TractatunoftrodeAftrologiadeclaravimus.artemiftamefTeveTiflimam;
IN
Artiftas vero fpurios 6c incertis pr^ftigiarumac ignorantia:opinionibusfal-
lacibusquedocumentiscontaminatos. Etquamvisaliquibusdivinah^cfcien-
tia fiicricrevelata,artamenilli,(iquidde ea in publicum ediderunt,tam obfcu-
reidfccerunt,tantisquea:nigmatib.& rebusin rpcciequidem verisautappare-
tibus,fednulloveromodou(pi.jm exili-:;ntibusilIudpermi(cuerunt,utntOedi-
DE ANIM. VITAL CITM INTEL. SCIENT. 7;
dipi quidem fiibtile ingeniuiTJ potuerit.aut certe vix cXgreque potueritoccul-
tam & abftrufam eoru intentionem enuclearcjaut fententiam eoru & fcien-
tixveritatemullomodoexipforumfcriptiselicereiltafcriprerunt Alchimirta:
de lapide fuo phyfico,fic Magi vere naturales de fua magia,aut fublenfuxni-
gmatico,tanquamnatura:facrario,arcanafuaabfcondentes,autfub nomini-
busD.TmonumatqueAngelorummyfteriifui medullam tegentes,aut fabuiis
&ficl:isnarrationibusreiveritatem fcientificis revclantes,ut hacvuftultos.it-
quefatuos(ipforumenimverbisutiliceat)fallerentatqueerrarefacerent. Eft
tamenhuiusSc aliarum diclarum fcientiarum arcanum certum,infallibile at-
que divinitus hominibus cum ipfa fapientia e coelis fandis miiFumjfed paucis
admodumrevelatu:Cujusquidetraditiongcabalifticam,quoniaaneminead-
huc viva voce verbisque apertis accepimus contcnti erimus cum reliquis in
,
fcientiahac vulgari verfatis fimpliciori 2c faciliori via,eaque,rclic1:is omnibus

compofitis 6c ficlis Aftrologorum nominibus ac operationibus, utemur. Sic
itaque/'/-/>»<'/(7f<?Dominumafcendentis,hoceft,Planetaminfignoprimamdo-
mumocGupanteprxdominantem,five debilis fit,five fortis,refpiciemus,& fe-
cundtimejusdifpofitionemdecorporishabitu,ftatura,complexione,fanitatc-
que 6c hujufinodi aliis,uti &
de animaj moribusinclioationibusjudicabimus:
Deinde pro nati divitiis&. facultatibusbonorumconfiderabimus^f«W(?//?ftf
domum fecundam,ejusque figni naturam atque Dominum,Dominique lo-
cum,inquo,temporenativitatis,invenitur. Tertio vero /i?f^,domo tertia,ejus-
que figno ScfigniDomino confideratis,fratrum&fororumnumerum,eorun-
demque naturam ac difpofitionem erga narum obfervabimus.Sc fimiliter de
itinerumnatibreviumprofperitatevelinfortunio,&:dereligionequoquenon-
nullacognofcemus:,^4>'/4^(7»2^cum fuo figno&figni Dominoindieabitres
exoccultoobventurasnato,thefaurosabfconditos,ejusin agriculturafelicita-
&
tem vel infelicitatem,domositidcm ac iedificia polTeflioncsexparteparen-
tumei obventuras:^/«/4,ejusquefignum,&: figniDominus arguet natifoc-
cunditnem aut fterihtatem,multitudinemque aut paucitatem hberorum, fi-
militerque nati folatia feu dona &
munera in vita,ei promifia indicabit. SextA
cum prsdiAisei convenientibusdenotabitxgritudines&morbos natifutu-
rosin vita,itidemque fervorum fidelitatem feu infidelitatem,& nati circa be-
ftiolas feu pecora profperam vel advcrfam fortunam aut fucceflum Seftima :
&
cum fuo figno ejus Domino declarabit nati uxorem,ma trimonium & lites,
accontentiones:0£^4X'.texplicabitnatimorcs,naturam,Iaborem&.triftitiam
invitaac hxreditates morieniium:i\r^«/« pr^monftrabit nati religionem fi-
dem,vifion£s,fapientiam,&itinerumlongorumfucc€flum. Dff/w^ nobis ape-
rietnatidignitates,officia& favorem apud Vrxncx^^tvcwWndecima, fpemnati.e-
jusquefiduciam,&amicorummultitudinem,aceorumfidelitatemautinfide-
litatem indicabit: Atque duodecima. tandem nati occultos inimicos, decepto-
rev,invidos,malasc]ue hominum cogitationes atque fufurrationes deteget,fi.
militerqueejusfortuniumautinfortuniuminmajoribusanimalibusdocebit.
Exquibus luculentervidemus,quod hac viadequolibetdubioinvitanatifu-
turo poflimus fimplici ac plano Aftrologias modoliberantes nosearationeab
infinitisveterum Aftrologorum nugis &:commentis,judicare8cpronunciarc.
Nec tamen potentiorem totius coeli Dominum negligere omnino volumus,
fed,ejiisnaturamcumcxterisfignorumDominisad bonumvelmalumcom-
mifcendo,pra:did:iones noftras contemperabimus, imo vero dicemus, quod
res prxdicla eo magis fuerit confirmata,qu6 fortiias commifcentur radii Im-
peratoriscumDominoaut figno domus,inqua res illa fecundumnaturalem
fignorum difpofitionem continetur. Nos crgo fimplicihacviafolitifuirausin
k X hujus
"
fG TRACT. T. SECT. 11. PORT. IV. LlB. l.
hujus Aftrologix fpeciei myrothecium ingredi Nec tamen huic arii fidcm :
ccrtamattribuimus.nifi a Geomantia,quam ruperiiis animx fcientiam c llc ex-

pLicavimus,confirmaretiir:Ubi crgo h* duxfcientije convenerunt,ibirei ve-
ritatem inelfc non inefficaciter prxdixirausi in loco autem, ubi eas dillentirc
percepimus,nihilcertitudinis,redpotiuspr£di(flionisinconftantiamefledecla-
rayimusjnecaufifuimusquicquamafTeveranteroreincertoebuccinare. Quo-
modo autem duodecim fchematis coeleftis domus fortunio aut infortunio nati
refpondeant ex fpeculo fequenti poteris ad oculum pcrcipere.
Inimici
flilOIS,
occul
• I-abor,
DeceptoLES,
.
jTriftitia,
Invidi,
'' SMorboruTi
Pravi cogita
tiones,
/ liireditas,
j ^Vilxfiais.
Animalia j
magBa. J Spuulum ccelefte vit* Nati feregrind-

tionern atque accidentin in ea cen-
tigentia nobisobjiciens:
Huptiz,
{Corporif Uxoies,
habitui,
Contentie
Animx mo..
ncs,
ICJ.
Bellum,
IiWmici.
Jubflantil,
DiTitiz, SNati
Doiuut. J farentes,
HireditaS,
Domus,
Kati
Terra:.
Iratres,
Nati
Soroies, i
Amicitia,
Fides&rtligio,
Itioeia.
TR A.
TRA CT ATUS P RIM T
i.
SECTIONIS II.
*? R T I N I S. IF.
L I B E R 11.
De Microcofmi Genethlialosia.
o
C A P. I.
*T>eprimtt domus fchema,tisccelejlis naturain^xplicanda

nati difpojitione.
NAtoralis primx domus cum ejus figno & figni Domino proprietas eft.du-
plicem inprimis nati difpofitionem explicare.quarum una efl debita cor-
poriscjusconftitutio,atquealteranaturalisanimiinmoribusinclinatio&apti-
tudo.
C A P. L P A R S I.
Dc nati corporis habicu & confticutione.

In exadta naticorporisfimilitudinisejuscj; habitus
cra/fi veltenuisacfta-
turasbrevis.mediocrisvel procerxinquifitionegradufigni afcendentis innati-
vitate i» primu conCidtrite folemus) deinde Domini afcendentis figni , in &
quoreperitur naturam &
difpofitioncm rerpicimusii^r»/,y»fPlanetxfortioris
'totiuscceliviB£utemcumcxterisc<Dmmifcemus,ficutipid:orincolofumvario-
rummixtioneunumac«terisdifFerentemprofcrrefolet:Necetiamfuntduo
luminarianegligcnda.Procorporisergofigurarefpicimusnaturamfigniafcen-
dentis, cum ftellarum illarum fixarura di(pofitionibus,qu;e extra Zodiaci mar-
gines pofitx cum eodem figni afcendentis gradu furguntj vcrbi gratia n figura i
fequenti.
Gradus
7« TRACT. I. SECT. II. PORT. IV. LIB. 11.
Gradus afcendentis eftii. V.cum minut 3vQiia;rasigitur inaftrologia

noftracaputderignoT<t//r/,ubi rcperie5/>r/wo,q'jalc difpofitionemtum animi
tum corporis Taurus denoteij Demde\b\ deprchendes,qu6d Cajfiopexcot\{\.t\-
latio,&.Pfr/f«^>&ftel'a'"capite6'tfr^/>»âfcendentGumd)difignilongitudine
ubi etiam earum naturas percipies.atquefecundiimharumftellarumnaturas
&
carumque mixtiones de figura nati difpofitione animi ejus judicabis Deinde :
Dominus iftius figni quasrendus eft.quem invenics effcFefierem quatcnus ip(a j
cftT4//nDomina. Nam T<i//r«f eftdomusnodurnarfi^/frwiHujusergonatu-

4-a&habitum,taminanimoquamcorporcnatiinvenies/«//^.i de.r^y?rtf/^^/4f4^.
fexto. Pt?rrêtiamrcfpiciendumcftfignum&:domus,inqua Venus rcperitur:
Quia igitur illa, deprehenditur in duodecima domo,quam vx- poflidetiideo ex
capite Aquariiwi Aftrologia noftra dcfcriptOjejusvimpcrcipiestaminanimo,
quamcorporenati. HicautemA/4rfaliquidperaccidensager,quatenusinrpa-
tio primxdomusinvenituriUndeproptermalitiamfux naiurx morbosacu-
tos minatur: Idque tanto magis.quoniam inyir/We-.fiiapropriadomo.exiftit,
& proindeaffliget natum in ejiis a.-gritudine doloribus capitis: Atque hocidem
faciendum erit in omnibus aliis nativitatibusjfatîa ve! inftituta inquifitionc
taminnaturamfit^niangulicoeli.atqueilliusinquoDominusangulimanebit,
ciuam nfius Domini Porro etiam afpccfkus tum benevolos tum malevolos alio-
1
:
rumPJanecarum,cumDomino prima; domus rcfpiccre debemus,8c fecun-

dumeosdefoelicitateaucinfoelicitate.judicarc.
C A P. I. P A R S II.
Decorporisnatilongicudinevelbrevitate.
Trinciptumfignorum auget bngttudinemfedeorumfinU diminuit.

Gemini , Ftrgo, Lthra, Sagttartus dr Aejuarius, quatenus iamjigna humana^bo-
narn &proportionatatn corporis conJlttutionempoUtceri dicuntur. Lun*
DE MICPvOCOSM. GENETHLIALOG. 79
Luna injignii longioribusjcorporis proceritatem , in breviorihm vero deprejjto-
nem indicare traditur.
Solinoccidente denotAt dtitudinem d"longitudinem.
Ego vero.his omnibiis omiffis, Domini nativitatis motum in primis
obfervavi.Qucmfirepeh in fua y^//^f rive^^<5^^(?,pra2dixi,natumforealtumSc
procerum,{lin oppofito Augis feujPm^<«(?,pr^lagiviiprumfcrecurtumfeuhu-
mi lem &: deprelliim At vero,(i in ter iUos duos locos eum mo vere deprehendi,
:
ftaturaramediocremprienunciavi.
C A ?. I. P A R S III.
An natusfucurusfitmacilentus velpinrguis.
Prima medietas Sagittarii, Geminorum,dr Scorfionis difponit natum ad

corporisdebilitatem,tenuitatem/eugracilitatem,&macierrL.
r/rg^.L^^r/i&^di^/V/^r/V^bonamcorporiattribuuntcomplexionemjpro-
portionem,&.habitum.
Prima niedietas i^^»«,y^«>/Af, &;7'rf«r/pinguedinem,atqueultimama-
ciem nato pollicetur.
C A ?. I. V A R S ir.
Deanimiqualitatibus & impedimentis.

Quamvisexfuperioribus poflimus fatisluculenter animiqualitates per-
cipereiiittame,fiquisadhucexadioremilliusreiinquifitionemdefideret,^c/î7-
»mdodrinamfequaturvehm,quiincaptulo feptimo de qualitatib.animina-
ti copiosc & optime fcriplit, 6c capitulo_ etiam odavo ejufdem animi irapedi-
menta affatim expreflit.
C A P. 11
T)efecunda Domo, '
C A P. II. P A R S L
De fortuna, feufubftantianati*
.'j:-
PR.O faciendo hocjudicio refpicienda eft:domusfecunda,ejus fignum&

figniDominus:neqjetiamparsfortunx,ejufqucDominuseritnegligendus.
Qiiod autemad fignumattinet, fiquidcm illud bonum eft ômina tur bc-
numifinmalum.bonocontrarium :Promittitergobonufignumpoflf fliones,
divitias,&.fubfl:antiam,& quidem eo magis,fi incufpide fecundxdomusin-
veniaturflelia primxautfecundsemagnitudinis,qua:habet proprietatem na-
turamque firnplicem aut Jovis aut Veneris.fed pijecipue Jovis,quoniam tSi
principalis divitiarum promiffor.
Domiousetiara fecundx domus fortunatc pofitus, radiosquePlane-
tsrum benevolos recipiens,fubftantias gazafque promittit. Dicimus autem
illam pofitionem Domini fortunatam quando Dominus fecund^ domus in
,
angulo aliquo aut domo faufta conftituitiir,in quo etiamfignumfauftum,iiUC

decjufdemTriplicitate,autaliquoaliomodoeiconveniente,reperitur.
Parsetiamfortunie,decujusinventionefupenuslocutifumus,pr£ecipue ,
apud A(l:rolog!xperitioresconfideratui,cujus DominuSjfi in loco bonomve-

niatur.
go TRCT. I. SECT. 11. PORT. IV, LIB. 11.
niatur,natumdiviiemfuturumpra:ragiet:SimiIicerquoque,liparsipfa inbono
acfortunatoloco reperiatur,multum boni promittit,fi in malo,multummali:
fiveromediocri.mediocris itidem eritejus fortuna> PorroetiamPlanetama-
lus in bono loco illum toxico quafi &: odio adverfus natum inquinare acinfice-
refoletiatque ita bonitatem locidepravat. Si aucem pars fortuna: cadat in gra-
dumafcendentis,denotatnatum forede caulalevi divitem Sedfipartis for- :
tunx Dominus in aliquo mfortunio inveniatur pra»aunciat natum e divite

,
pauperemfubitaneoquodam accidente futurum eflb.

Nota,quod fi ]upiter fic Dominus loci fortunx.vel in eo inveniatur,vel fi
{It Dominus domus lecundx 6c in bono loco repertus.divitias ingentes nato
polliceatur.
C A P. II. P A R S. IL
De modo acquificionis fubftantiarum feu divitiarum.
Infpiciendum eft fchema coclefle pro loco (eu figno,in quo invenitur Do-
minusdomus fecunda::Et permixta propria ejus natura,cum natura figni,in
quo reperitur,hocefi:,inquifitoutriufque magilltrii modo,cognofccmus,quo-
modo natus fuas opesfit comparaturus:Sic, fi Dorninus in tcrtiadomorcpe-
riatur,afratribus,autfororibus,autamicitia,aut itineribusdivitias fuascompa-
rabit:Siindomoquarta,<\parenteejus accipiec:Si in quinta,beneficiolibero-
rumjdonationum aut leâtionum eas acquiret,8c fic progrediendo per ca:te-
ras figura; caleflis domus.
Similiter fciendum eft,qu6d ex Planetis UArs-,Venm dr MercurUu pr^ci-
puam dicanturhabere vim in magifteriisfcu exercitationibuscorporis:Nam
Afjrired.iitnatum militix: peritum,pugiles etiam facit&fabrosxrarios,fufo-
res,cauteriaexerceates8cchirurgos,&c. Similiterque ipfein V.i^.&n^P.vena-
toresefficiet:^*?/?/^ Muficos facit,item aulicos,muliebrifavoreeveclos,pidLO-
res,gemm3rufeuveftiuprstiofardinfi:itores,Pharmacopolais,Aromatarios,6cc.
facitliteratosMathematicos,Anthmcticos,Scribas,Poetas,Negotia.
Arfm/r//ftf
tores,Mercatur;Ededitos,Monetarios,Nummularios,Statuarios,6cc.Ettamen
himagiftsriorumfignificatorumefFcclusintendunturauc remittuntur prora-
tione configurationis eorum cum Satur»o,]ove
, &
Sole, item pro ratione do-
muum 6cfignorum,inquibus conflituuntur.
C A V. III.
T)e domo tertia,n>idelicet defi-atribm.
PR.onumero fratrum,videas,an Planetx fortunatihofcelocosfequentesoc-

/ cupent,vidclicetangulummediicoeli,locum Venerisindiurnanativitate,8c
Luna: in noclurna^Tiun enimeorummultitudoarguitur:Siver6Planeta:in-
fortunati reperiuntur,contrarium oftenditur.
illic
Qjod (i duoPlaneae occupaverint figna,duorum corporum,videIicet

n. X JrÂ; alter pollederic fignum unius corporis,dcnotabuntur quinque fra-
tresnafcituri.
Nota,qu6d planetx mafculini denotent fratres,fceminiai vero forores:
Prxcereaquoque Orientales Planeta; fignificabunt priores:Occidentales ve-
, r6 pofteriores,atquc fic in carteris. Hic quoque obfervari velrm,qu6d dodio-
resquiquc & profundiores in Aftrologia vulgari accipiant j/»7///f«profignifi.
cationefratrumexcufpidetertixdomus&iejusdominij&c.
C A P
DE MICROCOSM. GENETHLIALOG. 8i
C A P. IF.
.â ratione fileant Aflrologi c<etera nati xhjlrufi (^futura
ex reliquarum domuum coeleflmm obferyatione
colligere.
Clmilietiam modoagendum erit cum cxteris quxftionibus&pr^didioni-

^busadvitamnati&curriculumejuspertinentibusivideiicetfiejusnaiuram
amicitiam,prorperitatem,paupertatem,6chuju(modialiavelimuscognorcere:
De parentibus igitur nati,& utrum pater vel mater natum magis diligat,auc
uterexiIlispriormorietur,patericilicetanmater,& deiftiufmodi aliis confu-
lere debemus fignificatorem patris,qui de die 5"^/eft:,8c denocle SatHrnm\(im\[\-
terquoquedomum quartam & ejusDominum.Atquefimuletiamprxdido-
rum loca in figurafedulofiintinfpicienda lacufpideigiturquartêdomusin-
cipiendumerit,atqueitacumcxtcrisprogrediendum.Qu6dfipatris foecundi-
tatemaut fterilitatemfeufuturumliberorumnumerum,qualitatem,ftaturam
6c obedientidmfcirevoluerimus,inprimisdomumquintamintuebimur,ejus-
queDominumrefpiciemus.Necrejiciendaerit decimxSc undecimas domus
cognitio,acnotandumerit,qu6d,Fie««:jfemper fitnaturalisliberfignificator.
Atqueitacumcxterisprocedendumexiftimamus:Qu£eomniahoclocorepe-
tere&nobis&vobisforfitantsdioium^necminus etiam inutileac fupervaca-
neum foret,c'jm omnes Aftrologi in arte Genethlialogicaverfatideparticu-
larium domuum fignificationibus fuse & copiose egerint Inter quos tamea
:
methodum &c (cientiam ôhannis Scbonert vobis prxcipuecommendatamve-

Iim,quippequifecundtimvulgaremmodumoptime&:fimplicitatiaccommo-
datiflimedehisrebusinYoluminefuodenaiivitatibusdifceptavit.
C A P. V.
T)e arcanis Jtgnorum ct^graduum ifforum operationibiij in
difjofitione nati.
CUmPlaneta prjedominansfuerittemporenafcentisviri ingradumafculi-

nojhic gradus erit ei fortitudine propitius;fimiIis etiam erit ratio in nati vi-
tate fcEminx,videlicetfiDominusvelDomina inveniaturinfigno fceminino.
Gradus Azemeni ,\ioc eft.gradus debiiitatis corporum (quia Az.cmen eft
quxdam corporis debilitatio) denotant vel furditatem, vel coecitatem vel ,
membrorum amiffionemj&c.
Cum ergo in pundo nativitatis eft in aliquo horum fignorum,denun-
(j;.
ciatquendamhoruminnatodefedurrL.
Cum Planeta fignificans fueritingradibuslucidis,erithocnatifortitudo
in fignificatione bonorum , denotabit etiam pulchritudinem , lucem 6c
forman-b.
Cum fuerit in tenebrofis fignificat duritiem,tarditatem,& rem horribi^
lemtenebrofamacmalam..
Ciim fuerit fignificator in fignis fumofis & vacuis,denunciabit rem ina-
nem&horribileni..
Si reperiaturinfignisputeis,denotabit,qu6dnatipulchritudo&arpec];us
diminucturacdebilitabitur.
I Si
St TRACT. 1. SECT. II. PORT. IV. LIB. II.
Siinveniatur ingradibusaugentibuiformam natifortunam Scdomi

,
nium in terra augebit, multasque poilicetur divitias. Et cum aliquis horurti

graduumfueritafcendens in nativitate ,ingen^ portendetnati dominium at-
que divitiarum abundantiani^.
Qiiod autem ad ipfa iigna attinet cum afcendens fuerit fignum huma-
,
num,natus erit benevolus Si beft:iale,fo]iiarius:Sc il fuerit in ferocibus anima-

:
hbus,vexationemac maladihget.
C A ?. VI.
ômodo de natiyitatefer obferyationemEclipJtsJHdicandumfit.
SILuna cchpfin veldefedlumpatiaturinangulonativitatisahcujushominisj

impedimentum ahquod nato afferet,&: quidem in membro illo,qu6d re-
rpicitfignumiliud,inquo tit echpfis,vel inpromiirion.^domus: Verbigratia:li
eclipfis fuerit fadla indomodecima,impediet natuminnegotiis cumrcge: At
fifitinanguloOrientis,impedietuniveifumcorpusnati,8<:pra;cipueilludmem-
brum,cuilignumafcendensadfcribitur:veluticaput,fifignumiitV.&;c.Porr6
fifueritinangulisrevolutionis,minuseritilludimpedimentia,quainangulona-
tivitatis:Similiter non erit difficile cognofcere hora impedimeti, denunciati
fiobfer vemus,quot hoiis eclipfis duraverit: Na fi fuerit eclipfis Solis horêfigni-
ficabuntannosjfi ver6 Luna:,menfes.Sin fuerint |4-| fradiones horx,dabitur
cuiq; earum dies. Deinde videdil eil:,quota pars ex iSo.fuerit illa,qua: eft inter
graduafcendentisj&cgradu eclipfis(fed dcnominabimus eos i8o.gr. inter gr.
orie tis &: occidcntis) Poftea accipienda eft ex toto illo tepore,quod fignificat e-
clipfin tanta pars,quota fuerit pra:dicT:a pars de iSo.quia tantum erit ab initio
ecliplisufqueadhoram, quaincipitmalum:Verbigratia:Eclipfis (C.eratia
primo*5b quiaeratangulusmediica;li,Scdurabatpertreshoi-as:fignificabiter-
&
go,qu6d regnu nati dignitas per tres menfes detrimeniu patiet ur fed fi veli- :
mus fcire,quando hocdetrimentum incipiet,videndu eft,quantu fit fpatiu inter

gradum afcendentis,&:gradu eclipfis,&inveniemus,qu6dfitmedietaseju.s,qj
eftintergraduafcendentis,&graduoccidentis:Accipiamusergomedietatem
ejus.quod fignificabit eclipfin,fcilicet menfem cum dimidio,&, proinde dice-
mus,qu6d intra menfem &c dimidtum,poft talem revolutionem impedimen-
tum illud nato continget.Hocetiam idem faciendum erit cum eclipfi Solis.
Porr6etiam tradunt Aftrologia: peritiores,qu6d afpiciendus fit angulus
alicui eclipfi proximus,fC figura illius anguli inpunclofeu temporenativitatis
autrevolutionis,dicuntque,qu6d fifuentmalum fignum,eclipfiiquefueritu-
niverfalis,denotetmult6 plusmali,quam fi fueritparticularisi Prxtereaafpe-
clus planctarum boni vel mali augent, vel diminuunt malum futurumjidque
prxcipuc, fi fuerintftationarii. Similiterobfervadiligenter qualisgradus ,
temporeeclipfis C.afcenderit^NamquandoSolvenentinilludfignum&gra-
dum,tuncplenus,apparebitreifutura;tftc;clus. Sicquoque,utinpra:cedenti-
busdic1umeft,videquothorisSolmanferit ineclipli:Tot enim annisdurabie
effcclusrei five impedimenti in eclipfi confideratx. Atqueitidem
quoqjquothoras eclipiis Lunxhabebit.tot
mcnfes iignificabuniur.
CAP.
DE MICROCOSM. GEN ETHLl ALOG. %
^ A P. FII.
liemU nonnuUa j'}ecia,U's exVlanetarum dilôJtLionihus
dep'om^t£.
in alicujus nativit3te,Fortunx fint Domini malarum domuum,boniho-

SI
mines malum n.ito facient
CummaligniruntDomini bonarum domuiim.bonihominesnatoaffli-
do beneficient. Et fi maligniinnmalignarum domuum Domini,homines
mali natomalumfacient.
CumFortunx iftarumquatuorpartiumafpexerint.augebunt ^HieeH
aliquam''-
bonum.vel diminuent malum.quod fi afpexennt mali,bonum diminuent,&; kmtMin
malumaugebunt. Cuminnativitate (t.afpexerit 9^.natuseritjuftus,cum b. ^"^JXr
patiensjciim $.Jocabundus,ciim 5.(apiens,cvim o^. impatiens& iracundus,
cumO fuperbus&:indignabundus.
OmnisDominusafcendentisabfquealiorum participatione,fo!usa(cen-
dentidominabitur,natusqueeritdeejusnatura:quififuerit fi.diligetresacres,
atqueftipticasifio^resamaras&acutifaporisj&c. Pro explicanda autcm bre-
vicer, exDominisnativitatis,natinatura,carminahxcfequentia protulerunt
*
Aftrologi.
Si quis nafcatur y dtun Saturnm dominatttr^X^

Kûdaxûrhanu4,malmântiqun4.furiX'varus.'^
ûp:facit audacem, l£tum,pulchrumg^,t€nacem,\

tJ^Htem.jucundum^verecundumfeugenerofum.S^
V. ni.
EH^^loquax ^mendax ,latro,Mars fur Jpoliator,-^

Tallax , injiabills , groffta , rubeique colorisS
ISlatum quemgenuit Sol,prudens,hicg^ loquaxfit, \c\

Trifis ftt , fulcher , -verax , & religiofm. J
n. n.
Est bene barbatmfub Mcrcurio generatm,-^
§
Subtilis,verax,gracilis,nec nonjapiensft.f
Luna creat natumfortem ,magnum ,coloratum,\ ^

vagabundum J
In vulturubeum,juflum^cafium,
j^Pr/>«4eft:fortis,bene3ppetens&proficu.T_.
i^m/Wfa^/jeftfortisjbeneappetens incommodi.
Septcmmnx. ! Tfm<ieftfortis,nonappetens proficui.
complexio- <,^/^/rr/4eftdebilis,appetensproficui.
ncs Plane- r ,^^/»/4 eftdebijis^nonappetensproficui.
t.trum, i^f.v/êftdebilisjbeneappetensinGommodi.
qu^rum ^^5e^///»(<eftdcbilis,nonappetens incommodi,&c.
C AP.
84 TRACT. I. SECT. II. PORT. IV. LIB, II.
C A P. VllL
nê dire^tone f^ loco promijjionis afcendent^ adlocummortis
T/el periculum ejufdem.
QUando more folito erigiturfigura,quxrasoppofitionemperdireiflionem

PlanetxinterficientisvelprxdominantisindomoodavajvelD a/pedum:
VerbigratidjSi I> fueritingrad.iS.minut.ii. 9: in domo oclava.ejuboppofitio-
nem qua2ras,qux eft i8.grad.& ii.S.fit igitur afcendens 14.grad.6c 14. minut. n.
Qaarras igitur in tabulis obliqux afcenfionis illum ngradum, &:invenies,
quodxquatiofitî.grad.&i^.minut. DeindeinvenioiS.grad.®. Cujusxqua-
tioerit79.grad.6c S.minut. Etquia 79.grad.8c S.minut. funtmajornumerus,
ide6fubtrah051.grad.6c13 minut.ex79 gra«i.6c8..minut.hocmodoi
Grad. Minut.
79 8
. 51 13
^7 55
Quare judico hujufmodi morbum periculofum vel mortem nato eventu-

rameflbanno i7.quinqu.igefima quintaparte integri anni,qui dividetur in
partes6o. EtdenaturafigniacSaturnidico,morbum fore melancholicunu.
Notajquodfccundumfw/i^wfwwunufquifquegradus fignificet annuni^.
Obferva etiam fedul6,qu6d femper pro qualibct diredione accipicndi
fitparsinfortunii.qua: habet malignum aliquem afpcdum. Excipiuntur igi-
turafpec1ustrinus6cfextilis. -
TRA.
8;
TRACTATUS PRIMI.
T R T I N I S IV.
L I B E R IIL
DepropriicujurquenatiD;Emonis
inquifitione.
l I B R I I I. P A R S I.
De cujufque Genioingenere,
C A F. L
T>e 'xxtrm autorum opimonihm circa Genium
cuique fropnum.
Orphyrius putabat, Dc-Emonemfeu Genium cuiquepro=

prium a Domino nativitat(S;hoceft,ab ^([ns provenire,&;
inhominemdtfcenderei/edhunc oppugnare videtur J^;»-
^/f-f/opinio^quippequinegatiDemonemcuique proprium
a generationis figura dclccndtre -./ed.skjpfim ab antiquior}
principioprojiitercqifamfintaftraautajlrorum duces: Vuit igitur
I
'
iIJe,qu6d pruprius cuju(queDxmon,non a partequadam
coeliautelementorum procedat,redpotius atotomundo,&:mu!tiformiin eo
vitaacmuif.formibus corponbusjperquartranfitanimadefbendensingene-
rationem,agnofcitque,iilum Dêmonem fuifle in exemplari antequam m ge-
nerationem animê ]aberetur:quem quamprimum anima ducem accipit,ad-
flatipfeDxmonexpletorfubindeviiarum.&c. ^/^/^'^««fautem^virAflrologia;
pentus,magis illiParphyrii quarn huic âmhlici /ententia; adha:rens,sileverare
videtur,qu6dpropriiDa;monis acqu!i'itio& ortus a cocloacfyderibusprove-
niatj&tamen videturicidem,in eo dilTentire a Porphyrio,<:^nod.,dur[\ hic qua:rit
Geniumexfl:eliageniturx,utidi(flum^fl;il!edicit,cum profluerevelaPlanetis
piura dignitatum &
fortitudinis teflimonia in punclro vel temporenativitatis
fiabentibus,velabtlloP]aneta,cujusdomumingr naeflLunapoflillam,quam
nafcentehnminepofIidet:SimiliterCâA/,c/aJ^«!Z'//r(?di{Icntientes,partimque
cum/'^rÂy>V(?cÂ/<«/f/'w,vide]icetinloco,convenientes,&: partim etiam abiis
dilfidentes vanante opinione dicimt,qu6d DazmonfeuGeniuspropriusnato
1 T non
/
^6 TRACT. I. SECT. II. PORT. IV. LIB. III.

nonproveniat.nifiaSole&LunaiQuareetiamabiis eumrequiruntiAluautem
(cujufmodi (\x\m H^^brxorum quampiurimi)ex aliqiio ctelorum carduic,auc et-
iamejcomnibusillishuncpetendumeHeopinantur: AtveroinAftroIogiacom-
munireuvulgariver/aiijfolent Damonem bonum ab undccima tigura:c(cle-
ftis domo petere(undeilladomusetiam/'tf»/^/D.£w^«appellaturU]ucmadmo-
dum c converfo makim nativitatis Genium.fecundum

, nonnullos cx domo
fexta,utpotequa;corporisaffli(ftiones&a'gritudinesdenotat,velpotius,fecun-
'dum nofbam opinionem,Genii difpofitionem ex 12. domo eliceie pofiumus,
quatenusillaefHocusinimicorumnatiiquidenimgceerihumanomagismali-
tiofum,quid magis adverfum,quam Cacod^mon? Hinc etiam elhquod fecun-
dumnonnullos,hocdomicilium Cacodxmon feumalus Da:monapptllatur. £x
quibus conftat, quamvis habeatur viaqua-dam,&: ratio proprium/uum Ge-
niumperregiilas&obfervationesAftrologicascognofccndiîlla tamen fittam
abftnifa,&, Llfarum opinionum fenfibus ac tenebris ita obruta.ut &, velim-
pnfnbilms quidemetiam exiftimetur, indagarehujiis myfterii veritatem per
v!amfyderum,quamconHareaurum,perdodrinam &.f'-ripta Aivhimiftarum.
Atque liti videmus,qu6d opinionibus potiffimum agamus in Dei &. vera:na-
tura;deced:ioneacinquifitioneapofteriori,ficetiam procul dulîo tametli hu-
jusrei veritas fic per demonftrationem a pofteriori declaranda,actamen,quia
pro imaginatione noftra tantiim rem ipfam oftendimus,idc6 reveraillam ita
ichabere,dicere aut afteverare non poirumus,nifi ipfa expcrientia conceptus
noftrieffcclumluculenterdemonftr&f.ldquod etiaminnuerc videtur Porphy-
q u a n d o d c t i'/ (7«« cognofceret figttram nntruitatis D om tnti mj, fignrs tn 1 <eni-
ritti I i :
ret Ddmonemfmmhdr J>er ipjttmfalvarettir afato nntivitatis :fed impojfibilc eH fcire il-
lam.d^ httnc invenire quoniam regttU A(trologixJtint incomprchcnjibtles,
, & •ncertXi
mtdtd/j^ illis inftmt dtJfenfiones,(JramtdtisimpugnantiirÛ.c. Qnibus fateri vuictur,

quod quamvis habeatur via qu.tdam invcftigandi Da-iiioiein
in Aftrologia
leu Genium nativitatis.attamen illa propter multitudinem regulai um & op-
pofitionum earum, ferc fit impoffibilisiEfie tamen modum quendim inve-
niendi Aftrologica ratione propriumfiium Dsmonem infra declarabimus,
qux tamen via (ingenue fatebor) magisopinioneftatuminata eft,quamde.
monftrationeautinfalIibiliveritateftipata:Confitemur cnimcum ]a.mblicoic
&L aliisinfan(5liffimahujusreiinquifitionebeneverfatis,qu6d (iJUi cu queD.c-
mon Sc condu(ftor ab antiquiori.altiori, & magis metaphylico prmcipio (cu
initiooriaturaut derivetiir,quamab aftris aut eorum ducibus:Q^re necrira
erit,ut ad divinum vaticinium recurramu"; ,qu6 veritatem ccriiliimam circa
ftsllas h^he^mwi : utitr, doccre potcH natttram
ratictnium enim,ut]ambltci verhis
Licetergo diHiLilc per (olam Aftrolo'<;iam,atta.
CreffecJum afirortim finc arte.
men facile per divinum Vacicinium Genius reperitur Sed de his ii.fi a latius. :
c A V. II.
T)e Getiti a^pellatione^quomodo defcendat cum animanatij

i^ de officio ejtH in nati njita.
PRoprius nati D.Emon ide6 nuncupatur (7<'»/'///,qu6d,quafi Dxmon Geni-

tu: .rhoc eft,qua(i (ii^terlaben.s a mundi di(pofitionc fyderum(]ue circuiti-
bus,qui in gencratione ver(antur,ad gencfin,& in genitum defcendit. Modum
autemhiijusde(cen(iisvideturj4w/'//f/^hoc modo de(cribere:/'r«i^r//^,inquit
ille,r«/<7//f Dxmon nonaparttculart quadamcali ekmentorumve difôfitione diflrthui-
tur
DE CUJITSQ^NAT. D^MON. INQITISIT. 87
itir .fedatotAmiindidijpofitione cjiiAndo defccndit anima regnante.,tpfi/j, Bi&monem cer-
ttim accommedmte.,execntorem vitAqtiem elegerit animx. Quod aucem ad fjus in
nati difpofitione oificium actinec/^jtefte Jamblico animam conciliat corporige-
niti,"jitam^ ci commtinicatam curat.animdii, vimvivificam dirigit ,cogit.itioni ajfidn}
exhihet principia^natn^s^ agere cogitur talta cjitalia ipfe in mentem,adducit-,extennsnos
gttbernttt .qttoadjacris prêcliyBomintim pro Damone rniitemm:Tmn enim Dxmott
Deo cedenSsVel vacat ab opere, vel condticit ad idem : Sors atitem alictijtis propria attri-
bititiiranimxjdifmdefenditextotomtmdicorporedr-vitajprotittuncfehahetadillam.c^
ilUfors certo Dittnone dticitur e^ impletur: Ex his igitur concludit ] amblictis, cûod
impoffibilefit certos indicare eventui catiftrttm cumomnium catifarum concurfiirn com-
prehenderencqueamm,nifiperinfl?irationemdivinamidiiJfcquamur:itd.d.&h.\S3in\tm
noftrifenteutiaminfentisexplicabimus.
C A P. III
tAn Dtsmonfeu Genitii fitparsammtzna.n^necne.^tS anter
*T>^monti CenitaUs cognitionem pojfimtt^s
effugerefkta,
'YyOrphYtmsCiifpicntus c{\:,D£monem cuique proprium ejjequandam amm£tartem,

-L videlicet intelle£ium : eumj^ hominem (jC'^«i,uov, id tfkfelicem dicit.quifpientem ha,-
heat inteUecitim:Cn]\is quidem opinionem refellere conatur J,zw/^//f^his ver-
bis} ^luodfittafit,non erit ampliiis alius ordoprAftantiorhominepnefeBushominifed
inter divijas animA partesftiperior inferioribu-s dominabitur.ubi tamenctmElAcognatA
funt^nulla vero ut ahfolutafubdttk dominatur : Porphyrius etiamaddit,qu6d^/?/?^«r<«
nativitatis dr ejus D&monium cognofci autdaripoJJetMe Dxmonfuum natum a fato na-
tivitatii folveret : Cui ]amhlicus refpondere videtur , nos non tam per DAmonem»
quam per cultum divini numiniifolvi afat0i2.ddi\x.Q^t DAmonemnativitatli abanti-
quioriprincipio,quam ab afl/is procedere,vidtlicet a Diis fuperioribus Unde con - :
cluderev\detur,q\i6dpercognitionemffgurAnativitatisno»liberemurafato,C\n)\hU
que jungit^quod^/? Dttmon ex nativitate cognofceretur,non foret proptereafelix,qui
gemficum cognofceret Ddmonem Et qtitfnam hunc ducem accipiat adejfugiendafatalia f
.
Quidautemnos dehis opinionibus cenfeamus, inparteulumahujuslibelli

explicabimus.
C A V. IV.
itAntlures adfint cmque Damones?
POrphyrius alium D&monem corpus,alitm Animam,âliiim mentemregereopintt'

ttisesi-, Sed ]amhlicus ejus opinionem refutando arguit,ea omnia eodem Ba-
rnoneguhernari : Ahfarditm enim ejfe dicit,eidem animali pr&fe£ium multiformempu-
tare. Porr6 etiam alibi Porphyritis affeverare videtur />/«m cuique adejfe D£mo-
m,quorumaliialiainhominegubernent:itavidelicet,utalius natifanitatem,
aliuspulchritudinem,aliiquandaminhishabitudinemcurent,unusqueillis£B-
que pr^fit. Cui ]amhlicus negando refpondet, DAmonem tinumnon alicuiparti
noflrumprieejfe duntaxat.fedtotifimidadeffe,iotum dticere,qiiemadmodtim a totis,quiiit,
mundofunt,ordinihus est attrihutus :\terum Porphyritis inrroducit contrarietatem
tanquam dominantium Dxmonumjnam alios facit bonos,alios malos,ciim
tamenjtcfte J<«w^/;<-<»,nufquam mali fpintus fortem habeant pr^feclura:,nec
pari
88 TRACT. I. SECT. II. PORT. IV. LIB. IIT.
pari vel authoritate vcl numero ex adverfo bonorum fint diftributi. Magi au-
ttm pr£ftantiores,conx.vii ]amblici Monadem njtentesj/m cuiltbet homim, in ejus
nativitate cu(lodesfeu Damonesattribuunt: quorum primum appellant/4fy«w qui,
juxta ^gyptiorum dod:rinam,nec a ftel!isHxis,nec ab erraticis,fedacoei'-lu-
periori,videlicetabempyreopcriprum Dx-monumprxlIdemDeumdclv.cn-
dentianimx rationaji alIignatur,dicuntc)ue,quod hujusofficiumfiivitamani-
mx diriêre,cogitationesque bonas menti femper exhibere,& alfidue in no-
bisagereiiluminando,quamvisnonlempereumanimadvertamus,(edquando
purgatilumus,&Ctranquillevivimus,tuncanobispercipitur,Sc quali nouilcuin
loquitur , ftudetque affidue ad lacram nos adduccre pcitcciionem: Secundits
nuncupatur Cfw^j^quatenus eft geniturx D.Emon,qui a mundi difpofitione li-
derumquecircuitibus,qui in generatione verfantur^delcendit: Tertium vero
natiDxmonemprofeffioniScmagifterio prêlFe volunt,quem a fydenbusin-
funditradunt.animseque mores,&: viam ad dignitates ac honores mundanos
prêbere. Etquidemhoc experientia compertum &. comprobjtumallerunt,
quodli profelfio cum natura noftra confcntiatfimilisnobisacquecumGenio
concorsadficprofeffionisDxiTJonvitaque magis efficiatur tranquilla,fel;xat-
que profpera:At vero, ii m profeffione verfemur natura; Genucontraria vel
diffimili , labonofa nobis rcdduur vita 6c dilcordantibus iiclionibus pertur-
bata,5cc
C A V. V.
xAn tmicmque homim datiisfit Jfiritus malt44 e^T" DiabolttJ ?
Et a» amm£ mpiorum fiant DtemonespoB fuam a
corpore Jeparationem ?
QUemadmodum unicuiqie homini datuseft Geniusfeu fpiritusbonus,ita

2tiam ci affignatus eft maius atque diabolicusjquorum uterque unioncm
quxrit cum Ipiriiu noftro iUumque ad fe allicer6&:attraherefummaopeiiKi-
tur,acque,ut lili non aliter,quam vinum aqux commi(v:eaiur,omniconaniin3
tcntat:Hamoiguurinter hos duosconcertantes medius eft,&clocoliberiar-
bitrii fibieft,ita ut vidoriamûtri vult pr.xftarefoleat:Bonusenimlpiritusfeu
DcEmon per bona opera ipfi coi)formianosfibilimilesreddu,&.in Angelosu-
niendonosfibitransFormat. HiiicM^/itf//.^ (S^deJohanneBaptiftadicitur. Ec-
ce.egomitto Angelummeum ante faciem tmtm De qua tranfmutatione i?C unions
alibi fLriptum d\,(jiii adhxret Deojinmjyirttus eficiturcum eo. Sed &c mali Da!-
mones malis acliouibus nos li bi confornjcs.&c unitos reddcre ftudcnt Id qucd
:
etiam ex Chtifti verbis elicere poirumus.quibus dt^ludaxwc^^w-tNonneegovose-

legi duodecim,& unus ex vobis Dtabolus exifltt? Atqiie hoc idem arguere videtur
Trifmegijhs-^ ^luando D&monin humanamin(!utt animam feminaproprixnotionisin-

/^frg/îUndeanimatalibusreminibusconlperfajfuroreprxgnansparitindemi-
rabilia,6c qualiacunqne Da:monum funt officia Bonus enim Dxraon,quando
:
infiuit in animam fandam,extollit eam ad fapientix lumenjmalus vero Dar-

moninpravamtransfufusanimamincitateamadfurta,homicidia,libidines,&
quxcunque malonim D.t'monum fuut offi'cia Boni cnim D.Tmones
: tcfte ,
Jrtw^//fo , animas perfediflime purgant,ipfique pra*fentes,dantcorpori fani-

tatem,virtutem3nimo,menti feGuritatem,quod in nohis cft lethiferurn de-
lent,caIorcm fovenc.elKcaifttirem reddunt ad vitam.Sc harmonia intelligibili
mcnti lumen fempcr infundunt. Octeium dceom.igna videturinter Pnilo-
fophos
DE CUJLISQ, NAT. D^MON. INQÛISIT. ?p
io^hoi,[uhox'md\(ô£mO,Anmim<£hominum fiantDxmonespostfuamJepitratioriem
acorpore :M.igox\iV[\quidem fcncencia eft, tclte Porphyria, animas m nacuram
Da;moriU converti ac pernitio(as,utii!ii runctierKQuorumfaneopinioverbis
Chnfti de Juiia l/chariotlje fu\>vA allegatib contirmdri videturiAtque illi etiam
exprcflii vcroisadltipulari videcur Mercunus TrtJmegiJIus.cxim dicit Anima uti- :
(fueprava.cum Dimon efficiturâd ohfe(]uimn Deijuheturigneumcapeffrecorpusjnde

tnanimamtrin/ufa nefliriamseam fiagellis -verherat peccatorum ., &c. Bonorum au-
temanimiEvirtuccadminiftrationumbonorumDxmonuminnaturanirtnge-
lorum tranfmutantur.
L I B E R IIL P A R S II.
De Genii nativicafis inventione.
C A r. L
T>e principiis nonnuUii intelligendis antequam ad
praxi?i peryemamtts.
PRiufquam ad praclicam D^monis gentturie partem accedamusjnecelT:; c-

rit prius intcJligere rcs ad praxtn ilJam conducentes, utpote line quibus, noa
minusimpoinbile,eftadhujus artis pcrieclionem pertingere,quamadcom-

pletam Geometriie cognitionem non confideratis punc1is,!ineis,fuperficiebus
&:«orporibuspervenire:Inprimisigitur,intell!gcndumcrii,qu6d, utin Geo-
metriapunctumeftilliusartisorigoatqueprincipium,itaquoqueinhacinqui-
litione, quemadmodum in omni rcalia,Deus fitfola unitas principium &
a quo immediatecreaturxdigniifimêatque ominumprimêsc potentillimx
profiuxerunt: qua; fehabentadtrinitatisnumeros,quimaximefimp]icesfimc
gcquafi digiti per le fubfiftunti ut denarii ad digitos,utpotequiimmedJatei
digitisderivantur:Suntigiturcreaturxnumeridenariiide6 pocentiores,qno'
nijm propinquiiisacceduntadnumerummera: formalitalis:AtqueutDume-
ri fuperiuDftantialcs imperando atquc ordinando fe habencm dominio ad
crcaturasnumeridenarii,itaetiamcrcatur^numeridenariipr2:ponunturcrea-
turis numeri ccntenarii in annunciatione ordinationis pnmi prxfidentis,
quemadmodum etiam hx ipfxulterius in rebus a fummo Dommo per arca-
lium 6cabftrufumejusconfiliumordinaiis,fecundumannunciationem&ad-
monitionem fpirituumfeucreaturarumdenarii numeri voIuntatemRegisre-
gum accomplentimpertiendoulteriusinfenoribusfivenumeri millenariifpi-
ritibus,quod debetur &neccfifarium eftâcfibiipfiixqualiterdiftribuen-
ipfis
dofccundum cujufquedignitatem,quodacreatoreunicoipfisftatuitur,&per
creaturas ei proximasillisannunciatur.Per creaturas igiturnumeridenaruin-
telligimus ordines Angelorum,quorum unus alteri deorlum,fuomorefufur-
randovoluntatemregis fui fuperfubftantialis indicat,atque tandem Archan-
geli& Angeli ordinum inferiorum,qux a Seraphm 6c Cherubinacceperunt,
annunciantjitque hi tandem voluntatem Imperatorisfpiritualisinfericrihus
referuQt.&facriatquefupercoeleftes mentium duces inferioraad hc>minum
conflitutionem labentium femper exiftunt,ut infr.a latiiis declarabimus. Per
crcaturasaiitcmcentenariinumeriintelligimusfpiritu-.fcu D^montsorbibus
fyderum imperantes:quorum cft,anim«media:hominis& animabus rerum
c.izterarum prvêlTcqua: vitam & vitxrationemrefpiciunt. Ex hisigitur colli-
gituruniufcujufquehominisG£niu\qucnitantoconaminequxrerc-anniteba-
m tur
5)0 TRACT. T. SECT. 11. PORT. IV. LlB. III.
tur & exoptabat Porph^riusSine ulla Dxmonis fupercoeleftisei pra;dominantis
Confideratione:Qiîodquideminvirodo6lo maximu^ eraterror.atque extre-
tnx ignorantix indicium,uti etiam ]amblku$ verbis apertillimis agnofcere vi-
detur. Per fpiritus deniquenumerorummillenanorumD^moncsventis,ele-
mentis,atque mundi plagis prxfidentes denotamus.qui in carnem &: corpus
dominium infigne haben t,?iC viam faciunt ac prxparant.qua mens cceli luprc-
nii,&.anima five fpiritus medii per aerem infimi in corpus introducatur. Quid
autem intendamus per numeros fimplices,denarios,centenarios,6c millena-
riosinlibrohujusTradatusdenumerisdivinisuberrimeoftendimusiubifcili-
cet per numeros fimplices fimpiiciffimamcflentia: fuperfubftantialisnaturam
& harmoniamfeupunclumScquafiunitatemdefcnpfimus,perdenariosradi-
calemfeulinearemcoeliempyreicompofitionem,hoceft,proportionemlucis
cumfpirituejufdem,6cpercentenarium numerum quadratum fcu fuperficia-
lemcoelia£thereimixtioDeminluce6cfpiritu,ac per millenarium deniquecor-
poreamfivecubicamcceliinfimidifpofitionemdemonftravimus. Excoeloigi-
tur empyreo Angeli five Daemoncs hi refpicere dicuntur corpora feptem pla-
netarum ita ut fpiritus centenarii numeri.qui olympici nuncupantur.nihil a-
:
gerepoffintfinenutu,jufili& confenfu illorum,qui ordinationes Dei Darmo-

nibus media:mundiregionis indicantatque curant,ut rede illifecundumdi-
vinamvoluntatemcaexequantur,qua£aDeofunt ordinata conftituta,. &
C A K 71
tAngeh cceli empyrei^mentis duces^^niittque cujiodes^qm
Pianetfj ^ Vxmombuj eomndem
prxdommantur.
SEcundumHebrarorum patres etiam Magi reccntiores,acprjecipueTm/>f-

»»//« /4^^rff,virillefapientiaadmirabilipra:ditus,AngeIumSaturnoattribue-
»-evideturOr//f(f/didum,qui&abahisZrf^^/>/nuncupatur,JoviZ(<fW/>/,vel,ut
aliivolunt,2iii/('/f/,Marti 54w»4f/,veljuxtaahos Camael,Soh Michael,\'icet aihiJia-
phaelem ei,miniis tamen rede,ut mihi quidem vidctur,affignent:NamutiA/<-
rAite/diciturin Apocalypfi efte quafi dux belli fpiritualis,quiDiabolumdeor-
fumfuocondudupropulfavit^ccElumqueempyreumabejuslice&contentio-
ne.ac ab omni impuritate liberavit,fic etiam Sol coeleftis poteftatem habet vi-
tiTjmundificationis, multiplicationis, &: fumma: fortitudinis ac fplendoris in
mundo vifibili,& quidem eo magis,quoniam Deus in eo pofuit tabernacuium
fuum. Veneri praefidet Angelus Jniel, Mercurio Raphael,Atc]ue Lunx Gabriel.
Atquehoceft,quodafleverarevideturT;//^fw/»,f/^^^^,hifceverbis:Veterum
/cntentiaeftplurimorum,mundumhuncinferiorem ordinationeprimiintel-
ledus^qui Deus eft,per fecundas intelligentias gubernari :quorum opinione
conciliator Medicorttm iiTetitiens dxcxf.Septemplanetls.Jîritusfiptemaprincifioceeli
C^terrxfr*feôs,^c. HiergoAngeli feptcmfunt potentiffimi,quorumdo- illi
miniononmodoftellxerraticiBjvertimetiamipfiDxmonesOlympici.quibus
4 planctarum creatione ipfis immediat^ pr2Eefl*e datum eft , adum fuum ha-
bent:Nam ut Deus Monas Angelos coeli empyreircfpicit,
fic etiam illi hos cocli £therei,atque hi dcnique
iftos CQcli elementaris.
C AT,
DE CUJIISQ^NAT. D^MON. 1NQ_U1SIT. ^x
C A P. III.
T)e fiiritibus Olynit>ici^s,ac primum de lis, qui fubjicmntur tor£diBis

Angelis empyrepsâ. quibtu Cemuj mttyitatifprocedit .
C Piritiis illos vocant Magi 0!y mpicos,qui in firmamento,& in aftris firmarr.e-
^tihabicant^quorumofficmmeftFjtadecernere&fatalescafusadminiftrare,
quatenus idDeusappr(>bavcrir,ordinaverit,& permiferitiN.aneq; malusDie-
m6,neq;malu fatumcicraaut ultra ordinationem Deialtifliminocerepoteft.
Quilihet vero fpiriiuum Olympicorum,hocdocebit& efficiet,quodaftrum,
cui affignatur.portendec; Et tamen omnes fine permiflione divma nihilina-
clumdeducerepoflunt:SolusenimDcuscft,qui&poflc&efficereillisdat: Et
proinde,quandomaiumfatumimportantafuperioriAngelo,inquonihilmali
eftpervoluntacemdivinamcorriguncur;Parent igiturDcoconditoriomniuni
tam fuperc tcieftia &. coelelîa.quam liiblunaria & mfernalia-.
C A P. IV.
T>e jîntibus Olympcis domimum immediate habentibus in

flanetas cum eorum charaBenbus.
ARdtron eftfpiritus 5<i/«r«/,quinatumredditaptumadgravitatem & con-

temp]dtionem,docet Alchimiam,Magiam 8c Phyficam:£jus charaâer
efttalisj
d-fc X 4
t nttarum
charaHem
S^/Wgubernatea,qu;eJowadfcribuntur,admaximasdignitatescvehit,{2''^^
offerc thefauros,aereos concili2t(piritus,qui veradantrefponfa.medicinasmi- dextrainfi-
raLuioiasinluisaffedibus reudic^clolcilongampromittere vitam:Ejusve- "'i^^^în-
s
'"''•'>'''•.
ro charadcr efthujulmodii
u
Thiileg prxeft Marti,^ eius attributis.qui evehitgenitum ad fummas di
Sol
convertit omnia in aurum
r
mo
gnitates in rc bellica Ej us charader hic eftj
j
datfpiritus pra:ftantiffimos,
pretiofifllmum
qui docent perfcdam medicinamj
& iapides pretiofos, dat aurumSc
crumenamauropullu!antem:Eiusver6charictcreftnujufmodh
[
m Hagith
5,2 TRACT. I. SECT. IT. PORT. IV. LIB. III.
f/4g//Afpiritusr^«m>gubernat Venerea.Quernruodignaturcharaderc
facit afFabilem &. ornatumomnidecore.cuprumconvertitinmomentojnau-
rum &i e contra aurum in cuprum.Ejus characler eft talis j
'r
L j
J-i
Ophiel eft fpiritus Mtrcum &gubernatorMercurialium.Ejus vcrochara-
Aerefthujufmodii
Lma. dat {jjiritus familiares,qui facilime docent omnes artes; Et quem

fuo charadere dignatur, facit pofle in momento ariêntum vivum convertcre
mlapidemPhiiofophorum. £jusautemchara<êrefltali5j
p O o o
A '^'
C V.-
*T>e Jhintibm Olymficis feU' Angelis, qm ma,nfion'ihm

Lmx frt£dommantur.
Stlnt etiam i.%. Da:mones,qui pra:funt cuilibet Lunx manfioni,incipiendo
("ciliceta prima. n\2inCione,Geytiel,Effediel,Amixiel,j^z.ariel, Gabrifl, Darachiel,
Sebeliel,Amnedt€l,Barbiel,Ardefiel,Nedel,Abdiznel, ]azertcl, Ergedtel, Ataliel.Aze'
rucl, Adriel, Egtbiel, Amuticl, Kyriel, Bethnael, Gcliel, Reqiiiel,Abrinael,Aziel,Tagriel,
Atheniel,AmnixieL Qui quidcm fpiritus conveniunt cum natura manfionum

Luna:,dequibusinhbronoflro,dc Aftrologiaegimus.
C A P. VL
1)6 Dxmonibiis Olympicis^qiii imperant /igntj Zodiaci.
POrro etiam Da:mon pcculiaris prxeft cuilibetduodccimfignorum-.Verbi

gratia Ariett prxfidet Malrhidael,Tat(ro Ajmodel,Geminis Amhricl, CancroMa-
:
riel,LeoniVerchtel,Vtrgtni Hamael,Libr&Zuriel ,Scerponi .Barchtel,iagittario Adra-

cbiel,Capricorno Hanacl,Ai}iurio Cambtel, dr Pifcibus B.vrhiel:De his fecundum
Magosfcriptumeflin Apocal ubidicitur,qi]6dinii.portisnov«
urbisji.z. Angeii fint collocati,
&c.
C J P.
DE CUJIISQ^NAT. D^MON. INQLIISIT. 9/
C A P. FII.
T)eJJ)irittbtu elementa,nhm , ^ mundiplagis fYcnJtdentihm.

CCiendum efl:etiam,qu6d in regione mundi infima rpiritusnve Dxmones
'--^reperiantur multorum officiorum:cum alii ^.ventis pra:fint,atque prarfe-
di\ fint quatuor mundi partibus:Sed quia ventifuntipiritusaDeoproccdcn-
tesjdeo eorum dominia attrihuuntur Angelisruprcmxregionis: Quare Mi-

fA<if/pra:fec1us eft vento Orientali,/i!4^/A«'/Occidei3tali,G4^y/f/Borea:,&iV4r/W
five Ur;>/Auftro:Similiter elemento aeri pr.teftc/^frw/ijaqux T/Azr/«, tcrr^y^-
r/if/,igni iê-r/^Â^vel juxta Philonem NathanieL Quifque autem horum Ipirituum
grandisprincepseft,&habcnspotcftatemmulta;iibertaus in domifuiofuorum
planetarum &. fignorum.atquein eorumtcmporibus,annis,menfibus,diebus,
& horis,&. fuis elementis,ac partibus mundi,8d ventis,adeoque dominatur u-
nufqui/queeorum pluribus legionibus. Hi conducuncad difpoficionemcor-
ponshumaniingenefi>&cxterarumcreaturarunu
(; A P. ' VIII.
T)e AnieltSyqm horis cujujqtte dtei attnbtiunttir.
CUilibet planetx: attribuitur Princeps aliquis fupercoeleftisûbi in prxmif-

Cis declaratum eft,videlicetiV//fA^f/Soli,y^«<zf/ Veneri,i?4^/;<2f/Mercurio,
GabrielLunx,Ori/el S3.turno,Zachariel ]oyi,S<.c. QuareciimAngeluminquali-
becjcujuflibetfeptiman^&dieihoraprxdominanteminveniredefideramus,
procedendum erit, ut in mventione Planets prxdominantis in qualibet diei
feptimanx hora,in Aftrologia noftra declaratum eft Verbi grati.a,diei domini-
:
ci primam horam,incipiendo ab ortu folis,fibi vendicat Ji?/,fecundam FenuSf
tertiam A/ierf«r///f,quartamZ,//«4,quintam SaturnM,&L fic inca;teris,pro

utloco
ante allegato declaratum eft Sic etiam dicimus,quod primam horam diei do-
:
mi:'!ici,3//V/»4f/,quieftfpiricus Solis poifidebit, fecundam ^»(2f/,qui eft fpiritus

Vencris, tertiam Raphael,c^\ eft /piritus feu Angelus Mercurii,S>c ita in reliquis.
C A P. IX.
^Homodo Jigna atque pianet<s ^ per confiquens Dxmones iis pr^Jtdentes
^ magts uni terrx loco dedtcentur,quam altert i^ proinde njires

ftas tbi magts exercere (^ exequi cernantur
qudm ahbt.
PLanetas colligimus ex Cofmographica dodrina vendicarefibipropria cli-

mata : Sic Satiirno primum clima attnbuitu xôvi fecundu m,&c. In vcnimus
etiam ex Chald&orum documentis alias regiones his vel illis fignis Zodiaci fubji-
ci:Exemplicausa,y^r/>.fGermanix,Britannix,GaIlise,Syriie,PaIeftina;,Polonis,
Burgundix,Suecix &. ex ciyitatibus Neapoli, Florenti^,Capua:, Verona?,
,
Bergamo, PaduiB,Marfilia;,Sarragof£5>:hu)ufinodialiispr:£fidet.T4«r/^pr;e-
Media^, PerfiiE, Cy pro, Poloniie, Rufijx, Campani.-E, Rheti^, Helvetix,
fidet,
Lotharingix,Britannix,Irlandix,&excivitatibus,Bolonix,Mantux,Tarant£e,
Pavia2,Palerma;,Turegi^,BreflaYis;,Lipfia;j6cc.Atqueitadereliquisfigni5fe-
m 3 cundiim
94 TRACT. I. SECT. II. PORT. IV. LIB. 111.
cundum ordinem a^nobistraditum inlihro noftrodeAftrologia.Ubideclara-
vimus,quibusregionibus8ccivitatibusquodlibctZodiacifignum prx-dnmi-
nctur.His igitur cognitis facilimum ericeorum(pirituumlocoimagisf-amilia-
reSjhkinterrainvenireiEtproindediligcnterobfervaredebcmusregionem.ci-
yitatem,oppidum aut locum.quêfunt fub ilgno domusinquoDominusloci
boniDxmonisfcuGeniinativitatisinvcnitur.
C A P> X.
ObquamcaufamMaginaturalesde propno natmtatis Genio
tnqmrendo fuennt filiciti
<*
INquirerefolebant Magi CofmoIogiaverfatiGenium,utejuscognitionc,

in
familiaritate,6c prasfidio fata averterent,& ut ejus nutu opera vita: redde-
J-cntur efficacia, fortunata atque profpera. Hinc Porphyrius Si quis cognojceret
:
fiqurnm mtivitAtis Dominurr'^ figurA-,i»veniret DAmontmfuum^^ per tpfumfolve-

retur afato nativitatisfAtalta^Jugeret,drforetfeUx.
C A T. XI.
T)e modo inveniendi proprium cujufque Genium.
Agi foiebant primum inquirere nomen &

naturam Dxmonis five Genii
M! 'nati,5cdeinctpsDa:wionemipfuinnatofamiliaremreddere,&flffabilem
ftudebant convocationibus,adjurationibus,precibus,charad:tribu!;,& id ge-
nusaliisceremoniis:Cumigitureuminveftigarevoluerimus,imprimisqua;ra-
musdomus undecim;edominum in horanativitatisiDeindevidcanius,qualis
fpiritusOlympicus illi Planetce attribuatur,& prxccrea.qualis Da:mon detur
figno,in quo reperiturDominus,poftca videndum.quomodo hi duo fpintus
adinviccm conveniant-.Porroetiam fpiritus figni domus undecim^r maxime
confiderandus eft : Ut igitur fpiritus Pianetx cu m his magis con veniunt vtl dil-
magis conftans vel inconftans. Nonnulli
fentiunt,ita ftatus vitx nati crit.vcl
&quidemnoninfuJiC,eliguntfpiritumDomini pnm2domusproGenion.iti-
vitatii, quatcnus circa vitam prc-ccipue verfatur: Deinde etiam fpiricus iliius
manrionis Lunx,in qua genitura fit,obfcrvandus cfti Porro quoque atten-
dendum eft.qmsnam ventus potentius fletaplagafeuangulomund),6cqu6d-
nam elementum niagis ca;teris prasdominetur eo tempore,quo genefis atci-
dit,videlicetantempusfitcalidum&igneum,anver6flatulencum vel pluvio- *
fu m,vel ad congelationcm &; glacicm pronum Nam pcr hsec ipfa percipicmus
:
clementum prvcdv)minans,& perconfequens fpintum potentiorem, & circa

elementa praidominantem eliciemus Quibus diligenter conlideratis, Genii
nativitatis adjumenta vel impedimenta coiligere non eritimpoflibilcadeo-
que cognofcemus,cnjus Planet^ dominium,cujus domus &: figni affiftencia,
cujus venti flatus,cujus elementi imperiumjcujus loci,hoc cft.rcgionis vel ci-
TitatispraifcntiaGenionativitatismagisautminus confcrrc pofiit:Atquehac
via &. oratiorve ingentia procul dubio, res illas prardiclas diligenti
obfervationeponderando&contemplando,
profcrrepotcrimus.
C A F
DE CUJUSQ^NAT. DyEMON. INQIIISIT. 9;
C 'a P. Xlh
J^mmodo quis Jibi pojjk Genium /ImWiCogmto ejta Pianetat^
naturayac nomine^ reddere jnmiUarem O*
ajfabilem.
JAmbluiis narratduplicem efredeD^moncuniufcujufquetratlatum :U»«w»

facrum five Deificum, qui Dxmonem a fupernis caulis invocat: atque hic
qaidcmexplaratiooeuniu(cujufquegenitursnonutitur,reduniverfaliusfuper
naturam D^monem colit &. curat:^/w.ârtificio/um,qui D^monem a cir-
cuitibus invocat,atque hic in generationc verfatur.Sc uniufcujufque genitti-
ramexplorat,&particularius(ecundumnaiuramDxmonemcolitSccurat:ll-
lcergoaddivinu& fupetnaturaieacprincipalem mentisducemfpcdat,&de
Angelis,acArchangelis,primariishominucuftodibustra(flatihicver6defpiriti-
bus Olympicis feu animx medi^ ducloribus agit.qui Angelis & Archangciis
fubjiciuntur. AtquehifpiritusOIympicifuntilli,quostefl:eJ^/»^//Vtfconfueve-
runt,qui circa naturam artificiose operantur,perquirere ordinate a Decanis,
hoceft,afaciebtisfignorum atqueabinrtuxuumdifpenfationibus,imaginibus-
quecceli,&aft:ellis,$olcqueScLuna,item a polis &
omnibus elcmentis atqua
mundo.hocedjfecundiim iliud,quodfupradiximus,adifpofiiionegraduum
domus ejufdem,& D-Tmonis domini domus boniDxmo-
Geniijfpiritus figni
nisfiveundecimae,Dxmonisqueplagx: mundi fortioris,& Dxmoniselementi
inmundotemporenativitatispr^dominantis,8cc. Modum auteminvocandi
quemque Dxmonem proponit Jamblicus his verbis :Pfr Deurf%,domimm unum
'Ddmonuagiturinvocatio.qui Â^rincipo fuucui^ Damone definivit,d^ infacrificiii^
fecundttm propria voluntatemfua cut^ monjlrat .Jemper enim infacrarum cperationum
ordine perfuperiora numina inferiora vocantur. Qupire quidcm in Dxmonibus,u-
nus dux eorum , qui circa gsnerationem obtinent principatum jemonem , D
fuum ad unumquemque dimittit: Poftquam igituf adefl unicuitjue fuus,tunc
& congruum fibi cultum pandit, nomenque (uum modumque invocationis
fu^ proprium patefacit Atque tales Dxmones funt fuperioresâtque femper
:
benigni,quatenus eorum tedcs eft fuper fatalium regionemÂhus autem efl

ordoprxdidiscognatus eorum.quos 01ympicosappellavimus:Qui quidem
quatenus fati executores,bonum vel malum natoimportantj&tamenafupe-
rioribus ducibus,qui funt prazpotentes voluntatisdivinx nuncii,impediuntur
nonnunquaminaAionibusfuis per velle divinum: Verbi gratia; SpiritusSolis
& ipfius corporis folaris a^flus impediti fuerunt virtuteArchangeli.W/f/>4e'/i«-,
Deo fic volente,ita ut per fpatium unius diei immoius confiftere vifus fit,Scl
tempore Jofu^: Virtute,inquam,3//f/îff/fcf,quoniam ipfe eft fupercocleftis fpi-
ri tuum coeleftium in Sole habitantium prxfeûs atque moderator,& voiunta-
temDeifui,taminexadta executioneûam in aduum moderatione inglobo

folari cxpedire femper paratus eft. Sed ut adrem redeamus cum familiarita-
tem.cum Genio feu fpintu Olympico nativitatis haberccupimus,obfervare
inprimis tempus illud debemus.quo dominus anguH coeli nativitatis familia-
ritatcm&bonamdifpofitionem habetcum Domino undecimje domusgeni-
turxj Atque ita difponantur,fiquidem id fit poflibile, ut in iis domibus repe-
riantur,inquibusfueruntingenefii Pr.Ttere4,fifieripoteft,eligaturtempus,in
quo flet idem ventus qui, flabat in nativitate, di. talis fit etiam elcmentorum
tcmperies,qualis fuitin genitura,fimiliterquoque manfio Luna?6c Solisdifpofi-
tio
-
^6 TRACT. 1. SECT. II. PORT. IV. LIB. III.
tio illis,quoad ejus fieri poteft:,conveniant. Quô ita difpollto olfignentur &C
infculpautur in laminis metallicis lecundiam planeta; naturam charaderes
planetarum,quidominiftieruntafcendentis&:uudccima;dumu.s:atquectiam
characleresilliinfecandirunttc:mp.)ribusexaitationis&. fvjrtitudinisncriufque
planetxprxdicliipfahora&die.quibLi ilti planeix pra:dominantur:Hai ita-
quelaminas teneatgenitus,&; tempore adaptato.ut priiis,adeoque in ipfa die

& hora,quibus Spiritus fcu Genius pr^dominatur, fiat invocatio. Et dicunc
MagiiquodOlympusScejUimcolxni forma fpirituum fe ultrohominibusof-
ferant,ac fua iliis ofncia etiam invicis prxftentj Quanto magis ergo,li eos ex-
petas aderunt? Sapientes autem nos 2dmonent,nc arbitrcmur,divinas fpiri-
tuuminvocationes humanis fimiles cfTe.aut inefFabilesefFibiiibuspofTecom-
parari,vel ea,qu<x omnem terminum omnemquc determinatum modumfu-
perant,pof]s cum humanis
imperiis mandati^que conferri, five definita bxc
Quareftultx6c nugacoria; funthominum inven-
iint.fiveprorfusindelinita.
tiones,Sc commenta ad vincendos Dasmones.iX imperio fun luKjiciendo.s il-
Ios,quosinvicosncrnomortaliumc()gsrevaiet:Quocirca foliUiDcipermilfio-
ue.ficejusinvocationehoc tantiim opus eflperfIi.iendum,quifolus vimatquj
poteflatein habet in D.emones Qiiod etiam Baconu-s hifce verbiis agnof^cre
:
videturj/tf hoc cUerror eornm.qui (egibi-fs Jttm Theologi£,tiim Phibjophix ne^lecfii,

fibi (itbjict credttnt Jpirttm^cr Cjitodjpiritttitoganttir htimma 'vohirttate: Hocer.imi/»-
pojjtbtle eU qtiia vts htimanalonge tnferior eH,qtt'amtllaJpirituttm,aHtyCjttia inhocma-
gts aberrant qtiodfer alicjttas res nattirales,quibus utiintttr.credtint^vclad^vocarivelji-
gurarijptnttis mattgnos ^ adhuc errant quandoper imiocationeudeprecatifncs (jrftcri
jtcianitunttirhomines eosplacare dr adducereprouttltratehomtnum : Factiitts emtnfne
comparatione a Deo impetrandum foret vela bonisJpiyittbti-s\qutcqttidhomodebet utile
reputare:Dcus igitur prxcipue 6c folus prccibui cxoraiitius clt , ut proprii fui
Dxmonis notitia "k. familiaritai genito concedatur.qnoniam ei foii,8c priEter
eum obediunt Angeli primi ordinis.feu regionis cmpyrea-,5<. Da;mones
nuili
feu(piritusmediicoeli,Oiympicidic1i,prinnumDcu,ScdeindeAngeli5 fupeno-
ribusobfequium pra:benti Atqueinfcrioresdcniqueordiuesfubîciunturpri-
mvim Deo,deinde Archangelis &. Angelis.poftea &: ultimo locofpintibui O-
lympicisobediunt,icautquilibet Angelorum ordo inferi(nluperiorem in ho-
norehabeat. Atquehincdid;umcft:,qu6d fupcriora agant ininferiora,caque
dominio quodam infigni reganc atqus gubernent. Magi ergo pii hujufm'>di
orationem tyronibus prxfcriliunt,qua Dei Dxmonum ducis auxilium mvo-
cent,utGeniifuicognitioncm6cfamiliaritatem acquirant.
Omnipotens xterne Dens.qiii totam creaturam condtdtfii in laudem tuam c^ ho-
noremttium.ac miniflerium hominif,oro,ut Spirttiirn ^
Gentum meumN.N.de Solari,
MercuriaU,]ovtali,drc. ordine mittM. qtti me informet ^
doceat ,qu£illum cnmytjii-
tia drpietAte interrogavero, ^ ut mihinecejfaria illa indicet aderuditionem meam inar-
cr experimentii majorum mcortim cir phibfophorum aut ut miht modum onfcr-

tihtis •
'vandifmitatis,^' vitam re£ie in(lituendt,aut modiim mepr<xfrvandiabinir.nicif,crc.

Veriirn non mea fi.it vohintasfedtua per jEiUM CHRiiTU ufUum tuttm unigeni-
tum Dominum nofirum, Amen.
Q^nrepr.Edicli-soptimcconflderatisjte quoque oportetadvotatuacon-
fequenda, hoc m od') prarpararum ex intimo cordis afTcclu orationem iflam
devotcad Deum funderc.
C A P.
DE CUJUSQ^NAT. D^MON. INQUISIT. 57
C ^ P' XIll.
ômodo:,cngmtu duarum gemturarum figumfictUime pojfimuj colligere, u~
tnt^ Genipufit potentiorîta utmdeûter ex lUii duohiis m
omm aSiione alten prayaleat,
dignojcamm.
C^Ôgnitis duobushominibuSjinter quos familiaritasefl:,vel quifimulvitam

-'degere debent; Artifex bonus unius &
alterius nativitatemaddifLens,6c:
in utraque nativitate Dominum domus undecimx ac fpiritum ejufdem eli-
ciens & animadvertens facillime potefl: colligere,quis eorum Dominum ha-
beatfu[>raal!u,autinludo,autinprorperitate,autinpugna,autinhonore:im6
vero fi mvenens q> unius undecima; domuj. Dominus , & ejus bonus Diemon
fit5rf//m«*cacodxmonvelfpiritusduodecim£e,&qu6dhicfecundicacodarmon
fortior lic & potentioratquefocliciorincoelo, quam bonus Da^mon prioris,erit
interbosfod.iie^feu fociosuniusnaturaalteriinfeftiffima, periculcfiffima &i-
nimicilTima,acquodpIuseft,illi priori,femperpr.-Evalebitha£calteriusmalitia.
Siclegimus M.Antomtimii Oâvianum Augujlum Cmgnldin amicitia junAos (x~
pefolitosfuil]eunaludere5Verumciim(emper^«^»/?«fabiretvidor,Magum
quendam admonuifre M. Antonium in hanc (ententiam §^dtihi,o Antoni^cum
:
adolejccnte ?Tuge illum S' 'vita-, Namêtjitu natugrandiory(^rerumperitiapraf}an-

i(io
tior€s,etiam genere illuflrior .^ plurtum Imferator bella multa exantUJii,hu]us tame»

adolefcenthGenium Genius reformidat tuttiy & tuafortuna illimfortunAfiibblanditurs
niprocnlfugeris totaadil/umdefeûra^videtur.MujuCmodihûd dubieerant Genii
Pompeii & CafarisyAlexandri Magni Sc Darii; Et quamvis C^m,itidemque Ale-
xandri Magni exercitus inftar manipuli tantumi& non magni fuerunt refpedu
illarum copiarumquasduxerunt Ptf/w^f/w^&D^jr/^f.attamcnGc^niusuniusfuic
fortiorGenioalterius,adeoquepugnainvifibili&lpiritualipugnaruntexerci-
tus (eu iegioncs unius &alterius,&proindeGeniusdebiliorvidus fuccubuic.
Nec quidem diftentit hxc noftra opinio a lacris fcripturis Nam primo legitur
:
i ap u d Efaiam-ii-ijitavit Domimn exercituum excelft& in excelfoi&fuper reges terr^

ta
/«/frr^&c.DequolpirituumacprxfidumconfliduetiamapudDrfw/V^zwio.le-
giraus videlicct de principe regni Perfarum
: &
de principe GrJEcorum,de prin-
cipc populi Ifrael.eorundemque ad invicem conflidu. Atquchoc idemetiam
îgnofccrevidetur.Pocta/f^JWfrwj-hifcecarminibusi
Tantm ccelefti runior percrehuit au/a,
CumJkvaalterniruerentinprxltaDtvi.
Neptumim contra beUabat Phtebm Apolb,
AdverfusMartemcertabatPaUasAthena,
]unom objiiterathellopharetra Diand,
Latonam telis volucer Cylleniu-s urgct.
Sed & nonnunquamacciditutduarumgeniturarumGeniinaturaadin"
vicem opponantur;&. tamen alter altero pwtentior non eft,fcduniusma!itia
ada^quatmalitiamalteriusîmoquidemacciderepoteft.utGeniusuniusfitca-
coda;monaiieiius6c viceverfa.Namvidtmus inAftroIogia,qu6dmaximaeft
amicitia&inimicitiainterPlanctasiVerbagratia.interSaturnum&Venerem,
qucmadmodum in Aftrologia noftraoftendlmus Hiijufmodi procul dubio
:
crant Genii duorum fratrum Etcoclis & P.olynicis, quorum tam malitia,quam
potengasqua!iifuit;Quarc ambo viôria exuharuntjcmborriutux-msnus
n lctho
5,8 TRACT. 1. SECT. II. PORT. IV. LIB. III.
lethoextinclifuntj&qiiodampliusefl.eorumGeniipoftmortemprxllorpirU
tuali belligerari non defiverunti ita quidem ut eiiam ipfe rogus, in quo fimul u*
fitatomorecombuftifuerantportmortemdividiactindi&mutuo quafiodio
feparari obfervatus fit.
Epilogm Apologettctis.
NO n ideo,Le(5lor benevole, Magi impii

das,qu6ddenommib. fpirituu&nonnullis eorum charade-
nomen me mereri cre-
ribus verba feci:Scirc enim tevelimjmeorealiorumduntaxatefre

locutum, & ea liccris mandaflejqiis fequijaut quibus fidem cercam
adhibereipfenegabo: Attamenhocloco ea pertradlare volui,par-
tim mcthodi gratia,&: partim ea rationc^quaLogicidocerecon-
fueverunt fallacias videlicet, non ut fallant homines,fed ut^ne fal-
:
lantur, caveantSc pr^^moneantur fic enim hoc loco etiam inanem

:
vel potius incertam veterumfapientiam depinximus,uttu,certio-

ri modo inftrudtus viam veram,fimplicem,&:piammeliorifpe,at-
que fiducia fequaris,genuinum cujufqueGeniuminvenias,acve-
rum Aftrologic-E ablbufx arcanum cognofcas. Fecimusigiturin
prxmifla hujus Iibri parte,quodpid:orcs foIent,quando colores de-
teriorcs in margine alicujus iniignis effigieidilponunt,utininte-
riori imaginis delineatx parte pulchritudo fitornatior.Attendei-

gitur,Bone Ledlor,- Et fi diligenter res,proutfunt,con(ideraveris,
fortafle noftros,hofce exantIatosIaboresnonrefpues,nectuamct-
iam operam,aut oleum perdes. Vale.
L I B R I III. P A R s IIL
De vera Genii inventione.

C A V. 1.
tiAutoris de proprti cujufque (ênii feu, D^monts natalitit
tnyenttoîe opinio : Ac prtmum de Angelo mentt

humanxproprio.
NOn ineptequidem A\xit]amhlkus,Tm\c fanam

tando, Dixmonem cnjusque propriiim ab antiquiori initio dari,
Porphyrii o^miontm rcfu-
quam ahajlns Aut
fi rede rem confideravenmus,apertc oculis mtelle-
generationis figurii\^2im
dus percipiemus,qu6dDxmonaliquis,cuiquamaftrorum proprius.quemO-
lympicumfuperiusappellavimus.fitipfiusfatiadivinopriefideordinatiexecu-
tor,6c noncorrecloriNamquicquidDeusproponitftellis&fuisAngelisperfi-
ciendum, idomneequidem neceirarioabilIisfieh6c fiveadbonum fivead
malum expediri & executioni mandari oportet, cum omnia ad ejus nutum
moveantur,ipfiusqueimperato obediant. Atvero Angeli/uperioris cocli,qua-
tenusacreatione(uaextraacfuprafatilimitesexurgunt&:conftitutifunt,nihil
mali
DE CUJUSQ^NAT. Dy£MON. INQIIISIT. ^9
malihomini'aut mundoafFerrerolentjnifi in qnantumpromeritis cuique bo-
riumvelmalum repend int,hoceft:,ve1ei,rLiapr.vicntiai,;li]0:unt,quipius&:bo-
nus tft,vel etiam pro impietate ejus re!;nquant aliquem in potentia ultori.s:
Quarefepiflimcopinatuseftr^r^^^rm hominempernataiitia;raa;figura;cog-
ni(:ionem,&: Genu fui inventionem a fito naiivicatiirua;foivi,autpercafoL;li-
cem cvadere-.Quippe, uti vcrcdixit J<«»?/'//r«f, D.cmon &duxm£:ntisacintel-
le<?cusantiquioriicfl:&:altiorisprofap:xacoriginis>quamfuntillifaialiumexe-
cutorei,quinepilumquidemaut punchuUimmandataDeiexcedere aut cgre-
dipollunc. Imo vero major eft in Angelis empyreis fatoruiTi rclaxandorum
patantiaquatenusdigniorcsfunt,jufliores,Deo propinquiores.&magis fami-
liaresquam illi mediiautinfimiordinisiUndem.ijorillispropterexcellenttm
ipforum jun:itiam,daturpoteflas,nonmodoinhomines,fed ctiaminipfi« An-
gelos infenores.Nam uti in fuperioribus dcclar^ tum efl-,mentem elle quiddam
divinum, pailioni non obnoxium, &. fato non lui jed:um,acperconfequens
hominem ci adhxrentem aflris intadla ipfius meniis virture,&proindeqiio-
quefato dominaturum, ita fequiturexindemultomagisquod Angelifuperio-
ns ordinis,c]ui diligentiffimam ejus curam gerunt,mu!tum prarftare poilintin
crdinationc &
direcflione mentis in homine,ut inftar nautê alitujus tontra
flucluofamundipericula.&acerbasacrigidasfataiiutempeftatesiterfuum tu-
toadexopcatumfelicitatisportumdirigat. Sed utad opinionem meaniantea
allegatam propius accedam,&: ad difcutiendam veterum Philof )phorum in
hac caufa contentionem me accingam meminiffe vos in primis velim fi qui-
, (
dem prxcedentia diligenti obfervatione perlegeritis)me de tribus mundire-

gionibus.quas coelos vocavimus.Sc de totidem animai humanx portionibus,
ab iHis denvatis, verba feciirejquarum primam &
fuprcmam,videlicet mtn-
teminfpiricu empyreo feu rationali6cintelleduali,tanquam vehiculofeucur-
riculoferriexplicavij mediaautem,nempeanimamedia,infpirituinfermedio
Êthereo feu vitali cum fuoprincipc&ejusfpirituempyreoacfupercoeleftide-
orfum vehitur regionem elementarem,a cujus formis,& prxfertimabigne
in
recipiuntur hi reges^nempe fuperccEleftis & coeleftis)ac aere tandem obdu-
cunturquoufqueinterram,&. corpora opaca immergantur. His igitur cogni-
tis,a;quum erit credere, quod ut internus homo tres fpirituales tnum mundi
rc;r,onumportiones infecontinet.ita quoquehauddubieûnaquxque harum
portionum pofiideat fuum proprium Da^monem fcu Angelum,qui naiuram
&f&dcmfuamhabeatfecundtimdignitatemportionishominisfpiritualis:Lrn-
defit,utipfamens,divinusDei radiusjimmediateabcfientia fuperfubftantiali
eftlacus,a prima &
fuprema hierarchia rccipiatur, ubi unus ex Ser.iphinis fla-
giantifHmoamorc ardens,atque unus ex Cherubinisfcientijeplenuudineab-
un Ians,atqueitidem unus ex Thronis juftitiadivinaplenub,&a:quitaterefcr-
tifIimus,hi,inquam,tres,exquolibetEpiphani£eordinefclecT:i,in honorcmTri-
nitatis,a. qua mens effluxit,alis igneis,&. amore,fcientia,ac juftitia ardentibus,
ipfam mentem fuftinentes, & undique eam ftipances deorfum ad fecundam
coeli empyrei hierarchiam traducunt , eamque in cuftodia Angelorum illius
hierarchi:E,donisfuislocupletatam&ornatamrelinquunt:Hicigiturmensiila
inintelledualem fpiritum,quafi vehiculum aclivum,recipitur,qui itidemAn-
gelo uno ex quolibct hierarchise medias fcu epiphania; ordine fullinetur:
uuovidelicet'AngeloexordineDominationum,videlicetduce,infpiruual!. us
pr^liii,& alio ex ordinePrincipatuum.docente ftiiicet reverentiam princi-
pibus ac viam revertendi ad Deum atque tertio ex ordine Poteftaturn.nimi-
,
rum habente dominium inmalignos fpiritusrHorum igiturclaritateftacumi-

natus fpintus illc Zephyreo ckftenfu mcntem lu fuo curriculo intcUectuali
n i llvjmmw
100 TRACT. I. SECT. H. PORT. IV. LIB. 111.
flammis lucis primo die creat^ undiqueornatam vehens,deor(um in infimam
hierarchiam Ephioniam nempe, conducitur eaque ratione Angcli ifti
,
,
mentem illam cum ejus curriculo corufcante dfficiis fuis & virtudhus ante- ,
quam difcedant^condecorant atque ita jam mens cum intelleclu a fpiritu ra-
:
t»onahexcipitur,fpintulimpidi(Timo,puri(Iimo,&:rupcrcoelefl:i,quieorumprq-
fentia admodum videtur dclcclari & exultare In hac ergo hierarchia recipi-
:
tur mcns intelleduali luce a tribus fimiliter Angelis,quorum quilibetfeoilim

ad aliquam trium hierarchia: ordinum claflem pertinerevidetur; Angeiusita-
queunuseft de ordinevirtutum,cuidatumeftab originemiracuh prarftare.in
hoccnim virtusDei elucerceredicitur Secunduseftex ordine Archangelo-
:
rum;qui eft unus exakifnmis Deinunciis velnunciorumDesprincipibiis.qui

funt cxteris AngeUs tanquam reges,principes & ducesiTercius autem cit ex
Angelorum ordine:Hi, inquam, mentem recipiunt in duphci cjus vehiculo
empyreo,cum amore &i reverentia:Cui unusexfeptem Ari hangclis,qui )ux-
ta lilud Job. u. 15. aftant ante Dominum,tanquam exemplar paientum ejus
)
producc,Deo lii. jubente,attnbuitur. Ex his igitur liquet.quod mens fnper-

iubftantialitatem,a;ternitatem,immutabilitatem,impd(ribiliCatcrn & n-iaje-
ftateminrehabeateirentia: divinx a qua profiliitaboriginc&cujusactuseNi-
ftit, A Seraphin accepit amoris ignei 8c dciformisdonum,a Chernbmyicituux 5c
cognitionis plenitudinem.a ThronU xquitatem oi jufticum .a Domirtaiionihni

idhabetjUtviclorevadacicpugnafpiricual^&lutaftri^fatoqueprxdominetur,
quandointerracarnoIahdbis:at,afr/«f</>j//^/«docetur revereriDcumfuiim,.?C
modeftcIegerereergafiipcriores,aP<?/f//<j//^/<^dominium &poteftatemhabct
in Ipintus mundi malignosia miraculorum
virtutibus coram mundo cdendo-
Tum facultatem 6cdivinamilluminationem,ab Archangelis prc phecandi do-
tium:Im6 vero horumomniumexnatura (uacapax cft.quatenui cftradius
Deiformis:Veruntamen,quiaperfc6cin fuanatura eftfupcromnesAngclo-
rum ordines,6c per confequens D&o continua,idcirc6 (ine ordinum infcrio-
rum virtutum amiclu gradatim (e in inferiura immergcre non piituit,nccde
rebus mundanis aut terrenis cogitare. Et quoniam hxc divina tftentia fuo a-
mid:uempyreoexornata,8ccorporiop»coimmerfa,propter diverfonifuima-
lignitatem,gravitatem,caliginem,& obfcuritatem multiplicem, non poteft
hancfuamvirtucemexercere.aut executionimandare,idc6DtuseiAngelum
bonum tanquam ducem & conductorem aflignavir,cujus afliftentia ejns di-
verforiumfeu palatiuma peffimorumfp;rituum,tamcorporatorumqn^mirv
corporeorum,malitia &
rabie prxfervetur.ita ut ipfa anima media a Diabo-
lorum infultibus 6c violentia queat manere tutaSc illxfa^Quinimoetiam Ar-
ch/ingelm nonnunquam ingreditur mentis diverforium &l fe cum anima ac
,
mente conjungit Ita enim \e.^\TT\m,Zachar.i.y Et ecce,Angelus^ cfui loquebatur in

:
jne,egrediebatur.(jrc. Hujus equidem rei exemplis pleniflimxfuntfacrc-Eliterie,

ut ex infra didis latius apparebit:Hic igiturmanifeftusfit Pof phyriienor vanc
& frivoleexiftimantis,qu6d,fi quis cognofceret figuram nativitatis,ejusquc
Dominium,facillimcinveniretAngelum feu Da:monem,per quem liberare-
tura fato nativitatis.Sc fclix redderetur. Etenim conftat ex illis,qua: dida funt,
qu6d Dxmon ifte.qui vim habet fuperaftrorumoperationes,obtineatlocum
& dominium fuum primarium fcu prmcipale extra ftellarumregionem,&: fu-
prafirmamentum in regno fuperccelefti,itaquidem,utejusnaturam,velaba-
ftrisjvel a qualitate figura:,aut ejus Domino elicerefit impofIibile,cum hujuf-
modi Daemonis vis fupra naturam ctcli infinitis gradibus exaltetur, im6 qui-
dem ipfe dominatur aftris,8c non aftra iIli,adeoque nequimus abftrulam cjus
difpofitionem per ftellarum inquifitionem invcftigare. Recliii* igitur J4»»-
b/icUi
.
DE CUJUSQ_NAT. D^MON. INQIIISIT. loi

^/ia<xaireveravit,qu6clantiquiusfitDjemonis,f.itumavertentisjinitium,quam
aftellis,autex tiguranativitatis cognofci polTit:acJeoc]iie negat,futurumjUt,II
figuranativitatis aut Dominus velDxmontJLis cognufcereturjprotinus exui-
de felix foret natusi&; cjufsmm.inqmthunc ducem acciperetad effugienda fatalia?
Quare concludit.quod hic Ipiritus prêpotens in homine cognoici non poffit,
niii per vaticinium Quomodo autem id fiat inferius dicemus. Patet igitur,
-.
quod /'<7r^//jin«/f(>IumiT!ocl6 Dêmonemcoeleftem ieu Olympicum animje ,
media:i'euvitalipropriumrefpexerit,quemappellariGeniuminfradeclarabi-
musjhoc eft,Da:fn(mem genitura^ feu vit^ nati,& non illum facrum aciuper-
coeleftemmentia(]lgnatum,quorum ille veHaturcirca naturam&vitamnati,
fatjiiteracexaectllitatefuncT:ionciTi Sc offiîum fium obiens hic vero tum :
animo,tijmcorpori&vita:.pra;eft,adeoque etiam ipiiDJEmonimediofeuGe-

nio nativiratis.tanquam ejus priiiceps,&: aftri^ qucque ac fatononnunquam,
voiuntate divina dnminando,pr^fidere folet:Unde,inquit J<j;«^//Vtf;,/;/V<j»/'
mani conctltat corpori.^vitamcor^jori communicatam curat .vitam amm&fropriam diri-
git^coguationi ajftditeprincipia exhthct^nosg^ agimus talia,qualia hic adducit in mentem,
eatcnus nos giibcrn.it qiipadftcrii prxfeî Dommumpro Dxmonecommutemus. Atque
hocmodoDa-monemillumlacruminvenimiis^qui juxta AEgyptiorum doclri-
n,iinnonabiil:ris,neque^Planctis,/eda(uperioriregno,hoccll:,abipfoD<'t;mo-
num&Angelorum pra;lide(Deonempe)mentiailignatur,priu/qus.millainve-
hiculumfuum mediumdefcendit, quem quidem Angelumde Archangclo-
tum choro elleinfra oilendemus.
C A K IL
ExempU nonnnUa, ex fkcris Bthltis ^ aliunde defumpta, de
TJcemombHi hujus fiipremt ordmis^ homimbiu ptis
infervienubtis
lUoniam propterlapfumyîS^îW/Viuxtaillud,^?^^. cf.Cerpta aggravat animn &

jerreua hahitatio deprimitfenfum midta cogitantem ,uttde diffictlia£jlimamttsea,
(ju& in terra fiint,df cftu inconJêBu extant invenimuscum lahore-, ^luxatitem in coelis
funt.quisinveftigahit ? Senfum autem Beiquisfcirepote^^mfiDetKfapientiamdederit,
drJptrituftfumf/tn£iumahaltiJfmismiferit?\dt6Tneni\sno{{xxdux,c\nemitxkvch-
a.igclorum numero eiTe, tum fupr^ declaravimus,tuminfra.probabimus,cum
corpore noftro propter carnis pollutionemnullumcommerciumautfamilja-
ricatcm habetiied efteiquafiperegrinusnecmenteminftruitaut gubernateo
modo,utin corpore percipiatur aut intelligatur ejus myfterium folummodo :
menti &ei quidemfolifpiritualibus documentisminiftrat,itautfianimame«

dia menti adha:reat & negligat fenfum ac formalem elementorum eruditio-
:
nem,mundivoluptatibus&concupifcentiiscontaminatam,tuncetiamaliquo
mod6,ipfum corpus guftetefFetnius fapienti» mentis Et licetipfe,Angeius jxri-
:
marius mentis conduclor,corpori talis hominis ignoretur,ocuh'stamenobe-

dientisanima: mediê (virtuteac beneficio mentis^confpicitur&cumillaet-
iamcommunicati6nemaliquam,fufurrationequadamfpiritualihabet,etiamii
eaacorporeopaconondifcernatur: Atver6ubianima,rejiciendomentisGu-
bernationem,adcarnisvoluptates&appetitumfenfualempronaeft&procli-
visutmensincorporevacarevidetur,&corpusejufqueanimammediamfen-
fualitate fubmerfam negligit,ac cum fuo bono Angcloconfortiumhabet^qui
n 3 inter
loi TRACT. T. SECT. 11. PORT. IV. LlB. III.
interfede rebusregni rupercoclefli>.rermonemftiomorererunt,vk.inftrioriirn
oblivifcuniur,nifi quatenjjs domo corporea circ umducuntur: Atc")ue hujufmo-
di anima amcnte drferta,inquam,tum fato luhjicitur, &, fatalem fpirituni
quem Genium nuncupavimu .,babet pro fummo duce.ita uttalishomonon
maiîs poflic fatum aut fatjlia evitare,q!Jam ipfum brutumjNon eniir» .;l^ns
dominatur,c]tiia fapiens eiriuonpotefl:, ne^. fatumfuumcorrigerepotcft,qu!a
deeflilligubrrnator,qui Dominum habetfuperomnemalum.videlicetmcns
&ejusconducl:or.Hincigitur,iuxta illud Mfrf«r« Trifmegijli Pimand. iz decrc-
tum esifato ut illep.ttiatur,qui turpe quidcommiJerit,drdecretum eHfato quojdnm ad-
>
ulterosfore, quofdam facrilegos,drc. Etlicetfecundumillumomuu /unt faci op3-

ra,8c abfque iUo.nihileil corporalium.non bonumfineilloqui. quampotell",
non malum fic:ri fine illo,attamenmalumvirtuteboni Angeli&fagaîmsntis
documentoab aniina,fuisfupcrioribusobediente,averti pofledicimus :Nam
ita virtute fuorum ducum fupercoeleflium vixit Adamus antelapfuin.utds
malo nequidem unquam guftavent.QuisigiturjuxtilDcumi^^. 9. anteaslie-
gatum,unq.iampoterit hocfat.iI;:^poculum evitareôSacrofaiid^^rerumi on-
ditorSccreacor.nifitudederisfapientiam.&milcrisSpiritumtuumfandumab
altiffimis?C>£t3 quidcm prxfente rcpiebimur&perfundemurfipientia,Tceri-
mus Qmnifcientiarefertiflimi,iriutabinq'iin.aioncparencuinimmunr.s,5iex
infipientil''Ji fadi fipientei,a(lris dominemur &
fatorum malitiam (ubjicia-
mus,aciiliiDei viventis peradoptionis graciamefficiamur.Tuncfane corpore
mundato & reclificataani.nai mens Angelui familiares erunt.ram
ipTa, ejus
corporiquam animcY,8cipfiui ab Angeli facrivoxacfufurratioauribus corpo-
ris pcrcipietur,adeoque etiam ipfe nonnunquum in conlpc-(:l:um corporeum
prodibitjUtexmultistamfacrarumliterarumloci^,qu.imveterumfcriptoruni
fide dignorum autoritatibuselicerepofrumusjexqtiibus conibitquodfatidiui
fpintusbenerepurgatisanimis&prxparatiscorporibusfefe vifibiles prxbue-
rint,&.comites exhibufrint Vcrbi gracia
: in iacra Scriptura leginuKs,
,
Angelum apparuilfe Ahraijitmo, Agarx,]acobo Gedeorn BaLimo ,Moyfi, ]o-

, ,
Ju£, \Jxori ManoAchi, Da^vtdi, Elix, Daineli ,Tohi£ ,]oJtj>ho,& Marta m2.in
Chnftijrf/îi^yoi^dw^/.&c. Qui.^ngelihauddubicfueruntiili ipli.quiduces pri-
maru extiterunt mentibus eorum,quibus apparuerunc,ac li a nat-ivitate illis
"Cura talium hominum tanquam ducibus eorum primarii^s.comrhiira eflet.
HincMagi&c fapientes vetcres attribucrunt cuilibet vati ex Patriarchls 8c
Prophstis (uum proprium fpincum fatiticum:Scripferunt enim, qu od /idam
familiarem fociecatem habuerit cum Angelo Raztele; cujus Homen inlingua
Hebraicadenotare vel fignifi-.are videturlecretumfeu myfterium, itemque
voluntateDeiiidlinequodrclationemoptimam habuitcunn Ad;imo,velqua-
tcnus ille erat pnma cifta 6c quafi facrarium feu myrothecium, in quod Deus
,
myfterium humanitatis,qux eft cjusimagorepofuerat,veIquate''Usperhunc

Angeium&fuxMajtftatisdivinxrevolutionem primum fecit. Scm etiam fi-
lius Noe Jophielem habuit pro fuo Angelo.cujus nomen Deipulchntudinem fi.
gniiicit: Ahrahamo Zahkielem attribuunt ieu Zahdielcm,hoc eft,dotem vel do-
natumDei,quicft Archangelus dominium habens in ftellam Jovialem.quem
aliivocantZ^f/j-iw/^Wjideft.memoriamDeiÊt certeZ^/'<:/;f/,nonfineratione
importatdonatumDei,acipfi Jovi,hoccft,Ethnicorum Deo fummo prarefle
traditur,t]uoniam.uoidosDci,ibietiameju.seft.vircus8cpr.->fperitas:Hincipfe
Jehova8c hicejus Angelus,tamf<Epe Abraharnoapparuit,tam divitem euin
tam completam ei concef^
redviiditjtanta profpentate euin induit,vic a;t.item
fit.vidclicetcentum feptuaginta &: quinqueannos,ita utdeeofcriptuminve-
niafur,qu6d deficiens moauu^ fiiinfcneclucc bona,provccla:quea;tatis8c
plenus
DE CUJIISQ^NAT. D^MON. INQÛISIT. loj
plenus dierum> hoc efl:, radicem quadrati feptenarii, de quo fupi a in numeris
divinislocuci (umusjfu^ a:tatis numero complevit:Hincigiturfitetiam,vide-
licethujus Angeli beneficio ac dommio,ut Jupitcr fittimfaufta flcllavita:hu-
mana^, unde illum Majnsfoytimium appellaverunt in Aftrologia periti. Porro
Angelum Pelielem ]acobo ziîigndimnuiic fi quis diceret P^/^ww
hoc eft,occul- ,
tumDomini&.miracuiumDomini:NamvirtutehuiusAngeliJacobinvifione
percepit Angelosperfcalam afcendentes & defcendentes,&. myfterium divi-
num nabuit,quemadmodum apparet ex his verbis,(?^».i8. 6. CtmgêvigiUjfet
iacob de fomno dtiVere Domims efi in ioco ifto , ^ ego nefciebam pavensci
:
tnqitifi
(juam terribilis est locits i(le,noneHhic aiind^nifi domtis Dei,drportaca^li. Surgensergo
mane tiiiit iapidem.quem fippoferat capitifio,^ erexit in tituiiim,fnndens o-
].icob
leumdefuper,^c. SicGabrieiem hunxYômiuumôfipho^ôfiM,^ Damcii dedica.-

verunt,cujus vocabuii occultum eft fortitudoDei,virDei,&: fortis Deus meus:
Mtfj/^yvendicavitfibi Anêlum Mathaitron,3LC fiquisdiceret donumDeijCUJus
virtiite tot mirabilia in ^gypto,&alibipra;flitit:£//.^j- Meitielem,\d efl,libera-
tiunemDeifibiinfervientemhabuit^Tfji^wi^rf^W/.hoceftjmedicinaDei^pras-
er.it.qui eftdux primarius fl:elliEMercurii,vel,utaliivolunt,Solis:i)^z>/<a!>" Cer-
njielemda.m; EzechieiiHafnaeiem,EfdrdlJrieiem,qui fignificatlumen velignem
Dei^Sic^.^/i^WiJw/M/rW/fwaffignantdenotant^fuinominisexphcationg.Quis
licutDeus,itempercullionemDei:QuiquideAngeluscorporisfolariseflprefes
6cgubernator.HincSalomonisglona,hincejusdignit3s,fapientia,&dominiU)
itauthicinterris exclamari foleatjQuisficutSalomon?Im6quidemeratquafi
Salomonis percuflio, hoceft, timor&. metusinomncs gentes:Necmirum,
cCim Mic /jaei Archzngdus fit dux Jehovas,cujus duclu &. virtute Satanas cum
fuis Angelis vic1us,atque in abyfTum dejedus efl:,& fic in c«tens:ita ut verifi-
mile fit.quod Angeli,qui cum hifce commemoratis familiaritatem habuerunt,
fjliti fint ipfis naturali quodam vinculo &
inclinatione apparere,ac mandata
divinaiisreferrepotius,quam Angelinaturiseorumpecegrini:Sicenimvide-
mus Martialem naturam contrariam efTe difpofitioni SaturniacLuna:,5c na-
&
turam itidcm Saturni lethalem efle proprietati Jovis Veneris,5c proinde et-
iamAngelQrumdifpofitionemquodammodo contrariam Sc interferepugna-
temefrefentiemusjfidiligentiledione f4^«/io.D4«/>//irpervolutaverimus,ubi
ita fcripcum videmusj/»^*// Angeln^\Princeps Perfarum reftititmihi%iigtnti(ûno
diebtu (^ ecce Michaeiunns deprincipibm primisvenit inad]utoriummetim,^ egore-

m.infiibtjuxta Regem Perfaritm,^c. £x quibus patetjquod Angeli varii variis,
tam regots quam hominibus
prxfint,& quod in bello aliis contentionibus &
Atigelus uni homini prxfidens contendat contra Angelum alterius; Sic etiam
Angelus unius regni contra Angelum akerius decertat. Atque ha:c efl caufa
matationis autconfirmationis regni in monarchiam , atque iterum monar-
chiarilliusdifiôiutionisac tranflationis in alterius gubernationem. Sed Utjam
ad Ethnicorum hiftorias a facris defcendamus,invenimus,qu6d permulti et»
iam alii prêter eos,qui in facris literis recenfentur afflati vel infpirati fuerint:
Sic legimus,5tffr<f/m a fuo Dxmone d;redum & gubernatum fuiire,quippe
cujus monitis fedul6 obtemperavit,ejusque vocem fspenumero audivit,at-
que ade6 etiam informa Dajmonis frequentereumvidit:HujusautemDx-
monisfacriau^vilio^mvj/i-yfati malignitatemevitafTedicitur^Namcumaquo'
dam Phyfiognomire peritilfimoiinfpeda prius Socratis facie,indicaretur,eum
omnibus vitiis &c cuique improbitatis nequiti^ deditiffimum efi"e , ipfe faffus
eft fincere,fe ad omnia illa vitia per phyfiognomicum denotata,pronum elTe,

fed gubernatione poteftatis coeleftis fatum iftud fuum, 6cmalam inciinatio-
nemrefra;naire>acexinde in juftiti£& probitatis icmiiis nmbuhffQ-.MercuriHi
Trifmi^
104 TRACT. I. SECT. IT. PORT. IV. LIB. IIT.
7'r;7S!wr?//7/*fetiamnoadubitavita{Teverarc,recognitionem veram & infallibi-

lemafuoproprioDcemonehaufiireiSermoejusefttalis-.P/w^ff^.ia BonumDx-
monemAiidivldiîtntem,qui,Jiliterisqu<xdam monumenta mandaj[et,mira quxdam in-
dtes humano generi emolumenta conferret : Solm tlle,tanc]uamipjepromegenitnsDet*St
miverfa conjpiciens , divina in nos effimdit oracula. Hujufmodi etiam Da;mone

proculdubioinftrudus fuit Plato.cum ipfemet exprelFo fermonefiteatur,nos
abeojuvari,tummfomniis,tiimiignismalaavertente,bonaaud"tiiisfofpitante.
f'
A P. III
T>t Archangelts t^ eomm ofjiciis in hominibu4 reJpeSJu menttSyCuiprxfitnty
O' qubdciZteri Angelt iU^yquaft fervt quidam fubfintÔ-pr

confequensetiam omnes Angelt mali eorum <ôluntatt
i^ potefatifubjiciantur.
ARch-ingelus eflrquafidux&c princepscxterorum Angelorum,quiipfifub-

jiciuntur:Diciturautemv^»^(?///jGr^ce,quodAf4/4f/'Hebraice,&.i\r//«f///*
Latin6iArch.^ngc4idigniorcs funicxteris Aogchs.quiapropterfuamperftclio-
nem pnui pti-cipiuntur &c manifcrtantur inlegationibus quam cxten,&:ho-
rum diiigentia Angeli infdriores de myfteriisdivinis informantur.Horumau-
cemoffi er^îhomines.tam exdo£trinafacrarumhterarum,quamexinfl:ru-
i.x
dioniiius rUtonicorum 6c fapipntumy^£^j)r^//^r//wbrevitcrrecenfebimus.O^-

cinm Archangelorum, inqviit ifidorpa lib. 7 cap y eH docere &
inftruere inrehm adfi-
dem conducentihus .,ut de adventu filii Dei, 6cc. Sic enim ex Genefi Z4. y.colligimus,
C[\i6d]ehovamittathujufmodiAngelos,antejuJlosinnegotiiseoritm:&C)\ixt:LPfalm.c)i.
10 Angeli Dei gcrent curam )uforum IdqU' )d etiam apparet ex verbis Prophccs
Regii,P/S/r« 91. i'' \o.quxf\.imtAi:i:Nonaccedetadtemal(i,S^fage//um»onappropin-
qmbit tahernacuio tuo quoniam Ange/iifun mandavit de te,ut cuj/odiant te in omnihus
:
viis tuis: In manihns portahunt tc neforte offendas nd/apidem pcdem tuiim :fuper afpi-
dem c^hafsifrum awhu/ahisd^conculcahis/eone/ncr-draconem.Qucme^^mdcmler-
monemjtrrte >^lieronymo,no\-\ folum de Chr)fto,fedetiam dequocunqueho-
mine pio inteUigebac Propheca:Simihter>juxta iliud^.i?^'^. 9,Excitantnosad
bonum,exufcitantqueaiomnovitiorum&peccatorum,reiiciuntfpirituahter,
ut non cadamus fub onere:iic etiam Daemones malignosdepclluntqucmad-
modum T(?^. S.legitur: in dubiis cerca refolucione,nosinformant,&resambi-
guas nobiscertasreddunt,I>^« ii.io.conducuncnos invia&itinerejHinc.EA'-
od 15. zo.ica \Q^\m\\s\Ecce mitto Ange/um meitmanteteadjervandum tein hac via^dr
introducendum tein /ocnm /7/«w,i?>i:c.Huiuseciamreiexemplumhabemus£.v^(!/.
51. 3./?^^. 19. confolacionemaii^crunchominibuscrifticia&moeroreaiFe<n:is,£,//f.
23. &;Gen.i6. compailione&c commiferacione movencur erga nos peccantes,

neciinunt vel admittunc,uc indeiperatignem incidamu$,£/S/^ i^.]ud. z.ho-
minib.airiftuncnecadant,£/3 i^.adjuvancjuftosconcraipforuinimicosnevin-
cantur,C7fwyr52. Machah. />f»////.mcdicinamfauciacis fubminiftranc,nemorian-
tur,Ttf^.ii.cibum ik.laticemafFcruntfamelicis,nepereancmedia&fame,z.7f(rg.
19 peccata noftra nobis pra^fentanc&oboculos ponunr,utvidentes eapudo-
re &: pcvnitentia afH.iamur,Jd>/'z. voluntatem Dei nobisaperiunt,& nosdo-
cent,qiiid fit faciendum,Z,/^f. 1. obftacula&impedimenta colliinc,utDeo in-
ferviamii>,£A,'(?,î3. frpc vifitare iblent,& in vifitationibu.s nos admonent ne vo-
luncattm divinam tr.,nfi;rediamiir, Ejaia 40. funtfemperin prêfentiaDei.uc
cum contempleniur Luc. i.Dan.j. preces hominum ad Deum deferunt, nec
ceiranc
DE CUJLTSQ, NAT. D.£MON. INQÎIISIT. lo;
cefiantDtum vcner3ia,Efii. 6. Jj>oc.^.Dtum defacieadfacicm,nuIlointerpQ~
ilco veUmencoxontuenturjAf^/^.iS.homines docent,v5c oftendunc iis fucura.
Undeinquic Archangelus Gahriel ad Danielem,cu\ prxpofitus eratincuftodiai
Feni,utdoiCamte,qu,ee-venturaJi>H populo tuoin novijfmUs diebia.Dan.^^. 14. Pro-
phetias igitur docent;&. propiietas faciunt.Cacodxmones cxpeiiuut,qui vim
habentiuperhomines,uti legimus hocidem in hiftoria a Rapha'.le h.xch2LU^c\o
faclum: Archangeliergomaiignosfpiricus propelluntab hominibus,quemad-
modumpoteflaces reprimunt malorum D^monum conatus coniramajtfta-
temdivinam,utnarratl>/(?«|///«,qui etiam aflcvcrare videtur,qu6d hujuiino-
diinielligentisattollant,irilpirent,&: adducanthomines adcogniti^nemDei,
ac doceant &
informent eos,ut poilint pie vivere: Atqueita poilemusinrinita
alia Archangelorum,&: eorum miniftrorum officia recenfere facrarum htera-
rumteftimonioconfirmata,iedomniahicdefcnberelongumforef. Audiamus
igicur.quid EthnicidehisDarmonihusftatucrinc&quaiiaiUisofficiaattribue-
rint. ]amhltct*s dicit primum,qu6d intelligencia; inter fe non conveniant vel
diffi:raijtgenered:ftcrentiij.vf; uilii(ijmplici(Iima; enimfant)fed quatenus vel

eadem vei diveria ratione rtfcruiUur ad primum,& alix in priorious,a!i^ au-
teminfequentibus feupofterionbui perfedionis gradibuiiun£difpc.{it^:I<.c-
fpetluergodiffcrentisinperfedionegraduumalibi intelligentiasdiftingu.tin
Deos,Dcemorjes,Heroes,&; animos puros,& fupra hos omnes agnofcitlum-
mumbonunr.ieuDeumunicum.poftquem fequunturDii creati,ultimumque
inte ligentiarumordincm &. inrimum animas ficit,inter qua.s&:Deos,duoin-
tcrm :Uia poluit,videiicet Dxmones &
Htrt es.quemadmodum inter ignem
&: terram conftiiuuntur aer &: aqua :Dxmnnes,qui Hc.roibus lupenores iunt
magis participantdenatura Deorum,& Heroes de naiura animx Undc ric,uc :
duo media participent £c componantur ex proprietatibus duorum extremo-

rum:Hincergocumanima;proprietasfitdeclinareadmultitudinem,lequitur
quod Heroes etiam,qui de ilhs participant,declinent8c propendeantmagis ad
particularia&mobiha quam Dxmones :Similiterquoq) econverfo,qu©niam
proprietasDeorumeftquafiunitas,permanfioinfeipris,immobilismotionum
caufa,providentiaqueeminens,fequiiurexinde:qu6dD£emonesinfeDeorum
dotes,quatenus illis adhsrent,contineant,& ad unitatem inclinent:D2mo-
num oijicium eft verfari circa naturas mHndana.s&: rerum perfec1:ionem,ani-
mxque ad corpus alligationemj Officium autem Heroum eft vivfficare,ani-
mascuftodire, &: eas a corpore foivere:Exquibus patet, quodDiemonum
cfficuim latiiis fe extendat,quan: Heroum,ciim illi magis circa univerfum,hi
vero magiscirca animasoperencur: Archangelosver6& AngelosvidcturPhi-
lofophusinterDa:monesfuperioresreferre,vel potitis propnum quendamor-
dinem illis aflignarealibi inter Deos & Dsemones; Verba hascfunt: Deorum
jmagines apparent penitus immutabiles.cjrc. Archangelorum ^- Angelorum gradatim
rainus immutahiles ^fedprope Deos : Damonum mutabiles , Heroum ferme ficut
<&c. ac
Dxmonum: animarum denique longe mutabtliores quam Dxmonum. Hic ergo vi-
detur diftinguere,Archangclos & Angelos a Da:munib us; At ver6 in loco sn-
teacitatoeoscumD^mooibus confundit:In ultimaautemdiftindionevide-
turperDxmones intclligere eas intelligentias,qija' fub ccrloempyreo.prrxi-
moIocodifponuntur,videlicetDa:monesduodecim figna&coclumftellstum
pofndentia,& per Herces,D3cmones 01ympicos,fcu fpiritus Planetis pârfi»
dentcs : Unde dicit : quod officium Da:monum rit opificium circa naturas
miindanasufqiiead fingula tranfigcre.fimulatque petficere,& animaslig.-re
coi porivus Heroum eft vivificare, & animas cuftodire: Et quem.admodum
;
Zodiacioffiîum latius eft,quam planeiarum, qu^tcnus pnmum in pbnetas

o agic
:
io<J TRACT. I. SECT. II. PORT. IV. LIB III.
agit, & in eIementaria:Atqueita magiscircauniverrum verfatur, ficetiam

Dxmonumofticiumlatiused.quam Heroum univerfummagis,
ciimilli circa
hicirca animas potius operentur. Nos autem e.\ fapientum teftimonio elKi-
mus,qu6domnesintelligentia;,fivedicantur Dii creatijfive Archangcli&: An-
geli,fiveSpiritus,D^mones 6c Heroes,comprehendantur (ub vocabulo Dx-
monis nonminus,quam fpecies variê folent cidemgeneri fubjici^dicimusque
quodDarmonesfupra ftellas habitantes fint boniD;rmones:Sicetiam Da;-
mones Olympici & mtdix mundi regionis refpedu fui,&: perfequidemboni
funt :fed tamen refpedu noftri.in quibus fataliter agentes, nonnunqu.im bo-
num,&. quandoque malum operantur,6c boni 6c mali dicuntur :Ita Saturni,
Dsmones appellantur majora infortuniajS: ipfc Saturnus mala fl:clla,8c ma-
jus infortunium vocatur : Similiter Martis Da;rnones minora inforiunia
nuncupantur : duminterim proprietatesDxmonum Jovis &Veneris con-
trario modo fe habent. Chaldd itaque 8c AEgyptii videntur diftinguere Da:-
monesinfacros.&Dc-BmonesftellarumfeugeniturarilvenativitatisautgeniCa-
Iisfigura;Dominos8c elementares,quiomniumpe(Iimiexiftimantur. D£yno-
nesfacros volunt efi!e illos, qui ab ipfo Dêmonum Deo defcendenti anima; ra-
naturam horum officium efie dicunt,
tionali afilgnantur, univerlales fupra :
vitamanima;dirigere,cogicationes bonas femper menti exhibere,allidua iii

nobisilluminatioQeagerejquantumvisillamad^tionemnonfemperinanimaa-
nimadvertamus,fed,quandopurgatifumus,8c tranquille vivimustuncanobis
percipitur ipfe D:Emon,8c quafi nobifcumloquitur,ac fuamnobiscommuni-
cat voccmanteafilentio pra:(ens,ftudetqueafiidueadficram nosducer:;per-
fectionem^Tradunt etiam, quod hujus Dxmonis auxilio pofiimus fati mali-
gnitatemevitare,qu6d Socratem fecifle legimus:Et P/(j/tf»/'acreduot,homines
mirumin modum abeo juvari,tLimfomniistumfignis malaavertendo,bnr,a-
queauc1iiisfofpitando:AtqueillaetiamhisdidisconfirmarevideturJrfw^//r//j-.-
Hic animam conciliat corpori.commtmicatam curatt^vitam amm&propriam chngit ,co-
gitationi ajpdue principiaexhibet,nos^ agtmm talia-^qualia his adducit in mentcm.eate-
nm nos guhernat ,quoad[a.cris prAfecft Dominumpro Dxmone commutemm: TuncD.t-
monhu Deocedensvelvacat abopere^wl conducit ad tdem Et alibi dicit Hic Dttmon
:
fuit inexemplari antequamin generationem animxlaberentur^quem cumprimumani-

niaducemaccepit,aftat ipfe DAmon.,exptetor fubinde vitarum,animam£ dcfcendentem
corpori ,commune cjm animal ipfi curat ,vitam anim.ê propriamdirigit,dr quod-
Alli<iat
cunque ratiocinamur,exhibet ratiocinandt principia, agimmg^ talta,qualia adducit in

mentem^gubernatfj, nos,quoufquefacrls operibm expiati Dcum fubeamm pro DAmone
ducem.cui poU hxc Dxmon ita cedit,ut velvacet eoprxfentcvelconducat ad idcm. For-
fhjrim ctiam ^nJoujmD&monis facriauxiliomdignitatemfattevitiVri: Nosautem
copcludimus hunc Da:monem efie fuperiorem ex tnbus corporis Da;moni-
bus,mcntis cuftodem^ducem it condudorem,qux optima funt menti fubji-
cienccm,acturpiaabeapropulfantem,rationisdifcurfivxin probis8cbonisdi-
redorem internum intelleclus fapientia implentcm atque ita in univerfum
, ,
hominem,8c per confequens inipfosquoqueDxmoneseidemprÊCuntesgu-

bernationcmacdominiumhabentem,nonaliter quam mens fapientis in ani-
mam vitalem,animalem feu fenfiti vam Nam mens quatenus ex fuperccclefti-
:
bus parentibus ortaeft.fupercocleftem ducem ia condudiorem in fuo ad infe-

rioraitinererequirit,quiipfam,cum ejusamicisîntelledu fcilicet &: ratione in
lucem feu animam medii C(xli ^ ejus fpiritum imponat,atque hxc omnia £\-
mul.m^tdiantibusliquidioribuselementis cum
corpore conjungat,utiinferiLis
latiusdicemusÊxhisigiturevidenseft.quodhujufmodi Archangeli,cumfuis
ducibuseisinfervientes,nonmod6dominiumhabeant in fpiritus Olympicos,
qui
DE CUJUSQ. NAT. D^MON. INQIIISIT. 107
C|mriti&fataIiufuntgubematores,fedeiiaminrpintus elementares Caco- &
dcmone,s,qu! infima mundi regionc poffident^ homines malo afficercfulent:
qnca.dwodiirnsqudTohiamlegitU{:,qu6dA.rchsinge\usI{aphaelDiewoKiiimmi»e
AJmodeumapprfbenderit,ipfum^în dejcrtoftperior:^ AEgypti li(raverit,drc. Quibus
eMamdocemur,qu6domne,quodbonumefl:,dommium habeat,&imperium
in malum, ab eo tempore, quo fummum bonum cum fuis Angelis fummum
ma;um &; litigrum e coslis m terram propulfavit- Idcirco divina providentia
nobishuiufmodiD^monesprioresfeu potcntiores in propinquo conflituitSc
pri:fecit,quibusnos,tanquam paftoribus feu redoribus commendavit.utnos
qiiotidic adjtivent, &
Dxmones malos arceant, compefcant religent, ne &
quantum vellent,nobis noceanr,uti in hiftoria allegata declaratur.
c A P. IK
T)e Angelts leptemyqm ajiatitcoram Deo^^quodquilibeteorumjit dux
muitorum millium,tum principum tum commumorum t^
mfertorum At/geiorumjiecterum.
/Ôlligimus exfacrarum lireraruminflitutione,tum etiamexipfiiisnatur^

* ^—'fatalis ordinationequodfiimmiArchangelorumprincifveslintinnumero
feptenarioaDeoconfHtuci,quatenus hic foius eft rumerus ille primarius &
virgiucus,a quo&; in quo,ac per cjuem Deus unus fimpliciterformalis,&ef-
fentiafuperfubflaniialb, fecum materiainformimiicct ,utapotentia eamad
aclumaquarumfeunatura:humida:deducat.Simtli etiam refpeclu Archange-
lorum pnncipes in tali nurnero a creatoreeliguntur utin tenarionumerore-
lationcm adTrinitatem facrofandam Scunicum Deum acDominumfuum
habeant.&inquaternariomandata&voluntateejusinmaflamateriaiiaccom-
pleant &.perficiant.Quodquidem fermonc manifcfloagnofcere videtutP/al-
mifta Regius Pfalm. 105. zo.Benediciteêhovx Angeli eJHS^ValentiJJimi robore,eficien
tes verbum e) m, aufcultantes voci verbi ejus:BenedictteJehova omnes exercitus e) us^mi-
nijirtejits,facientes placitum ejus :Scd,ut zmplioxi Bibhorum facrorum tefiimo-

niohorumAngelorumprincipaliumnumerumfeptenariumofl;cndamus,legi-
gimus Tob. 12..1 ^. Egofum Raphaei,Angetusunusexfeptem,quiaftamm antejehovam,
&cLuc.\ 19. Ego (itm Gabrieiquiajio ante Deum c^ mijfm fum ut ioquar adte :¥.t Dan.
10. 13. inqtiit Angelm GabrieiadDanielem:EcceMichaeiunusdepnncipibusvenitinad-
jutortum meum,d^c. Hi ergo funt tres principales Angehdenumeroiliofepte-
nario quorum mentionem fecit Ra^haei loco antea citato, atque horum quili-
irst habet dominum fuper aliquem ex feptem planetis,ea videlicet ra tione,ut
femper ;^fl:ent ante Dominum aufcultantes voci verbi ejus,& tameninterim
etiam efficieniesfeu expedientes verbum ejus tam perfequamperminifiros,
@xereitus,&virtutesfuDfepoiltos&fibifubjedos,quiinccelomedio&infimo
conflituuntur,utexprxdidisPfalmifl:a£ verbisintelligimus: Undefit,ut,licec
priedielifeptem ArchangeliflentcoramDeo,attamenhabeantdominiumin
fcptemPlanetas acD:Emonesiisappropriatos,fimulque in ftellas fixasiis na-
tura &difpofitioneaffines:Sicvidemus,unumeundemc|ue Imperatorem Ro-
maemaniilTe^cui tamen Africa.Afia &
Europaparuerunt^ AtqueiterumGu-
bfrrnatores Africê, Aiia:,& Europa:anteIm.peratorem Rom^ manentema-
ft.re potuerunt,dumtamenreges illi, qui cuilibtt harum mundi partium re-
gioni pî;(;dere confueverunt,nihil perficereautordinarepotuerunt,prxter-
quam quod a gubernatoribus permillum & mandatum f*it, qui tamen & rpfi
o i etiam
108 TRACT. T. SECT. 11. PORT. IV. LlB. IIL
etiam nihil prieftare aufi fuerunt contra voluntatem 5c imperatum fummi ^
maximilmperatoris.SimiliitaquemodoetiamlicebitDeumfummum&opr.'
mummaximumlmperatoriprimocomparare,cuideincepsinimperiiejusgu-
bernatione Angelorum ordo unus fub alio gradatim fubftituitur fic Archan- :
eeli aufcultant voci verbi divini,(ecundus Angelorum

ordo efficit verbum il-
lud,&; ordo tertius eft miniftrorum facientium placitum divinum lupcrioribus
ordinibusab unitateindicatum.AccipiuntergoAngelimedii afuperioribusiU
luminationes&:claritates,quasoftendunt6cimmittuntinferioribusAngelis,t-
ta ut voluntasDei fiat tam in terra,qu.\mincoeio.Hisautemfeptem Archan-
gelis hujufmodi nomina impofueruntfapientesiOr//'/»/^/,Zrfr/Aer/W, Samael,Mi-
cf)ael,Anael,Raphael& C^^w/.qui fecundiam huncordinem tiiilibet planeta-
rum defcendendo attribuuntur,videlicet,ut Trithemm Ahbas,\ Magorum o-
pinionibus hauddi{rentiens,dicic,0;7/^/'/Wfw prarfidtrc î^K.mno,Zachariel]o\i
Snrnael M;xni,Michael So\'\, ArjaelVcncn,Raphael Mercurio,& Gah-ielLunx-.kt-
quehorumcuiquerraditaircriptameiregubernationemannistrecentisquin-
quaginta quatuor menfibusque ex ordinequaternis:cuius ciiam pofiiioni
,
complures viridodiirimihacT:enusprxbuereconfenfum:Verbaejusfunthxc5
yeternfententia dt plurirnoru, Sapientijjime C^far , mundu hunc wferiore ordinatione
gnhernan c?-f.Hi 7. Angeii
ttimiinte[le^tis,qHi Deus esrperfeciindfts intelltgenttas
proculdubioiuntilli,qui tci^c mundi commenlurant,quoru Johannes in iba
revelationementionemfacitrefcrendo,eorumquemqueiubalternatimtuba
fuafonuillc,phialamquetribulationiseffudi-ire,itautinterjuridicos Anglixve-
tuftiores inde in proverbio dici fbleat,quoties aliqua illis impofJibilitasmlege
vel judicio occninx., ijl t! d quidem recuperabtt , quando Cahriel cornufuofonahitfeu
chnget:\Jindt liquet,qu6dapud veteres pro certo creditum fit,nomen iftms
Angelifeptimi,cuitubaultimaindiejudiciiclangerea Jehovainjundlumeft,
efTe Gabriel,qui prxfdet ultimo ac infimo planetarum,atq«eitaultimumia
in mundi terminatione ordinemhabebit. Hiiceautemfeptem Archangelo-
rum fpeciebus omnes inferiores Angeh boni fubjiciunturacobediunt,& fub
illis,tanquam ducibus.bellum fpirituale gerunt,juxta illudy^/^tff^/^/^.u.y.^/yi-
cium csi prxlium magnum tnccelo,Michaeldr Angeliejtaprxliahanturcum Dracone df
Draco pugnahat &
Angcli ^y/«,&;c.Similiter,qu6d Angeliinferiores fuperioribus
miniftrorum loco fmt 6c obedientiam pra:ftent Q%\n%Zacharu^\di\si.->,. elici-
mus Et; Ecce,Angehts qui loqtiehafur in me,egredichiitur;0' Angehts aUns egredieha-
ttwinoccurfmn eyis crdtxitadeum;CurreJequereadpuertimifum,dicens\ Abfquefnu-
rohahitabiturêrufalem.^c. Ex his,inquam,patet;qu6d unus Angeluspra:fital-
teri,ficAngelus majori oihcii imperetei,quieftofficiiminoris. Hisergoconfi-
deratis,videmus,qubd y.ilnt principales Angeli ieu Archangeli,qui aftantante
Deum,& procul dubio dominium habent in ordines inferiores & minoris oifi-
cii,quifuntinmultitudine,_quemadmodumeXi\/4//; 26.55 colIigimus:y^«^/</rf/,
iaquit Chtiftus,wf nonpofje rogare Patrem meum,ut mittatmihipluresquamduode-
cimUgiones Angelorum? S\cLuc.x.\y Et fuhito fuit cum Angeio multitudomtliti^cce-
leJlis,laudantiumDeum,&dicentium,GbriainexcelfisDeo;Ex.z\\\:i\,deciescentenamtl-
Ita.drc. Patet igitur miinitos eire Ang.los alios prxter hos feptem , qui funt
principes 6c^»_e;f//,utcumPropb©taregioloquar,(7///4/^////4»/'i/^f/ Dei. Atque
illi omnes hifce primariis iunt quafi miniftri &
fervi :Unde &
primarium fub
Archangelislocumobtinenthi Angeliboni&accipiuntilluminationesfuasab
Archangclis non aliter,quam Archangeli a fuperionbus hierarchiis,& ab ipfo
Deo. PorroetiamOlympiciipiritus illuminationes fuas immediate recipiunc
ab Angelis,quifuntinfimiordinis in ultima hierarchia coeli empyrei. Quibus
cognitis,fciendumeft,quemlibethorumAngelorumnaturaliquadamdilpofi-
tione
DE CUJUSQ^NAT. D.€MON. iNaUISIT. 109
lionetempushaberefuidominiifuperftellamreuplanetampropriumeifubje'
cT;um,&: (imjliter fuper fignum Zodiaci foriiorem toiius ccali angulum poffi-
dens: Unde fitjUt eo temporejquo Angelus aliquis ita ell: in domuaio fuo,D<E-
monesquoquetamfigniZod)aci,quamplanetXjquibusprxdominaturfortio-
resjiberiores & adiviores fint qu^m Dsmones cêteri rehquarumftellarum,
utpote qui pro illo tempore ei fubjiciuntur. Durat autem iftud tempusprie-
dominii , quamdiu planeta ille, cui aliquis feptem prxdidorum Angelorum
pra^dominatur plures habet in univerfo coelo fuas fortitudmis dignitates :Si
,
quis igitur nafcatureo tempore(verbi gratialquoC^^r/V/efficitur princepsto-

tius coeli &c mundijtunc aut ipfe.aut aliquis Angelorum ejus fupercoeleftiura
eritgubernatormentisnati,6caliqU!s Da:monum ex regioneLuna^prêfidebic

v!tc-B geniti,itidemque fpiritus aliquis elementi aqux,qu6d Lunx maxime ex
natura acdifpofitione fua fubjicitur,animam ejus animalem> ex furmali cle-
mentorumconcretionefadam,gubernabit,atqueficincsteris:itaquidem,ut
fpiritu^!egionum,cuilibetpr£d!clorumAngelorum fubditi.quotemporeDo-
mini eorum potentiores exiftunt,aliismurcliDa:monibuspriEdominentur,ut
in Meteororum generatione,mundi aiteratione &
tcmporum mutitionclu-
culenter expiicatur.
C ^ p' ^-
ôdtinuj expptem Angelis aut ducihiu ejusâuthontate ipjtproximti^domi"
nium habeat fuper mentem humanami Et quodpluresAngeli cufiodiamd-
gant umm hommui Similiter Jamhhci opmionis untcum
T><&monem inte^ro bomtni attnbuentis
refutatto,
SUntmuIti, fcio, qui negabunt, im6ver6&veljrametiamnegant,nifal!or,

quemque hominem habere fuum proprium Angelum ei prêfidentem 6c ,
mentisejusdireclorem. Quibus quidemunicoverbo refpondemus ex]o/ephi

Patrrarha;verbis,cûemhbethominemhabereD£monemfacrumfibipi«eun-
tem:'Vtrba.enime]i\shxcf\int,GeneC^Â^.A>igelui,qitimevindicatahcmmmalff,
i>f/jedicat miht dr' pueris ifiis,^c.'U.ndemzn\£e{iumreddinir,ciu6dip[e]ofephus
cotifiteaturfc a D^moneSc Angelofuofacro confervatum fuilleinfua vitaat-

que vindicatum ab omni periculo& peccato: SimiliterhocidemhifceSal-
vatoris noftri verbh eficimus.Vtdetenea^memnatisunumexhispitfiUis. Dicoenim
'vohis, quia Angeli eorum in cceltsfemper videntfaciem Patris mei,qui est m ccelis. Math.
iS.io.Hincigitur eft,ut Magiaireveranterdk:ant,qu6d y/irfwfamiliariconfue-
tudine convcrfatus fit cum Angelo Raz.iele',SemfihusNo<ecumJophiele;Al>raham
cum Zadîe/e;]acobcumPe!iele,]ofephcumGabriek:\Jndehquet,(Âage\us\\\s
cujus mentionem hc\t]ofeph in vefbis mod6 allegatis fuerit Angelus Gahriel:
qui idem etiam dicitur ]ofi.e Sc Danie/i, atqueetiara A/^r/<<prxfuiflê.SiciV/<?;/^y,
familiariter converfatus eft cum MettatronsE/ias cum Ma/tteiesTobias cum Ra~
phae/esDavtd cum Cervie/e\ Efdras cumVirie/esSalomoncum Michae/e,S/,C\cincx-
teris.uti anteadiclum eft. Ex quibus evidentifiimum evadit,qu6d non femper
unus ex illis feptem,inpropria fua perfona foleatprêefiTcfcdquodf^piufcule
etiamaliquisexducibusejus,peripfiusmandatumopusilludtutelareadmini-
ftret. Sicex pr.Edid:is videmus,qu6d A^raham profuo Angelo habueritZ^î/V-
lemCeu Zaciuriim, princ\pem[\:e\\x]ovi3i\is;Danie/G.ibrie/em Luna^gubernato-

remj Tobi/is Raplm/em Mercurio prÊfidentemj Sdomon Michae/cm principem
o 3 fphair«
iTo TRACT. I. SECT.II. PORT. IV. LIB. III.
fphxrx Solaris .Unde obfervandum eft quod cuique in fua nativitate detura-
,
horum principum,qui mentinati prêfit.talcmquehominemadmirabi-

liquis
lemreddat si idoneum ut queatarcana&myfteriadivinacognofcereatque
revelationem majeftatisfacro{'anda:poflldere:Similiterquoque cxteri Ange-
li poteftatem ingentem atqueinfignem habentaducibus
illis,quanatumiti-
dem'|multafoelicitate &fcientiafrequenterinduerefolent:LInde J<?^///f/qua-
fi Dei pulchritudo, /f^z^/if/fecretum feu myfterium Dei,Um/ignis feu lux Dei,
Pf//V/qualioccultum&miraculumDomini,Mf//<j/r<>»donumDei,Aff///V/libe-
ratio Domini,P/W/jf/redemptio Domini,Scc. Immedijte a carteris pnncipi-
bus tum poteftate,tum autoritatc derivantur Imo vero nonnunquam accidit,
:
uthiAngelifacri vendicent libinomeDnati:Siclegimus in Efdra nomenArch-

zngth]eremela]eremia Propheta Sic ZacharielaZacharia,&L U^-zWab UriaPro-
,
pheta, quem occidit J^4r/;/w Similiter Samaelvel SamiitI,F.zechielii. Dafi/eliiint

.•
Prophetarumpariter Sc ^ngelorumnomina.dccQLimimbctiamplures Ange-

li funt cuftodes,Microco(mi uci antea didum eft-,qaorum unus &. princeps
mentem,intelledum&rationemrefpicitaccurat,altervitam,8<:tertiuscorpo-
ris conftitutionemacappetituaKSed.quiahxcnoftra fententia aliquibusdura
&,averitatealienior videbitur,dicimuseamexplicari^ probaripcrverbaPro-

phetx Davilis,fyi/w.9[.io. Ubiipfe,deChnftoloquendoiA^<i«4ff^^d'/(?^//£',in-
nnit,malum , (jrfiagellum non appropinqunbit tabernaculo tuo ,
quoniam Angells fuis
mandavtt cle te,ut cujlodiant te in omnthm viis tuU\In manihnsportabunt te,ne furte of-
fendas adlapidempedem tuum,fuper ajpidcm O" bajilifcum ambulabis^(^ conculcahisleo-
»fw«^^r^ftf«Wi(.ldquod,teftc///fr(?»j»^<?,non(oltiminChrifto,fedinqu')Cun-
queho.minelocum habet. Omnes itaquehomines diverforum fpirituum mi-
nifterioreguntur^contraillamJtfwMf/fententiam^quadicit^Da^monemur-um
nonulicui parti noftrum prxelle duataxat,(ed toti fimul adLlTe,totum duc re,
traditque.quod pra:ftet potiiis,ut corpus,& anima ac .ntelleclus eodem Y)x-
mone gubernentur, fubjiciens ha:c verha Noli tta dividere.ut aliusft corporis
:
Dxmon alius anim<£,d^ alius inte.llectus,abfurdum enim esi animalejfeunum^Dxmomu

'vero ariimalis prAfecium-,multiforme putar»^(^c Qmbus quidem verbis conatur
Forphyrii rationes confutare,aflcrentis,qu6d plures cuiqueprxlintDxmones,
qu')rumaliusfanitatem,al;us pulchntudinem,&: alii quandaminhishabitudi-
ncmcurent,acpr2tereaquoqueftatuentis,qu6dunusDa:moncorpus,utiUsa-
nimam,& alius mentem regat. In hoc igitur P^r^/'^r//caufamfufcipiens,acn-
ter me ad abftergendam infamiam a j4wz/'//f(? ei afperfam,hifce rationibus fe-
quentibusaccingam:Pr/Wquidem,iiunus tantum Dxmon,isquc fupernatu-
ralis,pr<Eeft tam corpori & anim:t,quam menti,tiim quilibet homo virtute ^
afllftentia illius DcXmonis effiigiet fitum,&. fataliaomniaevitabit,acpercon-
fequens nec fata necaftra vim ullamhabebuntin homincm,quodtamenipfe
Jamblicus fibi in eo contrarius,negare videair.quippe qui uno loco fata efl~e a-
gnofcit,quibushominesfub)iciantur,&tamen virtute ac prarfentiaDxrnonis
homini prxfidentis dicit fata evitari,ita quidem,ut fi hc^c eo raodt)fefehabe-
rent,omnesindiftinc1:c homines fata fuaevitarent,quatenus hujufmodiunius
acfoliusDxmonistantumeirentparticipes&Darmonibusfatalibusearatione
penituscarerent: P<?rrtfetiamdicit,pra;ftarcpotiu^,utcorpus & anima.acintcl-
codem D.tmone gubernetur, dum tamen omnes, tam in Thjsologia,
lecl:u<;
quam Ph!lofophiaperitiagnofcunt,tantaminteranimam& corpus difcrepan-

tum & oppofitionem,ut mirabile fit,quomnd6 & quibus mediis ha;c duoad
inviccmcopulentur:f/.c/^rf.j Archangelorum proprietas,uti \pit]ambiicustQ-
ftatur,eft tcnebris C()iUraria:Unde ipil nullo modo gaudent aut delcdantur
corpore,quod eft meratis divina: carcer,fed fummoperc mentcm inftruunt&
diri-
DE CUJXISQ^NAT. Dv^MON. INQUISIT. m
diriguntjUt corporis illecebras fuglat,6c cautc declinet,ac aflidue mentem &
animamcaptam^corporetenebrofo iiberareftudentfuxperfcdionisvirtute:
^/wi//>fy quoque.fi Archangelus feu Dxmo folus & unicus elfet princepsac pr^-
lestamcorporisquam metis,fequerctur,quodtamcorpusinbonumdirigeret,
quammentem.quxnunquamerrarepotef!:: Atqui corpus&carnem adomne
vitium & concupifcentiie fpeciem,pronum efle vidfcmus,& proinde dubium
effe non poteft^quin illud gubernetur ab alio quodam detenori,8c inferioris
conditionis Dxmone, quam Archangelus: qui tainen Archangelo, tan-
eft
quaminferiorfuperiori,(ubjicitur,iianimamediamenticonilanter fic lidcliter
adha^reatiP^^/etiamm/^^^f^^fianimavitalis non haberet ahum quendam Dx-
monem diverfum a duobus extremis, videlicet a Dxmone mentis, a Dx- &
monecorporis diftmclum,non elTettam inconft.ins &
miitabilis,ut modo me-
ti adha:reret,modb anim.x animali.quae eftformaliorpjr>corporea:compofi-
tionis^P^jrrêtiim.fiunicustantumDaifnon integrammaflum.tammternam,
quam exiernam regeret.mirum foret,ut mens anjmar.ac corpori,& corpus iti-
der nanimar,atque tam mens,quam anima corpori eflent ita aliena,uei in homi-
nibusafljiucpercipimus:Exhisig!turevidens eft»qubd piures fintDc-Emones,
quamunusfoiui.quipoteftatemhabentinintegrumhominem. Deniqne Qi\zm.
ultimajambiicirationonminiis eft,quamantcnores,quait3dicit:Noli
futilis
itadividere,utaIiusfitcorporisDxmon,aliusanim£ej,& aliusinteli£dus,abfur-
dum enim cft animal efl^c unum , D^monium verb animalis prxfedum ef-
/e multiforme. Rejpondeo enim,qubd abfurdius fit credere unicum animal ha-
bcretantiam unumD^monem,quam fiquis diceret,mundum,quiunicuseft,
non habere nifi unum Dxmonem , omnes &
fingulas ejus partes gubernanr
tem. Quis autem dubitat,quin in mundo fint alii Darmones empyrei,alii O-
lympici ieu c'Echerei,& elementares,a quibus illx mundi regiones gubernen-
tur? Similiitaquerationeetiam,ctimcorpushumanumconfleturexquatuor
elementis, quis hxfitabit in eo , an aliquisAngelorum clementarium habeat
dominium in corpore ? Jmb credendum eft potius, qubd particularis fpiritus
cujuflibetelementidominiumhabeatin fuacorporis portione. Quantumau-
tem ad hominem internum attinet,equidem impoflibile eft credere,qubd Ji-
gamentum iEthereum vita: fine D^monis Olympici moderamine & tutela
continuetur,aut qubd fatalia homini accidentia imprimantur fine fpirituum
cocleftiumrefpeduÎneoautem.quod J^»?^//V«jdicit,unumanimalrequirere
unum pra:fecT:um,&; non multiformem,airerimus,qubd, tiam Macrocofmus,
tum iVlicrocof nu unum&: multiformem habeat prxfidem Unum, inquam,
. :
habent,quatenus a Deo fummo&; uno refpiciuntur,multiformem verb.qua-

tcnus a miniftris feu intelligentiis fecundiim Dei voluntatem gubernantur:
Nam homo ideb dicitur Microcofmus.quoniam in compofitione fua partici-
pat de qualibet Macrocofmi regiQne,&: per confequens etiam Dxmones ac
Angelos ejiildem requirit mundanos,ad prxdicflas iftas portiones gubernan-
das. Atque ut jam tandem ad ipfius quoque Porphyrn errorem loco ultimo
redeam,quoopinatur,pluresnobisDxmonespronumeropartiumnoftrarum.
adeire,8i. pr:Etereaetiam in ipfo corpore diverfos efle Dxmones.quorum alios
facit pulchritudinem curantes,alios fanitatem,&: alios quandam in his habi-
tudinem refpicientes i?f/^(?W(?(7,fruftrafieri per plura,quod fieri poteft per pau-
:
ciora; Unde, fi D.cmon,corporispra2fedus,omnescorporispartesrefptcere&;

tueripoteft,fruftiarequirunturDa:mones plures:Cum itaque animxvitalis
prctfesOIympicuspulchritudinem&fanitatQmcorporis inquantumfufficit,
relpicere ac lueri pofficcur plures Da:mones adtaleopus requirentur? Quo-
circa,hifceoptimcconfideratis percipiemus oculii fpiritualibus;«w/wr/)? Z><e-
monerft
1
iii TRACT. T. SECT. 11. PORT. IV. LIB. III.

monem mentiiyCnmi\we regium& maximcprincipalem,quem Aiperius Arch-
angelum efle probavimus,4//«w dnimx vitalis,(:\\icm rpiriuim Olympicum nii-
cupavimus, qui femper eft fatalium exetucor.atque tertium deniqtte elemtnta-
rfw,quicorpus,corporisqueofficia6cappcticus refpicit:feddehisalibitulii;is.
C A P. VI.
1)6 mtntis lapju in animam ^ Jîntum medium: uhi fihi nuitte matertalis
porttonem adjungtt ,
qua ejtts diyerjonum ohfcurum îyat^
moyeatîS adcompletamfuam capacitatem
njiqefcat.
A Pulejui in
alis
)UCundinimaru3dcC«/'/V/w&P/)'fAf Hift:oria,fingit P/ychenf)per
venti Zephyri renic ntt'ma.ru!TimitaEealti(I)mircopuli injucunuilli-
mamvallem omnibusnecei1.iriisinrtrudamd-;rcendiir:;,ubnllamminiftrisui-
vilibilibus ftipatam otnnia fibi neceiTaria accepiiTctradic. Quidigiturcenfen-
dumerit,dehaciyvr/wiuperc(X:efi;isdefcenrninvallemi.ocleflem,C«|p/<af/«/feu
lucicocleftiattribucam.^Nimirumdicitur in Pjalm 104. 4 ^mamhulasfuperpen-
niiventornm ^ltufacis Angelos tuosjpirituifeu ventos,d^mim[tros tuos ignem ardcn

:
iem: Nonne igitur juxta hoc ip(um quoque dcfcendere folct fuper ventorum
fcu Angclorumalismensdivina,divinijisDeiafflatus,acT:u.s increatus,atqucra-
diusimmediatea Deoprofi!iens,&deorfijm adinfbrparentis fui.vehiinme-
diammundiregionemPSicicaqueiuxtaillaPropherx prxdicti verbal^^/^^rT//}
nuhem afcenfum tuum.. qui amhuias/i(perpennisven!orum,6<:€.)mens,di\md propa-
go.intidens thronofpiritus raiionalis fcu ca:liEmpirei,quinube.seft:fpiritu?!is
gloriamDeicontinens.ambuIatfcutraniitfiiperpennis &; alis Archangeli fibi
pra;fidentis,&c Idqueetiam juxta illud Pfalmifta:anteaallegatumexPfaim.
9 1 Angelisfuis mandavit de te.ut cujiodiant te in omnibus viis tuis,in mani hmporta-
. 1 .
hunt te,neforte ojfendas-, &c. Quod quidem de interni hominis principe,verbo

Dei,&; mente,qua; eft fpiraculum Dei,immediatecum verboaborejehov.^
procedens.eftexaudiendum.Mens erg6divinusilleDeiradiusfeuafflatus,ad
iter fuumin mundum vifibilem &
materialem prxparata utrelidisregnis ,
fupernaturalibus.iplius natura; regna tam ca;Iefl:ia,quam elementaria pcra-

grer.omnibusquejamhierarchiarumnumrris inftruda &; exnrnata,ac Arch^
angelifibidefînati &:adjuncl:i pr.]erentia contramalaScpaflionesmundanas
munitaacfiipata,alis minifbifui.infiftensfaitu levideorfuminregionemftel-
latam feimmergit, ubi ab Angelis Olympicis, Archangelo iftimentis comiti
acprajfidiinfervientibus&fubjeclisrecipiturj&amichim induitarthereumcx
.inim^vitalis 6cfpiritus ^thereiportionecompoiitum,cuiitidem etiam fpiri-
tuv unusexorbe PlanetanoArchangelummentisprofuofuperioriacDomino

recognofcens,prcTeir^ feu prxfici prrhibetur,quiqnidem fpirituspropne dici-
tur nativitatis.feii Nati Genius,Sc domiriium haberc folet in vitam,& acT;iones
vitam veriantcsi Atque huius operationibus fatum in quolibethomine
cirt a
cxecutioni mandatiir Attamtrn hic fjiiritus duci mentis non aliter fub
:
jicitur,quam Rex Imperatori,vel fervus iiiodotninoquemadmodumexloco

antea--xZ.if/;<i/7.ei.5 c!CJCo,conft.»t.quippeubiu;-ius- Angelus,tanquam. lcerius
Deminus ei impc:rar,tanqu.i.m fervo d\ctny-,C/{rreJoquere adpnerum ijlum. Ex
qui-
DE CUJUSC^NAT. D.4IMON. INQÛISIT. n^
quibus luculenter patet,qu6d fit in Archangeli feu Angeli dominanti!; & prin-
Angelum fatalem fibi iu-ppolitum coiiibcre
cipalis poteftate.tata alterare,&,
5cjubere,nehncvelilludfaciat;Similiterquoque Dsmoneiduodccimligno-
rum,qw.,z'i^JicesaM(ramo Jri/megifto appellati/piritibus planeiariisadc.xpe-
dienda &c cxecutioui maodanda ratalia ainilere (olentjnullam habent Arch-
angelis fibi propriis reliilendi potelliatem.icd ipfis,tanquam principibui Do-
rninis,acducibus(uisobedientes (unt & morig6ri:Et proinde,fi animamedia
cum mente conlentiat.eique obedienter,tanqu3m pnncipi /uoadha:reat,nec
liclL-enec D^mones earum vim ullam aut potcllatem in cam habent Unde :
oriturilludproverbium:i'iJ^/>/?^^(?/w/«iZ^//'«r4//m,&c.hoccil:,qui menti& duci

cjuSjUtpote quorum virtutcs propnetatibus llcUarum ac Daînonum earun-
dcm pra;feruntur,gubernatur,ille allrorum& da.monum corum adus atque
i iliuentiasevitabit.
C A P. VIL
''De mentis cum anima c^ (îritu medio in mfimam mundi
renonem defcenfu.
/rEnsdivina,poteftateArchangeIimunita,&vitalisanimxamicT:u,quxfuo
^quoquciGeniocuftoditur,induta,omnibusque virfutibus sihereisad vi-
ta:conlcrvationemnecellariiiatHuens(rccdptj ichcttwmirafea. primomobi-
\i,aiHor>e3. firmamento feu oclava iphxraj^virecepti^va a Saturno,'z//' naturali a.]o-
ye,z/iira/cib2liaMaTtc,vi%'italihSole,vicocupiJcilpi/iii'Veneie,'vij)liataJIicaa.Mcr~
curio,&. yfvegetativak Lunajdeorfumlabitur in regionemelemtntarem,ubi,
contra frigons intenfi injuriam fe muniens, igncam aereamque naiuram in-
duit,priorafua£ethereaindumentategumento elementaricooperiensfimph-
ci,&: tandem compofito. Omnes iglturibida^mones, qui funtdeordine, Sc
conditione Archangeii menti priEdominantis,illi occurrunt obviam &. hilari-
tereamxthereisfui.svehiculisinfidentemrecipiuntj&ftipantcotradxmonum
contran.t difpoficionis vexationei. Sed jam poterit hic (uboriri quxfl:io,^«tf-
modo Dxmones ifti elementares refcrri po/fmt /eor/im ad cjuemlibct Dier»onem/eptem
Tlanetartim,cum/nH tarjtiim qnatuor elementa,de quibm D&mones in/eriores partici-
pant? Cuiquidemdubiobrevii;crr.j^<?/?(alif/w/^,qu6dlicetquatuorf(jlumm( do
encimerenturelementa,hiEctamen quatuor commodifrime ratione naturaru
fuarumadfeptem Planetarum dilpofitiones referantur &: per conftquens
,
quoquead d.^rnones cuique exPlanetis convenientes:Verbigratia:i'<////r»«f

relationem habet cum teTra,]upiter ver6 &
Fenrts cum acrejiW^/-^(Cumigne,8c
'
Sot cum aere 6c ignc,hoe ell:, cum fuprema aeris portionc igne accenla. Lftna
cum aqua,&: Mercurim cum hifce omnibus 8c ventis :Unde facillimum eritin-
venire,qualis daniion elementaris in nativitate dominium curam habuerit&
acpoteltatem incorpusnati. Quitamendxmon imperatur&regituramf n-
tis [)ra.'fide,nonaliter,quamfervusafuodomino,& in redaacfan^flaviaipfti-
tur.ur,fiammamedia6cejusdxmonment.emmagis refpiciant,quamelemcn-
tatum. Ex his igitur videmus,qu6d mens habeat fuum ducem.qui eft Arch-
angeiuSj&anima mediaitideni fuum,qui efl G^nius acfpiritus Olympicns,
uiqueanima deniqueanimalisfeufenfitiva exformalioriclementorumparre
conftitUEa fuum quoqae^qui ca^ttns &; menti m.gis ell advei/(i,S;qa,>rer;us ia
p materi^
114 TRACT. I. SECT. II. PORT. IV. LIB. III.
materixmultitudinemagis fubmerfus. Atque hoc mudohomointernuscon-
flatur,ejusquef)artiumtrium,extribus tiium mundi coelorumnaturisderiva-
tarum,quÎibet proprium fuum D^nionem poffidet,S<: proinde,iiti Deiisfu-
pra Angelos,& Angeh fupra ftellas.acilella; tandem fupra elemema dominium
habent,itaquoquerequitur,qu6d Angeli coeli empyrci vimatqucpotcftatcm
habeantjtum fupcrftellasjtumfuper elementa&eorum Aogelos.
C A V. FIII.
T)emodo acqmrendi cogmtionem <(^ familiAi itatem ficn ^

fupercoelejiis cujufque Dxmonis rnenti
attnbutiy
JAmblicus duplicem fecit tradatum de Dxmonibns //«««* fcilicet facrum 5C

Deiticum quiDcemonema fuperniscaufisinvoc.itatqijehicquidemexpio-
rationeuniuscujufquegeniturxnon utitur, fed univerfahus luper naturam
D^monem coHtSc curati4//fr«w artiticiofum fjcit,quiDxmonemacircuiti-
businvocat,8cingenerationeverfatur,atquehicuniuscUjufquegenituramex-
plorat,&:c. uti didum eft:Undc,utmihividetur,tra£l:atumprimum intellexic
debono&ifuperccelefti Angelomenti proprioquemfacrum alibi vocat,& lc-
cundum de Angelofcu Da;mone qui Geniusappellatur,feufpiritusOlympi-
cusiqucquidcPt^r/^/^^nw^fummoperequaErereautinvenireexoptabatjCredens,
quodfi quis figuram nativitatis Dominumquefigura» cognofceret,Dxmo-
nemfuuminveniret,perqucmfolveretur afatonat:vitatis Contra quemj.iw-
hlicus difputando afTerit^facrum hominis Darmonem non dari ab illa genefis
figura,fedab antiquiori £caltioriprincipio,vidclicet^diisfupenoribus,unde
videtur agnofcere, Darmonemhominis principem protluere a locoaltiori «2c e-
minentiori.quam eft ftellarum regio &; proinde impoflibile efTe ut ad vcram
hujusArchidc^moniscognitionem & famiharitatem perveniamus,aut fcire
eumpofrimusvirtuteAftrologix,autfcientiaftellarum:Atquehocidemquo-
que r^r^/^^r/^^ tandempoft longas&afHduaslucubrationesagnofcere videtuc
loquendo in hujufmodi verba: Impojpbile eft, inquit,/f^«r4zw nativitatisfcire (^
BAmonem nativitatiscognofiere-iqHsniareguU Aflrologixfuntincomprehen/ibiles (^'in-
ffr/<e.Etnosdicimus,gj,licetc6prehenfibiles&certa:efrentregul£EAftrologix,
attamen non pofTemus exinde Diemonem genitura: facrum cognofcere, auc
perciperc,autfamiliaritatemejusnobisacquirere,quoniamtalisD.rmonfaccr
gubernataftrajitaquidem,utaftrorumcognitioncqueateum,aiitnaturame-
jusaprioridetegere. Quibusigitur modiscomparanda crit htijus Dxmonis
cognitio &, familiaritas.cum ccelum &: ipfa: ftellar,ejus naturam,nomen pro-&
prietatem nobis explicare non pofTmtpEquidem fi adinferiora defcenderimus,
elementa,qux cocleftibus,imperfecliora funt,modum illum non inve-
ibi inter
niemus: Etenim elementorum incompofitionehumana impuritas eftcaufa
prxcipua,utDxmonem fupremum,mcdium&infimum ignoremus.Qiiid igi-
turfaciendumerit^nthujuscreaturc-cfacrx&prxftantiflimiprxfidisnoftrico-
gnitionem,familiaritatem,pra:fentiam,afIit1entiam&;illuminationemobti-
neamus?Huicqua:fti<)niitarefponderevideturJ.iw^//rw.'D<<w^»,inquit \\\t,per
Afiroloziamdtfficilerepcrilurfacileveroperdivinum vaticinum:Eti\ibi:No» artibus
humaniifed dtvinis proprium Dxmonem pojpumus invenire : Porroetiamdicit (juod
divtnumvaticinium pojfit docere natttram dr effeBiim aflrorum fine artes drproprtum
cujufque Damoncm nateprxdominantem mantfeJhre.Q^d au tem fit vaticinium, fu-
periii>*
BE CUJITSQ. NAT. D.€MON. INQITISIT, 115
p-. s ampte explicavimus, videlicet, quod Jitjpiritiu divini in ammum hominis

:
^y?r/i?;Nanirolusnuminedivinoafflatusvfcraman:rorum(cienciam,£k.ruipro-
piiiD.^monis (ocietatem ac familiaritatem adipi(ci potcft Imo vero ilhus :
fpiritusportiohominim ejus nativitateconcelIa,uti mihiquidemvidctur,eft

quafi ipie Da:mon facer qiio regitur &: gubernaturatque infpiratur mens hu-
mana Nam ôb 33. ^.Spiritus Deiforttsfectt hominem. Proverh.xG •yonmefqtte e]iK
:
'vtasperpendit^S/ip.x.-j.Isfcientiam habet vocis,S:i^.j. 1 4. & esi thefaurtis hominihtts qui

nunqua deficit, qiio qtti ututur,(iirn Deo contrahunt amictttam Sap. 7. 17. H
. i c (a pi en i la:
Spiritusdatcognitionemcertam,facitqueuchomocogno(catconftitucionem
mundi,& vim elementorum,principium,medium&tinemtemporum/oHl:i-
tiorummutationes,&:varietatestemporumactempe.ll:atum,annicircuitus,&:
flellarum ritus,naturas animalium,&: animos fcuirasbeftiarum,veiitorum&C
fpirituumvires,&;hominumcogitationesatqueade6etiamfciat& intelligat
qux-cunque occulta & manifcfta,^"^/'.^. ii.e!l:quearcifex.omnium,qui docet
lapiente,A'tf»?.ii.ij.& facit Prophetas, Exod 18.3.& ^r.i.Sc 3^.30. a quo ell omnis
li-ientia Nam Ecclefaft. 1. 17. Spiritus hic fapientia: fcientiam
:
cognitionem &
intelligenti;Evelutimbremprofundic,&: gloriam exaltat eorum,qui obtinenc
iplam.Pr^x^.ô.i. quippe qui eft fcientia C\\\diovnm,Ssp. 8. 4.qui kientiam Dei
docetêligitqueoperaiiliuSji^^/j./.i.eftSpirkusinteiligentiê^fandus.unicus,
limplex,mulciplex,fubtilis,modeftus,dilertus,n-.obilis,contaminatus,perfpl»
cuus,certus,fuaYis,amansbonum,innoxius /eu paffionis expers,qui nihii vetax
benefacere, omnia profpiciens, &
qui capit omnes fpinrus inteliigibi!es,&c.
Attingit ubique propter fuam mundiciem nam vapor eft virtutis
: poten- &
tixDeijSc emanatio qu^dam feu Hiixus fincerusclaritacisomnipotsntisDei,
adeoquenihilineumincurricinquinamentijCandorfcurplendoreftlucisxter-
n^,&;fpeculummajeftatis Dei finemacula,ac imagobonitatisejus,&,cum{ic
unus,poteft tamen omnia,& permanens in fe omnia innovac,ac per nationes in
fandasanimasfetransfert,amicosDei6cProphetasconftituit:neminemenim
diligitDeus,nilieum,quicumfpiritufapientixhabitat:Eftenimhic(peciofior
Sole &
fupra omnem difpofitionem ftellarum Luci comparatus invenitur
:
prior:ilIienimfucceditnox:HicigitureftSpiritusilIefand:us,cujusillapfione
&fruitionevaticinium comparaturj2V»;w.ii.ij.Hic eft illeSpiritus Jehova:,qui
fecithominem,eftque in homine mentis divinx loco,Jtf^.33.4.0mnes ejus vias
perpendensî^rtJt/.i^.j. QuoSpiritu etiam Jehovafuos inprincipioornavitcoe-
\os,]oh.z6.i}. Patetitaque,qu6dmajorvelmJnorfithujus(piritusportioinuno
homine,quam in alio fecundum donum di vinitus homini concelTum : qua: qui-
dem fpiritus portio,quoniam poft 5c propter Adami lapfum in exiguadunca-
xac quancitate nobis relinquitur , idcirco propter ingentem corporis opaci &
corruptiaggravationemperfpicuehomineminviaTuadirigerenonpoteft,fe-
cundumilludfxpiusrepetitum Sapientis. Sap).<).\<^. Corpu^,quod corrumpiturâg-
gravat animam,dr terrena hahitatio deprimit mentem mtdta cogitantem e>- difialta ,
Afiimamti^s^qu&interrafunt^^qudiinconfpeSiufuntîn^ventmiiscumUhdre^crc. LTnde
ne(:eireeft,uthxcSpiritusdivinifcinti!la,naturaliternobisinndtivitateinlita,
illuminecurabalcopergratiam6cmifericordiamJehova:,juxtafcqucntemil-
lam Sapientis fententiam,qux ita habet : ,^x/?«/f/« /« f a'/^y««^^«///'«^'f/?/>4^/>,
nifitu dederisfapienttam, dr miferis Spirittim tttumfancium ahaltiffniis?&c. N a m Ha-
tuSpiritus nafi Jehov^ liunt opera mirabilia,occulta revelantur omnia mira-
cula,fuperius ailegata pr.tftantur ac perhciuntur,&: cujuflibetreicognitioco-
paratur,z.5'4/»//f/.ii.i(j. A Spiritu enim Dei nemo &,nihil occultaripoceft,?/T/l
Sed jam confideremus, quomod6 ha:c Spiritus divini fcintilla,

139.7. 8c ^^/'.1.
poftlapfum Adamiinnobisfuperftes,queatfuopariaugeriScilluminari,8caa
p 4 Deus
iiiJ TRACT. I. SECT. II. PORT. IV. L-B III.
DeusfoIeatexgratiafuaportionemSpiritUiciirciplinxinhdmines Ipirituiino-
pialaborantei,&corporisiminundifnoleturgciices,infui)dere,quoaddiicaut
fcientiamDci? DicitSapien.s.i'^/' 9.10 quod Dettsfaptentiamfuammittatefin&ii
ccelis,a throno. n
i quim.glorixjtu mtttit ilitm homtf)i.,utpr<efens verfeturfecum tn labo-
re,drcognofcat,quidgratumfttapudtpfitm : llUenimnovitatquetntelltgttomnta : Vxx.-
tQXCZ^Sapient Deui japientiam (iediffct^dr mtfiffet Sptrttum fuumjanctum
f).ij. .^Nifi
elocisaltiJimfs,quis hominumnovifletDei confilium? Sic enim corrcclx lunt

eorumfemitx,quiinterraverfantur,&:res,qUcT placentDeo,edocl:ifunthomi-
nes:Nzmm\Sap.xo.ha.bctm,Saptenttah0minesfuerunt/ervati:î.tc entmconferva-
vitAdam,dfpotentiamdediteidomtnandt0mnthttsreiiuid^c. Denique certura cit
('^rf^.^.iy.jquodSpiritumfuum fanctum miferit Jehovaelocisaltiflimis,utda-
retfapientiamhominibus,qu6 nofcerent conlllia ejus:Et proinde,confidera-
tis illis,conftat,Dcum poire kintiiias mentis,in homuiibus relidas,ita iUumi-
nare Spiritu fuo ab alto emillo.ut lumeniftud divmumquafi vacansincorpo-

reopaco.&tenebrislubmcrlum i!lufl;returSpiritufibifimilifeupari,&:Domi-
nus ea ratione evadat fuper errores &
tenebras,ita ut,qua2 incognita prius &C
occulta fiierunt homini ignorantia onerato,reddantureipnftmodum,virtute
aflluentis &. illabentis huju^ iumiais fandi.cognita &
manifcila^Hujus Spin-
Propheta,{tupen-
tusfijpercoeleftis affl.itu £//2:.<««êvafiterufticoadmirabilis
daquxque miracula ad «.ulnien 8cexitumpcrducens:Hujusiiiuminatione6c
lilapfioiicin mentes Patriarcharum &. Prophetarum ac cxterorumdivinoaf-
fl[dtuinfpiratorumipfiiuumD>Emonemfacrum,& Arthangelummtntipr^li-
dentem de facie ad faciem vi Jerunt verum ejus nomen & proprictacem
,
cognoverunt , &. amicitiam ac allifteniiam in omni opere ab eo habuerunt:

Nam Angeli,quosProphetaK.cgiusappcllatriliOiDei,mjgnoperegaudentac
dekctantur focietate homioii infpirati,&: iuminii laiicli pr.efentum ineoha-
bitantem,vehementer afFecl:aut,quippe cui Spiritus intclligentia; lanctub eft
vita.illuminatio &
a£l:us,ita uc u -icunque Spiritus hic fanctUi affluencer lc Hc
&.manifeftcinhomineexhibeat,ibietiarn Angelusejus facerfe manifefte pro-
dit,&. ad tutelam,tam corpons.quam auima; paratus lit.qucmadmodum ui
multis facras Scripcura; locis demoiiftratur. Undc liquet,qu6d vera Aftrolo-
gi<Ecognitio,6cfoiusamiciti^cumfijoDxmonefacroacquirend£emoduscon-
filtat m infpiratione divina,ucpote cujus fancôafflatu,cujulquereifcientiam,
im6 veroSc ipfius fapientise facrofandLcfundameutaveteresfibi comparave-
runt. Q|iarehunc noftrum libellum concludimus opinione j4wMa,videIicet

qu^dDaEmoncujufquefacerabantiquiori & altiori prjncipio,quamaftellisSc
figura oativitatis lit cognofcendus, &. quod tiim Darmonis hujus natura, no-
mcn &. proprietastum ctiam certiffima circa ftellas veritasperdivinumvati-
cinium,quod afola Spiritus fandimillione &inhominesillapfione
provenit &
contingit,haberi &recuperari
pofTit.
TRA.
TRACTATUS P RI M I,
S E C T I O N I S II,
T> R T I K
Deanimxvitaliscum animali Scientia
feu Aftrologia Phyfiognomica
feu Phyfiognomia.
ii8 TRACT. I. SECT. II. PORT. V. LIB. I.
TRACTATUS PRIMI.
S E C T.I O N I S 11.
"T R T I N 1 S V.
De animx animalis cum vitaliScientia

feu AftrologiaPhyfiognomica.
L I B E R l
Dc Phyfiognomiain genere.
C A P. I.
ê Phyjiogmmite etymologia, ejiis definitionejaude

i£ utthtate.
OnnulIiex.intiquis,P/rfy?(?^»tfwwz«dicivo!unt,ayvw'jM.,,ideftri-
gnum 6c cpu<n$-, id eft,»rf/»r<» : Unde Phyfiognomia quafi natu r^
ignumappellatur,6cdefiniturcertaqua:clam obfervatio,qua
ex iis> qux corpori naturaliter
inf unt fignis,anima: etiam qua-
!itatesdenotamus:Namfolent,utiinproverbioeft,4r///f(rf;«/»-
^J}rumenta,dominumg^., qudisJit)domus ojlendere :EtC[\izm\is igno-
rantes ac vulgus hanc fcicntiam afpcrnentur , & deridere foleantj fapientlbus
tameninSocratica:&,PythagoricxPhylo<ophi«jarcanisfandiirimccuftoditur:
Etfanc, fi avirodifcreto acfagacihiEcarsbeneconfideretur,magnumeiuiili-
tatisfrudum afFeretiquippequxdocebitillumtutohuiccrederedepofitum,
ilhfidere,conjugiuminire,puerosdifciplinistradere,cumhoneflisconverfari,
turpes &: obfcoenos fugere,non temere f ocietaics &: amicitias diligere,fcclefto-
rumimprobitatemabfqiullodetrimento&ipcriculodevitarei&deniquehxc
Scientiaprudentesfacitl&:fortunatoseos,quiipfamcallent&coIut:Namq,ut
primum hominem confpicimus,pofiiimus per eam de illius anim:E difpofitione
in bono vel malo judicare. Porro etiam Hippocrates afTeverare videtur.tefte
C^/f«(?,qu6dquicunqueinmedicinafeexcrccc&ignarifuntejuspliilofophiar,
qiiaidocetdarejudiciaderebusanaturaearumfumptalP/iy/Ji^^w^w/rfWvocant)
horumanimus,in tenebrisoberrans,fatigatus confencfcat:atque non foliim
nonredeagerehujufmodihomines,fedetiamplurimumdecipidicit:Aitenim,
cofumAnimumerroreconfuiacdefatigm,cjiii Phyftognomiamignorant. Y{\nc ergo evi-
denter eluccfcunt Phyfiognomix laudes,ejufque tam fanitate,quam ino- m
mni
DE PHYSIqGNOM. IN GENER. 1.9
mniprarter naturamintemperienece(I)tas&; notabili'; utilitas. Quodvcroad

liujus fcientia;inventorem attinet,dcprehendo,qu6d circaeumauthoresva-
rieiit : Famam tamen frequentiorem
elFe ptrdpio ,qu6d PhylomofiSumwus
Phyfiognomi.'EDocT;or&Magifterreveraexcompofitionehonimis,qualitates
& naturam ejus invenent. Llt cunque autem\tgin.us,Phyôg»o-f»ia?neJpfcien-
tiitm injignem ,(\m per longitudinem dierum uii fint antiqui in inquifitione
pii!cbritudinisnatur:einhacfcientia»cujuspcrfed;ioattrihuiturdcnumeroan-
tiquorum Phybmom,[itd\c\.nvc\ tii.Wmccx.\nxntxco\\itmnx.AriJ}oiet£S,Av{cen'
nii, Confia.ntinm,Pdomon Trogus, 6cc.
,
ôd Scientia Phyfiognomtca declaret anma mediifktali

dijjiojitioni JiibjeciiCydJlofttionem.
QUemadmodum aer veficx inclufus fccundum fuam difpofitionem aliera-

refoIf:tipfamveficam,icaquidem,utfiipfefitvapnrofus&hum!dusmadi»
diorem tjuoquereddat 6c moUiorcm.acalbioremipfam veficam,ficalorcat-
cenfus, ficciorem &
afperiorem ac difpofiiionis flavioris.fin valde acccndatuf
cam deficcet, &: rugofo modo contrahat, uti in vefica vel pcrgameno circa ac-
rem igneinflammatum apparetiin tantum.utetiamfoleamusexindeperex-
ternumveficxfeu vafiscontinentishabitumac difpofitionem naturaminter-
ni feu con tenti aeris cognofcerc fic etiam fefe res habet in invenienda intern,E
\
anima; humaniC difpofitione per ej us externum &l in cognofcendo naturx Do-

rnino peripfius domus obfervationem: Namque ciimanima mediaexgenio
Martiali fovetur,& calidam fibi ab eo difpofitionem attrahit,corpus colore
flavum.capillos nigros Sc crifpos cum difpofitione ficca &
tenui ad afpcritatem
tendente,ut plurimum reddere obfervaturjUnde ex hujufmodi corporis di-
rpofitione,tanquamapofl:eriori,deejusinternofacillimejudicarepofi"umus,
naturamqusanimxindicare:Etproindediccmus,talemhominemnaturaefle
audacem,iracundum,impetuofum,rapacem,&bellicofum,ebnetati&fcorta-
tionideditum:fedtamennonnunquam falliturartifexinhacruaconjcdura,
videlicetquandoanimamediamentiadha:retiNamhxcfcientia,quatenuseft
naturx humanrEindicium,potens eftinillis,inquibus Geniusfatalis,cujusin
prxcedenti hujusfe<flionispartcmentionem fecimus,fummumhabetdomi-
niiimihoc eft,io quibus animamedia,mentem6£.Archangelumejusneghgen-
do,adha;retanimiEanimaiifeurenfitivx:Inhisenimfatumfuasexequiturpar-
ces&pronumreddithominemadomnescocloruminfluentias.itautneceflita-
animx humana: evenire, quse coeleftia ei naturaliter 6c fatalitcr
te ea foleant
minanturjquippe quod mens in talibushominibusautparumoperatur,autuc
pUirimum vacare obfervatur:Cxteriim fi anima mentifitobediens,eiquefir-
miteradha:reat>decipietur Artiftainfuo judicioiquatenusanimahxc virtute
mentis &
Archangeli feuDasmonisfacridiredioneexfatalibusveftigiisemer-
get, &: ipfis aftris dominabitur.QiJod quidem ex fequenti de Hipfocrate relatio-
neinnotefcet:Hujusenimdifcipuli,cumejuscffigicminpergamenodepi(5lam
PhilofophocuidamjnomineP/^y^w^Jw/.peritifilmo quidem in hacarte,8t o-
mncs fui f=(iuli in e.i ruperanti,atculifl'ent,eumquedeimaginisnatura&;dift?o-
fitionepercontaticirc;nt,dicunturabeopoftdiligt:ntiflimamfigurcE,&;qualita-
tumacpartiumejusinfpedionem&examinationemraleaccepiflêrefponfumi
^luem vos im.igine ijhi repjifentari dicitiiêum nos^rsmnciitnm eJfepcrJon,imjHxurix
dedttsm
,10 TRACT. T. SECT. II. PORT. V. LIB. I.
dedita(^deceptore: Cui illi Ojlti\tc})sceIifigHrAhomtn'tsoftimi& digriijfiwiinomni

:
mundojTjidelicetfapientiJfimitlliit^sHippocriitis ad qiix \\\x-,Hec cU igtiur jnpie/ittjf/ni

:
Hippocratiiicon.-^mdhoc qH.tftvi(llsexme? De meifcntetta hxc ojlcdi 'vobls,(y- quid de

hacfigurafe»tiamtndicai'i:H\icc3iUx.t¥{\^\po'i\:3ii'i3innu.nc\:iUs,icxt\n illeddtipii-
lis (uis ita re/pondille Certeveritatedixic Phjlomon

: necumcam ccrtttHdtnts fi^ttram
tr&termifit: Veruntamen,ex quo ego refpexi dr conjideravijuc turpia ejjereprobanda,
confiitui antmam fitper feipfam regem ..
&
reiraxi eam a b illis,ac trtamphavt rejrenatis cr
coinbitiiconcupifcenttismeis. Exquibusevidcnterliqiiecqiiod loiusiiicdiccndas
fit /apicns,qui dominiu.n habet ui animam fuim.hoc ellqui menti ik. /bper-
ca;Ieilibusita("eaddixit,utCGeleftia6cnaturalia,adeoque etiam ipiamanimam

mediamexillisconrtatamfoleatcontrafati neceflitatem,aut naturx indina-
tionem Sc leges dirigere ac gubernarc.
C A V. III
T)e judicandi ratio?ie in hac Scientia.
PR.iurquamadjudicandirationemaccedamus,intelIigendumeftexad:c,(7/w-
tupltciajintjigna yidtcii:deindecognn.\s i[l\s,quomodo pereaadjudiciumjitacce-
dendum Sciendum eil: igitur inprimis.quod figna judicandi,fecundiim Artjio-
telemXmt duplicia.videlicet znx.communia,3iUX.propria:Communia,\x.erum trifa-
nam fubdividuntur,videlicetin ea,quxjudicaniur colore,Hgura6cmotu:i'r-
^«a vero/^r^/^mmaxime in quibufdam peculiaribus £c proprns corporis parti-
busmanifcftantur. His igiturprxviaconfiderationercputatis,notandum eft
diligenter.quod non oporteat te fcientiam.fententiam aut judicium prxcipi-
tare , fed teftimonia univerforum inteiligere Et cum tibi offeruntur figna
:
diverl"a£cadverfa,prudenteradmeliorem&proba-
biliorem partem (tmpcr eit
declinandum...
TRA-
I2i
TRACTATUS PRIMI.
T> R T I G N I S V.
L I B E R IL
Defio^nisPhyfiop-nomicis
R I.
Pc fignis communibus Phyfioanomicis.

C J P. I.
'De umverjali colore.
Ixeruntin hac k\cni\a.^tTmores,matrkemmtdieriseJfej!CHtoIlam

ferciih decoquendo: Unde ajuncquod albedo cum livido colore,
(imi\\tcx<:[ntcolorJIavpii(il{i^numd\m'mmxdtco€iioms\Ci'm^
tur accidat circa lianc ipfam ctiminutio in creatura,diminue-
turitidem ejus naturarProinde nos n\or\em,ut omfiem homi-
nem lividum c^flavHmfugiamms qaoniam hujufmodi funt ad
vui^ i5c iuxurjam proclives.
i^lbedocumrubedinevn\\t3i,&cfu(cifscolor temperatus cum integritate cor-
poris in perfona,cui adjeft ftaturse reftitudo.ac capitis mediocritas,& verbo-
rumrarica£,'oliquenece/]itatirefpondenspaucitas,acvocismediocritas,deno-
tatbonam dilpofitioneni.,.
t_^/^/r^«/^f;wetiamr(?/(?rmvoluntindicarepigrum,phlegmaticum,intem-
peratitem,ctfoeminatum,&incontinentcmacdebileirL.
Fuhus coior denotat hominem dolofum &
multiformem /eu varium &:
inconftantemiled utpollicetur ingenii bonitateiru.
Crocewi color fignificat infaniscaliditatemhepatis,&complexionemcho-
lericam:LIndefit,ut hujufmodihomines iintimmanfuetijiracundi.luxuriofi,
&amoribusdeditifeuamorofipropterhepatiscalid!tatemjuxtailludj Cogita-
marejccur.
Z,«/f«^3rguithominem avarum& inviduHL,.
cJW^f///«/*y live w!!f//f«f denotat iracundum,cpuIonem dicacem,meticu- ,
lofum^.
Tlammem\ nleviter fubrubefcente corpore,fi perduraverit,arguitnatur^
bonitatem,aptitudinem,indifcipliniscapefiendispro)Tiptitudinem,&animi
riobilitatem.-.
if«^fWcolorprs>uitcomp!etam nativitateriL,.
Color mediocris in albedine d^ ruhedine figniiicat mediocrem complexio-

nem,peifctftumingeuiumJ?c virtutibus deditum. q San.
M TRACT. I. SECT. II. PORT.
Sdnguineui^ruhicHnduicolor 6.tv\om magnum caloremj.
V. LIB. IL
iJw/^/VWafc^f/^mmodeftumindicat&ivereciindun-L,.
Rttber injiarflammxignis dcnotat inftabilem ac rabiduniv.
5»^z////W^,nififitexaliquomorbo,iimidum arguit.
T^gerflne croceivefligio, rx\d\c moratum indicac.
2\(igrf<:/c/>;/^;?/2, denotat melancholiam^.
'2)e/tgfi}S d corporij motu dejumptis,
CIgnacommuniafecijndiimmotumhominis,rumunturabejusdiverfitate)n
'-^velocitate vel tarditaie.
M(7m/W/«fignificatmoIlem&fegnemhominemquidelevipatitur ab
infirmitate,velfacilcvinciturapafiionibus: R.atioaucemeft,quiatarditasmo-
tusdenotatdebilitatemfpirituumvitalium.
Motm acutm fetivelox arguithomincm multum cogitantem dedignirate
5cperfedionetemporaliiitidemquecalidos&fubtiies,3ctales,qui abundanc
hujufmodi /piritibus vivificisi ii quidem,quiindifpofiuonevuIpibuscompa-
rantur,6caftuti funt,callidi,cauti,acdeceptores.
Craiiis Ceii fajfus largt drtardi denotant focordiam, Sc taiem qui profpcroi;
habebitinoperibus fuis fuccefiiis:quemadmoduiTi e conver/o Â-î/îndicanc
homines impetuofos,fufpicaces,importunos 6c mala: voiuntaiis.
C A P. 111.
*T)e figura, ^flatttracorports.
STgni communiaafiguradefumptafuntmultifariajcumaliaconfiderentur
in impcdimentisauc fuperfluitatibus naturs, alia in corpon b us pcrfcdis oC
complcti>,
Sic ah homine dcformato, c^ diminnto atit augmentato^r<eterjuflitiam kgtim na-
//^râdmonemurnobiscavercjtanquamabinimico.
Vacies oUonga fignificat mifericordem, Rotunda autem indicat hominem
fubdolum &: perverfum.
Hominei frodigiof^ longitudtnis parum vel nihil omnino fapiuntjfed &im-
pecuofifunt,atquehoce6magisconfirmatur,fimacrofintScoblQngocorporc
cumcollociconiano.
C^cur'veincedunt,nontnn\ti\m(3i^'mx\t.
Statt/ra parvafeu humilis arguit fupcrbum:Unde natum eft iljudprover-
bium. Rtrovidiprocerumfapientemd^parvumhumilem.
Staturamediocris dr' decenter oheftd&notaungenio{um,pmdentem,Scinre^
bus omnibus expeditum ^quior enim 8c temperantior eft creatura , qux
:
convenit mediocritati ftaturx cum nigredine oculorum ac capillorum 6c ro-

tunditaee faciei.
LIS.
DE SIGNIS PHYSIOGNOMICIS. ,2j
L I B R I II. P A R S IL
De fignis propriis.
c A p. I p A R s r.
De^gnij a capite Jumptis
Signa phyfiognomis propria funt illa.quaz ad aliquam particularem cor •
pori.spartem,vtladionem notabilem fpedant: Verbi gratia:Signafrf/'/>^-,^f«-

lorurnfmei.^vociimrifu^colli drgtituris.hurnerorumMachiornm.manHurn.iientris.pe-
clons.irurum ,genHum yfedum &
f<?r/?/V.quorum membrorum nonnuUa iterum
m-aliafigna magis particularja producentia vel exhibentia fubdividuntur: ,
Verbigratia: Cafut in pilos i^L auresiFâVx inmentum,nafum,genas&;tempo.T

raiOf«//inpupi]lam,palpebras&fupercilia; 0/in dentes,linguam,labia; Pecius
incoftas&mammillaSj&Lc. Manusm digitos &: ungues. Utigaur^capttisGgnis
exordiamur diligenter obfervanda efl: capitis forma,an fciiicetillud inemi-
ncnrioripartelitrotundum,oblongum,quadratumveltriarigulare. Caput ine-
mincntiori parte rotundum fignificat confu!cum,providum,manfuetum,ama-
bilem,iraiii celantem:Et^huiufmodi capiiis colorfueritaIl?us,durumingcn\um
atteftatur, Sc memoria; tenacitatem conftantenque amicitiam, facilem ad
iram, ^/>///^/,indicat hominemfatis amabilem 6c boni ingenii,ac infermone
d:gnumfide/ediramminimecelan:emj6'/y///?/^/,valdemodtftum,&inlermo-
nebenignum,multLimlafcivum,perfed:xfocietatis& bcnignazrationis.
Caputin eminentiori pane olîongum denotat hominemperfpicacisinge-
nii,inconfultcmultaagerjtem,impetuolum,levem,mobilerr,iracundum,non
bene fecreta ceIantem,non naturaliter lafcivum,acutum in fermone, ratione
commendatum,inaftionibus difponendis nimis profundum:Ety/hiiju(modi
caputfueritall?um,i\gaiiiczhit impetuofum ad iram,6c naturaliter prodigurn._/?
»/>r«»/,denotatieveingenium,&nullius fere rationis,&c.
C/i^«? ^«a^^M///»? ineminentiori parte indicat moratum , manfuetum,
pium,benignum,non multum iracundum,providum,fapientem fed avarum, :
&. in fermone mendacera ac favorem hominum non appetentem;Et7?/?/4/-

^^'w.dcnotabit humilem,fcd avarum & iracundum:y?w^r//?»,confl:antiorcm
animum,amicitias faciie parantem,& diu
eas confervantem valde lafcivum, ,
fecretabenecelantemji'/r///«w,circum(pedumin rebusutilibus,adulatorem:
Sifufcum,c3ctcris m?liorsm,modefl:um,iargum,fed facile mentientem,amici-
tias perfecle fervantem.
C^/)/</ineminentioripartemrf«^»/«»?fignificatavarum,fubdoIum,verfu-
tum,arrogantem,ingeniolum,mendacem,invidum,& multum de alicujus a-
clionibusdetrahentem Et7/7?/d/^«»;,malitiofum;
: Si »/Vr///w,pra:varicatorcm
& ad iram pronioremj^/Va/âw^fuperbioremjfed \ihtia.itm,Jifufcum fignificat
ca'teris meliorem.
Caput valdeparvum denotat hominem ab omni fenfu humanoque
captu
alieniorem:AW/^frf fortem,probefen(atum,magnanimumi/'<'rw/(?^«/«ii'/?,im-
becillum,illiteratum & rudem,gulofum,tardianimi,& minimelapicntemjl-
]iberalem,nulliusautminim£Eperceptionis;0^//^//«/»,inverecundum;C//m/w/,
\nfipientemiZ,(?»^«»/,imprudentem; Tumidum i» anteriori parte,ververium-, Al-
///OT.contumacem ParsejmJuperiordepreJJayperveiiumîhHmiiisvtio timidumar-
:
euit.&formidolofum.acprorfusomnianimocarentem.
SinciputreHum (jrangujlum fignificatrudem.immundum&voracemiP/j;-.
'f///w,flukum2^-i//i'y«w/,tardumingenium:iijrg//w,ignaviaiC«r^'//w,quodetiam
q i aitum
ii4 TRACT. I. SECT. II. PORT. IV. LIB. 11.
altum &Crotn/idum,{[[ip\dit3.tcm S<.torporem, ^/âdratrr/n cr moijeratumfecufidiim

magnitU£ii»emcorpor/s,ma^na.my\nutem fapientiam.Sf^magnanimitatem.Co/?-
finuumvelplam(w,wendicztortmbonoruma.c dignitatum fuprafuamerita :P!a-
num c^fme //«w^feminatorem difcordia:acIitis ; In medietate contraflum cr arign-
(lum denotatiracundum &
impetuofumj Rugiiinjrontis area repletum,c^pr<eapue
i»J^mmitatenariumm{\i2t.bi\cm;xdmodi\m,^co^\tibundum.Stlaxeturcut{fJr07>-
r/k,derirores arguit5cadulatores.fr<?«x longamtiltitm dcnotatdurumingenium;
7f«^<?/irubtilcs,6ccallidosiZ,.</4iy«4<!/r4/^,liberalcmF()rticudinemintelIedus,la-
fcivum,levem; Tm»^«/^r/j iracundum, ftabilem in amore libentcr objur- ,
gantem :/» albo homine ftultumi?» crijpo iracundum in fujco valdc liberale m; ;
/?r/c'?iiW(a?^fignificati««.^rtfhommemagnamlafciviam;y?(?///«id modcftumin
verbis,8c fatis largum in doniS) ohliqua&larga, ftultum^.
C A P. I. P A R S II.
De fignis fumpcis a capillis & a pi!is invariis

corporis locis.
In capillorumconfiderationeobfervandaefteorum quantitas ^ qualitas;

quiîncoloreconfiftit;Quodauieadeoruquantitatemperfeattinet,rc<pjcmius
capillos6caliarumpartiumpiiusvelintrinaeorumdimenfione,hoc eft, groili-
tie,aut tenuitate, vel in diicreta eorum di(poficioae,hoceft,ineorumraritatc,
aut multitudine,velin varialoci pofitione.Quod igitur adtrinamcapilloruin
dimenfionem zttwitt^grojfi ac duri capilli fignihcantingenium agrefte,&.homi-
nem audicem : tenuioreivero c^w<>///<?w,cimidumScfaciliorisingeniiifcddehis
latius infra.
Quo ci5- rmoresfunt capilU.fto denotant fubtiliores.aftu-
tenujores,pauciores,
tiores,acutiores, formido lofiores& avariores,fedfifubftantiaeorumfittenu-

jor cum afperitate, figntficat timidum&fngiduiii^.
Capilit pkni arguunt timorem, ^fifuerintplajii acmelles,dtC\g\^2Lnt humi-
litatem Sc timiditaten^L..
CMtdtttudopiloruminutroquehrachiomd\cztrzb\tm,2Utn2tur3Lm agreftem.-
autem eorum inpeôre &'ventre arguithorribilemScfuigularem na-
Multttudo
turam illiteratum,Iuxurio(um,&
, parvi fenfus.
^luod adfitum ^ti\ntt,capUlideprefft (jrvafiicircaauresdrtempora fignificant
cur\o(umbL\uyx\rio{umfipattcifintdfraricircatempora,dtnot%nt frigiditatem&:
imbecillitatem:5'/^t'f/Vm»/^7/«f//'//f,ade6utilludreIinquaturniidumjargiuit)t
}(Tn^vum^p3.uci\ntt\\ec\.us -.St adfit linea dividens capt/Ios i» med/etate cah'ari<£,2r-
guithebe:emingenio,&luxuriolum: /'///;» cofiis audaciam& anlmofitatem
docenti inomnibu^coporispartihtts iormidintmbi.i\morftm,inhrachiis ftultitiam
& furorem,w cotloo' hur/tcrisin{inisim&Cob[iiDitizm;in peôre drve»treagre-
ftemdifpofitionciTL.
condderztur vellngenereperfe,velrefpe<n:umagispecu-
Capillorttm color
liariiUbifcilicetcoiorcumquantitate&figuracapillorumcomparatur.
Gcneralescolorumin capillis fignificationes {unthx-.CanJties tn juvemu-
////farguitdolufum 6ciracalidum:P/7/«/^r/denotantjuftum&juftitMm://;/fr
nigrum crrtihrum.p^Lcis amatorem \fiihnigri &
teniies, rts bonas , Ftavi c^ tenues
mores.
yt'«r<tr/,bonos
Capillorumfigna particulariaad aliacomparatafunthujufmodi.
Crf/»/////^«/wrc^-^rtf//Afef<<f^/rff7///fignificatbonumingenium,bono5mores,
egregiamfacuudiam,fidimfocietatem,fed lafcivum,voracem: AV^fr, /<>«///> ^
dtrecJu-s
DESIGNISPHYSIOGNOM. uf
<!//>f<7'/îndicatfl:ultum,ruperbum,voracem,nonlibenter obedientem.odio-
i'um:Niger drcriJpu-svMh pronum6c faciIemadiram,voracem,cit6omniafa-
cientem,laicivum valde.fed in lafcivia nonadmodumpotenteimaucvalidum.
valdeinalignum,fuperbum,arro-
Capi//us yHf//s,Jp///i{s c^ direûs : Cignîiczt
ganteni,immundum,fallcntem fcu fraudulenrum.fubdolumi Rttfiis tenuii-,oC'
culramiram,&cmultosdolosfrequenter cogitantemtacite. Rnftts tenuis cr cri-
ijiis fignificachominemin iramûbito perrumpentem,&. diu irjs aientem, a-
..iulatorem,rcedus amoris non perfede (trva\-\ttm-,Rtfti$ JJtfpis dr crifnts arguic

fuperbum, )acâbandum, levem,niendacem,in focietate iiberalem,6c impen-
Semulta largientem.
Capillits glnttcusjpiffus fignificat humiles,& merentes l.iudem acfavoremi
G'/<««f/<j'cf ^«^««-^denotat humilitatem,&miniLismendacemi6'/^«r«ycJ"fr//J/«ar-
guitiibidmxifum,nonmultum appetentemcibos necvoracem.
Capillus fMfctis,drJ]>ifiis,ac grojfits, denotat valdc liberalem pium, manfue-
,
tum,plurapatientem,qua.malioquin morisefl:,pollencem memoria:/'/^//iar-

guicruperbum,libenteracculaniem,noiihbenteralicuiiniracedentem,multa
fibiperquirentem.
C A F. I. P A R S IIL.
Dc fignis derumptis ab auiibus.
L./^«mw<?^«4fignificatbonammemoriam,&longamvitam,fed dojofum
&multajc»dantem; Parva autem denotat,humiIem ^htrwgnnru .(tdfi'valde
P4rT'//y//,arguitfl:ulciciam,itemhebctem,luxuriofum,furem&malignumiZ)//rit
mdicatbonam cordis difpofitionemi3/e///^ ejus contrariam,&: leviter irafcen-
tem\Temiisacvelt(ficirctimciJafdtmim denotat,callidum,malitiofiim,^ crajja ac
w,t^;wfurdafl:rumi£x/?4»^,facilem&:promptamdoci!itatem,manfuetudinem,
benignitatemi/'rf//S: autem infcitiam,ruditatem,^rf^r.'i/^ &medfocriter mag»a,
inaudiendoargutiflimumjC//r^4fl:ultitiam-5Z,<';z^deftf«^/'/'<invidum^.
C A P. I. P A R S. IF.
De fignis temporum.
Tempdra inflxtx ctrnt venis principalihus magnis (jr genis plenis denotant ira-
cundii-.trL,.
C A P. II. P A R S. I.
De fignis faciei & frontis.

Faciei figniscomprehendunturftigmatafeu notxautintegr«faciei,aut
partiumejufdem,cuiulmodifuntfron«,nafus,mentum,&c.
Facies vald} magna hebetem denotatj Parvahehettm&L Gnathonem. Et
Jiparva incltnet adcolorem croceum, arguit vitiofum ebrium; L<7»îifuperbum,&
impudentem,3dulatorem,invidum;<@z^^^r4/'4,fjpientem, &: conftantem.ac
boniconfi!ii:/f«'/«»d6i,moratum,humilem,fimplicemiTm«^/<//<ritf,fubdolum
facilemad iram,6c mdignabundumjTe-w/w^providuminoperibus^&fubtilis
intelleclus Suhtilif,mu\tz cogitantem; Mediocriscumgenisdrtemporihi^s adnigre-
;
/jf/«(f/wwr^f«//^//^^,verum&.amabiiem,intelligentem,benecompofitum,6cin-
geniofum.
non mtdtHmpukhra raro importat bonos mores; fed multitm Uta fl:ul-
Facies
tumarguit. q 3 Facies
, j
i2<f TRACT. I. SECT. II. PORT. V. LIE. IL

Titcies fUnafine timore Aut pudore, malum difcipulum denotat, contentio-
fumiinjuriofum.fed ingeniofum.
frff/>^f4r«(?/Sfignificatimportunum,tardum,mendacem.
c>f«/^<i f <ir<? /»/4««'^/^ argui t natu ram grolFam.
Tacies ehriofi e b ri os oft e n d it.
Facies iracmdt iracuadurn dem onftrat, & complexionem calidam,que-
admodum verecunda verecundum.
Q(iantumautemadfacieicoloremattinet,rciendumeft,qu6d/if/>;^4/?/-
da fignihcet avarum^fubdolum verfutum ryiihea levem mobilem (cu incon-
, ,
ftantem,nonfacileadtriumhorarumrpatiumconfidentem,nialchcum,&cma-
lefada cito corrigentemiy^/^4 focmineum,mollem.frigidum Livida dr\Siitur- ,
/7w,peffimas animi afFecT:iones ut invidiam,iram, rancorem, inddias.

,
Porro deyr(7«//iffignis diximus quxdam fuprain primaparte capitispri-

mi>quibusaddantur etiamhxc.
fr^«^tf«^«/?^denotatrudf-m,^/(j»(«focordem,w4o;»4fegnem,/<?»^4doc1lem
rugofaik\j6.\o\\xm Sc folic\ium,de[)reJJi efftcminatumrtf/wWrfiracundum,^//'/'^/^
inlenfdtum,a>a'w^«^'« impudenccm ,ajperaiiiiidum,c3iihdam}alta contuma-
cem^.
C A P. II. F A R S II.
De fitmis a nafo colled:is.

2<lafts mullunt Gihhofi^ oftendit admodum ebriofum, voracem,arrogart-
tem,lalcivum,iibencer (ua lAcîentemt direclu^s c^ i» n^cdio curvatus,iigi'i\^ca.t
valde iracundum, 6c nulli fere ced&ntcmînmedio gibhofus curn naribus largis de-
notatvaldcliberalem&verbisconft:antemiZ-4r^/^Jen)onfi:r.ithomiiicmmul-
ta cogitantem,6cfaciIeirafcentemj<7^/c?»^/«C?-^r/tr///J-,r<»/?r(i/«7V^/<f fortem acja-
clabundum,6c rapacem ioftar avium Curvm ohliquM : &
/»/tf;//*J,figniHcatira-
cundum,fimulantem6cdefuisfrequenterdetrahentem,fimiliterquementib8c
animorum obliquitatem; Grojjit^ inmedio\nd\c3it voracem,&.derebusfutuns
cogitantemi/«^«f^/<?(if///«f amarum,prodigum,libenter largientem 6c valde
mundum.
Summum n.i/igracik d^teni(edcnot3.if<ic\\cm:id iracundiam,5camatorem
difcoidix; d" deprejjum pravos mores dtnunc\SLi, ple»Hm,/o/idum,ohtu-
Cr<i//«;w
fim^, dcnotzt fortem 8c jaclabundum; Longum ver6iadica:fubtileni,chole-

ncum Sclevem.
I^fui naturaliter ruhem arguit fubtile ingenium memoriam levem ami- , ,
cosmultos aGquirentem,graviter inconftantemi/'4///^«x durum, inconftantis

memorix, 6c in amicicia conftantem ac patentem in fcrmone.
TlaftK adclinans fignum dabit honeftatis vitx morumquej/if^/// denotat
lingua: intemperantiamiy/f////« facilitatem ad irarr ohtufm mollitiem^ y?<//<«r/«
;
C^ Acjuilinm rcgalem animum ac magnificentiami Simtts immodeftiam.fcor-

tationemiM/»i?rfraudem,rapacitatemiy^î/^fr//«anim£vim,roburquecorpo-
r\sj'Angu/}fts,rotundiorohfiruc7ustjue,l\ol\d\ta.t€m,iocordi3Lmyytfa.n\3i.myGroJfitsiQ-
fipientiam.
?\^fitiplanusd^parvusdenot3tm fenihus ingeniumjZ-^»^«-f adosferepcrtin-
fff»y,denotathommcmdignum6c maganimurn.
ISlafus latus in medio & declinam in afccnfu,m\\\ ta a rgu i t ver ba 6c mendacem
Suhtilis d- tenuis \x Jicux^dum
'^lares grojfdi \-\orr\\\\c\w invidumoftendunt,/<//^ !uxurinfiim,f//r^'<«magna-

;nimum,(ed luxuriofumi/^frwr/i' perverlumj^/Vrff?.» intemperantem linguam,
apertx
DE SIGNIS PHYSIOGMOM. vty
aperu\'iherta.tsm&cfottk\idinemyaagUff.i,rotiif)iJ,t drcUtife 9i:\i\t\X.\axx\Jaix c!r m/t-
fortem ac magnanimum Nares dificills diUtationk dtnotnnt iracundiam,
griA :
pleM£ âpert£ iracundiam. NaJuS denique probxtijjimus debet elle icqualis 6C

mediacriilongitudinis ac latitudinis ad fuam extrcmitateni^.
C A P. It. P A R S nt.
De fignis genaiLim.
GeriAftvernaUcArnopiZxg\y\im{tgt\t%^t\ii\Q{o%.gracilioresvexot.y\\\htni
f]gnumimprobitatis,deceptioni>.,timiditatiSir/»^«/tfw crflen£ indicium nra:-
rtantcallidit3t!s,fegnitiei& luxurix.fn^yi^' d"*?^ ocidis demijfwres habentinvidiiE
f\gnum,rofHnd£ produnt doloros,;';'j;/.;r^<c, vaniloquentiam arguunt, crajfe c^
isft'^ySindicantllultosacidiotaS;/fi'^yc^y??-(?/;.v<eimportununXi.
C A P. tt. P A R S tr.
Defignis menti.
Kj\êntumrotund/m oQiendit conftantem 8c indignitatem,Z,^»^//w fignifi-

catleyemin verbisJoquacemjfaciiemadiramjSr^t/^.crudelesjdirosjinlidiato-
rcs utferpentes,i'f{//«»^fw^<?«/f>',Iiberalem,dolofum,8c inconfcantem, GroJJnm
denQtatmtegritatcm animi,ind.gnitatem ?)L mendacem,â//«w,audaciam»
iram,tyrannidem; Ettamenutaluvolunthujiifmodi hominesbonamhabenc
mentemj<^î^*4/«»«arguit virilem. ^^Hfas rotttndiorem fignram circumfcripfirit,
effoeminatilunt.
C A P. ttl. P A R S t.
De fignis oculorum.
Infignis oculorum perquirendis multa funtobfervandajvidelicetinpri-

mis eorum tegumentum feu fupercilium,deinde ipleoculus,quiconfideratuf
autfecundCim quantitatem,autfecundiimqualitatem,idque ve) intotovelin
parteoculicentrali:Inejusautem toto refpicimusveIcolores,veIfiius,velhu-
moresjvel motus ejus.quippe qux prarcipue in ejus confpedu vel obtutu oc-
currunt:Sicenim percipimuy alios oculos elTe vibrantes,alios languidoi,non*
nuilos fplendentes,quofdam tenebrofos,alios moenrosjaliosacutosjalios obtu*
fos,alios ridentes,alios graves,alios truces,aiiosludibundos,aliosblandos,&:c.
Ex quantitate autem oculi eliciuntur figna ejufmodi OcuU magni mobiles :
(Jrlucidifi torvum videmtfimul drfiipercilia porriganturjindicznt hominem agre-

ftem,crudum,& rapacis animijHujufmodi enim funt oculi luporum & apro-
rumsMagni ftmpUciter fignificant invidum, inobedientemi Oculi magni dr rubri,
furfiim (peEiantes indicaDtma]um,moeftum & ebrium j/'^r'y/,malum,ftultum-,
U»/«^f«/«^4//f^^W4ytfrdenotatmalitia:feminatorem&:ftultitiamiJ';'«//?e'ris'Â--
tro major,zn-ogzntcm, facundum, pauca largientem Mediocres dr cotoris cdtruki \
oftendunt curiofum.bonum ingenium Item ocuUis magnus : rotundusacalhus, &

fignificat valdefuperbum,lafcivum,& facile in ira procedentem;.Vrf^«//x crro-
tundus dc gkucus ,mz\\tio(\i\x\ corde, fimulantem vtiltu,non valde rationalem,
necbon:eamicitiae foedus fervantemi^/ w^(fr,indicat rationalem,& indJgnan-
tem,per fe multa cogitantem:Of/////; magnus dr ohlongus glaucus fignificatca- &
ftum&fobrium,.S'/77/4/^/w,arguitverfutum,&infidiai.multiimcogitantem,nec
fidem in focietate,fub ira detrahentem autfallentem,& fibi alicnos adlusad-
rcribentem^îw/^f^-jfuperbumjStraulta pafiTurum ia,fortunia,& perinfidiasac
doios
,
ii8 TRACT. T. SECT. 11. PORT. V. LIE. II.
dolos profperum feu fortunatum,mulca mala de fuis C()gitantem,&: vultu ac

verbis valde Cimuhntem-.Si g/a»cus dr lufins, olttndit liipcrbum &:libcialen)i$c
benignumachumilemhumilibus.valdcautemin iradolo(amfuperbis:5/ »igey
€^/«/?«y,fignificat valdcdolofum6c fraudu!entum,mu!tosc|ue dolorcb.pallu-
rum,valdefolutuminamicitiaacquirends:Of«/«5^4?i'«x,?Y'/«w^/« câlbusiVjâi'
ficat cautumin fermone,multum providum &c te(iacem,6c libcntcr largien-
tem multisgratis:5/g/4«f/<y,denotat valde amabilem & jocabundum,facilem
ad iram,diu amicitias Itrvdntcm-.Si »/^fr,fignificat omnino lakivum,&: valde
hberalemantetrigefimum annum, valde incoiillantemticdeindebreviante
mortemaliismult6confi;antiorem;0f«/«;^.^rx'«;,e^/o//^//; c^^<i/^//jindicathomi-
nem valdc afFedantem alterius dignitatem 6c parum proficientem, multum
adulantem,8cpaucisgratum:6/^/<«//f///invidum,&;qui ab amorefibitempcra-
bit,pofteaautemdiliget:.iV»/^fr,malitiofum,fubdolum&; multacogitantem,
vix bonumfinem inadu confequentem : Oculusparvitsd^ lujcus ac albus, dcnotOit
pernitiofumik.infuisadibus largum,in rationibus fuis cautum &. domcfticis
uiis invidum OcHluspa,rvus,logm^glaucusi\gn\C[czthc\Wr(\ inlirmitatem c.x ira,
;
& valde laboriolumacinconitantem :/'rfrx'//i,/i!'«^«>(i"///^^/' denotat malignas

cogitationes, & fubdolas ac iniquas proditiones per iram & magnam cordis
(uperbian^L,.
Coloresautemoculifunthujufmodi.
Oculi0albuiinalhohoMi»e^xo[\itinconi\.Anttm?>c mendacem,quandoque
prodigum,8c nonnunquam avarum,/>; homine autem »/^rtf,iiacundum,&:ex
levi cau(ainfirmum,acnon(irpefanum(cuvaletudinarium:i"«^(j/W/#^/-//w^<//<-
tiinidum &: impocentemj Cxrutcns denotat bonum,moratum,
(0 gfauco arguit
amabilem 8c liberalem,aclibencerlua \a,rpt.ntcm\Glaucmcummintfnaacic illi-
berales avaros, callidos yfnhpurpureut cumficcitate iracund(3s curnhumiditatc e-
,
hriofosyG/aucorum etiam oculorum aliifunccoloristanneti.&aiioruiudivcrib-

rum colorum, G/auci cafianei funt meliores quam ilcci ,Niffri drcorujcantes indi-
cant hebetem 6c timidum Oculus diverfi co/oris in pupi//a., vc/circa fdw, denotac
:
perturbationem,invidiam bcimheci\\\ta.te,m.Circu/uicircauvamnigercumrube-
dine Jed non e.\pre(farubedine,indiczt'AiiX{\&,&chonum\r\vtn\um'3.c]u\kmn:Gutt£
rubrM in pomoocu/iiigniiic3.nt proclivem ad iram^Nocacjubdjquolm.ijaresfuuc
gu:tx,co majora vitia denotenc. Ctrculus niêr latronrm & mjuftuiTJarguit:
Ocu/iadinfiariridts denotant ficcos &. iurxoios.Ocu/tritbri inf/ar ignis
arguunt pef-
limuni 6C obftmatum,/f«^/7,fortitudinem Sc.animofitatem.C/.JWf/V/^w/Ziw^//;^
&viridantesmi.\um]\om\nta\ G/attci&virides malumac inR)rtiiiiuuni,6cfu-
r em A/bi in pomo feupupi//a omniumluntpefiimi. Sigttitxfint inpupt//a ruhicur.dAy
:
aut igni fimi/es dr ittterius a/ix guttxpa//id£ cum a/iisg/aucis mtfid dr circtt/ui extrap-u-
,
pupi//amfanguineft6fitautca(/anetts,octt/us(j^fitc/artts, dr moveattir ut iractindusâtqiie

etiam pa/pehrafint i//iujmodi,denotitur,c[u6dhomoiiieexcedit (eroc\t^tcm te-
rarum.quiacalisoculusomnisnequiciJEexecucionemindicat.
Situsetiam&cpofitiooculorum varia figna producit:Nam^ri7w/>;^'/;//'y(7-
culi ijuifefi extramittuntfiu propendent,qnihufjue in circit/tfpeciem tumorcircurndtt-
cjuxdam ca(/rorum //rr///w^.i/,fignificant dolo/um,furio-
citur,aut qtios ve/utifofft
fum,fanguinolentum,ftolidum: Atque h\,fimoh/toresftterint,denot3huTit >'o-
rsicemjipcttt/ciatfjue fangiiineiebrioffm //^/^«r/,necjuftitiamnecconfiietudinem
homiuis u\\im,fpromincntiores fjdendic/t,grandtores,pun &
/lumidt, denotant ho-
minem inllgni juftitia &: confuctudine pr.editum.dWciplinisaptiilimum^Ta-
le referunr/«/|(/f.S'ofy<t/?y?p(iri//,impudentem,ftu!ium,lijxuriofum,hebetem:C>-
f«//rff<)W///e7'^ff«///,w////«m«/wj^«/,nulI()pacT:oprobantur:N.imhujiifm()di,
y/ y>./ri// /«;//, argu unt pravitatcm.diinmulationem, invidiam, infidias,6c,//V/ff/,
fu. rinc
'dESIGNISPHYSIOGNOM, H9
fuerint,per(idiamj/?/:>«wi^;amentem. Laudatur igitur ocu\ora^-x\ flatus medius
interpromi jentemikrecondicumqu )(cilicetoculinec,tumidi fLnu.neccon-
caviifed mediocritatemhabent inmjgnitudmc.
Humorquoqueinoculisapparensvel nonapparens producit aliquindo
figna Nam oculihumidi foj:inidmetr\,aridi vefaniam,qu4pdoque nrguunt Lln-
: :
deliquet,qu6drigidiores ocuhnunqujimfinthow.N imocuUpa//idiarcsriêntes

ftolidum 3.\fguunt,gra>idiares dr ruhicundi tibidinofos, gula: dcditos i*c impo- ,
tt\nci>'md\CAnt:kiJi hiijufmodi ocultjimuljii^t JplendentesyWtXimiUt tibi,a

tali ho.
jninecaveas,nammalis6i^caiamitdtibusahorumgdudet.
Motus etiam ocuIorum,&: ipfa afpedus ratio detegit muita abfcondita:
natU'a:.humana;{igna:Nam^f«//w^î/f^denotant turbatorem,rurpicacem,in-
terptlIatorem,uifidum,accuriolummagisquam prrvicacem,furem,&,///'<j/-
animim prxpotentem /i» mims audacem.Or«// ocymcir-
pel?r<tPioveafitur,certh
f«wW/>4«/^j^W«/'z7<f,jindi an-animuperturbatumjtarduminactionibusjga-
nconeni&luxunofum. Ocnli parvi fkpius cUufidrmoli^Ji ^tiamJro»smoveatur,u-
midumon:endunt,pufillanimi=;m,man!am:.$//rfr,^wwy«m«/;W(?//^,pigrumat-
que inertem. Oculitremuh Jiin dextram moveantur focorJram declaranr,,
\n(2in'ia.mfiinfnij}rarn adultciium^ wr^ introrjum,quafi nafo annuentes,grsit\o-

fum venercua^&C amon/um. OcuUquiyCum clauduniur,firfum att,^lhtntur ou\o-
/osind!cant,libidinofis,acfacrimorbicertinimafignaiunf^^^</y//'«y/</wi?^;<;-
^«///^«/^(«///i^/.impios.atquehomicid^s \fi Juhruhentes nigticantisvr hommerpar-
guuntintcmperjt!ffimiori;,muheribusdeditosjftolidos,al£ercatores. Ocuii qui
ciimaperiuntur fixe(lant,ye\ cogitabundum,ve] aliVujus reipoenitentiamoften-
dunt. Ocuh tremuUfeu vihrantes d^parvi indicant dolofum adulterum,/? wr^,
y?«;/W(j^«/,ineptum,rudem,gulofum,intemperantiam vimSivenerisy/^r^W/a/r
ingentem commonftrant fpiritum, exceifum,&:
cHli,Jplendidij^&hum'idiores,
maximorum efFectorem feu prieclarorum geftorem iracundum tamen , e- &
briofumacgloriabundumjTalemreferunt Alexandrum Magnumfmffe. Oculite-
ftehroff ficcioresfnt,in{\dum denotant.T^/i^rw^bilinguem.doIofumjinfidiato-
remj/^wr^Âww/^/t^gr^W/^jrfj^janimofumiCorftantemjftudio/um^prudentem,
ad dilciplinas aptum ac habilem,iimidum 2c prope nvaTum-.Prdlucidic^ciari
funt optimi, fi cxtera non contradicant. Oculif>kndentes,ciU3.mv'is fint utiles,
nontamenfunt certÊ probitatis indices:Qui7?7?»/^//j//f/'i'f7/S;?^///mcallidita-
tem arguunt 6c audaciamj^y«^;^/^r/,timorem,formid.inem,fu[picionem,j^»;.
gri zduhtrium ftorvumvideant.dif^ ultatis,moeftitix & morofitatis prxbenc
indicium^7f«//'//w/^/,fortitudinis,imprudentix,ceIeritatis,iracund!ar,focor-
.di*,mvenuftatis habent argumentum : Oculiin quihm voluptas efi drquafirifusy
indicant difrimulatorem,^~y?//«/m<?W//; autfuhmerf, infidiatorem 'fficci, re-
probatum.7//.'»'w/W/,non malos quidem,fed vanos,rudes,& omni animÊ mo^
tionec2rtutes,pig:osd<.intemperar)tes:kt\erbfhoruminanespalpehr<£ nonni-
ciarint fuerttjjftons l&ta,d' utrinquefmul vacua.Jitpercilia,(dtnotZihunt hominem
magniricum,juftum,fuavem,pium,fac!lem,hofpitalem,&optimiconfilii. Ocu-
H trifies humid/£a.rguunt ftudi(>fum,plurimarum artium feclatorem. Ocultfcci,
fivuttttsft trucior,\tem,ffronsfit ajpera,ajpeclus immohi'.ls,palpehr£^ reclx, ruibcas

defignaut voluptates & improbillimas cogitationes. Octdi acuti denotant tu-
multuofum & rapacem.ac penimumy7«^»y/«/ humidi. Oculi, qttifpim conni-
ventiid autem eft,cum immoto capite huc illuc ob]iquantur)timorem &, for-
midinem coirouunt,f cumfc.itate, fraudem, iniidiai, occultumqueaJiquod
xn:i\um,fi cum tremore palleant ,fituit2ttm: kt vero tcontrz,quinoncc}iiiivent,
rohuftiores/unr,invic1iqud:C'f/<//w/V?4»/f^denoiantinfidiatores,furr.s:,^/^/«
non niclant oculifed, qtt.indo claitduntur, dfiuunt,vtrtcu\idi funt. Oculigraves de-

r notant
1 , ;
ijo TRACT. I. SECT. II. PORT. V. LIB II.
notantquietem,timorem,pufillanlmitatem. Oculiftfiui chufi&iêrti tlmidi-

tatem,&.//«-«7/»?jinîdias,fimiliterque malos mores arguunt,nifi cxtera re-
puenent. Oculi aperti hominem fignificant vanfim 8c
attonitum IrnmohiUs &
^f«,iracundiam8cfurorem. Oculi cito mobilesjtemg^ oculi fiomftmul moventei &
indicantanimoros&.fortes atque fideles.
C A ?. IIL. F A R S II.
De pupilla, fuperciliis, palpebris, & angulis

oculorum.
PupilUfeu oculorum aciesparva pravifiimas oftendit cogitationes, & avari-

tiam, ac pufillanimitatem:Nam hujufmodi funt ferpentes, fimi^c, & vulpes:
;\/^^«<tiutem/)«;'i//«denotatmentemplacidiffimam,liberalem,magnanimarr1,
fortem :Namhujufmodi iunthoum &Lo\iiim:Me(iiocres porrb drdecentes pupi/U
probos indicant. ^ ^
&
.
Suverciiiorumpilinigri drjpijf irguunt bonum f orte ingen lum ./;f«ri/?//«/

Reâfupercilia oftendunt mollem ,fijuxta nafim
deorfum mendacem indicant :
iIexa,xmA.nm,iuxta temporaden{orem,contra£fa'mvidumjemijja malevolum in-

dicabunt : Superctliagrolfi.dr inlongumprote>pfa,l\gwiic3nt arr< «gantiam in geftu,
& laudis cui)idum.^rf«4/-*,feu ad modum arcu^ ^mr^^4,modeftum.3 Gracilta la-

fcivumiyi/îefFceminatum,credulum,ftolidumiA'«^r4inverecundum,impu-
dcntem,invidum;H/V/«r4 fimplicem MolLia dr plana inviccmjjihi ex xquo re- s ,
(hondentianigricantibui pilis compl.-.xionem probam. Angulioculorumatempori-

l,itiparvidzno\d.m.rt^xo\>o^sanarihi4icarnofiity^xo\i\^\mos.
C A P. IV. P A R S. I.
De fignis ab ore fumptis.
Orisappellationeos,labia,dentes,&linguacontinentur.0;OTrf^/;«z»^r4f/-
habens /rf^/4,indicat valde avirum,animo
conftantem,iramnondurabilem:
lia
A//j^«/<w'y<?r2»/;.t^mg>'(?//4//i^r4C^r/<^r4,denotatvoracem,lafcivum,iracundum,
coni\inteT,6L'vz\dh3Lmsib\lem]OsifjmediogroJpihabenslabiacrfibtiliorain^neSi-
2nificatiuconftantem,liberalem,8cnonduranie.nvita:Or^^?77/yS/'4^f»^/.'j^/4£:f
i>d///</.«,fi2nificatfatuum,vitiofum,conftantemfeufidan3memoriam,&: ciuran-
tem feu lahrumfperit/ift groj/ie^ inferJori,\nd\cazurhomo

firmam amicitiam-,.S'/
occultus admodum 8c nequam m cogitationibu-i:

Oj magnum crUhtamediocris
proportionis denotznt largum, defuo&gaudia

con<edantem:0;;)4rx7/w,^//.t-
ciinaue ratione quts philofophetur , non atccftatur liberalitatem,&: hoc creden-

dumcftexperto:0;»i?^«f7?r»///w«f^/r<'/>ro/fri'//w,eftfignumaudaci£E,nugarum
£cd'mentix:0;/'(«ri'//wd'/"'*w«f"^>denotatinfidias8crcprobationem:0//;«-
milc &
depreffum formidinem arguii 8c confiliorum inftabifitatemiOrAf vafti-
tasfi"nificatappetiium8c famem caninanx..
C A P. ly. P A R S II.
De labris.
Libra tenttia in magno ore indicant magnanimitatem,feu fortitudinem,//?

w/«mvcr6ignavia.inhijmanitatem,moleftia,impiet<\te,perfidiam,timiditate,
u 1 1 mi ta tem flmbusfiipra dentes caninoslabia attolltmtttrex riclu dentes tllosad
!i 1 1 n i .
inftar canumnudos reltqitcntia /unt homines peffimornm

morum.acclamatores,
'
injuri"fi,convi(;iatorcs,inordaces. ^/ibits totum os pretendtiurjabrag.fnftt prx-
pif/gaiora,
j s
DE SIGNIS PHYSIOGNOM. 151
finguiorarottmda atque extrinfecus invcrfa.hi &C moribus & openbus funt fuini.
ûîhiui»fcriorilahrofiperiiisfuperad]ici/ur,pnidtnt'iortblant:îjl}usver}>ial?i!4}n
/<2/?w^y^w/W/,hisaccidunt ftoliditas Si vaniias : Magna labia & rupta ctt ore magno
denotant invidum,voracem,ft:ukum:M/T^«4/4^/<!«/^f«»/7«f,hcbciem&:l]:n1tum
a rgu u n t fe u fa t u u m. Labia tenuia in magno orcftlabtitmfipremumfit ruhictmdtim ck'
ft{perpoftuminferiori,mdicant(onem,\toa'mum^tn^gmn\[r\uw:SilabrHminfi''
fmmprotuberetextrorfir/t,zi:guit male moratum S:{. imprudentcm ûando labia:
fnagnitiidmeexcedimt,cêsesfparvum,dcnotnnthom'inem inmagnishononbus
iicpoirefrionibusconditutum. Labiadcpendeniia funt fignum ftuliitia:.
C A P. IV. P A R S IIL
De fignis a dentibus aeiumptis.
Bentesdebiles drpaHci fignificant corpus debiie;Z(5;/îd7frw/rnaIosacvo*

races5y^/^/denotanthituum &laudii valdeavidum;iV/^r/]ibenterdetrahen-
tem6iaccufantem,&:fuiifrtquenteriijfidiantem,nonmendacemj/'i£^«;z/e/fi-
gnificant iracundum,bene loquentcm,multadifponentem,6c buna confiiia
dantem-,///.v/^«.j/£'yfignificantmulta cogitantem5/fi?r/oftendunt maledicum &L
iafcivum iy///// voracem & delicatumjA/^/^ /(»<:.«// ind!cantnebulonem,loqua~
cem,in(blcntem,pompnfum & 'm(iibi\cm:,marcidi,mintiti brevitacemvit:«,ca-
lonsabundantiam,noxiumhumoreni^.
C A P. IK P A R S ir,
De fignisalinguadefumpcis.
Lin/^tiA (rroff&,immodcratJi , drprxlongs balbutie m efficiuntj /m/f'; câcumi-

nat,iJmat£,tnJlarviperartim,t\o<\utnu2ini,z(i\xi\JimS>iCdXhd:itztQm prae fe fe-
runt.
C A P. V. P A R S I.
De fignis a voce defumptis.

F<7A'^r(jj;/S animofum denotat & fortem j £x<?r/4,d"'«f«/'« bellicofum & eio-
quentem : Aff^/(?fW inter grojjiim c^ tenuem, fignificac prudentes,paratos, fide-
les, & juftos Cravis crponderofx ventri obedientem,fegnem afpera invidum &
in cujascorde.malumablcondituriVelocem&lubitaneum,iracundum,bene
moratum & prxcipittm,ParvafeufibmifJa,cumfeftnatione infermonibus impor-
tanum6c mendacem;Gy^ cumfermone veloci iracundum &: imperantem, ac
mal:Econditionis5 5///iwi(- invidum &. {u(p\cSiCtm-,Ptdchra adtilam plenitudi- &
&
nem ^(lupiditatem; P///f/;r//ftultitiam exiguitatemfcientix:^//yJ/'fy?C^
mantismovetdum loquitur ^dtnotztut elle invidus 8celoquens Cujttsmanusdum
;
/o^//////r,i^///>/f««/eiutilitas&intelledusadfcribitur:Talisn.eftbenedifpofitus
6c boniconfilii:C///>/;/^/m/^f///(!'»^4,ineoarguiturpeffimanatura&;conditio,
C A P. V. P A R S. IL
Dc fignis defumptis arifu.
Quiw////«wy/Wi?/,benignuseft5cidoneusinomnireconvenietf;^/^rfr»w
y/i/^/,fpernit6c contemnitadus omniumhominum;^//f^4^^ ^/</j/?r/>/f/,impu-
dens cft fine pudoreSi ftultus:^/ ridendo ttifftrefolet atit cum difficultaterejpirat ^
r X impudentis
132 TRACT. I. SECT. If. PORT. V. LiB. II.
impudens Sc malus c(k:Ri/iis cnm ocnlisfucn cfjucimdts invidiam indicat. RifiiS

cum pdpebrarum contraclione ajet connexione arguit gaudium poft facinoris pcr-^
petrationem.Df^/7/xr////; denotat hominem innocentem: Oculis inrijiihiimidis
exijientibus &omntbus aiiispartibus convententibus fignificatur gaudiunv.
C '
J P, F. P A R S III.
De (igtiis a Gucturis & Colli obfervatione defumptis.
Collum oblongum ^gracile indicat timidum,fl:olidum,imbecillem,Joqua-

cem,&malorum morum homtnem) Pmguedrprolixum animofbs, jaclabun-
dos,contumaces;ftf»?^4(f?//w robuftosjfortes,&idoneosaddi(ciplinas)»tf;?ftf»;-
paBum drrnagis inane vafro: iSc adulteros. Prxpingue iracundos, 5caddif<:iplinas
meptos aciiihabiles,&(LiinosiWi!/i'^r^-^'f/?//f//m/w,audacem,callidum,dece-
ptoremjingeniofum. Denfitm nuflaminparttmpr0cidens,Cin\lhos,conmm3.ceSt
ineptos. Collum ejfraitum femivirum arguiti4^(:s^f.v/r/<»//wf//»4«/declaratorna-
tos,prudentes,& iiniftros;>S"/«/«f//«f/ W//«//?r4w?,adulterosacnulliusprud;n-
tix;i'//»^//rf««i'/if«//^.pravillimianimiacmentiseftindiciujSi/«nullamindicat
moderationeariis&ccxercicationis:cW///iW4^»//denotat magnum comeilore.
Guttur ajperum levitatem arguit;Veiboium,protervitatcm linguie,atque
arrogantiam Si nodusfueritin gutture,levh3itcm
: ligniticat, pravitatem,auda-
ciamfeu animolitateni...
C A P. ri. P A R S I.
De fignis fumptis aped:orc & mammillis.

Peifusmagnumdrdearticulatum fignificat robiiftu!ii;6'ntf//f,imbecillum Sc
pufillanimem,C.'?r«(?///»?,afiri.:aisdexteritatecarcntes.
MammtlUMobe[dpecforedependentesmdicî\iiconztorts, cbriofos, &. ga-
neones.
C A F. VI. P A R S II.
Defignisdefumptisab humcristSc brachiis.
'Denfihumeri,denfumdorfum (Jrlatum peciia arguit animofitateriti,benc me-

rendi ftudium &c intelledumi Lati humeri irguunt bonum ingenium i.//»/7///?^
contrariumiTf«//f; e?"^^'»^^/?^ ac recli in iocoatcuato virum incertcE fidei &, peifi-
mum\NonpinguesfcdbenediJpoJiti^ntut\busdtd\tum\Laxi naturam acutam iSc
mendaccmi/(;o^///?/robuftumccmoratumia/iif«/elfccminatumactimidum.
.S'f;t/>/</4r/7^///?(f arguithominem robuftum:
vero &gractiis timi- Imbeciilis
dum:C4r»(?/Sfenfuumindicatcgeftatem:y/«^///?(t fatuitatem^Za/wrmentisal-
titudinem:/?tf//»W/tfr induftriam & fagacitatem:C/^^(?/S curva^^ invidentiamSc
pravitatem.
Winx fifuerint itaprolixx. ut mantis demiffx pertingant.ufqtte admedium infrx
f(?Xf«///ff.c,luntfortitudmis ic ic\.\\.\x.i.t\s[\^>Mm.,Brevioresvero qiiorttmcapitaoc-
f//rr««/, malevolentia:,invidencia'qucfunt indicium,/;'.v//f^ homin«?m ariniunt
cftocminatum-, C(ir»/9//tfrf/indicar,chomincnifi;nlibuidiicipli[iisque curcnicm.

Yt^m^Brachia tam ionga df prolixaMt m.%ntis pofpnt contingere genaa arguunt ani- ,
mofitatem fic nobilitatemi^rfw.: diicordum 6c ignorantiam,pufillanimts &:

pravov.
<J\tu(cidi br&chiortim magni cr fortes funt boni ingenii argumentum.
U/«<«, brachia cubiiiijîpfibenearticulati
, effc dcLcnt iiv,quo.'. probare volue-
rimus.
C A P.
DESIGNISPHYSIOGNOMICIS. i
5?
C A P. VI P A li S III.
De indiciis fumptis amanibus,digins & unguibus.

Ciim ntanU'S hajtmt cum hrachikformatXyUt dircBeJlante corpore êrtingant ufg^
adgema, denofint h^hilcm;^Je extenjunt, nonniji adcoxas ,aHt ad medietatem fce-
»w/>,ngni(icancmalev(5los,qui gaudent infortuniis 3.\iox\im)Manus perbreves
indxcdiinÛiim^xn-^ParvxJedplenac^-fortescdi^lxdvim zchozczm-yTener^c^mol-
It^res o^timum ingenium arguunt,&; dilciplinis aptumiD/fr^r d." magnx liomi-
uc;mfortcm&.addifciplinasTatisidoncumi^K^///?»e^r^f//i:"jv(, rapacitateni ficty-
raanidem3Zf^W(:fy«i'«/^jprudentiamiP/»^«rjnvwi^/î/^r«r/Afavarum)minan-
ttmbiiwitmsPalm&long&cum longis digitis bencdifpolitum ad multasartes,me-
lanchoiiciim,bona;cruoern:itioais &
prudentem.
£)/g/>/ w/^f«/^f/<r//arguunthebetem, dementem Nodoji ftultitiam. ;
rarvtgracilesque paucifiimum inteIlcdumiOW(7«g/_gnrf/7i?:f<^//f minima: &; rigidio-

riiincnti'.hominem:,^/«f/5»rf'//c5-f(7«/>-4te^/^//oy,invidus eft.irnpius , avarus.
Mngucs alhicum ruhedine fujfhji (u^^t ligna bor.i xngtml^v.ddc curti.parviS"
nigricantes pra vum indicant hominem;^«g«i?/ d^ longi ioliditatcm &. fapientia:
Kijifint angufli,prolixiores drcurvi-,\m^ro\'idum,&L malelenlatum arguunt; Acu-
ti G-retundidctiot^ntatius venereos,hominemque paratum; oblicjui dr adunci
impudentcm & {3i}pdLCtm\Imprelftdrmultitmjra£lt,i[.u\tos 6i fures.
C A P VIL P A R S I.
De fisnis defumptis a. coxis & cruribus ac

genibus & tibiis.
Coxdinarticulata (J^-molles timidumarguunt&: imbecillumiPrrf^4f/7(fy im-
probum.
Cn/r.r /f««//a:fignificantfoeminarumamatores.
Genuacarneimj/leta dQaot2intvirtutis imbecillitatem.
7/^/^^r(7//leforcitudinem arguunc 6c animolitatemi5'//^//7iff ignorantiafni
LaUcum ealcihui latis corpus fortc
C A P. VII. P A R S 11.
De figais a pedibus fumptis.
amore &moechum,acamato-
Pedes grojji cr carnofi Avguunt ftultiiiam in
rem'injuria;:AW/«;?2f4r«(?/?indicanthominemd)fficilem &malumingenium:
Nervofi& anicuUti,^ generis & morum veftigia iftiprimentjTf»m mclliorem
indicant;0^/i>w^/ funt plurimx cogitationis lignum: Parvizmtm caliditatis 6c
duricici indicium exhibent Pulchri &fortes jucundum
j fornicatorem de- &
fciibunr.
Tarde moventes indicanthebetem5;^f/(7r//fr autem moventes\t\'Qn\ deno-
tinv Larqîpaffus f-gnitieifuntargumentumi/V/i^fw choiericum fulpicaccm &
oftendunt.
TRA-
TRACT. 1. SECT. II. PORT. V. LIB, III.
^H
TRACTATUS PRIMI
T> K T 1 N I S K
L I B E R IIL
DePhyriognomicacomplexionum
inventione.
C A P. I.
T)e homints cholenciindiciis.

I quis exfacieijcapitis.&aliarum corporis partinm infpe-
clione velitadveramcomplexioniscognicionempertinjê-
re.necelle eft,ut inprimiscolorempilorum&cutis.deinde
ftaturam,habiiumque corporis partium ejufdem fiau- &:
ramacdifpofitionemdiligenticontemplationeconfidtret:
Ferhigratia,m complexionis biliofkfivecholericJeperqui-
? fitionefolemusobfervareha;c,qua;requuntur.
^"
knxmmrFerrugineu-s (jrfufus.
Cutis \Niger.
Faciei CTiiger iriftar Corvi: Etquonigrius est capuf,e6 iaten-
^ . . S fiorem choleram denotat.
P' '^
'Sc«;«if4/'i///7«/?/fr/^/denotatcho]eraminquarto
' gradu.
[Color niger cum multitudme m
\Oculorum,
mum.
albedinis afpcBu utpluri-
Frontis adnigredincm vcrgens.

Barbx niger.
Triapint Corporis uniwerCiferrugineits d^fufns.
c\u3car- Lmguxferrugineus aut citrinus
guunt Ûrina: 6c flercoris cttrinus.
biliofam Frontem remijfam,&c.
d^cho Fndemmacilentamcrtentienf.
n f
lericam Nafum direcûm draduncum.
comple- Os rottindum.
Figura
xionem, hzhidilarga.
fcihcet
habcs
Gtnzamacras (^ duras.
]ir3ich\atenuia(jr' gracilia.
M.a.nusftbtiles dr tenuts.
Y)\^\to$longos.
^Cutem duramper univerfum corpus.
Stattira:N.\m femper hxc complexio comitatur habitum corporis
tenuem,Sc proportionem utplunmum mediocrem.
Hi fce
DE PHYS lOG. CO MPLEX. INVEMJ. ^^^
Hifce ergo hominibus inquibusruntpra;di<5taindicia,3/4r//>conft:ellatio
utplurimumpi\Edominaridicicur:Undepatet,quod hujufmodi complexio
participet de natura Martiali Martialis autem comptexio eft calida, hcca,&, con-
:
ditionis ignex.
CCMtdtiim appetunt Venerem.&ltixuri&furit dediti ratione calidi-
tatis i fedohjiccitatn pr<efentiamfarum efficiunt.
t^ptifuntjeminandlsdijcordiis.
Ehrioji & compotatores effe folent ,(^ fuhito ehrietate capiuntur,in
(jûa fuhmerfi fttnt ferocei &ftirihundi injlar lconum,^ quidem
Jineullomodo.
Semper occupantur aut negotiantur in re una velalia.
Cljokrid .mtea. ^Suntmaledtci crmaleficiyOvantes d!" jaâtores,
dcfcripu , re- ^Facilifefepericitlo vit/s exponuntprore levi drnullittsfere momen-
rpicicndo eo- tft dr in ira fua funt injiar hominumrahie atttjurore correptorum
rum animo- Guhernarid^fr-iinarifolentafceminis^cjuas vehementer amant.
riim quahca- Parumcomedunt d' ôn rrntttum dormiunt.
tes Vocemhabentaltamcêxertam utttihiiclangor.
ln ornnifuo regiminefuhitaneifunt d^Jcrventesac veloces.
Perfocietatem mutierum magno damno ajfjciuntur.cr qttaji offs^
^ cantur.
Eft autem Scaliaadhuc Cholera^c^T:. dicitur ruhea.
{V2.ciepallidi,m\ Phlegmatici.
Qutcutpturimiimpulchri d>' lcntiginoji.
Cdipillisruhritam incapite d"p^lpehris quam alibi.
^Luxtmof,drquidem inJatiabiHteritaut nunquamfint

contenti.
A iq u e hujujmodi S
Cholerici lunt Phlegmaticis natura fimiles prxterquam, quod tuxurin
^ Quare caveas ne taiibus fidem ha-
abtmdant, ,
beas:NaminreVenereafuntomniumpeflimi.
.Intrinfecm virulenti,ut bufo.•IJndt in cute habent
^mHtate < maculas feu lentigines uti ferpentesi& proin-
r depejoresfuntjquaCholenciantea defcripti.
Tales, utfcaput ruhrum habeant dr barham nigram,
miraculumfit , ttt ulta bona a6lio in itlis inveniatur:
Nam hujufmodi complcxio milcetur ex cho-
lera rubra & nigra,hoc eft,cx mclanchoJia &
cholera adafta..
Homines.quorum complexio eft cholera rubra,nati funt fub conftella-

quando Luna eft in trino aut oppolito afpedu,
tione Ltm& &c Feneris^{ci\icet,
aut in conjundionc cum Fenere,ita. ut ambo hi Planctie habcant iu illum do-
mmium^.
CJF.
n6 TRACT. I. SECT. II. PORT. V. LlB. III.
(^
A P. II.
*T>e comflexione fanguinea.

^Facicsrul?icH/tda,rofaceadr pulchra ctimalbedirte mx-
ta (H.
'LzhxAjitnt rubraattt rofacea.
cAlbo-flaviHtphirmum.
Capilli lunt m fanguineoJ
LNigro-fufci.
J
^Color : Nam ^Frons & ba rbay«»/ uniu^ coloris.
in fangui- ^ kmcsfunt rttbicundx.
ncis
CAlbo cnruleifeuqlatici.
Oculi funt in fanguineo^^
LNigro ftfci.
Unguesfunt rfebeicumfinguinupie/.inidifte.
Lmguzcii rubra.
Urina &. ftercora funt aureifeu carab.ii colorU.
'"Frons larga c^ obliquafu connjexa.

Gen;E rotundti feu pingues.
Triaarguunt S Nafu^dirichis.
complexio- ) Labia dcfija.
nem fan- Afpedu' modeftu^.
guineamt 'Dtnttsalbi Aquaics S" beneordtnati.
fcilicet Figura : Nam SCoIlum pingue.
m Czngm-^Cutis crijpad'' mo/I(s.
neis funt Qovc\\>o(mopiaguls adiperepleta S' corpulenta ac car-
nerefertijJtwa:quirea.rguiicorpus denfum.
Brachia &. ti b\xpi»gucs.
Manu.s&.reliquanicmbray3/^ crajfi dr compnHa.
Vcdtspingttcs & rion longi.
Unguei fanguineJujfufi.
^Statura utpluncnurDfittsprocera d^ babitus robufltds.
Hujufmodi jgitur homines lub conrtcllacion? Fenerts n^Li olfcrvantur,

Ut nonnuIlispIacet:Sed nobiscredibilius videtur, Sanguineos alboi ]oz'i,&i.
nigros/^fwmefTcattribuendos. Utcunque:Tales natura caiidifichuniidieHe
©bfervanturjcuj ufmodi funtdifpofuiones tim ]ovts qukm VemrU.
''Rationie caloris multiim appetunt afliones venereas,drptopfer
humiditatem poteflas volttntatt refpondet: Imo vero in aliupro-
cr eationisfuperat hxc ipfa complexiones cxteras.
B en e fitrit dijpofniadres omnes dr luxuriafacife vincunt ttr.
Ycntrisftint amatores conviva diligttnt hilxrcm focietatemeli-

,
igunt.,omnibus deliciis deleSlantur. dr inrtfu faltattonibusfcucho-

Hominesfeangui- reis df mitjica verfantur : SfuarehtUresjtint dfcurasafe abtgunt
neAcomplextonis K dêxttlarejttbent.
quo ad animi KHuminifentinconditionebenevoii.
qualitates. Alvum habentutplurimitmlaxam.
Copia rcrum omnium titp/urimitm ibttndant,drfoecundifuntin
liberis.
Vocem habentc/aram drfenoram.

r- rr r C h\hi facifefucit)).
iitditum mtttantfttntfanquinet< ^ •'
, '
,. rr
jj j &
,
\Vu{c\,tAraeJtudtffci/e.
»v
Si calvi funt.ejuoca/idioreseofetpientiores.
^SiJabia deuL &: fpiiTAhabcntymagtsJuntmanfetetid' ber.i^Ki.

Hic
DE PHYSIOG. COMPLEX. INVENT. 157
Hicdeniquenotaredebemus.quod J/ir^/><?y{itpIanetafan6tior&melior
quam Venm : cui etiam ^^««f bonitate accedit : Unde ipfa Fortunium minm di-
ci t u r, &: ]u*;iter Furtunium ma) tis.
rV^cx^^fufcafeu hrunetA.
XT fColore< Gtrtxrubicundx.
V ,
iNota.quod k ) /-^ n > > t •
r J '^L.zpuhnt^riincaptie&pabeeru.
if^pni7uineo\,r f. ^ ^. ',
nta
gro fit.
jHabitui corporis pingiiu
' ,'
& ^ n ,^
corpuknttts utinlanguin«o albofupra
.,
.
,
^ didumeft.
^.f.. r , .
(]nmttr facit capilbs fuhfldvos dr aU'
Dilhngaunturcomplexioneslanguinear, \ reos cum cateris
an i ]ove vcl renere fint fimpliciter &c ^Vcnus factt capillos
finemuxtionehocmodo; f
pilos & ni^ros in.
emniluco.
Cc-eterum,!! cum cêteris Planetis
mifceantur,mu tant capillos in alios co-
lores: Etenim/V»«^d^Z.tf«4[einvicem rclpicientes.folentcapilloscandidos&
natos corpulentos procreare:Sed,fi Marscum Venerein aliquo afpedu junga-
tur,finguineum colore brunum,& hahitu corpulentumacpinguem gignit:
Sedqui(anguinei6cbrunifeufurcirunt,ferocions funt naturx albi,pro- quW
îcrMartii dominium:Et fanguinei albi funt magis timidi,efFoeminati,&; tar-
dioresadiramjquambruni^propterZw/irrffrtw/V/^f^-fmixtioneiiL.
C A P. 111.
^c complextone Fhlegmatica.
""Facies palHdi, alha.

CzfxWxfibflAViautalhicanteSymotlesS^tenuei.
Palpebrarum pili adflauedinem vergentes.
Bsirbx p'\liffhuavi aut ehurnei.
•Color, nam \Lzbi3Lpa//ida.
funt ei "^Cutis alhac^triJiaperMniverJumcorptfS.
OcnM glauci drgrifeifeu cinencei.
LingU2ipal/ida.
Ex.ct emento pa//ida.
_Ûri na pa//ida drfîjft.
''îciesadpinguedinem veYgensfednon tampingutt%
uteftfanguinea.
V nhnsfohritii drmodeftM.
Habituscorporis nonntu/tum eorporetts^
In comp/exione K
Ca.^[\\i?i.yi\\covôx\s,mo//esdrtenues.
ph/egmati- S
^rrdpTciu- .-^fW-Nam >,^^^"i
^âgls ctrtti^
,
qukm ranguineo , & tttp/uri^
muacutttstnparteanteriort,& /argus mpofertort.
tmtrta vi- hujusco-"^
Lzbididenfa.
deiicct plexionis
CoWxim denftm(^pin^f<e.
nato funt
Brachia& manus utifanguineo.
Oculi&caput utplurimttm morhisfuhje&a.
Halitusfeu refpiratio du/cis.
Manus &. Ungues pulchri d" henecompoftti.

Statura\mmJ\Xt^\ux\m\xmhom\ne.sparv£jlaturd.
tales funt\ Perfonx hsnecompofitAC^bonA conjiitutionis.
Qûod
. .
138 TRACT. I. SECT. II. PORT, V. LlB. IIL

^SoUnt ejfe conditionefatis hilares ac Uti
Facflh irajcunttir df citopeccatum condonant.

C^tutabtlesfunt inommhui operihus fuis.
-
2ij}nfipientes,quatentnprodig!iluerornntbus dant,necinfecreto te
nere aut occultarepoffnm confiliafive arcana ^quando commoven-
tur iracnndia.
Temperatifunt nec diu manentes tn uno loco , nec cttmfervis diti
quieti.
Rehtfsnoviter tnventls hene deleilantur.
(JMultitm dormiitnt.
Quod attinet XAjMttltas c ogitationes cerebrofuo volvunt.
ad animx S.ûod faciuntjeviter dr fttbito facittnt

qualitates \ ^lupdhabent diufervare non poffunt.
Phlegmatici CMultiim laborant pro aliis.
Compajftottisd^mtfcricordiiimagnaftmt df contemplationis honx.

Lunamhahcnt profua domina-.Xindefit Mtfint inomnibm operihus
fitis Ltmatici.
Cii ogaudent hilaresquefunt.dr cito pofi Utitiam contrifiantur.
inqeniimeUons(untincafitfuhitaneo,qtiampr,*niediiato.
§fu9 tentuora labia habent,eo prontoresjunt adiram.
Honfunt ita manfuett dr benigni ut fangtitnei.
l^turajrigidifunt df humidi : U nde multum poffunt in Venerefed
parum voiunt.
HujufmodiautemhominesnarcuntuifubconftellationeZ«»<«:Quareab
o —Z«»<«cum5<?Z?ado —
o virtuteinfluentis:lunaris,frigiditasnativertiturin
caliditatem:fedejushumiditasremperpermanet:lJndcht,uthujufmodicom-
plexionis homo proximus fit difpofitioni fanguinea:,Sc lamen ratione mutabi-
l2catisfequaturnaturamZ»»4!.
C A V. IV.
nê complextone Melancholica.
I<"Faciei & totius corporis lividusacplumbeus:

Cdi^\\\oxumAbt{rneus,ntger,(^citocanefcens.
{Oculorum fuhflavus dr qttidem aperte projpictentittm.
Color JLzbioTum &inii]paiitdusdrmalehabitm,
>Lingux piumbeus.
Excrcmentorum pitimheus.
V \Jiriox a\bus dr tentiis quidem.
Jiict u r.i s magnaspertiniverfum corpM,
I )
OiTdmai^na
Faciem iargam cum cute magnorum granorum inftarpcilis
bovin£ feu byrft
Capiiles multos idr durot
In
DE PHYSIOG. COMPLEX. INV ENT. 139
PiVLXCs grandes cjfpendentes.

Frontem rttgojam & defendentem.
Fignra, Pilos multos in fAlfebris^quideorfumfuêroculosinflarteiti
Nam frotninent.
lacemplexione OlmIos aperte rejpicientes ,frofundos.
hu-
Melancho/ica \ )u(- KNsiCum magnnm.
confideran- S modi sLabia tnagna.
tur?m,fcili- ho- \Demti>magnosinfArdentiumequinorum.
cet mi- Osm3gnum:\Jndeiicvaldef(ntedaces.
nes Collum infiarcorii.
ha- Magnas manui.
bent I ^tdtsmagnosmAgnarKmjunclurarum
'
Tibias longeu.
G c n u a magna neruisque 'venifque repleta'
Corpus nervoftm ^"venofm (eAextenuAtumhn-
>valde
gias paUtdum
, ^
fere Unguidum (^ faetiduminflar hirci
ttmporecalido.
^Cutem dHrampermiverfumcorptu.
Statn- rStatu ra largi.
raNa.j][Jttciunsmagniintotocorpor<..^.
tales yOdibw^&ra/ides.
\. fuut [Uitacileiiti d^ noncoTpulenti.
<"
EUfiigidmfccus,d^terreui.
Res venereas â.rnm appetitpropter (itamjrigiditatem.xk parumet'
iamineapoteU propterfuam ficcttatem. Undc& Iterilior eft
cseteriSomnibus.
Cito alterat naturamfuam.
Is^tnquam aut rartjjime hilaris eB.
Bontacompotator.O' comeJioreH.
^(ormunquam multum appetit luxuridm.fedpar^m prAjiare poteft^.
quoquidem cafu deManeahquid participat.
Zelotypiainre qualibetfacite accendttur.
TriftiseHÛIoorioftis acfordidusêirviUsSx fi.fitinfelix.
'Njin multi fn dormit.
Qtjodadanimx
quahtatesat- K^^ô ^'^"danui eH y&honaconfcientiadefiitutus.
tinet'Melan sP^<^^ptoreU infignis qutomnihtafoletimponere.^.
cholicus
'^Hemimfidcm adhiberefolet,fed valde esi fufpicax.
^luodhabetdeproprio Uludfirmiter tenet.
Rabide iracundttt eft,df quidemfitbitOjacproreparviprettiactar^
dtis inpeccati remifftone autiradimifftenc^.
OmnibmeUingeniofor.
Tiunqtiam diu cum uxorequiettiseB.
In aciionibt46 c^ operibmfuis tardm esi.
Corde ttimidm S^f^ferbiainflattu eU.
Omnesfiperat in conftlio ^ gtibernationehominumvelReiptih.
Gattdetpeffejftenererumterrenarum.
Factieaffligitttr coecitatt^. ,
Satttrnumfemperhabetdominum.^ttltimishujuicomplexionisfi-
nistttplitrimumeBfnaltts.
HujufrnodiigiturhomintsuafcuniurlubcondcilationeSaturni.
^ ^ TR A-
I40 TRACT. I. SECT. II. PORT. VI. LIB. I.
TRACTATUS PRIMI.
n:> R T 1 VI.
De Scientiaanima^naturaliscumvitali,
feu aftrologia chiromantica
jeu
Chiromantia.
•
\
, ^mMmmi.
TRA.
141
TRACTATUS PRIMl
T R T I G N I S VL
De Scientiaanimx naturalis cum virali
leuaftrologia chiromantica.
L 1 B E R l
De chiromancia in gcnere.
C A V. l
Chtromantia quid? Et quodfitfcientianaturalii fkto aflmque
JubjeSia^cujuj judicium folummodo faptens
poteB impedtre.
Hiromantiadicitur^'-ri??;^f</.5f jt5U|W**7a«,idefl:,3. manu&fcie-

tia,& definitur a nonnaUis fiettfia rtaturalis , pcr quam ex doBi,
I
manuum inJê£lione,de rehm prAfentibus.prAteritis &futuris divt-
natio fierijolet : \t\,t(ifcientia, quaper manuum Itneamentaftlici-
•
tatem vel infelicitatem prafagiunt Artijlx : Quibus declaratur,
'
quod hxc fcientia verletur circa res iiomini naturaliter &ve-

&
nicntesiuon aliter,qu4m ipfa Aftrologia Phyfiognomia Efl: igitur natura: £c :
complexionisgenitiquafitabula,inquamoreoccuitonativitatis myfleria/cu'-
puntur,& delineantur,cum fub phyfiognomise &
hujus artis charadteribus a
natura formatis fatalia,hominis tam in bonis quam in malis referantur,& ma-
nifefteacluculenter docflis revelentur,atque ita a fapientibus percepta fjper-
coeleftiacumine evitentur:Nam fapiens,quemadmodum fepius illud repeti-
tumeftidominabituraftrisj&multomagis Phyfiognomix &Chiromantixfi-
gnismalumminantibus,quippequ£e a fyderum influentiisimmediateproma-
narepercipiuntur:^fr^/gmw.fiquis fignumin manu obfervet,qu6d debeat
ultimum vitx hx diem in mari terminare.mortemque in fludibus fubire,po-
teritjfi fapiens fuerit,duplici ad evitandum hocpericulumremediouti;prim6
videhcetjUtverumvita: Cax periculum excharaclenbus manuum addifcat,8c

deinde ut,ilio femel cognito.voluptuoias carnisfuxafiê(3:ionesrefrxnando&:
gubernando temperet fibi ab itineribus marinis,qu6 hacrationeminusfeex-
ponatillipericulo,quodfataeifecundumnaturaIemgenitur;EGOnftitutionem
impofuerunt. Hac ergo via ftellarum maIignitatemefFugiet,.&amentemen-
tisquecuftodeangelicodirigeiur&cuftodietur.
S J CAP.
i4'2 TRACT. T. SECT. II. PORT. VI. LIB. I.
C A P. IL
nê nuoca.bulis nonnuili4 hutc arti necejfarm.
EXSecundui,a^\
quinque frimm
digttis ofnnibus robuftior
dicitur/'5//fx,qui & eft grofTiori
polhci proximus eft,vocatur zWfx-.quoniam exienfo eouiifo-
lemus in re inclicanda:Tm/»f appellatur,vel medius ,quonikm medius eft ex
quinque, vel medicuf, quoniam eoutuntur Medici lotis infamibus:,^4r//«
nuncupatur amulart}, quod annulo aureo,ornari folec, quoniam.utfapicntes
yoluerunt,nervus tenuiilimus ab eo ad cor protendi ab anatomicis obferva-
tursSc vero Medici dicunt,qu6d virtute annuli aurei huic digito impofiti cor
reficiatur ic confortetur:^«/»/«tf,qui minimus eft,a quibufdam dicitur4«r/-
fw/rfr/iîquoniameoveluiiaurifcalpioinpurgandisauribusutifolemus.
Palma eft uiterior manus planities,in cujus medio fitum tft illud conca-
viim,quoddicitur^tf/<tmanus.
P«^;;«feftmanusclaufa6ccomprefracontradisdigitis.
Percujjiommus £(ii\hip3irsmaoMs,qu3.folemui>rts pugnopcrcuterc.
d^fantts rejfricfa vt\ju»ûra dicitur, ubi ea jungiiur br.ithio,unde reftri-
Aadicitur,quoniamibi reftringitur.
CMontes digitorum funt flngula tubera,qux a radicibus digitorum infur-
gunt,8cfingulisPlanetisfeorfimattribuuntur.
Z,WrfW/j»«j»4/«r4/fxdicunturfed:ionespotiorei,adquasreliqu:£minores
tanquam ad principales lineas referuntur.
Linea^vitAseXcordis eft illa,qux fub tubereindicis,6c quafiinterpollicem
acindicem orta,manum fecatadreftridamtendens.
Linea media naturalis eft, quse ad indicis tubifr oritur,&. per iranfverfam
manum>adiunaE tuber protenditur.
Lineatabellarisvelbepatis,2.utlineaJlomachitficYX^Cibaii\s triangularisare.T,
quamcumhacconftituunthneavita: & naturalis in angulumconcurrentes:o-
ritur autem hxc linea juxta reftridam fub tubere feu monte pollicis, & me-
diamn.-turalemfecandoprofiuitadmontemLunie. Hisautemlineiscomprc-
henfumfpaciumdaturMarti,unde&ii/4r/AfTr/4«^«/«âppellatur,
iwf^^/ÂySZrkradicem&originemhabetfubaunculari ea parte, qua Lu-
na:tubeireperitur,8cinruo procefTu indicem petiti Atque bxc etiam appel-
1 a t u r linrirforttmx.
U.ictifa manui eft illud fpacium,quod facit ffais dimenfionibus quadran-
guluni-,.
Viahêa eft linea quxdam tra nfiens SLpercujJione verfus receptam.
LineaMartidis eft,qua: tranfire (olet pcr p^rtem montis Veneris areftri-
cladefcendensverfusangulnminterindicem&: pollicenfL.
rw,5'(7/*fcftlineareclaafcendeniaradiccinterioriannnlariifvcrfusmanus
cavitutenv..
A. Linea
...
DE CHIROMANTIA INGENERE. 143
A. Lineavitxjeucordis.
B. Lineiidifcrimindisfeu reftriBA.
C. Linea media naturalis,Jeu jecoraria aut hepatif.
D. Lineacerehri.
E. TriangulusMartis.
F. Linea thoralisfeu menfalis autfortunx.
G. Menfathormfeuquadranguluimanus.
H. LineaSaturnia.
I. Linea Martialisfeu linea mortisfiveforor vitd.
K. Viala^tea.
L. Cingulum Veneris.
M. VuSolis.
^. Monsôvis.
I7 Mons Satnrni.
O. A/tf»i Solis.
§ MonsMercurii.
af Triangulus Martis.
g. MonsVeneris.
C il/iî^^ i^ «»^ & Percujpo manw.
C AP,
^ . :
144 TRACT. I. SECT. II. PORT. VI. LIB, I.
l A P. lU.
*T>elineismgenere^qU(ie in manu ohjervantur.
VArix funt linearum in vola manus genera , varixque earum difFerentix»
Nam quxdamdicunturiVrf/wr^/fj tantiim, cu}ul'modifuntFitalu,NatHralti,
Menfalis, ]ecoraria,RefiriiIa,Fia laBea,Martialis,Cingulum Fenerif,drc.Quxd:im,
funt Triangulares ,c\ux. triangulum conftituunti &
hx femper (iint naturales
Quxda funt AccidentaUs tantu,<\ux. excalore,vel laborevel Frigore,velnutri-
mentoru defeftu & confimilib.accidentib.eveniunt,& folenteflefallaces:
Quxdam funt tum naturalestum accidenta(es,c\u2ittnus funt naturales,& tamen
non omnibus contingunt,fedquibufdam tantum,&quafi contmgcnterara-
dicenaturalijDequibusinfralatius. HarumautemlinearumefFedusimpor-
tantautprxteritorumautprxfentium,autfutur()rumfortuniumfeuinfortu-
nium, prout fata volunt. Sunt autcm & alixiinearum difffrcntiaâfigura ea-
rum deiivataz.Quia alia: {untreBie^hxobliqu£,c\uxdamJubti[es,c\u3zd!LWgrc[fi,
nonnuWx. obtuf^,unzrubeaiL 3i\cer^ pa//ida,quxdamconti»ua,quxd2Tv fifftâiHa^
inunouniusfuhjecliiocoj&inaliaalteriusfubjecfti pofitioue manifeftiores. I-
tem linex diverfis figurarum impreflionibus obfignantur manu, vanosquc m
&abditosnatura:charad:eresfolentefFormare,utiinfralatius.
^Principa- |'C4r<s^/4r4,qua;efHineavit.-E.
Us,quc I
/Vf/>4//f4,velmedianaturalis.
in o- Scf^/W/V^.feulineacapitis &cerehri.
mnib. '^ rhora/is fiu menfalts ,qux ctum dicitur
funt,ut j
linea fbrtunae.
Mintts [^ReJ/riâ feu difcriminalis.
fNatura/eS;
;.âturates;
.^'^''P^-frtaSo/u.
[rta/aêa.
qu^funt ^^''T^
2.^ ) nonfunt KpriaSaturnia.
auc
inomni- Scingu/um Veneris.
bus ma- Linea Martis ,(tu foror 'vitalis ,(\ux & li-
nibus, neaMartialis dicitur.
necpcr->
K.
,
fpicu^ ^Crucfm^.
^*'^^'''"*'
apparct, ,, ,
Linexmanui
nt*i \ LtneaspAra/le/asiiiS.
Ut
funt v (CompofitJi \Sca/am ^
Accidenta/is,
quiEfa- S.Ramtfcti/um P'
hoceft.qu^
ciunt. {âdratum D.
nonanati ICraticu/am ^^«
vitatenec L Capi//amentii ^ &r.
•
communi-
Simp/ices
ter eve- (semicircu/fim q
niunt &: q"'^^ iCtrcu/um O.
confli- ^ Tortttofam
.
funtve). t «^
tuunt. ^Spira/em (^.
CAF.
.
DE CHIROMANTI A INGENERE. 14J
C A V. IV.
'De fgurijjaperficiarttsyqua mami naturahterlolent mprim.

ffêfterUyfaiituheTpolhds.
1 Liwx^kiitnbtrpeKuifiotihm^nm^
Snperfcierum ^^^^^^^J^w/eutuber inradiceindicis.
qux in |)^4/«r»^feutuberin radicemedicj.

I
5(?//if feu tuberinradiceannuliaris.

manu I
,
conti- LAferf«/7/ feu tuber in radice auricularis.

nentur
%tresfunt Trimi^ttlm Martis in medietate volcE manus.,
dtfferen- ^^drangidiis, feu men/a, iut fpatium inter lineam jecoratiam 6c
//>i(cilicet, (^ imeammcnfalem cornprchenfuiiL..
C A P. F.
'û£ in hacartejint in faciendojudicio rejhicienda.
T)Riufquamadjudiciuminchiromantiaper\reniamus!nprimisobfervarede-
bemuslineas,6cm hneis res pluresinfr.\ defcriptas: deiudelfuperficies
-'-
&
earumcontentajatque ultimo loco hneas hominibus non communiter eve-
nientes/ediisquafiaccidentalitercontingentesfedulorefpiceredebemus.
^âalitatem yivi qua colorem hneas figuram ej'jsconfiderare &
debemus,&:mfiguraaniltcurvavel reda.
Ininfhemdne
\<^^»^^^^^p'»3 m qua longiiudincm&;profunditacemconfidera.
crao linea-
^ L/ <^ mus.
11 f ^^^/(^«f-wiividelicet.anunahDeaaliamtangatvelfecet.
j
P^j(/?tf«f/wi hocefl,anlineafeceturveItangaturabaha.
X^Locumfivefitum d^ pofitionem.
Reguk I.
T^tandam efi in omnihm lineis principalihus,quodfifmtre£lA drindt/iin&dac

bene colorattgfemper denotent honitatem complexionis.
Regula II.
7{onnulli in diurna natfvitate dextram tamuiriîjuam mutieris rejhiciunt in no^

Burnafinijiram :fedomnesferefmiJiram dantfosmins.dextram viro.
Regula II L
tjiianui fmiftra lineispknior quam dextra hominem indicat effaeminatum
Regula I V.
Si Unexfunt ruhicunda fignificant fa6ium cjfe propinquum ^ brevi venturum,
Sin pallidxy argurmt illudejfe prxterlapjum df temptts pr^teritum.
Regula V*
^lutim voliieris -per hanc artem operariAnprimis a(juacalidaahluasmanum,donec
cutu contrahatur: Demdejicca eam, &
manu tua illamfiicaâc fecundumltneas Jalis
apparentes&coloresyxxti inferius declaratur,/W/fd.
Rcgula VI
Lineas quas videhimtis nonnaturalestantitmd^ftihtilesnonaccidentalesejjejcie'
mus , hasprxtermitteredehemusnefalfimpro vero incurramm.
Regula VII.
t{on c.ipiamusjudiciim/ihunoveUlteroindiciofediimultis teflimoniis fimul uni-
tis:quia unumindicinmfciifigmmalteri cantradtcerepoteU.
t T R A
TRACT. I. SECT. II. PORT. VI. LIB
TRACTATUS P RI M I,
T R T I N I S
L I B E R 11.
De judicio ex chiromanti^ lineis &

fuperficiebus magis
naturalibus.
C ^ p. I.
*i)e Lmea <-uitali.
Inea cardiacAfeti vitalii eft illa,uci dicHiLim efl:, quae includit 5c

circumambit pollicismontis radicem Ha:c iinea confidera-
tur multifariam videlicet quatenus
: eft longa vel brevis,vel
crafTavelgrofrajVelcontinuavelinterruptajVclftric^tavel lata,
velnon furcata,velcum forore vel fine,velred:a
vel furcata
vel curva,benc vel male cum naturali conjunda,.
(Longacraf[a.acvi'vocolorep€llt4cida,s\tdin). longam 8cpaucisxgritu-

I
dinibuiobnoxiam^.
lrief>arica/.
Brevisdifcolord^livtda^tcriiabuirininlisfsêobveifadrfcijfiMtx.
breviratem,acviriumimbecillitate&;adverlam vakcudine.
Ciirlx
DE CHIROMANT. SIGN. NATUaAL. 147
Citrta & brevisverfrspollkematqueetiamtortuofidrcircukris,}ptn.
culum. Quod tamen periculum evitabitur,(i curu fit verfus
concavitacem.
1 \
bene coloratA^verfui mediitm naturdem procedem,

&
Stricfa fuhtilu ac
hommcmboniconfilii.fubtiliiinteJledusjmagnique&rega-
lis animi.
Latadr-marecoloratavelpnllida contrznumaQindx.
Amfla vivo colore in fuis metis frolongata & exiflens ahjque imerfi-
îombusfeupunîsyvitzm loDgam,paucosque morbos.
fuperabundantem calorem 8c
Furcata verffts partem inferiorem ,
virtutemnaturalem bonamque complexioncm.
Fnrcat.t
148 TRACT. T. SECT. 11. PORT. VI. LIB. IL
tifnatAverfHimontem]ovisy\xonoxtm 6c divitias.
i
turcatd verfn-s hepathim i»partefi(periori,d'ivit\3isS>c honores.
Extendens ramos verftts r^yym^rfWJjpaupertatem&domefticorum

infideliutem ac infidias.
ôrore comitante roiw^/f «rf)!iixuriam magnam 8£ conftantiam pro

fuis.
Usdi^. naturali bene conjunBa,dr in angiilo farallelie velcruce [ignati,

•ngeoii bonitatem naturxque iequalitatem.
LineavUsfeu \ ,^ , > , .,,.

n j
i /^-
card-acd. <Conftfa habens infe capillamenta,moThos,SC quidem// tnveniantur

j«A:/jr4w/<</m,inmedia xtate.
inJicat fif
iit
Cum
DE CHIROMANT. SIGN. NATITRAL. 149
Cum Solis chanciere uncyunms oculi atniffionemji cu^^ duohus, ani'
borum.
Difco>tnmata,in{irmitztem nztunletn.Qupd /ifi/Ja fuerit in me-

dio autji multa adfuerint funllamoxttm /ubitaneam. De tem»
poreautemhoruexpraeceptisinfr^dercriptispotentjudicari.
lyifcontinuata & difrupta extremum vitas peticulum eo anno,

quem linca in lo.annos divifa notabit.
1
Difonti»uat4atqueetiam>iatltrdi{i,id}avAttimtnad ntmi,modaJi
menfaliifitcontinuata.
)
Ejtts injra hepaticam afenfui ad Saturni ufque tulferculuni,mothum,
Saturnium&.pefl:em.
t 5 li»ea
.
ifo TRACT. T. SECT. II. PORT. VI. LIB. II.
LineA tx htc ad Solis tnberculum afcendens , honores ob venturos a

1
muliererplendidaleurcginajvelnobihifaminxfavorcm.
Lineaperhanc ad Martls caveamtranfiens vulnera febresque & in

percgrinacione infortunium.
/fft^<'/td'j^^^^^^'<>'^"gu'D'sabundantiarn,contrariumautemde
I x\o\.zXfatttem&iivid!i,&c.
Experimentum nananSyisr quaji digito oftendens^ quo tempore

fx/elanno <i>itie eventura fint dla.nuiemlinea
<-vttah denotantur
Varix funt opiniones,tam in ratione dividendi lineam vitalem,quam in

partitionisterminoaquo:EtenimquampIurimi incipiuntnumerareartftrida
atque ita progrediuntur verfus jecorariam Eo5 vero naturam magis imitari
:
ftatuimus,qmajecorariafivemedianaturaiiincipiunt,e6quodin principiovi-
txcor,cujuslineaefl:vitalis &hepar,cujuslineaefljecorari3,advit£e&corpo-
risin embryoleu foetucompofitionemconcurruDt,atqueadinvicemjungun-
tur:Quiequidemuniocum a vita:exordio fiat,prox;uldubiovitxoriginemde-
notat,& perconfequensapundovitaliscumnaturaliapgulumefficientejimo
vero.quamvis nullum angulum efficiatcumjecoraria,annorum denumeran-
dorim rationem inchoandam putamus.
Quod vero ad ipfam divjfionem attinet varia: circaeamproponunturo-
piniones,cumalii!ineam illamin7o.partes,aliiin6o.aliiindecem,6cdeindeil-
las iterum in alias decem dividere foleant. Nos vero mnndum ejusquedivi-
fiotjesimitandohuncarcumvitaleminpartes 90. dividerevelimus,cumquarta
Zodiaci pars (qui ab animali fua difpoiitione Zoo» dicitur)in totidem gradus
ab Afl:ionomisdividjtiir:Undedicimus,quod,fimanusoptimedi(ponati3r,
tuncejuslineavitalis,! ifi incurvationibus impediatur,refpondeat quarta^cir-
culiportioni. Hinci(îturetiamobfervarep()irumus,quod cpianto magiih.Êc
linra: proportio dillictrit a tali arcu circuli.tanto breviorem poflciFori vitam
polliccatur,nifi curva & flexuofa ejus difpofitio impediat, qua; fuam quoqne
propriam&diflinc"l:amhabetfignificationem,utin/equentibusexplicatur.
£x.
DE CHIROMANT. SlGN. NATURAL. 151-1
Experimentum eH tak.
Sed quoniam vitJe humanac utplurimum noneft tanta duratio,velIine»

hujufmodi rariflime mveniuntur tant« perfe(îonis,&: tam exadx menrurar.
fbiemusarcumiftiuslineaîn 70. partes utplurimCimdividere,fi fitfatislonga:
fiabreviter&mintisproportionatajinpauciores.
P R A X I S.
Hujus reipraxis 6cexperimentumefthujurmodi:SiIineainterrecans,fu-

turam gravem infirmitatem prxfagiens vel foila mortem fubitaneam indi-
,
cans,vel puncla penculum magnum pr.-enunciantia, vel charader unicus aut

di!o Soiis,uni velambobus oculis damnum minantes.vel difruptio& difcon-
vitxdenotans, obfervetur m aliqua pra-diclarumdivifio-
tiiiuatio pericitlum
num,tL;m pr.Tdicere potes,rem iilam nato eventuram circa iilud xtatis tera-
pus,t]uoddivihoifta iignificare &
denotare videtur,videlicer,fi inter 30.& 40.
veizo.&ô.velô&p &:c. PorroetiamdeannojudicarepoHumus,
filineamillaminpartesd.ft/ndas&particulares
diftiibuenmus.
C AP.
iSir TRACT. I. SECT. II. PORT. VI. LIB. II.
6 -^ P. //.
De lt»eahepatica,/ive jecoraria,/tye medianaturali.

HvEc linea incipit a radice linex vita: &: palmx medactatem, verfus montem
LuniB progrediendo,d!vidit.
(^Jie£{a dr indt(linclA,»ec capHUmenns tranfuerfaliter divifa autfcijfs^
I valetudjnemoptimam, jecur fanum.ingenium vivax, me-
moriam bonam, jufl:itiam,6c bonam confcientiam.
H^ffirtca.
Longacr adLunAtuber ufjue porre^.i, znircwim audacem & vit;c

longitudinemi&: quani61ongior,tant6vitam iongiorem.
^r^w, cholerammalignam & avaritiam.
Cotijunciacnmvitali,honAmcomY\cx\oncm & hominem lihe-
rum ac ingemofuminjudicio jSed nota quod lit reda a fuo
loco.
2\{f»f^»/«^/;4f«ww/<i//,cerebrumleve,phantaft:icum,furiorum
*
& quifuamopinionemfequeturnegligens aliorumconiilia.
ut.
Projiciensramosin vitalem, idem quod non conjunc-la^fed cum

'*;'cacum
diminutioncfacl/,ut.
fro\it'ttnt
DE CHIROMANT. SIGN. NATURAL: if5
1 Projiciens ramos interfcBosAtn videlicet utr.miahea verfusvitalem

woqredientes altis quibufdam Uneis ^»/eryfff«;«r , phantafticuna
Sc iracundum.
ffitcrjeâmultis lineis, vita.mhrevem.
Hahens ramos 'vergentes "jerfm vitalem profundos cumptnîs 'vel
parvuUspffis, niag' um di.rrii um & exilium.
Defcendens verfus fercufftonem nmnus i^zn^ciitm & miferam

mortemjacfepiffimefubmerfionem in aqua.
Lineajecoraria 7
(eumedia, J
niturulisin- P
dicatjfifit
yergens verftspo//tcem, iniominium.

Vergens verfus ntenfa/em,\\omiuemincon(idet3LVAta,
Hahensinjepu»â,d3imnum oculor um.
Kon
M4 TRACT. I. SECT. 11. PORT. VI. LIB. II.
7<(on vergens 'uerfus quadrangnltm per /«f///?rf/w/?fw,timidum,fu-

fpicacem & hominem perver(;c naturar.
Retracia, verfus vitalemy idem indicat quod prêcedens.
t.
Brevis c^delicata,hocc([,rto» amplafdtenmSyêhWejscwSc cere-

brum,ac afcendentes a ftomacho in caput vapores,maiam
animam & infidelem.
Disjunâcumvital(,'invtdum &; inflabilem.
Divagans tn forma hemicycli prater ac circa LtinA monicm qiianto ,
produ6horerit,tauto vitam longiorem,(cdmlenectaegclta-

tenx,.
Ex alteraparte recttrvata ,(itangat lineam menfthm, inyidism, da-

mnum,6cadverfamfortunam.
TortuoJa,nonfibiconfansfedin£qualis,acdiverficoloris,^t3ivit^tcm
ingenii &: animi avaritiam,&
furtum aliquando etiam,ma-
lamhepatisdifpoiitionem,morboûe ex hepatisdebilita,te
oriundos.
Lata &grojft ciimquadim ruhedtnefermixta^rudititem ingeniiSc

priidcntia: inopiam.
2(ec angtffla nimis nec admodum Urga,dr hene colorat a^x.x.um^\Az-
remac fortem.
Contintiata duris nodts in hac forma o. tot homicidia vel jam ad-
milla vcladmittcnda,quot ibi fuerintnodi.
CUYVX
DE CHIROMANT. SIGN. NATURAL. i^;
Cur-ua & covcî um ntAnM non pertuvftens

morbos &:
,
vita; brc-
vitateriL,. ^ .
lenio.
DilfeclainfinepermervenientenilmeamxgtS^^ttTn in
carMacam,cordtsmtempti:i&w,utpzl.
Saiidu atque elevatafiper
puauonem,(yncopcn,&c.
Sororefiipafa,hxved'nAKS.
In medionotata hocjlgno +.mortem vicinam.
Befmens infurctim btfidam verftu perciifftonem manus , peffimam
difpofitioncm & hypocnlirL,.
Faciensfiffuram notabilemper
cardiacam ai montemyenerii &Mar-
/Af/2?-tfrm,damnumamribus,& infidiasab inimicis.
}iadiosaMartee?:urgentespatiens,\ehcmetitGm hepatis fervor«m.
J
oftendens /;/4?»w,mutationen) generis vit«e in ea
^tate ,qux fi-
enificatur per infia dekriptam demonftrationem.

Ffircatav€rftii'vitalem,nztncd,r[\\T\c.\\^n^m^ nimium calorcni^.
U X Demeti-
156 TRACT. 1. SECT. II. PORT. VI. LID. 11.
*T)ernonjlrati6 tempom,mquo pr^diSiaper Imeamnaturalem

demonflrata funt eyentura.
Dividatur linea naturalis in tot partes,in quot vitalis fuitdiftrilnita,inci-
piendo hanc numerationem a monte Indicis,& progrediendo verlus auricu-

laremhocmodo.
10 1
10 I
40 I
ô I
(Jo
I
70 I
ergo fignum cadat fub annulari,fignihcabit rem futuram in a;tate de-

Si
clinanteifilub medio feu medico,in virili,li fub indice,iu puericujli (ub auncu-
larijinultimafeneclutc.
c ^ ^ • /77.
T)e hneaCebhalica ^ ejusjignis.

H.'EclineatranfitruomotuaCardiaca & tai)gic Hepaticam,hocmodo.
.na nuid extra.
^]u»cfactm vitalic^noncum naturali ,\ndi2eîonerc\.

Pura,clara,& non unita adunam -vel alteramlineamm0doJiffam,Ac-
bilitatemcerebrr.
I
Furcataver[iisvitalem,r\zt\i]:Am mzWoniimbc nimiumcalorem.
Ltnea Cepha [pyoqiensin montemLun£riniu/asinaquaiesd^compoJifas,m virode-

licaindi- J t)ilicacem,6c pcrKuluminnavigando5 in focmina vero mul-
cat,fi fit j^ tos animi dolorcs ,atque in partu labores. yltqui projiciensli-
;7mx^'w/<'^>'n^'''"'-'^"^'T»cerebriconflitutionem,ik.fccliccj!
navigationtsjin firmina hilaritatem acpartusfcelicitatem.
Habcns filJiiram velftellulam
mokim&.audacemy/>?^<wy7/w,furta&;mandacia.
^
furfnm in area cava Manis,3ini-
Conjun-
DE CHIROMANT. SIGN NATURAL. ,57
ConinnBAnotcihilicomtirfu rfy?nJ?-?, p>ruderitern 6;; ixtam fene-
loctimfortunxinfurcam,\ei:(uv:im
Bcdiici.t ficperitis verfu^ & aflu-
tum lu gerendis rebus bonis vel malis. EtfiinilLtftcrcafttale

ffnicm S- divitias 6c honores,qu6sp£raftu'tram&ingenium
iuumaLquirct.
C J P. IV.
T>e Imea Menfalifeu Thoram.
H^c//>;f4d)cituretiamf<7r/»»<e:ortumquehabetfubmontereu radicemi-
aim!digiti,&:verrusindicemporngitur:3/f»/S//Vdicitur,quoniam menfa
lcu quadrangulus manus ab ea conftituiiur :Unde etiam qtiadrangtdaris dici-
tur,e6quodhsccumlineamedianaturaliquadranguIumpeneperricit.
Clnfroprio &
deftinato /tfr<;,bonitatem & procreationem infan-
tum, & in foeminis liberorum pariendorum aptitudinem.
Extrafuum /(?f««z,contrariu m.
Formataeplurihui linets.verfti^ quadrangulum,nztmAm malignam
exnimiocalorc.
i&
Hcpcd^^â.
Ramofi -verftis angulum pfpremum,mz\nm propter linguam a pa

ralitis.
Conjun£iacum vitali,cz^'\t\s {edionem ab inimicis.
u 5 TinitA
i;8 TRACT. I. SECT. II. PORT. VI. LIB. 11.
Finitn in medio montis Sxturni,c^grojfA infine ftne ra»;/f Jctum in

eapite,& mortem ex eo.
Ttfr/«ey2, homineminiquum.
Suhtilii^t^xzxiX,.
Projiciens rtimtrmyMtintrans verCns meditim c^ /W/ffW,adjumen-

tiimfortun<T&: dec<;|.itinnern afuis.
Projiaens ramttm inter tndicem ^medittmy^xo vulnus capitis/ce-
miuxpericulum iiipartu.
Linei menfalis J
mdicatjfi ,/ Projiciens ramum inter ditos digitos dr dterttm ad montem Saturnii
fit Iabundantiam,divitias,& bonamfortunamperfceminam.
FinttAverfttsmediumindicis,hon\\ntm iracundum 6ccontentio-
FimtaverfH
nideduum.
7ôn/einclinansadaltqttemlocum,necexiensde/uoIoco,\uxunoCiim.
Habensfojfam Avnorem erga rcligiofam &do£torumhominum

ordmem.
Biff.rcata verfits indiccm vita
, m la bo rio(am.
LoflTA
DE CÎROMANT. SIGN. NATIIRAL i;?
Longtifatis,&fme interfeîonibm xqualis dta dr reâ,homm na-
turx qualitacem, dcbitum membrorum in homme princi-
palium robur, modeftum,tcmperamcntum, conftintiam
mbonisopenbus.
Breviicnrtx incifadrcontortaac dijfcâ,contrinum.
if«^/f«»^^,alienx felicitatisinvidiam.
Extenfi tiltra medietatem tuberis indtc is ,it ti ut tangatvelfecet mon-
/f/^J(?x^«-,crudelitatern,autvehemencem iracundianu.
HahensramosreClostendentesximontem Jtf^^^jhonores &magrws

pollciliones.
DeJinenstnfamontemSaturni^vziinm^mtndz.ctm.
Nudafine Itneis aiit rimis,&je forrigcns adindicisradicem, infortu-
nium&paupertatem...
Habens tres lineas velinfine quofdam ramufctdos^videlit. et juxta moH'

tem Jovis direBe refpicientes avgtdum ftipremitm fortunatum,
,
lietum,jucundum,Iiberalem,n.obilem,modefl:um,xquiat-
I
quehonefticultorem.gaudentem induibonisacdecentibus
veftibus.diligentem omnes res mundas,&; odorumac fapo-
rum varietate gaudentem.
CrwAT/^^ri/.i /« /'r<«d''i^(? /(?f<?,iiberalem,veritati9 amator^m , beni-
gnum,afFabiIem,&omniquaii virtuteornatum...
Dlvifn
;
i(fo TRACT. I. SECT. II. PORT. VI. LlB. II.
Divifa ita.ut unafirs rejpiciat lineam medtam n&turaUm,alteraver»

montem SatHrni,y3.num vitcE periculum.
Incifi in regione w<'^/4,adulatorem,bilinguem,8c quem paucia-
mabuut .
Interfeîa a lineadireBeaqttadrangulo admontem Saturniafcendente,

atqueparvam lUic crucemhahente, vnoncm coactanu.
Automninoalfenfatttnonai>parens,m3i\evo\umyContentiofnm,iTa.-
cunclum,furpedxHdei,&: qui in omne malum fucile procli-
viseft.
Annexa cardiac<e deficiente hepatica, cipitis truncationem,aut le-
thale vulnus.
Mercurioinprima ata-
Line/s confufs conJpicua,xgmudines fub
te,rubSoleinvirili (ubSaturnoinknio,
c A p. r.
"De linea reJlriSla.
Hxclineadicituretiamlinearecepta..
''^lmtuor linex tranfverfhter fecent hrachium ,drfint cmfinuAô-

norem&, utilitatcmpermortcmaiterius.
Secetptllicem, hommem afuii parentibusSc cognatisdecipien-
dum.
Re&afit,manuipropiorxontinua,bo»iquecol6ris,diyitizs.
Lirm, rest
Inter-
m
DE CHIROMANT. SIGN. NATUilAL. iî

1 ]ntercifafit,tortuofA nmtsqttepaUUU, corporisclebilitatem,rerum-
queinopiam:
Htibeatinfeh£cfigna^.aut^,\hxtvznc\u\\\\t3itevnmknio.
Projictat lineam per montemVeneris, a confanguincis vel uxoris
caufa adverlitatcs.
/Ihl/MS^
Linea refiriBa
^-^^îa re(lri6laproji(iat lineam ad montem Lunx ,^^^tx(\\.7iX.ts^
arguic, ii ^ occuItasinimicitias,&: quidem fi tortuofa ert: malum dupli-
I
catiimo vero p^rpetu^ rervirutis fisjnum eft.
I
Projiciaftalemlineamclaramd^-recfamadLunietfqueregionemimnl-
taterramariqueitinera.
Projiciat talem lineam adindicU mOntem.,txtx^ patriam niaffnos

honores.
Projiciat talem ad hepaticam, morum integritatem, vit^que lon-
gitudinem.
Projiciattalem velfimpUcem njel dtiplicemlineam adSolls tuherculum

in/peratumbonummagnamqueadminiftrationem.
Projiciat talem ad montem Merctirii hominem multis rebu'; a-
.,
p cu .G^dfiilla nonpcrveniat admontem Mercurii,fed decurtatafit

&^rfw>,loquacem,mendacem.
Prep.
l6i TRACT. I. SECT. 11. PORT. VT 11?. TT.
Projiciat talcm direô duclit admontem Satitrniafcendentcmh'^^^ m

diathefui.
rortuofafit vetfm refiriBamveletiam 'verftis hepaticam, laborem
durum.
C A V. VI.
T>e UneawoJêritatisfeu yia yellinea Safttmi.
QUamvishujuslineajjamiumanceamentionemfecerimusquatenuseftli-
nea illa>quas projicitHra reftricta ver/iismontesplanetarun),&prxcipuc
veriustuberculumi^^/wr»/ (unde & aquibufdam //«fiii^rf/arw dicitur)attamen
de eaadhucmagi^ particulariter agemus.
CAfcendat kreceptawrftts mantim ^(itreBa d/" continuataâc tranfeat
'verfm partern cxtertorem manti^,diy it\iis 6c quod e paupere fu-
turusiitdivcs.
Plenafit ac integra,c^ ad mediumdtgiti prote»fi,cogicit\ones pro-
funda,s,Scfceliceseventu,sinconfilii.sacadi(inibiis.
Ramofijtt Mivitm,?)C ex panperieindiviiiasmuiacionemj/fi<;-
fortet utftt tUa linea interftcla.
De receptatranfeat tina linea continuadire&e adnaturalem,mp[imi

vitam communem,& in fecunda meliorem.
artate
. Tranfeat ad radtcem afiniil.irts <jr revertatnr vel refJeciat fefe verfut
ea troderi-
&
< '««^«^'"'f ''^ >pi'"'pcritatem bonam fortunam.
]ungatfefeadradicempr£dicti dtgitt, fortunamperfoeminas.
/tf//>deno-
tacfi
rro-
DH CHIROMANF. SIGN. NATURAL. kJj
rrocedat a rccepta 'verfus montem Siitinni ,i nfirm tatem ac dolpr
i em
nervorum.
Non continua c^rf^rfjfebrem.
Non continmtafeHcomhnfia drdeficiens, iDfortunia.
d" ^«//^>^,morbum Neapolitanum.

Ti^y/Wfj/S
]uncla cum radicefnediidigitiînhxniiKAicvn.&Lh\jmotcmmthn-

chohcum.
Recurvatatn mannsconcavo infemicirculum verfmferientemfeuêr
cti(ftonemmiint*s,c3LX\cmm.
\- V
T\
C A P, VU.
rDe 'Vta Solis.
VJa SoUs eftlinea reda a tuberculo annularis deorfum incavftatemmanus

deduda..
''integra.Aqualiter duEia^henej^ colorata,hvorcm Magnatumjho-
noresque I^tos.
DiJJeâ atque inj!qual^s,comrzr'mm,dcin honoribusadipi/cendis
impedimenta varia, invidiamque, nec non Magnatum ac
Principum odium 6ciracundiam^.
Fia nndi-
Solis 3
dica t/i fit
}
f
J
X i CjiP.
i^ TRACT. 1. SECT. II. PORT. VI. LIB. H.
T>e njia. LaSiea.
VU Uciea
producitur.
efl: linea ( uti didum eft) qux ad percufHoncm manus a reftridla
fProportionnta dr hene ce»ti»uata,hu{k3. itinera per terrammare-

que,cerebn m mulienbus fortiiudinem&fanitatem,fermo-
nisque elegantiam.
D/Vi/S ^"''"''«^ySjinfortuniii&naturamadmendacia prompta.
Jntegra (y-Adauricularcm produc}a,m2.gn3.m profperitaterrL,.
a^n-ic:
yia laElea fi- k
gnificatj fi <
lit
^
m^reciyi:
C A P. IX.
-- T)e angulo ZJemris.
HOc««g«/«weftlineafemicircularis,tranfiensabinterftitioindicis&.medii
digitiadfpatiuminterannularem &; auricularem,ut in plena demonftra-
tioneprxcedenti declaratumeft.
flntemperantiamaclihidinemtaminviris,quam in foeminis,lu-
xuriam,&: immundosinomnigenereadionumVenerearu.
Si habeat fororem , homioem impunflirnum &. cum beftiis aut
puv"riscoeuntem.
Si difjeclajit in montc Saturni turl?ata^,dimnum, periculum,at-
,
que infamiam ob libidmes.
Cingulum Ve
ner/s deno -]
tat
CJP
.
DE CHIROMANT. SIGN. NATURAL. xcy
C A P. X.
1)elinea mortis fiu Jorore njitdii froe lined Martii.
TT^c linea tranfiens per eminentem pollicii locum facit parallelascumlU

-*- -*-neavitali.
Qnx /'^^''/'^'«'''''lACardiaciefignificata confirmat& auget.

Xi^/V/rfr^^y-rw^/ra^^y^/jprorptrumdenotatinmilitiafucceirum.
C A P. XI
De Triangulo
^^ntoesiconcmnior itdiVito temperamentum &ingenium efl:
foelicuis. Hoc tft,quant6magisexlateribusarqualibus con-
flatur,6cc.denotaifideiemjIongamvitam,amabiIem&ma'
ximefiomnesejaslineÊfint bene coloratx.
Obtiijns rufticam arguit naturamj&:rudem»atqueagreftemdi-
fpofitionem.
Interrupttis aut deficiens in aliquA^vel plurtbm partibm,{kn\t\i\zTti ar*

guit,prodigalitatem ,mcndacem S^ vita; brevitatem.
Habens anfTulum fuperioremreîm nec acutum nimis Xi^m^czto^ti'
mum cordis temperamentum Si acu tum Sc e regione medii
:
tangentemvitalemjavaritiam&mijferiemindicat.
tine/im projiciens in montm Lunx rimulasque in^quaks & incom-

î'///.i«-,inviroarguitcerebridebilitatem,6cperic'jlumm na-
vigando,in fcemina multosanimidolores,itidemquedolo-
resinpartu.
ôngtif verftspartemfiperiorem circafne>fi,\\oct{^,circa vitalsm li»
Trian^nUa ^
S neamtranfenspermontemLunie'Verfiîba/i»i(ignitiC3itmonem
inaquaficfubmerfionem.
X 3 Crucem
i66 TRACT. l SECT. II. PORT. VI. L!B II.
Crucem infe kthens tendentem verfm vitalem m Triangulo relîcien -
temcitrec7edtgitiimSaturni,in(onuniium arguic:Tcmpus et-
iamcognofcendum&cconfiderandumenthac via : Si ad-

de refiri£la verfui ca-
fit foror Uned vitalis,autlineavitd tranfeat
-vum manM /infonunaius erit ufque adjj.annumi&dcinde
dives fiet,nifi divitiarum fignificatorcs reddanteumperpe-
tuo pauperem 6c infortunatum. Nota igitur,qu6ddivitia-
rum fignificatores fint, fororvitalis.&monsjovis elevatus.
Si infpAtio tnter lincM triangulares haheat planitiem,hon2im com-
piexionem arguit,&; maximc//^fw coloretur.Sinmalumcolo-
rrOT/^^^WjdenotatfrigiditatemSidiminutionemcalerisna-
turalis.
Hahens lineam fnperiorem verfus menfalem lon^rjorem CAtcris, verfus

pollicem vel tndnernyianum odenditu un/orcm autem, fidclcm,
mdXimhfi aquc jungatur cum litica dextra-,fn grojjiorem, deno-
tatiracundum.
Ampiui crpattns animum liberalem denotat &
magnifieum
atqueaudacem3/f«^/</?«* contrarium.
C A P. XIL
Dcquadranguloffii menfx mantis.
quadrangulum appcllamus,fitum inter lineam
ILUid interftitium ,quod efl:
menfalem &: mediam naturalem.

Cincifurasc^ rimaf hahcns colons vivi ac lucidi vkx xquita.tcmSc
&. bonamtempcnenvarguit>//;«f^;;/r<z,naturam niiquam &
minime honam.
Amplta&latni dccmti(]uefguraMhGX3.\em,m3ignzmmum, loiv
gicvum.
Anqullitsdrextguui exilem foriunam,avaritiam&: teaacitatem
curatimiditatc.
^ 74
.
DE CHIP.OMANT. SIGN. NATLIRAL igj

Crucem infehabensCxgm^cubo iam^rortunam
& incrementum
. bonorumexpropriainduilriacumlabors:atqueetiamhoc
ûidrangnlm ) fignu mn
^Cruces dtm continens arguit prxrumptionem,actalem,qui
prje-
fumitnimiumdefeipfo.
Hahe-asfufracrucem +. tdem figurmi f. ar g uithommem aliquid
occultemachinantcm.
^
^
Talem comprehendensfguram
(^ ^denotatmalumoculorum.
Talemfefignaculumpojfdens TT . folet fxpifTimeproprii fanguinis
.
homic dium arguerc
C ^ P- Xlll
T>e motite Jovis.
''Elevatuf^c^radiii diffeÂs ^f/?/>//marguithominemdivitem.
Habens crucem in medio autfelUmbeneformatamdQnot2LtdWil\3L%
&honor£m.
Duasveltres lineas habens zia/de apparentes figrtificat fortunam
cumPrdato,vel£pircopo,velCardinaleautconfimili.
Mons ôvis ] v^
Habenscrucem mate apparentem denotatimpedimentum fortunê.
\ liullas habensltneas,drtpfemetaj)parensopt(mel]gniiic2Ltfonumini
» & divitias.
1 Habens Imeasvergentes veifus medtetatemfuidr verfisradicemindi-
•
ctsbifurcatas ^'^'riiticitttiDLCsquirtAaa.a.
\
C ^ p- XIV.
T)e monte Saturm.
fSine lineis &
hene coloratus denotat hominem fimpHcem
bo- &
nianimi Contranoveromcdo fe habcns ii^nificat coatrarium.
:
Multas habensfuperfe lineas carccrem indicat.

HahenslineamconcAvamintranteminradicem denotatmortem
in
carcerc-.
Hahens
i68 TRACT. I. SECT. II. PORT. VI. LIB. II.
HabemIi/feamfri(?tilemc^malcappamue/»,Cignificat hominem vi-

lem&pigrum.
Habens illam lineam valde profunddm inradicedigiti Saturm,o^tn-
dittormentajCarcerem,&: prxcipue.quando ilhefl: groifain
MonsSaturni
finc
^
î
Elevattii fine Itneis ^radils arguit hominem

felicem in mobili-
bus,&. in terra,ac in domo
ktyfft deprcfM
: C" male apparens,
declarat bonorum defcclum &
iracundi.im , ac pracipue,
quandc)funtinilioline.Emalc anparcntei.
Habens adfe a linea menfalt tranfeuntcm >-4»z//w li gn f i ra t fo r t u n a
, : m
in bonis mobilibus:Sed tamen denotat, hujufmodi horr.i-
nem efli fubjedum inimicis fuii lignificat etiam Hypocri-
:
tam,quando linea eft apparens &; projiciens ramum unum

ad montem Jovisj&ialtcrumad moutcmSaturai.
£ A V. XV.
De monte Solij.
fElevatus.fne radiis malc apparentibm arguit divitias, honorem,

j
dignitatem ,of^cia ex menfa Regis.
Cruceminfe hahens beneformatam indicat officioruacquifitione.
Crucem pojfdens male formatam c^triterfeclam linea cjuadam trans-
etinte demonte Satiirmverfiismontem Mercurii arguit fortunam
ioterceptamgraiia paupertatis: ktfltneainterficansveniatex
latere montis Mercurit verfus montem Sattirm tendens , oftendit
impedimentum &: interruptionem fortunii ex parte lubrici*
Mons Solis
') tatis^cluxurixipfius.
X-
1 RecUm
DE CHIROMANT. SIGN. NATIIRAL. i6^
ReBxm hnhcns de hoc rnonte procedcntem verfm radicem
, denotat
hominemhonorificum,honorabilem,&:virtuteplenum.
Lineam habens intrantem m radicem Solisy declarat compofitio-
ncmoperis memoriê.
C A V. XVI.
1)e monte Veneris.
^Bene elevatm ctim lineh tnqualihm (^ chara£lerihus pukhris , arguic

lastum.hilaremjuxui d.editum,attamen amabilem,gratum,
venuftumaclibidinorum, juftum&: bonum, animo nobili
prcxditum,idquefi Venus fatis bene difponatur inmanu-.Et
tuncerit corpore candidus,capillos habebit crifpos & Tpif-
fos,animaqueejusadMuficaminclinabit;Sincontrariomo-
do (e habeat,6c Venusmalein manudirponatur,denotatja-
dabundum & incontinentera..
Hahenscrucem prope prirnam po//icis junBuram,iadicat ^duheriufn
aut infehcitatem in matrimonio.
P/ane 'uacuus, d^ incifionihtts defitutm,denot2Lt effoeminatum,ru-
dem,trift:em,&; ad gaudia ac j ocos ineptunu.
Mons Veneris
)
C A F. XFIL
De monte Mercuni.
CModeratee/evatm arguiteloquentem,& gratiam in fermone \kd
j
depreffm fignificat contrarium.
j ,V<7«/«/f '/f^»findicathominem caftum&continentcm.
y Uahcns
'
i-o TRACT. 1. SECT. II. PORT. VI. LIB. III.
HAbemfiibtilem lineam inter menfalem & radicem hujus digiti exten-
ftm denotat
, in viro avaritiam , in foemina caltitatcm tfedy;
w^«^//ef/tf>'/»^yS,contrariumarguitcaftitati.
r
LineAs xqmlesinfehabens f/gnificat luxuriam&avaritiamfimul.
Lineas reBas cf apparentes infe habens figliificathaberframorem
internobiles2^»/(?r/«(?/î^,denotatamore erga homines viles.
Uons Merfurii
Hahens infe unam lineam magis app .rentem , (^ manife[Horem alia
feorfim perfe pofna,Axgmx. eum plusamareunumquamaiium:

Atquchocinteiiigitur,quandoreclxfunt&:noniortuote.
}
C A P. XVllL
De monte Lunx.
fSincrimti ^ rugefitate indicat itinerafelicia permare,& tollito-
mnepericulum marioum.
Habens Itneas procedentes departe inferiori huJM montis,acintrantes
intra tpfum mon tem,df.not3t tot invidos &C inimicos,quot ibi
iunt hnsa: tales:Et notandum efi,qu6d inimici fintaut parvi
auc m.igni,recundiiin magnicudinem auc parvitatcm linea-
rumiaiqueetiamlecundum quantitatem iinearumdifcreta.
(
\
Mons LtinA
\
J
Hahens
.
DE CHIROMANT. SIGN. NATURAL. 171
Hihens umm Htteam cum alix hujufmodi Angulum fa,cientem ^y*

tunBim^ verfm ipfum Lun^ montem vergcntem, o{tenclir,qu6d
inimiciiintxqualescumillo.quitales habetlineas.
Hahens lineas hoc modo formatas ji^ fignificat fubmerfio-
\hens infe linetts .
nem inaqua:Oportctetiamiefpi
inaqua:Oportctetiamrefpi jff cere vitalem lineam
l pro tempore,quohiecaccidercde )et.
C A P. XIX.
Vefignis in dtgitis repertts ex tabulis chiromanticis
^lnter unguem acjunBuram Hnex clarê & longx divitiasarauunt.

Ah ejmfu^rcmo arttculo hneadecurrens ad cardiacam,dcnoia.iy[o-
lentammnrtem vclpericulum ab uxore.
inimo ejuiarticuloJJ>arftiitd\CAr)trss\mgiofa.s.
rTolHce '^^'^'^'^p^JP'^^
^Linea eurn circumdans per mediam jun£luram minatur /urpen-
dium& priEfocatioiiem.
AEquaks fdct (uh injimo ejus articulo deduSî,indic3.nt divitiasSc
opulentiam in polIe(fionibu!>.
Complures Hnex tranfverfim in extremo iirticulo procedcntes polli-
ccntur harredicates.
j
Line£ in medio artiiub currentes invidiam hominis & malevo-
I lentiamarguunt.
T d'
^.^^^^^'^''^^'^''^'^''^''^'^"''''^clenotant in virolinguxvirulentiam,
f)
infoemina prohj;multitudinem.
Linex recla in primo articulo prope montem ôvis indicant natu-
ram Jovialem.
Stella >jj^ in eodem loco apparens declarat in manu mulieris, eam
^ circimpudicam 8cla(civam.
I^CraticuU injunciuris arguunt ingenium infelix plaBeque me-
lancholicum.
torum ( lZ,/w<C4r/7a4/«,denotanfefortunam in venismetallicis.
Medto <istella'^thidem rcperta , minatur mortem violentam ex fub-
mcnioneautveneficiis,autiftiufmodialiis.
Lineagroffa a radicefurftmper totum dtgitum adfinem j unCitirA uhi -
Wif^m^rrfWjindicatftultitiam&mentem infanam.
Linea a radice oriens recfog. tramiteper iunclMras pergens^ rgui t fa-
marn fplendidiifimam.
^LincA £qualesinprima]unCiura pollicentur honoresacdivitias.
Annu- î,ine£ tranfverfz minaniurPnncjpum tamen in
inimicitias,fi
lari I
terfecantur bonum efl ,
quoniam effedus impedimenia
l indicanr.
ICStel/aîn prima jnnciura verfm tubercuHim denotat ingenium
&.facundijm.
I Signaohiufiinfectmdapinciura arfûuntfurem&fallacem.
Atiri- KLinea diverfz in exiremo artuulo flgnificant incontincntiam
culari <: diurnam.
Brevitas tanta, titfuafmmitate non attinqât uHimarn jttn&tiram
wf(S^/7,indicatuxoremperomijia impenofjm.
ExHneisinmonteMercuritadmaniis extremitatem pofitis folem.us
notare conjugum numerum^.
y 1 TRA-
#
.
I7t TRACT. I. SECT. II. PORT. VI. LIB. TTI
TRACTATUS P RI M I,
^ R T I N I S Vl.
L I B E R III.
De fecretis quiburdam particulanbus

inmanuobfervatis.
C A P. I.
T>€ charaSlerihus feujigms Tlanetas fiuftos -uelinfaltces in mantbnd

indicantihns.
Dlcuntur figna Planetaram,qux in monte vel locoilliusPlanetx.cuiaffig-

nanturinveniuntur : Et^linedfunt^quj/es^ze/characlerespulchrtcernuntur ,
Planetam faclicem denotant;St»line£jintturi>jt£Cîncofj/!ietx,dtdecoitiQtuV}Ut

in diftinclionerequenti latiusdeclaratur.
Crux, ut.,^,.
I^
\stella,ut.^.
rFauftosJtgm- [Lwespara/JeU tres lelplures. ut 1 1 1.
'ficantt4.
l jscaU,ut.^^
Ramufcu/tts, ut ^ [•
iigna Tlartetas ,
^lmidratum, ut D.
Xharacler]ovis,ut. Tf.
Semictrcu/ns mwi/iu u t. , C-
Infae/iccs ar-
'Cratiru/a,ut. F=^ .
gutfttia.
'Charac/er Satur»t,ut ff
^yjCapi//amenta,ut /f/f ffff

Sf fgitHTVemts bonsfitdrfae/!x,\£toszrgu\tM\\:i.tes,\uxu\ deditos.amabiies
?cc. Sin tnfaujia incontinentiam ^jiciintiim-.qnodficruxftpropepo/ficujunclu-
ram, notzz adulterium.
Mars fae/iciter pojitnf facit audaces,animoros,& belli pemos, Infr/iciter tHte
pofitus, ligitiofos,violentos,deceptorei,iracundos,intolerabiles, latrone^.fan-
guinolentosj&c.
J«/';/fr/f/?.vnobi!esarguit,gloriofos,religiorns ,'probos, mundos.juftos ,for-
mo.'os,Lttos.-/»/i'//.v vero hornine defortunio in infortuniu dej'cit. Craticu/n tne-
;«^W(7»/f minaturdamnum a mulierib. potentionhus-.Linearranfi/erfi/ftermffn'

tem ]ovis fci»dens,&' ad Saturni montem ab]ens ^thicfue capi/l*mcnt aftcitns ,dcnotx
apoplc-
DE PARTIC SECRET. CHIROMANT. 175
apoplexiam.Item ]upiter i/jfelix denotatpdifCiones cordis,fpifmum,peripneu-
moniam & vitiaalia cxventofitateii^/^/M/^^f 4* 'vel^claraacruhicundAin mon-
te ejuSfdcnotznt honores fplendidosdiviiiasquea publicis Pnncipibus.
Saturnus fcelix indic3it foelicem m agricultura acrebus metailicis e terra
fumptis, providos taciturnos, 8c profundi confilii,Scc. hifaufus 'vero arguit
triftes,laboriofos,fordidos,viles,abje(flosjavaros,infideles,mendaces,malitio-
fosjcarceres.cafum abalto, vita: penculum in aquis:Et ex morbis catharrhos,
phthifin,melancholiam,hypochondriacampafllonem,hydropem,podagram,
morbum caducum,&c.5.?/y«'//Arfacithominesfideplenos,ingeniofos,honora-
tos,elatos,fapientes,humanos, religiofos, omniahonefte gerentes. Infcelix
ver6fuperbos,elatiflimos,ambitiofos,iniquisrationibus ad honoresafpirantes,
ja(flabundos,immodeftos:Etexmorbis,fluxumadocuIos,cordistremoremj&:
fincopen.
Lunafoelix denotat homines honeftos, fplendidos honoratos, magnos,
,
placidosjlibenter peregrinantcs,& ad aquas ambulantes./»/2r«/?4 ver6,vitam

&valetudinemvaldeinconftante,dolores&anxietates:Acintermorbospara-
]ylin,epilepfiam,cancrum,colicampaflionem,6c quxcunque ex frigorisachu-
miditatisabundantiapromanant.Et»i?/rfW«W(fi?,qu6d,filineseinLunstuber-
cul.o repert2fintvaldepallidx,mala omnia augeant.
cJ^f(frfar/A«^ya'/;x arguit homines ingeniolos , fcierdi cupidos,fecretis quo-
queinveftigandis 2ptos&adartesquaflibetidoneos,Poetasfacundos,Mathe-
mathicoSjMercatores -.Infauftus vero mendaces,leves,garrulos,furesdecepto-
res, inftabiles.infideles, proditores jEt ex morbis maniam,furorem , febres acu-
tas pro reliquorum confenfu.
C A F. 11.
n)enonnuUupcretis magis univerfaliterpermanuj aream

confidera,tts^cÛ(Z nonnuUi "verefunt expertt.
Llncaunademontem&nusprocedens verfUs mfnfalem fignificat inimicum de fuo

proprio fanguine.
Mcmus Sini-ii:
Ramus tranfiens de tinea menfali adnaturalem fignificat garrulum 8c talera,
qui pro hnguafuapaflliruseftpericulummortis.
Mensfd^
ensa^ks
jrrr
NAfurMiS.
Y 5 Semicir-
^^^
174 TRACT. I. SECT. II. PORT. VI. LIB, III.
Semicirculiisirifnequadrangtdiverpismontemôzisiigm^ciitizUxm^h^ho.
\J
Crux talis >^. parum infra naturaUm •verfu^s montem ]ovis fignificat beaeii-
ciumrcudignitatem.
\_^^
X
c
Siinpercufjionemanus reperiatur tale/ignum.*^::!}. mortales inimicos often--

ditS^-)ta[e .arguet,quodprxc)piiion}tcribit.
l
manu juxta lineam vit£ prope receptam reperiatur tale fignnm .-^ reuct
Si in
patricidam veHacrilegumiAt///ww«/;fr^denotabitmeretricemncquinimjm.
'DuA lincA xquales dr parallelA de menjali ad naturalem porretlxdcnotant homi-
»rwjuftum,hocnu)doi
Lineamenjalisûncfacumnaturalinonprojiciensramumaliquemverjiis^îtalentfide-
notatmortemYiolentam&rubitaneam.
c A P. III
n)e dmonflratiombiis fffiorum ex manu fnifra. fen Joeminina

fectmdhn Salomonis doEirinam
inruperScaliaqiixd.Tmfii^nadilgenterab Arriftjobrervanda^quxo-
SLInt
iTiniahicinmanu,tamiiniilra(cu nuiliebri,quam dc;xcra icu vinli cxp .fui-
mus.
a. Hftc
DE PARTIC. SECRET. CHIROMANT. 17;
^'
JS/icmus siyuscet'
auix csi rmUieris
a. Hac 4*- in mantifiEmmxfeufimftrA quanto magis fe extendit,tant6 pro-

pinquiQremeflemortemoftendit.
b. H£c^.y\x.z\x\ removetScejuscontrariuminducit.
c. //<ff +-eltllgnumreligionis.
d. Eftflgnumvoticompleti.
e. KelincoUfunt figna fidelitatisjqua: fi creant infidelitatem,fulpeDCo-
nemdenotant.
f. //-ffuntfignadivitiaruminfenedute.
H.i fii n t figna divitiarum in medio xvo.
h. divitiasarguuntinjuventute.
i. H^jf +.6(1: verajconfellionisindicium.
k. //<«(+ fidemponit8ccum,fiderecedit.
Siktc Imeapeymediumirimguli fit extenfaê,fk.f\gnnm naufragii.
m. Hic +.dignitatembacuiioftendit.
n. Hxc liaea bene extenfa verfus triangulum fignificat foeminam vel
hominem bona:con(ervat!oni?.
o. //.«funtfigna vuInerum,magnafuturorum,parvaprxteritorum.
p. HxchneafiadiiUamobliqneturid&tiouttoznt\omfi:m\tzitm.
:
,7^ TRACT. I. SECT. II. PORT. VL LIB. III.
q. fignum eft mortis in pusrptno-.EtJiîper digi/um me-

Hiiclmeaiipparens
diumporrigitur aliaqiiefuperindicem flgnum cft fubitanex mortis.
,
r. //* fignificant mulierem eireliberamabomnibuserroribus.

s. SifAr/'4r/'4r/f/'iI«m77»///»f<«,plureshabebitfiliosquamfilias.
t. eftfignumfiliorum.
u. eft iignum filiarum.
\r. Ht///;<f<«meretrices figificant.
X. ^m)tlineastalesposfprimamhahf;totvinsdefponfihkur,Jimajoresfue-
ri«//?r«W.«,(7«/tw/)r/»A(j,nobi!ioreseruntmariti,quamipiafponfi:Exaliaparee,
ccontra.
y. HdlineA fignificantmeretrices.
z. Ker Itneafifuerit lata\ fignificat in violatam.
A. eftfignum clementije.
'Dealitslecrettsmulierum.
Si in trianguloquafiforamen apparuerit^CrtaleftgnumereciumcumruhedineV.
tuncmulienila filio gravida eft.
Silinea vitAinter polltcem îndicemtumc/cat,arguhfufF<)Citionem partis

velinteritum miiatisofkendwthtfdiuerfsfuenft/nâ colortbm,tunc fignificat,
eamcumpluribus virisillicitamconiuetudincmhabuillcleutornicatamefie.
Si line£ hepatis cjr flomachi verfn^ brachiit?nfueri»tbi(urcata,m<i\am mortem
muhere.in tiomine fiirtum aliquod inccrcum.
fignificant in
Si viscognofcerevirginitatem.infpicemanummuiierisdum adhuceftje-
juno ftomacho-, Et /? hahuerit lineasgracilesacpallidas,v\rô eft :fn latas (^ ruhcas
j94c?<^^,infallibilitereftcorrupta.
&
Sunt alix iinex in mulieribus fccreta earum indicantes,quas hocmodo
inveniemus:Infpice Trnnûlum, d^f ineoficrint multaquaffor.miina (jrruhedo
w/A-/,i,indicabunt prasgnantemrEt li tn medto tallsfigura V I app.irHertt,tx adul-
terioconcepit.
In eodem Triangulo in pztttinftviot fiplanuifuerit angtditi & ruhet*s,mi-
fculo gravidam indicar.
Si figuram quafiY inveneris,m2fcu\n denotat Cxterumffinclinaverit ad
anûlum df , cjtiotics ihi taksfigurxrepe)ienttir,fi\i\bii(>q\ieahfciutdiihio gravidam
judiCabisjIdemdefil!!s7;f4;^m//«/fr<'<??<«.
C A P
DE PARTIC SECRET. CHIROMANT. 177
T)e demonfirationejignomm in manu îrijeudextra.
m -T/fT ^ i' f/
y—
a. fidem ponir,& cum fide recedit.
H,(c 4"
b. Hxc i^ dignitatem baculi fignificat.
c. H£c ^
vitam removet , & quanto magis fefeextenditjtanto citi^s
m6rsaderit.
d. i7.t'//;?cA'rignificantvotumincompIetum^fr«Ary£if completum.
e. ^r.e//«^<eruntrignum voticompleti.
fg. Si inmedie tnxngtill naturalis ummptincium aj>pareat,unm oculus amit-
tetiir,^;?^»tf,perdenturambo.
h- i7<£,/«fa;funtlignavoti completi.
i. Hx nuptiarum :Quôt vero tales aderintpofl:primam,totu-
liint li»e.e
xores ducenturi&. quo longiores eo meliores.

1. //,«//w,€(igna(untvulnerumcorporis infra genuajmagna futurorum,
parva prxteritorum.
m. Hjic liaeafulîntram auricularemfigni^CAt mutationem vit«B.
z n. Ha
m TRACT. T. SECT. 11. PORT. VI. LlB lil.
n. //^//w^ funt figna vulnerum in rocmorejmagr^/uturuiunp.parvae

prxteritorum.
o, Talls line^ fifuerit extetifainter digitos S\gr\\^czt d.uA3iCcrc\.
H£chne.t latatnon longa,interdigitos exten/a,e(\ n ota temeritatis.
P-
//^rrunt//^»^vulnerum,grni]a futurorum&: fubtilia pra:teritorum.
q
r. H^c fignum mortis ex vulnere:
linea inter digitos ijlos ,êxtendatur,e[\:
Scdjifipra ntedium digitum extendatur,dr aliafipra indicem,(\gnumci\

mortisfubitanea:.
s. //xf//»M,riadaliamalIigetur,clenotateo anno infirmitatem.
t. H&iinea arguunt vulnera capitis// magn&fint-,i\i\.\i':2..fingraciles,^xxx.^-
rita.
u. //ârguuntdivitiasinfcnediute.
X. //<«//«(f^pollicenturdivitiasinmedioa:vo.
y- //c€l;^niiicantdivitiasinjuventute.
2. H£clineanonlengafedtata,addigitum fA7<';;ySaudaciam fignificat.
9 Hx line^funt fign^ fidflitatis & iafidelitatis,qu2,n fuerint infidelita-
tisjfufpenfionem ficiniHcant.
Hxc lineafper medmm trianguli exte»datur,t{\. fignum naufragii. Sed
intelligendum eft.hxc omnia quid^m eirejquo ad fatum,indicia ve-
ra,fed tamen adverfus divina mcntis humanas decreta nullam firmi-
tatemautrobur obtinerc.
TRA.
TRACTATUS PRIML
^ R T I VII.
De rpeculativa Pjramidum Meta-

phjriC2e,& phyficx Scientia.
l8o TRACT. I. SECT. U. PORT. VII.
TRACTATUS PRIML
"P R T I G Vll.
De fpecuktiva pyramidum metaphy-

(\cx & phyfiCiE Scientia.
C A ?. l
*T>e pyramide metaphyjica feu formali per feflimpta.
;^??Uoni >m maxima Philofophix noftrx, tam Macrocofmicae,

\^quam MicrocofmicxpeHpicuitas in duplicis pyram:dis,ytfr-
'^
tt w^//^nimirum&»7/«/f?-w//if,explicatione confiftit.idcircohaud
V mfulfumjaut fnvolum forc cxiftimavimus juculenter dc ipfis
^ i^l
agere,ut fcilicet iis rc6te atque fufficicnter intclledis Ledor
î^j ad convenientem demonflr^tionem, lam
,
in traclatu noftro
Macrocolmico,quamMicrocofmicodelineatarumfignificationem abfqueul-
lo conceptus fui impedimento perveniat. Et quamvis verbum unum atque al-
terum de pyramide phyfica in lihro de Macrocofmo fuccinde fecimus,attamen,
quia rationesnoflrx.ibi propofitas,non ita facileforfitanquorundamingcniis,
cap:aiionad:;6profundis,imprimentur,ide6amplioremillarumreIationem,
hoclocoinft.Euemus,q'i6,quxdicT:a funtjtam in Macrocofmico.quam Micro-
cofmicodifcurid, faci iiis apprehendant. Sciendum igitur inprimis efl, quod
z\ia/i!pyramisMAthema/ica,3tqi\ezlhMefaphyJicac^Pf}y/ica,quxfmnt)uldemnz-
tUTX bii.mcorpMmaehematici4m pyramidale angulum facit fuo conc>,& econ-
: m
verlobafiscjusfuneiHcie auc rotundaaut ocT:ogonea,heptagonea,hiX3gonea,
pentagoneajtetrjgoLeaauttngoneaadornatur.^-Vr/^/^rij/M.
At\ ero pyramide wetaphyfca c^ phyfca bafis& conusdimenfione hauddif-

ferunt,fedrantatepocius& (pilfitudmc,velfubtilitnte & denfitatc abnivicem
diftinguuntur.aut etiam,fi qux tandcm eft in pyramidum illarumbafi & cono
diflerentia.fit ea quidem coi.fldtra tione univerfar pyramidis, & non partis, dc
ficbafispyramidisformalislatioreft,quam ejusconus,c]uateQUscircumfcrci?.
ti»
DE SPECULAT. PYRAMID. SCIENT. 18,
tia cceli latior atque inlinitis gradibus amplior eft.quam centrum feu terra,ut
nihilaliudlit,
infracopiofiulreferemus. Dicimusergo,qu6dpyramibformaiis
fulgoris,afulgidoDeifolio,fiverntiloef-
quam effluxusf^ruemarjatio lucis five
lentixfuperfublbatialismundcdeorlumtendens in mundum fubftantialem:
Quam quidem iuci^ eftluentiam idco pyramidem nuncupavimus,utpote cu-
jus bafii in loco luperiori invenitur.ejus vero conus deorfum
ad terram ulqus
proftlire videtur,quoniam ejus mukitudoin formalitatecft in
fummitate juxta
fontemfuumlucidum,ejus vero unitas(corporali modo loquendo)in terrare-
peritur, ubi cft maximus lucis defedus. Nam revera , fpiritualiter loquendo,
formx plenitudo eft vera unitas matcrix,uti ejus defedlus eft materix multi-
tudo:Unded!cimus,qu6damaltitudinerecedereadunitatem,eftabunitate
forma:adtjUimultitudinem afcendere,hoc eft.a materix craflitudine.videh-
cetaterra,adconumtenuitatisejus,hoceft,ad thronum Dei. Demonpattoigt-
tttrpyrxmidUfermxliifithu]ufmodi:Q^^ndozcctd,mns3d'\^ntvnmzgnum^
mam percipimusin co calefacicndi virtutematqueefficaciam: Atver6pede-
i;radatim ab eo recedentes obfervamus,eum fubinde mintis
minus-
tentim &
que calefacere,atque ita femper fuccelfive de potentia aû fuo aliquid amit- &
tere&perdere. Undepatet,qu6dejusvise6raagisdecrcfcat,qu6 magisafuo
fonte la aerib frigidi uadas retrogrcditur.
.«>:AUi»ifif««fltm««
Sic itaque rcs etiam fefe \izheUT\pyra?nideformaIi : Nam quo magis accedi-
turadfiusfontem&:originem,e6magisinfurmare,illuminare,fubtiliare,puri-
beare cognofcitur,modo quidem noD multum diilimili ab co,quem
fi.-are ik.
uiannuoSolis mncu expenmur Nam qu6 longius aut remotius Sol k noftra
:
Bntannia,auiarropicoCancrirecedit,e6magisnoscalorisdefcaumluminis-
que & diei decrementum pati animadvertimus,adc6 ut fi Sol extingueretur,
tc>lieretur,autinregionibustenebrarum&oblivionibuscohiberetur,nihilpr?-
terfngor..nobisadfuturumcredamus:Atver6,SoleaCapricorniregionead
nos redeunte, magis magisque nobis fubinde luminis caloris effcaum ap- &
propinquare ob(ervamus:His ergo docemur, quid fit pyramis formalis feu
Mctaphyfica videlicct qu6d

,
,
fit nihil aliud ,
quam formx lucid^ multitudo,
proportioneprogrelfivatranfiens in unitatemjhoc modoj
o
oO>
* . »
« t
o o o o
o o c ,, ^
o
• » »
Verun-
.
,8i TRACT. I. SECT. IT. PORT. VII.

Veruntamenhacdemonftrationenon lumexpli atumcfthiijiispyrsmi-
dismyftenum-.Nam Hcet hic ufi fimus proaredionis Gsomctrica- turmuia in
pyramidis noftrx delineandar rjtione,.ilitcr tamen fcft rcshabctinpyramidi
JucidarNam ejus conus revcra tam latclcexpandere (olet.qiiim baiis:Atta-
menitaoperaturluxinaere,utcrocusvel fanguis in aqua-.Nam paucitascroci
tamlatetingitaquamin vafculocontentam,quammaximacjusquantitas^(ed
nontamalt66cextensecoIoratexiguaejusportio,quammajor:Sicetiamresre
habet in aere Nam minima loci caliditas tam afficit univerfum loci serem,
:
quam major,im6 quidem intenfi(lima,red tamen illa.remiffior exiftens,nimi-

rum attenuatur,atque exiguitas fubftantia; ejus lucida;diipergit(cfefubtihan-
do peruniverfumloci medium:Sicetiam videmus,aureum nummum,mini-
mumlocumoccupantem,pofre reduci m fo!ialocumamplumcooperientia,6c
tamenonpltisvalorisinfehabcntfoliaifta,quamauru,exquofuerintperartem
dilatandi in eam amplitudinem diduda. Sed ut ad priorem de croco indica-
tionem nos reftringamus,accipiamusgranum croci Sc immittamus illud ia li
bram aqua^, percipiemus quidem omnem illam aquam acquiiivillc coloreni
fubpallidum , &
tamen debilis adinodum erit colorille, quamvis univerfum
fuum mediumtinxerit:Qij6d fiigituriterumciaddaturgranumfecundumin-
tenfior critaquaefulgor,atque itaaddenarium,&adenanoadccntenariii,ac i
centenano ad millenanum progrediendo. Talis igitur erit in pyramidc for-
maliratiotingendiuniverfalemfpiritummundanum. Nam,ut indefcriptione
trianguli infcnus a nobis traditi declaratur, ubi vis trianguli five pyramidis
,
materialiseftindenario numero,ibi furcitudo pyramidii formalis eil inmille-

nario,atqueubifortitudopyramidis materialis icu phyfica eftin numcromil-
lenario,ibivispyramidisformaliseftindenarioj Inmcdietateveroambxcon-
veniuntincentenario:Ininfimaergo mundi regione conus pyramidisflirma-
lisreperitur,ubilucis,&quafigranorumcroci portionem habcmus in numero
denariojitautnumerusdenarius forms concurratadtingcndammillcnanam
materi3equantitatcm,&perconfequens,debilis eft hic coior^remifTa illiuscro-
ci tinclura. In media vero mundi regio:ie mulc6 intenfior eft lucis efficacia,
tam cxfuamultiplicatione, quam propter fpiritus fubtilitatem obedien- &
tiam:ln fuprcmo autem cccloabundanter fc exuberantcraffluitlucisfulgor,
adeoqueadmirabilis eft pulchritudinis ej us fpecies,quoniam ipfa cx fubftantia-
li unituc. His igitur diligenter confi Jeratis primum pyramidis metaphyficae
,
yeramelTentiammterduos parallelosdcfcribemus,atquetumpoftearationes
noftras.curluxintegraformalis pyramidicomparandafit,expIicabimus. In
primisigituramundoincreatofeueftcntiafupcrfubftantialiparallelosnoftros,
ad omnes mundi regiones feu ccclos penetrandocontinuabimus. Dcindein-
duas lineas,fecundtim mundi regio-
tervallum feu intercapedinem inter illas
nein,autmajoriautminoripuntôrumlucem referentiumproportionefecun-
dummajorcmautminorcmvurutis ejus efficaciam complebimusiatque tum
j>ofteainpyramidisformamIineasillas parallelas feu a:qualiterab invicem di-
ftantes redigemus:Qiibus bene perccptis &
mente fana examinaiis,fp^r<>,te
(L';cT:ortrutlnis )iiftitia: hxc conamina noftra jufte ponderans) confefrurum
cfre,riosaveritatiiratinnenonlongcaberrafre:Pjrallelasautemcumfuointe-
gro contcntoproportionaliter ficdep\n\\mus\n figurajttb ?}um. i.
A.b.c.d (untcui.r linea: parallelogrammales pyramidem formalem &
liicidam includ«ntesicujus regio fijpcnoreftillaparsf"efquialtera,inqua bafis
pyramidis repiriturrUnde fic ut illa pyramidis pars fit reliquis plenior,magis
fniifj Sc lucidis r:idiis ref>?rta, uii inpyramidecorporali vidfmus,quodbafise-
jusfitc.eterispartibusprominentibuscraflior;Inejusveroregioncmediar? jij
fiam
DE SPECULAT. PYRAMID. SCIENT. ,8j
fiammigeri tenuiores confpiriuntur fuperioribus ,at in infcrioribusdenfiores

ac longe cfficaciores reperiruntur In infima d^nique mundi regione magis
:
funt tenuesatque rari,magiiquc parce fentiuntur borumradiorumefFrdus,

quemadmodum m demonflr^tione fuperion fatis luculenter efi; demooilra-
tum vel explicatum. Ex quibus liquet,quodutpyramis mathematicafc habet
in proportione fua Geometrica,nimirum in fpiffiiudine (ua 6c crafiltie,ita quo-
que oltendant fefe nobis lucis adlus inhocmundo,defuperrefpiciendoverfus
terram deor/um Unde accidit, ut contradlis 6c unitis extremitatlbus hnea-
:
rum^ d. fiat duorumm unum pyramidisformaliscouumconverfio:Quxqui-

demcontradlio facilimefien poteflpropter paucitatem contentiformalis,m
hacparallelarumparte repertam:At vero duxfupremxiinearum extrcmita-
tes propter abundantiam 6c plenitudinera in unam haud coarclandas eSh a-
gnofcimus,quippe quarum interflitium radiis luminis diviniimpletur:Unde
fitjUtiilud fit locobafishuicpyramidiforrndIi,cujusrefpecT:uomneshujuspy-
r.unidis regiones, interveniente denita & proportionali compreffioneappa-
rentvelvidenturefTetalisvigorisefirentiJEatqueformasiqaalisin exemplofe-
quentifubNumeroi. exphcatur.
.r^
„!.«#'«"•"""
\ !
A^
184 TaACT. T. SHCT, 11. PORT. VIT.
Hicer<Toincrapatallelaspyramiclemproducicernitis,inqua arqualisla
dsefF;iclusopcTaiur: Atque irapyramidem Metaphy(!cam iti (e fola confide-
racamoit-jodimuscjurqueconcinnandirationcmdepinximus, fsda fimul de-
monftrationeperlpicuajquodnoninfulsciftius pyramidis formalis fecerimus
tammMacrocormicaquamMicrocofmicahiftonam.entionem.
C A P, II.
*J)e Pyramidis fhyjicafiu matenali^ per /e conJiderat.e

prodiiciione.
TlOfteaquamjam de pyramidisMetjphyfic.-cfeu formalis prii;gpifs verba

i- nonnuiUf^^cimus.preGe&fuccinctculteriusfermoncmnollrumadpyra-
midemPhyficamfeupairivamconvertemus:Velimiguur,Ledor,utinprimis
intellicâs,qu6dPyramidem formalem ideo Metaphylkam nuncupavimus,
•quoniambal!n6cfundam6ncumfuumhabecineirennafupcrfubftantiali,&:en:
quali radius c Dsicacis throno non alicer
deorfume(lulgens,quam flamma ex
corporelignorumemergensfurfumcendicinforma pyramidaii,Yel radii foia-
resdeor/um profiliunc,angulosqus rectiores vcl acuciores cum terra faciunt.
Atque hcEC pyrarais figuram habec ped is feu cruris circini,qui ab unitace proce-
fJens,videlicecabA.qu6magisdeorfumtcndit,e6ficYelevadicfubcilior&:acu-
tior,circuiumque candem icu mundum ambku fuo circulari deicnbit. Hunc
circ'inipedcmdualitacifcufecund:ETnnicatisperfona;feuverboJehova:fcufi-
lio,apacreimmediaceprocedentiaflinriilavimusindemonftrationibusnofrns
^ Le capius qimti lihripnwi, Traciatus primi, Hiftorix Microcofmicx Acque hoc-
,
:
elt.quod Mercurim Trifrr.egifltis voluiire videtur dicendoîyw^d? vi rbum naturx. hu

mdlfftMseamfovent.^Q. Demonftrationemhkiterumfubjecimjs.
DE SPECULAT. PYRAMID. SClENT. iS;
EfiiigiturpyrafTiisformalisverbidivnii prÊrenti^jCujuiUpientiajaclu.ju-
ftitia,atquepotentianaturaiiumidadehyIa;poteiitiainaquarum adtumdedu-
citurj&iafiguramfphiBricamrcdigituriAtquehxcmailaaqu.irumdiciturfpi-
univerfalis, feu Vanfeamdm^ hyla; Hiius a D&mogorgcne pon: licigium.hoc
ritu.v
eftjtcnebrarum principem,produduS)qui nihii aliud clt,quam univcifalis na-

tura humida per univerfam machinam expanfa. H^c eit igitur pyramis ilia
fpirituali.s(cuhum!da,&:aquauniverra,quam pyramidc phyficaminmultis ta
MacrocofmiciquamMicrocofmicinoftriTradatU:. locisappeilavimu-.: Atqu^
ha'c iu furmam pyramidis materialis eo redigitur,quoniajT! fuperior ejus par.s
/ubtiiioreftpropter infinitam lueis prasfentiam, infcnor vero craffior propter
KKijoremvelminoremlucisabfentiam. Sciendum cftautemquod ratio, cur ^
pyramisphyficafeumateriahs bafin habet bafipyramidi formaiis oppofiram,

taiisefrevideatunvidelicet,quoniam natura humida in fi;oorcu ntiturci-,fukilm-
tu,operatione cf loco omnino contraria eft difpofitioni naturx lucida: Etcnim :
utriuique»/«/«r4«?refpiciendo videmu.s,qu6d frigiditas fit naturahs comesna-

turxhumid^,caliditasver61ucisfocius. Deinde,quoad ortum diffc^runt,quo-
niamnaturahumidaaventrehyiiEvelchaosfecundavicegravidi produda eft
ipotentiaadhocaliquid. Atveronaturalueidafemper inadu fuit,femperque
in ipia eirtntia fuperfubftantiah refervata ufquc ad mundi creationem,in qua
etiam,tanquam filius inpatre,£Eternum permanebit,&: tamenmiruminmo-
dum feraper materiae mundana: prxfens aderit Suhflmtik etiam difcrepani,
:
quoniamfpiriiusmaterialiseftquodammodomagisvei miniiscorporea,&per
co:jfequensphyficajSubftantiaver61ucisincorporea,&quafinarurafuperiub-
ftantialis in (e-.Operatiom etiam hxc duo omnin6 funtdiverfa,ctimlux femper
2gatperfejnaturaver6humidafeufp!ritualisfemperpatiatur:Z./!'f(?deniquedif-
fcrunc , cum lucis fons fit a ccelorum cacumine &. apice,fpiritus ver6 matrix
ipfam terram conftituit:Quare,ficatinatura lucida deorfum fcmper tenden-
do,afontelucido,fubindetenuior,parcior,&; rarior invenitur,utifuprade-
monftratum eft.ita e converfo natura humida,a fontefeu matricefpiflamate-
tiaIiprofiliensatqiexurgens,inferiiiscrafIior,denfior&corpulentioreft(unde
interraejuspyramidisbafinfinximus)Atver6paulatim&gradatimfurfumaf-
furgendoevaditfubindegracilior&tenuior,quoufq5 ibiconumfuaspyramidis
faciat,ubilux habet fiiê pyramidis bafin. Hic ergo naturx humida: parallelo-
gramma,atque pariterquoque tandem ejus pyramidem,conjungend© fimal
duas fuperioreslinearumparallclarum extremitates defcripfimus.
aa Atq ui
168 TRACT. I. SECT. II. PORT. VI. LIB. III.
Atquijamambasharcepyramidesinfuispofitionibusperreconfideratas
"^'-""7^^^°'^ ''^^^ exprimere neceflanum exiftimamu5,quo
t^^rZT ccr-
Sed cS: ulterius hoc loco

fecundum exadam unius pyramidiscumaltefa
n.:.t.onem n. Macrocofmo,figuram
hanc fequentem depinximus quo fla!
hu. concpere poffis rn.onem
& propornonem.quibus hi duxpyramrdes in
rnundo conveamnt: Quare ante omnia
pro cefto hoc confidL'andum ft!
^rhfp^r ^''''^'^'''^'^"^'^^^^^"^•"'"^^^""'PFamidematen^
'
^^" ^"^^ oculi,utaquarum feu

h^ct^ltn^lTy"^^^^^^ ^^" ^^^s occultaretur,evanefceret,&
n n.r->n/ f
^'"i^'''^^'^' abali.
'^
^«-«^«"'•ic in meram hyl^ potentiam red.ret Unde
n cet eft" d "
n^
necel}"eaadnatur.'Ecorpore;eex,ftentiam,utIuxfeuadusmirceaturcumen-
:
potu.fleti
»
.d^graua 5 Node obf£Ui-iflIma.& cahgi!ne profund-fllma denfilli
misque
DE SPECULAT. PYRAMID. SCIENT. 187
misque tenebris rubmerra,obte£la,5c vclata locus' aliquisiHuminatazcandeljc
êuignisaccenfiflamma adeo collufi:ratur,ut legere etiam,&: aiiavifusobjeda
percipere poffimus Medium ergo iftud,videlicet humida feu fpiritualis natu-
:
ra,aut acr quem tenebrx & privationis obvelamentum feu cooperculum an-
tea contraxit,propter lucis five aclus abfentiam,jam flamma; quidem adventi-
tia: lucidam atque aduaiem iterum formam induere percipitur,
pra;fcntia
quam pniis depofuerat propter formê lucidse defedium. Imbuiturergofpi-
ntusfeunaturahumidalucisaffluentia:Etproindtearummixtioneseomodo,
quo fepitis eas in hiflioria Macrocofmica &
Microcofmica explicavimus hic
quoqueannotavimus.Vide/^«rrfzwy»^»*w..2.
Luculentior adhucexplicatio^quayer<zharumpyramidmtnaturx
tsrproportiones^quatennsfuntperfeinmundoy
ojlenduntur,
TTAsquidempyramidesduobuspedinibusquamapti/nmepoflumuscom.
-« -^pararejquorum unius dentesdeorfumtendent,altcriusver6furfumrefpi-
aa 1 cient
188 TRAcT. 1. SECT. IT. PORT. VII.
cicnt. Pc(flinemerg6ruccumbentemadPyramidisphyficienaturam,reIatio-
nemhaberefingemusirupereminentemveropyramidiMcthaphyficajcomjâ-
rareintcndimus.Sicigiturfitumutriusquedepuiximuiucipatetexfcquentifi-
gmafuhNiim.i.
Atque (ecundtim hanc ipfam pectinum demonfl:r<îionem ipfa duo hx-
,
mifphajria depinximus videlicct fuperius

, &
inferiu^ quorum illud refpondec
:
natura: mafculi atque difpofitionem generativam&: aclivam lucis ac cocli ar-

guitihoc vero naturx foeminxSc matricisfpermata lutis recipientis:Eterg6
hoc hemifpha:rium materiale quafi muher hsmifphxrio lucis,cujusadiones
recipitatqipatiturimpreffionesinfcfemperconfigoatas,uiicerafigillifculptu-
ram retinet. Sic itaque hxc duo hemifpharriafecundum pedinum ordinaeia-
nem&locipofitionemhicin/^«r<j//<^M<w.i.delineavinaus.
DE SPECULAT. PYRAMID. SCItNT. 189
Atjamperfeintelligendumeft.quodhiduopeAines.iivehxc duo hemif
pha:riaitadebeantperminimaconjug!,u£duoillaejufdempioportionis unum
idemque corpus conftituantj hoc eft.ut nÛum fit interftinum vacuuminter
dentes pcdinum/edutvacua&inaniainteruniuspedinisdentes loca imple-
anturdebita adaptatione dentium pedinis alterius:ficenim cum hemifph^-
riu m fuperius intret &c in naturam hemifphxrii illius infer!oris,quod refi ftendi
caufa e terra profilit,in unam naturam 6c difpofitionis identitatem con-
cident.&remunamconftjtuentjvidelicet fpir:tummundi univerfalem,quem
Moyfes ifiPetrm aquam nuncupaverunt: Nam fpiritus lucidi atque ignei praj-
fentia,virtuteverbunfpiritumtenebrofum&deformeminfufi,Spiritu.sille,feu
aqja univerfalis,feu natura humidageneralismundificaturatque exuitfijam
dcformitatem,vifibilis fecundum partem redditur,& aquarum ncmen fibi
vsndicat. Atquc proptermixtionem uniusnaturscumaltera fpiritus ille idem
modo dicitur corpuiimodo elementumTerr:e,Aqux,Acrii,Ignis,mod6^-
ther.modoipfîLuxfecundummajusvelminuslucisdominiumineojitaut.quo
akius dentes peclinis fcu harmifphxni materialispenetrant&afcenduntinter
dentes hemifpha^rii formalis, eo fpiftioresac denfiores inveniant acuti illi
tentesejusialterosiftosdenteshemifphieriiformalis. Atqueeodem quoque
niodo reshabete converfo cum dentibus hemifpha;rii formalis deorfum
fefe
procedentibus veldefcendentibus interdentes hemifpha:riimatcrialis,uti in
icone fequenti /«^.iV«w i.planeacevidenteroculisobjicitur.
Et quamvis hanc noftram demonftrationcm groffo modo explicaveri-
mus,ut tu, Bom £f/57<?r, faciliiis queas oculis atque fenfunoftramintentionem
perciperc,vjdelicet,quomodoluxfuperiorinniaterialemfpiritum infcriorem
tenebris antecreationem obrutum,penetraveriti(nam lux penetravitin te-
nebrofumfpiritum&:non(piritusinlucem,quatenuspr£Epofteromorepatiens
ageretinagentem,&nonvice verfa)attamen velimteadhucaltiusconfidera-
rc%qu6d lucis partes in eadem proportione,quxdeclarataeft,interpe(5linum
dentes per mininima cum partibus fpiritus commifceantur.f^cr^/rm/i; in de-
monftratione fequenti duos pedinum dentes expreflimuss quorum unus erit
pedinis formalis, alter materialis Hos dentes in partes tres vel plures diftinxi-
:
mus,quarum pars una in uno dente refpondet alteripartidcntisaltcriushoc

modoj
vx
£
A /
r
/A
1
/
A. A. refertur luci
& fpirittii Empyreo, ex quofaElum
k. eUilludcwlum
j 7
B. B. relationem habet adproportionem in luce drfpiri-
Vi
tu cceliAtherei.
r;
B / /b C. C. denotat froportionem inter lucem ^ Jpirttum
/ 1 coelielementArii.
€U ' c
1
Conciputurigiturimaginatione,qii6ddenjformaIisexminiofiveplum-
bo rubrofitfaclusidens ver6fpiritusexceruiIafivcplumboalbo:Accipiaser-
goportiones duorumdentium A.A.&perminima commifccantur;Ettotum
illudGompofitumproptcr raagnamminii,&. cxiguam ccrufts proporrionem
aa 3 vendicabii
ipo TRACT. I. SECT. II. PORT. VII.
vendicabit fibi adhuc nomen minii Sicergo in mixtione perminima luc!s,vi-
:
delicet trium lucis portionum,cum unapartefpiritusincoeloEmpyreojhabec

illudcGclumnomenlucisprimodiecrcatje.Econverroinportionibusdentium
CC.modusquidemcontrarius habetur Namtres cerufix partes unica
:
pars minii nonmultiim mutat ; Unde cerufli noraen ibi manet propter
ceruflk prardominationcm. Simili modo etiam propter paucitatem
intimo coelo parum immutatur fpiritus a corporis natura, ita ut
lucis in
corporeus dicatur.tam inaqua,acre,&;igne,quaminipraterra. Exhifceergo
concludimus,qu6dPyramistumMetaphyfica,tumPhyficaadamulIim hunc
in modumadinvicemcommifceantur.utamboprardirftahemirphxriafimpii-
cia unicum hccmi/phserium ex materia &; forma,{eu fpiritu & luce creatum con-
ftituantÂtquehocidemdecotafphirafeuorbemundanocftintelligendum.
VidefigwamNum.i.
^
DE SPECULAT. PYRAMID. SCIENT. 191
Hicergocftnoftrê intentionis (coipus,LeBorhemgne,Q\xm pyramidis for-
malisaut materialis aliquam facimus mentionem;quem piene tibi c^teris-
que hoc loco ideo volui explicare,quoniameft pr^cipuadodrinxnoftrxcla-
vis five porta per quam in hujus Phi!ofophia:,im6 vero in omnis verjefcientiic
naturaiis aream aditus patet: At vero quoniam ad fecrctummyfteriumGom-
pofitionis coelorum pauci potuerunt,propterverieharumpyramidumcogni-
&
tionis defedum aut difficuitatem.pertingerejideo volui de iilis prefse fuccin-
dc inhoclibelIoagere,qu6 hujusfcientixcupidi queant tanto
promp tiori &; aptioriviaadfelicemdefiderii&votifui
honefti finem ac metam pervenirc.
N S.
ErratainTraAatusdeMicrocormofeAioneprimairreprerant.quorum
prior numerus paginam,pofterior lineamdcnotat.
Pag (S.lin.4 legc,rummc,xternc,7.1.j.l.ingenti,& 1.6. fecreto,p-8.1.i7.conqualTafti &|I.
l8.fidifti,&1.40.exercitus,p.9.1 j.&4.quidem.&l6.periodum,&ibid.tu es^l.zS.ij.Ecquis
p.io.l.i7.gnilicandi,p.ii.l.i.pIene,& l.i^.fciemiaEj&l.iz.compar.avit.&l.i^.Shamgarper-
cuflit,& l.Z7.con(ecrandum,& l.^f. Nos,&1.37.fublimaris,p.i4.1.f.labia,p. i^.l-^.alacrita-
te,p i6.inpofterioris fedtionispartitione,loc:olecundo,legc,G«n»<»n«<»ff»,p.i7.1.59 commo-
dabop.i?.1.7.quam,&l.i}.Numcrorumdivinorum,& l.zy.libr.y.p.i^ l.penult.infuperfub-
ftant-p.io.l.ji.gencraliftimo p ii.l.io.fabricam,& l.i5.exalrator,&l.i6habiii(Ienon,p.z2,
1.2.&iterum,&i.}0.mclodia,p Z4.l.ij.!ff/e,ut,& l.ij.radicCjp.i^.l.j.numcrorum diviforum
&l.z7.dupla,p ji.l.i5.cquitat.& 1.38.reunitur,& l.i^.unitumquceftopificimenti^p.jj j.u-
nitates,J5.55.hic,&1.44 poft verbajmedio &finc inlere.-principio fciln;ct,ut,aquoomnia,
medio,ut,&c.5 7.1.48.11^,3 9. S.primam,3i.redcant.40.1. 16. cognatione,i4.texunt,i6.fignit:-
cantjî l.î.ind get,47.1,i3.Homcro,77.l.8.expellebatur.
. 1
TIERFM VKJECIPJ^ AKVM

QjLias Tiadatus hujus dc Microcosmo redione
prima continentur
1 N D E X.
qtiomodofpirati afjcenfuptr vigintiduos
ABrah£ xtat benediBa 49 mundi gradii4 a terraajcendat ad Deunt

Acitones microcofmi j 9 9 li<) ,animalis cur nontkm (ito agat infce-
A£iionum anima media fatiftarumînfau- ttt , qtiam vita & mottu 231 , quidfit
Jlarum d^mixtarum ratio 1 5 8 iS^.eJtis potefias tC^.aJpiritu quomodo
?
!. '
AEtateshominlscurfuhindehrevioresiyj dtfferatihtd.
AEtherlsfiprima regio confertur Vatnyji \_Anim&ab unitatisperfeciionc in multitu-
mediafilio ib.infimalpirituii^ dinem immerfo 45 ejufdem ab imper-'
,
xÂncHU felem concuUantis hifioria 139 fe£iione ad perfefiionem reqreffiM Hid.

K^ngclt yj >frimo die creati iot, (loj vitaliscumfi)irittisJuidtheretproprieta-
K^natomia levis totius humani corporis tibus a5itts !;i corpore humano 154, na-
x^ntma cosli xth^rei cur irrationalis 74, ttira acgradus diverfiin corpore \6-j fn •
fenftivA cjuid -jGyhumana quibta vehi fitivA acius in corpore humano i%x,per
cttiis corpori jungattir -j%-,an corpori in totum munddtamxjoris.quarn minorii
ftmdattir, dr infundendo creetur 80, fyJ}ema,harmonia z6\,per ejta quinavi -
menti adhsrens pajjtoni non fitbjicitttr res qtiomodo ad Deijoliu ajcedatur 2.6
j
J31, media quomodo cum Domina fua K^nimizanpiriter ctim Angelts omnesini-
mente, mediantefpiritu £thereOiCorpo- tio creatxfucrint 8 o
ri tnfundatur \<^%,quomodo immortalii K^nimamquomodo definiant Cahalifixî
(^ qttando mortalis ntincupetur. 1 6<^, t^nimalia tmmtmda cur numero hinario
qttomodo in ioco ejje dicatur tb.htimana arcam ingredi Deus jtijferit 34, pr^ter
terfe unitatem ampU£titur.,ratione vero hominern etiam nonnullasrationis fcin-
materia inclinat ad multittidinem 170, tillas habent \oo
media cttr vegetabilibus (^plantis vi-
, \^nimalium corportim origo,(Jra minera-
tain vegetativam folummodo dederit, libus&vegetahiltbtfsdifferentia
97
citm animalibm quibtifeunque fen- K^nimarum htimanarum inter fe commu-
fum cum vegetatione tribuerit 1 73 qua
, nicatio \\z,creatio 166 '
ratione adinferiora alliciattir,ita ut fu- K^pollonitts Tjanaus avitim loqttelam itt-
periora ne<iligere foleat 183, quomodo k tellexit 152
fenfu carnali obftt/cetur^c^fttpftts ohli- {^rchangeli 37

vifcatur 185 , qtia ratione per vitia feu i^rithmeticxradixefimonas 11
fenfualia in nattiram corporis tranftat, Kûditus natiira d^ effeBa 9 1
fb. vitalis esi qtiafi Iticis caleflis fcintilla iûthorcurcircaexaiiaanimxfuainquif-

i-jj^propriopabub nutritur \%o.excali- tionem verfetur 6^,virtute antmx fux
do innato Cr humido radicali componitur Dn. Coxiifratrem in belloperitffeindtcat
\y^,pariicipat de naturafolis ij^,quo- 146, ejui oratio qj-attilabhnda ad Deum
modo mediante (piritu pir tmiverfum •^ prafatioadltciores ij,6^
corp^ di(penfctiir, ibid cur aere recenti B.
defiittfta pr<sfocetur \%\-,quomodo in vi- T> Eatitudinishumanx catifa 123
fione (ua per fcnfns dccipiitur xo\,qtio- ^ Eiarmenfe-j cjiiomodo abfeniium in re-
rricdo in imaiiimtione mnnmTqnamfal- mottjfmts ludsfiatum explorcnt^ nar-
ktur,patiatur ac gravari vidcattiriio^, rfnt 146
i>y BiKa-\
7
I N D E X.
Binarim riitmertts trt materia fnfnnflu-s in Dctttt) ctir fectindurn Loqicosrehtio rJt;
forma, l eati(Jim:t,5 Z4 forrndu dicitnr

, btttafit 40.
juflittxpectiktris fapientia Jcientix me- Benarti fnhttitori miindi compofitior/i re-
mortA imo tvftus hominis ^mtituij, arno- fpondent 4 htipts numeri myHeyn î
1 .
rtsnodus 52 m .tteritiUs eii dtfcordtA.con- Detiscurnumero impartdicaturganJcrcz')

fiifi niSyinfortttnii , atque immundttix, quomodoChaos filias dtfcordes concurdi
34 pace liganjerit 6 3
C. Diadisfeufccund£ferfonAproprietas (y- of-
ytp/ft hominis univerfiim cjuadrato ex- fctum in mundtfabrtca 50
C"'^ acfe refpondet \\6,etiam fgurxro- Dias myfiicao' fiiperfnhftantialisx/s^ corri-
tiindji 1 1-7 gitqitxper materialem inveBafnnt ma-

Caroquomodoper^virtuteminnaturamfpi- lai,i^
rittts migrarefoleat 8 j 1 Differentiarum ratio injj>ecieb. creatis 1

67
Centenarii , medix mtindifabrtct. referun - Dtgiti novemfuntnumerifimplices , ideo^
tur 4[ Trtnitatis effenti^ maxtme proprie at-
Cheruhim ojjiciitm yi trtbuuntiir î (ralisratio6i
Circulm ad&qiutionts 54 Difcordt£ miindanx elementtris ^ corpo-
Cielefiium corporum cttm nonnullishumani Dominationesyj
corporis partibus confenfus harmomcus E.
117 Th^/^'?/^^ ^°9-
Cceltnomine cpuid Cabali/Iteintelligant jy, Êlementa qitatuorin Mtcrocofmo 197
athereianima cttr irrationalis 74 Elementaris cceliregiofupremapatriymedin
Ccelorum divifio trtpartita quomodo fuo or- Jilio,infimaJpirttui fancio adfimilatiir 38
dineperfonistribus facroJaniiiiiTrinita- Elementorum repurgandorurn ratio in die
tiscorrefpondeat 36
C.aelum (ifllttiim patrirejpondet yjêsi ge-
novijfimo m
Enfo^h quiddicatur cabaliftii 54
nerttionisrerurnorigozx^. < Ephialtesio^
Concliifio huju-s operis ij6 Epipha nia patris perJonA confertur 5 6.
Cordisfigura pjramidalii , eri animA vita- Efiphonomiafilti i^j
lispaLittnm 175. Ephioniaff>iritusJanî}S

Co/poris cujus^creatur£ oriô ^y , micro- Ejfintia Detformis,qnomodoumformisd^
cofmici piiftio recia feciindum quatuor triformis zj\.
macrocofni plagas \o6 , convententia F.
cum fiîitra mttndt n\, ctim antma Ittcida 'YÂciei httmanx latus unicum triangulo d-
,harmonia ij},
inxqtiulis proportio \y] -*- qtttlatero comprehendttur \i^,facies
vigordffortttudo unde 167 integra ovaltfigura deltneatur 1
1
Cnrpus microcojmi 19 9 qitiddr quomodo ab Filii aternageneratto 2.4

aliorttm mixtorum miteriadifferat 100 G.
Ciibus quomodo repertatur in ficra fuper- ^~^ Enerationis ratio izo. qiiomodo a crea-
fubftamialunaturxtrtnitate\\. ^^ tionedifferat iij
D. Geometri.€ radtxesimonasxx.
DAEmorgonisfabuUtn Gontrani Callts. Regts mirabilis hiftoria
Ddwones bonivelmaltquomodo affu- GuftusnatttrA& effe£ia\c)\ (14.6
mant hominis fpirititm 109 , rnalt qua H.

viajuturadenunctent acfalfts apparitio- T_T Armoniadivina<;^,ejifsdemonfiratio
ntbi*sdeludant i\o '' -^^ quatenusinjolatrinitatereponititr
Det majefias in mundt hominisqiie creatio- 5 9 mundana eodem modoje habet ut di-
ne reiucens j,nomen tetragrammaton vina 6o.quoddemonftratur 6 .ekmen- •
7,1 taris in microfcofmo & macrocofmo \ \ 8

Deitas cur fecunditm Mathefin numero,& HarmontA anim£ prima demonflratto ex-
qufdemternariodeftgnataftt ^^. ditplicinumeroternarioi^^feciidafecu-
dum
1 7
-
N D X.
Jum proportiones dltnenfionum geome- (JlfarîJ/phara utflio conveniat ^7.
tricarum 1^1, tertia in nnmero Jeptena- UMelodi.ifympboina.ainter ammamjîri-
rio zîi., quarta in numero nonario i^<)y tum & corpm 243.
microcofhiicx ctim illa ccelorum macro- CÎens qua harmonia muridanx. virtute
cojmi contparatio 109 id corpiisfiiurn opacum ailiciatunî., idi-
Hierarchis. cocli Empyrei,quom$dopcrfdnls pjum oculaveritcr demonjtratnr 93 quo- ,
Trimtatii con ve.tiant^ 6 modo myferia ciijuflt het cceli animadver-

Homtnis excellentias.poHUpfum deplora- tat , de natura cu]ifihet coili partnipet,
ta condttio 77, tnterni feujlirittt-s homi- atcjue ipforum 'vtrtutes fecum in homi-
nts efjigies%-^y proportiones Gecmctrtc<e, nem mimdanum introducat 91, cur in
(juibtii mudns deltneatur 101 .creatio 1 1 z corp rcopaco tnchidatur ejufque iiihu- .,
Homines virtute mcntis illun:ir/at£ non mr,no corpore imperium rL6,paJJioni non
modo res locis dtfftis actas vcrcttere Jed fubjicttur \i2.curJupcriortm micrccoftni
fccretas hominiim abfentitim fifurratio- regionem , ccehim empyreum inhabttet
nes intclligere-,(y-miraatqitetntffabilia 134. u>?de dica tur i66 ejtts prxflatia j 6
prallarepclpirt if i. <JlfercttriiJpha:ra utjpirttui conventat 38.
Hominiim in befliarum figuras prxfiigioja U\ietaphjfc.eresamonadenrijiicaortginem

transformatio io<) trahunt 10.
Homo facltts csi in omnihta perfectione tJAficroccfmi partiuvi fpiritualium ad illas
mundo dijudis.itnde MicrocofmH'5 dici- Macrocofrtt cxacJtjfma reiatio 8i- ex-
tnr 6 V cti]ufltbct huid.t jpccietporttonem terni cornpofitio crucem Chrifti , vcl S.
inJ'econtirict6% unde dtcatur tmago Dei Andrc&refert 1 4, 1

1 1
j
71 ejt{snobilttas,qHamaradiisnatuyali- L/\ticrcccfnicd cujufibet regionis levii a-
bus, t^trn increatis qiia creatis accifit 7 n.itomih icj
Human£ rotunditatis centrum pottiis ctrcx 'JMicrocofmusinteriorfeufpiritualis omnes
qenitalia, queCm in umbtlico iiatuendicm mundi idealespartcs tnfe continet 6 7
67. (JMillenarii grofforum clementoxum Cr ele
I. lementatorii conftitutioni referuntttr î
IGnisinferior afttnitateproximui est igni (Jllineralium oriqo dâh animaHbus qt ve-

ccelcJH\%Q. getabilibus differentia 97.
Imaginationis orttis 1 88' CMonadis proprietasfeu ojjicium inmundi^
Infortiinii humant ratio 125 fa brica 1 9
Infomnitim zo6 (Jlfonas omniitm rerum ftmmum o-uni-
Intelleciualts animx vijie nunquam fallit cumprincipium 1.0
lovisjphicratitrejpondcatfflio 37 (m CAfofcs ad qiiinquagefimamportcLm fcienti£

L. nonpertigitî^
Lltigiiprodtdiio ^ dcpreffio 3 3 (nadis 1
. CMultiplicatiohts ratio in natura. 210
Logica relatio nulla abfqtie rejjeclu mo- CAfundimajoris c^ minoris ntimeri dr con
Lucis infnii£ cs^ ineffabilis -proprietas 6%, fonanttx ,
qiiam rciationem ad invium
liicis CT tenebrarurn ratio tn corôrehu- habcaut 84
manon^ ^ CiHuftc,eharmoni£ origoefimonasjeutini-
Lunafph^racomparattir fpiritui-^% fonum
L uxper untverfum orbem mundanum ea Cl fiifca htimana covcnieter refertur addi-
dem,quomodotendatadjptrttHumpuri- vinam 239, ejm tam exparte ammiS,
fcationcm c^ elevationem ii<\,folum- quamcorporisproportioiy;,
n/odo adcorvoris elcvationem .dâhim- CAfyrandjiL)ii comitis de denarioformali in
puritate ext>tirfri.ttonem laborat 137 id Arithmetica )iidtciu>n')^.
'
'
dtiobtis experimentiiprohatur 138 N.

M. NAturalisfctdtas in microcsfrno t^6
j\ A ^''ff''^
puella D&moni ica literartim 'Hatiiralts res.qutR additplicts honnnis
^^ îffnara,or£CA verha profatitr 2 ip confiiutionem recniirmitur 198
hb 4 mx4
1 1
I N D E X.
^ Tiemofiis Languidochixfonsfamigerabilis
ftaefundo\<)2. QWadrattim qnomodo reperiatur infa-
Iûmeri anima i6,materiales dediadisdei- cranaturx fiperfubfiantialis trini-
formisproprietale orti}2..
tate ô feptcnarinm 48
liumerorum formalinm tam in ferfonis
^luaternartus dtcitur nattira fons dr ttn-
mimdo-,eJM£ creaturis
deitatisytjuam in
merus omnem implensfiicntiam 3
luculentijfma demonfiratio ^^îvino- ^lninari nnmtri myfierta î.ratio tn har-
rumrnyjterium tn creatione 49 monia Jtiptrcoelejli ^y
O. ^luinquagtntaport £ inteiligentix 54.
OCtonarius dicitur numerm JH(liti&,
beatitndinisfdutis & conjecratio- R.

nis^
Olfa&usnatura&effcBa 191
RAbbi Rambam ait Mofinperportasin-
teiiigenfi£ myfieria iegis cognovijje
Oracuttim qutd 206
P.
Eadiornm lucidorum fpecies tres 6(),fnper-
PAnaquemVoctx finxerint 35
quifint aciits Dei thtd.caHejies
ccciefies ,
Partes microcojmi i'99

fiumundani,qnos naturx. aclmafpeiiant
Vartiis mtdiehris tcmpeftns vera \\o
jyelementares ttnde antmifienjttiva 75
Terfona qiixlibet fartctx cj- indtvidux trini-
RatioimniiWa \x6non fuhjicittirfiato \x%.,
tatts proprictatem habet dtflincl an tn
qn.tnam infra juxtajnprarationemjint
miindifahrica^ creaturarumg^ ejus pro-
169
dticitone 19
Rationahiiitatis dxplcx dtfferentia i o o
Tes humanits quadrato parallelo^rammo
exprirnitur 116 s.
rhantifmaio(>
Philofophortim de arigine animartimfente
QAlomo per legem omnia cognovit tefle
'-' Gerundenji^^
tta 78
Saturni fphxrapatri refjwndet
Thyfics. res mon.%di myflicji frimnm lcctim 37
concednnt 1
Scal£,qnaperanimte vires adDeum afien-
ditur,delineatio iji
PUnetariim ad corports hiimani
rcLtti}
Secnndo creationis die cur non fuerit di-
. memhya iii, quomodo aga/it adfcetns
compkmentnm 119 c?tfw.ViditDeus,quodeile£bonuin.
Platonicoruni de animafcntentiaj^ 34
Senjtis exteriores qiiinque,interiores tres -jG
Plotini de animajcnft: iij.t iitcitcitim ihii.
omnes in iapfiiEva conJbirarnntjG.cur
Potentix animi rAtionabtlis irafcihtlts c^
tnfacie exprtmantnr 188. cttrfaiiantur
coKcupifcihilis, quomodo tnterfe conftn-
ctrca propria ohjefia
190..
ti.inti-70
Senfiuum dofirina ingenere 18/. origo 188
Potcfiatcsyj
SeptenariuscH temporisfymboiiim }},qux
Prxludium totiusfubjecli 19
hoc ntimcro rnjfieria conttneantttr ^6,e-
Primtimviohilc patri confcrtur 37
jns mtrahiicsproprtetates ac niHtatioues
Principattiiyj
infno qnadrato 47
Principia mtcrocofmifcctindnm Plnlofophos
Seravhim officium 87
298 fecnnditm anthorem i o o
Sextinttmertratio tn harmonia fuperccele-
Propheti^ catifa eH mentis exiilapfidtvini
Jpiritiisajfiatu iiitiminatio
ftSS
1
47
Soi vijibilis Dei fiiius cur dicatur a Plitone
Pyramidum mnndinx. compojiiionis ratio
6o,e)ns natitra ut Fiiio refpondeat \j,
virttis ad animaiinmprocreationemQ^^.
Pjthagorxi cur unitatem Apoliinem fen De
diidem materiam fi H ii/em,trtadem
nt/i 99
Stimniortim qtiinque qenera 106.fiz6
forniam fen jnfittiam inincnparint z^,
Sperma qntd^drquomodo afeminediffaat
34 undeantmamcomponiv-.Unt 75
ejits
j ) :
I N D E X.
f mprocreancU rAtlo ex qnatuor elcmen - Timd de ejfentia anim.i fcr.tentin 7
tis it-j,oritiir ex prxjiantiori membro- Transfiguratiofiishtimanornm corporum
rtimcorporisfubJla»tiaii^,e]tf-soperatio cattja atqne exempla vAriatamJacra,
,
pofieaquam in 'vtilvam miUiebrem im qtiamprojanai^

miffumftterit ijz Triadisjeu numen ternariifiperjitbjlantia-
Spiraculiim 'vita non modoJjominibus ,fed lis ortiis ij,cjt*i oficiurH inmundifabri-
brutis qtioque datttm 1 66,tttriufquedif
fcrentia ib. Trinitatis JacrofanSiA proprietatiim de-
SptrittisfanBia Patrec^ Filio emanatio 15 ntonflratio per octdtim,Solem,nubis ertt-
Spirittu medit itbera dijpoftio, quafolet de ptionem ij.circinos z8
uno, i el alio extremo partic tpare ii}per V.
univerfuni orbem mundanum idem cU VEget bilium origo,^ ah animalihiis
\'\^Jjomtnis ab animaliumfpiritumedio Crmineraiibits dtfferentia 97
quomodo dijferat 167 Vegetatio omnis ft ab hepate i<)6
Steilxmentic^rationihumanxnonpoffunt Feneficx in Lotharingia igni exufxzii
impo nere necejfttatcm 1 1 Venerisjphxra conferturfpiritui 3 %
Sjmphonia mtmdana dr m.tterialis eritur a Virtm triplex microcofmi 1 99
dtvtnacy-formali 60 Virtutcs yj -.animA in generc 185
Syncfiuifpirittim appellat centrtim filii cjr Vifionum in anima tria fint genera Z04,
patrii medtiim inter radicem (Jr ger- eartim li cuienta demonftratio trj
men,iuce7n conciitatricem ij Vift4S natura O" effecia 1 9 o
T. Wmbilicum non effe centrtim periphcriA
TAcim nattira & effecla 9 2 1 microcofmicA 11 z
Temperamenttim microcofmi 199 \Xnitasftimma S" myfica 10 ,«/ demon-

Tcrnpu^sfuam originem a monade myfiicn jlratur pcr unitatem in Aritlmietica.per
habet zi punBuin Geometria^perNiiinphyfca
Ternarii ntimeri exceiientia z^ , curfacer, cum
\Jinitatisproprietas univerjalis , e]mg^
perfeciionis (^ potentifftmns ntmerus denario numero convenientiAi^,firn-
dicaturib. plicisrati-y^^y
Theobgorit de origine anims. fententia, 80

Thronortmproprietaiy/ F I N I S.
Secftionis fecund^
I N D E X.
ABdaix Arabis de fomniisfntentiaii. x^micitia dr inimicitia interpianetas 9 7

K^clionumîn quibtu imagines inia- K^mphiaram vatem divinare voientem a
cismemortA exprimuntur,typui 64 cibo d^vino abjiinere jubet 41
iêoroma/itid notatio ^6 K^ngeim quid 104
Jfjiatipercirig^ acpr^fagientes neque dor- mentishuman&propriusunde^%
miuntneqite vigiknt 8 1 (phyritm 8 1 aitioris originisquafataiiiiexecutores<^<)
i^ffiatus divinus dupiex fecundim Por- x^ngeit apparitio reaits olim miracuiofa ha
^ffiatus Dei non cadunt m homines car- bita zo
naics 6 Kyfngeli deieBaturfocietate hominisinffi'
i^lbertus Mairnus Magus z i (~j^ horis cujufque dtei attributi 93 (ratn 1 6
t^lchimifla & Magiarcanafiia ahfcondunt maiorespr&fident mimribtis i o 8
^flexandcr fenis infurorcm excitatus z 1 prxdominantesnMi.nfionibus Lunm^^z
Kîexandn Gcninspotelior Genio Dariic)/ pluresprffiint tini homini 10, iii 1
Alien Oxonienfis Mathcmaticus excel- fan£iis extrinfecus apparuerunti^

xÂlmtiten 80 (lens 7', feptem qui adflantcoram Deoioj
i^lphab. neccffariain arlemcmoriif^^&f habent domintum in planetas ibid.
3 1 1 8 1
I N D E X.
Jpeculum in quo Dei glsria conjpicitur 8 C. ^m.mo 8tf

K^ngelortim pknetii &
Ddmontbfu ^r<e- Carodxmone nihil perniciojttts gencri bu-
dominantium nomtna 9 o Cxfaris Genita potentior Genio Pompe)i 97

x^ngelorum untisdteri imperat m CaligttU cadavcr t6
numerm magnns 108 Capnomantix notatio ^6 ('i a^
qtiilibethahettempmdominiiftiferpla- Captit quomodo naturam hominis indicet
netamproprium\o<^ O} Carminanattiramnatiexpltcantia^-^
K^ngelis bono & malo qmlihetflipatus est Ceremonie. magorumfomniatori non necef-
\^ngelum peculiarem cuique eleôrum farix}^
datitm tradunt Magi 1
ChareBeres Jpirituum Olympicorum 9 1 9 x
^/ingelumpropritimqtiilibcthahetioîUO CharaBeres rertm inammatarum fignifi-
i^ntma Mkrocofmtis interntts 4 4 cantes in arte memoriit literas alphabcti
quo rnagis mttndana fjeculattir eo debi- c^notas arithmeticas 6i
bilior esi adattrahenda fuperca-leftia 7 Chiromantta quid 41 1
\^nims, definttio fectindiim cabalilfas 25 Chiromtntix.notatio \6

nattira ex corporis dtfpofittone cognofci- Chotera dttplex 1
3j
tttr 119 (co major esteoriim vis 14 Cholcricam complexionem argiientia 134 .
radiiqtio magisadcentrttmcxtrahiitttr, Chriffianiveritnmundopaticijfmii^ •

K^nimx tmpiortim anpoJt mortem Dsmo- Ciceronis de divinationefntentia 17
nesfiant 09 Cingtdi Vcnensfigntfnata 164
t^nimi qualitates ^ impedimenta 79 CleromantiA & Clidomantiji notatio^S
K^nnttlus fivcvirgula Salomonis 5 Cati athereiJJh&rA novem 21
K^pollo mundimensii Coqnttio rertim vcr.i eJt a Spiritu Dei ny
\^poloqi&AutorisadverfmftifJtcionesMa- Colli
^ gtittttris figna ui
gi<£ impiiS ^)2i ('iii. Color /n homincquiddinotctiiiîiz
K^ptiieiihiftoria de Cupidine & Pfythe Cornpkxionesplinetaritm 83
i^rchangeli cacodxmones pelttmt 10/^104 Complexionis phfio^nomicx inventio 134
K^rchangeloruni offcia rejpeclu hominum Cormiius Jgripp.i ciiatur 23
x^rchangelisfubjiint Angeli o y \ Corptts (^ caro objlant qtic minits radii me-
\^rithntomanti£notatio,d^declaratio 46 tis adfenfits tranfcant j\q
\^rtis quadratx locus communis e)ufqae Corptts hum.Jparfs mentis radiis miniis a-
dtviJio^6 (tio^^<^'; ptttmadmavnaexvedicndx^'*)
Artis rotund£ locta eommunis ej^ eiti-s parti Crurum coxaritmd fign ; \
33
Artificis metm imitari debetmvttimSolis Cttbictihmfomntatoris qtiale cjfedebcat\^

diiirnum ^6 Cupido cur ocul^ dcffifutusfirgatur 23.
Afpeûs planetarttm cum Dcmino prima D.

domus in Genethlialogia rejpiciendi 7 T>. AEmon cttjtisque ab altiori principio
AfirologiAars vera,JedartiJtAjpurii c^ in- -L^» quamaftellis cognojcidcbet i \6

partesji. (ccrtij^ gcniturxnon potcU cognofciexrcgulU
vulgarisincertitudoy, '
affroloqicis\\\.
Afirologorum diverjitas in elc6lione Domi- Dathohcs anplttres adfir.t ctiia^ 87

ni qeniturA 75 etiarn imbuuntfttos vaitant: donn o 1
Augttrii notatio j\.6 tmperto httmano non (ubjiciuntiir ^^6

Auguflu4 a medico admonitns ne inprxlium Olympici imperantesfignis Zodtact 9
contra Antonium exiret 3 fupremi ordtnis homtntb. piisinfrviunt
AugufiiGenitispotentiorGenioAntonii^~j io\&f (10
Aures qtixfgna prAbeant naturA hominis Dagon coram arca Deifubftfterenonpotuit
AxinomantiAnotatio ^6 (124 Dettslmperatoricoparatur io2
Azem en 81. B. modo ut plttrimitm tnviftbili alloquitur
BahalisprophetAconfufi 11 ('ioj prophctas ^^.(ritateproprti dAmonisc)6
Bonum omne imperium hahet in malitm folti^sorandusutgenitoconcedatfamtli.i-
Brachiorumfignan,! (remrationalem^} fpirtttim mendacem Jiiis prophetisali-
BrutainartememoriAnonpoJfunt e?cplictire quando immittita
varie
9
I N D E X.
'vnnehomines dlloquittiY 15 defcenfm ciim anima,drofficittminvi-
non habet metnbra corpona ibid. (nes 6 ta nati%-j %6
(moelicienda.
Bei afflitus non cadunt in carnaleshomi- difpojitiofecundtitn Autorem .,ex \ido-
allocutione fiunt j>rophetie 16 in Genii nati inqtapttOr?e difcordant A-
apparitio pro tnejfdbili benediciione 0- Genti intcr fe ptignant 9 7 (frologi 8 j
lim hahita 20 Geniis duortim cognitis ^quomodo colltgen-
Dentiumfigna 131 dum uterpotenttorfijc^j
Diaholus a Deocohibeturil Ceomantia vera animin ficierttia 3 8
an rutlibet datu-s 8 8 tranfit rationisvidiarislimitcs ihid.
(piritum fatidicttm idolis inftmdit i^ ab iffe£lu vera ejfe dcprchertditur 3 9
Di-jinatio in Achdiiifonte\/\. abtgnaris curabfitrda putettir 40
DivinationlsJpeaes ah extra 45^ cum Aflrelogia conpmgenda j6
earum (ir/gulanim notatio 46 de Geomantiaprimtfiripjerttnt Chald^l
Domus tindecimafgur£ coelefHs,bonui D&- Indt dr AEgyptii 4^
Dormentium fttus^^ [moK^f^ Geomanti& efiecluu rationem reddcredif-
E. notatio 45- (cite O" r «r 38
3
'T^Clipfts in nativitatis anguloquidporte- funUaftth fe ahjcondttntiijignaj pla-
Êcftafisquidxj {dat<it netas dr 4^.,elementa 40
ad divinationem Geomanticam reqtti- ptmBontm motm non eUftmpliciter ac-
Ecfiafis exempla 16 (ritttr 43 cidentaiistbid.
in Ecftafiexifientis anima fihimelitis con Geomaticx figurxattribti/tnttir planetis
44
fiat^^ji^ (runttirn^ cotinent naturas duodecimfignorum 4^
Elementa adplanetartim difpofitiones refe - denotant 4 elementa ibid. ('40. 41,42
Elias vifionem fimilttudinis Dei hAhuitto Geomantitm quomod.o prxparari deheat
tiifkus harmonta mufica adprophetiamu- radims anima dijpsrfos in fe convertere
fuseU^x debet 42 .
indicahat regi ifraelis ea qux rex Syrix in Geomanticiexteriora cogitantis incertiiu-

occulto lcqtiehattir z6 domagnaji^^
*
Error Porphyrii o o 1 GoMtrant regis mirabilefomnium 16, ij
qttorttnda in arte memorix refutatusî Cuiftenfies Atithor docuit artesmathemati-
Efdras quomodofpiritu prophetico imbuttis tic/u 48 H.

11 (î^ qualis^j T 1 Artijpiciinotatio /{6
Eteoclis c^ Polinicts Geniortim malttia <e- ^ ^ Homo aîonestumhuman/ts tttmhe-
Ez,echiel quomodofpiritu prophetico rcple- luin/ts imitando exprimerepoteFt )3(88
tui 23 F. interjpirittu hontm/ (jr malum medim
'YÂciei fignA natttra hominis decUrantia Homints dejcriptio Jecundu Trifmegtflti^
^ qti<e\z^ Humores nattirdes qualiafomnia caufenttir
Firmictis Afrologuspertttis 73 (clives 1 2. i Hy/enia lapis adprophetiam confert 21 (y^
FlavHS (^ Itvidu'! advitia d^ luxuriampro- Hjdromantia notatio 46
Forttind locttîngenitttra ~j\
blicm Porphyrio opponitur 8 8 j, i oo
Frufira fitperptttra qttodpotest fieriperpau-
JAm
lde£ artis memoria partitio
1 ,
ciora anfemper verum 53 61

Fttror divinm Miifis dedicatur 21 ide/e in arte memori/e qtiid 5 o
G. anteport/is theatri memoris. reqtiifitA 6^
Enarttmfignificatio 127 idearum artis memori<eperfph/er/is planeta-

C''5 Gtnethiiitloii.t definitio 72 rumordoî <^y
Geniii-s difficde fer Affrologiamfacife per êhovavide Deus (qtiifitaii,^)
'vat!cii'iumreperitiir 86 jmaginationis apt/e adfomniandum reqii^-
anfitpars animd cf a v per ejtts cognitio- Imaginum fixarii in arte memori,<expr,f.
nemfatum effHztpofJit 87 fionistttilitasC)
Ctnitis nativttatis cura Magis qu£fitu.s 9 4 Impoftores circa arte memori^ ô (ris'^)'^
cjuamodo inveniyivoffit thid ds !r. ventione Genit nataltth opinio Au: j -

quomodofamiliaris ^ affahilis redda- ôvisjph^ra rejpicit rationis difcurfm 22
titr<)) ]udictfi in Fhffiognomianon pr/ccipitandu
unim CacoJ^mon alteritis ^(^contra^)-/ Juno;7ispalti-s]/\. (izo
Genii appellatio 86 Jufiterferttmium majm 137
bb 4 ]uplter
, 8 1
I N D E X.
tr Mens quomodo in infintnm mtmdi regio-

r>emdcfcendat 115 (m,mtoj,7,
Ko«.v«««'7i<«notatio4^
L. Mentis raaii ajjimiiantur mtJittbus in loco
T Inej, vitalis in manu & ejnsjignificntn, Mentis radii ctir adfenjm non tranfeant 40
Mentiftgna iij ^41
146,
i^ c^/
//f/»4//V4! i5i,<^/ MercurttpMrarepcitanimaliaii
Cephalic^ 15^.1/7 Merlinns propheta Jng/tcm c) (feûsc,^
Michaeljpirittium tn Sole hahttantiutnprA-
Menfalis in, &f Monachus per habttum.dr respereffeûm
B.efiric7ce,i6o
Projperitatis 161 cognofittms
Mortis 165 Montis ]ovis in manufignifcata 97 1
Saturni ibid.
Linearum mantis partitio 1 44
SoltsiC^^
Ltngtufgnaiy
Vencris \ 9 G
L ocoritm tn arte memoris. colores 63
Lunxjphnrareficttvegetabiltaî Merctiriiijo
quarto dte in Solis cen- Ltin& ibid.
Lux tritis difperfa ,
trim coUccla, fuit 43

Mors niti &
ejtts pericukm 8 4
^4 Motns corporis qiiidftgvifi ef.ii,
MJgi & Alchimifticifriptoresarcana Mofesreliquiiprophetispr£fertur\\

Mofisencomium 10 (tueri 10
^fua occtiltant 75
Maii Nor^ê^rici 16 Mofisfaciem curnonpotuerint ifraelitxcon-
Magt •vaticiiniim furibundum in quatuor Moftfingiikri modo app.tr tttt Deus 18,10,
fpecies di vidunt 11 i ^^3°
Mandata Dci quidc) Mufcaexcitat divinam harmoniam 14

Manuuntfigurxfiperficiarix 145 mdigni Spfuroremin Saulemitigavit 11
Manuumfigna 135 N-
Martisjphxra referturadaffecliones drmo- >^-^/^^ quxftgna natiirxprAeat 1 6
ttuanimiii -^^ Tiattis.^longits anbrevts ,macilentiii a»
M.xterntts Jfirologi^ perittu 85 pinguisfuturu^sft 78,79
Matrix oUa comparatur ui quomodo opesfit comp.traturus 80

Uedicamenta conferunt memoriA UfA f o Nati dtviiiA unde prxfagienda 79
Medicamenta per os adhibita debiliorafunt fiatres 8 o
admedendumcakidovcficA «ji fiiS Naticorporishabitnsc^dijpfifitiojj
Medicui Phyficfrnomiam ignorarenon dcbet NecromanttA notatio 46

'
ielanchohcarn complexione argtientia 139 Nemofienfiscivitaântiquitatib nobilis ,3^%
Mcmori.i qiiid & quotuplex 49 l<lobilisfamt!iAcujufda in GaUia DAmo Z4

hominis qiiiidifferatx memoria brtitoru Nominum propriorum in arte memoriA re-
ib.ntaurdis dupiici viaju vatiirib dr^ô cord.ttio 6
MemoriA a^s no debetfieri ex bcis vactiis ^3 Noflrod.tmuspropheta G&Ulcm 9

MemoriAarsJphArtcacumquadr.tt.icompa- NoxoptimumfornnioriimtempMi^
r.ita)! (JuthorA^ O.
MtmoriA artem in Gallia fthi compar.ivit r~\ Ctdorum ff^nx \ 17 &f
McmoriA loctts cemmunis realis cureffide- ^^ olymptfscrht/jusincolAultrehomini-
he.tt y i , 5 6 httsf ojfertint 9 6
Mcnipptis atentationibus La?niAper Jpo//o- OnomantiAnotatio /^6 (ftat i\
niiim Itberatus 16 Operatio pcr m.i.gic.t natttralia in quo confi-
Mens htim.tna ejufdceffentiA ciim divina 39 Operationes arcanA fignorum & graduum
Mcns.divinumquiddamc)^) ('loo indiJpofitionenati%\
quidacccperit a Seraphim Cherubim c^c. , Opiniones variA de Genio nati 8 5

Mens Dorninuscrrex intel/ecius 38,39 Oracula Ethnicorum Trinitatem cenfffix
Mens hiiman.t ciim Spiritu divino conjun- fnnt n [unii

jj
ch,miriculafacit 7 Oratio Spiritum divinum (piritni precantis
Ork
8 1
I N D E X.
Orlsfigna. 130 ProphetUliubolica impotens 10 (tum 9 ,
Ojiu-s Rex SiciliiX, 23 Proj/hctianoneHJuhhtapoHClmJtiddven-

P. . ('^t Prophetiaper auditionemvocis i\
Xy Alatiii in artememorixqmle ejfe deheat Projihetixdivifiunis tjvns Authorisx^
^ Parentum nati qtialitas qmmodo tmie- Prophetix donumfunnnurnjjomimqîitilif-
Pecforisfgnai^x (figanda%{ Prophetixjpeciesvnrijtw (JimumG
Pedumjigna 1:53 Prophetixjpecies nohilijpma.citm Deusim-
Phantijia ofiummemoriaî mediate in os trophetam alloquitur zo
Phantajixcircarnemoriamaciioduplex 50 ProverhiumûridicorumAnqJik 108
Phlegmaticam comflexione arguentiaxy/ Ptolomx.m AftrologJi& peritijftmtis-](tur Aô
Phylomon Phjfiognomix author lU) ' Ptincia Ceomanticafenfus hencficio viden-
Phylomonisjudictum.de Hypocrate j r 9 , i x o in frojcclione non numcranda 41
Phyfiognomia quid, quamqtie utiUs 1 1 PttnBorum Geomanticorttrn feries univerfi
Phyf(jgnomianotatiOi\.6 ideam comprehendtint 44
Ptlt in toto corpore qtiiddenotent r z 4 Pyramisformalis feu Metaphyfca %o,drf. i
Planetamalnînhono loco honitatem loci Materialis ftuPhyftca\%x,&f

depravatô (habentes^ô Pyramidiim proportiontim S" tiaturarum
Plani txprdicipuam vim in exercitationihns hiculentior explicatio 1 87 &f.
quifatrcsqttivejororesdenotentfthtd. Pyromanti^ notatio ^6
Plnr.etxqtn^qtuhti-sregionihiisdicati(yic}\ Q^ (\66
PLtnetarumcomplextones^l ûadrangtili feu menfxin manufignifcata
Platonicitrisrn Dcoperfonas agnovertint R.
PUtmhi drferri natttra tendit ad naturam T) Aptusqtiid dicatur 43
Pcrphynierror ()o (attri\.o •*-^ dtiplex ibid. (natioi^c)
Porphyrio ']amhlicu4 opponitur 1 8, 8y, Ratiomehusfacit conjecltiras qtiam imagi-

100,110,114 (iû^fQ; colores%6 EegitU ad Chiromantin-m neccjfarix 4^ 1
Portx. theatri cujufque in artememori&.,ex- ReguU Aftrologi& funt incomprehenfhiles

Pr£paratio fomniatori neceffaria 52,33,34 (jrincertie 114 (deprompt&î^
Prcces avertttnt fomniorttm malittami^ RegtiUJjeciales ex planetartim dijpofitione
Trimttm mohilehominem adjpiritttaha con- Rejponfa data inpahide ]unonis 14
templandapellit 1 z Rtjits figna 1 3 1 (titr 23
Primum mohtle uno die naturali curftim Rufticttijotafacieliquorequodam.innova-

fuumperficit '^^. (ttimio S. (finevocabatiz
PrometheM cruciattir ohignem £• coeloahla- QAcerdos Calamenfisffe melodiain ecfla-
Principia intelligcnda in Genii nativitatis ^Salomonis liher de fomniortmiinterpre-
inventione^c) Samuelpr&fesprophetantium ti {tationeia
Propheta etiafafmprodigiafacerepotesi ro Sanguinea compiexio dtiplex 137
ProphetaMofifimilispromittiturxo Sanguineamcomplexionemarguentia\î,6
Prophcta ftr.e SpirituDeinoneU verits\x Sapiens dominahttitr aflris 113 \plationesxz
Prophet£ veri requifita 1 6 Saturnijf>h&ra rifertur adfecreiiores conte-
Proj het&fenftum effêfius dttm afflatur.non Saulis legati afflati,ade0que df ipfi Saulpro-
niagis Apparenty quamflamma candel& phetant 11
Snlt expofita i 8 Schoneri do£lrina commendatur 79,81
Prophet£ infacris Bihliis haudallegati 9 Secreta in manuiifigura ohjervata 172 drf
rrophet& c^ Patriarch& D&monem futim mutiernnnjiS
vtderuntwG Sclenites ad prophetiam confertttr i\ (tio6cf
Prophetsfiunt etiam extra orhem Chrifiia- Sentcntimt m ntrag^ arte memorix recorda-
Prophet& (Mr dicii videntes \ y (nttm 9 Silyll.t qttomodo Deum fufcipieb.it 4 1
Prophctarii affiat orumhahit iis qttalis 10,2.1 Sibytl&adventiim Chrijiipr&ficiverunt 9

Prophetarum affiatorum ha bitits cttr furor Signa Zodiaci,qii.t qitibtis regionihtts impe-
difltis X r (getns 8 rent ()y()\
irophetia concedituretiam mediateper An - Signorum in digitisfitgnificata 7 1
dmonfaAt.o
41 4 1 3 1
I N D E X.
demonftratio ex minufmijirafecnndum Âlpx cor palpitans devoralus vim divr
Salomom'sdoarmamij<i ^ natricemconfert ii
exmanudextranj Taurmesi dommnocturnaveneris 78
Socratis D^mon 24,105,106 (n Theangeltcaadprophetiam confertxi
Solisjphxra refertttradvoces dr harmoniam Theatri arte memoru dejcriptio 55
Somniatores dtaholiciproni dormitmt 34 Theatriveri inartememoris. figtiraC^
Somnium quottiplex 19 Tempora infata qtiid denotent 1 ij
Somnittmnatttralequotuplexii Triangnltinmanufigntficata 165

Dtabolicum & vanum ihid. Trifmegifit D^mon o4 1
Somntttmpr&ccdens alio conjirmattim opti- Trtthemtus AhLts 90,108

mum veritatts indicium 31 V.
Somnium verum cum verbo a Dfo prolato '^^ Aticiniumquid 7
comparatur i.o ' proflitit nen tantiim a Deo imme-
Somnium AbrafxJimi,Abimeleci,]acobt,Sa- diatefed dr ab Angelis 8, 1
lomonis, ]ofe['hi 14,19 Vaticinium dtvinum docettnvenire Dxmo-

Gontrant rcjf mirabile 2.6. 27 nemgemturx 1
1
Somnitim hornints fpiritu prophetico dcfli- Vaticimum doceteffeûm aflrorumfmear-

revclandum 55
tuticui te 8<J
Somnii vertfpccics &

exempla î.,j6 Vaticimi afflattts triplex fecundiim Magos
Somnia vera kfoln 19 ijeo 18
Somniortim profhcticorum & naturalitim VentispIanetareddithominesDeoftmiles^
dtfcrtmen 28 Vennsfortimium minns 137
Specttlum calffle acadetia nati exhihens -j6 Ventis fimper nattiralts liberftgntjicator 8
Spelimca in Thr xta cx qua oractila reddita Ver.eris ffhxra rejficit odores , ptdveres &
SpirititsDeieiogiaws ('4 ungticnta 2.1 (vivatn,
SctnttllapoU lapfitm in nobis fttperftes Venet eo furore ftmilis Deofxclusquomodo
quomodo augeatur wG mortuis [ 1
Verhena adprophctiam conftrt 1 1
Sptrttu-s propheticus inest aliqtiando rebm Verhum Deitrtpex 1 \
Spirittis maltts etiam extrinfccus apparet 13 Vermis in medto ccrehri 49

aliquando animaltum interiora ingfedi- Vi& Solts in manufigmficata i ^5
;«ri4 Laê£\6j^
falltt vanitate & prxfiigiis ibid. Vifio qiiid,hujm ffecies &exempU 25,26
Spiritm elementares mtindt plagis pr.tflden - Viflones tarn injomno qiiam vigilta 1
Spiritm Olympici,qtti? ()\ [tes<)i Umhtl.romantiaqtiid ^6

Splcndordtvtnmnon hahitat in animapec- Vijcahul.um in artemcmortx quidd^quotu-
catrice 6 1 iprodat 1 1
pifx 6 6
Statura corporis quomodo nattiram homi/iis Vocahub adchiromantiam ncceffaria 14 z
2-it(X,«'*^"*?"t^ Afirohgidifpec.ei njicnur 71 Voc.ihntaruminartememoriêflgftifoattvo
Subjcciiim inartc mernorig. qutd cr quotu- tjpm 6^
rtifo exprefftunts
plex-jo Vocabulurum in arte memorix tam rottmditt

SympathiaMagnetii cs^ferri 6 qiiam quadrata,recordatio 6j,6S
T. VoctsJigna\}l
F I N I S
Errata in feclione fecunda.

Pag.y.lin.i.natiuali p.io.l.io.miineia p.ii.l.jS.Propiicra p 15.I.J1 vinJicatp if l.zo.inftj-
tuitinp.ifi.ij.vaticinandip 31.I.15 piiasl.j^.lomniantimoicp jf.l.iS accickfp.40 l.«Macro-
cofmi Ij^.virtute p.î.l.iz.rcrupulum 1 i|.iiitegram p.^j.l.^j.fic p.4^.1.11 mcmoria p.jo 1,
l9.Ulc,irum,licl.j9 «Scalibi^j.p jj.l j}.polychorclop.(6 1 <f.rfi;j;îw/«,lege,artificisp.j7.1.7.|Hiic
p <5o.l (.ipforuml.24 Hiftoiica.p.7j l.zilocolifi digit

^.79 l.ii.capitulo p »2.1 io.vidcn-
dump 87 1 antcpcnult.introducitp 97 16 inviribilip.i!^.'.^^ vatieinium. Cstera bc-nc^-o-
lus lcdor facilc correxerir.
Tomi Secundl
TKACTATVS SECVNDVS;
FRtETERNATU-
RALI UTRIUSQJiE
MUNDI HISTORIA.
In Seîones tres divifd;
'Prima, de Meteororum tam Macro , quam Microcofmico -
rum caufis,earumque efFecbibus m genere agitur.

Secunda,de particufaribus Meteororum,tam ad profpe-'
ram, quamadverfam valetudinem,imprefIionibus:de-
- queiridici)seapr^terita,prasfentiaj&futurapra;fa2ienti-
InQuMuM^S
•
/
.
^
bustraaamr. . .
"
Tertia, peflimos & malefanos Meteororum eventus futu-
rosavertendi,pr^rentesipforum infultusdebellandi, &;
fanitatis denique prifl:in<e jam amiilk reftituend*e ratio
ad amuiHm explicatur;
(iAuthor^
ROBERTO FLVDD,aliasdeFIuaibus,Armigero,
&inMedidnaDod.Oxonienfi.
FRANCOFURTI~
Typis Erasmi Kempffert,
Sumptilûj foAN. Theodori de Brt,
'aNNO <JM. DG. XXI.
Hiftori;;E Microcofmi praeterriaturalis
I . . .
[Tbeofophua
(* Medicimportmejeqiia hocmVolumftieprt-
(Vmuimaatde <Cabaltftica, ** fenticopiofeeîMui.
[Pbyftologka,
C influxH dtvtno deor-^.
I
fiim moventei
\ precibiu bononmfur-
rsiipercoc-
/fumpenetranttbtu.
Vitapietatepravorum
leftem ? )0
j
Dmonum infultibm re- \
I fiftente.
Makvehrumajpecluii S"
C
Iobfervatione, &effectuum
eorum evitandorum catt-
\tela: .
.[
R
K
Cceieftem ^ infortuniatamVlane-
/tarum quamftellarimfi-
Trima de faluhrt
f xarum.propulftndi, eo-
feu fanativa medtcu
'.dtci- L rumque maltttanifr&ve-
Tralâtus Micro n£parte(qu<tC 5:
yjiiendt fcientia.
Cofnit (}in in Medici- -,
^ t,0-^
vovdicttur) agit
ti£ arte verfatur ,f- J^ . ftendens fanitatis tit-
f Extema ^Locttemperics. Ci
cuiidusinSecltones^.^ tndArationem,vel
elemento- I Anntquarta:
dmditttr, quarum
riim qua- J fcaltda,
litate. Iw^Tr/ôrw-^p^,^,^^^
quaconfi-^dtft,oft-'^ i
ttn
tio r
ftit. I
Secunid Amdi- Sicca.
turintres fortmes;
quarum fvtCiusratio.
1
^ Interno re- j
CompUxio.
Jpeciu & cor- .ABtas.
pon peculiart: sMotus &

fub qiio conti'- ^Qutes.
jientur: I Exeratia.
[jinimi affeHus
Secunda circa meteora priternatmaliafeu infalubria & mor-

bidaverfatur. VtdeA.
iTertiameteororiimprmnaturalittrfehAbmiumdifcutiendorumacfugandorumaftutiam
\, nmat. VideS.
Tabu-
' 1 .
Tabula Compendiofa,
''ignita.
r frlma, de mteororum hu-

Ventofa.
manorum frttcr naturam fe
habemium dtfferentiji traiiat,
'Aquofa.
qHtrumaliafunt
\jtnepM.
( Suptrulejltbui
Secunda,de mtteororum hu- \CdUJiif>us.

manorum prater naturam ft «v
( Portiofecunda Se- hakntiHm,cauftiagit /Ekmentartbui.
ilionif fecundd agtt
I
de Metcorii prater ycorportii.
I
\naturam humanam
'
\acctdentibus : Atque ) A fuperccelefiivolttione.
{hujitfmodi Portio in
I Partes jJividitur, A coelefiipojitione.
yquarum:
Ab elementali confiitutione.
Ab artificiofa numerorum ordinatione.
^"
C
'
Chireman-
ExternaMque funt
)tica.
vel:
) Ph
Phjffiogne-^
mtca.
\J
Tertia habet pro \ ''Qmfunt cer- fPulmonum

fuo fubjeaoftgnade-
fubjeitof < ^ pufenti corpo- dii & jpirttuH \fpiratione.
nrnnint^ vel
i^romptavel: rrit pr&tematuraltter •
indtcta : cenfi- \Arteriarum
fe habentis coditme fientM in [pulfattane
fstercorea.
i
Diuretica.
*-'^
1 I
j
Quxabexcre- KDtaphoretica.
I mentis prove- s^Screabilia.
V.w/««f :funtque rHaniorrhagia'
ca.
[^
Vomiteria&c,
,A mrVt mutattom , (tr(A quam verfatur Crifiifcientia.
Hiftori^
Hiftoriae Microcormi Prasternaturalis
Tabula,
^
I Supmtlefitum.
/"""'/; ^'ff^CalcJi,um.
fioneper folas ohfer' J ^
,
vamms: ,
y^^»"ntmum.
iCorporatmms
^Chjmua.
Nova & naturalis
Sjrtiporum omntum
conjiciendorum for'
mula, exaiiam fui
r SeHiotertiaêui
Prdpara^ J fimplicifnaturam,o-
iintegrum volumen
^ tiotam ) perationem, &odo-
$, MedtcabiiHusJinPor-JI
remretinentium;fine
Miomsduas divtdmr
uUo ignis contadu,
\jimumi 'dut magna operatto-
^nis manuaiu apc , ex-
pitcatur. Pharmaco-
poiarum Vtdgarium
error atqtie ignoran-
tia in decodionum ^
Sjrupurim commu-'
SHunda agttde Sccunda de nmn confedionepro-
ineteororumjam
\ or-^
y^
quafitper yjittur.
torumdifctiftone:in^j,j.iuamenta,
,
I Cum obfervattonecceiorunL
Vart:s tres divifa. r : qtnhm tria
I m Y''" ^«'
KiTraâtqut taruM funtconfidera'
da,iumpe mii
'
P^ ''*'•
{^Sine uilo cceiontm refpeilu i
C Supercaiefiiai
Immateria- JVerborumpro-
liaqfuntvei: îationes , feutn-
K_cantationes.
% '
Divinitusmiffa,cujufmo-
Differen - iîdi medtcameta dominium
tia, cttnt
aliaftnt
^^ Jit omnia 4. eismenta iia^
PiS ^bint. Dtctiur^ Ijujufmodi
PhartiiaconElixfrvttte.
1 j
^ i Cdellta,
^ ^ i
CMineraiia,
Elemen KVegetabiiia,
tariaea < rRationa'
<que vel ?Ant- liia,
maita, '^lrrationa-
\Jitt
( Phiebotomlam.
I Ventofas.
Terttddeea JFriitiones.
JlH«fitper ^Scarificationes.
1 Balnea.
\JidufitorKS,ftu CAUtertA,
TOMI
:
Tomi Secundi
TRACTATVS SECVNDVSi
Scttio Prima
DE THEOSOPHICO, CABA-
LISTICO ET PHYSIOLO-
GICO UTRIUSQUE MUN-
di difcurfu,
In Portiones tres di-vifo.
IN QUIBUS STRICTA CAUSARUM REI METEOROLO-

g.ca; (
qux eft propinqulor mixtioni perfeda;, illiu(que tuinjE atque cor-
ruptionis origo ) in quolibet mundo fc habentis.faflra
eltinquifitio.
CnijinfinejApfendixquxdam AnalyticaiCemparationiin cauda Harmonix Mun-^

dan£ Joannis Kep^leriyfub titulo Appendicis ^ mter eandem lUam fuam O^
meam Harmomam MundanamJaiJa , ipf^mii yentatis argumentts rejjjon^
dens^mferitur.
m
:
Hujus voluminis contentahic breviter recenrentur.

C titemum [aniiarum mjfiemm , de quo
Introdudionem in- Jiap. i.
I^ dicantem: *) Charaaerum fphmcoruiii vntutem m

\Jnundt credtmeje quacap.i-i.^.
DeAlebhtamtenehrofo,qu'am luci-
I r
dotraciat,de quibus cap.i.i.
{ Adtrinitmmrelatio^
Vha dc trihus li-
nemycap.^.
reris nominis Tetra-
^Primiii Rotunditatis ratione.lb.
êjpicit
grammatiagit. Ha-
^Litcrarii Inmundt creatione^-
betqtie
f^dus. ih.
hominis
Proprutates in mundi
Tetragra-
divifioneyCap.^.^.S.
mdti
Inciinattonm ad cU'
mentiam velfmntatem,
ad morbos , vel vaUtudi-
Libros 5. quo-
Kjim,cap./^.
rwn
)
f Sanitaiif , feii
valetudinis caufam
JprtmordiaLm narrat,vt : cap. i. i.
Secundtu
p Dtvimtatis prafentiani in jpiritti
[jnundanodeclarat.
rPrima co-
tines par- f Morhorumrationem primordialetti
ticulat t-narrat.Vttncap.i.i.
duai,qua- lJertitii ^ Nominis tetragrammati latitudi-'
riM ?nem, tam adftverttatem,quam ddcle-

\menttam inclinareindicat
ts r DetribiumatîbusfeucharaHeribustiaturaltbMsagiti
.5 1« trbdu- \ap.i.i.
Htonem.
nerri, S principierum rhyfteorum feu fecundariorum chara-
qUA yjieres aftgnat,cdp.i.
i*
f Tenebras atqueejusjpeciesde^
11 notat^cap.z.
£ I charaiieres tenebrofos expli-^
f Trimus ad Ateph
Alterinfecdttti- cdt,cap.^.
tenebrofumfeu tene-
? U' brasjpeaat&i::
Hyk myfteritm /imul atque
Abyfi,cbaosatqueterr£aperit,
I
rwp. 4.5.^.7.8.^.10.
•c ^ Aquam feu fbiritum untver-

Librot , j.,
t8
X
tres
rUth
quo-
l ';'""^'''^^'^%lemdefcr.bit,cap.u^.i.^.S.6.
feu Aquam dttt- <^
net:Nam
.^
docetAquarum , (,
j « «
Tertiusad Shin^ C ^«f^ «'''"'' ""^ ^^'" ^ ^*"'
feuignemvelluceat-M(fff^^(^?-^-^-'^- ^ .
tinettnqut ? Ccelorum charaderum pt eie
1 ^ \jofitio,cap.i.7-
Ijecunddvirfdtunircmflocofmiprirtciik^^^^^^^^
jÊNE^,
,
BENEVOLE INTLIENTI,
ANIM^. CORPORISQJ,lE
IN MESSIA SANITAS.
N ecce, Ledlor Caiidide, infacrofan£to & incfFabiliDeiomni*
potcntis nomine appropriato, inque viva atque ignea
ipii foli
Svmbolicorum Trinitatis indi V idua;,/'*!/^ nempe , F/Zj' & i/^/Wm

6'.<»^/charaderum,M. &n. mfpuationeatqueaffl;itudivino,ad-
muanda iKipendaquenommisilliusmiriiicijvidclicetninêxijs
fupcclubtl<intiali ratione prolati myiteria nonnullamundo fcE-
,
iiciter fum exorfus ebuccinare, medietatifquemetamfineullo
mentis ohitaculo tranligcndo ad operiS tandem hujus rinem>complementum,atque

cuimcnfaullooptatoqucpcifcttionisgradupertigi. Faxitetjam Deus meus glorio-
fus utpocentiilimaifliusiuinominisun!ci,incomparabilis,atqu£ fupremi prolatio-
nc, incaabi!iquecju(Hemfiilurramtne,fimulatquctelisigneis ab cjuspharetracmni
forcitudinc fortiori dcprompt;s in ftygias oblivionis undas pelfuri.-e pra;cipitentur
Momorumatquemalevoloiumcalumnia:, inlethco lacu ilultx iubmeigantur tilio-
rumignorantixgarruhtates, &adtenebrarumurquc cenirum male fanas repellan-
turfunerborumatquclapicntia:mund.ui2 difLipulorum increpationes Manebit e- :
mmv^rbum &perfcdiojin2tcrnum;dum
L)onuniincf]:.ibilc(inquoefl: folaveiitas
falfjEDiaboliprxftigix, vanarmundidelufiones atque tailacia fpiritus tenebrarum
phantafmata peribunt,evanclcenr,ad nihilum rcdigentur & ex omni hominum mc-

moria exilium fcmpiternuni cxigeiitur.
in
Ad vos crgo, 6 vcra: doftrinx &r abfl:ru(ioris Philofophia; fratres,myfterii divini
pcnnis alifvemnitentcs , vofque mei ordinisdifcipuliadenfioneodiofa, perverfa-'
queobflinatia,&: pcirimamalediftioneremotij&quimecuminveritatis facrarium
arcan;vquemyflcriorumtheofophia;cxnobiumpenetrare concupilcitisjadvos, in-
quam,imo advos folos fermonisritque orationis mca^filumconveito.
Et quamvis mc fola opinionc & contemplatione ( praxi nuUa prxeunte) fecun-
dumcaptusarque ingcniimei tenuitatem (quod fcioquamfit exiguum)hocopus
in lucem edidtiTe publice promulgaflê, atq; oculis veltris propalaflTc fatear, attamen
,
ficlataveriatque(inceriGhrifl:ianimenterem prout intrinfecusfehabetpauloac-

,
curatiusexploraveritis/cientiarumnoftrarumprincipia afonteficro& totius veri-

tatisorigincporius,quamavana& incertaEthnicorum opinione derivandaapcrro
intuitu, oculifquequafiilluminatispercipietis. Imo veroidololatrix quandameflle
fpeciem arbitramur , alienorum Deorum cultorum opiniones atque inventiones
(fcatunginetotusfipientix atquecognitionisnegleftajtantadevotione atque ob-
ftinatia vencrari,ac fi nu lla prarterquam-in Ethnicis fpiritibus, fcholis videlicet Gvx-
canicis,ArabicisautLatiniseruditioinfanitatistucndx ratione, morborumdiiudi-
catione, aut medicanicntoruraadpnftinam fanitatem reftaurandam conficiendo-
rumatque applicandorum fcientiaacquireretur Etenim egregio Prophetiedocu-
:
mento quam impia &: profana fit ifta Ethnicorum dodrina: imitatio , informamur,
,
quodocemur,quodnonconvenitdcferere fontemomnis fapientia:, & in regioni-

bus cxtraneis qu.xrerc .'>rtcm,fcientiam,& intelledum,uti faciehant Jgareni , ^qni e-
rant in Them>tn : qinppe qui viam 'verjefapientitx nHnqunm agmvtrunt. Bmtch. 3. Quibus dif-
fcrcn-
i-
)
ferenttam arguerfc videtur Propheta ihtervahammundtabincertahominumpdc-

&rignorantiaobrutorumopinioneinventretenebraruni procreatam,atq}
cantiurri
aborttvo,temerarioactntempcftivo quodam nixu in mundum prolaram fcientiam,
& illam unicam,racrofan6bm,rolanri)atque veramajEHo V A Deo per Verhtm feu Sa-
f:entiam ('quxcftSpiritus difciplinaeananimis^homimbus juilis atquepietateinfi-
gnitistraditam.
Hafurriergorcientiaium,divina;neiTipeatquehumana2 difcrepanriamrecum
iterura lctruinque reputando Pfalmifta Regius ( tanquam in uttaque bene veriatus
fpintadivinocxultansjatqueveritatisquafiftimuhsexagitatus inhjec verba prbrum-
pi£. Pj. iiÂis,.OmmbHsDoclonhtts?neis melltg€Ktiorfa&mfum,qut.i tefttmonia Deimeditatio
mea.funt: Semhmprudentiorfitm^fîiia mandatatuaJmUitercufhdio. Hanc etjam fapientije
divin^&humanaidiftetcntiam peroptimeRegiNabuchodonofori c. z. zy. hujul-
modi fermonc indicavit Prophcta Daniel ^Myflertum , quod Rexinterrogat , Sapientesi
;
cMagi Arioli c^' Arufpices necjtietmt indicare regi fcd esi Detts in caIo revelans myfiena , mt tn-
, ;
dicabit tibt Rex, ]U£venturafint in noviftmis temportbtts. Magi etjam&fapientesiEgy-

pti lcieiitiamjehovx veram fuis artibus prxftigiofis prxefleac prxfidere verbis hilce
f^' - llis regi I'haraoni tatebantur ; Digttus Detest htc,dfc.
At quoidam etiam jamiam murmurantes atque fubridentes vidcrevideor, qui
i -edulitatisvoragini&îgnorantia-cxnopiofundiusimmerfiobiicieDt Quid ad ;
medicinz arte n litera: facr^ Ubi morborum diftcrenti2E,cauIa:,{igna, prognoilica,'

?
atquctum poftea curandiratio mBibliisverbidiviniinvcftiganda? Annepoflibile

{it ut m
lacro conccxtu mcdicaincnta omni morbo convenientiareperiri queant?
Qufb"^ vcrbri cjuafl uno ( liquidem fipientum Idco haberi cupiant ) refporideosLe-
gitc,pcrIegife,led6ilegendointeIligite;&Veftrisdub isprocuIdubioIatisfaciam:Ac
fiv. bistahcillummihiopenbufquemeishonoris tribuere non placuerit, Chnftia-
ri .ntameriiftani mearh admonitionem alis obftinatiae velpotius impudentia^freti
nc conccmnatis obtcftor Creaturarum oracula fugicpcccreacorifque voci c um ti-
;
mdre&reverentiaauIcultate;eumfolum,ipfliifqueverbUmcum SpirituSanftocon-
iundtum adorarotcne pro Azachix Regis diicipulis feii feftatoribus habeamini, qui
niorbo quodam affedus iuisBalzebubum, Deum Hekronisfalfumatq,ftcrcoreum,
JehovaDco i>eorumnegIeao, an fanitateminea argritudine efletrecuperaturus,
coniiilerc imperavit:ljndefaftum eft,utiirajEHov-« in eiiiaexcit£ita,nulIo Dei falfi
auxiliopr cvaic iteexariimatusflt.2.i?.?g.i.i6.
Ad(itmihijEHdVA,perfugium&prxiidiumfaIu<.is,curnuque meuminfubli-
ineexaltet,utialtitiferumi"apientia:eiuslaticerri,benignitateipfiusaflillerite, in hac
vitaguftareatquepra^libareqneam , quoad veritandemiubilasifaftigium Sabbathiq;
&quictisciiIhienfeuportaminte]ligenti2iiipteinam, &
divinasprseienti^ propin-
t[Uioremnuminepropicio ominefaufto benignocjue Spiritusdiviniaf-
, ,
flatu foeliciterperveniand. Amfen.
POST
POST SCRIPTUM.
VEquismhommlibrorum nojirorum leciione deterreatttr , LeSiorem
\imprtmis admomtum yelimus , exaBaltfigux Hebraic£ cognittonem
tdeorummtelleclum mtnime requtriijedfolam charaSieru Hebratco-
Irum cogmtionehutc opert nojiro intelltgendo fufjicere\ qutppe quarum
fiûrarum extenorumfeuarttficialiUantmadverJionead charcieres mere formales
five êtat)hyficos,fiye Phyficos atque naturales reSie quiyisprocedere, ijjque ope-
ram uttltter nayare potertt : Nihtlentm tn htfie charaSieribus mere yulgaribm O*
extertoribu-sin^-vemturmyflerijjfidtn tUts yerej^trttualtbus ac tgneis ^quA fub htf-
ce^tanquam thefaurus tn arca^yelnucletu tn corttce delitefeunt,ttd qutdem ut cha-
raSieres tfit occulttfint horum mantfeflorum quafi antma ^
'^tta. Memortaigttur
teneanturfolummodo charaSierum tUorum '-vulgarium effigtes , cum prteter hecfi-
lum y nthtldifiicultaiis Hebraicte adoptts hoc nofirum requtraturi Lttera autem

fit»tha.);^.2.x^r\- Crc.
SECTIO-
'.â^M
^m
SECTIONIS I.
PORTIONIS I.
PARS I.
De charaderibus fupernaturalibus Sc myfticis , feuElementis

primarijs, Archetypicis, atque fuperlub-
ftantiahbus,
Libros tres difiributa'.
CONTENTA
Sedionis I, Portioms I. Partis L
Prselu-
Prxludium de Principio in genere.
KOcveibum Pn«f;îj»McxtarinScnpturafacrahoc modofcriptum rOMTK^^S BereshithSy
"'ihoctftîK/iriHf/piOiEtdefccnditilluclvocabulumapiimicivo feu radice M7t<~;quGdli-
j
caput vci tex,(ummitas,falligium Ikc. At,ll ratione Cabaliftica hujus vocabuli
:;nilii-. c
i charaCleicsdiligcntiobfervationenotaverimus, ordincm totius creationis mundiex

jA^
^^nsinvcftigabimus, omnesque machms fphxnca; porrioncs proprietate abinvicem
, & pcr con-
di ferentcs percipicmus Nam ^ fcu Reih denotat in ptimo loco inane quaii ik vacuum
:
fr^ uens tenebras; nam Rab cft fymbolu paupertatis atq; inopie:Sic ctja ^,vicc contraria eft fy mbo-
lu replctionis arguens videlicet, quod illudinanc & vacuu,fcu folitudo illa jim llt praefenna & Iu«
;
mine S fcii Jeho vae rcpleta quanquam Shm fignificat fpiritum igncum , feu aquas illuminatas t^
;
:
dcniqueeftmcdium&:principiura,quovacuumik paaperrastetia ac fqualida ipfuis •% fcuabylfi,

fapercujusfaciceiatcahgo,toUitur,&: aquafeu-sa in vcnire y occiiltata illuminaturatqueanima-
tur.atqiieisicaclarificata&lummeanimata conveititurin'y;:quodeftcoelorumhiefoglyphicum.
UndcjiuvocabulumMJSîprimordiumfuumhabuitcum-vfcupaupcrtatcfqualore.acdercdtuiita
primum pnncipium omnium erat inanc,vacuum, feu tcncbrx , proptcr lucis & gratix abfcntiam ac
defedum, /jv/^&ahquidinpotentia didum,quatcnusomnigraria6cluccapparentedcllicuti'm,
&perconlequensniadunihil;quoniam omnisadtusa viualucisdivinx prxfentia deiivatiu\ Sed
cum Jehova monas in 1 tcncbiis dcUtefcens,& in feiplum ardoremlucis lux rcfledcns, & per con-
e-'
fequens Akph tcmbrofum refpcdu capacitatis noftrx did:us,fe patefacere v oluit hoc eft e tenebris
,
lucefcere,tunc Alcpb mamjefium dicitur : Undcin Moyfeprimum verbum capins tjus erat T'" \1' -'
"^lij
&dcinde fequcbaturnomen S CHVs quali

apparense tenebrofanube: Atqueitaverificntur
k<
i\\adIob.ii.ii.R<:vilatfundamenta}tenehris,&idiuitmlucemuinbramletbaU'm. Etiliud •> maniftftum &C

lucidumcftDrimaab Alcph tcnebrofocmanatio, hoccft, comiiiixnoradiorum Alcph lucidi cum
fpiritu tenebnaum Quod quidem Aleph jam lod appcllatur ; qitod cft numeri dcnarij charaCter
:
atque fymboIum;in quo fccundum Arithmeticx vulgans rationem unitas,hoc cft, Aleph tcncbro-
fum,fcuin fc tanquam in ccntro cantam fcu pundo hiccns^cum ciphra jungitur ; hoc clt cun: fpiri-
tu tenebrarum -\ Rcshpcrmilcetur Unde denarius numerus apud vulgareslic ftat lo. morc myfti-
:
coS~:quippcubiAicphunitasflicit-\tencbrasaliquidaduexnihiIoapparcntc; hoceftcxdcfor-
miformatiimredditpulcherrimum. HincMpoft -«.cftfymbolumeman^tionispnmxnb Alcph,m
vcntre hyl^ i occukato, proinde a Cabalifiis tenebrolum didto quare pro Melllafeu Alcphoc-
& :
cultato,Guodnin' infecon:inct,feuipfaTctragrammatiilhusvirtuteaccipittir;cLijUstandcmcum
fpiritutencbrarumjamiCvelatopcrmixtione"i;producitur, quodeft indiciumlcuexemplarignis
{euluciscreatx,hoccftSpiritusilluminati. Atquc hinc eft quodin hoc vocabulo Î/S"» trescan-
quamin fpcculo vidcmiis propnct.uuni Tiinitntis facrofandtx imngines cum Aleph obfcurum per
;
,
">
fignificatum,P.?rnfcuK«;f4ncomparctur,i4/<'/)/; /«r?</«»;F;/H),r''trto,(cuD«4//f4r;, atqae \;- Shtn Sphir

f«/5.;nc?oabut.oqueprovcnicnn;cumfpiritus mundanimaterfucrinttencbrxfeuhylc, & gcnicor
informansaquasfeudidumfpiritum Aiephlucidum;itautevidcnsfit,quodShinprocedat ab &
^;qu.ueinprx-did:ovocabulotcrtium..tqueultimumfuppletlocum: Atquchincconfiderarepof^
fumus,quod magnum Trinicatis myfterium in omni vocabulo Hcbraico confiftat , quatenus radi-
ces fcrc omnes juxta Hebrxos cx chaiadteribus tribus conflantur. At ubi numerum ternanum ex-
ceditradix,ibimyll:eriumecjammundilupcr(ubft.mtialis&, fubftantialis comprehenditur: Vcrbi
gratia voxiliaincftabilisiTn dcnotat pcr "^: idcm quod (< lucidum c nube tencbrofa deorfum
pro('piciens,fed tamen in ccelo ccclorum (ummo habitans ; A c vcro trcs litcrx fequentes (unt raun-
di crcatiradices;cum :ic. a: nm cxcmplarilhusregiones foimatx fint,ut in fequencibus luculenter
;
demonftrabimus. Urcri;o-;i& - cuni^tpermifcenrur,iradcnotanta6tummundicreati:]âm-\&

Wfunthterxordinis 'iLimi Alphabctici,&extra numerum digitorum lo. Unde compofitionem
<lenotant;quxquidcmapuciDcum,&in Archctypononeft: Quare j« &vtrfunrduacexmarribus
feuprinc!pijs(ccundarijs;quaccnus^ hicpro Alcph renebroloaccipitur: UndeerjamiS'terr£ele-
mentumdenotat. Atvcroprincipiumpnmumunivcrfrle eftTcc:agrammaton mirihcum; cujus
charadetcsfuntpnncipiaprimariaparricularia; adcujuscxemplar mundus cftcreatus. Atquehi
charaifteres funt de vera digitorum limplicitate quatenus n efl tnnquam K obicurum cx parrc oc-
;
cultum in nube , & ex partc emicans Et ^ eft numeiT fcnari) (ymbolum, qucmadmodun H
: cft i .
,'i
numeriquinarijfigura;quînprimonumeridenarijordinccomprehcnduntur:Eftcrgo'Jodidcm,
quod Alcph,tamcenebrofum,quamlucidum;&nidem,quodfpiritu$intenebris occlufus,& "î-
dcm.
SeSiion. 1. Portion. L Vr(tludium. i
dem, quod "(2? feu (pititus illuminatus fcu luce permiftus : Sed de his infra Litius atque copio-
Ims.
Quod autcm hos charadlcres primum elementarerum priniaria,&tum poftca fccundatia ap-
pcllavimus,raiionem iic bicvircraccipitc Litcia; Hebraic^ dicuiitur clcmenta quali Hylcmcnta,
:
hoceftcharatterestormalesinhyLtlcupnncipij detbrmis atque tetri iupcrficie matcriah Spiritu

Dei xtcrni conditoiis igneo delineati Hinc didtum eft a Cabahftis,quod Dem kganfuam inglobum i-
:
gneum confcripfcrit perigiimfufcum fuper tgmm cdndtdum. Atqnehaehtera: iz.ex quibusdidafcnptura

formata cft,fundamcntamundi &omnuim creacurarum eile traduntur,qua: limt & nominantur in
co,&omnedictum,acomnecreatumexilliseft; &excarumimprelIionibusinmatcriamcunda,
tanquam a flgillo in ccram immerfo,fuas effigies,nbmina,& virtutes fortiurttur.
In piima igitur Portionis piimx partc de tribus prmcipijs primaiijs atque mctaphyficisin-
crcatisjieu Elementis Archetypicis, & fuperfubftantiahbus,feu charadeiib. myfticis foli nommi in-
effabili Tctragrammati appropriatis vidclicet "71 "i^hoc eft,de lucc,fpiiitu,& igne,feu fpiritu igneo
fermonemin(tituemus;infccundaprims,detribilsprincipijsfecundarijs,crcatis,& Phyficis,fcu
Elcmentis mundanis &
fubftaritialibiis.ieu charafteribus arcanis ad exemplar charadlerum nomi-
nis iUius ineffabihs mn^ proditis tratlabimus; videlicet de tenebris , aquis , &
luce creata atque iil :
Tertiaprima; de principijs tiibus Microcofmicis, a praediclis immediate dcrivatis , ncmpe de

Corporc,Spiritu,&animaverbanonnullaraptim&breviterfaciemus.Haec
ergo crit rioftra in prima hac Seftionis primae portione intentio,
hicintcgerfenfus, hve mentis no-
ftrsE (copus.
B INTRO.
INTRODUCTIO
SECTIONIS PR/MJ?,
POKTIONIS VKlMuEi
TAKTEM -PKIUA M:
C A p. I.
De admirabili Literarum fandarum & vere formalium myfftf-

rio,atqueineffabili literarum fphiericarum vir-
tute&potcftate.
V AUVIS mmuiUifortap, oadis fenjtbilibus &plane corporeif rerum mundanafufit

•
five crcaturarum extertora confid.runtes , & non rtfionejpiritnali atquefoimali carinn
interiorafpectilantes^rtdnulum exi(fimabunt, rerum </}". nti/isfjmbi liiis Itt^rarum typii
inihidere,notifinerattonehominibusfatisprobabiltoiijcttnti.s,(jUodlitirafint menoi-
cidentia ab inventione humana tii 7minduhi,quo alter altert fenfum fuumiharacltrthus
'•'
fcrtptts excuderet,piolatd,attamen,ji retnpaulo accurattus iiilp. xexm,tn iiteritHdrai-

cisres longealitcrfihaberepercipient; qutppeqti£nonabhomtmtnvent<t,fedabore Te-
tragramivati in itiundi pnmordto formaliter & charaiferibtis igneis in hjles ventrem
iiif(ulpt&fuerunt,& earum vucsatquevtrtutespcr vocemacverbum tlAT,exteneira-
rum hjleeditit,!xptrat*,effiat£,atquetonoadmtrabiliebucctnatA. Hincigttur Cabaldorumofin'u)crat,quod Dtus
legem fuam in wlobo igneo conicripfcrit pei igriem fufciim fupcrignem catitiidum Vnde dtctiRam~ :
bam Gerundsnfts Apparcr nobis pcr Cabalam,quod futrit fcriptura in ignc flifco fuper dorfum ignis
;
candidi : Atqiie htnc iUud Deutcr.^ j.De dcxtra cjus ignea lcx ijs &c. Similtter Cabaltftd arguunt , quodart
tranjpofitionis literarum neccffaria fitûtni^ mutctttr in \r\ : Vndefenftis mtitaturpropter literarumprtmariarum
coiifufionem , qu£ tn tgmogU bo apparuerat , ut Itcuertt quafie Chaos eas edticertatque hinc inde legere. Hinc tgitur
fa8umeSi,quodltttrit ifiit ( qtuniadmodnm Bafeus Vnrenercus hatidinConfulte recitat) dicuntur Elcmcnta quafi
H\[emcma,hocell,tmprefitonesformales inchartam hjUobfcuramatquetenebrofam: lâm hslttent, utitefiattir
Abraham letzirah i. c. crcaticne, cflentias rerum in nubc materiali imporrant : Hini etiain vultSocrates
in Cratylc,(/tfO(iimitatio e(fenti.r coniiftat in literis &

lyllabis Et Zoardlat,quod,cu Ada veras : pro- &
priasrcbusomnibus.ippellationcsifnpofucrit,omnenomcncujufque rci per litcras fanftas com-
pofueric, quxdenotantinflucntias afttorum pro minifterio & fcrvitio rcrum dcftinatorum jgtt<e, :
qiiidem liters. in materia funt qtiafipartes corporis;&punila &accentus cartim ftint locofptntus & vits Sidtamen :
hdc vttafeu bicfpiritus,lireris mortuis tn ch.irta ad virorum inugtnes deptcitu ante tempus priidentis Efdrs delttcfce-
bdt,at(fuictcultdtmerat: VndeinquitRMchlintts ; Litcrxiandarpoftprimordium confiifa: & conglomc-
rat.Efuerunt;quas ftudiofiflimiquiqucfpcculativcintuentes,atque diligcnter confidcrantcsSpi-
ritu San<5lo dufti f acilc poflunt hinc &
indc,fufque dequc,ultro citro, prorfus, urllis, cligcie, lcgc- i
rc, coUigcrfjacin vcrbaqu.-El»betformare fentcntiam in bonis bonam,&inmalismalamfignifi-

cantia: Et qthdatH dlius dicitjquo^Hlex^cûiimDcm^ôffideditindmhui tabulis, fuciit fcripta uno
tenorcacmodoiincfyllabanim autdidlionum fcparationc&rquodpcnctiavcrit abuno latcic ad
aliud,iM ut,iuxtdfententiam Rabbtnortim , aliquis modo & rationt multtformi,fecund<tm legcntisphantafiam , le-
gerepotiiciit;vi.ieltcetad.:xtra adfinifiram,dntrorftim &retrorfuni,abaltoadimum&hegione; At vero occul-
tani &fcci\:tamhorum charaêruinfigmficat:ontm de mjfierio dtvinofeu rerclatiotu: majefiatis divtnit , fecundum

fe ipfumpatefectt,ftbidtquefHi(eUîsipfireferv4vit; cujiis quident arcanum confifiehat partim infor-
qiiani Dcus
inacharaêrum, &parttminveraacpropriavocabtiloruin difiindme. Hxceigo eH ratio, qiiod lex Mofaica tot

Pialm 115. verf 19.
tnodisdivirfts{e(t,atqueinfeiifumtamdiverfutnmutarifotebat. SecundumhocdixitDavid
Viamfal/itarisamovcdme,&lcgemtuamgrariofelargiremihi-,Viamvcritatis&:pr?ceptorumtuo-'
rum;
y
i N T R O D U C T 1 d,
J
rumjDoce me viam ftatutorum : Et Pf.87.7. Viam tuam doce mejehova &pergam in veritate tua.
EtjohAi.v.6Jeclaratur,quod\exDdCnmukiflex:SwiihterinlcguadnwtijhatiottedtxitMoyfespopuloDeut.
30.i5.ConteH:orhodiecontravoscoelum&:tertam,mevitam&mortempropofuifletibi, benedi-
dionem ac maledidionem quare elige vitam ut vivas cum femine tuo Et Chrtjim ipfejuxta tllHd
-, ;
Matth.5.v.i8.NoUputare,quodvenenmfolverelegemautProphetas,nonvenifolverc,Iedimple-
ie;ubi de lege jptrituali loquitiirtqtid non venit interpretanda quoad Ittsram yfedquoadjptritum. Htnc ergo dtcttim
«i?Nchem.8.7.LegisienfumexponitEldraspopulo-,dabatqueintelligentiamper{cripturamipfam;
i^re & inetindemjenfum Georg.Nazianz.in lib. De ftatu Epifcopotum dtiit : Accipit Iegem,ipfis qui-
dcmmu]tiscara,qu£eeftlitera;jip(isautemfupermultoscam,qu£eft(piritus.£flibroi.DcTheolo-
gia vult tta tdbtdis foltdif & lapidets confcnbt, & ijs altrtnfecus propter mantfejium iegis & occultum ; tUud qutdent
multis c^ tiifi-rtus manenttbusjjoc autem paucis &furfumpervi'nientibus.
Ex qutbttspatet,quod Moyfes legis textumpiebi tradidcrit,at mjfienum,paraholas, &fpnbolaftbi ipft acprs-
fiantiorihtis refervarit : Hinc dicit D.Paulus i.Conmh.^.Lite]:a.monua.ciiSed IpinmswiviiiCAt. Nonergo,
(um dciitera in Cequentihus loquor , tliarum mortuarum&manu htimana depiclarum me mentionem facere,
fciatis atquc tnteiligatis.fediiterarumformaltum &Jpirttu igtteo , feu atramento lucis per manum Tetragratmttati
defcrtptarHin,qud quidem inprtmordto in creatiotieadpecuitarem,cuJufquecreatur£formatioitem expn^dfunt: Vrt'
deobjervaveriitit tatnHcbr£i,qudtnChrtJliani tnterpretes , quod Deus hlohim ftnguiis creatiortisdtebusoperadie-
rumnumeroparia,progrejiionisordttieprocedendo,conjittuerit;quatenus iwprima /«?»;»« divtni appanttonefeudie
exaqtiarumftmpiictumtnuttdificatiotte,virtutcpr£fentidtpritdiciiiumtnojijpiritusvmum opus,vtdeitcet iux^produ-
ilum eJi;Cccunda.duo,nempefirmamentutnfeu ccelum tiiedium.Jitnulatqtie aquaruttt divifto;tema aquarum dett-
farutn in locum conjittutum congregario,terraquepofitio,feupritna tenebrarum fubteriapfarum apparitw&quiesiH
utttverfe macltin^ centrO,atquectjamfruûum ex eogerminatio qu& funt opera tria ; quarta quatuor creatafu-
;
eruiitoperadtrerfa,ttetnpeJii-li£,Soi,&Luna,&tumpafieaeorumfitusfeupofitio;cjuinta.,operacûincjue,videii-
Cet pifccs,& Jumenta & voiucres,atque etjam eorum betiedtfiiones ; {exti,ie\;qti£funt terr£ atuttiaita , hottio ,fce~
»iina,corumbenedU}io,& potefias its data ac iibi<s;itauf per additionem Aieph,quod denotat unitatem tpfius crea-
toris,xi.pioductvideantur,caque ratione qusiibst harum iiterarum Hebratcarum e^fymboium cujufdam numeri-
âm dcnotat liî.^ 2..' 3.T4.r\J.1<^-^7> riS-U?- 10, 2 10. 730. 'a 40. Z 50.0.(^0.^70. Q 80.
"^
ôrjioo.^Mob.Trôo.j-^ôa.-^joo.tl^jOo.^ôo.ryôo.-^ôo.tîooo^îooo.;^ 3000. &

fii in cateris hd etjamfinguit
: nutneri vm babei:tpectdtarem in rebns creationeproduiiis:
Ex hit tgitur Itquere videtur,quod ii.Hebrxbrutn '.ietnentafint mundi &
oitiniuttt creaiurarum eitifdemfun-
damentum,qu£funt & noiiiinantur tn eo;& omne dictum & omnecreatum ex tllisfunt,& ex eorutn revoluttonibus
nomen&effeac vtrtutemfortiunturiNeccertemirum.quiaijnMet ittaa eîpfaforma ,feufigurafortnaiis egrsf-
fionis varidfermonis feu Verbt feu Mefik,ex ore Tetragramtiiati tncffabiii<,in paiattofuo obfcuro , & occuito luinine
increato ititrinfecHsdeanrato,m bjie tenebrofafedcntii, tfflati ; cuius variaper Spirttum ejus vivtficuin illtifirattijne,
varis. itter£ tgtte£,& ad vartetatem tUarum iiterarumfeu cltardêrumjpiritttaitiwt,variit quoque apparitiones.Jpe-

cies,&naturi in mundofunt pioduiidi;quib. fecuiidiioccuitamfui cbaracieris condittonem nominapropria & cffeat~
trtbuuntur.SeciindMm arcanam ergo borum eiementorum dijpoftttoiie Deui edocuit Adamucuique creatura nomen
conveniens adbtbere : Atque htnc eIf,quod li£ liter£ tion pnmordtaitter HebratCit,fed reverafandtt & dtvttid,adeoque
ttjamper coiifequensferiitonesper iilas proiatt,Satnti diciifunt,& quod lehova quoqueper horuin eiementorum cha-
railerestumPatriarchis,PropbetK,&viris fdnclis coilocutuseR : Etenimcnmipfefanilusfitiitnguaprocuidtibtoejus
debetfacrefanctaeffe: Atvero po^ confujionem Babyionicam , & muitttudinis itngiutmm in terris produSHonem^
linguahiic fanctaincorrupta &fine depravatiof^ apudquendamnomine Hehctum permanftt; atquepofieafubfe-
qtienter lingua. Hebraica & luera; Hebraicse ab eojiint cognotiitnat&;cum tatiien nequeHeber;neque aiius qtiif^
quam eas invexerit,fed immediate tllx a Deo ipfo ufquead Heberum dimanartnt:Hinc ettamnum hodtea prudentio-
ribusS&n£ka,&nuilatet:us Hcbraica imgua,&ciementa itidem ejujdein Sanila dtcuntur;quontatn lehovafacrofan-
iius ea & ioquendo &fcribeiido ufiis eit,atque homtitt eam,uti etjamnum habetur,tradidit. His ergo iiteris vivis.for-
malibus,& tgmisiocutuseliElohim facrofdnilusinprtmordio,&flatimfaUo verbofaitaftmtomnta. Atqtie hoc i-
dem innuere videtur Abrabam tn Jetzirahyfw creatione ; ubi docet,quodmttndus,& ottitiia in muttdo contenta ezt.
literis natafint;videiicee ^> "ij & "O, tns otitnium rertm creatarum matresfecit ; Per j^ tenebrofum,tenebras, & i-
pfam terram,per '^^îgnemfeu iHcem,&per X^,Jpiritumfeuaquas univerfaies intillexit. Porro etjain exfeptem eie-'
mentis dupiicibus , videiicet -IISQ^^D provenerunt tatn corporaquam animx j.fieilarum erraticarum quat
,
flaneta6VocaHt:Qu£elementa,ideidu}^\icizdtcuntur,quontam exjptritudtipitcifitint; videiicetex Etiipjreo, qui

efl Planeurumamma,& AEthereo,qui eîpforutn corpus:Atque ittrum duodectm iiterisfimpiicibus , videitcet n 1 X
nC^îa-^Vy^^ duodecimfigna Zodiaci fiibijctuntur , & eorum viva atqucformaiiprdfentta confiituun-

ttir : Ex quorum omnium itiftuxtonibus cAtera inferioraprodtiila funt. Ex quibus evtdenseli ,juxta tilud Biajet Vin.
qiiod xii charafteres iiterarum feu hieroglyphicarum vivarumfintidcômnium crcaturarum tam

formatarum,quamformandarum.-N4»7mom«fj cogttofcuhturperproprtam&geiiutnafuamcogiwmtnatw-
ne;q»& nobis reprdfentari nonpoteft,tiifiper locuttoneaHt fcrtptura: Vndearsfculptorta,&piiloria cuin aiijs huitifmo-
dt,ftmtquafiramtfeurtvuliapr£diiiisfontib.jfmanatttes.Condudimuttgitur,nonmodoverifimiiefedcertij!itttuef-
fe,quodqu£itbetdtilorumelementorumfanitorumeffigiesparticutarisêcialealiquodcreationUopttstmportet:Atque
S X hos
^ SeCT. I. PORT. I.
hoceoevidmiu6declaratur,quoniam DeusfirtgulaffuMtn creattom actiones cum demonjlratme feu parttculat\\^

i-
Ech conduftt\(juippe quA fttmtttirprofigm ,figura , characlcre , Ittcra , autforma ; acftres omnes tn creattoneper
fiamlimifationemAutcircHmfcrtptionenicomprehenderentur^^^fZ^^T] nS Qin^pASS^^ Baia,Elohim (Echj
h3.shimzYm,DeuscreavitfigHram,ftgnum,ch.traêrcmautltteramccelorum &c. ,
Qudqutdem litcraeRshtn
M;;quatenus elifjmbolum ignis creati,qm conjlat exjpiritu,quiesi liicis ardentispabnlumfeu nutrimentum, tpfa &
luce,qiis. eH adtts injpiritu feu aquapatiente;Et ambofimul dicuntur tgnis: Vndecoelumfummum vocatur Enipy-
Kum,id esi tgneiini; & medium appellatur AEtheicum, quafitgneHs aer. Atque htnc tn arte Cabalifiica bene rer-
fatisquamcertiftmeatque clartftmeapparet,quoddu£&vtgintt Itteraformales feu tgnei characierum, in vela-
tnento hyU ntgerrimo ptgmenta fundamenta fnerint tiim miindi , tum etiam legu : Quod qmdem etiam fequenti
Ecce venio ad tc in denfa niibc,iit au-
Moyjisajfeverattoncconprmari videftir ; Dixttenim Deus ad Moj/fen;
diatpopuhis,cumloqaaitccum; Ott(»ffM»;"]3,»(it!/?,2i.cLedeniinperpctuiim. Nam2jigntJicatio.
& 3 duo : Oportct ergo,ut vetus Cabalmis credat, &ftngtilari amore,aciucundo l&toque animo reciptat cunigaudto
&fidHCia Vndc etiam Pjalmijia Regttis dtctt Plalm. 70. Exultent,& Ixrentuf "j:!,«i«/f, viginti duabus,qui
:
quxrunt: Namvtgiiiti&du,£ liter£,utt narratumesi,fundanmitaexif:iintmtindt &legis;quatenusimdtantibus

illis lehova locutus tsi,& Verbo Domini tirmati funt cosli fpiricu ab ore ejus omncs vututes corum. &
At vero,ut fttpra res omnes creatas tres conjiituuntur proprietatesJPirttus unius excelftftmi .:fuperfuhjiantialis in- , &
ireatt,qtu omnibtis tanqiiam reges hnperant,cunci.ique huius mundi moderari cognofcuniurfita tnter literasfeu ele-
mentah£czi.ties (olummodoprtncipesatquepatresrcpertuntur unmnominis ineffabilis ,ejfenttam fupereffntulem
conJiitueines,qidcmrisommbus tanquam ImperatorespntfuntômnefquetHastnfertores partu Jiupendo gtgnere at^
producerepcrcipiuntur.Hiatttem tnter cmros characieres,tres,acpr£ter eos nullus alius, oh exceUentiamfuam Jphm-
C£ & ctrctdares cjfe reperiuntur,arguentes boc ipfo,quod,utfigiiruJphirtca tnarte Geomemcu defcrtpta cxterisfiguris
emnibiisdigntor &excclleiitioreJfedigno^citur,quate)tusfuacapucttate omnes altasfigtiras Geometrtcas infe com-

prehendtt atqtie continet.Jic ettarii ht iharacleresjphirui omncs alius 1
9. charaReres, imo & univerfam naturamfeu
fpirtttimmund.inumbr.uhijSqitafiftt*infiintatts aniplciiantHr,vimquc fuamtnjptritiim âtqiieper Jpirttumvel a-
quas amplexufiio comprehenfas tifque adperiphcna centrum immtttant. Uis ergo tharaileribus mere Jpirttualihus &
formalihusadfmnommisineffahilisprodtiiiione}no'patef.utionmufusesirertmconditor;qutppefineqtitbtisetusef-
fentiafuperfubjianttults viva voce explicari,aHt buminihus indicart nequit : Vnde cumpetebat a Deo Mojfes, Quod
cftnomen ta\imieireJpondehat Onintpotens T\) n '',hocesi,].H.\.H.hoceS}, nomen meum iri a:ternum,&
hoc memoii.ilenieumdegcneratioiieingencrationcm.
Ex qutbuspatct,quod hoc tinicHm,folum,ineffabiie & femptternum Dei nomen abfqve harum trtum literarum
perfeclarum feujpbmcarum prolattine explicurt nonpotuipt. Htnc igitiirnon tnepteha tres ItterA increati mundi
patresdici poJfunt;Vclpcttuspatris &conditoris Hntus funtjymbola tria,vtdeltcet unius^tritus & ejfentis. tncreats;
quemadmodiim matres irescreutdidicuntHr ab Abrubam]nJ(::7.nah,i<^Z&''iii ita «f {< i« creattonccorrejpon-
deat cum lod,quod erat ejus ejfigies ante creationem,& dsnotat lucemftmpltcem in creatione , atque etjam ejtis oppofi'
tum,vtdeltcet tenehras,in quthus Alepberatanteearumcrcutioncm: VndeAleph aliudtenebroftmdtcttur; quodar'
guit Deumantecreationem,qutinfeipfumreluxit.juxtatllud?falmiiid; Ettecittcnebras iocum fuumfccrc-
tumi Atqtit Deiis mundc & tenebris lUucefcere volens , dtduseit Altph obfcurtim in lucidumconverfum : Vndefcrt-
pttim e>i;Sicuz tenebrac cjus,ita & lux elui:Voluit ergoAbraham injetzirah,^«0(i i/^ ftgnificet elementtim ter-
r<t,&alibt terram vtventitim,a>guenspermanentiam & fixitatem ; aique ita tcnebras comprehcndit , qu£ funt tu-
guriumlehov£;Dcnotatetjamparremdtcrnum,qiiieIifons luminis tncreati; atqueita cum lod, vel vtrtute Tetra-
grammatifeuanmaMcfi<iConfeitur. ltemMem,quod e^(j»iholum aquartim creatarum, referturr\Henomi-

nistnejfabtlisfeuArchLtjpi,quodJpirttuiincrcato attribuitur: Aiquctii mujfu aqiiarum Mem tngroffum &fubti-
leperfirmamenti interpoftttonemfeu natur<t Sbin dtvtditur;fic etiam untverfumr^ fuperttis abryinfiriori virtute
Vaudijiinguitur. Dtcunturergomatresmundt^ ^Z '^;quoniam iit foemina, quxeBvtro tmperfeciior , recipit &
patitur aciion.s viri , hoc eH eius imprefiones fufcipit,ut cerufigilit ; ita ills. rerum creandurtim tmprcftomsaccepe-
Tuntapatrwus tncreatis.fu elementorumjph^ricorum &fuperejf:nttalium nominis inejfabtlis Tetragrammati pro-
prtetattbits.videltcet lod.He &
Vau. Nam lod tn s adliiciscreuttonem agit , r\Jptrttusincreatus ad .tquarum "^ &
Mem ad.tpt.itto>:m,&)Vau in Shin'~V • Nam,utVaH,quode^>tumertfexttfj/»ibolum,occultecontinet&iomple-
iittr.r Pl ,
qutnque,&i!, untt.ttem ,
qttit denotat iucem,&per confeqiiens argtiit lucem injpintu medio , feu av.imam
mundt,feu Mefamintabernaculo Solis ; Jic etjam '^; denotansMem,'^^ iUumtnatum,velJpirttiimignittim,dc-

Jignat Jphdram aqualttutis,boc eSi lucts proporttonem adpondus cuinjpiriru aqueo intermedio : Vnde Alepb efiuna
puriras & fimplicnus , videltcet cmanatio lucis tn creatione , tanquam ageniis ; & Mem eH ejus receptaculum ,feu
altera n.ttttrajimplex i tenebrisfcatttriens ;

quorum mixttonefit Shtn ; cuius charader denotat trta tn unttute , vide-
litet Trinitutem in natttra humtda : Atque hoc modo fadus eU mundus a matrtbus , ereatione ex hjilx gremio
in mundim pioduciis ,ad excmplar tnundt Archttypi , qui ex putrtbus,ftu princtpijselementaribusnomtnts incjfu-
tj/wjod , He Vau
,
,
perprogreftonemab unitate ad lodproduiius esi. Hinc ergo venit , qiiod ctrca res creacas varix c
princtpiorumfive Lletnentortimgenera confitutmus.tn numero ternarto convsntentia;quoru>n altafuntprtmarta,iii-

treata,atquefuperfubJianttalta,Ttdeltcet tlla tria mutidt Archetjpi,qtu tn nomine tneffubtli comprebendu>itur,nempt
Jody«« Pater , & Yzufeu Fiims , ac He duplex,feu Spiritus tonjungeiispatrem lod cumfilto Vau, & iterumfi-
liutH
I N T ». O D U C T i 6. S
lium Vau cum patre Jod : Secundariafm creata &fuhflantialiafunt iUa, qux. imitantur tllapritnaria principia t, vt-
ddicetAlephlucUum,co>nparatumadIod Archet)pi,qiiodlucem treatam arguii , & Shmadimagtnem Vaufacimn
eH,acMemfupertus&tnfcriitsad He mtmdifupcrfubflantialt^ : Vride Aleph denotdt lucem creatam , Mem fuper ftr-
mamento,aquastenuesacfuktUs,&hlemfttbfirmamento,aqtiasfptffas&tetiehrofM, atqtie Shm calttm medtum,
divtdensMemfuperiusaMeminferiori ; ita Utprincipia tria mundifubflanttalis &creattftnt Alephfeu lux , Mern
obfcurumfeutenibrd,& ShinfuJptrttusintertnediuSjlucisvehiculnmparttCipartsdeomnibustribus; Vnde cum tn-
bus radfjymore ignis a radicefurfum afcendenttbusatque exurgenttbusdeptngttur,hoc modo M?. Atqtie tta habemus
trta tlla Macrocofmi elemetttagmcralia,videlicet ignem,Jpiritumfeu ekmentum humtdttati5,& tembrasfeu terram-y
ex quibtts omiies creaturs. tatn radtcales , utangelt, quam quadrata,ut & Cubtcd, ut ex tnbus
flell&, elementis dtitis
compoflt£,conflttuuntur;iriterquas homiitemprs.flaritiofcm & nohtltoremeffc cognofcimus,cujusprtnctpiatriainor~

dtnem tertiantim reducimtis : Quare tria tertij generis priricipiaappellamusiUa Mtcrocofmi , vtdelicet animam luci-
dain,coii'parata>rictmAlcphfculuce,&corpiis,tencbrisvelaquiiJpiflis&caltgineobdti3iirelatii,atqueJpirttumejus
intermedtum de utro^ extremopartictpantcm,qm attribuhur 'î; tn qtio eH vita rerttm.Vride ltquet,quod fubalterna
principtorumgencraabillisgeneraliJ^t?niiderivcntur:Quarenoninfidfefcripfit MercUnusTrifmegiflus,quod mun-

dus lit inir>go Dci,& Iiom o muridi. Agtt ergo virtus lehovd in matres mtindt ; & ipfe matres ultertus ailionet
virtutif illius Teirdgrammati in emnescreaturas transfundu)it,fedjpeciiiftus &
coptojius in hominerri Mtcrocofmum
& nobtltflimatn creaturani; quamvis, itt mihi videtur ,ftt altus qutdam Mtcrocoftmis homine adhuc magts divtnus,
& ipfi Dco prdpiiiquior ; qut cH, (utt opinor ) ille Paracclfihomuncto, de quo tpfe infuU openbus tet mtrahtlia ceci-
nittSed, tflts reliM,adoperts huji{fcefubjeiium,graduffltno approptnquabimus.
C A P. II.
Quomodo {ecundum ideam riominis inefFabilis Archetypi mun-

dus creatus, tam magnus, quam parvus diipo-
natur ?
IMprimisfciendumefi^quodmundusfaclusflt ad exemplar Deiviventis ,hoc eH adimitationem charaBerumno-

minisejustneffabtlis.acftejtis charaêres ignei &
vivi in Jpeculo mundano injpicerentur Vnde mundum Dei i- :
maginem & excmplar n-Ancupavtt Mcrcuriiis TnfmcgiJius;Et Mojfes,\\omiiwm (/rxjf ad Jehovje exemplar
formatum elF; :quemprixdtctm Herwwmundiimaginem vocavit,quatenui mundtpartesmfc habet; Quodet-
c.^.u.MmidamfeufeculutnDeusôlanin corde hominis,utnonmve-
jamfapiensEcclefiafles affirmat
nirct homo opus,quod facit Deus a principio ufque ad finem Hinc ergocerttm eH,quodrriundusconcre-
;
tus in Archetypo anteeius creationem deltneatione ideali & fuperfubflantialt definptusfuerit;utt & homo in utnfa^,
ytdeltcet ante & poH creationem SiclegimusExod.

: 40. Videto, ut facias juxta ftrudluras eorum,qus
25.
tibiexhibitafuntvidendainhocmontc;lW.i^.3o.Siceiigitotabernacukmiillud,recundumcon-
venientiamejus,qu2 tibi exhibitaeft videndain hocmontejEfibid. 25. 9 Ut faciant mihiiacra-
rium,&habitemintereosomnino,proutoftendamtibi ftrucfturamipliustabernacuh, &ftru(Su-
ram omnium fuppclledtilium ejusjlrc autem facitote Simtitter arcam Noa a Deoprttts defcriptamlegimus;
;
Et Propheta Riigius,fe templi defcriptionem a manibus Dci :iccepi{\e jadttabat Atque h&c omnta Cahaltflis ;
ad mundt tam Archetypi,quam concreti,cum majoris titm minoris cffigtemformata ejfe refcrunt. Htc ergo miht pro-
pofuiconvenientiammundt Archetjpi,vel characlerum nominis ineffahtlts cum murJo creato majori itidemque mi-
nori explicare , quo clarius apparerepoflit , quomodo mundus creatus tam vifibtlis , quam invtfibtlisfit quaft ipfa cera
recipienscharaiieresfigilliincffabilis^^^^^îndequeevidenterprobabitur^qtiodjUtfigiHum arte confcitumrclinquit
incerafigntmquoddamfibifimtle,quodfigilli imago dicttur, ita quoquefigiUum conditoris fuamiconcmin Jptritu
pafiivomundi reltquerit;imo vero realem ipfiffimi Tetragrammati Verbi effentiam,vefltgia,&pr£fentiam ab origipe
fofSidet,quavivtt &
exiflttres tam nohllis &
pulchra. Etquoniamtn magno &ineffabilt illoftgtUo quatuor repe-
rtuntur characleres,fed tresfolummoctojpecte ab invicem differentes, ideoque hoc loco cuiuslthet eorum naturam difpo-
ftionem,&figntficationemaperiemus,quafacilii4sadfequentiumdoilrtnam & itttclleUum pervenirepofiimus; Sed
impnmisfidgidHm acigne candensnomenineffabtle mundicreati parttbus adaptahimus , ut indepromptius &quafi
infpeculopcrciptamus,quomodo memhra mundi creati exfigurarum &
iconum elementorum frimariorum loi , He,
& Vauproprietatibusexurgant. ligurafequitur.
B 5 A.Ab
^F-
SeCT. I. PORT. I.
^rsii?^.
^v^^^^
%
%
\Z7
A. Ab Aquilone lux aurea venit proptci Jehovam Deum terribilem Inudc. Job.jy. ii. Evigi-
la Aquilo &c veni Aufter perfla hortum mcum perfl.mt aquae
;
aiomnta cjus; boffi?, Pf/ro 4/ '<i'tf o/ipfl-
:
[xto dinfo &

aqaeo mumatiirparadtftti aurms vejhmmto tibi aiiritni , &
aqii<tfal.itu abundant : Nam vux igtiea i
Septemrmeegredterts,aitrafuapuritatevirgineiiinreddtrjpiritkm,tiiqtloambiilat,aurawqueineffabtLmparadiJi
VoluptatufHapriifemtaorvdiicitûbieslnthtlpr^tervoluptatcmcrgaiidtumyqua.nvuexirahiinchortunifitrianorf
& timor,& tenebrapropter Deum tcrrtbtlem la,.de Qsiod qtttdem etiam tefiati. r Eliai, «f i« cap. 1 5?
: Rrgum de^ . 1
.
claratur:Et?Ulm. 89. v. 7. Deo Jchovx- quis mnube lupcaoripara-lhmatur > Quis allimilatur Jc-
hovaintcrfiUos fortium? Deusfo.us eft &
formidabihs inconliho Sandorumplurim.um,&re-
verendus fuperomnia.quscircumftanteum : OJchovaDeusexercituum, quiscftpar tibi lobu-
ltusjah?&:c.
Deilternutationibusfnlcndctlux.&quidemoculorumcjus, velut palpebri aurorxi(fr.
B.
41.18.Etjchovajol ^fcutummtum.dansgratum & giouam,P/rt/?«. 84.11. Dcusfurgc,&:judi-
catcrramjTueniinpoflcflioncm habc^ judiciorum inoninibusgcnubus.P/<i/w.8z. 8. Dcijchovce
nomenlaudent,quia eftnomcn cjusfohus,& dccoicjiisfupcrteiraui &: ccelum. P.rf/w.i^S.ij. Om-
nesgentcscircumdedefuiume;fcdinnominrJ;hovxcncrv.ivieas. P j/;m.ii8.io. Dr Jhovxno-
mcntuirisrobufta,quoaccariensjuftjsincduocollocatur,ProVi.'>i. 18.10. Dixit Moylci; Quodcll
tibinomcn ? Cuirelpondit creator I.H.V.H. Hocc ft mcum nomcn in artcrnum ,6^ hoc mcmoii.fle
rrleum de generationc in gcnerationcm. Eil igitur Tetranrammaton (Cterr.itatt nomen generationi
;
atitetn
memorial:tai!ttim,qt!iancqtntul!avocebumanacomponinom n,qtioddtvinttatisnaturamad£q,.anprpt.
Exhac iîttirttowinis ineff.ibtlts in mundanimi Jpirtium tmprefi one mun.lus un.verfius lum omn.busftiispar-
tihiufeu regiombus in byl -s ventre occtiltatis in liim eJttus atque prodnctus iB;qitnmam virtiis atqi e fantjnf.a \eho-
v^per quamltbjt fut no!ntnispanicul.im dqiialtta atquepe. manenter tnfiifafcund:.»! matertd divcfe nattiramut~
qiiedtjpofiirionm mcrafiitiefeu denfiitate 6~ fubtil.tatejcbtta miiifura ^certo ac dMrminatc numero , &ponderejU'
jloacproportionaUcunctadiJpofiuttatquetempera"tt,iuxtaill.id favcmis:S.ipicm. 11.11. Omniamcnlura,ni:-
mero,&pondcredifpo("uifti.Ego verometh9dtceprogrJiendoofieiidampnvnolocn,qtiarattone,vtrtiitetleme-
torum nominis tneffabiltsmundwaptifimis proportiontbiis tnpartesfiibi coimii.ent.sdiger.itur: Dandc qiiomodo
orbium faijpbjiiariim muiidanarum iiimeratio Cabaltftica ex arum ordtm eltcta'-;:r
. \ ac dentqiie quibiis lanceisfin-
fparentunDe his,inquam,ord:ne .hoc h co dtfcurrcMus.
fcriora ab infiriortbus fecundumponderts luflitiam
Hic aittem in demonfiratiOneprmiffa vid.mtis,qtiod ' fiu lodrep.rtatur i.^rra mnia :Ettamen , qiiatiior U-
terasTetragrammatt \\~\ tiifecompreh^ndtt,eat nusejtisvtrtus feuemanatio nbiqucrepertturin mundo; ubt s\'\&
He-
n domintum habent. Quod autem loi contimat in fe totiim Tetragrammaton,d claratur hoc ipfo,qutaficundi>m
utrti mtMinerandiformAlainloddinotatio. &ordoliterarttm Tetragrammati i.i. }. ^.fiimulag^regatus confti-

tiitt
I N T R o e' tl C f i d, ^
tuit 10. ita utlodapudCabalifiasvideaturejfc ltterailla,aqua uteraprocedurtt , &inquam iterunirevertuntUr;
quippeqtu Uafife habet ad uteras literas,utpunitiim ad lineam,qu& apunito orta e^,& inpunSum definit : Et qtw-
mampuncio nibikHfimpUciusMeo tnter litenii Jetragrammati^quin omncsfuntperfeclifitm£ & circularcs , lod ctirrt
ejfeini.-idtviniifimplicitatefymboliz.are duitur. Atquehince^,quodlodoccultetnfetottm Tetragrammaton coriti-
nere,tlludqtie ideni,qtiod TV^TX^ ,fignificare dtcittir. Et qtmitam efi centrum tllud,a quo prtma emanatto tn mundum
intellectualem velregtonem D He effiuxit,ideo omnium patrern arguit , a quo resoninesprocrcari videntur in duplici
jptritu pafiivo mantfefio T;fuperton,&Vi inferiori,acfpiritu medio occultato in Vau 1 virtute verbi tnfittrttu Vau oc^
(ultati,qti3df!iperatJp:rttumfirmamentiocciiltatiimperunttatem,hoce!lfimplicttatememanationis,filtumuntcum
a patre denotantem: Stcjptrittm SoltSjobfiante ejus iuce,hoc e!l,propter externamfulgorts dtvini clarttatem videre no
po\fumus,qitiaunttaifeu divimtas prsdomiitatur in7\quodfub radijs abfconditiir: Ab hocergopatre omniumrerum
lod,tai,quam afonte,procedit vtta omnitan atque multtplicatiopergenerationem , &fine eofemen multiplicart nor»
pote^.tJon ergo erat illudftne mjfierio ingenti,quod Deusjubebat lod a nomine Sarat tollt,ac dividt in duplex 1 .Tâni
~ apiid Hebrm denotat quinque ; & duplex qutnartus ,faciens i o.fecuHdum numeri Cabalifitci rationem eli tdens
quod Iod,q:iorum unum addtjtifiit Deus nomini Abram,& altermn nomim Sarat:Vnde Abram convertitur in Abra-
hM>,&SaraitnSarah,arguendo,quod,fipaternabenediitiolod,nomini foemtn^Saraidata , & Abram negata,(e-
qualttercJfettitriquedifiributa,indefequeretur,utambofertiles&fcecundit:redderentur;quodfinehacpartittonefieri
tionpottiit;Na?n^ utplurimtim accidit,ut eademfceminaper natur&fu& calidttatemfemen martti deftccet,&vtci ver*-
fa.DiHi<^^vtdemus,quodlodfnfupraonima,&fuperalttfiimamundicacuminatrtumphanterfedet.s\&tamenijtise-
tnanattofeu Verbum umverfum impktJpirttum tnundanum:Ad hujtis ergo fwmintsTetragrammati cx. mbla.'frrma-
ttts eH mundus,&ad dijitnllioneltterarum vocis ejus ordinati atfêffenftficatifurit cceltfeu regioiics (oruiidem.Et qtia-
vis infequentibus menttonemf.iciemiis de T\ & Vau & 1 r\,eas pro ceelis vel regtonibus mutidt creatts accipiedo, atame
intelligt velimus,quodimagiiicmpro reipfa,five idolum injpeculopro verofubjelio ibi loi iproponamus:lsam Jptrttns u-
niverfilis creattts non eil ntji(pecultim,tn quo Tetragrammati effenfifici & tneffabtlu idea ac reflexio conjpicttur : Vnde
fit,quodlod tncredtum fcctilumfive mundifuperfubjiantialispulchritudinem denotat , ad ctijus tmagine mundusfub-
fiantialisfaciits eIl:Triplexa.regto ab tllo promanans,videl.^ ^&n deriotant,tncreatas coeldrumfeu regtonum mundi
lortdeiidt tdeasfeu leonesyita ut cxprs,fentiaJphmcii,&forttialis,atque centralis Ittern. lod,miindtts matertalis Jimtlem
figuramrotundam acqutfiverit:Et qutdemper emanattenemlodincreatitnjptrttum filij cfailiim eHcoelum Empy-
reum, qtiod ita exjpintu & luce creatum eU,iit ,T' lah ex ignea & Iticida effentia fuperfubfianttalt tpfiiu lod m n fti-
periort:Simiiiter lahponens tdbernaculum futtm in ventre Vau 1 , in qtio ':\ medium occultatur. (
IHam unitas fuper
quinquepradominansproductt Vau ) denotat in mundo creatojpiritum invtfibilem majfinfolis coelt medij, in qua iini-
tasfolummodofeu Itix fpectfica difcernitur fpirttus^ôbfcuratur: At^hoc calumcomparatur ad^Wt" ,quatenusejus a-
ntma esi H"^ lah;eitts vcro totum ^,atque ifiudV^'' dtctturjigiltum Dei,quo Ehteh res omnes vita injigntrefolet. Dentq^
totumy.T' defcendit in j*, tiltimumftve coelum infimum creatum,&fit mn exifiens in toto,in qualtbetparte, & ex-
tra ac ultra totum.Et quoniam hi charactercs futn omnesfphmci.ideo etiam quodlibct coeltim , utpote ad exemplar a-
Itctnus ex illisfabrefaitum,rotu nda atquejphmcaforma eH creatum. Hic ergo eR modus, que mundus inferior adfi-
guram &imagitieminundi Archetypi,& ejfentiizcredtoris ArchetjpiTiVV UhovACondttitseH.Et quamvis X\yr\v't-
dentur effe tresjpinttts, non tamenfunt bi tres ntftjptrhus unicus univerfalis ad imaginem tHiusJpiritus increati,adc'u-
ius tconem&exemplarftctusiH.At vero,ficundum Rabbi Azarielin commentario fan6ti:atis, exJpirttuprodu~
cnurVerbumat^vox,nonperapcrtionemlabtorum,&nonperfermonenilingua,necanhelttuhomitiis, Et hi tresu-
'nusfutnfPiritus,qutaunuse!i Deus: Hincdicit Abraham i»Jetzira de creatione;\[Yms fpiritus Deus vivensjbe-
nedi-flus ipfe & benediclu nomcn ejus,qui vivit in Ibcula. Vox, &fpirttus, & Verbtm, & b.e. Spiritus S.
duoJpiritusexfîrnu.Et Rabbami in Iibro,de fpcculationeyr/«j!7/;f ; Hi tres , cjui llint unu,inter fe propor-
tionem hiibent,ut Unus,Uniens,Unitum,h.e.principium,medium &. finis. Hmcettam eH nofirainten-
tio,tjtiod lodfittinu,&Vau uniens,ac duoextreniiJpirttus,unitu:Vnde Vau 1 utplurimtm ufurpaturpro copula apud,
iiebr£Os:Stc ettam in mundo videmus,quodperJpirttum i&thereutn intelleciuaiis anima in mundum ttiferiorem intro-
ducatur:Stc legimus,quod naturafit vinculum tntermedium,cutus ncxu dtio contraria lungtintur ; vidcl. lux divina
incarceretcnebrofum allicitur,& in eoadcorporis ufum,rattonem vidci.vitam,& tnotum retinetur:Sic Chrtfium le-
fum dicimus mediatore& nexum,per quem coUigamur , & communionehabemuscumpatre: Atq^ boc modo hahemus
pnfetniam Tetragramtnatiper untverfutn mundtfpiritum expattfam:Vnde diBus eSi Lbova ejfe in coelis, & in terra-^
Etdtcttur,qHod cish iint locus iblij ipfius,6cterra fcabellii fcduipfiusiacfidtcereturlod extrafutiimucoelum

tatiquam caput,& H locus hiitnerorum, ac Vau lociisfolis vifibilis at^pedes in T\ infitno. Sed de his infra lucuientius.
,
n He Ittera Hebratca apudCabalifias eHfjmholufptritus refptrattonts, & denotat huttc mundiifeuprsifens fctdum,
quemadmodif ' lodfeculHmfuturu:Vnde ltquet,cpfit hterogljphtcum fpiritus mundatii,fiveaquarum , quarumajfant

fupcrtorem ah inferiori dtvtdcbatfirtnamentu,cuius bterogljphicum cH Vau. EH a.hixc litera rotunda , & cu lod con-
ittncia aigunluceprttna dte creatam;velcutn Vau arguttaquas tertia die creatas & tenebris ad centrurepercufiispro-
ximoi: Vndeper aquas,ex quib.otafaiiafunt,iiitelltgebat Mojfes imagine r\ nominis Tetragramatt,quo otafuntfaiia.
1 VaueHfymbolumvincuiifptrittiaits;Vndeuncinum&retortumdenotat,quafibamusretitietis&cotii:ngens
rescomrano modufe habentes;videiuetlucem cutn tenebris,calidum cumfrigido, &elementa litigantia concordtpace
mtens: Et unitas fuper He ,-) quinque,inVau, arguit modum, quo resomnes difcordantes uniuntur: EH erga
Mefiiiebi(rogljphtcum,cuiusuntomharmoniau)tiverfalfs & comordta complmr. Atqut hocmodo babemus iiltid
B j^
mi-'^
8 SeCT. I. PORT. I.
univerfimkndi exemplar,ante mundi crtatmm m Archetjipoprolatnm ; ad cujus imagmcm mndus creatut tripUci
divinttatis in tcnebrts ajpenujm eR,tribusprioribi'.s creatwms dtckis efformatus eH.

Hm igttiir IwrHm nominis meffabilis charaBerum fjmbola (LeBores novitatis fortafis cupidi) vobisdula-
rareac apcrire opere pretium exijiimavi, qm ad fequenttuin mtelleilum facilnts pervemre poptis. Ouumodo au~
ttm Microcofmus, de quo htc agimus, innonivii hoc diftno comprehendatur , ex demonflratwM fequcnti appa-
irtbtt.
Homo trgo Microcopnm,& mundrn iUe magnus fenfibilis communicaHt m mente mundui item corporeus ; &
intellectualii communkant in vitit vel Mcrattron quam Cabahfid animam mundi vifibilcm vocant & »;-
, ,
telUcium agentm prtmi mobiUs una ciim natura coelefti , tJiUjnam infcrwri , & cum natura dngelica tanquamfupe-
rwrt & intclleiluah ; atque tandcm ille mundus n communicAt cum mundo incomparabilt lod ; cujtis emanatio feu
rnens ell anima Mcfsi£,& quafieffentta quidam utrtque mundo,& intelljnuah 6~ divino contiv.ua ; iJec interfittto
ullo antma Mefu,& tucis Iod,fcu FJhai difiant Scd cQ ' lodfiu Elhatfons lucidus aquarum viYcntium
; , & antmA
Ueft£ eil nviii corufcans yit£. Sed de hts infra copiofius.
C A P. III.
Quomodo nomine iaeifabili Tetragiammati nume-

returmundus?
MVndi proportio numeralis, qua ordinatur atqueprtmiim in diverfas regionesdifiribuitur, ac deinde inor-
bes natura dijferentes fiibdividitur , ex numeraU nomtnts ineffubilisTctragrammatiTy^TVrefpeûconfifiit:

IJam »« locopriori ternarij numert cubum extrahimus ; fccundum quem mundi radix , qiiadrattim , atqtie ctibus , &
Confideremus ergo nomen ineffabtk tnftiispartibiisfeu htcris,& inventemHs,
per confeqiiens ejtisperfecitoproducttur.
quodloddenotetio. r,prtusqutnque,& Vaufex,ac7\pofienusfeuuUtmum, qutnquc; quibusnumerisfiniuladditis
producentiir Viginttfex ,cutproduclofi iterum Aleph , quod cRunitas, addutur producentur Vigintt feptem, qui
tH cubus ille numert ti:rnartj,cujus laudcs Plato inftw Tmiaro,</i; miindi prodidl tovt tantopere cecinit:Vel,aUter ope-
rando,invenimusinnominehocineffabiUtresUteras abinvicemdifferentes,vtdeUcet Tll; Vndenumertim huncttr-
nariWHin f diicendo, producltim ttertiminradicem dudumproferet xj. Atquifiadminutias ulteritis progredi vo-
lnenmus^froduclum numeri ternarij "^ni infe duiti erunt 3. £rgofiternovemfecundutnternariumpritdiitarum
litt-
Introductio. P
literamnordinem difiofuertmusjm mdo 9 9 c).demtahuntnovem mundiradices,feuAngelorumordmi^&no^
vem ms raduu quadratafeu erbesfirniatHaiti,ac novem ejus numeros cubicosfeu elementorum (pi)drai; quorum ah-
bt copiofe mentionemfecitnus-, Htfce ipturfi Alepb addiitur,videitcet unitas,conficiet numerum miUenarium , hoc eit,
Akph magnum ,quodfecundum numerationem Hebrsorutn denotat mille. Atqite ita numeratur gradihm exailit
& ittnnerations vera mundtis untverfus,videlicet omnes evidentesjpiritus dtjferenti£ a ciriumferentia feu peripberta.
defcendendo ad imum ufque c0trutn. Sed & totius jpiritus mundani myfterid ex his nominis ineffahtlupartibus de-
promuntiir,quateniis numerum qutnquaginta faptentu feu intelUgentii portarutn ex ijs elictmiu ; N<jw "^, denotam
mundifpiritutn,btsinboctimine reperttur; Ducaturergo T\inT\,bo(:efl,qttitique inquinque, &prodihunti(.
qui nutnerus fecundutn duplicitatem C^per 2. muktpltcatus numerutn quitiquagefimumpatefaciet. Poffutnus etjam
numerutnjo. Angelormn,qutbtu ddtutne^provincijsjo.terr£pr£e]fe,ittdetnque dtiosiiloscolumnares exboc m-
mine ea via produiere : Ndm "^denotat 10. &T\'^ i^. &};\^ 11. &n^7]^ z6. Quihus fimul additis confictun^
turjx.
Sed quoniam tllorumfoUea amplwrem mentmemfacten}us,brivem tatitum hujus rei demwfiratmmper effi»
gtemhicexpreftmus.
C A P. I V.
Qupmodo mundus in vircute nominis ineffabilis libris jufti-

ti^ponderetur, &ponderibus confentancis
commenfuretur.
' r îritut mundani pindera conjtderaverimus , ea ex literU nominit retragrammatielki percipiemus: Cum <-
htm 1 lodftt txtra omnem rerum mturam, ( nam tarattone Deum extramnia
ejfe duimus) ideo tt>:,m
Dinm
iO SeCT; I. PORT.t.
Deum ihUhfeu lod, rerum munianArum judkemjHûrtt , & beiievolum, dextracjue librarum mtun. trutwamfta
omniapondenbtumftititJnH: e^,ftcundum mcritnm materu trutinantem di-
ftylum ptrpendicuUrem tenemem,ac
munampofiiit lancem,graviaque in lancem ei eppofitam compreftif;modcrator autem feuperpendi-
(tmui:Levia ergo
cularu iuftittt trntmafeu Itngida e^ftitrim mtermtdtus.
VtdemMergo,q!!od purttatis , funplicttatif , &

tenuitatis lanxcRilhd^^yHe, quod lodptoptnijuiusexiftit,
mltera vero tt oppoftta csi n tltimnm atque tnfimum;

in quodgrojfa gravia opaca, quamdiapbana.vi-' & tM
deltcct aqua & terra, atcraqtie eLmenta incliiduntur : Harum lancium moderator vel Itngula ,feuftylus lu-
&juftuii. cR Vaii; quod esi

dtcij modcrator, mediator,atque veitu ponderis utrtufqtie gubernator : In quoTe-
trairanimatt elevhtito qiiomam imitaifuper valorcm He repentur ,pcr tllam ( inquam ) umtatem truttna VaUy
tancfuam per funim fu chordam a Dco lod ftifteittatur , qut eHjudex ; Vau aiitem «i? mdtator ventatem &
fmcerttatem , quaft tiftimoinum veritatit coram judue proferens.
Stmili plane modo Mcfiias tefttmoniiimprodiuit eorum,qH&m ccelisfiint, &quitin tcrra, ipfee^fola veritas,
fapientta,&tuftitia,pirquamresqudibettnhonnreprfdignitatefuaexaltatur,vddedecorctni)numfeciindummert-
tumfuumde^cttur : Stc i^^tturproptermatinafeuJpintuscceliEmpjfretpurttatim&fimplicttatemfactt, utejtu
fubftantia m pr&ftantifiima honorts lame furftim verftis fontem liicidum attoUatur; fede converfo ccelum clc-
mcntare deorfum, verfiis tnfcris propter eius tmpnritatcm, grofitttem,g)avitatcm , atque tenebrofam deiifita-
tem deprimifinit; In medietate vcro eii Vau,dextra tpfius ladfeu lehovji ftiftciitatum;cutus etiamjpiritMSvir-
tutc & copta exaltatur ,-|

priiis, & e contrario etujdem tnopia fupprimttur T\ ultmium: Sic enim videmiis,quod
lehova fapicntta fua cnncfa ea fecundum jtiftttiam fuam componcndo diftofutt ; tamen tpfa faptentia & divms
radtccm fus. effentid patre habet, cumfilm a centro patris egredi dicatur ; StC emm Mellias , five
m Dcus
naturalis , fcu potius Dcus in natuia , feu virtus Tctragrammati defccndciis m rtaturam hnmidam , etqui
dans exiflcnttatn, eo modo aitnedttur ad lodfontem lucis , & radtcem arberis dtvma m iiatura , ut ipfa a loi
nonmagisfcparan, atque dtvtdt pofitt,quam radtusfolartsaSole.

Vtdcmusergoin mundtcompoftttone,qiiod,utVaH efinexus feu vinculum, &quaficontunîo ceptilativd,
conncciens fuperius n cum iif.rteri , fic etiam firmamenttim ftt tilud , qtiod tum difimguit, tum etiam con-
iungtt Sptritum Emtyreum cnm jpiritu el.mentart; hoc cfi,feparataquasfupcrioresabaqutstiifertortbus;&ta-
mennextis ac copula eli,per quam,& quamediante mens mundanaminfimam iniiiidi rcgioiicm aiiiilando introdu-
(itur.
Sed ut tefttmonid hmc nofirs. opiinom aftipulantia ex litetis furofaniiis producamus , lcgimus Prover-
bior. 5. 19. quodj^hoxa. Dcus tcrlos fua fapientia ftatucrit. lUc ergo Itngula ftatert natura Ituuler.-
ter dalaratur ejf VaUifcu fapientia lebova in ftie tabernaculo feldrt fixe permanens Demde inventmus Job. :
38. 37. Quii-ccit vcntispondusj&aquasappofuitin menlura; Hic ergo du£truttiu lancescumma-

tcria tn ijs contenta exprimuntur: Samptr ve'itos mteUigere vtdetur Jptntus tenuiores , qtit m fupenort lance ^
trutinantnr , ( fiqnidem . ut fupra
declaratum tff ; n eU fjmbolum întus , refptrattonis , & vtnti) &
per aquas arouere vAAtt fptntus groffos in n tnfimo,feu lance magis dcprcjfa contentes.
ifiarr.AUtcm por.derum naturalium inaquahtatem denotare vtdetur SaiUius lUe loh in codem loco hii
verhis; Quis numcravit ccclos in potcnna? & qujc deicendunt de ccelis , quis quiclbere fecit?
cum durciccret pulvis induritiem iliani, & glebx (ibi inviccm adha:rerent; Simtltter tUe idem ft-
piens capit. i6. 7. dicit,quod tcrram lulpendent Deus iuper niiiilum & aquas ligavcrit in denlis ,
nubilnis : Hic crgo ponit Vau Deum in natura pro Itngula trHttnA verit.%tem iv.dicante, terrdm pro lance mfi-
nta , & niibes pro laiice fuperiori tuxta tUud, Job.x^.j. Coelum intucrc, & contcmplarenubcs fupe-
riores, utiint alta; fuper te ;
qusi omnia ftifpcndt atqut li^dri in proprijs ftiis locis affeverart videtur. Sed
audiamus Dtvmus Mercurtus Trifmegift. Pimand. 3. hoc in cafu; rloruit (tnquit iUe)
ebfecro ,quid dtcat ,
fplendor fancûs qui fub arena , &

humida natura eiemcnta deduxit ; Diique omnes femin.a-
lem naturam diligcbant ; Cumque indillmfta fuiflcnt, lcvia poilmodum in excclfam regio-
ncm provolarunt; graviafub arcna humida refcderunt: Diftinttis vibratifqiie rcbus, qua; i-
cneo fpiritu vehebantur, emicuit cceium ieptcm in circulos. Quid erge aliud hic vtilt Sapiens tUe,
qtiam quod jpiritus levis furfum vebattir gravts autem dmfum , qued res emiies igneo Jptrttu , hot
, &
«ff, truttna Vau 1 eleventur , vel oh eius defecium dcorfum , verfus periphert£ ccntrum pr&cipitcntur.
Esi ergo axis ftaterdt, huiufce mundan£,fta naturalis,axis mundt; cuius pars fuprema eli polus arliicuSy
feu borealis,Vcl Aquilo -. qutin altumverftis ccelorum cacumen fubhmatur , ttus vere terminusBppofttus :!i qua-
ftpolus antariiicus feti Aujiralis ,

qut verfus preftindnm terr£ dcprimttut ; Hutus vero axts mertdtes
eli tpfe Pha-
bus inftia exaltattone ,

Nec quidem differunt htc ah iUo rtri tam faptentit
qui Vauftvt Mcftiit palatte attrtbuttur.
quanipatientis fermone lob. i6. 7. Aquilonem exrcndit Dcus in akum (upcrinane &i vacuum, hec eil,
tecit ccElumgyrarc lupcrpolum Aquilonarem&: fuijpendit totam tcriam in imum fuper nihi-
lum.
"Ex quibtis evidcnter liquet, quod Teuagrammaton ft)iritum uiiiverftim in duas partes per firmamtntum
iividtns, quamltbet earum pendertbui varijs injnundo dijpofutnt. Htnctgitur mqutt, Job. iS.verl. 25.
Aquas
'
I N T R O D U C T I O.
li
J5. Noibuelibramentaaeiifa^nubis ^^
j H,c4utm clarwriidimor^ratLisgrattaJicdepmxinm.
SECTIO^
wm
12,
SECTIO.NIS i.
PORTIONIS I.
PARTIS I.
Liber I.
PRINCIPIIS SUPERSUB-
STANTIALIBLIS.
C A P. I.
Têtrium brmcimorum increatorum nroduciione , p'imum t7i mundofu-

prepentiali:,^^ tumpojiea in mundo creato!,Et quomodo
Aleph tenebrojiim in Alcph lucidum
conyertatur.
Res numerariones primjE ex deccm illisdivinis aCabaliftis enumeradsi

(vidclicef^nij Ckttrieucorona i qiia: eflentij; divinse riMK ^hteh refer-
tmsacpaiticulariterrcprs^renratpanem^&^rT^rr^riHoffewd.ideftjfapiencia,
I qu£EreRrtur.idnomcniacro("andurr» r.in'*;& r;i"*3, Binah,'\i cft,pruden-
cia(cnintclligentia,cui attnbinturnomcn DeiQ"n>.S ) dicuntu»aCaba-
1 liftis tres numeiationcs fummac&fuprcnuv, qua; funt qua(ifcdesuna,in
qiia fedct Sancbu,S4ncfas Savlorum,T)ominus Dcm Sabaoth; quarum trium
fiinmiarum Cab;. artiinmperationum (quasChtiftiani treiindivmi-
ijidLar
rrffe|)fr/o«rf^ vocan ;) infinitudo& abfoluciftima elfcn tia cum fit in a byflb te-
ncbrarumretracfta, &otiolannc ullaadlioiiccxLcrnamancns, hoccft,adnihilrcfpiciens,C(ecun-

dum illud Mc. curij Trilincgift. A(clepiad. Mouoi unte mundifabruamgtmravitM.vnadcni , wfeipfanire- &
fiexitardoivmfuum; & juxf iUud Pfalm. i8. ii. FecittenebrM locum fttnm fecretum crc.quoniamûtait M.
Tiil'meg.pi>iiand.i.noluitn>utarefornianiftiam,[edGcnef.i.x.Teiiebr<tfticruntfupcrfacitmabjj!i,\c\iaxtîl-
lud Ki.Trifmcg.O»/«/<j tn Iv.mcnjucundum nonfuerunt converfa,nec umbra horreiidd afacie mcntu tn humidam
7iatiiramfubteilai;ebantur,yc\,m\erbisProfhetxKegijmiv,Pfal.i-;.pr£jple>!doreincoiifpeituejustenebro-
yd:m<&«j;w»rMH/Kr««f , jidcircbdiciturillaclfcnnaab Hebrxis rs, idelt,nihil,fivcnoncns, acnon
finis,hoc cftniCiVK; quia nos tanta inrebusdivinisingenij paupertatclaboramus, ut deijs, quac
nonappaicnr,haud fccus,atqucdeijs,quacnonfunt, judiccmus, canonclfc diccndo,qux captui
noftronon icvclantur: Atquchinceft,quod;-. Alphatcncbrolumfnimiium juxtailludPiophctac
Pfalm.ii.n Dctisfacienstcmbrailocumfuumfecretttm^&aquisnigerrimiscircumfeptus, c[ux vdamcnti loco
ip(iinfcrvicbantJappcllatiir;quodnihilominusin S Alcph lucidum pio placitofuoconvcrtitur:
Undcfcriptuniinvcnitur;5/f«f fiwtr4;f/«ii/r4^/ttx(';«j; Atquchic qiiidcm convcrfio Aleph tcne-
bibfi in lucidum dcclaratur pcr illud Mcrcur.Trifineg. Pimand.i.lt fuhito mutavitformam fuam;Etecce
ommaconrcrfufunthilumenjucundum&c. Similitcr Pfalm. 17. Vrxf'lgorc inconfpeUuprdfeniuejus,nuhcs
tranjiaunr,& tpparucruinfontesaquarum,& revelatafuntftindamettta orbit terrarum &c. Et quando Alcph
tencbnsimmcnfis fc patefacerc,tum ipfumCabalifta; vocavcrunt Alcph magnum,
cxire voluit,ac c
quatenus apparetpcr lucidam fuamprasfcntiam rerum omnium caulaper 3 Bcth proximc fcqucn-
icm
De PrINCIPIIS SuPERSUBSTANtlAL. i^
tem literam .• Nam jiixta Mnahcm Racanat,litera hxc,fcilicet ^ Berh facit rcs orones ; Qriaprf ipter
K Alcph eandcm tanquam propmquillimam & fiEcundiffimam literam libi jungit arque rccipitiac-
quetuncnuncupaturPateromnisgenerationis&:prociiid:ionis,ftatcpcita3.S,!Jell,Paccr.De;nde
allumptum 3 Bcch rurfus ablegat m
univerfitatcm cntium cx infinico 1\S , id cft hncm fuum con- ,
fequi defiderans:Quare fiiialemliteram 1 Nun coniungendo cum a Bcch,5enerat \'Z,iA eft,filmmj

qux prima produdrio in Deitate acprincipium alterationis Unde cognominacur ^.'^'ii;^;"^ id
cft : ,
cl1:,principium,tametfifit fecunda emanatio infinitatis,hoc eft fecundaCabalifticanumcracio,pcr

quamomniafacla func :LInde fcripcumrchnquicur; Omntamfapkmu: Acquehocmodoprimus
eftluxus eft fecundanumcracioiquiaterminus generacionis eft filius : Reftac aucem medium in ver-
bo rs inter Alcph & Nun,quod eft "^
Jod;quippe quodeft nota fanCli nominis H' Jah: cujus ambo
charadieres li aicernisvicibusnominiiainterleranturjeritr^l^^wjideft, intelligentia,prudentia,fcu
providentiajcui atcribuitur Adonai Spiritus,&c.
Exhis igitur videmusCabahftarum opiniones iii emanationemordinibusfecundaeactertiac
proprietatumabeodem Alpha,feucadcmDeitaciseftentia,videIiceca corona^feupacre.feuradice;
Beth,Sapientia,FiIiuseftprimaluminisfuperfubftanciaIisemanacio;exquibusambobusinteIligen-
A patrefihus fcu Ver-
tia,prudentia,leuSpiritusfecundariaerrianarioneprovenit;acfi quis di.xent;
bum & ab utroque Spiritus Sandus; Vel fecundum corifiderationem mundanam Deus mens, &C , ,
Spiiiius intellecluahsjvel Deus lux , & Spiritus univerfalis qui , Spiritui Sando interres creatas re-
fertur.Atquel-iocmodo verificaturillaDavidisaflertioP/i/ra.^j.iS.Ff^^toDow/injjJm^jf/yJoJffff/id^Jîr
ntuaboreejusomnisvirciis ///m««:quippeubiJehova,ejus Verbum,&Spuitus enumerancur,ac opifi-
cio mundano &proprietatibus diftiniiis in machina; iphxrica; ftrudrura differre dicuntunNam ver-
bo fuo Deus opus illud in figuram pulcherrimam dilpofuir,atque ipiricu f uo vircucem,mocum,acq;
aCtionem fpintui,cxquo illatabiicaerac compolica,adhibuic Alpha crgo tenebrofum erat quoad
;
captum humanum,piiuf quam mundo illucefcebat,& vocabatur Alpha minus; quatenus erat fola
unitas;imo vero tocius unitatis unicatum fons &
oi"ig.o;quo nihil minus,fubtilius,aut magis exiguu
cogitaripotcft;aquoinideaArchecypieffluxitBeth,l'euduaIitas; hoceftMonasa Monadc;quo-
niam unum & &
unum faciunt duo ; dcinde pcr alteram iinitatem fit reflexio in fe , ita ut in unitatc
in vcniatur Trinitas,& in Trinitate Llnitas ; atque ita Tiigonus Sacrofandtus in idea f upeieflentiali
producitur,priufquam tenebrce illuminantur,& diUTi Akph dicitur tcnebrolum ad imagincm illa-
rum rerum,qua: lecundumhujusdivinicaciscypum inmundofabricandoproferridebcnc; adexe-
plumvidehcccALxhirecti,quiconftm6lurusdomumfoIecprimum ejusfiguram & parres irimeii-
teintentionalitcrdelineare, priufquamopusfuumrealirerin adlumdcducereaggrediatur. Porrd
ct)am Archctypus Aleph tcrtia f iia emanationcvel fuae unitatis feu enticacis repecitione radios fuos
in fc reflexic non alicer,quam dacis dua bus lineis angulum faeiencibus nccefle eft , ut ad redufftione
harumlinearumin unam naturamfuperficialem tcrtiaaddaturi undefit triangulus ; quocl nifiat,
progrefHo eiit ab unitace in infinicaccm , atque fubito tenebrs in icftu quafi oculi illuminaliuntur.
SedhscpnraariadiftinCtiounitacisdivinîn propriecates,hoceft,cgreiIio primumapundtoquafi
&
ad lineam, deindc a linea ad fuperficiem, denotat incencionem divina^-n efle , rcm f uperficialem
primumproducerc; Ecquiaillenumerus ternarius infedudusconftituitnovem,ideohuiufmodi
cirentialiprogLellioneanumeris limplicibusderiotat, inmundi opificio talem etjamfieri dcbere
proportionem Llnde ad imaginem primariarum eraanationum prima apparitione Aleph lucidi in
:
mundo tresmundi CGEli,ordine diftindii, Verbo firmari funt,& virtute Spiiitus animati; Llnitas di-
xit;Dualitasfecit compofitionem,& Trimtas virrute c6plevit;Locutorpaterfierijuflit , & Verbum
filiusjufrumfccit;acfpiritusLocucoiis &Verbiomnia vircuteperfecit. Sicad novenariam difpofi-
tioneminformaprimxemanationis Archetypi,qux lineans erat , primum coclumin novcm Ange-
lorum ordines divifum eft;itidemquc fecunda qua:fuperficialis eft , ccelura medium innovem or-
,
bes;&infimumquodCubicum efi;innovcmfimiliterrcgioneseftdiftiibutum.SicAIephIucidum
& manifeftum dicitur magnum,quoniam fe extendit a circumferentia ad centrum ufque; quod co-
in proportionc millenajria ; Nani priraum ccElum ex numeris denarijs conflatur , f ecunduin ex
flftit
centenarijs,& infimum ex millcnarij s , uti in TraHatn mftro De mmeris divinis declaravimus ; ultra quc
numerumnon eftprogreflus : Atque hinceft,quod Aleph magnum in numcratione Hebraica de-
notatmille ; Nam,ut latitudo Aleph minoris funt 9. videlicet 3 .in fe dudta quibus fi addatur pair-
;
vum AIeph,producicurAlephIucidum;fic,fijuxtaPlatonisintentionem,9.difponanturfecundum
ordmeraunitatumradicisipforum,Iiocmodo9 9 ^.atqucAIephillisaddatur, producetur Aleph
inagnum,videlicet millc;quod eft terminus rerum creatarum,feu finis afpeiftusAIeph lu-
cidi&rcYclatiafuofuperfubftantialifolioad centruramadii-
n« cieat«.
A P.
;
i4 Sect.I. PaRT.I, Part.I. Lib. I.
C A p. II.
iômodo Aleph pav-ouw fei4' tenebrofum infuaunitate myfiiceilludin-

effabilenomen Tetragrammaton Jehoyxytnficompr&Jjendaf-) a^
ferconjequens quodAleph
,
magnum i^ lucidumft nihd
aliudj quam ipfjehovajymbolice de-
frmm.
SAncmirum vobis non vidcatur,quod Hcbrxi non modo crcatGrcm,vcrum etjani ipfas res crea-
tasp.erlitciasiymbolicelignificavcrintiNamquamvisliteraMlia:,c|uibusKodicutiintui Htbiqi,
lint inortua; quoad nos j &: quafi hgmcnt.' hominum , quibus intentioncs lerum knptis indi- m
ccniur,nostamendicimiis,quodoriginaliterhichaiaCtcitsabip(oDcoinprincipio Adamtucrint
traditi formaliter,hoc cfl figuris igncis in tenebi ola hyla,tanqu>imin hbro univcrlalijdefcnpti; Uu-
declementadi(5li fiint,quahHylementa,hoccilmatcualesreiumcfl'cntiasimportantia, quemad-
modum in Ictz.irab Abrah<Eluculentcr cxplitatum c-ft .•
llndt Zoa; dixit, quod Adaw vcras & propnas
rcbusappellationcsimpofiient^compoiimsommmtihnciijujijne reipa litiras,qHddtnotant injh.Mtas ajhorutn pro
mniJ{i.rio drfervitio rcrutn,qua4der!Otant,deJiinatorum; Qvx quidcmlitera: lunt qu.ifi partes coipous,
& acccntus funt loco fpintus & vita: Atque hinc tft qu o d CabaL;i aflti unt , Dcuir. fcrip liflt Itgcin
:
in jlobum igneum perigncm fufcum fuperigncir. c. ndidani ,iic Rambam GcrundtnUs ici-crc (c- ;
cundumillud Dcurernow.^^. Dedextrisejus tgnca lex ^s. Hincctjnm cft,quodCabaliftivolunt, cuili-

bct literas ahquam in crcationc crcaturam actiibui. Scd inter has literas tics pofuic Abiaham in Cuo
letz.erah pattes leu fundamcncajtx quibus univti fus mundus f.ibictactus tft,vidchcct '\lcph,i)hin,
&: Mcmcx quibus Alcph patii rcfcrtur,ftatutns on;nia,Mcni hlio,ftabiiicns omni.i, 6: Shin Spiii-
;
tuiSand:ofcuigneo,omniavivificans.Nam Mcm
lynibolicc arguit aquam univerlam, Shin i- &
gncm,virtutemacqueac):umeiattr)bucntcm: Atqucica cits divinic!icisian(5la; &: individuitpciio-
ncxe lacrolanAo &: liiptrcfltntialia;ternitatistabcinaculo in dttormiratis abyfluui ad mundi ftru-
(^turamegrtfl^tlunr:Quxquidcm omnesin incft.ibili numinc Tctiagiair.mati non aliter com-
prchcndiintuuquamiHud ipium nomenin Alcphminoii leuoblcuroantcmundicrcationemmo-
relvrabolico 6cmyfticccomprchcndcbaturi itauc Ahph magiium&lucidum icuapparcnsnihil
aliudht,quamJthovceinmundicrcationepra:lcntia;CHiod qiudemnomen ante principium finc
Alcph fignificari non potuit ; quatenus Alcph erat unitas & liniplcx, atqueJchovaTctragramma-
ton,hoceft,cxquatuorconliftens:Etprointlevisatquccflentiailiiusnominis minficiin unicam&
principalcm litcrnm Aleph rcdigitur: Nam , ut milu videtur , Jchova erat Alpha piimum,& mn
cnsentium,inquatuoiliteras lcu characêres dilpohtum admundi, lecundum fimiUtudincm A-
lephcreationcm. Undcjod eft caput & fumma coionaincrcationc, denotansnumerumdena-
rium,in quo Aleph ingreditur in compolitionem , & tjus trcs partcs confequcntes nuindi regioni-
buscorrefpondentjUtmfrftdcclarabimus. Quod autcmr".in JehovaiymboficeinSconiprehen-
datur,cvidcntcr dtclaratur eo,quod injt ho va eftJod,quod llgnificar dcccm, &: duplex He , fignifi-
cansidcm ArithiPcticc,quodJod. Nan-. bisquinque lunt dtctm, (^pia-tcrca ibi itpcricuriVau.
Examinemus crgopartcs iphus :" ; Ik invenicmus parcim Arichmctico valorc,& partim Gcometri-
ca figurationc has quacuor in co liter.is mrr^. Nam tj us ala dcxtia cft Jod, vidclicet propria fua AiC-
poiitionc oidinatu r. fic V, ejus vero ala hniftr^ eft aliudjodilcd modo contrario dilpolitum ,fic -
declarans hoc ipio,quod ibi pro dupfici nconftituatur ; ita ut cjus contiaria dilpofitio declarct Ar
rithmcticamilliusxqualitatcmcum ..n.Dcniquc coipus Alepheftipfum Vauficdelignatum|s'/
AtqucitainunitatefeuhteiaprimanaAlcph.Squncuorhccr^POr^"' rationcCabalifta comprehen-
duntur.Exquibusvidemus,quodincfFabilt nomcnTetiagrammatonlit.^//)/w 6«: Oine^-.t; videlicet
Alephparvum,id cft,unitas,& Altph magnum,Ciyc numerus millenarius ; ulrra cujus dcnominationcm
nontft progrellio;&perconlequcns cvidcnscft,quod Jehova fitabfolutillimaDci naturafupcr-
fubftantialis,abfque ullo rcrum crcandarum rclpc(ftu,quatcnus cft Aleph occultacum & tenebro-
fum,quoadcapcumhumanum; &
tamcn quodlitetjamilludexcmplarmiriftcum, fe-
cundiim quod Macrocofmus crcatus dicitur,fimilitudo creatoris,
utiDfequenticapite pleniusin-
dicabimus.
P.
».- j.; Jl..

:
Db PrINCIPIIS SLlPERSUBSTANrrAL. jf
C A P. III.
,ôd yerbum inejfabile Tetragrammaton fkcrefanfiie Trinitatis pro^
pnetates tn mundi creatione contmeat : (sr quomodopartes,feti
Uterx lUim mundi comp ojltiom e^" conjiitutiom
rejerantur,
PRofcfto,fiAlcphlucidipariesautvocabuliletnigrammatiliterasdiligcntiintuiminrrofpexe-
rimus,pcrcipiemus, illud cfle Ipeculum politifrimum , in quo figura acque elficîes
Macrocofmi
quamcxadillJmecharaderibusvivisdelineaturiAtciuehinceft, quodniiT^nomen miriiicum
re-=
fertur ad n";32n Ho(him,id el^,fipientia,qua omnia fecit Alcph,quod eft unitas,corona,
pacer, ac &
Jehovafinerc(pcdu,hoceft, Vcrbtim dh Ak^h icnebwiocgiediens,quofirniatifimtca:lt]
Qu^ qui-
dem,quamvis lccundafitnumeratio,feuemanatio,fcuSephiroth tamen principium ideo dicitur,
j
quoniam ab eo fibrcfaftus eft munckis; Hic eft pvinuproceifio a patre in latibulo tcnebraium
oc-
cultato in matcriam feu aquam univerfalem tenebi'is deformatain,ut cas mundilicaret, & omnem
immunditiem icrram ad centrum fuapra;fentiadepelleret juxtailludSapientis; Pw.8. V. 2i. 5dBie«.
tiampopdebat Ubova inprincipio viifiu antc operafua,am ullum tempus, amefeciilitm imiUclafuit ameprtnci-
;
;
pium,anteprimbrdia terra , ctim nulld voragmesfeu abjfi, editafuit,ctim fiulli effent fontes abimdantes aqitis,
ejfent
antequammotitesfindaticjfent,&aiitecoUesfortilaraerat-,cumnoridumeratterra,cumcwlosaptara,ibicratu'm
JIatiicrctambttu}ninfiipi'rficieab}f'i,(:iimfortificaretfupertorcsnubvsftiperne,quan4oroborabatfmesaL)j^^^
poni:batmariftattuumfmH,&aqtiis,nctranfgrederermir,pr<tfimtii?norisipJm,Ctmifiacucrttfmdam
ratfapientia apud etim vclitt alummis ciincta componem^liidens coram eoommtempore crc.A.ta ue hii:c D.
Toann
illam vocat Verbum lchov£,per qitod omniaftitafunt, &fine quofacium eB nthil quodfacium esJ , ircm prmci-^
,
pitim rerirm,imo vero iSc ipftim Ichovam,in quo erat vita rcrum creataruni; qua: ita erat lux iwminum
Et
iUaltixintencbrtit:imunivciCa.lihu-::,qu2mpamcnhnhuslticet,&teiicbrarionco>>iprch^
tcnus fcilicc t cft incompreheniibilis &
infinita;I« immdo erat,& mundusper ipftmifacttisen &ci
£x q ui-
buscquidcm cvidentcrliquet , quod Sapicncia Dei eftipfum Vcibum ejus quod eftciufdcm' ; cum
eo elIentia:fupcrilibftantiahs,<Sc per coniequens in Tetragrammato ineffabili comprchehditiir &
cftqilcafiipfumTeruigrammatonfcuJehova,quifecitdmne,quodfiaumcft,cflicacialLuTpiriru
Totitis ergo Macrocolini idca in hoc fpeculo incomprehcnfibili a capire ad calccm,hoc cft;ab eius
circumfcrentiaadfibfica:ccncrumconfpici&cernip6reft;imo vero in ejusexadaidea &fccun-
duni ejus cxemplar omnes mundiparces numeranrur,menfurantur& pondcrantur Undc Dci Ar- :
chetypi idea nuncupafur Nam quod ad mundi numerationem atcincc,ihvcnimus,quod prima li-
:
lera r.ir\\vidclicec Jod,denotct dccem, &

fecunda r\ quinque,& tertia Vau fex, &
ultiriia
n quin-
que /Qjaibus iimul r.ggi egatis pi oducentur i(J. atque fi his S addatur , quod eft uhitas prima , con-
ftituentur 27. Vel alicer progrcdiendo ihvcnimus, quod in nomine mn"^ finc tresiolummodo
hterxdifterences qui numcrus in fe dudtus producic 9. feu quadratum , denotans totidcm fim-
:
phces angclorUm ordincs,& cocidcm ca-Ieftium iphicrarum mobilium orbes , nec noh &
refriones
in mundo clcmenraii Nam p.itcrum in radice multiplicataproducenc 27. qui func oradus quibus
;
,
mundusmen(uiacur;Ec,iimorePIatonicoricodilponancurcresiIlinumeri9. hocordine
99 9. 6-
ftendenc mundinumeracioncm unicam,quamvis Cabaliftx hocpiaitare velinr namcris acque viis
trigincaduabus; videlicecio.Sephirochis,& vrginti duabiis hceris formahbus &fan61:iilimisHe-
braeorum.
Exhisigiturvidecis,quodmachinrefeuopifici;mundani femidiametrum partibus fcugradi-
bus 27 .commcn(uraverimus,cjuf que integrum numcris 5? 9 9. fecundum in cfFa bile nomen Tetra-
grammacbn diftihxcrimus. At vcro jam videre liccat quomodo figuram ejus (phxricam acque cir-
,
cularemcIicercpoiTimus.Dcbicaigicurobfeivaciohcadhibirapercipicmus,quodomncs cius no-

minis litcrx non fint folummodo vocales verumetjam circularcs atqUc (phxrica; in humeris, quos
producunt,lincaremquadratumfivecubicum.-Sic dchotans 10. in fcdudum, quadratum 100.
profert;quod itcrum dutluni iii lo.producit 10 o o .acque ita de denario numcro in denarium inin-
finitum:Sic ^,id eft,quinque in fe duftum aftcrt ij.pro quadrato,& 125. pro cubo Simihter, 1, de-
:
notans,6. in fe duftum facit 5 6. quae icerum in 6 dudaproducunt 116. qui numerus eft eius cubus
.
Quod quiiiem nulli alij numeri taccre folent pra;ter hos tres;quare numeriifti pcrfedefphsrici di-
cuntur. Porro etjam Ci valor Arithmeticus literx n fiat centrum alicujus fphaers , & (pha:railla in
partes decemsqualcs dividatur,acque ^.perdiamccrum opponantur i.& 8.2.perahum,& 7.3. & (f.
4.& 5.5.ob(erv;ibimusapcrcisoculis,quodquinquc&decemfint hcer^ circulares & (phsrics,ut
in Traitatu nofiro deiimneris dtvinis cap. 16. perfpicue demonftratur : Cujus demonftrationem hic no-
tavimus.
C 2 Ita
li SjE^T.I. PdRT. I. PaRT. I. LlB. I?
nJV\
quod omncs litcis nominis incffabilis Tctragrammati finf

Icauthisrationibusdeclaretur,
quod Deus elcgerit proporciouem & liguram talcm ad nomen fuum
fatbiculaics Ncc muum clt
: ,
hgura fphx-rica lu omnium capacillima copiofillima &: pcr-
incffabile mundo indicandum,cum
, ,
fcdiiruna: Atquc
h:eccftratio,c]Uodquamiibctexz7.Scmidiamctupartitionibusm tondcmpc-
iphsras livc orbcs nppcllavimus ; iccundum quas ilica quo pc-
riphenarum (edioncs di vilit , quas
relpondit Ego ftim quifiit,qtufum,&qm cro Hic , inquam ^tci nitatis patcr
tiic Movfcs nomen cjus
, ; :
onmique nnmdi cemporc,a:b ortuin occafum,& ab occaluin ortum mo-

flcxibus rutilis quondie ie
convcrnc ;SinnIircr,fi rcrum mundanarum pondcra,&:
do mitabih rarionequc incomprchcnhbiii
diftmdamca;lommlibrationcni,quibus tfutinisjuftitix inipuitu valtoliifpenduntur, in nominc
miTinvcftigare, quafiin fpcculocontemplarivolucrimus, totam uicomundiproportionem
&
Geomctricam , & inpondcrc dilpolicioncmhocmodo ocalisapcrtisfccundumnoftramfpecula-
tionein invento lepcnemus.Sit Jod imnum,icu
piima Tertagrammati litcra , tanquam Aicph luci-
dum iticipiensinhyla:dcformitatemvuIculumino(b&:(plendidomtucri;cujusafpe(flus dcorfura
ad terram vel centrum cxporredus difpoiicioucm totius
machina: rotundx femidiamccii alterar , &
fuiaipeiflus narurxac pcrfcdioni coniormat : Atqiic hincdicitur Gci;cf". i. ftarini poft lucis crca-
tn mcdto dquarum.qtw divifitaquM,
tioncm-,Er vldtt Dev.: litccm,quod cftbona,&c. Dijindc fecttftrmamntiuh
qu£ Cunt firmanwtoâb tUiuqtid crantfupra Etfaclum cit tta ; Etpoflea iu crcationc tcrr.e Sc niaris di-
fub
-.,
citMoyfcsi Etvtdi' ,quodi.ftboHum. Exqiubusmanifcftum eft,

quodDeus bonitatciure cflentioc
aliud fccerir univerfam mundi iuaccriam per parcicipationcm
CquK folummodo t bona,& .
nihil
i
;
Ex.imincnuis igitur natu r;ini ti tciarum formalium ipfius Tetragramma-
fux bonitatis flbi flmilcm.
ti-,&invcniemus,quouinomnibusconveniatcumpratihasipausmundi;quxtalcSabijsfad:?funr,
quales & ipfxab xtcrnitate extitcrunt : Acquc h.Tc cft caufa, quod animamundi in xcernuin vircu-
iiiij'; u denotac Dcum p.urem.qui paccr eft luminis ; qux qui-
te inefFabifi ts: fcmpitcrna crcatoris
dcmliceraformalisapudCabaliftasidemillud fonat,quodJthova: Cujusluminis Huxus atquc c-
manatio primatranticns pet fpiritum intclligicur|c:i primum n, quod dcnorat fpiritum rcipuii- &
rionem,immcdiatc intci tpiritum fupcriotcm & finipliciflimum ( quem fpintui Domini attribui-
m; mus , quatcnus illc fupcriftum fcrcâtur)&fpiritumulrimum piqui fpirituigrofro fcuaqiiis fub
firmamento coir.paratur: Vauigirurfymbolumcftfrlij fcu Vcrbi,cumparreJod,vi!tutc & vincu-
qii.r fupra
lo prioris fpiritus,fcu primi 7] |uncl:um;ira ut prius punflimis aquis fcu fpiritui rcfcratur,
'.
finnamcntum funt ,& poftenus n aquis,qux fub fiimamcnto coUiguntur; atq; Vau cft qu.ih firma-
mentii,ftufirmamcti anima,feparans aquas priores ik fpiritualcs ab aquis dcntis& corrupnbilibus,

vclglutcn bcncvolum copulans&unicns aquas tam inlcriorcs quain lupcriorcs.-Côd quidcm
Vau cftillud Vcrbum Domini quofirmatt fttntcceh,[ei\ firmamcntum , juxta Prophetx Rcgi) (cn-
,
fuum tnSole, vitam rcbus infcrioribus alliduc implucns; quippe

tcT\mm,c[\.\odi)0fiiit tabeniacultim
inquoesiTita&liixtntembrulucens,mifudD.]o\\am\ci-.ibibctai:lmo vcrohoceft vinculumillud,
quodfpiritumdivinumScfuperccEleftemcQnjungit cum illo clcmcntan corporeo; fme cujus &
nexu
Db Principiis Supersubstanti AL. if
nexuinviolabilinatiiratamdivina conditionem tam vilemfubire non potuit,qualisefl:,fpirituin
denfum&mutationibus obnoxium pnmumingredi, &
tum poftea cumeo conjun6tum corpus
tam opacum inhabitare Atque hinceftcommuniter, quodVauproconjundionecopulativa, &
:
itaquidemfrequenter , accipiturapudHebrsos, conriedens prxcedenrem did:ione«i cum fe-

quente: EftergoJodpaterilkmiinans,cujuslucisemanatiopernfeuaquaspuras prima die penc-
transfecitdiefecundaiirmamentumfua pia;{entia,feparans aquas puras feu (piritus fuperioresab
aquis impuris &
infcrioribus,qux ctjam fpuitus dcnfi funf, &
tandem fua prarfentia , mundificatis
aquis inferioribus dic tertia , &
foECulenta earum immunditie adxentrum repercufla , tabernaculum
fuumpofuitin Sole Qu.are notanduui elt,quod liters in Tetragrammato ita dilponantur fecundum
:
naturam &pofuionem partiugi mundi qus ab cflentia ineftabili didarum literarum formalium
,
profluxerunt Unde fit,ut inter coslum Empyreuni,feu aquas ipirituales,

: elementare ccelum feu &
aquasdcnfiores&magisvillbiles firmamentum , &
in ejus mediofolare, Divinitatis tabernacu-
Iumhtumlk,qiiod relationenihabettamadinfcrioresaquas,quamad fuprtiores; quatenuspet
marclpirituale,videhcetperripriusrecipitdona& fucceffionem luminis apatrejod, quxiterum
difpenfatinaquasinferiores,pernpofteriusfignificatas, & creaturas in ipfis degenrcs; Atque ha-
rum aquarum fubtilior pars aer dicitur , mcdia Aqua , & grofla arque foeculenta ipfa terra. Hoc i-
raque modo habemus mundum cum' ejus partibus virtute nominis magni Tetragrammati pon-
dcribus jufticixin luispropKijslocisfulpenfum;videlicet virtute Verbi Spiritus Sand:i,aJodpri- &
mum,&: poftea a Vau procedentis Unde fir,ut in:mundo duplex aquarum inveniatur difterentiaj
Sic ctjaminnomineineffabiliJehovadupliceiTi,leu geminamhteramn deprehendimus.
A P. IV.
ômodo ex litemjehonjnt rationem âletHdims ist" agritudtms

elicutmusjEt quomodo fehoâfitmaturyelcxtarte mife-
ncordidz , 'vel tujittiis f^ funi-
tionisi
EXpr3ecedentibuscoiligerepoteftis,quodinTctragrammatomirabih,Jod eft quafiipfe Deuj

extraomnemmateriam c rcgno fuoxternoarquefuperfubftantiahin hylsE valtevifcerapro-
fpiciensi &quodrehqujEfubfequcntesnominiscjus literEab invicem difFerentes fint dux Trinfi
tatis facrofanftx proprietates feu emanationes , in tenebras fefe immergentes ; Quaruni quidem ,t
He,qua:hterafpiritus,refpirationis,venti,&oinniunirerumfpirituahuiii( qu£,tefteD. Petro,e»;4-
qua,peraquam imo vero & tpfiaquii tamfubtiles quam fpifli fuiit J eftfymbolum Spiritus Sandi, e-
,
manatione rcrtia,videlicet a "'Jod ex una parte,& a Vau ex parte altera procedentis Unde H prius ;
in r\inêftfpintuSiVeIaquafpirituahsnobihffima,fubtililIima,&falutiferai imoveroeft ipfe fons

vitfEpropterigneaniillamemanationem,qu£EimmediateprocellitaboreJod,iiifolio2teinofuper
altiflima machina: fphxricaE feu coslorum cacumina extra omnem materiam fedens , cujus fpiritu i-
gneo &pretiofoSpiritusilIeipfiproximils facer & falutifer dicitur,neitarijs virsradijs undiquc
replctus , & fpiraculo quafi vita; piiditus. Primum igitur locutum cft Jod & Vau ejus Verbum, ,
verillima vitsEarbor,)uxta flamen immenfum Paradifi fupercceleftis vel niare fjDirituum pretio-
,
foriiniatqueaquarumfeu laticisvitx ramis feuradijs infinitis ab ipfojod feu Tetragrammato in

cceloEmpyreo plantata Et fpiiitus ab utroqueprocedens, diilus cit ferrifupcr aquoi i\\asa.r:dcn-
;
tes atque deiformes e quaruiii elementis quicunque conflati fimt , immortales redduntuv » nun-
;
quam xgrotare folent, pailionem &

perturbationem a caligine procedentes haud patiunturj
quemadraodumiiiintelligentijs feuangelis cujufque ordinis, in illo mari benedifto viventibus
perciperepofrunius;Imo vero hunc vitce laticem per Verbum& Spiritum infundercfolctjodin
inferiora; quoParadifus ille inferior erjampro falute crearurarum &piaEcipuehominumitnpIe-
tur; QuodquidemnobiscecinitPfalmiftailleRcgius. Pjrf/w. ^6. his verbis; Mtfericordia beni- &
gnitaslehoviie ccelis eH &c. Homines &
jumenta confervaslehova: Oh quampretiofacH benignitas mifericor- &
diatua; cumfiltj hominum ad umbram alarum tuarumfefe rcciptant ; Vberrime implenturpiftguedine domus tum,
& de torrente dditiarum ttiarmn bioendtm das ijs ; Quandoquidem penes te eUfons vita ; in luce tua fruemur Itice
&c. Imoquidemha;ceftillamifeiicordia& gratia,(eupinguedodoiiiusDei, quaeeftveriffimum

\itxh3.\ia.mam,ciuod\onge fuperatnaturam peccatiymiRom. 5.Z0. docetur; Atque hinc Pfalm.S^.
Mifericordiam oJieiidenobis,&falutemdanobis: ac fidixifl!et,quod falusprovenia0& obveniat homini-
busmediante mifcricordiajehova;. Et Sapient. 16. Mifericordia tua adveniens fdnabit filtos , quos venc-
natonm Draconumfuperarunt dentes: Et tbid: Neque herb/t nequemalagma fanabit eos,fedtuusDominefer-
C 5 me,
, )
i8 Shct.I. Por.T. T. Patit.I. Li*b. I.
tHo^quifan.ii6»in'u: Similitcr Io&. lo. iz. Vild benignttateniexercuiftiergam, & vifitatiotuacmifcrvavit
Spiritum nieunr. EtProucrb. j. Et Proverb. 10. 11. Vtt^ fcatu-

18. J'it£arloresfprehendenttbiisfapienttani:
rigeperfundttosjufii.Provcrbtor. 11. Similirer,quod vica homims lit Spintus Jchova;, docemur Genef 1.
7 . & Deuternom. 30.20. Ipfi lehova vtca tua esi,& longitudo dierum titonm ; & lic in caetcris ;
Qui b us do-
ccmur,cuiodSpiritusimincdijtcprima emanationccflcatialis claritaiis,&purilHmaE vifionis Dei
imbutus fit lalutifcr,atq'ic vitam aquis lupcrioiibus, omnibull|ue crcatuus in ijs degentibus at-
tribucns. Undc fit,utpnmum r»Hc prima die creationis ipli Jod conjungatur, fit rv' Jah: &
atquc ita illuminatui Ipiritus hunydus , lcu aqua (ubrilis lupenor videlicet primum n pcr pri-
mamcmanationemril-i ipfo Jod: SicenimfiiCtumcllcaiumEmpyrcumj i>ic pnntnni omntum crea-
tae^ftptentia .,&intclUcltiiprudentta absvo ctijuifomeH V>.rbuinDet tnexcelfii, hoc cftin throno Jchova:
;
fupcrfubitantialiûtipra Ecclefiallici veiba habent cap.i. 4. Ethxccft ratio , quod hoc coelum
intcUcdualc dicitur; cujusr,intellcduspatiensradijsDci immediatcajod Tctiagrammati pro-
cedcnribusinadluatur; Câequidcra vircus iucidaintelicftus dicuur agcns; qui cft quafi arbor
aureavitx i radicc xcernaj ;d, quodcft Ehieh, cmanans; cujus pioccllusinpnori ctjamEhich
dicitur, quod fluat cxtra: Atque Iroc modojodinprimaproceflioncin materiamconjnndtum
cum,-i, fuprcmafpiritiuimlcuaquarumporrionefacicns Jah vel:V,denoratrationcm,quaDeus,
abunitaj:clcdilatans,apun(5to &limplicitate lua m
lineam maccrialem migrare incipic adrcrum
omnium crc.inonem: N.uu,utduonumeiiconftjcuunt numcrumprimum, i\.'dno puntla line-
am minimam ita etjam Jod,qaod cjl pundum procedcns a lua unitate in unitaccm materiae pro-
, ,
ducit lincainlcuduaiitaccm; Atqueutantcmundi creationcm nuilum habuic nomen piorrcr u-

nuiTi,incflabile,Ccfimpliciflimuin,videlicetJod,{ecundum cflentiam cjus unicamdnûm. five
Alcpii lucidum 6i apparens ( quod quidcm idem eft , quod Tctr.igrammaton miindi idcalis,
ficctjampoftcjusvulcusin hylcn immiflionem omnia nomina,qux iurnpta iunt ab operibuse-
ius,ipfiattribuu8tur: llndc iiUidnomcn unicum occultum Tctragrammaton ei nppropiia- &
tumvocacurnoniciiicp..iatum, in qaocilp.irticipacio: Aliavcro cjusnomin.i gloriofal.gnihca-
doncm habent cum pairicipacione , quatenus/«mpr;« fur.t ahoper!bHs,<]i'.<tjin! ttiventa,uz ceft^cut Moy-
fes y€c;vpriacus Eft igi:ur ejus nomcn priiaun», abopcrcpumodcfumptum Jr.h, n", nomcn
:
cflentia: , mciici , iJc auaburionis Undc invenitur in Pjalm. 150. 5. Si iniquttates obfervavert!
:
Iab,&c.
Hincjod nomin.-^.tur, quatcnusin tenebras profpicit: Et iterum E-vod. 15. Fortitudo laus &
meaJab; quatenuspcrf-picncKvcicarior.-^mfortitUcio foiiicudinisinmundum pioducla cft,/u.\ta
illud Hermccis Trilmc'j;i Ib in tabiil.i Smaragdina;H£C est tvtiuifortitudtnisfortitudofortis , quta vincit omnem
temfubtiUm,omnemquefoltdanipemtrat;Stcmtmdiiscreatuseft,&c.
Similircr J,ihdcnotatbenignicaremeigarocum;pundum mundiquccreaturas: Nccmirum,
quiajod,quodcftp.itrisfymboium.dcnotarclementiani&milcrarion.;m,quatenuseftpatris oiH-
ciummilcrcri filiorum,juxta ilIudP/i/w.105.
Quare Jod.quod eft genitoi H ipiritus hoc cft illius in cflc produftor,vircucc fuorum radio-
,
rum illum fua milericordia undiquc implctatqucin.->ctuac: Arque ab liac cjus bcnigniratc & gratia
in tencbrasinfufk Spiiitus lupiemusprasparatur,Spiritus Jod liircriilum iercur, 6c illc hcillumi-
natus vociuurlux primodiccic-itaj a ctijus picnainfluencia,6:JodTctragrammari occulri gratia
&benif;nicatcresinpotcntiadediicunturinaci:um,Angeli exiimpliciigneicU lucc Jod, Ipiricu &
rprocreantur,Mecattronleumundianimanatur3epraeponitur,vitaquecuilibetreicrcat?commu-
nicatur.
Oh infinita rerum potenria,& ine ffabilis Jod bonitas &: mifericoidia,qua rcs omnes tencbris
&;oblivioncobrutarecaprivitate lcthah ac trilti in luccm &cfle, acdcpotentiainaiftumprodu-
cuntur Nor :ic c ft hoc .idmirabik benignitatis
: &
mifcricordia: indicium ? Imo vcro ab hoc bcni-
gnirarisf<incc,abhaclapiencia:crcata.'oiiginc,ab hocVerbi fupereflTenrialis ncctare,& vero auro
porabili ,Eb hocbalfamodivino,&iion.ibalioprofluxic creaturarumvaIctudinistuerda;ratio,a:-
gCKudinisabigendiC rcmcdium,DiabolicaruminjuriarumpropulfandarUm modus, CJc infcrnalis
rabiei ac ir alitio; fijppnmcnd* latio &: mcdicamcn; imo vero &; ipfius mortis ( qux in ipfum oibcm
mahcia Diaboii primum irtepiic ) venc ni cxcingucndi lcu exciipandi ipfiulquc lechalis i(5lus &: vio- ,
Ientixl'ipprimcndspotcncia;injuonecmorbus,nccviolentia,necmori,iicc natura:impedimen-
tum ukum ; quippe in quo eft concordia,unicas,vita,adlus, lux,qux omnibus omnino tenebia- &
rum adtionibustcnftic: Hinc Pfalm.ô . .^. Liiu faciei Dei fdvabimur.
Hocigitur?,* cftprincipium rcrum creatum,vclpotius Spiiicuscrcatusperunionematquc
influxum lucis increata; ipfius Verbi in eum ; cujus pra:lentia admirabili totus ille Spiricus n a ' ita ,
illuminatus, diciturlux crcaca ; quamvis fic Spiricus folummodo pcr prxfcnriam lucis increats
cx hylxpotcnti.T inadumdcduclus: UndeSpintusitacrcatusproptcrilluminationcmfuam, &
ludsineodomimumdicitur lux j quaetamenlux, fi hmphcicer accipiatur procmanarionca Jod
increa-
.^.^4 '^3
&
De Principiis Supersub st /vnttal, i^

incicato,ef]: pcnitusincrcata:Etpioinde medium {cu fpiritus pet quem lux per nnivCifum or-
bcmnanshuidinir,dicitur creari; luxvcro in eo navigans eftuna&cadcm cmananoapatre &c
fonte luuiinum Jod , five Aleph lucido Sed divcrfarum emanationum nominatio , a quibus de-
.•
cem Cabala:orum Sephiroth feunomina divina provenerunt , proccdit non d lucis akerationc,
in quo vehitur
fed a varietate ipilfitudinis vcl tcnuitatis Spidtus live mcdij Nam lux , :
eft fcmper
eadcm,&ipiirum creaturarum, acrcrum omnium anima, efre,& vita; quippequs nihilaliud
cft,quam vcl proxima vcl reinora prxicnria Dci.
Hincergo aperiturillorumcrror, quiPhiloiophos Ethnicos idep condemnaverunt, quod
Naturam appcllavcrunt Dcum, & iplum Dcum niitumm Nam cum de natura locuti iunt inrel-
, :
,
lcxerunt iliam quam ignem inviiibilem vocaverunt,a quo Zoroalccr & Heraclitus cuntbaeile ae-
,
nitadocucrunt.
£xquibaspatet,quodpernatiiraminnuerevolucrintIucemeirentialemin univerfah natura
humida natantem ; ac ii dicercnt Spiritum igneum & Sand:umJod,qui fcrcbatur in & iliper aquis,'
velSpiritu univeriah: Namtalislux cftde vera &:fimplicieflentiaipiiusJod, feu Tetragramma-
ti ; ita ut ab xterna ejus natura non magis feparari poiIit,quam radius folaris, qui eft indjviiibilis,a
Sole.
Et quamvis lux hxc divina fe extendat per univerfum Macrocofmum creatum , tanquam ab
unitatepiocedensinmultitiidinemmaterix,radijramcne)usnonaliteradliganturfua:radici,quam
rami alicujus arboris ftirpi &: origini iuas.
&
Atque h«c eft ratio iatis licita haud contemnenda,propter quani Democritus,& Orpheus,
ac multi Pythagoreorum cuihbet rei Deum aur animam quandam pisefle , omniaque Dijs plena
efl'cluntopinan,quibusdivinosftatucrunthonores, prcceiciue lacriliciaeifdemdcdicaverunt, &
acdiver(bcultu6-' venerationc eos iuntproiecuti.-Sedtandemhasomnesanimasfeulucis fpecies
ad unam muadi aniniam rcducendas , Deolque omnes ad unum Jovcin referendos agnove-
runt.
Hinc igituriaquitPlato; N^/o(/H4mî;De9 4ty^«i;i;<wi?ie;Etquidam in fuaarte chymicacxerte
clamat, quod mlnlft ui ipfofirmametni circiilo , quod majorjm Da fimditudtmm pr^feferat quam mundt ani~
,
ma &ipfum Itnnai: Imo vero , inquit ille , qudibet res tdntumfibi Dei vendtcat , in qtianttm capax esl lu~
viinis.
Atquehsc eftratio,qnod Auguftinuslib. Dehberoarbitrioait; lucemprimum in corpori-

bus tencrelocum. Nonne etjam,ut ad fontcm totius veritatisreverramiir,dicitPfalmifta,P/rf/.io3.
1. dcio^.i^.Luxi^Detamicltis&veflimentum} Nonncetjam lcgimus apud D.Joannem,, Verhutn
fuijfeinpnnctpto apiidDeum,&quodomniaficiafintperillud,&fineillonihil,quodfadiime^} fiquidem in i~
erat vita,& tlla vita erat htx bominum,& lux i!Li tn tenebrts lucet,&tenebr& non comprebenderunt tllam: Et hdc
pfi
erat iUa^qua erat tn niundo,& mundiisper ipfam facitis esl,&mundus eam non cognovit.
Quibiis quidem vcrbis Apoftolus vidctur exacliilime totamillam docSrinam confirmare
quam Moyies capue primo Geiiefeos îroduxiz; quippe quiluculenteribi loci nosdocet^quodFe^-io
Domtni TlATvelSl T,-&:fpirittis lUius, quiferebatur ftiperaquis,a. patre iilioproccdcnns pr£Efentia,/«x, &
\elfpiritus^ôunsn)ixummmodumornatus &creatitsfuerttdteprima; Nam liyc creationem nonpati-
tui,quatenuseftverusJchovxa6l:us,abipfoimmcdiateeSan6tis ca;lisemiflhsadresipirituales,feu
aqu 2 s in ventrc hyla: o ccultatas creandasihoc eft,de tenebris &quaii nihilo in lucem adlum pro- &
ducendas.
Hic igitUfanimopropenfodetegimus,quomocionaturaipfadicaturDeus,videlicet, quate-
nus luxjchovs q aae cft cirenriahs cjus emanatio , ineft in natura univerf aii humida quam etjam
, ;
exinde Ethnici dixe uni Deum,marcri.im crcatani , pro eflentia forma divina ieu luce iacroian- &
ftacreantemaicaccipientes. Atque hocmodoDeusi onfideraturincohcreto,variaiibirecipiens
cognominafecundum opcra, & noniccundum cfTe At vero quatenus Deus Aleph tcnebrofum, ; ,
in abftra(fI:o conlid :ratui,eatenusab('quc uUo ad res cteatas rcfpeftu tefe haber.hoc eft, fimplici
infinita fuaeilentiain regno fuo fuperflibftantiali, & fublimisternitatis foiio , fuper altillimum Caz
machina:rotund3ECul enfeuapicem, &extra omnes aquarum limircs triumphanterfeder. Ex
quibns luculenter patet,quomodo Deus revera dicaturintra extra omnia,& quomodo ubique &
ac nullibiinclufiveexiftat,qaomodoquoqueinfinitus(it&nulloterminocomprehenfiis. Habe-
musigiturhoc modo vihoncm intelleftualem ipfmsjah, feuprimam emanationem ipfius Jod;
quodeftiymbolumipfiusTctiagrammatiineif'abihs,impIens totum fpatium trium numerorum
primariorum 9 9 9. In qua quidem jntcrcapedine,primo die in lucem edita , confiftit juxta Cabali-
ftas&PlatonicosfimpliciifimaSpintus portio. Atquinospropterrationes in numeiis divinisal-
legatas illud pnmum mundanum fpatium,ccEh Empyrei nomine donarum, numeris denarijs attri-
i5mmus;quoniaillacieationisparsconfiftitexcompofitioneduotum,videl.lucis&Spiritus,cxqui-.
bus angcU f unt creati:Unde,ut numeri denarij funt ex duob. copofiti, videl. vel ex digito& cyphra,
G 4 vel
,
j,o Se.ct.1, PoRT.l. Part.1. Lib.I.

vcl exdiiobus digitis •,
fic etjam hoc ccElum ex confimilibus partibus cft pioduftum. Similiter , ut
ccElummcdiumcliruperficialclcutriangularefqiixciuidem hgura Gcomecrica cft omnium lim-
pliciirunajicaetjamcjuscompolicio retcrcuradaumcrumccntenarium,quiconfiftic cxcribus, ii-
ve fmc di"icus cum cyphris , iive digici cum c) phra , fivc omncs crcs digiti; Sic ccjam cu.-lum mh-
mum,quacenus ex elemcncis quacuor confticiucur, cxquibus corpora producuncur numcro mil- ,
lcnanocomparacur,quiex quacuor conftac dcnorninacioaibusj Ita ut novem numcri fimphccs

feu diciti quam cxadilfmicmundo xternitatis convenianc, cujus harmonia numcris
llmphcifti-
misconnecticur; ad cujus cxcmplar harmonia mundana produdta eft Namunicacis imagocft ;
numcrusdenarius; d qua.uc dccem unitaccs ordine promanant,ita ccjama denario numero,de-

cemnumeri dcn.inorum &: ficincaeceris; ad quorumccjam cxeniplar producuntur decemnu-
j
meri cencenarij; & ab illis ulccrjusnumeri millenarij formam fuam deduxerunc. Jamveropro-
babimus, quod in produdione ipfius r\"> Jahmmundum omnia jam cum primo die crcaca,&
poftmodum creanda,mirabih ordme comprehcndancur: Quibus ecjam dcclaracur,quod pri-
mumin Jod , & deinde in ipfo H"^ Jah tocum illud mirificum nomen Tetragrammaton conci-
neacur. Si igicur acie oculorum mencis incro/piciamus nacuram ipfms H^^Jah, percipiemus, i-
pfam myftice polfiderc univerfam mundi & crcacurarum ejus crcacionem quaccnus illa in eo ,
charaderibus vivisjfedabdicismoreoccidco&abftruforeconduncur: Nam hoc vocabulum n"^

aperic quinquagincacflcnciarum &inceIligenci.uumporcas, fcu.januas, perquas in creacurarura
penecralia illa cmincndbus indicijsin opcribusfcxcreacionis dicrum delignaca , &c i Cabaliftis
ftudiofe dcprehcnla recepcaque inrramus •, dc quibus Comcs Mirandolanus incer fuas nona-
einca Conclulioncs ica fcripfiti Ohi ,faverit ^quiAfitdmanm in Aritlwictua fomait , & cognovcrit na-
turam piimt iiuinert jpbxrici , fdetfccretum qutnqiiAginta portarum iiiteltigentid , magiii lnliki, millefnm & &
gemationis,&regnum omniumfccitlorum.
Rcm auccm iftam dcbicacxaminacione cx T' Jahcliccrcpoftumus: Nam Jod hceraprima,
fit^nificans lo.cftillcnumcrus dcnarius in Arithmecica formnlijacque n, fignifitansquinquc,eft
primus numcrus fphxricus , uci fupra , &
in libro de ntmens divmts luculcniius dcclaracum eft. Qua-
rc,finumcrumdenariumiormalcm,innumerum primum fph.i:iicumduxcricis; vidcliccc Jod ^"^,
in Hc ryproducct quinqu.iginra inteliigcnti.e porcas; quaium iupcrior £c ulcima, vidchccc
quin-
quapcfima,eric illa,qua: vi.imadipfumTccragrammaconfcuipiiimJod nudum & vcftibusexu-
tumm propria cjuscllcncia concemplandum patefacicc. Ad quadragciimam crgo nonam in-
tcUif^cncix januam diciiur Moyles vircucc Mctattron angeli, knantmA mundt peccigifle; hoc eft;
tamalce ipecuhicus cllnacuramdivinam, quam alce homini morcali conccfilun &dacunicft,ad
campertingere,ideft,adlliprcmum naturs gr.idum acceflum habuic.videlicec adrealem npri-
maiij conccmplacioncm £c primam Jchov.T emanacionem,fpiricumillumilluminanccmacinfor-
mancem,pcrvcniCiJuxcaRabbiJofcph Caftalien(em,»»;/w/; /.'<f« volummedicicur, quod Alo;/?j,
Betfervttscognovent luinenveftimmtieius,&SabbatbumSabbathorum , & lobeleum fupertus& millefimamge-
tierationem. Ouodtotumnibilaltiidesl ,
quammundtis ftipcnor idearum angelorum , faltcium antmarum , &c.
,
Qua:omnia perr\^,hoccft, illumin.acionc nfcu fpiricus fupicmi pcr faciem&vulcum Alcphma-

gni & lucidi fignificancBr; qui fc cxccndic ad mjllcfimum mundi giadum, videlicec 9 9 9. &
A-
lcph hoc eft.ad
, fundum aquarum fccundarum pi,vidchcecad machinx cencrum.Actigic,inquam,
Moyfesadco'micionem&myftcriaca-lorumcrcacorum, & cxiftcncium in illis crcacurarum pcr
Mecaccronangelum;qui,ucaccipiturpromundianima,icaccjamMoyfcn ouinia nacui.x & crea-
tionis myfteria occulca docuic , quacenus ad cognitioncm Dci :i rcbus naturalibus , fcala Jacobi
afcenderc dcbcmus , ad circntiam xtcrnam inquircndam , quxcft fupcromnem nacuram ; Ita di-
dlum eft MoyfenvidtpDeum apojlerion ,hoc cft, ulcimo &: propinquiori cjus veftimenco ornacum,vi-
delicet fpiricu -ijhoceftquaccnus eiacjahn' Atquiadlimplicisjodfcu Aleph nacuram&pcr-
:
fe(5tionempercitigcrcnonpocuic;N.amindumcncumejus,ciuoderac7iper Jodilluminatunitranf-
cendcrc,&facicm ipfius Jod.hoc eft, Dei in limphci cjus eircntiavidcre ncquivit:Quarercdc
aCabaliftisunacxquinquagincaportis c.-uuiire fercur; UndedixicDcusMoyfi Ixod. 33. Paciem
vieAmvidereiionpotes\fedvocabonomenTetragrammaton coram hoceft oftendam
te; univcrfam na- ribi
turam a facie mca in n priori , & 1 medio , ac n> ultimo fcu infimo ; lcd myftcrium Jod non "^
cognolces.
Suprcma igiturporta unus crcator omnium a nullo hominc , nifiaMcllia planc cognofci-
ttu j Atquc hinc icribicur,quod nemo cognofcat patrem prdterfiittim, &'nifiper fiiium:^ Eft enim Mci-
fias lux Dci ,& lux gcncium idcoque ipic cognofcic Deum , & Dcus cognofcicur pcr eum,
;
Scd de his infra cfticacius. Ac vero jam candem vidcamus quomodo vircute inefFabilis Tccia- ,
grammaci in Jah fvmbohce inclufi, feptuagintaduo angcli illi cceli iltius fuprcmin luminc im-
mcnfo undique ibpati , producantur ; ex quibus fcptuaginta datum eft idealiter & mo-
itc abftrad:o gubcrnarc in n fupremo ; realiter vcro & m concrcto in T\
infimo feptuaginta
provin-
,
De PrINCIPIIS SuPEkSUBSTANTlAL. ii
proviacijsteuxpriûdercjacduobuscokiinnanbusjigms videlicet&nubiscoluinnaiumprifidi-
busmcabuitûLclitis iuminilbcriumfalutiiifiitincrc cx^gyptoprxeHe. Si igitur j.fphserK re-
gionisHe n fpintualis "i ^c dircmtur, producent 8i. a quibusii novcm unitatts abftrahantur Sc
harmoiuxdivinsacfuperllibitantiali atmbuantur, nonreftabunt nili 71. qui cft numcrusdidto-'
rum An'Jelorum ; atque hi etjam in nomine Tetragrammatt more Arithmetico fic continentur
rnrT*:NamJoddenorario.Jod,&:rIe,i5.Jod,He,^-V.au2i.Jod,Hc,Vau&He2(j. Qu.eomniari-
mid jundla produ. ent numcrum angcloi um ca;tcrisprxfidentium, vidcHcet 71. Sed hoc etjam ea
viadcclaratttr. CuraAngelus (italteritas,utpoteexduobus,videHcetlpiritur\;&luceexJodema-
nantcconrtans ( nam inJ.ihhacr.itionere!pkndernobihllima Angeiorumnatura j &: Deus,Jod,
fcuAlcphlitidentitas,prnna vcroaltetitasht binarius,redeopinamur,quod ex bmarij inukipli-
catione Angelorum numerUs briatur.' Sic enim bis bini bis faciunt o6to,qui ell: cubus priinus ; O-
(Stonos vero quolque nngclosfiinnovcmchorosdiftribueritis, erunt 72. Totenimfuntliovieso-
fto. Rcditc ergo,li vultis per choros ad cubum,per cubos ad Tetraftyn ie\i Tetragrammaron, 8c
ab eo ad binarium , angckcam natiiramfigniticantem, itemque inde ad unitatem Jod feu Deum ,
Opt. Max. Etc::pericminiquod fcavia,lihuic reiftudiumapphcuerimus,perangelosjungamur

Dei, Tetragrammato inctF.ibiliJod, He, Vau, He,in c|uoprimumnobih(lima angeloriim iftorum
naturarelplendet. Sedad propofituninoftrum dirc£k:crcdeamus:Concluiivcergodicimus,quod
Jih,qux ert prima emanatio a Jod,peradditioncm {ciliccc n He cum Jod,vcl conjundionem lumi-
nis lacrolancti cum fpiriru dctormi cali fuprcmi lit crearus Ipiritus ille in lucidam fubftantiam,ma-
tatus qui dicitur lux primo die creata. Hmcergo patet betugnitatem & lUifericordum D«Jod , ( qux
pcrJahfecundumC':.baliftasfymbolicedenotatar^tJ^'/;//j?-/!f(E/«eA:d/f<?f(iw; UndeetjamPropheta
Regius Pfalin 3 6. dicit; Mi Qricordia &
benigrutas lehova e cala e^,fides ejHS iif({ue ddfupcrtores nubeS cri;.id eft,
uique ad n imraedi.uc a Jod cftjuens ; Nam per nubes iiipcriores fpiritum limpidum &: aqiias luci-
dasiupertirmamentum policasdclign.are vicietur;equlbus,hocclt,^coelis iummis bcnigniras JiH
dcfcencht in terram ad vivificandas .iquas , qua; liinr iiib Ermamenro, &ad inf undcndam vitam irf
creacui\asibidcmconditas,iuxtail}udPlalmiftx,P//j/w.33..Mij«mo?'dfrfd'/'m^«ir4fe^/^^^^
verbolehov£factifuntcoeli,&jpirituoriseiusoiimii\)irtusedruni. Atqiaieconverfobenignicas&laluSmun-
dopioduciturabunocxacmo,videlicetafoncelucido,&abaltoinflultininferiora,videhcerabr(}
immediate pr jcederis ajod vcl Alcph lucido,& ad ^.ukimum feu aquas fub firmamento exiftenteS
tranfmilla & infu(a;ubi morborum,alceracionum,acque difcordix ratio abundac propcer aquarum
infimarum propinquitatem circa alcerum excremum quod cencbrse inhabicant cujus princcps eft:
; ;
Diabolus-,dequodiduinert Sap.].InvidiaDtaboltmorsintroivitinorbcmterrarum&c. Et Sap. i.i... Qup-

viam ncui mortemnonfecit,nec Utatur tnpaditio)ic vtvorum ^ Creavtt enimomniaut effent , &fanabtles fcit na-
t$onisorbisterrarum;& non esi m illii medicd)miituriiexteminij,nec inferortmregnum tnterrd &C. Ex his igi-
tur pater quod potentior lit milericordia Dei in propuliandis morbis,tam animi , quam corporisj
,
quammahtiaDiaboli iriinficiendoeosto.xicofuopeftifero & mortali; quippc qux eft fortitudo

omnifortitudine forrior: Atquehoc etjaminnuerevidetiuApoftolusRow. j.io. ubiinquic,quod
mfcricordia &gratia longefuperet tidturam peccati Imo quidcm fanatlehova fuos a veneno Draconim &ftr-
:
fmtummtjencordiafua,&fmnoneftio,quifdnatomnia,noiihcrbanequemalagmate, uc Sapient. 16. habecur:

NamMelIiaseftvirtusDei,&operaturinviituteTetragrammati,.itqueeftprirnaemanatioaJeho-
va,&falusac pax creaturarum Undefcriptumeftj Venithomtnisfilmfalvare, qiiodperierat Matth.ii:
:
Quod quidem de Mellia exaudiendum eft,nori quoad ejus corpus,fed refpedru virtutisfpirirus be-
nignitacepleni; qui eftCmanatio cflcntialis&primaria ajehova; HincChriftus, nonherbisnec
medicamencis Pharmacopxoruiri,fed mirifica Tecragrammaci vircuce non modoper folum conta-
ftum,verumetjam&Spiruusfuidiviriiafflaru,acvocis ic)lius prolationeomniamorborum genera
fanavir,hoc eftbenignajeh6v2virtute& divirio inifericordixafflatu,quoabundabar;imovero &
homines emortuos in vitam, ac priftinum intcgriracis & fanicatis flatum !ncff"abiU fuavi
&Yirtucerevocavic ac refticuic, uci in novo ceftamento pallim

cjusreidocumenca &ceftimonia excant. Scd
de his captefequenti copiofius di(-
curremus.
c A p;
. &a
2z Sbct, I. PoRT.I. Part.I. Lib.I.

C A P. V.
Depojitione Vau literx inter utrumque Hes deque firmamenti die tertio
faSlafroduciiones /imiliter de magno Jêtattron
Angelt myjierio
UTgendmn elhquod
jamadreciindamDciprodud:ionem,&..)p(iusfirmamcnticrcationcmpcrvcniamus, intelli-
ca."lifirmatinihil aliud (int,quam ipilim fitmamcntum: At vcytsDowwjJinMrf-
iifunt Kr//,tcftc Pfalmifta Ergo ctjam Vcrbo D ommi fadum eft hrmamentum intcifecans ac divi-
;
dens aquas fiipcriorcs ab inteiioribus Fadum , inquam , clt fiimamcntum hoc tft , in adlum pio-
: ;
dudVus eftlpiritusillcmcdius,quiacthcreus dicitur,perpr.Efcntiam atquc aclum lucis ficiolanclacj

quippcquxIefccumeomifcuit,etimqucclarificavitatqucinformavitjAtqucuaviitutcJchovîn-
crcata creatus elt fpiritus interrnedius intcr aquas feu fpiritus fubtiliorcs , 6: illos grofliorcs ac dcn-
liores,tam lucidos quam opacos. Hinc crgo patet , qubd actcrna hujus cali vi tui li t mcdia inter i
fupercoelcftc Dci patris fui Iblium &

terram iilam,atque inter aquas iiibrilcs &: grollas, inter Dcum
&i homincm,inter mentcm & corpus. Ab illo igitur delccndunt vitx &: fanitatis donaad un'vcrl'a
interiora,quibus acrputriduscorrigitur,ignismalitiain pacisiucictatcmadducitur , aquxamara;
dulcedincmrcCupcrant,corporaxgrotaconvalcii.untj& gcncrarioncincrcmcncum iccipiunr,ve-
getabiliaqualifnortuaquotannisrevirelcere&nmitiplicanobfcrvantur Atque hxc omniadona ;
a fummailla fapitnria,icu angelo Metattron , leu univcifili mundi anima , feu piiir.;' emanatioue
Jodjin mundam infiucrc iolcntûtin/^jdeclarabimus. Dicimus igitur, quod ,poftcia.im iriadi.uio
ptima a Deo informavillct primum p| lcu mundi partem iiipicmam , dcicendcrit in locum mcdium
tenebiisobruturn,&indueiitibiformam 1 denbtantis Arithmcrice figuram 6. adcoquecompre-
hcndcnris r, & n hoc cft quinque & unitatem , qua; fiiciunt 6.ita, ut fub forma litcijE Vau in tcr duo'
n r\ nominis C^W intcrponatur,indicans inde icu (piritum medium, & v; lcii unitatem in codcni
, .
Ipiritu-, nonaiitcrquam i in principio ingrcdiensinrtpiimum arguebatunitatemiti compofirio-
ne :Uiidefit,ut kipcriusadditum Jod,atqucitafaciensir Jdch, lignificet,Dcum fcurcrum Ens:

SicctjamV.iu,Spinruijamcreato, vidchcet r; HeinferionpoftpolitumfatitHu, hoccft ipfum;
quod quidcm vocabuium fcribiiur cum Alcph.dc Sli^ Nihilominus K non pronunciatur, Ibd ibi
:
exprimiLUrad leprxlcritarioncm fymbolicam Trinitarisin illa unitate, qua*exccditn qumquc ,
conftituit T lex. HoL etjam dcnotat apctrius Tetragrammaton n n.S Ehich ubi S ponitur pi o Jod, ;
&Jodinmedietateloco Vau,:irgucndo, quodjodinincdio ..firmamenti figiyficetVau, hoc cft

Unum & vclunum fuperHc,h.c.i. cum duab. o.o. centenarium numerum aigucns.Atqi ita Ens
,-)
primura in luprcino lpiiitu,ac ipllim in mcdio,hoc eft,idcm Ens in mcdio,& quaii iple MciTJas lcu
virtus Tctragiammati,fcu mundi anima,qua?cft angelus Mctattron , ut in luo (piiitu crcato conli-
ftit.inqiioellnomcn Dci Sadaipcrnamerum xqualcm iecundumCabaLxorum c.ilculationcm ;
quidicunt,huncellc,Angclumilliim,dequoloci;tu .erijchovadiccndo£;to(/. 15. Otfo«w;»f/7Hfl«;f»
vieian m illo hoc eft in corpore fpintuah , (cu humido Ipintu univcrfx iiaturx; In qucJehova,fcu E-
,
hich,id cft,coron.ijod pcrligillum fuumir1\mundum ligillaiie d Cabaliftis fcrtur,6c dicitur niUt^,

id cft vcrum ;
quippc quod in
mul tiphcando n;ifcitur ita ut in%cum lit mundi ligillum, im-
fe iplb :
prcireritinhuncmundummcdiumarqueetjaminfimum Qua quidcm impicirione rcliquiceffi- :
giem iphus H & 1,hoc cft I'auis,5c Verbi,hmulpcr Spiritum Pl in unitatem coh)und:orum:<<uiare,
"^
utcommunisfigiUi charadercs ad amuifim rcluiquunturinccra,camquccxmafladcfoimi infor-

mantjficctjamEhieh^pcrhocfig-liun-nr.^Patris^êftigiemjCumuniratcSpiritusnabcoproccdcn-
tiSj&adiairabilcm Verbiineonaumtisprxfcntia tanquamlign.-^.culain mundum vihbilcm intro-
duxif, quibus mundi quidem intelleduahsidea in infimum «^ fcnlibilem infu(acft,illum ex tcnc-
brisfubhnlatum adiuamimagincmftruensatquc xdificans,vivifque Vcrbi,inmarimundivi(ibilis
navig.-ihas^charaderibusomniafccundumxternilocutorisinftitutumvivihcans^creansj&difpo-
nehs.Ex:Jodcrgo, &nhujusfigilhdiviniimprimuntur fpiriciules Mcnris divinx atque ihtcllc-
«aualesciraiaderesanimxrarionah: Atqucl Vauillosinfpintum xthercum influcntes cum Ipira-
culo vitx mifcctjut hxc oinnia in corpus humanum opacum & clcir.cntatum infundar, quo loco a-
nimx corpori inftrviant Vauigitur lcu Verbum cft ca.'lorum & crcaturarum immcdiatusaui' ^. .Ex
:
hifccigitin patct,quod NatuiaipfaideoDcus,(cdmale,aPhilolbphis .mriquisnuncupcfur, quo-

niam ipfc Deus,feu Vcrbum,quod eft Dcus,fc(e naturxhumidx iminhcct: Etproindcrcm cicatam
male p 10 ctcatore acccpenuit; videlicct pro Verbo,quod eft Deus in natura; cujus fpiritu vi: tute &
cundta viuunt,tundlaque talia,qualia finii,exiftunt .Nam Dcus non didtuscft Verbum,nifi quatc-
nus propnaatcm a locutore habcbat , ut in rcs creandas , &
earum coiuinuarioncm in mundum cx
orelocutoriseff"underctur;cumfitidemc(Ientiacumprimaperfonaloquenre,vidchcetunusDeus;
Attamcnproprietatcdiifcrunt, quoniam Vcrbum prolatum cft in mundum (cu naturam humi-
dam,&: locutor cft in fuo regno abfquc ullo matcnx reiped uj E t tamen ha; dux pcrlbnx fun t eflch-
tii
:
De PrINCIPIIS SUPERSIJBSTANTIAL. ij
tia &
unilm idem Sic videmus in homine , qiiod verbumnon dicitur , pnufquam profcrtur in ae-
.-
&
remfeu humidamnaturam j tunc mediante Spiritd vox editur , ac a voce verbum procedic; cum
tainenSpititushominisloquenris,&:verbiinaeremedirifeuemilTilit idemcfrencia,&cju(dcmcn-
titads. NonnehxcomniaveibismamfeHiiirimisconfirniat MercuriusTiilineg. Ptniand. i. ubi in
\\xc verba \oc^\m\.ny?imitndcr,mensdmmpotenttii mtttavtt fomamfttam , Cf" mtverfa ftibtto revdavit : Cer~
nebamemmimmcnfumquoddamfêciaatlum; omma videltcet in lumen converfafnave mmiiimatqiêjiiCi.ndnm.
Hoc cft iplura Alcph obfcm\im,feu mcns divjno; potcncixîn aCtum mundi cgicdicns , fcd nbi ipli
relucens,lubitolitAleph iucidumvei in dcnario numcro lcdupHcansinfofma Jod , enianatione
lua iucida jam in hylendctormem ingreHum cll:,atquc omniaoci ulta umbiis obredca ai.parerc &
fecir;hocclr,nconvcrritLuinlucem,vcllumcnjucundum , atqueita vocatur illud nillnminatum'
luxprimodiccreata. Sedjam,utoblervemus, quodprimairtaemanatio iit Veibum in umbra &:
iUuminans, vclimutadlcqucnremSapicntislcimoncmatrcndaris, quicft hujufmodi; ratilopod
umbra qmlam borênda obiiqua revoltitione ftibierLibebatnr tn htmtdatnque natitran! m,grabat,inejfubilt tum
.,
vultu exaguatam;indef:imtu qiiidam tnagiius in fonittati crumpebatêcfomtu vox egredtehatur , quani ego hitninis
vocemextjiimabamEx bac Imutnu voce Verbiimfdclumprodtt Vertttn luc natnra bumtda ajlans lain fovehat^
: .-
&c. Quibusindicare vidcturPhiiolophus, quodclt Jod unitateTeciKgian.matrpiin.umpio- •
manarit iui.icn^tanquamalontelumaubinpiimum '„cxpellens tcncbras abeo,occultum n.ani- ,
felb.ndo; &cpodSpiritus,intencbusobIiqua rcvolurionefubteilahcnribusinclulus, auidcque

pulchcriimain&DeogenitamatquciupcrcUcntialemluccm, emanacioncpdma abjEtcinamcnte
Jod emillam amplcctcns.vivrute divina iic in eo inclula
fiat eruptio a tcncbris , &: in eruprione vox ,
edaturaccumvoce Veibum,c[uodcllviiCusprim.ecmanadonis,aJod,fci;J ho/ifonans; atquec-

duur non vana,lcdtorrirudineitaclhcax,utlonet&fonitu loquarur; veroumc-jueitaenunciatum,
&:fermonis lcnlum charactenbusigneis& tormalibus in Chaos flifci fupcificicm ica imprimit , ut
impoilibilc i!r,i[uin lequarur cfFe<ilus,lccundum illud iiicmtxi\l:iuUum&neapex qutd^m autlota ex vcr-
btsejuscadctitt:errain;hoc cfl,perbit,autinvanum proferetuijEt alibi; Verbtim kbov.tmanebtt in&ternunh
Elt,inqui[iiic,iuminis vox,(cuvoxiphus Jod,fetiluminispaoispiimumin He.\prodita;ui.'decas-
lum Empyicum,c;tcujus elemencispuii.s inceUigcntiae cajulque gcneiis procreantur, fadum cft;
Deindein r;medium,quodin Vauconiprehenaicur;&fa6tumcfl:rirmamentum-, ac denique in t\
ac deniquc in ulciinum Jeho vx;&; factum eft coelum infiaium;(^<_ui quidcm tics cceli,ex aqua ma-
,'',
gisgrofl'<. vcl iubciliconflanrur,&pro majo.i.uicmiuod :maiiarioms divinsdominio, ab ihvicem
diiicruiu:NaiTiquo magis pixdominatut (imphcilIimaillaDeiformis eirendain mundo,eopunor,

mundior,m.igispcifpicua,&:(ubtihoreft mundi(cu(piiitushumidi,feuaquaepars. Hincitaquc D,
Joinn. c.i.V.rbam itat tn pnnctpto.,id eft,uaibra leu hyla infinita , Ef Verbum eratapud Tietm Deuserat ; &
Verbum: &
boc erat tnprincipto apud Deum: O/nnia per ipfumfi.iafuni &ftne tpfofactum eii nihil quodfacttim
:
,
e^.ln ipfo erat vita,& lux bominum:Et lux tn tenebris lucet (id cft,in um bra horre nd a J dr tenebn non compre-
henderunt illam; nincc.ft,eiumpebatcxtencbris,(lk fbnirumcdebar j«Sic. Inmundoerat, &niiindiisper
tpfumfacttiscfici^x. UrergoDeus , Aleph renebrofum,fuitpiimaunitasextramundum creatum,&
anteeiuseicaiioncm , itacrjampdma lucisejusemanatio, pcrquam Verbum,]VJcfrias,feU Virtus
Tetragramm.uiin mundum ingrefta eft,imo vero quo: efl: iplum Verbum , quod eft ejufdem eflen-
tiaecumAlcpi Jod,J.!h,Ehich(S:Terragrammaro;loquirur;Utiraquc Alcph erarprima unitasin
mundo Aicheivpo&ideali,mundifabucandifiguram idcalem delinc.nns iiccjus Verbum, per ;
Vauinpi exprcllLim,cflunitas &principiummundiidealis,iniealemdi(po(irionem atc]ucformam

Arque hinc in Zachaiia f cribicur,quod DeusTcriagrammacus crit T.i^
fenfibilem illum rcducens :
id eii,iinus,&ni!menn ,hoc eft,«/K;i)«: Er vocatur,a.. &ca.& •\:i,,id c{k,unum, ut qui eft- principium
e;us "
-
unius Quod tamen proprie dicitur de Verbo,ut in Apocalypf intelligi tm Er tun c invenio, quod
;
i ;
Deus non dicacur unuir ,ficur nec Ens;qudrenus eft lupra omne Ens,urpore a quo emana t omne,
t; ;
quodeft. Unde a •.naxime contcmplacivis appcllacur "iiKîdeft, nonEns;pioutlegitur Exod.ij.

iitim eU Ens Adonai,aut non Ens : Et alibi vocatur VS 1 '<!/ " r,id £A,Em,&non ens Qtiatenus cnim cft in
ente fpintuaH cieaco,dicitur ens , quod eft Verbum ; At vero,quacenus eftexcra omnem refpedum
adrem crcatam,catenus diciturnon ens,c[uia omnem cnticatem rranfcendit. Atqui vobis hoc lo-
co innotefcere volui,quomod6 charafteres Hebraici cum naturarei conveniant : Nam ;'t<, /i^ni-
ficansDcum,quatenuseftnonEns, &extraomnia, ha-betinfef<fignificans Deum unum in fim-
plicitate eircndi fuperfubftandalis in fc conudeiatum abfque progrellioneinnumerum; & eft •
Deus in fine numeri fimphcis novcnadj inventus,ubi paratus eft ad ingredicndum in materiam ; at-
que ut Ens pnmum feu pdn ipiuni non dicatur, finicur ejusprocelliispeifinnlem hccramNun:
Quibusinnueievideturhx'cvoxHebraica,quodDeusnonegrediens ulcra numeium linij licem,
proEnteaccipinondebeat: Deinde,ubiaccipicurproEnce,ibi vidcmus "incern& V"inclulum
&permift:um, hoc eft, inter mateiiam & formam , feu fpidrum humidum & ignem quos ;
ambosjod ipfhmquafi nutdc: Acque ita videmus,quomodoDcns firinnatura,di.mtaniennon

eft ipfa natura ; Yidemus etjam , quomodo dicatur Ens j videlicet quatenus ens m efle pro-
ducit:
i4 Sect.I. Port.I. Part.I. Lib.I.
ducit Similitcr cernimus,quocl Vcrbum iit in mcdio.tanquam intcr igncm & Spiritum. Sic fonum
:
videmus ( ut tamcn , falva k mper divinicatis ccllitudme,fiipcrcockftia cum tcrrcnis comparcinus ^

etormcnto bcllicoegrcdi in mcdietaceSpiritusnitroii &ignis iulphurci. Atqucuchoc Vtrbum
facrofancfcum accnrro Jod Patns in n Hc,Spiricu &: iuce ignca munitum atque Itipatum , egrcllum
cft-, ita cc frequetcrambiilarc iolet
in iphana axjuaHtatis,ubi Spii iciis & kix xquaU punderc ix men-
fura pcrmifcentur, icu inipliusanmijcmundi centro,quodinccntrolirmamcntidchncatur,Nam

fcriptum clt,quod/)o/<«'J7f tabcrtuculumfuum infole,\'e\fecerttfulan tabernaculumfimm -.
Unde iupcriora
Sc infcrioratrutinislancibulquc atquc ^quahbus modcrari videcui: Imo vcro&rmcdiator
juftis
eftinterPatrcm 6c homincsja quo quicquidboni pcrinikicntiamaccepic,inhomincs, onmes &

alias crcaturas afHuentcr&gratiofe fuavirtute,pairimperunivcrfum mundum crcatum cxtcnfa,
infundit. Dehoc V crboloquitur Paulus. Timoth.i. z.diccndo ; c[uod umis mediator Dei hominuin &
fitChriJlus: Idem Galat.^. Porrottjam kginnis , quod ipfe
Ordtnata per angelosin manu niedtatoris.
Chriftusinmukisfacrarumlitcrarum locis j4»ê/«5nuncupetur; EtCabahftx videntur cumintel-

ligcre petAngelum Metattron in qao nomen Dci Sadai cft fcriptum qui iecundum eorum traditio- ;
nem crar primares omnium rerum creata ; quarum perfccSlionem ipfa tenct in lc Llndc & ipfum :
dixcrunt mundianimam.atquc ctjamipfumpcrillam fapientiamintellexerunt, cujusmcncioncm

facitEcckliafticusf. i.bis vcrbis ,Sapientiaprioromuicreatura,0'i'tteMiHspn'.dentiaabAVo: Tons Sapien-
tis Verbiim Dci :n e.xcdfts,& ingrejfus iUiiis mandata <cterna : Radt.x Sapientis cut revdata tsi 6" ajiuttas tUtus ijuis ,
Agnovit ? Sed vidctc,obiccro,intcntioncs CabaLTEOrum&ipiius Sapicntis : Nam pa Metattron An-

gelum,Cc\iSp!rttumfapienti£,qucm prius,anteomniacreatumd!xcrunt , intenexctunc Ipiritum crea-
tum,kicilqucincreatx radijs mformacum , &
undiqucinfercum atquc illuminatum Nam nullus :
angelus,ut antea diclum eli:,poteft clTe identitas, lcd cft akeritas , quatcnus de duobus eft compo-
litus: AciUacmiiiiiationobihnima, &:fimphcilkma, merc formahs&riiipereftentiahspro Vcrbo
divino accipitur in fe imo vcro pro iplo Dco,univerlam liuinidam mundi naturam pcrcurrentc, ac
;
omnia fuapixlcntia impknte;quippc quieft ignis ilkinvilibihs Zoroaftii.iUc 5/)/;;fHJDowJH» apud

Moyicn,inud/Hw;fH imminfimfuave &jucundiim,:itc[nc ctjam Meiis iila , &: Daii utniifque fexus facimdt-
tateplcnil>imus,i\h vita attjiie lux., !k. Dcus ignis ac Spiritiis Hermcris Ti ilmt g. qui in pa Hi \um muii di ipi-
ritumagenscund:agigncrclokr; itaut hicDcus in naturanondcbeat conlidcrnri, ucrescre«ra,
quxnynfucritxcernn,t|uippequx principiumhabueric: Namquc hoc idem contirmarc vidccur
Ecclcliafticus eoJem in capnc Omnis Sapientu a lehovaesi ,
; &
ctim tUoftttt femper cr ante nviim Ex qiubus :
pacec,quodfapicnspervcrbumcrcacionisligni!icare volucritprogrellioncma Jod; quatenus vo-

catfontemfipicntixiftius,VerbumDciincxcciiis: Decjusveroorculicloquitur leo. 18. Trahitiir
Cinquitilk)dl(;oc<«/f«; abfconditaesiaboculisomniumviventitim; Volucresquoque caitlatet;perdttio &moii'
dtxcruntaiiribtunofiris;f.tmameiiisMidtvtmus ; Deusintelltgitviamejtis,&ipfenovit bcumtlltus; Ipfe entmfmes
viundi intiietur,& omnia qus. fub cixlofunt,vtdct ; Quifcctt vcntu pondns,& aquas appendti m menfura fua, quan-
doponebatpluvijs legem & vt,improceUisfonanttbus,tHmvidtt tUam , &narravtt &priiparavit & tnvejiigavtt , ac
dixit bomini : Eccc tpfctimor Domini ipfa esi fapi£ntia,&c. Similiter ProVerbtor.8. Saptenttam popdcbat leho-
raprincipio vt.ifu£. atitc operafua ; ante uUum temptis , antefeculum inunctafuit , afeciiloprincip.ttum habuit anti
&c.
priitcipitim,anteprtmorduim terrx,
Porroetjam,quodprxcipiiafipienrix fcdesfitinfirmamento , lccundadic abipla formato,
dcnotanthxf lapientisdidalVovcrt. 9. i. S.tpicntia£dtficavttdomtim fuamcxcifncolumnisfcptem; vidc-
licetinhrmamcntum,ubifeptcmPlanctxfunt, quiiunt lcpicmpalacia luminis;intcr quxSoleft
rcgale illud palatium feu luminarc majus,quod fapientia chgcbat pro prxcipua fua maniioiie;
QTioc^ quidcm luminarc licet ejus fit palatium & manlio,non tamcn impcdic,quo minus ctj.nn ra-
demfipientiafacrolanclafitubique,juxtaiilud5.tpif«f. i.Spirttusfapicntti,(ci\SptritusSanciusdtfciphiii
impktorbcmterr.vum,&conttnetomnia: Qj^cd etjam natuia humidaiitci quali incdium & vcftis,qua
circumducla cft,arguit hiclocus Caiitic..^. 17. Caputfponftrcpletum eH rore, & capilii .ijjicrjiombus noclurnis
vidclicctljjirituhumidoanoc^cleu tcnebrisexilientibus. DchacPfychcvclPhylb creata,&Cu-

pidinis illius incrcati actibus ad invicem,quain difertillimc,licct obfcure, craLliant Cantica Salom.
pertottm. Quodautem hicSpiritusSacrolandlus nonfitaltcntasvclmukiplcx,nosdocet Sapicns
S.tpient.7 quippe
. quo loco docemur , quod Sptritus intcUtgetitix fancius f\t wticus fcufimplcx pcr fe
in
& multipkx,xcê€ti\ maccrix crcat.T,& t]uod m
fua ellentia iiT fimplcx mobilis,tncotnquinatus ,pc)Jpuuiis,
fuavis,amans bonum,innoxfiis,ita palTionibus cxipci:s,acutiis,bcnigm'.<,jiabilis, ccrtiisfccurtis, omncs habcns vir-
ttitcs, ommaprojpicicns, qtitcapiatommsJptrttuswtelligibilcsmunduS;Omnt!.'Usmobt!ibusniobilior,ubtqHe pnpter
fuam mitndttiem attingcns;lâm esi vapor virttitisfeupotentu Dei, &finccrus qtftdam cl.inratis Dei Ommpotcn-
tisfliixusfcu emaiiario ; atqiie ideo ntht! coinquinatitm in e.im ingrediciir. Caiidufeu Jplendor esi lucis dtcrnd , &
fpcculum maiefi.itisDcifinc macula,acbonttaiistllitis imago: Et,cum fttuna ,omnta potcH acpermamnstn fco-,
vinta innovat,&per nationesac itatesftngulas in animasfanli.is fetransfcrt. Nonnepcroptimc conveniunt

lixccumillis,qux,dnobis//(ptT(/« didlafunt, confirmanda ? Etprxterca,quodvimatquc potefta-
&
tcm habcat fuper claritatcm Solis fteli.irum,audicc,obrecrOjquid nobis dicat illc Sapiens eodcm
tnlo-
&
Db Principiis Supersub stanti al. iy

in loco ,• omnem dijpojitionemjiellarum liici coinparata inveniturprior-
Sapientia /mc ei? SoleJpccioJioT,&fupra : &
Ex quibiis liquet, quod prxcipua cjus habitatio fit in coelo ;
ubt ipfa noneSi,neccjfe e^,ui nox fuccedat.
ubiiucem piimoSoli, &dcinde,aSolispalatiopiofpiciens, lunx atqite cceteiis ftellis attiibtiit.
QuodautemhsicSapientiaafoliocEternoTetragiammati in inundumfueiit milIa,confirmathfc
ficroramBibliorum locus;Sapient.cj. Sapientiamfuis emittit T)eus e fanUU cdelis .,0. throiio, inquam^/orM
fuA mittit eani bomirii &c.
QuodautemhocVerbumritignispuriflimus,feuluxpulcherrima,narrat Proverfc/0.30. Sermo
Dei omnis eH velntigmspHrgatus:Quod denique illaSapientiafitMcilias , qucm Cabalifto: vocant
virturem D«,innuit Hieronymus in eptjlola, C]U2 fcribit^d P4«i«w,quod Sapicntia Chiiltus fif,&quod
Chrillusfit virtus Dei,&ipfius Deiftpicntia , qiia:in myfterio abfconditaeft. Operatur ergo ha;c
virtus pr^cipuc in hoc mundo circa centrum diametri pyramidalis ubi dux pyramides,videlicet
;
formalis & matenalisfe invicem requahbus vinculis interfccant Uiide , ut Spiritus vit^ dicitur
.•
cflcin corde;fic etjaraeftanimariiundiin Iphrerapcrillam a;qualitacis interfeiftionem tranfeunte.

Eftcrgo hxc lux divina , Spiritu & virtute JehovcEpIena, concordii, pacis, atque fanitatis autor.
Atqueob hanccaufam,quatenus rcrumgenerationemrefpicit, dcfinituraPhyficis,«jf/t/i^<jmeHr«7»
(len>ei!torHm,V!rtafqiiecommtfcendi\quxinc]ualihetxc hiijusmundi lubluiiaris elementorum mixtio-
ncs efficit^tormaracjue fux Ipccici congrtiam imprirhit,per quam ea res a quavis alia re dill:inguitur
atquc fe^rcgatur.- Nec eft hxc virtus divina feu adtus in naturi alicujus coloris,& tamcn omnium
colorum particcps & efFcdtrix nullius erjam pohderis aut quaUtatis, & tamen f cecunda cujuslibet
•,
qualitatis gcnitfix. Atque hinc cil^quod ipli Phyhci Ethnici afterere non dubitaverunr, Deumejfe
âturdin,5c NaturamiJfeDeum : ut vcl maxime etjam omnesunaiiimi coiifcnfu concluferint , hanci-
plhmnaturamcirclucem feuigncm invifibilem,aquocund:afmtgenita; Sedquahtate hasclux d
nacurac ricibus Iong.c- diffcrr quippe qus nec eft cdida,riec trigida,nec humida, nec ficca, nec maf-
;
culina, nectoemiiuna; fedrationellismagnscpcrfccflionis ipfi participat cum quahbetquatuor

qualitatunln,itucaiium,quiaiine illanoneflet uilainullocomporicocomplcxio Nam naturales :
clementorum qualitares libi invicemrcpugnant&coritrariafunt: Quam quidem elcmeritorum

difcordiam atquc antipathiaminpaccmSymphoniamquereducit; itaquidem,utunio&inc6m-'
poiitione conjuii<3:io hcri non polIet,nifi eflet hoc honorabile , & ex profipia immortali acxterna
rtatummedium;cujuseftconfufepcromniaelemcntapcnetrarc,quoniamcum!ûaIibctdi(ftartun
n aturarum participat,eafque f uavitcr & comiter tra(5tat,atque ita pacem inter inimicos facic& con-
ciliac
Sed,utadliieramVauredcamus,quemadmodurri Jod,jun(fturri cum primo H facit iT^Jâh,-
hoccft,eircdivirium,qubdeftip(eDcusJod , defccndensper piimamfuam emanationemi de fuo
rcgnomcrcfoimali,&ab omnimarcrialibcro inmalLmimundimaterialcm,quo rv leuSpiritusu-
niverfalisfupeiioratcnebrisrepurgatur;licecjamidemSpirirusn,1praepofirusdenotat ipfiim: At-
fcjuchacviaSpiricusSan(5tusJod,incubansfupcraquasn5ita uriic Vauaciipfum Jod,ut Vaupert^
fitir\,hoc cft,i]lud ipfum,quodJah ; Nam,ut Jod,fignificans unitatem,in creationc cum n,C cujus
vaIorinArithmeticacft5.}conjun(5tum,facit ^. quodprodu(5tumeftuaitasin Spiritun quibusil-
etjampereandem rationem Vau,cujusvaIoieft 6. modooccultoindicatr,
lefpiritusexiftic;lic
t<;hoceft quinque& unicatem,denotanshociplo,cjuod Verbum, in mediointer duas aquas fub
fyinbolo Vaucontcntum,fitcjufdcmcircntix fuperfubftantialis cum ipfo Jod in n He. Ex qui-
bus evidens cft,quod Verbum,quamvis in firmanientum fcu medium coelum fecunda die com- , ,
pleto prions dici opere dilapfum fit , nihilominus squale habeat in coclo Empyreo dominium
,
cum Jod; fiquidcmellentianon diffcrunt,fcd foluirimodo proprietate-, vidcHcct ut filius a fuo

patre,veliltradius &
emanatioIucisiramcnfKafuofontc. Atquehocmodocomplctiim eftligil-
lumomniummiraculorum,cujuschara(5lcribuscrcatus eftmundus,acquemundicrcaturx;videli-
ceti!T,quodcftligillumEhiehfeUpnmxnumeracionis divina;; iaquo Vaucft ejuldem cflentiae
cumjodj&fymboliceidemfignificat. Unde,utjad fuit fymbolum Tctragrammati Entis cU- &
vinicxtra matcriam;ficineftipfum;hoceft,illudipfum,quodJod ;acfi Jodprxponerctur&de-
indcpoftponcieturn,atqucrilpintus conjungcretunitatemcum unitacc,hocmodo,^n': Sicuni-
ras & unitas, conftitucns numcrum binaiium , per interpolitionem Spiritus H fit Trinitas &perfe-
(ftio; Atquehinccft, quodinprodu(5tionecujuslibec crcaturaEin creatione per Verbum,tumIo-
cutortum crjamicidemejusfcrmo,fcu VerbumFiATvel Sit ,cumSpiritU)1 feumcdioatque vo-

cisreccptaculoinhuncmodum expUcanturamboper Jod,incipiendo& finiendo hoc modo "^lt^
•^n^jid cft,FMf vcl Sit Lux ; J?'^!?"^ Tl". Fi at, vel SiT,expanfio vel firmamentum,& fic in cxteris; ita
ut hacrationeIuculentervidcrepoflinms,quodunivcrlusSpiritusnnihil fit, nifiduplcxJod;leu
quod unitas unius eflentia: fit in Spiritu H line qiia in a(5lum produci non poteft ; fimiHtcr quod
Vcrbum Jehovs atquc ipfius Ehieh figilli impreflLioncs in creaturis manebunt in aeternum
, , fecun-
dumilludcxfacris ; VerbumDominimanetinitterrium. Exhis luceclarius explicatur, quod, poft-
quamimperatumcftjFiATjVelSiT taliscrearura,pereofdcm chara(5tercs rcljponfum fadumfit,
D quali
;
i$ SeCT. I. PORT, I. PaRT. I. LlB.I.

quafiabeorumangclofcuSaccrcloteMagnoMicliaclc,acricliccretuiAmen, ^?. "^n"!; Ef failum efl
iia: UbiconcluliofitpcrNiin finalc,aiguensreipcrfc(ikionem. Exquibiispatct,quodcharadercs
Dei , & non modo cjus vclligia, lcd ctjam iplius prxfentiae eflentix in crcaturis cjus lempcr mane-
bunr,quemadmodumjodfiiiitcum He,tampoftfa(2;amcreationcm,quamininlbnii,&ipfoctea-
tionisadu. Sed,utfermoncsmeosad hujusvirtutisfacrofanf»a:benigniratemconvcitam,cjufquc
tum conlci vanda , tiim recupcr.u;da .-lut reltmicnda potcttatem cxj.licem , doccmur
in valetudine
facris fcripturis P/<i/?M.}(>.quod mifrtcordta & bmignUaslthovd e calUfit crc. S<. quodpenes ipfumfitfons vttit,
ac quod tn luceejus vtfurtfnnuslucem. Et Sapunt. i6. Mifertcordia tua adventens fanabit iUo <i veneno. Sed,
quia hxfitare non dcbctis , an mifcricordia hic ac ipi.uur pro ilia Jehova: virtute , qua; eft Mellias,
qui dicitur Sapientia &
virtus Dei,ac opcracar in viitiue Tetragramuiati , velim ut vtrba fcquentia
diiigenterinipici.uisacobferv^cci.jqux iunttalia; Etenim non beria netûe makgmafanaviteos,fi:dtUMy
Domine,fermo,quifanatomma\TuiS,Doni!i!c,ijuivita&mortishabespotefiatem,&c. Imo quidcm pet hanc
iplam tuam virtutcm admirabilcin (crpciuum i(flibiis in dcfcrto libcrati lunt,Elias, & E-
lir iehtaea
luha,c)usdilcipulustotcuiationesftup'ndjS3dexitumfinemedicanienco perduxcruntiimovcro
&ipfos moituos in vitam pnftinam unico (blo atTlaturevocarunc;& longc altiora fa(fta funt virtutc
&primaemAnationeipliiisJchovar,kuC'hul>oifto jamincarnatocumomniumadmirationejqui-
bus,fe vctum Deum,acque VcrbunilaliKarCiEicinitaris cfle, mundopubhce, atqucipfa lucccla-
tms&evidenc!UidecL.ravit; Nccquuirm a(ilum cfthocabcjushumanitate, qua;niorriobnoxia
fiut,fedabmtcrnae)usdivinitatc-iqu.j[rnusabongincerat lax,vita,&lalusniunciiiCuipoteftasfal-
vandi,vivificandi,tcnebiasfuperau Ji,;naligiioslpiiitusdebcllandi,&iplam mortem cnfeacforti-
tudincipiiusTetiaî;rammaiiiupera!; Quiquidcm Chnftuscrat antc fuam incarna-
ii da..ierat:
tioncm illud Verbum n ,id cft, FI A i ,vcl illud figiUum IH' j quod eft vcritatis fymbolum,atquc il-
la ficrofaiKâ Dei vi vi,fortis,atquc c xcrcicuum,lapicntia a qua omniaprimum fa<5ta funt,& dcindc
inluaeircntiapcripiiiisluavcs^meii.iiucsûclalubrcsj^^hcetinvifibilesj influxiis optimcufqucad
ultimum pcreat,conic:\ ancur Qo!inutem copiolam cjus fruitioncm obtihuerir, ad fttlicjtatis at-
:
«juebeatitudinisfiftigiumf!cIiiiT'' pcrtmgf cquod fummunidicitur: Acquehociilis vcrOis con-

firm.uS.ipicns Proverb. 3. Sapientiah- qm confequiturbeatusefl nam mdm eHejusacqutfitio vd mgotiatio »1-
,
gotiattoite argentt,& auroefr<jjjo prmnrus ej,is mtiofwr iH Carbunculis :

:
&
omnia dckctaniertta tua non poffunt
dqueinei: Loii^ttiidoidterum ni d:xrrai\'.i dt in finifhaetusdivitu
, &homr : Vtaejusfuntvitt amanitatis, &o-
mtusfemitiicjus,pacis: vcrba
Arbor vnitiSt pribLnd(7ittbus:D.niqueqiiteafruitur,oeatMefi : Nccquidem ,fi
SapicntislcquentiaconUdc-raveirinus,ticprehcnclenHis,hancfapicntiamaliudcfle,quamilludVcr-
bumJehova;lacrol.-in(5tuiiKa ir. >mnial-..(n:aatquccrea:alunt.- Namharc verba pr.xcedcncibus
fubnedic khovafaptenttafttndaviiii) .iw:fiatuitcaLs tntelltgentia: Sic ctjarn dicit Plalmifta; VerboDomi'
ttijirmati fuNt coeli &c. i
E.^quibus (cquitur,quodbieSpiritusdivinus,hsc Jehov2Virtus,fitilhusbcnignit.is&mife-

ricordia,.tb eo emaaans,Cjua vc, n.atfii:»lesian.il(;iTimacaligine liabnierfx adlu> cm &hbertatcm^
acde potentiain aclaiiri,& de nihilo in Ens rcaJetucruntrcauftacjiquod quidcm eft maxinrum mi-
fericordiacind cium: Atquehi-:c^-lt,quocibcnignitasIcmperattiibuiruifi]io,perquemc(jlumpri-
nium,videli.etEmpyreum,tienihiiota(i(.unieLSpKitusliinpid)fl[imusaclucidiflimus;&ipfiangcli
denonentibuseftiaunturlpccuiapcJ]Liflin.aiinc'iubusideaiT>ajcftatisdivinjccolifpicitur:Deindc
firmamcntum de nihilo inSpiritum cfnvdlii^Tuin &
nobiliflimum vica; pabulum ledigitur, lapi-
defqucfiindamentales acangiilarcscuilibctcjusftella-lnhtpohti , interhps iplc Carbunculus &
divinus e throni lacrolan(î Cieatoris ccnrropcr viirurein& operationcm Vcrbi,tanquamprimum
Solisfiindamcntum Atquc hincpropterhindamcntalislapidis nobilitatem&ljplcndotcmrevcra
:
Solelecftuscftpro Vcrbitabcrnaculo. Nonnedixit Jacob Gtnef.i^. poftquam fapidem poluiflec,

ut cervical luum,& in fomnioangelospcr lcalnm delccndentes alcendcntcs vidiflcr i Certe eSl &
tehova tn hoc loco,attamen egt mfcubam : Quam terribtUi eii hic locus : non eH htc locus, nifilocus Dei etiam hic
; lo-
cus eHporta coeli ? Acceptt ergo laptdcm tilum , quempofueratfub cdputfuum , &pofuit tn titulu?n, ac effudit oUiim
fuper ftimmitatem ejus , vocavitque nomen loci, domum Dttfortu : Tunc,hic lapis quemerexi, inquit , i» ttttdumfcH
fiatuam,eHt domus Det.
Hoc ergo eodem modo crcatus eft SoljvidcliCct ja(5to pnus pro cjus fiindamchto , Carbun- ,
culo fplendicTiflimojadditoqueolco leupabulodivinofitdomusDei,&pia'cipuactrlijamiai nam

fine Verbo divinononfit tranlitusaterrainroelumjEtcniinûcinpiincipiolciu creatiori* fuic de-
dudbolucisintenebrasper Vcrbuin.'Sicetjameritindicnovifliino,rcduCliolucisa tcnebris.juxta
illud Saptent. decimo fexto. Deducis ad portas infani &
reducis, id cft ,a coelo in terram,& a terra in coe-
lum. Athocforcafle ftultis impoflibilcvidcbitur,quodlapidcs angularesdebeantcflctundamen-

taftcllarum;Quibusrcfpondemus,quod,utincreationecrattainfixum,quamvolatile,&tainterra,
quam ca;Ium,ita ccrrum lit, duas illas ma terias,e quibus Deuj crcavit coelu terram.fuiflc mollc & &
durum;.i quoru firîlitudincm tam coelu^quam tcrra taJia.qualia funt,crcata fueruni q uippc quc-
1
;
tu iinum cft durii& lapidcura,alterum vero moilc &

lpintuaIe:Similitcr ut tcria fc habct rcfpe(flu a-
quaium
Db PrINCIPIIS S LIP ersub stanti al. ij
quariim inferiorum; ita etjam corpora ftellaria fe habentrelpedtu Ipiritus quintx cficntidE ; Quod
auttrm bahs terraefueritlapisangulanSjnoscilocenthscverbaipliusTetragrammatiJoballoque-
tis Itfk} 8 . Vbi erM,qiundofundabam mram ? qu.ii dijpofuit menfuras ejus,dut quis cxtenditfuper ipfam Iweanp.fu-
perquobafesejusfuntdejix£,autquujecitlupidemejusangiilaremiQuodautem Vcrbum huic lapidi angu-
lari iemper adliccujus quidem domus
eft cum Verbum divinum
, ei llt quaii anima ( unde Vau cu
angulo lic delcribitur ^) ex multis iacrarum (cripturarum locis confirmarepoiTumus: Nam primum
{cvi'oizmPfalm.iii.i2..Lapisangtilarii,qiiemfirudoresfpreverunt,isencaputAnguliialehovaes]h!C,eRquemira-
t;/«(?n(/««o/?r«;AtqueluperhocdixirJeius,M/jfr/;.ii.4Z.Af<jrc.ii.io.L«(.io. i7.jlS;4.ii.Ntt«(7«rf?«/f-
gijiis i?ifcripturis,l.ipidem,quem reprobavermt tedijicantes,hicfacius eli caput anguli &c. Etfcnprum eH ; Pono m
Sion lapulcmoffinfwnis&petramfcandali;&omnis,quicredettneum,nonconfiindetur.Rom.c).^^.\e\,mi.Pet,z.
a. 6 habetur ^ Eccepono in Ston laptdem fummiim angularem , probatum,eledum,prettofum;& qui credideritin
.
etim nonconfundetur:LtEfai.i%. iG-itx Ccn^mminvenimus;EcceegomtttamafundamentisSionlapidemprO'

batumanguLrevi,pretiofum,tnfundamentofiindatum ; qtii credtderU non fefimet : Et multa alia loca allegare
polliimus , quibus probatur , lapidemjehovseangularem , & Ipiritum omnipotentis fapientije cjus

efTe balin,cujas virtuteadmirabili non modo terrain aerenutmis admiranda: juftitis fulpcndimr,
verum etjam quodiibet corpus coelcfte denfum,atque propter fpiiritudinem ponderofum' mirabi-
lidivinitatis(piritu,tanquamcokimna& fiilcimentoin aethcre fuftentatur: Qua: quidem rerum
balis,ab£ternitaicproccdcns,T]ihilaliudeft,quam Vcrbumjehova: pcr Vau fymbolicc lignifica-
tum,omniaquc fua virrutc & fortitudine hrmans atquc ftabiliens Cujus quidcm palatium nobi- ;
liuseftSoljquippequiluoCarbunculoangulariomnialumine acvitanonahtervivificat, quami-

pfum Verbum Ipirituale inipfo habitans animas hominura defperatione,triftii:ia,& alijs animi per-
tu.bariombuslaboranrcs,atquevenenoDiaboli &tencbranmi fauciatas bailamofiisgiatite &
,
miiericordix curat; Atquc hincpatet,quod,ut terra lolis coeleftis curar corporainferiora morbis in-
feCta;fic coslum Solis fpuitualis cxpalano fuosterno in tcrram prolpicicntis curet animas. Hinc er-
go orirur virorum Erhmcorum traditio qua Apollinem Jovis filium finxcrunr Dcum medicorum,'
,
eundcmque infupcrmcdicini autorem ex vivinca calons virtute dixerunt Atque ipli Poct<E eum :
Draconis terribihs Pythonis peremptorem cedncrunt tum ob naturam ejus putredini adverfam;
,
tum etjam.quod vcnenalcthifera,morbofque contagiofos,& tenebrarum ftigmatapropulfare,at-

que fua faculrate Diaboli violentij"s refiftcrc animadverrirur. Porro erjam Apollo ommum menfu-
rarum divinarum vim atque virtutem continere dicitur Atque hinc etjam eft quod ApoUinis vis
: ,
aPleufippoPlaronicotraditaeft ex multis ignibus conftare,cum tamenipleunus& idemexiftat;

Unde Chrylippus voluit,quod Apollo dicatur ab A,quod eft,fine,& poly i. multitudinc; quafi fo-
lusflt,ccelorum & fyderum vim continens:Unde & Latini Solem dicunr;quafi folumiucentem & ;
Aflyrij Adad^quodlinguaeorumjfolumfignificati&HcbrsiM^Ôî? fcmes, id eft, proprium ; eo

quod lux& ejus berieficium ei fitproprium,cum alia {ydcra (uorum luminum vim ab illo accipianr.
Nonne ctjam Chriftus plerifque in locis appellatur So\;de cujus lumnw, vitd omntiim bonorumpUni- , &
(«rfiM?(uiquirJoann.ô«i«i<ip<jmrJ/i4«r,atqucefIe fuum accipiunt > Norineeft Verbumjehovsfi-
Ifus ? nonnemedicinaEDeus,atqiicmedicorumprinccps,cumipfcperfefolum,abfque hcrbis aut
ahjs pharmacis ,folo fuo fermone,& Spirirus fui divinitate,omnes crcdentes ram coiporalitcr,qua
fpirituahtcr curaverit,&impofterum curaturus fitrNonne Draconem horrendum.vidclicerDiabo-
luin &
mortem fapcravir ipfe loco Py thonis,mundiquc contagioncm fuftulit?Nonne vim omnem
menfurarum divinarum in le continer.cum ipfe omnia numero,pondere , & menfura in primordio
ftatuerit?Nonne conftat cjus vis a Tctragrammato ei commilla ex multis ignibus,hoc cft, ex mulris
lucislpeciebus; qux tamennon funt nifi lux una&eademjprxterquam relpedu diverfitads matc-
riielpirituahsjin qua operantur?Nonne cft unus feuunicus in mundo , omnefq; lucis in mundo Ipe-
cies ipli foh funt piopri£E,quippc qui cft luminum parer atque origo ? Arque hinc cft, quod Chri-
ftus,& Verbum,& Apollo,qiiamvis fit in hoc mundo,fimihterque ejus tabcrnaculum,&omne me-
dium,pcr quod in mundo exiftit inftar Cupidinis in vcnrre Pfyches,feu vcluti lux in ventre marcri^,
feu uti Spiritus divinus in ventre Mariae &c. eft ramen unus atque idem, pcr fe exiftens, & in fe im-
mortalis,acabfqueomnipalIione,noncrearu5,&aJodimmcdiateinmundiChaosinfluens,utfua
pra:fentiailluminet,vivificet,&depotentiaina(l:lumdcducatSpirituminChaosyelpotiushylaab-
{conditum;Etquamvis haecluxfitperfeinvifibilis, tamen grariacorporum cum denfirate creato-
rum,cjufquercriexionesfiifcipientium vifibihs&coloraraper accidcns redditur. Nolimergo,ut
male mehocIococxaudiatis,aut credatis.melolem vifibilemproipfocorpore Chriftimyftico ac-
cipere Abfirnimirum,uttaliavobisprophanaobtrudam
: Proindc,mcdefolefupcrcaElcftiarquc
;
invifibilifolummodolocurum efTe fcitote. Concludimus igitur,quod ajod fonus exertus & clarus
cditusacemifrLisfitinmateriamtencbrofam,fcuaquasnigras;Undeevenit,quodnHedepuratum
a fuis tenebris ei fymphonia di vina cop ularur Arque ita factus eft primus gradus defccnfus Divini-
;
tatis fupereflentialisinmundum: QuiquidemgradusPatrifeuprimKperfbnae & proprietatiattri-

buitur;undefit,utinnumerisi.propinqmorafintfimp!icitati&iinitati,quamtria;hoccftinmulti-
D 1 tudinem
, j
jg SeCT. I. PORT.I. PaRT. I. LlB.l.

tudinemmagis immergantur: Sicctjamcftnfiipremum,feuregio Patri attributa Cjeterisfimph-
cior,purior,tenujor,&: per confequens divinitatis natura; llmilior , conjundbor ,& magis contigua.
AtqueitaDeuspaterdefccndit in mundum-, deinde a inHe Verbum emittitur, & locumme-
"^
diumobtmetinternprius,&nultimum: Undefirmamcntum per 1 Vau,cui Vcrbum fymbolice

refertur, Verbo,feu Filio,feu fccundseperfona: a prima procedente dcdicatur ;Sic didum eft;quod
Verbo firmanfint cailfy AtvjacicaprodudumeftligiUum cotius veritatis,quu ufuscft Ehiehadmun-
di creationem,& ad bcnigmcatem acmiiericordiamjehovxmundo mundique crcaturis manife- ,
ftandam. Nuncverotandemaiiquandoad nukimum pcrvehicmu!), ik in ejus (piritu crudiori ac

deniiori,animopropenlb navigando iUius difpolitionem diligenterpcrquitemus.
C A P. VI.
Venaturalitent ultim£ iffius Tetragrammatt , ^ quomodo adcce-
lum mundi mfimum referatur.
ULtimumnominisTctragrammatin,quodetjameft finis & terminusilhusnominis incfFabiljs,'

dcnotatukimamacqueinhmammundiregionem; Atque itanomen hocmirificum fe exten-
Qit a mundo xterno ufquc ad centrum mundi creaci Llndc dicicur Dcui in omntbus & extra omnia:
; ,
Naminmcniura figuix fphaTicae videmus,quodnihilineaomittaturaut rehnquaturincommen-

furatum,fi drcui.iritcranibiens quilibet lemidiametcr a cirLumfcrcntia ad ccntrum ufquc occupe-
tm: SicetjamvirtitsTecragcammaciinJod cftinmundoaetcrna;inprimo Heeftmeos divina; in^
cftSolcoEleitisj&nacuraftcilarumiin ulcimo He cft vircus clemcntans; ecujuscentrofeu mcdia
aeris regionc in hoc ccclo emicat,canquam Sol e centro Sc medictatc regionis achcrea:. Atque hzc
quidcm virtiisTctragrammari,tcfte D.Paulo,&D.Joanne,eft5/>inf««;//f vir/^cm , quidicirur M«/^
yMj,6ci.(A;;/W/V(i;;qui,utifupradietum eft,cft virtusTctiagrammatiineirabilis, &opcratur in virtute
cjus:Etad idmeducicha.'cdieT:ion ^3;:7";ciijusliter.E,(iCabaiifticetranfponantur,crunt7;"T2?"''î->
ideft,Mc!rias;qui&; Veibumnuncup.itur,quodeftipieDeus,&ejufdcmeirenti£ecU.i'fiDeo; a quo
omniafacl:.! funt,&liae quo fadumeftnihil &:c. AcqueharcvirtusxfCina iii mundo a:cerno cum
Patrc&Spincuincrearocft, &inillisaccumilhsopciarui ; cumipfa cgrediaturacentroPatris,&
Spiiitus a centio ucriulque; Spuitus icaquc&filius funcinpatrc; quatenusipfcpofteornm afe
i)rocefriun,ardoreiu inlc reflexit; ita ut jam patcrlit in filio,& filiiis in patre,acque amboin eodcm
'pintu;Etomnesrresfunc eftcnciaanumac idcm,&lignificancerin hoc mundo iine emanaciorie
quidemper Alcph,quodunicacem,&hmphcicacem,acquafipund:um dcnotaf, cum emanatioue
autcm fivc irradiationepcrJod;quaEalfimilaturlinex,ccu prima & fimplicilTirna progreftiio virtutis
divinae a (uo fontc a;terno Jod. A tque tunc hcec virtus dicitur Mcns increata,feu unius DciJod ra-
dius; & in centro coeli Empyrct difpolira ab illo loco primumilluminar ipiritum r,;& dcinde crea-
turas cjusangelicas procreando,dac illis virtutem ,radij(quc fuis pcrpctuo eas fovet cftcntiafua
nonahtcr quam in Lalo medio fcu palatio Sohs radijs iuis circumf ufis innumcrabiles ftellas nutri-
rc,vivificare,& illumin.ire lolct Nec tamcn quicquam agit fine contuio (ui patris & fontis Jod,cui
:
fcmper fuir obediens.juxta ilhid Sapientis,Provt7t.8. QtundofurmabM ccelos defuper , qiiando roborabat
fontcsabyftyquandofQiubatmariflatutumfuumcrc.cumftatttebatfundamentatcrrti , cram ego Sapientia apud

eumveiut alumnuiifeu (uniia (oniponem,cumfim .tptid tum edtuando,&erum tn Utit^s quottdie ldtificans,& lu-
dtnscoramcoomnitempore.
Ex quibus patet , quod Vcrbum feu Mcflias operetur in virtutejod , in quocunque coclo ad
cjuscrcarioncm&ftabilitionem: hoccft oblcrvat voluntaccm patiis, illamque obcdicns ita ad
amuirim&curiofcpcrficere foler,utne quidem latii unguem ab ea dilccdercautcrrare pofiit;imo
vcrofuipatiis vohintatemtamin teriaquamcoelismirihcafuaacftione , tum in mundicicatione,
tuminejufdcmconfervationcpraEftiritfcucxpedivit,&ina:tcrnum prxftabit. At vcro jamterria
creacionis die,hoccftcerrialuciscxtcncbiiscruptione,cmanatioimmcdiataa Vau,( quodinmc-
dio lltum eft inter duplex H n,hoc eft inter aquas fpirituak s feu fupcriorcs
, &
groflas fcu infcrio-
rcsjqu.-c quidemdiciturtertiaemanatio, feu lux tcrtianaajod, rcfpedtudivcriitatis triphcisme-
dij, pcr qiiodrranfibat, intcnebras coeliinfimifeimmcrfitjCquxquidcm tenebrxicvera âmdi-
cunturCnaos,quoniamclementaconfi.ifa&maledifpofira, ac ad invicemlitigantiain vifceiibus
fuis continenc ) acquc ibi iUud n , fcu fpiricum denfum &
crafltim,!uiTiinc ac forma deftiruru:Ti,in
luccmproduxic; idquodinidea nominisminfici Tccragrammariance fcculum , &abxrcrnode-
iineatumfuit; Nam Deus Archetypus Macrocolini &
Microcofini omnifque crcaturx dilpofi-
tionis , mcnfuram numcrum
, pondiis in mundo idcali prius ordinavir,quam per Verbum fuum
&
rcalitcrcaproduxic: Undc Sapicnt. ii. Omntamenfura^numeroque&ponderedijpofuiftiatquetemperafti:
Atquchoc erateximium,in lucecreata,feuVerbo,feuvirrute & porcntia,feuemanationc& fûxu
Jchovxomnipotcntisjbeniguicatis, &mifericordi«, atquefaluds,pacifque indiciumfivc argu-
mentumj
De Principiis Supersubstantial. z^
mentiimjquod videlicet e ccelo medio feii firmamento in rudem Chaos mafTam defcendebatiad
piopuHImdas ac depellcndas litigiolas hujus regionis feu H ultimi tenebras,& ad coftciliandam in-
rer mimicos; bcllum fibi invicem horrendum & continuum friferentes,pacem ac concordiam ster-
nam. Nonneetjamobharicrationem,vidclicetpropter Adamlapfum,&fuccelIionisejusruinam,
acpropter peccatiteriebrofiincorporeiScanimo humanoinfultus,elementorumque litcm acdif-
cordiam incompolitionehumana,mortcm corpori & captivitatem animsb induccntem,deften-
dit hcEC virtus lacroianrtain Chaos humanum,tenebras ejus iuo lumine difcuticnsjcorporumagri-
tudinesinhocmundopropulians,Diabolirabiem reprimens,mortem &dcftru(n:ionemliiperans,
atq-, infxllibili exemplari & argumento dcmonftrans q» li t totius fidei anchora ,liberatione anims a
tenebris&captivitatenobisannuncians?Haec,inquam,divinitatiseircntia,h3Ecaeternaeconcordiae
fymphonia,hicpacis reconciliator,hic unionis nexusinviolabilis , difcuilis ad centrum circa cen- &
trutenebris,acinimoloco,forticatenafixis&firmatis,fuaharmoniaitaquodlibct cosH iftius infe-
rioris eicmentij difpofuitût pax atque amicitia ubique pern infimum in mundo teali ( qui refertur
ad n ulrimum nominis inetfabilis.quod erat idea mundi sterni & creati fimul,&per conlequens in-
finitumacincfFsbile) conlervctur. Hocergo eft honorabile illudmedium, cujusnaturaefttam
fuavis tam unitormis,tam fortis atque prxdominans , tam ellentialiter cfficax , tam concors atque!
,
fymphoniaca,ut, um quacunque rc conjungitur , illani ftatim in fuam compofitionem convcrtat,

,
& in luam quaii naturam mutct,fibique obediens reddat omne illud,quod liio fpiritu attingit At- .-
que hic Spidtas SanClus.feu virtus Deiformis eft illa , qujE quafi magico" quodam fuiurraniine om-
nesipintuscrearoslibi ftatim,& vclinid:uocuIi,obcdientesrcddereioIet, fecundumillud Herm.'
Trifmeg. in TabuL Siiiaragdina ; Sic habsbis gloriam totm mundi&fugiet a te omnis obfcuritas Enc eR totius
;
fortitudinisfortitudo fortis;iiuiavincetomnemremfubtilcmômnemquere)iifolidampenetrabit; Sicmmduscrea^

tiuesi. Hocergocllvinculumilludfortiftimum, quoclementafuis locisaDeoJodconfticutis,hoc
cft, inreîonecailibetelementopropria, tah ratione fulpendunturin n infimo, ut intcr omnia

concordia &pa.'i habcatur: Unde aerem pofuitinrerignem & aquam,ututrique ficmediator, vi-
delicet.ut conveniendo fua humiditate cum aqua,ei luper innatet,&contiguus exiftendo igni eum
caIidafuahumiditatepermul,eatacfoveat;atqueut tandchacvia fe interponatinternaturamfri-
gidam aquse ex una partc,&cahda ignis ex parre altera; ta ut una cum altera motu c6trario& conatu
ad verfo contendere non poflit Similiter hoc fimile officium priftat elementum aqu£,pacifq; me-
:
diatorfi:interterram&aerem,itauthumiditasaeris ficcitati tcrrsE violentiam infcrre non pollit;

Quxquidenimoderatiout tantofacihus & mehus obtineatur^fadlaeft aqua talis, ut convcniar
ciimaerefuahumiditate quippe qua tanta cftcjusconfanguinitasautcognatiocumaere, utme-
;
diante calore etjamilla in huncper fubtiliationem convertatur; & ex parte oppofita fimilem fami-
liaritatc&confanguinitatem habet cum^terra prop-êr ejus frigiditatem Horum omriium in ifta
;
tali concordia nexus eft virtus Tetragrammati,intercedens primum inter ignem & aethera ; deinde
inreraerem &ignem,tum pofteainter aerem & aquam,ac dcnique inter aquam &terram;cum qui-
bus etjam omnibus ad producendas eorum formas cfTentiales communiterfe mifcet Unde Deus :
^dicitur eJietnomnibus,&omniamipô,acperipfum,fecundiim\^hici. lob. i%, Quifecitventispondiis , &

aquas
appendit in menfura.quandoponebatpluvijs legem,&viamproceUisfonanttbus,tunc vtdit fapientiam , &
enarravit,
&prieparavit,dc invefiig4VithoMiHi,& dixit;Ecce titnorDomim eîpfafapientia &c.
HocVau eft illud mediiiformaIe,incceIomedioleufirmamentodominans,atqueineo,tanqua
in locofecundz perfons deftiriato,rcgnans & fceptrum cenens , cu jus mediatione & benignitatc
,
fupremum coelum 7« Ijpirituale , defcendic in n coiporale;feu ccelum defcendit in terram,feu anima

incorpus mediante fpirituin Vau occultaro': Undefadlum cftr\occultumunitate Verbi,hoc cd
fplendore Solis tam vifibihs quam invifibilis , non aliter quam Sol caECerarum ftellarumlumen ob-
fufcarefoIet,mcdiatoreintcr7;&ninnomineincffabiIimanifeftato;hoc eft,Hc Arithmecicede-
notans quinque,& unitas fextum numerum confticuens,fub hieroglyphico 1 fignificaca,quod ^m-
bohce firmamentum defignat,dicitur fua virtucc feparare aquas inf eiiores ab aquis fuperioribus; Sc
tamen,uti filiusin facrisproprietatibus non poceft cflc fine patre,nec SpiritusSanctus fine utroquc;
ita etjam firmamcncum efte non poceft ablque auxilio eflencia: coeli Empyrei,a quo accepit animam
creatam,neccaElumeIemcntareabfqueinfluentiaabutrifqueprocedente. Atque hinc fit, quod,
licet unitas divina per Vau fignificata fepararit aquas fuperiores ab infimis, ne fiat intcr aquas fpiri-
tuales &groiras confufio,eft tamen mediator , per quem aquxinferiores vel fpiritusgrolli gratiam,
beniwnitatem,&vic2maccipiant,a ccelo, Patriattributo,inquodJodaftluenterradiosfuperefIen-
tiales,athronofuoa»ternoefFunditadvivificationem &
crcaturxanimalis acvegetabilisvitamper
creacionempiimum,acdeindcadvica:continuationem&fuccelIionempergenerationem.Exqui-
bushquec, quodDeusde plenitudinefuatanquamfonsluminis, perprimam humiditatis fph^-
ram,vitam,formam,&lucisfiiKeirenfilica:portioneminfundatinfecundam;qu£etandemejuidem
beneficio nutrita in tertiam ulterius per Verbi poteftatem , in quantum ex reiiduo a;quum eft, ad
creacurarumninfenoris confiftentian? inf unditur. Et ilUus vircutis divins portio de Vau in n in-
D j fimum.
-
^cj Sect.I. PoRT. I. P Art.1. Lib.I.

fTmumjVelafiimamentoincoelumelcmcncareinfufa, fcdcm fuam haberincentroelementorurn
occulcorum; ubifphxra ecjamccrciaatqucinfimaicquahtacis ponitur-, quippeubibcUumigneis
fuisiacuhs &fagitcisinterrciblectcncbrohs aquiscamundiqucobhdcntibus; qua: tandcm ignco
ciusfulgorcdilperguntur,adcoquectjamimmcnfi aggcres,&:monccsad coelum afccndcntes vir-
tute cius dilacerantur,(5£ tam tcncbriE,quara aqua: dcnii,tcncbrarum amici , ad cenrrum cum ipfo
litigio,tencbrarumprmcipe,propelluncuri Undcunicasiphas,lcd jundla cum n iuperiori, facit
lo. Namo.airimilaturHc:Eccnim,uco.velcyphraper lcnihil cft,fcdqunhin porcntia nd numc-
ium-,fic crjiin n pcr fc renebiis obruirur,6(: nihil eft Llnde didum eft quod Dcm crenvent omma ex
: ,
«»/>//o,hoceft,cxnonactuexiftencc:Scdlivelunicascyphrx pra;ponacur,vcl aliquis digicus exu-

nicacc derivarascianncftarur, ericnumcrusinaiftu: licecjam,hntcncbrisobrLitocllentia, veli-
plum Jodaddacur,producirJah,quodeftEnsmetaphyficum tkfummum. Similirerin coelo me-
dio,n><luodocculcc fubinrelligicurin Vau,connexum cum riluperiori iTianikfto,proprcrimica-
tem,qua 1 Vaucxcedic i-jjdenocacccncenaiium nuiTicrum,ficexpicHumin,id cft,srin,id cft.ioo.
Ubiiunicas.veldcnarius leimmergensinprinumn&fereperensinfccundo C0Elo,in Vaudupli-
cansmulciplicaccocicsfDiiicusmenluiamin firmamenro, quorics ipfum mulnplicncur in mundi
Ipincuj&pcrconlequcnsdiverfi ipuitus velcoelinumcranrur: Unde lo. in lc nuilciplicata pro-
duncnumerumcencenarium; &,quoniamibicftle undauni:aasicpccitio,vidclicccin coelomc-
dio denocac fccundam pcrionam ,
, &
confcquenter di.iplicis fpintus chaiadlcr , videlicct c o. vel T\
jnanifciteprxcedensîSc nm Vau occultum annotatur,ntquc-unicas fuper j abftrulb modo in Vau r'»
rcperta,prxponituroo.fic loo.vehymbolice.^r; . U
idc,utcoelun',Jod cft lincaie,ita cceluml
cllfiipcrfiaale velquadratumvquacenus loo.funr quadratum nun-.eudcnarij. Deniqne Jodter-
tiavicedelignatur&repctiturinnuitimo; vidclicctin n pnmopiiinum,&in ulcimo tcrtia vice, -".
nimiruminillis manifeftis, atque tccundo loco in occulre in Vau comprchenfo, hoc modo
.",
10 o o vcl .'innn Arquc ira declaiaturqiiod Dcusfit Al^ha ^ Oinega; per fc vidclicct in mundo Ar-
. :
chctypo.quacenuscft Alcph,feu unitas, qua:eftprincipiumdigitoium, & J.<dicu numciusdena-

iiorum,qui cft finis eorumiSic itaquc Yidemu3,quod finis mundi i-ormaiis, li.i plicis , ik idealisfinc
fiae,vidclicetJod,fitpriui.ipiummundireaiis; quod &: Akph iviinus luciduni dicitur.
Similiccr in mundo materiali videmus, quoctibi et)amDcus fit Alpha 6c Omega; Nara
Jod, quod ertfons atque principujm mundi crcati, dicicur Alcph lucidum a Cab..liftis-, cu-
ius finis ct)..m cft Alcph magiium , denotans n-Liilenadum numerum , ultra cujus dcnomi-
iiationem non eft progrelllis ica uc in mundo xteino & increato t< rencbio{um*C prima u-
:
nitatum origo ) fit Alpha: &:Jod , quod cft s lucidnm, cft illiusOmega. Sic {< hicidum
cft Alphainmundocieato&compofitojat f<magnum eftcjufdem Omega: Unde evidentcrli-
quecquod {^ fcu unicas fit omne,quod eft,cum incluoac omnia; numcrat omnia per unicates; mcn-
furac omnia pcr nomen Tecragrammaci,quod mcUidicatque cujiis Hieioglyphicum exiftir, &: per
Vau.quod cft lancis vcl crucinaium mediccas in aiquilibrio conliftcns, fcu iiyius peipendicul. ris;
;
cuius pdndcra acque diftantia,n prius &n poftcrius n ominis inclFabilis Tctragramm-ati fonicu ftu-
pendoinmundocompohcoclangunc,lucequcinexpiicabilicoruicanc- Prima ergopcriona Jod.
liueam m n mundano chaiadrciibus numcrorum icu licerarum vivis priniac compohcionis, vd fi-
,
gurisigneis&linearibusiuumvclle,divino mediante Verbo, in vaftorencbrarum libroprimum

dcpinxic;& fadum cft primum ccclumacp-ôducti func, fecundum Cab.iliftarum dodrinam , crcs
jnundimacres, vidciiccct< Aleph,'2Mem,is;;:;Shin,hoceft,prin>.ipium(cu firmic;is,terixairimi-
, Aqua
lata feu uhitas &
Ignis; Quibus crcs Angclorum Hicrarchiarprimi 71 mamfefti rcfpon-
denc qucmadmodum & cres H ulcimi rcgiones,quam apiilfimc illis referuncur; v idcficet tcrra, in
;
numero millcnario delincns,cujus 1) mbolum cft .sm.agnum; (ph.xra humiditatis,comprchcndens

fpiritumtumgroirum,nempeaquam,tum iiibtilcn^cujusfymbolum cft"fflMem,6cclcmcntum i-
gnis, cujuscharattcr & ftigmacft^J/, r.-idiosfuosinftarignisfurlumcmitccns: Similicerinfiima-

menco ',17 agic lualucc,^ ignium rucilorum lofidicacc, & 'iCi Ipincu a:cherco,iIve lucis iphus W vchi
culo.
Secundaecjam pcrfona, Vau,veljod,lcuunitasinnocculto chaiaderibus numerorumfc-
cundx compofitionisigncis &fupcrficial;bus;cx pundis&lincis ftcllarumconflatis, fuum vclle
perfccit: Hinc Verbb Domimfirmati funt calt , &e. Et cjus virtutc ignca riirilx ftcllarum m.ifl.cin
coelovifibili mirabilcminmodum per pondus, numcrum, 6v;mcn:iiran;inaltumiUlpcnduntur{
Myll;icahteraiumfimplicium,quxfunt u.inZodi.ico figuntur; velurin Arictitribuirur,-cujusi-
nitiumn primario cft proxinuim,aiguens,qudd,ut Anc eft prmuim llgiuim , llc T\ htprimus fpiri-
;
tuscreatus-, &ut Anesdicitur igneam habercnaturam,hcetjamnpiiui abignca fuanatura dici-

turEmpyreum.
Sic ctjam Vau ( fccundx perfonx fymbolum ) figno Zodiaci fccundo refcrtur, Zain ^; Q
datur , t^ Hhcth :j ,'o Tcth Q. Jod \Vc. Lameth £i:,Nim ,Samch -H ( Mayn jb ,Tz dc , -^ m &
&
Caph X.SinuIiterfcpcemhtersformalcs dupficcs vivz , Ipintum vivum aipirationisintus ha-
bcn-
Db Principiis SuPEilSUB stanti al. 5!
bentes,(eptem Planetisrefemntiir;videlicet Beth Soli,qu2 qiiidem litera eft (ymbolum filij , & fc-
cundx pcrionxjab S immediace proceacnsiunde 3t> legitur pro patre lcu radice , & nccelle eft per
relationem,utp:uer includat iilium Unde etiam 33t^ apud Chaldaeos figniticatprimum hu<5lum
;
producere Ingens ergo eft ipiiitus & torticudo maxima.quatenus non modo ab s,id eft, Deo per
:
proecirum&emanationemimmediatamprofluit,iedet)aminlehabetduplicemSp!ri:um,cjuem-
admodum Gimel,Daleph,Caph,Phij,Resh,&Thau-,quaerefertintur V cneti,Mercurio,Lunx, Sa-
turno,Jovi,(S; Marti.
Ex quibus patet, quod duplex fit hociricoelo Spiritusrtportio-- llndehsliteraj; quiEfunt
Planetarum iymbola, duplices appcllantur , & lempcr cum afpiratione prononciantur , ex quibus
arguitur,quodiniehabeantvirtutes(uperiorcsr\feucceliEmpyrei: Atque haec eft ratio ut mihi ,
videtur,quod cuilibet Planetx Intelligentia Angelica praelidere traditur fecundum cujus diipoli-
;
tioncmPlanetaillcmovetur&agit,tuminip(umiirmamenrum,tuminregriumeIei"nentalc;atque
ita virtute Vau in nomine incfFabili virtutcs n He luperioris infunduntur in j^ He inferius Undc :
cercecolligerepo(Iumus,quamgloriofus(it Vau nexus inter H & r» quibusintefponicur; quip-

pe quo (upcriora cum inferioribus communicanc , & rurius inferiora ampledtendo fupcrio-
ra ijs gaudenc & vivificantur Hoc, inquam, eitcopula inter animam fublimem
: corpus &
infimum ; acque hoc icetum eft vinculum illud pocens &
nobile , quo elementa in compofi-
tionem rediguncur,& in eapacifice confcrvancur ; Quod quiidem vinculum (i in ulla compofi-
rionisparcedeiicac, morbus inde ccrciflimus atquc intemperiesfequicur; quoniam elcmencain
compoiiiioneconcraria hujuspocencillimjevirtutis defedu ftatiminter le litigare&: contendere,
atqueinOcconoraiahumanarebellareincipiunt: Atfi hsc virtus primordialis in toto defetcrit,
morsindeincvicabilisiuccedec; adeoqueiiha;c nacuia scherea ncgligeret 8c non reipiceretinfe-»
riora,eaquc non foveret quocidic,omnia c veftigio 3egrocacent,feulanguefcerent &protinus morte
velocilcurcpcncinadefubicoadnihilumredigcrencur. AcquidicecforcaiIisaliquisfcrupulofi.is;(i
hxcvirtuscltemanacio ipfius Tecragrammaci , cur non poceft ilJa idem prsftarc infcrioiibus ex
cffilofuomcdiojfine influentijsEmpyreisdcfuperil!ap(is,aut(ine incclligenciarum opc afuperio-
ri n in regioncm Vau emi(ra;cum vircus tam cceli Empyrei quam firmamenti fit eadcm lucis ema-
,
natio clleuu.ilis: Cui quideroobje(3:ionire(pondemus,hcutantca,quodemanatiounins al- &

teriusfic e)Uidemcflenci£,nonminusqaam proprietatesfacrofanftxTiinicacisiunc ejuidcm fon-
tis,nacur2,acqueoriginis;(cdquandodeijsemanacionitus (euvircucisdivinae eftluxu in crcacionc
Phy(ica,hoccft:,inmixcionelucisdivinicus infulae, loquimur,nonagimusdenaturalucisiucreara£
& fimplicicer formali,fed de fpiricu creaco,in quo iUa prsedominacur , &
qucm in qualibcc aCf ione,
iive(itmetaphy(ica(ivephylica,movet&gubernat Atquehincfit, quod prohiijuslucismajori
:
velminoripiveIencia(eumen('ura (piricuscenuioraucciailiorcflc (olet;quoniama6fus illius viitu-

tisfimphciseftiemperdepurare ("pincus,&iebellemeorumcralIiciem ac denficacem tollcre: At-
qaehinceft,quod fpiricits diverii(Lmcmraundo,qui(ccundum (iiamdiverlicacem varios produ-
cunc efFccfus: Hsc icaqueeftratio ,proptcr quam tametd unitas litindivinoefHuxu fcu Tetra-
,
grammati virCute,niulcicudo cimen in mundo ex maccrix vaiiacionc efle dicicur ; Hinc (piritUsEm-
pyreus dicicur Êchereo dignior,acque hic ipie icerum clcmencari nobilior; cum tamen lux vir- &
tusincreata,quailhfpidtus(unt tales,qualesindi61:ismundi regionibusinveniuntur,fempcrfitea-
dem,&mutationibusatquealceracionibusminimc&nunquam obnoxia; quoniam (apiencia eft
SptntUiintelltgentuSandus,umciis,fimplex,[uhtdis,incoinqumatm
nemhabensvirtHtem ; EihiceRcmnnatiojhtfluxusquidiimtlarifatis Ommpotentn.m qHemmlinqmnatumin-
currtt^nuSaftem.y.coîoitnnAnm.
Acveroquodh3ECunica& invariabilis Deivirtus feu cffluxusjod, in (piritu diverfo varie &
diverlimode cum fuo vehiculo nominacurjhoc fic propter dilpofitionem ipforum (piricuum,in qui„
busnacat,nori autcmre("pectuejuspiopiio;quippequa:eftiempereadem &invariabilis, acipf^
Deus in natura humida flucluante Atquc hinc cft quod , cum Vau vmculum copulam inter ,-j
; , &
& &
n diximus,non intelleximus (implicem (andfam emanacionem ajod per fe , in abibluta , ac &
folaejuse(rent!a,fedipfum(piritum.cethereum,quitalisetl:,quaiis dicitur,propterformalcm virtu-
tis fand:iE in eo acHonem Agic enim vircus Tecragrammaci ; ac (i eircc quafi vilcus
: glucen , qui-&
busteneracoeliEmpyreinacura,(euipfcipiricus inceliedlaalis , cum naturaelementari &corpore
compofico,afpcro,rudi & denfo copuiecur.
Sic ccjam,cxemphgracia,videmus,quod cera velglutenchartam velremfimilem conglucinare
nonfoleac, nili calore piius pr^rparctur: Atque illud gluten intermcdium vocatur Quinta E(-
fentia,hoceil:,quintumelemcntum,feu (piritusintermedius,vehiculumlucis (cu virtutis increa-
tae, anima; vitalis myfteriumincludens; qui (pirituscftcaleglucen, &talemedium, cujus mate-
ria eft creat.i ; ejus vero forma &
adtus , (impliciter in fe &
per (e eonfideratus, eft viitus
'& radius iplius Jod increacus ; At ipie (piritus (imul cum fua aninia divina dicitur rcs crea-
,
ta&phy(ica; quoniam, (i diceretur increata , mentiremur> quatenus fpiritus eft creatus .•
D' 4 '
Sed
;
jx Sect.I. Port.I. Part.I. Lib.I.

Sed&fiabfoûtedicercturcreata,itidcmaveiitatcabcrraremus;quoniamvirtuseaminformans,&
de nihilo in adlum redigens ell incrcata: AtvcroquatenusipfeSpiritus dcnominationem habct,
quavelSpiritusEmpyrcus,vclfpintusichcrcus,vclaEthcr,vcl intcllectus,vclratio,vclacr,velaqua
&c.dicuur,eatenus,quoniauidenommatiofitcx partemateriaE,eftcrcatura; Atquchocipfumpcr
naturam Vaulpercipitui;quod,cum Arithmctico lefpcClucxquinque&unocomponatur, fcqui-
tur quod {< & rMllum numerum adxqucnt;cx quibus hujus cceli compolitio manifcllatur,conftans
vidchcet ex Iucc,vel Dci,leu Aleph lucidi emanatione,& Ipintu T. Hincigitur Vau pro firmamen-
:
to fymbohce iccipirur; & iiimamentum pro fpiritu xtheieo,id ell,acre ignco,hoc cft,conhfi:ence
cxAlephlucido &n;qu2B idemfunt, quod'0:7,hicroglyphicumipiiusignci fpiiitus, atqucsethcri-
dcm eft,quodquintacfrcntia, &quintaeflcntiaidcm, quodanimavitahs,acanimavitahs,idcm
quodrcccptaculummentisinlpiiituEmpyrco feu intelleduah, &tandcin vinculumac ncxus&
copulaincer fpiritum £mpyicum,&fpii"iti'.mgroirum,tumfitnphcium,inipfisncmpc elcmentis,
tum co mpoficorum , ut in coiporibus fcu clcmcntatis ; Atquc haec cft ratio,quod Vau 1 ab Hcbrîs
pro conjundione copulariva ,(Et) fa:pcnumcro accipitur utpote quo indicatur, quod in rtbus
;
naturalibus duo cxtrema copulare dcbeat; &quidcm co magiv,quon:am in magno Tctragramma-

ti nomine inter H & r.inteiponitur Vaul ; a quo illa veluti per conjundlionem ( Et j fimul conjun-
gi vidcntui Atque hinc dicitur quod ncmopatrem cognofcercpojiitnifiperfilitm ; Unde et)am Virbum
;'
dicitm Mcdiator inter boini>h)>i &

Deum , &interipiritum fupcuoicm ieu ccelum fpimualciivelinca-
re,& fpidcum infcriorcm,feu coelum elementarc & corporcum ; Nam, ut a lincaad ccrpus non fit
progrcirio nifipcr uperficicm,ncc a radice ad cubum, nili pcr quadratum, & e convcrfo fic etjnm
f ;
non iit hanficus a coelo Empyreo ad clemcntarc,n!fi per fiimamencum; quemadmodum ncc ab u-
nitateadnumerumttinarium,niliperinteipofitionembinarij,qiii nexujuftitiae conjungitdiiocx-
trema.
Hinc ergo ad reprarfcntationem proprietatumTrinitatis fit mundi fabrica; NamnificfTct
ejus compoiitioin numero,qr,i diftinguu"iupccmum ab infimo;fubtilc a fpif{b,lucidum a tencbro-
fo,bonumamalo,mcnlurani &pondush3bc;enonpGlIct;&nilinumcruspaitium ejiifdcm dific-
rcntiuun.iretternarius,cotumopiliciumfoictiLnpcrte<ftum, quntcnus in numcio binaiiocftpiin-
cipiumquidem&iinis,(cdnullum mcdiuni,quoniamdecli:iiiilinis;vclnullusfnii",quatcr.usdccft
ilhmcdium;Uiidcindifpolitioncmundipcnllumnun".cuim mundu->loictii"npei.kctus:S:m)li[cr
ii munuus cllct unum,tunc cflec (olumnicdo pnncipiam mundi & cieaturarum;& per conicqucns
nuUum exiftcrerprincipiatiim fed omniaiôicntprincipium unuu"i;atquc hacrarionenon crcaren-

turelcmentaquatuorifcdtantumuniculi Quaitncccllerujt, utmundus conftitucreturexnume-
;
rduonimperfc<flo;quodquidcm lievcnillct ,clict i"nundus,pra:ftantilhmailla&pulcheriimajc-

hov2 creatura,impcrfcd;us;quod fanc dicerc aut credere ellct fummc profanum Unde ftquitur, ;
mundumcflccreaturamnobilillimam,ptrfc(5ti(Timan"i,&complcti(limam,adexemplar Trinitatis
fabrcfa6tam;rujus numcruseftternarius,inquocll:piincipium,mcdium,&finis;Nam,&uinomi-
ne inetfabili Hir;'' fuictiirimx ctlcntix Trinitatis indi|Vidu«t numerus invcnitur,vidclicet -Jod , pa-
tri filio, & nfpiiitui fandfo. NamquamVisibi iitduplcxHc,attameh priusefliconjun-
relatum^
fccundxpcrfbnxlcumprima Jod,acqucultm)umitcium eflncxus & conglutinatioHepoft
(ftio
Vaucumjod; itaut ex liteiis circulaiibus TctiagrammarimirificiinmundoArchctypo fiatpro-

prictatum divinarum circulatio Namquc,utin circuli delincatione trcs obfcrvantur tei"mini;nem-
;
pe tenninusaquo, &mcdiumatqucfinis; quifinisfemper incirculo idem efkcumprincipio,ut-

poteubiomncstcrminifiuntunitas; ficctjam res fefehabetin pcrfonarum Trinitatis facrofan^Sts
produ<5tionc. Atquehuicreivcrbisquidempaucillimis aftipulari videturMercur.Tiilmcg. Me-
riMgenerat nionadem,& infe ipfam refleiiitardoremfuum , ac li diccrct Deus unitas per fpiritum locutus
;
cft;per qucm Ipiritiim Verbum ab orc cjus emanans ipli copulatur,& iterum illud Verbum perfpi-
ritumfuumcundcminunitatisfuxpuncStumrcduxit, ut ticsdilbndxperlonxnon fint niliunitas
inefTentia. At hoc fecit Dciis, quando demundofabricandoprius cogitavit; hoceftcjuseffi-
gicminfc,videlicetinnomincincfI;ibili prius dclineavit;adcujusimaginei"nmundusinteger exa-
5:ecrcatusfuit; Undc&c ad Deiimagtnemfaclus ejfediciim.Siccijam ProphctaDavid gloriatus eft,/i
templi defcriptioiiem a vianu lehoViiacceptf[c;qaod ipf um quidcm crjam mundi crcati myftcrium contine-
re traditur.
Ex his igiturvidemus , quod univerfi mundi fabrica in mirifico Tctragrammati nominc
contineatur; inquomundiidealisfeuArchetypiefhgicsfymbohce cxp!icatur,adcujuscxcn"iplar
munduscrcatusperhibctur; Nam.utinnominc incFfabiliJodpixccditn licin mundi crcarionc, ;
cmanatio ab Ehich,quxcft Verbumcumfpiritu,detedta& tcnebiiscxutaeftpiiorfpintus portio

Et dicitur; Spiritiu Domm ( qui femper Verbum comitatur ) fcrebatur fuper aquat, hoc cll fupci fpiritus
fupcriores jam tii rcvclatos &lucc fpiritus per Vcrbum informatos,& informationc creatos:Non a.
volumus,quodfpintushicfueiitipfumHcprimiinominisTetragramati,quodcratincreatu,&fyn"i-
boliiSpiritusS.pcr quod prima& fccundaperfona,h.eJod&Vau cojungunturadinvicc tanqu.-m
glu-
De Principiis Supersufstantial. 35
glutine potentiilirao fcu validiirimo,fed hi fpiritus func illi , qui creantur ad exernplar & fimilitudi-
ncmilliuscrtariperVerbiliTiincreatum; aquo ille firmatilseft &iria61:umprodl!<ûs, mcdiance
fpiricuifto,a quo virtutemfuamigneamatqucvivamadeptuseft,ita ut abmfinitocjuslpiendore
etjamlu;<:creatafitappellatus,tametfifiibftantiamaterialis,fuperquamluxdivinafertur, &cui ex
omniparceinferitur,creaturaritincupetur,&ficincxteris.
Priccrea obfervare,obfecro,Ledores verae intelligentiae ftimulis excitati; liie hoc loco non dc
charadcribnsHebraicisatramentodclineatijlocucumefic-^lcdlblummododeyivis iilis.&igneis,
acformalibus,pcllifeucutiieucortici tindol;caquarumtenebrolarum& caligine fufca obfcurata-
luminrcriptisjvideUcct deillis,quibus DcusElohiminmultipliciprolatione Verbi,,FiAT,increa-
tioncufiiscftjitidcmque alloqucndo Ada inparadilo,&Moyfcn inmonteSinaiacEliaminmon-
teHoreb&EzechielemjuxtaflumenChobar, &aftantespoft baptifmum Chrifti, inhxc verbaj
Hic iRfiUtis incusdileHus&c. & Paulum in itincre Damafceno his verbis554«/e, Saule, qnid me perfequeriiy
& in multis alijs. Concludimus igiclir quod hxc noftra,more Cabalaeorum inftittita f abricae mundi
cxadmirandoTetragrammatinomine pcrvcftigandx ratio & inventio Cnoftroquidem judicio )
non modoprobabilis^fedetjaminfallibiliscfie vidcatur: Nec tamen vulgari modo meinmultis
hujusTradatuslocisexaudiriautintelligi velim, nebonapromalisearatione habeatis, atque iti
in errorem extremum incurratis , adeoque etjam ego iri malam apud vos famam incidam;
Quarevosoblccip, qui nunquam in vcram hujus TheographiÊ feuPhilofophise divinsaream
dcfcendiftis,vt vclhilCenoftris exantlatislaboribuspcrvolutandisautlegendis fuperfedearis, vel
tandem placuerit,aut bona,aut parca,aut laltem nulla omnino , more fapientis ver-
erjam.li legcrc ,
ba efFandatis,quibus vofmet ipfos (ignorantia & tenebris adhuc obrutos ) inepte & ftultorum mq-
re.in rebus non intellc6lis , aut fupra captum vcftrtim elcvatis , judices conftituere videamirii.
Momiim etjam & in vidum a lacrofamflo hoc noftro convivio arcemus , quippe quorum elt , orc
inquinaco,&linguaviperinaomniaderifionibus,&cachinnis,acveibismendacibus depravarc; i-
mo vero & ipfiim Chriftum,fi erjamniim in mundo cfler , verborum Unguarum fuarum flagellis
&
caedcrcjipfamque vircarcm dentibus caninis rodcre , atqtie omnem virrurem mendacijs defoedare,'
corrumpere,& dilacerare. Scd jam ad rem noftram paulatim defcendemus , ubi tam valetudinis,
&
quam in valetudinis , feu morborum caufas pfincipales , earum rationem a primo morborum ex-
emplar, videHcec ab ipfo Archetypo, procederc deelarabimus, Etprimoquidem
de tatione fariitatis agcmas.
SECTIO-^
34 Sect.I. Port.I. Part.I. Lib.II.
SECT.ONIS I.
PORTIONIS I.
PARTIS I.
Liberll.
PRINCIPIIS SUPERSUB-
STANTIALIBLIS.
C A P. I.
êfanitatis caufaprimordialijquotuplexjtt '-ualetudo 5 Etquodomne bonum}

tam corporale quamjhmtuale nobis ajah ^mediante Verboy ob<ue-
ntatjDe tribta âletudtnis principijs umus ejfentt£s
qute ejl ipjum Tetragrammaton oDerans
ferjapienttamjuam;
RoDucTO per priecedcntcmmodummundo matcriali & crcatoad mundi Ar-

chcty^>i & f-ormalisincicati cxemplar,
)am ultcrius diligenti intuitu imprimis
pcrqnircndumede cenfcmus, quomodobonum, &tum poftca, qua ratione
malumcicontrarium in mundumimtmgrcirii quoniam cx bonoomncillud,
quod bonum elhprovcnire Iblcc in quo pra:cipuc & intcr omnia Salvatio , va-
;
lctudo,&fa;licitasvita.'fupremumpoiIidetlocum.CumcrgoDcusJah,hoccft,
primaDeiemanatioin Hc,velSpiritumEmpyreum,l!t bcnignitas, vita, clle &
cujuslibct tum vita:,tum creaturx,concludimus,quodproculdubioh<Ecemanatio,cumvit3C lati-
cefcpermilcens,luv;taBtamfpiritualisquam corporalisautor, &illius in valctiidine confervaror,
atqueavalctudineinmalamnarmoniamlapte & prajcipitata; adpnftinam rnnuatem rcftaurator;
Quod quidcmlocisquamplurimisefacrislcripturis per allegationes coUcjiVas tacilhme compro-
barepolrumus.Atquiiloculis acutiftimisgcneralcmranitatis leu valetudmis naturam mtrolpicia-
mus,fummaequidemcumadmirationeconfcftimpercipicmus,quodrmciiubijciaturj|^cf;«,trium
mundifpirituumdifpofitionibuscorrefpondentcsi quarum /(wr eft (alvatio feu rcdcinptio,qux
pertinetadanimam fimul&corpus,vclpotiusadinfegrumhominem,tanquamad viram ,Sc\'nx
tabernaculum limuljqu a: quidcm rcdeir ptio in vita fecunda per iidem cxpcctanda ei\\Secundd\^c-
ciesfaluspropric,aut valctudonuncupatur,quxpertinctvelad intcrnam lolius ammx difpofitio-
ncm,veladlanam&bonam corporis folius tempcriem^cumbonputriufquc limul juncti ftatn&
coriditionc,qua:evcnircdebctinhacTita;Specicsautemrf>;id eft hbcratiohominisintcgriatribu-
lationibus cxicrnis. Harum omnium fpccierum caufa eft bcnignicas &
iiiik-ricordia jplms Jah ;
QuxquidcmDcicognominatioimportat benignitatcm,quatenus eft ignistotius pUtitatis mfpi-
ritu obcdicnti,fuavi,& molh ; cujus flcxibilitate &
humilitatc Deus fccundum propriam fuam atq;
atcrnam bonitatcm agit;dum c convcrfo in fpintu duro.dcnfo.atquc rcbelli , qui de tcnebiis par-
ticipat, duriter.atque per iiam fuam agcre dicitur Atque hceceftratio, quodocuhmonjlium
:
DeumincjusnatiuaintucrinonpolTepeiiubentur; quippe coram cujus facicmontes atquclapu

QCS
.^flj^t: MtS^
DbPrINCIPIIS SUPfeRSUBSTANTIAL, ^
des colliquefcunt & fundunf ui-,& aupc ,lutofum , teriebrofum ac duium corpus ad afpedtum e/ js
iniduquail oculimutacur: Nonne VRlemus,quod mipiavaginaferramgladijpropterrebellem
fuam naturam vigore fulguris comminuitur aut confumitur,ill.Ela ittterim manentc vagina , utpote
cujus matenafulgurisuTiprefljonibusobediens eft &nonicarebcliis ? Quantomagis igitur ope-
rabiturinexplicabilisacomnipocens Jchovjcfacies m
deniis,acdetcnebrisparticipantibus ? Por-
ro etjam laepenumcro {piiuurofcucorhominum obdurat, ut fuofpintu vehementuis contraeum
agat.EltigicmJudin i^îdem^quodj.ihi quodeftclementi.t&bcnignitatis (ymbolum, quatenus
exiftic in ipiiitu obedienti,lhavi,& huniili ; Namque videmus,quod idcm ignis variet fuos eftectus,'
lccundummedijeffe(ûs,in quocxiftic.- Attamenignisnon mutat adionem unqiiam; fed varie-
tas fpiritus vel materia:,in quam agit , cft caufa varietatis cftetluum ejus ; Etenim cxpenentia do-
cemur,quod idem calor feu eadcmlux folarisaquasfubtihet,aerem talefaciat,humiditatesfurlum
peilat,alteiicomplexioniofficiat,alieuverofir folatium,alijsitem capitisdoIoremaffcrat,&nior-
biseos affligaC , abalijs veroeadcpcilat& abigat; Sic etjamignisnubi inehifustonitruinducit,
&vUibilis valde eftper aerem fubtilem; cxpanfus autem quielcit, &
invifibilis reddituti idem-
quc,coipus aiiquodjimo vero &
ipias turres , arborefque robuftiltlmas tangens, mirabih violencia,
casduuit,& tamcn eihinusatque idcm ignis; At vero cjus objedtum eft diverfum; &prbinde
prodiveilitarcobjedli luidiverfosproducitefteftus; durosvidclicet.inrebellibus,&{uavesinhu--
milibus. Atque hinceft , quod Drus corum milereri folec , quorum Spiricus func cbntriti , fecun-
dumillud P/i/»;. 35.18.Ocuhlehov&attcndum adtimentes eim ,& erifiet iirmrte mnmam earuni , &i. Si-
militei Proverb. zi. ^. Maiifueindmis,& humtluatis,ac reverenttafeutimorishbovapramtafuntdivitiit^glorta,
& vita- Sed&Spiritus obechcntiamac l"ubmiirioneindcnotantha;cverba, Proverb.t^. i^.Mijai-
cordtaaffictetur,t]uifatetur,&derclmquitdefec:temsfuas. Undepatet, quod taliteragacDeusin fpiiicii
homiais.qualiiiplc eft;mduris,inquam,&iebellibus,duricer;in humilibus auccm &contiinone
cinollicisiuasacer,&cummi{cncoidia; Namquomagis appropinquac fpiricus ad nacuram , iti ,"*,
n^^JihjVeilpiritui angehco,eo bcnigniusineoinvemcuijod; Ec in nominemn'', quo magisin

tiibus ftadonibus diitac '^ a Jod;eo magis elongari dicicur nacura Spirirus ab obedicnCia Jod, ton-
tc cotiuslumi.iis &fanicatis. Quoergo m.agis Spiritus humanusper gradus alccnjionisab ultimo
n,acccdit ad lpiritumJod,eomagisbenevolumfeniper invenierj.ih; Atque hoc idem eftillud,
quoddocuit&prsdicavitSalvatornoiler Matth. cum tpforumjit re^nunt
5.3. Beatifuntpauperesjpirttu,
coelorum;Beatimites,quia ipfipopdehuntterram: Tales etjani ilmtiili ijutjptntufuntbeingni: Llndedi6tum
i:^.Beiittmifnc6rdes,qutdipfimtfencordtamconfequeHturjBeatimundi corde.qutatpfi Deum vtdebunt &c. In-
nauahujus rei ex lacris litcris exemplaadfene poflemus; led hocloco eaintroducerenimislon-
gumidret. Exhisigiturpatetquomodobenignit.atisDei ledes dicarureflt inccElis,qu£tamenm
terram abundanter e iiio fon te e ffl iiere Iblet Unde Pfalm.; 3 .5 Mtfencordta
: . &
bemgnttatepiena eit ter-
ra Lno veio uBique per orbem terrarum reperitur aliquod hujus benignitatis Tiipcrcoeleftis ve-
;
Itigmmi quiadicitur Sapient. 1. quod ftnclusfaptentidjpiritusimpleatorbem. Hinc igicur percipere li-

cec,quodJ.ihiufons tonusbenignicatis divmae; qu«e quidem benignicasineft inipintulandofa»
piencis,qua:ci"t VerbumJah,quodtotiushoininis redemptot&Salvatorexiftitûtpote fine quo
ille e peccati & tenebrariim abyflb exuigcrc & emcigere non poteft. Et quamvis tria enumeren-
turvics&faluds piincipia,accamenhxccriafuncuniusacqueindividuxeflc-nciae ; quac quidemin

triBus diftingaitur,ieipcdtu criplicis officij,quod inmundi tabrica habent Hinc quo.d brdinatio-
:
nem& priinaaiinmundumemanationemhaeceircntiavocatuiPrfW, quaii priinus ordmator,lo-

cutor , & iUuminator Quo.ad rclationcm autcm executionis,&ad:us emanationis , dicitur illa ea-
;
dem eilentia F!/i(«,quaii ordinatorum cxecutoi",locutoiis Verbum,&illumin.uionislux;cujus vir-

tutefirmatiiuntcGBii,&fa6lafuntomnia; Sed iieffedtumadtuum ordinatoris & cxccutons reipi-
ciamus, cademiftaellentia vocatm SpintusSanilus; a qiiorerumciTaraium virtutesproc; flerunt»
Dicimusergo,quodtiiainfacns Icriptunsrccenieantur talvationisatque ianitatisprincipia ; vide-
licctJod,velDcUipater,Luxtriuridii'euFiliusvelVerbum,&ipiimislucidusabucibqueprocecesi
Qux quidem cria non iunt nifi unum eiIenna;propriecace aucem dilferunc;uti didum eft: Untic in
mundo etjam ftatjones diveriae operationibus ipiorum,maxime convenientes attiibuuntur Nam :
Jod Pacer vitam &eile r^ fuperiori , ieu coslo Empyreo,& ipiis angelis per Verbum , quod cft ipfius
virtus,tanquam per Fiiium,mediante rpiricu,diilribuic;Et Lux mundi,feu vircus ipfiusjod,in virtu-
te Tetr.agrammati,canquam in poccncia Patris,incerveniente Spiritu,vitam firmamento , per Vau y
in nomine ifto magno,defignato,& ftellisin eo difpofitis bcnevole largitur manuitique iuam per-
,
petuo ad vitam ipiorum in eodem fanicacis ftatu confcrvandam porrigit &protendit Spiritus aute ;
Sandtus ab utroque procedcns per Verbum,ordinanteJod vitam cceIo infimo.formam nempe ele-
mcnris,&cnbuselementatorumlpccicbus,videlicetanimali,Vcgetabili,&MineraJi,confcrt;&per
illummedianteVerbo,cujuseft,nunereina:ternum,vita&fanitascujuslibctipeciei<^mperconfer-
vatur: Atquchxtres vitarumi'pccies,tiiphcilueise tenebrisemiirioneuespriorescreatioaisdies
conftituentes,diverfis Trinitatis facrofandae propriecatibus refcrunmr.
Sed,
^6 Sect.I. Port. I. Part.I. Lib. II.
Se(i,quoniam htcomncspiopiietatcs iion funtnifi unica uniusDci cfl?ntia, ideoquc gcncia-

lcmtotiuslanitatisfontcmJt-hovamrippcllamus,qui inrCj&infuacHcntia mcftabili, trcs di'd;as
Dcitati5propnctatcscontinct:NamDcus,& viituscjus,;uquc.Spiritus utriurqueiunt unusDcus,
haudlccus,quamSolj&:lux Solis,accalorejufdemdicunturunicusSol;quon:r.mDcusilneviitu-
tc & Spiritu iuo lacroianCto non magis dici potcft Deus quam Sol iuo lumine ik calorc orhatus,
,
deinccps Sol appellari mercretur Undc dixitjMoyfcsjIf/Mv.t

; Dins ttm vit,t tu.ie^ , longitudo durum &
tuorum.Deittcron. ô.EzS^lomon; VitidierumqtiennmerHmdedit DeusEcclef y 17. Sedtamcn harpro-
prictatesetjammundo, proptcrdivcrlas emanationis radiorum fculucisa Jod proHucntisopcr.a-
tioncs,exdiverfadivcrfa:matciia;rc(iftentiaortas,attribuuntur. Dicimus crgo quod Dcusgcnera-
le fit vita; & fanitatis principium;Dicimus etjam cum D.Joanncquod Verbum eratttpudDeum, &DetK
(ratillud Vcrbum,&illudVerbumerat%n principioapud Deum,& qiiod omni.tper ipfiwi fuhjunt ,acfiiie ipfofa-
ilum esl nihiLquodfUtumeff. LIndepatet,quod hcec eratillaSapicntia,dcquai>apicns Proverb.^. di-

cit,qiiodea lihovafundaverit terram , &
ccelos Jlabiliverit &abjjfnm dijfdrit &c. Sed proccdamusultc-
,
rius cum verbis D.Joannis In ipfo erat vtta,&vita erat lux hominum,
; &
htx tn tcncbris lucct tembrx autem ;
non comprehenderunt eam &c. Hoc ergo Vcrbum cil lux mundi,lcu illa Sapientu quampofidibat Uhov.i ,
frinciptovufu£,anHoptra\ua,ame uUumtempns, quêratapiideum velut alumnus cunctacomponcns Proverb.i.

Velîn ]oannesvuh,Verbum,quoderat inprivcipio apudDeumMoc ciAtiWc SapiciitiitSpiritus iwicus &Jm'
pleXjqvLcm Sa.p[ens Sapient.7 .vocavitvaporem virtutis & potenttd Dct &- emaiiationem quandamjinceram,feu
fluxum claritatis Dei omntpotentis,(i'U candorem &Jplendorem lucis ittcrn£,feujpeciilumfiiie macula majejlatis Deiy
& imaotnem bomtatts il!ius,qu£jpeciofwresl Sole,&fiiperomncm diJpofttionemJhUarum;iuci comparat.t inventaeH
frtor;\rlxc,\nc[\.\.\m,cii li\x i\\a.,vit£fons;omiief(jue rerum ritctab capioman.ire dicunrui; Hinc ergo dicitur,
c^noA fermoDcifitvelutignispurg,tttu,quifcutumeH recipientibus fe ad illum Prom&.j o.hoc cft,quivitam5&
fanitatcm con(civatillis,quiiubumbraalarumcjus(crepoiuint,iuxtailludP)i/w.jf; Homines&iu-
mentaconfervaslehova; quampretiofaeUbentgnit.ts &
niifericordia tna ; ctimflijhominuni adumbram alarum
tuarum ferectpiant &c. HxcergoIapientiacftluxhominum;&illa luxtft vitarerum; Ergovira,ct

fe,& lux cft a Vcrbo fcu îclTia.qui cft Tctragrammati virtus,quatenus »« eo,& pereuni omiiia, quaext-
Harc,!nquam,lux cftilla vtta arbo» in nieiito paradiji
y?««f,/.«r7.r/««f,c?'y»Ke//>/ow//^»/,uttcftaturJoanncs:
lita,G«»f/5. 24.dequadicitSapiens Proverb.-). quodCixarborvitdprehendcntibuseam. In iftaigiturfa-
pientianosanimo &corporcper compleramrefurrcftionem falv;;ndus, &lecunda illa aca:terna
vita,nullispcrturbarionibus obnoxia,pcrmortcmfruituroscflc,nos Chiiftianiiidcccrtaatquein-
fallibili crcdimus,& quod necefle fuerir,ut harc Dcitatis fapientia,icu Verbum fc in fpiritu Jah hu-
miliarer,& carnemliumanaminduerctjquoipfi tahdemfadaliomofcuAdam fecundus, poft re-

portatam a morte & Diabolo vicloriamjua juftitia prioris Adamipeccata abolcret , maculam hu-
inani generis lethalem abftcigcret,& Ipiritu fuo vivificantc cfficcret , ui illud, quod femitiatur in corrit-
ptione & dedecore,refurgat in glotia,atqueut tllud,quodnatttrale & tnorra!een,evadatfupentaturale & immorta-
fc,adepqueetjam,ut,quodpnustencbrofum&;corpoialcfuir,virtuteiftiushominisdivinilucidum
&merelpirirualcefHciarur.Quodauremtalishomo (piritu Dciformi ultra ("upra ntioncm hu- &
n»anamexaltandusforer,& quodadeodeprogcnieDeorumfuturuscflct , qui veruscxiftcret gc-
hcrishumani<r&iT>)«(cucrcaror,iplictjamEthniciprocerto ftatuebant&crcdebant;dumtamcndc
cjus perfona varij varia (entientes noa luie h;elitatidncaeincertitudine f cripferunt, ut in fcqucnti-
isusappaiebit.
C A P. II.
De diyerfaEthnicorum opimotze de Sahatorc f^

Kedemftore.
PErccpcrunt ctjam Ethnici Philofophi , homincm quendain Redcmptorcm ventUrliiu in hnin-

dum,quiomncshomincs,mortiscaligine & ignotantixtcncbris
fubmcrfos^radijsfuis divinis
&falurifcrismundificaretatquevita:xterna:laticcablucrct;cumqucdedivina atquc inclyta ftirpc
& profapia ortutum agr.ovcrunf,fed quifnam,aut qualisillci vcl cujas , aur cujus matris filius ftitu-
ruscfret,nonbeneintcrcosconftitit;liquidemaliushuncnominavit, a!iusillum,actcrtiusdcniquc
tertium. Quidam volucrunt,ipfum fore Efculapium ôvis filium,qucm in hu nc mundum pcr trnnf-
mutationem venturum dixcruntjinter quos lulianus Impciaror in lib.i.conrr.t GaliUosit:\ (cribit: Iii-
fiter infiiis tnteUigtbiltbus Efculapiimt ex fe tpfogenuit,tn terramper foUsgenitalis vttam dej}in.tvtt : Hic in tcrram e
ccelofactemprogrcjfum uniformita qtiidem tn homtnisjpecie circa Epidaurum apparuit : Auiius ttaque iUic fucicfibtis
fuper tintverjamporrexit terram,Jalutarem dextram, ut rejlauraret animas m.tle dtjpojitas , & torpora tnralide ha-
bentia: SimihrerinPlatonis Pbsdone habetur,quod Socrates (apicntiflimus,moitiadjudicatus,gal-
lumEfculapiooftcxendumvoverit;quatcnusgallus ApolliniPhcebcquiSolnominatur^faccrcft,
iûoniam horarmn & diei Istus cft nuncius. Ratio autem hujus rei eft , quod Efculapius didns cft .i
vcte-
De Pb-Incipiis Super.sub stantial. 57
vereribus Jubilatio , Apollinis , vidoiia, & tiiumphus , qui Paean appellatur : Quaic oallura illum
cilp.crificioobtuiic,utApollini,hoccft,pnmo&incoiporcoSo!i,xtcrn:evita;dilpenlacorianimatn
tianc[uillcmorientiscumIj:titi.rjubilo &PcEanerecideretv Nam Pxan denocat parvam ceflatio»
nein.&quictempolcliberarioncm. Horum ctjam opinioniOrpheusilledivinus aftipniari vide-
t.ui-,qui mhymnis cecinit; i >iri^ miv~oiv AffKAviTiji Siff^Tu. Tmia^gKhfxxKxoa-wni^îoTvsTiîîS-fie*
e7TZi(av,idei\,San4toroinniumEfiulaputs-,Do»niuP£anveniMatefalvator,vit£jinembonump^^ Atque
hcSillorum rcnccini;Eadlalutcmanima:lolummodopeirincnt.' Quodautem ad coiporisciuatio-
ncsattinctjprxdidusJulianusJovemtcftGminvocanSjmultoslenovifleafleritin maximispericu-
lis adjucos;imo vero Icipium a'grehborantem fx-pc medelis cjus falvum evalifle fatetur.
Alii ipfum
Hi.r(:«/t';«AlcmenshliumaJoveprognatumproredcmpcoreeIegerunc,incerquosipliThalIiipr£e-
cipuenominantur;Quodquidemhujulmodimonet£infcriptionelignificaverunt> 'H^^xAssf cu-
T^î^J«.c-j-iciv,id Hujufmodi erjam opiniointer alias nationes com-
eA,Herculu Salvatoris Thajfjrum :
munis erat, In .iigypto quoque regi Ptolonia;o nomcn o-wt))^, id elt, Salvator, attributum eft. Sed
interomncscstcros ^/'o//eJovisfiliusproSalvatoicapudEthnicoscommunicerhabetur;quatenus
eftluxmundivifibilis,vita:que ^ternxdilpenfator, mcdicin2inventor,morborumque eorpora-
liuincuratorjhoceftamifl.E fanitariscorpoicsrcft.iuratoi.proptervivificumfuumcalorem virtu-
temqiie fuam vivificam exiftimatur , adeoque cieditur ,quod communis vit£ vis, &: parricularium:
virtutumfemina,atqueipfaruiTiftclIarum,ieminibusgravidarum,difpolitionesacpr£cipueLuns
inpoteftatc ejus exiftant; imo quidem etjamciattuDuuntiplarum.rnimarumgubernationemin
falute vcl a:gritudine,eafque ab ipfo recipi,&: a tenebiis praefervan aflerunt poft luum e corpore e-
grefliim.
Porro etjam illc benigna fuae natura: operatione tcndit ad opaci & grofli fubriliarionem,& ad
reducendumopacaquidemperdiflblutioncmincoipuspcrfpicuum , terreftrc autem in naturam
fpiritualcm.Accue hinccft,quodpalaciumhujusperlona5divmx5o/^wfccerunc, eumqueibi Phx-
irtwnuncupavcninr. Quid aliudigitur,obllcio, volundibi hujulmodi Philofophorum veterum
figmcnta , quam uc nobililfima; illius lei veiu.ucm Poccico quodam furore &
Gomraento de fura-
mo bono,inferanc ac divinatoric tradanc , cui nos Chnftiani fide certa atqUe indubitata credimus
utpote quam cx facrarum literarum doftrina veriHiinam cfle cognofcimus. Naniquc,ut Salvatoris
veri proprietates cum fidoillo Juliani comparemus,atque ut accributa veraiUi falfo,fid:o, &c com-
mentitio Redemptorijfulminis iclu fut aucoieshabenc) cvicalublacodccrahamus, &adgcnui-
num& vcrcDeogerutumtransfeiamus,eaquerarione tributum Caefari steino dcbitum veritate
dudireddamus,dicimusimprimis,verumJovemefle ipfum hbovam;quiin fuoregno ideali&for-
malinonfidumaliquem Efculapium,fed vcmm filiuniM-pam exfeiplbgenuit.' Hic in terram ex
cceIo faciens progicirum uniformirer quidem huraanam induebat in viiginis utero Ipeciera; adeo-
queetjamfua fpecieexternaauduslalutaremfuam dcxtramporrcxic , ut reftauiaret animasraale
difpofitas,& corporainvalidc habenria Sed &
gallus a Socrate , Eiculapio oblatus referri potell
.'
,adgallum illum,qui cecenit,ucadmonerctPetrum de appiopinquante Solissterni ortujquipaulo

poli e fepulchro ac a morte reliirrcduiiis,acqueica quali ab horizonce in terram tenebrofam , leu i
no(fleindiem piodituruserac; Ad hunceigoS.ilvacoiem vcrum cumanimi tumcoiporis,&uni-
verfi raundi renovarorem merico conveuic Oiphcus fcrmonem fuum,dicendo Salvatoromnmmle- :
fu5,Domine Psan; Vem Beate Salvator,bonum vitsfinemprdem. Porro crjam dicimus , quod proprietates
ill2,raale ApoUiniattribura:, oprime conveniant,& rribui dc beantMcllia: Tctia<;rammati,vero
Salvatorij quatcnusnimirumipfeeftjovis vel Jchova;fihus, exLacona vii-ginenatus;hoceft,ante
fuamincarnationeminSpirirusnoninquinari ventrepoitatus: NamLatonn.mdicuntccelicircum-
ferentiam feu peiipheriamj qux poft coitum ipfiusjud cum ca Cnam Sptntmejusferebatur fuper aquat,
qui agcbatineas,utraasinfoemirmm)gravidafa6ta &quafiimpixgnataeft Virtute,ieupriraaeius
cmanationc : Atque \\xc natura humida Cupidinem Pfjch:i amorem produxit mundo ; Uti autem di-
vinum hoc, & luciferum ac vivificum lemen , cu jaspra:fenria fpirituali orania , quse creatione exi-
ftuntjfada funt,& vitamacccpcrunt porcatum fuit a mundi primordio ante fuam incarnarionem
,
in ventre matcria; huraidi puriflimctjiic etjam haec eadem virtus in Matcris piirx uterum videlicet
('percontra(flioneraMateria:tumrarione ipfiiis di(5lionis, rum erjam eflentis in maflam huma-
namjin Marixvirginisurcruml^namMateriapcr contradionemfcribiturita, viTm^, elemen- &
tumlubrile matcnalc perconrra^trioncm facitcorpusdenfum, Iicetpurum,qualeerat illudMa-
riaijingreflaeftiubifecum naruracarneaconjunxir^^tquetandemhumanitateminduir.ut condi-
tam in principio pracftanrillimam crcaturam led immcdiare poft crearionem perinobedienriam
adverfuscreacoremlaplam,inpriftinumfa;liciracis ftaruraper fuxhumanirarismorcem &a morce
rcfurre(;l:ionem rcftirueret, atque ita a tenebrarum capri vitate liberarcr. Hic Spirirus corpori o-
pacoinditus,tantam h.ibuitvim atqucpoteftatcmdivinam,uret;amfoIoGonta(n:u,imoveiofoIo
aflflatu,ac verbi piolarionc, & quidcniperlongam locorum diftanriam abfente pra:tcrnaturali-
tcr afFe(fVo,roorbos curare, ac,quod di<ftu & auditu mirum eft,ipfos quoque Cacodxmones , Ipiri-
E tufque
Sect. PoRT.I. Paht.I. Lib.II.
^ I.
Mediccmedico- O
tufque immundos c corporibusfoloimperato fcu mandato cijccre potuerit.
um mcmorabilis quis mortalium credere t talia , nifi fidcs rei , fidcm adhibere Chriftiano $ moRC-
f ,
tct.
(Z A V. III.
Ve Verhiyjeuyirtutis TetragrammatiaSlioneinfrima t^pritt'

cipefamtatisjh ecie , qu£ dicitur Sal-
fZ>atto.
VErbum,SapicntiaJehov3e, ejufqueprimaemanatioinprodu(ftione& creationelucis Jahpri-

mum Dei cognonicn ab operatione m mundum introduxit; in quo benignitatcm exercet crga
crcaruras primi r»fcu ccEli,quod cum Jod conjungitur Atque hincdicit David Propiiera Stmiqui-
: ;
tatcs obfervaveru lah Domi)ie,quiipouii coiifijiere ? Apud te esl condonatio,ut reverentcr coUris : lp;e ndemit ifrael
ab omntbus tmqmtattbusejus Apud lebaram esi bemgntas &plurimum apud eum redemptwnti Vfalm.v^ o .Hinc
:
criam fipienria dicitur Spiritus fuavis,humams,& bjnignus^quztenus agit in fpiritu tenui , flexibili, lua-
vi,tencro,&: adlionibus cjus obedientiirmio ; U; id^ ab eo &: in eo coslo ejulquc clcmentis fimpU-
ciirimis&purinimisfccitcreaturas vivent^s,auilii£g!itudiniautcontraiietatis palfioni lubjedas j
videhcetangeiicasintciligentiasfemperDeogaUdcntes,eiqucin xternumobedientes: In hoc cr-
go coEloixtJturfipienrii&gaudioinexpliciniliafficitur: Unde rroverbtor. 9. Ego faptentiaetvelut d-
lumn!isajlo,ctinciacompomtis,ciimfimapudeiimediicaridoiseramtnldttiti}squotidie,ls.tificans &ludenscorameo^
«mnitempori: : Hincerj imiiiccpu liaber: soiiinratem,utiticcmcum filijsliominum, quiadangch-
camnaturamproximcacccduni.,dclitias& deledtationcs habcrct,&la;rificaretac luderet fimiliter
inoihctcrraiumhabitabili,urineo(/c;KC;»/»/t«habfetur; Atqueha:ceftratio,quodProphetadicitP/il.
l^.^.Benigmtatelehov&plenaesiterra.
Deinde hicTctragrammatiemanariofacrofmdaprohmdius, nempe ad rcgioncm Vau fe
cxtendens, Siin tcnebrasilliLisreg!onis,videlicctFiiniamcntii"cimmeigens,prouucit in"Jcho ;
quod eftligiUumin ccnrro niunJiruum \ quo Verbumtormas vir.rinlpiritumagisduro&rebcl-
lipermancntcsfignavit. Atqucin lioc coeio agit virtusT«tragrammatifeu emanatio daritatiso-
mnipotentis,nonitaliuvitcr,acinfpuit.; EmpyiCoiquippcquodmagiscjusadionibus, figilhque
TehovanmprelTionibusiefiftrt: E:ramen,'Mioniam bicipirituscftnudix natui-ae inter aquas fub-
tiles & fpiflas, idcominima
refiflcntia rcad.tui obcdicnsad vitalcslucis artcrnarradiosfufcipien-
dos: Undecrjamproprer ejusobedientiamclemcntercumilloagicluxdivina,cumqueimmorta-

litatcScincorruptibihtateimbuendo, a:;hcrcuir. & vitalem, anima:quemunditabernaculum,in
fphxraxqualitarismovcns,conftituit; itautSpiritus iftiusappctitui fatisfeccrir virtusdivina; Sic
tanquam medium intci teiminum a quo,& ad quem , unam fcparavit
itaqucmediocritateinligni,
exttemiratemabalia videhcetHc (uperiusab Hcinteiiori.hoteftaquasab aquis, vidcliccr fubti-
lcsafpilfis.
Dcniquehxcjehovxvirtusatqiie potcftasadccntrumufquctcrracpenetransarcgione Vau,
infimam mundi rcgionem,perulrimum Tenagrammari He fymbolice defcriptam dehncat: Sed, ,
quoniam hsc rcgio omnes fpiritus tcncbiolos , a ccelis fupcrioribus repcrcuflos includit , ideo Ipi-
litus iftius regionis iunt rebcUes , duri, fiigidi & magnx- refiftcntix
, Unde fit,ut divina f ortitudo
;
omnifortitudinefortior,cn)useft duraatque perveifa,utcunqucpotentia,fiiodominio fubijccre,

tenebrarum agmina dilrumpat,&: voce magna atquc tonanri ipfasinabyfll centrum ita repcilat, ut
iterumadhuncufquedicmrcfurgerenonpoflinr. Sic ergo difiincfta funt clcmentalitigantia, &
fiacisntqucharmoniaevinculisabinvicemfeparantur: Irafundatacfttcrra,atque ita facrifiintca-
i,Er quidem hxcorania.-iSapientiafuntadimpleta.juxtailludSalomonisProverb.^.IffcffWi"*'/'^»-
tiafundavit tcrram,flatuitcailcs intilligent:a,qua abyfidifijfjtfunt.&c.
Sed hic obfervandum eft , quod hi fpiritus inlimi proptcr fiiam denfiratfm & rebcllem natu-
ralTicontralucisagcnrisdi(polItionem,&proprerparriciparionem'uam cum tenchris,equibuse-
grelfi funr,cjua l^c» Deiformi magis opponuntur , femper fcditioni iint obnoxij ; Unde &: p roptcr
(uamrcfiftcntiamac rcbcllionem conrra Verbiadioneselemcnta fimpliciamutarionibus altc- &
rationibus.corumquccbmpofira jcgrirudiniacmorti fubijciuntur; Ettamcn fpiiittis fapientiir co-
namencftetjamin hacmundiregionccoriuptibilipcrnuindiricationcm,fubtiliarioncm,tcncbra-
rum fcpararionem,&: opacorum illuminarionem res morti fubdit.asfalvare, cafque morbidascura-
rciabcfccnrcs reftaurare,atque homincs etjam morbo cxrincflos arque exanimatos duphci refurrc-
c:Nam Jod per D fummum produxir Vau Verbum;& He infim u pcr Vau fc u virto-
(ftione cxufci ta; ,
tcm Tetragrammati.leuiMcfTiamrcduccturin temporiscircuituin Jod,fcu tcrminumaquo;cum

\idci.Cecnndatn Dan. 6. Anttquus dteriitveriiensin majejiate^lfo hemintspot.Ji.itedabtt,& ho>iorem &rcgnumi
Nam
De Principiis SupersubstantiaL 3^
Nain ncccfle erit.cum literat Tetragrarnmati iint omnes circulares jUt ultima litera He,nominis Te-
ho vae rcdeac denaturafpiritu?; derili & rebcllis iri dilpofitionem He fuperiorisjvidelicet mitcm hu-
milem,benignam,tenucm,&immortalem,juxtaillud^/>ofrf/.ii. i>lov4m (tvitatenilerufdkiH decalode-
fcendenttmvuli&c.
Nam Virtus aeterna iemper eadem eftjadionum auteiti differeritia cori tiuCTit raridne materis
&rubjccli,in quodagit. AtquehocmodoccBlum& terramundum conftituenria fecundumex-
emplarillud hicioglyphicum&fyinbolicumnomlnisincffabilisJehov^jCreationemirabili virtu-
te VeibiatqueSapicntia;Conditorisproducuntur; incujusdiircnfiorie tam valetudiriis
falva- &
tionis,quam sgricudinis & morris origo invenitur Sed tanca eft Tetragrammati benignitas, uc ipfa
:
longe indignationem ejus excedac : Unde primum ipiius He vel ccelum Empyreum gratia divina
plcnum clt,adcoque (alvarionis,redcmptionis,rcfurred:ionis,& vitxsternieeftfariduarium, Por-
ro etjamipfius Vau.feu ccElisEcherei,in quo vicacforis atque aiborin fuo folari facrario habitat.mc-
dicamentumbenevolum&univerfalcdcfcendicquodipfaquincaeircntiariuncupatuijCujusdrx-
lenria clemcntarcbellia,&anarivo fuoligamentoxchcreolibera^j atquejam litigareincipientia
rcdduncur obtdientia , & virtuce communis lUius vinculi , glutinifque mirabilis rcda/ymphonia
invicem confcnrirc percipiunturjita iit majoreiTi mundani ipiritus porrionemgraria jvitajatque bc-
nignoomnipocentis ipiricu replecam eiTe cernamus ; minorem vero &
ptaEcipue infimam ac elc-«
mcntarcm mutarioni intempcrici morbidx &ipfi morri fubjedtam animaduerrimus , uri infra o-
, ,
ftendemus. Reftat jam.ut declaremus , quidnam iit illa Tetragrartimati virtus , qua hs tot ac tantcS
erga creaturas bcnignitatis ipedes tara infcriares,quam fupenores exereencur.
A P. iv;
De Cabalifttca autom wuentione, qua numeris^rohare yidetur dwimtdtis cuffi

Jpmtu naturali mixtionem maxima quinarij numeri
5 Similiter de
drgmitate^tam m numeris ^ quam hterts He-'
braicis,
Dlfficillima eft tam inter Theologos vuigares , qiiam fchojaliicosdiiputario & difceptatio de
Deitariseircntiainmundummaterialemleimmeigenteacdilacante: NamThcolopiomiiinc*
negant,I)««>» ejfe ipfafh 'âturdm Uride hjererici riomen lolcnt eis imponere , qui Deum &
:
naturam
confundunt,dicentes,quod N.«f/«-,«///?<cita vencrenturnaturam, ut,ipfum Dcum ioriorantes Natu-
ramproDeoaccipiant Sed (quod pace eorum dixeiim J difficilioriignoiancia: labyrinthoim-
.-
pIicanturiIh,qui,ignoraca naturaadveram Dei cognicioriemfepcrventuros ciTe putant; cum im-

polBbile ab extiemo ad cxtremum ablque mcdio perririgere,vel icalam Jacobsatn fine gradibus
fic
afcendcre, aut fummum quinquagintaporcarumincelhgcncia: fapiencumfaftioiumconteinplari

&meditari,nifiincipiamusapolkiiori,& fecundum crearionisordinem gradarim ipeculatione ad
fupeiiora tendamus. Quomodo , quxfo polTibile eft , ut i ceira ad terrium coelum ubi Ehich
,
vel
Jah reperitur,pertingamus, nifi per eleirientorum gradus fubinde magis magifque ferifum rioftriim
fecundum graduum luperiorum difpofitioneir fuhrilicmus,& deindc per coeli stherei orbcs quin-
taeftenciaplcnosjin quorumrcgionc cot;us nacUra; medulla,& ipfe Dcus vefte natursehumidfE
fir-
mamenri induitur,aicendamus,ut ita tandem ad locura Empyieum pctveniamus , ubi fimplici Spi-
ritusintelledtualisindumentoornatur Deusjehova vcl Jah,adcujus cognitionempervenit Moy-
fesjquamvis eum videre,utetatfimplexjod,oinrii veitemateriah dcriudatus,non J)otuerit.' Hinc
crgo CabaliftarumopinioeratjDeuminnaturamultis veftimenris eireveftitum: Eteao quiderii
ctjam ipeculationenoriipernendai aut reijcienda hoc moda Veftium illarum mulciplicitatem iri*
veni.
Inmundo Archctypo,perprogreirumuniusproprietatisfacrofaridtaETrinitaris adaliam, ex
fimpiicis numeridigitis triphccm obiervavimus ordiriem,vidcIic:ct ter triain novcmiquorum prior
omniuni fimpIicillimusjUnde denotat,quomodo unitas inradi-
crlt i.i.3^qui cft ordo radicalis,&
calem lineam eftluxcric,qui conflacurcx pundisprimi ordinis ; Acque ica defignat hic ordb riatu-
ramlinearcm &fimplicemprofluxuspriinicoEliinundanijcujusuriitascftJod: Etprimahieraiciiia
attribuituri.fecimdai.acterria^. Hicigicurdenotat, quodjodinhoc coelovcftemfirripiiccmac
linearum induac,videlicec n ac li : i. indueret 2. & 3. quaefaciunt quinquc ; qui eft numerus He le-
CundumordinisprimiinmundoArchetypodiipofitionem. Ordofecunduseriiariauonis,aprimo
internaiionumeroproccdens eft ^.j.^.denocaris fuperficiemimperfcdtam, videlicecterduo vel
bis tria:Unde ultimus nnmcrus 6. arguit Vau ; &
quinque in medio dcclarant He T, occultatum
invcntrcvelccntro Vau: Exquibuspatet,quod hjec fecunda in mundo formali aprimoordirie
E 1 jjro-j
C7
4^ Sect. I. PduT. I. Part. I. LiB, II.
proman.itio fit typus cceli mcdij five firmamcnti ; Et quonum numerus impar,( quinque ) in mcdio
inveniturintcr 4. &
<> .idco dcn6tat,pcri'c(5tioncmillius cocli veftitam cfiTc duplici maten.E portio-
nc: N.imnumcrus pardenot.it matcri.im , &numerus impar f-ormam: Et 4. fimiliterdcnot.int

dualitatis quadiatum,fcu fuperficicm linex; atqucita ftacuitnumerus 5. tabcrnaculumfuumin
mcdio,intcr4.hoceft,fuperioiem xciicris fcu firmamentt parrem , &
6. quac funtinfcnor craf- &
fior cosli medij pars YidclicstmSolc,quidicitur corcoeli: Atquchincdicipoceft, quodhoccoe-
-,
lum,propternumcriformalisquiriarijincjus centropolitionem, iitQuinta cflcntia: In lecundo

ergo hoc ordine Aichctypi^.^. ^. cccuun ftellarum&fphxraSaturni, 8c fpHxraJovis dantur 4.
Spha"vaautcm Martis^fphacraanim.-E fcu .Tqualit.itis perccntrum Solistranficns , S: IphseraSolans
ipfij.&fphxra Veneris,Mcrcurij,&Lunarnumcro 6.airignatur: Etccrteratioinpromptucft,cur
duocxtrcmafintparia &impcrf-cfta,prius fcilicetmmorisordinis,& ulcimum majoiis quoniam
•,
Videhcctfiipenus, nempe ^.cftfpincus ilJiusncxus cumr\ vel IpirituEmpyifo, quicftlubtilior

materixparsjUnde minorparitas cutn illo continuutur eo.quod magjsad numi ami impnrem lim-
pHccmacccdit; Inferiusautcmnempc 6. eftconjunftumcumlpiiJtugiollo&mfimoHc: Unde
exccdic fuperiorem parem pcrduo,dcnotanshociplo.quod,quomagi!.deorlum tcnditcmanatio
Jod.eoctjammagisfeimmergatinmateuamimpcrfcct.im, alciufqueinmuicitudincmprogrcdia-
lur.Et quamvis di vince m.ijeft-ati in mundi mari verLnci non nifuies vcftcs pto matcriae trium coelo-
rumdivcrhtateattiibuamus,quiEmanifefts(unt,-dttament.imv.uia&:cotmdumcntainduicDeusin
inundo.quotfuntmmultitudmematciiûnitatcsiAcquchJncorirurinrebusomnibusgcnerUj&ini
generibus fpecierum,ac in fpeciebusindividuorum ah invicem diftin«Sl:io. Sed.ut ad ultimum typi-
cum mundi formaiis ordinem proccdamus,qui eft 7.8.9 .licuti in fupf emo He vtlprima cmanatio-
ne 1.1.5 .invenimusnumcrum paiem intcr duos chara(fkicsimpcrfcrtos & impares vidclicec i. fic
j
etjamin infimo,ubimateriamultipiicatur,vclinultmioprogLeirudivmorum numerorumy. 8.9.

deprehendjmusS.numerumparemintcrduosimparespeiiedtos: Numerus ergo 2. fupremi ar-
dii"iiscentiurn,tanquam radfxinfcduclus pioducit^.in fecundocceloquadratijmj&illud iterlirri
produck 8.ininfimo,qu.xfunttotius cubus.SicitaquC videmijs,quomodo Deusinmundovcftia-
turmatcria; Na/romnisfiguraimparhoiumdigitommfcunumerorumdwinorumcft fymbolum
divinitatis Acque hinc fcripcum eft, quod Demiiumeroittiparigaudeat; vidclicetproptcrcjus -jerfc-
:
d:ioncm;NihilautemcftpciLfc(itiovclpcrfcdtumpritci iolumlêumjquacenusnihilabfoluccbo-
num pra:tcrfolum Deum. In fupremo igitur coslo , feu n imagine nominis Tetragr.UTimati , Jod
fcuunitas veftiturperHe,feufpiiitumexunap.irte;&perfe(itio,in j.figniftcata^cftquafincxius feu
fibulapcrficiensadmirabiiemcx-fimplici hoc (piritu,icu vcftimento Jod, compofitioncm,ex qua
angchprodudi funt;Nampumum Jodingrelllim eltinn. Etj.inambobusjfeufpiritus, quiferc-
baturfupcraquasjhujufmodi Dciamiiflui virtutem in compoiitionc praebens» angelorum choros
produxif, Ercnim utteitiaperfona cftmultitudorc(pe(itu unit.-itis,ucetjam hon identitatem fed
alterit.-itemfeudiverficatcm produxit; Namqucuc Dcus eft idenciras ficangclus cftalteritas,ex
,
fpiritu & lucc,hoc eft,cx ip fo Dco,vei Dci radio,& fpiricu creato H producSta: Arque hinc eft,quod
angelilecundumordiucmtcrtixperlon.-cin treshiciarchias dividuntur,&illarumquaelibetiterum
inrresordines. Simihctjamratione^.numcrusvcfticurcx partciupcriori, numcro i.vcl fpiritur^
feu Empyrco,&ex inferiori parte,nLimero ^.fcu fuperioi i firmamenri parte ; Atque ita Dcus repe"
riturinmcdiohorumduorum Ipiritmimjqui invicemnbinaturah,imo verofupernaturalinexual-
lig.intiu; primo qiudcm,utlocrs<li(cordisfymphoniaconftituatur,&dcinde,utvacuumnonad-
mittaturinrcrum natura Acqu(âcc cftratio.quodin vcgecabilibusacrigniitaalligatur , ut ignis
:
finc aerc afcendcre non poftit , ncc aer imc aqua,nccaqua fine tcrra , nec quihtacflentia finc igne,
necfpiiitusEmpyreusfcu fcxtacflcntiafincquintacflcntiavclfpirituietherco. Hicergofapientix
&
fpiritus eft nexus ligamentum partium mundi ad invicem ; imo vcro &partcs elementorum in
crcaturarumcompofitionefymphoniacoconlenfucopulati (pibus paxfit in carum Oeconomia,
&t3mdiucontinuatur, quamdiu vinculum illud luumfacrumpraeftatin rc omniofficium; N.am
primo cft viriculum , quo DeusJod fcipfumjungit cum n^.iteriahumida priorisHe: Deinde ele-
menta feu gradusillius coeliica dilpcnit , & ad inyiceiT! ligdt , videlicet humidum & cr.hdum, utcx
hisduobusinfubtilimatcriahumidaincclljgchtiaspur.isproducatinillococlo ; Tumporroncxu
fuo ligans (phiium intellc(5tualcm fuprcmi cceli eum fpiritu vitali coeli mcdij , jungit foimakm fu-
periorisfpiritumcummedio,atqueitaanimammundimducit; acdeincepsclcmcntatcntbr.arum
cjufdemcoehadinvicemconglutinans,& apollutioncpuigans,cuihbctitacompofitoportioncm
«• cjufdcmmundianimncaflignatfceundodic,&fiuncftclia-fixx mnumero quaternariojatquctum
demum poft dicm tcrtium totaanimaemundi res contra(ila eft in folem in fpha:ra nunieri quinarij.
Hujus etjam Ipiritus glutinc quilibet cceli xthecei orbis ("uo loco firmatur , &
natura natuns fym-
phoniacorcfpc(ftu correfpondct.
Poftea tranfit tcrnariusillcnumerus divinusadquinque^ficj.^.^. Et ibi vcftimcnto, ma-
«riaequinanx proportioni correfpondenteinduitur unitasin tcrnario , &
ternarius in quinario}
iia
'^
;
Db PrINCIPIIS SuPERSUBSt anti aIJ 41

itaut quinaiius hic numerusfaciat complementum triplicitatis numeri ternarij,fic ; i.3.5. tlnde tri-
nitasincomplementoimparitatisi^cperfedionis dcfiuitinnumcro quinario , ubi principium eft
impar,mcdium impar,& hnis impar Unde hic numerus in mundo ideali eft eentrum numerorum
:
fimpHcium,qucmadmodnm hic apparctin diametro lequentii &per eonfequens ibi in mundo la-
tetmagnum Trinitatisinpeifedtione myftcnum .-Hmcitaque egoinillo Pfalmi[oco,EtpofuitibiSO'
litttbeniaculumfiium, contia faifam quorundammterprctationem, Hicronymi lcritentiam defcn-
dcns,audacT:er mundohilcefcripcispromulgavi, quodjehova ipfum folcm fibi tabernaculum in
hocmundo quatenusibipofituseftnumerusillemirabilis,quilymbohcum cft Trinitatis
fccerir,
indicium , &ccntrum formale omniumnaturalium; Undedicitur, <:]iiodSolfttcceUmeditulhtmi, &:•
quod tpfe Dmsfit reriim omttmm centrmn : Similicer eft numerus 5 eenuum primum numcr'orum fim-
.
plieium
/ 1 \ v/ ^^ '
Pcr impares ergo numeros Deitas fignificatur ,

quafi^ Deus recederis a fus unitatis loco , fe &
multiplicans adjod ulqae,fcu denarium numerum
pcr quodin fuo mundo typica rarione delcri-
;
pfitg.adus formalesindefccnfumaterialiiEtnumeriparesindicantgradusimprellionis divinitatis

in mundum,lcu veftimenta cujuslibet procellus divinitads ab unitatc. Quarc i.cft veftis unitatis,
& I. eft lux vellita,feu vinculum Iigans dualitatem,feu fuperiorem Ipiriium cum Deo,leulucis fon-
te in mundo cCtcrno permanente : divinum;& j.eft lu-"
Sic ^.cft veftimentuni cooperiens ternarium
cis vlnculiim,iniiiiii quatcrnarmm numcrum feu quadratum ad z.radicem luam connedens; Unde
quadratum tormam& elTefuuma fua radiceinformarahaberedicitur,cumca ficradixacque ori-
go fui quadrati,non minus.quam hnea fupcrficiei. Eft ergo emanatio divina rncerpofita aftus & vi-
ta,quaproceftio ficab unitatead radiccm&aradiceadquadratum &c. Etpcrconfequensnume-
rus impar,divmitati & forms eftentiali accributus,eft adus & vita cujuslibet paris, materiaE & Ipiri-
cui comparati quiilhsinterponitur,acfieirctftatumen&fulcimcntum,quorcs inluo
: cfle fuften-
tatur:ArqueunusadaIiumhabetinhocmundorcIacioncm.- SicquinariuS cft veftimentum fibij
undeeftfymbolumipfius Jod; Nam quinque& quinqucconftituunt lo.quorumcharadterHe-
braicuseft^^Jod. Hincvidemus j quomodoDeusiltadmirabilereriim fpiucuahum eentrum,hoc
eft,in medio aquaium in thronoignco fedens Atque hoc verificatur cjus apparitioncin omni coe-
;
Io;vidcIicet inSolc fedet canquam in cencro a^fuarum ^rhercarum , & iri nube cceli infcrioris vide-
hcecinaerismcdiculha,ficutMoyfimmontcSinaiapparuit. Deinde6.cft vcftimcntumnumeriy.
& S.numeri 9. ita ut inveniamus quinqueapparitionis modos,quibus Deus (eie exhibuic & aperuit
inhoc mundo;vidchcet 1.J.5.7.& 9.in quibusille eftentiahcer erat,ficut eft attamen proptcr quin- ;
quc veftimenta,quibus cedus crac,cjus f acics,qux & ejus anceriora cft didla , videri non potuit : Sic
primumcjusiridumentinneratfpiricus reniuiliinUsinprimaejusemariatiorie veluti i.ad I. vcl K,;
Secundum erat mixtio balis fpiritus fupeiioris cum apice 2theris,tanquam 4.3^3 .vel Gimel.-Tcr- ;:,
riumeratfpiiitusa;chcreus,canquam ^.ad^.veln.' Quarcumcracfpiritus elcmentarisutS.ad/. Et

quintum numevus compolitus , ut 10 ado. qua: eft ultima unitatum cxtcnfio , ultra quam non eft
.
pi.ogreflus;Undc,ubimundimatcriamen(Luatur,ibinumeris compofitisutimur,videIicerdenario,
ccntcnario,& millenario ; Scd ubi lorraales fiunt numciorum progicflus,ibi quidem numcris fim-
phcibus &
diuinis , fccundum eorum dignitatem &
fan<5!:icatcm, motum in mundi matcriam attri-
buimus : Atque videmus,quod Deus unitas fe iplum in mundo per numetos fimplices multipli-
ita
cct;atque filtem adjod fuumpnncipcm progreflii circulari rcgreditur Quibus quidcm docemur, :
quod.ut omnia ab unitatead quinarium pcr compofitioncmpluriumeIemenrorum,caquam anon

cntibus adencia,procedunt, itainpundojatqueapurido feu centro quinarij omnia,quxfunt,tan-
quam a Verbo^hice divina compIeta,& virtute atque figiilo Tetragrammaci viâm accipiunt, & ite-
rum ab hoc vitae pundlopcr compofiti diirolutioncm,quam nos mortem maleiippcllamus , ad Tod
i.e.deccmfeftinant,aquoprogreflafunc.Undeperfpicue,ucifpcro,vidccis,quomodoresomncsa
Deoprocedanc,&deindcquomodoadDcumiterumperrefoIutionemrcvcrtantur,fimiliter,quo-
modocreaturanonnunquamJehovadicatur,feunumerusformalis,impar,&centralis,acnonnun-
quam angeIus,quando indumentum crcatum,vel numcrus informatus par confidcratur, cuius .ali-
bimcntionemfecimus. Myfteiium autcm numeri quinarij lupraallegacum peroptime cxdemon-
ftrationcfcquentipcrciperepoflamtisûbirationernconvenientlae intercentrum numeri formahs
& materiahs vi4ebimus<
t 3 In
Sbct.I. Port.I. Part.I. Lib.II.
reeione fic.
Vel e
\ îiTr,
Db Principiis Supersubstanti AL. 45
In Abiahamil^-tir^legimus hxc; DccejnSepbirothprditeriiicffabtlenujmrtis lo. digitorum, viddicet
(juinqiieconcra quinqiie; &pacliimfuperld[ive umm mtentum m niedw m tnterpretatione lingud & ci
; cuwciftonii
diremSepbtrothabfqiicineffitbtli. Piomdclludiiinins icaio. digitospei
Hebraicas otdinaic nui
liceras
dilponerCjUt quinqueellcncconcraquinquci ira ut padum fuperlacivc unius ftatuerctur in me-
1
djo. In prima ergo demonftracône prxcedenti quinque videUcet S 2 " ^ 1 pof ui contra 1 ^ n ^ji ";iva
tamen,utpaclumunitatisinvcnirccurinmedio. D)(poruiicaque,utinpriondefcriptumcfl:,vide-
liccc ^&» tanquaminmundoocculto&a.ternicatepr:edito;denotanshocip(o,quo jnodo Dcus
ance creationemfuerit Alpha&Omega. Hincr^llnitas adNihilrcfpiciensdiciturNihilfnenou
Ens,acnonfinis; quoadnosi quamvisOmnia in fe: Acque ita refpcdhi captus noftri fe habuit,
prialquam in mundum potentialem reiuccre fecum decrevit,alioc|ae nomineiut vohintCabaliftae,
appellatur Stenebrolum: Atquicumformamfuammucarevohiit,&mundum tcncbrisobmer-
fum facie fu^ (plcndida ac luminofaintucri,appelIatum eft S Alcph lucidum Unde de co fcripcum ;
cft;5if«f /f«w>iC, ira &

lux ejiis- Hoc etjam verbis apertis traditum nobis rcliquit Mercur. Trifmcg.di-
ccns;Cumh£cdixiffet,mutavitformam,6'univerfafi(b:torevelavit; Cernebam enim immenfum quoddain [pe-
ilaculum;omniiividdtcetinlumenconverfa d?'(.Etpaulopoft, Vmbra horrenda obtiquarevoltuionefubtcrlak-
batur &c. Deinde ordine AlphaJjctico, 3 Bech, poft i^ pdfui,quacenus eft notaS ipientisjSv; deno-
tat etjam Grammatic-l (ignihcationc doirium lcu habicationem fymbolice quoque defig lat D fi-
;
lium,quatenuscftprimaemanatio'abt<atqUeficinciteris. Sirniliterjod codem modo mcenrro

numerorum,vellocoquinarijpofuimus quam tamen grammaticam ordinacionem & vulgarem
-,
quoniamadmyfterium nominisTccragrammatiinveniendumnoii itaaptam invenimiis, idcirco

litcras iilas in hunc modum di(po(uimus,ut «< in centro , ex parre dcxtra T, fuo lumine rcfpiciat ; CX'
tcium * Jodexliniftrapiolpicitdeccntrounico, quod funra numerum quinarium eflc diximus-,
quippe qni numcrus eft duplcx ccntrum.uti antea demonftratum eft; videlicetvel formahum digi-
torum 1.5.C <j.) 7. 5>.vcl materialium i.^.(^.)6.S.].\m vero iupra diiSium eft,quod j< tencbrofuin !u-
matur pro Deo & principio ac unitatc formali ab (quc reipedtu materix ; ErJod eft unitas , feu s A-
Icph lucidum,acre(picit materiam;Undc Jod,(cmper exiftcns unitas junguur cum ciphra sdluam ,
ex.ftcnciam;queiT)admodum in Jehova jungitur cum He,quod primuin in matcriam ingreirum de-

notat V el S lucidumilluminat fpiritum 7, fibi proximum
; Et, ut Alcph eftprima licera, qua: cft
:
principiumdivinseflericixni^ns Ehieh^quieflipater^&primao.-nnium origo,vcl quaii pun(5tuni

in corpore fic ei primum coelum dcdicatur,vidchccc H in quod tulgido fuo vuku piofpiciens dici-
;
tur.^c lucidum;quodeftidem,quod Jodin Tetragramraato; Unde Alcph diciturprincipale, vide-
licct unitas,& unum.vcl finalc,fcilicet pro fine ie nariorum Sibi crgo vendicat Alcp h lu cidum,pri-
.
mumcoelumpcril He, indextfaordinispartefignificatum,quodpiopiiedcnotat (puitum&re-

ipiracionem Ec quoniam cft omnibus (piricibus iicerarum fimplicius, & in (ua fimplicita;? fortius,"
;
deriotat ventum Borcalem;&aluciditate,quampiimumaccepit ab Aleph,vcIJod,refercuradO-

nentcm,inquoSoloritur; Undeetjamdexcrimanuiarciibuitur;EftenimDeimanusnlucidume
quacuridlatormavit Tumautemponiturinproceflaonequinatiusad dextram Aleph Huic ef-
; ;
pm daitur menfis Martius in quo (piritus & flatus ccelo cxiftente fercno,concitantur Porro etjam
; ;
dcaotatinrer Angclos Cherubin; quatenushicarigelorum oidoeft(empcrcoram t^YelJod,eique

firupropinquior Hinc igitu'rpatct,quod Deus .S in r. He primuiTl (piritum vocem fuam pofue- &
Atquc i(tud Heincreatum cft (ymbolum naturac Empyrcae creatx Nam Dcus eam ignealuana-
rit; :
tura implevit Unde Orienti comparatur,&proptertortitudincm illius (pirirus inDeo refertur ad

;
Aquilonem vel vcntumBorealem, aquoluxaurea venit; indemque propcer puricacein fuam ad

vcntunimcnfisMartij,quiabafpedl:uSolis,in Arieteexalratoinducitur; Hincd\cizm.Pfal,'n.S().j.
leb'ov£ qttis in ntibefuperwripar exiftimatur ? Ec Vfalm. 8 . O hhova Deiis exercifuum qtm eHpar tibi robuftus lah >
iiamfidestua circumveftitte. Eft ergo n quafi habitatio cafta,veftimentum proximum,&folium ipfius

Jehova:,quatcnusin locoShicexprimitur: DequoloquirurPfalmifta: Pfalm.Sc).i^. Detfoliushar
bitaculojujlitid. &Judicium,benig>iitas &judiciumpr&erunt. Hic (piritus,q'ji fymbolice dextram denotar,
eft typus (piricus illius matcrialis,quo Deus N vel Jod utitur ad ('alutem,juxca illud Pfalm.^%. i. Dei
dextra,&brachiumfanclitatisejusaffatfalutem. Hoc eft illud veftimcntumprimum Dq{ lucidum,de
quoPialmifta Pfalm.io .^..i. Deus eil amiciuslumineftcHt vefttmento,extendetis cceltanftctttpeHeni. Hocergo
indamemoveHitns Deus facttnubesvehiculumfeucurrumfuumâtqaeitatfuperalaiventi, ut Pfalm. 104.5.
habctur; Hic dcnique eft Spiritush'hov£,>taftflatu mtrabtlia opsrans,ut habetur i.Samuel.iz. Concludi-
musigicur,quodhocnfithieroglyphicumadverbijidemonftiativiECCE, denotansfcculumprx-
fens,ac fi pcr hujus fpiritus illuminationem ex tenebrofo aquarum chaos , vel :^bium congerie fu-
biroomniavifibiha lintfadta; QuarcetjameftfenfusvifusindiciumjquiHebiaicen^t^^^dicitur,
hoccftdcmonftiatio &vifio;arguenshocip{o;quodprseftanti(nmolumine,quodabKvelJehova
accepic,omnia reddiderit inprincipio vifibilia &
demonftrabilia , qu£e anrea ob tcnebras videri aut
confpicinonpocuerunr. Arque hinccrjamobferuarepofliimus,quodhoc ^ fit piimumvifionis
medium ; quod taraen lucis colorem ab ipfo »^ lucido requirit: Quare nota,qu£fo,CQmpofitionem
£ 4 vo«is
^^ Sect.I. Port. I. Part. 1. LlB. II.
vocisrT^R^jinquamultumdivinitatiseft comprchenfum^vidclicctSpnmalucispotcntia, &Jod,,

aftuslucisinHc,&"\Resh,denotansobje(5l;a,quxocu!o quafi Dciconlpiciuntur: Nam -\ iigni-
ficat tcrrx nafccntia,& quatuor elementa,ac omnia inkriora,qu;E afpe^flu divino vi vificantur , at-
quecreationemultiplicanturjundcprolisfascunditatem &
granam dcnocat. Inhnitum dc hoc
myfterio difcurfum inftitacre poftcmusjfed brevitatis caufa eum hoc ^co omittendum ccnfemus,-
ut ad cstera citms acccdamus. Uc igitur in dextra parte ingreilio radiorum t^ in H protulit primum
coelumjficetjammlimftraingrcirus Jod^în Vaulproduxitlbcundum lcumedium cce!um Num, :
ut fehabctjâdjod"', quorumunumcftabakeroinpolitione divcrfum,& camenellcntia idcm

funtif ic etjam fe habct n He ad 1 Vau-,quippe ex quibus n eft ptius, & Vau pofterius ; ac tamcn am-
bofuntdenaturafpiritushumidi. Acque hocellmajeftatis divina-nomen ,pcrincfFabile Tctra-
grammaconin vifioncigncaextencbrofo Chaosccncro , vel dcnlaaquarum nubiumcaliginc &
revelatum,videhcet,nS^1;Ubiduointerioradenotant formam fupcrfubftaiiciaIem,duovcrocx-
trema materiam Qua: litcriE (iica dilponantur Siri ,rcpra:fcntabunt nomcn Dci incft".ibilc;Nam
:
l^habct proprietatcm ipfius nin fine , tum quatcnus non pronunciatur unum vel alterum , tum
quiaSdenotatauram,utnfpiritum;Imovcro,tcfte Abrahamo in ietîra, ndenox^tin grammati-
cafua fignificationc ipfumlpiritum&refpirationcm Porro ctjameft litera guttura!is,utn-Nu-
:
besvelChaoscircumanibienshancdivinitatem apparcntcm cririndcxtra parie "^ Dalcth,quod

fignificat oftiuiTijjanuamiQuarc cft nubis apparitionis divinx quafi oftium, per quod cgrcditur fa-
pientia in mundum : Atquc hinc eft,quod lceundum Cabaliftas "\ eft indicium fapicn tia; , ut tc fta-
turRcuchlinus. Poftcaproclivioremnubis vclvmbrarpartcmfaciijntGimcl&Bcth; Ubi ctjam-

gin vltimolocoarguit vitam,per fapicntiamin mundumprodudlam. Sic etjam in parte finiftra
^Zain dcnotatarmajUnde Pfalm.i^.î. Serino Dei purgatijiimus eil, &c!ypeiisommbHS,i}UiferectpiHMad
Sutti: Etn^CUreprxicntantrchquamChaos (cutencbrarumportionem , cxquibus de.nuo,tan-
quamcxclcmcntisrepuigatiscreaturarcomponuntur. Quarecx unap«rte5.1iterashabcmus,&

ex altcraj.led in centro quinariorummanctineffiabilis Tetragrammati myftcrium. Hic ergo nu-
mcrus quinariuscftccntrum numcridenarijjqui etjam eftnumcrus fpharricus Undcjod vel lo. in :
f^quinquc duccndofquaidua^literxfaciunt Jah )produ(flumcric jo.qui cft nunicuisportarum

intclligcntia; V cl duccndo j.in 5.^ nam in eodem ecntio duplex quinarius reperitur ^ produftum
;
ci.it 2.5. quodlccundumnumcrum quinariorum,quieftbinarius,dud:unifacict5o. Campusqui-

dem hujusmyftcrij tamlargus atqucampluscft, ut volumcn immenfum illo implcicpoftemusi
fcd, quoniam prxcipuum hujuslibrifubjedlum nos alioavocacrelidtaiHaCabahftieadoilrma,
viam plamoremaggrcdicmur.
C A P. V.
CUrior adhuc dfvimtatisûbtque injjnritii munda.no exijientu demonflratio 5 "tj'
bietiam f)robatur,quod Mcjsiasflt Tetra^rammati^virttisfeuaBtiSy ad umyerfa"

lem rerumfahationem pipfarumque e tenebns f^ mortis fligmatibHS liberatio-
nemsatque redembtionem , i^ adcorporum ac animarum extrafanitatis
Itmttesfl habenttumfajiattonem, i^ inprifltnam
fanitatem reflituttonem.
QUidnam fit illa Tetragrammati virtns,quam nos Mefiam cum Cabaiiftis.a fcripturis facris haud
di(ridcntibus,appcllamus, quamvis c.ipite prdcedenii ,moic Cabaliorum apcrre dedaravcri-
musjhic tamen demonftratione vulgo m.agis familiari cxplicabimus. Cabalxi vidcntur mundum
diftribucre in tot quafi Dci virtutcs,quot (unt ir.undi icu coeli ; Quarc volunt , quod mundus, qui
cftanimatus,mentcillailluftretur,quam Metattronvocant; Mundumvero lupiemum fcnangc-
licumMciliaEanimam.f quamipfiomnium vitarumidcamidcatamvocant j rcgcre automant, &
quodmundum.xtcrnumluxanima; Meilix.qua: cft Elhai,idtft,Dcusvivus,gubcrnet: Ethxclux
Adonai eftEnfoph,idcft,infinitudo,quafircsfummaîncomprchcnfibilis,& ineftabilis. Faciunt
crgoMctattron,quemintellc(5lum primi mobilis agcntemapptllant, cumMcfliacommunicarc,
hoccft animam mundi cum anima Medi^, vcl naturam Spintus Empyrci cum illa sEthcrei.Tradunt
etjam,animam Mcdix & luccm Elhai haud ab invicem diftare ;Sed Elhai vocant fontcm aquarum
vivcntium & animam Meilix fcaturigincm feu rivum vitx atque hunc mundum fuprcmum En-
, ;
foph,illum Dcitatis clfe afTcruntjqucm Seraphin cclebrarunt diecndo, Saitciuf, SanHus, Sancius, Tt-
rr4^<tff»OT<«f«i,hoccft,ipfGDeusnudusinpurillima fuaefientiaabfqucomnimatcrix icfpcdtu. Vo-
luntcrgohi, ut amma Metattiondiftinguatur abammaMeiria;, atque illa tandemdlucc tlhai^
qucm
De Principiis Supersubstanti ai. 4I
qiicmnosAlephlucidumappellavimus. Sed.utmihivideturjf falvacoiamgratia) locutifuntde
varierate opcrationis unius Dei in multitudine ieu forma: indivifibihs & increari in ipiritu mun-
,
dano crearo Nam,utantea diximus,a(ftus leniper eit idem,fed ditferentia materise fpiritualis in o-
:
bedicntia&ob/bnatia.hoceftintenuitate&grollitie feudenfitate,totamfacitacindacitaduum
niundandrum difFercntiam : Nam adus femper efl: fecundum rationem 1 eliftentia: j
quia aftus, qui
cftvircus&potentiadivina,omriiafuperac;Urtdecummonibus,benignis,humiHbus&obedienti-
bus benigne,molhter,& luaviter agitjcum duris vero,fuperbis, obftinatis, atquc pcrveriis graviter
atque violentcr ptocedit: A tque inde cvenir,qaod,licct Dcus femper lit bonus,& ejus vii cus ad bo-
nitatemtendat attamenrciiftcntiahuic bonitatiadHonisrenitenseft caufadenominationismah;
,
uaquidcm,uca6tiodivinafitfcniperbona,utvelmaximc etjamre/pedtueftedus rebelhonis le- &

fiftenciiriniubjcdoillopatiencc,inquodagitur,apudhominesdicatunnala; quippe quodcoram
Deo non ia vc nicur malum,fed coram hommibus Atque hinc oritur iIlud,quod a<5lus Dei erga ho-
.•
niines,fonatidcm hominibus,quodjuftitia,& benignicas,feupunitio& praemiumacl£eriti.a; &ta-

menjuftitiaacbenignicasunum&idemfuntcoramDeo: Sic etjam videmus in igne benehcium
& malehcium ; vidclicet calorc fuo .artus frigidos fovcre animadverticur &
tamen eadem ignis na-
;
turanoninutat.i comburit&deftruit. Quare fubjedi rebeUio efficitfeuincaufaeft,uta(5lioDei,

dicatur ira;iridemque ex advcrfo obedicnria ejuftiem facit , ut gracia , &
falus,ac vita nuncupecur.
Sed de his latius infra. Ex hifce igicur concludimus.quod viitus Tetragrammaci hc eadem per u-
niverfura fpiritum mundanum , quamvis effedus differac fecundum illius tenuitJtem denfita- &
tem Sic enim videmus, quod calor hujus vircutis a Solari corpore deorluin prolpicicr.tis fit cali-
:
dior&efticaciorinaerc cemporexftivopropcercjusdenficacem, ucpore quivapoiibus exfonci-

bus,fluminibus,& ftagnis furfum clevatis infpiflatur.Qii.uc ctjam videmus,quod Cabalai in racio-
ne diftinguendiC aftionis cujufque cceli,inferiores &
vilibiles mundi partes Mccacrron , fupcriores
autem,invifibilesatque angclicas anima: McfliiE , &mundiaEterni£ntoph lcuDeitatisaucTiini-
tatis luci Elhai feu Tetragramari dedicaveiint : Namq; videntur confitcri ,quod fons aquarum vi-
varum ,hoc cft fpiiituum igneorum increatorum fir rcgnum Tetragrammaci Enlbph,cx quo Jod
,
deorfum proipicit, & quod anima Meffix fit rivus ab illo fonte fcatutiens;cujus marc in quod ille ,
rivus feuemanatiofefeexoneracleuinfluir, faciufitipfi coelum angehÛm fcu Empyreurn,feu -,

fecundam Tccragiammati literam :Ec camen alibi agnofcunc ,quod hxcanima litideata omnium
virarmTi idea,ad quam refertur omnis vitalitas tam iudividua,quam fpeciiica & generalis. Nos et-
jam fatemur,quod hsec vircus Tetragrammacii in hoc mundo ccelum Empyreum incolens, fic fons
& genus in crcacis lummum omnium vicarum,a gcnere generalilfimo hoc cft , ab Ence rranfcen-
,
dence promanaiis, At vero,quodgehus fitabfque fuis fpeciebus,aut fpecies fine fuis individuis, id
prorfus ncgamus. Eft cigo Meilia: virtus Tecragranimati in cceIo Empyreo quafi gcnus vivifica-,
tionis,&comparaciirabiplisCabaliftistrunco radicis,cujusradicesfuntinEnfoph: Deinde hoc

genusin ccelo a;chcreofe dividic in fpecies,vel cruncus ibi difpergic fuos ramos, quifunt ftells^Dc-
nique fpecies ilLt ipecics alias fubalcernas deorium in elemenca cranlmiccunc,ceu arboris rami fiias
fummitates & folia;atquc tandem fructus Ipecicrum flTbalternarum in elcmentis,tru(3;us vits indi-
viduis,videlicet aniraalibus,vegetabilibus,& mitlerahbus communicant.
Ex his igitur v idenuis , quod, ur eftcdus radicis in arbore eil cruncus,qui omnem vica? virtu-
tein,quam a radice acccpir,in fe recinec,& dcinde eandem vita: vim in ramorum multitudinem dif-
fundit,& rami icerumin alios raniuios fubdiviios,atquc illi tandem in fuKStus multicudinem;vcl ut
genusdividicurinfuasfpecies, &fpeciesiIIaErubdividunciirinfpecicsfubaIteihas, atqueipfjctan-
dem inindividua, ficerjam fefereshabearin cm.niatione fluminis coruicancis vitae cx fontcaqua-
rumvivarum,inparsdi(bfupcrcoelcfticxiftcncium; quod flumen in marc Empyreum dimanans,
tanquam gcnus,fe dividic in ramos,pcr quos univerf bs ccEli a:rherei fonces lucidos implcc ; e quo-
rum plenicudine fcaturicntcs ali| tivuli,dcorfum finguliin indi vidua fibi a Deo ab origine deftina-
ta&fubjcAa^virxadium &fpiritus vitalisundasdefcruncacinfundunc: Videmus igirur,quod vir-
tustmnci fiteaderacum vututeradicis,& viicusramorum e.adem cum vircuce crunci; acqueitidem
quoque ulterius eadem virtus,qua: cftin ramis,infru(a:umdefcendit;Cujusqilidemreilimilitudi^
ilefaciIhmumericcoIligere& diiccrncre quod cadem Tctragrammaci virtus fit ubiquc per uni-
verfumlpiricummandanumjuxcailladEvangeliftjE Mattb.^.^^. Calumeiiejusthrenus &terrafcabtl-
lumpedumipfius: Et Sapmt.i. Spmtusfapientt&fan^replevitorbemterrarum. EquidemigituragnofLO,
quod a co^lo angeIico,tanquam vivario dcpromatur vitaomnis,ut rami a trunco , vel tnincus a ra-
dicibus; non aucemfequicurcxindc , quod truncus non fit c|uf(iem eflenti£eumradice,autrami
cumtrunco,aucfru(5tus ciim omnibusiftis.
Proinde manifcftum eft,quod anima Mecattron,feuanima mundi fir eadem eflentia cum a-
nima MelTi.-E &quodanima Meiliacquoquefir eadem cum luce Elhai feu Patris fui; haud fecus,
,
quam aquafluminis & aqua rivulorum ab eo cgredienciuiil eft ejufdem najurae,& niillo modo dif-
fcrtab aquaf ontis,a quo flumen illud originem fuam habuit. Quid crgo dicendaeft hjec virtus gc-
nera-i
4(» Sect.I. Port.I. Part.I. Lib.1I-
ncralis ? An fcilicct Meirias Deus.an angelus Merattron,anip(a natma ? Ccrteipfaeft Mcllias , An^
gelus,& n.atur.i univerialis;fcddivei(omotloacccpta. Dicitur Mcdias Chriftus tamafacrislitciis,
quamdoftrinaCabalifticaprilicipium .mcdium, &finisommiimcuaturarum , & conft-tjucnter
principium,mcdiumj&: finisdivinorumHuxuumcreatiscommunicatorum! Imo D. Joannes do-
cet,quod ilt ipfim princ!piuiii,& iiuodtUudfit ipfe DeiiSjaciiiiodilludprtncipiumfueritapudDeum dcnotans ,
quoda palatiofeu rcgnoEnfoph in huncmundumlitcgrcdum: Qiiare,quatcnuscftpnncipium

inmundo, eatenuslocus mundidignior , &; primUm ah ipfo cicatiis ci attribuimr. Quod iit mc-
'
dium teftaturSolis pulchritudo in quo poiuit tabernaculum (uunT,Undc &Sol vit.xaclucis difpcn-
fatornuncup.icur,quoniania Verbo,inquocratlux, quxviraomiiiumcrat, viviricamiuamvntu-
teiTi atcepi: Hinc ccj.im Akitmarbor rttx tn medio borti raradijiôfiu Getief i. 9. Nam fedes ci crat in
••
mcdioPaiadiiiunivcr(alis crcati,videlicctinmundi(cu ca-li cordc, vclinccntrouniverfalis nubis

caligino(x:_Undefcripcumcft£«/ty;4/?. 14. BgO Stipimtiatanquam foffaeduiia afttimine, tanquama- &
quadtictuiprocep in Paradifum,& dixi,lrrtgabooptimebortu}n meum. Fluinenautcmilludicufons, a quo
tgrcfla cft h:ec virtus (cu lapicntia facroiandl.! & tulgida , crar ipfum Tctragrammaton, juxta illud
,
Ffalm.Sj. Vitieme£fontes,iDeo.lE.tEcclef.c).i-/. Vit£&dierumnumtrumdeditDeus: Ecccrcc primum cx

Macrocofmicompo(itionc,acujusmedioPhtEbus,vitoeorigodicitur,flucrecaEpitininferiora , ac
tum poftcapcr Miciocoimi tabricamjin cujus centro fcu mctlia rcgione cor , vitcc fons invcnicur,
dcnoians.quod fpiritualis vitx procenus,& virarum f ons iir mcdium illud,pcr quod res omncs vi-
vificantur:Sc-d&nmilicermediatorcxifticmccriTiiferrimamrcgionis tenebraiumconditionem,8c
egrcgium atquc (plendidum illud fontis lucidi palatium in quo Jah demcnter & bcnignicate plc-
,
nusregnat iiifcculaleculorum ita ut ip/iusmediatione ialus argrotis &languidisclan(5to ca-lo

;
contciacur,& rcbus morci a:ternaEaddi(iîsfalvatio &rcdcmpnoe coelis exceliis miitatur. Deni-

quefinisappcllarur,c]Uoniam,utKparvum eratejuslucidumpiincipium, ita Aleph magnunierat
ejusfinisiquippe;rquoinpunclum,aquo,revertitur;arqueiraininfinitum. Hinc a D.Joanneinyl-
pocal.i. diatin,. ilpba &- omega. Eft:ergoMcillasprincipiuiTi,aquo omniaprocedunt, & in quod
revcrtuntur.
Eth.vcquidcmvirtus,qiiatcnusiri fe &perfdfimphciter, abfqueullamatcri2,incujuslaticc
iiatat,coniidciatione,(}->cCtarur,cii: vera & abioluta Dei cncntia,& pcr coniequcns ipic Dcus: Un-
de dicirD-Joanncs;Ef /iSf VcrbmJierat apnd Deum,& illud crat ipfe Deiis. At vcroquatenus in munda-'
namixtionercfpicitur,hoccft,quatcnusha:cvirtusciunnatuiamundi humida permifcetur; eate-
nusangckisnuncupatur: Namitadcnominacio fitnon aiiiriplicitatc&idcntitate, hoccft,a Dei-
tate,fcd;i limplici compohtionc &
alrcrirate;cum angclus crcctur e (piiitu puiiilimo ctcato , lu- &
cc increata,illum {puicum crcante .•
Unde denominatio fic a pane crcaca & informata, non autcm
a lucc increata. Hinc dc MeiTia intclhgcndo dixit Jacob filijs (liis in ultimo fuo tcftatnento. Genef.
48 .1 cJ. Deus tlle,ante ciijus conjpcclum conttnev.tcr ambitlarerunt Patrcf niei DeusiUe, qiit pafcit me tn hunc diem,
,
Angelits,quieriitt me dc ciindis malts,ben:dicatpuern tjlts,& invocetur ftipireos nomen meum , nomtna quoque pd -
triimmeorum Abraham &

lfuc,& ctifcant in inultitHdtncm [iiper tcrram. Cum cigo hoc loco Jacob petat
eadcmabangclo,qiia;aDco!p(opctijr,cumquepari honore eumdignctur.urique non porefthic
angelus pro alio accipi,quam pro Me(n:u& pio Dco vcfte fpirituali crcatainduto. Hincctjam.qui
JehovaappcllactirE.torf.i^.ii.in ilhs vctibis :khovaa/itecedcnseosintirdiuincotumnanubis &c. deeo di-
cicur c«J/). 1 4. 9 1 . Tum profeClusangAus tpfe Dci,qui anteccdebat
caftra &c. iUis erat ntib.s tenebra , his autem &
illuftrabat noctemtpfam. Exquibusparct,qiiodJchovahicdicacurangclus,quaccnusvirruscjus cum
naturahumidajunda,vcl nubisamicftuvcfticafuir: Unde,quia hic crat compolitioprimigcncris

fciialtcriras,cxignefcilicct,quicftfimplcxDeicflcntia,&cxaqua.qua;crat illiuscflcntia:Ccgumcn-
tum( namapparcbatnubcs&ignis jidco hic inunoloco angchis dcnominationem habera foi-
ma (cucllcnciaignca,quxcft virrusJehovx,acqueicaappcl!jturJchova;inlocoaucem alio dcno-
niinacur Jchovaamaceria cre.aca,viaeliccrabaquaicu nubc,&angclusnuncupatur:Atqucitcrum
angclus illc dicitur Jeho va,it«£/.f.i/».i4. in illi-i vei bis ; Cumprojpiceretlebova adcaflra AEgjpti in columna
tgnts&niibis crc. Ex quibus crjam cognolccrc licet , quod , cum Jchova dicitur angclus,nubis nomi-
nacioprarponatur nominarioniignis,argucndo,quodfccundum inatcria' crcatce diipoiitioncm de
creaturaicrmofiat,vidclicct dcangelo,iraquidem,utc.xindenu!:isvocabulum atque ofdodcho-
minationcmignisantcccdat: Atqui,ubiinuItimo fcrmonejchovaproangclo accipitur feuponi-
tur,ibi nomcn cflcntia: formalis,ncmpc ignis,pra:ponitur matctiali (cu luibis vocabulo Unnc per :
Angclumhocloco, ("ut intcrprctesiicjninconcinneinnuerunr) Mcllias & Chriftus inctlligitur:

Quaquidcmdiccndif-ormulactjamejusfit mentioE.vcii. 23.15. inluvcvciba , Bcccego mitto angeltim
Ex his igitur concludimus;quod in Mellia nomcn
ante te-yCapL afacieejus &c.quia nomen meim cHtn eo.
Tctragiammacon intcgruminvcniaturj. H.U.H. utpotcincujus virtutciplL-opcratuj.': Namque
MclTias cft ipla Tcrragi-.unmati virtus. .RmO mca eft,quoniamrl>a'«27"' , tranfportarionc Cabalilli-
Sunt autem Cabaliftae,quidicunt , hunc.angclumfuifleMichaclcm,
cafitn^^MJ^llîdcft^Mellias.
quoniaminojusnominc^^jînvcnitur ScdhocidemctiamdicipotcftdeRaphacl,Gabricl,Zab-
;
kiel.
De PrINCIPIIS SnPERSUBSTANTi A\'' 4^'
kiel,Unel,5f ca:teris;Inqaibusobfervarepo{rumiis,quodinalteritateAngelorum<;ji,odaramodGs
ipfeDeusappaieat,veleiIenrialiscjusvirtus-,Unde fpeculaHicuncur.inquibusDeus Mdeti,r:Atta-
inenquatenuscomponuntur,creaairxdicuntur; &,quiacreatur^,idcocreacorcjnfeîes,cique
{iibjediacminiftri.Alij volunt,quodhicangelusricMecattron, quieratangelusMoylimiW^n-ans;
Nam Cabaliftje fecerunt illum mundianimam , camque primam rcm creatam efle , atque ler^-n o-
mniumperfedionemin fe continere tradiderunt:Imo vcro hancmundianimam h.ibi!ccuntpi6ij[-
lafapicncia [a.cio(^^ndsi,quimEccl A.prinwomniimicreatam,&intelle^tmprudentt£abavo t^f nairavit^
ftt;««/oHf«»D£»i«mi//jfP£?'t«?»cfl'efcriplic;Hancillidixerunrellcangelumiftam,inquo nomcnDei
quo nomen Sadai.per numerum xqualcm ucciufque didionibus inckilum, re-
in venicur;quippc in
pcricur. Veruntamen ha:illorumopinionesmihinon arridcnc, quoniam, iecundum invencio-
nem noftram,concemplacione fecura & f-undamenris certis ftabilicam deprchendimus, quod an-
,
gelusille fucricipfe Mellias.vel virtus Tctragrammaci,ipfumTrcragramm.irinomen intcgcum in (e

concincns:Uadc nonline lingulari caula hic angclus quandoq ;J;hova did:us cft,vidcliccc ic/ped'tu
vircucis,iScipfiusnominisinipfopofiri,&:aliquandoangelus,relpe6tu lcil. angclicaEnacura,',in qua
vivi illi Tccragrammaci expnmuncur.Nomcn incir-ibileTetragramir.a-
&: icerni chara^tcres iplius
tieftipicliimmiisDeus, univerialicevhujus 1'uinomuiisefl'eper Ipiritummundanumdiiêrgens;
Ubiaucemiftanacuraipiiitualisangelicaeifjibi etjamigneitm hocTctragrammacinoracniniegrii
rcpencui.-A.quinomenTecrngiaraniacipaflim&ubiqiie ieexcenditjEigoicidemquoqucangelu'^-
ille, qui citipiritusfapicncia: ,implensomnia,acque nihilvacuilmrclinqucnsper univerium ipi i-
tummundanrimiemiltec,omnir,quc'"ernomenacvirciiccmTecragrammaciinformac,&inic.ni,i-
ta conicivac. Quomodo auccm hic ipiritus creacus omncs licerarum Tecragrammati . h uacle! es,
quibus ipic,& cum illoinundus anivcLfas informacus cft,in Ic rcceperic,in pixccdencibus dcmon-
.ftcavimus; vidciiccc Jod radix in machinjc cicumine pcr fpiiicum iuum v, He illuminavic acjuas la-
pcriores, iea ipiritun. Empyicum : & Vau illuminavicacintormavira:thcrcum ftcllatum regnuiv,
atque ex vircuce H He uliimi ccelum elcmcncare fuum clfe acquiiivit;ica vc in capice iftius angcli iit
Jihn^; iupc6core&medio,ubieju' cor VaureiidecinSule;&ulrimuraHer,>fjciimpocc.ins

cft,
divinicacislpiricum,praeparas'ic mundum inteiioren's iilumquc pulchrum & a cencbris mundatjn?
,
inf6rmavic,elementaqucdiftinxic. Hincipiiicusuniverfalis diciturMa?<(iHJabejufdema ccnLLis

immundismundacione&ablucione; quie quidcmvircute&pr;ElcncianominisJehov<c tafta cit
Ncc dicet aliquis,quodii fpiritus univerialis lu macerialis pars uniusangeli,nulli queanc clle alij an-
geli , quoniam angcius unus umverlum oi bem rcpleverit. Rcipondemus enim, quod, iicucDeus
Tetragrammaron cftexcra omnia,& camcn omniain fe concinec,ica quoq; ejus vircus;quxcjufdcm
eft cumipioclfcntix.omnes aliosangeios,imo vero &quamlibec aliam crcacuram in le concineac,'
tanquam rcx irifinicus & omnia fuae voluncaci iubijcicns.Ineft ergo virtus hsc omnibus compoiicis,
cujusbeneficapropriecace vivunc;incftecjamexcraomnia compoiicaelcmencis; acuniverfusipiri-
& acium recipicUnde lpiricus,in quo habicat,cft ei indumencum;& i-
tus in eo,& per cuin aninlam
pfahxcvircusDc/iic.iindumencumfuumdivcrlomodopromajoriaurminoriccnuicace auc denii-
iateinformat,acnomeneilecundumcoi"porij feumaceriae liccreacae condicioncm imponic. Hxc
ergoeftiUaS/jjî.Kn.jJÊcf/e/i. janccomniacrcacarclpedi:uindumenti;acveroincreaca,liconiidere-
mus,qUodeju'; virru'; eft de nacuia arquccllenciaipiius Jehova;;De qua loquicurSapiens Prcverb.^.
Iehovafapientiaf:tndavittma?ny&llatuit(oe:osiHti-lligentta:EzProv.S.!.i.Sapientiai/>poj!idebathbovaprinapio
vt£fu£,unteoperaf:ta,amcnllumtempns,antefeaiLmt}iuniiusfutt&c. Hic cigo videmus, quod fipicnria,
angelusmaximus,& prr.iccps angeloium , animauniverii mundi, viicus Tccragrammaci,quaccnus
ei nomcri & vhcus Jehovae inicii bicur,refpe(5tu materii dicatur crcaca A cqui , rcmoca omni inacc-
.'
rixconiideracione,relinquicur foluminodo formalillimum &ineiFabile nomen Tecragrammaci, a

quo,in quo,&per quodomniafa61:afunc.Atquchoc,nifallor,intelligitD.Joanncs f. i.diccndo;
Ltix vera erat in mundo,& mundtisper ipfamfaclus eH &(. ni mirum pcr luceni vcram iignifica c vera m Dei
cfrentiam,&virtutemTecragrammati, &pcrmundumdenotatillius lucis vcftimencum feu Ipiri-
tumuniveifalem,quiadi(fcaluccfecunduiTi voluncatcmcreacorisfadlus &creacuscft: Dchocde-
niqueangeloloquicurMalachias<.3.i.diccndo;£a«eô»;;fM4«ê//»M?WHW, &
prieparabitvi.int antefa-
ciem&c.Dcniqiie h2Cvircus{quacenuspioe;rcnrialiclemencorum Ibrma habecur,quaaliaalijsin

creacionem defl:inacis,glutine quafi divino affiguntur , & qua omnia funul
fuis fphxris ac locis,pcr
inpace &obedicntiacopulanturatqueconnecI:uncur)pro ipfarerumnaturaaPhilofophisaccipi-
tur&habetur.Acquehocmodo videtis,Lc(SorcsnovitatisfortaiIiscupidi,quomodoeademvircus
divinaincompoil:odiveifbvariafolcathabere cognomina videlicec refpeftu lucis puriflim.a;&
;
divini in abftrado llimicurpro folo Deo,& Meilia,ac Chnfto, hoc eft.pro idenricace charicace, &
quaEeftipricusomnipocenris vivificus in concretoaut^m primxcompoiirionis , videlicctcx duo-
;
bus,pro angelo.qui cft alteritas feu creatura primi ordinis,& m

concrcto tcrti» compolirionis, uc ia
ipils elemencis & elemencacis pro ipfa rerum nacura.
C AP.
ig Sect.I. Port.I. Part.I. Lib.il
C A p. VL
"Oerat-one aSlionis benrpoUyirtutis Tetragrammatiad--vitam ^fanitatem :Et
quomodo h^c eadem 'virtns 3 adyitam i^Janitatem conducenSjyarias m
mundo denominationes Jecundum 'veftmm fuarum
diyerjitatem adiîfcatur.
cuivis,& vel infigni etjam flultitia ac ignorantia: tenebiis obruto,luce meridia-

PEr prxcedentia quidcmopincu:) expiicatur,quareDci Jcliovxnomenin rebus naturalibusu-
na clanusCuti
furpetur,cumipfeper fefit extra & ulctaomnia,<Scincoelj fuo (ccreto acocculto line omni ma-
teria: rclpcdhi regnare dicatur ; Nimiium ibi nomcn cjus ufuipatur.ubi nommis illiiis, Spuitu vcfti-
ti,poteftas &:virtusintclligitur,quatcnuscamoinnibusdominaturiatqueuerum Angclusdicitur,
quacenus matcria imiitualis angeli,quam prarlcntia iua nomcn Jcho va: produxit,dcnotaturi atquc
itaetjam diciturNancius,fccundumilludM4/4r/7.}. £«(;w«rf04«^(;/«w»»«i?«, (^~f. hoccft, vircutcm
nominis mei,qu.c elt in angclico fpiritu,&: movct cimi adpi a-ltandum fui creacoris voluntatem ; u-
bi perangclum vcrbumcjusmtcliigitur,fecundum iliud Pfalm.ô.c). Eccevenio ; Incapttelibrtfcriptum
esidemejiitfaceremvolutitdtemtuam. Omniscmm ac.tioclt aDcoipaifio autcmaipiiitucreato. At-

que hinc Ht,uc angcli dcnominacio fiat a parte palH va Sc crc ata, quando nubis vocabulum pia*po-
niturvocabuloiguis. EtpropterhaaccauiamDavidPp/w.io^.^.dH^Woivocavu ventos,(cvJptrtti>jy
relpicicndo naturam ipforum crcatam ; Atqui conjungcns partein creatam cumincreatadcnotat
actionem in palfivo Unde codem loco vocatipfosmmiftios,&: ignemflammantemjhoc eft,crca-
-,
turaslucidasex Spiricu,primodie illummaro.tieatas-

Eft autem Mellias vircus lucida ipfi us liceri nominis incfFabilis, quatenus in naiura confide-
racurinducaSpiritu viviticonprimaE mnomincJehova;lircra-, ad cujus excmplar Spuicus Emry-
reuscreacuscit. VcrbicrgocirecftinTccragraaimato &: cjiis ipiiicu.-, Angclieffc cft in Vcibo,
:
feuvirtutcpromanance aJod,quodTccragiammatonimportat;EtefIe natuia-cttinanimaange-

liMctatcron.acduplicifpniruintcriorii Luc autem omnium rcrum compolit.irum cft in aoima
natura;. Acquc hx omncs diircicncia; rcfpcdtu diverfuatis matcna;,in qua virtus Tctragraivimati o-
pcratur,accipiuntur;quatcnus omnis multitudo efl in materia dum e con verio potcntia & virtus
;
Tettagrammati , qux elbpfc ?vlcirias,unicaclt&eademper omnia: Divcifitas vcro materiac di-

verfimodcreilftentisfacitattusviftutisadivxdiveribsquoadnos , Ucetnon icemreipcdudivini-
tatis; utpote ubi omncs adtus (untijdcm, &:fummajuftitiaijldemlancibusponderari. Haccergo
virtus pnfcntiam Dci Jehova-pra: (c fcrcns,ubi in Ipiiitum primum crcacum le immeifit , dcnomi-
natiouem a Spiricus nacura acccpit Unde dicicur angelus,in mundum inferiorcm dcfccndcns.ubi
:
multiplicem vcften- induit , dicitur Natura ; in quamlibct rcm tam iimplicem quam compofitam
ingrediensdiciturvita. AtquchincorCcrlunt Ethnicorum Philofophorum opinicncs, affirman-
tes,ownM Dijsptena ejk: Hinc ccjam Sacurnus,Jiipiccr,Mars, Auollo, Vcnus,Mcrcurius,& Diana pro-
pter copiofam hujus vututis rcccptionem culiu divinOjtanquam Dij,articicbantur. Eft Deus omni
lubftantia cxutus t<,rcrum omnium crcararum ladi.xjod ; cujus virtas e San(ftis,Sandis,Sanftis coe-
lis.emanansin Hc,cftMc!rias;Unde Jah bcniynirarircfcrtur,&bcnignitas filio actiibuicur.Etha:c
virtus in Spiritu primo crcaco cft mcns tcu inceiligcncia ; intcllJgcncia autcm cft angelus , qui in-
duens Ipiiitum mcdium dicitur Mctactron,(Sc vircus Mcllix in cjus ccntro dicitur anima mundi; ac
dcindeangclusinduens vcftimentumelenicncare diciturNatuia, qn.r omnia fupcriora in fe rcci-
nct.
Hiiiuscrgo virtutisdivina:prxfentiabcnevoIaadcftvita& lalus", ejus vcro abfcntiam parti-
cularem morbus,cocalcmmorsfcquitur;In ipritu itaquc lupcrioridatMcfîas vicam invilibilitcr
lucidam abfque ulla oblluritatc Undc angdi dicumm fcmper adfiure coram ficte Lbovtt In medio vi-
; :
tamdatparcimvilibiliier &
partim inviiibiliter lucidam, mcdiocritcr detcncbrisparticipanccm;
Uudc&: fpiricusdiciturdcucroquecxrremo participans; Inhocergoca-lo incipitproptermatc-
rixaugmcntationcmlibeium arbitiiunr,cumejusnatur3 fitmodollipcnoumodo infciiori sdhx-
rere;Hicigiturmatcriaa:qualitcri"e cum naturadivinamilccc: Arquchxxcftrntio, quod in hoc
locofatumdicicurhabitarc: C.vtcruminulcimo &infimo(piritu vitamlucidamdeutroque fiipc-
lioncmanaincmincorpiiscubicum&opacumincluditiubipropccr lu-.:;sii:c]u(a:anguftias,nivir-
tusJehovj;ciafiiducafliftat,prcmitur,nonquidcmrelpc(ftu (lii:Ucpotcqua:no:ipacitur; fcdrcfpe-

dtulpirituspafiibilis&crcarii quo tanquamveftimencis vaiijsindutaclle& quoad humanumca-
ptum cooperiri dicitur. Atquc hinc cft,quod vita fuperca:lc(iis cft immortalisiila,cujus virtute ho-
mo libcr ciit a mortc fpiricus infcrioris lccundum promiiiioncm divinam,& fcfc refuric(Slurum ci-
fc fide ccrta ac indubitata crcdit:Hinc itaquc orictur illa filvatio atquc rcdcmptio,quain genus hu-
manum
.
De PrINCIPIIS SuPERSUBSTANTiAL. 49
manum peradvcntum&defcenrumiftius virtunse tertio D.Pauli cceio expeftar. Vitaautemtoe-
leftisell:iila,quxdiebushominis(iipertcrracxift:cntis infervirefolet; Qua: quidemmultis modis
obdefedumvirtutisanimaMctactroninquietudineaffligitur: Etenim hicSpiritus tammaliste-
nebrarum dilpolitionibus, quamduris velfuavibuslucismundiadtiohibus eft iubjedlus. Porro
ctjam cxteriLis animx indumentum quod ell: aer tot imprellioncs patitur , quot acrcus animx
mundiamid:us,ut w/m«idcclarabitur. Vitaergoelcmentarisconducitad bonam corporis difpo-
fitionem,& prxcipue vcrfaturin facultatc feu virtute natur.ali lecundum natur^ leges inibi exifteris:
CujusofHciumpnmariumcftnutrireperappoiitionero,unionem , &airmiilationem , augmentare
in longam,latum,& profundum,gcnerarc pcr virtutem immucatricem,qu3e fcmen dcducit,&for-
matricem,qua;(cmen dcduitum format,fecundarium veroattrahereperlibras re(5las, rctinere&r
concoqucicpcr iibrasobliquaSj&expellereper fibras tranfverlas; Quoium quidem officiorum
defcd:u morbi corporis fcu hominis extcrni generantur & inducuntur cjus vero perfettio eft fa- ;
nitatis caula,& elemcntorum obedientia Qu? quideni duo cxtrema accidcre folent,aut quia Dei-
:
formis virtus avcrtendo facicm fuam clcmencisrebellibuslibcrtatem rehnquitfeinvicemoppu-

gnandi,aut quia convertendo faciem. fuam in durum,crudum, rebcllem, atque prasternaturalem a-
liquemhumorcmincorporchabitantem, cxcitatpcrpraEternaturalcm ejus rehftentiam naruralis
adtionisintempcriemj&pcrconfequenseum inputredincmmutat ; hinc febresarque morbi pu-
tridi At ll paulatim fuam vicx f adem aiiertat,tcncbraE feniim iubrepef e lQlent,morbique gelidi,ac
:
ftupidi,atque crudi,& frigidiiiiducuntur,ut infra demonftrabimus.
C A P. VII.
De yitiefecund£p l^ xtermtatis eip^s rationes Jimditer dejkha'-

tione i^ redemttione.
UTinnomineTetragrammatiduplexinvenimusn,videlicetunumpropinquum&con;un£l:uni
divinicutiJod,aIterumautemremotius, &roagisinmateriimulcicudmem iminerfum, quate-
nus infima; aqiuE iuht a throno Alpha vcl Jah quam remoriirim£E,& centro tenebrarum quam pro-
ximz^He vero primum in aquis lupra firmamentum invenicur, ubi chaiadteresjih modo myftico
delineantur: iic ecjam videmus primas aquas majori Jodgratiaacque lumine eirentialiornaras:
Undeinillis rcpeiicurcecernajvits tonsatqueorigo-,inhisaucem. nonnilivita:cemporahspabuluna
&fucceirio,ab iUofcnte fupremodefcendens. Cârcobaquaruin vits delcdlum, matcrisque
mulcicudinemniaccriaillanovamfemperappecictormam,ablacaqucpriori,corruptionem& mor-
tem paticur,utinduatformaniliibindcnovamfucccdentem. Hinclegimus, cûod Deus duo propo-'
/«enfbo»«Kji«f/i<?fn/.t;a««mvidelicctruina;acdeftrud:ionis,improbisalligriacum; alterim verolaiu-
tis& famtacis, jnftispixparatum^NamP/^/w.ii.^.^.itaicripiuiTi invcnimus -^lebovajuflum explorat
mprobum autem (jramantm v:oknti<z odtt antmus ejus: Depluttfuper improbosprunas. tgnem,&ftdphur ; ventuf-
quevariopr£jierecoi!jiinclusportiopoculiearumerit:E:Pfaint.i^.^. lujiopoctdum faluttfertwt propontt; Injlruii
(oram me menfam e regione hofiitim meorum;dilutum rcddis unguento caput meum; poculum meum extiberans ; Vti-
que bttnum & binigiitt.tsprofequsntur me omntbus diebus vita mex & qutetus
domo lehova , qudtndiu longd f
ero tn
runttempora :SiniuicerP/d/w. \i6 .\^. Calicem fahttis accipiam , &nomcnleboV£pr,edtcabo. Porro etjaiTi,
quodfons vicxiu a Dco,mulcis kripriirarum f tcrarum locis docemur;Sic enim Pfalm.:^6.c). haben-
turhaecverba; Vbcrrtme replentiir pinguedtne domitstu& , &detorrente deliciarumtuarum bibendujn daseis.
Quandoquidempencsteeslforisvit£,& inLicetuafruemur liics. Oninis eigo vita profluicaDeo in iummis
co^lisfedcnic; Acquc hxc vicaerac.ipudpatrein,& bxcvicaeracin luce pacris,qua;eft Verbum pa-
tris,prima ejuseij1anacio,& Jah,feuDeus in fpiritubenignoEmpyreo, feu filius Alpha tenebroii,
& ipfum Alpha luciduni ; Qjûr cnianatio cft vita a:cerna,feu Chiiftus Mcilias,a quo omriiuiri ie-&
rumvitaeft.juxraillud i. Epill. D. loin. i. V itacrat apudpatrcm,& apparuit nobis : Vicasceriia riobis
promilTaeft ili/ii.w/».!. Vica cftaChrifto: ibid. cap. ^1^: Vitam xcernam nobis dedit Deus5& hxc
vitainfilioejuscft. Abhac vica feulucestcina, quatenus eius riatura&potencia in fuprcino He
cotifideratur,ubi unicoveftimenrofubtiliftimojtenuiflimojacque benigniflimotegitur, piocedlt
potentiffimusillcatqueincfFabilisamortuisrefurgendia(5i:us;CujusquidemefFcdus vica f&cunda
nuncupatur: Dc qua Apocal.ii. In Pitafecunda)norsampliusnonerit,nectriJiitta,necampliusdolor; Inhdcvi-
tafecundanonfittciit ujnplitis,nec efurieiit , nec cadet fuper lUos Sol, nequeuUus itJius,quoHtamagnus inmedio throni
t^,&ngittUos,&dcducetillosadvtvosfontesaquarum;&abJiergetDeusomnemlachrymameorttm.utj1pocal.j.
i6.habetur:Atquc hxc conveniunt cuni illo loco Jp;. 50. z(>. EteritluxtpfaLunaJicutluxSolis,&lux
folis erit fepTtipLi,ut lux 7 dterum ;
Quo lignificatur, quod lux Inundi increata defcendet in medium
thronijid eft,in locuni folis , & fufcipietin lc officiurti Solis , ac facict novam Jerufalem defcendere
in terram &c. Naiw ifta lux eft illa Saptentia,qu£ eilfplender Ittctsaterna & manatio clantatis omnipetentit
F Soli
: ;
7o Sect. I. PoRT. I. Part. I. Lib.il

Sokpretioftor,&fuprA omnem diJpofitionem,comparata Lum invmiturprwr,ui in lib. Sap. c. 7. fcripriim invc-
nitui:. Hxc eigo fapientia inqeataemanat ajod in fpiritum obc (iicn:cni,ccniiem,bcnigiuim,6chu-
milem;m quo primum bcnignitatem luam viticxcrcuit Mcllias.Unde hic Deitas dicicur Jah,qua-
fi benignitas,gratia,vita,5>: lux benevola Quam quidcm bcnignitatcm Dcus cxercct cam crga vi-
:
vos,qu.amcrgamortuos,juxcaillud Ruth.1.10. Noncnimfolummodo bmgnitate&falute fuuprofe-

quitur DeuspopulumfuMn in hac vita Pfal.io6. 4. fcd etjam agic vitz fecundx complcmentum ; (â-
te Dei bemgmtM melwr elf ipfa vita,\itteAiznr Pfalmiita. Pftlm.6j. quoni.un nonmodovitamhujus
feculieliicit.fcdctiam adviCcEfecund£E&: mcorruptibilis pcrfeCtionem mortuoscxaltat. Undcde
co {cubitm.Pfahn.^j.ii.BemgmtasDeimagnaeflufqueadcalos, & verttas ejusufquc adnubesftipertores. Hxc
autembenignitas,hxcluxfacieiJehova:,h2clapicntiaDcitormis,hi-cgiatiainlinit.i,hrccvircusTe-
tragrammaci , hic Mclfi.as cft Salvator eximius in hac vita, in vita lccunda, quatcnus ornacur iim- &
plicifpiricusEmpyrcivircuce, inquomaxiuiamgraciam acquc benignitatem excrccr. Inhacergo
vica vircus Alcph limplici amidu lucido veftit.'i,iegenerationcm facit; Atquc hincinquit David,
,
P/rf/;«. 5 1 12. Ammam mundam crea mihi Deus, &Jptritumfirmtim renova tn me

. Ne abijctas me afacte tua,& :
Spiruum tuum Sanctumneauferasame : Rcdde mihtgatidtumfalutisme£,&Jpiritu ingenuitatisfufienta me. Ubi

vidctur Prophcra innucre , quodgaudium lalucisiit mentis illummatio , lecundum illud , quod/«-
fraA\t"!L\im\is,lnlunni!ettiovtdebimuslumen.
Acque hic prima virtucis divina; apparicio opcracur circamcnccm di vinam; cum fokimmodo
lumenfi.lxnacura:pro:amuiTircfpiciac,&illamregcnerare gaudcat; HincinquitS.ipicncia, DcUcu
five deUclattoms mcAfunt cumfdijs homtnum Proverb.%.i,i.
Hujus crgo bcnignicacis divinarprxlcncia homincs vulgares in ProphcMs convcrtuntur qui ;
fincSpiritusdiviniaftlacutales elTc nonpolluntûtcx Numer. 11. a i^.adô. colligere poihimus:
Necpoceftquisinullaarceperituseilefmeipiricu iapicnciîNam Pfalm.i^^. Docec Deusjiiojpirttu

bono Simihcer,quod ipiritus diiciphns ianikus ik verae icientis Dodor,nos docctExod.i^.j .& }\.4c
z.cr 35.4.50.
Ex quibus manifeftum eft,quod vita benignitasjchovi folo n He vcilita mcntem folum-&
modoviviheet&illiimineciCujusilluHiinationccocushomo regcnciatnr juxtaillud S.iptent. 9. fac-
pias rcpccicum Corpiis,i]uodcorrtimpttur ,aggravat antmam , & tcrrciiatnhabitaitodeprimitfnjummultaco-
gttantcm, & dtffinlta aftimamus,quain terrafuiit,& quit in confpcclu funt tnvenimus cuni labore : Oim in coelufunt
quis tnvejhgabit , fenfum uutem tiitim quisftct , nifi tudcderisjapicnitam , & miferisjpiritum tnum dealtijiimis ?
DehacTctragrammacivircutc vidccurMcrcur. Triimcgiftus cgiftc P;»M«ii. ^.dicendo ; Quuunque

hac Dti taturafulttfunt , fcundum operum tomparationem pro mortalibus tmmortaUshabentur.tntelligcnttafux
(unclacompUilttntur ,
qu/t in terrafunt , a- qu£ tn mart , &fi quid eH pr,tter eafupra ccehm , atqueadiofi tpfoseri-
gunt,ut ipfiim qiioqiie bonum intueantur ; Qupdfane ctim cov.Jpiciunt,eam,qua htc vefctmttr,rttam mtferiam quan-
damarbttrantur&c.
Quibusarguere vidctur fapiens vicam duplicemi fuperccEleftcm fcilicet inccllcftualcm, &
quxinmenremcfFundicur, acinducicicgenerationcm in hoc i'ccaio,&rciurrcftioncm infcculo
futuro,&: coslcftcm fcu xchcream,qua coipus in hoc ieculo uticui, &: cujus alfiftentia veicimur dc ;
ana. capttc fequentt a.g::mm. Hinccrgofapientisipuitummenfmappcll.ivicMercur. Triimegift- Pi-

maml.it. quxcxipiaDcicfrentiaCiiquaeftcjuscircnciaJnarcicur j Qjjam quidem cilcntiam ne-
quacpiara ab ipio Dco divilam ellc ail'crit,fc d potius co modo ipli conjiindam , quo folis corpoii
lumcn Ec eodcm itcmxn fcrmone inquiv,Memprincepsomnium,atqueamma Deipoten,qu£cunquevult,eilficc-
;
Kihoceft,AnimaJah,t]ua;cftemanacioi"euvircusJod,fcuTeciagiammati:Atqueitcrumdicit,quod
Uensanima Deidemtneturomntbus, tumetjamkgi&C£teristintverfts, nequealtquideorum, qunadfalutemperti-
& tdeo humanam mentemfatoejfc fupenorem Atquc hocomne inccUigebac de
nent,tmpofitbiUeJfementi , :
virtute amidumundano ornatajqux lohimmodo rcipicitin hominefuum iimile,il-

divinaprimo
ludqucilluminat; Dc hacluce loquitur D.ivid vcrbis talibus Pfabn.iî.icj.Sttu tUtifiras lucernam mcant
lebova Deus meus,JpUndenteseffictt tenebrat meas: Ubi luccina accipitur pro vica & luce , cujus rex eit
mcnshnmana:Undc Proverb. i^. S .Luxjufiorumclaracrit\at liicernatmproborum e.xtingtmur Et Pfal. 84. :
ii.lehova Deus eH Solgrattam atqueglortam dans. Mcrcur. Triimcg. dc hac rcgcncracionc loqucndo Pi-
mand. i^.dicit, quod fcnfibtk naturn corptis abejfenttahregcnerattoneproculadmodumdtfcrepet; unumquidem
diffolubiUyindtJfolubikalterum ; tUiid mortaU,hoc tmmortak : jinne ignoras ,
quod &Deus & unusfiltus ttattis eli i
Quibus contirmare videtur,quod,ut anima vitalis coeio genita atque xthcrea viviiicat hominis vi-
fibilc,vidclicetcoipusilicetjamMcns vivificctejuspartcmacrcam,eamqucimmortalitaccimbuat,
priufquampcrmorcisfeparationcmacorporcfcgicgctur: Atque haec cftilla hominisincernipars
cxterior,qu2E mcntis diviUc-E radijs illuminatur,&: illuminationj:- prêuntc mcntisincluia- ioelicitatc
regencratur. Regcncrationis autem acquircnda: modus, tcftc Mcrcur. Triimegift.P»nw?;(i.i5. hac
ratione obtinecur Recurre , inquit ille ) in te tpfum , purga fenftis corporis ,folvc te ab trrationaltbus tpfius
(
materis. uUortbus : Nam tdtores nonpauci tntra tefunt,fed horrtbtUs ac multn^Sam hic iina eSi uhrix ignorantia , fe-
(Undatrifiitta , tertia mconfiantia,quatta cupliditai, qutnta injufiitia fexta luxnna , fepttma deceptw, oitavA
,
invf
De Principiis Supersubs tantial* u
m'idia,nojiafraiu,dtctma irA.undectma temeritM,duodeci»ta vero malitia ; He quidemfunt numero
duodecim- fub
btspluresalii conttnentur,qu£pcrcorporis carcerem f>tdufum,trtpm hominem fenjibus pati cogtmt:
Abfuntatmm
ijlâh eo,qut eU Deiclementtafretus. Seilhxomnesulmcesfolafpincuslapien:iiEinfuiIone,divinitus
nimcntishuiTiansEiegionem fadajexpeiluntuij&per confequens tum regeneratio iritegrafadla
cft: 'N.\mfapientt<eTHtfiioneaSanclisccElisdefcei:dittnttos(utMcicm.- Trifnieg.verbis ucar)
cognitid Dei-
Unde hacaccedcnte repellitur ignorantia Dcinde cum cognitione Dei defcendit
; in nos coenitio
gaudi;;atquchaGpra;fentcpenitusaufugictiill:iria,infcofqueievertit,qui ad eam parati funt capi-
endam Potleaporeftacem vocoadgauoium perducenccm
: conftantiam, cujus viinconftanriapel-
litur; QuarcolocoingrcdicUrcumlpuicu fapiencia; concinencia, qua: expellit vidtriccs
cupidita-
tes; atquc hiegradus juftitiseftfunQamcncumiCujusprxlcnciapropulfacurinjufticia Concracx- •
ccflumetjam&luxuriamvakchxceadcmvircus; Vcnca;êc)amdecepcionemtolhc; cum Sapien-

tia&Chiiftuslicfolaacqueipfifiimavciicas: Livorem cxpellic vericacis bonum, & fic in
cseceris;
Nam Spiritus hic ajod procedens eft torcicudo omni forcicudine forcior ; llnde necefle eft uc ul-
torum&DimonumrabicscilocumccdaCi Scdquoniamha:ceademSpirirus rcscnerationis vir-
tuspairiminlacris fcriptuiis propoliitur, idciicoadrefurredionisrationem progredicmur.
Uti-
gitur hscvuEus Jchovsnobilillima, feuluxatquclplendor immedlatcajodemariariseracinhac
vita regcncratiomx occafio;qui quidcm rcgcncrationis fplendor Adamo ante ejus lapfum tilene &
perfcde adciat, quarcnusipfcin Paradilo volupcacisiemperhunc radiUmdivinumfibi conjun-
d:uiTi habilic;fedpoftcjus obinobedienciamePaLadifo voluptatisejedlionem ab
ipforecelTic &C
jamquandoquenonnuilisipfiusfacccirorum mencibus,graciadivinaoperance,infundicurucpocc
quicunceracdonumcrcationisAdamoconceflum , jam vero eft donum graciiperMciliam feu
Tctragrammati vircuteminhomincmprimavitaprsdicurninfluens; Uc,inquam, hscvirtus erat
regencracionis .•atio poft lapium Adami in hac vita,lcu natuiie Adami lapli reftauracio; fic etjam
in
vicafecundacntverapoftmorcemrefunedionisoccafio, quoniamvicsiupremseft, infimarri il-
lam &i faco llibjcctam.ac corrupcione corporah pcirundacam revivificare; adeoque pcr refurfedfio-
nem fictcoipoiisamorteinvicamrevocacio. Vivihco eigo hoc ipincu prscunce Chriftus rcfur-
gcns a mortuis jam non moricur.quemadmodum ha bcc relolurio Theologorum,acque iua refurre-
Cf ione duplicem noftram morccm dcftiuxic , fcificcc corpoiis & animx , qux func cenebrola
pro-
pterpeccatum. Acque hincfccundumD.PauIum 2. Certnth.iy Cbripisrefurrexttamortuisprimitis
dormtentium,hoc eft,prior tcmpore & dignicace furrcxit Unde fuarGlurrctiione primum omnium
:
dicicur mortem dcbellafle ; Nam ^ ut prii.ius Adam fuo lapfu mortcm in mundum incrbduxic fic
ecjam Chnftus , uicimus Adani Adami pnoris fuceeirores amorce cam corporali quam fpiiituali
,
lucida fpiritus fapieritix facrolandaevirtucehbcravit: Naraquecampurus& fubnlis efthicfpiri'

tus,accampolicum&mundum eftillud Vcrbum Jehovx (quod margentumdef£catumincattnofe-
ptiespurgdtum exncic. Pfalm.it. 7. )in ejus piiBiencia corpus lilud, quod in corrupnone
feminarur,in
incorruptiorieeIevctur,& quodindcdccorefcpehtui,iri gloria rcfurgacquod in debilicate in
ter-
ramproijcitur,inpoteftacccxcoliacur, quodnacuraiiccr obiivioni &cciTaEvifceribus commircitur
fupcrnacuraiircrexaicccur,& excorporegroifoac moiti &
mucrcionibus obnoxio deincepsfpiri-
tuale,puriirimum,atqueimmortaIcexurga-;Scd hcEcomniSindicare videturD.PauIus I. Cor;Hr/;.if.
a. 40. quippe qui crjam nos docet,quod,i;f/)n?«;/j/;owo Adameratfactusantnia vivens , ita
quoqueulttmus
AdamfaUusfucrit Spiritusvivtpcans : Nacuralis crgopaoicrac/ecundusveroipiritualis; illehomode
terrafadlus terreftiiscrarjiiiceDeoexiftensfupcrcoEleftisefticiebatUr.
Mirificam autem hancrefuigendi vim nobis optimc hifcc vcrbis dclincare videtur loJ.io. Scto
quodredeinptor tneus vivat^&quodin nmfitnio die refurreBurusfim : &
rurfus citcumdabor peUe mea
, in carne &
mea vtdtbo Deum ; qutm vifurusfum ego ipfi,cr ociili mei confpeilttrtfiunt eum,& nonalius &c. Et ahbi
jj. 28.
Redemit Deus antmam nteam,ut vitd mci hicem refpiciat ; Acque hoc ipfum innuere videcur R-x
Pfialm.i6.
aritca alIcgato;lH/««it/wv<« videbiimtilucem;EtPfialm.%o 4. Lucefactei h'hovafialvabimur:£tPfialm.24.
hhovaDeus enSol,gratiam&glortamdans. Quarquidcmiacrarumlittrarnmlocacam ad rcfurredio-
nem,quam ad regeneracionem Ipecfarc vidcncur. Acque hoc modo cosleftis ilia Hierololyma de-
{cendetinterram.velHierofolymacerreftris aiccnderin cceium^hoc cftcoeium eritin£erra,&
tcr-
rain coeloâcquc resinferiores puricacc Ipiricui fuperiori ada:quabuntur Namiplejod, ûantiquus
:
cumfiliohomineinmcdioclrioniiedebic,
dieruni, &
fuoaipeduomnibussequahteriucebir ac
quod malum eft &immundum igneo fuo vulcu cxpurgabic acque examinabic,quod autcm bonum
cft,dtcnebrisleparacummanebicincodemeIementorum puiorumftacu,inquoiIlafuerunt inpri-
mordio creacionis,priufquam aliquod pcccarum in mundum cftingreflum Nam creavit Deus om- :
nta,ut effent;necpofuitmodtimexterminijfuperterram &c. Sapient. i. Tuncampliusnoneritmors.nectrtftttia,

»ecdobr,m Apocal. ii.^.ha.hmii::Necinvitahacfiecundaefiurientamplius&c. Apotal.
7.17. Jn regnoer-
gojah fcu cceIu Em.pyreo eft iftius vics arccrna; fons,cujus radix eft injod ; In hoc ergo reeno Jah
ficus eft Paradifus ille .Ecernus& fupercoelcftis, de quo Pfaimifta ficloquitur; Aperttemihtportasju-
Jiitia.utingrejfuspereas, ccUbnmUh; Hmcipf^m portamadlehoyam ,perquamjufti intrant Pfialm. 11%. 9.
F a De
H
jt Sect. I. PoRT. I. Part. I. LlB. II.

DcquolocoetjamdixitJacobGoK/!ii5. ]<ionefihtclocui,mfilocusDti;tljdmhklocusenpDrUcoili:Sur£m
mantLuobacceptt tUumlapidem&c. Nonnc optimi: dclcribit hunc voluptatis locum Ecclefiajl. 14. ". 35-
liujnimodiiecmonc Dommtu omnipotens Djusfolus etl,nequeeslamphuspr£tertpfumSiilvator,qHireplttom-

;
nu tanquam Pifibon fapnntta fua cr tanquam Ttgrts dtebus novorum frucluum Qui repla tanquam Euphrates
, :
intelitêntu , ^
tanquam lartkn duhus nujits (^ demonflrat tanquam lucem erudttwnemfcttam,& tanquam
;
Gtchondu:busflaVifctntiffegetu:EpSapfenttata>iq.tamfoj[a duciaeflumine; &

tanquam aquadfclus procefit tn
paradtfum: Dtxi,trrigabooptti/ium hortummeum,&tnebriaboartoLtm meanijuftam&c. Ex quibusliquct,
quis lltjSalvatorjVidclicetJchjv.i.ocquamodooperetur.ncmpeper fapisiitiam fuam ; incujus dtxtra
tHvita&bngitudodterum. Hinc igitur videre licetjquam ingcns .'it virtus Jah/eu virtus Jod in He
in(alvatione&redemptionchominuiTi,quomodo,lccundum illud Pralm. î.j.Jchovafit vitsrr
^/rHWr,quarationefiitmenris humanxiliummatio, &
hommisintcrniperCiinltum regeneratio,
atquctandemquibusmedijsrefiirrciftioamortuisadvitam feciindam futura cxpeclanda fit ; vi-
dclicet Iplendorc &
claiitate immcdutc proccdente a Jod in vel a Deo in tcnuem intelleclua-
.-<, &
lem{piricummundanum;ubieadcm virtusincreata in primum immeigcns conjiuigit
fpiritum (c
cumcharaclereformaii&fupcriubftantialijod, chara6terem fpiritualcmmafli tenebrarum, in

qucm Jodimprimitur: Vcl\irrusJodpriniam veftcm induirjfinequorr.edioiifofundius in tcne-
bras intcriores fcimmergerenon potuilfet Atquc hincnomen accipit partimcx materiali cha-
:
raclerc,& partimcxforiDa!i,indicans hocipfo,q'.iod Dcusfcipfun;cummatcria crcanda conjun-

xcrit atque ira crcatx lunt aqux fupciiorci ; c; caturrim fcihcet a materia cognominando
•, quippe ;
qua formae nomine infignita,dicitur,quod piimo cic cieata fit lux,hoc cft aqua' purifliir.i , illumi-
nata:,& int-ormata;. qa^ proptcr lucis in ijs dominium dcnominationem lilam luam accipiont. Sic
itaqMcproduftacltpriornominisTctrP.graramatiparticula Jah,qu£ eftfymbolum benignitatis&
gratiZjUtpotccuijvisvirtutchominesignorantiaicpcccatoobiuti ac laborantcs, piimum rcgcnc-
rationcacdcindcinvitalccundareiurrcclrione mcdi:n:c ledimunturatoue falvantur. Infinitum
quidcmvolamcndehocopereabftruloproptercampiamplitudincm componerc poficmus; (cd,
quoniam nosardte conftringtt &marginibasm?rho-.iic:sinciuditTradatushujuslub;rcium,id-
coqucaddhus ipfius virtucis , duplicem amicbjminduenris naturam feftmogiadu acccicrabitrms.-
C A P. VIII.
ûodijita temporaluy qua hicyejcimur ^procedat d Mefîa,puJehoy^

aoiu i^ yirtiitejyejiimento duriici contecia atque ob-
umbrata : Et qnod Soljit ytta
Jedes,
MErcur.Trifmegift. Timand.tt. menrionemfacicns hujusTetragrammari virtutis, vocateani

Mentem, &ir.Uiatariam ipfam lecundum veftirriCntOiumcjus diverfitatem diftribucre vidc-
tur: Nimmci-.tcmprimovcftcfpi.ituali oinatamde eflenri.vDci (l\ quaDcifitcflenria^^cxiftcrc
ftatuif.ita tamenutabcfJrntiaDciuequaquamfirdivifa: Atqne hujus mcntis potrioncmobejus
excellcn:iimrcLshomin:Husattiibuit: Quare ronnullos cx hominum numero Deos cfle aflir-
mat, ac dicit , (]uod perha!:> orum humanttasfic dtvimtati quamproxima Undc videtur illam virtutem
:
feu Dei cmanarionem intcU.gcre,qua; pi oxime &

imiTicdiate a Deoin Spititum Empyrcum primo
crcarionisdic cffluxit: Iterum dc mcnt: fecunda hujjfmodi fcrmonc unrur; In anim.il.bnsirrationa-
libusmensillal<!aturatn:ycih^ciu$hxcfunv.MM(inc^miille)duptex;inftnor&prinia:Difertort{lmtntis
imago autvtftigtum quo \dam,posl exacfam pnms mentit dtttrminatioKm proftquens;tam fingulis avtmaitbus af-
foiiat;ftdinirratu>nalibusmtniyiat<raesi,tnhomifii:usrafto.EiD3iyidPfalm.6i. videturcifferentiam fa-
cereintcrfupciiorcm,qu.-im benignitatcm voc3t,& fpintumbenignum Sap. 1. & infcriorcm quam
vitamnuncupat:Vcrbacjir> hxci' .n:;BtmviitM Dti melior cH vita : Ec tamcnipfam bcnignitatcm ali-
biprovitaaccipcrcvidcrar:lIndc Pfulm ô 6. Vitaadtslhetuvoknttakhova; Et D. Joanncs dicit vt-
tamtffeluccmmundt;zc:dih\cap.i.vttam invnho(ffeA(c\Ar2.c;Mcucntiun->z\i\>\,vttam ejfeapudpatrtni: Ec
Dtut.:ô .\(^.lpfeUhovaDtusvitatuatsi,& lonjitudo derumiuerttm :Etini. Epift. D.Ioann. Vitaeildcbnfte.
UtJchova&: Verbumdicitu: vita,itaquidcmilia vit.i dicitui aft.najCajusantcamcnrioncrri fcci-
mus Atqueitabcnignitas diciturmcliorvira.tûavclcimur, ScdquarcnusdiciiurvitaaCbrifto,

;
Scin Vcrbo , eatcnus intelligiturfeuac ipirur provitacommunici;juslibet cicaturs Sicfcripfit :
Johannes,quod omniaperipjumfaclaf:nt,&fineipfontbil,quodfuciumtff. Exquibus arguirur, quod

litvitafupcrior,quifuaiimplici vefteo:nataimmortaiitatcmdat; cftquc lapicntia facrofandain
tenui fpiiiru T pnm.i lucis emanario,qux cft aftus vitam dans omnibu j; f c qua fic loquitur XI crc.
Tnfineg. MemammaDetdominaturommbus,tamttjam legi,quam catcrts univerfis.lmo cii]Ai tons omnium
vic«
^*
De Principiis Supersubstantiai!^ 5'j|
virEa6tionum.,qiiircprofundiustenebrisiiTimergensinduicfLfpcrvcfl;emn regumentum Vau ; ita

utpropteripiiritudincmveftimenticjus cxtcrioris coai(ftenturejusradij, & propter fpiritus reii-
iicntiam durias agerc percipiantur,quam cum iimplici ipiritu Empyteo vcflicur ; Undc eius (ux at -
qucadiusicnilbilioiescire vidcntur ;Ibiigicur iigilloTetragrammatiin', creaturas ex fpiiitibus

denfis triplicis tenebrarum congeriei , vicainfignivit MeiHas , atque icaquxlibec creaturaduarum
rcgionum infcrioiumintormata &
vitadonataeft; Hxc crgo eft anima mundi , radius naruram
conftiCucns,emanatio (apientii" iecundaiia a Jah deoriiim emifla; quae eflentia natura con tinua eft
cum Jah , lcd adiionepropcermaterix IpincuahseamincUidentis inulcitudmema JahdifFerens:
AtC|!iehinccft,quodvitam,non£eternan),ledfccularem&determinatam producit: Nam materia
a^theieaif quxpropter multicudincmccncenariainrebelhoniaptacftj iimulcum corpoieclemen-
tari feu cubicoconjundta, parcicipando cumipib,mutationibus Sialcerationibus obnoxiareddi-
tur;Undc morbi,intemj3erics,& hujuimodi ahapraster natuix leges fequuntur. Uc igitur virtus in-
creJta,icu ?:icirias,feuipiiicusigneus,immcdiatca JodercgnoiupereiIentialiprocedens,eftanima
fimplicifllma r; He liinphcis;iicetjam ipiejah,feu virtus & anima divina cum ^, hoc eft, ipintusin-
tellcdiualis cnm lua mcnce (iinul cft anima ipirirus aerherci Acque ica angelus Mctattron procrea-
;
tur ; cujusclle materiale eft natura humida univerfalis fub cceIo intelledluali vifibilem mundunt
,
conftituens;ejus veroanimacftjah; Atque hicMetattron diciturmundivifibihsanima,feu natu-

ra(implexatque ignea,ex cujus tadijs fcu fcintillis cilentia: omnium elementorum vel elcmenta to-
rum derivantur,quippe quibus exiftere & in pace vivcre dicuntur. Atque ita vidcmus quod in pro-
duftionccrcaturaruinpnmxcompoiitioniMpiaTetragrammati virtuSjleuDei actus,velradius A-
lephjvel VerbumiinmediaceaboreDominipromanans,velbenignicas Jchovae, vel fapicncia O-
mnipocentis, veIvit3EOiigofitaniina;atqueitaanimamincreatamin fimplicitate iua habemus,&:
talcmfpiritumviigineum, quinunquamalium pia;ccriftum Cupidinem novic. Deindeiitiusbe-
nedidti acqueignei vitK foncisrivuli dcorium magis tcndentcs expellunttencbrasab ^chere,illum-
queinformant, &
vitaanimant; Atquehaecanima firmamcnti nondiciturfimplcx virtusTetra-
grammaci,(edcomponicurex(plcndoreincrcacoJod,i:->;lpiricun5feuEmpyreo; adeoquchjeceft a-
nima mundi,utpotecujuscorpuscft ipiricusmundi viiibilis, corcjuseft ipleSoKeucabernacu- &
lumMeftix: UndepropteranimaEincompofica:3Equalitateminnatura Jod & ,-] dicitur (phteraje-
qualitatis.
Porroetjarh Vauinnominejehovae denotat firmamenti animam; Nam, ut Vau, deno-
tans 6. conftat cx 5. & i. vel H & tsjfic denotat,quod anima hu j us loci fi t ex parte T\ & Jod quod i-
;
(lemeftincompofitione,quodt< fincmateri^rcfpediu; Unde ex naruramediilitcrtEi intern&:

n colhgimus,quod anima mundi fic Jah ; quod Dci nomen arguic primum Deun mundum ingrcf.
fum;Atqueita vidcmus,quod,hcet Melliasnonlitintalifimplicicacereipedtu veftimenci cxterio-
risinhoc coElo,ac fiiit in fupcriori,conftet tamcn evidcntcr , quod cjus virtus tam in coelis quam in
terrafaciattocum,acc|ueagicperie,&quodlincipfo nonfitadrusin hocmundo; Sedgradibusa-
fjit;Namprimo ipicmovetprovoluntatefuaobcdientemnaturam humidamfpiricus r\ fcu incel-
cdualis liwe Empyrei;Ecip(e iterumaprincipio (uo interno motus.tanquam anima lccundaria,feu
luxprimodiecreaca fpincum sthereumadlacultatemvitalcmexcqucndainimpellit, adcom- &
mune beneficium ailidu jexciiat Quod quidem ut mcfius pcificctet MclTias,feu vircus Jcho v£e,in
;
hacregioneadrcnebraspropulfandasdi(peLia,tandemlequartacreationisdie, vel quarta fapicn-

tixcmanatione extenebiisin mailamfolaremcongccgavit; atqueitaSoIfaftuseftin mundovili-
bili tabernaculum iftiusDeiformis virtutis,inn fuperiorilstantis. Hinc itaque dixeiuntPhilofo-
phiprofundiorcs,&pcnitiusremintrolpicicntes,quodomniacorporaccElcftiaaccipiantlumen&
vitam a SoIe,tanquam Planecarum rege in omnibus ccelis fceptrum &c impcruim cenence quod ; &
ipfideturgubernare mundumperangelum Michaelcm,vcl,ut CabaIifta:volunt,Metattron.- Nos
autcm cuin alijs hujus minifteno Raphaelem angelum, hoccft, Mcdicinam Dei attiibuimus , qua-
tenusomriiafanat,&aegncudincIapfos reftaiirat,valetudincmquepraefervac. Haecergoeft prjeci-
pua Verbifedes in mundo vilibili;cujus palaci) fundamenrum Carbunculum angularem ab ore fiio
projcctum fecicJehova,ut viiibilitcr mundo viiibili ad omnia illuminanda appareret Quare haud :
ineptePlato& !LUjfa.piemesSolem\oc!i\eiuniviftbilmDetinviftbdufilium: Atque hoc etjamidem,

licetnoncxpreiTis verbis,confirmareviderur Matth. Apoftolus,dumofeChriftidicit ; Solmfuitm
/<j«r P4rerpeJ?f yflnridê.NimirumperlolcminccUigere videcur folatium & benignitatcm- Pcr fo-
lem (uum intelligic,Iucidam naturam ab Per nomen Patris denotat Patrem tam
ipfo egredientem ;
Solis fui,quamhominis,cujusfubftantiamcarneaminducbatSpiricus ille Solaris Deiformis juxca
illud Genej. i .
1 5 . Luminare majuipTapofuit diei,&ad iUumtnandum mundum vifihtlem , creavit tUud ac adfepa-
tandum tenebrof HocHi a luce dtei HocecjamidemfacitMLellias inrebus&mundoinvifibilibus; Eri-
;
terum Pfalm. 156. Qui fecit fotem ad domtntum olttnendum tnterdtu^qma in feculum ef} mtfericordiaejui:
Nihil autem prarcer folum Melfiam , qui eft vera mundi lux, dominium habcc fupcr tene-
bras. EftergovircusDciformisio coeloEmpyrco radiusJod;in ca;loa;chereoluxSolis,minhmo
F j elemen-
Sect. I. PoRT. 1. Part.I. Lib.II.
^4
clcmentum i<^nisiQux vircus,uti clixi,in fc non ditfcitircd omnis difFercntia cft in materia qua di- ,
verfimode veftitur. Et ccrtc ohfcrvationc dignum eft quod in liac ipfa tcrra (ub cjus climatc hic
,
fpiritusdivinusinvcnrrcm Virginis,utvcl1:cmcarneaminducrct,iugrcflus fit. Mcrcur.ctj.im Trif-

mccT.dc hujus creatura: diiiinitatc loqucndo dixit, Afckp.^. Suii cceitm rdtqm vdiiti Prtmtpt ,
Rcgiquepa-
rent. Habcmus ctiam(S;ahumfolcmlole

iftolui.-idiorcm,(juxtaillud Sap.-j. ^^tcrr.cpropinOjUio-
remi Ubi ctiamtcncnturarborvita:, &ingcns hu/usSpintus Jchovxpriefcntiajfed cuiloditura

Cherubin;&; ffladio ancipiti ac ignco dcfcnduur ab Adami fucccllbribus; quamvis Enoch & Elias
divina pcrmillionc ingrclfi fmt,ck. dc arboris frudu acccpcrmt. Atqui jam cognito hac rationc,qMid
fit ha;c mundi anima.diligcnti iiiquilition c videamus ultcrius,quidnam fit ilia creaturarum vira fcu
animavitaiis,qu£diciturab a^thercoMclllx palatio quotidieincrcaturasi.-nmitti atqucinfundii
fluaplantx vcgetarc virefccre,& in lcminc fuo multiplicari, ipfumquc animal vivere , fentire , mo^
yerc,& fundlioncs naturalesperficere dituntur, ur ipfa bene tiognita lanitaiis tandcm 6c xgritudi-
nis rationcm inclius inveftigemus.
C A r. IX.
Ve comvojttionc-vitae crecitura.rum ^cis;' de natura.eiustam

paJSivajquamacti-va. .
Ationibusanteaalleâtisdeclar.atur,quod virtusfcilradius Tetragrammatifitunitas , &

R radiJC
rerum creatarum,ac ipfe Deus Sicalrcrit.is , fafta ex 'Jod , &: H He, cftangelica compofitio fciJ
:
dualitas,qu.'ccunitcrtian.iturajuntla,videlicctcunilpiritu craOiori firmamcnti fcmifccns,natu-

ramproducitfupcriorcm&:fimplicem,exquaanima vitahs fcaturire folet. Vidcmuscrgo, quod
viracoEliiatcUcduahs Ttfitactus fupcrlubftantialisjod, quodeildivinitatis, &in compofitione
r.adi.\,ac ht J.rh ri,'" Et vita fpiritus .cthcrei cft Jod
: &
n,id cfV.lux increata in primo fpintu crcato,&
fit Jod,He,& Vau 1^,"^,^^ cll^lux incrcata,ipuitus primus creatus,& fpirirus fecundus creatus , hoc
cft duplcx n 'S^' ' f'-"'' ligillum cujusiir.prctrionibus omncs crcuuix clemen-
unirasj.Atquc hoc cft ,
tatx vit.r quod quidcm hgulum dicitur ipfa natura. Deinde quarta
impicirionibus iniigniuntur ;
natura,vidclicct n He u!rmium,cum illis tilbus junda ipiritus nempeaereus fcu clcmentaris pro-
,
fert fpiritum deniiim clcmeiitai-cm,qucm Naturam i;ifimam,LC minus fimpliccm vocamus cujus ;
adlu corpus compofitum lcu palatium tam mineralc & vcgetabile quam anim.alc xdificaturjatque
ad hunc modum complctur numdus ad imagincm Tctragrammati. Eft ergo Mens fcu Mcftias a-
nima & vita angelorum Sol feu Jah in fpiritu xtherco eft anima & vita fyderum in cria compofi-
;
tionisgencradillributorum.uc elcmentum igneumCin cujus ventre Mefliasnube dcnfa&vela-

mcnto caliginoib cxtiinfecusopcrtus quandoque ram inipfacreationcquampoftcamapparere
folct j cft corporis & elcmcnrati rcftaurator, modo fi lupciiorum Mcflix apparitionum in fimplici
vcl implicitis veftibus capax iit. Quare videmus,quod virtus fcu Spiricus igneusjchovx incrcarus
ficgencralis rerum omnium vira fcu .inima,(ed divciiimodc opcrans in mundo fcciindum divcrfi-
tatemtcgumentifcu vcftimcnti: Unde illa pcr fc exiftens Veibum dicfcur, in (piiitu Empyrco
Mens fcu intelledlus agens,& (piricus dicitur itittlledus patiens feu iatio,in ipiritu xthereo anima,
&cjus (piritusdiciturfpiritus vitalis , infpiiitueJcmentari foimaclemcntaris, in ipfa creatura,
vita. Hinc igitut non malc dixit Mercur. Trifmcg. Vcrhnm tn mcnte, mensin rationcrattoinanima , &
anima in jptritu,atque tandemjpiritiiscum his omnibus tn corpore.Ex quibus manifeftum cft, quod ad vitam
crcaturarum (uperiorum tam natura Iiumidajquam ignea rcquuatur, videlicct lux divina in (piritu
obcdiente ac fubtili:Scd quoniain fpiritualis vit.cpars in hoc corlo valde obediens eftluci ihcica-
t.u,qu.T fuperexccUentcr in ca abiindat,ideo immortalis eft hxc vita,& nunquam intcritura.Iterum
ad mcdiam regionem profpicicndo in vcn iinus , quod ejus etjam vita conftet ex fpiritu medio , &
fpiritu Empyrco lucc condccorato atque animato Undc liquct,quod,uc forma cxh Empyrci elt
:
purifllma divinitas,& merus radius Jod,fic formainformans mcdium fpiritum fit compofita,ncm-
natura Empyrca informata: Unde non cftejus forma tam elHcax , quam fupcrior,quia in fe ha-
Ee
ec fpiiitum cum aiiima ("piritui inclufum;Et pcr confequcns dcclaratur, quod altcr.itionibus fub-
ijciacur vit.-c medix ioccics proptcr multitudincm matcri.c fpirituahs , qux ad cjus compof itioncm
concurrittAtqilc hinc fequitur,quod h.cc vitx fpecics,qua vivificaturcorpus,nonfit durabihs; jux-
taillud Pfalm. c/ ..^.MiUe annos fi prstent/tm tn oculistuis,utdtishfJ}er):tii.]lt Pfalm.^c).^.
Ecce palmares dijfo-
fuifttdies nieos,&tempia mctim iit nthtl esl coram te.Et lob.y .NonncprdfiHitiini esi temptis mortult in tcrra} tit dies
w»e:ra;wr^,y/f(i»fi«tti.Similitcrhocidem mulrislocis fignihcatur;ubicaufactjani hujufhiodi brcvi-
tatis vif.c vidctur cxplicari;videlicct multitudo ipiritus cum radio Empyreo conjunda : Unde di-
cltur Pf.ilin.io 9 Cf iimhra^cum dcclinat abire cogorÊt itcrum lob. 7. -. Vcntusesl vitaniea
. &c. Etlob. 14.2.
tiomo nutus de muiiert brevis £tm &fatur coinotione,ut fiosjimul ac egrejfus tsl,fHcciditttr,&ftigit nititumhra.m
qtie
:
DE P HI N C I P 1 1 S S UPE RSU E S T ANT I A t. ej

tjuecon)iflit.Vonoct)amSapient.i.^J'kanoJhananJitoriautveJligijnubis,6^qtuiJinebtiladi.j>ew infefta-
ta radijs Solis,C'' caloreejusgravius impulfa;nam ut iwtbM tr.injituse^f tempus }loJhm)i. Quibusdcclararurpfi-
mum^quod vita hxcmediain homine, & alijs cicatiuis animalibus uon lit xterua, ut illa Aipeicoe-
comparationein vitx cum ventO,umbra,nube &:ne-
lefi:is;Dcinde caufa ejus rei annerti videtur pcr
bula-,quippe qux omnia lunt ex multitudine Ipidtuum compadia ac i\ innueretar hocipfo, quod ;
materia vitre umbiofa,denia,flatuola,leu aerca,&nebulofa ob Ipiilitudiuem idem prxftet in cor- ,
poteanimali,quodumbra,ventus,nubcsfcunebula;hocefl:,quodmodoappareat,&modoiterum
evanefcat; quoniamHgamentumfupercoeleflcnonfufficitadretinendas&conjungendasperpe-
tuototpartes, humididenliradicalis: Nampermultittidmem matcriaâlienamur aDeo,6cquo
rcmotioresfumusafacieejus,colongiusdiftamusa vitxlongitudine,quiaipfeJehovaeftvita:Un-
AcCcdpmm QR:i.Chrori.ic>.iyPeregrinifianitscora)?iie,velutumbrafimtdiesnop!fttpateriam,qu£ nonconji-
Jlit: Quarcadvitamlongamrequiriturbenevolentiadivina, (eumultiphcatioportiohis fubftan-
tisE Empyrei,ih quo benignitatis,lapientia:,& vit±'fons,ejufque lignum reperitur:Quod etjam pro-
ha.i:c vidczm?ilt.[mi{\:a,Pfalm.c)o.i^.Vitaprolonâtioef{beriignit.isDei-,S<:ib!d.ij.AmcenitasIebovtiadfa
bis;Simi\i:ci:incodemPfalm.&io. Vit.ihominisjpactummtferumabfqueDet bemgnitate : Unde videmus
quod augmcntumanimxvitaiisfitbenignitasDeiatque Sapientia: Nam Promt.^. iz.invenitur,
quod pey Sapimtiam multipitceritur dies,& adijciantur homint anni r/W: E t Proverb. 3 Longitudo dierum in Sa- .
ptenttsdextra cH Porra etjam Pfaltn. iS.ic^.Sttu illujiras lucernam meam lehova Deus meus,Jplendentes
efficit
tenibras meas; hoc eft, tam vita: fcintillam,quam rationis illumiriationem adfertjNam hu ida Teho vx
lapientiatamfacitad vit<efcintill£augmentationem ,
quani admentisperregenerationem cxalta-
tionem.. Ex didtis ergo iationibus videmus,quod quxhbet vita confiftat ex Ipiritu & radij fuperccE-
eiinclufaihoc eft,ex humido radicali
leftis fcintilla &
calida virtute Verbi ac Mciri;c ei infula.-Hinc
illerefpedlulucidx&iincreatcEfuc^ naturxdiciturlux, loan.i. Etvitaeratlux honnnum. EtMercur.
Trifmegift. Pimand.i. Pater or,mHm,intslkiius vita; &f:tlgor exijlais, homimmjilnfimikinprocreavit: £t i-
tcmm,Lux&vitadr.tmamlargitae^:Eiz\ihuVitu&Uixe!iDeus:hx.3.\\hi Piniand. 12. Similiterrepcri-
inusProverb.i^.^.Luxjiifiorumclaraerit:atlucernatmproborumextinguetur:E\: lob. ô. 10, Luccmjherantimi-
hiercnitcaligo,\d cll:,Vitam Iperanti mihi evenit mors:Et lob 18.5. Imo lux tmproborum extingaitur , neque
JpLndetfcintiliaignUc!US:Ez p/j/w.80.4. Lucefacietlehovafalvalaniur: Sicetjameodcm refpedudicitut
Xucerna Unde lcb. ii.i j.Ouoties lucerna improborum exttnguitur,& ftipcrventt ijs interitus ipforum A tque
: :
iit anteadiximus, totummundielIecoriflatumeftexDeo& Ipiritu ejusprxfentia creatofcuillu-
ttiinato Uude cjuandft in eadcra compofitione primaria habetur relpedus ad formam fuperfub-
: ,
ftantialem dicitur compo(itioJehova;ficutide angelo Ilraelitas prxcedente in deferto dictum eft:

Sic Exod.yEtappariiit eilehoia infiammaignis &c.id eft, in Ipiritii ejus priefentia corufcante Et 6uan- :
doadfpiritum crcatum refcrturdiciturAngelusqui eftcreatiira: Sicetjamhicvita reljjedlu MeA

fix,fpiritumejusinformantis,diciturIux,fcintiIla,liicerna,radiusfaciciJehova:&c.& communiter
mens,a61:us5velaniiTla,utianteademonftrafumeft;atvero,habito rcfpedlu ad ejus cum Ipiritura-
6xcAiic\3.tic>nc\\-\,2.<^^c\\-i.x.mvtta,ventus,Ioh.j.j.Spiritusintiafo,lQb.i6.i.Jpiraculumvit£Gtri.ii &:com-:
paratuf umbrx,Ioi.i4.riubi,Io&.30.i5 nebuU,Sap.i.^,&Ci
Proindejam fatis declaratiim efle exiftimamus,quoiT>odd vita dicatiir fpiritus, videlicctre-
fpedu partis pairsvx vitx,qux cft humidum radicale & xthereum, & quomodo itidem lux dicatuf
anima;nemperclpechipartis adivx, quxeftfpiritus Empyreus feu igneus. His itaqueprxmillis
Ulterius iniprailcntiarum adianitatis & valetudinisrationemprocedamus.
C A P. Y.i
Defhnitatis f^ '-valetudinis amijfe reflaurand^ ataue re-

cuPerandte ratione.
UTiperprxcedehtiacertumeft,qiiod vitafitbcriignaelucisincreataiiri materia fpiriruali feute-'

nebrarunifilia,itaetjam ejufdemprolongatio &fcEhx proccfTus a fuccellione continua eiuf^
dem Mellix feuSapientixradijprocedit; Nam diminutio adluslucidianimaemuridi, quaEeftipfa
Jehovx eflentia fplendida,duplici vefte creata,videlicet fextx feu Empyreac, quintx feu stherese &
cflentixinduta,morbumadfert; ejufdem veroincrementum vitam foelicem inducit, iuxtailludj
t)eo dante, creatu ra colligunt,aperientc eo maniim fuam ,fatiantur borio,ahfcondente autentfacietrifuam conturban-
i o 4. Quibus Prophetx verbis expIicatur,quod tam mor-
tur,recipientefpiritum eorian eXpirant. pfabn.
bus,quempercontuibationemintelligit,quam morsyUtpote quamper fpiritus expirationem de-
notat,itidemq;ct)amfanitas,quaio.arguitperbonia,ab ipfaJehovxvirtuteproccdat.-Namfani-
tas eft vitxa Deo , ad completam hominis valetudinem datx in eadem perfcftione continuatioj
hoceft/uccellivanaturxquintxeflrentix,vitafolatifeuMeflix,diiphcivefteinduti,gravidxfIuxio,
F 4 vei
;
^5 Sect.I. Port.I. Part.I. Lib.II.

vcl bencvolus faciei virtutis Jchovs ad vitam cieaturse viventis refpeiftusjNam finc luminc vultus
vel vucutis Jchovx coshtus defccndcn tc actea viti pai s in fua fphxia niocu ad vitam congruo nou
movcbitur; fcd potius admodum ^ n.uuram tcnebrarum ob deticicntcmmotoiis adtivitatem
quiefcere videbuur: Ac vcro vita qux til iymphoniacus kicis in fpuitu motus,quicti concraiia cft;
,
quacenus mors &: privacio,qui cil quiccis <Sc tenebrarum comcs , vic.ie qu.ie cft motus & iucis hha,
,
adveriacur. Ad vita: crô c xiltenciam rcquiritur adio & pairic-,&: proindc ngit hix divina tanquam
aftor in duphccm ipnuuui.qiu cit paifivus Nam lux mcicata pnmum agit in fpiiitum hicidum lca
:
luccm crcatam,&: vitani .rternam procrcat;qux iteruni illius principij uitcrni impuKu movctur, Hc
fic ,Jah,agcns in ipiiitum xthereuni,qui cli vita: tcmporahs ik lcculanspairi vum atque hic iterum ;
fpiiicus a iuo inccrno J.'.h,ieu anima iucida mocu locah pelhcur.ad cujus motum aer,qui cft ultima
animahsinceinipars,moveturadfunclioncmvitalem pcifidendam Scd 5c hocidcmindeintcl- :
ligercpoiVumus,quod,uci vicainMacrocoimofictahctjamracioneillam in .Microcoimopciiici

neccflbeit: Invcnimusautemtahadeoperationcanimx mundi in fuum palTivum :icreum. Ealef
1.5. Ortus Sol pjsi.jiiuin occtdent Sol.,itauin a.i locu mfuum jjpirat uhi oriatiir
, Propsree ad Mmdiem, & tir-
:
iUimMadAquilonetnfConverfationefuacircumiemproperetaer.&fecundumtircuttusfuosrevertatHrair. C^jjibus
cquidcm vcrbis innucrc videtur Sapicns,quod ad motionem anima; mundi,quam Sapicnccs inSo-
Icpolucrunc,movcatur Spiiicus mundi viiibihs , quem pcr aeiem fignificare videncui. Simili pla-
nc modo Spiricus aercus a vita Iblaii, fcu quinca eilcntia,fcu iucc xtucrea , fcu animxmundi radio
lcu luccrna movctur Et ita fpiritus aercus fundionem naturalem , pcr fanguinem line ceflatione
;
mo vens,prxftare fblet;acque icidcmipfcjah fpirirum xchcrcum pcr arctrias ad bcultateni vitalem

perhciendainmotuinvoluntano&contmuocicicat; dum ipie Jah in fumma hominis rcgione
verUriSjiccundumvoluntatem in viriuceluaanimahoptrarilolec,omniainterioiaadnutumiuum
movens Sic quoque ipicjod in He,i"cu Mens CJc incclkctus in Ipiritum racionalcm feu incelleclua-
;
lcm agcns mocum iuuin voluncaaum cum racionc &: incelligencia fatic. Ex quibus colligimus,
quoa.li visa;chercanonlatisimpcllatSpiriiumacrcum,utiSoi,juxtaprqdictalapicntis,aeicni,tunc
fcgniores fijnt Ipiiitus n.ituralcs in liio aiocu,5c corporcni,acquc lailicuainem inducancin univer-
io corpore ; Er per conicquens nutiiciva tai ulcas, actpc limul ecj.m' ai;gmcncaciva infiimancui ,&
lua olTiciain appoliciunc,airimilacionc,iSc umoncpiu-ltarc nequeunt.Undc aut Atrophia ,auc Ana-
frrca,auc ahus hujuimodi morbus ictûicur. Porio ecjam illos omncs mo; bos iuduccrc lolec mo-
tus languinis &: Ipiruuum nacur.iliuiTi lcgnicies,qua: cxdctectu calidi innatiCv hepacis rtfiigcracio-
nc accidcrciolcc;quoniaminchnacioad qmecemdcnotaccaloris & lucis^îiinutioncm.cujuseft,
les naturalitermovcrc; Quics enim clt de natura tcncbrarum,quarum filius cilfrigiditas; qux con-
^clativa fua virtuce figu (S^ mortificat,atque hac rationc rcs mouiles quiclcere facit:E c6veifo,fi lux
prxccr nacurx lcges ad nacuralcm taculcatem fc cxccndac , tacic acicm venis inchifum nimis veloci-
ter moveri,acque ica citillime abforbcc humidum radicale. Acque hoc fic quahdo Jchova iiacus ho-
minemvct ahudanimalrelpicit , utintradicemus. SimiliccrliluxJah,vcIanimacoelimcdijdimi-
nuatur,Melancholia,trifticia,defperacio Schuiuimodialijtencbiaiumaftcclus fucccdunc: Si in i-
lacundiarcipiciacjchova.febrcslpintuuin, ptltcmiSc iuijuimodialios morbosinducic, piopter

.convcilioncmnatuixhumidxxthcrisin venenum Si dcniquejah nonoftcndat radios fuos be-
:
nevolosinrcgionelupLcn>a,Apoplexiam,Paralyiin,Epilcpiiam Carosfichujufmodialiostencbra-
runi aftcctus prxdominari iinit : Ac li in iracundia lua a lph.-era fua pioipiciar , racio percuibacur
phrcnicidc,Leucachropia,furore,dclirio,mania,iScdoloribusfervenciilTmis.Econtravciofaniraseft
illavitx difpoiitio,qux in mediocritacc confiltic ; in qua, Dco bcnevole fpiricum in homine reper-
ium,liveaercuslit,nvcxthcreus,hveEmpyreus,aipicicnte,ai'pedtus ejusbcnevolifplcndor vclad
f)ondusfehabetinfpiritu,veifalcemad)uititiam; itautfpiiitusneque nimis vclocitcr movcatur a
ucc fua ( cum nullum violentum diuturnum aut perpctuum ) nequc nimis tarde crjam aut fc gnitcr
in fuis alvcis piogrediatur,eaque ranone morbis (Sc ctnc biis nunus appropinquec.In mcdioSc qua-
fi in centro confiftic nacura vitx ( uti in
Solis policione videmus.j In mediocri ergo conditione con-
fiftere debet fpirituum motus,ut ad vita: ianicatem conducat:Nam hxc cft vcra illa Dci virtus bcnc-
fica.qux cam in medio a Phvficis conhftere chcicur,quam illa moralium. Id f ine,quod cx mulcis fa-
crarum literarumteftimonijsehcere poirumus; Nam Pfalm. 30. 6. italegitur; Vita adeli knevoleii-
kntiakhova.
Hx. vitafanacft,quandoJchovanon inreniturin extremisjvidelicetquandononrefpicit fpi-
rirumhominisiniracundia;lccundumiIludPp/.6.i.dr58.2.Ir4/Wic>p<eti7:e/?«A;«J. EtPyi/.2.u./r/«D«
exarJitiniinpios,niicavatitfacieinfuAmabeis-,ii\\ta.i\\iidFf.il.io.^..iS.Creatur£,abfcomUnteeofactemfuam,co-
tiirbantur,recipiiiitt: lpirttumeorum,exp!rant &c. lcdquanao tclpicit cuminmcdictatc benignafccun-
dum pacihcum ipuitus appctitum &;c. Hinc Pfal.xy .i.Lux fuhisjujiorum, & robur vit£ viet : Et Pfil.io 6.
QuemvifitavitDeus[alutefua,Jruetiirbono&fcehcitatetleciorum ejus; £c Pfalm. 65. Bcntgmtas Det eii me-
Uor vtta\ hocelt, vua,qux tam morbida, quam fana clt; nam bini^nitas &fapkntia in dextra fa-
lutcm & longttudiiiemdtirum tenet : Luce ci.-go benevola Uhev£ , (ut Pfulm.io. 4. hahcmvts ) falvahimur
qiio-
Db PrINCIPIIS SUPEiÛBSTANTI a£; i7
qumm(?ftlm.%4fAi.)UhovaDeuseUSol,grat'tam&glonamd0ns-,hocc^yiiz.mCvinim8c^^^
Sapientia Aidimportarc kngos dies indextta,&gloriam atquedivitias inftn!jira,Sc quod vitc e)Uifintfemit& a-
nioenitatis,a.cquodfttarborvit£prebendentibuseam. Proverb.j. Nec hsc facrarum litera-
certe pcitinent
rumteftimdniaadanimxfolummodofalvationem, quemadmodum eodcm fcnfu fupram^ntio-
ncm nonnuUoriunexillis fecimus fcd ctjamad vitx (anitatifque corpbralis pra:fervationem ; Er-
,
cnini utjod agcbat bcnigditate fua in fpiritu He lcu Empyreo ad vicam xternam.; fic ctjamjah b«-
nigneagitin fpiritu Vaufeu aethcrco advitxcorporea:in fanitatisftatu confervatioHcm. Dicunus
crgo,quod, ubi cft defedus prKfentix lucidx Verbi MciTise,ibi illo mcdicamento opus fit,quod di-
citurVcrbumDcij juxtailkid Sapient. i. Sertrio D:i fanatomnia QubdqUidcmmedicamcntum u-
:
nivcrlalell acqiiirerenonpolIlmus,particularcm illamjehovsvim, hcrbis&frudtibusincreatio-

neindita quxramus,ut eadcficientiillivera^praEdidtasadditafanitasamiiia ad priftinum ftatum rc-
duciqueat:Namquxhbcthcrba autfru(fl:us,habetautmajorem,autminorelucis increata;cilenria
in fcjca quide qu£e alcrc ac {anarc foict,& non ipla herbaaut fructus,quae vidctur-, ut ex hac Sapien-
tis fcntcntiapercipere licer; Naturjefrudtuum non alunt homi.nem,fed Verbiim Dei;Non enim cft
panis quividctur, quodnutrit, nec medicamcntum e terra collcdtum, quod curar, fcd cft elTe
quoddam divinumijsincluluin,quodnutrit, &cujuspraefentia pravi tcncbrarumadluscocrigun-
ttir,&inmeliusconvcrtuntur: Similitcrprecibus, ranquarrimagnctcattrahiraus lumen divinuixii
adnoSjCujus pra:(entia vivificaturipiritus tenebris tabcfcens, dumfuaviter &
clcmentcrac
noniniracundiafuaagitcumco Jehova. Sedquoniamdc his alibicopio-
fius,admorborum&£egritudinisrationcmlalttt
leyi defcendemus;
ÊCTIO-
>o* •
58 Sect.I. PortÎ. Part.I. Lib. III.
SECTIONISI.
PORTIONIS I.
PARTIS I.
Liberlll.
PRINCIPIIS SUPERSUB.
STANTIALIBLIS.
C A P. I.
Bre^vis pr£cedentmm recapituUtto : Simihter de ultiMa "«i.T litera r\i/eu
regionis elementaris idea O^ quomodofii cauja tranfnuta-

,
tionum j morborum , O' corru-

ftionis,
N/?</>mori6(«luculcnter cgimus de inefFlibili mundi S< omnium ejus creatu-

rarum radiccjod, primo Tctrngramma:i mcmbro &c deinde quoquc fimi-
-,
literde Jahr,~ iccundo, lcuprimo Tctragramnikiti in huncmundum gra-

du,(ivectnanntione jieuafpc(5l:u,quo limplicillima &:puriflimahtcxduo-
bus compolitio , vidclicet cx lucc incrcata , & Ipiritu purillimo ac obcdicn-
tilhmo-, Llndc Jah bcnignitatemarguit,cumab covitam a;cernain accipia-
miis; PollcaJeho-, irwtcrtium, fe lccundogradu m tencbras regionis fir-
mamenti immcrgcnsnicdiaminmundocompolitioncmproduxit.ncmpe
exfpiritu H&lcum cmanationcjod cum Hcin Vau dclcendcntc. Atque
crcatonsemanatioefrentialis induensdupicx vcftimcntumcrcatumir.",dicitar a Cabaliftis idco
figillumDci,quoniamilliusimprellionea^tcrna,tant]uam Vc;rbnncreaticharac"ccre,omniacorpo-
rca,ram ccelcftia.quam clcmcntaria vita,qua vivant atquc exiftuntînligniuiitur. At quoniam ma-
tcrialishujusfigilliami<5l:usin multitudincmafoiuclucidofiuit,ideovita:llaprxcipue inclcmcn-
taribusnoncllieterna.rcdtranlitoria; Namuc vitapcr JodinHc &Vau ad He ultinium prcdu-
fta eft.ita ctjam circularitcrprogredicndonam omnes literie nin" unt circulares.uti narrarum eftj
( f
ultimum He pct mortem putativam leu imaginariam virtnte iplius Jod f qiix c ft virtus Tctr.igram-
maci,(eu Mefrias,feu Jelus,(ivc Chriftus j remigrabit ab ultimo multitudin!<; giauu feu cubo dcnfo
& obfcuro in Vau, & poftea iterum a Vau
, vcftem xtheream exucndo,JnJ.ai, videlicct in iiaturam
angelicam,&tandemquibus mensdivinadata fuitabaltcritateinipfam idcntitatem JodinChri-

fto,perChriftam,& cum Chiiftocrittranfitusjuti certumeft,quodviraxtcrna firaChiiftoinpii-
mumHedefcendenrcj tcmporalisvero, quahic vefcimiir.a Chrifto cunipiijliocjusvchiculoin
Vau Qux ambi vita: pcr Chriftum homini confcruntur;& cum piioii quidchi mcntcmpoftidcf,
:
fecundavcromorcca;terorum animahumvivit. Uudc liqc.ct quod homo folusintcr ca-tera ani-

maliaduphcivitavivcre dcprchtndaturj videl. immorcah Sc mortah: Cstcra vcro animalia ex
folo Vauvitxnurricioncmfufcipiunt,&:animalisiationemaf"pintuprimi cceh tencbris indufo ac-
eepcrunt. Atqueha:ccftcaut'a,nifall»r, quodnomenTetragrammatidiciturineffabilc \ vidclicct
quo-
De Principiis Supersubstanti Al.' f^
quoni.imcfi:intraomniatoriusuniverfi,refpcdunin,rcdexriaornniarerpea:ujod,quodcumni(-
turaAlcphcoincidit, talimodo, utejus cftcntia nequelinguadefcribi, ncc rationefcrehumana
comprchcndipofllt. Hicctjameftmodus,perqucminChrifto dicimurvivere, quatenusipfeeft;
vitaomniumj&iterumineodicimurmori, quatenusipfefolus pcr rcfokitioncm prsparat nos ad
fugam,atque tandcm virtute fpiritus fui vivifici,ruptis & dejedis mortis ac tencbrarum carceribus,
perrefurrcdionemveramnosadvitam inaltumelevat. Inultimo igitur HeH eftvitatemporalis,
qux luo tempore proptcr afliduas tenebrarum invafioncs multis tcmpeftatibus flutluohs , infinitis
Spiritusvitahspcrturbationibus, morbis &^rumnis tamanim^ quam corporis horrcndis ac fre-
quentibus,mutationibus diuturnis atquc afflidlionibus innumerabihbus jadatur; Ncquc cnim un-
quamcellat Diabohmahtia,quinnovasfubindcinventionesproferat, quibus homini, nobihili-
maeDeicrearuriEjOmniamalorum gencrainfligat; quibus tamen omnibustandeminfedudoiis
opprobrium virtute MclTia;fuperatis hauddedignaturChiiftusnosa malo& aegiitudineram Ipi-
ritus vitahs quam corporis falutifcro fui anguinis baUarao abluere, & vuhiera a Diabolo data inor-
f
tefuaabftergcrcacfanare.DemorbidaergohiijusrxHe uhimi feu regionis elementaris Conditio-

ne,& demutationis ejufdem ratione hocin hbello breviter difcurrere mihipropofui.
C A P, 11,
JûodaSius Jehorvte ftntfermanentes ^ ijdem ^ quod materiaultimi He

:
n Jeu cali infimi fua rejtflentiayfeu iniuflitia m mala receptione

radiorum Dei,fltmutationum, morborum, 'i^ mtentm
occafio, ^ quodomma m hac regione,licet re-
beUiafint, benigmtatetamen
êhovteperdu-
rent;
EX rationibus/apr^ allegatis apparet,quod nomen inefFabiie Tetragrammati fe extenda t a fum-

mitatefuÊiaLiicis Jod in cOeio incomparabili^tcrnitatis fixe atquepermancnterfedentisjuf-
queadmachinx (phxrics creatae centrum, quemlibet ejufdem locum intermeduim per icmeam
cuiufquefuinominishteiJEvirtutem implens. Sed,utvidemus,quodquaehbetfcaturigo,quortia-
gisafuofonteelongarur,eo tardius&debiliusmoveat, &quod radiusetjam,quorr.agis autlon-
giusaflammacandclxabeft, eominoremhabeat iiluminandi virtutem,ac quodSol itidem,quo
remotius anobisdiftatêominuscalefaciat; ficetjam,quoIongiusdiftantliteraETetiagiammati
ineffabilis afuaiadicc Jod,eominusefRcaxeft vivifica Jodconditiojnon fane,quodMefrias,qui
eftvirtusJod,nonlit£Equahtertaminunoloco,quaminaho;fedquoniamdiverfa &variafolctin-
duere vellimcnta, qUv-e unam eandemque adidnemproptcrdiveifum admateriamindumento-
rum reipedum differre faciunt Ideo eadem adio diverfos producit eff"cd:us videlicct fuaves
: ; &
vivificosinfpirifu tenuiacobedienti,&durosacafperospioprer rebellionem refiftcntiain for- &
temin fpiritu derifiori & magis opaco Nani utcunque fortis fit fpiritus in fua refiftcntia , necefle
:
tameneft.utvirtuteincreata fupeietur,quatcnusillaeftfartitudo omniforritudinc forrior; quippe

quae in, tenebris &
fpiriru denfo adbioi^ss valde tremendas atque ftupendas producere folct prout
;
ctjam hxc virtus inetf.ibilis m montefcopulofo Sinai e nube denfa & obfcura tenibtliter reluxk , & vocemfuam
edidtt: Ipfeautcmpopulus totiisperciptebat illosfonos,&fulgura,ac Jonum tubin, montemque illumfuniantem , pcr-
cipitntescommoti funtloco ,& fieteruntprocul ^dixtruntqtieMoyfi i Loquere tunobifcum,& audtemus , fed nelo-
quaturnobtfcum De!is,ut non mortamur. Exod. 20. z. Similiter dicSumeft Deutef. 4. 15. quod mons illear-
ferit igne ufqueadfummum coeiiim cuni tenebris,nube & caligine.

Ex quibus patet, quod refiftcntia primum fubjeftifeu fpiritus fpifli , qui vim facit con-
tra fpiritus invidli vires , &
deinde ipfx fpiritus denfi caligincs atquc tenebrar , incomparabili
faciei Jehova;lucifeopponentes , fucrintin caufa, ut ador&.vidtortanto hominumterroreap-
parueritexnube-, dumeconverfoAdaminParadifodegenSjubiomniapura&benignaextiterunt,
vocem Domini,iUtcadauriim benignamambulantif,audivit Gen.^. Sic etjam cora>n Elta Dominus in monte Horcb
terribiiiter,hocc{\:,ponjj)irttumgrande}nfeufontem,montesfubmoventem,&petrasanteDominumfubvertentetn,
&pon maximam commottonem ati^ ignem ternbilem appartiit;qui quavis tcrribiliter inprincipio eum allocutusfit,
tandem tamen euEliasinfua natura bentgna loqtientemaudivit;quem tuncpracedebatfibilusaurn tenuis ; qtim cnm
audivifft Eltas tdtmortformtdtne non e^perctdfus : Nam cuaudiviffetfibdum aura tenuis operuttvultumfuupallio,
&egrefpisfietitinofttoJpelunc£,ubinonmetictdofe,fedaudaderaHdtvitYmmleh()Viiii.R(g.:^. Videmuscriô
quod
tfo Sect.I. Port. I. Part.I. Lip.IlI.
quoddivcrfitasfubjcdivarietatcmcfffrtuuminidcntitatcadionispioducat: Atqnchxccftratio,
quodultuTiumhocHe,T.fiveultimaTctragrammatilireni,rcgioncmclemcntarcmindicans,tot&
tantismutationibus fubij;itur;quoniamvutusdivina fcuSapientia (qax eft Omnipotentis chui-
tas )multitudincvcftiumobduCta, fortircragcndo rcliftcntiam fcu
rcnixum invcnit; atquc inde
proptcrnimiammatcrixrcbellioneminlinuismutationibusobnoxiacfthaecrcgio ,itaut, h virtus
hic facrolanfta nonefretdivinum naturarum litigantium vinculum atquc amoris fingularis nc-
xus.omnia inChaosinictuqualloculiconvcrtercntur. J>imilitcr!i hxcvirtusTctragrammatifci-
pfam,proutcft,demonftraret,vultumque fuum incftabilcm limitibus non icftiingeret, omnia iiu-
lus rc"ionis impura iiibito &: c veftigio cxanimarcntur,transiigurarentur-,& c fua lcoria efficcrentur
pura. H.'ECcquidcmciitillamundi rcnovatio,quaad inctfabilis ficici Rcdemptorisconipcdtum
omniadicnovillimainexadtillimarnquatuorclemcntoruni naturam, quam muiitiohabuerunt,
reduccntur,omnifque fcoria &
impuritas fcparabitur,& in abyflum lcthalem rcijcictur; juxta illud
Efat.i.xi.Cormrtain manum meam ad te,& excoqnam ad pmm[coriiim,& auft:r.itn ommjiannum tuu»i:F^c-
fpedtu icitur inobcdicntix- atquc rcnixus diui in hoc coeIo dititur vox Deiejfe iii tra 6" <itjiu adverfus m-
&
ii.hc dltbi;lralebovs ut imKConfumens.Pfalm.n.io.Et, lehova
pios,quoniamjptritusesi>ebe!lii. Pfalm. i. ^.
trafHaexarfitintmpios.Pfil.i.ii.Et,Dcpluetfuperiinprobosprunas.rf.ilin, 11.6. hcm ,l^ne abfumet Deus im-
probos. Pp/w. 78.65. Ltcn\,Dcfuroreomnipotentishibttimpius.lob. zi. zo; Item, Sagittavrnntpotentisinme
gravtores; Virtus earum ebibitlptritutn meum;& conturbattones Dei,qiu .tciei tnjlruilnfunt, oppiignant me. lob. 6.
4.&ininhnitisal!Jsfacr.uumliterarumlocis;cum tamenrcvcra&:infuanacurajultus,clcmcns,mi-
iericors,lemperidcin pcrmanens, «Scimmutabilisfitjchovaac iplius virtutisaiStus: Sicvidcmus,
quod idem ignis vel Sol fovct calcfaciendo, & niurit,vivificat,ai multiplicare facit;&: tamcn ille i-
dcmalios dcliccat,ijfquccapitisdoloresaftcit, combunt,& multanocumcntainducit: Sicctjam

Saturnum&Martcm Planctas pravosdicimus, tametfiilli hnt.Equeboniatquelalutarcs,quam
cstcrii Scdrationocun1entiinfubiedtoconliftit,coruminflucntiasmale accipiente,utiinMufica
noftra i"nundanadilucidccxplicavimus:Sicctjamnoncftira,ncque sftus,nequcignisconfumcns,
nequc lagittxartlidionis,ncquc furor,ncqucaliquidaIiud hujulmodi rcvcram naturajchovi, fed
inobicitomalc&injufte;acinobedicntcr,&obdurc adus cjusrccipicntc. SicE.vo^. y.iz. htindu-
ratumcRcor Pbaraonis,necaudtvit cosficut prdccperatDominus: IinoDominus nonporclt proptcrluam
infcbonicarcmdcltiucrehomincni,nilipnusobduravcritcor cjus; hoceft, icbcUcm & tencbris
propinquum rcddiQCiitfpintumcjus.ut hocmodoproptcrfpirirusdurireliftentiam illumdcftru-
at Atquc hinc E.vod. 14. 8. ita lcgitur
:
Indiiravitque Dominus cor Pbaraonis; & perfettituse^fdwslfratl in
;
mare rubrimi t No« defemlam tccum, qmapopidus durd cervicisest, neforte tedeperdam in
Similiter Exod. 55.5.
Vta: Et tbid.^. Poptditsdurticervicis es;femlaf'.ndam tnmediotut,&dA{.bote Quibusluculentcr doce-
:
mur , quod iit iubjedi malignitas tum dcnlitate & duritia , tum ctjam tencbrofitate, in qua pecCa-
tunihabitac,qua:malebonas&efficaciirimasJchova» imprclfioiics recipiens pravos taudem pro-
duciteftcctus. Etcertc,nihDcusfacicmi'uam,cujus circntiarcscun<Saspurificarc,atqueinftarau-
riex.iminare iblct , a nobis peccatoribus &
ipfis clemcncis , vclo fuo aquarum abicondcret, quid,
quxfo,coram ea conlifterc polIct;cum rclpcdu virtutis fua: incomprchenfibilis dicatur ignis confu-
mens, cuius prxfentia mons iile Stiiai arfit igneitfque adfummtim caliim Deut. 4. Nonne artoniti ha;fcru nt
;
Ifiaclitx timentes intucii iplcndorem tacici Moiis qui tamen tulgor non crat niii imago quxdam
;
ful"oris Jchovx,velamine obdudi ? Qxiis eft ergo ille.qui faciera Dei,prout eft, conlpiccrc poffit,
niftatim&rcpentcmoriatur,cumHec/£o/>«/i etjamduripnitanteeam,qutnuttpfa tera fundantur iperdura-
requeant.
Scd hoc quidcm cil infignc mifcriGordiarindicium , quod Dcus illud , quod facerc valct.tlon
facit fedvimi"u.amin fcitarcflc(5tit,atquccontrahir,utiblumTliodo
aipcdu iuo modico &medio-
critcradiuftiti.amobtedlonos,&creaturasomncsitabcncvolciclpiciat, utcjusvirtus vivificanon
cxccdatpoffibilitatemmateri.x: Atqueita, quiinirafua omni.iconlumcrcpotcft,ii(/?if;4tamcn&
leni"nttatefuaomntaniimero,mctifiira,6^ponderefovere.itqt<efiiJkntarcfolet;ju\t:ii\\udSapii.nt.ii.a.ii.Quiri
ct\:cmuno.ifjiatucaderepotiieruntajitptiaperfquentc,&ventitattaJptrttupotenti£t!Ui vcrumomntantiwero,
menfina,&ponderedi(lio(utJii:tiamquodmidtumpotes,boctibtfmperadcii,Quandoqmdemtanquaminomentum
i lanctbus e^ totus mtindus coram te,& tanquamguttd roris,defcendcns manc tn terram Mifireris atttem omiitutUy.
.-
quta omniapotes,&dtjstmuhspeccata bomtnum,ut refipifcant: Kam onima qiufunt, CJ- ndidabonitnaris co-
diligis
rum;quxfectp;necenimcomp.valiiqtucqiiam,quodbaberesodto:Eiqtihiautcminanfiirujnfiiftaliquidjiifituvo-
luilfcs ; aut confervatumfutiit,quod non accerfivijfes ? Sedparcuomiitbtts eo, quod tuafiint,o Domtneanimarum a-
W4W:Porcoctjam S.ip.i.Deiismortemnonfeut,nec lataturtnpcrdtttoie vivorur,),treavit entm,ut (Jfent mnia\
& terrarum;& non esi tn tUis medtttni (xtermnijncc tnfcrorum regnum m tcrrajiijtttta
fanabtlesfecit nationcs orbts
entmperpetiia &
immortalis;imjiitia autem mertis eUatqmJitto.
esi Ubi pcrjuftitiam videturJchovcE a-
ftuminclcmcntispuris&obeciicntibusintelligerc; pcrinjuftitia™ autcmfpiritum matcrialem,fe
malc&in)uftomodoconformantcmcuma(5tuDei, &ei more lebcUirefiftcntcm; Ettamcn hu-
jufmodi ctjam matcri.c fic oppugnandi parccrefolctDeus ob benignitafemfuam. Undc-lcieu-
dum
J
t)E PRINCIPIIS SurERSUBSTANTIAL. Ci

dumeft,qtiod,uc Jchovaecoelis fecxtendens in cenu-o elcmenconim habicarc Iblet; juxta illud
Pfalm.i^Âebvv.triiclniac<xlostuos&difccndejui!êtJios}nontes&ftwiigabumA\cexjamduczzcCammis[^^^
coeUs (ecum niagnam fpiutus e/uldcm benigui portioncm , quo tcrtcE elementorum duricies ac &
inobechcncia fecundum jufticiam cemperencur, &
Dei vohuicaciobedienciorafianc,ac atenebris
adhicisregtones actoUancui, acqueucicaimmcdiaciJehovs:ad:usclcmenciores&micioresprodu-
cantelTc(itus.SicitaquemediationeMeirixinhmamundiregio,feuuhimumr\He cemperacurhu-
mih & obcdienti natura cceh Empyrei, feu iliprcmi n He,ubijah feu Deus benignus regnac in lecu-
l;i leculorum Hmc dicic Plahnilta Pfalm.-^ 3 .5. Miferkofdiafcu benignttate^knaeUterra Ec Pfabn. 55. ^.
; :
Bcmgnitai kho e ccelisjides tiia tifqne adfupenores nubes;iujiitta ttta tnfiar montium maxtmorum; iuftcia tua in-
)•<«
fiarubjfiniagnxiEz Pfalm. 85.14. Uifricordia &fidesoccurrunttnterfe;iufiitia&paxofiuiantur fe;Fideseter'

iiifiitta e coeltiprDJpeclabit;Etiamhhova dabit,quod bonum eU &c.
r.tgermin.%bit^&
His igicur cxphcacur,cur res ilta: omnes in rcgione infiman , cum fint impurs , tenebris fub-
merfxjdeniitaci &
duriciei l'ub)ccl:;e,acque ad rebeUionem prompra:,coram facie tamen Jehov2e,o-
mnem impuricacem cafligance,rebcnionem libi fiibi)ciencc,omnem fcoriam apuro argenco pet ex-
aminacionem iiTeffabilcm (^giegante queant perliftere videhcet id fieri mifericordia & benignita-
;
tejehova;^ quihcetomnia inictuocuh exanimare&deformarepofiit , motus tamen clementia

partim faciei fua- ardorem reit:rmgit,&; in iuum Paradilum refledlit , partim aut0Ti fpiritu fapientiae
fledit fpiritus duros,eofque mediocriter fuis adionibus. obedientes reddit. Benigni igitur vnx fpi-
abundantia cil (anitatis cuendar racio;cjus vero defedus feu diminucio efl morbi occafio,& co-
ritus
tahsejusamilliocitmorcisinduftio. Ha;c,inquam,eftinhacinferiorimundiregionemucacionum
acque aheracioriimi in gcneracionc &
coiTupciorie caufajhxc vicx,a;gricudinis, iechi origo infalh- &
bihs.QuoniodoauccmJehovaerjamdicarurboni&mahjValecudinisjVitsque, & mortisaucorac
procurator capJtc hoc lequencidaclarabimus.
C A P. III.
^Homodd pcimdum Qibahjiarum Jententiam nomen Tetragrammati inejfa-
hile^^ cognominaDei,qu,aujlirpantHrrefhe5iuoperumabiffo editorum,

denot£nt tam fenjeritatem O'punitionem m Jehoya ,
qiiam bentgmtatem ^ clemen-
iiami
CAbahfta; decem Scphirotas feunumcrationes&menfuras divinas , divinitatis vocavemnt vc-
Hinc inquit Pfah-nifta,Py<«te.i 04. Amtctus lumtneficutvefiiinento;\\oc cft, primo H^llu-

ftimenta.
minato,quodLuxdicirur.CuihbetautemiftorumSe{jhirotarum noinen unum ex nominibus di-
vinisactribuunt,quorumaliudbenignitatem,ahudverofeveriratem Deidenotarevidetur: Qus
mifericordiamarguunt^funtPT^niÊhiehjquodprimarhumerationiafcribitur^videhcet^^n^Che-
teraut cororia Etjehova niiT^fcuJod &Jahn'' fecund£e,qua2 dicitur n^^n Hochma vel fapien-
:
"^
tia : TerricEnumcrationi , vidchcct .1 JZ Bmach feu Prudencia , &

incelle(5lusj;efercur 'CT.VK Elo-
him QuarciE"^wn Chcfed,id eft clcmencia;nonien 7,S appropriacur Qujncaer^^^KSri Tipherets,
; :
id eft,grati«
& pulchiitudinis daturnomen rn7ts Eleah Sextx "llî Jefb^ bafis fundamentum at-
:
tribuitur iirA7{< E!cliai,vcl ^V^l? Sadai. Quorum nominum prêdidtis Sephiroth attributorum pri-
mum denotat paternam mifericordiam,videlicet mifericordiam ejus,quatcnus pater eft unitas , oa-
fis & fundamentum totiusjimo vero diciturbcnignitacis corona ; Videmusergo hic ' Jod&,'=| ex li-
terisTetragramniati,denotans Jah,qui eftmifericordiaspater:SccundumcftipfeJehovamrT^,u-

biJodidemfonat.quodtotumTetragrammatonjqixiaJoddcnotansio.contineci.i.^.^.in/ejqua:
imago funt quatuor licerarumTecragrammaci. In hocaucem nomine Mcfrias concinecur, cujus be-
niguitate omnia funt falvanda;Eft etjam & vita; atque efTe cujuslibet rei diftributor Tertium Elo- ;
him,quatenuseiusnumeratioinfluirperordinesthronorum in fphaeram Saturni, denotat,fecun-

&
dum Cabaliftarum fcncenciam^poenitentiam rcmiffionem peccatorum Quartum El, per fuse ;
numcrationis fignificationem arguit clementiam,bonitatem,gratiam,& mifericordiam Quintum ;
Eloah,quatenuscjus veftiscftgtada,pulchricudo,decor &deliciaE,nonabefta benignicate.; Simi-

licerScxciimSadaivelElcliairacionc(uxSephirothdcclaracredcmpcionem& quiecem. Exhisi-
gicur videmus , quod major Dei propiiecas verfecur circa clemenciam benignitacem : Siceciam &
vidcmus,quod dno coeli (upcriores clcmenciieubcrcace abundent; Nam fuperius dac vitam xzer-
nam&relurrcrtionemamorcius^mcdiumaucenijvicam&fanicacem cemporalem. Icem, nomina
Dei,quiEfcvericacemaiguuiic,iuntElohim;cujusSephirothn"î;3;\Gheburahdenotatpoceftatcm,
G vim,
61 Sect.I. Port.I. Part. I. LlB. III.
vim,revcritatem,juciicium,punitionem Et 'llK Adonai Domlnus, cuius numcratlo cft Malchut
; ,
regnum impcrium &c.Et fccundum C»baliftas fub hac numeiationc dcnotatiir detruncacio regni,
& arboris v\tx ablatio propter Ada; ptccatum Ex quibus patet quod paucje fint Jehovje proprie-
:
,
tatesadpunitionemiplurimarauteni admifericordiamjDenotatcrjam legismyfteriumabore da-

tum j unde quoquc feveritatcm miportat. Et quoniam hxc omilia nominadivina,ab opcribus Te-
tragrammati in hoc mimdo defumpta,in unico illo nomineinefFabih comprchenduntur,(ouod eft
nomcn Dci unicum,& dicitur feparatum,quatcnus,juxta Rabb. Moyfcn AEgyptiacum ligrnhcat ,
fubftantiam cteator/s figmficatione pura,m qua non eft participatio j videhcct iri nir^" Jchova ; ij_
copcrcipiemusinquifitionedihgentiacdcbita,quodpartesmifcricordixpertineahtndpriECcdcn-
tes lcu primasjeho vs literas,qux coelos iupcriores r; &
Vau dcfigiiantiquatenus prima Sephiroth,
Cheter, CoronainliuitperordincsSeiaphinorum inpnmummobile,& ab illo adrcs omncs, qui-
bus dat clfc; Secunda Hochma ,Sapicnua confirmatio cft omnium : Undc didilum cft quod Deus
terbo&fapientia omniaperfeccrir:TcrtiaBinach,Prudcntiapcrordiries thionorum infphxram
Saturnidelbendit: Quinta Chcfcdpcrordinemdominationuinpcnetratadfphcciam Jovis; Sex-
taper ordincm Virtutuminfphiram foliv &:c. Uade obfervarc dcbemfts , quod dTio coeli fiipcrio-
resprimarijs &C fecundarijs mifcncordia: in fluxibus infunduntur. At vcto illa cmaliatio, quae tran-
fit pcr ordincm Potcftatum in fphajrarr. M artis,dcr!otat, quod, ut DeUs eft Dominus Dcus fortis Sc
judicio plcnus,ita ecjam fevcritatcm cxerceat contra rcbcllcs > duros , &; dominationcm cjus oppu-
gnantcs; Nam.ut Mars eft Plancta igneusjita belKuTi (iium gciit Jchova,excrcituum Dominus igne
conl"umcncc,prunis!gnitis,fagittisarderitibus5iftu,furore,ira&c>
SicctjamMalchutdenotacvitxarborem inParadifo terrcftri Undc proptcr dctruncatio-
;
ncmilliusarboris, quafcihGetcafilijsAd<-cdcnegatur, arguitpunitioncm&miicriampropteiino-

bcdicntiam. Scd his rcliîs ad ipfius nominis incffabilis Tctr.agramm3ti obfervationcm pcrvcnic-
mus,quippc dc cujus myfterio hoc loco agimus. Contcmplatione crgo debita fadla,vidciT)us p ti-
mum ad cxemplar Jitcrarum nominis Tctr.igiammati , iûod immortalc & mortalc ci includaturj
immortalc vidciicct in primo H qUod pulchncudineir J od rceipit , & pci Ehich fignifieacur ; Eft e-
nim corona 6c radix cotius mundi,
Perhoceigo 7;mCasatqiieiiatcIIeclus,i"apictitiam&prudcntiamificludcnfcs,intclligunCur;
adcocucilladnotiliirimamhoiTiinisanimam&mundic.iputde(ignat; Mcns cigu & intcllcdus
abhoclocodelcendcntcsfuntimmorcalcs: Ac vcro infimum n coipus cx ^.iclcmcntis indicat,
quod morci & fubje6iioni mancipacur: tmo vcro ipfius mundiSalvator,in hocn feimmcigcns,car-
nemqueteuelcmcntarc eorpus iliduens.amortcnoncratlibcrautimmunis: Et quidcm pctvin-
culumnaturae, quodabipfo noncratalicnumiejuijah, vel nfnperiuscumilloinfcriori conjun-
ctumcrat;atqueitaChriftusfa(£l:uscfl:Dcus&: homo; Etutinjchova rcpcriturduplcx nr\-, &u-
numnfcu quinarius in aliud ndu(5lumproduciti5.ita,fiiterumpcrnumerum duplicisTîllc nu-
mCrU?duplecur,conftituet50.qiiinumcruseftfymbolumJubilxiinagni,fcuhcbdomadajfiipcfnj^,
fcuSabbathircquiecis,&SabbathiSabbatorum , qiioanima^humanicomncs purac, rcjcdtalabc^
tandemad hxrcditatemPatrum rcdibuntlibcrc&inpofleirioncm vcrc noftram &propriam in-
gtcdicntur,quam acquihvimus&rccincmus peraniniam Meffia:: Nam 7;f'uperius,cu;usanimacft
jpfe Meflias.fcu vircusJod,inninfimum & corpus Cubicum ingrcdiens,poftmoitein fccit illud,-(
infimumincorruptibilc, &clevavitiplum adfummitatem 50.port.1rum incclligcntia:; ad quain
Moyfcsnunquampocuitinhat vitapertingcrc.nequc in fccunda,ni(i mcdiantcMcflia fcufilio»
qui foluSi& pcr quem nos patiis cflen tiam vidcf c ac cognofccrc poflumus. VidCnius cigo , quod,
ficiitinfi-iptcmumeftvita, atqucefrcntia, &
benignitate p!eniflimum,fic etjam illud infimum ^
convcrfo languidum fit,& infinitis mutationibus obnoxium : Atquc hic eft ratio, ut opinor , quod
CabaliftaedivifcrUntrMrTînrTÊnSj&inipfum, fcdlitcrisinvcrfis) hoccftEnsidealc, fpiritUalc,
ac immortalc , & IpfLm qaafi cxcmplum ad imaginem cjus formatum , lcd mutationibusapercum;
Qui duo cxtrcmi vittQte unius Mefliaead idem pundtum CorDhaifeu Jod rcducuntur: Atquc lijec
eftratio,quodJehovapOrtat tacitomodojcfum Chriftum.
Porioetjam animadvcrtitnus tlesinjchovaprogicflus; vide!icctr('Jah 1?^** Jeho> mn'i' &
Jbdinr.dcnotatEhich; qux cft fumma Tctragrammaciopcracio: UndcJah eftmifciicordixpa-
terni indicium at IH"" cft ('ymboluin ipfius Ehfeh; Eft enim figillum Dei,quo Ehich f igillaVit mun-
;
dum,& dicicUr n^S^Kjhoc eft Vcrum.

Quiautcmfithu)us(igilUnatura,nosdocet occiilta htfnuum fignificatio: Narn imprimis
Alcpharguitidem,quodjoa,idcft,primam&fimpliciflimam Eiiich cflcntiam: \i;eft fymbolum
igriis & Ipiritus ignci, dcnotahs hoc iplo luccm crcaram , qusc nihil aliud eft , quam fpitirus purilfi-
musilluininacus;Et7;Cft(piritusfin'.picXihfuanatura: QuarcDcus lux incrcata,& luxcicata in

mcdioparricipansdefpiricu&merafucc incrcata, acipfefpiritus conficiunt fignlumTctragram-
mati,quoomncstesimprcflioncm vitxatquecxiftenti3:(ii.enancifcuntur; EtJchovaeftpcrfcCîo
omnium,omnia tam mortalia.qnam immortalia , tam pcrfcfta quam impcrfcdia , tam bona quam
mala.
De PRINCiniS SUPERSUBSTANTI AL. ^J
mala, vitam & mdrtem , fanitatem & morbum , ctelum & terram
lucem & tenebras , diem &no- ,
Aein , Dcitatcm &ipfum Diabolumia fe comprelicndensimmenfifque fuis brachijs amplcdteni:

Nam anne quicquam linc ejus prsfcntia exiftere potcft ,
qui cft om.nc quod eft,, & llne quo nihil ?
Nonnehoc multis facrorum Bibhorumtcftimonijsconiirmatilm habemus ? EccUfiaJl. cnm 11.14^

lcriptum e[i.\Bond & »tala,vita & mots;paupertas & honefias a Deofunt;EzEcckftaJitccs 7.14. ConfideraopcrA
Dit , c]uoc.iieitiopbjiit corrigere quetntlk ikjpexirtt : In dtebottafruere bonu,& ntalain dieittfriicave -. Stcut entm
hamficilUmfJitDciis, utiioii inventdt bowocontra etim jujias {jueriinonia! : Et fl/ifei dicitiar; EHite aitquod
malum tn civttate quod non creavit Deus ? A tque iterum Mdtth. 3 .
45 . Deta Solemfuutn fecitortri ftiper bonos
& malos^&pluttfupcrjunos & injujios : Quo fignificatur quod iple lit autor Sc faftor tam boni , quam
mali,c«im)ufti,quamimprobi: Et iicmm Deuteronom. 30.15. Vitdtn&bonum,item mortem &maium
pmpofutttbt. Simihter Sapteiit. 1 iJ 1 5 . . Fit£ & tttortis habet Dominuspttejiatem qui dedutit ad portas mortis,&
teductt.
Ucautcm boriitatis&fanitatisJehovaeftaut6r,ficdeeofcripfcruntMoyfes Deuter.yO.io,

Jpfelehova Dciistimvitattidesf,&lonîtudodterumtuorum;Joî\n. in i. Epift. 5. Vitam dternam dedtt nobis
Dius,& hxcvttatuflioejuse^: Salomon Saptent. 1. VitamcreavitDeus: vidchcet ut cflcnt omnia,&
{anabiles fccit nationcs orbis terrarum,& non eft medium exterminij ; Pfalmiftaregius P/4/ff;.3 o.(j.
Vitaade^betievclentidlebovdi. Et Pfalm. ^C.cj. Vititfonspenestee^ , & in torrente deiitiarum tuanim btben-

dumdasfilijsbominuiii. Ec Pfaim.cô.i.^.. Vtt£prolotigatto,benignitasDei,&amanitdsle\]ov&ddfitnohis. lob.
10. iz. Vifitatiotua ccnfeivavtt SptrttUfnnteum. S3.\omon Saptent. 16. Sermo Det fanat omnia. Et Vroverb.
5. Durutn longttudo in dextra faptentt£. EtEcciefiafies 5.17. Dierutnvit^ numertimdeditDeus. DavidRex
Pfalm.if.j. LucemfacieitU£attol!cfi'.pcrnos,&effiiiet, iitvideaittus boliuin. EtPfalm.ii.icj. St tu tlitifiras
lucernam meamjehova Detts tneus,fplendentesejficit tenehras meas. EtPfaim. 27. i. Ltix faiiis jufiormn & robuT
vita wja; & Pfalm. 31.17. Luceatfacies tua fuper fervutn tuu)n,ferva me bentgnitate tua Pfalm. 3 i.i 7 Et Pfalm.
.
2,6.10. lHlucelcl}Oi'£vtdibimuslucem. Et Pfalm.Bo. ^^l-uceficieilehovxfalvabtmur Et Pfaim. 84. . 12. leito-
vaDeuseR Solgraitam &gloridmdans. EtPfaim. ^j.ii. Beiiignitds Dei magna ei? ufque adccelos, & veAtas
ttiaiifquâdfupmorcsr.iihes. EtPfalm. (J5. BenignitasDeimeiiore^vitd. EtPfaim.106..^. Benevoienti/tpro-
feqtittur DeiispopHltini fiit:m,& falute fua. EtPfaim. ic6- Quem vifitavtt Deus faiutefua ffrucrur bono , &foe-
luttateeieclorum ejui &c. Pfaim.106. Ruth. 2. lO. Bentgnttateinexercet ergavtvos,& ergamortuosBenedtitus.
Proplietaiegius. Pfaim. 35. Oquamprctiofaenbemgnitastud,cumfiiijbominumad umbram aiarum tttarum
AcvcroutmahatqueaEgi"icudinisfactor&autorexiftit,lic ctjamejus mentionem fecc-
ferectptant.
runcPlahnifta Kegms,Pfaim. i.y&ii. VoxDeiinira & izfiu adverfusimprobos ,EtPfaim.ii. ^. Depiuet
fuper tmprobDsprunas,ignem,& fuipltiir.fpiritufque procellarunt portiopocuii ejtis. Moy(esNHff;cr.i2. Iratufqui
coHtra eU Iehova,&c . Ecce Mdria apparutt candeiis lipra, E t Deuter. 28. Tactet lebova,ut adhdireat tibipefiis, do-
tiec confutnaris ; lehova te percutiet tabe calida & Afiuante , ac adurentefebre, &ficcttate , ac uredine &c. Et percti-
tiet te Ifbova amentia & c£Cttate &c. EtDeuteronom. 28. 61. Piagas omnes tnfcriptasltbro legis inducet lebovd
'inte,Samtiel. i.cap. 9.5. PercHfitIcbovaHemorrboidtbusAshdodxos,Et x.Samuel. 12, ij. lehova piaga affecit
tnfantemiiltitn. Ecitcrum Rex David Pfalm. 21 10. Iraleliov£, ut ignisconftimens,Eipfaim.yy. 21. IgnU
hbov£aicenftisesi inIacob,&traafccnditinlfraei,EtPfalm.-i. 6^.1gneabfumetDeiistmprcboJ.EtFfalm.jy.
j. Effunde afium tn aiiasgmtes &c. lob. 6.^. Sagitta. Omnipstentis in megraviores ; Virtis earum ebibitjpiritiwt
vtetim,& conturbationesDei qu£ acie infiruCta funt.oppugnantme,Et lob. 21.17. Doloresimpertittir Detis ira fua.
Et lob. iii.lehov,ttncr(pat per doioreminieciulo,& omniaoJiAeitismarcefccre facit ;abominabilis et in vitafitpanit
&Animiiiiltusctbttsantcdefiderabiiis;TabefcitC(iroejus,&offa,qu&teciafuerunt,nudabuntur; dppropinquabii cor-

riiptioni aninta eius,& vitd iRtiis morti. MoyfesExod. 4. 14. CuinqtieeffetMoyfesinititiere,in diverforio,occurrit
ciDominus,&voieb.it occidereeum. EtExou.^. 3. Niêtovanoscitdatpefieautgladio. Et Exod.p. Eccemanm
meaertt fuper dgros,& fuper equos,& fuper afinos,& (uper Camtios,& oves,& bovespefiis vaidegravis : Et Exod.
9.14. Ego miffurusfum tn corttiumomnespiagas meds,&infervosttio5,&inpopuium tuum. Et Levit. 16.16. tf-
ficiam,ut.doininctur in vos terror cum tahe , & cutn afiuaiite morbo,conficientes octiios & cruciantes antmtim. Et
Pfalmifi.Pfaim.iS.a.^. VoxlehovdconfringetcedrosLihani,&commttiiieteostanquamvituium Libani: Vox
Donuntconcutientisdefertum;&commovebitDominusdefertumCades&c.
Totum etjam illud niahim induxit Jehova in Sodomam & Gomorrham,quo ad nihilum vir-
Sedvideamus,obiccro,quomodohic cum opinionibusPhilofb-
tuteira:Jehov2reda6i:a;iunt.
phorum Echnieorum convenianr. Proclus fcqucndo doctrinam Theofophicam Orphei Hcfio- ,
dijEuripidis Efich,^ qui quicquid de myfterio divinitacis docuerunt fub fabularum umbra & vela-
mine texerunt J dicit, quod Soidivinusftt Arcitctyptis ,de quo omne decusnumerale,6mnispuicimtudo , omnit
harmonia conveiiiens,omnisquc vitnfons dertvetur ,• in cujus dextrafitpietas & benevoientia,infinifira verofeveritas
&puiiit 10 :Hiinc crgoSolemadmirabilem,Phoebum,&Apolhnemdixcruntantiqui^Mfi4»J <»(/(*-
traportaittem,& arcum atquefagittasinfiiiifird.
Poiro etjam cum fecundum variecatem adfionum ipfius in bono vel malo , in duphcem natu-
ram dn ifcruntividehcet nofturno tempore illum dixerunt Dionyfium dilacerantem,per partes di-
vidcntcm,& feipfuminparces fcptcmdifcindcntemj tempore vcro diurno.4/)»//<wff;nuncupave-
G< 2 ruac,
Cj^ Sect.I. Port.I. Part.I. Lib. III.
runt.illuditciuni,quod dilaceratum & abfcifliim erat.componcntem. Quibus inniicrc vidcnfur,
quod de paii numercvidclicet 4. ciu leferrur fpiritus macerialis,& mipaii,nempe j. cui lux & for-
maattribuitur,tanquampatiente i\;agente,vclftEmina&mafciilo,lioccft,innunierofcprcnaiio
omiuagencrentur&coinponantur, acquc iterumpercandem rarionem corrumpanrur cn; diflol-
vantur; Sedgcneratio cftde ca;lo,&eft vita,hoceft,!Lix luperca:lcftis , vis vivifica tanquam ab &
Apollinciatcorruptio cftdetcnebris &
infcris,hoceft,dc noftedilacerante: Atqiieharccftratio,
quodnoiiliDionyliLini dilaniantem.ûalimaloruminduttorcmjdici vero ApoilinCTn iiniloninr,
qualiinalorumpropiiliatorem,pia;fticueriint: QuarcAthenicnlcs ApoUinemdixerunCilit.vMW»,
hoceft, mali profugatoicm&:Homerus,f/w»,hoeeft,fanicatisauthoremr Nam omnia facit uni-
fona,pcrfcda,& confonantia.
Sedquomodo hxcfieri foleant per numerum fcptenarium anrea allcgatum oftcndcmus •
Nimirumconflaturhicnumerusex 5. & 4. quorum piioreftnunicrusimpar,atquc omniumnu-

mci.orum pcrfedorum origo,quatenusin ic habet principium,medium,&:fincm; Qunic fonnam
Innphcillimamj&divinxcflentia^fpccimenprsfe tertjquieeftadusagens, &a(floroinnium ,leu
vutusipliusTetraiJiammati: Atcjueuctcrnarius numcruscft omniuiTi numerorumpcit(.dorum
feuimpariumorigov fic etjam quaternariuscftptincipiiimnumerorumimperfcctouim acqucpa-
iium;quatenusfecundum Pychagoreorumdodrinam binariusnondicitornumeriis, led unitatum
confuiio.
Quaternarius ergo numerus importat matcriani informandam quse demum informata, hoc ;
cft,cumiorma& numeroternariounica,conftituicimivcrfimundicicationcin; atque ita hxc cft

quafiuunicius feprenarius,quiconflanirex j.&^.Ubi^.cftpropiictai.uniinlaciolariCtaTrinitatc
{yaibolum,&4.eftraatcria;fcu (puicus, cxtencbris vaftis apparcnns indicium. Hicigiturvidc-
mus,quod Ji:hovaDeus,quieftomne'nomni,rcfpcclu nuniciitcrnaiij&lucidinuncup.uushcille
Apoliofuperca;leftis,quieft vitaomnuini,gcnerationis patcr,valctudinis reftaurator, &partium
in-corrupcioncfep.uatarumiccollcdoivRclpcduvcLonumcriquatcrnarij^ttncbrarum prolis,di-
citiKDionyiuis,omniapro fuo bcncplacico coLrunipcns,& compofit;ukftrucns,inquc fiiaspartcs
limil.t.ves dividensatque dilanians :Unde vidcmus, quod Deusrcfjicjû fiia; cflcnricrfuperfiibftan-
tialis lic fcmper crcacurisbcnignus ,bcncvolus,acque milCLicois; rc(pc(5hivcrovcftiscrcat2E,cx
Chaosnigvcdinc cxcrac"l:a;,dicicur compoficioncm in parccs dilaccrarc & corrumpcre Nam matc- :
iia,cujus efle eftiple Deus nunquam contenta, novas formas affidue appciendoeft caufa dcftru-
,
dionis,cotrupcionis,moitis &
moiborum,atquc omnium pcrturbationuni; fcd econtrariolux
fcu forma vivificac , fovec,rcftaurac,atquc omnc bonum ptoducit : Unde revtra di-cirur, quod ni~
hilpnterfolumDeumfitbomm: quippe cum ca;tera; cicacuia; per parcicipationcm tantum dicantur
bonx, vidclicetquatenusde divina bonitace participanc,fccundum illud,quod Gt«.i.mvcnitiir;Eir
vidn^qiwd eff(t lomm &c.
Exquibusmanifeftumeft,quod malitia&corruptio non fitinDeoagente,quiiriproprie-
tatc eft tcrnarius perfcdus,fed in patiente,quod de tencbrarum malitia.ex quibus orcum cft,parti-
cip.ireaptumfemperrcpcritur: LftcigoDionyfiusfeuDeustencbiis vcftitus, qui dilacerarc fo-
lettcnebras,inquibuseft,&quibuspcrmilcccur,quatenusrcsfibi on.nimodo n.:cuia concrarias.
Sicctjamvidcmus,quodJodin nfuperiori diciturlumineveftiri^juxcaillud P/i/w.104.2. Lux efi
DeiMiiidus fetivcfiimentum-ftntnfcrwrivero fcnebris :ln fupcrioiiitaqueeft ApolloSpiricualis&Mcns,in
iTiedio Apollo vifibilis,ininfimo (camcifi in fefcmpcrficidcm in clemencia& bonitace jDiony-
fuis,quatenus nube denfa &
Ipiflanoclc apparcns,montes dilacerare fcopulos igne vulcus fui ac- ,-
cendcrC;&infinicaillainfinitismodiscrcatuiisinduccrcfolet,quarnojmala dicimus;Qu2quidciTi
licetDei adione producantur,lunt tamcn matcria;rcbcl!is,impurx, atquc tcnebrola; cfteftus ut- ;
pote qux male ad adioncs divinas fufcipicndas dilpolita malos atque pellimos , quo ad fenfus no-
ftros,pioducitevcntus; quaniumvisilli, iiile&intcllc(5tu:ilitcrconlidciati, propterfinemoptf-
mum aDco coiiftituantui;ita cjuidcm.ut^licuti illud,quud bonuiu v:dccui homiiubus, frequentct
Deodifplicerefolet,ficetjamquodi)smaluraapparct,femperapudadcrem,videlicccDcum ,pio
bono habcatur,
Acque hoc modo videmus,quomodo Dens didtus fit Domintis clemcntix ac benfgnitatis, &
Quomodofevericacisacpunicionis;ircmcuripfe fitautor boni&mali,valccudinis& .^giitudinis,
vits&mortis. Quodautem Jehovalit Deusmifciicordia- & fcveiitatis, concludit Kftimoniiim

hoc fcqucns ex facnsfciipcis clepromprum ,E.vo(i. 34.4. 6. Et tranftcmjcbova anteeum cUmtn'tt\Jcho-
va,]ehov.t,fcrtts,mifertcors,mtferator,tardusad tram , & mttltus mifcrnordia 6~ vcritate ,
fervans mifiricordiam
miUihus, & auferens iniquttatem acprxvaricatwncm &feccatum, &quialfvlveiidononabfolrit, vtjitanstm-
quitatem Patrtim fitperflios& fuper fiUoifiliorum & fuper tertiam ac quartam gcnerationem.
, ,
Hic igitur
luculcntcr docctur , quod Jchova in priori & principali progrcffu lit graciofus , & mifericois,
ui pofteriori vcro fcvcrus & punicns ufque ad tertiain vel quartam gencrationcm ; Pra-teua
videiTius moduxn , per qucm mifericordiam fuam cxtendit , videficec pcr facici fua- fulgorern,
aufe-
,
De PrINCIPIIS SuPERSUBSTANTIAL. 6)
auferendo iniquitatem & prxvaricationeiTi,ac peccatum, hoc eft homines illuminando , & pet il-
luminationemomnestcnebras tollendo,juxtaillu(iPfah-niftaeanteaallegatumP/Ii/)«.i8. i^.ShUu-
jkas lucemam tneam lehova Deus meus,Jpleiideittes facit tenehras meas: Et Vfalm. 80.4. Lucefaciei lehov.i falva-
Atquc hoc lcnfu Apollo gratiol"us,vivificans,omniaque fanans ab Ethriicis tingitur , idemqj
i'i/«K>-.
etjam de node Dionylius ab ijs dicitur,utpote qui in illo habitu omnia dilacerare traditur: Nam in
tenebris avertit faciem fuam,itaut cjus ablentia omnia corriimparitur, & in elementa diflblvanturj
quoniam Dci priEfentia eft,qu<E f acit omnia, ut cxiftant , fme qua omnia pereunt & quali dilanian-
Apolhne,(cu fplendore facicijehova; partium compoiiti diiripatarum
tur ; atque iteruin prxfente
Atqueitatotalisfaciei JehoviVvelfplendoris Meifiie averfioa
hcrecolle(5tio,unio,&vivificatio;
creaturainducitmortem&corruptionem; ejuldem verodiminutio decrementummorbosac &
perturbationcsparit; itidcmqueejusad juftitiamprifentia benigno afpediu vitavirxquelani-&
tatefruimur. Nonnehocideip Pyrf/w-io^.iS. fermonchujufmodiconfirmavit RexDavid; Deo
dantecreaturucolligunt-,aperienteeomanuinfiiu}nfattanturbotio-,abfentiafacknjusconturbantur-,Tecipicntcjptri-
tum exptraitt. Quibus nos inftruit Propheta inpiimis ,
quod omnia , qux funt , in Deo , a
Deo, &c per Deum fmr ; &c quod vita fcu Spiritus cujulque creaturs fit in poteftate Dei
ac quod omni? creaturx conturbatio , morbus , & intemperies a Deo dependeat ; fiqui-
demdicit, .quodabfentiafacicidivinxcontUtbcntur creaturx, intelligcns perhocipfum , quod
fine Deimifericordiavitamorbisaftligatur, itautfitinfoelicilfima; juxcaillud Pfalm.c)o. 11. Vit£
Jpatium tnifcrum abfque benignttaU Dei : Hlnc inquit etjam, Pfalm.î.i 6- Longitudttte dierumfatiabo jufium,
dciitqueeffictam,ut frtiatiir falutemea: Ucigituijehovavcrusfingiturelle Apollobenevolus, itaejus
bcnc volentia hoc modo dekribitur a Plalmifta pfalin. 84.1. Benedixip Domtne tcrram tuam.remtjifii
intquttatcm plebts tute,operutfii omniapeccata eorum ; Mittgafit omnem iram tuam averttfit ab ira indtgnationis ;
tiifi yConverte noi Daisfalutaris nofisr,avertetramtuam anobis. Deus tu convcrftts vivificabistios, & plebstua U-
tabtturinte: ofteiidenobisDominemtfcricordiam tuam,& falutare tuum danobts, WhnniWiSjAveiteiramtu-
'dmS>cc. Sc,Di:Ustticoiiverfus&c. dcnotat & innueie vidcturperiram mutationem forms anatura
Dionyfij itvcn ad naturam Apolimis mitis acque benigni : Quatenus autem fingitur elle Diony-
fius,eatcnasciiciruivquod iraejus abfumamur,& afiu ejus conturbemur : ^x.Deuter.ii.ii. Faciet lehova.ut
tidh&reat tihtpefiis,donec confumaris;Ichovapercutictte tabe calida, & dfiuante tdcere AEgjpti & hdmorrhoidtbus, ,
&fcabie,&prurigin:,quibusnonpoterisfan.iri.EtLevit. 16.16. Ejficiam ut domtnetur tnvosterror cumtabe, &

(um ifiuante morho,&conficientes oculos & cruciantcs auimum. Et loi. 3 5
. Incrcpat lehovaper dc lorem tn leiiulo,
.
& omnta ojfa ejus marcefcerefactt &c. Appropinquabit corrupttoni antma ejus,& vita tUtus tiiortt &c. Ex his er-
goluculcncer apparet.quomodo Jehovatam commi(erando,quampuniendoagcns, dicaturelle
caufavica: &morcis;Vita:videlicec inbenevolencia aftionis vivificaeluseellcnti.x, cujusefthmpli-
citer ad falutem a;ternam agerc ; Morcis auccm &
a'giicudinis,relpe(5f u vai teria:>a(5fiones ejus bcnc-
volas proptetmalamfuam diipolicionemmalerccipiencis ; ita utnonadvitam,Ied e converfbad
deftrud:ionem tcndant. Sic etjam videmus,quod Solis alpe(ftus quibufdam corruptioncm ac mor-
tcm acceleret ; dum tamen e converfo alijs vitam, (".lutcm,recreationem,& multiplicationem ad-
fert.&adgcner.aionem conducit; Videmusecjam,quod vivificus bonus calor lolaris ,fpiHo ac &
male dilpolico aeri fe hnmi(ccns,cum putridum,corruptum , &
peftiferum arftivo tempore efficerc
quamfspifitmcfoleat; Unde&: peftisnonmodoanimantibus,vpumetjam ipfisplantis&vege-
tabilibus fuboriiianimadvcrtitur; Etcamcn culpanoncftin a(Sionefeuagente,lcd inre male pa-
tientc,perverfcque Sc injufte a(5liones ccelcftes recipiente Semper enim tendit acStio lucis ad puri-
:
ficationem &c lubtiliationem fed , cum propter Spiiitus maligni refiftcntiam hoc abfque corru-
:
ptione ficri non pofiit,ncceII"e eft,ut fpiritus i!le,five in compolitione compadus,five in aere,aqua,
veltcrraliber,cortumpatur,quopoftcorruptionemfiatada6fus virtutisTetragrammati obedien-
tior. Eftnc,obfecco,morborum pcftifcrorum caufa aprava aeris in loco orientali difpofitione , qui
Sanderon vocatur, vel aSolc,quifalutifeiafuaa(fl:ionc attra(5tivanebtilas,purificandigratia,fur-
fum quocidiciblct attoUeie Utiquc qui Iapit,malignam loci conditioncm non a radijs folis , fcd a
?
venenolo loci vaporeproccdetc,aftcverabit;quippe cujus iiripuricatem Sol fuo calore tollere & ex-
(' llquidem res crcatas cum cteatore conferre liifet
purgareaifidue tencac: Simili etjam ratione J a-
ctus Jehovsbcnevolelei.ipcragunrperle; atqueubicjus a^tfus humilitcr atque obedienter rcci-
piuntur,ibidiciturgratia& gloriaarqnebcnevolcntiaDciabundare; Sedubieconverfoejusaîli-
Dusduritcr,obftinacc,acqucinobcdienterreliftitur, autubimateria ada(5tiones tam nobiles reci-
pienaasnonqiiadrar,quatenuscoidaarqucva(culaimpura nonfuntaddivinos influxus recipien-
dosidonca,ibicquidem,pioprcr(ubjed:l:i,inquod agitur,malitiam,diciturJehovainira,aeftu, &fu-
rore agcrc,atquc corrupcionem & inortem,ruinam,morbos,& omncs ahas infoehcitatis fpe-
ita ibi
ciesinduccic trauitur , quamvis ipfe fcmperfitinle peimanens, lemper ftabilis;atquein a(5fionibus

fuisconft.uis; Atquimateiia,proutmulticudine& proportione differt , infinitos ab invicem &
differentcs producit cfFc(5fus,qui vcl boni vel mali,quoad hujus vitx ftatus confidcrationcm dicun-
tur:licet ( utmihi videtur^^ omniarelpciSu uniformis Dei adionisbona nuncupentur, rcfpe(5lu
G 5 autexn
;
CC SeCT. I. PORT. I, PaRT. I. LlB;in.

autemmaterix, quacperfetotamalaeft,aliterfe habeant, ita uthocaliquidnihil &malamlicite
appellari pollit ac foleat. Sedconfiderarc hoc loco debcmus , quod, licet actio Deim natura fem-
perfitcadcm, &infe femperconftans, ucinigne veli)olcappaict,nihilominustamen,quatcnus
maeis eft cjus portio in uno.quam in alio , eatenus (aniorcm lilum , hunc vcro infirmiorcm reddit j
Etproindc,ubiTchovaadeftcopio(obenevolentia:fuxafpcdu,ibitcncbrx,malihiicE,cxpcliuntur,
morbipropulfantui',fmiras femperadcft,DionyIius,feuvirtu3Dci tcncbris atque trilbua vcftita,
nonapparct,adcoquc boiu aC lucidi angeli prifentia fruimur,&;mali locictatc ac iamiliaiitatc non
moleltamur: Namquc inipfoDiabolo,lucemincrcatam,infs bonam circ icimus led quoniaiU ;
tenebris,no(fte,iSc triftitia acmaterixcaliginolo: maiitiaoneraturc^: vcllicur.idco Jchovxvaftator,

interfedor feu homicida &
perculTor in mulc! s Bibliorum ficrormp. locis vocatur Imo vcro quan-
;
doque Tchovapro angelo vaftanLepomtur,cadcmtationc,quafupiameminiinus,vidclicct a;ci-

picndoTchovampio a<llu,& vaftatoiem procencbrofoan.geiimaiiemipiricu.inquocltmahtiavel
punitio; quemadmodum in fuperioiibus angoius denominacioncm habuit rclpedu materis
nubis, & Jchovaratione columnxignis: Hinc Exo.l.ii.ii. I.afij\O0pertjrramAE^jiptnwêilla,per-
tutiamqiieonineprimogenitnmin terra AEgyptiufqui adpuus crc. Uoi incncioncmtacuj. hovalui iphus,
arguens,quodipfe lit (ibi vindex Unde tbidem ii,.Et vidibo fjnguinm^& tranfihovos, nec erttinvosplagd
:
dijpcrd^ns,quandopcrcu(f.ro terram AEgjptr. Etiieiun: ibtd. i^.TraipJiltc autem Di.viinus pacutiens Algjptws,
ciimque vidirtt fanguinm m limine,tranjcendet ofiium doiniiS,& nonftnetptrcujfun-in ivgredt douios vifiras , & U-
dere.
W\ce\(ô,\\h\A\c\x..,c[VioAnonfinetpercufiorem ingredidomosa^c. intci!igitnaturamDionyfij,hoc
eft,dilanianccm vcftisluactcnebroliedilpoiitioncm,iii qua Jchovamoic luoagens facic ftacimt jus
maUciamexeciuvoluntatcmfuam;Necn.divifuseftpeicu(lbr3percutientemagis,quamgladius.^
eftinrtiumcntuamanuhominis,percutientisiNainihumentiiJehov2cftmateriatiift:s,quamoitc,
antmoibo,autruina,aucdcftru(5tioncagerevidetuL;Undcdictueitinquodaloco;Mrf«!«If/;&rrf/»a-
CHfiitmorte-,hta!ili-,Manuspiintetii,acbracbii<extcnfum-,Etal!Li,Gladtushhovdvelangeli.,&(.Scd,quo^
cuifjr fcu^ladius coniunctusfueiitcuip(o,quiactupcrcu{Iocidedit,probantverl:afequcntia,iW,
i 9 . 'iaiiiim 'esl aiitein nJtis mcdio,ut percujfrit Domtnus omnc pnmdgenttutn
tii terra AEgjptt in c crgo patc c; : H
qiiodJehovafuericpeicu(foL&:peicuciens,quihic(umicurproDco(mml,acq-, vcftc vclgladiocjus:
Sicccjam Lxod.xj^.iQ. dicicur; AngAus ]chovtipris.cefiit ifaeUt.t: crc. c^\.mic\iVLS (cil. mateiia crcaca (igni-
ficatur; Ut etjam ibi Konfinct peraifforem tngrcdt &c. Ec poitca dicicur;I/)/f If/jov4 pr^cejitt ifraditas &C.
;
Sicecjamhic;Pfr«//j/r Donttnus omne prtmogeiit:i:m &c. Sin)iIicer5.Ri.;g. 14. 15. Immtfitque Dotninuspefii-
lentiam in ifrael&mortiit funt ex popido y o o o o Vironim. Atpojlea (um extcndtjfet manumfuain ang.LsDo-
.
mini fipsr krufalem , ur dijperdcret eam crc.

Hic er£;o creatuta nonnunquam capic dcnon-!inacioiicm,in quajthova operatur Sz quando- ,
quc ip(i a6lou,nempe Jchova:,actio attribuitur. Scd jr.ir. parumpcr ad cxadtioiem nominisjehovae
dcclarationem deiccndamus in quo totius univcrh myft:cria, &Z omnium rerum principium intcr-
;
num movens dchccfccre vidccur. Inpiiiviis igitur my(l:;cam cjus diipofitioncm fcctindum nomina,
ineojuxtaliterarumordincmdcprchciii"a,contemplabimur,videlicetin"1iT'j &deindecjusquafi
coonominajipliadopcrumcjushicm mundoexphcacioncmadjuni51:a,conhdcrabinius. Quodita-
quc ad nomina fcu fyllabas (ignihcantes in co contencasaccincc,animadvertendum cft,quodjcho-
va:principiumcftEhieh,quoddcnocacurper-Jod Hocaucem (ccundum Cabahftasidcm lonat,
:
quodquatuorhterx; quatenus Jod denotat 10. is: deccmcomprchcnduntquatuor numerorum

characlcrcsfimuliunftosi.i.j.^.quifaciunt 10. Acqucucexjodionmcs
carteri charaderes for-
cxdipcrhcicbuscorpus (lc ctjamexjod
irantur,(icuti expun(fl:ohnca:,autcxlincisfuperficics,ts: ;
primaliteraTetiafrrammati ineft"abihshtr..&cxnilliiminatiofit 1 atqueex Vauilluminatoinlor-

matur,&illuminatur-» Heultimum. Undcpatei,quodEhich(euJod iiciphus Tetragrammatiin
n
rerum naturam ingrelTus (eu ingrediend; conatus. Iicrum Jah ' denocac Dci cdenciam in mericis
Porro etiam in mundi incomparabilis id.Eahs & Archccypi refpedu yK El,incipiens cum Aleph,
dcnocacpriricipium.at ^''Jaharguicfincmjquatcnusincipicprogreirusab t< veriusJoc!,quodcfth-
nis mundiihcrcati hne finc;cum in co novus cteacus incipiat iibi incicacus finire videcur. Habcmus
ergojod,quod li^^nificat piimam Tetragrammati in Spiritum .ibydi emar.ationcm & dcfccnfumj ,
Habcmus Sc TaH,nomcn circndx in opcre mcriti & rcccibucionis , dciignians benignitatcm Jc ho-
\x: Dcindtfn cft(ymbolum(igilliinlIusEhieh, quoEhichdgillavitmundum vifibilcm, cjuiquc
creaturasimpreflione vitx^&diciturr;'»!'»^ ,idcft Vcrum dcquo/wpr./; Et vicc verfa "n quah E-
,
omncs fpiiitus denfi iuformati (iinc; Vcl V~ ip(c,ac li dicerccur, ip(c in

STO.feu vox Dci,cujus fono :•;
tcrracanquamincoclo; Acdcniquccotum norr.en Tcnagrammati nVVdenocatDcumubique,

& omne,quod cft. Quod vero ad nomina DeiTetragrammato adjun(fta attinet,(ciendum cft,quod
illa nomina quandoquc prxponantur nominijchovx & quandoquc cidcm , ac quidcm (a:pcnu-
,
mero poftponantur:Nam eadem cognomina,prxpo(ica & poftpohia.taciunt , ut nomen incftabile

proprietatedilFerat.InprunisergoinvcmturElohim,tumante cumpoftTetragrammati nomcn po-
fitum.
De PrINCIPIIs' SUPERSUBSTANTIAt; ^/
fitum. Genef.i. EccecumElohimTetragrammatHs, rexregum, & Dominus domimntium mceftt ; Sz didum cf!
tum p 1 imum;lfi<efuntgenerationes cceli & terrA,qttmdo i reatafunt mdte, quofccn Tetragrummatus Eluhiln cce-
liim&terram quibus adjundtis hoc in loco Clementia Dci
;
cum juftma inceliijûui Nara ubicun- .
que per facra Biblia Tecragrammacon llbi jungit EloHim , ibi prbprietacem in venuTi as CIcmenciiB
acque jufticis. ConjungicUr etjam nonnunquam cum "'1"\N Adonai , ut in oracione Habakuk tc" ;
tragrammatui A<lonai,fortitudomea: EtCabalifta:ince!ligunt hujufmodinexu, quodvutus Tetra-

piammatidefccndat adipfum Adonaiprolatum; Porroetjamordine inveriorcperuiir; Adonai
Tetragrammacus Nam Genef.i^. ita habct ur ; Adonat Tetragrammatm.quiidabis mthi ? Atquc m hac
:
pofitionedivmasproprietatesintelligimusabinferiori adluperiusati-endenceS, 6c fiipremamlu-

cem apprehendentes. QuandoquectjamconjungiturTetragrammaton cum El •?£<, uc Pfalm. ii8.
E/ TetragrammatustUuxitnobu Atque hoc duorum ncxu clcmencia lignihcatur; Et quandoque jcci-
:
dit.ut cum El ctjam Elohim Jeho va: annedtatur ut Pfalm.^ o .£/ Elobttn lehova tocutus eH ,
: vocavtt ter~ &
ram. Et his quidem adjundisnomenincfflibile arguicgratiam cum levcritcire coh|und-.m feu vclti-
tam. SimiliplanemodoapudProphetasmvenimus cognomcn SabaothJehov<E leuTetragra n-
mato poftpolitum , ut Pfalm. ^6. Tetragrammatonfeulehova Sabaoth nobifcum/ufciptornojlerDeus lacobi
Infinuatautem hocmodoproprietatemjudici; &punitionis: QuareProphetaeiftomodo feuror-
mula increpando ad fe veritatem ufi funt. His igitur adjundis dotemur, quod idem qu uuor tera- 1 1
rum nomen tam ad bonitatem milericordiam , vitam , benignitatem , clcmentiam uiurpetur,'

, &
(quoquidcmmodoilkid fub nomine Apoilinis benevoli intellexeruntEchniciSap e.esj quanl
adfeve!i:acem,punicionem;afflid:ionem,tk:perfurbationem. Concludiniu? itaq-LK quoa tain X' ,
gritudinis feu infia-nifatum,& morborum,imo vefo ipiius mortis ratio,quam fanic.icis valctudiniC.
ûereftaurandxpotentia,&:ipfavitaatquebenignitas,foe.icitafquc&pulchdcudotumanimi tum
corporisanliTôrocedatînmn-exiftat; Cujus qutdem.-^pnuscft ipfi benignitas& vita a;tcrna;
(•^vero ultimum, tenebrarumfoboles,a("pcrconfequensmorborumpertuibationu;nque capaxj
jod in nelt ApoUo diurnus,mifericors gratiofu%& vivificus ac fempicernus Jah autcm in Vau,& ;
VauiriitltimuirinHe,hoceft,intenebiasfeimmergenseftDionyiiusilleveterumiracundus&np-
<a:urnu.s,quipunit,dilaceraL,(eveiicateabundat; quippcquiveftibusfua:nacu7a;contraii;,indutus
contenditcum tenebris,&denfi:atem fubtiJiandopaiificare,immundamundificare,tencbrof.iil-
lummarc,& hujufmodialiaperfeiftionisofficis ,pr£ftare cencac; fed quoni..n',propcern.at^riaEin.
hoc cffilo impuritatem atque dilpolitionem ikculentam^hgc abfque rei, vitio tenebrai um immun-
ditie & peccato contaminat2,corruptione atque diUblutione ad exitum peLducCi.e non poteft id- ;
eo res tenebris coinquinata:s,& Ipurca duritie ac frigidicace rebelles , fada diublucione & pai.ciura
feparatione,renoVare ftuder,vt ea ratione rem pollutam &
luis adibus rebellem domet ac obcdi-
,
entem reddat £ veriit autem, iit ali; homines ej us inciepatione,& per morbos inftituta afflidions
.'
humihentur^quibusquidemDionyfiusconvertitur inApolhriem,itautfanentur;quemadmodum
in Hefikiamanitcftum eft,quem primum Jehova,mortem minando, juffit ad morcem (ck prspa-
rare , atqiie tandem tamen , feveritatis (ax proprietatem in mifericordiam convertendo , vitam &
•
dierumlbngitndinemei conceffit;Alij vero perverfi,acrebelles , &
incordisfuidiuitieperfifteri-
tes,nec caftigationi mediocri ad fui humiliationem cedcntes, morteintempeftiva e numcro viven-
tium tolluncur,acque ica a Diony fio nodurno^hoc eft,a morte dilacerantur atque exterminantur;
id fane,quod non evenit propter Tetragrammari virtutis adlionem , quippe quae iemper eft eadem,
permanens,atque completa,fed propterperverfam matcriae recipicntis dilpofitionem: Imo vero,
hifi Deus averteret faciem fuamab iniquitatibus noftris quis coram eo poftet confiftere ? juxta il-
,
lud Sap.u.Mifereriiomnium,quiaomniapotes,&d!ft?nulMpeccatahomirium,ut rejipifcant: Nam diltgis omnia,

qu&ftmt,& nthil abomtnaris eorum,qutfecifti:y.ecentmcomparaflt quicquam , quod haheres odio: Euj.iid ai:tem
tnanfurum fuiff^t altquid,mfitu volutjf.s ? aut confervatiim fuiffet , quod rion accerfivtffes ? Sedparcis omnibus eo,
quodtua funt,6 Dmine ant?nartimamans: Sicetpm Sap.i.i.;^. Mortcmnonfcit Deus ,neque d.leitatur perdttio-
»evive?ititim; Namomnia creavtt,utefent,&nationesorbisterrarum falutaresfecit &c. Mortis autemacquifi-
tio eli ityufiitta. Impij autem tnanibus &
verbis accerftverunt iUam,& difiimantes illam a??itcam d.flt.xerunt con^ &
tabuerunt,ubt co?mntione?nflatueruntcunt ea;quoma?n dtgnifunt ?ndrte,qutfunt exparte ejus: Et Sapient.i. Deus
creavtt hominon adcondtti0nmmcorruptam,& ad[uttpfius imagtnemfctt eum;fedinvidia Diaboli mors introt*
F»n«?«««(/«?«.Sicitaquevidemus exillis,quod mors&morbi,qui iuntilhusnuntii feu
pra^curforesjfint ex parte tenebrarum & materiae,ac nequaquain de adlu
fimplici ipfius eflentis divins.
EplogHSi
C\i Sect.I. Port.I. Part.I. Lib.III.
EpilocH^t^jeutotitithuiui portionis recapitulatio: VbiParadt/itam ccelejiis quam

terrefirisfedes de}nonJiratur,fimulque ratiofamtatis, morht , i£ refurre-
Bionis fuccmSie fecundum captu-s autoris mopiam 0*
exilitatem explicatur.
INhieroclyphicamundi&regioriumejusper nominis mirifici charaderes demonftratione hi-

culcntcr ar"umentisratione non carentibus exphcavimus,qiiomodo virtus Tctragrammati,leu
Mefliasjfeu emanatio a Jod per TM & H ad machinx mundana: ccntrum uiquc pertmgat Proindc ;
virtusillaTetragrammati(acroland:a,hcetubique,haudl'ecusquanilux folisumiundo, agat&u-

biqueadefle videatur , extra tamen regiones m
& H non magis pCrfonaliter, hoc eft, in intcgra fua
eflentia,egredifolet, quamlplcndorlolisecOrpore folari,autipfeDcusc Paradifo: Undeht,ur,
ficutik-EcvirtusfandrajfeuMeilias eft Deus, fcuVcrbum&SapicnnaTetragrammati, qui cxtra
Paradifum feu hortum liium voluptatisnon cgrcditur,hc ctjam nec MelTias limitcsimmenfos[di-.-
plicisHeSc Vauexccd.it licetradios fpintusiuivivificipallim pcr mundum^mundiquecreaturas
;
difpergatiutpote quorum pra;lcntia cunda vits bcnchcio fcuexiftcntis charadcre fruuntur & fl- ,
nc quibus ne pcr idum quidem aut momentum oculi vivere vel lubiiftcrc poflunt. Neque cnim ::-
litcrriioventurhi charactcresincrcati.fcuhieroglyphica vivificantia permundi regioncs quami- ,
pfe Sol prcECcrquam quod Sol motu regulari ,& a Dco conftituto
;
,hoc cft involuntario i^.horis
circumducitur;rnotus autemmiLabilis charactcrumiplius Tctragramiiiati volnntarlus cft mini- &
me coadus.ac ubiquc pro liBita &: bcnepluito luo,in (uo paradilo n tam fupercGelefti.quam p, in-
fimo &: clcmentau apparcre lolct;ex quo homines omnirs nonnunquamalloquituti fecundum il-
lud,P/<«/w. i8. 19. NoHt/J/fy?;;» fcii vcrhum^cwtnroxnotatiditur; In omnm terramcxivitfoms ,& tnfiiiei or-
buterraverbumeiiis: £t tamch a ftultis contemnitur vox Dci,ac non intelligitur, fccundum hoc Pro-
verb. I. Sai>knti.t fivnmaforis recdntat, in pLteisedttvocemfuaTn^tnftimiiwiurbariim proclamatjncivttatequa-

qiiefermonesfiioselo:}uitur : Omtiiqiie 6 fatutâinabtttsfatuitatem , &ftolidi odio babebum faentiam : At vero a
fapieritibus cuinrevetcntiaiSctimorcciaufcultatur, & cum gaudioaclxtiria lonus cjus recipitup,
quo ipfoquidcm ctjam illi tandcmcxaltantur,juxta illud Pfum. 18. 31. Verbumfeu fermo Deipurgatif-
Jiniuscsi,cl}'p2Usexlj}cnso>niiibus,q:tiferecipi!)ntadeum. Hoceigo Vcrbumlcuvirtusajodeftlata cftin
ipfo Tetra<Trammato; Quodctjam zeibazmVialmiCu.jPjalm.^^.ii.inlebovalaiidaboVerbumÊtfCt
confequens virtus Meiri.E in charadleribiis 1 rVi & M continctur. Erat ergo Mcflias in ccncro Jod,
,
quancTo erat exrra omraa;hoc cft,antequam aliquid crearum crat Id quod ctjam Salomon Prov.2. :
ii.hifcc verbisconfirmarc \idciai; Sapie}itiampofidebathbovafrincipioviiifu£,anteoperafua, anteuUum

tempus: Et Sapieiit.\<). c).Sapicntucum Deoeft,q!unovit opera ejus, &c. Deihde ipfe in hylam ingrediens
fecit habitationcmfuam im
Hc fupt rioii,lcu fpiritu Empyrco; Atque ita dicirur, Sapicnc. 7. f-
tnanatiofeuptxuscUrttatisommpotentisD.ifiniera, & candor feufplendorlucii xterriie , & êcultim ftnemaculit
majejlatis Dei,ac imago bonitatis illius :Ez,cum f.iceret Deusmundum:Etibid. 10. Sa^
ibid. 9. S.ipientid adfutt
pientiamemittitDeu<ef.inctisccelu\,i tbrono,im]uain,glori<cfu£,crcj Et Pfalni; 69.11. £« voccmfi/ameditDeus,
(ujusrobiirin fuperioribui nubtbtts &c. Hiccigocftlocus, leuParadili hoitus.inquoDcustcnuifhma

veftefpintusluiTiinohvcftitur,6i angclisl!iis,pr6ut eft,pacificcacbcnevole apparct;ecujusPara-
dili aquis vivis iSc arboris virar fiuclu vica lccunda,qua:pcnnanens cft, mundo hominiquc mundi ,
imagini,promittitur: Pcr hujusigiturParadifi lupcrca-leftisfrudum icfurrct^îoncm advitam x-

ternam cxpcdamus.
Deindein Vaul feufolis fpiritu pofuit tabcrnaculum {imm ubi vit.x% qua vivimus, Carbun- ;
culus prb fiindamento pohtus cft Atque in hocglobo viti' fu'gorcm , t<i paradifi'ca:Ieftis kdem
:
vidcmus;ad cujuscuftodiam noneftopusChciubim,lcuJulianodeCampis cum gladio ignco&:

ancipitiineab Adamipolêritatelignum vita;coniparctur;quoniamnimisaltuscft hicparadilus;i-
ca ut in iUuin afccndctcncqueat hominisprop.igo addamnumprimi parcntis collcndumauciar-
cirndum. Eftergoadhucalius Panrdillis , qui diciturccrrcftris:in quoJchova,vel Sapicntia cjus,
vcl Mclh.is,fcu Vcrbum habitarediLitur : Atque hiceftille;quiin mon[cSion,lcuCampo Elylco,
feu infimo n habicare dicitur.
Apparcc ergojeho va ih n fupenori feu Paradifo fuo fupcrcoElefti angelis acque intelligci.tijs
fuis atquc ctjain lefcpatefacit ychova in paradifo 1 Vau ft: his ca-lcft:bus,atquc Dacmonibus, cp-
,
rum orbes incolcntibus e quo etjam orbemunivcrfum fuo iumine conftanter illuminat: Deniquc
;
fe prodit nonnunquam hominibus,atqueaIijs creatuiisin Paradifo,-|inferiorikuelemcntali; cx

quo tanquam c faftigio loci editi noununquam clamat , atque cdit voccm fuam pcr viam in loco
mult.arum fcmitarum conliftcntcm &c.ut Proverb. 8. legimus;H;f manct Saptentiain deltcijs, quotidie, U-
tificans diludens coram lebova omni tempore inorbehabttabih, atquedckclationesfuas
babcns cum^l^s homtnum.
Pro-
DE f RINC I P 1 1 S SUPER S il B S TA N 1 1 A tV g^
Troverb. 8 . Hic ailvemtjponfmfaliensfnper monte^ volubilss & coUesad injiar caprarmn & hinntilorH^n ctrvorum,
Cant. 3 . Ha;c eft: illa voluptatis fedesîn qtia habttat eafaptentiafanda,quam mifit Deiis efanolii calis homim , ui
prdfens cum eoverfetur tn labore.ut Saptent.<). lo. FLtceltverbiillilisclivini maniio faciolanda quam, ,
celle David, Pfalm.Cj. ii. ichova evMigelizantibusfolet dare, Hic eft hortusjucundtfiimus illim Saptcntu Bcne-
dicla, qux, ( tcitc Sapiente Proverb. 3. 1
4. j prctioJioreR Carbimcultt ; cui ommum hommum deleclamenta non
pojfunt iiquiparari;in cujusdextra efHongttudo dierum ; in ftmftra vero divitiit & bonor; cujus viefunt femitx amce-
nttatis,&omticsfcmititi'jtis,pacis;qu£effarljorvit<iprihendentibu'eam;quamquicompartiverit,beatuseit. Et,fn-
plam liiculention adhuc dcicnptiunc cognoicere volueris , cft cquidem flla teftimonio Salomo-
,
ms,Sap.7.SolepretioJior,&fupradmnci}idiJpofuionetnJ}ellarum;lucicomparatainvenittirprior;illtatitemfuccedit
no.xfeuUiubra-hx his igitur vidcmus,qiiod Jclio va fua piiElenna impleat quelibe t mundi paradiium:
Etquamvisiplein lua naturalucida& fupCriubftannalilemperlitidem,&l"ui amoris balneum;iii
cujus fiiithbus virgineisgaudio mcliabilinatare,& quali puriiHmo sternitaris 8c puritatis latice fe
oblertare.lcu cum caftil]in:a Plyche vel ipiiitu intadto ^ le ingenti lititia , ut fponfus Canticorum
Salomosiis cum lponfa,rccreare folet,C ca quidcm qux ci\ fuaviJitmaiUaaura Zeplrjria ,cuiusflatu vivii^
quiUba paradifus^KA utejus Ipiiitu , ab infpirationc crcatoas per mundum diffufo ,mun-
Jico i}i!plet:ir
dusilluminctur vita,atqueomniaell£ntiifpii-aculumrcCipiant,mantntemterimnihilomihushac
aura Benedicta in rcgione fua,nec magis extra eam egredientc,quam Solis mafla ipiritualis egredi-
turextraluam,âttamcn,quoni.;mvcftibuspuritate&;impuritate,arquetcnuitatc &denlitate di-
veriis pro natu:a regionis mundi,in qua Paradiftis,feu locus & hortus Dei eft,induitur,ideo diver-
fimode idem Jthova ex Ipiiitu eodcm creaturis apparet Sic etjam vidcmus, quod unus idemque :
ignis vulgiris,Cqui nihilaliud eft,quam adlus Jehovsin gioflb &:impuro Ipiritu) clementer & fua-
viteragatinapcrto aeie.cum ftridorc &ciepituinaqua, &cummaxima violentia ac deftrudtionb
in re combuftiuili,quam iiia natuia fuperare porcft Sic etjam ipfe JehovE virtus in J.th , feu n lu-
;
perioiibcnigniiliraacft,infole mcdiocriter,iedquandoque picEtcr modLim calefaciens, atquein

paradifum iuum infciiorem inde tranlicns (ân to tcrrorc liiraelitas in monte Sinai ,
.-
Eliam in &
&
montc Horeb allocutus iu,ccftatur Moyies inExodo ^.Reg.i^. Ec tamen Adam , dum intralimites
r\infciioiisPaic:diil\i\i.:i:ct,dicituraudivipvocemlehov£ambulailtis, nonquidem in nube cum hor-
ioieSc{\:upor:c,icd.adaHramponmertdiem: Cum timore et]r.r\magno audivit Elia^ prtHiam lehovmvccem^
quamfecutifuutfpirittugrandif &fortis,fubvertens montes , & conterempctrasante Dominum & , terra tuotusfeu
commotio mentium,ac :gnu tmrabtlis ; AtqutpoRfibilum aura , quem audivit, tpfc conjiamer , omni timoredepolitd,
voces& fermonemlehovii acccpit. A.t.<^\xc\iix\cci}c , quodbinisvicibus&duobusmodis eum Jchovaiif-
dem verbis aftarus eftiin quorum prioiieavidebanturex tenebrarum malicia,quiEnon erant,ficuci
virga Moyfis in cerram projedaferpens terribilis videbatui;in pofteriori vc).o ea , piout erant viae-
banturpropterpriE(entiamDomini,quicftmitis& fuavisjatqjiicetjam virgainMoyiismanu,vir-
ga,prout erat,& non lerpcnspraftigiofus vidcbatur Ic.i inquit Moyies; Contefior ccelum : terram,me &
Vttam&mortem vobispropofuijfe; Eligitevitam, titvivatis cumpojterttate:
Taliseft lexMoiaica; calislex
Chrifti. Eftcrgo PaiV-dilus vcrus,ubi vera,luavis,conftans,&niicisauran invenicur: E.\rra limires
ninferioris cjcchis Adam,protinus & line ulla morx intcrpolitione Spiiitus mundani fcu elcmen-
tarisafflidionem,mutationcs&inconftanciamaffacimguli;avic,quiinparadifo Hjvivensab omni-
bus cam corporis,tjuam animEpallionibusiiber acquc iivimuniserac Alia cnim Crac vox Dci in nu- :
bedenfa,& aliainauraccnr.i,conftanci, & luavi.inquaDeus eledtisnonnullisprouc cft, apparere

folet. Ux enim prxftantius nobis viderccurin rcgio folis palacio habicare , quam in cerra morcuo-
rum;licecjam ultra imaginacionem exopcabilius Ibrec m ccnui,falubri,divino, fciencifico, & l.£cicia
acgaudio repleco regno,fcu auraparadiii commoraii,quam in aere groflo, cetro, crudo, moibido,
& alliduis mucaciombusobnoxiojubimcl arnaricudincpermifcecur,piofpericasaciverikace,bo-
mimmalo,vicainfirmitace,&forcuniuminforcunioinfici&coinquinaii vidccur. Nec quide quic-
quam boni.aucfalubtitatis eft in tcrra,aqua,aur aere , quin illa a Paradili hujus afflacu iftud accepe-
rinc. Deo igicur d luo paradilo bonum cieacuris dance, vicam ilte& foelicicaccm accipiunc;acqui co
afflacusfuibeneficiamncgnnce,peftis&CKteri morbi graves , fameique bellum, acomnema- &
lumn-.undoaccidic& ingiuic,juxcaillud Pp/;«.io3. 34. Dante Deo creaturis coUigem; aperiente ipfo ma-
ttumjuamômnia implebumur bonitate;avertente itutemfacim ttirbabuntur ; auferctjpintum eorum , ut dejiciant.
Ex his ergo apparec,quod omne bonum fit e Paradifo,qaacenus illc a Deo,qui fola eft bonitas,pro-
cedic,quippe quiPaiadiium incolitraminccElis, quam intetris : Utigittir ejus praelentiain fu-
periorin vel aura,Yel fpiiituintclledtuah coniidcratur,dixitDavid ;?/<?/?«. 68.34. Deus irijidet ccelis
toeloriim antiquorum &c.( N.im coslum Empyreum primo fuit creacum.j Ec Pfalm.u^.^.Deus lehova al-
tijitme babttat,qui in infimaperfpictt in calu & mterra: Ec Pfalm.u^.:^. Deuseliin ipfa ccelis;quicqutdptacet,fa~
ctt:EzIob.ii. li. Detisexceljlor calo eil,
&fuper ftellarum verttcemfublimatur. Uc ecj iimin infimoparadilo
eft,loquicur de co Pialmifta Rc-gius, Pfalm.io 4.3 4. in hsc vcrba ; Deusfaat nubes vehuuhim futtm , feti
currumftium, quiitAtfi!peraLisventt,quifacitangelosft'.osventos,&mimftrosfuosignemfiammantcm. Quod

aucem Deus Jehova delccndac a fupcriori n ad infimum, arguic Propheta Pfalm. 144. a. 5.
, :
y6 SeCT.I. PORT.I. PaRT. I. L I B. 1 II.
Ickova 'mlin.t calos tuos,&defcetide\t4)ige tfios monta.&fument : Quanquam \nc,&c vcl vcrbulo faltem, fc-
dulo qucmqucdc co commoncUdtum vclim , quod cocloium difteientia non femper cnntldcrc-
turindiftantia,autaltitudincveIdcprel]ionclocorum,iatioTicfpatij , fcdindignitatisfublnn.uio-
ne,&bonitatisatqucpuritatiscxaltatione: Sicdicitur, quod Das il:u Sptntiis SAtictui tit corde twpnro
rel tiumundc habttare nonfoLat;&i tamcn revera,ubi Deus habitat,ibi paradifus cfi:;& ubi paradilus,ibi
ca;limicircdicimusiN.nn caikimcftintcrra,&viccverfa,tcrracll:inccelis,juxta iilud Hfrmctisdi-

aamintabuLieius smaragdtna Quodesl fupertusêli ficut tllud,qiiodesl tnfmi<s,& e convafj; lioc cil iubtile
;
cftfpiirum.tkipiirumcftiubtile; Namaquaeftterra tenuis,&aeraqua tcnuis, &ignisaertciiuis;

proindc i"nis condcnfationc iit aer , &
aer cadem ratione fitaqua, & aqua fit tcrra Econtra veto ;
tctra fubtiliationc irt aqua,& aqua iit acr.atque hic acr vocatur ca-lum Undc dicitur Dciirer. 11.17. :
Coelosclaiidetlebova,utnoitfitpltivia&c. Ec GeneJ. 1.30. Volatilta cceli &c. Hinceijimicribitur,quod
ccelifint thronus lehovt,& tcrrafcabeliumpedum tpfius.

Nequectiam crcdcndumeii:,quod;ûltimumnominisr\ir\*, iit minuspuiumin fuanatura
incrcata,quam ,1 prius,fcu propinquius Jod;Scd tamcn proptcr matcrix malitiam.in qua cxiftitjicu
qui-ipfum circumdcdit,foletillud,moventcineo Meilia, dctcriovcs cxtra fc prodiKcrc cfteCtus,
qucmadmodum cx multis iacrarum iciipturaruni locis coUigcrc viderc licct Ambulabat ' inquit & .
Moy(csGenefi )Uhovainmeridie,feupdn7nertdte}it,mioipie]c\\owa. cftiibilux liifficicns, iiipraom-

ncmfolaremclaiitatcmc:<iltata; quippeqiureftSol,gratiam (?cgloriamcui vulttribuens ; ci'jiis
characleribusmundoimpreitis^&fpiiituimundano inimerlis, JodcftZcnith fcupundum vcrti-
calc,in quo,tariqiiam inmeridie,exaltaturiplcndot ^clancasgloiixacmajeftatisjchov.x; adcn-

jusetjammotum voluntariumcrcteraitidcm riominisincompaiabilismemliv.immundo, ad cjus
rccioncs pcr Vcrbum produccndas,movcntur,ita ut,ubi adcft par.idifus inicriorîbi iuperemineat

quoquc paradiius iupercoElcftis,adeo ut Dcus Jehova iemper iibi conftarcik. in proprijs fuis domi-
cilijs habitart ccrnatur.
AtverohancinterutrumqueHcdiiFcreiltiaminvenimns,quodfLiperiusHcScraphin&Che-
rubinbcncvoleftipaturatqucmunicur,itauttuilibctintcIligcntfccdcaquisvivis&arborevitafgu-
ftareconccd.vtur; dum tameninterim nihilominuscconvcrlo ingrcilusin intciiorcm voliiptatis
hortumhominibusintcrdicicuracdencg.itur,oftiumquc inc(imincioduccnspcrCherubin,ignco
feu fl.ammcoacqucancipicigladiocuftoditur&dcfcndiruv,ncaliquiscxprogcnie Adaniunipfum
inc^rediacur,^ miccendo manum fuam in atbovcm vicxium.u dc fruftu ejus , ac vivac in aetcvnum
Hicergomanet,utopinor,ilIcI*. R.C.JuliahltsdcCampocum gladioiuoigneo, moitemac- &
cedcntibus coiiiminatur Quiarc lente fcftinandum crit,&: in titnore iehoViC, qut e^prtncipiumfapicntii,
:
{;igacitct& paticntercxpccT:aiidum;cum tcinericas & fcftinario omnis iit 4 Diabolo. Scd dc hujus
p.iradiii fitu,natura,& conditionc teltimonianonnuUaex fcripturis facrisproducemus, quo certio-
rcsvos contravanamhominumopinionemfaciamtis,&cdoceamus, adhuncufque diem efleta-

lcm locum in hac iniima mundi rcgionc,e quo lanitas,diviti.c,& gloria in hac vic.a.prseunte divina
bencvoIcntia,tanquamama:nu Jehovx peti&acquiri pollint. D«o igiturdePiiiadiii fubjeftoex
facvisBiblijs cft, takmcne locum fupcrtcrris,montium
demonftrare cdnabiraur;quorum/^)7»;K?«
cacuminibusatHnem & familiarcm locum cHeianitatis & baliami virx hiyrothcciiiiu
, deiinU,\\\.mc
acfan(fluarium , oftendcmus. Notarc autchi antc omnia dcbcmus , quod lujchova eftin hujui- ,
modi tuo latibulo,icu t.abernaculo,i"cu tciva viventium.lcu infula voIuptatis,fcu fedc mari vittco &
clacialicircumfcpta,(juxcaillud Apocal .4. Ettnconjpcclufedts , tdnquam mdre vitreiim,fimile crifallo
)
quxeftiUe Jehovxthvonus, perultimum iiominiscjuscharadcvcmllgnihcatus ; ita a facris icri-
pturis dicaturîot. 9 <«. 5 montcs transfare, commoveie tcrram Et Pfabn. 47. ?. Uhova B.ex indgnui fuper td-
. • ,
tamtcrram Et Pfalm. 76.^. Dci tabeynacuiumfcutugurtiimeii lu ShaLm,& eiiishabitaciilumttiSion. Et

,
P/4/W7.94. z. Detisefliudextcrt£: Et Pfalm. 5J7. Deipr^fntiatiwtitcs, utcera^ltqiufitint :Ez pfaltti.io^.;.
Densfcit>tubesvchiculumfuumfcucuryumfuutn,(fui it.ttfuperalasvcnft6~c. Et tltd. 52. Dcotangetitemontes

fiimMt : Et Pfalm. 107.17. Pratigit khova valvai chaljbea6,& vecksferreos fucciditfiuftos e tcnebris, Lthali iim-
bra viiictos.ab afjliifioiic &ferroliberat &c. Et Pfalm. 1
1
4. 3 . Detpr<tfentia mareprofi.gtt , lorden revertttiir rt-
tre)fum,moittcsfubftlierunt Viliitt artctcs,colLs,utfubrumes pecudcs,Et Pfalm.i^^ cf.j.Detis eH in infano, in cxtre--

viu iiiaris,tn nocic&intencbris Et Pfalm. 144.«*
: 5. Uhova tnclina avlns tuos,& defcende: t.itige tftosmov.tts , &
fument:Eintttefulgur,&dtjpcrgeeos: Emtttefagittastuas,&futtdceos •EcJ'p/w.148. 13. nosPropheta do-
cet Potentiam nomtnls Uhov£ tam in coelu cffe qudm in terris: vidclicct
,
potcntiam Dci eHc tam in ciiar.i-
£tereHcnl'uperiori,quamininfcviori; Vcrbaejush.x-ciiint;Dj.'/f/;or<c«(?M«» laudcnt, quta editum t!i
tiotnenctusfoitiis,&d:coretHsfupraterratn&-ca:ltttit.Etlob.î.a.iS.Daftcrtititattotiibii<jpiemUtlux,6'-qutd;t»
dculorutninis,vJiitpalpebricauror£:ExorceiuiVcluttxdisprotLuntib.6cJ.iSap.-.ij;.Dei!seS{fiputitiif.dux,c^fa-
ptentiiinodeiatnr:EiExod.ij.i.Dcusiebovapr.ciedebatlfraelttasincolumnaigiiisdenoiie,&tiubisdedte.Si\v.i\izet
etDcip(cntiahabctuvinmontcSin.u,aliasHorcb,EArof/. Z4.l8,Sicquoq;ipfealIoquiturinparadifo
terreftriAdaG«n.5.9.EtAbrahamiiGfH.ii.35.dri2.i.eri5.i4.&iicinc2tcris;iimiliterapparetMoyliin
ftioiitcChovcbiubirirM(/if/.j«7pHi:7^;h.c.locusubiJchovaiTianebat:Ubicrnorarcpoirumus,quod
relpe-
Dt t»RINCtPIIS SUPEliUBltANtlAt.' 7}
refpedu veftimenci fpiritualis dicatur angelus,iefpe(5l:u autem principij interni, lucidi, increati, Je-
hova:SicChriftusdittuseftDcus&homo/icJehovaDeus &angelus,utahbiindicatum eft. Ex
his igitur hquet,quod Deus Jehova llt , quod

tam in inhmo n,ccEH videUcet elementaris
eft typus.
feu iymbolum Paradifi terrcftris inquoDeushabitaiedicitur,
, quaminfupremo,quod efthortf
voluptatis coeleftis exemplar,(eu ipfius Jehovae vel animaE MciTix lacrarium atque landtuariumiAc
vero e contrario , ut Deusjehovadicituiefle inParadifbfuperctEleffi,videlicetinHer\proximo
faciolando Jod ; (
quod eft iplius Tetragrammati totius typus j itadicitur afacrisfcripturis, vide-
hcetPfabii. 11. ^.lchovitfoliumenfnc{ilis',hoc eft.in Empyieon,& icthereo Vau ; Et Pfahn. <J8.54.D«w
itiftdet calii cahrtim,Ex: Deuter.î. i6. Qtncoelis inftdetm auxilittmtuum,& magnificenttafua jupertertbus.nU'-
kibtu^LiPfalm.y^.^. DeHitUujhansmirabilitn e montibmiternis&c. EzPfalm.^yi.DeithronHs&folitm
jlabile,antetempiis,antefeculumtu regnas ,Ez Pfahn. ny ^.Deuslehovaahtftmehabitat, quiin infimapcrjîcit
in coeUs cr in terris &c.Ez Pfahn. 1x5.3.^111.1. Deits & ejusfedes «f? in ipfts coelis &c. hoc eft , Jehova regnat
in quolibet coelojvidelicctjod iii coeio increato,3c fuperfubftantiah ; H He prius in coelo Empytco
priuscreato,VauincoEloa:thereo,&nulrimumin ccEloelementariiEti.Rfg.ii.ip. Vidtlehovam in^
Modus autcm.quo ab uhoParadifo in alium
Jtdentemfohofuo,&tottimexercittmcahaJ}ahtemei&c.
defcendit/ic a Regio Propheta explicatur Pfalm.i^^-a 5. lehova inchna coelos tuos ,&iefcendt ; tange ijlos
ntontes &fument t Similiter apud hiatth. j .
55 . dicitur,quod ccelumfit thronus Dei , terra vero fcabellumpe-
rf«w«7af,EtI)r«f.io.i4,C(r/)((r»or«ff»y«»fD«D«()r«w;itautarguatur hocipfo, quodprîentiajcho-
vaequodhbct coelum in fuo efle ac ftatu exiitat.
Ex quibus patet,quod virtus ipfius Jodjf quod cft integri JehoVx (ymbdlurh ) videlicet MeC-
fi*ifeu Dcifapiencia qua: ita iri noftiinejehova: e^yftitjuc lux Solis in Sole j fit in quohbet coelo in
(
cadM4jiatiira&elle, hcct reipeftuvarietarisveftimenti (naminquolibetcffiloinduitnouumat-
quedi-tjfmxiveftimentum) ejus aftusuniformis variosatquedifterentesproducatcfFcftus: Sicirt
coelo fuj^rubftantiali nuda eft Deitas.Mefflas.vit tus Jcho vi , feu eflentia divina , atque in fimpU-
ciflimaiu^'ô„-na^Qn,niyj.j^£exuta,confpicienda;QuaniquidcmvifionempenitusdcncgavitDeus
ipfiMoyh,ii^!canSiquodnemomorcaIiumeamihftatuiflofupremo oculis fine mortc repentiria
intueii polfit Oeinde in hylai caliginofa: aquas (e primo gradu immergens,vidclicct in ^ defceri-
:
dcns,Pfaha.io^.4uniinefeulucefitHtveJiiittetitoamiitus ejfetraditur Cujus indumenri refpcdu dicitur ;
JehovaP/d//«.95. i'eg„areindutusmajeJlate&Celfttudine: Pofteacoin Vau, ( quod eft Paradifuss-

thcrcusj defcendent(.<iicitur Pfalm. 104. z. qnod coelumfit,tdnquamauiaUm Deidomtis; hoceft,fpiri-
(us sthereus cft quafi vc-imen tum doriius Vau,{eu He , ih qua unitas habitat ; aut indilmentum &
velumefttcnue,pcrquoaviefliaspriori lucis vefte ihdutus tegituf, cujus fpiflitudine condcn- &
farione lux,ceu veftimentun Jehovzfeu Mcfli«,vifibilis fada cft ; atque ita dicitur, quod pofuCrit
tabernaculumfuuminSblc. Zcd&hicdbiternotandumeft,quod veftimentuhiDeilucidum fit
nihilaliud,quamlucisinvi(ibilis<oparirio inipiritumundanoj quifpirituS ita illuminatus dicitul
lux; &, quoniam recipit virtutcm jjd {^ fuolpiritu feu throno increito npriori,ideo diciturdo-
mus fcu indume iitum Dei in fuo thro.Q^quamvis ipfa lux in fe confiderata abfque fpiritu nihil ahud
rit,quamipl"acflentiafcuemanatioDe^tip\fedentisiCujusveftis,feu vehiculum eft Ipiritus prioc
ficatus.
Dcniqueeadcm cflcntia diviha eum v, jumcntd ptimo Si fecundo ihfuum regnumninfi-
mum defcendens induenfque ibi elemcntarLoperculum,feuingredienslatibulurnaerfeum ,fcu
,
takernaculumaqueum&perfpicuuriijdicicur fcctqdumldfc.i^.^. fdciemfolyfuiconJlrtngere,&fttp£f

tam txpandere nt<bemfuam;EtIob. ii.ii. Denfn nuhesfunit.tibuium « ; hoc eft , fupcr ejus thronum H ; ad
eujus rcfpeftum coelum aercum tertio die crcationis fa&um eft. Sed,ut revcra , quid dc cjus para-
dilo{cuthroniterracumlpiritufeufedeftatuam,indicem,-.t;edo equidern, quod plerunque fupct
montes &
excclfiores terrac locos Jehova pofitionem fuam intuat , ac praecipue in montibus i
partibusborcahbusnC)siclpicientibus;a.quibusfa;piciile3urea}t\toY4 lux vijs mirabilibus nobi»
&omnibusadvenirefolcc. Tandcm etjam prof Undius fe ihimcrgerô hsc virtus Deifica,in tc-
nebras fciUcet &
corpus tenebrofiim perfe<5le mixtum , induit quoque (Jiper omnia fua veftimen-
ta mundanacorpusMicrocofmiopacum, vel corpus humanum facitfuum Kabitaculum; Hinc
Dtuter.î. dicitur ; Deipars eSfpopttlui ejus , laCobfuniciiluspoJfeftonis ejus , Et D. Paulus i. Corinth. 3 iC.NeJ^
.
&c. templumDeifaniiumen,quei'.ftisvos, Etr.

citis,quiatemplumDeieJiis,&Jpirittis Dethabitattnvobit,
Cortnth.6.1^. Annefcitis.quontammetnbraveJlratemplumfuntSpirittis Sanili, quieSl invebiitP orro ctjam
ubiquelegimus,&fideftatuimus,quod DcitasfcuMefliasinduerit corpus humanum,cum Chri-
ftuslit tum Dcus,tum homo.
Hincigiturluculenter cxplicatur,quomodoaProphctaRegio Pfaim.t^^. 5.di£tumfit,quod
Dettsftt in noih, atqttein tenebris Et D. Joann. i. lUa lux erat in tenebris,
: tenebrst non ctmprehende- &
runt illam. Atqui,ut)am tandemad {itum& nomcn veniamus,
loci, feu fedis Paradifi terreftris,
cx facrarumfcripturarum tcftimonio haecehcimus quse fequuntut ; Etprimum quidem hancRe-
,
gis Davidis fententiam Pfaim.tertio, quinte,& decimo qHinto,prim9. UbovK reônitt mihi i monte faniiitatia
r & e: :
,
-j% Sect.I. Port.I. Part. I. LiB. III,
fuA. Ergo ejus fcdes feu chronus,videlicer n infimum , cfl: in ons ; Sic dicitur , eum apparuifle M oyfi
in nioncc SinaijEcEliamallociicus cft in moncc Choicb,id eH:,moiuc Dci Et Pfalm. 15. 14. a 5. ; &
Quu commoracurus eli m tentorio tiio ? quu h.ibitaturns tii mvntefancUtatu tudt Ec P/i/w. 18.7. leho \\t exaudtt
templofuovocemclamantis,Et rfilm.iC.^S.Ditigohahitaculumdomits tiUjO" locumtabernaculi glviiit tiu; Ht

Pfalm.ij. 4. Peto a Iehova,ut confideam m domo kbovsemnibits dtchiu vitis, mi-& , ad videndum anmutatem icho-
Vd,o- mqutrcn.lam tn tcmph ejiis , Ec Pfalm. 48.14. Circuite Stoncm , ctngtte eam , numerate turres eius,at{o!lite
oiulosadpalattaetus,& enarretUgeneratwnipojler£,E\.Pf.^j .i.Pundatijnem fuamtnurmontes fanHitatispofiiit.,

EtPfi;,i.Beatiu,quihabttatindomotuaDonmh',Ex Pjal.iji.y Quicunqtuhabttat inlattbuloalrif mifubum-
{rra,alii,typroti:cltoneDeicoiltcommorabttur,EzPfni.ic),Aperttemihtportasjuj}ttu,uttngreJfuspereascd.breiH
I/»/;;Hancipramporta,perquaJuftiadJehovaincrant,limihccrSalomon,Davidiscaincjus(iipicncia
niyftica,quam rcgno hneres,dixic Cant.^.aii. Ofons hortorum,puteus aquarum vircntium , &qu£fiuuntex
Libdno;Evuîta Aqutlo,&vemAufter,perflahortummeum:lônoet)^niSaîens,Eccl.i,^.az%.mqun;Dctniniii
Omnipoten<DcuifolHse^l,nequeeitumphuspr£ti:rtpfumSalvdtor,quiimpletomntatatiqua?nPh!fonfapientt.if:ia,&
taiiquarigrisdiebusnovorttmfructuum,quirepL'ttanquaEuphrat(:siritelligentia,&tanquaIordendtdusmejiis&c.
Qmdemon]}rat,tanquam lucemeruditionemfcitam,&tanquamGeondicbusflavefcentisfegetis&c. Ego faptentia,
tanquamfufa duita eflumine &
tanqttam aqiuductusprocefl tn Paradifum Dtxi irrtgaho optimuni horttim me- ; ,
um,& tnebrtabo areolamjuflam mcam : Ecce autemf.iclus eft niihi cxf>jfafluvius,& exflifvii meofaitum e^ mare
qtita erudttionem,tanqua>n nKttutintim tempus,tlluflro,&demonftro eam w longinquum ufqiie ;
quta doctrinam &
prophetiamefiinddo, quamreliciurits fumingenerattones ,tternas : Atque ccjam Genef.^.i.],, Emtttensitaquf
Edenad colendam terram,ex quadifumptus fuit &c- EtGeitef 14. Collocavttantep.ra
etim lehova Detisex horto
difumvoliiptatis,Cbcruhim &
flammeumgladium atque ancipitem ad cuftodiend.vnviam lignivttA &c. ac-1***
cercc,quodingieiruniinParadilum, hoc cft;in ca;iumnipropccr ek-menri ignei oppofirijt^"^»
impoilibilem c;juafi &
valdc periculolum rcddacDominus,pu-ECerquain ijs , quibus ab illr a' ift'i's
horci iiiceiiorapcnecrare conccflum cft;cujufmodi cranc Enoch Abraham Jacob, Mryf ''>Ehas,
,
,
ChiiftuS)& ca:ceri; quorum quibufdam dc iri uftu arboris guftarc pcrminum fuit fuibnldam
vitcC :
autem ajchova.aut ptopcccans , autproialvationchumana dcnegatum. Paradiiii^^fJ^.'" 4^p^"

rcbateireiniif:/;e/, idcft, domoDciînquacxhibuitleicpcrvifioncmrcalaangclei"^^'^'^"^^"-
tium dcfcondcn tiumjNam hic iocits( inqaivjacob ) non ek,niftdomus
is: loctis Dei, c'/""f''
^c^" C? non & '>
putabam.Gemf.z^. Porro ctjam Exod.^. Cum veuifetadmontcm ipfum Dei Chorebiim ''ppatMt eiangelns in
fiamma:gmseinedtocujtisdamriibt,&c.
Vidensautcinjchovaîplnmdivertcreadarpicicnduminclamavitfi^^^-^^^^scmcaiorubiil-
liixs^dicaî^Moyfs^Mojfes^ncappropiiiqueshiicêxtrahccalciammtatudepcdibtis-'*^^'"^^''^'!"''^''^-»^^^^
ilaeii ;Et
Exod. lerminumpontto htitcpopulo arcumquaque,dtccndo ; ^"^^"^ vobii,ne afcendatis tnhunc
19.15.
montein,artingattfvefinemejus;Qi!jcunqiietetig:riibuncinontcm,o)nntnomor'''ffi^'""'- Similiter; Ojugtte dt
terra Aqutlonis,quoniam in quatucr vcnroscoelt dfpoftit vos: OStonfuge&- Zaih.z,6. Et ibul. 4. j. Quistu^
tnons magnecoram Zorobabcl inpluiUim Et educet lapidemprimaiium,
:
/e.xaqtiabitgrattam ejus &c. Similiter
Magnus Ubova,& nimis Dei, tn mont Sancto ejus. Fundatur exultatione iiniver-
Ffalm,^7 . laudabtlts tn civttat.-
terr& tnons Sion , terra Aqutlonu,ctvttas magni Regis lcbova Df » »«

domibtts ejus cognofcetur , &c, Sk ecjam
,
f,t
Mattb. 4.11. Ecceangeltacceifcrtmttii momc^&^nitiulir.ibam^^^n-i^- intrateperanguftamportatti , & ar-

duam vtam &c, E t duxit illvs m montt m excelfum , & tram-g"^^^»^^^ •'"" ^'>' > ^ rcjflcnduitfaciis ejus ,
ut Sol
&apparUit:jsMoyfes&Eltas.
Dcnique P.uadilus diciturfm^virfWWJwoptcrftabilitatcmfuam; Undcdiatur; Cumdede-
miglortam mterraviventiumEzechicl,z6, in qi" plantatur arbor vtt£,&thromu Detpofitus «7, teftejoan.
^/(«.^.Infiniiosaliosinhujusreiteftimo-^-um locosex (criptis facrolandis producere poflemus;
fed illos omnes hoc in Tradatu rccenfr^c riimis longum atque
txdiofum f ore exiftimamiis Quare ;
tranfccndcmus,in qno, Paiadiium (anitatisledenicftc,ar-

zdficundtim noftrxintcntionis ;;«?;;/'""
cumcntis infallibilibus,ex fonK-Jivino hauftis comprobaie c^nabimur. Imprimisigituricgimus
'^^ eft,habitaculo Dei,Et P/i/;>;.iS.M;«<«r tibi auxiltum
m Pfabn. 14.7. 0,fiqtmdctfalf>--i'>'^2'o^'^^f''<^^'^^
de Sancto Deus, & de Ztonetixatur te ,Et Pf.ihn. 39.9. Vberrtme impknturpinguedtnc domus tun, i torrcnte
& voluptaM
deliciarum tunt hibendum dasfilijs hommum^quontam pcnes tecRfons i'/f<e,E Pfalm.^6.y Sommtint
& conturbatsfufâqua eortim , conturbati funt montes tn fortitudine ejus : Flummis tntpetus ldttfic.it civitatem
Deia^c. Et anima mta,arefcit .tdte jfecians c.romea,

ijalm.6^.7,.0 Deusfortu,tempefliverequtrote,ftttens cH
advtdcndum robtirtuum&gloudmtuamficuttnlocofanctovidebamte: N.im bcnigntt.ti tua meliorcit r tta ,Ez
Ezjechtc!.L6.&c Apocal. vocatur hic locus terra viventttim , EtMattb.i6.iS.Marc,^, 1.
Suntqiudam,
qui huflant qiti nongiiflabunt mortem , doncc videantfiltum hominis venientem m regno fuo: Porro ctjam dc
,
Sapicntia^cujusdomuscftipliimnmhortoParadili^ficioquirurSaiomonmvf^-tioy.?. Pretieftn e^
Carbttnculu &c, Lonrrttudo dterum tn dcxtra ejus eR , tnfiniftra ejusdt vttu & honor : Vti ctusfunt vt& amcenttatis
Cr omnesfemttdttus Arbor vit£ eH prebcndentibuseam.dentqiietenentiumeam beatiis quisque. Per hanc (a-

p.icis :
crofandamJchovx(apicntiamcxtru6tacftcxcclfaillaDei civiras,fcu tcrreftrisille Paradifus.a quo

fanicasaccipicur,)uxcaillud Proverb, 9. i. Sapientta^dificavitiomumfuamexcifis (olumnisfuufeptcm,pet
quam
De Principiis Supersubstantial. 7J
quam (inqu\t& Aîcnsibid.ii.)imlttpltcanturdies tiii,& adijcientttr tibiannivita, EtEccUfiafti(.i.^, 3. Egd
fapientia cx0reakififntprdreni,&tdnqiiamnebidacooperuiterram; Ego irie.xcelftsloiistentortunihabui, &fuit
throniis metii m coluninj nilbis ; Rotttnditatem ctxltarcumivi fola,& iri profunditate abjfforum ambulavi, &c. In-
fiait.i alia hoc 111 loco teftimonia de faiubii Paradifi difpolitione .-idducert poirem •
led ,
quoniam
me aidior allringit neceflitasj aliaque huic riegotio heceflaria mfe avocant ,
jatti conclulionis loco
dico, quodfalus, & dierumlongitudoabeneti co Vitae &fatiifafisfonte,athrono Omnipotentis
pci Sapientia: virtutem,roris bcncdicti in(tar,hoc eftjcx Paladifi voluptatis latice vivifico deftillan-
do proccdat ,& quod ha;c Sapientid,cu]uUeltci£ funt cumfiUjs hominum, Proverb. 8 fit hominis jufti dire-
.
dtor,gubernatorimedicinxdodtor,atquemediator interjchovam patrem &: hominem mutatio-

nibus obnoxiam,labem &
mactilas Corporis morbidas clementer toUens ,'anima; fpiritum peccato
inquinffumfusbenignrratisballamoabluens atqueabftergens,actum poftea tandem ahquando
cjas totum,vcrarcIurrcdtionc , & pra:paratione lcu mundificatione completa praeeunte ,"
in altum
fubhraari atque in coelcftem Ipintualcmque naturam tradsfigurari facieiis; Ad mundi ergo 8c
creaturarumejuscreationemia principiopcr fapientiam,hoccftMcfliamfeu virttitem fuam age-
batopifcxJchovaDeus; atqueita exnihilo ,hoceft, ex mafla '.enebrofa non fdrniata ahquid &
produxit;quodquidcraeratprimumbenignitatis ejusteftimonium.-Undediduseftpfimum Jod,'
lcupundum , feucenrru.mime uUa dimenfione , hoceft iine operis rclpedu , dcinde poft operis
piin:ipium Jah n",quod nomen cft benignitatis & potentiae, poftea irT^ quod denotat exiftentiae
reruin oininumligillarn.quo litcra; qur.ii patentes vitse creaturaium omnium a rermino F i a't uf- ,
que ad ultimum PtKE at obflgnanrur feu muniuntuf,& denique r\1iT', quod totum opus mirabi-
lc complebar,&: cft principium ac finis omniumiintra & extra oirtnia, iiatura Deus / Deufquc ultra
naturam^circLunfciCnci.i & tdmcn ccntrura rerura,archctypus atque ctjarh mundus creatus,6mne
in omnibus,& extra omncquod cxiftir,adus folus,rcxatquc impcrator, cftector , dominator , vin-
cuium,harmonia,cosluni &
terra,{ubftanria,quantitas& qaahtas;riectamen aliquid horum , quia
Ens tranfcendens^&nihilominus horumquodlibet;Hic,inquam,oiTinia dicirur,utfurifei indu-
menta,cjuspra;kntuaiiquidcxiftentia;&tamcn horuriinihil,quatenus eft fimpiicillima fuper- &
fubftanualis eftcntia ;Eitlu:c creata,feu ipiritus Empyreus,ithereus,& eiemeritaris,cpjos induir; &
tamen exhis riuilus,quippe qui funt creati ; Eftangelus,ertnatiira,eftfoI cft homo; quorum cor- ;
pora fimt ei ioco tcmpfi &

fancSuari) datque iiiis efie iftud,quo talia,quali3 funt, exiftunt Sic an-
; ;
gelus in tubo dictus cft,&Sol dans grafiam &

gloriam,Chriilus homo Deus;dum tamen ipfc,ut cft
unitas,nec angeius eft,qui eftjalteritas, nec Soi, qui cx tribus corifiatur, nec homo, qui ex pluribus:
Eft ergo rerumomnium vita &
centrum,quibus exiftuftt,atque fonna ,primufque adlus ^ dans no-
&
men cfTe Sic ccatura fololucis increara; refpe(5tu,quam recipit
: &
qua vivit , dicitUr riohniin-
,
quam'Jchova;refpcdtu veromatericE paflibilis creatJE^rioinen fecundum fuce fubftantiae cOnditio-

nem,videlicet creatursE.aflumit. O
quam ineftabiiia &
inexplicabilia fuht hxc I quahi admiran-
dum,& uitra lium:ini ingenij captum dcprehenditur cfte pofuum,hujus rei ftupendsratioriem in-
quifitione ulla inveftigare ; Quod fi unum eft omnia,fequitur necefrarid,e converfo, ut omhia fint
unum;Sicitaquenomenmirihcum mniacentrojod 1 in circumferentiam ihpriricipio fedilata-
vit,atque itamundummatcrialem fccitadfuam iuiaginem Nam fefe extehdcbar a pundto ad li-
:
neam,& a hnea ad fuperficicm.ac a fupcrficie ad corpus foiidum ; fi ve , Arithmetice locjuclido , ab

unitate adradicem,a radicc ad quadratum,& ab eo denique ad cubum Sic ctjam in fine omhehoc :
periphericumfiverotundum opus adfuum centrumiterumconftringendo rCducct) Erquod in

mundoimpurum,acquepeccatoconfpurcatum cft,ab hyiKoblivioneaEterna,dcformitate, tene-
brifqueperpetuis,omnigratia&lucedeftitucis,devorabituratqueabforbebicur Quodautem de :
fpiritupuro,fimplici,&incoinquinatoremanet, illudinfcculafeculorum unicum eritunitatisin-

creata:palatiumatquetabernaculum; ubinulla eritmors,nullus dolor,nuiIa fames,nuilaconten-
tio, autpafrio,quoniamunum necmorinecpati potcft, quippequod contrariain fe nonhabet-
Hxc ergo unitas faci ofanda
f uis charadteribus mirificis,tanquam ventorum increatorum alis inni-
tens,ac:n mundumdefcendcns, eumque fecundum charadlerum fuorum numeruminregiones

feuftationestripaniens,&proptereflentia:fu£Efiraplicitatem ac finceritarera , vcftem mundi cru-
dam tolerare atque induere nolens,ex quolibet fuo charaflere,^ fuis didis charaifteribus undique
ftipata, &tanquam ex fuofofio increatoprofpicicnsj cuilibctmundiregioniafFulfit,acrestene-
brisobraerfas,pcnitufqueexanimes, acintorraes,&plane nihil exiftenres in aftura produxit; in
quo quidemadudiverfaraundidiverforiaincolerecoepir. Quomodo autem hxQunitas Jod,in
luothrononudafit,& tumpofteainquolibet ccelo diverfam veftem induat, viva demonftratio-
nehicdepinximus.
, H Atquc
Sect. I. PoRT. I. Part. I. LlB. III.
Deus mfedit cceiuni ca:loruamt(]uorS.l>C
6%.^4.DeHSiUuJ{ras mirabtlitera moniib.
dternu.Pf.^y.^.Dei t)nonus& foUumfta-

feculumtttregim.VC
b
bite,ante tempus,antt »
x.Deimagmtudo
cf^.
mn eil comprehende- s
«-
H:«(/t.Pfi45. Deusex- celfior eii ((th ,
fuper >«
K-
ftettarum rertuefub-
limatur.}oh.ii.iz.
^ sa
^ DeuseSiamiduslu- mineftiut Veftimeto
«
§ Pf. 104. Deohhovx quis in iiuhefuperiori
«-V
n
2 paraJltmatur.PC.S^ Deus regiiat induiffs
a
j| majeftate & celfitu- dm. Pf.<?3.i.
b s
In Soic pofuit Deus tabernacu- %s «.
lum fuum. Pfalm. 18.1.

f>
Sol luftrans u- niucrfa,in circuitu « «-
^ S
Kft J^ 1
pergitfpiritus. Ec- t/;/ 1.4.4. ^ ^

^
M «•
K
H
§ V-
-0 B
a
*t
-s iâ
(^ 5'
'O.
=? 3 DcusfccitNu- bes vchiculum fu- a
S S;-
§ i^
i 5 um. Pfalm. 104.3. Denf^Nubcslunt £.
>t
«•
latibulumDci, ut nosafpiciat&am-
'^
bulumcxloruob-' atnbulat.io^.zi.ii
*»
3
» ^
:c
s= vo
Qs
tr o s ^
-1 ^.
p- fV
w*
^ 03(^
^ b •*
n
c
sr
-t' 3-
Spiritus Jeho- vximplct orbcm 3*
terrarum. Saptent. 1.7. a >
Membraveftra tcmplumfuntfpi- S
Je
ritus fandi qui in vobis cft , quem 3
habctis aDco. i. Corinth.Cit). e
at
Dciparscftpo- pulusejus. Deutcr. 9
(^
31. TemplumDei ian(5lum cft quod s»
<»
cftisvos.i.C»ri»ffe. •<s
3.17. «
&
Atque ita brcvitcr finem huic Tradatui de Theofophicis ,feu Metaphyficis fupernaturalibusfanitdtU
dr »i<»-6<»r«m/)r««cip^Vraptim imponemus,ut dc Sophicis.Phyikis, atquc naturalibus,tanquam nobis
magis cognius &
famUiaribus , fctmonem pro captus »oftri tenuitate plcnius inftituamus*
SECTIO-
75
SECTIONIS I.
P ORT ON I I S t
PARS ih
CHARACTERIBUS NATU
R^, SIVE ELEMENTIS SE-
GUNDIS ET PHYSICIS.
Libros tres diftributa.
SECTION. l
PORTION. L
PARTEM li.
INTRODUCTIO.
c A p. i.
Ve tnbm charaSieribM naturalibm,qmfhnt triumfrmcifiorum

Thy/icorum Jymbola.
T chaiaderesMctaphyfici, in nomine mirificocomprchenfi, videlicet

"^m funtPatrcs,omniainc(Ieproducentes; itaeorumduo ultimi refpe-
du pr^prietatum divinarum, tiho a Patre gcnito , & Spiritui Sando ab
*
ambobus procedcndi referunturi At vcro, quatenus omnes hx propricta-
',
tcs, videlicet Unitas Pater Sapientia, feu Verbum filius & Spiritus San-
, , ,
dlusfeuigncusinopere macrocofmicofunt coadjutoresjCnam VerhoU-

hov& {imatifuntcalt,&Jpmt!iorisejui omnis viyfttiwwwêatenusrefpedure-
rum creatarum patrcs feuminiftros primarios cos appellamus , juxta illud
Froverb.^. EgoSapientiaeramapudeumvelutialumnus,feucuniia componens: Sed,
•uoniam proprietates feu Patres fupcrnaturales "^m ad mundi crcationem lequirunt portion£S
crcandas,mquas,fecundumcujuslibet luxproprictatis refpedlum.tanquampatresin matres, vel
foeminas adprocreationem agant,ideo Hcbrxx nationis fapientiores ,inter quos
Abra-
mafcuhin
hamumi/jlemr-j/jprscipuenominojtresmatresincreationisinftantijnominaveruntjquaâdionc
1 Htrium
^6 Sect.1. Port.I. Part. II.
triiim PatruiT) increatoriim in luccm &: efle primo omnium in mundo funtproduftxjvidclicet Te-
nebra;,Acjua:,&; Lux;Nam mcnrioncm Fccic Moylcs Tcncbrarum i<c Ai.]uarum priufquam a J Lu- ,
cem pcrvcnu Er tenebrdfumoitfiiperfutem abjfi;&fpiritus Vomintfcrebatitrfiiper aquat Etdixit Fiat Lux.

; : ,
Ex his crgo liquet quod prius f ucunt Tcncbra; i>c demde Aiiu.Ci qua; virtutc fpiiitus ignci ema-
,
,
nantis ao Alcph lucido.vci Jod,in ccntro aby lli tencbroLv jam exurgcntc 6c rdc patctacicnte,C ^^"
potc quod antca latcb.it ccncbrolum diCtum erat,^ creatce lunt in cfr.giem aqiiarum ; atquc tan-
i!:s;
dempranacrcatuiacompolita,vidclicctexcommixtione radioium lucisincreatx cum Ipirituicu

aquis creatisjqu.e icipetfhi corpons (piritualis crcati,quod inloimavir,di itur Lix ae^f4;quamvis fit
nihil aliud,quam lucis incrcatx mixtio cum fpiiitu creato,qua Ipiiitus illc informatur , atcjuc vita a-
nimatura:tcrna. Harumautemmatrum charaderesCabaliftxts; Abrahnmjudxr.s libroîritea citato

fecerunt hos;videlicct {< Tenebrarum,"'^ Aquarum, & m; lucis crtatx llLium autcm matrum fi- ;
gnihcacionesfecundum dodrinamCabalifticam funt hujufniodi.

j< Alcph,cu.ii lit in abyllb tencbiarum rctrattum &
immanens,otiofumque,velj ut ajimr,ad
nihilrefpiciens,ideoyt<dicitur,fivc;non Ens,acnonfinis; quia nos,tanta in rebus divinisingenij
paupertatcmuldati,de i)s,quiE non apparenr,haud (ecus,arque dc ijs,qua: non funt,judicamus; At
ubilcitaoftcndic,ucfitahquid,&revciafub(il1:at,tum Alephtcncbrolumin Alcph lucidumcon-
vertitur;Etappellaturtum quidem Alcph Magnum,quando ex tencbris exire cupit , apparerrc- &
rum omnium caufa per3quodcicfili),.!tqueSapicncixfymbolum:Undc ^:< dicitur pateromnis
gcnerationis ; Paiei cigo , quod Aicph conciado 6c occultato in vtnire abyfli tcncbiarum tcne-
br£E apparcant in fuo ftatu:lJndefUftillamatcr,quastenebrisafcribitur;& per confequensdcno-
tat etjam elcmcntum terrx.qux cft malla tencbrarum ad machinx ccntium rcpcrcuftarun-; Aiguit
ctjam Occidenttm,quare nodti d.uur;porro etjam Autumno; Undc mclancholiam dcnotat , qus
cft humorteteirimus.- Ut crgo {< hmpiii.iirimum,& pcr le line omni cicationis refpettu , crat pnn-
cipiumprimumniundiArchcrypi,licetjam hicfuaoccultationctacittencbraspiincipiumprimum
in cicationc;a ci-jus vcnrre piincipium fecundum trahirur.nempc 'C.
13 cft fecunda mater,refpondens aquis ik. (pirirui,ex venti c primx mati is orta ; Eftque.tefte
CabalifticadodVLin.-,;hieroglyphicum Aqu.arum : UndeaquaHcbraicc (uibitur cun; duplici'C,fic
CÎ. Et ; uc £< fccit tencbras quali p.arrcm,(ic Unde "G a Caba-
•- manittitnm fecit *Z qu.îi fiiium :
Verboavoce slucidi,icu iproccdens. Atquchicnctaredcbcmus, quod

lirtisatcnbuifurfiiio,(cu
duphx apudHtbrxos reccnfcaruriphus Mcmch.uaftcr; quorum pnor dicitur C commune,6i:
fccunduiu eft ^ finale Primum *c aiguir aquas illuminatas & apeitas, dum locutus tft Jchova ex
;
nubc;undc apcritur in fua bafc; Aliud occiufas denotat aquas,^ caligincm aiguit,ac cft lymboium
filentij. Hocautcmmyftcriumlapiencesnonlatet; Sulficit,uthocinloco teiliemur, quodTafit
character Aquarumi& lecunda in creatione mater.

M; eft ulcimamater,quff igni &
luci creatx refcrcur ; Undcignis Hebraica lingua dicitur T!/K;
ubiomnia(untlucisteft:imonia;vidclicetpix(entia patrislucis videlicctSluciduni , iplum MT, &
quodluciscreatxefttymbolum,&Spiiitui Sanftorefcrturinfuaproprietate, Unde tria habct in
f iacoronapun<5ta,arguens hocip(o,Trinitatisproprietatc5inunumcongrcgar.is. .Hic eigono-
t \ndum cft,quod,ur Aieph tencbrofum,mediantc (piritu divino,c(Tc dcdit Aquis,('eu ^c, ita c con-
trario Alcph lucidum pcr fuos radios dcderit clTe ipfi ^' ;qux cft plenitudo icrum vaeuitati , fcu &
inanitaticontraiia.
Quod vcroad Eiementaminus figniScantiaattinet.ficaccipc;
3 eft fymbolum domus ("cu habit.icionis,vitx,filij,('apicntix,Legis initium.
jargiiitrct.ibutioncmp.iccm.angelos fortes&c.
'^dvnotacoftiuin,fores(cujanuam,tcrriasintclligentias,fapientiam.
^tignificat aima,(pirirus beatorum,odoiatum &c.
n tll charaftcr tcrroris,locucioms,angelos etjam fcptimi ordinis denotans--
UcftlignuminclinationiSjClicrubin.
volam,pnmummobile,ftcIlas fixas.opex;
Sii-.iporcat
^ dcnotat dotlrinam,lphxram Saturni.negotium;

:i arguit filium,ncpotcm,(olem,mcatus.
"C elt lignum appolitionis.-denotat fpiriturn,id efti7\l^;
y fi^nificat oculum finiftrum,Lunam,rilum;

t^ cft character cris,animx intcllcdualis,& ^ fpiritus animalis.
Y matenam ccElorum & elementorum & fulpicionem importat & f finalc elcmcntorum
, ;
formas.
ip arguit revolutionem, circuitum ; eftque fymbolum inanimatorum i 8c mincraliutti , ac ed»
riim,qux dicuntur clementa mifta; arguit foporcir.,
^ fignum cft paupcrtatis & cgcftatis ; & in creaturis fignificat omnia vegctabifia & fruftus; fi-
militerarguitgratiam,fccunditatem,&hxreditatem.
ncft
Introductio. jj
j^ eft charafter fiiiaIis,miindumterminansiritenebristerrs;eftquefignaculumCaiii j Itcm,'
Finis& cohfummatio.
C A P. II.
Cabalijlica trium Trincipiorum 'Phy/icorumjecmdariorumfdtribm

lUis Theofiphicis immediate frocedentmni
exphcatto.
PErado jam tandcm de tribus fupernaturalibus &omniumprimarijs prmcipijs Tradatu , vidc-

licct dc Parre,Filio,& Spiritu Sddto.lioc eft,de tribus Deitatts unius proprietatibus {iib magno
atquc inefFabili nomine Tctragrammati lymbolice' &modo Hieroglyphico a Cabaliftis fignihca-
tis,& de cliaraftcribus hifce perfedione iphacrica folummodo inter alios pra:ditis,videlicct in in "^
mundoatquc coelorum compolitione &

ordinatione, perdivinamarque unicamjehovaelapien-
tiam,Mcfliaiti,feu virtutem,in ijs,tanquamin thronis tnbusproprictatediftindis inlidcntem; Re-
ftat, utinhochbellodeprincipijs^creatis,' atque immediateab illisprimarijsprofluentibusmore
tam Cabaliftico,quam aperto & vulgari, fed tamen Theologophilofophico brcviter difcuiramus.
llc igitur fccunduni Cabaliftarum dodrinam ribftra (peculatione atque obfervatione percepimus,
trcs literas fphajricas nominis difterentcs »in fiîflc principioruni increatorum;vidclicet Patris,
Verbi,&Spnitus S ihcfticharaiêrcs atque fymbbla (qnx qiiidem Patres primarios in creatione
appellamus J itactjimfccundum rcliquorUmCabaliitarumfentenrias, tresillje matres ab Abra-
hamo/wIrt^^j^/jfeaUcgataJ^funtprincipia fecundaria, h\ qus, tanquam foeniinas , charadteres patres
ad mundi crearioncm agere dicuritur. Marresautcmtresab Abrahamo>< Aleph,' TD Mcro, î? &
Shinnuncupantur.EtquamvisSfitDciincreati,atqueipiiusinTrinitate faciofanda: unitatisin-
dicium,hic tamen cxprimitiir necelTario inter principia f"ccundaria,quatenus fine ejus prxfentia ni-
hil cxifterc potuit : Atquc,ut in prarcedcntibus dcclaratuni eft , quod in fecuhdo loco cip hra ,'quam
fpiritui informi comparavimus,abfque unitatis pr^fentia mhil dcnominare folea t; f ic etjam ille fpi-
ricus feu aqua denominari non potuit,nifi ejus matcr,e cujus vehtre vcl vif cenbUs edudtus eft,prius
denominaretur: HincMoyfesGcw.i.mentionempriusfacirTenebrarum quam Atjuarum ; Ncc
quidem habere potuiilcnt Tencbrs fuam denominationem,niIi Alcph ex ijs reluxiflet llnde , re- :
fpecflu oppofitionis earum ad lucena dicuntur Tenebrx. Notandum ergo ex his erit, quod , utjod
fequitur Aleph , &eft quafiAlcphtcnebrofiinlucidum converfio,hoceft,fluxioformae lucidsa
fuo centro occulto ad circumferentiam mundanam manifeftam , ita etjam tencbtie prtEcefletint
fpiritum lucidutri;qua; fpiricu graviddC atque imprxgnatae , manu Da-mdgorgonis hoc eft, luce A- ,
lephjammariifeftata; Panemfcu univerfamnaturamhumidam,f"euaquam,feufpiritum munda-

numpepererunt;Unde,utmaterpr3ECeditfilium,ficetiam TenebrxAquas; &perconfequcns A-
leph.quod erartencbrofiun,pro ipfistenebris, quibus denominationem dedit,accipitur; Sicet-
jam Jod , quod eft fecundus ab unicate progicflns , ( nam unitas fe recipit in numerum dcnarium )
denominationemdeditaquisfupcrioribus; UndeluxprimodiecrearadKSxfunt. Hincergo,tefte
Abrahamo,Alephiniebusrtaturahbusdenotatelementumterrj:; qua; fada eft extenebrarum in
locumunicum feu univerfi centrum collcd:ionc& congeric. Poiro etjam hoc tem vocabulum
prouniverfistenebris,priufquamadcentrumfuerUntrepercufra:, a Moyfe aeceptum fuifleperci-
piemus;fi vcrba ejus diligenter confideraverimus,quaE ha;c funt Genef. i. Terra autemeratinani^ & va-
lua , & tenebra fueruHt fuperfactem abj/fi. Non ergo de terra rertio die cicata loqui vidctur Antiftes,
quoniamiilanoneratvacua& inanis, quatenus frujftifcra & foecunda erat jherbis femen produ-
centibus exornata,ut in eodem capite explicatur.fed de tcncbris univerfaliter difperfis; quae in poten-
tiaerantad terramterciodieinlocoeideftinacoquicfcencem;Quoquidem eomagis adducimur,
quiaaquaEnondumfueruntcumtemporisnominata;, exterracinanisviiceiibuscxtradtae, autulla
lucisfcintillarevelatas: Atquoniamomniumrerum iinpletio fit aDeo K.&veroilludjtêratadhuc
tencbrofum,hoceft,lucisfu£ radiosinfccontrahens,ideavacua&inanis didaeft terra fcu tene-
brx,exquarumconglomerationeinmachina:ccntrumterrafa£taeft; Nam caufa plenitudinis eft
fcrcilitas; & cauf
icerum foecunditaris funt radij lucis multiplicanris,qui a facie Aleph revelari,five
i
Jod.quodcftAlephcum ciphra,feufpirituinformi,efBuxerunt. Sed &hocquidemhifcedi<5lis

Job. t6. AqutlommextenditDemfuperinane&vacuum^^hoceAcccium fccitgy-
7. confirmari poteft ;
rare,ubiterrainanis&vacuaeratj &fuJpendittotamter)amfuperntbilHm; (hoc cft conglomeravit&

congregavit illud iaane &
vacuum , cujus fpacium jam in creatione implevit coelum , in mafl!am u-
nam,qus tcrra nuncupatur,& fufpenditur fupernihilo-
Hinc igitur eft,quod vetercs Saturnum Deorum patrem efIefinxerunt,hoc eft Aleph obfcu-
rum,& Saturnina vefte indutum ; cuj us fplendore cj^panfo Jupiter,hoc eft.Jehova ,& a Jo ve Apol-
H j
lo.
-,8 Sect. I. PoRT. I. Paht.II.
lo,hoce{l,Menias,Pan>oceft,rpuitusuniverfalis,Vulcanus,hoceft,ignis,Ncprunus,vidclice6m.v
re,Mcrcuiius vel angclus &
nuncius,& hujufmodi alij piodieiUK.ica ut S in tcncbns omnium tarh
Deorum quam creaturarum ricauthor&pater.Etquarovis AlephDeusubiquefit in fpintumun-
dano fub charaftereji'd-,attamcn ipfc etjain in tenebris,imo veio in centio ipfius tein , fcu mafli
tenebrarumdchtefciC quemadmodum pcr conum pyramidis foimalis fccundum noftraminven-
,
tionem dcclaratum cftjquippeubifecimuspyramidisformalisfculucid* conumpcncttate ufque

ad ccntrum balis pyiaaiidis materialis ei oppofit3e,inde argucndo,quod,uc Deus, per t<; fymbolicc
unitas,& omneslincaipyramidisin angulo ronvcniic fblcnt, hoceil in pundo fcti
fignificatus.eit
unitatcflcctjaiu Dcus K,t"euipfaunitasin centro tenebrarum babitaie foleac ,in fuo occulco SoliS
ccntralislocum non alitcrfhpplens,quam in cjus manifcfto vifibili Solis coeleftis,& invifibiliipfhis
Jod iblarisjdansgtariam gloriam fpuitualem,ut apud Prophet.im Rcgiom rcpetitut; Nfmir&m,
&
uti & fuper hoc Sapicns Ecclcfiaftic. 2.4. dicit ; In dbyfforutnprofiDidttateambuhpi ,i'.iqukSapientt4 , ro.
tmditatem cdoriim circum'm,& tn tota tcrra &c. Et Pfalm.i^ 9.11. Tmbrx non abfcondtnitur .) Deo , cui noxen-^
utdti:s,jiamtcnebr£fimtet,ac ipfalux: Et loann. i. LuxVerbuminteiiehrulucit,&tenebrdino,Ho:iiprehei.dertint
illatn,Etlob.2.z.i^.Den(knubeifuntlattbulumei.utnonajpiciat&c. Et Mcrcur. Tnlmcîd. Pimatid. i. At

vero qu.atenus Alcph hoc inlocopro fuotegumentofeuindumcntoponicur, ita pro teneb.is&:
tcrrainani accipicur,quaE:cftprimarcrum cieandaiuramacct;cu)usfifij "iaMcm ^cftnquaunivcrfa-
lis i qux candcm cumfuo Cupidinc feuradijsunivcrfa!ibus,d Jud cmanancibus , cx conmixcione
terci.im matrem profcrr, videlicet Ti; Shin , fcu aquam,five lucem crcaram. Sccunda iguur rcrurtl
crcandarummaterab Abrahamodicitur )2,fcuaquauniverfalis,cxquaomnia,quoadfuhftantiam,
crcataf"unt,juxtaillud2..P«.3.5. Latetcnimcos, quod ca"lierantpiius,&tcnadeaqua,&per .a-
qi;am conliilens Dci vcrbo,quod quidcm aqu^ fymbolum omnc illud Ipiritus univerialis leu mun-
ditpatiumdenotat, quoddi.aphanum &peripicuumcftinter iupremamlucisfcdcmfc infernum
tcncbiarum habitaculum,in rcgioncs tres qux cceli dicuntur,diflir.dunT,itaut hoc pctfpicuum fit
,
iriediiim quafi inccr duo cxticma,natura & qualitate ab inviccm chtfcrcncia,quorum intiamtiuio-
nemlatiorcmfacicmus: Atquehic obiterLcdores de rationeccrtiores facercvolui car v- & T3
niatrcs,ikciemcuta,t"cuprincipiafccundarianuncupcntur; Nam utab i.limplici fitcompofitio ,
primiordinisio. &abillaproceditfecundaecompofitionis vigor,idquefcmperpcr prarfentiam u-

nitatisjfic ei jam j^ obicunim produxit unara matrem,a qua fccunda matcr cgrcdicnspiimam com-
poficioncmconfl:ituitunitatis,vidcUcerJodfeunumeiodenario,hoccft Alcph patcrni prxfcntia,
cum ^cfinequaâfeuaquanon magis cxiftatquamciphtafiiic umtate:Hincigiturcollcgi,quod
apud Hebta;os vocabuli fignificatio cum charaftctum natura optimc conveniat Nam C* marc :
ptoprie fignificat , hoccft aquam univcrfalciii ; iibi Jod jungitur cum l2,fignificando perhoci-
,
pfum,quod,nifi Dcipi.xfentia adcflêtjia mare , vel aquaEcflc non pofl"cnt Porro ctjam fcribituc ;
nonnunquam cum duplici Mem,hocmodo CCîndeaiguendohieroglyphiccquodTa nniver-

fale,f"eu aquae univcti"alcs,fiipra quas fcrebatur fpiticus , mcdiatione fiimamenti divifxarque fcpa-
rata:fintin duas rcgionesj IdquodetjamarguiturpcrGeHf/; i.quippc ubitjil2%lcgitur,ideft,M(<-
/irfjita ut lignificaii polfint aquiE ilipeiiores &infcriores; &primum Tod arguic in cotlo fu- Deum
pcrfubftanciali,piolpicicncem inmundumfabricandum,&fccundum Jod eft uniuisillafupernin
V?u /lua copulacur'Cpra:ccdcnscum fcquenci; nonalitet,quaminnominemirificon fupcrius
cumninterioriperunitatcm fupra p, in ^ ligatura erar : Atqueutin ^''Cjodrcperitur in mcdio
intcr duplex •ffl,fic in n^llS Jod intetponitur intcr duplex n > S^ t< '» I"co priori difpofi tum dcnotat
omnium f"equcntium principium-, NamtenebLjc,quxeranc,&funct<;latibuluracrcatum,fuerunc
origo'n-"Ut.inte creaiionem t<'n Jot^^hoccfilucidum produxit,l,& utpoft creationcm M? fucccA
fit 13 ; ita ctjam ante crcationem Vau fuccedebat n Ec ut Shin cft fy mbolum ignis
: lucis, feu fpi- &
ritusilluminatijcxpurioritcnebrarumpartc&idcntitatelucisdivinxcompofitum; itactjamfitcx
Vau,quod cx n fpiiitu,& unitate , qua Vau excedit r, conflatur , f"olni is difpofitio,in mundi fphxra
a:qualitatis collocata;Notare cijam potrumusoccultam vocabuh Hcbraici n.atur.am , qux aquain
vclaquaslignificat, Videhcct î^; quippe ubi ctjam Jodincer duasinteiponitur aquastationc
pia:dicla & j< in 13 piiori occultatum & per Chirck fignificatum denotat jf^ tenebris occultatum,
,
jam extcrius ad fpiritus cx aquis produtHonem refplendctcens.

i Habcmus crgocx matiibusduas fimphces, videhcetKfimplicestenebrasabfqueafio rrfpc-
«fl;u,atquc*3fimplcx,aquasablqueomnialiaconfideratione: Acvciotcitia,ncmpc 'iJ cft nacura
ab ambabus produfta,vidchcct , a tcnebtarum filia aqua,quiE patiens cft,& ab Aleph inani tcfti fcit
Iucidiclaritate,l"eu cmanationelucidaipfius Jod,quieftagen,s>&locoCupidinisac viri llndc fir; :
uinonnulliattiibuantt^Patri^âFiliojSc^-SpiiiruiSantifo: Quodctjamintcl]igipotcit,confTdc«
rando{înobl"cura&occu!tafuanaturaintcnebris,cujus viituteaqusprodu(fta:func; &icciuma
lucc K manifcfti , & fpiricu j^ tencbrofi , tanquam ab utroque M7 lcu natura coclorum orta di-
citur.
Quare ,ut aqua confidcratur cutnluce feu cmanarionc divina pcrmixtaatque compofita ita ,
Shia
Introductio. 7?
Shinnuncupatutjexquaquidempiimiordinis compofitioric cceU primo cteatioriis die fa^lifunCj;
uti M/»ireje(j««ifi claiius explicabimus.
Ex pofTumus , quod chara6leres divini fint utplurimum ord inum diwi-
his igitur coniiderare
K denotans patrem & unitatem , 3 filium, vitamjfapientiani
torum,uti/)o/?M dcciarabitur,videlicct
& dualitatem,lpacem,retributionem,benignitatem,&numcrum ternanum,'^ domum,januas,fo-
res coEli,ordincmangclorum,&numerumquatcrnarium,n Ipiritum feumanumJchovs,Spiriruni
Sandlum,lymbolum aquarum,&numerum quinarium,! fymbolum vcrbim lpuuu,& centrim Je-
hovae,animannmmidi,&numerum fcnarium,tarmafeu tela & jaculajchovas, Ipiiitum beatorum,
numerum {cptenarium,n tcrrorem a throno Jehova:procedentem,dum loquitur,&in iia mi;it-
parefolet;locutioncmqua:primum&anteomniaaipirituJehov2e ortaeft, & numeium odtona-
riumjTi^dcnotatinclinationcmcoelorum^quodcfccndit Jehova&tangit montes,juxcaillud PfiL
I44. ^.lehovatnclina coelos tuos &c. SimilitfrChcrubinosdenotat,quibusJehova, tanquam ventis,
dcfcendendo miidet i.Samml. 6.1. atque numerum novenarium "îignificat ipfum Deum Jcho-
vam,cflentiamdivinam,atquenumerumdenarium,feuprincipium in compolitione ; cujus pr^-
fentialaex nihiloficaliquidjUtpcrpraEfcntiim unitatis ciphra ex nihil denominante ficnumcrus
ellentialis primxcompolitionis.
Ex his igitur liquet,quod hx htera:,feu numeri {imphces,five digiti 9. ante Jod denotcnt res'cir-
ca Deum vcrfantesinniundometaphyuco,quemadmodumaJod progrediendo,quodeftprinci-
piu compolitionis (ccunda;, leu articuloru fimplicium, tanquam in lecundario dcnariotum ordine
defignantrcsinmundoPhyficcQuarcmifcendohteraspnmiordiniscuunicavelpluiibusfecun-
diarguituripliusDeimixtioiurebusmundanis-,itautunorefpe(^fitadDciirelatio &ipfc crcatu-
ra dicatui,alio a.ielpeclu fit relatioad crcatuia,&creatura dicatur Deus; Hinc igitur didus eft Deus
per totam creaticnem wÂTS quali TS; vcl TWH. Deus fortiSj& ;i' , fcu^lc^ matis vel U^ÎC , tranf»
pofitione unius t ante ',hoc cft.aquarum âc fi quis dixerit , Dcus fortis aquarum : & non numero
plurali Deum accipiendo,uti omnes ferc/enfum malc torqucndo.volueiunt; Ad quod quidcm id-
eo magis dudlus lum.quoniam wM^K uiurpatur j 1. vidbus in ci eationc, quae crat in aquis , pcr a-
quas,& cx aquis.quemadmodum alibi declaiavimus Hinc dicitur,quod Spiritus Elo')im natantfu-'
:
perfackm aquaruns &c. Et tamenElohim nonnunquamangclusdicitur; Quaiehiccxunaparte^,

ieuaqua,quaecftip.cdiumintcr lucemaEteinam&tcnebrasdeformes, caliginem nonnunquamcx
unaparteaccipita terra,&claiitatcm ac perlpicuuatem cx parte alteiaaJod,feu Alcph luciuo; Ut
igitur claritatis capsx eft "i^^r.ita &
u? mutatur.
Ultimadeniquemater,quiycft 'e. ,infecundodcnan'oium ordincrcperitur; Et ptoinde de-
notatcompofitioncmfccundamcxprincipijspiicedcnnbus; videlicetexluce t< quod cft fimpli-
cilIimalitera,&innumeiodigitorum piima; Atquc haec litcfacft piima mater rcfpcdutenebra-
rum,qu3:eranteilatibulum,quamvis lefpcdu fuifitpateromnium;cujus loco,proptcr ingicftio-'
ncm Jod in compofitionem,ipfum Jod prxcedens Tetragrammati chara6teicm, tanquam patretn
increarum non infulfe poliiimus.
Dcinde"Cprimidenarij feftenimfiteraHebraicaordine ij, repertaj eft fecunda mater; &
dcnique U^Cquodexprimo&fimpliciS^&^Cfecundiordinisfit j ordinis {ecundarijCcumfirvi-
eefimaprimaliteraêftmatertGrtiaatqueultima;Qu2quideramatfesfymboladicuntur, &quafi
hieroglyphica trium principiorum feu elamentorum univerforum, machinx mundani naturam
integtamconftituentium,videhcetTcnebrarum,qua;omniumprimoincreationerccenlentur, A-
quae,TeHebratum filiae,& lucis creafae,de quibus hocin loco copiofe ttaftabimus»
C A P. III.
ûomodoTatres increati concurrantprimum ad nomimm divimrum DeiprO"

duciionem , ^tumpojiea admundi, creaturarumque exiftenttam 5 item
dealiarum literarumprmariarum u/Uj Etftmthterde crea^
turu compofitis in mundum , ratione m ixtionii
charaSierum maternordmpro-
duSiis.
praecederitibus iuce meridiana clarius Cni fallorj explicatum eft,quod tres finrin literaruftiHe^
IN
braicarum confideratione ordines;quorumptimus eft prioris denarij ubi digitorum Arithmeti-
,
corum funt fymbola i.i. j.4.5 .^.7.8.9. ufquc ad lo.Sccundus eft prima dcnariorum ferics 1 1. u. 13-
I4. 15. 16. 17.18.19. ufque ad 20. Ulrimi vero ordinis, feuordinis denariorum fecundarij fnnt
tancummodo literse duas ii. 21. Primus crgo literarum ordo> quia ilk func in numerorum di-
H 4 gito-
8o SeCt.T. PoRT.I. Part. II.
gitorumferie,fimplicifllmus cxiftir, nerape SSA-vr,nnU"i quomm tamen charaderes alij funt
abfohui.funplices.&adeflcnciam fuperfubllantialemanncxijcorumqucalijfuntpnmanj.&qua-
fla<ausprincipales,atquepatresdtcuntur,videlicetS&:Jocl-,alijverofecundarijaprimarijsoni;&
proindercfpeftuproprictitummagisfuntpaflivi,vidclicctni?>:V Sicfilius diciturobcdicnspatri,
Sc ad volunratcm cjus pr;rllandam paratus &
fpiritus lapieniix modeftus.patiens &c. Et tamen hae
litcrsE uni.am &: candcm Deitaris ellentip.m conftitnunt ; Nam

ut S in n^1C< fc habet, fic in n IJTi ">
ubi cciam unitas occultatain vcntre Vau ho^ idcm (ignificar.quodi in mcdiointcrn r,m Ehieh. &
Iterum haruni Utcrarum eflenrialium &
fiipcrcxccllcncium alia: lunt abloluce ccntralcs 8c alije re-
fpcctive ac comparate : Nam K , qudd eft

unitas, eftpuniStum atque centtum abfoiutc didum,ut-
potc a quo hncx lcu htetje cxtcrs funt cgrcd-c Hinc lUius diciuir a ccncro patris cgrcdi , &:
:
Spiii-
tus Sandils accritroutnufque Unde fadum eft,uripaulb fupt lius dcmonftravimus , uc {< modo
:
occuho in fe contincat totuin hometl r.l.T Eft crgo t^litera ablolutc ccntralis in cujus charade-
: ;
re,modoniyftic6continenturomniaiquaEfucrunc,iunt,crunciquatcnustotumTctiagrammaton
m
tam mn' quam rTHr^ fc conrinct Litcrx ergo tres rcliqui , quse acl hu jus cflcntiam maximc pcr
:
•
rinent,fphiricsdicuntur,nemper."l&iutih/>r«e(ie«rtiitfdccljtatumeft;Scrgocratrcrununcrea-
tarum,imovcro ipfarumtencbrarum ccncruni i atque ita ctjam coltiparatiVc dicipoteft Jod om-
niumrcrumcreatarumccntrum quodjodcftidemincre.uione ,qiiod K ancccrcationemi nam-
;
que cumt<,intencbrarumfcunubisimmenfi&caligiriofx centrofibiipfi rcluccns; inccpitum-

bram humidamimmciifaminperiphcriani dilataic & iUuminarc, tunc non fuit Alcph tcnebro-
fum,&: per le in dcformi chaos pcihftens, fed Akphlucidumjhoccft cum aquisjbu i.
ciphrx o.
immiftumi quod Alcphlucidum nihilahudcft,qaam Jod ,fcu numcrus dcnatius Quaehccra Jod ;
idco formahtcrfpha:ric3dicicur, quoniarneûslux tot:!m mundipciiphcriam illuminac, &motu

circubrifcrcbaturfupcr aquas; Porro ctjam cencrum dicicr.r rcrumcrcacarum, quatcnusinSole
feu mundi centro in throno Vau fedcrc dicitut unitas crcans, k-u Jod in fpiritu; Eft crgo charadler
i
fpha:ricusrc(peci:us{)Cilqucin VauCcntrumrefpeClu.n .Hcigicurhtcrs^. funtomniura fimpli-

cillim2e,& nacurxDciih fiipcrlubftaritiahfuacilcntiacxiftentiinaximepiopria:: Qua: quidcm li-
tei-jE,fiin vocabulofcmifccahtcumalijsfciicidigitalis;iinportantfernpcrmyftcriumaliquodmvc-
. cqt
quafiDci K> &ickvaii vidcturadlocum rcquictis. Er rcvcrainhishtcrisdivinis fcufimplicibus
ordinis digitorum Anima quafi,& fpiritus,& corpus rcpcriuntm ; NanijKcft quafianimafimplcx
llne vcftimerito fpirituali ; & n cft qunfi fpintus limpk-x & , \' au quafi Anima in Ipiritu vitx ; Reli-
qua:vcrolitercE ad cdrpora Ipiiltaalia magis tefcruntur , vidchcet ^^lTnC: Ubi igiturhtcrE
fandiadinvicemfolar&pcrlcconcurruut, ibiDeumin fimplici naturafignificari intclligendum
eft Veibi trracia : 't< fif;nihcat Vbi , denotans
:
hoc ipfo , Dcum nulhbi invenicndum , aut infinicum
efle;iccrum fumiturplo infula ,
quojinfula fcnfu occuko lurnitur pro tcrravivcntium,& lapido
angulari,quicftMcflias,niaricircumvcntofeuabyfloi&taracnfenfuvulgariufurpatur: Sic TV de-
notatDcumbcnignum&foiticudine vcfticum &c.
Acficumlitcrisminuseflenrialibus ejuidcmordinisjunganturhxefIentialcs,rcmmagiscor-
borcamdenotantiUt3Spatrero,r,Sll,Exccllentcm,ExcelIiam&c. Quxattributa adcicaturamdi-
vina bonitatc cxnlcatam pctrincnc;.S"î Hoc, illud ac fi quis diccrcc Rcs dcmonftrabilis in lumine
i ,
Dci ; Sic etiam n' IftCjhiciEc dcnotat manum & potcftatcmi Vim cniin habuit "; a %& ftc in cacre-
T
ris.Dicimus ereo,quod ^ tacit res omnes per j^; adcoque denotat in fimplici lua natura rcs fubfti n-
rialcs,pertincntcs ad illiini Aiig-^ldrum otdincmiqui dicitur Ophaim,h.c.rotx feu formx dcnocac ;
vitam fapicnriam.domum Dci,& cxtcra larguit bcnignitatcm rctiibucioncm , angclosfortcs

: , &
tobuftos,pacem,& cxteM,atqi ita in alijs.At fi litcix facrx prolundius adhuc fc mifccant htcri$,pro-
fimdiorem ctjamin matcriam mundanamhabcnt fignificatioiicm:Sic,utiT crar Dcusbcnignus,ita
V-^s cft Dcus foiris& robuftus,juftiriam
arguens;Eft crjam fpiricus difciplinx; Nam V denotat difci-
plina;Atqiita,cxrraccelum£mpyrcumfecxrcndcns,fccLmiphxraSatuinimiI(:ct,&incaiumc-
immergit;Et in CTl ;.*< nomine divina potenria K
diii le fc mifcent per b& "Vîhoc cft pcr ccei um
'' &
& tcrtam,Nam .S in tencbns terraarguebat,& -Iphxram Saturni cujus fcrc characlcrc habet qui
, ;
Saturnus tcrrx dominatur:& "C cft fymbolum aquaru feu coslorum.quos Mlhiminar ; Atqi ita Dcas
diciturcfll- in ccElo,&vocaturAlcph lucidum,feu Apollo confcrvans:Dicitur ct cflc in icrra.atq; ica
Alcphtcncbrofumnuncupatur,&DionyIiusdilacerans:Sislucishlius, &Alcphtcncbrofumnon
perfentics.PoiTo ct propver hanc Dcitaris cu matcriamundanapcrmixrioncm fic, utjchova hoc ide
dicatur,quodaliorcfpeducftcrcatura;Naangelus,qui.-uircibacirr.aehtas,angclusdictuscfticlpcdu
colunxnubisobfcurx.&Jchovarefped:ucolumnfignisdivini:Sicctignis>qucviditMoyfcsmiubo
fnbm6tcHoicb,cadcranone,mododicitur Angelus, quatcnusaltcnrasflamxcolidcrariu, modo
jehova,refpedufimplicitatislucis,qaderat. Ratioa. hujusiciinvocabulo wTlTNElohim optimc
dccla-
I N T R O D U C T I O. gj
deckratir;Nam V&^^dcnotantiacoeliim &terram,proangelononnunquam fiimiintiir que:T)- ,
admodum in fiicris literis fajpicule quoad nos iranslatnm lcgimus Vt, Mniuijli eunipaulo minm abatt- ;
5dMiEt,I«tw//^;&43^t'/mH«p/rf/.^^whti.Exhisdeniqueliteris(acro&ndislitcr iecundi,qjx
matres dicuntur.animata; funtjveluti "2 denotans aquam & tenebras, per t^ cujus illxante creatio-
nem erant domusdeformis;& \I?, quod eft aliquid tertium cx his reiiliens,per S lucidum feu Tod, ,
cui',1; fpiritiijCui aqua rcfcrtur

refcrtur,&:pcr i"' , &
pcr Aleph tencbro(um,cui tencbra; & caliiô at-
tribuuntucNam ubiJehova,hocei1:, Aleph occultum non refplendet , fcd libi reHcdit radios liios,
ibinece{Iccft,uttencbrxrefuItentatquepr3cdominentur,&:perconiequens,utaqu;Edenfa-,dcfor-
mes,atqneinftarumbrarumhorrendarum rclinquantur: Atubiformamfuammanifeftat,ii'2 «;?;/'>-£<!
homnddobli']uarevolucioneadpri(feiiriafdcideiiiiltinntiofefubterlabifolent,uite{{azm
Merc. Tiifm. Acque
tuncin.me liatepoft Aleph Ibujchovs myfticam apparitionem 3 Beth fequitur,ac Verbum editiirj
atquetuneSdiciturpater; quiaBethcftejusfiliusfeuemanatioprimaiia,inhumida naturaappa-
rens:Sic iraq, fit Taîn quo Ipiutus igneus natans producit creaturam triplici corona adornatam, fi-
gnificans hocipib,quod Uxc creatura ad iimilitudinem Triniratis fit crcara ex radijs divinis&: naru-
ra humida , ur Spiritus S. a Jod & Vau in nomine muifico increato. Ex horum ergo elcmentorum
mixtione eo digniores res m mundo creancur quo magis eflenciales literas recipiun eorum nomina t
Hebraica;Namhiceratmodus,perquem,Adam primushomo cmlibet creaturae nominarionfna-

turiejuspropriarnal]ignavit:Verbigratia; Videmusquod in vocabulort^^TZyf^^înprincipio du.-e
fintexcremitates,-incmpcdenot.anscgeft.uem,inopiam ; feu terminusprimus adadtumfoecundi-
tatis,& haEreditatis,gratia:,ac fucce(Iionis;aique r» quod eftindicium iohtudinis; unde prazponicur
r\ni^folicudo&inriChaos,fivemareria informis&inanis; Ubidiffercfitiainccrhylen&Choos
difcerniporeft:Nam in nn~ vacuum reperitur in principio, medio & fine,quin. nec K nec ^ nec 1 nec
U-îbirepcricunScdtamen^quoniamnibiinvenicur^dcnorarpotentiam inaftujndiner^vel j<lu-
cidum;Arin Chaos inr» ibnnveniturVaujhoccft llocounius n in vocabulo r,r.r«: llnde hyle
cc>nvertiturinChaoS;ubinu!larameneftpax;leddifcordia;quoniamlnoneftininreriori,fedex-
tra He meditun llnde in r« feu Spiiicu elementorum n fcu terra,& finis bcllum CTerit cum 1 lcu luce
;
in medio ^ quod cil coelum At tranipofitione &mediatione ^ inter ^

;
n pax atque concovdia &
fada erit inter coslum & terram .'Unde mr\ denotat iignare^defigrlare, defciibere , cireamfcribere
arque dcfinire , Acfi qius diceret; Litigantia,& omnia irrcgularia, ac licigiofa locis concordantibus
ac pacis vinculo Vail hgavicDeus, acqueomniaclementaterminoluoproprioreftrinxic, circum-
fcripfit,atqucdefiniuit: Namr\hocinlocoeft{<; m.agnuml"euwOmega,quodramcftfymbo!uni
Dci,quam|^: Sedr\denotatS tencbrolum NamSmagnum cftiynbohimnumcii locc.ndi-
:
cans hoc iplo ingrelTum t^ fcu Dei in profundum matcna; denlx ieu multicudiiiis cubicx Sic etiain .
*>K"\lMbmiturproforma,ubi»Sin pronunciatione utf\ legicur. Sedad remredeundo, vidcir.usi

quod inprincipio corus acius feulucidicas diviniratis S Ti; & " tanquam nubc dcala & obfcura, vi-
delicet-\& p;, tcg.:tur ; ubii^tenebroium eft,&"- Alephlucidum,&"J'cfic(5tus,qui::bu[roque
mediantc caligme humida in adtum ad mundi complementum producendus cft Arcue ita crca- :
toromniumin iuoArchctypo idxaliterlecreroiuoconhliodclineavir, priufquam cx nubetene-

brarumerupit,naturamque humidamaulasiinilarextendendo ca:los pcr Verbumconftituit, Hoc
ergoeftiUudprincipium.incujusccntro t^" &\!?delitefcebant; quibuspofteaaqua,cceli terra &
permajeftatisdivin.E reve!ationemluculenceratquelevicercxtenebrisinluccmemerferunt;Hinc
aquas dicuntur fermone acque charadfere Hebraico C^^S ad cxcmplar increatum nominis Te_ nn
hovxvelrT^nnominisEhiehîtaut;^ ("euac]uacinferioreS;&iafeuaqua;iuperiores radijs ^ (cufolis
increati in mcdietate,& quah centro totius maflae aqueasiiluminentur Similiter coelum charafleii^ •
busHebraicisficdefcribiturU^^TaÎ/jUbi 'vJ?dcnotac ignemfeulucem crcatam,& prius ^ aquaj

fuperfirmamentOjacQaquasfubfirmamentofimuIjunclasperJod^cujusfymbolumeft Vau , (eu
unitas iii n;ita ut 'Q"^'CIM7 dicarur quaii aqui ignics.vel aquae illuminaca:;qu.t nihil ahud func, quam
coEh:Unde coelum (ummum Empyreum dicicur.quafi igneusfpiricus; Etithereum quafi arthaer

hoceftjigneusaer&c.SimihterreiTafcumaflarcnebrarumhischaraderibus interHebrsos cxpli-
catur n /p-it^ qiiafi terra culta ubi propter pr.cienciam t^ dicitur terra culta
; quemadmodum pro. ;
pter ejus abfentiam r.niTN diciturfolitudo,leuterrainanis,& Qnn abyfliis In terrs autem cha- :
rad:eribus,nempe n'^!.'^ videmus rationem, curtenebroiafit;videlicet, quia f; lua prKiencia

lucidae.xteriusinvcnitur,inteiius vero delitcfcic,nullaquelitcra lucidaibireperiturjUndequod
tenebrarumficfedesluculenterexplicatur,quoniam '^Saquxobfcurx funrinea;& "\ arcTuitquod
fit janua fcu olfium per quod t< in aquas tenebroik "U ingreditur,& fe in tugurio fuo abf condit , vel
egrcditur per 1,& illuminat :\ alterius extremitatis. Ac fi ri in gradujod cx aquis tenebrofis "!; pro-
fpiciat,tunc cerribihs eft ejusa(pet1us:Unde 0't^ Hebraicahnguaidem cft quod forn.idnbilii atq;
terribilis in lingualatina. Scd & f "N^> (unt eharadleres terram argucnres ubi etjam Aieph cxteriiis
;
eft in manifefto;at in ccncro fe occulrat : Unde -<, eft,ac fi quis diceret , lucis divinx 'prarf nii.e inopia
feudefedus ; namResh denotatpaupertacem&inopiam, at V Tzade fymbolizat cummateria
ccelo-
8i • Sect. I. PoRT. I. Part. II.
casloiumi&: citcrorura clcmcntorurniUndc iir cxtrcmitatc vocabuli poriitHr: Hic crgo invenimus
Salem-,vidclicctigncmoccultumpcr-^,kilphur, ncmpcigncmmamkltum pcr^ Mcrcunum ; &
qui crt utriufque mcdium,pcr y Sul crgo dicitur centralis occultusjfulphur dicitur tindtura, feu au-
:
rca tammineralium tinC,hira,ijuamvegctabiliumoleum,& frudiuumcllcntia;& aquafpiritus in-

tcrmcdius,quiinfupcrioiibusterrx charadcnbusper n is; ';2 fignihcatus cil:, quemadmodum -^
pro falc,quod eft olbum,^ janua,ac viaingrcllionis in omni nnneralium fcicntia : Similitcr vjde-
musin crcatslucis charadciibus, vidcUcctîlS duo tcftimonia prxfentia: divinitatis,ncmpejt<i^:
1,& unicum ipiritus,vidclicet -\ : Et quamvis
pcr fe dcnotet paupcrtatcm &: cgcftatem , attamcn
-^
cum radijsdivinisjundtumdcnotatfoecunditatcm , hxreditacem , gratiam , virtutem divinamin

mundo.
Eftergohic*^ & ubiquealiaslococorporis feumedij capicntisatque rccipientisdivinasin-
flucntiasa Atque jta creatacft lux,vidclicct ornatum eft "^ corpus lucisjioc cft, Ipirituslupcrioris
"^;
portio,& non t vcl qux funt eflcntiales nominis divini atquc lupeifubllantialis chaiadlercsjquo
)>^
.relpeftuipfalux creatadicipoceftjchova.' Namtahrationcdiciturjchovaignisconfumcns. His

ctjam admonomur , quam nobilis &
divina rcs iit lux , ad quam tot characlcrcs fcu ligna cflcntise
increatiBConcurrunt: Ohquamadmiiahilis& jucunda
eftiixc contemplatio Fatcor cquidcm, !
mciplumviderimihi, dum ha:ccogito&lciibo,cxtaiiquadamdivin£ voluptatisraptum atquc ,
mente mca exaltataad iplius Elieh palatium pcrtingere.

PorroetjamindieinaturaccxaminationcinvcnimuSjquodQrdies.duplicem lucis increati
proportioneminfc habeat,vidcUcet t &> adunicamaquaiQ: Undedid:umcll:;£r vocavit liuem
dieiii Atque,utluxprimidieiproccdcbataFatribusincreat!smundi,ncnipe S "^'i. Sic etiam Sol,
:
crcatura,&majuslumenamatribusproduchiscft:Undc^27"::i\I?Sol,duo liabet lignaatque tcfti-

monialuciscreata:periepctitionemmatris'o;',quêftlymboluignisatqueluciscrcari;Quib.duo-
busV!7interponiturialeucorpus &matciiadcnfafubftantixSoUs,qua:occultatur,&qualiliibmcr-
gitur in ccntio dupUcis lucis icu luminis,fcu,ut proprie dicamus, MJ Na lux pnmo die produdla no
:
habct nili funplex corpus Ipiritualcjat inSolc cft corpus duplcx ipiritualc,ncpe fuperiorisHc,&n iu
Unde Vauoi.ciilti:luxcrcatacftanima\;;niatris<,utillaeftanimamundi,acvitaSol!s: Animalucis
cieatij:cft!pleMelIias,&luxeftanima^,qux cftMctattron,lcu animamundi vilibilis.Luna:etjam,
luminaris minoiis charadtcrcs lunt rT^ jubi multum arguiiur matcnsEjvidcl."^ corpus dcnfum,& n>
obftinatusacnebulofuslpiLitus;Cîa:duovirtucc'illuminantur:Quarc, utduofuerunttcftimonia
lucis in Soic,& unum Ipuitus in ccntro condcnfati ita hic e con vcrfo duo funt Ipiritus dcnli
: ob- &
fcuiitcftes,acnonnili unicaparslucis: Hincctjamratio coiligipotcft ,curSollitpatervirae, atquc
multiplicationiscaufa vidclicct, quodl^" ignisfcu mafculus, agcnsin'Caquamleufa:minam,&
;
cumea,moregaihnacci&gallina:, continucatqucinccflantcrcojcns, facit, uttumagens, tumpa-

tiens fpermata fua vivificain tcrram undique dilpergant.' Hine crgo eft, quod apud Hebrxos
WaM'>coirc & miniftrare lignihcat.
Scd,utadnatura:bominis indagationempcrVeniamus,perGipimus, quod Q*^K honorisani-
ma fit ipfe Dcus S,cjusfpintus 'j;,& cujus corpus ita ut indc aiguaturetjam,quod in •^fit oftiumj
"^, ;
feu porta,& janua,perquam Dcus in homincin feu templum fuum ingrcdirur mcdiante 3 , fipicn-
tiam,&7„fpiritumejusbenignum&pacificumiignificante; quxduo inSpatre myfticeincludun-
tur:Suftcntatur crgohomoex unapartcpcrfpincum tD;cujus attradlione &
cxpirarioncmedian-
teprx-fenciaDciS m
parte ejusdextra vivit atqiieftatuminaturinhoc mundo: Siccrgofadluseft
homoMicrocofmiisadcxcmplarMacrocofmi; ficquemundiis tammajor, quam minoradimagi-
nemTctragrammati fadluscft&formatus: Aicph datvitam.-iJi rccipit atque cjufdem vehiculum
cft;&ambotandcm,nempcluxt<per lpiritum"Q incorpus", introducuncur; Infinita quidcmi-
ftiuimodi huic Traftatui infcrcre pollemus;quod fane non f aciemus,quoniam aha alccrius naturx
nosavocant.
HictamcnconcludimuscumlitcrisHcbiaicisconcludcntibus, quod illa: dua: ultimx,qu2
cxceduntzo.linttorius myftcrij creationis complcmentum;Nam, ut,-|dcnotatfolitudilicm,va-
cuitatcm.&inanitioncm acabyflbm& perconfequcnstencbrarum cftfymbolum, quomundus
tenninatur,(nam n^^T^" principium,inanitasfolitudofinit:atqucnnriincipic,limilicerquc^nn,
abyirus,&ir\n Chaos,) lic vicc verfa m; cft plenitudo atquc vacui ablatio perpiacfcnciam radiorum
DeiubiqucinSpiLicu;Ecutnterminatlitcrasinnihilo,&numcro imperfeClo,hoccft,tcrminacur
mundusfphxricusubiq;cum tcncbrisfcuvacuo; itaincipiturcjuseflcabunitacc:QuarcnnonGft
htcra,fcd fignaculum quodda tcrmini ultimi litcraru:SicinCain cratfignaciilfi dcdecoris,& inrcb.
crcatiscftlignaculiilimitummundij&ingrcirionisinmargincs hylxvacuxac dcformis:Undcnu-
mcrus iitcrarum Hcbraicarum hoc modoinvcnitUrinnumcrofcptenariopcrfcdp,vide!icctinfc-
prenariotcrinfcduclojhoccrtinzi.fccundumnumerationisCabahftic^nominisdivinir.^^nt^cffe-
tluir.,quod denocat cflcnciam in rcbus omnibus: Nam i o.& bis quinque &
unum conftituunt pcr
congccgationcm&appoficioncmii. ,-| vero cfttenninus iinalisfcumcuellcntix divinx: Atquc
hoc
t N t R O D U C T i b. B^
hocmododicitiirDeus Alpha&pmcga-jAlcphparvuiTij&Alephmagniim. Scd.Cabalifticahac
dcmonftiatione fepofita atque reli&a ,acl illam trium principiorum creatorUm cxplicationem de-
feendemus; quoruni fymbolahicroglyphica funt prjcdidae matres adivina prolapia oriundi ad
propagatjE vidclicetTenebtarum S tencbrofilm ,SpirituS [<fti Aquarum ,"0,
j & Lucis
feulgnis\l!/; quorummentioncm,licetobfcuro mbdo,fecit
Abrahamus in ktz.irah.
SlCTiO-
«4 Sect.I. Port.I. Part.II. Lib, I,
SECTIONIS I.
PORTIONIS I.
PARTIS II.
Liber I.
PRIMARIIS NATURiE
ELEMENTIS.
C A P. I.
AnnCf (
uti quidam maleputant ) opiniones mea , <& doSlrma mcA
fundamenta recentiajmtjt^ quafinoya ?
VoNiAM nohexiguusintcrhomines fuborruseft error,dum cxiftimant

nonnulli opiniones me<is cfle reccnteSjPhilofophisque meae fundamen-
canova &:nequaqiiam anriqua, opera:prcrium cfle cxiftimaviocuhsju-
liicia;intucntibusdemonltrare,quo(ili hindamcntameafintantiqua,o-
pinioriefque meae rum rationibus Philofophicis , tum viva demonftratio-
ncftatuminataE.tuncproculdubioilLvnon fmrnova:,& pcr confequens
ctjam nonitapciiculDlx, quatenusvidehtctadvcrlantiumarûnicntum
itafohmimodo foimaturjopinionesmeasideo periculofas ene,quoniam
fmtnovae. Qiiod autcm Klacrocofiiiica mca principia fivc fundamenta
exprofundilTimisantiquitatis vifceribus dcpromantur, non modo Philolophorum antiquorum
autoritate, verumctjam facrarum lcripturafum f^ftimoniocomptobareatque confirmarcpoflu-
musj fiquideiT) ab ilhsipfisprincipijsmundus&omnia, qu.cinmundo funt,ortum habuerunt.
Quod (i dodtina hsc mea fuper bafcs (cu principia Ariftotchca fuiflct fundata,vidclicct fuperMa-
teriam,Formam,&: Privationcm, utiquefineullah;cfitationcpro antiqua abiftis hominibusni-
miacuriofitatcagitatishabcrctur, &:fincahquaeorum contradid;ione in publicum divulgarctur:
Atquiha^cprincipianovafutidicanxjTcncbrx ncmpc,Aqua,&Lux,nonfuntadmittcnda, qua-
tenusreccnna,& quafinoviterinventa atqucante hoctempusinaudita. Nonne autcm videtur
hocinhominibusChriftianisgroflumatqucpalpabileignorantix aigumcntum.ita avidc Arifto-
telis Ethnici aflcrtiones ampled:i,ac vehemchtilTimis contumcha; argumcntis cas dckndcic,adco-
queet)am iplarum caulaverilfima AntiftitisMoyfisptincipia rcpudiarc,ncgligcrc,indcrifione ha-

berciincujusnihiloiiiinus autoritate fidei noftra: fundamenta ponimus? Nonnc Moylcs noller
afteverarevidetur, tenebtasfuifle forma'&cflcntiximpcdimentum,di.'endo, tcrram fuifle ina-
nem,tencbrafque fuiflc luper faciem abylli Nonne fitit iplc tenebras terra: informis rcceptacu-
?
lum , & quafi dcformc velamentum j quam quidcm matcriam vix imaginabilem abyflum nuncu-
pat? Nonnc illud quafi nihil , feu tcnebrarum &
hylxdcfoimitateminformavitSpiritusDomini
virtiuehicisfii.xincreataE, itautabyfliim informam aceflcaquarumreduxcrit? Unde dicitMoy-
its:
Dfi PrIMAR. NaTUR. ElEMENT, §<
Ces:EtJph'uiHDomwtferebatHrfuperaquas,exqnihus,te{icD.Vetro//mvidi{s,omntaîneo,facJafu^^
nc demque crcata fuit lux priitio die tanquam prindpium' illud fontiale &adtus pinnus quo me-
,
diantCjUt iitimediata fontis tot lus luminis in Spiritum aqiia; pririilnTiilm emariatione, omnia dein-
ceps funt condita ? Nonnc cigo hic ex doitrma Mofaica deprehendfntus Wailla prinCipiafive fun-
damcnta,quibus ca-lum&terrapercreationcraftatumiriatalunt/ Galtef um ii nobis iblara&ve-
riilimam fandrorum Bibliorum tam Thcofophiam,quam Philofophiam feîlendi facultas &li'ber"
tas dcncgabitur, itautclarillimofacrarum literarumlumineintefdidlo inlpurca&cainofaEthni-
corum ac inhdelium obfcuritate tanquam coeci vagari cogamur,equidem coritra fniuflam iftam (Ci
quxlit) hominL^fc^ntcntiam argumentum iflud ProphetxBaruch J.hominijuftominimereii-
cicndum in defonlToric atque excufatiohc noflra haud inconcinne allcgafe poflumus No»' convemt
;
defererefimeiv omuh fa{/tentu,& mregioHtlJuJextraiteK qumrearterfi,fcicntiam,&melkilum,utifac A-

garem,cr quierant iHTbeman,quippe,(ju{viam vertafipienttee nunquam agnovefunt. Quibus luculentei'
do-
ccmurfacram fcripturam ranquam fontcm totius fapientisamplcdijEthriicam vero &extfaneam'
dodlrinam feu firipturam ichnqucre ; ufpoteiriquanlillarcperitufverafcieritiaautdivinafapien-
tia. Scd & quid diccrit il1:i Genfores mci , fr etjam antiquos & famofos Ethnicofum
Philofophos
AEgypttmi,Arabiam,Aflyriam,&pr£cipue Judâm peragrando, totius dbdrriris: fuj^ PhiIofophJ>
ca; tundamcnta atque prmcipia ex facio myiteribrum fonte , & Biblico , feu Verbi
Deimyrothecio
furtimfurripuifTcjfibiqueiprisinjuriofe attribuiflcaigumentisfolidis ac irreffafâbilibus probave-
ro ? Imo omni difpuratione &probatione ulteriofi fcpofita hoc idem &
vcl euidcnter etjam oculis
percipiemusjii myltKaPIatonis,Mercuiij,Trifinegifli, Orphei, Hefiodi, Ovidij'&
Philofophofum
divinotumtamPoctarumquamaliotumpervoluravcrimus. Quodfi neqjhjecomniaenamaccu-
ratillimis Ariftotclis culroribus lufKciunt,ad inquifitibnem in iplius Ariftotelis principia defcerida-
musjitaenimfacillimefaridemipfumAntiftitisAloylisdilcipuIum&imitatofem, autpbtius prin-
cipiorum Mofiiicoturii raptorcm fallb fibi ea atnibuenrerii icHticmus. Nam quid aliud obfecro )'
(
eilprima iila Aiiftorclis materiaAquampIane adu cfie dicit,nifi iriera quafi imaoinatio vel uc
riihil
,
prccceptor cjus Plato \tilt,fimulachrum i'n fomnoapparens Unde Ariftoccles hanc appellVvif a-
?
liquid in pbtcntuii £t tamen nihildicitur eo,quod informis eft cum fola forma def nomen & Efle,'
,
Nonne eftifta vix iniaginabilis maferia tenebr^ Moyfis,qu£ fucrunt fuper faciem abyffi,quam Sy-'
ncfiiis &alij cum ipfo Ariftotclc Hylamnuncupaverunr Deinde quideftilk fecunda Ariftofelis
?
matcria pra:tcrquam hyla feu pfima materia in a6Fum d'edu6la,vel abyftiis tenebrofa Af oyfis ac de-
formisjamprsfehtiaIuminisa(5i:ufqueincreatiinformara,&AquariimrtomirieiriiiCTnita,qua:eranc
uni vcrfalis rcrum bmnium in cf eatione marcria; ira ut jam illud Inanc Moyfis , vel hoc qtjafi Nihil
Ariffotelisluminismcreatifprendoreinadtumdeducarur-jhoceft, creetur: Unde dixitMoyfeSj,'
SpiritttsDomimferebaturfuper <t(jf«.«,hoc efl:, prxf entia Spiritus informantis Aqus jahi nofnihanruf &
adfu producuntuivqua; antea non erant,aur non nominabantur; QuiEnam ergo erar formailh ef^
fentialisAriftotcIiscu)Usafpedumateriaiftainpotcntiairia6tumef1:reda6ta?NonneIuxiIla primo
diecreafa,qu:Eci'af prima&immcdiataaDeo vivente in mareriarii huriiidam cmanatio ? Nonne
ergo vocavit ille fof mam iftani cflêntialem aclum priinum , feii primum' rerum materralium infor"
mans?Dcnique quid intelligebat AriftotelcspcrPrivafioncm nili tcncbras&dcformitatem,quam
materia in potentia in ipfo intof mationis feu crearionis punfto exuebar.Qux riihilominus teriebre
antc rerum creationem non erant p ri vatio.u tpote quas p.ulla materia; pofitio prscedcbat ; id quod
Ariftotclesignorarevidcbatui;quiaipfeaPr£CcptbrefubPl3toheinhocdifterens,mundumexifti-
mabatafterrium&noHcrcatum.ScdhxtencbiXjCreationcprseunte, piivatfodicipbfKint/quate-
nus materiam co inftanti poflidcrc dicunf ur,quod eft interpundtum corruptionis &generationis.-
Quidergonuncdcriovisiftisopiriionibusputatis Suntne ill£Etamrecentes&novas,cumfurida-
?
mentaearumfamantiqua &vetufta efle reperiantur? Aut,quia egb Ghriftianus dbdtrin^Mofaicx

ufumagis,quam Ariftotclisfortailis pollcnsprajccprori mco Moyli , quodfuumeft,[uft'amenfura
attribuo,&in hoc ab Atiftotclc difFcrre videof ,qui Mofarcs difciplinx mcdiillam &
fenfum' alieno
vcrborumveloabfcondcnspiindpiailIacrcationisfibiarroganter&faIfoadfcripfit,qu^'ip/eMoy-
fes aborCjiriftiridtu, &quafimanuDeiviveriti's JchoVcnEcrcatorisacccpif, «aquead fenfum fuum
Ethnicum convertitjquia ('inquam) divinam divinimei Magiftri do6^rinamphilofophiamque ve-
ram agnofco,ideoric culpandus fuiti ? Nonne funt Bibliafacra totius fapicntia atque fcientis fons
& origo ? & relinqucmus aut deferemufne illa ur iriconftantera Agarenorum & illorum in Thc-
,
man,hoccft,infidelium &Ethnicorum dodrinam fequamur, qui vcramfapicntiaraautcertam

fcicntiamnunquam riovcrunt,fcd Philofophiarhafis vanxopfnionis,fragihfqueimaginatibnis in~
nicenteitifupcrfundamentailla,quxmyfterijsJudaiciscIancuIofurreptafoerunt, conftruxe-
runt,atque ita , vitam &
verara aniraê fcientiam relinquendo raortcm
fcicntes volcntes nobis conicilcemus.
I C A P.
%(j SeCT;I. Port.I. Part.II; Lib. li,
C A p. IL
De Tenebrii^ ^ ea.rtimj^€ciehtis.
QUocitenebrxfuermtanteomnia, inquasTctragrammatus admundi creationemegit,uriii
fuam naturam luciJam fcu atlum eas dcduceret, docct nos Supicntilllmus illc Salomon Sa^, ,
ii.i8.Cujusvcrbalanthiijufmodi;MH?;(itt»J«x;>jfomu;MterwfjfforDmi Vcl,ut Hicionymus inter-

prctatur,cxmatcri.iinVifajhoceft,exfpirituleuaquis vatuis&jnanibas,i.c.nulIafornialucida feu
gratia impletis,aut in elTe quocunque mbdo deduttis Unde fit, ut, cu lux orruMôdo
: cencbris op-
ponatur,ncccflario Icquatur,illic lucccdcrc tenebras &
caliginem,ubi illa abcWRinc ciicitur Sa^.-j.
li.Sapientia SoUaut Stellu ilafior&luctdm,cuifuccedit nox ; hoccft, abfcntis lcu dcfcftui pra:fcntia: Ipi-
ritus divini luccedunt cenebrx atq; cahgo Hxc Salomonis verba op time confirmare vidctur lob.
:
li.ii.Quippeexcujusverbisexpreltisoptimetrestcncbrarumfpcciescliccrepo{rumus*Rm/^f(in-
qiut ille )fundamcniaetenebrit,&deducit iu UuemumbramlctbaUmtlêv vocabulum crgo (Tenebra^) intel-
ligit omnium tenebrariim matrcm,vidclicct hylam obfcurilIimam,in qua cftnullum luminis vcfti-
gium;Et quamvis in ca occultetur Alcph ab aeternitacc anre mundiin lucem eduioncniiattamen il-
lud tencbrofum omnino diiStum eft lucidum fed noluit emittere
relpecflive , licet in fe fit abfolute •,
radios adciicumfcrcnciam,hoccftinmulcicudincm, (cdinfuocentroatqi unitatc coscontraxit.'

Hinc dicit h^ a:c.Tuim,Monasgenerat monadem,& tnfeiplam rcflexit ardoTemfuum: Atqi... iia:c erat rano,
quodfpiritushumidiis univerfalis omni graciadivina deltitutustcncbris immcnlnacquccaligrie
abloluta opericbaiur &obvcIabatur,quatcnus ne lcintilla quidcm lueis ei aderat: Unde plane pro
nihilo habcbatur.^Scnihil cxiftere videbatur;lcd totum illud,quod eratji quid oninino crachoc ni-
hil diclum cftiquatcnus nihil aliud fuicquam tenebia:,qu.-Eformx,nomen & c!le daiiti , pc nitus re-
ilftunt)a(ftiuc];divinofortiterrenituntur; quippcini]uarumnaturaatqidi(pcfitionecft nunquam
mo vcrcfed vice contraria in fuo loco connaturali in lcmpitcrnum quiefcerc. Ha; crgo lunc tcncbr?
ilLTgcncrales,lcuhyla,cjtcujusiandemmatricc(cu vilceribus,operante Aleph,accntrovcrlusci;-
cumferentiamprofunda, fhoceftjabyftlisaquatum jrcvclantur: Atqucumbra lcrhalis,Cquam
Mcrcur.Trifmeg. vocac/wrw/rf(?;«) qua: ubiquefuperfacie abylfiadhuctuir,erat illudChaosob-
fcurum,in quo Iplcndor landtusinerar,lcd morc confufo,atque irregulari rationcjcx cujus tandcm
inmachinx..reat2:ccntrum congrcgationoterrafcupulvisaridtisproducûscft.Dcillisergofingu-
hs hoc in libello oidine mcthodico difcurremus ; in quorum quidem campum publicu priulqiiain
delccndamuSjdc charadtcrum fanttorum confideratione , quibus fingukr pracdi(ftarum fpcciciuin
naturxatquc dilpofitiones hicroglyphicis quafi vivis cxplicantur , fermoncm quidem brcvem at-
quc fiiccindilum inftitucmus.
c A p. iil
De charaêrum /anôrum exammatione ^qUibus Jpecies pradiSia lingua JanSid
Jecundum exaoiam earutn naturam atque conditionem
exphcantur.
IN/«/>i;nflW&«iluculchterfatisdeclaraviir,us , quod qu.elibetrcsfuam
,fecundum (ux dilpofitionis
pioprictatcPi,dcnominationem habcat,ita ut ch..ra(5teresnominis linr ranquam fymbola &C hic-
rogiyphica conditionis ipfiiis rcr nominata;j Tali cnim relpccttu adduxit Deus ad Adam omnes bc-
ftias terr.x, atque omnia volatilia coeli utd iret ijs nomiiia ipforum naturis convenicntia, hoc eft,ut
cuilibet nomini cHaraCteres alfignarct,qua: optime vicx iUorun^ iri calido 5: humido proporrionc,
hoc cft,corum naturam interham litcris formalibus 3: cflcntialibus declarareiit , &
cCirporis in elc-
mcntari compofitionismole menfuram ac niimerum , litcrismagis matcrialibus &
opacis explica-
renc; Undc fadum eft , ut cdilibct ct eaturse nomcn cx hteiis vivis compofituin , per
omnia diljpofi-
tionicjusconfentancum&conveniensatcribucret; Ncccertefutopinorêftquicquaminicium
naturaa VcrboDeichara(Steribusauiciscxprcirum, cujusnaturatfv: cflcin ijfdemtionluculentcr,
lcd modo myftico explicctur; ita ut,fi litcrarum facrarii (cu câra(fteruin vivorum myfteria homini-
bus plcncrcvelarcntur,cc]uidcmimpoflibile non crcdam,forc,ut cxadtam cujuslibct rei formam;
atqj cc corporis coinpoficionem tanquamfn Ipcculo concuerenturjcu &:velrudi ct more,aCper fo •
laconiiderationem exteriorem res nort cxiguas apcrire,& judicia haud abfarda,hcct no ica ablolu-
ta,rcdc^crc lolcamusj Veibi graria,in hoc noftro fubje(fto(nam ad rc noftram hos jam accingcmusj
quandotcncbraiumgcricraliufitmcntio,fecundumG«;.i. poniturimprimisrinn,h.c.y»/;fHf/o,/n4-
nttdi,deformitM,(en omni forma carens,&vaftitas;ita Ut dicatMoyfcs,far;j/H/j(/^ taUmame creationcm;Et
pcf tcrrainccllexitillastenebrasinancs,exquib.tandci-nterrar£plctalucc,atq;fcccunchtaccdicata,
poft tenebrarum ad ccntrum rcpcrcuflîonem fa(fla eft Et tcrra crat inanitas feu fohcudo; h.c. fub-
:
(tantia terrx nobis vifibilis &lcnfibilis erat tum tcporis tcncbrx vaft.T &
inanis llne omni forma aut
lucis fciniilla;urpotccujusmatcriaantc creationemerathylaefubftantia,inquacratnullum lucis
infot'
DbPrimar. Natur. Elbment. 2y
infonnantis tcfl:imomum:Nam prima litera r> eft fignum privatianis; Etenim per illud dicitiir Cairi
oblignatuSjUt argueretur.ipium excln fum clle a prxlcntia divina ; porro eft litera finalis , qua mun-
dus nnit lucis fua; margines,& cum tcnebris iiyhc tcrininatur: At quia finaiis hifec liteva proponitur,
ideodenotat,quodanceprincipmmmundifaerit inftar limituni muildi,qui funt hyi± contigui.
Porro etjam ^ Sc ^ funt aquarum,feu ipiritus & aqua;,feu aquae fubtilis & groffc charadleres in po-
tencia lolummodo ad eife ilhid,quo jam exiftunt,quoniam deeftilhs omnis lucis divini adusjNam
neq; ^^ nequc i ncque 1 eis adiunc;ied folummddo r<,quaE eft litcra palli va feu fG2minina,nulia maf--
cuhna concomitante,ilhc rcpcritur,Qu.are,ut foemina abfque mafcuIo,inanis,ftciilis , & inutilis ad
procreationem,auc ad producendum aliquid in aftum exillic Sic ecjam n i1 » velo tenebroio ipfius
;
n obumbratum eft fine a(5lu divino :qui quideni tnfe,&petfe

e^ Htriufquefacunditatisplenus , uc teftatur
Aêrcur.Trifmegift. Eit ergo H H plane nihil;quia Teiiebrae ell Sc inanis hyla ; Et equidem efthyla,
quacenus omni lucis przfentia deftitutum, &
per confeqiiens fummum , extremum gencraliili- &
mum tcnebrarum genus,a quo ejus genera fubalcerna deriyancur;videhcet caligo &c abylTus , qux
funcuniverfiillxaqua; dcnfzex hylsventreapparcntes, quslucenondum purgantur, fed ferc,
quamvis non penicus , informeS&: inanes cxcant Id quod etjam ex charafterumipfarum appella-
-,
tionefeuradiccHebraicapercipere poftumus. NamCnnriori mulciim diftêrt a hliV^, nili ineo,

quod partus ieu mixus hyla; jam felc revelare in cipit,ica ut appareat eflc aqua Unde concluditur :
cumQcIaufojquoddenotataquasoblcuras^Nami^Qapercumarguir a{pedtumt<lucidi, feii VTe*

tragrammatiextraabyirum',quoaquxobfcur2illuminancuL:Undefit,utabyfrusfic gradusfecun-
dus,leu filius fecundus cenebrarum Gradus aucem tertius eft illa caiigo,qu2e eft tenebrarum cîjuf-
;
quecoEliininfiinumperxIiemfecundum fpiritualemcontra(5lio,(ive umbrarum horrendaruin ia

locuminfimum congiegatio;in cujus ventreignisdivinusincludicur,radiique lucis feminancurj
hoc cft,in abylH cencro lux a ipiricu cencbris &caliginc obdu(fto,rctinetur,& divina pr^fentia cum
angelisexulrarevidecur; quod etjamnominisejus charadleres nos docenc,' qui icadilponuncur
r^îTljTenebrxvcl Chaos; Ubi characfter luminofusignis Sc lucis U? includicur a duobus liceris
tcnebrofis&maceiialibusn&Tî^^^filiixfolarisundique nube denfa& caliginofa obfepiretur &C
circumdarecur,ica uc nihil praeterquam tcnebrae atque caligo videretur ;
quemadmodum in tene-
bris AEgypti palpabilibus,<Sc quandoDeus facicm fuam tegere atque occultare voluit,u't in colum-
nanubis,&:quando temporepaftionisDomini tenebrKa horafextaadnonam ufque fueruntu-
niverfaliter fuper facie cerras. Ulcima denique renebrarum fpecies eft ipfa terra; cuiusinterpofitio-
neinterSoIematqucmachina:hcmiipha:riumnoxquotidieingruerefolct: Atvero,quodha;cfic
fpeciestenebrarumoinnium lcviirima,nosdocentejuschara(fteresrres,ex quibuscomponiturvi-
delicet f "\k< ubi lift: nonpenitus includitur ut in T\'0;7n 5 fedab una parte ex characfteribus tene-
; ,
brofis emicat pcr K,arguens hoc iplo,quod lux fblaris ieu vifibilis Deiprceicntia femper in uno ter-
IX feuulcimsteriebrarumcongerieihemiiphiriomanifeftetur;' Atque hac racione hKC tenebra-
rum fpecics,quseratpriusteiTainanis,vacua;&foIitudo,jameftterrafertilis,mineralium radici-
bus.plantifque ieminaria fua habencibus replcca,& paiHni arboribus frudiifcris exornaca, ac paulo
poft etjam animahbus cujufquc generis habitata. Quomodo autcm Hx tres voces ad invicem na-
tura conveniancfic accipite
; nnpi per interpretationem eft inanitas, inane ,res informis folicudo ,
&c. 'CnnAbyflus :qucE abylli.utteftaturP/ii/w.yj.iy. PraifentiaDomtm timuerunt conturbatafunt; &

indearguendo^quodiplendoiiDeicflent contrarisE,& perconiequens caligine obdu(3:x. EtGew.
1 .Tenebr<tfuerunifupt:rf.tciem abyp Et Mercur. Trifmegift. Pimand.
: i . Tenebra & umbrdiagitabantur inejfa-
hili lumtnif vultu,& obltqua revolutiomfubterlabebantur :
Et Pimand.^. Erant umbrts, inpnit£ tn abyjfo &c.'^^n
latinofermoneeftTcnebraôbtenebratio^caligOjobfcuritas&c.V^Keftterra^quamlc^&.i^.ii. Vi-
detm tenebras^ infernuma.pfc\hve:,Et cujus locatenebrofa dicicPialmiftaP/i/w.y^.io. Crudelium &
violentorutnplenaep &c. Sed illoium hocin loco parciculariter & diftindle mentioncm faciemus.
C A P. I V.
Deprimo t^fummo tenebramm regno ,Jeti>genere generaliJSimo^ quodab
HebrtsisnT^Tî^ dGracis Chny acahatmisfohtudo^
tenebrXf ^ matiittti appellatur.
n^t^ apud Hebraeos, & v A>) apud Graecos idem eft,quod folitudo,caligo & tenebrae irianes a-
pud Latinos; EtLatinietjamutplurimumhocvocabulum GraECumHyla pro principio primario
materiali,hoceft,promateriaremoti(rimaufurpant, quamvisnonnuUihac di(5lionepro omni ce-
nabrarura fpecie utantur Hinc Syneiiusin Hymno fecundo ;
:
Tluduantis & bj/U

TexitdorfumnUher
Jgnis infidensfummttati.
I z Ubi
88 Sect. I. PofLT. 1. Part. II. LiB. I.
Ubi hylam accipere videtur pro abyllo inferion,Uiper cujus facie tencbraE H)'!.Tgeneiali(TImg
fucrunt; A tque hxc abyflus infcrior ell niliil aliud,quam Chaos ut tnfra dedarabiniu s Alibi illc
,
i- .
pfe hanchylampro inferis,aut tcrra;meditulho accipere videtUTi Undein hymno l.
Beatus qut^voracm hjU

Vtta)islatrattm,&eterra
Emergens,filtulm
Vefiigia ad Deiwi dirtgit.
Simihtcrin hymno fecundo cjufdem fic cecinit)
Regit altttudtiiem mtmdt,
Siipcrnum ornatum trahens
Ad imam ufque hjlam,
Vbt Dsmontim turbam
NaturafubfideniparH.
Et alihi,hjmito 3 .dicit,.4/4f<« Draco D&mon hj/l£,Nubesanimi &c.Ezaiibi ibidem.Pro tenebrif inteUecliiii
ut HyU me magicis, irretivit artibus , adhiu tamen injunt mtht : Et tamcn uno loco Hyla: vocabulo utiturj
proutinfenlugencrahirimofumidcbet:Ut}
T« lux es
Vna,m<cansradtmcumpatre,
Qui ferruptK hyU tenebris
Injpirttumfiilges niitndi-
Atqui nosreverapro primordiali omnium principio matcriah ipfum accipimus,quod cft
matcnarcmotiirima,inform!s, &:infolapotentiacxiftcns;Dequa Augaftini!slicloquitur;CttWrf/<-
quid tiiformeconctpio,prtii$ nihil tntelltgo,quam tntelltgiibam;qiiontamficut iithil vidi ndo t\.nebr& vidcntur , mbilfi'
Exquibusfcquitur,quodHylafitillud,quodintcr ahquid&nihil
nitlttera idicndo aitdtturjilenttum.
pcrcipituiiUnde,ut ahquid non diGirur,fic nccelfc clt,ut quoadnos pro nihilo habcarur,quatcnus
non informatur,hoc cft creatione non illuminatui J& per confcqucns, quod Dcus omnia cx nihilo
crcaverit;h.c.cx rton actu praEcxillente feu informato,led cx nihilo lcu re informi rcs omhes in cfle
produxit;Agnolcit n. Auguftinus,quod Hylanon lic aliquid , &

rcfpeCtti illius.quod lit quafi nihilj
non ali:cr,quam Akph alijs non illuccfccns tcncbroium aCabahftis nuncupatui :Nam quid pctcft
illudcncautexiftimariinrcrumnatura,quodinanc,vacuum,atq;rencbiolum,hoccft,omniioima
cum Deus munduni crearc voluit necefle fuit, ut iilud inane
lucida dcftuutum cflc dicitur:Unde, ,
&vacuum deponcrct,utpote quo pia;fcnte nihil inniftuari aut creaiipocuit:Hinc dicit lob. 16. 7. A'
</;»/w/t'wmf«ii«f Dfttj/tt/)£r/«4Bt'c?"V4(««CT,(h.e.tccitcalumgyiarcluperpolum.ûilonarem,i.e.(pi-
ritum pulchruminfoimatum Itatuit loco J &fujpendit
terram fuper nihtlum;
nihili feu vacui 8c inanis
h.e.Hylx'primordialis tencbra:,leu Ijjintus tencbroli dcorfiim pulli jam lucisformalis ladijs imple-
tilunt,vacuiq;&;inanitacisnomenreliquerunt; quatehusrcbusoninibusperdivinamprxlcntiam
opulcnccrinltrudli tk abundanccs in cerra a Dco benc cxculca fupcr nihilum lulpcnli dicuncur;h.c.
loco vacui viitute Verbi ftatuminari.Ex quibus colligcie poflunuis.quod inane &c vacuum , utpoce
quod nihilahud cracquaro hyhv &: tencbia; primordi.ilcs,luciicpiiuk]uacoElum aiic mundus crca-
tus & inlucem produdus fuit.Atq; hinc Gai.i.diciturAluod rwrf/ttcm ;«rfw« ©'»'.««<<; Qua; quidem
tcrra proprimis tcnebris accipitur;quippe qua; fucrunt in potentia ad teiram, actus divini ubertatc
affluentem;Et hxc terra infoimis &
vacua nominaca fuicpnufquam ul!a crcarura in nuindum fuit
prodica,auc in lucem edica.Haec igicur ccrra !nanis,fcu ccncbrae iiî verl:c , lcu umbra; hoiiendx fpi-
ritum profundum,&deformicace in carum ventre fcu abyflb delitefcentcm.ac quali mere nihil cxi-
ftcntem brachijs cctrisjatqj naturx crcandx tiiftibus &: lcth.ihbus amplcxa: funr , ufo; quo appati-
tionepr2fenti.Edivinx, tam quidiUudprofundumm ventrchylx lcutcnebrarum piimariaruoc-
cultatii.quamquidipfxtenebrxjvitxcrcaturarumi adcoappolicx,exiftcient,patefad:imeft;juxta
iWndlob.ii.ix.ReveUt profiindaetenebrii,&educitinlucemumbralethalcm;h.e.Cf inz\imCeu^<\\.nsmtenc-
brarum dcformium oblivionefubmerlas jam cx ijs emcrgerc fccit luccquc lua incffabili tcncbras
,
horrendas,& umtras lethales,h.c.vitxcoritrarias(n_aiTi piivationisfuntprincipiaj in lucem produ-

xit.Nonne hoc ide etjam confirmare videtur Salomcn Sap. im 8. Mundum cxmfornnfeu invtfa materid
vWt^jrif Dffw.Quib.ctjam facrarum literarum tcftimonijs quam cxactifliiTic .Tdftipulari vidc-
tffcctt
tur Aiuiftcs illc fapientiirimus Merc.Trifm.Piw.i.cujus fermo cft hujufmodi;Ctt ferfr dtxiffetPimander,
ntns dtvtiuputetu mutavttforma,& univerfafubtto reveUvtt; Cernebam n.tmmcnfiim quoddamjpectaculutn; oni-
ntavtdcl.ionyerfatnfuaventmiiiat^lucundum,quodtntHentcmmenitrtficeobl:c}abat; PaiilopoRumbraquicdain
horrenda obltqtu revolutionefubterUbebatur,tn humidamg^ n.ttnram mtgrahat,tncff.ibth tum vtdtu exagitata-.lnde
fumus magniis infoiittum erumpebat;ex fonttu vox c^redtcbatur,quam vgo luminis voccni cxifiimabam Ex bac Itt- ;
minitvo(eVerbumfadiimprodijt;Veru7nh£cnaturdhunitd£aJ}unseamfovebat&c.Quidigituiahadlihi\u\t
hic fermo ,
quam quod Alcph tencbrofum mutans formam luam tadtum lir Akph lucidum livc
,
Jod . primus Tctragrammati charafter ? Cujus prxfcntia hylc tenebrofa in idu quali oculi
illumi-
De Primar. Katur. EleImentJ s^
illiiminaiafuit,acprotinus &e veftigio tencbriEreu umbr<Thorrend3E,cunimagnoftrepitu e ventrS
hy!a:iilummatiEegrcdientes,obliquarevolutioneverfuscentrummachinspropullatas funtjatque
humidanaturatumimmediate,&qualtininftantipofteaapparuit, quam rovit Verbum; hoceftj
ipuitum fcu aquas,e quibus coslum.leu univerlum conftat, illuminavit &informavit emanatio lu-
cida&land.>,fcuvirtusTetragrammati;juxta illud Genef.i. SpiriiusDomniferebatur fuper aquM. Per
11 m bras ergo horrendas aquas denlas &
nigrjs,adhuc informes , led in motione politas arguere vi-=
dctur,quxruntlccundatenebrarumrpeciesabhylauniverfah movens,quam abyflum cum facris
litciisappellamus: HincinquitPlalmiftaRegiusPp/w/.yy.iy. Abj/fiprafe>itiADominttimuerunt,&
tonturbatefuiit. tls autem umbrarfubterlabentes funt tcnebrarum hylcEinfinitse quicfcentis portio
iri.i,qua; t uu ilhidinane & vacuum.quod repertum fuit inillo fpatio iphaerico , in quo Deus pofuit
atque collocavit munduin creatum Nam hylx dimenfio leu extenfio tam infinita eft extra mundi
;
pciipheriam,utcomprehendinonpoirit. Quare Sapicns Pimand. j.inh^c vcrbaerumpit;C<i»r<iio~

ne UudestHMiu ijs qiuin lucem i tenebrif nuijii,an in ijs,qualatent adlm arcanojinurecotidita} hoceft inmy-
fterio ma jno tcnebrarum f undamenralium hve hyls Sed jam faltu levi adfccundam
: tcncbraruni
ipedem,lcilicet ad Abyllirtaturam & conditionem defcendemus.
C A P. V.
D e/critpulo nonnuUorum 3 qui adnjerfm opimonem mettmâua.

hylam increatam ejfeJiatuo,infurgunt.
QUoniam ( obitcr agendoj nonparvi momenti fcrupulusnonnullorum mentes occupat, qua-

maximtis mihi furicpient crror in co,quod Hyl3m,primam materiam feu tcnebras illas Mo'
li
faicas increatas di.xi ; prorliis ac li hoc ipfo ftatuerim aliquid Deo coaEternum idcirco' huic erJam
, ,
objedlioni rclpoiidc&,mc iongea tanta pra;fumptione abefte;conftanteraflcrens , non modo Phi-

lolophorilm veterum opinion!bus,kd etjam Re verendiflimi Patris D, Auguftini autoritate muni-.
tus , quod quamvis hyia feu pvima mareria, feu abyiFus inf-ormis, hoc eft, tencbris obdudta lit ah-
,•
quid nominc,attamen non lit quicquam rc tlnde ht, ut non immerito definiatur efle iflud , quod
:
interablolute nihil, &hocrcvcraaItquid'fcurcminformatam & creatamimagihatione concipitun

Hine enim crt,quod D Auguftinus dicit;iftam materiam viximaginabilem
; elle,ur filentium refpe-
ftulerm6nis.Sicutiigiturlilentiuninoneftlermo,ledeftpotentiaadlermonem;lic etjamhylaleu
tencbrofaabyliuscftnihil,fedin potentiaadredudl:ioneminahquidad:u,hoceft,creationem.Un-
de colligcridum cit,quod h.-Ecprimamareiiaht quoddam viximaginabilc,inane,&perconleques,
nihil j Nam, ufei aclus Dci i»bcft, ibi impoflibile cft,ut res aliqua adtu fubfiftere queat,utpote Cuius
praelentia eft 0:îk illc primus atquc luperfubftantialis orania crcans , omm'aque informans Atqui .•
hxtcnebrxomnifonna & praclentiadivina deftitutsfuerunt,&proirideeas planepronihilo,re-

fpcdlu alicujiis rci haberi liquet. Prxterea non dubitamus quin literati intelligan t,rerum omniiim
creationemiiihil clFc aliud,quamadus attributionem,nihilo fcu rebusinformibus datam , con- &
fequenterform.-Euidudionem collatamrebus imaginarijs,qua:anteaa(51:uah Ipiritus Dominipra:-
ilntiarionfiicruntinfarmatx.Atverohylaleuprimamateria fuitres nomine artis quidem deno-
tata,fed revera non flifi vanO'& phantaftico modo per imaginarionem concipienda , quatenus vi-
dclicet in fdla potentia venit conhdcranda habens lefe ut limulachrum in fomno , vel lilcnriurii ad
voceiTijUti di(Siim-cft. Haschyla, poftcaquam Crcata fuit Velinadumdeduftavocatiirab Arifto-
tcle mareria fecunda,quatenus d prima denvata ; A Moyfe aqusfrum nomine appellatur , qus cx tc-
nebrofa&deformiabyiroeftluxerunt,iadiofaSpiritusDominipraj:fentia,intervcnienre,fpccieina-
quarumihduentcs; AMercuno Tiifmegifto autem nuncupatur natura humida, cx umbrahor-
renda per Vcrbi divini airiftentiam revclata; Et D. Perrus dicit , 3. <?. quod cceli fuerint priui
& terra ex aqua &
i>er aqi<am conjijiens verbo Dei: Atque tamcndidumeft, Deumcreafleoriiniaex
nihilo; Nonneigitur mtelligunturper nihilumaquajinformesfcuabyflus, fupercujusfaciefiie-
runttenebrasquxactuplancnihilerant^&tamen informantis Spiritus ignei pr^fentia Aqus fie-
bant ? Etenim cum ht foima; elfenhficctconditio nomen dare &
efle , fequiturillud eflc nihil , cui
forma penitus abcft,hoc cft,neque nomen proprium ncque efle genuinum habere. Erat crgo muri-
di fundamcntum in potentia abyflus forma deft;tuta,utpote fiiper ciijus facie fuerurit tenebrs pri-
mordiaies,quaiumpraefcntiaformaomninotollitur,&nihihrroph3Eum ftatuitur/ Fundamentum
autem mundiin adu erat aqua,a tcnebrofaabyflb ( tanquam a potentia &plane nihilo refpedlu cl-
fentiae jina61:umdcdudl:a,hoceft,aquainaduatafeu creata. Nonnevideturiple Jobhuicreiexa-
fte aftip ulari,d um cap. i i.ii. in hsc verba loquitiir ; Revelatfundamenta e tenebris, educit in lucem um-, &
bram lctbalem ? Ubiper fundamenta principium aftivum &paflivum Cni fallor) intelhgit,nempea-
quam qua:,tcfte Petro locofupra <jl/(;grffc,eft f undamcntum materialc caeli & terrac, ac lucem ,
quae eft
I 3 fun-
'«,o SECf. I. PdRT. I. Part.II. LlB. I.
Fundamentum forraaleex tenebris eluccns. Et Job etjam vocat al/jijfum umbram lethalm, id cft.tene-
brasnonaliterformamruaprsrentiatollentes(undeletliumfcquiturj quam lux fuo vultu& a-
fpcdudeformitatemabyinaufcrendo.nihil quaii,velpotius illudpotentialeinter abfolute Hihil
&aliquidadluinE(rcaquarumrcduxillc traditur. Nonne ct hoc idemnobis conihimarc vidccut
virille tam fapicns q patienSjC.z^.y.verbis his apcrtiirimiSivl(/«//onera mcwrfif DmyK^ er JM/jne e-mwH,
^fujbendit lenamfupeT nihilum 1 Ubiper iiiane& vacuumintelligit umbiamlethalem,quamet)ani
Moylcsvocavit rw^w /«<««£/«, quatenusexiUa umbra,lplendore &pr:elentiadivina,Cqiixjam om-
nia implerc dicitui j dcllituta,terra creata & donis ac lcminarijs pixlcntia divina rcplctillimis pcr
umbrarum lucisdivinxradijscommixtarumadcentrumrcperculfTonem,piodudacft. H.xcom-
niaaRabbiJudxorummorcCabalifticofcribentibus optime deinonllrari videntur, diccntibus,
quod Aleph ( hoc vocant principium ) in abylfo tencbrarum ictradum, & immanens , otiofumqj
vel ( uc ajunt ) ad nihil rclpicitnsideo dicatur pc<,id cft,Nifci/ iivc «o« £»$, ac nonf.m , quia nos tanta
inrcbusdivinisingcn)jpaupertatemuld:atidei)s,quxnonapparcnt haud lecusatque dc ijsqux ,
non funt,judicamus. At ubi feitaoftendicut lit aliquid &reveia fubhftat ,ibi Alcph tcncbrolum in
Aleph luciduni convcrtitur.llnde nobis explanatui',quod,cum Sapienna (quam vocant Alcph 8c
Principium)captunoftrotenuiexiftimcturutNihil, quoniam in abyllo tcnebrarum rccondita,
quali nihil vel non Ens vidctur eire,quatenus in adlu efle non apparet,quod (inquam j fcquatur in-
dc,tanquam ex concclIis,tenebras iptas malto magis pro nihilo haberi,quippe quarum dctormita-
te & afpedu privativo aliqiud fic nihil Verum li hx mca; allertion es vobis noncium lu fticiat, cqui-
.
dem rarionc hac lcquenti me veftr.-E cuiiolitati (atisfadurum hdud dubi to,ira ut fpirirtts veftros am-
biûosmutuotandcmconlcnfuqueamanimomeoconciliarc&: iinuc. Dcum noftrum Jchovaj»
fecrcta fua (apicntia conlilioque inlcrutabili mundum cx nihilo hibricaii pondcre mcniuia &c nu- ,
mero decrevifte , ejulquc crcandi typum materiam & tormain inpiiniis in xtcrna & (apcrfubftan-
riahfuaidea(euArchetypodehneafl"c,piiu(quamilleadlen(umhumanum vcraCrcationcinadu.lfi
deduccretur.nemincm lanx incntis compotem latcrc cxiftimo:Hinc auteni fcquitur.quod merc &C
ab(blutenihilhoc(ccretoconditorisdecieto itaprxparanmifueiir,ut,hccttenuitari&paupertatJ
caDtusacintclledusnoftiivideaturmatcriailla,quoadnos inforiiiis^hoccft.viximaginabiiis.nihi-*
lominus tamen ca arcano conlilio Dci deftinara,ur mundi creandi materia exiftcict dc (iibito tuni ,
fueritcxplancnihiloicapi;Epaiata,utcxtireritaliquidinpotentia:Q^;.xquidcmpotentia (ivcpr.-E-
paratio iplidecretorifuitjam tumqualiabiolutillimacreario , licctoccuhiflima minimcappa- &

rens,quatenus in adum (enlibilem nondum deduda. Std,ut i(\am hujus declaratfonis claululam
breviter & vcrbo quafi uno concludamas per illud^quod in dodiina (cholaftica nullo modo a (ub-
diflentaneum exirtimatur,dicimus, quod , quatcnus Deus omnibus temporibus
ftantia divinitatis
eftpraefens.eatenus resomnes,qua:exordium atq-,exiftcntiam adtualem in conceptu &intclleda
hominumhabucruntjfuerintfemperin potentiaobjcdivaoculisDci;quxquidem potentia hcct
hominisconliderationinihilvidearur, attamen rclpcdu pra;euntis decrcticrcaroriscftquodam-
modo & qua(i jam cum creatura acto coram Deo facta.Concludimus igirur,ut vidclicet ad ftatumi-
naiidam iftam opinioncm noftram,locum adhuc manftcftiorcm producamus, veri(imile efte ex i-
plillimo laciarumliccraiiimcontcxtu,quodmundus,&ca>quxtn mundocxiftunt,(intcxmareria
jninimc creata,hoc cft,ad:u dcftituta,^:pcr conlcqucns informi con flata & produ(5ta,quonia dc eo
cxprcfla iplius Salomonis in Magia Coliviologfcacomplctiflimi vcrba Sap.f4/).ii.v.i8.icpcriunrut;
quxfecundam Pagnianitranslationemitahabcnt; Af4«(«<7?n«i/»off«ftJW««rf«>Mfj;/H/o»;«j>n4fefWfjf«-
(«,vcl lecundumi icmclliicxpolitionem,Al<»n(«f«4frwr'/f »/««(//<«; flt»n/on>7»w<«ftr/j,vcl,utHiero-
nymus rcddic,M4«(/<f//4 creavit orbem terrarunt ex materia tnvtfa quippe ex quibus cvidcncer apparct,
;
quodlupradiClainealencentiaabipliusvcritatisobjedonuUaratione dilcedat.
C A P. VI.
Dejecundo tenebramm regno , yideltcet de Abyjso, îUiM JêciehuSi
ABylTus^feUixiS^s^^ro^âpudGrzcoSjidem (onat,quod ^niT» apud Hebrjeos, proftindum apud &
LatinosCharadeics autem cjns (an(fH,per quos viva abyfli naturaiignificatur , non diftcrunt
:
a charadcribus bylae fcu tenebrarum inanium praeterquam quod in litera finaH n mutatur in ^
;
Mem claufum Hc autcm dcnotat (piritum magis occultum & ablconditum Mem vero ftiagis a-
: ;
[)crtum&itiadumferededu6bum; Undcdcnotat, quod aqua;inccperint appartrcex ventrchy-

SE,fcdmodoobfcurojitaatKtenebrofumanteaquic("ccnsjamintiinrccus movendo e meditulho
tenebraium mfinitarum vultum natunt: humideadhucnondum formarxextrahylam univcrlalcm
exilire feccrit;fcdeo modo,ut Mcm (quod eft ejufdcm afpedus obfcuri (ymbolum ) claufum cflcr,
& non apertum;nam lux nondum cruperar cx hyl.x vcntrc:Unde dicitur,G«;f/i. quod tenebnfucrint
fuperfacieabyp:Atc[\ hx ab vlfi iaemu\:profur:da illa,^tt^ lebovarevelavit e tenebris, atque umhrdUthaks,qtui
tn lucem ;//M.V(f,(ecundum illud anteacx /okiz.ii.allegatum. Hx iant unibra illz atquc tenebn tnelfabili
lumi-
o :
Di Primar. Natur. Element; Î

lumim mtu <«gJMf<«,quarum men:ionem facit Merc.Trifm. Pimand.i. five ha:c eft unthrA illa tnfinlta &
«»im/i/»,quarhMcrc.idem dixic,j«fj|/e/?ij;jfff,camaChaosdifFerentemfaciensfeudiftmgucns:Ver-
ba cj us hxc limr, Pimand.^. Erat umbra mjimta tn abjj[o;aqua infuper &Jptrttt4s tenuis intellectualis per divi-
nampoiemam in Chosinerant &c. Hx funt illx abyllijquas fplendor fandus nondum ad manifeftam
aquarum produdionem penctraverat quippe quasad faciem luminis fubterlabi & fugere tradun=
;
nn:\lndePfal.yj.iy.AbyjUpmfentiaDo)ninitt?ituerunt&conttirhat£funt:EtMct-c.Txii'm.Pifnand.i.Vm-
hrte horrendit obUqua revolutione fuhterUbebantiii ineffabtii tum vultu agitat£:Et Gen. i. SpirttusDomimferchatur
fuperaquas: Namq; iUic Mem claufum aperitur,& fit "O hoc eft,Mem apertum:Etenim Spidcus D o-
mini pcnctiavitin abyfl'um,&: revelavic aquas.quse in abyflo tenebris obduftaoccultats fueiUHt
Nam primum ferebaturluperaquas,ccElorum viam Ijph^ricamdehneansi&deinde in profundura
abyflorum obfcurarum penetrabat,qu3E in illarum ventre dcformi occlufae erant, loco nihih ha- &
bebanmr,candemq; iplius prsfentia manifeftabantur:Rof««(/if4«w (inquit Sapientia ) cceiorum in to-
ta terra ctrcumivifola;tn abjforumprofttndttateambulavi &c.Ecclefi^. Ex his igitur videmusj quod abyf-
fuSjCujuslacies tenebris obruta eracproximo gradu fe habeac ad fuam macrem hylam, e cuius ven-
tre&giemioincepitclaufbvultusapparcre, &more litigij vivis crcatbris adionlbus reiiftcndo
tandem deoilum a facic radiorum i Jod profequentis defcendic & ab increpationibus eius fugit.*
,
Nec camcn ica Tecragra:mmaci adiones lucidas evicaire poiuicquin ipfe luafapiencia ejus penecralia
dihgcnci inquifitionc perfpexcricacfque nuhquam revclacas in adlum & cfl.e produxerir/Sicicaquc
Univerlkaquaium mundanarum cencbra; vircute Chymra: divinsfuntfublatcej&recondita eftfex-
taejuseflentiainfiipremamachincEregione ,quinta autemefTentiain cailomedio, atque efTentia
quarta inintimo;in ciijustandem centrum cenebrarum fxces ab humidatocius expanfi maceria feii
aquaunivcrlah,canquam a circumfcrencia ovi Philofophicijadfuum cencium acq; mcditulliii fue-
iumicdudx;juxta illndlobr^S.^^y.Qiitsntaneravitcceios infapicntia,& qus.defcendunt dc coelis quiefere fecit,
cumdefcenderetpulvisiHdtirmem illam^&glebxfibi invicemadiurerent? Scd dc his fuo loco. Vidcmus ergo,
quomodo abylfuspro fecunda tenebrarum Ipecie numcretur,ac fit quafi filia \\y\x fcu tencbrarum
generaliffimarum atq; iiifinirarum,quarum expanfio vaftaultramundi creati margines in infinitii
feextcndit;cujus matncisportiojcx qua tp.ndem Pdn feuuniverfalis natura procreata eft , dicftafuic
Abyirusuniverfahs;fubcujusumbraaquaE univerfalesinformes mox producendx comprehende-
bantur: Acq; ha;c eftratio,quod ejus licera finalis eft Mem claufum, arguens vidcliccc , quod paraca
fuencabyflusadaquasdef-brmes porrccflionemanusDxmogorgonis feu Tecragrammati produ-
cendas;qua;,poftQuam ui luccm editx fuerunt tj^Ô dida: funt ubi n in medio inter duplex ,
, Mem
arguittabernaculufblarc,cx quoJod,tanquani a cenrroi!Iuminattamaquasinferiores,perQ clau-
fum fignificatas,quonia cum tenebris cerra; finiunciir,quam ^2 apercum , quoniam per ipfum efFuI-
ficJehovainuniverfummuldum.AtverojadefubalternisabyflifpeciebuSjquaeadhuncufq; diem
in mundo remanet,verba nonnulla faciemus. Aliam abyflum peculiarem fcimus effe apud Jehova
a}okondit^n\exV(Ami(k.xKcgi\î^cxx.\one?fai.y-):j.Ahjffoipojmtlehovatnthefauris; Dequibusficlo-
c^mtuvSz^îcnsECiCi.i.i.TerrAlatttudinem^&cixlt altitudinemâbjffum^&fapientiamquisinveftigefiSuntex-'
goabyirilupcrioresj&lunfabyfliinferiores; Defuperioribus jam exiftentibusficloquiturfapiens
Prov i.Cumfortifcaretlehova fupmores nuhesfuperne,cum roboraretfontes abjft &c. Ftii egofapientia ktificansa
& ludensantc eum omnitempore:]Lt Gen.j.ii.Tontesabjfit&cataratt£caUapertuntur.Deii\fcnoiih>usloqui-'

tmPCAmiihi Pfui.io ^.6 .Terram opefuit abjffo ut tndumento/upet jnontesjiantibus aquis exincrepationettiafu^
^£>'«Hf:Unde videtai hicProphetaRegius abylfum accipere pro nubibus,feu aquis denfis. Hinc Pf.
1 o 4.N«6fi denfe vAncttlum Det feu ejus currtisfEt Pf.i 5. Ntibem cxpandit Deus pro tegumeto;Et lob.ii.i^.NuheS
denfn latibulum Deo\Et E.x:od.jô.^.^.'Subesepi:rttittentortumconventus;Eti.Clnon.(S.i.Eti.Reg.t. II. Jehovz

dixit,)^ habitarefub cahgwe;Qu}hus arguitui ,quod abyfllis fit fuperius.*SimiIiter denfa nubes pro ipfis
tenebiis accipicuuUndc lofua 14.7. Pofuit caltgincm intcr vos &
AEgjptios :ltcm aqua denfa; cenebro- &
fae ipfius mans pro abyflo rcpucancur.fecundum illud Exod.\^.^.Abjj^tcpcruerunteos;defenderunt inpro-
fundumftcut lapis;ht ihidem Z.Ahjfi concreverunt in tntimaparte marisflatu narium tuaruni; Ubi abyflum fu-
mit pro fluCtibus cecns maris rurgidi,& pro obfcuricace aquarum propter denfuatem carum Un- :
deetjamHubes denfadicipoteftabyflus. Intclligimus igitur exhis, quod abyfliis fit nihil aliud,
quam magnaaqu^ denli',&propter profunditatem oblcuras ac tenebrola; congeries; Etquo-
niamabinitiototiusmaflaE.univerfkaqua-profundum propcer lucis abfentiam tcnebris erat ob-
du6tum,ideo illud abyflus dicebatur,hoc cft,mafla aquarum ingens luce orbata;Id quod etjamno-
minisejuscharafteresprimarij&vividefignanrjOTr^^quafiQMem tcnebrisclaufum,fcuaqu^de-
formes;UndeMoyfesprimumentioncmfacitTenebraru,&deindeAbyfli,priufquadeSpiricuag.s
incubanteverbiiullamjpferat:EtreverareIiqabyfnportiones,inhucufq;dienominat^,funtpotius
abyffirefpedlivedide,quaabfoIute,quatcnusnihiI)aexiftit, q>reverainane autvacuuminmundo
dici poirit,qu5admodii in principio eratQnr»,ubi nullus Iucis,aut form? lucide charadcr aut fign.i-
cuIuinveniebatunUnde ecpro maris profundomeraphoricefumicur,in quo n5illucefcicluxinter-
na,autpronubeobfcuia,in^luminisfeuignisftigmatafeuindicianonincIuduntur;Nahujuiinodi
I 4 abylli
:;
^2, SeCT. I. PORT. I. PaP-T, II. LlB. I,
aby ifi fpccies Chaos proprie dicitur ; ucpote in ciijus medi tullio ignca natura cum aquca » aquea &
cum terrca nuUoordmc obfcrvato conturcntLir id qaud ctjam c\ Cabalillica vocabuli cjus cliaia-
;
dlcruminfpcClionefaciliimumeiitdiiccrncrejdequaf^pm/fi/wtvmlatiusdilaurcnius. Sub luic ct-
iamtenebrarumfpcciecomprchendipoflunttcncbrxilla- ALgyptiacx, dc quibus fcribicur, Exod.

I o z ;
. 1'enebra A Eqyptioriim tam mAgndfueruntût Altcr alterum non vhUi ct.uccfurgcnt ulliis de loco pcr trcs dui
.
Porro ctiani tcncbra; hx fucrurit fcnlibiics icu palpddcsfuptr tauim AEnjptt utqutvts cas palpare poffet: ,
&
Sed talcs fucrunt tenclrd ill£,qiUfaÂfimtab horafexta ufquead nonam inpafione Salvatoris Matth. ly, ,
47.Cuiusreirntioinpromptucn:; quoniamvidclicct Dcus,qiiic(lmundiluxunica,avcrtcnshd.

eorem f iium primo a rcgionc AEgypti,&: dcindc a rcgno Judxorum univetraUter pcr fpatium die-
lumtriuminuiioloco, Sc triunl horarum verascomoaoinacrem
in ahopermilittencbrasabylfi
Domini in piincipio.priulquam plcne mundo affuhil-
lcu aquas infcrioresirrcpcre,quo extiterimt
fethix; AtqucitaudeCnnomnihimincprivatum palpabiics rcddcbat tcncbiasAEgyptiotumi
Inalrero veroidcbtcnebrinonfueruntitapalpabilcSjied admirabilcsvalde, & modo iupcinatu-
rali attx ; De quibusSandlus Lucianus Antiochus Marryr , in tormcnto fuce paflionis cC mortis
conftitutusjjudicibusin cruciatucialtantibusacclamavit; Perquintc tnanihdibusvejhii,6învi.nictis,
temporibiis PdutLpaticnte Chrifio,etjamfugato Sele tenehrisdicmfuiffeinteriuptioU. Ncc ccrtc ciat cciiphs lia;c
lineinh"niDcidigito,fivcaverlionemanikli:afaciciejusabiniquitatei-licli,acfitaichcinus intuc-
rinoluillct;quoniam tnaiplam comitabanturmiiacuia; qnippc qua: (quod dictu mirandum tll^
imprimiscontranaturalcmcIipliumcommuniumordmcmiadacft;utpotc quar nunquaminpic-
nilunio,hoc cft,inoppolitioncLunaEadSoicmacddcrc(uicnt; (S;vcro lixc jmmcdiatcpoftSoiis
oppofition.cmcontingcbati Dcinde parsSolis vcrfus Oricntempinisfuit obumbiata, &eadcm
poftca iumenfuumetjampriusrccupciavit; quoditidcin contia communcm naturrE diipolitio-
ncm cvcnirc ccrtum cft Dcnique.f quod omnium maximeprodigiolum,& fcrc incrcdibile exifti-
;
maripotcll) in horaccliphsLunacontra (uumcurlum natuialcnitctcndir,videlicctab Orienccin

Occidentcm,cummotuscjusnaturahsfithuiccontrarius;(<«:rumpoftcaimmcdiarc poftccliplinfi-
nitam rurfus motu liio naturaii vci (us mciam loiitam,ab occadi, inquam, in ortum , dcpropcravit
Porro cijam Eciipiis hirc fiiit univerfaln, cjuando rclic|uas ccontra particularcs duiuaxat cfle com-
munisnoscdocct cxpcri!.ntia. CîarcniaHifcftumcft,qi;od Dcusjchovafaiutarcm vuirus (uiiu-
ccmpertiiunihorarum(pariumabinfcriorimundircgionc,utpdtcinc]ua tcncbix ilLc pcr totam
intcrcapedincm,vidcliccr intcr horam lcxtam 8c nonam;in ca-lo infimo ad ihftar at yfll
iftius fpatij
prima'psidurarunt,modo niirabili&; incfiabiliaverrciit. Sub haccrjam fpcciccratcaiigo illa,de
quaioquitutjofuai^. 7. Pofiiit tali^nicm tiiler vus , &
inter AEgyptiof quantumvis ctjamhsctcnebra- ;
ium Ipecies ad Chaos dilpolitionem quam aptiftimc referri pofllt. «
C A P. VII.
De tertio tenebrarum regno ,

quod Chaos ap-
pelldtur.
QUodChaos fit tmins tcnebrarum gradusa duobus fupcridribusdiftindrus exvocabulicjus

charaftcribus viviscliccrc atquc animadvcrtcrepoflii^nus ; videlicet; "|'J7r>,id cft, tenebrd vcl
Chaos Atque h;c tcncbra; non

:
lunt ita inanes & vacuje , ur pixccdcntcs , quibus nullus incrat lucis
chiradtcr;lcci iplius di vinitatis thciiiuris rcpicta: : Nam in fuo ccntro habcnc Shin, quod cft hiero-
glyphicum atquc iucis,&: (ymboiiinvTrinitatis individu.T;undc tiibus protuberationibus fur-
ii^nis
linn tendcntibus iriiignitur; Atqui hoCi/cx omnipartc vcio obicuto i^ tcrribili iphus n <^^ parte
antcriontci;irur;quodeftiignumccrroris&iocutionis, quoniampcrillud quandoquepencrrarjc-
hovadii-jradijsîs^mundoloquicurrSicctjamliccradcnlaatqucobfcura ex alia patre, videlicct "^
C.iphfiaaii,quodeft volxMndcxjiiccnim Jchovavola manuscflentiam faciciliisabfcondebat a
vultu Movlis ) operitur .'ftque occultatur Unde in quadam quafi abyfro fcccundum dcprehendi-
:
tui,vbi verum cft mundi af^cns feu mas , veraque cjuldcm foemina fiu paticns fimul in codem vchi-
culodcn(bi5cob(curocomprchcnia; Etpcr con(cquens propinquiorcft ha-c tcncbr.arum (pecies
creationiquamcxtera^ductjCiuatenusadfumtotiuspcrfedionisinlc continetjlrno veioha:cnon-
nunquamdiciturJehov;tiatibulum,cujus(biiilscft«»»tr4»//t'f /),«/:»; ;«/«rt»;f</«a'rf;juxtailludJot.i 2.
zi. ancca allcgatum Atquc ha-c cft iila caligo,fub qua ipfcjchova (c habitaie aflcveravit Dc qui-
: :
bus ctjam intciligitur hic Pialmiftx Rcgij fcrmo Pfalm.15 9. 1 1. Nc tencbrae quidcm ita obtencbra-
re poflltnt, quin &
Dcus pr.Tvidcat, (cd nox ejus ut dics pcihiftrar , tenebrs funt ci , ac ipfa lux. Eft
crgo Chaos matcria,qux non cft tamrcmocaurhyia !k abyfllis , fcd adformam iicum regularem &
fuicipicndumin poccntiaproxima. AtveroquatenusChaoshocinfua naturaproririacxiftit, ita
dcfinitiuir.oies rudis,indigcfta,caliginofa,inquaomnia(untconfufa, &malcpo(ita: Hoc crat

piin-
De Primaii. Natuir.. Ele;me'kt7 'g^
prindpiumtenebraiumtertiumafuofoiite hylofb,abinitio.hians;aquofonte cjus fubftantia de-

rormis emanavit. Sunt tamen & alij,qui illud dcfiniunt materiam cocii & terrxinformcm Scd ta- :
mcnifti CnifalIor)ineopcccarunt, quodChaos acceperuntpro ejus matre abyHb: Velfalteni

convenirepotefthaec eorumopiniocum Chaos,utaccipiturproinfimaabyftiipccie: Undeetjam
dixitMercur.Trifmegift.Pimand. ^.Eracumbrainfinitainabyflb jaqua infuper& fpiritus tenuis
iutelledlualis per divinam potentiam in Chaos incrant Ubi tamen tenebras aby III in hoc aChaos
:
diftinguere videtur,quod umbram infinicam ieu tcnebras infinitas in abyiTo efTe dicit ; accipiendo
videhcetearationetotamhylamproinani& vacuo, &ChaOs prpomniilloinforminon vacuo,
quodaquam&fpiritumintelledualem per divinampotentiam, hoceft,informationemlucisdi-
vina: occulte in lecontinebat ; qua: divinapotentia perU? in medietate fignificatur j Vel et-
jamcoinlocoproQnDjfeuabyflbhoctotum iignificaripoteftjinquovocabulo f\infinitas hylx
tencbras aiguit,quatenus denotat in mundi dimenlione,nltimumdiametri finem ,{eu principium
inateriEinanis & vacuînfinitshylse; Unde dixiz;Eratumbratnfinifamabyjfo&c. Et per aquaniQ
&per(piritumintellcd:ualem n quod eftcharadlernominis ineffabihs intelligic: Sed jam,Deo
Tuum velum &peplum tenebrof um deponcnte,&in mundum tertio die profpiciente.atque ita na-
turahumida cumoraniumrcrumformafepatefaciente, ultima atque infima tenebrarum moles
produd:aeftinlucem,uciinfradeclarabicur.Atqui,uthocinlocOaniminoftri fententiam de abyf-
fo& Chaos aperiamus , non line confilio ha:c eadem icerum icerumque nobifcum leputando di"
dmus, manifeftum elle , quod Dcus Archccypus , quem Pimandrum &
mentem divinam vocac Merc.
Trifmcgift.fuo Ipiricu igneo non a centro abylHmundiprimum egerir.feda ciicumferentiapotius;
c^mtctmsdidim,(]uodSpirttusiimverfaUsElohimferebatnrfuperaquaf; noninaquis; Unde hic fbiritus
cratprimaemanatioab Alcphlucidofeu^^Jod Tctragrammaci.-atqueomnesaqua:,fuperquasfe-
rebatui",non erant intrinfccus informacae.fed eranc deformes adhuc,& cenebris obruCiE ac fiihil a- ,
liud,quamvera mundiuniverfalisabyiruscaliginofaiincujusfuperficiefphiEricaapparebac nudus

Ipirirus aqueus abylli,tenebris paulatim exutis &
deorfum obfiqua revolucione propulfacis Ha;c, :
inquam,mall"auniverfatenebrarum egremiohyL-E exceriorisquiefcencisnrindicitur: ubi per nn

fpiricus in pocencia tenebris <;^ tegicuriquod - ,cum fir ulcima litera,loco Alcph finalis feu i o o o .f eu
tenebrofij&inprofundoabyfllimmcrfi, quod& idcm eftquod Omega,accipicur. At veroejus
centraliorpars lphiEiica,inquam DeusElohimmundumconftituit, & cui Ipiritus circulaii mocu
incubabac,vi lucidafpiritus ignei a fiia matre Hyle feparata abylfuSjfeu prof undum dicirur ; fuper
cujus facie tenebrae erant;vel,)uxta Mercur.Trifrneg. Eratpmbrainfintta tnabjfSo :hoc cft,tenebraEe-
rant ubique fuper vultum abyfli e cujus tamen facie
: fiîerficiali , emicante ipfa luce e faciejod ,
q
fcuaqua obfcuromodolubitoapparereccEpic,hoce^niplomomenco apparirfonis fpiricus Elo-
him: Undc rinr\verciturint5nr5videlicetnfnpot:entiajammanit:eftariincipir,& in Q obfcurum
vercicur,hoc eft claufum adhuc,& non apercum Unde C eft Mem finale , quafi finicio ipfius abyfll
;
perpraEfentiamfpiiitus,quifuperMcmferebatur; Deinde virruteinvida SpiricusSandi agentis,

umbraEhorrenda;,feu aulsum , feupelhsobfcuraaquarum deorfum pulfapaularim gradatim &
tolhtur,atqueaquasmundificantur;Undcprimafpiricusapparicioneprimadiesfa(fIaeft , primi &
diei opus ; vidclicet purific atio fpiricus,feu aquarum lub tilium a tctia fua def ormiratc , &
fbrde te-
nebrofa; ex cujus fpirirusitamundihcati clementis (qusdiftinguuntur fecundum majorem aut
minoremnaturaîgneaedgminarionem ) creacurs ordinum 9. juxta Dionyfij fentcntiam, crearae
func: Acque icaabyllitencbrae feuumbiiEperunumgradummagisdcorfumpropulfacsefunc; eo-
quemodoccncbrEEinabyfliinfenoriscompreflione funrforvificac^; Deiude fecunda fpiricus ap-
paricionc fecundus diesfaftus eft , in quo rcnebrx abyfli per unum alium graduni magis deotfum
pelIcbancur;acqueitaaqucEfcufpiiicusregionis medioefunt revelati; &
retradlione fpiritus intra
nubem fcu fedem fuam fegrcgatam fuccellit nox fecunda eaque; rarione omnes ha: tenebr£e in in-
fimam abyfTumdefceaderuilCjubi tenebrae valdc contra(5la;& comprellionecompaiilae fimcjitauc
diligcnci jamobfervatione videre hceat.quomodo ^.clementain hanc maflam obfcuram congre-
gcntur,cujufque fubftancia: &nacuraecxirtanc. Inprimis igicur inrelligendum eft,quod omnes
parresinformisabyfli fuerint homogcnex&cjufdemnaturae indenfirate,ac cfrepoteniiaii; qua-
tenusillanullamhabuitinfevimigneam, cujus virturemajoriaiy: minori pars ejus una efletalia
groffioraut fubcihor: Ataliter feferes habuitpoftfpiritusincrearia lucerevclacionem; ubi Nam
major Ipiricus przfencia erat, ibi mateiia; fcu aquarum fubftanria fubtihor , purior, atquc in minori
quancicateerat, quemadmodum in libello meo,de4rtepbjficapyramidalt luculenter&exadtcdemon-
ftratumeft: Undefequicur, quod proptcr majorem Ipiiicusin fummisccElis prjEfenciam, abyfli
fubftancia in forma aquarum fpiricualiu jam revclara( quae eadcm erat in potentia cii citeris quan-
titate,valde tenuis fit fada: Atque hinc fit, ut denfior ejus pars cum tenebris in forma umbrae deor-
fumreverberetut;q7quidetamfubcihcerfierinonpoc,quinfcincill£nonnullaelucis2tern2,afpiriru
grolfiori inclul"^,iu tenebraruillius lociportione rapiatur: Unde fpiritus hidocil digniore in Chaos
uni-
^4 Sect. I. PoRT. I. Part. II. LlB.I.
umverfofibivcndicaf, Etproinclchuji.iscoEliEmpyrci fupcifliiicas paitim in clementumignisre-
sionisintimxfecundufuampuricjtem,&:partimmlutumfupcriorem temrcgionemconlbtuens,
exquoanimaliaopacajfccundumfcccum lociiftiusqualitatemprocreantur,tranfit. Porroetjam,
quoniamminorvislucisdivinxconcurrcbatadproduccndum ca-ium £thercum,ideoejusfubfta-
tiaeftfpifriorillaEmpyrca Llnde cxpuriorifpiricuin tenebriscjus portionis abylH inclufo, poft
:
Chaosordinationcmcumcalorcejusmediocri,qi!icmaluccfpiricusdiviniin eo loco ad purilica-

tionem furreplic,elcmcntum acris eft produ(5lum:Simili ctjam ratione mana, flumina, Sc aqux om-
nes vilibilcs c fpiritu tcnebrarum intimarum,fcu portionis abyffi infimaE fiuntiqui: lunc cam dcnf^,
fpifra;,& frigidx propter debilicatem Ipiritus lucidi agcntis in hanc regionem,ac propter forccJT» re»
hftcnciamfpiricus groiri &rcbcllistenebrarumomnium,quxiacerram &mariacongrcgacx funr.
Similicer rcrrafit cx congregatione fpiritusdenfioris,opacioris,& magis tcnebrofj,ac quafi taicum,
&:cincrum,&capicismorcuicociusexcra61:i;in quafunttresrerrarum difFcrcncix , triphci portioni
tenebrarum cujufqi ca:liref"pondenrcs;quarum etjam quxlibet creacmarum opaca-
cnilibct crium
rum regno,vidcl.animali fuperior,vcgecabilimedia,&: mincrali inlima refeni vidccur-,qucmadmo-

dimiJH/c.ilacius.SedjVt adremnoftramredeamus,treshujufmodi tenebraru portionc-s poft dicm
lecundum , vel fecundam fpiritus ignci occulcationem in ipfius latibulo , in intimam aby llum con-
gregacx,&luminisdivmiigneminfeincludentc«,atqi fimul ccjamhxc^.elementadequib. verbo
uno locuti iiiinus , hxc , inquam , tenebrarum mafla feu abyfliis caligmofa univerfjilis deorfum ita
,
propulfata,noncftquiddaminaneaut vacuum;lcdignccfl"cnfifico &fpiritu per prxfentiam illius

lucisquodammodovariuminmodumformatomftru(f1:a&repletaeft:Veruntamcnadeoconfufx
funthxfubftantix, adeotenebrishcigiofis&difTonantibusintermixtXjUtnullusinijs obfervetur
nacurx ordo;Ignis cnim cum aqua conrcndic,& acr humidus cum tcrra ficca confunditur, atq; ita
omma'tumultuaric lubvercuncur,donec Vcrbum Domini cum Spiriru igneo tertium diem produ-
cens dmnia illo dic benc difpof uic,& vinculis pacis omnia ad invicem ligavic.juxta illudMerc.Tril-
meg.P imand.i.Denijj coiimiou fiim iijpirituaii Verbo,quod fiiper ijsferebaturâures eorum circumfonaiis &c.Se-
quitur igicur,quod lixc renebrarum congccics,& clemcnca difcordanria ac in vicem iic!ganria,imo
vero& lucis divinxporcioncm in ventrc fiio includencia,dicancur Chaos , quod cft illa caligo feu
tenebrx,qLix "\M7nappellantur:NaiTi Ti;,i.e.ignis in ejus medicullio in Ipirica uiphci confiifo mo-
do,canquainigaisinnubcdcnlaincludicur;UudeChaos rcftillimedehnicbacui »)JKr»4^/«/tf ,(H(/i-
Ac jam tandem ad terix difpofitioncm poit completam aquatum u-
gefia,atq^ confiija.ab tnitio liians :
nivcrlaiiuinpaccfa6tionem,& acencbrisdenfisinundificacionem,hoceft,poflca2lorum comple-

nientum pede & gradufeftmo me conferaA
C A P. VIII.
VeuLtimoT^nehrarum^raduyVidelicetdeelemetitoterrieiEtfnmumde
'Viyorum emsnominis charafierum /ignificatione.
REdadisabyflJitencbrisperduplicemfpirituslucidicircumgyrationem in illaiti difpofitionem,
quamvocavimu^^Chaos^fcu S\i;n,tandcintcrciailliusf"piiitusappaiicione caiii caluin quam
teira completa cflômniaq; vcta numcrorum p':oportionc ,apcillimif"q; juflirix tuitihis pondcraca
& difpotica tunc,juxta illud ]^\erc.T nim.Vmand. ^.Yloruit &f}>lendorfanctus,quifub areita & htmida na-
titraclementa deduxit <i"f.Cumq; indiftincta tuiflLnc levia, poftmodum in cxccifam regionem provo-
larunc;gravia fub arenahumidarcfedcrunc;Hoc iraq; modo tam terram quam caluin procreacum
videtis;deillapeculiariterhicagercin^ndimus;Nominiscjuspriinarijcharadleres lunt hujufhrio-
d!ratq;itadifponunhirV"^K;ubilucisinopiaincentropcr"*»fignificatur,& externa tcirx fcrcilicas
pert<arguicur,quodcftjamluininisfons,quacenusexternum&lucidum,actenebraturaorigo,qu.a-
tenus quiefccns,ac tenebrofum,& in ventre hylx occultum.In hoc crgo myfterio f "t^ dies nox &
piimum dccIarantur,quacenusAlephpixponitur,quodeftliteralucida&toimalisi&vpoftponi-
tur,quod eft hteramatcrialis,& inter numcros denarios Alphabeti inventa Nam Y Tzadc dcno-
;
tatclementamatcrialia; Porro ctjam K

cxiinapartedenotat lucemincreatam in fuperficictene-
&
brarum ; Et y ex alrcra denotat«clementaignis , aeris , aqux tcirx, inde argucns, quod ex tcrrea
maflli feuprima matciia tenebrofa ^.eleroenta exilierint. Porro ecjani (^ rcgnum animalc indicare
poteft.in quo cft plus ignci atq-, divini.T veio fegnum vegetabile,in qiio acrprxdominatur-,& non
tantumadcft lucis,& -^ rcgniim ininerale.in quo dcnfa aqua dominium habet,& minime lux,utpo-
tc qux in corporc mmcrali rardc movctur &
lcn tc propccr maccrix comprcflioncm.Prxterc.i ctjam
j<;arguiccencbrasfupiemas,immediaccabAlcphilluininacas,exquibusfuntcorporaopacaanima-
liumi"f tencbrasincdiasdefignataluccintermcdia vivificatajjCxquib.funtcorporavegetabilium j
Et ~ Resh denotat tcncbras infimas a luceinfima cflcnfificacas,ex quibus corpora minerahum funt
n coinpacftaÂtquehorumomniumcolumna&fuftentaculuminccntro "» occultatum , a quotota
mallaobfcuraftatuminatur.eftVerbum Dci,feulapisilleangulaiis,dequoJob.58.a.4. ri»»4M;«<«,
quandt
D^ PRIMAR. NATim. EtgMENt; ^^
ÛitndoftmditlimterrAm? OHiidtôfmtmenfurasem,quoi nofcasi'mtquisext<:nditfupereamlineam'> Super
'quobafesejusfnnt defixd? aut quisjectt lapidem e;ui angularemi Hincetyxm Proverb.^.i^ .TerramfAndavtt Dm
fapientia,& caelcs tntelltgenttd. Stmtlt etiam nwdo Carbunculojivtnoi^jlatu emijfo .JiatuininatuseH Sol injuo lo-
(o,qui Upis esi fundamentalis ipftus tabernaculi divim,quod lehovapofuttin Sote.Hk ergo lapis cft vei us ilieSol
cenaa)is,(eu Archsus nacurx di vins.feu vii tus TecragrammatJ in tenebris ambulans , ( uxta illud, i
Ecclejiajiic.i^.lnprofuridttateabjfforumambulavitjapientia c^cjquo cerra.olim ante creationem inanis Sc

vacua,j.imf"cecunditateplcna,&virtutei'eminaria3cmuitiplicativaredundareobfervatui3lmove-
to ipla 7^K;Tcria totius mundipulchritiidinis,tam materialis,quam formalis.portioncm haud ex-
iguam virtuteatq; potcftateiftius magnetisDeiformis copioie &c quocidie adfeactrahir, Quod au-
tem h;T;cTcrrainfc&perlelitevidentiftimacenebrarumibbftantialiumpo.tio,nGS edoccnt per-
multa ficratumliterarum teftimonia.-Etcnimprimo videturloi.iy.iz.Teiram appellare,/?ca/(:i&r«w/,
CquodetjamfeCundumHieronymitranslationemptoiw/^ywo accipitur;) &illamctjamvocat/ip/4i
rf«£ir/i^,dicendo;W tenebriitnjiruojiratd mea^hoc eft,inftruo fepulchrum mcum in terraiDicicuretiam
fedesFrtncipistenebrarumtPouo quoq; voaau pulviSiCineres,lutum,corpus opacum &c. Similiter ab huju»
E(fctcnehioiodcdacit[iihox,kcundami\ladlobAy.ii.Propinquaenndxproptereiiistenebras^JndcaC'
finiturnoxnihilaliudene,quamteirjEopacaeinfer iitraque hemilp bjEiia pofitio.-Sic ei «ô vocat lo&i
4.9. Corptti bumanum domum obfcuram hominis internttEt Sap. 5.15. Corpus opacum,ii:fecltim corruptione, vocdi
habitatiommterrenam;EtIoan.i.dicnmVitaefeintenebris,hoceA,intenehvo[ocircei:c:Deniq;te]:!:xo-'
paciratem optime delcribit loJ.io.zi.hilcc yethis;CHmnondumabivero,unde nonfumrediturus , in terram
tenebrofam,&mortiscaligin:6pertam,Terramobfcurifimam,fimilemcaltgtneumbr£lethal'ts,&cxpertem victjH-
tudinum,utcunqueJplindcatJi?ntlemcaiigtni.Ex quibus,fi ipfa expcriencia nos non admoncrct , attamert
& vel facrarum hrerarum luce vidcre poflcmus, quod terra opacifHma &c tenebrarum congerics,'
fic
Oti ccelum eft aquaram limpidatum & lucidatum in iphaerico mundi mari coacer vacio.
C A t. l^,
De terra originey dttritiey bpacitate,Je£ie, compojttione jfiguraf immO'

bditate , jhndatione , <(^ ufvt.
INprjEccdentibusdiftumeftjterrsmolematquemateriameire exhylfetenebris: Atvero, Qnia

fecundnm D.Petri dodrinam. 2. £/>/».}. (J. calt&terra dtcunturpriusfuijfe deaqua , &peraqHam conftjlcri
in Vtrbo D«inonnulli obijccre pofTunCjterram ex aqua creatamefle,&; non de fubli.mtia tenebrola
2
Quibus refpondere licct,quod ipfa terra lit cotius aqua2;mmen& ohm inforrpis,qusE aby (Tus voca-
ta erat,quali fkx & fcdinicntum Sic enim vidimus cx caenolo & turbido Tybris Romani flumme
:
aqiiam denlam,opacam,arq; minime di.aphanam extradtamjqu^per i^.horas in vafculo quiefces

tandem fecellione materia; opac2E& lutolae in fundum,clara,diaphana atq; perfpicua fadta cft- c-
, •
jufq; cxncfam materiamin fundo rcfidentemiin denfam atqjglcbol.-irn teria;/.ubltdntiam compa-

(ftam percepimus Eodemplanemodc) Dcus virtute Verbi terram cenebrofamcx aquceimmcniie
:
pciuiacfaimgineconfedt: Videmusenim,quodcxaquapura&limpidifIiiriaciiftalIi,&idiqua£
gcmmae pertpicua: naturali operatione generaii foleanc A t veroi , fi cci la pcrfpicua ex aqua
umpida
gcneratur,noneildubiura,quintertaet)amopaca&tenebfofacxtuibidaaby(li tencbroi<ejftu4-
quf deformisfubftantiapercoagulationemqirandamfiigidamihluccproferiipoiru-Pi^terea ct-
jam c6muncefthocinferPhiiofophosaxioma,quodresomnismatcrialisrefolucionevctaiiifuam
|)iimordialemmatcriamfeufubftanriam,cxquap!imumortaeft,ieducatu;jAtquiterramcuiufque
natur£einaquamconyerricommunisriosdocete.Xpericnti.iiNam,fiaccrperisgleb.untert£,veltt-
jampartempett2,eamqueufqucadcalccm veKinerescombuflcris, &cineilbusiftis aquam affu-
deris,acperlinteumeamahquoticstranfmiferis seoqjmodo iUama cineribusfcparavens, acerri*"
mum inde fict lixivium ; quod fi ali quot vicibus per alembicum,aliove modo, dcftjllavctis, {cit~ &
fim ad poftremum incoXciis,& c vaporare fiveris,reperies in fundo Sal ; Hocfi tenuiter contrivetis,
&inmatmore vel vifroinlocum quendam humidioremrepofueris,refolvetuf inaquamj itautex-
inde colligere queas.terram eire ex £iqua[:Qjjod autem de terra illareftat, eft quafi terrainanis va- &
cua,inquavistencbrarumabundat;eaqueeftcaufa tenebrarum extremarumin corpore: Atque
harcterraimpiaapud Chymicos &damnata nonineptcnominatur; EttamenDeonihilitaeftim-
pofTibilcquinctjam mcnftruoaliquofalutari.abejusafflacuproveniencihoc corpiis obfciirum&
inutile,pellucidumacfaiutareiedderequcat; itaucindeedoceripoflimus, omniaillacoram Deo
& &
bona utilia eflc ac haberi poflcsqucE nobis mala, prava, excra omncm falucis fpem aut noflibili-
tacem poiita & confticuta vidcntur: Nam SpiritusDei finquit Joann.J ubivultjptrat , &fuofpiritu
inconvincibili omnia in naturam fuam convertere tentat; Tam fuavisenim eft fpintus fapien-
ridE, & tanta benignitate pta:ditus. Colligimus igitur ex his , quod aqua fit cam terrx , quam
coelo-
. , •
«,<J SeCT. 1. PORT. I. ParT. II. LlB.II.

ccclorum oiifô-.vidclicct pcifpiciia horum 3: tenebrola lilius Qua demonthationc infallibili in
;
ducimur ad crcdendum quod 13 (cii aijua lic omnium cxilkntium matcr veneranda At vcro illa
,
:
mafla non coftatcx aqua l{mplici,quatcnus cgicfla efl: cx liylx,feu aby lli tcni brofx ventrc; fcd cum
difpofitionclucis ira pcimifcctur c)us Ipuitus compadus, glcbolus, atq; petrofus , uc inde nacuiam
igneam,acrcam, &: clcmcntiaqux , iiicicmq; Sulphuriv Saiis & Mcrcurij in fc coutineat ^ pofli-
, ,
dcatjatq; ob Hanc caufam rcccptaculum dicitur miraculofiim huCtuum omnium , vcgctabiiium a-

nimalium,i3<: mincr.iiium ;Undcrerum omnium matcr non immerito nuncupatur, vcl vcramundi
fa:mina,incuuismatricem ca-lum, tanquam univcrli rotundi mafculus, kmiuaiia flia dcorlum
quotidicimplukatqueinfunditlibcralitcr. Hujusmaflxfedcm ih cotius pcripheria? maciocolsni-
c^ccntroclictradideruntnobisphilofoplii, iacrx- lcriptuix fuftragio ea in partcmunitii quippe
quorume(l:fentcntia,quodillamolcsopacaatq;immcnfainmcdioaquaruniiiraDeofund,ita, i<c
cxomnilatereaquisobduchuhoccftmaeiclibcro,quieflaqu,itcnuis,ib(q;iillocoluminc, (uftcn-
taculo,aut fulcro fimdata clt atq; (ii(pcnfa;mibiq; Dcusenifglohum itafirniavit.iir imwobiUi illutn niiHam
parteinpiopindeat,PfaL 9 z.Qiiodautcm Dms terram ex nihthfujpendcrit, docex dilucidc exprcfle lob. 9. ^
Similirer,auodfOT4i«.i(/««^>-»;.iMy/rmdicat PlalmiltaJ^p/.i^j-Atq; etjam Pfd. i.).. Deumterrafiiiida-
mentum iiimari co>ifittiiijfe wdicat.Ex quibus fat liqiudo coii(bc,globum tcriclhciî in libcro aerc abfq;
lulcimcnto aut (f atumine,iS:(ine ullis catcnis in .xterno Dei verbo conftantillimc& lirmillime per-
manere,nccviulla,nilidivina,locofuomoveri; (îod quidcmprofidisqualifundamentis cxiltis
Pfalmift.e verbis coWiaîmas;! erramfundavtt Deiisfiipcr bafsfuai,riedimoveretiir injecttlum,eamqu.e operuit
abyjfo,utindumento. C^Juodautcmadhujus maflleleumolis ingentis figuram GcomctriCam attiner,
intelli^crc dcbcmus.quod Dcus ccclum,f1:elias,("olem,& hinam , fimiliter clcmsnta perlpicuain li-
guram (phxricam diduxcrit &: crcaverit;Unde (cquitur,quati ex conccilis ipfam tcr-
atq; cfligicm ,
ram quoq; circ cju(dcm formxatq, efHgiei:Etcnim hxrcs omncstam accuraca rotundicace funtfa-
brcf,ufLC,ucnullus planeanguUisin his rcpcriacui;acq; ita globus hic tocalis cft,uc ab omnip.-ircepa-
remhabcatrocunLiitatem,adcoquidcm,ucc|uacunq;ccjainpartceumtangas, ibifcmper mcdaim

eiris pundum offcndas:Quod autcm globi tormam habcat terra , multis in locis Plalmorum nobis
refert David,ubi mentioncm facit orbis cci^rarum.-Et fanc forma rotunda ccreris omnibus magis cft
idonea,couvcniens,apta,i?caccommociataadufum;Namci;circulus,orbis,vclglobuscontinecinfe
opuspcrfcd:um&:ab("olucum:£cprofe(fio,(idiligcncerrcs.-iliascrcacasinfpicerevchmus,casetjam
rotundas eflc invenicmus,vi Jciicct tam animahn,quam vrgetabilia &i mineralia. (îod dcniq; ad
hujus globi terrcltris ufuin atrinet , invcnimus,quod, ut calum cftfpirituum invifibilium recepta-
culuni,ita etjam cerrafitanimalium omnium vjfibilium proinptuanum &myrothecium Efteiiam :
qnafi cifta, abundantcr replcta di viriis , ut dcfignari ilhv nc muitis quidem feculis poflent ; Eft , in-
quam,ciftaqu.vdainthc(aur.uiaDei,replcta divitijsinu(uinhominum,&inhonoremdivinuin:
Deniq; quod ad ejus durationem acciner,doCcmur Ecclcfi,tjitci 1.4^ quod ierrd infeculumfttpermanfura,
C A P. X.
De te?iebrofi orhi^ terrarum cperjpicua aquarumpfeu coclorumfubflantia ex-
traciione, eiufque ratione j Et de tribus eiufdem regiQmbus
ab inraicem natura diflmElis.
QUod ante terrx aut coelonuTi creationcm fuerint tenebra: fuper facie abyfli ; &: quod nox fi ve
obf'curitas('uccefleritprima;,&(ccuiidx,acterti.vdiei,iteinq; quod noctis umbrcc horrcndz
revoludonc dcjedx & fubccrlapfx verfiis circuiaris pc-
virtutc lucis fcu diei (piritualis fint obliqua
riphcri.x,aprimo(piricusignci(uperaquasfiipcriorcsmotuhid.K,centrum,inquojamterralixaeft,
antea verbis latis perfpicuis dcclaravimus;uti &c]uod terra iit illa tcncbr.arfi illuminatio,qu^ imme-
diateanteChaoshucappelIata:Undc,ucinT\M?n.M7fcuignis&luxinclufaeracintcrdiiashterasnc-
bulofas&opacas^ficV^^t^m-iiiifcft-itillamliteramluminofain^ypcrS^Namûtêftmaterlumi-
nis,(ic etiam S e^ ^^'^^ tcnebrarum quam luminis pater;Tencbrarum,inqua,occulcans lcfe in cccro
lacibuliobf"curi,utinTO>n;Etlucis,manifcftans(cfc,utinV*vt*:Atq;ficS,quodeftfymboluTctia-
gr^îmmm^h-c.lehovaJ^re.xfupertctaterramPf^y.^.StfiiîveiavitprofuiidaetenebriSj&eduxitinliiccmum-
fcr."(/ei/w/f»z./ot.ii.i2.h.c.quiabftulittenebras,quxfuerunt(upcrfacieabyfli,&aquasmundificatio-
ne limpid.is reddendo coelos revelavit,acChaos obfcuru,("cu umbram lethalc,h.c.tencbras privati-
vas in lucc cduxit,^cfi diceret,in terra convcrtic uhlcm &
jucunda,fcd tencbrofam ; A:q; ita , juxta
i\\ud.Sap.u.iS.munduni,h.c.c(j:[uSczenamexmatertatiiformi&nonvifacreavitDeHi,efficicniiovidc\.^
informationem & illuminationc tam pcrfpicuum & purum,qua opacii & immundu vifibilia ac dc-
ledabilia pariterq; cu ad honorem creatoris tiiad utilitatem humana valdeneccflaria .-Porro ctcj
,
tcrra hierit quxdam iminundicies& impuricas feu fuligo totius maflx aquc?peri"picux &dcpuratx,
accEloadccnriu dcfccndcns,atq;Iuuiinisadurcverbcrata, verbisitidccxprcflisinnuerevidetur,
lo/'.} 8 .
7 8»ii numeravit coetus infipientu , & qui dcfendunt de cixlu quiefcereftitt ? Qutm dcfcenderct pulvu tn
j
dmi-
,
D^ PRTMAH. NATUtl. ElEMENt^ *)J

iwritiem tllani^&glcbdftbi invkemadhmrent ; His igjtur cerciorcs nos fados efTe opinamur , quod o-<
mnes ills tenebrie ,

huncunum locum iinf congregatae;illis can-
quae fuerunt fuper facie abylli , in
tumexceptis,|quasdenfisfteIlarumcorporibusinhxrcntj &nihilahiidfunt, quam fpiritusfimul
compa(5lidenfitas&fpilIitudo:Sicctjain videmus,quod multus aerfimulcongregacusfaciatne-
bulam;&ncbula comprelfione fitnubeSiSimilitermultaaquarum congregatiodiciCLic abyjfus.At^
qaeitadid:mPfalmAo^.^.quodDeiisterramopertterttabjfd',utindHmei!to-,EtBxod.i^.y Abyfioperuerunt
eos;hocenprofuHdoaquarumfubmerfifunf Et ibid. % Abjficomreverunt iit intimaparte mariiflatunariMntua-
.
rum&c. Ex quibusliquidoconftatjquodmatcriaterraEfic quafi caput morcuum &fj.'xcc!.Tcftiis

inmagnb&ftupendoillooperevenllimaE&primari* Alchymia:, inovo Philofophico mundano
relidla;quodovumnacurx univerfalistnfornacecxterraiivelutoinanifeu vacuo,hoceft,inven-
tre&matriteipfiushylxcontinetur,acvircucelucis&calorisSpiricusigneiaqnisincubancisveiliis
perfcctionismetam tamdiuconcoquitur, quoufque infontia viviSpiricusOmhinoinvifibile, &
quafi Dciforme exeacâcque a morcalibus oculis fagiac &
cvanefcacsquippc qui ipiiicu5; cft fexca: ef-
fenciarpoLcio,exqua conftac coelum Empyicum.-AcquehjEfuncaquaeJeu fpiricus iJli ilibtiliirimi,
qui femper adfunt coram Jod,vel ante rhronumJehova:;de quibus iic Joquitur David Pfdlm.\^2 .4.
AqudfupracalumlaudantDeum; Ve\Pfalm.io.^..^.Coeltfuperiorestegurtturaqui{aDeo. Ex hac ergoSpiri-
tusportionefecit Jehovafff/wfff/flrawi; deqviibusNW«?«. 9. 6. Hsergofuntillxaqusfubtilcs de
quibmdicnmGeneCi. qno({Deiisfeparaveritfirmamentumabaquisinferionbtts. Deinde ex vino quin-
tam cllentiamelicere poirumusiAtqueetjamexmafiaaque?. univerlalicxtraxitDeus fccundolo-
conaturamfirmam.enri;cu;asmcdiatione aquxpurx & (piiitualcs agroifis& matcriahbus fcpa-
rancuijEc hoc firmamencum vocavit ecjam coelum,in quo poftca duo luminaria majora &roliquas
ftellasdilpofuit: Dcniqueccitioloco &ordine efrenciam quarcamexcraxic,inquaeracmini naa-
6tus&eflencisdivinxporcio;lNfara itahscfefeJhabetadcaslosfuperiores, utphlegmavini adva-
rios fpiritus fui gradus ; Etenim quo magis fpiritus cum aquaphlcgmaticapermifcetur,eo debilior,
indignior,& dcterior eft: Simih:i ecjam ratio habeturin tiium ccelorUmprodu<Stione;quippe quo-
rumpuriusexprimaaquxHnivcrlaliscircularioneinovomagnoPhilofophico, feuMacrocofmico
cfficituriquce circulatiu fic motu fpiritus increati luminis fuper aquas illo inftariti quod dies dici-
, ,
tur;quamvJs(ucmihiinocculcameaconfiderationevideturJ omncs fcptem creationis dics uni-

codiecompletx&comprehenfefunt; Ncceniminconfulteloquor, cuinhocidem quoquevi-
Acitm faci:i icnptmzzlVezete A\im cap.i.Genef.it3.legit\iv,lfiii fitm generationesciih&terr£indie,quofa'
ciebat lehovaElohi?nterram & ccclum :y etka.H".hiiticziunt'0V2 iti dte iiion,iu.diehas: Quibus innui
videtur,quod feptem crcationis dies myftico modo ab Antiftite accipiantuijid quod etjam eos,qui
in voluptarium inyfteriorum divinorum mace profundius lefe immerlerunt , latere prdculdubio
nonpoteft. Scdadrcm noftramrevcrtendodicimus^qubdterrafittotiuscxtraftioriisf^x & te- ,
nebrarum,a perlpicuo auxilio divino Icparacarum, appofitio a.c a coelb adimum, feu a circumfe-
rcntia&fummicateovimundanijtanquamapileofeualcmbico, ad centrum & quafl ad balinac
fundum cucurbica:dcje(5tio;In qua tamen foece occultata eft admirabilis virtus , videliceiSal tin- ,
€lura,Mcrcurius;quib!is res leminales in teira inclufx mulciplicancur , & feminaria cceh in macrice
iftiusfoemina; univerfalis nacuralicer concipiuncur,& ben evole canquam fanguirie menftruo con-
fcrvanturacnutriuntunitautgradatim&pedetcnriminuterogenerahaugeantur&rrefcant, do-
nectandeminalcumacerra infbrmavegctabihexurgancveiinfoimamincrahfplcndoLe&perfe-
drione exaltcncur,auc etjam,hac matre univerfali formr.m animajem inducnce, in figura & fubftan-
tiaanimalium,camluperejusmole&inipfoquoque finuillius , quamioroari, &aquis acque iti-
deminaerenafcantur&producantur. Scdhicjammultos latetmyftcrium ,quomodofxUnaea~
demqucmatrehastrespropagationisfpecies,natura& difpofitionetamdiverfas,prodi'cifitpoflI-
bile, cum mineralis ejus filius iit fixus, fine uUa vita manifefta , csteris duobus magis ponderofus,
fubftantia:magisgroir£E,compa6tac,rebelUs,durje,denf£e,extracjusmatricemnunquam nifi vipro-
& venasmauis fuxdelitefccns, paucitate caloiis fuperni
diens , quietiamicilfimus , circacentrum
imbutus &c.dum exadverfoalijejusfilij,vegetabilisfcihcct&animaJis plane diverfo & contrario
modofehabent;quippequiadmatuntatcminuteromaternopropcrant,&,utegredianturtempo-
re conftituto,feftinant,ac Iubftantia,partibufq; materialibus & natura funt molliores, lucis adlioni
obcdientiores,ad fubtihationcm promptiores,motui aptiorfcs,utpote quo alfidue fe exercent , fjji-
rituvivaciore5,lucc&animapleniores,accalorenaturalidirioies,itautejusetjamai5rionib.Iubfta-
uaillorumobedireccrnacur:Similitcrtantumvidetureflredifcrimeninter filiumejus vegetabii£&
animalem,quantum cft intcr minerale& vcgetabilemjNam proles terr? vegetabihs is femine in ter-
ream matriccm conjcdlocxurgitjfubftanciseftvaldeaquejE, calidicaceno mulciiabundat propcer
frigida aqucE mulritudinem ; corpus cjus eft valdc compadum fimaturum in terra perradiccs reti-
,
netur,fcnfucaret,atq;nonmoveturdclocoinlocu&c.diiinterimfiliusterr£animalismodopeni-
tus diverlb fc habetjquippe ad cujus gcncrarione .'pecies cerra induunc acq; ica terra ; lutii parerc &
foie t fihos fuos animalesiqui caUdo igneo funt diriifimi , fenfu &
motu locali prasditi fpiritu coelefti
K pcr-
^H Sect. I. PoRT. I. Part. II, Lib. I.
pcrfufi.atque altiflTK-narcgni tcrreftiis clignitate fublimati. Harum autcm tnum fpccicrum ratio , ni
tallimur,^ ouis enim mortalium in dubio tam ancipiti (c penitus ab omni errore alicnum putabit )
atriplicitcnebrarumelivcrficatcproccdit, qux tribus crcationis dicbusgradatimcumtaliitidem
fpiritUjdnf ulis ipfis inclulb.ordnie diviforcperculfx lunt Namquc pnmum tcncbr>E ex fuprema
:
abylli facic dcorfum propullatae funt cum magna Ipuitus cjuldcm cocli fcu aquarum fubtilium por-
{ionc;qu*,ciun cflcnc vilcolx .itque tenaces,lucifque divinx &
virgincf ,qua iîtormarcntur , avi-
dx , fcintillas infinitasilliuslucistcnebrofam umbram perfcqucntislecumrapuerunt, &fibiipfis
vcndicavcrunr :
UndetenebrarumfcutencbrolifpiritULhujusc(E'i digriit.is non magis eminens
cftfuperduasinferiorcs tenebrarumportiones,quamejuslpiri:asin ccclo Empyrco permanentis
honorloco Sc cflcnciaattolliturfuprafpiritummedmm&inlrmum Siccniin videmus,quodfpi- :
ritus vini aaturali inftinttu fupcrinnaccc ejus olco , atquc

itcrum illud ejus phk gmaci falfo. Ratio
aucem,cui ditrnicas fupremarum tenebrarum lit fuper alias,cft,quia panicipat dc immcdiato radio,
&cm.anationcptocedencca Deojod Cum vero tencbrarum mcdiarum Ipincus radios fccunda-
:
rixlucis(ibir.ipiat,quxluxcftdcportioncluciscreatz,idcolux cjusnoncft adeo nobilisjquippe

cumillalit radlusDci.haicnaturx. Deniqueluxterciana, cujus lcincillasrcncbnuuminfcriorum
fpiritus iibirapir &
adlcifciccomponicur ex luce duplici^videliccc Dei &: natui.r qua: duplici ipiri- ;
tuiimmcrcitur: Undc maccria iftarum cencbrarum rebellis eftconcra lucein ift;un compofiram,
Hincigicurl(:quirur,quod,cumexfpiritibus cujulcjue ccclialtcr aitero dignior &c loco exccUior
inveniacin-jfecundum majorem aur minorem lucis fux propinquiLiccm ad nacuram divinam ,idco-
queeciamneccflefic, ut tcnebrx quoque hanc candemobtineant infuo mundo tcnebrofo leu
globo tcrreftridignit.atcm &cxaltationem: Namperluccmiftara divinam intencbristcrraecom-
prehcnfam dicitur Deus eflc tam in tcrra,quam in ca;Io,dicitur)4o;r»;f//r in nnis ejfe^dknmque terra
fcabeUi<n:pcdmli'hor£,micalu}}tmiai^zino.kciatbro)Uisejuiejj'ettadiim: Etenim mre omni (ehabet
hicglobusterrcftiisopacuSjUtgiobus illecoeleftis& pcripicuus: Atqui trcs invenimus inmundo
diaphano rCi;ioncs,qdarum mcdia,juxta lacri textus Icntcnciam,feparac infimam a fuperiore; Ergo
etjaminoblturatcrixmachina rrcsluntproculdubiorcgiones; quarum fuprcmamabinfima ai-
ftinguicillamedia,exquacgrcditurvisvegctabilis.Scquicurigitur,piobabilceflc,quodnaturami-
ricralislitdcillatcrrxiegionc,quxcilinhma,tumquialocuinpoflidetprofniidioiein fubftan- &
tiam habet dcniiorcm atquc dui iorcm^tum erj.mi ,qnia aniniam habet d lucc dcbilioii:Unde quic-
ti magis dacur , &
tcncbris focdis ob volviturin ccntro rotius ; adeoquc etjam proptcr immcnfim
&
fuam 2;vavitarcm magis dcorlum zd infimam abyliiim tcndere conatur £x quibus peripicuc h- :
qUet,quodiKCCcrcacurarumfpccicsiicdctcncbroforcgnotencbrarummfimarumiubiluciseffica-
ciaminor.itqueindignior;proptcrrcbcl]ismatcria?abundantiam, eflcreperiturjadeoqucindca-
gnofcitur ccrram & aquain iii iv.incialibus magis abundarc.Simiii ctjam proporcione refcrtur com;
pofitio vcgctabihs opacaadrcgnum tcnebrariim mcdiarumicum cx mcdia terra: partc feurcgione,
quxvidelicctcjuspartifeutegionilupcriori& iupcificiaiipropinquiorcft,vcgetabiliaenafci&ex-
ur^êrepcrcipianturiNonnc ccjani,xchercm cum illarcgionc comparando,vidciTius , quod Sol,x-
tlrcici rcgni imperator,acquc fimul ctjam cxtcrx fteil.T linc caufa vcgecacionis jnuiciphcacioms ? &
Ouodaucemaa crcatiirxopacranimalisrcgnum attinct; dcpichcndimus, ipfain cx luto &tcrra
cflc formatam , vidclicct ex f uprcma tcrrx regionc : Unde & calidior & forrior catcciis in ignc &
acre percipitui;adeoque etjamindcaccidit , ut non modomotum localcmh; beat,fcd crjnm fen-
(iim: Qîin&, quodmajuscft.ipfc Ad.im cumfiiis,animalinlignc,cxluto& aigiiia hujusrcgni
quoadcjuscxtcrnumformatus ,dcratiohc& intclledlu participat; Etquidemratiohujusrei in
promptu cft.quoniamvidciicctclcracntumignisfadumcftexfpiritu fuperfluo c primis tcncbris
cxilicntc,& lucis fupremxciignitatc ornato Undc propter lucis dominium dicitur calidum
•, fic- &
cum:Sicelem€ntumacrisex fpiritu tiipcrfluojga-iimcdijorigincmtrahiti undc cahdumcft&hu-
midum.propccrxqualcm fpiritus&lucistcmpericm: Elcmentumautcmaquaecxfpiritufuperfiuo
& lucc dcbili infimarum tcncbrarum proccdir atquc h.-cc cft ratio , quod aqux & rontcs fiinr tam
;
ficquentcs in intimis tcrrx vifccnbus Undc aqux propter cxiguitatem caioris in iilo rcgno frigidx
;
dicuntur,&liumidx;videlicctpropternaturamhumidainpartisfuxtcnuioris. Sed dchisw//viluo

locolucuicntius.
Videmus ctgo quod mineralc rcgnurn,utpote quod cft infim.i tcnebraruin portio , confiftat
ex aqua & tcnebris infimis,tcgnum autcm vegetabiic cx aere & tencbns mcdijs, & rcgnum aiiima-
le cx igne & tcncHris fupremis. Conlidcratc quilb quod mincrale conflctur cx coiporc opaco
, ,
&fpirituconfarmi;fiir.ilircr quod vcgctabiliacorpusctiamopacum tegat cumfpiritu leviori ac ;
denique,quod animaiia velamenluuin opacum cum fpiritu maximc iiberopoilidcant: Unde harc
corporaita.ib inviccmdilferunt non nili varia tcrr;cnatura,cum vofmet ipfi, fpiiirus divcrfi ra-
tioncm a diverlirîce clcmc ncorumprocedere fatcamini, quorum unumfupcr aiiuddignitatc cxal-
tatur.
Porre
De PrIMAR. NaTUR. ELEMENt. ^^
Porrocrjam.fi corpfus animale combiuatur igne , exhibetviolcntioicm & vivaciorem flam-
mam,quam vcgctabilepropterpropinquiorcm iiiam cumigne cognationem & dilpoii:ionem,ae-
ri miftamjquippe cum vegetabili ignis minus,& aqua magis prxdominetui.Similictr Ccjam vegcta-
bilcfaciliusacccndituricitiuiqueflammam concipitquam mmerale; quod i<;niis violemise proptcr

iiixiubftanciiccompadiEobitinatiam rcfiftit Atq; ita quoq;ahimalminorcs fxccs leu cincrespofl
:
tiii combuilionc rchnquit.qiiam vegetabile,& vegetabiie itidefti mmores feu paucioresjqiiatn mi-
nerale. Cum igitur quxlibet crcStura fiibhinaris compoiita iit ex corporc & ipiritu , neceile eft ut- ,
9orpusidemtenebrariunprOportJonibusicipondeatlpiritui;Atqueha-ccftratio,curintcripccieraf
&rpcdem,& iiitcrgfnera&gcneratantaiitdifterenna. Seddehisrcgnisin capuefiûenu plenius
diicurrcmus*
C A P. XI.
Luculentioratque dmplior triplicis creatur&fuhlunaris , nemte ani-
maluiDegetabilpSi^ mineralii declaratio.
RAtionciri capiteprttcedenti aliegataOrtaeliintclligetitiarumprimadiecreatarumdifFerentia: lat

k-his enim inicrioribus proprcr tencbrarum diveditatem animalia aplantis diicrepare dicimus,
quippein quibusignisinagis abundat,&plantasfeuvegetabiliaamineraUbus,quatenus aerin il-
lismagis cxuberac Acque lioe modo vidcmus,quodtenebrie,qLl<-EpriiTii coeli ipiritus ieuaquas te-
:
nuesantcGiearioncm contexcrunt&obduxerunt,primofpiritus divini apparentis adtu deorium

abigantnr&in cxilia^n qu.iii cijciaiuurjm quaruni ramen viiceribus procul dubio Spirirus quidam
criiia-satquedenliis occultabatur.portionem haud exiguamidntillarum lucis.immediate afacie
condjtoris emiflx.hbi avide attrahcns & arripicns,rapcamquefua vifcolitate firmiccr retinens,tan-
quamcupicns vchementera tetro iuo carccie & captivitate immani virtUte illius liberari .Unde fit,
utndnnullxiftiusSpiiitusportionespropterconvenienremlucis ijs inhxrentis quanticatem libe-
rentur,& moieiuiiarniicialisviituteignisiuiineorruptibilis in ccEhodavi coneavitatem elevcn-
turjibiqueimmobiliccraquarum fiigore congcbts ftcliasinnumerabilesfixasconitituant: Velet-
jam proptcrfcintillarum.quas pollidentêxiguitatemin tenebrisiemper habitafit ex quibns cor- ;
porailla opacaquinto&icxtocreationisdie iuntproductayquceanimalia dicuntur; Nam quare-

nus fpiritus in tenebfis occulti formam reccperunt,& Idntillam iplendoris a divinitate immediatc
cmanantem,neccli"eeft,utintenebrasagant,cafqaehueatqueilluc pro volunutc appetitu fuo' &
ducanti
Porroictjam,quoniam luxiliaincluia irrimediate a I)eo,lucis &
vitxfonte , fcatunt , ideo ne-
ceilario fequitur,quod illa forma proptcr cfticaciam
fuam nobilius creaturarum genus ex inferiori-
buspro'crcct;videlicecanimaIc;quippe quod vcgetabih & mineralilorige praeferendum cft, qnatc-'
nusignisinf eo pr2caeterishabetdominium,qui eftelcmehtamrcliquisloco,a(5tione , puritate &
dignius. Videmus igitur rationem non inodo probabilcm,fed etjam,dti opinor , fatis manifeftam,
curanimaeaprirhordiocorporibuSopacisinclu(a'h.icrint,&quodcorpusferefic ftihilaliad,qaam
carcer.ipfum fpiritum &
lucem in co incluiam aggravahs,iccundiim illud Sapientis Sapien.^.i^.Cor-
pus,quodcorru>npitur,aggravataninia)n,& terreva babitatw depriimtfenfum &c.Hic ergo ratio ukro le of-
fert,cur corpus animale morcaie,& pafllonibus acque mutationibus obnoxium vidclicet^ quia
lic ;
eft tertebrarum feu ten^c congerics^qaae lempcr acStionibus lucis refiftere,motui contrariari.vitx ad-
verfari,& omni triftitia animam & fptritum (
li m odo lux divina unquam afflidiohi fubijci poteft^
aflfligcre parataeft; Hinc morborum atque mortis origo;hinc vita: animalis infortunium,hoftifquc
cxitialis:Ettamen,fifcintilla£vitalisvigorlufliciat, cjuiquepabuli feu Spiritus latex liiaeflamms'
corrcipondeat,tetrum atque obfcurum illudanimalis clcmentum obediensredditur,vitsequefun-
dtiones coa<5te pcrficere cogitur:Atqui li in fpiritu,aut lucc cjus,in verbo divino myfticeiiabitante,
aliquem percipiat defectum,protin us moie prodicorio luccm ardenreratquc violentcr ifl/urijsag-
grcditur.eamquc eradicare& cxtinguere e v citigio conatur; atque itain motu hoc con trario primo
locoutplurimum pra:ceditmorbus,qucadmodum pugna & bellum praecedit vidtoriam, atqueul-
timo fucceditmors&intcritus, nifimedicamentispiomptisadjuveturnatura, acviribusfuismi-
ruminmodiUTi rccolledris, in hoccohflidtutandem vidtrixevadenspriftinamvits fu^ valetudi-
ncm recuperct & dcnuo acquirat. Eadem plane t atione (piritus adhuc crairior cam fecundx mun-
diregionistenebrisdeorlumobliquarevolutionepropulfatus,lucisfccundariae,fea virtutis ^ fcin-
tillas iecum rapuir;quarum portiones feptem propter copioiirm lumen in ijsihclafum , poft perfe-
6lam univerfarum tencbrarum, inccntro,tertiadiecongregatarum,diipofitionemin altumevo-

laruncftellafq; erracicas conftituerunt , quas Plahctas feptem appellamus ; Reliqux vero ipiritua
mr-dij ccElipartcs^quarnmlucisfcintillaenonpotueruntfufficereadipfarum ex ventre Chaos,feu
tcncbrarum fecundariarum captivitafc liberationem,ift tenebris fenQpcrpermanicrunt.ac fccun-
1L X duia
:
100 Sect. I. PoRT. I. Part. II. LlB. I,
dumfivc mcdiumillud compolitorumgcnus conftitucrunt,quod vcgetabile dicitur;cu|us kix&

cilorcft minor,quam animaliuni,qucniadmodum & ipfalux medij cceli,qu2dicicur adus n.iturx,
non cft itaefficax , ac illa cceli fupiemi quac vocatur atfius Dci ,fivc priiTKi atque immediata lucis i
,
fonte divino cmanat!o,qiia; inefrabiiis eft efficacis &

mirabilis virtutis,quatenus Vcrbi facrofandti
cnentiaeftrepleti(Iima:Acque hinccft,quod luxaitimalium,quamvislitinfpiritu intcrno inclufa,
&corporeobfcuro circtimduda,emicattamenexfuistenebr!s, &:cminus rcs externas confpicit,
rcrumpriccritariimrecordatur, dcrebuslonge dilluisquodamrationisinltiiidtucogitat, cafque
quafioculisfpiiitualibusintucturjEt quamvisfpiritum,inquoincluditur,adccEliftellaticnbruin
ic diaphragma cxemplo &
imitationc ftcllarum fixarum fublimare nequeat , attamen incluli lumi-
niscjusradij longclatcqucorbiculariter nonaliterdifpcrguntur, quamillx lampadisflammarfcu
candelac,quatum radix licinio fixe adh£crct;Imo vero hxc quidcm luxin hominc tam cxccllenscft
& infignis,ut (ua fubtilitatc ufquc ad thronum ipfius Archetypi alfiduc pcnctrarc foleatjncc ulKim
corporis intcrftitium cjus actus uUo modo impcdire potcft quo minus extrema,tc)r^ & maris ac
, ,
qucE fupra funt in ccelis fpeculati & pcrfpicere queat In cactcris vero animalibus lucis tulgor non i-
:
taie dilatat;fed tamen adipfa (ydciaipfis ccjam datumeft vilione afcciidere.P, sctcrca tantaeft hu-
jus fcintillx vivacitas , ut animal c tcria in altum faltu lcvi cxilire folcat,qucmadmodum in Iconc,
feIc,cane,ccrvo,Icrpcnte,hominc,& hujufinodialijjvidcre licct. Nonne etjam quotidiana ani-
madvertiinus cxpencntia invcgetabili,quod incolucidatcncbrarummediarumfcinrillafefctan-
quamcaptam,auxilioradiorumcocleftiUmGcufratrum luorum rcdimcrc omnibus viribus tcntct
ac annitatur ? Undc illa in planta fu3 cX terra cxurgens , &
fugam c corpoie opaco appetcns fur-
lumtcndit ,acIecuinnaturamigncam(qua:ci,utpotcdenatura quinticncntia;participanti,vin-
calo nr.turali colligatur } in altum rapit ftd , quoniam cadcm rationc acr alligatur igiii , ideo ipfc
:
fimui cumigne afccndit;.SitniIi ctjam concatertationc aqua cuni aerc furfum vehitur; ac dcniq; ipfa
tcrta modo haud diirimili aqua;,Icgibus naturs ncxuquc firmo conjunda miferam illain fiigiti vam
nosaliterradicc firmatainrcgionc corruptibiii & mutabili derinct, &,ne akius verfus pattiam
fiiamafccndat,impcdir,quamcoipusanimalcopaciim,&:terrcftreipfam aiiimam in co dctcntam
vitSs: vinculis tcrrenisinfuoventrcputrido, &ahim3eperfe6tionibusodiofo,& omninoadverfo
cuftoduedeprchenditur. Ex quibus ccrnitUr, quod ighea vcgetabilis natura non lit ica cfticax,
quam illaanimalisin fuisopcrationibuijquatenushxcimmediate anarurxr.idijs,hoceft,aiadijs;
fccundcE emanationis illa vcro immediate a Dei radijs , feu priin.-c cmanationis fulgorc derivatur
,
Undc vcgetabilium fpiricuum ili rencbris mcdijs fcu fccundarijs inckifbrum radij ailione debilio-
res lunt,quam fcintilLc fpirituum iii tenebris primarijsincarceratorum Hinc igitur fir, quod natu-
;
ratcncbrarumprimaiiatum,fcuprimadicdcorfumpropul(atarum,exquibusanimalium corpoia,
quoad corumcxccrnumconfl.antur,&complcxiofpuicuumin i/s rctentoruin,cx quibusmatcria
aniinalisintcrni,acluxe(renfifica,fcupriinaeemanationis,cujusprxfentiaine(redcducitur animalc
gcnus,nonalitcrfupranaturain vcgctabilcm dignitatc exaltatur,quamnatura vegeiabilis cxaha-
turfupranaturamminciakum,quxcjclucetcrtiana,&tcncbrisinfimx mundi rcgionis cum inclu-
foipfarum ipuicuin conditioncm corporum Opacorumcreata funt Atque ita vidc.mus rationem,
:
cur crcaturae animalcs& vcgctabiicsin difpolitioncm &naturam corporum opacorum &tcne-

broforum(fntprodu<fta5;Reft.-itnuncultimo loconarrare,curcorporainineraliaultimumincrea-
tionc iocum obcine3nt;& de eorum proprictate atque digiiitate ad amufTim tra$tarc. Ut igitut a-
nimaUum cxcernum extencbrisprimo crcationis dica coslo primodcorfum reperculTis conflatum
dixiinus,eorimiqueinternumcxfpiritufupcifluoej^ldemcGEk &fdntilks lucis eidein (piritui in-
cluib inhxrcntibus ; ( Undc ("ccundum divcriitatcm proportionis primum lucis , tum poftca fpi- &
ritus,aedeniqueinukitudinistcncbrarumgcnusanimalc difFcrt,primo quidcmdignitntc& viva-
citate proptcr inultitudincm lucis,u t in homine ; deinde lcvitate &
velocitate proptcr muititudi-
nem fpintus ut in avibus,feic,& fimilibus,ac dcniquc tarditatc &
magnitudinepropter mukitudi-
&
ncm tcncbrarum,ut in Elcphante Ccto;liinilttcr ubiadcftmultitudo tcnebrarum cum mulcitu-
dinelucisibinafcunturanimaliaterrcftiia; ubi veroeftmuJtitudo tenebrarumcum multitudine
lpiLitustenuis,&lucislufficiensquantitas,ibicxillisprodeuntvolatiIiaca-]i;quodfiadeft multici!-
do fpiritus grolfi cum paucitate lucis in varia tencbrarum quantitatc, oriuntur inde aquatilij; fcd ll
adcft multa lucis quantitas in pauco.at tcnui fpiritu,generantur hidc Salamandra & ferpcntes, qui-
bus fubtiUtas ccftimonio facrarum fcripturaruin attribuituri Vcrum fi grofTus fit fpiritus cum talibus
quoque tencbns,tuin prodit ihdc butb &c.qux omniaintergcnera rcptilium rcccnfcntur; ) Simi-
iitcr, ut vcgccabikum extcrnum cx tcnebris fecundo crc cionisdie a ccclo (ecundo feu regione
mundi mcdia rcpercullis conflatum diximus,eorumque intrrnum a fpiiitu earundcm ( qui cft den-
lior&magisfupcrfluaparsfpiritus.-Etherei, cum tcncbrisf-jutdcin cceli in creationc dcoifumre-
pcrcufla)&lucistalis,vidcIicct(ynanationi$fecundje pottione , quam naturx aftuin appcUavi-
inuSjf^fecundumcujusfpiiitusmajorcm vcl minorem portionempl.mtxproccriores vclminores
&lubmiiriorcsin terra repcriunturîtidemque etjam fccundumlucismajorcmportionem in tenui
ori
Db PrIMAR. NaTUR. felEMENT. |oi
ori&pauciolifpirituhferbse, plantae, &fru(fl:usacriorcs & qUalitate calidiores, natura:que i^nis
propiuquiores inveniuntur , uti in herba Flammula , & omnibus, qua: calida &c ficca funt in ahquo
gradu Atquehicnotandum eft,quod, quomagisintcnlaeftcaliditasco n-iinorhtlpirituspiima-
:
rij proportio.in quo incft icintilla hicis ; quo autem illa eft minor , eo magis ipfc digredicur a
multi-
tudine lucis ad dominium (piritus; Vcluti.iilaj plant2e,qu3e funt cahdae in 4. j z. &: i. gi adu ica fe ha-
.
bent,uc in iUis proporcio lucis videatnr fpuitus lui, cui ihha;rcr,naturaiii ada;quare; At fi ipiritus te-
nebrarum dominium habuerit fiiper lucem,tunc dicetur herba vel planra in eo gradu
fiioida & hu-
midaquoremovetucdnacurakicisverfusfedemquahtatistenebrarumjqiijEeftfrioiduasiucputafi
dil"cedatperunumgradumatemperieverfuscruditatem,tiuicexceditfrigiditas&:humiditas natu-
tam cahditatis,quaeeftlucisquahtas,perunumgradmTi;atqueiicin c:eteris; Sedde hisrcbuslatius
fuo loco,Deo adjuvante difcurremus. Porro etjaUi tenebrarum fuper lucis proporcioiiem domi-
&
nio,cum Ipiritu craflb denfo niagnayegetabiliaproducuntur,ut Qucrcus, Fagus , &huiufmodi
alia,dequibusetjam/«fr4luculcntius:) UtigiturfinqUamjhKcduocreaturarumgeneraadupli-
cium fiiperiorum renebraru ra porcione orta lunt;lic ecjam verifimile videcur,quod mineralium ex-
tcrnum (it de tencbris cosli tertij & inlimi, tcrtio creationis diecompleteadniachincEfphiErica
centrumrepercuffis,atqueinmallam caliginofam ibi redadis & congregaris; eorum verointer-
num ex fpiruu grolI'o,ponderofo,atque compad:Oj& luce debili,pauca,ac mixto materia: onere op-
prefla (qua;efttercia:atqueultimxemanationis cffedusj inpra;didistenebi-is rebelhbus &hor-
rendis incluhs : Magna etjam lucis proportio cum squalilpiritu &
cenebris producic aurum;Unde
illud ab Alchimiftis Sol appellatur ; Magna autcm fpiritus , & minor lucis, ac mini«na tenebrarum
proportio Mercurium in iucem edunt; Et major tenebrarum portio conffringit illum Mercurij fpi-
ritum inplumbumjCui fi lucis majorfacultas accedat,Saturnura triftcm in lucidiorem maoisTo- &
vialcmnaturamn-iUtac;&producicur ftannum; Qua; quidemluxfiadhuc eminenciorfit, &fpiri-
tum fatis mundum adinveniat,(atis d tenebris purgacum&politum,mox argentum prodire facit; At
h fpiritus fit dcfedivus & lux eminens cuprum proferri folet;& fic in caeteris; Cxteium fi natura te-
nebrofadominiiun habeat,mincrahaminora&friabiliaedereac procHrarefolet;' cu|ufiTiodi funr
Antimonium, Arfenicum,atquc fahum genera;de quibus etjam ahbi plenius difccptabimus.Sed &
haec pofitione & fitu cujuslibec gencris creacurarum compofitarum declarantur ; Nam , ut impri-
a
misobfervaredebemus, quodtreslinccQeh; itaetjamtriafuntprarcipuaelemenra, quibus natura
horum ccelorum refertur,& tria iridcm compofitorum genera,qux didis elcmentis corrcfponder.
Sic ccelum Empyreum. ignis naturae ref ertur;Undc Empyreum appe]latur,id eft,ioneum Et proin- :
de confidcrare debemus, quod,utignis caeteris elementis inferioribus dignirate & nobihtate pr£e-
ponitur,ficetjamcoelumfupremuminferiorigloria,loco,fubtilitate,&pulchritudinepr£ftet; atq;
ob hanc etjam caufara animalia omnia,e tenebris,lpiritu fuper£iuo,& luce ejufdcm conflaca,domi-
nium,&poteftatem,acexceIlenciamhabcnt fupetvegetabilia&mineralia;quatenusfcihcet,inter
cotporacompofitaopacamajoremlucisquantitatem habent& prxftantioris funt profapis, tan-
quamfcintillsprimaeemanationisdiviniE:Sicetjamcccli!unmediifm aeri non inepte compatatiuj
quippe quod exlpiritu sthereo componirur ; cujus fubftantianihil aliud eft , quamaerincorrupti-
bilis,Quintaefrentiadi(ftus:Undecolligendumeft,aeraaqu2anteponi: Sic coelum hoc diCTnita-
te,puritate,&fubtihcatecoeloinfimo, feutcrtia; mundiregionipia:cclIerevidetur; Etperconfe-
&
quens compofitum opacum vegetabile , ex ejufdem ca-li cenebris , fpiricu ac luce fecundaria illis
inclufisnatum,minerahbusdignitateantefertur.- Undeliquet,c[uod majorlucisefficacia firin ani-
mahbus,minor in vegetabihbus,& minima iu niineiahbus Atque hinc noftrae opinioni aftipulari
:
vidcnturPhilofophiantiqui,quorumt'ententiaerat,quodinlcnfitiviscreaturisdominetur;ignis&
aer,in vegctativis aer &
aqua,( per aerem autcm fignihcare videntur ignis diminutionem; ) at quod
in mineralibus hcet ex omnibus eleraentis conften t,terra tamen&aqua fupereminentiam habeanc-
QuidenimaliudfibivoIuntilh,quamquodinanimahrcgioneignis &aer fuam exalcationem ha-
beant;videhcet(piritus cnmluceprimariaccehEmpyreiconriguaccelo sthcreo; in vegetabihbus
autem aer &
aqua,hoc eft,xther,in quo elttninor lucispars , &
aer regionis xzheiis comiouz cum
coelo aereoj&inminerahbus aqua&terrafeuccEluminfimura,inquoeft mininia fextE cllcntis
feulucisparSjquxtern-EContigua eft. Sedaccuratiori adhuccontemplationeintrofpiciamus fitum
&pofitionemharumtenebrarum,inmundicentrumrcpcrculIarum,rerramq; conftituer.ticun; &
percipicmus ab eft'ed:u,rem ipfam ita fefc habere,arq; ego vobis indicavi:Nam videmus, quod ipfa
mineraliapropter fuarum tenebrarum,vel porius Ipiritus ijs incluli gravitatem Ipiilitudinem , in & '
venis terrx atque deorfum magis circaccntrumcollocentur,&inveniantur,utUide oblervetur.i-

pfa fecundum ficum ex tenebris coeh infimi conflata & crearaeflt,ac dignitate cxteris duabus crea-
turisfubjecftaÂtqueetjamfpirituuraipforuracraflities acrebcllisnatura contralucem ex hocil-
lucefcit,quodeorum fcintillaIucida,aliasfemperprona,utfurfum clevetur firrniter ac immobili-
ter in ijs retinetur, ita ut propter marerisfpiritualis duritiem ea fubnliare , dilfipare , acTt penetrare
nonpofnt;quemadmoduminfpiiitu vcgetabilipropter majoreejusergafux lucisadus obedien-
K j tiam
foi SeCT. I. POTIT. 1. Paiit. II. LlS.f;
nam,fieri vidcmusjquippe qux faum Ipiritum furfum quotannis elevarc obfervarnr. Dcindc per-
cipimus,quoclnaturalior<iine rcgio vcgccabilis mineraii fuperimponatur; Arq; hinc cft,quocl ejus
&
fummiraces cx terrx lupcrhcic a lua: rcgionis ccnrro cxurgcrc, e rcgione rencbrarum mcdiarum
m cerra firarura emergerc deprehcnduntur,quoniam earum (puirus actionibus lucis magis elt obc-
diens,quam Ipiricus inincralium.lucifque carum fcinrillx funt magis criicaces.Qaod autcm ad ani-
maliaattinet,fubcilior pars,&quaticremorrerixcociusconcurriradillorumcompoluionem;acq;
hoc co magis conhnnacur quoniam homincm , animalium omnium
,
pivxftanci llimum , ex lutoio
pulvere tactum legimus.Hicecjamimprimis in animalis nacurac conhderarione obiervandum eft,
quodjUC cencbrola c:Ecerarum crearurarnm pars cum inclulo fuo Ipincu grollo , ccrije naturali vin-
culo alligacur , Sc finc rcrrx adhxfione vi vcre non poreft , ira animalium nacura cit , ur e jus radix a
terra ht Ubera &
foluta;ica ut ab una in ali.am partcm tranlire , &
huc acq, ilkic pro iibiru ts: arbicno
fuo movcre poiHc Cujus cei racio,uc mihi videcur,in prompru clt Nam pnmum,uc rcrra aqua: na-
: :
turaii quodam vmculo,nc quicquam vacuum inrercedar.al ligarur,& erjam aqua aeri,arq; aer igni;
icaindcmamfcftumeft, quodmincralccorpusin iua acquc cxiftcnria nacuraHatcnaicpaiari
vica
non poftic; imo veroinipiiustcrrae vifceribusprolundius fubmcrgicur.co, quodrcrrcftrinacuiac
niagiiamicumacfamiliareeft:Similiterquiaigniconcarenaturarq; naturaliglutincconglutinatur
aether,oiigmsaeri,atq;illeaqux,&:aquatcrrc^,ideoq;terraxrhereastencbias pcr ilhm luam cum
aEchcrecoaianguinicacemrerinec;quemadmodumin vegecabihbusobiervacui;qaippequorumra-
ciicesicareir£eattiguncur,uripfaalcius verluspatriamluam alcendereprohibcancur:Atveroin ani-
malibus res alitci ic habec:Nam,quia rcgio quinra; elfenriaE^qua; ccsliim mcdium , lcu firmamencia,
lcparans aquas lupenotes ab infeiioribus nuncupatui^mrciponicur iiiccr co:lum Hmpyreum.&infi-
mum Elcmentare dictum,ideo animalis compohtio cx tenebris,Spiritu,& luce ccEli Empyrei con-
ftans neccftario nacura; vinculo ccrrar non conjungicur,(cd libcraeft,urin aqua nacarc, in acre vola-
ic,&ineoiaitare, arq;iclpirarepoflic,uciinpilcibus,voiucribus, &animalibustcrreftrib. vidctur.
Scd ikjh illaad confinnanonemhujuicenoftrxopinionisvobisnon lufticiant, alio modo vobii-
cumlicprocedam: Unde,obfccro,cll:ha'ccreaturarumcompofitarum tenebioficas acq.opacicas?
Cui objcctioniprocul Uubio (&: non ineptc,faccor ) rclponclcbuis,a cerra,luco,pulvt ic, aiic cincri-
bus;cum de hujulinodi (ubftancia opaca lcgamusin (cripcuraiacia Adamiexccrnum, qiiod cft ejus
pars ctnebrola.tuillc crcacum ; Vel,cum Philolophis loquendo,cxquacuorclcmetis fimul in com-
politioneunicis;quamvis hanc Philoiophorumalltrtioncm nosaudaacr,Bibhjs(andis confiden-
tes,maiam eiledicamus,cum rcliqua tria elemcnca tincper (e diaphana &perfpicua,acncquaquam
opaca,ccElumq; illud mundiinfimum conibcuanc;Id quodintellexitMoyfcs Gen. i. 20. Appelluvit^j
jidamcuuitaanmalia&volatiltacali&c. Qua-quidcin clementa ineo, quod ca-lum conftituunt,ipii
tcrra-c\;opaciratiluncconiraiia,juxraillud Geii.i.CreavitDeusccelum&Terram:Uadc co^-ioxumoiâ-
de terra,& non de re aliquaalia;quia nihilpra"cer ipiam cerram onacum dicicur Nam qua-
citas cft :
vis ifelix dcnliores linc(uorum orbium parces,non tamen proprie ijs inlunc tencbra*, lcd profiinda
pcrlpicuitasjnamq; alias iux ipias non magis pocuiflctpenetrarcquam radi) Solis ipfam reriam. Hii
igiturad voravcftra itaconceflis, vidclicet , quod crcaruiarum compohrarumtcncbrxilntatcrra,
oriturinde cûarilio alia nimirum undc iit cencbroia ipiius ccrra; condicio Cui cquidcm rcfpon-
; , ;
dendum cenfeo,cain ellb a tencbris , &c taliginc , leu umbrîpfius Chaos ,gradatim ohliquarevolutione (ur
Mcrc.Triim.verbisutar)y/<6ffr/4tfHr/tiu:Quxquidemrenebraecumrriphciterlccundum triplicem
mundi rcgioncm,ex qua tribuspiimismundi dicbusgradatimdeordim reverbcratx iunt, diftin-
guantur,nonalirer("efehabercdcbenthicin tenn,percarumaggrcgationcmconftituta,quamiplaE
trcsmundiieuaquarumregioncs,quarumunaeftahaprxil:antioratq;dignior: Arq; ur harumrc-
gionum triuni iiiprema reiponder elemcnto ignis;cuius natura eft locum mundi eminen tiorcm pc-
tere ; ficcr)anicjusrcncbrxin ccnrrummachina; orbicularis rcpcrcudx fuprcmam
terrac partem
proculdubiooccupant;quatcnus vivacitatelucis,&-multitudineSpiritusintenebrisinclufi, moic

cremoiisla<5tisinculmcn&l'ummitacemmaflacexuigunt: Quod cnimhx tcncbrspraEftantiorcs
fintduabuscactcris,dcclaraturhocipfo.,quodcarum(prrituscftcopiofior,luxq; primaria ijsinh.T-
rcusca;tcrisduabuslucisfpecicbuscxcelIentior,&virrutcpotentior ;
quippequxerat primacma-
natio a facrolandio unitatis & fuperiubftantiahs luce fon tc. Quod autcm ipiritus ejus iit copiofior
& tubcihor,quam fpiricusinferiorum, inde arguicur , quoniam
multitudo lucisptimi coeli unicam
folummodorequintfpirirusportioncmcxquatuor; Unde fit,ut iftalux miiifica, (cuDciaftusita
fubtiliarir ("piritum i(l:um,ut cx quatuor illius parribus unicam folam fibi refcrvaverit;Et pcr confe-
qucnsrresliipcrfluascjiisporrionescum iplarum rcncbris deorium rcpcrcivifir: Arvcro rcncbrac
medij cali proptcr nicdiocrirarcm lucis iUiusIoci non nifi duas Ipintus complcxK iunt partcs cum ;
quibusdcorlumadcentrum,lucispcrlequenris facicmfugiendcluntdelapia;: Etcnndem,quam-

TistresadiintipincusinhmiporcionesccncbrisinfimicoEli,arcamcn ,quoniamip(xfuncvaldcgra-
v es,denlx,acqi a luce ccrtiana qux crav nimis exigua &' proindc dcbilis ) non murarre idco rantis
.f
, ,
murationibus iiibjectx proximum locura circaeentrura,hoc cft,iocnminfimum libi vendicant

qua-
,
Db Primar. Natuh. Element, . . . Jol

qiiacenusiIlecftverafiigiditatisredes,qucEluciscalidi:atiomninocontranarcpentiir.Scdhxcom-
nia ex nolha duplicis pyramidis,materialis icilicet <Sc tbrmalis,adaptationc& def criptione luculcn-
tius dcclaraimir,queniadmodumin libro nopoje pyrawtdum Traiiatu , 8c mukis Tradatus nojin de Phj-
fica M.acro-& Micrucofmi hifioria /««plcnius dcmonilratum eft:Similiter fuprcm^ cencbrx longe cae-
terisfunt,quo2dlucisfupernxplenitudincm,opulentiores;&medisinfimis. Quibusluculenter
docemur, qaod, utignisdipreraam rcgionem mundi propteriuae conditionispcrtettionem occu-
patjiic crjan^.illiusregionistencbrsincerrareliquisinFcrioribuslliperinnatent; quatenus ipfctres
ipiucubiubtilisportiones habet, quibus perauxilium lucisipiisiniitaE inaltiorem terrslocumvc-
huui;Et ut SpiritusDorniniferebaturfuper aquas;lic iftius foEculentae materix fpiritus Empyreus, luceil-
i!usiuciii:uminatusatq;exagitatus,tertur luperreliquastencbrasinferiores: Similietjam raiione
i. ncbra: mcdia:,qux aeri refciuntur,mcdium pollidentin terra locum non ahter, quam aer inter i^
j^,nem & aquam, vel xther inter coelum Empyreum & elementare. Deniq; infimae Chaos tenebr^,
iicuiscuaiparati%locuminfimumpoiTident. Nonnehicpcrcipimuscvidcntcminterrcgionester-
ra; clifrercntiam,qua regio a regionc dilcrepare cernitur,non minus , quam fpiritus Empyrcus ab x-
f.iic eo,&: aethercas ab clenientari,fi ve fpintus igneus ab acreo,& aereus ab aqueo ? Nani,ur aqua a
,
luu tenebrismagispurificacipcriubtiliationeiTificaerinviiibiliSj&illcultciiuspcrlucis operatio-

ricmJnignjm vcrticur,ficcij.imrcslelc habetinmutationibuspartiumcerr,E: Nonnc codempla-
ne moao aguur cum mineiaii,vegctabili,& animali.Colligimus enim,experientia do(fti,quod mi-
neralu verrancui purificatione in vcgct ib)lia,& vegctabilia in animaUa Id quod ctjam confirmat,•
Arcc ha5 infho Iwro, qiii diCitnr Clavis faptetttt&. Sed ad rem rcdeundo.nonne percipimus maximam
,
diftcrcnti.,minteriaastrescreacurarumopacarumconfticucionesatq; conditiones,videlicct intcr

animali.m,v£getabilem,&mineralem?Quam,qu^fo,aliamracioncminvcnirepoirumus,autquod-
nam probabiiius & mariftclijus argumentum quod tantafit incer haec tria creaturarum opacarum
,
geneia diicicpantia,quani iUud a nobisja/)en«jallcgatum,quo vidclicet oftenduntur tres tcnebra-

rumipecicsnacura,digniaue,atq; condicione&motudiftincl:£,actotidera creaturarum tcnebro-
iaru;iigcricraabmvicemaianircftcdirterenria;quotumillud,quodeftanimale,pr^ferturvegetabi-
libus e.idcm dighicate,quaca;lam Empyrcum cethcrco;Et vegetabile pra-ferturminerali, iicut coe-
lum iethereum eleiuentari: At vero.quia hujulmodi coelorum Ipiiitus cecra lua exuerunt veftimen-
ta ,& audi atq; invilibiles reperiuntur,inrclhgendum eft , quod iftae creatura: tenebrofo amicftu or-
nacac hifce coelis allimilentur in inteino;c:Eierum in externo lacinijs ipforum caliginofis,quas exue-
tunt;Sic Ipiritus in animaii occultatus propter ejus fenfum,inemoria, &
rationem quandam ipiritui
Empyreo refertur;atqui corpus ejus ad renebras ejulHcm loci relarionem habet. Sed quoniam te-
hebrae illx deorium cadere non potuerunr,nifi per regionem mediam deiccnderent ideoque inde ,
eft,quod ab illa rcgione vita: fua; porcioncm accepcrunt.Non ergo mirum vobis videatur,o Lefto-
re s Benevoli,quod hanc noftram opinionem,qu£E omnino nova,& antc hunc diehr inaudita cft,ita
audailcr&confidentcrhicin lucemproducimus;quoniam ('utiomninoopinor jficontemplario-
ne ftrenua ha:c a nobis jam indicata vobifcum reputaveriris,e veftigio &
citra moram (ni fallor iUa )
totiusrerum omnium vilibilium cognitionis radicem atq; fundamen tum efle deprehendctis:Nihii
enirafruftra produxitOpifexinlucem,(cdtam iplastencbras, quam lucem, tam noitem, quam
diem,tampnvationcm,quampoficionem,tammortisorigincm,quam vita:principium , tam cor-
poris quam anim^ rationem,tam vcftimcncum quam vcfticum , tam Cacodxmoncm qua bonum
Angelum,&camip(ummalumdenique,quambonuminmundumproduxicDeus; cujusmedium
eftlpiricusuniveilaiis,quipicEdi(5lisadionibuscontrarijs fubijcitur; cum hiciitilk quialucefa- ,
nitatem & vicam haurit, a tcnebris autem a;gritudinem atq; ipfam tandem mortem atcrahit acpati-
tur;Eftenimreicxternumatq; sjusfpincus,qui patitur &roortiobnoxius redditur,cumejusin-
ternuminterirenonpolfir. Seddehiscopiofe acqueluculcnterpofteadifcurremus.
C A P. XII.
De qualitateJiihjlantiali,q(tt!e ex tenehns egreditur, <^ admajpe terreflris acjhhci''
rot humiditatis conjiituttonem necejfarto concwrrtt.
HAbeiit tencbrae,habetq; lux quahcatem quandam cfienlificara fibi ipfis maximepropria, qua
h3ecinillasagir,atq;iilxprimi5a6lionespatiuntur>&tumpofteaininftantiquafiiefiftendore-
agerc dicuntur : Nec tamen denominacionera aut eirc habet una harum quafitatum fine pra^fentia
alteriusûrinecullaaliaacciolinepallionCjauteconveifojUndcambsamutuaadlione&paflionc
deriominationes fuas acccperunt:Quaetum patitur,tum rcagere dicitar,cft tencbrarum; hoc eft, ex
obfcuratenebrarum voragirie cxurgit, & vocaturhigidicas; Quae vcro exluceexilijt.&firigidicaris
cfFccStus in mundo leu aquis primum patefccit,caliditas appellatur; cujusinferius fuo loco mcntio-
ncm faciemus. Frigiditas ergo dicitur, quatenusquid in hyls &
tencbrarum vifceribusinvc-
nitur naturae caliditatis adverfum ; Nam , ut tenebrx omnino lucis naturs contrariantur
fic erjam qualitas carum , conieftim poft lucis apparitioriem fuper facicm abylli caligiriofam
effctftus aclioni lucis coxiuarios prodiixit. Eft ergo fiigiditas qualicasfegnis, quieti naturalitcr
K 4 dcdi-
104 Sect. I. PoRT. I. Part. II. LlB. I.
clcdita,exciratione atque exagitatione lucis,hoc eft,per accidens,ad motum contra naturam fuam
provocara,denlitati materix tcncbio(a;,tanquam loco iiio propiio ie immcrgcns, morui oppofvta,
quietis ongo,vitcEinimica mortifquc miniftraexitialis,corpons comes,&:anim« hoftftjfenfum ftu-
poicobtundens,afimiftionenaturaliderrahens,mineralibustV.milians,animalibusautem,&vcge-
tabilibus itidem morbus,atque tandem intcrirus &
evitatio,heterogenca congregans, conrraria &
adinviccm conjungcns Arque hic cft randcm illa difpolirio matcria; fcmpcr adjunda qua me-
: ,
dianrc tot nnuationes 8c altcrationcs mundo clementari accidcre,atque tam fubito fcpc ac inopi-
nato obvemrc Iblent Orrus hujus,inquaiTi..cftm venrrc hylas.fcu abyifi ; in qua K tencbrofnm dc-
:
Utefccre, & in fe radios & adus fuos occulrare traditurjacquc ita erjamfrigidiras,inhyla:natura
deformi dcl:brmitcrprxl"ervara,extraomnem imaginationcm humanameiat inporentia Dci om-
nipotcntis;t<occultati-,quxramenqualicas,r!pparentc|?t;etencbrisetjamvirruteefficacixlucisc;us
revelarafuit.EtquamvisK':encbriscoopcrtum,& fibiiplitantummodovimfuamrcvclans, plane
tenebroftim ciTe captui humano videatur,attamen ipfum modo occulto omnin, cpx in tencbris c-
ranr,vidcre atque aifccrncre tiun potuit;adeoque etjam frigoris,tanquam latibuli ("ui,tumlatentisj
quiefcentis,atque in potentia tantum cxiil:cntis qualitatcm dignoicerc valuic;qiiippe cui,tcftc Pfal.
i59.ii.ccnebrxnoniraobrcncbraripoftiint,quinprxvideat;nam«o.r«,ttf<fic;,/>c?-/;//l;^4r, &teti(:bi\tef
EftigiturfriguslacibuliDcidiipo(itio,aflarucjusproipfius voluntatc,hucatqueil-
funt,ut!pfalttx.
lucjvclincieaturx bencficium,vel incjufdcmpunitioncm diipcifum; Atquc hoclcmperinfuo
tXcelfo cum ariditatc feu liccitate infigni conjungitur,hoc eft, ab omni humiditatis focictate fepa-
ratur; Undcrcsdivcifas congclativaliiapropiietacccongiegaie folct ; Id quodetjamconfirmare
videnturillavcibisDavidisPp/?«.i47. 17. GdufuuindiijcitDm tauqu.wifrHjLt; coramfngoreejusquU
refificfi Cuictjamaftipularividctur lob. 19.7. GlaciemDeusfortisedttflatu fHu;fianteDeocbnchfcitgclu.
Ouibusdocemur.quodfrigidicasagitetiua fâtuDci.occultatiinfuotugurio tcnebiofo,(eu Alcph

tenebroh,utpote cui illa,tanquam Deo tam tencbrarum quam lucis obedirc folcr. Quod ctjam
,
ficcitasextreroam frigiditatcm comitctur , arguunt prxdida facrx fcriprurx tcftimofiia , quaccnus

producit gclu Unde quam infuifa fit.tam vcteaim, quam reccnriorum Philof ophorum opinio,i-
;
pfum aqux elcmcnrum fiigiditatis fcdcm cflcancrcnrium , vobis C judiccs dodrinx charadcribus
infignici ) dcfinieridum relinquo;cum in propatulo fit.veram ipiuis fedcm , a narivitatc primaria ei
appropriatamfeuaflignatam,cfIeabyfrum tencbrofam,imoipfasrcnebras , quaium locumhic in
mundoefl"edcprchendimus,utiinfiaoftcndemus;Namqucinpiimisvidcnuis,quodtenebicT,ope-
ranrcflatuDci.producantihluccmcongclativamfrigidicatispropiietatcm; Siccnimevidenscft,
&
quod ex tetra nigranubc grando acnix pioccd,i.nt,flaute fpiritu t^ feu Jchovxab Aquilone , qui
eftvcratenebiaruinregip.ucipofteadicctur:Deindevidemus,quodaquacontiguaiitaeri;imoqui-
demipfaeftacrfpiirus;Undecalidiraremaniicftaminfehabcr,quatenuseftdcnaturaaeris,qucca-
lidii eflc ncmo neg.ibic. Porro cc fi fumma frigiditas incflct aquq.tumillaper fe coagularetur (cmpcr
5c in glaciem univerfa conftringeretur; q? cum non fiat,certum eft,natuiam frigoris c fonte ab aqua
ahenodcriv.iri:Similitcrv)denuis,quodin pavrcborcahinveniaturmareglacialc;idqubdnonhri
natura aoux , fed loci , fcu .1 pofitionc tcncbiarum, five terrx , in qua tencbrx proptcrSolis abfcn-
tiam pr.rdominantUL Atque crjam interali.^s rationes hxc non cft rcpudianda,quod motus atque
•
adlioeflevidcnscalorisinternifignum; Atqui aquatamfontium ik fluminum,quammaiiummo-

verc,&: aniir;a quadam virifica,in calore cxiftcntc.pcr fluxum &: rcfluxum quafi ambularc percipi-
tur;Eigo calorismagnam quantitatem, & cjuaficvidentiflimamanimamvivcntcm in fe continct:
narnqje moiuscft caliditatis comcs.utpotc cujusefteftc(flus:Econcra vcroterraquicfccns,expar-
tibusheterogcneisquafiin glcbofamdifijofitioncminformagelucontradta , circa machinx ccn-
trum conglomeratur,quod eft locus fitu,n3tura,&iuotu ab igne luce remotif.Iimus , tcncbrarum &
Chaos congrcgatio,& ejus tandcm groflities ; quo fat liquido arguicur , ipfam cffe cxcrcmx totius
abyfrifr!gidiratisreccptaculum;cujusnatuiaefloccuparc fcdcm nacuixquictis proximam: quid
aurcmin totomundotcrraimmobilius; (]uiffcqu/lDeHsfirmiterfH!idavitfnperbafrsfuai ne dimoveretut
i);/fc«/;»Hrp/.i0 4.5.Quibuslurulcnter,utopinor,docemur,contraomniumfcretuinMcdicorum,
tum Philofophorum fcntentias,aquam non cllc higidiflimam fed terram Qu.ain enim abfurdum ;
fotetjcorpori tam nobili,quod, uti comcs,adjungitur ccelojtanquam fcemina mafculo , qualitaccm

tam vilcm ad cjus proprictatem eflcnfificam ailignarc,quahs cft (iccitas qux quidcm cft fcre nihil, ;
nifiabicntiailhusrei,qucnonadcft;Namficcitaseftnihilaliud;qucihumiditat!sabf"cntia;Ettamcn
vidcmus,ipfam terram aqua Sc aere undiq; repleiam eflc,ne var.uum in ejus natura admictatur ; At-
quifcio,nonnullosrcplic.aturosefrc;quidigiturdeaquadiccndumfir,quomodovecamacxrcrise-
lemcntis dittcrrcagnofcamus?Quibusrcfpondcinus,quodaquanonfit,nifiuniusfph.xrxhumi-
dit.atisporc!c:cujuspars fuperior,ncmpeacr,ut cum igncparticipat, eaq; ratione calida dicitur, li-
cct non ita ca!ida,ut ignis;undc & humida voc.itur;fic cjus pars inferior, vidclicctaqua, ucpotc qux
teirx contigua & quafi continna eft, participat dc cjus frigidiratc; Unde higida dicicur, fed
honjta frigida , ut tcrra j quoniam qubd facit talc , cft magis talc : Sicitaqucejus humiditas
cum
—
'.
1 - -
- .
D^ PrIMAR. NaTUW. ELEMENt,' ioj

cumfrigiditatejungitui;utindearguatur,quodejusnaturafitmcdiaintercaliditatemignis,&frf-
giditatcnucrraE : Exquorumadlione,pairione,&rcadioneinlpatiointerraediofphsra tota, fed
bipartita humiditatis procreatur: Undeiit , uthumiditasinlocisfohsintermcdijsinterutraque
extrema repcriatur In ipfis vero extremis nonreperitur naturahter, hoc eft, nili accidentahteriis
;
idveniat atquehincextrema ptopter humiditatis abfentiam dicuntur licca. Eft ergo naturahsa-
:
qux quahtas eadem , qu:E&: aeris; videhcct humiditas; Etamboiliaiimulconftituuntnon nifi

unicum elemen.rum,quodiphxrahumiditatisdicitur;itaut triaprimaria uaturx principia univer-
faha habcamus;nempe luccm, aquam,&: tenebras Sic etjam non nifi triafecundaria naturê prin-
;
cipia mundoelementariappropriatahabemus;fcihcetignem,lphaEramhumiditatis,&terram,qus
refcruntur adpr£edi6ta,utiiw^rfdcmo^ftiabJtur.
Ex hisigitur concludimus,quod flerra lit vera tcnebrarjjm fedes, &per cohfequens friaidita-
tis intenfc rcceptaculuni; Atqui in parnbus lliis intcrmedijs vim fuam demonftrare non folet, pro-
pter alliduam Solis in illam opcrationem.frigiditatiiri ea occultatas contrariam;in cxtremis vero,&

verfuspolosvehementereamexerit: Ab Aquiioneergo; tanquama ioco,ubitenebrJE inaperto
aere in pcrpetuum praedominari dicuntur,fiigus abundat iâtuque di vinz Sapicntix in Meridiem
,
diipergitur. Quod autera lit hujufmodi tcnebrarum locus in ultima polorum regione primum
abOlaoMagnodocemur, Viro quidemin fccrctisBoreahbus, utpote qui iiiuitimisSueciaEter-
'hiinis natustuit.optimeverlato; quippequinarrat,rcgioncmefl'emagnam atqueincognitam te-
nebris perpecuis oofcuratam , in qua frigus inrenfilHmum , geiuque , & nives aflidua: abundent,"
prorlus ac fi ha:c elfet veriflima (piritualiam tertcbrarum fedcs,ut ipfi tcrra integra materiaiium , k
quahujufiTiodiflatusScprentrionaiishigidiatquecongeiationis occafio tanqu.mi a fonte fca- &
turigincemanarinr:Foiuflisinhoc faiii potuitOiaus,quodiiiotcmpore,quoregioifta rcveiata
fuit,in uitimis Biarmiic iivaiinofa: reriitorijs , fol veifus polum oppofitum declinans, pcr dimidium
anni fpariumno6i:em magnam,& nonunicaminillispartibusrehqueric. Dixerc aucem nonnuiit
locum ipiias Paradifi clfe m montibus Hyperborcis,quibus thefaurus Jehova; inciudatur. Et me-
mini,meaudivifl"einconcionccujuidamRabbi Judaici, in Pragae Synagoga fermonem habcn-
tis, ipforuinMcfliainin iniuiaquadam Boreali, undique giacie ac nivecircumdaca&inaccefla,
cum infinito numeroSandrorum Ifraclitarum mancre ; Exquolocoipfum tandem,ad Juda:os i

captivitatelibcrandos,mundumqueintcgrumrenovandum, &fibi fubijciendum , vcnturumcfle
fideacobftinatiaincredibilicrcdunt. Quam.quidemdodiinamaquodam Dodlorein myfterijs
profundis faris verfato ipfos primum accepille opinamur ; quamvis metaphoricc illud accipicn-
,
dum & proindc fenfui communi non ita ob vium videatur , ut protinus ab omni quear iile fermo
,
intclligi.Scd,utadremredcamus,crcdimus,tumcaloiis,tumfrigoris etjammyfteriuminocculto
& caiiginoibjchovs latibulo feu tugurio,ubi thcfauri cjus i cconduntur,dclitefcerc ; Nani Verbum
ItWie^/A;if,i.C/jw«.(J.i.&proindeinf3iIibflecft,quodiplehabitct /ubcaligine.-Dcindcquodfrigi-
di etjam fecretum in iiia caligine dciitcfcat nos inftruir ccrturo Bibliorum fandlcrum tcftimonium,'
Nam Iot.z8.31.ita \iabcnn\?erventfimc in thefaurosmvu?aut iti thejaumgrandinu injpeilionem habisi Ataui
ubi funt hefauri nivis
i &
gi:andinis,ibi ccjam fons procui dubio eft frigiditatis , utpotc cujus adu a-
&
quain nivem grandinera cotidenf itur. Ab Aquiione vero lcu parte Boreah nobis emirtuntur fla-
tushujufmodifrigidi,utinonexpericntiafolum,kdctjamVcibidiviniteftimonijsdocemur;Nam,
lob. 57.8. AbArcluro feu adilpergcntibus,ut alij intcrpretantur, fcu , lecundum .aliorum
juxta iilud
transiationcm.avcntis AquiIonaribusfi?/n^tfi.- Atrojw/ttBfDfJIot.^y.^.ieujJ^f/WMdnKft/JcfcflricEW.
i^.%.\lndcQt]zmit3.\cgm\v\slob.ij.i}.GlactcmDcusfortueditfiatufuo-,fianteDeoconcrefcitgdu: Undefe-
quicur,quod,cumnubcsdcnlaE&obfcura:l4ribuIumDcilint,<j«»<i;»i/f«?«i(E/or«?«oirf)H6H/t<f lob. zi.
l^.idcoq; frigus ctjam ab illo latibuio virtucc flarus nariumjehovx ab Aquiione proccdat.Quomo-
dQautcmventusproccdataJehova,iM/iteCorf(;.M«ffor«ra)fo/«clariusexplicabimus.ConcIudiiTius i-
gitur,quodventusfrigiditaccm,gelu,nivem,glaciem,&grandincm inducensfitanaribusjehovaej
quofortificantur,&fubindemagismagifq; conftringuncuraqusEîmovcroipfa aquacum cerraper-
mifcecur^h.e.naturse hctcrogeneaEatiinvicem congregancur;quin ipfas nubesin glaciem&gran- &
dinem quadam quafi vitrificatione convcrtit ; At vcro ex aitcra partc vcrbo lueido ab ore fuo egre-
diente congelaca iterum liquefacit,heterogenca feparat atq; dilgregat,& fpiritu fuo calido,ut aquae
congciatac diffluat, mirabiiitct cfticit.Quod li mihi hacin re minus crcditis obfcrvarc , quid Pfaimi-
fta narrer Pf.i ^7. 16.1x1 hxc verba;Njv«e;«iff jf Dettsficutluna, &pruinam quaficineresdijpergit, deijcit geltt
ftittmtanqiiafrufla^cordmfrigoreeiusquisreftjhtîEmittensveroverbufuHliquefacttifta^fiimlaceffiatv
Quideo clariusautluculenciusdicipot.Videmus ergoqj Alephinvifibile&tcnebrolii
efftuunt aqu£.
fiigiditatcminvifibileproducat,Aiephv.lucidu&manifeftufcuVerbufoletilluddifloIvcrc &vivi-
ficarcg) Aieph frigidii vira cjuafi privavit,&quicfccre fecit: Atq; ita Apoilo fua luce diurna reficit il-
ludintci:diu,quodDionyfiusfuofiigorcno6lurnodUaniavit,vellethahfrigorcc6ftrinxit.Scddicet
ahq.s;Nullanubeautobfciuitateincoeloapparcteficpruinaautglacics;Cuirefpondeo,quodfons
tcnebtarujin ^b.dehtelcitfrigus.&afeptentrione flatulecrcto dilpergitur,n6 minuscognofcatur,
quam
io<J SeCT. I. PORT. I. PaRT. 11. LlB. I.
quam fc.iturigo lucis qua fiigoris adtus diflolvuntur

,
; Scd quam difticile
tencKrarum fontcm>
fit
autlucisori"mcmdcfig-iarc,ciocernos/ot.58.i5).Q(Mn4JH)'wtrHr,ft4»/;^t»f4r/.'(x?&tenebrarumHbKR
locus ; Qiiod auremtchova tVigus ventis fuis Aquiionaribus cmittat,glacicm &: ^clu induccr.s, nos
docent /«/>t'ri«4 allcgata Bibiiorum iacroritm loca-, Er quod etjam Verbum cjus iucidi.im nb iila
mundi plaga fxpicuic moveatur,arguit locus iilc iob.^j .ii.Lux ainea advenit ah Aejuilone^propte) ncum
terribiltm /^«(/«.Quodautcmterra ficcadiciturjiocfcieudumcll ficii.non quidenuclpcduaiiquo
ipfius tcrr.r,fcd quatenus in ejus dilpolitione Imccra omnis humiditatis rcfpcclus ab ca dicitur ab-
eire-itauthac r.ationeetjampa/i'Mappciietur/ot. ^S.^y.&pulvisatque (inisGcn.\%.ij. Namtcnacft
unahumiditatis cxtremitas,ubinihiihumiditatisapp.irct;hcutiigiiiscftcxticmitasalfcra5 Et per
confequcnsharcduoextremadicunturficca, acfiquisdiccrct, cxtrahumiditarislimitcspofitavcl
ab omni humiditatc iibera; Hinc dicirur PJalm.c/^.^.Aridiim Dinsfuit a( fjrmavit.Lt Gen.i. lo. Aridion
\oc:i\kDeMterram-,SimilheiMe}:cm.Tnimeg}{i.Piniand.^.Gravi.tfubarcnal)iimidarefederunt&(: Di-
cimusigitur,quodipfaariditasfeuficcit.-isnihilahud fit,quam humiditatisablcntia: ITndc fit,ut
humiditasfit iilaregio,quxinterduoh;ecextrema,fciiicetintcrfiigidum&calidum ,fcu inrcr rcr-
ram &ignemfitaclT. Atqueitafatis per(picuc,hcetbrcvitcr& fiiccinde, dcquatuortencbrarum
fpecicbus fermonem pro caprus noftri exiguitate fecimus. Jam porro ad primum rcncbrsrum pnr-
tum,qui cft natilra univerfalis humida,quam Veteres Pancm Dcum clTe finxcrunt, & D. Perrus a-
quam,ac Cabaiifts iTiatrcm,Mem "a,quod cft aquarum (ymboium,arquc ipfius,n no-
minis inefFabilis cxemplar nuncupaveruilt , gradum noftrum
promovebimus^
SECTIO-
De Primar. Natur. Element. Z07
SECTIONIS i.
P ORT ONISI 1.
PARTIS II.
*•
Liber II.
PRIMARIIS NATURi^
ELEMENTIS.
C A P. I.
t)eaqua,feHjpiritU uni^x/erfalijineuUo lucisâut infir-^

mationis reJpeSiu.
Ubftantia aquai-um in hyl? ventre inclufaruni erat nihil,vel potius aliquid

interEire&Nihili adeoqueNonens , fedinpotentiaadefle; cumom-
fuam habcat Unde hac
nis Entitas prjefentialucis ihformantis exiftentiam :
potentia,& velo tenebrarum primariarum opertx, a Peripateticis

aqiias in
materia prima &
remotiirimadiftaefunt; quamaliquid in potentia,ni-
hil veroinelTenuncupaverunt: Nec quidem potuerunt earum tenebrae
abijsprivatiodici,quatenusnulIaforma,quaeea;sexifterc e9iceret,praEceP
iitjfedab origine in vafta hyla: voragine informes , incultje , vaciiae , atquc
inanes,nondum illuminante easjcho va fcu Aleph,nec extf a cetrurh fuum
inearumdcformiiatemprofpiciente.extiterunt. Atquehocmodoaqua^nihiUmovixaliqiiidima-
ginabileexill:imandcEfunt,fed{ubftantiain potentiahykminancm ,terramvevacuam & Phanta-
fticamcohftituens. Atvero,quandot<Alephailio centroindeformitatemrerum profpexit, tum
fpiritus oris ejus,radijque vukus iptms ferebanturfuper faciem tenebrolamAbyflii incujusfacic
cxterioriaqua^dcformesoccultatxjamexteriuscum forma&fpecie perceptibili aquarum^ûndc
abylTus ita fcribitur 'anrN,quatenus praefentia feu prima appaiitione fpirirus increati Q clauium eft)
apparebant Nam quamvis fubito lucis intuitu prima facies iiquarum revelata iit noiidum tamen
: ,
penetraveruntradijejusin ipfarumprofundumrUndedidtuseftSpiritusDorniniferrifupcraquis,
& nonêife adhuc in aquis ; Quare poft aquarum fuperiorum manitcftationem prima crcatura , vi-
dehcet Iux,condita eft;hoc eft,fuprcma aquarum portio cft illuminata ; quae crcatura bmnium no-
bilillima compolita eft ex radijs fpiritus incrcati xternis,& ex aqua fubtilillima , uti hifrdfuo loco ex-
pIicabitur;Virtutecrgolucisincreat3Ereccircruntumbraj abyfn obliqua revolutione primurn ad
mcdiam,& deinde ad inlimam machinse univerfJEregiohemjriam iembrofd. abjjh prafenud bomini ti-
muerunt,& conturbaufunt. Pfalin. 77.17. Ubiabyltinomen fumiturproaquisdeformibus& non-
dum illuminatis; Sed poft dcnfiorem ipfarum partium reverberationern verfus machinx cen-
trum ( in qua quidem denlitatc nigredo & caligo confiftit ) aquae fiiperiores evaferunt pelluci-
d£,fubtilcs,& nobihores,f ecundum fuam majorem aut minorem cum luceparticipationem; quam
oftimedeknhitS:{piciis,rroverb.S.Z4..hiCce\ethis-,CHmf$rtificarethh0vafuperioresnubesfuperne, cuni
roboraretfontesabyp,cumi}nponerctwdrtfiatutumfuum,&aquune tranfgrederenturflatutum oriiipfws; cum
flatueretfundameiita terrd,Ego Saptentiafuiapud eum,Utificanscoram eo omni tempore ; In quo quidem loco
arguitperfupernasaquas,regionesfiiperiorumcoelorum,&perabyfn fontes denfarum atqueob-
fcurarum aquaruinfcaturigines&c.&quoluxdiyiuafcu virtus Tetragraramatis quae eft Sapientia
ifta
:
log SeCT. I. PORT. I. PATIT. II. LlB. U.

ifta divinafeu VcrbuiTijde quo loquitur rapicns/it caufailluminationisillarum j; crfuani in univcr-
fam aqu2 maflam ingreflionem:Nam SapientiarQtunduatem ccelorum cinuwivn.M ah^jmum profniidttate
ambulavit,wfluilumaris,&tntotaterra.EccleJiaj{. i. 4. Ex quibus erjam !tquet,quod illud D. Pctriaxio-
&
ma llt vcriirimum 1. Eptfi.^. 6. quod calt tpf* terrafint prtus de aqua,& per aqiiam, confiftentes rerbo Dei
QuasquidemaquasDcuspcridem Verbumappendu indiveilis rcsîonibus pcr mcniur.un, po-
fuitquc ijs legem pcr uiiivcrlum. Non crg.o aquam hic accipimus pro mera nubis aut maris aqua,
,
qua;cft vifibilis,fcd pro omninatura humida,accElo fupcrfubftanti.il! numcrando ufqiie ;id imani
ipfius terrac abyirum ita ut tota hrec aqus mafla in tria dividat lcripcura focra viddicct in ccelum,
; ,
quafi Qumtam Eflentiam,atque hiijus partem exaltatam,qax cft Eflentia Scxt3,& in Inarc, quod
eftquaficjus phlcgiift,acin terram,qiix cft quafi fa'x cotius : Hinc dicit PlalmiftaRcgius Coelitm, ;
terra,& maria,& quicquid habitat in iji,laudahit Deiim: Et itcrum Tfalm.t^G. Caelnin, ttrram,niiirc,& quic-
quidmiji eil,confervat Deus conftantcr m fecidum. Quarcnosinmuitisopciis noftrilocishas aquas Spi-
litum univerfalem vocavimus ;qucm poftea in duas partes divifinuis, vidcliccr in groftum &: (ub-
tilcj Etgroflumappcllavimus omnc illud, quodcftvifibilc,vidclifctrcnam,qu.i:cftnihil aliud,
quam grofla aqua,& aquam groflam qux eft nihil aliud quam aby iTi iiibftanri
, fcu tcrra lubtilis
j. ,
,•
Subtile vocamusomncilludinvilibilc,quodccElumappellatur; Atquc uadidum cft,quodJcho-

vafeccrit ccclum&tcrram,hoceft,lubtilc&invifibilc,ac(piflum&vifibilc; quouimhoccft fca-
bellumpedumipfiusiiilud vcrotlironusc)us,utMatth.5.35.1cgimus. Ettamcnh.vcduononfunt
nifiunicaaqua,in duo abinviccm diffêrcntia divilajquorum unum cft rcn^brofiuri .iliudlucidum, ,
unum grailum aliud tenuc,unum fpitituaie.aliud coiporale ; Nec tamen aliud

grolTum quam clt
fubtilc.nec fubtilc aliud,quam groflum,quoniam quod grofliim eft acuniiritione idcni crit , quod
fubtilc,ut inhgnorumcombuftione vidcinusjEtquodfubtile eft inlpiflatione redditur grolIi:m,
utaerisinncbulam, &illiusinnubsm denfam, acnub!singrandincm& glacicmatquectjam in
telum fulminarcconverfiooftendit. His eigoapcruurillaMcrcuiiiTrifmcgifti aflirrrionis obfcu-
litas intabula Smaragdina \nvcnta,q\ia. ^\c\t;QuodeH fuperm,eHficut tlliid,quod e^mfcnus &c. Conclu-
dimusigitur,quod hocclementummatcrialcpcrlccundammatrcm Abrahamiinjetzcrahfignifi-
cctur:Nam TsMemcftilludhieroglyphicumHebraicum, quod.tquas inluccmprodudlasfigni-
hcat , qucmadmodum s tenebrolum crattcnebiarum character feu lymbolum Arquc hinc cft, :
quod vocabulum Hcbraicum aqux conflatur cx iUius charaftens geminationc; m quorum chara-
flcrum medio * Jod litcra formalis feu lucidainvcnitui,quafiSol iliuminans aquastam fupcriorcs,
quaminfciiorcy,hocmodoC"^'^ M<-iym,hoc cftÂquaûbiûMcm pricedens,quodcftapertum
inbafcjdcnotataquaslucidasjpercujusbafinapcrcamsmfluitinnaturam^^jod: Atquc t^ Mcm
finalc &
clauium arguit aquas !nfciiores,qu3eterminantur- cum tencbris terr^; Et 1 Jodin medio
cftlocoSohs,inmediofirmamentidividcntisaquasabaquis: Sicicaquebievem habetis, fecun-
dum Cabaliftarum rationem,expofitionem vocabuli vivi &primarij aquarum Q^^C- in quo literis
feu charadcribus vivis tam fubftantia aquarum quam DeiJehovx, eas informantis fymbolum in
, ,
earum centto defitcfcens , &

circumquaque a ccntro ipfas illuminans atque informans cxplica-
--tur.
» c A p. iii
ûodaquajit ommum rerum mater.
T Abraham mfua letztra fccit K Alcph obfcurum,feu tencbras,unam& primam matrem dcfor-
II mem feu materiamprimam;itaetjam non inconcinnc ftatuit ^Z Mcm , quod eft aqu<Ea vcntre
Alcph tenebrofifcaturicntisfymbolum,matremfccundam,feumateriamrerum fccundam,ex qua
fubftantiacoeh&tcrra:,omniaqueinijsrepcrtaderivantur:Naminprincipionon ccElum,fedaqua
&
tum poftea demum ccclum tcrra cx aqua fajSta funr; utpote cx cuj us muJtitudine
creata eft,atque
DcustandemreSdmhcscreavit,atqueabinvicem fegregavit, veUuiimmenfasaltitudinisprofun-
ditatis,atque.amphtudiniscoclum,tcrram,igncm,acicm,&aquam ; qua;omnia incjulhiodi con-
cordiam atquc unitatcm redada &
compada funt,utctjaminunoquoqueiftorum fepararoium
corporum quatuorillo: cfrcnriales materiaereperiantui;videlicet,Aercahdus & humidus,conrincs
in fc aquam & ignem atque etjam tcrram; Aqiia frigida & humida con tinens in fe acrcm & terram,
CHjus umbraappaictjundc & AbyiTus nuncupatur.Tcrrainfe ample(£lens aqua,igncm,aercni;Scd
&aquacomprchenditinfeteiram,aquaetjam foimamfuamhabet,eadcmqucrationcigneni,qui
intcrralatet,atqueaercm,undcmolliciem&mobihcatemfuamhabcc: Arqueha:c,inqiiani,om-
niafiintcxaqua,peraquam,&inaquaillaimmenfa,quacftprimamater,cujuschara(flerfeuhicro-
j;lvphicumcft ^Z; inquatotregioncs fcu (pecies quaiiuniusgenerisdivejlac reperiuhrurpropter
majorcm vcl minoccm lucis incrcata: in ijs prilentiam.
Videmusigitur, quod ipfaaquafit primarerum omnium matcria inadtuata , &percottfe-
quenst^'
Da Primar. Natur. Element^ io^.
qucns ptima icrum omniiim omnes tam vifibiles.quam invifibiles,
matc):,& quafi peniis,ex<jxia res
dcliimptx atquc fcgiegata: funt: Nec tamen hoc ita intclligendum five exaudiendum efl:,ac fi Deus
ics omncs ex una matie,quae flierit ab ;cterno,ut puta,ej; aqua fecerit, &C quod ea de cauCa, aqua ilt
priinum cftc rcrum omniumjEtenim,ut alibi didum eft Copiofe,i>rima mater& penusjcx qua Deus
aquamCreavitjfuitNihil; hoceliTenebrx& hylaperSpirimammatrcmfignificaita^ Ex cujus itia-
tnCc , mediante &
emanantc luce divina , cgrefla ell )Z Mem
aqua Hoc autcm Humano modo in-
:
telligcndum cif.quod Deus creaverit aqiiam de NihilojEt refte id dicitur; cum in principio feii hy-
lanihil fucrit vilibilc,nihilque formatum,fcd mera deformitasicx qlaa tanquain nihilo m efle iScper
cdnlequcnsnonimaginabiIi,acniliiIoinvifibiIi,adeoquectjaminlenfibiliDeusElohim creaviti^
inluccm produxit aquas Ca^terum li vere &c lupra hunianum modum penficulafe volumus, unde
:
aqua vcram fuam habeat originem negari non potefl quin in creatione aqiis fiief it materia qu^-
,'
,"
daminfofmis (utidixi) in lummo myfterio fcuhyIa,quxeratirivoluntatediviria; Exquapenu»

tanquairi myftcrib,!ri creatione aquie promanaruntjid quod captui hufriano nimis obfcurum , imo
ctjamincredibile vidctur.-Eteriimnos,quiex carnenatilurausjcafnaliter &feritimus&loquimui:
de hu jufmodi rebusjat fi femel, gratia di vina praEeuntc,ex fpiritu renafcarriur , ad fatietatem hujuf-
iriodimyfteriaintclligemus, &cognofcemus origincm acprimuminitiumaqua: quiexfiimmo;'
myftcrio invifibili & informi fadfa efl vifibilis 5 ex qua tum poftea cêtera principia funt orta; Atque
itapoteftjamhxcaquaberiedicimateriafetiimomnium,'videIicet,aquairivifibilisinvifibilium,ut
ccclorum & ejuldemintelligentiariimjatque vifibilisrerum vifibiliufn ,neriipe terrae&mafis , aca-
quarum dulcium5& eorum,qua; deguntiriillis: Unde fationabiliter concludendum eft,qu6d aqua
fit mater fccunda,feu materia fecundaria rerum omnium,tam coEleftium, quam terreftrium & per ;
conleqUensiqiiod mundus uni verfus ccelum & tcrram includens fir nihil aliud quam aqua di'
,
,'
,
veifimode,fecundumdiverfam'ad:uslucidiineamdiverleopefantisrationem,alterata atque mu-

tata : Siceniir. vidcmus,quod una flumiriiscjufdem parsatr?men?o tingipoteft , altera fanguine,
altera croco,& c|u(elcm extremitas Ia6le aut calce dLim tameriinterim illa
, eft una eademque aqua
fpecicejufdcmqueconciriuatis. Hujus denique rpi fufficiens teftimonium habemus' apud Apo-
ftolum loco antca citato,videlicet z.Pef.j.quod cixlumpnmu timporibus etjamfuerit,fi:uti 6^terra,conJi-
aquAfeY VtfbuinDei. Quod crgo aqua "O Mem,quaeeftprima rerum mater,fit fimplex
fiens ex nul- &
larcaIiacommixta,ex his,qusfupradid:alunt,appafci ; Quodetjafriprincipia reliquof um trium'
eIcmcntoruminfecompled:atur,femfnaqiiererumornnium,tam vifibiliufn, quaminvilibiliumin
fccontiricaf,fatliquidoconftati quatenusex ea,&ineaDeiis condiditcoclum,tefram, omriefquc
corundem res fam vilibilesquaminvifibiles^per confequcns etjam quatuor elementa, eorum-
que feminaria in ea pofuit Quare etjam eleinentaipla cx aqua fadta elle certufn eft,queraadmo=
:
dum capite fequenti commonftabitur;
C A P. III.
^nomodo aquajtt mater ccelorum , ommumque elementorumf atque

gluten^quo mediante aUu dwino^tUa m compejitione
conne^mtur j*
pr^cedentibus declaraturo eft,quod fubftantia tenebrarfi def ormium fuerint aqu^ feu IpirituSj
IN
& hinc fequacUr,unam caliginis ipcciem altcriprxfcrri; videl.hanc,q coeli fuperioris eft,illi,qus
q>
cftca;Iinicdij,atq;itcruilIamhuic,quxeftinfimi;nimfrurefpectumobiiiratisIociilliuslucis,cujus
fciri tillas Spiritiis ifti teriebrofi fibi arripuerunt, dum a luce tenebras, tanquam aliq; fibi oppofitura,
pcrfcqucnte ipifitus fuperflui cujuslibct coeli deorfum verfus centrum paulatim cum tcnebrolb fuo
velofueruntdepulfi: NamquamvisiIIaviximaginabilismateriainnyla,qU£Jamperrevelationem
fpiritusigneiaquaapparet&nuncupatur, xquahter per vaftam &infiniram hylx voraginem feu
abvftum dilperfa trat ( quoniam omnis inxqualitas fadta eft ab adfu diverfo > qui nonfe rpanifefta-
bat antc principiiim in hyla,quatcnus ejus fons K Aleph fe nondum revelabat ) attamen jam intel-
li<-''cndum eft,quod \\xc £qu.ditas,apparitione lucisincreatoe vertatur in inxqualitafem ; Nam , ubi
lucispixfcntia&clfcduscftmagisperfpicuus^&copiofus.ibijproprernaturamejusattenuantem
& fubtiliantem, fpiricus illi, in quibus habitat lux ifta perfpicua , magis fubtiles atque rari efficiuri-
tur;tIndepurgacocoeloEmpyreodUipcrfluisfuislpiritibus tencbrolis, fuperfluitasillainftarum-
hxx horfenda; dcorfum per afpedum Jehovx fubterlabi coada eft Qua: quidem tota malta valdc
;
perturbata fuicjuxtaillud Pfatm.77.17. AbjfSifr£fentialehovA timuerunt,& conturbati, funt; Et.Mercur.

Trilmcgift. Var.and. i. Prafentialuminii immenji Pimaridri revelatiumbrahorrendaobliquarevelutioncfubter^
ljbcbantur;hocci\:,mwbi:a,\iic{i dcnfiorlpirituuminfofmatorumparspraEfentia lucis increaras vet-
fus centrum fe inclinavit,& tcnuior ejuldemportio a tenebris mundilicata luciincreataE loci velii-
L culi
:
no SeCt. I. Voir. 1. Paht. II. Lifi.II.
eftque lux ilh hi.i: fpiritui llu aqu^s temulTimx portioni tanquam ani-
culi feii indumentiinfcrvit •,
ma forma & vita^ qua nomcn & cllb habct : Undc a prxlbntia flinda iftuis formi fupcrfubftantia-
appcllatur lux crcata Atquc ita aqua cft c«li fuptcm! quali mater ; cu-
lis illacicalura fubtihfllma
:
iuspatereftlux-iuxtailludMercurTrifmegift.diauni/«f4tH/4Sm4M^./i«4iPJW««>ci?5<»;rfnrre-
incrcan ita cxaltato ik iUuminaco pumtur Sic uaque
'0Luna ubi Lunapro Spuitu illo radi js Sohs :
fpintusccshfupeiioiisacoElohoc lupremo dcorlumigncfpnuuah rcvcrbc

fuperlluitascahginoh
fupciflui,fquorum rcnebris aby «1 facics adhuc obruitur ) vchcmcnrex
tata eft-Oui tamen fpuitus
informarirppetentcs.funiillasmnumerabileslucis libiattraxerunt, attraftofque fuo glutine rcti-
nucrunt- amue ita abyftusolmi inanis vacua jam &

lcinulhsformichicidx irrcgularitcr gradaiim
difpofitionem Chaos mutatur. Hunc cundcm ordiiK-m obfcrva.

irapleri incipic,atqucraptimin
fpiritustcnebrofimedK-Krcgionis portiojquippe qux.rchdalulihacnte lu.ie lubftan-
vit iupcrflua
ti2 panc luci
fccundariae cujus eft vchiculum ) itidcm virtutc illorum radiorum naturi deorfum
, (
pulla fuit}&: in motu fuo tenebiis luperioribus non ahtcr fubijcitur, quam fpirirui vini oleum :
A t-
queita cccharthcrei (ubftantia cx aquamarre univcrlah
piocrcataefti & fupcrfluicas rcliqua cuiiul-
infinitosnaturxfeulu.isfecundaria: litiarripiens, dcorfumm Chaosgcneralisnatu-

Uus, radios
ram'lapfaeft: Sic itaque trcs aquarum dcformmm
Ipirituumvc inpridiaisccelisfupcrfluorum
j cx quarum tandcm Ipi-
portiones,cum tcncbns infimi rcgni confufo modo
commixtas,habcnuis
m»:luhs,pcr Akhimiam natuta:
iitibus fubcilibus
extraais , tertianaluce ad pcllucidam formam&
addudis.atque ab immundine &
larraginc purgatis tria elcmcnta, & pura. Icu Ilmplicia pcifpicua
quibus inferioris ca-h vacuum impletur producuntur Atque,

,
cx univcrli dcniquc
; Chaos partc
onuntur cx quibus univcrlam terram ob id
farculcnta & opaca tria crcaturarum opacarum regna ;(
rcgionc?,quarum teces funt,rclata;i,digcft.a-n conflari dicinuis

in trcs rceiones.ad illns coclorum ;
Quarcpofttenebrarumomniuminterra compiclf'oncm luccuspunor ficfubtilior fupcrfluorum

cociiHmpyrci fpiricuum opacorum egrefTus eftjiSc vircucc fantillarum lucisprimaii.c ijs mclufa; fur-'
infimo , quem Elemcntum ignis
fum vchitur fpiricus illc,& digniorem occupac locum in hoc coeIo
appellamus Sic videmus
:
fpirlcum vini propccr lueis digmoris pisfcnciam quam hubct, olco fu- ,
perinnatare. ,
Similiterfecundatcncbrarumportio,qu?eeftc<Elimedij,percompicIhoncmIuumquoque
fubtile cmitcit,alifquc lucism.cdix occupat locum
elcmenci aens Nonne vidcmus cc)am,quod aer :
inomnibuscumsihere convemac,& ignis cumfpiricuEinpyreoimh quod higvoirioies liinrlpi-

ritus,iSc pcr confequcns in infimo
mnndi loco difpofiti.ilh vcro lubcihores, quatcnus c\iftunc in fu-
perioribtis? Veiumramendicimus,quodquaccnusignis
proceditatenebiisccehEmpyrei, ikaer
kie habeat in luprema cceli infimi Iph.tra , atque
a fpiritu caliginofo cceli JEtherciicarenus ignis ira
nuindi cadoilimihrcr acr in media cocli inhmi icgionc,ut
fpiritus incedeftuahs fe habet in luprcmo
scherin mcdio mundi cceIo Pono erjam comprcirione
;
tencbrarum infimarum,fcu cceli infimi fit
terra lubtilis i<«: pcrfpicua, ut in glacic auc in gc-
elcmcntum aqux vifibilis,quje nihil aliud cft,quam
mapcrfpicualulficicncerdcclaratur: Atqucutfpiiitusvinifupennnaca*toleo,&:oleum phlegn.ari;
itidcm ii;nis acn,&: acr aqua:. Scd illc fpuitus huj us cceli tcnuis, qucm vendicavit fibi lux tcrtia-
fic
na,anccqiumtcnebra:ad centrumcomplctcrcdigerentur,cratlocusillcuniverfalis,inquodi(ftac-
lcmcntacollocantut;quilocusca:luminhmumnuncupatur. Hujusiciprobabilit.ircm multa no-
bis inligmvcrunc ccftimonia : Nam
inp, imis apud Mcrcur.Trilmcg.ira lcgimus Pi»MKrf.i.rrt-«m Ffr-
bum tutiiu hnm-.dx afians eamfovibatêx hu mtdx atitem naturs. vifuTtbusftmerHS ac kvis ignisprotinus alta pct^t;
Acr quoqui Ir '

^nntupartns iiu dtam regtorttm tnter tgiim 6~ aquam fortitbatur , Jerra ','ero aqtiafu tnvtc(vi &
iomt\tai- hifit, urterrafaCKsaqtiKobrutanufquampateret. Hic crgoarguit, quomodo, mcdiante
pacc ligcntuc&prodignicacemajoi;;
Vcrb'j&:- f .laiiOiielucida, omncsha:resaqucaE concordi
aut minoudifponaiitur: Quxomniaimmediacc poftmocum umbrarum horrcnd.iium deoifum
fubcc;iapfarum f.fta '^fll- eodemin loco nos docec: Undeverifimilcvidecur, cx cujufquercgionis
mundn-).'cunbr.i,qua:dig"i!:^f"&cxccllcntianbi invicem prxcellcbant, fubftantiashoaimclc-
mcntorum, Vcrbo,hiccv>. ,& igne lupcrccEk fti mcdiantc,eflc cxtiad.is Simihrcr hoc cptimc ahbi :
ncmpc.SOTio««/«(i3.idcm.iUtoritadcclarat:£Mfttmtrrt/«J?nir4i?Kj/'T/^
telleclualupndtvinatripotentiam in chaos inirant;lloruttautcnifplendorfaiicius,quifub arena cr humidanatti-
raelementadeduxtt,Cumquc indtjhnaafiiffent kvtapoflcatnexcdfam regtonemprorolaritnt,graviafub urena
,
humtda refederunt
':
DiHmaK librattfqtie rebus , qus. tgncofpiritu vehebantur, emtctut calum infeptem circU'
los.
Hinc crgo innuere videtur.quod nori modo clcmentum ignis,tanquam quarcaeflcnri.a,cx fpi-
titutcncbiolb,crcgioneEmpyrcaexpulfo,fedctjamipftQuincasEfIcncixflosSolaris, IivcHelio-
tropion,vidcliccc lucidum folare cotpus ex codcm cxurrcxcrir > e cujus virtutc fcnrc lucido rch- &
qu3eftclLtcrrarica-himcnfuumrccipiunt,utiTM(?4fHprww,Fe/tt;«««K/in>»idcmonftrarumcftjArvc-
ro reliqui fpiritus cjps,qui ob groiritiem fuam in.nechcra pcnetrare ncquivcrunr.fuprcma inhmi cce-
li fphxram polfiderc cxperunr,atq; ua uti ante dicSlu eft de facie abyfll , 6c)a hic quoq; dici poccft,
,
Spi-
& .
De Primar. Natur. Element. ilj.
Spiritum igneum fcni fuper facie aquarum,ram in coelo mundi fuperiori , ubi lux regnat , quam m
(upcriori elcmcntorum iphxra Dc aere vero ku (piiitu clcmentari inviiibili iic loquitur Ecclcf.i. c.
:
.ier leu fpiri tus ad motum Solu ab ortu iu occafum circumit &proferat.,acfecundum ctrcuitusfuos revertiiur : Si-
niihtcr,ubi ventorum mentionem faciunt (acrx iciiptura: ,'ibi aercm virtutc Jeho va: impulfum in-
teUigu nt Aqua: erjam elementum norat P/4//«.3 5 .y.quando dicit;Terram operuit lehova abyjfo.ut indu-
;
mento.'Ex\\ii.ccexô videmus,quodelcmenta omnia in iqua , &cxaqualint,ac perconlequensj

quod aqua htomnium elemenrorum marer: Ar vero , quod iUa ipfa etjam iit fons & orico corpo-
rumopacorumintribus componcionis rcgnis jam oftendemus. Sccundumcoelorummundano-
rum num crum.qui in numcro ternario coniprehenditur, tres etjam in terra tenebrarum ref^na cflc,
luculcnrcr (upcrius expiicacum cftjquorum lupremum ccclo mundi lupremo , itidemque iupremo
jntimx muridi regionis elemcnto, nempc igni , & animah compoluionis gcneri re(pondet. Unde
certum£ireperccpcrunrinPhiIolbphiapcritiores,quodanimaharc(pcdu cujufdarationis^quam
velmctaphoricam faciunr,ucinirrationalibusfeubrutis,velvereintelle6tualemvocant,'utinho-
mine)iui:!htcrqueconfiderationememonx& (enfus.de coelo (uperiori, feu rationali quodam-
modoparticipcntj&quodineorumcompolitioneignis inaerc dorainium habeat quo quidem ;
dcclaiatur,corpus animale tencbrofum ( quod nihil aliudeft,quam aqua tondenfaitaj cSc detenc-
bris cceli Empyrci,(euprima fpiritusdiviniapparitione deorfumrepercullisjex quibus elementum
jgnis pcr comprcilioncm exilivir.Hinciraquefacillimenaturam (ibi (iinilem ad luam compo(itio-
nem,m;igaetica(uavututeatrrahenrc,allicit;Atqucinde fa(5tumcft,utanimalia natura ignea ve-
getabihbusptxfcrancur.uri illa mineralibus; Similitervegetabilia rcipeduvegetacionis &multi-
plicationis,qu;T;proceditaregnofo]aii,feucoEloa:thereo,detenebrisilliuscoElicorporafua opaca
n.ibcnt.&dcclcmcncoacnsipiritumcumaqua, quodcxeifdemtencbris ortum eft, participatia
fua conipo(itionc. Eodem planemodo res fele habet in minerahbus ; quorum coipora ex tenebris
inhmicoehcompadbifunt, &denaturaaqus cum tcrramaximeparcicipant; Quod quidcm ele
mcntumaquxc.vilispcrcomprellioncmvirtutc Vcrbileuignis divini exprclTum ,& chymia vera,
tam (upernatura li quam naturalr modo extrad:um cft. Unde iit , ut animalia fubtiliora &; molliora
fintvegctabihbiis,&miricralfaillisambobus dcn(iora,duriora,&magiscompad:a: Sed de hislu-
culentioridiicuriuin Sectionehujus tcrtia, ubi de medicamcntis trium rcgnorum opacorum verba
tienc,agcmus.ConcIudimus igitur ex his.quod Aqua (it matcria prima, & mater , ac qua(i penus re-
rum oranium ram inviiibilium quam vilibilium,tam (implicium quam compoiitarum tam perfpi- ,'
cuarum quam opacarum j& quod opacirasfeu tcnebrx (inr nihil aliud, quam aquacondcn(ata;
Undeeftnubesdenla,qu3E&caligoin(acris (cripruris dicirur: Nec certe quicquam ahud eft aer,
quam aqua (ub tilis,& per confequens aer inipiifatus f acit aquam ; Necdeniquc aliud quicquain eft
ignis.quamacrraicfadius; quicondenlatusric aerj &illeitcrum acrfitnubes fulguranspropteri-
gnemeiinclufuminipillationequecontradqm; atquc illa etjam in terram lapidem congclari&
folet : Hinc igitur videmus,quod (pilliim fit nihil aliud, quam (ubtile , nec (ubtile quicquam aliud»
quam fpi(rumih.c.(«/c«;« eR,Jicut&tllud,ê^Juperius,& econverJo;Etpei: c6fequens,quicquidin mun-

doexi(Ht,eftnihilahud,quaaqua,fubtiie,&ipiiramiEt(pillumeft(ubtileinpotentia,uti&fubtiIc
habccpotentiamevadcndiinfpifl"um;Illudvcro,quoddilI:inguit&alterathxcomnia,eftVerbu &
virtuslucidaJehov^cujusadumajorifpillumfitlubrilcj&minorilubtileficfpinumjArqjitaintcI-
ligitur illudFfalmifta:; Vcrbo ttfmvdfiraiatifunt coeit,&Jpiritu av orc ejus omnis virtus eorit: In aqua,ex aqua,
&; per aquam,operante Verbo,factum eft lubtile & (piiruiTi,per(picuum & opacum , coelum & ter-
ra,arqueomnes crcaruras exijfdem compodtae. In coelo ergoaqua eft rcs valde preriofa, pclluci-
da,liquida,fubtilis,(piiituahs,& limplcx,rcs tam vilibilcs quam invilibiles pcnerrans , corporaque
omniacflcntialia inftarglurinis,virrutekicis ineaagenrisconnedensiadeo ut lineaquarcsnulla,
proutper (e cacreataeft,contincri& adinvicemcoh5crercpoflet;fcdextraiftamaquamlimpidam
corporainftar pulvcrumaut cinerumconcidercnriquodquidem inlignocomprobatur ; quippc
quod,limul ac cx cjus compoiitione hquor aqueus vi igaea cxpellirur.protinus in pulvcrcs& cine-
rcs redit,hoceft,inportionemfuamrencbro(amjundcopacitatemfuamhabuit; Nam impolJibilc
eft.utaliqua creaturaanimalis,vegetabilis,autminerahs(ubliftcre queat inlija compo(itione nbC-
queaquafuacflcnriah;quaeeftejushumidum radicale,feubal('amum, quopartes ejusveluti gluti-
ne quodam ad invicem compa^fix confer vantur. Quid autem hoc humidum radicale faciat in cor-
poris curationcfuo loco &
tempore cxpUcabimus Econtra vero aqua tenebrola eft qua(i balis
:
fundamentum,fupcrquoliquidiores& (iibtiliorcs aqu.c ad (peciei eftigiem efFormandam ftatu-

minantur&opacitatetegunturiSiccineres,lutum,3rgiila,tctra,umbra,&caligodidl:afunthominis
cxtcrnifundamenta,utinlocis haudpaucis dcclarant monumentafacra. Videtisigitur,6Terri-
cenx, quod aqua (itis ; inaquavivitis,inaqua vefcimini, in aquaperaquamdormitis,in aqua
(cnntis,in aquaintelligitis;exaquadenique,inaqua,& peraquamfuftcntamini& (piratis; gaudio
& (anitate afficimini,& Ixtitiaperfundiiraniex fprritu aqua^tenui & claro;triftitia vero & mosrore,
vitaquemifera,aciTiorboaffligiminiperaqu2grofl'2& tenebrof^hauftum: Deniquein D. Petri
L i fen-
t^
:
lii Sect. 1. PoiLT. I. Part. II. LlB.II.

fententiamconcludendo,omniainniunaofxiftcntia,fivclimplicia,rivecompofiu,cxaqua,Vcibd
fpecicfque diftributa funt ; Et per confequcns, aquam eifc
operante fafta, creata , atque in gcncra
matrem materiam primam,Ieu aigillam.& ceram illam virgincam mfinitam, in quam Vcrbum Dci
eft Sc fme omni controveriia maniteftum
.*
charadtcrcs impicftit,certilfimum ,
feu Mcffias aftus fui
Sedtamenomnisillaaquadicitut elcmentumaqua:,qu2cftvifibiliSiqucmadmodum & aquam-

vifibilis comprehcnditaercm,
ignem,& cttium.
C A P. IV.
DemHltifariaaquarum dmjioneî^ ^rxciûe in^îfihdem ^

myi/ibilem.
N
qax
Unc dcinccps dc aquac univerftr in fuas pairticulas divifionc vcrbanonnulia
GenAAcgimus,4quM dmfaief:mexpanfam,qtuqu!dmparse^lfirmdmeritumYelcalHm,Siincolkitam;
mare nominatur : Haec cnim eft cxacta divilio aquarum perfpicuarunv, qux idcm ilJud innucri;
brevitcr faciemus.
vidctur,quod aquiin vifibilcm&invilibilemdiftindtio j de quainfra: Ircuimaqua dividirurin

partcm fuperiorem ik infcnorcm ^Sic dicitur finnamcntum diftmxilfc aquas fupcriorcs,lubti!cs,&:
fpintualcs,ab infenoribus,gtollis,& matenalibus-, Atque iplum finnamcntum leu ccrlum mcdium
deutrifque participat,funtque ejus aquse mediocntcr tcnucs,& mediocruercraftx; Undc pcr coeli
medij centrum tranhrc dicitur fphxra a:qualitatis Itcrum Prowt.8. dividitur in niibcs lupcnores
:
fupcrne,in fontes aby iri,&: in marc; Vei ba funt hxc; CHmfortificaret Uhova nubes fuperioresfuperm, cum
Toboraretfontes abjfit,cumimponmt marijlatittumfuum,&aquu,ne tranfgredtantiirpnLJhtutum oris tpfius cujH ,
patueret fundamenta terrd,Ego Sapienttafutapud tpfum.Pcv nubcs ergo iupcriorcs lupernc ipfos coeios in-
tclliecb.atjiuxtaiilud rfalm.io.^.^.Cali fuperiores tegunttir aquis a Deo ;
Et lob. 15.5. Coelum tiituere, con- &
tmplarefiperioresnHbes,utfmtaltAfuper te;S\mi\itt): ?falm.%<).j .Calum A\c\x.m jupcrtorcsmiba; Er ?falm.
%c).^.VeoUborA,quisinfupertorinubcpar exijhmatur ? Pcrfontcsabyfti,aquamdulccmargucbat,&per
marc lalfum,ac pcr tcrram,aquam opacam,quas erat in creatione aquaium pcrfpicuarum univeifa-
lium fxx.Sed alibi omnes aquas vilibiles lub maiis nomine concludcrc vidctur;ncmpc Ffalm.ijê.
Cccltmt,terrdtn,7narc,& qutcquidtnijsefiiConfervat Deus conjlanter tnfeculum;Et Gcn.j.i.^: Aquapcrfpicua
in fontcs aby lli,& cararaClias coeli diftmguitur: Atque Detit. 4. 1 8. aquae vifibiles in aquas fub rcrra &
fupratcrramdividunturjlcemaqua^vihbiles &
fcnlibilcsfuperiorcsdividunturinnubem,ncbu-
lam,vaporem6cexhalationem feuventumjquorummcntiofadacftPp/w.io^.df loc.j^.P/il. 155;
j.EcileftaJlic.i.^. £cininfinitis locisalijs;Itemdividunturea2dcmaqiiae,inliquidas&condenfatas;
qualcs funt nix,grando,glacics,manna,&: licin alijs: Simihter vifibilcs inferiores aqna: in dulces,&
Ialfas,acidas,amaras,fulphureas , 8c calidas , ac adu fiigidas diftinguUntur J PorrO etjam aqii.-c fiint
velviva;,quasChriftusipfe dixitlltimin.^ternumtolleielo/»».4.i3.velaqu*communes, qu.tfinin
pcrpetuononcxtinouunt. Scdintcromncsallasaquxdiviliones ha:canobispra-feitUr,quaE: fitin
fpiritualem atque invifibilem, &
in materialcm leu vilibiiem , &c qua iteruiti fpirituales aquae in na-
turalcs&fupernaturaics, atquciterumnaturalcsinxtheream &

elcmenraiem,fimilitcrquemate-
rialcsieuvilibilesinlimpidam,vidclicet aquaeelcmcntum,&opacaiHlcuterramdiftinguuntur.De
huiufmodiigituraquxdivifioncnoshocloco difcurremus. Proindcfcicndumeft,quodaqua in
initioinvifibilisfucntiVcrum,uthominesc2:tcraqueanimalia eam viderepollent,induit ei Dcus
quafi vcftcm aiiquam pcllucidam ; prout ctjam rcs omnes vifibiles ab inido in vifibilcs fuCrunc dc ,
&
pofteadcmum vifibih forma,veiuti vefte indutae^quo vidcri percipi ocufis corporalibus poflcnt
Atqueitaetiam in vifibili haceftcntiapeififtetaqua,ulque ad tcrminumfuum prarfixum quo ,
rui-
fusin claram,invifibilem,& plane fpiritualcmelfcnriamrcvcrtetui.-Dequofummusille Plalmifta

Ifraelis canit P/rfiw.io i.Quod autem Deus cx rebus Jnvifibilibus creavcrit rcs vifibiics teftatur fcri-
prax3.l3,cizinEptJi.adUebr.ii.Perfidemagnofcimus,quodfmperftaactumfttcummund0perVerbtimDei,utex
ijs,quiivideri nonpoterant,fierentea,qu£poJfunt vtdert. Invifibilis ergo in principiocrat aquajCX qua omnia
rifibiliacreatafunt;Quxetjamcreaturanobilis,utvidcripoiric,vcftcmfcuputameninduei:efoIet;
Sic quidcm aercm mvilibiicm nubis denfae &
vifibilis veftimcntum inducrc videmus; atquc etjam
noniuinquamcoElum.thefaurumoptimumJehovac continens,hominivifibiieredditurjuxtaDfttf.
»8. u. Siquisautcmlciacmodum &artificiumcapiendiaccoiligendiaquam vcram invifibiicm;
tuin,ajuncSapientcsipfum habercpraEftantillimum ballainum,omnisg nerisinfirmi-
tatcs lanantemjde quo inferius fuo tempore clatius,quod ab authori-
kus fidc dignis accepi,cxplicabo.
C Ar.
&
D^ PÎMAR. NaTUII. ELEMENt: ij^
C A P. V.
De aquarum menJhraiEt an aqua &eatafuerit ^mIcjs^
yel/alja.
Qtlamvis corpus aqusEcondirsfittantsmagnimdinis, quantam nemo mortalium afliquirafi

uonepor:e{i\MzmenipfamDmmanufuae^ emenfta,Ef4.ô.utpoiequifuttmcuiquerei}nenftaami
7iummim,& pbndus tnbuit Sap.n. Imo etjam hic artifex aijuam conditam eo modo emenfus eft, ut
,
menfuram ejus ad numerum teneat,quot mille nimirum manipuli ejus exiftant Prsterea quoque .•
pondusaqua;exadiinmaDeitrutinaexploratum,adeoqucetjamcertiflimuslibrarum ieupondo
numerus annotatuseft. H3ecmenlura,numerus,&pondusaqu3ecaconcordia &a;dualitate(unt
conjunctajUt corpus illud totum ablquc permiltione creatoris nec rurfum,nec deorfum , neque ad
lateraetjara movere poflitifedinmenfura,nnmero,&ponderefuoita conftanterperfeverat,utne
gutta quidem de eo pereat Quacunque enim ratiorlc aquam ufurpemus lavando,veleffundendo
:
in tcn ;m,nihil tamen de ea deperirjfed levertittir illa vel ad aquam terrsjvel etjam in aerem; quip-
pe ubi itidem eft aquajita quidem,ut nihil omnirio intereatjfed lemperilla in menfura,numero , Hc
ponderefuolineullaimminutioneconfervetur: Nccquidem hoc deaquafolummodocommuni
dicendum eft,fed etjam dc terra,de aqua vifibili,de aere,de nube, de igne, Kthere, & Ipiritu Empy-
rco idemertinrelligendum,qusquidemdiverfxfuntaquaE generahflims fpeciesi De terrs enim
menfuta qu;eeit tx^ aquiE,vel aqua opaca) fic (cribitur Vfilm.cj^.^f.Terra imavejligiafurit inmanu Dei,
(
montitm &c.Et Pfalm i o 4 J yTerramfundavtt Deusfuper bafesfuas, tie dimoverett»

penes qttem fitnt Aci fudtnes .
tnfecnlum:S.imihtetlob.z6.j.TerrdmfuJpendttDeuifupermbiliim-,EtProverb.^.ic).TerramfuridavitDeusfa~
ptentia;Et lot. 5 8 .4 5 7 .jQ^w, qtta dcfcendtint de cctlis qiitefcerefecit ? Qmm defcerideret putriis in duritiem illam ,
gkbsjibiirivicemadbarerentPDi^qux etjamvihbilismenfura fic (criptuminvcnimus,foii.i(J./<.io. A"
qtwterminumcirctimdedu,vddecretocircindvitfuperficiemaquarum,Etibid.x2.a.^.AquaiappcnditDeusinmen-
furd.SmnUtcr dc nubi:, picyômohelociuendo dicitloh.iS. ly.Poiiebat pttnîjs legernfuam , & vi
iisfonantibus;Ez VroVer.^.Ctimfortificaret Uhovafiiperwres nubesfitperne &c.t)e coslorum etjam numero di-

cicm- lob-i 8.37 .Quis mmerartt ccelos tn Sapientta
Et ibid.1.6 .j .AqutlorKrn e.vtendit Dciisfuper inane Et Pro-
? ;
&i. Ex quibus videre licet , quod Deus omnem aquoe univerfa-

verb.j.tcj.StdtiiitDeusccelostntelligentia
lis Ipeciem jufl:ts trutmis,atque menfura debica ab initio ordinaverit talemque dilpofitionis perfe- ,
clionem perpetuo oblervaverit.Quodautcmadaqu^ quahtatera dulccm&(allamattinet,dubiuni

exindehaudexigiaumoriripoteft, anaquauniverfahs, imoverdanmareab origne fua; creationis
fueritfalfum vel dulce; Cuiquidem utverbounore{pondeamus,dicimusaquamuniverfalcm,&:
confequenier omrics ejufdem particulas a primordio f uiflc dulces, atqile etjam (uavitatis odoris &
tam gratijiit fimile quid in veniri in toto orbe terrarum nequeat Imo vero hacc ptima aqua,tanqu3 :
mirifica,fandl:a,& unicacreattiraDeifuit pariter& bdoris& faporisad*ograti,fuavis, &falubris,

ut exprimere h.cc Imgua huniaria non poflat. Cum vero Deus hoc ipfum opus fuum pellucida qua-
dam tefta,feu vcfte,antputamine induerit,ciquc luavitatem fuam & faporem atque odorem iftum ,
jucundiflimum&faluberrimum inc4uferir,artisutiqtienonIeviseri(,putamen illud abeouti& i

ca:tcrisrcbus,in quibiis nobiles balfami delitefcunt removere atque uniformem invifibilemque
elfentiam ci eo eximcrc.-Sed hic labor,hoc opus eft Scio equidem,illud faCieudum
. eflTe , attamen
perficereidnon pbirum;Sed,utadrationem (alfecUriis aquae revertamur,dicimus, quod die (ccun-
da,aquis ab aquis per firmamenti iriterpoficioriem feparatis,aqua omnis fub firmamento compre-
lienfijin unum locum £ongrcgata,& mare riuncupata fi tjQu^* quidehi in continenti , atque ea ipfa
hora falfa eft effecl:a,nec quicquaai iri ea fine falc re{i(5tum:Unde vocabatur Salftm Gen. 14. Num, &
j4.Hac occafione fimul notandum eft illud memoria dignum^quod fal etjam in omnibus terr^ fru-
îbus,arboribus,herbis,animalibus,mineralibus,adcoquein rebusomnibusviiibilibus,qUc-Eina-
riiverfoorbeexiftuiit, reperiatur,proutquocidiarioChymicorume.templo illuddemonftraripo-
teft.Ratio autem in promptu eft,quare fal reperiaturin omni creatura compofita , quoniam videli-
cet omne corpus compofitum ex txce feu cineribus tenebrolae aqUc-e fadtum eft Unde , cum gro^fa :
aqua concurrat adcompoficionem creatUictcdm cineribus tenebrarurri,feqiutur,quod illa cieacu-

rain fua compoiitione faUum contirieat^quoniam aqua compofitionis ejus,aqux marin,-E affimila-
tur:Hinc ergo urinam in animalibus fale infe<âm fentimus;& lixivium ex igriis , ac tartarus ex vi- 1
nofacilhiTieconfici'mtur.Quarevidemus,quodinprincipioaquaunivcrfahsfuerit dulcis grati &

faporis;f"edpoftejU3feparanonem &
conjundtionem cum terra , ranquam aqui7ulgaris cum cine^
ribus,ca£pitaquaillaextraherenaturamfalfamcinerumterreftrium, atque ita in conrincnri fada
eft falfa At vero aqusE fonrium
:
&
fluminum aliter fc habent Nam licet origo earum fit a mari ice-
;
tumque leyett^ntm inmz):ejuxta.illudEcclef.i.yPluminaadmarepropeTant,nectamenimpletur; quippe

quoarguiturillaamariprovenire;attamenpropterafliduamfuarnperporos tcrrs CQlationem fc^
tranfiturn purgantur &
puuficantur a falfedine fuaidulcefque rutfus efnciuntur.
L } C A p.
&
;
,14 Sect. I. PoRT. I, Part. II. LlB. II.
C A P. VI.
z4n aquajenfim infe habeat nec ne ?
hic quxftio oritiirhaiiclcxigiu; AnvidelicetcreaturaiJlaumverf.iliifenfu&iitreUecttipriditjac do-

SEd
natafttaDe9)Cm nos aifirmative rclpondendo dicimus,quod prinuim in aqiiaA' dcindc in crca-
turiscarccrisomnibus, cxcaconfilatistantumadlit fcnliis atqucnuclligcntix,quantum ijsluflicic
ad aufcultandum i^' audiendum voccm Dei ut ad eam contrcmiCcant , tidcmque obtcmpercnt
,
Nam Spiruus Dommi , qui ferebatur luper aquas , igneam atque nuclltdualcm fuam naturam ita
ijsmifccbat,ut,moveiuc atquc mnuentc Spuuu incrcato,tanquam agcntc , Spiriius fcu aquê crea-
ta;,tanquampairiva;,incelligerentfenium& voIuntatemDei,cit]uclc obedientcs fcmper prxbe-
tcnt: NampropcerSpiricushicidipra;lcntiam,vitamhabucruntaqua:univcrfales,quiMcl]iasfeu
virtusTetragrammatididacrant,&uinatura:rcgionibusMetatcron; Hmc erat aquailla Paradili
^mylHca, quxcftqMailfpiricus vicalisuiiiverfiEmr.lla:, &aquavivammulcis faciarum licerarum

locisdicicur,NiandaccnnnDcus,utaquamvivamafFundanc 151. ccjam larione
cineri. Detit. Qua
Davidloquuur, quodd7K.i:v/</fn/-lW;(»r.JW,c>' tinmnt,cQnimotai.iiiefitah)\fm.vfaini. 77. 7. Chriltiquc
lmpcrato,obcdiveruncaqux,itauttlud:uscjustvtmultuanresituixvicntesvocicjusderepentc pa-
' tucnnt, Matth.i. 16. Q_uibus in locis confirmaturjquod lic in aqua fenfus aliquis intcllcdus,ita, iIn;
iit videat,audiat,& timeat Porroetjam

: Pfalm. 148. .^.diciim, quodaqiufnpraccclumlaudcnt Deuni:
Et: alibi ; Cc[lum,& terra,& mare,& quicquidhahitat «;5rj,/^/<r/.<fcifD««ra.Infupcrquoqucauditaqua,

vidct malitiam homuuim,camquc pcrtcrt pacienter Imo dicunturaqux loqui ; Undc dittum elt,
;
quod ca:li loqiiantur laitdem &-gloriam Dei ,

&- tjiwdfirmamentuni cali dnnunuet opera ejiis , qudfecertt manibui
fuis: Non tamen obtinere hocaut pvxllare honuncs in posnam peccatorum fuorum poiruiir , ut o-
bediantiilisaqua;,iicuti Moyii,Jofux,Elix,£li(x,&Chrillo,paruerunt,cumiiccispcdibustranri-
veruntpermarerubruiTi£j;oi. 14. 11. perjordanum. lofu.y 16. 4. Reg.i. &
lnari inambulave- &
runt,uc loco unted cit.ito; non actencu co , quod Dcus omncs creatiiras fuas vifibilcs fiibjeceric homi-
nibus,ut hi illis impcrcnr,atquc illxccontia cum cimore &
trcmorc his obccmpcccnr. Gfw.i.^.Hoc
autem audire videre,timerc hc loqui,quod in aqua ciTc dixinnis,alT'urgit fupra omnia Phyiita Eth-
nicorum fciipca nccquicquamdchocipfo in corum libiis invcnicur-, quippcqui neque vcrum
i
Deum, neque crcaturascjuscognovcrunc, fcd fibimet iplis Deum mundumque qucndampro-

priumridiculeconfinxcruntjUndc inca-cosilloscrrorespiolaplifunt, inquibus etjamnum mun-
dus.iS: feculum hoc nofirum dc mundo judicans.hxrent £t fane horum opinionibus cgomct ipfe
;
mc quodammodo,Iicet coada quadam vohiiuatc,iiibmicto, ne, fi ih ipfo flatim pnncipio nimis a

vulgaiierrorereccdam, caticummcnovarumopinionumintrodudorem, vanumque, &veteris
dodbinx oppugnatorem .appcllcnt Ecquid cnjm non videretur hoc ftultum &ridiculura nonnul-
;
lisignorantiaobrutis jfiapud cos afrcverarcair,CcElum Empyreum,xthcrcum,atquefcdcmDei

eflctamirinniiidoclcmcncari.quam inliimmoi &:quodca"ûm lit inccrra,actcrrainc{EJo,iccm
quod Dcus fic in hominc,& homo in Dco,&: quod Sol,Luna,&: Plancrx dcfccndant.Et ramcn ha-c
omniaapertiilimisfacrx icripturx tcflimonijs comprobari &
conJitmari pollc auda<5l:cr affirma-
mus,quantumvis ea ignaris rclaca hdcm pcidant; Vos igirurpcr viam aiuiquam &: i:ipicntiam hu-
manamacfictitiaihaddivinam &:vcramfapicntixportaihdediiccrc,hoccft,.\fundainentisAnlto-
telicis ad campum Elilxum Vcibi Dci fcu facrorum Bibliorum fcmitas pcr printipia limilia dirigcre
atquealliccrcgc(l:io,inquibuscfl:unica&lblave:it.as,6ccxtiaquxnulla: Non cnim convcnit dc-
feicre fontcm omnisSapicnti.r,(:s: in icgionibus cxtr.-incisquxrcrc .artcm,fcientiam,&:inrellccl:um,
uti facicbantAgarcni,& quiciant in Thciaan ; quippc qui viam verx fipicntix nunquam agnovc-
lunt Baruch.5. Ecenim hic folusfbns clavem Davtdapojiidec.qiu apertt &nemo occludit, quiQCckdit & , &
nenioapertt.Fft.il.
C A P. VII.
De maximu myjlerijs qudsfunt m aqua,
MYfleria equidcm pr.tgrandia pofuitjehova in aqua hac fua gcncralijimo vero cujuslibct crca-
tuix fux,tam viiibilis,quam inviiibilis,proprictatem occultam,vim,opciacioncm,&:mocum
aquajlicctmodo invifibili inclufit; itaquidcmutinillalatcarfemenreiumomnium; Etpercon-
fcqucns,fccundum dodrinam noftrnmpr.ccedentcm, hxccftmatcruniverfalisrerumomniunij
qiuppc in cujuh vcntrc ipcrmata rcrum continentur; vidclicct coElorum , aftrorum, animaliura
Vcgctabihum,gcmmarum,&metallorum dc quibus in Sedîone De Mcdicamencis copiofc; Efl
j
ctjani
Db Primar. Natur. Element* iik
etjam alimentuni utque nutrimentum omnium viventium cujufqueregni, itidemque gluten &
connexio omnium clcmencoi:um atqUe elementatoitim palpabilium Dixerunt etjam Sapientes :
cxpertilHmi ipiam elTemedicinamprieftantillimam, quaEuipiamfubSoleinterccelum&terrani

,
invcniripotcft:Etdcniqueeftmyrterium omniummaKimum,quodDeus fydera omnia,adcoque

Solem,&: Lanam,cum cxteris Planc:is,urtiverlumque aerem , &
hdbitantes in eo angelos ac fpiri-
tusjipfumdeniqueglobumtcrreftrcmcumomnibusineoexiftcntibus exaquafecent,&aqu2e ea
miromodoinclulcrir;atqueineafirmitcrvivoatqueomnipotentiverbo fuooblignaverit;&quod
unumquodqtieeorum inordine primicus inflitutoconftanter perfeveret,acmunus fuumiabfqufi:
intermillione cxcquatur in laudcm & honorcm Dci,ac humani generis utilitatein
Videmusergo, quodccelum licmeraquaiiaqua, &:quodfyderaomniain eo quafi natent,
nonaliterquaimhgnuminaqua Etcamenilludlignumdiirolutione faftanihil aliud efte depre-
,
hendimus,quamaquam;proutetja;mipfacompadlafteIlarumcorporanihilfuhtaliud,quamaqua
condenfata,&inglobumcongregata.ReHquamyfterialpirituaha:,qUjsinhacipfacreataaquacon-
tincnciir,ex Bibhcis kripcisadeoque ecjamexnovoTeftamentocolligiintur; quanimirumratio-
ne Chiiltus Jclus vencrit pcr aquam <Sc fanguinem non pcr aquam folummodo, fed pCr aquam
;
&
fangiunem;Tres ejfe nimirum aqudtn ,jpiritu}ri, &fanpiinem ,
tefta in cerra ; &
tria lUd effe iinum,i.loann.(,
Vidcmus ergo hic my fteiium infigne & hominibus praecipue honorandum ac obIervandum,quod
videlicet una cUm fpiricu fandto ecjam aqua &fanguis perhibeant teftimonium de adventu Domi-
niin huncmundum DeBaptifmoecjamtxaqua,Ipiritu,&ignelegimus in multis noviteftamen-
:
tilocisnonablqucmyftcrioftupendojSimihccr deaqiiaviva, &

fottce vitas Paradili tamcccleftis
guaminfcriorislirpicule vcrbahuntiii fciipcurafacra,&dehujuImodiaIijs.SicquoquehbriMoy-
Jisdccolumnaignis&nubis,& Ezcchielde rotis fpirituahbus in cceIo coramJehova,&de aquis
Saphyrinis,& canbeis ci coniimili bus agunt. Quod denique attinet ad aquarum finem videlicec ;
quiddeaquafutiuumlitdie novilHmo.&aneaomnisfit interitura nec ne;fatis ea in Traâtupri^

»«o,fo?».i.dcclaiavimus; Cxterumdearcanaliumidiwdicalis& aquae admedicinam virtute infrii
yf<o/ff«lcrmonemfaciemus.
C A P. VIII.
ûodaaua ynjihilis res omnes emundet , atquefemetttfam

etiampurget,
TAmpretiofaeft hxcrcrumomniummatcr, &:ad ufumquarumcunquererumexipfaprocrea-

tarum tamneccirina,ut creaturarum vifibilium piinccps homo ncquein templis,ncque domi,
neque foris ca caieic polfit Nnm quicquid dcpravacum,putridum auc mucidum eftêelum eft,aut
: ,
alioquinimpuruiTi;pollutum,aur coinquinatum,&commaculacum,hoc omne lavaturac emun-

daturaqua; quaccnuscaomnemimpuncaccmadlerapicndo res impuras errnindat, atqueomnia
V. devchicad loca convenientia &dcftinata, ncofticere quidhominibusaut oftendere eospoffit.
Quando videmu'; aquamin macellis & culinis languinc tindtam, in ofticinis figulorum lurolam, a-
pud tin£l:orcs nigiVim,ca:ruleam,viridcm,in ftabulis fimo infcd:am,atque inlatrinis adeo fcEtidam,
ut ctjam pra; foBCorc nimio eam ferrc nequcas fcd ea de caufa profcrenda fit atque cfFundenda ,
, &
veltuncecjamcjus cft virtutis,utcjuImodiimmundicicmaIeipfarcitiovcat j acpurget cmun- &
det Iclc iterum eo modo,ut nuUum amplius in ea vitium deprchcndere,fcd lalubriter rurfus,illa in
potu&coquinautipollis: Exlocis fecrctis ftercora, &immundicixhypocauftorumaccricIinio-
rumcijciunturinaquam,adeo,ucillahujuImodiIordibusrcddaturomninoimpura & contamina-
ta;fcd vix ac ne vix quidem ecjam ifta omnia per duccnta ftadia fecum trahit, quin depofueritrurfus
omncm iftam impuiicatem,atque peroptime lefe expurgaverir,faporcmque omnem correxerit,ita
ucpoiTitinpocualijlqueneccfticatibuselTcufui.' Ecquamvis utplurimumevcnire foleat, utaqua
&
fIuminum,imo vero fontium pcr diucurnam in vafis moram corrumpi &
putrcfcere obfcrvetur,
ira ut in navibus aut a:dibus ablquc valctudinis detrimenro detineri non pollit attamen fciendum ;
eft,quod aqua in fua natura ficres fand:a,munda,pura,& quod nuUa ratione putrefieri aut corrum-
pi poffitjfed perhftac femper in ellentia lua fana & pura Quod autem illa in vafis aliquibus eiuf^
:
modi odorem ingratum fibi contrahiciftud fit non cxnatura aqua',quod haec fitputrefada.fed po-
tiusindcquodaqua cxIignomccalloaucfi(fl:ili,inquoalIervacur,odorema{rumit,&magis magif^
quc cum ad rc atn.ihit&adaugecufque dum adpoiircmum dfundatur;atque rum illam vafculipu-
tredinem a fc abigic Porro e tjam natura occulta tcrra; illius loci , cx quo cxtrahicur hscaqua , po-
:
tcftcnecaufaiftiushEtorisÛndcfiCjUCunaaquainijldemvafis ciciusputrefcar,quamaha ; nam a-

qua fua fucccffionc in mocu tollit covruptionis caufam,qux magis accidere folet in quietc elemen-
torum non quicfccntium naturalitcr Sic enim humorem in corpore cxtra fuam fedcm naturalem
;
L 4 me-
ii(S Sect.I. Port. I. Part. II. LiB. II.
movcntem.;ibiquequicfcen«rmfubitocoirumpicerniraus,&foe:idillimumrcddi;quodetjamnon
cx (implici aqux conditionc cvenir,fcd cx cjus cum occulta quada heterogencitatc mixtione quas j
quidem natura hetcrogcnca ita occult.ita per diutiirnam fuain in cadcm aqua ftationcm immobi-
lem corrumpiturj ncc poteft aqua corruptionis ftigmataimpedirc quatenus ejus aftio motus
, &
tollitur-,atque itapropter matciiae tcrrcftns ei adha;rentis corruptionem dicitur ipfa aqua corrum-
pi:Sicct;am potcft ca aqHa,qua: re aliqua fcetidaeft imbuta,dici cotrupta vcl corrumpi, quamvisi-
pfareverainfe&per feincorruptibilis atqucpura& fanainperpctuumperfiftat: Hxcetjameftra-
no corruptionis in homine;qui tamenpcr fe,tamre{pedu fuifpiritusleu aqux,quam lucis vivificxi
mcorruptibilis eft & fcmpuernus.
C A P. IX.
De il/a aqu£ mfenoris portionejquttjph^rayjeu eleme?itum humtditatis
dicitur-) Etde aqu£ qualitate maxmeproprta.
Lla aquarum inferiorum portio , qua; fita cft mter duo cxtrcma , vidclicet intcr igncm & terram;
I Iph.cia humiditatis nuncupatiir;qU2 nihil aliiid eft quam illaduo , elcmenta , qua; Philofophi a-
quam & igncm vocavcrunt, hoc cft aquam vilibilem & aquam invilibilcm livc dcnfam & lubti-
, ,
lcmrNam hqc Iphaerainpaites duas natur;i& loco ab invicem differentes diftinguitur proptcr duo-
rum cxtremorum ad quamlibet earum acccdentem propinquitatcm ita ut infima (plixras humidi- ,
tatisportio vifibilis&denfarcddaturpropterfrigiditatistcrriinea dominium;Cujuscft,condcn-

faic:Superior vcro invifibilis &raia eft,proptcr cahditatis vicini ignis confortium,cujus eft attenua-
rc,atqucattcnu:.ndoinvifibilercdderc.EftcigotcrramfimaaquxunivcifaIi«cxtrcmitas,opacum-
que algdris tabcrnaculumjignis autem cft luprema aquarum infimaium (ummitas apexâqua ve- &
ro &
aer,quilpha:ta humiditatis unicadicuntur,inter hxc duo fufpcnduntur.Horum ortusjquem-
&
admodum mjupermibtd dictum cft,a tciicbris infimis mcdij coeli derivutus cft:Nam haruiii tene-'
brarum comprcftionc t irca ccntrum univerfi,fpiritus quidam fupcrHui anima & alis fcintillarum in
jjsintlufarun":, velfublimius,vcldcprciriuscxaltantur vcl lubmeigunturiecuridum lucis dighita-
teni,qua;inijs vehitur/At verolucisfecundariae, vclnaturcelcintillx.intcncbraium mediavum de-
orfum rcpercullarum fpiritumimmcrfa;dignioresfunt& vivaciorcsillis tcrtianis,qux in infima-
rumtcncbrarun'lpirin;'ii(untinfu(a:: Ergohicmaris & aqua: vilibilis locum implct,illc vnftnni
acrisc.ipacicatemjatqueambdintcgramaEqualitatislphxiamconficiunt Sed hic ingensoriripo- :
tcft dubium ; cur lcilicc t,c«w; tam terra dcmentum,quam ekmmtum ignufint aqu&portiones, httc atnbo non hu-
mid.i,fed e contrario ficca dicantur,cnm humidttM fenlper ctmdtttonm atque nattirani ignis comitari foleat origtne.
CuirclpondcmusprtmDlocOjquod.quamYistcrradicaturarida.propcer condenlivam& conftri-
(llivamfrigorisimmcnfipia;fentiam,n)hilominustamenhabeatinfcoccultamaqua:humiditatem,
quemadmodum in (alis natura , in cujuslibct tcrra: portionis mediccatc rcpcrti, videie licet, quod
mediantc humiditateadiuali cum calidicatein aquam rcdigitur:tlnde liquet,quodipfaterra modb
occulto,&inpotentiaquafi,humiditateminfehabeat;at proptcr adium congelativum ipfiusfn-
gorisficcitollicurilliushumidicaciscftcLû$-,qua;nihilominushum)ditasin terra interimdcluefcit,
& in potcntia cxiftit.Hinc igitur cft,quod humiditas.quoad nos,3bclIc dicitura terra,ita ut licca &
aiidavocetur,nonqUidcmquodrcven:&ccncraliterniEC ita fitiledquoniam, quoad (enlumhu-
manumhumiditas dominiumin terraiiabcrenon vidctur,quatenusomnisejus malla arida appa-
ret in medietatc aquarum,ut Gen. i.habcturjEt tamcn,fi oculis intclligcn tiae rem,prout cft,inti o(pi-
ciamushumiditatem hiccentralitcrrcpcrimus;lcd,qu3tenuscavi frigoriscongelatur, non humi-
dirii.slcdaridicasnuncupatur,atquchumiditnspropccr huncre(pe(fluinabeflcdicitur;quxquidcm
humiditatisintcrraablcntiahacdccauialiccitasappcllatur. Rationcetjamhauddilfimilihumidi-
tasinclcmcntoignisrcperitur;nameft luciseficntiulisquali vehiculum •.Vcruntamcnhxcpropccr
fubtiliantcm ignis naturam ita attcnuatur,vidcl.(piritu igncam viinrccipiente,ut nullum humidita-
tis ligrium in eo apparcat;& per conicqucns uccum appellatur hocaquae mtfmbru quatcnus pro- ,
pter humidit.atis occukationem & iniperceptibiUcaccm ejus concraiium adefle Tidetur,videl..iridi-

tas,utinuitimiprincipii,vidcl.lucis,dc(criptionelatiusdcclarabimus;Eftcigopyramidisinatcrialis
conuslpiiituimperteptibiliftipatus&pertulusjacproindchumiditasquoadfcnfum,colocoabcllc
pucatut,& ficcitas prxduminari dicitui; In bafi vcio cjufdcm fpiritus aqueus .ibundc repciitur fcd ,
in duram &ficcam maflam frigorc congelatur,a(ftufq; humidicads toUitur, in ariditarcm pcrnni- &
tai;ur.Scd,utadrcrnrcdeamus,dicimus,quodfphaeraintermcdia,qua;aquam&aeremcotinct,fiat
cx proportioiuli qualicaium oppofitarum duorum extremorum , ncmpe Tcrix & Ignis confliclu;
yidel.tx adionc cahditatis in frigus tcrra:,& conlimili ac corrcfpondcntc paflTione readione rcfi- &
ftcntiafrigoris terreftris advcrfus naturam ignis perfequcntis: Diameter ergo pyramidis ignci
tianfic atquc defccndic a fua bafe, in clcmcnto ignis colloc.ata, ad fuum conum, qui in tcrra
<icfinic } & vicc verfa pyramidis tcrrcftris diametet alccndit a bali iua terrcftn ad conum
iuUm
D'E PklMAR. NaTUH. ElEMENTi' t{7
fuuminventreclcmentiignisterminantem Undeclcmonftratur,quod proportio pyramidis ma-
;
tenalis,a terraad ignem elevafa,squalis lit ad proportionem formaIis,elcmenti igais, qui ab ifne
dclcenditad terramj& per confequens adio ellpropoitionataad rcliftentiam paliioms , loculque
interfc6lionis fada: a duabus illispyramidibus cft locus llc vcrus , feu fphaera a^qualitatis elementa-
risiin qua Jehdva mirabiliter fefe nobis in gloria iiia manifeftarc folct; qucmadriiodum ctiam in in-
terledtioncracdia, faClaapyramidibusdaabusunivcrlaiibuSsper integram aquae crears mafTam

tranfccndentibus, IphajraanimaE&xquahtacismundanscircumfcrri traditur,in qua Tehovata-'
bernaculum iuum poluit.Dicimus igitur,quod caufa humiditatis in propria ejus Ijsh^ra mter terram
& ignem in terjacente fit hujufmodi.Tota tem difpoluio leu malTa m regiones tres,videlicet in tres
fphxras cenebrarum trium coelorum cft divifa ; quarum quachbet cujuslibetalterius dipnitatiprs-
Cellit,&r diverfum habet ad reiillendum elementi ignis adlionibus refpcdluhi Nam rcgio eius fu-
:
perior ( e cujus frigiditatcclementum ignis,compreiIione manifeftatumin altumeffugiebat ) ufq;

ad igncm penetrat;ied quomam hujus tcncbroli frigoris fpiritus, (qui animalis eft,j exiftit de dicrni-
tatc Spiritus Empyrei,ideO facile eum difpergit ac dilHpat ignls natura ; &
quafi tota ignea exindc
videtur : Vcrum.quiaportio tenebrarum mediarum non nili ad convexam ignis fupernciem pene-
trac,&:,quia fortior eft ejus higiditas,quoniam rnihor eil: calor vegetabilis,ideo in aere conCTelari fo-
let;ied illa liccitas in coagulatione per adionem pyramidis igneae relblvitur , & convertitur in tem-
peiiem interiTicdiaiTi inter calorcm &frigiditatem: At ii aduS ignis debitis fitjtunc in rnedia aeris re-
gionc grando,glacies,&: nix gencratur; quae iterum,urgente calore,in humiditatem &
vaporem,auc
pluviam &
roiem rediguntur.C^terum horum duorum elementorum humiditas ratione tenuitatis
& dcniitatis in tantum variatur &diffcrt , in quantum illa propinquiora funt vel mferiori vel fupe-
fiori termino Nam in locoinferiori denfior&lpiiliorcfthumidiraspropcerpoteftatcm &domi-
:
nium frigoris terreftiis in medium illiid aqueum in fuper/ori Vero tenuior eft atque fubtilior pro-
;
ptcr caloiis igncj proprietatem in humidi diipoiicionem: Porro etjam aqua eft talis humiditas <^rof-
fa;quippequa; extenebrisdenfisregionis mundivifibilis&mineraliseftextradta. Exhisigiturvi
demus,quodhumiditatisregidfeuiphxrafitomneilIud,quodimpletintcgrurriiftudipatiumint8r
ignem & terram;& qudd qualitaseirentiahsipfiusaquxiliuminatsnihilfic aliud,quam humiditas;
qu2 ideo dicitur qualitas paiTiva,quoniam fit ab adione naturse cahdae in naturam frigidam, redu-
cendo omne iilud in humidum a6i:u,quod prsfentia & dominio fiigdris corigelantis & aftringen-
tis in potcntia ad talem adtum ie habuit Patitur ergo fpiiitus congelatus,& ficcus frigore factus, a-
:
£lum caloris;Cujus virtute diflblutiva ficcum removetur geluque in huiTioremreducitur j atque ita
,
tandcm qualitas humiditatis,feu natura media inter caliditatem & frigiditatem procreatUr ; quse eft
vera &naturalisaqu2revelataedifpofitio;cujusabfentia,quoadnos,ficcitas appcllatur; quamvisi
Ot mihi videtur ficcitas abfolute dida in rerum natura ndn inVeniatur , fcd tantummodo cornpara-
tivc feu refpeaivcuti in hbrd fequenti luculentcr declarabirur.Pyramidishujus humiditatis elcva-
tionem a terra confirmare videntur hxc verba 106.2,4. ' 9 Afcendum vaperesab extremitate terra &c. Im-
•
meniaequidemmagnitudinisUbrumdeineffabili aquariim myfterio j &

ironditione tam occulta
ûammanifeftaconfcriberepofl'emus,fed,quoniamilludadinftitutummanibusnoftrisjamcom-
miirumnonpertinet,idGircohoclocoiftudomittemus,utadtertium&nobiliustamfu=.
pernaturahum , quam naturafium principium lucidum tandcrn
pedem proferaraus.&perveniariias.
SJECTIO-
.
Sect. I. PoRT. I. Part. 11. LiB.llI.

118
SECTIONIS I.
PORTIONIS I.
PARTIS II.
Liber IIL
PRIMARIIS NATURiE ELE-

MENTIS,ETLUCE.
IN SPE-
CIE DE
C A P. I.
De ulttma matre vs Shin , "S quomodo ea, aprtma matre illumtnata^nem-

peî^ djecunda matre non tlhminata^rocedat
Ucmadmodum in nomihe mirifico, fcuelementis fupedubftantialibus
mrT' cmanatiochai-afl;criseflcntiali(rimiJod,tanc|uamperfonafecunda,
&: filius a patre tranlit in fpirituni primum r. i Sic etjam in elementis tribus
lubflantialibus.qux matrcs nuncupantur.videmus , unmcdiata mundi &
rcrum natnralium principia ab co derivari ; t<;
Nam
tenebrofum primum
crcncbns hylx profpiciendo fit huidum.atque ita tencbras fuo filcntio &
occultationem denotat;manifeltationc vcro pun<fl:um,ccntrum, origi- &
ncm illuminationis Erquoniamcjus radius immenfusTS feuaquas illu-
;
mmavit,iv-dcnihiloabyfriinaiStumrcduxir,ideo dicitur^p abt<procc-

dere.tanquam filiusapacre;&: idco comparaturlinea:,quxell:pnmainGeomctriaprogrcnio apun-
Cio Atquc
: hinc accipitur a Cabaliftis pro Vcrbo divino , tanquam informatum pro mformante .-
EtuMemhnalcacclaufumdcnotatvcrbum Fiat nonprolatum, fedadhucin ventrc Abylliin-

clufum Unde claufum efl: fymbolum hlenti; At vcro T3 Mem apcrtum arsjuit vcrbum lcu fer-
;
.
raonemapcrrumatqueprolatum Eftquc fymbolum fphxrx Jovis inde argucns,quod apcrta a-

; ;
quarum aby iTb Jchovx gloria hominibus rcvclctur. Vidcmus crgo,quod Mcm fecunda matcr ar-
guat filium,fccundam perfonam.fcu Vcrbum eo quod Vcrbi; pr.xfcnna tales appaicnt aqux, qua-
ccrh creati funt.juxta illud Pfalm.r^rio Do?«//»mrff;/i<«rfa'/«df.Atqui jam candcm

lcs funt;Etcxillis
ad ultimam naturalium matrcm f dc qua hoc libello agcre mihi propofui , ) pcrvcniamus, quam \!?
'
'
d lineam &
leatanquain
ifiliusaPatrc,
fcu fccunda matcr a priina,hc etjam M; procedit ab S &'Ci tanquam tcrtium quoddam.a Patre qua-
fi &filio derivatum,&aflimilatura Cabaliftis
Spihtui Sando Atquc hinc cft,quod ejus charactcr
:
fovmaturvclutiformamhabcnscoronxcumtribuscminentijs;itautindearguaturcflcfymbolum
5 an£tx Tvimtavis Porro ctjam 'i/ Grammaticc illud dicimus, quod fiifficit, vcl fatis cft , ac h fuffi-
:
ccret,quatenusift Triniiatisfymbolum,actotiusmachinxcomplcmcntum ,fccundum illud pix-
6 Vcrbumeft Ginaftuatumâcipiiitusab orccjuscft^^/Shiaaquo, tanquama formaignca

1-iat
omnisadus & virtus proccdit Nam N eft m Mem,&utriufquc viaus in "irShin Namquc hx tres
:
:
matrcs non funcnifi unus fpiritus,qui eft unus Dcus,Cui ctjam aftipulaturAbraham m Ietzirith:Viiui
Dciu
Df' PrImak.' Natuii. ElE'ME'Kf:
iia
Deta vtveni^&Benediilm ipfe,& benediclum mmen ejHs,qui vivit infecula,vox,& spiritus,& Verbum
& hoc eH
5pjm(«5rt«i!?j«(i«oj;^/nmf.Vjfffma:HincetjamRabbamaiinlibroDefpeculatioaeit^
unam imerfeproportionem habent.ut Vnm, Vniens, Vnitum ; &funtprinciptum,medtum acfinis £f
hncfmt untii
;
panHiis,&eHDeminHs umverfi De quo dixit Azariel in libro Sanaitatis;Hic e^prtmusabfque irtitio,&

;
hiceSi
ultimusabfquetcrmtno,&nominaturEnfoph,ideiiinBnitudo;quxei\:{ammacii\xdimvesiecnndmrife
incomptehenfibilis &
inefFabilis,in remotiffimo Cux divmitatis reccfru,& m
inaccefla fontis lumi-
nis abyflb fe contrahens accontegensjatque itapro mero puncito, centro , Aleph tenebtofo& abt
que fdam revelationem hicunus fpiritus in proprietates
manifefl:atione accipitur;Setlpoft
creS di-
Viditur,quas miindimatres dicimusjqua: omiies in naturam v? migrare dicuntun
c A P. n.
De Shin tenebr^ occultato , e3^ reyeUto 5 Et quomodojecundum fui cba~
raêrt^ôjitionemfroprtetas yocabuli differre
objervetur?
TN fuperioribus declaratum efl;,quod Shin M?,quod eft ignis & lucis creats,feu Ipiritusignei,^^ i:
Acrcaticumfpiiitu^QcreatoperniixrifymbolumjfitautaquistenebrofisabyfliiiiicIulumatqueoo
eultatum,aHt nonoccultatum ; Prioricafu denotatpenulrimam tenebrarumfpeciem.qucE Ch
aos
figmficatj&charaderibusobfcurisficincluditurT^Trn: atqueitaignisdivinuscgtefliis eft
cnubê
monte Sinai coram Ifraeliris At vero 11 non occultatur, apparet efle icrnis ille terribi-
caliginofain :
lis & confumcns tranfiens antefaciemjehovje de quo Ifraelita: ad Moyfen loquentes

, ,
dixerunto
Deuter, f.51. ViicemhhoV<eaudivimusemedioignis ; SipergeretDeus ioqutCumhomine,anviveret? Nunc
itaqm
quare monemur ? «0« abfumerct nosignistilemaxmmi &c. Atquehoccafu mter charadtercs
obfcuros
nonoccultatur^fedicadepingiturUJKfignificansignemubiAleph denotatjehovam, cujus eft
,
fymbolimii&proindeilludcum^lJmixtumarguitJehovamapparereabignisIeulucis creatiecen-
t\o-^Hmcd\xkTfaimAOJi^.i.Deuseilannûslumine,extendmCceiumficutpetkm,feuaukum-. Porroetiam
Sohs eflcntja chaiaderibushujufmodi vivis exjplicatur M^Û^Tshoc eft,Sol,fic didtus a miniftrando
lumine-,Ubi l^Mem/eu aqua,feu fpirituslimpidus^ fubftanriapuraipfius Solisin centr6 videtur
duoquech.irad:crcsipfiusShin,illamexutraquepajl:teincIudunt,argucntcs,quodluxfolummodo
inSolevideatur, &ipiritusfubftantialis,quiaPhi'Iofophis diciturdenfiorparsfuiorbis, exomni
parte &
lumme ignc obduda. Quibus luculenter docemur.quod mater hscefiicaciflimafit caufa
luminjsviUbihs,& quodejus virtusapatribusfeucharaderibus vivisnominis inefFabifisemanef
ad eujusexemplarmacres naturx producuntur.inundiquepartesdelineantur! Atquehinceft,quod
lux primari.c &
fpiritualis,quse effluebat inlmediate a facieJod,leu Aleph lucidi,a
characteribus feu
clemenris formalibus ipf ius Tetragrammari promanarit Unde vcrbum illud facrolanduin Fi
:
at
fpiiituigncoundique ftipatum,ficexprimitur hterisSandtisMi. tlbiûtinSolelaabumcamatre
duphciampiexutenetur,quod eft tabernaculum Vcrbi in mundo; Sic et;amnlpiritus centralis
Verbiefficacifrimi Fi a x ab unicojod, patrc luminis dupfici icidem amplexu continctur: ubi
locouniverfinominismirabilis m^^, Jchova habemus H', Jah,&^ quod exsquat duplex
t
ita ut inde denote tur,quod ' Jod idem impleat triplex ?J\ hoc cft , tres coelos univerfi mundi ,
,"1
,
&
perconfequens, quodMefTias, feuvirtusrMn'fitubiqucinmundo, &permundum;eaquidem
quaecratipfaSapienria,&exiftebat,antequamahquidcreabatur, cumJod;utintextufacroreperi»
tur: Luxeigoimmediateabcjusfpiritucflulgens,rerinetinfedivinitatis charaderes; Unde diei-
turlinguafarida'^^^?: ubi"\ utdidtumeftantea, eftfignumpaupertatis,vaciiii, &inanitatis,&pcr
confequenstenebrashykdenotarepoteft; a quo ^^ efFuIgens , mediumi reddit,utjodinHe,vel
Aleph luciduminr\;qux conftituuntfex;:Cujusnumerihieroglyphicumeft Viju 1. Quaredeno-
tatfpiritumdivinumilluminatum; Naim,utMcmffeuaquaniuminatadiciturLui,&notaturpcr
Shin M.- ;in quo i;^ oecuItatur,ut in Sole ^^-TQVI?; fic etiam f^ SpintusSanaus in Vauabfconditur-
nam hoc argait luccin increatam,illud vero creatam ; E t in ^TK.id eft.Iux, Vau,exiftens htera-fph«-
iica,arguit,interj«<;peum&-\tenebras,mundum nfphsricumilluminatumfijifllcpo- '
iicum,UndeetJamdcnotat,quodDeilsfitexKa&
intra omnia.
Ca
;
,io Sect. 1. PoRT.l. Part.1I. LlB. Ilf;
C A P. III.
yocahuli) foslorHm,excharacierumeiusyivomm conjidera-

tioneexôjitio.
om- &
UTnium maximc
trcs matrcs natura;fubftantialcsckrivantur a tribuspatribus fLiperfubftantialibus,
primarijs,qui pcr charadercs trcs nominis ftupcndi vidclicet H IH^ tanquam pcr
hieroglyphica explicantur.nimirumper'^."!! (nam^cftfymbolui-», &;quailanima matnss&r.
matris D,& 1 matris ^
) ficetjam cx his principijs naturalibus,fcu iubftancialibus primarijs,&: ma-
ximelimpIicibusprincipiafecundaria,fcumagiscompolitaormntur.*Namex 12&:M7 iplotumcoc-

lorum lubftantiacomponiturividclicct cx 12 tanquam partc matenaii,6i u; lanquam formali Un- ;
de ccclum fummum eft quafi cotum Shin fcu igncum j unde Empyrcum a m^f J^ dicitur , id clt , i-
,
gnisiEtcoElummcdiuma^thcreumjquaiiithaerjhoceftigncus acr: Nam,utin prima ordinationc

W proccdebat ab Alcph lucido,&: "0 Ipintu vci aquaiquorum mixtione deinceps '"IS aer,lux,crca-
taeft.cujus hicroglyphicum cftU7jficetjam exmatrchacitacompofita;& vjiaclifunt coeU vilibi-
lcs,qui firmamcntum appcUanrur Scd &: hoc optime tanquam iii ipeculbpolinnlmo cx charatte-
:
rurnvivorUmvocabulifandbicoclosfignificantis difpofitionc & couditione vidercatquc pcrcipe-

tc pofrumus: Vocabulum autcin iftud cft hujufmodi U' QM? Shamaim Qaod quidem vocabulum :
compofitum clTc volunt ex ^'i/ illic & wl"'"!:! aquxjac i\ quis diccretjEccc illic aquasiNam "U^jqua-
tenuseftit^nisjilluminatj&mediantclumineilhusfitdcmonftratioloci.illicjaclunnucrcturjtcce,
Vide&c. .
.
Quidainautemalijfenfurcdiori (utiopinamfir j coelorumcompofitionemabÔLrK&^dC»

ideft,abignciS:aquadcduxerunt: Imo vero &:hocipfum exnatura charadcrumipfiusvocabuli
clicimus:NaminU^12'învenimusM7hicroglyphicumignis, &C(''a quodeftaqua: Ex quibus
arguitur,quod coelum fit nihil aliud.quam compolitio cx lucc vel igne,6c aqua ,hoc cft , cx materia
aquar.qua: cft cjus fubftantia , 6c ex cftcnna ignis leulucis creat3e,lcu prim.-e Compoficionis »i/ : Er,
nuoniam Shin,uti dict:ij cft,conflatut cx s lucido &: l^^tanqua ex DeoSc natura luimidajideo quod
nunccft^Si^^îV^/jpoftcrcationCjdictumeftantc&poftcrcationcmina^ternua^^nvKElohimjquafi
n^PKElhaDcuSj&U^jVelÛQîmarcunivcrfaltjNapofitionoiincerduplexMcericU^^ji.câqua,
Deus maris uni vcrfi,vcl ab bt< Dcus fortis, & ^'a aquaru, quafi ^^"GVN
ac fi qs dicerct, U"»^'?^,
Elmaim:Nam •ficft '" mundo ad cxemplii Spiritus H in archetypo Eicnim in T^Vi^ dcnotat ("piritu
;
increatum,& "^ in mundoaquam fcu lpintuni;UndeElohim ahte crcationeiTi eratcxemplar Sha-

maim poft creationem Nam,ut Elohim crat Dcus aquarum, hot eft, lux increatai aquas non crca-
;
tasilluminans;SicctjamShamaimdl:quafiluxcieata,aquas jam creatas illuminans." llndet< A-»

lephelatcxcmplarinArchctypoipfuisM/inmundocrcaco: Nam, utAleph illuiniriat mundum
Archety^m;SicetjamShinmiindum crcatum ;EftetgoinElohim Alcphanrc omnia & cxna o-
j3ini3,adtumhabensinfpiritumnHc Archetypi.&potcntiamin Mem "Gmundi crcandiiScdan-
tcomniafuit;atqucitaanteullamcrcaturxnonnnationem aMoylc exprellum fuitillud Dci no-
men,quod nihilominus relationcm liabuit ad mundi producendi crc^tioncm ad cujus tandcni in ;
crcationcfimilitudinem CG:li,fcu ti^^lSî^facitfunt; Undeut K Alephfehabebatvcljodinmun-

doArchctypo,ficichabcbat 'J7inmundocrcato;iScpcrconfequcns MJincreatione cftquafiDcus
naturalisinaquiscrcatis.velLliia.ut^ptiinlpincuincrcato, &aquis crcandis Q^^n: quodin Dcoi-
m
dem eft,quod \S ^''Q Maim,quatcnus ncft fpiritus incrcatus,ut "^2 cft fpi:itus creatus ; atquc ita
C;0"^1? in creatione relationem habcc ad 13"in7lS creatorem , ad cujus iconem & imaginem mun-
dus,ex coilis diftindis conflatus.fadus cft.
C A P. IV.
ûotublexfit Lux,feu de multiformi lucu natura.
Nlcfiptucis facrisinvcnimusmultifariamlucisdivifionem; Et quamvis radicaiiter una cadcm-

i que fic luciscllentia.attamen , relpcAu varij,atquc divcrficjusin hoc mundo indumcnti , iplam
quoque variam clTe dicimus,qu:E refpedu fui nihil cftaliud,quam idcntitas & una cadcmquc na- ,
tura: In uno igituilocolcgimusdeignealicno cbramjchova Icvir. o. i. ihali6doccmur,Jcho-i
vameflcigncmconlumencemDfttf.^.z^.d''?- C.ium\ Exhibuictibi videndum ignemfiuimmaxi-

mum;nam verba cjus audivifti c mcdio ignis.D«<f .4.5 C. Lcgimus etjam adhuc dc igne punitionis
Sulphurc & liilc exurta cft tcrra cjus. D««f. 29. 13. Simihtcr Sodoma & Gomorrha hujufmodi ignc
deftruftA'funt.Gf».i9.Z4.Legimuset)amdeignelcj>;atiindcxtraJcbovxluccnte:Ponoctjamkii-
ptura:
"
Dfi Primar. Natuil. Element, lii

pturi facr^ mentionem fccerunt ignis columnaris,£w^.i3. iz. De igne etjamjehovxdefcenciente
&holocauftumaclapides&lignaconfumente,om-nemqueaquamin atjuaEdudtu dehnpentc lo-
quitur,i.R^_g.i8.38. Qub etjain fpiritu
exanimatus cftprsefedus quinquaginta cum quinquaginta
fuis,i.R£g.i.iz. Sicquoqueertignisfeulux iolaris^.&cajterarumftellarum Itcm eft
luxmeteoro-
j
rum igneorumjde quibuspaifim reperimus verba fieri in Biblijs facris:Similiter habetur io^nis com-
munis,quem materialem vocantjEft denique igfiisgchennx;dequoloquftur,M4r.i8.9.Nosautem
iliodo ôrdine magis exadtoptogredienteslucemdividimusin invifibilem, &vilibilem acq;
ite- ;
ru m vilibjlcm agnofcimus efTe vel increatam, atqi £eternam,& fuperfubftatialem,vel illam creatam
lucempnmidicbcxqua cxterxinvifibireslucisfpeciesfuntformatae; videhcetan<7eh cuiufqueor-
din!S,auimiequefind:x: EtinhuncordinemetjamignemGehenna: obfciiruni referrepofltimus:
Vilibilemerjamdiftingnimusinmanifcliam & occultam; atque itcrumluccm manifeftam faci-
musvelei-facie luminofa JehovK vcfte lucida & vifibili obtedla procedentem , vel CGeleliem a
fteliis procedcntem vel elementarem,quxin mcteorispercipitur vel illum tandcm
, ignem vulga-
rcni 6.- materialem Occultam vero illam vocamus quxin mctallis dehcefcere folet&lapidibus,li-
.
gn:s,hcrbiSacanimahbus;quippeexquibusmotu&arteitachcipoteft,utetjam vifibilis reddatur

fcnfuiquefubijciatur,atqueoculisobverfetur, De hisaucem ordine capite fequenti breviter dii-
curremus.
/
C A P. V.
De luce myijtbih increata,, ^ quomodo adig7iis yi/ibilii naturam comparetur :

Porro etiamprol;atur,quod/ux yi/ihln^t qunedam lucis mcreatx
i£ mytfhdis myejlimenta , qute mduit,
reflexio,
LUxil!ainvifibilis&incieata,aquactElum,&terra, atqueomniatamvifibihai quaminuifibilia

formata funt,eflilludunicum,facrofand;uiTi,inefâbile,& xternum Verbum Dei.feu Meilias,&
virtusveraTerragrammati; Et/;o£ VerbumerattnprinctpioapiidDeum,&Deuserat Verbutti; Omniaperhoc
Verbumfjtd:afunt,&firie ipfofaûmeHnihil,quodfadum efi;tn ipfo vitaerat Hoc eft Vcrbum illud,in quo
:
omnia firmiter fubfiltunt,& per quod Deus fefe creaturis potenter & gloriofe manifeftavit:Hoc eft
illud Veibum,per quod Dcus ex ore Prophetarum & angelorum locutus eft, acfalutemgencri hu-
mano annunciavit; Hoceft Verbumilkid,quodpripotenterinfcrecepitpeccata mundi,atque
genus humahum cum DeO reconciliavit Hoc eil illud Verbum , quod in f acrofandta divinitate
:
conftituittertiamperfonam.-Etenim Dcus creabatccelum&terram; quo quidem ipfa nobispri-

maperfonanotatur;Secundaautem ineo,quodDeuselocutus eflhoc VerbumMi FIAT;atque
tertia in fpiritu oris ejus ; Quae omnia Deus ipfc per brevia illa jam commemorata verba ita exphca-
vit.quod in divina fua majeftate trinus fit in uniformi efIentia,nimirum,Deus Pater, Deus Fihus &
DeusSpiiitusSan(£lus;atque itatnnUsquideminperfonis,fedunustantumDeus : Hoc, inqiiam,
Verbum FIATeftaEternum&divmum;fplendor glorisdiviniE, &imagoinvifibilis divincTcfTen-
tia:,acluxhujusmundi,qua;unumquemquehomincm inhcx: mundoilluminat; Qui corde hu-
miliato& verodefiderio hanclueemappiehendit,eiprjelucetin vitamzternam.Hxcluxnonper-
cipitur oculis humanis;Sed a Spiritu,qui homini a Deo indicus eft,in hac & futura vita confpicitur:
Etenim,cumhumanum corpus,a Deo datum,fit percarnem &fainguinemobfufcatiaiTi,ita iitocu-
licjuscaecutiant, impoflibileeft eicontueiihanc lucem; neqHeenimmortalccorpusantefacftam
cIarificationemvideiepoteftillud,quodeftimmortale: Teflaturet)amfcripcuiaô»««ew«e(y«evi-
diffe Deum,nequeetiam eum vifurum cffeunquam in hoccarnalt ioyô«,donecpurificetur,&poft hahc vuam
corpori Chiiftiper clarificationemconformis,&velutidivinusfiat; IbienimtumvidebitDeum,

ficutieft. Haeceftluxillaxterna, qusprimumaquas deformesinidentitateSpirituscumPatreil-
luminavit;H£ceftSapientiailladivina,quaEccelostresab invicem fiia virtute diftinxit,& cujusa-
{pedu levia,furfum evolando.graviaque deorfum defcendendo, ftatuminata funt : Hic eft nodfls
pacificus,quo,materixhumida:difcordia&litefublata,fymphonia per mundiuniverfiieeio-
ille
nesfada,&interelementacontentiofaac htigantiapaxconcihataeftperpetua Hêclux invifibi- :
liseftcoshfuperiorisfpiritusintelledualismens, cashxthereiefrentia.elementorumformajCrea-
turarum compofitarum vita & mundi univerfalis anima Anima inquam , eft aquarum univerfa-
; ,
lium,& centrum feu punftum vitaein omnibus feminibus aquxinclufis; &per confequens prinuis,
verus,atqueunicusomniumcreaturaruma6tus;Peripfamtcrrainvafto mundi centro lupemihilo
trutinisjuftitiiEfufpendicur;Peripfamterrasmole'sqniefcit,feminariaqueineacontentacrefcunt&
mulriphcantur ; Per ipfam mineralia forma quotidie fedlente di{efcunt,& vegetabilia corrumpun-
M tur.
tijt, Sect.1. Port. Part. 11. LiB. III. I.
tui-.ut in multitudinem pcrfedionis in ftatu meliori & digniori e terra exurgant,animalia coitu mu-
tuofa;cuspiodutunt&:motulocalihucatqucillucferuntur; Pcr ipfamignis clemcntaris dclicet
cit in qualibct creatura cam animali & vcgerabili.quam minerali ; cx quibus arce ccjam clicicur Et ;
per ipiam ionis vidbilis ardcc , & cxaminaic ac depurarc iolec res impuras , atquc compolica itidcm
coinquinacainelemcncafuapuraadumuabili rcduccrcjimo vcrO Verbumagicin cu|uslibccignis
cencro quam evidcncillimc Pcr illam mana iluunc acque icerum rcilulinc, tempcftuolc commo-
:
vencur.acque iccrum (edancur& componunturjScd 6v;primum,mcdiance iftaSapicncia clarilfima

&:adluofiillma,iiicralaoslimiresincumulumiftumrcda6taeftaquavilibi!ii; Hujus Spiricus prae-
lcncia vcntia quolibcimundiangulo,tanquamflumina rapca,fcacuriic percipiuncur,nubcslanci-
bus admiiandis m acns a:cjuilibiio l'uilincncur,aquae in nivcs,gi.indinem,plu viamquc con vticun-
tur,&,quodmagiseftmiraculofum,ignisinnubiumdcnfirum&:congclararumccncroocculcatur,
ac invica «quarum poccftace in ijs ardcre cernicur: Igncum dcuiqiic clcmcncuni pcr iplam Ibper
acremcxalcacur,& acrluperaquanii acquecerraquoque eadem Vcrbi legc aqux fubtft lub- &
jaccc. . . .
Eftcrgo VcrbumdivinumluxKtcrna, Sapiencialad'ofan6la,XlciriasfeuYiicus Tctragram-
\ niati,pnncipiumillud ccntrale, perleincre?.cum&a'Cernum,refpc(tturciinquam agic &c movet

creaium,quoad lidmincs didtum flam Deus nobis lenfu dudis impcrccpubilis exiftit , ab cffc-
: &
An folumniodo cognolcicur ; ica uc homines oculis fenhb)libus,&non Ipiricualibus rcs ipeculan-
tes male aiSlorem incernum pro Spiricu.m quo habicac,(5c iplum itidem Spiricum inccrnum , qui in
hominibus cft ccmplum Dei,pro corpore male accipiant Sic icaque creacuram creacoia ncgle- : ,
(fto , malc rclpiciunr, atquc ica adtum divinum in creacuiis ignorant , ts: ob fidci dc tcdtum vili pcn-
dunt: Ettamenquacvilibilialunttxirivilibilibus pcrVerbumenehdta hdsdocet ^d/). ii. Epijli ad

HebriiOi ; Perfidcm.\nc[un,a^nt/fcimus,quod cum muhdoper Verbum Dei itafemper fit acitm, utex ijs, qtu vtdui
mnputerunt,fierent ed^quapojfunt vtden : Uiidcliquet,quoUcxlpiiicuku aqua fubtili & uivilibiliper
condcnlacionemliac illud,quod vi(ibilecft,mediantcSapicntixSpiiitu,quiinccntrohabicat,&:
omniaopcratur; Simili ccjani latione pcrhancjehovx vircucemrucilant ignes;vchcrci hiocuque
conltaiitijC. iii .uaiii vigiits Dci mniilf ri vilibilcs univerlam machinam ciicumcunc,dum pnncipium
corum incriulecum ipfos impcUens cft lia;c fccrcca & invilibilis Jeliov.-e vircus , (ine (ûa hihil
cxiftit: Nam ipiritus c)u.s igncus occulte dtliceicic; qui contiahen<lo Spiiitum inviiibilem
reddic calcm fpecicm vilibilcm , qualis confpicicur ; Qus quidem compolicio viiibilis fu-
bicb inftar fumi evancfccrct i nill actus ille divinus iua prxfencia arcana ejus partes can -
quam nacurx vinculo adligaret» N.imrecedente hocjchcvse ligillo amundo neceflc cft, uto-
mniam hylamdcformcmuerum redigantur;quaccnuscuiulquercifbrroa&cflcncia ab hu)usvir-
tutis pr,xfciiciadcpendet. Oquamgloiioluseftillcglobusl.olaris,inquo aftluenciusrtgnathujus
virtutis lacrolaridti»; pi.^fentia quippe in queiii tabernaculum pof uir Jehova! Neque tamcn eft il-
:
lalux,quiaSoleemicncui,deinuiiediata).ucislacrofanCl:xpraclcncia ; fcd eft quxdamillius rcfle-

xio,qua' propter corporis denlicuem colorata & vilibilis appar<;t,quamvis iri fe corporeis oculis fi-
nemorte ils: partisinccricu videiinequcat: Coipoiis igiturcoloratumcft, quod vidctur, 6c ncqua-
quam lux iUaDei.TCcrna^qu.Tcft (ecreca ik ablcondica Tccragrariimari vircus in qualibct rc vidbilf,
qu?fubliftac,exiftens:Angcli quidemccEliluperioiis, quiaftauccoram laciejchova;, hancvircu-
tcm pollideuc pro corpbrum kiorum mcntc divina ; itauc haec lux increatalit illis quali anima; Spi-
ritus aucem linccrus,in quo illa natat &; vchicur,cft ipiorum corpus Undc ur Dcus dicitur idcnti- : ,
tas,ica angelus eft alccritas,quatenus ex Ipiriru crcaro.tanquam coipore.is: Ipiritu llzcido ac increa-
toconflatur: Atquchinccft, quodangclusrcfpcdu corporis dicicur crcatura,&raciont.viicutis
divinsincocxubeiancis, Deus&: Jchova.appcilatur ; undc etjam angclus nuncupatur Elohiin
QinbK;imo veioproChriftofcuMcfliainnonnullisfacrxpagim locis uliirpacur , quv^madmo-
duminpr.£ff(/f«r«t«iluculcnrercxplicacumcft. Hincigicur racioucmvidcmus, quomodo Spiricus
hic San(tûs,]ehova:pacris Verbum lcmm.ajorem vcl minorem
, mateiia: multitudmcni immcr-
gcndo,omniapiiusincreata,&in folapotentiaconftiruta,ad aliquidinaftu produxcrit, &c quod
(Inc eo nihil in a(ilu perllftcre aut pcrmancrc queat. Contludimus itaquc , quod , ubi cft aliquid
vifibile,illud fiat tale per invifibilcm vircuris divinae pra:lenriam; quK in re viia ineft » linc qua ni- &
hil cxiftit,fcd in hyla; hibftancianl oihnia evaricfcunt;oC per confequens , quicquid vidcmus , ilhid
quidem Deus dici poccft Acquehinccft, quodmundus ucciquc Dci appellacur imago quippc
: ;
qui uterque tahs,qualisconfpicitur,cftpropccrDcipraE(cnciam;qui ceftcPlalmil1:a,vidccur& con-

fpicicurin fiiisopcribusaqueis, ut vulcuscrearorisin Ipcculocrcaco, luminc incrcaco polico. &
Racioauicni,currcgiones mundaniE,&rcscarundcm abinvicem diftcrant, cft indivcrfitacc vc-
ftimcncorum aqueorum ab invicciti difcrepantium;in quoruni niolc virtusjchova: tamin crcario-
ncquam poft crcatiouem divcrlimodc operata eft : Namque hjcc virtusfcu lux incrcata ingredics
inlpincuin Lmpyicum,h!cem crcacam provcftimcntoinduit;Undc Pfal.io^.ic^.z.Deuseilamiûs
himinctttinquaiu ihlamj/deaurea: Atquc hic tenuis anuftus eft quafi ipiiitualc cjus indufium , quod
cjus
; :
Db PrIMAR. NATURi ELEMENt. iij

ejus cflendam immediatc includit. Hxc
itaque eftluxillafimplicilluTia illuminansin mnfido, def
qua dicitut P/î/m.48 luxfacki Domini matown Utttiam indidit animo meo,quam &c. Et Pfalm. 1 8. 15) Tm
.
.
iUufirai lucernam meam;lebova DeusmeufJplendetHaejfctttefKbrMtneaf ; Nam

hu)us lucis affluentia homi-
nes regenerantur,mcns illuminatur,&,quodbonum ell>conlequemur: LIndcPyi/>H.4..7.I««7» fi<-
cieitua,hbova,attoUefupernos,&efficiM,Mtvtdeamtisbonum:, EtPfalm. 80. 4. Lticefaciei Iehov£ filvabitnur
Et Pfalm.i^.ii.lebovu DeuseslSol,lt(cem &gl0rtamdans. Nam,ut Sol cftlux vilibilis mundi , dans vi-
tam,vegetationem,&: incrementum corporibus vilibilibus; ita etjamSapientiadivina , quxper fc
cftSolepretiollor,&ruperansftellas,quatenus cumlucGComparata priorelle dcprchenditurSa-
pient.7.17. primo IpintuaUlllmo &c tenuillimomundi indumentoamidanonahteragitbenedi-
Clionibus la Ipiritus invifibiks.quam Sol in vifibiles: Nam in Ipirituinterno laibiturlex viva Chri-
ftijurin rxtcrno & vifibililcx illamortalis Molaica.
Ex hiijufiTiodi crgo lucis primarijE compolirione creati fimt angehjanimsque hominum:De-
indc liix illa m. gis dcorllim in materia; multitudmem fe immergens huic chlamydi tenui 6i fiibrili,
tanquam tunicam mediocrem^fcu chlamydem prion denfiorem fiiperinduit ipiritum xthereum;
,
ita ut jam profundiusin materiafiibmergatur Porro etjam in Ipifla & condcnlata Solis fiibftantia
:
templum luum fibi pofuit,& m

mundum inftar imperatoris regnare atque gubernare cernitur ; ex
quo citera aethens corpora (phxrica illuminat,imo vero in ijs habitat , &
ad centrum ufque pene-
trat :In materis Vero mukitudinem altius adhuc defcendens nube obfcura quafi toga tegitur;
Quinimoetjam adterramufqiiedefcendensha:c Sapienriafocietate hominumdeledatur, ita ut
fpintum &membrahuinana fibitempknnconftituat.- £r<ff,inquam,cum 'D.'ôa.nne, &eRintene-
brii,fedtenebra:eamnonreceperunt; Erattnmundo ,& tnitndusper ipfamftctuseil &mmdus eamnon cognovtti
;
U: igiturmca'loEinpyTeoerat,featenusmensdivinaappellaturka:clux , qux in Ipiritu angelico

ftatuit tabernaculam luum In coelo aethereo mundi annna &Mctattron vocatur;in elementis for-
;
mavivificajinhominelu>:divinailIumiriansintenebris,& cuiteniebraE furit,ut dies;&in omnide-

nique cieatura,ejus viti,efle,& adtus.
Exquibusli;jUKô conftat,quod Deus fit,omne quodeft; quatedus nihil eft prxterquain il-
lud,quodDeu^ruapuc(cntiafacittaIeelIe, qualecxiftir.Infinua erg4 cfthujusS.ipientisleu Ver-
bi divini virtus,mcffabilis e)us proprietas ; Nam,ut ab homineincipram, hiccflenria invifibilis pe-
netrat per aarcs in corda humana,& purgat,emendat,ac prarparat Spirirum hominis in corde eius,
idque ita illuminat,ut veram fuam habitationemjpoftmodum in eo Spiritus San«5tus fele movet,&
hominc ifto ea ratione ac modo operatur, ut cognofci ex illis poC-
efticax eft in iilo,ac frucflus (hos in
ficSpiritum Saftum ibi habicationem fuam conftituifle: Unde in tali homine Sol lucet,ut ad fplen-
dorem ejus vidcantur,opera bona &
mala,ut,quae bona (unt . iaiidenturj mala vero culpcntur , re-
prehendantur,&inmehusrcformentur; Hicluxilltmtnatomnem hominem,qni venttin htincmundttt»,
& ambulare feu vivere in hac luce defiderat Hxc eillux illa increata, qux, uc diclium eft , non pcr-
cipitur ocuhs humanis,(ed (piritu,qui homini a Deo inditus eft,& quae Ipiritum hominis illuminat,
& in amore di vino accendit,& excitar,acpeccata,fcelera,& crimina igne fuo eonfumit hominem- ,
queab illispurgat& cmundat,nonfecus,quampurgaturaurum perignem vifibilem;E/?enim Ver-

bum lehov&purum utargentumpurgatum,incatinofeptie.sdeficatum, Ffalm. z. 7 Undeimpuritatcm non
, i .
permitritinis,qui conriduntinipfo,juxtaillud,Plalm.i8. 31. Verbttm Deipurgatipmum eH chpettsom-

mbus,quife recipiunt ad eum Comparatur enim haec lux invifibihs cum igne feu luce vifibili (qux et-
:
jam abeadenvatur) in rebuseorporahbus&inoculosincurrenribus, Erenim illaresiftasomnes

vifibilescxteriusilluminat,tovet,accendic,&itenebrishbcrar,purgat,emundat&tran(parerefacit;
cxquib.pofteaomnisgencrismirabihaopcraprafparantur,&inlucemproducuntur;Nullus lapis,
nullumq; metallii.lign u,os,aut aha corporalis cflen tia ej us cft duririae & firmitatis,^n relolvatur; &
omninoetincinercsredigaturpcrigncm;quemadmoduMoyfes illumnovirerleurecenseredlum
vitulumignecomburebaradpulveresufq;!nfolitudinc,&pulvercsiftos bibendos fcuhauriendos
cxhibebarpopuloinaqua;lUudautemc(iineopraecipuum,quodnullam rolerat impuritatem,o-
mniaque illuminat,calorefuo fovct,& immutatjatqueetjamtranlparere facit: Perignem ex om-
nibus rebus vifibihbusehcuurfal,oleum,fuccus,vitrum,&colorcs fcu rindura;'. Inigncergo&
lucecircahujufmodipurgarionesjfeparationesjdecoclioncsmaxima dehtcfcit fcientia; quifipein
cujuscognitionenonparumverriturverorumartificuminterelle ,utnimirumperhuncipfumpol^
fintpurumabimpuroputamine feparaic&verameflentiamuriliteradufum-rransferre Vixprs- :
terAlchymiam reperitur ars aliS , inquatot fubtdiacompendiaadhibeantur, &tot urihtates in

medicina &ali)srebus ereentur: Quihancartemnovit,illeaptior, habihoij&agihoreritadom-
ncs reliquasartes;adhibitatamcn in hacredifcrerioncfeudcxtrehscaccipiendo: Vixetjamrcpc-
ritui ulla operario manualis accepta lcu grata magis , &
jucunda , quam hxc ipla qu.-Eper ignem cx-
peditur. Porro e tjam hacc eft omnium maxima & efficaciffima ignis operario.quod per eum com-
burentur&renovabunrur fecundum voluntatcm fuperfubftantialem CGelum& terra.
Dicimus ergo quod ha;c ignis vifibilis operatio fiat, feu procedat ab ignis feu lucis in-
M 2 crca-
8 .
114 Sect. I. PoRT. I. Part. 11. LlB. III.

creatxaduidquofoloomncslucismundanxaftustanquama fontc ludclo,em3naie cognofcun-
lur ; Nam,li,quocl vifibilc cft,inviiibilc crat,uc ibpenus dcclaratum eft,fequitur,quod attor in vi- m
fibili fpiritu lit etjam idcm prmcipium occultum i>: intcrnum,quod agit in Ipuitu jani oculis carna-
bbusmanifcftoi At verbumincrcacum agcbac &agit in Ipiritum invilibilcm trgoctjam Vcrbum ;
fcuLux irictcata agic m

fpiricuiTl vilibilcm iScdcnlum; quatenus c]uoddcnfumcft,cft;Ucutillud,
quod fubrilc,&: vicc vcrla. Produxit crgo Verbum aquax occultatas in Ellc mvilibilc fuo adu , at-
quceffccitetjam fuacomprcirionc,utiliud fjbtilc ricret dcnfum, & fpifliim, atquc vilihile itc- •, &
rumlecundum bonamfuam voluntatcm vinculacompolitionisrclaxando corpusin fpiricum mo-
tu rctrogrado rcducct &denfum in fubtile,corruptibile in naturam :ncorrupiibilcm,tcrram in cce-
lum,vilibilc ininvifibile: Atqueita quicquidinhocmundolu.iutagitur, iliud piotuldubiome-
diantcMeilia Sc vircute Tctragrammati erticicur,fuie quo cft iTiors,quies,adufquc & motionispri-
vatio.
bicitur autcm hxc vircus primario vel fecundario movere.vel proxima aut remota rerum cau-
iaeirclccundum profundicatcm cjus majorcm vcl minorem iri re materiali. Ex his igiturvidere
polTumus^qudmodo Deusdicaturintra omnia & extra omniajvidelicetintra omnia,quatenus om-
ni<;creatuiaeilocoindumcntiinfcrviriatqueitadubitarequispoccft,AnDeuslicnatura,velanipfa
naturafuDeus: Acvcroquatenuseftinfuacirtnti.-nuda&dctcdalineuUo vcrtimcnri autlatibuli
matcna!isrcfpedu,eatcnusexcraommadicKur,fiquidemnoncoacinetur , icd omnialiio iniinito
•amplexu comprchendit.
C A P. VI.
AmpLorde Vniyerfalis myjiici Verbi,fiu lucismcreatte natura difcnrjiis,
tam m uniycrja natura humida Mem cûam m i- j
ZneaShm.
profundiorem de ineffabili Vcrbi di-vini myfterio difcurfiim inftituamus , intelligcndum cft,
UT quod illudlitlux,pcrfc,&inlc invifibilis,& ibloinctllcdupcrcipienda;
c1:usclfcdum,fubjcctum,in qudincft.lcu vcftis, quaindu'tur, eo magKcolorata, Kuequadam
Ectamcn,obejusa-
&
vilibiliornaca cft,quoinlpiJlicudinefuadigni()reft&honoracior,ucjncorporcSolari5:lpiiitudi-
gnillimo r, Hc nubis Undc lux vifibilis non cft immcdiatus aclus hicis 3eccinaf& mvifibilis
: , fcd il-
liuspotiusctfcdus,fcurcflexioindignumaliquodcorpuscoloratum. Facitctgo Vcrbumdiviniim

taminvilibilcs quam vifibileslucis lpccics,tuminco;lo,tumintcrra; invifibilcsncinpcûbilpiri-
tusifcuindumcntaillud rccipitniialuntinvitibiiia&tcnuiajvihbilcsautcm pcraccidcns,ubifpiri-
tusluntdenll& vifibiles, cjuippcquifuam viiibilem&coloratam conditionema rcflc.xionc lucis
divina: rccipiunt. Dicitur tamcn lu- lefpeclu vcftimenti, in quo cil-,naturalis ; rclpcdu vcro fui , &
fineullacetûiTlcncinacuralis conlidcrationc , lupeinacuralis, quatcnus ajodfcu fontefuperiiib-
ftantiali Qui v. lint hujus lucis divnix cftedus in univcrfa maflaaquea , qua- pcr liiero-
proinanac.
glyphicu *ia Mcm,dcnocatur,quxve lint egregii proprietates in fubftancia lucis feu ignls crcati inli-
nitum cquidC- foret hocin loto cnunciaie A tc.-inien,ut fecundum i.iciarum litcraru lenfum loqua-
\
mur,in vcnimus, quod hujus virtutis lacroianCt.i; cxpanlionc &c dilntarionc rcs omncs vi vx 5c acti-
V2rcddantur,nubcsdenl«&congelat.tdiiTipentur, aqu<E marium turgid.tcfliciantur acfupcibe
mobiles,aerque univerfus fiat calidiot Econcta vcro ejus contracftione fpiricus cor.gclatur
: fic , &
denfior;aquainnives,glacicm,grandincm,gclu,&pruinaincondcnlacur.Similitcr, uc dilarr.iionc
facultatis lucis pnncipalis calor in aqua cx;!gicatur;Sic ctjam cjus occultatione contradione fri- &
gus habct dom inium Porro ctjam eft in Verbi potcntia , ut remancntc lucis ejus in coi poie colo-
•
latocffedtujcalortamcncorltrahifcuimminuiacdclcri pollit, &pcr confequensfiigusprxdomi-

nari juxta iihid Saf. 1 5 . 1 Agnem Dms niittg.u,tic combiirat, modo ignmfactt arden inter aquam ; 'Eitbid. 1 1
,
Ignif ineR nivi (^ glacieitipfu vero viiuime Uqii(fcentibiii : Namcrcatura tibiiquifctifti omnia lubicrvicns
ad punitionem contra injuftos mienduur , & rcmittiturad benciiccntiamijs
, tc. qui confidunc in
Qaomodoetjam.-\quacondenfcturabfentiafaciciVcrbi, &iteruniejusprxlcuciadil]blvacut nos
doccc locus ille a Pfalmifta Rcgio nocatus Pfalm.i^j.a i6. N«Pi: tmittit Deusficut tanam, &pruinamfic-
utcineresdiJperguJeijctlgeluftiiivitanqUdmfrufia-,coramfrigoreeiusquisrefilhtiEmitteihverlumfr liqueft-
(it ipfum\fimiilac cffl.it ventuMlfuiitit , effliiunt aqnit. Fx quibusinnotclccrcvidctur, qucd occultacicme

virtutiscahd.vVcibifculucisdivinxfriguspcrm!ttaturpri)tdomiriari,itaut nubcs,innivcs,grandi-
nem,&gchi condcii(cntui;nt Vcrbi leucftedus VcibiinnubccmilIionc,accalidocjusaftlacua-
qiu-e congclat.vdiirolvuntur,&diffluunt,atqucrevertuncuraiiivclc-ugrandincinpluvias; f rgi-
mus ergoventos ,tijnitriia,Hubcs, exbabtiom, &
proceUof foiuntei tjf.cereftu induccre Vtrbum Dti. Vfalm.
14S, 8. Ex quibus vidcrc licct , quancam poceft.icem habcac Veibum in aquis j tam in ra-
rum congclatione , quam diflbhitione , pcr conlequcns & ad mallam aqncam refiigc •
t.and.m1 & calefaticnuam ; hoc cft, in produdtionc caliJitJti' & intioJuctione frigiditaii.
au
a: e
Db Primar. Natuh. Element^ ii^

fiia occultatione: Similiter,quam efficaxfitiuxiUafacrofandainrepnmendo viresignis manitefti
& viiibilis , ipiafque ad punitionem exafperandas , nobis non modo in loco ilipra allegato , fcd ct-
jam in mukisalijsdeclarant Biblia landa: Namjehovainmitigatione diciturbenevo-
fui ignis
lcntia , mifericotdia , & benignitate plcnus -, atqife ita luxfacieiejus dicitur ntaximam Utitiamaffema-
mmo, Pfalm. 4.8. illuminare tmbrai,& candcUmfcu ammam^Vfalm.ii .i^.efficere,ut vidcamus bonum^vfalm.
4.7 Effcfalusji:p,& robur intx, Pfalm.zy.i.dc quod m eafalvabmur,Vfalm.% 0.4. itcm , Sol, dans vttam
.
&
ghria)B,Pfalm-S ^.11. Sc ficin ca:teris.At vero ,quatenusintenditur ad poenam , eatenus diciiurira
aiCjLic a;ll:us Dei , ut Pfalm. 6.x.&ii.i.lra lehoV<e eHaJluseius; Et Pfalm .11.6. Depluitfuper mprobosprui-
vml'.zPralm.ii.i6.&Z^.i^.lralebov£utigniiconfumem; EtPfalm.y^.ii. Igniilehovtsaccenfus erat inla-
(o-':t;' ./:: :ya arfirat tn ifraekm; Et Pfalm.ji.Gylgneahfmiit Deusitnpios ; Et Pfalm. 79.5. irafcerisineter'
n::r: - L:r':lutignisz,clustuus^Funde£jiumtuumirialiasgentes&c. N3.XU confumptorconfumpfit lacobum;

E; r -".Miiiexardcfcensiri coetumlfraelitarum;¥lammaincenditimprobos;EtPfalm.iQ6.}t.lraDei
pri,\:is:xcitu:.i,Sii.y-l.tei: lob.i.iG.lgriii nonaicerifusflatuconfumeteumâzqaeCic in citeris; Nam,juxta
illiid tnv-:>d\tb\v::Sdpient.i6,ij^. Creaturaignis Deo,quifecitomnia,fubferviensmodoadpuni-
tior.c. -.lui contruinji!ftos,modo remittituradbeneficentiam PrimoauteiTi,quodignis :
ruc',\-;, :; ;j Deofubferviens,dcnotanitlociillihicfubfcripti: NimirumPy<j/?«.io4.4.dicitur; Ottjp-

cisa.igilosfpiritus.&minijiroituosignem urentem,Etlob. 38. 55. Fulgura nunquidmittes 'i&ibunt, & reverten-
tta diceiit t:bi; Adfumus. . De angelis etjam,quifunt lucis in vifibiiis fpecies, fic fcribitur, Pfalm. i
o 3 zd;'
.
&c: Miniftri facientes placitum cjus; Sicangelus in i-

Jiigdi Dei validifimirobore,efficientesverbum eius,
giie vifibili apparebat Moyfi emedio cujufdam rubi Fxod. 3. EtprrEcedebat caftia IfraelitariUTi in
columna ignis,&: nube. Fxod. 14. 19. Sic angelus afcendebat in flamma holocaufti ad ccelum co-
ramManocho&uxoreejus.Iaii. i^.kJ. Quodaiitem ignis viitute divina intcndatur ad punitio-
nem,legimus,primo,Lcvir. 10. x. ubiyidehcetignisegrediensaconlpedlujehovsexanimavitfi-
lios Aaronis.,(S<: mortui funt Deinde,NttJ«.ii.4' i. Ira accenfus eft Jehova, & excandcfcens in eos ira
:
ipfiiis confumpiit eos,qui fuerunt in cxtremitate cafttorum fed clamante populo ad Moyferi,fup-
;
plicavitlvIoyiesTehovic&comprefruseft ignisillciideo nomen loci ditSiim

eftTdtieM, quiaexar-
eos ignisjehovs Et Nttw.i<J. 55. Ignis a Jehova egreiTus confumebat 250. illos vir os qui ad-
ferat in
mowc}::intth.m Similitei: Deut.:;i.azt.Ignisacce)tfusenir£mea,quiardebitufqueadimumfepulchrum,ab~
:
fumetqueterram &
proventumejus , &
tnfiammabitfundamentum montium. Quibus docemur , quod fa-
cie igneaJehov£,hoceft,excitatione virtutisigne£Ejchov2,qua:eftVerbumejus, &luxa;terna,i''
gnis creaturs anima vivificatur&: provocaturad extremam fuaevirtutis naturae violentiam & &
cllicaciam exequendamjNamigneaVerbi virtuseftanima agihftima &vivaciilimaignis: Quare
virtute illa in Verbi centrum feu AleirisE unitatem rcflexa, remittitur mitigatur visignis ; At yero &
fivir£usillarelaxatur,tum etjamignesin kpidibusconclufosevoGat,atqueillis,potentialitcrin la-
pidibus& occulteoperantibus, vimatquea6l;umtribuir,nonahter, quamvidemusintormenro
DcUico pulvere ignco oneratojquippe in quo pulvis ille,nifi vivoigne accendatur,nihil agitjaccen-
fus vero vim atque poteftatem ingcntem in aere exerit Nam,ut Verbum divinutti crat lucis , mo-
:
tus,atqueadluscujuslibetin rebuscreatisfons,principium,&origo; ficctjamadtiisille perabfen-

tiam fui primi motoris quafi mortuus eft,& non apparet ; pra;fente vero eo revivificatuf priftinam-
quevirtutemrurfusacquirit,& recuperat: Sic medianteverbo& Ipiiitu igneo Mellia: refurrexit
Lazarusamortuis;quoniamvitaeejuscandelapenitusextin(5ta,denuo lucisincrcataEpraEfentiade-
/ubitofuitilluminata,&nullainterpofitamorarevixit; Atque h^cerit ratiorevivificationis&re-
furredlionisinquohbctdefundojdienovillimo. Sedadrcm redeundodicimuS,qUodetjamignes
quafimortui, &inlapidibus&lignisquafi quiefcentes, acinniera duntaxat potentia exiftentes
er afpeftus divini prxfentiam exagitentur &in adumreducantur, faiquc creatoris voluntatem
lubito &velociterperficcre atque executionimandaregeftiant: Siclegimus Ittd.^. 11. quod ignis

rupe feulapidefub quercupervirtutem&fblumcontadrum virgaEAngcliafccnderir,rapaciterab-
fumens, &efticacitcrdevoransholocauftum Gedconis: Similitcrpra:IenteJehova ardebatigne
monsSinaiulqueadfummumccelum.Dm.z^. Sed &optimehoc confirmatur 5.f/>.i(j.i8.Deiisi"
gnemfacitardeteinteraquam,utterra:iiiiuftcsfoetuscorrumpatur; Porroctjamdicitiir, i.Sf^.iS.
38. quodignis Jehovae cceIo decidens confumpferit holocauftum , ligna, lapides , acpulve- & &
remiplumj&quodadeo etjamaquam, quaEcratinaquzdudUjdelinxerit. Ex quo etjam deim-
menfa ignis, ultimodie omniapurificatUri , proprietate &poteftatejudicarcpofliimus Et tamen :
nihil aliuderitillarerum confumptio,quamcaruminpnmammateriam &fimphcitatem redudlio,

hoc eft,ex re vifibili,impura,& coinquinata in rem puram perfpicuam & invifibilem tranfmuta- , ,
tio. Nequeigiturmirumeft, quod ignis intendituradpunitionemvirtute Verbi,cumilludfirpu-

rilfimusi^«Mm//tt)m«,juxtaD«<r. 4. 14.^^41. 18, Quiideodicitur confumerts,quiadeftruit,quod
impurumeft,pd'rumqueconfervatjitaut,quodnobis dicitur punitio,ipfiDcofit juftitia a:qui- &
tas; Quam tamen fiexerceretergaomnesimpuros,quis coram eo Confifteret? Conveitit enim
f\am iftara contraimprobos,parcitqueijs,qui confidunt ineum,nec,quodpoteftfacere facit, ;
M 3 juxta
iz(j Sect. 1. PoRT. I. Part.II. Lib;III.
\\ixxa.i\\udS3i^.uMifereruom7iium,quiaomniapotes,&difmwbspeccatabonwnim,utrcfipif(ii)it &c. Ecqutd
aut confervu[umfuijfet,quod non accerfivijfes ? fed parcis ommbul
aHtem mAnfurumfuijfet aliquid,nifitu voli: iês i
to,quodfunt,6 Deusanimarum Sap.ii. Atque hoccft illud quod dicitui fupra; Rcmittitui ignis in bc-
neficentiam : Nam
Jehova oftcnderct tacicm ftiam mundo univcrlo,ncccfle eflet,ut oninia mo-
li
rerentur,vel transfigurarentur; quippecumcorameonihil impuntaris aut poUutionis pcrdurare

EolTit Quare juftis remittit,& reprimit Deus ardorem ignis , in quo Verbum praecipue ineft,&in
:
encficium corum iUum benigne convertit .Sicdicitur, quod ignc lucentc pernoctrcm totam dc-
duxcritDeus ifi-aclitas.F/îw. 78. 14. ubi,juxtaillud Sapter.t. i(J.i8. Deusignem ;«K»^rff feu mitem
ieddit,uti)!uminet,&non,utcombuiat. Atqueitavidetisluculcnter,CLcd:orcsBcncvoli,&dili-
gcntcr illaintuciiccs, j quod Vnbuni lcu vircus Jchovxhabeacomnc rcgimcnin aquaixiniguc j
iic quod /îMem.&UJShincicaturx, feu pnmx matres,lmtminiftii,impcratoxtcrnilpirituslu-
cidifummeobedientesacmorigeiijUtpoteadcujusexemplar formatae funti <Sc quodlinc quafie-

iusinftrumenta,quibusvcIigneo vclat}ucomodooperaturinhocnuindoi cjua; non alitcr inten-
duntur auc rcmictuntur proarbitrio lua* .inima-,qi: a: cft Vcrbu,Mciri -.s.fcu S-picnna xtcina, quam
Ducis cujufdam expercillimi gladius,qui in hoftcs ei objectos,& tandcm iuba6los,vcl fe veritace &C
violcntia, vclclcmcntiaac bcnignitate ufurpatur & cxercetur Exquibuserjamfufficienter pa-
.-
tct,quoH mhil omninopatiatur quik]uani,nihilqucinmundo un)verio.igatur,pra:reiquam, quod

abilloacTiUomnium primo,abiUalucc,oinnia fuo moderamine gubcrnantepcrficiiurj &. pcrcon»
fequens nihil ad bonum vcl malum moverc potcft,nili pcr dilpohcionem Verbi di vm;,cujus radios
fccundumplus velminusincu)ushbctrciccntroh.cbitarcnccclIccftiarpotefincquibusinipoilibi-
lecxiftimamus,utquicquamconhftacaucactupeimaneat.-Atqueha.cciacnuio,quodPlatonici,i-
hioveroi?>:Pvi:hagorxi,omniaDijsplcnaelleautumabant; quos tamcnomnes ad unitum, tan-
quam fontcm,rct:crcbantJovcm Et Placo omncs admunmc,m abfijueluminedcDeo miiinne loqueren-
:
fwr: Alijquedixerunt,^«orf,<jtt<t«/o/)/tti/rtt« atiquid in fe (OHtinet ,tanto pUn Deifibi vendicare dibeat EtD. ;
Aiiguftinusy//^v>' Genef.2<^no\n, luccm ellc rem totius compofitionis nobiluHmam &: digmflimam.
Imoveroaliqiiiobhocipium Solem.&Lunam &ftellas fcceruntlibiDeos; mterquosecjamin-
fciiiccm Ju. ia jrum turbam numetabo qui vcrum & ccntralem acpumftualem & unicum Dcumi
,
,
fuumimpie&profano nlorercijcientcsatcjuc.miferccontemncntcs, ignem fupcificialcin & non

circntialem,principi4tum& faccunipotius,quampiincipiam & caufam , aiquc ita cicatutam po-
tius,qnamcicatoiem \v.ncranatqueadoraievolcbantiNami.Rt^. zi. 3. Extruxitaltaiiatoncxci-
cituiccElorumi & tbid.iy.^. Similiccrcos, quiadorabant Baal,&Solem,&Lunam,&Planctas,
dcnique totum exercituln coelorum Arcjue ita paflivum
: &
mformatum pro primo adivo & forma
fupcrfubftannali , corpus co)oiatum , vihbile & creatum pro fpiricu invilib)li,a;tcrno & increato, ,
malapcrtedudtiaccipiebantjnonattenJciitesadilludJchov.-EmandatumpcrMoylcnpublicacuni
Deut. 4. a. 1 6. y.on refpicm SoUm,Lunam,4Utfiellas,aut uUam hm exercttits calefiis , ut incurvanste iliis colas ea.
Eccerteintcraliasidoloiacriariniquiratespiopinquiusadtcmacccdebac abominatioEchnicorum,
qui fiiios luos nanfmilerunt per ignem;afgucntcshocipfo lefe agnolccie quod Deus quem ado-
,
,
iaredebcrent,inignismeditunio&occulcom.qneat. Scciquidijsopus cftDei radiumin ignc, aut

Sole,aut aliqua aiia re creata adorarc,cum Deus fons rc ." m ,& Sol,gratiam ,lplcndoiem,ac gioriani
.
dans tam fpintui, quam corpori , lit in intcgra lua eflcntia in luo rcgno fupeiellcntiali, c x quo vitae
lerumradiosperVerbumm crcaruias mundanasinfundit.quibusexiftunt.VeneremurcigoJeho-
vam in fe,& per fc,cxtia omnia,& in omnibus exiftcntem creaturas autem vifibilcs, in quibus tan-
\
quam vi-a exiftit,nobis viliores elTe pucemus , ucpote qui fadtifumus ad cxadam ctcacons noftri i-
maginem Colamus, inqua)n, Dcum , lcu Veibumin naturahumida & ejufdem compofitionibus
:
occultatum,&cxtra omniaomnibus impcrans natutamqucipfam contemplemur & admiremur;

,
dtVerbiilhusadorandicfte6tum)Cuilitlaus,honor,&gloriaina;cernuni.
C A P. VII.
iûomodo tcta majpi aquarum creatamm , mediante Verbo m tres
cxlosjh difiinUa.
NUmcrisdierum(pintualium,inrerlucisvidelicct&teiTaE: creatiohem Cquibus Deiis opetatUs

eft m )nundum ad div)dcndum eum in rcgioncs diftm.dlas ) ;plc numcrus coeloru)n leu rcgio- ,
num iliorum c Ipondct Atqui tiibus diebus,feu tribus Spiritus app.iiitionibus creatus cft univcr-
1 :
fuslp)ritushum)dusiHigofpiritusilic integcr in ccelos trcs d)vici]tur inter quos opuspn)nidici ;
eftd)gnius opcic fccundij&iliuddcniqueopusfccundidicidigniuseftoperediei tertij. Nume-

riluijus & dignitaris incnnonon tac]tD.Pauius,quandoj(f/n/tty«/*iw«W«w («'«'« raptlwifHiJfe , ubi
resfiiipend.u & iHeiiairabiksviderttjUtctm.
Hos
Db pRlkAR. NaTUH. ElEikENTi
iiy
Hos equiciem cceIos fecundum chai-adterura nominis Tetragiammati exemplar creatos cffe
diximusjin quo nomineprobavimus,quod n He propinquiusipll 'ijocljtanquam perfedtionis lou-
tijfit coeli fupremi ac dignions typus leu imagopropterpropinquitatem ad unitatem Sic etiam vi- :
demus,quod,quomagisadigneiiiaccedit obje(5tum,eo efticacmsagatignismiilud; &:percQrife^

quensperfedionisluÊdonumliberiusciimpcrtitur; Jodergoextraomniaminfice ilhuninavit &
gloriafuabeavitcQshmiEmpyreumprimo dic ; in quo limplex compolitio fada cft, conftituens
niJah.-Poil:ea,diefivcihummatione{ecunda, adexemplum Vaulfoimatum eft coElum mcdium
feu aerhcreum,in quo eft media compoiitio, videhcet ex H^Jah , &c 1 Vau ; quse eft ^T\i feu figih um
viia:naturahum,&diciturcompohtiomedij oidinis;quiaibi cftdupiex r\> videhcet nin T\'' ,&a-
hudr\feulpuitus occukatusfubradijsunit.uis Vaui ;cum nfit quinque&Yfulex.- Unde, ut H"'
Jah prima compofitio eft in denario numero ( nam habet kCe ut i o .) fic IfT^ eft in centenarioiquipi
peubidupiexf^ftatproduphciciphra,&unitasfuper r, quinquein VauproJod;hocmodoioo.
UndehKc compofitio eft quadrata, quatenus e|us radix eft lo.vel fuperficiahs , quia ejusHnea
.' -
eft,.T. ,
,
Porro etjam ,-j ulcimum eft icon

infimi,quod eft compofitionis mundanse ultim^ ex ele^
cosli
inentis mateiialibus compada:,ita,ut nn^ cum "'Jod faciant numerum millenarium , ut lo o o qui .
eftcubicus quadratiioo. vcl corpusfuperficiei ir\'>; hoc eft completa mundi perfedio ad iimi-
htudinem completinominis Tn"' Jehovs. Undc manifeftum eft, quod tres fint coe1i,&: quod cce-
lum(upremumfitdigniusinferiori,quatenusdicicurfedes&;locusJchovaeobdignitatem :Imo ve-
roubicunque Jehova eft,fiveincceloquoadnos,hveinlibero aere,(ive inaquis, fiveinterra ,ibi
etjamiiinthiomnescoeh,&ip(e indigniorihabitarcfolec; Quod qiiidem licet quibufdamridi-
culumvidebitur,facris tamenfcnprurisremicafeiehaberedemonftratur: Nam Proverb. 8.i8. Coe-
hm &nubesfuperioresfupernefortificat£diaimaj:; Et P/i/w.Sj.y. Deoleboviequismmbefupertoriparexifii'
matur; Undeparer, quod, ubicunque Jehovahominibusapparet, ibiemedio hujufmodi coeIiIo-
quaturûtietjam cxvihone Ezechiehsw/'. i.videre.licec;SimiIiter£/<r. ^. 4. i. &:ahbi: Demultitu-
dineetjamccelommloquiturMoyfes Deut.io.jf.CccliccelorumfuntDeiDeorum; Ubi intelligit Em-
pyreum illud,e cujus ccntiogloiiajchouae emicarefolecVerbumqueeiFunditur: Atque hoceftitf;*
domusDci^ds qua t^falm.io^.^. verba fiunr, cujus quafi aulaeum eft coelum fecundum,fcu firmair.cn-
tum. De his caeiis fupremis loquicur Nehem. 5) 6 his vcrbis; Ca/w coelorumfecit hhova ,
. . omnemexer- &
cttumcorum: Poi:i:oezja.mdickPl'a.\milL\x,Deusinftdetcceloccelorimantiquorum; hoc cft , ejus locus eft
&
prima antiquiflimailla regio coelorum , qiijs die primo , cum apparitionc Jod, in mundo manife-
ftabatur,&inquapiimumluum habitaculumpofuicDeus in hoc mundo.- Secundum ccblum eft
firmamenrum,feu expanlum,feu aer diftenfus,feparans fupremum
illud perlpicLiijra,quod dicitCir
ab obfcuranube,fcu infimo,ut teftatur Moyfes;ubi etjam in ccntro folaii Verbum divinum ftatuif
plufquam regale fuum palarium Nam hoc Verbo eitam firmati funt cceli Ffalm.^^. 6.quippe quod, fub
:
, ut aiiimnus cunda componens , proverb. 8.17.

nominefapienttre, cabrumjlriiciur^ aderat Quod erjam illud
{patium elementare fub Luna exiftcns coehim dicacur,nos docet lacra fciiptura;uti Genef.1.7, o.Vvla"
EtDeut.u.i.j. Ccelosclaudetlehova,utnonfitpluvia&c. iihia^lum^w aere, &cocoperfpi-
tiiiacceli&c.
cuo accipicur. Quibus docemur,qi,iod ccelorum diverficas confiftat,in diverfitate nubis &: quod ,
finguhcceh fintquafi nubcs denhta,tc velfubtihcateab invicem difterentes,qu;5admirabili Ver-

bi virtute altiori vel deprefHori locofulpcnduncurinhocmundo: Namadmitabile eftrerum ex
Verbodivinoligamentum.quo quxlibet earum j fecundum dignitatem aut hieritum fuum, in
loco excelfiori velviliorielevantUrautfupprimuntur.
Quodautem ccelum quodhbetfitnubes,afllatu Spiiitus jgnei hucatque illucadnutum di-
vinum mota,docemur hifce Bibliorum (andlorum locis Proverb. 8. z8. Coelum nubesfuperiores fuper-
:
ne fortificattm. Ez Pfalm.i^.y. Ccelutn dicitm fuperiorinubes Et Pp/w. 104. 3. Coeli fupertores tegun-
,
tur aquis a Deo : Aqusautemfubiilesfuntnihil aliud,quamvapor (eunubes; &nube< fubtiles ni-

hil aliud funt,quam fpiiitus: Imo vero nubes func aulxum illud domus Dei antea allegatumj
juxtailludctiam Pfalm.io^. 39. ]<Iubemexpandil Deus pro tegumento; Et Exod. 40. 34. Nubes cooperuit
tentoritm conventus; Et nubesdenfafuntvehtculum Deifeuciirrus eius , qui itat fuper alts venti,
Pfalm. 104.
Intclhgendum ergo eft , quod,uc funt nubes quKdam denfs & perceptibiles ,itaetjam fintnubes
fubtiles&imperceptibiles ,invifibiliaecernicatislm;eiepleriflim£e; imo vero& fubtilefitdenfum
atque iterum denfum fubtilc ; Et id quidem vc! contrahente vel dilatante res illas Verbo,feu virtu-
te lucis increats qua: agittam in fpiritu vifibili,quam invifibili.
Videmus ergohicrationem,quomodoaquaeperGmanacionem ajoddiftindtae acque divifx
fint in divcrfas regiones > quae coeli dicuntur Apparet etjam, quod hi coeh nihil ahud fint,
; .
quam nubes grolfe vel fubtiles , alis ventorum ex thefauris Jehovx egredientium in vafto
mundo fuftentatas. Obfervare etjam polTumus , quod major vel minor lucis adus fitcaula
tam imperfedionis , quam perfedtionis , tam Ipiflitudinis , quam. tenuitatis, tam vifibilium,
'
M 4 quam
,j,« Sect. 1. PoRT. I. Part.II. Lib.III.^
quam invilibilium,tam corporum,quam fpirituum.Atque hoc omne ctjam itidcm dc ccelis Micvo.
cofmi intcUigendum eft.
Ex pr<£Cfde»rit«;etjaminnuitur,quodSpiritusmundanu$,tam aereus, quam ithcrcus modo
,
inefFabihafpirituigneo&divino, fculuccinvilibiliadimpleatur; cujus quidcmkicisglorianon-

nunquam per acciciens,DcoJcho va fic volence,ocuiis humanis revelari folet. Sed quoniam de hu-
ius lucis dilpofitione tam naturah quam fupcrnaturali,ejufque in Macrocolmi & Microcolmi ftru-
duraefficacia&aduftupendoantcacopiole cgimusplurahocloco nonaddcmus. Poflcmushic
etiam de i<^nc naturae dilcurrere,verbigratia,de igne Gehennjc^de quo loquitui Matth.io, dcquc c-
ius loco.fcdc, obfcuritate & violentiserationc iimiliter de admirabili Vcrbi lucidi digito , viam ad
•,
Paradtfomdenionftrantc; demirabilibusmyfterijs aluce tam vifibih quaminvifibihprolaris; de

aneelorummalignorum,feulucis obumbrati&tcnebrofsrationci deangciorumbeiiedidlorum
&illuminatorum perfettione,virtute, beatitudine, & familiaritate cum vnis bonis dc magifterio
j
&adminiftrationccjusinmundo;&quomodo angelorumtambcnignorum,quamm.ilcvolorum
multitudoinfinitaperomneopacum &:pcrfpicuum vcrfctur, fimihtcr de incrcdibili hicis divin.iB
lIrim&ThyminproprieMte,confc(Stione,&ihveritacispracdi6i:i6neefficacia, vidclicct quidn;im
fit Urim &
Thymin,& quid in lingua fanda cx charaftcrum fuorum figmficationc importcc , ac de
ratione,qua Urim pofiit ufurpari,& qua ratibne pracparare feCc debcat homo ufurus hoc Ui im; uti
alijs lucis myfterijsjutpote qux omnia ficri & haberi pbfle ex aliorum traditione per-
& de infinitis
ccpijfedegomet peccator,ignorantiaE tenebris adhuc immerfus, taliiim tantdrumquc myfteriorum
cognitionc me indignum fateor,adeoque ctjam brevitacis ftudio ca lubcns hic omitto. Conclufio-
nisigicurlocoimprsfcntiarumdeeoduntaxatbenevolum Lcftorem commonefadliim volumus,
<ûod de lucis qualitatc ncmpe de caliditate , a lucis adtu & motu procedentc, qiia: frigiditati pro-
,
pterejus cum quicte concordiam adeo contrariacft,tam in Trailat. i.lih.i. DeMacrocof-

»ja,quam alibi etjam in hoc ipfo libcUo egerimiis ; Atquc ita brevi--
terhuicpartifincmimponimus.
SECTIO-
SECTIONIS I.
PORTIONIS II;
PARS i.
DcU
PRINCIPIIS MICROCOS-
MI ARCHETYPICIS, IDEA-
LIBUS, SEU PRIMARIIS.
C A P. I.
ûodeademftntprtncipia primaria Microcojmt qute Macrocojm De Itteris fbh^'- :
ricts Tetragra?nmatiineffabdis conJiittientibuSiEt quodnonjint 'Xûlga,^

res ay mortux :,fedtgne£ 'S yiyne . <âlesjint occulti
mundiinjluxus.
T in Maciocofmi origiais dcfcriptione ( fupra a nobisprolata

j principia
ejufdem primaria rotundas feu fphsricas fuiireliteras ( quas Parres ob ea-
rum perfeclionem diximus^ verbis quidem pauciffimis, fed perfpicuis
explicavnr.usific ctjani eadem funt fundamentafuperfubftantialia eflen-
atque exiftcnnae Microcofmi ; cum ille lit imago mundi j ut ipfe mun-
tia:
dusdicitur icon feit excmplar ipfius Archetypi; quatenus eft ipeculum

quaiipolitilHmum, in quofimulachrumpulcherrimum atque lacrofan-
diirmium Tctragrammati confpicitur. Hinceigofit,ut ambse hx fabricac
Tetragrammati filij nuncupcntur ; quippe qui non modo orginem pater-
nam deduxerunt ab co, fed etjam veriflimam ipfius eifigiem prx le ferunt; quatenus Virtute Verbi
cjus,feufigilliincreaci,inquo M<ljcfl:asdivinaimprimitur,vitaeatqueefleimpreffionemrccipiunt,
& tanqiiam myrothecia feu fiicraria cxiftunt , in qiiibus theiaurus ille fupcrlubftantialis , tanquam
inarcaprsparatilliaia occultacur , &i tenebrarum five hyles abylTo fecluditur atque fegrcgatur,
maflaque tandcm univerfalis creata Iplendove prxfciltixejusilluminatur,ina(5iuatijr,vivificatur,
&; ad ultimum Pereat prxfervatur. Wx. erô lirencinfiniram Tetragrammati virtutem in fe conti-
nentcsilluduniciim&verumDcinoiTieninefiabilcconftituunt,quoomniatamMacro-quamMi-
crocofmi in mundo ideali fcu Archetypi antc creationcm delineata funt. Nec quidem credendura
eft,hasliterasefle cjuldcm ellcntia-ieunaturaj^quali-tfuni liters illx Hcbraicxvulgaresatrafnento
aut fculptura humcina dcpifti C qu.i; quidemicvera ilint mortuoe &: fifts: ) fed literje ills fuerunt
caedcm,quxinprincipioprolataefimcabhyIaccncbrofa,5ichara(51:cribusaureis, feuexpuriffimisi-
gne compacflis exprefix,quarum pixfi;ncia,effcclti acque motu verbum immediate ab Archetypoin
fabricam rotundam eiT)anabat;cujus adu.ceftc Pfalmifta,jirw74ti/«Kf cali^drjpintusamore igneople-
nus fcrebatttr fuper aquis,cuins infiucncia omnes virtutcs &
prscipue animas primum mundo, dein- &
de creaturis cjuldem intuLe funt Tanti,inquam,
: momenti &
tam magni efficaciaEfuerunt haelite-
ra formales feu ignc.t ^^ fphxiica: pnmi ordinis'. Jod H HeT Vau, tanquam natursremotxaliteris
illis vulgaribus&accidcntalibusabhumanainventionein plibhcumprodudtisjinquibusnullavis
nulla virtusinfitaeit.nifi quaccnus Iiinrartis quafi il:igmata feu charadlercs , quibus unius hominis
intcniio ab altcro inteliigatur. Et camen nihilorainus canca eft hominum vulgarium ignoranria,
tam cxtrema C3ccit.as,ur nuUas hteras prxter has iolas ficftas & mortuas admittere velint ,omnino i-
gnotantes,quodiitcrxlpiritu.-ilcs CtcfteApoftoIoJ lcribuntiu- in partibus interioribiis & centra-

lioribus ipfius creacura; ,
quarumimprcflionibus Vcrbum prodit, (« ôt juxta S.Joannem eSi yitacu-
iusltbtt
150 SeCT. I. PORT. II. PaRT. I.
JusUbet «rfr«ri«. Non crgo frivolum autaccidcntale crat illiid nomtn divinum,dc quo,cum Moy fespe-
Dcus refpondcbat.j. h. «. b.ideft.i n n,hoc cii^nomen mum 'tnmrnum, &hot
tebat,i}HO(i'ww e^«,iplc 1
memomknmmdegemrMiommgenemwnm. EftigiturTetragrammatonarernitatisnomcn: &per

conlequens liteiit illud conftitucntes funt viva:,perpetu£,& non fida; atquc aceidentalcs,qu3c nc-
que vitam neque diuturnitatem in f"e polfidcnt quippc quod in liteiis iftis primOrdialibus & merc
;
igneis conliftit Vcrbum,cujus ne jota quidemuilum decidet unquam ad terram,{"cd pcrmancbit in

aeternum. Haeigiturliterasfunt piincipes,foiumfpha:rica:,originalcs, Ccquafiveri mundi utriuf^
'
que PatreSjTnnitati appUcitifacrofandaejcum Jod Patri,1 Fiho,&r(SpivituiSando rite ,hoc cft,
natura & proprictate attribuatuc. Quas quidcm pcrfonas antc mundi cxiftentiam exiftentcs,
quateniis adciu'; machina; coniplcmentum qusehbctearumlccundum pecuUarc fuum othcium
movebac,non mepte Patres in pirarcedentibus nuncupavi utpote qui in Matrcs W Ak ph "fi Mem
;
\t?Shmagcbantadpcodu(Stionem Tcnebrarumfeuterra;, Aqua;, & Lucis ita ut haud imperti- :
nens fit confidcrare,qLiod,ut in mundo videmus,Angelos ftcllas in clcmenta, ac

agerc in itellas,&
ccjamPatresagantinmatics,i5:matiesin fua elcmcntaac clcmcntain mctco-
illain creaturasjfic
ra,quoruiTiadminiculo corpora naturaliacompofita tamad gcneratibncm movcift,qiiam ad cOr-
tuptionemdcducuntui. Atque hxc erat Philofophorum occultiorum intentio , qui invifibileiili
quendam Zodiacum fupponebant,qui infliixus luos facicbat in Zodiacum vifibilcm & hic itcrum
inPlanetas,quibiis fatum inferioribus di^penfatum,atque omriia gubcrnata aflevcr;\bant; H^c ct-
jam erat Cabaliftarum intentio in ipforum arbore inverfa dc i o.Scphiroth^cujus r.idix erat Ehcieh
pr£elidcns,Checcrfcu cororii&fammitasdcorfumcendens Adon.ii , cui Iiibeft M.Uchath feure-
cnum. Atque hifce innocefcere videntutgradus,numeiaciones dimcniicjncs, quibus Dcus Varitf &
operatui in hoc mundojdc quibus infta luculenrer fermoticm faciemus.
C A P. II.
De numere c^ menfura, Tetraâmmati , quammeratHr t^ menfu-

raturtam Macro-quam Aiicrocojmus.
rationem.cur m.undusin 17. partes divifus fit.explicuimus, vi-

IN libro noftio de divinis numeris
dciicctddCubiprodud:ionemaiadiccexad:ifnma6cpeifedifrimanumcii j. Trinitatcm facrd-
fanclamamplcctentisjcujusquadiatum erat cj.&;pcrconfcquens Cubumfacit ij.hoccft, terc).
Vel,utPiatoniciexponunc,9 9 ^.inquocotmyfttri includunt: Cujiisief cxaftamdcmonftrati.i-
nem videre {\cex.Tractat. .Std.i.Lih.i.cr ap.ii. Microcofinicd hifiori£. Hujusitaquc humeti myftcriu:-:
1
hoc in locoenucleabimiis , ejufdemque rationcn. atundamciltis piimofdiahbus hoc modoch-

ciemus, VidemusnimirummprimisnomenineRabilecx tribuslicecisigneis &c formalibus,- qua-
tenusfontcm totiusluminisinc]udunc,conftare,i. 2. }. cjua: tantummodofpha'rica;funt/&pro-
inde fupcrexccllentes, cminentillima;, numcrumque primarium& fimplicifljmum perfccfîonis
conftituentcs,nempe 5. Atquchinceft,quod Cabalift.i;volunt,hocenciiludnomen unicuiiigy-
lans univerfum &ccnncdensunivc:fajfuprcmaf ilicct fuprcnn.. infcriora inferionbu.?, ac fu- &
prema infcrioribus &
intcrioia fupremis :adcoque hinc invenimus, quodpra:didlus numcrus Cu-
bicus Z7. fic dimenfionis iliius numcratio.cuimundi Semidiameter, mcticndo a circumferentia ad
centtum , adaptatur. Nam , /irefpiciamus numeros H(::braicos , qui litciis folummodb cxplican-
tur,ex valore litcracum nominisTetragrammatiillumnumerumCubicUmrcfultarepercipicmus.
Nam n He quinque,& a quinque , & Jod dccem,& 1 Vau.fcx conftituunt z^. & j^, qu.E cft /cm-
'
per radix numeri dcnarii , feu unicas,& nunquam a Deo fcparatur.conftituit 17.
&
Hinc crgo cft,quod Deus dicitur Alpha Omcga,Principium& finis : nam illc, qui eft prin-
cipiummundi,eftetjam finisejufdcm Quateetjamobfervarctascft, quodDeus inceperit ab ]<^
:
parvulo feuunitatcbpusfuum, &tiniverit iUudcumKmagno, quod fignificat numerummillc-

narium. Atque ha;c cft iatio,quodin fublunariregionc numcrus miUtnariusinvertitur in pyrami-
dali noftiadcmbnftrationc ; hocque noniriepte,quatenuscftcubus numeridcharij.
Ex his igitur fat liquido conflat quod totum nomen Tetr.agrammaton nihil aliud lit quam
, ,
]Âleph;&omnc,quodcft,ab AlephfeuDeoincluditur.quicftrvitTi Quod nomen cftiterura

Alcph,fcu mcnfura mccr Alcph principalc&finalc. Undcprobaturevidcnter, quod oinTic,qucd
cft,&omncEnsfitipfcDeusAlcph;quicftlux&tcneb*.£;vidclicettcnebra:,quandoinhylaoccul-
tatus , &
lux , fciplum maniftftahs Atque hxc cft ratio, quod Aleph dicitura Cabaliftis tenebro-
:
tum&lucidun.,qucmadmoduminpijeccdentibusluculente.cxplicatur. Hisctjamperfpicuedc-
clararur,quodDcuslictocumpcrcotum, &
folumidquodcftacircumfcrcntia machinacufqucad
pundumccnui;hoccft,incra&extiaohincillud,quodcrcatur: UndePfwf.io. EnDominetuumell
t.a:lum,c coeluni caii. Ethfu. 66. CoiluinficUimea ,& terraftAbellumpedummtorum. Qaod autcm fitin
onuii-
t)E PrimAr; Microcos. Primcip^ ijr
omnibus & eXtra omnia , & per confequeiis infinirus arguit hic locus Si cali &
, ; cceli ccelorum k capere
mnpojfiint &c. Reg.B
Sedhocluculenciiisadhucciemonib.athaecMeccurijTrifmcgift.dcfiiutio^
^. .
qiiainhnitain&oinn!potcnttMnDeicxillcnnamdeclarat;Df«j,inquit ///[,£/? <;;««/«!, «(«MffH/âwper

Quod quidem optimereprarfcntatur per has duas notuhis A-
tonimextJiit,&cir€iimfcrenttanttllibt:
rithineticasio.decemirapoitanteSjapudHcbraEosexphcataperliteram">Jpd, qu.-eeftipliusJeho-
vx hieroglyphicum,idem lignihcans in dcnano numero.fcu pnmo articulo , quod t^ in unitate ex-
plicatur Quarum notulaium prior,valens unitatem, eft quah punftura indivillbile per cujus to-
:
,
tum reperitur centrum; Non enim cft numcrus,in quo unitas nonrcperiatur, quatcnus omnes na-
meri de illo oiiunrur, nee etjam eft aliud numerus quam unitatum connexio five congregatio»
Porroctjameiphra CquiE eft lccunda numeri denarij nocula j cucumferentiam denotatin lua fir
gura,&<.fl;quaiinonexiftens inahquoloco,quatenusperfcmhilvalet ; quare leferturadEnfophi
infiniLiiminluoeire.
Videmus cigo pertypicas haice demonftratioues, q? nomen Tetr.igrammaton, quo mundi di^
mcnfio delineatur,includaturin unica & immcnfa; capacitatislitera Aleph:quod quide hocmodo
oftenditui In charadere Kuivcnimus duplcx ijod unum fcil. in forma ai.E afcendens j
i ; ahud de- &
fcendcns ;Quod V. Jod denotet numeruni dcnariii apud Hebrxos ffpillime dcmonftratQ eft. Lan-
ceaetjadefccndchsin Aleph,hocmodoHêftverus charafterlitersE Vau,& per confequens arguit
nimierum<j. BisiQ.ergoaddtto (J.faciunti6^. Unde liquet, quod(^humero ajquipoUcatnomen
Tetragrammaron, in quo duplexn,hoceft,bisquinqucconftituuntio.&: Jodunicumdcnotata-
haio.&: Vau<J.aquorumnumcroiumfimulaggregatorumvaloreexurgunt t6. &.unitas ipliusi^
completnumcrunt 17. qui cft numerus cubicustamMacro-quamMicrocofmi. Sicergoinveni-
mus mundum in rres regiones di vifum,&: quamlibcr earum in novem fphxras fcu inrcrvalla; ita ut
mundus in puma iua divifione refeiatur ad peifonas Trinitatis,quibus a'quiparatur; in fccmido ve-
ronumeioquadrato,videhcetnovenaiio iacroiandiiE&fummjE radicisperfc(!fionis,vidchcct.nii-
meri ternarij exciijuscubo totum conflatur opus Macrocofiiiicum. Similiter ad niundiimagi-
;
nem homo in rcgiciici lcu fccliones tres dirtinguicur,cuilibet Macrocofmi cceIo correfpondcnces:
cjuarum lupcriui iccium fubdivicUturin hicrarchias cres;quarum fupremaeftmentis, mcdiaintelle-
tl:us,& infima rationis,quarum radix cft Verbum. Suprcma utriuiquc mundi regio refcrtur primiE
Ecrfons Trinicacis ieu Pacri,qui fuic priultjuam regio
lecunda , aut tertia cxtit Secunda Filio qus ; ,
icem&clI"eacccpitaprima,tanquamaP.ure, &Terria Spiritui Sando ,qui naturam adtum &

(uum derivavit a duabus fupcrioribus. Sic etjam intcr Philofophos & Medicos haud exiguum or-
tum eft certamen,an prima hominis gignendi apparitio, vitsve eius exordium fuerit in cerebro vel
corde:Interquoi,quilenfibilemamplexiluntobfervationem,corfeceiuntprimum vivens Qui :
veioocuhsintcllectuaiibusrempeniciusincrofpexeiunt, vitamoccultam atque motum creaturrK

rationahs a pundbo gcaerationis vcgetantis eflc in cerebro ftatueruntiquoniam certum eft, ccelum
fupremum lucem vitam , motum & aftionem , ab Alpha acccpifTc prius, quam fecundum vel me-
,
dium:Quod quidem eo hquidius comprobatur,quoniam prima.mundircgio five ccelum Empy- ,
teumvivebat&movebat antequamkcunduhi feumedium,asthcreum fcilicet, inmundigremio

appareret. Sed , quoniam mentionem uberiorem dc dimenfionc nominis Tctragrammari tam in
Macro-quam Microcofmo fecimus,in SeBionis i.Fortionit i.iiitroduBione, ca. 1. ubirationes fimul atq;
cfiigies hujus rei manifeftas patefecimus, nonmultumhictemporisineonegotioconteierecon-

ftiiuimus.
c A p. iii.
T)e aecerh Sephii'0tfj,jeu numem diyinu omnid in mUndo dijionentibus,

fecundum optnionem nojiram.
Ametfi In fuperioribus mentionem ahquam feeerimus decem numcrationum divinarura , qusE
T Scphirotae dicuntur,attamen pro mcliori negotij hujus noftri exphcatione operje prccium eflt
exiftimamus, eas hoc in loco luculcntius enodareatqueexplicare quippe quasriteintelligere
;
'
diflScillimum erit abfque manifcfta explicatione quoniam in ijs myfteria infinita eaque plane
,
ftupendadelitefcBnt,fiCabaliftisfapicntioiibusfidesahquahtadhibenda; Eftenim haec Cutipfi

Sapicntes teftati funt ) fcientia profundx fpcculationis, &
quoddam pclagus immenfuin,in quod
omnis noftra contemplatio demergitur,& dcmerfa quodam qu.afi hiatuabforbctur. Sciipferunt
nihilominus Dodores circa arborem decem numerationum multi multa,& totam fere facram fcri-
pturam veterem in has decem numerationes , &
per eas in decem ipfa Dei nomina , ac per ea
iccrum in unum Tecragrammati nomcn rcdcgerunr , aflirmahtes , qiiod Enfoph feu innnitu-
do fit Alfha & Omega, qui dixit ego fmn primus &
ego mvifimus : Et quod Cheter, id cft , Co-
,
ronaregnioranium feculorum llt fons fine fundo , &c. Seiendura igiturimprimis exiftimamus,
quod
:
i3t Sect. I. PonT. 11. Pars I.
quod Sephirota fint divinxmenfurx 8c numerationesinmundidimenfione , quasCabaliftivo-

cant amidusdivinitatis. Undc didzaiPJalm.io 4.. Amiituslumimjicutvejltmento. Sanc crgo hx nu-
merationcs diverfa lumina ab una ladicc dcfcendcncia,quorum favore cuncfta creantur.creataquc
foventur;Undeet)amaquibiifdamlumunturprodicbusfabricx,& denominanturquandoquc a
CabahftisDiesbrefit,quaruiridiverhtatediverl"aopera facbafuntincreatione,caquccontinuaca&
confervataacreationcadukimumPercat. Etproculdubio ha;lunt diverlaindumentauniusDei,
in mundo rcs natura diffcreiices per diverfos inHuxus produ Centia hocquc prop ter varietatem re-
;
liftentismateriarumcrairitie difterentium, quibusveftiturDcuspaterhiminis inmundo: Aique

hinceft.quodOrphcuspluralitatemDeorum fccit, quiornnes rclaaoncm habuerunt ad hasSe-
phirotas: tc Democricus acOrphcus, muhique Pychagdrcorum , omniaDijspIcna efte^dixc-
runr; quos omnes rcfcrebant ad unicum Jovem , canquam omries numcros ad unitaccm: Nam
omncsnovcminfeiiorcs SephirotaEabunica radicedependcncacqucdiuinciir. Undenoninepca
arboriinverfiE comparanturSephiroca:,habentiradicem,cruncum,&:ramos.
H.tautemnumerationeslcudimenlioncsSephirothicxindcnariocomprehcnduncurnume»
ro;
qiiippequi eftfinisomnium numeioium,&:perconlcquens menluraomnium menfurarum,
cuiquidemdecalogusMoyfis,decem fph^raecoEiijdeccmquccaccgorisE Logicdrum lubijciuncur.
Harumaucemdccemnumerationumtresperexcellcntiamdicuntur lumma", quatcnus carum fe-
dcs {aat.C[.\mcmx,ahi(cdezSandni,SanctUi,SaHitus,DomimiDiiis Sabaoth; atquc rcpraefcncancpcrfo-

nas iri Trirtitate,&: per coiifequens funt magis priricipales ; quemadmodum reiiqux feptcm minus
EcquamviscuihbetSephnotxfcunumerationi nomen Deipccuhare attribua-
cflcntia cxahata;.
tur,attamfenincelhgendumeftferio,quodintcrdccemilianomiuanonnifiunicumrevcraDcoap-
piopriecur: Cxcera veronominaejusaboperibus funcdefumpta: Ilhid quidem unicum,vidcli-
cec Tccr.agrahamacon inctf.ibilis,Dco piarcipue atirlburum fignificac lubftantiam Creatoris fignifi-
cationcpura.inqurtnoncftparricipacioi ac vcroaiiaejusnominagloriofa reln denocanc cumpar-
ticipaciorte,quatchusdcrivatafuncabadionibus,feuoperibus,qu2 invcntafunt: Sicenim Deia-
gnominatio Adoriaifumpcaeftabhocnomine Adon,quodcftDominus. Sicdicituci locutus cft
homo Dominus tcrrx.

Diciturautcm Adonai futrefcrtRabb.Moyf. AEgypt.j caufag!oria£& honoris: Ltftclotutus
tilAbrabam an^do;Adonai,li tnveui gratiam c^c. Adonaicrgocft agnominarioCreatoiis: omnia vcro
alia,(icuc Judcx,Juftus,Gratiofus,Pius,Heloi &c. proccdunt ab operibus. Trium autem princip^'
liumpiimumcftquafiradixtociusarborisScphiroc^>icE,3CqueaCabaliftisappcliacur"n:i,Chcccr
quodinccrtacinosCoronaappellacur; Quxquidcm Coronahieroglypluce lignificacur per lice-
iamM;Shin-,ucpotequx cororiacaeft tribuscmincriiijs,eftqucfymbolumTrinir,itis. Poiroetjam
coronaindicaturpcr characlcrem ciphix o. quam fuperius cum circumfercntiaDei compaiavi-
mus,quxnullibicft,quacenus infinica,&perconfequcnscxtla omnia, cujufque ccntrumcft i.per
totumrepertaîcautiHisfimuljunclis ritnumerus denarius, omnia compiphcndcns. Et ccr:c,fi
mundicreacionisordinemconcemplacifueiimus,inveniemus o.ciphinmcfle typumunivcrlxma-
terix dcformis & iiifinits;qux hyla erac rugurium Dei non apparcncis miindo ac vero , cum pcr i.
:
inmundoapparuit,o.exnihilo hicla cftaliquidmoincnti: Nam appariciounicacis cencralis rcdii-

xiccenebrasiiriundijamcreaticoncavitatemimplentes in Ipcciem aquaium: Undc di(ftumtft,£f
SpintiuDominifaebaturfuperaquas qux ancea fucruht cenebrx, lcu abyflus cujus facicm obvclave-
,
runccenebix. EcliccoronahxcDeiinxcernumcft lucida; quippcfH«,ceftcPlalmiftaj tencbr^funt

tanquam lux,& ncx tnjlar diei ac Vcro creaturis deformis & tcnebiis obruca jam pulchritudinc fcnfi-
:
biliornacur, &denihiloquoadfenfum humanumin adlumreduciturapparitioncunitaos, redu-

centisilludnihiiinquanritatemfeudiuienfionemdenariam: Atqueab haccoronainfinicacffluc-
bac prima emanaiio in urubras dcformes,quibusrcformarx lunc;Sicprodu(n:useft Mcirias fcu vir-
tus Tccragrammaci in mundum deforme\ii,cujusprslencia coeli firmati lunt Sic cftluxic Spinrus i-
;
gneusingremium maflxrcncbrarum, cujusvirtute nuncaquxfurttdctedx, Majeftafqucdivina

. natuix humidx revelata Sic rede dixir Pfalmifta rcgius Krrio D(»?«««j , hoc eft, virtute Tetragram-
; ;
mzujirmatijitnt coeli,& Spiritu ab ote ejus omnu virtus eorum.

HacccrgoChcterleuCoronaaCabaliftisnuncupaturradixtotiusarborisSephiiothicx,qi'x
,
numero confiftii,dehotanscffx;(Stum Charaderis "^Jodjqui eft 10. in quo nomch Tecra-

in dcnaiio
grammatonconfiftitiitauchcccumcahrerajodidem fonet, quod Teti.agrammaron. Quare Co-
rona,feu Chctcr,feuradixarborisdivinxirtiriundoeftidem,quod Jodj&iterumjod idem ,quod
10. acdcnique i». dcnotat unitatcm feufoncem luminisprolpicicnrcm c tugurio fiiorcncbrolo
inmundumdcfoinicm o.cujusprxlcncia o.dcnihilo fic totumintotoa(flu. Atquehinceft.quod
huicprimx ScprarorxCheterfeuCoronxilludDcinomen arcribuitur, quod rclationcm proxi-

marrihabetaddivinamclTcnci.un,dcnocacqucpacrem cx pcrfonis Trinitacis lacrolanifV.x, cxquo
Filius& SpiritusSanctus dcrivancur: Quare erjamdcnotarevidecur tria ccmporaxrerniracis,&
pluralitatcm pcrfonaium com unitatc naturx,quatenus,ubi Pater,ert,ibi Fflius efle prxfupponicur;
&u-
De PrIMAR. MicROCOS. PrINCIP: 13^-
Sc nbi nmbo.ibi SpiLimsScUifti abambobus cilluxusagnofcitiir. Kinc inqmt Moyfcs£.W. j. Sunt

i]tufHt,<]UtfuiH,a-t]uii:ro. Na)r. EliicHcittLiruium tempus veibiHa|ah,S'um, dcnocans fecundum
Talmodiitaruinintcip;ecaiioncsa-ccriiirnremDtijHam perccmpusfutufumaiguitpiiE(ens&prs-
tcricu!i.;v.>ux quidt m ci cs teniporun} d!t*orcntixj.educuncur in diviiiicacem,qua: non comprehen-
dizuv^PJahit.iô.AnnimtlUunnsdus. Hmcc[go inhcicvocabtiloTcLrag.n^1t<,Ehieh;'^ Alcphar<riuc
Patienv, ,'iHe,Spi.;rusi"cunc.'<iis-,p.urcmcum "'TodFiliojEtukimumn Hercduccns ncxuindivi-
libih pcr coronam lcu eircuhua 1 Joci .riliumin Alcph,pacrcmaquonacusefr: Namt^ infuturo
;^
tempore fcinperdeclaiat primain pcifonafn, Hscc ergo e(i: raticquod nomen 0ei Ehieh eft fcm-
pcr iiomcn c!cmentia;,amons &
nii(er!coidix,quatehus appfopriaturPacri, cuji.iscftfempcrmife-
rc!iliiKnamc>;ainareluosmfances.('yrf/;M.io3. HujuseigoarboasScphirothica:partis omcium efi:
inliucrc per ordincs Seraphinurum in primum mobiIc,(Scab illo ad omnes rcs,quibii$ dat elIe:Nam
hoc v.i loco obicr vandum eft , qUcd ut in Grcatione crcs ccch func fa<5l:i fcu fabricaci, unum poft a-
,
hud,iic erjai-n tnplex lic rcccpcio mHuc-nciarum priufquain cftedum in inferioiibus opcrari queant;
vidchcec a Scphirotis de unicate divina,& de iUis ai'lpha:ris cceK mcdij,ac tum poftea ab elementis,
quiE illas impluanc leu inf undunc immcdiate in coipora ipfis adaptata Quamvis, ut mihi videturj
:
('contranonnuliorumC;ibaiiftaru!nlcntentias,quiponuntinflucntiashujusradicahsSephiroths
in primummobiiej Ehichipia^dominationcm habensinnumeracioheCheccr, quatenus eflentis
divinae refertur.vues ik potcftaccra df.t ex proprio .fuo officio , trunco &.'ramisfuxarboris ,utab iis
tandcm inilucnti.r demittancur ac inhindancui in infericra,prouc Dci voluncasj&crcatun cjus ne-
celluas requiiit non minus quam virtus radicis alieujus arboiis virtutem communicat trunco, 8c
;
truncusfuis ramis,acramihuctui&foh|'s: qux poftca cieaturas nutrirefolent: Nec tameh attii-

buiturimmediata nututiGnisratioradiciaiboris, lcd frudtuiaiplfolijs, licctcertum fit, eandem
vircuccm nucriti vam proccdcre originalitcr a radice utpote linc qua aibor & cjus frudtus conlifte-
,
renonpoftunc. £t profecto,h pauloaccuraciusmfpcxcnmusnacuram nominis Ehieh, quodpr^-

fidecradiciarbons.mvcnicmusquidem.eaivinullo modod nomine inefFabili iT.-.^^Tchova, in eA
fenda dift'errc,cui atcribuicuraiboris Sephirocliica.- cruncus Nam,uc Deusanre uUam creationem
;
eratj^ Alephlcuunnasjdccqaminpundto cicationis, ita movcbat ab t^ ad ^ Jod feu denarium

merum,ubiunicasjungiturcumciphra. Unde,ut' Jodio.piocedcbat ab JS Alcpli unitaEe,fie et-
jamcftenciidivinairjovcbataradice,cuiprjjeftEhieh,ad truncum ciii prardominaturTchova.' Jn
,
nominc crgo Tctr.igrammato Jchova eft vis univerla Corons Ehfeh , haud fccus quam in trunco
arboris eft vircus radicis Et etiicacia etjam Jchovx tranfic in agnomina inferioia,ut nutrimcntum
:
trunci pcnctrat m ramos & tolij,quibus tandem animalia nutriuntur &reficiuntur. Ab Ehieh ''r-
goincelligcntia; omncsinhicran.hijsgaudcnt movcncefcilicetpatre: Quicquidem intelhVcnti^
hmulmotaeScmovcnclphxras&corpor;- ca?Icftia, quibuspijEhdenc: Arque hxc eftratio , quod
DcusaJvIcrcurio Tnimc^^îilo dickmcircidnsycumscentnmeratpertotnmy&circumferentia nnUibi ,m fa-
cft. E.^ hiv,ni l:allor,liquec,quod propritlm offieium Ehiehiit univerfale,&nequaquam
pra di(flum
tam particularc,ur nonnulliid tacere volucruncjquod quidem fi ellet,tuiic Numeratio infimaMal-
chuth noninflucrctinLunam , quaêftcommunerci-epcaculum omnium influenciarumluperio-
rum,fedlocum habcrecinkriorempro fuofulccpcaculoiquodquidem,utmihi videtur.irregularc
foret.
Pra:cerea,curn omnia facla fint lapienria,qu.-E adcrat Ehieh in auxilio tanquam dextra cunda
componensCutaicSaIomon)cumqucpiofluxcrit Vcrbumillud & virtus Tetragrammati Ehieh,
{euMel]ias,&univer(alisemanacio afonteiIlolucido,inquoeratfoIavita&lux,cujus virtutecce-
lunt,itautipicuniverlomundoanima leuMetatcronextiterit,vcrifimile vidctur, quod
lifirmati
immcdiatusinfluxusinprimumm.obilefitabccquitenet nomen JchovsimprclTum in fe, ut ab
illodcinccpsorbeinferiusimpluacurad resomnes,quibusdaceire. Hoccrgoeftnomcn illudin-
elfabile &
facrolancl:um prxlidcns Scphirocha: fecundx , qux aflimilatur trunco arboris : Atquc
hxcSephirothalivenumeratiofecundioidinisnuncupaturrn32nHochma,id cft,Sapientia ; cui
quidem rcfertur piima gcnitura , quatcnus immcdiate fuccedi t Cheter , cui prareft Ehieh Patii re-
latum Similiccr lex primiciva,quacenus fapicncia primum fuic cum pacre ,
: emilla eft, tanquam &
lexprimaria &conftans, pcrquam munduscratabinitiofabricatus juxta illud ProphctsRcgii,
Tfdm.\ii6. Ccehrum fabncit h Frrb, velutSapiensvulc, Prm^t.^.i^. Cxlosfiatuit Deus cum Saptentiit.
HuicetjamaitnbuuurEns,quatenustefte Ecclefiafltc.i. OmniumEntiumprimocreatacratfapicn-
tia,eratque EnsEntium ,qvi:iz£mnomniaabeofaclaftint,&fineeomhil,fecundum D.Johann. i. Un-
de etjam fcribicur,quod nihil fic pcincipium anciquiftimum pr;cter folam fapientiam. Nam Ehieh
petleeratinfini[udo,cumcfletin abyllb tencbrarumretra(5fa,&quafiotiola, vel (utajunt )adni-
hil rcfpicicns acquc idcirco dicicur apud Hcbraros '\''t^ Ein,hoc cft,Nihil,fivcnon Ens ac non finis;
:
quianostam tcnuiin rcbusdivinisingenijpaupertatemul(51:ati,de ijs qus uonapparent haudfe-

cusatqucdc ijs,qua;nonfunt,]udicamus.
Sapientia cigo,quacenus cratpriraa emanatio abAlcph tenebrofo & quafi Nihilprimum.di-
N citur
1)^. Sect.I. Port. II. Pars I.
citur En"; Et tnnci* Alcph propric miitatnr in 2 Bcth.dcnotans Filium,facicntein res omncs. Atq,;
;
hsccft latio.quoil Alcphcaudcm, i.ripiopinquiirun.im& toecundiorem Hteram fibirccipitno.

minituique:2SAb,idcll:,patcromnisgeafi-utionis&:produdionis:Naui conjungendo^ Beth,^^
Alcpb wcnerat"lt.'Ben,hocelt, FiHum, qaicltpiima piodu(flioabunitatc&;principiumalrciatio-
nis Uiide nominatur r\''M7K"',i<l eflt,principium,ramct(i lit lccunda eman.uio ex inhnitudinc, hoc
j
elHecundaCabahfticanumcratio.perquamomniafada funt. Nomenautem, quod atttibuitur
huicnuiT)erationi,cftilhidincff"abile,cujus fupramentioncmt"ecimus,videhcct riin',in quo folah-

teraiTod tantumilgnihcat^quantumomnes quatuor hteidetMrT^ , quoniam fignificat lo. conti-
ncnsnumcrum ^.lucccllivenumcratum i.z.j. 4. quorumaggrcgationcprodutiturdenarius. Et,
quiaomne.sfigLiJcHebraicjEfonnanturexi Jod.qu.v cft ioiuinmodopundusunicus,quonihiicft
limplicius,^ per confcquens magis fymbolizat cum limplicitate ellcntia; divinae , nos docemuret-
iani,quodresomncsLreatiEex Imiiliquoque fimplicit..tis diuina: puudulo conflenturj quod cft
tamfimplcx in fuaellenria, ut litpcnitus indivilibilc & icmper idcm, Cabaiifta: oblcrvaverunt,
quodquatuo.hteiznominisTetragrammatiincfFabihsnonfintpronunciandarjUndenomcndi-
cituimctFabilc-, cujusquidcm hteriC.quamvislint niimcro quatuov, trest.imcn corum lunttan-
iLi.mdiftcrcntcs.-Quinumerustcrnarius in lc ,du6l:us producic 9. qui eft niimcrusfin.plex Iphsra-
rum mobihum cceh mcdij,&ordinum angclorum cceH fiipicmi,ac regionum clcmcntauum,qucm-

admodum noftradeMicrocolmo vanjsin lucis declaratum cft. Hic itttumnumerus
in hiftona
quadratusy.intadiccmdudtuipioducitCubumilluu! Platonicum 95) ^.leu 27. quo fcmidiame-
lerumverfi mundimcnfuratur. Unde vidcrehcet,quod iapicntiain unu patris itKdcns, in quo
n&mendivinnm&incftabiiePatiisineft, mundumrabiicaveritfccuiidum idc.lem ilUUTidimcn-
liouciii pcrtlia.aftcrcsdiviniac^lîncft.ibihs nommis,.uraraencoigneoin hyla,tanquam chaita
nigr.i,di;pii5los N. mjut 1 Vau Itparavu
: prius ab r. polleuori, voltint.ite Jod; fic etjam,impcran-
,". '
tctlohim,finnamcntumlcj.'ara\iraquai!uênoicsabin{"crioribus. Scduaflaiftafacicndo, quo-

niamcopiolein pracccdencibus hujui vouiinimsdeijscgimus,diciniUs,quodCabr.li:ta.'nonnuih
duplcx n He in nomincjchu vxfeceiint ad imitationcm duplicis naruri' iplius Meflircjcua: ideo di-
cicurvircus T. cragramiuaci: V*oIunccnim,quod -'.immcdiatclequensijod (quod eft imago Pa-
tris di viuam rcprxlcntet Redcmpcoris na:iuain,accuc uliimum r;njtiu"am humanam
}
quod ^ , &
Vau,quaccnascftconjunctiocupulativa,ha,dui- nnfurasfimulconjungaf. Atquifanehxcanimi
jlloium opiniomihiiionarridet,quonian t rrinvicfi, qucdri,quattnustli:fignumlpirationis,dc-
notet.SpuitumS.".nchim,quicft vincuiumamoriSjConjiinrensl-âciem cum Fiiio nexu inviolabili,
atquciterum rcjungcns filium cuir Patit in ,'p'ia'i ica uniiiicjuxtailhtd .Mercur.Tiilmcg.Mo«4^ê-
h tquc h xc ell racio quod hx Ibli litcra; fint Ipha:-
nerat Monadm,cr infe ipfimi rcfiexit ardorei» juui.t. ,
riciE iiyc quod quldcm demonftia-urtam pcr lincam red -am quam per quadratum &
cuculares : ,
Gubuirjquatenuscoiuuinr.menfempercc.i-nar.tiniJcin. Sicjod^quodaenotatnumeium
hnca cxicula & ^xpone.lrajU Ih itducatur,producit 10 o .qui eft Quadratus qui de-
10. qt.icft tjuafi
ni:om radieemultiphcatus pariccro jo.pro tubo : Atqucica dcdenaiio in denarium ufque in in-
finitum. SicnHc, quodcriiignacuiumnumeiiquinarij,proQûad acohabcbit 15. &proCubo
izj. Porroctjaml Vau,quodcftnumen6.chaiadcrn.ui;iphcinuofit j^.qui numerus itcrumin
radiccmductusCubum parict iio.
Exqaibusevidcris eft,.] îod lili nume.i ita dcfin.iht, ut incipiuntin radicc , quadrato Cu- &
bojquod tsteii numeri non faciunr Uudc quideni non mepte pro ciicularibus habentur. Atque
:
ha;ccft iaiio,curSapicntia,cuiha:cScphuoth.a cumnominc hocineftubili ipharico datur, ha- &

bueiit in officio luo.ut coei iin &
raundum rotundos canqua perft diovcs c.ipaciores fabricarct, &
kcwnAwmSzmcmii.Eakf.ajliCi :.^.Ego fola fafiemta rotundit^teniccelorum circunitvt&c.EtTroveib.i.i(j.
Ccelos jiatutt Deus (ua fapiMiu. Quart nomen hoc inchabilc cx litciis fphxricis conftans mcritom
Angclohociucrcatohulfc vcibis expreflis.ignoviiDcus,diccns:N(»»ie« ?;««»; e/?>i!W. Haec Scphi-
rochamittitfuosinfluxuspcroiftintsScraphinorum futicgoopinorâdprimummobileûtabeo
adomnes resinferiorestianfinittantur,quoijsaftlucnterdetvitam6(:Eflc;Namabeovitam fuam
accipicprimummobilc,iifpotequodumvetlaslpha;rJ5!ntenorcsmovet motu rapidiflimoabortu
in occafuin : Nam ccrtum cft, quod mundus acccperic mocum
&: cjus pnmum mobilcnatuiale
fuumapnmo mocorcfiipeinatural!, hoc pumo rerum motorc profccdcnte
eft, a Filio a Pa-
, ,
crcimmobili: Qui Filius erat illud Vcrbum divmum, mquo erat Vita atque Sapientia aEterna,
a qua omnia funt creata ;

quippe qua; Spintus e>idtvinui omncni vtrtutem hakns , teftc Salomone Sa-
pient. 7.
C^ruc procul dubio omnis motus &: aftus in mundo, cum fint virtutes,promanant ab ca:Nam
Sapi:iitia .i\iix esleniatutio feuftu.xiis tlaritatif cmnipoteiitis Dctfuicera , oinntbiis mobthbus mobilior c/? , & pcr
confioucns mundi motus origo uc tcftatur Saloinon. Eiat crgo hic numeratio Scphiro-
cft ,
thici pnmus attus 6c piincipium motus ac vita quafimundi &:creaturarum ejufdcm-, cum c-
. ,
ius fonna , feu antma lucida fit adus & fplendor

" *^
Majeftatis diVinz , Si. vera illa Sapientin,
'
Meiriah,
De PriMar. MicRoeos. Princip. {{f
Mefllah,feiiVirtusTetiagrainmatij" qua:Undique ab oreJehovaEdiiffHnditur bermuncium qiii
,
mundusanimatur, cveafuixque eiiifHcm vita fruuricur , virtuce fcuiccc nominis Jehova:; Eft cnjtii
C ut re<ftc dicit Archang.JH Cabtilijl.dog.) hoc nomcn unicum,gyrans univcrfum &c connedens uni-
verfa,ncnipe(upremaIupremis,&:interiorainferionb'us,acinteriorafupiemis. Cbnrinuascrfoefl:
fluxus vircutis hujus numeiatiohis &; ndminis ejus j quaccuus mundanum eiTc contiiiuc fluit ab i-
pliusfontc. At veroquodcontinucfluit,neceiiecftm aliqtiopcrmanehtefufteniari, ncobinflu-
cntiarumdetedxum peieatjquod eft V crbum Dei,ih quo omriia condita funt & movcntur, luxta il-^
lud D.Psuli\Porr.iHscmmaVi:fbovinntisfu<e. Scd janiadScphirotham tcrtiamdefccndcmus, cuino-
nien eit Hebraice r.1^3 Binah quod Latino fermonc imporat Prudentiam feu intcliiaentiam
;
'
&
eft infima Scphirotha trium fuperioium feu Principahumjquare actribuitur Spin tui Sandto. Atqiit
hxcclvr:ltio,quod huicnumeranoni actcibuiturnomcnOT^^pt^ Elohim, quodma:dme,proprieex
pcrfonis lacrolahdlis airigiiacur Spiritui Sando.' Unde,quarenus hic communc eil prajccdcntium
pcrfonarum vinculum ad unicatcm ;a nonnulhs Elohim per interprctationeni reddiciir, Dij efli- ,
ciendopluralcm numerumefingularinVtÎêus. Sed,utmihividctur,U"n"?X,eft potius nuihe-

rifingularis,ficutahbideclaravimuSjConflatumab'7XErfortis,velfotcisDeus,'& Q^TSl/imm.' tln-
dcQ-.mare.vel aquajVelab ^"Vs EIhDeus,& qilifi 'D'i2"' aqua. UiidcElohim quafi Dcus fortiji;' ,'
maris & aquarum in Q"\nVt< Elohim,vel Qiûn y^S Elomaym,Deus fortis aquarumjubi ^"'iQr^^^t^
contrahiturinQ^ri^Pt». Hincet/amccehdicuntuf Ui^C^rn Hashamaym quatenus perSpiritum j'
:Nahi hocimprimi^ fciendum cft,'quod omniafluxibilia in

\5?ccelil'piritualisp, taftifunte.xaquis
mundo cxofttciopertincant ad tertlam perfonam lairofanfta; Trinitatis. Atque hinc dicitur,
quod Spiritus Dominiferebat;ur fuperaquas. In Elohim ergOitanquamin linico communi Spiri-
tUjTrimtasincludi vidctur: UndeDeus tbttis aquarum exponitur, quafi Dcus fortis muiidi per
quem mundus vi vit & exiftit Nam Spiritus Tetragramhiati feiebatur fuper aquas , ioneam vim
:
ijscdcns,& univerfum in tresregioncs,cuiliber perlonaE Trinitatisex ofticio &proprictate rcfpon-

dcntcSjdividcnj QaaJtreshon lunt nifi unicus Deus Tetragrammaton , conrincns in .{e 1 1 &' fr,'
;
pcrlonarum (olicct triumdiftindarum charadcresrepraElentantia. Hinceft-,quod,utSephirotha

pra;ccdensHochma!ntenditS.-ipientiam, Mcfliani,& Verbum feufccundam perfonam; fic haec
dcnotatprudcnc!am,intelligentiam,Spiritumdivinum,&SpiritumSan(5lumdifciplinx. Hincdi-
dlumeft De«f. 54. 9. quodjeholuafihus Nunis plenus ellet Spiricus Sapiennx, Gum impofuiliet
Moyfes manus fuas ei ; Et Num:ii.a. ij.quod SpiritusJehbvaE: truitio Prophetas faciat;& quod iri-
telligentiam 7o.Senioribusattribuerit,quo populumcum Moyfegubernarent: Er Genef. 41. 35';
didlum tl\]oi'e^\o;Nemoenintelligensficuttu: Etibid.verf.^S. lationem docet; An invenire pojfumut
virumfimtkmhutc,in (]Uo SptritusDcorumfiti EtmuliJkaliaexcmpla ex facris liteiis producerepolTu-
mus,quibus facillinuuTi efc probare , quod Scphirotlia Binah ,id eft, Prudentia intelhp-cntia &
pertiheatad tertiam Trmuatis lacro("andtaE pcr(L)nam, cujus eft proprietas inteiligentiam darc,
mcntefque prudentia imbuerc.

ifta quidcm Scphirotha influxus dcfcendere (uos facit per ordinem Cherubin in fphsram oi-
ftavamfeuccElumftcllatum, quamcingulusZodiaci cumaureisfuis charadteribuscircum ambit
Et quoniam principales ftcllarum virtutes coniiftunt in hoc ca:lo, & vero Spiritus Sandlus eft om-
nium virtutum dilpcniator, idco hxc fphxra attributa eft Spiritui Sandto; Atque hinc didtum
cft, quod Spiritusifiedivinusinciibantfiipcrfaaeaquarum; vcl,ut, Pagnianusihtcrpictatur,<2îr4tdr /e-
fe infuperficteaijturum^hoc eft,ferebatur &
movebat in primo coelo fuper faciem cceH aquei jin cuius
convexitate funtftella;(ixx,igneaillas virrutcimbuens, mediantibusquibusomnis virtus inferior
orta &
derivata extitit. Atque hin c aic Pialmifta Regius , Verbo Domint cwli firmatifunt , Sptritu ah &
sre eiusomnisvirtuscdrtim. De his ftcUis dicicur Pfulm. 147. 4. Stellarum multittidincmfupputat&num-
rat Dcus,& quotquot funt^nominibusvocatmagmisDominusnofler & multisvirtutibus,cuius mtelligentiaenin^
mmcrdbilis &c.
Ubiperimpoficionemnominumftellis factam inceiligit virtutum attribunonemj quoniam
quxlibetearumnomenaccepitfecundum fuam naturam & proprictatem; Namper hoc fignum
noniina dedic Adam beftijs campi & volatilibus coeli &c. ut in Gtwy» legitur. Atque ha;c eft ultima
ttiumSephirotharurii fuperiorisgradus,quaEarguunt veftigia Trinitatis; qua quidem omnesde-
nique.virtutes a Zodiaco primum Planetis,& deinde ab ijs rebus omnibus infetioribus infundim-
turabunde&hberahter. Iftac(t!giturratio,eur Planctae habent virtutem fignorum Zodiaciat-
que cxterarum ftellarum fixaruni excra Zodiacum fitarum. Sic dicimus , Saturnum habcre natu-
ram Capricorniintra Zodiacumjventrisvero& caud;t|ub3Ecet),acroftricorviextra Jovem, na- ;
turam Pifcis intia Zodiacum & eXcra,lucida: Hy dra% & licin caiceris; Sic etjam unum iignum dici-
turdomushujusvclilhusPlanet£,velexaltatic( veltriphcitas,&inomnibiisproprietatibusnecc(rc
eft.ut ftcUa: erraticx cum fixis coriveniant : Atque ob hanc caiifam putavimus , ftellas fixas fuifl[e
crcatasantcerrancas,quoad caufaslcihcet&originernad:ionumearum:Nam,utZodiacus&to-
tacjus (phaetavirtutcm fuamaccepit ex influxuaSephirotha Binah, tanquam a fonte,idque adtu &
N i pote-
>
f^$ Sect.I. Port. 11. Pab.s 1.
generalcs a vi vis illis coc-

potc ftatc nominis FJohim ; fic ctjam Planctx Tuas accipiuiu impi t Hiones
[iodavihicroglyphicis.&particulaicsab mkrioiibus*>cphirothis,& tumpoftcainfunduiuvirtu-
resaZodi^comfluxasininteiiora. Hm<: igitur cft, «.juod CichusElculanusauthor feu lcriptor^y*
Jplwa non incpte dicit,quodhbetex iz. iij^nis nomcn luum particulaic
dc natuia propiictatc a- &
hcuiiisanimahs reccpillc,vcl potius,vKc vcrfa.quodlibet anunal a pi opna lua ftella ccElcfti ,
quate-
nusuniusn.iciua cumaha(ymbohzircvid!.tia-. EtMoyfes Arabicusait, quod ownes res unmauha-

êantacttlo-lUammfMi:>UimnileadmHdaincr'pr<ifavandainfuameff>:ntMm-, hocque divino j-.illu 6i vo*
luntucj itautrtclla:conftitacnccs!ignam Anctis Zodiaci gubeinent <:<c alpedum habcant ad A-
jLietein animal tcrrtft; •,^ iaurus ccelcftis ad tcrreftrcm.&
cctus lupcrior ad hunc infcriorem,&fic
fupciiu-
in cxtcrisAtqi hoceftiUud,q.;cu...!dit Ptolomeus i» Cmi^;<(OAiuod lcihcetinK-ricra a
:
ubusrcua.itur, ci mundus infciior corpoabus fupcrioiibus kit contiguus. Concludimus igitur,

quodroimA-UcllarumfixaiuiuriritqaaliillxdefliixioncsluddxaScphiroth Binah: Qiueqaidcm
formiocculteopeiantesaquibafcam miclligcnux,d>vmoncs,i:<c Dij dicur.tur. Llnde dixitMerc.
Tiiimeg.Pim. X. liijinajlrorumidciicuiu figmsconjjniubantur: DtnumratsfHnrftellsfecuniu-tneos.qiaiKbabt'
Xrfi4AjrW/.«Dfci5.PcrDcost);'.nuiuiii.;vic vidt.utl;ounaicsUifluxus,q..uiimpiuit(.ûudiibetnomcn
Dci apiopru fua Scphirotl) Qiiaua nuinciatio feu Scphiroth i, qux c ft piima ex minus pnn<-ip.-t-
.: .
iilnis , dicuur ab Hebtîs "Cn Cncied c;uod Ltinc lignihcat

ClciT.en't...m,bonit-tcm g;atiam.
.
,
H.)ic eigo liumc. ationi...aubuuui no.ueu Dci 7?« El qaod mfluit ab hocluo tabetnaculu per or^
;
dmemca.onorum)ulphxramSatumii licct opinio aliotum lit, cjusinflucntiam eircin fpha-rarh
Jovis.quatenus eftj >pit. r amicus & bencvolus humano gcncn Scd uos aUa quidem conlidera- : ,
tione duc^ti.illam potuu S nno damus qu.-im Jo vi qi:oniam fcihcct dcnotat Sabbathr-m,quo<i
..!
, ,
iCi.uiiuuuiC..L :lift.!Si.ft..->ftcriiuiiDeivivi,&:lymbolL,min'uiidiU)pc;ioiis,liot.tllJch'i.t-i.ietcrni-
tatis,ubiccfla:omnisl..bor: LIndcuiv.unt, quod ejusulusduplicucr invenitu; in lacrisfciiptui;':,
vidclicct quatcnus rcfcnur .id ackii ni^cxteiiorcs juxca ccuditionem mundiirttcriorisj ntqucde
hoc ulii dicitur Deut.i. ubferv.idiem Sabbjtb:,\c\ qiiaicua-: rc ipicu adioncs interiores rcfpcdii mun-
di fuperioris. Undel.c-icui F.\:od.xo.Mc)/ioradumS4bhatbtadjancitjicaHdumillum,vide\ic'-: Tnimaivi-
rcs cûjun ao ihenu ad eontcmplariortis p: oicdani juxta mundiuii fupcriorem.Hinc igitur cft^
j.
•
quod Dcu-, voiueritpcrh;ccdaovcrbaicg..!ninvenuc, vidclicct, obltiva &nicmo.. : Uiii.lt di;o

tccciuntSapientes S..bb..tha, ji.xiailli;d£:cod. Cuirtieij.miaftipulnnvidcLui Ezcctf.io. :;atbath4
Verum eni.;ivtiD per hancSabb-ih: don.itionemDcus doir..in lihidperreCîlHmuin
meadediijs.
clemcuti.rdcditquod Joboleumdiciturmemori lcmpcr mente complcdlendum-, quod quidcni
cft hebdomadafupcuia.quivocaciiijobokus,
und.omnisiemifllo, propitiatio&infuliogratix
dckendit. Atquc hocSabbathijm quictis veiSabbathLim Sabbathorum eft , quo aniniit humani
omncspui2:-,icjcci;ii.;bc,ri.CL!pciabunthaercdicatcn, puttrnam.quumpcriVleflixanim.imactpiifi-
vimus.tôd quidem c ft ilkid Sabbathum vcrum Cab..hftarum omni tcmporc fanclificandum i« ,
quononcarnis, fedanimfflequimur voluntatcm &diTinacontemplamur, nihildivinxM.njcftati

adverfumcogicamus,.uquchocpiolcg.comn!busgentibuscxcat. quatcnuscxipla naturapuihila-
vi;.Etidco,!iifallotihuicPl.uicfxat.nr>îtui-aDco(utJudiiipfiaflcveranccrdicunt^\hcsSabbi»-
-thi,qucm tam cxade &: a.LCtc obiti v.ivetuiu juxta vohintrftcm Dei fiil.Hinc crgo cflc potc ft,quod
licetnicPlancca..b AftrclogisinfaurtusdicacurproptcrtarditateAquahtatesftupidasinde orier-
tes,dtnotattamcnfixita:cm,ccflatio:.ciaaLiboie,&iequieciscabern.iculum, quantunivisejusef-
fluxusanimatisutplurimum..dvcrlctL»i:hicininfcrioribus propter mutabnitatcm &: akcr.uionem
natut;ieoram.Suntctj.:mnoniiulIi,'.ûiintcrpietanvidcntui.vimSabbaihiaMoylcpropofifiinco
confilicreiquoniamvidehcctjftcllaSacurniintauftiatquemalcvolairiferioribuscxiftcntc, Moyfcs
in fuafapienria noluit,ur rcs aliqi;.. pcrageietur aut tcnt.uctur iUo dic; f d
non modohomincs , vc-
rumttjam & aha animalia q.iiclccic & vacare voluit co dic pro lcrvitio divino ,
quia S;) tiunus pr.x-
fidctpiimahoradiriS.:tuuu,qu:cincipuleronodis, utipkMars ( quicjuidcm cftminusinfortu-
nium & Plancta peuuciolifli nus gubernat ulrimam. Quare nonnulh Cab.Jift.»; rcdunt , malos
)
<
SpuitusphishabcrcpoteiitiiE ada.^cicndum maloomniquarta&feptimano<flc>quibus hi duo

Panct.cpi.vfittent,qu.uu.ilijstcmponb.fcptimanx.LIndevolunt,hocinDecalogo, R«orif.««i»<i'C-
flrum ad ^nctificandumdem Sabbarhi cflc ifjftitucum. Ac vero harc rario , ci:r dics Saiuuii lit dics
Sah-
bathi, cftm.giscxccuiH, qu.;ui adSibbathum intetnum pcrtmens. Quiiuanumcracioappclla-
tur n^mGhcbaiih qua: lignificac poceftitem,vim,fcvcritatem, judicium^puilitioncm, fcd
,
cum cicmcnria tamcn.- Et iiomcn luiic convcniens eft Elohinii ubi El mifcct paecm fuavi- &
tatemcuinrcbellidilpoluioncM-.ymleuaquarumiquippequatumrcbcllio &: rcliftenriatft cau-
rainali,&noncftDeus, Infii:itha:cnumcrari'.> pcrDominationcs in Ipha-iam Jovis; Hincjupi-
tcrpiopumomterDcosDominohabctur, ccr-ibilis iSi tjmcndus: Undc dcpingitur ccmjaculo
fulminc.i •;nir.^nu,><cl-ulm.in.itotappcllatur,parccnsquibusparcerevult,&c|uandoqucpunicns
uio Mmcin finiftia tcnet ciemcntiam arguens , ut in dcxtra fpiculum fcvcnt.aris. Scxt.i
diciiur * s ...i-r^ Tiphetcti. ,
qujE pct iaierpcctaiioncm eft Gratia , & pulchritudo. Nomen ei
prcE-
De PklMAR, MlCROCOS. pRlf^ClP^ i^ji
prxfidetexTetragranimaco Eloah ni^^W. Hxc influic per ordinem Poccftatum in fpharam iViai-j
tis.quipotcns cftaux, SepcimaScphiiochvocaturEr^-lNetfcLh^Tuamphuj, ViftonaiEtuoiuerl
iftamrcgenseft JchovaSabaochjDeusexcrticuum. Iftanumcratioinriuxus(uos pioj/cicatqueef-
fundic per ordines virtutum m fphxram So!!b: llnde vutute vicah unpletur acque abundat aiiluen-»
ter,quam imphiitininfptiora iiberaliter Ec ejus angclus Michael ieu Mecatcion cftdux^cxercitua
:
Dci, qui tmanpiiavit&victonamhabiut pugna Ipuituahiupra ttncbrari.mi pnncipem'. Odlava

numerationimcupatur"Mr\Hod, ideft,Honor , Formolitas. Ejus nomen divinum cft niiSS^
GTt^PKDeusexcrcituum^non pio bcllo &;vigore, fed pro pietate &; concorcha; Hujus vero in-
fluxusirtperordmemPrmcipacuuminlpha:ram Veneris. Nona appellacur "Mw^Jelod, ideltba-
iis,.tundaiiientum,redemptio,quicsjHii)us nomcn crt "n"t<; Elciiai.Deus vivens,aut^"\\y Sadai.O-
mnipoEcni,ieupotius,quilibiiuificic, lincieahquatxterna. Ejusautcminl-luentiacftpcr Ordi-^
nem Aichangeiorum inipha:ramMercurij : Nampcrnuncium ieuArchangehim pax annuncia-
ta tuicterr^. Dccima ac uitimaSephuoch vocaturnT:2TttMalchuth,Regnuni,imperium,Tem-
phim Dci.Ejus nomen cft "l^^.S Adonai, Doininus mitncque influencias luas perordinem Ane«-
;
lorura !n iph.Eiam Luna:. Acque hxc ea m parte eil opinio noftra,ut icihcet opmionem CabahltiB
ArchangeiimComm.mCabahftarum dogm. defendam, qui poiuit abfolute iniûxus ivlalchuc
per otdinem Angeloruin in regionem Luno; ;
quamvisipic Rcuclcnuis, &c ahj nonnulli influcntias
Malchutchcancpcr ordincm animaram beatorum traniire in creaturas rationales. Nec ccrte ia
totum repudiafc pofliimus eorumfententias, (piraeraS ieu ordines lo. coEliEmpyrcifacientium.
Sed nos iohammodoprogrcflioncm fecimus in novenario numero,&:lecundu ilhus menlara de Se-
phuorhisegimus.SccundumcorumergofententiainfluitChctcrieu ptimaSepJiiroca per ordines
Scrap ain in primum mobile,& ab illo ad ocs res inferiorcs,quibus dac efle.Ifti veio ipforii opinioni
miuune contradicam,conliderans,quod,ucnomendivinumEhieh, ad divinam eflcntiarelacum,
repijelencatprimam Trmitatisperlonam^\'idchcct Patrem, &: perconfequens primum hbi vendi-
catacl:uminmundolupciiori&: fupcrnaturali; ita etjain piimumir.obilefehabeatin mundona-
tuiali,quarcnui cil quaii pater & oriô immcdia ta motus omnium iphxrarum interiorum. A t vero,
quia Veibum icLi SupicnciavidclicecHoi.hma cratpnmus motor in mundo , idcircocjusinfluxus
primo niobilf atiaptatosdixi: Sed utrumque conceditur, ncucrumque amencgabicur. Influit,
aicuntjHochmah lecunda Numeratio pcr Chcrubin in fphxram octavam ieu ftellatam.Nec pror=
fus a me ncgaljitur ecjam hoc,quatenus Zodiacus hujus coeh l]:ellati dicitur a Zoon id cit , animaL
,
At in Veibo erat vica,quam mfundit in ilhid vitse cingulum,ut inde,mediantibus Planetis , ad init-
rioradeferaturac impluat. Nihilominus tamen noftra opinio a vcritate non miiltum diicreparc
videtur,volensquodBinahfcaScphirothSpiiituiSandoattributafuasmhanciph2rammfundac
influentias.Dicuntetjam.quodtertiaScphirochaBmahmfluatperordinemThronoruminfphîa
Saturni:Undc vocancBinah Saturnum lupramundanij mundi mtelhgibihs,hocipfo notantcs pce-
nitentiam &:icmiflionem pcecatorum, quxfaclaeftin tcrmino multiplicationis quadiati numeri
fcptenanj: Siceijamdcprometurmagnus Jubilxusde Jubilsisfcculifuturi. Pofteavoiuntquarto
loco,quodnumcratioChefedimpluacperordinemDominationuminfphaeramJoviSjEtqHatenus
is eft amicus geneiis liumani,& vita; rerum,admictimus volentes,quod influxus f uoshabeat aChe-
fed feu Jove lupcrcoelefti feu "pS denocante fcmper Clemcnciam , gratiam & mifericordiam vicai
, ,
rcrum.Gcburah etjamSephuoth tjuintam pCr ordinem Potcftate influcte ajunt in fphgramMarcis:

&
Nec quidem ommno mc hoc negare dico, quateni.rs Geburah , Mars fupcrior fpiritualis cft po- ,
teftas,feveiitas,ji'dicium&;punicio;cujusindemconditioniseftMarscOsleftis,utpotequibelia,de-
folationes,&ipoliacionesmmatur. Scxca^numcrationisThiphereth mfluencias faciunc penetrare
per ordinem viitutum in ipha'ram Solis attribuentes ei claricatem, lumcn, &
vitam qua: a fphjErat,
Solisdefcendunt ad produccndaomnia mineralia,e quibus aurum eft caput & tanquam Sol inter
,
ccElcftia,panis&vmumintervegetabilia,&homu!ntcranimaha. Ncc t]Uidcmmultumavcritatc

hocaberrareputo,qaatenusTipherethdenotatgiaciam,pulchricudinem8cqjoinacumi qua;om-
niainSoleperabundanciamcxilfere oblcrvancur.Sepcimoordine poceftcllc ,quod Neczech in-
fluatper ordinem Principatuum in fphsram Veneris Ec illa: influenti^ a Venere delcendentes
:
amoremjuftitiae producunt,actandemproferunr inmundo elemcntariarbores,plantas, herbas

& alia vcgetabilia: Octavo loco quodHod mittatper Archangelosinflucndasluas ad fphxram
Mercurij,qux poftea defcendens producit animaha: Poftea quodj-fod nona; iciici, fluxus
,
fuos effundat percnbrumordinis AngeloruminlphxramLunx; a cu|usdeincepsregioneincrc-

raencum&decremenciJrerumdelceadic:Acq;inulcimaSephirocharudiipoiitione,quodMalchut
inriuatpcr oidinem animarum beacarumincreaturas rationales conferens rcrum cognitionem,
fcientiam,& induftriam: Ponatur, inquam , quod ha;c omnia concedantur pro ccrtis, fi mo-
do IphaTa anima; beatorum (at nonnuUi Theologi cucumantj iucludatur ccelo Empyreoi
attamen, fi noftra ratio bene coniidcrctur, quac eft de mcnfura nuincri novcnaiij.percipictis,
maximam vim,atquenonminimamprobabihcatem inefTein meo Sephirorharum ordme , atquc
3 N de-
; c
,38 Sect. 1. PoRT. II. Paiis I.
dcfcriptionc. Nec quidem decens efle videtur iut influxus a Malchut pcr fphsram animarum bca-
taium li
lupiemo pcr mediu m tranfeuntcs cxtra proportioncm caf tcrarum
lu taUs (phsia ) a ccelo
C
influcntiarum m terram decidant & hommibus in machinx cenno
,
dcgcntibus faltu tam profun-
do dcnt lcientiam & tationcm,4Uippc ciuam mliuentiipotius Mcrcuri) fuperccelellis , qui f^-cun-
dumipfoscftJod,&juxtanofhamc.alculationemJcrod,mfundcrcvidcntur,quamillsMaIchut,
utpote qu.xob Adce peccatum eft magis ignoranti.x &; tcncbrarum, quam fciciuia; cjuI.;. Porro ct-
jamBinahdatlcientiam ûuelligcntiamiquippecujusnomcndivinum,SpirituiS.-indo relatum,
eft fcicntiarum ac dodrina: fons
&
origo , ut m multis lacrarum fcnpturarum Ibcis vcrbis manifc-
ftiilimise\'plicatumcft.Sed,quiainiftafcntcntiameanonvideb<nobftmatus,illa quidem rehda,
me,mentemqucmcainatquefub)cdihujusmci filumintegrumprxdidtorumSapicntum doctu-
nx accommodabo.
C A P. IV. J
SuodSephirot£,feu}2umerAtiones ideofint inhominefeuMicrocofmo , quoniami-

pfe Deum etufque lumina non aliter infe hahet ac mundus, ut-
pote cuius filius eji homo.uti ilk Dei.
PLatonicinon fine ratione vocavcrunt mundum Zoon,id cft,.animal;&Mercui;Trifm.Pi>»4«<<.

dicit.qnod magnus muiulusfit dmmalpimmn ex mataiaU quodam & imtUfgihili coinpojitum , (atque hin
Pfalmiita dicu,quod cceli &Dominum,& in nonnneprijentiaque eiu: exultent ac Utentur) fi-
eieiiicKta laudeiit
militerq-, homo fcu parvus mundus arlimal Iccundum:Unde ctjam alibi v Ocai mundum Dci filuun,
utihominemmundijquoniamûtmundusnihilinfuaeflcniia comprclicndir,pra;terqiiam,quoda
Deo accepit,fic ctiam & Homo omncs fu.r compoiitionispartcs tammternas qua c.vtcinas a miin--
do dciivavu;LInde dicitur non incptc imago mundi,qiu cit tilius fcu imago Dcij Et pcr cohf cqucns
redc a Moyfe dicitur homo ad i.maginem fui ciearons cilc fachisHinc ptof imdeloquitur Mercur.
Trifmc2.iii cum fcn tum Vim. 8 . Scio mundv.m a Dco atcj^ iti Dco , hominem vero a muridoat!^. in irundo confi-
(lert,l'rincmtim autetn comprchenfioqjonmium & confiitutioeii Deus:]:.zm codem Sermenc\tevv>m S.W : Deuspri-
wusfecundum Dam ad imagnumfuamficit mundum,animalprimum., tcnium Dtum Uominem fecit animalfe-

(//nrfHW.Scd&hxceiusverbatotumillumicrmonem S.accuratclcgcntibus manifefliora ficnr,ubi
hos Dcos ita diflinqucntjPr»;;»; Deus esf inter omncsfcmpitetnus,immol.tlif,mgemtHs,ommutn autbor; Sccun-
diisad illius imagineitnnundus,a Deoprmogcnittis, & ab eodem confcrvatus , tiutntus , & immortaiitate donatus;
homo deniq^ Dciis tcrtius;tcrrefins,fed niortttUtati ouiwxius.hx quibus fat liquido conilare videtur,quod,fi
mundus.tuu cflDci tihus>aScphirothis fcu numctationibus divmis deCem cum nominibus fanClis,
ijspiu'fidentibus,gubcrnctur,utiq;etjam fimih rationeea;dcm numerarionesvimatq^potcftatcm
iiiam cxerccant in fpha;ris Microcofmicis,quatcnus Microcofmus conflatur ex portione cujuslibet
mundircîonis;Etperconf'cqucns,quodarborScphirothicatamefFcdlualitcragatinhomincqiia
in mundu;quippc in quo cft ccclum & tcrrajcoclumq; ejus cft tam fcdes Verbi divini j radicc Ehichi
quam templumSpiiitusElohimiquiferebaturfupcraquasildquodctjamnosdoeetD.Paulusva-
riisinlocis.Atq; lioccft:ilkid,qui)dMcrcur.Triimcg.intclligere vidctur5fr^;.i3.ubidicit,quod hu-
DenariHS animitfitgenttor; Vita vcro
tntriis &
Uix ihi unitafunt,ubt tmiiatu ipfius numetifutit ex Spiritu tiati. I ta-
que unitas lccundumrationcm denarium complcci:itur,ruifufquc dcnanusunitatcm. Ncc quidciu

cxtra fiicraium fcripturarum fenfum loquitur,que omniaagncf ccnt nominaDci unicoTctragiarn-
mato referii,videlicetmn",quod eftpolitilliauimcflcntix-divina- Ipcculum , in quo omnia Dcia-
gnomina&cognominarelucent, quemadmodum omnesOrphei DijinUnicum jovetn fcuMo-
nademcontrahuntur.PervitamergointclligirantiilcsillcMcrcuiiusartuslucisSLphirothica-jux-
la illud Joan.Evangeliftx I» ee , quierat lux mundi,ku.m Vcrbo cn«f vita, fcu vita .a Vci bo Dci eiucct,
utilludaPatrcfeuEhieh.PcrnumcruiiiverodcnaruimdecetnScphirothas feunumcrationcsdivi-
nasinrcllexirproCuldubio;Qu.i;quoniamab unaradicefcuEhichPatrecftluxcrunt.idcoilhinidc-
narium Gcnitorem vocat.llnde di> it.quod unicatis ipiius numcti int cx Spiritu nati:<.î:v quidcm f
unitasdenariumamplcd:itur,utDenariusunitatem;Namt< Alephcii:idemquod'Jod,& viccver-

fa^JodidcmjquodK Alcphatq; tum Alephciim Jod nihilpra;ter unitatem; Nam 10. eft idem,
quod i.quatenuso.eftnihilperf<;;f"cdquodhabct,hocomncab i.pofridet;Eti.cftidem,quod is.
quoniamnoncxaltaturi.per 0. fed e converfb ciphra per 1. informatur. Ex hisigiturvidcmus,

quod.qn.itcnusanimacftin homine,imo vcro cftipfum Microcofl-ni cochim,eatcnus,cum nume-
rusdenanuslitanimxgcnitor ( nam ahimiccflentia piocedit abinflucntiaomnium Sephlroth.i-
rum,qiiaruminfnriacft M.dchuth,qu.creccptaculunieft virtutisinfluxuum omniuln fuprrioium,
(iquidem,utinprimoMiciocofmi voluniincmulnsinlocisdiximuSjMcnsinfiiodcfccnfu virtutcs
omnium ordinumangclorum acccpit j ncccflc fit,utomnium Sephirotharum vis atquc virtus tam
in Mierocoimo opcretut quam in Macrocofmo. Hoc etjam d Cabaliflis do Aiflimis contirmatur,
qiU
a
Db Primar. Microcos. Princip^ 139

qui afTeveranterdicimtjquod Magiafit rdcntia mundi ccEleftis, qiii continetinfc 10. fpharas qtiac
;
funt inftrumenta 5c mod!,pcr qux agit in nos videlicet novem mobilia

; decimum immobile di- &
«fhnn Empyrcum.Et ad probandum lioc llium propofitum inferunthalce duas probationcs quib^
,
pftcndcrc conantur actus divinos a Scphirothis in ccelos&per totum.EH Domine txum eU c«lum,&ciji'
Ittni ckIi Deut. 10 .EtfHcelt,& cceli cttlonm ie iapere nonpo([unt. 5
.'Reg.%. Ubi afcendunt in demonfhatidne
virtutis & potentix Dei ab Elementis & iphxris,in quas fiunt influxus Sephirotharum
, videhcet a
ccehs, adip'l"asSephirothas,quxin ccE-loccelorumnumerantur,hoccft,inCGehsfubernaturahbusj
quatenus Sephirothx funt divinx &c fuperefleiitiaiesjultra quas niHilomirius iia innnitum penetrat
m hyla radi?: ipiius Ehieh.
C A P. V.
Denumerationum di^vinarum officijs in homtne^^ demifâbilimyjlerto ea"
rum m exaltattom naturcz humance.
QUis dubitare poteft,denarium illum numerum divinum tam in homine comprehendi , quani
angelisperquorum ordinesttanieuntradiationcseorum ? cum, tefte Pfalm. %.feceritl}0'

in ipfis
Piinemangeli4pMlominore>n,&gloriaatqiie(iecorecoronaverit eum,n&mminibus(uispi:ophjscum fecit,o-
mnia^pofuitfubpedibusejus.Pei SepKirotas eigojptravft Detts in hommem vitdjpiraculu}n,juxtz illud Genef.
i.Per iUas hominum filios fic creatos rcfpicit e coelis,hoc cft.deradice arboris EhiehjUt videat,an fic
intclligcnsjuxtailhidFp/w». 51. Et cuftoditeumlot. 7. 10. euinque vifitattemporibus matutmiSj
moraentis ut cxplorcl? eum lob. 7 18. Virtute illarum eduxit illum ex utero matris fua: ; juxta Pfalm^
;
ii.i i.Stcut drgtllamfabricavity&Jicut lacfudit illum,atqtie tanqudm cafemn coagulavit illum,ciite& carne induit
«oM,o/;/'«idr«f/)'«r('.v7rfa)«iEtluecomniaperinfluxusliiperioresdefcendentesinMalchut;C^»iV»~
i£bentgnttateexerciiitaim,&vifi(atiocjuspr<efervavitjpiritimeius,iuxail\udleb. II. pervirtuteminfluxus
&
fecundi terris ScphirotX;&: iplius TephiLCthiPcr has hominis opera omnia, cogitata, acima- &
g!nationes,&metuscjas,omnclque cjus viarabillocognofcuntur imo veroretro &anteobledit j
cum,iuxta hoc Ffubn.i^c).i.Quo irethomoa Spiritu Domini aut quo aficie eiusfigeret Sifca)ideretccelosiUii
} ?
ifi,a<it fiftrattim poneret in fepiilchra,ecce adesi; Si ajfuiUeret alas aurord,hahitaturtts tn extremitate }naris,ctiam il-
luc mamiscitis dducct illttm ; Sidiceret; Tenebr£ velui crepufculo obvolvent }ne , atque nox ejfet ctrca eum , nc tenebrx
quidem eiim ita obtc}iebrarepoJfiint,quin videat.fed nox ei,ut dies illujirat ; nam teîebra etfmtt , ut ipfa lux. Vfalm.
ijp. 7; Ex his cigo patct,quod Ehieh a radice Chctcr fcu Corona per omnes Sephiroth hominem
refpiciat. Hocidcmetjamevidcntius adhucfignificavittextusJob;ubidicitur, quod in hotninefit
Spiritus,fed inJpir.itio eninipotcntiseumficiat intelligere: Ex quibus pcrcipere licet,quod fuccellio intelli-
gentix fit a Deo patre Ehich per Hochma,Sapientiam ejus hlium feu Verbum mediante Binah,
, ,
intelligentiaJeuSpirituSando, atqucitapertotum truncum arboris, qui eft Tetragrammatoii,

nin'' Jehova,&: ramos ab eo exilientes. Qua; quidem adio leu mfluxus plenarius non fit in aliqua
creaturafublunaii,prxterc]uamin lolo homine, cuiiceliintclledtualisportioconccditur. Quod
fanc SynefiuSjH/wtt. i. aguofcere videtur his diftis Mensfoloscurat i}nelieciualesmundos;hona. cnim in,
;
de jam humani Spiritus origo individue divifa cft: Ac Mens dilapfa in hylam immortalisparentura
diviriorumpropago-.exigua quidem,led illorum tota.ifta & unautique totain totum infula vaftam
cavitatem coelorum torquet,univcriumq; hoc conicrvans in diverfas formas diftributa adcft Pars ;
ejus ftellarum curfus,pars angelorum ccEtus,pars ctjam gravi nexu terrenam fortita eft formain, di-
ftinftaq;
a
parentibus tencbrofam haufit oblivioncmccecis follicitudinib. terram admirata jucun-
dam.Ex his ergo videmus,quod mcnns humanx origo lit a radice Ehieh,&;quod ejus motus fit pet
univerfasSephirotasdivinas,quatcnustranfitpcrangelorum ccEtus,quosinformat,acper{phiras,
quas animat:Et per confequens eft ha;c Mens uni vcrla Spiritus ipfius numerationisHochma leuSa-
Eientis,qua2 cft virtus Ehieh &
ipium Terragrammaton,ac Melfias, fcu Verbum omnia confcrvas.
[nde etjam fit,ut h.ec Mens divin.i in corpore opaco h.ibirans relationem habeat ad numerationes
fuperiorcsacmagisfimpHces.QuodquidemMcrcur.Tiifmeg.Piw.j.IucuIenterdeclarathujufmo-
diCemionc; A}ti)}ia(in<:[ukil\e)hiima)!a,velatacarnisu)nbraculoadcoeleJltumDeorumdifcurfttmfufctpiendum,
adoperaDei&)iaitirAprogreûs,adbonorufig)ia,adpoteJiatisdivtn&cogmttonem;portioqu£dam attributa eil ad
bonoriDn indiciu)n ^naloriDntj^ variuartificttmi inventendian : Incipit ta)nen in iUis vivere ,faptentta}n^^ nancifci ad
portio)iemconttnuiLiirfiisDeoru)ncircu»ieu}ittU)n&c.\lbi[^crDeosimel\igitnumei:zttoncsinicnoies ex
decem radicibus,cui divcrla Dci,fivc uniusjovis nomina attribuuntur. Hincetjam dicitSynef Hv-
m)20 eodem; Ani)na bihens expcrenni honortvr.fontc concepiis fuppliciter precibus adparentonafcende, neo/^ cunBare,
terrs. terrena li)iqticni;mox verojunâ imn Patre Dea cmn Deo exultabis: Ubi per patrem intendit Ehieh fcu
radiccm;Atq;hicdenotaLevidcturMcntisa(cenfionismodumdecorporeadEhiehpergradusSe-
phirota;,qui nihil aliud funt, quam ordines fcalx Jacobi per quos angeli atq; animae delcendunt
;
coelointerram,ntq;iterumde leiiainccelosafcendunt: Necquidem vosvehmintelligeie, me dc

cceIo folummodo & terra Macrocofmica hic loqui , verum etjam de coelo terra Microcofmica, &
N 4 vide-
J40 Sect. I. PoRT. II, Pars I.
vidclicet dc ipfo homine interno & cxterno.in quo omncs SephirothnE divins idealitcr exprimun-
turtam cxactc quamiii MiicrocofmoiEt inMiaocoCmo ipfa Mcns ad Hochma rc fcrtur.juxta ilhid
Mcrc.Tnhv. Pini.t.Mensfuaaaeadfiiprona e>igipotest:ht Sermo». ^.dc hac Mcnte licloquir.i; Qh(c««.;^
hacDeinatHrafukifuntfecundumopcrumcomparationem pro mortaltbiu immortales habentur, intcUigcntiaftia
cunJacomplettunturquiinterrafunt,&qtummari,&fiqudeHprdtcreaftpracalHm,afqâdiofeipfoserigitnt^
ut tpfum quoque bonum intueanittr.Aiqî hoc elliliud,4Uod iuEvangchltarepcntui;Nf;Hopm';«w^Ho/^
«re/)o«//,»//j/)«y^(H;»;Hmcet)imab/\poltolo,HomodiciturTmfi«;«r)si,&ahbi,T<<t{r/uc«/«
m«<5^«(Sf;.CLuctiam XiftusPhilofophusPythagoraeusaftipulati vidctur;HincaMerc.Tril'm.dici-
tm;HomD ammal iitvtn.JU,c[:Lod noncft tcrrcnis biutis,led cum ca-lcftibus comparandum ; Imo vcro
<!icit,quod homo verusftt vel ipfis caeltcolupr^JLintior, relj.iltetiipayifortepottttis. Cjâm cjuidcm luam afl c i-
tionem lic probat; Oujicun^j (i iu|uif ) ctxlttum defccndit ad terram,coeh Itmitem defrtt ; homo autem afcendit in
ccelum.illiid^j maitur,nec eaf^git qiia imafuni qtiaijjiti>limta,ac reUqua omnia diLgm:.r tnquirit ; quodcj^ magii
e^,terram quukm hauddnntttens ampla eRhumanx naturnpotcjias-.Ouamohrem (inqui: )
in coeliim attullitur;ta
audenditm elt duereheiniiiem terrenum DiUTiifid mortakm^Dettm vero loelejiem tmmortalem homincm. Ex hifce
igituiejuididiscliccretascft.homincm cxtcrnumDc.im,lcdmoit.LJcm,cjus veiomccrnumlcuin-
tcrnipancipem Dcum circimmortalcm;(.juatenus Mcns nulhs palTionibuscft lubjefta, utpote cui
ip(aqi!oq;iataf..bijciiiiitar.Atc];h.KCcftiatio,quod Anr!ftesiftcmhj;ccriirhpitvcrba;.\.'/«^;j«»;;J;j-
racttiumest humo,aiiorandum at.^^honorandum Hoc entmin natuiam Dei tranfit,& quafi ipje eRDeus;Hoc Dx-
.
monumgenusiiovtt &c. Quodquidcmde hominelpirituauzatoleurcgcnciaco intclligcie vidccu:,

quaiis ric vutute Mcntis,qua; eft dc divma Mclfia: natura.-Unde lcgiti:; Refol.ThechgorumT. i. P. u m
P.ii.Q^z.q'.iodimmort.:lic.ishouunisnonhrpcr uaturamicdperg:. tu.rr;Erfi^-ierhoi Angnft.dicit;
CreaViiDcAsht,,uneynimniortalimnonexcondittonenaturdt,faiexbenefiiiocoiiditori5,\\.c-.},lentuiiniver'alis,om-
niacriantis c>' Ad.miigiturpi,imushomoluopcccato hanchominisdcit.ucn. fcu divii.i-

infurniantis.
tatcm ablcondidit,qua imniortaliseiat in initio cvcatus atqj hoc modo mortalitatisa;niginem iibi
,
&pofteriscontraXit;AtChiiftushomoSpirituS.plcnusd!vinamho.nuus naturame vinculis Hbc-

ravitpcccaiiactencbr.irum,fpkndorcmc|;cjus vivihcumliiajuftiti.4mundopatefecit;itau!,quod
unu^ ad dc ftr.iclioncm pi.Epaiavcrat,altcr Ipiiitu vivifico aruina pia;icrvaiit. Quod igiturSamai i,
deftructiVLis Martis Djemon .ad homir.is ruiii.im tuo fato ordinavit,hoc qmdem benc ficus i<cJovia-
hs Vencris Spiritus dejccit,<l<>: in piiftimnu fanitatis gradum homincm vcduxu:Hoc cnim idcm ab i-
piisaftris.fatum iionanibuS cfiundentibus, ab origineprognofticoquodain denunciatumfuit:
NamiLcundumFirmicum &aliosn.itascft Adamfubfigno Aiictis ; quodeftDonnr Martis, &
Dominatio Spiritus Samacl i in quo loco quia cxnkaia erat cjlis malitia , ideo cjufdcm dc-
trimentum iSc depreilio citpedandaeratinlignoei oppo(ito,videhcctCubi Marscafum&; debilita-
tcm fuam habetedicitur in Libia ;Id c|uidcm quoci ccjam itacvcnit: Nam dicitur ab Aftic.logis,
)
Chriftumfuiilcnacum lub codcmiigno,quodbouicati Vcneiis6iJovisattribuitur:Exhisigiturvi-

deinus.quomodolupcrioiaagantinhomincm.fuafqticimprelTionesidealts inejusccelum impri-
raant;Ecpcrconiequcns,quodScphuothic3e numcrationcsnonalitcrinvenianturinhominis ca--
lo,quani in cckIo mundi,Lujus fiiuis cft ipic homo,pcr unicam animam cjus.quaecft MclTi.is lcu vir-
tus Tetragr.immati Qua; cumlitetjamhominis iplius nicns,
; arboiis Sephirothica- humans &
quafi truncus, non crit dubium quin ipla: n umei
, iioncs divini fint tnm in hominc intf^rno quam
;i
inmundoirintuali.Porroctjam,cum Deuslittrnius;& tiinarationc,TLinitatirclata,communicct

tam cumhominc,quammundo,cjuarumrationumqua;libctiterumtrinaaliapartitioncdividitur,
triplicitriumHicrarcharumordinifcii Angeloiiimclioroatttibuta,cuidivifioni tcrnaiii-pcr^.du-
d:iEfiunitas,qiixcitunusDcusfcuMouas,tanquam iadix,adaptetutnumenimdenaiiuin conft-i-
tuitjideoque triplici ordinc principali iu lc dnclo.additione unitatis,( hc o .) ipfum homincm cre- i
aredccrevic,cruiobhocrcrumomniumnodusnonmlidlcappcllatur;Diftinxitnamq;hominugc-
nus pcr gia(ius,vidclicet fupcrioies tk ccelcftes, atquc infcrioies feu terrcnos , & fccundum horum
craduumnatuiamvita:honunumintcrvalla,aninixc]ueconditionesordinavit. Ehich crgoleuPa-
ter in Chctcr,coronafcu llimmitatc ommuui icium cftcntiam formalcm in fbpofhdcns,qui' foli e-^
jusintcllcdiui obijcitur (?cfcipfumintclligens,Sapicntiam,'Mclliam, Verbum,feuvirtutcm fiii i-
pliusoignit;quidicituihliusinNunicr.itioncHociima,aChetcr,hoceft,alinupatrisialtulevipro-
liliens.Atquchmccft,quod in Dcir.Ttc Pattis ac Filij nomen invcnitur ; Nam Deus unus linc diftin-
6lionepcrlbn.uum»vKtuteiiiluaminfecontincbat^ntqucJllamrevclareautcmitterevohiit,piiuf-
quam dc mundi hibrica cogit.ibat;.'\t tuhc fccundum Mcrcurij Trifmcgifti dodrinam , Moints gene-
rabat Moiiudem,&tnfeipfamreflecêbatJpl-ndoremfuum;'Vc\,mif>udcimdcmAibiha.]:ctui-, Cumhttcdi-
xtlfet,mutavitformamfuan,&t{rtiverfafubitorevelavtt;hoccl\,occuham(ccitmanifc{i\.m\;&ieii\smani-
feftationc,hoccft,cinanationc fplcndicia omma deformia funt infoimata. Hinc fequituti;; «ttiroW-
»xttt;Cernjbam emmimmaijumquoddamJp!:iiaculum,omniavidelicetinlumeHconverfa. Imo vcio ha'c ca-
dcm Mcns hominem dc nihilo quali ;;liquid cfFecit, juxta illud Pfalm. 159. Ociitittn vtdertmtfiibflan-
uammuminformtm& nonadhui exifientem nam in libro tuo ftierum omnia membra mea confcrtpta. Sic
;
ctjam
;
De pRiMAH, MiCROCOS. PrIImCip, i^f,

SicetjamtilijaPatre,&:SpiiitusSan(Stiab ambobiis flaxumundusidcalirer.anrerealemcjus crea-
noncm fuit dciineatus SiCviti &c Propheta Regiusgioriatiis eft, quod imaginem templi tor.ilitec
:
defcriptamaccepeiitcxmanibus Dei. ProdudtauaqueiapientiajCum fitprouucenri (imillima,&

ab eo iupeinaturaliprogvciru cmanans,h'i] nomen fortiturjUt diCbum cit; Unde 6c p;itiis appeila-r
tiOjUtiitidcmdidum eft,quatenusintcrpatrem ik hlium citrclitio certiilima P.illulau'; aurein i-? :
gneusamorexutri{queptogredicns,SpiiitiisSacioran<3:us, ncxulqueutriufqL.e inviol.ibiiisnun^

cupatur,quatenusprolemcumparentcamorc(eir.piternoconnc<5titi arque hoc modo rciti.-c fta-
tuiturScphirothae Hitus,vidcUcetBinah,cuiElohimattnbuitur:Duobus veroprimjsaSpiritujunr
ftis ordincs Hieraichi? fapciioris Serapliin 6£ Cherubin relpondenr,cum pcr Scraplun Eliieh mit-
£.it pcr Clievubin Hochu-ia,utyafm(.'j dictum eft. Ouod autem m Verbofit vita
(tiasiiiliLiencias,& &
lux fc9?/.'>H«'iosdocetD.Joa:i.£. 1, Er quodin homine videat & audiat Verbum Domini .iffirmac
Mevc'.n\Tulmcg^(i.Pini4ud. i. Similitcr,quodmensfitDeuspatcr, &quod Verbileu Filij & Par
tris uon iit di ffi. rcntia ad m

icem m cllentia , & quod ipf orum unio vilce fi t , ac quod haec unio fiac
>
pernexuniillumigneuro.nosinfuuitiplccodenunloctj: Porroetjam, quod homo lit tcmpluni

J):i&;SpiutusSan6t:i,t£itatur D.Paulus. Quidigiturdubitarenius,anScphirotha:fuperiores finc
jn hominc nec ne.&c per confcquens virtutesangciorum Scraphin &c Cherubin Similiter Binah, >
prudentiaSpiriruiSa.id;or"iata,mittitfluxusf:Osper ordinem Tluonorum. Hoc Vcrbum Spiii"

lu cireuinduftum mundum dijudicat tefle Pfalmiii.i : Paravitin iudlcto ihrcnum fuum; Quamfedem
filiopatcreoncediromnimodamci tribuenspoteilatemjudicandi: Similiter deeo dicitur in Apo^
(aljpji: Ego vici.iiyfidto ii: thrcno patris niei Judicandj t rj:i m rarionem Deus dedit hominibu s
: de quo ;
d') no pafjim tratc ;nt crinrum: facrx Ec S.ipicns 1'roverb. ii. dicit quod tujliti^m
f : mtfericordtam fe-
, &
Sd>tsmvemetVi:am,mjTttiam,&gloriam:EtSap.i.Iudtcestsrr<id<.bentiuJiitiamcolere,&fenttredebomtateDo~
nnni : Virtr.tcmeij.tm Spiritus hiijus ordinisfcuScphirothsehabuerunt 70. Seniores, quibus Aa.-:
lum efl judicaie popaium cum ivloyfc. Clemenriam autem,bonitatem,gratiam & mifcncoidiam
rccipichomo ab inii^rîaia Cheicd;cuipra:eflnomen *7S El. tranhensper ordinera Dominationti
tlnde vim domiiiaiiui hsbet homo virtute infilacntiaE hujus Scphirotje rrantitnsperhunc ordi-
pem .Scphirortia Gcb.nah potcft uem,v;m,(cveritatem,6c puniendi voluntatcm infundic in fpiri-
tumhumanun. perordinemPotcftatumimpulfudivininominisElohim, AtScphirorhafcxtaTe-
phirethdarcigiatiamjpulchiitudinem,ornatum;&:, quatchusejusinfluenriaetranfcuntperordi-
nemvirrutuminfbha^ram Solis, hominicuiiibetclaritatem&vitamramnaturalem quana mora-
lemattribuit,aiiillencMnominis Tetragrammati Eloah. Netzeth,quxcftSephirocIiafeptima,in-
fliiitinhominem,Spiiitumquetriumphantchi& vidloriamdatper virtutem nominis Jchova: Sa-
bothjid ei1:,Dci cxcicituum;cujusquideminfluxus,quatenustranfeuntperordincmPrincipatuu,
diftribuunt rcgna &: pro vincias hominibiiSjali.ifque dignitates rcgentes,tani fpirituales qua civiles.*
Rcgniseigo&piovin.ijs,linsiliterinipeiatoribus&regib.prxponiturordinisliujusinfliixu£:;Prin-
cipinus & prxhdib. prsecfl oido Archangelorum,fimiliterque Prophetas docet : Angehis dcniquci
telleChrifto^cuihbethomiiiiattribuitur.- PerArchangclorumergochorosinfluitSephirochaHod
in/pha.Tam Mercuiij; Et pcrAngelorum ordines illaultima numcratio, Jcfeddida. Atquehoc
xr.odovidcmns,quomododcccmSephiiotlljc, caruraqUe virtutes inMicrocofmoiam exadein-
veniantur quaniinMacrocofrnq :adcoqueetjamhinceft,quod iftaenomerationesarbori compa-
rahtiirradiccm hahenti iu aito &
ramos deorfum : Sic honio, quifaiûs eft ad fimihtudinem Dei,'
proprerrationcs fuprad;cl:.is dicitur ab AriftotcIeipfaarborinvcrfa,cum cjus radixfitin c.aptte,ra-
mivcrodeorfum tcndanc: N,im beusoshomtnifublime dedit': Ui>deappropiiaturoprimearboriSe-
phirotharum divinsuim ; quippe quje conftar ex naminibus divinis,cci jus truncus cft nomen inef-
fabile Terragrammaton;a c]uo,tanqi!am fbpircs fc(i rai-ni,caEtera hauriuntur agnomina.NamDciiSi
qui comparatur Ehieh,dixi:;F4(/<«»»ttJ ho,ninein ai inlaginm nojlrdm. Quod verbum Fiat fifio icfertuf;
£t ineumjpiraci<luinvu.t; pcrquodinrclligitur SpirirusSan6lus. Atquehichabemusprin-
liijpiravit
cipales Scphirothm ihpeuori rc gioiie hominis cohabitanccs ; in capite nempe , tanquam in coelo
ccElorum,in quo eft prxcipua divinitatis fedcs ubi radix eft Deus Mens truncus eft Vcrbum, Sa-
; ,
)ientia,&nexusutiiufqucadvitam Spiraculum feuSpiiitus & ..ftlatus

Ut ergomenti-o divinus,
latfaeftdc iadice,trunco,ramis,&corticibus,fic etjam fxpicule cransferturillaallcgoria ad capur,

&
humeros , crura , pedcs , latera dexrra Imiftra fi ve thotacem qtii truhco comparatur , cuinamcii
Tetragramm.praeeft;indcarguendo,quodhominisfabricafit quafi veiiirimum Sephirotarum di-
vinarum fiibieclum tabcniaculumiUarum. Porro etjam,quoniam honioad Dei imaginem fa-
feu
£tus cft, idcirco ,

hoc cft, arbotAichetypicacognominatur, ftipitcm, acra-
ut Deusipfe Ilan,
mos , & radicem in fe continens , fic etjairi Homo non indired:e arbor Microcofmica ap-
pcllari potcft. Scd de his numerationibus deceni , quibus prsfunt totidcm nomina divi-
na , ab unitate feu ^ Alcph fcaturientia , mcntionem , licet occultam , fecimus in ItbeUo
nojiro de Numirii dimii ubi demonftrationem ex tribus pyramidibus confllatam fecimus,
;
inqua'
l^t SeCT, 1. PORT. II. PaRS I.
inquarumiumnntaieDeumineftigictiianguli flammigerantiscxpielUmus: Ibi ctjam detlaravi'

mus,quomodo DiasaMonadc&Tiias abambobus protluebat, numcrorumlcilicet limplidum
radiccs; NamunitascftradixdualitatiSj&illaradixfcu propinquum principiumnumeii piinii,vi-
<lclicetternarij,qui eft radix ciijuslibct numcri limplicis-,cujus quadratum eft 9. ica ut , (i addatur ci
unitas.producaturnumerusdenacius. Abmlicate ergoadnumeram denarinm limpliccmproce-
debantilla:emanationesdivina:deccm,ab Alcphproflucntesufquc ad Jod,quoddcnotat lo.qUcE
erantidxalcs mundi futuriproprietatesin limplicitatc regni Enloph prolatx; ad quaruin cxemplar
iriundus poftca cicatuseft; Atqueha;proprictatcser.antnumcrationcsill.xdivina!, di<t\x Scphi-
rothâquarunjinfluentijsperordinesprinlicoeliincoelum tecundum, £:carum tandcmprolapiii
tertio dicad machinx ceucrum u(quc,mundus mundiquc crcatiir.r,& virtutes carum fadx lunt,at-
que perpctuo lccundum Dci voluntatcm conlcrvata:;ica ut in piimo loco ^.dcclarct peiicctam pri-
inarpcrkclionisemanationcm qiiippe in quaeftprincipium i.mcdium i.Hc tinis 5. ricmpc 1 1 l.fi-
;
mul in unum aggregaca (ic erjam hmpliccm

; &
complctam pcrlonarum in Trinitate perfcftio-
nem,qua; attribuuntur Ehicii, Cheter, Jah, Hochma, Elohim , &Dinah-, qua: funt Scphi-
rorhx limpliccs, exquibus iiiinus iimphcesinramis arboris derivatae funt. Sic duccndo j.in
lc, producitur 9. cui addcndo unicacem oritur 10. nempe Addnai, Makhuc: Nam ad i. re-
fertar^.adz.^.ad^.^.atqucitcrum adi. y.adz. S.&adj.p. Quôdquidemitalchabtt; i-Ebich,
Cheter,lcu identitas influit per primum luperiomni angelorum ch6rum,quae cft alteritas, in Iphx-
ras habentcs criplicem naturani, videlicet in primam ejus ternariam rcgionem , lcu piimum mobi-
le Sic etj.un x. ibujah Hociima per lecundum cjuidem Hierarchix ordincm , nempe pcr Chcru*
:
bin in Ipha^ram fecundam ejufdem rriplicitatis,in CGelum lcilicet odlavum ; atquc 3. feu Elohim Ei-
aahper tcrcium cjuldem Hicrarchix ordineminempe Thronbs,in fphiram terciatn cjufdem,vide-
licetinillamSacurni.
Dcindeperfecundamrevolucionemfeuoperarionem i. fcuEhieh Chctcragicin ^.ncmpe
EichefedperpiimumfecundcKHierarchixordineminprirriamiphairamfecundx criplicitatis, vi-
dcHcctinJovisfpha^ramitr zvclJahHochmah impelhrquintam Sephiroth; Elohim Ghcburah
pcr ordincm lccundum iecundx Hicrarchix inmndit fluxus luos in rcgionem iccundz triplicit-uis
lccundanii atqiielic incxccris. Hinccrgo vidcnius,quomodoinhniraDcivirrusadnatur;cpro-
crcatibncm priuiquam .îiquid formatum cxcitir,opeiaca iit Sic enim ab ciigiiie fr.dus c ft ir.un-
,
;
dus%atque lic etjam modo minfico crci:tus cft homo Unde unus,icemque &: alcer dicitur ad iina-
;
cinem DL-icrcatusjquatenuscxcmpl.ir emanationumidexfupcrlubftanrialisproanimalua&for-

malivcatlupiimohabcnr. Hinc, inquam,Sephirothx livcnumcrationesdivinxfuntinmundoi
indequc etjam reperiuntur in Ipiritu humano non aliter , quam iinago Iplendidiflima in fpcculo
,
policiiumo,quibus tam hic quam iUc dimcnlioncs fux moli maxime proprias luininaque , quibus
,
illa;dimenlionesornanturatqucdccoreiniigniuntur,rccipiunr quibns ad hancufquctemporis

,
fninucam cxiftunticum.cefte SapicntCj<;«J/'«»» favor; cunclacreemur &foveanm, qaoruih qiiidcm prin-

ccps terrenus cft iple homo.
C A P. VI.
De Myfierio Sephirotha ultima Malcuth in Micro-O' MacrocofiKOj Etquodpro-

pter Adt£ peccatum nobis claudatiir,<ûomodo Sephirotha 10. avpiicentur
hommi ? Et quodmje haheant coelum ac terram.
CAbaIilta.',racionibus pridfftis moti,dicunr,quod homo fit arbor invcrfa, quatcnus ci d.itur os
atquc vuhus fublimis,uti didum cft:Etcnim,cum homo lit ad imagincm Dci f.iCtus , icquicur,
quodnoninepccarbordicatur.quoniamipfcDcus vocacurarbcr Archccypus ftipiicm laraos, Sc ,
radiceminiccomprchendens. Undcetjam fcquicur,quod,cjusimagohomoiiiT;ilesiftiusarbpiis

parresiniepoflideat, quibusa deatorc dilponaturin operibiisluistamadievcntatemquam clc-
mentiani.HujulmodiautemarborisScphirothic^radix cftEhichChcicr.cujus d.-fluxus dciccn-
duntpcrinfcriorcsSephirotlias,&tandeminMalehut: Sicutigitur,radice."b.uborcc;vcila,fiorcs,
fohi,&;fruCtusmarcelcunr&pcrcunt ,fic, (inqui.int Cabalift.r) pcr peccatum Aux l-uiccxcila
MalchutabEhiehr.rdiceChctcr,&:atruncoTetragrammatl,acconlcqucnrcrabcncriciooinniiiin
Scphirotharuni ; &iic Malcliur remaniit nuda dc omni bono influxu Quarc iic vacua rcm.».ncns
;
hxc dimcnlio nihil nobis boni confctrc poteftj Antcquam vero Adani pcccabar, Malc hut a itiprc-
ma radice rccipiebat alfiduc influcn tiasjomnium Scphirorh.-uum proprietates , uainclquc angclo-
rum ordmcs (clc invicem muruo amore iecundum ordines graduum iclpicicbanr,ira ur eadcin (cr-
licitasiJcamicitia,qUa:apudlupcrosinveniebarur,eflct ctjamintcrinferos; Cceli cum elcmentis
vinculoquouam nuuuumforticbanturamplexum,altcrumquc alteriusmuruo.-idimplcbatcana-
!fsScphiiotharum,pcrquosdeoifummGvebancinfluxus,arquc£damuflim ofHciaiiiapr.xft.ibanr,
ita
:
Db PalKiAli, MiCROeOS. PRfNCtP» 14.^

itauta fuperionbusad inferiora uberrimc permeatusocculcostranfmicriarent infliienti.T nomi;
naqueDeifacrofantlabenevole adimplebancmuridum; Atque hoc nueilieirur tam deM.cro--
quam de Macrocofmo Scd pcccante Adamo contufi fuerunc orduies mundi utnufque canaicf-
:
,
qucanfradumlubibantjacque hac viagioria&: lixalanirasaMalchutiubiata vinculumqiie illud

benediftionisviolarumeil; LlndehaccScphuotha iniima,acxterispianta;ramisexcil"i,"rari;Eac-
qucbenedidionispermanentisdonum nohisimpcrtire nunimeporerat j adeoque nobis exmcie
quahftciilis manectotaarbor tamMicro- quam Macrocofmica: Hinc morbis&perturbationi-
bustumammstumcorporis fubijciturhomo,quacenusultimusrrunciramusprxcifusnobisouafi
ftcrilisinveniturl HxceratdecihoiUa, qusnontantumiuperAdamumcecidit fed ecam fuper ,
totampollLricacemcjus,quaminfecic; imo tocum munduminquinavic- Nampeccancc Adaino,

primop;ucncc,peccavittota humanigenerismafla, qiisinipfo continebatur:namrami fequun-
tur radiccmj.i.tque ita regnum,quod eii: Malchut.a nobis toUitur &occluditur,quoufque a<7nus il-
leinnoccns ('tiLiiloluramodoadhocpotcns, &
tanto honore dignuseft) ianuas rcCTniaperiat
quarumpriaiadl.Vialchuc. Acque ha:c ell: racio corrupcibihcacis atque infirmicacis mundi ele-
niencaris,quem Malchu; f la ftcnlitate infecit : Unde dicunt Cabaliftje, quod Luna, quatenus cft
leceptaculum omnium influx.uum iuperiorum relpondeat ultimx numerationi Malchutin def-
,
cendendo jadcoque diciturcxmde^relpedtualceniionis inalaim,prim.aterra viventium iuppo- ,
nendo propter feparationem Malchuc a uo trunco,quod rcs omnes fublunares fint de rchus mor-
f
tuis,quatcnus tranfitoriaE & caducs Hxc ergo eft caufa,quod ad defendendam hanc Archange-
;
ii Cabahflx fenccntiaiy probavi.influxus Maichut non per ordinem animarum beatarum

( uti vo-
iunr nonnuUi) in infiaiam mundi regionem , fed per ordinem Angelorum in Luna fphsram
ficri.
Similiter hxc eft caufa,videlicetpeccante Adanio,qui fuit radix totius generis humani quod
,
onanesramifueruntinfe6i:icumaiborisfoh'js,juxtailludRoman.E4^ZJCrfW;*nr«ii««yH>-y«7K_îrmHj4nj
impedit,&pcr ilUm inquinant.irmuki Ec de bona radice iterum dicit ; Etfiradtxfanda , ramifmihur; &
mntamenraiiiuiarMWhifciturmqueexucatttr. Voluitergoredemptor,feu Adamfecundus feufpiri-
tualis, utomnespcrcumrenalcanturi tanquaminmeliori,perfedtiori&:pulchrioriradice,quam
fuic in piimb parente,quamvis ejus etjam radix non fucrir inquinataab origine Omriia ergo, qus .-
propi:crpecc,ar.idiminutafunt,jriMefliaEadventu pcrficienturj namineoinftaurabicuromnêil-

lud,quodprcpcer Adxpeccatum corruebatjimovero &ipfamors,fiveinfluxusSpiritusperrtirio(i
SimaelroUcndiiuntatqucdeftiuendi. Et, quemadmodum in legeMofaica feu vetcri homines
influxu bono non fruebantur,nifi aut circumcifione,aut oblatione , aut aliquo alio modo prius eA
fentpurg.ui;!caiJiiasregni gratiadigninon rcddeinur,nifi meritofangu.inis Chrifti, quiomnibus
veter;busanimal!umcruonbuspr.-EvaIet:Namfolus Uleagnus dignus eft ad tale opus perficien-
dum,&nonalius,uci diximus: Le«ilorem autem hicverbouno commonefad:um vehm , mede
amputariont rami Malchut acxterisloqui refpeftu noftrum 5 Nam Dcus Tetragrammaton tan- ,
quampanccpsglona:,Sephirothimperavit,utin Adam praevaricatoremnuUusinfluxusbonusin-

flueret ex M.ilchut,et|imfi ipfaMalchutfluxubonoplena extaredignofcatur,- Etfi quandoque
vacua dititur,id ( inquam efl iefpe(5tu noftium , quatenus fciUcet nihil nobis boni confert , pror-
)
fus ac d eflec vacua. Acque hic cft mos Dei fecundum Cabaliftas cum injuftis punirione vel ma-
; ;
ievolenriaviiltrefpcnderejprascipitfuoregno fivedifperifatriciMalchut, nebonuminipfosinflu-

xufuoinfundat,hocefl,utmaneatoriof~a &quafimortua,ac fia caeteris piantis elTet prxcifa;Et
haecdicituttruricatio uitimaepiaritxveiramiinfimi; quae quidem calamitas non Ad.Tcfoli & po-
fteritatiejus,fedmundouniverfoaccidebat. Ex hisigitur videmus, Sephirotharum ram in Mi-
cro-quam MacrocofmoetFed:us:Quare Sephirothicaedimenfionesnon de mundo folo, fedet-
jamdehomineincelliguntur. S'\cci\u-am\\3iCOiLûontT)omimcz,Vaternofierqmesincoelky Sanciip~
cetur mmetituum: Adveniat regnu»' tnum Fwr voluntai tuaficutin coelo,fic etiam in ierra &c. Pacer
:
qui cft (
Ehiehfeucorona, &radixomniumJnonpropriemreU]gicur (ur mihi videtur) quemadmodurri
mm-idoine(\:,l'cdhomiiii:Quare,uhidicitur,Ffatvolimastuaficutincoelo,ficetiaminterra,imellimmr
illudhunc in rriodum Fiac voluntas tua in homine externo feu corporeo, ficut inaeterno feu ipiri-
-,
tu.aii;cumejuscoipusfitterra,aniraaveroejusfitverecce!um:Undepofteadicitur,conceptofcili-
c(Jt&conrinu.itofermonedeverofub)ed:o, dequo& pro quo caufacor.am Deoagiturvidehcet
h'omine,Pani'mHoflrum quottdtaniim dariobit hodie;hoceli,za.mf2inzaalem,c\uonuznmi: anima, quatn
iTidtcriaIem,quo aliturcorpus ; Et ranitte nobu debitamfira , ficut &nosremittimus debitoribusncfiris: Et
nosindiicoi tntcntationcm :fed Itbera nosa malo: Ubi videmus,quodintegrum orationis hujus fub-
7iL'.
jeicftum fit homo

Et per confequens cffilum ac terra inteUigitur de iliis Microcofmr
; non &
Macrocofmi : eft nobis illum folummodo invoeare extra nos
Quid enim opus quem qui-
,
djcm in nobis habitare docentnosfacraslireraE multisinlocis?

Cur igitur eum de longe invocaremus,queni propinquam ac centralem in nobis invenimus,&d
u,bique,im o vcro &
femper nobis aderit,fi peecatarioftra eu in nobis vacare &
êfcere non faciat ?
Nam
:
,44 Sect. 1. PobtT. II, Pars I.
Namrevcra abfcntuSpiritusSanfti i nobis eftcjiis boniuatis vacatio & rcquics ab omni opera-
tione in nobis : Sic tmpijs Mmem ahejfc tni.]un Mcrciirius Trifmegi(l:iis,hoc clK vacare in ni.ilcvolis
Undcejiisactualismanlio dicicui cllcincorporcpio &fandto, nonmimpio; tjuippe in<.]i;o po-
tentialitcrlolummodo,hoccfl:,nonaduagensfeuoperansdicirur,quamvis advitamfcmptropc-
retur,quatcnusomnisvirtuscllafpirituorisTctrat;rammati,unPl.ilmiftarcgius fatetur,P/rf/m.5;.
Porroetjam Cabalilhc oblcrvavciuntquodio.rcrum omniumentia, quo: l-^hiloiophusCatcgo-
rias vocat,ex.idi(limamadnumcrationes Scpliiroticasrelationemhabeant: Nam iSn: hx.quace-
nusinDialcdica numcrantur,omncsrcrumcircumrtantias contincnt , (2c pcrconlcqucns iplius
quoquchominisAluicltccrrclhisrcriimDominusjinquonon mini!s,quani inipfomundo, cltcl-

fentialummalcuacnusgencralillimumpr.vdicami.ntiiiibrt:anticV,nempeMcns,cujusramidelctn-
duntadindividua; SicDcuscll:EnsEncium acfubllantiallibftantiarum, conlcqucntcr gcnus !<<.
furamum ac '^cnerahirumim in pr.cdicamcnio lubftanciav Purroinhoc ujiic cft Cjântitas tam

conriniiaquamdifcret2,fimiliterqucpartiumharmoniapcr rclationem,cujuslibet<âlitatisccn-
ditio,Quando,denotanstcmpus, Ubi,porti.ns locum,Situs,Habicus,Agcns,l-'..tiens. Habctct-
jamin fc vimquinqucp.a:dicabilium,Gcncris Specici,D)ftcici)ti.r,Pioprij & Accidcntis; C)ui qui-
dem numcrus.cum lit dimidia p.ais dcnaiij,dcnotat ccntrum dcnarij,un in Numcris Divinis,arquc
ctjaminPortione,prioii hujus declaratumcft. Atque hi ambonumeri cxplicancur per duo illa
elcmcnta Hcbraica formofillima ijod Sc r;He,quorumJod aiguit io.& n Hc quinque Et,fi illi :
duofimuljunganturj exphcantnumen, Dciclcmentiamaigucns, videlicct Jah A'. Porrocrjam

horum numcrorum prohinditas in eo lita cft , quod , fi circumfcicnna a lo. pcr ccntralem nume-
rHnij.dncarur, producic 50. portasintclligcnti.x: Cumigiturhicnumcius mhominecontinca-
tiir, quis dubitarc potcft,quin vis 50 .portarum intcUigcncue, &: iplum nonicn Jah , imo vcro om-
niumnominumScphiioihis lo.atvributdrumvirtusinipfohomine comprchcndacur, cum Dcus

co habirct,qui cft quali totius arborisScphirotica: truncus .''Praetereaetiain (1 vim
cflcntialitcr in ,
Dccalo"iMofaici(cudcccmniandatonimautprxccptorurn lcgispondcicmus,videbimusapcrtis
oculis ca homincm iclpiccrc. Quod cum ita fu,quidopuseiit dubio dcScphirothis humanis,
quoniam lo.illaprxctptancxuinleparabilifchabentad io.Sephirotas;&: perconfequens ad 10.
fph;vras,in qiias iil.cScphirorh.-ciniluunc : Nam
ih prinia fciic limplicit.as (?>: unitas Pacris , qui cft
qualibalisis;radixtociu5,noiacur; :ium Domtmis Deiis ttitis,quttetdaxitde Algjfto ,de domo fervttutts;

Non b.ik bi! alios Decs prm) r,tt.
l-i.vcqttidcmporaoSepIiiroticiarborisradicirefcrtur;cujuspotentia&virtus priusopcrata
cft inccEloEmpyreolcadecimali-h.cra,inquamScphirothx 10. virtutc nominum cjus inHuunt
per ordines anoelorum ab unica ejus radicctanquain pahe Unde Ehieh dicirur noincn cjus , ut
:
anteadcclaratumcft;Hinc cnim,tanquamapatreunicoprinnimmobile,&deinde reiiqua, tan-

quamacrcneiahprincipio niovcntur; Hujus cnim agitahoneagunt ordines Angeloruminlphx-
ras; Undcmquit Dionylius tn ]\ierurcht]s\oc\\\cndo dc Intelligentijs} GaudeHt omnes moventepatre;
Mot£autemHicrarchi.£ movcncfphxiascaslimedijijs fubjaccntes, corporaque ccelcftia.quibus
illx prxfidcnt. Atquehxccftratio,quodHcrmes,ucantcarelatumcft, D««>«dchnivir cdcCtrctt-
lntn citttis centrumesl per tottim,& circiinifrentia nullibi. In prima crgo legc Deus fc hahct utEhieh in
Chcter vim dansa fonte fui unitatisadarboristruncuni,& ftipitcslcuramoscjuldcm. S.ciindA
lcx eft Hon facies aliqiiam fmiUtudincm &c. cohvcnirquc Scphiroth Hochma cui picccft Jah leu Fi-
:
,
lius,ubiemanatioaJodincftinHcn'piiitu divino,dcnotansindehliumfculapicntiampatris, cu-

iusad:uprimiimmobiicfcu fphxranbna& lliprenia coeli mcdij circumvolvitur Ipatio 24. hora-
ruin. Qui hliusDci fuoadventu inmLihdumdemcbatatqueextirpabat idololatri.T radiccs virtu-
tefuiEvan"elii. Tertiummaiida.aimcdyiionaccipiesnomcnDei invanum &c. rckrturque ad tcrtiam
numerationcm, videlicct Binah, cui prxeft Elohim; CJuod quidcm nomcnSpiiitui Sanclo ap-
prophatur , quatcnus vitn habet in aquas , & fpiritus fluidos; Hic terhbilis eft pcccantibiis & piu ,
nitioncmarguitacminaturiUis,quiin vanumutunturnomineDci; Atqueejuslevcritasinhoc.-ip-

p.irct,quod,tcfte facralcripturapcccatuminSpiritumSanCtumnonrcmitticur: Atcribuicurfphx-
rxo(flav.T,cu)usftellisdatatquedifpcnfatvirtutesiUas,quashabent:Ciiiaiepunirefo!crablatione
virtucumftcll.arumacre.rturapeccante; Namquivane uhturnomincDci, indignuseftbcncfi(.ijs
divinis. Quarta\c\,RccordamimveJirumadfanftificandumdiemSMathi&c. ad quarcam Scphirorham
Chcfedietertur,cuinomenDei Elprxfidet. HxcauteminfluitperTluonosin fphxram Saturnij
quiquoniamcftintauftaftcIia.idcircoMoyfes (fccundumnonnullos_)noluit,utrcsuIlaperagcie-
tur aut tcnc.uccur lilo die,fcd ut pet eum quifque quielccret &
vacai ct fcrvitio Dci: Vcrum nos qt u-
dcmaliamrationcrairtl)«/KjWn cap.... inlucem protuhmus, videlicet, relationcm internaturam
fixamSacumi&SabbachumSabbaihorum. Quinta\cx,Honorapatrem&matrc}n&c.quimxSefl\i-
rothxdatur,ntmpc(jcburah,cuipixcftElohimGcbor, qu.xinfphxramjovisinfluit Undcpi- ;
ccm,amorcm & piccatcmarguit, quatcnus Jupiter cft Plancta bcncvolus. Sm«»/ prxccptur.i,
No» intcrficits , Vcncri attr ibuitur ut Biachmani & Gymnofophiftx volunt qui idco Vcnercm pi >-
, ,
hu:-
:
Db PniMAii; MicROCOs. Princip^ 14^

fuenmt fupra Solem Arque fic confequenter in aJijs mandatis fecundum ordinem Sephirotarum
;
anobisprimopropolicarumi
Hincigitur vidcmuis qualemrelationcmScphirothx exteriores, videlicet Mundi , habeanE
cumillishominis,qua;quo.idnosinteuorcodicuntar. DeioIAEgyptiortimplagis nihil hoc loco
dicemuSjquoniam txdiofum ilkidfortaflevobisforet: Ettamen ad SephirothasillaedireAcrefe-
runturjquatenusipuaculofjeillxadionesaMoyfe virtute lo. SephirOtharum ac nominum divi*
norum ijs aflignacorum ad cxltum mirabilem perduiax fucrunt. At jaiiiiid particulares homirtis
ScphirotaS& eorumiiomiria defccndemus.
c A P. vii.
Adhucde io: coelomm ongme^^ d^tdeis diyinisi l?oJiea,departicuUri^

bm Hominis SephirothHfeu numeratiombtis , ^ quomodo
relationem habeant adillas mun^
danas?
ABraham Gabaiifla in libro Utzira dicit Decem funt mmerationesfeu Sephirotbx belomai ,prater qutdde-
;
cm '& non H6vem,detem & non umUcim; intilltge cumfapientia

fapias cum intMeilu : Ubi accipiens no«'
,
menSeplurothjegcneraUcerpro eo,quodiri Macro-& Microcofmum feextendit jdenptat, quod

quaternarij riuhieripartcsiimulaggregatae producantio. &
non 9. &iterum f o. acrion 11. Nam
cognofcimus,quod cx quatuot elementis,tanquam' caufa materiaii ( qubrum duo in (pha:i"a humi-
ditatis comprehcriduncur) dccem orbium ôeleiliumlubflaritia, fuisaccidentibus deflrudivis or«
bata , oriatur, non aliter , quam vitrum a teiiebrof a materiapurgatuHi iu fuae fubflantii tiuticate &
cxaltationediiFerredbfervatur;SicenimderegroiIararumiit,lit de opaco liquidum diapha- &
num;Atquehinccfi:,quodi.2..3.4.fimuluhitaconftituuntio. Siequoqueh3Eceflratio,qu6clpofl
crcatammundianimam,cx4allisdiftind:isaqu2univerfalisfpha:ris, tanquam chymiadiviriaex-
tradi:i,&innaturamdigniorefublimatifuntio.orbesccEhfuperlunaris,a4.magisderifis,Hiiiusaiit
rciratiohujulmodicflecenfetar; qiliafcihtet, flalevitatispunfto adpunflumgraviratis fiatpro-
grefIio,invcnicmus,quodl.fitinigne5i.inaere,j.inaqua,& 4. interra: Nainproportibne huiuf-
modi numerationis diftinguunturillaelementa ab invicem : Similicer e convcrfb ,li a graviori mc-
aqua 3. in aercj & 4. in igne 5 uridc f imt omriiai
ta vcrfus lcvioreiri iiat motus,i.repcritur in terra,i.in
Hinccrgo pyramidcmmaterialemfdrmalidppofitam irioperibusnoftrisCofmicfs conftituilTiiis
AtquCjUtinvenimusjiftas fpha^ras in denarium numerum divifas , fic etjam j fi divifores eorumqiie
prbprietatesincernasrefpiciamus,easdecretoin ideas fuasDcum prius coriftituiffc comperimusj
quziritahnumcroreperiunturpraeterquid. Et tameh concludUntTheoiogii quod ides iri Deo
nonhabcant r.itionemindiv)duatiortis fux:Nam,etfi lo.Sephirbthsepcrdecemrioriiiria Dtigu.»
bernenturjfunc tairicn iila homina tam fimplicia,ut cSe 6c eflentia , hoc cft , potentia forma finc &
idem, &resfimplicifnmaEfineadjun6touiio: Unde didsifunt dcccmSephirotha: belimahjhoc
cft,beli Machjid cft abf que aliquo adjunilo t quod in nomine Sadai exprimitur j hoc eft , l3cus f ibi
fufHcierts,& finc alicujus alccrius ad|utotio,ac feipfo cdriteritus.- In his enim ideis fufit res omnes in
fua claritate J excra vcro in fphaeris fuis in fuo figmento;ubi occultantur ab cO quod teVera fuh t &, ,
quo magisdcfccnduntjCO magisfigmentb & tcnebrofis veftibusabfcondutur: Unde iriduit Abra-

bam in libro eodcm ; Conftitue fem infua cldritate &refiitUefigmentum infuum locum ; hoc eft (epata terie-
, ,
bras & dec6pcloncs a luce & vcricate hoc cft quod dixerunt Sapientes fac occultum manifefiuhii
; j , &
manifefiumocculti{m,hoce(\:,i:edige tenebtas &lucem,quodhbet vidcficet iilorum,in filam propriarii
naturam. Ide3SautemiftaESephirothicxfuhtr'espuras,formaies,acabftrufiflim£E; & tamett j qtiia
crcataedicuhtur , ideo funt qu.lfi compofitae quoniam j earum efle & exiftentia in hoc difFcrunt,
',
quodcarumcflecft tanquammatcria&Origoearumi quae eft purillimus SpiritusCrcatus; eatUm

vero eflêrttia eft inftar f ormae eduftac de materis potentia. Solus autem Dcus eft , in quo efle & eC-
fentia funt idem Tertia verd perfona eft illa , qua: unit fotmam nexu & glu tine miraBili cum ma-
:
tcria Atque ha:c eft illa perfona,qua: comporiit & facic unionem,juxta illud Sapicntis Verbo Domi'
; ;
nifirmatifuntcceli,&SpirttuaboreeiUi9mnitvirtuieorum. Exhis igitur viderc licet,quod lo.iftieSephi-

lorhsEidealcsfintrefpcduinfluentiatum fuarum taminHominequaminMundo,&quodpr£Eci-
puc inlibro Ie?.?,i;'<«bintelliganturdehomine. MnAtAicix. \-Decemfunt Humerattonei Sephtroth&Bdimaiy
&c. Sapiasctimtntelleliu ,& intelligas cum fapientia. Nam fapere cfl quovis fenfuum argumento res
concipere:UndeliquccquodfenfusfitinferiorSephirotlia hominis, &
qubdintelledus, cui Bi-
nah.id eft.intelligentiajfeutcrtiaSephirothaattTibuitur, fituna ex fummishominisSephirothis,,
ac quod Sapientia,qua:referturad HochmafitfccundaSephitotha,quatcnus eft ipfamensfeue-
O mana-
&
1^6 SeCT. I. PORT. II. PaRS I.
manatio immediata a Dco Sed :

,
priiifquam in intcncione noftra pioccdamus , hic nonnuUorum
Cabaliftaiiim fcncentiam explicabinnis dc Sephirothis Miciocorinicis.Inquit ReuchlinusjHaiwB,
riri [oUrupmt decem ttumerjuwm.nuibus homim lontwgit rerum apprnhenfto , qttx funt , ohuclum, Diaphanon,
Se7ifusex:erior,Senfiui»teri0r,Ph4)itafa,ludtciumt>iferiusfeubrutaliJudt(iunifuptriusjeuhuni4nuni,Rati9,In-
nUeSus: Eth£EComnianontamfuntquid,quamquo; Supremavcro mcnsinhomme aliudquid

eft. Scd revcra,ut Objccftum &: Diaphanon fantcxtcrna; &. ad hominis partem fpiritualem mmi-
me pertinentia.ita ctâm capro ramis arbon humani continuis haberi minime exiftimanuis quo- -,
niam coloratum,quod de longe vidctur,& medium acicum feu diaphanon,per quod, vcl mtdian-
te quo videmus,non funt de fenfu vifus , (ed ea tantuni quae verfaiuur circa vifum
,
Nam ita fe ha- :
bcntadfenfumvifuSjUtfphacraccoelcftcs ad idealcs Scphirothas: Nam ut Scphirotharum viirus

impluiturinfphiras,tanquaminrccipientiavafa vcl objcda ijs oppohtaper ordines Hicrarchia-
jum-.Sicctjamvifusmittufpccies&iadioshiosinobjcdlumpcrmcdiumku diaphanon ; Etpro-
indc , utiphiraenbn numeianturinterSephiiothas, nccmedmm ctjam ptr quod illx tianfeunt,
Hierarchiarum videlicct,fic cijaranccobjtctum nccDiaphanumtfidcScphiiothis hominis. Si-
mihtcr judicium beftiale aquipoUet illi humano,nif 1 quod huic rauo datur , lih vcio ncgaiur. Un-
de,utmihividetur , magisconrcntit hicnoftiaScpluiothaium humanarum harmonia cum illa
mundi majoris,quatenus tum fpharris coslcftibni con vcnit. Hominis crgo Sephirothae dcct m jux-
tanoftram opinioncm funt hujufmodi Deus,Mcn£,Inttllcdus,i5.atio,Mcmoiia, Vis xftimativa,
:
Phantafu,Senfu5inccrnus,Senfu$ externus,&: Voluntas. Dcusinhomine cftinlocoEhichPa-

tcr;quiradiccm aibonsinverfarpoftidcr-, aquocmanabatMensfcu Vcrbum.quod tcfte Meicur.
Trifmcg.eft Mcntis punic? ac fuir ma;gcrraen lucens,Dci hiius,de quibus tn eodem fcrmoneiicix. ; Co-
&
gita quod in te vtdc t audtt Verbum Doriiini;\iensaMttm Pater Deus-y nequeenim dtjlant ab mvtccm horum uni$ ;
vtt£ e^: Et ahbi dici tiE.v nta &

luce conftat ommumpater , ex quo natus e§i homo tfiam lux; &
vtta Deus cfi
pater. Atque hxc eftratio,quod ifte Aiuiitcs hujufmocii vcibacttundit Pimand.i i.Mem qifiemextpfa
Ezmeodemljco vocat mentem ammam Det
Dctejfeiitia,fiquittamenefieiuseffcntia,nafcitur: prmctfemom- &
mum,qu£poteU qtiodcunquevnlt : Et ahbi ; Mensanima Dctdcmtnaturomntuus, tiim etiam legtac cateru univer-
fis;mquealiqiitd corim,qi'.£adf*tum perttiitnt tmpoftbtU esi Mcnti; idLO humanus animuselt fa-pe lupe-
,
rior .nontamcn,qux tito fubjcdVa lunc,ncghg>t: Atque iia:c tatctur tuiflc vetba boni iui Dinionis,
quemnunquamfuine mentitum aflcrit. Ut igitur i"\" Jah inHochma fcu Sapicntia,qu.-ecft Ver-
bum & Mcilia<;J"c habct in mui,do,ita etjam le h:>bct mcns in hominc. Nam li Verbum pioccdat a
centro patris, & in illo Vcrbo tit vita ac lux hominum,nectflle cft,ut Mcns, qu:c eft prima cmanario
apatie,& verc Deus.quatcnusde clfcntia Dei , litin hominclocoScpl.iiotha: fecundse pei quain ,
didumeft Johan.i.Quod^»<or./«ofmf/)£r««fMm, tlltsdi.deritpotefiat,mappeltarifiliosDetfiineam mdant.

Hoc ergo (ftiUud vitsfpiiatulun";,quodititui homoadiinr.gi.icmDcitddlus,cujus virtutcabru-
tisdiffert.Hincincinitôh. i^.^.SpirituiDafortiimefctt.Q^jpiracilumemntpotentiiVtVificavitmerEta'
Undcpatet, quodintcllcdtus
lihi dicix;Inhomtncenspirttiis,fidt>iJpfatioomntpotenttstmeUigerefaiiieum.
procedat a mcntc feu (piraculo Dî,ut mcns a ctntro Dtiin (pirantis. Hotc mcntis natura cft veii»
tatishumanifons.&mdetotius vcntatis iuxpciendacftj qucmadmodumipfaSapientia totius
veritatis SpiritUs a lacris (ciiptuns nuncupanu ;
qui quidcm non a lua origine , lcilicet aPatre lcH
nexu bciievolcniiiE & amoris eflcnti.' lcpaiatur Quarc, ubi una
potentia,nec a Spliitu Sani£i:o,lcu :
pcribna.ibi etjam&aliamvcnitiir.quactnusomncstrcsnon funtniliunusDcus. Has autcmTri-

nit.^tisper(bnasMoyfisauditoicspatresj.vucanr;quosnosalibittibuscIemcHtistphxiicis,nomen
incfFabiIcconftitucntibus,attiibuimus,Videlicu, Jod Patn.l VauFiIi'0,&rvHeSpirituiSandl;o,
quoriimvirtutetiesmatresinmundo lantprcoucta:. Quoniodoautemhirperfonx ycI patrcs j.
taminmundoqn.iminhomincielchabcant.hicatttndite. Ex ipfis(acrisfciipriiris clicimus, per
ditferentiam intcr haci.. tria verba,lcilicet ae.uioncm , forraationcm & fidiioncm, peribnarum
, m
Trinitatedilcicpantiam, earumque in lULndi fabiica propnctitescoUigi: Nam cteatio propiie
pertinctadmateiia:uhivenalispottntiara,cuiPatcratcnbuitur;Undc anonnullisdcfiniturcica-
tio, quodlitprimamatcriac, hoteftj aquarum,&peiconlcquens cpjuslibetindividuidilpofitio}
undc poftca torms cducicur potcntia : Nam Dci oninipotcntia,qua; cli unicas , cogit primum res i-
pfasin fuammatcriam,iivcindividuiunitatem,qua:ievcracftpatrisa6tusatqucoriicium; quippe

inquomagiscmincc, quamin filio fiveS^pientia. At Vero formationis vocabulum ad forniarri
pcitinct,eltquc iplius tormx confti.utio.fivc cxtcrius & cx nihilo fufcitetur, & in rcsipiJis ad veniati
ii vc divino inipcrio dc matcri» cducatur pbtcntia Acquc hxc foima: difpofitio , fecundum quam
:
latiflimc ditTanditur naturxpotcntia , ad Sapicntiam divinam , quam nos filiura &patrisproIcm

vocamus,m.iximcfpcftat.
Hocaaccmcl\illud, quod intcrCabaliftasSapientioresagitatut dediffcrcntia intcrAltph
tcncbrolum,quodintcncbns&materiaEpotentiacxiftens Unitati fcuPatriomnium in fecontra-
dtortfcrtur; &Alcph kicidum, quodfiliofeugerminilucido, a patrcfeumatciiaepotcntiapro-
flucnti,a(rignatur;Undcdiciturctjamtmanatio prima, &SapientiaIucidaomniainforman$ feu
vivi-
.
Pb PrIMAR. MlCRdCOS. PrINCII' 1 i-r

'^'
vivificans.fcu Verbum,in quo cft vita & lux honi:inum,feu m cujus cencio cft vira.- Spiritus,a qiio o-
mncs cosioriim virtutcscducuncur.
Facicndi deniûc operatio.idmiitiiam matcrix & forma;connc/!ioncm pcrtincrc coenoi-
citur; qui tjuidcm ncxus ("ymboliz.ms cft lummus iifeafFcdus &; amoiigncus, qui facir, ut rcs cun-
i\x. cxilbnr,coq-.iodcxx4aoapotentia,!di.lt,Pacre,&iSapieHcia,hocctt,liIioproccdit;cogicef:-
jam compolicum &m3teri.cini>num , fic facirpiopricomnia, quaccnusomnjs virtuscfta
rorriia,"
fpirituorijjchova;; Unde.iicut hoc vinculum ipiricuak' ai-rtorisabxternoproceilitapotenci.a&

iapicntu.hoc eft.a pacrc & filio ; hc ctjam una conjungit maceria: unionem, c|ua: cft a Patre Hvi A-
lcph oblcui a,cum l-oima;diiatacione,c|ua?cic a FiJio. De hujufmodi inter crcarionem , formatioî
ncm,(Sctacti-onemditFerencialucuientercra<5tarevidecurJef3i.43.<:<j;>. ubi ait; Qwcquidvouturtnm-
iiiuu m.o ( ut funt omnes crcatuf£,& niaxime honio,in cujus inence omnia acquirunt imraortalita-
tem,licucin fuisideis in mcnte divina candem habcrit ) tUudcn-ayi ,formavt ,& etiAinfecitllud. In qua
quidcm didlione unicus IJeus in tres perlonas earumquc proprietates lucuJenter diltiriouirur. Hinc
ctjamclt, quodMoyfes vocabu!ocreandi& facicndi uiiisnonante illud formacionrs exptellif,-
qu.i1n cum Dcus in hominem die Sabbathi voluic fpititum vitas hoe cft menccm infpirare. Licet
, ,
cnim homo jam crac t ut & cscera creatura: ex marena parerna & fornnta filiali ac compofico lcu u-
nionc & nexu iUius materi* & fofmse fimul adSpiritus Sandi propnetatcm fadtus , attameri, quia
in finguloshomines prxter materiam,formam,& compofirum mens extrinfecus afllacu divino ac-
ceditjopus fuic,uc Ipeciali verba formacionis ucerccurjquoniam re vera ica forma vic hominenr , ,ut
diftinxcricipfum a CEcerisanimalibuSjiplam Dci ipfius imagincm acque effigicm creans.- Diciriius
eigo,quodin ucroquemundoficEfle,canquam maceriaikorigoejus.patfirelata; eflentiaverofic
inftar formae,edu(ftx dc materia; pocericia,& filio comparacse Solus autem Deus eft, in quo Eflc &
:
potericiafunridem 5 Tcrtia vero perlona eft.qua; unicproprieformam cum maceiia; namque hu-
jusoffictumcftjucl-aciaci Ideoque hxc perlbna proprie accribuirur ccrrice Sephirochietaniinho-
«liric quam in mundo , videliccc Binah , cui pr.ccft no meri fandum Elohim :'
Et qubriiam Binah
,
propfie fig.nih:cac prudcntiam acincelligenciam.&procedic cam a Pacrc quam Sapientia,idcirco a-

ptilhmern hominc actnbuitur intellcdui , qui cft Spiritus aradijs' mentis exahatus atque lublima-
tus. H^ 'gitur tres lunt Sephirothx fumma; & magis piincipales totius hominis,live mundi mino-
ris, vidclicct Alcph tcncbrofuiTifcuforisS.ipientiiE &PaterEhiehiri Chetcr.quieftinlpifator; A-
lephitteidumfeuaftiûm.ab Alcphinpotentiaegredrensfeuemiflum.quodcfteraanarioprimaj-
&praindefiliuspaciisvtnfpiratioleu vitxhumanaefpiraculum,quodMensappellatur ; Et Spiritus
ille parttm aiStivus & patcim pallivUs.ipfius Mencis vebiculum , &
limpidiflimus Dei lacex , in quo,
tanquam iri psfli vo.emanacio illamencaUs ludit in Microcofirio.Atque ab his quidem Sephirothis
fummisiriideahum.tna primum.agentibusdepcndencreliquae7.inferiores,quem3dmbdum an-
tea in produ6tiome dcdararum eft.-Nam ab I.feu principio procedit z.tanquam medium.cujus mo-
tus eft ad finem perfcclionJs 5 .quippe in quo numero eft principium,meduim, & finis &
5 , ut in cir-
culofiriiseftpiincipium,ficetjami.qua:eftdifterentiainterz.&:}.eftidem,quodi,quaeratprihd-
piuin ; &confeqncnccrconftat, quodprincrpiurrircvolutionis fimpiicifllmjE (Jivin^ , litidem, &
quodhnis:Sic II. cft idem,qu6d 2. &
in.idem,quod }.atque tamen totumriihil afiud eft , quam i.
cum trcsilla: unicateseodem fpintu ad invicem concacenencur: Sic etjam iri numeris Iph^ricis no-
minisinefFabiiisduplcxn Heconjungicia primoprogrefluexpartedcxcraPacremJod cum Fifio
Vau,& in fine verfus iiniftram icefum rcjungit in circulum ultimum eriianationispundturii eum fua
nWficn^n* Hicergo Jod denotat Alcph tencbrofumclucefccns cuiuserrianatioeft)
radicejbdi ,
Vau;quod quidem concateriatur duplicimodocum 1 Jod per HHe. AtqueitatrcsPatreshabc-

mus,rcfded;uprocreationismundi; quorumuniuscftcrearepotentiam per fapientiam mediante
ncxu amofis ignei alterius eft infoimare potenitiam virtute lucis Sapienti^,mediaritc nexu amoris
,-
ienei;Et tertij eft crcationem ac foimationcm itnire fuo gluririe igneo.At vero hi tres reipedu ordi-
niscmanatioriiseorumahtemundioiiginem, hoceft, ab aeternoPater Filius, &Sp>iritusSan(5tus
nuncupatur,qUi funt primus acquc fimphcifllmus numerus,perfe6tus,unique Deo folumrriodo at-
tributus.quiin fe duduscEterosdigitasfeuriumerosminus fimplicesparit, videlicef 4. j.^.j.g.p
hoceftnumerum ternarium fecundi prdinis 4.5.6. &
iterumnumcrumternarium terti; ordinis,
nimirumy.S.cj.itaUtfirtt }.}.}. cum Aleph,qu3Ercfpondentmenfura:ideacdivina;,adquorumdi-
menfiones Scphirothx defctibuntur.in quarum centro nomiria divinaeas gubernantia exprimun-
tur.Undchicobieivarcdcbemus,quod, uririprimonumeroternariotresfuntnumeri fcuperfons
principes.itactjamgradatimdefccndendoperomniaintervallamundiidealis, inproportioncde-
nariaconftituti,quiUbethorumtiiumpriorumnumeroruminfluit&dominiumhabetmagispro-
prium innuinciumteinarium eimagisrelatum; Verbigratiainpriori 3. funtl.i.j. qui priucipcs
lummi ditti funt;In fecundo }.funt 4. j. 6. Etin tcrtio }.funt 7 .8.<>. Dicimus ergo,quod i.princeps
maximcmfuaptopiictatcrcfpiciat4.&7.Eti.princepsrclationemejrfuo'loCo&ofEcio habetin
O 1 ;.&
;
148 SeCT. I. PORT. II. PaRS I.
5.& 8. Atquc 3.princcps influxus fuos proprios in 6.&C j.infundit Similiter in fccundo ordine ^.re-
:
fpicit7.&5.8.ac(>.9.Ecproculdubioin hocconrifticmagiiummyftcriumin cognitioncad.iptatio-

nis gcnuinas nominum Dci,& natuiaium Angclorum , cujulqj ordinis & diipodcionis influxuum i
Sephirothisdcfcendcnciumiquacomniahcbteviter collcgimus.i.inChcterrefpicit pcrOrdinem
ScraphaTi4.idcftoidincmDominationum,& pereumtranfitiny.videlicctin ordincm Virtucum
ac pcr eum in primuni mobilc,& per iilud in Iphiram Jo vis,ac pcr eam in fphiram Vcneris, & pei
eaminfphxramignisatqucpcream inillam infimie iegionisacris,acpcreamtandem incompoli-
tum primi gcneris,hoc ftll,in regnum animale Et licct neceirc fit,quod ejus influxus tranfcat per o-
:
mncsreliquasfphiras,atcameninhispropciumhabctpetfonap.urisdominJuin,quoniamfuntpri-
nntciplicicacumcujushbccmundiregionislphjerî-âcriconclpondcnces.-Hinccnimcjusinfluxus
d Serap hiri m Dominaciones ipfum oftendit Dominum Dominotum , & primum rcrum creatarum
ImperacoLem,unde Adonai in Vircutibus docet ipfum myfteriorum,miraculorum, viitucum na-
:
turahum & moralium Pacrcmjin primo mobili mocus acquc vicae originem , dmniumquc Pacrem
in (phxra Jovis benevoIcnciam,juftitiam,& vicc-e amicum,ac amorem crga creata,uc Patrcm erga fi-
hosjin Venere,humidinativitutorem,l£EritiaE&harmoniaeacamoris univerfalisgenitorcm;inigne
fotorcm&quod.utiigniseftfuprcmumexcribuselemcnnSjficecjam & Pacer fic primuscx tribus
perfonis UnCtx Trinitatisjin aere inferiori.in quo vitam haurimus & canquam d Pacre lumma cuiu
clcmertcianutriniuij&inanimahrcgnojcujus caputcfthomoquatenuscfl Dominus in omnesa-
liascreacuras:Siiniliecjamranonei.implaicvircuces luasabHochma per Chernbin in 5. feu or-
dincm Poc£ftacum,& in 8. feu ordinem Archangelorum,& ab co in coeiumftcUatUm; ac cxindc in
fphffram Marcis;cum poftca in i"ph.Eram Mcrcurijiindc in fuperiorcm acris rcgioncm, ac deinceps
itiaquumdulcem;acqi)ctandemin vcgctabilia. Dcniqucj.infunditproprietacemfuampcrortai-
nem Thronorum in 6 id eft,in Pi incipatus,& deinde aB eo ortiinc in 9. (c u iilum Angdorum , at-
.
quetumultcriusinfph<cramSaturhi,Solis,Luna£:,mcdixacrisregionis,Maris,acultiiTioinregnum
miHcrale: Atquehocexproprictatc &oflicio;quamvisalias ccrtum fit,quod omnesfimul, qua-
tenus unius lunt cllcntia. &
unus Dcus,in omnibus opcrentur.
Hujus .*utem ordinis verii-tctn nobis explicare videtur Abraham in lihro letzjrah in tribus illis
^dcabulisHcbraicistuaitnuiidicC^ oncj, tuin crjamHicrarchiarumordincs m numcro tcmario
deiincant.bus:NrfOT,i-ii.juitiiic,l>(;7«.>iW uhovai},DeiuZebaothf:veexercttttum,Deui Vnus, Deui onnnpo-
tm&c.cttiusnomenjani.Tu.neil,a-eavit mtitdu^R fnum^^^^Zi^ "iSiO "^^0 ,ideii ,lSumtra>ii , iJumerus,NH-
»w<«f«w»(ubifuntio.elemcnca;j'a«f io.SepbiivthBehmah,hoce(i{ilcmii; UbiSephicotharumna-
turas Aruhmccicenon Geomecrice dclctipfic; quatcnusnumeruseftpiimaria vexicatis apprchcn-
fiojimo verb & ipfius Geometrixprincjpiiim $ Pcr humciahs, nuinerunn , &
nuroeratum exprefiit
Cabahftahicnonmodonaturam&dimenfion«cmmundi creatijlcdcriam mundiidealis, a cujus
finuvirtusintiindicur iti hylarri obfcutam ad fabricandum fcU inducchdum aftum expotcntia:
Naminmundoidealipcrniimerahsinteiligitnatutam divinam, fecundum cujus triphccm pro-

drietatem ties Scphirochx {uperiores &
magisprincipalcs ordinanturjquarumdifpofitionc nu-
merus 9. eum uriitate cdmpletur mulciplicando j. in fe acque dimenfio illo numcro divifa dicitur
;
Numctatum. Simifitcr ad imagincm ilhus mundi idealis fcuihabftra(ô conflatus cftmundus

reahs fcuin creato: Unde,quiamundusidcalisrcpierur artriburisDci, & gloria ejus condecbra-
tur.idco dictus eft mundus fabncatus ad imagincm Dei. In mundo eigo idcali tres funr Triplicita-
tumordincs,tribusilhsca-lifupeiioiiscorrclpondentcs;Sicinmundotrcsfunt rcgioncs, qua: co;-
Iidicuntui;Empyreumncitipc,AEthercum& Elcmentare Numerans ergo rcfcrtur adPatrem;
;
Nam numcrus ( inc]uit Sapicns j crat principale in animo conditoiis cxcmplar condendorum pro-
cul dubiOiUnde iplcpatcr erat numeiator ; Verus autem numeius in crcatione erat Sapientia,cun-
dd fua extcnfione atquc emanatione ac tandcm informationc numerans , quatcnus numcius cft a-
dusnumerantis; EtNumeratumattribuiturSpirituiSanfto, quatcnus omnia informatavinutcs
fuasaccipiuntaSpirituaborcTctragrammati.
Proprietasergo Patriseratin dccreto,quatenuSc<tiabmnia;Fiiijina6lUi quatenus intrao-
innia;& Spiricus Sanfti in ncxu dccieci icu potcntiae cum adu,quatenus per omnia, hormoniam a-
{)t.amcuihbctmundicompaginidiftiibuens;PrincipiumeftPacer,&fcdcscjusin faftigiocbchcoe-
orumjMcdium cft Filius,& tabernaculum pofuit in ible 5 Finis eft Spiritus San<ftus, qui replcvit or-
bcm tcriarum Et tamen quilibcthorum opcratur in quolibct mundiloco; quippc qui eirentia ab
:
non dividuntur Undc Pattr cft fpiiitus, Filius cft fpiritus , & Spiritus Sanûs cft fpiritus;
invicein :
atquetamcnomnesnonfuntnifiunicusDcus, quieftSpicituscXtraomrtia.in Efoph ieuinfinicu-

<iinehabuans,&intraomniacooperans: NamhiceftS/>/rUMjiuxta S3.]pitntcm Saptent.t. quicontinit
4otHia. Sed&hocidcmoptimcdcmonftraturpcrverbaHcbraicafupcriusadduâ; Ha;c enim ii-

cct tiia fint numero , attamcn Samech patri rclatum ineft pariter in primo, & in fccundo atque in ,
tcrrio: SimiliterPhe,Fihoattributum,rcperiturin primo,in fecundo &in terdo Dcnique Resh» :
SpiatuiSandloptoprium , iridcm inprimofecundo,actertio invcnitut; lIndcdcnotatur,quod

P»tiis
De Primar. Microcos. Princip^ 149
PatrisproprietasopcrecuicumpropriecateFilij , atqueambaeiftae cum
proprictatcSpiritnsSandi.
HicergovocabuLitriaex 10. conft.intliteris,Scphuothis 10. corrcfpondcntibLisi. 1.3.4. 5.6.7. 8.0.
10. LIoividemusquodSamechtencaclocosi.^.^.EtPhefibivcndicat 2.5.8. Rcshauicnipodidec
3.().9.jiixtaillampropoitionem,quam^//)y<«cxplic.nvimusdelocismundi pcrionisTiinitatis r.itio-
m
ne orticiorum magis accommodatis ; Undcjli Scphirothis Ehieh feu P.: tcr dctur Chcter , Coro-
nx,&:r;'-Jahfcuiil!uvHochmah,Sapienti£E,acElohimSpiritusSan6lus>Binahintclii>'cncie,Ehieh
coircfpondensScr.iphin re{picit Dominationum ordincm,qui eft quarcus gradus,& ordineni Vir-
tutum,quieft fcptimus;& iicin cxteris,uci didum eft. Ac vcrol Vau in fupradidis arguit novcm
Hieran hiarum ordines,&conncxionem eorum ad animam mundi vi(ibilis,qu^ eft in decimo loco:
quamvisanimimeifententia eltproptcrrationcsa me allcgat3S,quod chorus angcloium in nu-
mctodcnaiio habeatur,videhcct,io.2.o. 5 0.40.50. 60.70.80. 90. quatenuscreatuscft corumlo-
cus.quemadmodum &ipli creaturaefunt At vcro lo.nominibus divinis numcrum limpliccm dc-
:
nariumatttibuimus,hoc cft.digitos illos,qui multiplicatione primi numcri perfeftillimi & diviniA

fimiinfeproducuntur , &:part'"mmundicrcaturalqueejuldemprimaeacfimphcioris compofitio-
nis articulis primi ordinis,partem &
autem mundi mediam creacuras ejufdem quadrato radicis de-
narij,vidclicet centcnarionumero,& infimammundiregionemcum cjuscreaturisCubodenarii
feu niillenatiojdequibusin Numerisdivinis,ubidcrriplicipyramidementionem fccimus, verba
copioliora & fcrmonemuberiorem habuimus. Atque hicnotari velim, quodquicquid demundo
& ejus partibus a nobis didum cft,illud etjam omne,& vel prscipue de Hominc, tam idcali quam
marcnahfitintelligcndum.Namintcntiolibii Abraha;</eIff.?,;j'4/)eolpe<ftat,ut in homineiplo pcr
lo.Scphirotharumcognitionemfummanofcaturmentisdivinitusindits operatio j qua percipitt
(cientificus.quomodoomniainmentchumana eamimmortahtatem allequantur,ad quaniDeus
illacondidic.-Ecadhocconducitetjamveraliterarumzi.hcbraicarumfcientia.' llnde invcnimus
in hb.let^trah^qaod duabus & triginta vijs admirandis Sapientise Dominusjehovah crcavetit mun-
dumluum,videlicctio.SephirothisBdimah , qujefunt quafinumerantesquatenusnomina Dci
important & ii- literis,quae funt quafi numeri prolati a vcrbo,feu fapientia, feu emanatione fada a
pacrc : ^Xil^.' quidcm dimcnfioneslimuladditae faciunt ^z.quibus mundus tam major quam minor
crcatuscftjunde numcratum ehcimus.
HibemuseigoinmundoEhich przdominansChctcrproprimaScphirochaj&.TT.ih fcu
Tctragrammacon rvin^ Jchova pripoficum Hochmah pro fecunda; Ec Elohim , quod nonicn Dei
prxcftBinah feuintelligenti.T, pro tcrtiaSephirotha: Etinhominc habemus inlpiiatoiem feu
Mentcm primam pto piimaScphirotha,qui eft Ehieh Pater;Et pro fecundaSephiroth iplam Men-
tem lccundam pro Verbo acccptam,feu cmanationem a Patre Ehieh,quxcftlpiraculum vitxipfius
(piratocis; accandcm pro terriaSephirotha habcmus inccllc(5bumalpirarore & Ipiraculocxihcn-
tem,qui Spiricui Sando rcfcrcur. Acquc hac via tres hominis idcalisScphirdchas produximus,qua-
rum praEfidcnrcs func Pacer,Filius,& Spirirus Sanftus divinae Ttinicacis A b illis igicur ad 7. Scphi-
:
rothasinfciiores&minusprincipalesdefcendemus,quxiunr,Ratio,Mcmoiia,Cogitatio,Phjn-
lafia.Scnruscxtcdor, Scnfusintcrior,& Voluntas. Quodautemadrationem attincc,cft ilia Dei
donumjaScphirothaChcleddcorfuminhominemfolumefFufum quojuxtailliid Gcnef.i 16 .&
, .
iS.Homo dominium habct in pifces roaris,& volatilia cceli,ac jumcnca umvcrfa terrx, & in omnia
lepcilia ejus Nam virtute illius timor hominis eft fupcr omncs beftias tcrrx ordinationc di vina, ac
:
lupervolatiliacoehj&omncspifccs maris;qu2omnia,etjarnanimalia, tradidicDcusinmanusho-

minum: ûadlibetreptik,quHquideRvivum vobisejloadcomedeitdum; tanquam vtndemherbam dedi vobuom'
Kta^Gen.p.a.i.
Hinceft,quod,ucScphiroch Chefedmfluitperordinem Dominationumininfcriora, ficet''
jam Ratio in hominibus impnmit hominum dominationis adum in omnia viventia; Et,ut nomen
Elprxfider Scphirothx Chefcd,argucns clementiam ,gratiam& bonitatcm , fUndc etjaniElcft
nomcnDciaproprieratc femper arguensclementiam & mileiicordiamj itaquoqucvirtushujus
nominis di vinimifciicordia pleni in rationem humanam opcrans.eam in hominis externi maflira
pcrafflacumfuumdivinumimmific,quahominemcondidicadimagincmfuam;cademque, utipfe
Deus eft Deuscoeleftis & immortalis,univeria creata fuo dominio fubijciens , fic hominem fuo af-
flatufecitDeumterrcftrem,fedmortalem,in omnes crcaturas inferiores dominationcra atquerc-
gimen habcntem. Ec mirabile quidem cft confideratu,quod homo, exiguum quidc m animal na- ,
turali munitione quafi dcftitutum, utpote cui nec ungucsnecdcntescontraanimaliatruculenta

prxfidium & tutamcn alferre aur prsftarc polTunr, rarionis tamcn auxilio &
munimento iplas be-
ftias fcrociirimas tum fug.uc tum ttucidare valeat. In hoc ipfo ergo unum clcmcntii prxfencis
&
irtutisEl fignum,quodfcilicetDeushomini inhacproprietacead corporis ieu cxccrni eiustuca-
inentumadlit,apparcr;3lterumveroinco,quodvirtutehujusScphirothxhomincselcvanturcon-
icmpiationeaddivina&facroiandafpeculanda, &
cum luo crcatorc familiaritatem tantam ha*
O 3 bcn-
ijo Sect. I. PORT. II. Pars I.
bcndiim.ut ctj im pro filio cjus adoptivo aeftimetui;Hinc enim falus,praefidium atque tutamentum
anims lcu hominis inrerniab ultorum (piritualium violennjsj hinc humansiettrnitatis fonsac o-
ligo.
Ex his crgo fat hquido conftat,quomodo fupcriora agant fpirituahter in inferiora, tam in ho-
minc,quaminmundo; AgitenimElaChefcd Rationis per ordmcmDominationum infphasram
vira:humanxnaturam,quaEeftinmcdia rcgioncMicrocofmi: quemadmodumE-
J jvi;,hoceft,in
hich,Mcnsprnr.a,l"cu Alcphobfcurum, feuPaterper Ser..phin, hoccft,amoi.edivinomvolunta-
trm,qujecftMicrocofmiprimum mobile,aChcter,hoccft,alcdefua;unitatis:Simihtctn"^Mens
kcuiid.ivim (iiauiinftmditinHochmahpcr Cherubin, hoceit, multuudincm fipientix acfcien-
tix.m vira: iphxram &
Zodiacum circulum ejus,qui idco Zodiacus a (ou» , id eft Animal , dicitur ;
quatcnus cll vitx origo,radios atque influxus (uos in Planetas aflidue infundcns : Hmc dicitur,
quodinS .piviuiaieu Vetoolitvita: Ellque hxcfpha;tafonsadtionis naturahsut Mcns atlionis
fupcin.ULiraiis ; Unde dicitur Adio ; Virtuteni ergo hujus (ccum rapit mcns hominis, qua Verbo
&S.;pient:aeco;iiparuui i qua; quatenus eft (piraciihim illudvitiE a piimaMcnte (cu (pirarorein
homiHeminfuium,ideoquc;^:,quodefterjam nomcndivinumclementiae&mi(cr]cordia:,ciada-
ptatur.
Porroetjaminfluxuslntelledus feutertiseScphirotheft in fphiramSaturni; UndeMelan-
ca:teris; atque hincanimahabet vimfuamrece-
cholicidicunturintcliigentiorcsScprudentiorcs
ptivam. Sed,utadquintamScphiroih jan;dcfcendamus,qu:eeft Mcmoria, cftha;c quafiprom-
ptuanum ac vcluti centrum ciicrarum Sephiroiharum , in quo ouincseffigies impitllioiuin. taiu
afccndcntium.-i Malchut(cu voluntate per('en(um, quam aDco & Mente delccndcntium tan-
quam in (acrario rctincntur j Efl: cnim lcgis imago qua; tcnenda & obiervanda cft , nc punitio (e-
,
quati.r: UudehuicGhcburahattribuicur, quoddi.notatpotcftatem,vim,puninonem. Nomen

Dcihuicprx(idenseftElohim,quo creata(untomnia&in mundocon(ervata,utiomnia abintel-
lcftu & icu(u produfta in Mcmoria confcrvantur & continuantur ac veluti figillo inccramim-
rriniuncur: Sicqi-ioquc Mensformarnnon modo hominibus, (ed ctjam omnibus mundi crea-
turis imprcdii (uo figiiio Emcth id cft Vcntate. Ejus influxus fiunt per ordinem Potcftacum in
,
fph.T:ras Satutnioc Maicis,qui vimhabentretenc vam:Sed,quiahigus eftoblu'ionisoccafio,id-

eoin Ipha:iamMartis caduntejusinfliuus,quifeveritaiemctjjm dcnotat in legum violatores ac
contei.iptorcs.
Virtus cogitariva fcu icftimativa fextum ramum poiTidet , in quo funt decor&: pul hrirudo ac
.
<ic!iria:eacogitandiinmcdio,qua: in coelo humano&tjus terra oculis cogitatio;:isobijciuntur :

Hincraptusikextafisorigoi hincjucundxmcdirationcs&:dclicia:corpoii:>,lihominiscxterna(tu
carnis voluptates rcfpiciauuis ; hincpulchritudo mencis &
cjus divcribiij aincenitas (pccuiatur, Ci ei
adhxreatjCOgitatio: Regnatergocogirano in mcdituUiohujus arboiis Sephirochica:,utSolin
xnundo.qui tam fuperior.; quam interiora eodem quidcm oculo rc(picic,oriturque f iper bonos &
inalos Sic enim coguatio crjam verlatur tam circa bonum quam malumj &c tamen utiiquc ci pul-
:
chtavidentut,nifiutviolentia(Scpafliomanimacogitantc;Hinccogitativahxcfacultas cftpknta
Tiphcrctsin h.icarbore humana, cui prxcft nomenTeti.igiamm.-uon,&cft quafitruncusrotius
arboiis,quoniam lc extendit a niente ad ultimam plantam voluntaiii ; Tranfit autem ejus fluxus
pcrordincmvircutum,hocc(t,perquatuor Cardinales virtutes , quamvis aliquando faliaratione
dufta (Qleatvitiapiovirtutibushabereautxftimarc. Poft virtu.em cogitacivam Phantafia deor-
fum tcndit,quxmagis famihaiiscftrebusfenfibihbus,quaminteilc(5tui& fapientix '"ubje(flis:Un-
dcrcahurn&fenfibihumimpreflioncsfcuimaginesmereaccidcntalcsutpluiimumin.^crecipitjcft-
que fcn(uum imitator,non aliter,quam fimia naturac :^bijcit ergo jucundafenfjum tanquam pcr
fpcculum Scphirorhis (uperioribus ; imo vero nonnunquam rationem fuis vifionibusdecipitjUn-
dc in Venciem,hoccft,in facultatcm concupifcibilem rcflexioncs fuas phantafticis proijcit; Eft et-
lam quafi fi"nifer ac trophxum rci um a fenfu gcftarum;unde aflimilatur Scphiroth Nctzcth. Scn-
fusinteriorleucomniuniscftod.avaSephiroth-, cui,tanquamprincipifir oblntio cujuslibctfcnfus
cxteiioris;Undeejusnomcnpotcftc(ri;Hod,idcft, Honor,laus:Hxcper ordinem Aichangclo-
ruminfluir,quia eftnunciuspiinceps,quiideasrerumfen(ibilium animx obijcit. NonaSrphiro-
thaeft Jcfod,quxm hominceft ("cnfuscxtcrior; Idco ("cnfus hic eft qua(i bafis & fundanicntum
fenfibi!imr.,quxintcllcd:uiobijciuntur,eftqucveiiratisnunciusordinisinfi;ni:Undetju':influxus
fuifunuendcnresfiunrpcrordines Angelorum, quifunt mentJsnuncijgradu$infcrioris;Sicdici-
taviV^hiloCofhis^quod mhtlfittninteMluquinpriusfutntinfenfu.
Dcniquc inhnuis torius ai boris huinaRx ramus cft Voluntas ; qux cft omnium aliorirm arbo-
ris Sc hirot hicx ramorum in homine cfFcdtus : Hxc autcm r^gno , imperio , fcu nomini Malchuth
nonincptea(rimilatiir;quippecujusdifpoiitioneomnes aiflionestotius Microcofmi difponuntur,
fivcfintadbonuin,fiveadmalum; Quarehaudmlulfc comparatuvprimoiHQbili muoai majoris,
CQ
De Primar. Micicocos. Prihcip,
,.j
ebqnodadruumnutummovct& rapitomncsfpha;rasinfenoresab ortuin
occafum EtouidMn
voiuntas,qii.£cll:imac'oranu Mal.huthma;boreSephiiotharum,<^n-,,-,pr r„r,r!,v Ji ^
r.j \- ®, j
,-
ob Ada; laplumixpiculedccipMtur, u,L
'^j '.,, "P^"^ tenditadbonumjicet i
iXbonumquandoqueputct illucf,q„^j
II
c
dempcr / j
cnimmleadmcntisbonumtcndit,
Ier,quamIumcnoculo: KT
r r\
I
TT j u
I j
»<
NontamenurgetMens
L
o ,-
qujE vias
voluntatemcontra
iua: opetationis Domma; Unde hac pro libcro arbitrio
1
I
I
•
&
r»„„.-.
I
-i
' *'^'o<^ icveianoncittak.'
(emitasvoluntacinoiiilir» j r
'"''^rdeJinearcio-'
eiusanpecirnin vrA
'
aceipitur.quod,
i^^r "'"' '"^nanecea
.
licet ad bonum
quam adscquatum iibi lubjedum, incicctur,aliquando tamen occaccato errore & tenebroii (ui ve-
lamcncipijeftigi)S,viqueanimahimpcllcntemalumeligic,credensid efTebonum; Acquchincor-
taefthxccjusdclii)icio,videlicct,quodliberumarbitriumlit facuitasintelle(ftus&
voluntatis^qua
bonum cligiturgratia aliiftente,&: maluin ea delcrente; Ipia namquegratia, quam chatitatcm live
amorem voc.tnt Thcologi,eftin voluntatc,tanquampnmum movens; llndc Mentcm,in qua cA
gracia&amordivinus,radiccmarborisfecimus, aqua boniinfluxusfiuncadvoluntatcm
fcuMal-
chuth Abicnteergogiaciauniverfus animêconicnfus labicurindiilbnantiam. Neetamencrc-
:
, ,. î j - j j -, - sgratia bonum
atadice Chcter accipimusi id quod proptcr AdaEprxvaiicationem ejus poftcrisaccidit. Aiquc
hocdixeruntCabaliilx,videhcet,quodpeceatum Adic fuerit trnncatioRcgnia cxtciis
plantis
quando percuriolicatem voluif guftarearborem boni &maH contramandatum Dei; Quare
Mal*
chuth fcu regnum,quodeftarborvit«E,& ultima influentiadivina,dc dccem Scphiroth arboris
i.nverlifuitperpr£v.uicacionem Adxfeparatum &diIaccratumacavulfumabalii';plantishoceft
ejusdcli;eniiisdejuftitiaoriginali,aqua ftiitformatum; Hirtcdicit Cabalifta Aichaneclus-
Deut
T-tragram!>i4tott, tanjuamfrincepsglerta , Sephtrotkx , ne in Adampravaricaterem bonunt influeret
pncepit et-^
jamlupuMalchuthbominiluxusplenaexcet, quod &femperaccidit; UndehscScphitothadi-
citurvacuabonisinfluxibus quoadnos,adeoque nobisvidetur a citeris plancisptarcifa: £t
hinc
dicitur, quod ultima planta lit triincata; Namque,utantelapfum Ad^ juftitiacreationisomne
bonumalliduein Adanuiminfluebatj itapoft cjuspraevaricationemnullum bonum,niii alliftentc
gfatiaperMakhuthinhomincmtranlit.
Vidcmus ergo Cabaliftarum intcntionem de ratione bonorum & malorum irtfluxuumin
honiinem,quibus omne liiave amaritudine mifcetur, omnefalubre veneno intoxicatur voluntas
cuia crcationedatum cft bonosfblummodo influxus fsperej jaminfcia maloinficitur, illudque
infunditmadlioneshumanas, ac fi eiret botium, atque itatammali quamboni particepsrcddii
tur. Voluntas crgo cft dux atque gubernator fenfuum , eftque bafis ac fundamenrum
fupcrioiis
Microco(i-nircgionis,qua'cftcapuf,&perconfcquensduxfpiiitualisfacultatisanimalis,qusinca-»
pitf icgnat:lIndcfit,quoda(5lioneshujusfacultatisvoluntaria2 dicuntur, quando illa:
icionuril
infciiorum , vldclicct vitalis in mcdia , &
naturalis in infima , dicunturin voluntari^ quemadmo-
;
dum motus primi mobilis eft quafi voluntaiiusaftus memisfuperioiis; atqui khxix omncs infe-
tioics,qua:abcomoventur,involuntarie&vimoveredicuntur:LIndc&iefpcd;uilliusdic!turhic
motus rapcus atque violentus. Voluntate eigo,tanquam adu primi mobilis, movetur facultas vi-
txincoide,&illanatu;.EinhepatCjquarum vibratione &
agitationc dcinccps univcrfus vclvitur
&incitatuthomo.
Wx cigo funt Microcofmi Sephirothx lo. quae viitute nominum divinorum pcrhominis
Hicrarchiarum ordinesin ejus (phxras coslcftcs &
elementainfcriorainflauntatquc impluunt vir-
tutesfuasjidquegratia&nonjufticia: QnibusredeintcUedis nominibufquecorum bcneappli-
catis mirabilia prxftare haud dubiepotefl homo, uti Adam in diebus integricacis (as
; quippe qua
& hodicrno dic line omni hasfitationc annuentc gratia praeftari pofle ftatuendum eft.
C AP. VIII.
^tiomodo anim^ in hommcs a Sephtrotht^ mundanis defcen"
dant,Jemndum (abaltfiarumtnten'
ttones^
crgo coelum ideale & in abflraao ftellatum (

ESt Tephireth diciturSol Archetypi
coelumftellatumreaIe,&in concrcto }Cu)usquidemorbis&
, Cic
) eftque
corpusftellare virtutem accipie
ab influxu a Sephirotha fuam fphsram refpiciente ; Zodiacus autcm ideahs gubeinatur a vi-
tx authore, videlicet a Verbo, in quo erat vita ab origine Isenimconvertit liia manu rotan»
:
iUaraidcalem, utinfluxusruosmiUtiforraes emittatinZodiacura&ccelumftellatumrealitcr fibi

O 4 fup«
l^z SeCT. I.
PORT. II. PaRS I.
fuppofitum; quod quidcm cft inft-ir recipicncis a recipiendos influxus deorfum a Scphirothis
procedcntcs-&ficinca:teris-Qii^rumquidcmSephiroth3rumnaturis,infliixibus,&proprieraiibus
beneconfidcratiscum^fî^r^rum condicioncin quasinfluunc.nonencadcodiJhcile , ut mihivi-
detur.dc fonte .ininurum.h.e.rcgno & lcde,quam aniina: originaJiter poflidcnt , unde tanquam &
ex patria Tuapropria in corpora dcrccndunc,diircrerc. Vario modo dc vero animarum onu (cu ori-
gini^/cripfcrunc Authorcs vaiij. Nam Hcbriiex reconditillimis fuis arcanis, animam exmagno
nomincDeiquatuorlicerarum r.lIY^ Jehov.hproccdercaircrunc: Quamquidcmopinionem&
nosinpriccdenciPorcioneargumentisfirmilllmisilacuminavimus; ubi vircucem Tecragrammati
ciremundiuniverfahs, 6ccujuslibet crcaturxejufdem animamacvitamdemonftravimus. Porro
ctjamhominisanimamavirtutc nominis Sephirothac fecundae przfidentis, vidcUcct Jehovah &
&n'provenircdicimus,quatcnus,tefteD.Joanne,/nFfrtoo'4fv;f4, &iU4Vitatratluxbominum: At-
quc hoc VcrbuminGencfi \ociniijptraculum rttt. Ahjputant, humanam animam profluxifie a
Trinitate , &prxcipue a SpiriruSanClo,quoad eflentiam fuam , &
quod deindc migraric deorfum
inGcburah.
Racio autcm eorum cft,quia dicitur a Moy fc , Ec infpiravit in nares cjus (piraculum vitar At :
vcro Ipirare eft de oftido Ipiritus: Huic etjam opinioni aftipulari vidctur Origenes,cujui eft fcnren-
tia,quodSpiritusSanctusdet omnibus vitam. Nec huic quidcm advcrfaturiUe Pfalmifti Rcgij

\ocas c^n\ A\cit-,cûodVcrho Domint firmati fint ccili,& jpiiituahorettiisomrtUvtrtuseorum. Cum. enima-
nimafit rei forma eaquc iit virtusrci,feqiurur, quod cujushbet creatura; anima £c a Spiricu Sandlo.
Sedhuicopinionireipondcmus,quod,ut SpiritusaPatrc& Verbopromanabar, Verbum autem
omncmhabuiiaPatrcpoteftatemincoelo&intcrra, ita(inquam^dicimus, quod omnis anima
profluat a Verbo,in quo cft vita,mediantc Spiritu Sancbo. Cabahfti , qui dc hoc fubje(flo tradla-
verunt,aflevcranter concludunt,quodmagnus Aquilofitfons animarumj aflcruntque quadlint
10. fontesdivini,fccundum numcrumio.Scphirotharumfive dimenfionumjintcrquosunusal-
legatur.qui Gheburah fi ve aquilo nuncup3tur,&: cft fccundum eos fons omnium animarum ac vi-
tarura : ConcluduntcnimcxAviccnnaelententia, quod omnes animjE vcniantad.itore forma-
rum,hoc eft,a Ghebuiahpropricrateaquilonati,quxfavct AEgyptijs. Scdha:ceorumopmiono-
bisptobabihcatcm aftêrre nequit,quatenus cxinde (cqucrctur,omnes animas influere in Sphicram
MaitispetordinemPoteftatum, quemadmodum influxus fuos mittit Gheburah, q.iicitquinta
SephirochamundiArchctypifeuideahs;Etpcr conlcqucns omncsanimscflentcjuldcm naturs
acconditionis.nccdiftcr.ent intcrlc homincsunusabalio: Quod quidem irrcgularccfle&non
vcrifimilcdoccnt nos hae Itqucntcs rationes: Primo nimirum patet.quod angcUnonuntinco-
dcmgraduperrtiStionij.&conlcquentcrnccanimarÛndc Iiquct, quodunaanima firaltctapcr-
fcdioi: : Nec quidem acadentibus dittcrunt, fcd & gi adibus qinbuldam iiiternis in ipfarum eflcn-
ti.radicatusiquibusutquslibct animadiftinctjptoportioncdiftciacabaiia communc cft. Non
cnim credcndum ell,v^ jod ar.ima Chrifti & multotum eltdloium viroium fic nobflitatc animx il-
hJuds2qaalis,autqL.odG.i.li anim.iii am MoyUs,Salomo.iis, Piator.ijOC Pythagoriexiquct.

Scc'£^S.ipicnshccijiuni vcrbiscxp:cflisiignihcarcvidetur,QU2runt hujufroodi; Puareramwgt-
mijfus,crf6rttt:iifuma::;ma7n'jonai7L,mc\\oi(:m<ii^c\\cct,c[niiTn[uni multorumaliorumanimi:Quare
conclndit Arclia;igc.usCr.b. lift i;T-Hr4«l Uftattta ti!-;:is.:vtmiahalteru i>ifapi'jntia,bo}ittate,robore,viri-
an:mx uitaef: gradumdqf.ahm: Et hi graduslunt
busJ;jp3ftttone addiv.rfa,ut nonrul:jm,qi!smod$pcjiint '
qualitalcntainparabolaaChiifto cit.:t2,qi..oi'umuniduodaia (unt.alccri cna, &c tertioquatuori

koceft, cuilibetvirtusfccundum propriam vi.tiucmconccllacft; Atquehxc virtus eft vis qu2»
dam certo gradu tcrminata fccundam qujmeftcapax fuimuncris, &illudfu(cipit. Hujus au-
,
temanimarum varietaos ratio cft hujufmodi: EdamfiinfupcrioribusanimasaTrinitatc,hoc cft,

aproprictatenominum triumfuperiorumSephirotharum profluxiiTe dixcrimus, attamcn hujuf-
modi animaruminflucnnaaPatre,Filio,&Spiritu,magisordinarioncoperantur,quatenus Scphi-
rothisprindpibuspnfunt: Undc aiftioncs earum funtprimaris &voluntarii , reliquz vero(c-
ptcmScphirothaeinfcriorcs,quxfunt minusprincipalcs,funtqua(ivoiunt3tis fuperiorum princi-
pum cxccutores:Undeproponuntfuperiore$,exponunrvcromtcriores. HiDceft,quodin fupe-
rionbusdiximus,EhiehinCheter,hocefti.feuPatreminfundcrcvoluncatcm pcr^. y.locum &
in fphitas Planetariasrcalcs, videhcetperotdines Dominationum & Virtutum. Quarc inpro-
prietate Patris Ehich cui Filius&Spiritus afllftit incjusinfluxu,animainfuodefccnfufumitim-
,
mediatam naturam & propnctatcm medij.per quod immediatc inlpirarur a Parre ; Et proinde , fi
pnmuma luccfuprematfanfcatpcr rcgionem ordinis Seraphin , tunc fecundum difpofitionem
fuam,quamacccpitabintelligentijsSeraphicis,Seraphica cfficictur talis anima , & fcmpcr, dum
in corpore enc , rcfpcdum habcbit ad manfiones Serapiiicas Undc ignci intelledtus
.-
cha- &
ritatis, fimulque amoiis Deidono locuplctata crit Si vcro pcr locum^. vidclicct per Domi-
:
nauones tranlierit ,dc amotis proxiim inftindu, & dc cxccUentu m

viuatc ac doraimo partici-
pabit;
De PiLiMAR, MiCROCos. PrinCip; ui
pabit', Denicjuefiperfeptimumorbem fcu Virtutum rcgioncmmigravc:ic,rationem ampledc-
tdr camque illitmiriatione i^' miraculisilliiftiabit virtiis Ehieh Naiii , quemadmodum vidc niusi
:
quod virtils vifionis ociili folet induere proprietatem feu coloremdiaphanimedi^, (iveficunifo-
num 8c rubrunijfive aqua crocea & flava li ve cxrulea,iit coelum Sapphirus , cui obijcitur fic et-
& -,
Jam modo eodem influentix feu animarum fcintilijE creatieaiucisincreatar fonte emanantesin-
duunt naturammedijperquod trariieunt! Abordinibus enimArigelorum anima: incelledualis
rationis conditionem iumunt J Et lempcr ivlens cft animae huriianaE ponio fuprcma , qux in fuo
deicenfumuita vcftimenta cumeorum quahtatibusinduit,quemadmodiiSii iatiusTrîf?. i. Seclto.i.
Ub.^xap.i.&4.HiJ}m£PhjJic£Slkrocof7m,umriLtiomhusciu^
lo mcdio ailpoficionem vitxneceflariamiibi rapft. Hmc aniriia iHflueiis a Chetcr per Seraphia
inprimummobile, natumredditvoluntatis fortis&opiriioniscoriftantis in cbnditionefuaScra-
phic-i5pcrDominationesinJovem,virtutcra naturaiem reddit bonam,'dabitq:uecorporisfiiiexaI-
tationcnijfimilitcrqueconferctviresagendi&pradicandijSiperVututesiri Veneremhibitur.vim
tonciipifcibilem confortat,datquc dcridcrij motum,hilarem teddit animaiii berie difpofitam , fo-
ciecateac Muficagaudentem.
Porroetjam,fiinfundituc anitrid^prdprietatefecundaEperfons, videiicet.T in Hochmah,
peri.hoceft,CherubicasinceHigthciasicontrahctfibiiplendoremfcieh"tiae, cjufque intentio (ta.
meificorporiopacoincluiiEjeiicucplurimuminiftariiregioneriieii;aicata;fapienti<i,crgopcrimme-
diatum trahficum in hoc r. edium gaudebit S pei
i j.id eft per Priricipatus,ratione pollebit,
i
mo- &
iibusatqueiuperio:umt-evercntiaca»teros iuperabic&aritecellet. Quod autcm ad vits porcio-
hem attinecvariaeritillafeciindum vaiietatem Complexiorium domuum Martis vel Mercurii rea-
lium,per quorum cnbra ifta ariima influit Nam ttanfiens per oidinemCheriibin in fphsram ofta-
':
v3mreddetanimamvitalcmagilem&aaivartijpetdtdinemPrincipatuutiiinMartem,auftamha-
bcbitvimirafcibilem,&animofitatisardoieminbelibdenotat;Sivcro pet oidinem Archangelo-
rumfaquoanimalupremaimaginacioiiemfibirapicforterii^deorlumlabatutin iphxram Mercu-
lij,viphantafticaprobafruetur,ingbnijqueacumirie&fcicntiaturaamoreornabitur, fimulqueibi
invcniet vigotcrtiinterpretandi,pronunciandi &penetrandi. Atque
hicnotandum eft,quod Filius
fcuSapiennaagatordinationePatrismeduntc Spiritu. DeniqueSpiritusSanctus Elohim emittic
aBinahfuasproptiasfcintiUashumanasaut per ordinem Thronorum, (qujEquidcm ibiinduunt
fpiricum juftidaeatque judicij,& defcendunc ab eo in aethercaniregioriem irifphziam Satutni ia
quagravitatem,conftantiara,&prudentiamquoadm6ralitatem,&vimrcceptivamatquerctenti-
vamquoadPhyficamdiipoiitionemacquirunt) autperPotcftatcs, ubi c;us quoque coftditionis
portionenlrapiuiK.videhcetfortitUdinemaddebtllandosmalignosipiritusinpugnafpirituali- &
deindettarilcuritiniegiumSolistabernaculum,inqubvit:Eplcnitudinem,irhaginationcmfciendi^
&opinaridiriatiiramiteiTiqueanimoiitatcmdbcinent,qua:enuse]us angelus Michael vidioria
cft
potitus contraPririci|icmtencbrarurti,acApollocoritraPythonemi &confequencer animamcc-
jaminpugriacoiporahfortem acanimolam reddit , uti Martis natura facit fiiam animam audi-
tem :Deniquepcr angcloirum chorum rranfiUcntcs obedieritiam & bonum fenfum ibi in veniunt'
tjuibus dbtibus dcfcendunt in iphjeram Luna,ubi vim gcnerativam & vegetativam , adeoquc
fa-
fculcatein tam decrcfccndiquam crcicendi riancilcuntUr 'Atquetandem cum hishaturis
dcorfiiiTi
tendunt in nacuiam aeieam,canquam in ultimum fiium cuiriculum j atquc ita in corpus cum acrcd
fuo tcgumento pc!ictrant,vel potius in fperma,qubd fereeft nihilaliud.quam ultiraiirn animz de-
fcendentis veftimericum diaphadum.
Ex his igicur iat liquido conftare videtur,quoil zhimx tam dotibus fupetnaturalibus , tum ij^
quasin ideahSephirotnarumferie habucrunt, tum hifce, quasin defcenfufuoab ordinibusihtclii-
geritiarum acceperunt,quam ipfius etjam mundi cceleftis & natutahs fruitionc , qua nattirjfc vitalis
necefiatiafiibfidia eis conferurituiicxerte ihier fe difFcrre atque difcrcpare obferventtir;hocque fc-
curidum Creacoiis voluntatcm,juxta illud Apo[io\i,!Ue,quiidem manetjivtdtt/ingulaprovtvult. Simi-
licerftellaEfixevircsfuai^riiurttcum jllisPlanecarum fccundum tiiphcicatcs luas,influxufque
fuos
afllidueimpluuncin infSiotacumPIanetis: Unde quodlibetZodiacifignum aut loco domus dc-^
trimenti,exaItacionis,triplicitatis,fei:us,aut parciculacjuiyem,&ficquoquegradus,facieSi
termi-
nusachujufmodialia magis huic , quam ilh Planecs propria funt , quemadmodum in particula
noftta de Aftrologiaperfpicue explicarum eft.
Porioetjam exhisintelligerelicet,quodZodiacusvifibilis feucirculus fphirzodavadeau-
ranls,l]:cilifque varijs undique implicatus fuum habeat Zodiacumidealcm atque invifibilem
, per
ccmruniSephirothasHochmatranfeuntem,cujusreX,gubernatoratque princeps eft Jah, feti
H'
Tctragtammati vircus,feu Verbum , feu Mefltias , feu mundi tam idcalis quamrealis anima idcalis ;
quatenus anima fplcndidam Zodiaco invifibiU datjUnde Zodiacus dicitur a vita^Hic icide fphira
inyifibileZodiaciimincoelooAavovitamfecundariaperordinesChcrubinimpluit:Undeinveni-
tnus ii*ahimalia,fign©rum vifilailiuniiinfluentijs cfFocnwta hic in terra,4 natura & qualicate eii illis
€on«
,j4 SeCT. I. PORT. II. PaRS I.
convcniic pcicipiuiuiu-.ut Arics coeicftis cum aiiece tcrreftri , Taurus cum tauro , Gcitiini cunvge-
minis,C:'.iucr cum cancro &cc. Et (auc tiim Alhologi,tum ctjam &c Philofoplii iS: Tlicologi non-
nulliCliiilu.mimirabiliarcripfcriiiudccor.ipaiattoncZocliacidipciiorisltuidc.iliicui» inrciiou,
&dc miraculofiscvcncibus, qui ab corum variacionc evcnircfolcni ; C^Jôd ciuidcm acciucrc ne-
ccirccltjCjuatcnuSjmotusilluisiupcrcoelcftiscfttardiorjquamillcca-lcftis. Djcuntcrgo.quodva-
rij in mundo producaiuur eftcdusproptcrdiverlas operauuuespartium unius Zodiaci in alias , vi-
delicet Zodiaci m vitibilis in vilibilem id quidcm quod acciderc non potuit nih motus lupcrioris a
;
motu infcrioris difcicparct ;Nam in primordio mundi primus Arictis gtadus in Zodiaco invilibilj
primum illum Arictis vilibilis fupcrabatjatqiieidco propterinfluxuum concordiam dixcrunt,/£ta-
tcm illam fuiHc aurcam,quatcnus in ea idcm clcmcnrum fuuni limile contrarijs aclionibus non in-
hxc cft ratio,quod xcas ifta cuiti Paradifo luam habuit origincm Rationem autcm e-
vafit : Atquc ;
iusrcihancaingnant,cjuodob(ervavcrunc,Zodiacuminvilibilcnillnguiis ioo. annispefgradum

unum cur» i8. minutis moviHc, &: per conlcqucns rcvolucioiicm cjus coniplcri annis îôoo.
Qudd tcmpus annum Platonicum vocavcruiit , utpotc quo pcraAo omnia ad cundcm itatum
fuum priftmumrcditUradixerunt. Scdiniflaift<j:ctaciendocoiickidiiiius,qucd, urHochma in-
fluit ab invillbili fuo Zodiaco in Zodiacum vilibilcm.ita quoquefeptcm infcriorcs Scphiroth.c re-
Ijpondcantlcptcm Planctis,fph.i;rafque in fe Planetariasidcalcs atquc invilibilcs contincant
qua- ^
lumquxlibctiniph.tramiealcmac ejusftcllam vilibilem infundit luam propriecatcm; Atquc, ut

vircus vitalispriu') influxit in Planetas a Zodiaco quani ipli aliquam vitae virtuccm habucrunt fic
, ;
ctjam aninijc cflc iuum eflentiale acintclledtu.dc rcLtpcrunt a Zodiaco in vifibili antcquam nacura
Zodiaciviiibihsfucrunc veftica;; Er.qucmadmodum virrucisvicxinflnxusfiiintdc Zodiaco vifibi-
li m Pknccas lic ctjam anima; cftunuuntur dc Hochma in mferiorcs Scphirotas pcrorbes intclli-
;
gcntiarum,priui'quamad ipha.-ram llicllatam pcnccrcnc; Undcdicicur a Cabaliftis, quod Dcus

intlindatanimam,qux-pcrSolcmiupcnorcniTiphcicchtranfit,&c)usinfluxum inibibitjacic in"
duitcaptoprictatcSohsTiphcrech. EftcrgolccundumiplosSoliupcrior, qiiicftmcdia Sephiro-
tha feu dimenlio Et pcr conlc qucns iunt ctjani Planctx invilibilcs & idealcs , qui iiint fcpccm in-
:
feriorcs ab Hochma Nam Malchur attribuicur regiom mundi infcrioris,ur nonnulh volunc.Con,
:
cludiinuscrgo,ccrtiflimumeirc,cjuodDcustrinus& unus fit animarummfiifor inScphirotasfuaS

primum,acdtindcpcrintclligeariaiumordiucsinaethercamrcgioncm,ut mcdiantibusftcllis vifi-
bilibusininferioraad hominuni gcncrationcm traniportcntur: Nam Deuseftprimumagens, &
conicquenteipri.-nusformarumdacorjEtproindc,quatenusanimaeftad:usprimus,neccilecft, ut
a primo adore procedac immcdiatc Ab co igitur profluit omnis vita, forma,
: ordo. Quamvis i- &
gitur omnes anima: ab unico fontc promancnt,quem Cabaliftx fontem Ghcburis aquilonaris Vo-
cant,hostamenfontemlucidumaDcflcnda fupernatutaliDominorumScphirothatum triumfu-
periorumdefumimus;TranicunttamennihiIominusperaliasdiilienfionesicumcdiaScphirotic3
antcquamin l"pha;ras, 5iab ijfdcmincorporafeumairamfpermaticam iubtcrlabuntlir; aquibus
varias propnetates fiiicipiunf, Undc fit,ut animarum qiia;libet eam lucis fortcm fal'cipiat,cujus na-
tuiaeftmcdiumcuiobijcitur,vclcum quoconjiingi folet,qtiemadmodnminpr2cedehtibuslucu-
lentiuscnuclcattir. Quomodoautcmanima icu Mcnshumaha, quoe cft ipfius divinitatis radius
fculcintilla.infuodcfceniufecumrapiatnaturascujiislibetfphxrxjtam iupetca-lcftis, qiiam cce-
leftis,& aniinalis,ipcrtedenionftiavimus,pfimoinTr4ff.i.5t'^î./«i.4.f'»,». ^.^''^.i^f lfc);/7irfAf «rmo/^
mibiJioria.Etlibro ii.eitifdemcap.^. Aiqac czJ!imTracl.i.Seii.2..lib.ycap.i.& y .HiJloruMicrocofmtu. Sed

jam tandem in capiufequenti oftcndcmus.quod truncus totius arboris iit ineffabfle illud nomcnTe-
tragtammaton,finc quo nuUa dcicenderc aut cxiftcrc potcft anima.
C A P. IX.
iûodnomen tneffabile TetritgrammatonJittrHnms drbotiis

SeplnroticXftam Macro-quam Micro^
cojmi.
HEbfii, uciy«/>r<ididhimcft,exabditiflimisfuismyfter)jsanimam cxmagnoDcinomine qua-

tuorlirer.uum nV"\'Jehova,tanquam rami &folia infinita abarboris trunco,promanare af-
fcveiantcrdicunc; e quoomnia citcraDcinomina Sephirothis omnibus pra:fidcntia cxurgunt,
ranqua rami cx trunco alicujus arboris Et quoniam "^ Jod idcm fignificat , quod Jehovah, fcu ocs
:
quatuorhccri,quatenusdenotatnumerumdenarium,&i.i.j.4.fimuljundtafaciuncio.ideo*Jod
meritoradixarboiisdicicur,aquavirtutestrunci&:ramoruoriuntur:Quarc»JodattfibHiturEhich,
vclChctcr:7\vcrorcgittertiaScphirotham,cuiSpiriru$S.rcferturjquatenu§ndenot2trelpirationc:
Ter-
De Primar. Mickocos. Pringip. x<c
Tertia autem Iher a Tetiagrammati ) Vau refpondet fextae SephirothsE, cui prreeft Fioah, quatejnus
cjusfigillum eft EmethA doiiai;& Verbiim (cu Unilas in He , hoc eft Deus ponens tabernacuium
,
uium Vau igiturpropric refcrtur ad centrum totius arbbris Sephirothici atque ob hanc
in folc. i ;
rationem allimilaturpntiidcnti Sohs fupcriofis Tephircth. Ultimum vero ^ Headjun"itur Mal-

chut,qua:facitinfluxusfuosinregicfnemelementarcm.Hujufmodietjamliterarumin truiicoidea-
lidiipoHtidriem (ad cu|us Im.iginem mundusprdporciortem& menfuramaccepicfuam Jasno-
fcerc videntur Cabaliftx,& inter recenriores quoque eam Reuchlihus appfobare videtur. Hoc er-
&
go nometi cft idca Archctypica fcriipiterna.cflentiam Majeftatis divinj^ compichendensjad cu-
jus exempjp.r dimeniiones tam Macro-quam Microcofmi realiter dclineata: funt Scfaberrime con-
ditae,& quidem tam quoad internum earum Efle,quafn eiternuhr.* Intetha eriim eariim cflcntia in
Sephirotharumdimcnfionibusimprimicut; incxternaveroambarum exiftentiaAjoderenebrisa
dcnaiioin ccntcnarium &milicnarium profpicit jEtprimiis c)usa{pedl:useftinnHe,feiiSpiruum
primum ii ve Empy tcum in Macrocofhro,& intelleduale in Microcofmo Quod quidem ciemen-
;
tum r. denariam mttitur dimenfionem Ec prdinde , utnumcrus deriarlus ex omnibusarticiilis eft

;
fimplicirti mus,iic etjam Spiritus Empyrcus iri mUrido & intelledlualis in horiiine eft fimpliciflimus,
fubtiliflimusj&puriflirhus. Poftea \ Vau.quod ih nutneratione deriotatuniitaternluper,-j He,
quodcftfiguta numeriquinarij , defignat»^feuctElum3ethcreum,{eamcdium,tujusSpiritusoc-
ciiltat us cft lumine Uni tatis : Nam Unitas pofuit tabernaculum fuum in folc, qucni liix lcu Unitas
fuolumineatquepulchntudineabfcondebat;itautnonn,fedUnitasinnfacie'ns 1 Vau, appareat

in corporc foLni in Macrocofino,atque etjam in fanguine arteriali Microcbfini , quem riibedo oc-
cultarefolec. PoiroetjamnHe ultimumrcuinfimumdenotataquasinferiores, qUas^ Vaufepa-
ravit i fupeiioribus:Undc diiSum eii,c{u6dfeparavitdquMabaquis,8cm Microcofmo animale coelun»
Atquc hoc il denotat numerum millenarium, ficuti 1 arguit locunj
a naturali, feu divin.. a rcrrenis.
fecundiim,hoccft,quadratum numeridcnarij. Atvero,quiaabHebi:aeisnumerus millenariusde-
hotaturperAlcphmagnum,utUnitaspcrAlephparvuin, cujusimagocftjod inprima compofi-
tione,idcoque dcnoratur quod mri' Jeho va fic revera »8cca, hoc eft.prinsipium in creacione ≥-
ncratione,atquennisfeuultimumiri cbrruptione &
morte: Quodquidem manifeftatur hujuf-
modi demonittatione.
«cna-afio B C D
tlbi A.cftpriricipjumgenetatibnisj B.eft foetiis inct-fmenfum ad vitam C. eft vigof, perfedio
Sc medium Êcacis humanae , D. eft dechnatio ad mortem , qux eft iiltimalinea rerum, qua tam Efle
quam cirentia eompofiti per refoluuonem rcvertitur ad id.quod fiiit in principio.Unde hoc modo
ftabitnomehilludinefFabile.reduftahncaillain circulum; qui quidem nomini TctragramraatJ
tonaenientifiimus eft,quaterius ex Elemcritis (phaericis conftat.
n tB
*.
1
•
- M «
n
5 /
9
Hic A.vchjocidcnotat Alephtencbrofum,quatenuseftuitimusprivatibnis vel rcfolutio-'

nis proccflus ,&^lucidumquatenUseftgeneiationisorigo: NoxenimtamclaraDeoquamdies.
Fluxu ab A.ad B. fi^r viti ortus feugcnerano ; Et a B.ad C. eft incremcntum feu vcgetatio ; In B. eft
vigor vitae feu fol in meridie vits ; a C. ad D. eft vitae declinario ; &
in punfto D. eft mors , atque
a D. ad A.eft dilTolurioin id quod fuifininirio. Sicitaqrie apparet, Jod efle Alpha & Omega
cuculi, quatenus eft illud , quod ineipit & finit motum cujufque rei creats aut generata::
Tranfit
1^6 SeCT. I. PORT. II. PaRS I.
Tranfit cnim anima fcu cflcntiaa Jod in crcationc & geiicratione,atquc pofl: corniptioncm iterum
ad Jod redit: Nam gcneratiohe dcfcendit anima ab linitatc materix in multitudincm & corruptio-
ne feu morte refolvitur,& alccndit in illud,quod fuit antea.vidclicct in Jod Atque lioc convcni-
"^
.
revidcturcumilloPfalmifta;RcgijfermoneP/i/w.if,ii;<m»f<»;tt/?«4«ofl;f«r/tdD««>WiEt Pfalm. 41.5.

Anim3.diciv,quandoaccedam,utappdrcaminconJpeUuDei:Simi\\tcii.RtgAc).4..dixnE\hs\ iiunclehova
4ccipeanimammeam;ntnenimmeliorfummaioribtii. Nonneetjam rcdirfpiraculumvita: officiofuopcr-
ado in fpiratorem Hinc igitur
? dixit Sapiens,quod aniniahtminiffit lucerna lehova. Undc ncccflc cft,
ut rcfoluto compofito iterum lux divinarcdcat ad fuiim proprium fontem divina gratia alllftcntc,
3uatenus roundus menfuratur ab Aleph ieu Jod cum cipnra ad Alcph magnum Unde ili circulari
:
imcnfioneomniaprogrcflafumaDco &omiiia itcrumin Deum rcvertentur: Nam Dcus patcr

cft illud Eflc in potentia,in quod materia groflTa fpiritualizabitUr pcr diHblutioncm; Et Filius cft cf-
fcntiaadu luciaain quam anima diflbluta fublimatione cxaltabiturjidque totum fict virtutc ncxus
amatorij Spiritusigneijnam inSpiritu revivifcemus. Hdccrgo crat princlpium tam Macro - quam
Microcofmiiatquchicctjamcrituuiique finis: VideUcet c[aod erat PrincipiuT^ erat Verl;um,iHquoe-
r<jrriM;ilIudquecritfinisinquodvita, tanquamin fuumfontem &origincm; rcvcrtctur. Unde
hoc Verbum in Apocalypfi rcdtcnuiicupatur ta&u qubd cft tam vivcntilim arbor vitae , quam mo-
rientium-,quippcquodinm6ttcm,infcroSj&Diabblumtriumphavitj Hujuscrgoriomerifitbcnc-
Ui^tuminxtcrnum.
Sequitur
ARbORIS SEPHiRftTHIC^
DESCRIPtiO;
Influxus omnium Sephirotharum cadunt in MalGhiit, ut ftcllarum fupc-

rioruminLuiiie orbis cavitatcm.
SECTIO-
1
•5» StCT.l. PORT. II. ParS II.
SECTIONIS i:
P ORT ON I I S 11.
PARS II.
JPRINCIPIIS MICROCOS^
MI PHYSICIS SEU SE-
CUN DAR1 S.
C A V. I.
De ^yfierijs elementorum nominis <tAda , & altorum nomiHum

Hommipropriorum.
llemadmodiim in principiorumMacrocofmi (ecuhdaribrum fcuPhyfi-

corum Tradacu dcclaravimus , quod tres matrcs muiidi futrmt origines,
vidclicct S Aleph Tcu lux oceultata tetrae inanis feu tenebrarum
hoc cft, ',
inpotcntia,^ Aquarurn
EfiTc feu reiadbu crearae , & Xff utrafquc matres u-
nitatis nexu in dilpoficiorie trina conne€tens ( nam Shin eft Hieroglyphi-
caSpiritUsSanftiinâgo) i(icet)amdicimus, quodprincipia phyiicaMi-
crotofmicx fuinominis voicabulis hieroglyphiciselucefcant. Quodau-
'^^^î««ê!i"'«ai2s«*^«' ^^'^ ^'^ '^j"^ homeri atcinet , irtveniirius , illua tribus Uteris immcnfaepro-
funditatisdefcribi.videlicetK Alcphj-^Dalcth^&Ta Mem. NeCqUidemiftudhujusmundi kien-

tificisabfurdumvideatur,quod diSi, magnum myfterium innoi-ninibus creaturarum contincri,
cum lcâtur.Oâw omma anumlia (errit is uHtverfa vplatilta cali adduxiffe ad Adamam,ut vtderet,qmd recaret
Adam appeSavit nominihmfuts cunitk itmmalta,& univerfa voUtilia caU.acomnes terrd befttas Unde
ta: ipfeque .
ccrtumeft,ipfum,divina dcmonftrationc prêunte, nominan.ituisatqueconditiohi cujushbet

creaturajanimatacpropri,a dediirei&perconlequens, cum omnia Vctbo &
ch.ira(fl:ciibus igneis
divinis,acquc ab ore Elohim prolatis Eflc ac cflc ntiam fuara acceperint , necefle cft , ut tocius cujuf.
quc crcatUrx visinHtcris fandisfuiuominis,fuum nomcn &;Eucobtinuerici Sic chim cradituri
Davide 'mPCzith.DominumnomtnacutlibetftrlJd attribuiffe; qux quidcm cum ipfarum naturis diftih-
Ais con venerunt imo vero charaderes idealcs & fpirituales,qui funt verac imprelliones vitx acque
;
exiftencix crcacurarum,in ijs myftice imptimuntur. Nomen crgo primum hominiimpofitum ut in ,
Genefirepcntur,cft^"M<,quia,uthonnulh Volunt, creacus fuic pulvis ac terra. Nam npiS eft
proprictertarubii &argillacei Colorisculra. Qua quidem defcriptiorte denotatur, quodhomo

nonfittcrr:inanisautinculta,fedtind:uralucisdivihi&claricacis SpiricusSanfti replcca; Eracc-
nim ejus mafla caro fanguinca (piricu igrtco & coelcfti imbuca Nam hic tcrra crat ita a crcatore
:
prxparata.utomnesomniumSephirotharum virtutcs&iconesin feperdtvinum illud virae fpira-

culum rcciperec;& per confequens non terra proprie fed ccrlitm , vel ciilum in cclra.vel ccElcftis,
,
rupcrc(Elcftis & Dcifoimis ceirta erac cujus quidem /plendor ica crat exaltarus ance lapfum & prz-
;
varicacioncm, ut omnes cencbrae vircuce lucis dcmcrenrut &luceret cotpus AdsEinftarRubini;

quod quidcinctjamexnominis cjus chataifieribuselicimusiUtiw/rjlatiusoftcndemus: Qaare&
TS^Tik^ idemefl:quodRubinus,fivepyropus,lapispreciofus diaphanitatcpra;ditus. Proueniteigo
nomcn -ITK Homo a radice Q"^S tubrum cflc Unde D^N cft rubct,rubicundus; Macerialem ergo
;
fijbftantiam fuam aterrauniverfahcrcara,innubibusprxparac3acccpic; atqui cincfluramfuam vi-

ixa ccelo,, quincam vero eflcntiam rationis aSpiritu & afflacu Dei (cu Sapienciaab Hochmafe-
cunda
Dri Secundar. Microcojs. Princip» irp
cunda Sephirotha accepit Atqueita optime dixit Hettnes;Pateremerat Sol,njater vero Liina.&venttu
:
fortavtteuminvcntrejao-y Vei,utalija[rerunt,teriaeratejusmater,paceiverocoelumi virtutcautem

&nexu fpiritus divmi tertium unum produdum eft, magnum videlicet miracuhim , homo animal
honorandum,qui tcftc Trilmegifto.tranlit in naturam Dei;& cft quafi ipfe Deus. Atque hic verus
AdameftilleMicrocoimus, cujusdominioobejusexcellentiam omnes beftijccena;, &volaciha
ccEh,acplant2regnivegetabilisfubijciuncur;adeoqueetjamhinclit,utvocabulum iftud ^HS, id
eftDominuSjtam de Deo , quam de hommibus jnteliigatur. Sed , ut jam exaftiori examinatione
hujusnominisU"^t<particulas inlpiciamus,quocxcharaderibus cjus integram iplius natutamac-
que di(poritionem,cara intcrnam quam externam tandem inveniamus, obfervandum primo loco
exiftimamus.quodt^ AlcphitafefehabeatinC^Wi tcrra,utin 7"\K Aracs, quod icidem lignificat
terram;Cujus quidemvocabuhanceamencionemfccimus;ubidcchuavimus,quodKdenotntter-
ram olim inanem,jam prxfentia K Alcph,hoccftlucispatcrn3c,fcrtilcm &lucidam In U^^S Adam :
vcroarguitluciseflcntiamfeuformalemhominispcrfeftionem quadiduseft fiiiusatqueimago

,
Dei: Acque,uchicagensinvenicurin fronce nominis^ficinfineia.AquiE hicroglyphicum, feupa-

tiencisuniverfalisfubftanciaconcurric, leu Ipiricus recipiens radios emanances ab Alephlucido-'
Nam l< Aleph eft charadter Me(Tia:,feu vircucis Tecragrammaii , leuemanationis a;tcins ab Aieph
tencbrofo, c tenebris potentialibusemiirasûthujusSapienciataduomnesaquXjpcCO denocacce,
depoccntia vircucelpirituslucidiapparencesinformarencur: Atquehsc eftcaula,quod QMcm,
quatenusaqua-depo :enciainEfteimmediateemanarunt,profilioanonnullis accipitur: Namin
libro AbrahxDei£f-«r(</j,Mem,fecundamater,denotatfecundampcrfoiiam,feuhiuim,&Verbum,
quatcnus dcfignac Elle,a potentia S tenebroliimmediate procedens At vero nos accipimus Mcm
.•
promacciia& fpiricu, m quo K lucidum fcuSapiencia vehicur, &quem vehitacmovetadu luo

dans cuihbet ejiisparti vitam &Eire. Nexus aurcm Aleph cum Mcm cft vircus, ieu glutcn illud ab
AIcphpocenciau& illo efrcntiah cmanansquo amboim junguncur , quod denocat domum vel o-
ftium vcl forcs in quas fpiraculum i^ Mem,feu aqu^ ipirituahs porcio cum radijs di vinis Aieph,leu
unicatis manifefta;emanacione penecracin maftam cerream ad cfFormandum hominem Hinc tin- :
claefl;ccrrarubra;&red:equidemdicicur C^t^ Adam terra rubicunda, ex quaradij Alephiucidi

petietrantesejusfubftantiamficilluminatamrcddunt, quafiQ"\t^ Adcm,hoceft, rubinum quafi
preciofum.
Excellenciam ecjam &divinicatem hujus creaturs nobihiTImx exphcantcharadcrcsaho-
xum vocabulorum Hebraicorum homincm fignificancium, Unde ecjam M;11N, Enoh, Homo dici-
tur,uc nonnullivolunca mortiferaa:gritudine,quatenusprocedit a ludice \i;iN asgrum cflc Ac vc- :
ro cfFcdus denotat,rem longe ahter icfe haberc,quoniam vidcmus , hoc nomen mulcii charadieri-
bus facrofanclisadornacum, ica quidemucconfequcncer denocec hominem divinicaceplenifli-
mum: Nam JS arguicprimam in divinicace perfonam&ipfamUnicatcm, ac omnimodoDeo&
Tiinic.acirefertur;lVaucft unaextribusfphsericisliteris quibus Tetragrammaton ineffabile ex-
,
piimitur,continensinfenHe, & S AIeph,hoceft, quinque&unum; "ttJShinetjameft hietogly-

phicumSpiritusSanclirUndcinhoc vocabidot^ patri rclatum.l Filioattributumj&^jySpiiicui
Sandto piopriumrcperiuntur;EtproindenoninfignificationcmmaIamfedoptimamconvertcn-
daefthujusvocabuliinccncio; Id quod ecjam hoc modoprobarchcec; Deusfpiiicufuonomina
hominumnacurismaximepropriaactiibuerefolct VerbigratiaEfau,Jacobo, Abrahx,atqueita
:
multis alijs Patiiarchis; At vero ab effcdu probatur,quod,li nomen Patriarcha: Enoch denotaflct
perniciofos eventus,nunquam ipfepro tam jufto atque fcelici .Tftimaretur , ut mortis ftigmata nun-
quam guftaret,& ab ipfo Deo raperetur,ut cum eo ambularct. Unde fat liquido declaratur , cha-
jraclcreshujusvocabuhhominiattributieflcfandtos, creaturaequedivinitatemarguere; quodqui-
idem ab eftedru Patiiarchaseo nominc appcUati comprobatum habemus. Iterumab Hebraisnun-
cupantur homines aliquando nr*'^; ubi humida & Ipirituahs ejus natura tam fupercosleftis quam
Phyfica&mundanaexpUcatur; Mctaphyfica enim dcnotaturper H SpirituiSandoadaptatum;
Phyficaveropcrl3aquac&humidiratimundanaerelatum; &
ir> Thauinmediocorpus cjus opa-
cumdenotacquodcapaxeftacriufqiiefpiritus-* Nam n Thau denotatfignum vifibile,feuterre-

fttemfpecieicharartercm: Undein facic Cainprofigno impreflûs erar c;uschara<5ler. Porroet-
creaturas llc ipfius hominis &nacurcEhumanslymbo-
iam diciturab ipfis Cabahftis, quod-inter
lum;qmcftperrc(flrio&finisomniumcrcaturarum,ficutir»eftcompIemencum omniumelemen-
torum Hebraicorum. dnD
ergo efthomoaradiceprxdifta 7\T\*Q Merhom. Concludimus ica-
que,quod,undccunque lc vercathomo mfui nominischaradcrum conccmplatione fe ipfum di- ,
vinicaceplenum percipiac, &,fecundum Apaftohdodtrinam, fcSpintusSandliccmpIum,mem-

&
braque fua Dei Vcrbi recepcaculupi apercis ocuhs dcprehendat. Sun t igitur Matres tres,ex qui-
bus narurahumana crcata eft,videlicet t< Alcph Verbo relatum "ffl Mem l|)iritui aflignatum Cnam
,
©mniaiiumida&fluidalpirituiconveniunt) &'^DaIcth Tern fcu Aleph tencbrofo accommo-

P 1 datum,
;
1^0 Sect. I. Port. II, Pars II.
claciim,quodPatriafcribirurpriurquamclucefccretfcuemicarctextenebris. Uiide quidcm patcr,

quodLux,fpiritu$leuaqua,&TenebrxfcuterrafiiupuncipiaPhyficaipfiusMicrocofmi.
C A P. II.
Deprmo Hommu prmcipWjquoderat terra^feu tenebra.
TRes patres fuperciBleftes tam ipfius hominis ,

quam mundiin magni nominis Tetragrainmati
dnncnlionc icperiunturacconliitunt,ut/«prrf'littumelli quos pnncipiaoniniumprimaiia&:
fupcrca-iclba clle aftinnaviinus: Macrcs vero inpiimadilpolicione pliylica tain mundimajoris,
quamminorispatefadxfunt, adquarumnucumTenebia;,iS<:exilhs lux ac aqua in mundum ad
mctaphylicam & phylicam ejufdem pcife(5lionem edicx fiierunt. Qua: quidcm macrcs funt qua-
(ipalhva',qu.itenuspacium,videliccc in&iadrioncslivciniprelliones fiifccperunc, quibusgravi-
dx iiClx lunc,qu£elibec videlicet eaium crium in lua Quare matres hafce, videlicet t> 12 'C7,
Ipecie .-
quammmatncesfur.tTenebraE,Aqu;E,&Lux,principialecundariaappellavimus. Atvcroloco A-
lephtencbroliin mundoinvenimus^^Dnlethin homine; quod etjam cll: hicroglyphicum fipien-
ti.ra;ccina; mdomoobfcura; Ec Alephdenocacfapicnciam decedtam &extia appaienccm; unde
tacieivocabulopixpolitumcft: EtMcm mfinearguit aquam feu humidum <^ pallivumprinci-
pium. DenaturaeigoteriKCenebioliprimo loco difcurremus, qua; per "\ Dalcth ligniricatur,
quodcftprimumprincipiam phyficum hominis FormaviteHimDcus Adamdelimoceria',priuf-
:
quam inlpiravicin ejusficicmfpiraculumvic£E. Undccumcerracjuscxlimo terrÊ excradtainci-

piemus, &tumpoftcadeinedio, perquod fpiraculum tranlibat,atquedeniqucdclpiraculoiplo
Deifonniinmcdioiilohuinidonacancc,vcrba,ucilpeio,adpropollcuinluininoperepcrrincncia,li-
Getfuccinctc,faciam.Illaigicurrenebran!inlpecies,quieeiacultimain Maciocofmo.eftpnmaatq;
praecipua Microcofmi; adeoq; eft quali balis eft fund.imcncum conus ftructuix humana;-,quippe in
quod Deus,pofteaquam iUud rice 6C pro placito luo pia-paia veiaclpuaculum luum vici. uilpir.n'ic
caqueracionchominem Dcumcerreftreinatque morcalicace unbucum cx his duobuspnncipijs
,
nacuradiveihs conflare voluic DeuslupercQeleftis&iminorcalis.utiplehmoindutuscoipoieofa-

gaciterrcfpiceretj&fpiraculo vitarpircditusdivinafapientcrdiligeret.De hujusiei racionc,videli-
cet de conjundtione naciiia; ccEleftis cum ccneftri ad machinz Microcolinicae comjHjfitioncn^ &
pijccipucjcur Mcns divina in corpore opaco includacur Tract .i.Secl.i.lib.y .cap. ^.De Mumcfmi bijio-
rtahicu\enzci:[ocuai'\imus;Shmhtci hb.^.eiufdemTra{latui& Sectionis, Dc corporis humaninarur;;,
Sc qualis fuerit ejus terra,ac de alijs negocijs haud Ipcinendis verba mulca fccimus: Imo vero lcgns
vehmincegrumillumlibcuin,quippequiadhocfolummodolubje6tamperrinec,videlicecadMi-
crofmiexccrnidefcnpnonem.DehacquidemanimsE cum corpore conjundioneSynefius in Hy-
mnisiraceciniCjloquendo deantmafeuhominiscGElo; Parsctjam giavinexuccrrcnamforricaeft
formam,difiund:aqueapacencibusccncbiolamhaulicoblivionem, ccEcis lollicicudinibus tcrram
adiniratainjucundam £i?enim , ut dicicMercurius Tn(m£g]{ius,corpusquaftmurusfepiemantmanii
:
Eftqueccjam quali macnx, univerlasSephirocharum idcalium lui cocli inriueinias non aliccrrelpi-
ciens & nutriens,quam teira illa magna Macrocolini qux ideo appcUatur rerum om nium mater,
,
&propter mulntudincinportioniscQeli,quanimfeiccipitnuncupacurrcdiirimca lob. 4f.^. domta

/««<i hominis intcrni,qui rcrreum habec fundamencumjEt pioptcr divinitatem,quain in fe reriner,
dicitur templum Dci & Spiritus San(5ti:quemadmoduin ecjam ipfe Chiiftus arnigmacice loquendo
temph vocabulo pro coipore ufus eft Uhan.2..ii.T>e hocpnncipio lcu bali humana loquitur Job.i(J.
iZ,\nhu\\cCenium\0 terranetegas fanguinem7mum,& riefiilocus clarriorimeo :S\m\hx.erS:i^kns Sap. <) .11.
de eo fic \oaukm;CorpUiinfeftu}n corriiptiomaggravatantmam , &
terrena habitattodeprimtt mentem multii
curupknam &c. Unde liquec,cocpus efle quali tcnebrolum carcercm iplius coeli Microcofmici,non
ahtcrquamvidemusccclumMacrocofmiundiqueefle hylxtenebnscircumduiftum namulcra •,
coelorum convexitatem nihilprxtertencbiasrepcntur, qux extracoeh marginesin inlinicum fcle
extcndunt: atquehoceodemmodo tcgunt tenebracterreftresccElum feuanimamhumanamin

fpiritu fuperccElcfti in coclefti natantera : Iftx igitar funt tencbras^cpiE occoecant animam, cique fui
jpliusoblivionisftigmataimpnmunt:UndcdicitJob. 17. 19. Howo«o«poKi?pr(7/>rerrf«c*wy«4«//|ô-
nerefermoneiCumDeo:EtSapiensinEcclef.^.i6.zit,cûodhomotndiebusvttafudmtenebru(omedit
&fwd ob hanc caufam ira multa ac infirmitas fit et. Hinc ergo hominis
iiifcElicitas , ut inf erius fuo loco cii- •
cecur.
Cap.
Db Secundar. Microcos. PkiNcii?^ ici
C A p. III.
.ôddiipiex^t hominii adiHnSlumyVidelicet aut ex parte eins externa^qHa mor-
talis atque ydi^tmm dicttm\autfaltem exôriione eius interna,qud *
immortalis , dtyinus lis^ ipjtus creatoris imagp

nuncuâtur.
QUitl ht tcrra.ex qua hominis externum fabricatum fuit liho 7. Tra&at. i. Seilion.i.Hi/loria Micre'
cojinuxLnisapene declaravimus, vidclicct, quod fit faeculentior & tenebrofior parstotius
mallx .iquarum , ex qua quidem mafla,tcfl:e D. Pelto,tam terra quam coelum extiterunt. Et quo-
niam hominis compofltio eft partim ex capitc illo mortuo fcu fjEculcnta ifta fubftantiain centro
,
Alcmbicirc]idta,po(l:taquam virtuteignisunivetfahs acreatore emiflafubtilca {pillb feparatum

fuitfquazquidemportio pra:paratione divma prieunteerat ejus externum j partimex tripHci &
fpiritucxaltaco,quorum unus alterigradibusmultisinpiiritate&fanpIicitatepraecellit,Cqiji qui-
dem fpiritus tripartitus loco coeli triplii is,videlicet Empyrei,a:therei 8c elementaris ei infervire di-
gnofciti ir ;
) (equitur ( mquam ) exinde,quod homo nonnunquam exparte terrcna exteriori ap- &
pellatiop.e habeat,& aliquando refpcdu fui cceli vel in tcrioris nomen limm fibi vendicet. Ratione
igiturfuiexternidiciturquandoqueCaro.utPlalm.j^J. j.eîi.videreliceti Et Pfalm.jj.^c). Homo
caro,jpmtHsvadem&)!onrcditm; nonnunquam Mortalis Unde Pfalm.^^^.^.Homo i]uideR,uteum agnof-
:
(ai}Vtli(ismor[alis,utrationer/ibak.tsdeeo}Homava/!itatifimiliseH;Diesetusutu>nbrapr£terei4nfyEzIob.i.±. i.
Homo vclutpiitredo veterafcit,ut Vcftti,quam edtt tinea Homo natus ex muhere brevis £tale &fatur commottone
; , -.
Et lot.25 C.Homopmedo & mortalis,&ftlius horninn vermisfeu lubricus E t Mp. 8 .n. comparatur un co q ui
. ;
j
nonfeaccollecabfque ca-no :Similicera(I'everarcvideturMoy(es Gfw^/i^. quod quarenusp«/r^fil

homo,inpulvcre?ndebeatreverti:A\iqmudo didt\.nmiferabilts&'abicftiftmus,uzlob.j.iy.Ex: alibi cap. 14.
Homonatv.s mdiere,0 c.miiUi! rcpttur rmfrijs. Iramundiciemhomimsarguithic Jobifermo ,frfO. 14. c.
(îsedeti:iiindi:mabimmi!ndoineunitsquidem:Qôdez)a.m.&c Homo eodcmi:c fpetlafizplantamtferior,

na.Ti:atlob.i^.^.Simi\itevlob.i^.iy.Honioviltsesl,crcumDeoirafci,auttncrspare,aut coiitendereextremaeil
dementia. Porro ecjam in Ecclef^.j. diftiiiguiturhomo internusab cxterno,hocmodoiHo»;/»«/4iof
univerfiiiprcorccii{se^;&tamenar,imaeiusnonexpUtur.
Acque hcEC quidem hominis miieriaac rhdrtalitasa tenebris Adx fupervenerunt immediatc
poftejuspiaivaricatidncm&lapfumiob cjusfcilicctpeccatum: Nam ejuscorpus,quod erat per-
Ipicuum inftar Rubihi pretioilirimiantecjus laplum,nuncper dcfc(5tum & amilllonemluminis in
crcauoneexbenevolenriaacmifericordia crcatoris ei foh inter alia animaliaconcclli obfcuratur
atque ea ratione quod fpirituale crat jam materiale , grofium ,
, &
obfcurum eft relidum quippe ;
quodprinccps tenebrarum ibi poccns cft , ubi tenebr.-e potcnterprxdominantur. Hinc creo mor-
borum coTporis&percurbationumanimxvitalis.acdeniquemorcisorigo.' Unde homoob pcffi,
mam externi lui conditioncm mortalis,vilis,mutationibufquc corrupcionis obnoxius frequencilH-
me tum a Philofophis,tum ctjam a facris fcnpturis nuncupatur. At vcro quatcnus cjus internum
ie{picimus,eatenusrepciimus ipfumappcllaiidivinum , quoniamillo quidem rclpedtuipfum
ad
Deiimaginem fadlumcireinvenimusG«/.j.i. Nam,utomnequidcm divinum perfedlillimum el-
feperhibetilr,itaetjamnemo hominumperfcdlusdicipoteftabfcntefapientia, cmx efta Dco uti
Sapient.<). (J.invcnimus Nam , quamvis in quovis homine fit fpiritus , eft tamen inlpiratio
:
omni-
potentis,quxfacitillum incelligcre; Unde lob.cap.i^.6. exulcans in hicverbaioquitur; Spiritut
Deifrrtisficit mc,&jpiraculuni omiiipotentts vivificavit me:Propter hanc hominis portioncm divinam di-
citurbowoaMcrcur.Trifmegift. .4/t/f/).magnummiracidum,atque animal adorandum
3. honorandnm &
Dd traiiftc.
quatenusin natiiram Porro etjam idem homo refpc<5lu lui portionis fupercceleftis dicitur
immortalisatqueajternus; Unde Antiftesilleinh.-ecverbaprorumpiriHowJo ( inquit ) eHDominus
ttermtatistertius,utMundusefffecui:dus,&tpfeDeus£ternttatisfonseRprtmus;Simi\itez in fuo Fsmandro
?.
dicit,quod Homo ex univerfis terrenis antmanttbm duplicis natura cenfcatur;mortal(s qutdempropter corpus, im-
tnortalisveropropteripfumhomiiiemfubftaiitialem;Et Ptmand. 11. hujufmodi effundit verba : Hojmni foli
tx omnibusammalibus largitus csl Deush&c duo ;fermonemfctlicet & mentem,qu£. immortalitatis pramia cenfenda
y««r-,quicunqueijsadid,quoddecet,utitur,nihilabimmortahbus difcrepat; quinctjamcorporis
folutuscompcdibus,abutri(queduceturin chorumbeatorumfimulatqueDeorum; Eteconvcr-
'foquoqueipfeco^/ewjyenwcwi^dehomineexterno loquens conftanter alTeveravit Pw;W.
u. quod
}n)minesctmitifato,generationi,&tyanfmutationtfiibijcia>itur; initium quippe & finis fati funt duoh^cj
gcnerationempe& corruprio; Porrohomines,quibusmens affiftit^noncadempatiuntur. Atque
hujusreirationemahbireddit;videlicet,quiaAfm,quatenustefteeod.P;»;W.u.eft;»n«f£wo?;;«»«»;,
4tqu€anmaDeipote^,qudunque yult,efficere,dc (utaltbi refcrt} dominatur omntbus;at<iue ideo ce«um eft,
P 3 eam
l<5i Sect. I. PoRT. II. Pars II,
camnunipaflioniefTeobnoxiam, &confcquentcrquo(jiiefaci adionibas non fubijnj; Unde fit,

iLixtaillud Pmand.j^.m quicuni|uc hac natuialûlti fecundum opcrum comparationcmpro morta-
Lbusimmoicaleshabean[ui,in:elIigcntialuacun(5taampledantur,qu£interrafunt,&qu2inma-
ii,ac li quid cft praEterca fupia coelumjatque adco fcipfos crigunt ut ipfum quoque bonum intuean-
tur. Undeliquet, quodfatum hominisinternonoceienequeati ledinejusfolummodocxterno
dominium habct; nec camen proptereapotcftatcmaliquamhabctin illocorpore, cui eft mens
forucer illuminata Namquc tahs homo proptcr fapientiam fuam dominabitur aftris. Atque hoc
:
cftillud.quodJambhcusvultinfuadifputationccontraPorphyiijrationes, videhcet, quod cui

i\ientixaicanumcognofcerepermittitui,illcfatodominetur,aftiilqucprifit;quodquidcmfcientia
AftiX)loc;i ca,auc Geni) proprij cognitionc petfici nullo modo poceft.Dc huc argumento copiofc e-
riinus mlibrotertw Tr4ctatmnoJlndeGenetblialogia;Cluociici vos ad librumillum remilTos velim.HaJC
crgocft caiila.quodHomo ctjamipfeDeifiliusaMercurioTrifmegiftoappellatur: An ignorai {in-
& &
qmt ) quod D.'us etus fihus)iatuses} Concludimusergocx Mercur.Trifmcg. ^/t/ep. 4. lententia,
ouodI)m(o«f(>rw4V£m/;o»«neff;ex4»»w<«C?'«rp()r«,idcft,cxxterna& morcah »<ir«r4 , ut animal ita
conforniatunijUtrique oiigini fuae fatisfaceiepoiritjiSc mirari ncmpc ac orare coelcftia atque xtcrna
&incolcrc ac gubernaie terrcna.Quare ccrtum cft,cum ad cxemplum Macrocofmi ex coslo & tcr-
raconflatumc(I"c-,Undea PlatonicisdcfiniturHoffwmen/MMO^jn/u^JrfrM»;. Hincetjamin facris fcri-
pturis dicitur,.4(i4»»«>M creatutu ejfe mafculum &faemmam,hoc cft,utiiufquc lexus participem ^ ac fi di-
ceret.homincm cire intcrnum 6c externum,vci iupciiorem &c inferiorem hoc eft , compadum cx ,
'ccelo & cerra Nam coelum omni Philofopho dignolcitur &: habctut pro mafculo ac agcnte , tcrra
:
veropro faemina tk patiente:£tcnim ccelum agit fuis inHuentijs (eminalibus inmatricem univcrfa-
lem,tefram fcilicet.ut mafculus cujufque fpecie dicitur cum luafccmeila coire.
C A P. IV.
Jîcquidmfacris Itteris dicitur de Tenehris c3^ Terrcii idfere omne
de corpore humauo reSiepoteji intelligi.
Sephirotharum idcahum mundi majoris defcriptione,atque etjam pcr totam noftt am Micro-
IN
cofmi hiftoriam aflevcranter & conftantcr,authorum piseftantiorum aucoutatc ftipatus , aiiirma-
vi,ipfum Microcofmum ita fcfe quod omnium mundi partium tam in

habere,ut Macrocolmus,& ,
abftradoquaminconcrctofumptarum, portioaEqueinhonnnc atquemundo majoti repetiatur;

UndeaSapicntibusMwHi/ttiappcllatur/wîffoDfJ^crflo/HO mundi, quoniam Sephirothi 10. mundi
Archetypifuntexemplaiiadimenfionumtum mundi tumhominis. Hinc iguurfit, quodinmun-
dointclleduali mentio habctut deterra vivcncium;dc quo ficloquituv£«ffe. s.6. CumddmmglO'
rtam mterra vtventium.Et quidem Cabaliftx volunt hanc tcrram in Sephuotha Malchuth comptc-
,
hendi influxus fuos faciente in fphxram Luni-,Et Archangeius in fuo comment. in Cabal. Dogin. dicit,
quod totushcrtusparadtfi, & omnis vera voluptasradicataftt in anttquifimo iUo patre aterno,omntum origint
frima .fmplantatus e^ tn ejfentia tlla divina.quA eil rera tcrra viventtum , a qua omnk vita , omnefque delitit
&
voluptates pullulunt-y Ef iignum vita crat in medtoparadtfi,quia Verbum divinum,quod d/ vcra vita arbor.eifperfo-
va in iUafanciiftma Trtnitate;& carne humana tndutum,cum homtnibusconverfansfemper medium tenuit , naf-
cens,moricns,refurgens:Ouare,quamvtsbortusplantatusfitmPatre,elietiampUntatusinfilto, quiornniaaiciptl a
fatre.Hxc ille. Ab hireigo fontibus, tanquam lummis Sephirotis , infunduntur influcntix tcrrae vi-
vcntiumperMalchuch,infphxtameiaDco ordinatorcdeftinatam:Undcdicitu' VcrbumjperSc-
phirothasfucct(riveinflucns,fonsvit2,juxcailludJoan.I»F«r6o«r4fi'Jf4jquod&/it«-vifiaDavide
vocatuiiEt in libro tuo omncs dcfcripti funt fub imaginibus &
cxemplanbus divinis,hoc cft,ih Se-
phirothicanumeiationc.In mundo vcro rcali terrair. habemus,qux eft ci ccntrumj Atqui hxc non
eft tcrra vi ventium,fed morientiumjquatcnus cft
coi tupta &
inquinata propterpeccatum Adac,at-
que ob hanc rationcm mutationibus obnoxia.In Microcofmo denique ab origine erat tcrra viven-
tium.quippe in qua Vcrbi virtus abunde cxubciabat;fcd poft cjus cafum Veibi Mentifq; adhoncs
mcaobfcuratx &rariorcs fadaeiunt, tencbrifque invoiutaeacincomprehenfibiles : Nam Chriftus
in nobis quafi crucifixus crat, Animaque pcrpetuo aut doimicbat,aut aegiotabat & delirabat, ut a-
)ud Jamblicum,Proclum,& Porphyiium legimus Etenim , juxta illud Sap.cf. fxpius

:
nunquam &
J^t\stefc:imm,Corpustamobfcurumfaclumaggravaranimam,&terrenahabftatiodeprimitmentem,c3uxe(i
l
DeiformisilleaftlatusvitaeinAdaminflata.-Atque,utverbodicamquodrescft;totafabricahuma-
n aob Adxlaprumindeformem&lcthalemcollapfa eftdiflbn^ntiam. Hincergocft,quod tene-
bfi in corpons molem habent dominium ; Et per confequens, prin ccps tenebrarum fortem in eo
habe' poflcflioncm Namquc, utangeh lucis inluce fortiores funt , ita quoquc principes tenebra-
:
ium,qui & lucifiigi propric dicuntur,m tenebrisipfis fiunt robuftiores.-Undc teoebr«(pcr tenebras
auccm
De Secundar. Microcos. Princip. 1^2
autemcorpusintelligirurjaDavidePp/w.i0 7.ii.dicuncurF?»iri/ff/wfo;EtdecorporcintclIi--:pt;.
tcftillud Pj<t/JK.I55). II. Tenebrsnon abfconduiitur u te Sic itidcmdc corporcintelliamorcftilLuf
:
.'a
quamIfl/».i7.ii.vocat««eim(i^/n/m/«mproptcr carnisiniquitatem: SicIob.iS.j^^.TeHiihrispofuit Djiu
ttmpus;ubi tenebrs corpori pofliinc rcferri,CLii allignatur vita: rpatium ; Itcm pro corporv' .iccipiun-
tm tenebtxinilloioco D .Jodn.i.ln tertebrti Itucbat tllalux,qu£ erut vitahommuin : Similitciuiio/».i9. S.
Tenebraff.mitfimeisappofuit,hoc cft.corpus opacum.quod aggiavatanimam. Dehaceii.im tciraiu-
tclligicarille locus Matth..^.i6. Poptilt ambulabant tn tenebris
,
C id eft , in corporc opaco ) d? viderum lu-
(em-y Et ledentibus in rcgtoneumbrtmortifluxortaeR Per regionem autem niortis eorpus inteliiaitur
.-
cjUod roorcalecft,ox:perluccmanimafcuMens,qu£eeftvitaacluxhuman.a. Prxtcrea quoque

de
corporeincelligicurilludioi.^^.i^.Noi^ttfp/j^/Krfl/PMKwrwittrijiEtlicinmultisalijs lccis. Porroct-
jam ipla tcrra hominis corpon utplurimum m
facris fcripturis rcfertur Undc oracionc Domini- : m
hoc eft, ficutin meo inrcino icu fpiritu , qui cft tcelum
f.T^Tiatvoltintastuaficuttatcelo/icetjamin terra,
Microcoimicum.li, ecjammmeoexcernofeu corpore,quod cftMicrocofmiterra Siccciam iliud :
G^H.}.Tm<« W4/t'rf/(?4«/?propcccacoAdx,decorporeincclligipoceft,quodindcreddirur morrah-

i.rGen.6.ii.TerracorruptaeslcoramDeo,&tmpletaefi violentia,dc ccna Microcoimica intelligi
poteft: Id'
fane quod conlequens confitmare videtur,quod eft hujufinodi ; Nam cormperat omnu caro vtamfuami
Sic quoque hic locus,Tw<t»» Vtfttajii,& inebrtajit eam,acplurimum dttaseam jnulnplicajit ea rtvo
Detpkno ;
<i7.'w,poceft corpori rcferri : Ecin hunc fcrcfenfum locutus eft Sapieu'; Proverb.f.dc corpoie immc-
duceancea vethnfnciens^BtbeaquadetiJiernatua & fliienteputeitui,Dmventurfontestutjoras, & m plateii
aquait!iasdivtde:Habetoeasfolus,necftntaltenipartt(ipestui,Jitvenatuabmedtcla&c. Qux omnia adcor-
pus allc goucc loquens.ceferre voluit : Similicer Pfal.G^^.î.Terralaudabtt Deit; Et Pfal.y^. i. Terr^ loca
tembrofafuntplenacrudeliuttt & vtolentoru; quod cam de coipore ,
quam cena .M acrocofmi dici porclt.
Pi.EtereaP/4/.8i.5.dicitur,quod«rrrf^»</<»wf«M WflP«<i»fttrihoceftper incerpretationem;Lec.esna-
iu.aECoriumpuncur,corpuiqueabcjusanimadiirenric.SicP/4/.i0 4.5o.Twr(efitrifD««rf«tfV^/.Qrod
quidcmadcorpusregeneracumpercinerepoccft: Injob.etjam lcgimus; Oterranetegasfanguinem
ineum: Simili etjam r^ ipeftu P/d/.i04.5i.dicicur,quod«rr4 intuenteDeotremat; id fane
quod de cor-
piiie veiedicipoceft.ucinmulcisliccrarumfacrarumlocis invcnire hccc;Qainecjam,«rrfrrrfmun-
din. habetfuosiardtnes fecundum illud Prow6.8.2<J.icaquoquehomohabcc fuos,uc »;/rrf oftc-nde-
mus Genef^^. i8. dicicur; Terrapinguedinevefcimur: QuodetjamdeterrahumanaintcJJigipotcft,
qi,itenus quodiibeca quofibccin co fuo ordine nucricur. Et Ler»t.25.zi.invenimus,quod terra;
pro-
ventns &
fcrrihcatis auchor fit folus Deus;id quoderjam de cerra noftrainccrprccacioncm
ridmicdr:
EiDtttMi i7.dicitur,quodterraifterilitasinducatur,quiaD«wWi»«(/;*ffa?/tt«j; Atque hoc etjamde
terraaccoeloMiccocoftnidiciacpronunciaripotcft. Sicquoqueinrinitaalialocaad terriE ucriui-
que,videlitetMacro-&MicrocormicxrelationemproferrepoiIcmus Unde maona illa amicuia .-
contiguitas,& nexus , qusihtcr utramquc iftam tcrram fieri folet, fapicnrisjudicio facillime appa-'
rebit.
C A P. V.
De Elemento humanoj quodexurgit ah ifto Vhyfico Microcofini

prmcipto^yidelicet d Ternt.
UT tcrra erat quafi fix

tenebrofior,& denfior pars univerfi aquarum,ita etjam fuccus teter,dcri-
atque tenebrofuieftfanguis c)us,depropriafuavenaexurgens : Qui quidcm
fus^fiifcus
/uccus
licet in primordiali fuo Eftc arque natura a fabftanna aquarum univcrfaluim non difFerat
, atramen
colorem atque conditionem fui f onris fccum fert ; Unde pro condirionc fuae terrs, pcr quam tran-
fitauthvidus,autniger,autfufcusefrcdeprehcnditur:Nam,utaquauniverfalisnihileftahud,quam
i
&
medi im participans de natura utriufquc cxtremi,videl.tenebrarum lucis , fic etjam illa auc cft ju-
cidior & clarior,fi lux ei prxfidec.auc obfcurior & tenebroiior.fi tencbrx in iUam dominiu habenr.
Nec quidem eft afiud fuccus vel humor cujufq; condirionis, in rerra feu corpore humano repcrrus]
quam natura fphaers humiditaris,quaEcomprehenditurintcrfontemignisieu luGis& fontemter-
rx feu tenebrarum.Ec,quemadmodum invcnimus,quod in Macrocofino tcrra igni.s iunr duo ex- &
trcma,&fph£rahumiditatis,eftmcdiumparricipansdeutroq;cxtremotamnacuraquam iocoop-
pofiro,ita ccjam partem fuperiorc iUius fphirx humiditaris de ignco excrcmo propcerpropinquam
ejufdcm ad illud pofiuonem parcicipatepercipimus, &infcnoiem de cxrrcmo ei oppofico cui na- ,
turali motu &fubftariae proprietate magis appropinquarc obfervatur:Unde liquet,

q> natura iub- &
ftantiaporaonisfuperiorisabillainferiorisdifferar;quoniamSpiritusfeunaturahumidadeorfum
tendensafrigiditatetetr2eivicinaccondenfatur,&iHfpilTamarq;vifibilemfubftanriamredicicur,
frigidam terrs naturam in fe retinentcmi illa vero furfum natans a caliditate ignis fubrilTatur'
P 4 &pcs.
:-
,54 Sect. I. PoRT. II. Pars II.
ScncY illam ignis aftitmcm in vifibilii J;citiir,viiriuem igiiis in fua fubftantia naturali retentlone ar-
lcrvansj Undccalidicfta partcproximi luicxtrcnii,&h.umidaanatuia mcdij; N.imnuitua op-
politioni aciionc mtcr unum cxtremum Frigiduni& aliud calidum natura intermedia humida pro-
>
ducitur.quxanteUicis&adusappavitionem nihilomninocratadu: Sic etjam inFeriormedijhu-

midi porno frigidicaccm nacuraicm attrahit iiuocxtumo tcnchiolo, humiditatc:n vefodfua
rph.Era;Hxei"0 Ipha;rjEhumiditacisportionesn6minedifl:inguaniuriCumliiperior illarum dica-
tuiAer.infcrioiautcm Aquaeparticularisnomenfibivcndicet.
Ex quibus conlt 'C.quod una IphjErÊ humiditatii meaiccas , nimiruminferior , terrz fubijcia-
Atquehocquidemctjameodemmodofcieh:.-
tur.alicra vcro.vidclicetluperior.igniattribuatut:
betinMicrocofmo.quoinMacrocofmo. In quaHbct etjam harum pouionum varij icpciiuntur
gtadusexerteabinvicemdittcrentcsiquoni. •nillapa'rs,quxipli terrae .idhaiicr^dcnl.i.grollajlucola
atque limofa cft,de obfcurirate nigcrnmi lui extrcmi,cui vicina & quali continua cft ,
parricipan^
Namlpharrauumidicatiseft quali Mcrcurius,adquamlibetnaruram , cuiappiiaunr, lcfcconver-
tcns: Sic etjamvidcmusinaqua vilibili,qux atran.cnti velg.illaium 3c vicrioii contactu nigrc!'-
admixtione rubcfcir,croci applicarionc flavelcu, .:t-
cit.Giptij confortio albefcit,fanguinis vel boli
qucitafcmpcr.iptacrtadomnesimpreilioncsleunaturas&coloieshifcipicndosi Similitcr aer c-
ninium c>dotum,tam lcecidocum quamluavium,cftquaiimyrotheciuni. Scdhoclocootfervan-
dumcftfcdulo.quodfphacra humiditatisaliter fe habcatin homine,quaminmundo,quonjam,uc
mundusfadusi-ft cxtcnebris,aqua,&:luce,fichomofa(5luseftex mundo; & pec conkquens ne-
cefler-rtjUtineo humiditatisfphxradcnfiorfitatque craffior,&m.igis vilibilis,quam liiamundi:
Sicchilolam pituitam tk urinam invenimuslpiirioren.quam eftaqua clara mundi majoris; inio vc-
rononnunquam vitrcam& vifcolam cam dcprchcnJimus: Atque lic etjam iubllantialphxixi-
gnisinMicrocofmo vifibiliseft.uteft ipfebilisfiavx.
Ratioigitur.quod hjECelemcncaingradutam limplicinon reperiuncur.quamfuntilla M.;-
crocoliTii,hxceft,quod magisacceduntadcoTipofitionem , & funt quaii illa impciredlcmixta,
3U2dicunturMcteora. Similietjamrefpeftuclcmcntainlimxicgionisin mundomajoripcrgni--
umunumperfcdtionisaciimphcitatisdilfcruntafimplicitatefuorum piincipioru;n,vulehcctlu-
cispurx,Tencbrarum piimarum,& aqux originalis: Quare refpedtu illorum lunt qiia/i .ad compo
fmonem inclinancia.acqucinpnmo graduimperfcdtemiftorum,exquoctjammeceoradicuntur:
Nam purum atque fimplex elcmentum in rcrum naturainvcniri ncquicjEt conIcqucn;erca,qiix iu
CGsloclemcncannumerancur, luntquodammodo mixca,& ad compolinoncm prociivia: Et ta-
menperunum gradumpropinquiusacccdunt clementa hominis humoralia ad compofitioncm,
quam illa mundana : llnde fequitur quod iicuriclcmcnta mundi inlcrioris
,
, fe habcnt ad pnnci-
piaprima phyfica,videhcet Tenebras, Aquam, & Lucem, ita etjam le habcant humida Mic/ ocofmi
elementaadillaMacrocofmijEtpcr'confcquens,liTerra,fphxrxxquaIitatisportio duplcx &I-
gnisdifferuntinfimplicitatedTencbtis, Aqua,& Luccunivcrl.Jibus quorumcharaftcrtsfunrt^ ,
Aleph 13 Mem 1i7Shin,utique etjam eiemcntahominis humoraha Jiftant fimplicitatc a primis ilhs
principijsPhyficisperduosgradus.
Ex quib.evidcnter liquet,quod,ficutiTerra,Sphxra xqualitatis,& Ignis a tribus illis principijs
naturioriginalib.immediatedcrivantur,tanqu.tpiincipiataprimigcncris'a principijspiimarijs,ua
ctiamhumoreshumaniabelemcntisillismundanis,tanquarlpropinqspr!ncipijs,gcncrcntur,qu:.-
mundi principiatis proiluencia: Et tamcnquoadnosncciu
liprincipiatalecundigenerisaprimis
Macrocofmoclcmcta.necinMicrocol.humorcsrevera&perfcdleprincipiataluntdiccnda.quate-
nus funt tantumodo in via ad perfeda compofitionc, quatcnus non funt nifi in via folumodo mix-
tionis imperfcclx Actamen humor ad perfctftionem magis tendit quam elementum; Ell ergo hu-
:
mor fcu fuccus elcrnencarius in hominc rclpedlu compofitionis magis pcrfectusquamckmen-

tum, a quooritur.&tamenminus pcrfcdusclcnientorefpeiftufimplicitati-piincipij, a quodef.
cendit : Exaere igitur concreto fic languis ; & tamc n fmguis cft folummodo in me Jia via ad carnis
perfcdtioncm.
Aquaprimatiacratacrismundiinfcriorisprincipiurnpropinquum,
Lltigitur ille acrcrat &
quafiprimusrnixtionisprogrcliLisinfinguinis clformacioncm , fic ctjam acr cft principiumpro-
pinquum iplius humoris fanguinei, qui eft quafi lccundusprogrellusmix;ionisaJ complcmcn-

tum carnis,&cxterorum corporistcnebroliadiacciitium Undclanguis diciturcaulapropincûa
:
augmcntationisipfius corpons, &

fperma gcnerationis,quod cft fubtile ipfius languinisidc quibus
in/r<ilatiusdifcurremus.Dicimusergo,q)principiaprimariafintC3uf?propinqu5&proximxclcmc-
torumfublunarium Cqu.-e alibiJiximus eftc quan cxprelTiones&colamcnta triplicium tcnebra-
nimcxtribusccelispropulfaruminctcatione}&quodclemcntaillaimputa finc caufximmcdiatx
ipfotumhumoramhumanorumicxquorumcxtrad:o& purioripartc htlanguis.quicft quafi me-
tcoron&imperfcftcmiftum tendcns admctam perfedlionis carnis. Sed, utad remnoftrani re-
dcamus,ccrtum eft,quod elementum quodlibet lit caufa propinqua humoris in liomine fux con-
dirioni
De Secundar. MicRocos. Princip. i^^
d«ioniconvenienris,quernadmodumquodlibe:pnncipHimMacrocofniiaimeIementul-nfLia;na»
tmasmagis accommodatam ptopagare conllat ut tcncbro; ipl.iui rcrram in rerum naturam pro-
:
duxerunt , aqua pura ipiixram xqualitatis &: m? ieu lux in Ipiritu elemcntum ignis Unde erjani
,
terramacrocofmica genuic in hominehumoremfeulpilLun aquam Mclancholia;,icciinduin na-

turam ejus,denfam,(pill'am,tuicam,nigram vcl akerius habitiis iecundum aqua; tcria-, a qua oncui,
difpoiltionem &coIorem.
Sic etjam iphxrx humiditatis regio infima fibi fimilem produxit humorem in
homi-
ne , Pituicam feu Phlegma didlum , ejus vero orbis fuperior ianguinem , qui nihil aliud eiV
quamlatexchiiofusfecundaconcoftione rubificatus &c caloreignis hepatici in ianguinein con-
vcrfus. Bilis enim flava eftigneielementi fobolesexaquaaereaioircfada, vel ipUus clcmcnti i-
gnisportio in ipiritu fibi natura convementi natans; de quibus alibiiiio locoiermonem facic-
mus.
Qaod autem ad veram hujus Melaachohci humoris naturain attinet, fciendum eft cum dili-
gcntia,quodiitmixtiofa£ladeimmediata terri nigra: lubitantia&infima regionisaqueieportio-
ne.qusE terrs contigua eft:Hujus terraEmineraeftlecundum difpoficionem fpermatisproflucntis i
tali terra,vcl nutrimenti tcrreftrem retinentis facultatem;ad ctijus etjam cffo;mationem &
guber-
nationem influentiÊ Satutni cum ftellis fixis eiinfervientibus concuirunt Ec hujuirnodi humor i
:
terraprodu(5i:us,acafuaftellaenutritus,folcteirelividus,fu{cus,&obfcurus,appropinquansadna-»
tmam limi cerraE, cx quo coiporaliterfadrus erat homo ab origine.
Secundaelcmenti aqua: regio, quje tranfit fuper iftam aqiiam, eft falfa,ut mare in mun-
do, &: fit cx aduftione pituiteC propter naturam falis terra: accidcntahtcr advcnicntis , ac faci£
humorem partim ad melancholiam tendentem , propter propinquitatem iuam ad limum &c
coenum cerrie , quod eft profundior melancholiae Ipecies ; Unde ecjam qusdam meiancho-
lia oritur a pituitaadufta ; atque haec quidemeft levior melancholix Iped^sj quippe in qua vi-
fibilisobicuritas& fuligononappareti&tamenpropterinternum calorem a falfedine ortum dc-

notatflatuum originera & multorum accidentium ortum. Et quoniam videmus , ipfam terram iii
Macrocolmo a liquidiori & perfpicuiori cceli fpiritu feparari vu tuce lucis icuignis divini,canquamt
purumabimpurojita utteriafitquafi nigiedo illa&cinisrehdus poftfeparationemnatursccEle-'
ftisafaEcibusteireftribus,fcquiturindc,quodmat€riahumorisbihoii peraduftioneminconfiftcn-
tiam teiTxnigcrrimaereducatur,nonaliter,quam carbonis acccnfi iubftantia relimiuitur nigra &
obfcuraablatoignisvigore,periiftenteautemeoincinereshvidos redigitui^referentes natuiam&
colorem Saturni; Ideo & tertiam humoris melancholici naturam inveneriint Medici Sapientcs i
bile aduftaprocedentem,quam radcntem appellaveruntiquse quidem mirabiles imo vero & hor-
,
rendosfecumefFed:us afferrefolet; quippecuiquandoqueieadjungitDiabolus, ut fuo loco di-^

cetur.
Atque h ^c eft illa familiaritas coa6ta,qua: fieri folct nonnunquam elerricntorum rotarione,in
cujuscirculoignisterraeeft propinquus: At,quiaeftperpetuuminterterram &ignem bellum at-'
quedifcordia,utpotcquorumunusagit alterapatitur,ideoquefequitur exmdequamfEEpiftime,uc
&
primo adu ipfius ignis acr con vertatur in denfam fed acrem aquam , & illa tandem in terram ieu
humoremmclanchohcum: Sicenimfanguisaduftionefitniger&fuliginofi aqua,f uhmusouaii
terrs,acrem ac edentem ignis difpofidonem in fe habens. Sed hos quidem humores melancholi-
cosultimos,quoniamadvenntij iunt &non naturales , hicomittemus , tanquam manifefta pister

naturammeteoraexiftentes.quorumpraEfentiamorbi melancholici utpluiinium in corpore cxci-
tantur,& ad illam naturalem a terra elementari ortam iterum revertemur; quam dicimus effe totius
dilpofitionis humana: motorem,talem reddentem ejus conditionem qualis ipfa eft; videlicet mn (îs
fixam,gravem,ciiftem,fegnem,ingenioi"am,in adionibus & operibus tardam fi refpiciamus animi
hominis moresjin corpons aucem habitureddic hvidum,plumbeum,facitquc capillos nigros,mul-
tos,duros&minimecriipos,labiapalhda&magna, hnguamplumbeam, niagnasjun6turas,oiIa
grandia,faciem largam, cutem magnorum granorum , aures grandes & pendentes , frontem rugo-
Hirn & ad terram procli vem,in palpebris pilos muItos,oculos profundos & nafum magnum , dcn-
tes magnos ad inftar equorum , os magnum , colli cutem vt corium, magnas manus,pedes magnos
cumingennbus junduris , tibias largas , genuamagna , nervifque veniique impleta , & generaiiter
corporenervofo &venofo, ied attenuato &matri,ftatura longiore , colore pallido, cuteinftar
hirci foetente hominem cui naturafiter pra:eft hujufmodi humor pr^ditum facit; Quod quidem
propterhumorisiftiusfrigiditatcm&ficcitatemevenit.quamabclementoterraehabetproptercius
propinquitatemiimoverohichumornihilahudeft,quam ipfa terratenuis, quxcftaquaGraira&
limofa;& per confequensin fua conditione frigidus eft & ficcusjatq; tamen humor,quatenus aqua;
mmipiaterranihilahudeft,quamaquadenfiiIima,fiquidemD.PetrifententiaEahquafidemadhi-
bearausjquippe qui coelum&terra ex aqua ab origine fuifle afleveranter dicit.Nec tii in eam inten-
tione yertendus eilhic nofter £ermo,ut quis credat , cujuslibet hominis conditione ideo naturalitef
eflfi
:
156 Sect. I. PoRT. II. Pars II.
cfl"emel.incholicam quoniam omnis homocx tcrrcocxtcrno ,ab ipfo elemento terrac abftrafto,
,
&c a cicatoic indomiim lutolam animx humani'prtpatato,conflatuslir;liquidem quandoque in-

ferior iphxia: hamidicarisportio dommium habetmcompo(icumhumanum,&tuncphlegmatl-
ca cftipliuscondino-, quandoqueautem fupcriorejus mcdictas totifabricxprxhdet, atquetum
lanCTuis forciorcm fibi vendicac m co vircuccm hmilitcr quoquc nonnunquam iphaera ignis facul-
:
tatcm fuam xiluanrcin in compolitionc exerccbir,& tunc bilis crit Dominus corporis ac machinse
Pluraquidcmdchochumorereferre poflcmus;fcd,quoniam fubjedtinoftrinccelTitasada-
illius.
ha plumam meam avocat.idcirco ad fccundi principij humani dilcurfum defcendcmus.
C A P. VI.
Defecundo Hommis principio , quodper Matrem ^feu charaUerem
Mem fgnifcatur -j yidehcet de Spiritufeu coelo
humano.
EXpUcatoilloHominisprincipio,quodnonaliterrefpondcttcrr3Emundi,quamilla Tenebris,
& Tenebrx Charaften porenriali Alcph parvo K qui iii eadem propoirione le habet cum'
;
Jod,quod non ai iccr reperirur in primo denarij numeri loco , C cujus imago eft , & quem denocat, )
quam >; m prmiordio digirorum,quod cft numerorum Pacer, ( atque hoc quidcm hommis princi-
pium per charad:crcm nominis ejus -^ Daleth fignilicacur, qui domum (cu oftium dcnocac, quare-
nus corpus cft domus animae di vinxj fequi tur jam,uc dc lccundo hominis principio vidclicet de na-
turahumida, quarpcrCharaderem "G MeminnomincAdx lignificacur, loquamur: Quodqui-
dem Mfm ica fc habct dd fphxram humiditacis, imo vcro ad umvcrfam nacuram humidam , Aquae
nommealiasappellaram,cuiexcribusmundiMacribus "IS Mcm attribuicurj uci ad cam relacio-
nemhabecnHcnoininisTccragrammari,canquam Pater adMacrem. Ec quidem charaftercle-
mcnri Mcm recte cam Micro- quam Macrocolmi coelo attribuicur , quaccnus coelum Microcolmi
inlefchabcccujuslibeccceUMacrocofmici porcionem:Nam{piricuscjusinccllc(5tualis&: raciona-
lis cosli Empyrci proporcioni correlpondec,vicalis coelo xcherco refcrtur, &
nacuralis, qui Iphsram
humidicacislublanarcm reipiciclpincum clemcncaremnaturaluaadxquarecernicur; Etpercon-
icquenseadcm M.rtcr Cabaliftica , videlicet ^
Mem compofirioni fpiricuali Microcofmi attri-
buicui: Nam,ucalibip':ncdemonftravimus ,omnis(pincuscftdcnacuraaqux; imovcro &(piri-
tumincrcarum aquisprxdominarinobisindicanc lacrae leripturxdicences, quod IpmcusElohim
fercbaturluperaijuis,vel agcbacinaquas,nonahcerquammasintcEminam: Cuiquidem fpiriru
a6H vo charatter Tccragi ammaci n He alfignatur Nam necelle eft, ur parer agacin raacrem ad pro-
:
creandas res in mundo.i jm magno,quam par vo.

H?cergohommispornoefteicoElum,feuportiointerna;virtntccuju$a(ilushomodiciturim-
mortalis & animal divinum,uti p.ircis mxinternx rarione fordida ac rcnebris inquinata perturba-
tionum&morborumftigmatamortalit.itifqucnomencft adeprus. Ec tamen per infimxcoUhu-
mamporcioniscumcenebiarumcongeiicconjundionem ac pioprinquitatcmtota natuiaehumi-
ditatis mallamfcriorpcrcurbarur,tcncbiisinfcrt.itui,mutationibusobnoxiacft, &totum fpuitum
Microcofmicum, utpocc qm fupcr ca canquam bali fundacur , mquierudme nonnunquair. afficit
ImovcrOjUtipfe Cacodxmonhabctpoteftaccm minfi.Tiammundiregionem pcrmilfionedivina,
vencos,acrem,nubes,tempeftaccs,& aquas vilibiles malcvolc nonnuniûam cxagitans, fic ctjam in
iiifimam cffili humani tcgioncm ingredicur quandoquc Oiabolas , machinamquc Microcofiniu-
niverfampercuibarc lolet,utiquidem nor> modofcripturxfscrr nojdoccnt ,fed etjam aliorumfi-
de dignorum authoritatcs & ipfa adeoexpcriencia q-iondiana fidcm ci rci certam faciunt. At vero,
ut pra vi dxmones potcftatem non habcncin matcnam cocli xtherei , utpote qux eft nimis pura , &
abomnitcncbraruminquinationcoptimepuigata, licquoquevimatquepoteftatem habercnon
pofluntin fpiritum humidum vitx corrcfpondcntcm,ita quidem,ut,licet eorum rabiesin inferiori
hominiscceloimpecuofalicvitxcamcnnocercnonpollit: Hinc dixit DeusadSathanam: E(ce in
manu tua, eR,verum.mena)iunailliusfervayhoc cftin manu tua eft corpus & fpiritus illc acieu$,quo cor-
pus& materialc compofitum nutritur,ita videlicet ut illud fit in tua potcftace at fpiritus xchcrcus,
;
quieftvitxrcccptaculum,nonciictibipermiirus,uitangascum.
SiccciamlegimuSjfpiritum malumDcrSaulemvcxafle; non tamen vitam ejus dclcrc po-
tuifle; quippccujuspoteftasinregionemxthcrcamnuUomociolcfe cxtcndcbac; Ncc ctjam va-
lebatfpincusimmundusanimamL)xmoniaci,hoceft,{pititumvitalcmaflSccrc,tamctfinomencjus
efletlcgio.argucnsforntudincmvclunioncmmultorumDxmonumjSedtamenitafpiritumhomi-
nis iUius inhnuim vcxabat, orpufquc ab eo Ipirita nutritum morc tam fiiribundo agitabat, ut ncm»
eumcattnu ligarepofiet , <i{icm3.dmodam in D.ld4tci j .a i. legcre foffamas. DehocautcmDiaboli
in
Dfi Secundai». MicRocoi. PRrNCiP.
j^^
SpJritufn humanum dominio alibi ibi de Mctaphyficis morborum caiifis agcihiisjatidrctrt
,
men-
tionem faciemus- Coelum ycro hocMicrocofmiciimjuxcaordincmilliusMacrocofmiin tiesrc-
giones feu regna diftinguimus,in qu^rum fupicmo Mens , tanquam fummus roriiis imperii
aquei
imperator,regnaie &
lupeiemiiiere fdletjinmcdioautemluxilla folaris,m fuoproprio
Spiritu vi-:
tamMicrocofmopraebens,dominatur,atqucinfimofeiiaereoign!sfubIunarispr«6ft)qi,ianimam
aregnisfuperioribusrecipiensSpiritumgrofluminferiorem, tam vifibilcm quam mvilibilcm
ad
ifuum nutum guberriat ;
enim ignis primum iti regidne infima qmnium influentiaium fuperio-
Eft
rumrcceptaculum,quarum viribus & adibus ipreignis&pmniainfcirioraagitantur arquemotu
iiaturali movcntiir Sic crgo certum eft , qubdin Microcofmi Spiritb. infimo Bihs in i" nea
:
natura
& tandem V is ccrlcftis per ignem in aerea agat in naturam humidam grolTIoiis & infcrioris otdinis;
i]U2 quidemaaiopropricnuncupaturfacultasnaturalisin foritc hepatis inanfionem tenens.
In
hacergorcgioneSpiritusiftepaftionibus&mutationibus veladgenerationem pei: metcora fper-
niatica,vcl ad corruptioncm permeteoraputrida &
ad deftru<ftionem moventia.ihclinareobfer-
yatur;idquecum,quiaSpiritus appetituifatisfacerenequitnaturaptqptercaloris nativi dcfcdum,
tum ctjam^quoniam Spiritus maligni fortiorcs reperiuntur in hac ccchportione quam in luperio-
,
Hbuspropterpropinquitateiii eorum ad locum feu fedcih tehebraruml
c A i>. vii
Deelemento humano,feu duflicijphkrie htimditatis portione, qitte mtuf
dcraîori 0^ denôfi huius princip^ parte 3 quod
efl -d Mem.
AShu)usprincipijhumidipartecraflIoreoritureIementuriiiliudhumanum,quodMcdiciphic-
gmafeupituitamappellarefolent, atqiie eft quafi fundanlentiim totius pnncipii Mem,ieu
SpirirusMicrocqfmi univerfalis. Atvero,quiainpra:cedenti nbftro fermonealIeveravimus,quod
mundo infimo fphaera illa humiditatis iu duplex,vidtlicet aut portio fuprema,qux dc elcmento
iri
ignisparticipat,virtute cujusaftionisfubtiliantisinvifibiliseii atque êr nuncupatur, aut illainfi-

ina,qu3Eeregione detcrrcadifpolitioneguftat.&piroptcr condenfativamaccongregarivam fuani
£iciiltatem,quimafrigorc habet,apparens facSta eft& vifibiIis,acnomineaqu£einfignitur; Sicer-
jam obealdemrationesfpiritualisccehinfimi hominispars,hoeeft,fphaEra ejus acquafitatis indij-
asdividiturportiones , quarum una eft magis denfa ac vifibilis , quaEvclchiluseft.velpituitaicu
pklegtriariuncupatui}atquehaecproptergravitatem fiiarn magis tendit dcprfum ; altera vcro vo-
caturflitus,6(:eft vehvporcalidus&humidus.quiinguttasutplurirnum fupeifluas eongregatur
in cerebro autin necellarium & falutarem eonvertitur humorem ad corporis fuftentationcm& nu-'
tririonem,veI eft cxhalatio calida & ficca , qus prqptcr fuam ficcitatem in laticem fenfibilcm con-
gregari non foler jvel faltem rariflime,fedmore yenri huc atque illuc in corporc pf llituri Atque, \xi
videmusin Macrocofmo,quod vifibilisiphiraebumiditatispais,quam aquamlimpidamnuneu-
pamus, intresriaturadifcrepantesregioHesdiitinguitur, videlicetin nubcm &nebulas, qusfiint
inetcora exaltata,& inaquamdulcemi qusvelroscftquafimajalis, vele momibus cadit, unde
utplurimumfonreslcaturire folcnt,atqueinaquamfalfam, quaein marivel intrahmiteseiuscori'
tincturjficetjamdicimus, quodtrcsdiilinâe fincpartis vifibilis iphaerae humiditatis hamance dif-
ferentisjquarum prior.quam vel nebuls vel nubis fiibftantix coniparamus,cftiIla chiloia fiibftan-
tia,quaE virtuteventriculiCqueminfimsaerisregioninpnineptcreferrepoflinTius^ ex cibis&ali,
iiiento ficciori ehcitur : Atcjueutvidcmiis^ quodvaporofiis aer, abaquea terrea Maerocofmi &
fubftanriaper fubtiliationcm parrimininfima&parrim iniuprema aeris regione coilcdus.in ne*
bulam feunubcculam convertuur,quaEnaturahmotupIanctarum& elemenroruminaliarum crea-
turarumnutritionemmigrat.fivemodoinvifibilifefecongelando inrorern feu in pluviam vifibi-
lem abit,decidens ad terfam& marc; ficctjam humidusfcu vaporperantiperiftafin,
furiius ille
iioc eft,ratione circumftanris caloris parrium vicinarum,nempe Irepatis &

vifcerum.ex humida ci-
borum riatura exiliens in ven triculo fcu ftornaeho totics circulatur ac fubiimarur,quoufque in chi-
lofam futftantiam migrat hoceft,in fiibftantiamquafi nubeciilae Icu nebulae albi redigitur, qu«
;
tandem modo ad h?pa;ris cavum per diapedeiln quafi

fcre infenfibili per riiefcraicas venas
&
trarifudarion^m,feuinformavaporis craflioris penetraie folet ; Sic vidcmus, nebulam evanel^
centerii roris guttulas in gramine &
hcrbis,tanquam fubftantisfuaE condenfats argumenta
, pcft
(c rehnquere,qulbus poitea herbsc atquc plantaE reficiuntur &

augentur ; Hoc itaque modo et-
j^ dpeiatione heparis & virtutcatriadiya veharum iiriiyerla planta humana irrigaruratque nutri-
tuti Atverofifortefortunameferaicaeqbftriiaiitijr, plcnufque chyh trarifitusad hcparimpcdia-
tut , ae ealor naturas medio iritcnfior excitetur, tunc vapor iile nimia in fuo eireulatoiio ro-
tatiqne
1^8 Sect. I. PoRT. II. Pars II.
tationc fit ad caput ufciuc totius Alcmbici humani more fumifivc vapotis nimis ca-
tara fubtilis.ut
lidi &lcvis,quirur(um vehiturin mediamacris rCgionem fubhmctur; arque ita tumvaporillead
cerebrumulquepcrtmgensfrigiditateilUusldcicondcnfaturin fubftantiam aqucam, catharrura
nares oculoSiOs,& quandoquc etjam in pulmo-
feu dcftillationem aut rhcuma gcnerans.quod pcr
ncs defcenditjimo vcro in matricem &fux generationis rctrogredicns aut pro partc in fanguincm
iranfmutatur.aut in morbidam convertitur conditionem Sic vidcmus,fontcs aqui dulcis rivu-

: &
losamontisfummrtatcin vallcs dcfcendcrc, quorum inundatidnc prata quandoque rcdduntur
fertihora.&nonnunquamindifpofitioncm paludo(am ac putridam converruntur; Eodcmpla-
ncniodo^Microcolmitcrraaliquandofuo deTcenfumcdiociinutticur,fi modo hujufmodi deflu-
multa.aiTidua.&prastcrnaturxlegesi
xio iiticcundum naturamiquandoqucetjamlsditur.fifit
namque tum jecut nimis refrigerari & dcbilitari folet; undc iriplex hydropis fpccics fequi tur vcl, ;
fiin pulmonum rcgionem curlum fuum faciat,

AfthiTia,Phtifm Otthopnciam Peripncumoniam, ,
&hujufmodialiosmorbosgenerarel"oIct:Si deniqucpcrfuturasvcl alias cranij vias infenfibiles

fivc mcdiatione vcnaium livc cxtra eas cgrcdiatur,& per
mufculos tranfeatianginam,plcuritidcm,
podaf^ram &
apoftemata variorum generum gignere obfcrvatur fccundum naruram meteori in
humidicatevelcalidicatemajorem.- At verolllfusillehumor,utponderofiorcflefoletcxtcris,fic
etianiDrofundiorcmcerrjemicrocofmica:fedcmoccupareanimadvertitur,vidcUcet vclicam ; Ita
I i . .., . ,-
,- L 1 ;J;.--;
• /- :r.\,:l:
I C.
maiis profunda r ; 1
etiam Vidcmus in Macrdcofmo.quod inferior fphaere humiditatis pars vifibiUs pof-
fidere &
ad centruiil fcTC ipfius terrae penctrare foleat,ica utinfimapars quafi bafis totius fphx- &
tx humiditatis cxiftat,fdlo iUo humore dcnfo ac limofo excepto,qui participat de
lutola ipfius ccr-
XX fubftancia,&eft quafimi.-itio tcrri obfcuraecum aqua tam dulci quam falfa; de quacapite quin-
tohujusdidtumeft. Et,utcertumcft,quod immenlamaris adionis vis,fimulque calor folis&a-
ftrorumextrahatluum fubcile a maii univeifo ; ut vicillitudme ejus aer ad fontium aquarum &
dulcium ac iplatum creacurarum dlnniam liiftcrirationem impleatur ( atque hmc fit , quod hxc in-
gens aqu£ mafia rcdditur lalfa &
quah adufta,quatenus chymlci obfervaVcrutit, quod aqua adufta
E)iirioracdenliorreddatur,fimilucrqucdcprchenderunt, quodteiraaduftafit ptomptillima , ut
umm falfum fcu nacurara intcrnam aqux per decodlioncm tribuat ac conununiceri ) fic ccjara
chylo{afubftantianimisaquca,&formavegetativadeftitutaacvacua,invenaspcr cnbrum hcpa-
tis actra6):a,a"itacionc iua in ri vuiis
&
vcnarum hepatilque lariguinis calore aduritur ac falfa reddi-
tur,autfalfedmem atcrrcftriorimairx(anguinea:partcfibiattrahit, &petrenum quaficribiapcr-
colata &
i fanguinc fcparata in fuum mare feu velicam tranfit.
Ouodautemadinvifibilcmfphajrxhumiditatishuman^partcmvclacrcmattinettfcicndum
cft,quod,ut in Macrocofmo acr quidam ad humiditatem magis tendit, eft illc , qui aqua: app •
& ,
pinquat,cujus natura humida cft natura cujufquc animati compofiti,fit etjam iUe aer , qui igm vel
terra:vicinioreft,neccflariomagisficcus cxiftuinnaturafuapropternaturamtoftcm,quan.. bcx-

tremis fuis rccipit.in quibus nulla eft humiditacis porcio;& per confequens ficcicas ibi abundat a>>
potequ£Enihilaliudeft,quamhumiditatis abfentiajatvero humiditas nihileft,quammediumil-
fud, quod intct duo extrema, vidcHcet rcrram&igncm confiftic; Hincfit.utaerfcufubftantii
fpha;r2humidiutisinvifibilisfitficcior,vidclicet qux movetur circaextrema, proptcrparticip. «
tioncmcumexttemorum naturis;aliavcroefthumidi(fima, quje fcihcetvcrfatur circafphaerxil-
lius meditulHum : Aer ergo ficcus cujufquc fpecici ,

quarcnus non eft aptUs , ut in mcteoron humi.
dum & aqueum condcnlccur,fcmper manec invihbilis , & appcllacur exhalatio qui vcro humidus ;
cft,condenfari poteft motu & fngore in rcm vilibilcmjeftquc hxc fpccics proprie vapor difta cali-
dus & humidus; de quo inproiedemtbushtiailocatiCamiis: lUaveroexhalatio , qua:propiiecft
aetcahdus&ficcUs, etjam impropriomodo&peraccidensacrfrigidus ficcuseft: atque idco &

Kariccxhalationisfpecicm improprie acrcm ftigidum&ficcumdiximusjpnmum,quiaacr natu-
rah'ter dc caliditatc participat dcindc quia talis cxhalatio aerca nunquam mo vcri potcft finc calo-
;
re intcrno naturaUtertcrrcum illum fumum impellente Haec crgo exhalationis fpecics propric
:
vcriaturinilla complcxione melancholica, qus fit ex humore naturalitei ciim terra communi-
cantc : Qux quidcmmclancholianaturalis utplurimumcxiftir.licctctjamrionnunquamtalisdiC.
prxcipuehomincshaturadebilesacnatuialicalorc deftitutos,aflicc-
pofttio pr£ternaturxlitcr,&
re obfcrvatur; quivcl ob vldlusrationcmveUnimicurasatquepcitutbationcsintalem corpoiit
ftatum fcu habitum dcducuritui; quemadmodum egomet irt mca praxi quamplurcs tam viids
quam foeminas itaaffeftosobfcrVavi, uti infri latius dftcndeic confticui. Unde fit,utquando-
que Hypochondriacos aut totius rigore aut membrorum parcicularium ftuporc , aut VcntricuU firi-
gote&hujulmodi .^lijsfymptomatibusinficcrcaflblcat,&fxpe; Alteravcro exhalationis fpccicj
flatum condicionis illi fiigidx oppofitx cxcitat qufppe qux dt caUdo & ficco clcmento ignis par-
;
ticip.at,&cftquafidenaturafuprcmxacrisrcgionis, qu.x nunquam condenfationc inriubcm rc-

ducitut ; Huj us crgo fpccics non modo diaphiagma hoftili aggteditur impulfu , fcd etjam proptcr
levit.itcm fuam ad qcrcbrum clevatur,phantafiam ladenj,tationifque ailionesinfetifum fallacem
per-
De Sbcundar. Microgos. Princip. j^^
pervertens, vifcera atque iinivcrfa hypochondria calorc ferVcnte circumquaque
per vices affi-
cicns.refpirationisaftionempremcnsj&mulcahujulmodifymptomacagravjafecurnferens
q-ixa.
Medicis beneobiervancur, &a miferispatientibus nonline ingenti formidine affidue
fcmiun-
tur.
Atq; hx ambx exhabtionum fpeciesappell antui flattis & vehtusiqux etjam in fuo
motu ad in-
vicem concurrunt& metcoron cercmm prodiicunt.videlicet nubem dcnfim ac craflam in
cciebro
tanquammediaaerisregionegenerantes,nonaliter,quamflatumutuoaorc£e&Auftnin
mundo
inagnoacrioletmnubemcondenfari. Sicetjamflatu cxhalationis cahda; ab hepate,
itidenique
exhalarionisfngidxaliencprofdientisaer inconcaVitate vencricidi vchiturin ceiebri
reffioncm,
vel ambo hi venti illic concurrentes in nubcm denfim, &po{leaina4uamcrudamac
vifcolam
condenfmturcorlfara quandoque generantem, &
nonnunquamfcreatum jqui acciditutplun-
nium Hypochondriacispropterhanc eandemrationem De hisautemmeteoris primicrradas
:
m-
frafuo locomentionemlatiorcmfaciemus. Adcoeli homims mcdi) aquam fpiritualentquod
at-
t!net,dicimus,totame)usintentionemptopccr rcgnantem in eo fpiritum xchereumeffe
ad vicam
&compofiticonfervationemm ftatu &conditionefana; Undcomniaejusinflrumentafeuorcâ-
na conducunt lolummodoadvitam, & nullo modoadmortemj vcl corruptionis alcerationcs:
Nampulmones oidinanturadaeris attraftionem , ut ex eo atrrado inviflbiiiscoeli
(Ethereifub^
ftantia ad vitaecontinuationem exttahatur,& retineatur ad vitsfuftentationcm,fuperfIuum
autem
inucile expellacur : Sic erjam cor eft exccllens illud laboratorium , in quo fubcile a fpiffo
icparamr
cltqueinltarcuhna',in quo vitasnutrimentumprsparatur&coquitur; Simihter in fpintu
teniiidll
mo&laperexccllentiprincipi; "C Memnon reperiturperfemorborum aut akerationum
origo-
quippe qui denatura ccEli Empyrei eft,in quo pallioni adio ita adaptatur, ut ambo reciproco
kia-
viccinamorecompledantur,&hreautcontrarietatenunquamini5ciantur. Ratioautem
, cur in
thorace &
ipiius cerebri regione morbi oriuntur,non eftin fpiritus loci impedimentis
, fed in peili -
mahumorumvelexhalationuminmfimaregioneprocrcatarum ufurpatione ac invafione in ilias
mundi minoiisicgiones,quatenusveftiunturcarne;percujusporofamfubftantiam ifta: furfumin
mediam &lupremamregionem clanculoatquefurtim & contranatutiE leges ac ordinemafLen^
dcielblentjabiutplurimumhoftilesproducunt efFedlus^&perturbationibusacvenenofa
natura
fpiritusejuld.cra,veIpotiuslocum &habitationemfpirituuminficiunt: Sicquidem Luciter
& Li*
f.gium deorfum propulfatusfurfumnihilominustendereconatuseft, utbelium ipliDeo&ange-
lis cjusinferrct,ac univerfum fpiricum cceleftem perturbaret: Vcruntamen in fpiritus
cceleftcs po-
teftatem haberenonpotuiti&proindedeorfum propulfatusmalitiam fuam concra
molcmceae-
ftrem exeicuic,cum eirecprinceps.tcnebrarum.
Eodem planemodometeoraprava, ininfimoMicrocofmiregno orta, contenduhtcontra
ipiritumvitalcm&rationalem,ac,cum illismortisviolentraminfene nequeunc,corum
cabcina-
culum feu organa , tanquam ex terra & humoribus corruptibilibus nocivisgenita , vcl saucLiditiC
velmortcinfeftarenondefinunt: Atverofpirirusvitalis.quatenuseftipfius animshumanscoi
fimiliter fpiritus rationahs tanquam caput ejufdemj inferiorum inf ultus non timent
&
nec q uidcm
;
rcvera & per fe autsgrotare autmori polTuntiCum mors& morbi fint pafIiones,quibus
corpus fub-
i)citurcumfuiseIementisexquibuscomponitur;qu£quidemelementalipcrfpicuafint, videhcet
fphacra aEqualicatis,fuiH bafis animae E: tamen hsec bafis omni alterationi fubijcitur,
:
quoni:im eft
mediaconfiftentia,imoverototaexiftenci3cceliinferiorishominis,quodomni alterationifubijci-
tu:,& fit per lubrilitatem regnantiumin eo fpitituum malorum caufaomnium malorum, qua;
cot-
porihumanoaccidcrcconlueverunt.
Eccnim,cum,teibbusfacri$fcripturis,qu2libetterr2plaga Ipirirui ultori attribuatur,
& cnili-
bet vento prsfideat Daemon malignae difpolitionis , ac per confequens Sathan fit hujus
mundi
pnnceps cx confticuuone di vina.nimirum mundi inferioris &
clementaris , mirum utiquenon cft,
quodiftiufmodihomoresregniinferiorisMicrocofrai, quiin omnibus illis Macrocolmi
rclpon-
dent.lintaliquandoferoces&crudelesintenebrofamhominiscompofitioHcmpcrinftigationem
Daemonum; cumeorumfurore &rabievideamus inipfoMacrocofinototam rcgionisinferioiis
machinam univerfumquefpiritumelementaconftituentem vibrari actrepidarej terram moverc
&typhoneosignesefuofinucvomere,mariaintumefccre,&oreapertononmodo navesfcdet-
jam infulas integras dcglutire &quafi abforbere, aecem ventorum violentia rugirc , & bcilum
contraterrârboresacfhudlurasgercrc, mariumfluftusin altum elevare, &
voce tremenda in-
gemifcere.igncm fulguris violentia non fine ftupore ac fragore horrendo denfasperrumpcie
di^ &
lacerare nubes , terrae portiunculas adurere,& creaturas nonnullas concritione interficeie
Come-
las Gujufqj fpeciei aerem tam Macro-quam Microcofmiinficere ftiagefq; & faijicm mundo
afferre
itemq;pluvias&inundationcstamipficerrsquamcreaturisejufdeexcitare,acinfinitasaliashuiuf-.
modi calamitates inducere.quas oes hoc loco recenfcre tidiofum forcr.Quid igitur dubitandii cfL
quinhujufmodiDsmoncsfccundiifuasnaturasingredianturinhumoreSj&metcoraprstcrnatura
Q^ exa-
. :
170 SeCT. I. PORT. II, PaRS II.
exagitentincorporchumano.utligamcntumilluddiviniim &vcl propartc faltem deftruant,quo

elementaquatuorincompofitioneprimapaciiice conjunguntur.'' Quinctjam illudcomagis crc-
dendumeft,cumDiabolioccultumdic;uure(leignis,ejusveromanif"cflumaer; ficjuidem mdc fa-
cillimumcftcolligerc,c|uodlimileinruum fimilefacilcm faciat mgrcflum , &pcr confcquensct-
iam Diabolus cx parte fua aerca Spiritui fphxrx .vqualicatis de flrcili Ic(c (blcat conjungere, nifi {pi-
htus melior fit nobis in auxilium.cujus alliftcntia fanitatis ligamcntum integrc confervetur.
C A P. VIII.
Detertio Elemento MicrocofmicO:,quodeJi ^ Aleph j de-

notans lucem diymam.
A Lephquod cft tcrtiam hominis principium cft illc charafter , qui deno tat in Macrocofmo
^«i ,
,
xXtum potenciale tum adualererum omniumprincipium; Nam^; Aleph obfcurumdcnotat,

Deumedepotennale & mateuale aquarumdelitelccntmmprincipium; & itcrum K Akphluci-
dum arguit.Dcum cflc aduofam & formalem animarum 01 igmem cujus cftcntia aqu^ m poten-
:
tiafiunttalesin adtu. Atque hocquidemprincipiumin hommccratiiludvita- fpiraculum,quod

crcatorcceli&tcminfpiravitin faciem hominisexrerni, quodepotentia anmialis vivcntis&ra-
tionalis in adtum reducebatur.
Ex quibus liquct,quod ipirator & fpiraculum fmt tanquam pater & filius a parre procedens
Nam.ut Filius eft (obolcs a Parre immediate procedens , ita &
fpirario illa erat fpiiitus vua:igneus a
{])iratore exicnSjfcucmanatio prima atquc immediaia a fonte lucido lcacuricns Et per conlcqucns
:
hoc vita; fpitaculum eft vcre Dcus,Mens, Verbum.Meflias Sc Tetragrammati virrus in Microcof-
,
mo,nonahterfonansineo,quamriATinMacrocoliTio,quanidoSpiritusDommifcicbaturfupct
aquasjvmi vitaEigneamijsmfundens.-Eftergo Alcphlucidumadlusunivcrialis cam Macro-quam
MicrocofmijOmnem virtutcm utriquc tribuens ac infundens atque proptcr kiciditatcm luam di-
;
cituranima,afacriscandelaDei vivcnris: anima,inquam, Macrocofmi & lucernaJehovi',cujus

lychni fcu licinia ardentia funt ftclla; caslcftcsôleum in flammam rcfocillans eft fpiritus coeh a;thc-
reire(flificatus,quifehabetutquinta eflTcnciavini; cujus pars dcnfiorvcl magis aqucacft fpiritus
i"ublunaris,phlegmati vini relatuSjVel d cbih aquac vita: comparatus,cujus fons tft ipfa Lcrra,qua; ni-
hil aliud eft quam fpiritus dcnfi five opaci in ccntro machina:univerfaiis accumulatio , &: manct ut
mater feu matiix univerfalis (piricus.a cqua prius orcus cft fpiricus-muvcrlahs. In Microcoimo erjam
animaeftlucernaJehovx,cuKislychnifuntoculi&icnUisintcriorcsincercbriventnculohabican-
tcs;fimulq;ipfumcor,cujuspabulumfcuahmentunacuralefunt(pirirustamanimalcs; quanatura-
les quoru pars denfior & viubilior eft (piritus 'lle nacuralis in infima rcgionc dominiii habens;bafis
autem &c caput quafi mortuum refpcctu (ui,five pars hominis 'ndignior cft cjus tcria , qusccgit o-
mnia.Acquehocecjamaffirmarevidcnturfacrofandbxfcripta^duminvcnimusProwri.io.z^.vcrbis
cxpreflis.quod ammahomimsfit liiccrm lebova.qiu invjhgatcmniu tntmora &penetralia homiiiis vcl, ur ;
V{\cionym\.\sinicx^zc\.a.nK,LuceryntDoinimeilfpiraculumhominii^ qux tnrcjligat omriiafeireta ventris: Et

verba habemus; Ouinimo Ui ilhijirai dtnddam meam-Jehova Deiii meusjpkndentestfficit te-
P/j/)«.i8 .iji.hacc
«£frr4<?«e,*5;SimihrerProphctadehaccandelaintelligcndoP/4/w. 84.11. inha;cvcibalequitur;ie-
hova DeuscH SoUgrattam &glortam duns ; hoc eft , Dc-us cft lux atque iucerna , &
Sol vi tx mea;; Quarc
Troverb.r-, 9 .dicitur.quod luxiuliorum cLtra cnt,at lucerna improborum extinguetur : Und c etj^.m dicitur,
Vfalm.i-/.i.luxfalusiuflorum,&roburvitdme£,^x.Pfal.\%.i').SitutUujlra6lucernammeam^\ihovaDeusmeus,
fpkndenteseffictttenebrasmeas: In Pfalmoctj^m 36. io.dicitD3.wid;lnlitceIehov£Vtdebimuslucem. Quibus
ccrteargaitur, quodluxjchova:, feucjuseman3tio(acrofan6taiitvicx& mentis divins luccrna:
QaamquidcmcmanaiionemcollcntcDcOjVelfiiciemiuam abicondcnte ptimum pcrcurbabitur
[^<mais6c(\:iumcxiîiahizm,]ax:î\ludrfal.io^.i^..Deod.f)itecreaturiscoUigtoit,aperientemantmifuam
fatianturbono,abfcondentefutemfuamconturbantur,recipientefp:ritumearumexpirant:Atc[[.icadhoc^t:opo'
{numbenclonanthxcVto^hctx-vciha.Pfalm.io.6.VitaadenbenevoLntiaIehovA,EtPfalm.<f0.ij^..dici-'
Exhiscrgovidcmus, quod vita& animaMicrocolmi.ac
txit.cûod vitdprolongatiofitbenignitasDei.
confequencerecjamMacrocoimijUtpotcadcujusimagincmfeuefhgiemj&ecujusfubflanciaho-
moformatuseft,fitlucernaJehovx;(.îodquidem&EvangehftaIc/;4«.i.agnofccrc vidctur,quin-
dodicit,quodr(f<ic^/H.\:/;o7H«nMyifin Ferto.EftcrgoK Alcphkicidilucernaanimamunditammajo-
risquamminoris, cujusfplcndorcuniverfushominisinrernilpiritus non alirerifluminacur, quam
domusobfcuriirime medium cadela clara,& nox rencbiofiflima radijs fulguris: Qua gde (plcndo-
risejusemanacioneiecedente,necc(recft,utultimuxtS-Macro-quamMicrocoGnidiesfiuutur,&ad
perioduilhusuhimiPEREATpcrvcniatur:Imov.illius(pledorisdiviniimminucionelangue("citho-
mo & omnisaha crcatura,ac fit miferrima,fi:cudiiillud Pf.c).n.VititfpatiucllmiferSabf^benignitateDei.
Hinc
; '
De SfeCUNDAR. MlCROCOS. PRIRCfP, j^7

Hincergo accidit, quod tam propter fubftantix fpiritus inferioris rebellionem atque reriftentiain
quam pioptcr longinquam^disfcu tbioniDcidiftantiamalocoinfimaE Spiritus rcgibnis quo- f
niamDeibenignitas noneftitafiequcnsineaacinfpiritibuslupeiionbus, qui lu;u aftionibusc-
manationis divins magisobedientcSy^ multa: oriuntui ininfciiori Microcoimi legionc mutationes
ad coriuptionem tendentes , nifi Deus Jchovahomini cx mcra iua gratia faveat , cui l:u>;tantia illa,
fpirirualis denfaac craflaineft: Hinc dixit David Pfalm.î. if.Luceat faciesttf,tfiiperfervum tuim
f,rva
nubmignitatetua. Quod quidem de adverfis tam internis quam externis intelligi poteft Undc ali« :
bi,ncmpe pf/{lm.io6.^.BenevolentiJperfequiiur Dmpopulu»i fuum &falut(fua. E: Pjalm. io6. 4. Qiiem

,
vijitavtt Deusfaltttefua,frueturbotto,
&
foeluttate ekdorumfuorHm , vt kt.nturUtitiu. Id fane quod de
ani-
ma & corpoie cft intelligendum Nam vita &eiHsbene effeadefibenevolentta khova,Pfalm. 3 o.
;
<j. pencs
qucm,ininFfutm.i6.&^.hahemr,efif0nsvtt^-,Si.ipfequidemtntorrentedeliciart(mfuartmbibendumdatfi-
l^shominum :Unde Pfalm.î.^.dicitm vit£reJiitutor;Ei Pp/ffJ.S/.^.inquitPfalmiftaj Vit£me£fantesom-
nesventunfilDeo.EtinPfalm.So.ic^.dicizÎnvitaconfervaiiostttnomeritHUtninvocemus.hioczutcmdonvim
attiibuereloletDcusjuftis, utSpiritumeorum, inpotcftateipirituum malignorum ac dcftruen-
tium propter peccatum AdaECxiiI:entem,ab ultoris poteftate violenta prajferver vjta longa ilium &
imbuat Unde Pfalm.î. \6. ira legimus Longitude Aterumfatiabo tuflum; deiiiqueeffiaam,t4tfruaturfalute
••
tnea. Imgvcroininjuftos etjam clementiam luam exercct, dierumquelongitudmemdat, prjeler-
yandoipiritumeorummagispaitivum adeftruentisrabie per prs/entiam fuorum radiorum, qui

funt rcvcra fuga Da:monis,fecundum illud Salomonis,54pie»M 1,21. JQuin, dtiamuno affiatu Ofderepote-
rantaiiifiitiaperfequente,& rentilatâ Sp!ritupoieiiti£tu<e : Verumommamenfura,numero, &pondcre, difbofut-
fii;naii} quod multnmpote$,hoc ibifemperadeli &c. Mtfererisautem omnium,quta omniapotes, & dtftmuUspecca-
tahominum;utrififtfiant&c. Parcisergoomnibuseoquodtuafunt, o Domine animarUm amans.
Quibus certc optune indicare videtur Sapiens,quod Dominus virtute fua: potentix omnia poflic •
fed quodex bcnignitate fua poteftatem lua clementiatcmpcransparcatpeccatoribus & benioni- ,
tatem vittEctjamcrgaebscxcrcereibleat.Etcetcc, cumreftiflimc quisobijcerepollit, unicum fo-

lummodoadumvciIincircauniverfum,videUcetiIIumaTctragrammativirtnteproccdentem,&
conlequcntcreandem efle deftrudliionis creatura:,quam conlcrvationisejus cauiam , lubentcs qui-
dem huicobjettioniaccediriius; (edtamendicimus interim nihilominus ,adtiones lucis divincC
fempcr eflc borias ac falutares,fubjc(5ium vero maleacperverle easrccipiens iblere ipias convertere
indcftrt;<:l:ionem.Vcibigratia,vidcmusignem&ejusHammameflefemper,dumurit, pcrmanen-
tem atque adeo idem in (ua iacul tate , &
, fi bcne a fubjefto recipiantur ejus actus.-benevolc
a gere
artus fngidos Sc congelatos clementer Sc calore benigno refo vendo ac calefaciendo , auc rcs imdi-
das ficcando finc ulla fubjectideftrudione,&:tamen,fi corpus frigore & congelationc affeciun-i ni-
mispropeadignemacccdat, eumcomburereacdeftruere, fimiliterqde etjam pannum autiigna
humida conaimerc& cremando in cineres redigcrejdum tame interim a(fl:us& virtus ignis «"ft Icm-
pereadem:SicctjameftmaIainfluenti3rumSaturni& Mattisreceptio, quse convertu ipfaium a-
cliones in pcllimos eftedus,& non eflcntia influcntix.qux eft f emper bona Verbi gratia Sr,cad3E -•
influcntiaSaturniprxpotenterinfubjc<5tumnaturaIiteracreum,ioIetilIud, nacuramciuscalid.ara
cxtingucndo,& humidara congelando,conrurbarc j &
e converfb Martis virtus in frigidum a- &
&
queum fubjciftilm influens comburit frigidam natutam falfam reddit,ac humiditatcm ablorbet*
dum tanicn intcrim tam Saturrtus quam Mars benevole agir creaturis influxus eorum benc vo!c f uf-
cipientibus : Sii^Solem oculo debili molefturtii efTc videmus,forti vcro gratiofum ; Atquc idcm Sol
tempore hyem.ili valde rigidos artus fovet,in extremitate vero urit, ita ut naturali animalium iricli-
nationcumbra quarratur; cumtamennihilominusSoIis virtusfit femper eadem,nunquam non
agensin fiia natura benevole.
Concludimus ergo,quodaftus ornnium primus,quo vis & virtus tam Satyrno &Mard quam
Soli & omni alij creatura: tribuitur ac confertur , fit fcmper unus & idem ; Sed hxc eft infinitx Dci
boRitatis indicatio fupct omnes alias ejus creatutas , cjuod ipfe , intclligens , fadei fusprxfentiam
morteaffe(5tnramomnescreaturas,adeoqueetjaniipfosmontesfufuram efle,clementeream velo
(ns. boriitatis obduxit,& creaturis fblo eftcdu apparuit , vidclicet vefiimento lucis , per qilam ejus
r3di]penetrarunt:imoetjamcreacurisfuisrna!eada6tusfuos recipiendos difpofitis clemcnter pe-
quoqu j praeefTct fineindividui deftru(5tionc: Qjiare virtutem fuam in illarum gratiara
percit.ut illis
acbencficiiimremific,pattcmqucviriumluaruminfeipfamrcHexitatqueretorfit:IdfanequodIu-
cuicntcr hilccSapicitis verbis & copiofe arguitur,54!/?.i 6.a.ii.Nix &glaciesfuflmebant vitn tgnis,&rwn
tabefcebant ; utfcirent,quoniamfruclus in intmicorum exterminabat ignis ardens,ingrandine & pluvta corufcam
Hoc autem tterum tit nutnrentur iufit;ignis etiamffia vrtutis oblitus eli: Creatura enimfaciori deferviem exarde cit
tntormcntumadverfustniuflos,&lePiorfitadbemficietidumprohisquitnteconfidunt:Propterhocommatransfi-
gurata ommum niitrici gratut tu& deferviebant ad voluntatetneoriim, qtii a tedefiderati funt; utfctrentplijtuiy
quos dilextfii Dowine; Qunniam mn nativitatis fruclus pafcunt homines , fedfermo tuus hos, qui in te crC'
didtrunt , confervat : Quod emm ab igne mn poterat extermtnart ,fiattm ab txiguo radio folis tabefcebat , &i,
Q_ i Hme
m
Xjl SeCT. I. PORT. II. PaRS II.
HinterfoclcmentiaDcidccbiaiur qui virtutesvindicatorum fuorumobtundeic

,
hcbcfeccic, &
objcda lcu iubjec1:a inalcad corun. adus
auc pro voluntate fua acucrc & potcll Cic llvpc Iblct ita ut ;
Dci non poflunt, lubjcduai pal-

{"uCcipicndos dilpoiita non l.xdanr. Ec rcvcraadus Lcdcrc nil» li.u
livumnialcadadilscjusrccipicndosdilponaiur: lIndc,(iuandoJchov.i,Dcusc.\ercinUimvoluit
potcfta?cm&virtutcmfuamcontra AF.gyptios patctaccre, &: viclotix- noph.aim advcdus Pha-
raoncm obtmerc , tum dicitur^/ccor etatokdurajfe , ut per rcbcUioncm pci vcili illuis Ipiiitusrcni-
&
teritiam virtus divina,cai nihil tcfiftcrc vaict,tbrtiorcm in eum habcrct clfcclum :
Undc obfttnatia
(ua non modo ipfclcd ctjam totus rcgni AEgyptiaci pDpuhis in rumam lapiiis cft. Hxc ergo cft iU
ladivmacmanationislacrofand.-cnatura, Aicphhicidum.appcllata,ciu.\. ubitiuclccundumlpui-
tusrccipicntiscapacitatcm agcrcdignofcitur: Nam cumbcncvolcreopicntibus, bcncvolc natu-
raliproprictateagif,&malerccipicntibusgratiaacclemcntia fuaadcft: llndcin fpiritu Empyrco
voc.uiirniJah,qiiodcftiiomen benignitatis j quiaibibenigncagitpiopci.t opcimani acobcdicn-
temi:N:tcncramSpiritus,kicidoscjusactusrccipientis,dilpolicioncm;InmcdiSicgioncfcuSpuitu
icthcreo nuncupatur m^ Jcho.quod figillum dcnotatiquippc quod major ibi eft Ipiiicus rcliftcntia
quam in coelo fuprcmo,undc imprcflioncs hunt per Enicth in Ipiriiuma-thcrcum tanquam figiUi ,
mcciam;NamlccunduniGabaliftasEmcth,hoceftVcritas,cftligillumDti, quo omncscujuih-

betcrcacurxchaiadcies,forma:,atquc virvtproportioncsimprimuntur. HicSpiiicus cft quafi lc-
cundum vcftimentum,quod induiccmauauo a Jod,& v.ilde obedicnseftcrcaton (uo; fcd tamcn
ahquidmahtiaeimpoitatci-eaturisinfcrionbus,quatenuscft domiciliumquali taiorum, qus tam
bcne,quammalecuminferioribusagunt. Inii^hmoccclo, feufpiiicu infimo utriulquemundiap-
pcliatur r.ir,"' : ubi pioptcr rcliftcnciam & pervcrlam obftinaciam fubjech , tuiv: elcrticiitorum fcili-
cet quam clcmcntatorum.in fevcritatc &: uacundia fua agcrc dicicui Jcho va. Undc iUud nomcn
ftupcndum dicitiu- in Scphirochicis dimcnhonibus argucic t.iin fcvciitatcm & punitioncm quam ,
clcinentiam&mifci-icordianr.HincF/rf//;^6.z.ir58.i.dicicur,quod»r4/(:/MV4/(/Ay?«tJ«(«,EtP/'rf/«/.ii.
6. Depl!ietfupermprobosprun.u ardentes: Pp/ff/.i 8. 8. Ir^ lehovjiaueitfacomutttuructiwvetunefra.fufidanKn-
ta womuincoimnoventur , Pfjlw.ii.io.&Si.K.lralebovautignff confmnens, Pfatw.y^. zi. Ignislehovit ac-
ceiifuseHiHhi(0bum,&iraa>fittnlfraelem,Pjalw.7^.6i.igneabfumttDeiuiwpios.iiuui.i6.i^. Ignis lebovae-
confumebat 150 .iUos viros &c. Deut.^yi .xr.lgnis acienfus ell ira mea,qut ardehit ufque ad imumfepuh brum,
grtffus
abfumetquetcrram &proreiituwLius,&infiammabitfundawentiimviontium^c. Q^xouuiia uani & lcvc-
ritatcmDciarguunr,nonquidcmrefped:ucjuspropiio,lcdproptermdignitatcm fubjcftircapic-
tis,quod proptcr rcbcUioncm & rcfiftciuiam fuam cxamm.-ue dicitur,ut vidclicct Bibliotum facro-
rum vcrbisutar. Atqueillacft ratio,quodhxccademadiodivuia, nimirum virtus emanationisi
Jod,co vchemtntiusagit.quomagisdcorfumpchetrat, propterradioium cjus coarjStationem
dcnlitatematcria:: Undcignlsfulgurisnubc comptclVus violcntcrardet, ignis artihciahs inacre
denfodeftruit,ignifqucgchcunalispiopceringcntcm fuam conftrkT:ionem,atquc fpiritus rcbellis
»c tencbioli refiftcntiam dicitur ultta imaginationem humatiam ardcrc Nam flamma ignis undi- :
queexpanlaredditurinvifibiiisatquc infcnfibilis, necpropter dilacationcm aut difpenfationcm

fuam ardcre pcrcipitur : Sic cquidcm videmus.,f3umcn in latuiti diftulum lcnitcrac fuavitcr , Sc fine
magna violcntia clccurrcrc-,atqui,fi iUud cogat ncceflitas pei: duorum fcopuldrum angufti.am tranf-
ircvchementiirimos&rapidilfimos producitclTcCtus. Hinc cigopatet,quoda(5lus Tcti.igiam-

matificunicus,idemqucindivifibiUs,&quoddiftercnciaejusficlokimmodoinlubjedtopalhvo,in
cifiod illc adus agit :Nam fccundum majorcm vcl minorem Spiiitus patientisrcliltcntiam & aftus
portioncmresomncsdifFciredicuntur,cumtaincnrcveraunicus fit aiflus in infinitutq fcfc porri-
gcnSkUnicufque fpiritus qui patitur; uti quidcm ctjam illud hociplo dcmonftratur qu6d,fi Dcus ,
toUat vultum fuum,& avcrtat faciem fuam a Spiritu mundano,omnia corpora,8£ omncs aquas,o-
mncfciue fpiiitus in unicam fpiiitualem fubft.antiam & lolam materiam potcntialem ob formx
dcfedtum rcdire coget necciritas. Concludimus igitur.quod hxc lux unica & cadcm in coelo Em-
pyrcoutriulqucCoiiTiidicaturluxintclledlualis in fpiruumratiorialcm agcns.in ccelomcdio lux
vitalis in Ipiritu ithcreo leu creaiuris innato operans , in fpiritu elciiicntari clementumignis,rcfle-
xionibus Ik rcfiftcntiain fuprcmam fpharrx huraiditatisregionem reverberans , Sc palli va elcmen-

'
tariaacclcmcntawnbilubjedacircumambicns: Undefit.uthocclcmcntumob palfivircfi-
ftentiam pcrvcrfe agat,&utplufimum vcrfetiu citcarcrumomnium corru-
ptioncm , uti e converfo calot caleftis agit ad vitam &:
ianitatis conlcrvationcm.
Cat.
Db Sbcundar. Migrocos. Princip. i-r,-
C A P. JX.
De elemeKto tgnisj quodex hoc Mtcrocojtniprincimo oritur^
yidelicet de Bde flaya.
UTi \n MacrocofiTio aflcveraviiTms , elniiicntLim ignis elfe illam rcgionis mundi elcmentaiis
rphxiain,qua:rphaEramhumiduati3amb!c&lupcren!:ncc,4uam mhilomim.is d;ximus nihil
elle.iiii.id, quam parcfe Iph.^raS humidicacishimirfm cx rarlioruiVVruperccElcrtuim
rcvcrberauonc
ucreiicx:oncaccenlioncm;iicetjam;nMiciocoimohabcmusigneamnacurainc chyiol;i ilibftan-
ria lurlum cMiicnrcm,& m lcviore laciCc ipha:ra; humidicacis lacitanccm, atciuc
omncni cius hquo-
rcmuKjjncumcolorematqugriaturameonverêncem.- Quj^quidemrcgioinheparis Concavitate
,
lupcr \ : iirncuh' conve3citacera,in cjuo meteora aquea generancur,iTcum luum habet,hoccit,
in iu*
prcuia .'cns icgione. Et iicet hujus clcmenc^ rubitanua vifibilis lit , ac contranaturam
elementit-
gnisiclchabcac,quatcnusvidehcecipfahumidaellacfluid.a,ignis;verodirpo!uiocaIida&ficca,in-
iclhgcndi!!fi cll camcn linccre,quod ratio viilbihtacis hujvisclcmenci in homine
licilla, quod ki i»
pfuni grollins ac magis miKcum cilin Micro-quam in Macrocofraojquippe quorum ille'
ex huius e-
lemenris componicur,&; perconleqiiens elem^nrahabet grolHora &
viiibiliora. Porro cciam qua-
tenus oiiguliic hominis Elte eli humidum tliud gerterale,quodinvilibiIi modo dc
qualibct humi-
ditatismun(ianxlpecicp.u:icipat,necclleeft,uc omniaejuselcmenca m
humida (ubftancia confi-
ihnci&cc>'n!cqucnccr,uchuraldaquxdamhibitancialittmdura:&qualica'cis elcmenci i^rnis
quali
vehicuium at cccepcaculum,in quo meft qu.xdam quali qualicas leu cindiira amara , acns, mordi-
cans,acuta,&expnma fuaconfticuciOnccalidaac hccalecunduni nacuram ionis , dequo partia-
Var: S;cquidciriuiidciKtanonMiumC)'rem,fedciridi:urani hccam incutedilcetnimusjncqueetia'^^^
iplchumor,quic(tbrlisignca:dciatof acvcctor; fedipfius aciiiTioriia:acuitas icrnca & caliditasfe-
brcscxciMicobfervacui. Inellci-go lv.i!C cincluca acuca&fubcilisatquelevis in
ccnuiiftallibftin-
tiaaeris corijjcl.-.ti rioii alircr,quam ignis Macrocofmimcftinluo aereo vehiculo: At
vero hic vili-
bihsrcddiciuin honunc,quoniainfic humor.!permacicus,exquogenicusefthomo,& in
cujuspor-
tioncpolt haci incrcmcncuin apparet hujulnrodi vis ignea,line quo illain lucciriproduci &c
vilibi-
lisreddi ncqui!)ac,non inagis quam lux mundi majoris videri folct line mediancc lubied:o
live co-
loraco vriiijiif,quod ad radios c;us vifibiliccr lulcipiendos lir apcum Namque coloratuni
:
vid"cur
& vilionc coloraci.hoc eltjêr aceldens lux ocnlo apparec. Uc auccm in homine huius ciemenri
vir-
tusin laticelubncorepcnrctururgebate/usijfus necellicasjquippe cujusucilicasincorpore
prxci-
puacft.morefiuidocranlmigrareperineacuririplipropriununvllceraleu inceftiria, nori modo ad
lubricareddenda excreincnta",qa2:inijscoiTiprehenduntur,verumecjam ad irricandam vircucem
expullivamfacultaccfuamordicarite&acuca.Hicigiturhumorigneamvimvehens.licct per lelic
excremerititius,accamen,dilm in propriofuo vafculoretinetur,atilalatis commodumquodammo-
do vergitjcxcederis V£ro fuos limires leu receptaculi l.uiproprij,hoc eft>cifts: felhs niarglnes,non ad
falutein & fecundum nacuram,fedpociusconcranacurx icgesac violencercumcorporeaeit.mor-
bofque procrcare obfervatur,utin i<iteritia,Erifypelace, febiibus norinuilis.&pr^cipue in illa
IGte'-
roide difta dum rriiilcisalijs: Ec quidem venlliinumeftiliud tamHippocracis quam Galenienun-
ciatum , qud aflcrirur quod qnilibet humor utctmque naturalis extrapropnnm fuum locum accidem
,
jmrhiii-
cum;hocen,pr£ter natmam qiisdprocrearefoleat. Accidit etjamnonnunquam,&quidemlkpicuIe,utfpi-
ritusbiiisieleineritiignisalas irtvifibiles induens,acvenenaio&occulcolpiricu vcdfcus jrehdohu-
raore colorato per venas & arredas rriigrer, arque univerfam fabricam liinuique ipfum cor incem-
periccalidapraiccr nacuraminliciat,fpiriculquevicalesvenenofofuo hahcu inquinare gaudeat
at-
que ita igne peftitero tam aereos,quam aechcreos fpiritus aggrediatur. Quandoque fub tah forriia
invifibih humori putrido fc jungit,fcbremque Synochum & ipfam caufonidem excitare folet
fed •
utplurimumvenenofanifuamqualitateinexuU;fnnihterfebrestertianaSit.amintermittentes,quam
illasinfpiritibuscxfufcicacrs, &, infinicaahameceorafuifcualrerius generis fecundum naturam&
conftitutionem alterius humoris feuelemcnti,cum quo jungitur,inducit Scd de his curiofius
:
infe.
quentibus cradtare decrevimus ,Ex quibiis videre hcec, quod hoc elementum apparere Ibleac vel in
'humore vifibili fibi a riacuraideftinaco,vcl in fpiritu in vilibili in qiio prsternaturallter tranliens a-
,
lisdcftructionis&intelnperieivolatextrafuamfedem corinaturalem velin aliqiiani taritumcor-

porispartcm,ixdcnsaCtioneinejusnatufalein,velinpluraejufdemn)einbralimul,vel erjaminu-
niverfum una vice corpus ignea fuaintemperie invadens. Et ccrte a:quum cft,ut,fi hoccorporis hu-
manielementum hmitesfuoscfanicat, &:fr£na fuareijciensdominium incorpushabeat ingenti
folhcitudine ac formidiriC vigiictur ; quippe quod omnibus alijseleriientispeticulo acqueadlioriis
veIocitatepr£cellic,quoniam,ucArcefiusi&redtequidem,refert,ipleDiabolusfrequenrilIimefefe
jungitcum iftiufmodi humorc feu eiemento.iplumque ad compofiri deftrudtionem lipe excitare
acjuvarefoIeciVerbaautemejusfunthujufmodi;Suntqu3Edaminfirmitacescum quibusfeie iun-
»74 [SeCT.1. PoB.T. II. PARS 11.
gitDiaboluSjhiimore egrcdiente a temperamcnto,ipfamque fanitatem perturbante; Et hoc maid>
mcacciditinmorbisexcholera provenicntibus,&c. Idcjuodetjim procul dubio in morbis mc-
lancholicis&febribusmahgnisaccidereaflolet, quoniam ifta nacura calida , jungens lefc cum i-
gnea Cacodaemonis nacura.dk in fumum Ibu flatum vcntumvc penetrans,illum violenrer movct,
ac in illo fertur non modo ad invadcnda fpirituum vitalium caftra,cordifque «apfulas morc formi-
dabili pullandas,unde fequunturSyncope,exanimationes,cordifque trenior & palpitatio verum ,
ctjamalisfuperbisatque ambitiohsadverfusmunimcntafpirituumanimahuminlurgit, &

Phan-
tafiae palatium,imovcro&divinumipfius rationistempluminvadere non dcfiftit; Undc tam in
febribus quam Melancholicis Phreniridcs , Dcliria , Manioe , Lycanthropix & alix con (imiles alic-
nationum lpecics,qualcs fimt Defperacio , vanarum vifionum apparitio &:c. itcmque folitudinum
amor^cura; & foUicitudinesytimorcs &
fufpiciones nuUa data occalione,fulpiria,&infinita aha fym-
ptomata lequuntur.
Concludimusigitur , quod,uthic humorcum luaanimapravaparvulam affert corpori uxi-
Iitatcm,ita quidcm ingens ei pracbear nocumcnti &i mak ficij aigumcntum : Quare opus cft Medl-
ci optmii induftria,& fcientifia Artiftce medicamcntis.quibus humor jfte cum maanima lcu agcn»
te,tanquamcatenis fcuvinculis fccurisinluamledempropriamcoarfteturjquippequiextraluum

locum vclinpropriafualubftantia , vel folo animaeformalis fpiritu &afflatunonmodoalioshu»
morc$,in (uisnaturisalias fatis mitcs,per corpus vagantes,redditferoccs ac facit cosinfiimitatum

authoics,verumctjamip(emecijs qualidux quidamomnismaliadcft , dansmotumluaepotcntix
admalefaciendum,nonahceriquamignisdatflammamacvitam lampadi, feu ccrebinthmae, qu«
anteaquiccaeracac innocens,&infolapotentiaadcomburendum vel malc afficicndum. Etpro-
fcdojli naturam elementi ignis Macrocofmici bcnc examinaverimus, percipiemus tandem , quod
ipfclitauchor&origocujuslibetmotusadcorruptionem &alcerationem in hoc mundo iiiferio-
tijqucmadmodum e con verfo ignis folaris fcu coeleftis eft caufa evidens generatianis & fanicatis ac
confervarionis,&quafivitaecrcatutaruminferiorumpaccr,utiinexpcrimento ««jpjftyi^xtwj defcii»
pto iuculentius apparebic.
C A P. X.
Totiuj mJiraPhiloJophiie jtam Macro- qmm Microcojhfideclayis,
Jeu demonjiratio luculentiJStma.
QUoniamadhujusnoftriE intcntionis propofitum, & perfpicuam iftius doftrinz cxplicatlo-
ncmrniprimisipedatTradatus cujuldama nobisinpubhcum cdendilccretum,cui quidem
Tradatui CUvu Phtlofophtit feu ocularismj/fimorumquorundam Phjfjicorum SpecuU titulura atcribuimus>
ideobrevcmin hoccapiculo&epitomicamiftiusarcanirelanonemfaciemus, quo ingcnia veftra
ad hocopusnoftrumcam Macro-quamMicrocofmicum redlius&facilius intcUigenaum acuan-
cur & pra;parentur.Nccenimcreacuramillam,qua'eftnoftrxdcmonftrationisfubje(Sum ,vobis
iftius cum fubjedli cum cujulquectjam in fub-
apcrte in hocfermone decegcrc confticui j liquidem
jedboilloexperimencimanifeftacioncacpcrlpicuac.-.plicatione fincmultimx opeiis mei Cofmici
conclufiom imponcre animo dehbcrato firmicer non finc arduij acgravibusrationibuiadhoci-
pfiim me inducentibus ac moventibus dccrcvi.
Creatuiam igitur piincipem cx regno vegetabili eledlam , quae nutrimento humano pcr-
quancccflariaexiftimatur,putrefadtioninaturalipriusexpofitam, arte Vulcancainnubemingcn»
tcm furfum excitatani feu dcvacam vidi jquaquidem nubc vircute frigoris inaquam.iurcam rcda-
â, dcprchcndi in ejufdemaqux mediculliomaflam nigerrimamnaturx ipfiusChaostenebrofi
artubus vifcofis haud dilhmilcm Sic dicicur ab Hcrmete quod f«»; ommatnmundl mationepertur-
:
,
,
lata effentyUmbrahorrenda obltqua revoluttontfucrttfubterlapfa in humtdam naturam; Et Mcyfes d Kiv,Spirttu»

Domtnifrebaturfuperaquas:Aaguttnms autem dicit.quod Sptritui Domint,quiferthaturfuperaquas,tgntHtrt
illisvigoremftt tmpertitus: Sic cnun cindba erar aqua, qux in hoc noftro experimento coopciicbatmaf-
fam tcnebrofam :Ec,uc Chaosin mundi creacione erat maira,tcrtij & quard crcationis dici myfteria
tn fe comprehendcns.quam materia aquca urriufquc cae!i,primi videlicec & fecundidici opcris,tc-
gcbacilicctjaminnoftra praxinigcirimamafl[a,aquisilluminarisobruta,quatuor clcmcntainfim»
coEh,opcrakiUcetcercijdiei,& quintameirenciamacquafimateriam folarem opusdiciquartiinfe
«onrincbati Quasquidcmpoftcomplementum operisfecundidicidcformiacrant.&iniolapo-
tcn tia habebant ad aliquid a6lu:Elementa ergo 4. ex Chaos noftro obfcuro cxtraximus more il-
fc
lo J» Utfiort£phyfua Moirocofmtltb.i.cap.io.cxpredoiAcim enim primum cxurgebat, deindc acris fub-

ftantia.qux erat ica tamiharis tum aqux , tum etjam igni , ut fc utnfquc naturahtcr uniret tanquana
niedium,quoddeutroqucexcrcmoptrricipabat: Porroetjamanimadvcrti.aereumillumlaticein
eircmcdiamquandamlubftanciaminceraquam&ignem; Eftenimquxdamaqux Ipecicslcvis SC
vcgctabili$,quxcft<}uafifal volatUuaquae criftallin« foimaminduenf , tsun faniiliuuudijs iblaii-
bus.
De SECUiNDAk. MlCROCOS. pRINCIP» j^«
blis,uc,fi per fpadum tantum trium horaium calido exponatur, tinfturam
foli
radiorum ejus tanto
appeticu libi alkAccquanto mulicc viiumjquod quidcm m.uiifefie declavatur
lioc ipfo,quomani
acandida iUaformacriftaliinainRubini colorem rubicundiirnnum eo Ipano vcrtuar-
etjamm lilo experunento duo obfcrva vi notatu digna videlieet rationem vcgetationis ade
,
m vcgeta-"
bilibusimovero&:iniplisanimalibusjeamnimirumiieriproptermultitudinemanimevivifica;f
luciscEthere£e,cu)usfonsefttabernaculumlblare,quamktex feuliquoriUe maanetica
quadam viitutelibi allicerefolct, poftfuamacarcere fuo feminali liberationem per
oee 1 &
putrefadti -
nemnaruralitenntenafadramjquodetjamin praxi nobilillima a mc comperta
verumelfe hiol'~-.
no Tiaftatus prxdirti fiio feu torrente cxpiicaboiSecundaveroobiervatioeftj quodfola
huiusla^
ticis lubftantiaper Alchimiam naturaein hepatc &
venis ab aqua lcgregata languinem
in coru
humanoprocrearefoleat, quippequactamaptaeft&pronapoft fepaiationem ^ ut
quavis exem
calorisnacuialisoperationeinliquoremiubrumtran(muteturjatqueetjam,quoniamvegetationis
&; nutritionisatque incrcmcnticaufaeft.utin deraonftrationeprxeedcntidcclaravimus:
Aaua a
tem,qucEinfecundaconcoiaione, virtute hepatis &glandularum colantium
ac/cparantiumlanl
guinem,aferofaejusfubftantiainrenibus,dividituravegetativa&fanguineah.acportioncieftma^
teria tum urinsitum ctjam fudoris nonnunquamiqu.-e pto re fuperfJua habentur,&
propcer jnutilil
tarem f iiam cam diuretice quam diaphoretice expelluntur forasi Tcrtium autem elemcn
tum vide*
Iicctigneum-,invenimusfcctidum,putiidum,&peirimeoIens: Quareobfervavi.quodhxcchaol
portioefrctcaufaformaiiscorrilptionis&putrefadionisinomnicorporefliblunari:
Undereso
nespLUicfadbioni&corruptionipropinquaepropterhujus elementiinijsdominium,
fcetore inf-
gniatHciuntur: CoIorverocjuseftinftarbilisfeucholeraEintenfiflimxjcujusetiamacrimoniama^
cuitacem&caliditatemfecum habet.-AtquetantaeftinccrhoccIememumfeu igneum
hujus vcs
gccabilislaciccm&tcnebrasamicitia,ut,quamvisarte acvia Ghymicorum vulsarium
iftudid
tlementum in Rubinifpecimcrt diaphahum &perpulchrum reddiderim , fjjatio ramen paucorum
dieiumiftuditcrumtenebrofam&opacam tenebrarumaeruginemfibigradatimattraxerifitaaui
dem , uc omnisejus perfpicuitas quali tolleretur,&plane obfeurum fieret Ex quo quidcm,ipfuni
:
Diabolum ( cujus oecultum eft ignis tenebrofus ; huieelcmento extra fedcm fuam
connaturalem
cgredienti facillime fe,)UxtapriEdidam Artefij,&poft dicendas Pfellij acaliorum
opiniones cori-
jungere colligebam ;
Quare animo conftanti coneludebam , iftum humorem igneum efle prsci-
puam morborum&infirmicacumcaufam ^ ucpotc qui ex fuanatura corruptioni&mutationibus
•przternaturahbusoiigociredeprehendicur; Sed &propterCacodsmonis natursad
ilium pro-
pinquitatemmalitia cjus magiseftmetuenda. Denique,hac fubftantiaignea ex fuo
earcere obfcu-
to extrad:a,fuccedebac vicalisplancx humor,quem maxima caucione &
pacientia eIicui,ac»aHdcin
jifuafordeemundavi fine q ua reperiri non poteft. Huncquidem lacicem mirabiiis
naturx acque
condicionis c(fe deprehendi,quoniamlimpidifnmus erac, &
quafi fpiritus candido
chnftaliino z-
quiparandus radijs fblaribus undique ornaro Nam in ejus corapoficione criaobfcrvavi
:
nacursc x-
therea: ceftimonia; Primum videhcec eft fpiritus limpidiffimus radijs lucis undique
cohfperfus •
Sic
enim Solem radijs fuis coerulcam cceli fubftantiam condecorare videmus , & nihiiominus
fpiritus
fubftantia oculo apparet. Deinde aequalitas compofitionis ejus in luce & fpiritu
dcnocat hunc hu-
morem de fphiraaEqualitatisparticipare Ultimum eft,quododorisbonitate & juGohditate
:
pr«I
ccllitomnibusclcmentiSj&abijsdifFertiquippequaerefpeiStuejusraaleolent;
Primum ergo tcftimonium denotat naturam calidiinnatiatqae humidiradiealisipfius
vitis
tam in regno vegetabili quam animah Namprocul dubio limpidusillelatex,iil quo lux
:
tanquam
Cupido jaGctcumfuaPfyche,fcuPfychehumidaeflpa(rivumilIud humidurti bcne difpoiicumad
recipicndum vitae aaum ; atque radius feu lux illa, fe ipfamin balrieo ifto natur^ deleftahsjcft
ilk
vitae a(aus,qui agit in palfi vum fuum ad vitai facultatem creaturis impertiendam Hoc etiam ego
•
experimento notabih obfervavi ,cujus conclufionem in TraUatufuperm allegato late ehodabo •

Ejus
verocffedtuscrat.quodejufdemportionisinaquamcommunemimpofitione&mixtionepauco*
tum dieru m fpatio mnumerabiies vermcs mirabilis natur^ procreatos afpiciebam j quo q uidem il
pfo tandem fiebam certior,hanc quintam effentiam efTe vitalem caufam tata in animaJibus
quam
inpIantis,&quodvermesac cstera animaliaex putredineproduftaab hujufmodihumorccoBici
aclibcro vivendi origincm accipiant ;
ftifuis vinculisfoluto & quod per confequensetjamipfius
hominis vitaabhujufmodinaturaccEleftiih aere dclitefeente
, ac per pulniones allldue
attri<aa
prolongetur&fuccelIIvecontinuetur:Similitcrh£ecipfanaturainalimcntiscu;ufquegenerisccn-
trahter occultata confert ad fpiritus vitaies & fanguinem atterialcm muitiplicandutn & prKfervanw
dum,quemadmodumipfiusaiimentiparsaereaadfanguinisvcnalisaugmentationc,facuItatifque
naturalis corroboratione conducit. Secundum a. teftimoniiinaturscocleftis eftsqualitas propor*
tionishumidifpiritualisciicalidolucisiquaequidcmdeclaratufhocipfo.quodncqjcalidilucisin
illofpiritucxiftentisfufficitadc-ontinuaejushquefaaionc,ncq;humidafpiritusitapot6scft,utra«
dios fu« lucis occultare quea»,- Unde fic,«ifte huraor cogeletur per fe inftar criflalli,vcl potius
lapi^
<^4 di*
:
lyC SeCT. I. POTIT. II. ParS II,
disj.icinthini,&:il»a(iaciuavcl(j-virinis licciisaclixiisappaieatinfuocflL ; vjiiitaincnetjamnihilo-

miniismmimocalorc !iquc(cit, iSc icinel liqucf.id-nsinienliirimani pc-i tucum liqii(.i.ictionis (nx
tcminisitCinccH.ivcciincm;Atvcr(>,iir[irimunifrigc!ci(:,induiefcitparuci,i^'inpiill:uninuoloiem
revertitur. E.t hisigitiirlaclicjuicioconltat, cjiiodilia (ulMrantiaiitinliucnti.ujiucdiocciilru.i Inha:-
ra squalitatis (cu anim e.perquam (ol cran(ic;(S.: pcr conllipicns , qiiod ilhulinodi (piritus cihnuia
tu r ad vit.Eijcncrationcin csi conciiuuuioiicinujoiue vua;, c]t:
ffcncrationcm i?v:continuationcmilfontcvita:,quieftiiibllantialolafis.Llltin-.am dcni
que tcllimonuini arguit.iftum liumorcm ncque ertc dc tcira,nec dc aqua,iK'C de aerc, nec ct)am de
clcmcntoii:nisii|uatcnusab hisortinibus dirtcrt,tum odoic,tum (libltanti.c habitu ; Llndc contlu-
ditur.quodlitaliquidfupta quartamcflcntiam ,& proindc illud , quoda Chymicis quinta cflcntia
nuncupatur. Tcrra deriique,vcl tcncbrolior pars,cs; capuc quaii niortuuin totius mall.i: dc tounc in
fundo vafisfeucucurbitxinflarLucifugiomriigratiaccrleftidclHturijacct; ncc uUa qujucm ignis
violcntia.tbeofl:atufubhmaniolct,prx'terquam , quodlalquoddam lixamindiocentrL ..tinct.
Atque ita habccis oninia cleincnta quinque cx unico C iiaos , feu unica niaila dcformi ; cx quod.im
vegetabih pcr exccUentiam corpus humanuin nutricncc; At vcro, cum certum fu,quod omnc nu-
trimentum convcrtaturin fubicatiam nutriti,cum liriljic nucriaturu luolimili ^ vcrilimilc c(^, quod-
libetvcgctabilisnutricntiselemcntum relpiccrc iiniiie libi elemcntuin icinutrita;, per confe- &
quensjclementtimumusnaturx corrcfponderc natuia:elcmentialccrius;Et,qaia parsnutrimcnti
magisaercaconvcrtiturinnaturanT-lcmcntiacnsnutritijfcquiturjquodmaximaiicrcLiciointcru-
traqueh.-Ecelemcnca;cumjuxtavctusilludPhilo(bphoiuin axiomi , quod fuit taL,Ji! nh->gis taU. Se-
quiturergo, quod elcmenturntctrcurn alimenti liujus vegetabilisadluccum incbncholicumali-
quid confcrat ; aqua adpituitam &
urinam ,aerid languinem , ignis ad bilis augmcntationcm,&
quintaeflcnt!aadlpirituumvitalium,languini("qucartcnalis<ucccilioucm :Ca;iiergoiubit.intiain
planta nuitic (cuim iimilc in aniiTi.ili,vidclicct partes vitales;ignis vcro,acr, aqna , &: tcrra coipuse-
jusnutciunt,niixtione(ahcct(angiiinis cum ma(lapcrappo(icionem,unionelTi.& co.igulationem
atquc ita continuatur corpus in eodcm augmentationis graduabique dimintitionc ; vidclicct pro-
pterianguinis fucceflionem,qux oritur ab hifce nucrimcntl clcmentis; quorum quidcm naturali in
fanguinepr.^dominationecomplcxioncsabinviccmdift"crentespr(3crcantui:Unde,fibiIis propter
hepatisproclivitatemadhujufmodihumoris generationcmdominium habucritin fanguine,ho-
minemracitnatilralitcrbihofumfcucholericum,fipituitapituito("um,&:lihKlanch6lianielancho-
licum; At vcro,(i adio hcpatis tcndat .-cd mediocritaccm, complcxionem prouucir (anguineam ; Et
tamencujufcunquecomplexionis fucrichomo , vaia ordinahtur a creatoie pto nimiacujushbct
humoris pr.xdomin.antis fuperflciitate,qualia funt cifta felhs^Lien, Vcntriculus, Intcftina & Vcfica.
His igitut luculenter docemur , quod verahujus noftri demonftracionis ocularis fpeculationc fa-
fciUimum fit intclligcre,quid fit fanguis.quid pituita, quid mclancholia, &
tandem ( quod quidem
umnium difficillimum eft quid)(it illud occuitum cocli myfterium , quo vita prbionga-
tur &
nutritu r in corpore humano.Dc hoc dehiquc cxperimcntalifc-
creto divina faventcgratia mcntionera aftlueiitcr&
copiofe/«o/«£0faciemus:
SECTIO-
.
De Principiis Tertianis. . /
(A^^<î^.
SECTldl<Tis" I.
PORTIONIS II,
PARS III;
TEFltlANIS MAGROEf
MICROCOSMi PRINCIPIIS. HOC
feST;DE C AUS IS METEOROLOGI-. •
cisj&c compbfitiorii propinquioribus
C A 1' I;
beEthnicomm H^hilofophorum C^ Medicorum fnncipijs ^ ^ quod ip/i frinctpid

incredidignorarent Dep7'incipijs tertianis,/eu corporibus imperfecie mijits
.
cotnpofitioni proxtmis yCjû£ meteora dicuntur. T>emonJirati(i

clara corporis imperfeSie mifit naturam
indicans.
•" '
. * ^ -,-, »*•.,"-."_•''_.
e
*
i!^^,r?^5^ E Principijs primarijs fcu Metaphyhcis atque increatis Similiter de illis fc-
:
^
cundaiijs feu Phylicis &:creatisjex quibusdua^quahcatespiimarianempe
v,;7 cahdiras & frigiditas cxurgunr.atque itcrum mutua earum adione , afia:
dux quahtates magis pallivsE humiditas fcilicet &
ficcitas producuntur,
quarum'adtione & paluonead invicem illa: quatuor fubftantis procrean-
mundo, qua; Elementa communiter dicuntur; fermonem fitis aper-
rur in
tum atque perlpicuum in pr^cedentibiis quidem jecimus.' Ethnid in
principijsrerumprimarijs acque incf^âtis nunquam vel faltcm valde parce
vcrfatifunc, unJc ctjam fadum eftquodipfi de fecundarijs Pfincipijs tan-
quamc«ecidccoloribusrcferre folerent.nonnulhCinquamJperpaucisfolummodoexceptis/qui-
bus ob divinam eorumin principijs abftrufis &
myfticis infpectronem divinitatis titulus attributus
cft. Ariftotcles igitur de Pr-iricipijs fuis more obrfcuro cecinit,fub velo &
peplo quafi obfcuro vera
& primaria fundamcnta Phyfica, Tehebras nempe j Aquas & Luccm
& de illis fiib no-
reipicicns ,
minibusPavationisMatcri^&; Formsetraftans : atvcroprincipiaillaprimaria &increaca ignora-
bat,quippequi muiadumincrcatum &
a;tcrrium exiftimabar. Galcnus Hippocrates prindpia &
fuaprimariafccerunrquatuorfumm.is qualitatesvidehcctfummamcaliditaccm, frigiditaterii.hu-
miditatem&ficcuacem, quasquidem qaaIitafcs,fimaieriiEinfint,quatuoreIementaconftituerc
quiraadmodum ex fcripcis fuis apparet j illa fumrna atque in-
aflevcranter dicunt. Ira ut hi ctjam (
crcataprincipia,cxquibusomniaprimordi.iliterfuntfada,ncfciverint,necquidemTericbras,Lu-
cem &Aquam fcxquibusqualitates prxdidx quatuorfunt produdlx j rcfpexerint. Atque hxc
erattanta:fcicntiafum,atquectjamtamPhilofophixquamMedicin3:incerritudinisatqueincon,-
ftantix rario.quonianr fcihcec ignoraris Principijs feu caufisincreatis feu Archctypicis de Principia-
tisfeucaufatis ritcjudicarcimpoffibilcquidemcft. Nosautemex priorum principiorum ab uno
foncepromananciuni, revelarionc doccmur aliaefie adhucprincipiacompletxcompofirionifeu
corporipcrfede mifto magis p'ropinqua.quam aut Tencbrae aut Lux aut Aqua, aut Tcrra aut ignis
autfphxrahumiditatis, qux funt tria clemcnta compofirionis. Nam utvidcmusquodinprima
crcationc,altcrifas feu angch compoficio,immo certe &
torius mundi coDfiftenria,videlicct Lux &
Aqiua
178 ISect. I. PoRT. II. Pars III.
Aqua(on.-?faciuntdiialitatem) ab unitatcpiocreatxfunt.itaetjam dicimusquod infimplicitate e-
lementorum ad mixdonem impcikdam fiat progrcflio priujquani adcompofitionis pcrfedlio-
nem.icccdendumcft.LItigicurabcllcntiamonadis ad dualitaccm,vidclicetLucem (Jv: Aquamad
pcrfeftammundiin trinitatisfimilicudmccreationcmfaiitacftprogrcflio: ficctjamcxlucc&raqua
taiT) tencbrofa quam clara factum cft ccelum Sc tcrra,cx quibus triaclcmenta ('quae alij ficiunt qua-
tuor J derivantur. Similiter ex horum clementorum uno non fit mixtio , multo minus compofitio,
qua: mixtioneincomplctaperfeftiorcxiftit. Exduobusvero& nonnunquam ex tribus fieri folet
mixrio illa mcdia qucc «deo imperfedba dicitur.utpotc qua: ad coitipofitionis complcmcntum non-
dum pervenit.LIndc iinpcrtedie miftum illud proprie a Philofophis nuncupatur quod rnedium eft
intcr exadam elcmentorum complctam corum inixtioi^m quam compofitio-
fimplicitatcm Sc
ncm hand impropricappcUamus.Sat igitur liquido patetquod impcrfefte mixtum propinquius fit
fimplicitati clcmcntorum quam cxadte compofitilm & per conlcqucns fequitur quod ilt princi-
,
piumcompofitoviciniusquameftipfum elcmcntum. Veibigratiaadnumcri ternaiij prodiiftio-

nem vidimus quod numerus binarius fit caufa propinquior quam unit.s A' hxc cft rr.tio quod tlua-
htaspronumcro impcff-c^ftohabcturjquatenuscitmcdiumintcrptltctbiflimam fimplicitatcm&:
exadbiflimam compofitioncm ex unitatibusfa<5bani. Sic quidcm clcmcnfum eft quafi unum cujus
duplatione mixtum impcrfe(ftc procrcari folet & tamen nihilominuscx camixtionc, labore & in •
:
duftria NatUr^ , cbmpofitrj complcta &: pcrfcftagcncranofieri aflolet Dcfieiencc vcioilla com- :
pohtionc fitftatimredudioimmcdiateinpropiHquiusfuum principium five impcrfcdle miftum,

quodquidcmalTiducinrcruriicorruptibncacîdcrtcompertumeft. Hinc igitur liiculentcr con-
ftat tam compodtionis gcnerationcm quam corruptioncm ab illo mc.lio impcrfcfto movcre & in
illudiin(uinreûrrerc:Undeaxiom.ihocal'hilofophisrotiescbuccinatum.Na//rffffp<'rjmco»ipo//M
dijfolutio,nifiprituinprimamfi(ammateriam , hoc e^ ,proxim.m & magU propmquamfuam origDiem reducatur.
Eftcigomomni gencrarionc progrcirioarerrriinoa quopermedium ad terminum ad quemhoC
modo.
Imperf mixtum.
Simplex Element. O- O O Compofitio perfedba.
i
Term. a quo. Medium. Tcrm.adquem.
Vel morefphsericopoteft iliud hocmodocxadiusdefciibi,ubiviatamgenerationisquani
cdrruptionis apertc explicatur.
Mcrldics,
Occidens.
I.
Efttcrminusaquo.j.Eftterminusadqucmingeneratione.Atveroincbrruprlbnt. J.Eft
terminus a quo ut i. Occidcncalic cft cjus termimis ad qucm. Sic Oiicnte Luna crcfcir & fluit marci
quoufque illa pcrveniat ad punCtum mcridiei a quo decUnancc Luna
; vfque ad Occafum rcfluic &
decrclcit. Sic multiphcacione &
audhone fit gcncracid. fic defcaione Sc dccremcnto fitierum
corruptio.ProgrtiriocrgoinGcncrationc fit a pcrfcaionc fimplici 1. Oricntalis ad vigorcm
fcu
pcrfcaioncm complctam j. in Mcridic, perimperfcclc mixtum z. atqUc irafircxaftacompofiti
gencrario Ubi videmus i. loco & numero efl^c propinquiora ad
j. quam i. Unde i. Orientalc diai
;
poteftpnncipium remotum in compohtionc fcugcneratione & i.principiumpro«imum

cjufdcm.
Simi-
De Principiis Tertianis. 170
Similiterviceverfiin recefliia compofitioneadlimphcitateninecerreeftutrediidio
fiat'pnmum
a^Cquodertterminusaquo incoiiuptionismotu)in i.impeifeaemixtumpriufquamad i.Oc-
cidentaleietrogredi qucar.quodi.efttcrminusfimplicitatis: nammotusa termino adquemtum
dire6luscum6iretrogiadusfierinonpoteft,peridemmcdiumnonfiattranfitus.
C A P. II.
ôdjêrma cmtislihet compo/ittjit corptts imperfeSie mtjlHmi
^ fer confiquens de natura êteororum

Macrocojmi.
INnumeroigiturcorporumhujufinodiimperfedemiftorum ea recenfcri videntur rerum com-

pofitarumprincipiaqu£EContinenturinteripfaelementa&corporacompleteelementata,acfiint
propxieillacorporafivcvifibiliafiveinvifibilia,qu3:additionepartiumautperfe(aionehoceftmo-
tucompletOjVidehcctaterminoaquoad qucmconftituunt atque generant corpora perfeftemi-
ftataraanimahaquamvegctabilia&mincraha. Quid enim ahuderatremotametalhvclahcuius
alterius mineralis mateiia feu principium proximum quam fumus feu aqua fubtiliata cum iane
mi-
fta ? quidproxima ; Nonne fulphur &argentum vivum hoc eft vapor cum exhalatione miftus >
Qu.Enam eftprima animalisnaturaprastcraquam&lucem ? &quselecundanifiaerfenfumus te-
nuis&ignisoccultus:quxproxima& ultima caufaJnonnefperma feuvapor grollus it^nem fub-
tilem includcns infuo coipore condenfato? At hoc Iperma eft illud corpus imperfetle miftum
quodimmediate tranfit in naturam compofitionisperfedta:. Nec certe difterre videtur mateiia ve-
getabilisfeucaufacorporisvegetativitamremotaquamproximaabillareianimahs,nifiineoquod
h3Ec fit magis aerca &c ignea, illa vero de aquaplus participat , quemadmodum ea mineralis portio-
&
nem fuam majdrem de aqua gravi terreftri iibi vendicare videtur. At vero horum perfeifte mifto-
rum materia cft kmper ipecie eadem videlicet aqua,que aut gioffitie,aut (ub tihcate in pai tium fua-
rumnumerodifferrevidetur. FormaautemagenseftdelubtihtatcigniscujusprEfentiamajoriaut
minori materia quidem fpeimatica fir vel groffior vcl fubtiiior , &
per conlequens fccundum pro-
portionemfuamconftituitautanimal,auc plant.-im aut minerale.
,
Ex quibus luculenter conftat quod fperma ( quod eft proxima impetfedle mixti raatetia feu
principium ejufdem lei teitianum quam immediate conftituit j fit coipusimperfedre miftum hoc
eftmedia quafi tubftantia inter elementum a quomovetur &
elementatumexadcmiftumquod
immediateprocreare&peificerepergicinfuo motu,atqueutabunitateadtrinitatemeftmotusa
fimplicipertcdioneadpcifetfemiftumjitanecefre eft,ut hicmotuspiogrediaturpermcdiumfinc
quonullaeftmenfuraabfoluta At vero quoniamduahtasdicitur numerusimpeifeftus, utpotc
:
qusmedium eft inter i.&^.fcd medietatem in fuaproportione non habet quatenus duo folummo-
doterminialTignanturinter i. &2. Sicctjam fequiturquodipermafitquaficoipusimpeifecftum
velimperfedemiftuminterfimplexelementum & complete mifcendum confiftens. Sunt eic»o
fpermatarerumomnium fquaiprincipia ultima &tertiana appellamus) corporailla intermedia
feuimperfede mifta & quafi fumi vel vapores feu exhalationes illa denfaeacvifibilesfafta^&fi-
mulinformanubisvelnubccularfpiflioris veltenuiorisrcduftacquiePhilofophinon infulfe mc-
leoradixerunt.eo quodplcrumquefubIimiterinaereelevantur,cujufmodiquidcm corporadefi-
niunt effe corpora imperfecte mifl:a,ajuntque eain aere vi ftellarum exfumo ( quem duplicem fa-
ciuntvaporemnempe&exhalationemêffegenita. Hinc igiturdocemur quodomnisresexcle-
mentis compofita ellet primordialiter ex illa media fubftantia qu£B vocatur corpus imperfefte mi-
ftum,hoceft, in mediomotu exiftens inter perfedbam fimphcitatem&completam compofitio-
nem. At vero diligenter confiderare debemus,quod Ci corpus hujufmodi imperfede miftuin cflet
pincipium in rei compofit£E generatione &produdione ptimum , neceffe etjam foret ut in hane i-
pfammateriamfeufubftantiammediam.eompofitam, corruptioneopcrante, itetum revertatur
juxta illud veterum fapienrum fupra aliegatum.-Ffrd rerum ommum dtjfolutio eH ipfarufn inprtmam&prol
tmqum materiam reduUto.
Quod quidem ni fieret,impofTibile eflfet ut compofitio aliqua, refolutione & putrefadlione
praedominantibus.permediuminquatuorfua elementa primaria retrogr^^deretur; nam impofii-
bileeftremcare aterminoingenerationead quemadillumaquo, nififit per mediumterminum
imperfedtionis:Sicenim,fuamvidelicctperfed:ionen>exuendo &in imperfedtionem rurfuspro-
grediendo(Iaxis compofitionis habenisjtabefcit&paulatim deftruiturperfeftemiftum;namin
omnicorruptione, res corruptioniobnoxiarefolvitur prius in naturam fpermatis tam mafculini
quam foeminini per quam in generationc tranfibat ad compofirionis complemen tum,tametfi pro-
pter
êfjisM ^
jgo Sect. I. PoRT. II. Pars III.
pter corruptionis molcm & maflam in vera fpermatis primordialis forma & fubftantia non difccr»
natur.
Scd tamcn nihilominusquodrcsfefeitahabeat nosdocct cxperientia ipfa in putrcfaftione
naturaliTanitntici,cu)usl"pcima,Iicctcorporeinterraputrcfai5lo,nonappareat,abefFcc1utamen
docemurquod granuin lUud coiruptione rcducatur in pra:ftanciirimam iUam naturam fpermati-
praceunte.magnetita quadam vi trahit ad le vittutem multiplica-
ca cuj us libertate,&: conuptionc
Soleocculto&fupcnonbus fpiritu tandem dignioti refurgatatque potcftate admodum
tivama
y randi in altum fublimttur. Hifce igitur perfpicue demonftcatur quod in & per mediam iftam
intiam.hoc cft per meteoron vel coipus impctfcde miftum , tam perfcdlio quam imperfedio
liibft
jelbe6tu<'encianonis , tamfinquam compolino (eu rcfolutio feu decompofitio , tam generatio
quam corrupcio,tam vita quam mors,coipGr;ilis,tam fanicas quam morbus cum Macrocofmo tum
etiam Microcofmo , hocque admirabdi divini adus m natura humida eftedtu & operanone
&
corponbusperk6icmiftisacciderefolet,quemadmodum in lubfequcncibusluculennusexphca-
bitur.
Manifcftum ergo eft quod imperfede miftum fit illud medium a quofit tranficus ad cxadam
pertcdicompoficigenerationem,&inquodmutataforma corrupcioneqne operante fitapunfto
gcnerationis ietrogLellio,ita uc in Macrocoimo rerum omnium fpermaca nihil aliud lint quam me-
teora qux men ilmtfumicondenfatione taliaappaientesqualiafunt: atque idco taminMacro-
quam in Microcofmo meteoia dici poHunt omnia hujufmodi macerialia imperfcda ex fumis u-
triufque"cnerisprocreata,quorumvehiculuminquofiibfiftunt,feuniareilludphilolophicumin
quo iiacant , cll Ipiticusille aereusomniamundimiraculacam manifcfta quamarcanapoftidens.
Quomodoautemineteoraiftatamoccultaquamperfpicua in Ipiritu Microcolmico vehantur in-
t\a fuo loco explicabitur,ubi etjam pariter dc illis
mundanis vetba hcet perpauca , ca tamen perlpi-
cua &i clarafacicmus.
C A P. III.
^Hodomne creatum ^genitum ,feucorruptum motum adfuam

perfeUionem aprmcipijspermedium meteorologi-
cumihoceJiimperfeSiemiftumac-
"
ceperit.
NUlluscrgofuitunquaminmundo,veIadcrcationemperfcftam,veladgenerationcm,veIad
corrupnonem motus,qui pcr medium meteorologicum , hoc eft imperfede miftum non c-
,
ratfadlus. Namiitadmelodi£ecompIcmcntumconfonantiammcdiam,intctnam&mmasperfc-
ftam requin lblet,fic etjam ad cicacioncm vidcmus numerum binarmni interponi inter creatoicm
&remcicatam,quocicatiuaillaadcicacionispcrfedionempcrducatur. Vcibi gratiaprogreirio-
neabunicaceincreatapcrvenimus ad dualitatem matcnam &formam,aquam6cluccmdenocan-
tem quarum unione mediance fpiritus ordinis ternan) vinculo,creatura completa ex clemcntis
,
,
iUispnmarijs, piiroo crcationisdicprocieata eft, quxforma angclicaeftpridita. Similiratione
intcrdualiiraccir. &ejus quadratum 4. incercedic}. quaseftquafi impcrfcftc miftum fcu mcdmm

intfri. tS:^. Talcergo cftfubftantiactElimedij cujus fubftantiaj.eftmatcria forma verocftbi-
,
nadusfupcrGasIcftis.-i.ergoad^.unitus datccelohuic nomenquintaecirentia;. Creaturapcrfeda

cxhiseftSol,&cxterx ftelIx,qua:quadrativicesaccomplent: SimihterSol &
StellaE fehabentui
corporaimpcrfcdemiftafeu ipfameccoraignitarefpedu corporuminfimiordims compofitionis

perfcd£clcmcntatE,inquibuscubicafcric rcpeiitur numcrus odonanus. Nam licetin feperfc-
tliflima fit miftio intct lucem &
fpiricumccrliEmpyrei ,tamcnrefpcdu angelica; compofitionis
diciturimperfedtamiftio.quatcnuseftmcdictasmotusintermonad^-mcteantcm&angclumcrca-
lum.cum lit miftio talisin via ad pcrfcclionem.
SimilicerformaccElimcdij, qua; cftccelifuperiorisintcgranatura, cum fpiritu tali,cft quaft
imperfe<ftc miftura feumeteoron refpciau pcrfedionis crcaturs ftellaris qus ex ea procrcatur &
pcificitur, quamvis in fua natura valdc fit perfcdaiatqui iterum ftella eodem modo le habet refpc
^'
ftucieatuiitctreftnsad cujus compofitioncm omnia concununt elemcnca. Et certe crcdoego

quodinpnmacteationc omnis crcaturaclcmencacaeftccprius ftella mcccorologicapriufquamin
crcaturs compofita: perfedtionem rcdadaerat.imo vero &
ipfc Adam mimus homo ab hujufmo-
di metcoio peifeaioncm,inlpitante unitatc acccpit. Quod autcm ad haimoniam

gcnerationis &;
corruptionis atnnct inicUigendum cft quod inter terminum a quo illum ad quem &
eftidem pla-
ncieipe^ûs.namjngcncrationc lic niotus a firoplicitatc elcmemoiuin pcimedium feu imperfc-
.Sl. '^^^^^^^^^^^^^^^îymsKuîi^JSB^^^^^
3
Dfi Principiis Tertianis'.
,gj
&e miflum ad miftionis pcrfedioncm qua: in genito reperitur» uti anrea didam eft
corruptionc feu reduftione compofminprima fua elementa neccfTe eft
, atqui eti amm
uttranfimsfiat prim
per iliud ipfum medium ieu imperfcde miftum quod erat lui generationis caufa
propinqua Sic e*r
jam videmus quod in mecallorum redudionem in prunam ipforum matcriam primum
, tranfcunt
inSulphur&argenmm vivumcxquibuseraurpnus , arqui etjam triticigranum infuum
fperma
corruptione redacaum eflpriufquam motu arculari in gloria &
abundantia exurgerc potuitfvid *
niusetjam in ipfoanimali quod necellefitut mediante corrtiptionepcr regionem
fpermaticam
tetrogrediaturejusnatura,partefquecjusnu:rimcntoaud:£infuaclementa per medium
impcrfe-
aumrevertanturadfuapnncipiaelementaua: QuibHs equidem viderc liceat qualis
fltelemen'
&
torum rotatio ad generationem corruptunem per media impcrfedte mifta & ,
quararione me-'
tcoraeademfmtcaufxtamgenerationis,viaj&augmentationisfeuconfcrvationisfanitatis,quam
corruptionis.decrementi fcu marcoris , moiborum &
denique mortis , fed quomodo hxc
fiunt &
qua ratione licet difficillimum videbitur dclarare
tame argumentis tam theofophicis
, lilud
q uam
quidemphilofophicis meu/fMexphcaturunacquerationibus fatisapertis faciUime
demonftratu*
tum fpero.
C i p. IV.
Ve meteoris humanis tamjj>mtualiks quamfin/ihilibus^per qu£ motusfit tam ad

generationem O" augmentatio-em quam adcorrupttonem e^ decremen"
tum: Etquodelementctam in macrocojmo quam mtcre-
cofmo afparenttjint m tmperfefiorum mi^
prum numero^
ADMicrocofmietjamtimintetniqtmexterniprocreationem duo, (quippe quorum unum

cft fpiricus forma humana imbutuiJc ahud cft corpusad compofitionisperfcdtioncm
produ»
ibum ) concurrere nulia erit dubitandi ccafiOjpraf eitim fi fn primo ordine animam rationalcm cx
fpiritu incellcdtuah & lucido mentis diox radio confilatam cxiftimaverimus qua mixtio
, eft me-»
diainter unicatemverbi &animam vit^m: Atquehinceft quoddixerit Mercur.Trifmeo.Ptw.iOi
*
mensinratione&rattotnamma&c.
Quisnihilominusniixciomedificetinfeiuperfecainima^tamenrefpedlumotusilliusada-
nimae humana: complementum a mcide creante , dici poteft impcrfedte miftum quatenus
eft in
mediaviaadperfe<aamanim2vitah;rocrcationeminhomine. Atque iterum fi gradum
fecun-
dum rcfpiciamus tunc percipiemus <od anima vitalis in corde ica fc habet ad naturam Empyreani
feufpiritumrationalemmentisradilluminatum, utcoeliputiftlmilpirituslucidus in
mundoad
naturam Sohs hoc eft,ut j.ad i.quiim cerminus pcrfeftus eft 4. Sic ctjam terminus hominis
;
in-
ternieftfpiritusaereus ^chercojui-usinquo vitafeuanima regnat; atque itainfpiritu
acreoter-
minaturanimae humanae miftio pfeda & pcr confequens anima vitahs five fpiritus iftiufmodi
confiderationc diciturimperfediJftioquatenusperfe confideracanondumpervenerit
ad com-
plementum hominis intcrnii& tren miftio e;us per fe (^ qua: eft ultimus terminus in primo gradu,
cft ejus miftio perfe6lifrima,ut dam eft. In homine ergo ita fe habc t anima ut Sol in ccelo
, hoc
cft medium inter terminum a qiî iHum ad quem : At vero hujufmodi hominis metco-interni
lon eftomniumperfe6lifrimuiluemadmodumilludSolisinmundo;inquoaPlatonicisanima
media dicitur regnare ; Nam uol mundireftifTime dcfiniripoteft cometa yivifica, lucida per*
inancnsuniverfimachinx,itaam&corin cujusvafcanimavitalispracipuc delitefcere
&
dignofi
citurr EtquamvisSolhicnofvarijs vidcturquandoqucecclipfibus &
mcteoris obfufcari , ut-
potcquinebulofofpirituundie circumduaus fxpicule videtur compati, nihilo minus
hoc fic
propteraefcamhominisintc t>afim,qu2nonalitcraptaeftmeteorisdenfis&obfcurisobtcne-
brari quam Sol cceU nubibu,'-"Duhs,& ecclipfibus ab oculis noftris abfcondipercipitur, tamen &
jiihilominusSolinfua natuônpatitur hujufmodi impedimenta fed quoad nos, &' refpedu
jnedijilliusquodeftiiiterfe|mcorporeum & objeaum lucidum , fcd de his alibi uberius-
Vi-
demuscrgoquomodoincjJonehominis interni imperfede mifta concurrant qus
, tamen a-
lio refpeau perfeaifTimaiicuntur habcrecompofitionem Nam quatenus funt in via a fim-
:
plicitatead profundioreiTmpofitionemdicunturimperfea:emiftaquoniam nondum ad

me-
tam perfcaionispertiger •quareaJmeteorainvifibilia haud incptccompararipofllintut infrd
luculenterdemonftrabit Ac hi quidem omnes termini in ipfo femine icu
gcrmine humano
5omprehendunturquoi»"l"o':« diftantiaicognitio, Philofopho quidem ftupido & fenfibili-
R bus
jgj, SeCT. I. PORT. II. PaRS in.
busSolisoculisimuenrinonconccditur/edcifohiramodoquiocuIis intelle£kus intcrnam reiM'
eftlpnicus illeinferiorquieft animi bafis*:
tuiaincontuerifolct: nam quod in fpcrmatevidetut
otuiiscondenfanoncnonmnnisobvmsquamnubesleunebuiaviiibilis qui antea erataerinvifi^.
Acquehicfpiritus viiibiliseft quafi corporisfctthominis cxterni fundamencum atque

mc-
bilis :
ceoromm iliorum omnium medium qua: in corporc^humano oriii folcnt: Hoc quidem totum
exacbllimenarravicHcrmes Pmaiid. lo.hifceinverbit: Rattemanma , ammamjpiriut,&jpmmtn
{orporeperveiiasartertxsquefangumwquHiffuftisanimalmdjitectet. Virtute crgo hujuslpiricus infeno-
ris aqua,proptcr &

nexum fuum inviolabilem cum aerc *vificatur movctur,^: denique terraob
c-
cum aqua' inque omnium centro molec immobiliter Mcnspermanens,tanquam

ius vicimtatcm ,
piinnismotorfpiritumincelled:ualem,quiitaanimatakxagitatanimammediam cujusmotuinci-
tatui Ipiutusintimusutipfetandcmhumores
tam flatilcntos &:vaporofos mvilibilcs quamqua-
tuoriliosvihbiles,live incoiporenaturaliter,iive prirtrnaturahrermfunc impellcic obfcrvacur:
Acquehicextacmotustamincicacionequamgeneraci ne &
taminauaione quain diminutione
rupcione quem uc natura: motus lemper tcidir vcl ad perfcdioncm, in fnnplicitateni
acquc coi , in
aauihitudinc vchid complctam compofitionem in nilcitudine a fimphcibus ita femper requiii

debccmcdium dcutioqiiecxtremo quodammodopa:icipans, fedmodo& rationcimpcrfedla,
quoniammnnerumbinaiiumrefpicic.
Quod autern ;td elcmenca utriufque mundiattictea quidem ipfa quatcnusnon luntfim-
plicia m luimcro imperfeftorum miftorum.feu
meteoirum recitari pofTunc, nam in Macrocofmo
lencbrasprimaiias ad centrura repercuiras pro vero ehnento rcrra: a:ftimamus per Alcph aCa-
bahftis exprcflas, & Aquas purificatas &abijstenebrvalchimia divinaaboriîneexcradtas.tam
fubtilcsCk fpiritualesleuacrcas,quamgronas&magisWbiIespro verahumidicacis fphaerahabe-

musfubhieroglyphicis MenTQ&nfigniftcata, &: Lu:dvnccra primo die creata prounicoigne
puroreputamusin hocmundoqucmCabahftxperhierilyphicum -^ Shin notaverunc. Atve-
fimpliciratU; pmicate recediint proprer majorem
ro quoniam elcmcntavulgariaabhujufmodi
mixtioncm ideoea in iocolniperfcdlorum miftorani leumeceoro-
autminorem unius cum alio
rumhabcmus,quaccnusexcefleruntgradumfimphcitatisiquodammodocompofitioncmquam-
hbct rcfpexcrunc. Sictcrraha:cnoftrapcrmifcetur
cum inibus heterogcncis qua: in creatione
quafiidencitas,&homogenia; aqus elcmcntum t\^x fragmentis polhiitur, imo vcro &:
fuaerac
quandoque fubijcicur ur m tonitru viderdceat ignifque purus nulhbi reperitur,
lencis inliilcibus ,
confufa & impfetle mifta efle videntur ûnumq; clc-

omniaquc fcrc mundi pnncipia quoad nos
mentuminaltcriusrotarenacuramgeftucvidetur,quoufqi)incorpusceiTeftreredLicacurilIudque
tandem corruptionc difiundumînidquodpriuscratretroêdi&remcare giadibuiquc diirohi-
deproperarc animadverritur: atque ica capWham caudam comedere dicitur,
tionircquificis
morulquc fphxuoi tcrmino a quo ad cerminum ad quem «e illo tandem in illum itcrum a quo
; a
Cqui qmdcm cft

&
mundi feunatura: curfus oibiculansadgeneiionem corruptionem; femperm
mundoagcreobfcrvatur. \
QiudetjamdeelementishumanisaUudeftcenfendumqmutapuritatelongiusfintremo-
taquam illamundana & perconlcquens pro imperfefte miflKnt habenda ad compofitionciu
nropinquiusaccedentianacurifquemetcororumviciniora,hocL tam in generationis elementis
quamin nutritionisintelligendum cft? Namutimprimiscumlthumanxgeneracionis incipia-
musjincjusprincipio fpcrma humanum formam
compoiicoaibere acque etjam materix ho-
minis externi fundamenta ftatuere videmus :

homo aucem int\us Ccujus bafis cft fpiritus ac-
materia fpermatis vifibifis) libi fimile exUorum regionibus magnctica
rcus condcnfatus feu
faculcateatcrahcns,cxcendic fpirirum fpcrmatis vilibilem ipiumWntem &
continentem, at-
datyehiculo fuo vilibih qua etjam fibi fimilem aerenjl leaHicit, undc aermafliex-
quc ita vitam
terior aflidueattradus proptcr aeris externi &
mundam cruditaten\frigiditatem condenfatur ia
humorem planc aqueum qui pituita dicitur & illa
tandem terreali^te majori aut minori in car-
fubftanciam rcdigitut Mmus ergo quod fperma fuic
neam nervcam, cartilagineam aut ofleam :
primu's mcteorologta; gencrativx

gradus mixtus ex fpiritu aereo & a^reo.feu igneo, fecundus e-
ratpicuitacoaaquxcftfanguis,velcrudaqua:phIegma diciturmqiûidem mifto impcrfeao,
vcrlicelementummagismagifquc adperfcaionismediumquxclt ûs: ita ut fanguis eft im-
foermavilibile feyminum a quo& corpus
perfcdummiftionis mgeneratione vidclicetinter
humanum ecjam in geniti nutritionc
: acque
cft mcdium mtcr chilumVarnem : cumex chilo ori-
turfanguisquicftchiIusfecundomodoconco(aus,&extcrtiafanguin,fl-ationc,unionefcihcct,
aflimilacione &
coagulacione fit caro &
quae ex carne derivantur &Vriuntur: Quod autem
maflâ &
impcrfedc mifta patet , eo (^ non eft fimplex clc-
fpcrma fit mctcoron quafi
nec res perfcde compofita adhuc genita, fed
res aUjlicibus clementis or-
mentum per fe ,
la & in via ad gcncrationem movens , ita quidem vidcmus quodtiubc mundi majoris
»
poten*
De Principiis Tertiakis. ipj
potcntiaineftgenciativa &(pcrmatica omnium vcgetabilium juxtaillud,E.vo(/.ii. i4.&i8.<iij.&:
i^.iyPfalm.î.io.lob.Âo.&altbi: qusquidemnubesfehabctm magnonnindoutfpermainmi»
noricumamba;lmtnihilaliud,quamaercondenfatus cujurmodi erj.imeft aqua illa ciofla exar^
:
gento vivo&ililphuremiftocx quo canquam ex imperfede mifto (cu caulaproninqua ficcom-

policio mecallica.
Intelligendumergocftfeduloquodrpcrmainanimali (emcnfengranum in vcoetabile,imo
vero & ip(a niibcs ( qus adhuc eft vcgccabihum caufa rem otior
, acquc aqua groda quse
cft mecal-
lorum matcr , nihii ahud funt quam Sulphur magis auc minus proportionacum in propno iuo
Mcrcurioqusquidemambomiftanihil (uncprxtcrmeccoronauc impcrfetlemiftmTi,hoceftfub-
lunatumincergroftumcompoficumad quodcendit,&£tenui(limalimpliciaa quibustanquam ter-
minisaquibusdcrivacur. Scd jam uc ad meteora nutritionis & auCtionis tamremotiora quam
propinquiorarevertaiiiur,dicimusquodchilus invcntriculo ica fe habcc in Microcoiino ut nu-
bes inventreMacroco(mi,atqueutexpcrienciadod;ividcmusquodnubesconfleturcx majoti a-
quxquancicatecum minoribus ignis^&teiraacquefpiritusacrei , utiinnube tonitruali videre li-
ccatjinqua lapis, fulgur& fpiricusmirabihscontinctur; itaquideminchilo potentiaiiccrterrca
melancholiatamnaturalisquampra;tcrnaturam,atqueccjam bilis calis, ac candcm (an"uisverus
atqucexquiiicuscontinentur, quaj omnia multitudineaqifarumteguntur& fubmcrguntut chih
feu pituics locum occupancium; atque ita toca hac maira foiciori digeftionc in fanguincm rubicun-
dum tran(mutatur,quod etjam in ipfa nube nonnunquam accidcre vidcmus in cceIo acreo Por- .-
roecjamquomodovirtucedivinaaquaeinfanguinemconvertipollinc doccmur ,Pfalm.io(.ic).ln-

eftetjaminhac ma(Ia,vcntus,flatus, Scvapor quiexejus ventiefacillimecaloreanimalicxcitance
cliciuntur.
Denique pcr (ecundam animalis digcftionem elementa hxc animalia feccrnuntur ab in-
viccm quarum cholera fcu bilis flava igncam pra fe ferens naturam in fcllis vaiculum cfFundi-
tui',inelancholiafeubilisacraahcneattrahitur,&pituitafcupars(ero(ioradrcncspcnetratfaneuif-
quc nondum (yncere expurgitus univer(um inigatcorpusper vcnarum rivulos. Hic crgo pacet
luculcnccrquodquilibcchorumhumorumnon(int(implicia clemenca (cdmifta fecund.£ condi-
tioniscxillismundanisquceinprimogradumiftionisdcceftcruntaveraclemencorumlimplicitace.
Unde licec in animale bilis clcmento ignis comparetur tamen hocfic nonquodiimplcx (ic ele-
mentum,(edquatenus magisparticipatdenaturaignis,nam ejusbaiisefthumor aqucus qualicace
jgnis,quaabundacfubcilisfadusj cjusveroforraacftiiibftanciaigncain aercdcnfo ranquampro-
prio fuo vehiculo narans. Llndc pacec quod imperfcdidima (ic hujus humoiis miftio , &: per con-
lequcns loco nubis ignc;e live fulgidje habcri,cujus prxfencia ucpludmum naturales producuncur
in mundocfFe^flus tempufque gracum promicticur , (ic ecjam hoc elemcntum magna producit
corpori atque fanitati cjuldcm commoda. At vero quandoque fe habct ut fulgura 8c corut-
cacioncs,i?<: comcc2,& hujufmodi alia meteora ignita corpora male afiiciant , nonnunquam cciam
c^lifaciemrubc-dinc&flavcdineringitigncavisaeriscommotionem &c vcntorum excicationem
futurampromiccens, quemadmodum etjamignis hicbiliofus fiin motufuonaturali impediatur
i(5l:ericiatcjedacucim&lupcrficiemcoiporistingereafrolet,flatufque&: perrurbationcsineocxjjTi-f
tare & hujufmodi alia: Atque hic quidem Leftorem certiorem fien volumusquod urclcmtn-
tumignisinfuafubftantiacontradavilibiliain mundoprodurit meteoia , verbi giatia comccas,
fulgnra,coru(cationes,lampadcs,capraE lalcanccs,ignes fatuos &c. Sic crjam bilis pixccrnacnialicer
atFc<5tus incorpore producic meceora condicionc &
colore talia qualia ipfa eft. Verbi giacia iiiflam.-
mationes,idtcticias,guttamto(aceam,Dy(enteriam&c. SimiliterucclcmCnciignisinvilibilisfub-
ftantia in comecx maflam vifibilem auc hujufmodi altctius metcori vifibilis concradta,incccora in-
vilibihagcnerarcfolecinacre.quibusnonmodoacr ipfeinficicur, (ed erjam vegctabiha malcaffi-
ciuntur,animaliapeftecorripiuntur,famefqueterraEproducitur&infinicaaliaincoinmodamundo
indcoriuntuf.-codcmplanemodoresita fefchabetinmeceoiisinvilibihbusexhoc vifibftimecco-
ro malevole difpodto in microcofmicorpore cxhalacis,videl.peftes,fcbres cujufq; gcneris vario- ,
la: Pcripneumonis, Pleuritides &

infinitaaHaaccidentiahujufmodi.-Hocccjam&idcmdicipo-
teftdcMclanchohaEtammanifcftcquamocculteprsternaturamopcrantiseftedibus, atq; eiiain
deillisPiruit3EatqueSanguinismalemifti,quorummalcdi(poficoruin cum vaponbus concaîofis
lcucorrumpencibustumfiibftantiaacqualitatemanifefta, mifera: produci (olentinmundoiPii-
tudincs,qucmadmodumexvenenataterrae&aquarum in aliquibus mundi locis difpofiiioncvi-
dere liceat.Poiroecjam prster id quod fuperius diduin eft apparet quod eJemcnta quxjam rcpe-
riunturimpurafint&a primarijsnaturisremota, quoniam Elcmenca infuafimplicitacefLinxexa-
qua&lucisportionibuSjitautinferioraduoquatenusluceminusabundantpafliva dicuncur(iipe-
riora vcroadiva.-Sicctjam fe habet coElorum fubftantia.nam fubftancia cceli ichcrei (it ex fiibftjn-
tia C(3Eh Empyrei qui ci loco formaE infervit& dicitur Mittaton fcu anima in undi: pafli va vero eius
pais eft portio media aquarura fimpUcium finc refpedu compoficionis illius cumfbrmaaliqua.
R 2 Deinde
.
'^94- Sect. I. PoRT.II. ParsIII.

Dcinde magis deorfum dcfccndcndo fubllantia cosli medij cft quafiformafubftantiiaquaruiti
ccclimfimi c]ux cft infima pars fpiricus five aquae univcrlalis,undc liquct quod ut forma parcis aqus
fupenons lit purilllma quatenus immediatc dcrivatur apraeleniia Dei & cii lux incrcata , ita forma
(cu lux cccli aethcrei icu medij cft minus pura quatcnus nihil aiiud eft quam lux creata feu puriirimus
ccEhfuperiorisipiritushicis mcreataeradijsornatus,qua:itaagitcum lubftantiaaqueacoehmedijut
mas cum foemina. Simihter fopma coch ciementahs cft compolitacx fubftantia coeh Empyrci & e-
jusforma&luLftantiacraftioricoehmedij qusedicicur fpiritus xthcrcus,ita vt aquaeparsmfima lit
triphcismixtionisvidelicctexformaincreata, feuluccpuriinmafubftantiam cceh Empyrei mfor-
mantc,&;cxmatcriahumidacoehmedij, qux omneslocoformi ei infcrviunt,&:tandemexftib-
ftantia denialibipropnaquxrcipcdluejuldcmformscdiftinguiturmelemciua quatuor leu iphx-
ras tresjvidclicer Igncm, Aercm, Aquam.Tcrramjvcl Ipha^ram ignis, humiditatis & tcrrx ita ut re- ,
<Se aPhiiofophisdiciturquodccehmingitinclcmencapallivaquorum matrix eftipla cerranona-

literc|uamgallus ingallinam,autir.asmtoeminam.
Videmus ergo (ecundum id quod didum cft quod totus fpiritus mundanus dicipoftjt imper-
fccle miftum reipeftu corpcrisex quatuor elcmentis compohti,quamvisrevcra;n lc pcrkdlirtime
miftaeft:cochEmpyrcifubftanriaexluceprim£eemanacionis, &lualimplicillimalubftanciaminus
perfeftcmiftaeftcQelimedijfubftantia&minimeillaclementorum Nam quo proftindiusluxre
;
vcra immcrgitur in ab yfto tcnebrolo eo imperfciflior &: muhiformior eft ejus in mixtione unio:Sed
tamcn impcrfccfle mixtum a Philofophis intelligitur illud quod eft in via ad coniplctam compoli-
tioncm ex quatuor.fcd tamen ad metam perfcdionis in compofit'one nondum pervcnit.
Elcmentaergoproptcrrationcsfupraallegatasmixcalunt quatcnus eorum formaeftcxdu-
phcifubftantiaduorumccelorumfuperiorum &:hicisnmplicilllmarportionc,(Scimpertc(n:adicuur
hxcmixtioquoniamadmedietatemcomplcmencicorporiscompoliciliveiit creatu hvegcnitum,
nondum pervcnit:Simpliciaeigo a Philolbphis dicuncur Elcmenca, no-n quod fuapuricacc xqui-
,
parenraucfubftancixcoeh EmpyreiaucillixthereitScdquatcnuscxrebuslubhmaribusprolimpli-
cioribushabcntur.EttamenhajcquardicodecoeloEmpyreo AEihcreo &
eiemcntan non conci-
piomorevulgari, nam hxcomnesfubftanrix funtetjamfupcrterram: noncnim dicimusEpilco-
pum lublimacum auc mcceorizatum eireeo raodo quo vulgus,rcs in lublimioribus ccjclorum mun-
&
danorum locis cxpedlans lcd ipfum dignitate honorc exaitatum intelligimus,quam vis candcm
:
diftantiamfempertenetluper terram.Sicplumbumimpurum diucurnicace cempons ihauriperfe-

^tioncm tranfit &
lubhmatur,& tamen nihilominus a luo loco non elevatur.Sed ad rem redcundo
relpcdiuuniveriaecoeloiumfubftanciXjElemciainfcriorafeufublunarjaimpertccte mifta dicipol-
func ecjam in compolicione pcr fe confideraca,led in primogradu mixtx dicuncur. Aêceora dicun-
lurimpcrfedlcmiftalecundiordinis quiainmediolunt interelemcnta quibus primiis gradus tet-
miniaquoattnbuirur&compolicumeleraencatum. Sicquandofubftantialpiritusmundiinferio-
ris inflamraati,hoc cft elemenci ignis porrio tranlu in aerera , duplici hac fubftacia producuntui co-
metx&cxtera meteoraignita,utcapr.rlaltantes,ftellxcadcntes,corulcationcs&c. Sicjusportio

cum aqua in vol vicur,ronirrua & lulguia duplici hac mixtione producuncur &c. Ubi aCtus m .lere
eft (piricus fphxrx ignisinflammatus humidumque aeris patuur Vel aqua nubis fulbnet aiflioncs
:
tamaerisquamignis;undcfpiritusMercurialisabaeredepiomptuseftignca:lucis vehiculum,un-
de tam materia quam forma fulguris deri vantur.
C A P. V.
T)egradibm meteororum ,feu tmperfeSie mijiorum yarijs priuûam adcompo^-
tionij cemplementumperyemtur : Et quodprimuj gradusjit cauja
immediatagradus fequentis
UThmedij,atque
in pr£ccdentibus di(flum atquc declaratum eft quod fubftantia coeli Empyrei fit anima vera ccr-
itcrumcjusfubftantiafitanimacoehinfimiatque eorum omniumorigofituni-
tas in Deo,ficetjam quodlibet meteororura prascedens eft quafi anima &vita illius immcdiate fub-
mixtum,quoium omnium origo eft terminus a quo, feufimplcxelemc-

fequentis in via ad peifedte
tumilluddquoderivatur, nomenque&elleluum prscipuumaccipit: Vcrbi gratiain meteoroi-
gniro videmus priraum principium clTe purum elementum ignis , deinde , fecundus gradus cft (pu-
riumelementumleuprimusmiftionisgradus qui communiter appellatur elementum ignis, nam
purumelementumabingeniohumanovixquidcm chcitur aut concipitur in rerum natura, tunc
gradustcrtiuscftinmixtionegro(lioriaerisîill cum igne&fitvifibilis cometaauthujufmodia-i
hud mcteoron.-Dcnique fe dilatando pcrgit atque in fenfibilioraelcmenta , utpote aqua terram, &
pcnetratin quibus fi ad corruptionem tcndit,malo,morbis,atquc peflimis evcntib. afficit , fi adgc-
nerationcm yivifico & bcnevolo modo ad comporitionisperfedlionem pcrgit .-Si igitur ad benefi-
cio»
. &
De Principiis Tertianis. Ig^

cium tcnditgenerat & confervat nec retrograde pcrgit quoulque ad compofiti perfe(flionem atti-
gerit, atiimalevoleprogreditur & fubito finebono finedeciinocaddiflbiutionem&deftru£tio»
ncm,facit etjam & totum lubjedum in quod penetrat ('etjamfi iliud efTet perfedte miftum ) in gra»
dumimperfedtionismixturajfux tcndereatqueinprincipiafuareduci: nam meteoronatqucejus
elcmentumtameftcauiacorruptionisquamgenerationis; tam compofitionisquamdilfolutionisi
eoque utitur Jeliova tam ad creaturae compolitjc beneficium quam maleficium Atque hoc idem :
videtur eiTc iilud a fapiente ehaccinamm.Creatura ignifDeoquifecitommafubferviens modoadpunitionem

intenditur contra it!jtfjlos,modo remittitur ad benefacientium ; Sap.i6. S imiliter ibi dicit,quod igni^ in nive
glacie habitet ipfis minime liquefacientibm , hic vsro e contrario ut alerentur iufii etiampropri<tfacultatis oblitus eH.
Namcreaturatibi&c. uzfupra. Atqae hoc etjam de meteoris ad alia elementapertinentibus dici foiet
cum pluvias iuas nonnunquam ad ruinam efFundit Deus utin diluvio & quandoque ad fertilita-
tem&benefaciendum. Dicimusigiturquodcompofitumincreatione ie habcbat ad radicemut
cubusad 2.quarein motu ad perfedte miftum hoc modo a radice i. cujus initium erat , i. progrcf- ,
fionc naturali procedimus.
Ingenerationeeftprogref. 8/-» 8.Efttcrminusaquo& t.
adquadratum
fio ^radicei. 6 "^ .^ '^Q^^ terminus adquemin corru-
^ •••^••«
4.&deeoadcubumfeuper- t^ ^ ..«'* i '•••-^^'o.
S
^^Cf-. ptionc.
fedemiftumS. •).
' ^.••••* • * a • f "•...^^/o,^
• .. • 1 • r • *.••
^^ «vi
^- .
i.Efttcrminusaquo& '"*-•* * ^ * ••••"' t^ In corruptione efttranfi-
8. terminus ad qucm in <*(?/. "••., • *-••''
, *t
tus a cubo S.adquadratum
^ quo fit in radicem z. re-
generatione. %^. '"••'•'^ 6 4.a
'^'
' folutio.
In qua quidem demonftratione incipiendoafiniftravidemus exadam progreifionem me-

teorologicaminterfimpHcillimum terminiu-naquo,nempei.&terminum cubicum numeriprio-
ris i.videlicet S.completam compofitionem denotantem interquos terminos variosvidemus mi-
ftiimperfedigradusquorum evidentiilimus confifljt in medio interradicem cubumquadra- &
tumdenotans.Primusergogradusmiftiincompletiefti.quircperiturinteri.&3. denotatquemi»
ftionem coeHpuriifirriinmundo &
ipiritus intelledtualis inhomine; Sed quoniam ulterius pro-
greditur ad compofitionem profundiffimam qu:E incuboconfiftit ad evidentioremadhuccom-

pofitionisgradumprocedimus , &tuncterminusaquoeft i.&c ille adquemeft^.&mediumfcu
imperfedemiftumeft^.Sicenimfehabetfubftantiacoelifupremiadillam ftellarum in macrocof-
mo & illam rationalis fpiri tus ad vitalem in nuicrocofmo.Pofteaj^.intercedit inter 4. 6.5c 6. inter &
5.&7.SedmanifeftifIimummediuminter4.&8.hoceftquadratum&fuumcubum eft 6. Sicqui-
demfehabentinmundo majori five meteora aerea, inter quatuor elementa
ccelo elementari &
corporacompIetecompofita,&in mundominorihumoresnaturales ad carne feiiperfeftiifimam
corporiscarnoficompofitionem.'quiquidemmotusconfiftitinnatuiaHhominis facultate,inqua
infima animê human^ portio nempe Ipiritus aereus praedominaturjCui humores five funt naturales
feuprxternaturamitaconcatenanturut ipfaaquaaeri, velaerigni velterra aquae hocqueglutine
naturx;Sed fihumoresfintnaturalcstuncprogrediturexadteadgenerationemab i. videlicctat.
ad S.Unitas ergo in mimdoformamdenotatfimpliceminmundofine materiajconfideratione , &
i.arguit materiam fine formic additione,fed ta^men Deum arguit defcendirTe in naturam humidam
3.indicat nexummaterixcumforma primaingenere,denotatqueconditionem cosleftem ^.uni-
verfammundi materiam aprsfentiaformaliin qUatuoreIementadiftributadecIatat,qu£eeft media
fcrcvia adcompofitionem&verusterminus aquoelementa imperfede mifta immediate oriun-
tur,& a quibus meteora mundana in numero quinario derivantur qui eft medietas completa in ge-
neratione videlicetinteri.& 8.&in j.meteoroeft magisigneum & fubtilcin 6. magisaereii quarc
etjam &(J.eft mediura inter quadratum&cubumin quoloco tanquam invehiculo fuoptoprio
meteoranafcunturtaminmacrocofmoquammicrocofmo, 7. arguitaquam in mundo vivificam
feu aquam nubis,& in microcofino fanguinem chili,qui eft meteoron nutritionis, vel fperma quod
eftmeteoronpropinquumingeneratione. Inmicrocofmiergo compofitione fitprogreifioaDeo
adfpiritumintclle<2:ualem • quoruniunionetefteTny5H£î^fitvitain • habensinfepotentiam
clementorum produâam in dupktione fpiritus primarij, * feu radicis in ; quorum miftione
oriturvaporofum primaemiftionismeteoron, quodeftmediuminter radicem & cubum &eft |

femeninvifibilearguensinclufum cujuscondenfationefitfperma vifibilequod eft vehiculum fc
minis iavifibilis quod per | exprimitur,eftque mcdium inter quadratum & cubum ; cui Ci fperma
R } iflulie-
'lg6 Sect. I, PORT. II. Pars Ili.
niulicbre additur,fit miftio impcrf eda quae cft pcrfeche fcctus compofitionis caufa propinquiP
illa
li.na pcr uiiimum gencrationis gradum denotata,qui cubi complcti pcricdionem xquat Atqj ita :
dciuicatur viam gradib.pertcctioais qui m

cxtremis reperiuntur quoi ii unus cft fimplicitatis pcrfc-
4cj:ncpc i.&alius cdpolitiomspcrtcd? videl.8.quieftultimusterminusgcneraciorus;&;m totohoo
pro^rcirumcteorataMacro-quaMicrocormifuntnaturalia&gencrationcproducentia:Atv.iihu-
nioreji metcorclogici iUi leu impcrfedlc mifta f"e habct praeternaturaliter ad compofitioncjtunc
qui
de ad corruptioncm tendunt &
per dilFolurionem ad radiccm propria per eadcm media contrario
iammododifpolirarcvcrticontenduntjundepcrfcdfumcompolitum S.piimum m 7.rcfoiviturj5c
7.in 6.Sc6.m (.Sc c.in ^.atquc ita retrogradicndo quoulquead radicem itcrum rcducatur tota com-
poiitio a qua prius deri vata eft.
At latiohujufmodiadionisdiverfiinnaturaoritur.abunitatisdifpolitione, nam radiorum
cjufdememiilioneatqueaCtusmanifeftationcfit gcnerationis complementum, radioiumque li-
lius contiactione in fc tit ageneracionc per contuibationem , ad diminuuonem is: compohti lan-
,
guocmretrogrellioad terminumaquofacfaeftprogrenio: atque hocquidem peroptimeexre-

gijl'ialmift.Everbisconlirmaturqu£lunthujufmDdi,P/4iw.i0 4.z8. EkocLin:tcreu:iirinolitgum(hic
ctemoms&:genczzzionisovdmtmindi\dix:)aperKn:emammfuainfa:unturbono (hiccompolititain
intcrni quam e.xterni nutritionis &
confcrvationis rauonem arguere vidctur. ) Abfcondente facum
fuatniomurbantur (hicigritudinis &infirmitatisoccafioaemdenotat ieumotus verfus corruptio-
nem Sc contra compofui naturam ) rectpiemefiirttum eorum txpirant ( hic mortis coiruptionis ccm- &
plementirationemnarrat&perfpiiitumaigujt radicemfeuhumidum vitae radicalcmin quod lux
divina ad vitx perfcCf lonem movebat. )
Quid eigo hoc Prophcts fermone luculentius au t efficacius cire poteft ad confirmandam i-
llamnoftramdocfrinam, feuprogrellioncm ad generationem Sc retiogteirioncm adcarrup tio-
nem 5 Hincdixitjob.io. 12. Vttaexercutflibemgntta:eniergame&vifitatto tuaconfervaritjptritum meuni:
Concurrit ergo bcnignitas lucida faciei Jchov.£ ad gcnerationem Ipiiitus ei propiij in quo tan-
quam vehicuiomovecur: AtquehocidemcftquodPlalmiftadicit, P/4/.J0.6. 1'itaudcsl l/eniToUntta
Iehov£.&:Pfal.ô.i^.Vttaprulongatu>e>ibenignttasDet.EtPfalm.i%,i(^. St tuiUufirailucernam meamlehova
Deusmeus,Jpknden:esefficiesteiiebrasmeas.StmtliterPfalm. j 1.17. Luciatfuaesttiafuperfervum tuum,ferra me
bcmgnitatetita: iicinhnitisalijsfacrarum litcrarum locis arguitur quod Deus abfolutiftima rerura
iimplicitaSjpuritas&unitasfitunicusillcSoldansvitamjgiatiam&gloriamcreaturis^cujusabfcn-
rianihilpra;tcrmiferias,morbi,&morscxpcdandafuntjuxtaiilud ]oh.io. 10. Jjiiemjperuntimihie-
wwfM/igtf^pralenciavcrofacieidivinilaEtitiamfccumatFertinexphcabilemlecundumilludP/k/. 4.
i.Luxfaciet lehovt matorem Utittam indtdttanimo mto &c.Et. PfaL 106. Quem vtjitabtt kbovafalutefuafrue-
tur bonum &fcclicttatcm ekclorumfuorum ut Utetur Utitiagentisjua. Contludimus igicur quod radix gc-
ner.itionis lit i.quadracum 4. cubus 8. & quodprimus giadus meteoroiogicus lcu imperfecl:a: mi-
ftionisfenfibihterapparcntisdebctcllc a 4. feueicmentisqui in ordine qmnario obfervatur qui
niedietatcmtenetintcri.radicem&8.cubum,&quod i. iimphciirima litprimus acfus& motor
tam in creationc quam in generationcqui univcrfum Ipiritum mundanum ad compolitioms crca-
turxcomplemcntummcitat, illumque ad taie opus informat ad confervandum ilJam iecundum
iuam fpecicmprjEfcnseft,undcetjam&ejusabfentiaiabiturcompofitionispcrfcdio&innihiium
qualircducitui.-AtquchicquidemnotatudignilTimumexiftimamus, quod Deusdicitur totvcfti-
menta induere in mundo per quot umtates penettat in mundo , unde quoniam ad crcaturi tcrre-
ftriscompolitioncmper numcrumcubicumfeuo(ffon3riumprolpicit,ergoctjanuotgradusnatu-
rae humida: attribuunturei per quos penetrarc voluerit ad compolitionis compicmeiuum.&prima
cjus vcftis videlicct i.eft natuia cceIi purilTimi quod Empyreum dicitur quod quidc vcftimcntum
,
diciturlux.UndediciturP/rfi.i04.i.quod/«A:y/rD«<i»J»<î«y<tt vefitmentum, fecundaeftj.feuSol qui

eftdefubftantiacceUmcdij:Undedicitur.Ef/>o/K»rf4fra>wf«/ttmy«ttTO»»So/f.Tcrnacft4.feuclcmcn-
ta uni verlalia.unde didum edfecit calum thronumfuum&terramfcabeUumpcdum ipfius.Quaizn cft ^.feu
mcteoron ignitum,unde di(flum cft.quod I«/wp4 ejfet tti columnaignts internociu. Quinta 6.feumete-
reonaereum,undediiffumeft,quodl«/;(»i'(J«frf//ttpO'4/«wnfJ.Scxta7.meteoronaquofum,imdcinve-
T\imm,PfaLioyiC).tiiibeinexpandit Deusprotegumento.Lz Pfal.io4.Dtnf£nubesvehtculumDii.Septimo &c
uitimo8.meteoronterrcum,namdiciturDftti/i4t»r4«»nc4/«gin<,i.Cbr««.(J.z.cî.R<^.8.ii.Etahbidi-
dzut y(\\iodaperieturterra&parittfalvatortm. Quisetiam ignoratDcum, corpus etjara humanum
<juod eft perfc(5fe miftum fibi eicgifle in tegumentii ? His igitur loas videmus quomodo Deus ora-
ncsprogrcirioniscompofitivitamincreationequamgencrarionc gradus inducrit ut ipfe fimpli-
dffimus cxiftcns homincm ad pcrfe(fli compahti tcrmmum pcrduceret , quo cum utriufque extre-
niiparticipem redderct,utipfeinfinufenfucxpcriens,fupcriora itidcra intclligendo capetetatque
contcmplaretur.
Cap,
)
t
De pRiNCtPiis TertianiS» ig^

C A P. VI;
§}upmodovarumixtionismundanxratioperoptim€ vxdttpUcispjramidii mex mttndanA
confi^
derationeelicipoteH : (^ de wra Pyramidum Phy(icaiuimJpecHCaiior?e.
NEccerteinquiiendaefthaecnatuiiEprogrefliomrolo magno & nuinenlo mundoiverum et-

jam in niotu cujuslibet crcaturs a termino a qUo ad illum ad quem;hoc eft pundo extrems
a
cruditatis ad illum completxmaturationis.Nam tahs erat motus latitudo perlidionem in
mundo
majon.quam aperte varia duarum pyramidum variarum difpoiitionum , formalis fcil. & niatcriahs
adaptatione,inpr£Ecedentibus opcribusnoftiisexpUGavimus. VerbigratiacXemplitm in rnnlma
pomicruditate&immaturitateponemus,inquo ftatu,matcriamilhus,aquisprimarJismundi,om-
nifereiuceaduahfeu formaeiIenlificadeftitutis,autlkhemnulio tcre perfedionis veftieio feua-
duprc-Edicis.invenimus.-atqjinhocejusftatuconipyramidisformahsinmaflahaccruda uiiciu fta-
tuimusjiquoeomagisad balim feu fummitategradatim appropinquatur, quofrutSus illc ad per-
fedionis lcu maturitatisgradum pergit in quo quide motu incelhgcre atqj percipere fas ent quod
:
quomagisabundac &augcturjpyramidisformahspetfe6Hoin pomofquxm maturitatis wiadibus

cernitur,eo etjam magis convertit naturam materialcm pomi in fuum iimile,atqj ita in iinc maturi-
tatis illius xqualicei permifcetur formahs pomi adus cum fux pafti va: macerialis feu fcEmin^
patjc -
tis natura quorum mutuo coicu femen completum producetur fui fimilis procreatibni
aptum .Ha;c
inc[uaeftpytamiduramearuminrentio atq;permiftiotam in quohbetMiundi fubjedo individuo
quamincjustocovidel.varietas&continuitasa6l:ionis&motus,atq5 diverfitasgraduummutatio-
nismaccn^ patientis tali aftioni continua a teimino a quo ad quem.Qui quide motus in ipfis mine-
rahb.adhucperfedior obfervarifoIet,nam in argcnto vivo ( in quo vulde dcbihs eft calor tormahs
percipipoceftpyraiTiidisformahsmotusinitiii tanquafn infubjedoaquxgroffie, cuiusproximus
progreilionisgradusinplumboefTedifcernituri in quo ineipit properaie ^d perfedtionem aun;
deinde per ftannii ad argencumi?»: de eo in Aiirum in quo lucis formalis radij ignei cciam oculis ftul-
lorum manifeftantur,quianteapropterinaEqualitatematerisadhueformae adionib. oranimodo
non fubjcd:a2,rcprefli fuerunt atqj occulcaci quod quidem erac fignfl quod maceriasinfulcus com-
:
pletomodononeflentdebellati&radinteniumformaEignesappetitum fubje(5ti. Unde liquet w

ut principium motus ad perfedlam metalloru compofitionem efletin argento vivo , itaetiam dici-
musquodcjuscomplemencufitinauro, utpoteultraquaquidemperfeftionismetanontenditna»-
turafedmeaquiefcitnifiuIteriusfagacilIimiphilofophiarnficioexcitetur:H3ecetjamcademeft j)-
greirio inubjedo animali,cujiis terminusa quo eft femen in qûo fcinnllaiila forms pyramidis co-
f
ni locum complens, exiftit , cujus mukiphcatione fit motus a f emine fluido feu aqua eruda animal
adcompIcmcnciifcecusacq,adperfedtamejufdemmaturitatcm, quamin hominejuventurcnun-
cupamus." Horum autem progrefTuum gradus inrermedij meteora five imperfefta mifta rediilime
nuncupari queunt.quatenus f untin via ad perfeftam compofitione hoc eft ad metam naturse non-
dum perveneruntjin quo motu f i aliquod impcdimen tum ijs obveniat quo imoedian tur in fua via
morbifeumeteoramorbida&praeternaturaliaquamaptiflimedicipoflunt,atq;nonnunquamre-
trogrediuntur& redeunt in illa principia a quib.funt egrefla mortemqj compoliti vel deftrudionc
rei componendae producunt,at vero fi abfq; ullo impedimento progredian tur hujufinodi meteora
adfinemanacuraijsdeftinacum,nacuraIiadicuntur&generationemvitamq; &
fanitateminferunt
creaturaetamgenerandxquamgenitae.AtqjhaEceftpyramidumnoftrarum intcnfiotam in indivi.'
&
duo quolibet generabih corruptibili quam in mundo univerfali.Hoc vcro in loco vobis explica-
reoperaEpretiumeflreexiftimaviex praeftantiflimorum virorum opinionib. quod pyramidum no-
ftraru inventio tam in Macro-quam Microcofmo atq; etjam in omni creatursprogreflTu noU infuL
fe a nobis pubhcata fit,quatcnus a veritatis ratione nullo quidem modo aberrare videtur. lii primo
quod omnta pitam habentiafurfum fue mftmitu tmdant om-
igitur loc-o dicitur in lib.dido Torta lucitc.z. ,
cumeniminiftomundo fenfibih quicquid elementisquanior

ntacfjVttaminfiuentiadeorfumvergant,
conftatmiftuid omne aut anima catetmanifeftadiverfi & vagi motus efFed:ricc , feujacens immo-
bilicer &quiefccns ut Iapis,aut anima manifefta vegetet & cref cet ut planta, aut multifaria dimove-
tur & tantii vivit,ut animahairrationaha,aut rationabiliter loquitur ut homo.Porro etja in metallis
obfervamus quodinfublimatione coriicumidquodgenerofiuseftinalciorcsfpiritus ebuilitabal-
chimia fublimatu,ut purior fempcr ea videantur qu? lunt fublimiora.fic ecjam apud inferos cflTe di-
cuntur lurida & fquallentia, fordibufq; deprefTa quae apud fliperos candida &illuftriaincredibiliq5
decoreornatamiramur&prxconialaudiiprofequamur.Haecilleinlocofupraallcgato.Hicergoo-
ptimeexphcaturnoftrade pyramidibus oppofitis intentio, hic aftus unius pyramidis excelfkin
pafriones alterius depreflae vivi funt charafteres atque imprcfl!iones. Atque haec eftratioquod
mundus major in duas appofitiflfimas dividatui poiciones in ccElum nempe atque terram,
adcujusetjamexempIarHominemmicrocofmumDeusCutextatfacratiflimafCTipturajexduobus'
compofuit,Limo fcilicetterrs,& fpiraculo vits,utUmo feu tcrra indutus infcriorarefpiceret , cor-
R 4 por»'
i88 Sect. I. PORT. II. Pars III.
poraquc curet , coelo imbutus, fapientcradmirarctur & amore profcqueretut
& fpiraculo vitx fcu
divina atque Huic
co^lcftia.aflei tioni annedunt Cabalifta- hujufmodi fcntcntiam pyramidum no-
ftrarum rationcni,dcfendentem,ut apud Archangelum Cabaliftanireperitur Adam ( mquiunt ) qui
fHitrjdixmmêm7khiwiamtHfecliis,omnesramos&foliaarborisfnfectt,]uxxzi\\adApopli
amantudims furfumgerminans impedtt &per tllam impediuntur mulu , at radtx Sancia SanUos ramos productt.
Talis eratAdum fectoidus,qti£ radix defcendit & movetur contra radicis infertorts motus. Adam enini terreflris mo-
vetur contra Adam ccelepm Hxc iUe nec quidcm fme rationc cum cffih natura omni modo contraria-
: :
Cabahfta difertiirimc
tur iUi terra::Idem ctjam &
lapientiflimc loqucns , hujufmodi vcrba ahbi cf-
fundif.quibusucmihividcturremiftamquafiacupertingit. SuicqutddtfiataDeoaBuprimo purtfimo
necLffeciifitbintraremateriamûndenaturalesdefcribentesenttumlatitudinemfeceruntineiuscacumineaûmpu-
rHmabfqitematerta,ineiusveroimo}naterta}nfineforma:HdciUe:lTi(iaoqmdemienTioncciuimexa.£tiSi-
mcmecumconvcnircvidctur, quatcnus pyramidis mcxforraahs baflmdcfcribit,ubinullaadeft
materia.hoc cft.apud Dcum,illius vcro macerialis fundamcmum ponit ubi nuUa adcft forma , fed
matcria iblummodo rcgnat.
Vidctis en^-o ( Lcdtorcs rationis alis cvcdti ) qualcs fint pyramidcs mcsnon modo mundans
fed etjamcujuslibetcrcatura:perfcd:i',atqueexindccolligcrefaseritmctcororum,hoccft,impcr-
fedemiftorumgradustam acruditatcfeumaterisercgno ad pcrfc(5lam compofitionem qux fit in
fphxraxquahtatis.quamabipfabafipyramidisformalisinquaeftctjam&fummafimpHcitas. Ab
uno enim extrcmo egreflus facit multos imperfed:e miftionisgrados ad igncaiti feu lucidam fimul
atqucaercam &aqucam conditioncm tcndentcm priufquam ad pcrfelte miftum fada cftmenfu-'
ra,ab altcro gradus ad tcrrcam &
aqueam naturam inclinan tcs.Perfcdc autem miftum rcgni vcgc-
tabilisanimalis 8c mincralis cft illudquodexmetcoiis impcrfedis cujushbct natura: apccconfti-
tuuntur»
C A P. VII.
t)e zsneraliyjedcompendiofa meteororum tamjalubrmm quam injalubrium
utnujque cofmi dijferentiarum numeratione.
QUod autcm ad meteororum omnium differcntiam in fpccic attinct , hxc quidcm fit rcfpcdu
qux altcraturfecundum majorcm vcl minorcmformx lucida: in ca prz-

dilpolitionis matcrix
dommanns virtutem:Dicimus etjam quod mcteororu tam falubrium quam infalubrium , aha fint
(upcrcQElcftia,aliacoslc-fti.%atqucaliaElemcntariaqua:ininvifibiliapartimurvelvifibilia,dicimuf-
quc quod invifibiUa cftedu haud differunt a vihbihbus,licet eorum figura: ocuhs non ita apparenf,
vcrbigratiaabiplacxpcricntiadoccmur,quodhcetcomctavifibilisvidcaturconfumi, in nihi-&
lumfuotcmpoicredigi,nihilominusnonintcriccjusformaautfubftantia fcd dilatationcinvifibi-
lisfit,qucmadmodumnecignis artificialis re vcra moritur quamvis nobisprxfocarividcatur fed
dilatationc invifibihs rcddicui,quarc & invifibiles ctjam cffcdus in acre cxcrccnr cofdem , tametfi
non ita fortiter quos in ftatu fuo vifibili producebant.Sic etjam obfcrvam us quod cxtindto foco ca-
lorpcrfcntitur,(Sv: cvancfcentc cometa,fames Sc morbi pcftiferi pioducuntur &
fieviunt etjam ab-
fcntc mcteoro vilibih atquc ficin alijs.Simfli crjam latione vidcmus abfentc nube aquca, quod ac-
rishumiditas permanet,atquc etjam ipfa nubcs nulla fequcntcpluvia in acrcm morc invilibili eva-
ncfcit &tranlinutatur: Porro etjam tam vaporcs, quiproximx fiintmetcororum humidorum cau-
(x atq; cxhalationes qux illa igr.ita immcdiatc producunt.atq; ctjam fumi dcnfiores qux imperfe-
«5tc mifta naturi tcrreftris pariunt Ccx cujufmodi mineralia oriuntur ^ in prima meteororum invifi-
biliumfcriehabciipofllint; Inipfoctjammicrocofmofcu hominchanceandcm mcteororum di-

ftindiioncmrcpeiimus: namutinmacrocofinocomctarn vifibilcm feumeteoronacccnfumvidc-
mus vifibile ,ficctjam humor biliofus prxtcrnaturalitcr acccnfus viccs mctcori vifibilis agere vide-
(i humor illcputridus & acccnfus dilatationc in fumum ficciorcm cvancf cit a confpedlii
turjat vcro
&in fpirituminvifibilemdcformatur,agitilla exhalatio in naturam fibi fimilcm videl.inipfosfpiri-
lus vitalcs,unde fcbris grolfa & putiida in fub tilcm& pcftilcntialcm vcrgit cujus habiru invifibili &
ipfiinficiuncurquiaddiftansfunt alaborantc&acontacfluprocul.Exhisigiturvosintclligcrcvch-
musquodnullafintmctcoravifibiliaquxformasctjam&cffigicsinvifibilcsnon habcntquxcof-
dem excquuntur cfFcdus quos vifibilcs,licet non in gradu ita intcnfo.&quod mctcora vifibilia ma-
gis verfentur circa partcs corporis vifibilcs , qucmadmodum invifibilia invifibilcsmagis afficiunt,
quod quidem lucuicntct in vcncnis groflis & fubtilibus dcclaratur
, quatenus
vcnena fpiritua-
lia interficiunt erjara corporc oculorum judicio illxfo pcrmancntc , quippc qux in fpiritus ani-
maiis invifibilcs opcrantur , quoniam in omni re fimilc gaudcrc Iblet fuum fimifc fivc fit in
malitiafivcbencvolcntia:SicctJ3mvaporcsvaporibusfacilhmcfeuniuntinutroq-,mundo&alic-
ni vcnti fcu flatulenti fpiritus tcnuioribus hominis extrcmi Ipiritibus invadunt &
diaphragma pre-
mcrc atq; tendcrcfolcnt.fquobcUum contra Ipiritus vitales fortitcrgcrant^ obfcrvantur. Unde
cot»
De pRINCIPiiS TiERtlANiSi i%A
cordistotpalpitariones, tremorefqj infcquuntur toriefqucimaginadotimoribusincutitur. Haud
lecus ctjam in macrocolmo videmus flatulcntas exhalationcs mediam acris regione tentare,quam
afliduoiScdiuturnomotupenetrareconantur, quoiemili.cant cum Ipinnbus vicae iimpidionbns
quifuriuminrcgionibusignis&aEchcredeguntjinquoquidcmeonfiirtu tantus fit ftrcpitus, t.m-
tufqueiuacreinicriorirumor, nonaliter quamrugitus&rud-uationcs in homine pra;domin.mre
flatuexcitantur.-Quodautemadmetcororummundivilibiliumdiffercntias attinet inteiligcndurn
eft quod ,.lia llnt fimplicia,alia vero ex ijfdc limplicibus ort2,qua:ideo &
compolita dicimus. Srm-
pliciaiterumdividimusinhumida,atq;ficca:Humidaverofubdividimus vel inaereaqujc funtca-
liditatiignis afHnia,cujufinodifunt vaporcs groflr &qua(i vifibiles in utroque mundorVel in nquca
dcfrigiditateterr^participantiaatq; taliafunt Pluvia,Imbns,Ros,i-onces,Flumina,veldeniq; me-
diautpotequxpartimdeaerea&parcimdeaqueanaturaparticipanc, quorumpriorgriduscfl: ne-
bula,fecunda,nubecula,acq; tertia eft ipfa nubes. Ad limplicia hxc nvicrocofmica , illa iTncrocof-
niica haudindirccflerefeiTi po(Iunt,nam ut microcofmus apce filrusnuncupeturipfiusmacrocof-
inijita neccfle efl ut ille partes fuas metcoraq; fuo quib. gcneratur & poftea corrumpitui eius cxtcr-
num,afuopatrefortiacur. HabetergoMacrocofmusmeteoraignitacam viiibiliaquaminvifibilii

niicrocofmi qu.« fr finc frlubria,&: naturalicer ad cahdi inna ti imu vcro& ipiius bilis elFedus iccun-
dumnaturam,fehabentiaa(5busincorpore tam manifeftos quam infenfibiles conducunt; at li fe
habeant priternaturam febres atq; alias inflammationes cuj ufmodi funt ignis facer feu Erifypelas,
guttarofaceaprocrearefolent&c.Habentetjamin femcceoraficca terrcftriacujufmodr funtfumi
liccijflacus melancholicus humorquc talis naturaliterhominibus illius complcxionis inficus. h\
meteororumctjam humidorum natura communicatuterq;mundus,nam ucmmaerocofmofunc

vaporescam boni&falubrcsquammali&morbifen,icaetjaminmicrocofmofimiliumcondicio-
num repeiiancur fumi tara aquei quam aerei.Ut etjam pluvia & imbris mundo adclt
, fic etjam ca-
tharrus,rcuma,dill:illatio,feudefluxiodiverforumgeneruminmicrocofmorcperiuntur. Fonccset-
jam li ve fulphurei,fivc falfi,five dulces, five acidi , flvebile inquinati non ahter in homine utpluri-
muminforma fiflularumpercipiuntur^quaminmacrocofmotam fanicati conferences fceundum
complexionis difpofItionem,quaminfirmitatibus.Stagnaetjam& lacus iriaerocofmi comparan-
turhydropipartislivefitHydrocephalonflve Anafarca, Afcitis flveHydrops in utero Herpes &
miliaris &cRos etjam mundifudorirorido hominis. Similiterut media reperiuntur mcteora quae
participat de (pccieflmpiicium tam humida quam ficca videl.nebula,nubeeula nubesi ita etjatn &
hujufmodimateriatamadfanitatem quaminlirmitatem corporis huraahiineorepeituntur, nam
Bcbirlaoculorumdefedum&fciotomiamparit,VortiginGsproducic&Epileptia fsepiculcgignit.
Nubescapicisgravcdines,dolores,Apoplexias,quxdiflblucionevercunTurin c.ichairum corrl- &
zam&c.Meccoradeniq;vilIbilia&fIccavelample(ftunturcaliditatemig:iisjhocq;rationeduplici
vidcl.autmanifefta&vilibili,cujufmodieftcorrufcatio,fulgur,aucoccuita&inviUbili& caliafunt
exhalacioncs& vcncimulciformcs,velcumfrigiditateterreauniunturcujufmodifiintgiando,Nix,
gelu,glacics: quib.ctjaminterignitasnaturasfebrescoUocaturutialibilaciusdcclaratum efl:,qua-
rumucalia-'funtinfpiritib.renuioribus,ali2q;inillisgroflioribus ,itaquidem &meteoraignitafe
habentinmundo:InterterreftresveronaturasfIccitateimbutasfuntcongelatio,fl:upor,catoche&
hujufmodi aiij morbi in hominib.de quib .etjam frequentius fuo loco & ferie. At vero ut ad nieteo-
railla per vcniamus quae ex hmphcib.oriuntur , dicimus qiiod eorum alia lint minus compofl ta aha
vero magis.QujE autem in macrocofmo lunt minus compoiita funt vel aerca &
igneain quib. natu-
ra ignis fe habet ad illam aeris ut forma ad materiam , atq; hujufmodi quidcm imperledtc mifta funt
vel magis tenuia &
igneas naturx propinquiora cujufmodi funt comc ta multiformis , ignis perpen-
dicularis,ftipulaE ard entes caprae faltantes,lampas fcu candela ardens magis autem iftiuf modi con-
:
ditionis denfa funt.Ignis fatuus , ftella cadens quibus & fulgetriiaddi poteft: Vcl minus compofita
funt aquea & ignea ut nubes tonitrualis,Parahelio,Halo,Turbo accenfus, Typhon, atq; praflter cii
Ethephia Hifceetjam&Iris addi poteft. Quaautemmagisadhucfuntcompofitaplurarcqui-
;
lunt elementa ad fuum efTe.Eaq; funt vel ficca quf &partim ignea,funt& tcirea f imul atq; aquea vi-
trificatainocculto,cujufmodifunt Telumfulmineum;Vcl terreum &aqueiiin manifefto & igneii
in occulto ut aggerapaludofa gibbofa Interhasc etjam numerari pofTunt minora mineralia cuiuf-
:
modifuncSal,Alumen,Vitriolum,Marcafitac,Tartarus,Sulphur,Autipigmentu Anrimonium,& ,
huiufmodialiamineraliaqusenondumadfeptemmetalloriaperfeitionemattigerunr,imovcro &
huiccalcuktioniargentiivivurn,quodeftproximamctalloriimateria,additurquib.etjamadjungi
haud inconfulte pot terrs motus &c.Hifce etjam aqux quae de aliquo vel plurib. pr«di(5torii mino-
lumminerahiiparticipantreferrifolcnt.Noneineodeftatu&ordinefehabentmetcora microcof^
mi c6pofita?Cu comens peftes,Pra:fteri,ignes volariles,Erifypelefq; ,ac caEteris meteoris igniris.fe-
bres multariigenerii,iridi,macula:fcorburic3e feu ferpigines maciilat£E,igni fatuo i(5teririx ftipuHs :
ardentib.variola;&morbilh:Tortitruiscufulgure,febresputridiEciieru(5tuationib. corrufcitioni,
hcpatisinflamatiojliicub.feu ftagnis fubterrancis, Hydrops multiformis rcferuntur ; Terra: mocus^
tre^
i(5o Sect.1. Port. II. Pars III.
tiemoii.icjad:irationi,tdorculapidcfiilmin.iri,calculusrpnum, vefici cifta: fellis <?>: alianim par-
iHim.Tlicrmiscaliciis&rulphurcisdcriiixioncsbiliofje, pp.ludofis ccnis lacrimantibus mukotum
gcnrruni.lllccra AcIior,(cubothor,Favus,Phydracia,Exanthcmata,I-)ftula:humoiisinifti:Tubc-
ribustciia-paludo(xtumoi'cs&:gibbofitasliiuilitcr, Vcriiica-cumulceribus&apoftematibustam
apcrtis uuam occulti :,6c m nianitcft n iUa a (]aibus Huit aqua biliofa & faniofa.cjucmadmodum in-
tcra""crapaludofaac]uasdenfas rubicandas& flavas vidcmusmorc lacrimarum cgrcdientesquz
nonalitcrfuanutrcdme cum tuberculis articiunt illam terrx partcm cjuam hujufmodi tubcr-
CLila ulccrata l.cdunt partcm corporisaftcdam. Atcjuc itain multis alijs, de quibus omnibus hac in
Icdtione c^jlccptare mihi non propofui quoniam in icdionc fccjucnti diftindtis niorborum meteo-
roioeicoiumutnufqueniundidiftcrentijsporcioneinintegram dcdicarc animo quidcm mco fta-
tutum liabco.
Breye totius compendtum^feu uniyerftle caufarumjpeculum , in quo caufs remotx

atquefumma: ^feuprimari<e , atque cttam iU£tntcrmedi<e multorum generum ^ ac
tum demum qua: corporthus compofttsftntproximafuproptnqute quM (
meteora haud tnconjulte nuncupaytmus) quam ex-

a5iifimef>eculantur.
UTigiturhocinlocofc6lionemhanctra<5tatusfccundiTomi , fecundi cum totius pracccdentis

breviarioconcludamuSjOpcrxprctiumforeexiftimavimus omnem doCliinam pra:cedentcin
inuniusfpeculiarrificialiscavitatcmredigere: inquo quot inveniunturorbes tot ctjam&rccen-
fentur caufa- ab illa infinita&primoidialiudûcadipfum perfccê compofitum Cquodcft cxtre-
mus caufaium cftcclus) numcrando,itaut inter caulas priniarias & increaras qux Numcrantcs ,
i^Jc
nuncupantur,cau(as mcdias ( qu.t numciis rcferuntur j intueri fas cft , quarum obje<5tum {eu ctfc-
dtumeftipiarcsperfcdlc mift:iim fivcnumeratum , cujuscau(apropinquae(l: mctcoion multifor-
mequcmadmodumin (peculoiftovidcrclicct. Hincergoinhnita.ircanacl!Cciepofrunuis, multa
niyftciiacnuclcarc,ver.Tcûcaftrologia: fecretum cnodaic,quod quidem Aftiologixvulgariperfi-
cerencgaturquippecujuscaputadfati fontcm,aftroruiTique(edemtantummodo(ctxtcndit.Nos
vcroaltiora& veriorapnncipiapctimusquamPorphyriusunquamcognovitautPtolomei doctri-
namundoulIoquidcm(cculopropalavit,non enimcthnicorumalisvolamusfcdmyfticis caballo-
rum lndorumis:(apicntum Atgyptiorumpcnnisinaltum vthimur,vcramquidemillam
,
("apieii-
tiam atfedtamus cui (acrx literx vim acque poteftatcm tantam luccm ct-
att nbuerunt.ut ci aftra aiit
fedunullomodo compaiandadicunt.Hxccft illa (mquam jfapientia qi:.thomincmaftrisdomi-

narifacit , ciabditarcvclat , tcmporadiftinguit, horainummcntcs lucclligit, omniaquctamin
ccrlis quam in tcrtadi("ponit H.vc inqu.im ) iapientia & nonilla vann i^c falla qua: hodicrno dic a-
: ("
pudhominesufurpatur, eificicntix hujusmea:funda!nentuin,quxlicct ca; ta & atianunto hoc

inlococxpnmatut,tamcn(iquis formalcscjusrotaspcrcipcrcatquediftingucrc mentequcnumc-
lare polVit.mc intcntionemque meam nequc vanam neque ridiculam clle cum ignorante vulgo in-
vidia:ve turba fcntict.Et licct myfteiium hujusipeculi (bphici voce matcriali.pluma vc udi vulgan i
atqucimpolitoenodaichocinlocovidcarjcredattameniapicnsoblecromeplumo igneoex tcrra

marmoreadivinitusnaralincmanibusexcifo, linguaquementifamiliari, hujus oranonismcceie-
«juentisfilumpcrtexuinc,illudqucnaturaminfui5a<5lionibusimltando,uijibraquodammodoob-
fcuro obvelailc: Ubinam cnim loci animam fine corporis vclo, aut luccm formalem abfque tene-
bris m.atenaUbus,aut bonum abfquemali pollutione,aurgaudiuni alfque triftiti.c maculo,aur coe-
lumfinefulcotetr.tvelamento,autgcnerationemdeniqueabfquelcthaIi corruprionispoculohic
inorbctcrraruminvenirepo'Tumus.Ne:quidcmcreatioaDcofine(cxdicrumlaborefa(fVac(t, li-
cetinfineSabathibenedidliquieseftulierir , in quo naturainfinita in fuomotu ad natur.E finitas
complementum ultciius no eft: progrc (Ta dcpofito enim impcrfcdlionis inquinamento poft i. z.
: 5.
quartoquidem lococrcntiiscftSolc(Eli&: terr3eornamcntuin,&:taincni.z.}.fimulcongregatifunc

tf .tondcm laboris dics dcfignintcs,cui fi quarta unitas addatur numerum quietis feu Sabathi pro-
duciturquicft icptenarius: Vel finumeriquacernarij valorconfidercturperficitiericm numeroru

fimplicium i<iaccompltt numcrum dcnanum quo proprietates clivinae,di<5l(jSephirothq,exphcan-
tur.ultra cujus dcnominationem non eft in numeris progreffio At vcro nihilo minus quatenus o-
:
culisvulganbuscontemplabitur (^'moreamecxplicatoanimadvcrteturfphasricumhocfpcculum
pohtiirimum.fcicntiaminipiohaud vulgarem &:nihilominusvcriflimam,hcctmorcpartimmcta-
phyfico,partimqucCabahftjco&Phyiicoexpreflam,reperietishaudquidemipcrnendamautne-
ghgcndam.Quod autem ad ejus deicriptioncm pcculiarem attinet intclligendum eft ipfam dupli-
citcr confidcrari dcberc,vel fcil.rationc totiusinpotcntia divmacxiftentis.in quo ftatu orrinia quafi
nihil
De IPRINCIPIIS TERTIANISi |h|
hinilrramantecreationisinftansipfaqidivinitaslatcrcdicitur, vcl rcfpcftuadlus divini& inhoc
ftatu omnia re vera conliderantur poft creationis myfterium , in quo Deus diciturpatens non la &
tens.-PrwergomaterijEdeformisftatus explicaturper hxmifpiicEim (peciili fubterraneum in
quo4
Aleph rencbrofum in hyles centro exprimitur quod Dei h\tentis eft hici oglyphicum.Diciturq- ha;e
hylesTerra inanis& vacua quia ei dceft omnis lucis aduSjgratiaq; divina in ca agerc non percipuur
cujus defcCbu (quippe iine qua nihiHmplen pot^ materia potentialis dicitur vacua, atq; nuncupa-
tur quidc poten tia divina quippc inquaDcus dchtefcit & tii potcntiaHtcr paratus cil quoad nos re-
velaris tandcm lux pulchritudinisradijs in fe ipfum adhuc contradis in iliaagetCjatqi hanc
quidcm
potcnriam in adum reduccbat creatoreodem inftantc quo mundu crcare inccpit: Et qucmadmo-
dumhicin tcrraablentcSolenoxftatimuniverlainvadit , llcetpioabienria Soiis leu atlus divini
(quemiapientiamappellamusSolc&ipforaundoantiquiore)iniimumipecuhhfmifplii£riiipo(ui-
mus,incujuslatereiiniftroDici,fplendoris,&a(a;us fapienrixdivinaecrcpufculiicxpofuimus, que-
admodiiincjusdcxtrolocoveoppohtotempus vcipertiniipoll:Sohsdivinioccafumautmundifi-
nedenotatur. In hxmiiphairiodiurnooibisexreriorarguitgiaduspfcdionis &iniperfc(f>ioniscu-
jushbet crcaturas ta m
creationis progiciru quam gencrationis lcric. Sic quidem motus lapicn rix in
crcarionc taclus eft a pun6to orienris ad meridianii vigoris,inter
q perfedionis extrema eft medium
metcorologicum taadgcnerationcm quamnutritionc tendens,quod diciturincremerum qucm-
,
admoduminterpunifi:uperfc(5rionisfeuvigorismcndianum&illiicorruptionis&morrisieuocca-
fumSoliseftmedmiliudmcteorologiciiDecrcmentumnuncupatum,quodamorbo&putredinci
avit£exaltationevcrfusejusoppoiitumtenditquoufqiadmortiscrcpufculumpcrringat:Hincdi-
£tnm ellcîiod Gmeratio uniusen: conuptio alterius ,mnka.(iaid£mmy{i.enahic dchtcfcunt qux hocin
locorecenlerelongumnimisforet.5««»(i(«autem{pha£radcnoratgraduiiordinempiogrellionisiii
crcationc& gcneratione a nihil &
Aleph tenebroio leu parvo,unitatem denotant c,ad informatio-
nem ipeciticam muijdi creandi cujus Sol oriturin Jod:quodeft Charadcr emanationis divins <; te-
nebris & iigniinumeri denarij,cujus finis eft Aleph magnii quod per nun>erum millenarium figm-
ficatur ultraquemnoneftprogteiIio:itautVau,denotansSolem,argpitSolisexaltarioncminme-
pctioduma quoproccdendo dccreicunt, resquo-
ridic,&vitaepcrfe<5rionisfeu maturitatis aetatis
vfque ad unitatcm fen nihilum ac potentiam divinam ab a^tu retrogrcilio lit fa(5ta. Sphsra
Tm»4iadicattiesmundipatres, feucaufxincreatae &fupernaturales , quarum rtHcduplcxcftin
mundo archetypcquemadmodum in mundo creato aqux divifae iun t ab aquis.Unde cum liis qua-
tuor literis triumphannbus &
iphasricis nomen Dei elTentiale explicatur quam exa(5tiiTime &non
a-
Dicuntur autem a Molai .is paties quia agunt in primas mundimatres feu principia ercata hau(i
lijs:
lecus qua mas in foeminam hocq^ ad totius creationem atq; produ(5tionem.Jod ergo correipondct
OrienciSohs in hac fphira vulgari modo accepta; primum nHe afcenfum verfusmeridie Vau de-
notat,& 1 Vau ailimilaturSoli in meridie nHe vcro ulrimum arguitSolis decrcmentum,&ob id hu-
morisdiciipiiIitudinemnoi5tifq;&tcnebrariiacccirumfignificat.Atveroquatenus veramundifa-
picntia ftaiuitur Sol noftri h^mi(phaErij,eatenus movetur illt ab Aquilonc,in ipiiitu tcnui donecin
mcfidie exaltctur qux eft raedia illa via in qua linea .^quino(5tiaIis mcridianum fecat.-Sic dici tur in
lob.}7. 11. AurealuxveiiitabAquHone&perAqutlonempropterDeuTnterribHemlaude:Hxce{\:fapientiaillaqu(i

SelepredofwreH&fupcratJlellMluciveSoliiComparatapriereH,ntfieiia.imSzpiehsSap.y.i^.EIienim(bkndor
aluce ii.terna &imago Dei -.ib.i^. Atq; ita a pun(5to meridiano Vau tranlit in nubes denlas meridici ieu
parris Aultralis. Prffy«WJincrcatorum orbi mattesproxime fubijciuntur,quariiprior Aleph a^^tusre-
cipit &patitur ipfiusJod.Primum ^ Mem feu Mem inirians& apertuin vigorem fibi requiii ta fufci-
pit ab ipio He fpiritum fubtiliflimir & divinitate plenillimura, arguens dilpofirione mundi intcl-
>T,
le(5tualis,que Vau & U? Shin feu firmamentu di vidunt a mundo elementah.Shin Tl? poftca corre-
'
fpondctitdionib. chara^fterisdiviniVaul &dcnotatSohsmundi£Ethercifeuftellaris diipoiirionc

vitara &
lucem cuihbet ftella: dantis q Mcm
deniq; ultimii feuMem claufum &finiens,mundo ele-
mentarirefpondens,vitam&vimfuamfufcipitabr\Heulrimonoministetragramraati,quâmbo
literae funt patres &matrcs feu principia mundi eleme taris: Atq; hoc modo creata funt mundi prin-
cipiatria,eircnfificoprincipiorummere formahii &increatoruminfluxuin ipforu potenriam feu
materiam.Deinde ad Proprietates denas principiorii increatorii defcendaraus quib. more diverfo
1>< Alcph (eu unitasin tresilios patru chara(5teres dilatata,in varias raundi typiciregiones diftin^flos,
ijsa(5tus &ptoprietates attribues,operatur:quarii quideraproprieratiicuiIibetaliq,Dei eognome ei

xnaximepropriuattribuitur,&cuiIibetetnorainidivinolocusfeufedcs,di(ftaSephiroth,aifignatun
Quinto igitur orbi infcribuntur nomina Dei decera in quib. diftin(5ts creatoris propriecates in mun-
comprehenduntur , qu3E quidem proprietatcs inipforum nominum fignificatione more
di fibrica
occulto exprimuntur.5ww vcro locoSephirotharum ordines expUcantur cii declararionc propric-
tatum a6tuura in ijs,quarura prior eft corona &c.Atq; hic breviter recenfuiraus mundi Archetypici
furamii& imura,videl.a6turaincreatuin potenriara ab eodera.a^ftu creanda , cujusrmundilaritudo
infpeculo per A.fignatur.Jam vero ad orbesmundi Angehcifcuintelle(5lualis jficpro-cedimus, qui
anno-~
ipi SeCT. I. PORT. II. PaHS III.
annotatiu pcr litciam L. Adcauiascigo mundi intclle(flualisutpcrvcniamus,qux vitam &
efle ac-
cipiunt ab lilis Archctypicis,dicimus quod m

illis duo lunt notanda , videlicet Angclorum ordines
pcr qaos infiucntixtranfcimta caulispnnurijs fcu Archetypicis, i?c tum dcmmiiprincipesipliAn-

geli qui uiHuxus illos ad mundum coElcil;em conducunt.
Ini'f/(f«»wcrgo("phxraHicrarchiarumAngclicarumordinesliiafenedefcribuntur,fecundum
rationcmihamquanominadivinaproprietatesiuasaSephirothiibiproprias , in ordines angelo-
ruminHuuntquas cumpoftca Aiigelus cuilibct ordinipr.tlidens, ad orbcs mundi cceleftis ftellarcs
conducunt,qucmhbct orbem Angclicum naturalitcr rcipicientes.
In OiiaVit crgo iphxra nomina Angelorum prxpo tcntium exprimuntur qui vim atq; potefta-
temjOrdinarionedivinahabcntjinriuxusaqualibctSephirothadccidentcs, dcorlum in iphxram
coelcllem iibi naturaliter fubjedlam , conducere Vcrbi gratia Metattron conducit omnes iUos in-
:
deorium dc Scphiroth Cheter per Scraphin in primum mobilc; quemad-

fluxus quos F hieh mittit
modum virtuteJah:ieuJehov«,donaaSephirothaHochmainftuxa,dcoriumpcrcherubmm coc-
lumftellatum,medianteangcloJophicltran(portantur& ficincajceds; Atqueitainvaftammundi
ftellanscavitatcmdeicendimusquiperliteramB.notavimus.
InNoK;jergofpha;raorbiumccelcitiumorbem cuilibetordinum fuperiorum correfpondcn-
temcxphcavimusveibigratia. Primummobilerecipitinfluxus, Merattronducc,iubterlabcntcs
perordincsSeraphim a Sephirocha Chcterordinacione Nominis divini Ehiehatque ita in citeris.
Dcniquc a mundo coslefti in illum mfimum &: elcmentarem hoc modo faltu levi deiccndimus.
IniphaeraigiturDwwwinfluxusrccenienturcminentioresquasinregnociementariinveniun-
tur.EtquoniamtrcsprioresScphirothaEprincipesdiciintur,utpotequibusperiona£ intrinitatefa-
crofanCtxquamexadiilimcrcfcrunturjrcliquaE verominusprincipalesefieaCabalillis&lapicnti-
busreputantur,idcirco apropiictatepriorisPatrirelat;teiIemateriale elemcntis attribuitur, nam
potentiadivinadatutPatri fcu Alcph tencbroioquarincrcationeierevelans matcriam iftamina-
dtumreduxit:EmanatioergocjusaJodînHcniapicntiamproduxit , cujus prxfcncia vicainZo-
diaco^&cfleformakinelcmentisprodudlafunt Deindemedianceipiritu, qui eft quaiiunionis
;
glutenincerpatrem&filiumatqucintermateriamnumdiuniveri;ilcm&cjusformam,hxdua:funr
limul conjuncli & unitse vidcl. materia cum forma Undc Sacurno receptivam & agglutinativam
:
impertitus cil facultatem & in elcmcntis vim poihit connedtentem materiam cum iôrma , quarum
majori vel minori portione vires &
tacultates varia: in quolibet mnndo producuntur,ut vis natura-
iis ubi eft mediociitas portionis m.iterix &
formx,vis impulilva ubi propter formac lucida: agcn-&
tisabundantiam,materia:veroreiirtentisexiguitatem,majorfItvioleniia: Vis vitalisin quapra:tcr
dotesnaturalcsvitasinfluxusaScphirothaTephireth,qu2ingratia&pulchritudinc confiftit,im-
pluitur.Vis concupiiuibilis ubi toitis ignis lucidus agensin fortiorem materiam humidam reiiften-
tem,producic atleclionem concupifcibilem &
fic in cxceris: Atquc hx facultates ut cfli; materiah &c
illiformah,atqueipiorumunioni!ubijciuntur ,licetjam ab carum adionc &:paiJioncmcodem

vinculooriuntur.
Loco P'«<i«i?HoElementainfcribunturcumvarijseorumrcgionibusfubalternis,vidLl.Aqu.i,
ignis,terra,aer,quorum quidem eire materiale &
formale,iimul atqi aftedionesdcicribunturin or-
be ultimo iupenori ejufdem mundi quippe quod ciTe primummaterialecrataqua , quemadmo»
,
dumilludtormalceratluxieuignis, Aquxautemiiibtileerat Acr& eftedus unionisaqua: cumi-

gneapparetintcrraubiSalignemdenotatcumaquaiimulncxuipiiitualiunitum: Atquc hxc eft
primametcororumfeuimpcrfedemiftorumipeciesaprincipibus fimphcibus quaEiimteflematc-
rialc tam tenebroiiim quam limpidum & illud formale feu lucidum deri vata.
Seiie Duodecima iecundus mcteororum gradus, protundius fc immergens in mixrionem pro- ,
,
cedit,narapriormeteororumgradus, quemipiaelemcntavulgari modoexccptanuncupavimus

fquatenus non inveniunturElemcnta apud nos purajquodamodo mixtionem ampledluiitur. Vcr-
bigratiaintcrmetcorafalubriavitaEpabulurecenieridcbct:cujufmodieftaerillccujushauftu quo-
tidiano vivimus,quippe in quo eft lux occulta calidu innatum in quolibct trium rcgnoru rcficicns,
& humidu radicalc quod illius lucis quaii vehiculum , ita u t in hoc meteoro ignis & aqua tennis
ell:
|)ermifccntur , atq; meteora tam falubria quani infalubria huj us orbis in ordine mcteororum invi-
fibilmm numerantur Sicadlusvitxefthumorfubtfliirimusluccmvitalem inleveliens,quiinpa-
:
bulovita:tanquam fcmen invilibile in Ipermate vilibili vchitur. Atquchaccluntmcteoraadani-

mam & fpititum magispcrrincntia.
Ordine deniq; Pemltimo ipiritus ex vitxpabulo elicitur ut illud cx Aqua & anima ex vitac a<ftu,V
qucmadmodum ille ex igne derivatur &
corpus illa omnia includens ijsve divcrforium exiftens,
, ,
excondcnfarione fumiterreftrisfqui niluleftaliudquamaqux&ignisindcnfamnaturam rcdu-

ftio ) origincm iuam habct , ipiritus ergo eft animae vehiculum , corpus vero utriufquc recep tacu-
lum.fpiritusautemiubtihsgcncrarionisvitsqueadtushucatqucillucpcr venas, poros & mcatus
inreniibilcj^cxcurritmcorptjrefivciitaiumatumfjveiaanimatum. Hincineedcm/pixitupublico
De
PRiNCiriis Tertianis. ipi
feuuniveifali hujufmiodi vaiiagencrantur mcrcora,cx Variaaqua; & ignis feu /piritus &: adus , five
fitfecundumnaturainkupra;ternatuiam,quoiuiT!quidemfi portiomajor iudeacjua aqucame-
leoraproducuntur,(i veiopars pia-dominanslit ignis&igneaproducunturimpcrfccTre mixta. Si
mediocri-'. fiaiuola vcl humida vcl /icca lecundum naturam proprietatis divina: talcm luHuxum im-
plucntis,Vcrbigracia:Elohimimplui[aBinah inthronosfirmicatem uiiionisi, cjni inihixusab an-i
gcloZadhiclinipha;ramS?.turnidiriguntur vimrecepcivam& congelativam&fixamfirmamque
atque Iwbilem diipoil.ionemin re quahbct ei attribucntes,unde ad tcrram, ducciitc fuo D^mone
Olympico,deorfum impluunturcjusetfcdtus, coiporaque acfpiritus, imo veroanitna: corporis &
unionemrelpicit&curat.SimihterikinmundoElcmcntanrcgnum fuum principale tcnetin iiie-
dia aeris regione,ut influxus Ehich d corona in rcgionc ignis & Jah , ab Hbchma in itiprcmo afeiis
,
orbe. Sic etjamin eodem orbc pcnultimo ScphirothtE reptcm infeiiorcs fuasinfluunt virtutesme-
leoraqucproprietatifushauddilTimilia, iniftamfph.vram dircdc & peipendiculaiiter fub fein-
tundunt, vcrbi gratia ElaChelcdpcrDominationcs, vchente angelo Zadkiel , fuas iniiucntias
cfFunditin fphaeramJovis,quiindeadinfciioraimpluunturlibcralitcr,vim naturalcminfimsaci
lis regioni dantes,a qua mcteoron falubrc difl:um,& vita: vapor deri vatur a quo Ipiritus in tcraus 8c
naturalis,quieilvaporvivificuscalorcnaturaliiT)ifi:us,aquooiiturMeicurius vitx; quicftgencra-

tionis radiXjfcatuiire folet. At vcro Elohim Gibbor aSephiroth Geburath qua: denotat punicio-
(
xiem , inflaic per poteftates^^ducente angelo malevolo Samucl talesinfluxus vitce oppohtas ) iil
fphxram Martis , qui quidemplancta indedicitur malevolus&infortunium miniis, utSaturnus
proptcrfuamficcicatemcongclativainmajusiiuncupatur. Agunt crgoMartisinfluxusinclemeiii
ier,6w eftundunt in inferiora vim impulfi vaiti & ignis violentise plcham , quam cjus j^.imon Olym-
picus deorfum in elemetitum ignis condicit.Undc in utroque mundo exhalationcs pnctcrnaturali-
lercalidsjinlalubritatemfccurafcrenies.cxcitahcur, px quibusmeccora ignitaaccenduntur,tarti
vifibihautcomec2Trabcs,ignjsperpendicularcs,quaininvifibiha,undeiequuntiirpcltcs,rerrx Sc
corporis tabes, marcor &
aridi:as,quas fames concomttantur , &
fcbresin Microcolino, Eriilpciai
&c.atqueitaprogrediendumeftcumc2cerisi
F/riwwdemumfpecuIirotameteoracujusIibetcorporisfive animahs five vegetatilis fcudc-
nique mineralis,ex quibus juxta naturae lcges comporiunrur i explicat. Gujufmodi lunt Mercuriui
cujus auchor cft aqua ab Ehich produda , Sulphur, cujus principium fuit lux fcu ignis crcatus qui
,
vimfuamaccepita Jahinfluenccafuo thronoHochma.&Salquodeftutiiufquevidchcct Mercu-

ri)&Sulphurisunio,abEIohiminfluxa. Eftquefalterralimphcillima &:omniumcorporuin qiiafi
centrum^taenimfcribuntphilofophi.quodcerraemacroebfmiccntrumfitpurilTimum &;abinqui-
natione fecurum. CiECera vero meteora ejurdem olbis funt partim falubria , & partim infalubria (e-
cunduin Sephiiotha:proprietatem a qua impluuntUr. Atquc hsc liltiraa fphjcra cft iiieccoron ulti-
mumicumaceriapropinqua jfeucaufaproxima compofitionispcrfcdt^ta/n animahsquamvcge-
tabilis & minerahs,quarc hujufmodi metc«ra licet in (e fint imperfe<5l:e raifta,tamen quoniam
pro-
pinquius acceddnc ad compofitionem perfe<5iara ideo raagis compofita meteora hoc cft caufe
pcrfcdienaiftionifeucompoficiompropinqu^nuncupantur: &in compofitis dicitur Mcicurius
humidum illud radicalc quo cnutritur agens fcu caUdura innatum quod eft Sulphur,& Sulphur cft
illudagcnsquodoperaturutformainmateriamfibiadaptatamadcflecflenfihcum compofiti,&
Sal,quod de his duobus parcicipaceft terra illa centralis quac attiahir a quatuor elemen tis partcs ad
corapofidonem&augmentationem neceflarias, lindcquodhbetcompoficum habccpromccco-
ris fu:figenerationipro;;imis ipfum Mercurium , ex partc aqusfubcilis , &Sulphur ex parce
ignis
iubtilis,cx quibus mixcis fic aniraa,& Sal magis fixum ex palte
terra: fcibtilis,cx quo, tan quam a ter-
ininofecreto,corporiscongeria5animsquepra:did2tabcrnacuIum,cxordiumluumducit.
Exqiiibusequidcmpatetquod adcujushbfctcreaturae compofitionem caularcmotiflimafit
Deusinterquem&illaspLoximasmulcsahaeinteireeduntcaufcEinccrmedix.qucmadmoduiTiini-
pfofpeculoluculcncerexplicatur.
Decaufisergoplimarijs,increatisfeupiincipijs fuperfubftantiahbus, nempe ^
Jodn Hc ^
Vau & n He ulcimum mentiortem ampliirimam fecimus in Secltonu Prtma,Portioiwpn>»a Partispri- ,
in£libristribus,qiizsin{p[\xi:a.teniz hujuslpeciuliannotavimus.
De matribus mundi in fphaera quaxta fpccuU expreiris , verba luculenta fccimus in SeQionis i.
lortionis i. Partisfecunds hbris trms.
Dccognominibusdccemdivinis&Sephirothisquzeijsfubijciunturapertelocutifumus Se"
nio.i.PortA.Partisprirn£lib.iXa.^.8cPortu)nisfaund<t,Seilioniseiufdem,Partisi.ca.^.^.^.6.7.S.&p.Ubici^
jamagiturdeAngcliscuihbctSephirochxparticuIaiib. &eorurainmundumcoelcfteminfluxjbus.-
Decorporibusimperfedcmiftis.qu^mulcisgradibusdiftinguuncurinfphsrislpecuhmundi
ciementaris,{ermonera quidem fatis fufum in Portton.tertia,Seilion.prtmit jzii.^vimus,qmh.incecium
libellumdedicaviraus. Atnuncad Vulgaremhujus fpccuh ufum atque praxim levj quidem fakii
defcendemus.
S Experi*
;
i9^ Sect. I. PoRT.II. Pars III.

Expermetit um primunii Dejenfmfeumyjlerij occultf-uocabuH cuiufque Hebraici
myentirone c^ reyelatio?ieJjocquefolapatrum 'Jod n He i Fau isr matrum
tÂleph "3 Mem i^ '^Shm^tampr^fentium quam ab/entium
3
contemplattone.
Mlrificumquidem lumenfecumafferunc vocabulis Hebraicis horum charafterum vere (an*
ctorum&formaiiumtamproelentia quam abfentia, quippe quibus fignaculiscorumfcnfus
iecretus.fcuarcanum cirenliiicum pero-ptimc diligenter intuentibus,cnuclcatur:Nam quod impri-
liccras mere formales attinet ( qu2 & rotundae dicuntur propter rationes a nobis
luisad pidiv-s feu
ivip(.ni:.,a]lcg.\tas)intclligendumcftquodquatenusilIiEluntprincipia oranium principiorum,in
quibns conlilbtcflentiaunicaincrcata,eatcnuslinedubioearumprcEfcntiamy(leiiumaliquoddi-
vinum in occulto vocabuli,in quo rcpcriuntur , delitcf citjatquc ubi horum charaderum plures in-
\'eniunturibiluicdubioma]orisdivinicatispra:fcnciacxiftit,quamviscommuniiignilrcationeHe-
braica nonita aperte cxplicatur. Verbigratiain hoc vocabulo n^ Jah nihilpntcrquam cllenciadi-
vinarcpcricurrAtqueetjamniM^Jehova, quiquidcm charadlcrcs folummodo conliderantur in
divinacflcntiafinculla charaClerum creatorum feu macerialium conlideratione, undceflenciam
divinam folummodo denocanc.Hisinexccllcnciaproximeacccduncmatrest^ Aleph )Z Mem Sc
M/ Shin quippe qua; f unt quali proxima & primaha indumenta feu vehicula di vinitatisin natura
,
Ucanimast Aleph lucidi cftîjod vicaShinÛeft Vaui ocfpiricusincernuscreansMcm, eftr;He.

Undc ubi hi duo charatlcrum Ipecies ad invicem mifccancur , ibi exceliiirima cft illius proculdu-
,
biojvocabuli incencio fcu lignificacio myfHca & quo magis pacres in vocabulo abundanc co ctjam
iiobilius xftimabicur voc.ibulum Verbi caufa H^mK Ehichin quo Dei pacris ellcncia & proprictas
: :
{pccul.icur'2'n'?SElohim,DeusSpiritusStiS€l:us,feuDeusAquarum.Ubi Aicmhnahsaquamdc-
nocans cum i n &: .«^ unicur HTTK Eloah , &
(k in cxceris; Unde characlcres rocundi cum macnbus
denotanc lOivinum adum in nacura. Simili ccjam racionc ii fbla- matres in vocabulis rcperiuncur,eo
magisreminnaturxmyfterijsfublimatam denotant quo vocabulumeam denotansplurcs conti-
net in fe ch?rad:eres iitius natura;; Sic in vocabulo D^^G^^T. coelos vidcmus "a Mem apercum &U
Memclaufum, quxfunchieroglyphica aquarumcenuiarumSc denfaium. SimilitcrSliincftlucis
fjgnaculum, quaadoinanturccehatquer\hieroglyphicum mundi fpuitualis eil coslorum caput,
mundiquevica.SicMJÔÎ^Sol.duascontinctinfematres&iterum matrcm luminofam bis. Unde
dcnotat quod ut H" J.ih , fcu r\ir\' Jehova eftprxftantior rcgni archetypici feuincrcati cirenna, ita
etjam
& '\i;'Q^ Sol in regno typico & creato feu natuiali. Ell enim Sol piinceps vifibihs atquc im-
perarcromnium creaturarum vilibilmm mundi. Dcnique ubi omnes hxlitcrx abcile percipiun-
tur , ibi quidem parum boni vel faltem luminis externi expedandum el1: Incegnim quidem volu-
;
iTien de horum charadlcrum formalium pra:fencia vel abientia prof crrcpoflumus. Ac vero noftrum
quidem minime eft circa eos f olos verf aii inftitutum,
'Experimentumfecundum,De admirabilinumeriSephirothici explicattoneîn quo
porttones aquales repenuntur cuilibet Sephirothicaproprietatt
correjhondentes.
NOncftnumerusinmundoinveniendusin tot partes xquales divifibilis utcft milleodogin-
ta,quippc qucm in venimus in portioncs dccem cuilibet Sephito thx reipondentes parcien-
, ,
dum.Sic quidem,ejus mcdictas cft 540. At veroejus parscertia eft 3<jO.Sccundum qucm numcrum
dics anni dividuncur.Ejus pars quarca eft 27 o Ejus pars quinca eft ii6. Ejus pars iexcacft 280. Ejus
.
pars odava eft i^^.Ejus pars nona cft 120 .quod quidcm cemporis fpacium aflignavic Deus pro xta-
tehumana.P.irscjusdecimaeft loS.Paisvcrodecimaquincacftyi. Tocenimfaciunc22. literx.id-
jundxcumô.Portisfapicntixjficetjamangchfortcstotiustcrrx fuerunt 72. fccundum Cabali-
ftarumopinionem.Namfccundum Cabaliftasex numeroTccragrammaci cricur^z.exquibusy^.
angeli canquam cx fignaculo crcacoiis , eftluxu quodarn divino ,producuncur. Dcniquepars c;us
vigcfimacft54.In hisproculdubioilliusnumcriporcionibusdecem.myfteriadccemSephirocha-
rumcomprehcnduncur.nacurasarchccypicaspropriccatcfque divinasin hocmundo reprxfencan-
tcs,quod quidcm &
nonnulli Rabinorum antiquorum clarius &
exertius cbuccinare funt conati.
Experimentum tertium, haudfpernendum : de trium Sephirotharum

fuperiorumcum c^terts untone.
IN capitis fcptimi Sed.i.Port. 2. Partis primx progrcftu

, dc ratione &
nexu triumprincipalium &
magis circntialiumScphirotharum cum cxteris fcprem fequcntibus &cum eatHm eflluxionibus
diverfisininfenoradifcurrimus, quib.etjamrcsoBinesmhosmuiidofubpoteftatctriuxnquidcm
fupe-
Dfi PkiNCipiis Tertianis'. ,^j
fupeilorumSephirotharum&nominumijsprajfeQentium fubijciprobarepofi[umus> Etquamvis
feptemuitn=na:proprietatesdivinaefuaspropiiasdicunturhabereiniiocmundooperationcs atta-
meneicquidcmomnesadhastresSandaEtrinitacirelaraSjUtresminusprincipaiesadiilasqu^funt
&
magis relcruncur.Hic quidem perfonarum nexus rcrum ijs fuppofitarum concatenacio in his tri-
busvocabuiisHebraicisoptimedifcernitur,videh£et "MDC) "^QO ^BO Numerans, Numerus^
Numeracum,ubi O Samech refercur ad Sephiroch, Cheter, cui praceft Ehieh & Ej Phy ad Hochma
,
cui prardominatur Jehova & "\ Resh ad Binah cui Elohim impcrat. Ut crgo decem inveniuntur
li-
ters m tribus di dis vocabulis ita certe qushbct didarum lirerarum rcpencur ter in dida iicerarum
fericocniminveniturinlocisi.4,&7.Dini.j.&8.Acdeniqj*în}.(5.&io.ubimiocononoiVaa
manetinioconexusleucopuljE.Jam vcrolideorfumafphaEra Sephirocharum, qua» eftfcxtaacir-
cumtercnnajinfpeculumnoftrumpraefiguratumdefcendendo numeravcrimus,invcniemus qui*
dem iocos r .4.& y.videiiccr ordines Serap hin Dominationum &principatuumpcrtinere ad n fcu
Chcter cuiEhichPater infanastrinitatisordinerefcrtur. Porro etjamin mundocoElcftifeuflelM
Iarilocii.4.&7.eireferuntur,hoceft,primummobiicJovis&Venensfphxra.Suiiihterinmundo
elemcntari,loci 1.4. &
7. eincmpeocorrcfpondentj videhcccignis elementum iniima Eiementi
aeris regio &ipfum regnum Animaic. Ex quibus fatiiquido conltat quod propnetas
Scphirotha
Chefed,cuiElpr2dominaturfehabctmeodcmrefpe(5l:uadiiiamChetcr,cuiEnichpr2cft,quoit»
fe habet ad ^.atque ideo Chefed influic in Dominationes,qua2 in ioco quarto fe habet ad Seraphin
cuiEIiiehiraperat.Sicetjaminloco7.ScphirothNctzethinfuaquahtatercfpicitCheter,ut 1. per
4.re(picit7. QuEecrgoperpendicuIariterfubtereminentChefedinvcniunturin quatcrnatio
nu-
meroa Chcter. Qux vero fub Netzeth comprehendunturin ferie feptenaria repenunturin quoli-
bct mundo. Porro etjam ucad hicroglyphicum charadleris Q Phe veniam Cqua: lecundam in tnni-
t.ateperfonamrcprcfentat jejuslociinmundointeiiedualifunti.j. 8. quibusrefpondent Chcru-
bit!,Poteftatcs &
Archangeii,quorum quae Cherubin fubjacent in mundis inferioribus, in numcro
binario rcfpiciunt Hochma qui' Potcftates in numero quinario refpicit &
Archangclosin oftona*
rio.&inmundocoElcfti&elemcntarieoslocosintueturquaelubHochma, Gcburah & Hodfub-
ijciuncurcumregnovegetabih.Charaderccjam^^ReshpcrfonaeintrinitatetcrtiKrelatuSjlocosfi-
bi vendicant }.(J.& 9. Unde ei rcferuntur Binah in 3. &
Tipherets in 6. &
Jefodin cj. vel Jcfod cum
MalchutquatenusMaichutcftreceptacuiumomnium. Simuiatque omncsproprietates qujefub
dictisScphirotisponunturadlpiritumBinahhabentreiationem, acque ecjam regnum minerale.
Quibiis viderciiceatquod tres priores Scphiroths cum nomimbusdivinis ijs prsfidennbus vim
habcnt in fc totius mundi & cujuslibct rcgionis iilius Porro erjam quod reliquaE 7 .pofteriores Sc-
:
phiroths lunt ijs fuprcmis quafifubalterna: hquet. Hicigitur veros atq; cfrentialiftimos habemus
iniiuentiarum fupcrcGeleftium iu haec inferioraafpedusiilisAftrologorummultisgradibusantc-
ponendos quorum arcanasfignificationes , fi quis ehccrc potucrit, Ailrologix tam Jnteliedtualis
quam coeleftisatqjctjaminferiorisparticepsforet. Hicergomaximumdehtefcicmyfterium,quod
quidem omnibusrevelare ccjamprofeBuni & nefasforct.
Indcxtracnimradianone feu con;uBd:io cC refertur unitati & * feu fextiiis afpedtusz.& A
feutrinusalpedusnumeroternario, qui quidem afpeftus corrcfpondent tribus Sephirotharum
dominis.ex quibus caeterae radiationes dependent & Hi quidem afpcdus boni dicuntur, Porro a,-
:
fpeftui Qrefpondet 4.& alpedtui quinario 5.& ad f extum numcrum rcfertur oppofitio. O O
Porroetiaminradiatiatianefimftraquinquiiisafpe£tusrefpondetnumerofeptcnario;UtTro(fta-
vo&Anono,atquetuncinnumerodcnariofcrepctititerumunitasa A ubiredituseftfadtusin rf
Haecquidem eft vcrus ftellarum idealium afpe<ftuum ratiojquarum formalesprogreflus arduum&
difticilc eft indodo , imo vero & huius mundi doailTimis fmc fpeculatione debita diflingucre,aut
fibi aut mundo propalarc.
Bxfermentum quartumiDe Natianima conditione ^ diJj>oJttione.
HOcetjamfpeculo vulgariquadam rationc confidcrato , nati animz difpofitionem quodam-

modo pcrciperc non eritdifficilc :Siinprimolocorcfpexerimus planetam iilo dicprsdomi-
nantcm in inftante elevationis Solis fupcr terram, loco cujus planetac aeftimabimus Solcm opcrati-
tcmilIodic,Dcindcplanctamafccndentcminhoranativitatis. Coilefto igitur planetxdiciloco
in fpeculo,in eodem arcu furfum afccndendum cri t ufque ad orbcm Sephirothicam, atquc ibi pcr«
cipietisinfluxusfuicaufamfummamatqucprimordialera, confiderato etjam fuoafpc^tu cumo-
ligineipfiusqusercndumcftpofteaquinamplanetatotiusccEli eratin dignitatibus fortiorinmo-
mento afccnfus Solis fupra tcrram : ejufque fedcinventa, furfum ctjam af cendatur ufque ad Seplri^
tochamcjus,ubict)amconditiocjufdematqueafpc6lusfuiratiofpcculandacrit. Utigitur invcni-
musSoIemillodiecumScphirothacjufdem.cumplanctapracdominantc&Sephirota fuainftatUj
conditionis & radiationis intuitu convcnirc aut variari,ita etja de eonditione , certitudine au t con -
ftanti3,atque etjamde pietatc, cUmcncia fcu faevcritate aut de nati fortunio vcl infortunio di vina<
S i rc fas
lj>6 Se'CT. I. PORT. II. PaHS Ilt.
tc fascrit.Verbi gratiaDie Martis percipio folem afcendentcm. Unde naturam ejus dicoefTe Maf<
Halcm: quaiein Martisarcuafcendoulque adSephirotham Geburah; quamfcio fortitudincmSi
potellatemcumfsveriiate&punitionearguerccujusinfluxusquiaab AiigcloSamaclconducun-
tmvioleatiam,rapacitatem,crudelitatcm&:hujufmodialiadcnotantincorporeanimahi'emelin-
cluii.Porro ejus afpcdus cft quintilis cujus origo ieu triplicitas elt Hocbma feu Jehova in quoafpe-
^tulevcritasmmatur. AtveroeodeminftanteoftusSoIisinvenimusquodJupitcr plures habetdi-
gnitates in coelo cujus Sephiroth feu influxuu fons eft Chefed cui pr^dominatur El: qui quidem efl
afpedustnplicitatisaereae&benevolaecujuscaputeftChcfed inqua amorabundata cujus fonte
Seraphin fiigunt (uam virtutem amatoriam fcu amorem fuavem;C hcfed ergo denorans clemenrii,
nam influentiiiacriab El clementia& benignitate quam pleniilima; lunt , in dommationcs eam.
virtutcm impluunt,quos rademangclus bonusZadkielrecipit&deorfuminrcgJonemJoviscon-
ducit cujusdxmoncs diverfo modo in inferioraconducunt,atque ita tcrvidi atque violenti Gcbu-
rahinfluxuspioprietace oppoiitainfluentuirum bonarum & benevolarum iplius Chefedcontcra-
pcranturigneauniusvisacrcaalteriusfuavitate permulcctur malevoli Samaelis adtus,& violcnti
criedus,bencvola iplius Zadkielis virtutemitigantur , Dsemoncs quidem Martiales.illorum fphae-
taejovis induftriafraenantur&quodammodocompcfcuntur.Visimpulfivavinaturaliamorisvin-
culointrapacislimitesretinetur;AtqueitainfortuniumuniusaIteriusfortuniocorrigitur:Inhujuf«
moditamen nativitaeritmaximainftabiUtas.quippecujustraniicus ciitutnavismaninconftante
jad:icaca,nafiJovisvirtusincoeloeritdebilis,Martisverofortis,cuncnativitacinfortuniainfequun-
tur.qux iteru Jovis exalratione fupprimuntur.Deinde qu^ratur Horolcopi ftella dominans ejusSe-
f>hiioth &
afpedlus arque naturas dc cujus fecreto ulceiius hocin loco no loquar;nec dicat fcrupu-
olus quod multi qui in eodem inftantc nalcuntur complexione Sc natuia differant,nam ejus rei ra-
tio,cognitolecreto,facillimedemonftrabitur. Porroetjamfiduoplanctacoppollci &difpo(itione
pra vi concuriant in nativitate Vcrbi gratia Sole orientc die Sarurni &
Marte in acthere gubernan-
te,extremum faepicule nati infortunium denotat.ardamq; Ipiritus vitalis&naturalis coardationcm
&incarcerationemdenotat,niIiDominusHoroIcopi, hoccft, ciprscedcns hora nativitatis pct
fuos influxus moderaturi At vero e rcgionc Sole orientc dic Jovis Venerequc in codo praedominan-
te dominoqi Horofcopi faufto ominc rcfpiciente,contrariam denotat fortunae nati dilpofitionem
(icmediocria mediociem. Atque femper natura proprietatis divin^, cjufdem Sephirothx , tripUci-
tas cjufdem atq; afpcdus limul atq; Angelorum ordo.dux influentiarum angehcus,atq; tum dcni-
quccanquamcaufamagispropinqua, ipfeplaneta cum fuis darmonibus Oiympicisquiprxdido
ducilubijciuntur fummacumdiligcntialuntobfcrvandi. Huic divinationi multa alia occurrunc
quiealibinonimpedientenumincdivinoenucleabimus. Hicetjam vosdihgentimtuituoblervate
vehmus quod hocin loco a pofteriori doceo ad piioiaafcenderc,hoc cft a nobis notiore,ad notio-
ranaturs,videliceraftcllacrraticanobisnotaadfontemillumaquodeftiliantinfluentiarumftilIs
Deusper fua opera mirabiha a quibus afcendcre debemus , dignolcitur non
in hjEC inferiora;cum
mathematica,&IinealiafcenIione fcdliiblimationcFormalipriufquamadfontemfummiboniat-
tingamus.Sic dicimus Horofcopum cxaltacu licct non altitudinc mathematica clevatus fed digni-
tate formaU non mutato loco ncc dimenlione : Qus autem lit hzc iUa occultilTima cxaltatio.iplls
quidem Solis revclatur qui inente exalrsti veritatis vifioncm intuerc conceflum eft. Sed ad rem rc-
dcamus.Dicimus quod fi nari vitas Sole fub terra currente lit fadta,ftelia erratica loco Sohs occafus
allignata ci attribuitur planetaq; haemilphasrij inferioris nobihor Ipeculatur ea ratione quo didlum
cftt»y»/>tTwrj6i«.Multaquidem&ingentismomentirequirunturadhujusarrisAftrologiC2myftc-
ria enucleanda quac hoc in loco omittere nobis neceflarium atquc aequum videtur,quoniam volu-
jnen fortalfe intcgrum huic ncgotioalibi Deo favcnte dedicare nobis propofuimus.
ExPerimentumquintumy T>e dijôfitionis ^ incUnationis ^feucomflexionis Ele^

mentarM corpom nati cognitwne (^decaufa compojitiontj Jute
corporaliif proptnquiort.
INomnibusfaciendumeftutantea&partim inregione elementali fub arcu domini Horofcopi

& parcim fub illaplaneta in coclo praEdominantis hoc clicere poffiimus Vcrbi gratia fit planet»
;
Horofcopo pracdommans MarsjfubcujusarcuiBmundotlcmentariinvenimus quodcau&pro»

pinqux compofitionislintigneae, vidclicctmeteorafulphureamultorumgraduum, undecorpus
icu compolicioncm elementarem igneam & biliolam arguunt. AtJupitcr fortiorem in coslo locum
obtincns feipfum mifcet cum ignea compofitione Martis unde dicimus quod multo Ipiritu aereo
,
& vivifico modcratur Mattis fcrv0r,quoniam Jovis meteora elcmentaria invcnimus cfle cx parte
acrisinfcriorisjcujus contaduigniselcmentansviresmitigantur,promittitquevitajvaporis cxu*
bcramium,ex quogeneratur Mcrcurius vit« vifibilis in fanguine.At vero quoniam viocfons vidc-
Ucct
Db pRiNCipiis Tertianis. Ip^
IkeiipreSolfe jungit cum naturaMards,ideo fortior erit Mars in fuo effevtu ad reddendum vii«
diipofitionem magis calidum & fulphureum.
Demultis alijs di^vination^ myfierijs qua yera O' firmali hmusjêculiin^

Jj;eSiione enuclearipojfunt,
MUltsetjamaliae qujeftiones (eu dubitationes hujufmodi Aftrologis veriilimi cognitione tc-

folui poflunt, modofiartifta fitin ea verfatus,nonvalgarimodocujus cftexteriora capcre
intcriora vcro omitterc, vel cum cane /£fopi umbram eligere , iubftanriam eflentialem negligere J
Verbi gratia.Quomodo Angeli cuilibet nato prsdominantis,daemonil"que tamOly mpici,quam e-
lementariseifubjacentisnaturafitinvenienda; QucEnam fit fortior animavitalisadtus innato?
Quis erit alicujus hominis dies magis fortunatus vel infortunatus ? Pro hac quaeftione confideran*
ds lunt Sephirotha^ domini Horofcopi illius hominis & dominus diei petito prsdominan tis.Quis
deduobushommibus bellumveUitemmterfefacientibus alteri pra:valebit in aliqua contentio-
ne.dic aliquo pracfixo.'' Ubi Sephiroth nativitatis utriufque cum domino cosli die dato fortitudo &
debilitas coniideranda cft.Et multae aliae momenti quoeftiones viitute huj us fpeculi refolvi poflunt»
quashocinloco,ut&aliaanobisrelatavuIgoquidem vanocxphcarc ridicula (fcio jforet, quare
non contendam.
plura de hoc Ipeculo univerfali verba facere
ûomodo hocjpeculumuniverjale in quatuor charaSieres magninominis Tetra^

qrammaticum matribus quatuorijs correjôndentibus
tncludttur.
PRimafphxrafpecuIilequencis denotettriaptimariafeuarchctypica prfncipia qui Mofaici pa-»

tresvocaverunc,ubi unum charadlcrfeu principium bis repetitur,videlicetriHcad cujuscxcm-
plar divifae luntaqus luperiores ab aquis inferioribus & cuihbet charad:eri increatomaterproptia
fubijcituraquibusreliquaprincipiafubalternaincermcramfimplicitatem&compofitionemcom-
prehenfafuo loco fupponuntur , quolibet nempe fecundum fuaeproprieracisracionem fub quoli-
benUbi cum illuminatione Mem initians incipit ab K Aleph lucido.Nam incipit mundus in Aleph
lucido,per ^ Mem initians 5c finit per O Mem finale &claufum in Aleph tcnebrofD,nam occiden-
teSolelupremonecefleeftutmundiluxiterumredigaturin tenebras, unde utAIeph parvumeft
initium numeri ( videUcetunitas,^ficetjamAIephmagnuseftfinisquod denotat numerum mil*
leariumultiaquemnoneft progreflio.Sicortuseftmundus,ficerit&cjusintericus fimodo Aleph
lucidum fpiritum fuum lucidum fc ipfum in tenebris abfcondendo a mundo rcmovcat.
Speculummundiminusrjedmagisuni^-verjaie: inquojjtharaprima denotat tria

primaria (^ ArchetyMcaprmctpa , i3jiib quolthet cutufiibet principij chara^
£iere^reitquaprtncipta inde orientta dejcrtbuntur ordtnejiibalterno.
S I \ Spccu-
xp8 Sect. I. PoRT. II. Paxs IIL
Speculigencralis dclcriptio.
Mrd la nox :
INfpcculo prscedenti Macrocofmico apparet quod occipcrit mun Jtis ab Aleph lucfdo, nam il»
luminatur Mcm incipiens ab Aleph lucido delinit vero mundi forma in Mem U finali ubi lux in
:
tenebras iterumrevertitur,nam Aleph lucidum fe abicondcndo,in Alcph tenebrofo mutatur. A-

leph ergo eft rerum principium,cftque earum linis uhimus: Eft Alpha & eft Omega,eft unitas & cft
numerusmilliariusultra quem non eft in Arithmetica dimcnfio. Sicortuseft mundus atquehaud
fecuseritejufdcminteritus, videhcctrcmovente Alcphiucidovultumfuumafpiritumundano Sc
fe ipfum in tenebris abfcondcntc, hoc cft, a divino f uo aduin potentiam divinam remigrante At-;
quchincfadlumeftquodAIcph morcHermaphroditi deutriufquefexusnaturaparticiparc

dicitur , maris vidclicct quatenus cft acflus & forma , & fcEminsrcfpctftu
potentix & matcria: ; Hincdixit Mercur.Tnfm,P»;«/«n»i,i.
M.e»s utriHfqutfexus^cutiditate pkmfi'
Spccu-
De Principiis TEHTIANIsr 199
Speculipr«di(ai ad naturam Microcofini relado7
]\^.e^ld4£.r:
P-.
Mortis ]
Corruptionis Vigor.
SIc faftus eft mundus ad imagincm Tetragrammati, fic creatus eft Homo ad cxemplar muudi,utt-
de ambo a Mercurio Trifmegifto haudinconfulfe Detfilij nuncupantur.
Atque itafinem buic volummt nofiro impommui: Reliqua vero duofequentia ( quorum fubjeSlatu epitomem in
huius volumtnisprimordw breviter recenfuimui ) fuo ordine, Dtvme mmimpropitiante,lumen videbuntyAt mihi in-^
ter Imfit5fit,tam corporU atque etjam ammt reficiendi caufa,quam negotta mea mundana <td vitam vtflum^ mef-
fariacurandtdefidenoaltquantuluiiirejptrare: Spero equidemoputhoc meum a vera doBrine filijs faufium atque
fcehx recepturumajpeiium,quamvifab ignorantibus & invtdis (

qutppe quorum eli maledtcliombus &probris qtiem-
piam ftipraeorum captum exaltatum injufie afficere ) laborei hos mcos nfui & contemptnt conmendatos pottus quam
prxmij tufit honore coronatos irepro certofcto,utcunque res fe habebttpatientiaftipattu atque confctentia fecura mu^
tiitus,in animo meopacifico iubilabo,forteque meapropria contenttis.vanisque mundi aut honoribusautopulentta mi-
nnnecuptdus,folummodoutinpacereJpiretn,& Deo meoopttmo maximo revera inferviam, abtlloipfofacra-

fan^tfimoUhovanumtneprecibusfptrittiivivottnprefutxopto.lncHtusalarHmumbra
hucvfque cecim &femper canam.
F 1 CNi^J S.
'•^-r
?
.*.•.- 1».. •.**i«h».-4*^- "^
*fcL.

Utriusquecosmima 02 Flud

Caricato da

Informazioni sul documento

Titolo originale

Copyright

Formati disponibili

Condividi questo documento

Condividi o incorpora il documento

Opzioni di condivisione

Hai trovato utile questo documento?

Questo contenuto è inappropriato?

Copyright:

Formati disponibili

Utriusquecosmima 02 Flud

Caricato da

Copyright:

Formati disponibili

^

Mji l iii iii i i i i i i iiiMyffi i i iiifl iiiW ii N ii i i iii i iiliii l li r'i|Mi'iiirni[""i(i''rMii[i[iii|f

Opvcnh&mij Imvenfis lohanms Thcodorj L » »

dcBry, tvvu Hurcnymj Galleri jSij 0» .» *

ut ipfis coelicolis eam cognttam^Angelisque quam proximam reddiderist' cujtts Ai/^/.^i.

formafit,ut ammaltta creattone tua affieBum utrique origint fiuc^fiatisfiicere ^fii^--^.-

pojfit,<i5r miran coelefiia c^ adorare ^^({empiterneElohmij^/^y/^fwro/?^^?

terram colatêlementu êlocttate mtjceaturâcumtne mentts tn marps profun- fun.^. ei"

da defi:endat,ommaque tllt aperte (s^ perfiiicue luceant, quatenm antmiejus '^'^'

^pf.ij-n. ab origtne cujios ejus effe,non. iis dedignatus,'^rf^/Z^//f/(ejus viadele-

" M.Trij. ':

£;nem tuam creatoris fui gloriamac dignitatem enarretiore ftupen-

que coElum,terra,hyla,abyflus,fpiritus,feu aqua; irivifibiles,marc,

tanquamplio tuo congratulattues. V erum etiam lapientiamj-^cuam (/« <"

dextradierumpu annorum^pu-vita longitudtnem tenente,m ftniflra 'vero di'Tsapi^_

quo fciat^qutdjit accepium apudte/ atque ut trtumphantem cuique beneme- ^^ls9 «=

crarium penetrare,laudes tuas deniquc atque dignitates incompre-

fentistuasfacrofancfla; difpofitionem etiam fervum &: antiftitcm

nemtncm potuijfeunquayn verbo tub inviolabili confirmafti A£tuse- :

cituumvcrctriumphaviccxcrcitatustuus fpiritualis atqueccElcftis

tis,mifencors,grattoJuiJongammis:> f^ multus bemgnitate acfide, " omnia ad-

terram^prteyalet bentgmtas tua erga ttmentes te,qudm lon^e eH ortens ab occt-

ment&s te/ N6nnetu,o fehova^confirmafit h£c tpjd ore ^ocequetuafancia, *•

tetpfium proclamando Domtnum mtfiricordi£,mtfiratorem, tardttm adtrajn

tum terra ^ maris,fiabtltens montes njirtute ttm,accinEiuspotentiacompe- y p/6gl».

myrtades,<iT multa mtUia Angelorum^ an numrrus eH turmis mtlttibus ^

fitis Jah? *" tufiangis nuaboas chalybeat^^iS njeHesferreosfuccidis.' Tuaervp le^'"^'''

potefiaseH admtrabtlis ^ mtraculoftejitntttiaoperationes/ quatenuscor^- '''/•'®7-

lium tuumfolummodo njalet ad proculcandos hofies nofiros. '

qtitcquidnjisfiicis,tncoelis n^ tn terra,permanat£ omnes ahyffos. Majefta»

104-' r ^^^ utfuhrumtz pecudes : ^ atque ettarn coram conjje^iu fSfacietuaterratre-

c^ aves^juycfies, n;irgtnes,fines e^ pue7'i laudent

zp/i/ loj. ^^acisergo,qu£ jufiafiunt f^judtcta omnthus oppreffis. ' Namomneopustu

b Proverb. tuperpendis,in cujus oculis <-vtrre5ius in unaquaque^iaftia^-vtdettir : Nam

elatiis fiSjtamen deprcfTum arpicis, quamvis altus, c lono-inqtio .

gua, noyifn tu ipfum totum. ' Nam a te nibiloccultartpotesi, k. quatenus o- t^S.r,.

qut tn coclis fupra, d' tn terra infa cognofis meretrtcem , cauponem

fint cognita, tamen myfiertatua nemint fmt reyclata , fuffi-

quifquam ulla rationis inquifitione perfcrutari auc coano-

fuifti ante mundi prtmordtum:Nu\\\i ergo procul dubio habuifli prin-

cipium,quatenus principiiprincipiumexciciflij^ dcfinemnul/umha- lEx.d,^,

gui tur,quoniam ' quicquid f-acis,idipfum permatiebit in pcrpetuij, ^"-i- h-

derenoluerisiquippequam nemo videre pocefl,dum vivjc. Ec ca-

ra manuumtuarum declaratfirmamentum, Gloria ergo {cmpiternatibi

entm es homo^qui menttatm\aut pupts hominis^qmm pceniteat : an ipje dtxtjtty

& fedis tuae celfitudo, ut lingua imo vero hominis mortalium ,

fuper alas venti,ambulas & facis angelostuos ventoSj&miniftros

fagittas tuas fundis eos. Saivummebc 6 Jehova fortis &c

tandos mortuos, & ad judicandum omnes in jufticia, icquitace,

mifericordia atque benignicate. Infinitas etiam tua tanta eft,

uc captui humano eam lubjicere fit impoflibile, •'cum tua ma-

inferno, in extrcmis maris , in nodc , intenebris, & ubique:

perpetua dominatio & durabilis potentia Jehova fempiternc ,

Deus mi gloriofe & honorabilis. Neccerte minus admirabilis,in-

inexhauft^ tua: omnipotcnti^ ulla rationc pcrtingerc aut pc^-vc-^jo^.uu.

tua , imo certe ante ullum temptu , ^ antefeculum tnunB^fuit , (^ ah^^'

fpiciamus , cam in fecretis naturx collocatam fcnticmus : fi ipfius ^^ ,

pretiuminquiramus^-^^illudnonnovithomojquianon dabitur il- «»•

Iaproauro,necponderabiturvalor cjus argento,ncc poffunt lapi-

i^.'^'"" eloqui poiIum,^qui quicquid vis,facis,&: nemoteinterrogaturus

ipfai.101.n3.. 'Parati, inquam, fint Angeli, qui f mt miniftri tui , uc

Deus bone , & milericordia pleniftime ego tuus homo, ,

fruitione portionis eficntia: tu^ inexplicabihs,beatificatus, men-