Sei sulla pagina 1di 7

PD LINEAR

Bentuk Umum :
dy
+ P(x) . y = Q(x)  Non homogen Q(x) ≠0
dx

Metode penyelesaian:
1. Mengubah parameter  cara Lagrange
2. Faktor Integrasi  cara Bernaulli

(1) Metode Parameter (Lagrange)


Diubah dalam bentuk homogen
dy
+ P(x). y = 0 (Q(x) dianggap = 0)
dx
dy dy
+ P(x) dx = 0  ∫ + ¿ ¿ ∫ P( x ) dx = ∫ 0
y y
P (x)dx
ln y + lne∫ = ln c
ln y.e∫ P( x)dx = ln c
y.e∫ P( x)dx = c
y = c. e−∫ P (x)dx  solusi umum persamaan homogen, c = konstanta parameter
c = c(x)
 y = c(x). e−∫ P (x)dx
 ln y = ln [c(x). e−∫ P (x)dx]

 ln y = ln c(x) - ∫ P ( x ) dx

diturunkan menjadi:
y ' c ' ( x)
= – P(x)
y c ( x)
dy y dc ( x)
= . – P(x) .y
dx c (x) dx

dy c (x) . e−∫ P (x)dx dc ( x )


= . – P(x) .y
dx c (x) dx
dy −∫ P (x)dx dc( x )
=e . – P(x) .y
dx dx
dy dc ( x) −∫ P (x)dx
+ P(x) .y = .e
dx dx
dc ( x) −∫ P (x)dx
Q(x ) = .e
dx
dc(x) = Q(x) .e∫ P( x)dx dx

∫ dc( x )=¿ ∫ Q( x ). e∫ P (x)dx dx ¿ + D


P (x)dx
c ( x ) =∫ Q( x). e∫ dx + D
Sehingga solusi umum PD nya adalah:
y = c(x). e−∫ P (x)dx
P( x)dx
y = [∫ Q( x ). e∫ dx + D]. e−∫ P (x)dx

Contoh:
dy y 1
+ =
dx x ln x x
Jawab:
dy y dy dx
Dibuat Homogen: + =0  + =0
dx x ln x y x ln x
dy dx
∫ +∫ = 0
y x ln x ∫
d (lnx)
ln y + ∫ = ln c  ln y + ln(ln x)= ln c  ln y. ln x = ln c  y. ln x = c
lnx
c c (x)
y=  y=  konstanta fungsi x  c(x) = y. ln x
ln x ln x
 ln y + ln(ln x)= ln c(x)
 ln y = ln c(x) – ln(ln x) , diturunkan menjadi:
1 ' 1 1 1
 .y= . c ' ( x )− .
y c(x ) ln x x
1 dy 1 dc ( x ) 1 1
 . = −¿ .
y dx c ( x) dx ln x x
dy y dc ( x) 1 1
 = −¿ . .y
dx c( x ) dx ln x x
dy 1 dc(x ) 1 1 dy 1 1 dc (x) 1 dc (x)
 = −¿ . . y  +¿ . .y= 1  Q(x) =
dx lnx dx ln x x dx ln x x lnx dx lnx dx
1 dc (x)
 =¿ 1
x lnx dx
ln x . dx
 dc(x) =
x
ln x . dx 1 2
 ∫ dc(x )=∫ x
= ∫ ln x . d ( lnx ) = ln ( x )+ D
2
1 2
 c(x) = ln ( x )+ D
2
1 2
ln ( x ) + D ln x D
 y =2 = +  [solusi umum PD]
2 ln x
lnx

(2) Metode faktor Integrasi (Bernaulli)


dy
+P(x). y = Q(x)
dx
dy
ambil : y=u . v  = u’.v + u. v’
dx
Maka persamaan menjadi:
u’.v + u. v’+P(x).u.v = Q(x)
u’.v + P(x).u.v+ u. v’ = Q(x)
v(u’ + P(x).u) + u. v’ = Q(x)
Syarat : u’ + P(x).u =0 (Dianggap Homogen)
v.0+ u. v’ = Q(x)  u. v’ = Q(x)
u’ + P(x).u =0
du
+ P(x).u = 0
dx
du
 =−¿ P(x).u
dx
du
 = −¿P(x). dx
u
du
 ∫ = −P( x). dx
u ∫
 ln u=¿ ¿ ∫ −P( x) . dx
 ln u=¿ ln e∫− P( x). dx ¿
 u = e∫ −P (x).dx
 u.v’ = Q(x)
∫ −P (x).dx dv
 e . =Q( x)
dx
 dv =Q ( x ) . e∫ P (x).dx . dx

 ∫ dv=∫ Q ( x ) . e∫ P (x).dx .dx+ D


P( x). dx
 v = ∫ Q ( x ) . e∫ . dx+ D

Solusi umum PD:


y = uv
P ( x ) .dx
y = e∫ . [∫ e∫
−P (x).dx
. Q ( x ) . dx+ D]
jika:
S(x) = e∫ P( x).dx
1
y = ∫ P (x). dx ¿ + D]
e
1
y= [ S ( x ) . Q ( x ) dx + D]
S ( x) ∫
1 D
y= [∫ S ( x ) . Q ( x ) dx ¿ +
S ( x) S ( x)

Contoh:
dy y 1
(1). + =
dx x ln x x
1
P(x) =
x ln x
1 1
e∫
P ( x ) .dx
= e∫ x ln x dx= e ln ⁡( lnx )= lnx  S(x) =
lnx
catatan : e lna = a
1
Q ( x) =
x
1 D
y= [∫ S ( x ) . Q ( x ) dx ¿ +
S ( x) S ( x)
1 1 1 D
y=
lnx ∫ lnx x
[ dx] +
ln x
1 1 2 D
y= [ ln x ¿+
lnx 2 ln x
1 D
y= ln x +  [solusi umum PD]
2 lnx
Contoh soal :
dy y
(2). − =x , Cari solusi umum PD !
dx x
Jawab:
−1
P(x) =
x
1
S(x) = e−∫ P ( x ) .dx =e∫ x dx =e lnx=elnx =x

Q(x) = x
1 D
y= [∫ S ( x ) . Q ( x ) dx ¿ +
S ( x) S ( x)
1 D
 y = [ ∫ x . x . dx ¿ +
x x
1 D
 y=
x ∫ x 2 dx+ x
1 1 3 D
 y = ¿ x ¿+
x 3 x
1 2 D
 y= x +
3 x

(3) (sin2x = y) dx – tgx dy = 0


Dibawa ke bentuk umum:
dy sin2 x− y
(sin2x = y) dx = tgx dy  =
dx tgx
dy sin 2 x y dy + y sin 2 x
- + =0 =
dx tgx tgx dx tgx tgx
1 cos x
P(x) = =
tgx sinx
cos x
S(x) = e∫ P ( x ) .dx =e∫ sinx . dx=eln sinx = sin x

sin2 x
sin2 x
Q(x) = = sinx = sinx. cosx
tgx
cosx
1 D
y= [∫ S ( x ) . Q ( x ) dx ¿ +
S ( x) S ( x)
1 D
y= [∫ sinx . sinx . cosx . dx ¿ +
sinx sinx
1 2 D
y= [∫ sin x .cosx dx ¿ +
sinx sinx
1 2 D
y= [∫ sin x .dsinx ¿+
sinx sinx
1 1 3 +D
y= [ sin x ]
sinx 3 sinx
1 2 +D
y= sin x  solusi umum PD
3 sinx

dy 3−xy
(4) = , cari solusi umum PD !
dx 2 x2
Jawab:

dy 3 y
 = 2−
dx 2 x 2 x
dy y 3
 + = 2
dx 2 x 2 x
1
P(x) =
2x
3
Q(x) =
2 x2
1 1 1 1
e∫
P ( x ) dx
= e∫ 2 x dx =e 2 ∫ x dx =e ln √ x = √ x  S(x) =
√x
1 D
 y= [∫ S ( x ) . Q ( x ) dx ¿ +
S ( x) S ( x)
1 D
1 3
 y = 1 [∫ . dx ¿ + 1
√ x 2 x2
√x √x
D
√ x ∫ 3 . 15
 y= [ 2 dx + 1
1 x 2
√x
−5
3 2
 y = √ x∫ x dx + D√ x
2
−3
3 −2
 y=
2
√x.
3
x ( ) 2
+D√ x

1
 y= - + D√ x
X

SOAL:
1. y’ −¿y = 2e x
2. y’ −2 y= cos 2x
dx 2

3. −2 xy =6 y e y
dy
dy
4. + y =e x
dx
2 dy
5. ( x + 1¿ + xy =x 2
dx
dy
6. = y sinx
dx
dy
7. + cosx . y=2 sinx . cos x
dx
2 dy
8. x lnx . + xy=1
dx
dy x 2 +2 y
9. =
dx x
dy 4 lnx−2 x 2 y
10. =
dx x3
Jawaban :
1. y = 2x ex + C. ex
−cos 2 x+ sin2 x +C e 2 x
2. y =
4
2 2
3. x = 3 y 2 e y +C e y
4. 2y = e x +C e−x
5. ( x−2 y ) √ x 2+1 = ln ( x + √ x 2+1 ) +C
6. y . ecosx =C
7. y +2=2 sinx+C . e−sinx
1
8. + y lnx=C
x
9. y=x 2 (lnx+C )
10. x 2 y =2 ln 2 x +C

Potrebbero piacerti anche