Bentuk Umum :
dy
+ P(x) . y = Q(x) Non homogen Q(x) ≠0
dx
Metode penyelesaian:
1. Mengubah parameter cara Lagrange
2. Faktor Integrasi cara Bernaulli
ln y = ln c(x) - ∫ P ( x ) dx
diturunkan menjadi:
y ' c ' ( x)
= – P(x)
y c ( x)
dy y dc ( x)
= . – P(x) .y
dx c (x) dx
Contoh:
dy y 1
+ =
dx x ln x x
Jawab:
dy y dy dx
Dibuat Homogen: + =0 + =0
dx x ln x y x ln x
dy dx
∫ +∫ = 0
y x ln x ∫
d (lnx)
ln y + ∫ = ln c ln y + ln(ln x)= ln c ln y. ln x = ln c y. ln x = c
lnx
c c (x)
y= y= konstanta fungsi x c(x) = y. ln x
ln x ln x
ln y + ln(ln x)= ln c(x)
ln y = ln c(x) – ln(ln x) , diturunkan menjadi:
1 ' 1 1 1
.y= . c ' ( x )− .
y c(x ) ln x x
1 dy 1 dc ( x ) 1 1
. = −¿ .
y dx c ( x) dx ln x x
dy y dc ( x) 1 1
= −¿ . .y
dx c( x ) dx ln x x
dy 1 dc(x ) 1 1 dy 1 1 dc (x) 1 dc (x)
= −¿ . . y +¿ . .y= 1 Q(x) =
dx lnx dx ln x x dx ln x x lnx dx lnx dx
1 dc (x)
=¿ 1
x lnx dx
ln x . dx
dc(x) =
x
ln x . dx 1 2
∫ dc(x )=∫ x
= ∫ ln x . d ( lnx ) = ln ( x )+ D
2
1 2
c(x) = ln ( x )+ D
2
1 2
ln ( x ) + D ln x D
y =2 = + [solusi umum PD]
2 ln x
lnx
Contoh:
dy y 1
(1). + =
dx x ln x x
1
P(x) =
x ln x
1 1
e∫
P ( x ) .dx
= e∫ x ln x dx= e ln ( lnx )= lnx S(x) =
lnx
catatan : e lna = a
1
Q ( x) =
x
1 D
y= [∫ S ( x ) . Q ( x ) dx ¿ +
S ( x) S ( x)
1 1 1 D
y=
lnx ∫ lnx x
[ dx] +
ln x
1 1 2 D
y= [ ln x ¿+
lnx 2 ln x
1 D
y= ln x + [solusi umum PD]
2 lnx
Contoh soal :
dy y
(2). − =x , Cari solusi umum PD !
dx x
Jawab:
−1
P(x) =
x
1
S(x) = e−∫ P ( x ) .dx =e∫ x dx =e lnx=elnx =x
Q(x) = x
1 D
y= [∫ S ( x ) . Q ( x ) dx ¿ +
S ( x) S ( x)
1 D
y = [ ∫ x . x . dx ¿ +
x x
1 D
y=
x ∫ x 2 dx+ x
1 1 3 D
y = ¿ x ¿+
x 3 x
1 2 D
y= x +
3 x
sin2 x
sin2 x
Q(x) = = sinx = sinx. cosx
tgx
cosx
1 D
y= [∫ S ( x ) . Q ( x ) dx ¿ +
S ( x) S ( x)
1 D
y= [∫ sinx . sinx . cosx . dx ¿ +
sinx sinx
1 2 D
y= [∫ sin x .cosx dx ¿ +
sinx sinx
1 2 D
y= [∫ sin x .dsinx ¿+
sinx sinx
1 1 3 +D
y= [ sin x ]
sinx 3 sinx
1 2 +D
y= sin x solusi umum PD
3 sinx
dy 3−xy
(4) = , cari solusi umum PD !
dx 2 x2
Jawab:
dy 3 y
= 2−
dx 2 x 2 x
dy y 3
+ = 2
dx 2 x 2 x
1
P(x) =
2x
3
Q(x) =
2 x2
1 1 1 1
e∫
P ( x ) dx
= e∫ 2 x dx =e 2 ∫ x dx =e ln √ x = √ x S(x) =
√x
1 D
y= [∫ S ( x ) . Q ( x ) dx ¿ +
S ( x) S ( x)
1 D
1 3
y = 1 [∫ . dx ¿ + 1
√ x 2 x2
√x √x
D
√ x ∫ 3 . 15
y= [ 2 dx + 1
1 x 2
√x
−5
3 2
y = √ x∫ x dx + D√ x
2
−3
3 −2
y=
2
√x.
3
x ( ) 2
+D√ x
1
y= - + D√ x
X
SOAL:
1. y’ −¿y = 2e x
2. y’ −2 y= cos 2x
dx 2
3. −2 xy =6 y e y
dy
dy
4. + y =e x
dx
2 dy
5. ( x + 1¿ + xy =x 2
dx
dy
6. = y sinx
dx
dy
7. + cosx . y=2 sinx . cos x
dx
2 dy
8. x lnx . + xy=1
dx
dy x 2 +2 y
9. =
dx x
dy 4 lnx−2 x 2 y
10. =
dx x3
Jawaban :
1. y = 2x ex + C. ex
−cos 2 x+ sin2 x +C e 2 x
2. y =
4
2 2
3. x = 3 y 2 e y +C e y
4. 2y = e x +C e−x
5. ( x−2 y ) √ x 2+1 = ln ( x + √ x 2+1 ) +C
6. y . ecosx =C
7. y +2=2 sinx+C . e−sinx
1
8. + y lnx=C
x
9. y=x 2 (lnx+C )
10. x 2 y =2 ln 2 x +C